บาลี 73 80

ประโยค๘ - ปรมตถมชสาย นาม วสทธมคคสวณณนาย มหาฎกาสมมตาย (ปฐโม ภาโค) - หนาท 1

ปรมตถม ชสายนาม วสทธมคคสวณณนาย มหาฏกาสมมตาย ปโม ภาโค ----------- อารมภคาถา สทธมมรสมาล โย วเนยยกมลากเร วโพเธส มหาโมห- ตม หนตวาน สพพโส าณาตสยพมพนต วสทธกรณารณ วนทตวา นรปเกลส พทธาทจจ มโหทย โลกาโลกกรนธมม คณรสมสมชชล อรยสงฆ จ สมผลล วสทธกมลากร วนทนาชนต ป อต ย รตนตตเย หตนตราโย สพพตถ หตวาหนตสส เตชสา สมปนนสลาจาเรน ธมตา สจวตตนา อชเฌสโต ทาานาคต- เถเรน ถรเจตสา วสทธจรโต นาโถ ย วสทธมนตตร ปตวา เทเสส กรณา- สมสสาหตมานโส ตสสา อธคมปาโย วสทธนยมณฑโต วสทธมคโค โย วตโต สวสทธปทกกโม


วสทธมคค สวณณนาย สวสทธ อสงกณณ นปณตถวนจฉย มหาวหารวาสน สมย อวโลมย ตสส นสสาย โปราณ กถามคค อนากล ตนตนยานค สทธ กรสสามตถวณณน อต อากงขมานสส สทธมมสส จรฏ ต วภชนตสส ตสสตถ นสามยถ สาธโวต ฯ สวาย วสทธมคโค ย สตตปท นสสาย ปฏปยต ต ตาว นกชปตวา ตสส นทานาทนทธารณมเขน นานปปการโต อตถ สวณเณต สเล ปตฏายาตอาท อารทธ ฯ ธมม สวณณนเตน ห อาทโต ตสส นทาน วตตพพ ตโต ปโยชน ปณฑตโถ ปทตโถ สมพนโธ อธปปาโย โจทนา โสธน วตตพพ ฯ ตถา เจว อาจรเยน ปฏปนน ฯ เอตถ ห ภควนต กราตอาท เทสนาย นทานปโยชน- นทธารณ วสทธมคค ภาสสสนตอาท ปณฑตถนทธารณ สเล ตวาตอาท ปทตถสมพนธาธปปายวภาวนา ก สลนตอาท โจทนา ตโต ปร โสธนา ฯ สมาธป ากถาสป เอเสว นโย ฯ กสมา ปเนตถ วสชชนคาถา อาทมห นกขตตา น ปจฉา- คาถา ปจฉาปพพกา ห วสชชนาต ฯ วจจเต ฯ ตทตถสส มงคลภาวโต สาสนสส อาทกลยาณาทภาววภาวนโต ภยาทอปททว- นวารเณน อนตรายวธมนโต อปร สวณเณตพพธมมสงคหโต จาต เวทตพพ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา เอตถาห กสมา ปนาย วสทธมคคกถา วตถปพพกา อารทธา น สตถ โถมนาปพพกาต ฯ วจจเต ฯ วส อสวณณนาทภาวโต ฯ สมงคลวลาสนอาทโย วย ห ทฆนกายาทน นาย วส สวณณนา น ปกรณนตร วา อภธมมาวตารสมตาวตาราท วย ตาสเยว ปน สมงคลวลาสนอาทน วเสสภตา เตเนวาห มชเฌ๑ วสทธมคโคต- อาท๒ ฯ อถวา ฯ โถมนาปพพกาป จาย กถา น วตถปพพกา วาต ทฏพพ ฯ สาสเน ห วตถกตตน น โลเก วย เกวล โหต สาสนสมปตตกตตนตตา ปน สตถ อวปรตธมมเทสนาภาววภาว- เนน สตถคณสงกตตน อลลงคนตเมว ปวตตต ฯ ตถาห วกขต เอตตาวตา ตสโส สกขาตอาท ฯ โสตาปนนาทภาวสส จ การณนต เอตถ ห อาทสทเทน สพพสกทาคามอนาคามโน วย สพเพป อรหน โต สงคยหนต วภาคสส อนทธฏตตา เตน ตณณมป โพธสตตาน นพเพธภาคยา สลาทโย อธ สเล ปตฏายาตอาทวจเนน สงคหตาต ทฏพพ ฯ ตณณมป ห เนส จรมภเว วเสสโต สสารภยกขณ ยถาสก สเล ปตฏาย สมถวปสสนาห อสสกกา- เปตวา ตณหาชฏาวชฏนปฏปตต จ สมานาต ฯ อถวา ฯ โส อม วชฏเย ชฏนต สาธารณวจเนน สาตสย นรตสย จ ตณหา- ชฏาวชฏน คหต ตตถ ย นรตสย สวาสนปปหานตาย เตน สตถ ปหานสมปทา กตตตา โหต ตนนมตตา าณสมปทา จ ตทภเยน นานนตรกตาย อานภาวสมปทาทโยปต เอวมป โถมนา- ๑. สมงคลวลาสนอาทส อารมภคาถาย ฯ ๒. อทส ห วจน สมพนธยมาน ลงคตโถต วจจต ฯ อมหาก โปราณาจรยมตยา ปน ปมากรยาวเสสนนต วจจต ฯ สกกฏภาสานโลเมน ทตยาวภตตกมป ภเวยย ฯ ตสมา วรทธนต น ม ตพพ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปพพกาย กถาต เวทตพพ ฯ อถวา ฯ โถมนาปพพกาเอวาย กถาต ทฏพพ สพพธมเมส อปปฏหตาณจาโรตอาทนา สตถ โถมน ปรกขตวา สวณณนาย อารทธตตา ฯ สา ปนาย ยสมา ปจฉนตสส อฌาสยานรป พยากรณสมตถตาย วภาวนวเสน ปวตตตา อาจณณ เจต อาจรยสส ยทท สวณเณตพพธมมานคณ สวณณนารมเภ สตถ อภตถวน ตสมา อมนา การเณน เอวเมตถ โถมนา ปวตตตาต โถมนาการสส วจจมานสส การณ อทธรนเตน ปม วสชชนคาถ นกขปตวา ตสสา นทานโจทนามเขน ปจฉาคาถ สรปโต อตถโต จ ทสเสตวา ตสสา ปจฉาย อวปรต พยากรณ- สมตถภาวโชตน ภควโต โถมน ปรกขตวา ยถาธปเปตธมม- สวณณนา กตา ฯ เตนาห สเล ปตฏายาตอาท ฯ ตตถ คาถาย อตโถ ปรโต อาวภวสสต ฯ [๑] อตตอาทส ฯ อตต อย อตสทโท เหตปรสมาปนาท- ปทตถวปรยายปการาวธารณ นทสสนาทอเนกตถปปเภโท ฯ ตถา เหส รปปตต โข ภกขเว ตสมา รปนต วจจตตอาทส๑ เหตมห อาคโต ฯ ตสมาตห เม ภกขเว ธมมทายาทา ภวถ มา อามส- ทายาทา อตถ เม ตมเหส อนกมปา กนต เม สาวกา ธมม- ทายาทา ภเวยย โน อามสทายาทาตอาทส๒ ปรสมาปเน ฯ อต วา อต เอวรปา นจจคตวาทตวสกทสสนา ปฏวรโตตอาทส๓ ๑. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๐๕ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๒๑ ฯ ๓. ท. ส. ๙/๘ ฯ


ปณหาพยากรณ วณณนา อาทอตเถ ฯ มาคณฑโยต ตสส พราหมณสส สงขา สม า ป ตต โวหาโร นาม นามกมม นามเธยย นรตต พย ชน อภลาโปตอาทส ปทตถวปรยาเย ฯ อต โข ภกขเว สปปฏภโย พาโล อปปฏภโย ปณฑโต สอปททโว พาโล อนปททโว ปณฑโต สอปสคโค พาโล อนปสคโค ปณฑโตตอาทส๑ ปกาเร ฯ อตถ อทปปจจยา ชรามรณนต อต ปฏเน สตา อานนท อตถตสส วจนย กปจจยา ชรามรณนต อต เจ วเทยย ชาตปจจยา ชรามรณนต อจจสส วจนยนตอาทส๒ อวธารเณ ฯ สนนฏาเนต อตโถ ฯ อตถต โข กจจาน อยเมโก อนโต นตถต โข กจจาน อย ทตโย อนโตตอาทส๓ นทสสเน ฯ อธาป นทสสเน ทฏพโพ ฯ ปกาเรตป วตต วฏฏเตว ฯ ปโม ปน อตสทโท ปรสมาปเน ทฏพโพ ฯ หต อวธารเณ ฯ อทนต อาสนนปจจกขวจน ยถาธกตสส สตตปทสส อภมขกรณโต ฯ วตตนต อย วตตสทโท สอปสคโค อนปสคโค จ วปปน- วาปสมกรณเกโสหารณชวตวตตปมตตภาวปาวจนปวตตตอชเฌสน- กถนาทส ทสสต ฯ ตถาห อย คาโว ตสส ปชายนต เขตเต วตต วรหต วตตาน ผลมสนาต โย มตตาน น ทพภตต-๔ ๑. ม. อ. ๑๔/๑๖๖ ฯ อง. ตก. ๒๐/๑๒๖ ฯ ๒. ท. ม. ๑๐/๖๕ ฯ ๓. ส. นทาน. ๑๖/๒๑ ฯ ๔. ข. ชา. ๒๘/๑๕๕ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อาทส วปปเน อาคโต ฯ โน จ โข ปฏวตตนตอาทส อฏทนตกาทห วาปสมกรเณ ฯ กาปทโก มาณโว ทหโร วตต- สโรตอาทส๑ เกโสหารเณ ฯ ปนนโลโม ปรทวตโต มคภเตน เจตสา วหรตตอาทส๒ ชวตวตตย ฯ เสยยถาป นาม ปณฑ- ปลาโส พนธนา ปวตโต อภพโพ หรตตายาตอาทส๓ พนธนโต ปมตตภาเว ฯ เยสมท เอตรห โปราณ มนตปท คต ปวตต สมหตนตอาทส๔ ปาวจนภาเวน ปวตตเต ฯ โลเก ปน วตโต คโณ วตโต ปารายโนตอาทส อชเฌสเน ฯ วตต โข ปเนต ภควตา ธมมทายาทา เม ภกขเว ภวถ มา อามสทายาทาต-๕ อาทส กถเน ฯ อธาป กถเนเอว ทฏพโพ ฯ ตสมา อต ห เอวเมว อท สตต เทสตนต ยถานกขตต คาถ เทสตภาเวน นทสเสต ตสสา วา เทสตาการ อวธาเรต ฯ กสมาต เหตมห นสสกก ฯ ปนาต วจนาลงการมตต ฯ อภเยนาป การณ ปจฉต ฯ เอตนต ยถาวตต สตตปท ปจจาม- สต ฯ วตตนต ปจฉานมตต ฯ ตทตถสส อตตโน พทธย วปรวตตมานต อปาทาย อทนต วตวา ปน ภควตา ภาสตาการ สนธาย เอตนต วตต ฯ สกเลน ปนาเนน วจเนน เทสนาย นทาน โจทต๖ โหต ปรโต๗ ตสสา เทสกเทสกาลปฏคคาหเก วภาเวต ๑. ม. ม. ๑๓/๕๙๘ ฯ ๒. ม. ม. ๑๓/๑๘๓-๔-๗ ตตถ ปน พหวจน ฯ ๓. ว. มหาวภงค. ๑/๘๖ ฯ ๔. ท. ส. ๙/๓๐๑ ฯ ๕. ม. ม. ๑๒/๒๒ ฯ ๖. ม. โชตต ฯ ๗. ม. ยโต ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา ภควนต กราตอาท วตต ฯ ตตถ กราต อนสสวนฏเ นปาโต ฯ เตน วจจมานตถสส อนอนสยยมานต ทเปต ฯ รตตภาเคต รตตยา เอกสม โกฏาเส ฯ มชฌมยาเมต อธปปาโย ฯ เวสสวณาทโย วย อปากฏนาม- เธยยตตา อ ตโร เทโวเอว เทวปตโต ฯ สสยสมคฆาตตถนต วจกจฉาสลล สมทธรณตถ ปจฉต โยชนา ฯ สสยสมคฆาตตถนต จ อมนา ป จส ปจฉาส อย วมตจเฉทนา ปจฉาต ทสเสต ฯ เยน อตเถน ตณหา ชฏาต วตตา ตเมว อตถ ทสเสต ชาลนยาตอาท วตต ฯ สา ห อฏสตตณหาวจรตปปเภโท อตตโน อวยวภโตเอว ชาโล เอตสสา อตถต ชาลนต วจจต ฯ อทานสสา ชฏากาเรน ปวตต ทสเสต สา หตอาท วตต ฯ ตตถ รปาทส อารมมเณสต ตสสา ปวตตฏานมาห รปาท- ฉฬารมมณวนมตตสส ตณหาวสยสส อภาวโต ฯ เหฏ ปรยวเสนาต กทาจ รปารมมเณกทาจยาว ธมมารมมเณ กทาจ ธมมารมมเณ กทาจ ยาว รปารมมเณต เอว เหฏา อปร จ ปวตตวเสน ฯ เทสนากกเมน เจตถ เหฏ ปรยตา ทฏพพา ฯ กทาจ กามภเว กทาจ รปภเว กทาจ อรปภเว กทาจ วา อรปภเว ฯ เป ฯ กทาจ กามภเวต เอวมเปตถ เหฏ ปรยวเสน ปวตต เวทตพพา ฯ สพพสงขาราน ขเณ ขเณ ภชชนสภาวตตา อปราปรปปตต เอตถ สสพพนนต อาห ปนปปน อปปชชนโตต ฯ สสพพนฏเนาต อท


วสทธมคค สวณณนาย เยน สมพนเธน ชฏา วยาต ชฏาต ชฏาตณหาน อปมปเมยยตา ตทสสน ฯ อย เหตถ อตโถ ยถา ชาลโน เวฬคมพสส สาขา โกสส จยาทโย จ อตตนา อตตโน อวยเวห สสพพตา วนทธา ชฏาต วจจนต เอว ตณหาป สสพพนสภาเวนาต ฯ สสพพ- ตฏเนาต วา ปาโ ฯ อตตนาว อตตโน สสพพตภาเวนาต อตโถ ฯ อย ห ตณหา โกสการกม วย อตตนาว อตตานมป สสพพนต ปวตตต ฯ เตนาห ภควา รปตณหา โลเก ปยรป สาตรป เอตเถสา ตณหา อปปชชมานา อปปชชต เอตถ นวสมานา นวสตตอาท๑ ฯ อเม สตตา มม อทนต ปรคคหต วตถ อตตนพพเสส ม มานา อพภนตรม กโรนต ฯ อพภนตรฏโ จ อนโตสทโทต สกปรกขาเร อปปชชมานาป ตณหา อนโตชฏาต วตตา ฯ ปพพชตสส ปตตาท คหฏสส หตถอาท สกปรกขาโร ฯ อตตาต ภวต เอตถ อภธาโนต อตตภาโว อปาทานกขนธป จก ฯ สรรนต เกจ ฯ มม อตตภาโว สนทโร อสกสส วย มม อตตภาโว ภเวยยาต วา อาทนา สกอตตภาวาทส ตณหาย อปปชชนากาโร เวทตพโพ ฯ อตตโน จกขาทน อชฌตตกายตนาน อตตโน ปเรส จ รปาทน พาหรายตนาน ปเรส สพพาน วา สปรสนตต- ปรยาปนนาน วา จกขาทน อชฌตตกายตนาน ตถา รปาทน พาหรายตนาน ฯ ปรตตมหคคตภเวส ปวตตยาป ตณหาย อนโต- ๑. ม. ม. ๑๒/๑๒๐ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา ชฏา พหชฏาภาโว เวทตพโพ ฯ กามภโว ห กสสจป กเลสสส อวกขมภตตตา กถ จป อวมตโต อชฌตตคคหณสส วเสสปจจโยต อชฌตต อนโตต จ วจจต ตพพปรยายโต รปารปภโว พหทธา พหต จ ฯ เตนาห ภควา อชฌตตสโยชโน ปคคโล พหทธา- สโยชโน ปคคโลต๑ ฯ วสยเภเทน ปวตตอาการเภเทน จ อเนกเภท- ภนนมป ตณห ชฏาภาวสาม เน เอกนต คเหตวา ตาย เอว อปปชชมานาย ชฏายาต วตต ฯ สา ปน ปชาต วตตสตต- สนตานปรยาปนนาเอว หตวา ปนปปน ต ชเฏนต วนทธนต ปวตตตต อาห ชฏาย ชฏตา ปชาต ฯ ตถาห ปรมตถโต ยทป อวยวพยตเรเกน สมทาโย นตถ เอกเทโส ปน สมทาโย นาม น โหตต อวยวโต สมทาย ภนน กตวา อปมปเมยย ทสเสนโต ยถา นาม เวฬชฏาทห ฯเปฯ สสพพตาต อาห ฯ อม ชฏนต สมพนโธ ฯ ตส ธาตส เอกมป อเสเสตวา สสพพเนน เตธาตก ชเฏตวา ต ฯ เตนสสา มหาวสยต วชฏนสส จ สทกกรสภาวมาห ฯ วชเฏต โก สมตโถต อมนา วชฏเยต ปท สตตอตถ น วธอาทอตถนต ทสเสต ฯ เอว อนโตชฏาตอาทนา ปฏโ ปน อสส เทวปตตสส อม คาถมาหาต สมพนโธ ฯ เอทโสว อม ป ห วสชเชยยาต สตถาร คณโต ทสเสนโต สพพธมเมส อปปฏหตาณจาโรตอาทมาห ฯ ๑. อง. ทก. ๒๐/๘๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๒] ตตถ สพพธมเมสต อตตาทเภทภนเนส สพเพส เยย- ธมเมส ฯ อปปฏหตาณจาโรต อนวเสสเยยาวรณปปหาเนน นสสงคจารตตา น วหตาณปปวตตโก ฯ เอเตน ตส กาเลส อปปฏหตาณตาวภาวเนน อาทโต ตณณ อาเวณกธมมาน คหเณ- เนว ตเทกลกขณตาย ตทวนาภาวโต จ ภควโต เสสาเวณก- ธมมานมป คหตภาโว เวทตพโพ ฯ ทพพนต กามคณาทห กฬนต ลฬนต เตส วา วหรนต วชยสมตถตาโยเคน ปจจตถเก วเชต อจฉนต อสสรยธนาทสกการทานคคหณ ตนต อตถานสาสน จ กโรนตา โวหรนต ป าตสยโยคานภาวปปตตาย ชตยา โชตนต ยถาธปเปต จ วสย อปปฏฆาเตน คจฉนต ยถจฉตนปผาทเน จ สกโกนตต เทวา ฯ อถวา ฯ เทวนยา ตตพยสนนตถรณตถเกห สรณ ปรายนนต คมนยา อภตถวนยา โสภาวเสสโยเคน กมนยาต วา เทวา ฯ เต ตวธา สมมตเทวา อปปตตเทวา วสทธเทวาต ฯ ภควา ปน นรตสยาย อภ ากฬาย อตตเมห ทพพพรหมอรยวหาเรห สปรสนตานคตป จวธมารวชยจฉานป- ผตตยา จตตสสรยสตตธนาทสมมาปฏปตตอเวจจปปสาทสกการ- ทานคคหณสงขาเตน ธมมสภาวปคคลชฌาสยานรปานสาสนสงขาเตน จ โวหาราตสเยน ปรมาย ป าสรรปปภาสงขาตาย ชตยา อน สาธารณาย าณสรรคตยา มารวชยสพพสพพ คณปร- หตนปผาทเนส อปปฏหตาย สตตยา จ สมนนาคตตตา สเทวเกน


ปหาพยากรณ วณณนา โลเกน สรณนต คมนยโต อภตถวนยโต ภตตวเสน กมนยโต จ สพเพ เทเว เตห คเณห อภภยย ตตตา เตส เทวาน เสฏโ อตตโม เทโวต เทวเทโว ฯ สพพเทเวห ปชนยตโร เทโวต วา วสทธเทวภาวสส วา สพพ คณาลงการสส อธ- คตตตา อ เส เทวาน อตสเยน เทโวต เทวเทโว ฯ อปรมาณาส โลกธาตส อปรมาณาน สกกาน มหาพรหมาน จ คณาภภวนโต อธโก อตสโย อตเรกตโร สกโก พรหมา จาต สกกาน อตสกโก พรหมาน อตพรหมา ฯ าณปหานเทสนาวเสเสส สเทวเก โลเก เกนจ อวกมปนยฏานตาย กโตจป อตราสาภาวโต จตห เวสา- รชเชห วสารโทต จตเวสารชชวสารโท ย สนธาย วตต สมมา- สมพทธสส เต ปฏชานโต อเม ธมมา อนภสมพทธาต ตตร วต ม สมโณ วา ฯเปฯ เวสารชชปปตโต วหรามต๑ ฯ านาาน- าณาทห ทสห าณพเลห สมนนาคตตตา ทสพลธโร ย สนธาย วตต อธ ตถาคโต าน จ านโต อาน จ อานโต ยถาภต ปชานาตตอาท๒ ฯ ยก จ เยย นาม ตตถ สพพตเถว อนาวรณาณตาย อนาวรณาโณ ฯ ต จ สพพ สมนตโต สพพาการโต หตถตเล อามลก วย ปจจกขโต ทสสนสมตเถน าณจกขนา สมนนาคตตตา สมนตจกข สพพ ต อตโถ ฯ อเมห ปน ทวห ปเทห ปจฉมาน เทว อสาธารณาณาน คหตาน ฯ ๑. ม. ม. ๑๒/๑๔๔ ฯ ๒. อภ. วภงค. ๓๕/๔๒๗ ฯ นย. ม. ม. ๑๒/๑๔๐ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ภาคยวนตตาทห การเณห ภควา ฯ ย ปเนตถ วตตพพ ต ปรโต พทธานสสตนทเทเส วตถารโต อาคมสสต ฯ เอตถ จ สพพธมเมส อปปฏหตาณจาโรต อมนา ตยทธารฬหาน ปจฉาน ภควโต พยากรณสมตถตาย ทสสตาย ก เทวตานมป ปจฉ พยากาต สมตโถ ภควาต อาสงกาย ตนนวตตนตถ เทวเทโวต วตต เทวาน อตเทโว สกโก เทวานมนโท เทวตาน ป ห วสชเชต ตโต อมสส โก วเสโสต จนเตนตาน ตนนวตตนตถ สกกาน อตสกโกต วตต สกเกนป ปจฉตมตถ สนงกมาราทโย พรหมาโน วสชเชนต ตโต อมสส โก อตสโยต จนเตนตาน ตนนวตตนตถ พรหมาน อตพรหมาต วตต อย จสส วเสโส จตเวสารชช ทส- พลาเณห ปากโฏ ชาโตต ทสสนตถ จต ฯเปฯ ธโรต วตต อมาน จ าณาน อมสส าณทวยสส อธคเมน สเหว สทธานต ทสสนตถ อนาวรณาโณ สมนตจกขต วตต ตยท าณทวย ป าณสมภารปจยสทธาย ภคคโทสตาย สทธนต ทสเสนโต ภควาต อโวจาต เอวเมเตส ปทาน คหเณ ปโยชน อนปพพ จ เวทตพพา ฯ ย ปเนต ปจฉม อนาวรณาณ สพพ ตาณนต- าณทวย ต อตถโต อภนน ฯ เอกเมว ห ต าณ วสยปปวตต- มเขน อ เห อสาธารณภาวทสสนตถ ทวธา กตวา วตต ฯ อนวเสสสงขตาสงขตสมมตธมมารมมณตาย สพพ ตาณ ฯ ตตถาวรณาภาวโต นสสงคจารมปาทาย อนาวรณาณนตป วตต ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา ย ปเนตถ วตตพพ ต ปรโต พทธานสสตนทเทเส วกขาม ฯ มหนเต สลกขนธาทเก เอส คเวสต มเหส ภควา เตน มเหสนา ฯ วณณยนโตต ววรนโต วตถาเรนโต ฯ ยถาภตนต อวปรต ฯ สลาทเภทนนต สลสมาธป าทวภาค ฯ สทลลภนต อฏกขณวชชเตน นวเมน ขเณน ลทธพพตตา สฏ ทลลภ ฯ สลาทสงคหนต สลาทกขนธตตยสงคห ฯ อรยมคโค ห ตห ขนเธห สงคหโต สปปเทสตตา นคร วย รชเชน น ตโย ขนธา อรยมคเคน นปปเทสตตา ฯ วตต เหต น โข อาวโส วสาข อรเยน อฏงคเกน มคเคน ตโย ขนธา สงคหตา ตห จ โข อาวโส วสาข ขนเธห อรโย อฏงคโก มคโค สงคหโตต๑ ฯ กเลสโจเรห อปรปนถนยตาย๒) เขม ฯ อนตทวยปรวชชนโต มายาท- กายวงกาทปปหานโต จ อชช ฯ สพเพส สงกเลสธมมาน มารณ- วเสน คมนโต ปวตตนโต นพพานสส มคคนโต นพพานตถเกห มคคตพพโต จ มคค ฯ วสทธยาต นพพานาย วสทธภาวาย วา อรหตตายาต อตโถ ฯ ยถาภต อชานนตาต เอว สลวสทธ- อาทวสทธปรมปราย อภคนตพโพ เอวรโป เอวกจจโก เอว- มตโถต ยาถาวโต อนวพชฌนตา ฯ สกลสงกเลสโต สสารโต จ สทธ วมตต กาเมนต ปฏเนตต สทธกามา ฯ อปสทโท สมภาวเน ฯ เตน นเกวล สลมตเตน ปรตฏา อถโข วสทธ- ๑. ม. ม. ๑๒/๕๔๙ ฯ ๒. ม. อปรพนธนยตาย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย กามาป สมานาต ทสเสต ฯ อธาต อมสม สาสเน ฯ ภาวนาย ยตตปยตตตาย โยคโน วายมนตาป วสทธ อททสส ปโยค ปรกกม กโรนตาป อปายสส อนธคตตตา วสทธ นาธคจฉนตต โยชนา ฯ เตสนต โยคน ฯ กาม จาย วสทธมคโค สมนตภทท- กตตา สวนธารณปรจยาทปสตาน สพเพสมป ปามชชกโร โยคน ปน สาตสย ปโมทเหตต อาห เตส ปามชชกรณนต ฯ พาหรก- นกายนตรลทธห อสมมสสตาย สฏ วสทธวนจฉยตตา สวสทธ- วนจฉย ฯ มหาวหารวาสนนต อตตโน อปสสยภต นกาย ทสเสต ฯ เทสนานยนสสตนต ธมมสวณณนานยสนนสสต ฯ เอตถ จ เตส ปามชชกรณนตอาทนา สพพสงกเลสมลวสทธตาย วสทธ นพพาน ปฏเนตาน โยคน เอกเสน ตทาวหตตา ปามชชกโร าณตตเรห สมมาปฏปนเนห อธคตตตา สฏ สมมา วสทธวนจฉโย มหา- วหารวาสน กถามคโคต ทสเสต ฯ สกกจจ เม ภาสโต สกกจจ นสามยถาต โยเชตพพ ฯ เอตถ จ อมสสา คาถายาต อมนา วสทธมคคภาสนสส นสสย กถตาย มเหสนาต อมนา ตสส ปมาณภาว ยถาภต อตถ สลาทเภทนนต อมนา อวปรตปณฑตถ สทลลภ ฯเปฯ โยคโนต อมนา นมตต เตส ปามชชกรณนต อมนา ปโยชน วณณยนโต อตถ สวสทธวนจฉย มหาวหารวาสน เทสนานยนสสต สกกจจนต จ อมนา กรณปปการ ทสเสตวา วสทธกามา สพเพป นสามยถ สาธโวต อมนา ตตถ สกกจจสวเน


ปหาพยากรณ วณณนา สาธชเน นโยเชต ฯ สาธก สวนปฏพทธา ห สาสนสมปตต ฯ วจนตถวภาวเนน ปเวทตวสทธมคคสาม ตถสส วสทธมคคกถา วจจมานา อภรจ อปปาเทตต ปทตถโต วสทธมคค วภาเวต ตตถ วสทธตอาท อารทธ ฯ [๓] ตตถ ตตถาต ยทท วสทธมคค ภาสสสนต เอตถ วสทธมคคปท วตต ตตถ ฯ สพพมลวรหตนต สพเพห ราคาทมเลห สพเพห สงกเลสมเลห จ วรหต ววตต ตโตเอว อจจนตปรสทธ สพพทา สพพถา จ วสทธนต อตโถ ฯ ยถาวตต วสทธ มคคต คเวสต อธคจฉต เอเตนาต วสทธมคโค ฯ เตนาห มคโคต อธคม- ปาโย วจจตต ฯ วสทธมคโคต จ นปปรยาเยน โลกตตรมคโค เวทตพโพ ฯ ตทปายตตา ปน ปพพภาคมคโค ตนนสสโย กถา- ปพนโธ จ ตถา วจจต ฯ สวาย วสทธมคโค สตถารา เทสนาวลาสโต เวเนยยชฌาสยโต จ นานานเยห เทสโต เตส อยเมโก นโย คหโตต ทสเสต โส ปนายนตอาท อารทธ ฯ ตตถ กตถจต กสม จ สตเต ฯ วปสสนามตตวเสเนวาต อวธารเณน สมถ นวตเตต ฯ โส ห ตสสา ปฏโยค น สลาท ฯ มตตสทเทน จ วเสสนวตตอตเถน สวเสส สมาธ นวตเตต โย๒ อปจารปปนาเภโท วปสสนายานกสส เทสนาต กตวา น สมาธมตต นหขณกสมาธ วนา วปสสนา สมภวต ฯ วปสสนาต ๑. ม. โส. ฯ


วสทธมคค สวณณนาย จ ตวธาป อนปสสนา เวทตพพา น อนจจานปสสนาว น ห อนจจทสสนมตเตน สจจาภสมโย สมภวต ฯ ย ปน คาถาย อนจจลกขณสเสว คหณ กต ต ยสส ตเทว สฏ ตร ปากฏ หตวา อปฏาต ตาทสสส วเสน ฯ โสป ห อตร ลกขณทวย วภตตร กตวา สมมสตวา วเสส อธคจฉต น อนจจลกขณเมว ฯ สพเพ สงขาราต สพเพ เตภมกา สงขารา เต ห สมมสนยา ฯ อนจจาต น นจจา อทธวา อตตรา ขณภงคราต ฯ ป ายาต วปสสนาป าย ปสสต สมมสต ฯ อถ ปจฉา อทยพพ- ยาณาทน อปปตตยา อตตรกาล ฯ นพพนทต ทกเขต ตสมเยว อนจจาการโต ทฏเ สพเพ สงขาราต วตเต เตภมเก ขนธปจก- สงขาเต ทกเข นพพนทต นพพทาาณ ปฏลภต ฯ เอส มคโค วสทธยาต เอส นพพทานปสสนาสงขาโต วราคาทน การณภโต นพพานสส อธคมปาโย ฯ ฌานป าวเสนาต สมถวปสสนาวเสน ฯ ฌานนต เจตถ วปสสนาย ปาทกภต ฌาน อธปเปต ฯ ยมหต ยสม ปคคเล ฯ ฌาน จ ป า จาต เอตถายมตโถ โย ปคคโล ฌาน ปาทก กตวา วปสสน ปฏเปตวา ต อสสกกาเปต ฯ สเว นพพานสนตเกต โส พยตต นพพานสส สมเป เอกนตโต นพพาน อธคจฉตต ฯ กมมนต มคคเจตนา ฯ สา ห อปจยคามตาย สตตาน วสทธ อาวหต ฯ วชชาต สมมาทฏ ฯ สลนต สมมาวาจา-


ปหาพยากรณ วณณนา กมมนตา ฯ ชวตมตตมนต สมมาอาชโว ฯ ธมโมต อวเสสา จตตาโร อรยมคคธมมา ฯ อถวา ฯ กมมนต สมมากมมนตสส คหณ ฯ ยา จาวโส วสาข สมมาทฏ โย จ สมมาสงกปโป อเม ธมมา ป ากขนเธ สงคหตาต๑ วจนโต วชชาต สมมาทฏ - สมมาสงกปปาน คหณ ฯ ธมโมต สมาธ เอวธมมา เต ภควนโต อเหสนตอาทส๒ วย ตคคหเณเนว ฯ โย จาวโส วสาข สมมาวายาโม ยา จ สมมาสต โย จ สมมาสมาธ อเม ธมมา สมาธกขนเธ สงคหตาต๑ วจนโต สมมาวายามสตนมป คหณ ทฏพพ ฯ สลนต สมมาวาจาชวาน ฯ ชวตมตตมนต เอวรปสส อรยปคคลสส ชวต อตตม ชวตนต เอวเมตถ อฏงคโก อรยมคโค วตโตต เวทตพโพ ฯ สลาทวเสนาต สลสมาธป าวรยวเสน ฯ สพพทาต สมาทานโต ปภต สพพกาล ฯ สลสมปนโนต จตปารสทธสลสมปทาย สมปนโน สมนนาคโต ฯ ป วาต โลกยโลกตตราย ป าย สมนนาคโต ฯ สสมาหโตต ตสมปยตเตน สมาธนา สฏ สมาหโต ฯ อารทธวรโยต อกสลาน ธมมาน ปหานาย กสลาน ธมมาน อปสมปทาย ปคคหตวรโย ฯ ปหตตโตต นพพาน ปฏเปสตตตตาย กาเย จ ชวเต จ นรเปกขจตโต ฯ โอฆนต กาโมฆาท จตพพธมป โอฆ สสารมโหฆเมว วา ฯ ๑. ม. ม. ๑๒/๕๕๐ ฯ ปาลยมปน ป ากขนเธน... สมาธกขนเธนาต ทสสต ฯ ๒. ม. อ. ๑๔/๒๔๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เอกายโนต เอกมคโค ฯ มคคปรยาโย ห อธ อยนสทโท ตสมา เอกมคคภโต อย ภกขเว มคโค น เทวธาปถภโตต อตโถ ฯ เอก วา นพพาน อยต คจฉตต เอกายโน ฯ เอเกน วา คณสงคณก ปหาย วปกฏเน ปววตเตน อยตพโพ ปฏปชชตพโพต เอกายโน ฯ อยนต เตนาต วา อยโน ฯ เอกสส เสฏสส ภควโต อยโนต เอกายโน เตน อปปาทตตตา ฯ เอกสม วา อมสมเยว ธมมวนเย อยโนต เอกายโน ฯ สตตาน วสทธยาต ราคาทมเลห อภชฌาวสมโลภาทอปกกเลเสห จ สตตาน วสทธตถาย วสชฌ- นตถาย ฯ ยททนต นปาโต เย อเมต อตโถ ฯ ปพเพ สรสลกขเณน มคคฏเน จ มคโคต วตตสเสว กายาทวสยเภเทน จตพพธตตา จตตาโร สตปฏานาต วตต ฯ สมมปปธานาทสต เอตถ อาทสทเทน อปปมาทาภรตอาทน สงคโห เวทตพโพ ฯ อปปมาทาภรตอาท- วเสนาป ห กตถจ วสทธมคโค เทสโต ฯ ยถาห ฯ อปปมาทรโต ภกข ปมาเท ภยทสส วา อภพโพ ปรหานาย นพพานสเสว สนตเกต๑ ฯ [๔] ตตราต ตสส คาถาย ฯ อปร วจจมานคาถาย วตถาร- สวณณนา นทเทสปฏนทเทสฏานยา ตโต สงขตตตรา อตถวณณนา อทเทสฏานยาต อาห อย สงเขปวณณนาต ฯ ยถาอททฏสส ห อตถสส นทเทสปฏนทเทสา สกรา สโพธา จ โหนตต ฯ ๑. ข. ธ. ๒๕/๑๙ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา สเล ปตฏายาต เอตถ ฯ สเลต กสลสเล ฯ ยทป กตเม จ ถปต อกสลา สลาตอาทส๑ อกสลา ธมมาป สลนต อาคตา วจจมานาย ปน จตตป าภาวนาย อธฏานโยคยตาย กรยสลานมปอสมภโวกโตอตเรสนต กสลสลเมเวตถ อธปเปต ฯ สล ปรปรยมาโนตอาทส ปรปรยมาโนต ปรปาเลนโต ปรวฑเฒนโต วา สพพภาเคห สวรนโต อวตกกมนโต จาต อตโถ ฯๆ ตถาภโต ห ต อวชหนโต ตตถ ปตฏ โต นาม โหต ฯ สเลต ห อท อาธาเร ภมม ฯ ปตฏายาต ทวธา ปตฏา นสสย- ปนสสยเภทโต ฯ ตตถ อปนสสยปตฏา โลกยา อตรา โลกตตรา อภนทตวา คหเณ ภนทตวา ปน คหเณ ยถา โลกยจตตป- ปาเทส สหชาตาน ปรมปจฉมาน จ วเสน นสสยปนสสยปตฏา สมภาวต เอว โลกตตเรส เหฏ มมคคผลสลวเสน อปนสสยปตฏาป สมภวต ฯ ปตฏายาต จ ปทสส ยทา อปนสสยปตฏา อธปเปตา ตทา สทธ อปนสสายาตอาทส วย ปรมกาลกรยาวเสน อตโถ เวทตพโพ ฯ เตนาห ปพเพว โข ปนสส กายกมม วจกมม อาชโว สปรสทโธ โหตต๒ ฯ ยทา ปน นสสยปตฏา อธปเปตา ตทา จกข จ ปฏจจาตอาทส๓ วย สมานกาลกรยาวเสน อตโถ เวทตพโพ ฯ สมมาวาจาทโย ห อตตน สมปยตตาน สมมาทฏ อาทน สหชาตวเสเนว นสสยปจจยา โหนตต ฯ ๑. ม. ม. ๑๓/๓๔๗ ฯ ๒. ม. อ. ๑๔/๕๒๕ ฯ ๓. ม. ม. ๑๒/๔๗๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย นรต เนตต นโร ปรโส ฯ ยถา ห ปมปกตภโต สตโต อตราย ปกตยา เสฏฏเน ปร อจจฏาเน เสต ปวตตตต ปรโสต วจจต เอว นยนฏเน นโรต วจจต ฯ ปตตภาตภโตป ห ปคคโล มาตเชฏภคนน ปตฏาเน ตฏต ปเคว อตโร อตราส ฯ นเรน โยคโต นรสส อยนต วา นาร อตถ ฯ สาป เจตถ กาม ตณหาชฏาวชฏนสมตถา อตถ ปธานเมว ปน สตต ทสเสนโต นโรต อาห ยถา สตถา เทวมนสสานนต ฯ อฏกถาย ปน อวภาเคน ปคคลปรยาโย อยนต ทสเสต นโรต สตโตต วตต ฯ สป โต วปากภตาย สห ป าย วตตตต สป โ ฯ ตาย ห อาทโต ปฏาย สนตานวเสน พหล ปวตตมานาย อย สตโต สวเสส สป โต วตตพพต อรหต ฯ วปากป าป ห สนตานวเสสเนน ภาวนาป ปปตตยา อปนสสโย โหต อเหตก- ทวเหตกาน ตทภาวโต ฯ สมปช สงขาตาย จ ตตกจจการกาย ป าย วเสน สป โต วตต วฏฏต ฯ อฏกถาย ปน นปกสทเทน ปารหารกป า คยหตต วปากป าวเสเนเวตถ อตโถ วตโต ฯ กมมชตเหตกปฏสนธป ายาต กมมชาย ตเหตกปฏสนธย ป ายาต เอว ตเหตกสทโท ปฏสนธสทเทน สมพนธตพโพ น ป าสทเทน ฯ น ห ป า ตเหตกา อตถ ปฏสนธโต ปภต ปวตตมานา ป า ปฏสนธย ป าต วตตา ตมมลกตตา น


ปหาพยากรณ วณณนา ปฏสนธกขเณ ปวตตาเอว ฯ จนเตต อารมมณ อปนชฌายตต จตต สมาธ ฯ โส ห สาตสย อปนชฌานกจโจ น ห วตกกาทโย วนา สมาธนา ตมตถ สาเธนต สมาธ ปน เตห วนาป สาเธตต ฯ ปคณพลวภาวา- ปาทเนน ปจจเยห จต ตถา สนตาน จโนตตป จตต สมาธ ฯ ปมชฌานาทวเสน จตตวจตตตาย อทธวธาทจตตกรเณน จ สมาธ จตตนต วนาป ปโรปเทเสนสส จตตปรยาโย ลพภเตว ฯ อฏกถาย ปน จตตสทโท ว าเณ นรฬโหต กตวา วตต จตตสเสเนตถ สมาธ นททฏโต ฯ ยถาสภาว ปกาเรห ชานาตต ป า ฯ สา ยทป กสลาทเภทโต พหวธา ภาวยนต ปน วจนโต ภาเวตพพา อธาธปเปตาต ต ทสเสต วปสสนนต วตต ฯ ภาวยนต จ อท ปจเจก โยเชตพพ จตต จ ภาวย ป จ ภาวยนต ฯ ตยท ทวย ก โลกย อทาห โลกตตรนต ฯ โลกตตรนต ทฏพพ อกกฏนทเทสโต ฯ ต ห ภาวยมาโน อรยมคคกขเณ ตณหาชฏ สมจเฉทวเสน วชเฏตต วจจต ฯ น โลกย ฯ นานนตรยก- ภาเวน ปเนตถ โลกยาป คหตาว โหนต โลกยสมถวปสสนาย วนา ตทภาวโต ฯ สมถยานกสส ห อปจารปปนาปเภท สมาธ อตรสส ขณกสมาธ อภเยสมป วโมกขมขตตย วนา น กทาจป โลกตตราธคโม สมภวต ฯ เตนาห สมาธ เจว วปสสน จ ภาวยมาโนต ฯ ตตถ ยทา โลกยา สมถวปสสนา อธปเปตา ตทา


วสทธมคค สวณณนาย ภาวยนต อท ภาวนากรยาย เหตภาวกถน ภาวนาเหตต อตโถ ฯ ตพภาวนาเหตกา ห วชฏนกรยาต ฯ ยทา ปน โลกตตรา อธปเปตา ตทา เกวล วตตมานภาวนทเทโส ฯ ตทภยภาวนาสมกาลเมว ห ตณหาชฏาวชฏน ฯ อาตาป นปโกต อท ยถาวตตภาวนาย อปการกธมมกตตน ฯ กมมฏาน อนย ชนตสส ห วรย สต สมปช นต อเม ตโย ธมมา พหปการา ฯ วรยปตถทธ ห กมมฏาน สตสมปช า- นปาลต น ปรปตต อปร จ วเสส อาวหต ฯ ปตฏาสทธยา เจตถ สทธาสทธ สทธปนสสยตตา สลสส วรยาทสทธยา จ ฯ น ห สทเธยยวตถ อสททหนตสส ยถาวตตวรยาทโย สมภวนต ฯ ตถา สมาธป ฯ ยถา ห เหตภาวโต วรยาทห สทธาสทธ เอว ผลภาวโต เตห สมาธสทธ ฯ วรยาทส ห สมปชชมาเนส สมาธ สมปนโนว โหต อสมาหตสส ตทภาวโต ฯ กถ ปเนตถ สตสทธ ฯ นปกคคหณโต ฯ ตกขวสทภาวปปตตา ห สต เนปกกนต วจจต ฯ ยถาห ปรเมน สตเนปกเกน สมนนาคโตต๑ ฯ อฏกถาย ปน เนปกก ป าต อยมตโถ ทสสโต ฯ ตคคหณเนว สตป คหตาว โหต น ห สตรหตา ป า อตถต ฯ อปเร ปน สป โต อมนาว ปารหารกป าป คยหตต นปโกต ปทสส สโตต อตถ วทนต ฯ ยทป กเลสาน ปหาน อาตาปน ต สมมาทฏ อาทนมป ๑. อง. ทสก. ๒๔/๒๗ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา อตเถว อาตปปสทโท วย ปน อาตาปสทโท วรเยเยว นรฬโหต อาห อาตาปต วรยวาต ฯ อถวา ฯ ปฏปกขปปหาเน สมปยตต- ธมมาน อพภสสหนวเสน ปวตตมานสส วรยสส สาตสยนตทา- ตาปนนต วรยเมว ตถา วจจต น อ เ ธมมา ฯ อาตาปต จายมกาโร ปสสาย อตสยสส วา ทปโก ฯ วรยวาต วาสทโทป ตทตโถเอว ทฏพโพ ฯ เตน สมมปปธานสมงคตา วตตา โหต ฯ เตนาห กเลสาน อาตาปนปรตาปนฏเนาต ฯ อาตาปนคคหเณน เจตถ อารมภธาตมาห อาทโต วรยารมโภต กตวา ปรตาปนค- คหเณน นกกมปรกกมธาตโย สพพโส ปฏปกขโต นกขนตต อปรปร วเสสปปตต จ อปาทาย ฯ นปจยต วโสเสต ปฏปกข ตโต วา อตตาน นปาต รกขตต นปโก สมปชาโน ฯ กมมฏานสส ปรหรเณ นยตตาต ปารหารกา ฯ อภกกมาทน สพพกจจาน สาตถกสมปช าทวเสน ปรจฉชช เนตต สพพกจจปรณายกา ฯ กมมฏานสส วา อคคโห ปรปจฉา ภาวนารมโภ มนสการวธ ตตถ จ สกกจจการตา สาตจจการตา สปปายการตา นมตตกสลตา ปหตตตตา อนตรา อสงโกโจ อนทรยสมตตปฏปาทนา วรยสมตาโยชนนต เอวมาทน สพเพส กจจาน ปรณายกา สพพกจจปรณายกา ฯ ภย อกขตต ภกขต สาธารณโต ภกขลกขณกถเนน ปฏปตตยา จ ภกขภาโว น ภกขกภนนปฏธราทภาเวนาต ทสเสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เอว ห กตกจจาน สามเณราทน ปฏปนนาน จ อปพพชตานมป สงคโห กโต โหต ฯ อธ ปน ปฏปชชนกวเสน อตโถ เวทตพโพ ฯ ภนทต ปาปเก อกสเล ธมเมต วา ภกข ฯ โส อม วชฏเยต โย นโร สป โ สเล ปตฏาย อาตาป นปโก จตต ป จ ภาวยนต วตโต โส ภกข อม ตณหาชฏ วชฏเยต สมพนโธ ฯ อทาน ตมป วชฏน เวฬคมพวชฏเนน อปเมตวา ทสเสต คาถาย ยถาวตเต สลาทธมเม อมนา จ สเลนาตอาทนา ปจจามสต ฯ ตตถ ยสมา โยคาวจร- สนตานคตา นานาขณกา มสสกา สลาทธมมา คาถาย คหตา ตสมา เต เอกชฌ คณหนโต ฉห ธมเมห สมนนาคโตต อาห ฯ น ห เต ฉ ธมมา เอกสม สนตาเน เอกสม ขเณ ลพภนต ฯ ยสมา จ ปคคลาธฏาเนน คาถา ภาสตา ตสมา ปคคลา- ธฏานเมว อปม ทสเสนโต เสยยถาป นาม ปรโสตอาทมาห ฯ ตตถ สนสตนต สฏ นสต อตวย ตขณนต อตโถ ฯ สตถสส นสตตรภาวกรณ นสานสลาย พาหพเลน จสส อกขปนนต อภยมเปต อตถาปนน กตวา อปมา วตตาต ตทภย อปเมยเย ทสเสนโต สมาธสลาย สนสต ฯเปฯ ป าหตเถน อกขปตวาต อาห ฯ สมาธคเณน ห ป าย ตกขภาโว เตนาห ภควา สมาหโต ยถาภต ปชานาตต๑ ฯ วรย จสสา อปตถมภก ปคคยหนโต ฯ ๑. อง. ทสก. ๒๔/๓ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา วชเฏยยาต วชเฏต สกกเณยย ฯ วฏานคามนวปสสนาย ห วตตมานาย โยคาวจโร ตณหาชฏ วชเฏต สมตโถ นาม ฯ วชฏน เจตถ สมจเฉทวเสน ปหานนต อาห ส ฉนเทยย สมปทา- เลยยาต ฯ [๕] ทกขณ อรหตต ทกขเณยโย ฯ อคโค จ โส ทกขเณยโย จาต อคคทกขเณยโย ฯ อคคา วา ทกขณา อคคทกขณา ต อรหตต อคคทกขเณยโย ฯ ตตราต ตสส คาถาย ฯ อยนต นโร ภกขต จ วตโต โยคาวจโร ฯ ปน ตตราต ตสส ป าย ฯ อสสาต ภกขโน ฯ กตตร เจต สามวจน ฯ อเนนาต อตโถ ฯ กรณย นตถ วเสสา- ธานสส ตเหตกปฏสนธป าย อภาวโต ฯ เตนาห ปรมกมมา- นภาเวเนว หสส สา สทธาต ฯ เตนาต โยคนา ฯ ภาวนาย สตตปปวตตวรยตาย สาตจจการนา ฯ ป าวเสนาต ยถาวตตเน- ปกกสงขาตป าวเสน ฯ ยงก จ กตตพพ ตสส สพพสส สมปชาน- วเสเนว กรณสโล ตตถ วา สมปชานกาโร เอตสส อตถ สมปชานสส วา อสมโมหสส การโก อปปาทโกต สมปชานการ ฯ เตน สมปชานการนา ฯ อตราต อสส คาถาย ฯ สลาทสมปาทเน วรยสส เตส องคภาวโต ต วส อคคเหตวา สลสมาธป ามเขนาต วตต ฯ วสทธมคค ทสเสตต อวภาคโต เทสนาย ปณฑตถ วตวา ปน ต วภาคโต ทสเสต เอตตาวตาตอาท วตต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตตถ เอตตาวตาต เอตตกาย เทสนาย ฯ สกขาต สกขตพพฏเน สกขา ฯ สกขน เจตถ อาเสวน ทฏพพ ฯ สลาทธมเม ห สวรณาทวเสน อาเสวนโต เต สกขตต วจจต ฯ สาสนนต ปฏปตตสาสน ฯ อปนสสโย พลวการณ ฯ วชชน อนปคมน ฯ เสวนา ภาวนา ฯ ปฏปกโขต ปหายกปฏปกโข ฯ ยทป คาถาย สเลต สาม โต วตต น อธสเลต ต ปน ตณหาชฏาวชฏนสส ปตฏาภต อธปเปตนต อาห สเลน อธสลสกขา ปกาสตาต ฯ ภวคาม ห สล สลเมว วภวคาม สล อธสลสกขา ฯ สาม โจทนา ห วเสเส อวตฏตต ฯ เอเสว นโย เสสสกขาส ฯ สเลนาต อธสลสกขาภเตน สเลน ฯ ต ห อน สาธารณตาย๑ สาสนสส อาทกลยาณต ปกาเสต น ยมนยมาทมตต ฯ เตน วตต สล จ สวสทธ สพพปาปสส อกรณนต จ ฯ กสลานนต มคคกสลาน ฯ กสลานนต วา อนวชชาน ฯ เตน อรยผลธมมานมป สงคโห สทโธ โหต ฯ สพพปาปสส อกรณนต สพพสสาป สาวชชสส อกรยา อนชฌา- ปชชน ฯ เอเตน จารตตวารตตเภทสส สพพสส สลสส คหณ กต โหต ฯ กตตพพากรณมป ห สาวชชเมวาต ฯ อาทวจนโตต คาถาย วตตสมาธป าน อาทมห วจนโต ฯ อาทภาโว จสส ๑. ม. อน สาธารณตาย ต สาสนสส ฯ ต ห อน สาธารณ เตน สาสนสส อาทกลยาณต ปกาเสตต เอว ภวตพพ ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา ตมมลกตตา อตตรมนสสธมมาน ฯ อาทน วา วจน อาทวจน ฯ อาทสทเทน เจตถ สลสมาธป า จ วมตต จ อนตตราต เอวมาทน สงคโห เวทตพโพ ฯ วสทธตตา วปปฏสาราทเหตน ทรกรณโต อวปปฏสาราทคณาวห ฯ อวปปฏสาราทคณาวหตตาต เอเตน น เกวล สลสส กลยาณตาว วภาวตา อถโข อาทภาโวปต ทฏพพ ฯ ตถาหสส สตเต อวปปฏสาราทน วมตตาณปรโยสานาน ปรมปรปปจจยตา วตตา ฯ [๖] สมาธนาต อธจตตสกขาภเตน สมาธนา ฯ สกล สาสน สงคเหตวา ปวตตาย คาถาย อาทปเทน อาทมห ปฏปชชตพพสส สลสส ตตยปเทน ปรโยสาเน ปฏปชชตพพาย ป าย คหตตตา มชเฌ ปฏปชชตพโพ สมาธ ปารเสสโต ทตยปเทน คยหตต ฯ กสลสส อปสมปทาต วจนโต ห สมาธ สาสนสส มชเฌต วตต น กสลสททสส สมาธปรยายตตา ฯ ปพพปนสสยวโต ห สมาหตตาทอฏงคสมนนาคเมน อภนหารกขมตา สมาธสส อทธวธาทคณาวหตต ฯ อคคมคคป าย อธคตาย ยทตถ ปพพชต ต ปรโยสตนต ป า สาสนสส ปรโยสาน ฯ เตนาห ภควา สกขานสสมท ภกขเว พรหมจรย วสสต สทธาธปเตยย ป ตตร วมตตสารนต๑ ฯ สก จตต สจตต ฯ สจตตสส สพพโส กเลสาน สมจฉนทเนน ๑. อง. จตกก. ๒๑/๓๒๙ ฯ ปาลยมปน สกขานสสมท ภกขเว พรหมจรย วสสต ป ตตร วมตตสาร สตาธปเตยยนต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วโสธน สจตตปรโยทปน ฯ เอว ปน ป ากจเจ มตถกปปตเต อตตรกรณยาภาวโต สาสนสส ป ตตรตา เวทตพพา ฯ ตาทภาวาวหนโตต ยาทโส อฏเส ลาภาทส จ อนนยาภาวโต ตาทโส อนฏเส อลาภาทส จ ปฏฆาภาวโต ตโต เอว วา ยาทโส อนาปาถคเตส อฏานฏเส ตาทโส อาปาถคเตสปต ตาท ตสส ภาโว ตาทภาโว ตสส อาวหนโต ฯ วาเตนาต วาตเหต ฯ น สมรตต น จลต ฯ น สม ชนตต น ผนทนต ฯ กโต จลนนต อธปปาโย ฯ ตถาต ยถา สลาทโย อธสลสกขาทน ปกาสกา ตถา เตวชชตาทน อปนสสยสสาต เตส ปกาสนาการปสหารตโถ ตถาสทโท ฯ ยสมา สล วสชฌมาน สตสมปช พเลน กมมสส- กตาณพเลน จ สงกเลสมลโต วสชฌต ปารปร จ คจฉต ตสมา สลสมปทา สชฌมานา อปนสสยสมปตตภาเวน สตพล าณพล จ ปจจปฏเปตต ตสสา วชชตตยปนสสยตา เวทตพพา สภาคเหตสมปาทนโต ฯ สตเนปกเกน ห ปพเพนวาสวชชา- สทธ สมปช เน สพพกจเจส ทฏการตาปรจเยน จตปปาต- าณานพนธาย ทตยวชชาย สทธ วตกกมาภาเวน สงกเลสป- ปหานสภาวโต ววฏฏปนสสยตาวเสน อชฌาสยสทธยา ตตยวชชา- สทธ ฯ ปเรตร สทธาน สมาธป าน ปารปร วนา สลสส อาสวกขยาณปนสสยตา สกขวปสสกขณาสเวห ทเปตพพา ฯ


ปหาพยากรณ วณณนา สมาธป า วย อภ าปฏสมภทาน สล น สภาคเหตต กตวา วตต น ตโต ปรนต ฯ สมาหโต ยถาภต ปชานาตต๑ วจนโต สมาธสมปทา ฉฬภ ตาย อปนสสโย ฯ ป า วย ปฏสมภทาน สมาธ น สภาคเหตต วตต น ตโต ปรนต ฯ โยคา เว ชายเต ภรต๒ วจนโต ปพพโยเคน ครวาสเทสภาสา- โกสลลอคคหปรปจฉาทห จ ปรภาวตา ป าสมปตต ปฏสมภทา- ปเภทสส อปนสสโย ปจเจกโพธสมมาสมโพธโยป ป าสมปตต- สนนสสยาต ป าย อนธคนตพพสส วเสสสส อภาวโต ตสสา จ ปฏสมภทาปเภทสส เอกนตกการณโต เหฏา วย น ตโต ปรนต อวตวา น อ เน การเณนาต วตต ฯ เอตถ จ สลสมปตต นสสายาต วตตตตา ยสส สมาธวชมภนภตา อนวเสสา ฉ อภ า น อชฌนต ตสส อกกฏปรจเฉทวเสน น สมาธสมปทา อตถต ฯ สตป วชชาน อภ เกเทสภาเวสลสมปตตสมทาคตาเอว ตสโส วชชา คหตา ฯ ยถา ห ป าสมปตตสมทาคตาจตสโสปฏสมภทา อปนสสยสมปนนสส มคเคเนว อชฌนต มคคกขเณเอว ตาส ปฏลภตพพโต เอว สลสมปตตสมทาคตา ตสโส วชชา สมาธสมปตตสมทาคตา จ ฉ อภ า อปนสสยสมปนนสส มคเคเนว อชฌนตต มคคาธคเมเนว ตาส อธคโม เวทตพโพ ฯ ปจเจกพทธาน สมมาสมพทธาน จ ๑. อง. ทสก. ๒๔/๓ ฯ ๒. ข. ธ. ๒๕/๕๒ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปจเจกโพธสมมาสมโพธสมธคมสทสา ห อเมส อรยาน อเม วเสสาธคมาต วนยสตตาภธมเมส สมมาปฏปตตยา เตวชชตาทน อปนสสยตาป ยถาวตตวธนา เวทตพพา ฯ สมปนนสลสส กามเสวนาภาวโต สเลน ปมนตววชชน วตต ฯ เยภยเยน ห สตตา กามเหต ปาณาตปาตาทวเสนาป อสทธปโยคา โหนต ฯ ฌานสขลาภโน กายกลมถสส สมภโวเอว นตถต สมาธนา ทตยนตววชชน วตต ฌานสมฏานปณตรป- ผฏกายตตา ฯ ป ายาต มคคป าย ฯ อกกฏนทเทเสน ห เอกสโต อรยมคโคว มชฌมาปฏปตต นาม ฯ เอว สนเตป โลกยป าวเสนป อนตทวยววชชน วภาเวตพพ ฯ สล ตสมงคโน กามสคตสเยว นพพตตาปนโต จตห อปาเยห วปปมตตยา การณนต อาห สเลน อปายสมตกกมนปาโย ปกาสโต โหตต ฯ น ห ปาณาตปาตาทปฏวรต ทคคตปรกเลส อาวหต ฯ สมาธ ตสมงคโน มหคคตภมยเยว นพพตตาปเนน สกลกามภวโต วโมเจตต วตต สมาธนา กามธาตสมตกกมนปาโย ปกาสโต โหตต ฯ น ห กามาวจรกมมสส อนพลปปทายน กามจฉนทาทน วกขมภก ฌาน กามธาตปกกเลสาวห โหต ฯ น เจตถ อปจารชฌาน นทสเสตพพ อปปนาสมาธสส อธปเปตตตา ฯ นาป สเลเนว อตกกมตพพสส อปายภวสส สมาธนา อตกกมตพพตาต วจโนกาโส ฯ สคตภวมป อตกกนตสส ทคคตสมตกกมเน กา


ปหาพยากรณ วณณนา กถาต ฯ สพพภวสมตกกมนปาโยต กามภวาทน นวนนมป ภวาน สมตกกมนปาโย ฯ สลสมาธห อตกกนตาป ภวา อนตกกนตาเอว การณสส อปปหนตตา ฯ ป าย ปนสส สปหนตตา เต สมตกกนตาเอว ฯ [๗] ตทงคปปหานวเสนาต ทปาโลเกเนว ตมสส ป กรยาวตถคเตน เตน เตน กสลงเคน ตสส ตสส อกสลงคสส ปหานวเสน ฯ สมาธนา วกขมภนปปหานวเสนาต อปจารปปนา- เภเทน สมาธนา ปวตตนวารเณน ฆฏปปหาเรเนว ชลตเล เสวาลสส เตส เตส นวรณาทธมมาน ปหานวเสน ฯ ป ายาต อรยมคค- ป าย ฯ สมจเฉทปปหานวเสนาต จตนน อรยมคคาน ภาวตตตา ตตมคควโต อตตโน สนตาเน ทฏ คตาน ปหานายาตอาทนา วตตสส สมทยปกขยสส กเลสคณสส อจจนต อปปวตตสงขาต- สมจฉนทนปปหานวเสน ฯ กเลสาน วตกกมปฏปกโขต สงกเลสธมมาน กมมกเลสาน วา โย กายวจทวาเรส วตกกโม อชฌาจาโร ตสส ปฏปกโข สเลน ปกาสโต โหต อวตกกมสภาวตตา สลสส ฯ โอกาสา- ทานวเสน กเลสาน จตเต กสลปปวตต ปรยาทยตวา อฏาน ปรยฏาน ต สมาธ วกขมเภตต อาห สมาธนา ปรยฏานปฏปกโข ปกาสโต โหตต สมาธสส ปรยฏานปปหายกตตา ฯ อปปหนภาเวน สนตาเน อนอนสยนกา การณลาเภ อปปตตรหา อนสยา เต


วสทธมคค สวณณนาย ปน อนรป การณ ลทธา อปปชชนารหา ถามคตา กามราคาทโย สตต กเลสา เวทตพพา ฯ เต อรยมคคป าย สพพโส ปหยนตต อาห ป าย อนสยปฏปกโข ปกาสโต โหตต ฯ กายทจจรตาท ทฏ จรต กเลเสห วา ทสต จรตนต ทจจรต ฯ ตเมว ยตถ อปปนน ต สนตาน สงกเลเสต วพาธต อปตาเปต จาต สงกเลโส ฯ ตสส วโสธน สเลน ตทงควเสน ปหาน วตกกมปฏปกขตตา สลสส ฯ ตณหาสงกเลสสส วโสธน วกขมภนวเสน ปหาน ปรยฏานปฏปกขตตา สมาธสส ตณหาย จสส อชวปจจนกภาวโต ฯ ทฏ สงกเลสสส วโสธน สมจเฉทวเสน ปหาน อนสยปฏปกขตตา ป าย ทฏ คตาน จ อยาถาวคาหน ยาถาวคาหนยา ป าย อชวปจจนกภาวโต ฯ การณนต อปนสสยปจจโย ฯ สเลส ปรปรการต มคค- พรหมจรยสส อาทภตตตา อาทพรหมจรยกาน ปาราชกสงฆาทเสส- สงขาตาน มหาสลสกขาปทาน อวตกกมนโต ขททานขททกาน อาปชชเน สหสาว เตห วฏาเนน สเลส ย กตตพพ ต ปรปร สมตต กโรตต สเลส ปรปรการ ฯ ตถา สกทาคามต สเลส ปรปรการต เอต อปสหรต ตถาสทเทน ฯ เอเต ห เทว อรยา สมาธปารปนถกาน กามราคพยาปาทาน ป าปารปนถกสส จ สจจปฏจฉาทกโมหสส สพพโส อสมหตตตา สมาธ ป จ ภาเวนตาป สมาธป าส ย กตตพพ ต มตตโส ปมาเณน


ปหาพยากรณ วณณนา ปเทสมตตเมว กโรนตต สมาธสม ป าย จ มตตโส การโน สเลส ปรปรการโน อจเจว วจจนต ฯ อนาคาม ปน กามราค- พยาปาทาน สมจฉนนตตา สมาธสม ปรปรการ ฯ อรหา สพพโส สมโมหสส สสมหตตตา ป าย ปรปรการ ฯ วตต เหต ภควตา อธ ภกขเว ภกข สเลส ปรปรการ โหต สมาธสม มตตโส การ ป าย มตตโส การ โส ยาน ตาน ขททานขททกาน สกขาปทาน ตาน อาปชชตป วฏาตป ต กสส เหต น หเมตถ ภกขเว อภพพตา วตตา ยาน จ โข ตาน สกขาปทาน อาทพรหมจรยกาน พรหมจรยสารปปาน ตตถ ธวสล จ โหต ตสล จ สมาทาย สกขต สกขาปเทส โส ตณณ สโยชนาน ปรกขยา โสตาปนโน โหต อวนปาตธมโม นยโต สมโพธปรายโน อธ ปน ภกขเว ภกข สเลส ฯเปฯ โส ตณณ สโยชนาน ปรกขยา ราคโทสโมหาน ตนตตา สกทาคาม โหต สกเทว อม โลก อาคนตวา ทกขสสนต กโรต อธ ปน ภกขเว ภกข สเลส ปรปรการ โหต สมาธสม ปรปรการ ป าย มตตโส การ โส ยาน ตาน ฯเปฯ สกขต สกขาปเทส โส ป จนน โอรมภาคยาน ฯเปฯ อนาวตตธมโม ตสมา โลกา อธ ปน ภกขเว ภกข สเลส ปรปรการ โหต สมาธสม ปรปรการ ป าย ปรปรการ โส ยาน ตาน ขททานขททกาน ฯเปฯ สกขต สกขาปเทส โส อาสวาน ขยา ฯเปฯ อปสมปชช วหรตต๑ ฯ ๑. อง. ตก. ๒๐/๒๙๗-๒๙๙ ฯ ปาลยมปน สพพตถ ปรปรการ...ตตถ ธวสโล จ โหต ตสโล จาต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย กถนต ปจฉตวา สกขาทเก วภชตวา วตตเมวตถ นคเมต เอวนตอาท วตต ฯ ตตถ อ เ จาต ตโย วเวกา ตณ กสลมลาน ตณ วโมกขมขาน ตณ อนทรยานต เอวมาทโย สกขาตตกาทห อ เ จ คณตตกา ฯ เอวรปาต ยาทสกา สกขาตตกาทโย อธ สลาทห ปกาสตา โหนต เอทสา ฯ เอตถ ห ววฏฏสนนสสตสส สลสส อธาธปเปตตตา สเลน กาย- วเวโก ปกาสโต โหต ฯ สมาธนา จตตวเวโก ฯ ป าย อปธวเวโก ฯ ตถา สเลน อโทโส กสลมล ปกาสต โหต ตตกขาปปธานตาย อนปฆาตสภาวตาย จ สลสส ฯ สมาธนา อโลโภ กสลมล โลภปฏปกขโต อโลภปปธานตาย จ สมาธสส ฯ ป าย ปน อโมโหเยว ฯ สเลน จ อนมตตวโมกขมข ปกาสต โหต ฯ อโทสปปธาน ห สลสมปท นสสาย โทเส อาทนว- ทสสโน อนจจานปสสนา สเขเนว อชฌต ฯ อนจจานปสสนา จ อนมตตวโมกขมข ฯ สมาธนา อปปณหตวโมกขมข ฯ ป าย ส ตวโมกขมข ฯ อโลภปปธาน ห กามนสสรณ สมาธสมปท นสสาย กาเมส อาทนวทสสโน ทกขานปสสนา สเขเนว อชฌต ฯ ทกขานปสสนา จ อปปณหตวโมกขมข ฯ ป าสมปท นสสาย อนตตานปสสนา สเขเนว อชฌต ฯ อนตตานปสสนา จ ส ต- วโมกขมข ฯ ตถา สเลน จ อน ต สสามตนทรย ปกาสต โหต ฯ ต ห สเลส ปรปรการโน อฏมกสส อนทรย ฯ


สลนทเทส วณณนา สมาธนา อ นทรย ฯ ต ห อกกสคต สมาธสม ปรปร- การโน อนาคามโน อคคมคคฏสส จ อนทรย ฯ ป าย อ าตาวนทรย ปกาสต โหต ฯ ตทปปตตยา ห อรหา ป าย ปรปรการต ฯ อมนา นเยน อ เน จ เอวรปา คณตตกา สลาทห ปกาเสตพพา ฯ สลนทเทสวณณนา เอวนต วตตปปกาเรน ฯ อเนกคณสงคาหเกนาต อธสลสกขาทน อ เส จ อเนเกส คณาน สงคาหเกน ฯ สลสมาธ- ป ามเขนาต สพเพ สงขารา อนจจาตอาทส วย วปสสนา- มตตาทมเขน สงเขปโต อเทเสตวา สลสมาธป ามเขน เทสโตป สตตตสายป วา โพธปกขยธมมาน วสทธมคคนโตคธตตา ตตถ สลสมาธป ามข ปมข กตวา เทสโตป ฯ เอเตน สลสมาธ- ป าส อวเสสโพธปกขยธมมาน สภาวโต อปการโต จ อนโต- คธภาโว ทปโตต เวทตพพ ฯ อตสงเขปเทสโตเยว โหต สภาว- วภาคาทโต อวภาวตตตา ฯ นาลนต น ปรยตต น สมตถ ฯ สพเพสนต นาตสงเขปวตถารรจนมป วปจจต เนยยานมป วา ฯ สงเขปเทสนา ห สงขตตรจน อคฆฏต นเยว จ อปการาย โหต น ปนตเรส ฯ อสส วสทธมคคสส ฯ ปจฉนฏเน ป หา ฯ กรยา กรณ กมม ฯ ป หาว กมม ป หากมม ปจฉนปโยโค ฯ ก สลนต สรปปจฉา ฯ เกนฏเน สลนต เกน อตเถน


วสทธมคค สวณณนาย สลนต วจจต ฯ สลนต ปท ก อภเธยย นสสาย ปวตตนต อตโถ ฯ ตยท สล สภาวโต กจจโต อปฏานาการโต อาสนน- การณโต จ กถ ชานตพพนต อาห กานสส ลกขณรสปจจ- ปฏานปทฏานานต ฯ ปฏปตต นาม ทฏานสเสเอว โหตต อาห กมานสสนต ฯ กตวธนต ปเภทปจฉา ฯ วภาควนตาน ห สภาววภาวน วภาคทสสนมเขเนว โหตต ฯ โวทาน วสทธ ฯ สา จ สงกเลสมลวมตต ฯ ต อจฉนเตน ยสมา อปาย- โกสลลตถนา อปายโกสลล วย สงกเลโส ชานตพโพต อาห โก จสส สงกเลโสต ฯ ตตราต ตสม ตสส วา ป หา- กมมสส ฯ วสชชนนต ววรณ ฯ ปจฉโต ห อตโถ อวภาวตตตา นคฬโห มฏ ย กโต วย ตฏต ตสส ววรณ วสชชน วภตภาวกรณโต ฯ [๘] ปาณาตปาตาทหต เอตถ ฯ ปาโณต โวหารโต สตโต ปรมตถโต ชวตนทรย ฯ ตสส สรเสเนว ปตนสภาวสส อนตราเอว อตว๑ ปาตน อตปาโต สณก ปตต อทตวา สฆ ปาตนนต อตโถ ฯ อตกกมม วา สตถาทห อภภวตวา ปาตน อตปาโต ปาณฆาโต ฯ อาทสทเทน อทนนาทานาท สงคณหาต ฯ เตห ปาณาตปาตาทห ทสสลยกมเมห ฯ วรมนตสสาต สมาทาน- วรตวเสน สมปตตวรตวเสน จ โอรมนตสส ฯ วตตปฏปตตนต อปชฌายวตตาทวตตกรณ ฯ เจตนาทโย ธมมาต สงเขปโต ๑. อตวาต นปาโต สฆตเถ วตตต ฯ


สลนทเทส วณณนา วตตมตถ ปาลวเสน วภชตวา ทสเสต วตต เหตนตอาท วตต ฯ ตตถ เจตยตต เจตนา อตตนา สมปยตตธมเมห สทธ อารมมเณ อภสนทหตต อตโถ ฯ เจตนาย อนกลวเสเนว ห ตสมปยตตา ธมมา อารมมเณ ปวตตนต ฯ เจตนา กาม กสลตตก- สาธารณา อธ ปน สลเจตนา อธปเปตาต กตวา กสลาต เวทตพพา ฯ เจตส นยตต เจตสก จตตสมปยตตนต อตโถ ฯ เจตนาย สตป เจตสกตเต ตสสา เจตนา สลนต วส คหตตตา ตท เมว วรตอนภชฌาทก เจตสกสล ทฏพพ โคพลพทธ- าเยน ฯ สวรณ สวโร ฯ ยถา อกสลา ธมมา จตเตน โอตรนต ตถา ปทหน ฯ อวตกกโม วตกกมสส ปฏปกขภตา อวตกกมวเสน ปวตตจตตเจตสกา ฯ ตตถ เจตนาสล นามาตอาท ยถาภตสส สตตปทสส ววรณ ฯ วรมนตสส เจตนาต วรตสมปยตต ปธานภต เจตนมาห ฯ ปเรนตสส เจตนาต วตตปฏปตตอายหน ฯ วรมนตสส วรตต วรตยา ปธานภาว คเหตวา วตต ฯ เอตถ ห ยทา ตวธา ภกขเว กายส เจตนา กสล กายกมมนตอาทวจนโต ปาณาตปาตาทน ปฏปกขภตา ตพพรตวสฏา เจตนา ตถาปวตตา ปธานภาเวน ปาณาตปาตาท- ปฏวรตสาธกา โหต ตทา ตสมปยตตา วรต อนภชฌาทโย จ เจตนาปกขกา วา อพโพหารกา วาต อมมตถ สนธาย เจตนาสล วตต ฯ ยทา ปน ปาณาตปาตาทห สงโกจ อาปชชนตสส ตโต


วสทธมคค สวณณนาย วรมณากาเรน ปวตตมานา เจตนาวสฏา วรต อนภชฌาทโย จ ตตถ ตตถ ปธานภาเวน กจจสาธกา โหนต ตทา ตสมปยตตา เจตนา วรตอาทปกขกา วา โหต อพโพหารกา วาต อมมตถ สนธาย เจตสกสล วตต ฯ อทาน สตเต อาคตนเยน ทสกสลกมมปถวเสน เจตนาเจตสก- สลาน วภชตวา ทสเสต อปจาตอาท วตต ฯ ปชหนตสสาต สมาทานวเสน อโต ปฏาย น กรสสามต สมปตตวตถกานป อนชฌาจรเณน ปชหนตสส ฯ สตตกมมปถเจตนาต ปาณาตปาตาท- ปหานสาธกา ปฏปาฏยา สตตกสลกมมปถเจตนา ฯ อภชฌาท- วเสน ย ปรทารคมนาท กรยต ตสส ปหายกา อนภชฌาทโย สลนต อาห เจตสกสล นาม อนภชฌา ฯเปฯ สมมาทฏ ธมมาต ฯ ยถา ห อภชฌาพยาปาทวเสน มจฉาจารปาณาตปาตาทโย กรยนต เอว มจฉาทฏ วเสนาป เต ปตตมขทสสนาทอตถ กรยนต เตส จ ปชหนกา อนภชฌาทโยต ฯ ปาฏโมกขสวโร จารตตวารตตวภาค วนยปรยาปนน สกขา- ปทสล ฯ สตสวโร มนจฉฏาน อนทรยาน อารกขา ตถาปวตตา สตเยว ฯ าณสวโร ป า ฯ ขนตสวโร อธวาสนา ฯ สา จ ตถาปวตตา อโทสปปธานา ขนธา อโทโสเอว วา ฯ วรยสวโร กาม- วตกกาทน วโนทนวเสน ปวตต วรย ฯ ปาฏโมกขสวรสตสวราทส ย วตตพพ ต ปรโต อาวภวสสต ฯ


สลนทเทส วณณนา โสตานต ตณหาทฏ อวชชาทจจรตอวสฏกเลสโสตาน ฯ โสตาน สวร พรมต วตวา ป าเยเต ปถยยเรต วจเนน โสตาน สวโร ปทหน สมจเฉทน าณนต ว ายต ฯ อทมตถกต มนส กตวา เยน าเณน โยนโส ปจจเวกขตวา ปจจยา ปฏเสวยนต ต ปจจยปฏเสวนมป าณสภาวตตา เอตเถว าณสวเรเอว สโมธาน สงคห คจฉต ฯ [๙] ขมต อธวาเสตต ขโม ฯ อปปนนนต ตสม ตสม อารมมเณ ชาต นพพตต ฯ กามวตกกนต กามปสหต วตกก ฯ นาธวาเสตต จตต อาโรเปตวา อพภนตเร น วาเสต ฯ อาชว- ปารสทธปต พทธปฏกฏ มจฉาชว ปหาย อนวชเชน ปจจย- ปรเยสเนน สชฌนก อาชวปารสทธสลมป เอตเถว วรยสวเรเอว สโมธาน คจฉต วรยสาธนตตา ฯ เอตถ จ ยถา าณ ตณหาท- โสตาน ปวตตนวารณโต ปทหนฏเน สวโร ปรโต ปวตตนก- คณาน อาธาราทภาวโต สลนฏเน สล เอว ขนต อนธวาสเนน อปปชชนกกเลสาน อธวาสเนน สวรณโต สวโร ขมนเหต อปปช- ชนกคณาน อาธาราทภาวโต สลนฏเน สล วรย วโนเทตพพาน ปาปธมมาน วโนทเนน สวรณโต สวโร วโนทนเหต อปปชชนกคณาน อาธาราทภาวโต สลนฏเน สลนต เวทตพพ ฯ ยถา ปน ปาฏโมกขสลาท ตสส ตสส ปาปกมมสส ปวตตต อปปทานวเสน สวรณ ปทหน ต อปาทาย สวโร เอว อสมาทนนสลสส อาคต-


วสทธมคค สวณณนาย วตถโต วรมณมปต อาห ยา จ ปาปภรกาน ฯเปฯ สวรสลนต เวทตพพนต ฯ น วตกกมต เอเตนาต อวตกกโม ตถาปวตโต กสล- จตตปปาโท ฯ อวเสเสส ปน ป เหส ฯ สมาธาน สณปน ฯ ทสสลยวเสน ห ปวตตา กายกมมาทโย สมปต อายต จ อหตทกขาวหา น สมมาปตาต อสณปตา วปปกณณา วสฏา จ นาม โหนต ฯ สสลยวเสน ปน ปวตตา ตพพปรยายโต สณปตา อวปปกณณา อวสฏา จ นาม โหนต ยถา ต โอกขตตจกขตา อพาหปป- จาลนาท ฯ เตนาห กายกมมาทน สสลยวเสน อวปปกณณตาต อตโถต ฯ เอเตน สมาธโต๑ สลน วเสเสต ฯ ตสส ห สมาธาน สมปยตตธมมาน อวกเขปเหตตา ฯ อท ปน กายกมมาทน สณปน สยมน ฯ อปธารณ อธฏาน มลภาโว ฯ ตถาหสส อาท- จรณาทภาโว วตโต ฯ เตน ปวธาตกจจโต สลน วเสสต โหต ฯ สา ห สหชาตรปธมมาน สนธารณวเสน ปวตตต ฯ อท ปน อนวชชธมมาน มลาธฏานภาเวน ฯ เตนาห กสลาน ธมมานนตอาท ฯ ตตถ กสลธมมา นาม สปพพภาคา มหคคตา- นตตรธมมา ฯ อ เ ปน อาจรยา สรฏโต ฯ ยถา สรส ฉนเน สพโพ อตตภาโว วนสสต เอว สเล ภนเน สพพ ๑. ม. สมาธกจจโต ฯ


สลนทเทส วณณนา คณสรร วนสสต ตสมา ตสส อตตมงคฏโ สสฏโ สโร สสนต วา วตตพเพ นรตตนเยน สลนต วตตนต อธปปาโย ฯ สตลฏโ ปรฬาหวปสมนฏโ ฯ เตน ตการสส โลป กตวา นรตตนเยเนว สลนต วตตนต ทสเสต ฯ ตถาหท ปโยคสมปาทต สพพกเลสปรฬาหวปสมกร โหต ฯ เอวมาทนาต อาทสทเทน สยนต๑ อกสลา เอตสม สต อปปวฏา โหนตต สล สปนต วา เตน วหตสสาหาน สพพทจจรตานต สล สพเพส วา กสล- ธมมาน ปเวสารหสาลาต สลนต เอวมาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ สลนฏเน สลนต ปพเพ สททฏ ทธาเรน ปกาสโตป ภาวฏโ- เอวาต อาห สลน ลกขณนตสสาต ฯ น ห ตสส เจตนาทเภท- ภนนสส อนวเสสโต สงคาหโก ตโต อ โ อตโถ อตถ โย ลกขณภาเวน วจเจยย ฯ นน จ อเนกเภทสงคาหก สาม - ลกขณ นาม สยา ฯ น วเสสลกขณนต อนโยค มนสกตวา อาห สนทสสนตต รปสส ยถาภนนสสเนกธาต ฯ ยถา ห นลาทว- เสน อเนกเภทภนนสสาป รปายตนสส สนทสสนตต วเสสลกขณ ตท ธมมา สาธารณโต น อนจจตาท วย รปปน วย วา สาม ลกขณ เอวมธาป ทฏพพ ฯ ก ปเนต สนทสสนตต นาม ฯ ทฏพพตา จกขว าณสส โคจรภาโว ฯ ตสส ปน รปายตนโต อน ตเตป อ เห ธมเมห รปายตน วเสเสต ๑. ม. สลนต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อ วย กตวา สห นทสสเนน สนทสสนนต วจจต ฯ ธมม- สภาวสาม เน ห เอกภเตส ธมเมส โย นานตตกโร สภาโว โส อ วย กตวา อปจรต ยตโต เอว ห อตถวเสสาวโพโธ โหตต ฯ อถวา ฯ สห นทสสเนนาต เอตถ ตพภาวตโถ สหสทโท ยถา นนทราคสหคตาต ฯ [๑๐] ทสสลยวทธสนรสนต กายกอสวราทเภทสส ทสสลยสส วธมนกจจ ฯ อนวชชรสนต อคารยหสมปตตก อครหตพพภาเวน สมปชชนก อวชชปฏปกขภาเวน วา สมปชชนก ฯ ลกขณาทสต ลกขณรสาทส วจจมาเนส ฯ กจจเมว สมปตต วา รโสต วจจต น รสายตนรสาทต อธปปาโย ฯ เกจ ปน กจจเมวาต อวธารณ ตสส อตรรสโต พลวภาวทสสนตถนต วทนต ฯ ต เตส มตมตต กจจเมว สมปตต วา รโสต อมสส อตถสส อธปเปตตตา ฯ โสเจยยปจจปฏานนต กายาทห สจภาเวน ปจจปฏาต ฯ คหณภาวนต คเหตพพภาว ฯ เตน อปฏานาการฏเน ปจจปฏาน วตต ฯ ผลฏเน ปน อวปปฏสาราทปจจปฏาน สมาธปจจ- ปฏาน วา ฯ สล ห สมปตเยว อวปปฏสาร ปจจปฏาเปต ปรมปราย สมาธ ฯ อมสส ปน อานสสผลสส อานสสกถาย วกขมานตตา อธ อคคหณ ทฏพพ ฯ เกจ ปน ผลสส อนจฉ- ตตตา อธ อคคหณนต วทนต ฯ ตทยตต ผลสส อเนกวธตตา


สลนทเทส วณณนา โลกยาทสลสสาป วภชยมานตตา ฯ ตถา ห วกขต นสสตา- นสสตวเสนาตอาท ฯ ยถา ปวธาตยา กมมาท ทรการณ เสสภตตตย อาสนน- การณ ยถา จ วตถสส ตนตวายตรเวมสลากาท ทรการณ ตนตโว อาสนนการณ เอว สลสส สทธมมสสวนาท ทรการณ หรโอตตปปมสส อาสนนการณนต ทสเสนโต อาห หโรตตปป จ ปนาตอาท ฯ หโรตตปเป หตอาท ตสส อาสนนการณภาว- สาธน ฯ ตตถ อปปชชต สมาทานวเสน ตฏต อวตกกมวเสนาต เวทตพพ ฯ อวปปฏสาราทต เอตถ วปปฏสารปฏปกโข กสลจตตปปาโท อวปปฏสาโร ฯ โส ปน วเสสโต ลาภา วต เม สลทธ วต เม ยสส เม สปรสทธ สลนต อตตโน สลสส ปจจเวกขณวเสน ปวตโต เวทตพโพ ฯ อาทสทเทน ปาโมชชโภคสมปตตกตตสททาท สงคณหาต ฯ อวปปฏสารตถานต อวปปฏสารปปโยชนาน ฯ กสลานต อนวชชาน ฯ อวปปฏสารานสสานต อวปปฏสารททยาน ฯ เอเตน อวปปฏสาโร นาม สลสส อททยมตต สวฑฒตสส รกขสส ฉายาปปผสทส อ โเอว ปนาเนน นปผาเทตพโพ สมาธอาทคโณต ทสเสต ฯ [๑๑] สลวโต สลสมปทายาต ปรสทธ ปรปณณ กตวา สลสส สมปาทเนน สลวโต ตายเอว สลสมปทาย ฯ อปป-


วสทธมคค สวณณนาย มาทาธกรณนต อปปมาทการณา ฯ โภคกขนธนต โภคราส ฯ กลยาโณ กตตสทโท อพภคคจฉตต อตป สลวา อตป กลยาณ- ธมโมต สนทโร ถตโฆโส อฏหต โลก ปตถรต ฯ วสารโทต อตตน ก จ ครหตพพ อปวทตพพ อปสสนโต วคตสารชโช นพภโย ฯ อมงกภโตต อวลกโข ฯ อสมมฬโหต อกต วต เม กลยาณนตอาทนา วปปฏสาราภาวโต กสลกมมาทนเยว จ ตทา อปฏานโต อสมมฬโห ปสนนมานโสเอว กาล กโรต ฯ กายสส เภทาต อปาทนนกขนธปรจจาคา ชวตนทรยสส อปจเฉทา ฯ ปรมมรณาต จตโต อทธ ฯ สคตนต สนทร คต ฯ เตน มนสสคตป สงคยหต ฯ สคคนต เทวคต ฯ สา ห รปาทห วสเยห สฏ อคโคต สคโค โลกยต เอตถ อฬาร ป ผลนต โลโกต จ วจจต ฯ อากงเขยย เจต ยท อจเฉยย ฯ ปโย จสสนต ปยายตพโพ ปยจกขห ปสสตพโพ เปมนโย ภเวยยนต อตโถ ฯ มนาโปต สพรหมจารน มนวฑฒนโก เตส วา มเนน ปตตพโพ เมตต- จตเตน ผรตพโพต วตต โหต ฯ ครต ครฏานโย ปาสาณจฉตต- สทโส ฯ ภาวนโยต อทธา อยมายสมา ชาน ชานาต ปสส ปสสตต สมภาวนโย ฯ สเลเสววสส ปรปรการต จตปารสทธ- สเลสเอว ปรปรการ อสส อนนการ ปรปเรนากาเรน สมนนาคโต ภเวยย ฯ อาทนา นเยนาต เอเตน อชฌตต เจโตสมถมนยตโต


สลนทเทส วณณนา อนรากตชฌาโน วปสสนาย สมนนาคโต พรเหตา ส าคารานนต เอวมาทเก สลโถมนสตตาคเต สตตรสสลานสเส สงคณหาต ฯ อทาน น เกวลมเมเอว อวปปฏสาราทโย อถโข อ เป พห สลานสสา วชชนตต เต ทสเสต อปจาตอาท อารทธ ฯ ตตถ สาสเนต อมสม สกลโลกยโลกตตรคณาวเห สตถสาสเน ฯ อาจารกลปตตาน ย สล วนา ปตฏา อวฏาน นตถ ตสส เอว มหานภาวสส สลสส อานสสาน ปรจเฉท ปรมาณ โก วเท โก วตต สกกเณยยาต อตโถ ฯ เอเตน สพเพสเยว โลกย- โลกตตราน คณาน สลเมว มลภตนต ทสเสตวา ตโต ปรมป มลวโสธเนน ปรฬาหวปสมเนน สจคนธวายเนน สคคนพพานาธคม- ปายภาเวน โสภาลงการสาธนตาย ภยวธมเนน กตตปาโมชชชนเนน จ สลสทส อ สตตาน หตสขาวห นตถต ทสเสนโต น คงคาตอาทกา คาถา อาภาส ฯ ตตถ สรภต เอกา นท ย โลเก สรภต๑ วทนต ฯ นนนคา วาจรวตต อจวรตต เอวนามกา นท วาต ฯ สพพตถ วาสทโท อนยมตโถ ฯ เตน อวตตา โคธาวรจณฑภาคาทกา สงคณหต ฯ ปาณนฏเน ปาณน สตตาน ย มล สลชล วโสธยต ต มล วโสเธต น สกกณนต คงคาทโย นทโยต ปมคาถาย นการ เนตวา สมพนธตพพ ฯ ๑. ม. ยา โลเก สรสสตต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๑๒] หาราต มตตาหารา ฯ มณโยต๑ เวทรยาทมณโย ฯ อรยนต วสทธ ฯ สลสมฏาโน กตตสทโท คนโธ มโนหรภาวโต ทสาส อภพยาปนโต จ สลคนโธต วตโต ฯ โส ห ปฏวาเตป ปวตตต ฯ เตนาห ภควา สต จ คนโธ ปฏวาตเมตต๒ ฯ โทสาน พล นาม วตถชฌาจาโร ต เตส กาต อทนต สล โทสาน พลฆาตต เวทตพพ ฯ กตวธนต เอตถ วธสทโท โกฏาสปรยาโย เอกวเธน รป- สงคโหตอาทส วย ปการฏโ วา ฯ กตปปการ กตตกา สลสส ปการเภทาต อตโถ ฯ สลนลกขเณนาต สลนสงขาเตน สภาเวน ฯ จรนต เตน สเลส ปรปรการต อปคจฉนตต จรตต ฯ จรตตเมว จารตต ฯ วารตโต เตน อตตาน ตายนต รกขนตต วารตต ฯ อธโก สมาจาโร อภสมาจาโร ตตถ นยตต โส วา ปโยชน เอตสสาต อาภสมาจารก ฯ อาท พรหมจรยสสาต อาทพรหมจรย ฯ ตเทว อาทพรหมจรยก ฯ วรมต เอตาย สย วา วรมต วรมณ วา วรต ฯ น วรตต อวรต ฯ นสสยตต นสสต ฯ น นสสตนต อนสสต ฯ ปรยนโต เอตสส อตถต ปรยนต ฯ กาเลน ปรยนต กาลปรยนต ยถาปรจฉนโน วา กาโล ปรยนโต เอตสสาต กาลปรยนต ฯ ยาว ปาณน๓ ชวน โกฏ ๑. ม. เวฬรยาท ฯ ๒. ข. ธ. ๒๕/๒๒ ฯ ๓. ม. อาปาณน ฯ


สลนทเทส วณณนา เอตสสาต อาปาณโกฏก ฯ อตตโน ปจจเยห โลเก นยตต ตตถ วา วทตนต โลกย ฯ โลก อตตรตต โลกตตร ฯ ปจจยโต จ ผลโต จ มชฌมปณเตห นหน เตส วา คเณห ปรหนนต หน ฯ อตตโน ปจจเยห ปธานภาว นตนต ปณต ฯ อภนนเมว มชเฌ ภว มชฌม ฯ อตตาธปตโต อาคต อตตาธปเตยย ฯ เสสปททวเยป เอเสว นโย ฯ ตณหาย ทฏ ยา วา ปรามฏ ปธสตนต ปรามฏ ฯ ตปปฏกเขปโต อปรามฏ ฯ ปฏปปสสทธกเลส ปฏปสสทธ ฯ สกขาส ชาต เสขสส อทนต วา เสข ฯ ปรนฏ ตสกขากจจตาย อเสขธมมปรยาปนน อเสข ฯ ตทภยปฏกเขเปน เนวเสขนาเสข ฯ [๑๓] หาน ภชต หานภาโค วา เอตสส อตถต หานภาคย ฯ เสเสสป เอเสว นโย ฯ อปรมาณตตา ปรยนตวนต ปารสทธ- วนต จ สล ปรยนตปารสทธสล ฯ อปรมาณตตา อปรยนตวนต ปารสทธวนต จ สล อปรยนตปารสทธสล ฯ สพพโส ปณณ ปารสทธวนต สล ปรปณณปารสทธสล ฯ วตตนเยนาต สลนฏเน สลนตอาทนา เหฏา วตเตน นเยน ฯ อท กตตพพนต ป ตตสกขาปทปรณนต อท อภสมาจารก กตตพพ ปฏปชชตพพนต เอว ป ตตสส สกขาปทสลสส ปรณ ฯ สกขาปทสล ห ปเรนโต สกขาปทมป ปเรต ปาเลต นาม ฯ สกขาเอว วา สกขตพพโต จ ปฏปชชตพพโต จ สกขาปท


วสทธมคค สวณณนาย ตสส ปรณนต โยเชตพพ ฯ อท น กตตพพนต ปฏกขตตสส อกรณนต อท ทจจรต น กตตพพนต ภควตา ปฏกขตตสส อกรณ วรมณ ฯ จรนต ตสมนต ปเทน ตสม สเล ตสมงคโน จรนตต สลสส อธกรณต วภาเวนโต เตส ปวตตฏานภาว ทสเสต ฯ เตนาห สเลส ปรปรการตาย ปวตตนตต ฯ วารตนต อท น กตตพพนต ปฏกขตต อกปปย ฯ ตายนตต อกรเณเนว ตายนต ฯ เตนาต วารตตสลมาห ฯ วาเรต วา สตถา เอตถ เอเตน วาต วารต สกขาปท ต อวโกเปนโต ตายนต เตนาต วารตต ฯ สทธาวรยสาธนนต สทธาย อฏานวรเยน จ สาเธตพพ ฯ น ห อสสทโธ กสโต จ วตตปฏปตต ปรปเรต ฯ สทโธเอว สตถารา ปฏกขตเต อนมตเตป วชเช ภยทสสาว สมาทาย สกขต สกขาปเทสต อาห สทธาสาธน๑ วารตตนต ฯ อธสลสกขาปรยาปนนตตา อธวสฏโ สมาจาโร อภสมาจาโรต อาห อตตมสมาจาโรต ฯ อภสมาจาโรว อาภสมาจารก ยถา เวนยโกต อธปปาโย ฯ อภสมาจาโร อกกฏนทเทสโต มคคสล ผลสล จ ต อารพภ อททสส ตทตถ ตปปโยชน ป ตต อาภสมาจารก ฯ สปรสทธาน ตณ กายกมมาน จตตาร วจกมมาน สปรสทโธ อาชโวต อท อาชวฏมก ฯ ตตถ กาม อาชวเหตกโต สตตวธทจจรตโต วรต สมมาอาชโวต โสป สตตวโธ โหต ๑. ม. สทธาสตสาธน ฯ


สลนทเทส วณณนา สมมาชวตาสาม เน ปน ต เอก กตวา วตต ฯ อถวา ฯ ตวธกหนวตถสนนสสยโต มจฉาชวโต วรต เอกชฌ กตวา วตโต สปรสทโธ อาชโวต ฯ เสฏจรยภาวโต มคโคเอว พรหมจรย มคคพรหมจรย ตสส ฯ อาทภาวภตนต อาทมห ภาเวตพพต นปผาเทตพพต ภต ปตต อาทภาวภต ฯ ก จาป เทสนากกเมน สมมาทฏ อาท ปฏปตตกกเมน ปน อาชวฏมกสล อาทต ฯ ตสส สมปตตยาต อภสมาจารกสส สมปชชเนน ปรปรเณน อาทพรหมจรยก สมปชชต ฯ โย ลหกานป อปปสาวชชาน ปรวชเชต โส ครกาน มหาสาวชชาน พหวาทนวาทน ปรวชเชสสตต วตตพพเมว นตถต ฯ สตต ปน เอตมตถ พยตเรกวเสน วภาเวต ฯ ตตถ ธมมนต สล ฯ ต ห อปรคณวเสสาน ธารณฏเน ธมโมต วจจต ฯ [๑๔] วรตสลสส อตรสเลน สตป สมปโยคาทเก อสมมสส- กตาทสสนตถ เวรมณมตตนต วตต ฯ นสสตานสสตวเสนาต เอตถ ลพภมานนสสย ตาว ทสเสต นสสโยตอาท วตต ฯ ตตถ ตณหาจรเตน นสสยตพพโต ตณหาว ตณหานสสโย ตถา ทฏ นสสโย ฯ ทฏ จรโต ห อสตป ทฏ ยา ตณหาวรเห ทฏ นสสโต ปวตตต ฯ เทโวต จตมหาราชสกก- สยามาทปากฏเทวมาห ฯ เทว ตโรต อปากฏ ฯ ตณหเอว นสสตนต ตณหานสสต ฯ ตณหาย นสสตนต เกจ วทนต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เตส เทว นสสยาตอาท วรชฌต ฯ สทธทฏ ยาต อต สสารสทธ ภวสสตต เอว ปวตตทฏ ยา ฯ โลกตตรสลนต อธปปาโย ฯ ตสเสวาต โลกตตรสเสว สมภารภต การณภต ววฏฏปนสสยนต อตโถ ฯ กาลปรจเฉท กตวาต อม จ รตต อม จ ทวสนตอาทนา วย กาลวเสน ปรจเฉท กตวา ฯ กาลปรจเฉท อกตวา สมาทนนมป อนตรา วจฉนน สมปตตวรตวเสน ยาวชว ปวตตตมป อาปาณ- โกฏก น โหตต ทสเสต ยาวชว สมาทยตวา ตเถว ปวตตตนต วตต ฯ ลาภ ยส าต องค ชวต วเสนาต ลาภยสาน อนปปนนาน อปปาทนวเสน อปปนนาน รกขนวเสน เจว วฑฒนวเสน จ าต องค ชวตาน อวนาสนวเสน ฯ ก โส วตกกมสสตต โย วตกกมาย จตตมป น อปปาเทต โส กายวาจาห วตกกมสสตต ก อท นตเถตนต อตโถ ฯ ปฏกเขเป ห อย กสทโท ฯ [๑๕] อารมมณภาเวน วโณ วย อาสเว กามาสวาทเก ปคฆรตต สมปโยคภาวาภาเวป สหาสเวหต สาสว เตภมกธมม- ชาตนต สล ตปปรยาปนนนต อาห สาสว สล โลกยนต ฯ ภววเสสา สมปตตภวา ฯ วนโยต วนยปรยตต ตตถ วา อาคตสกขาปทาน ฯ ปามชช ตรณาปต ฯ ยถาภตาณทสสน สมปจจยนามรปทสสน ตทธฏานา วา ตรณวปสสนา ฯ นพพทาต


สลนทเทส วณณนา นพพทาาณ ฯ เตน พลววปสสนมาห ฯ วราโค มคโค ฯ วมตต อรหตตผล ฯ วมตตาณทสสน ปจจเวกขณนา ฯ กถาต วนยกถา ฯ มนตนาต วนยวจารณา ฯ อปนสสาต๑ ยถาวตตการณปรมปราสงขาโต อปนสสโย ฯ โลกตตร มคคผลจตตสมปยตต อาชวฏมกสล ฯ ตตถ มคคสล ภวนสสรณาวห ปจจเวกขณาณสส จ ภม ฯ ผลสล ปน ปจจเวกขณาณสเสว ภม ฯ [๑๖] หนาธมตตวเสน ฉนทาทน หนตา ฯ ปณตาธมตตวเสน ปณตตา ฯ ตทภยเวมชฌตาวเสน มชฌมตา ฯ ยเถว ห กมม อายหนวเสน หนาทเภทภนน โหต เอว ฉนทาทโยป ปวตต- อาการวเสน ฯ โส จ เนส ปวตตอากาโร อธมตตเภเทนาต ทฏพพ ฯ ยสกามตายาต กตตสโลกาภรตยา ปรวารจฉาย วา ฯ กถ นาม มาทโส เอทส กเรยยาต ปาปชคจฉาย อรยภาว นสสาย ฯ อนปกกลฏนต อตตกกสนปรวมภนาห อ เห จ อปกกเลเสห อนปกกลฏ ฯ ภวโภคตถายาต ภวสมปตตอตถ เจว โภคสมปตตอตถ จ ฯ อตตโน วโมกขตถาย ปวตตตนต สาวก- ปจเจกโพธสตตสลมาห ฯ สพพสตตวโมกขตถายาต สพพสตตาน สสารพนธนโต วโมจนตถาย ฯ ปารมตาสล มหาโพธสตตสล ยา กรณปายโกสลลปรคคหตา มหาโพธ อารพภ ปวตตา ปรมกกส- คตโสเจยยสลเลขา เทสกาลสตตาทวกปปรหตา สลปารมตา ฯ อนนรปนต อสารปป ฯ อตตาเอว คร อธปต เอตสสาต ๑. อปนสาต ภเวย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อตตคร ลชชาธโก ฯ ตโต อตตาธปตโต อาคต อตตาธปเตยย ฯ โลโก อธปต คร เอตสสาต โลกาธปต โอตตปปาธโก ฯ ธมโม นามาย มหานภาโว เอกนตนยยานโก โส จ ปฏปตตยาว ปเชตพโพ ตสมา น สลสมปทาย ปเชสสามต เอว ธมมมหตต ปเชตกาเมน ฯ ปรามฏตตาต ปราภววเสน อามฏตตา ฯ ตณหาทฏ โย ห อมนาห สเลน เทโว วา ภวสสาม เทว ตโร วา อมนา นาม เม สเลน สสารสทธ ภวสสตต ปวตตสส สล ปรามสนตโย ต ปราภว ปาเปนต มคคสส อนปนสสยภาวกรณโต ฯ ปถชชน- กลยาณกสสาต ปถชชเนส กลยาณกสส ฯ โส ห ปถชชโนว หตวา กลยาเณห สลาทห สมนนาคโต ฯ ปรามสนกเลสาน วกขมภนโต จ สมจฉนทนโต จ เตห น ปรามฏนต อปรา- มฏ ฯ ตสส ตสส กเลสทรถสส ปฏปปสสมภนโต วปสมนโต ปฏปสสทธ ฯ กตปฏกมมนต วฏานเทสนาห ยถาธมม กตปฏการ ฯ เอว ห ต สล ปฏปากตกเมว โหต ฯ เตนาห ต วสทธนต ฯ กต- ปฏกมมนต อมนา จ น ปเนว กรสสนต อธฏานมป สงคหตนต ทฏพพ ฯ อจฉมส น โข สกรมส น โขตอาทนา วตถมห วา ปาจตตย น โข ทกกฏ น โขตอาทนา อาปตตยา วา มยา ต วตถ วตกกนต น โข น น โข วตกกนตนตอาทนา


สลนทเทส วณณนา อชฌาจาเร วา เวมตกสส สสยาปนนสส ฯ วโสเธตพพ ยถาธมม ปฏกมเมน ฯ วมตเอว เวมตก ฯ ตสม เวมตเก สต วมตยา อปปนนายาต อตโถ ฯ วมต ปฏวโนเทตพพาต สย วา ต วตถ วจาเรตวา วนยธเร วา ปจฉตวา กงขา วโนเทตพพา ฯ นกกงเขน ปน กปปย เจ กาตพพ อกปปย เจ วชเชตพพ ฯ เตนาห อจจสส ผาส ภวสสตต ฯ [๑๗] จตห อรยมคเคหตอาทนา มคคผลปรยาปนน สล มคคผลสมปยตต วตต สมทาเยส ปวตตโวหารา อวยเวสป ปวตตนตต ฯ เสสนต สพพ โลกยสล ฯ ปกตปต สภาโวป ฯ สขสโล สขสวาโส ฯ เตน ปรยาเยนาต ปกตอตถวาจกฏเน ฯ เอกจจ อพยากตสล อธาธปเปตสเลน เอกสงคหนต อกสลสเสว อยชชมานต ทสเสต ตตถ อกสลนตอาท วตต ฯ ตถา ห เสขตตก อธ คหตนต ฯ อธ น อปนต กสลตตกนต อธปปาโย ฯ วตตนเยเนวาต วตเตเนว นเยน กสลตตก อคคเหตวา หนตตกาทน ป จนน ตกาน วเสน อสส สลสส ตวธตา เวทตพพา ฯ โยธาต โย อธ ฯ วตถวตกกเมต อาปตตยา วตถโน วตกกมเน อชฌาจาเร ฯ กามสงกปปาทโย นว มหาวตกกา มจฉาสงกปปา ฯ เอวรปสสาต เอทสสส ฯ ตสส ห สลวนเต อนปสงกมตวา ทสสเล เสวนตสส ตโตเอว เตส ทฏานคต อาปชชเนน ปณณตตวตกกเม อโทสทสสาวโน มจฉาสงกปปพหลตาย


วสทธมคค สวณณนาย มนจฉฏาน อนทรยาน อรกขโต สล เอกเสเนว หานภาคย โหต น ตภาคย กโต วสาทภาคยตา ฯ สลสมปตตยาต สลปารปรยา จตปารสทธสเลน ฯ อฆเฏนตสส อตตรนต อตตร วเสสาธคมาย อวายมนตสส ฯ ตภาคย สล ภวต อสมาธสวตตนยตตา ฯ สมปาทเต ห สมาธสม สลสส สมาธสวตตนยตา นจฉยต ฯ สมาธตถายาต สมถวเสน สมาธานตถาย ฯ นพพทนต วปสสน ฯ พลววปสสนาทสสนตถ นพพทาคคหณ ตาวตาป สลสส นพเพธ- ภาคยภาวสทธโต ฯ [๑๘] ยาน จ สกขาปทาน เนส รกขตพพานต สมพนโธ ฯ ตาน ปน อสาธารณป ตตโต อ าน เอกจจาน ฯ เนสนต รกขตพพานต ปท อเปกขตวา กตตร สามวจน ฯ เตห ภกขหต อตโถ ฯ สต วา อสสาเหต อสสกกตวา สลาน รกขต อสสาเห สต ฯ ทสาต สามเณเรห รกขตพพสลมาห ฆฏการาทน วย ฯ อฏาต นจจาทมาลาทเวรมณ เอก กตวา สพพปจฉมวชชาน อฏ ฯ อวตกกโมต ป จนน สลาน อวตกกโม ฯ ปกตสลนต สภาวสล ฯ ตตรปปตตนยต ห สล อตตรกรกาน ฯ มรยาทา- จารตตนต ตสส ตสส สาวชชสส อกรเณ มรยาทภต ตตถ ตตถ กลาทส ปพพปรเสห ปตจารตต ฯ กลเทสปาสณฑธมโม ห อาจารสลนต อธปเปต ฯ ตตถ กลธมโม ตาว พราหมณาทน อมชชปานาท เทสธมโม เอกจจชนปทวาสน อหสนาท ปาสณฑ-


สลนทเทส วณณนา ธมโม ตตถยาน ยมนยมาท ฯ ตตถยมต ห ทฏ ปาเสน ตณหาปาเสน จ เฑต ปวตตต ปาส วา พาธ อรยวนยสส เฑตต ปาสณฑนต วจจต ฯ ปกตยา สลวต โหตต๑ วจนโต โพธสตตมาต ป จสกขาปทสล ปรปณณเมว ฯ อท ปน อกกสคต โพธสตตปตรป จตตปปาทมตเตนป อสงกลฏ ธมมตาสลนต วตต ฯ กามคณปส หตนต กามโกฏาเสส อสสาทปส หต กามอสสาท- คธต ฯ ธมมตาสลนต ธมมตาย การณนยาเมน อาคตสล ฯ สลปารมห ปรมกกส ปาเปตวา กจฉคตสส มหาโพธสตตสส สลเตเชน คณานภาเวน โพธสตตมาต สรเสเนว ปรมสลเลขปปตต สล โหต ฯ มหากสสปาทนนตอาทสทเทน ภททาทเก สงคณหาต ฯ เต กร สจร กาล สปรสทธสลาเอว หตวา อาคตา ฯ เตนาห สทธสตตานนต ฯ ตาส ตาส ชาตสต สลวราชมหสราชาทชาตส ฯ ปพเพ ปรมชาตย สทโธ เหต เอตสสาต ปพพเหตก สล ฯ อท ปน ปกตสลาท สมาทาเนน วนา อวตกกมลกขณ สมปตต- วรตสงคห ทฏพพ ฯ [๑๙] ย ภควตา เอว วตต สลนต สมพนโธ ฯ อธาต วกขมานสลปรปรกสส ปคคลสส สนนสสยภตสาสนปรทปน อ - สาสนสส จ ตถาภาวปฏเสธน ฯ วตต เหต อเธว ภกขเว สมโณ ฯเปฯ ส า ปรปปวาทา สมเณภ อ เหต๒ ฯ ๑. ท. มทาวคค ๑๐/๑๔ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๑๒๘ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ภกขต ตสส สลสส ปรปรกปคคลปรทปน ฯ ปาฏโมกขสวร- สวโตต อทมสส ปาฏโมกขสเล ปตฏ ตภาวปรทปน ฯ วหรตต อทมสส ตทนรปวหารสมงคภาวปรทปน ฯ อาจารโคจรสมปนโนต อท ปาฏโมกขสวรสส อปร อธคนตพพคณาน จ อปการกธมม- ปรทปน ฯ อณมตเตส วชเชส ภยทสสาวต อท ปาฏโมกขโต อจวนภาวปรทปน ฯ สมาทายาต สกขาปทาน อนวเสสโต อาทาน- ปรทปน ฯ สกขตต สกขาย สมงคภาวปรทปน ฯ สกขาปเทสต สกขตพพธมมปรทปน ฯ ย ปเนตถ วตตพพ ต ปรโต อาวภวสสต ฯ โสต ปาฏโมกขสวรสเล ปตฏ ตภกข ฯ เตน ยาทสสส อนทรยสวรสล อจฉตพพ ต ทสเสต ฯ จกขนาต ยโต โส สวโร ต ทสเสต ฯ รปนต ยตถ โส สวโร ต ทสเสต ฯ ทสวา น นมตตคคาห โหต นานพย ชนคคาหต สวรสส อปาย ทสเสต ฯ ยตวาธกรณ ฯเปฯ อนวาสสเวยยนต สวรสส ปฏปกข ตตถ จ อาทนว ทสเสต ฯ สวราย ปฏปชชตต ปเคว สตยา อปฏเปตพพต ทสเสต ฯ รกขต จกขนทรยนต สตยา อปฏา- ปนเมว จกขนทรยสส อารกขาต ทสเสต ฯ จกขนทรเย สวร อาปชชตต ตถาภตา สตเยว เอตถ สวโรต ทสเสต ฯ วตกกมสส วเสนาต สมพนโธ ฯ ฉนน สกขาปทานนต อาชวเหต อาชวการณา อสนต อภต อตตรมนสสธมม อลลปตตอาทนา๑ อาคตาน ฉนน ๑. ว. มหาวภงค. ๑/๑๗๐-๑ ฯ ว. ปรวาร. ๘/๒๕๔ ฯ


สลนทเทส วณณนา ปาราชกาทปฏสยตตาน สกขาปทาน ฯ สามนตชปปนาทนา ตวเธน กหนวตถนา วมหาปน กหนา ฯ อตตาน ทายก วา อกขปตวา ยถา โส ก จ ททาต เอว กถน ลปนา ฯ นมตต วจจต ปจจยทาน- ส ปปาทก กายวจกมม เตน นมตเตน จรต นมตต วา กโรตต เนมตตโก ตสส ภาโว เนมตตกตา ฯ คนธาทโย วย ลาภาย๑ ปเรส อกโกสนาทนา นปสตต นปเปโส ฯ นปเปโสว นปเปสโก ฯ ตสส ภาโว นปเปสกตา ฯ มหจฉตาย อตตนา ลทธลาเภน ปรโต ลาภปรเยสนา ลาเภน ลาภ นชคสนตา ฯ เอวมาทนนตอาท- สทเทน อนปปยภาณตาจาตกมยตาท สงคณหาต ฯ ปฏสงขาเนน ปจจเวกขณาย ปรสทโธ อสงกลฏโ ปฏสงขานปรสทโธ ฯ จตตาโร ปจจยา ปรภ ชยนต เอเตนาต จตปจจยปรโภโค ตถา ปวตตา อนวชชเจตนา ฯ ตตราต เตส ปาฏโมกขสวราทส ฯ อาทโต ปฏายาต อธ ภกขตอาทนา อาคตเทสนาย อาทโต ปภต ฯ วนจฉยกถาต ตตถ สสยวธมเนน วนจฉยาวหา กถา ฯ [๒๐] ปมสส อตถสส สพพสาธารณตตา อสาธารณ ปพพชตาเวณก ปรยาย ทสเสนโต ภนนปฏธราทตาย วาต อาห ฯ เอว หสส ปรปณณปาฏโมกขสวรโยคยตา ทสสตา โหต ฯ ภนน- ปฏธราทภาโว จ นาม ทลททสสาป นคตกสส๒ โหตต ตโต วเสเสต สทธาปพพชโตต วตวา ปฏปตตยา โยคยภาว ทสสนตถ กลปตโตต ๑. ม. สลากาย ฯ ๒. ม. นคคหตสส ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วตต ฯ อาจารกลปตโต วา ห ปฏปชชต สกโกต ชาตกลปตโต วา ฯ สกขาปทสลนต จารตตวารตตปปเภท สกขาปทวเสน ป ตต สล ฯ โยต อนยมนทเทโส ฯ โยโกจ ปคคโล ฯ นนต วนยปรยาปนน สล ฯ ตนต ปคคล ฯ โมกเขต สหการการณ- ภาวโต ฯ อปาเย ภวานต อาปายกาน ฯ อาทสทเทน ตท สพพ สสารทกข สงคณหาต ฯ สวรณ กายวจทวาราน ปทหน ฯ เยน เต สวตา ปทหตา โหนต โส สวโร ฯ ยสมา ปน โส สตตนน อาปตตกขนธาน อวตกกโม วตกกมปฏปกโขต กตวา ตสมา วตต กายกวาจสกสส อวตกกมสเสต นามนต ฯ ปาฏโมกข- สวรสวโตต ปาฏโมกขสวเรน ปทหตกายวจทวาโร ฯ ตถาภโต จ ยสมา ต อเปโต เตน จ สมงค นาม โหต ตสมา วตต อปคโต สมนนาคโตต อตโถต ฯ อปโร นโย ฯ กเลสาน พลวภาวโต ปาปกรยาย สกรภาวโต ป กรยาย จ ทกกรภาวโต พหกขตต อปาเยส ปตนสโลต ปาต ปถชชโน ฯ อนจจตาย วา ภวาทส กมมเวคกขตโต ฆฏยนต วย อนวฏาเนน ปรพภมนโต คมนสโลต ปาต ฯ มรณวเสน วา ตมห ตมห สตตนกาเย อตตภาวสส ปาตนสโลต ปาต ฯ สตต- สนตาโน จตตเมว วา ฯ ต ปาตน สสารทกขโต โมกเขตต ปาฏโมกข ฯ จตตสส ห วโมกขฏเน สตโต วมตโตต วจจต ฯ วตต ห จตตโวทานา วสชฌนตต๑ อนปาทาย อาสเวห จตต ๑. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๘๔ ฯ ปาลยมปน จตตโวทานา สตตา วสชฌนตต ทสสต ฯ


สลนทเทส วณณนา วมตตนต๑ จ ฯ อถวา ฯ อวชชาทนา เหตนา สสาเร ปตต คจฉต ปวตตตต ปาต ฯ อวชชานวรณาน สตตาน ตณหาสโยชนาน สนธาวต สสรตนต๒ ห วตต ฯ ตสส ปาตโน สตตสส ตณหาท- สงกเลสตตยโต โมกโข เอเตนาต ปาฏโมกข ฯ กณเฑกาโฬต- อาทนวยสส สมาสสทธ เวทตพพา ฯ อถวา ฯ ปาเตต วนปาเตต ทกเขต ปาต จตต ฯ วตต ห จตเตน นยยต โลโก จตเตน ปรกสสตต๓ ฯ ตสส ปาตโน โมกโข เอเตนาต ปาฏโมกข ฯ ปตต วา เอเตน อปายทกเข สสารทกเข จาต ปาต ตณหาทสงกเลโส ฯ วตต ห ตณหา ชเนต ปรส๔ ตณหาทตโย ปรโสต๕ จ อาท ฯ ตโต ปาตโต โมกโขต ปาฏโมกข ฯ อถวา ฯ ปตต เอตถาต ปาต ฉ อชฌตตกพาหราน อายตนาน ฯ วตต ห ฉส โลโก สมปปนโน ฉส กพพต สนถวนต๖ ฯ ตโต ฉอชฌตตกพาหรายตน- สงขาตโต ปาตโต โมกโขต ปาฏโมกข ฯ อถวา ฯ ปาโต วนปาโต อสส อตถต ปาต สสาโร ฯ ตโต โมกโขต ปาฏโมกข ฯ อถวา ฯ สพพโลกาธปตภาวโต ธมมสสโร ภควา ปตต วจจต ฯ มจจต เอเตนาต โมกโข ฯ ปตโน โมกโข เตน ป ตตตตาต ปตโมกโข ฯ ปตโมกโขเอว ปาฏโมกข ฯ สพพคณาน วา มลภาวโต อตตมฏเน ปต จ โส ยถาวตเตนตเถน โมกโข ๑. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๔๑ ฯ ๒. ส. นทาน. ๑๖/๒๑๓ ฯ ๓. ส. สคาถก. ๑๕/๕๔ ฯ ๔. ส. สคาถก. ๑๕/๕๑๒ ฯ ๕. ข. ๒๕/๒๓๖ ฯ ๖. ส. สคาถก ๑๕/๕๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย จาต ปตโมกโข ฯ ปตโมกโขเอว ปาฏโมกข ฯ ตถา ห วตต ปาฏโมกขนต มขเมต ปมขเมตนต๑ ฯ วตถาโร ฯ อถวา ฯ ปอต ปกาเร อตต อจจนตฏเ นปาโต ตสมา ปกาเรห อจจนต โมกเขตต ปาฏโมกข ฯ อท ห สล สย ตทงควเสน สมาธสหต ป าสหต จ วกขมภนวเสน สมจเฉทวเสน จ อจจนต โมกเขต โมเจตต ปาฏโมกข ฯ ปต ปต โมกโขต วา ปตโมกโข ฯ ตมหา ตมหา วตกกมโทสโต ปจเจก โมกโขต อตโถ ฯ ปตโมกโขเอว ปาฏโมกข ฯ โมกโขต วา นพพาน ตสส โมกขสส ปต พมพภโตต ปตโมกโข ฯ สล สวโร ห สรยสส อรณคคมน วย นพพานสส อทยภโต ตปปฏภาโค วย ยถารห กเลสนพพาปนโต ฯ ปตโมกโขเยว ปาฏโมกข ฯ อถวา ฯ โมกข ปตวตตต โมกขาภมขนต วา ปตมกข ฯ ปตโมกขเมว ปาฏโมกขนต เอวมเปตถ ปาฏโมกข- สททสส อตโถ เวทตพโพ ฯ อรยตต อตตภาว ปวตเตต ฯ วหรตต ห อมนา ปาฏโมกขสวรสเล ตสส ภกขโน อรยาปถวหาโร ทสสโต ฯ ปาลยนต ฌานวภงคปาลย ฯ ตตถ กาม สมณาจาร สมณโคจร จ ทสเสต อาจารโคจรสมปนโนต วตต ฯ ยถา ปน มคค อาจกขนโต วาม ม จ ทกขณ คณหาต วชเชตพพปพพก คเหตพพ วเทยย ยถา วา สสสนหาเนน ปหนเสทมลชลลกสส มาลาคนธวเลปนาทวภสนสวธาน ยตตรป เอว ปหนปาป- ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๓๑ ฯ


สลนทเทส วณณนา ธมมสส กลยาณธมมสมาโยโค ยตตรโปต อตถ อาจาโร อตถ อนาจาโรต ทวย อททสสตวา อนาจาร ตาว วภชต ตตถ� กตโม อนาจาโรตอาท วตต ฯ ตตถ กายโก วตกกโมต ตวธ กายทจจรต ฯ วาจสโก วตกกโมต จตพพธ วจทจจรต ฯ กายกวาจสโกต ตทภย ฯ เอว อาชวฏมกสลสส วตกกโม ทสสโต ฯ อทาน มานส อนาจาร ทสเสต สพพมป ทสสลย อนาจาโรต วตวา ตตถ เอกจจย ทสเสนโต อเธกจโจ เวฬทาเนน วาตอาทมาห ฯ ตตถ เวฬทาเนนาต ปจจยปปาทนตเถน เวฬทาเนน ฯ ปตตทานาทสป เอเสว นโย ฯ เวฬต มนสสาน ปโยชนาวโห โยโกจ เวฬทณโฑ ฯ ปตต คนธกาทน คนธปลเวนาทอตถ วา ตาลนาฬเกราทปตต วา ฯ ปปผ ยงก จ มนสสาน ปโยชนาวห ตถา ผล ฯ สนาน สรสจณณาท นหานยจณณ ฯ มตตกาป เอตเถว สงคห คจฉต ฯ ทนตกฏ ยงก จ มขโสธนตถ ทนตโปณ ฯ จาฏกมยตา อตตาน ทาส วย นจฏาเน เปตวา ปรสส ขลตวจน สณเปตวา ปยกามตาย ปคคยห วจน ฯ มคคสปตาต มคคสปสมตา สจจาลเกน ชวตกปปน ฯ ยถา ห มคคสเป ปจจนเต พห มคคา ปจจนต กตปยา น ปจจนต เอว สจจาลเกน ชวตกปปนเก พห อลก โหต อปปก สจจนต ฯ ปรภฏตต ปรภโฏ ปเรส ทารเก ปรหรนโต ฯ ปรภฏสส กมม ปารภฏย ฯ สาเอว ปารภฏยตา ฯ อลงการกรณาทนา กลทารกปรหรณสเสต นาม ฯ เตส เตส คหน


วสทธมคค สวณณนาย คามนตรเทสนตราทส สาสนปฏสาสนหรณ ชงฆเปสนก ฯ อ - ตร ตเรนาต เอเตส วา เวฬทานาทน เวชชกมมภณฑาคารกกมม- ปณฑปฏปณฑกมมสงฆปปาทเจตยปปาทปฏปนาทน วา มจฉา- ชเวน ชวตกปปนกกมมาน เยนเกนจ ฯ พทธปฏกฏเนาต พทเธห ครหเตน ปฏสทเธน ฯ มจฉาชเวนาต น สมมาอาชเวน ฯ อย วจจต อนาจาโรต อย สพโพป อนาจาโรต กถยต ฯ อาจาร- นทเทโส วตตปฏปกขนเยน เวทตพโพ ฯ [๒๑] โคจรนทเทเสป ปม อโคจรสส วจเน การณ เหฏา- วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ โคจโรต จ ปณฑปาตาทน อตถาย อปสงกมต ยตตฏาน ฯ อยตตฏาน อโคจโร ฯ เวสโย โคจโร อสสาต เวสยโคจโร ฯ มตตสนถววเสน อปสงกมตพพฏานนต อตโถ ฯ เวสโย นาม รปปชวนโย ฯ ตา มตตสนถววเสน น อปสงกมตพพา สมณภาวสส อนตรายกรตตา ปรสทธาส- ยสสาป ครหาเหตโต ตสมา ทกขณาทานวเสน สต อปฏเปตวาว อปสงกมตพพา ฯ วธวา วจจนต มตปตกา ปวฏปตกา วา ฯ ถลลกมารโยต มหลลกา อนวฏกมารโย ฯ ปณฑกาต นปปสกา ฯ เต ห อสสนนกเลสา อวปสนตปรฬาหา โลกามส- สนนสสตกถาพหลกา ตสมา น อปสงกมตพพา ฯ ภกขนโย นาม อสสนนพรหมจรยา ฯ ตถา ภกขป ฯ เตส อ ม วสภาค- วตถภาวโต สนถววเสน อปสงกมเน กตปาเหเนว พรหมจรยนตราโย


สลนทเทส วณณนา สยา ฯ ตสมา น อปสงกมตพพา ฯ คลานปจฉนาทวเสน อปสงกมเน สโตการนา ภวตพพ ฯ ปานาคารนต สราคาร ฯ ต โสณฑชเนห อววตต โหต ฯ ตตถ เตห โสณฑตาทวเสน น อปสงกมตพพ พรหมจรยนตรายกรตตา ฯ สสฏโ วหรต ราชหต- อาทส ฯ ราชาโน นาม เย รชชมนสาสนต ฯ ราชมหามตตา ราชสสรยสทสาย อสสรยมตตาย สมนนาคตา ฯ ตตถยาต วปรต- ทสสนา พาหรกปรพพาชกา ฯ ตตถยสาวกาต เตส ทฬหภตตา ปจจยทายกา ฯ อนนโลมเกน สสคเคนาต ตสสนน สกขาน อนนโลมเกน ปจจนกภเตน สสคเคน สสฏโ วหรต เยน พรหม- จรยนตราย วา สลเลขปรหาน วา ปาปณาต ฯ อทาน อปเรน วปรยาเยน อโคจร ทสเสต ยาน วา ปน ตานต อาท วตต ฯ ตตถ อสสทธานต พทธาทส สทธาวรหตาน ฯ ตโตเอว อปป- สนนาน ฯ กมมผลสทธาย วา อภาเวน อสสทธาน รตนตตยป- ปสาทาภาเวน อปปสนนาน ฯ อกโกสกปรภาสกานต อกโกสวตถห อกโกสกาน เจว ภยทสสเนน สนตชชนกาน จ ฯ อตถ น อจฉนต อนตถเมว อจฉนตต อนตถกามาน ฯ หต น อจฉนต อหตเมว อจฉนตต อหตกามาน ฯ ผาส น อจฉนต อผาสสเยว อจฉนตต อผาสกามาน ฯ โยคกเขม นพภย น อจฉนต อโยคกเขมเมว อจฉนตต อโยคกเขมกามาน ฯ ภกขนนต เอตถ สามเณรานมป สงคโห ฯ ภกขนนนต เอตถ สกขมานาสามเณรน ฯ สพเพส ห


วสทธมคค สวณณนาย สาสนกาน อนตถกามตาททปนปทมท วจน ฯ ตถารปาน กลานต ตาทสาน ขตตยกลาทน ฯ เสวตต นสสาย ชวต ฯ ภชตต อปสงกมต ฯ ปยรปาสตต ปนปปน อปคจฉต ฯ อย วจจตต อย เวสยาทโก ราชาทโก อสสทธกลาทโก จ ฯ ต ต เสวนตสส ตปปกาโรป อยตโต โคจโรต อโคจโร ฯ เอตถ ห เวสยาทโก ป จกามคณนสสยโต อโคจโร ฯ ยถาห ฯ โกจ ภกขเว ภกขโน อโคจโร ปรวสโย ยทท ป จกามคณาต๑ ฯ ราชาทโก สมณ- ธมมสส อนปนสสยโต ลาภสกการาสนวจกกนปโปฏน๒ทฏ วปตต เหตโต จ ฯ อสสทธกลาทโก สทธาหานจตตสนโตสาวหโต อโคจโร ฯ โคจรนทเทเส น เวสยโคจโรตอาทน วตตปฏปกขวเสน เวทตพพาน ฯ โอปานภตานต อทกปานภตาน ภกขสงฆสส ภกขน- สงฆสส จ จาตมมหาปเถ ขตโปกขรณ วย ยถาสข โอคาห- นกขมาน ฯ กาสาวปชโชตานต ภกขน ภกขนน จ นวตถปารต- กาสาวานเยว ปภาห เอโกภาสาน ฯ อสวาตปฏวาตานต เคห ปวสนตาน นกขมนตาน จ ภกขภกขนสงขาตาน อสน จวรวาเตน เจว สมม ชนปสารณาทชนตสรรวาเตน จ ปฏวาตาน ปวายตาน วนทธตกพพสาน วา ฯ อทาน นทเทเส อาคตนเยนาป อาจารโคจเร ทสเสต อปจาต ๑. ส. มหาวาร. ๑๙/๑๙๗ ฯ ปาลยมปน โก จาต ทสสต ฯ ๒...นปโผฏน...อต ม เ ฯ


สลนทเทส วณณนา อาท อารทธ ฯ เอตถาต เอตสม ปาฏโมกขสลนทเทเส ฯ อมนาป นเยนาต อทาน วจจมานวธนาป ฯ [๒๒] สงฆคโตต สงฆสนนปาต คโต ฯ อจตตการกโตต อกตจตตกาโร อกตคารโวต อตโถ ฯ ฆฏฏยนโตต สรเรน จวเรน วา ฆเสนโต ฯ ปรโตป ตฏต อจตตการกโตต สมพนธตพพ ฯ ตโกปต อปร ตฏนโต วย อาสนนตรฏาเน ตโกป ภณต ฯ พาหา วกเขปโกต พาห วกขปนโต ฯ อนปาหนานนต อนาทเร สามวจน ฯ สอปาหโนต อปาหนารฬโห ฯ เถเร ภกข อนป- ขชชาต เถราน ภกขน ตฏาน อนปวสตวา เตส อาสนนตร าน อปคนตวา ฯ กฏ ปกขปต อคคกณเฑ ฯ โวกกมมาต ปสสโต อตกกมตวา ฯ คฬหาน สภาวโต ฯ ปฏจฉนนาน สาณปาการาทนา ปฏจฉาทตาน ฯ อนาปจฉาต น อาปจฉตวา ฯ อสสาต อนาจารสส ฯ [๒๓] อปจ ภกขตอาท สพพตเถว ภกขโน อาจารทสสน- วเสน ปวตต อฏกถาวจน น นทเทสปาล ฯ สทธาสลสต- จาคาทคณเหตโก ครภาโว ครกรณ วา คารโว ฯ สห คารเวนาต สคารโว ฯ ครฏานเยส คารวสารชชาทวเสน ปฏสสายนา ปฏสสา สปปฏสสวปฏปตต ฯ สห ปฏสสายาต สปปฏสโส ฯ สวเสส หรมนตาย โอตตปปภาเวน จ หโรตตปปสมปนโน ฯ เสขยธมม- ปารปรวเสน สนวตโถ สปารโต ฯ ปาสาทเกนาต ปสาทาวเหน ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อตถมภตลภขเณ เจต กรณวจน ฯ เอส นโย อโต ปเรสป ฉส ปเทส ฯ อภกกนเตนาต อภกกเมน ฯ อรยาปถสมปนโนต สมปนนอรยาปโถ ฯ เตน เสสอรยาปถานมป ปาสาทกตมาห ฯ อนทรเยส คคตทวาโรต จกขนทรยาทส ฉส ทวาเรส สสวหตารกโข ฯ โภชเน มตต ต ปรภ ชตพพโต โภชนส เต จตพพเธป ปจจเย ปรเยสนปฏคคหณปรโภคาทวเสน สพพโส ปมาณ ฯ ชาครย- มนยตโตต ปพพรตตาปรรตตภาวนามนสการสงขาต ชาครย สาตจจ- การตาวเสน อนอนยตโต ตตถ ยตตปยตโต ฯ สตสมปช เน สมนนาคโตต อาท ยถาวตตสส อาจารสส สมภารทสสน ฯ ตตถ อปปจโฉต นอจโฉ ฯ สนตฏโต ยถาลาภาทวเสน สนเตน ตฏโ ฯ สกกจจการต อาทรการ ฯ ครจตตการพหโลต ครฏาน- เยส ครกรณพหโล ฯ อย วจจต อาจาโรต อย สคารวตาท อตถกาเมห อาจรตพพโต อาจาโร ฯ สลาทน คณาน อปนสสยภโต โคจโร อปนสสยโคจโร ฯ สตสงขาโต อารกขภโตเอว โคจโร อารกขโคจโร ฯ กมมฏาน- สงขาโต จตตสส อปนพนธนฏานภโต โคจโร อปนพนธโคจโร ฯ อปปจฉตาทห ทสห ววฏฏนสสตาย กถาย วตถภเตห คเณห สมนนาคโต ทสกถาวตถคณสมนนาคโต ฯ ตโตเอว กลยาโณ สนทโร มตโตต กลยาณมตโต ฯ ตสส ลกขณ ปรโต อาคมสสต ฯ อสสต สตตเคยยาท สณาตต สตมย าณ อปปาเทต ฯ สต


สลนทเทส วณณนา ปรโยทเปตต ตเมว ยถาสต อวสทตาย อปรโยทาต ปนปปน ปรปจฉนาทนา วโสเธต นชฏ นคคมพ กโรต ตตถ จ เย กงขฏานยา ธมมา เตส สสย ฉนทนโต กงข วตรต กมม- กมมผเลส รตนตตเย จ สมมาทฏ ยา อชกรเณน ทฏ อชช กโรต ตโตเอว จ ทวธายป สทธาสมปทาย จตต ปสาเทต ฯ อถวา ฯ ยถาสต ธมม ปรโยทเปตวา ตตถาคเต๑ รปารปธมเม ปรคคเหตวา สปจจย นามรป ปรคคณหนโต สตตทฏ วงกวธมเนน ทฏ อช กโรต ฯ ธมมาน ปจจยปจจยปปนนตามตตทสสเนน ตสป อทธาส กงข วตรต ตโต ปร จ อทยพพยาณาทวเสน วปสสน วฑเฒตวา อรยภม โอกกมนโต อเวจจปปสาเทน รตนตตเย จตต ปสาเทต ฯ ตถาภโตว ตสส กลยาณมตตสส อนสกขเนน สทธาทห คเณห น หายต อ ทตถ วฑฒเตว ฯ เตนาห ยสส วาตอาท ฯ อนตรฆรนต อนตเร อนตเร ฆราน เอตถ เอตสสาต วา อนตรฆรนต ลทธนาม โคจรคาม ฯ ปวฏโ ตตถ ฆเร ฆเร ภกขาปรเยสนาย วถ ปฏปนโน ฯ โอกขตตจกขต เหฏาขตตจกข ฯ กตตเกน ปน โอกขตตจกข โหตต อาห ยคมตตทสสาวต ฯ สวโตต สยโต ฯ ยถา ปเนตถ สวโต นาม โหต ต ทสเสต น หตถ โอโลเกนโตตอาท วตต ฯ ยตถาต เยส สตปฏาเนส ฯ จตต ภาวนาจตต ฯ อปนพนธตต อปเนตวา ๑. ม. ตตถ คเต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย นพนธต ฯ วตต เหต ยถา ถมเภ นพนเธยย วจฉ ทมนนโร อธ พนเธยเยว สก จตต สตยารมมเณ ทฬหนต ฯ สตปฏานาน อปนพนธโคจรภาว สตเตน ทสเสต วตต เหตนต- อาท วตต ฯ ตตถ สโก เปตตโก วสโยต อตตโน ปต สมมา- สมพทธสส สนตโก เตน ทฏโ ทสสโต จ วสโย ฯ [๒๔] อณปปมาเณสต ปรมาณปปมาเณส ฯ อส จจจ- อาปนนเสขยอกสลจตตปปาทาทเภเทสต อส จจจอาปนนเสขเยส อกสลจตตปปาทาทเภเทสต เอว อส จจจคคหณ เสขยวเสสน ทฏพพ ฯ เสขยคคหเณน เจตถ วตตกขนธกาทส อาคตวตตาทนมป คหณ ฯ เตป ห สกขตพพฏเน เสขยาต อจฉตา ฯ ตถา ห มาตกาย ปาราชกาทน วย เสขยาน ปรจเฉโท น กโต เอว จ กตวา อส จจจอาปนนเสขยาต อส จจจคคหณ สมตถต โหต ฯ น ห มาตกาย อาคเตส ป จสตตตยา เสขเยส โนส า- วโมกโข นาม อตถ ฯ อส จจจคคหเณเนว เจตถ อสต- อชานนานมป สงคโห กโต ฯ เกจ ปเนตถ อส จจจ อาปน- นคคหเณน อจตตกาปตตโย คหตาต วทนต ฯ ตนเตส มตมตต ครกาปตตสป กาส จ อจตตกภาวสพภาวโต อธฏานา- วกมมสส เทสนาวกมมสเสว วา สพพลหกสส วชชสส อธา- ธปเปตตตา ฯ เตนาห ยาน ตาน วชชาน อปปมตตกาน


สลนทเทส วณณนา โอรมตตกาน ลหสาน ลหสมมตานตอาท๑ ฯ อาทสทเทน ปาฏโมกขสวรวสทธตถ อนตกกมนยาน อนาปตตคมนยาน สงคโห ทฏพโพ ฯ ภยทสสนสโลต ปรมาณมตต วชช อฏสฏ โยชน- สตสหสสพเพธสเนรปพพตสทส กตวา ทสสนสภาโว สพพลหก วา ทพภาสตมตต ปาราชกสทส กตวา ทสสนสภาโว ฯ ยงก จต มลป ตตอนป ตตสพพตถป ตตปเทสป ตตอาทเภท ยง- ก จ สกขตพพ ปฏปชชตพพ ปเรตพพ สล ฯ สมาทายาต สมมเทว สกกจจ สพพโส จ อาทยตวา ฯ อย ปน อาจาร- โคจรสมปทา ก ปาฏโมกขสเล ปรยาปนนา อทาห อปรยา- ปนนาต ฯ ปรยาปนนา ฯ ยท เอว กสมา ปน วตตาต โจทน สนธายาห เอตถ จาตอาท ฯ อนทรยสวรสล ปาฏโมกข- สวรสลสส สมภารภต ตสม สตเยว อจฉตพพนต วตต ฯ โสต โส ปาฏโมกขสวรสเล โต ภกขต สมปาทเต ห เอตสม ปาฏโมกขสวรสล สคตต สรกขตเมว โหต สสวหต- กณกวต๒ วย สสสนต ฯ การณวเสนาต อสาธารณสส การณสส วเสน ฯ อสาธารณการณวเสน ห ผล อปทสยต ยถา ยวงกโร เภรสทโทต ฯ นสสยโวหาเรน วา เอต นสสตวจน ยถา ม จา อกกฏ กโรนตต ฯ รปนต รปายตน ฯ จกขนา รป ทสวาต เอตถ ยท จกข รป ปสเสยย อ ว าณ- ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๓๓ ฯ ๒. กณฏกวตต ม เณ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สมงคโนป ปสเสยย ฯ น เจต อตถ ฯ กสมา ฯ อเจตนตตา จกขสส ฯ เตนาห จกข รป น ปสสต อจตตกตตาต ฯ อถ ว าณ รป ปสเสยย ตโรกฑฑาทคตมป น ปสเสยย อปปฏฆ- ภาวโต ฯ อทมป นตถ สพพสส ว าณสส ทสสนาภาวโต ฯ เตนาห จตต น ปสสต อจกขกตตาต ฯ ตตถ ยถา จกขสนนสสต ว าณ ปสสต น ยงก จ ต จ เกนจ กฑฑาทนา อนตรเตน๑ อปปชชต ยตถ อาโลกสส วพนโธ ยตถ ปน น วพนโธ ผลก- คพภปฏลาทเก ตตถ อนตรเตป อปปชชเตว เอว ว าณาธฏ ต จกข ปสสต น ยงก จต ฯ ว าณาธฏ ต จกข สนธาเยต วตต จกขนา รป ทสวาต ฯ ทวารารมมณสงฆฏเฏต ทวารสส อารมมเณน สงฆฏฏเน สต จกขสส รปารมมเณ อาปาถคเตต๒ อธปปาโย ฯ ปสาทวตถเกน จตเตนาต จกขปสาทวตถเกน ตนนสสาย ปวตเตน ว าเณน ย จกขว าณนต วจจต ฯ ปสสตต โอโลเกต ฯ จกขปสาทสนนสสเย ห ว าเณ อาโลกานคคหต รปารมมณ สนนสสยคเณน โอภาเสนเต ตสมงค ปคคโล รป ปสสตต วจจต ฯ โอภาสน เจตถ อารมมณสส ยถาสภาวโต วภาวน ย ปจจกขโต คหณนต วจจต ฯ อสนา ลกขสส๓ เวเธ สชฌนเต ตสส สมภารภเตน ธนนา วชฌตต วจน วย ว าเณน รปทสสเน สชฌนเต จกขนา รป ปสสตต อทส สสมภารกถา นาเมสา ๑. อนตรเต นาต ภเวยย ฯ ๒. ม. อาปาตคเต ฯ ๓. ม. ลกขณสส ฯ


สลนทเทส วณณนา โหต ฯ สสมภารา กถา สสมภารกถา ฯ ทสสนสส การณสหตาต อตโถ ฯ สสมภารสส วา ทสสนสส กถา สสมภารกถา ฯ ตสมาต ยสมา เกวเลน จกขนา เกวเลน วา ว าเณน รปทสสน นตถ ตสมา ฯ อตถปรสนมตต วาต เอตถ อตถสนตานนสสต รปมเขน คยหมาน สณาน ถนมสวสทตา๑ นมมสสมขตา เกสพนธน- วตถคคหณ อวสทฏานคมนาท จ สพพ อตถต ส ชานนสส การณภาวโต อตถนมตต ฯ วตตวปรยายโต ปรสนมตต เวทตพพ ฯ สภนมตตาทก วาต เอตถ ราคปปตตเหตภโต อฏากาโร สภนมตต ฯ อาทสทเทน ปฏฆนมตตาทน สงคโห ฯ โส ปน โทสปปตตอาท- เหตภโต อนฏาทอากาโร เวทตพโพ ฯ กาม เจตถ ปาลย อภชฌาโทมนสสาว สรปโต อาคตา อเปกขานมตตสสาป ปน สงคโห อจฉตพโพ อสมเปกขเนน อปปชชนกโมหสสาป อสวร- ภาวโต ฯ ตถา ห วกขต มฏสจจ วา อ าณ วาต ฯ อเปกขานมตตนต เจตถ อ าณเปกขาย วตถภต อารมมณ ฯ ต จสส อสมเปกขนวเสน เวทตพพ ฯ เอว สงเขปโต ราคโทส- โมหาน การณ สภนมตตาทกนต วตต ฯ เตนาห กเลสวตถภต นมตตนต ฯ ทฏมตเตเยว สณาตต ทฏเ ทฏมตต ภวสสตต๒ สตเต วตตนเยน วณณายตเน จกขว าเณน วถจตเตห จ คหตมตเตเยว ตฏต ฯ น ตโต ปร ยงก จ๓ สภาทอาการ ๑. ม. ถนมสาวสทตา ฯ ๒. ข. อทาน. ๒๕/๘๓ ฯ ๓. ม. ก จ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปรกปเปต ฯ ปากฏภาวกรณโตต ปรพยตตภาวกรณโต วภตภาว- กรณโต ฯ วสภาควตถโน ห หตถาทอวยเว๑ สภาทโต ปรกป- เปนตสส อปราปร ตตถ อปปชชมานา กเลสา ปรพยตตา โหนตต เต เตส อนพย ชนา นาม ฯ เต ปน ยสมา ตถา ตถา สนนวฏาน ภตปาทายรปาน สนนเวสากาโร น ห ต ม จตวา ปรมตถโต หตถาท นาม โกจ อตถ ตสมา วตต หตถปาท ฯเปฯ อาการ น คณหาตต ฯ ก ปน คณหาตต อาห ฯ ย ตตถ ภต ตเทว คณหาตต ฯ ย ตสม สรเร วชชมาน เกสโลมาท ภตปาทายมตต วา ตเทว ยาถาวโต คณหาต ฯ ตตถ อสภาการคคหณสส นทสสน ทสเสนโต เจตยปพพตวาสตอาทนา มหาตสสตเถรวตถ อาหร ฯ [๒๕] ตตถ สมณฑตปสาธตาต สฏ มณฑตา ปสาธตา จ ฯ อาภรณาทห อาหรเมห มณฑน สรรสส อจฉาทนาทวเสน ปฏสงขรณ ปสาธนนต วทนต ฯ อาภรเณห ปน วตถาลงการาทห จ อลงกรณ ปสาธน โอฏานปรณ มณฑน ฯ วปลลตถจตตาต ราควเสน วปรตจตตา ฯ โอโลเกนโตต เถโร กมมฏานมนสกาเรเนว คจฉนโต สททกณฏกตตา ปพพภาคมนสการสส หสตสททานสาเรน กเมตนต โอโลเกนโต ฯ อสภส นต อฏ กส ฯ อฏ ก- กมมฏาน ห เถโร ตทา ปรหรต ฯ อรหตต ปาปณต ๑. ม. อวยเวส อาทโต ฯ


สลนทเทส วณณนา เถโร กร ตสสา หสนตยา ทนตฏ ทสสเนเนว ปพพภาคภาวนาย สภาวตตตา ปฏภาคนมตต สาตสย จ อปจารชฌาน ลภตวา ยถา โตว ตตถ ปมชฌาน อธคนตวา ต ปาทก กตวา วปสสน วฑเฒตวา มคคปรมปราย อาสวกขย ปาปณ ฯ ปพพส อนสสรต ปพพก ยถารทธ กาเลน กาล อนย ชยมาน อฏ ก- กมมฏาน อนสสร สมนนาหร ฯ อนมคคนต อนปถ ตสสา ปทานปท ฯ เถรสส กร ภาวนาย ปคณภาวโต ทนตฏ ทสสเน- เนวสส ตสสา สกลสรร อฏ สงฆาฏภาเวน อปฏาส ฯ น ต อตถต วา ปรโสต วา ส ชาน ฯ เตนาห นาภชานาม ฯ เป ฯ มหาปเถต ฯ ยสส จกขนทรยาสวรสส เหตต วตวา ปน ตสส จกขน- ทรยสส สตกวาเฏน ปทหนตถายาต วตต น อสวรสสาต ฯ ตทท ย จกขนทรยาสวรสส เหต อภชฌาทอนวาสสวน ทสสต ต อสวตจกขนทรยสเสว เหต ปวตต ทสสตนต กตวา วตต ฯ จกขทวารกสส ห อภชฌาทอนวาสสวนสส ตทวารกว าณสส วย จกขนทรย การณ๑ ฯ จกขนทรยสส อสวตตเต สต เต อนวาสส- วนตต อสวรยมานจกขนทรยเหตโก โส อสวโร ตถา วตโตต ฯ ยตวาธกรณนต ห ยสส จกขนทรยสส การณาต อตโถ ฯ กทสสส จ การณาต ฯ อสวตสส ฯ ก จ ๒ อสวต ฯ ยสส จกขนทรยา- ๑. ม. ปฏานการณ ฯ ๒. ก จาต ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สวรณสส เหต อภชฌาทโย อนวาสสวนต ตทนวาสสวปรกขต๑ ตสส สวรายาต อยเมตถ โยชนา ฯ [๒๖] ชวนกขเณ ทสสลย วาตอาท ปน อวจนตถ อเธว จกขทวาเรว สพพ วตตนต ฉส ทวาเรส ยถาสมภว เวทตพพ ฯ น ห ป จทวาเร กายวจทจจรตสงขาต ทสสลย อตถ ตสมา ทสสลยาสวโร มโนทวารวเสน เสสาสวโร ฉทวารวเสน โยเช- ตพโพ ฯ มฏสจจาทน ห สตปฏปกขากสลธมมาทภาวโต สยา ป จทวาเร อปปตต ฯ น เตวว กายกวาจสกวตกกมภตสส ทสสลยสส ตตถ อปปตต ป จทวารกชวนาน อว ตตชนกตตา ฯ ทสสลยาทโย เจตถ ป จ อสวรา สลสวราทน ป จนน สวราน ปฏปกขภาเวน วตตา ฯ ตสม สตต ตสม อสวเร สต ฯ ยถา กนต เยน ปกาเรน ชวเน อปปชชมาโน อสวโร จกขนทรเย อสวโรต วจจต ตนทสสน กนต อตโถ ฯ ยถาตอาทนา นครทวาเร อสวเร สต ตสมพนธาน ฆราทน อสวตตา วย ชวเน อสวเร สต ตสมพนธาน ทวาราทน อสวตตาต เอว อ าสวเร อ าสวตตาสาม เมว นทสเสต น ปพพา- ปรสาม อนโตพหสาม วา ฯ สต วา ทวารภวงคาทเก ปน อปปชชมาน ชวน พาหร วย กตวา นครทวารสมาน วตต ฯ อตร จ อนโตนครสมาน๒ ฯ ปจจยภาเวน ห ปรมนปผนน ชวนกาเล ๑. ตทนวาสสวปลกขตนต ม เ ฯ ๒. ม. นครฆราทสมาน ฯ


สลนทเทส วณณนา อสนตมป ภวงคาท จกขาท วย ผลนปผตตยา สนตเยว นาม โหต ฯ น ห ธรมานเยว สนตนต วจจต ฯ พาหร วย กตวาต จ ปรมตถโต ชวนสส พาหรภาเว อตรสส จ อพภนตร- ภาเว อสตป ปภสสรมท ภกขเว จตต ต จ โข อาคนตเกห อปกกเลเสห อปกกลฏนตอาทวจนโต๑ อาคนตกภตสส กทาจ กทาจ อปปชชมานสส ชวนสส พาหรภาโว ตพพธรสภาวสส อตรสส อพภนตรภาโว เอเตน ปรยาเยน โหตต กตวา วตต ฯ ชวเน วา อสวเร อปปนเน ตโต ปร ทวารภวงคาทน อสวร- เหตภาวาปตตโต ฯ อสวรสส ห อปปตตยา ทวารภวงคาทน ตสส เหตภาโว ป ายตต นครทวารสทเสน ชวเนน ปวสตวา ทสสลยาทโจราน ทวารภวงคาทส มสน กสลภณฑวนาสน กถต ฯ ยสม ห ทวาเร อสวโร อปปชชต โส ตตถ ทวาราทน สวรปนสสยภาว อปจฉนทนโตเยว ปวตตตต ทวารภวงคาทน ชวเนน สมพนโธ เอกสนตตปรยาปนนโต ทฏพโพ ฯ เอตถ จ จกขทวาเร รปารมมเณ อาปาถคเต นยมตาทวเสน กสลากสล- ชวเน สตตกขตต อปปชชตวา ภวงค โอตณเณ ตทนรปเมว มโนทวารกชวเน ตสมเยวารมมเณ สตตกขตตตเยว อปปชชตวา ภวงค โอตณเณ ปน ตสมเยว ทวาเร ตเทวารมมณ นสสาย อตถ ปรโสตอาทนา ววตถเปนต ปสาทรชชนาทวเสน สตตกขตต ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ชวน ชวต เอว ปวตตมาน ชวน สนธาย ชวเน ทสสลยาทส อปปนเนส ตสม อสวเร สต ทวารมป อคตตนตอาท วตต ฯ [๒๗] ตสม ปน ชวเน สลาทสต สลสวรสตสวราณสวร- ขนตสวร วรยสวเรส อปปนเนส ฯ ยถา ห ปเคว สตอารกข อนปฏเปนตสส ทสสลยาทน อปปตต เอว ปเคว สตอารกข อปฏเปนตสส สลาทน อปปตต เวทตพพา ฯ สทธาทสป ยถารห นมตตานพย ชนาน เวทตพพาน ฯ โสตว าเณน ห สทท สตวา อตถสทโท๑ ปรสสทโทต วา อฏานฏาทก วา กเลสวตถภต นมตต น คณหาต สตมตเต- เอว สณาต ฯ โย จ คตสททาทกสส กเลสาน อนพย ชนโต๒ อนพย ชนนต ลทธโวหาโร มนทตราทวเสน ววตถโต เฉชชาทเภทภนโน๓ อากาโร ตมป น คณหาตต ฯ เอว คนธาทสป ยถารห วตตพพ ฯ มโนทวาเร ปน สาวชชนภวงค มโนทวาร ตสม ทวาเร ธมมารมมเณ อาปาถคเต ต ชวน มนสาว ว าย วชานตวาตอาทนา โยเชตพพ ฯ กเลสา อนพนธา เอตสสาต กเลสานพนโธ ฯ โสเอว นมตตาทคาโห ฯ ตโต ปรวชชนลกขณ กเลสานพนธนมตตาทคาหปรวชชนลกขณ ฯ อาทสทเทน อนพย ชน สงคณหาต ฯ วตเตต อเธว อทเทสวเสน ปพเพ วตเต ฯ ตถา ห ๑. ม. อตถสทโทต วา ฯ ๒. ม. อนอนพย ชนโต ฯ ๓. ฉชชาทเภทภนโนต ม เ ฯ ๔. ม. กเลโส อนพนโธ ฯ


สลนทเทส วณณนา อาชวเหต ป ตตาน ฉนน สกขาปทานนต ปททธาร กตวา ตาน ปาลวเสเนว ทสเสต ยาน ตานต อาท อารทธ ฯ ตตถ ยาน ตาน เอว ป ตตาน ฉ สกขาปทานต สมพนโธ ฯ อาชวเหตต ชวกนมตต ฯ เอวาห ปจจเยห อกลมนโต ชวสสามต อธปปาโย๑ ฯ อาชวการณาต ตสเสว เววจน ฯ ปาปจโฉต ปาปกาย อสนตคณสมภาวนจฉาย สมนนาคโต ฯ อจฉาปกโตต อจฉาย อปกโต อปททโต อภภโต วา ฯ อสนตนต อวชชมาน ฯ อภตนต อนปปนน ฯ อนปปนนตตา ห ตสส ต อสนตนต ปรมสส ปจฉม การณวจน ฯ อตตรมนสสธมมนต อตตรมนสสาน๒

อกกฏปรสาน ธมม มนสสธมมโต วา อตตร๓ อกกฏ ฯ อลลปตต อคคตายโก ลปต ฯ สล ห ภกขโน อาย ต ตสส ตถาลปนสมกาลเมว วคจฉต ฯ เตนาห อาปตต ปาราชกสสาต ฯ ปาราชกสงขาตา อาปตต อสส ปาราชกส ตสส วา วตกกมสส อาปชชน อลลปนนต อตโถ ฯ ส จรตต สมาปชชตต ส จรณ- ภาว อาปชชต ฯ อตถยา วา ปรสมต ปรสสส วา อตถมต อาโรเจตต อธปปาโย ฯ อเมส ฉนน สกขาปทาน วตกกมสส วเสนาต สมพนโธ เหฏา ทสสโตเอว ฯ กหนาตอาทสต เหฏา อททฏปาลยาว ปททธาโร ฯ อย ปาลต อย วภงเค อาคตา นทเทสปาล ฯ ๑. อธปปาเยน ฯ ๒. ม. อตตรมนสสธมม ฯ ๓. อตตร ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๒๘] จวราทปจจยา ลพภนตต ลาภา ฯ เตเอว สกกจจ อาทรวเสน ทยมานา สกการา ฯ ปตถตยสตา กตตสทโท ฯ ต ลาภ จ สกการ จ กตตสทท จ ฯ สนนสสตสสาต เอตถ ตณหานสสโย อธปเปโตต อาห ปฏยนตสสาต ฯ อสนตคณ- ทปนกามสสาต อสนเต อตตน อวชชมาเน สทธาทคเณ สมภาเว- ตกามสส ฯ อสนตคณสมภาวนตา ปฏคคหเณ จ อมตต ตา- ลกขณา ห ปาปจฉตา ฯ อจฉาย อปกตสสาต ปาปกาย อจฉาย สมมา อาชวโต อเปโต กโตต อปกโต ฯ ตถาภโต จ อาชว- ปททเวน อปททโตต กตวา อาห อปททตสสาต อตโถต ฯ กหนเมว ปจจยปปาทนสส วตถนต กหนวตถ ฯ ตวธมเปต ตตถ อาคต ตสส นสสยภตาย อมาย ปาลยา ทสเสตนต เอวมตโถ ทฏพโพ ฯ ตทตถกสเสวาต เตห จวราทห อตถกสเสว ฯ ปฏกขปเนนาต จวราทน ปฏกขปนเหต ฯ อสสาต ภเวยย ฯ ปฏคคหเณน จาต จสทเทน ปพเพ วตต ปฏกขปน สมจจโนต ฯ [๒๙] ภยโยกมยตนต พหกามต ฯ ยนต กรยาปรามสน ฯ ตสมา ธาเรยยาต เอตถ ยเทต สงฆาฏ กตวา ธารณ เอต สมณสส สารปปนต โยชนา ฯ ปาปณกานต อาปณโต ฉฑฑตาน ฯ นนตกานต อนตรหตาน โจฬขณฑาน ฯ อจจนตวาต อ ฉเนน วจนตวา สงคเหตวา ฯ อ ฉาจรยายาต อ ฉาจรยาย ลทเธน ฯ


สลนทเทส วณณนา คลานสส ปจจยภตา เภสชชสงขาตา ชวตปรกขารา คลานปจจย- เภสชสปรกขารา ฯ ปตมตตนต ปราณสส จ อปราณสส จ สพพสส โคมตตสเสต นาม ฯ ปตมตเตนาต ปตภาเวน มตเตน ปเรห ฉฑฑเตน ปตภเตน วา โคมตเตน ฯ ธตวาโทต ปเรสมป ธตคณวาท ฯ สมมขภาวาต สมมขโต วชชมานตตา ลพภมาน- ตายาต อตโถ ฯ [๓๐] อตตาน อตตรมนสสธมมาธคมสส สามนเต กตวา ชปปน สามนตชปปน ฯ มเหสกโขต มหานภาโว ฯ อตตรมนสส- ธมมาธคเมนาต อธปปาโย ฯ มตโตต สาม โต วตวา ปน ต วเสเสต สนทฏโ สมภตโตต ฯ ทฏมตโต ห มตโต สนทฏโ ทฬหภตตโก สมภตโต ฯ สหาโยต สห อายนโก สขาต อตโถ ฯ สตตปทโน ห สขาต วจจนต ฯ วหาโร ปาการ- ปรจฉนโน สกโล อาวาโส ฯ อฑฒโยโค ทฆปาสาโท ฯ ครฬสณานปาสาโทตป วทนต ฯ ปาสาโท จตรสสปาสาโท ฯ หมมย มณฑฉทนปาสาโท ฯ กฏาคาร ทวห กณณกาห กตตพพ- ปาสาโท ฯ อฏโฏ ปฏราชนมป ปฏพาหนโยโคย จตป จภมโก ปฏสสยวเสโส ฯ มาโฬต เอกกฏสงคหโต อเนกโกณวนโต ปฏสสย- วเสโส ฯ อฏฏณโฑ อคพภกา เอกทวารา ทฆสาลาต วทนต ฯ อปเร ปน ภณนต วหาโร นาม ทฆมขปาสาโท อฑฒโยโค เอกปสเสน ฉทนกเสนาสน ตสส กร เอกปสเส ภตต อจจตรา


วสทธมคค สวณณนาย โหต อตรปสเส นจา เตน ต เอกปสสฉทนก โหต ปาสาโท อายตจตรสสปาสาโท หมมย มณฑฉทนจนทกงคณยตต คหา เกวล ปพพตคหา เลณ ทวารพนธ กฏาคาร โยโกจ กณณก- พนธปาสาโท อฏโฏ พหลภตตเคห ยสส โคปานสโย อคคเหตวา อฏกาหเอว ฉทน โหต อฏฏาลกากาเรน กรยตตป วทนต ฯ มาโฬ วฏฏากาเรน กตเสนาสน อฏฏณโฑ เอโก ปฏสสยวเสโส โย ภณฑสาลา อทโทสตนตป วจจต ฯ อปฏานสาลา สนนปาต- นฏาน ฯ กจฉตรชภตาย ปาปจฉตาย นรตถก กายวจวปผนท- นคคณหน โกรช ต เอตสส อตถต โกรชโก โกห เน สยตา- กาโร ฯ อตวย อภณห วา โกรชโก โกรชกโกรชโก ฯ อต- ปรสงกโตต เกจ ฯ อตวย กโห กหกโห ฯ สาตสย วมหาปโกต อตโถ ฯ อตวย ลโป ลปนโก ลปลโป ฯ มขสมภาวโตต โกรชก- โกรชกาทภาเวน ปวตตวจเนห อตตโน มขมตเตน อ เห สมภา- วโต ฯ โส เอวรโป เอวรปตาย เอว อตตาน ปร วย กตวา อย สมโณตอาทน กเถต ฯ คมภรนตอาท ตสสา กถาย อตตรมนสสธมมปฏพทธตาย วตต ฯ [๓๑] สมภาวนาธปปายกเตนาต กถนน โข ม ชโน อรโยต วา วเสสลาภต๑ วา สมภาเวยยาต อมนา อธปปาเยน กเตน ฯ คมน สณเปตต วเสสลาภน คมน วย อตตโน คมน สกกจจ ๑. ม. ลลวาต วา ฯ


สลนทเทส วณณนา เปต ฯ สโต สมปชาโนว คจฉนโต วย โหต ฯ ปณธายาต อรหาต ม ชานนตต จตต สณเปตวา ปฏเตวา วา ฯ สมาหโต วยาต ฌานสมาธนา สมาหโต วย ฯ อาปาถกชฌายต มนสสาน อาปาถฏาเน สมาธ สมาปนโน วย นสทนโต อาปาถเก ชนสส ปากฏฏาเน ฌาย ฯ อรยาปถสงขาตนต อรยาปถสณปนสงขาต ฯ ปจจยปฏเสวนสงขาเตนาต อโยนโส อปปาทตาน ปจจยาน ปฏเสวนนต เอว กถเตน เตน วา ปจจยปฏเสวเนน สงขาตพเพน กถตพเพน ฯ อ วย กตวา อตตโน สมเป ภณน สามนต- ชปปต ฯ อาการสส รสสต กตวา อฏปนาต วตต ฯ กหน กโห ตสส อายนา ปวตต กหายนา ฯ กหสส วา ปคคลสส อายนา คต กรยา กหายนา ฯ กโหต กเหน วา อโตต กหโต กหโก ฯ [๓๒] ปฏสสาต โก ตสโส โก ราชปชโตต ปฏสส ฯ อทธ กตวาต อกขปตวา วภวสมปตตอาทนา ปคคเหตวา ฯ อนนหนาต อทธ อทธ พนธนา ปลเวธนา ฯ เทว กร ภกข เอก คาม ปวสตวา อาสนสาลาย นสทตวา เอก กมารก ปกโกสส ฯ ตาย อาคตาย ตเตรโก เอก ปจฉ อย ภนเต กสสา กมารกาต ฯ อมหาก อปฏายกาย เตลกนทรกาย๑ ธตา อมสสา มาตา มย เคห คเต สปป ททมานา ฆเฏเนว เทต อยมป มาตา วย ฆเฏน เทตต อกกาเปส ฯ อม สนธาย วตต เตลกนทรกวตถ เจตถ วตตพพนต ฯ ๑. สมโมหวโนทนยมปน เตลกนตรกายาต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๓๓] ธมมานรป วาต มตตาวจนานรป วา ฯ มตตาวจน ห ธมโมต วจจต ฯ ยถาห ฯ สภาสต อตตมมาห สนโต ธมม ภเณ นาธมม ต ทตยนต๑ ฯ เตน พห วปปลปนมาห ฯ สจจโต วา อ า สภาสตา วาจา ธมโมต เวทตพโพ ฯ มคคสปสทสกมโม ห ปคคโล มคคสโป ฯ เตนาห อย ปคคโล มคคสโปต วจจตต ฯ ปรภฏสส กมม ปารภฏย ฯ ตเทว ปารภฏยตา ฯ นมตเตน จรนโต ชวนโต นมตตการโก เนมตตโก ฯ ตสส ภาโว เนมตตกตา ฯ อตตโน อจฉาย ปกาสน โอภาโส ฯ โก ปเนโสต ฯ อชช ภกขน ปจจยา ทลลภา ชาตาตอาทกา ปจจยปฏสยตตกถา ฯ อจฉตวตถสส สมเป กถน สามนตชปปน ฯ [๓๔] อกโกสนภเยนาป ทเทยยาต ทสห อกโกสวตถห อกโกสน ฯ ตถา วมภนาทโย ฯ อกเขปนา อปาสกาน ทายกาท- ภาวโต พห ฉฑฑนา ฯ ขปนาต เขปวจน ฯ ต ปน อวหสตวา วจน โหตต อาห อปผณฑนาต ฯ ปาปนาต อทายกตตสส อวณณสส วา ปตฏาปน ฯ ปเรส ปฏ มส ขาทนสโล ปรปฏ - มสโก ฯ ตสส ภาโว ปรปฏ มสกตา ฯ อพภงคนต อพภ ชน ฯ นปปสตวา คนธมคคนา วยาต อนปปสเต อลพภมานสส คนธสส นปปสเนน ลาโภ วย ปรคเณ อนปปสเต อลพภมานาน ปจจยาน ๑. ส. สคาถก ๑๕/๒๗๘ ฯ


สลนทเทส วณณนา นปปสเนน ลาโภ ทฏพโพต ฯ [๓๕] นกตต อปเปน ลาเภน พหก ว เจตวา คเหต อจฉน นชคสน ฯ ตสส ภาโว นชคสนตา ตสเสว อจฉนสส ปวตตอากาโร ตสหชาต วา คเวสนกมม ฯ [๓๖] องคนต หตถปาทาทองคาน อททสส ปวตต วชช ฯ นมตตนต นมตตสตถ ฯ อปปาตนต อกกาปาตทสาทาหภมจาลาท- อปปาตปฏพทธ วชช ฯ สปนนต สปนสตถ ฯ ลกขณนต อตถ- ปรสาน ลกขณชานนสตถ ฯ มสกจฉนนนต วตถาทน อสกภาเค มสกจเฉเท สต อท นาม ผล โหตต ชานนกสตถ ฯ ปลาสคคอาทส อมนา นาม อคคนา หเต อท นาม โหตต อคควเสน โหมวธาน อคคโหม ฯ อมนา นเยน ทพพโหม เวทตพพ ฯ อาทสทเทน ถสโหมาทน อ เส จ สตเต อาคตาน มจฉาชวาน สงคโห ทฏพโพ ฯ วรยสาธนตตา อาชวปารสทธสลสส ปจจยปรเยสนวายาโมต วตต ฯ ตสส ปารสทธ อนวชชภาโว เยน ธมเมน สเมน ปจจยลาโภ โหต ฯ น ห อลโส าเยน ปจจเย ปรเยสต สกโกตต ฯ ปฏสงขาต สย อภ าตอาทส วย ยการโลเปน นทเทโส ฯ โยนโสต เจตถ อปายตโถ โยนสทโทต ทสเสนเตน อปาเยน ปเถน ปฏสงขาย ตวาต วตวา ตยท ปฏสงขาน ปจจเวกขณนต ทสเสต ปจจเวกขตวาต อตโถตอาท วตต ฯ ยถา ห ปจจเวกขตวาต


วสทธมคค สวณณนาย สตปฏฆาตาทก ตนต ปโยชน ปฏปฏอเวกขตวา าเณน ปสสตวาต อตโถ เอว ปฏสงขายาต ตเทว ปโยชน ปฏปฏสงขาย ชานตวาต อตโถ ฯ าณปรยาโย ห อธ สงขาสทโทต ฯ เอตถ จ ปฏสงขา โยนโสตอาท กาม ปจจยปรโภคกาเล น วจจต ธาตวเสน ปน ปฏกกลวเสน วา ปจจเวกขณาย ปจจยสนนสสตสล สชฌตต อปเร ฯ ภชชตต เกจ ฯ เอเก ปน ปมเอว ปรยตตนต วทนต ฯ วมสตพพ ฯ [๓๗] จวรนต เอกวจน เอกตตมตตวาจกนต อธปปาเยน อนตรวาสกาทส ยงก จต วตต ฯ ชาตสททตาย ปนสส ปาลย เอกวจนนต ยตตกาน จวราน โยคนา ปรหรตพพาน เตส สพเพส เอกชฌ คหณนต สกกา ว าต ฯ ยงก จต วา อนวเสสปรยา- ทานเมต อนยมวจน ฯ นวาเสต วา ปารปต วาต วกปปน ปน ปฏเสวนปรยายสส ปรโภคสส วภาคทสสนนต ต ป เปตวา สยนนสทนจวรกฏกรณาทวเสนาป ปรโภคสส สงคโห ทฏพโพ ฯ ปโยชนาน ปรยาทา๑ ปโยชนาวธ ฯ ตสส ปรจฉนทนวเสน โย นยโม ตสส วจน ปโยชนา ฯเปฯ วจน ฯ อทาน ต นยม ววรตวา ทสเสต เอตตกเมว หตอาท วตต ฯ ตตถ อวธารเณน ลลาวภสาวลมพนาฏมพราทวเสน๒ วตถปรโภค นเสเธต ฯ เตนาห น อโต ภยโยต ฯ ลลาวเสน ห เอกจเจ สตตา วตถาน ปรทหนต ๑. ม. มรยาทาต ภเวยย ฯ ๒. ม. ฏมปร ฯ


สลนทเทส วณณนา เจว อปส จยนต จ ยถาต โยพพเน ตา นาครกมนสสา เอกจเจ วภสาวเสน ยถาต รปปชวนอาทโย วลมพนวเสน วลมพกา ฏมพรวเสน โภชาทโย ฯ อชฌตต ธาตกโขโภ สตโรคาทอปปาทโก ฯ อตปรณามวเสนาต อตโน ปรวตตนวเสน วสภาคสตอตสมฏาเนน ฯ วาสทเทน เหมนตาทส หมปาตาทวเสน ปวตตสส สงคโห ทฏพโพ ฯ น อปปาเทต สตนต อธปปาโย ฯ ยทตถ ปน ต สตวโนทน ต มตถกปตต ทสเสต สตพภาห- เตตอาท วตต ฯ สพพตถาต อณหสส ปฏฆาตายาตอาทส สพเพส เสสปโยชเนส ฯ ยทป สรยสนตาโปป อณโหว ตสส ปน อาตปคคหเณน คหตตตา อคคสนตาปสสาต วตต ฯ เอกจโจ ทาวคคสนตาโป กาย จวเรน ปฏจฉาเทตวา สกกา วโนเทตนต อาห ตสส ปน วนทาหาทส สมภโว เวทตพโพต ฯ ฑสาต ปงคลมกขกา ฯ เต น ปน ยสมา ฑสนสลา ตสมา วตต ฑสนมกขกาต ฯ สปปาทโยต สปปสตปทอณณานาภสรภ วจฉ- กาทโย ฯ ผฏสมผสโสต ผฏวสมาห ฯ ตวธา ห สปปา ทฏวสา ผฏวสา ทฏวสา ฯ เตส ปรมกา เทวเอว คหตา สตปทอาทนมป ตาทสาน สงคณหนตถ ฯ นยตปปโยชน เอกนตก สพพกาลก จ ปโยชน ฯ หร กปปต นลชชตา สณาต ฯ เตนาห วนสสตต ฯ กปาวตรณ๑ วา ปฏจฉาทน อรหตต ๑. ม. กปารวธารณ ฯ กปปตนนตป ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย โกปน ฯ หรยตพพฏเน หร จ ต โกปน จาต หรโกปนนต เอว เจตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ ตสส จาต จสทโท ปพเพ วตตปปโยชนาน สมปณฑนตโถ ฯ [๓๘] ยงก จ อาหารนต ขาทนยโภชนยาทเภท ยงก จ อาหรตพพวตถ ฯ ปณฑาย ภกขาย อลตต ปณโฑโล ฯ ตสส กมม ปณโฑลย ฯ เตน ปณโฑเลยน ภกขาจรยาย ฯ ปตตตตาต ปกขปตตตา ปณฑปาโต ปตเต ปกขตตภกขาหาโร ฯ ปณฑาน ปาโตต ฆเร ฆเร ลทธภกขาน สนนปาโต ฯ นตถ ทวาตอาทส สหสา กรยาป ทวาต วจจต ตโต วเสสนตถ ทวตถ กฬานมตตนต วตต โหตต อาห ฯ มฏ กมลลา มฏ ยทธยชฌนกา ฯ อาทสทเทน นพพทธยชฌนกาทน คหณ ฯ พลมทนมตตนต พล นสสาย อปปชชนกมโท พลมโท ตนมตต ฯ พลสส อปปาท- นตถนต อตโถ ฯ โปรสมทนมตตนต โปรสมโท วจจต ปรสมาโน อห ปรโสต อปปชชนกมาโน ฯ อสทธมมเสวนาสมตถต นสสาย ปวตโต มาโน ราโคเอว วา โปรสมโทต เกจ ฯ ตนมตต ฯ อนเตปรกา ราโชโรธา ฯ สพเพส นเวสโยคยตาย เวสโย รปปชวนโย ฯ มณฑน นาม อธ อวยวปารปรต อาห องคปจจงคาน ปนนภาวนมตตนต ฯ ปรพรหนเหตต อตโถ ฯ นฏา นาม รงคนฏา ฯ นจจกา ลงฆกาทโย ฯ วภสน โสภาสมปปาทนนต อาห ปสนนจ- ฉววณณตานมตตนต ฯ เอต ปท ฯ โมหปนสสยปปหานตถนต


สลนทเทส วณณนา โมหสส อปนสสยตาปหานาย ฯ ทวา ห โมเหน โหต โมห จ วฑเฒตต ตสสา วชชเนน โมหสส อนปนสสยตา ฯ โทสปนสสยปปหานตถนต อท พลมทสส ปรสมทสส จ โทสเหตโน วเสน วตต ฯ อตรสส ปน วเสน ราคปนสสยปปหานตถนต วตตพพ ฯ มณฑนวภสนปฏกเขโป สยา โมหปนสสยปปหานายป ราคปนสสยตาย ปน อชปฏปกโขต วตต ราคปนสสยปปหานตถนต ฯ ยทป เอกจจสส ทวมเท อารพภ ปรสส ปฏฆสโยชนาทน อปปตต โหตเยว มโนปโทสกเทวาทน วย อตตโน ปน ทวมเท อารพภ เยส สวเสส ราคโมหมานาทโย ปาปธมมา อปปชชนต เต สนธาย อตตโน สโยชนปปตตปฏเสธนตถนต วตวา มณฑน- วภสนาน ปฏจจ สวเสส ปรสสป ราคโมหาทโย ปวตตนตต ปรสสป สโยชนปปตตปฏเสธนตถนต วตต ฯ อโยนโส ปฏปตตยาต เอตถ กามสขลลกานโยค ม จตวา สพพาป มจฉาปฏปตต อโยนโส ปฏปตต ฯ ปรเมห ทวห ปเทห อโยนโส ปฏปตตยา ปจฉเมห ทวห กามสขลลกานโยคสส ปหาน วตตนต วทนต ฯ จตหป เอเตหต ปน วจนโต สพเพห อภนนมป ปหาน วตตนต เวทตพพ ฯ กามกฬาป ทวนโตคธา โหตเยว ปรสมโทป กาม- สขานโยคสส เหตเยวาต ฯ จาตมมหาภตกสสาต จตมมหาภตสนนส- สตสส ฯ รปกายสสาต จตสนตตรปสมหสส ฯ ตยาต ตตถ ฯ สา ปนสส ต ปพนธวเสน อจฉตาต อาห ปพนธฏ ตตถนต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปวตตยาต ชวตนทรยปปวตตยา ฯ ตถาห ชวตนทรย ยาปนา วตตนาต จ นททฏ ฯ ตสสา จ อวจเฉโท อาหารปปโยเคน โหต ฯ กายสส จรตร ยาว อายกปโป ตาว อวฏาน ยาปนาต ทสเสนโต จรกาลฏ ตตถ วาต อาห ฯ อทาน วตตเมวตถ ปากฏตร กาต ฆรปตถมภมวาตอาท วตต ฯ [๓๙] ตตถาย โยชนา ยถา ชณณฆรสามโก ฆรสส อปตถมภน กโรต ตสส อปตนตถ ยถา จ สากฏโก อกขพภ ชน กโรต ตสส ปวตตนตถ เอวเมส โยค กายสส ตตถ ยาปนตถ จ ปณฑปาต ปฏเสวต ปรภ ชตต ฯ เอเตน ต นาม อปตน ยาปนา ปวตตต ทสเสต ฯ น ทวมทมณฑนวภสนตถนต อท ยาวเทวาต อวธารเณน นวตตตตถทสสน ฯ ตฏนต อปาทนนธมมา เอตายาต ต อายต อาห ตต ชวตนทรยสเสต อธวจนนต ฯ ตถาห ต อาย ตต นททฏ ฯ ตยา ยาปนายาต กายสส ตเหตตาย ตต ลทธโวหารสส ชวตนทรยสส ปวตตนตถนต อตโถ ฯ เตนาห ชวตนทรยปปวตตาปนตถนต ฯ อาพาธนฏเนาต วพาธนฏเน โรคฏเน วา ฯ ชฆจฉา ห ปรมา โรคา ฯ อปรมตถนต วปสมตถ ฯ วณาเลปนมว วณโก อณหสตาทส อภภวนเตส ตปปฏการ สตณห วย ปฏเสวตต สมพนโธ ฯ มคคพรหมจรย เปตวา สกขตตยสงคหา สาสนาว ปรสทธา อนสาสน สาสนพรหม- จรยนต อาห สกลสาสนพรหมจรยสส มคคพรหมจรยสส จาต ฯ


สลนทเทส วณณนา อนคคหตถนต อนคณหนตถ สมปาทนตถ ฯ กายพล นสสายาต ยถาสมารทธคณวเสสปารปรเหตภต กายพลมตต นสสาย ฯ เตนาห สกขตตยานโยควเสนาตอาท ฯ กนตารนตถรณตถกา ชายปตกา นทสมททนตถรณตถกา จ ปตตมสาทน ยถา อคทธา อมจฉตา เกวล ต ต อตถสทธเมว อเวกขนตา ปฏเสวนต เตห วนา อสชฌนโต เอวมยมป เกวล ภวกนตารนตถรณตถโก อคทโธ อมจฉโต เตน วนา อสชฌนโต ปณฑปาต ปฏเสวตต อปมา- สสนทนา ฯ อตต ปการตเถ นปาตปท ฯ เตน ปฏเสวยมานสส ปณฑปาตสส ปฏเสวนากาโร คยหตต อาห เอว อมนา ปณฑ- ปาตปฏเสวเนนาต ฯ ปราณนต โภชนโต ปรมกาลกตตา ปราตน ฯ ปฏหงขามต ปฏหนสสาม ฯ นว จ เวทน น อปปาเทสสามต ปฏเสวตต โยชนา ฯ กทส กถ จาต อาห อปรมต ฯเปฯ อ ตโร วยาต ฯ อปรมต อปรมาณ โภชน ปจจโย เอตสสาต อปรมตโภชนปปจจยา ต อปรมตโภชนปจจย ฯ อตตโน คหณ- เตชปปมาณโต อตกกนตปปมาณโภชนเหตกนต อตโถ ฯ โย พห ภ ชตวา อตตโน ธมมตาย อฏาต อสกโกนโต อาหร หตถนต วทต อย อาหรหตถโก ฯ โย ภ ชตวา อจจทธมาตกจฉตาย อฏ โตป สาฏก นวาเสต น สกโกต อย อลสาฏโก ฯ โย ภ ชตวา อฏาต อสกโกนโต ตตเถว ปรวตตต อย ตตถวฏฏโก ฯ โย ยถา กาเกห อามสต สกกา เอว ยาว มขทวารา อาหาเรต


วสทธมคค สวณณนาย อย กากมาสโก ฯ โย ภ ชตวา มเข สนธาเรต อสกโกนโต ตตเถว วมต อย ภตตวมตโก๑ ฯ เอเตส อ ตโร วย ฯ อถวา ฯ ปราณเวทนา นาม อภตตปจจยา อปปชชนกเวทนา ต ปฏหนสสา- มต ปฏเสวต ฯ นวเวทนา นาม อตภตตปจจยา อปปชชนกเวทนา ต น อปปาเทสสามต ปฏเสวต ฯ อถวา ฯ นวเวทนา นาม อภตตปจจเยน อปชชนกเวทนา ตสสา อนปปนนาย อนป- ปชชนตถเมว ปฏเสวต ฯ อภตตปจจยา อปปชชนกาต เจต ขททาย๒ วเสสน ยสสา อปปวตต โภชเนน กาตพพา ตสสา ทสสนตถ ฯ อภตตปจจเยน ภตตปจจเยน จ อปปชชนกเวทนาส ปรมา ยถาปวตตา ชฆจฉานมตตา เวทนา สา ห อภ ชนตสส ภยโย ปวฑฒนวเสน อปปชชต ปจฉมาป ขททานมตตาว องคทาหสลาท- เวทนา อปปวตตา สา ห ภตตปจจยา ปพเพ อนปปนนาว นปปชชสสตต อยเมตาส วเสโส ฯ วหสานมตตตา เจตาส วหสาย วเสโส ฯ ยา เวทนา ฯ อธนาต เอตรห ฯ อสปปายาปรมต- โภชน นสสายาต อสปปายาปรมตสส อาหารสส ภ ชนปโยค อาคมม อปปชชตต อตโถ ฯ ปราณกมมปจจยวเสนาต ปพเพ ปรมชาตย กตตตา ปราณสส กมมสส ปจจยตาวเสน ฯ ปโยค- วปตต อาคมม อปปชชนารหา ยา ต วชเชตวา ปโยคสมปตตยา อปฏาปน ทกขเวทนาปจจยฆาโต ปฏหนน จ โหตต อาห ตสสา ปจจย วนาเสนโต ต ปราณ จ เวทน ปฏหงขามต ฯ อยตตปร- ๑. ภตตวมมโกตป ทสสต ฯ ๒. ขทายาตป ทสสต ฯ


สลนทเทส วณณนา โภโค ปจจเย อปจจเวกขตวา ปรโภโค โสเอว กตปจตกมมตาย กมมปจโย ต นสสาย ปฏจจ อายต อนาคเต กาเล อปปชชนโต ยา จาย นวเวทนาต วจจตต โยชนา ฯ ยตตปรโภควเสนาต ปจจเวกขตวา ปจจยาน ปรโภควเสน ฯ ตสสา นวเวทนาย มล อยตตปรโภคกมม อนพพตเตนโต สพเพน สพพ อนปปาเทนโต ฯ เอตตาวตาต ปราณนตอาทนา วตเตน ปททวเยน วหสปรต- ยาตอาทนา วา ปทจตกเกน ยตตปรโภคสงคโห ปพพชตาน อนจฉวกสส ปจจยปรโภคสส วตตตตา อตตกลมถานโยคปปหาน ชฆจฉาททกขปฏฆาตสส ภาสตตตา ฌานสขาทน ปจจยภตสส กายสขสส อวสชชนโต ธมมกสขาปรจจาโค จ ทปโต โหต ฯ [๔๐] อสปปายาปรมตปโยเคน ชวตนทรยปจเฉทนโก อรยา- ปถภ ชนโก วา สยา ปรสสโย สปปายปรมตปโยเคน ปน โส น โหต ตถา สต จรกาลปวตตสงขาตา สรรสส ยาตรา ยาปนา ภวสสตต อมมตถ ทสเสนโต ปรมตปรโภเคน ฯเปฯ ภวสสตต อาห ฯ โย โรโค สาโธย อสาเธยโย จ๑ น โหต โส ยาปยโรโค โส เอตสส อตถต ยาปยโรค ฯ โส ห นจจกาล เภสชช อปเสวต ตถา อยมปต ฯ ยท ยาตราป ยาปนา ปพเพป ยาปนา ยาตราต วตต โก เอตถ วเสโสต ฯ ปพเพ ยาปนาต ชวตนทรยยาปนา อธปเปตา อธ ปน จตนน อรยาปถาน ๑. ม. ยาโปย อยาโปย จ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อวจเฉทสงขาตา ยาปนา ยาตราต อยเมตถ วเสโส ฯ พทธ- ปฏกกฏเน มจฉาชเวน ปจจยปรเยสนา อยตตปรเยสนา ทายก- เทยยธมมาน อตตโน จ ปมาณ อชานตวา ปฏคคหณ สทธาเทยยวนปาตนตถ วา ปฏคคหณ อยตตปฏคคหณ เยน วา อาปตต อาปชชต อปจจเวกขตปรโภโค อยตตปรโภโค เตส ปรวชชน ธมเมน สเมน ปจจยปปาทนาทวเสน เวทตพพ ฯ ธมเมน ห ปจจเย ปรเยสตวา ธมเมน ปฏคคเหตวา ปจจเวกขตวา ปรภ ชน อนวชชตา นาม ฯ อรตต อกกณา ปนตเสนาสเนส อธกสลธมเมส จ อนภรต ฯ ตนทต จปลายกา นททา ฯ วชมภกาต ถนมทธาภภเวน กายสส วชมภนา ฯ ว ห ครหา ว ครหา ฯ เอกจโจ ห อนวชชเยว สาวชช กโรต ลทธ เมต ปมาณาธก ภ ชตวา ต ชราเปต อสกโกนโต อทธวเรจนอโธวเรจนาทห กลมต ฯ สกลวหาเร ภกข ตสส สรรปฏชคคนเภสชชปรเยสน จ อสสกา โหนต ฯ อ เ เต ก อทนต ปจฉตวา อสกสส อทร อทธมาตนตอาทน สตวา นจจกาลมเปส เอวมปกตโก อตตโน กจฉปมาณ น ชานาตต นนทนต ฯ เอว อนวชชเยว สาวชช กโรต ฯ เอว อกตวา อนวชชตา จ ภวสสตต ปฏเสวต ฯ อตตโน ห ปกตอคคพลาท ชานตวา เอวเมว อรตอาทน อภาเวน กายสขตา อครหตพพตา จ ภวสสตต ปมาณยตตเมว ปฏเสวต ฯ


สลนทเทส วณณนา ยาวตตโก โภชเนน อตโถ ตสส สาธเนน ยาวทตถ อทรสส ปรปรเณนอทราวเทหก โภชน ยาวทตถอทราวเทหกโภชน ตสส ปรวชชเนน ฯ เสยยาย สยเนน ลทธพพสข เสยยสข ฯ อโภห ปสเสห สมปรวตตก สยนตสส สข ปสสสข ฯ มทเธน นททายเนน อปปชชนกสข มทธสข ฯ เตส เสยย ฯเปฯ สขาน ปหานโต ฯ จตนน อรยาปถาน โยคยภาวสส ปฏปาทน กายสส จตอรยาปถ- โยคยภาวปฏปาทน ตโต ฯ สโข อรยาปถวหาโร ผาสวหาโร ฯ ปจฉเม วกปเป สพพวกปเปส วา วตต ผาสวหารลกขณ อาคเมน สมตเถต วตตมป เหตนตอาท วตต ฯ ตสป วกปเปส อาหารสส โอนปรโภควเสเนว ห ผาสวหาโร วตโตต ฯ เอตตาวตาต ยาตราต- อาทนา วตเตน ปทตตเยน ฯ ยาตรา จ เม ภวสสตต ปโยชน- ปรคคหทปนา ฯ ยาตรา ห น อาหารปโยค ปโยเชตต ฯ ธมมกสขาปรจจาคเหตโก ผาสวหาโร มชฌมา ปฏปทา อนตทวยปรวชชนโต ฯ อมสม ปน าเน อฏงคาน สโมธาเนตพพาน เนว ทวายาต เอก องค น มทายาต เอก น มณฑนายาต เอก น วภสนายาต เอก ยาวเทว อมสส กายสส ตยา ยาปนายาต เอก วหสปรตยา พรหมจรยานคคหายาต เอก อต ปราณ จ เวทน ปฏหงขาม นว จ เวทน น อปปาเทสสามต เอก ยาตรา จ เม ภวสสตต เอก อนวชชตา จ ผาสวหาโร จาต อยเมตถ


วสทธมคค สวณณนาย โภชนานสโส ฯ มหาสวตเถโร ปนาห เหฏา จตตาร องคาน ปฏกเขโป นาม อปร ปน อฏ องคาน สโมธาเนตพพานต ฯ ตตถ ยาวเทว อมสส กายสส ตยาต เอก องค ยาปนายาต เอก วหสปรตยาต เอก พรหมจรยานคคหายาต เอก อต ปราณ จ เวทน ปฏหงขามต เอก นว จ เวทน น อปปาเทสสามต เอก ยาตรา จ เม ภวสสตต เอก อนวชชตา จาต เอก ผาสวหาโร ปน โภชนานสโสต เอว อฏงคสมนนาคต อาหาร อาหาเรนโต ปฏสงขา โยนโส ปณฑปาต ปฏเสวต นาม ฯ ยถา ห๑ ภมมนทเทเส เสนสททสส อธกรณตถวตตมาห ตถา อาสนสททสสาป ฯ อฑฒโยคาทมหต อาทสทเทน ปาสาทาท ม จาท จ สงคณหต ฯ ยตถ ยตถ วหาเร วา อฑฒโยคา- ทมห วา อาสตต วหารฑฒโยคาทเก อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ อธ อาทสทเทน ปสนถตาทนมป สงคโห เวทตพโพ ฯ [๔๑] ปรสหนฏเนาต อภภวนฏเน วพาธนฏเนาต อตโถ ฯ อตเยว อตปรสสโยต สตณหาทอตเยว อสปปาโย วตตนเยน อตปรสสโย ฯ ตสส อตปรสสยสส วโนทนตถ อนปปนนสส อนปปา- ทนตถ อปปนนสส วปสมนตถ จาต อตโถ ฯ นานารมมณโต ปฏสหรตวา กมมฏานภเต เอกสมเยว อารมมเณ จตตสส สมมเทว ลยน ปฏสลลาน ฯ ตตถ อาราโม อภรต ปฏสลลานาราโม ๑. ม. ยตถ ยตถาต ฯ


สลนทเทส วณณนา ตทตถ ฯ เสนาสน ห ววตต โยคโน ภาวนานกล ส าคาร- ภาวโต ฯ ตมปเนต อตถทวย วภาเวต โย สรราพาธจตตวกเขป- กโรตอาท วตต ฯ ตตถ เอกภาวสขตถนต เอกภาวเหตก สข เอกภาวสข ตทตถ คณสงคณกกเลสสงคณกาภาเวน อปปชชนก- สข ฯ ยท อตเยว อตปรสสโย อต จ สตณหนต สตณหปฏฆาต วตวา อตปรสสยวโนทน กสมา วตตนต โจทน สนธายาห กาม จาตอาท ฯ ตตถ นยต อตปรสสยวโนทนนต เอเตน สตสส ปฏฆาตาย อณหสส ปฏฆาตายาต เอตถ วตต สตณห อนยต กทาจ อปปชชนก อตปรสสโย ปน สพพทา ภาว อธปเปโตต ทสเสต ฯ วตตปปกาโรต สตาทโก อสปปาโยต จ เอว วตตป- ปกาโร ฯ ววฏงคณรกขมลาทส นสนนสส อปรคตตยา อสวต- ทวาราทตาย ปากฏปรสสยา อสปปายรปทสสนาทนา อปากฏ- ปรสสยา จ ภกขสส กายจตตาน อาพาธ กเรยย ยตถ คตเต เสนาสเน อาพาธ น กโรนต ฯ เอว ชานตวาต อภยปรสสยรหตนต เอว ตวา ปฏเสวนโต ภกข เวทตพโพต สมพนโธ ฯ ธาตกโขภลกขณสส ตเหตกทกขเวทนาลกขณสส วา โรคสส ปฏปกขภาโว ปฏอยนฏโ ฯ เตนาห ปจจนกคมนฏเนาต อตโถต ฯ วปสมนฏเนาต วตต โหต ฯ ยสส กสสจต สปปอาทส ยสส กสสจ ฯ สปปายสสาต ห ตสส วการวปสเมนาต อธปปาโย ฯ ภสกสส กมม เตน วธาตพพโต ฯ เตนาห เตน อน าตตตาต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๔๒] นครปรกขาเรหต นคร ปรวาเรตวา รกขนเกห ฯ ตฏอปรกเขโป ปรกขา อททาโป ปากาโร เอสกา ปลฆา ปาการปตถณฑลนต สตต นครปรกขาราตป วทนต ฯ เสตปรกขาโรต สวสทธสลาลงกาโร ฯ อรยมคโค ห อธ รโถต อธปเปโต ฯ ตสส จ สมมาวาจาทโย อลงการฏเน ปรกขาโรต วตตา ฯ ชวตปรกขาราต ชวตสส ปวตตการณาน ฯ สมทาเนตพพาต สมมา อทธ อทธ อาเนตพพา ปรเยสตพพา ฯ ปรวาโรป โหต อนตรายาน ปรโต วารณโต ฯ เตนาห ชวต ฯเปฯ รกขนโตต ฯ ตตถ อนตรนต ววร โอกาโสต อตโถ ฯ เวรกาน อนตร อทตวา อตตโน สามกาน ปรวาเรตวา ตเสวกา วย รกขนโต ฯ อสสาต ชวตสส ฯ การณภาวโตต จรปปวตตยา การณภาวโต ฯ รสายนภ- ต หญ เภสชช สจรมป กาล ชวต ปวตเตตเยว ฯ ยทป อนปปนนาเอว ทกขา เวทนา เภสชชปรโภเคน ปฏห นต น อปปนนา ตาส สรเสเนว ภชชนโต อปปนนสทสา ปน อปปนนาต วจจนต ฯ ภวต ห ตสทเสส ตพโพหาโร ยถา สาเอว ตตตร ตานเยว โอสธานต ฯ ตสมา วตต อปปนนานนต ชาตาน ภตาน นพพตตา- นนต ฯ ส จยโต ปฏาย โส ธาตกโขโภ สมฏาน เอเตสนต ตสมฏานา ฯ ทกขเวทนาต วตวา สา อกสลสภาวาป อตถต ตโต วเสเสต อกสลวปากเวทนาต วตต ฯ พยาพาธนฏเน พยาพาโธ พยาพาโธว พยาปชฌ ทกขนต อตโถ ฯ นตถ เอตถ


สลนทเทส วณณนา พยาปชฌนต อพยาปชฌ นททกขตา ฯ เตนาห อพยาปชฌ- ปรมตายาต นททกขปรมตายาต ฯ ต ทกขนต โรคนมตตก ทกข ฯ จวราทน ปจจยาน นสสยน ปรโภโคเอวาต ทสเสต เต ปฏจจ นสสายาต วตวา ปรภ ชมานาต วตต ฯ ปวตตนตต ชวนต ฯ ชวน ปวตตน ยโต ชวตนทรย ปวตตนรสนต วจจต ฯ [๔๓] เอว ปาฏโมกขสวราทเภเทน นททฏ สล ปน สาธน- วภาเคน ทสเสต เอวเมตสมนตอาท อารทธ ฯ ตตถ สาธยต สมปาทยต เอเตนาต สาธน ฯ สทธา สาธน เอตสสาต สทธา- สาธโน ฯ นน จ วรยสตป าหป วนา ปาฏโมกขสวโร น สชฌตต ฯ สจจ น สชฌต ฯ สทธาย ปน วเสสเหตภาว สนธาย เอว วตตนต ทสเสนโต อาห สาวกวสยาตตตตา สกขา- ปทป ตตยาต ฯ ครกลหกาทเภเท โอตณเณ วตถสม ตสส ตสส อปราธสส อนรป สกขาปทป าปน นาม สาวกาน อวสโย พทธานเอว วสโย สกขาปทป าปน ตาว ตฏต ตสส กาโลป นาม สาวกาน อวสโย พทธานเอว วสโยต ทสเสนโต สกขาปทป ตตยาจนปฏกเขโป เจตถ นทสสนนต อาห ฯ ตถาห วตต อาคเมห ตว สารปตต อาคเมห ตว สารปตต ตถาคโตว ตตถ กาล ชานสสตต๑ ฯ ตตถ จสทโท สมจจยฏโ ฯ เตน อป ตต น ป าเปม ป ตต น สมจฉนทาม ยถาป ตเตส ๑. ว. มหาวภงค. ๑/๑๕ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สกขาปเทส สมาทาย วตตามาต เอวมาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ สทธายาต สทธาคหเณน สตถร ธมเม จ สทธาย ปจจปฏา- ปเนน ฯ ชวเตป ปเคว ชวตปรกขาเรต อธปปาโย ฯ กกว อณฑนต กก สกณกา วย อตตโน อณฑ ฯ สา กร ชวต ปรจจชตวา อณฑเมว รกขต ฯ จมรว วาลธนต จามร มคา วย อตตโน วาลธ ฯ จามร มคา กร พยาเธน ปรปาตยมานา ชวตมป ปรจจชตวา กณฏกคมพาทส ลคค อตตโน วาลเมว รกขนต ฯ ปย ปตต เอกกนต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ยถา ห เอกปตตโก กฏมพโก ต เอกปตต เอกนยโนว ต เอกนยน สฏ ตร รกขต ตเถว สล อนรกขมานกาต อนกมปนวเสน วตต ฯ สเปสลาต สฏ ปยสลา ฯ สทา สพพกาล ทหรมชฌมเถรกาเลส ฉนนมป คารวาน วเสน สคารวา ครการวนโตต อตโถ ฯ เอวเมว โขต ยถา มหาสมทโท ตธมโม เวล นาตกกมต เอวเมว มม สาวกาต อรยสาวเก สนธายาห ฯ เต ห ธวสลา ฯ อมสม อตเถต ชวตเหตป สลสส อวตกกมเน ฯ มหาวตตนอฏว นาม วชฌาฏว ฯ หมวนตปสเส อฏวต เกจ ฯ เถรนต นามโคตตวเสน อป าต เอก เถร ฯ นปชชาเปส คนตวา กสสจ มา อาโรเจยยาต ฯ ปตลตายาต คโฬจลตาย ฯ สมสสต ชวตสมสส ฯ ยสส ห กเลสสส อวชช มคคปฏปาฏยา อรหตตมคโค ปรยาทยต ตโต เอกนวสตเม


สลนทเทส วณณนา ปจจเวกขณาเณ ปตฏาย ภวงโคตรเณ ปวตตสส ชวตนทรย จตจตต ปรยาทยต โส อมาย วารสมตาย ชวตสมสสต วจจต ฯ โส จ เถโร ตถา ปรนพพาย ฯ เตน วตต สมสส หตวา ปรนพพา- ยต ฯ อภยตเถโร กร มหาภ โ ตสมา เจตย การาเปสต วทนต ฯ [๔๔] อปเปวาต อปเปว นาม อตตโน ชวตมป ชเหยย ฯ น ภนเทต น ภนเทยย น วตกกเมยย ฯ สตยา อธฏ ตานนต ปเคว อปฏ ตาย สตยา อารกขวเสน อธฏ ตาน อนทรยาน ฯ อนนวาสสวนยโตต ทวารภาเวน อภชฌาทห อนนพนธตพพโต ฯ วรนต เสฏ ฯ ตตตายาต ทฑฒาย ฯ อาทตตายาต อาทโต ปฏาย ทตตาย ฯ สมปชชลตายาต สมนตโต ชลนตยา ฯ สโชตภตายาต เอกชาลภตาย ฯ สมปลมฏนต สพพโส อามฏ อ ชตนต อตโถ ฯ นเตวว วรนต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ รเปสต รปารมมเณส ฯ อนพย ชนโส นมตตคคาโหต กเลสาน อนอนพย ชนวเสนอปปาทเนนปากฏกรณวเสนสภาทนมตตคคาโห ฯ อนพย ชนโสต วา หตถปาทาทอนพย ชนโต ฯ นมตตคคาโหต อตถปรสาทสภาทนมตตคคหณ ฯ จกขทวาราทปปวตตสสาต จกข- ทวาราทห ปวตตสส ฯ ว าณสสาต ชวนว าณสส ฯ นมต- ตคคาห นเสเธนเตน สมปาเทตพโพต สมพนโธ ฯ อสวหตสาขา- ปรวารนต สมมา อวหตวตปรกเขป ฯ ปรสส หารหต ปรสนตกาว- หารเกห โจเรห ฯ สมตวชฌตต สพพโส อตวชฌต อนปวสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย รเปสต รปเหต รปนมตต อปปชชนกอนตถโต รกเข อนทรยนต สมพนโธ ฯ เอว เสเสส ฯ เอเต ห ทวาราต เอเต จกขวาททวารา ฯ สตกวาเฏน อสวตตตา ววฏา ตโตเอว อรกขตา กเลสปปตตยา เหตภาเวน ตสมงคน หนนตต การณปจาเรเนว วตต ฯ เอเต วา รปาทโย กเลสาน อารมมณภตา ทวารา จกขวาททวารโต กทสา ววฏา อรกขตา อสวตจกขวาทเหต ตสมงคน หนนตต การณปจาเรเนว วตต ฯ [๔๕] อคารนต เคห ฯ ทจฉนนนต น สมมา ฉาทต ฯ อภาวตนต โลกตตรภาวนารหต ฯ สมปาทเตตอาทโวทานปกขสส อตโถ วตตปรยาเยน เวทตพโพ ฯ อยมปน สพพโส กเลสาน อนปปาโท อตอกกฏเทสนา มคเคนาคตสทสตตา ฯ สมปาเท- ตพโพต น ปเนว กรสสนต อธฏานสทธยา สมปาเทตพโพ ฯ อธนา ปพพชเตนาต น จรปพพชเตน นวปพพชเตนาต อตโถ ฯ กาม- ราเคน ทยหามต กามราคคคนา ปรทยหาม ฯ โส จ ปน ทาโห อทาน จตตคโตต ทสเสนโต อาห จตต เม ปรทยหตต ฯ สาธต อายาจนา ฯ นพพาปนนต ตสส นพพาปนปาย ฯ โคตมาต เถร โคตเตน อาลปต ฯ [๔๖] ส าย วปรเยสาต อสเภ สภนต ปวตตส า- วปรเยสเหต วปรตส านมตต ฯ นมตต ปรวชเชห กทส ราคปส หต ราคปปตตเหตภต สภนมตต วชเชห น มนสกโรห ฯ น


สลนทเทส วณณนา เกวล สภนมตตสส อมนสกาโรเอว อถโข อสภภาวนาย อตตโน จตต ภาเวห ฯ กถ ฯ เอกคค สสมาหต ฯ ยถา ต อสภารมมเณ วกเขปาภาเวน เอกคค สฏ อปปตภาเวน สสมาหต จ โหต เอว ภาเวหต ฯ เอว สมถภาวนาย กามราคสส วกขมภน ทสเสตวา อทาน สมจเฉทนวธ ทสเสต สงขาเรตอาท วตต ฯ ตตถ สงขาเร ปรโต ปสสาต สพเพป สงขาเร อวเธยยกตาย ปเรต ปสส ฯ อนจจตาย ปน อทยพพยปฏปฬตตตา ทกขโต อนตตสภาวตตา อตตวรหโต จ โนอตตโต ปสส ฯ เอว ลกขณตตย อาโรเปตวา วปสสน วฑเฒนโต มคคปฏปาฏยา จตตถมคเคน สพพโส นพพาเปห มหาราค เตภมกสส อภภวนโต มหาวสยตาย มหาราค วปสเมห ฯ ยถา เอตรห เอว มา ทยหตโถ ปนปปนนต ทฬหตร ราควโนทเน นโยเชส ฯ เอว อนทรยสวรสลสส สมปาทเน วธ ทสเสตวา เอว ต สสมปาทต โหตต นย ทสเสต อปจาตอาทนา ตตถ ปารปรการโน เถเร นทสเสต ฯ ตตถ เลณ น อลโลกตปพพนต อท สพพตเถว เถรสส ยคมตตทสสตาย วตต ฯ ก ปน เถโร เสนาสน น โสเธต อลโลกา ปม โอหาเรตพพนต๑ ห วตต ฯ อนเตวาสกาทโยเอว กรสส เสนาสน โสเธนต ฯ อสส นาครกขสส ฯ ตสม คาเมต มหาคาเม ฯ ตรณา ถ ปวนกา ๑. ว. จลลวคค. ๗/๒๓๗ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปตตธตโร ยาส ตา ตรณปตตา ตาส ฯ ล ฉาเปสต ถนปฏกาย ถเน พนธาเปตวา ราชมททกาย ล ฉาเปส ฯ [๔๗] ราชา เถร จร ทฏ กาลวกเขป กโรนโต เสว สลาน คเหสสามต อาห ฯ เถโร ร โ จ เทวยา จ วนทนกาเล หตถาการมตต คณหาต อตถ ปรโสต ปน วเวก น กโรต ฯ เตนาห ววฏาน น กโรมต ฯ อโห สปรสทธสโล วตาย อยโยต ทณฑทปก๑ คเหตวา อฏาส ฯ อตปรสทธ ปากฏนต สปปายลาเภน กมมฏาน อตวย ปรสทธ วภต อโหส ฯ สกลปพพต อนนา- ทยนโตต ปวกมปเนน สกล ปพพต เอกนนนาท กโรนโต ฯ ตนนวาสเทวตาน สาธการทาเนนาต เกจ ฯ ภนโตต อนวตถโต ฯ พาโลต ตรณทารโก ฯ อตรโสตต าตเกห วนาภาเวน สนตโสต ฯ [๔๘] วสคณฑโรโคต ถนกนทฬโรคมาห ฯ มาสโรคาทโกป วสคณฑโรโคต วทนต ฯ ยโต ปพพชโต ตโต ปฏาย ปพพ- ชตกาลโต ปภตต อตโถ ฯ อนทรยานต อนทรยสวรสลาน ฯ เตส ห ภนเนส อนทรยานป ภนนานต วจจนต อารกขาภาวโต ฯ อนทรยาเนว วา นมตตานพย ชนคคาหสส ทวารภตาน ภนนาน นาม ตสมงคโน อนตถปปตตโต ฯ วปรยายโต อภนนานต เวทตพพาน ฯ อนทรยาน วา อโยนโส อปสหาโร เภทน โยนโส อปสหาโร อเภทนนต อปเร ฯ มตตตเถโรวาต มหามตตตเถโร วย ฯ วเรต เสฏเ ฯ ตถา วรเยนาต ตถาสทเทน วรย ๑. เยภยเยน ทณฑทปกนต ทสสต ฯ


สลนทเทส วณณนา วเสเสต ฯ ยถา สต อนวชชลกขณาว อนทรยสวรสาธนา ตถา วรย อนวชชลกขณ อาชวปารสทธสาธนนต ฯ วรยาเปกขเมว วเสสน ทฏพพ ฯ เตเนวาห สมมาอารทธวรยสสาต ฯ อยตตา เอสนา อเนสนา ยถาวตตมจฉาชวสงคหา ฯ สาเอว สตถสาสนสส น ปฏรปาต อปปฏรปา ฯ ต อเนสน อปปฏรป ฯ อถวา ฯ ปฏรปวโรธน อปปฏรปา ปรคคหตธตงคสส ธตงคนยมวโรธน ยสส กสสจ สลเลขวโกปน ปฏปตต ฯ อมสม ปกเข จสทโท ลตตนททฏโ อเนสน อปปฏรป จ ปหายาต ฯ ปฏเสวมาเนน ปรวชชยตา สมปาเทตพพาต สมพนโธ ฯ [๔๙] ปรสทธปปาเทต อมนาว ธมมเทสนาทน ปรสทธา- สยสมฏานตา ทปตา โหตต ธมมเทสนาทห จสส คเณห ปสนนานนต วตต ฯ อาทสทเทน พาหสจจ วตตปรปรณ อรยา- ปถสมปตตอาทน คหณ เวทตพพ ฯ ธตคเณ จสส ปสนนานนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ปณฑปาตจรยาทหต อาทสทเทน มตตสหชชปสกลจรยาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ ธตงคนย- มานโลเมนาต ตธตงคนยมตาย ปฏปตตยา อนโลมวเสน อวโก- ปนวเสนาต อตโถ ฯ มหจฉสเสว มจฉาชเวน ชวตา น อปปจฉสส อปปจฉตาย อกกสคตาย มจฉาชวสส อสมภโว- เอวาต ทสเสต เอกพยาธวปสมตถนตอาท วตต ฯ ตตถ ปตหรฏกนต ปตมตตปรภาวต ปตภาเวน วา ฉฑฑต หรฏก ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อรยวโส เอตสส อตถ อรยวเส วา นยตโตต อรยวสโก ฯ ปจจยเคธสส ทรสมสสารตตตา อตตโม จ โส อรยวสโก จาต อตตมอรยวสโก ฯ ยสส กสสจต ปรคคหตาปรคคหตธตงเคส ยสส กสสจ ฯ นมตต นาม ปจจเย อททสส ยถา อธปปาโย ายต เอว นมตตกมม ฯ โอภาโส นาม อชกเมว อกเถตวา ยถา อธปปาโย วภโต โหต เอว โอภาสน ฯ ปรกถา นาม ปรยาเยน กถน ฯ ตถา อปปนนนต นมตตาทวเสน อปปนน ฯ ทวาร ทนนนต โรคสเสน ปรโภคสส ทวาร ทนน ตสมา อโรคกาเลป ปรภ ชต วฏฏต อาปตต น โหตต อตโถ ฯ เตนาห ก จาป อาปตต น โหตตอาท ฯ น วฏฏตต สลเลข- ปฏปตตย ตสส น วฏฏต ฯ สลเลข โกเปตต อธปปาโย ฯ อาชว ปน โกเปตต อมนาว เสนาสนปฏสยตตธตงคธรสส นมตตาทโย น วฏฏนตต วทนต ฯ ตท ธตงคธรสสาป น วฏฏนตเยวาต อปเร ฯ อกโรนโตต ยถาสก อน าตวสเยป อกโรนโต ฯ อ เตรวาต เปตวาเอว ฯ [๕๐] คณวาส ปหาย อร ายตเน ปฏปสสทธวเวกสส มทธภตาย อคคผลสมาปตตยา วหรนโต มหาเถโร วเวก พรหย- มาโนต วตโต ฯ อทรสนนสสโต วาตาพาโธ อทรวาตาพาโธ ฯ อสมภนน ชร เอตสสาต อสมภนนขร ตเทว ปายาสนต อสมภนน- ขรปายาส ฯ อทเกน อสมมสสขเรน ปกกปายาสนต อตโถ ฯ


สลนทเทส วณณนา [๕๑] ตสสาต ปายาสสส ฯ อปปตตมลนต คหกาเล เม มาตา สปปมธสกกราทห โยเชตวา อสมภนนขรปายาส อทาส เตน เม ผาส อโหสต อตตโน วจนจฉารณสงขาต อปปตตเหต ฯ อปร- โภคารโห ปณฑปาโตต กสมา วตต นน เถรสส โอภาสนาท- จตตปปตตเยว นตถต ฯ สจจ นตถ ฯ อชฌาสย ปน อชานนตา เอกจเจ ปถชชนา ตถา ม เยย อนาคเต จ สพรหมจารโน เอว มม ทฏานคต อาปชเชยยนต ปฏกขป ฯ อปจ มหาเถรสส ปรมกกสคตา สลเลขปฏปตต ฯ ตถา ห ทหรภกขโน กสส สมปนน น มนาปนต วจน นสสาย ยาว ปรนพพานา ปฏขาทนย น ขาทต ฯ วจว ตตวปผาราต วจนจฉารณเหต ฯ อตถว าปน- วเสน ปวตตมาโน ห สทโท อสตป ว ตตยา ตสส เกนจ ปจจเยน ปจจยภาเว วจว ตตวเสเนว ปวตตตต วจว ตต- วปผาโรต วจจต ฯ ภตโตต ภตตวา สเจ ภเวยย อห ฯ สาต อสส ฯ อการโลเปน ห นทเทโส เอวส เตตอาทส วย ฯ อนตคณนต อนตโภโค ฯ พห จเรต อาสยโต นกขมตวา โคจรคหณวเสน พห วจเรยย ฯ ปรมปปจฉ ทสเสต โลก- โวหาเรเนวมาห ฯ โลเก ห อยตตโภชน อทรย ครหนตา เอว วทนต กส นาม ตสส อนตาน พห จรนตต ฯ อาราเธมต อาทโต ปฏาย ราเธม วเส วตเตมต อตโถ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๕๒] มหาตสสตเถโร กร ทพภกขกาเล มคค คจฉนโต ภตตจเฉเทน มคคกลมเถน จ กลนตกาโย ทพพโล อ ตรสส ผลตสส อมพสส มเล นปชช ฯ พหน อมพผลาน ตห ตห ปตตาน โหนต ฯ ตตเถโก วฑฒตโร อปาสโก เถรสส สนตก คนตวา ปรสสม ตวา อมพปาน ปาเยตวา อตตโน ปฏ อาโรเปตวา วสนฏาน เนต ฯ เถโร น ปตา นป เต มาตา น าต นป พนธวา กโรเตตาทส กจจ สลวนตสส การณาต อตตาน โอวทตวา สมมสน อารภตวา วปสสน วฑเฒตวา ตสส ปฏ คโตเอว มคคปฏปาฏยา อรหตต สจฉากาส ฯ อม สนธาย วตต อมพขาทกมหาตสสตเถรวตถป เจตถ กเถตพพนต ฯ สพพถาปต สพพปปกาเรนป อเนสนวเสน จตตปปตตวเสนป ฯ ปเคว กาย- วจวปผนทตวเสนาต อธปปาโย ฯ เตนาห อเนสนายาตอาท ฯ อปจจเวกขตปรโภเค อณปรโภคอาปตตอาทนวสส ตพพปร- ยายโต ปจจเวกขตปรโภเค อานสสสส จ ทสสน อาทนวานสส- ทสสน ฯ ตสส ปน ปจจยาธการตตา วตต ปจจเยสต ฯ การณา- การณมป ห การณภาเวน วจจต ยถา ตเณห ภตต สทธนต ฯ เยน การณปปกาเรน ภกขโน อปจจเวกขตปรโภโค นาม สยา ตสม วชชเต ปจจยสนนสสตสล สชฌต วสชฌต จาต ทสเสต ตสมาต- อาท วตต ฯ ตตถ ปจจยเคธนต เคธคคหเณเนว สมโมโหป คหโตต


สลนทเทส วณณนา ทฏพโพ เตน สห วตตนโต ตทปนสสยโต จ ฯ ธมเมน สเมน อปปนเนต อท ปจจยาน อาคมนสทธทสสน น ปจจยสนนสสต- สลวสทธทสสน ฯ ปจจยาน ห อทมตถต อปธาเรตวา ปรภ ชน ปจจยสนนสสตสล ฯ ยสมา ปน เต ปจจยา ายาธคตาเอว ภกขนา ปรภ ชตพพา ตสมา วตต ธมเมน สเมน อปปนเน ปจจเยต ฯ ยถาวตเตน วธนาต สตสส ปฏฆาตายาตอาทนา วตตวธนา ฯ ธาตวเสน วาต ยถาปจจย ปวตตมาน ธาตมตตเมเวต ยทท จวราท ตทปภ ชโก จ ปคคโลต เอว ธาตมนสการวเสน วา ฯ ปฏกลวเสน วาต ปณฑปาเต ตาว อาหาเร ปฏกล- ส าวเสน สพพาน ปน อมาน จวราทน อชคจฉนยาน อม ปตกาย ปตวา อตวย ชคจฉนยาน ชายนตต เอว ปฏกล- มนสการวเสน วา ฯ ตโต อตตรนต ปฏลาภกาลโต อปร อนวชโชว ปรโภโค อาทโตว ป าย ปรโสธตตตา ฯ อธฏหตวา ปตปตต- จวราน วยาต ปจจเวกขณาย อาทสทธทสสนปรเมต น ปรโภค- กาเล ปจจเวกขณปฏกเขปปร ฯ เตนาห ปรโภคกาเลปตอาท ฯ ตตราต ตสม ปรโภคกาเล ปจจเวกขเณ ฯ สนนฏานกโรต อสนเทหกโร เอกนตโก ฯ เถยยปรโภโค นาม อนรหสส ปรโภโค ฯ ภควตาป อตตโน สาสเน สลวโต ปจจยา อน าตา น ทสสลสส ฯ ทายกา- นมป สลวโต เอว ปรจจาโค น ทสสลสส อตตโน การาน


วสทธมคค สวณณนาย มหปผลภาวสส ปจจาสสนโต ฯ อต สตถารา อนน าตตตา ทายเกห อปรจจตตตตา ทสสลสส ปรโภโค เถยยาย ปรโภโค เถยยปรโภโค ฯ อณวเสน ปรโภโค อณปรโภโค ฯ ปฏคคาหกโต ทกขณาวสทธยา อภาวโต อณ คเหตวา ปรโภโค วยาต อตโถ ฯ ตสมาต สลวโตตอาทนา วตตเมวตถ การณภาเวน ปจจามสต ฯ จวร กายโต โมเจตวา ปรโภเค ปรโภเค ฯ ปเรภตต ฯเปฯ ปจฉมยาเมส ปจจเวกขตพพนต สมพนโธ ฯ ตถา อสกโกนเตน ยถาวตต กาลวเส วเสน เอกสม ทวเส จตกขตต ตกขตต ทวกขตต สกเยว วา ปจจเวกขตพพ ฯ สเจ อรณ อคคจฉต อณปร- โภคฏาเน ตฏต ฯ หยโย ย มยา จวร ปรภตต ต ยาวเทว สตสส ปฏฆาตาย ฯเปฯ หรโกปนปฏจฉาทนตถ หยโย โย มยา ปณฑปาโต ปรภตโต โส เนว ทวายาตอาทนา สเจ อตตปจจเวกขณ น กเรยยาต วทนต ต วมสตพพ ฯ [๕๓] เสนาสน ปรโภเค ปรโภเคต ปเวเส ปเวเส ฯ สต- ปจจยตาต สตยา ปจจยภาโว ปฏคคหณสส ปรโภคสส จ ปจจ- เวกขณสตยา ปจจยภาโว ยชชต ฯ ปจจเวกขตวาว ปฏคคเหตพพ ปรภ ชตพพ จาต อตโถ ฯ เตเนวาห สต กตวาตอาท ฯ เอว สนเตปต ยทป ทวสป ปจจเวกขณา ยตตา เอว สนเตป ฯ อปเร ปนาห สตปจจยตาต สต เภสชชปรโภคสส ปจจยภาเว ปจจเยต อตโถ ฯ เอว สนเตปต ปจจเย สตปต ฯ ตนเตส มตมตต ฯ ตถาห


สลนทเทส วณณนา ปจจยสนนสสตสล ปจจเวกขณาย วสชฌต ฯ ปจจยสพภาวมตเตน ฯ เอว ปจจยสนนสสตสลสส วสทธ ทสเสตวา เตเนว ปสงเคน สพพาป วสทธโย ทสเสต จตพพธา ห สทธตอาทมาห ฯ ตตถ สชฌต เอตายาต สทธ ฯ ยถาธมม เทสนาว สทธ เทสนาสทธ ฯ วฏานสสาป เจตถ เทสนายเอว สงคโห ทฏพโพ ฯ ฉนนมลาปตตน ปน อภกขตาปฏ าว เทสนา ฯ อธฏานวสฏโ สวโรว สทธ สวรสทธ ฯ ธมเมน สเมน ปจจยาน ปรเยฏ เอว สทธ ปรเยฏ สทธ ฯ จตสป ปจจเยส วตตวธนา ปจจเวกขณาว สทธ ปจจเวกขณสทธ ฯ เอส ตาว สทธส สมาสนโย ฯ สทธ- มนเตส ปน เทสนา สทธ เอตสสาต เทสนาสทธ ฯ เอว เสเสสป เอเสว นโย ฯ สทธสทโท ปน วตตนโยว ฯ เอวนต สวรเภท สนธายาห ฯ ปหายาต วชเชตวา อกตวาต อตโถ ฯ ทาตพพฏเน ทาย ต อาทยนตต ทายาทา ฯ อนน าเตส สพเพน สพพ ปรโภคาภาวโต อน าเตสเยว จ ปรโภคสพภาวโต ภกขห ปรภ ชตพพปจจยา ภควโต สนตกา ฯ ธมมทายาทา เม ภกขเว ภวถ มา อามสทายาทา อตถ เม ตมเหส อนกมปา กนต เม สาวกา ธมมทายาทา ภเวยย โน อามสทายาทาต๑ เอว ปวตต ธมมทายาทสตต จ เอตถ เอตสม อตเถ สาธก ฯ อวตราคาน ตณหาปรวสตาย ปจจยปรโภเค สามภาโว นตถ ตทภาเวน ๑. ม. ม ๑๒/๒๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วตราคาน ตตถ สามภาโว ยถารจปรโภคสพภาวโต ฯ ยถา ห เต ปฏกลมป อปปฏกลากาเรน อปปฏกลมป ปฏกลากาเรน ตทภยมป วชเชตวา อชฌเปกขณากาเรน ปจจเย ปรภ ชนต ทายกาน จ มโนรถ ปรปเรนต ฯ เตนาห เต ห ตณหาทาสพย อตตตตา สามโน หตวา ปรภ ชนตต ฯ [๕๔] สพเพสนต อรยาน ปถชชนาน จ ฯ กถ ปถชชนาน อเม ปรโภคา สมภวนต ฯ อปจารวเสน ฯ โย ห ปถชชนสสาป สลเลขปฏปตตย ตสส ปจจยเคธ ปหาย ตตถ ตตถ อนปลตเตน จตเตน ปรโภโค โส สามปรโภโค วย โหต ฯ สลวโต ปน ปจจเวกขตปรโภโค ทายชชปรโภโค วย โหต ทายกาน มโนรถสส อวราธนโต ฯ ตถาห วตต ทายชชปรโภเคเยว วา สงคห คจฉตต ฯ กลยาณปถชชนสส ปรโภเค วตตพพเมว นตถ ตสส เสขสงคหณโต ฯ เสขสตต เหตสสตถสส สาธก ฯ เตนาห สลวาป หตอาท ฯ ปจจนกตตาต ยถา อณายโก อตตโน รจยา อจฉต เทส คนต น ลภต เอว อณปรโภคยตโต โลกโต นสสรต น ลภตต ฯ ตปปฏปกขตตา สลวโต ปจจเวกขตปรโภโค อาน ย- ปรโภโคต อาห อานณยปรโภโค วาต ฯ เอเตน นปปรยายโต จตปรโภควนมตโต วสสเยวาย ปรโภโคต ทสเสต ฯ อมาย สกขายาต สลสงขาตาย สกขาย ฯ กจจการต ปฏ านรป ปฏปชชนโต ยตตปตตการ ฯ


สลนทเทส วณณนา อทาน ตเมว กจจการต สตตปเทน วภาเวต วตตมป เจตนต- อาท วตต ฯ ตตถ วหารนต ปฏสสย ฯ สยนาสนนต ม จาท ฯ อภเยนป เสนาสนเมว วตต ฯ อาปนต อทก ฯ สงฆาฏรชปวานนต ปสมลาทโน สงฆาฏคตรชสส โธวน ฯ สตวาน ธมม สคเตน เทสตนต จวราทส ปฏสงขา โยนโส จวร ปฏเสวต สตสส ปฏฆาตายาต๑ อาทนา นเยน ภควตา เทสต ธมม สตวา ฯ สงขาย เสเว วรป สาวโกต ปณฑนต วตต ปณฑปาต วหาราทปเทห วตต เสนาสน ปปาสาเคล สส วปสมนโต ปานยมป คลานปจจโยต อาปมเขน ทสสต คลานปจจย สงฆาฏยาทจวรนต จตพพธ ปจจย สงขาย ยาวเทว อมสส กายสส ตยาตอาทนา นเยน ปจจ- เวกขตวา สเจป เสวต สกกเณยย อตตมป สส ภควโต สาวโก เสโข วา ปถชชโน วา ฯ ยสมา จ สงขาย เสว วรป สาวโก ตสมา ห ปณเฑ ฯเปฯ โปกขเร วารพนท ตถา โหต ฯ กาเลนาต อรยาน โภชนกาเล ฯ ลทธาต ลภตวา ฯ ปรโตต อ โต ทายกโต ฯ อนคคหาต อนกมปาย ฯ [๕๕] พหมห อปนเต มตตโส ช า ชาเนยย ฯ สตต สพพกาล อปฏ โต อปฏ ตสต ฯ อาเลปนรหเน ยถาต เภสชชเลปเนน วณสส รหเณ วย มตต ชาเนยยาต โยชนา ฯ อาหรต อาหเรยย ฯ อาห- เรยยาหารนต วา ปาโ ฯ ยาปนายาต สรรสส ยาปนาย ฯ อมจฉโตต ๑. ม. ม. ๑๒/๑๗ ฯ ปาลยมปน ปฏสงขา... ปฏเสวต ยาวเทว สตสสาต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตณหาย มจฉาย อมจฉโต เคธ ตณห อนาปนโน ฯ อตตโน มาต- ลสส สงฆรกขตตเถรสเสว นามสส คหตตตา ภาคเนยยสงฆรกขต- สามเณโร ฯ สาลกรนต สาลภตต ฯ สนพพตนต สสตล ฯ อส โตต อปจจเวกขณ สนธายาห ฯ สพพาสวปรกขโณต ปรกขณสพพาสโว ฯ ปรยนโต เอเตส อตถต ปรยนตาน ฯ ปรยนตาน สกขาปทาน เยส เต ปรยนตสกขาปทา ฯ เตส ปรยนตสกขาปทาน ฯ อปสมปนนานนต เปตวา กลยาณปถชชนเสขาเสเข ตท เส อปสมปนนาน ฯ สาม โจทนา ห วเสเส ตฏต ฯ [๕๖] กสลธมเม ยตตานนต วปสสนาจาเร ยตตปยตตาน ฯ เสขธมมา ปรยนตา ปรมา มรยาทา เอตสสาต เสขปรยนโต ฯ นาม- รปปรจเฉทโต กสลธมมสมาทานโต วา ปน ปฏาย ยาว โคตร- ภตาว ปวตตกสลธมมปปพนโธ เสขธมเม อาหจจ โต เสขปร- ยนโต ฯ เสขธมมาน วา เหฏ มนตภตา สกขตพพา โลกยา ตสโส สกขา เสขปรยนโต ฯ ตสม เสขปรยนเต ฯ ปารปรการนนต ก จป สกข อหาเปตวา ปเรนตาน อปรวเสสาธคมตถ กาเย จ ชวเต จ อนเปกขาน ตโตเอว สลปารปรอตถ ปรจจตตชวตาน ฯ ทฏ - สงกเลเสน อปรามสนยโต อปรามฏสล ฯ กเลสาน สพพโส ปฏปสสทธยา ปารสทธวนต สล ปฏปสสทธปารสทธสล ฯ อนปสมปนนาน อเสขาน เสขาน กลยาณปถชชนาน จ สล มหานภาวตาย อานภาวโต อปรยนตเมวาต อาห คณนวเสน สปร-


สลนทเทส วณณนา ยนตตตาต ฯ กายวาจาน สวรณโต วนยนโต จ สวรวนยา ฯ เปยยาลมเขน นททฏาต ตตถ ตตถ สตถารา เทสตวตถารนเยน ยถาวตตคณนโต นททฏา ฯ สกขาต สลสงขาตา สกขา ฯ วนยสวเรต วนยปฏเก ฯ คณนวเสน สปรยนตมป อปสมปนนาน สลนต เหฏา วตต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ยงก จ อปสมปนเนน สกขตพพ สล นาม ตตถ กสสจ อนวเสสโต อนวเสสวเสน ฯ สมาทานภาวนต สมาทานสพภาว ฯ ลาภ ฯเปฯ วเสน อทฏปรยนตภาโว ลาภาทเหต สลสส อวตกกโม ฯ จเช ธน องควรสส เหต ปารปพนธกโจราทห๑ อปททโต องค จเช ชวต รกขมาโน สปปทฏาทกาเล องค ธน ชวต จาป สพพ จเช นโร ธมมมนสสรนโต สตตโสมมหาโพธสตตาทโย วย ฯ เตนาห อม สปปรสานสสต อวชหนโตต ฯ ชฆจฉาปรสสเม ชวตสสเย สตป ฯ สกขาปท อวตกกมมาต อสสามเกส อมพผเลส ภมย ปตเตส สมเปเยว สนเตสป ปฏคคาหกาภาเวน อปรภ ชนโต ปฏคคหณสกขาปท อวตกกมตวา ฯ [๕๗] สลวนตสสาต สลวนตภาวสส การณา สลวนตสส วา ตยห เอตาทส อเสน วหนาทก กจจ กโรต กสส การณา สลสสาต อธปปาโย ฯ สโธตชาตมณ วยาต จตส ปาสาเณส สมมเทว โธตชาตมณ วย ฯ มหาสงฆรกขตภาคเนยยสงฆรกขตตเถราน วยาต มหาสงฆ- ๑. ปารปนถกโจราทหต มเ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย รกขตตเถรสส ตสเสว ภาคเนยยสงฆรกขตตเถรสส วย จ ฯ กมตถ- มย อธาคตาต มหาชนสส วปปฏสาโร ภวสสตต อธปปาโย ฯ อจฉรกายาต องคลโผฏเนน ฯ อสตยาต สตสมโมเสน ฯ อ าณ- ปกตนต อ าเณน อปรชฌตวา กต ฯ อชานตวา กตนต อตโถ ฯ [๕๘] อปปสสโตป เจ โหตต สตตเคยยาทสตรหโต โหต เจ ฯ สเลส อสมาหโตต ปาฏโมกขสวราทสเลสป น สมมา ปตฏ โต โหต เจ ฯ นาสส สมปชชเต สตนต อสส สลรหตสส ปคคลสส สต อตตโน ปเรส จ สมปตตอาวห น โหต ฯ ทสสโล ปรสปคคโลต ห สกขากามา น ตสส สนตก อปสงกมนต ฯ พหสสโตป เจต เอตถ เจต นปาตมตต ฯ ปสสโตต ปสสโตเอว นาม ฯ ราควเสน อปรามฏคคหเณน ตณหาปรามาสาภาวมาห ฯ ตถารปนต ราควเสน อปรามฏ ฯ [๕๙] ภนทตวาต หนตวา ฯ ส มสสามต ส ตต กรสสาม ฯ อปปก เวล ม วสชเชตนต อธปปาโย ฯ อฏฏยาม ชคจฉาม ฯ หรายามต ลชชาม ฯ ปลปนโนต สทนโต สมมกขโต วา ฯ สเลเนว สทธ มรสสามต สล อวนาเสนโต เตน สเหว มรสสาม นทาน กทาจป ต ปรจจชสสาม สต ห ภวาทาเน สเลน วโยโค สยา ภวเมว นาทยสสามต อธปปาโย ฯ โรค สมมสนโตต โรคภต เวทน เวทนามเขน เสสารปธมเม รปธมเม จ ปรคคเหตวา วปสสนโต ฯ


สลนทเทส วณณนา รปปโตต วการ อาปาทยมานสรรสส ฯ ปรสสสตต สมนตโต สสสต ฯ ยถา ก ฯ ปปผ ยถา ปสน อาตเป กต ฯ สรยาตปสนตตเต ปสน ปต สรสาทปปผ วยาต อตโถ ฯ อช นต อมน ชคจฉนย ฯ ช สงขาตนต พาเลห ช นต เอว กตตต ฯ ช รป อปสสโตต ยถาภต อปสสโต อวททสโน ช นต ปสสต ฯ ธรตถมนต ธรตถ อม ฯ ธสททโยเคน สพพตถ อปโยควจน ฯ อมสส ปตกายสส ธกาโร โหตต อตโถ ฯ ทคคนธยนต ทคคนธก ทคคนธวนต ฯ ยตถาต ยถาวตเต ปตกาเย ราคเหต ปมตตา ปมาท อาปนนา ฯ ปชาต สตตา ฯ หาเปนต มคค สคตปปตตยาต สคตปปตตยา มคคสลมป หาเปนต ปเคว ฌานาทนนต อธปปาโย ฯ [๖๐] เกวล อรหนโตต วตตพพา สาวกขณาสวา อตเร ปน ปจเจกสมพทธา สมมาสมพทธาต สห วเสสเนนาต อาห อรหนตา- ทนนต ฯ สพพทรถปฏปปสสทธยาต สพพกเลสทรถปฏปปสสทธยา ฯ ปาณาตปาตาทนนต อาทสทเทน อทนนาทานาทน อคคมคค- วชฌกเลสปรโยสานาน สงคโห ทฏพโพ ฯ ปหานาทต อาทสทเทน เวรมณอาทน จตนน ฯ เกสจ โปตถเกส ปหานวเสนาต ลขนต ฯ สา ปมาทเลขา ฯ ปาณาตปาตสส ปหาน สลนต หโรตตปป- กรณาอโลภาทปปมเขน เยน กสลจตตปปาเทน ปาณาตปาโต ปหยต ต ปาณาตปาตสส ปหาน สลนฏเน สล ฯ ตถา ปาณาตปาตา


วสทธมคค สวณณนาย วรต เวรมณ สล ฯ ปาณาตปาตสส ปฏปกขเจตนา สล ฯ ปาณาตปาตสส สวรณ ปเวสทวารปธาน สวรสล ฯ ปาณาตปาตสส อวตกกมน อวตกกโม สล ฯ อทนนาทานสสาตอาทสป เอเสว นโย ฯ อภชฌาทน ปน อนภชฌาทวเสน ปหาน เวทตพพ ฯ เวรมณ เจตนา ตสมปยตตา สวราวตกกมา ตปปมขา ธมมา ฯ เอว ทสกสลกมมปถวเสน ปหานสลาทน ทสเสตวา อทาน สอปายาน อฏนน สมาปตตน อฏารสนน มหาวปสสนาน อรย- มคคาน จ วเสน ตาน ทสเสต เนกขมเมนาตอาท อารทธ ฯ ตตถ เนกขมเมนาต อโลภปปธาเนน กสลจตตปปาเทน ฯ กสลาทธมมา กามปฏปกขา อธ เนกขมมนต อธปเปตา ฯ เตนาห กามจฉนทสส ปหาน สลนตอาท ฯ ตตถ ปหานสลาทน เหฏา วตตนเยนเอว เวทตพพาน ฯ วเสสเมว วกขาม ฯ อพยาปาเทนาต เมตตาย ฯ อาโลกส ายาต วภต กตวา มนสกรเณน อปฏ ตอาโลก- ส ชานเนน ฯ อวกเขเปนาต สมาธนา ฯ ธมมววฏาเนนาต กสลาท- ธมมาน ยถาวนจฉเยน ฯ สปจจยนามรปววฏาเนนาตป วทนต ฯ เอว กามจฉนทาทนวรณปปหาเนน อภชฌ โลเก ปหายาตอาทนา๑ วตตาย ปมชฌานาทคมสส อปายภตาย ปพพภาคปฏปทาย วเสน ปหานสลาทน ทสเสตวา อทาน สอปายาน อฏสมาปตตอาทน วเสน ทสเสต าเณนาตอาท วตต ฯ นามรปปรคคหกงขาวตรณาน ๑. อง. ทสก. ๒๔/๒๒๑ ฯ


สลนทเทส วณณนา ห วพนธภตสส โมหสส ทรกรเณน าตปร าย ตสส อนจจ- ส าทโย สชฌนต ฯ ตถา ฌานสมาปตตส อภรตนมตเตน ปามช- เชน ฯ ตตถ อนภรตยา วโนทตาย ฌานาทน สมธคโมต สมาปตต- วปสสนาน อรตวโนทนอวชชาปทาลนาทอปาโยต วตต าเณน อวชชาย ปามชเชน อรตยาต ฯ อปปฏปาฏนทเทโส ปน นวรณ- สภาวาย อวชชาย เหฏา นวรเณสป สงคหทสสนตถนต ทฏพพ ฯ ปเมน ฌาเนน นวรณานนตอาทส ฯ กถ ฌานาน สลภาโว กถ วา ตตถ วรตยา สมภโว สวสทธกายกมมาทกสส ห จตต- สมาทานวเสน อมาน ฌานาน ปวตตนต น ปรตตกสลาน วย กายกมมาทวโสธนวเสน นาป มคคผลธมมา วย ทจจรตทราชว- สมจเฉทปฏปปสสมภนวเสนาต ฯ สจจเมต มหคคตธมเมส นปปร- ยาเนน นตถ สลนฏโ กโต วรมณฏโ ปรยาเยน ปเนต วตตนต ทฏพพ ฯ โก ปน โส ปรยาโย ฯ ยทคเคน มหคคตา กสลธมมา ปฏปกเข ปชหนต ตทคเคน ตโต โอรตา เต จ ยถา จตต นาโรหนต เอว สคตตา จ นาม โหนต ฯ ปรยฏาน- สงขาโต มโนทวาเร วตกกโม นตถ เอเตสต อวตกกโมต จ วจจต ฯ เจตนา ปน ตสมปยตตาต โส ยมตโถ ปรโต อาคมสสต ฯ เอว จ กตวา วตกกาทปปหานวจนมป สมตถต โหต ฯ น ห นปปรยายโต สล กสลธมมาน ปหายก ยชชต ฯ น เจตถ อกสลา วตกกาทโย อธปเปตา ฯ ก จาป ปมชฌานปจาเรเยว


วสทธมคค สวณณนาย ทกขสส จตตถชฌานปจาเร จ สขสส ปหาน โหต อตสยป- ปหานมปน สนธาย วตต จตตเถน ฌาเนน สขทกขาน ปหานนต ฯ อากาสาน จายตนสมาปตตยาตอาทส ย วตตพพ ต อารปปกถาย อาคมสสต ฯ อนจจสส อนจจนต วา อนปสสนา อนจจานปสสนา ฯ เตภมกธมมาน อนจจต คเหตวา ปวตตาย วปสสนาเยต นาม ฯ นจจส ายาต สงขตธมมา นจจา สสสตาต เอว ปวตตาย มจฉา- ส าย ฯ ส าคหเณเนว ทฏ จตตานมป คหณ ทฏพพ ฯ เอส นโย อโต ปเรสป ฯ นพพทานปสสนายาต สงขาเรส นพพชนา- กาเรน ปวตตาย อนปสสนาย ฯ นนทยาต สปปตกตณหาย ฯ วราคานปสสนายาต วรชนากาเรน ปวตตาย อนปสสนาย ฯ ราคสสาต สงขาเรส ราคสส ฯ [๖๑] นโรธานปสสนายาต สงขาราน นโรธสส อนปสสนาย ฯ ยถา สงขารา นรชฌนตเยว อายต ปนพภววเสน น อปปชชนต เอว วา อนปสสนา นโรธานปสสนา ฯ เตเนวาห นโรธานปสสนาย ๑ ฯ ม จตกามตาย ห อย พลปปตตา ฯ

สงขาราน ปฏนสสชชนากาเรเนว ปวตตา อนปสสนา ปฏนสสคคา- นปสสนา ฯ ปฏสงขาสนตฏนา ห อย ฯ อาทานสสาต นจจาท- วเสน คหณสส ฯ สนตตสมหกจจารมมณวเสน เอกตตคคหณ ๑. ข. ป. ๓๑/๘๓ ฯ


สลนทเทส วณณนา ฆนส า ตสสา ฆนส าย ฯ อายหนสสาต อภสงขารณสส ฯ สงขาราน อวฏาทวเสสาปตต วปรณาโม ฯ ธวส ายาต ถร- ภาวคคหณสส ฯ นมตตสสาต สมหาทฆนวเสน สกจจปรจเฉทตาย จ สงขาราน สวคคหตาย ฯ ปณธยาต ราคาทปณธยา ฯ ตณหาวเสน สงขาเรส นนนตายาต อตโถ ฯ อภนเวสสสาต อตตานทฏ ยา ฯ อนจจทกขาทวเสน สพพเตภมกธมมตรณา อธป าธมมวปสสนา ฯ สาราทานาภนเวสสสาต อสาเรส สารคคหณวปลลาสสส ฯ ยถา- ภตาณทสสน ถรภาวปปตตา อนจจาทอนปสสนาว ฯ อทยพพย- าณนต เกจ ฯ สปปจจยนามรปทสสนนต อปเร ฯ อสสรย- กตตตาทวเสน โลโก สมปปนโนต อภนเวโส สมโมหาภนเวโส ฯ อจเฉทสสสตาภนเวโสต เกจ ฯ ฯ อโหส นโข อห อตตมทธานนต๑ อาทนยปปวตตา สสยาปตต สมโมหาภนเวโสต อปเร ฯ สงขาเรสน ตาณเลณภาวคคหณ อาลยาภนเวโส ฯ อาลยรตตา อาลยสมทตาต๒ วจนโต อาลโย ตณหา ฯ สาเอว จกขวาทส รปาทส จ อภนเวสนวเสน ปวตตยา อาลยาภนเวโสต อปเร ฯ เอว ตา เต สงขารา ปฏนสสชชยนตต ปวตต าณ ปฏสงขานปสสนา ฯ อปปฏสงขา ปฏสงขาย ปฏปกขภตา โมหปฏานา๓ อกสลธมมา ฯ วฏฏโต วคตตตา ววฏฏ นพพาน ฯ ตตถ นนนภาวสงขาเตน อนปสสเนน ปวตต ววฏฏานปสสนา สงขารเปกขา เจว ๑. ม. ม. ๑๒/๑๔ ฯ ๒. ม. ม. ๑๓/๔๖๑ ฯ ปาลยมปน อาลยรตา อาลยสมมทตาต ทสสต ฯ ๓ โมหปทฏานาต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย าณ จ ฯ สโยคาภนเวโส สยชชนวเสน สงขาเรส อภนวสน ฯ ทฏเกฏานนต ทฏ ยา สหชาเตกฏาน จ ปหาเนกฏาน จ ฯ โอฬารกานนต อปรมคควชเฌ กเลเส อปาทาย วตต ฯ อ ถา ทสสเนน ปหาตพพาป ทตยมคควชเฌห โอฬารกา ฯ อณสหคตานนต อณภตาน ฯ อท เหฏ มมคควชเฌ อปาทาย วตต ฯ สพพกเลสานนต อวสฏสพพกเลสาน ฯ น ห ปม- มคคาทห ปหนา กเลสา ปน ปหยนต ฯ จตตสส อวปปฏสาราย สวตตนตตอาทส สวโร อวป- ปฏสารตถาย อวปปฏสารตถาน โข อานนท กสลาน สลานต๑ จ วจนโต เจตโส อวปปฏสารตถาย ภวนต ฯ อวปปฏสาโร ปามชชตถาย โยนโส มนสกโรโต ปามชช ชายตต๒ วจนโต ปามชชาย สวตตนต ฯ ปามชช ปตยา ปมทตสส ปต ชายตต๒ วจนโต ปตยา สวตตนต ฯ ปต ปสสทธตถาย ปตมนสส กาโย ปสสมภตต๒ วจนโต ปสสทธยา สวตตนต ฯ ปสสทธ สขตถาย ปสสทธกาโย สข เวทยตต๒ วจนโต โสมนสสาย สวตตนต ฯ สขตถาย สข เวทยตต เจตถ โสมนสส สขนต วตต ฯ อาเสวนายาต สมาธสส อาเสวนาย ฯ นรามเส ห สเข สทเธ สขโน จตต สมาธยตต๒ วจนโต สมาธ สทโธเยว โหต ฯ ตสมา สมาธสส อาเสวนาย ปคณพลวภาวาย สวตตนตต ๑. อง. ทสก. ๒๔/๑ ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๒๐๘ ฯ


สลนทเทส วณณนา อตโถ ฯ ภาวนายาต ตสเสว สมาธสส วฑฒยา ฯ พหลกมมายาต ปนปปน กรยาย ฯ อลงการายาต ตสเสว สมาธสส ปสาธนภต- สทธนทรยาทนพพตตยา อลงการาย สวตตนต ฯ ปรกขารายาต อวปปฏสาราทกสส สมาธสมภารสส สทธยา ตสเสว สมาธสส ปรกขาราย สวตตนต ฯ สมภารฏโ ห อธ ปรกขารสทโท เยเกจเม ปพพชเตน ชวตปรกขารา สมทาเนตพพาตอาทส๑ วย ฯ สมภาโรต จ ปจจโย เวทตพโพ ฯ กาม จาย ปรกขารสทโท รโถ เสตปรกขาโรตอาทส๒ อลงการฏโ สตตห นครปรกขาเรห สปรกขตต โหตตอาทส๓ ปรกขารฏโ วตโต อธ ปน อลงการ- ปรวาราน วส คหตตตา สมภารฏโต วตต ฯ ปรวารายาต มลการณภาเวเนว สมาธสส ปรวารภตสตวรยาทธมมวเสสสาธเนน ปรวารสมปตตยา สวตตนต ฯ ปารปรยาต วสภาวสมปาปเนน วปสสนาย ปทฏานภาวาปาทเนน จ ปรปณณภาวสาธนโต สมาธสส ปรปรยา สวตตนต ฯ สปรสทธสลมลก สพพาการปารปร สมาธ ทสเสตวา อทาน สมาหโต ปชานาต ปสสต ยถาภต ชาน ปสส นพพนทต นพพนท วรชชต วราคา วมจจตต๔ วจนโต สลมลกาน สมาธปทฏานาน ปโยชนาน ทสเสต เอกนตนพพทา- ยาตอาท วตต ฯ นพพทาย ห ทสสตาย ตสส ปทฏานภต ยถา- ภตาณทสสน ทสสตเมว โหต ตสม อสต นพพทาย อสชฌนโต ฯ ๑. ม. ม. ๑๒/๒๑๒ ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๗ ฯ ๓. อง. สตตก. ๒๓/๑๐๗ ฯ ๔. อง. ทสก. ๒๔/๓ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย นพพทาทโย อตถโตว วภตตาเอว ฯ ยถาภตาณทสสนนต ปเนตถ สปปจจยนามรปทสสน อธปเปต ฯ เอวเมตถ อมตมหานพพาน- ปรโยสาน สลสส ปโยชน ทสสตนต เวทตพพ ฯ อทาน ปหานาทส สลน ทสเสต เอตถ จาตอาท อารทธ ฯ ตตถ ปชหน อนปปาทนโรโธ ปหานนต ตสส ภาวสาธนต สนธาย ปหาน นาม โกจ ธมโม นตถต วตต ฯ ยถา ปนสส ธมมภาโว สมภวต ตถา เหฏา สวณณตเอว ฯ เอว หสส สลภาโว สฏ ยชชต ฯ ต ต ปหานนต ปาณาตปาตสส ปหาน อทนนาทานสส ปหานนต เอว วตต ต ต ปหาน ฯ ตสส ตสส กสลธมมสสาต ปาณาตปาตสส ปหาน เมตตาทกสลสส ธมมสส อทนนาทานสส ปหาน จาคาทกสลสส ธมมสสาต เอว ตสส ตสส กสลธมมสส ฯ ปตฏานฏเนาต ปตฏานภาเวน ฯ ปหาน ห ตสม สต โหต อสต น โหต ตสส ปตฏานนต วตตพพต ลภตต กตวา ยสม สนตาเน ปาณาตปาตาทโย ตสส ปกมปเหตโวต ตปปหาน วกมปภาวากรเณน สมาธาน วตต ฯ เอว เสสปหาเนสป วตตพพ ฯ สมาธาน สณปน สยมน วา ฯ อตเร จตตาโรต เวรมณอาทโย จตตาโร ธมมา ฯ น ปหาน วย โวหารมตตนต อธปปาโย ฯ ตโต ตโตต ตมหา ตมหา ปาณาตปาตาทโต ฯ ตสส ตสสาต ปาณาตปาตาทกสส สวรวเสน ตสส ตสส วา สวรสส วเสน ฯ ตทภยสมปยตต-


สลนทเทส วณณนา เจตนาวเสนาต เวรมณห สวรธมเมห จ สมปยตตาย เจตนาย- วเสน ฯ ต ต อวตกกมนตสสาต ต ต ปาณาตปาตาท อวตกกมนตสส ปคคลสส ธมมสมหสส วา วเสน เจตโส ปวตตสพภาว สนธาย วตต ฯ ตสมา เอกกขเณป ลพภนตต อธปปาโย ฯ [๖๒] สงกลสสต เตนาต สงกเลโส ฯ โก ปน โสต อาห ขณฑาทภาโว สลสส สงกเลโสต ฯ โวทายต วสชฌต เอเตนาต โวทาน อขณฑาทภาโว ฯ ลาภยสาทต อาทสทเทน าตองค- ชวตาทน สงคโห ฯ สตตส อาปตตกขนเธส อาทมห วา อนเต วา เวมชเฌต จ อท เตส อทเทสาทปาลวเสน วตต ฯ น ห อ โ โกจ อาปตตกขนธาน อนกกโม อตถ ฯ ขณฑนต ขณฑวนต ขณฑต วา ฯ ฉททนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ปรยนเต ฉนนสาฏโก วยาต ปาตรนเต๑ ทสนเต วา ฉนนวตถ วย ฯ เอวนต อทาน วจจมานากาเรน ฯ [๖๓] เมถนสโยควเสนาต ราคปรยฏาเนน สทสภาวาปตตยา มถนาน อทนต เมถน นพพนธน เมถนวเสน สมาโยโค เมถน- สโยโค อธ ปน เมถนสโยโค วย เมถนสโยโค ตสส วเสน ฯ อธาต อมสม โลเก ฯ เอกจโจต เอโก ฯ สมโณ วา พราหมโณ วาต ปพพชามตเตน สมโณ วา ชาตมตเตน พราหมโณ วา ฯ ทวยทวยสมาปตตนต ทวห ทวห สมาปชช- ๑. ตตรนเตต วา วตถนเตต วา ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตพพ เมถนนต อตโถ ฯ นเหว โข สมาปชชตต สมพนโธ ฯ อจฉาทน อพพตตน ฯ สมพาหน ปรมททน ฯ สาทยตต อธวาเสต ฯ ตทสสาเทตต อจฉาทนาท อภรมต ฯ นกาเมตต อจฉต ฯ วตตนต ตฏ ฯ อทมป โขต เอตถ อทนต ยถาวตต สาทยนาท ขณฑภาวาทวเสน เอก กตวา วตต ฯ ปสทโท วกขมาน อปาทาย สมจจยฏโ ฯ โขสทโท อวธารณฏโ ฯ อท วตต โหต ยเทต พรหมจารปฏ สส อสตป ทวยทวยสมาปตตย มาตคามสส อจฉาทนนหาปนสมพาหนสาทยนาท อทมป เอกเสน ตสส พรหมจรยสส ขณฑาทภาวาปาทนโต ขณฑมป ฉททมป สพลมป กมมาสมปต ฯ เอวมปน ขณฑาทภาวาปตตยา โส อปรสทธ พรหมจรย จรต น ปรสทธ สยตโต เมถนสโยเคน วสยตโต ตโต จสส น ชาตอาทห ปรมตตต ทสเสนโต อย วจจตตอาทมาห ฯ ส ชคฆตต กเลสวเสน มหาหสต หสต ฯ สงกฬตต กายสสคควเสน กฬต ฯ สงเกฬายตต สพพโส มาตคาม เกฬายนโต วหรต ฯ [๖๔] จกขนาต อตตโน จกขนา ฯ จกขนต มาตคามสส จกข ฯ อปนชฌายตต อเปจจ นชฌายต โอโลเกต ฯ ตโรกฑฑาต กฑฑสส ปรโต ฯ ตถา ตโรปาการา ฯ มตตกามยา ภตต กฑฑ อฏกามยา ปากาโรต วทนต ฯ ยากาจ วา ภตต โปรสโต ทยฑฒรตนจจปปมาณา กฑฑ กฑฑโต อธโก ปากาโร ฯ


สลนทเทส วณณนา อสสาต พรหมจารปฏ สส ฯ ปพเพต วตตสมาทานโต ปพเพ ฯ กามคเณหต กามโกฏาเสห ฯ สมปปตนต สฏ อปปต สหต ฯ สมงคภตนต สมนนาคต ฯ ปรจารยมานนต กฬต อปฏหยมาน วา ฯ ปณธายาต ปฏเตวา ฯ [๖๕] สเลนาตอาทส ฯ ยมนยมาทสมาทานวเสน สล ฯ อวตกกมวเสน วตต ฯ อภยมป สล ฯ ทกกรจรยาวเสน ปวตตต วตต ฯ ตตอกจจสมมตโต วา นวตตลกขณ สล ฯ ตตสมา- ทานวโต เวสโภชนกจจกรณาทวเสสปฏปตต วตต ฯ สพพถาป ทกกรจรยา ตโป ฯ เมถนวรต พรหมจรย ฯ สพพโสต อนวเสสโต สพเพส วา ฯ อเภเทนาต อวตกกเมน ฯ อปราย จ ปาปธมมาน อนปปตตยา คณาน อปปตตยา สงคหโตต โยชนา ฯ ตตถ กชฌนลกขโณ โกโธ อปนทธนลกขโณ อปนาโห ปเรส คณมกขนลกขโณ มกโข ยคคคาหลกขโณ ปลาโส ปรสมปตตอสสยยนลกขณา อสสา อตตสมปตตนคยหนลกขณ มจฉรย สนตโทสปฏจฉาทนลกขณา มายา อสนตคณสมภาวนลกขณ สาเถยย จตตสส ถทธภาว- ลกขโณ ถมโภ กรณตตรยลกขโณ สารมโภ อณณตลกขโณ มาโน อพภณณตลกขโณ อตมาโน มชชนลกขโณ มโท จตต- โวสสคคลกขโณ ปมาโท ฯ อาทสทเทน โลภโมหวปรตมนสการาทน สงคโห ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อทาน อขณฑาทภาโว ปนาตอาทนา วตตเมวตถ ปากฏตร กาต ยาน หตอาทมาห ฯ ตตถ อนปหตานต อนปททตาน ฯ ววฏฏปนสสยตาย ตณหาทาสพยโต โมจเนน ภชสสภาวกรณ ฯ อว น อปปมาณตตา วตต ว ห ปสตถตตาต ฯ [๖๖] สมาธสวตตน วา เอเตส ปโยชน สมาธสวตตเน วา นยตตานต สมาธสวตตนกาน ฯ นสททาเนน๑ สสสสมปตต วย ปฏปกขวคเมน สลสมปทา สา จ ตตถ สต โทสทสสเนต อาห สลวปตตยา จ อาทนวทสสเนนาต ฯ นสมมการน ปโยชน- ครกตาย ทฏคเณเยว สมมาปฏปตตต วตต สลสมปตตยา จ อานสสทสสเนนาต ฯ ตตถ สลวปตตยา อาทนโว สลสมปทาย เหฏา ทสสตอานสสปฏปกขโต เวทตพโพ ฯ ต สว เยยนต อวตถาเรตวา ปการนตเรห ทสเสต อปจาตอาท อารทธ ฯ ตตถ ยถา สลสมปทา สตตาน มน ภาวกรณ เอว สล- วปตต อมน ภาวกรณนต อาห ทสสโล ฯเปฯ เทวมนสสา- นนต ฯ อนนสาสนโย ชคจฉตพพโต ฯ ทกขโตต ส ชาตทกโข ฯ วปปฏสารต อกต วต เม กลยาณนตอาทนา ปจฉานตาป ฯ ทพพณโณต คณวณเณน กายวณเณน จ วรหโต ฯ อสสาต ทสสลสส ฯ สมผสสตาน ทกโข ทกขาวโห สมผสโส เอตสสาต ทกขสมผสโส ฯ คณานภาวาภาวโต อปป อคฆตต อปปคโฆ ฯ อเนกวสสคณกคถกโป วยาต อเนกวสสสมเห ส จตกการาวาโฏ ๑. นททาเนนาต ม เ ฯ สสสทสกาน ตณาน ทาตเตน วา อสเตน วา นททาเนนาต อธปปาโย ฯ


สลนทเทส วณณนา วย ทพพโสโธ จ โสเธต อสกกเณยโย ฯ ฉวาลาต ฉวทาเห สนตชชนมมก ฯ อภโต ปรพาหโรต สาม โต คหโภคโต จ ปรหโน ฯ สพเพส เวร สพเพ วา เวร เอตสสาต สพพเวร ฯ โสเอว สพพเวรโก ปรโส ฯ สวาส นารหตต อสวาสารโห ฯ สทธมเมต ปฏปตตสทธมเม ปฏเวธสทธมเม จ ฯ อคคกขนธปรยาเย วตตทกขภาคตายาต สงเขเปน วตตมตถ วตถารโต ทสเสต ทสสลาน หตอาท อารทธ ฯ [๖๗] ป จกามคณปรโภคสเข ปเรห กรยมานวนทนาท- สเข จ อสสาเทน คธตจตตา ป จกาม ฯเปฯ คธตจตตา เตส ฯ เต ยถาวตตสขสสาโท๑ ปจจโย เอตสสาต ตปปจจย ทกขนต สมพนโธ ฯ ปสสถ โนต ปสสถ น อป ปสสถ ฯ มหนตนต วปล ฯ อคคกขนธนต อคคสมห ฯ อาทตตนต ปทตต ฯ สมปชชลตนต สมนตโต ปชชลต อจจวปผล- ลงคาน ม จนต ฯ สโชตภตนต สมปภ สมนตโต อฏ ตาห ชาลาห เอกปปภาสมทยภต ฯ ต ก ม ถาต ต อทาน มยา วจจมานมตถ ก ม ถาต อนมตคคหณตถ ปจฉต ฯ อาลงคตวาต อปคยหตวา ฯ อปนสเทยยาต เตเนว อาลงคเนน อเปจจ นสเทยย ฯ ยทตถเมตถ สตถา อคคกขนธาลงคน ก า- ลงคน จ อาเนส ตมตถ วภาเวต อาโรจยามตอาทมาห ฯ ตตถ อาโรจยามต อามนเตม ฯ โวต ตเมห ฯ ปฏเวทยามต ๑. เต ยถาวตตสขสสาทาต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สมโพเธม ฯ ทสสลสสาต นสสลสส สลวรหตสส ฯ ปาปธมมสสาต ทสสลตตาเอว หนชฌาสยตาย ลามกสภาวสส ฯ อสจสงกสสร- สมาจารสสาต อปรสทธกายสมาจาราทตาย อสจ หตวา สงกาย สรตพพสมาจารสส ฯ ทสสโล ห ก จเทว อสารปป ทสวา อท อสเกน กต ภวสสตต ปเรส อาสงกนโยว โหต เกนจเทว วา กรณเยน มนตยนเต ภกข ทสวา กจจ นโข อเม มยา กตกมม ชานตวา มนเตนตต อตตโนเยว สงกาย สรตพพสมาจาโรต ฯ ปฏจฉนนกมมนตสสาต ลชชตพพตาย ปฏจฉาเทตพพกมมนตสส ฯ อสสมณสสาต น สมณสส ฯ สลากคคหณาทส อหมป สมโณต มจฉาปฏ าย สมณปฏ สส ฯ อเสฏาจารตาย อพรหม- จารสส ฯ อโปสถาทส อหมป พรหมจารต มจฉาปฏ าย พรหม- จารปฏ สส ฯ ปตนา กมเมน สลวปตตยา อนโต อนปวฏตตา อนโตปตสส ฯ ฉห ทวาเรห ราคาทกเลสานวสสเนน ตนตตตา อวสสตสส ฯ ส ชาตราคาทกจวรตตา สลวนเตห ฉฑเฑตพพตตา จ กสมพกชาตสส ฯ อคคกขนธปมาย หนปมภตายาต อตโถ ฯ เตนาห ภควา เอตเทว ตสส วรนต ฯ [๖๘] ภควา ทกข ทสเสตวา ทกข ทสเสตต สมพนโธ ฯ วาลรชชยาต วาเลห กตรชชยา ฯ สา ห ขรตรา โหต ฯ ฆเสยยาต ปธสนวเสน ฆเสยย ฯ เตลโธตายาต เตเลน นสตาย ฯ ปจโจรสมนต ปฏอรสม ฯ อราภมข อรมชเฌต อธปปาโย ฯ อโยสงกนาต


ธตงคนทเทส วณณนา สณฑาเสน ฯ เผณทเทหกนต เผณณ อทเทเหตวา อเนการเผณ อฏเปตวาต อตโถ ฯ [๖๙] อคคกขนธาลงคนทกขโตป อธมตตทกขตาย กฏกภต ทกข ผล เอตสสาต อคคกขนธาลงคนทกขาธกทกขกฏกผล ฯ กามสข อวชหโต ภนนสลสส ทสสลสส กโต ตสส สข นตเถวาต อธปปาโย ฯ สาทเนต สาทยเน ฯ ยนต อ ชลกมมสาธน ฯ อสลโนต ทสสลสส ฯ อปหตนต สลพยสเนน อปททต ฯ ขตนต กสลมลาน ขณเนน ขณต วา๑ กณสรโรต อธปปาโย ฯ สพพภเยหต อตตานวาทาทสพพภเยห ฯ อปจารชฌาน อปาทาย สพเพห อธคม- สเขห ฯ วตตปปการวปรตโตต สลวปตตย วตตาการปฏปกขโต ฯ [๗๐] มนาโป โหต เทวมนสสานนตอาทนา กายคนโธป ปามชช สลวนตสส ภกขโน กโรต ฯ อป เทวานนต เอตถ คนโธ อสน จรทกขตานนตอาทกา๒ คาถา วตถาเรตพพา ฯ อวฆาตต อปปฏฆาต ฯ วธพนธาทปรกเลสา ทฏธมมกา อาสวา อปททวา ฯ สมปรายกาน ทกขาน มล นาม ทสสลย ฯ อนตมตกกนต อจจนต ฯ สนตา กเลสปรฬาหสงขาตทรถาน อภาเวน สพพทา สนตา ฯ อพพชชตวานาต าณตราเสน อตตสตวา ฯ โวทาเปตพพนต วโสเธตพพ ฯ ปรมตถม ชสาย วสทธมคค สวณณนาย สลนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ ๑. กมท ฯ...ขณต ฯ กณปสรโรต ม เ ฯ ๒. ส. สคาถก ๑๕/๓๓๒ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ธตงคนททเสวณณนา [๗๑] อปปา อจฉา เอตสสาต อปปจโฉ ปจจยเคธรหโต ตสส ภาโว อปปจฉตา อโลภชฌาสยตาต อตโถ ฯ สม ตฏ สนเตน สเกน วา ตฏ สนตฏ ฯ สนตฏ เอว สนตฏ ตา ฯ อ อปฏเตวา ยถาลทเธห อตรตเรห ปจจเยห ปรตสสนา ฯ สนตฏ ตาทหต ตกาโร วา ปทสนธกโร ฯ สนตฏ อาทหต วา ปาโ ฯ เต คเณต สลโวทานสส เหตภเต อปปจฉตาทคเณ ฯ สมปาเทตนต สมปนเน กาต ฯ เต ห สลวสทธยา ปฏลทธ- มตตา หตวา ธตธมเมห สมปนนตรา โหนต ฯ ธตงคสมาทานนต กเลสาน ธนนก องคาน วทธสนการณาน สมมเทว อาทาน ฯ เอวนต เอว สนเต ธตงคสมาทาเน กเตต อตโถ ฯ อสส โยคโน ฯ สลเลโข กเลสาน สมมเทว ลขนา เฉทนา ตนกรณ ฯ ปวเวโก จตตวเวกสส อปายภตา วเวกฏกายตา ฯ อปจโย ยถา ปฏปชชนโต กเลสา น อปจนนต น อาจนนต ตถา ปฏปชชนา ฯ วรยารมโภ อนปปนนาน ปาปธมมาน อนปปาทนาทวเสน อารทธ- วรยตา ฯ สภรตา ยถาวตตอปปจฉภาวาทสทธา อปฏากาน สขภรณยตา สโปสตา ฯ อาทสทเทน อปปกจจตาสลลหกวตตตาทเก สงคณหาต ฯ สล เจว ยถาสมาทนน ปฏปกขธมมาน ทรภาเวน สปรสทธ ภวสสต วตตาน จ ธตธมมาน สมปชชสสนต สมปนนา


ธตงคนทเทส วณณนา ภวสสนต นปผชชสสนต วา ฯ ยา ถรภตา อตรตรจวร- ปณฑปาต เสนาสนสนตฏ โปราณาน พทธาทน อรยาน ปเวณภาเวน ตา ตตถ ปตฏ ตภาว สนธายาห โปราเณ อรย- วสตตเย ปตฏายาต ฯ ภาวนา อารามตพพฏเน อาราโม เอตสสาต ภาวนาราโม ฯ ตพภาโว ภาวนารามตา สมถวปสสนาภาวนาส ยตตปยตตตา ฯ ยสมา อธคมารโห ภวสสต ตสมาต สมพนโธ ฯ [๗๒] ลาภสกการาท ตณหาย อามสตพพโต โลกปรยาปนน- ตาย จ โลกามส ฯ นพพานาธคมสส อนโลมนโต อนโลมปฏปทา วปสสนาภาวนา ฯ อตถโตต วจนตถโต ฯ ปเภทโตต วภาคโต ฯ เภทโตต วนาสโต ฯ ธตาทนนต ธตธตวาทธตธมมธตงคาน ฯ สมาสพยาสโตต สงเขปวตถารโต ฯ รถกา ตรจฉา ฯ สงการกฏาทนนต นทธารเณ สามวจน ฯ อพภคคตฏเนาต อสสตฏเน ฯ นทยา กลนตอาทส วย สมสสยฏโ กลสทโทต อาห ปสกลมวาต ปสกลนต ฯ กสทโท กจฉาย อลสทโท คตอฏโต อาห กจฉตภาว คจฉตต วตต โหตต ฯ ปส วย กจฉต อลต ปวตตตต วา ปสกล ฯ ปสกลธารณ ปสกล อตตรปทโลเปน ฯ ต สลมสสาต ปสกลโก ยถา อาปปโกต ฯ องคต อตตโน ผล ปฏจจ เหตภาว คจฉตต องค การณ ฯ เยน ปคคโล ปสกลโกต วจจต โส สมาทาน-


วสทธมคค สวณณนาย เจตนาสงขาโต ธมโม ฯ ปสกลกสส องคนต ปสกลกงค ฯ เตนาห ปสกลกสสาตอาท ฯ ตสสาต สมาทานสส ฯ สมาทยต เอเตนาต สมาทาน เจตนา ฯ เอเตเนว นเยนาต ยถา ปสกลสส ธารณ ปสกล ตสโล ปสกลโก ตสส องค สมาทานเจตนา ปสกลกงค วตต เอว เอเตเนว วจนฏนเยน ตจวรธารณ ตจวร ตสโล เตจวรโก ตสส องค สมาทานเจตนา เตจวรกงค เวทตพพ ฯ สงฆาฏอาทสเอว ตส จวเรส ตจวรสม า น กณฑปฏจฉาทวสสกสาฏกาทสต ตาน สรปโต ทสเสนโต สงฆาฏ- อตตราสงคอนตรวาสกสงขาตนต อาห ฯ [๗๓] ต ปณฑปาตนต ปเรห ทยยมานาน ปณฑาน ปตเต ปตนสงขาต ปณฑปาต อ ฉาตต ปณฑปาตโก ยถา พาทรโก สามากโกต ฯ ปณฑปาตเอว ปณฑปาตโก ยถา ภทโทเอว ภททโก ฯ อวขณฑน วจฉนทน น นรนตรปปวตต ฯ ตปปฏกเขปโต อนวขณฑน อวจฉนทน นรนตรปปวตต ฯ สห อปทาเนนาต สห อนวขณฑเนน ฯ สปทานนต ปทสส กรยาวเสสนภาว ยตถ จ ต อนวขณฑน ต จ ทสเสต อวขณฑนวรหต อนฆรนต วตต โหตต วตต ฯ เอกาสเนต อรยาปถนตเรน อนนตรตาย เอกายเยว นสชชาย ฯ ปตเต ปณโฑต เอตถ วตถเภโท อธาธปเปโต น สาม เอวกาโร จ ลตตนททฏโต ทสเสนโต เกวล เอกสมเยว ปตเตต อาห ฯ อตตรปทโลป กตวา อย นทเทโสต


ธตงคนทเทส วณณนา ทสเสนโต ปตตปณฑคคหเณ ปตตปณฑส กตวาต อาห ฯ เอเสว นโย อโต ปเรสป ฯ ปจฉาภตต นาม ปวารณโต ปจฉา ลทธภตตว ฯ ขลสททสส ปฏเสธวาจกตตา เตน สมานฏ นการ คเหตวา อาห น ปจฉาภตตโกต ฯ สกขาปทสส วสโย สกขาปเทเนว ปฏกขตโต โย ตสส อวสโย โสเอว สมาทา- นสส วสโยต อาห สมาทานวเสน ปฏกขตตาตรตตโภชนสสาต ฯ [๗๔] อพโภกาเส นวาโส อพโภกาโส สสาเน นวาโส สสาน ต สลมสสาตอาทนา สพพ วตตพพนต อาห เอเสว นโยต ฯ ยถาสนถต วย ยถาสนถต อาทโต ยถาอททฏ ฯ ต เหส อท พหมงกณ ทคคนธปวาตนตอาทวเสน อปปฏกขปตวา สมปฏจฉต ฯ เตเนวาห อท ตยหนตอาท ฯ สยนนต นปชชน- มาห ฯ เตน เตน สมาทาเนนาต เตน เตน ปสกลกงคาทกสส สมาทาเนน ฯ ธตกเลสตตาต วทธสตกเลสตตา ฯ ตทงควเสน ปหนตณหปาทานาทปาปธมมตตาต อตโถ ฯ เยห ต กเลสธนน ตานเยว อธ ธตสส ภกขโน องคานต อธปเปตาน น อ าน ยานกานจ ฯ อ เน วา ธตสสาต อยมตโถ อตถโต อาปนโน ฯ าณ องค เอเตสนต อมนา าณปพพกต เตส สมาทานสส วภาเวต ฯ ปฏปตตยาต สลาทสมมาปฏปตตยา ฯ สมาทยต เอเตนาต สมาทาน สมาทานวเสน ปวตตา


วสทธมคค สวณณนาย เจตนา ต๑ ลกขณ เอเตสนต สมาทานเจตนาลกขณาน ฯ วตตมป เจต อฏกถาย สมาทานกรยาย สาธกตมภาวโต๒ สมปยตตธมมา เยนาต กรณภาเวน ทสสตา ฯ สมาทานเจตนาย คหณ ตมมลกตตา ปรหรณเจตนาป ธตงคเมว ฯ อตตนา ปรมเขน จ กสลภณฑสส ภส วลมปนฏเน โลลปป ตณหาจาโร ตสส วทธสนกจจตตา โลลปปวทธสนรสาน ฯ ตโตเอว นลโลลปปภาเวน ปจจปฏนต ต วา ปจจปฏาเปนตต นลโลลปปภาวปจจปฏานาน ฯ อรยธมมปทฏานานต ปรสทธ- สลาทธมมปทฏานาน ฯ [๗๕] ภควโต สนตเก สมาทาตพพานต อท อนตรา อวจเฉท- นตถ วตต ฯ ร โ สนตเก ปฏ าตารหสส ตทปชวโน เอกสโต อวสวาทน วย ฯ เสสาน สนตเก สมาทาเนป เอเสว นโย ฯ เอกสงคตกสสาต ป จส ทฆนกายาทส นกาเยส เอกนกายกสส ฯ อฏกถาจรยสสาต ยสส อฏกถาตนตเยว วเสสโต ปคณา ตสส ฯ เอตถาต อตตนาป สมาทานสส รหเน ฯ เชฏกภาต ธตงคปปจฉตาย วตถต โส กร เถโร เนสชชโก ตสส ต น โกจ ชานาต อเถกทวส รตตย สยนปฏเ นสนน วชชลโตภาเสน ทสวา อตโร ปจฉ ก ภนเต ตมเห เนสชชกาต ๑. สาต ภวตพพ ฯ ๒. กรณการโก ปน สาธกตโมต วจจต ฯ สาธกตมภาวโตต กรณการกภาวโตต อตโถ ฯ


ธตงคนทเทส วณณนา เถโร ธตงคปปจฉตาย ตาวเทว นปชชตวา ปจฉา สมาทยต เอวมาคต วตถ ฯ คหปตทานจวรนต เอตถ ฯ ทายกภาเวน สมณาป อกกฏสส คหปตปกขเยว ปวฏาต ทฏพพ ฯ ปพพชโต คณหสสตต ปตก สยา คหปตจวร น ปน คหปตทานจวรนต ตาทส นวตเตต ทานคคหณ ฯ อ ตเรนาต เอตถ ฯ สมาทานวจเนน ตาว สมาทนน โหต ปฏกเขปวจเนน ปน กถนต ฯ อตถโต อาปนนตตา ฯ ยถา เทวทตโต ทวา น ภ ชตต วตเต รตตย ภ ชตต อตถโต อาปนนเมว โหต ตสส อาหาเรน วนา สรรฏ ต นตถต เอวมธาป ภกขโน คหปตทานจวเร ปฏกขตเต ตท จวรปฏคคโห อตถโต อาปนโนเอว โหต จวเรน วนา สาสเน ต นตถต ฯ เอว สมาทนนธตงเคนาตอาทนา วธาน ปสกลกงเค ปฏปชชนวธ ฯ สสาเน ลทธ โสสานก ฯ ต ปน ยสมา ตตถ เกนจ ฉฑฑตตตา ปตต โหต ตสมา วตต สสาเน ปตตกนต ฯ เอว ปาปณกมป ทฏพพ ฯ [๗๖] ตาลเวฬมคโค นาม มหาคาเม เอกา วถ ฯ อนราธปเรต จ วทนต ฯ ทฑโฒ ปเทโส เอตสสาต ทฑฒปปเทส วตถ ฯ มคเค ปตตก พหทวสาตกกนต คเหตพพนต วทนต ฯ ทวตตทวสาตกกนตนต อปเร ฯ โถก รกขตวาต กตปย กาล อาคเมตวา ฯ วาตาหฏมป สามกาน สตสมโมเสน ปตตสทสนต สามเก อปสสนเตน คเหต


วสทธมคค สวณณนาย วฏฏตต วตต ฯ ตสมา โถก อาคเมตวา คเหตพพ ฯ สงฆสส เทมาต ทนน โจฬกภกขาวเสน ลทธ จ ลทธกาลโต ปฏาย สมณจวร สยา นโข โนต อาสงก นวตเตต น ต ปสกลนต วตต ฯ น ห ต เตวสตยา อปปตตฏาเนส กตถจ ปรยาปนน ฯ [๗๗] อทาน อมนาว ปสงเคน ย ภกขทตตเย ลกขณปปตต ปสกล ตสส จ อกกฏานกกฏวภาค ทสเสต ภกขทตตเยปต- อาท วตต ฯ ตตถ คาเหตวา ทยยตต สงฆสส วา คณสส วา เทนเตห ย จวร วสสคเคน ปาเปตวา ภกขน ทยยต ฯ เสนาสน- จวรนต เสนาสน กรตวา เอตสม เสนาสเน วสนตา ปรภ ชนตต ทนนจวร ฯ น ต ปสกลนตป อปสกลภาโว ปพเพ วตตการณโต คเหตวา ทนนตตา จ ฯ เตนาห โน คาเหตวา ทนนเมว ปสกลนต ฯ ตตราปต ย คาเหตวา น ทนน ภกขทตตย ตตราป ฯ เยน ภกขนา จวร ทยยต ตสส ลาเภ ทาเน จ วส วส อภยตถ อาทรคารวาน สพภาวโต ตทภาวโต จ ภกขทตตยสส เอกโตสทธ อภโตสทธ อนกกฏตา โหนตต อมมตถ ทสเสต ย ทายเกหต- อาท วตต ฯ ปาทมเล เปตวา ทนนก สมเณนาต อธปปาโย ฯ ยสส กสสจต อกกฏาทส ยสส กสสจ ฯ รจยาต ฉนเทน ฯ ขนตยาต นชฌานกขนตยา ฯ นสสยานรปปฏปตตสพภาโวต อปสมปนนสมนนตร อาจรยเกน วตเตส จตส นสสเยส อตตนา ยถาปฏ าตทตยนสสยานรปาย


ธตงคนทเทส วณณนา ปฏปตตยา วชชมานตา ฯ อารกขทกขาภาโวต จวรารกขนทกขสสม อภาโว ปสกลจวรสส อโลภนยตตา ฯ ปรโภคตณหาย อภาโว สวเสส ลขสพภาวตตา ฯ ปาสาทกตาต ปเรส ปสาทาวหตา ฯ อปปจฉตาทน ผลนปผตต ธตงคปรหรณสส อปปจฉตาทหเยว นปผา- เทตพพโต ฯ ธตธมเม สมาทาย วตตน ยาวเทว อปรสมมาปฏปตต- สมปาทนายาต วตต สมมาปฏปตตยา อนพรหนนต ฯ [๗๘] มารเสน วฆาตายาต มารสส มารเสนาย จ วหนนาย วทธสนาย ฯ กายวาจาจตเตห ยโต สยโตต ยต ภกข ฯ ธารต ย โลกครนา ปสกล ต โก น ธารเย ยสมา โลกครนา ปสกล ธารต ตสมา โก ต น ธารเยต โยชนา ยตสททาน เอกนตสมพนธภาวโต ฯ ปฏ สมนสสรนต อปสมปทมาเฬ อาม ภนเตต อาจรยปปมขสส สงฆสส สมมขา ทนน ปฏ สมนสสรนโต ฯ จตตถกจวรนต นวาสนปารปนโยคย จตตถกจวรนต อธปปาโย อสกาสาวสส อปปฏกขปตพพโต ฯ อ ตรวจเนนาต เอตถ ย วตตพพ ต เหฏา วตตนยเมว ฯ ยาว น สกโกต ยาว น ลภต ยาว น สมปชชตต ปจเจก ยาวสทโท สมพนธตพโพ ฯ น สมปชชตต น สชฌต ฯ นกขตตปจจยา โทโส นตถต นจยสนนธธตงคสงกเลเส โทโส นตถ ฯ [๗๙] อาสนเนต จวรสส อาสนเน าเน ฯ รชนกขเณ


วสทธมคค สวณณนาย ปรภ ชนกาสาว รชนกาสาว ฯ ตตรฏกปจจตถรณ นาม อตตโน วา ปรสส วา สนตก เสนาสเน ปจจตถรณวเสน อธฏ ต ฯ อสกาสาว ปรกขารโจฬ โหต ฯ อต ปจจตถรณ อสกาสาวนต อมาน เทวป อตเรกจวรฏาเน ตานป ธตงคเภท น กโรนตต อฏกถาย วตตนต วทนต ฯ ปรหรต ปน น วฏฏตต รชนกาเลเอว อน าตตตา นจจปรโภควเสน น วฏฏต เตจวรกสส ฯ อสกาสาวนต ขนเธ เปตพพกาสาว ฯ กายปรหารเกนาต วาตาตปปรสสยโต กายสส ปรหรณมตเตน ฯ สมาทาเยวาต คเหตวาเอว ฯ อปปสมารมภตาต อปปกจจตา ฯ กปปเย มตตการตาต นสทนาทวเสน ปรกขารโจฬวเสน จ พหส จวเรส อน าเตสป ตจวรมตเต ตตตา ฯ [๘๐] สห ปตตจรณายาต สปตตจรโณ ฯ ปกข สปกขโก ฯ อตเรกลาภนต ปณฑยาโลปโภชน นสสายาต เอว วตตภกขาหาร- ลาภโต อตเรกลาภ สงฆภตตาทต อตโถ ฯ สกลสส สงฆสส ทาตพพ สงฆภตต ฯ กตปเย ภกข อททสตวา ทาตพพภตต อทเทสภตต ฯ เอกสม ปกเข เอกทวส ทาตพพภตต ปกขก ฯ อโปสเถ อโปสเถ ทาตพพภตต อโปสถก ฯ ปาฏปททวเส ทาตพพภตต ปาฏปทก ฯ วหาร อททสส ทาตพพภตต วหารภตต ฯ ธรเคเหเอว เปตวา ทาตพพภตต ธรภตต ฯ คามวาสอาทห วาเรน ทาตพพภตต วารภตต ฯ สงฆภตต คณหถาตอาทนาต อาทสทเทน อทเทส-


ธตงคนทเทส วณณนา ภตตาท สงคณหาต ฯ สาทต วฏฏนตต ภกขาปรยาเยน วตตตตา ฯ เภสชชาทปฏสยตตา นรามสสลากา ยาวกาลกวชชาต จ วทนต ฯ วหาเร ปกกภตตมปต อปาสกา อเธว ภตต ปจตวา สพเพส อยยาน ทสสามาต วหาเรเยว ภตต สมปาเทนต ฯ ต ปณฑปาตกานมป วฏฏต ฯ อาหรตวาต ปตต คเหตวา เคหโต อาเนตวา ฯ ตทวส นสทตวาต มา ภนเต ปณฑาย จรตถ วหาเรเยว ภกขา อานยตต วทนตาน สมปฏจฉเนน ตทวส นสทตวา ฯ เสรวหารสขนต อปรายตตวหารตาสข ฯ อรยวโสต อรยวสสตตปฏสยตตา ธมมกถา ฯ ธมมรสนต ธมมปส หต ปาโมชชาทรส ฯ [๘๑] ชงฆพล นสสาย ปณฑปรเยสนโต โกสชชนมมถนตา ฯ ยถาป ภมโร ปปผนตอาทนา๑ วตตวธนา อาหารปรเยสนโต ปรสทธาชวตา ฯ นจจ อนตรฆร ปวสนตสเสว สปฏจฉนนคมนาทโย เสขยธมมา สมปชชนตต เสขยปฏปตตปรณ ฯ ปฏคคหเณ มตต - ตาย สสฏวหาราภาวโต จ อปรโปสตา ฯ กเล กเล อปปก- อปปกปณฑคคหเณน ปรานคคหกรยา ฯ อนตมาย ชวกาย อวฏา- เนน มานปปหาน ฯ วตต เหต อนตมท ภกขเว ชวกาน ยทท ปณโฑลยนตอาท๒ ฯ มสสกภตเตน ยาปนโต รสตณหานวารณ ฯ นมนตนาสมปฏจฉนโต คณโภชนาทสกขาปเทห อนาปตตตา ฯ ๑. ข. ธ. ๒๕/๒๑ ฯ ๒. ข. อต. ๒๕/๒๙๙ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อปปฏหตวตตตาย จตสาส ทสาสป วตตนฏเน จาตททโส ฯ อาชวสส วสชฌตต อาชโว อสส วสชฌต ฯ อตตภรสสาต อปปานวชชสลภรเปห ปจจเยห อตตโน ภรณโต อตตภรสส ฯ ตโตเอว เอกวหารตาย สทธวหารอาทนมป อ เส อโปสนโต อน โปสโน ฯ ปททวเยนาป กายปรหารเยน จวเรน กจฉปรหารเยน ปณฑปาเตน วจรณโต สลลหกวตตต สภรต ปรมอปปจฉต สนตฏ จ ทสเสต ฯ เทวาป ปหยนต ตาทโนต ตาทสสส ภส อตวย สนตกาย วจมโนกมมตาย อปสนตสส ปรเมน สตเนปกเกน สมนนาคมโต สพพกาล สตมโต ปณฑปาตกภกขสส สกกาทโย เทวาป ปหยนต ปฏเนต ตสส สลาทคเณส พหมาน อปปาเทนตา อาทร ชเนนต ปเคว มนสสา ฯ สเจ โส ลาภสกการสโลกสนนสสโต น โหต ตทภกงข น โหตต อตโถ ฯ [๘๒] อมนาต สปทานจารเกน ฯ กาลตรนต กาลสเสว ฯ อผาสกฏานนต สปรสสยาทวเสน ทปปเวสนฏาน ฯ ปรโตต วถย คจฉนตสส ปรโต ฆร อปวฏสเสว ฯ ปตตวสฏฏานนต เปสการวถย เปสการภาว นมมนตวา ตสส สกกสส ฆรทวาเร ปตตวสฏฏาน ฯ อกกฏปณฑปาตโก ตทวส ภกข อาคมยมาโน นสทต ตสมา ต อนโลเมต ฯ กตถจป กเล นพทธ อปสงกมนาภาวโต ปรจจยาภาเวน กเลส นจจนวกตา ฯ สพพตถ อลคคมานสตาย จ โสมมภาเวน จ


ธตงคนทเทส วณณนา จนทปมตา ฯ กเลส ปรคคหจตตาภาเวน ตตถ มจเฉรปปหาน ฯ หเตสตาย วภาคาภาวโต สมานกมปตา ฯ กลาน สงคณหน- สสฏตาทโย กลปกาทนวา ฯ อวหานานภนนทนาต นมนตนวเสน อวหานสส อสมปฏจฉนา ฯ อภหาเรนาต ภกขาภนหาเรน ฯ เสรจารนต ยถารจวจรณ ฯ [๘๓] นานาสนโภชนนต อเนกสม อาสเน โภชน ฯ เอกนสชชายเอว อภ ชตวา วส วส นสชชาส อาหารปรโภคนต อตโถ ฯ ปฏรปนต ยตตรป อนฏาปนย ฯ วตต กาต วฏฏตต วตต กาต ยชชต ฯ วตต นาม ครฏานเย กาตพพเมว ฯ ตตถ ปน ปฏปชชนวธ ทสเสต ย เถรวาทมาห อาสน วา รกเขยย โภชน วาตอาท ตสสตโถ เอกาสนก ภกข ภ ชนต อาสน วา รกเขยย ธตงคเภทโต ยาว โภชนปรโยสานา น วฏาตพพนต วตต โหต ฯ โภชน วา รกเขยย ธตงคเภทโต อภ ชมาน ยาว ภ ชต นาลภต๑ ตาว วฏาตพพนต อตโถ ฯ ยสมา ยทท ทวย อธ นตถ ตสมา วตตกรณ ธตงค น รกขตต อธปปาโย ฯ เตนาห อย จาตอาท ฯ [๘๔] เภสชชตถเมวาต อมนา เภสชชปรโภควเสเนว สปปอาทน วฏฏนตต ทสเสต ฯ อปปาพาธตาต อโรคตา ฯ อปปาตงกตาต อกจฉชวตา สรรทกขาภาโว ฯ ลหฏานนต กายสส ลหปรวตตตา ฯ พลนต ๑. น ลภตต ภเวย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สรรพล ฯ ผาสวหาโรต สขวหาโร ฯ สพพมเปต พหกขตต ภ ชนปปจจยา อปปชชนวการปฏกเขปปร ฯ รชาต โรคา ฯ น กมมมตตโนต อตตโน โยคกมม ปเรภตต ปจฉาภตต จ น ปรหาเปต ฯ พหโส โภชเน อพยาวฏฏภาวโต อโรคภาวโต จาต อธปปาโย ฯ อปปฏกล กตวา ภ ชต วฏฏต ฯ ปฏกลสส ภตตสส อสณานมป สยาต อธปปาโย ฯ ปมาณยตตเมว คณหตพพ เอกภาชนเมว คณหามต พห คเหตวา น ฉฑเฑตพพ ฯ [๘๕] นานารสตณหาวโนทนนต นานารสโภชเน ตณหาย วโนทน ฯ อตร อตร นานาภาชเน เต นานารเส อจฉา เอตสสาต อตรจโฉ ฯ ตสส ภาโว อตรจฉตา ฯ ตสสา อตรจฉตาย ปหาน ฯ อาหาเร ปโยชนมตตทสสตาต อสมภนนนานารเส เคธ อกตวา อาหาเร สตถารา อน าตปโยชนมตตา ทสสตา ฯ วส วส ภาชเนส ตาน พย ชนาน ตาน คณหโต ตตถ ตตถ สาโภคตาย สยา วกขตตโภชตา น ตถา อมสส เอกปตตคตส โนต วตต อวกขตตโภชตาต ฯ โอกขตตโลจโนต ปตตส ตาย เหฏา ขตตจกข ฯ ปรภ เชยยาต ปรภ ชต สกกเณยย ฯ ภ ชนตสส ย อปนต ตสส ปฏกเขเปน ต อตรตต โภชนนต อตรตตโภชน ฯ ปน โภชน กปปย กาเรตวา น ภ ชตพพ ตพพสยตตา อมสส ธตงคสส ฯ


ธตงคนทเทส วณณนา เตนาห อทมสส วธานนต ฯ ยสม โภชเนต ยสม ภ ชยมาเน โภชเน ฯ ตเทว ภ ชต น อ ฯ [๘๖] อนตรตตโภชนปปจจยา อาปตต อนตรตตโภชนาปตต ฯ ตโต ทรภาโว อนาปชชน ฯ โอทรกตตสมมตตภาโว กจฉปรกตา ฯ ตสส อภาโว เอกปณเฑนาป ยาปนโต ฯ นรามสสนนธตา นหตสส อภ ชนโต ฯ ปน ปรเยสนวเสน ปรเยสนาย เขท น ยาต ฯ อภสลเลขกาน สนโตสคณาทน วฑฒยา ส ชนน สนโตสคณาท- วฑฒส ชนน ฯ อท ขลปจฉาภตตกงค ฯ คามนตเสนาสน ปหาย อร เ อรณ อฏาเปตพพนต เอตถ คามนต อร จ สรปโต ทสเสต ตตถ สทธ อปจาเรนาต- อาท อารทธ ฯ ตตถ คามปรยาปนนตตา คามนตเสนาสนสส คาโมเยว คามนตเสนาสนนต วตต ฯ โยโกจ สตโถป คาโม นามาต สมพนโธ ฯ อนทขลาต อมมารา ฯ ตสสาต เลฑฑปา- ตสส ฯ วนยปรยาเยน อร ลกขณ อทนนาทานปาราชเก อาคต ฯ ตตถ ห คามา วา อร า วาต๑ อนวเสสโต อวหารฏาน- ปรคคเห ฯ ตทภย อสงกรโต ทสเสต เปตวา คาม จาต- อาท วตต ฯ คามปจาโร ห โลเก คามสงขเมว คจฉตต ฯ นปปรยายโต ปน คามวนมตตฏาน อร เมว โหตต อภธมเม นกขมตวา พห อนทขลา สพพเมต อร นต๒ วตต ฯ สตตนตก- ๑. ว มหาวภงค. ๑/๘๔ ฯ ๒. อภ. ว. ๓๕/๓๓๘ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปรยาเยน อร กสกขาปเท ป จธนสตก ปจฉมนต อาคต อร ก ภกข สนธาย น ห โส วนยปรยายเก อร เ วสนโต อาร โก ปนตเสนาสโนต สตเต วตโต ฯ อย จ สตตสวณณนาต อธ สพพตถ สตตนตกถาว ปมาณ ฯ ตสมา เอตถ อาคตเมว ลกขณ คเหตพพนต ทสเสนโต ต อาโรปเตน อาจรยธนนาตอาทนา มนนวธมาห ฯ เตเนว ห มชฌมฏ- กถานโยว อทเมตถ ปมาณนต จ วตโต ฯ ตโต ตโต มคคนต ตตถ ตตถ ขททกมคค ปทหต ฯ ธตงคสทธเกน ธตงคโสธนปปสเตน ฯ [๘๗] ยถาปรจฉนเน กาเลต อกกฏสส ตโยป อต มชฌมสส เทว มทกสส เอโก อต ฯ ตตถป ธตงค น ภชชต สอสสาหตตา ฯ นปปชชตวา คมสสามาต จตตสส สถลภาเวน ธตงค ภชชตต วตต ฯ อร ส มนสกโรนโตต อห วเวกวาส วสสสาม ยถาลทโธ วา กายวเวโก สาตถโก กาตพโพต มนสการสพภาวโต ภพโพ ฯเปฯ รกขตนต วตต ฯ อสส อาร กสส จตต น วกขปนต อาปาตมนปคมนโต ฯ วคตสนตาโส โหต วเวกปรจยโต ฯ ชวตนกนต ชหต พหปรสสเย อร เ นวาเสเนว มรณภยสส ทรกรณโต ฯ ปวเวกสขรส อสสาเทต อนภวต ชนสสคคาภาวโต ฯ [๘๘] อาราธยนโตต อนนยนโต ฯ ยถานสฏปฏปตตยา วเวกสส อธฏานภาวโต อาร กงค โยคโน วาหนสทสนต


ธตงคนทเทส วณณนา กตวา วตต ฯ อวเสสธตายโธต อวสฏธตธมมายโธต อตโถ ฯ ฉนนนต อฏกจฉทนาทห ฉาทต อวสสยนต อตโถ ฯ สมนตรกรกโขต ทวนน ราชน รชชสมาย ตรกโข ฯ ตตถ ห เตส ราชน พลกาโย อปคนตวา อนตรนตรา ยทธ กเรยย โจราป ปารพนธกา๑ สโมสรนตา ภกขสส สเขน นสทต น เทนต ฯ เจตยรกโข เทวตาธฏ โตต มนสเสห สมมตรกโข ปเชต อปคเตห มนสเสห อววตโต โหต ฯ นยยาสรกโข สชชลรกขาท ฯ วคคลรกโข วคคลนเสวโต ฯ สมนตรกรกขาทโย สปรสสยา ทลลภวเวกา จาต อาห อเม รกเข ววชเชตวาต ฯ ปณณสฏนต รกขโต ปตตปณณ ฯ ปฏจฉนเน าเน นสทตพพ รกขมลกภาวสส ปฏจฉาทนตถ ฯ ฉนเน วาสกปปนา ธมมสสวนาทนมตถายป โหต ฯ ตสมา ชานตวา อรณ อฏาปต- มตเตต วตต ฯ [๘๙] อภณห ตรปณณวการสส ทสสเนนาต อภกขณ ตรส ตรน วา ปณเณส วการสส ขณภงคสส ทสสเนน ฯ เสนาสนมจเฉรกมมารามตานนต อาวาสมจฉรยนวกมมรตภาวาน ฯ เทวตาหต รกขเทวตาห ฯ ตาป ห รกขฏวมาเนส วสนตโย รกเขส วสนต ฯ อยมป รกเขห สหวาสตา ฯ วณณโตต อปปาน เจวาตอาทนา ปสสโต ฯ รกขมล- เสนาสน นสสาย ปพพชชาต เอว นสสโยต จ ภาสโต ฯ อภรตตาน ๑. ปารปนถกาต มเ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตรณกาเล นลาน มชฌมกาเล ปณฑน ชณณกาเล ปตตาน มยนวเสน๑ เอว ปสสนโต ตรปณณาน ปจจกขโตเอว นจจส ปนทต ปชหต ฯ อนจจส าเอวสส สณาต ฯ ยสมา ภควโต ชาตโพธธมมจกกปปวตตนปรนพพานาน รกขมเลเยว ชาตาน ตสมา วตต พทธทายชช รกขมลนต ฯ [๙๐] รกขมล ปฏกขปามต เอตตเก วตเต ฉนน อปปฏก- ชตตเมว โหตต ฉนน จ รกขมล จ ปฏกขปามต วตต ฯ ธตงคสส สพพโส ปฏโยคปฏกเขเปน ห สมาทาน อชฌต โน อ ถาต ฯ ธมมสสวนายาต อมนาว ธมม กเถนเตนาป อโปสถทวสาทส สณนตาน จตตานรกขนตถ เตห ยาจเตน ฉนน ปวสต วฏฏต ฯ ธมม ปน กเถตวา อพโภกาโสว คนตพโพ ฯ รกขมลกสสาป เอเสว นโย ฯ อโปสถตถายาต อโปสถกมมาย ฯ อททสนเตนาต ปเรส อทเทส เทนเตน ฯ อททสาเปนเตนาต สย อทเทส คณหนเตน ฯ มคคมชเฌ ต สาลนต สหลทเป วย มคคา อโนกกมม อชกเมว ปวสตพพ สาล ฯ เวเคน คนต น วฏฏต อสารปปตตา ฯ ยาว วสสปรมา ตวา คนตพพ น ตาว ธตงคเภโท โหตต อธปปาโย ฯ รกขสส อนโต นาม รกขมล ฯ ปพพตสส ปน ปพภารสทโส ปพพตปเทโส ฯ อจฉนนมรยาทนต ยถา วสโสทก อนโต น ปวสต เอว ฉทนสงเขเปน อปร อกตมรยาท ฯ อนโต ปน ปพภารสส วสโสทก ปวสต เจ อพโภกาสสงเขปเมวาต ตตถ ๑. มลายนวเสนาต มเ ฯ


ธตงคนทเทส วณณนา ปวสต วฏฏต ฯ สาขามณฑโปต รกขสาขาห วรฬจฉนนมณฑโป ฯ ปฏปโฏ ขลตถทธสาฏโก ฯ ปวฏกขเณ ธตงค ภชชต ยถา- วตตปพภาราทเก เปตวาต อธปปาโย ฯ ชานตวาต ธมมสสวนาท- อตถ ฉนน รกขมล ปวสตวา นสนโน อทาน อรโณ อฏหตต ชานตวา ฯ รกขมเลป กตถจ อตเถว นวาสผาสตาต สยา ตตถ อาสงกปพพโก อาวาสปลโพโธ ฯ น ปน อพโภกาเสต ฯ [๙๑] อเธว อาวาสปลโพธปจเฉโท อานสโส วตโต ฯ ปสสายานรปตาต อนเกตาต วตตปปสสาย อนาลยภาเวน อนจฉ- วกตา ฯ นสสงคตาต อาวาสปรคคหาภาเวน ตตถ นสสงคตา ฯ อสกทสาย วสนฏาน นตถ ตสมา ตตถ คนต เนว สกกาต เอทสสส ปรวตกกสส อภาวโต จาตททโส ฯ มคภเตนาต ปรคคหา- ภาเวน มคสส วย ภเตน ฯ สโตต นสสโต ฯ วนทตต ลภต ฯ นสสานนต อสสาน ฯ อ ฏโ นกาโร ฯ สสานลกขณรหต วสนฏานนต อธปปาโย ฯ ตตถาต สสานนต ววฏาปตมตเต าเน น วสตพพ ฯ น ห นามมตเตน สสานลกขณ สชฌต ฯ เตนาห น หตอาท ฯ ฌาปตกาลโต ปฏาย ฯเปฯ สสานเมว ฯ ฉเวน สยตมตตาย สสานลกขณปปตตโต ฉวสยน ห สสานนต วจจต ฯ โสสานเกน นาม อปปกจเจน สลลหกวตตนา ภวตพพนต ทสเสต ตสม ปน วสนเตนาตอาท วตต ฯ [๙๒] ครกนต ทปปรหาร ฯ ตเมว ห ทปปรหารภาว


วสทธมคค สวณณนาย ทสเสต ตสมาตอาท วตต ฯ ตตถ อปปนนปรสสยวฆาตตถายาต สสาน นาม มนสสราหเสยยกนต โจรา อกตกมมาป กตกมมาป โอสรนต ตตถ โจเรส ภณฑสามเก ทสวา ภกขสส สมเป ภณฑ ฉทเฑตวา ปลาเตส มนสสา ภกข โจโรต คเหตวา โปเถยย ตสมา วหาเร สงฆตเถร วา โคจรคาเม ร า นยตต ราชยตตก วา อตตโน โสสานกภาว ชานาเปตวา ยถา ตาทโส อ โ วา ปรสสโย น โหต ตถา อปปมตเตน วสตพพ ฯ จงกมนตสส ยทา อาฬาหน อภมข น โหต ตทาป สเวคชนนตถ ตตถ อตตทฏ วสสชเชตพพาต ทสเสต อฑฒกขเกน อาฬาหน โอโลเกนเตนาต วตต ฯ อปปถมคเคน คนตพพ อตตโน โสสานก- ภาวสส อปากฏภาวตถ ฯ อารมมณนต ตสม สสาเน อย วมมโก อย รกโข อย ขาณโกตอาทนา ทวาเยว อารมมณ ววฏเปตพพ ฯ ภยานกนต ภยชนก วมมกาท ฯ เกนจ เลฑฑปาสาณาทนา อาสนเน วจรนตต น ปหรตพพา ฯ ตลปฏ วจจต ตปลล ฯ มาสมสส ภตต มาสภตต ฯ คฬาทต อาทสทเทน ตลสงคฬกาท ฆตปว จ สงคณหาต ฯ กลเคห น ปวสตพพนต เปตธเมน วาสตตตา ปสาจานพนธตตา จ กลเคหสส อพภนตร น ปวสตพพ ฯ เทวสก ฉวทาโห ธวทาโห ฯ มตาตกาน ตตถ คนตวา เทวสก โรทน ธวโรทน ฯ วตตนเยนาต ฌาปตกาลโต ปฏายาต วตตนเยน ฯ


ธตงคนทเทส วณณนา ปจฉมยาเม ปฏกกมต วฏฏตต อจฉตตตา สสาน อคตทวเสต องคตตรภาณกา ฯ สสาเน นจจกาล สวถกทสสเนน มรณสสต- ปฏลาโภ ฯ ตโตเอว อปปมาทวหารตา ฯ ตตถ ฉฑฑตสส มต- กเฬวรสส ทสสเนน อสภนมตตาธคโม ฯ ตโตเอว กามราควโนทน ฯ พหล สรรสส อสจทคคนธเชคจฉภาวสลลกขณโต อภณห กาย- สภาวทสสน ฯ ตโต มรณสสตปฏลาภโต จ สเวคพหลตา ฯ พยาธกาน ชราชณณาน จ มตาน ตตถ ทสสเนน อาโรคยโยพพน- ชวตมทปปหาน ฯ ขททกสส มหโต จ ภยสส อภภวนโต ภย- เภรวสหนตา ฯ สวคคสส โยนโส ปทหน สมภวตต อมนสสาน ครภาวนยตา ฯ นททาคตมปต สตตมป สปนนเตปต อธปปาโย ฯ [๙๓] เสนาสนคคาหเณ ปเร อฏาเปตวา คหณ อท สนทร อท น สนทรนต ปรตลยตวา ปจฉนา โอโลกนา จ เสนาสน- โลลปป ฯ โตฏพพนต ตสสตพพ ฯ วหารสส ปรยนตภาเวน ทเรต วา พหนน สนนปาตฏานา- ทน อจจาสนเนต วา ปจฉต น ลภต ปจฉเนนาปสส ธตงคสส สงกลสสนโต ฯ โอโลเกตนต โลลปปวเสน ปสสต ฯ สจสส ต น รจจตต อสส ยถาสนถตกสส ต ยถาคาหต เสนาสน อผาสกภาเวน สเจ น รจจต ฯ มทกสส อสต โรเค ยถา- คาหต ปหาย อ สส เสนาสนสส คหณ โลลปป ฯ มชฌมสส คนตวา โอโลกนา ฯ อกกฏสส ปจฉนา ฯ สพเพสมป อฏ-


วสทธมคค สวณณนาย เปตวา คหเณ วตตพพเมว นตถ ฯ [๙๔] อฏาปนยานมป อนฏาปเนน สพรหมจารน หเตสตาย กรณาวหารานคณตา ฯ สนทราสนทร วภาคากรณโต หนปปณต- วกปปปรจจาโค ฯ เตน ตาทลกขณานคณตา ฯ ตโตเอว อน- โรธวโรธวปปหาน ฯ ทวารปทหน โอกาสาทานโต ฯ ยถาสนถตรา- มตนต ยถาคาหเต ยถานททฏเ เสนาสเน อภรตภาว ฯ เสยยนต อรยาปถลกขณ เสยย ฯ ตปปฏกเขเปเนว ห ตทตถา ม โจ ภสต เอวมาทกา เสยยา ปฏกขตตาเอว โหต ฯ เนสชชโกต จ สยน ปฏกขปตวา นสชชาเยว วหรต สลมสสาต อมสส อตถสส อธ อธปเปตตตา เสยยาเอเวตถ ปฏโยคน ฯ น อตเร ตถา อนฏตตา อสมภวโต จ ฯ โกสชชปกขโย ห อรยาปโถ อธ ปฏโยคภาเวน อจฉโต น อตเรน ฯ น จ สกกา านคมเนห วนา นสชชาเยว ยาเปต ตถา ปวตเตตนต เสยยาเอเวตถ ปฏโยคน ฯ เตนาห เตน ปนาตอาท ฯ จงกมตพพ น เนสชชโก อหนต สพพรตต นสทตพพ ฯ อรยาปถนตรานคคหโต ห กาโย มนสการกขโม โหต ฯ จตตาโร ปาทา ปฏ อปสสโย จาต อเมห ป จห องเคห ป จงโค ฯ จตห อฏฏนห ปฏ อปสสเยน จ ป จงโคต อปเร ฯ อโภส ปสเสส ปฏ ปสเส จ ยถาสข อปสสาย วหรโต เนสชชกสส อเนสชชกโต โก วเสโสต คาห นวาเรต อภยตเถโร นทสสโต


ธตงคนทเทส วณณนา เถโร อนาคาม หตวา ปรนพพายต ฯ [๙๕] อปจเฉทยต เอเตนาต อปจเฉทนนต วนพนธปจเฉทสส สาธกตมภาโว ทฏพโพ ฯ สพพกมมฏานานโยคสปปายตา อลนา- นทธจจปกขกตา๑ นสชชาย ฯ ตโตเอว ปาสาทกอรยาปถตา ฯ วรยารมภานกลตา วรยสมตาโยชนสส อนจฉวกโต ฯ ตโตเอว สมมาปฏปตตยา อนพรหนตา ฯ ปณธายาต เปตวา ฯ ตนนต อปรมกาย ฯ วกมเปตต จาเลต ฯ อจฉาวฆาต กโรตต อธปปาโย ฯ วตนต ธตงค ฯ เสขปถชชนาน วเสน สยา กสลาน ฯ ขณาสวาน วเสน สยา อพยากตาน ฯ ตตถ เสขปถชชนา ปฏปตตปรณตถ ขณาสวา ผาสวหารตถ ธตงคาน ปรหรนต ฯ [๙๖] อกสลมป ธตงคนต อกสลจตเตนาป ธตงคเสวนาป อตถต อธปปาโย ฯ ต น ยตต ฯ เยน อกสลจตเตน ปพพ- ชตสส อาร กตต ต ธตงค นาม น โหต ฯ กสมา ฯ ลกขณาภาวโต ฯ ย ห ต กเลสาน ธนนโต ธตสส ปคคลสส าณสส เจตนาย วา องคตต น ต อกสลธมเมส สมภวต ตสมา อร วาสาทมตเตน อาร กาทโย ตาว โหนต อาร - กงคาทน ปน น โหนตต อมมตถ ทสเสต น มยนตอาท วตต ฯ ตตถ อมานต ธตงคาน ฯ วตต เหฏาวจนตถ- นทเทเส ฯ น จ อกสเลน โกจ ธโต นาม โหต กเลสาน ๑. อลนานทธจจปกขกตตาต เหตปท ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ธนนฏเนาต อธปปาโย ฯ ยสส ภกขโน ตาน สมาทานาน องคาน ฯ เอเตน ปเมนาป อตถวกปเปน นตถ อกสล ธตงคนต ทสเสต ฯ น จ อกสล ก จ ธนาตต อกสล ก จ ปาป น จ ธนาตเอว อปปฏปกขโต ฯ เยสนต สมาทานาน ต อกสล าณ วย องคนต กตวา ตาน ธตงคานต วจเจยย ฯ อมนา ทตเยนาป อตถวกปเปน นตถ อกสล ธตงคนต ทสเสต ฯ นาป อกสลนตอาทตตยตถวกปปวเสน โยชนา ฯ ตสมาตอาท วตตสเสวตถสส นคมน ฯ เยสนต อภยครวาสเก สนธายาห ฯ เต ห ธตงค นาม ป ตตต วทนต ฯ ตถา สต ตสส ปรมตถโต อวชชมานตตา กเลสาน ธนนฏโป น สยา สมาทา- ตพพตา จาต เตส วจน ปาลยา วรชฌตต ทสเสต กสลตตก- วนมตตนตอาท วตต ฯ ตสมาต ยสมา ป ตตปกเข เอเต โทสา ทนนวารา ตสมา ต เตส วจน น คเหตพพ ฯ วตตนโย เจตนา- ปกโขเยว คเหตพโพต อตโถ ฯ ยสมา เอเตว ธตคณา กสลตตเก ปมตตตยปทสงคหตา ตสมา สยา สขาย เวทนาย สมปยตตา สยา อทกขมสขาย เวทนาย สมปยตตา สยา วปากธมมธมมา สยา เนววปากนวปากธมมธมมา สยา อนปาทนนปาทานยา สยา อสงกลฏสงกเลสกาต๑ เอว เสสตตกทกปเทหป เนส ยถารห สงคโห วภาเวตพโพ ฯ ๑. อภ. ว. ๓๕/๗๑ ฯ


ธตงคนทเทส วณณนา กาม สพโพป อรหา ธตกเลโส อธ ปน ธตงคเสวนา- มเขน กเลเส วธนตวา โต ขณาสโว ธตกเลโส ปคคโลต อธปเปโต ฯ ตถา สพโพป อรยมคโค นปปรยาเยน กเลสธนโน ธมโม ฯ วเสสโต อคคมคโค ฯ ปรยาเยน ปน วปสสนาาณาท เหฏ มปรจเฉเทน ธตงคเจตนาสมปยตตาณ ทฏพพ ฯ เอว ธต ทสเสตวา ธตวาเท ทสเสตพเพ ยสมา ธตวาทเภเทน ธโต วย ธตเภเทน ธตวาโทป ทวโธ ตสมา เตส ตทภยปฏปกเข- ปสส จ วเสน จตกกเมตถ สมภวตต ต ทสเสต อตถ ธโตต- อาท วตต ฯ ตยทนต นปาโต ฯ ตสส โส อยนต อตโถต ฯ [๙๗] ธตธมมา นามาต ธตงคเสวนาย ปฏปกขภตาน ปาป- ธมมาน ธนนวเสน ปวตตยา ธโตต ลทธนามาย ธตงคเจตนาย อป- การกา ธมมาต กตวา ธตธมมา นาม ฯ อสมปตตสมปตเตส ปจจ- เยส อลพภนากาเรน ปวตตนโต อปปจฉตา สนตฏ โย อตถโต อโลโภ ฯ ปจจยเคธาทเหตกาน โลลตาทน สงกเลสาน สมมเทว ลขนโต เฉทนโต คณสงคณกาทเภทโต สสคคโต จตตสส วเวจนโต สลเลขตา ปวเวกตา จ อโลโภ อโมโหต อเมส ทวส ธมเมส อนปตนต ตทนโตคธา ตปปรยาปนนา โหนต ตทภยสเสว ปวตต- วเสสภาวโต ฯ อเมห กสลธมเมห อตถ อทมตถ เยน าเณน ปพพชเตน นาม ปสกลกงคาทส ปตฏ เตน ภวตพพนต ยถานสฏ ธตงคคเณ สมาทยต เจว ปรหรต จ ต าณ อทมตถตา ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เตนาห อทมตถตา าณเมวาต ฯ ปฏกเขปวตถสต คหปตจวรา- ทส เตห เตห ธตงเคห ปฏกขปตพพวตถส ฯ โลภนต ตณห ฯ เตเสววาต ปฏกเขปวตถสเอว ฯ อาทนวปฏจฉาทกนต อารกขทกข- ปราธนวตตโจรภยาทอาทนวปฏจฉาทก ฯ อน าตานนต สตถารา นจฉนทราคปรโภควเสน อน าตาน สขสมผสสอตถรณปาวรณา- ทน ฯ ปฏเสวนมเขนาต ปฏเสวนทวาเรน ฯ เตน เลเสนาต อตโถ ฯ อตสลเลขมเขนาต อตวย สลเลขปฏปตตมเขน ฯ อกกฏสส วฏฏ- นกานมป ปฏกขปนวเสนาต อตโถ ฯ [๙๘] สขมกรณสนนสสโย ราโค ทกขาย ปฏปตตย ปตฏ น ลภตต อาห ทกขาปฏปท จ นสสาย ราโค วปสมตต ฯ สลเลโข นาม สมปชานสส โหต สต สมปช เ โมโห อปปตฏโว อปปมาทสพภาวโตต วตต สลเลข นสสาย อปป- มตตสส โมโห ปหยตต ฯ เอตถาต เอเตส ธตงเคส ฯ ตตถาต อร รกขมเลส ฯ สสงคานต สสภตาน องคาน ฯ ปเรสมป เกส จ นานนตรย- ตาย สกรตาย จ สงคณหนโต อตตมงคานต อตโถ ฯ อสมภนนงคานต เกหจ สมเภทนรหตาน ฯ วสสเยว องคานต วตต โหต ฯ [๙๙] กมมฏาน วฑฒต ราคจรตสส โมหจรตสส โทส- จรตสสาป ต เอกจจ ธตงค เสวนตสสาต อธปปาโย ฯ หายต


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา กมมฏาน สกมารภาเวน ลขปฏปตต อสหนตสส วฑฒเตว มหา- ปรสชาตกสสาต อธปปาโย ฯ น วฑฒต กมมฏาน อป- นสสยรหตสส ฯ เอกเมว ห ธตงค ยถา กเลสธนนฏเน เอว เจตนาสภาวตตา ฯ เตนาห สมาทานเจตนาต ฯ เตรสาป ธตงคาน สมาทาย ปรหรนตาน ปคคลาน วเสน เทวจตตาลส โหนตต วตวา ภกขน เตรสนนมป ปรหรณสส เอกชฌเยว สมภว ทสเสต สเจ หตอาท วตต ฯ ตตถ เอกปปหาเรน สพพธตงคาน ปรภ ชต สกโกตต วตต ฯ กถ อพโภกาเส วหรนตสส รกขมลกงค ฯ ฉนน ปฏกขปาม รกข- มลกงค สมาทยามต วจนโต ฉนเน อรณ อฏาปตมตเต ธตงค ภชชต น อพโภกาเส ตสมา เภทเหตโน อภาเวน ตมป อโรคเมว ยถาเสนาสนโลลปปสส อภาเวน ยถาสนถตกงคนต ทฏพพ ฯ อาร กงค คณมหา โอหยนสกขาปเทน ปฏกขตต ขลปจฉาภตตกงค อนตรตตโภชนสกขาปเทน ปรหายต ภกขนยา อตรตต กตวา ภ ชต น ลภต ฯ กปปเย จ วตถสม โลลต ปหานาย ธตงคสมาทาน น อกปปเย ฯ สกขาปเทเนว ปฏกขตตตตา อฏเว โหนต ภกขนยา สงกจฉกจวราทห สทธ ป จป ตจวรสงขเมว คจฉนตต กตวา ฯ ยถาวตเตสต ภกขน วตเตส เตรสส ตจวราธฏานวนยกมมาภาวโต เปตวา เตจวร- กงค ทวาทส สามเณราน ฯ สตตาต ภกขนน วตเตส อฏส


วสทธมคค สวณณนาย เอก ปหาย สตต ตจวราธฏานวนยกมมาภาวโต เปตวา เตจวร- กงค ตห อม อนวตตมานเมว กตวา สตต สกขมานสามเณร- นนต วตต ฯ ปฏรปานต อปาสกภาวสเสว อนจฉวกาน ฯ ธตงคนทเทส วณณนา นฏ ตา ฯ ------------- กมมฏานคคหณนทเทสวณณนา [๑๐๐] อปปจฉตาทหต อปปจฉตาสนตฏ สลเลขปวเวกา- ปจย วรยารมภาทห ฯ ปรโยทาเตต สวสทเธ นรปกกเลเส ฯ อมสม สเลต ยถาวตเต จตปารสทธสเล ฯ จตต ภาวยนต อมเมว เทสน สนธายาห อตสงเขปเทสตตตาต ฯ [๑๐๑] โก สมาธต สรปปปจฉา๑ ฯ เกนฏเน สมาธต เกน อตเถน สมาธต วจจต ฯ สมาธต ปท ก อภเธยยตถ นสสาย ปวตตนต อตโถ ฯ กตวโธต ปเภทปจฉา ฯ โก สมาธต กาม จาย สรปปปจฉา๑ วภาควนตาน ปน สรปปวภาวน๒ วภาคทสสนมเขเนว โหตต วภาโค ตาว อน- วเสสโต ทสเสตพโพ ตนทสสเน จ อยมาทนโวต ทสเสต สมาธ พหวโธต อาท วตต ฯ ตตถ พหวโธต กสลาทวเสน อเนก- วโธ ฯ นานปปการโกต อารมมณวโมกขส ามนสการจฉนท- ปณธอธโมกขอภนหารป านานตตาทนา นานปปกาโร ฯ น ๑-๑. สรปปจฉาต ม เ ฯ ๒. สรปวภาวน ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา สาเธยยาต โลกยสมาธภาวนา อธ อธปเปตตโถ ต จ น สาเธยย ฯ ฌานวโมกขาทส ห สมาธ อทธรตวา ตสส ลพภมาเนห วภาเคห วสชชเน กรยมาเน ฌานวภงคาทส อาคโต สพโพ สมาธปปเภโท วสชเชตพโพ สยา ฯ ตถา จ สต ยวาย โลกยสมาธสส ภาวนาวธ อธปเปโต ตสส วสชชนาย โอกาโสว น ภเวยย ฯ ก จ ฯ เยนสส ตกจตกกชฌานเกน หนาทเภทภนเนน ปวตตวภาเคน พรหมปารสชชาทวเสน นววโธ ป จมชฌานเกน เวหปผลาทวเสน ทสวโธ วา เอกาทสวโธ วา ภวปปเภโท นปปชชต สวาสส ปวตตวภาโค อย โสต นทธา- เรตวา วจจมาโน วกเขปาย สยา ยถาต อวสเย ฯ เตนาห อตตร จ วกเขปาย สวตเตยยาต ฯ กสลจตเตกคคตาต กสลา อนวชชสขวปากลกขณา จตเตกคคตา ฯ จตตเจตสกาน สม อวสารณวเสน สมปณเฑนตสส วย อาธาน สมาธาน อวสารลกขโณ ห สมาธ สมปณฑนรโส จ สมมา อวกขปนวเสน อาธาน สมาธาน อวกเขปลกขโณ วา ห สมาธ วกเขปวทธสนรโส จาต ฯ สวาย ยสมา เอกา- รมมเณ จตตสส ตเหต ตสมา ปนนต วตต โหตต อาห ฯ ตถาเหส จตตสส ต สณ ต อวฏ ตต นททฏโ ฯ เอกา- รมมณคคหณ เจตถ สมาธสส สนตานฏ ตภาวทสสนตถ ฯ ตถาหสส อฏกถาย ทปจจฏ ต นทสสตา ฯ อานภาเวนาต พเลน ฯ ปจจย-


วสทธมคค สวณณนาย ภาเวนาต อตโถ ฯ อวกขปมานาต น วกขปมานา วปสม- มานา ฯ อปสมปจจปฏาโน ห สมาธ ฯ เอเตนสส วกเขป- ปฏปกขต ทสเสต ฯ อวปปกณณาต อวสฏา ฯ เอเตน อวสาร- ลกขณต ฯ น วกขปต สมปยตตา วา น วกขปนต เอเตนาต อวกเขโป ฯ โส ลกขณ เอตสสาต อวกเขปลกขโณ ฯ วกเขป วทธเสต ตถา วา สมปชชตต วกเขปวทธสนรโส ฯ อทธจเจ อวกมปนวเสน ปจจปตฏต สมปยตตาน วา ต ปจจปฏาเปตต อวกมปนปจจปฏาโน ฯ สขนต นรามส สข ทฏพพ ฯ อวกเขปลกขณ นาม สมาธสส อาเวณโก สภาโว ฯ น เตนสส โกจ วภาโค ลพภตต อาห อวกเขปลกขเณน ตาว เอกวโธต ฯ สมปยตตธมเม อารมมเณ อปเปนโต วย ปวตตตต วตกโก อปปนา ฯ ตถาห โส อปปนา พยปปนาต นททฏโ ฯ ตปป- มขตาวเสน ปน สพพสม มหคคตานตตเร ฌานธมเม อปปนาต อฏกถาโวหาโร ตถา ตสส อนปปตตฏานภเต ปรตตชฌาเน อปจารโวหาโร คามาทน สมปฏาเน คามปจาราทสม า วยาต อาห อปจารปปนาวเสน ทวโธต ฯ อธ ปน สมาธวเสน เวทตพพ ฯ ลชชนปลชชนฏเน โลโกต วจจต วฏฏ ฯ ตปปรยาปนนตาย โลเก นยตโต ตตถ วา วทโตต โลกโย ฯ ตตถ อปรยาปนน-


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา ตาย โลกโต อตตโร อตตณโณต โลกตตโร ฯ กาม เจตถ โลกยสมาธ ภาเวตพพภาเวน คยหต อภย ปน เอกชฌ คเหตวา ตโต อตร นทธาเรต โลกยโลกตตรวเสน ทวโธต วตต ฯ สปปตกนปปตกวเสนาต สห ปตยา วตตตต สปปตโก ปต- สมปยตโต ฯ นตถ เอตสส ปตต นปปตโก ปตวปปยตโต ฯ เตส วเสน ฯ [๑๐๒] สเขน สห เอกปปาทาทภาว คโตต สขสหคโต ฯ สขสมปยตโตต อตโถ ฯ อเปกขาสหคเตป เอเสว นโย ฯ อเปกขาต เจตถ อทกขมสขเวทนา อธปเปตา ฯ สา ห สข- ทกขาการปปวตต อเปกขต มชฌตตาการสณ ตตตา ฯ สขสห- คตปปเทน เจตถ สปปตโก นปปตเกกเทโส จ สงคหโต อเปกขา- สหคตปปเทน ปน นปปตเกกเทโส วาต อยเมเตส ปทาน วเสโส ฯ สภาวโต ปจจยโต ผลโต จ มชฌมปณเตห นหโน เตส วา คเณห ปรหโนต หโน ฯ อตตโน ปจจเยห ปธานภาว นโต ปณโต ฯ อภนน มชเฌ ภโว มชฌโม ฯ สมปโยควเสน ปวตตมาเนน สห วตกเกน สวตกโก ฯ สห วจาเรน สวจาโร ฯ สวตกโก จ โส สวจาโร จาต สวตกกสวจาโร ฯ อาทสทเทน อวตกกวจารมตโต อวตกก- วจาโร จ คหโต ฯ ตตถ วจารโต อตตรวตกเกน สมปโยคา- ภาวโต อวตกโก จ โส วจารมตโต จาต อวตกกวจารมตโต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วเสสนวตตอตโถ วา มตตสทโท ฯ สวตกกสวจาโร ห สมาธ ฯ วตกกวสฏเน วจาเรน สวจาโร ฯ อย ปน วจารมตเตน วตกก- สงขาตวเสสรหเตน ตสมา อวตกกวจารมตโต ฯ อถวา ฯ ภาวนาย ปหนตตา วตกกาภาเวนาย วจารมตโต น วจารโต อ สส อตตนา สมปยตตธมมสส กสสจ อภาวาต ทสเสต อวตกกวจเนน วจารมตตปท วเสเสตวา วตต ฯ อภยรหโต อวตกกาวจาโร ฯ ปตสหคตาทวเสนาต ปตสหคตสขสหคตอเปกขาสหคตวเสน ฯ ยเทตถ วตตพพ ต สขสหคตทเก วตตนยเมว ฯ ปฏปกเขห สมนตโต ขณฑตตตา ปรตโต ปรตตนต วา อปปมตตก วจจต ฯ อยมป อปปานภาวตาย ปรตโต วยาต ปรตโต ฯ กเลสวกขมภนโต วปลผลโต ทฆสนตานโต จ มหนตภาว คโต มหนเตห วา อฬารจฉนทาทห คโต ปฏปนโนต มหคคโต ฯ อารมมณกรณวเสนาป นตถ เอตสส ปมาณกรธมมา เตส วา ปฏปกโขต อปปมาโณ ฯ ปฏปชชต ฌาน เอตายาต ปฏปทา ปพพภาคภาวนา ฯ ทกขา กจฉา ปฏปทา เอตสสาต ทกขาปฏปโท ฯ ปกตป าย อภวสฏตตา อภ า นาม อปปนาวหา ภาวนา ป า ฯ ทนธา มนทา อภ า เอตสสาต ทนธาภ โ ฯ ทกขาปฏปโท จ โส ทนธาภ โ จาต ทกขาปฏปทาทนธาภ โ สมาธ ตทาทวเสน ฯ จตกกชฌานงควเสนาต จตนน ฌานาน องคภาว-


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา สมปยตตตตา ฯ ตนต อรยมคคสมาธ ฯ วสนต ป าภาวนาย วส กตวา น วทาม ฯ [๑๐๘] กมมฏานภาวน ปรพทธต อปโรเธต ปวตตต น เทตต ปลโพโธ รการสส ลการ กตวา ปรพนโธต อตโถ ฯ อปจฉนทตวาต สมาปเนน สงคหเณน วา อปรนธตวา อปลโพธ กตวาต อตโถ ฯ อาวสนต เอตถาต อาวาโส ฯ ปรจเฉทวเสน เวณยต ทสสตต ปรเวณ วหาเร ภกขน ต ต วสนฏาน ฯ สวาย อาวาโส ฯ นวกมมาทสต อาทสทเทน อาวาสสส ตท อภพทธการณ สงคณหต ฯ การเณนาต ฉายทกสมปนน สลภภกขนต- อาทนา การเณน ฯ อเปกขวาต สาลโย ฯ ตตราต ตสม ปลโพธาภาเว ฯ [๑๐๙] ปาจนขณฑราชนต ปรตถมทสาย ปพพตขณฑาน อนตเร วนราชฏาน ฯ นามาต อมนา ตสส ปเทสสส อย สม าต ทสเสต ฯ ปฏสามตเมวาต นจจกาล ปฏสาเมตวาว วหารโต นกขมามต ทสเสต ฯ ธาตนธานฏานนต กายพนธน- ธมมกรกนหานสาฏกอกขกธาตสงขาตาน ปรโภคสรรธาตน นทห- ตฏาน ฯ อทสสส อย เถโร วย อลคคจตตสส ฯ เอเตน ภกขนา นาม อาวาเส เอวรเปน ภวตพพนต โอวาโท ทนโน โหต ฯ อโต ปเรสป วตถส เอเสว นโย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อปาปโต ฯ สภาวโตต สฏ ภาวโต สมมเทว ปคณต อปนโต ฯ เตนาห วสปปตโตต ฯ ฉนทาทน หนตาทวเสนาป อเมส หนาทตา เวทตพพา ฯ ตถาห อฬารป ผลกามตาวเสน ปวตตโต หโน ฯ โลกยาภ าสมปาทนาย ปวตตโต มชฌโม ฯ วเวกกามตาย อรยภาเว เตน ปวตตโต ปณโต ฯ อตตหตาย ภวสมปตตอตถ ปวตตโต วา หโน ฯ เกวล อโลภชฌาสเยน ปวตตโต มชฌโม ฯ ปรหตาย ปวตตโต ปณโต ฯ วฏฏชฌาสเยน วา ปวตตโต หโน ฯ วเวกชฌาสเยน ปวตตโต มชฌโม ฯ ววฏฏชฌาสเยน โลกตตรปาทกตถ ปวตตโต ปณโต ฯ สทธ อปจารสมาธนาต สพเพสมป ฌานาน อปจารสมาธนา สห ฯ วตกกมตเตเยว อาทนว ทสวาต วตกเกเยว โอฬารกโต อปฏหนเตน จตตสส โขภกรธมโม อยนต อาทนว ทสวา วจาร จ สนตโต มนสกรตวา ฯ เตนาห วจาเร อทสวาต ฯ ต สนธายาต ต เอว ปฏลทธ สมาธ สนธาย ฯ เอว อวตกกวจารมตโต สมาธต ทตยปท วตต ฯ ตสต อาทโต ตส ฯ เตเสววาต เตสเอว จตกกป จก- นเยส ฯ ตตเย จตตเถต จตกกนเย ตตเย ป จกนเย จตตเถต โยเชตพพ ฯ อวสาเนต ทวสป นเยส ปรโยสานชฌาเน ยถากกม จตตเถ ป จเม วา ฯ ปตสขสหคโต วาต เอตถาป เหฏา วตตนเยเนว อตโถ เวทตพโพ ฯ เอตถ จ สตป ปตสห-


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา คตสสาป สมาธสส สขสหคตตเต ตณป ปทาน อสงกรโต ทสเสต นปปตกสขโต สปปตกสขสส วเสสทสสนตถ สตถ ปตตตกเทสนาต นปปตกสเสว สขสส วเสน สขสหคโต สมาธ คหโตต ทฏพพ ฯ อปจารภมยนต อปจารชฌานสมปยตตจตตปปาเท ฯ จตตป- ปาโท ห สหชาตธมมาน อปปตตฏานตาย ภมต วจจต ฯ สขภมย กามาวจเรตอาทส ฯ ปรตโต สมาธ กามาวจรภาวโต ฯ [๑๐๔] ปมสมนนาหาโร ภาวน อารภนตสส ปว ปวต- อาทนา กมมฏาเน ปมาภนเวโส ฯ ตสส ตสส ฌานสส อปจารนต นวรณวตกกวจารนกนตอาทน วปสเม ถรภต กามาวจรชฌาน ฯ ยาว อปปนาต อมนา ปพพภาคป า- ยเอว อภ าภาโว วตโต วย ทสสตต วทนต ฯ อปปนาป า ปน อภ าว ฯ ยทคเคน ห ปพพภาคป าย ทนธสฆตา ตทคเคน อปปนาป ายปต ฯ สมทาจารคคหณตายาต สมทา- จารสส คหณภาเวน ปวตตพาหลลโตต อตโถ ฯ อสขาเสวนาต กสรภาวนา ฯ ปลโพธปจเฉทาทนต อาทสทเทน ภาวนาวธานา- ปรหาปนาท สงคณหต ฯ อสปปายเสวต อปจาราธคมโต ปพเพ อสปปายเสวตาย ทกขาปฏปทา ปจฉา อสปปายเสวตาย ทนธา- ภ า โหต ฯ สปปายเสวโนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ปพพภาเคต อปจารชฌานาธคมโต โอรภาเค ฯ อปรภาเคต ตโต อทธ ฯ ตสส โวมสสกตาต โย ปพพภาเค อสปปาย เสวตวา อปรภาเค


วสทธมคค สวณณนาย อสปปายเสว ตสส ทกขาปฏปทา ขปปาภ า อตรสส สขาปฏปทา ทนธาภ า โหต เอว ปมจตตถาน โวมสสกตาย ทตยตตยาต อตโถ ฯ อกตปลโพธปจเฉทสส สปรพนธตาย ปฏปทา ทกขา โหต อตรสส สขา ฯ อสมปาทตอปปนาโกสลลสส าณสส อวสทตาย ทนธา อภ า โหต วสทตาย ขปปา อภ า ฯ ตณหาอวชชาวเสนาต ตณหาอวชชาน อภภวานภภววเสน ฯ สมถวปสสนาธการวเสนาต สมถวปสสนาส อสโต สโต จ อธการสส วเสน ฯ ตณหาย สมาธสส อชปฏปกขตตา สา สมถปฏปทาย ปรพนธนต อาห ตณหาภภตสส ห ทกขาปฏปทา โหตต ฯ อภภโว จสสา อตรกเลเสห อธกตาย ฯ อนภภตสส ตณหายาต อธการโต เวทตพพ ฯ ตถา อวชชา ป าย อชปฏปกขาต ตทภภตสส ทนธาภ ตา วตตา ฯ อกตาธกาโรต ภวนตเร อกตปรจโย ฯ ยถา ปคณ กตวา วสฏคนโถ อปปมตตเกน ปโยเคน สปปวตตวาจคคโตว โหต เอว ปพเพ กตปรจยสส ภาวนา อปปกสเรเนว อชฌตต อาห กตาธการสส สขาต ฯ สวาย อกโต กโต จ อธกาโร สมถนสสโต ปฏปทาย วตโต สมาธปปธานตตา ปฏปทาย ฯ วปสสนานสสโต อภ าย าณปปธานตตา อปปนาย ฯ กเลสนทรยวเสนาต ตกขาตกขาน กเลสนทรยาน วเสน ฯ เตนาห ตพพกเลสสสาตอาท ฯ ตตถ กเลสา กามจฉนทาทโย ฯ อนทรยาน สทธาทน ฯ ยถาวตตา


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา ปฏปทาภ า ปคคลาธฏานาต ธมมนทเทสมป ปคคลาธฏานมเขน ทสเสต โย ปคคโลตอาท วตต ฯ [๑๐๕] อปปคโณต น สภาวโต วสภาว อปาปโต ฯ เตนาห อปรชฌานสส ปจจโย ภวต น สกโกตต ฯ อย ปรตโตต อย สมาธ อปปานภาวตาย ปรตโต ฯ อวฑฒเตต เอกงคลทวงคลมตตมป น วฑฒเต ฯ ยถาอปฏ เต อารมมเณ เอกงคลมตตมป ห วฑฒต อปปมาณเมวาต วทนต ฯ ปคโณ สภาวโตต วตวา อปรชฌานสส ปจจโย ภวต สกโกตต อมนา ยถา ปคโณป อปรชฌานสส ปจจโย ภวต อสกโกนโต สมาธ ปรตโตเยว โหต น อปปมาโณ เอว าณตตรสส เอกาสเน- เนว อปรชฌานนพพตตเนนาต สภาวโตป อปรชฌานสส ปจจย- ภาวสงขาตาย สภาวตกจจสทธาย๑ อปปมาโณเตวว วจจต ฯ อปเร ปน สเจ สภาวโต ปคโณ วสภาว ปตโต อปรชฌา- นสส ปจจโย อโหนโตป อปปมาโณเอว ปมาณกราน ราคาท- ปฏปกขาน สวทรภาวโตต วทนต ฯ วตตลกขณโวมสสกตายาต โย อปปคโณ อปรชฌานสส ปจจโย ภวต น สกโกต วฑฒเต อารมมเณ ปวตโต อย ปรตโต อปปมาณารมมโณ โย ปน ปคโณ อปรชฌานสส ปจจโย ภวต สกโกต อวฑฒเต อารมมเณ ปวตโต อย อปปมาโณ ปรตตารมมโณต เอว ปมจตตถ- สมาธน วตตลกขณสส โวมสสกภาเวน ทตยตตยสมาธสงคาหโก ๑. สภาวตกจจสทธยาต ม เ ฯ วมสตพพ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย โวมสสกนโย เวทตพโพ ฯ [๑๐๖] ตโตต ตโต ปมชฌานโต อทธ ฯ วรตตปปตกนต อตกกนตปปตก วา ชคจฉตปปตก วา ฯ อวยโว สมทายสส องคนต วจจต เสนงครถงคนตอาทส วยาต อาห จตนน ฌานาน องคภตา จตตาโร สมาธต ฯ หาน ภชตต หานภาคโย ฯ หานภาโค วา เอตสส อตถต หานภาคโย ปรหานโกฏาสโกต อตโถ ฯ อาลยสส อเปกขาย อปรจจชนโต ต ภชตต ตภาคโย ฯ วเสส ภชตต วเสสภาคโย ฯ ปจจนกสมทาจารวเสนาต ตสส ตสส ฌานสส ปจจนกาน นวรณวตกกวจาราทน ปวตตวเสน ฯ ตทนธมมตายาต ตทนรปตาภตาย สตยา ฯ สณานวเสนาต สณหนวเสน ปตฏานวเสน ฯ สา ปน ตทสสาทสงขาตา ตทสสาท- สมปยตตกขนธสงขาตา วา มจฉาสตต สมโมหวโนทนย วตต ฯ ตตถ สาเปกขสส อปรวเสส นพพตเตต อสกกเณยยตตา อวคต- นกนตกา ตตปรหรณสตตป วตต วฏฏต ฯ เอว จ กตวา สตยา วา นกนตยา วาต วกปปวจน จ ยตต โหต ฯ วเสสา- ธคมวเสนาต วเสสาธคมสส ปจจยภาววเสน ฯ วเสส อธคจฉต เอเตนาต วเสสาธคโม ตสส วเสน ฯ นพพทาสหคต ส า- มนสการสมทาจารวเสนาต อาทนวทสสนปพพงคมนพพนทน าณ- สมปยตตส าย จ อาโภคสส จ ปวตตวเสน ฯ นพเพธภาคยตาต สจจาน นพพชฌนปกขกตา วปสสนาย สวตตตต อตโถ ฯ กามสห-


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา คตาต กามารมมณา กามส าห วา โวกณณา ฯ อวตกกสห- คตาต กถนน โข เม อวตกก ฌาน ภเวยยาต เอว อวตกการมมณา อวตกกวสยา ฯ กาม จาย ปมสส ฌานสสาตอาทโก ปาโ ป าวเสน อาคโต สมาธสสาป ปเนตถ สงคโห อตเถวาต อทาหรณสส สาตถกต ทสเสต ตาย ปน ป าย สมปยตตา สมาธป จตตาโร โหนตต เตส วเสน เอว วตตนต อตโถ ฯ ภาวนามยสส สมาธสส อธาธปเปตตตา อปจาเรกคคตา กามาวจโร สมาธต วตต ฯ อธปต กรตวาต ฉนทวโต เจ สมาธ โหต มยหเอว โหตต ฉนท อธปต ฉนท ธร เชฏก ปพพงคม กตวา ฯ ลภต สมาธนต เอว ย สมาธ ลภต อย วจจต ฉนทสมาธ ฉนทาธปต สมาธต อตโถ ฯ เอว วรยสมาธ- อาทโยป เวทตพพา ฯ [๑๐๗] จตกเกต จตกกวเสน สมาธปปเภทนทเทเส ฯ อ ตถ สมปโยควเสน วจาเรน สห วตตมาโน วตกโก ป จกนเย ทตยชฌาเน วโยชโตป น สฏ วโยชโตต เตน สทธเยว วจารสมตกกม ทสเสต วตต วตกกวจาราตกกเมน ตตยนต ฯ ทวธา ภนทตวา จตกกเภเท วตต ทตย ฌานนต โยชนา ฯ ป จฌานงควเสนาต ป จนน ฌานาน องคภาววเสน ฯ สมาธสส ป จวธตา เวทตพพา ฯ วภงเคต าณวภงเค ฯ ตตถ ห ฌานวโมกขสมาธ-


วสทธมคค สวณณนาย สมาปตตน สงกเลสโวทานนต เอตถ สงกเลสนตอาท วตต ฯ ตตถ หานภาคโย ธมโมต อปปคเณห ปมชฌานาทห วฏ ตสส ส ามนสการาน กามาทอนปกขนทน ฯ วเสสภาคโย ธมโมต ปคเณห ปมชฌานาทห วฏ ตสส ส ามนสการาน ทตยช- ฌานาทอนปกขนทน ฯ เตนาห ปมสส ฌานสส ลาภนตอาท ฯ ตสสตโถ อปปคณสส ปมสส ฌานสส ลาภนต ฯ ต ตโต วฏ ต อารมมณวเสน กามสหคตา หตวา ส ามนสการา สมทาจรนต โจเทนต ตทนต ฯ ตสส กามานปกขนทาน ส า- มนสการาน วเสน สา ปมชฌานป า หายต ตสมา หานภาคน ป า ฯ อวตกกสหคตาต อวตกก ทตย ฌาน สนตโต ปณตโต มนสกโรโต อารมมณวเสน อวตกกสหคตา สมทาจรนต ฯ ปคณปมชฌานโต วฏ ต ทตยชฌานาธคมตตาย โจเทนต ตทนต ตสส ทตยชฌานานปกขนทาน ส ามนสการาน วเสน ปมชฌานป า วเสสภตสส ทตยชฌานสส อปปตตยา ปทฏานตาย วเสสภาคน ป า ฯ ตสมปยตโต สมาธ อธาธปเปโต ฯ อมนา นเยนาต อมนา ปมชฌาเน วตเตน วธนา ฯ ทตยชฌานาทสป หานภาคยธมโม วเสสภาคยธมโม จ เวทตพโพ ฯ อรยมคคสมปยตโตต โลกตตรอปปมาณอปรยาปนนคคหเณน โลกเยห อสาธารณโต สปปตกาทคคหเณน สาธารณโต จ อรยมคคสมปยตโต สมาธ วตโต ฯ ภาวโตว โหต ป าย


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา สมปยตตตตา ฯ ตนต อรยมคคสมาธ ฯ วสนต ป าภาวนาย วส กตวา น วทาม ฯ [๑๐๘] กมมฏานภาวน ปรพทธต อปโรเธต ปวตตต น เทตต ปลโพโธ รการสส ลการ กตวา ปรพนโธต อตโถ ฯ อปจฉนทตวาต สมาปเนน สงคหเณน วา อปรนธตวา อปลโพธ กตวาต อตโถ ฯ อาวสนต เอตถาต อาวาโส ฯ ปรจเฉทวเสน เวณยต ทสสตต ปรเวณ วหาเร ภกขน ต ต วสนฏาน ฯ สวาย อาวาโส ฯ นวกมมาทสต อาทสทเทน อาวาสสส ตท อภพทธการณ สงคณหต ฯ การเณนาต ฉายทกสมปนน สลภภกขนต- อาทนา การเณน ฯ อเปกขวาต สาลโย ฯ ตตราต ตสม ปลโพธาภาเว ฯ [๑๐๙] ปาจนขณฑราชนต ปรตถมทสาย ปพพตขณฑาน อนตเร วนราชฏาน ฯ นามาต อมนา ตสส ปเทสสส อย สม าต ทสเสต ฯ ปฏสามตเมวาต นจจกาล ปฏสาเมตวาว วหารโต นกขมามต ทสเสต ฯ ธาตนธานฏานนต กายพนธน- ธมมกรกนหานสาฏกอกขกธาตสงขาตาน ปรโภคสรรธาตน นทห- ตฏาน ฯ อทสสส อย เถโร วย อลคคจตตสส ฯ เอเตน ภกขนา นาม อาวาเส เอวรเปน ภวตพพนต โอวาโท ทนโน โหต ฯ อโต ปเรสป วตถส เอเสว นโย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๑๑๐] กลนต กลคคหเณน กลมนสสาน คหณ คามคคหเณน คามวาสน วย ฯ อปฏากกลมปต ปสทเทน ปเคว าตกลนต ทสเสต ฯ อทเทสตถนต อททสาปนตถ ปา อททสาเปตวา สชฌาย- ตนต อตโถ ฯ อเธวาต อมสมเยว ปเทเส ยตถกตถจ วหาเรต อตโถ ฯ ต วหารนต ต โกรนทกวหาร ฯ อปคโตต วสส อปคโต ฯ สทาต คตกาลโต ปภต วเสสโต ปวารตทวสโต ปฏาย สพพทา ทวเส ทวเส ฯ ปรเทวมานาต ตนต วปปล- ปนวเสน ววธ ปรเทวนต ฯ สพพ ปวตตนต อตตนา ตตถ ทฏกาลโต ปฏาย ปจจาสมาคมปรโยสาน ทหรสส สพพ ปวตต ฯ กายสกขนต ปสส อมนต สมมขา ปฏคคาหก กตวา ฯ รถวนต- ปฏปทนต ทสกถาวตถกตตนปพพก รถวนตปมาห วภาวต รถวนต- สตเต อาคต สตตวสทธปฏปท ฯ นาลกปฏปทนต โมเนยยนเต อป สสนตอาทนา๑ สตถารา นาลกตเถรสส เทสตปฏปท ฯ ตวฏฏกปฏปทนต มล ปป จสงขายาตอาทนา๒ ภควตา เทสตปฏปท ฯ ตตถ ห ยถากกม น มน คามมาคมม กเลส สหสา จเร ฆาเสสน ฉนนกโถ น วาจ ปยตต ภเณ๓

คาเม จ นาภสชเชยย ลาภกมยา ชน น ลปเยยยาต๔ ๑. ข. ส. ๒๕/๔๗๐ ฯ ๒. ข. ส. ๒๕/๕๑๓ ฯ ๓. ข. ส. ๒๕/๔๗๑ ฯ ๔. ข. ส. ๒๕/๕๑๖ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา เอวมาทกา ปรมปปจฉกถา อาคตา ฯ จตปจจยสนโตสภาวนารามตา- ทปกนต จวราทส จตส ปจจเยส สนโตสสส ภาวนารามตาย จ ปกาสก ฯ [๑๑๑] ลพภตต ลาโภ ฯ เตนาห จตตาโร ปจจยาต ฯ มหาปรวาเรต วปลปรวาเร ฯ ปณฑปาต ตาว ททนตา พทธปชา- ปตตจวราทน ตสส ปรวาราน กตวา เทนต ฯ ตถา จวราท- ทาเนป ฯ พาหลลกปณฑปาตกาต ปณฑปาตกา หตวา ปจจยพาหลลกา ฯ วทนตต ปรมทวเส ภกขาย อาหณฑนกาเล ยถาสต วทนต ฯ นจจพยาวโฏ อปาสกาทน สงคณหเน ฯ [๑๑๒] ตสสาต คณสส ฯ โสต คณปลโพโธ ฯ เอวนต อทาน วจจมานากาเรน ฯ คณวาจกสส ปรเยสนมป ลหกเมว อจฉตพพนต อาห โยชนโต ปร อคนตวาต ฯ อตตโน กมมนต สมณธมมมาห ฯ กตากเตต กเต จ อกเต จ กมเม ชานนวเสน อสสกก อาปชชตพพ ฯ กตากเตต วา อปปเก จ มหนเต จ ปกเต ยถา ผลาผเลต ฯ สเจ พห อวสฏนต สมพนโธ ฯ ภารหารา สงฆกจจปรณายกา ฯ [๑๑๓] ปพพชชาเปกโขต สหฬทเป กร กลทารกาน ปพพชชา อาวาหววาหสทสา ตสมา ต ปรจฉนนทวส อตกกเมต น สกกา ฯ สเจ ต อลภนโต น สกโกต อธวาเสตนตอาทนา สมาปเนน


วสทธมคค สวณณนาย ปลโพธปจเฉโท วตโต ฯ พยตเรกโต ปน สเจ ต อลภนโต น สกโกต อธวาเสต อร ปวสตวา สมณธมโมว กาตพโพต อยมตโถ ทสสโตต สงคหเณน ปลโพธปจเฉโท เวทตพโพ ฯ เอส นโย เสเสสป ฯ ตถาต ยถา อปชฌาโย คลาโน ยาวชว อปฏาตพโพ ตถา อปสมปาทตอนเตวาสโก อตตโน กมมวาจ วตวา อปสมปาทโต ฯ [๑๑๔] โยโกจ โรโคต มลภโต อนพนโธ วา อตตโน อปปนโน ฯ อนมตคเคต อนอนมตคเค อนาทมต ฯ คนโถต อมนา คนถปลโพโธ อธ วตโตต อาห ปรยตต- ปรหรณนต ฯ สชฌายาทหต สชฌายธารณปรจยปรปจฉาทห ฯ อตรสสาต อพยาวฏสส ฯ ยสส คนถธร วสสชเชตวา ตสสาป คนโถ วตตเตว น ตสส คนโถ ปลโพโธ ยถา ตมห ตมห วตถมห อาคตเถราน นาป สพเพน สพพ อคนถปปสตสส ฯ มชฌมปณณาสโก อาคจฉต สตตปปเทสาน วาราน จ สทสตาย พยามยหนโต ฯ ปน น โอโลเกสสามต กมมฏาน คเหตวา คนถธร วสสชเชมต อตโถ ฯ [๑๑๕] คามวาสกตเถเรหต อนราธปรวาสห ฯ อนคคเหตวาต อคคเหตวา ตตถ ปรจย อกตวา ฯ ป จนกายมณฑเลต ทฆาคมาทเก ป จนกาเย สกขตปรสาย ฯ ปรวตเตสสามต วณณยสสาม ฯ สวณณเภรนต เสฏเภร ฯ กตมาจรยาน อคคโหต


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา กตเมส อาจรยาน อคคโห ฯ เกน ปรวตตยตต อธปปาโย ฯ อาจรยมคโคต อาจรยาน กถามคโค ฯ อตตโน อาจรยานนต อตตโน กเถต ยตตาน อาจรยาน ฯ สวนจฉตา สพพา ตปฏกปรยตต เอกสม อตถต สพพปรยตตโก เตปฏโกต อตโถ ฯ ปเ นสนโน ตโต โอตรตวา ภมย ตฏฏกาย นสทตวา ฯ คตกสสาต ปฏปตตคมเนน คตสส ทฏสจจสส ฯ จวร ปารปตวาต อาจรยสส อปจตทสสนตถ ปรมณฑล จวร ปารปตวา ฯ สาเถยยา- ภาวโต อช ฯ การณาการณสส ชานนโต อาชานโย ฯ [๑๑๖] โปถชชนกาต ปถชชเน ภวา ฯ ทปปรหารา พหปรสสยตาย ฯ ตถาห สา อตตานเสยยกทารโก ตรณสสส จ นทสสตา ฯ วปสสนาย ปลโพโธ สมถยานกสส น วปสสนา- ยานกสส ฯ8 เยภยเยน ห ฌานลาภ สมถยานโกว โหต วปสสนา- สขโต ฯ อตเรนาต สมถตถเกน ฯ อวเสสา นว ปลโพธา ฯ กมมฏาเน นยตโต กมมฏานโก ภาวนมนย ชนโต ฯ เตน กมมฏานเกน ฯ ปรจฉนทตวาต อมสม วหาเร สพเพ ภกขต เอว ปรจฉนทตวา ฯ สหวาสน มทจตตตนต อตตน มทจตตต ชเนต ฯ อย จ สหวาสน จตตมททวชนนาทอตโถ มนสสาน ปโย โหตต๑ อาทนยปปวตเตน เมตตานสสสตเตน ทเปตพโพ ฯ อโนลนวตตโก โหต สมมาปฏปตตย ฯ ทพพานป อารมมณาน ๑. อง. เอกาทสก. ๒๔/๓๗๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปเคว อตราน ฯ สพพตถ สพพสม สมณกรณเย สพพสม วา กมมฏานานโยเค ปพพาเสวนวเสน อตถยตพพ ฯ โยคสส ภาวนาย อนย ชน อนโยโค ฯ ตเทว กรณยฏเน กมม ตสส โยคานโยค- กมมสส าน นพพตตเหต ฯ นจจ ปรหรตพพตตาต สพพตถก- กมมฏาน วย เอกทาว อนย ชตวา สพพกาล ปรหรณยตตา อนย ชตพพตตา ฯ [๑๑๗] เอวมาทคณสมนนาคตนต ปยภาวาทห คเณห สมปนน ฯ กลยาณมตโต ห สทธาสมปนโน โหต สลสมปนโน สตสมปนโน จาคสมปนโน วรยสมปนโน สตสมปนโน สมาธสมปนโน ป า- สมปนโน ฯ ตตถ สทธาสมปตตยา สททหต ตถาคตสส โพธ กมมผล จ เตน สมมาสมโพธยา เหตภต สตเตส หเตสต น ปรจจชต ฯ สลสมปตตยา สตตาน ปโย โหต ครภาวนโย โจทโก ปาปครห วตตา วจนกขโม ฯ สตสมปตตยา สจจปฏจจ- สมปปาทาทสยตตาน คมภราน กถาน กตตา โหต ฯ จาคสมปตตยา อปปจโฉ โหต สนตฏโ ปววตโต อสสฏโ ฯ วรยสมปตตยา อารทธวรโย โหต อตตหตปรหตปฏปตตย ฯ สตสมปตตยา อปฏ ตสต โหต ฯ สมาธสมปตตยา อวกขตโต สมาหตจตโต ฯ ป าสมปตตยา อวปรต ปชานาต ฯ โส สตยา กสลากสลาน ธมมาน คตโย สมนเนสมาโน ป าย สตตาน หตาหต ยถาภต ชานตวา สมาธนา ตตถ เอกคคจตโต


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา หตวา วรเยน สตเต อหตา นเสเธตวา หเต นโยเชต ฯ เตน วตต ปโย ฯเปฯ นโยชเยต เอวมาทคณสมนนาคตนต ฯ ต ปน กลยาณมตต ปรมกกสคต ทสเสต มม หตอาท วตต ฯ [๑๑๘] การณภาว โยคกมมสส ปกาเสต อตตาน ปฏปตตยา อโมฆภาวทสสเนน สมตเตชนาย สมปหสนาย จ ฯ นน กเถต ปเวณปาลนตถนต อธปปาโย ฯ เอวรโปต เปสโล หตวา พหสสโต ฯ ตนตธโรต สตตธโร ฯ ตตถ เกหจป อสหโร ฯ วสานรกขโกต พทธานพทธวสสส อนรกขโก ฯ ปเวณปาลโกต ปเวณยา อาจรยคคหณสส อนปาลโก ฯ อาจรยมตโกต อาจรย- มตย นยตโต ตสสา อนตวตตนโต ฯ น อตตโน มต ปกาเสต กเถตต นอตตโนมตโก อตตโน มต ปคคยห วตตา น โหตต อตโถ ฯ ปพเพ วตตขณาสโวตอาท เอกจจขณาสวโต พหสสโต กมมฏานทาเน เสยโยต ทสสนตถ อารทธ ฯ ตตถ ปพเพ วตตขณาสวาทโยต ย กมมฏาน คเหตกาโมต- อาทนา วตตขณาสวาทกา ฯ อคคหปรปจฉาน วโสธตตตาต อคคเหตพพโต อคคโหต ลทธนามาย กมมฏานปการาย ปาลยา ตทตถปรปจฉนโต ปรปจฉาต ลทธสม าย อตถสวณณนาย จ วเสสโต โสธตตตา นคมพ นชฏ กตวา คหตตตา ฯ อโตจโตจ สตต การณ จ สลลกเขตวา ป จสป นกาเยส อโตจโตจ ตสส ตสส กมมฏานสส อนรป สตตปท เจว สตตานคต ยตต จ


วสทธมคค สวณณนาย สฏ อปลกเขตวา ฯ สปปายาสปปาย โยเชตวาต ยสส กมมฏาน อาจกขต ตสส อปการานปการ ยตตมคคเนน โยเชตวา สมาทาย วา สมมเทว หทเย เปตวาต อตโถ ฯ มหามคค ทสเสนโตต กมมฏานวธ มหามคค กตวา ทสเสนโต ฯ สพพตถาต ตตถ ตตถ วหาเร ฯ วตตปฏปตต กรมาเนนาต ปวฏกาเล อาคนตกวตต นกขมนกาเล คมกวตตนต ยถารห ตนต วตต ปเรนเตน ฯ สพพปารหารยเตลนต สพเพส องคาน สพเพส วา ภกขน อตถาย ปรหรตพพเตล ฯ เปมต อนชานาปน ฯ ยนต สมมาวตต ป ต- ตนต สมพนโธ ฯ เอกทวส สาย วสชชเตนาปต โยชนา ฯ อาโรเจตพพ อาคมนการณ ฯ สปปายเวลา สรรจตตาน กลลสมโย ฯ [๑๑๙] สนตาเน ราคสส อสสนนภาเวน จรณ ปวตต ราคจรยา ฯ สา สสสตาทโย วย ทฏพพา ฯ ตถา โทสจรยาทโย ฯ สสคโค สมปโยคารหวเสน เวทตพโพ ยถา ราคโมหจรยา โทสโมหจรยาตอาท ฯ สนนปาโต เอกสนตตปรยาปนนตาวเสน ยถา ราคโทสจรยา ราคโทสโมหจรยาตอาท ฯ อมาเอว ห สนธาย อปราป จตสโสต วตต ฯ ตถาต ยถา ราคาทน ตถา สทธาทน สสคคสนนปาตวเสน สทธาพทธจรยา สทธาวตกกจรยา พทธวตกก- จรยา สทธาพทธวตกกจรยาต อมา อปราป จตสโส ฯ [๑๒๐] เอวนต สสคคสนนปาตวเสน ฯ สสคคนต สสชชน มสสกรณ ราคสทธาจรยา โทสสทธาจรยาตอาทนา ฯ อเนกาต


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา เตสฏ ตโต อตเรกาป วา ฯ ตา ปน อสมโมหนเตน สยตตสตต- ฏกาย วตถารโต ทสสตาต ตตถ วตตนเยน เวทตพพา ฯ ปกตต อมนา อสตปฏปกขภาวนาย ตตถ ตตถ สนตาเน จรยาย สภาว- ภตต ทสเสต ฯ อสสนนตา อ ธมเมห ราคาทน อธกตา ยโต ราคจรตาทน ปจจยสมวาเย ราคาทโย พลวนโต โหนต อภณห จ ปวตตนต ฯ ตาส วเสนาต ฉนน มลจรยาน วเสน ฯ ฉเฬว ปคคลา โหนต อ ถา อเนเก ปคคลา สย ตถา จ สต อธปเปตตถ- สทธ จ น สยาต อธปปาโย ฯ สทธา พลวต โหต ราคสสนเน สนตาเน ตทนคณสส ธมมสส นโยคโต อธกภาวสมภวโต ฯ เตนาห ราคสส อาสนนคณตตาต ฯ สเนหปรเยสนาปรจจชเนห สภาคธมมตตาต อตโถ ฯ สภาโค ห ทเรป อาสนเนเยวาต สภา- คตาลกขณมธ อาสนนคคหณ ฯ ตตถ สทธาย สนยหน ปสาทวเสน อกาลสสย อลขตา ราคสส มนร ชนวเสน สทธาย ปรเยสน อธมจจนวเสน ตนนนนตา ราคสส ตณหายนวเสน สทธาย อปรจจชน โอกปปนวเสน อนปกขนทน ราคสส อภสงควเสนาต เอว ภนนสภาวานมป เตส ยถา อลขตาทสาม เน สภาคตา เอว ตสมงคนมป ปคคลานนต อาห ราคจรตสส สทธาจรโต สภาโคต ฯ ป า พลวต โหต โทสสสนเน สนตาเน ตทนคณสส ธมมสส นโยคโต อธกภาวสมภวโต ฯ เตนาห โทสสส อาสนน- คณตตาต ฯ อนลลยนปรเยสนปรวชชเนห สภาคธมมตตาต อตโถ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตตถ ป าย อารมมณสส อนลลยน ตสส ยถาสภาวาว- โพธวเสน วสสฏตา ฯ โทสสส ปน พยาปชชนวเสน ป าย ปรเยสน ยถาภตโทสปวจโย โทสสส อภตโทสนชคสส๑ ป าย ปรวชชน นพพนทนาทวเสน าณตราโส โทสสส อหตาธานวเสน ฉฑฑนนต เอว ภนนสภาวานมป เตส ยถา อนลลยนาทสา- ม เน สภาคตา เอว ตสมงคนมป ปคคลานนต อาห โทส- จรตสส พทธจรโต สภาโคต ฯ อนตรายกรา วตกกาต มจฉา- วตกกา มจฉาสงกปปา อปปชชนต โมหสสนเน สนตาเน ตทนคณสส ธมมสส เยภยเยน ปวตตสมภวโต ฯ ตถา วตกกสส ลหปร- วตกกน ฯ เตนาห โมหสส อาสนนลกขณตตาต ฯ อนวฏานา- จ จลภาเวห สภาคธมมตตาต อตโถ ฯ ตตถ วตกกสส อนวฏาน ปรกปปวเสน วปผารตาย โมหสส สมมฬหตาวเสน พยากลตาย ตถา วตกกสส ลหปรวตกกเนน ตทงคจลตาย จ จลตา โมหสส อโนคาฬหตายาต เอว ภนนสภาวานมป เตส ยถา อนวฏานาท- สาม เน สภาคตา เอว ตสมงคนมป ปคคลานนต อาห โมห- จรตสส วตกกจรโต สภาโคต ฯ [๑๒๑] ตณหา ราโคเยว สภาวโต ตสมา ราคจรยา- วนมตตา ตณหาจรยา นตถต อตโถ ฯ ตสมปยตโตต เตน ราเคน สมปยตโต ฯ โทสาทโย วย เตน วปปยตโต นตถต อธปปาโย ฯ ตทภยนต ตณหามานทวย ฯ นาตวตตตต สภาวโต สมปโยควเสน ๑. อภตโทสนชคสสสาต ม เ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา จ น อตกกมตวา วตตต ฯ กาม เจตถ ยถา ราคโทเสห สมปโยควเสน สห วตตมานสส อสสนนตาวเสน วส จรยาภาโว น เกวล โมหสเสว ตถา สทธาพทธวตกกาน เอว ราเคน สตป สมปโยเค มานสสาป วส จรยาภาโว ยตโต สยา เอว สนเตป ราคปฏฆมานทฏ วจกจฉาวชชาน วย อนสยฏโ อเมส ราคาทนเยว อาเวณโก จรยฏโต ฯ นตเถว มานจรยา ยโต จรยา ปกตต วตต ปกต จ สภาโวต ฯ เอเตเนว ทฏ ยาป วส จรยาภาวาภาโว สวณณโตต ทฏพโพ ฯ อฏกถาย ปน โมห- จรยนโตคธาว ทฏ จรยาต ทสเสต โมหนทานตตา จาตอาท วตต ฯ ตตถ จสทเทน สมปโยค สมจจโนต โมหนทานตตา โมหสมปยตตตตา จาต ฯ ก สปปายนต กทส เสนาสนาทสปปาย ฯ ปพพาจณณ ปรมชาตส อาจรต ฯ เอกจเจต อปตสสตเถร สนธายาห ฯ เตน ห วมตตมคเค ตถา วตต ฯ ปพเพ กราต กรสทโท อรจสจนฏโ ฯ อฏปปโยโค มนาปกรยา ฯ สภกมมพหโล เยภยเยน โสภณ- กมมการ ฯ น สพเพ ราคจรตาเอว โหนต อลทธานมป ปพเพ อฏปปโยคสภกมมพหลตาสมภวโต สคคา จวตวา อธปปตต- สมภวโต๔ จ ฯ เอเตน อสต ปพพเหตนยาเม ยถาวตตการณมตเตน น เตส ลทธตา ลทธภาวเหตกา จ ราคจรยาต อมมตถ ทสเสต ฯ อตเรต เฉทนาทกมมพหลา นรยาทโต อธปปนนา จ น สพเพ โทส-


วสทธมคค สวณณนาย โมหจรตาเอว โหนตต โยชนา ฯ อธาป ยถาวตตการณสส โกธน- ภาเว มฬหภาเว จ อเนกนตกตตา โทสโมหจรตตายป อเนกสกตา เวทตพพา ฯ ธาตน อสสทนยาโม ยท ปมาณโต โส นตถ ฯ อถวา ฯ สามตถยโต โสป เอกสโก น อปลพภตต ทสเสนโต อาห ยถาวตเตเนว นเยน อสสทนยโม นาม นตถต ฯ ตตถ ยถาวตเต- เนวาต ทวนน ปน ธาตนนตอาทนา วตตปปกาเรเนว ฯ โทสนยเมต เสมหาทโทสาธกตาย ราคาทจรโต โหตต โทสวเสน จรยานยเม ฯ เสมหาธโก ราคจรโตต วตวา ปน เสมหาธโก โมหจรโตต วาตาธโก โมหจรโตต วตวา ปน วาตาธโก ราคจรโตต วตตตตา ตมป โทสวเสน นยมวจน ปพพาปร วรทธเมว ฯ อปรจฉนน- วจนนต ปรจเฉทการกาย ป าย น ปรจฉนทตวา วตตวจน อนปปรกขตวจนนต อตโถ ฯ [๑๒๒] อสสทกตตเนต วปากกถาย คหตอสสทกตตเน ฯ ปพพเหตนยาเมนาต ปรมภเว ปวตตโลภาทเหตนยาเมน ฯ นยาโมต จ เตสเยว โลภาทน ปฏนยโต ลพภนาทสภาโว ทฏพโพ ฯ โลโภ อสสโท เอเตสนต โลภสสทา อสสนนโลภา โลภาธกาต อตโถ ฯ อโมหสสทา จาต เอตถ จสทโท สมปณฑนฏโ ฯ เตน เย อเม โลภสสทตาทน ปจเจก โวมสสกโต จ จททสปปเภทา อจฉตา เต อนวเสสโต สมปณเฑต ยถาวตเตส ฉเสวว เตส อนโตคธตตา ฯ ผลภตา เจตถ โลภสสทตาทโย ทฏพพา ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา อทาน ต เนส โลภสสทตาทน ปจเจก โวมสสกตาทวภาเคน ทสเสต ยสส หตอาท อารทธ ฯ กมมายหนกขเณต กมมกรณ- เวลาย ฯ โลโภ พลวาต โลโภ ตชชาย ปจจยสามคคย สามตถยโต อธโก โหต ฯ อโลโภ มนโทต ตปปฏปกโข อโลโภ ทพพโล ฯ กถ ปเนเต โลภาโลภา อ ม อชวปจจนกภตา เอกกขเณ ปวตตนตต ฯ น โข ปเนต เอว ทฏพพ เอกกขเณ ปวตตนตต ฯ นกนตกขณ ปน อายหนปกขยเมว กตวา เอว วตต ฯ เอเสว นโย เสเสสป ฯ ปรยาทาตนต อภภวต น สกโกต ฯ โย ห เอว สนทร เอว วปล เอว มหคฆ จ น สกกา ทาตนตอาทนา อมตตจาคตาทวเสน ปวตตาย เจตนาย สมปยตโต อโลโภ โส สมมเทว โลภ ปรยาทาต น สกโกต ฯ โทสโมหาน อนปปตตยา ตาทสปจจยลาเภน จ อโทสาโมหา พลวนโต ฯ ตสมาต โลภา- โทสาโมหาน พลวภาวโต อโลภโทสโมหาน จ ทพพลภาวโตต วตตเมว การณ ปจจามสต ฯ โสต ตสมงค ปคคโล ฯ เตน กมเมนาต เตน โลภาทอปนสสยตตา กสลกมมนา ฯ สขสโลต สขโล ฯ ตเมวตถ อกโกธโนต ปรยาเยน วทต ฯ ปรมนเยเนวาต ปพเพ วตตนยานสาเรน ฯ มนทา อโลภาโทสา โลภโทเส ปรยาทาต น สกโกนต อโมโห ปน พลวา โมห ปรยาทาต สกโกตต เอว ตตถ ตตถ วาเร ยถารห อตเทสตโถ เวทตพโพ ฯ ทฏโต โกธโน ฯ ทนโธต มนทป โ ฯ สลโกต สขสโล ฯ เอตถ จ โลภวเสน โทส-


วสทธมคค สวณณนาย โมหโลภโทสโลภโมหโทสโมหโลภโทสโมหวเสนาต ตโย เอกกา ตโย ทกา เอโก ตโกต โลภาทอสสทวเสน อกสลปกเขเยว สตตวารา ตถา กสลปกเข อโลภาทอสสทวเสนาต จททสวารา ลพภนต ฯ [๑๒๓] ตตถ อโลภโทสาโมหา อโลภาโทสโมหา อโลภ- โทสโมหา พลวนโตต อาคเตห กสลปกเข ตตยทตยปมวาเรห โทสสสทโมหสสทโทสโมหสสทวารา คหตาเอว โหนต ตถา อกสล- ปกเข โลภาโทสโมหา โลภโทสโมหา โลภาโทสาโมหา พลวนโตต อาคเตห ตตยทตยปมวาเรห อโทสสสทอโมหสสทอโทสาโมหสสท- วารา คหตาเอวาต อกสลกสลปกเขส ตโย ตโย วาเร อนโตคเธ กตวา อฏเว วารา ทสสตา ฯ เย ปน อภเยส มสสตาวเสน โลภาโลภสสทวาราทโย อปเร เอกนป าสวารา ทสเสตพพา เต อลพภนโตเอว น ทสสตา ฯ น ห เอกสม สนตาเน อนตเรน อวตถนตร โลโภ จ พลวา อโลโภ จาตอาท ยชชต ฯ ปฏปกขวเสน วา ห เอเตส พลวทพพลภาโว สหชาตธมมวเสน วา ฯ ตตถ โลภสส ตาว ปฏกขวเสน อโลเภน อนภภตตาย พลวภาโว ฯ ตถา โทสโมหาน อโทสาโมเหห ฯ อโลภาทน ปน โลภาทอภภวนโต สพเพส จ สมานชาตยมภภยย ปวตตวเสน สหชาตธมมโต พลว- ภาโว ฯ เตน วตต อฏกถาย โลโภ พลวา อโลโภ มนโท อโทสา- โมหา พลวนโต โทสโมหา มนทาต ฯ โส จ เนส มนทพลวตาภาโว ปรมปนสสยโต ตถา อาสยสส ปรภาวตตาย เวทตพโพ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา โย ลทโธต วตโตต โย อสสทกตตเน ลทโธต วตโต ฯ อย อธ จรยาวจาเร ราคจรโต เวทตพโพ ฯ ทฏทนธาต ทฏโ ทนโธต จ วตโต ฯ ยถากกม โทสโมหจรตา ฯ ป วาต สาตสย สปป โ ยโต สทธาวตกเกส วชชมาเนสป พทธจรโตต วจจต ฯ อโลภาโทสาน พลวภาโว สทธปนสสยตาย วนา น โหตต อาห อลทธาทฏา ปสนนปกตตาย สทธาจรตาต ฯ อย จ นโย สาธารณโต วตโตต ฯ นพพตตตปพพเหตนยามวเสเนว พทธ- จรตาทเกป ทสเสต ยถา วาตอาท วตต ฯ ตตถ อโมหปรวาเรนาต อโมหปรกขตเตน ฯ อปนสสยโต สมปโยคโต จ ป าย อภสงขเตนาต อตโถ ฯ เสสปทตตเยป เอเสว นโย ฯ โลภาทนา โวมสสปรวาเรนาต เอตถ โลภโมหาทนา อ ม อวรทธโวมสสปรวาเรนาต อตโถ ฯ อวโรโธ จ ยคค- คาหวเสน อปปวตตยา เวทตพโพ ฯ ตถาห สทธานสารธมมา- นสารโคตตาน อ ม มป ภนนสภาวาเนว ฯ เอกเสน จ มสสกจรยาป สมปฏจฉตพพา ปพพเหตนยาเมน จรยาสทธโต ฯ ตถา เจว อสสทกตตน ปวตต ยถารห โลภาโลภาทน วปากสส ปจจยภาวโต ฯ เตนาห ปฏสมภทามคเค คตสมปตตยา าณ- สมปยตเต กตเมส อฏนน เหตน ปจจยา อปปตต โหต กสลกมมสส ชวนกขเณ ตโย เหต กสลา ตสม ขเณ ชาตเจตนาย สหชาตปจจยา โหนต เตน วจจต กสลมลปจจยาป สงขารา


วสทธมคค สวณณนาย นกนตกขเณ เทว เหต อกสลา ตสม ขเณ ชาตเจตนาย สหชาต- ปจจยา โหนต เตน วจจต อกสลมลปจจยาป สงขารา ปฏ- สนธกขเณ ตโย เหต อพยากตา ตสม ขเณ ชาตเจตนาย สหชาตปจจยา โหนต เตน วจจต นามรปปจจยาป ว าณ ว าณปจจยาป นามรปนตอาท๑ ฯ ปพพเหตนยาเมน จ ยถา ตเหตกสส ป าเวยยตตก น ตถา ทเหตกสส ฯ ยถา จ ทเหตกสส อต กตตพพตา เนปกก น ตถา อเหตกสส ฯ เอว โลภสสทาทโย ปคคลา ราคจรตาทโย โหนตต นฏเมตถ คนตพพนต ฯ ยถาวตตมตถ นคมนวเสน ทสเสต เอว โลภาทสต- อาท วตต ฯ ตตราต ตสม ปจฉาวจเน ฯ นโยต ชานนนโย ฯ ปคคลา- ธฏาเนน วตโตป อตโถ ธมมมเขเนว ป ายตต ธมมาธฏาเน- นาห จรยาโย วภาวเยต ฯ [๑๒๔] ปกตคมเนนาต อกตตเมน สภาวคมเนน ฯ จาต- รเยนาต จาตรภาเวน สงคาเรน ฯ อกกฏกนต อสมผฏมชฌ ฯ ขณนโต วยาต ภม ขณนโต วย ฯ อนกฑฒตนต ปาทนกเขปสมเย กฑฒนโต วย ปาท นกขปต เตนสส ปท อนกฑฒต ปจฉโต อ ฉต โหต ฯ ปรพยากลายาต ปรโต อาลฬตาย ฯ ฉมภโต วยาต วตถายนโต วย ฯ ภโต วยาต เกจ ฯ สหสานปฬตนต อคคปาเทน ปณหยา จ สหสาว สนน- ๑. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๔๐๗-๘ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา รชฌต ฯ ววฏจฉทสสาต วนวฏจฉทนสส ปหนกเลสสส ฯ อทมทส ปทนต ภควโต ปท ทสวา วทต ฯ ปาสาทกนต ปสาทาวห ฯ มธราการนต อฏาการ ฯ ถทธา- การนต ถมภตาการ ฯ อตรมาโนต นตรมาโน สณกนต อตโถ ฯ สโมธายาต สมมเทว โอธาย อวกขปตวา ฯ นปชชตวาต กายป- ปสารณลกขณาย นปชชาย เสยยาย นปชชตวา ฯ สยต นททายต ฯ ปกขตตกาโยต อวกขตตกาโย อวโส วย สหสา ปตตกาโย ฯ ทสสณานนต วรปสนนเวส ฯ วกขตตกาโยต อโตจโตจ ขตต- องคปจจงโค ฯ [๑๒๕] สมปรวตตกนต สมปรวตตตวา ฯ อาโลฬยมาโน วาลกากจวราน อากลยนโต ฯ นปณ มธร สม สกกจจการ ตส โกสลล สนทร อวสม อภสงขาร จ กรณสโล ฯ คาฬห ถทธ- วสมการต ถร อสถล วสม จ กรณสโล ฯ อปรจฉนน อปร- นฏ ต ฯ มขปรกนต มขสส ปรณ มหนต ฯ อรสปฏสเวทต น รสปฏสเวท ฯ ภาชเน สตถาน ฉฑเฑนโตต โภชนภาชเน สตถาน ฉฑเฑนโต ฯ มข มกเขนโตต พห มข มกเขนโต ฯ [๑๒๖] กลนตรโป วยาต ตสส อสหเนน เขทปปตโต วย ฯ อ าณเปกขายาต อ าณภตาย อเปกขาย ฯ อ าณ- สงขาตาย อเปกขายาต เกจ ฯ มายาทส ฯ สนตโทสปฏจฉาทน-


วสทธมคค สวณณนาย ลกขณา มายา ฯ อสนตคณปกาสนลกขณ สาเถยย ฯ อณณต- ลกขโณ มาโน ฯ อสนตคณสมภาวนามเขน ปฏคคหเณ อมตต - ตาลกขณา ปาปจฉตา ฯ สนตคณสมภาวนามเขน ปฏคคหเณ อมตต ตาลกขณา มหจฉตา ฯ สกลาเภน อสนตสสนลกขณา อสนตฏ ตา ฯ วชฌนฏเน สงค สงคารตานาครกภาวสงขาต กเลสสงค ฯ อตตโน สรรสส จวราทปรกขารสส จ มณฑนวเสน ปวตต โลลปป จาปลย ฯ เอวมาทโยต เอตถ อาทสทเทน อหรกาโนตตปปมทปปมาทาทโย สงคยหนต ฯ ปราปราธสส อป- นยหนลกขโณ อปนาโห ฯ ปเรส คณมกขนลกขโณ มกโข ฯ ปรสส คเณ ทสเสตวา อปเนนโต วย ยคคคาหลกขโณ ปลาโส ฯ ปรสมปตตอสยยนลกขณา อสสา ฯ อตตสมปตตนคยหนลกขณ มจฉรย ฯ อธ อาทสทเทน โทวจสสตาปาปมตตตาทน สงคโห ทฏพโพ ฯh อนสสาหสหนน ถน ฯ อรตวฆาโต มทธ ฯ เจตโส อวปสโม อทธจจ ฯ วปปฏสาโร กกกจจ ฯ สสโย วจกจฉา ฯ อโยนโส ทฬหคคาโห อาทานคคาหตา ฯ คหตสส มจฉาคาหสส ทพพเว ยตา ทปปฏนสสคคตา ฯ อธ อาทสทเทน มฏสจจอสมปช าทน สงคโห ทฏพโพ ฯ [๑๒๗] มตตจาคตาต วสฏจาคตา นสสงคปรจจาโค ฯ ยถา มายาทโย ตถา ปวตตา อกสลกขนธา ตถา อรยาน ทสสน-


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา กามตาทโย ตถา ปวตตา กสลกขนธา เวทตพพา ฯ ปสาทนยฏาน นาม วตถตตย ฯ สเวชนยฏานาน ชาตอาทน ฯ กสลานโยเคต กสลธมม- ภาวนาย ฯ เอว จ เอว จ กรสสามต กจจาน รตตภาเค ปร- วตกกน รตตธมายนา ฯ ตถาวตกกตาน เตส ทวสภาเค อนฏาน ทวาปชชลนา ฯ หราหร ธาวนาต อโต จโตจ ตตถ ตตถ อารมมเณ จตตโวสสคโค ฯ เตเนวาห อท ปเร จตตมจาร จารก เยนจฉก ยตถกาม ยถาสขนต๑ จตตมสส วธาวตต๒ จ ฯ ธมมปปวตตทสสนาทส จ ปาลย อฏกถาย จ อนาคตเมวาต น สกกา วตตนต สพพากาเรนาต วตต ฯ ก จ ก จ อาคตมป อตเถวาต ห อธปปาโย ฯ น สารโต ปจเจตพพนต วตวา ตตถ การณ ทสเสนโต ราคจรตสส หตอาทมาห ฯ อปปมาทวหารโนต ตตถ วนธายภาวปฏปชชเนน อปปมาทการโน ฯ ภนนลกขณา อรยาปถาทโยต จาตรเยน อจาตรเยน สณก สหสา จ คมนา- ทโย ฯ น อปปชชนตต น ยชชนต ฯ ปจฉตวา ชานตพพนต ธมมปปวตตอาท ปจฉตวา ชานตพพ สปปาย หต กเลสวฆาตต อตโถ ฯ อโธตเวทกนต อปรสทธปรกเขปเวทก ฯ ภมมฏกนต ภม- ตเลเยว อปฏหต อปรมตลรหต ฯ เอกโต โอณตสส ปพพตปาทสส ๑. ข. ธ. ๒๕/๕๘ ฯ ๒. ส. สคาถก ๑๕/๕๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เหฏาภาโค อกตภตตภมปรกมโม อกฏปพภาโร ฯ ชตกาภรตนต อโธมขาห โอลมพมานมขาห ขททกวคคลห ปรปณณ ฯ โอลคค- วลคคนต ฉนนภนน ฯ อชชงคล ลขทวสร๑ ฉายทกรหต ฯ สห- พยคฆาทภเยน สาสงก ฯ ทรปนต วรป ฯ ทพพณณนต อสนทร- วณณ ทสสณาน วา ฯ ชาลากาเรน กตปว ชาลปว ฯ สาณ วย ขรสมผสสนต สาณผลโก วย ทกขสมผสส ฯ ภารกภาเวน อนตรนตรา ตนนกรเณน จ กจฉปรหรณ ฯ อาณคณ กาหโตต อาณนา คณ ยา จ ปหตโสโภ ฯ อท ราคจรตสส สปปาย ฯ เอวมสส กเลสสมทาจาโร น โหตต อธปปาโย ฯ เอเสว นโย เสเสสป ฯ [๑๒๘] ทสามขนต ทสาภมข ฯ อพโภกาสาภมขนต อธป- ปาโย ฯ มหากสณนต มหนต กสณมณฑล ฯ เสส เสนาสนาทส ย วตตพพ โมหจรตสส ต โทสจรตสส วตตสทสเมว ฯ วตกก- วธาวนสเสว ปจจโย โหต ยถา ต อายสมโต เมฆยตเถรสส ฯ ทรมเขต ปพพตววเร ฯ ปรตตนต สปปสราวมตต ฯ ปเภท- ปรจเฉทโต นทานปรจเฉทโต วภาวนปรจเฉทโต สปปายปรจเฉทโตต ปจเจก ปรจเฉทสทโท โยเชตพโพ ฯ วภาวนาต อย ราคจรโตต- อาทนา ชานนวภาวนา ฯ [๑๒๙] เอกจจกสณานสสตฏานมตตสส ปสงเคน กถตตตา วตต น จ ตาว จรยานกล กมมฏาน สพพากาเรน อาวกตนต ฯ ๑. ลขทวสนนต ม เ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา สงขาตนทเทสโตต สงขาตาน จตตาลสายาต สงขยาตวเสน คหตาน อททฏาน นทเทสโต ฯ เอตถ เอตตกาน อปจารชฌานาวหาน เอตตกาน อปปนาฌานาวหานต อปจารปปนาวหโต ฯ เอตตกาน เอกชฌานกาน เอตตกาน ทกตกชฌานกาน เอตตกาน สกลชฌาน- กานต ฌานปปเภทโต ฯ เอเตส องคสมตกกโม เอเตส อารมมณ- สมตกกโมต เอว สมตกกมโต ฯ เอตตกาเนตถ วฑเฒตพพาน เอตตกาน น วฑเฒตพพานต วฑฒนาวฑฒนโต ฯ อารมมณโตต สภาวธมมนมตตนวตตพพวเสน จลตาจลตวเสน จ อารมมณวภา- คโต ฯ ภมโตต กามาวจราทภมวภาคโต ฯ คหณโตต ทฏาทวเสน คหณวภาคโต ฯ ปจจยโตต อารปปาทน ยถารห ปจจยภาวโต ฯ จรยานกลโตต ราคจรยาทน อนกลภาวโต ฯ กมมฏานานต อารมมณภาเวน โยคกมมสส ปวตตฏานาน ฯ [๑๓๐] จตกกชฌานกาต จตพพธรปาวจรชฌานวนโต เตส อารมมณภตาต อตโถ ฯ จตกกนยวเสน เจต วตต ฯ ตกจตกกชฌานเกสต ตกชฌานเกส ปรเมส พรหมวหาเรส จตกกชฌานเกส อานาปานกสเณส ฯ เสเสสต วตตาวเสเสส เอก- วสตยา กมมฏาเนส ฯ [๑๓๑] ทพพจกขนา ทฏหทยรปสส สตตสส จตต อาท- กมมโก เจโตปรยาเณน ปรจฉนทต สกโกต น อตรสสาต กสณ- ผรณ เจโตปรยาณสสาป ปจจโย โหต ฯ เตน วตต ปรสตตา-


วสทธมคค สวณณนาย น จ เจตสา จตตม าต สมตโถ โหตต ฯ โอกาเสน ปรจฉน- นตตาต อตตโน โตกาเสน ปรจฉนนตตา ฯ ตถา อคคหโกสลลสส สมปาทตตตา ปรจฉนนากาเรเนว ตาน อปตฏนต ตสมา นตถ- วฑฒนาต๑ อธปปาโย ฯ สเจ ปน โกจ วฑเฒยย น เตน โกจ คโณต ทสเสนโต อาห อานสสาภาวา จาต ฯ เตส ปนาตอาทนา ตเมว อานสสาภาว ววรต ฯ ยสมา วฑฒเตส กณปราสเยว วฑฒต อวฑฒเตป กามราควกขมภนา โหตเยว ตสมา อานสสา- ภาโว ฯ วภตาต วปลารมมณตาย สปากฏา วฑฒตนมตตตาย อปปมาณารมมณภาเวน ปรพยตตาต อตโถ ฯ เกวลนต สกล อนวเสส ปว ฯ อมนต วจน อปฏานากาเรน วตต ฯ น นมตตสส วฑฒเนนาต อธปปาโย ฯ ลาภตตาต สาตสย ลาภตาย อกกสคตวสภาวโตต อตโถ ฯ เถโร ห ปรมาย วสปปตตยา อสสมณฑเล อสส สาเรนโต วย ยตถ ตตถ นสนโนป โตป ต ฌาน สมาปชชเตว เตนสส สมนตโต นมตต วฑฒต วย อปฏาต ฯ เตน วตต สพพทสาสต- อาท ฯ วตตาต ธมมสงคเห วตตา ฯ [๑๓๒] มหนเตต วปเล ฯ นนนถลาทวเสน ห เอกเทเส อตวา สมนตโต คหณวเสน สกลสรเร นมตต คณหนตสส ต มหนต โหต ฯ มหนเต วา สรเร ฯ อปปเกต สรรสสส เอกเทเส นมตต คณหตต โยชนา ฯ อปปเก วา ขททเก ทารกสรเร ฯ ๑. นตถ วฑฒนาต ม เ ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา เอตนต อสภนมตต ฯ อาทนวนต อสภราสเอว วฑฒต น จ โกจ อานสโสต วตต อาทนว ฯ เสสานป น วฑเฒตพพานต สงเขปโต วตตมตถ อปปตตโต ววรต กสมาตอาท วตต ฯ ปจปณฑาทวเสน อปฏหนตมป นมตต วาตสงฆาตสนนสสยนต กตวา วตต วาตราสเยว วฑฒตต ฯ โอกาเสน ปรจฉนนนต นาสกคคมขนมตตาทโอกาเสน ปรจเฉท ฯ วาโยกสณวฑฒเน วย น เอตถ โกจ คโณ เกวล วาตวฑฒนเมวาต อาห สาทน- วตตาต ฯ เตสนต พรหมวหาราน ฯ นมตต อารมมณ ฯ น จ เตน อตโถ อตถต เตน สตตราสวฑฒเนน ปวกสณาท- วฑฒเน วย ก จ ปโยชน นตถ ฯ ปรคคหวเสนาต อปรคคหตสส ภาวนาวสยสส ปรคคหวเสน น นมตตวฑฒนวเสน ฯ เตนาห เอกาวาสทวอาวาสาทนาตอาท ฯ เอตถาต พรหมวหารภาวนาย ฯ ยทยนต ย ปฏภาคนมตต อย โยค ฯ สมาสมเภเทเนว เหตถ อปจารชฌานปปตต น นมตตปปตตยา ฯ ยท เอว กถ ปรตตาท- อารมมณตา ฌานสสาต อาห ปรตตอปปมาณารมมณตา เจตถ ปรคคหวเสนาต ฯ กตปเย สตเต ปรคคเหตวา ปวตตา เมตตาทโย ปรตตารมมณา พหเก อปปมาณารมมณาต อตโถ ฯ อากาส กสณคฆาฏมตตา น วฑเฒตพพนต โยชนา ฯ วกขต วา ย เตน สมพนธตพพ ฯ ปรกมมชเมว อารมมณ วฑเฒต สกกา น อตรนต อาห น ห สกกา สภาวธมม วฑเฒตนต ฯ อารปปาน


วสทธมคค สวณณนาย ปรตตอปปมาณารมมณตา ปรตตกสณคฆาฏมากาเส วปลกสณค- ฆาฏมากาเส ปวตตยา เวทตพพา ฯ เสสาน พทธานสสตอาทน ทส กมมฏานาน ฯ อนมตตตตาต ปฏภาคนมตตาภาวา ฯ [๑๓๓] ปฏภาคนมตตารมมณานต ปฏภาคนมตตภตาน อารมม- ณาน ฯ เสสาน อฏารส ฯ เสสาน ฉาต จตตาโร พรหมวหารา อากาสาน จายตน อาก จ ายตนนต อมาน เสสาน ฉ ฯ วสนทมานปพพตาย วปพพก ฯ ปคฆรมานโลหตตาย โลหตก ฯ กมน ปจลเนน ปฬวก จลตารมมณ วตต ฯ วาตปานววราทห อนโต ปวฏสส สรยาโลกาทกสส จลนากาโร ป ายตต โอภาส- มณฑลารมมณมป จลตารมมณ วตต ฯ ปพพภาเคต ปฏภาค- นมตตปปตตยา ปพพภาเค ฯ สนนสนนเมวาต สนต นจจลเมว ฯ เทเวสต กามาวจรเทเวส ฯ ตตถ อสภาน ปฏกลสส จ อาหารสส อภาวโต ฯ อสสาสปสสาสาน พรหมโลเก อภาวโต อานาปานสสต จาต วตต ฯ [๑๓๔] ทฏเนาต ทฏเน วตถนา การณภเตน ฯ คเหตพพานต อคคเหตพพาน อปปาเทตพพอคคหนมตตานต อตโถ ฯ เตนาห ปพพภาเคตอาท ฯ ตสสาต กายคตาสตยา ฯ อจฉสสสาทน ปตเตส ปจลมานวณณคคหณมเขน วา ตสส คเหตพพตตา วตต วาโยกสณ ทฏผฏเนาต ฯ น อาทกมมเกน คเหตพพานต อาทกมมเกน น คเหตพพาน ภาวนารมภวเสน น ปฏเปตพพาน


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา เหฏ เม ตโย พรหมวหาเร กสเณส รปาวจรจตตถชฌาน จ อนธคนตวา สมปาเทต อสกกเณยยตตา ฯ อเมส ปน กมมฏาเนสต เอตถ กมมฏานคคหเณน ยถารห อารมมณาน ฌานาน จ คหณ เวทตพพ ฯ สขวหารสสาต ทฏธมมสขวหารสส ฯ เอกาทส กมมฏานาน อนกลานต อชวปจจนกวเสน เจต วตต ฯ เอว เสเสสป ฯ วกขต ห สพพ เจตนตอาท ฯ อนกลาน ราควกขมภนสส อปายภาวโต ฯ อฏ อนกลานต โยชนา ฯ เอว เสเสส ฯ เอกนต อท อนสสตอเปกข อนสสตส เอกนต น โมห- จรตวตกกจรตาเปกข เตส อ สสาป อนกลสส ลพภนโต ฯ สทธาจรตสส ฉ อนสสตโยต อท อตสปปายวเสน วตต ฯ อมสเสว อชวปจจนก อมสส อตสปปายนต คเหตพพสส วเสสสส อภาวโต สพพจรตาน อนกลาน ฯ ปรตตนต สราวมตต ฯ อปปมาณนต ตโต อธกปปมาณ ฯ ปรตต วา สปปสราวมตต อปปมาณ อธกปปมาณ ขลมณฑลาทกสณภาเวน ปรคคหต ฯ [๑๓๕] จตตาโร ธมมาต จตตาโร มนสกรณยา ธมมา ฯ อตตรนต สลสมปทา กลยาณมตตตา สปปายธมมสสวน วรย ป าต อเมส ป จส ธมเมส ปตฏานโต อปร ฯ อสภาต อสภภาวนา เอกาทสส อสภกมมฏาเนส ภาวนานโยโค ฯ เมตตาต อโนทโส โอทโส วา ปวตตา เมตตาภาวนา ฯ อานาปานสสตต


วสทธมคค สวณณนาย โสฬสวตถกา อานาปานสสตสมาธภาวนา ฯ วตกกปจเฉทายาต มจฉาวตกกาน อปจฉนทนตถาย ฯ อนจจส าต สพเพ สงขารา อนจจาต๑ เอว ปวตตา อนจจานปสสนา ฯ อสมมานสมคฆาตายาต อสมต อปปชชนกสส นววธมานสส สมจฉนทนาย ฯ เอตถ ห เอกสเสว จตตาโร ธมมา ภาเวตพพา วตตา น เอกสส จตจรตตาย เตน ว ายต สพพานป กมมฏานาน สพพากสล- วกขมภนาน สพพกสลปรพรหนานต ฯ เอกสเสว สตต กมมฏานาน วตตาน ฯ น จายสมา ราหโล สพพจรโตต อธปปาโย ฯ วจนมตเตต อสกกมมฏาน อสกจรตสส อนกลนต เอว วตต- วจนมตเต ฯ อธปปาโยต ตถาวจนสส อธปปาโย ฯ โส ปน สพพ เจตนต อาทนา วภาวโต ฯ เอว ปโย ครตอาทนา วตตปปการกลยาณมตต อตตโน ปตตจวร สยเมว คเหตวาตอาทนา วตตนเยน อปสงกมตวา ฯ [๑๓๖] โสมนสสเมว อปปชชต เอว พหปรสสโยย อตตภาโว าเนเยว มยา นยยาตโตต ฯ เตนาห ยถา หตอาท ฯ อตชชนโยต น ตชเชตพโพ น นคคเหตพโพ ฯ สวาย อตชชนยภาโว โทว- จสสตาย วา สยา อาจรเย อนวฏเปมตาย วาต ตทภย ทสเสต ทพพโจ วาตอาท วตต ฯ โย ห อาจรเยน ตชชนยมาโน๒ โกป จ โทส จ อปจจย จ ปาตกโรต โย วา กมสส สนตเก ๑. ข. ธ. ๒๕/๕๑ ฯ ๒. ตชชยมาโน ฯ


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา วาเสนาต ปกกมต อย ทวโธป อตชชนโย ฯ ธมเมนาต โอวาทา- นสาสนธมเมน ฯ คฬห คนถนต กมมฏานคนถ สจจปฏจจ- สมปปาทาทสหต คมภร ส ตาปฏสยตต จ ฯ [๑๓๗] ตมหาก อตถายาต วตเตต สตโปรเส ปปาเต ปตเนน ตมหาก โกจ อตโถ โหตต เกนจ วตเต ฯ ฆสนโตต มนสสกกเกน ตมหาก โกจ อตโถต วตเต ฆสนโต นรวเสส อตตภาว เขเปต อสสเหยย ฯ มม อสสาสปสสาสสนรทธเนน ตมหาก โกจ โรค- วปสมาทโก อตโถ อตถต เกนจ วตเต ฯ ตหป ภกขห อาจรเย ภตตปปเวทนมเขน วรยารมโภเอว ปเวทโต ฯ อ ตถ ปวตตตวาป จตต อาคมม ยตถ เสต โส ตสส อาสโย มคาสโย วย ฯ อาสโยเอว อชฌาสโย ฯ โส ทวโธ วปนโน สมปนโนต ฯ ตตถ วปนโน สสสตาทมจฉาภนเวสนสสโต ฯ สมปนโน ทวโธ วฏฏนสสโต ววฏฏนสสโตต ฯ เตส ววฏฏนสสโต อชฌาสโย สมปนนชฌาสเยนาต อธาธปเปโต ฯ อทาน น วภาเคน ทสเสต อโลภาทน วเสนาตอาท วตต ฯ ตตถ ฉหากาเรหต อลพภนาทห ฉห อากาเรห ฯ สมปนนชฌา- สเยนาต ปพพภาคยาน สลสมปทาทน สาธนวเสน โลกตตราน อปนสสยภาเวน จ สมปนโน อชฌาสโย เอตสสาต สมปนนชฌาสโย เตน ฯ อโลภาทโย ห อเนกโทสวธมนโต อเนกคณาวหโต จ สตตาน พหปการา วเสสโต โยคโน ฯ ตถาห อโลภาทโย


วสทธมคค สวณณนาย มจเฉรมลาทน ปฏปกขภาเวน ปวตตนต ฯ วตต เหต อโลโภ มจเฉรมลสส ปฏปกโข อโทโส ทสสลยมลสส อโมโห กสเลส ธมเมส อภาวนายาต ฯ อโลโภ เจตถ ทานเหต อโทโส สลเหต อโมโห ภาวนาเหต ฯ เตส อโลเภน อนธก คณหาต ลทธสส อธกคคหณโต ฯ อโทเสน อนน ทฏสส โอนคคหณโต ฯ อโมเหน อวปรต มฬหสส วปรตคคหณโต ฯ อโลเภน เจตถ วชชมานโทส โทสโต ธาเรนโต โทเส ปวตตต ฯ ลทโธ ห โทส ปฏจฉาเทต ฯ อโทเสน วชชมาน คณ คณโต ธาเรนโต คเณ ปวตตต ฯ ทฏโ ห คณ มกเขต ฯ อโมเหน ยาถาว ยาถาวโต ธาเรนโต ยถาสภาเว ปวตตต ฯ มฬโห ห ตจฉมตจฉ อตจฉ จ ตจฉนต คณหาต ฯ อโลเภน จ ปยวโยคทกข น โหต ลทธสส ปยสภาวโต ปยวโยคา- สหนโต จ ฯ อโทเสน อปปยสมปโยคทกข น โหต ทฏสส อปปยสภาวโต อปปยสมปโยคาสหนโต จ ฯ อโมเหน อจฉตา- ลาภทกข น โหต อมฬหสส ต กเตตถ ลพภาต เอวมาทปจจ- เวกขณสภาวโต ฯ อโลเภน เจตถ ชาตทกข น โหต อโลภสส ตณหาปฏปกขโต ตณหามลกตตา จ ชาตทกขสส ฯ อโทเสน ชราทกข น โหต ตกขโทสสส ขปป ชราสมภวโต ฯ อโมเหน มรณทกข น โหต สมโมหมรณ จ ทกข น จ ต อมฬหสส โหต ฯ อโลเภน


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา จ คหฏาน อโมเหน ปพพชตาน อโทเสน ปน สพเพสมป สขสวาสตา โหต ฯ วเสสโต เจตถ อโลเภน เปตตวสเย อปปตต น โหต ฯ เยภยเยน ห สตตา ตณหาย เปตตวสย อปปชชนต ฯ ตณหาย จ ปฏปกโข อโลโภ ฯ อโทเสน นรเย อปปตต น โหต ฯ โทเสน ห จณฑชาตตาย โทสสทส นรย อปปชชนต ฯ โทสสส จ ปฏปกโข อโทโส ฯ อโมเหน ตรจฉานโยนย นพพตต น โหต ฯ โมเหน ห นจจ สมมฬห ตรจฉานโยน อปปชชนต ฯ โมหปฏปกโข จ อโมโห ฯ เอเตส จ อโลโภ ราควเสน อปคมนสส อภาวกโร อโทโส โทสวเสน อปคมนสส อโมโห โมเหน อมชฌตตภาวสส ฯ ตหป เจเตห ยถาปฏปาฏยา เนกขมม- ส า อพยาปาทส า อวหสาส าต อมา ตสโส อสภ- ส า อปปมาณส า ธาตส าต อมา จ ตสโส ส า โหนต ฯ อโลเภน ปน กามสขลลกานโยคอนตสส อโทเสน อตต- กลมถานโยคอนตสส ปรวชชน โหต อโมเหน มชฌมาย ปฏ- ปตตยา ปฏปชชน ฯ ตถา อโลเภน อภชฌากายคนถสส ปเภทน โหต อโทเสน พยาปาทกายคนถสส อโมเหน เสสคนถทวยสส ฯ ปรมาน จ เทว สตปฏานาน ปรมาน ทวนน อานภาเวน ปจฉมาน ปจฉมสเสว อานภาเวน อชฌนต ฯ อโลโภ เจตถ อาโรคยสส ปจจโย โหต ฯ อลทโธ


วสทธมคค สวณณนาย ห โลภนยมป อสปปาย น เสวต เตน อโรโค โหต ฯ อโทโส โยพพนยสส ฯ อทฏโ ห วลตปลตาวเหน โทสคคนา อทยหมาโน ทฆรตต ยวา โหต ฯ อโมโห ทฆายกตาย ฯ อมฬโห ห หตาหต ตวา อหต ปรวชเชนโต หต จ ปฏ- เสวมาโน ทฆายโก โหต ฯ อโลโภ เจตถ โภคสมปตตยา ปจจโย จาเคน โภคปฏลาภโต ฯ อโทโส มตตสมปตตยา เมตตาย มตตาน ปฏลาภโต อปรหานโต จ ฯ อโมโห อตตสมปตตยา ฯ อมฬโห ห อตตโน หตเมว กโรนโต อตตาน สมปาเทต ฯ อโลโภ จ ทพพวหารสส ปจจโย โหต อโทโส พรหม- วหารสส อโมโห อรยวหารสส ฯ อโลเภน เจตถ สกปกเขส สตตสงขาเรส นพพกาโร โหต เตส วนาเส อภสงคเหตกสส ทกขสส อภาวา อโทเสน ปรปกเขส อทฏสส เวรสป เวร- ส าย อภาวโต อโมเหน อทาสนปกเขส อมฬหสส สพพา- ภสงคตาย อภาวโต ฯ อโลเภน จ อนจจทสสน โหต ฯ ลทโธ ห อปโภคาสาย อนจเจป สงขาเร นจจโต ปสสต ฯ อโทเสน ทกข- ทสสน ฯ อโทสชฌาสโย ห ปรจจตตอาฆาตวตถปรคคโห สงขาเร- เยว ทกขโต ปสสต ฯ อโมเหน อนตตทสสน ฯ อมฬโห ห ยาถาวคคหณกสโล อปรนายก ขนธป จก อปรนายกโต พชฌต ฯ ยถา จ เอเตห อนจจทสสนาทน เอว เอเตป อนจจทสสนาทห โหนต ฯ อนจจทสสเนน ห อโลโภ โหต ทกขทสสเนน อโทโส


กมมฏานคคหณนทเทส วณณนา อนตตทสสเนน อโมโห ฯ โก ห นาม อนจจมทนต สมมา ตวา ตสสตถาย ปห อปปาเทยย สงขาเร วา ทกขาต ชานนโต อปรมป อจจนตตขณ โกธทกข อปปาเทยย อตตส ต จ ปพชฌตวา ปน สมโมห อาปชเชยยาต ฯ เตน วตต ปพพภาคยาน สลสมปทาทน สาธนวเสน โลกตตราน อปนสสยภาเวน จ สมปนโน อชฌาสโย เอตสสาต สมปนนชฌาสโย ฯ เตนาห เอว ตสสนน โพธน อ ตร ปาปณาตต ฯ อทาน เต อชฌาสเย ปาลยาว วภาเวต ยถาหาตอาท วตต ฯ ตตถ ฉาต คณนปรจเฉโท ฯ อชฌาสยาต ปรจฉนน- ธมมนทสสน ฯ อภย ปน เอกชฌ กตวา ฉพพธา อชฌาสยาต อตโถ ฯ โพธสตตาต พชฌนกสตตา โพธยา วา นยตภาเวน สตตา ลคคา อธมตตา ตนนนนา ตปโปณาต อตโถ ฯ โพธ- ปรปากาย สวตตนตต ยถาภนหาร อตตนา ปตตพพโพธยา ปร- ปาจนาย ภวนต ฯ อโลภชฌาสยาต อลพภนากาเรน ปวตตชฌา- สยา ฯ อาทโต กถ นโข มย สพพตถ สพพทา จ อลทธาเอว เหสสามาต มชเฌ จ อลพภนวเสเนว ปจฉา จ ตสเสว โรจนวเสน ปวตตชฌาสยา ฯ โลเภ โทสทสสาวโนต ลพภนลกขเณ โลเภ สพพปปกาเรน อาทนวทสสโน ฯ อทนตสส อชฌาสยสส เอกเทสโต พรหนาการทสสน ฯ โลเภ ห อาทนว อโลเภ จ อานสส ปสสนตสส อโลภชฌาสโย ปรวฑฒต ฯ สวาย


วสทธมคค สวณณนาย ตตถ อาทนวานสสทสสนวธ วภาวโตเยว ฯ เสสปเทสป อมนา นเยน อตโถ เวทตพโพ ฯ อย ปน วเสโส ฯ เนกขมมนต อธ ปพพชชา ฯ ปวเวโก ตทงควเวโก วกขมภนวเวโก กายวเวโก จตตวเวโก จ ฯ นสสรณ นพพาน ฯ สพพภวคตสต สพเพส ภเวส สพพาส จ คตส ฯ [๑๓๘] ตทธมตตยาต ยทตถ ภาวนานโยโค ยทตถา จ ปพพชชา ตทธมตเตน ฯ เตเนวาห สมาธาธมตเตนาต อาท ฯ ก จรโตสต ปจฉโต สเจ น ชานามต วเทยย ฯ เก วา เต ธมมา พหล สมทาจรนตต ปจฉตพโพ ฯ ก วาต ก อสภ วา อนสสตฏาน วา อ วา ฯ กนเต มนสกโรโต ผาส โหตต จตตสส เอกคคภาเวน สข โหต ฯ จตต นมตต ปกตยาว อภรตวเสน นมต ฯ เอวมาทหต อาทสทเทน อรยาปถาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ เตป ห น สพพสส เอกสโต พยตจารโนเอว ฯ ตถาห สมทาจาโร ปจฉตพโพ วตโต ฯ อสก จ อสก จ มนสการวธ กตปย ทวส อนย ชาหต ปวตตพโพ ฯ ปกตยา อคคหตกมมฏานสสาต อท ย กมมฏาน คเหตกาโม ตตถ สชฌายวเสน วา มนสการ- วเสน วา กตปรจย สนธาย วตต ฯ เอก เทว นสชชาต เอก วา เทว วา อณหาสนาน ฯ สชฌาย กาเรตวาต อตตโน สมมขาว อธยาเปตวา ทาตพพ ฯ โส เจ อ ตถ คนตกาโมต อธปปาโย ฯ เตนาห สนตเก วสนตสสาต ฯ อาคตาคตกขเณ


ปวกสณนทเทส วณณนา กเถตพพ ฯ ปวตต สตวาต อธปปาโย ฯ ปวกสณนต ปว- กสณกมมฏาน ฯ กตสสาต กตสส กสณสส ฯ ต ต อาการนต อาจรเยน กมมฏาเน วจจมาเน ปทปทตถาธปปายโอปมมาทก อตตโน าณสส ปจจปฏ ต ต ต อาการ ย นมตตนต วตต ฯ อป- นพนธตวาต อปเนตวา นพนธ วย กตวา หทเย เปตวา อปมมสสนต กตวาต อตโถ ฯ เอว สฏ อปฏ ตสตตาย นมตต คเหตวา ตตถ สมปชานการตาย สกกจจ สณนเตน ฯ ตนต ต ยถาวตต สคหต นสสาย ฯ อตรสสาต ตถา อคณหนตสส ฯ สพพากาเรนาต กสสจป ปการสส ตตถ อเสสตตตา วตต ฯ กมมฏานคคหณนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ ------------------- ปวกสณนทเทสวณณนา [๑๓๙] ผาส โหตต อาวาสสปปายาทลาเภน มนสการผาสตา ภาวนานกลตา โหต ฯ ปรโสเธนเตนาต เตส เตส คณ ฏานาน ฉนทนวเสน วโสเธนเตน ฯ อกลมนโตเยวาต อกลนตกาโยเอว ฯ สต ห กายกลมเถ สยา กมมฏานมนสการสส อนตราโยต อธปปาโย ฯ คณ ฏานนต อตถโต อธปปายโต จ ทพพนเวตาย คณ ภต าน ฯ ฉนทตวาต ยาถาวโต อตถสส อธปปายสส จ วภาวเนน ฉนทตวา ฯ วภต สปากฏ กตวาต อธปปาโย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สวสทธนต สฏ วสทธ นคมพ นชฏนต อตโถ ฯ [๑๔๐] อ ตเรนาต อ ตเรนาป ฯ ปเคว อเนเกหต อธป- ปาโย ฯ มหนตภาโว มหตต ฯ ตถา เสเสส ฯ โสณฑนต โสณฑสหโต วหาโร๑ ฯ โสณฑตต๑ โสณฑ ฯ ตถา ปณณนต- อาทส ฯ โพธยงคณาทส กาตพพ อธ วตตนต อธปเปตนต อาห ปานยฆฏ วา รตตนต ฯ นฏ ตายาต ปวฏปวฏาน ทาเนน ปรกขณาย ฯ ชณณวหาเรป ยตร ภกข เอว วทนต อายสมา ยถาสข สมณธมม กโรต มย ปฏชคคสสามาต เอวรเป วหาตพพนต อยมป นโย ลพภต วตตนยตตา ปน น วตโต ฯ มหาปถวหาเรต มหาปถสมเป วหาเร ฯ ภาชนทารโทณกาทนต รชนภาชนาน รชนตถาย ทารมยโทณกา รชนปจนฏาน โธวน- ผลกนต เอวมาทน ฯ [๑๔๑] สากหารกาต สากหารนโย อตถโย ฯ วสภาคสทโทฎ กามคณปส หโต คตสทโทต วทนต ฯ เกวโลป อตถสทโท วสภาคสทโทเอว ฯ ตตราต ปปผวนเต วหาเร ฯ ตาทโสเยวาต ตตรสส กมมฏาน คเหตวาตอาทนา ยาทโส ปณณวนเต วหาเร อปททโว วตโต ตาทโสเยว ฯ ปปผหารกาโย ปปผ โอจนนตโยต ปน วตตพพ ฯ อยมธ วเสโส ฯ ปฏนเยต ตตถ วสนเตสป สมภาวนาวเสน อปสงกมนาทนา ปฏเตพเพ ฯ เตนาห โลกสมมเตต ฯ ทกขณาครต มคธวสเย ทกขณาครต วทนต ฯ ๑.๑. ...วหาโร โสณฑ ตนต ภเวยย ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา วสภาคารมมณาน อฏาน อนฏาน จ ฯ อนฏาน ห ทสสนตถ ฆเฏห นฆสนตโยตอาท วตต ฯ [๑๔๒] ทพพปกรณโยคคา รกขา ทพพปกรณรกขา ฯ โย ปน วหาโร ฯ ขลนต ธ กรณฏาน ฯ คาโว รนธนต สสส ขาทสต ฯ อทกธารนต เกทาเรส สสสาน ทาตพพอทกวาร ฯ อยมปต มหาสงฆโภโคป วหาโร ฯ วารยมานา กมมฏานเกน ภกขนา ฯ สมททสามททกนทนสสต ปฏฏน ฯ มหานคราน อายทวารภต อฏวมขาทนสสต ถลปฏฏน ฯ อปปสนนา โหนต เตนสส ตตถ ผาสวหาโร น โหตต อธปปาโย ฯ ม มานา ราชมนสสา ฯ สโมสรเณนาต อโตจโตจ ส จรเณน ฯ [๑๔๓] ปปาเตต ปปาตสเส ตวา คาย คตสทเทน อธาคต ปปาเต ปาเตตวา ขาทสสามต ฯ เวเคน คเหตวาต เวเคนาคนตวา กห ยาสต ขนเธ คเหตวา ฯ ยตถาต ยสม วหาเร วหารสามนตา วา น สกกา โหต กลยาณมตต ลทธ ตตถ วหาเร โส อลาโภ มหาโทโสต โยชนา ฯ ปนถนนต ปนเถ นโต ปวตตโตต ปนถน มคคนสสโต วหาโร ต ปนถน ฯ นครนสสต นครนต วตต อตตร- ปทโลเปน ยถา ภมเสโน ภโมต ฯ ทารนาต ทารนสสเตน สห ฯ วสภาเคนาต โย วสภาเคห วสยต วสภาคาน วา นวาโส โส


วสทธมคค สวณณนาย วหาโร วสภาโค เตน วสภาเคน สทธ ฯ ปจจนตนสสต จ สมา- นสสต จ อสปปาย จ ปจจนตสมาสปปาย ฯ ยตถ มตโต น ลพภต ฯ ตมปต สพพตถฏานสททาเปกขาย นปปสกนทเทโส ฯ อต ว ายาต ภาวนาย อนนรปานต เอว วชานตวา ฯ [๑๔๔] อย อนรโป นามาต อย วหาโร ภาวนาย อนรโป นาม ฯ นาตทรนต โคจรฏานโต อฑฒคาวตโต โอรภาคตาย น อตทร ฯ นาจจาสนนนต ปจฉเมน ปมาเณน โคจรฏานโต ป จธน- สตกตาย น อตอาสนน ฯ ตาย จ ปน นาตทรนาจจาสนนตาย โคจรฏาน ปฏปรสสยาทรหตมคคตาย จ คมนสส จ อาคมนสส จ ยตตรปตตา คมนาคมนสมปนน ฯ ทวสภาเค มหาชนสงกณณตา- ภาเวน ทวา อปปากณณ ฯ อภาวฏโ ห อย อปปสทโท อปปจโฉตอาทส วย ฯ รตตย ชนาลาปสททาภาเวน รตต อปปสทท ฯ สพพทาป ชนสนนปาตนคโฆสาภาเวน อปปนคโฆส ฯ อกสเรนาต อกสเรน สเขเนว ฯ สลาทคณาน ถรภาวปปตตยา เถรา ฯ สตตเคยยาท พห สต เอเตสนต พหสสตา ฯ วาจคคต- กรเณน สมมเทว ครน สนตเก อาคมตภาเวน จ อาคโต ปรยตต- ธมมสงขาโต อาคโม เอเตสนต อาคตาคมา ฯ สตตาภธมมสงขาตสส ธมมสส ธารเณน ธมมธรา ฯ วนยสส ธารเณน วนยธรา ฯ เตสเยว ธมมวนยาน มาตกาย ธารเณน มาตกาธรา ฯ ตตถ ตตถ ธมมปรปจฉาย ปรปจฉต อตถปรปจฉาย ปรป หต วมสต วจาเรต ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อธ ภนเต กถ อมสส โก อตโถต ปรปจฉนปรป หาการทสสน ฯ อววฏ เจว ปาลยา อตถปเทสนตรปาลทสสเนน อาคมโต ววรนต ฯ อนตตานกต จ ยตตวภาวเนน อตตาน กโรนต ฯ กงขฏานเยส ธมเมส สสยปปตตยา เหตตาย คณ ฏานภเตส ปาลปเทเสส ยาถา- วโต วนจฉยทาเนน กงข ปฏวโนเทนต ฯ เอตถ จ นาตทร นาจจา- สนน คมนาคมนสมปนนนต เอก องค ทวา อปปากณณ รตต อปปสทท นคโฆสนต เอก อปปฑส มกส วาตาตป สรสปสมผสสนต เอก ตสม โข ปน เสนาสเน วหรนตสส ฯเปฯ ปรกขาราต เอก ตสม โข ปน เสนาสเน เถรา ฯเปฯ กงข ปฏวโนเทนตต เอก เอว ป จ องคาน เวทตพพาน ฯ ขททกปลโพธปจเฉทปปโยชน ปรโต อาคมสสต ฯ อคคฬ- อนวาตปรภณฑทานาทนา ทฬหกมม วา ตนตจเฉทาทส ตนนกมม วา กาตพพ ฯ [๑๔๕] สพพกมมฏานวเสนาต อนกกเมน นททสยมานสส จตตาลสวธสส สพพสส กมมฏานสส วเสน ฯ ปณฑปาตปฏก- กนเตนาต ปณฑปาตปรโภคโต ปฏนวตตนเตน ปณฑปาตภตตา- วนา โอนตปตตปาณนาต อตโถ ฯ ภตตสมมท ปฏวโนเทตวาต โภชนนมตต ปรสสม วโนเทตวา ฯ อาหาเร ห อาสย ปวฏมตเต ตสส อาคนตกตาย เยภยเยน สยา สรรสส โกจ ปรสสโม ต วปสเมตวา ตสม ห อวปสนเต สรรเขเทน จตต เอกคคต น


วสทธมคค สวณณนาย ลเภยยาต ฯ ปววตเตต ชนววตเต ฯ สขนสนเนนาต ปลลงก อาภชตวา อชช กาย ปณธาย นสชชาย สขนสนเนน ฯ วตต เหตนต ย กตาย วาตอาทนา ปวยา นมตตคคหณ อธ วจจต วตต เหต โปราณฏกถาย ฯ อทาน ต อฏกถาปาล ทสเสนโต ปวกสณ อคคณหนโตต- อาทมาห ฯ ตตถาย สงเขปตโถ ฯ ปวกสณ อคคณหนโตต อคคหนมตตภาเวน ปวกสณ คณหนโต อาทยนโต อคคห- นมตตภต ปวกสณ อปปาเทนโตต อตโถ ฯ อปปาทน เจตถ ตถา นมตตสส อปฏาปน ทฏพพ ฯ ปวยนต วกขมาน- วเสเส ปวมณฑเล ฯ นมตต คณหตต ตตถ จกขนา อาทาส- ตเล มขนมตต วย ภาวนาาเณน วกขมานวเสส ปวนมตต คณหต ฯ ปวยนต วตวาป มณฑลาเปกขาย นปปสกนทเทโส ฯ กเตต วกขมานวธนา อภสงขเตต อตโถ ฯ วาสทโท อนยมฏโ ฯ อกเตต ปากตเก ขลมณฑลาทเก ปวมณฑเล ฯ สานตเกต สอนตเกเอว สปรจเฉเทเอวาต อตโถ ฯ สาวธารณ เหต วจน ฯ ตถาห เตน นวตตต ทสเสต โน อนนตเกต วตต ฯ สโกฏเยต- อาทนป ตสเสว เววจนาน ฯ สปปมตเต วาตอาทส สปปสราวาน สมปปมาณาน อจฉตาน ฯ เกจ ปน วทนต สราวมตต วทตถ- จตรงคล โหต สปปมตต ตโต อธกปปมาณนต ฯ กตตม กสณ- มณฑล เหฏ มปรจเฉเทน สราวมตต อปรมปรจเฉเทน สปป-


ปวกสณนทเทส วณณนา มตต น ตโต อโธ อทธ วาต ปรตตปปมาณเภทสงคณหนตถ สปปมตเต วา สราวมตเต วาต วตตนต ยถาอปฏ เต อารมมเณ เอกงคลมตตมป วฑฒต อปปมาณเมวาต วตโต วายมตโถ ฯ เกจ ปน ฉตตมตตมป กสณมณฑล กาตพพนต วทนต ฯ โส ต นมตต สคคหต กโรตต โส โยคาวจโร ต ปวมณฑล สคคหต นมตต กโรต ฯ ยทา จกข อมมเลตวา โอโลเกตวา ตตถ นมตต คเหตวา นมมเลตวา อาวชชนตสส อมมเลตวา โอโลกตกขเณ วย อปฏาต ตทา สคคหต กโรต นาม ฯ อเถตถ สต สปฏ ต กตวา อพหคเตน มานเสน ปนปปน สลลกเขนโต สปธารต อปธาเรต นาม ฯ เอว อปธารต ปน น ปนปปน อาวชเชนโต มนสกโรนโต ตเมวารพภ อาเสวน ภาวน พหล ปวตเตนโต สววฏ ต ววฏเปต นาม ฯ ตสม อารมมเณต เอว สคคหตกรณาทนา สมมเทว อปฏ เต ตสม ปวกสณส เต อารมมเณ ฯ จตต อปนพนธตต อตตโน จตต อปจารชฌาน อปเนตวา นพนธต อ ารมมณโต วนวตต กโรต ฯ อทธา อมายาตอาท อานสสทสสาวตาทสสน ฯ [๑๔๖] อทาน ยถาทสสตสส อฏกถาปาสส อตถปปกา- สเนน สทธ ภาวนาวธ ภาเวตกาโม อกเต ตาว นมตตคคหณ ทสเสนโต ตตถ เยน อตตภเวปตอาทมาห ฯ ตตถ ตตถาต ตสม อฏกถาปาเ ฯ จตกกป จกชฌานานต จตกกป จกนยวเสน


วสทธมคค สวณณนาย วทต ฯ ป วโตต ภาวนามยป วโต ฯ อปนสสยสมปนนสสาต ตาทเสเนว อปนสสเยน สมนนาคตสส ฯ ขลมณฑเลต มณฑลา- กาเร ธ กรณฏาเน ฯ ตณานปปมาณเมวาต โอโลกตฏา- นปปมาณเมว ฯ อวราเธตวาต อวรชฌตวา วตตวธนาเอว ฯ นลปตโลหโต- ทาตสมเภทวเสนาต นลาทวณณาห มตตกาห ปจเจก เอกชฌ จ สสคควเสน ฯ คงคาวเหต คงคาโสเต ฯ สหฬทเป กร โรวนคงคา นาม นท ตสสา โสเตน ฉนนตฏฏาเน มตตกา อรณวณณา ต สนธาย วตต คงคาวเห มตตกาสทสาย อรณวณณายาต ฯ อรณนภาย อรณปปภาวณณายาต อตโถ ฯ เอว กสณโทเส ทสเสตวา อทาน กสณกรณาทเก เสสา- ธกาเร ทสเสต ต จ โขตอาท วตต ฯ สหารมนต สหรตพพ คเหตวา จรณโยคค ฯ ตตรฏกนต ยตร กต ตตเถว ตฏนก ฯ วตตปปมาณนต สปปมตเต วา สราวมตเต วาต วตตปปมาณ ฯ วฏฏนต มณฑลสณาน ฯ ปรกมมกาเลต นมตตคคหณาย ภาวนา- กาเล ฯ เอตเทวาต ย วทตถจตรงคลวตถาร เอตเทว ปมาณ สนธาย สปปมตต วา สราวมตต วาต วตต ฯ สปป ห นาตมหนต สราว จ อตมหนต จาฏปธานปปโหนกนต สมปปมาณ โหต ฯ [๑๔๗] ตสมาต ปรจเฉทตถาย วตตตตา ฯ เอว วตตปปมาณ-


ปวกสณนทเทส วณณนา ปรจเฉทนต ยถา วตตปปมาณ วทตถจตรงคลวตถาร ปรจเฉท กตวา- เอว วตตปปมาณ วา กสณมณฑล วสภาควณเณน ปรจเฉท กตวา ฯ รกขปาณกาต กจนทนาทรกขปาณกา อรณวณณสส วสภาควณณ สมฏาเปต ตสมา ต อคคเหตวาต วตต ฯ ปกตรกขปาณกา ปน ปาสาณปาณกาคตกาว ฯ นนนนนตฏานาภาเวน เภรตลสทส กตวา ฯ ตโต ทรตเรตอาท ยถาวตตโต ปเทสโตป ฯ ตโต จ อ สม อาทนวทสสน ฯ กสณโทสาต หตถปาณปทาทโย อธ กสณโทสา ฯ วตตนเยเนวาต อฑฒเตยยหตถนตเร ปเทเส วทตถจตรงคลปาทเก ปเต จ วตตวธนาว ฯ กาเมส อาทนวนต กามา นาเมเต อฏ กงกลปมา นรสสา- ทนฏเน [๑] ตณกกปมา อนทหนฏเน องคารกาสปมา มหาภตา- ปนฏเน สปนกปมา อตตรปจจปฏานฏเน ยาจตกปมา ตาวกาลกฏเน รกขผลปมา สพพงคปจจงคปลภ ชนฏเน อสสนปมา อธกฏฏนฏเน สตตสลปมา วนวชฌนฏเน สปปสรปมา สปปฏภยฏเนาตอาทนา๒ อปปสสาทา พหทกขา พหปายาสาต- อาทนา กามสข จ นาเมต พหปรสสย สาสงก สภย สงกลฏ ปฬปรโภคสทส หน คมม โปถชชนก อนรย อนตถส หตนต- อาทนา จ อเนกาการโวการ วตถกามกเลสกาเมส อาทนว โทส ปจจเวกขตวา ฯ กามนสสรเณต กามาน นสสรณภเต เตห วา นสสเฏ อคคมคคสส ปาทกภาเวน สพพทกขสมตกกมสส อปายภเต ฯ ๑. เอตถนตเร ปน มสเปสปมา พหสาธารณฏเนาต เยภยเยน ทสสต ฯ ๒. สาสงกสปฏภยฏเนาตป ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เนกขมเมต ฌาเน ฯ ชาตาภลาเสน ส ชาตจฉนเทน ฯ สมมาสมพทโธ ภควา อวปรตธมมเทสนตตา สวากขาโต ธมโม เอกนตนยยานกตตา สปฏปนโน สงโฆ ยถานสฏ ปฏปชชนโตต เอว พทธธมมสงฆคณานสสรเณน รตนตตยวสย ปตปาโมชช ชเนตวา ฯ เนกขมม ปฏปชชต เอตายาต เนกขมมปฏปทา สอปจารสส ฌานสส วปสสนาย มคคสส นพพานสส จ อธคมการณนต อตโถ ฯ ปพเพ ปมชฌานเมว เนกขมมนต วตตตตา วตตาวเสสา สพเพป เนกขมมธมมา ฯ ยถาห ฯ ปพพชช ปม ฌาน นพพาน จ วปสสนา สพเพป กสลา ธมมา เนกขมมนต ปวจจเรต ฯ ปวเวกสขรสสสาต จตตวเวกาทปวเวกชสส สขรสสส ฯ เอวเมเตห ป จห ปเทห อานสสทสสาวตอาทน ปทาน อตโถ ทสสโตต ทฏพพ ฯ สเมน อากาเรนาต อมมลนอตมนทาโลจนาน วชเชตวา นาตอมมลนาตมนทาโลจนสงขาเตน สเมน อาโลจนกาเรน ฯ นมตต คณหนเตนาต ปวกสเณ จกขนา คหตนมตต มนสา คณหนเตน ฯ ภาเวตพพนต ตถา ปวตต นมตตคคหณ วฑเฒตพพ อาเสวตพพ พหลกาตพพ ฯ จกข กลมต อตสขม อตภาสร จ รปคต อปนชฌายโต วย ฯ อตวภต โหต อตตโน สภาวาวภาวโต ฯ ตถา จ วณณโต วา ลกขณโต วา อปตฏเยย ฯ เตน วตต เตนสส นมตต นปปชชตต ฯ อวภต โหต คชนมมลเนน เปกขนตสส


ปวกสณนทเทส วณณนา รปคต วย ฯ จตต จ ลน โหต ทสสเน มนทพยาปารตาย โกสชชปาตโต ฯ เตนาห เอวมป นมตต นปปชชตต ฯ อาทาสตเล มขนมตต ทสสนา วยาต ยถา อาทาสตเล มขนมตตทสส ปรโส น ตตถ อตคาฬห อมมลต นาป อตมนท น อาทาสตลสส วณณ ปจจเวกขต นาป ลกขณ มนสกโรต อถโข สเมน อากาเรน โอโลเกนโต อตตโน มขนมตตเมว ปสสต เอวเมว อยมป ปวกสณ สเมน อากาเรน โอโลเกนโต นมตตคคหณปปสโตเยว โหต ฯ เตน วตต สเมน อากาเรนาตอาท ฯ [๑๔๙] น วณโณ ปจจเวกขตพโพต โย ตตถ ปวกสเณ อรณวณโณ โส น จนเตตพโพ ฯ จกขว าเณน ปน คหณ น สกกา นวาเรต เตเนเวตถ โอโลเกตพโพต อวตวา ปจจเวกขณคคหณ กต ฯ น ลกขณ มนสกาตพพนต ย ตตถ ปวธาตยา ถทธลกขณ ต น มนสกาตพพ ฯ ทสวา คเหตพพตตา วณณ อม จตวาต วตวาป วณณวเสเนตถ อาโภโค น กาตพโพ โส ปน วณโณ นสสยคตโก กาตพโพต ทสเสนโต อาห นสสยสวณณ กตวาต ฯ นสสเยน สมานาการสนนสสโต โส วณโณ ฯ ตาย ปวยา สมานคตก กตวา วณเณน สเหว ปวต มนสกาตพพนต อตโถ ฯ อสสทวเสน ปณณตตธมเมต ปวธาตยา อสสนนภาเวน สตตโต อธกภาเวน สสมภารปวย ปวต โย โลกโวหาโร ตสม ปณณตตธมเม จตต เปตวา ปว ปวต มนสกาตพพ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ยท โลกโวหาเรน ปณณตตมตเตน จตต เปตพพ นามนตรวเสนป ปว มนสกาตพพา ภเวยยาต ฯ โหต โก โทโสต ทสเสนโต มห เมทนตอาทมาห ฯ ตตถ ย อจฉตต ยนนาม วตต อจฉต ต วตตพพ ฯ ต จ โข ยทสส ส านกล โหต ยนนาม อสส โยคโน ปพเพ ตตถ คหตส าณวเสน อนกล ปจรตาย ปคณตาย วา อาคจฉต ต วตตพพ ฯ วตตพพนต จ ปมสมนนาหาเร กสสจ วจเภโทป โหตต กตวา วตต อาจรเยน วา วตตพพต สนธาย ก วา พหนา ปากฏภาโวเยเวตถ ปมาณนต ทสเสต อปจาต- อาท วตต ฯ กาเลน อมมลตวา กาเลน นมมลตวาต ก จ กาล จกข อมมลตวา นมตตคคหณวเสน ปวมณฑล โอโลเกตวา ปน ก จ กาล จกข นมมลตวา อาวชชตพพ ฯ เยนากาเรน โอโลเกตวา คหต เตนากาเรน ปน ต สมนนาหรตพพ ฯ อาปาถ อาคจฉตต มโนทวารกชวนาน โคจรภาว อปคจฉต ฯ ตสส อคคหนมตตสส ฯ น ตสม าเน นสทตพพ ฯ กสมา ฯ ยท อคคหนมตเต ชาเตป ปวมณฑล โอโลเกตวา ภาเวต ปฏภาค- นมตตปปตต น สยา ฯ สมปฏเน ปน โอโลเกต น สกกา ฯ เตน วตต อตตโน วสนฏาน ปวสตวาตอาท ฯ สเจ นสสต อถาเนน สขนสนเนน ภาเวตพพนต สมพนโธ ฯ นสสททภาวาย


ปวกสณนทเทส วณณนา เอกปตลกปาหนาคคหณ ฯ ปรสสยวโนทนตถ กตตรทณฑคคหณ ฯ วกขมาเนส อสปปาเยส เกนจเทว อสปปาเยน การณภเตน ฯ นมตต อาทายาต ยถาชาต อคคหนมตต คเหตวา ฯ สมนนาหรตพพนต อาวชชตพพ นมตตนต อธปปาโย ฯ สมมา วา อนอน อาหรตพพ กมมฏานนต อตโถ ฯ ตกกาหต วตกกาหตนต ตกกนโต สวเสส ตกกนโต จ ตกโก วตกโกต จ เอว ลทธนาเมน ภาวนา- จตตสมปยตเตน สมมาสงกปเปน อาหนนปรยาหนนกจเจน อปราปร ปวตตมาเนน กมมฏาน อาหต ปรยาหต จ กาตพพ ฯ พลปปตต- วตกโก มนสกาโร พหล ปวตเตตพโพต อตโถ ฯ เอว กโรนตสสาต เอว กมมฏาน ตกกาหต วตกกาหต กโรนตสส ยถา ภาวนา ปพเพนาปร วเสส อาวหต เอว อนย ชนตสส ฯ อนกกเมนาต ภาวนานกกเมน ฯ ยทา สทธาทน อนทรยาน สวสทาน ตกขาน ปวตตนต ตทา อสสทธยาทน ทรภาเวน สาตสยถามปปตเตห สตตห พเลห ลทธปตถมภาน วตกกาทน กามาวจราเนว ฌานงคาน พหน หตวา ปาตภวนต ฯ ตโตเอว เตส อชวปจจนกภตา กามจฉนทาทโย สทธ ตเทกฏเห ปาปธมเมห วทรภวนต ฯ ปฏภาคนมตตปปตตยา สทธ ต อารพภ อปจารชฌานงค อปปชชต ฯ เตน วตต นวรณาน วกขมภนตต- อาท ฯ ตตถ สนนสทนตต สมมเทว สทนต อปสมนตต อตโถ ฯ [๑๕๐] อมสสาต ปฏภาคนมตตสส ฯ องคลปทปาณปทานก-


วสทธมคค สวณณนาย สกโทโส๑ ฯ อาทาสมณฑลปมาทห อคคหนมตตโต ปฏภาคนมตตสส สปรสทธต สณหสขมต จ ทสเสต ฯ ต จ โข ปฏภาคนมตต เนว วณณวนต น สณานวนต อปรมตถสภาวตตา ฯ เอทสนต วณณ- สณานวนต ฯ ตลกขณพภาหตนต อปปาทาทลกขณตตยานปวฏ อนจจตาทลกขณตตยงกต วา ฯ ยท น ปเนต ตาทส น วณณาท- วนต กถ ฌานสส อารมมณภาโวต อาห เกวล หตอาท ฯ ส ชนต ภาวนาส าชนต ภาวนาส าย ส ชาตมตต ฯ น ห อสภาวสส กโตป สมฏาน อตถ ฯ เตนาห อปฏานา- การมตตนต ฯ วกขมภตาเนว สนนสนนาว ฯ น ปน ตทตถ อสสาโห กาตพโพต อธปปาโย ฯ อปจารสมาธนาต วตเต อตโรป สมาธ อตถต อตถโต อาปนนนต ตมป ทสเสต ทวโธ ห สมาธตอาท อารทธ ฯ ทวหา- กาเรหต ฌานธมมาน ปฏปกขทรภาโว ถรภาวปปตต จาต อเมห ทวห การเณห ฯ อทาน ตาน การณาน อวตถามเขน ทสเสต อปจารภมย วาตอาท วตต ฯ อปจารภมยนต อปจาราวตถาย ฯ ยทป ตทา ฌานงคาน ปฏตราน มหคคตภาวปปตตาน น อปปชชนต เตส ปน ปฏปกขธมมาน วกขมภเนน จตต สมาธยต ฯ เตนาห นวรณปปหาเนน จตต สมาหต โหตต ฯ ปฏลาภภมยนต ฌานสส อธคมาวตถาย ฯ ตทา ห อปปนาปปตตาน ฌานธมมาน อปปตตยา จตต สมาธยต ฯ เตนาห องคปาตภาเวนาต ฯ จตต สมาหต ๑. องคลปทปาณปทาทกสณโทโสต ภเวยย ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา โหตต สมพนโธ ฯ น ถามชาตานต น ชาตถามาน น ภาวนาพล ปตตานต อตโถ ฯ จตตนต ฌานจตต ฯ เกวลมป รตต เกวลมป ทวส ตฏตต สมาปตตเวล สนธายาห ฯ [๑๕๑] อปจารภมย นมตตวฑฒน ยตตนต กตวา วตต นมตต วฑเฒตวาต ฯ ลทธปรหานต ลทธอปจารฌานปรหาน ฯ นมตเต อวนสสนเต ตทารมมณชฌานมป อปรหนเมว โหต ฯ นมตเต ปน อารกขาภาเวน วนฏเ ลทธ ลทธ ฌานมป วนสสต ตทายตตวตตโต ฯ เตนาห อารกขมหตอาท ฯ ถาวร จ โหตต กตวา ยถา ถาวร โหต ต ทสเสต สต อปฏาต จตต สมาธยตต วตต ฯ ยถาลทธ ห นมตต ตตถ สตสปฏ ต กตวา เอกคคต วนทนตสส ถร นาม โหต สรกข- ต จ ฯ สตคคหเณน เจตถ สมปช สมาธคคหเณน วรย จ สงคหต โหต นานตรยภาวโต ฯ ตตถาต เตส อาวาเสส ฯ ตณ ตณต เอเกกสม อาวาเส อวตถอวตถฏาเน วสนนยาเมน ตโย ตโย ทวเส วสตวา ฯ [๑๕๒] อตตเรน วา ทกขเณน วาต วตต คมนาคมเน สรยาภมขภาวนวารณตถนต ฯ สหสสธนปปมาณ ทยฑฒโกส ฯ ทวตตสตรจฉานกถาต ราชกถาทกา สนธายาห ฯ ตา ห ปาลย สรปปโต๑ อนาคตาป ฯ อร ปพพตนททปกถา อตสทเทน สงคเหตวา สคคโมกขาน ตรจฉานภาวโต ทวตตส- ๑. สรปโตต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตรจฉานกถาต วตตา ฯ ทสกถาวตถนสสตนต อปปจฉตา สนตฏ ปวเวโก อสสคโค วรยารมโภ สลสมาธป าวมตตวมตตาณ- ทสสนนต อมาน อปปจฉกถาทน วตถ ฯ ตนนสสต ภสส สปปาย ฯ อตรจฉานกถโกต นตรจฉานกถโก ฯ ตรจฉานกถาวธร ธมมก- กมมฏานปฏสยตตเมว กถ กเถตต อธปปาโย ฯ สลาทคณ- สมปนโนต สลสมาธอาทคณสมปนโน ฯ โย ห สมาธกมมฏานโก สมาธกมมฏานสส วา ปาร ปตโต โส อมสส โยคโน สปปาโย ฯ เตนาห ยนนสสายาตอาท ฯ กายทฬหพหโลต กายสส สนตปปนโปสนปปสโต ย สนธาย วตต ยาวทตถ อทราวเทหก ภ ชตวา เสยยสข ปสสสข มทธสข อนยตโต วหรตต ฯ โภชน เยภยเยน มธรมพลรสวเสน สตตาน อปโยค คจฉต ทธอาทส ตถา ทสสนโต ฯ กฏกาทรสา ปน เกวล อภกงขารกา๑

เอวาต อาห กสสจ มธร กสสจ อมพล สปปาย โหตต ฯ ยสม อรยาปเถ อาธารภเต วตตมาเน วา ยสม วา อรยาปเถ ปวตตมานสส ฯ นมตตาเสวนพหลสสาต นมตเต อาเสวนา- พหลสส ปฏภาคนมตเต วสยภเต ภาวนามนสการ พหล อาเสวนตสส นมตตสส วา โคจราเสวนวเสน อาเสวนพหลสส ฯ เยน ห ภาเวน- ตสส ภาวนาเสวนา เตน โคจราเสวนาป อจฉตพพาต ฯ น โหต อปปนา ฯ เยน วธนา อปปนาย กสโล โหต โส ทสวโธ วธ ๑. อภสงขารกาเอว ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อปปนาโกสลล ตนมตต วา าณ ฯ [๑๕๓] วตถวสทกรยโตต วตถน วสทภาวกรณโต ฯ อปปนา- โกสลล อจฉตพพนต สมพนโธ ฯ เอว เสเสสป ฯ จตตเจตสกาน ห ปวตตฏานภาวโต สรร ตปปฏพทธาน จวราทน จ อธ วตถนต อธปเปตาน ฯ ตาน ยถา จ ตสส สขาวหาน โหนต ตถา กรณ เตส วสทภาวกรณ ฯ เตน วตต อชฌตตกพาหรานนตอาท ฯ สรร วาต วาสทโท อฏานปปยตโต ฯ สรร เสทมลคคหต วา อ เน วา อวสส กจเจน วพาธตนต อธปปาโย ฯ เสนาสน วาต วาสทเทน ปตตาทนมป สงคโห ทฏพโพ ฯ นน จาย นโย ขททกปลโพธปจเฉเทน สงคหโต ปน กสมา วตโตต ฯ สจจ สงคหโต ฯ โส จ โข ภาวนาย อารมภกาเล ฯ อธ ปน อารทธกมมฏานสส อปจารชฌาเน ตวา อปปนาปรวาส วสนตสส กาลนตเร ชาเต ตถา ปฏปตต อปปนาโกสลลาย วตตา ฯ อวสเท สต วสยภเต วา กถ ภาวนมนย ชนตสส ตาน วสโย ฯ อนตรนตรา ปวตตนกจตตป- ปาทวเสเนว วตต ฯ เต ห จตตปปาทา จตเตกคคตาย อปรสทธ- ภาวาย สวตตนต ฯ จตตเจตสเกส นสสยาทปจจยภเตส ฯ าณมปต ปสทโท สมปณฑเน ฯ เตน น เกวล ต วตถเยว อถโข ตสม อปรสทเธ าณมป อปรสทธ โหตต ทสสต ฯ ตสมปยตตาน ปน อปรสทธตา อวตตสทธา ฯ าณสส จ วส


วสทธมคค สวณณนาย คหณ อปปนาย พหปการตตา ฯ ตถา ห ฌาน ทนธาภ ขปปา- ภ นต าณมเขน นททฏ ฯ นสสยนสสโยป นสสโยป นสสโย- เตวว วจจตต อาห ทปกปลลกวฏฏเตลาน นสสายาต ฯ าเณ อวสเท วปสสนาภาวนา วย สมาธภาวนาป ปรทพพลา โหตต ทสเสต อปรสทเธน าเณนาตอาท วตต ฯ ตตถ กมมฏานนต สมถกมมฏานมาห ฯ วฑฒ องคปาตภาเวน ฯ วรฬห ปคณภาเวน ฯ เวปลล สพพโส วสภาวปปตตยา เวทตพพ ฯ วสเท ปนาต สกกปกเข ตสส วตตปรยาเยน อตโถ เวทตพโพ ฯ [๑๕๔] สมภาวกรณนต กจจโต อนนานธกภาวกรณ ฯ ยถาปจจย สทเธยยวตถสม อธโมกขกจจสส ปฏตรภาเวน ป าย อวสทตาย วรยาทน จ สถลตาทนา สทธนทรย พลว โหต ฯ เตนาห อตราน มนทานต ฯ ตโตต ตสมา สทธนทรยสส พลวภาวโต อตเรส จ มนทตตา ฯ โกสชชปกเข ปตต อทตวา สมปยตตธมมาน ปคคณหน อนพลปปทาน ปคคโห ปคคโหว กจจ ปคคหกจจ ฯ กาต น สกโกตต สมพนธตพพ ฯ อารมมณ อปคนตวา าน อนสสชชน วา อปฏาน ฯ วกเขปปฏปกโข เยน วา สมปยตตา อวกขตตา โหนต โส อวกเขโป ฯ รปคต วย จกขนา เยน ยาถาวโต วสยภาว ปสสต ต ทสสนกจจ กาต น สกโกต พลวตา สทธนทรเยน อภภตตตา ฯ สหชาตธมเมส ห อนทฏ กาเรนตาน สหปวตตมานาน ธมมาน เอกรสตาวเสเนว


ปวกสณนทเทส วณณนา อตถสทธ น อ ถา ฯ ตสมาต วตตเมวตถ การณภาเวน ปจจามสต ฯ ตนต สทธนทรย ฯ ธมมสภาวปจจเวกขเณนาต ยสส สทเธยยวตถโน อฬารตาทคเณ อธมจจนสส สาตสยปป- วตตยา สทธนทรย พลว ชาต ตสส ปจจยปจจยปปนนาท- วภาคโตยาถาวโต วมสเนน ฯ เอว ห เอว ธมมตานเย สภาวรสโต ปรคคยหมาเน สวปผาโร อธโมกโข น โหต อย อเมส ธมมาน สภาโวต ปรชานนวเสน ป าพยาปารสส สาตสยตตา ฯ ธรยธมเมส ห ยถา สทธาย พลวภาเว ป าย มนทภาโว โหต เอว ป าย พลวภาเว สทธาย มนทภาโว โหตต ฯ เตน วตต ต ธมมสภาวปจจเวกขเณน หาเปตพพนต ฯ ตถา อมนสกาเรนาต เยนากาเรน ภาวนมนย ชนตสส สทธนทรย พลว โหต เตนากาเรน ภาวนาย อนนย ชนโตต วตต โหต ฯ อธ ทวเธน สทธนทรยสส พลวภาโว อตตโน วา ปจจยวเสสโต กจจตตรเยน วรเยน วรยาทน วา มนทกจจตาย ฯ ตตถ ปมวกปเป หาปนวธ ทสสโต ฯ ทตยวกปเป ปน ยถา มนสกโรโต วรยาทน มนทกจจตาย สทธนทรย พลว ชาต ตถา อมนสกาเรน วรยาทน ปฏกจจ- ภาวาวเหน มนสกาเรน สทธนทรย เตห สมรส กโรนเตน หาเปตพพ ฯ อมนา นเยน เสสนทรเยสป หาปนวธ เวทตพโพ ฯ วกกลตเถรวตถต โส ห อายสมา สทธาธมตตาย๑ กตาธกาโร ๑. สทธาวมตตายาต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สตถ รปากายทสสนปปสโตเอว หตวา วหรนโต สตถารา กนเต วกกล อมนา ปตกาเยน ทฏเน โย โข วกกล ธมม ปสสต โส ม ปสสตตอาทนา โอวทตวา กมมฏาเน นโยชโตป ต อนนย ชนโต ปณามโต อตตาน วนปาเตต ปาตฏาน อภรห ฯ อถ น สตถา ยถานสนโนว โอภาส วสชเชนโต อตตาน ทสเสตวา ปาโมชชพหโล ภกข ปสนโน พทธสาสเน อธคจเฉ ปท สนต สงขารปสม สขนต๑ คาถ วตวา เอห วกกลต อาห ฯ โส เตน อมเตเนว อภสตโต หฏตฏโ หตวา วปสสน ปฏเปส ฯ สทธาย พลวภาวโต วปสสนาวถ น โอตร ฯ ต ตวา ภควา อนทรยสมต ปฏปาเทนโต กมมฏาน โสเธตวา อทาส ฯ โส สตถารา ทนนนเยน วปสสน อสสกกาเปตวา มคคปฏปาฏยา อรหตต ปาปณ ฯ เตน วตต วกกลตเถรวตถ เจตถ นทสสนนต ฯ อตรกจจเภทนต อปฏานาทกจจวเสส ฯ ปสสทธาทต อาทสทเทน สมาธอเปกขาสมโพชฌงคาน สงคโห ทฏพโพ ฯ หาเปตพพนต ยถา สทธนทรยสส พลวภาโว ธมมสภาวปจจเวกขเณน หายต เอว วรยนทรยสส อธมตตตา ปสสทธอาทภาวนาย หายต สมาธปกขยตตา ตสสา ฯ ตถาห สา สมาธนทรยสส อธมตตต โกสชชปาตโต รกขนต วรยาทภาวนา วย วรยนทรยสส อธมตตต ๑. ข. ธ. ๒๕/๖๖ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อทธจจปาตโต รกขนต เอกสโต หาเปต ฯ เตน วตต ปสสทธ- อาทภาวนาย หาเปตพพนต ฯ โสณตเถรวตถต สขมาลสส โสณตเถรสส วตถ ฯ โส ห อายสมา สตถ สนตเก กมมฏาน คเหตวา สตวเน วหรนโต มม สรร สขมาล น จ สกกา สเขเนว สข อธคนต กาย กลเมตวาป สมณธมโม กาตพโพต านจงกมเมว อธฏาย ปธานมนย ชนโต ปาทตเลส โผเฏส อฏ เตสป เวทน อชฌเปกขตวา ทฬห วรย กโรนโต อจจารทธวรยตาย วเสส นพพตเตต นาสกข ฯ สตถา ตตถ คนตวา วโณวาเทน โอวทตวา วรยสมตาโยชนวธ ทสเสนโต กมมฏาน โสเธตวา คชฌกฏ คโต ฯ เถโรป สตถารา ทนนนเยน วรยสมต โยเชนโต วปสสน อสสกกาเปตวา อรหตเต ปตฏาส ฯ เตน วตต โสณตเถรวตถ ทสเสตพพนต ฯ เสเสสปต สตสมาธ ป นทรเยสป ฯ เอกสสาต เอเกกสส สาม นทเทโสวาย ทฏพโพ ฯ เอว ป จนน อนทรยาน ปจเจก อธมตตตาย หาปนวเสน สมต ทสเสตวา อทาน ตตถ เยส วเสสโต อสาธารณโต สาธารณโต จ สมตา อจฉตพพา ต ทสเสต วเสสโต ปนาต- อาท วตต ฯ เอตถาต เอเตส ป จส อนทรเยส ฯ สมตนต สทธาป าน อ ม อนนานธกภาว ฯ ตถา สมาธ- วรยาน ฯ ยถา ห สทธาป าน วส วส ธรยธมมภตาน กจจโต


วสทธมคค สวณณนาย อ ม านตวตตน วเสสโต อจฉตพพเมว ยโต เนส สมธรตาย อปปนา สมปชชต เอว สมาธวรยาน โกสชชทธจจปกขกาน สมรสตาย สต อ ม ปตถมภนโต สมปยตตธมมาน อนตทวยปาตาภาเวน สมมเทว อปปนา อชฌต ฯ พลวสทโธตอาท นทสสนวเสน วตต ฯ ตสสตโถ โย พลวตยา สทธาย สมนนาคโต อวสทาโณ โส มทธปปสนโน โหต น อเวจจปปสนโน ฯ ตถา ห โส อวตถสม ปสทต เสยยถาป ตตถยสาวกา ฯ เกราฏก- ปกขนต สาเถยยปกข ภชต สทธาหนาย ป าย อตธาวนโต เทยยวตถปรจจาเคน วนา จตตปปาทมตเตนป ทานมย ป โหตตอาทน ปรกปเปต เหตปฏรปเกห ว จโต ฯ เอวภโต ปน สกขตกกวลตตจตโต ปณฑตาน วจน นาทยต ส ตต น คจฉต ฯ เตนาห เภสชชสมฏ โต วย โรโค อเตกจโฉ โหตต ฯ ยถา เจตถ สทธาป าน อ ม วรโห นอตถาวโห อนตถาวโห จ เอวมธาป สมาธวรยาน อ ม วรโห น อวกเขปาวโห วกเขปาวโห จาต เวทตพพ ฯ โกสชช อภภวต เตน อปปน น ปาปณาตต อธปปาโย ฯ อทธจจ อภภวตต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ตทภยนต ต สทธาป าทวย สมาธวรยทวย จ ฯ สม กาตพพนต สมรส กาตพพ ฯ [๑๕๕] สมาธกมมกสสาต สมถกมมฏานกสส ฯ เอวนต เอว สนเต สทธาย เตส พลวภาเว สตต อตโถ ฯ สททหนโตต


ปวกสณนทเทส วณณนา ปว ปวต มนสกรณมตเตน กถ ฌานปปตตต อจนเตตวา อทธา สมมาสมพทเธน วตตวธ อชฌสสตต สททหนโต สทธ ชเนนโต ฯ โอกปเปนโตต อารมมณ อนปวสตวา วย อธมจจน- วเสน โอกปเปนโต ปกขนทนโต ฯ เอกคคตา พลวต วฏฏต สมาธปปธานตตา ฌานสส ฯ อภนนนต สมาธป าน ฯ สมาธกมมกสสสมาธโนอธมตตตาปอจฉตพพาต อาห สมตาปต ฯ สมภาเวนาปต อตโถ ฯ อปปนาต อธาธปเปตอปปนา ฯ ตถาห โหตเยวาต สาสงก วทต ฯ โลกตตรปปนา ปน เตส สมภาเวเนว อจฉตา ฯ ยถาห ฯ สมถวปสสน ยคนทธ ภาเวตต๑ ฯ ยท วเสสโต สทธาป าน สมาธวรยาน จ สมตา อจฉตา กถ สตต อาห สต ปน สพพตถ พลวต วฏฏตต ฯ สพพตถาต ลนทธจจปกเขส ฯ ป จส อนทรเยส อทธจจปกขเยกเทเส คณหนโต สทธาวรยป า- นนต อาห ฯ อ ถา ปต จ คเหตพพา สยา ฯ ตถาห โกสชช- ปกเขน สมาธนา อจเจว วตต น ปสสทธสมาธอเปกขาหต ฯ สา สต ฯ สพเพส ราชกมเมส นยตโต สพพกมมโก ฯ เตน การเณน สพพตถ อจฉตพพฏเน ฯ อาห อฏกถาย ฯ สพพตถ นยตตา สพพตถกา สพเพน วา ลนทธจจปกขเยน โพชฌงคคคหเณน อตเถตพพา สพพตถยา ฯ สพพตถยาว สพพตถกา ฯ จตตนต กสลจตต ฯ ตสส ห สต ปฏสรณ ปรายน อปปตตสส ปตตยา อนธคตสส อธคมาย ฯ เตนาห อารกขปจจปฏานาตอาท ฯ ๑. อง. จตกก. ๒๑/๒๑๒ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย จตเตกคคตานมตตสสาต จตเตกคคตาย นมตตสส จตเตกคคตาสงขาตสส จ นมตตสส ฯ จตตสส ห สมาหตาการ สลลกเขตวา สมถนมตต รกขนโตเยว กสณนมตต รกขต ฯ ตสมา ปวกสณาทกสสาต อาทสทเทน น เกวล ปฏภาคนมตตสเสว อถโข สมถนมตตสสาป คหณ ทฏพพ ฯ ตนต รกขณาโกสลล อธ อปปนาโกสลลกถาย นมตตโกสลลนต อธปเปต ฯ กรณภาวนาโกสลลาน ปเคว สทธตตาต อธปปาโย ฯ [๑๕๖] อตสถลวรยตาทหต อาทสทเทน ปโมทนสเวทน- วปรยาเย สงคณหาต ฯ ลนนต สงกจต โกสชชปกขปตต ฯ จตตนต ภาวนาจตต ฯ ธมมวจยสมโพชฌงคาทโย ภาเวตต เอตถ ตโยต ปท อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ยถา ปน เต ภาเวตพพา ต สยเมว วกขต ฯ ปรตตนต อปปก ฯ อชชาเลตกาโมต ปทเปตกาโม ฯ อทกวาต ทเทยยาต อทกมสส วาต อปเนยย ฯ อกาโลต นกาโล อยตตกาโล วา ฯ สตอาทธมมสามคคสงขาตาย โพธยา พชฌต เอตายาต กตวา ตสมงคโน วา พชฌนตต โพธโน โยคโน องคนต โพชฌงโค ฯ ปสฏโ สนทโร วา โพชฌงโค สมโพชฌงโค ฯ กายจตตทรถวปสมลกขณา ปสสทธเยว สมโพชฌงโค ปสสทธ- สมโพชฌงโค ตสส ปสสทธสมโพชฌงคสส ฯ สมาธสมโพชฌงคา- ทสป เอเสว นโย ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อย ปน วเสโส สมาธสส ฯ ตาว ปทตถลกขณาน เหฏา อาคตาเนว ฯ อปปตตโตว อกขตต อเปกขา ฯ สา ปนาย อตถโต ตตรมชฌตตเปกขาว อธ โพชฌงคเปกขาต เวทตพพา ฯ ทสสมฏาปยนต สมฏาเปต อปปาเทต อสกกเณยย ฯ ธมมาน ธมเมส วา วจโย ธมมวจโย ป าต อตโถ ฯ วรสส ภาโว กมม วา วธนา วา อเรตพพ ปวตเตตพพนต วรย อสสาโห ฯ ปเนต กาย จตต จ สนตปเปตต ปต ฯ [๑๕๗] ยย สก ยถาสก อตตโน อตตโนต อตโถ ฯ อาหารวเสนาต ปจจยวเสน ฯ ภาวนาต อปปาทนา วฑฒนา จ ฯ กสลากสลาต โกสลลสมภตฏเน กสลา ตปปฏปกขโต อกสลา ฯ เย อกสลา เต สาวชชา ฯ เย กสลา เต อนวชชา ฯ อกสลา หนา ฯ อตเร ปณตา ฯ กสลาป วา หเนห ฉนทาทห อารทธา หนา ฯ อตเร ปณตา ฯ กณหาต กาฬกา จตตสส อปภสสรภาวกรณา ฯ สกกาต โอทาตา จตตสส ปภสสรภาว- กรณา ฯ กณหาภชาตเหตโต วา กณหา ฯ สกกาภชาตเหตโต สกกา ฯ เตเอว สปปฏภาคา ฯ กณหา วา อชวปจจนกตาย สกเกห สปปฏภาคา ฯ ตถา สกกาป อตเรห ฯ อถวา ฯ กณหา จ สกกา จ สปปฏภาคา จ กณหสกกสปปฏภาคา ฯ สขา ห เวทนา ทกขาย เวทนาย สปปฏภาคา ทกขา จ เวทนา สขาย สปปฏภาคาต ฯ อนปปนนสสาต อนพพตตสส ฯ อปปาทายาต


วสทธมคค สวณณนาย อปปาทนตถาย ฯ อปปนนสสาต นพพตตสส ฯ ภยโยภาวายาต ปนปปน ภาวาย ฯ เวปลลายาต วปภาวาย๑ ฯ ภาวนายาต วฑฒยา ฯ ปารปรยาต ปรปรณตถาย ฯ ตตถาต อตถ ภกขเวต- อาทนา ทสสตปาเ ฯ สภาวสาม ลกขณปฏเวธวเสนาต เอกชฌ กตวา คหเณ อนวชชสขวปากาทกสส วส วส ปน ผสสนาทกสส สภาวลกขณสส อนจจาทกสส สาม ลกขณสส จ ปฏวชฌนวเสน ฯ ปวตต- มนสกาโรต กสลาทน ตตสภาวลกขณาทกสส ยาถาวโต อวพชฌน- วเสน อปปนนชวนจตตปปาโท ฯ โส ห อวปรตมนสการตาย โยนโสมนสกาโรต วตโต ฯ ตทา โภคตาย อาวชชนาป ตคค- ตกาว ฯ รปปนลกขณาทกมป อธ สาม ลกขเณเนว สงคหตนต ทฏพพ ฯ กสลกรยาย อาทอารมภวเสน ปวตตวรยธตสภาวตาย ธาตต วตตนต อาห อารมภธาตต ปมวรย วจจตต ฯ ลทธา- เสวน วรย พลปปตต หตวา ปฏปกข วธมตต อาห โกสชชโต นกขนตตตา ตโต พลวตรนต ฯ อธมตตาธมตตตราน ปฏปกข- ธมมาน วธมนสมตถ ปฏปฏตราทภาวปปตต โหตต วตต ปร ปร าน อกกมนโต ตโตป พลวตรนต ฯ ตฏต ปวตตต เอตถาต านยา ฯ ปต สมโพชฌงคสส านยา ปตสมโพชฌง- ฏานยา าตพโพ วา านโย ปตสมโพชฌงโค านโย เอเตสต ปตสมโพชฌงคฏานยา ฯ อปราปร ปวตตมานา ปต- ๑. วปลภาวายาต ม เ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา สมโพชฌงคสมปยตตา ธมมา ฯ ยสมา ปน เตส ปตเยว ปต- สมโพชฌงคสส วเสสการณ ตสมา วตต ปตยาเอเวต นามนต ฯ อปปาทกมนสกาโรต ยถา มนสกโรโต อนปปนโน ปตสมโพชฌงโค อปปชชต อปปนโน จ ปวฑฒต ตถา ปวตตมนสกาโร ฯ [๑๕๘] ปรปจฉกตาต ปรโยคาเหตวา ปจฉกภาโว ฯ ป จป ห นกาเย อคคเหตวา อาจรเย ปยรปาสตวา ตสส ตสส อตถ ปรปจฉนตสส เต วา สห อฏกถาย ปรโยคาเหตวา ย ย ตตถ คณ ฏาน ต ต อท ภนเต กถ อมสส โก อตโถต ปจฉนตสส ธมมวจยสมโพชฌงโค อปปชชตต ฯ วตถวสทกรยา อนทรยสมตตปฏปาทนา สงเขปโต วตถารโต จ ปกาสตาเอว ฯ ตตถ ปน สมาธสวตตนยภาเวน อาคตา อธ ป าสวตตนย- าเวน ฯ ยทคเคน ห สมาธสวตตนกา ตทคเคน ป า- วตตนกา ฯ สมาธสส าณปจจปฏานโต สมาหโต ยถาภต ปชานาตต๑ ห วตต ฯ ทปป ปคคลปรวชชนา นาม ทปป าน มนทพทธน ภตตนกขตตกากมสนกขตตสนขสทสาน โมมหปคคลาน ทรโต ปรจจชนา ฯ ป วนตปคคลเสวนา นาม ป าย กตาธการาน สจจปฏจจสมปปาทาทส กสลาน อรยาน วปสสนา- กมมกาน วา มหาป าน กาเลน กาล อปสงกมน ฯ คมภร- าณจรยปจจเวกขณาต คมภราเณห จรตพพาน ขนธายตนธาตา- ๑. ส. สฬายตน. ๑๘/๙๙-๑๐๐ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ทน สจจปจจยาการาททปนาน วา ส ตาปฏสยตตาน สตตนตาน ปจจเวกขณา ฯ ตทธมตตตาต ป าธมตตตา ป าย นนน- โปณปพภารตาต อตโถ ฯ อปายาทต อาทสทเทน ชาตอาท อตเต วฏฏมลก ทกข อนาคเต วฏฏมลก ทกข ปจจปปนเน อาหารปรเยฏ มลก จ ทกข สงคณหาต ฯ วรยายตตสส โลกยโลกตตรวเสสสส อธคโมเอว อานสโส ตสส ทสสนสลตา วรยายตต- ฯเปฯ ทสสตา สปพพภาโค นพพานคามมคโค คมนวถ คนตพพา ปฏปชชตพพา ปฏปทาต กตวา ฯ ทายกาน มหปผลภาวกรเณน ปณฑาปจา- ยนตาต ปจจยทายกาน อตตน การสส อตตโน สมมาปฏปตตยา มหปผลการภาวสส กรเณน ปณฑสส ภกขาย ปฏปชนา ฯ อตรถาต อามสปชาย ฯ กสตปคคลปรวชชนตาต อลสาน ภาวนาย นาม- มตตมป อชานนตาน กายทฬหพหลาน ยาวทตถ ภ ชตวา เสยย- สขาทอนย ชนกาน ตรจฉานกถกาน ปคคลาน ทรโต ปรวชชนา ฯ อารทธวรยปคคลเสวนตาต ทวส จงกเมน นสชชายาตอาทนา๑ ภาวนารมภวเสน อารทธวรยาน ทฬหปรกกมาน ปคคลาน กาเลน กาล อปสงกมนา ฯ สมมปปธานปจจเวกขณาต จตพพธสมมป- ปธานานภาวสส ปจจเวกขณา ฯ ตทธมตตตาต ตสม วรย- สมโพชฌงเค อธมตต สพพรยาปเถส นนนโปณปพภารตา ฯ เอตถ ๑. อง. ตก. ๒๐/๑๔๓ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา จ ถนมทธวโนทนกสตปคคลปรวชชนอารทธวรยปคคลเสวนตทธมต- ตตา ปฏปกขวธมนปจจยปสหารวเสน อปายาทภยปจจเวกขณาทโย สมตเตชนวเสน วรยสมโพชฌงคสส อปปาทกา ทฏพพา ฯ พทธาทส ปสาทสเนหาภาเวน ธสธรหทยา๑ ลขปคคลา ตพพปรยาเยน สนทธปคคลา เวทตพพา ฯ พทธาทน คณปรทปนา สมปสาทนย- สตตาทโย ปสาทนยสตตนตา ฯ [๑๕๙] อเมห อากาเรหต ยถาวตเตห กสลาทน สภาว- สาม ลกขณปฏวชฌนาทอากาเรห เจว ปรปจฉกตาทอากาเรห จ ฯ เอเต ธมเมต เอเต กสลาทส โยนโสมนสการาทเก เจว ธมมตถ ตาทเก จ ฯ อจจารทธวรยตาทหต อตวย ปคคหตวรยตาทห ฯ อาท- สทเทน สเวทนสมโมทนาน สงคณหาต ฯ อทธฏนต สมาธอาทน มนทตาย อวปสนต ฯ ทวปสมยนต วปสเมต สมาธาต อสกกเณยย ฯ [๑๖๐] ต อาการ สลลกเขตวาต เยนากาเรน อสส โยคโน ปสสทธ สมาธ อเปกขาต อเม ปสสทธอาทโย ธมมา ปพเพ ยถารห ตสม ตสม กาเล อปปนนปพพา ต จตตต สมปยตตธมมาน ปสสทธาการ สมาหตาการ อชฌเปกขตาการ จ อปลกเขตวา อป- ธาเรตวา ฯ ตสป ปเทสต อตถ ภกขเว กายปสสทธตอาทนา๒ อาคเตส ๑. ธสรหทยาต ม เ ฯ วมสตพพ ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๑๔๙ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตสป วาเกยส เตห วา ปกาสเตส ตส ธมมโกฏาเสส ฯ ยถาสมาหตาการ สลลกเขตวา คยหมาโน สมโถเอว สมถนมตตนต อาห สมถนมตตนต สมถสเสเวต อธวจนนต ฯ นานารมมเณ ปรพภมเนน ววธ อคค เอตสสาต พยคโค วกเขโป ฯ ตถา ห โส อนวฏานรโส ภนตตาปจจปฏาโน จ วตโต ฯ เอกคคตา- ภาวโต พยคคปฏปกโขต อพยคโค สมาธ ฯ โสเอว นมตตนต ปพเพ วย วตตพพ ฯ เตนาห อวกเขปฏเน ตสเสว อพยคค- นมตตนต อธวจนนต ฯ [๑๖๑] สรราวตต ตวา มตตโส ปรภตโต ปณตาหาโร กายลหตาทน สมฏาปเนน ปสสทธยา ปจจโย โหต ตถา อตสปปาย อรยาปถสปปาย จ เสวต ปโยโค จ กายโก ปวตตโตต อาห ปณตโภชนเสวนตาตอาท ฯ ปโยคสมตาทน อภาเวน สทรถกายจตตา ปคคลา สารทธปคคลา ฯ วตตวปรยาเยน ปสสทธกายา ปคคลา เวทตพพา ฯ นรสสาทสสาต ภาวนสสาทรหตสส ฯ ภาวนา ห วถปฏปนนา ปพเพนาปร วเสสวต ปวตตมานา จตตสส อสสาท อปสมสข อาวหต ฯ ตทภาวโต นรสสาท จตต โหต ฯ สทธาสเวควเสนาต สทธาวเสน สเวควเสน จ ฯ สมปหสนตาต สมมเทว ปหสนตา สเวชนปพพกปสาทปปาทเนน ภาวนาจตตสส โตสนา ฯ สมมา- ปวตตสสาต ลนทธจจวรเหน สมถวถปฏปตตยา จ สม สวเสส จ


ปวกสณนทเทส วณณนา ปวตตยา สมมเทว ปวตตสส ภาวนาจตตสส ฯ อชฌเปกขนตาต ปคคหนคคหสมปหสเนส อพยาวฏตา ฯ ฌานวโมกขปจจเวกขตาต ปมาทน ฌานาน ปจจนกธมเมห สฏ วมตตตาทนา เตเยว วโมกขา เตส เอว ภาวนา เอว สมาปชชนา เอว อธฏาน เอว วฏาน เอว สงกเลโส เอว โวทานนต ปฏปฏอเวกขณา ฯ ปจจนกธมเมห สฏ วมตตตาทนา เตเยว ปจจเวกขณา ฯ สตตมชฌตตตาต สตเตส ปยฏานเยสป คหฏปพพชเตส มชฌตตากาโร อชฌเปกขนา ฯ สงขารมชฌตตตา อชฌตตเกส จกขาทส พาหเรส ปตตจวราทส มชฌตตากาโร อชฌเปกขนา ฯ สตตสงขาราน มมายน สตตสงขารเกลายน ฯ อเมห อากาเรหต อเมห ยถาวตเตห กายจตตาน ปสสทธา- การสลลกขณาทอากาเรห เจว สปปายาหารเสวนาทอากาเรห จ ฯ เอเต ธมเมต เอเต ปสสทธอาทธมเม ฯ ป าปโยคมนทตายาต ป าพยาปารสส อปปภาเวน ฯ ยถา ห ทานสลาน อโลภาโทสปปธานาน เอว ภาวนา ฯ อโมหปปธานา วเสสโต อปปนาวหา ฯ ตตถ ยทา ป า น พลวต โหต ตทา ภาวนา จตตสส อนภสงขโต วย อาหาโร ปรสสส อภรจ น ชเนต ฯ เตน ต นรสสาท โหต ฯ ยทา จ ภาวนา ปพเพนาปร วเสสาวหา น โหต สมมเทว อวถ- ปฏปตตยา ตทา อปสมสขสส อลาเภน จตต นรสสาท โหต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตทภย สนธายาห ป าปโยคมนทตายาตอาท ฯ นนต จตต ฯ ชาตชราพยาธมรณาน ยถารห สคตย ทคคตย จ โหนตต ตท เมว ป จวธพนธนาทขปปปาสาทอ ม วพาธนาทเหตก อปายทกข ทฏพพ ฯ ตยท สพพ เตส เตส สตตาน ปจจปปนนภวนสสต คหตนต อตเต อนาคเต จ กาเล วฏฏมลกทกขาน วส คหตาน ฯ เย ปน สตตา อาหารปชวโน ตตถ จ อฏานผลปชวโน เตส อ เห อสาธารณ ชวกาทกข อฏม สเวควตถ วตตนต ทฏพพ ฯ [๑๖๒] อสสาต จตตสส ฯ อลนนตอาทส ฯ โกสชชปกขยาน ธมมาน อนธมตตตาย อลน ฯ อทธจจปกขกาน ธมมาน อน- ธมตตตาย อนทธฏ ฯ ป าปโยคสมปตตยา อปสมสขาธคเมน จ อนรสสาท ปพเพนาปร สวเสส ตโตเอว อารมมเณ สมปปวตต สมถวถปฏปนน จ ฯ ตตถ อลนตาย ปคคเห อนทธฏตาย นคคเห อนรสสาทตาย สมปหสเน น พยาปาร อาปชชต ฯ อลนา- นทธฏตาห อารมมเณ สมปปวตต อนรสสาทตาย สมถวถปฏปนน สมปปวตตยา วา อลน อนทธฏ ฯ สมถวถปฏปตตยา อนรสสาทนต ทฏพพ ฯ เนกขมมปฏปทนต ฌานปฏปตต ฯ สมาธอธมตตตาต สมาธ- นพพตตเน ฌานาธคเม ยตตปปยตตา ฯ สา ปน ยสมา สมาธ ครร กตวา ตตถ นนนโปณปพภารภาเวน ปวตตยา โหต ตสมา


ปวกสณนทเทส วณณนา สมาธครตอาท วตต ฯ ปฏลทเธ นมตตสม เอว ห สมปาทยโต อปปนาโกสลล อม อปปนา สมปวตตตต สมพนโธ ฯ สาต อปปนา ฯ หตวา หต หสทโท เหตอฏโ ฯ ยสมา านเมต น วชชต ตสมา จตตสมปวตตอาการ ภาวนาจตตสส ลนทธฏาทวเสน ปวตต- อาการ สลลกขย อปธาเรนโต สมต วรยสเสว วรยสส สมาธนา สมรสตเยว โยชเยถ ฯ กถ ปน โยชเยถาต อาห อสกมปต- อาท ฯ ตตถ ลยนต ลนภาว สงโกจนต อตโถ ฯ ยนตนต คจฉนต ฯ ปคคณหเถว สมภาวายาต อธปปาโย ฯ เตนาห อจจารทธ นเสเธตวา สมเมว ปวตตเยต ฯ กถ ปน สมเมว ปวตตเยต อาห เรณมหตอาท ฯ ยถา ห เรณอาทส ยถา มธกราทน ปวตต อปมาภาเวน อฏกถาย สมปวณณตา เอว ลนทธฏภาเวห โมจยตวาน วรยสมตาโยชเนน นมตตาภมข มานส ปฏปาทเย ปฏภาคนมตตาภมข ภาวนาจตต สมปาเทยยาต อตโถ ฯ [๑๖๓] ตตราต ตสม เรณมหตอาทนา วตตคาถาทวเย ฯ อตถทปนา อปมปเมยยตถวภาวนา ฯ อจเฉโกต อกสโล ฯ ปกขนโตต๑ ธาวต อารทโธ ฯ วกสนกขเณเยว สราค กสม สรส โหต ปจฉา วาตาทห ปรปฏต วรส วา โหต ตสมา นวตตเน เรณ ขยตต อาห ขเณ เรณมห สมปาปณาตต ฯ ปปผราสนต รกขสาขาส นสสต ปปผส จย ฯ สลลกตตอนเตวาสเกสต ๑. วสทธมคเคป ปกขนโตต ทสสต ฯ ปกขนโนต ม เณ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สลลกตตอาจรยสส อนเตวาสเกส ฯ อทกถาลคเตต อทกถาลย ปเต ฯ สตถกมมนต สราเวธนาทสตถกมม ฯ ผสตมป อปปล- ปตตนต สมพนโธ ฯ สเมนาต ปรมกา วย ครร มนท จ ปโยค อกตวา สมปปมาเณน ปโยเคน ฯ ตตถาต อปปลปตเต ฯ ปรโยทาตสปโปต สวสทธสปโป นปผนนสปโป ฯ [๑๖๔] มกกฏกสตตนต ลตาสตต ฯ นยยามโก นาวาสารถ ฯ ลการนต กฬ ชาทมย นาวากฏสารก ฯ เตเลน อฉฑเฑนโต นาฬ ปเรตต สราวาทคเตน เตเลน อฉฑเฑนโต สขมจฉททก เตลนาฬ ปเรต ฯ เอวเมวาต ยถา เต อาทโต วตตมธกร- สลลกตตอนเตวาสสตตากฑฒกนยยามกเตลปรกา เวเคน ปโยค กโรนต เอวเมว โย ภกข สฆ อปปน ปาปณสสามต คาฬห วรย กโรต โย มชเฌ วตตมธกราทโย วย วรย น กโรต อเม เทวป วรยสมตาภาเวน อปปน ปาปณต น สกโกนต ฯ โย ปน อวสาเน มธกราทโย วย สมปปโยโค อย อปปน ปาปณต สกโกต วรยสมตาโยคโตต อปมาสสนทน เวทตพพ ฯ เตน วตต เอโก ภกขตอาท ฯ ลน ภาวนาจตตนต อธปปาโย ฯ [๑๖๕] เอวนต วตตปปกาเรน วรยสมตาโยชนวเสน วถ- ปฏปนน ภาวนามานส ปฏภาคนมตเตเยว ปนวเสน นมตตาภมข ปฏปาทยโต อสส โยคโน ฯ อชฌสสตต สมชฌสสต อปปช- ชสสตต อตโถ ฯ อนโยควเสนาต ภาวนาวเสน ฯ เสสานต


ปวกสณนทเทส วณณนา เสสาน ตณ จตตาร วา ฯ ปกตจตเตหต ปากตเกห กามาวจร- จตเตห ฯ พลว ฯเปฯ จตเตกคคตาน ภาวนาพเลน ปฏตรสภาวป- ปวตตยา ฯ ปรกมมตตาต ปฏสงขารกตตา ฯ ยท อาสนนตตา อปจารตา โคตรภโนเอว อปจารสม า สยาต อาห สมปจา- รตตา วาต ฯ อนจจาสนโนป หนาตทรปปวตตสมปจาร นาม โหต ฯ อปปน อเปจจ จรนตต อปจาราน ฯ อโต ปพเพ ปรกมมานนต นานาวชชนวถย ปรกมมาน ฯ เอตถาต เอเตส ปรกมมปจารานโลมส เตส ฯ สพพนตมนต ตตย จตตถ วา ฯ ปรตตโคตตาภภวนโตต ปรตตสส โคตตสส อภภวนโต ฯ ค ตายตต โคตต ฯ ปรตตนต ปวตตมาน อภธาน พทธ จ เอกสกวสยตาย รกขตต ปรตตโคตต ฯ ยถา ห พทธ� อารมมณภเตน อตเถน วนา น วตตต เอว อภธาน อภเธยย- ภเตน ฯ ตสมา โส ตาน ตายต รกขตต วจจต ฯ ต ปน มหคคตานตตรวธร กามตณหาย โคจรภต กามาวจรธมมาน อาเวณกรป ทฏพพ ฯ มหคคตโคตเตป อมนา นเยน อตโถ เวทตพโพ ฯ ภาวนโตต อปปาทนโต ฯ อวเสเสน สพเพส สพพา สม าต ปมนโย คหตคคหณ โหตต อาห อคคหตคคหเณนาตอาท ฯ นานาวชชนปรกมมเมว ปรกมมนต อธปปาเยน ปม วา อปจารนตอาท วตต ฯ จตตถ อปปนาจตต ป จม วา อปปนาจตต ปพเพ วตตนเยน สเจ จตตถ


วสทธมคค สวณณนาย โคตรภ โหตต อตโถ ฯ ป จม วาต วาสทโท อนยเม ฯ สวาย อนยโม อมนา การเณนาต ทสเสต ต จ โข ขปปาภ า- ทนธาภ าวเสนาต วตต ฯ ตตถ ขปปาภ สส จตตถ อปเปต ทนธาภ สส ป จม ฯ กสมา ปน จตตถ ป จม วา อปเปต น ตโต ปรานต อาห ตโต ปร ชวน ปตตต ฯ ตโต ป จมโต ปร ฉฏ สตตม จ ชวน ปตนต วย โหต ปรกขณชวตตาต อธปปาโย ฯ [๑๖๖] ยถา อลทธาเสวน ปมชวน ทพพลตตา โคตรภ น อปปาเทต ลทธาเสวน ปน พลวภาวโต ทตย ตตย โคตรภ อปปาเทต เอว ลทธาเสวนตาย พลวภาวโต ฉฏ สตตมมป อปเปตต เถรสส อธปปาโย ฯ เตนาห ตสมา ฉฏเป สตตเมป อปปนา โหตต ฯ ตนต เถรสส วจน ฯ สตตสตตานโลมอาจรย- วาเทห อนปตถมภตตตา วตต อตตโน มตมตตนต ฯ ปรมา ปรมา กสลา ธมมาต ปน สตตปทมการณ อาเสวน- ปจจยลาภสส พลวภาเว อเนกนตกตตา ฯ ตถาห อลทธาเสวนาป ปมเจตนา ทฏธมมเวทนยา โหต ฯ ลทธาเสวนา ทตยเจตนา ยาว ฉฏเจตนา อปราปรยเวทนยา ฯ จตตถป จเมสเยวาตอาท วตตสเสวตถสส ยตตทสสนมเขน นคมนตถ วตต ฯ ตตถ ยท ฉฏสตตม ชวน ปตต นาม โหต ปรกขณชวตตา ฯ กถ สตตมชวนเจตนา อปปชชเวทนยา อานนตรยา จ โหตต ฯ นาย


ปวกสณนทเทส วณณนา วเสโส อาเสวนปจจยลาเภน พลปปตตยา ฯ ก จรห กรยาวตถา วเสสโต ฯ กรยาวตถา ห อารมภมชฌปรโยสานวเสน ตวธา ฯ ตตถ ปรโยสานาวตถาย สนนฏาปกเจตนาภาเวน อปปชชเวทนยาทตา โหต ฯ น พลวภาเวนาต ทฏพพ ฯ ปฏสนธยา อนนตร- ปจจยภาวโน วปากสนตานสส อนนตรปจจยภาเวน ตถา อภ- สงขตตตาต จ วทนต ฯ ตสมา ฉฏสตตมาน ปปาตาภมขตาย ปรกขณชวตา น สกกา นวาเรต ฯ ตถาห ยถา ห ปรโสตอาท วตต ฯ สา จ ปน อปปนา ฯ อทธานปรจเฉโทต กาลปรจเฉโท ฯ โส ปเนตถ สตตส าเนส กตถจ อปรมาณจตตกขณตาย กตถจ อตอตตรขณตาย นตถต วตโต ฯ น เหตถ สมปณณชวนวถ อทธา ลพภต ฯ เตเนวาห เอตถ มคคานนตร ผลนตอาท ฯ เสสฏาเนสต ปมปปนา โลกยาภ า มคคกขโณ นโรธา วฏหนตสส ผลกขโณต เอเตส จตส าเนส ฯ [๑๖๗] เอตตาวตาต เอตตเกน ภาวนากกเมน เอส โยคาวจโร ปม ฌาน อปสมปชช วหรต ฯ เอว วหรตา จ อเนน ตเทว ปม ฌาน อธคต โหต ปวกสณนต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตสม ฌานปาเ ฯ ววจจตวาต วส หตวา ฯ เตนาห วนา หตวา อปกกมตวาต ฯ ปชหนวเสน อปสกกตวาต อตโถ ฯ ววจเจว กาเมหต เอตถ ววจจาต อมนา วเวจน


วสทธมคค สวณณนาย ฌานกขเณ กามาน อภาวมตต วตต ฯ ววจเจวาต ปน อมนา เอกสโต กามาน วเวเจตพพตาทปเนน ตปปฏปกขตา ฌานสส กามวเวกสส จ ฌานาธคมปายตา ทสสตา โหตต อมมตถ ทสเสต ปม ฌานนตอาท วตวา ตเมวตถ ปากฏตร กาต กถนตอาท วตต ฯ อนธกาเร สต ปทโปภาโส วยาต เอเตน ยถา ปทโปภาสาภาเวน รตตย อนธการาภภโว เอว ฌานาภาเวน สตตสนตตย กามาภภโวต ทสเสต ฯ เอตนต ปพพปเทเยว อวธารณวจน ฯ น โข ปน เอว ทฏพพ กาเมหเอวาต อวธารณสส อกตตตา ฯ นสสรนต นคจฉนต เอเตน เอตถ วาต นสสรณ เก นคจฉนต กามา เตส กามาน นสสรณ ปหาน ตนนสสรณ ตโต ฯ กถ ปน สมาเน วกขมภเน กามานเมเวต นสสรณ น พยาปาทาทนนต โจทน ยตตโต อาคมโต จ โสเธต กามธาตตอาท วตต ฯ ตตถ กามธาตสมตกกมนโตต สกลสสป กามภวสส สมตกกมปฏปทาภาวโต ฯ เตน อมสส ฌานสส กามปร าภาว- มาห ฯ กามราคปฏปกขโตต วกขมานวภาคสส กเลสกามสส ปจจตถกภาวโต ฯ เตน ยถา เมตตา พยาปาทสส กรณา วหสาย เอวมท ฌาน กามราคสส อชวปจจนกภตนต ทสเสต ฯ เอวมตตโน ปวตตยา วปากปปวตตยา จ กามราคโต กามธาตโต จ วนวตตสภาวตตา อท ฌาน วเสสโต กามานเมว นสสรณ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา สวายมตโถ ปาคโตเอวาต อาห ยถาหาตอาท ฯ กาม เจ ตมตถ ทเปต ปรมปเทเยว อวธารณ คหต อตตรปเทป ปน ต คเหตพพเมว ฯ ตถา อตถสมภวโตต ทสเสต อตตรปเทปตอาท วตต ฯ อโตต กามจฉนทโต ฯ เอส นยโม ฯ สาธารณวจเนนาต อวเสสวจเนน ฯ ตทงควกขมภนสมจเฉทปฏปปสสทธนสสรณวเวกา ตทงควเวกาทโย ฯ จตตกายอปธวเวกา จตตวเวกาทโย ฯ ตโยเอว อธ ฌานกถาย ทฏพพา สมจเฉทวเวกาทน อสมภวโต ฯ [๑๖๘] นทเทเสต มหานทเทเส ฯ ตตถ ห อททานโต เทว กามา วตถกามา กเลสกามา จาต อททสตวา ตตถ กตเม วตถกามา มนาปยา รปา ฯเปฯ มนาปยา โผฏพพาตอาทนา๑ วตถกามา นททฏา ฯ เต ปน กามยนตต กามาต เวทตพพา ฯ ตตเถวาต นทเทเสเอว ฯ วภงเคต ฌานวภงเค ฯ ปฏนากาเรน ปวตโต ทพพโล โลโภ ฉนทนฏเน ฉนโท ฯ ตโต พลวา ร ชนฏเน ราโค ฯ ตโตป พลวตโร พหลราโค ฉนทราโค ฯ นมตตานพย ชนาน สงกปเปต เอเตนาต สงกปโป ตถาปวตโต โลโภ ฯ ตโต พลวา ร ชนฏเน ราโค ฯ สงกปปนวเสเนว ปวตโต ตโตป พลวตโร สงกปปราโคต ฯ สวาย ปเภโท เอกสเสว โลภสส ปวตตอาการวเสน อวตถาเภทวเสน จ เวทตพโพ ฯ ยถา วจโฉ ทโม พลพทโธต ฯ อเม กเลสกามา ฯ กาเมนตต กามา กาเมนต เอเตหต วา ฯ ๑. ข. มหา. ๒๙/๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เอว ห สตต เอว อภเยสมป กามาน สงคเห สต ฯ วตถกาเมหปต วตถกาเมห ววจเจวาปต อตโก ฯ ยชชตต เอว ยชชมานตถนตรสมจจยฏโ ปสทโท น กเลสกามสมจจยฏโ ฯ กสมา ฯ อมสม อตเถ กเลสกาเมห วเวกสส ทตยปเทเนว วตตตตา ฯ เตนาต วตถกามวเวเกน ฯ กายวเวโก วตโต โหต ปตตทาราทปรคคหวเวกทปนโต ฯ ปรเมนาต กายวเวเกน ฯ เอตถาต ววจเจว กาเมห ววจจ อกสเลห ธมเมหต เอตสม ปททวเย ฯ อโต วา นทธารเต วเวกทวเย ฯ อกสลสทเทน ยทป กเลสกามา สพพากสลาป วา คหตา สพพถา ปน กเลสกาเมห วเวโก วตโตต อาห ทตเยน กเลสกาเมห วเวกวจนโตต ฯ ทตเยนาต จ จตตวเวเกนาต อตโถ ฯ เอเตสนต ยถาวตตาน ทวนน ปทาน นทธารเณ เจต สามวจน ฯ ตณหาทสงกเลสาน วตถโน ปหาน สงกเลสวตถปปหาน ฯ โลลภาโว นาม ตตถ ตตถ ตณหปปาโท ฯ ตสส เหต วตถกามาเอว เวทตพพา ฯ พาลภาโว อวชชา ทจนตต- จนตตาท วา ตสส อโยนโสมนสกาโร สพเพป วา อกสลา ธมมา เหต ฯ กามคณาธคมเหต ปาณาตปาตาทอสทธปปโยโค โหตต ตพพเวเกน ปโยคสทธ วภาวตา ฯ ตณหาสงกเลสโสธเนน ววฏฏปนสสยสวฑฒเนน จ อชฌาสยวโสธน อาสยโปสน ฯ กาเมสต นทธารเณ ภมม ฯ [๑๖๙] อเนกเภโทต กามาสวกามราคสโยชนาทวเสน รป-


ปวกสณนทเทส วณณนา ตณหาทวเสน จ อเนกปปเภโท ฯ กามจฉนโทเยวาต กามสภาโวเยว ฉนโท ฯ น กตตกมยตาฉนโท นาป กสลจฉนโทต อธปปาโย ฯ ฌานปฏปกขโตต ฌานสส ปฏปกขภาวโต ตเหต ตนมตต วส วตโต อกสลภาวสาม เน อคคเหตวา วส สรปเปน๑ คหโต ฯ ยท กเลสกาโมว ปรมปเท วตโต กถ พหวจนนต อาห อเนก- เภทโตตอาท ฯ อ เสมป ทฏ มานอหรกาโนตตปปาทน ตสหตผสสาท- น จ ฯ อปร วจจมานาน ฌานงคาน อปรฌานงคาน เตส อตตโน ปจจนกาน ปฏปกขภาวทสสนโต ตปปจจนกนวรณวจน ฯ นวรณาน ห ฌานงคปจจนกาน เตส ปวตตนวารณโต ฯ สมาธ กามจฉนทสส ปฏปกโข ราคปปณธยา อชวปจจนกภาวโต นานารมมเณห ปโล- ภตสส ปรพภมนตสส จตตสส สมาทานโต๒ ฯ ปต พยาปาทสส ปฏปกโข ปาโมชเชน สมานโยคกเขมตตา ฯ วตกโก ถนมทธสส ปฏปกโข โยนโส สงกปปนวเสน สวปผารปปวตตโต ฯ สข อวปสมานตาปสภาวสส อทธจจกกกจจสส ปฏปกข วปสนตสตล- สภาวตตา ฯ วจาโร วจกจฉาย ปฏปกโข อารมมเณ อนมชชน- วเสน ป าปฏรปสภาวตตา ฯ มหากจจานตเถเรน เทสตปฏกาน สวณณนา เปฏก ตสม เปฏเก ฯ [๑๗๐] ป จกามคณเภทวสยสสาต รปาทป จกามคณวเสส- วสยสส ฯ อาฆาตวตถเภทาทวสยานนต พยาปาทวเวกวจเนน อนตถ ๑. สรเปนาต ม เ ฯ ๒. สมาธานโตต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เม อจรตอาทอาฆาตวตถเภทวสยสส โทสสส โมหาทเกห ถนมทธาทห วเวกวจเนน ปฏจฉาทนวเสน ทกขาทปพพนตาทเภทวสยสส โมหสส วกขมภนวเวโก วตโต ฯ กามราคพยาปาทตเทกฏถนมทธาท- วกขมภก เจต สพพากสลปฏปกขสภาวตตา ฯ สพพกสลาน เตน สภาเวน สพพากสลปปหายก โหต ฯ โหนตมป กามราคาท- วกขมภนสภาวเมว โหต ตสภาวตตาต อวเสเสตวา นวรณากสล- มลาทน วกขมภนวเวโก วตโต โหตต อาห ฯ ยถาปจจย ปวตตมานาน สภาวธมมาน นตถ กาจ วสวตต- ตาต วสวตตภาวนวารณตถ วตกกน วตกโกต วตต ฯ ตยท วตกกน อทสมทนต อารมมณสส ปรกปปนนต อาห โอหนนต วตต โหตต ฯ ยสมา จตต วตกกพเลนารมมณ อภนรฬห วย โหต ตสมา โส อารมมณาภนโรปนลกขโณ วตโต ฯ ยถา ห โกจ ราชวลลภ สมพนธน มตต วา นสสาย ราชเคห อาโรหต อนปวสต เอว วตกก นสสาย จตต อารมมณ อาโรหต ฯ ยท เอว กถ อวตกก จตต อารมมณ อาโรหตต ฯ วตกกพเลเนว ฯ ยถา ห โส ปรโส ปรจเยน เตน วนาป นราสงโก ราชเคห ปวสต เอว ปรจเยน วตกเกน วนาป อวตกก จตต อารมมณ อาโรหต ฯ ปรจเยนาต จ สนตาเน ปวตตวตกก- ภาวนาสงขาเตน ปรจเยน ฯ วตกกสส ห สนตาเน อภณห ปวตตสส วเสน จตตสส อารมมณาภรหน จรปรจต เตน ต กทาจ วตกเกน


ปวกสณนทเทส วณณนา วนาป ตตถ ปวตตเตว ยถา ต าณสหต หตวา สมมสนวเสน จรปรจต กทาจ าณรหตมป สมมสนวเสน ปวตตต ยถา วา กเลสสหต หตวา ปวตต สพพโส กเลสรหตมป ปรจเยน กเลส- วาสนาวเสน ปวตตต เอว สมปทมท ทฏพพ ฯ อาทโต อภมข วา หนน อาหนน ฯ ปรโต ปรวตเตตวา อาหนน ปรยาหนน ฯ รป รป ปว ปวต อาโกเฏนตสส วย ปวตต อาหนน ปรยาหนนต จ เวทตพพ ฯ อานยน จตเต อารมมณสส อปนยน อากฑฒน วา ฯ อนส จรณ อนปรคมน ฯ สวาย วเสโส สนตานมห ลพภมาโนเอว สนตาเน ปากโฏ โหตต ทฏพโพ ฯ เสเสสป เอเสว นโย ฯ อนมชชน อารมมเณ จตตสส อนมสน ปรมชชนนต อตโถ ฯ ตถาห วจาโร ปรมชชนหตโถ วย ส จรณหตโถ วยาต จ วตโต ฯ ตตถาต อารมมเณ ฯ สหชาตาน อนโยชน อารมมเณ อนวจารณสงขาตอนมชชนวเสเนว เวทตพพ ฯ อนปปพนธน อารมมเณ จตตสส อวจฉนนสส วย ปวตต ฯ ตถา ห โส อนสนทานตาต๑ นททฏโ ฯ เตเนว จ ฆณฑานรโว วย ปรพภมน วยาต จ วตโต ฯ กตถจต ปมชฌาเน ปรตตจตตปปาเทส จ ฯ วจารโต โอฬารกฏเน วจารสเสว จ ปพพงคมฏเน อนรวโต โอฬารโก ตสส จ ปพพงคโม ฆณฑา- ภฆาโต วย วตกโก ฯ ยถา ห ฆณฑาภฆาโต ปมาภนปาโต ๑. อนสนธนตาต ภเวยย ธมมสงคณย...จตตสส อนสนธนตา...วจาโร โหตต วตตตตา ฯ


วสทธมคค สวณณนาย โหต เอว อารมมณาภมขนโรปนฏเน วตกโก เจตโส ปมา- ภนปาโต โหต ฯ อภฆาตคคหเณน เจตถ อภฆาตโช สทโท คหโตต เวทตพโพ ฯ [๑๗๑] วปผารวาต วจรณยตโต สปรปผนโน๑ ฯ ปรพภมน วย ปรสสยาภาววมสนตถ ฯ อนปปพนเธน ปวตตยนต อปจาเร วา อปปนาย วา สนตาเนน ปวตตย ฯ ตตถ ห วตกโก นจจโล หตวา อารมมณ อนปวสตวา วย ปวตตต น ปมา- ภนปาเต ฯ ปากโฏ โหตต วตกกสส วเสโส อภนโรปนากาโร โอฬารกตตา ปมชฌาเน ปากโฏ โหต ฯ ตทภาวโต ป จก- นเย ทตยชฌาเน วจารสส วเสโส อนมชชนากาโร ปากโฏ โหต ฯ วาลณฑปก เอฬกโลมาทห กตจมพฏก ฯ อปปฬนหตโถต ปณฑสส อปปฬนหตโถ ตสเสว อโตจโตจ สสรณหตโถ ฯ มณฑลนต กสภาชนาทส ก จ มณฑล วฏฏเลข กโรนตสส ฯ ยถา ปปผผลสาขาทอวยววนมตโต อวชชมาโนป รกโข สปปโผ สผโลต โวหรยต เอว วตกกาทองควนมตต อวชชมานมป ฌาน สวตกก สวจารนต โวหรยตต ทสเสต รกโข วยาตอาท วตต ฯ ฌานภาวนาย ปคคลวเสน เทเสตพพตตา อธ ภกขเว ภกข ววจเจว กาเมหตอาทนา๒ ปคคลาธฏาเนน ฌานาน อททฏานต ฯ ยทป วภงเค ปคคลาธฏานากตา เทสนา ๑. สปรปผนทโนต ภเวยย วสทธมคเค ปรปผนทนภโตต วตตตตา ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๓๙๒ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อตโถ ปน ตตราป วภงเคป ยถา อธ อมนา จ วตกเก- นาตอาทนา๑ ธมมวเสน วตโต เอวเมว ทฏพโพ ปรมตถโต ปคคลสเสว อภาวโตต อธปปาโย ฯ อตโถ ฯเปฯ ทฏพโพ ฌานสมงคโน วตกกวจารสมงคตาทสสเนน ฌานสเสว สวตกก- สวจารตาย วตตตตาต เอว วา เอตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ [๑๗๒] วเวกาต วเวกา เหตภตาต วเวกสททสส ภาวสาธนต สนธายาห ฯ วเวเกต กตตสาธนต กมมสาธนต วา ฯ ววตโตต ห อมนา นวรเณห วนาภโต เตห วเวจโตต จ สาธนทวยมป สงคหตเมวาต ฯ ปนยตต ตปเปต วฑเฒต วา ฯ สมปยายนลกขณาต ปร- ตสสนลกขณา ฯ ปนนรสาต ปรพรหนรสา ฯ ผรณรสาต ปณตรเปห กายสส พยาปนรสา ฯ อทคคภาโว โอทคย ฯ ขททกา ลห โลมหสนมตต กตวา ภนนา น ปน อปปชชต ฯ ขณกา พหล อปปชชต ฯ อพเพคโต ผรณา นจจลตตา จรฏ ตกตตา จ ปณตตรา ฯ เจตยงคณ คนตวาต ปนนวลลกวหาเร เจตยงคณ คนตวา ฯ ปกตยา ทฏารมมณวเสนาต ปพเพ มหาเจตเย คหตารมมณวเสน ฯ จตรเคณฑโก วจตตากาเรน กตเคณฑโก ฯ อปนสสเยต สมเป ตสส วา วหารสส นสสยภเต โคจรฏานภเตต อตโถ ฯ ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๔๗ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย [๑๗๓] ฆราชเรต เคหงคเณ ฯ ปพพตสขเร กตเจตย อากาส- เจตยนต วตต ฯ คหตนมตเตเนวาต เจตยวนทน ธมมสสวน จ อททสส ธ า วตเมตอาทนา คหตกสลนมตเตเนว การณ- ภเตน ฯ คหต วา นมตต เอเตนาต คหตนมตต วตตากาเรน ปวตตจตต ฯ เตน คหตนมตเตเนว จตเตน สห ฯ [๑๗๔] ปกขนท๑ อนปวฏ ฯ อนปรปผฏนต อนอนสมนตโต ผฏ สพพโส อนวสฏนต อตโถ ฯ ปสสทธยา นมตตภาเวน คพภ คณหนต ปรปาจนวเสน ปรปาก คจฉนต ฯ อปปนาสมปยตตาว ปต อปปนาสมาธปรกา ฯ ขณกสมาธปรกา จ อปจารสมาธปรกา จ อปปนาสมาธสส วทรตราต ตทภย อนามสนโต ตาส ยา อปปนาสมาธสสาตอาทมาห ฯ สมาธสมปโยค คตาต ปพเพ อปจารสมาธนา สมปยตตา หตวา อนกกเมน วฑฒตวา อปปนา- สมาธนา สมปโยค คตา ฯ สขยตต สข อตตนา สมปยตตธมเม ลทธสสาเท กโรตต อตโถ ฯ สวาย กตตนทเทโส ปรยายลทโธ ธมมโต อ สส กตตนวตตนฏโ ฯ นปปรยาเยน ปน ภาวสาธนเมว ลพภตต สขน สขนต วตต ฯ อฏสภาวตตา ตสมงคปคคล สมปยตต- ธมเม วา อตตน สาทยตต สาต ทการสส ตการ กตวา ฯ สาต มธรนต วทนต ฯ สาต ลกขณ เอตสสาต สาตลกขณ ฯ อปพรหน สมปยตตธมมาน สวฑฒน ฯ ทกข วย อวสชเชตวา ๑. วสทธมคเค ปน ปกขนต...อต ทสสต ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา อทกขมสขา วย อนชฌเปกขตวา อนอนคคณหน อปการตา วา อนคคโห ฯ กตถจ ปมชฌานาทเก ฯ ปฏลาภตฏ ต ปฏลาภวเสน อปปชชนกตฏ ฯ ปฏลทธรสานภวนนต ปฏลทธสส อารมมณรสสส อนภวนนต ฯ สภาวโต ปตสขาน วภชตวา ทสเสต ฯ ยตถ ปต ตตถ สขนต วตกกสส วย วจาเรน ปตยา สเขน อจจนตสโยคมาห ฯ ยตถ สข ตตถ นนยมโต ปตต วจารสส วย วตกเกน สขสส ปตยา อนจจนตสโยค ฯ เตน อจจนตานจจนตสโยคตาย ปต- สขาน วเสส ทสเสต ฯ ก ตาเรนต เอตถาต กนตาร นรทก- มรฏาน ฯ วนเมว วนนต ฯ ตสม ตสม สมเยต อฏารมมณสส ปฏลาภสมเย ปฏลทธสส รสานภวนสมเย วนจฉายาทน สวนทสสน- สมเย ปเวสปรโภคสมเย จ ฯ ปากฏภาวโตต ยถากกม ปตสขาน วภตภาวโต ฯ วเวกช ปตสขนต เอตถ ปรมสม อตเถ วเวกชนต ฌาน วตต ฯ ปตสขสททโต จ อตถอตถวเสสโต อสส ฌานสส อสม วา ฌาเนต เอตถ อกาโร ทฏพโพ ฯ ทตเย ปตสขเมว วเวกช วเวกชมปตสขนต จ อ ปทตถสมาโส ปจจตตนทเทสสส จ อโลโป กโต โลเป วา สต วเวกชปตสขนต ปาโต อย วเสโส ฯ [๑๗๕] อปสมปชชาต เอตถ อปสสททา อปลพภต สมภ ชตตอาทส วย นรตถกาต ทสเสต อปคนตวาตอาท วตวา ปน เตส สาตถกภาว ทสเสต อปสมปาทยตวาตอาท วตต ฯ ตสมา


วสทธมคค สวณณนาย ปตวา สาเธตวาต วา อตโถ ฯ อรยนต กรย ฯ วตตอาทน ตสเสว เววจนาน ฯ ปาลนาต ห เอกอรยาปถพาธน อรยา- ปถนตเรห รกขนา ฯ ป จ องคาน วกขมภนวเสน ปหนาน เอตสสาต ป จงค- วปปหน ฯ อคยาหโตต เอตถ อาหตสททสส วย วปปหน- สททสเสตถ ปรวจน ทฏพพ ฯ ป จห องเคห วปปหนนต วา ป จงควปปหน ฯ [๑๗๖] นน อ เป อกสลา ธมมา อมนา ฌาเนน ปหยนต อถ กสมา ป จงควปปหนตาว วจจตต อาห ก จาปตอาท ฯ ฌานลาภโนป อฌานสมงคกาเล อฌานปฏปกขโลภจตตาทน ปวตต- สภาวโต ฌานกขเณต วตต ฯ ปหยนตต วคจฉนต นปปวตตนตต อตโถ ฯ เอกตตารมมเณต ปวกสณาทวเสน เอกสภาเว เอกคคตา- สงขาเต เอกตตาวเห วา อารมมเณ ฯ ตนต ต นานาวสยปปโลภต จตต ฯ กามธาตปปหานายาต นานาวสยสมปพยฬหาย กามธาตยา ปหานาย สมตกกมาย ปฏปท ฌาน นปปฏปชชต ฯ นรนตรนต วกเขเปน อนนตรต สหตนต อตโถ ฯ อกมม นต อกมมนย ภาวนากมมสส อโยคยนต อตโถ ฯ อทธจจกกกจจปเรตนต อทธจจกกกจเจน อภภต ปรพภมต อนวฏานโต อวฏานสส สมาธานสส อภาวโตต อตโถ ฯ วจกจฉาย อปหตนต สาตสยสส วจารสส อภาวโต สมมาสมพทโธ นโข ภควา นโขต ปวตอาทนา


ปวกสณนทเทส วณณนา มนสกาเรน ฌาน สยา นโข น นโขตอาทนา จ ปวตตาย วจกจฉาย อปหต ฯ นาโรหต อปปฏปตตนมตตตตา ฯ วเสเสน ฌานนตรายกรตตาต สมาธอาทน อชวปจจนกภาเวน ฌานาธคมสส อนตรายกรณโต ฯ เตหต ฌานาธคมสส ปจจยภเตห วตกกวจาเรห ฯ อวกเขปาย สมปาทตปปโยคสสาต ตโตเอว สมาธานาย นปผาทตภาวนาปโย- คสส ฯ เจตโส ปโยคสมปตตสมภวาต ยถาวตตภาวนาปโยค- สมปตตสมฏานา ฯ ปต ปนน ภาวนาวเสน ตปปน อปพรหน ภาวนาวเสน ปรพทธ เจตโส กโรตต สมพนโธ ฯ นนต จตต สเสสสมปยตตธมม อวสฏผสสาทธมมสหต ฯ สม สมมา จ อาธยตต สมพนโธ ฯ อนทรยสมตาวเสน สม ปฏปกขธมมาน ทรภาเวน ลนทธจจาภาเวน สมมา ปฏเปตต อตโถ ฯ เอกคคตา ห สมาทานกจเจน๑ จตต สมปยตตธมเม จ อตตาน อนวตตาเปนต ฌานกขเณ สาตสย สมาหเต กโรตต ฯ อปปตตวเสนาต ยถาปจจย อปปชชนวเสน ฯ เอเตส วตกกาทส ฌาน อปปนน นาม โหต ตตเถว ฌานโวหารโต ฯ เตนาห ตสมาตอาท ฯ ยถา ปนาต- อาทนาป อปมาวเสน ตเมวตถ ปากฏตร กโรต ฯ [๑๗๗] ปกตจตตโตต ปากตกกามาวจรจตตโต ฯ สวสเทนาต สฏ วสเทน ปฏตเรนาต อตโถ ฯ สพพาวนตนต สพพาวยววนต อนวเสสนต อตโถ ฯ อปผฏนต อสมผฏ ฯ อารมมเณส ผสตาต ๑. สมาธานกจเจนาต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อปปนาวเสน ปวตตมานา จตเตกคคตา สมนตโต อารมมณ ผรนต วย โหตต กตวา วตต ฯ กสมา ปเนตถ ฌานปาเ อคคหตา จตเตกคคตา คหตาต อนโยค สนธาย ตตถ จตเตกคคตาต อาท วตต ฯ ตตถาต เตส ฌานงเคส ฯ น นททฏาต สรปปโต๑ น นททฏา ฯ สาม โต ปน ฌานคคหเณน คหตา ฯ เอว วตตตตาต สรปเปเนว๒ วตตตตา ฯ องคเมว จตเตกคคตาต สมพนโธ ฯ เยน อธปปาเยนาต เยน วตกกาทห สห วตตนต ธมม ทเปต ตสส ปกาสนาธปปาเยน ฯ สวตกก สวจารนต- อาทนา อทเทโส กโต โสเอว อธปปาโย เตน ภควตา วภงเค จตเตกคคตาต นททสนเตน ปกาสโต ฯ ตสมา สา ฌานปาเ อคคหตาต น จนเตตพพ ฯ อาทมชฌปรโยสานวเสนาต ฌานสส อาทมชฌปรโยสาน- วเสน ฯ ลกขณวเสนาต เตสเยว อปปนาย ลกขตพพภาววเสน ฯ ตตราต ตสม กลยาณตาลกขณาน วภาวเน ฯ ปฏปทาวสทธต ปฏปชชต ฌาน เอตายาต ปฏปทา โคตรภปรโยสาโน ปพพ- ภาคโย ภาวนานโย ปรปนถโต วสชฌน วสทธ ปฏปทาย วสทธ ปฏปทาวสทธ ฯ สา ปนาย ยสมา ฌานสส อปปาทกขเณ ลพภต ตสมา วตต ปฏปทาวสทธ อาทต ฯ อเปกขานพรหนาต วโส- เธตพพตาทน อภาวโต ฌานปรยาปนนาย ตตรมชฌตตเปกขาย กจจนปผตตยา อนพรหนา ฯ สา ปนาย วเสสโต ฌานสส ๑. ๒. สรปโต สรเปเนวาต ภเวยย ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา ตกขเณ ลพภต ฯ เตน วตต อเปกขานพรหนา มชเฌต ฯ สมปหสนาต ตตถ ธมมาน อนตวตตนาทสาธกสส าณสส กจจ- นปผตตวเสน ปรโยทปนา ฯ สา ปน ยสมา ฌานสส โอสานกขเณ ปากฏา โหต ตสมา วตต สมปหสนา ปรโยสานนต ฯ [๑๗๘] อมาน ตณ ลกขณานต ปรปนถโต จตตสส วสชฌนากาโร มชฌมสส สมถนมตตสส ปฏปชชนากาโร ตตถ ปกขนทนากาโรต อมาน ตณ ฌานสส อาทโต อปปาทกขเณ อปปนาปปตตลกขณาน เตห อากาเรห วนา อปปนาปปตตยา อภาวโต อสต จ อปปนาย ตทภาวโต ฯ อาทกลยาณ เจว วสทธปตตปทตตา ฯ ยถาวตเตต ลกขเณห สมนนาคตตตา สมปนน- ลกขณตตา จ ตลกขณสมปนน จ ฯ อมนา นเยน มชฌปรโยสาน- ลกขณาน จ โยชนา เวทตพพา ฯ [๑๗๙] สมภรยต ฌาน เอเตนาต สมภาโร นานาวชชน- ปรกมม ฯ สห สมภาเรนาต สสมภาโร ฯ โสเอว สสมภารโก ฯ อปจาโรต เอกาวชชนปจารมาห ฯ ปคคหาทกจจสส ปพพภาเค ภาวนายเอว สาธตตตา ยา ตตถ เอกาวชชนปจาเร สทธา อชฌ- เปกขนา สา ฌานกขเณ ปรพรหตา นาม โหตต วตต อเปกขา- นพรหนา นาม อปปนาต ฯ ยถาธคต ฌาน นสสาย โย ปหฏากาโร จตตสส ปรโตโส ต ปจจเวกขณาวเสน ปวตต สนธายาห สมปหสนา นาม ปจจเวกขณาต ฯ เอเกต อภย-


วสทธมคค สวณณนาย ครวาสโน ฯ เต ห เอว ปฏปทาวสทธอาทเก วณณยนต ฯ ตทยตต ฯ ตถา ห สต อฌานธมเมห ฌานสส คณสกตตน นาม กต โหต น ห ภมมนตร ภมมนตรปรยาปนน โหต ฯ ปาลยา เจต วรทธนต ทสเสต ยสมา ปนาตอาท วตต ฯ ตตถ เอกตตคต จตตนต อนทรยาน เอกรสภาเวน เอกคคตาย จ สกขาปปตตยา ตทนคณ ฯ เอกตตคตนต เอกตตคต สมปยตต อปปนาปปตต- จตต ฯ ตสเสว ปฏปทาวสทธปกขนทตาท อนนตรเมว วจจต ฯ ตสมาต ยสมา เอกสมเยว อปปนาจตตกขเณ ปฏปทาวสทธอาท ปาลย วตต ตสมา ฯ อาคมนวเสนาต ปรกมมาคมนวเสน ฯ อนตวตตนาทต อาทสทเทน อนทรเยกรสตาตทปควรยวาหนาเสว- นาน สงคณหต ฯ ปรโยทปกสสาต ปรโสธกสส ปภสสรภาว- กรสส ฯ อนตวตตนาทภาวสาธนเมว เจตถ าณสส กจจนปผตต เวทตพพา ฯ ตสมนต ตสม วาเร จตป จจตตปรมาณาย อปปนา- วถยนต อตโถ ฯ ตโต ปรยนตโต จตต วสชฌตต ยทป อาคมน คเหต อวเสเสน วย วตต ปรกมมวสทธโต ปน อปปนา- วสทธ สาตสยาว ฯ เตนาห วสทธตตาตอาท ฯ อาวรณวรหต หตวาต เยนาวรเณน อาวฏตตา จตต ตโต ปพเพ มชฌม สมถนมตต ปฏปชชต น สกโกต เตน ววตต หตวา ต วกขมภตวาต อตโถ ฯ ลนทธจจสงขาตาน อภนน อนตาน


ปวกสณนทเทส วณณนา อนปคมเนน มชฌโม ฯ สวเสส ปจจนกธมมาน วปสมนโต สมโถ ฯ โยคโน สขวเสสาน การณภาวโต นมตต จาต มชฌมสมถนมตต ฯ เตนาห สมปปวตโต อปปนาสมาธเยวาต ฯ ตทนนตร ปรม- จตตนต ตสส อปปนาจตตสส อนนตรปจจยภต ปรม จตต โคตรภจตตนต อตโถ ฯ เอกสนตตปรณามนเยนาต ยถา ตเทว ขร ทธสมปนนนต เอว สตป ปรตตมหคคตภาวเภเท ปจจย- ปจจยปปนนภาวเภเท จ เอกสสาเอว สนตตยา ปรณามปคมนนเยน เอกตตนยวเสน ฯ ตถตตนต ตถภาว อปปนาสมาธวเสน สมาหต- ภาว ฯ เอว ปฏปนนตตาต วตตากาเรน ปฏปชชมานตตา ฯ ยสม ห ขเณ ตถตต มชฌม สมถนมตต ปฏปชชต ตสมเยว ขเณ ตถตต- ปคมเนน อปปนาสมาธนา สมาหตภาวปคมเนน ตตถ ปกขนทต นาม ฯ ปรมจตเตต อปปนาจตตสส ปรมสม จตเต โคตรภ- จตเต ฯ วชชมานาการนปผาทกาต ตสม จตเต วชชมานาน ปรปนถ- วสทธมชฌมสมถปฏปตตปกขนทนาการาน นปผาทกา เตนากาเรน นปปชปมานาต อตโถ ฯ เตเยว ห อาการา ปจจยวเสสโต ฌานกขเณ นปปชชมานา ปฏปทาวสทธต ลทธสาม าฌานสส ต วเสส นปผาเทนตา วย วตตา ฯ ฯ อปปาทกขเณเยวาต อตต- ลาภเวลายเมว ฯ ยท เอว กถ เต อาการา นปปชชนตต อาห อาคมนวเสนาต ฯ ตสสาต จตตสส ฯ วสทธ จตต อชฌ- เปกขตต ปาลย ปคคลาธฏาเนน อาคตาต พยาปาร อกโรนโตต


วสทธมคค สวณณนาย อาห ฯ สมถปฏปตต ตถตตปคมน จ อธ สมถภาวาปตต- เยวาต อาห สมถภาวปคมเนนาต ฯ กเลสสสคค ปหาย เอกตเตน อปฏ ตสสาต ปพเพ กถนนโข กเลสสสคค ปชเหยยนต ปฏปนนสส อทาน สมถปฏปตตยา ตสส ปหนตตา กเลสสงคณกาภาเวน เอกตเตน อปฏ ตสส ฌานจตตสส ฯ ปรปนถวสทธมชฌม สมถ- ปฏปตตปกขนทเนห พทธปปตตยา อนพรหเต ฌานจตเต ลทโธ- กาสา ตตรมชฌตตเปกขา สมปยตเตส สมวาหตภาเวน ปวตตมานา เต อนพรหนต วย โหตต อาห ตตรมชฌตตเปกขาย กจจวเสน อเปกขานพรหนา เวทตพพาต ฯ [๑๘๐] เย ปเนเต ยคนทธธมมาต สมพนโธ ฯ ตตถาต ตสม ฌานจตเต ฯ อ ม านตวตตนวเสน กจจกรณโต ยเค นทธา พทธา วย ยคนทธา ฯ วมตตรเสนาต วมจจนกจเจน วมจจน- สมปตตยา วา ฯ เอส โยค ฯ วาหยตต ปวตเตต ฯ อสสาต ฌานจตตสส ฯ ตสม ขเณต ภงคกขเณ ฯ อปปาทกขเณ อตเต ห ตกขณโต ปฏาย อาเสวนา ปวตตต นาม ฯ เต อาการาต อ ม านตวตตนาทโย ตตถ ธมมาน ปวตตอาการา ฯ อาเสว- นาป ห อาเสวนปจจยภาคน ธมมาน ปวตตอากาโรเยว ฯ สงกเลส- โวทาเนสต สมาธป าน สมรสตาย อกรณ ภาวนาย สงกเลโส กรณ โวทาน ฯ ตถา เสเสสป ฯ เอวเมเตส สงกเลสโวทาเนส ต ต อาทนว โทส อานสส คณ ปเรตร ปาฏหารยาเณน


ปวกสณนทเทส วณณนา ทสวา ยถา อ ม านตวตตนาทโย โหนต ตถา ภาวนาย สมปหสตตตา เตเนว าเณน วโสธตตตา ฯ วโสธน เหตถ สมปหสน ฯ เต อาการา ยสมา นปผนนา ตสมา ธมมาน ฯเปฯ เวทตพพาต วตตนต ลกขณสวณณนาย อาทมห วตต นคมนวเสน ทสเสต ฯ ยสมา อเปกขาวเสน าณ ปากฏ โหตต โก สมพนโธ กสมา สมปหสนาว ปรโยสานนต วตตา น อเปกขานพรหนาต โจทน สนธาย ตตถ ยสมา อเปกขาวเสน าณ ปากฏ โหตต วตต ฯ ตตถาต ตสม ภาวนาจตเต ฯ อเปกขา- วเสน าณ ปากฏ โหตต อปปนากาเล ภาวนาสมปปวตตยา ปฏ- ปกขสส จ ปหานโต ปคคหาทส พยาปารสส อกาตพพโต อชฌ- เปกขนาว โหต ย สนธาย วตต สมเย จตตสส อชฌเปกขนา วสทธ จตต อชฌเปกขตต จ อาท ฯ สา ปนาย อชฌเปกขนา าณสส กจจสทธยา โหต วเสสโต าณสาธนตตา อปปนา- พยาปารสสาต ผเลน การณานมาน าเยน ฯ ยสมา อเปกขาวเสน าณ ปากฏ โหต ตสมา าณกจจภตา สมปหสนา ปรโยสา- นนต วตตาต สมพนโธ ฯ อทาน ยถาวตตมตถ ปาลยา สมตเถต ยถาหาตอาท วตต ฯ ตถา ปคคหต จตตนต ยถา ภาวนาจตต โกสชชปกเข น ปตต ตถา วรยสมโพชฌงคฏานยาน ธมมาน พหลการวเสน ปคคหต ฯ สาธก อชฌเปกขตต ปคคณหนเตนาป สมาธสส วรยสมตาโยชนวเสเนว ปคคหตตตา สกกจจ อชฌ-


วสทธมคค สวณณนาย เปกขต ฯ ตตรมชฌตตเปกขา โอกาส ลภต ฯ ต ปน อชฌเปกขน อเปกขาวเสน ปพเพ ปวตตปารหารยป าวเสน อปปนาป าย กจจาธกตาต อาห ป าวเสน ป นทรย อธมตต โหตต ฯ ตสส อธมตตตตาเอว อชฌเปกขนตสเสว นานาสภาเวห นวรณ- ปปมเขห กเลเสห อปปนาจตต วมจจต ฯ วโมกขวเสน วมจจน- วเสน ฯ ป าวเสนาต ปพเพ ปวตตปารหารยป าวเสน ฯ วมตตตตาต นานากเลเสห วมตตตตาเอว ฯ เต ธมมา สทธาทโย วเสสโต สทธาป าวรยสมาธโย จ เอกรสา สมานกจจา โหนต เอวมย อนทรยาน เอกรสฏเน ภาวนา นปปชชมานา าณพยา- ปาโรต อาห าณกจจภตา สมปหสนา ปรโยสานนต ฯ เอว ตวธาย ปฏปทาวสทธยา ลทธวเสสาย ตวธาย อเปกขานพรหนาย สาตสย ป นทรยสส อธมตตภาเวน จตพพธาป สมปหสนา สชฌตต อาคมนเปกขาาณกจจวเสน ทสป อาการา ฌาเนเอว เวทตพพา ฯ คณนานปพพตาต คณนานปพพตาย คณนานปพพตามตต วา ปมนต อทนต อตโถ ฯ เตน เทสนากกม อลลงเคต ฯ ปม อปปนนนต ปมนต อมนา ปฏปตตกกม ฯ อปปนนนต ห อธคตนต อตโถ ฯ ปม สมาปชชตพพนต ปมนต อท ปน น เอกนตลกขณนต อฏกถาย ปฏสทธตตา อธ น คหต ฯ อารมมณปนชฌาน ลกขณปนชฌานนต ทวเธ ฌาเน อธาธปเป-


ปวกสณนทเทส วณณนา ตชฌานเมว ทสเสต อารมมณปนชฌานโตต วตต ฯ ปว- กสณสงขาตสส อตตโน อตตโน อารมมณสส รป วย จกขนา อปนชฌายนโต ฯ ปจจนกชฌาปนโตต นวรณาทน ปจจนกธมมาน ทหนโต วกขมภนวเสน ปชหนโต ฯ สกลฏเนาต เหฏา วตตนเยน กเต วา อกเต วา ปรจฉชช คหเต ปวภาเค ปวมณฑเล สกลา- รมมณกรณฏเน ฯ น ห ตสส เอกเทสมารมมณ กรยต ฯ ปวกสณสนนสสยตาย นมตต ปวกสณ ยถา ม จา อกกฏ กโรนตต ฯ ตสหจรณโต ฌาน ปวกสณ ยถา กนตา ปจรนตต ฯ [๑๘๑] ลกขฏาเน ต สเรน วาล วชฌตต วาลเวธ ฯ อธ ปน อเนกธา ภนนสส วาลสส อส วชฌนโต วาลเวธต อธป- เปโต ฯ เตน วาลเวธนา ฯ สเทนาต ภตตกาเรน ฯ อาการา ปรคค- เหตพพาต สงเขปโต วตตมตถ ววรต ยถา หตอาท วตต ฯ ตตถ สกสโลต สฏ เฉโก ฯ ธนคคโหต อสสาโส ฯ กมมนต โยคย ฯ อกกนตปทานนต วชฌนกาเล อกกมนวเสน ปวตตปทาน ฯ อาการนต ธนชยาสราน คหตาการ ฯ ปรคคณเหยยาต อปธา- เรยย ฯ โภชนสปปายาทโยต อาทสทโท อวตตาการานมป สงคาหโก ทฏพโพ ฯ เตน อตโภชนนมตตาทนมป ปรคคณหน วตต โหต ฯ ตสมนต ตสม ตรณสมาธมห ฯ ภตตารนตสามกภตตเวตตนาทห โปสกนต อตโถ ฯ ปรวสนโตต โภเชนโต ฯ ตสส รจตวา ภ ชนาการ สลลกเขตวา ตสส อปนาเมนโตต โยชนา ฯ อยมป


วสทธมคค สวณณนาย โยค อธคตกขเณ โภชนาทโย ฯ อากาเรต ปพเพ ฌานสส อธคตกขเณ กจจสาธเก โภชนาธคเต อากาเร ฯ คเหตวาต ปรคคเหตวา สลลกเขตวา ฯ นฏเ นฏเ สมาธมห ปนปปน อปปนาย ปหานสส วชชาปรจเยน ปณฑโต ฯ [๑๘๒] ตตถ วสทาณตาย วยตโต ฯ านปปตตก- โกสลลโยเคน กสโล ฯ นานาจเยหต นานาจเยห นานาสภาเวห นานารเสหต อตโถ ฯ เตนาห อมพลคเคหตอาท ฯ สเปหต พย ชเนห ฯ อมพลคเคหต อมพลโกฏาเสหเยว อมพลรสา หตวา อคคภตา ฯ เตห จตรมพลาทมสเสห ฯ เอเสว นโย ตตตกคคาทสป ฯ ขารเกหต วา ตงคณกฬราทมสเสห ฯ นมตตนต อาการ รจจนวเสน ภ ชนาการ ฯ อคคณหาตต อปรปร คณหต อปธาเรต ฯ อมสส วา สเปยยสส อตถาย หตถ อภหรต ฯ อภหารานนต อภมเขน หรตพพาน ปณณาการาน ปชาภหาราน วา ฯ นมตต อคคณหตต เอว เม จตต สมาหต อโหสต นมตต คณหต สลลกเขต ฯ [๑๘๓] สมาธปรปนถานนต สมาธสส ปรปนถภตาน ฯ ธมมา- นนต กามจฉนทาทนวรณธมมาน ฯ สวโสธตตตาต สฏ วโสธตตตา วกขมภนวเสน สมมเทว ปหนตตาต อตโถ ฯ กามาทนวปจจ- เวกขณาทหต อาทสทเทน อสภมนสการเนกขมมานสสปจจเวกขณา- ทน สงคณหาต ฯ เนกขมมคณทสสเนนาป ห ตสส วพนธภเต


ปวกสณนทเทส วณณนา กามจฉนเท อาทนโว วเสสโต ปากโฏ โหตต ฯ กายทฏ ลลนต กายทรถ สารทธกายต ฯ เตน กายจตตาน สารมภนมตตสส พยาปาทนวรณสส น วโสธนมาห ฯ อารมภธาตมนสการาทต อาทสทเทน วรยสมโพชฌงคนมตตาน อาโลกส าทน จ สงคโห ทฏพโพ ฯ สมถนมตตมนสการาทต อาทสทเทน สมาธสมโพชฌง- คฏานยาน ธมมาน สงคโห ทฏพโพ ฯ อ เป สมาธ- ปรปนเถต วจกจฉฏานเย มทมานาทเก จ สนธายาห ฯ อาสยนต วสนกสสร ฯ สปรสทธนต อาสงกนยตตาภาเวน สฏ ปรสทธ ฯ เอตถาห นน จาย ปเคว กามาทนว ปจจเวกขตวา สมถปฏปท ปฏปนโน อปจารกขเณเยว ฌาเนน นวรณาน วกขมภตาน อถ กสมา ปน กามาทนวปจจเวกขณาท คหตนต ฯ สจจเมต ฯ ต ปน ปหานมตตนต ฌานสส จรฏ ตยา อตสยปปหานตถ ปน คหต ฯ อทธจจมทธนต กกกจจ ถน จ ตเทกฏตาย คหตเมวาต กตวา วตต ฯ สทธนตคโตต สปรสทธปรยนต สพพโส วโสธตโกณปรยนต อยยาน คโต ฯ ตห รเมต ตสม ฌาเน รเมยย ทวสภาคมป ฌานสมงคเอว ภเวยย ฯ จตตภาวนาเวปลลตถนต สมาธภาวนาย วปลภาวาย ฯ ยถา ห ภาวนาวเสน นมตตสส อปปตต เอวมสส ภาวนาวเสเนว วฑฒนมป ตสมา เอกงคลาทวเสน นมตต วฑเฒน- ตสส ปนปปน พหลกาเรน ฌานภาวนาป วฑฒ วรฬห เวปลล อาปชชต ฯ เตน วตต จตตภาวนาเวปลลตถ ยถาลทธ ปฏภาค-


วสทธมคค สวณณนาย นมตต วฑเฒตพพนต ฯ ตสสาต ปฏภาคนมตตสส ฯ [๑๘๔] ตตราต สามอตเถ ภมมวจน ตสสาต อตโถ ฯ อวฑเฒตวาต ยถา กมภกาโร มตตกาย ปตต กโรนโต ปม อปรจฉนทตวาว ปตต วฑเฒต เอว ปตตวฑฒนโยเคน ปตต- วฑฒนยตตยา อวฑเฒตวา ฯ ปวกสส ปววฑฒน ภตตสส อปร ภตตปกขปน ภตตวฑฒน วตถสส ตนตสส อ ชนาท๑ ทสส- วฑฒน ฯ ปจเจก โยคสทโท โยเชตพโพ ฯ อปรจฉนทตวา น วฑเฒตพพ สปรจเฉเทเอว ภาวนาปปวตตโต ฯ ตถาห วตต สานตเก โน อนนตเกต ฯ หสโปตกาต ชวนหสโปตกา ฯ อกกล อนนตฏาน วกกล นนนฏาน นทโสเตน กต วทคค นทวทคค วสมากาเรน โต ปพพตปปเทโส ปพพตวสโม ฯ [๑๘๕] ถลาน หตวา อปฏหนต ปจจเวกขณาพาหลเลน วภตภาวโต ทพพลาน หตวา อปฏหนต ปคณพลวภาวสส อนา- ปาทตตตา ฯ อปร อสสกกนายาต ภาวนาย อปร อาโรหนาย ทตยชฌานาธคมายาต อตโถ ฯ ปพพเตยยาต ปพพเต พหลจารน ฯ อกเขตต ต อโคจร ฯ สมาธปรปนถาน วโสธนานภ าตาย พาโล ฯ ฌานสส ปคณภาวาปาทนเวยยตตยสส อภาเวน อพยตโต ฯ อปร ฌานสส ปทฏานภาวานวโพเธน อกเขตต ฯ สพพถาป สมาปตตโกสลลาภาเวน อกสโล ฯ สมาธนมตตสส วา อนา- เสวนาย พาโล อภาวนาย อพยตโต อพหลกาเรน อกเขตต ๑. อ ฉนาทต ม เ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา สมมเทว อนธฏานโต อกสโลต โยเชตพพ ฯ อภโต ภฏโต อภยโต ฌานโต ภฏโ ฯ โส ห อปปคณตาย น สปตฏ ตตาย สอสสาโหป วนาสโต อสามตถยโต จ ฌานทวยโต ปรหโน ฯ จณณวสนาต อาเสวตวสนา ฯ [๑๘๖] วสน วสต ธาตนทเทสตาย กรยานทเทโสต อธปปา- เยนาห วสโยต ฯ ยถารจปปวตตโยต อตโถ ฯ อาวชชนาย วส อาวชชนาวเสน วา วส อาวชชนวส ฯ ฌาน อาวชชต ยตถ ยตถ ปเทเส อจฉา ยทจฉก ยทา ยทา ยสม ยสม วา ฌานงเค อจฉา ยทจฉก ฯ ยาว ยาว อจฉา ยาวทจฉก ฯ ทกาโร ปทสนธกโร ฯ ยาวาต จ อท พหนน ชวนวาราน นรนตร วย ตถาปวตตน สนธาย วตต น เอกเมว ฯ โส ห ปรจฉนนจตตกขโณต ฯ อาวชชนาย ทนธายตตต นตถต วตตนเยน ยตถ กตถจ าเน ยทา ตทา ยงก จ านงค อาวชชนตสส ยถจฉต กาล อาวชชนาย อาวชชนปปวตตยา ทนธายตตต วตถา- ยตตต จรายตตต วา นตถ เอว อาวชชนวส สทธา นาม โหตต อตโถ ฯ เสสาต อธฏานวฏานปจจเวกขณวสโย ฯ องคสมทายภาวโต ฌานสส ฌาเน อาวชชนวส นปผา- เทตกาเมน ปฏปาฏยา ฌานงคาน อาวชชตพพานต อาห ปม วตกก อาวชชยโตต ฯ ยทป อาวชชนเมเวตถ อจฉต อาวชชนวสยา อธปเปตตตา ฯ อาวชชนาย ปน อปปนนาย ชวเนห ภวตพพ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตาน จ โข อาวชชนตปปรตาย จตตาภนหารสส ยถาวชชตฌานงคา- รมมณาน กตปยาเนว โหนต น ปรปณณานต วตต วตกกา- รมมณาเนว จตตาร ป จ วา ชวนาน ชวนตต ฯ จตตาร ตกขนทรยสส ป จ นาตกขนทรยสสาต ทฏพพ ฯ นรนตรนต วสภาเคห นรนตร ฯ อยมปนาต ภวงคทวยนตรตา จตชวนจตตา ยถาวตตา อาวชชนวส ฯ อ เส วา ธมมเสนาปตอาทน ฯ เอวรเป กาเลต อฏาย สมฏาย ลหตร อาวชชนวสนพพตตน- กาเล ฯ สา จ โข อตรา ปรตตกาลา น สตถ ยมกมหา- ปาฏหารเย วย จรตรปพนธวต ฯ ตถาห ต สาวเกห อสาธารณ วตต ฯ อธคเมน สม สสมปยตตสส ฌานสส สมมา อาปชชน ปฏปชชน สมาปชชน านสมงคตา ฯ [๑๘๗] สฆนต เอตถ ฯ สมาปชชตกามตานนตร ทวส ภวงเคส อปปนเนส ภวงค อปจฉนทตวา อปปนนาวชชนานนตร สมาปชชน สฆ สมาปชชนสมตถตา ฯ อย จ มตถกปปตตา สมาปชชนวส สตถ ธมมเทสนาย ลพภต ฯ ย สนธาย วตต โส โข อห อคคเวสสน ตสสาเอว คาถาย ปรโยสาเน ตสมเยว ปรมสม สมาธนมตเต อชฌตตเมว จตต สณเปม สนนสทาม สมาทหาม เอโกท กโรม เยน สท นจจกปป วหรามต๑ ฯ อโต สฆตรา ห สมาปชชนวส นาม นตถ ฯ ชณหาย รตตยา ๑. ม. ม. ๑๒/๔๖๑ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา นโวโรปเตห เกเสห กโปตกนทราย วหรนตสส อายสมโต สาร- ปตตสส ยกเขน มหนตมป ปพพตกฏ ปทาเลต สมตเถ ปหาเร สเส ทนเน สมาปชชนเมตถ นทสเสตพพ ฯ ตถาห วกขต ตทา เถโร ตสส ปหรณสมเย สมาปตต อปเปสต ฯ ปาลย ปน อ ตร สมาธ สมาปชชตวา นสนโนต วตต ฯ อเม ปน เถรา สมาปตตโต วฏานสมกาล เตน ปหาโร ทนโนต วทนต ฯ อจฉรามตตนต องคลโผฏมตต ขณ ฯ เปตนต เสต วย สฆโสตาย นทยา โอฆ เวเคน ปวตตต อทตวา ยถาวตตกขณ ฌาน เปต สมตถตา ฯ อภภยยฏปน อธฏาน วยาต วา อธฏาน ฯ ตตถ วส อธฏานวส ฯ ตเถว ลห วฏาตนต อจฉรามตต ทสจฉรามตต ลห ขณ ฌานสมงค หตวา ฌานโต วฏาต สมตถตา ฯ ภวงคจตตป- ปตตเยว เหตถ ฌานโต วฏาน นาม ฯ เอตถ จ ยถา เอตตก- เมว ขณ ฌาน เปสสามต ปพพปรกมมวเสน อธฏานสมตถตา อธฏานวส เอว เอตตกเมว ขณ ฌานสมงค หตวา ฌานโต วฏหสสามต ปพพปรกมมวเสน วฏานสมตถตา วฏานวส เวท- ตพพา ยา สมาปตตวฏานกสลตาต วจจต ฯ ตทภยทสสนตถนต อธฏานวฏานวสทสสนตถ ฯ ตตถาต ตสม นมมตปพพเต ตสส ววเร ฯ ก จาป เอกเยว ต อภ าจตต เยน ปพพต นมมเนยย อภ าปาทกสส ปน


วสทธมคค สวณณนาย ฌานสส ลหตร ปน วฏาน จ อธ นทสสตนต ทฏพพ ฯ เอตตกา อทธมนตา เอก อปฏาก ครฬโต รกขต นาสกขสต คารยหา อสสาม ฯ อาวชชนานนตรานต อาวชชนวสภาวาย ยถากกม วตกกาทน ฌานงคาน อาวชชนาย ปรโต ยาน ชวนาน ปวตตาน ตาน เตส ปจจเวกขณาน ฯ ยทคเคน อาวชชนวสสทธ ตทคเคน ปจจเวกขณวสสทธ เวทตพพา ฯ นวรณปปหานสส ตปปมตาย อาสนนนวรณปปจจตถกา ฯ ถล นาม วปลมป เผคค วย สขภ ชนยนต อาห โอฬารกตตา องคทพพลาต ฯ สนตโต มนสกรตวาต ปมชฌาน วย อโนฬาร- กงคตตา สนตธมมสมงคตาย จ สนต ธมมนต มนสกตวา ฯ เย ห ธมมา ทตยชฌาเน ปตสขาทโย กามนเต ปมชฌาเนป สนต เตห ปน เต สนตตรา เจว ปณตตรา จ โหนตต ฯ นกนตนต กามน อเปกขนต อตโถ ฯ ปรยาทายาต เขเปตวา ฯ จตตาร ป จาต วาสทโท ลตตนททฏโ ฯ ทตยชฌาน เอตสส อตถต ทตยชฌานก ฯ วตตปปการาเนวาต ปมชฌาเน วตตปปการานเยว ปรกมมาทนามกาทนต อตโถ ฯ [๑๘๘] วปสมาต วปสมเหต ฯ วปสโมต เจตถ ปหาน อธปเปต ฯ ต จ วตกกวจาราน อตกกโม อตถโต ทตยชฌา- นกขเณ อนปปาโทต อาห สมตกกมาตอาท ฯ กตเมส ปเนตถ


ปวกสณนทเทส วณณนา วตกกวจาราน วปสโม อธปเปโต ก ปมชฌานกาน อทาห ทตยชฌานกานนต ฯ ก เจตถ ยท ปมชฌานกาน นตถ เตส วสโม น ห กทาจ ปมชฌาน วตกกวจารรหต อตถ อถ ทตยชฌานกาน เอวมป นตเถว วปสโม สพเพน สพพ เตส ตตถ อภาวโตต ฯ วจจเต ฯ เยห วตกกวจาเรห ปมชฌานสส โอฬารกตา เตส สมตกกมา ทตยชฌานสส สมธคโม น สภาวโต อโนฬารกาน ผสสาทน สมตกกมาต อยมตโถ วตกกวจาราน วปสมาต เอเตน ทปโต ฯ ตสมา ก ปมชฌานกาน วตกก- วจาราน วปสโม อธาธปเปโต อทาห ทตยชฌานกานนต เอทส โจทนา อโนกาสาว ฯ ยสมา ทฏาทนวสส ตนต ฌานกขเณ อนปปตตธมมตาปาทน วปสมน อธปเปต วตกกาทโยเอว ฌานงค- ภตา ตถา กรยนต น ตสมปยตตา ผสสาทโย ตสมา วตกกา- ทนเยว วปสมาทวจน ายาคต ฯ ยสมา ปน วตกกาทน วย ตสมปยตตธมมานมป เอเตน เอต โอฬารกนต อาทนวทสสน สตเต อาคต ตสมา อวเสเสน วตกกาทน ตสหคตาน จ วป- สมาทเก วตตพเพ วตกกาทนเยว วปสโม วจจมาโน อธวจน อ มตถ โพเธตต กตวา ก จ วเสส ทเปตต ทสเสต อฏ- กถาย โอฬารกสส ปนาตอาท คหตนต อธ เยห วตกก- วจาเรหตอาท วตตนต ทฏพพ ฯ ปตยา จ วราคาตอาทสป เอเสว นโย ฯ ตสมา วตกกวจารปตสขสมตกกมวจนาน โอฬารโก-


วสทธมคค สวณณนาย ฬารกงคสมตกกมา ทตยาทอธคมทปกานต เตส เอกเทสภต วตกก- วจารสมตกกมวจน ตนทปก วตต ฯ วส วส เตปต วตกกวจาร- สมตกกมวจนาทเก ปเหยยงคนทเทสตาสาม เน จตเตน สมหโต- คหเต วตกกวจารวปสมวจนสส ตเทกเทสตา ทฏพพา ฯ อย จ อตโถ อวยเวน สมทาโยปลกขณนเยน วตโต ฯ อถวา ฯ วตกก- วจารวปสมวจเนเนว ตสมตกกมา ทตยาธคมทปเกน ปตวราคาท- วจนาน ปตอาทสมตกกมาตตยาทอธคมทปกตา ทปตา โหตต ตสส- ตนทปกตา วตตา ฯ [๑๘๙] นยกชฌตต อธปเปต น อชฌตตชฌตตาท ฯ ตตถ การณมาห วภงเค ปนาตอาท ฯ นลวณณโยคโต นลวตถ วยาต นลโยคโต วตถ นล วยาต อธปปาโย ฯ เยน สมปสาทเนน โยคา ฌาน สมปสาทน ตสม ทสสเต สมปสาทน ฌานนต สมานาธกรณนทเทเสเนว ตโยคา ฌาเน ตสททปปวตต ทสสตาต อวโรโธ ยตโต ฯ เอโกทภาเว กถนต เอโกทมห ทสสเต เอโกทภาว ฌานนต สมานาธกรณนทเทเสเนว ฌานสส เอโกทวฑฒนตา วตตา โหตต เจ ฯ เอโกทภาวนต ปท อทธรตวา เอโกทสส นทเทโส น กตตพโพ สยาต เอโกท- ภาวสทโทเอว สมาธมห ปวตโต สมปสาทนสทโท วย ฌาเน ปวตตตต ยตต ฯ อมสม จ อตถวกปเปต เจโต สมปสาทยตต เอตสม ปกเข ฯ เจตโสต จ อปโยคตเถ สามวจน ฯ ปรมสมนต


ปวกสณนทเทส วณณนา สมปสาทนโยคโต ฌาน สมปสาทนนต วตตปกเข ฯ เจตโสต สมพนเธ สามวจน ฯ เสฏโป โลเก เอโกต วจจต ยาว ปเร เอกาห เต กโรมตอาทส๑ ฯ เอโก อทตโย เอกากภขททเกห ชตนต- อาทส๒ อสหายฏโป เอกสทโท ทฏโต อาห เอโก อสหาโย หตวาต ฯ สทธาทโยป กาม สมปยตตธมมาน สาธารณโต อสาธารณโต จ ปจจยา โหนตเยว สมาธ ปน ฌานกขเณ สมปยตตธมมาน อวกเขปลกขเณ อนทฏกรเณน สาตสย ปจจโย โหตต ทสเสนโต สมปยตตธมเม ฯเปฯ อธวจนนต อาห ฯ สมปสาทน เจตโส เอโกทภาวนต วเสสนทวย ฌานสส อตสย- วจนจฉาวเสน คหต ฯ สวายมตสโย ยถา อมสม ฌาเน ลพภต น ตถา ปมชฌาเนต อม วเสส ทสเสต นน จาตอาท วตต ฯ อารมมเณ อาหนนปรยาหนนวเสน อนมชชนอนโยชนวเสน จ ปวตตมานา ธมมา สตป นวรณปปหาเนน กเลสกาลสสยาปาเม สมปยตตาน ก จ โขภ กโรนตา วย เตห จ เตน สนนสนนา โหนตต วตต วตกกวจารกโขเภน น สปปสนนนต ฯ ขททกา อมมโย วจโย มหตโย ตรงคา ฯ สตป อนทรยสมตเต วรย- สมตาย จ เตเนว โขเภน สมปสาทาภาเวน จ สมาธป น สฏ ปากโฏ พหเล วย ชเล มจโฉ ฯ ยถาวตตกโขโภเอว ปลโพโธ ฯ เอว วตเตนาต ยสสา สทธาย วเสน สมปสาทน ยสสา จ จตเตกคคตาย วเสน เอโกทภาวนต จ ฌาน วตต ตาสเอว ๑.๒. อ ตถ ปน ยาว น ปเร เอกคคเต กโรม...เอกกห ขททเกห ชตนต อนกกเมน ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สททหนาตอาทนา ปวตตอาการสส วเสสวภาวนาวเสน วตเตน เตน วภงคปาเน ฯ สมปสาทนโยคโต สมปสาทนโต วา สมปสาทน เอโกท ภาเวตต เอโกทภาวนต ฌาน วตตนต เอว ปวตตา อย อตถวณณนา น วรชฌต ฯ ยถา ปน อวโรโธ โส วตโตเอว ฯ [๑๙๐] สนตาต สม นโรธ คตา ฯ สมตาต ภาวนาย สม คมตา นโรธตา ฯ วปสนตาต ตโตเอว สฏ อปสนตา ฯ อตถงคตาต อตถ วนาส คตา ฯ อพภตถงคตาต อปสคเคน ปท วฑเฒตวา วตต ฯ อปปตาต วนาส คมตา ฯ โสสตาต ปวตตสงขาตสส สนตานสส อภาเวน โสสสขภาว๑ อตา ฯ พยนต- กตาต วคตนตกตา ฯ อยมตโถต ภาวนาย ปหนตตา วตกกวจาราน อภาโว ฯ โจทเกน วตตมตถ สมปฏจฉตวา ปรหรต เอวเมต สทโธวายมตโถต วตวา น ปเนตนตอาท วตต ฯ ตตถ เอตนต วตกกวจาราน วปสมาต เอต วจน ฯ ตทตถทปกนต ตสส วตกก- วจาราภาวมตตสงขาตสส อตถสส ทปก ฯ อย เหตถ อตโถ ทตยช- ฌานาทอธคมปายทปเกน อชฌตตสมปสาทนตาย เจตโส เอโกท- ภาวตาย จ เหตทปเกน อวตกกาวจารภาวเหตทปเกน จ วตกก- วจารวปสมวจเนเนว วตกกวจาราภาโว ทปโตต ฯ ก ปน อวตกก- อวจารวจเนน กเตนาต ฯ น อทปตตตา ฯ น ห วตกกวจาร- วปสมวจเนน วตกกวจาราน อปปวตต วตตา โหต วตกกวจาเรส ๑. โสส สกขภาวนต ภเวยย ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา ห ตณหาปหาน เอเตส วปสมน เย จ สงขาเรส ตณหาปหาน กโรนต เตส มคเคส ปหนตณเหส จ ผเลส สงขารปปวตต โหตเอว เอวมธาป วกขมภตวตกกวจารตณหสส ทตยชฌานสส วตกกวจาร- สมปโยโค ปรเมน น นวารโต สยาต ต นวารณตถ อาวชชต- กามตาทอตกกโมว เตส วปสโมต ทสสนตถ จ อวตกก อวจารนต วตต ฯ ปมมปต ปมชฌานมป ฯ ทตย อปปนนนตป ทตยนต วตต วฏฏตเยว ฯ [๑๙๑] น ตถา อมสส วตกกวจาราต ยถา ปมชฌานสส อปจารกขเณ นวรณาน ปหยนต ตถา อมสส ทตยชฌานสส อปจารกขเณ วตกกวจารา น ปหยนต อสงกลฏสภาวตตา อปจารภาวนาย จ เต ปหาต อสมตถภาวโต ฯ ยทป ตาย เตส ตณหา ปหยต น ปน สวเสส สวเสส ห ตตถ ตณหา- ปหาน อปปนายเอว โหต ฯ เตน วตต อปปนากขเณเยวาตอาท ฯ ปหาน คตาป อตสยปปหานวเสเนว เวทตพพา ฯ ยถา นวรณาน ปมชฌานสส ฯ ตสมาต ยสมา ตวงคเมเวต ฌาน ตสมา ฯ ตนต วภงเค วจน ฯ รถสส ปณฑกมพล วย สมปสาโท ฌานสส ปรกขาโร [๑]- ฌานงคนต อาห สปรกขาร ฌาน ทสเสตนต ฯ อพพลาวตนต กาม จาย ปรคคเหส อปรจตตเปมสส อนา- ทนวทสสโน ตณหาสหคตาย ปตยา ปวตตอากาโร อธ ปน ทตยชฌานปต อธปเปตา ฯ ตถาป สพพโส ปต ย อวรตต ๑. เอตถนตเร ปน นสทโท นฏโ ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สาป อนพนเธยยาต วตต ฯ อพพลาวต วยาต วา อพพลาวต ฯ อาทนว ห ตตถ ปากฏตร กตวา ทสเสต เอว วตตนต ทฏพพ ฯ [๑๙๒] วรชชน วราโค ต ปน วรชชน นพพนทนมเขน หฬน วา ตปปฏพทธราคปปหาน วาต ตทภย ทสเสต วตตป- ปการาย ปตยา ชคจฉน วา สมตกกโม วาต อาห ฯ วตตป- ปการายาต ยเทว ตตถ ปตตอาทนา วตตปปการาย ฯ สมปณฑน สมจจโย ฯ มคโคต อปาโย ฯ ตทธคมายาต ตตยมคคาธคมาย ฯ [๑๙๓] อปปตตโตต สมวาหตภาเวน ปฏรปโต ฯ ฌานเปกขาป สมวาหตเมว อนโตนต กตวา ปวตตตต อาห สม ปสสตต ฯ วสทายาต ปรพยตตาย สงกเลสวคเมน ฯ วปลายาต มหตยา สาตสย มหคคตภาวปปตตยา ฯ ถามคตายาต ปตวคเมน ถรภาวป- ปตตาย ฯ ปรสทธปกต ขณาสวปกต นกกเลสตา ฯ สตเตส กมมสส- กตาทสสนเหตโก สมภาวทสสนากาโร ฯ มชฌตตากาโร พรหม- วหารเปกขา ฯ สหชาตธมมานนต นทธารเณ สามวจน ฯ สมป- ปวตตยา ภาวนาย วถปฏปนนาย อลนานทธตานรสสาทตาย ปคคห- นคคหสมปหสเนส พยาปาราภาวโต สมปยตตธมเมส มชฌตตาการ- ภตา โพชฌงคเปกขา ฯ อเปกขานมตตนต เอตถ ลนทธจจปกข- ปาตรหต มชฌตต วรย อเปกขา ฯ ตเทว ต อาการ คเหตวา ปวตเตตพพสส ตาทสสส วรยสส นมตตภาวโต อเปกขานมตต- ภาวนาย สมปปวตตกาเล อเปกขยตต อเปกขา ฯ วรยเมว


ปวกสณนทเทส วณณนา อเปกขา วรยเปกขา ฯ ปมชฌาน ปฏลาภตถาย นวรเณ ฯ เป ฯ เนวส านาส ายตนสมาปตตปฏลาภตถาย อาก จ ายตน- ส า ปฏสงขา สนตฏนา ป า สงขารเปกขาส าณนต๑ เอวมาคตา อมา อฏสมาธวเสน อปปชชนต ฯ โสตาปตตมคค ปฏลาภตถาย อปปาท ปวตต นมตต อายหน ปฏสนธ คต นพพตต อปปตต ชาต ชร พยาธ มรณ โสก ปรเทว อปายาส โสตาปตตผลสมาปตตตถาย อปปาท ปวตต ฯเปฯ อรหตตมคค ปฏลาภตถาย อปปาท ฯเปฯ อปายาส อรหตตผลสมาปตตตถาย ส ตวหารสมาปตตตถาย อนมตตวหารสมาปตตตถาย อปปาท ปวตต นมตต อายหน ปฏสนธ คต นพพตต อปปตต ชาต ชร พยาธ มรณ โสก ปรเทว อปายาส ปฏสงขา สนตฏนา ป า สงขารเปกขาส าณนต๒ เอวมาคตา อมา ทสวปสสนา- วเสน อปปชชนต ฯ เอตถ จ ปมชฌานาทห วกขมภตาน นวรณ- วตกกวจาราทน ปฏสงขาย สภาวโต อปปรกขตวา สนนฏานวเสน ตฏมานา นวรณาทปฏสงขา สนตฏนา ทฏาทนวตตา เตส คหเณ อปปาทเน อชฌเปกขนต วปสสนาป า คหเณ มชฌตต- ภตา อเปกขา ฯ [๑๙๔] ตตถ อปปาทนต ปรมกมมปจจยา ขนธาน อธ อปปตตมาห ฯ ปวตตนต ตถา อปปนนสส ปวตต ฯ นมตตนต ๑. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๙๓ ฯ ๒. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๙๓-๙๔ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สพพมป เตภมกสงขารคต นมตตภาเวน อปฏานโต ฯ อายหนนต อายต ปฏสนธเหตภต กมม ฯ ปฏสนธนต อายต อปปตต ฯ คตนต ยาย คตยา สา ปฏสนธ โหต ฯ นพพตตนต ขนธาน นพพตตน ฯ อปปตตนต สมาปนนสส วา อปปนนสส วาต เอตถ อปปนนสสาต วตตวปากปปวตต ฯ ชาตนต ชราทน ปจจยภต ภวปจจยา ชาต ฯ ชราพยาธมรณาทโย ปากฏาเอว ฯ เอตถ จ อปปาทาทโย ป เจว สงขารเปกขา าณสส วสยวเสน วตตา เสสา เตส เววจนวเสน ฯ นพพตต ชาตนต อท ห ทวย อปปาทสส เจว ปฏสนธยา จ เววจน ฯ คต อปปตต จาต อท ทวย ปวตตสส ฯ ชราทโย นมตตสสาต เวทตพพ ฯ อปปณหตวโมกขวเสน มคคปปตตเหตภตา จตสโส ตถา ผลสมาปตตยา จตสโส ส ตวหารอนมตตวหารวเสน เทวต ทส สงขารเปกขา ฯ ยาต วปสสนาป า ฯ ยทตถต ย อนจจาท- ลกขณตตย อปลพภต ฯ ย ภตนต ย ปจจยนพพตตตตา ภต ขนธป จก ฯ ต ปชหตต อนจจานปสสนาทห นจจส าทโย ปชหนโต สมมเทว ทฏาทนวตตา ตปปฏพนธจฉนทราคปปหาเนน ปชหต ฯ ยถา อายต อาทาน น โหต ตถา ปฏปตตยา ปชหต ฯ ตถาภโต จ ตตถ อเปกข ปฏลภต ฯ วจนเนต อนจจาทวเสน สมมสเนป ฯ สมปยตตธมมาน สมปปวตตเหตตาย สมวาหตภตา ฯ นวรณวตกกวจาราทสพพปจจนเกห วมตตตตา


ปวกสณนทเทส วณณนา สพพปจจนกปรสทธา ฯ เตส วปสนตตตา ปจจนกวปสมเนป อพยาปารภตา อพยาปารภาเวน ปวตตา อพยาปารต วา ปตตา ฯ [๑๙๕] ยท อตถโต เอกา กถ อย เภโทต อาห เตน เตนาตอาท ฯ ตสมาต ยสมา สตป สภาวโต อเภเท เยห ปน ปจจยวเสเสห สวายมมาส อวตถาเภโท เตส เอกชฌ อปปวตตโต น ตาส อเภโท เอกชฌ วา ปวตต ตสมา ฯ เตนาห ยตถ ฉฬงคเปกขาตอาท ฯ เอกภาโวต เอกตา ฯ สตป มชฌตต- ภาวสาม เ วสยเภเทน ปนสสา เภโท ฯ ยมตถ สนธาย กจจวเสน ทวธา ภนนาต วตต ต วตถารโต ทสเสนโต ยถา หตอาทมาห ฯ อย วปสสนเปกขา ยมป สนธาย วตต ปาลย ยทตถ ย ภต ต ปชหต อเปกข ปฏลภตต ฯ ตตถ ยทตถ ย ภตนต ขนธป จก ต ม จตกามยตาาเณน ปชหต ฯ ทฏโสวตถกตตยสส สปปลกขณวจนเน วย ทฏลกขณตตยสส ภตสส สงขารลกขณวจนเน อเปกข ปฏลภต ฯ สงขาราน อนจจาทลกขณสส สทฏตตา เตส วจนเน มชฌตตภตาย วปสสน- เปกขาย สทธาย ตถา ทฏาทนวาน เตส คหเณป อชฌเปกขนา สทธาว โหต สพพโส วสงขารนนนตตา อชฌาสยสส ฯ [๑๙๖] อนาโภครสาต ปณตสเขป ตสม อวนตปฏปกข- กจจาต อตโถ ฯ อพยาปารปจจปฏานาต สตป สขปารมปปตตย ตสม สเข อพยาวฏา หตวา ปจจปตฏต สมปยตตาน วา


วสทธมคค สวณณนาย ตตถ อพยาปาร ปจจปฏเปตต อตโถ ฯ สมปยตตธมมาน โขภ อปปล๑ จ อาวหนเตห วตกกาทห อภภตตตา อปรพยตต ตตถ ตตรมชฌตตตาย กจจ ตทภาวโต อธ ปรพยตต ฯ สรตต สโตต ปทสส กตตสาธนมาห ฯ สมมา ปชานาตต สมมเทว ปชานาต ฯ สรณ จนตน อปฏาน ลกขณเมตสสาต สรณลกขณา ฯ ปมมสสนปฏปกโข อปมมสสน กจจ เอตสสาต อปมมสสนรสา ฯ กเลเสห อารกขา หตวา ปจจปตฏต ตโต วา อารกข ปจจปฏเปตต อารกขปจจปฏานา ฯ อสมมยหน สมมเทว ปชานน สมโมหปฏปกโข วา อสมโมโห ฯ ตรณ กจจสส ปารคมน ฯ ปวจโย วมสา ฯ กาม อปจารชฌานา- ทน อปาทาย ปมทตยชฌานานป สขมาเนว อม ปน อปรชฌาน อปาทาย โอฬารกตตาต วตต ฯ สา จ โอฬารกตา วตกกาท- ถลงคตาย เวทตพพา ฯ เกจ พหเจตสกตายาตป วทนต ฯ คต สขา โหต ตตถ ฌาเนสต อธปปาโย ฯ อพยตต ตตถ สตสมปช กจจ อท นาม ทกกร กรยตต วตตพพสส อภาวโต โอฬารกงคปปหาเนน สขมตตาต อยมตโถ กาม ทตยชฌาเนป สมภวต ตถาป เยภยเยน อวปปโยคภาเวน วตตมาเนส ปตสเขส ปตสงขาตสส โอฬารกงคสส ปหาเนน สขมตาย อธ สาตสโย สตสมปช า- พยาปาโรต วตต ปรสสสาตอาท ฯ ปนเทว ปต อปคจเฉยยาต หานภาคย ฌาน สยา ทตยชฌานเมว สมปชเชยยาต อตโถ ฯ ๑. อพพลลนตป ทสสต ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา เตนาห ปตสมปยตตเมว สยาต ฯ อท จ อตมธร สขนต ตตยชฌาเน สข สนธายาห ฯ อตมธรตา จสส ปหาโสทคย- สภาวาย ปตยา อภาเวเนว เวทตพพา ฯ อทนต สโต สมปชาโนต ปททวย ฯ [๑๙๗] ตสมา เอตมตถ ทสเสนโตต ยสมา ตสส ฌานสมงคโน ย นามกาเยน สมปยตต สข ต โส ปฏสเวเทยย ฯ ย วา ตนต อถวา ยนต ยถาวตต นามกายสมปยตต สข ตสมฏาเนน ตโต สมฏ เตน อตปณเตน รเปน อสส ฌานสมงคโน รปกาโย ยสมา ผฏโ ยสส รปกายสส ผฏตตา ฌานา วฏ โตป ฌานสมงค กายก สข ปฏสเวเทยย ตสมา เอต เจตสกกายกสขปฏสเวทนสงขาต อตถ ทสเสนโต สข จ กาเยน ปฏสเวเทตต อาหาต โยชนา ฯ อย เหตถ สงเขปตโถ นามกาเยน เจตสกสข กายกสขเหตรปสมฏาปเนน กายกสข จ ฌานสมงค ปฏสเวเทตต วจจตต ฯ ผฏตตาต พยาปตตตาต อตโถ ฯ ยถา ห อทเกน ผฏสรรสส ตาทเสนาต๑ ปจจนเก๑ วาตาท- โผฏพเพ ผฏเ สข อปปชชต เอว เอเตห ผฏสรรสสาต ฯ อปโร นโย ฯ สข จ กาเยน ปฏสเวเทตต เอตถ กตมา โภเคน๒ วนา สขปฏสเวทนาต โจทนาย ก จาป ฯเปฯ เอว สนเตปต๓ ยสมา ตสส นามกาเยน สมปยตต สข ตสมา สข จ กาเยน ปฏสเวเทตต โยชนา ฯ อทาน สหาป อาโภเคน สขปฏสเวทน ๑-๑ ตาทเส นาตปจจนเกต สารตถทปน ฯ ๒. กตมาโภเคนาตป ทสสต ฯ ๓. อตสทโท อตเรโก ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ทสเสต ย วา ตนตอาท วตต ฯ ยนต เหตอตเถ นปาโต ยสมาต อตโถ ฯ เตนาห ย ฌานเหตต ฯ อาจกขนตตอาทน ปทาน กตตนตถานต อธปปาเยนาห ปสสนตต อธปปาโยต ฯ กนตต ปสสนาการปจฉา ฯ อทเสส าเนสต คหเณเนว สมปช มป คหต โหตต อธ ปาลย สตยาเอว คหตตตา เอว อปฏ ตสตตาย สตมา อจเจว วตต ฯ สมปชาโนต เหฏา วตตตตา วา ฯ ฌานกขเณ เจตสกสขเมว ลภตต สข นามกาเยน ปฏสเวเทตต จ วตต ฯ ตตยนต คณนานปพพตาต อโต ปฏาย ทตยตตยชฌานกถาห อวเสโส วเสโส จ วตโตต ฯ [๑๙๘] อทาน นพพตตตวเสส ทสเสนโต อย ปน วเสโสต วตวา ยสมาตอาทมาห ฯ อาเสวนปจจเยน ปจจโย น โหต อนฏเ าเน ปทนตรสงคหตสส อาเสวนปจจยตาภาวโต อทกขม- สขเวทนาย อปปชชตพพ สาตสย สขวราคภาวนาภาวโต ฯ ตานต อปปนาวถย ชวนาน สนธายาห ฯ [๑๙๙] ปพเพวาต วตตตตา กทา ปน เตส ปหาน โหตต โจทนาย อาห จตนน ฌานาน อปจารกขเณต ฯ เอว เวทตพพนต สมพนโธ ฯ ปหานกกโม นาม ปหายกธมมาน อปปตต ปฏปาฏ ฯ เตน ปน วจจมาเน ทกข โทมนสส สข โสมนสสนต วตตพพ สยา ฯ กสมา อโต อ ถา วจนนต อาห อนทรยวภงเคตอาท ฯ อถ กสมา ฌาเนเสวว นโรโธ วตโตต สมพนโธ ฯ กตถ


ปวกสณนทเทส วณณนา จปปนน ทกขนทรยนต อตตโน ปจจเยห อปปนน ทกขนทรย กตถ จ อปรเสส นรชฌตต นโรธฏาน ปจฉต ฯ เตน กตถาต ปจฉาย เอตถาต วสชชเนป เหตมห ภมมวจน ทฏพพ ฯ ฌานานภาวนมตตมห น อปปชชนต ทกขนทรย อปรเสส นรชฌตต วตต ฯ อตสยนโรโธ สฏ ปหาน อชปฏปกเขน วปสโม ฯ นานาวชชเนต เยน อาวชชเนน อปปนาวถ ตโต ภนนาวชชเน อเนกาวชชเน วา ฯ อปปนาวถย ห อปจาโร เอกาวชชโน อตโร อเนกาวชชโน อเนกกขตต ปวตตนโต ฯ วสมนสชชาย อปปนน- กลมโถ วสมานปตาโป ฯ ปตผรเณนาต ปตยา ผรณรสตตา ปตสมฏานาน วา ปณตรปาน กายสส พยาปนโต วตต ฯ เตนาห สพโพ กาโย สโขกกนโต โหตต ฯ วตกกวจารปจจเย- ปต ปสทโท อฏานปปยตโต ฯ โส ปหนสสาต เอตถ อาเนตวา สมพนธตพโพ ปหนสสป โทมนสสนทรยสสาต ฯ เอต โทมนสสนทรย อปปชชตต สมพนโธ ฯ ตสส มยห อตจร วตกกยโต วจารยโต กาโยป กลม จตตมป อห ต วจนโต กายจตตเขทาน วตกกวจารปจจยตา เวทตพพา ฯ วตกกวจารภาเว อปปชชต โทมนสสนทรยนต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ตตถสส สยา อปปตตต ตตถ ทตยชฌานปจาเร อสส โทมนสสสส อปปตต ภเวยย ฯ เอตถ จ ยเทเก ตตถสส สยา อปปตตต วทนเตน ฌานลาภนมป โทมนสสปปตต อตถต ทสสต โหต ฯ เตน จ


วสทธมคค สวณณนาย อนวรณสภาโว โลโภ วย โทโสป อตถต ทเปต ฯ เตน ห โทเสน วนา โทมนสส ปวตตต ฯ น เจตถ ปฏานปาลยา วโรโธ จนเตตพโพ ฯ ยสมา ตตถ ปรหน ฌาน อารมมณ กตวา ปวตตมาน โทมนสส ทสสต ฯ อปรหนชฌานมารมมณ กตวา อปปชชมานสส โทมนสสสส อสมภวโต ฌานลาภน สพพโส โทมนสส นปปชชตต จ น สกกา วตต อฏสมาปตตลาภโน อป ตสส อปปนนตตา น เหว โข โส ปรหนชฌาโน อโหสต วทนต ฯ ต อยตต อนวรณสภาวสส โทมนสสสส อภาวโต ฯ ยท สยา รปาวจรสตตานมป อปปชเชยย น จ อปปชชต ฯ ตถา ห อารปเป กามจฉนทนวรณ ปฏจจ ถนมทธนวรณ อทธจจ- นวรณ อวชชานวรณตอาทส พยาปาทกกกจจนวรณาน อนทธ- ฏาน ฯ น เจตถ อนวรณตาปรหาโร๑ กามจฉนทาทนมป อนวรณาน- เยว นวรณสทสตาย นวรณปรยายสส วตตตตา ฯ ย ปน วตต อป ตสส อปปนนตตาต ตมป อการณ อปปชชมาเนน จ โทมนสเสน ฌานโต ปรหายนโต ฯ ลหเกน ปน ปจจเยน ปรหน ตาทสาน อปปกสเรเนว ปฏปากตก กโรนตต ทฏพพ ฯ ตตถสส สยา อปปตตต อทมปน ปรกปปวจน อปจารกขเณ โทมนสสสส อปปหน- ภาวทสสนตถ ฯ ตถาห วตต น เตวว อนโตอปปนายนต ฯ ยท ปน ตทา โทมนสส อปปชเชยย ปมชฌานมปสส ปรหนเมวาต ทฏพพ ฯ ปหนมป โสมนสสนทรย ปต วย น ๑. อนวรณตาปรยาโยตป ทสสต ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา ทเรต กตวา อาสนนตตาต วตต ฯ นานาวชชนปจาเร ปหนมป ปหานงค ปฏปกเขน อวหตตตา อนตรนตรา อปปชเชยย วาต อมมตถ ทสเสนโต อปปนาปปตตายาตอาทมาห ฯ ตาทสาย อาเสวนาย อจฉตพพตตา ยถา มคควถโต ปพเพ เทว ตโย ชวนวารา สทสานปสสนาว ปวตตนต เอวมธาป อปปนาวารโต ปพเพ เทว ตโย ชวนวารา อเปกขาสหคตาว ปวตตนตต วทนต ฯ [๒๐๐] สมาหฏาต สมานตา สงคเหตวา วตตาต อตโถ ฯ สขทกขาน วย อโนฬารกตตา อวภตตาย สขมา ฯ ตโตเอว อนมนตพพสภาวตตา ทว เยยา ฯ ทฏสสาต ทฏปโยคสส ทททมสสาต อตโถ ฯ สกกา โหต เอสา คาหยต อ าโปหน- เยนาต อธปปาโย ฯ อทกขมสขา เจโตวมตตต อทเมว จตตถชฌาน ทฏพพ ฯ ปจจยทสสนตถนต อธคมสส อปายภตปจจยทสสนตถ ฯ เตนาห ทกขปปหานาทโย ห ตสสา ปจจยาต ฯ ทกขปปหานา- ทโยต จ โสปจารา ปมชฌานาทโย เจตถ อธปเปตา ฯ ปหนาต วตตา ป จนน โอรมภาคยาน ส โชนาน ปรกขยาต ฯ เอตาต สขาทโย เวทนา ฯ โสมนสส ราคสส ปจจโย ฯ วตต ห สขาย โข อาวโส วสาข เวทนาย ราคานสโย อนเสตต๑ ฯ โทมนสส โทสสส ปจจโย ฯ วตตมป เจต ทกขาย โข อาวโส วสาข เวทนาย ปฏฆานสโย อนเสตต๑ ฯ สขาทฆาเตนาต สขาทน ๑-๑ ม. ม. ๑๒/๕๕๓ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปหาเนน อสส ฌานสส ฯ [๒๐๑] อทกขนต อทกข ทกขวธร ฯ ยสมา ตตถ ทกข นตถ ตสมา วตต ทกขาภาเวนาต ฯ อสขนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ เอเตนาต ทกขสขปฏกเขปวจเนน ฯ ปฏปกขภตนต อท อธ ตตยเวทนาย ทกขาทน สมตกกมวเสน ปวตตพพตตา๑ วตต น กสลากสลาน วย อชวปจจนกตาย ฯ อฏานฏวปรตสส มชฌตตา- รมมณสส อฏานฏวปรต วา มชฌตตากาเรน อนภวนลกขณา อฏานฏวปรตานภวนลกขณา ฯ ตโตเอว มชฌตตรสา ฯ อวภตปจจปฏานาต สขทกขาน วย น วภตาการา ปฏ ปาสาเณ มคคตมคโค วย เตห อนมาตพพา๒ วภตากาโรปฏานา๒ ฯ สขนโรโธ นาม อธ จตตถชฌานปจาโร โส ปทฏาน เอตสสาต สขนโรธปทฏานา ฯ อเปกขาสตปารสทธนต ปรมปเท อตตรปท- โลเปเนต สมาสปทนต อาห อเปกขาย ชนตสตปารสทธนต ฯ สพพปจจนกธมมปรสทธาย ปจจนกสมเนป อพพยาวฏาย ปารสทธ- อเปกขาย วตตมานาย จตตถชฌาเน สตสมปหสนป า วย สปรสทธา สวสทา จ โหตต อาห ยา จ ตสสา สตยา ปารสทธ สา อเปกขาย กตา น อ เนาต ฯ ยท ตตรมชฌตตตา อธ อเปกขาต อธปเปตา กถ สตเยว ปรสทธาต วตตาต อาห น เกวลนตอาท ฯ เอวมป กสมา อเธว สต อเปกขาสตปารสทธต วตตาต อนโยค สนธาย ตตถ ก จาปตอาท วตต ฯ ตตถ เหฏา ๑. ปตตพพตตาตป ทสสต ฯ ๒.๒. อนมาตพพาวภตากาโรปฏานาตป ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา ตส ฌาเนส วชชมานายป ตตรมชฌตตตาย ปจจนกาภภวนโต สหายปจจยเวกลลโต จ อปารสทธ ตถา ตสมปยตตาน ตทภาวโต อธ ปารสทธต อมมตถ รปกวเสน ทสเสต ยถา ปนาตอาท วตต ฯ สรยปปภาภภวาต สรยปปภาย อภภยยมานตตา ฯ อตกขตาย จนทเลขา วย รตตป โสมสภาวา สภาคาย จ รตตยเมว จนทเลขา สมชชลตต สา ตสสา สภาคาต ทสเสนโต โสมภาเวน จ อตตโน อปการกตเตน วา สภาคาย รตตยาต อาห ฯ [๒๐๒] เอกวถยนต อท ตตถ โสมนสสสส เอกเสน อภาวโต วตต น ตโต ปรมตเรส เอกเสน ภาวโต ฯ ยถา ปน วตกกาทโย ทตยาทฌานกขเณเยว ปหยนต น เตส เอกวถย ปรมชวเนส น เอวเมตนต ทสเสต วตต ฯ จตกกชฌาเนต จตกกนยวเสน นพพตต- ตชฌานจตกเก ฯ [๒๐๓] ตตถาต ปมชฌาเน ฯ จตกกนยสส ทตยชฌาเน วยาต จตกกนยสมพนธน ทตยชฌาเน วย ฯ ต ทวธา ภนทตวาต จตกกนเย ทตย อวตกก วจารมตต อวตกก อวจารนต จ เอว ทวธา ภนทตวา ฯ ป จกนเย ทตย เจว ตตย จ โหต อภธมเมต อธปปาโย ฯ สตตนเตส ปน สรปปโต๑ ป จกนโย น คหโต ฯ กสมา ปเนตถ นยทวยวภาโค คหโตต ฯ อภธมเม นยทวยวเสน ฌานาน เทสตตตา ฯ กสมา จ ตตถ ตถา ตาน เทสตาน ปคคลชฌาสยโต เทสนาวลาสโต จ ฯ ๑. สรปโต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สนนปตตเทวปรสาย กร เยส ยถาเทสเต ปมชฌาเน วตกโกเอว โอฬารกโต อปฏาส น อตเร สนตโต เตส อชฌาสยวเสน จตรงคก อวตกก วจารมตต ฌาน เทสต ฯ เยส วจาโร เยส ปต เยส สข โอฬารกโต อปฏาส อตเร สนตโต เตส เตส อชฌาสยวเสน ตตยาทน ฌานาน เทสตาน ฯ อยนตาว ปคคลชฌาสโย ฯ ยสสา ปน ธมมธาตยา สปปฏวทธตตา ภควา ยสมา เทสนาวลาสปปตโต ตสมา าณมหนตตาย เทสนาย สกสโล ย ย องค ลพภต ตสส ตสส วเสน ยถารจเทสน นยาเมนโต จตกกนยวเสน ป จกนยวเสน จ ฯ ตตถ จ ป จงคก ปม จตรงคก ทตย ตวงคก ตตย ทวงคก จตตถ ทวงคกเมว ป จม ฌาน เทเสสต อย เทสนาวลาโส ฯ เอตถ จ ป จกนเย ทตยชฌาน จตกกนเย ทตยชฌาน- ปกขก กตวา วภตต ยสม สมเย รปปปตตยา มคค ภาเวต อวตกก วจารมตต สมาธชมปตสข ทตย ฌาน อปสมปชช วหรตต๑ ฯ กสมา เอกตตกายนานตตส สตตา วา สผลตาย ทตยชฌาเนน สมานผลตตา ปมชฌานสมาธโต ชาตตตา จ ฯ ปมชฌานเมว ห กาเมห อกสเลห จ ววตตนต ตทภาวา น อธ ววจเจว กาเมห ววจจ อกสเลหต๒ สกกา วตต นาป วเวกชนต ฯ สตตนตเทสนาส จ ป จกนเย ทตยตตยชฌานาน ๑. อภ. ส. ๓๔/๔๘ ฯ ๒. อภ. ส. ๓๔/๔๔ ฯ


ปวกสณนทเทส วณณนา ทตยชฌานเมว ภชนต วตกกวปสมา วจารวปสมา อวตกกตตา อวจารตตา จ ฯ เอว จ กตวา สตตนตเทสนายป ป จกนโย ลพภเตวาต สทธ โหต ฯ นน สตตนเต จตตารเยว ฌานาน วภตตานต ป จกนโย น ลพภตต ฯ น สวตกกสวจาโร สมาธ- ตอาทนา สมาธตตยาปเทเสน ป จกนยสส ลพภมานตตา ฯ จตกก- นยนสสโต ปน กตวา ป จกนโย วภตโตต สตตนตเทสนายป ป จกนโย นทธาเรตพโพ วตกกวจาราน วปสมาต วตกกสส วจารสส วตกกวจาราน จ วตกกวจารานนต สกกา วตต ตถา อวตกก อวจารนต จ วนา สห จ วจาเรน วตกกปปหาเนน อวตกก สห วนา จ วตกกวจารปปหาเนน อวจารนต อวตกก อวจาร อวตกก จ อวจาร จาต วา ตวธมป สกกา สงคเหต ฯ ทตยนต จ วตกกรหเต วตกกวจารทวยรหเต จ ายาคตา เทเสนา ทตย อธคนตพพตตา วจารมตตรหเตป ทวยปปหานาธคต- สมานธมมตตา ฯ เอว จ กตวา ป จกนยนทเทเส ทตเย วปสนโตป วตกโก สหายภตวจาราวปสเมน น สมมา วปสนโตป วตกกวจารทวยรหเต วย วจารวปสเมเนว ตทปสม เสสธมมา- สมานต จ ทสเสนเตน วตกกวจาราน วปสมา อชฌตต สมปสาทน เจตโส เอโกทภาว อวตกก อวจาร สมาธชมปตสข ตตย ฌาน อปสมปชช วหรตต๑ ตตย จตกกนเยน ทตเยน นพพเสส วภตต ฯ ๑. อภ. ส. ๓๔/๕๐ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ทวธสสาป สหายวรเหน อ ถา จ วตกกปปหาเนน อวตกกตต สมาธช ปตสขตต จ สมานนต สมานธมมตตาป ทตยนต นทเทโส วจารมตตมป ห วตกกวจารทวยรหต วย ยสม สมเย รปปปตตยา มคค ภาเวต อวตกก วจารมตต สมาธช ปตสข ทตย ฌาน อปสมปชช วหรตต๑ อวตกก สมาธช ปตสขนต วภตต ฯ ปมชฌาเน วา สหจารส วตกกวจาเรส เอก อตกกมตวา ทตยมป ตตรฏเมว โทสโต ทสวา อภยมป สหาตกกมนตสส ป จกนเย ตตย วตต ตตย อธคนตพพตตา ฯ ปมโต อนนตรภาเวน ปนสส ทตยภาโว จ อปปชชตต ฯ กสมา ปเนว สรปปโต๒ ป จกนโย น วภตโตต ฯ วนยชฌาสยโต ฯ ยถานโลมเทสนา ห สตตนตเทสนาต ฯ ปวกสณนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ ---------------- เสสกสณนทเทสวณณนา [๒๐๔] ยถาวตถารตสส อตถสส อตเทโสป วตถารฏาเนเยว ตฏตต อาห วตถารกถา โหตต ฯ อาโปกสณนต อาโป- กสณชฌาน อาโปกสณกมมฏาน วา ฯ สพพ วตถาเรตพพนต ปวกสณกมมฏาเน วตตนเยน วตถาเรตพพ ฯ เอตตกมปต กเต ๑. อภ. ส. ๓๔/๔๘ ฯ ๒. สรปโต ฯ


เสสกสณนทเทส วณณนา วา อกเต วาต สพพ วตถาเรตพพนต เอตตกมป อวตวา ฯ สามททเกน โลณทเกน ภรโต ชลาสโย โลณ ฯ นลาทวณณ- สงกรปรหรณตถ สทธวตเถน คหตนต วตต ฯ อ นต ภมสมปตต ฯ ตถารปนต ยาทส อากาสช อทก ตาทส ฯ เตนาห วปปสนนมนาวลนต ฯ ย ปน อทกนต สมพนโธ ฯ น วณโณ ปจจเวกขตพโพตอาทส ย วตตพพ ต ปวกสณกถาย วตต- เมว ฯ ลกขณ ปน อธ ปคฆรณลกขณ เวทตพพ ฯ วตต- นเยเนวาต ปวกสณภาวนาย วตตนเยเนว ฯ ตรงคฏานาทเผณ- มสสตาท จ อธ กสณโทโส ฯ โสต โยคาวจโร ฯ ตสสาต- ปฏภาคนมตตสส ฯ [๒๐๕] สนทธา๑ สเนหวนตสารทารน๑ น เผคคทารน ฯ ชาลาย จรฏ ตตถ สนทธสารทารคคหณ ฯ ฆฏก ฆฏก กรตวา ขณฑโส กรตวา ฯ อาลมเปตวาต ชาลตวา ฯ ฆนชาลายนต อวรฬวเสน ปวตตอคคชาลาย ฯ ปตนสทสนต ปตมานสทส ฯ อกเต คณหน- ตสสาต วตตนเยน ยถา กสณมณฑล ป ายต เอว อนภสงขเต เกวเล เตชสม นมตต คณหนตสส ฯ [๒๐๖] วตต เหตนต เอตถ หสทโท เหตอตโถ ยสมาต อตโถ ฯ ตสส ตสมาต อมนา สมพนโธ ฯ อจฉคคนต อจฉเขตเต ยถา ตาน อคค ฯ เอรตนต วาเตน จลต ฯ สเมรตนต สพพโส จลต ฯ ตสมาต ยสมา วาโยกสณ ฯเปฯ อปลกเขตต เอว ๑-๑ สนทธาน สเนหวนตาน สารทารนต ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วตต อฏกถาย ตสมา ฯ สมสสฏ ตนต อปรปตตาน วเสน สมสส หตวา ต ฯ เวฬฬ วา รกข วาต เอตถาป สมสส ต ฆนปตตเวฬฬ วา ฆนปตตรกข วาต อาเนตวา โยเชตพพ ฯ เอกงคลาทปปมาเณส เกเสส รสสภาวโต ทฆตเรส โอลมพนโต วรเฬส อนปปเวสโต วา ตปปหาโร น ป ายตต จตรงค- ลปปมาณคคหณ ฆนคคหณ จ กต ฯ เอตสม าเน ปหรตต สต เปตวาต อจฉคคาทน ปจลนาการคคหณมเขน เตส ปหรเก วาตสงฆาเต สต อปฏเปตวา ฯ ตตถ สต เปตวาต ตสม กายปปเทสสส สงฆฏฏนวเสน ปวตเต วายปณเฑ สงฆฏนาการคคหณมเขน สต อปฏเปตวา ฯ อสมวฏฏสทสนต เอเตน ปรมกสณสส วย อมสสาป นมตตสส สวคคหต ทสเสต ฯ นจจลนต อมนา นจจลภาโวเยว อคคหนมตตโต อมสส วเสโสต ปฏภาคนมตตสสาป อสมวฏฏสทสตาว วภาวตา โหต ฯ [๒๐๗] อ ชนราชวฏฏาทวณณธาตยา วา ฯ ตถารป มาลา- วจฉนต อวรฬวกสตนลวณณปปผส ฉนน ปปผคจฉ ฯ อตเรนาต อกตาธกาเรน ฯ ครกณณกคคหเณน นลครกณณกมาห ฯ กรณฑก- ปฏล สมคคปธาน ฯ ปตเตหเยวาต นลปปลาทน เกสรวณฏาน อปเนตวา เกวเลห ปตเตหเยว ฯ ปเรตพพนต นลวณณ วตถ คเหตวา ภณฑก วย พนธตวา ยถา นลมณฑล หตวา ป ายต ตถา จงโกฏก กรณฑกปฏล วา ปเรตพพ ฯ มขวฏฏย วาสสาต


เสสกสณนทเทส วณณนา อสส จงโกฏกสส กรณฑกปฏลสส วา มขวฏฏย พนธตพพ ฯ มณตาลวณฏ อนทนลมณมย ตาลวณฏ ฯ [๒๐๘] ปตกสเณ ฯ มาลาวจฉนต อกกฏาทมาลาวจฉ ฯ หรตาลมโนสลา วา ธาต ฯ ปตตงคปปเผหต ปตตงคนามกา ปตวณณปปผา เอกา คจฉชาต ตสส ปปเผห ฯ อาสนปชนต เจตยงคเณ กต อาสนปช ฯ กณณการปปผาทหต อาทสทเทน อากลกราตปปผาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ โลหตมณ โลหตงคมณอาท ฯ โลหตธาต เครกชาต- หงคลกาท ฯ [๒๐๙] โอทาตกสเณ ฯ มาลาวจฉนต นนทยาวฏฏาทมาลา- วจฉ ฯ ธาต กกขตมตตเสตอาท๑ ฯ [๒๑๐] ตถา อสกโกนเตนาต ยถา สรยาโลกาทวเสน โอภาส- นมตตปปาทน วตต ตสส โอภาสมณฑลสส นจรฏ ตตาย ตถา นมตตปปาทน กาต อสกโกนเตน ฯ ฆฏมเขน นคคจฉนกโอภาสสส มหนตภาวโต ฆฏมข ปทหตวาต วตต ฯ ภตตมขนต ภตตอภมข ฯ อฏ ตมณฑลสทสนต ภตตอาทส อฏ ตปากตกอาโลกมณฑลสทส ฯ ฆนวปปสนนอาโลกป ชสทสนต ภควโต พยามปปภา วย พหโล วปปสนโน จ หตวา ป ชภโต อาโลโก อตถ เจ ตสทโสต๒ อตโถ ฯ ฉททสทสเมว โหตต เยห ภตตปรยนตาทห ปรจฉนน ตสทส ฯ ๑. อมท ฯ วมสตพพ ฯ ๒. ตสทสนต ภวตพพ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เตเนวากาเรน อคคหนมตต อปฏาตต อตโถ ฯ วฑฒยมานมป น วฑฒตต อคคหนมตตสส อวฑฒนยต ทสเสต วตต ฯ สพพมป ห อคคหนมตต วฑฒยมาน น วฑฒตเยว ฯ สตป จ วฑเฒต- กามตาย วฑฒนา น สมภวต ภาวนาย ปรทพพลตตา ฯ ภาวนา- วเสน ห นมตตวฑฒนา ฯ ปฏภาคนมตต ปน ตสม อปปนเน ภาวนา ถราต กตวา วฑฒยมาน จ วฑฒตต วตต ฯ ก จาป ปาลย ปวกสณาทน รปชฌานารมมณาน อฏเว กสณาน สรปปโต๑ อาคตาน โอทาตกสเณ ปน อาโลกกสณ อากาสกสเณ จ ปรจฉนนากาสกสณ อนโตคธ กตวา เทสนา กตาต อธปปาเยนาห อต กสณาน ทสพโล ทส ยาน อโวจาต ฯu ปกณณกกถาป ว เยยาต ปพเพ วย อสาธารณ ตสม ตสม กสเณ ปฏนยกเมว อตถ อคคเหตวา อสาธารณโต สาธารณโต จ ตตถ ตตถ ปกณณ วสฏ อตถ คเหตวา ปกณณก- กถาป วชานตพพา ฯ [๒๑๑] อาทภาโวต เอตถ อาทสทเทน ยสสกสสจ ปวปกขยสส วตถโน นมมานาท สงคณหาต ฯ านนสชชาทกปปน วาต เอตถาป อากาเส วา อทเก วาต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ปรตตอปปมาณนเยนาต นลาทวณณ อนามสตวา ปรตตอปปมาณ- นเยเนว ฯ เอวมาทนต อาทสทเทน สรรโต อทกธารานมมานาท สงคณหาต ฯ ยเทว อจฉต ตสส ทหนสมตถตาต พหส กปปาส- ๑. สรปโต ฯ


เสสกสณนทเทส วณณนา ปจสารทารอาทส เอกชฌ ราสภเตส ยยเทว อจฉต ตสส ตสเสว ทหนสมตถตา ฯ อธ อาทสทเทน อนธการวธมนาท สงคณหาต ฯ วายคตยา คมน วายคตคมน อตสฆคมน ฯ อธ อาทสทเทน ยทจฉตเทสนตร สมปาปณนาท สงคณหาต ฯ สวณณนต อธมจจนา สวณณภาวาธฏาน เสยยถาป อายสมา ปลนทวจโฉ ตณณฑปกปาสาทาทน ฯ วตตนเยนาต สวณณ- ทพพณณนเยน ฯ วณณกสเณส ตตถ ตตถ อาทสทเทน นโลภาสนมมานาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ ปวปพพตาทต- อาทสทเทน สมททาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ สพพาเนว ทสป กสณาน ฯ อม ปเภท ลภนตต อม วฑฒนาทวเสส ปาปณนต ฯ [๒๑๒] เอโกต เอกจโจ ฯ ส ชานาตต ภาวนาส าย ส ชานาต ฯ อาทสทเทน อาโปกสณนตอาทปาล สงคณหาต ฯ อปร คคณตลาภมข ปวกสณเมโก ส ชานาตต ปาลปทาน อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ต จ โข วฑฒนวเสน ฯ เตนาห เอกจโจ ห อทธเมว กสณ วฑเฒตต ฯ เหฏา ภมตลา- ภมขนตอาทสป เอเสว นโย ฯ ปพเพ วฑฒนกาเล ปโยชน อนเปกขตวา วฑเฒนตาน วเสน วตตตตา อทาน เตน เตน วา การเณน เอว ปสาเรตต อาห ฯ กสณ วฑเฒตต อตโถ ฯ ยถา กนต อาห อาโลกมว ทพพจกขนา รปทสสนกาโมต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อทธ เจ รป ทฏ กาโม อทธ อาโลก ปสาเรต อโธ เจ รป ทฏ กาโม อโธ อาโลก ปสาเรต สมนตโต เจ รป ทฏ กาโม สมนตโต อาโลก ปสาเรต เอวมย กสณนต อตโถ ฯ เอกสสาต ปวกสณาทส เอเกกสส ฯ อ - ภาวานปคมนตถนต อ กสณภาวานปคมนทปนตถ ฯ น อ ปวอาท น ห อทเกน ตฏาเน สสมภารปว อตถ ฯ อ โ กสณสมเภโทต อาโปกสณาทนา สงกโร ฯ สพพตถาต สพเพส อาโปกสณาทส เสสกสเณส ฯ เอกเทเส อตวา อนวเสส- ผรณปปมาณสส อคคหณโต ผรณ อปปมาณ ฯ เตเนว ห เนส กสณสม า ฯ ยถา จาห ต หตอาท ฯ ตตถ เจตสา ผรนโตต ภาวนาจตเตน อารมมณ กโรนโต ฯ ภาวนาจตต ห กสณ ปรตต วา วปล วา เอกกขเณ สกลเมว มนสกโรต น เอกเทสนต ฯ [๒๑๓] อานนตรยกมมสมงคโนต ป จส อนนตรยกมเมส เยนเกนจ สมนนาคตา ฯ นยตมจฉาทฏ กาต อเหตกทฏ อกรยทฏ นตถกทฏ ต ตส มจฉาทฏ ส ยายกายจ นยตาย มจฉาทฏ ยา สมนนาคตา ฯ อภโตพย ชนกปณฑกาต อภโต- พย ชนกา ปณฑกา จ ฯ กาม เจเต อเหตกปฏสนธกตตา วปากาวรเณน สมนนาคตา โหนต ตถาป ตพพกเลสตตา กเลสาวรเณน สมนนาคตา วตตา ฯ อเหตกทวเหตกปฏสนธกาต


เสสกสณนทเทส วณณนา อเหตกปฏสนธกา ทวเหตกปฏสนธกา จ ฯ ทเหตกปฏสนธกานมป ห อรยมคคปฏเวโธ ฌานปฏลาโภ จ นตถ ตสมา เตป วปากา- วรเณน สมนนาคตาเอว ฯ อปจจนกปฏปทายนต มคคสส อนโลม- ปฏปทาย สจจานโลมกาย วปสสนาย ฯ อจฉนทกาต กตตกมยตา- ฉนทรหตาต สมโมหวโนทนย วตต ฯ ตมป นพพานาธคมตถเมว กตตกมยตาฉนท สนธาย วตตนต ทฏพพ ฯ อตตรกรกาป มนสสา มาราทโย วย อจฉนทกฏาน ปวฏา นพพตฉนทร- หตตตา ฯ ทปป าต ภวงคป าย ปรหนา ฯ ภวงคป าย ปรปณณายป ยสส ภวงค โลกตตรสส ปาทก น โหต โสป ทปป โเยวาต สมโมหวโนทนย วตต ฯ ยสม ห ภวงเค วตตมาเน ตสนตตย โลกตตร นพพตตต ต ตสส ปาทก นาม โหต ฯ กสเลส ธมเมสต อนวชชธมเมส สขวปากธมเมส วา ฯ โอกกมตนต อธคนต ฯ กสเณเยวาต กสณกมมฏาเนเยว ฯ เอเตสนต กมมาวรณสมนนาคตาทน ฯ ตสมาต ยสมา เอเต วปากนตรายาทโย เอว อตถชานกรา อนตถเหตภตา จ ตสมา ฯ ตณณเมว เจตถ อนตรายาน คหณ อตรสส สปปฏการตตา กมมนตรายปกขกตตา วาต ทฏพพ ฯ สปปรสปสสยาทหตอาทสทเทนตชชโยนโสมนสการาทสงคณหาต ฯ สทธนต กมมผลสทธ รตนตตยสทธ จ ฯ ฉนทนต ภาวนานโยเค ตพพกตตกมยตาสงขาต กสลจฉนท ฯ ป นต ปารหารยป ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วฑเฒตวาต ยถา ภาวนา อชฌต ตถา ปรพรเหตวา ฯ ย ปเนตถ อตถโต น วภตต ต สว เยยตตา เหฏา วตตนยตตา จ น วภตต ฯ เสสกสณนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ -------------- อสภกมมฏานนทเทสวณณนา [๒๑๔] อว าณกอสเภสต อท อทธมาตกาทน สภาว- ทสสนวเสน วตต ฯ ตสมา ภตกถนมตต ทฏพพ น สว าณก- อสภสส กมมฏานภาวโต ฯ ตถา ห วกขต น เกวล มต- สรรนตอาท ฯ อทธ ชวตปรยาทานาต ชวตกขยโต อปร มรณโต ปร ฯ สมคคเตนาต อฏ เตน ฯ อทธมาตตตาต อทธ อทธ ธมาตตตา สนตตา ฯ อทธมาตเมว อทธมาตกนต กกาเรน ปทวฑฒนมาห อนตถนตรโต ยถา ปตก โลหตกนต ฯ ปฏกลตตาต ชคจฉนยตตา ฯ กจฉต อทธมาต อทธมาตกนต กจฉนตเถ วา อย กกาโรต ทสเสต วตต ยถา ปาปโก กตตสทโท อพภคคจฉ- ตต ฯ ตถารปสสาต ภสมา วย วายนาตอาทนา ยถารป วตต ตถารปสส ฯ เสตรตเตห ปรภนน วมสสต นล วนล ปรมวณณวปรณามภต วา นล วนล ฯ ปรภนนฏาเนส กากกงกาทห ฯ วสสนทมานปพพนต วสสวนตปพพ ตห ตห


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ปคฆรนตปพพนต อตโถ ฯ อปธารตนต ววฏ อคฆาฏต ฯ ขตตนต ฉฑฑต โสณสงคาลาทห วส กตวา ขาทเนน สรรสงฆาฏโต ล จตวา ตห ตห ฉฑฑต ฯ ววธ ขตตนต วกขตต ฯ ปรมนเยนาต ววธ ขตตนตอาทนา ปพเพ วตตนเยน ฯ สตเถน หนตวาต เวรห ขคคกรวาฬาทนา๑ สตเถน ปหรตวา ฯ วตตนเยนาต อ เน หตถนตอาทนา ปพเพ วตตนเยน ฯ อพภนตรโต นกขมนเตห กมห ปคฆรนตกมกล ปฬวกนต อาห กมปรปณณสสาต ฯ อทธมาตกาทน อามกสสานาทส ฉฑฑตา- สภาน ฯ นสสายาต ปฏจจ ตาน อารพภ ฯ นมตตานนต อคคหปฏภาคนมตตาน ฯ เอตาเนว อทธมาตกาทเนว นามาน ฯ [๒๑๕] ภาเวตกาเมนาต อปปาเทตกาเมน ฯ เตนาต อาจรเยน ฯ อสสาต โยคโน ฯ อสภนมตตตถายาต อสภนมตตสส อคคณหนตถาย อสเภ วา อคคหนมตตสส อตถาย ฯ คมนวธานนต คมนวธ ฯ เยน วธนา คนตพพ โส วธ ฯ อคคหนมตตสส อปปนนกาลโต ปฏาย ปวกสเณ วตต ปฏปชชนวธ สนธายาห อปปนาวธานปรโยสานนต ฯ ตาวเทวาต สตกขเณเยว ฯ อตตเถน ปณณนทอาท๒ ฯ ปกขนทนเตน๒ วย อนปวสนเตน วย ฯ เกทารโกฏยาต เกทารมรยา- ทาย ฯ วสภาครปนต เขตตรกขกาท วสภาควตถรป ฯ สรรนต อทธมาตกกเฬวร ฯ อธนามตนต อจรมต อทธมาตกภาว อปปตต ฯ ๑. ขคคกรวาลาทนาต ภเวยย ฯ กรวาโล ห สตถวเสโส โหต ฯ ๒-๒ ปณณนทอาท ปกขนทนเตนาต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตกกยตต สมภาเวต ภารย กตวา น ม ต ฯ [๒๑๖] รปสททาทต เอตถ อมนสสาน รเปห สหพยคฆาทน สททาทห อมนสสานมป วา รปสททาทห ตถา สหพยคฆาทนนต ยถารห โยเชตพพ ฯ อนฏารมมณาภภตสสาต เภรวาทภาเวน อนฏเห อารมมเณห อภภตสส อชโฌตถฏสส ฯ น ปรสณาตต วทาหวเสน อาสเย น ตฏต อจฉฑเฑตพพ โหตต อตโถ ฯ อ โต อมนสสาทน วเสน วา อ ถา วา วตตปปการโต อ โ อาพาโธ โหต ฯ โสต สงฆตเถโร อภ าตภกข วา ยสสาเนน อาโรจต โส ฯ กตกมมาต กตเถยยกมมา ฯ อกตกมมาต เถยยกมม กาตกามา ฯ กตกมมา ปน อธาธปเปตา ตสมา เตต กตกมมา โจรา ฯ สห โอเฒนาต สโหฒ เถเนตวา วหยมานภณเฑน สทธนต อตโถ ฯ ยชมาโนต ย ยชนโต ย สามโก ฯ อทธา อมาย ปฏปตตยา ชรามรณโต มจจสสามต ปตโสมนสส อปปาเทตวา ฯ เอว คมนวธาน เอกเทเสน วตวา อทาน อฏกถาส อาคตนเยน ต ทสเสต อฏกถาส วตเตน วธนาตอาทมาห ฯ [๒๑๗] ตตถ อคคณหนโตต อคคณหนเหต ฯ เอโกต อย เอกสทโท อสหายฏโ น อ าทอตโถต อทตโยต วตต ฯ ยถา วณณาทโต ววตถาน เอกสโต สมทตเมว อจฉตพพ สพพตถกภาวโต น ตถา สนธอาทโตต ทสสนตถ วณณโตปตอาทนา


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ฉส าเนส สมปณฑนฏโ ปสทโท คหโต ฯ ปน เอโก อทตโยตอาท คหตนมตตสส โยคโน นวตตตวา วสนฏานคมน สนธาย วตต ฯ ตพภาคยเมวาต ตปปกขยเยว อสภนมตตมนสการสหตเมว ฯ อาสน ป าเปตต นสชช กปเปต ฯ ย ปน อสภนมตตทสาภมเข ภมปปเทเสต วกขต ตมป อเมวตถ สนธาย วตต ฯ น ห เกวเลน ทสาภมขภาเวน ก จ อชฌต ฯ สมนตา นมตตปลกขณาต อทธมาตกสส สมนตา ปาสาณาทนมตตสลลกขณา ฯ อสมโมหตถาต อคคหนมตเต อปฏ เต อปปชชนกสมโมหวคมตถา ฯ เอกาทส- วเธนาต วณณาทวเสน เอกาทสวเธน ฯ อปนพนธนตโถต อสภา- รมมเณ จตต อปเนตวา นพนธนตโถ ฯ วถสมปฏปาทนตถาต กมมฏานวถยา สมมเทว ปฏปาทนตถา ฯ ป กรยาวตถ อธคต โหหต สมพนโธ ฯ [๒๑๘] ตสมาต ยสมา อสภนมตตสส อคคณหน อรยมคค- ปทฏานสส ปมชฌานสส อธคมปาโย ยสมา วา อสภนมตต อคคณหนโต เอโก อทตโย คจฉตต วตต ตสมา ฯ จตต- ส ตตตถายาต สรรสภาวสลลกขเณน สเวคชนเนน จ อตตโน จตตสส ส ตตอตถ ส าปนตถ ฯ จตตส ตตถายาต วา ปาโ ฯ กเลสวเสน อส ตสส จตตสส สยมนตถ ทมนตถ กมมฏานตถนต อตโถ ฯ กมมฏานสเสนาต กมมฏาเนน สสภเตน ต อตตมงค ปธาน การณ กตวา ฯ มลกมมฏานนต


วสทธมคค สวณณนาย ปกตยา อตตนา กาเลน กาล ปรหรยมาน พทธานสสตอาทสพพตถ- กมมฏาน ฯ กมมฏานสเสน คจฉามต ต อวสชเชตวา ฯ เตนาห ต มนสกโรนเตเนวาต ฯ สปตฏ ตภาวสมปาทเนนาต มลกมมฏาเน สฏ อปฏ ตภาวสส สมปาทเนน ฯ เอว ห สต อปมมฏา นาม โหต ฯ พหทธา ปถตตารมมเณ อปปวตตตวา กมมฏาเนเยว ปวตตมาน มานส อพหคต นาม ฯ ตถาภเตน จาเนน รปนทรยาน อปปวตตกจจาน กตาน โหนตต อาห มนจฉฏาน ฯเปฯ คนตพพนต ฯ ทวาร สลลกเขตพพนต วหาเร ปรตถมาทส ทสาส อสกทสาย อท ทวาร ตโตเอว ตาย ทสาย สลลกขเตน อสกทวาเรน นกขนโตมหต ทวาร อปธาเรตพพ ฯ ตโตต ทวาร- สลลกขณโต ปจฉา ฯ เยน มคเคน คจฉต สย ฯ นมตตฏานนต อสภนมตตสส คณหนฏาน ฯ อาหาร ฉฑฑาเปยยาต วมน การาเปยย ฯ กณฑกฏานนต๑ กณฑกวนตฏาน ฯ [๒๑๙] ทสา ววฏเปตพพาต สงเขปโต วตตมตถ ววรต เอกสม หตอาท วตต ฯ ขายตต อปฏาต ฯ กมมนยนต ภาวนาย กมมกขม ฯ อพพาฬหสสาต พาธตสส ฯ วธาวตต นานารมมเณ วสรต ฯ โอกกมมาต อชก อนวาตโต อปกกมม ฯ มตกเฬวร ปถชชนสส เยภยเยน ภยโต อปฏาตต อาห อจจาสนเน ภย อปปชชตต ฯ อนปาทนต ปาทสมป ฯ ยตถ ตสส สเขน โอโลเกต สกกา ต โอโลเกนตสส ผาสกฏาน ฯ สมนตาต ๑. วสทธมคเคป อทโสว ปาโ ทสสต ฯ เยภยเยน ปน กณฏกฏานนต วล ชยต ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา สมนตโต ฯ ปน สมนตาต สามนตา สมเป ฯ [๒๒๐] กจฉโกต กาฬกจฉโก ฯ มลกขตป วทนต ฯ กปฏโนต ปปผลรกโข ฯ สนทต ขททกขชชร ฯ กรมนทาทโย ปากฏาเอว ฯ สามาต สามลตา ฯ กาฬวลลต กาฬวณณา อปตตกา เอกา ลตาชาต ฯ ปตลตาต ชวนวลล ยา คโฬจต วจจต ฯ ต นมตตกรณาท อเธว ยถาวตเต ปาสาณาทนมตต- รเณเอว อนโตคธ ปรยาปนน ฯ สนมตต กโรตต สหนมตต กโรต อสภ ปาสาณาท- มตเตน สห กโรต ววฏเปต ฯ อถวา ฯ อสภนมตต ปาสาณาท- มตต จ สห เอกชฌ กโรนโต ววฏเปนโต สนมตต กโรตต วตโต ฯ สมานกาลตาทปเกน ห สหสทเทน อย สมาโส ยถา สจกกนเทหต ฯ ตยท นมตตกรณ อปราปร สลลกขเณน โหต น เอกวารเมวาต อาห ปนปปน ววฏเปนโต สนมตต กโรตต ฯ เทวต ปาสาณาสภนมตตาน สมาเสตวา สงคเหตวา เอกชฌ กตวา ฯ สารมมณนต อสภารมมเณน สทธ ปาสาณาท สมานารมมณ กโรต สห วา อารมมณ กโรต เอการมมณ วย อภย อารมมณ กโรต เอกชฌ วย จ อปราปร สลลกเขนโต ปาสาณาท อสภนมตต จาต ทวย อารมมณ กโรตต อตโถ ฯ อตตนโยต สโก ฯ วณตนต สน ฯ สภาเวน สรเสนาต อทธมาตกภาวสงขาเตน อตตโน ลกขเณน ปเรส ชคจฉปปาทน-


วสทธมคค สวณณนาย สงขาเตน อตตโน กจเจน จ ฯ สภาโวเอว วา ตถา นปปชชนโต รโสต วตโต ฯ [๒๒๑] ฉพพเธน นมตต คเหตพพนต วณณาทนา ฉปปกาเรน ตาว อทธมาตกอสภนมตต คเหตพพ ฯ เกจ กเฬวรสส ทฆรสสา- ทปปมาเณน สทธ สตตวเธนาต วทนต ฯ ต อฏกถาย นตถ ฯ ลงคโตต เอตถ ลงค นาม วโยลงค น ถนมสสอาท อตถปรสลงคนต ทสเสนเตน อตถลงค วาตอาท วตต ฯ ตสส สตตสส อท สรรนต สมพนโธ ฯ อทธมาตกสณานวเสเนว น ปากตกสณานวเสน ฯ เอเตน ยท ตตถ โกจ อนทธมาตกภาวปปตโต ปเทโส สยา โส น คเหตพโพต ทสเสต ฯ โอฬารกาวยววเสน อท สณาน- ววฏาน น สขมาวยววเสนาต สสสณานาทก นววธเมว สณาน คหต ฯ อมสสา ทสายาต อมสสา ปรตถมาย ทกขณปจฉมอตตราย ทสาย อนทสาย วา โตต โยชนา ฯ อมสม นาม โอกาเส หตถาต อมสม นาม ภมปปเทเส อมสส กเฬวรสส หตถา ตาต ววฏเปตพพนต โยชนา ฯ อโธ ปาทตเลนาตอาท นาภยา เหฏา อโธ ตโต อทธ อปรต อมสส ววฏานสส วเสน วตต ฯ หตถปรจเฉโท เหฏา องคลอคเคน อปร อสกฏสนธนา


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ตรย ตจปรยนเตน คเหตพโพ ฯ เอส นโย ปาทปรจเฉทาทสป ฯ ยตตก วา ปน าน คณหตต สเจ สพพ สรร ปรจฉนทตวา คเหต น สกโกต ปเทโส ตสส อทธมาโต โส ยตตก สรรปปเทส อทธมาตกวเสน าเณน ปรคคณหต ตตตกเมว ยถาปรคคหต- เมว ฯ อท อทสนต อท หตถาทก อทส เอวมาการ อทธมาตกนต ยถาสภาวโต ปรจฉนทตพพ ฯ วสภาเค สรเร อารมมณนต กมมฏาน ปฏกลากาโร น อปฏาต น ขายต ฯ สภโต อปฏเหยย ฯ เตนาห วปผนทนสเสว ปจจโย โหตต ฯ กเลสปรปผนทนสเสว นมตต โหตต อตโถ ฯ อคฆาฏตาปต อทธมาตกภาวปปตตาป สพพโส กตตสรราปต๑ วา อตโถ ฯ สวายมตโถ ปมปาราชเก วนตวตถห ทเปตพโพ ฯ [๒๒๒] อาเสวตกมมฏาโนต อสภกมมฏาเน กตปรจโย ฯ โสสานกงคาทน วเสน ปรหฏธตงโค จตธาตววฏานวเสน ปรมททตมหาภโต สลกขณโต าเณน ปรคคหตสงขาโร ปจจย- ปรคคหณวเสน ววฏาปตนามรโป สลกขณารมมณกวปสสนาย อกกสเนน ส ตานปสสนาพเลน อคฆาฏตสตตส โ วปสสนาย ปฏปทาาณทสสนวสทธสมปาปเนน กตสมณธมโม ตโตเอว สพพโส กสลวาสนาย กสลภาวนาย จ ปรเณน วาสตวาสโน ววฏฏปนสสยกสลพเชน สพโช าณสส ปรปกกภาเวนาณตตโร ยถาวตตาย ปฏปตตยา กเลสาน ตนกรเณน อปปกเลโส ฯ โอโล- ๑. กถตสรราปต ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย กโตโลกตฏาเนเยวาต อทธมาตกาทอสภสส ยตถ ตตถ โอโลกโต- โลกตฏาเนเอว ตาทสสส กาลวเสโส อสภสส ปเทสวเสโส วา อเปกขตพโพ นตถต อตโถ ฯ โน เจ เอว อปฏาตต เอว ยถาวตตปรสวเสสสส วย ปฏภาคนมตต โน เจ อปฏาต ฯ เอว ฉพพเธนาต เอว วตตากาเรน วณณาทวเสน ฉพพเธน ฯ ปนปต ปสทโท สมปณฑนฏโ ฯ เตน นมตตคคหณวธ สมปณเฑต น ป จวธต ฯ ฉพพเธน ห ปพเพ นมตตคคหณ วหต ฯ อสตสตสนธโตต สพเพป สนธโย ตทาป อตเถวาต ทสส- นตถ วตวา อทธมาตกภาเวน เยภยเยน น ป ายนต เย ปน ป ายนต เต ววฏเปตพพาต ทสเสต อทธมาตเก ปนาตอาท วตต ฯ ตตถ ตโย ทกขณหตถสนธต อส กปปร- มณพนธาน วเสน ตโย ทกขณหตถสนธโย ตถา วามหตถ- สนธโย ฯ กฏชณณโคปผกาน วเสน ตโย ทกขณปาทสนธโย ตถา วามปาทสนธโย ฯ เอโก ปฏสนธต กฏยา สทธ ปฏ กณฏกสนธ สนธาย วทต ฯ [๒๒๓] หตถนตรนต ทกขณหตถทกขณปสสาน วามหตถ- วามปสสาน จ อนตร ฯ ปาทนตรนต อภนน ปาทาน เวมชฌ ฯ อทรนตรนต นาภฏานส ต กจฉเวมชฌ อทรสส วา อพภนตร ฯ กณณนตรนต กณณฉทท ฯ อตสทโท อาทอตโถ ฯ เตน นาสจฉททาทนมป สงคโห ทฏพโพ ฯ อกขน มขสส จ วเสนาป


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ววร ลพภเตวาต ทสเสต อกขนมปตอาท วตต ฯ สมนตโตต เอว สนธอาทโต อทธมาตก ววฏเปนตสส เจ นมตต อปตฏต อจเจต กสล โน เจ สมนตโต ววฏ- เปตพพนต ววฏาปนวธ ทสเสต สกลสรเรตอาท วตต ฯ ตตถ าณ จาเรตวาต สพพตถกเมว สรร อาวชชตวา ตตถ ปฏกลาการสหต อทธมาตกภาว อารพภ นรนตร ภาวนาาณ ปวตเตตวา ฯ ย านนต เอว ปน าณ จาเรนตสส ตสม สรเร โย ปเทโส วภโต หตวา อทธมาตกากาเรน วภตภาเวน อปฏาต ฯ อทรปรโยสาน อปรมสรร ฯ วนจฉยกถาต วนจฉยสหตา อตถวณณนา ฯ ยถาวตต- นมตตคคาหวเสนาต วณณาทโต สนธอาทโต จ วตตปปการ- อทธมาตกนมตตคคหณวเสน ฯ สฏ นมตต คเหตพพนต ยถา อคคหนมตต อปฏหต เอว สมมเทว อสภนมตต คเหตพพ ฯ อทาน ตเมว นมตตสส สฏ คหณาการ อปทสนโต สต สปฏ ต กตวาตอาทมาห ฯ ตตถ เอว ปนปปน กโรนเตนาต ยถา อมาย ปฏปทาย ชรามรณโต มจจสสามต ส ชาตาทเรน สตสมปช จ สฏ อปฏเปตวา อทธมาตกอสภ ปม อาวชชต เอว สมมเทว ตตถ อาวชชน กโรนเตน ฯ สาธก อปธาเรตพพ เจว ววฏเปตพพ จาต สกกจจ สตยา สลลกเข- ตพพ เจว ป าย นจเฉตพพ จ ฯ สต ห ธารณาต นททฏา ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ธารณ เจตถ สลลกขณ ฯ ป า ปวจโยต นททฏา ฯ ปวจโย เจตถ นจฉโยต ฯ อถวา ฯ อปธาเรตพพนต สตปพพงคมาย ป าย อปลกเขตพพ ฯ น ห กทาจ สตรหตา ป า อตถ ฯ ววฏเปตพพนต ป าปพพงคมาย สตยา นจฉตพพ ฯ ป าสหตาเอว ห สต อธาธปเปตา น ตพพรหตา ฯ อกขอปางคาทวเสนาป โอโลกน อตถต อมมเลตวา โอโลเกตวาต วตต ฯ เตน ปรพยตตเมว โอโลกน ทสเสต ฯ [๒๒๔] เอว ปนปปน กโรนตสสาต วตตปปกาเรน จกข อมมเลตวา โอโลกน นมมเลตวา อาวชชน จ อปราปร อเนกวาร กโรนตสส ฯ อคคหนมตตนต อทธมาตเก อคคหนมตต ฯ สคคหตนต สฏ คหต ยถา น วนสสต น ปมมฏ โหต เอว คหต ฯ เอกสทสนต สมานสทส ฯ สมานฏโ ห อย เอกสทโท ยถา อรยวนเยต วา สปปรสวนเยต วา เอกเสเส เอเกกฏเ สเม สภาเค ตชชาเต ห เวาต ฯ อาคมนกาเลต วหารโต สสาน อททสส อาคมนกาเล ฯ วตตนเยเนวาต อตเทสวเสน ทปตมป อตถ เอกเกนาตอาทนา สรปปโต๑ ทสเสต ฯ ตตถ ตเทว กมมฏานนต อทธมาตกกมมฏาน ฯ มลกมมฏานนต เอเก ฯ ตทยตต ฯ อปฏ ตนมตต ห กมมฏาน วสชเชตวา กมมฏา- นนตรมนสกาโร ร โ รชช ฉฑเฑตวา วเทสคมน วยาต ฯ อาคเตนาต อตตโน วสนฏาน อาคเตน ฯ ๑. สรปโต ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา [๒๒๕] อเวลายนต ส าเวลาทอยตตเวลาย ฯ วภจฉนต วรป ฯ เภรวารมมณนต เวตาลสทส๑ ภยานก วสย ฯ วกขตต- จตโตต ภรกปรโส วย ปสาจาท ทสวา จตตวกเขป ปตโต ฯ อมมตตโก วยาต ยกขมมตตโก วย เอกจโจ โหต ฯ ฌาน- วพภนตโกต ฌานโต วจจตโก สลวพภนตมนตวพภนตกา วย ฯ สนถมภตวาต อปปนนปรตตาสวปสมเนน วคตคตกมปตาย๒ นจจโล หตวา ฯ สต สปฏ ตนตอาท สนถมภนสส อปายทสสนตถ ฯ มตสรร อฏหตวา อนพนธก นาม นตถ อสต ตาทเส มนตปป- โยเค โสป อทธมาตกาทภาวมปปตเต อวนฏเ รเปเอว อชฌตต ตถา เทวตาวคคโห น เอวรเปต อธปปาโย ฯ ส โชต ภาวนา- ปรกมมส าย ชาโต ฯ ตโตเอว ส าสมภโว ส ามตต- สมฏาโน ฯ ตาส วโนเทตวาต นมตตปฏานนมตต อปปนน- จตตสนตาส วตตปปกาเรน วโนเทตวา วปสเมตวา ฯ อทาน ตว ปรสสโม สผโล ชาโตต หาส ปต ปโมทน อปปาเทตวา ฯ จตต ส จาราเปตพพนต ภาวนาจตต ปวตเตตพพ มนสกาตพพ ฯ [๒๒๖] นมตตคคาหนต นมตตสส อคคณหน อคคหนมตต ฯ สมปาเทนโตต สาเธนโต นปผาเทนโต ฯ กมมฏาน อปนพนธตต ภาวน ยถาวตเต นมตเต อปเนนโต นพนธต ฯ โยคกมม ห โยคโน สขวเสสาน การณภาวโต กมมฏานนต อธปเปต โยคกมมสส วา ปวตตฏานตาย ยถาอปฏ ตนมตต กมมฏาน ต ๑. เวตาโล ปเนตถ ภตวเสโส โหต ฯ ๒. วคตถมปตายาต ภเวย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ภาวนาจตเต อปนพนธต ต ปนสส อปนพนธน สนธาย จตต ส จรา- เปตพพ เอว วเสสมธคจฉตต วตตนต ทสเสนโต ตสส หต- อาทมาห ฯ ตตถ ตสสาต โยคโน ตสส วา อทธมาตกาสภสส ฯ มานส จาเรนตสสาต ภาวนาจตต อปราปร ปวตเตนตสส อคคห- นมตต ปนปปน มนสกโรนตสสาต อตโถ ฯ วถสมปฏปาทนตถาต ปทสส กมมฏานวถยา สมปฏปาท- นตถาต อตถ วตวา ต ปน กมมฏานวถ ตสสา จ สมปฏปาทนวธ วตถารโต ทสเสต สเจ หตอาท วตต ฯ ตตถ กตมต ปกขสส กตม ก ทตยา ตตยาทส วา อ ตราต อตโถ ฯ ตณหภเตน คนต น วฏฏต ปจฉนตาน จตตสส อ ถตตปรหรณตถ ฯ อปปสนนาน ห ปสาทาย ปสนนาน จ ภยโยภาวาย สาสน- สมปฏปตต ฯ นสสตต น ทสสต น อปฏาตต อตโถ ฯ อาคนตกปฏสนถาโร กาตพโพต อมนา อาคนตกวตต เอกเทเสน ทสสตนต อวเสสานปต วตวา อาคนตกวตต ปรปณณ คเหต ปน อาคนตกคคหณ กต ฯ [๒๒๗] คมกวตตาทนต อาทสทเทน อาวาสกอนโมทนปณฑ- จารกอาร กเสนาสนวจจกฏวตตาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ วตตกขนธเก ห อาคตาน มหาวตตาน อธ ขนธกวตตานต วตตาน ฯ ตชชนยกมมกตาทกาเล ปน ปารวาสกาทกาเล จ จรตพพาน ฯ อมสส ภกขโน อสมภวโต อธ นาธปเปตาน ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา นมตต วา อนตรธายตต สสาเน ต อสภนมตต อทธมาตก- ภาวาปคเมน อนตรธายต ฯ เตนาห อทธมาตกนตอาท ฯ ตสมาต เตน การเณน อมสส กมมฏานสส ทลลภตตาต อตโถ ฯ นสทตวา ปจจเวกขตพโพต สมพนโธ ฯ นมตต คเหต คมเน วย นมตต คเหตวา นวตตเนป ยถาสลลกขตทสาทปจจเวกขณ ยาว นมตตวนาสา ปวตตตกรยาย อวจเฉเทน อปธารณตถ ฯ สต ห ตสส นรนตรปธารเณ วหาร ปวสตวา นสนนกาเล กมมฏานสส อปฏ ตากาโร สมถนมตตคคหเณ จตตสส สมาหตากาโร วย ปากโฏ หตวา อปตฏเยยาต ฯ เตนาห ตสเสว ฯเปฯ วถ ปฏปชชตต ฯ ปรมากาเร นมตตสส ปากฏภาเวน อปฏ ตตตา ปรมากาเรเนว กมมฏานมนสกาโร ภาวนาวถ ปฏปชชต ฯ [๒๒๘] อทธมาตก นาม อตวย อสจทคคนธเชคจฉปฏกล วภจฉ ภยานก จ เอวรเป อารมมเณ ภาวนามนย ชนตสส เอว อาพนธปรกมมสส ถรภตสเสว โยคโน อธปปาโย สมชฌตต ทสเสต อานสสทสสาวตอาท วตต ฯ เอวนต เอวเมว วตตา- กาเรเนว อานสสทสสาวนา ฯ ต รกเขยยาต อทธา อมนา สข ชวสสามต อตตโน ชวต วย ต มณรตน รกเขยย ฯ จตธาต- กมมฏานโกตอาท เนส กมมฏานาน สลภตาทสสน ฯ ตตถ จตธาตกมมฏานโก จตธาตกมมฏานวา ตตถ วา นยตโต จตธาต- กมมฏาน ปรหรนโต ฯ อตรานต วตตาวสฏาน อนสสตพรหม-


วสทธมคค สวณณนาย วหาราทน ฯ ต นมตตนต ต ยถาลทธ อคคหนมตต ฯ รกข- ตพพนต วตวา รกขนวธ ปน ทสเสต รตตฏาเนตอาท วตต ฯ [๒๒๙] นานา กรยต เอเตนาต นานากรณ เภโท ฯ วภจฉ เภรวทสสน หตวา อปฏาต มนสการสส อนฬารตาย อนปสนต- ตาย จ อารมมณสส ฯ ตพพปรยายโต ปฏภาคนมตต ถลงค- ปจจงคปรโส วย อปฏาตต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ พหทธาต โคจรชฌตตโต พหทธา ฯ กามาน อมนสการาต อสภภาวนา- นภาเวน กามส าย ทรสมสสารตตตา กามคเณ อารพภ มน- สการสเสว อภาวา ฯ อมนสการาต วา มนสการปฏปกขเหต ฯ ยาย ห กามส าย วเสน สตตา กาเม มนสกโรนต ตสสา ปฏปกขภตา อสภส า กามาน อมนสกาโร ตนมตตนต อตโถ ฯ เตนาห วกขมภนวเสน กามจฉนโท ปหยยตต ฯ ปฏภาคนมตตา- รมมณาย ห อสภส าย สทธ พลปปตโต สมาธ อปปชช- มาโนว กามจฉนท วกขมเภต ฯ อนโรธมลโก อาฆาโต มลการเณ วกขมภเต วกขมภโตเยว โหตต อาห อนนย ฯเปฯ ปหยยตต ฯ น ห กทาจ ปหนานนยสส พยาปาโท สมภวต ฯ ยถาวตต- อสภส าสหคตา ห ปต สาตสยา ปวตตมานาว พยาปาท วกขมเภนต ปวตตต ฯ ตถา อารทธวรยตายาต ยถา อปจารชฌาน อปปชชต ตถา กมมฏานมนสการวเสน ปคคหตวรยตาย ฯ วรย ห ปคคณหนตสส สมมาสงกปโป มจฉาสงกปป วย สวปผารตาย


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ถนมทธ วกขมเภนตเมว อปปชชต ฯ วปปฏสาโร ปจฉานตาโป ตปปฏปกขโต อวปปฏสาโร ทรถปรฬาหาภาเวน จตตสส นพพ- ตตตา ฯ ตสส อวปปฏสารสส ปจจยภต สล ตสหคตา ตทป- นสสยา จ ปตปสสทธสขาทโย สภาวโต เหตโต ตาว สนตสภาวา เตส อนย ชเนน อวปสนตสภาว อทธจจกกกจจ ปหยยตต อาห อวปปฏสารกรสนตธมมานโยควเสน อทธจจกกกจจ ปหยยตต ฯ ภาวนาย ห ปพเพนาปร วเสส อาวหนตยา ย สาตสย สข ลพภต ต อนปสนตสภาว อทธจจกกกจจ วกขมเภนตเมว อปปชชต ฯ อธคตวเสสสสาต ยถาธคตสส ภาวนาวเสสสส ฯ ปจจกขตายาต ปฏปชชนตสส โยคโน ปจจกขภาวโต ฯ สมมาสมพทโธ วต ภควา โย เอวรป สมมาปฏปตต เทเสตต ปฏปตตเทสเก สตถร ฯ ปฏปตตยนต ปฏปชชมานฌานปฏปตตย ฯ ปฏปตตผเลต ตาย สาเธตพเพ โลกยโลกตตรผเล ฯ วจกจฉา ปหยยต ธมมนวย- วจาราหตพเลน วจารพเลน ฯ อต ป จ นวรณาน ปหยยนตต เอว ปฏภาคนมตต- ปฏลาภสมกาลเมว เหฏาปวตตภาวนานภาวนปผนเนห สมาธอาทห กามจฉนทาทน ป จ นวรณาน วกขมภนวเสน ปหยยนต ฯ น ห ปฏปกเขน วนา ปหาตพพสส ปหาน สมภวต ฯ ปฏปกขา จ สมาธอาทโย กามจฉนทาทน ฯ ยถาห เปฏเก สมาธ กามจฉนทสส ปฏปกโขตอาท ฯ เตเนว จ อเมห เตส นวรณาน


วสทธมคค สวณณนาย ปหานนต ปหานปรทปนมเขน ฌานงคาน สรปปโต๑ ทสเสต ตสมเยว จาตอาท วตต ฯ ตตถ ตสมเยว จาต ยนต ยถาอปฏ ต อคคหนมตต ภนทตวา วย อปฏ ต ตสส ปฏจฉนนภต๒ ปฏภาคนมตต ตสมเยว นมตเต ฯ เจตโสต อตตนา สมปยตตจตตสส ฯ อภนโรปน- ลกขโณต อาโรปนลกขโณ อปปนาสภาโวต อตโถ ฯ นมตตา- นมชชน ปฏภาคนมตเต อนวจรณ ฯ อารมมเณ ห ภมรสส ปทมสสปรอนปรพภมน วย วจารสส อนวจรณากาเรน ปวตต อนมชชนกจจ ฯ วเสโสเอว อธคนตพพโต วเสสาธคโม ปฏลทโธ จ โส วเสสาธคโม จาต ปฏ ฯเปฯ คโม ฯ ตปปจจยา ตเหตกา ปฏลทธวเสสาธคมปจจยา ปต ฯ ปตมนสส ปตสหตจตตสส ฯ ปสสทธสมภวโตต กายจตตปสสทธน สสชฌนโต ฯ ปตมนสส กาโย ปสสมภตต๓ ห วตต ฯ ปสสทธนมตต ปสสทธเหตก สข ปสสทธ- กาโย สข เวทยตต๓ วจนโต ฯ สขนมตตา สขปจจยา เอกคคตา ฯ สขโน จตต สมาธยตต๓ ห วตต ฯ อต ฌานงคาน ปาตภวนตต เอว เอตาน วตกกาทน ฌานงคาน ตสมเยว นมตเต อปปชชนต ฯ ปมชฌานปฏพมพภตนต ปมชฌานสส ปฏจฉนนภต ฯ ตขณเยว ปฏภาคนมตตปฏลาภสมกาลเมว อปจารชฌานมป นพพตตต น นวรณปปหานเมวาต อธปปาโย ฯ ๑. สรปโต ฯ ๒. ปฏจฉนทภตนต ภเวยย ฯ เอวมปรป ฯ ๓. อง. ป จก. ๒๒/๒๕ ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา วนลกาทสป กมมฏาเนส ฯ ลกขณ วตตนต ยนต นมตตค- คหณลกขณ วตต ฯ วตตนเยเนวาต อทธมาตเก วตตนเยเนว ฯ สห วนจฉเยน อธปปาเยน จาต สวนจฉยาธปปาย ฯ ต สพพ ลกขณ เวทตพพนต สมพนโธ ฯ [๒๓๐] กพรกพรวณณนต เยภยเยน สพลวณณ ฯ อสสท- วเสนาต รตตเสตนลวณเณส อสสทสส วณณสส วเสน ฯ สนนสนนนต นจจลภาเวเนว สพพโส ถรต๑ ฯ โจราฏวยนต โจเรห ปรยฏ ตอร เ ฯ ยตถาต ยสม อาฆาตเน ฯ ฉนนปรสฏาเนต ฉนนปรสวนเต าเน ฯ นานาทสาย ปตตมปต ฉนน หตวา สรรสส ขนธทวย วส ทสาส ปตตมป ฯ เอกาวชชเนนาต เอกสมนนาหาเรน ฯ อาปาถ อาคจฉตต เอกชฌ อาปาถ อาคจฉต ฯ วสสาส อาปชชตต อเชคจฉต อปคจเฉยย เสยยถาป ฉวทาหโก ฯ สหตถา อปรามสเน ชคจฉา สณาต- เยวาต อาห กตตรยฏ ยา วา ทณฑเกน วา ฯเปฯ อปนา- เมตพพนต ฯ วจฉททกภาวป ายนตถ เอกงคลนตรกรณ ฯ อปนาเมตพพนต อปเนตพพ ฯ [๒๓๑] ขายตสทสเมวาต ขายตาสภสทสเมว ฯ องคลงคลน- ตรนต ววธ ขตต สรราวยว องคลนตร องคลนตร ฯ กตวา วาต กตตรยฏ ยา วา ทณฑเกน วา สย กตวา วา ฯ ลทธปปหารานนต ลทธาวธปปหาราน มขโตต สมพนโธ ฯ ๑. กมท ฯ ถรปปตตนต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย มขโตต ปหาราทมขโต ฯ ปคฆรมานกาเลต โลหต ปคฆรมาน- กาเล โลหตก ลพภตต โยชนา ฯ ตนต ปฬวก ฯ เตสต โสณาทสรเรส ฯ [๒๓๒] อฏ กนต อฏ กอสภ นานปปการโต วตตนต สมพนโธ ฯ ปรมนเยเนวาต ปพเพ อทธมาตเก วตตนเยเนว ฯ ตนต อฏ ก ฯ น อปฏาตต สภาวโต น อปฏาต ปฏกลวเสน น อปฏาตต อตโถ ฯ เตนาห โอทาตกสณสมเภโท โหตต ฯ อฏ เก ปมวยาทสลลกขณ [๑]- น สกกาต ลงคนต อธ หตถาทน นามนต วตต ฯ อฏ กสงขลกา ปน อย ทหรสส อย โยพพเน ตสส อย อวยเวห วฑฒปปตตสสาต เอว อวยววเสน ววฏเปต สกกเณยยาว ฯ อพยาปตาย ปน น คหตนต เวทตพพ ฯ ยทป อฏ กสงขลกาย สนธโต ววฏาปน ลพภต อฏ เก ปน น ลพภตต ตสส อนยตภาวทปนตถ กมวลงฆน กตวา ตสส ตสส อฏ โน นนนฏานถลฏานวเสนาตอาท วตต ฯ ตตถ นนนฏาน นาม อฏ โน วนตปปเทโส ฯ ถลฏาน อนนตปปเทโส ฯ ฆฏต- ฆฏตฏานวเสนาต อนปคตนหารพนธาน อตเรส จ อ ม สงกลฏสงกลฏฏนวเสน๒ ฯ อนตรวเสนาต อ ม สส อนตรวเสน สสรวเสน จ ฯ สพพตเถวาต สกลาย อฏ สงขลกาย สพพสม วา อฏ เก ฯ [๒๓๓] เอตถาต เอตสม อฏ กาสเภ ฯ ยชชมานวเสน ๑. เอตถนตเร ปน ถาตนต ปท นฏ ม เ ฯ ๒. สสลฏสสลฏ... อต ม เ ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา สลลกเขตพพนต ย นมตตคคหณ ยตถ ยชชต ต ตตถ อคคณห- นตถ นมตตคคหณวเสน อปลกเขตพพ ฯ สกลายาต อนวเสสภาคาย ปรปณณาวยวาย สมปชชต นมตตปฏานวเสน ฯ เตสต อฏ ก- สงขลกฏ เกส ฯ วตต อฏกถาย ฯ ตนต เอกสทสเมวาต วจน ฯ เอกสม อฏ เก ยตตนต อท ยถา วนลกาทส อภนน นมตตาน ยถารห วณณวเสสโต ปรปณณาปรปณณโต สววราววรโต จลา- จลโต จ วเสโส ลพภต น เอวเมตสสาต กตวา วตต น ปน สพเพน สพพ วเสสาภาวโต ฯ เตเนวาห เอกฏ เกป จาตอาท ฯ ตตถ วภจเฉนาต สวภตอฏ รปตตา อฏ ภาเวเนว วรเปน ฯ ภยานเกนาต เตเนว ปากตกสตตาน ภยาวเหน ฯ ปตโสมนสส- ชนเกนาต สณหมฏภาเวน อปฏานโต ภาวนาย จ สวเส- สตตา ปตยา โสมนสสสส จ อปปาทเกน ฯ เตเนวาห อปจารา- วหตตาต ฯ อมสม โอกาเสต อคคหนมตตาน วตตฏาเน ฯ ทวาร ทตวาวาต ปฏกลภาเวเยว ทฏเ นมตต นาม โหตต เอตตเกเอว อตวา อนนตรเมว ทวธ อธ นมตตนตอาทนา อคคหปฏภาคนมตตาน วภชตวา วจเนน ยถาวตตสส นมตต- วภาคสส ทวาร ทตวาว วตต ฯ นพพกปปนต สภนต วกปเปน นพพกปป อสภนเตวาต อตโถ ฯ วจาเรตวาต เอกสม อฏ เก ยตตนตอาทนา วจาเรตวา ฯ มหาตสสตเถรสสาต เจตย- ปพพตวาสมหาตสสตเถรสส ฯ นทสสนานต ทนตฏ กมตตทสสเนน


วสทธมคค สวณณนาย สกลสสาป ตสสา อตถยา สรรสส อฏ สงฆาฏภาเวน อปฏานา- ทน เอตถ อฏ กมมฏาเน อคคหปฏภาคนมตตาน วเสสวภาวนาน อทาหรณาน ฯ [๒๓๔] สภคโณต สวาสนาน กเลสาน ปหนตตา สปรสทธ- คโณ ฯ ทสสตโลจเนนาต สหสสกเขน เทวานมนเทน ฯ โส ห เอกาสเนเนว สหสสอตถาน วจารณสมตเถน ป าจกขนา สมนนา- คตตตา สหสสกโขต วจจต ฯ ถตกตตต โย ธโร สพพธ ทนโตตอาทนา อภตถตกตตสทโท ฯ อชปฏปกเขน ปหนภาว สนธายาห สวกขมภตราคตตาต ฯ อสภปปเภโทต อทธมาตกาทอสภวภาโค ฯ สรรสภาวปปตตวเสนาต สรรสส อตตโน สภาวปคมนวเสน ฯ สรร ห วนสสมาน อ รเปนฏ ตสส รกขสสส วย สภาวปปตตวเสเนว วนสสต ฯ ราคจรตเภทวเสนาต ราคจรตวภาควเสน ฯ ยท สรรสภาวปปตต- วเสน อยมสภปปเภโท วตโต มหาสตปฏานาทส กถ นวป- ปเภโทต ฯ โส สรสโตเอว สภาวปปตตวเสน วตโต อย ปเนส ปรปกกเมนาป ตตถ จ อธาคเตส ทสส อสเภส เอกจจา- เนว คหตาน อฏ ก จ ป จธา วภตต ตาน จ วปสสนา- วเสน อมาน จ สมถวเสนาต ปากโฏย เภโทต ฯ อเมส ปน ทสนนมป อสภภาวสาม เน สตป อวเสสโต ราคจรตาน สปปายภาเว ย วตต ราคจรตเภทวเสน จาต ต


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา วภชตวา ทสเสต วเสสโตตอาท วตต ฯ สนภาเวน สสณ ตมป สรร ทสสณ ตเมว โหตต อทธมาตกสรเร สานวปตต ทเปตต อาห สรรสณานวปตตปปกาสนโตต ฯ สณานสมปตตย รตโต สณานราค ตสส สปปาย สณานราคสส วกขมภนปาย- ภาวโต ฯ กาโยเอว กายวณโณ ตตถ ปฏพทธสส นสสตสส ฯ สสรภาวปปกาสนโตต สสรสส ววรสส อตถภาวปปกาสนโต ฯ สรเร ฆนภาวราคโนต สรเร องคปจจงคาน ถรภาว ปฏจจ อปปชชนกราควโต ฯ วกเขปปปกาสนโตต โสณสงคาลาทห อโต- จโตจ วกเขปสส ปกาสนโต ฯ องคปจจงคลลาราคโน สปปาย อทสาน กร อนวฏ ตรปาน อวยวาน สา ลลา วลาโสต วราค- สมภวโต ฯ สงฆาฏเภทวการปปกาสนโตต สงฆาฏสส องคปจจงคาน สหตภาวสส สสมพนธตาย เภโทเอว วกาโร สงฆาฏเภทวกาโร ตสส ปกาสนโต ฯ โลหตมกขตปฏกลภาวปปกาสนโตต โลหต๑ มกขต๑ หตวา ปฏกลภาโว ตสส ปกาสนโต ฯ มมตต- ราคโนต มม อยนต อปปชชนกราควโต ฯ ทนตสมปตต- ราคโนต ทนตสมปตตย ร ชนสลสส ฯ [๒๓๕] กสมา ปเนตถ อทธมาตกาทเก ปมชฌานเมว อปปชชต น ทตยาทนต อนโยค มนสกตวา อาห ยสมา ปนาตอาท ฯ อปรสณ ตชลายาต โสตวเสน ปวตตยา สมนตโต อฏ ตชลาย อสนนสนนสลลาย ฯ อรตตพเลนาต ปาชนทณฑ- ๑.๑. โลหตมกขตนต เอกปท ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย พเลน ฯ ทพพลตตา อารมมณสสาต ปฏกลภาเวน อตตน จตต เปต อสมตถภาโว อารมมณสส ทพพลตตา ฯ ปฏกเล ห อารมมเณ สรสโต จตต ปวตตต น สกโกต ฯ อภนโรปน- ลกขเณน ปน วตกเกน อภนโรปยมานเมว จตต เอกคค ลภต น วนา วตกเกนาต วตกกรหตาน ทตยาทชฌานาน ตตถ ปตฏ ต น ลภนต ฯ เตนาห วตกกพเลเนวาตอาท ฯ ยท ปฏกลภาวโต อทธมาตกาทอารมมเณ ทตยาทน ฌานาน นปปวตตนต เอว สนเต ปมชฌาเนนาป ตตถ น อปปชชตพพ น ห ตตถ ปตโสมนสสาน สมภโว ยตโตต โจทน สนธายาห ปกกเลป เจตสมนตอาท ฯ ตตถ อานสสทสสาวตานวรณสนตาปโรควป- สมาน ยถากกม ปปผจฉฑฑกวมนวเรจนอปมา โยเชตพพา ฯ ยถาวตตการเณน ทสธา ววตถตมป สภาวโต เอกวธ- เมวาต ทสเสต ทสวธมป เจตนตอาท วตวา สวาย สภาโว| ยถา อว าณเกส เอว สว าณเกสป ลพภเตว ตสมา ตตถาป โยนโสมนสการวโต ภาวนา อชฌเตวาต ทสเสนโต ตเทต อมนา ลกขเณนาตอาทมาห ฯ [๒๓๖] เอตถาต เอตสม ชวมานกสรเร ฯ อลงกาเรนาต ปฏชคคนปพพเกน อลงกรเณน ฯ น ป ายต ปจรชนสสาต อธปปาโย ฯ อตเรกตสตอฏ กสมสสย ทนตฏ เกห สทธ ฯ เตห ปน วนา ตมตตาน อฏ สตานต กายคตาสตย วกขต ฯ


อสภกมมฏานนทเทส วณณนา ฉททาวฉททนต ขททานขททฉททวนต ฯ เมทกถาลกาต เมทภรตภาชน ฯ นจจคฆรตปคฆรตนต นจจกาล อปร เหฏา จ วสสวนต ฯ เวมตตนต นานตต ฯ นานาวตเถหต นานาวณเณห วตเถห ฯ หรยา ลชชาย โกปนโต วนาสนโต หรโกปน อจจารปสสาวมคค ฯ [๒๓๗] ยาถาวสรสนต ยถาภต สภาว ฯ ยาถาวโต รสยต ายตต ห รโส สภาโว ฯ รตนต อภรต อภรจ ฯ อตตสเนห- สงขาเตน ราเคน รตตา อตตสเนหราครตตา ฯ วห มาเนนาต อจฉตาลาเภน วฆาต อาปชชนเตน ฯ กสกนต ปาลภททก ฯ ปลาโสต เกจ ฯ สมพลต อปเร ฯ อตโลลโปต อตวย โลลสภาโว ฯ อทนต เอต ฯ นนต เกสาทสรรโกฏาส ฯ มจฉตาต โมหตา ฯ ปาปกาย วา ตณหาย วเสน มจฉ ปตตา ฯ สภาวนต ปฏกลสภาว ฯ [๒๓๘] อกกรปโมต อสสาวปสสาวฏานสโม วจจกปสโม วา ฯ จกขภเตหต จกข ปตเตห ปฏลทธป าจกขเกห โลกสส วา จกขภเตห ฯ อลลจมมปฏจฉนโนต อลลจมมปรโยนทโธ ฯ ทพพชาตเกนาต อตตรมนสสธมเม ปฏลทธ ภพพรเปน ฯ ยตถ ยตถาต สรเร สรรสส วา ยตถ ยตถ โกฏาเส ฯ นมตต คเหตวาต อสภาการสส สฏ สลลกขณวเสน ยถา อคคหนมตต อปปชชต เอว อคคณหนวเสน นมตต คเหตวา อคคหนมตต อปปาเทตวาต อตโถ ฯ กมมฏาน อปปน ปาเป- ตพพนต ยถาลทเธ อคคหนมตเต กมม กโรนเตน ปฏภาคนมตต


วสทธมคค สวณณนาย อปปาเทตวา อปจารชฌาเน เตน ตเมว ภาวน อสสกกาเปนเตน อสภกมมฏาน อปปน ปาเปตพพ ฯ อธคตปปโน ห ปมช- ฌาเน โต ตเมว ฌาน ปาทก กตวา วปสสน อารภตวา สงขาเร สมมสนโต นจรสเสว สพพาสเว เขเปตต ฯ อสภกมมฏานนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ --------- ฉอนสสตนทเทสวณณนา อสภานนตรนต อสภกมมฏานานนตร ฯ อนสสตสต อนสสต- กมมฏาเนส ฯ อนอน สต อนสสตต อมมตถ ทสเสต ปนปปน อปปชชนโตต วตวา น เอตถ อนสททโยเคน สตสทโท อตถนตร- วาจโกต ทสเสต สตเยว อนสสตต วตต ฯ เตนาย อนสทโท อปลพภตตอาทส อปสทโท วย อนตถโก นาป ส ชานน ปชานนนตอาทส สสททาทโย วย อตถนตรทปโกต ทสเสต ฯ ปวตตตพพฏานมหเยว ปวตตตตาต อมนา จ อนสส- ตยา อนสสรตพพานรปตา วตตา โหตต ปวตตกสเสว อนรปต ทสเสต กลปตตสส อนรปาต วตต ฯ สทธาปพพชตสส วา กลปตตสส อนรปตา นาม ปวตตตพพฏานสส อนรปตายเอว โหตต ปวตตกสเสว อนรปตา วตตา น อภยสส ฯ อนรปาต จ ยตตาต อตโถ ฯ พทธนต เย คเณ อปาทาย ภควต พทโธต


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ป ตต เต คเณ เอกชฌ คเหตวา วตต ฯ เตนาห พทธ- คณารมมณาย สตยา เอต อธวจนนต ฯ อารพภาต อาลมพตวา ฯ ธมมนต ปรยตตธมเมน สทธ นววธมป โลกตตรธมม ฯ นน จ นพพาน วส กมมฏานภาเวน วกขตต ฯ ก จาป วกขต ธมม- ภาวสาม เน ปน มคคผเลห สทธ อธ ปาลยา สงคหตตตา ตสสาป ธมมานสสตกมมฏาเน คหณ ทฏพพ ฯ อสงขตามตาทภาเวน ปน มคคผเลห วสฏตาย ตสส วส กมมฏานภาเวน คหณ กต ฯ สลานสสตอาทน ปน ตสสนน อนสสตน วส กมมฏานภาเวน คหณ โยคาวจรสส อตตโนเอว สลสส จาคสส สทธาทน จ อนสสตฏานภาเวน คเหตพพตตา ฯ [๒๓๙] รปกาย คตาต อตตโน กรชกาย อารพภ อารมมณ- กรณวเสน ปวตตา ฯ กาเยต กาเย วสยภเต ฯ โกฏาสนมตตา- รมมณายาต เกสาทโกฏาเสส ปฏกลนมตตารมมณาย ฯ อโต ปรมาส สตตส อนสสตส นตถ นมตตปปตต อธ อตถต ทสสนตถ นมตตคคหณ ฯ ตถา อสสาสปสสาสนมตตารมมณายาต เอตถาป ฯ อปสมนต สพพสงขารปสม นพพานนต อตโถ ฯ อเวจจ พทธคเณ ยาถาวโต ตวา อปปนโน ปสาโท อเวจจปปสาโท อรยมคเคน อาคตปปสาโท ตสทโสป วา โย ทฏ คตวาเทห อจโล อสมปกมปโย เตน สมนนาคเตน ฯ ตาท- สสส พทธานสสตภาวนา อชฌต น อตรสส ฯ ปฏรเป เสนาสเนต


วสทธมคค สวณณนาย ยถาวตตอฏารสโทสวชชเต ป จงคสมนนาคเต เสนาสเน ฯ รโห- คเตนาต รหส คเตน ฯ เตน กายวเวก ทสเสต ฯ ปฏสลลเนนาต นานารมมณโต ปฏสลลเนน พหทธา ปถตตารมมณโต ปฏกกมา- เปตวา กมมฏาเน สลลเนน สสลฏจตเตนาต อตโถ ฯ เอวนต อมาย ปาลยา อาคตนเยน ฯ โส ภควาต เอตถ ฯ โสต โย โส สมตสปารมโย ปเรตวา สพพกเลเส ภ ชตวา อนตตร สมมาสมโพธ อภสมพทโธ เทวาน อตเทโว พรหมาน อตพรหมา โลกนาโถ ภาคยวนตตาทห การเณห สเทวเก โลเก ภควาต ปตถฏกตตสทโท โส ฯ ภควาต อท สตถ นามกตตน ฯ ตถาห วตต ภควาต เนต นาม มาตรา กตนต- อาท๑ ฯ ปรโต ปน ภควาต คณกตตน ฯ อรหนตอาทส นวส าเนส ปจเจก อตปสทท โยเชตวา พทธคณา อนสสรตพพาต ทสเสนโต อตป อรห ฯเปฯ อตป ภควาต อนสสรตต อาห ฯ อตเปต ภต อตเปต คจฉนตอาทส วย อตสทโท อาสนน- ปจจกขการณฏโ ฯ ปสทโท สมปณฑนฏโ ฯ เตน เตส พหภาโว ทปโต ฯ ตาน จ ภาเวนเตน จตตสส สมมขภตาน กาตพพานต ทสเสนโต อมนา จ อมนา จ การเณนาต วตต โหตต อาห ฯ [๒๔๐] ทรตา นาม อาสนนตา วย อปาทายปาทาย วจจตต ปรมกกสคต ทรภาว ทสเสนโต สวทรวทเรต อาห ฯ สฏ ๑. ข. ม. ๒๙/๑๗๔ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วทรภาเวเนว วทเรต อตโถ ฯ สา ปนสส กเลสโต ทรตา เตส สพพโส ปหนตตาต ทสเสนโต อาห มคเคน กเลสาน วทธ- สตตตาต ฯ นน อ เสมป ขณาสวาน เต ปหนาเอวาต อนโยค มนสกตวา วตต สวาสนานนต ฯ น ห ภควนต เปตวา อ เ สห วาสนาย กเลเส ปหาต สกโกนต ฯ เอเตน อ เห อสาธารณ ภควโต อรหตตนต ทสสต โหต ฯ กา ปนาย วาสนา นาม ฯ ปหนกเลสสสาป อปปหนกเลสสส ปโยคสทสปปโยคเหตภโต กเลส- นหโต สามตถยวเสโส อายสมโต ปลนทวจฉสส วสลสมทาจาร- นมตต วย ฯ กถ ปน อารกตตาต วตเต กเลเสหต อยมตโถ ลพภตต ฯ สาม โชตนาย วเสเส อวฏานโต วเสสตถนา จ วเสสสส อนโยชตพพโต ฯ อารกาสส โหนต ปาปกา อกสลา ธมมาตอาทน๑ สตตปทาเนตถ อทาหรตพพาน ฯ อารกาต เจตถ อาการสส รสสตต กการสส จ หการ สานสาร กตวา นรตตนเยน อรหนต ปทสทธ เวทตพพา ฯ วตตเมวตถ สขคคหณตถ โส ตโต อารกา นามาต คาถา- พนธมาห ฯ ตตถ สม ชนสโล สมงคต อสมงคตา อสมนนาคโม อสหวตตตา ฯ อนตถหรเณน กเลโสเอว อรโยต กเลสารโย ฯ อรน หตตตา อรหาต วตตพเพ นรตตนเยน อรหนต วตต ฯ ยเทต สสารจกกนต สมพนโธ ฯ รถจกกสส นาภ วย ๑. ม. ม. ๑๒/๕๑๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย มลาวยวภต อนโต พห จ สมวฏ ต อวชชาภวตณหาทวยนต วตต อวชชาภวตณหามยนาภต ฯ นาภยา เนมยา จ สมพนธ- อรสทสา ปจจยผลภเตห อวชชาภวตณหาชรามรเณห สมพนธา ป าทอภสงขาราต วตต ป าทอภสงขารารนต ฯ ตตถ ตตถ ภเว ปรยนตภาเวน ปากฏ ชรามรณนต ต เนมฏานย กตวา อาห ชรามรณเนมต ฯ ยถา รถจกกปปวตตยา ปธานการณมกโข เอว สสารจกกปปวตตยา อาสวสมทโยต อาห อาสวสมทยมเยน อกเขน วชฌตวาต ฯ อาสวาเอว อวชชาทน การณตตา อาสว- สมทโย ฯ ยถาห ฯ อาสวสมทยา อวชชาสมทโยต๑ ฯ วปาก- กฏตตารปปปเภโท กามภวาทโก ตภโวเอว รโถ ตสม ตภวรเถ ฯ อตตโน ปจจเยห สม สพพโส วา อาทโต ปฏาย โยชตนต สมาโยชต ฯ อาทรหต กาล ปวตตตต กตวา อนาทกาลปปวตต ฯ ขนธาน จ ปฏปาฏ ธาตอายตนาน จ อพโพจฉนน วตตมานา สสาโรต ปวจจตต เอว วตตสสาโรว สสารจกก ฯ อเนนาต ภควตา ฯ โพธมณเฑต โพธสงขาตสส าณสส มณฑภาวปปตเต าเน กาเล วา ฯ วรยปาเทหต สงกเลสโวทานปกขเยส สนนรมภนสนนกขปนกจจตาย ทวธา ปวตเตห อตตโน วรยสงขาเตห ปาเทห ฯ สลปวยนต ปตฏฏเน สลเมว ปว ตสส ฯ ปตฏายาต สมปาทนวเสน ปตฏหตวา ฯ สทธาหตเถนาต อนวชชธมมาทานสาธนโต สทธาว ๑. ม. ม. ๑๒/๑๐๐ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา หตโถ เตน ฯ กมมกขยกรนต กายกมมาทเภทสส สพพสสป กมมสส ขยกรณโต กมมกขยกร ฯ าณผรสนต สมาธสลาย สนสตมคคาณผรส คเหตวา ฯ เอว อราน หตตตาต เอตถ วตตอรฆาเต สสาร จกก วย จกกนต คเหตวา อตถโยชน กตวา อทาน ปฏจจสมปปาทเทสนากกเมนป ต ทสเสต อถวาต- อาท วตต ฯ ตตถ อนมตคค สสารวฏฏนต อนอนอมตคค อว าตโกฏก สสารมณฑล ฯ เสสา ทส ธมมา สงขาราทโย ชาตปรโยสานา อรา ฯ กถ นาภยา อวชชาย มลโต เนมยา ชรามรเณน อนตโต สมพนธตตาต ทสเสนโต อาห อวชชามลกตตา ชรามรณปร- ยนตตตา จาต ฯ ทกขาทสต สมทยนโรธมคเคส ฯ ตตถ ทกเข อ าณ ตทนโตคธตตา ตปปฏจฉาทนโต จ ฯ เสเสส ปฏจฉาทนโตว ฯ ทกขนต เจตถ ทกข อรยสจจ อธปเปตนต กามภวาทวเสน ตธา ภนทตวา ตถา ตปปฏจฉาทก อวชช อวชชาทปจจเย ตส ภเวส สงขาราทเก ปฏปาฏยา ทสเสนโต กามภเว จ อวชชาตอาทมาห ฯ ตตถ กามภเว อวชชาต กามภเว อาทนว- ปฏจฉาทกา อวชชา ฯ รปภเว อวชชาต เอตถาป เอเสว นโย ฯ กามภเว สงขารานนต กามภมปรยาปนนาน สงขาราน กามภเว วา นปผาเทตพพา เย สงขารา เตส กามภวปปตต-


วสทธมคค สวณณนาย นพพตตกสงขารานนต อตโถ ฯ ปจจโย โหตต ป าภสงขารา นนตาว อารมมณปจจเยน เจว อปนสสยปจจเยน จาต ทวธา ปจจโย โหต อป าภสงขาเรส สหชาตสส สหชาตาทวเสน อสหชาตสส อนนตรสมนนตราทวเสน นานนตรสส ปน อารมมณ- วเสน เจว อปนสสยวเสน จ ปจจโย โหต ฯ อรปภเว สงขารานนต อาเน ชาภสงขาราน ฯ ปจจโย โหต อปนสสยวเสเนว ฯ อมสม ปเนตถ เอตถ วตถารยมาเน อตปป โจ โหต สยเมว จ ปรโต อาคมสสตต น น วตถารยาม ฯ [๒๔๑] ตณณ อายตนานนต จกขโสตมนายตนาน ฯ เอกสสา- ยตนสสาต มนายตนสส ฯ อมนา นเยน ผสสาทนมป วภาโค เวทตพโพ ฯ ตตถ ตตถ สา สา ตณหาต รปตณหาทเภทา ตตถ ตตถ กามภวาทส อปปชชนกา ตณหา ฯ ตณหาทมลกา กถา อต- สงขตตาต ต อปาทาน ภเว จ วภชตวา วตถาเรตวา ทสเสต กถนตอาท วตต ฯ ตตถ กาเม ปรภ ชสสามต อมนา กาม- ตณหาปวตตมาห ฯ ตถา สคคสมปตต อนภวสสามตอาทต ฯ สา ปน ตณหา ยสมา ภสมาทานวเสน ปวตตมานา กามปาทาน นาม โหต ตสมา วตต กามปาทานปจจยาต ฯ ตเถวาต กาม- ปาทานปจจยาเอว ฯ พรหมโลกสมปตตนต รปพรหมโลเก สมปตต ฯ สพเพป เตภมกา ธมมา กามนยฏเน กามาต วจนโต ภว-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ราโคป กามปาทานเมวาต กตวา กามปาทานปจจยาเอว เมตต ภาเวตตอาท วตต ฯ [๒๔๒] เสสปาทานมลกาสปต เอตถาย โยชนา ฯ อเธกจโจ นตถ ปโรโลโกต นตถกทฏ คณหาต โส ทฏ ปาทานปจจยา กาเยน ทจจรต จรตตอาท วตตนเยน โยเชตพพ ฯ อปโร อสกสม สมปตตภเว อตตา อจฉชชสสตต อจเฉททฏ คณหาต โส ตตรปปตตยา กาเยน สจรต จรตตอาท วตตนเยเนว โยเชตพพ ฯ อปโร รป มโนมโย หตวา อตตา อจฉชชตต รปปปตตยา มคค ภาเวต ภาวนาปารปรยาต สพพ วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ อปโร อรปภเว อปปชชตวา อตตา อจฉชชตต อรปปปตตยา มคค ภาเวต ภาวนาปารปรยาต สพพ วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ เอตาหเยว อตตวาทปาทานมลกาป โยชนา สวณณกาต๑ ทฏพพ ฯ เอว ทฏธมมนพพานวาทวเสนาป โยชนา เวทตพพา ฯ อปโร สเลน สทธต๒ อสทธมคค สทธมคโคต ปรามสนโต สลพพตปาทานปจจยา กาเยน ทจจรต จรตตอาทนา สพพ วตตนเยเนว โยเชตพพ ฯ อทาน ยวาย สสารจกก ทสเสนเตน กามภเว อวชชา กามภเว สงขาราน ปจจโย โหตตอาทนา อวชชาทน ปจจยภาโว สงขาราทน ปจจยปปนนภาโว จ ทสสโต ตเมว ปฏสมภทามคคปาล อาเนตวา นคมนวเสน ทสเสนโต เอวมยนตอาทมาห ฯ ตตถ ยถา สงขารา เหต นพพตตา เอว อวชชาป กามา- ๑. สวณณตาต ม เ ฯ ๒. วเตน สทธต ปททวย นฏ ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สวาทนา สเหตกาเอวาต อาห อโภเปเต เหตสมปปนนาต ฯ ปจจยปรคคเหต นามรปสส ปจจยาน อวชชาทน ปรจฉชช คหเณ ฯ นปผาเทตพเพ ภมม ฯ ป าต กงขาวตรณวสทธสงขาตา ปการโต ชานนา ฯ ธมมฏ ตาณนต ปฏจจสมปปาทาวโพโธ ฯ อท จ ธมมฏ ตาณ ยสมา อทธาตตเย กงขามลวตรณวเสน ปวตตต ตสมา อตตมป อทธานนตอาท วตต ฯ เอเตน นเยนาต เอเตน อวชชา เหตตอาทนา อวชชาย วตเตน นเยน ฯ สงขารา เหต ว าณ เหตสมปปนนนตอาทนา สพพตถ วตถาเรตพพาน ฯ สงขปปนต เอตถ อวชชาทโย ว าณาทโย จาต สงเขโป เหต วปาโก จ เหตวปาโกต วา สงขปปตต สงเขโป อวชชาทโย ว าณาทโย จ ฯ สงเขปภาวสาม เน ปน เอกวจน กตนต ทฏพพ ฯ เต ปน สงเขปา อตเต เหต เอตรห วปาโก เอตรห เหต อายต วปาโกต เอว กาลวภาเคน จตตาโร ชาตา ฯ เตนาห ปรมสงเขโป เจตถ อตโต อทธาตอาท ฯ สงเขปสทโท ภาคาธ- วจนนต อตโต เหตภาโค ปโม สงเขโป ฯ เอส นโย เสเสสป ฯ ตณหปาทานภวา คหตาว โหนต กเลสกมมภาวสาม โต เตห วนา อวชชาสงขาราน สกจจกรณโต จ ฯ กมม ตณหา จ ตสส สหการการณ หตวา วตตนฏเน กมมวฏฏ ฯ [๒๔๓] ว าณนามรปสฬายตนผสสเวทนาน ชาต ชราภงคาวฏา ชาตชรามรณนต วตตาต อาห ชาตชรามรณาปเทเสน


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ว าณาทน นททฏตตาต ฯ อเมต ว าณาทโย ฯ อายต วปากวฏฏ ปจจปนนเหตโต ภาวน อนาคตาน คหตตตา ฯ เตต อวชชาทโย ฯ อาการโตต สรปปโต๑ ฯ อวตตาป ตสม ตสม สงคเห อากรยนต อวชชาสงขาราทคคหเณห ปกาสยนตต อาการา อตต- เหตอาทน วา ปการา อาการา ตโต อาการโต วสตวธา โหนต อตเตเหตป จกาทเภทโต ฯ สงขารว าณาน อนตรา เอโก สนธต เหตโต ผลสส อวจเฉทปปวตตภาวโต เหตผลสมพนธภโต เอโก สนธ ฯ ตถา ภวชาตนมนตรา ฯ เวทนาตณหานมนตรา ปน ผลโต เหตโน อวจเฉทปปวตตภาวโต ผลเหตสมพนธภโต เอโก สนธ ฯ ผลภโตป ห ธมโม อ สส เหตสภาวสส ธมมสส ปจจโย โหตต ฯ อตต วตตปปการปรามสน ฯ เตนาห จตสงเขปนตอาท ฯ สพพาการโตต อธ วตเตห อวตเตห จ ปฏจจสมปปาทวภงเค อนนตนยสมนตปฏานาทส จ อาคเตห สพเพห อากาเรห ฯ ชานาตต อวพชฌต ฯ ปสสตต ทสสนภเตน าณจกขนา ปจจกขโต ปสสต ฯ อ าต ปฏวชฌตต เตสเยว เววจน ฯ ตนต ต ชานน ฯ าตฏเนาต ยถาสภาวโต ชานนฏเน ฯ ปชานนฏเนาต อนจจาทห ปกาเรห ปฏวชฌนฏเน ฯ อทาน ยทตถมท ภวจกก อธานต ต ทสเสต อมนาตอาท วตต ฯ ตตถ เต ธมเมต เต อวชชาทเก ธมเม ฯ ยถาภต ตวาต มหาวชราเณน ยาถาวโต ชานตวา ฯ นพพนทนโต พลววปสสนาย วรชชนโต วมจจนโต ๑. สรปโต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อรยมคเคห อเร หนต โยชนา ฯ ตตถ ยทา ภควา วรชชต วมจจต ตทา อเร หน นาม ฯ ตโต ปร ปน อภสมพทธกขณ คเหตวา วตต หน วหน วทธเสสต ฯ จกกวตตโน อเจตเน จกกรตเน อปปนเน ตตเถว โลโก ปช กโรต อ ตถ ปชาวเสสา ปจฉชชนต กมงค ปน สมมาสมพทเธ อปปนเนต ทสเสนโต อปปนเน ตถาคเตตอาทมาห ฯ โก ปน วาโท อ เส ปชาวเสสานนต ยถาวตตโต อ เส อมเหสกเขห เทวมนสเสห กรยมานาน อตอฬาราน ปชาวเสสาน อรหภาเว กา นาม กถา ฯ อตถานรปนต อรหตถสส อนรป อนวตถ ฯ [๒๔๔] อสโลกภเยนาต อกตตภเยน ฯ รโห ปาป กโรนต มา ม โกจ ช าต ฯ เอส ภควา น กทาจ กโรต ปาปเหตน โพธมณเฑเอว สปหนตตา ฯ อปโร นโย ฯ อารกาต อรห สวทรภาวโต อจเจว อตโถ ฯ กโต ปน สวทรภาวโตต ฯ เย อภาวตกายา อภาวตสลา อภาวต- จตตา อภาวตป า ตโตเอว อปปหนราคโทสโมหา อรยธมมสส อโกวทา อรยธมเม อวนตา อรยธมมสส อทสสาวโน อปปฏปนนา มจฉาปฏปนนา จ ตโต สวทรภาวโต ฯ วตต เหต ภควตา สงฆาฏกณเณ เจป เม ภกขเว ภกข คเหตวา ปฏ โต ปฏ โต อนพนโธ อสส ปาเท ปาทนนกขปนโต โส จ โหต อภชฌาล กาเมส ตพพสาราโค พยาปนนจตโต ปทฏมนสงกปโป มฏสสต


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อสมปชาโน อสมาหโต วพภนตจตโต ปากฏนทรโย อถโข โส อารกาว มยห อห จ ตสส ต กสสเหต ธมม ห โส ภกขเว ภกข น ปสสต ธมม อปสสนโต ม น ปสสตต๑ ฯ ยถาวตตปคคลา ห สเจป สาย ปาต สตถ สนตกาวจราว สย น เต ตาวตา สตถ สนตกาต วตตพพา ตถา สตถาป เนส ฯ อต อสปปรสาน อารกา ทเรต อรห ฯ สมมา นปปฏปชชนต เย นหนาสยา นรา อารกา เตห ภควา ทเร เตนารหมมโตต ฯ ตถา อารกาต อรห อาสนนภาวโตต อตโถ ฯ กโต ปน อาสนนภาวโตต ฯ เย ภาวตกายา ภาวตสลา ภาวตจตตา ภาวต- ป า ตโตเอว ปหนราคโทสโมหา อรยธมมสส โกวทา อรย- ธมเมส วนตา อรยธมมสส ทสสาวโน สมมาปฏปนนา ตโต อาสนนภาวโต ฯ วตตมป เจต ภควตา โยชนสเต เจป เม ภกขเว ภกข วหเรยย โส จ โหต อนภชฌาล กาเมส นตพพสาราโค อพยาปนนจตโต อปปทฏมนสงกปโป อปฏ ต- สต สมปชาโน สมาหโต เอกคคจตโต สวตนทรโย อถโข โส สนตเกว มยห อห จ ตสส ต กสสเหต ธมม ห โส ภกขเว ภกข ปสสต ธมม ปสสนโต ม ปสสตต๒ ฯ ตถารปา หท ปคคลา สตถ โยชนสหสสนตรกาป โหนต น ตาวตา เต สตถ ๑.๒. ข. อตวตตก. ๒๕/๓๐๐-๓๐๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ทรจารโนต วตตพพา ตถา สตถาป เนส ฯ อต สปปรสาน อารกา อาสนเนต อรห ฯ เย สมมา ปฏปชชนต สปปณตาธมตตกา อารกา เตห อาสนเน เตนาป อรห ชโน ฯ เย อเม ราคาทโย ปาปธมมา ยสม สนตาเน อปปชชนต ตสส ทฏธมมกมป สมปรายกมป อนตถ อาวหนต นพพานคามนยา ปฏปทาย เอกเสเนว อชวปจจนกภตา จ เต อตตหต ปรหต จ ปรปเรต สมมาปฏปชชนเตห สาธห ทรโต รหตพพา ปรจจ- ชตพพา ปหาตพพาต รหา นาม เต จ ยสมา ภควโต โพธมเลเยว อรยมคเคน สพพโส ปหนา สมจฉนนา ฯ ยถาห ฯ ตถาคตสส โข พราหมณ ราโค ปหโน โทโส โมโห สพเพป ปาปกา อกสลา ธมมา ปหนา อจฉนนมลา ตาลาวตถกตา อนภาวงคตา อายต อนปปาทธมมาต ฯ ตสมา สพพโส น สนต เอตสส รหาต อรโหต วตตพเพ โอการสส สานสาร อการาเทส กตวา อรหนต วตต ฯ ปาปธมมา รหา นาม สาธห รหตพพโต เตส สฏ ปหนตตา ภควา อรหมมโต ฯ เย เต สพพโส ปร าตกขนธา ปหนกเลสา ภาวตมคคา สจฉ- กตนโรธา อรหนโต ขณาสวา เย จ เสขา อปปตตมานสา อนตตร โยคกเขม ปฏยมานา วหรนต เย จ ปรสทธปปโยคา


ฉอนสสตนทเทส วณณนา กลยาณชฌาสยา สทธาสลสตาทคณสมปนนา ปคคลา เตห น รหตพโพ น ปรจจชตพโพ เต จ ภควตาต อรห ฯ ตถาห อรยปคคลา สตถารา ทฏธมมสส ปจจกขกรณโต สตถ ธมม- สรเรน อวรหตาเอว โหนต ฯ ยถาห อายสมา ปงคโย ฯ ปสสาม น มนสา จกขนา ว รตตนทว พราหมณ อปปมตโต นมสสมาโน ทวเสป๑ รตต เตเนว ม าม อวปปวาส สทธา จ ปต จ มโน สต จ นาเปนต๒ เม โคตมสาสนมหา ย ย ทส วชชต ภรป โ ส เตน เตเนว นโตหมสมต๓ ฯ เตเนว จ เต อ สตถาร น อททสนต ฯ ยถาห ฯ อฏานเมต ภกขเว อนวกาโส ย ทฏ สมปนโน ปคคโล อ สตถาร อททเสยย เนต าน วชชตต๔ ฯ กลยาณปถชชนาป เยภยเยน สตถร นจจลสทธาเอว โหนต ฯ อต สปฏปนเนห ปรสวเสเสห อวรหตพพโต เตส จ อวรหนโต น สนต เอตสส รหา ปรจจ- ชนกา นตถ วา เอตสส รโห สาธห ปรจจชตพพตตาต อรห ฯ เย สจฉกตสทธมมา อรยา สทธโคจรา น เตห รหโต โหต นาโถ เตนารห มโตต ฯ รโหต จ คมน วจจต ภควโต จ นานาคตส ปรพภมนสงขาต สสาเร คมน นตถ กมมกขยกเรน อรยมคเคน โพธมเลเยว สพพโส สสมภารสส กนมวฏฏสส วทธสตตตา ฯ ยถาห ฯ ๑. ปาลยมปน ววสามต ทสสต ฯ ๒. ตตเถว นเมนตต ทสสต ฯ ๓. ข. ส. ๒๕/๕๕๓ ฯ ๔. อง. เอก. ๒๐/๓๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เยน เทวปปตยสส คนธพโพ วา วหงคโม ยกขตต เยน คจเฉยย มนสสตต จ อพพเช เต มยห อาสวา ขณา วทธตตา๑ วนฬกตาต๒ ฯ เอว นตถ เอตสส รโห คมน คตส ปจฉา ชาตตป อรห ฯ รโห วา คมน ยสส สสาเร นตถ สพพโส ปหนชาตมรโณ อรห สคโต มโต ฯ ปาสสตตา วา ภควา อรห ฯ อกขรจนตกา ห ปสสาย อรหสทท วณเณนต ฯ ปาสสภาโว จ ภควโต อน สาธารโณ ยถา- ภจจคณาธคโต สเทวเก โลเก สปตฏ โต ฯ ตถาเหส อนตตเรน สเลน อนตตเรน สมาธนา อนตตราย ป าย อนตตราย วมตตยา อสโม อสมสโม อปปฏสโม อปปฏภาโค อปปฏปคคโลต เอว ตสม ตสม คเณ วภชตวา วจจมาเน ปณฑตปรเสห เทเวห พรเหมห ภควตา วา ปน ปรโยสาเปต อสกกเณยย- รโป ฯ อต ปาสสตตาป ภควา อรห ฯ คเณห สทโส นตถ ยสมา โลเก สเทวเก ตสมา ปาสสยตตาป อรห ทปทตตโม ฯ เอว สพพถาป ฯ อารกา มนทพทธน อารกา จ วชานต รหาน สปปหนตตา วทนมรเหยยโต ภเวส จ รหาภาวา ปาสสา อรห ชโนต ฯ ๑. ปาลยนปน วทธสตาต ทสสต ฯ ๒. อง. จตกก. ๒๑/๕๐ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา สมมาต อวปรต ฯ สามนต สยเมว ฯ สมพทโธต ห เอตถ สสทโท สยนต เอตสส อตถสส โพธโก ทฏพโพ ฯ สพพธมมานนต อนวเสสาน เยยธมมาน ฯ กถ ปเนตถ สพพ- ธมมาวโพโธ ลพภตต ฯ เอกเทสสส อคคหณโต ฯ ปเทสคคหเณ ห อสต คเหตพพสส นปปเทสตาว ว ายต ยถา ทกขโต น ททาตต ฯ เอว จ กตวา อตถวเสสานเปกขา กตตรเอว พทธ- สททสทธ เวทตพพา กมมวจนจฉาย อภาวโต ฯ สมมา สาม พทธตตา สมมาสมพทโธต เอตตกเมว ห อธ สททโต ลพภต ฯ สพพธมมานนต ปน อตถโต ลพภมาน คเหตวา วตต ฯ น ห พชฌนกรยา อวสยา ยชชต ฯ อทาน ตสสา วสย สพพธมเมต สาม โต วตต วภชตวา ทสเสต อภ เยเย ธมเมตอาท วตต ฯ ตตถ อภ เยเยต อภวสฏเน าเณน ชานตพเพ ฯ เก ปน เตต ฯ จตสจจธมเม ฯ อภ เยยโต พทโธต อภ เยย- ภาวโต พชฌ ปพพภาเค วปสสนาป าห อธคมกขเณ มคค- ป าย อปรภาเค สพพ ตาณาทห อ าสต อตโถ ฯ อโต ปเรสป เอเสว นโย ฯ ปร เยย ธมเมต ทกข อรย- สจจมาห ฯ ปหาตพเพต สมทยปกขเย ฯ สจฉกาตพเพต นพพาน สนธายาห ฯ พหวจนนทเทโส ปน โสปาทเสสาทก ปรยาย- สทธเภท คเหตวา กโต ฯ อทเทโสวาย จตสจจธมมานนต ฯ ตถาห วกขต จกข ทกขสจจนตอาท ฯ อทเทโส จ อวนจฉ-


วสทธมคค สวณณนาย ตตถปรเฉทสส ธมมสส วเสน กรยต ฯ อทเทเสน ห อททสย- มานาน ธมมาน อตถตามตต วจจต น ปรจเฉโทต อปรจเฉเทน พหวจเนน วตต ยถา อปจจยา ธมมา อสงขตา ธมมาต ฯ สจฉกาตพเพต วา ผลวมตตนมป คหณ น นพพานสเสวาต พหวจนนทเทโส กโต ฯ เอว จ ภาเวตพเพต เอตถ ฌานานมป คหณ ทฏพพ ฯ [๒๔๕] คาถาย ภาเวตพพ จาต เอตถ จสทโท อวตต- สมจจยฏโ ฯ เตน สจฉกาตพพสส คหณ เวทตพพ ฯ ตสมา พทโธสมต ยสมา จตตาร สจจาน มยา พทธาน สจจวนมตต จ ก จ เยย นตถ ตสมา สพพมป เยย พทโธสม อภ าสนต อตโถ ฯ เอว สจจวเสน สาม โต วตตมตถ ทวารารมมเณห สทธ ทวารปปวตตธมเมห ขนธาทห จ สจจ- วเสเนว วภชตวา ทสเสต อปจาตอาท อารทธ ฯ ตตถ มลการณภาเวนาต สนเตสป อวชชาทส อ เส การเณส เตสมป มลภตการณภาเวน ฯ ตณหา ห กมมสส วจตต- ภาวเหตโต สหายภาวปคมนโต จ ทกขวจตตตาย ปธานการณ ฯ สมฏาปกาต อปปาทกา ฯ ปรมตณหาต ปรมภวสทธา ตณหา ฯ อภนนนต จกขสส ตสมทยสส จ ฯ อปปวตตต อปปวตต- มตต ฯ นโรธปชานนาต สจฉกรยาภสมยวเสน นโรธสส ปฏ- วชฌนา ฯ เอเกกปททธาเรนาต จกข จกขสมทโยตอาทนา เอเกก-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา โกฏาสนทธารเณน ฯ ตณหายป ปร เยยภาวสพภาวโต อปาทานกขนธนโตคธตตา จ ทกขสจจสงคห ทสเสต รปตณหาทโย ฉ ตณหากายาต วตต ฯ กสณานต กสณชฌานาน ฯ ทวตตสา- การาต ทวตตสโกฏาสา ตทารมมณชฌานาน จ ฯ นว ภวาต กามภวาทโย ตโย ส ภวาทโย ตโย เอกโวการภวาทโย ตโยต นว ภวา ฯ จตตาร ฌานานต อคคหตารมมณวเสสาน จตตาร รปาวจรชฌานาน ฯ วปากชฌานาน วา เอต คหณ ฯ เอตถ จ อกสลธมมาน อปนสสยภตา ตณหา สมฏาปกา ปรม- ตณหาต เวทตพพา ฯ กรยธมมาน ปน ยตถ เต [๑]- ตสส อตตภาวสส การณภตา [๒]- ฯ อนพทโธต พชฌตพพธมมสส อนรปโต พทโธ ฯ เตนาต ยสมา สาม โต วเสสโต จ เอเกกปททธาเรน สพพธมเม พทโธ ตสมา วตต ฯ กนต อาห สมมา สาม สพพ- ธมมาน พทธตตาต ฯ สพพสสป เยยสส สพพาการโต อวปรต สยเมว อภสมพทธตตาต อตโถ ฯ อมนาสส ปโรปเทสรหตสส สพพากาเรน สพพธมมาวโพธนสมตถสส อากงขาปฏพทธวตตโน อนาวรณาณสงขาตสส สพพ ตาณสส อธคโม ทสสโต ฯ นน จ สพพ ตาณโต อ อนาวรณาณ อ ถา ฉ อสาธารณาณาน พทธาณานต วจน วรชเฌยยาต ฯ น วรชฌต วสยปปวตตเภทวเสน อ เห อสาธารณภาวทสสนตถ เอกสเสว าณสส ทวธา วตตตตา ฯ เอกเมว ห ต าณ ๑. เอตถนตเร ปน กรยธมมา อปปชชนตตป ทสสต ฯ ๒. อโต ปรมป ตณหาต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อนวเสสสงขตาสงขตสมมตธมมวสยตาย สพพ ตาณ ฯ ตตถ จ อาวรณาภาวโต นสสงคจารมปาทาย อนาวรณนต วตต ฯ ยถาห ปฏสมภทาย สพพ สงขตมสงขตมนวเสส ชานาตต สพพ ต- าณ ตตถาวรณ นตถต อนาวรณนตอาท ฯ ตสมา นตถ เนส อตถโต เภโท ฯ เอกนเตน เจต เอวมจฉตพพ ฯ อ ถา สพพ ตานาวรณาณาน สาธารณตา อสพพธมมา- รมมณตา จ อาปชเชยย ฯ น ห ภควโต าณสส อณมตตมป อาวรณ อตถ ฯ อนาวรณาณสส จ อสพพธมมารมมณภาเว ยตถ ต นปปวตตต ตตถาวรณสพภาวโต อนาวรณภาโวเยว น สยา ฯ อถวา ปน เหตอ เมว อนาวรณาณ สพพ ต- าณโต ฯ อธ ปน สพพตถ อปปฏหตวตตตาย อนาวรณาณนต สพพ ตาณเมว อธปเปต ฯ ตสส จาธคเมน ภควา สพพ สพพวท สมมาสมพทโธต จ วจจต น สกเยว สพพธมมาว- โพธโต ฯ ตถา จ วตต ปฏสมภทาย วโมกขนตกเมต พทธาน ภควนตาน โพธยา มเล สห สพพ ตาณสส ปฏลาภา สจฉกา ป ตต ยทท พทโธต๑ ฯ สพพธมมาวโพธนสมตถาณสมธคเมน ห ภควโต สนตาเน อนวเสสธมเม ปฏวชฌต สมตถตา อโหสต ฯ เอตถาห ก ปนท าณ ปวตตมาน สกเยว สพพสม วสเย ปวตตต อทาห กเมนาต ฯ ก เจตถ ยท ตาว สกเยว สพพสม ๑. ข. ปฏ. ๓๑/๒๖๒ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วสเย ปวตตต อตตานาคตปจจปปนนอชฌตตพหทธาทเภทภนนาน สงขตธมมาน อสงขตสมมตธมมาน จ เอกชฌ อปฏาเน ทรโต จตตปท๑ เปกขนตสส วย ปฏภาเคนาวโพโธ น สยา ตถา จ สต สพเพ ธมมา อนตตาต วปสสนตาน อนตตากาเรน วย สพพธมมา อนรปตรเปน ภควโต าณสส วสยา โหนตต อาปชชต ฯ เยป สพพเยยธมมาน ตลกขณวสย วกปปรหต สพพกาล พทธาน าณ ปวตตต เตน เต สพพวทต วจจนต เอว จ กตวา จร สมาหโต นาโค ตฏนโตป สมาหโตต อทมป วจน สวตต โหตต วทนต เตสมป วตตโทสานตวตต ฯ ตลกขณารมมณตาย จ อตตานาคตสมมตธมมาน ตทภาวโต เอก- เทสวสยเมว ภควโต าณ สยา ตสมา สกเยว าณปวตตตต น ยชชต ฯ อถ กเมน สพพสม วสเย าณ ปวตตต เอวมป น ยชชต ฯ น ห ชาตภมสภาวาทวเสน ทสาเทสกาลาทวเสน จ อเนกเภทภนเน เยเย กเมน คยหมาเน ตสส อนวเสสปฏเวโธ สมภวต อปรยนตภาวโต เยยสส ฯ เย ปน อตถสส อวสวาทนโต เยยสส เอกเทส ปจจกข กตวา เสเสป เอวนต อธมจจตวา ววฏาปเนน สพพ ภควา ต จ าณ น อนมานก สสยาภาวโต สสยานพทธ ห โลเก อนมาน าณนต วทนต เตสมป ต น ยตต ฯ สพพสส ห อปจจกขภาเว อตถาวสวาทเนน เยยสส เอกเทส ปจจกข กตวา เสเสป ๑. อ ตถ ปน จตตปฏนต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เอวนต อธมจจตวา ววฏาปนสส อสมภวโต ย ห ตเสส ต อปจจกขนต ฯ อถ ตมป ปจจกข ตสส เสสภาโวเอว น สยาต ฯ สพพเมต อการณ ฯ กสมา ฯ อวสยวจารภาวโต ฯ วตต เหต- ภควตา พทธวสโย ภกขเว อจนเตยโย น จนเตตพโพ โย จนเตยย อมมาทสส วฆาฏสส ภาค อสสาต๑ ฯ อท ปเนตถ สนนฏาน ยงก จ ภควตา าต อจฉต สกล- เมกเทโส วา ตตถ อปปฏหตวตตตาย ปจจกขโต าณ ปวตตต ฯ นจจสมาธาน จ วกเขปาภาวโต ฯ าต อจฉตสส จ สกลสส อวสยภาเว ตสส อากงขาปฏพทธวตตตา น สยา ฯ เอกนเตเนว สา อจฉตพพา สพเพ ธมมา พทธสส ภควโต อาวชชนปฏพทธา อากงขาปฏพทธา มนสการปฏพทธา จตตปปาทปฏพทธาต วจนโต ฯ อตตานาคตวสยมป ภควโต าณ อนมานาคมตกกคหณวรหตตตา ปจจกขเมว ฯ นน จ เอตสมมป ปกเข ยทา สกล าต อจฉต ตทา สกเยว สกลวสยตาย อนรปตรเปน ภควโต าณ ปวตเตยยาต วตตโทสานตวตตเยวาต ฯ น ตสส วโสธตตตา ฯ วโสธโต ห โส พทธวสโย อจนเตยโยต ฯ อ ถา ปจรชนาณ- สมานวตตตาย พทธาน ภควนตาน าณสส อจนเตยยตา น สยา ฯ ตสมา สกลธมมารมมณมป ต เอกธมมารมมณ วย สววฏาปเต- เยว เต ธมเม กตวา ปวตตตต อทเมตถ อจนเตยย ฯ วตต เหต ๑. อง. จตกก. ๒๑/๑๐๔ ฯ ปาลยมปน พทธวสโย อจนเตยโย น จนเตตพโพ ย จนเตนโต อมมาทสส...อสสาต ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ยาวตตก เยย ตาวตตก าณ ยาวตตก าณ ตาวตตก เยย เยยปรยนตก าณ าณปรยนตก เยยนต๑ ฯ เอวเมกชฌ วส สก กเมน วา อจฉานรป สมมา สาม จ สพพธมมาน พทธตตา สมมาสมพทโธ ฯ [๒๔๖] วชชาหต เอตถ ฯ วนทย วนทตต วชชา ยาถาวโต อปลพภตต อตโถ ฯ อตตโน วา ปฏปกขสส วชฌนฏเน วชชา ตโมกขนธาทกสส ปทาลนฏเนาต อตโถ ฯ ตโตเอว อตตโน วสยสส วทตกรณฏเนป วชชา ฯ สมปนนตตาต สมนนาคตตตา ปรปณณตตา วา อวกลตตาต อตโถ ฯ ตสสนน อฏนน จ วชชาน ตตถ ตตถ สตเต คหณ เวเนยยชฌาสยวเสนาต ทฏพพ ฯ สตต สทธมมา นาม สทธา หร โอตตปป พาหสจจ วรย สต ป า จ เย สนธาย วตต อธ ภกข สทโธ โหตตอาท๒ ฯ จตตาร ฌานานต ยานกานจ จตตาร รปาวจรชฌานาน ฯ กสมา ปเนตถ สลาทโย ปณณรเสว จรณนต วตตาต โจทน สนธายาห อเมเยว หตอาท ฯ เตน เตส สกขาตตยสงคหโต นพพานปคมเน เอกสโต สาธนภาวมาห ฯ อทาน ตทตถสาธนาย อาคม ทสเสนโต ยถาหาตอาทมาห ฯ ภควาตอาท วตตสเสวตถสส นคมนวเสน วตต ฯ นน จาย วชชาจรณสมปทา สาวเกสป ลพภตต ฯ ก จาป ลพภต น ปน ตถา ยถา ภควโตต ทสเสต ตตถ ๑. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๕๗๗ ฯ ปาลยมปน เนยยนต ทสสต ฯ ๒. อง. ป จก. ๒๒/๓ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วชชาสมปทาตอาท วตต ฯ จรณธมมปรยาปนนตตา กรณาพรหม- วหารสส โส เจตถ มหคคตภาวปปตตตตา สาธารณสภาโวต อาห จรณสมปทา มหาการณกต ปเรตวา ตาต ฯ ยถา สตตาน อนตถ ปรวชเชตวา อตเถ นโยชน ป าย วนา น โหต เอว เนส อตถานตถชานน สตถ กรณาย วนา น โหตต อภยมป อภยตถ สกจจกเมว สยา ฯ ตตถ ปน ยสสา ปธานภาโว ต ทสเสต โส สพพ ตายาตอาท วตต ฯ ตตถ ยถาต วชชาจรณสมปนโนต ยถา อ โป วชชาจรณสมปนโน ฯ เตน วชชาจรณสมปนนสเสวาย อาเวณกา ปฏปตตต ทสเสต ฯ สา ปนาย สตถ วชชาจรณสมปทา สาสนสส นยยานกตาย สาวกาน สมมาปฏปตตยา เอกนตการณนต ทสเสต เตนสสาตอาท วตต ฯ ต สว เยยเมว ฯ เอตถ จ วชชาสมปทาย สตถ ป ามหตต ปกาสต โหต จรณสมปทาย กรณามหตต ฯ เตส ป าย ภควโต ธมม- รชชปปตต กรณาย ธมมสวภาโค ป าย สสารทกขนพพทา กรณาย สสารทกขสหน ป าย ปรทกขปรชานน กรณาย ปรทกขปฏการารมโภ ป าย ปรนพพานาภมขภาโว กรณาย ตทธคโม ป าย สย ตารณ กรณาย ปเรส ตารณ ป าย พทธภาวสทธ กรณาย พทธกจจสทธ กรณาย โพธสตตภมย สสาราภมขภาโว ป าย ตตถ อนภรต ตถา กรณาย ปเรส


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อภสาปน ป าย สย ปเรห อภายน กรณาย ปร รกขนโต อตตาน รกขต ป าย อตตาน รกขนโต ปร รกขต ตถา กรณาย อปรนตโป ป าย อนตตนตโป เตน อตตหตาย ปฏปนนาทส จตส ปคคเลส จตตถปคคลภาโว สทโธ โหต ตถา กรณาย โลกนาถตา ป าย อตตนาถตา กรณาย จสส นนนตาภาโว ป าย อณณมาภาโว ตถา กรณาย สพพสตเตส ชนตานคคโห ป านคตตตา น จ น สพพตถ วรตตจตโต ป าย สพพธมเมส วรตตจตโต กรณานคตตตา น จ น สพพ- สตตานคคหาย ปวตโต ฯ ยถา ห กรณา ภควโต สเนหโสกวรหตา เอว ป า อหการมมงการวนมตตาต อ ม วโสธตา ปรมวสทธา คณวเสสา วชชาจรณสมปทาห ปกาสตาต ทฏพพ ฯ [๒๔๗] คมนมป คตนต วจจต คเต เตตอาทส ฯ๑ โสภนนต สภ ฯ สภภาโว วสทธตาย วสทธตา โทสวคเมนาต อาห ปรสทธมนวชชนต ฯ คมน จ นาม พหวธนต อธาธปเปต คมน ทสเสนโต อรยมคโคต อาห ฯ โส ห นพพานสส คต อธคโมต กตวา คต คมนนต จ วจจต ฯ อทาน ตสเสว คหเณ การณ ทสเสต เตน เหสาตอาท วตต ฯ เขม ทสนต นพพาน ฯ อสชชมาโนต ปรปนถาภาเวน สคตคมเนป อสชชนโต สงค อกโรนโต ปเคว อตรตถ ฯ อถวา ฯ เอกาสเน ๑. ม. ม. ๑๒/๑๐๕ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย นสทตวา ขปปาภ าวเสเนว จตนนมป มคคาน ปฏลทธภาวโต ตโต อสชชมาโน อสชชนโต ฯ ย คมน คจฉนโต สพพคมนตถ อาโปหต๑ สพพ จ อนตตรสมปตต อาวหต ตเทว โสภน นาม เตน จ ภควา สคโตต อาห อต โสภนคมนตตา สคโตต โสภนฏโ สสทโทต กตวา ฯ อสนทราน ทกขาน สงขารปปวตตน อภาวโต อจจนตสขตตา เอกนตโต สนทร นาม อสงขตา ธาตต อาห สนทร เจส าน คโต อมต นพพานนต ฯ เตนาห ภควา นพพาน ปรม สขนต๒ ฯ สมมาต สฏ ฯ สฏ คมน จ นาม ปฏปกเขน อนภภตสส คมนนต อาห ปหเน กเลเส ปน อปจจาคจฉนโตต ฯ อท จ สขาปปตต สมมา คมน ยาย อาคมนยปฏปทาย สทธ สาป สมมา คมนเมวาต เอวมป ภควา สคโตต ทสเสต สมมา วา คโตตอาท วตต ฯ สมมาปฏปตตยาต สมมาสมโพธยา สมปาปเน อวปรตปฏ- ปตตยา ฯ สพพโลกสส หตสขเมว กโรนโตต เอเตน มหาโพธ- าณ๓ ปฏปทาอวภาเคน๓ สพพสตตาน สพพทา หตสขาวหภาเวเนว ปวตตตต ทสเสต ฯ สสสต อจเฉทนต อเม อนเต อนปคจฉนโต คโตต เอเตน ปฏจจสมปปาทคต ทสเสต ฯ กามสข อตต- กลมถนต อเม อนปคจฉนโต คโตต เอเตน อรยมคคคต ทสเสต ฯ ๑. อาวหต ฯ ๒. ม. ม. ๑๓/๒๘๓ ฯ ๓-๓. มหาโพธยา ปฏปทา อวภาเคนาตป ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ตตราต ยตตฏาเน ยตตสเสว ภาสเน ฯ นปผาเทตพพสาเธตพเพ๑ เจต ภมม ฯ อภตนต อภตตถ ฯ อตถมเขน ห วาจาย อภตตา ภตตา วา ฯ อตจฉนต ตสเสว เววจน ฯ อภตนต วา อสนต อวชชมาน ฯ อตจฉนต อตถาการ อ ถา สนต ฯ อนตถส หตนต ทฏธมมเกน สมปรายเกน วา อนตเถน ส หต อนตถาวห ฯ น อตโถต อนตโถ อตถสส ปฏปกโข อภาโว จ เตน ส หต ปสณาวาจ สมผปปลาป จาต อตโถ ฯ เอวเมตถ จตพพธสสาป วจทจจรตสส สงคโห ทฏพโพ ฯ เอตถ จ ปมา วาจา สลวนต ทสสโลต อจณฑาลาทเมว จณฑาโลตอาทนา ภาสมานสส ทฏพพา ฯ ทตยา ทสสล ทสสโลต จณฑาลาทเมว จณฑาโลตอาทนา อวนเยน ภาส- มานสส ฯ ตตยา เนรยกาทกสส เนรยกาทภาววภาวนกถา ยถา อาปายโก เทวทตโต เนรยโกตอาทกา๒ ฯ จตตถ เวทวหเตน ย วธนา ปาณาตปาตาท กต สคต อาวหตต โลกสส พยาโมหนกถา ฯ ป จม ภเตน เปส ปสหาราทกถา ฯ ฉฏา ยตตปตตฏาเน ปวตตตา ทานสลาทกถา เวทตพพา ฯ เอว สมมา คทตตาต ยถาวตต อภตาท วชเชตวา ภต ตจฉ อตถส หต ปย มนาป ตโตเอว สมมา สฏ คทนโต สคโต ทการสส ตการ กตวา ฯ อาปาถคมนมตเตน กสสจ อปปยมป ห ภควโต ๑. นปผาเทตพเพ สาเธตพเพตป ทสสต ฯ ๒. อง. อฏก. ๒๓/๑๖๒ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วจน ปยมนาปเมว อตถสทธยา โลกสส หตสขาวหตตา ฯ อปจ โสภน คต คมน เอตสสาต สคโต ฯ ภควโต ห เวเนยยชนปสงกมน เอกนเตน เตส หตสขนปผาทนโต โสภน ภททก ฯ ตถา ลกขณานพย ชนปฏมณฑตรปกายตาย ทต- วลมพตขลตานกฑฒนนปปฬนกกฏกากฏลากลตาทโทสรหต วลาสต- ราชหสวสภวารณมคราชคมน กายคมน าณคมน จ วปลนมมล- กรณาสตวรยาทคณวเสสสหตมภนหารโต ยาว มหาโพธ อนวชชตาย- สตตาน หตสขาวหตาย จ โสภนเมว ฯ อถวา ฯ สยมภาเณน สกลมป โลก ปร าภสมยวเสน ปรชานนโต สมมา คโต อวคโตต สคโต ฯ ตถา โลกสมทย ปหานาภสมยวเสน ปชหนโต อนปปตตธมมต อาปาเทนโต สมมา คโต อตโตต สคโต ฯ โลกนโรธ นพพาน สจฉกรยาภสมยวเสน สมมา คโต อธคโตต สคโต ฯ โลกนโรธคามนปฏปท ภาวนาภสมยวเสน สมมา คโต ปฏปนโนต สคโต ฯ ตถา ย อมสส สเทวกสส โลกสส ทฏ สต มต ว าต ปวตต ปรเยสต อนวจรต มนสา สพพนต หตถตเล อามลก วย สมมา ปจจกขโต คโต อพภ าสต สคโต ฯ [๒๔๘] สพพถาต สพพปปกาเรน ฯ โย โย โลโก ยถา ยถา เวทตพโพ ตถา ตถา เต เต ปน ปกาเร ทสเสต สภาวโตตอาท วตต ฯ ตตถ สภาวโตต ทกขสภาวโต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา สพโพ ห โลโก ทกขสภาโว ฯ ยถาห ฯ สงขตเตน ป จ- ปาทานกขนธา ทกขาต๑ ฯ สมทยโตต ยโต โส สมเทต ตโต ตณหาทโต ฯ นโรธโตต ยตถ โส นรชฌต ตโต วสงขารโต ฯ นโรธปายโตต เยน วธนา โส นโรโธ ปตตพโพ ตโต อรยมคคโต ฯ อ สส ปการสส อภาวา อต สพพถา โลก อเวทต วตวา ตทตถสาธก สตต ทสเสนโต ยตถ โข อาวโสต- อาทมาห ฯ ตตถ น ชายตตอาทนา อชก ชาตอาทน ปฏกขปตวา น จวต น อปปชชตต ปททวเยน อปราปร จวนปปตนาน ปฏกขปต ฯ เกจ ปน น ชายตตอาท คพภเสยยกวเสน วตต อตร โอปปาตกวเสนาต วทนต ฯ ตนต ชาตอาทรหต ฯ คมเนนาต ปทสา คมเนน ฯ าเตยยนต ชานตพพ ฯ าตายนต วา ปาโ ฯ าตา อย นพพานตถโกต อธปปาโย ฯ กาม ปาทคมเนน คนตวา โลกสสนต าเปต ทฏ ปตต วา น สกกา ฯ อปจ ปรมตปรจฉนนฏาเน ต ป าเปตวา ทสเสมต ทสเสนโต อปจาตอาทมาห ฯ ตตถ สส มหต ส า- สหเต ฯ ตโตเอว สมนเก สว าณเก ฯ อว าณเก ปน อตสมฏานรปสมทายมตเต ป าเปต น สกกาต อธปปาโย ฯ โลกนต ขนธาทโลก ฯ โลกนโรธนต ตสส โลกสส นรชฌน ๑. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๕๐๗ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย นพพานเมว๑ ฯ วากเทสมป๑ ห ต เยส นโรโธ เตส วเสน อปจารโต วนททสยต ยถา จกข โลเก ปยรป สาตรป เอตเถสา ตณหา ปหยมานา ปหยยต เอตถ นรชฌมานา นรชฌตต๒ ฯ คมเนนาต ปากตกคมเนน ฯ โลกสสนโตต สงขารโลกสส อนโต อนตกรยาเหตภต นพพาน ฯ กทาจนนต กทาจป ฯ อปปตวาต อคคมคเคน อนธคนวา ฯ ปโมจนนต ปมตต นสสรณ ฯ ตสมาต ยสมา โลกสสนต อปปตวา วฏฏทกขโต มตต นตถ ตสมา ฯ หเวต นปาตมตต ฯ โลกวทต สภาวาทโต สพพโลก ชานนโต ฯ สเมโธต สนทรป โ ฯ โลกนตคต ปร าภสมเยน โลก วทตวา ปหานาภสมเยน โลกนตค ฯ มคคพรหมจรยวาสสส ปรนฏ ตตตา วสตพรหมจรโย ฯ สพเพส กเลสาน สมตตตา จตสจจธมมาน วา อภสมตตตา สมตาว ฯ นาสสต น ปฏเต ยถา อม โลก เอว ปร จ โลก อปปฏสนธกตตา ฯ [๒๔๙] เอว ยทป โลกวทตา อนวเสสโต ทสสตา สภาวโต ทสสตตตา โลโก ปน เอกเทเสเนว วตโตต ต อนวเสสโต ทสเสต อปจ ตโย โลกาตอาท วตต ฯ ตตถ อนทรยพทธาน ขนธาน สมโห สนตาโน จ สตตโลโก ฯ รปาทส สตตวสตตตาย สตโต ฯ โลกยนต เอตถ กสลากสล ตพพปาโก จาต โลโกต ฯ อนนทรย- พทธาน รปาทน สมโห สนตาโน จ โอกาสโลโก ฯ โลกยนต ๑-๑. นพพานเมว วา ฯ อเทสมปตป ทสสต ฯ ๒. ท. มหาวคค. ๑๐/๓๔๖ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา เอตถ ตสา ถาวรา จ เตส โอกาสภโตต ฯ ตทาธารตาย เหส ภาชนโลโกตป วจจต ฯ อภเยป ขนธา สงขารโลโก ปจจเยห สงขรยนต ลชชนต ปลชชนต จาต ฯ อาหารฏ ตกาต ปจจยฏ - ตกา ปจจยายตตวตตกาต อตโถ ฯ ปจจยฏโ เหตถ อาหารสทโท อยมาหาโร อนปปนนสส วา กามจฉนทสส อปาทายาต๑- อาทส วย ฯ เอว ห สพเพ สตตาต อมนา อส สตตาป ปรคคหตา โหนต ฯ สา ปนาย อาหารฏ ตกตา นปปรยายโต สงขารธมโม น สตตธมโมต อาห อาหารฏ ตกาต อาคตฏาเน สงขารโลโก เวทตพโพต ฯ ยท เอว สพเพ สตตาต อท กถนต ฯ ปคคลาธฏานา เทสนาต นาย โทโส ยถา อ ตถาป เอกธมเม ภกขเว ภกข สมมานพพนทมาโน สมมาวรชชมาโน สมมาวมจจ- มาโน สมมาปรยนตทสสาว สมมตตมภสเมจจ ทฏเว ธมเม ทกขสสนตกโร โหต กตมสม เอกธมเม สพเพ สตตา อาหารฏ ตกาต๒ ฯ ทฏ คตกาน สสสตาทวเสน อตตา โลโกต จ ปรกปปนา เยภยเยน สตตวสยา น สงขารวสยาต อาห สสสโต โลโกต วา อสสสโต โลโกต วา อาคตฏาเน สตตโลโก เวทตพโพต ฯ ยาวตา จนทมสรยา ปรหรนตต ยตตเก าเน จนทมสรยา ปรวตตนต ปรพภมนต ฯ ทสา ภนต วโรจนาต เตส ปรพภ- ๑. ส. มหาวาร. ๑๙/๑๔๓ ฯ ๒. อง. ทสก. ๒๔/๕๔ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย มเนเนว ตา ทสา ปภสสรา หตวา วโรจนต ฯ ตาว สหสสธา โลโกต ตตตก สหสสกาโร๑ โอกาสโลโก สหสสโลกธาตโยต อตโถ ฯ ตาว สหสสวาต วา ปาโ ฯ ตมปต ต ตวธ โลก ฯ ตถา หสส สพพถา วทโตตสมพนโธ ฯ เอโก โลโกต สพเพ สตตา อาหารฏ ตกาต ยาย ปคคลาธฏานาย กถาย สพเพส สงขาราน ปจจยายตตวตตตา วตตา ตาย สพโพ สงขารโลโก เอโก เอกวโธ ปการนตรสส อภาวโต ฯ เทว โลกาตอาทสป อมนา นเยน อตโถ เวทตพโพ ฯ นามคคหเณน เจตถ นพพานสส อคคหณ ตสส อโลกสภาวตตา ฯ นน จ อาหารฏ ตกาต เอตถ ปจจยายตตวตตตาย มคคผลธมมานมป โลกตา อาปชชตต ฯ นาปชชต ปร เยยาน ทกขสจจธมมาน อธ โลโกต อธปเปตตตา ฯ อถวา ฯ น ลชชต น ปลชชตต โย คหโต ตถา น โหต โส โลโกต ตคหณรหตาน โลกตตราน นตถ โลกตา ฯ อปาทานาน อารมมณภตา ขนธา อปาทานกขนธา ฯ ทสายตนานต ทส รปายตนาน ฯ เอตถ จ อาหารฏ ตกาต ปจจยายตตวตตตาวจเนน สงขาราน อนจจตา ยทนจจนต ทกข ย ทกขนตทนตตาต๒ วจนโต ทกขานตตตา จ ปกาสตา โหนตต ตณป สาม ลกขณาน คหตาน ฯ นามนต จตตาโร อรปโน ขนธา ฯ เต จ อตถโต ผสสาทโย ฯ รปนต ภตปาทายรปาน ฯ ๑. สหสสปปกาโร ฯ ๒. ส. สฬายตน. ๑๘/๑ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ตาน จ อตถโต ปวอาทโยต อวเสเสเนว สลกขณโต สงขารา คหตา ฯ ตคคหเณเนว เย เตส วเสสา กสลาทโย เหตอาทโย จ เตป คหตาเอว โหนตต อาห อต อย สงขารโลโกป สพพถา วทโตต ฯ อาคมม จตต เสต เอตถาต อาสโย มคาสโย วย ฯ ยถา มโค โคจราย คนตวา ปจจาคนตวา ตตเถว วนคหเน สยตต โส ตสส อาสโย เอว อ ถา ปวตตตวาป จตต อาคมม ยตถ เสต โส ตสส อาสโยต วจจต ฯ โส ปน สสสตทฏ อาทวเสน จตพพโธ ฯ วตต จ สสสตจเฉททฏ จ ขนต เจวานโลมกา ยถาภต จ ย าณ เอต อาสยสทธตนต๑ ฯ ตตถ สพพทฏ น สสสตจเฉททฏ ห สงคหตตตา สพเพป ทฏ คตกา สตตา อมาเอว เทว ทฏ โย สนนสสตา ฯ ยถาห ฯ ทวยนสสโต โข ปนาย กจจาน โลโก เยภยเยน อตถต จ นตถต จาต๒ ฯ อตถตาต ห สสสตคคาโห อธปเปโต ฯ นตถตาต อจเฉทคคาโห ฯ อยนตาว วฏฏนสสตาน ปถชชนาน อาสโย ฯ ววฏฏนสสตาน ปน สทธสตตาน อนโลมกา ขนต ยถาภตาณนต ทวโธ อาสโย ฯ อาสย ชานาตต จตพพธมป สตตาน อาสย ชานาต ชานนโต จ เตส ทฏ คตาน เตส จ าณาน อปปวตตกขเณป ชานาต ฯ ๑. อาสยส ตนตป อาสยสททตนตป ทสสต ฯ ๒. ส. นทาน. ๑๖/๒๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วตต เหต กาม เสวนตเยว ชานาต อย ปคคโล กามครโก กามาสโย กามาธมตโตต กาม เสวนตเยว ชานาต อย ปคคโล เนกขมมครโก เนกขมมาสโย เนกขมมาธมตโตตอาท ฯ อปปหนภาเวน สนตาเน อนสยนตต อนสยา อนรป การณ ลภตวา อปปชชนตต อตโถ ฯ เอเตน เนส การณลาเภ อปปชชนารหต ทสเสต ฯ อปปหนา ห กเลสา การณลาเภ สต อปปชชนต ฯ เก ปน เต ฯ ราคาทโย สตต อนาคตา กเลสา ฯ อตตา ปจจปปนนา จ ตสภาวตตา ตถา วจจนต ฯ น ห ธมมาน กาลเภเทน สภาวเภโท อตถ ฯ ต สตตวธ อนสย ตสส ตสส สตตสส สนตาเน ปโรปรภาเวน ปวตตมาน ชานาต ฯ จรตนต สจรตทจจรต ฯ ต ห วภงเค จรตนทเทเส นททฏ ฯ อถวา ฯ จรตนต จรยา เวทตพพา ฯ ตา ปน ราคโทสโมหสทธาพทธวตกกวเสน ฉ มลจรยา ฯ ตาส อปรยนโต อนตรเภโท สสคคเภโท ปน เตสฏ วโธ ฯ ต จรต สภาวโต สงกเลสโวทานโต สมฏานโต ผลโต นสสนทโตต เอวมาทนา ปกาเรน ชานาต ฯ อธมตตต อชฌาสยธาต ฯ สา ทวธา หนาธมตต ปณตา- ธมตตต ฯ ยาย หนาธมตตกาสตตาหนาธมตตเกเยว เสวนต ปณตาธมตตกา จ ปณตาธมตตเกเอว สา อชฌาสยสภาโว๑ อธมตต ฯ ต อธมตต ชานาต อมสส อธมตต หนา อมสส ปณตาต ฯ ๑. สารตถทปนย วนยฏกายมปน อชฌาสยภาโวต ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ตถาป อมสส มท อมสส มทตรา อมสส มทตมาตอาทนา ฯ อนทรยาน ห ตกขมทภาวาทนา ยถารห อธมตตยา ตกขมท- ภาวาทโก เวทตพโพ ฯ ตถาห วตต สมโมหวโนทนย เหฏา คหตาป อธมตต อธ สตตาน ตกขนทรยภาวทสสนตถ ปน คหตาต ฯ อปปรช อกข เอเตสนต อปปรชกขา อปป วา รช ป า- มเย อกขมห เอเตสนต อปปรชกขา อนสสทราคาทรขา สตตา เต อปปรชกเข ฯ มหารชกเขต เอตถาป เอเสว นโย ฯ อสสทราคาทรชา มหารชกขา ฯ ตกขนทรเยต ตขเณห สทธาทห อนทรเยห สมนนา- คเต ฯ มทนทรเยต มทเกห สทธาทห อนทรเยห สมนนาคเต ฯ อปนสสยอนทรยาน นาม อธาธปเปตาน ฯ สวากาเรต สนทรากาเร กลยาณปกตเก ฯ ววฏฏชฌาสเยต อตโถ ฯ สว าปเยต สมมตต- นยาม ว าเปต สกเร สทเธ ป วนเต จ ฯ ภพพาภพเพต เอตถ ฯ ภพเพต กมมาวรณกเลสาวรณวปากาวรณรหเต ฯ วตตวปรยาเยน ทวาการทว าปยาภพพา เวทตพพา ฯ เอตถ จ อมสส ราครโช อปโป อมสส โทสรโช อปโปตอาทนา อปปรชกเขส ชานน เวทตพพ ฯ เสเสสป เอเสว นโย ฯ [๒๕๐] ตสมาต ยสมา ภควา อปรมาเณ สตเต อาสยาทโต อนวเสเสตวา ชานาต ตสมา อสส ภควโต สตตโลโกป สพพถา วทโต ฯ นน จ สตเตส ปมาณาทป ชานตพโพ อตถต ฯ อตถ ตสส ปน ชานน น นพพทาย วราคาย นโรธายาต อธ น คหต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ภควโต ปน ตมป สวทต สววฏาปตเมว ฯ ปโยชนาภาวา เทสน นารฬห ฯ เตน วตต อถโข ภควา ปรตต นขสขาย ปส อาโรเปตวา ภกข อามนเตส ต ก ม ถ ภกขเว กตม นโข พหตร ยทท มยา ปรตต นขสขาย ปส อาโรปต ย วา มหาปวตอาท๑ ฯ โอกาสโลโกป สพพถา วทโตต สมพนโธ ฯ จกกวาฬนต โลกธาต ฯ สา ห เนมมณฑลสทเสน จกกวาฬปพพเตน สมนตโต ปรกขตตตตา จกกวาฬนต วจจต ฯ จตตตสสตาน จาต จตอธกาน ตสสตาน ตณ สหสสาน จตตาร สตาน จาต อตโถ ฯ อฑฒฑฒานต อปฑฒจตตถาน ตณ สตาน ป าส จาต อตโถ ฯ นหตานต ทสสหสสาน ฯ สงขาตาต กถตา ฯ สณ ตต เหฏา อปรโต จาต สพพโส ต ฯ เอว สณ เตต เอวเมว เต๒ ฯ เอตถาต จกกวาเส ฯ อจจคคโต ตาวเทวาต ตตตกเมว จตราสตโยชนสหสสานเยว อพเพโธ น เกวลเจตถ อพเพโธว อถโข อายามวตถาราปสส ตตตกาเยว ฯ วตต เหต สเนร ภกขเว ปพพตราชา จตราสตโยชนสหสสาน อายาเมน จตราสตโยชนสหสสาน วตถาเรนาต๓ ฯ ตโตต สเนรสส เหฏา จ อปร จ วตตปปมาณโต ฯ อปฑฒปฑเฒนาต อปฑเฒน อปฑเฒน ฯ อท วตต โหต ทวาจตตาฬสโยชนสหสสาน สมทเท ๑. ส. นทาน. ๑๖/๑๖๒-๓๐๗ ฯ ปาลยมปน โย จาย มยา ปรตโต...ปส อาโรปโตต ทสสต ฯ ๒. เอว อวฏ เตตป ฯ ๓. อง. สตตถ. ๒๓/๑๐๒ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อชโฌคาฬโห ตตตกเมว จ อปร อคคโต ยคนธรปพพโต เอกวส- โยชนสหสสาน สมทเท อชโฌคาฬโห ตตตกเมว จ อปร อคคโต อสธโร ปพพโตต ฯ อมนา นเยน เสเสสป อปฑฒปฑฒปปมาณตา เวทตพพา ฯ ยถา มหาสมทโท ยาว จกกวาฬปาทมลา อนปพพนนโน เอว ยาว สเนรปาทมลาต เหฏา สเนรปปมาณโต อปฑฒปป- มาโณป ยคนธรปพพโต ปวย สปตฏ โต เอว อสธราทโยปต ทฏพพ ฯ วตต เหต มหาสมทโท ภกขเว อนปพพนนโน อนปพพโปโณ อนปพพปพภาโรต๑ ฯ สเนรยคนธราทน อนตเร สทนตรสมททา นาม เต วตถารโต ยถากกม สเนรอาทน อจจคค- มนสมานปรมาณาต วทนต ฯ พรหาต มหนตา ฯ สเนรสส สมนตโตต ปรกขปนวเสน สเนรสส สมนตโต ตา ฯ สเนรร ตาว ปรกขปตวา โต ยคนธโร ต ปรกขปตวา อสธโร เอวนต ต ปรกขปตวา ตา สเนรสส สมนตโตต วตตา ฯ โยชนาน สตานจโจ หมวา ป จ ปพพโตต หมวา ปพพโต ป จ โยชนาน สตาน อจโจ อพพทโธ ฯ นควหยาต นคสทเทน อวหาตพพา รกขาภธานา ฯ ป าสโยชนกขนธสาขายามาต อพเพธโต ป าสโยชนกขนธา- ยามา อพเพธโต สมนตโต จ ป าสโยชนสาขายามา จ ตโตเอว สตโยชนวตถณณา ตาวเทว จ อคคตา ฯ ยสสานภาเวนาต ยสสา มหนตตตา กปปฏายตาทปปกาเรน ปภาเวน ฯ ครฬาน ๑. ข. อ. ๒๕/๑๕๒ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สมพลรกโข สเนรสส ทตยปรภณเฑ ปตฏ โต ฯ [๒๕๑] สรเสนาต ปจจตเต กรณวจน ฯ สตตมนต ลงควปลลาเสน วตต ฯ สรโส ภวต สตตโมต อตโถ ฯ จนทมณฑล เหฏา สรยมณฑล อปร ฯ ตสส อาสนน- ภาเวน จนทมณฑล อตตโน ฉายาย วกลภาเวน อปฏาต ฯ ตาน โยชนนตรกาน ยคนธรคคปปมาเณ อากาเส วจรนต ฯ อสรภวน สเนรสส เหฏา ฯ อวจ ชมพทปสส ฯ ชมพทโป สกฏสณาโน อปรโคยาโน อาทาสสณาโน ปพพวเทโห อฑฒจนทสณาโน อตตรกร ปสณาโน ฯ ตตนวาสน ตตปรวารทปวาสน จ มนสสาน มขมป ตตสณานนต วทนต ฯ ตทนตเรสต เตส จกกวาฬาน อนตเรส ฯ ตณณ ห ปตตาน อ ม อาสนนภาเวน ปตาน อนตรสทเส ตณณ ตณณ จกกวาฬาน อนตเร เอเกโก โลกนตรนรโย ฯ อนนตานต อปรมาณาน ฯ เอตตกานต อ เห มนต อสกกเณยยาน ฯ ภควา อนนเตน พทธาเณน อเวท อนนโต อากาโส อนนโต สตตนกาโย อนนตาน จกกวาฬานต ตวธมป อนนต พทธาณ ปรจฉนทต สยมป อนนตตตา ฯ ยาวตตก ห เยย ตาวตตก าณ ยาวตตก าณ ตาวตตกเมว เยย เยยปรยนตก าณ าณปรยนตก เยยนต๑ ฯ เตน วตต อนนเตน พทธ- าเณน อเวทต ฯ อนนตตา จสส อนนตเยยปฏวชฌเนเนว ๑. ข. ปฏสมภทา. ๓๑/๕๗๗ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา เวทตพพา ตตถ อปปฏหตจารตตา ฯ นน เจตถ ววฏฏาทนมป วทตตา วตตพพาต ฯ สจจ วตตพพ ฯ สา ปน ปรโต อภ ากถาย อาคมสสตต อธ น คหตา ฯ [๒๕๒] อตตนาต นสกกวจนเมต ฯ คเณห อตตนา วสฏ- ตรสสาต สมพนโธ ฯ ตรคคหณ เจตถ อนตตโรต ปทสส อตถนทเทสตาย กต น วสฏสส กสสจ อตถตาย ฯ สเทวเก ห โลเก สทสกปโปป นาม โกจ ตถาคตสส นตถ ฯ กโต สทโส ฯ วสฏเ ปน กา กถา ฯ กสสจต กสสจป ฯ อภภวตต สลสมปทาย อปนสสยภตาน หโรตตปปเมตตากรณาน วเสสปจจยาน สทธาสตวรยป าน จ อกกสปปตตยา สมทาคมโต ปฏาย อน สาธารโณ สวาสนปฏปกขสส ปหนตตา อกกสปารมปปตโต สตถ สลคโณ ฯ เตน ภควา สเทวก โลก อ ทตถ อภภยย ปวตตต ฯ น สย เกนจ อภภยยตต อธปปาโย ฯ เอว สมาธ- คณาทสป ยถารห วตตพพ ฯ สลาทโย เจเต โลกยโลกตตรมสสกา เวทตพพา ฯ วมตตาณทสสน ปน โลกย กามาวจรเมว ฯ ยท เอว กถนเตน สเทวก โลก อภภวตต ฯ ตสสาป อานภาวโต อสทสตตา ฯ ตมป วสยโต ปวตตโต ปวตตอาการโต จ อตตรตรเมว ฯ ต ห อน สาธารณ สตถ วมตตคณ อารพภ ปวตตต ฯ ปวตตมาน จ อตกกาวจร ปรมคมภร สณห สขม สวสย๑ ปฏปกขธมมาน สปหนตตา สฏ ปากฏ วภตตร กตวา ๑. สารตถทปนย วนยฏกายมปน สาตสยนต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปวตตต ฯ สมมเทว จ วสภาวสส ปาปตตตา ภวงคปรวาสสส จ อตปรตตกตตา ลห ลห ปวตตต ฯ เอว สลาทคเณห ภควโต อตตรตรสส อภาว ทสเสตวา อทาน สทสสสาป อภาว ทสเสต [๑]- อสโมตอาท วตต ฯ ตตถ อสโมต เอกสม กาเล นตถ เอตสส สลาทคเณน สมา สทสาต อสโม ฯ ตถา อสเมห สโม อสมา วา สมา เอตสสาต อสมสโม ฯ สลาทคเณน นตถ เอตสส ปฏมาต อปปฏโม ฯ เสสปททวเยป เอเสว นโย ฯ ตตถ อปมามตต ปฏมา ฯ สทสปมา ปฏภาโค ฯ ยคคคาหวเสน โต ปฏปคคโล เวทตพโพ ฯ น โข ปนาห สมนปสสามต มม สมนตจกขนา หตถตเล อามลก วย สพพโลก ปสสนโตป ตตถ สเทวเก โลเก ฯเปฯ ปชาย อตตนา อตตโต สลสมปนนตร สมปนนตรสล ก จ ปคคล น โข ปน ปสสาม ตาทสสส อภาวโตต อธปปาโย ฯ อคคปปสาท- สตตาทนต เอตถ ยาวตา ภกขเว สตตา อปทา วา ทวปทา วา จตปปทา วา พหปปทา วา รปโน วา อรปโน วา ส โน วา อส โน วา เนวส นาส โน วา ตถาคโต เตส อคค- มกขายต อรห สมมาสมพทโธ เย ภกขเว พทเธ ปสนนา อคเค เต ปสนนา อคเค โข ปน ปสนนาน อคโค วปาโก โหตต๑ อท อคคปปสาทสตต ฯ อาทสทเทน สเทวเก ภกขเว ๑. เอตถนตเร ปน สลคเณนาปต ปท นฏ ภเวยย ฯ ๒. อง. จตกก. ๒๑/๔๔ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา โลเก ฯเปฯ สเทวมนสสาย ตถาคโต อภภ อนภภโต อ ทตถ- ทโส วสวตต ตสมา ตถาคโตต วจจตต๑ เอวมาทน สตตปทาน เวทตพพาน ฯ อาทกา คาถาโยต เอตถ อห ห อรหา โลเก อห สตถา อนตตโร เอโกมห สมมาสมพทโธ สตภโต นรปธ ทนโต ทมยต เสฏโ สนโต สมยต อส มตโต โมจยต อคโค ตณโณ ตารยต วโร๑ น อมสม โลเก ปรสม วา ปน พทเธน เสฏโ สทโส จ วชชต ยมาห ทกขเณยยาน อคคต คโต ป ตถกาน วปลปผเลสนนต เอวมาทกา คาถา วตถาเรตพพา ฯ ทเมตต สเมต กายสมาทห โยเชตต อตโถ ฯ ต ปน กายสมาทห โยชน ยถารห ตทงควนยาทส ปตฏาปน โหตต อาห วเนตต วตต โหตต ฯ ทเมต ยตตาต ทมนารหา ฯ อมนสสปรสาต เอตถ น มนสสาต อมนสสา ตสทสตา เอตถ โชตยต เตน มนสสตตมตต นตถ อ สมานนต ยกขาทโย อมนสสาต อธปเปตา ฯ น เยเกจ มนสเสห อ เ ฯ ตถาห ตรจฉานปรสาน วส คหณ กต สกกาทโยเอว๒ จ นททฏา ฯ ๑. อง. จตกก. ๒๑/๓๐-๓๑ ฯ ๒. สารตถทปนย ยกขาทโยเอวาต ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อปลาโล หมวนตวาส ฯ จโฬทรมโหทรา นาคทปวาสโน ฯ อคค- สขธมสขา สหฬทปวาสโน ฯ นพพสา กตา โทสวสสส วโนทเนน ฯ เตนาห สรเณส จ สเลส จ ปตฏาปตาต ฯ กฏทนตาทโยต อาทสทเทน โฆรมขอปาลคหปตอาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ สกกา- ทโยต อาทสทเทน อชกลาปยกขพกพรหมาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ อท เจตถ สตตนต อท เกสสตต วนตา วจตเตห วนยปาเยหต เอตสม อตเถ วตถาเรตพพ ยถารห สณหาทห อปาเยห วนยสส ทปนโต ฯ วสทธสลาทน ปมชฌานาทนต วสทธสลสส ปมชฌาน ปมชฌานลาภโน ทตยชฌานนตอาทนา ตสส อปรปร วเสส อาจกขนโตต สนพนโธ ฯ โสตาปนนาทนนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ทนเตป ทเมตเยวาต อท ปพเพ สพเพน สพพ ทมถมนปคตา ปรสทมมาต กตวา วตต ฯ เย ปน วปปกต- ทมมภาวา สพพถา ทเมตพพต นาตวตตา เต สนธาย ทนเตป ทเมตเยวาต วตต ฯ เตป ห ปรสทมมาเอวาต๑ ยโต เน สตถา ทเมต ฯ [๒๕๓] อตถปทนต อตถาภพย ชนก ปท วากยนต อตโถ ฯ วาเกยน ห อตถาภพยตต น นามาทปทมตเตน ฯ เอกปทภาเวน จ อน สาธารโณ สตถ ปรสทมมสารถภาโว ทสสโต โหต ฯ เตนาห ภควา หตอาท ฯ อฏ ทสาต อฏ สมาปตตโย ฯ ตา ห อ ม สมพนธาป อสงกณณภาเวน ทสสนต อปทสสนตต ทสา ฯ ๑. อย อตสทโท อตเรโก ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ทสา วยาต วา ทสา ฯ อสชชมานาต น สชชมานา วสภาวป- ปตตยา นสสงคจารา ฯ ธาวนต ชวนวตตโยคโต ฯ เอกเยว ทส ธาวต อตตโน กาย อปรวตเตนโตต อธปปาโย ฯ สตถารา ปน ทมตา ปรสทมมา เอกรยาปเถเนว อฏ ทสา ธาวนต ฯ เตนาห เอกปลลงเกเนว นสนนาต ฯ อฏ ทสาต จ นทสสนมตตเมต โลกเยห อคตปพพ นโรธสมาปตตทส อมตทส จ ปกขนทนโต ฯ ทฏธมโม วจจต ปจจกโข อตตภาโว ตตถ นยตโตต ทฏธมมโก อธโลกตโถ ฯ กมมกเลสวเสน สมปเรตพพโต สมมา คนตพพโต สมปราโย ปรโลโก ตตถ นยตโตต สมปรายโก ปรโลกตโถ ฯ ปรโม อตตโม อตโถ ปรมตโถ นพพาน ฯ เตห ทฏธมมกสมปรายกปรมตเถห ฯ ยถารหนต ยถานรป เตส อตเถส โย โย ปคคโล ย ย อรหต ตทนรป ฯ อนสาสตต วเนต ตสม ตสม อตเถ ปตฏาเปต ฯ สห อตเถน วตตตต สตโถ ภณฑมเลน วาณชชาย เทสนตร คจฉนโต ชนสมโห ฯ หตปเทสาทวเสน ปรปาเลตพโพ สาสตพโพ โส เอตสส อตถต สตถา สตถวาโห โส วย ภควาต อาห สตถาต ภควา สตถวาโหต ฯ อทาน ตมตถ นทเทสปาลนเยน ทสเสต ยถา สตถวาโหตอาท วตต ฯ ตตถ สตเถต สตถเก ชเน ฯ ก ตาเรนต เอตถาต กนตาโร นรทโก อร ปปเทโส ฯ รฬหวเสน อตโรป อ ปปเทโส ตถา วจจต ฯ โจรกนตารนต


วสทธมคค สวณณนาย โจเรห อธฏ ต กนตาร ฯ ตถา วาฬกนตาร ฯ ทพภกขกนตารนต ทลลภภกขกนตาร ฯ ตาเรตต อเขมนตฏาน อตกกาเมต ฯ อตตาเรตตอาท อปสคเคน ปท วฑเฒตวา วตต ฯ อถวา ฯ อตตาเรตต เขมนตภม อปเนนโต ตาเรต ฯ นตตาเรตต อเขมน- ตฏานโต นกขาเมนโต ตาเรต ฯ ปตตาเรตต ปรคคเหตวา ตาเรต หตเถน ปรคคเหตวา วย ตาเรตต อตโถ ฯ สพพเมต ตารณต- ตารณาท เขมฏาเน ปนเมวาต อาห เขมนตภม สมปา- เปตต ฯ สตเตต เวเนยยสตเต ฯ มหาคหณตาย มหานตถตาย ทนนตถรณตาย จ ชาตเยว กนตาโร ชาตกนตาโร ฯ ต ชาตกนตาร ฯ อกกฏปรจเฉทวเสนาต อกกฏสตตปรจเฉทวเสน ฯ เทวมนสสาเอว ห อกกฏสตตา น ตรจฉานาทโย ฯ ภพพปคคล- ปรจเฉทวเสนาต สมมตตนยาโมกกมนสส โยคยปคคลปรจฉนทน- วเสน ฯ เอตนต เทวมนสสานนต เอต วจน ฯ ภควโตต- นสสกกวจน ยถา อปชฌายโต อชเฌตต ฯ ภควโต สนตเกวาต อตโถ ฯ อปนสสยสมปตตนต ตเหตกปฏสนธอาทก มคคผลาธคมสส พลวการณ ฯ [๒๕๔] คคครายาต คคคราย นาม ร โ เทวยา ตาย วา การตตตา คคคราต ลทธนามาย ฯ สเร นมตต อคคเหสต ธมโม เอโส วจจตต ธมมส าย สเร นมตต คณห ฯ คณหนโต จ ปสนนจตโต ปรสปรยนเต นปชช ฯ สนนรมภตวา อฏาสต


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ตสส สเส ทณฑสส ปตภาว อปสสนโต ตตถ ทณฑ อปปเฬตวา อฏาส ฯ มณฑโกป ทณเฑ ปเตป อปปฬเตป ธมมคเตน ปสาเทน วสสรมกโรนโตว กาลมกาส ฯ เทวโลเก นพพตตสตตาน อย ธมมตา ยา กโตห อธ นพพตโต ตตถ กนน โข กมมมกา- สนตอาวชชนา ฯ ตสมา อตตโน ปรมภวสส ทฏตตาอาห อเร อหมป นาม อธ นพพตโตต ฯ ภควโต ปาเท วนท กต ตา- สมพนธเตน๑ เปมคารวพหมาเนน ฯ ภควา ชานนโตว มหาชนสส กมมผล พทธานภาว จ ปจจกข กาตกาโม โก เม วนทตต คาถาย ปจฉ ฯ ตตถ โกต เทวนาคยกขคนธพพาทส โก กตโมต อตโถ ฯ เมต มม ฯ ปาทานต ปาเท ฯ อทธยาต เอวรปาย เทวทธยา ฯ ยสสาต อมนา เอทเสน ปรวาเรน ปรจเฉเทน๒ จ ฯ ชลนต วชโชตมาโน ฯ อภกกนเตนาต อตวย กนเตน กามนเยน สนทเรน ฯ วณเณนาต ฉววณเณน สรเร วณณนภาย ฯ สพพา โอภาสย ทสาต สพพา ทสป ทสา ปภาเสนโต จนโท วย สรโย วย จ เอโกภาส เอกาโลก กโรนโตต อตโถ ฯ เอว ปน ภควตา ปจฉโต เทวปตโต อตตาน ปเวเทนโต มณฑโกห ปเร อาสนต คาถมาห ฯ ตตถ ปเรต ปรมชาตย ฯ อทเกต อท ตทา อตตโน อปปตตฏานทสสน ฯ อทเก มณฑโกต เตน อทธมายกาท- ๑. กต ตาสวฑฒเตนาตป ปาโ ฯ ๒. ยสสาต อมนา เอทเสน ยเสน จ ปรวาเรน จาต สารตถทปน ฯ


วสทธมคค สวณณนาย กสส ถเล มณฑกสส นวตตน กต โหต ฯ คาโว จรนต เอตถาต โคจโร คนน ฆาเสสนฏาน ฯ อธ ปน โคจโร วยาต โคจโร ฯ วาร อทก โคจโร เอตสสาต วารโคจโร ฯ อทกจารป ห โกจ กจฉปาท อวารโคจโรป โหตต วารโคจโรต วเสเสตวา วตต ฯ ตว ธมม สณนตสสาต พรหมสเรน กรวกรตม ชนา เทเสนตสส ตว ธมม ธมโม เอโส วจจตต สเร นมตตคคาหวเสน สณนตสส ฯ อนาทเร เจต สามวจน ฯ อวธ วจฉปาลโกต วจเฉ รกขนโต โคปาลกทารโก มม สมป อาคนตวา ทณฑโมลพภ ตฏนโต มม สเล ทณฑ สนนรมภตวา ม มาเรสต อตโถ ฯ สต กตวาต ตถา ปรตตตเรนาป ป านภาเวน เอว อตวย อฬารา โลกยโลกตตรา สมปตตโย ลพภนตต ปตโสมนสสชาโต ภาสรตรธวฬวปผรนตทสนขกรณาวลห ภยโยโส มตตาย ต ปเทส โอภาเสนโต สต กตวา ฯ ปตโสมนสสวเสน ห โส มหตต จตตปปสาทสส อทธ ปสส ยส จ เม อานภาว จ เม ปสส วณณ ปสส ชต จ เม เย จ เต ทฆมทธาน ธมม อสโสส โคตม ปตตา เต อจลฏาน ยตถ คนตวา น โสจเรต อมา เทว คาถา วตวา ปกกาม ฯ [๒๕๕] ย ปน ก จต เอตถ ฯ ยนต อนยามตวจน ตถา ก จต ฯ ปนาต วจนาลงการมตต ฯ ตสมา ยงก จต เยยสส


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อนวเสสปรยาทาน กต โหต ฯ ปนาต วา วเสสตถทปนโก นปาโต ฯ เตน สมมาสมพทโธต อมนา สงเขปโต วตถารโต จ สตถ จตสจจาภสมโพโธ วตโต ฯ พทโธต ปน อมนา ตท สสาป เยยสส อวโพโธ ฯ ปรเมน วา สตถ ปฏเวธาณานภาโว ปจฉเมน เทสนาาณานภาโวปต อปร วจจมาโน วเสโส โชตยต ฯ สพพโส ปฏปกเขห วมจจตต วโมกโข อคคมคโค ตสส อนโต อคคผล ตตถ ภว ตสม ลทเธ ลทธพพโต วโมกขนตกาณ สพพ ตาเณน สทธ สพพมป พทธาณ ฯ เอว ปวตโตต เอตถ ฯ สพพ ตาย พทโธ สพพทสสา- วตาย พทโธ อน เนยยตาย พทโธ วสวตาย๑ พทโธ ขณาสว- สงขาเตน พทโธ นรปกกเลสสงขาเตน พทโธ เอกนตวตราโคต พทโธ เอกนตวตโทโสต พทโธ เอกนตวตโมโหต พทโธ เอกนต- นกกเลโสต พทโธ เอกายนมคค คโตต พทโธ เอโก อนตตร สมมาสมโพธ อภสมพทโธต พทโธ อพทธวหตตตา พทธปฏลาภา พทโธ ฯ พทโธต เนต นาม มาตรา กต น ปตรา กต น ภาตรา กต น ภคนยา กต น มตตามจเจห กต น าต- สาโลหเตห กต น สมณพราหมเณห กต น เทวตาห กต วโมกขนตกเมต พทธาน ภควนตาน โพธยา มเล สห สพพ ต- าณสส ปฏลาภา สจฉกา ป ตต ยทท พทโธต๒ อย นทเทส- ๑. วกสตายาตป ทสสต ฯ ๒. ข. จ. ๓๐/๑๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปาลนโย ฯ ยสมา เจตถ ตสสา ปฏสมภทาปาลยา เภโท นตถ ตสมา ทวส เอเกนาป อตถสทธต ทสสนตถ ปฏสมภทานโย วาต อนยมฏโ วาสทโท วตโต ฯ ตตถ ยถา โลเก อวคนตา อวคโตต วจจต เอว พชฌตา สจจานต พทโธ สทธกตตวเสน ฯ ยถา ปณณโสสา วาตา ปณณสสาต วจจนต เอว โพเธตา ปชายาต พทโธ เหตกตตวเสน ฯ เหตอตโถ เจตถ อนโต นโต ฯ สพพ ตาย พทโธต สพพธมมพชฌนสมตถาย พทธยา พทโธต อตโถ ฯ สพพทสสาวตาย พทโธต สพพธมมโพธน สมตถาย พทธยา พทโธต อตโถ ฯ อน เนยยตาย พทโธต อ เน อโพธโต สยเมว พทธตตา พทโธต อตโถ ฯ วสวตายาต๑ นานาคณ- วสวนโต๑ ปทมมว วกสนฏเน พทโธต อตโถ ฯ ขณาสวสงขาเตน พทโธต เอวมาทห ฉห ปเทห นททกขยวพทโธ ปรโส วย สพพกเลสนททกขยวพทธตตา พทโธต วตต โหต ฯ เอกายนมคค คโตต พทโธต คมนตถาน พทธอตถตาย พทธอตถานมป คมนตถตา ลพภตต เอกายนมคค คตตตา พทโธต วจจตต อตโถ ฯ เอโก อนตตร สมมาสมโพธ อภสมพทโธต น ปเรห พทธตตา พทโธ อถโข สยเมว อนตตร สมมาสมโพธ อภสมพทธตตา พทโธต อตโถ ฯ อพทธวหตตตา พทธปฏลาภา พทโธต พทธ พทธ [๒]- โพโธต อนตถนตร ฯ ตตถ ยถา รตตคณโยคโต รตโต ปโฏ เอว พทธคณโยคโต พทโธต าปนตถ วตต ฯ ตโต ปร พทโธต เนต ๑-๑ วกสตาย พทโธต นานาคณวกสนโตตป ทสสต ฯ [๒] สารตถทปนย วนยฏกาย เอตถนตเร โพธต ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา นามนตอาท อตถานคตาย ป ตตต โพธนตถ วตตนต เอวเมตถ อมนาป อมนาป การเณน ภควา พทโธต เวทตพพ ฯ อสสาต ภควโต ฯ คณวสฏสพพสตตตตมครคารวาธวจนนต สพเพห สลาทคเณห วสฏสส ตโตเอว สพพสตเตห อตตมสส ครโน คารววเสน วตตวจนมท ภควาต ฯ ตถาห โลกนาโถ อปรมตนรปมปปภาว สลาทคณวเส สมงคตาย สพพานตถปรหาร- ปพพงคมาย นรวเสสหตสขวธานตปปราย นรตสยาย ปโยค- สมปตตยา สเทวมนสสาย ปชาย อจจนตปการตาย จ อปรมาณาส โลกธาตส อปรมาณาน สตตาน อตตม คารวฏานนต ฯ ภควาต วจน เสฏนต เสฏวาจก วจน เสฏคณสห- จรณโต เสฏนต วตต ฯ อถวา ฯ วจจตต วจน อตโถ ฯ ตสมา โย ภควาต วจเนน วจนโย อตโถ โส เสฏโต อตโถ ฯ ภควาต วจนมตตมนต เอตถาป เอเสว นโย ฯ คารวยตโตต ครภาว- ยตโต ครคณโยคโต ฯ ครกรณ วา สาตสย อรหตต คารวยตโต คารวารโหต อตโถ ฯ คณวเสสเหตก ภควาต อท ภควโต นามนต สงเขปโต วตตมตถ วตถารโต วภชตกาโม นามเยว ตาว อตถทธารวเสน ทสเสนโต จตพพธ วา นามนต อาทมาห ฯ ตตถ อาวตถกนต อวตถาย วทต ตนต อวตถ อปาทาย ป ตต โวหรต ฯ ตถา ลงคก เตน เตน ลงเคน โวหรต ฯ เนมตตกนต นมตตโต อาคต ฯ อธจจสมปปนนนต ยทจฉาย


วสทธมคค สวณณนาย ปวตต ยทจฉาย อาคต ยาทจฉก ฯ ปเมน อาทสทเทน พาโล ยวา วฑโฒต เอวมาท สงคณหาต ฯ ทตเยน มณฑ ชฏตเอวมาท ฯ ตตเยน พหสสโต ธมมกถโก ฌายต เอวมาท ฯ จตตเถน อฆมรสน๑ ปาวจนนต เอวมาท สงคณหาต ฯ เนมตตกนต วตตมตถ พยตเรก- วเสน ปตฏเปต น มหามายายาตอาท วตต ฯ นโมกขนต- กนต อมนา อท นาม อรยาย ชาตยา ชาตกขเณเยว ชาตนต ทสเสต ฯ ยท วโมกขนตก อถ กสมา อ เห ขณาสเวห อสาธารณนต อาห สห สพพ ตาณสส ปฏลาภาต ฯ พทธาน ห อรหตตผล นปปชชมาน สพพ ตาณาทห สพเพห พทธคเณห สทธเยว นปปชชต เตน วตต วโมกขนตกนต ฯ สจฉกา ป ตตต สพพธมมาน สจฉกรยานมตตา ป ตต ฯ อถวา ฯ สจฉกา ป ตตต ปจจกขสทธา ป ตต ฯ ยคณนมตตา ห สา เต สตถ ปจจกขภตาต คณา วย สาป สจฉกตาเอว นาม โหต น ปเรส โวหารมตเตนาต อธปปาโย ฯ วทนตต มหาเถรสส ครภาวโต พหวจเนนาห สงคตกาเรห วา กตมนวาท สนธาย ฯ [๒๕๖] อสสรยาทเภโท ภโค อสส อตถต ภค ฯ อกาส ภคคนต ราคาทปาปธมม ภคค อกาสต ภควาต อตโถ ฯ พหห าเยหต กายภาวนาทเกห อเนเกห ภาวนากกเมห ฯ สภาวตตตโนต สมมเทว ภาวตสภาวสส ฯ ปจจตเต เจต สามวจน ฯ นทเทเส วตตนเยเนวาต เอตถาย นทเทสนโย ฯ ภควาต ๑. อฆปทปนนตป ทสสต ฯ อฆมรสนนต ปนท ยตตตร ภเวยย อฆมรษณนต สกกฏภาสานโลมโต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา คารวาธวจนเมต อปจ ภคคราโคต ภควา ภคคโทโสท ภควา ภคคโมโหต ภควา ภคคทฏ ต ภควา ภคคกณฏโกต ภควา ภคคกเลโสต ภควา ภช วภช ปวภช ธมมรตนนต ภควา ภวาน อนต กโรตต ภควา ภาวตกาโย ภาวตสโล ภาวต- จตโต ภาวตป โต ภควา ภช วา ภควา อร วน- ปตถาน ปนตาน เสนาสนาน อปปสททาน อปปนคโฆสาน วชน- วาตาน มนสสราหเสยยกาน ปฏสลลานสารปปานต ภควา ภาค วา ภควา จวรปณฑปาตเสนาสนคลานปจจยเภสชชปรกขารานนต ภควา ภาค วา ภควา อตถรสสส ธมมรสสส วมตตรสสส อธสลสส อธจตตสส อธป ายาต ภควา ภาค วา ภควา จตนน ฌานาน จตนน อปปม าน จตนน อรปสมาปตตนนต ภควา ภาค วา ภควา อฏนน วโมกขาน อฏนน อภภายตนาน นวนน อนปพพสมาปตตนนต ภควา ภาค วา ภควา ทสนน ส าภาวนาน ทสนน กสณสมาปตตน อานาปานสตสมาธสส อสภสมาปตตยาต ภควา ภาค วา ภควา จตนน สตปฏานาน จตนน สมมปปธานาน จตนน อทธปาทาน ป จนน อนทรยาน ป จนน พลาน สตตนน โพชฌงคาน อรยสส อฏงคกสส มคคส- สาต ภควา ภาค วา ภควา ทสนน ตถาคตพลาน จตนน เวสารชชาน จตนน ปฏสมภทาน ฉนน อภ าน ฉนน พทธ- ธมมานนต ภควา ภควาต เนต นาม ฯเปฯ สจฉกา ป ตต


วสทธมคค สวณณนาย ยทท ภควาต๑ ฯ เอตถ จ คารวาธวจนนตอาทน ยทป คาถาย อาคตปทานกกเมน น นททฏาน ยถารห ปน เตส สพเพสมป นทเทสภาเวน เวทตพพาน ฯ ตตถ คารวาธวจนนต ครน ครภาววาจก วจน ฯ ภชต ภาคโส กเถส ฯ เตนาห วภชต ฯ ธมมรตนนต มคคผลาทอรยธมมรตน ฯ ปน ภชต เสว ฯ ภาคต ภาคเธยยวา ฯ ปน ภาคต ภชนสโล ฯ อตถรสสสาต อตถสนนสสยสส รสสส ฯ วมตตายตนสเส ห ตวา ธมม กเถนตสส สณนตสส จ ตทตถ อารพภ อปปชชนกปต- โสมนสส อตถรโส ธมม อารพภ ธมมรโส ย สนธาย วตต ลภต อตถเวท ลภต ธมมเวทนต๒ ฯ วมตตรสสสาต วมตตภตสส วมตตสนนสสยสส วา รสสส ฯ ส าภาวนานนต อนจจส า- ทน ทสนน ส าภาวนาน ฯ ฉนน พทธธมมานนต ฉ อสาธารณาน าณาน สนธาย วตต ฯ ตตถ ตตถ ภควาต สททสทธ นรตตนเยน เวทตพพา ฯ ยทป ภาคยวาตอาทห ปเทห วจจมาโน อตโถ ภค ภชต นทเทสคาถาย สงคหโตเอว ตถาป ปทสทธอตถวภาค- อตถโยชนาทสหโต สวณณนานโย ตโต อ ากาโรต วตต- อยมปน อปโร นโยต ฯ อาทกนต อาทสทเทน วณณวกาโร วณณโลโป ธาตอตเถน นโยชน จาต อม ตวธ ลกขณ สงคณหาต ฯ สททนเยนาต ๑. ข. จ. ๓๐/๑๑ ฯ ๒. อง. ฉกก. ๒๒/๓๑๘ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา พยากรณนเยน๑ ฯ ปโสทราทน สททาน อาคตคณภาวโต วตต ปโสทราทปกเขปลกขณ คเหตวาต ฯ ปกขปนเมว ลกขณ ฯ ตปปรยาปนนตากรณ ห ปกขปน ฯ ปารปปตตนต ปรมกกสคต ปารมภาวปปตต ฯ ภาคยนต กสล ฯ ตตถ มคคกสล โลกตตร- สขนพพตตก อตร โลกยสขนพพตตก ฯ อตรมป วา วฏฏปนสสย ปรยายโต โลกตตรสขนพพตตก สยา ฯ โลภาทโย เอเกกวเสน คหตา ฯ ตถา วปรตมนสกาโร วปลลาสภาวสาม เน ฯ อหรกาทโย ทกวเสน ฯ โลภาทโย จ ปน ตวธากสลมลนต ตกวเสน คหตา ฯ กายทจจรตาทตณหาสงกเลสาทราคมลาทราควสมาท- กามส าทกามวตกกาทตณหาปป จาทโย ตวธทจจรตาทโย ฯ สภส าทกา จตพพธวปรเยสา ฯ จวรเหต วา ภกขโน ตณหา อปปชชมานา อปปชชต ปณฑปาต เสนาสน อตภวาภวเหตวาต๒ เอวมาคตา จตตาโร ตณหปาทานา ฯ พทเธ กงขต ธมเม สงเฆ สกขาย สพรหมจารส กปโต โหต อนตตมโน อาหตจตโต ขลชาโตต๓ เอวมาคตาน ป จ เจโตขลาน ฯ กาเม อวตราโค โหต กาเย อวตราโค รเป อวตราโค ยาวทตถ อทราว- เทหก ภ ชตวา เสยยสข ปสสสข มทธสข อนยตโต วหรต อ ตร เทวนกาย ปณธาย พรหมจรย จรตต๔ อาคตา ป จ วนพนธา ฯ รปาภนนทนาทโย ป จาภนนทนา ฯ โกโธ มกโข ๑. สททนเยนาต สททลกขณนเยนาต สารตถทปน ฯ ๒. ข. อตวตตก. ๒๕/๓๑๓ ฯ ๓. ม. ม. ๑๒/๒๐๖ ฯ ๔. ม. ม. ๑๒/๒๐๗ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อสสา สาเถยย ปาปจฉตา สนทฏ ปรามาโสต อมาน ฉ ววาท- มลาน ฯ รปตณหาทโย ฉ ตณหากายา ฯ กามราคปฏฆทฏ - วจกจฉาภวราคมานาวชชา สตตานสยา ฯ มจฉาทฏ อาทโย อฏ มจฉตตา ฯ [๒๕๗] ตณห ปฏจจ ปรเยสนา ปรเยสน ปฏจจ ลาโภ ลาภ ปฏจจ วนจฉโย วนจฉย ปฏจจ ฉนทราโค ฉนทราค ปฏจจ อชโฌสาน อชโฌสาน ปฏจจ ปรคคโห ปรคคห ปฏจจ มจฉรย มจฉรย ปฏจจ อารกขา อารกขาธกรณ ทณฑาทานาทโยต เอเต นว ตณหามลกา ฯ จตตาโร สสสต- วาทา จตตาโร เอกจจสสสตวาทา จตตาโร อนนตานนตกา จตตาโร อมราวกเขปกา เทว อธจจสมปปนนกา โสฬส ส - วาทา อฏ อส วาทา อฏ เนวส นาส วาทา สตต อจเฉทวาทา ป จ ปรมทฏธมมนพพานวาทาต เอตาน ทวา- สฏ ทฏ คตาน ฯ อชฌตตกสส อปาทาย อสมต สต อตถมสมต เอวมสมต อ ถาสมต ภวสสนต อตถ ภวสสนต เอว ภวสสนต อ ถา ภวสสนต อสสมต สตสมต สยนต อตถ สยนต เอว สยนต อ กา สยนต อปาห สยนต อปาห อตถ สยนต อปาห เอว สยนต อปาห อ ถา สยนต โหตต อฏารส พาหรสสปาทาย อมนา อสมต สต อมนา อตถมสมต อมนา เอวมสมต อมนา อ ถาสมตอาทกา วตตนยา อฏารสาต


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ฉตตส ฯ อตตา ฉตตส อนาคตา ฉตตส ปจจปปนนา ฉตตสาต อฏสตตณหาวจรตาน ฯ ปเภทสทโท ปจเจก สมพนธตพโพ ฯ ตตถาย โยชนา โลภปปเภทา โทสปปเภทา ยาว อฏสตตณหา- วจรตปปเภทาต ฯ สพพาน สตตาน ทรถปรฬาหกราน กเลสาน อเนกาน สตสหสสาน อภ ชต ฯ อารมมณาทวภาคโต ห ปวตต- อาการวภาคโต จ อนนตปปเภทา กเลสาต ฯ สงเขปโตต เอตถ ฯ สมจเฉทปปหานวเสน สพพโส อปป- วตตกรเณน กเลสมาร สมทยปปหานปร าวเสน ขนธมาร สหายเวกลลกรณวเสน สพพทา อปปวตตกรเณน อภสงขารมาร พลวธมนวสยาตกกมนวเสน เทวปตตมจจมาร จ อภ ช ภคเค อกาส ฯ ปรสสยานนต อปททวาน ฯ สมปต อายต จ สตตาน อนตถาวหตตา มารณฏเน วพาธนฏเน กเลโสว มาโรต กเลส- มาโร ฯ วธกฏเน ขนโธว มาโรต ขนธมาโร ฯ ตถา ห วตต วธก รป วธก รปนต ยถาภต นปปชานาตตอาท ฯ ชาต- ชราทมหาพยสนนพพตตเนน อภสงขาโรว มาโรต อภสงขารมาโร ฯ สงกเลสนมตต หตวา คณมารณฏเน เทวปตโตว มาโรต เทว- ปตตมาโร ฯ สตตาน ชวตสส ชวตปรกขาราน จ ชานกรเณน มหาพาธรปตตา มจจเอว มาโรต มจจมาโร ฯ สตป ลกขณธรสสาต อเนกสตป นพพตต มหาปรสลกขณ-


วสทธมคค สวณณนาย วหโต ฯ รปกายสมปตต ทปตา โหต อตราส ผลสมปทาน มลภาวโต อธฏานภาวโต จ ฯ ธมมกายสมปตต ทปตา โหต ปหานสมปทาปพพกตตา าณสมปทาทน ฯ ภาคยวตาย โลกยาน พหมตภาโว ฯ ภคคโทสตาย ปรกขกาน พหมตภาโวต โยชนา ฯ เอว อโต ปเรสป ยถาสงขย โยเชตพพ ฯ ป วนต ห คหฏา ขตตยาทโย อภคจฉนต ฯ ปหนโทส ปพพชตตาปส- ปรพพาชกาทโย๑ โทสวนยาย ธมม เทเสตต ฯ อภคตาน จ เนส กายจตตทกขาปนยเน ปฏพลภาโว อามสทานธมมทาเนห อป- การสพภาวโต รปกาย ตถา ปสาทจกขนา ธมมกาย ป าจกขนา ทสวา ทกขทวยสส ปฏปปสสมภนโต อปคตาน จ เตส อามส- ทานธมมทาเนห อปการตา ปพเพ อามสทานธมมทาเนห มยาย โลกคคภาโว อธคโต ตสมา ตมเหหป เอวเมว ปฏปชชตพพนต เอว สมมาปฏปตตย นโยชเนน อภคตาน โลกยโลกตตรสเขห สโยชนสมตถตา จ ทปตา โหต ฯ สกจตเต อสสรย อตตโน จตตสส วสภาวาปาทน๒ เยน๒ ปฏกลาทส อปปฏกลส ตาท- วหารสทธ ฯ อธฏานทธอาทโก อทธวโธป จตตสสรยเมว จตต- ภาวนาย วสภาวปปตตยา อชฌนโต ฯ อณมาลงฆมา๓ทกนต อาท- สทเทน มหมา ปตต ปากมม อสตา วสตา ยตถกามาวสายตาต อเม ฉป สงคหตา ฯ ตตถ กายส อณภาวกรณ อณมา ลหภาโว ลงฆมา๓ อากาเส ๑ ปพพชตา ตาปสปรพพาชกาทโยต ภเวยย ฯ ๒-๒. วสภาวาปาทนเยวาต ภเวยย ฯ ๓-๓. ลฆมาต ยตตตร ภเวย ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ปทสา คมนาทนา๑ ฯ มหตต มหมา กายสส มหนตตาปาทน ฯ อฏ- เทสปปตต ปตต ฯ อธฏานาทวเสน อจฉตนปผาทน ปากมม ฯ สย- วสตา อสสรภาโว อสตา ฯ อทธวเธ วสภาโว วสตา ฯ อากาเสน วา คจฉโต อ วา ก จ กโรโต ยตถกตถจ โวสานปปตต ยตถกามาวสายตา ฯ กมารกรปาททสสนนตป วทนต ฯ เอวมท อฏวธ โลกยสมมต อสสรย ฯ ตมปน ภควโต อทธวธนโตคธ อน สาธารณ จาต อาห สพพาการปรปร อตถต ฯ เกส จ ปเทสวตต อยถาภตคณสนนสสยตตา อปรสทโธ จ ยโส โหต น เอว ตถาคตสสาต ทสเสต โลกตตยพยาปโกตอาท วตต ฯ ตตถ อธ อธคตสตถคณาน อารปเป อปปนนาน อตป โส ภควาต- อาทนา ภควโต ยโส ปากโฏ โหตต อาห โลกตตยพยาปโกต ฯ ยถาภจจคณาธคตตตาเอว อตวย ปรสทโธ ฯ อนวเสสลกขณาน- พย ชนาทสมปตตยา สพพาการปรปรา สพพงคปจจงคสร สพเพส องคปจจงคาน โสภา ฯ ตณโณ ตาเรยยนตอาทนา ย ย เอเตน โลกนาเถน อจฉต มโนวจปณธานวเสน ปฏ ต กายปณธานวเสน ฯ ตเถวาต ปณธานานรปเมว ฯ วรยปารมภาวปปตโต อรยมคค- ปรยาปนโน จ สมมาวายามสงขาโต ฯ [๒๕๘] เภเทหต สพพตกทกปทสงคหเตห ปเทห ฯ ปฏจจ- สมปปาทาทหต อาทสทเทน น เกวล วภงคปาลย อาคตา สต- ปฏานาทโยว สงคหตา อถโข สงคหาทโย สมยวมตตาทโย ๑. อากาเส ปทสา คมนาทน อรหภาโวต ยตตตร ภเวยย สารตถทปนย วตตนยา- นโลมโต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปนาทโย ตกปฏานาทโย จ สงคหตาต เวทตพพ ฯ ทกขสจจสส ปฬนฏโ ตสมงคโน สตตสส หสน อวปผารกตากรณ สงขตฏโ สเมจจ สมภยย ปจจเยห กตภาโว สนตาปฏโ ทกขทกขตาทห สนตปน ปรทหน วปรณามฏโ ชราย มรเณน จาต ทวธา วปรณาเมตพพตา ฯ สมทยสส อายหนฏโ ทกขสส นพพตตน- วเสน สมปณฑน นทานฏโ อท ต ทกขนต นทสเสนตสส วย สมฏาปน สโยคฏโ สสารทกเขน สโยชน ปลโพธฏโ มคคาธคมสส นวารณ ฯ นโรธสส นสสรณฏโ สพพปธน ปฏนสสคคสภาวตตา ตโต วนสสฏตา๑ ตนนสสรณนมตตตา วา วเวกฏโ สพพสงขารวสยตตตา อสงขตฏโ เกนจป ปจจเยน อนภสงขตตา อมตฏโ นจจสภาวตตา มรณาภาโว สตตาน มรณาภาวเหตตา วา ฯ มคคสส นยยานฏโ วฏฏทกขโต นคคมนฏโ เหตอฏโ นพพานสส สมปาปกภาโว ทสสนฏโ อจจนตสขมสส นพพานสส สจฉกรณ อธปเตยยฏโ จตสจจ- ทสสเน สมปยตตาน อธปจจกรณ อาลมพนาธปตภาโว วา ฯ วเสสโต มคคาธปตวจนโต สตป ห ฌานาทน อารมมณา- ธปตภาเว ฌานาธปตโน ธมมาต เอวมาท อวตวา มคคา- ธปตโน ธมมาอจเจว วตต ตสมา ว ายต อตถ มคคสส อารมมณาธปตภาเว วเสโสต ฯ เอเต จ ปฬนาทโย โสฬสา- การา นาม ฯ กสมา ปเนตถ อ เส โรคคณฑาทอากาเรส ๑. วนสสฏตาต ภเวยย ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วชชมาเนส เอเตว ปรคคยหนตต ฯ สลกขณโต จ สจจนตร- ทสสนโต จ ฯ สวายมตโถ ปรโต สจจกถายเมว อาวภวสสต ฯ ทพพวหาโร กสณาทอารมมณาน รปาวจรชฌานาน ฯ เมตตาท- ฌานาน พรหมวหาโร ฯ ผลสมาปตต อรยวหาโร ฯ กาเมห วเวกฏ- กายตาวเสน เอกภาโว กายวเวโก ฯ ปมชฌานาทนา นวรณาทห ววตตจตตตา จตตวเวโก ฯ อปธวเวโก นพพาน ฯ อ เต โลกยาภ าทเก ฯ กเลสาภสงขารวเสน ภเวส ปรพภมน โส จ ตณหาปธาโนต วตต ตณหาสงขาต คมนนต ฯ วนตนต อรยมคคมเขน อคครต ปน อปจจาคมนวเสน ฉฑฑต ฯ ภควาต วจจต นรตตนเยนาต ทสเสนโต อาห ยถา ฯเปฯ เมขลาต ฯ อปโร นโย ฯ ภาควาต ภควา ฯ ภตวาต ภควา ฯ ภาเค วนต ภควา ฯ ภเค วนต ภควา ฯ ภตตวาต ภควา ฯ ภเค วมต ภควา ฯ ภาเค วมต ภควา ฯ ภาควา ภตวา ภาเค ภเค จ วน ภตตวา ภเค วม ตถา ภาเค วมต ภควา ชโน ฯ ตตถ กถ ภาควาต ภควา ฯ เย เต สลาทโย ธมมกขนธา คณโกฏาสา [๑]- เต น อน สาธารณา นรตสยา ตถาคตสส อตถ อปลพภนต ฯ ตถาหสส สล สมาธ ป า วมตต วมตตาณ- ทสสน หร โอตตปป สทธา วรย สต สมปช สลวสทธ ทฏ - ๑. เอตถนตเร วาสทโท ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วสทธ สมโถ วปสสนา ตณ กสลมลาน ตณ สจรตาน ตโย สมมา- วตกกา ตสโส อนวชชส า ตสโส ธาตโย จตตาโร สตปฏานา จตตาโร สมมปปธานา จตตาโร อทธปาทา จตตาโร อรยมคคา จตตาร อรยผลาน จตสโส ปฏสมภทา จตโยนปรจเฉทกาณาน จตตาโร อรยวสา จตตาร เวสารชชาณาน ป จ ปธานยงคาน ป จงคโก สมมาสมาธ ป จาณโก สมมาสมาธ ป จนทรยาน ป จ พลาน ป จ นสสารณยา ธาตโย ป จ วมตตายตนาณาน ป จ วมตตปรปาจนยา ส า ฉ อนสสตฏานาน ฉ คารวา ฉ นสสารณยา ธาตโย ฉ สตตวหารา ฉ อนตตรยาน ฉ นพเพธ- ภาคยา ส า ฉ อภ า ฉ อสาธารณาณาน สตต อปร- หานยา ธมมา สตต อรยธมมา สตต อรยธนาน สตต โพชฌงคา สตต สปปรสธมมา สตต นชชารวตถน๑ สตต ส า สตต ทกขเณยยปคคลเทสนา สตต ขณาสวพลเทสนา อฏ ป าปฏลาภเหตเทสนา อฏ สมมตตาน อฏ โลกธมมาตกกมา อฏ อารมภวตถน อฏ อกขณเทสนา อฏ มหาปรสวตกกา อฏ อภภายตนเทสนา อฏ วโมกขา นว โยนโสมนสการมลกา ธมมา นว ปรสทธปธานยงคาน นว สตตาวาสเทสนา นว อาฆาตปฏ- วนยา นว ส า นว นานตตา นว อนปพพวหารา ทส นาถกรณา ธมมา ทส กสณายตนาน ทส กสลกมมปถา ทส สมมตตาน ทส อรยวาสา ทส อเสกขธมมา ทส ตถาคตพลาน ๑. นชชรวตถนตป ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา เอกาทส เมตตานสสา ทวาทส ธมมจกการา เตรส ธตคณา จททส พทธาณาน ป จทส วมตตปรปาจนยา ธมมา โสฬสวธา อานา- ปานสต โสฬส อปรนตปนยา ธมมา อฏารส พทธธมมา เอกนวสต ปจจเวกขณาณาน จตจตตาฬส าณวตถน ป าส อทยพพยาณาน ปโรป าส กสลธมมา สตตสตตต าณ- วตถน จตวสตโกฏสตสหสสสมาปตตส จารมหาวชราณ อนนต- นยสมนตปฏานปวจยปจจเวกขณเทสนาาณาน ตถา อนนตาส โลกธาตส อนนตาน สตตาน อาสยาทวภาวนาณาน จาต เอว- มาทโย อนนตาปรมาณเภทา อน สาธารณา นรตสยา คณภาคา คณโกฏาสา สวชชนต อปลพภนต ตสมา ตถาวตตวภาคา คณภาคา อสส อตถต ภาควาต วตตพเพ อาการสส รสสตต กตวา ภควาต วตโต ฯ เอวนตาว ภาควาป ภควา ฯ ยสมา สลาทโย สพเพ คณภาคา อเสสโต วชชนต สคเต ตสมา ภควาต ปวจจต ฯ กถ ภตวาต ภควา ฯ เย เต สพพโลกหตาย อสสกกมา- ปนเนห มนสสตตาทเก อฏ ธมเม สโมธาเนตวา สมมาสมโพธยา กตมหาภนหาเรห มหาโพธสตเตห ปรปเรตพพา ทานปารม สล- เนกขมมป าวรยขนตสจจอธฏานเมตตาอเปกขาปารมต ทส ปารมโย ทส อปปารมโย ทส ปรมตถปารมโยต สมตส ปารมโย ทานาทน จตตาร สงคหวตถน สจจาทน จตตาร อธฏานาน


วสทธมคค สวณณนาย อตตปรจจาโค นยนธนรชชปตตปรจจาโคต๑ ป จ มหาปรจจาคา ปพพโยโค ปพพจรยา ธมมกขาน าตตถจรยา โลกตถจรยา พทธตถจรยาต เอวมาทโย สงเขปโต วา สพเพ ป สมภาร- าณสมภารา พทธกรธมมา เต มหาภนหารโต ปฏาย กปปาน สตสหสสาธกาน จตตาร อสงเขยยาน ยถา หานภาคยา สงกเลส- ภาคยา ตภาคยา น โหนต อถโข อตตรตตร วเสสภาคยาว โหนต เอว สกกจจ นรนตร อนวเสสโต ภตา สมภตา อสส อตถต ภควาต วตโต นรตตนเยน ตการสส คการ กตวา ฯ อถวา ฯ ภตวาต เตเยว ยถาวตเต พทธกรธมเม วตตนเยน ภร สมภร ปเรสต อตโถ ฯ เอวมป ภตวาต ภควา ฯ สมมาสมโพธยา๒ สพเพ ทานปารมอาทเก สมภาเร ภตวา นาโถ ตสมาป ภควา มโต ฯ กถ ภาเค วนต ภควา ฯ เย เต จตวสตโกฏสตสหสสสงขา เทวสก วล ชนกสมาปตตภาคา เต อนวเสสโต โลกหตตถ อตตโน จ ทฏธมมสขวหารตถ นจจกปป นจจกปป วน ภช เสว พหลมกาสต ภาเค วนต ภควา ฯ อถวา ฯ อภ เยย- ธมเมส กสลาทส ขนธาทส จ เย เต ปร เยยาทวเสน สงเขปโต วา จตพพธา อภสมยภาคา วตถารโต ปน จกข ปร เยย โสต ปร เยย ฯเปฯ ชรามรณ ปร เยยนตอาทนา อเนเก ปร เยยภาคา จกขสส สมทโย ปหาตพโพ ฯเปฯ ชรามรณสส ๑. ธนรชชปตตทารปรจจาโคตสารตถทปน ฯ วตต เหต อภธานปปทปกาย ป จมหาปรจจาโค วตโต เสฏธนสส จ วเสน ปตตทาราน รชชสสงคานเมว จาต ฯ ๒. ยสมาตป ทสสต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา สมทโย ปหาตพโพตอาทนา ปหาตพพภาคา จกขสส นโรโธ ฯเปฯ ชรามณสส นโรโธ สจฉกาตพโพตอาทนา สจฉกาตพพ- ภาคา จกขสส นโรธคามน ปฏปทาตอาทนา จตตาโร สต- ปฏานาตอาทนา จ อเนกเภทา ภาเวตพพภาคา จ ธมมา เต สพเพ วน ภช ยถารห โคจรภาวนาเสวนาน วเสน เสว ฯ เอวมป ภาเค วนต ภควา ฯ อถวา ฯ เย อเม สลาทโย ธมมกขนธา สาวเกห สาธารณา คณโกฏาสา คณภาคา กนต นโข เต เวนยยสนตาเนส ปตฏเหยยนต มหากรณาย วน อภปฏย สา จสส อภปฏนา ยถาธปเปตปผลาวหา อโหส ฯ เอวมป ภาเค วนต ภควา ฯ ยสมา เยยสมาปตต- คณภาเค ตถาคโต ภช ปฏย สตตาน หตาย ภควา ตโต ฯ กถ ภเค วนต ภควา ฯ สมาสโต ตาว กตป เห ปโยคสมปนเนห ยถาวภว ภชยนตต ภคา โลกยโลกตตรา สมปตตโย ฯ ตตถ โลกเย ตาว ตถาคโต สมโพธโต ปพเพ โพธสตตภโต ปรมกกสคเต วน ภช เสว ยตถ ปตฏาย นรวเสสโต พทธ- กรธมเม สมนนานนโต๑ พทธธมเม ปรปาเจส พทธภโต ปน เต นรวชชสขปส หเต อน สาธารเณ โลกตตเรป วน ภช เสว วตถารโต ปน ปเทสรชช อสสรย จกกวตตสมปตต เทวรชชสมปตต- อาทวเสน ฌานวโมกข สมาธ สมาปตต าณทสสน มคคภาวนา ผล- ๑. สมนนาเนนโต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สจฉกรยาทอตตรมมสสธมมวเสน จ อเนกวหเต อน สาธารเณ ภเค วน ภช เสว ฯ เอวมป ภเค วนต ภควา ฯ ยา ตา สมปตตโย โลเก ยา จ โลกตตรา ปถ สพพา ตา ภช สมพทโธ ตสมาป ภควา มโต ฯ กถ ภตตวาต ภควา ฯ ภตตา ทฬหภตตกา อสส พห อตถต ภตตวา ฯ ตถาคโต ห มหากรณาสพพ ตาณาท อปร- มตนรปมปปภาวคณวเสสภาคภาวโต สพพสตตตตโม สพพานตถ- ปรหารปพพงคมาย นรวเสสหตสขวธานตปปราย นรตสยาย ปโยค- สมปตตยา สเทวมนสสาย ปชาย อจจนตปการตาย ทวตตส มหา- ปรสลกขณอสตอนพย ชนพยามปปภาทอน สาธารณวเสสปฏ- มณฑตรปกายตาย ยถาภจจคณาธคเตน อตป โส ภควาตอาท- นยปปวตเตน โลกตตยพยาปนา สวปเลน สวสทเธน จ ถต- โฆเสน สมนนาคตตตา อกก สปารมปปตตาส อปปจฉตาสนตฏ - อาทส สปตฏ ตภาวโต ทสพลจตเวสารชชาทนรตสยคณวเสสสมงค- ภาวโต จ รปปปมาโณ รปปปสนโน โฆสปปมาโณ โฆสปปสนโน ลขปปมาโณ ลขปปสนโน ธมมปปมาโณ ธมมปปสนโนต เอว จตปปมาณเก โลกสนนวาเส สพพถาป ปสาทาวหภาเวน สมนต- ปาสาทกตตา อปรมาณาน สตตาน สเทวมนสสาน อาทรพห- มานคารวายตนตาย ปรมเปมสมภตตฏาน เย ตสส โอวาเท ปตฏ ตา อเวจจปปสาเทน สมนนาคตา โหนต เกนจ อสหารยา


ฉอนสสตนทเทส วณณนา เตส ภตต สมเณน วา พราหมเณน วา เทเวน วา มาเรน วา พรหมนา วาต ฯ ตถาห เต อตตโน ชวตปรจจาเคป ตตถ ปสาท น ปรจจชชนต ตสส วา อาณ ทพหภตตภาวโต ฯ เตเนวาห โย เว กต กตเวท ธโร กลยาณมตโต ทฬหภตต จ โหตต เสยยถาป ภกขเว มหาสมทโท ตธมโม เวล นาตวตตต เอวเมว โข ภกขเว ย มยา สาวกาน สกขาปท ป ตต ต มม สาวกา ชวตเหตป นาตกกมนตต๑ จ ฯ เอว ภตตวาต ภควา นรตตนเยน เอกสส ตการสส โลป กตวา อตรสส คการ กตวา ฯ คณาตสยยตตสส ยสมา โลกหเตสโน สมภตตา พหโว สตถ ภควา เตน วจจต ฯ กถ ภเค วมต ภควา ฯ ยสมา ตถาคโต โพธสตตภโตป ปรมาส ชาตส ปารมโย ปเรนโต ภคสงขาต สร อสสรย ยส จ วม อคคร เขฬปณฑ วย อนเปกโข ฉฑฑย ตถา หสส โสมนสสกมารกาเล หตถปาลกมารกาเล อโยฆรปณฑตกาเล มค- ปกขปณฑตกาเล จฬสตโสมกาเลต เอวมาทส เนกขมมปารมปรณ- วเสน เทวรชชสทสาย รชชสรยา ปรจจตตอตตภาวาน ปรมาณ นตถ จรมตตภาเวป หตถคต จกกวตตสร เทวโลกาธปจจสทส จตทปสสรย จกกวตตสมปตตสนนสสยสตตรตนสมชชล ยส จ ๑. ข. อ. ๒๕/๑๕๕-๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตณายป อม มาโน นรเปกโข ปหาย อภนกขมตวา สมมา- สมโพธ อภสมพทโธ ตสมา อเม สรอาทเก ภเค วมต ภควา ฯ อถวา ฯ ภาน นาม นกขตตาน เตห สม คจฉนต ปวตตนตต ภคา สเนรยคนธรอตตรกรหมวนตาทภาชนโลกวเสสสนนสสยา โสภา กปปฏ ยภาวโต เตป ภควา วม ตนวาสสตตาวาส- สมตกกมนโต ตปปฏพนธจฉนทราคปปหาเนน ปชหต ฯ เอวมป ภเค วมต ภควา ฯ จกกวตตสร ยสมา ยส อสสรย สข ปหาส โลกจตต จ สคโต ภควา ตโต ฯ กถ ภาเค วมต ภควา ฯ ภาคา นาม สภาวธมมโกฏาสา เต ขนธายตนธาตวาทวเสน ตตถาป รปเวทนาทวเสน อตตาทวเสน จ อเนกวธา เต จ ภควา สพพ ปป จ สพพ โยค สพพ คนถ สพพ สโยชน สมจฉนทตวา อมต ธาต สมธคจฉนโต วม อคคร อนเปกโข ฉฑฑย น ปจจาคม ฯ ตถาเหส สพพตถ- กเมว ปว อาป เตช วาย จกข โสต ฆาน ชวห กาย มน รเป สทเท คนเธ รเส โผฏพเพ ธมเม จกขว าณ ฯเปฯ มโนว าณ จกขสมผสส ฯเปฯ มโนสมผสส จกขสมผสสช เวทน ฯเปฯ มโนสมผสสช เวทน จกขสมผสสช ส ฯเปฯ มโนสมผสสช ส จกขสมผสสช เจตน ฯเปฯ มโนสมผสสช เจตน รปตณห ฯเปฯ ธมมตณห รปวตกก ฯเปฯ ธมม-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วตกก รปวจาร ฯเปฯ ธมมวจารนตอาทนา อนปทธมมวภาค- วเสนป สพเพว ธมมโกฏาเส อนวเสสโต วม อคคร อนเปกข- ปรจจาเคน ฉฑฑย ฯ วตต เหต ยนต อานนท จตต วนต มตต ปหน ปฏนสสฏ ต ตถาคโต ปน ปจจาคมสสตต เนต าน วชชตต๑ ฯ เอวมป ภาเค วมต ภควา ฯ อถวา ฯ ภาเค วมต สพเพป กสลากสเล สาวชชานวชเช หนปณเต กณหสกกสปปฏภาเค ธมเม อรยมคคาณมเขน วม อคคร อนเปกโข ปรจจช ปชห ปเรส จ ตถตตาย ธมม เทเสส ฯ วตตมป เจต ธมมาป โว ภกขเว ปหาตพพา ปเคว อธมมา กลลปม โว ภกขเว ธมม เทเสสสาม นตถรณตถาย โน คหณตถายาตอาท๒ ฯ เอวมป ภาเค วมต ภควา ฯ ขนธายตนธาตวาท- ธมมเภทา มเหสนา กณหสกกา ยโต วนตา ตโตป ภควา มโต ฯ เตน วตต ภาควา ภตวา ภาเค ภเค จ วน ภตตวา ภเค วม ตถา ภาเค วมต ภควา ชโนต ฯ เอตถ จ ยสมา สงเขปโต อตตหตสมปตตปรหตปฏปตต- วเสน ทวธา พทธคณา ตาส อตตหตสมปตต ปหานสมปทาาณสมปทา- เภทโต ทวธา อานภาวสมปทาทน ตทวนาภาเวน ๑. ท. ม. ๑๐/๑๓๙ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๒๗๐-๑ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตทนโตคธตตา ปรหตปฏปตต ปโยคาสยเภทโต ทวธา ตตถ ปโยคโต ลาภสกการาทนรเปกขจตตสส สพพทกขนยยานกธมม- ปเทโส อาสยโต ปฏวรทเธสป นจจ หเตสตา าณปร- ปากกาลาคมนาท ปรหตปฏปตต อามสปฏคคหณาทนาป อตต- จรยา ปรหตปฏปตต โหตเยว ตสมา เตส วภาวนวเสน ปาลย อรหนตอาทน ปทาน คหณ เวทตพพ ฯ ตตถ อรหนต อมนา ปเทน ปหานสมปทาวเสน ภควโต อตตหตสมปตต วภาวตา ฯ สมมาสมพทโธ โลกวทต จ อเมห ปเทห าณสมปทาวเสน ฯ นน จ โลกวทต อมนาป สมมา- สมพทธตา วภาวยตต ฯ สจจ วภาวยต อตถ ปน วเสโส สมมาสมพทโธต อมนา สพพ ตาณานภาโว วภาวโต โลก- วทต ปน อมนา อาสยานสยาณาทนมป อานภาโว วภาวโตต ฯ วชชาจรณสมปนโนต อมนา สพพาป ภควโต อตตหตสมปตต วภาวตา ฯ สคโตต ปน อมนา สมทาคมโต ปฏาย ภควโต อตตหตสมปตต ปรหตปฏปตต จ วภาวตา ฯ อนตตโร ปรส- ทมมสารถ สตถา เทวมนสสานนต อเมห ปเทห ภควโต ปรหต- ปฏปตต วภาวตา ฯ พทโธต อมนา ภควโต อตตหตสมปตต ปรหตปฏปตต จ วภาวตา ฯ เอว จ กตวา สมมาสมพทโธต วตวา พทโธต วจน สมตถต โหต ฯ เตเนวาห อตตนาป พชฌ อ เป สตเต โพเธสตอาท ฯ ภควาต จ อมนาป สมทา-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา คมโต ปฏาย ภควโต สพพา อตตหตสมปตต ปรหตปฏปตต จ วภาวตา ฯ อปโร นโย ฯ เหตผลสตตปการวเสน สงเขปโต ตวธา พทธคณา ฯ ตตถ อรห สมมาสมพทโธ วชชาจรณสมปนโน โลกวทต อเมห ปเทห ผลสมปตตวเสน พทธคณา วภาวตา ฯ อนตตโร ปรสทมมสารถ สตถา เทวมนสสานนต อเมห สตตปการ- วเสน พทธคณา ปกาสตา ฯ พทโธต อมนา ผลวเสน สตตปการ- วเสน จ พทธคณา วภาวตา ฯ สคโต ภควาต ปน อเมห ปเทห เหตผลสตตปการวเสน พทธคณา วภาวตาต เวทตพพ ฯ ตสสาต พทธานสสตกมมฏานกสส โยคโน ฯ เอวนต ตตราย นโยตอาทนา วตตปปกาเรน ฯ ตสม สมเยต พทธคณานสสรณ- สมเย ฯ ราคปรยฏ ตนต ราเคน ปรยฏ ต ฯ ปรยฏาน- ปปตเตห ราเคห สหต จตต อร มว โจเรห เตน ปรยฏ ตนต วตต ฯ ตสส ปรยฏานฏานภาวโต ปรยฏ ตราคนต อตโถ ฯ ย วา ราคสส ปรยฏาน ต ตสหเต จตเต อปจตนต ทฏพพ ฯ เอตสม ปกเข ราเคนาต ราเคน เหตนาต อตโถ ฯ อชคตเมวาต ปเคว กายวงกาทน อปนตตตา จตตสส จ อนชภาวกราน มายาทน อภาวโต ราคาทปรยฏานาภาเวน วา โอนตอนนตวรหโต อช- ภาวเมว คต ฯ อถวา ฯ อชคตเมวาต กมมฏานสส วถ โอตณณ- ตาย ลนทธจจวคมโต มชฌมสมถนมตตปฏปตตยา อชภาวเมว


วสทธมคค สวณณนาย คต ฯ ตถาคต อารพภาต ตถาคตคเณ อารมมณ กตวา ฯ อจจสสาต อต อสส ฯ โส ภควา อตป อรหนตอาทนา ปพเพ วตตปปกาเรน พทธคเณ อนวตกกยโตต สมพนโธ ฯ เอวนต เนวสส ตสม สมเยตอาทนา วตตนเยน ฯ พทธคณโปณาต พทธคณนนนา ฯ วตกกวจารา ปวตตนตต เอเตน พทธคณ- สงขาต กมมฏาน วตกกาหต วตกกปรยาหต ปนปปน อน- มชชน จ กโรตต ทสเสต ฯ ปต อปปชชตต ภาวนาวเสน อปจารชฌานนปผาทกา พลวต ปต อปปชชต ฯ ปตมนสสาต วตตปปการปตสหตจตตสส ฯ กายจตตทรถาต กายจตตปสสทธน ปฏปกขภตา สขมาวตถา อทธจจสหคตา กเลสา ฯ ปฏปสสมภนตต สนนสทนต ฯ อนกกเมน เอกกขเณต ยทา พทธคณารมมณา ภาวนา อปรปรวเสส อาวหนต ปวตตต ตทา นวรณาน วกขมภตาเนว โหนต กเลสา สนนสนนาว โหนต สวสทาน สทธาทน อนทรยาน โหนต ภาวนาย ปคณตาย วตกกวจารา สาตสย ปฏกจจา วหนต พลวต ปต อปปชชต ปตปทฏานา ปสสทธ สวเสสา ชายต ปสสทธกายสส สมาธปทฏาน สข ถรตร หตวา ปวตตต สเขน อนพรหต จตต กมมฏาเน สมมเทว สมาธยต เอว อนกกเมน ปพพภาเค วตกกาทโย อปรปร ปฏปฏตรภาเวน ปวตตตวา ภาวนาย มชฌมสมถปฏปตตยา อนทรยาน จ เอกรสภาเวน ปฏต- มาน หตวา เอกกขเณ ฌานงคาน อปปชชนต ฯ ย สนธาย


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วตต ภควตา ยสม มหานาม สมเย อรยสาวโก ตถาคต อนสสรต เนวสส ตสม สมเย ราคปรยฏ ต จตต โหต ฯเปฯ สขโน จตต สมาธยตต๑ ฯ กสมา ปเนตถ ฌาน อปปนาปปตต น โหตต อาห พทธคณานมปน คมภรตายาตอาท ฯ คมภเร ห อารมมเณ คมภเร อทเก ปตตนาวา วย สมถภาวนา ปตฏ น ลภต ฯ คมภรตายาต จ อมนา สภาวธมมตาป สงคหตา ฯ สภาว- ธมโม ห คมภโร น ป ตต ฯ นน จ ตชชาป ตตวเสน สภาวธมโม คยหตต ฯ สจจ คยหต ปพพภาเค ภาวนาย ปน วฑฒมานาย ป ตต สมตกกมตวา สภาเวเยว จตต ตฏต ฯ นน จ สภาวธมเมป กตถจ อปปนา สมชฌต ทตยารปปชฌานาทต ฯ สจจ สมชฌต ต จ โข เอกปปกาเร อารมมเณ อทมป น นานปปการนต ทสเสนโต นานปปการคณานสสรณาธมตตตายาต อาห ฯ เอวมป ยถา นานปปกาเรส เกสาทโกฏาเสส มนสการ ปวตเตนตสส เอกสมเยว โกฏาเส อปปนาวเสน ภาวนา อวตฏต เอวมธ กสมา น โหตต ฯ วสโมย อป าโส๒ ตตถ ห สตป โกฏาสพหภาเว เอกปปกาเรเนว ภาวนา ปวตตต ปฏกลาการสเสว คหณโต อธ ปน นานปปกาเรน คณาน นานปปการตตา น อยเมกสมเยว คเณ าต สกโกต ภาวนาพเลน ปจจกขโต พทธคเณส อปฏหนเตส สทธาย พลว- ๑. อง. เอกาทสก. ๒๒/๓๑๖ ฯ ๒. สกกฏภาสาย อปนยาโสต ม เ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ภาวโต ฯ เตเนว ห อธมตตตายาต วตต ฯ ยท อปจารปปตต ฌาน โหต กถ พทธานสสตต วตตนต อาห ตเทตนตอาท ฯ [๒๕๙] สคารโว โหต สปปฏสโส สตถ คณสรรสส ปจจกขโต อปฏหนโต ฯ ตโตเยว สทธาเวปลล อเวจจปปสาท- สทส สทธามหตต พทธคณาน อนสสรณวเสน ภาวนาย ปวตตตตา สตเวปลล เตส ปรมคมภรตาย นานปปการตาย จ ป าเวปลล เตส อฬารป กเขตตตาย ป เวปลล จ อธคจฉต ฯ ปต- ปาโมชชพหโล โหต ปตสมโพชฌงคฏานยตตา พทธานสสตยา ฯ ภยเภรวสโห พทธคณารมมณาย สตยา ภยเภรวาภภวนโต ฯ เตนาห ภควา อนสสเรถ สมพทธ ภย ตมหาก โน สยาต๑ ฯ ทกขา- ธวาสนสมตโถ พทธานสสตยา สรรทกขสส ปทมปลาเส อทกสส วย วนวฏฏนโต ฯ สวาสส นต สหวาสส ฯ พทธภมย จตต นมต พทธคณาน มหนตภาวสส ปจจกขโต อปฏานโต ฯ พทธานสสตภาวนาย สพพทา พทธคณาน จตเต วปรวตตนโต วตต สมมขา สตถาร ปสสโต วยาต ฯ อตตร อปปฏวชฌนโตต อมาย ภาวนาย อปรน๒ อธฏาน กตวา สจจาน อปปฏวชฌนโต ฯ สคตปรายโนต สคตสมปราโย ฯ อปปมาทนต อปปมชชน สกกจจ อนโยค ฯ กยราถาต กเรยย ฯ สเมธโสต สนทรป โ ฯ เอว มหานภาวายาต ๑. ส. สคาถก. ๑๕/๓๒๓ ฯ ๒. กมท ฯ วมสตพพ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วตตปปกาเรน นวรณวกขมภนาทสมตเถน สตถร สคารวภาวาท- เหตภเตน มหตา สามตถเยน สมนนาคตาย ฯ ธมมานสสตต เอตถ ปทตโถ สภาวตโถ จ อาทโต วตโต- เยวาต ต อนามสตวา ภาวนาวธานเมว ทสเสต ธมมานสสต ภาเวตกาเมนาปตอาท อารทธ ฯ กสมา ปเนตถ พทธานสสตย วย อเวจจปปสาทสมนนาคเตนาต น วตต นน เอตา ปฏ- ปาฏยา ฉ อนสสตโย อรยสาวกาน วเสน เทสน อารฬหาต ฯ สจจเมต เอว สนเตป ปรสทธสลาทคณาน ปถชชนานมป อชฌนตต ทสสนตถ อเวจจปปสาทสมนนาคเตนาต อธ น วตต อรยสาวกานมปน สเขน อชฌนตต ฯ ตถาป ปาลย อาคตตตา จ พทธานสสตนทเทเส วตตนต ทฏพพ ฯ อย วจาโร ปรโต อาคมสสเตว ฯ [๒๖๐] ปรยตตธมโมปต ปสทเทน โลตตตรธมม สมปณ- เฑต ฯ อตเรสต สนทฏ กาทปเทส ฯ โลกตตรธมโมวาต อว- ธารณ นปปรยาย สนทฏ กาทอตถ สนธาย วตต ฯ ปรยายโต ปเนเต ปรยตตธมเมป สมภวนเตว ฯ ตถาห ปรยตตธมโม พหสสเตน อาคตาคเมน ปรเมน สตเนปกเกน สมนนาคเตน ป วตา อาท- กลยาณตาทวเสสโต สย ทฏพโพต สนทฏ โก ฯ อาจรย- ปยรปาสนาย วนา น ลพภาต เจ ฯ โลกตตรธมเมป สมาเน กลยาณมตตสนนสสเยเนว สชฌนโต ตถา สตถ สนทสสเนป ฯ


วสทธมคค สวณณนาย สนทฏ ยา ชายตต ปนตโถ ตตถยนมมทเน นปปรยายโตว ลพภต กเลสชเย ปรยายโต ปรมปราเหตภาวโต ฯ สนทฏ อรหตต อยมป อตโถ ลพภเตว สพพโส สงกเลสธมมาน ปหาน โวทาน- ธมมาน ปรพรหน จ อททสส ปวตตตตา ฯ อย จ อตโถ เย โข โคตม ธมเม ชาเนยยาส อเม ธมมา สราคาย สวตตนต โน วราคาย สโยคาย สวตตนต โน วสโยคาย สอปาทานาย สวตตนต โน อนปาทานาย เอกเสน โคตม ธาเรยยาส เนโส ธมโม เนโส วนโย เนต สตถสาสนนต๑ ธมมาป โว ภกขเว ปหาตพพา ปเคว อธมมาต๒ จ เอวมาทห สตตปเทห วภาเวตพโพ ฯ อกาลกาธคมปายตาย อกาลโก ฯ วชชมานตาปร- สทธตาห เอหปสสวธ อรหตต เอหปสสโก ฯ ตโตเอว วฏฏทกขนตถรณตถเกห อตตโน จตเต อปนยน จตตสส วา ตตถ อปนยน อรหตต โอปนยโก ฯ วมตตายตนสเส ตวา ปรจเยน สมมเทว อตถเวท ธมมเวท จ ลภนเตห ปจจตต เวทตพโพ ว หต เอว สนทฏ กาทปเทส ปรยตตธมมมป ปกขปตวา มนสกาโร ยชชเตว ฯ สาต คาถา ฯ สมนตภททกตตาต สพพภาเคห สนทรตตา ฯ ธมมสสาต สาสนธมมสส ฯ ก จาป อวยววนมตโต สมทาโย นาม ปรมตถโต โกจ นตถ เยส ปน อวยเวส ๑. อง. อฏก. ๒๓/๒๘๘ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๒๗๑ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา สมทายรเปน อเวกขเตส คาถาตสม า ต ตโต ภนน วย กตวา ตสสาป โวหาร อาโรเปตวา ทสเสนโต ปเมน ปาเทน อาทกลยาณาตอาทมาห ฯ เอกานสนธกนต อท นาตพหวภาค ยถานสนธนา เอกานสนธก สนธาย วตต ฯ อตรสส ปน เตเนว เทเสตพพธมมวภาเคน อาทมชฌปรโยสาเน ภาคา ลพภนตต ฯ นทาเนนาต กาลเทสเทสกปรสาทอปทสนลกขเณน นทานคนเถน ฯ นคเมนาต อทมโวจาตอาทเกน อต ยต วตต อทเมต ปฏจจ วตตนต๑ วา ยถาวตตตถนคเมน ฯ อย คาถา วเสสโต สตตปฏกสวณณนาต กตวา สตตปฏกวเสน ธมมสส อาท- กลยาณาทต ทสเสตวา อทาน สตตปฏกวนยปฏกาน วเสน ต ทสเสต สนทานสอปปตตกตตาตอาท วตต ฯ ตตถ สนทาน- สอปปตตกตตาต ยถาวตตนทาเนน สนทานตาย สอตถปปตตกตาย จ ฯ เวเนยยาน อนรปโตต สกขาปทป ตตยา ธมมเทสนาย จ ตตสกขาปทภาเวน ป าปยมานสส เวเนยยชฌาสยานรป ปวตตยมานสส อนรปโต ฯ อตถสสาต เทสยมานสส จ๒ สลาท- อตถสส ฯ ต กสสเหต เสยยถาป ภกขเวตอาทนา๓ ตตถ ตตถ เหตปมาคหเณน เหตทาหรณยตตโต ฯ เอว สตตวนยวเสน ปรยตตธมมสส อาทมชฌปรโยสานกลยาณต ทสเสตวา อทาน ตณ ปฏกาน เอกชฌ คเหตวา ต ทสเสต สกโลปตอาท วตต ฯ ๑. อง. จตกก. ๒๑/๒๖๒ ฯ ๒. จสทโท อตเรโก ม เ ฯ ๓....ภกขเวต จ อาทนาตป ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตตถ สาสนธมโมต สพพปาปสส อกรณ กสลสสปสมปทา สจตตปรโยทปน เอต พทธาน สาสนนต๑ เอว วตตสส สตถ สาสนสส ปกาสโก ปรยตตธมโม ฯ สเลน อาทกลยาโณ สลมลกตตา สาสนสส สมถาทห มชเฌกลยาโณ เตส สาสนสมปตตยา เวมชฌภาวโต นพพาเนน ปรโยสาน- กลยาโณ ตทธคมโต อตตรกรณยาภาวโต ฯ สาสเน สมมา- ปตปตต นาม ป าย โหต ตสสา จ สล สมาธ จ มลนต อาห สลสมาธห อาทกลยาโณต ฯ ป า ปน อนโพธปฏเวธ- วเสน ทวธาต ตทภยมป คณหนโต วปสสนามคเคห มชเฌ- กลยาโณต อาห ฯ ตสสา นปผตต ผล กจจ นพพานสจฉกรยา ตโต ปร กตตพพ นตถต ทสเสนโต อาห ผลนพพาเนห ปรโยสาน- กลยาโณต ฯ ผลคคหเณน วา สอปาทเสสนพพานมาห ฯ อตเรน อตร ฯ ตทภย จ สาสนสมปตตยา โอสานนต อาห ผลนพพาเนห ปรโยสานกลยาโณต ฯ พทธสส สโพธตา สมมาสมพทธตา ตาย อาทกลยาโณ ตปปภวตตา ฯ สพพโส สงกเลสปปหาน โวทาน ปารปร จ ธมมสธมมตา ตาย มชเฌกลยาโณ ตสรรตตา ฯ สตถารา ยถานสฏ ตถาปฏปตต สงฆสปฏปตต ตาย ปรโยสานกลยาโณ ตาย สาสนสส โลเก สปตฏ ตภาวโต ฯ ๑. ข. ธ. ๒๕/๓๙-๔๐ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ตนต สาสนธมม ฯ ตถตตายาต ยถตตาย ภควตา ธมโม เทสโต ตถตตาย ตถภาวาย ฯ โส ปน อภสมโพธ ปจเจกโพธ สาวกโพธต ตวโธ อโต อ ถา นพพานาธคมสส อภาวโต ฯ ตตถ สพพคเณห อคคภาวโต อตรโพธทวยมลตาย จ ปมาย โพธยา อาทกลยาณตา คเณห เวมชฌภาวโต ทตยาย มชเฌกลยาณตา ตทภยาวรตาย๑ ตโทสานตาย จ สาสนธมมสส ตตยาย ปรโยสานกลยาณตา วตตา ฯ [๒๖๑] เอโสต สาสนธมโม ฯ นวรณวกขมภนโตต วมตตา- ยตนสเส ตวา สทธมม สณนตสส นวรณาน วกขมภนสมภวโต ฯ วตต เหต ยถาวโส ภกขโน สตถา วา ธมม เทเสต อ ตโร วา ครฏานโย สพรหมจาร ตถา ตถา โส ตตถ ลภต อตถเวท ลภต ธมมเวทนต ยสม ภกขเว สมเย อรยสาวโก โอหตโสโต ธมม สณาต ป จสส นวรณาน ตสม สมเย ปหนาน โหนตต๒ จ อาท ฯ สมถวปสสนาสขาวหนโตต สมถสขสส จ วปสสนา- สขสส จ สมปาทนโต ฯ วตตมป เจต โส ววจเจว กาเมห ววจจ อกสเลห ธมเมห สวตกก สวจาร วเวกชมปตสขนต๓- อาท ฯ ตถา ฯ ยโต ยโต สมมสต ขนธาน อทยพพย ลภต ปตปาโมชช อมตนต วชานต อมานส รต โหต สมมา ธมม วปสสโตต๔ จ ฯ ๑. ตทภยาปรตายาต ม เ ฯ ๒. ส มหาวาร ๑๙/๑๓๔-๕ ฯ ๓. ม.ม. ๑๓/๑๙๐ ฯ ๔. ข. ธ. ๒๕/๖๖ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ตถา ปฏปนโนต ยถา สมถวปสสนาสข อาวหต ยถา วา สตถารา อนสฏ ตถา ปฏปนโน สาสนธมโม ฯ ตาทภาวาวหนโตต ฉฬงคเปกขาวเสน อฏาทส ตาทภาวสส โลกธมเมห อนปเลปสส อาวหนโต ฯ เอส ภควา วตตนเยน ตวธกลยาณ ธมม เทเสนโต ย สาสนพรหมจรย มคคพรหมจรย จ ปกาเสต ต ยถานรป อตถสมปตตยา สาตถ พย ชนสมปตตยา สพย ชนนต โยชนา ฯ ตตถ อวเสเสน ตสโส สกขา สกโล จ ตนตธมโม สาสนพรหมจรย ย สนธาย วตต กตเมสาน โข ภนเต พทธาน ภควนตาน พรหมจรย น จรฏ ตก อโหสตอาท๑ ฯ สพพสกขาน มณฑภตสกขตตยสงคหโต อรยมคโค มคคพรหมจรย ย สนธาย วตต ขณา ชาต วสต พรหมจรย กต กรณยนต๒ ฯ ยถานรปนต ยถารห ฯ สกขตตย- สงคห ห สาสนพรหมจรย อตถสมปตตยา สาตถ ฯ มคคพรหม- จรเยน วตตพพเมว นตถ ฯ อตถสมปตตยาต สมปนนตถตาย ฯ สมปตตอตโถ ห อธ สหสทโท ฯ อตรมปน ยถาวตเต นฏเ น สาตถ สพย ชน จ ฯ เย ปเนตถ วจนสภาว สาตถ อตถสภาว สพย ชนนต วภชตวา วทนต ต น สนทร ตถา วภตตสส ปรยตตธมมสส อภาวโต ฯ สททตถา ห อภนนรปา วย หตวา วนโยค คจฉนต ฯ ตถา ห เนส โลกยามสสภาว ปฏชานนต ฯ สตป ๑. ว. มหาวภงค. ๑/๑๒ ฯ ๒. ส. ขนธวาร. ๑๗/๔๔ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วา เภเท สพย ชนนต เอตถ ยท ตลยโยโค อธปเปโต สปตโต อาคโตตอาทส วย เอว สต อตถปฏสรณา ภกขเว โหถ มา พย ชนปฏสรณาต อตถปปธานภาโว ทปโต สยา อถ วชชมานตามตต สโลมโก สปกขโกตอาทส วย พย ชนสมปตต อคคหตา สยา ตสมา อฏกถาย วตตนเยเนว อตโถ คเหตพโพ ฯ สาตถ สพย ชนนต เอตถ เนตตนเยนาป อตถ ทสเสต สงกาสน ฯเปฯ สพย ชนนต วตต ฯ ตตถ ยทป เนตตย พย ชนมเขน พย ชนตถคคหณ โหตต อกขรปทนตอาทนา พย ชนปทาน ปม อททฏาน อธ ปน ปาลย สาตถ สพย ชนนต อาคตตตา อตถปทานเยว ปม ทสเสต สงกาสนปกาสนาตอาท วตต ฯ ตตถ สงเขปโต กาสน ทปน สงกาสน ม มาโน ภกข พนโธ มารสส อม มาโน มตโตตอาทส วย ฯ ตตตเกน ห เตน ภกขนา ปฏวทธ ฯ เตนาห อ าต ภควาตอาท ฯ ปม กาสนา ปกาสนา ฯ อาทกมมสม ห อย ปสทโท ป เปต ปฏเปตต๑ อาทส วย ฯ ตกขนทรยาเปกข เจต ปททวย อทเทสภาวโต ฯ ตกขนทรโย ห สงเขปโต ปม จ วตตมตถ ปฏปชชต ฯ สงขตตสส วตถารวจน สก วตตสส ปน วจน จ ววรณวภชนาน ยถา กสลา ธมมาต สงเขปโต สกเยว จ วตตสส อตถสส กตเม ธมมา กสลา ยสม สมเย กามาวจร กสล จตตนตอาทนา๒ ๑. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๗๐ ฯ ๒. อภ. ส. ๓๔/๙ ฯ


วสทธมคค สวณณนาย วตถารโต ววรณวเสน วภชนวเสน จ ปน วจน ฯ มชฌมนทรยา- เปกขเมต ปททวย นทเทสภาวโต ฯ ววฏฏสส๑ วตถารตราภธาน วภตตสส จ ปกาเรห าปน เวเนยยาน จตตปรโตสน อตตาน- กรณป าปนาน ยถา ผสโส โหตตอาทนา ววฏฏวภตตสส อตถสส กตโม ตสม สมเย ผสโส โย ตสม สมเย ผสโส ผสนา สมผสนาตอาทนา อตตานกรยา ป าปนา จ ฯ มทนทรยาเปกขเมต- ปททวย ปฏนทเทสภาวโต ฯ ป าปนปฏปน ววรณ วภชน- อตตานกรณปกาสนอตถปทสมาโยคโตตป ปาโ ฯ กถมปนาย ปมวกปโป ชาโตต ฯ วจจเต ฯ เนตตปาลย อาคตนเยน ปรมปาโ ฯ ตตถ ห สงกาสนา ปกาสนา ววรณา วภชนา อตตานกมมตา จ ป ตต เอเตห ฉห ปเทห อตโถ กมม จ นฏทฏนต เทสนาหารโยชนาย จ เอตสเสวตถสส สงกาสนา ปกาสนาตอาทนา อาคต ฯ ปจฉโม ปน ป เปต ปฏเปต ววรต วภชต อตตานกโรต๒ ปสสต จาหาต สตเต อาคตนเยน ฯ พย ชนมตตกโตเอว จ เนส ทวนน ปาาน วเสโส น อตถโต ฯ ตถาห สงเขปโต ปม าปน ปมเมว ปนนต อมาน ปทาน สงกาสนปกาสนปเทห อตถโต อวสฏาน ฯ ย จ ปรมปาเ ฉฏ ปท ปการโต าปนนต ป าปน วตต ต ทตยปาเ ปกาสนปเทน นพพเสส ปการโต กาสนนต กตวา ฯ ยสมา ๑. ววฏสสาตป ทสสต ฯ ๒. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๗๐ ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา าปนกาสนาน อตถาวภาสนสภาวตาย อภนนาน สพเพส จ เวเนยยาน จตตสส โตสน พทธยา จ นสาน๑ ยาถาวโต วตถ- สภาวาวภาสเน ชายตเอวาต ฯ เอว อตถปทรปตตา ปรยตต- อตถสส ยถาวตตฉอตถปทสมาโยคโต สาตถ สาสน ฯ อกขรปทพย ชนาการนรตตนทเทสสมปตตยาต เอตถ ฯ อจจารณเวลาย อปรโยสเต ปเท วณโณ อกขร ฯ เอกกขร ปท อกขรนต เอเก ฯ อา เอว กร ตนตอาทส อาการาทโย วย ฯ วสทธกรณาน มนสา เทสนาวาจาย๒ อกขรณโต อกขรนต อ เ ฯ วภตตยนต อตถาปนโต ปท ฯ สงเขปโต วตต ปทาภหต อตถ พย เชตต พย ชน วากย ฯ กรยาปท อพยยการกวเสสนยตต วากยนต ห วทนต ฯ ปการโต วากยวภาโค อากาโร ฯ อาการาภหต นพพจน นรตต ฯ นพพจนวตถาโร นสเสสปเทสโต นทเทโส ฯ เอเตส อกขราทน พย ชนปทาน สมปตตยา สมปนนตาย สพย ชน ฯ ตตรายมสส อตถปทสมาโยโค ฯ พย ชนสมปตต จ อกขเรห สงกาเสต ปเทห ปกาเสต พย ชเนห ววรต อากาเรห วภชต นรตตห อตตานกโรต นทเทเสห ป เปต ฯ ตถา อกขเรห อคฆาเฏตวา ปเทห วเนต อคฆฏต พย ชเนห วป เจตวา อากาเรห วเนต วปจจต ๓ นรตตห เนตวา นทเทเสห วเนต เนยย ฯ เอว จาย ธมโม อคฆาฏยมาโน อคฆฏต วเนต วป จยมาโน วปจจต ๓ นยยมาโน เนยย ฯ ตตถ ๑. นสานนต ตขณกรณนต อตโถ ฯ ๒. เทสนา วาจายาต ม เ ฯ ๓. วป จต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อคฆฏนา อาท วป จนา มชเฌ นยนมนเต ฯ เอว ตส กาเลส ตธา เทสโต โทสตตยวธมโนคณตตยาวโหตวธเวเนยยวนยโนต ฯ เอวมป ตวธกลยาโณย ธมโม อตถพย ชนปารปรยา สาตโถ สพย ชโน เวทตพโพ ปรปณโณ ปรสทโธต จ ฯ อตถคมภรตาตอาทส อตโถ นาม ตนตอตโถ ฯ ธมโม ตนต ฯ ปฏเวโธ ตนตยา ตนตอตถสส จ ยถาภตาวโพโธ ฯ เทสนา มนสา ววฏาปตาย ตนตยา เทสนา ฯ เต ปเนเต อตถาทโย ยสมา สสาทห วย มหาสมทโท มนทพทธห ทกโข- คาฬหา อลพภเนยยปตฏา จ ตสมา คมภรา ฯ อถวา ฯ อตโถ นาม เหตผล ฯ ธมโม เหต ฯ เทสนา ป ตต ยถาธมม ธมมาภลาโป อนโลมปฏโลมสงเขปวตถาราทวเสน วา กถน ฯ ปฏเวโธ อภสมโย อตถานรป ธมเมส ธมมานรป อตเถส ป ตต- อตถานรป ป ตตส อวโพโธ เตส เตส วา ธมมาน ปฏวชฌตพโพ สลกขณสงขาโต อวปรตสภาโว ฯ เตป เจเต อตถาทโย ยสมา อนปจตกสลสมภาเรห ทปป เห สสาทห วย มหาสมทโท ทกโขคาฬหา อลพภเนยยปตฏา จ ตสมา คมภรา ฯ เตส ปฏเวธสสาป อตถสนนสสตตตา วตต อตถคมภรตาปฏเวธ- คมภรตาห สาตถนต ฯ อตถคณทปนโต ตาส ธมมเทสนาน พย ชนสนนสสตตตา วตต ธมมคมภรตาเทสนาคมภรตาห สพย ชนนต ฯ ตาส พย ชนสมปตตทปนโต อตเถส ปเภทคต าณ อตถ-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ปฏสมภทา อตถธมมนรตตปฏสมภทาส ปเภทคต าณ ปฏภาณ- ปฏสมภทาต อมสสาป ปฏสมภทาย อตถวสยตตา อาห อตถ- ปฏภาณปฏสมภทาวสยโต สาตถนต อตถสมปตตยา อสต ตทภาวโต ฯ ธมโมต ตนต ฯ นรตตต ตนตปทาน นทธาเรตวา วจน ฯ ตตถ ปเภทคตาน าณาน ธมมนรตตปฏสมภทาต อาห ธมมนรตตปฏสมภทาวสยโต สพย ชนนต อสต พย ชนสมปตตยา ตทภาวโต ฯ ปรกขกชนปปสาทกนต เอตถ ฯ อตสทโท เหตอตโถ ฯ ยสมา ปรกขกชนาน กกสลคเวสน ปสาทาวห ตสมา สาตถ อตถ- สมปนนนต ผเลน เหตโน อนมาน นทปเรน วย อปรวฏ ปป- วตตยา ฯ สาตถกตา ปนสส ปณฑตเวทนยตาย ฯ สา ปรม- คมภรสณหสขมภาวโต เวทตพพา ฯ วตต เหต คมภโร ททท- โสตอาท๑ ฯ โลกยชนปปสาทกนต สพย ชนนต ยสมา โลกยชนสส ปสาทาวหนต๒ ตสมา สพย ชน ฯ โลกยชโน ห พย ชน- สมปตตยา ตสสต ฯ อธาป ผเลน เหตโน อนมาน ฯ สพย ชนตา ปนสส สทเธยยตาย ฯ สา อาทกลยาณาทภาวโต เวทตพพา ฯ อถวา ฯ ปณฑตเวทนยโต สาตถนต ป าปทฏานตาย อตถ- สมปนนต อาห ตโต ปรกขกชนปปสาทกต สทเธยยโต สพย ชนนต สทธาปทฏานตาย พย ชนสมปนนต ตโต โลกยชนปปสาทกนต ๑. ท. ม. ๑๐/๔๑ ฯ ๒. กตถจ ปน อตสทโท น ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย เอวมเปตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ คมภราธปปายโต สาตถนต อธปปายโต อคาธปารตาย๑ อตถสมปนน อตตานาธปปาเย สต อ ถา ตทภาวโต ฯ อตตานปทโต สพย ชนนต สโพธนสททกตาย พย ชนสมปนน ปรมคมภรสสป อตถสส เวเนยยาน สว เยยภาวาปาทนโต ฯ สพโพเปส ปมสส อตถทวยสส ปเภโท ทฏพโพ ฯ ตถา เจว ตตถ ตตถ สวณณต ฯ ตถาเหตถ วกปปสส สมจจยสส วา อคหณ ฯ อปเนตพพสสาต ปกขปตพพสส โวทานสส อวตตสส อภาวโต ฯ สกลปรปณณภาเวนาต สพพภาเคห ปรปณณตาย ฯ อปเนตพพสส สงกเลสธมมสส ฯ ปฏปตตยาต สลวสทธยาทสมมาปฏปตตยา ตนมตต ฯ อธคมพยตตโตต สจจปฏเวเธน อธคมเวยยตตยสพภาวโต ฯ สาตถ กปลมตาท๑ วย ตจฉ นรตถก อหตวา อตถสมปนนนต กตวา ฯ ปรยตตยาต ปรยตตธมมปรจเยน ฯ อาคมพยตตโตต ทรกขาต- ธมเมส ปรจย กโรนตสส วย สมโมห อชเนตวา พาหสจจ- เวยยตตยสพภาวโต สพย ชน ฯ พย ชนสมปตตยา ห สต อาคม- พยตตต ฯ สลาทป จธมมกขนธยตตโตต สลาทห ป จห ธมม- โกฏาเสห อวรหตตตา ฯ เกวลปรปณณ อนวเสเสน สมนตโต ปณณ ปรต ฯ นรปกกเลสโตต ทฏ มานาทอปกกเลสาภาวโต ฯ นตถรณตถายาต วฏฏทกขโต นสสรณาย ฯ โลกามสนรเปกขโตต ๑. อคาธปาทตายาตป ทสสต ฯ ๒. กปโล ปเนตถ สางขยลทธโก โหต ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา กถ จป ตณหาสนนสสยสส อนสสยนโต ฯ เอว อาทกลยาณ- ตาทอปเทเสน สตถ ปรมเวสารชชทวยวเสน ธมมสส สวากขาตต วภาเวตวา อทาน ปจฉมเวสารชชทวยวเสนาป ต ทสเสต อตถ- วปลลาสาภาวโต วา สฏ อกขาโตต สวากขาโตต วตวา ตมตถ พยตเรกมเขน วภาเวนโต ยถา หตอาทมาห ฯ ตตถ วปลลาส อาปชชตต เตส ธมเม อนตรายกาต วตตธมมาน วปากาทน อนตรายกตตาภาวโต เอกเสน อปายปปตตเหตตาย อภาวโต ฯ นยยานกตตาภาวโตต อตมมยตาภาวโต สสารโต จ นยยานกาต วตตธมมาน เอกจจย กรยาปกตปรสนตร าณาทน ตโต นยยานกตตาภาวโต วปรโตเอว โหต ฯ เตนาต อตถสส วปลลาสาปชชเนน ฯ เต อ ตตถยา ฯ ตถาภาวานตกกมนโตต กมมนตรายาทน ป จนน อนตรายกภาวสส อรยมคคธมมาน นยยานกภาวสส กทาจป อนตวตตนโต ฯ [๒๖๒] นพพานานรปาย ปฏปตตยาต อธคนตพพสส สพพ- สงขตธมมวนสสฏสส นพพานสส อนรปาย สพพสงขารนสสรณปาย- ภตาย สปพพภาคาย สมมาปฏปตตยา อกขาตตตาต โยชนา ฯ ปฏปทานรปสสาต สพพทกขนยยานกภตา อารมมณกรณมตเตนาป กเลเสห อนามสนยตาทนา ยาทส ปฏปทา ตทนรปสส ฯ สป ตตาต สลาทกขนธตตยสงคหตา สมมาทฏ อาทปปเภทา มจฉาทฏ อาทน ปหายกภาเวน สฏ สมมเทว วหตา ฯ สสนทต กเลสมลวสทธตาย


วสทธมคค สวณณนาย สเมต ฯ เอว มคคนพพานาน ปฏปทาปฏปชชนยภาเวห อ - ม านรปตาย สวากขาตต ทสเสตวา อทาน ตวธสสาป โลกตตร- ธมมสส ปจเจก สวากขาตต ทสเสต อรยมคโค เจตถาตอาท วตต ฯ ตตถ อนตทวยนต สสสตจเฉท กามสขอตตกลมถานโยค ลนทธจจ ปตฏานายหนนต เอวมปเภท อนตทวย ฯ อนปคมมาต อนปคนตวา อนปคมนเหต วา ฯ ปฏปสสทธกเลสานต สฏ วปสนตกเลสาน ฯ ปฏปสสทธปปหานวเสน สมมเทว ปหนโทสาน ฯ สสสตาทสภาววเสนาต สสสต จ โว ภกขเว ธมม เทเสสสาม อมต จ ตาณ จ เลณ จาตอาทนา เตส เตส สตเตส สสสตาท- ภาวกตตนวเสน ฯ ราคาทน อภาว กโรนเตน อรยปคคเลน สาม ทฏพโพต อมนา อรยมคเคน มม ราคาทโย ปหนาต สย อตตนา อน - เนยเยน ทฏพโพต สนทฏ ฯ สนทฏ เอว สนทฏ โก ฯ [๒๖๓] เตน เตน อรยสาวเกน ฯ ปรสทธาย ปรสส สททหเนน ปรเนยเยน ฯ คนตพพต หตวา าเปตพพต ปหาย ฯ ปจจเวกขณาเณน กรณกเตน ฯ ปสตถา ทฏ สนทฏ ยถา สมโพชฌงโค ฯ อรยมคโค อตตนา สมปยตตาย สนทฏ ยา กเลเส ชยต อรยผล ตายเอว อตตโน การณภตาย นพพาน อารมมณกรเณน อตตโน วสยภตาย สนทฏ ยา กเลเส ชยตต โยชนา ฯ ภาวนาภสมยวเสน มคคธมโม สจฉกรยาภสมยวเสน


ฉอนสสตนทเทส วณณนา นพพานธมโม ฯ ผลมป เหฏ ม สกทาคามวปสสนาทน ปจจยภาเวน อปรมคคาธคมสส อปนสสยภาวโต ปรยายโต ทสสมาโน วฏฏภย นวตเตตต วตตพพต ลภต ฯ นาสส กาโลต นาสส อาคเมตพโพ กาโล อตถ ยถา ห โลกยกสลสส อปปชชอปราปรยาเยตอาทนา ผลทาน ปต อาคเมตพโพ กาโล อตถ น เอวเมตสสาต อตโถ ฯ เตนาห น ป จาหาตอาท ฯ ปกฏโต ทโร ฯ ผลทานปตกาโล ปกฏโ อสสาต กาลโก กาลนตรผลทาย ฯ เตนาห อตตโน ผลปปทาเนต ฯ ปตโตต อปนโต ฯ อทนต อกาลโกต ปท ฯ [๒๖๔] วธนต วธาน ฯ ฯ เอห ปสสาตเอวมปวตต วธวจน ฯ วชชมานตตาต ปรมตถโต อปลพภมานตตา ฯ ปรสทธตตาต กเลส- มลวรเหน สพพถา วสทธตตา ฯ อมน มป กทาจ ปโยชนวเสน ยถาสภาวปปกาสเนน ทสเสตพพ ภเวยยาต ตทภาว ทสเสนโต อาห มน ภาวปปกาสเนนาต ฯ อปเนตพโพต อปเนยโย อปเนยโยว โอปนยโกต อมสส อธปเปตตตา อาห อปเนตพโพต โอปนยโกต ฯ จตเต อปนยน อปปาทนนต อาห อท สงขเต โลกตตรธมเม ยชชตต ฯ อปนยนนต ปน อารมมณภตสส ธมมสส อารมมณภาวปนยเน อธปเปเต อสงขเตป ยชเชยย ฯ อารมมณกรณสงขาต อปนย อรหตต โอปนยโกต ฯ อลลยนนต ผสน ฯ นพพาน อปเนต


วสทธมคค สวณณนาย อรยปคคลนต อธปปาโย ฯ [๒๖๕] ว หต วทห ปฏวทธสจเจหต อตโถ ฯ เต ปน เอกสโต อคฆฏต อาทโย โหนตต อาห อคฆฏต - อาทหต ฯ ปจจตตนต เอตสส ปตอตตนต ภมมวเสน อตโถ คเหตพโพต อาห อตตน เวทตพโพต วตต ฯ กถ เวทตพโพต อาห ภาวโต เมตอาท ฯ ตตถ เมต อมนา ปจจตตนต ปเทน วตตมตถ อนวยโต ทสเสตวา ปน พยตเรเกน ทสเสต น หตอาท วตต ฯ ต สว เยยเมว ฯ ว หต อท อนโตคธาวธารณนต ทสเสนโต พาลานมปน อวสโยเวสาต อาห ฯ เอว อาทกลยาณตาทนา อ ม สส อนรปเทสนาย ธมมสส สวากขาตต ทสเสตวา อทาน ปรมสส ปรมสส ปจฉม ปจฉม ปท การณวจนนต ทสเสนโต อปจาตอาทมาห ฯ ตตถ สนทฏ - กตตาต ยสมา อย ธมโม วตตนเยน สาม ทฏพโพ สนทฏ ยา กเลเส วทธเสต สนทสสน จ อรหต ตสมา สวากขาโต ทรกขาเต ตตถยธมเม ตทภาวโต ฯ อมนา นเยน เสสปเทสป ยถารห อตโถ ทฏพโพ ฯ ตสเสวนตอาทส ย วตตพพ ต พทธานสสตย วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ [๒๖๖] อรยสงฆคณาต อารกตตา กเลเสห อนเย นอรยนโต อเย จ อรยนโต สเทวเกน จ โลเกน สรณนต อรณยโต อรโย


ฉอนสสตนทเทส วณณนา จ โส สงโฆ จ อรยาน วา สงโฆ อรยสงโฆ ตสส คณา ฯ ย สมมาปฏปท ปฏปนโน สฏ ปฏปนโนต วจจต สา อรยมคคปฏปทา ปฏปกขธมเม อนวตตธมเม กตวา ปชหนโต ปโยชนาภาวา สยมป อนวตตธมมา อธคนตพพสส จ นพพานสส เอกสโต อนโลมก ตโตเอว อปจจนกา อนธมมภตา จ ฯ ตสสา ปฏปนนตตา อรยสงโฆ สปฏปนโนต วตโตต ทสเสต สฏ ปฏปนโนตอาท วตต ฯ ตตถ อนวตตปฏปทนต อมนา อช- ปฏปตต ทสเสต ฯ ปนปปน นวตตเน ห สต อชปฏปตต น โหต ฯ อนโลมปฏปท อปจจนกปฏปทนต อมนา ายปฏปตต ฯ ปฏปชชตพพสส ห นพพานสส อนโลมเนน อปจจนกตาย จสสา ายโต ฯ ธมมานธมมปฏปทนต อมนา สามจปฏปตต อนจฉ- วกภาวทปนโต ฯ เอเตน ปมปทสส ปป จนทเทโส อตราน ตณ ปทานต ทสเสต ฯ เตนาห ยสมา ปนาตอาท ฯ ยถานสฏ ปฏปชชเนน กจจสทธโต อรยภาวาวห สวน สกกจจสวน นามาต วตต สกกจจ สณนตต สาวกาต ฯ เตน อรยาเอว นปปรยายโต สตถ สาวกา นามาต ทสเสต ฯ สลทฏ สาม ตายาต อรเยน สเลน อรยาย จ ทฏ ยา สมานภาเวน ฯ อรยาน ห สลทฏ โย มชเฌ ภนนสวณณ วย นนนานากรณ มคเคนาคตตตา ฯ เตน เต ยตถกตถจ ตาป สงฆาฏาว ฯ เตนาห สงฆาฏภาว อาปนโนต ฯ [๒๖๗] มายาสาเถยยาทปาปธมมสมจเฉเทน อช ฯ ตโตเอว


วสทธมคค สวณณนาย โคมตตวงกาภาเวน อวงกา ฯ จนทเลขาวงกาภาเวน อกฏลา ฯ นงคลโกฏวงกาภาเวน อชมหา ฯ อวงกาทภาเวน วา อช ฯ ปรสทธฏเน อรโย ฯ อปณณกภาเวน ายต กมต นพพาน ต วา ายต ปฏวชฌยต เอเตนาต าโย ฯ วฏฏทกขนยยานาย อนจฉวกตตา อนรปตตา สามจ โอปายกาตป สงข สม คตา สมมาปฏปตต ตายสมงคตายสปฏปนนา ปฏปชชนตต กตวา ฯ วตตมานฏโ ห อย ปฏปนนสทโท ยถา โสตาปตตผลสจฉกรยาย ปฏปนโนต ฯ อตต ปฏปทนต ยถาวตตมคคสมมาปฏปตต วทต ฯ อภเยน จ สาม นทเทเสน สปฏปนนา จ สปฏปนนา จ สปฏ- ปนนาต เอกเสสนเยน วา คหตาน สมโห สปฏปนโนต วตโตต ทสเสต ฯ เอว อาทปทตถนทเทสภาเวน อตรปทาน อตถ วตวา อทาน จตนนมป ปทาน อโวมสสก อตถ ทสเสต อปจาตอาท วตต ฯ ตตถ ยถานสฏนต สตถารา ยถา อนสฏ ตถา อนสาสน- อนรปนต อตโถ ฯ อปณณกปฏปทนต อวรชฌนกปฏปท อนวชช- ปฏปตตนต อตโถ ฯ เอตถ สวากขาเต ธมมวนเย อปณณกปฏปท ปฏปนนตตาต เอว สมพนธตพพ ฯ ปรมปเทน สมพนเธ ทตยปท น วตตพพ สยา ฯ นน จ ทตยปเทน สมพนเธป ปมปท น วตตพพ สยาต ฯ น ตสส ปม ปวตตอเปกขตตตา ฯ สา ปน สาวกาน อปณณกปฏปทา ยถานสฏ ปฏปทาต ทสสนตถ ยถานสฏ ปฏปนนตตาต วตตพพ ฯ อภยสสาป วา


ฉอนสสตนทเทส วณณนา สปฏปนนภาวสาธนตตา อภย วตต ฯ ยถา ห ปสทเทน อภย สมจจโนต ฯ กเลสชมหวเสน อนตทวยคาโหต สพพโส ต ปหาย สมมาปฏปทา กายาทวงกปปหายน อชปฏปตต โหตต อาห มชฌมาย ปฏ- ปทาย ฯเปฯ อชปฏปนโนต ฯ าโย นาม ยตตปตตปฏปตต นพพาน จ ฯ สพพสงขารสมถตาย อาทตต เจล สส วา อชฌ- เปกขตวาป ปฏปชชตพพเมวาต อาห าโย วจจต นพพานนต ฯ นพพายนกรยามเขน เจตถ นพพาน วตตนต ทฏพพ ฯ มคค- าณาทห วา ายต ปฏวชฌยต สจฉกรยต จาต าโย นพพานนต เอวเมตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ คณสมภาวนาย ปเรห กรยมาน ปจจฏานาทสามจกมม อรหนตต สามจกมมารหา ฯ ยททนต อนโตคธลงควจนเภโท นปาโตต ตสส วจน- เภเทน อตถมาห ยาน อมานต ฯ เอวนต ปการฏเ นปาโต ฯ อมนา ปกาเรนาต อตโถต ฯ เตน อตราน ตณ ยคลาน ทสสตาน โหนตต อาห เอว จตตาร ปรสยคลาน โหนตต ฯ เอตนต เอต ปรสปคคลาต พหวจนวเสน วตต ปท ฯ ปรสา จ เต ปคคลา จ๑ ปรสปคคลา ฯ ตตถ ปรสาต อมนา ปมาย ปกตยา คหณ ปคคลาต ปน ทตยายป สตตสาม เนาต เอว วา เอตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ [๒๖๘] จตนน ปจจยาน กทสาน อาเนตวา หนตพพานนต อธการโต ปากโฏยมตโถ ฯ ทาตพพนต วา ปจจตตวจน จตนน ๑. จาตต ภเวยย ฯ


วสทธมคค สวณณนาย ปจจยานนต ปท อเปกขตวา สามวเสน ปรณาเมตพพ ฯ อ ถา เยสเกส จ จตนน ปจจยาน อาหนนต สม า สยา ฯ อาหน อรหตต วา อาหเนยโย ฯ สกกาทนมป วา อาหวนนต สกกาทหป ทยมาน ทาน ฯ ยตถ หต มหปผลนต ยสม อาหวนยคคมห หต ทธอาท อาหเนยยคคคหปตคคทกขเณยยคคส หตโต อฬารผลนต เตส พราหมณาน ลทธ ฯ หตนต ทนน ฯ นกายนตเรต สพพตถกวาทนกาเย ฯ [๒๖๙] เปตวา เตต เต ปยมนาเป าตมตเต อปเนตวา ฯ เตส อทตวาต อธปปาโย ฯ เอส เอโส ฯ เอกพทธนตเร จ ทสสตต เอกสม พทธนตเร วตวตเต ทสสต ฯ จสทเทน กทาจ อสงเขยเยป กปเป วตวตเตต ทสเสต ฯ อพโพกณณนต ปฏ- ปกเขห อโวมสส ฯ กรยาวเสสก เจต ฯ ปยมนาปตตกรธมมา นาม สลาทโย ฯ เต อรยสงเฆ สปตฏ ตา ฯ อย เหตถ อธปปาโย าตมตตา วปปวฏา นจรสเสว สมาคจฉนต อนวฏ ตา จ เตส ปยมนาปตา น เอวมรยสงโฆ ตสมา สงโฆว ปาหเนยโยต ฯ ปพพการนต อคคกรย ฯ สพพปปกาเรนาต อาทรคารวพหมานาทนา เทยยธมมสส สกกจจกรณาทนา จ สพเพน ปกาเรน ฯ สวาย ปาหวนยสทโท ปาหเนยโยต วจจต ปรยายภาเวน ฯ ทกขนต เอตาย สตตา ยถาธปเปตาห สมปตตห วฑฒนตต ทกขณา ฯ ตถาภาวกรเณน ทกขณ อรหต ฯ ยถา อฬาราต-


ฉอนสสตนทเทส วณณนา วปลทรยลาเภน วโสธต นาม โหต เอว ทกขณา วปล- ผลตายาต วตต มหปผลกรณตาย วโสเธตต ฯ ป ตถเกห อ ชล กรณยา เอตถาต อ ชลกรณโย ฯ ยทป ปาลย อนตตรนต วตต นตถ อโต อตตร วสฏนต ห อนตตร สมมปสส ปน นตถต ทสเสนโต อสทสนต อาห ฯ ขตต วตต พช มหปผลภาวกรเณน ตายต รกขต ขปนต เอตถ พชานต วา เขตต เกทาราท ฯ เขตต วย เขตต ฯ ป าน เขตต ป กเขตต ฯ เสส พทธานสสตย วตตนยานสาเรน เวทตพพ ฯ [๒๗๐] อโห วต เม สลาน อขณฑาน อโห วต อจฉททานต เอว สพพตถ โยเชตพพ ฯ อโห วตาต จ สมภาวเน- นปาโต ฯ เตนาห อขณฑตาทคณวเสนาต ฯ อขณฑภาวาท- สมปตตวเสนาต อตโถ ฯ ปรสส สลาน อนสสรยมานาน ปย- มนาปภาวาวหเนน เกวล เมตตาย ปทฏาน โหนต น วส- กมมฏานนต อาห อตตโน สลาน อนสสรตพพานต ฯ จาคาทสป เอเสว นโย ฯ เยสนต สลาน ฯ ปฏปาฏยา สมาทาเน สมาทา- นกกเมน เอกชฌ สมาทาเน อทเทสกกเมน สลาน อาทอนตา เวทตพพา ฯ ปรยนเต ฉนนสาฏโก วยาต ปตรนเต๑ ทสนเต วา ฉนนวตถ วย ฯ วสทสทาหรณ เจต ฯ เอว เสสานป อทา- หรณาน ฯ วนเวธวเสน ฉนนสาฏโก วนวทธสาฏโก ฯ วสภาค วณเณน คาว วยาต สมพนโธ ฯ สพลรหตาน วา อสพลาน ฯ ตถา ๑. ตตรนเตตป วตถนเตตป ทสสต ฯ


วสทธมคค สวณณนาย อกมมาสาน ฯ สตตวธเมถนสโยโค เหฏา สลกถาย วตโตเอว ฯ โกธปนาหาทหต อาทสเทน มกขปลาสอสสามจฉรยมายาสาเถยย- มานาตมานาทโย คหตา ฯ ตานเยว อขณฑาทคณาน สลาน ฯ สลสส ตณหาทาสพยโต โมจน ววฏฏปนสสยภาวาปาทน ฯ ตโตเอว ตสมงค ปคคโล เสร สยวส ภชสโส นาม โหต ฯ เตนาห ภชสสภาวกรเณน ภชสสานต ฯ อมนาห สเลน เทโว วา ภเวยย เทว ตโร วา ตตถ นจโจ ธโว สสสโตต สเลน สทธต จ เอวมาทนา ตณหาทฏ ห อามฏตตา ฯ อยนเต สเลส โทโสต จตส วปตตส ยายกายจ วปตตยา ทสสเนน ปรามฏ อนทธเสต ฯ สมาธสวตตนปปโยชนาน สมาธสวตตนกาน ฯ [๒๗๑] สกขาย สคารโวต สลธน นสสาย ปฏลทธสมาทานตตา สาตสย สกขาย สคารโว สปปตสโส โหต ฯ สภาควตตต สมปนนสเลห สภาควตตโก ฯ ตายเอว วา สกขาย สภาควตต ฯ โย ห สกขาคารวรหโต โส ตาย วสภาควตต นาม โหต วโลมนโต ฯ ยถา ปเรห สทธ อตตโน ฉทท น โหต เอว ธมมามเสห ปฏสนถารณ ปฏสนถาโร ฯ สกขาย สคารวตตาเอว ตตถ อปปมตโต โหต ฯ อตตานวาทภย ปรานวาทภย ทณฑภย ทคคตภยนต เอวมาทน ภยาน อมสส ทรสมสสารตานต อาห อตตานวาทาทภยวรหโตต ฯ เสส สว เยยเมว ฯ ปกตยาต สภาเวน ฯ จาคาธมตเตนาต เทยยธมมปรจจาเค


ฉอนสสตนทเทส วณณนา ยตตปยตเตน ตนนนนตปโปเณน ฯ นจจ สทา ปวตตทานสวภาโค ยสส โส นจจปปวตตทานสวภาโค เตน ฯ อธาป ปกตยาต อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ ย ปรสส ปรยตต ทยต ต ทาน ฯ ย อตตนา ปรภ ชตพพโต สวภชต โส สวภาโค ฯ อโตทาน ปภตต อโต ปฏายทาน อชชตคเค อชชทวส อาท กตวา อทตวา น ภ ชสสามต ทานสมาทาน กตวา ฯ ตทวสนต ตสม ภาวนารมภทวเส ฯ ตตถ นมตต คณหตวาต ตสม ทาเน ปรจจาคเจตนาย ปวตตอาการสส สลลกขณวเสน นมตต คเหตวา ฯ วคตมลมจเฉรตาทคณวเสนาต วคตาน มลมจเฉราน เอตสมาต วคตมลมจเฉโร จาโค ตสส ภาโว วคตมลมจเฉรตา ตทาทน คณาน สมปตตน อานสสาน วา วเสน ฯ สต ธมมมนกกมนต สาธน โพธสตตาน ธมม ปเวณ อนกกมนโต โอกกมนโต อโวกกมนโต วา ฯ เย อเม ทายกสส ลาภา อาย วณณ สขพล- ปฏภาณาทโย ปยภาวาทโย จ ภควตา สวณณตา ปกตตตา ฯ มนสสตต วาต วาสทโท อวตตวกปปฏโ ฯ เตน อนทรยปาฏวภาวกมมสสกตาาณาทน สงคโห ทฏพโพ ฯ [๒๗๒] มจเฉรมเลนาต มจเฉรสงขาเตน มเลน ฯ อถวา ฯ มจเฉร จ มล จ มจเฉรมล เตน มจเฉเรน เจว โลภาทมเลน จาต อตโถ ฯ ปชายนวเสนาต ยถาสก กมมนา นพพตตนวเสน ฯ กณหธมมานนต โลภาทน เอกนตกาฬกาน ปาปธมมาน ฯ วคตตตาต


วสทธมคค สวณณนาย ปหนตตา ฯ วคตมลมจเฉเรน เจตสาต อตถมภตลกขเณ กรณ - วจน ฯ โสตาปนนสส สโตต เคห อาวสนตสส โสตาปนนสส สมานสส ฯ นสสยวหารนต นสสาย วหรตพพวหาร เทวสก วล ชนกกมมฏานนต อตโถ ฯ อภภวตวาต อคาร อาวสนตาน อ เส อปปชชนกราคาทอปกกเลเส อภภยย ฯ โย ก จ เทนโตป สาเปกโขว เทต โส มตตจาโค น โหต อยมปน น เอวนต มตตจาโคต วตต ฯ วสฏจาโคต นรเปกขปรจจาโคต อตโถ ฯ ยถา ปาณาตปาตพหโล ปคคโล โลหตปาณต วจจต เอว ทานพหโล ปคคโล ปยตปาณต วตโตต ทสเสนโต ทาต สทา โธตหตโถเยวาต อาห ฯ ตตถ สทาต นจจ อภณหนต อตโถ ฯ ปรจจาโคต เทยยธมมปรจจาโคต อธการโต ว ายต ฯ ย ย เทยยธมม ฯ ปเร ยาจนกา ฯ ยาจเน โยโค ยาจนโยโค ปเรห ยาจต ยตโตต อตโถ ฯ ยาเชน ยตโตต ทาเนน ยตโต สทา ปรจจชนโต ฯ อภเยต ยถาวตเต ทาเน สวภาเค จ รโต อภรโต ฯ [๒๗๓] ยถา สปรสทธสลสส ปคคลสส อขณฑตาทคณวเสน อตตโน สล อนสสรนตสส สลานสสตภาวนา อชฌต เอว สปรสทธอฬารปรจจาคสส ปคคลสส อนปกกลฏเมว อตตโน ปรจจาค อนสสรนตสส ภาวนา อชฌตต ทสเสต วคตมล- มจเฉรตาทคณวเสนาตอาท วตต ฯ ต วตตตถเมว ฯ ภยโยโสต อปรป มตตาย ปมาณสส มหตยา มตตาย วปเลน ปมาเณนาต


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อตโถ ฯ จาคาธมตโตต ปรจจาเค อธมตโต นนนโปณปพภาโร ฯ ตโตเอว อโลภชฌาสโย กตถจป อนภสงคจตโต ฯ ปฏคคาหเกส เมตตายนวเสน ปรจจาโค โหตต เมตตาย เมตตาภาวนาย อนโลมการ อนรปปฏปตต ฯ วสารโทต วสโท๑ อตตโน จ คเณน กตถจป อมงกภโต อภภยยวหาร ฯ เสส สว เยยเมว ฯ อรยมคควเสนาต อรยมคคสส อธคมวเสน ฯ สมทาคเตหต สมมเทว ตทปปตตโต อทธ อาคเตห ฯ ยาทสา ห อรยาน สนตาเน โลกยาป สทธาทโย น ตาทสา กทาจป โปถชชนกา สทธาทโย ฯ [๒๗๔] ทพพนตต เทวา ฯ จตตาโร มหาราชาโน เอเตสนต จตมมหาราชา ฯ จตมมหาราชาเอว จาตมมหาราชกา ฯ เตตตส สหป การโน ตตถปปนนาต ตสหจรต าน ตาวตส ตนวาสโนป เทวา ตสหจรณโตเอว ตาวตสา ฯ ทกขโต ยาตา อปยาตาต ยามา ฯ ตสาย ปตยา อตา อปคตาต ตสตา ฯ โภคาน นมมาเน รต เอเตสนต นมมานรตโน ฯ ปรนมมเตส โภเคส วส วตเตนตต ปรนมมตวสวตตโน ฯ พรหมาน กาโย สมโห พรหมกาโย ฯ ตปปรยาปนนตาย ตตถ ภวาต พรหมกายกา ฯ ตทตตรต ตโต พรหมกายเกห อตตร ฯ อปรต ปรตตาภาทเก สนธาย วทต ฯ เทวตา สกขฏาเน เปตวาต ยถารปาย มคเคนาคตาย สทธาย สมนนาคตา สเลน สเตน จาเคน ป าย สมนนาคตา อโต ๑. วสารโทต ม เ วสารโท จ อมงกภโต จาต อธปเปตตตา ฯ


วสทธมคค สวณณนาย จตา ตตถ อปปนนา ตา เทวตา มยหมป ตถารปา สทธา สล สต จาโค ป า สวชชตต เทวตา สกขฏาเน เปตวา สกข โอตาเรนเตน วย อตตโน สทธาทคณา อนสสรตพพา ฯ ยท เอว สตเต อภยคณานสสรณ วตต ต กถนต อนโยค มนสกตวา อาห สตเต ปนาตอาท ฯ ตตถ ก จาป วตตนต อตตโน จ ตาส จ เทวตานนต อภย สมธร วย สตเต ก จาป วตต ฯ อถโข ต เทวตาน สทธ จ สล จาตอาทวจน สกขฏาเน เปตพพ ฯ วตตนต ปรโต ปท อาเนตวา สมพนธตพพ ฯ กมตถ ปน สกขฏาเน ปนนต อาห เทวตาน อตตโน สทธาหห สมานคณทปนตถนต เวทตพพนต ฯ กสมา ปน สตเต ยถารตวเสน๑ อตถ อคเหตวา เอวมตโถ คยหตต อาห อฏกถาย หตอาท ฯ ตสมาต ยสมา อฏกถาย เทวตา สกขฏาเน เปตวา อตตโน คณา- นสสรณ ทฬห กตวา วตต สลจาคานสสตส วย อธาป อตตโน คณานสสรณ ฌานปปตตนมตต ยตต ตสมา ฯ ปพพภาเค ภาวนารมเภ ฯ อปรภาเคต ยถา ภาเวนตสส อปจารชฌาน อชฌต ตถา ภาวนากาเล ฯ ยท อตตโนเอว อธ คณา อนสสรตพพา กถมย เทวตานสสตต อาห เทวตาน คณ- สทสสทธาทคณานสสรณวเสนาต ฯ เตน สทสกปปนาย อย ภาวนา เทวตานสสตต วตตา น เทวตาน ตาส คณาน วา ๑. ยถาวตตวเสน ฯ


ฉอนสสตนทเทส วณณนา อนสสรเณนาต ทสเสต ฯ ปพพภาเค วา ปวตต เทวตาคณา- นสสรณ อปาทาย เทวตานสสตต อมสสา สม า เวทตพพา ฯ ตถา ห วกขต ปพพภาเค วา เทวตา อารพภ ปวตตจตตวเสนาต ฯ เสส สว เยยเมว ฯ [๒๗๕] เอตาสนต เอตาส พทธานสสตอาทน ฉนน อนสสตน ฯ วตถารเทสนายนต วตถารณวเสน ปวตตเทสนาย ฯ มหานามสตต สนธาย วทต ฯ ภควาตอาทน อตถนต ภควาตอาทน ปทาน อตถ ฯ อตถเวทนต วา เหตผล ปฏจจ อปปนน ตฏ มาห ฯ ธมมเวทนต เหต ปฏจจ อปปนน ตฏ ฯ อารกตตา อรหนต อนสสรนตสส ห ยนต ภควโต กเลเสห อารกตต โส เหต ฯ าปโก เจตถ เหต อธปเปโต น การโก สมปาปโก วา โยเนน ายมาโน อรหตตตโถ ต ผล ฯ อมนา นเยน เสสปเทสป เหตผลวภาโค เวทตพโพ ฯ ธมมานสสตอาทสป อาทมชฌปร- โยสานกลยาณตาตอาทนา ยสมา ปน สา สมมาปฏปทาตอาทนา จ ตตถ ตตถ เหตอปเทโส กโตเยวาต ฯ ธมมปส หตนต ยถา- วตตเหตเหตผลสงขาตคณปส หต ฯ คเณต อตตโน คเณ ฯ อรยสาวกานเยว อชฌนตต อรยสาวกาน อชฌนตเยวาต อตตรปทาวธารณ ทฏพพ ฯ อวธารณ จ เตส สขสทธ- ทสสนตถ ฯ เตนาห เตส หตอาท ฯ น ปถชชนาน สพเพน สพพ อชฌนตต ฯ ตถาห วกขต เอว สนเตปตอาท ฯ ยท


วสทธมคค สวณณนาย เอว กสมา มหานามสตตาทส พหส สตเตสป อรยสาวกคคหณ กตนต ฯ เตส พหลวหารตายาต อาจรยา ฯ [๒๗๖] นกขนตนต นคคต นสสฏ ฯ มตตนต วสฏ ฯ วฏ ตนต อเปต ฯ สพพเมต วกขมภนเมว สนธาย วทต ฯ เคธมหาต ปลโพธโต ฯ อธมปต พทธานสสตวเสน ลทธ อปจา- รชฌานมาห ฯ อารมมณ กรตวาต ปจจย กตวา ปาทก กตวาต อตโถ ฯ วสชฌนตต ปรมตถวสทธ ปาปณนต ฯ สมพาเธต ตณหาสงกเลสาทนา สมปเฬ สงฆเฏ ฆราวาเส ฯ โอกาสาธคโม โลกตตรธมมสส อธคมาย อธคนตพพโอกาโส ฯ อนสสตโยเอว อนสสตฏานาน ฯ วสทธธมมาต วสชฌนสภาวา วสชฌต วา ภพพา ฯ ปรมตถวสทธธมมตายาต ปรมตถวสทธยา นพพานสส ภพพาภาเวน๑ ฯ อปกกเมนาต ปโยเคน ฯ ปรโยทปนาต วโสธนา ฯ เอว สนเตปต เอว มหานามสตตาทส อเนเกส สตเตส อรยสาวกสเสว วเสน ฉส อนสสตส เทสตาสป ฯ ยสสานภาเวนาต ยสส จตตปปสาทสส พเลน ฯ [๒๗๗] ปต ปฏลภตวาต อนสสรณวเสน พทธารมมณ ปต อปปาเทตวา ฯ ฉอนสสตนทเทสวณณนา นฏ ตา ฯ ---------- ๑. ภพพภาเวนาต ภเวยย ฯ

บาลี 73 80

Documents