บาลี 65 80

288
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺล (ทุติโย ภาโค) - หนาที1 วิสุทฺธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺส ทุติโย ภาโค ------- อนุสฺสติกมฺมฏานนิทฺเทโส อิทานิ อิโต อนนฺตราย มรณสฺสติยา ภาวนานิทฺเทโส อนุปฺปตฺโต ตตฺถ มรณนฺติ เอกภวปริยาปนฺนสฺส ชีวิตินฺทฺริยสฺส อุปจฺเฉโท ยมฺปเนต อรหนฺตาน วฏฏทุกฺขสมุจฺเฉทสงฺขาต สมุจฺเฉทมรณ สงฺขาราน ขณภงฺคสงฺขาต ขณิกมรณ รุกฺโข มโต โลห มตนฺติอาทีสุ สมฺมติมรณอิธ อธิปฺเปต ยมฺป เจต อธิปฺเปต กาลมรณ อกาลมรณนฺติ ทุวิธ โหติ ตตฺถ กาลมรณ ปุกฺขเยน วา อายุกฺขเยน วา อุภยกฺขเยน วา โหติ อกาลมรณ กมฺมุปจฺเฉทกกมฺมวเสน ตตฺถ วิชฺชมานายป อายุสนฺตานกปจฺจยสมฺปตฺติยา เกวล ปฏิสนฺธิชนกสฺส กมฺมสฺส วิปกฺกวิปากตฺตา ปน มรณ โหติ อิท ปุกฺขเยน มรณ นาม คติกาลาหาราทิสมฺปตฺติยา อภาเวน อชฺชตนกาลปุริสาน วิย วสฺสสตมตฺตปริมาณสฺส อายุโน ขยวเสน มรณ โหติ อิท อายุกฺขเยน มรณ นาม ยมฺปน ทูสิมารกลาพุราชาทีน วิย ตขณเยว านา จาวนสมตฺเถน กมฺมุนา . ยุ. ปนสทฺโทย นตฺถิ

Upload: rose-banioki

Post on 29-May-2015

52 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 1

วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสส ทตโย ภาโค ------- อนสสตกมมฏานนทเทโส อทาน อโต อนนตราย มรณสสตยา ภาวนานทเทโส อนปปตโต ฯ ตตถ มรณนต เอกภวปรยาปนนสส ชวตนทรยสส อปจเฉโท ฯ ยมปเนต อรหนตาน วฏฏทกขสมจเฉทสงขาต สมจเฉทมรณ สงขาราน ขณภงคสงขาต ขณกมรณ รกโข มโต โลห มตนตอาทส สมมตมรณ จ น ต อธ อธปเปต ฯ ยมป เจต อธปเปต ต กาลมรณ อกาลมรณนต ทวธ โหต ฯ ตตถ กาลมรณ ป กขเยน วา อายกขเยน วา อภยกขเยน วา โหต อกาลมรณ กมมปจเฉทกกมมวเสน ฯ ตตถ ย วชชมานายป อายสนตานกปจจยสมปตตยา เกวล ปฏสนธชนกสส กมมสส วปกกวปากตตา ปน๑ มรณ โหต อท ป กขเยน มรณ นาม ฯ ย คตกาลาหาราทสมปตตยา อภาเวน อชชตนกาลปรสาน วย วสสสตมตตปรมาณสส อายโน ขยวเสน มรณ โหต อท อายกขเยน มรณ นาม ฯ ยมปน ทสมารกลาพราชาทน วย ตขณเยว านา จาวนสมตเถน กมมนา ๑. ย. ปนสทโทย นตถ ฯ

Page 2: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 2

วสทธมคเค อปจฉนนสนตานาน ปรมกมมวเสน วา สตถหรณาทห อปกกเมห อปจฉชชมานสนตานาน มรณ โหต อท อกาลมรณ นาม ฯ ต สพพมป วตตปปกาเรน ชวตนทรยปจเฉเทน สงคหต ฯ อต ชวตนทรยปจเฉทสงขาตสส มรณสส สรณ มรณสสต ฯ ต ภาเวตกาเมน รโหคเตน ปฏสลลเนน มรณ ภวสสต ชวตนทรย อปจฉชชสสตต วา มรณ มรณนต วา โยนโส มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ อโยนโส ปวตตยโต ห อฏชนมรณา- นสสรเณ โสโก อปปชชต วชาตมาตยา ปยปตตมรณานสสรเณ วย อนฏชนมรณานสสรเณ ปาโมชช อปปชชต เวรน เวรมรณา- นสสรเณ วย มชฌตตชนมรณานสสรเณ สเวโค น อปปชชต มตกเลวรทสสเน ฉวทาหกสส วย อตตโน มรณานสสรเณ สนตาโส อปปชชต อกขตตาสกวธก ทสวา ภรกชาตกสส วย ฯ ตเทต สพพมป สตสเวคาณวรหโต โหต ฯ ตสมา ตตถ ตตถ หตมตสตเต โอโลเกตวา ทฏปพพสมปตตน สตตาน มตาน มรณ อาวชชตวา สต จ สเวค จ าณ จ โยเชตวา มรณ ภวสสตตอาทนา นเยน มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ เอว ปวตเตนโต ห โยนโส ปวตเตต อปาเยน ปวตเตตต อตโถ ฯ เอว ปวตตยโตเยว ห เอกจจสส นวรณาน วกขมภนต มรณารมมณา สต สณาต อปจารปปตตเมว กมมฏาน โหต ฯ ยสส ปน เอตตาวตา น โหต เตน วธกปจจปฏานโต สมปตตวปตตโต อปสหรณโต กายพหสาธารณโต อายทพพลโต

Page 3: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 3

อนสสตกมมฏานนทเทโส อนมตตโต อทธานปรจเฉทโต ขณปรตตโตต อเมห อฏหากาเรห มรณ อนสสรตพพ ฯ ตตถ วธกปจจปฏานโตต วธกสส วย ปจจปฏานโต ฯ ยถา ห อมสส สส ฉนทสสามต อส คเหตวา ควาย หรายมาโน๑ วธโก ปจจปฏ โตว โหต เอว มรณมป ปจจปฏ ต- เมวาต อนสสรตพพ ฯ กสมา ฯ สห ชาตยา อาคตโต ชวตหรณโต จ ฯ ยถา ห อหจฉตตก มกล มตถเกน ปส คเหตวาว อคคจฉต เอว สตตา ชรามรณ คเหตวาว นพพตตนต ฯ ตถา ห เตส ปฏสนธจตต อปปาทานนตรสส ชร ปตวา ปพพตสขรโต ปตตสลา วย ภชชต สทธ สมปยตตกขนเธห ฯ เอว ขณกมรณ ตาว สห ชาตยา อาคต ฯ ชาตสส ปน อวสส มรณโต อธาธปเปต มรณมป สห ชาตยา อาคต ฯ ตสมา เอส สตโต ชาตกาลโต ปฏาย ยถา นาม อฏ โต สรโย๒ อตถาภมโข คจฉเตว คตคตฏานโต อสกมป น นวตตต ยถา วา ปน กนนท ปพพเตยยา สฆโสตา หารหารน สนทเตว วตตเตว อสกมป น นวตตต เอว อสกมป อนวตตมาโน มรณาภมโขว ยาต ฯ เตน วตต ยเมกรตต ปม คพเภ วสต มาณโว อพภฏ โตว โส ยาต ส คจฉ น นวตตตต๓ ฯ เอว คจฉโต จสส คมหาภตตตาน กนนทน ขโย วย ปาโต ๑. ย. จารยมาโน ฯ ๒. สรโยต ภเวยย ฯ เอวมปรป ฯ ๓. ข.ชา. วสต. ๒๗/๔๖๙ ฯ

Page 4: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 4

วสทธมคเค อาโปรสานคตพนธนาน ทมปผลาน ปตน วย มคคราภตาลตาน มตตกภาชนาน เภโท สรยรสมห สมผฏาน อสสาวพนทน วทธสน วย จ มรณเมว อาสนน โหต ฯ เตนาห อจจยนต อโหรตตา ชวต อปรชฌต อาย ขยต มจจาน กนนทนว โอทก๑ ผลานมว ปกกาน ปาโต ปตนโต ภย เอว ชาตาน มจจาน นจจ มรณโต ภย๒ ยถา ห กมภการสส กต มตตกภาชน ขททก จ มหนต จ ย ปกก ย จ อามก สพพ เภทปรยนต เอว มจจาน ชวต๓ อสสาโวว ตณคคมห สรยคคมน ปต เอวมาย มนสสาน มา ม อมม นวารยาต๔ฯ เอว อกขตตาสโก วธโก วย สห ชาตยา อาคต ฯ ตมปเนต มรณ ควาย อส หรายมาโน โส วธโก วย ชวต หรตเยว นาหรตวา นวตเตต ฯ ตสมา สห ชาตยา อาคตโต ชวตหรณโต จ อกขตตาสโก วธโก วย มรณมป ปจจปฏ ตเมว โหตต ฯ เอว วธกปจจปฏานโต มรณ อนสสรตพพ ฯ สมปตตวปตตโตต ฯ อธ สมปตต นาม ตาวเทว โสภต ยาว น วปตต นาภภวต น จ สา สมปตต นาม อตถ ๑. ส. ส. ๑๕/๑๕๙ ฯ ๒. ข. ส. ๒๕/๔๔๗ ฯ ๓. ท. มหา. ๑๐/๑๔๑ ฯ ๔. ข. ชา. เอกาทส. ๒๗/๓๑๖ ฯ

Page 5: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 5

อนสสตกมมฏานนทเทโส ยา วปตต อตกกมม ตฏเยย ฯ ตถา ห สกล เมทน ภตวา ทตวา โกฏสต๑ สข อฑฒามลกมตตสส อนเต อสสรก คโต เตเนว เทหพนเธน ป มห ขยมาคเต มรณาภมโข โสป อโสโก โสกมาคโตต ฯ อปจ สพพมป อาโรคย พยาธปรโยสาน สพพ โยพพน ชรา- ปรโยสาน สพพ ชวต มรณปรโยสาน สพโพเยว โลกสนนวาโส ชาตยา อนคโต ชราย อนสโฏ พยาธนา อภภโต มรเณน อพภาหโต ฯ เตนาห ยถาป เสลา วปลา นภ อาหจจ ปพพตา สมนตา อนปรเยยย นปโปเถนตา จตททสา เอว ชรา จ มจจ จ อธวตตนต ปาณโน ขตตเย พราหมเณ เวสเส สทเท จณฑาลปกกเส น ก จ ปรวชเชต สพพเมวาภมททต น ตตถ หตถน ภม น รถาน น ปตตยา น จาป มนตยทเธน สกกา เชต ธเนน วาต๒ ฯ เอว ชวตสมปตตยา มรณวปตต ปรโยสาน๓ ฯ ต ววฏเปนเตน สมปตตวปตตโต มรณ อนสสรตพพ ฯ อปสหรณโตต ปเรห สทธ อตตโน อปสหรณโต ฯ ตตถ ๑. ย. อสสรต ฯ ๒. ส. ส. ๑๕/๑๔๐ ฯ ๓. ส. ม. ย. มรณวปตตปรโยสานต ววตถเปนเตน ฯ

Page 6: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 6

วสทธมคเค สตตหากาเรห อปสหรณโต มรณ อนสสรตพพ ยสมหตตโต ป มหตตโต ถามมหตตโต อทธมหตตโต ป ามหตตโต ปจเจกพทธโต สมมาสมพทธโตต ฯ กถ ฯ อท มรณ นาม มหายสาน มหาปรวาราน สมปนน- ธนวาหนาน มหาสมมตมนธาตมหาสทสสนทฬหเนมปปภตนมป๑ อปร นราสงกเมว ปตต กมงค ปน มยห อปร น ปตสสต ฯ มหายสา ราชวรา มหาสมมตอาทโย เตป มจจวส ปตตา มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว ตาว ยสมหตตโต อนสสรตพพ ฯ กถ ป มหตตโต ฯ โชตโย๒ ชฏโล อคโค เมณฑโก อถ ปณณโก เอเต จ เ จ เย โลเก มหาป าต วสสตา สพเพ มรณมาปนนา มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว ป มหตตโต อนสสรตพพ ฯ กถ ถามมหตตโต ฯ วาสเทโว พลเทโว ภมเสโน ยธฏ โล หนโรป มหามลโล อนตกสส วส คโต๔

เอว ถามพลเปตา อต โลกมห วสสตา เอเตป มรณมาปนนา มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว ถามมหตตโต อนสสรตพพ ฯ ๑. ย....ทฬหเนมนมปปภตนมป ฯ ๒. โชตโก ฯ ๓. ม. จานโร โย มหามลโล ฯ ส. ย. จานโร ปยทามลโล ฯ ๔. ส. ม. ย. คตา ฯ

Page 7: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 7

อนสสตกมมฏานนทเทโส กถ อทธมหตตโต ฯ ปาทงคฏกมตเตน เวชยนต อกมปย โย นามทธมต เสฏโ ทตโย อคคสาวโก โสป มจจมข โฆร มโค สหมข วย ปวฏโ สห อทธห มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว อทธมหตตโต อนสสรตพพ ฯ กถ ป ามหตตโต ฯ โลกนาถ เปตวาน เย จ เ อตถ ปาณโน ป าย สารปตตสส กลนนาคฆนต โสฬส เอว นาม มหาป โ ปโม อคคสาวโก มรณสส วสมปตโต มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว ป ามหตตโต อนสสรตพพ ฯ กถ ปจเจกพทธโต ฯ เยป เต อตตโน าณวรยพเลน สพพกเลสสตตนมมถน กตวา ปจเจกสมโพธ ปตวา ขคควสาณ- กปปา สยมภโน เตป มรณโต น มตตา กโต ปนาห มจจสสามต ฯ ต ต นมตตมาคมม วมสนตา มเหสโน สยมภ าณเตเชน เย ปตตา อาสวกขย เอกจรย นวาเสน ขคคสงคสมปมา เตป นาตคตา มจจ มาทเสส กถาว กาต ฯ เอว ปจเจกพทธโต อนสสรตพพ ฯ

Page 8: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 8

วสทธมคเค กถ สมมาสมพทธโต ฯ โยป โส ภควา อสตอนพย ชน- ปฏมณฑตทวตตสมหาปรสลกขณวจตตรปกาโย สพพาการปรสทธ- สลกขนธาทคณรตนสมทธธมมกาโย ยสมหตตป มหตต ถาม- มหตต อทธมหตต ป ามหตตาน ปาร คโต อสโม อสมสโม อปปฏโม อปปฏปคคโล อรห สมมาสมพทโธ โสป สลลวฏ - นปาเตน มหาอคคกขนโธ วย มรณวฏ นปาเตน านโส วปสนโต ฯ เอว มหานภาวสส ยนนาเมต มเหสโน น ภเยน น ลชชาย มรณวสมาคต๑ นลชช๒ วตสารชช สพพสตตาภมททน ตยท มาทส สตต กถ นาภภวสสตต ฯ เอว สมมาสมพทธโต อนสสรตพพ ฯ ตสเสว ยสมหตตาทสมปนเนห ปเรห สทธ มรณสาม - ตาย อตตาน อปสหรตวา เตส วย สตตวเสสาน มยหมป มรณ ภวสสตต อนสสรโต อปจารปปตต กมมฏาน โหตต ฯ เอว อปสหรณโต มรณ อนสสรตพพ ฯ กายพหสาธารณโตต ฯ อย กาโย พหสาธารโณ อสตยา ตาว กมกลาน สาธารโณ ฯ ตตถ ฉวนสสตา ปาณา ฉว ขาทนต จมม- นสสตา จมม ขาทนต มสนสสตา มส ขาทนต นหารนสสตา นหาร ขาทนต อฏ นสสตา อฏ ขาทนต ม ชนสสตา ม ช ขาทนต ตตเถว ชายนต ชยยนต มยยนต อจจารปสสาว กโรนต ฯ กาโย จ ๑. มรณ วสมาคตนตป ทสสต ฯ ๒. นลลชชนตป ทสสต ฯ

Page 9: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 9

อนสสตกมมฏานนทเทโส เนส ปสตฆร เจว คลานสาลา จ สสาน จ วจจกฏ จ ปสสาว- โทณกา จ ฯ สวาย เตสมป กมน ปโกเปน มรณ นคจฉตเยว ฯ ยถา จ อสตยา กมกลาน เอว อชฌตตกานเยว อเนกสตาน โรคาน พาหราน จ อหวจฉกาทน มรณสส ปจจยาน สาธารโณ ฯ ยถา ห จาตมมหาปเถ ปเต ลกขมห สพพทสาห อาคตา สรสตต โตมร ปาสาณาทโย นปตนต เอว กาเยป สพพปททวา นปตนต ฯ สวาย เตสมป อปททวาน นปาเตน มรณ นคจฉตเยว ฯ เตนาห ภควา อธ ภกขเว ภกข ทวเส นกขนเต รตตยา ปฏหตาย อต ปฏส จกขต พหกา โข เม ปจจยา มรณสส อห วา ม ฑเสยย วจฉกา วา ม ฑเสยย สตปท วา ม ฑเสยย เตน เม อสส กาลกรยา โส มมสส อนตราโย อปกขลตวา วา ปปเตยย ภตต วา เม ภตต พยาปชเชยย ปตต วา เม กปเปยย เสมห วา เม กปเปยย สตถกา วา เม วาตา กปเปยย เตน เม อสส กาลกรยา โส มมสส อนตราโยต๑ ฯ เอว กายพหสาธารณโต มรณ อนสสรตพพ ฯ อายทพพลโตต ฯ อาย นาเมต อพล ทพพล ฯ ตถา ห สตตาน ชวต อสสาสปสสาสปนพทธ เจว อรยาปถปนพทธ จ สตณหป- นพทธ จ มหาภตปนพทธ จ อาหารปนพทธ จ ฯ ตเทต อสสาส- ปสสาสาน สมวตตต ลภมานเมว ปวตตต พห นกขนตนาสกวาเต ปน อนโต อปวสนเต ปวฏเ วา อนกขมนเต มโต นาม โหต ฯ ๑. อง. อฏก. ๒๔/๓๓๑ ฯ

Page 10: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 10

วสทธมคเค จตนน อรยาปถานมป สมวตตต ลภมานเมว ปวตตต อ - ตร ตรสส ปน อธมตตตาย อายสงขารา อปจฉชชนต ฯ สตณหานมป สมวตตต ลภมานเมว ปวตตต อตสเตน ปน อต- อณเหน วา อภภตสส วปชชต ฯ มหาภตานมป สมวตตต ลภมานเมว ปวตตต ปวธาตยา ปน อาโปธาตอาทน วา อ ตรปปโกเปน พลสมปนโนป ปคคโล ปตถทธกาโย วา อตสาราทวเสน กลนนปตกาโย วา มหาทาหปเรโต วา ส ฉชชมานสนธพนธโน วา หตวา ชวตกขย ปาปณาต ฯ กวฬงการาหารมป ยตตกาเล ลภนตสเสว ชวต ปวตตต อาหาร อลภมานสส ปน ปรกขย คจฉตต ฯ เอว อายทพพลโต มรณ อนสสรตพพ ฯ อนมตตโตต อววฏานโต ปรจเฉทาภาวโตต อตโถ ฯ สตตาน ห ชวต พยาธ กาโล จ เทหนกเขปน คต ป เจเต ชวโลกสม อนมตตา น นายเร ฯ ตตถ ชวต นาม เอตตกเมว ชวตพพ น อโต ปรนต ววฏานาภาวโต อนมตต ฯ กลลกาเลป ห สตตา มรนต อมพท๑ เปส ฆน มาสก เทวมาส ตมาส จตมาส ป จมาส ทสมาส กาเลป กจฉโต นกขนตสมเยป ตโต ปร วสสสตสส อนโตป พหป มรนตเยว ฯ พยาธป อมนาว พยาธนา สตตา มรนต น อ เนาต ววฏานาภาวโต อนมตโต ฯ จกขโรเคนป ห สตตา ๑. อพพท...อตป ฯ

Page 11: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 11

อนสสตกมมฏานนทเทโส มรนต โสตโรคาทน อ ตเรนาป ฯ กาโลป อมสมเยว กาเล มรตพพ น อ สมนต เอว ววฏานาภาวโต อนมตโต ฯ ปพพณเหป ห สตตา มรนต มชฌนตกาทน อ ตรสมมป ฯ เทหนกเขปนมป อเธว มยยมานาน เทเหน ปตตพพ น อ ตราต เอว ววฏานาภาวโต อนมตต ฯ อนโตคาเม ชาตาน ห พหคาเมป อตตภาโว ปตต พหคาเมป ชาตาน อนโตคาเม ฯ ตถา ถลชาน วา ชเล ชลชาน วา ถเลต อเนกปปการโต วตถาเรตพพ ฯ คตป อโต จเตน อธ นพพตตตพพนต เอว ววฏานาภาวโต อนมตตา ฯ เทวโลกโต ห จตา มนสเสสป นพพตตนต มนสสโลกโต จตา เทวโลกาทนมป ยตถ กตถจ นพพตตนตต เอว ยนเต ยตตโคโณ วย คตป จเก โลโก สมปรวตตตต ฯ เอว อนมตตโต มรณ อนสสรตพพ ฯ อทธานปรจเฉทโตต ฯ มนสสาน ชวตสส นาม เอตรห ปรตโต อทธา โย จร ชวต โส วสสสต อปป วา ภยโย ฯ เตนาห ภควา อปปมท ภกขเว มนสสาน อาย คมนโย สมปราโย กตตพพ กสล จรตพพ พรหมจรย นตถ ชาตสส อมรณ โย ภกขเว จร ชวต โส วสสสต อปป วา ภยโยต อปปมาย มนสสาน หเฬยย น สโปรโส จเรยยาทตตสโสว นตถ มจจสส นาคโมต๑ ฯ อปรมป อาห ภตปพพ ภกขเว อรโก นาม สตถา อโหสต๒ ฯ ๑. ส. ส. ๑๕/๑๕๘. ข. มหา. ๒๙/๕๑ ฯ ๒. อง. สตตก. ๒๓/๑๓๘ ฯ

Page 12: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 12

วสทธมคเค สพพมป สตตห อปมาห อลงกตสตต วตถาเรตพพ ฯ อปรมป อาห โย จาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห รตตนทว ชเวยย ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต โย จาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห ทวส ชเวยย ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต โย จาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห ตทนตร ชเวยย ยทนตร เอก ปณฑปาต ภ ชาม ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต โย จาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห ตทนตร ชเวยย ยทนตร จตตาโร ป จ อาโลเป สงขาทตวา อชโฌหราม ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต อเม วจจนต ภกขเว ภกข ปมตตา วหรนต ทนธ มรณสสต ภาเวนต อาสวาน ขยาย โย จ ขวาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห ตทนตร ชเวยย ยทนตร เอก อาโลป สงขาทตวา อชโฌหราม ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต โย จาย ภกขเว ภกข เอว มรณสสต ภาเวต อโห วตาห ตทนตร ชเวยย ยทนตร อสสสตวา วา ปสสสาม ปสสสตวา วา อสสสาม ภควโต สาสน มนสกเรยย พห วต เม กต อสสาต อเม วจจนต ภกขเว ภกข อปปมตตา วหรนต ตกข มรณสสต ภาเวนต อาสวาน ขยายาต๑ ฯ เอว จตป จาโลปสงขาทนมตต อวสสาสโย ปรตโต ๑. อง. อฏก. ๒๔/๓๒๙ ฯ

Page 13: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 13

อนสสตกมมฏานนทเทโส ชวตสส อทธาต ฯ เอว อทธานปรจเฉทโต มรณ อนสสรตพพ ฯ ขณปรตตโตต ฯ ปรมตถโต ห อตปรตโต สตตาน ชวตกขโณ เอกจตตปปวตตมตโตเยว ฯ ยถา นาม รถจกก ปวตตมานมป เอเกเนว เนมปปเทเสน ปวตตต ตฏมานมป เอเกเนว ตฏต เอวเมว เอกจตตกขณก สตตาน ชวต ตสม จตเต นรทธมตเต สตโต นรทโธต วจจต ฯ ยถาห ฯ อตเต จตตกขเณ ชวตถ น ชวต น ชวสสต อนาคเต จตตกขเณ น ชวตถ น ชวต ชวสสต ปจจปปนเน จตตกขเณ น ชวตถ ชวต น ชวสสต ชวต อตตภาโว จ สขทกขา จ เกวลา เอกจตตสมายตตา ลหโส วตตเต ขโณ เย นรทธา มรนตสส ตฏมานสส วา อธ สพเพป สทสา ขนธา คตา อปปฏสนธยา อนพพตเตน น ชาโต ปจจปปนเนน ชวต จตตภงคมโต โลโก ป ตต ปรมตถยาต๑ ฯ เอว ขณปรตตโต มรณ อนสสรตพพ ฯ อต อเมส อฏนน อาการาน อ ตร ตเรน อนสสรโตป ปนปปน มนสการวเสน จตต อาเสวน ลภต มรณารมมณา สต สนตฏต นวรณาน วกขมภนต ฌานงคาน ปาตภวนต ฯ สภาวธมมตตา ปน สเวชนยตตา จ อารมมณสส อปปน อปปตวา อปจารปปตตเมว ฌาน โหต ฯ โลกตตรชฌานมปน ๑. ข. มหา. ๒๙/๔๘ ฯ

Page 14: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 14

วสทธมคเค ทตยจตตถาน จ อารปปชฌานาน สภาวธมเมป ภาวนาวเสเสน อปปน ปาปณนต ฯ วสทธภาวนานกกมวเสน ห โลกตตร อปปน ปาปณาต ฯ อารมมณาตกกมภาวนาวเสน อารปป ฯ อปปนาปตตสเสว ห ฌานสส อารมมณสมตกกมนมตต ตตถ โหต ฯ อธ ปน ตทภยมป นตถ ตสมา อปจารปปตตเมว ฌาน โหต ฯ ตเทต มรณสสตพเลน อปปนนตตา มรณสสตจเจว สงข คจฉต ฯ อม จ ปน มรณสสตมนยตโต ภกข สตต อปปมตโต โหต สพพภเวส อนภรตส ปฏลภต ชวตนกนต ชหต ปาปครห โหต อสนนธพหโล ปรกขาเรส วคตมลมจเฉโร ฯ อนจจส าปสส ปรจย คจฉต ฯ ตทนสาเรเนว จ ทกขส า อนตตส า จ อปฏาต ฯ ยถา อภาวตมรณา สตตา สหสา วาฬมค ยกข สปป โจร วธกาภภตา วย มรณสมเย ภย สนตาส สมโมหมาปชชนต เอว อนาปชชตวา อภโย อสมมฬโห กาล กโรต ฯ สเจ ทฏเว ธมเม อมต นาราเธต กายสส เภทา สคตปรายโน โหต ฯ ตสมา หเว อปปมาท กยราถ สเมธโส เอว มหานภาวาย มรณสสตยา สทาต ฯ อท มรณานสสตย วตถารกถามข ฯ อทาน ยนต อ ตร พทธปปาทา นปปวตตปพพ สพพ- ตตถยาน อวสยภต เตส เตส สตตนเตส เอกธมโม ภกขเว ภาวโต พหลกโต มหโต สเวคาย สวตตต มหโต อตถาย

Page 15: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 15

อนสสตกมมฏานนทเทโส สวตตต มหโต โยคกเขมาย สวตตต มหโต สตสมปช าย สวตตต าณทสสนปฏลาภาย สวตตต ทฏธมมสขวหาราย สวตตต วชชาวมตตผลสจฉกรยาย สวตตต กตโม เอกธมโม กายคตาสต อมตนเต ภกขเว ปรภ ชนต เย กายคตาสต ปรภ ชนต อมตนเต ภกขเว น ปรภ ชนต เย กายคตาสต น ปรภ ชนต อมตนเตส ภกขเว ปรภตต อปรภตต ปรหน อปรหน วรทธ อารทธ เยส กายคตาสต อารทธาต๑ เอว ภควตา อเนเกห อากาเรห ปสสตวา กถ ภาวตา จ ภกขเว กายคตาสต กถ พหลกตา มหปผลา โหต มหานสสา อธ ภกขเว ภกข อร คโต วาตอาทนา๒ นเยน อานาปานปพพ อรยาปถปพพ จตสมปช ปพพ ปฏกลมนสการปพพ ธาตมนสการ- ปพพ นว สวฏ กปพพานต๓ อเมส จททสนน ปพพาน วเสน กายคตาสตกมมฏาน นททฏ ตสส ภาวนานทเทโส อนปปตโต ฯ ตตถ ยสมา อรยาปถปพพ จตสมปช ปพพ ธาตมนสการ- ปพพนต อมาน ตณ วปสสนาวเสน วตตาน นว สวฏ ก- ปพพาน วปสสนาาเณสเยว อาทนวานปสสนาวเสน วตตาน ยาป เจตถ อทธมาตกาทส สมาธภาวนา อชเฌยย สา อสภนทเทเส ปกาสตาเยว ฯ อานาปานปพพ ปน ปฏกลมนสการปพพ จ อมาเนเวตถ เทว สมาธวเสน วตตาน ฯ เตส อานาปานปพพ อานาปานสสตวเสน วส กมมฏานเยว ฯ ยมปเนต ปน จปร ๑. อง. เอก. ๒๐/๕๘ ฯ ๒. ม. อ. ๑๔/๒๐๔ ฯ ๓. สวถกา...อตป ฯ

Page 16: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 16

วสทธมคเค ภกขเว ภกข อมเมว กาย อทธ ปาทตลา อโธ เกสมตถกา ตจปรยนต ปรนนานปปการสส อสจโน ปจจเวกขต อตถ อมสม กาเย เกสา โลมา นขา ทนตา ตโจ มส นหาร อฏ อฏ ม ช วกก หทย ยกน กโลมก ปหก ปปผาส อนต อนตคณ อทรย กรส ปตต เสมห ปพโพ โลหต เสโท เมโท อสส วสา เขโฬ สงฆาณกา ลสกา มตตนต๑ เอว มตถลงค อฏ ม เชน สงคเหตวา ปฏกลมนสการวเสน เทสต ทวตตสาการกมมฏาน อทมธ กายคตาสตต อธปเปต ฯ ตตราย ปาลวณณนาปพพงคโม ภาวนานทเทโส ฯ อมเมว กายนต อม จาตมมหาภตก ปตกาย ฯ อทธ ปาทตลาต ปาทตลโต อปร ฯ อโธ เกสมตถกาต เกสคคโต เหฏา ฯ ตจปรยนตนต ตรย ตจปรจฉนน ฯ ปรนนานปปการสส อสจโน ปจจเวกขตต นานปปการเกสาทอสจปรโต อย กาโยต ปสสต กถ อตถ อมสม กาเย เกสา โลมา นขา ฯเปฯ มตตนต ฯ ตตถ อตถต สวชชนต ฯ อมสมนต ยวาย อทธ ปาทตลา อโธ เกสมตถกา ตจปรยนโต ปโร นานปปการสส อสจโนต วจจต ตสม ฯ กาเยต สรเร ฯ สรร ห อสจส จยโต กจฉตาน เกสาทน เจว จกขโรคาทน จ โรคสตาน อายภตโต กาโยต วจจต ฯ เกสา โลมาต เอเต เกสาทโย ทวตตสาการา ฯ ตตถ อตถ อมสม กาเย เกสา อตถ อมสม กาเย โลมาต เอว สมพนโธ ๑. ท. มหา.๑๐/๓๒๘ ฯ ๒. ย. ปรโตต ทสสต ฯ

Page 17: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 17

อนสสตกมมฏานนทเทโส เวทตพโพ ฯ อมสม ห ปาทตลา ปฏาย อปร เกสมตถกา ปฏาย เหฏา ตจโต ปฏาย ปรยนตโตต๑ เอตตเก พยามมตเต กเลวเร สพพากาเรนป วจนนโต น โกจ ก จ มตต วา มณ วา เวฬรย วา อครร วา กงกม วา กปปร วา วาสจณณาท วา อณมตตมป สจภาว ปสสต อถโข ปรมทคคนธเชคจฉ อสสรกทสสน นานปปการ เกสโลมาทเภท อสจเยว ปสสต ฯ เตน วตต อตถ อมสม กาเย เกสา โลมา ฯเปฯ มตตนต ฯ อยเมตถ ปทสมพนธโต วณณนา ฯ อมมปน กมมฏาน ภาเวตกาเมน อาทกมมเกน กลปตเตน วตตปปการ กลยาณมตต อปสงกมตวา อท กมมฏาน คเหตพพ ฯ เตนาปสส กมมฏาน กเถนเตน สตตธา อคคหโกสลล ทสธา จ มนสการโกสลล อาจกขตพพ ฯ ตตถ วจสา มนสา วณณโต สณานโต ทสโต โอกาสโต ปรจเฉทโตต เอว สตตธา อคคหโกสลล อาจกขตพพ ฯ อมสม ห ปฏกลมนสการกมมฏาเน โยป ตปฏโก โหต เตนาป มนสการกาเล ปม วาจาย สชฌาโย กาตพโพ ฯ เอกจจสส ห สชฌาย กโรนตสเสว กมมฏาน ปากฏ โหต มลยวาสมหา- เทวตเถรสส สนตเก อคคหตกมมฏานาน ทวนน เถราน วย ฯ เถโร กร เตห กมมฏาน ยาจโต จตตาโร มาเส อมเยว สชฌาย กโรถาต ทวตตสากาเร ปาล๒ อทาส ฯ เต ห ก จาป ๑. ย. ปรโตต ทสสต ฯ ๒. ย. ทวตตสาการปาล ฯ

Page 18: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 18

วสทธมคเค เตส เทว ตโย นกายา ปคณา ปทกขณคคาหตาย ปน จตตาโร มาเส ทวตตสากาเร สชฌายนตาว โสตาปนนา อเหส ฯ ตสมา กมมฏาน กเถนเตน อาจรเยน อนเตวาสโก วตตพโพ ปม ตาว วาจาย สชฌาย กโรหต ฯ กโรนเตน จ ตจป จกาทน ปรจฉนทตวา อนโลมปฏโลมวเสน สชฌาโย กาตพโพ ฯ เกสา โลมา นขา ทนตา ตโจต ห วตวา ปน ปฏโลมโต ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสาต วตตพพ ฯ ตทนนตร วกกป จเก มส นหาร อฏ อฏ ม ช วกกนต วตวา ปน ปฏโลมโต วกก อฏ ม ช อฏ นหาร มส ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสาต วตตพพ ฯ ตโต ปปผาสป จเก หทย ยกน กโลมก ปหก ปปผาสนต วตวา ปน ปฏโลมโต ปปผาส ปหก กโลมก ยกน หทย วกก อฏ ม ช อฏ นหาร มส ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสาต วตตพพ ฯ ตโต มตถลงคป จเก อนต อนตคณ อทรย กรส มตถลงคนต วตวา ปน ปฏโลมโต มตถลงค กรส อทรย อนตคณ อนต ปปผาส ปหก กโลมก ยกน หทย วกก อฏ ม ช อฏ นหาร มส ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสาต วตตพพ ฯ ตโต เมทจฉกเก ปตต เสมห ปพโพ โลหต เสโท เมโทต วตวา ปน ปฏโลมโต เมโท เสโท โลหต ปพโพ เสมห ปตต มตถลงค กรส อทรย อนตคณ อนต ปปผาส ปหก กโลมก ยกน หทย วกก อฏ ม ช อฏ นหาร มส ตโจ ทนตา นขา โลมา

Page 19: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 19

อนสสตกมมฏานนทเทโส เกสาต วตตพพ ฯ ตโต มตตจฉกเก อสส วสา เขโฬ สงฆาณกา ลสกา มตตนต วตวา ปน ปฏโลมโต มตต ลสกา สงฆาณกา เขโฬ วสา อสส เมโท เสโท โลหต ปพโพ เสมห ปตต มตถลงค กรส อทรย อนตคณ อนต ปปผาส ปหก กโลมก ยกน หทย วกก อฏ ม ช อฏ นหาร มส ตโจ ทนตา นขา โลมา เกสาต วตตพพ ฯ เอว กาลสต กาลสหสส กาลสตสหสสมป วาจาย สชฌาโย กาตพโพ ฯ วจสา สชฌาเยน ห กมมฏานตนต ปคณา โหต น อโต จโต จ จตต วธาวต โกฏาสา ปากฏา โหนต หตถสงขลกา วย วตปาทปนต วย จ ขายนต ฯ ยถา ปน วจสา ตเถว มนสาป สชฌาโย กาตพโพ ฯ วจสา สชฌาโย ห มนสา สชฌายสส ปจจโย โหต ฯ มนสา สชฌาโย ลกขณปฏเวธสส ปจจโย โหต ฯ วณณโตต เกสาทน วณโณ ววฏเปตพโพ ฯ สณานโตต เตสเยว สณาน ววฏเปตพพ ฯ ทสโตต อมสม ห สรเร นาภโต อทธ อปรมทสา อโธ เหฏ มทสา ตสมา อย โกฏาโส อมสสา นาม ทสายาต ทสา ววฏเปตพพา ฯ โอกาสโตต อย โกฏาโส อมสม นาม โอกาเส ปตฏ โตต เอว ตสส ตสส โอกาโส ววฏเปตพโพ ฯ ปรจเฉทโตต สภาคปรจเฉโท วสภาคปรจเฉโทต เทว

Page 20: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 20

วสทธมคเค ปรจเฉทา ฯ ตตถ อย โกฏาโส เหฏา จ อปร จ ตรย จ อมนา นาม ปรจฉนโนต เอว สภาคปรจเฉโท เวทตพโพ ฯ เกสา น โลมา โลมาป น เกสาต เอว อมสสกตาวเสน วสภาคปรจเฉโท เวทตพโพ ฯ เอว สตตธา อคคหโกสลล อาจกขนเตน ปน อท กมมฏาน อสกสม สตเต ปฏกลวเสเนว กถต อสกสม ธาตวเสนาต ตวา อาจกขตพพ ฯ อท ห มหาสตปฏาเน ปฏกลวเสเนว กถต มหาหตถปโทปมมหาราหโลวาทธาตวภงเคส ธาตวเสน กถต ฯ กายคตาสตสตเต ปน ยสส วณณโต อปฏาต ต สนธาย จตตาร ฌานาน วภตตาน ฯ ตตถ ธาตวเสน กถต วปสสนากมมฏาน โหต ปฏกลวเสน กถต สมถกมมฏาน ตเทต อธ สมถกมมฏานเมวาต ฯ เอว สตตธา อคคหโกสลล อาจกขตพพ ฯ อนปพพโต นาตสฆโต นาตสณกโต วกเขปปฏพาหนโต ปณณตตสมตกกมนโต อนปพพม จนโต อปปนาโต ตโย จ สตตนตาต เอว ทสธา มนสการโกสลล อาจกขตพพ ฯ ตตถ อนปพพโตต อท ห สชฌายกรณโต ปฏาย อนปฏปาฏยา มนสกาตพพ น เอกนตรกาย ฯ เอกนตรกาย ห มนสกโรนโต ยถา นาม อกสโล ปรโส ทวตตสปท นสเสณ เอกนตรกาย อาโรหนโต กลนตกาโย ปตต น อาโรหน สมปาเทต เอวเมว ภาวนาสมปตตวเสน อธคนตพพสส อสสาทสส อนธคมา

Page 21: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 21

อนสสตกมมฏานนทเทโส กลนตจตโต ปตต น ภาวน สมปาเทต ฯ อนปพพโต มนสกโรนเตนาป จ นาตสฆโต มนสกาตพพ ฯ อตสฆโต มนสกโรโต ห ยถา นาม ตโยชนมคค ปฏปชชตวา โอกกมนวสชชน อสลลกเขตวา สเฆน ชเวน สตตกขตตมป คมนาคมน กโรโต ปรสสส ก จาป อทธาน ปรกขย คจฉต อถโข ปจฉตวาว คนตพพ โหต เอวเมว เกวล ก จาป กมมฏาน ปรโยสาน ปาปณาต อวภต ปน โหต น วเสส อาวหต ตสมา นาตสฆโต มนสกาตพพ ฯ ยถา จ นาตสฆโต เอว นาตสณกโตป ฯ อตสณกโต มนสกโรโต ห ยถา นาม ตทเหว ตโยชนมคค คนตกามสส ปรสสส อนตรามคเค รกขปพพตตฬากาทส วลมพมานสส มคโค ปรกขย น คจฉต ทวหตเหน ปรโยสาเปตพโพ โหต เอวเมว กมมฏาน ปรโยสาน น คจฉต วเสสาธคมสส ปจจโย น โหต ฯ วกเขปปฏพาหนโตต กมมฏาน วสชเชตวา พหทธา ปถตตารมมเณ เจตโส วกเขโป ปฏพาหตพโพ ฯ อปปฏพาหโต ห ยถา นาม เอกปทก ปปาตมคค ปฏปนนสส ปรสสส อกกมนปท อสลลกเขตวา อโตจโต จ วโลกโต ปทวาโร วรชฌต ตโต สตโปรเส ปปาเต ปตตพพ โหต เอวเมว พหทธา วกเขเป สต กมมฏาน ปรหายต ปรทธสต ตสมา วกเขปปฏพาหนโต มนสกาตพพ ฯ

Page 22: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 22

วสทธมคเค ปณณตตสมตกกมนโตต ยา อย เกสา โลมาตอาทกา ปณณตต ต อตกกมตวา ปฏกลนต จตต เปตวา ฯ ยถา ห อทกทลลภกาเล มนสสา อร เ อทปาน ทสวา ตตถ ตาลปณณาทก ก จเทว ส าณ พนธตวา เตน ส าเณน อาคนตวา นหายนต เจว ปวนต จ ยทา ปน เตส อภณห ส จาเรน อาคตาคตปท ปากฏ โหต ตทา ส าเณน กจจ น โหต อจฉตจฉตกขเณ คนตวา นหายนต เจว ปวนต จ เอวเมว ปพพภาเค เกสา โลมาต ปณณตตวเสน มนสกโรโต ปฏกลภาโว ปากโฏ โหต อถ เกสา โลมาต ปณณตต สมตกกมตวา ปฏกลภาเวเยว จตต เปตพพ ฯ อนปพพม จนโตต โย โย โกฏาโส น อปฏาต ต ต ม จนเตน อนปพพม จนโต มนสกาตพพ ฯ อาทกมมกสส ห เกสาต มนสกโรโต มนสกาโร คนตวา มตตนต อม ปรโยสาน- โกฏาสเมว อาหจจ ตฏต มตตนต จ มนสกโรโต มนสกาโร คนตวา เกสาต อม อาทโกฏาสเมว อาหจจ ตฏต ฯ อถสส มนสกโรโต มนสกโรโต เกจ โกฏาสา อปฏหนต เกจ น อปฏหนต ฯ เตน เย เย อปฏหนต เตส เตส ตาว กมม กาตพพ ยาว ทวส อปฏ เตส เตสมป เอโก สฏ ตร อปฏหต ฯ เอว อปฏ ต ปน ตเมว ปนปปน มนสกโรนเตน อปปนา อปปาเทตพพา ฯ ตตราย อปมา ฯ ยถา ห ทวตตสตาลเก

Page 23: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 23

อนสสตกมมฏานนทเทโส ตาลวเน วสนต มกกฏ คเหตกาโม ลทโธ๑ อาทมห ตตาลสส ปณณ สเรน วชฌตวา อกกฏ กเรยย อเถโส มกกโฏ ปฏปาฏยา ตสม ตสม ตาเล ปตตวา ปรยนตตาลเมว คจเฉยย ตตถาป คนตวา ลทเธน ตตเถว กเตส ปน เตเนว นเยน อาทตาล อาคจเฉยย โส เอว ปนปปน ปฏปาฏยมาโน๒ อกกฏ กกฏ ฏาเนเยว อฏหตวา อนกกเมน เอกสม ตาเล นปตตวา ตสส เวมชเฌ มกลตาลปณณ สทฬห๓ คเหตวา วชฌยมาโนป น อฏเหยย เอว สมปทมท ทฏพพ ฯ ตตรท โอปมมสสนทน ฯ ยถา ห ตาลวเน ทวตตส ตาลา เอว อมสม กาเย ทวตตส โกฏาสา ฯ มกกโฏ วย จตต ฯ ลทโธ วย โยคาวจโร ฯ มกกฏสส ทวตตสตาลเก ตาลวเน นวาโส วย โยคโน จตตสส ทวตตส- โกฏาสเก กาเย อารมมณวเสน อนส จรณ ฯ ลทเธน อาทมห ตตาลสส ปณณ สเรน วชฌตวา อกกฏ ยา กตาย มกกฏสส ตสม ตสม ตาเล ปตตวา ปรยนตตาลคมน วย โยคนา เกสาต มนสกาเร อารทเธ ปฏปาฏยา คนตวา ปรโยสานโกฏาเสเยว จตตสส สณาน ฯ ปน ปจจาคมเนป เอเสว นโย ฯ ปนปปน ปฏปาฏยมานสส มกกฏสส อกกฏ กกฏ ฏาเน อฏาน วย ปนปปน มนสกโรโต เกสจ เกสจ อปฏ เตส อนปฏหนเต วสชเชตวา อปฏ เตส ปรกมมกรณ ฯ อนกกเมน เอกสม ตาเล นปตตวา ตสส มชเฌ มกลตาลปณณ สทฬห คเหตวา ๑. ลทโท ฯ เอวมปรป ฯ ๒. ย. ปฏปาตยมาโน ฯ ๓. มกลตาลปณณสจ ทฬห ฯ

Page 24: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 24

วสทธมคเค วชฌยมานสสาป อนฏาน วย อวสาเน ทวส อปฏ เตส โย สฏ ตร อปฏหต ตเมว ปนปปน มนสกรตวา อปปนาย อปปาทน ฯ อปราป อปมา ฯ ยถา นาม ปณฑปาตโก ภกข ทวตตส- กล คาม อปนสสาย วสนโต ปมเคเหเยว เทว ภกขา ลภตวา ปรโต เอก วสชเชยย ปนทวเส ตสโส ลภตวา ปรโต เทว วสชเชยย ตตยทวเส อาทมหเยว ปตตปร ลภตวา อาสนสาล คนตวา ปรภ เชยย เอว สมปทมท ทฏพพ ฯ ทวตตสกลคาโม วย ห ทวตตสากาโร ฯ ปณฑปาตโก วย โยคาวจโร ฯ ตสส ต คาม อปนสสาย วาโส วย โยคโน ทวตตสากาเร ปรกมมกรณ ฯ ปมเคเห เทว ภกขา ลภตวา ปรโต เอกสสา วสชชน วย ทตยทวเส ตสโส ลภตวา ปรโต ทวนน วสชชน วย จ มนสกโรโต มนสกโรโต อนปฏหนเต วสชเชตวา อปฏ เตส อปฏ เตส ยาว โกฏาสทวเย ปรกมมกรณ ฯ ตตยทวเส อาทมหเยว ปตตปร ลภตวา อาสนสาลาย นสทตวา ปรโภโค วย ทวส โย สฏ ตร อปฏหต ตเมว ปนปปน มนสกรตวา อปปนาย อปปาทน ฯ อปปนาโตต อปปนาโกฏาสโต ฯ เกสาทส เอเกกสม โกฏาเส อปปนา โหตต เวทตพพาต อยเมตถ อธปปาโย ฯ ตโย จ สตตนตาต อธจตต สตภาโว โพชฌงคโกสลลนต อเม ตโย สตตนตา วรยสมาธโยชนตถ เวทตพพาต อยเมตถ อธปปาโย ฯ ตตถ อธจตตมนยตเตน ภกขเว ภกขนา ตณ นมตตาน

Page 25: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 25

อนสสตกมมฏานนทเทโส กาเลน กาล มนสกาตพพาน กาเลน กาล สมาธนมตต มนส- กาตพพ กาเลน กาล ปคคหนมตต๑ มนสกาตพพ กาเลน กาล อเปกขานมตต มนสกาตพพ สเจ ภกขเว อธจตตมนยตโต ภกข เอกนต สมาธนมตตเยว มนสกเรยย านนต จตต โกสชชาย สวตเตยย สเจ ภกขเว อธจตตมนยตโต ภกข เอกนต ปคคห- นมตตเยว มนสกเรยย านนต จตต อทธจจาย สวตเตยย สเจ ภกขเว อธจตตมนยตโต ภกข เอกนต อเปกขานมตตเยว มนสกเรยย านนต จตต น สมมา สมาธเยยย อาสวาน ขยาย ยโต จ โข ภกขเว อธจตตมนยตโต ภกข กาเลน กาล สมาธนมตต ปคคหนมตต อเปกขานมตต มนสกโรต ต โหต จตต มท จ กมม จ ปภสสร จ น จ ปภงค สมมา สมาธยต อาสวาน ขยาย เสยยถาป ภกขเว สวณณกาโร วา สวณณการนเตวาส วา อกก พนธต อกก พนธตวา อกกามข อาลมเปต อกกามข อาลมเปตวา สณฑาเสน ชาตรป คเหตวา อกกามเข ปกขปตวา กาเลน กาล อภธมต กาเลน กาล อทเกน ปรปโผเสต กาเลน กาล อชฌเปกขต สเจ ภกขเว สวณณกาโร วา สวณณการนเตวาส วา ต ชาตรป เอกนต อภธเมยย านนต ชาตรป ทเหยย สเจ ภกขเว สวณณกาโร วา สวณณการนเตวาส วา ต ชาตรป เอกนต อทเกน ปรปโผเสยย านนต ชาตรป นพพาเปยย สเจ ภกขเว ๑. ปาลยมปน ปคคาหนมตตนต ทสสต ฯ

Page 26: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 26

วสทธมคเค สวณณกาโร วา สวณณการนเตวาส วา ต ชาตรป เอกนต อชฌเปกเขยย านนต ชาตรป น สมมา ปรปาก คจเฉยย ยโต จ โข ภกขเว สวณณกาโร วา สวณณการนเตวาส วา ต ชาตรป กาเลน กาล อภธมต กาเลน กาล อทเกน ปรปโผเสต กาเลน กาล อชฌเปกขต ต โหต ชาตรป มท จ กมม จ ปภสสร จ น จ ปภงค สมมา อเปต กมมาย ยสสา ยสสา จ ปลนธนวกตยา อากงขต ยท ปฏฏกาย ยท กณฑลาย ยท คเวยยกาย ยท สวณณมาลาย ต จสส อตถ อนโภต เอวเมว โข ภกขเว อธจตตมนยตเตน ฯเปฯ สมมา สมาธยต อาสวาน ขยาย ยสส ยสส จ อภ าสจฉกรณยสส ธมมสส จตต อภนนนาเมต อภ าสจฉกรยาย ตตร ตเตรว สกขภพพต ปาปณาต สต สต อายตเนต๑ อท สตต อธจตตนต เวทตพพ ฯ ฉห ภกขเว ธมเมห สมนนาคโต ภกข ภพโพ อนตตร สตภาว สจฉกาต กตเมห ฉห อธ ภกขเว ภกข ยสม สมเย จตต นคคเหตพพ ตสม สมเย จตต นคคณหาต ยสม สมเย จตต ปคคเหตพพ ตสม สมเย จตต ปคคณหาต ยสม สมเย จตต สมปหสตพพ ตสม สมเย จตต สมปหเสต ยสม สมเย จตต อชฌเปกขตพพ ตสม สมเย จตต อชฌเปกขต ปณตาธมตตโก จ โหต นพพานาภรโต อเมห โข ภกขเว ฉห ธมเมห สมนนาคโต ภกข ภพโพ อนตตร สตภาว สจฉกาตนต๒ ๑. อง. ตก. ๒๐/๓๒๙ ฯ ๒. อง. ฉกก. ๒๒/๔๘๔ ฯ

Page 27: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 27

อนสสตกมมฏานนทเทโส อท สตต สตภาโวต เวทตพพ ฯ สตตโพชฌงคโกสลล ปน เอวเมว โข ภกขเว ยสม สมเย ลน จตต โหต อกาโล ตสม สมเย ปสสทธสมโพชฌงคสส ภาวนายาต๑ อปปนาโกสลลกถาย ทสสตเมว ฯ อต อท สตตวธ อคคหโกสลล สคคหต กตวา อท จ ทสวธ มนสการโกสลล สฏ ววฏเปตวา เตน โยคนา อภย- โกสลลวเสน กมมฏาน สาธก อคคเหตพพ ฯ สเจ ปนสส อาจรเยน สทธ เอกวหาเรเยว ผาส โหต เอว วตถาเรน อกถาเปตวา [๒] กมมฏาน อนย ชนเตน วเสส ลภตวา อปรปร กถาเปตพพ ฯ อ ตถ วสตกาเมน ยถาวตเตน วธนา วตถารโต กถาเปตวา ปนปปน ปรวตเตตวา สพพ คณ ฏาน ฉนทตวา ปวกสณนทเทเส วตตนเยเนว อนนรป เสนาสน ปหาย อนรเป จ วหรนเตน ขททกปลโพธปจเฉท กตวา ปฏกลมนสกาเรน ปรกมม กาตพพ ฯ กโรนเตน ปน เกเสส ตาว นมตต คเหตพพ ฯ กถ ฯ เอก วา เทว วา เกเส ล จตวา หตถตเล เปตวา วณโณ ตาว ววฏเปตพโพ ฯ ฉนนฏาเนป เกเส โอโลเกต วฏฏต ฯ อทกปตเต วา ยาคปตเต วา โอโลเกตมป วฏฏตเยว ฯ กาฬกาเล ทสวา กาฬกาต มนสกาตพพา เสตกาเล เสตาต ฯ มสสกกาเล ปน อสสทวเสน มนสกาตพพา โหนต ฯ ยถา จ เกเสส เอว สกเลป ตจป จเก ทสวาว ๑. ส. มหาวาร. ๑๙/๑๕๖ ฯ ๒. ม. ย. กมมฏาน สฏ ววตถเปตวา ฯ

Page 28: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 28

วสทธมคเค นมตต คเหตพพ ฯ เอว นมตต คเหตวา สพพโกฏาเส วณณ- สณานทโสกาสปรจเฉทวเสน ววฏเปตวา วณณสณานคนธ- อาสโยกาสวเสน ป จธา ปฏกลตา ววฏเปตพพา ฯ ตตราย สพพโกฏาเสส อนปพพกถา ฯ เกสา ตาว ปกตวณเณน กาฬกา อฬารฏกวณณนา๑ ฯ สณานโต ทฆา วฏฏลกา ตลาทณฑสณานา ฯ ทสโต อปรมทสาย ชาตา ฯ โอกาสโต อโภส ปสเสส กณณจฬกาห ปรโต นลาฏนเตน ปจฉโต คลวาฏเกน ปรจฉนนา ฯ สสกฏาหเวนอลลจมม เกสาน โอกาโส ฯ ปรจเฉทโต เกสา สสเวนจมเม วหคคมตต ปวสตวา ปตฏ เตน เหฏา อตตโน มลตเลน อปร อากาเสน ตรย อ ม เน ปรจฉนนา ฯ เทว เกสา เอกโต นตถต อย สภาคปรจเฉโท ฯ เกสา น โลมา โลมา น เกสาต เอว อวเสสเอกตตสโกฏาเสห อมสสกตา เกสา นาม ฯ ปาฏเยกโก เอส โกฏาโสต อย วสภาคปรจเฉโท ฯ อท เกสาน วณณาทโต ววฏาปน ฯ อท ปน เนส วณณาทวเสน ป จธา ปฏกลโต ววฏาปน ฯ เกสา นาเมเต วณณโตป ปฏกลา สณานโตป คนธโตป อาสยโตป โอกาสโตป ปฏกลา ฯ มน เป ห ยาคปตเต วา ภตตปตเต วา เกสวณณ ก จ ทสวา เกสมสสกมท หรถ นนต ชคจฉนต ฯ เอว เกสา วณณโตป ปฏกลา ฯ รตต ภ ชนตาป เกสสณาน อกกวาก วา มกจวาก วา ฉปตวาป ๑. ม. อทธารฏกวณณา ฯ ย. อททารฏกวณณา ฯ

Page 29: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 29

อนสสตกมมฏานนทเทโส ตเถว ชคจฉนต ฯ เอว สณานโต ปฏกลา ฯ เตลมกขนปปผ- ธปาทสงขารวรหตาน จ เกสาน คนโธ ปรมเชคจโฉ โหต ฯ ตโต เชคจฉตโร อคคมห ปกขตตาน ฯ เกสา ห วณณสณานโต อปปฏกลาป สย คนเธน ปน ปฏกลาเยว ฯ ยถา ห ทหรสส กมารสส วจจ วณณโต หลททวณณ สณานโตป หลทท- ปณฑสณาน สงการฏาเน ฉฑฑต จ อทธมาตกกาฬสนขสรร วณณโต ตาลปกกวณณ สณานโต วฏเฏตวา วสฏมทงคสณาน ทาาปสส สมนมกลสณานาต อภยมป วณณสณานโต สยา อปปฏกล คนเธน ปน ปฏกลเมว เอว เกสาป สย วณณ- สณานโต อปปฏกลา คนเธน ปน ปฏกลาเยวาต ฯ ยถา ปน อสจฏาเน คามนสสนเทน ชาตาน สเปยยปณณาน นาครกมนสสาน เชคจฉาน โหนต อปรโภคาน เอว เกสาป ปพพโลหตมตตกรส- ปตตเสมหาทนสสนเทน ชาตตตา เชคจฉาต ฯ อท เนส อาสยโต ปาฏกลย ฯ อเม จ เกสา นาม คถราสมห อฏ ตปณณก๑ วย เอกตตสโกฏาสราสมห ชาตา เต สสานสงการฏานาทส ชาตสาก วย ปรขาทส ชาตกมลกวลยาทปปผ วย จ อสจฏาเน ชาตตตา ปรมเชคจฉาต ฯ อท เนส โอกาสโต ปาฏกลย ฯ ยถา จ เกสาน เอว สพพโกฏาสาน วณณสณานคนธาสโยกาสวเสน ป จธา ปฏกลตา ววฏเปตพพา ฯ วณณสณานทโสกาสปรจเฉทวเสน ปน สพเพป วส วส ววฏเปตพพา ฯ ๑. ย. อฏ ตกณณก ฯ

Page 30: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 30

วสทธมคเค ตตถ โลมา ตาว ปกตโลมา นวตโลมกปสหสสาน ปกต- วณณโต น เกสา วย อสมภนนกาฬกา กาฬปงคลา ปน โหนต ฯ สณานโต โอนตคคา ตาลมลสณานา ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาตา ฯ โอกาสโต เปตวา เกสาน ปตฏ โตกาส จ หตถปาทตลาน จ เยภยเยน อวเสสสรรเวนจมเม ชาตา ฯ ปรจเฉทโต สรรเวนจมเม ลขามตต ปวสตวา ปตฏ เตน เหฏา อตตโน มลตเลน อปร อากาเสน ตรย อ ม เน ปรจฉนนา ฯ เทว โลมา เอกโต นตถต อย เนส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ นขาต วสตยา นขปตตาน นาม ฯ เต สพเพป วณณโต เสตา ฯ สณานโต มจฉสกลกสณานา ฯ ทสโต ปาทนขา เหฏ มทสาย หตถนขา อปรมทสายาต ทวส ทสาส ชาตา ฯ โอกาสโต องคลน อคคปฏเส ปตฏ ตา ฯ ปรจเฉทโต ตส๑ ทสาส องคลโกฏมเสห อนโต องคลปฏ มเสน พห เจว อคเค จ อากาเสน ตรย อ ม เน ปรจฉนนา ฯ เทว นขา เอกโต นตถต อย เนส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ทนตาต ปรปณณทนตสส ทวตตส ทนตฏ กาน ฯ เตป วณณโต เสตา ฯ สณานโต อเนกสณานา ฯ เตส ห เหฏ มาย ตาว ทนตปาฬยา มชเฌ จตตาโร ทนตา มตตกาปณเฑ ปฏปาฏยา ๑. ม. ย. ทวส ฯ

Page 31: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 31

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปตอลาพพชสณานา เตส อโภส ปสเสส เอเกโก เอกมลโก เอกโกฏโก มลลกมกลสณาโน ฯ ตโต เอเกโก ทวมลโก ทวโกฏโก ยานกอปตถมภนสณาโน ฯ ตโต เทว เทว ตมลา ตโกฏกา ฯ ตโต เทว เทว จตมลา จตโกฏกาต ฯ อปรมปาฬยาป เอเสว นโย ฯ ทสโต อปรมทสาย ชาตา ฯ โอกาสโต ทวส หนกฏ เกส ปตฏ ตา ฯ ปรจเฉทโต เหฏา หนกฏ เก ปตฏ เตน อตตโน มลตเลน อปร อากาเสน ตรย อ ม เน ปรจฉนนา ฯ เทว ทนตา เอกโต นตถต อย เนส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ตโจต สกลสรร เวเตวา ตจมม ฯ ตสส อปร กาฬ- สามปตาทวณณา ฉว นาเมสา ยา สกลสรรโตป สงกฑฒยมานา พทรฏ มตตา โหต ฯ ตโจ ปน วณณโต เสโตเยว ฯ โส จสส เสตภาโว อคคชาลาภฆาตปปหรณปปหาราทห วทธสตาย ฉวยา ปากโฏ โหต ฯ สณานโต สรรสณาโนว โหต ฯ อยเมตถ สงเขโป ฯ วตถารโต ปน ปาทงคลตโจ โกส- การกโกสสณาโน ปฏ ปาทตโจ ปฏพนธนอปาหนสณาโน๑ ชงฆตโจ ภตตปฏกตาลปณณสณาโน๒ อรตโจ ตณฑลภรต- ทฆตถวกสณาโน อานสทตโจ อทกปรตปฏปรสสาวนสณาโน ปฏ ตโจ ผลโกนทธจมมสณาโน กจฉตโจ วณาโทณโกนทธ- จมมสณาโน อรตโจ เยภยเยน จตรสสสณาโน อภยพาหตโจ ๑. ย. ปฏพนธ... ๒. ภตตปฏก...

Page 32: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 32

วสทธมคเค ตณโรนทธจมมสณาโน ปฏ หตถตโจ ขรโกสสณาโน ผลกตถวกสณาโน๑ วา หตถงคลตโจ ก จกโกสสณาโน ควตโจ คลก จกสณาโน มขตโจ ฉททาวฉทโท กฏกลาวกสณาโน๒ สสตโจ ปตตตถวกสณาโนต ฯ ตจปรคคณหเกน จ โยคาวจเรน อตตโรฏโต ปฏาย อปรมข าณ เปเสตวา ปม ตาว มข ปรโยนทธตวา ตจมม ววฏเปตพพ ตโต นลาฏฏ จมม ตโต ถวกาย ปกขตตปตตสส จ ถวกาย จ อนตเรน หตถมว สสฏ กสส สสจมมสส จ อนตเรน าณ เปเสตวา อฏ เกน สทธ จมมสส จ๓ เอกาพทธภาว วโยเชนเตน สสจมม ววฏเปตพพ ตโต ขนธจมม ตโต อนโลเมน จ ปฏโลเมน จ ทกขณหตถ- จมม อถ เตเนว นเยน วามหตถจมม ตโต ปฏ จมม ต ววฏเปตวา อนโลเมน จ ปฏโลเมน จ ทกขณปาทจมม อถ เตเนว นเยน วามปาทจมม ตโต อนกกเมเนว วตถอทรหทย- ควจมมาน ววฏเปตพพาน อถ ควจมมานนตร เหฏ มหนจมม ววฏเปตวา อธโรฏปรโยสาน ปาเปตวา นฏเปตพพ ฯ เอว โอฬารโกฬารก ปรคคณหนตสส สขมมป ปากฏ โหต ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาโต ฯ โอกาสโต สกลสรร ปรโยนทธตวา โต ฯ ปรจเฉทโต เหฏา ปตฏ ตตเลน อปร อากาเสน ปรจฉนโน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน ๑. ผณกตถวก... ๒. ฉททาวฉททกฏากลาวก...อต เอกปทเมว ฯ ๓. ย. จสทโทย น ทสสต ฯ

Page 33: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 33

อนสสตกมมฏานนทเทโส เกสสทโสเยว ฯ มสนต นว มสเปสสตาน ฯ ต สพพมป วณณโต รตต กสกปปผสทส ฯ สณานโต ชงฆปณฑกมส ตาลปณณปฏ๑- ภตตสณาน อรมส นสทโปตกสณาน อานสทมส อทธน- โกฏสณาน ปฏ มส ตาลคฬปฏลสณาน ผาสกทวยมส โกฏลกาย กจฉย ตนมตตกาเลปนสณาน ถนมส พนธตวา๒ อวกขตตมตตกาปณฑสณาน พาหทวยมส ทวคณ กตวา ปตนจจมมมหามสกสณาน ฯ เอว โอฬารโกฬารก ปรค- คณหนตสส สขมมป ปาฏก โหต ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต นาธกาน๓ ตณ อฏ สตาน อนลมปตวา ต ฯ ปรจเฉทโต เหฏา อฏ สงฆาเฏ ปตฏ ตตเลน อปร ตเจน ตรย อ ม เน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ นหารต นว นหารสตาน ฯ วณณโต สพเพป นหาร เสตา ฯ สณานโต นานาสณานา ฯ เอเตส ห ควาย อปรมภาคโต ปฏาย ป จ มหานหาร สรร วนทธมานา ปรมปสเสน โอตณณา ป จ ปจฉมปสเสน ป จ ทกขณปสเสน ป จ วามปสเสน ทกขณหตถ วนทธมานาป หตถสส ปรมปสเสน ป จ ปจฉม- ปสเสน ป จ ตถา วามหตถ วนทธมานาป ทกขณปาท วนทธมานาป ปาทสส ปรมปสเสน ป จ ปจฉมปสเสน ป จ ๑. ตาลปณณปฏ... ฯ ๒. ย. วฏเฏตวา ฯ ๓. ม. วสาธกาน ฯ

Page 34: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 34

วสทธมคเค ตถา วามปาท วนทธมานาปต เอว สรรธารกา นาม สฏ มหานหาร กาย วนทธมานา โอตณณา ฯ เย กณฑราตป วจจนต เต สพเพป กนทฬมกลสณานา ฯ อ เ ปน ต ต ปเทส อชโฌตถรตวา ตา ฯ ตโต สขมตรา สตตรชชกสณานา ฯ อ เ ตโต สขมตรา ปตลตาสณานาว ฯ อ เ ตโต สขมตรา มหาวณาตนตสณานา ฯ อ เ ถลสตตกสณานา ฯ หตถปาทปฏ ส นหาร สกณปาทสณานา ฯ สเส นหาร ทารกาน สสชาลกสณานา ฯ ปฏ ย นหาร อาตเป ปสารตอลล- ชาลสณานา ฯ อวเสสา ตตองคปจจงคานคตา นหาร สรเร ปฏมกกชาลก จกสณานา ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาตา ฯ โอกาสโต สกลสรเร อฏ น อาพนธตวา ตา ฯ ปรจเฉทโต เหฏา ตณณ อฏ สตาน อปร ปตฏ ตตเลห อปร มสจมมาน อาหจจ ตปปเทเสห ตรย อ ม เน ปรจฉนนา ฯ อย เนส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อฏ ต เปตวา ทวตตส ทนตฏ น อวเสสาน จตสฏ หตถฏ น จตสฏ ปาทฏ น จตสฏ มสนสสตาน มทอฏ น เทว ปณหกฏ น เอเกกสม ปาเท เทว เทว โคปผกฏ น เทว ชงฆฏ น เอก ชนนกฏ เอก อรฏ เทว กฏฏ น อฏารส ปฏ กณฏกฏ น จตวสต ผาสกฏ น จททส อรฏ น เอก หทยฏ เทว อกขกฏ น เทว โกฏฏฏ น๑ เทว พาหฏ น ๑. โกฏฏ นตป ฯ

Page 35: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 35

อนสสตกมมฏานนทเทโส เทว เทว อคคพาหฏ น สตต ควฏ น เทว หนกฏ น เอก นาสกฏ เทว อกขฏ น เทว กณณฏ น เอก นลาฏฏ เอก มทธนฏ ๑ นว สสกปาลฏ นต เอว ตมตตาน อฏ - สตาน ฯ ตาน สพพานป วณณโต เสตาน ฯ สณานโต นานา- สณานาน ฯ ตตถ ห อคคปาทงคลอฏ น กตกพชสณานาน ฯ ตทนนตราน มชเฌปพพฏ น ปนสฏ สณานาน ฯ มลปพพฏ น ปณฑวสณานาน๒ ฯ ปฏ ปาทฏ น โกฏฏตกนทฬกนทราส- สณานาน ปณหกฏ เอกฏ ตาลผลพชสณาน ฯ โคปผกฏ น พนธกฬาโคฬกสณานาน ฯ ชงฆฏ น โคปผกฏ ส ปตฏ ตฏาน อปนตตจสนทกฬรสณาน ฯ ขททก ชงฆฏ ก ธนกทณฑสณาน มหนต มลาตสปปปฏ สณาน ฯ ชนนกฏ เอกโต ปรกขณเผณก- สณาน ฯ ตตถ ชงฆฏ กสส ปตฏ ตฏาน อตขณคคโคสงค- สณาน๓ ฯ อรฏ ทตตจฉตวาสผรสทณฑสณาน ฯ ตสส กฏฏ มห ปตฏ ตฏาน กฬาโคฬกสณาน ฯ เตน กฏฏ โน ปตฏ ตฏาน อคคจฉนนมหาปณณาวผลสณาน๔ ฯ กฏฏ น เทวป เอกาพทธาน หตวา กมภการกอทธนสณานาน ปาฏเยกก กมมารกฏโยตต- สณานาน ฯ โกฏย ตอานสทฏ อโธมข กตวา คหตสปป- ผณสณาน สตตฏฏาเนส ฉททาวฉทท ฯ ปฏ กณฏกฏ น อพภนตรโต อปรปรฏปตสสกปฏฏเวธกสณานาน พาหรโต ๑. ย. มทธฏ ฯ ๒. ปณวสณานานตป ฯ ๓. ส. อตตขณคคโคสงคสณาน ฯ ๔. ส. ม....มหาปนนาคผลสณาน ฯ

Page 36: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 36

วสทธมคเค วฏฏนาวฬสณานาน ฯ เตส อนตรนตรา กกจทนตสทสา เทว ตโย กณฏกา โหนต ฯ จตวสตยา ผาสกฏ ส อปรปณณาน อปรปณณ- อสตสณานาน๑ ปรปณณาน ปรปณณอสตสณานาน สพพานป โอทาตกกกฏสส ปสารตปกขสณานาน ฯ จททส อรฏ น ชณณ- สนทมานกป ชรสณานาน ฯ หทยฏ ทพพผณสณาน ฯ อกขกฏ น ขททกโลหวาสทณฑสณานาน ฯ โกฏฏฏ น เอกโต ปรกขณสหลกททาลสณานาน ฯ พาหฏ น อาทาสทณฑก- สณานาน ฯ อคคพาหฏ น ยมกตาลกนทสณานาน ฯ มณ- พนธนฏ น เอกโต อลลยาเปตวา ปตสสกปฏฏเวธกสณานาน ฯ ปฏ หตถฏ น โกฏฏตกนทฬกนทราสสณานาน ฯ หตถงคลมล- ปพพฏ น ปณฑวสณานาน ฯ๒ มชเฌปพพฏ น อปรปณณ- ปนสฏ สณานาน ฯ อคคปพพฏ น กตกพชสณานาน ฯ สตต ควฏ น ทณเฑน วชฌตวา ปฏปาฏยา ปตวสกฬรจกกลก- สณานาน ฯ เหฏ มหนกฏ กมมาราน อโยกฏโยตตสณาน ฯ อปรม อวเลขนสตถกสณาน ฯ อกขกปนาสกปฏ น อปนตม ช- ตรณตาลฏ สณานาน ฯ นลาฏฏ อโธมขฏปตสงขถาลกกปาล- สณาน ฯ กณณจฬกฏ น นหาปตขรโกสสณานาน ฯ นลาฏ- กณณจฬกาน อปร ปฏฏพนธโนกาเส อฏ สงกฏตฆฏปณณ- ปฏลขณฑสณาน ฯ มทธนฏ ๓ มขจฉนนวงกนาฬเกรสณาน ฯ ๑...อสสณานานตป ทสสต ฯ เอวมปรป ฯ ๒. ปณว...อตป ฯ ๓. มทธฏ ตป ฯ

Page 37: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 37

อนสสตกมมฏานนทเทโส สสฏ น สพเพตวา ปตชชชรลาพกฏาหสณานาน ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาตาน ฯ โอกาสโต อวเสเสน สกลสรเร ตาน ฯ วเสเสน ปเนตถ สสฏ น ควฏ ส ปตฏ ตาน ควฏ น ปฏ กณฏกฏ ส ปฏ กณฏกฏ น กฏฏ ส กฏฏ น อรฏ ส อรฏ น ชนนกฏ ส ชนนกฏ น ชงฆฏ ส ชงฆฏ น โคปผกฏ ส โคปผกฏ น ปฏ ปาทฏ ส ปตฏ ตาน ฯ ปรจเฉทโต อนโต อฏ ม เชน อปรโต มเสน อคเค มเล จ อ ม เน ปรจฉนนาน ฯ อย เนส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อฏ ม ชนต เตส เตส อฏ น อพภนตรคตม ช ฯ ต วณณโต เสต ฯ สณานโต มหนตมหนตาน อฏ น อพภนตรคต เวฬนาฬย ปกขตตเสทตมหาเวตตคคสณาน ขททานขททกาน อพภนตรคต เวฬยฏ ปพเพส ปกขตตเสทตตนเวตตคคสณาน ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต อฏ น อพภนตเร ปตฏ ต ฯ ปรจเฉทโต อฏ น อพภนตรตเลห ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาค- ปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ วกกนต เอกพนธนา เทว มสปณฑกา ฯ ต วณณโต มนทรตต ปาลภททกฏ วณณ ฯ สณานโต ทารกาน ยมกกฬา- โคฬกสณาน เอกวณฏปฏพทธอมพผลทวยสณาน วา ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต คลวาฏกา นกขนเตน เอกมเลน โถก คนตวา ทวธา ภนเนน ถลนหารนา วนพนธ๑ ๑. วนพทธนตป ฯ

Page 38: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 38

วสทธมคเค หตวา หทยมส ปรกขปตวา ต ฯ ปรจเฉทโต วกก วกกภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ หทยนต หทยมส ฯ ต วณณโต รตต ปทมปตตปฏ - วณณ ฯ สณานโต พาหรปตตาน อปเนตวา อโธมขฏปตปทม- มกลสณาน พห มฏ อนโต โกสาตกผลสส อพภนตรสทส ป วนตาน โถก วกสต มนทป าน มกลตเมว ฯ อนโต จสส ปนนาคฏ ปตฏานมตโต อาวาฏโก โหต ยตถ อฑฒ- ปสตมตต โลหต สณาต ย นสสาย มโนธาต จ มโนว าณ- ธาต จ วตตนต ต ปเนต ราคจรตสส รตต โหต โทส- จรตสส กาฬก โมหจรตสส มสโธวนอทกสทส วตกกจรตสส กลตถยสวณณ สทธาจรตสส กณณการปปผวณณ ป า- จรตสส อจฉ วปปสนน อนาวล ปณฑร ปรสทธ นทโธตชาต- มณ วย ชตมนต ขายต ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต สรรพภนตเร ทวนน ถนาน มชเฌ ปตฏ ต ฯ ปรจเฉทโต หทย หทยภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ยกนนต ยมกมสปฏล ฯ ต วณณโต รตต ปณฑกธาตก นาตรตต กมทสส ปตตปฏ วณณ ฯ สณานโต มเล เอก อคเค ยมก โกวฬารปตตสณาน ฯ ต จ ทนธาน เอกเมว โหต มหนต ฯ ป วนตาน เทว วา ตณ วา ขททกาน ฯ

Page 39: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 39

อนสสตกมมฏานนทเทโส ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต ทวนน ถนาน อพภนตเร ทกขณปสส นสสาย ต ฯ ปรจเฉทโต ยกน ยกน- ภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ กโลมกนต ปฏจฉนนาปฏฉนนเภทโต ทวธ ปรโยนหนมส ฯ ต ทวธมป วณณโต เสต ทกกลปโลตกวณณ ฯ สณานโต อตตโน โอกาสสณาน ฯ ทสโต ปฏจฉนนกโลมก อปรมาย ทสาย ชาต อตร ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต ปฏจฉนน- กโลมก หทย จ วกก จ ปฏจฉาเทตวา อปปฏจฉนนกโลมก สกลสรเร จมมสส เหฏ มโต มส ปรโยนทธตวา ต ฯ ปรจเฉทโต เหฏา มเสน อปร จมเมน ตรย กโลมกภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ปหกนต อทรชวหามส ฯ ต วณณโต นล นคโคณฑปปผ- วณณ ฯ สณานโต สตตงคลปปมาณพนธน กาฬวจฉชวหา สณาน ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต หทยสส วามปสเส อทรปฏลสส มตถกปสส นสสาย ต ยสม ปหรณป- ปหาเรน พห นกขนเต สตตาน ชวตกขโย โหต ฯ ปรจเฉทโต ปหกภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาค- ปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ปปผาสนต ทวตตสมสขณฑปปเภท ปปผาสมส ฯ ต วณณโต

Page 40: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 40

วสทธมคเค รตต นาตปกกอทมพรผลวณณ ฯ สณานโต วสมจฉนนพหล- ปวขณฑสณาน อพภนตเร อสตปตาน อภาเวน อคคเตน กมมช- เตชสมนา อพภาหตตตา สงขาทตปลาสปณฑมว๑ นรส นโรช ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต สรรพภนตเร ทวนน ถนานมนตเร หทย จ ยกน จ อปร ฉาเทตวา โอลมพนต ต ฯ ปรจเฉทโต ปปผาสภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อนตนต ปรสสส ทวตตสหตถ อตถยา อฏวสตหตถ เอก- วสตยา าเนส โอภคคา อนตวฏฏ ฯ ตเทต วณณโต เสต สกขรสธาวณณ ฯ สณานโต โลหตโทณย อาภชตวา ปตสสจฉนน- สปปสณาน ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต อปร คลวาฏเก เหฏา จ กรสมคเค วนพนธตตา คลวาฏกกรสมคค- ปรยนเต สรรพภนตเร ต ฯ ปรจเฉทโต อนตภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อนตคณนต อนตโภคฏาเนส พนธน ฯ ต วณณโต เสต ทกสตลกมลวณณ ฯ สณานโต ทกสตลกมลสณานเมว ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต กททาลผรสกมมาทน กโรนตาน ยนตากฑฒนกาเล ยนตสตตมว ยนตผลกาน อนตโภเค เอกโต อคคฬนเต๒ อาพนธตวา ปาทป ฉนรชชมณฑลกสส อนตรา ต สพพตวา ตรชชกา วย เอกวสตยา อนตโภคาน อนตเร ต ฯ ๑. สงขาทตปลาล...อตป ฯ ๒. อคฬนเต ฯ

Page 41: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 41

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปรจเฉทโต อนตคณภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อทรยนต อทเร ภว อสต ปต ขายต สายต ฯ ต วณณโต อชโฌหฏาหารวณณ ฯ สณานโต ปรสสาวเน สถลพนธตณฑล- สณาน ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ต ฯ โอกาสโต อทเร ต ฯ อทร นาม อภโต นปปฬยมานสส อลลสาฏกสส มชเฌ ส ชาต- โปฏกสทส อนตปฏล พห มฏ อนโต มสกสมพกปลเวน- กลฏ ปาวารปปผกสทส๑ กฏ ตปนสตจสส อพภนตรสทสนตป วตต วฏฏต ยตถ ตกโกฏกา คณฑปปาทกา ตาลหรกา สจมขกา ปฏตนต สตตกา อจเจวมาททวตตสกลปปเภทา กมโย อากล- พยากลา สณฑสณฑจารโน หตวา นวสนต เย ปานโภชนาทมห อวชชมาเน อลลงฆตวา วรวนตา หทยมส อภหนนต ปานโภชนาท- อชโฌหรณเวลาย จ เต อทธมขา หตวา ปมชโฌหเฏ เทว ตโย อาโลเป ตรตตรตา วลมปนต ย เตส กมน สตฆร วจจกฏ คลานสาลา สสาน จ โหต ยตถ เสยยถาป นาม จณฑาล- คามทวาเร จนทนกาย นทาฆสมเย ถลผสตเก เทเว วสสนเต อทเกน วยหมาน มตตกรสจมมอฏ นหารขณฑเขฬสงฆาณกโลหตปปภต นานากณปชาต นปตตวา กททโมทกาลลต ทวหตหจจเยน ส ชาต- กมกล สรยาตปสนตาปเวคกฏ ต อปร เผณปพพฬเก ม จนต อภนลวณณ ปรมทคคนธ เชคจฉ เนว อปคนต น ทฏ อรหรปต ๑. มสกสมพกปลเวนกลฏปาวาร...อต เอกปทเมว ทสสต ฯ

Page 42: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 42

วสทธมคเค อาปชชตวา ตฏต ปเคว ฆายต สายต วา เอวเมว นานปปการ ปานโภชนาท ทนตมสลส จณณต ชวหาหตถปรวตตต เขฬลาลา- ปลพทธ ตขณ วคตวณณคนธรสาทสมปท ตนตวายขลสวานวมถ- สทส นปตตวา ปตตเสมหวาตปลเว ต หตวา อทรคคสนตาป- เวคกฏ ต หตวา กมกลากล อปรปร เผณปพพฬกาน ม จนต ปรมกสมพกทคคนธเชคจฉภาว อาปชชตวา ตฏต ย สตวาป ปานโภชนาทส อมน ตา สณาต ปเคว ป าจกขนา อวโลเกตวา ยตถ จ ปตต ปานโภชนาท ป จธา วภาค๑ คจฉต เอก ภาค ปาณกา ขาทนต เอก ภาค อทรคค ฌาเปต เอโก ภาโค มตต โหต เอโก กรส เอโก รสภาว อาปชชตวา โลหตมสาทน๒ อปพรหยต ฯ ปรจเฉทโต อทรปฏเลน เจว อทรย- ภาเคน จ ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ กรสนต วจจ ฯ ต วณณโต เยภยเยน อชโฌหฏาหารวณณ- เมว โหต ฯ สณานโต โอกาสสณาน ฯ ทสโต เหฏ มาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต ปกกาสเย ต ฯ ปกกาสโย นาม เหฏานาภปฏ กณฏกมลาน อนตเร อนตาวสาเน อพเพเธน อฏงคลมตโต เวฬนาฬกสทโสว ยตถ เสยยถาป นาม อปร ภมภาเค ปตต วสโสทก โอคฬตวา เหฏา ภมภาค ปเรตวา ตฏต เอวเมว ยงก จ อามาสเย ปตต ปานโภชนาทก อทรคคนา ๑. ม. ย. วเวก ฯ ๒. โสณตมสาทน ฯ

Page 43: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 43

อนสสตกมมฏานนทเทโส เผณทเทหก ปกก ปกก นสทาย ปสตมว สณหภาว อาปชชตวา อนตวเลน โอคฬตวา โอมททตวา เวฬปพเพ ปกขปมานปณฑ- มตตกาวย สนนจต หตวา ตฏต ฯ ปรจเฉทโต ปกกาสยปฏเลน เจว กรสภาเคน จ ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ มตถลงคนต สสกฏาหพภนตเร ตม ชราส ฯ ต วณณโต เสต อหจฉตตกปณฑวณณ ฯ ทธภาว อสมปตตทฏขร- วณณนตป วตต วฏฏต ฯ สณานโต โอกาสสณาน ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต สสกฏาหพภนตเร จตตาโร สพพนมคเค๑ นสสาย สโมธาเนตวา ปตา จตตาโร ปฏปณฑา วย สโมหต ตฏต ฯ ปรจเฉทโต สสกฏาหสส อพภนตรตเลห เจว มตถลงคภาเคน จ ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ปตตนต เทว ปตตาน พทธปตต จ อพทธปตต จ ฯ ตตถ พทธปตต วณณโต พหลมธกเตลวณณ อพทธปตต มลาต- พกลปปผวณณ๒ ฯ สณานโต อภยมป โอกาสสณาน ฯ ทสโต พทธปตต อปรมาย ทสาย ชาต อตร ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต อพทธปตต เปตวา เกสโลมทนตนขาน มสวนมตตฏาน เจว ถทธสกกจมม จ อทกมว เตลพนท อวเสสสรร พยาเปตวา ต ยมห กปเต สตตาน อกขน ๑. สพพน...อตป ฯ ๒. ส. ย. มลาตอากลปปผวณณ ฯ ม. มลาตอากลปปผวณณ ฯ

Page 44: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 44

วสทธมคเค ปตกาน โหนต ภมนต คตต กมปต กณฑายต ฯ พทธปตต หทยปปผาสาน อนตเร ยกนมส นสสาย ปตฏ เต มหาโกสาตก- โกสกสทเส ปตตโกสเก ต ยมห กปเต สตตา อมมตตกา โหนต วปลลตถจตตา หโรตตปป ฉฑเฑตวา อกาตพพ กโรนต อภาสตพพ ภาสนต อจนตตพพ จนเตนต ฯ ปรจเฉทโต ปตตภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ เสมหนต สรรพภนตเร เอกปตตปรปปมาณ๑ เสมห ฯ ต วณณโต เสต นาคพหลปณณรสวณณ๒ ฯ สณานโต โอกาส- สณาน ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต อทรปฏเล ต ย ปานโภชนาทอชโฌหรณกาเล เสยยถาป นาม อทเก เสวาลปณณก๓ กฏเ วา กเล วา ปตนเต ฉชชตวา ทวธา หตวา ปน อชโฌตถรตวา ตฏต เอวเมว ปานโภชนาทมห นปตนเต ฉชชตวา ทวธา หตวา ปน อชโฌตถรตวา ตฏต ยมห จ มนทภเต ปกกคณโฑ วย ปตกกกฏณฑมว จ อทร ปรมเชคจฉ กณปคนธ โหต ตโต อคคเตน จ คนเธน อทเทโกป มขมป ทคคนธ ปตกณปสทส โหต โส จ ปรโส อเปห ทคคนธ วายสต วตตพพต อาปชชต ย จ วฑฒตวา พหลตตมาปนน ปธานผลกมว วจจกฏยา อทรปฏลสส อพภนตเรเยว กณปคนธ ๑. ม. เอกปตถปรปปมาณ ฯ ๒. ส. ม. นาคพลาสปณณรสวณณ ฯ ๓. ม. ย. เสวาลปณก ฯ

Page 45: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 45

อนสสตกมมฏานนทเทโส สนนรมหตวา ตฏต ฯ ปรจเฉทโต เสมหภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ปพโพต [๑] ปณฑปลาสวณโณ ฯ มตสรเร ปน ปต- พหลาจามวณโณ โหต ฯ สณานโต โอกาสสณาโน ฯ ทสโต ทวส ทสาส โหต ฯ โอกาสโต ปน ปพพสส โอกาโส นาม นพทโธ นตถ ยตถ โส สนนจโต ตฏเยย ฯ ยตร ยตร ปน ขาณกณฏกปปหรณอคคชาลาทห อภหเต สรรปปเทเส โลหต สณหตวา ปจจต คณฑปฬกาทโย วา อปปชชนต ตตร ตตร ตฏต ฯ ปรจเฉทโต ปพพภาเคน ปรจฉนโน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ โลหตนต เทว โลหตาน สนนจตโลหต จ สสรณโลหต จ ฯ ตตถ สนนจตโลหต วณณโต นปกกพหลลาขารสวณณ สสรณ- โลหต อจฉลาขารสวณณ ฯ สณานโต อภยมป โอกาส- สณาน ฯ ทสโต สนนจตโลหต อปรมาย ทสาย ชาต อตร ทวส ทสาส ชาต ฯ โอกาสโต สสรณโลหต เปตวา เกสโลมทนต- นขาน มสวนมตตฏาน เจว ถทธสกกจมม จ ธมนชาลานสาเรน สพพ อปาทนนสรเร ผรตวา ต สนนจตโลหต ยกนฏานสส เหฏาภาค ปเรตวา เอกปตตปรมตต วกกหทยยกนปปผาสาน อปร โถก โถก ปคฆรนต วกกหทยยกนปปผาเส เตมยมาน ๑. เอตถนตเร ปาโ นฏโ วย ทสสต ฯ ม. ปตโลหตวเสน ปวตตปพพ ต วณณโต ปณฑปลาสวณโณต เอว มททโต ฯ...ปวตตปพโพ โส...อต เอว จ สนทร ฯ

Page 46: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 46

วสทธมคเค ต ตสม ห วกกหทยาทน อเตเมนเต สตตา ปปาสตา โหนต ฯ ปรจเฉทโต โลหตภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ เสโทต โลมกปาทห ปคฆรณกอาโปธาต ฯ โส วณณโต วปปสนนตลเตลวณโณ ฯ สณานโต โอกาสสณาโน ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาโต ฯ โอกาสโต เสทสโสกาโส นาม นพทโธ นตถ ยตถ โส โลหต วย สทา ตฏเยย ยทา ปน อคค- สนตาปสรยสนตาปอตวการาทห สรร สนตปปต ตทา อทกโต อพพฬหมตตวสมจฉนนภสมฬาลกมทนาฬกลาโป วย สพพเกส- โลมกปววเรห ปคฆรต ตสมา ตสส สณานมป เกสโลม- กปววราน เว วเสน เวทตพพ ฯ เสทปรคคณหเกน จ โยคนา เกสโลมกปววเร ปเรตวา ตวเสเนว เสโท มนสกาตพโพ ฯ ปรจเฉทโต เสทภาเคน ปรจฉนโน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ เมโทต ถนสเนโห ฯ โส วณณโต ผาลตหลททวณโณ ฯ สณานโต ถลสรรสส ตาว จมมมสนตเร ปตหลททวณณ- ทกกลปโลตกสณาโน โหต กสสรรสส ชงฆมส อรมส ปฏ กณฏกนสสตปฏ มส อทรวฏฏมสนต เอตาน นสสาย ทคณ ตคณ กตวา ปตหลททวณณทกกลปโลตกสณาโน ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาโต ฯ โอกาสโต ถลสส สกลสรร ผรตวา กสสส ชงฆมสาทน นสสาย โต ย สเนหสงขคตมป ปรมเชคจฉตตา

Page 47: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 47

อนสสตกมมฏานนทเทโส เนว มทธน เตลตถาย น นาสเตลาทน อตถาย คณหนต ฯ ปรจเฉทโต เหฏา มเสน อปร จมเมน ตรย เมทภาเคน ปรจฉนโน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ อสสต อกขห ปคฆรณกอาโปธาต ฯ ต วณณโต วปปสนนตลเตลวณณ ฯ สณานโต โอกาสสณาน ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต อกขกปเกส ต ฯ น เจต ปตตโกสเก ปตตมว อกขกปเกส สทา สนนจต ตฏต ฯ ยทา ปน สตตา โสมนสสชาตา มหาหสต หสนต โทมนสสชาตา โรทนต ปรเทวนต ตถารป วสมาหาร วา อาหรนต ยทา จ เนส อกขน ธมรชปสกาทห อภห นต ตทา เอเตห โสมนสสโทมนสส วสภาคาหารอตห สมฏหตวา อกขกปเก ปเรตวา ตฏต วา ปคฆรต วา ฯ อสสปรคคณหเกน ปน โยคนา อกขกปเก ปเรตวา ตวเสเนว ปรคคณหตพพ ฯ ปรจเฉทโต อสสภาเคน ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ วสาต วลนสเนโห ฯ สา วณณโต นาฬเกรเตลวณณา ฯ อาจาเม อาสตตเตลวณณาตป วตต วฏฏต ฯ สณานโต นหานกาเล ปสนนอทกสส อปร ปรพภมนตสเนหพนทวสฏสณานา ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาตา ฯ โอกาสโต เยภยเยน หตถตลหตถปฏ - ปาทตลปาทปฏ นาสปฏนลาฏอสกเฏส ตา ฯ น เจสา เอเตส

Page 48: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 48

วสทธมคเค โอกาเสส สทา วลนาว หตวา ตฏต ยทา ปน อคคสนตาป- สรยสนตาปอตวสภาคธาตวสภาเคห เต ปเทสา อสมาชาตา โหนต ตทา ตตถ นหานกาเล ปสนนอทกปรสเนหพนทวสโฏ วย อโตจโตจ ส จรต ฯ ปรจเฉทโต วสาภาเคน ปรจฉนนา ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ เขโฬต อนโตมเข เผณมสสา อาโปธาต ฯ โส วณณโต เสโต เผณวณโณ ฯ สณานโต โอกาสสณาโน ฯ เผณ- สณาโนตป วตต วฏฏต ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาโต ฯ โอกาสโต อโภห กโปลปสเสห โอรยห ชวหาย โต ฯ น เจส เอตถ สทา สนนจโต หตวา ตฏต ยทา ปน สตตา ตถารป อาหาร ปสสนต วา สรนต วา อณหตตตกกฏกโลณมพลาน วา ก จ มเข เปนต ยทา วา เนส หทย อากลายต๑ กสม จเทว วา ชคจฉา อปปชชต ตทา เขโฬ อปปชชตวา อโภห กโปลปสเสห โอรยห ชวหาย สณาต ฯ อคคชวหาย เจส ตนโก โหต มลชวหาย พหโล มเข ปกขตต จ ปถก วา ตณฑล วา อ วา ก จ ขาทนย นทปลเน ขตกปก- สลล วย ปรกขย อคจฉนโตว เตเมต สมตโถ โหต ฯ ปรจเฉทโต เขฬภาเคน ปรจฉนโน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ สงฆาณกาต มตถลงคโต ปคฆรณกอสจ ฯ สา วณณโต ๑. ย. อาคลายต ฯ

Page 49: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 49

อนสสตกมมฏานนทเทโส ตรณตาลฏ ม ชวณณา ฯ สณานโต โอกาสสณานา ฯ ทสโต อปรมาย ทสาย ชาตา ฯ โอกาสโต นาสปเฏ ปเรตวา ตา ฯ น เจสา เอตถ สทา สนนจตา หตวา ตฏต อถโข ยถา นาม ปรโส ปทมนปตเต ทธ พนธตวา เหฏา กณฏเกน วชเฌยย อถ เตน ฉทเทน ทธมฏ๑ คฬตวา พห ปเตยย เอวเมว ยทา สตตา โรทนต วสภาคาหารอตวเสน วา ส ชาต- ธาตกโขภา โหนต ตทา อนโต สสโต ปตเสมหภาว อาปนน มตถลงค คฬตวา ตาลมตถกววเรน โอตรตวา นาสปเฏ ปเรตวา ตฏต วา ปคฆรต วา ฯ สงฆาณกาปรคคณหเกน ปน โยคนา นาสปเฏ ปเรตวา ตวเสเนว ปรคคณหตพพา ฯ ปรจเฉทโต สงฆาณกาภาเคน ปรจฉนนา ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ ลสกาต สรรสนธน อพภนตเร ปจฉลกณป ฯ สา วณณโต กณณการ นยยาส วณณา ฯ สณานโต โอกาสสณานา ฯ ทสโต ทวส ทสาส ชาตา ฯ โอกาสโต อฏ สนธน อพภ ชนกจจ สาธยมานา อสตสตสนธน อพภนตเร ตา ฯ ยสส เจสา มนทา โหต ตสส อฏหนตสส นสทนตสส อภกกมนตสส ปฏกกมนตสส สมม ชนตสส ปสาเรนตสส อฏ กาน กฏกฏายนต อจฉราสทท กโรนโต วย วส จรต เอกโยชนทวโยชนมตตมป อทธาน ๑. ม. ทธมตต ฯ ทธโน วสนทนอจฉรโส ทธมตถนต ฏกา ฯ ทธมณฑนต ปน ยตตตร ฯ

Page 50: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 50

วสทธมคเค คตสส วาโยธาต กปปต คตตาน ทกขนต ฯ ยสส ปน พหกา โหนต ตสส อฏานนสชชาทส น อฏ น กฏกฏายนต ทฆมป อทธาน คตสส น วาโยธาต กปปต น คตตาน ทกขนต ฯ ปรจเฉทโต ลสกาภาเคน ปรจฉนนา ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ มตตนต วณณโต มาสขาโรทกวณณ ฯ สณานโต อโธ- มขฏปตอทกกมภอพภนตเร คต อทกสณาน ฯ ทสโต เหฏ มาย ทสาย ชาต ฯ โอกาสโต วตถสส อพภนตเร ต ฯ วตถ นาม วตถปโฏ วจจต ยตถ เสยยถาป จนทนกาย ปกขตเต อโธมเข๑ รวณฆเฏ จนทนการโส ปวสต น จสส ปวสนมคโค ป ายต เอวเมว สรรโต มตต ปวสต น จสส ปวสนมคโค ป ายต นกขมนมคโค ปน ปากโฏ โหต ยมห จ มตตสส ภรเต ปสสาว กโรมาต สตตาน อายหน โหต ฯ ปรจเฉทโต วตถอพภนตเรน เจว มตตภาเคน จ ปรจฉนน ฯ อยมสส สภาคปรจเฉโท ฯ วสภาคปรจเฉโท ปน เกสสทโสเยว ฯ เอว ห เกสาทเก โกฏาเส วณณสณานทโสกาสปรจเฉท- วเสน ววฏเปตวา อนปพพโต นาตสฆโตตอาทนา นเยน วณณ- สณานคนธาสโยกาสวเสน ป จธา ปฏกลา ปฏกลาต มนส- กโรโต ปณณตตสมตกกมาวสาเน เสยยถาป จกขมโต ปรสสส ทวตตสวณณาน กสมาน เอกสตตกคณ ต๒ มาล โอโลเกนตสส ๑. อมเข ฯ ๒....คนถต ฯ

Page 51: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 51

อนสสตกมมฏานนทเทโส สพพปปผาน อปพพาจรมมว๑ ปากฏาน โหนต เอวเมว อตถ อมสม กาเย เกสาต อม กาย โอโลเกนตสส สพเพ เต ธมมา อปพพาจรมมว ปากฏา โหนต ฯ เตน วตต มนสการ- โกสลลกถาย อาทกมมกสส ห เกสาต มนสกโรโต มนสกาโร คนตวา มตตนต อม ปรโยสานโกฏาสเมว อาหจจ ตฏตต ฯ สเจ ปน พหทธาป มนสการ อปสหรต อถสส เอว สพพ- โกฏาเสส ปากฏภเตส อาหณฑนตา มนสสตรจฉานาทโย สตตาการ วชหตวา โกฏาสราสวเสเนว อปฏหนต เตห จ อชโฌหรยมาน ปานโภชนาท โกฏาสราสมห ปกขปมานมว อปฏาต ฯ อถสส อนปพพม จนาทวเสน ปฏกลา ปฏกลาต ปนปปน มนสกโรโต อนกกเมน อปปนา อปปชชต ฯ ตตถ เกสาทน วณณสณาน- ทโสกาสปรจเฉทวเสน อปฏาน อคคหนมตต สพพาการโต ปฏกลวเสน อปฏาน ปฏภาคนมตต ฯ ต อาเสวโต ภาวยโต วตตนเยเนว อสภกมมฏาเนส วย ปมชฌานวเสน อปปนา อปปชชต ฯ สา ยสส เอโกว โกฏาโส ปากโฏ โหต เอกสม วา โกฏาเส อปปน ปตวา ปน อ สม โยค น กโรต ตสส เอกาว อปปชชต ฯ ยสส ปน อเนกโกฏาสา ปากฏา โหนต เอกสม วา ฌาน ปตวา ปน อ สมมป โยค กโรต ตสส มาลกตเถรสส๒ วย โกฏาสคณนาย ปมชฌานาน นพพตตนต ฯ โส กรายสมา ทฆภาณกอภยตเถร หตเถ คเหตวา อาวโส อภย อโต ตาว อม ๑. ม. อปพพาปรยมว ฯ ๒. ม. มลลกตเถรสส ฯ

Page 52: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 52

วสทธมคเค ป ห อคคณหาหต วตวา อาห มหลลกตเถโร๑ ทวตตสโกฏาเสส ทวตตสาย ปมชฌานาน ลาภ สเจ รตต เอก ทวา เอก สมาปชชต โส ต๒ อตเรกฑฒมาเสน ปน สมพชฌต๓ สเจ ปน เทวสก เอก สมาปชชต อตเรกมาเสน ปน สมพชฌตต๔ ฯ เอว ปมชฌานวเสน อชฌมานมป เจต กมมฏาน วณณสณานาทส สตพเลน อชฌนโต กายคตาสตต วจจต ฯ อม จ ปน กายคตาสตมนยตโต ภกข อรตรตสโห โหต น จ น อรต สหต อปปนน อรต อภภยย อภภยย วหรต ภยเภรวสโห โหต น จ น ภยเภรว สหต อปปนน ภยเภรว อภภยย อภภยย วหรต ขโม โหต สตสส อณหสส ฯเปฯ๕ ปาณหราน อธวาสกชาตโก โหต เกสาทน วณณเภท นสสาย จตนน ฌานาน ลาภ โหต ฉ อภ า ปฏวชฌต ฯ ตสมา หเว อปปมตโต อนย เชถ ปณฑโต เอว อเนกานสส อม กายคตาสตนต ฯ อท กายคตาสตย วตถารกถามข ฯ อทาน ยนต ภควตา อยมป โข ภกขเว อานาปานสสต- สมาธ ภาวโต พหลกโต สนโต เจว ปณโต จ อเสจนโก จ สโข จ วหาโร อปปนนปปนเน จ ปาปเก อกสเล ธมเม านโส อนตรธาเปต วปสเมตต๖ เอว ปสสตวา กถ ภาวโต จ ภกขเว ๑. ม. มลลกตเถโร ฯ ๒. ย. อท ปททวย นตถ ฯ ๓-๔. ย. สมปชชต ฯ ๕. อง จต. ๒๑/๑๕๘ ฯ ๖. ส. มหาวาร. ๑๙/๔๐๗ ฯ

Page 53: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 53

อนสสตกมมฏานนทเทโส อานาปานสสตสมาธ กถ พหลกโต สนโต เจว ปณโต จ อเสจนโก จ สโข จ วหาโร อปปนนปปนเน จ ปาปเก อกสเล ธมเม านโส อนตรธาเปต วปสเมต อธ ภกขเว ภกข อร คโต วา รกขมลคโต วา ส าคารคโต วา นสทต ปลลงก อาภชตวา อชช กาย ปณธาย ปรมข สต อปฏเปตวา โส สโตว อสสสต สโต ปสสสต ทฆ วา อสสสนโต ทฆ อสสสามต ปชานาต ทฆ วา ปสสสนโต ฯเปฯ รสส วา อสสสนโต ฯเปฯ รสส วา ปสสสนโต รสส ปสสสามต ปชานาต สพพ- กายปฏสเวท อสสสสสามต สกขต สพพกายปฏสเวท ปสสสส- สามต สกขต ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสามต สกขต ปสสมภย กายสงขาร ปสสสสสามต สกขต ปตปฏสเวท สขปฏสเวท จตตสงขารปฏสเวท ปสสมภย จตตสงขาร จตตปฏสเวท อภปปโมทย จตต สมาทห จตต วโมจย จตต อนจจานปสส วราคานปสส นโรธานปสส ปฏนสสคคานปสส อสสสสสามต สกขต ปฏนสสคคานปสส ปสสสสสามต สกขตต๑ เอว โสฬสวตถก อานาปานสสตกมมฏาน นททฏ ตสส ภาวนานทเทโส อนปปตโต ฯ โส ปน ยสมา ปาลวณณนานสาเรเนว วจจมาโน สพพาการปรปโร โหต ตสมา อยเมตถ ปาลวณณนา- ปพพงคโม นทเทโส ฯ กถ ภาวโต จ ภกขเว อานาปานสสตสมาธต เอตถ ตาว ฯ ๑. ส. มหาวาร. ๑๙/๔๐๗ ฯ

Page 54: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 54

วสทธมคเค กถนต อานาปานสสตสมาธภาวนาน นานปปการโต วตถาเรตกมยตา- ปจฉา ฯ ภาวโต จ ภกขเว อานาปานสสตสมาธต นานปปการโต วตถาเรตกมยตาย ปฏธมมนทสสน ฯ กถ พหลกโต ฯเปฯ วปสเมตต เอตถาป เอเสว นโย ฯ ตตถ ภาวโตต อปปาทโต วฑฒโต วา ฯ อานาปานสสตสมาธต อานาปานปรคคาหกาย สตยา สทธ สมปยตโต สมาธ อานาปานสสตย วา สมาธ อานาปานสสต- สมาธ ฯ พหลกโตต ปนปปน กโต ฯ สนโต เจว ปณโต จาต สนโต เจว ปณโต เจว ฯ อภยตถ เอวสทเทน นยโม เวทตพโพ ฯ ก วตต โหต ฯ อย ห ยถา อสภกมมฏาน เกวล ปฏเวธวเสน สนต จ ปณต จ โอฬารการมมณตตา ปน ปฏกลารมมณตตา จ อารมมณวเสน เนว สนต น ปณต น เอว เกนจ ปรยาเยน อสนโต วา อปณโต วา อถโข อารมมณ- สนตตายป สนโต วปสนโต นพพโต ปฏเวธสงขาตองคสนตตายป อารมมณปณตตายป ปณโต อตตตกโร๑ องคปณตตายปต ฯ เตน วตต สนโต เจว ปณโต จาต ฯ อเสจนโก จ สโข จ วหาโรต เอตถ ปน ฯ นาสส เสจนนต อเสจนโก อนาสตตโก อพโพกณโณ ปาฏเยกโก อาเวณโก นตถ เอตถ ปรกมเมน วา อปจาเรน วา สนตตา อาทสมนนาหารโต ปภต อตตโน สภาเวเนว สนโต จ ปณโต จาต อตโถ ฯ เกจ ปน อเสจนโกต อนาสตตโก โอชวนโต สภาเวเนว มธโรต วทนต ฯ เอวมย อเสจนโกว ๑. อตตตกโร ฯ

Page 55: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 55

อนสสตกมมฏานนทเทโส อปปตปปตกขเณ กายกเจตสกสขปฏลาภาย สวตตนโต สโข จ วหาโรต เวทตพโพ ฯ อปปนนปปนเนต อวกขมภเต อวกขมภเต ฯ ปาปเกต ลามเก ฯ อกสเล ธมเมต อโกสลยสมภเต ธมเม ฯ านโส อนตรธาเปตต ขเณเนว อนตรธาเปต วกขมเภต ฯ วปสเมตต สฏ อปสเมต นพเพธภาคยตตา วา อนปพเพน อรยมคควฑฒปปตโต สมจฉนทต ฯ ปฏปสสมเภตต วตต โหต ฯ อย ปเนตถ สงเขปตโถ ภกขเว เกน ปกาเรน เกนากาเรน เกน วธนา ภาวโต อานาปานสสตสมาธ เกน ปกาเรน พหลกโต สนโต เจว ฯเปฯ วปสเมตต ฯ อทาน ตมตถ วตถาเรนโต อธ ภกขเวตอาทมาห ฯ ตตถ อธ ภกขเว ภกขต ภกขเว อมสม สาสเน ภกข ฯ อย ห เอตถ อธสทโท สพพปปการอานาปานสสตสมาธนพพตตกสส ปคคลสส สนนจยภตสาสนปรทปโน๑ อ สาสนสส ตถาภาว- ปฏเสธโน จ ฯ วตต เหต อเธว ภกขเว สมโณ ฯเปฯ ส า ปรปปวาทา สมเณภ อ าหต๒ ฯ เตน วตต อมสม สาสเน ภกขต ฯ อร คโต วา รกขมลคโต วา ส าคารคโต วาต อทมสส อานาปานสสตสมาธภาวนานรปเสนาสนปรคคหปรทปน ฯ อมสส ห ภกขโน ทฆรตต รปาทส อารมมเณส อนวสฏ จตต ๑. สนนสสยภเต ฯ ๒. อง. จตกก. ๒๑/๓๒๓ ฯ ปาลยมปน สมเณห อ เหต ทสสต ฯ สมเณภ อ เหตป ฯ

Page 56: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 56

วสทธมคเค อานาปานสสตสมาธอารมมณ อภรหต น อจฉต กฏโคณยตตรโถ วย อปปถเมว ธาวต ฯ ตสมา เสยยถาป นาม โคโป กฏเธนยา สพพ๑ ขร ปวตวา วฑฒต กฏวจฉ ทเมตกาโม เธนโต อปเนตวา เอกนเต มหนต ถมภ นขนตวา๒ ตตถ โยตเตน พนเธยย อถสส โส วจโฉ อโตจโต จ วปผนทตวา ปลายต อสกโกนโต ตเมว ถมภ อปนสเทยย วา อปนปชเชยย วา เอวเมว อมนาป ภกขนา ทฆรตต รปารมมณาทรสปานวฑฒต ทฏจตต ทเมตกาเมน รปาทอารมมณโต อปเนตวา อร วา ฯเปฯ ส าคาร วา ปวสตวา ตตถ อสสาสปสสาสถมเภ สตโยตเตน พนธตพพ เอวมสส ต จตต อโตจโต จ วปผนทตวาป ปพเพ อาจณณารมมณ อลภมาน สตโยตต ฉนทตวา ปลายต อสกโกนต ตเมวารมมณ อปจารปปนา- วเสน อปนสทต เจว อปนปชชต จ ฯ เตนาห โปราณา ยถา ถมเภ นพนเธยย วจฉ ทม นโร อธ พนเธยเยว สก จตต สตยารมมเณ ทฬหนต ฯ เอวมสเสต เสนาสน ภาวนานรป โหต ฯ เตน วตต อทมสส อานาปานสสตสมาธภาวนานรปเสนาสนปรคคหปรทปนนต ฯ อถวา ยสมา อท กมมฏานปปเภเท มทธภต สพพพทธปจเจกพทธพทธ- สาวกาน วเสสาธคมทฏธมมสขวหารปทฏาน อานาปานสสต- กมมฏาน อตถปรสหตถอสสาทสททสมากล คามนต อปรจ- จชตวา น สกร ภาเวต สททกณฏกตตา ฌานสส อคามเก ๑. ย. อท ปท นตถ ฯ ๒. นขณตวาป ฯ

Page 57: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 57

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปน อร เ สกร โยคาวจเรน อท กมมฏาน ปรคคเหตวา อานาปานจตตถชฌาน๑ นพพตเตตวา ตเทว ปาทก กตวา สงขาเร สมมสตวา อคคผล อรหตต สมปาปณต ตสมาสส อนรปเสนาสน ทสเสนโต ภควา อร คโต วาตอาทมาห ฯ วตถวชชาจรโย วย ห ภควา ฯ โส ยถา วตถวชชาจรโย นครภม ปสสตวา สฏ อปปรกขตวา เอตถ นคร มาเปถาต อปทสต โสตถนา จ นคเร นฏ เต ราชกลโต มหาสกการ ลภต เอวเมว โยคาวจรสส อนรปเสนาสน อปปรกขตวา เอตถ กมมฏาน อนย ชตพพนต อปทสต ตโต ตตถ กมมฏานมน- ยตเตน โยคนา กเมน อรหตเต ปตเต สมมาสมพทโธ วต โส ภควาต มหนต สกการ ลภต ฯ อย ปน ภกข ทปสทโสต วจจต ฯ ยถา ห มหาทปราชา อร เ ตณคหน ว วนคหน วา ปพพตคหน วา นสสาย นลยตวา วนมหสโคกณณ สกราทโย มเค คณหต เอวเมว อย อร าทส กมมฏานมนย ชนโต ภกข ยถากกเมน โสตาปตตสกทาคามอนาคามอรหตตมคเค เจว อรย- ผล จ คณหตต เวทตพโพ ฯ เตนาห โปราณา ยถาป ทปโก นาม นลยตวาน คณหต มเค ตเถวาย พทธปตโต ยตตโยโค วปสสโก อร ปวสตวาน คณหต๒ ผลมตตมนต ฯ เตนสส ปรกกมชวโยคคภม อร เสนาสน ทสเสนโต ภควา ๑. ม. จตกกชฌาน ฯ ๒. คณหาตตป ฯ

Page 58: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 58

วสทธมคเค อร คโต วาตอาทมาห ฯ ตตถ อร คโตต อร นาม นกขมตวา พห อนทขลา สพพเมต อร นต๑ จ อาร ก นาม เสนาสน ป จธนสตก ปจฉมนต๒ จ เอว วตตลกขเณส อร เส ยงก จ ปวเวกสข อร คโต ฯ รกขมลคโตต รกขสมป คโต ฯ ส าคารคโตต ส ววตโตกาส คโต ฯ เอตถ จ เปตวา อร จ รกขมล จ อวเสส สตตวธ เสนาสน คโตป ส าคารคโตต วตต วฏฏต ฯ เอวมสส อตตตยานกล ธาตจรยานกล จ อานาปานสสต- ภาวนานรป เสนาสน อปทสตวา อลนานทธจจปกขก สนตมรยาปถ อปทสนโต นสทตต อาห ฯ อถสส นสชชาย ทฬหภาว อสสาสปสสาสาน ปวตตนสขต อารมมณปรคคหปาย จ ทสเสนโต ปลลงก อาภชตวาตอาทมาห ฯ ตตถ ปลลงกนต สมนตโต อรพทธาสน ฯ อาภชตวาต พนธตวา ฯ อชช กาย ปณธายาต อปรมสรร อชก เปตวา อฏารสปฏ กณฏเก โกฏยา โกฏ ปฏปาเทตวา ฯ เอว ห นสทนตสส จมม มสนหารน น ปณมนต อถสส ยา เตส ปณมนปจจยา ขเณ ขเณ เวทนา อปปชเชยย ตา นปปชชนต� ตาส อนปปชชมานาส จตต เอกคค โหต กมมฏาน น ปรปตต วฑฒ ผาต อปคจฉต ฯ ปรมข สต อปฏเปตวาต ๑. ข. ป. ๓๑/๒๖๔ ฯ ๒. ว. มหา. ๒/๑๔๖ ฯ

Page 59: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 59

อนสสตกมมฏานนทเทโส กมมฏานาภมข สต ปยตวา ฯ อถวา ปรต ปรคคหฏโ มขนต นยยานฏโ สตต อปฏานฏโ เตน วจจต ปรมข สตนต๑ เอว ปฏสมภทาย วตตนเยนเปตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ ตตราย สงเขโป ปรคคหตนยยาน สต กตวาต ฯ โส สโตว อสสสตต โส ภกข เอว นสทตวา เอว จ สต อปฏเปตวา ต สต อวชหนโต สโต เอว อสสสต สโต ปสสสต ฯ สโตการ โหตต วตต โหต ฯ อทาน เยหากาเรห สโตการ โหต เต ทสเสต ทฆ วา อสสสนโตตอาทมาห ฯ วตต เหต ปฏสมภทาย โส สโตว อสสสต สโต ปสสสตต เอตสเสว วภงเค ทวตตสาย อากาเรห สโตการ โหต ทฆ อสสาสวเสน จตตสล เอกคคต อวกเขป ปชานโต สต อปฏ ตา โหต ตาย สตยา เตน าเณน สโตการ โหต ทฆ ปสสาสวเสน ฯเปฯ ปฏนสสคคานปสส อสสาสวเสน ปฏนสสคคานปสส ปสสาสวเสน จตตสส เอกคคต อวกเขป ปชานโต สต อปฏ ตา โหต ตาย สตยา เตน าเณน สโตการ โหตต๒ ฯ ตตถ ทฆ วา อสสสนโตต ทฆ วา อสสาส ปวตตยนโต ฯ อสสาโสต พห นกขมนวาโต ปสสาโสต อนโต ปวสนวาโตต วนยฏกถาย วตต ฯ สตตนตฏกถาส ปน อปปฏปาฏยา อาคต ฯ ตตถ สพเพสมป คพภเสยยกาน มาตกจฉโต นกขมนกาเล ปม อพภนตรวาโต พห นกขมต ปจฉา พาหรวาโต สขมรช คเหตวา ๑-๒. ข. ป. ๓๑/๒๖๔ ฯ

Page 60: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 60

วสทธมคเค อพภนตร ปวสนโต ตาลล อาหจจ นพพายต ฯ เอว ตาว อสสาส- ปสสาสา เวทตพพา ฯ ยา ปน เตส ทฆรสสตา สา อทธานวเสน เวทตพพา ฯ ยถา ห โอกาสทธาน ผรตวา ต อทก วา วาลกา วา ทฆมทก ทฆา วาลกา รสสมทก รสสา วาลกาต วจจต เอว วณณวจณณาป อสสาสปสสาสา หตถสรเร จ อหสรเร จ เตส อตตภาวสงขาต ทฆ อทธาน สณก ปเรตวา สณกเมว นกขมนต ตสมา ทฆาต วจจนต ฯ สนขสสาทน อตตภาวสงขาต รสส อทธาน สฆ ปเรตวา สฆเมว นกขมนต ตสมา รสสาต วจจนต ฯ มนสเสส ปน เกจ หตถอหอาทโย วย กาลทธานวเสน ทฆ อสสสนต จ ปสสสนต จ เกจ สนขสสาทโย วย รสส ตสมา เตส กาลวเสน ทฆมทธาน นกขมนตา จ ปวสนตา จ เต ทฆา อตตรมทธาน นกขมนตา จ ปวสนตา จ รสสาต เวทตพพา ฯ ตตราย ภกข นวหากาเรห ทฆ อสสสนโต จ ปสสสนโต จ ทฆ อสสสาม ปสสสามต ปชานาต ฯ เอว ปชานโต จสส เอเกนากาเรน กายานปสสนา สตปฏานภาวนา สมปชชตต เวทตพพา ฯ ยถาห ปฏสมภทาย ฯ กถ ทฆ อสสสนโต อสสสามต ปชานาต ทฆ ปสสสนโต ทฆ ปสสสามต ปชานาต ทฆ อสสาส อทธานสงขาเต อสสสต ทฆ ปสสาส อทธานสงขาเต ปสสสต ทฆ อสสาสปสสาส อทธานสงขาเต อสสสตป ปสสสตป ทฆ อสสาสปสสาส อทธานสงขาเต อสสสโตป ปสสสโตป ฉนโท

Page 61: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 61

อนสสตกมมฏานนทเทโส อปปชชต ฉนทวเสน ตโต สขมตร ทฆ อสสาส อทธานสงขาเต อสสสต ฉนทวเสน ตโต สขมตร ทฆ ปสสาส ฯเปฯ ทฆ อสสาส- ปสสาส อทธานสงขาเต อสสสตป ปสสสตป ฉนทวเสน ตโต สขมตร ทฆ อสสาสปสสาส อทธานสงขาเต อสสสโตป ปสสสโตป ปามชช อปปชชต ปามชชวเสน ตโต สขมตร ทฆ อสสาส อทธานสงขาเต อสสสต ปามชชวเสน ตโต สขมตร ทฆ ปสสาส ฯเปฯ ทฆ อสสาสปสสาส อทธานสงขาเต อสสสตป ปสสสตป ปามชชวเสน ตโต สขมตร ทฆ อสสาสปสสาส อทธานสงขาเต อสสสโตป ปสสสโตป ทฆ อสสาสปสสาสา จตต ววฏฏต อเปกขา สณาต อเมห นวห อากาเรห ทฆ อสสาสปสสาสา กาโย อปฏาน สต อนปสสนา าณ กาโย อปฏาน โน สต สต อปฏาน - เจว สต จ ตาย สตยา เตน าเณน ต กาย อนปสสตต เตน วจจต กาเย กายานปสสนา สตปฏานภาวนาต๑ ฯ เอเสว นโย รสสปเทป ฯ อย ปน วเสโส ฯ ยถา เอตถ ทฆ อสสาส อทธานสงขาเตต วตต เอวมธ รสส อสสาส อตตรสงขาเต อสสสตต อาคต ตสมา รสสวเสน ยาว เตน วจจต กาเย กายานปสสนา สตปฏานภาวนาต ตาว โยเชตพพ ฯ เอวมย อทธานวเสน อตตรวเสน จ อเมห อากาเรห อสสาสปสสาเส ปชานนโต ทฆ วา อสสสนโต ทฆ อสสสามต ปชานาต ฯเปฯ รสส วา ปสสสนโต รสส ปสสสามต ปชานาตต เวทตพโพ ฯ ๑. ข. ป. ๓๑/๒๖๕ ฯ

Page 62: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 62

วสทธมคเค เอว ปชานโต จสส ทโฆ รสโส จ อสสาโส ปสสาโสป จ ตาทโส จตตาโร วณณา วตตนต นาสกคเคว ภกขโนต ฯ สพพกายปฏสเวท อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต สกลสส อสสาสกายสส อาทมชฌปรโยสาน วทต กโรนโต ปากฏ กโรนโต อสสสสสามต สกขต สกลสส ปสสาสกายสส อาท- มชฌปรโยสาน วทต กโรนโต ปากฏ กโรนโต ปสสสสสามต สกขต เอว วทต กโรนโต ปากฏ กโรนโต าณสมปยตต- จตเตน อสสสต เจว ปสสสต จ ตสมา อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต วจจต ฯ เอกสส ห ภกขโน จณณวสเฏ อสสาสกาเย ปสสาสกาเย วา อาท ปากโฏ โหต น มชฌปร- โยสาน ฯ โส อาทเมว ปรคคเหต สกโกต มชฌปรโยสาเน กลมต ฯ เอกสส มชฌ ปากฏ โหต น อาทปรโยสาน ฯ เอกสส ปรโยสาน ปากฏ โหต น อาทมชฌ ฯ โส ปรโยสานเยว ปรคคเหต สกโกต อาทมชเฌ กลมต ฯ เอกสส สพพมป ปากฏ โหต โส สพพมป ปรคคเหต สกโกต น กตถจ กลมต ฯ ตาทเสน ภวตพพนต ทสเสนโต อาห สพพกายปฏสเวท อสสสสสามต ฯเปฯ ปสสสสสามต สกขตต ฯ ตตถ สกขตต เอว ฆฏต วายมต ฯ โย วา ตถาภตสส สวโร อยเมตถ อธสลสกขา โย ตถาภตสส สมาธ อย อธจตต- สกขา ยา ตถาภตสส ป า อย อธป าสกขา อมา

Page 63: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 63

อนสสตกมมฏานนทเทโส ตสโส สกขาโย ตสม อารมมเณ ตาย สตยา เตน มนสกาเรน สกขต อาเสวต ภาเวต พหลกโรตต เอวเมตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ ตตถ ยสมา ปรมนเย เกวล อสสสตพพ ปสสสตพพเมว น จ อ ก จ กาตพพ อโต ปฏาย ปน าณปปาทนาทส โยโค กรณโย ตสมา ตตถ อสสสามต ปชานาต ปสสสามต ปชานาตจ- เจว วตตมานกาลวเสน ปาล วตวา อโต ปฏาย กตตพพสส าณปปาทนาทโน อาการสส ทสสนตถ สพพกายปฏสเวท อสสสสสามตอาทนา นเยน อนาคตวจนวเสน ปาล อาโรปตาต เวทตพพา ฯ ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสามต ฯเปฯ ปสสสสสามต สกขตต โอฬารก กายสงขาร ปสสมเภนโต ปฏปสสมเภนโต นโรเธนโต วปสเมนโต อสสสสสาม ปสสสสามต สกขต ฯ ตตเรว โอฬารกสขมตา จ ปสสทธ จ เวทตพพา ฯ อมสส ห ภกขโน ปพเพ อปรคคหตกาเล กาโย จ จตต จ สทรถา โหนต โอฬารกา กายจตตาน โอฬารกตเต อวปสนเต อสสาส- ปสสาสาป โอฬารกา โหนต พลวตรา หตวา ปวตตนต นาสกา นปปโหต มเขน อสสสนโตป ปสสสนโตป ตฏต ฯ ยทา ปนสส กาโยป จตตมป ปรคคหตา โหนต ตทา เต สนตา โหนต วปสนตา ฯ เตส วปสนเตส อสสาสปสสาสา สขมา หตวา ปวตตนต อตถ นโข นตถต วเจตพพตาการปปตตา โหนต ฯ เสยยถาป ปรสสส ธาวตวา ปพพตา วา โอโรหตวา มหาภาร วา

Page 64: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 64

วสทธมคเค สสโต โอโรเปตวา ตสส โอฬารกา อสสาสปสสาสา โหนต นาสกา นปปโหต มเขน อสสสนโตป ปสสสนโตป ตฏต ยทา ปเนส ต ปรสสม วโนเทตวา นหาตวา จ ปวตวา จ อลลสาฏก หทเย กตวา สตาย ฉายาย นปนโน โหต อถสส เต อสสาสปสสาสา สขมา โหนต อตถ นโข นตถต วเจตพ- พตาการปปตตา เอวเมว อมสส ภกขโน ปพเพ อปรคคหตกาเล กาโย จ ฯเปฯ วเจตพพตาการปปตตา โหนต ฯ ต กสส เหต ฯ ตถา หสส ปพเพ อปรคคหตกาเล โอฬารเก โอฬารเก กายสงขาเร ปสสมเภมต อาโภคสมนนาหารมนสการปจจเวกขณา นตถ ปรค- คหตกาเล ปน อตถ เตนสส อปรคคหตกาลโต ปรคคหตกาเล กายสงขาโร สขโม โหต ฯ เตนาห โปราณา สารทเธ กายจตเต จ อธมตต ปวตตต อสารทธมห กายมห สขม สมปวตตตต ฯ ปรคคเหป โอฬารโก ปมชฌานปจาเร สขโม ตสมมป โอฬารโก ปมชฌาเน สขโม ปมชฌาเน จ ทตยชฌาเน จ โอฬารโก ทตยชฌาเน สขโม ทตยชฌาเน จ ตตยชฌานปจาเร จ โอฬารโก ตตยชฌาเน สขโม ตตยชฌาเน จ จตตถชฌานปจาเร จ โอฬารโก จตตถชฌาเน อตสขโม อปปวตตเมว ปาปณาตต อท ตาว ทฆภาณกสยตตภาณกาน มต ฯ มชฌมภาณกา ปน ปมชฌาเน โอฬารโก ทตยชฌานปจาเร สขโมต เอว เหฏ มเหฏ มชฌานโต อปรปรชฌานปจาเรป สขมตร อจฉนต ฯ สพเพสเยว ปน มเตน

Page 65: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 65

อนสสตกมมฏานนทเทโส อปรคคหตกาเล ปวตตกายสงขาโร ปรคคหตกาเล ปฏปสสมภต ปรคคหตกาเล ปวตตกายสงขาโร ปมชฌานปจาเร ฯเปฯ จตตถช- ฌานปจาเร ปวตตกายสงขาโร จตตถชฌาเน ปฏปสสมภตต ฯ อย ตาว สมเถ นโย ฯ วปสสนาย ปน อปรคคเห ปวตโต กายสงขาโร โอฬารโก มหาภตปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ อปาทารปปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ สกลรปปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ อรปปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ รปารป- ปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ ปจจยปรคคเห สขโม โสป โอฬารโก ฯ สปปจจยนามรปทสสเน สขโม โสป โอฬารโก ฯ ลกขณารมมณกาย วปสสนาย สขโม ฯ ทพพลวปสสนาย โอฬารโก พลววปสสนาย สขโม ฯ ตตถ ปพเพ วตตนเยเนว ปรมสส ปรมสส ปจฉเมน ปจฉเมน ปฏปสสทธ เวทตพพา ฯ เอวเมตถ โอฬารกสขมตา จ ปสสทธ จ เวทตพพา ฯ ปฏสมภทาย ปนสส สทธ โจทนาโสธนาห เอวมตโถ วตโต กถ ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสาม ฯเปฯ ปสสสสสามต สกขต กตเม กายสงขารา ทฆ อสสาสปสสาสกายกา เอเต ธมมา กายปฏพทธา กายสงขารา เต กายสงขาเร ปสสมเภนโต นโรเธนโต วปสเมนโต สกขต ฯเปฯ ยถารเปห กายสงขาเรห กายสส อานมนา วนมนา สนนมนา ปณมนา อ ชนา ผนทนา จลนา กมปนา ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสามต สกขต

Page 66: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 66

วสทธมคเค ปสสมภย กายสงขาร ปสสสสสามต สกขต ยถารเปห กายสงขาเรห กายสส น อานมนา น วนมนา น สนนมนา น ปณมนา อน ชนา อผนทนา อจลนา อกมปนา สนต สขม ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขต อต กร ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสามต สกขต ปสสมภย กายสงขาร ปสส- สสสามต สกขต เอว สนเต วาตปลทธยา จ ปภาวนา น โหต อสสาสปสสาสาน จ ปภาวนา น โหต อานาปานสสตยา จ ปภาวนา น โหต อานาปานสสตสมาธสส จ ปภาวนา น โหต น จ น ต สมาปตต ปณฑตา สมาปชชนตป วฏหนตป อต กร ปสสมภย กายสงขาร อสสสสสามต สกขต ปสสสสสามต สกขต เอว สนเต วาตปลทธยา จ ปภาวนา โหต อสสาส- ปสสาสาน จ ปภาวนา โหต อานาปานสสตยา จ ปภาวนา โหต อานาปานสสตสมาธสส จ ปภาวนา โหต ต จ น สมาปตต ปณฑตา สมาปชชนตป วฏหนตป ยถา กถ วย เสยยถาป กเส อาโกฏเต ปม โอฬารกา สททา ปวตตนต โอฬารกาน สททาน นมตต สคคหตตตา สมนสกตตตา สปธารตตตา นรทเธป สขมเก สทเท อถ ปจฉา สขมสททนมตตารมมณตตาป จตต ปวตตต เอวเมว ปม โอฬารกา อสสาสปสสาสา ปวตตนต โอฬารกาน อสสาสปสสาสาน นมตต สคคหตตตา สมนสกตตตา

Page 67: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 67

อนสสตกมมฏานนทเทโส สปธารตตตา นรทเธป โอฬารเก อสสาสปสสาเส อถ ปจฉา สขมกา อสสาสปสสาสา ปวตตนต สขมกาน อสสาสปสสาสานมป นมตต สคคหตตตา สมนสกตตตา สปธารตตตา นรทเธป สขมเก อสสาสปสสาเส อถ ปจฉา สขมอสสาสปสสาสนมตตารมมณตตาป จตต น วกเขป คจฉต เอว สนเต วาตปลทธยา จ ปภาวนา โหต อสสาสปสสาสาน จ ปภาวนา โหต อานาปานสสตยา จ ปภาวนา โหต อานาปานสสตสมาธสส จ ปภาวนา โหต ต จ น สมาปตต ปณฑตา สมาปชชนตป วฏหนตป ปสสมภย กายสงขาร อสสาสปสสาสา กาโย อปฏาน สต อนปสสนา าณ กาโย อปฏาน โน สต สต อปฏาน เจว สต จ ตาย สตยา เตน าเณน ต กาย อนปสสต เตน วจจต กาเย กายานปสสนา สตปฏานภาวนาต๑ ฯ อย ตาเวตถ กายานปสสนาวเสน วตตสส ปมจตกกสส อนปพพปทวณณนา ฯ ยสมา ปเนตถ อทเมว จตกก อาทกมมกสส กมมฏานวเสน วตต อตราน ปน ตณ จตกกาน เอตถ ปตตชฌานสส เวทนา- จตตธมมานปสสนาวเสน วตตาน ตสมา อม กมมฏาน ภาเวตวา อานาปานจตตถชฌานปทฏานาย วปสสนาย สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณตกาเมน อาทกมมเกน กลปตเตน ปพเพ วตตนเยเนว สลปรโสธนาทน สพพกจจาน กตวา วตตปปการสส อาจรยสส สนตเก ป จสนธก กมมฏาน อคคเหตพพ ฯ ๑. ข. ป. ๓๑/๒๗๗ ฯ

Page 68: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 68

วสทธมคเค ตตรเม ป จ สนธโย อคคโห ปรปจฉนา อปฏาน อปปนา ลกขณนต ฯ ตตถ อคคโห นาม กมมฏานสส อคคณหน ฯ ปรปจฉนา นาม กมมฏานสส ปรปจฉนา ฯ อปฏาน นาม กมมฏานสส อปฏาน ฯ อปปนา นาม กมมฏานสส อปปนา ฯ ลกขณ นาม กมมฏานสส ลกขณ เอวลกขณมท กมมฏานนต กมมฏานสส สภาวปธารณนต วตต โหต ฯ เอว ป จสนธก กมมฏาน อคคณหนโต อตตนาป น กลมต อาจรยมป น วเหเสต ตสมา โถก อททสาเปตวา พห กาล สชฌายตวา เอว ป จสนธก กมมฏาน อคคเหตวา อาจรยสส สนตเก วา อ ตร วา ปพเพ วตตปปกาเร เสนาสเน วสนเตน อปจฉนน- ขททกปลโพเธน กตภตตกจเจน ภตตสมมท ปฏวโนเทตวา สข- นสนเนน รตนตตยคณานสสรเณน จตต สมปหสตวา อาจรยคคหโต เอกปทมป อปมมสสนเตน อท อานาปานสสตกมมฏาน มนสกาตพพ ฯ ตตราย มนสการวธ คณนา อนพนธนา ผสนา ปนา สลลกขณา ววฏฏนา ปารสทธ เตส จ ปฏปสสนาต ฯ ตตถ คณนาต คณนาเยว ฯ อนพนธนาต อนวหนา ฯ ผสนาต ผฏฏาน ฯ ปนาต อปปนา ฯ สลลกขณาต วปสสนา ฯ ววฏฏนาต มคโค ฯ ปารสทธต ผล ฯ เตส จ ปฏปสสนาต ปจจเวกขณา ฯ ตตถ อมนา อาทกมมเกน กลปตเตน ปม คณนาย อท กมมฏาน มนสกาตพพ ฯ คเณนเตน จ ป จนน เหฏา น

Page 69: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 69

อนสสตกมมฏานนทเทโส เปตพพ ทสนน อปร น เนตพพ อนตรา ขณฑ น ทสเสตพพ ฯ ป จนน เหฏา เปนตสส ห สมพาเธ โอกาเส จตตปปาโท วปผนทต สมพาเธ วเช สนนรทธโคคณา วย ฯ ทสนนมป อปร เนนตสส คณนนสสโตว จตตปปาโท โหต ฯ อนตรา ขณฑ ทสเสนตสส สขาปตต น โข เม กมมฏาน โนต จตต วกมปต ตสมา เอเต โทเส วชเชตวา คเณตพพ ฯ คเณนเตน จ ปม ทนธคณนาย ธ มาปกคณนาย คเณตพพ ฯ ธ มาปโก ห นาฬ ปเรตวา เอกนต วตวา โอกรต ปน ปเรนโต ก จ กจวร ทสวา ต ฉฑเฑนโต เอก เอกนต วทต ฯ เอส นโย เทว เทวตอาทส ฯ เอวเมว อมนาป อสสาสปสสาเสส โย อปฏาต ต คเหตวา เอก เอกนต อาท กตวา ยาว ทส ทสาต ปวตตมาน ปวตตมาน อปลกเขตวาว คเณตพพ ฯ ตสส เอว คณยโต นกขมนตา จ ปวสนตา จ อสสาส- ปสสาสา ปากฏา โหนต ฯ อถาเนน ต ทนธคณน ธ มาปก- คณน ปหาย สฆคณนาย โคปาลกคณนาย คเณตพพ ฯ เฉโก ห โคปาลโก สกขราโย อจฉงเกน๑ คเหตวา รชชทณฑหตโถ ปาโตว วช คนตวา คาโว ปฏ ย ปหรตวา ปลฆตถมภมตถเก นสนโน ทวาร ปตต ปตตเยว คาว เอโก เทวต สกขร ขปตวา ขปตวา คเณต ฯ ตยามรตต สมพาเธ โอกาเส ทกข วฏโคคโณ นกขมนโต อ ม อปนฆเสนโต เวเคน ป ชป โช หตวา นกขมต ฯ โส ๑. อจฉงเคนาตป ฯ

Page 70: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 70

วสทธมคเค เวคเวเคน ตณ จตตาร ป จ ทสาต คเณตเยว ฯ เอว อมสสาป ปรมนเยน คณยโต อสสาสปสสาสา ปากฏา หตวา สฆ สฆ ปนปปน ส จรนต ฯ ตโตเนน ปนปปน ส จรนตต ตวา อนโต จ พห จ อคคเหตวา ทวารปปตตเยว คเหตวา เอโก เทว ตณ จตตาร ป จ เอโก เทว ตณ จตตาร ป จ ฉ เอโก เทว ตณ จตตาร ป จ ฉ สตต อฏ นว ทสาต สฆ สฆ คเณตพพเมว ฯ คณนปฏพทเธ ห กมมฏาเน คณนพเลเนว จตต เอกคค โหต อรตตปตถมภนวเสน จณฑโสเต นาวาฏปนมว ฯ ตสเสว สฆ สฆ คณยโต กมมฏาน นรนตร ปวตต วย หตวา อปฏาต ฯ อถ นรนตร ปวตตตต ตวา อนโต จ พห จ วาต อปรคคเหตวา ปรมนเยเนว เวคเวเคน คเณตพพ ฯ อนโต ปวสน- วาเตน ห สทธ จตต ปเวสยโต อพภนตเร วาตพภาหต เมทปรต วย โหต ฯ พห นกขมนวาเตน สทธ จตต นหรโต พหทธา ปถตตารมมเณ จตต วกขปต ฯ ผฏโกาเส ปน สต เปตวา ภาเวนตสเสว ภาวนา สมปชชต ฯ เตน วตต อนโต จ พห จ วาต อปรคคเหตวา ปรมนเยเนว เวคเวเคน คเณตพพนต ฯ กวจร ปเนต คเณตพพนต ฯ ยาว วนา คณนาย อสสาสปสสาสารมมเณ สต สนตฏต ฯ พห วสฏวตกกวจเฉท กตวา อสสาสปสสาสา- รมมเณ สตสณปนตถเยว ห คณนาต ฯ เอว คณนาย มนสกตวา อนพนธนาย มนสกาตพพ ฯ อนพนธนา นาม คณน ปฏสหรตวา สตยา นรนตร อสสาส-

Page 71: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 71

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปสสาสาน อนคมน ฯ ต จ โข น อาทมชฌปรโยสานานคมน- วเสน ฯ พห นกขมนวาตสส ห นาภ อาท หทย มชฌ นาสกา ปรโยสาน ฯ อพภนตร ปวสนวาตสส นาสกคค อาท หทย มชฌ นาภ ปรโยสาน ฯ ต จสส อนคจฉโต วกเขปคต จตต สารทธาย เจว โหต อ ชนาย จ ฯ ยถาห ฯ อสสาสาทมชฌ- ปรโยสาน สตยา อนคจฉโต อชฌตต วกเขปคเตน จตเตน กาโยป จตตมป สารทธา จ โหนต อ ชตา จ ผนทตา จ ปสสาสาท- มชฌปรโยสาน สตยา อนคจฉโต พหทธา วกเขปคเตน จตเตน กาโยป จตตมป สารทธา จ โหนต อ ชตา จ ผนทตา จาต๑ ฯ ตสมา อนพนธนาย มนสกโรนเตน น อาทมชฌปรโยสานวเสน มนส- กาตพพ ฯ อปจ โข ผสนาวเสน เจว ปนาวเสน จ มนสกาตพพ ฯ คณนานพนธนาวเสน วย ห ผสนาปนาวเสน วส มนสกาโร นตถ ฯ ผฏผฏฏาเนเยว ปน คเณนโต คณนาย จ ผสนาย จ มนสกโรต ตตเถว คณน ปฏสหรตวา เต สตยา อนพนธนโต อปปนาวเสน จ จตต เปนโต อนพนธนาย จ ผสนาย จ ปนาย จ มนสกโรตต วจจต ฯ สวายมตโถ อฏกถาส วตต- ปงคฬโทวารกปมาห ปฏสมภทาย วตตกกจปมาย จ เวทตพโพ ฯ ตตราย ปงคโฬปมา ฯ เสยยถาป ปงคโฬ โทลาย กฬต มาตาปตตาน โทล ขปตวา ตตเถว โทลาย ถมภมเล นสนโน กเมน อาคจฉนตสส จ คจฉนตสส จ โทลาผลกสส อโภ โกฏโย ๑. ข. ป. ๓๑/๒๔๙ ฯ

Page 72: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 72

วสทธมคเค มชฌ จ ปสสต น จ อโภโกฏมชฌาน ทสสนตถ พยาวโฏ โหต เอวเมว ภกข สตวเสน อปนพนธนตถมภมเล ตวา อสสาสปสสาส- โทล ขปตวา ตตเถว นมตเต สตยา นสทนโต กเมน อาคจฉนตาน จ คจฉนตาน จ ผฏฏาเน อสสาสปสสาสาน อาทมชฌปรโยสาน สตยา อนคจฉนโต ตตเถว จตต เปนโต ปสสต น จ เนส ทสสนตถ พยาวโฏ โหต ฯ อย ปงคโฬปมา ฯ อยมปน โทวารกปมา ฯ เสยยถาป โทวารโก นครสส อนโต จ พห จ ปรเส โก ตว กโต วา อาคโต กห วา คจฉส ก วา เต หตเถต น วมสต น ห ตสส เต ภารา ทวารปปตต ทวารปปตตเยว ปน วมสต เอวเมว อมสส ภกขโน อนโต ปวฏวาตา จ พห นกขนตวาตา จ น ภารา โหนต ทวารปปตตา ทวารปปตตาเยว ภาราต ฯ อย โทวารกปมา ฯ กกจปมา ปน อาทโต ปฏาย เอว เวทตพพา ฯ วตต เหต นมตต อสสาสปสสาสา อนารมมณเมกจตตสส อชานโต จ ตโย ธมเม ภาวนา นปลพภต นมตต อสสาสปสสาสา อนารมมณเมกจตตสส ชานโต จ ตโย ธมเม ภาวนา อปลพภตต ฯ กถ อเม ตโย ธมมา เอกจตตสส อารมมณา น โหนต น จเม ตโย ธมมา อวทตา โหนต น จ จตต วกเขป

Page 73: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 73

อนสสตกมมฏานนทเทโส คจฉต ปธาน จ ป ายต ปโยค จ สาเธต วเสสมธคจฉต เสยยถาป รกโข สเม ภมภาเค นกขตโต ตเมน ปรโส กกเจน ฉนเทยย รกเข ผฏกกจทนตาน วเสน ปรสสส สต อปฏ ตา โหต น อาคเต วา คเต วา กกจทนเต มนสกโรต น จ อาคตา วา คตา วา กกจทนตา อวทตา โหนต ปธาน จ ป ายต ปโยค จ สาเธต วเสสมธคจฉต ยถา รกโข สเม ภมภาเค นกขตโต เอว อปนพนธนานมตต ยถา กกจทนตา เอว อสสาสปสสาสา ยถา รกเข ผฏกกจทนตาน วเสน ปรสสส สต อปฏ ตา โหต น อาคเต วา คเต วา กกจทนเต มนสกโรต น จ อาคตา วา คตา วา กกจทนตา อวทตา โหนต ปธาน จ ป ายต ปโยค จ สาเธต วเสสมธคจฉต เอวเมว ภกข นาสกคเค วา มขนมตเต วา สต อปฏเปตวา นสนโน โหต น อาคเต วา คเต วา อสสาสปสสาเส มนสกโรต น จ อาคตา วา คตา วา อสสาสปสสาสา อวทตา โหนต ปธาน จ ป ายต ปโยค จ สาเธต วเสสมธคจฉต ปธานนต กตม ปธาน อารทธวรยสส กาโยป จตตมป กมมนย โหต อท ปธาน กตโม ปโยโค อารทธวรยสส อปกเลสา ปหยนต วตกกา วปสมนต อย ปโยโค กตโม วเสโส อารทธ- วรยสส สโยชนา ปหยนต อนสยา พยนตโหนต อย วเสโส เอว อเม ตโย ธมมา เอกจตตสส อารมมณา น โหนต น จเม ตโย ธมมา อวทตา โหนต น จ จตต วกเขป คจฉต

Page 74: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 74

วสทธมคเค ปธาน จ ป ายต ปโยค จ สาเธต วเสสมธคจฉต อานาปานสสต ยสส ปรปณณา สภาวตา อนปพพ ปรจตา ยถา พทเธน เทสตา โสม โลก ปภาเสต อพภา มตโตว จนทมาต๑ ฯ อย กกจปมา ฯ อธ ปนสส อาคตคตวเสน อมนสการมตตเมว ปโยชนนต เวทตพพ ฯ อท กมมฏาน มนสกโรโต กสสจ น จเรเนว นมตต จ อปปชชต อวเสสชฌานงคปฏมณฑตา อปปนาสงขาตา ปนา จ สมปชชต ฯ กสสจ ปน คณนาวเสน มนสการกาลโต ปภต อนกกมโต โอฬารกอสสาสปสสาสนโรธวเสน กายทรเถ วปสนเต กาโยป จตตมป ลหก โหต สรร อากาเส ลงฆนาการป- ปตต วย โหต ฯ ยถา สารทธกายสส ม เจ วา ปเ วา นสทโต ม จป โอนมต วกชชต ปจจตถรณ วล คณหต อสารทธกายสส ปน นสทโต เนว ม จป โอนมต น วกชชต น ปจจตถรณ วล คณหต ตลปจปรต วย ม จป โหต กสมา ยสมา อสารทโธ กาโย ลหโก โหต เอวเมว คณนาวเสน มนสการกาลโต ปภต อนกกมโต โอฬารก อสสาส- ปสสาสนโรธวเสน กายทรเถ วปสนเต กาโยป จตตมป ลหก โหต สรร อากาเส ลงฆนาการปปตต วย โหต ฯ ตสส โอฬารเก อสสาสปสสาเส นรทเธ สขมสสาสปสสาสนมตตารมมณ ๑. ข. ป. ๓๑/๒๕๘ ฯ

Page 75: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 75

อนสสตกมมฏานนทเทโส จตต ปวตตต ฯ ตสมมป นรทเธ อปราปร ตโต สขมตร- นมตตารมมณ ปวตตตเยว ฯ กถ ฯ ยถา ปรโส มหตยา โลหสลากาย กสตาล๑ อาโกเฏยย เอกปปหาเรน มหาสทโท อปปชเชยย ตสส โอฬารกสททารมมณ จตต ปวตเตยย นรทเธ โอฬารกสทเท อถ ปจฉา สขมสททนมตตารมมณ ตสมมป นรทเธ อปราปร ตโต สขมตรสททนมตตารมมณ ปวตตเตว เอวนต เวทตพพ ฯ วตตมป เจต เสยยถาป กเส อาโกฏเตต๒ ฯ วตถาโร ฯ ยถา ห อ าน กมมฏานาน อปรปร วภตาน โหนต น ตถา อท ฯ อท ปน อปรปร ภาเวนตสส สขมตต คจฉต อปฏานมป น อปคจฉต ฯ เอว อนปฏหนเต ปน ตสม น เตน ภกขนา อฏายาสนา จมมขณฑ ปปโผเฏตวา คนตพพ ฯ ก กาตพพ ฯ อาจรย ปจฉสสามต วา นฏนทาน เม กมมฏานนต วา น วฏาตพพ อรยาปถ วโกเปตวา คจฉโต ห กมมฏาน นวนวเมว โหต ตสมา ยถานสนเนเนว เทสโต อาหรตพพ ฯ ตตราย อาหรณปาโย ฯ เตน ภกขนา กมมฏานสส อนปฏาน- ภาว ตวา อต ปฏส จกขตพพ อเม อสสาสปสสาสา นาม กตถ อตถ กตถ นตถ กสส วา อตถ กสส วา นตถต ฯ อเถว ปฏส จกขโต อเม อนโตมาตกจฉย นตถ อทเก นมคคาน นตถ ตถา อส ภตาน มตาน จตตถชฌานสมาปนนาน ๑. ม. กสถาล ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๒๗๙ ฯ

Page 76: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 76

วสทธมคเค รปารปภวสมงคน นโรธสมาปนนานนต ตวา เอว อตตนาว อตตา ปฏโจเทตพโพ นน ตว ปณฑต เนว มาตกจฉคโต น อทเก นมคโค น อส ภโต น มโต น จตตถชฌานสมาปนโน น รปารปภวสมงค น นโรธสมาปนโน อตถเยว เต อสสาส- ปสสาสา มนทป ตาย ปน ปรคคเหต น สกโกสต ฯ อถาเนน ปกตผฏวเสน จตต เปตวา มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ อเม ห ทฆนาสกสส นาสปฏ ฆฏเฏนตา ปวตตนต ฯ รสสนาสกสส อตตโรฏ ฯ ตสมาเนน อม นาม าน ฆฏเฏนตต นมตต เปตพพ ฯ อมเมว ห อตถวส ปฏจจ วตต ภควตา นาห ภกขเว มฏสสตสส อสมปชานสส อานาปานสสตภาวน วทามต๑ ฯ ก จาป ห ยงก จ กมมฏาน สตสส สมปชานสเสว สมปชชต อโต อ ปน มนสกโรนตสส มนสกโรนตสส ปากฏ โหต ฯ อท ปน อานาปานสสตกมมฏาน ครก ครกภาวน พทธปจเจกพทธพทธปตตาน มหาปรสานเยว มนสการภมภต น เจว อตตร น อตตรสตตสมาเสวต ยถา ยถา มนสกรยต ตถา ตถา สนต เจว โหต สขม จ ตสมา เอตถ พลวต สต จ ป า จ อจฉตพพา ฯ ยถา ห มฏสาฏกสส ตนนกรณกาเล สจป สขมา อจฉตพพา สจปาสเวธนมป ตโต สขมตร เอวเมว มฏสาฏก- สทสสส อมสส กมมฏานสส ภาวนากาเล สจปฏภาคา สตป สจปาสเวธนปฏภาคา ตสมปยตตป าป พลวต อจฉตพพา ฯ ๑. ม. อ. ๑๔/๑๙๖ ฯ

Page 77: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 77

อนสสตกมมฏานนทเทโส ตาห จ ปน สตป าห สมนนาคเตน ภกขนา น เต อสสสาปสสาสา อ ตร ปกตผฏโกาสา ปรเยสตพพา ฯ ยถา ปน กสโก๑ กส กสตวา พลพทเธ ม จตวา โคจรมเข กตวา ฉายาย นสนโน วสสเมยย อถสส เต พลพทธา เวเคน อฏว ปวเสยย โย โหต เฉโก กสโก โส ปน เต คเหตวา โยเชตกาโม น เตส อนปท คนตวา อฏว อาหณฑต อถโข รสม จ ปโตท จ คเหตวา อชกเมว เตส นปาตนตตถ คนตวา นสทต วา นปชชต วา อถ เต โคเณ ทวสภาค จรตวา นปาตนตตถ โอตรตวา นหาตวา จ ปวตวา จ ปจจตตรตวา เต ทสวา รสมยา พนธตวา ปโตเทน วชฌนโต อาเนตวา โยเชตวา ปน กมม กโรต เอวเมว เตน ภกขนา น เต อสสาสปสสาสา อ ตร ปกตผฏโกาสา ปรเยสตพพา สตรสม ปน ป า- ปโตท จ คเหตวา ปกตผฏโกาเส จตต เปตวา มนสกาโร ปวตเตตพโพ เอว หสส มนสกโรโต น จรสเสว เต อปฏหนต นปาตนตตเถ วย โคณา ตโตเนน สตรสมยา พนธตวา ตสมเยว าเน โยเชตวา ป าปโตเทน วชฌนเตน ปนปปน กมมฏาน อนย ชตพพ ฯ ตสเสวมนย ชโต น จรสเสว นมตต อปฏาต ฯ ต ปเนต น สพเพส เอกสทส โหต อปจ โข กสสจ สขสมผสส อปปาทยมานา ตลปจ วย กปปาสปจ วย วาตธารา วย จ อปฏาตต เอกจเจ อาห ฯ ๑. กสสโกตป ฯ

Page 78: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 78

วสทธมคเค อย ปน อฏกถาส วนจฉโย ฯ อท ห กสสจ ตารกรป วย มณคลกา วย มตตาคลกา วย จ กสสจ ขรสมผสส หตวา กปปาสฏ วย ทารสารสจ วย จ กสสจ ทฆปามงคสตต วย กสมทาม วย ธมสขา วย จ กสสจ วตถตมกกฏกสตต วย พลาหกปฏล วย ปทมปปผ วย รถจกก วย จนทมณฑล วย สรยมณฑล วย จ อปฏาต ฯ ต จ ปเนต ยถา สมพหเลส ภกขส สตตนต สชฌายตวา นสนเนส เอเกน ภกขนา ตมหาก กทส หตวา อท สตต อปฏาตต วตเต เอโก มยห มหต ปพพเตยยา นท วย หตวา อปฏาตต อาห อปโร มยห เอกา วนราช วย อ โ มยห เอโก สตจฉาโย สาขาสมปนโน ผลภารภรตรกโข วยาต เตส ห ต เอกเมว สตต ส านานตาย นานโต อปฏาต เอว เอกเมว กมมฏาน ส านานตาย นานโต อปฏาต ฯ ส ช ห เอต ส านทาน ส าปภว ตสมา ส านานตาย นานโต อฏาตต เวทตพพ ฯ เอตถ จ อ เมว อสสาสารมมณ จตต อ ปสสาสารมมณ จตต อ นมตตารมมณ ฯ ยสส ห อเม ตโย ธมมา นตถ ตสส กมมฏาน เนว อปปน น อปจาร ปาปณาต ฯ ยสส ปนเม ตโย ธมมา อตถ ตสเสว กมมฏาน อปจาร จ อปปน จ ปาปณาต ฯ วตต เหต นมตต อสสาสปสสาสา อนารมมณเมกจตตสส อชานโต จ ตโย ธมเม ภาวนา นปลพภต

Page 79: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 79

อนสสตกมมฏานนทเทโส นมตต อสสาสปสสาสา อนารมมณเมกจตตสส ชานโต จ ตโย ธมเม ภาวนา อปลพภตต ฯ เอว อปฏ เต ปน นมตเต เตน ภกขนา อาจรยสส สนตก คนตวา อาโรเจตพพ มยห ภนเต เอวรป นาม อปฏาตต ฯ อาจรเยน ปน เอต นมตตนต วา น วา นมตตนต น วตตพพ เอว โหต อาวโสต วตวา ปนปปน เอว มนสกโรหต วตตพโพ ฯ นมตตนต ห วตเต โวสาน อาปชเชยย น นมตตนต วตเต นราโส วสเทยย ตสมา ตทภยมป อวตวา มนสกาเรเยว นโยเช- ตพโพต เอว ตาว ทฆภาณกา ฯ มชฌมภาณกา ปนาห นมตตมท อาวโส กมมฏาน ปนปปน มนสกโรห สปปรสาต วตตพโพต ฯ อถาเนน นมตเตเยว จตต เปตพพ ฯ เอวมสสาย อโต ปภต ปนาวเสน ภาวนา โหต ฯ วตต เหต โปราเณห นมตเต ปย จตต นานาการ วภาวย ธโร อสสาสปสสาเส สก จตต นพนธตต ฯ ตสเสว นมตตปฏานโต ปภต นวรณาน วกขมภตาเนว โหนต กเลสา สนนสนนาว สต อปฏ ตาเยว จตต อปจารสมาธนา สมาหตเมว ฯ อถาเนน ต นมตต เนว วณณโต มนสกาตพพ น ลกขณโต ปจจเวกขตพพ ฯ อปจ โข ขตตยมเหสยา จกกวตต- คพโภ วย กสเกน สาลยวคพโภ วย จ อาวาสาทน สตต อสปปายาน วชเชตวา ตาเนว สตต สปปายาน เสวนเตน สาธก

Page 80: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 80

วสทธมคเค รกขตพพ ฯ อถ น เอว รกขตวา ปนปปน มนสการวเสน วฑฒ วรฬห คมยตวา ทสวธ อปปนาโกสลล สมปาเทตพพ วรยสมตา โยเชตพพา ฯ ตสเสว ฆเฏนตสส ปวกสเณ วตตานกกเมเนว ตสม นมตเต จตกกป จกชฌานาน นพพตตนต ฯ เอว นพพตตจตกกป จกชฌาโน ปเนตถ ภกข สลลกขณา- ววฏฏนาวเสน กมมฏาน วฑเฒตวา ปารสทธ ปตตกาโม ตเทว ฌาน ป จหากาเรห วสปปตต ปคณ กตวา นามรป ววฏเปตวา วปสสน ปฏเปต ฯ กถ ฯ โส ห สมาปตตโต วฏาย อสสาส- ปสสาสาน สมทโย กรชกาโย จ จตต จาต ปสสต ฯ ยถา ห กมมารคคครยา ธมมานาย ภสต จ ปรสสส จ ตชช วายาม ปฏจจ วาโต ส จรต เอวเมว กาย จ จตต จ ปฏจจ อสสาส- ปสสาสาต ฯ ตโต อสสาสปสสาเส จ กาย จ รป จตต จ ตสมปยตตธมเม จ อรปนต ววฏเปต ฯ อยเมตถ สงเขโป ฯ วตถารโต ปน นามรปววฏาน ปรโต อาวภวสสต ฯ เอว นามรป ววฏเปตวา ตสส ปจจย ปรเยสต ฯ ปรเยสนโต จ น ทสวา ตสป อทธาส นามรปสส ปวตต อารพภ กงข วตรต วตณณกงโข กลาปสมมสนวเสน ตลกขณ อาโรเปตวา อทยพ- พยานปสสนาย ปพพภาเค อปปนเน โอภาสาทโย ทส วปสสน- ปกเลเส ปหาย อปกเลเสห มตต ปฏปทาาณ มคโคต ววฏเปตวา อทย ปหาย ภงคานปสสน ปตวา นรนตร ภงคาน

Page 81: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 81

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปสสเนน ภยโต๑ อปฏ เตส สพพสงขาเรส นพพนทนโต วรชชนโต วมจจนโต ยถากกเมน จตตาโร อรยมคเค ปาปณตวา อรหตตผเล ปตฏาย เอกนวสตเภทสส ปจจเวกขณาณสส ปรยนต ปตโต สเทวกสส โลกสส อคคทกขเณยโย โหต ฯ เอตตาวตา จสส คณน อาท กตวา ปฏปสสนาปรโยสานา อานาปานสสตสมาธภาวนา สมตตา โหตต ฯ อย สพพาการโต ปมจตกกวณณนา ฯ อตเรส ปน ตส จตกเกส ยสมา วส กมมฏานภาวนานโย นาม นตถ ตสมา อนปทวณณนานเยเนว เนสเมว อตโถ เวทตพโพ ฯ ปตปฏสเวทต ปต ปฏสวทต กโรนโต ปากฏ กโรนโต อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขต ฯ ตตถ ทวหากาเรห ปต ปฏสวทตา โหต อารมมณโต จ อสมโมหโต จ ฯ กถ อารมมณโต ปต ปฏสวทตา โหต ฯ สปปตเก เทว ฌาเน สมาปชชต ตสส สมาปตตกขเณ ฌานปฏลาเภน อารมมณโต ปต ปฏสวทตา โหต อารมมณสส ปฏสวทตตตา ฯ กถ อสมโมหโต ฯ สปปตเก เทว ฌาเน สมาปชชตวา วฏาย ฌานสมปยตต ปต ขยโต วยโต สมมสต ตสส วปสสนากขเณ ลกขณปฏเวเธน อสมโมหโต ปต ปฏสวทตา โหต ฯ วตต เหต ปฏสมภทาย ทฆ อสสาส- วเสน จตตสส เอกคคต อวกเขป ปชานโต สต อปฏ ตา โหต ตาย สตยา เตน าเณน สา ปต ปฏสวทตา โหต ทฆ ๑. ม. ย. วยโต ฯ

Page 82: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 82

วสทธมคเค ปสสาสวเสน รสส อสสาสวเสน รสส ปสสาสวเสน สพพกาย- ปฏสเวท อสสาส ปสสาสวเสน ปสสมภย กายสงขาร อสสาส- ปสสาสวเสน จตตสส เอกคคต อวกเขป ปชานโต สต อปฏ ตา โหต ตาย สตยา เตน าเณน สา ปต ปฏสวทตา โหต อาวชชโต สา ปต ปฏสวทตา โหต ชานโต ปสสโต ปจจเวกขโต จตต อธฏหโต สทธาย อธมจจโต วรย ปคคณหโต สต อปฏาปยโต จตต สมาทหโต ป าย ปชานโต อภ เยย ปร เยย ปหาตพพ ภาเวตพพ สจฉกาตพพ สจฉกโรโต สา ปต ปฏสวทตา โหต เอว สา ปต ปฏสวทตา โหตต๑ ฯ เอเตเนว นเยน อวเสสปทานป อตถโต เวทตพพาน ฯ อท ปเนตถ วเสสมตต ฯ ตณณ ฌานาน วเสน สขปฏสเวทตา จตนนมป วเสน จตตสงขารปฏสเวทตา เวทตพพา ฯ จตตสงขาโรต เวทนาทโย เทว ขนธา ฯ สขปฏสเวทปเท เจตถ วปสสนาภมทสสนตถ สขนต เทว สขาน กายก จ สข เจตสก จาต๒ ปฏสมภทาย วตต ฯ ปสสมภย จตตสงขารนต โอฬารก โอฬารก จตตสงขาร ปสสมเภนโต นโรเธนโตต อตโถ ฯ โส วตถารโต กายสงขาเร วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ อปเจตถ ปตปเท ปตสเสน เวทนา วตตา สขปเท สรเปเนว เวทนา ทวส จตตสงขารปเทส ส า จ เวทนา จ เจตสกา เอเต ธมมา จตตปฏพทธา จตตสงขาราต๓ วจนโต ส าสมปยตตา เวทนาต ฯ เอว เวทนานปสสนานเยน ๑. ข. ป. ๓๑/๒๘๑ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๒๘๓ ฯ ๓. ข. ป. ๓๑/๒๘๔ฯ

Page 83: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 83

อนสสตกมมฏานนทเทโส อท จตกก ภาสตนต เวทตพพ ฯ ตตยจตกเกป จตนน ฌานาน วเสน จตตปฏสเวทตา เวทตพพา ฯ อภปปโมทย จตตนต จตต โมเทนโต ปโมเทนโต หาเสนโต ปหาเสนโต อสสสสสาม ปสสสสามต สกขต ฯ ตตถ ทวหากาเรห อภปปโมโท โหต สมาธวเสน จ วปสสนาวเสน จ ฯ กถ สมาธวเสน ฯ สปปตเก เทว ฌาเน สมาปชชต โส สมาปตตกขเณ สมปยตตปตยา จตต อาโมเทต ปโมเทต ฯ กถ วปสสนาวเสน ฯ สปปตเก เทว ฌาเน สมาปชชตวา วฏาย ฌานสมปยตต ปต ขยโต วยโต สมมสต เอว วปสสนากขเณ ฌานสมปยตต ปต อารมมณ กตวา จตต อาโมเทต ปโมเทต ฯ เอว ปฏปนโน อภปปโมทย จตต อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต วจจต ฯ สมาทห จตตนต ปมชฌานาทวเสน อารมมเณ จตต สม อาทหนโต สม เปนโต ตาน วา ปน ฌานาน สมาปชชตวา วฏาย ฌานสมปยตต จตต ขยโต วยโต สมมสโต วปสสนากขเณ ลกขณปฏเวเธน อปปชชต ขณกจตเตกคคตา เอว อปปนนาย ขณกจตเตกคคตาย วเสนาป อารมมเณ จตต สม อาทหนโต สม เปนโต สมาทห จตต อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต วจจต ฯ วโมจย จตตนต ปมชฌาเนน นวรเณห จตต โมเจนโต วโมเจนโต ทตเยน วตกกวจาเรห ตตเยน ปตยา จตตเถน สขทกเขห จตต โมเจนโต วโมเจนโต ตาน วา ปน ฌานาน สมาปชชตวา วฏาย ฌานสมปยตต จตต

Page 84: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 84

วสทธมคเค ขยโต วยโต สมมสต โส วปสสนากขเณ อนจจานปสสนาย นจจส าโต จตต โมเจนโต วโมเจนโต ทกขานปสสนาย สข- ส าโต อนตตานปสสนาย อตตส าโต นพพทานปสสนาย นนทโต วราคานปสสนาย ราคโต นโรธานปสสนาย สมทยโต ปฏนสสคคานปสสนาย อาทานโต จตต โมเจนโต วโมเจนโต อสสสต เจว ปสสสต จ เตน วจจต วโมจย จตต อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต ฯ เอว จตตานปสสนาวเสน อท จตกก ภาสตนต เวทตพพ ฯ จตตถจตกเก ปน ฯ อนจจานปสสต เอตถ ตาว อนจจ เวทตพพ อนจจตา เวทตพพา อนจจานปสสนา เวทตพพา อนจจานปสส เวทตพโพ ฯ ตตถ อนจจนต ป จกขนธา ฯ กสมา ฯ อปปาทวย ถตตภาวา ฯ อนจจตาต เตสเยว อปปาทวย ถตต หตวา อภาโว วา นพพตตาน เตเนวากาเรน อฏตวา ขณภงเคน เภโทต อตโถ ฯ อนจจานปสสนาต ตสสา อนจจตาย วเสน รปาทส อนจจนต ฯ อนปสสนา ฯ อนจจานปสสต ตาย อนปสสนาย สมนนาคโต ฯ ตสมา เอวภโต อสสสนโต จ ปสสสนโต จ อธ อนจจานปสส อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต เวทตพโพ ฯ วราคานปสสต เอตถ ปน เทว วราคา ขยวราโค จ อจจนต- วราโค จ ฯ ตตถ ขยวราโคต สงขาราน ขณภงโค๑ ฯ อจจนต- วราโคต นพพาน ฯ วราคานปสสนาต ตทภยวเสน๒ ปวตตา วปสสนา ๑. ม. ขยภงโค ฯ ๒. ม. ตทภยทสสนวเสน ฯ

Page 85: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 85

อนสสตกมมฏานนทเทโส จ มคโค จ ฯ ตาย ทวธายป อนปสสนาย สมนนาคโต หตวา อสสสนโต ปสสสนโต จ วราคานปสส อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต เวทตพโพ ฯ นโรธานปสสปเทป เอเสว นโย ฯ ปฏนสสคคานปสสต เอตถาป เทว ปฏนสสคคา ปรจจาคปฏนสสคโค จ ปกขนทนปฏนสสคโค จ ฯ ปฏนสสคโคเยว อนปสสนา ปฏ- นสสคคานปสสนา ฯ วปสสนามคคาน เอต อธวจน ฯ วปสสนา ห ตทงควเสน สทธ ขนธาภสงขาเรห กเลเส ปรจจชต สงขต- โทสทสสเนน จ ตพพปรเต นพพาเน ตนนนนตาย ปกขนทตต ปรจจาคปฏนสสคโค เจว ปกขนทนปฏนสสคโค จาต วจจต ฯ มคโค ปน สมจเฉทวเสน สทธ ขนธาภสงขาเรห กเลเส ปรจจชต อารมมณกรเณน จ นพพาเน ปกขนทตต ปรจจาคปฏนสสคโค เจว ปกขนทนปฏนสสคโค จาต วจจต ฯ อภยมป ปน ปรม- ปรมาณาน อนปสสนโต อนปสสนาต วจจต ฯ ตาย ทวธายป ปฏนสสคคานปสสนาย สมนนาคโต หตวา อสสสนโต ปสสสนโต จ ปฏนสสคคานปสส อสสสสสาม ปสสสสสามต สกขตต เวทตพโพ ฯ อท จตตถจตกก สทธวปสสนาวเสน วตต ฯ ปรมาน ปน ตณ สมถวปสสนาวเสน ฯ เอว จตนน จตกกาน วเสน โสฬสวตถกาย อานาปานสสตยา ภาวนา เวทตพพา ฯ เอว โสฬสวตถวเสน จ อย อานาปานสสต มหปผลา โหต มหานสสา ฯ ตตรสสา อยมป โข ภกขเว อานาปานสสตสมาธ ภาวโต

Page 86: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 86

วสทธมคเค พหลกโต สนโต เจว ปณโต จาตอาทวจนโต๑ สนตภาวาท- วเสนาป มหานสสตา เวทตพพา วตกกปจเฉทสมตถตายป ฯ อย ห สนตปปณตอเสจนกสขวหารตตา สมาธอนตรายกราน วตกกาน วเสน อโตจโต จ จตตสส วธาวน วจฉนทตวา อานาปานารมมณา- ภมขเมว จตต กโรต ฯ เตน วตต อานาปานสสต ภาเวตพพา วตกกปจเฉทายาต๒ ฯ วชชาวมตตปารปรยา มลภาเวนาป จสสา มหานสสตา เวทตพพา ฯ วตต เหต ภควตา อานาปานสสต ภกขเว ภาวตา พหลกตา จตตาโร สตปฏาเน ปรปเรนต จตตาโร สตปฏานา ภาวตา พหลกตา สตต สมโพชฌงเค ปรปเรนต สตต สมโพชฌงคา ภาวตา พหลกตา วชชาวมตต ปรปเรนตต๓ ฯ อปจ จรมกาน อสสาสปสสาสาน วทตภาวกรณโตปสสา มหานสสตา เวทตพพา ฯ วตต เหต ภควตา เอว ภาวตาย โข ราหล อานาปานสสตยา เอว พหลกตาย เยป เต จรมกา อสสาสปสสาสา เตป วทตาว นรชฌนต โน อวทตาต๔ ฯ ตตถ นโรธวเสน ตโย จรมกา ภวจรมกา ฌานจรมกา จตจรมกาต ฯ ภเวส ห กามภเว อสสาสปสสาสา ปวตตนต รปารปภเวส นปปวตตนต ตสมา เต ภวจรมกา ฯ ฌาเนส ปรมเก ฌานตตเย ปวตตนต จตตเถ นปปวตตนต ตสมา เต ฌานจรมกา ฯ เย ๑. ส. มหาวาร. ๑๙/๔๐๗ ฯ ๒. อง. นวก. ๒๓/๓๗๑ ฯ ๓. ม. อ. ๑๔/๑๙๓ ฯ ๔. ม. ม. ๑๓/๑๔๒ ฯ

Page 87: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 87

อนสสตกมมฏานนทเทโส ปน จตจตตสส ปรโต โสฬสเมน จตเตน สทธ อปปชชตวา จตจตเตน สห นรชฌนต อเม จตจรมกา นาม ฯ อเม อธ จรมกาต อธปเปตา ฯ อม กร กมมฏานมนยตตสส ภกขโน อานาปานารมมณสส สฏ ปรคคหตตตา จตจตตสส ปรโต โสฬสมสส จตตสส อปปาทกขเณ อปปาท อาวชชโต อปปาโทป เนส ปากโฏ โหต ตมาวชชโต ตป เนส ปากฏา โหต ภงค อาวชชโต ภงโคป เนส ปากโฏ โหต ฯ อโต อ ตร กมมฏาน ภาเวตวา อรหตต ปตตสส ภกขโน ห อายอนตร ปรจฉนน วา โหต อปรจฉนน วา ฯ อม ปน โสฬสวตถก อานาปานสสต ภาเวตวา อรหตต ปตตสส อายอนตร ปรจฉนนเมว โหต ฯ โส เอตตกนทาน เม อายสงขารา ปวตตสสนต น อโต ปรนต ตวา อตตโน ธมมตาเยว สรร- ปฏชคคนนวาสนปารปนาทน สพพกจจาน กตวา อกขน นมมเลต โกฏปพพตวหารวาส ตสสตเถโร วย มหากร ชนยวหารวาส มหาตสสตเถโร วย เทวปตตรฏเ ปณฑปาตกตสสตเถโร วย จตตลปพพตวหารวาสโน เทว ภาตยตเถรา วย จ ฯ ตตรท เอกวตถปรทปน ฯ ทวนน ภาตยตเถราน กเรโก ปณณมโปสถทวเส ปาฏโมกข โอสาเรตวา ภกขสงฆปรวโต อตตโน วสนฏาน คนตวา จงกเม โต จนทาโลก โอโลเกตวา อตตโน อายสงขาเร อปธาเรตวา ภกขสงฆ อาห ตมเหห กถ ปรนพพายนตา ภกข ทฏปพพาต ฯ ตตร เกจ อาหส อมเหห อาสเน นสนนกา ว

Page 88: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 88

วสทธมคเค ปรนพพายนตา ทฏปพพาต เกจ อมเหห อากาเส ปลลงก อาภชตวา นสนนกาต ฯ เถโร อาห อหนทาน โว จงกมนตเมว ปรนพพายมาน ทสเสสสามต ฯ ตโต จงกเม เลข กตวา อห อโต จงกมโกฏโต ปรโกฏ คนตวา นวตตมาโน อม เลข ปตวา ว ปรนพพายสสามต วตวา จงกมน โอรยห ปรภาค คนตวา นวตตมาโน เอเกน ปาเทน เลข อกกนตกขเณเยว ปรนพพาย ฯ ตสมา หเว อปปมตโต อนย เชถ ปณฑโต เอว อเนกานสส อานาปานสสต สทาต ฯ อท อานาปานสสตย วตถารกถามข ฯ อานาปานสสตยา อนนตร อททฏ ปน อปสมานสสต ภาเวต- กาเมน รโหคเตน ปฏสลลเนน ยาวตา ภกขเว ธมมา สงขตา วา อสงขตา วา วราโค เตส (ธมมาน) อคคมกขายต ยทท มทนมมทโน ปปาสวนโย อาลยสมคฆาโต วฏฏปจเฉโท ตณหกขโย วราโค นโรโธ นพพานนต๑ เอว สพพทกขปสมสงขาตสส นพพานสส คณา อนสสรตพพา ฯ ตตถ ยาวตาต ยตตกา ฯ ธมมาต สภาวา ฯ สงขตา วา อสงขตา วาต สงคมม สมาคมม ปจจเยห กตา วา อกตา วา ฯ วราโค เตส ธมมาน อคคมกขายตต เตส สงขตาสงขตธมมาน วราโค อคคมกขายต เสฏโ อตตโมต วจจต ฯ ตตถ วราโคต น ราคาภาวมตตเมว อถโข ยทท มทนมมทโน ฯเปฯ นพพานนต ๑. อง. จตกก. ๒๑/๔๔ ฯ

Page 89: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 89

อนสสตกมมฏานนทเทโส โย โส มทนมมทโนตอาทน นามาน อสงขตธมโม ลภต โส วราโคต ปจเจตพโพ ฯ โส ห ยสมา ต อาคมม สพเพป มานมทปรสมทาทโย มทา นมมทา อมทา โหนต วนสสนต ตสมา มทนมมทโนต วจจต ยสมา จ ต อาคมม สพพาป กามปปาสา วนย อพภตถ ยาต ตสมา ปปาสวนโยต วจจต ยสมา ปน ต อาคมม ป จกามคณาลยา สมคฆาต คจฉนต ตสมา อาลย- สมคฆาโตต วจจต ยสมา จ ต อาคมม เตภมกวฏฏ อปจฉชชต ตสมา วฏฏปจเฉโทต วจจต ยสมา ปน ต อาคมม สพพโส ตณหา ขย คจฉต วรชชต นรชฌต จ ตสมา ตณหกขโย วราโค นโรโธต วจจต ยสมา ปเนส จตสโส โยนโย ป จ คตโย สตต ว าณฏ ตโย นว จ สตตาวาเส อปราปรภาวาย วนนโต อาพนธนโต สสพพนโต วานนต ลทธโวหาราย ตณหาย นกขนโต นสสโฏ วสยตโต ตสมา นพพานนต วจจตต ฯ เอวเมเตส มทนมมทนตาทน คณาน วเสน นพพานสงขาโต อปสโม อนสสรตพโพ เย วา ปน เป ภควตา อสงขต จ โว ภกขเว เทเสสสาม สจจ จ ปาร จ สทททส จ อชชร จ ธว จ นปปป จ จ อมต จ สว จ เขม จ อพภต จ อนตก จ อพยาปชฌ จ วสทธ จ ทป จ ตาณ จ เลณ จ โว ภกขเว เทเสสสามตอาทส๑ สตเตส อปสมคณา วตตา เตสมป วเสน ๑. ส. สฬา. ๑๘/๔๔๔,๔๕๐ ฯ ปาลยมปน...อชชชร จ...อพภต จ...สทธ จาต ทสสต ฯ

Page 90: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 90

วสทธมคเค อนสสรตพโพเยว ฯ ตสเสว มทนมมทนตาทคณวเสน อปสม อนสสรโต เนว ตสม สมเย ราคปรยฏ ต จตต โหต น โทส- ปรยฏ ต จตต โหต น โมหปรยฏ ต จตต โหต อชคตเมวสส ตสม สมเย จตต โหต อปสม อารพภาต พทธานสสตอาทส วตตนเยเนว วกขมภตนวรณสส เอกกขเณ ฌานงคาน อปปชชนต ฯ อปสมคณาน ปน คมภรตาย นานปปการคณานสสรณาธมตตตาย วา อปปน อปปตวา อปจารปปตตเมว ฌาน โหต ฯ ตเทต อปสมคณานสสรณวเสน อปปนนตตา อปสมานสสตจเจว สงข คจฉต ฯ ฉอนสสตโย วย จ อยมป อรยสาวกสเสว อชฌต ฯ เอว สนเตป อปสมครเกน ปถชชเนนาป มนสกาตพพา ฯ สตวเสนาป ห อปสเม จตต ปสทต ฯ อม จ ปน อปสมานสสตมนยตโต ภกข สข สปต สข ปฏพชฌต สนตนทรโย โหต สนตมานโส หโรตตปปสมนนาคโต ปาสาทโก ปณตาธมตตโก สพรหมจารน คร จ ภาวนโย จ อตตร อปปฏวชฌนโต ปน สคตปรายโน โหต ฯ ตสมา หเว อปปมตโต ภาวเยถ วจกขโณ เอว อเนกานสส อรเย อปสเม สตนต ฯ อท อปสมานสสตย วตถารกถามข ฯ อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค สมาธภาวนาธกาเร อนสสตกมมฏานนทเทโส นาม อฏโม ปรจเฉโท ฯ

Page 91: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 91

พรหมวหารนทเทโส พรหมวหารนทเทโส อนสสตกมมฏานานนตร อททฏเส ปน เมตตา กรณา มทตา อเปกขาต อเมส จตส พรหมวหาเรส เมตต ภาเวตกาเมน ตาว อาทกมมเกน โยคาวจเรน อปจฉนนปลโพเธน คหตกมมฏาเนน ภตตกจจ กตวา ภตตสมมท ปฏวโนเทตวา ววตเต เปเทเส สป ตเต อาสเน สขนสนเนน อาทโต ตาว โทเส อาทนโว ขนตย จ อานสโส ปจจเวกขตพโพ ฯ กสมา ฯ อมาย ห ภาวนาย โทโส ปหาตพโพ ขนต จ อธคนตพพา ฯ น จ สกกา ก จ อทฏาทนว วา ปหาต อวทตานสส วา อธคนต ฯ ตสมา ทฏโ โข อาวโส โทเสน อภภโต ปรยาทณณจตโต ปาณมป หนตตอาทน สตตาน วเสน โทเส อาทนโว ทฏพโพ ฯ ขนต ปรม ตโป ตตกขา นพพาน ปรม วทนต พทธา๑ ขนตพล พลานก ตมห พรม พราหมณ๒ ขนตยา ภยโย น วชชตตอาทน๓ วเสน ขนตย อานสโส เวทตพโพ ฯ อเถว ทฏาทนวโต โทสโต จตต วเวจนตถาย วทตานสสาย จ ขนตยา สโยชนตถาย เมตตาภาวนา อารภตพพา ฯ อารภนเตน จ อาทโตว ปคคลโทสา ชานตพพา๔ อเมส ปคคเลส เมตตา ปม น ภาเวตพพา อเมส เนว ภาเวตพพาต ฯ อย ห เมตตา อปปยปคคเล อตปปยสหายเก มชฌตเต เวร- ๑. ท. มหา. ๑๐/๕๗ ฯ ๒. ข. ธ. ๒๕/๖๙ ฯ ๓. ส. ส. ๑๕/๓๒๕ ฯ ๔. ย. ปคคลเภโท ชานตพโพ ฯ

Page 92: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 92

วสทธมคเค ปคคเลต อเมส จตส ปม น ภาเวตพพา ลงควสภาเค โอธโส น ภาเวตพพา กาลกเต น ภาเวตพพาว ฯ กการณา อปปยาทส ปม น ภาเวตพพา ฯ อปปย ห ปยฏาเน เปนโต กลมต อตปปยสหายก มชฌตตฏาเน เปนโต กลมต อปปมตตเกป จสส ทกเข อปปนเน อาโรทนาการปปตโตป โหต มชฌตต ครฏาเน จ ปยฏาเน จ เปนโต กลมต เวร สมนสสรโต โกโธ อปปชชต ตสม อปปยาทส ปม น ภาเวตพพา ฯ ลงควสภาเค ปน ตเมว อารพภ โอธโส ภาเวนตสส ราโค อปปชชต ฯ อ ตโร กร อมจจปตโต กลปกตเถร ปจฉ ภนเต กตถ เมตตา ภาเวตพพาต ฯ เถโร ปยปคคเลต อาห ฯ ตสส จ อตตโน ภรยา ปยา โหต ฯ โส ตสสา เมตต ภาเวนโต สพพรตต ภตตยทธมกาส ฯ ตสมา ลงควสภาเค โอธโส น ภาเวตพพา ฯ กาลกเต ปน ภาเวนโต เนว อปปน น อปจาร ปาปณาต ฯ อ ตโร กร ทหโร ภกข อาจรย อารพภ เมตต อารภ ฯ ตสส เมตตา นปปวตตต ฯ โส มหาเถรสส สนตก คนตวา ภนเต ปคณา ว เม เมตตาฌานสมาปตต น จ ต สมาปชชต สกโกม กนนโข การณนต อาห ฯ เถโร นมตต อาวโส คเวสาหต อาห ฯ โส คเวสนโต อาจรยสส มตภาว ตวา อ อารพภ เมตตายนโต สมาปตต อปเปส ฯ ตสมา กาลกเต น ภาเวตพพาว ฯ

Page 93: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 93

พรหมวหารนทเทโส สพพปม ปน อห สขโต โหม นททกโขต วา อเวโร อพยาปชโฌ อนโฆ สข อตตาน ปรหรามต วา เอว ปนปปน อตตนเยว ภาเวตพพา ฯ เอว สนเต ย วภงเค วตต กถ จ ภกขเว ภกข เมตตาสหคเตน เจตสา เอก ทส ผรตวา วหรต เสยยถาป นาม เอก ปคคล ปย มนาป ทสวา เมตตาเยยย เอวเมว สพพสตเต เมตตาย ผรตต๑ ย จ ปฏสมภทาย กตเมห ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตต สพเพ สตตา เอเวรา อพยาปชฌา อนฆา สข อตตาน ปรหรนต สพเพ ปาณา สพเพ ภตา สพเพ ปคคลา สพเพ อตตภาวปรยาปนนา อเวรา อพยาปชฌา อนฆา สข อตตาน ปรหรนตตอาท๒ วตต ย จ เมตตสตเต สขโน วา เขมโน โหนต สพเพ สตตา ภวนต สขตตตาตอาท๓ วตต ต วรชฌต น ห ตตถ อตตน ภาวนา วตตาต เจ ฯ ต จ น วรชฌต ฯ กสมา ฯ ต ห อปปนาวเสน วตต อท สกขภาววเสน ฯ สเจป ห วสสสต วสสสหสส วา อห สขโต โหมตอาทนา นเยน อตตน เมตต ภาเวต เนวสส อปปนา อปปชชต ฯ อห สขโต โหมต ภาวยโต ปน ยถา อห สขกาโม ทกขปฏกโล ชวตกาโม อมรตกาโม จ เอว อ เป สตตาต อตตาน สกข กตวา อ สตเตส หตสขกามตา อปปชชต ฯ ภควตาป จ ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๗๐ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๔๘๓ ฯ ๓. ข. ข. ๒๕/๑๓ ฯ

Page 94: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 94

วสทธมคเค สพพา ทสา อนปรคมม เจตสา เนวชฌคา ปยตรมตตนา กวจ เอว ปโย ปถ อตตา ปเรส ตสมา น หเส ปรมตตกาโมต๑ วทตา อย นโย ทสสโตว ฯ ตสมา สกขภาวตถ ปม อตตาน เมตตาย ผรตวา ตทนนตร สขปปวตตนตถ ยวาสส ปโย มนาโป ครภาวนโย อาจรโย วา อาจรยมตโต วา อปชฌาโย วา อปชฌายมตโต วา ตสส ทานปยวจนาทน ปยมนาปตตการณาน สลสตาทน ครภาวนยตตการณาน จ อนสสรตวา เอส สปปรโส สขโต โหต นททกโขตอาทนา นเยน เมตตา ภาเวตพพา ฯ เอวรเป จ ปคคเล กาม อปปนา สมปชชต ฯ อมนา ปน ภกขนา ตาวตเกเนว ตฏ อนาปชชตวา สมสมเภท กตตกาเมน ตทนนตร อตปปยสหายเก อตปปยสหายกโต มชฌตเต มชฌตตโต เวรปคคเล เมตตา ภาเวตพพา ฯ ภาเวนเตน จ เอเกกสม โกฏาเส มท กมมนย จตต กตวา ตทนนตเร ตทนนตเร อปสหรตพพ ฯ ยสส ปน เวรปคคโล วา นตถ มหา- ปรสชาตกตตา วา อนตถ กโรนเตป ปเร เวรส าว อนปปชชต เตน มชฌตเต เม เมตตาจตต กมมนย ชาต อทาน น เวรมห อปสหรามต พยาปาโรป น กาตพโพ ฯ ยสส ปน อตถ ต สนธาย วตต มชฌตตโต เวรปคคเล เมตตา ภาเวตพพาต ฯ ๔. ส. ส. ๑๕/๑๐๙ ฯ

Page 95: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 95

พรหมวหารนทเทโส สเจ ปนสส เวรมห จตต อปสหรโต เตน กตาปราธานสสรเณน ปฏฆ อปปชชต อถาเนน ปรมปคคเลส ยตถกตถจ ปนปปน เมตต สมาปชชตวา วฏหตวา ปนปปน ต ปคคล เมตตายนเตน ปฏฆ วโนเทตพพ ฯ สเจ เอวมป วายมโต น นพพาต อถ กกจปมโอวาทาทน๑ อนสสรโต ปฏฆสส ปหานาย ฆฏตพพ ฯ ปนปปน๑ ต จ โข อมนา อากาเรน อตตาน โอวทนเตเนว อเร กชฌนก ปรส นน วตต ภควตา อภโตทณฑเกน เจป ภกขเว กกเจน โจรา โอจรกา องคมงคาน โอกกนเตยย ตตรป โย มโน ปโทเสยย น เม โส เตน สาสนกโรต๒ จ ตสเสว เตน ปาปโย โย กทธ ปฏกชฌต กทธ อปปฏกชฌนโต สงคาม เชต ทชชย อภนนมตถ จรต อตตโน จ ปรสส จ ปร สงกปต ตวา โย สโต อปสมมตต๓ จ สตตเม ภกขเว ธมมา สปตตกนตา สปตตกรณา โกธน อาคจฉนต อตถ วา ปรส วา กตเม สตต อธ ภกขเว สปตโต สปตตสส เอว อจฉต อโห วตาย ทพพณโณ อสสาต ๑-๑. ย. กกจปมโอวาท- อาทน อนสสรโต ปฏฆสส ปหานาย ฆฏตพพ ปนปปน ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๓๕๑ ฯ ๓. ส. ส. ๑๕/๓๒๕ ฯ

Page 96: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 96

พรหมวหารนทเทโส สเจ ปนสส เวรมห จตต อปสหรโต เตน กตาปราธานสสรเณน ปฏฆ อปปชชต อถาเนน ปรมปคคเลส ยตถกตถจ ปนปปน เมตต สมาปชชตวา วฏหตวา ปนปปน ต ปคคล เมตตายนเตน ปฏฆ วโนเทตพพ ฯ สเจ เอวมป วายมโต น นพพาต อถ กกจปมโอวาทาทน๑ อนสสรโต ปฏฆสส ปหานาย ฆฏตพพ ฯ ปนปปน๑ ต จ โข อมนา อากาเรน อตตาน โอวทนเตเนว อเร กชฌนก ปรส นน วตต ภควตา อภโตทณฑเกน เจป ภกขเว กกเจน โจรา โอจรกา องคมงคาน โอกกนเตยย ตตรป โย มโน ปโทเสยย น เม โส เตน สาสนกโรต๒ จ ตสเสว เตน ปาปโย โย กทธ ปฏกชฌต กทธ อปปฏกชฌนโต สงคาม เชต ทชชย อภนนมตถ จรต อตตโน จ ปรสส จ ปร สงกปต ตวา โย สโต อปสมมตต๓ จ สตตเม ภกขเว ธมมา สปตตกนตา สปตตกรณา โกธน อาคจฉนต อตถ วา ปรส วา กตเม สตต อธ ภกขเว สปตโต สปตตสส เอว อจฉต อโห วตาย ทพพณโณ อสสาต ๑-๑. ย. กกจปมโอวาท- อาทน อนสสรโต ปฏฆสส ปหานาย ฆฏตพพ ปนปปน ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๓๕๑ ฯ ๓. ส. ส. ๑๕/๓๒๕ ฯ

Page 97: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 97

พรหมวหารนทเทโส สงคาม เชสสส สปตตกรเณ จ ธมเม อตตนาว อตตโน กรสสส ฉวาลาตปโม จ ภวสสสต ฯ ตสเสว ฆฏยโต วายมโต สเจ ต ปฏฆ วปสมมต อจเจต กสล โน เจ วปสมมต อถ โย โย ธมโม ตสส ปคคลสส อปสนโต โหต ปรสทโธ อนสสรยมาโน ปสาท อาวหต ต ต อนสสรตวา อาฆาโต ปฏวเนตพโพ ฯ เอกจจสส ห กายสมาจาโรว อปสนโต โหต ฯ อปสนตภาโว จสส พห วตตปฏปตต กโรนตสส สพพชเนน ายต ฯ วจสมาจาร- มโนสมาจารา ปน อวปสนตา โหนต ตสส เต อจนเตตวา กายสมาจารวปสโมเยว อนสสรตพโพ ฯ เอกจจสส วจสมาจาโรว อปสนโต โหต ฯ อปสนตภาโว จสส สพพชเนน ายต ฯ โส ห ปกตยา จ ปฏสนถารกสโล โหต สขโล สขสมภาโส สมโมทโก อตตานมโข ปพพภาส มธเรน สเรน ธมม โอสาเรต ปรมณฑเลห ปทพย ชเนห ธมมกถ กเถต ฯ กายสมาจารมโนสมาจารา ปน อวปสนตา โหนต ตสส เต อจนเตตวา วจสมาจารวปสโมเยว อนสสรตพโพ ฯ เอกจจสส มโนสมาจาโรว อปสนโต โหต ฯ อปสนตภาโว จสส เจตยวนทนาทส สพพชนสส ปากโฏ โหต ฯ โย ห อวปสนตจตโต โหต โส เจตย วา โพธ วา เถเร วา วนทมาโน น สกกจจ วนทต ธมมสสวนมณฑเป วกขตตจตโต วา จปลายนโต วา นสทต ฯ อปสนตจตโต ปน โอกปเปตวา สกกจจ วนทต โอหตโสโต อฏ กตวา กาเยน วา วาจาย วา จตตปปสาท

Page 98: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 98

วสทธมคเค อาวกโรนโต ธมม สณาต ฯ อต เอกจจสส มโนสมาจาโรว อปสนโต โหต กายวจสมาจารา อวปสนตา โหนต ตสส เต อจนเตตวา มโนสมาจารวปสโมเยว อนสสรตพโพ ฯ เอกจจสส ปน อเมส ตส ธมเมส เอโกป อวปสนโต โหต ตสม ปคคเล ก จาป เอส อทาน มนสสโลเก จรต อถโข กตปาหจจเยน อฏมหานรย โสฬสอสสทนรย จ ปรปรโก ภวสสตต การ อปฏเปตพพ ฯ การ มป ห ปฏจจ อาฆาโต วปสมมต ฯ เอกจจสส ตโยปเม ธมมา อปสนตา โหนต ตสส ย ย อจฉต ต ต อนสสรตพพ ฯ ตาทเสห ปคคเลห น ทกกรา โหต เมตตาภาวนาต ฯ อมสส จ อตถสส อาวภาวตถ ป จเม อาวโส อาฆาตปฏวนยา ยตถ ภกขโน อปปนโน อาฆาโต สพพโส ปฏวเนตพโพต๑ อท ป จกนปาเต อาฆาตปฏวนยสตต วตถาเรตพพ ฯ สเจ ปนสส เอวมป วายมโต อาฆาโต อปปชชตเยว อถาเนน เอว อตตา โอวทตพโพ อตตโน วสเย ทกข กต เต ยท เวรนา กนตสสาวสเย ทกข สจตเต กตตมจฉส พหปการ หตวาน าตวคค รทมข มหานตถกร โกธ สปตต น ชหาส ก ยาน รกขส สลาน เตส มลนกนตน โกธ นามปฬาเลส โก ตยา สทโส ชโฬ ๑. อง. ป จก. ๒๒/๒๐๗ ฯ

Page 99: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 99

พรหมวหารนทเทโส กต อนรย กมม ปเรน อต กชฌส กนน ตว ตาทสเยว โย สย กตตมจฉส โรเสตกาโม ยท ต อมนาป ปโร กร โรสปปาเทน ตสเสว ก ปเรส มโนรถ ทกข ตสส จ นาม ตว กทโธ กาหส วา น วา อตตาน ปนทาเนว โกธทกเขน พาธส โกธ วา อหต มคค อารฬหา ยท เวรโน กสมา ตวมป กชฌนโต เตสเยวานสกขส ย โรส ตว นสสาย สตตนา อปปย กต ตเมว โรส ฉนทสส กมฏาเน วห ส ขณกตตา จ ธมมาน เยห ขนเธห เต กต อมนาป นรทธา เต กสสทานธ กชฌส ทกข กโรต โย ยสส ต วนา กสส โส กเร สยมป ทกขเหต ตว- มต กนตสส กชฌสต ฯ สเจ ปนสส เอว อตตาน โอวทโตป ปฏฆ เนว วปสมมต อถาเนน อตตโน จ ปรสส จ กมมสสกตา ปจจเวกขตพพา ฯ ตตถ อตตโน ตาว เอว ปจจเวกขตพพา อมโภ ตว ตสส กทโธ ก กรสสส นน ตเวเวต โทสนทาน กมม อนตถาย สวตตสสต กมมสสโก ห ตว กมมทายาโท กมมโยน กมมพนธ กมมปฏสรโณ ย กมม กรสสส ตสส ทายาโท ภวสสส อท จ เต กมม เนว สมมาสมโพธ น ปจเจกโพธ น สาวกภม

Page 100: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 100

วสทธมคเค น พรหมตตสกกตตจกกวตตปปเทสรชชาทสมปตตน๑ อ ตร สมปตต สาเธต สมตถ อถโข สาสนโต จาเวตวา วฆาสาทาท- ภาวสส เจว เนรยกาททกขวเสสาน จ เต สวตตนกมท กมม โส ตว อท กโรนโต อโภห หตเถห วตจจเก วา องคาเร คถ วา คเหตวา ปร ปหรตกาโม ปรโส วย อตตานเมว ปม ทหส เจว ทคคนธ จ กโรสต ฯ เอว อตตโน กมมสสกต ปจจเวกขตวา ปรสสป เอว ปจจเวกขตพพา เอโสป ตว กชฌตวา ก กรสสต นน เอตสเสเวต อนตถาย สวตตสสต กมมสสโก ห อย อายสมา กมมทายาโท ฯเปฯ ย กมม กรสสต ตสส ทายาโท ภวสสต อท จสส กมม เนว สมมาสมโพธ น ปจเจกโพธ น สาวกภม น พรหมตตสกกตตจกกวตตปปเทสรชชาท- สมปตตน อ ตร สมปตต สาเธต สมตถ อถโข สาสนโต จาเวตวา วฆาสาทาทภาวสส เจว เนรยกาททกขวเสสาน จสส สวตตนกมท กมม สวาย อท กโรนโต ปฏวาเต ตวา ปร รเชน โอกรตกาโม ปรโส วย อตตานเยว โอกรตต ฯ วตต เหต ภควตา โย อปปทฏสส นรสส ทสสต สทธสส โปสสส อนงคณสส ตเมว พาล ปจเจต ปาป สขโม รโช ปฏวาตว ขตโตต๒ ฯ ๑. ย....ปเทสราชาท... ฯ เอวมปรป ฯ ๒. ส. ส. ๑๕/๑๙ ฯ

Page 101: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 101

พรหมวหารนทเทโส สเจ ปนสส เอว กมมสสกตมป ปจจเวกขโต เนว วปสมมต อถาเนน สตถ ปพพจรยคณา ปจจเวกขตพพา ฯ ตตราย ปจจเวกขณานโย อมโภ ปพพชต นน เต สตถา ปพเพว สมโพธา อนภสมพทโธ โพธสตโตป สมาโน จตตาร อสงเขยยาน กปปสตสหสส จ ปารมโย ปรยมาโน ตตถ ตตถ วธเกสป ปจจตถเกส จตต นปปทเสส ฯ เสยยถท ฯ สลวชาตเก ตาว อตตโน เทวยา ปทฏเน ปาปอมจเจน อานตสส ปฏร โ ตโยชนสต รชช คณหนตสส นเสธนตถาย อฏ ตาน อมจจาน อาวธมป ฉปต น อทาส ปน สทธ อมจจ- สหสเสน อามกสสาเน คลปปมาณ ภม ขณตวา นกข มาโน จตตปปโทสมตตมป อกตวา กณปขาทนตถ อาคตาน สคาลาน ปสวยหน นสสาย ปรสการ กตวา ปฏลทธชวโต ยกขานภาเวน อตตโน สรคพเภ๑ โอรยห สรสยเน สยต ปจจตถก ทสวา โกป อกตวาว อ ม สปถ กตวา ต มตตฏาเน ปยตวา อาห อาสเสเถว ปรโส น นพพนเทยย ปณฑโต ปสสาม โวหมตตาน ยถา อจฉ ตถา อหนต๒ ฯ ขนตวาทชาตเก ทมเมเธน กาสร า กวาท ตว สมณาต ปฏโ ขนตวาท นามาหนต วตเต สกณฏกาห กสาห ตาเลตวา หตถปาเทส ฉชชมาเนส โกปมตตมป น อกาส ฯ อนจฉรย เจต ย มหลลโก ปพพชชปคโต เอว กเรยย ฯ ๑. ม. สรคพภ ฯ ๒. ชาตกฏกถา ๒/๔๙ ฯ ตตถ ปน...ตถา อหต ทสสต ฯ

Page 102: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 102

วสทธมคเค จฬธมมปาลชาตเก ปน อตตานเสยยโกป สมาโน จนทนรสานลตตา พาหา ฉชชนต ธมมปาลสส ทายาทสส ปพยา ปาณา เม เทว รชฌนตต๑ เอว วปปลมานาย มาตยา ปตรา มหาปตาเปน นาม ร า วสกฬเรส วย จตส หตถปาเทส เฉทาปเตส ตาวตาป ตฏ อนาปชชตวา สสมสส ฉนทถาต อาณตเต อยนทาน เต จตต- สนนคคณหณกาโล อทาน อมโภ ธมมปาล สสจเฉท อาณาปเก ปตร สสจเฉทเก ปรเส ปรเทวมานาย มาตร อตตน จาต อเมส จตส สมจตโต โหหต ทฬหสมาทาน อธฏาย ปทฏาการ- มตตมป น อกาส ฯ อท จาป อนจฉรยเมว ย มนสสภโต เอวมกาส ฯ ตรจฉานภโตป ปน ฉททนโต นาม วารโณ หตวา วสปเตน สลเลน นาภย วทโธป ตาว อนตถการมห ลททเก จตต นปปทเสส ยถาห สมปปโต ปถสลเลน นาโค อทฏจตโต ลททก อชฌภาส กมตถย กสส วา สมม เหต มม วธ กสส วาย ปโยโคต๒ ฯ เอว วตวา จ กาสร โ มเหสยา ตว ทนตานมตถาย เปสโตมห ภทนเตต วตเต ตสส มโนรถ ปเรนโต ฉพพณณรส- ๑. ชาตก...๔/๔๕๕ ฯ ตตถ ปน จนทนสารานลตตาต ทสสต ฯ ๒. ชาตกฏกถา ๗/๒๔๗ ฯ

Page 103: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 103

พรหมวหารนทเทโส นจฉรณสมชชลตจารโสเภ อตตโน ทนเต เฉตวา อทาส ฯ มหากป หตวา อตตนาเยว ปพพตปปาตโต อทธเฏน ปรเสน ภกโข อย มนสสาน ยเถว เ วเน มคา ยนนนม วธตวาน ฉาโต ขาเทยย วานร อาสโตว คมสสาม มสมาทาย สมพล กนตาร นตถรสสาม ปาเถยย เม ภวสสตต๑ เอว จนเตตวา สล อกขปตวา มตถเก สมปทาลเต อสสปณเณห เนตเตห ต ปรส อทกขมาโน มา อยโยส เม ภทนเต ตว นาเมตาทส กร ตว โขส นาม ทฆาว อ เ วาเรตมรหสต๒ วตวา ตสม ปรเส จตต อปปทเสตวา อตตโนว ทกข อจนเตตวา ตเมว ปรส เขมนตภม สมปาเปส ฯ ภรทตโต นาม นาคราชา หตวา อโปสถงคาน อธฏาย วมมกมทธน สยมาโน กปปฏานคคสทเสน โอสเถน สกลสรเร ส จมาเนป เปฬาย ปกขปตวา สกลชมพทเป กฬาปยมาเน ตสม พราหมเณ มโนปโทสมตตมป น อกาส ยถาห เปฬาย ปกขปนเตป มททนเตป จ ปณหยา อาลมพาเน น กปปาม สลขณฑภยา มมาต๓ ฯ ๑-๒. ชาตก... ๗/๒๗๖ ฯ ตตถ ปน มายโย ม กร ภนทนเต ตว จ นาเมทส กร ตว จ โข นาม ทฆาว อ เ วาเรตมรหสต ทสสต ฯ ๓. จรยาปฏก ๓๓/๕๖๙ ฯ ตตถ ปน...ม มททนเตป ปาณนาต ทสสต ฯ

Page 104: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 104

วสทธมคเค จมเปยโยป นาคราชา หตวา อหตณฑเกน วเห ยมาโน มโนปโทสมตตมป น อปปาเทส ยถาห ตทาป ม ธมมจาร อปวฏ อโปสถ อหตณฑโก คเหตวาน ราชทวารมห กฬต ย โส วณณ จนตยต นล ปต จ โลหต ตสส จตตานวตตนโต โหม จนตตสนนโภ ถล กเรยย อทก อทกมป ถล กเร ยทห ตสส กปเปยย ขเณน ฉารก กเร ยท จตตวส เหสส ปรหายสสาม สลโต สเลน ปรหนสส อตตมตโถ น สชฌตต๑ ฯ สงขปาลนาคราชา หตวาป ตขณาห สตตห อฏส าเนส โอวชฌตวา ปหารมเขห สกณฏกา ลตาโย ปเวเสตวา นาสาย ทฬห รชชช ปกขปตวา โสฬสห โภชปตเตห กาเชนาทาย วยหมาโน๒ ธรณตเล นฆสยมานสรโร มหนต ทกข ปจจนโภนโต กชฌตวา โอโลกตมตเตเนว สพเพ โภชปตเต ภสม กาต สมตโถป สมาโน จกข อมมเลตวา ปทฏาการมตตมป น อกาส ยถาห จาตททส ป จทส จฬาร๓ อโปสถ นจจมปาวสาม อถาคมม โสฬส โภชปตตา ๑. จรยาปฏก ๓๓/๕๗๐ ฯ ๒. วยหมาโนตป ฯ ๓. ชาตก...๗/๔๒๖ ฯ ตตถ ปน จาตททส ป จทส อาฬาราต ทสสต ฯ...อฬาราตป ฯ

Page 105: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 105

พรหมวหารนทเทโส รชชช คเหตวาน ทฬห จ ปาส เภตวาน นาส อตกสส รชชช นยส ม สมปรคยห ลททา เอตาทส ทกขมห ตตกข อโปสถ อปปฏโกปยนโตต ฯ น เกวล จ เอตาเนว อ านป มาตโปสกชาตกาทส อเนกาน อจฉรยาน อกาส ตสส เต อทาน สพพ ต ปตต สเทวเก โลเก เกนจ อปปฏสม ขนตคณ ต ภควนต สตถาร อปทสโต ปฏฆจตต นาม อปปาเทต อตวย อยตต อปปฏรปนต ฯ สเจ ปนสส เอว สตถ ปพพจรยคณ ปจจเวกขโตป ทฆรตต กเลสาน ทาสพยมปคตสส เนว ต ปฏฆ วปสมมต อถาเนน อนมตคคยาน ปจจเวกขตพพาน ฯ ตตร หท วตต น โส ภกขเว สตโต สลภรโป โย น มาตา ภตปพโพ โย น ปตา ภตปพโพ โย น ภาตา โย น ภคน โย น ปตโต โย น ธตา ภตปพโพต๑ ฯ ตสมา ตสม ปคคเล เอว จตต อปปาเทตพพ อย กร เม อตเต มาตา หตวา ทส มาเส กจฉยา ปรหรตวา มตตกรสเขฬสงฆาณกาทน หรจนทน วย อชคจฉมาโน อปเนตวา อเร นปชชาเปนโต๒ องเกน ปรหรมาโน โปเสส ปตา หตวา อชปถสงกปถาทน คนตวา วณชช ปโยชยมาโน มยห อตถาย ชวตมป ปรจจชตวา อภโต พยฬเห สงคาเม ๑. ส. นทาน. ๑๗/๒๒๓-๒๒๔ ฯ ๒. ม. อเรน ฉาเทนโต ฯ

Page 106: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 106

วสทธมคเค ปวสตวา นาวาย มหาสมทเท ปกขนทตวา อ าน จ ทกกราน กรตวา ปตตก โปเสสสามต เตห เตห อปาเยห ธน สหรตวา ม โปเสส ภาตา ภคน ปตโต ธตา จ หตวาป อท จท จ อปการ อกาสต ตตร เม นปปฏรป มน ปทเสตนต ฯ สเจ ปน เอวมป จตต นพพาเปต น สกโกตเยว อถาเนน เอว เมตตานสสา ปจจเวกขตพพา อมโภ ปพพชต นน วตต ภควตา เมตตาย ภกขเว เจโตวมตตยา อาเสวตาย ภาวตาย พหลกตาย ยานกตาย วตถกตาย อนฏ ตาย ปรจตาย สสมารทธาย เอกาทสานสสา ปาฏกงขา กตเม เอกาทส สข สปต สข ปฏพชฌต น ปาปก สปน ปสสต มนสสาน ปโย โหต อมนสสาน ปโย โหต เทวตา รกขนต นาสส อคค วา วส วา สตถ วา กมต ตวฏ จตต สมาธยต มขวณโณ วปปสทต อสมมฬโห กาล กโรต อตตร อปปฏวชฌนโต พรหมโลกปโค โหตต๑ สเจ ตว อท จตต น นพพาเปสสส อเมห อานสเสห ปรพาหโร ภวสสสต ฯ เอวมป นพพาเปต อสกโกนเตน ปน ธาตวนพโภโค กาตพโพ กถ อมโภ ปพพชต ตว ปน เอตสส กชฌมาโน กสส กชฌส ก เกสาน กชฌส อทาห โลมาน นขาน ฯเปฯ มตตสส กชฌส อถวา ปน เกสาทส ปวธาตยา กชฌส อาโปธาตยา ๑. อง. เอกาทสก. ๒๔/๓๗๐ ฯ

Page 107: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 107

พรหมวหารนทเทโส เตโชธาตยา วาโยธาตยา กชฌส เย วา ป จกขนเธ ทวา- ทสายตนาน อฏารส ธาตโย อปาทาย อยมายสมา อตถนนาโมต วจจต เตส ก รปกขนธสส กชฌส อทาห เวทนาส า- สงขารว าณกขนธสส กชฌส ก วา จกขวายตนสส กชฌส ก รปายตนสส กชฌส ฯเปฯ ก มนายตนสส กชฌส ก ธมมายตนสส กชฌส ก วา จกขธาตยา กชฌส ก รปธาตยา ก จกขว าณธาตยา ฯเปฯ ก มโนธาตยา ก ธมมธาตยา ก มโนว าณธาตยาต ฯ เอว ห ธาตวนพโภค กโรโต อารคเค สาสปสส วย อากาเส จตตกมมสส วย จ โกธสส ปตฏานฏาน น โหต ฯ ธาตวนพโภค ปน กาต อสกโกนเตน ทานสวภาโค กตตพโพ ฯ อตตโน สนตก ปรสส ทาตพพ ฯ ปรสส สนตก อตตโน๑ คเหตพพ ฯ สเจ ปน ปโร ภนนาชโว โหต อปรโภคารหปรกขาโร อตตโน สนตกเมว ทาตพพ ฯ ตสเสว กโรโต เอกนเตเนว ตสม ปคคเล อาฆาโต วปสมมต ฯ อตรสส จ อตตชาตโต ปฏาย อนพนโธป โกโธ ตขณเยว วปสมมต จตตลปพพต วหาเร ตกขตต วฏาปตเสนาสเนน ปณฑปาตกตเถเรน อย ภนเต อฏกหาปณคฆนโก ปตโต มม มาตรา อปาสกาย ทนโน ธมมโก ลาโภ มหาอปาสกาย ป ลาภ กโรถาต วตวา ทนนปตตลทธมหาเถรสส วย ฯ เอว มหานภาว เหต ทาน นาม ฯ ๑. ย. อตตนา ฯ

Page 108: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 108

วสทธมคเค วตตมป เจต อทนตทมน ทาน ทาน สพพตถสาธก ทาเนน ปยวาจาย อนนมนต นมนต จาต ฯ ตสเสว เวรปคคเล วปสนตปฏฆสส ยถา ปยาตปปยสหายก- มชฌตเตส เอว ตสมมป เมตตาวเสน จตต ปวตตต ฯ อถาเนน ปนปปน เมตตายนเตน อตตน ปยปคคเล มชฌตเต เวรปคคเลต จตส ชเนส สมจตตต สมปาเทนเตน สมสมเภโท กาตพโพ ฯ ตสสท ลกขณ ฯ สเจ อมสม ปคคเล ปย มชฌตตเวรห สทธ อตตจตตเถ เอกสม ปเทเส นสนเน โจรา อาคนตวา ภนเต เอก ภกข อมหาก เทถาต วตวา กการณาต วตเต ต มาเรตวา คลโลหต คเหตวา พลกมมกรณตถายาต วเทยย ฯ ตตร เจโส ภกข อสก วา อสก วา คณหนตต จนเตยย อกโตว โหต สมสมเภโท ฯ สเจป ม คณหนต มา อเม ตโยต จนเตยย อกโตว โหต สมสมเภโท ฯ กสมา ยสส ยสส ห คหณ อจฉต ตสส ตสส อหเตส โหต อตเรสเยว หเตส โหต ฯ ยทา ปน จตนน ชนาน อนตเร เอกมป โจราน ทาตพพ น ปสสต อตตน จ เตส จ ตส สมเมว จตต ปวตตต กโต โหต สมสมเภโทต ฯ เตนาห โปราณา อตตน หตมชฌตเต อหเต จ จตพพเธ ยทา ปสสต นานตต หตจตโตว ปาณน

Page 109: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 109

พรหมวหารนทเทโส น นกามลาภ เมตตาย กสลต ปวจจต ยทา จตสโส สมาโย สมภนนา โหนต ภกขโน สม ผรต เมตตาย สพพโลก สเทวก มหาวเสโส ปรเมน ยสส สมา น นายตต ฯ เอว สมสมเภทสมกาลเมว จ อมนา ภกขนา นมตต จ อปจาร จ ลทธ โหต ฯ สมสมเภเท ปน กเต ตเมว นมตต อาเสวนโต ภาเวนโต พหลกโรนโต อปปกสเรเนว ปวกสเณ วตตนเยเนว อปปน ปาปณาต ฯ เอตตาวตา เตน อธคต โหต ป จงควปปหน ป จงค- สมนนาคต ตวธกลยาณ ทสลกขณสมปนน ปมชฌาน เมตตา- สหคต ฯ อธคเต จ ตสม ตเทว นมตต อาเสวนโต ภาเวนโต พหลกโรนโต อนปพเพน จตกกนเย ทตยตตยชฌานาน ป จกนเย ทตยตตยจตตถชฌานาน จ ปาปณาต ฯ โส ห ปมชฌานาทน อ ตรวเสน เมตตาสหคเตน เจตสา เอก ทส ผรตวา วหรต ตถา ทตย ตถา ตตย ตถา จตตถ อต อทธมโธ ตรย สพพธ สพพตตตาย สพพาวนต โลก เมตตาสหคเตน เจตสา วปเลน มหคคเตน อปปมาเณน อเวเรน อพยาปชเชน๑ ผรตวา วหรต ฯ ปมชฌานาทวเสน อปปนาปปตตจตตสเสว ห อย วกพพนา อปปนา๒ สมปชชต ฯ ๑. ย. อวยาปชเชน ฯ เอวมปรป ฯ อพยาปชช...อต ฏกาปาโ ฯ ปาลยมปน อพยาปชเฌนาต สพพตเถว ทสสต ฯ ๒. ย. สทโทย น ทสสต ฯ

Page 110: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 110

วสทธมคเค เอตถ จ เมตตาสหคเตนาต เมตตาย สมนนาคเตน ฯ เจตสาต จตเตน ฯ เอก ทสนต เอกสสาย ทสาย ปมปรคคหต สตต อปาทาย เอกทสปรยาปนนสตตผรณวเสน วตต ฯ ผรตวาต ผสตวา อารมมณ กตวา ฯ วหรตต พรหมวหาราธฏ ต อรยาปถ- วหาร ปวตเตต ฯ ตถา ทตยนต ยถา ปรตถมาทส ทสาส ยงก จ เอก ทส ผรตวา วหรต ตเถว ตทนนตร ทตย ตตย จตตถ จาต อตโถ ฯ อต อทธนต เอเตเนว จ นเยน อปรมทสนต วตต โหต ฯ อโธ ตรยนต อโธทสมป ตรยทสมป เอวเมว ฯ ตตถ จ อโธต เหฏา ตรยนต อนทสาส ฯ เอว สพพทสาส อสสมณฑเล อสสมว เมตตาสหคตจตต สาเรตป ปจจาสาเรต- ปต ฯ เอตตาวตา เอกเมก ทส ปรคคเหตวา โอธโส เมตตาผรณ ทสสต ฯ สพพธตอาท ปน อโนธโส ทสสนตถ วตต ฯ ตตถ สพพธต สพพตถ ฯ สพพตตตายาต สพเพส หนมชฌมกกฏมตตสปตตมชฌตตาทปปเภเทส อตตตาย ฯ อย ปรสตโตต วภาค อกตวา อตตสมตายาต วตต โหต ฯ อถวา สพพตตตายาต สพเพน จตตภาเวน๓ ฯ อสกมป พห อวกขปมาโนต วตต โหต ฯ สพพาวนตนต สพพสตตวนต สพพสตตยตตนต อตโถ ฯ โลกนต สตตโลก ฯ วปเลนาต เอวมาทปรยายทสสนโต ปเนตถ ปน เมตตาสหคเตนาต วตต ฯ ยสมา วา เอตถ โอธโส ผรเณ วย ปน ตถาสทโท วา อตสทโท วา น วตโต ตสมา ปน เมตตาสหคเตน ๑. ม. จตตภาเคน ฯ

Page 111: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 111

พรหมวหารนทเทโส เจตสาต วตต ฯ นคมวเสน วา เอต วตต ฯ วปเลนาต เอตถ จ ผรณวเสน วปลตา ทฏพพา ฯ ภมวเสน จ ปเนต มหคคต ฯ ปคณวเสน จ อปปมาณสตตารมมณวเสน จ อปปมาณ ฯ พยาปาท- ปจจตถกปปหาเนน อเวร ฯ โทมนสสปปหานโต อพยาปชช ฯ นททนขนต วตต โหต ฯ อย เมตตาสหคเตน เจตสาตอาทนา นเยน วตตาย วกพพนาย อตโถ ฯ ยถา จาย อปปนาปปตต- จตตสเสว วกพพนา สมปชชต ตถา ยมป ปฏสมภทาย ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตต สตตหากาเรห โอธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตต ทสหากาเรห ทสาผรณา เมตตา เจโตวมตตต๑ วตต ตมป อปปนาปปตตจตตสเสว สมปชชตต เวทตพพ ฯ ตตถ จ สพเพ สตตา อเวรา อพยาปชชา อนฆา สข อตตาน ปรหรนต สพเพ ปาณา สพเพ ภตา สพเพ ปคคลา สพเพ อตตภาวปรยาปนนา อเวรา ฯเปฯ ปรหรนตต อเมห ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตต เวทตพพา ฯ สพพา อตถโย อเวรา ฯเปฯ อตตาน ปรหรนต สพเพ ปรสา สพเพ อรยา สพเพ อนรยา สพเพ เทวา สพเพ มนสสา สพเพ วนปาตกา อเวรา ฯเปฯ ปรหรนตต อเมห สตตห อากาเรห โอธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตต เวทตพพา ฯ สพเพ ปรตถมาย ทสาย สตตา อเวรา ฯเปฯ อตตาน ปรหรนต สพเพ ปจฉมาย ๑. ข. ป. ๓๑/๔๘๓ ฯ

Page 112: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 112

วสทธมคเค ทสาย สพเพ อตตราย ทสาย สพเพ ทกขณาย ทสาย สพเพ ปรตถมาย อนทสาย สพเพ ปจฉมาย อนทสาย สพเพ อตตราย อนทสาย สพเพ ทกขณาย อนทสาย สพเพ เหฏ มาย ทสาย สพเพ อปรมาย ทสาย สตตา อเวรา ฯเปฯ ปรหรนต สพเพ ปรตถมาย ทสาย ปาณา ภตา ปคคลา อตตภาวปรยาปนนา สพพา ปรตถมาย ทสาย อตถโย ปรสา อรยา อนรยา เทวา มนสสา วนปาตกา อเวรา ฯเปฯ ปรหรนต สพเพ ปจฉมาย ทสาย อตตราย ทกขณาย ปรตถมาย อนทสาย ปจฉมาย อตตราย ทกขณาย อนทสาย เหฏ มาย ทสาย อปรมาย ทสาย อตถโย ฯเปฯ วนปาตกา อเวรา อพยาปชชา อนฆา สข อตตาน ปรหรนตต อเมห ทสห อากาเรห ทสาผรณา เมตตา เจโตวมตต เวทตพพา ฯ ตตถ สพเพต อนวเสสปรยาทานเมต ฯ สตตาต รปาทส ขนเธส ฉนทราเคน สตตา วสตตา ฯ วตต เหต ภควตา รเป โข ราธ โย ฉนโท โย ราโค ยา นนท ยา ตณหา ตตร สตโต ตตร วสตโตต ตสมา สตโตต วจจต เวทนาย ส าย สงขาเรส ว าเณ โย ฉนโท โย ราโค ยา นนท ยา ตณหา ตตร สตโต ตตร วสตโตต ตสมา สตโตต วจจตต๑ ฯ รฬหสทเทน ปน วตราเคสป อย โวหาโร วตตตเยว วลวมเยป วชนวเสเส ตาลวณฏโวหาโร วย ฯ อกขรจนตกา ปน อตถ ๑. ส. ขนธวาร. ๑๗/๒๓๒ ฯ

Page 113: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 113

พรหมวหารนทเทโส อวจาเรตวา นามมตตเมตนต อจฉนต ฯ เยป อตถ วจาเรนต เต สตตโยคโต สตตาต อจฉนต ฯ ปาณนตาย ปาณา อสสาส- ปสสาสายตตวตตตายาต อตโถ ฯ ภตตตา ภตา สมภตตตา อภนพพตตตตาต อตโถ ฯ ปนต วจจต นรโย ตสม คลนตต ปคคลา คจฉนตต อตโถ ฯ อตตภาโว ปวจจต สรร ขนธป จกเมว วา ต อปาทาย ป ตตมตต สภาวโต๑ ตสม อตตภาเว ปรยาปนนาต อตตภาวปรยาปนนา ฯ ปรยาปนนาต ปรจฉนนา อนโตคธาต อตโถ ฯ ยถา จ สตตาต วจน เอว เสสานป รฬหวเสน อาโรเปตวา สพพาเนเวตาน สพพสตตเววจนานต เวทตพพาน ฯ กาม จ อ านป สพเพ ชนต สพเพ ชวาตอาทน สพพสตตเววจนาน อตถ ปากฏวเสน ปน อมาเนว ป จ คเหตวา ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา เมตตา เจโตวมตตต วตต ฯ เย ปน สตตา ปาณาตอาทน น เกวล เววจนมตตโตว๒ อถโข อตถโตป นานตตเมว อจเฉยย เตส อโนธโส ผรณาต วจจต๓ ฯ ตสมา ตถา อตถ อคคเหตวา อเมส ป จส อากาเรส อ ตรวเสน อโนธโส เมตตา ผรตพพา ฯ เอตถ จ สพเพ สตตา อเวรา โหนตต อยเมกา อปปนา ฯ อพยาปชชา โหนตต อยเมกา อปปนา ฯ อพยาปชชาต พยาปาทวรหตา ฯ อนฆา โหนตต อยเมกา อปปนา ฯ อนฆาต ๑. ฏกาปาโป อทโส ฯ ย. ปณณตตมตตสมภาวโต ฯ...สพภาวโตตป ฯ ๒. ส. ม. วจนมตโตว ฯ ๓. ส. ม. อโนธโส ผรณา วรชฌต ฯ

Page 114: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 114

วสทธมคเค นททกขา ฯ สข อตตาน ปรหรนตต อยเมกา อปปนา ฯ ตสมา อเมสป ปเทส ย ย ปากฏ โหต ตสส ตสส วเสน เมตตา ผรตพพา ฯ อต ป จส อากาเรส จตนน อปปนาน วเสน อโนธโส ผรเณ วสต อปปนา โหนต ฯ โอธโส ผรเณ ปน สตตส อากาเรส จตนน วเสน อฏวสต ฯ เอตถ จ อตถโย ปรสาต ลงควเสน วตต อรยา อนรยาต อรยปถชชนวเสน เทวา มนสสา วนปาตกาต อปปตตวเสน ฯ ทสาผรเณ ปน สพเพ ปรตถมาย ทสาย สตตาตอาทนา นเยน เอกเมกสสา ทสาย วสต วสต กตวา เทว สตาน สพพา ปรตถมาย ทสาย อตถโยตอาทนา นเยน เอกเมกสสา ทสาย อฏวสต อฏวสต กตวา อสต เทวสตานต จตตาร สตาน อสต จ อปปนา ฯ อต สพพานป ปฏสมภทาย วตตาน อฏวสาธกาน ป จอปปนา- สตานต ฯ อต เอตาส อปปนาส ยสสากสสาจ วเสน เมตต เจโตวมตต ภาเวตวา อย โยคาวจโร สข สปตตอาทนา นเยน วตเต เอกาทสานสเส ปฏลภต ฯ ตตถ สข สปตต ยถา เสสา ชนา สมปรวตตมานา กากจฉมานา ทกข สปนต เอว อสปตวา สข สปต นทท โอกกนโตป สมาปตต สมาปนโน วย โหต ฯ สข ปฏพชฌตต ยถา อ เ นตถนนตา วชมภนตา สมปรวตตนตา ทกข ปฏพชฌนต เอว อปปฏพชฌตวา วกสมานมว ปทม สข นพพการ ปฏพชฌต ฯ น ปาปก สปน ปสสตต

Page 115: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 115

พรหมวหารนทเทโส สปน ปสสนโตป ภททกเมว สปน ปสสต เจตย วนทนโต วย ปช กโรนโต วย ธมม สณนโต วย จ โหต ฯ ยถา ปน อ เ อตตาน โจเรห สมปรวารต วย พาเฬห อปททต วย ปปาเต ปตนต วย จ ปสสนต น เอว ปาปก สปน ปสสต ฯ มนสสาน ปโย โหตต อเร อามตตมตตาหาโร วย สเส ปลนธมาลา วย จ มนสสาน ปโย โหต มนาโป ฯ อมนสสาน ปโย โหตต ยเถว มนสสาน เอว อมนสสาน ปโย โหต วสาขตเถโร วย ฯ โส กร ปาฏลปตเต กฏมพโก อโหส ฯ โส ตตเถว วสมาโน อสโสส ตมพปณณทโป กร เจตยมาลาลงกโต กาสาว- ปชโชโต อจฉตจฉตฏาเนเยว เอตถ สกกา นสทต วา นปชชต วา อตสปปาย เสนาสนสปปาย ปคคลสปปาย ธมมสสวน- สปปายนต สพพเมตถ สลภนต ฯ โส อตตโน โภคกขนธ ปตตทารสส นยยาเทตวา ทสสนเต พนเธน เอกกหาปเณเนว ฆรา นกขมตวา สมททตเร นาว อทกขมาโน เอกมาส วส ฯ โส โวหารกสลตาย จ อมสม ทวาเร ภณฑ กณตวา อสกสม วกกณนโต ธมมกาย วณชชาย เตเนวนตรมาเสน สหสส อภสหรต ฯ อนปพเพน มหาวหาร อาคนตวา ปพพชช ยาจ ฯ โส ปพพาชนตถาย สม นโต ต สหสสตถวก โอวฏฏกนตเรน ภมย ปาเตส กเมตนต จ วตเต กหาปณสหสส ภนเตต วตวา อปาสก ปพพชตกาลโต ปฏาย น สกกา วจาเรต อทาเนเวต วจาเรหต วตโต วสาขสส ปพพชชฏาน อาคตา มนสสา มา รตตหตถา คมสต ม จตวา

Page 116: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 116

วสทธมคเค สมามาลเก วปปกรตวา ปพพชตวา อปสมปนโน ฯ โส ป จวสโส หตวา เทว มาตกา ปคณา กตวา ปวาเรตวา อตตโน สปปาย กมมฏาน คเหตวา เอเกกสม วหาเร จตตาโร มาเส จตตาโร มาเส กตวา สมวตตวาส วสมาโน จร ฯ เอว จรมาโน จ วนนตเร โต เถโร วสาโข คชชมานโก อตตโน คณเมสนโต อมมตถ อภาสถ ยาวตา อปสมปนโน ยาวตา อธมาคโต เอตถนตเร ขลต นตถ อโห ลาภาว๑ มารสาต ฯ โส จตตลปพพตวหาร คจฉนโต เทวธาปถ อยนนโข มคโค อทาห อยนต จนตยนโต อฏาส ฯ อถสส ปพพเต อธวฏา เทวตา หตถ ปสาเรตวา เอส มคโคต ทสเสส ฯ โส จตตล- ปพพเต จตตาโร มาเส วสตวา ปจจเส คมสสามต จนเตตวา นปชช ฯ จงกมสเส มณลรกเข อธวฏา เทวตา โสปาณผลเก นสทตวา ปโรท ฯ เถโร โก เอโสต อาห ฯ อห ภนเต มณลยาต ฯ กสส โรทสต ฯ ตมหาก คมน ปฏจจาต ฯ มย อธ วสนเต ตมหาก โก คโณต ฯ ตมเหส ภนเต อธ วสนเตส อมนสสา อ ม เมตต ปฏลภนต เต ทาน ตมเหส คเตส กลห กรสสนต ทฏ ลลกถ กถยสสนตต ฯ เถโร สเจ มย อธ วสนเต ตมหาก ผาสวหาโร โหต สนทรนต วตวา อ เป จตตาโร มาเส ตตเถว วสตวา ปน ตเถว คมนจตต อปปาเทส ฯ เทวตาป ๑. ลาภา เตตป ฯ

Page 117: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 117

พรหมวหารนทเทโส ปน ตเถว ปโรท ฯ เอเตนปาเยน เถโร ตตเถว วสตวา ตตเถว ปรนพพายต ฯ เอว เมตตาวหาร ภกข อมนสสาน ปโย โหต ฯ เทวตา รกขนตต ปตตมว มาตาปตโร เทวตา รกขนต ฯ นาสส อคค วา วส วา สตถ วา กมตต เมตตาวหารกสส กาเย อตตราย อปาสกาย วย อคค วา สยตตภาณกจฬสวตเถรสเสว วส วา สงกจจสามเณรสเสว สตถ วา น กมต น ปวสต ฯ นาสส กาย วโกเปตต วตต โหต ฯ เธนวตถมป เจตถ กถยนต ฯ เอกา กร เธน วจฉกสส ขรธาร ม จมานา อฏาส ฯ เอโก ลททโก ต วชฌสสามต หตเถน สมปรวตเตตวา ทฆทณฑ สตต ม จ ฯ สา ตสสา สรร อาหจจ ตาลปณณ วย ปวตตมานา คตา ฯ เนว อปจารพเลน น อปปนาพเลน เกวล วจฉเก พลวปยจตตตาย เอว มหานภาวา เมตตาต ฯ ตวฏ จตต สมาธยตต เมตตาวหารโน ขปปเมว จตต สมาธยต นตถ ตสส ทนธายตตต ฯ มขวณโณ วปปสทตต พนธนา ปมตต๑ ตาลปกก วย จสส วปปสนนวณณ มข โหต ฯ อสมมฬโห กาล กโรตต เมตตาวหารโน สมโมหมรณ นาม นตถ อสมมฬโหว นทโทกกมนโต วย กาล กโรต ฯ อตตร อปปฏวชฌนโตต เมตตาสมาปตตโต จ อตตร อรหตต อธคนต อสกโกนโต อโต จวตวา สตตปปพทโธ วย พรหมโลก อปปชชตต ฯ อย ๑. ม. ปวตต ฯ

Page 118: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 118

วสทธมคเค เมตตาภาวนาย วตถารกถา ฯ กรณ ภาเวตกาเมน ปน นกกรณตาย อาทนว กรณาย จ อานสส ปจจเวกขตวา กรณาภาวนา อารภตพพา ฯ ต จ ปน อารภนเตน ปม ปยปคคลาทส น อารภตพพา ฯ ปโย ห ปยฏาเน- เยว ตฏต อตปปยสหายโก อตปปยสหายกฏาเนเยว มชฌตโต มชฌตตฏาเนเยว อปปโย อปปยฏาเนเยว เวร เวรฏาเนเยว ตฏต ฯ ลงควสภาคกาลกตา อกเขตตเมว ฯ กถ จ ภกข กรณาสหคเตน เจตสา เอก ทส ผรตวา วหรต เสยยถาป นาม เอก ปคคล ทคคต ทรเปต ทสวา กรณาเยยย เอวเมว สพเพ สตเต กรณาย ผรตต๑ วภงเค ปน วตตตตา สพพปม ตาว ก จเทว กรณายตพพ วรป ปรมกจฉปปตต ทคคต ทรเปต กปณปรส ฉนนหตถปาท กปาล ปรโต เปตวา อนาถสาลาย นปนน๒ หตถปาเทห ปคฆรนตกมคณ อฏฏสสร กโรนต ทสวา กจฉ วตาย สตโต อาปนโน อปเปวนาม อมมหา ทกขา มจเจยยาต กรณา ปวตเตตพพา ฯ ต อลภนเตน สขโตป ปาปการ ปคคโล ปม วชเฌน อปเมตวา กรณายตพโพ ฯ กถ ฯ เสยยถาป สห ภณเฑน คหต โจร วเธถ นนต ร โ อาณาย ราชปรสา พนธตวา จตกเก จตกเก ปหารสตาน เทนตา อาฆาตน เนนต ตสส มนสสา ขาทนยมป โภชนยมป มาลา- คนธวเลปนตมพลานป เทนต ก จาป โส ตาน ขาทนโต เจว ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๗๑ ฯ ๒. นสนน ฯ

Page 119: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 119

พรหมวหารนทเทโส ปรภ ชนโต จ สขโต โภคสมปปโต วย คจฉต อถโข ต เนว โกจ สขโต วตาย มหาโภโคต ม ต อ ทตถ อย วราโก อทาน มรสสต ย เทว ห อย ปท นกขปต เตน เตน สนตเกว มรณสส โหตต ต ชโน กรณายต เอวเมว กรณากมมฏานเกน ภกขนา สขโตป ปคคโล เอว กรณายตพโพ อย วราโก ก จาป อทาน สขโต สสชชโต โภเค ปรภ ชต อถโข ตส ทวาเรส เอเกนาป กตสส กลยาณกมมสส อภาวา อทาน อปาเยส อนปปก ทกขโทมนสส ปฏสเวเทสสตต เอว ต ปคคล กรณายตวา ตโต ปร เอเตเนว อปาเยน ปยปคคเล ตโต มชฌตเต ตโต เวรมหต อนกกเมน กรณา ปวตเตตพพา ฯ สเจ ปนสส ปพเพ วตต- นเยเนว เวรมห ปฏฆ อปปชชต ต เมตตาย วตตนเยเนว วปสเมตพพ ฯ โยป เจตถ กตกสโล โหต ตมป าตโรคโภค- พยสนาทน อ ตเรน พยสเนน สมนนาคต ทสวา วา สตวา วา เตสมป อภาเว วฏฏทกข อนตกกนตตตา ทกขโตว อยนต เอว สพพถาป กรณายตวา วตตนเยเนว อตตน ปยปคคเล มชฌตเต เวรมหต จตส ชเนส สมสมเภท กตวา ต นมตต อาเสวนเตน ภาเวนเตน พหลกโรนเตน เมตตาย วตตนเยเนว ตกจตกกชฌาน- วเสน อปปนา วฑเฒตพพา ฯ องคตตรฏกถาย ปน ปม เวรปคคโล กรณายตพโพ ตสม จตต มท กตวา ทคคโต ตโต ปยปคคโล ตโต อตตาต อย กโม วตโต ฯ โส ทคคต ทรเปตนต ปาลยา น สเมต ฯ ตสมา วตตนเยเนเวตถ ภาวน

Page 120: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 120

วสทธมคเค อารภตวา สมสมเภท กตวา อปปนา วฑเฒตพพา ฯ ตโต ปร ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา สตตหากาเรห โอธโส ผรณา ทสหากาเรห ทสาผรณาต อย วกพพนา สข สปตตอาทโย อานสสา จ เมตตาย วตตนเยเนว เวทตพพาต ฯ อย กรณา- ภาวนาย วตถารกถา ฯ มทตาภาวน อารภนเตนาป น ปม ปยปคคลาทส อารภตพพา ฯ น ห ปโย ปยภาวมตเตเนว มทตาย ปทฏาน โหต ปเคว มชฌตตเวรโน ฯ ลงควสภาคกาลกตา อกเขตตเมว ฯ อตปปยสหายโก ปน สยา ปทฏาน ฯ โย อฏกถาย โสณฑ- สหาโยต วตโต โส ห มทตมทโตว โหต ปม หสตวา ปจฉา กเถต ตสมา โส วา ปม มทตาย ผรตพโพ ฯ ปยปคคล วา สขต วา๑ สชชต วา๑ โมทมาน ทสวา วา สตวา วา โมทต วตาย สตโต อโห สาธ อโห สฏ ต มทตา อปปาเทตพพา ฯ อมเมว ห อตถวส ปฏจจ วภงเค วตต กถ จ ภกข มทตาสหคเตน เจตสา เอก ทส ผรตวา วหรต เสยยถาป นาม เอก ปคคล ปย มนาป ทสวา มทโต อสส เอวเมว สพเพ สตเต มทตาย ผรตต๒ ฯ สเจปสส โส โสณฑสหาโย วา ปยปคคโล วา อตเต สขโต อโหส สมปต ปน ทคคโต ทรเปโต อตตเมวสส สขตภาว อนสสรตวา เอส อตเต เอว มหาโภโค มหาปรวาโร นจจมทโต อโหสต ตเมวสส มทตาการ ๑. ย. อเม เทว วาสททา น ทสสนต ฯ ๒. อภ. ว. ๓๕/๓๗๓ ฯ

Page 121: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 121

พรหมวหารนทเทโส คเหตวา มทตา อปปาเทตพพา ฯ อนาคเต วา ปน ปน ต สมปตต ลภตวา หตถกขนธอสสปฏ สวณณสวกาทห วจรสสตต อนาคตมปสส มทตาการ คเหตวา มทตา อปปาเทตพพา ฯ เอว ปยปคคเล มทต อปปาเทตวา อถ มชฌตเต ตโต เวรมหต อนกกเมน มทตา ปวตเตตพพา ฯ สเจ ปนสส ปพเพ วตตนเยเนว เวรมห ปฏฆ อปปชชต ต เมตตาย วตตนเยเนว วปสเมตวา อเมส จ ตส อตตน จาต จตส ชเนส สมจตตตาย สมสมเภท กตวา ต นมตต อาเสวนเตน ภาเวนเตน พหลกโรนเตน เมตตาย วตตนเยเนว ตกจตกกชฌานวเสน อปปนา วฑเฒตพพา ฯ ตโต ปร ป จหากาเรห อโนธโส ผรณา สตตหากาเรห โอธโส ผรณา ทสหากาเรห ทสาผรณาต อย วกพพนา สข สปตต- อาทโย อานสสา จ เมตตาย วตตนเยเนว เวทตพพาต ฯ อย มทตาภาวนาย วตถารกถา ฯ อเปกขาภาวน อารภตกาเมน ปน เมตตาทส ปฏลทธตก- จตกกชฌาเนน ปคณตตยชฌานา วฏาย สขตา โหนตตอาทวเสน สตตเกลายนมนสการยตตตตา ปฏฆานนยสมปจารตตา โสมนสส- โยเคน โอฬารกตตา จ ปรมาส อาทนว สนตภาวโต อเปกขาย อานสส จ ทสวา ยวาสส ปกตมชฌตโต ปคคโล ต อชฌ- เปกขตวา อเปกขา อปปาเทตพพา ตโต ปยปคคลาทส ฯ วตต เหต กถ จ ภกข อเปกขาสหคเตน เจตสา เอก ทส ผรตวา วหรต เสยยถาป นาม เอก ปคคล เนว มนาป น อมนาป ทสวา

Page 122: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 122

วสทธมคเค อเปกขโก อสส เอวเมว สพเพ สตเต อเปกขาย ผรตต๑ ฯ ตสมา วตตนเยน มชฌตตปคคเล อเปกข อปปาเทตวา อถ ปยปคคเล ตโต โสณฑสหายเก ตโต เวรมหต เอว อเมส จ ตส อตตน จาต สพพตถ มชฌตตวเสน สมสมเภท กตวา ต นมตต อาเสวตพพ ภาเวตพพ พหลกาคพพ ฯ ตสเสว กโรโต ปวกสเณ วตตนเยเนว จตตถชฌาน อปปชชต ฯ ก ปเนต ปวกสณาทส อปปนนตตยช- ฌานสสาป อปปชชต ฯ นปปชชต ฯ กสมา ฯ อารมมณวสภาคตาย ฯ เมตตาทส อปปนนตตยชฌานสเสว ปน อปปชชต อารมมณสภาค- ตายาต ฯ ตโต ปร ปน วกพพนา จ อานสสปฏลาโภ จ เมตตาย วตตนเยเนว เวทตพพา ฯ อย อเปกขาภาวนาย วตถารกถา ฯ พรหมตตเมน กถเต พรหมวหาเร อเม อต วทตวา ภยโย เอเตส อย ปกณณกกถาป ว เยยา ฯ เอตาส ห เมตตากรณามทตาอเปกขาส อตถโต ตาว ฯ เมชชตต เมตตา สนยหตต อตโถ ฯ มตเต วา ภวา มตตสส วา เอสา ปวตตตป เมตตา ฯ ปรทกเข สต สาธน กมปน กโรตต กรณา ฯ กณาต๒ วา ปรทกข หสต วนาเสตต กรณา ฯ กรยต วา ทกขเตส ผรณาวเสน ปสารยตต กรณา ฯ โมทนต ตาย ตสมงคโน สย วา โมทต โมทนมตตเมว วา ตนต มทตา ฯ อเวรา โหนตตอาทพยาปารปปหาเนน มชฌตตภาวป- คมเนน จ อเปกขตต อเปกขา ฯ ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๗๔ ฯ ๒. ย. กณาต ฯ

Page 123: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 123

พรหมวหารนทเทโส ลกขณาทโต ปเนตถ ฯ หตาการปปวตตลกขณา เมตตา หตปสหารรสา อาฆาตวนยปจจปฏานา สตตาน มนาปภาว- ทสสนปทฏานา พยาปาทปสโม เอตสสา สมปตต สเนหสมภโว วปตต ฯ ทกขาปนยนาการปปวตตลกขณา กรณา ปรทกขา- สหนรสา อวหสาปจจปฏานา ทกขาภภตาน อนาถภาวทสสน- ปทฏานา วหสปสโม ตสสา สมปตต โสกสมภโว วปตต ฯ ปโมทนลกขณา มทตา อนสสายนรสา อรตวฆาต ปจจปฏานา สตตาน สมปตตทสสนปทฏานา อรตวปสโม ตสสา สมปตต ปหาสสมภโว วปตต ฯ สตเตส มชฌตตาการปปวตตลกขณา อเปกขา สตเตส สมภาวทสสนรสา ปฏฆานนยวปสมปจจปฏานา กมมสสกา สตตา เต กมมสส๑ รจยา สขตา วา ภวสสนต ทกขโต วา มจจสสนต ปตตสมปตตโต วา น ปรหายสสนตต เอว ปวตตกมมสสกตาทสสนปทฏานา ปฏฆานนยวปสโม ตสสา สมปตต เคหสตาย อ าณเปกขาย สมภโว วปตต ฯ จตนนมป ปเนเตส พรหมวหาราน วปสสนาสข เจว ภว- สมปตต จ สาธารณปปโยชน พยาปาทาทปฏฆาโต อาเวณก ฯ พยาปาทปฏฆาตปปโยชนา เหตถ เมตตา อหสาอรตราคปฏฆาตป- ปโยชนา อตรา ฯ วตตมป เจต นสสรณ เหต อาวโส พยาปาทสส ยทท เมตตา เจโตวมตต นสสรณ เหต อาวโส วเหสาย ยทท กรณา เจโตวมตต นสสรณ เหต อาวโส ๑. ม. ย. กสส ฯ

Page 124: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 124

วสทธมคเค อรตยา ยทท มทตา เจโตวมตต นสสรณ เหต อาวโส ราคสส ยทท อเปกขา เจโตวมตตต๑ ฯ เอเกกสส เจตถ อาสนนทรวเสน เทว เทว ปจจตถกา ฯ เมตตาพรหมวหารสส ห สมปาจาโร๒ วย ปรสสส สปตโต คณ- ทสสนสภาคตาย ราโค อาสนนปจจตถโก โส ลห โอตาร ลภต ตสมา ตโต สฏ เมตตา รกขตพพา ปพพตาทคหนนสสโต วย ปรสสส สปตโต สภาควภาคตาย พยาปาโท ทรปจจตถโก ตสมา ตโต นพภเยน เมตตายตพพ ฯ เมตตายสสต จ นาม โกป จ กรสสตต อฏานเมต ฯ กรณาพรหมวหารสส จกขว เยยาน รปาน อฏาน กนตาน มนาปาน มโนรมาน โลกามสปฏสยตตาน อปปฏลาภ วา อปปฏลาภโต สมนปสสโต ปพเพ วา อปปฏลทธ- ปพพ อตต นรทธ วปรณต สมนสสรโต อปปชชต โทมนสส ย เอวรป โทมนสส อท วจจต เคหสต โทมนสสนตอาทนา๓ นเยน อาคต เคหสต โทมนสส วปตตทสสนสภาคตาย อาสนน- ปจจตถก สภาควสภาคตาย วเหสา ทรปจจตถกา ตสมา ตโต นพภเยน กรณายตพพ ฯ กรณ จ นาม กรสสต ปาณอาทห จ วเหเสสสตต อฏานเมต ฯ มทตาพรหมวหารสส จกขว เยยาน รปาน อฏาน กนตาน มนาปาน มโนรมาน โลกามสปฏสยตตาน ปฏลาภ วา ปฏลาภโต สมนปสสโต ปพเพ วา ปฏลทธปพพ อตต นรทธ วปรณต สมนสสรโต อปปชชต โสมนสส ย เอวรป ๑. ท. ปาฏ. ๑๑/๒๖๑ ฯ ๒. ย. สมปจาโร ฯ ๓. ม. อ. ๑๔/๔๐๓ ฯ

Page 125: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 125

พรหมวหารนทเทโส โสมนสส อท วจจต เคหสต โสมนสสนตอาทนา๑ นเยน อาคต เคหสต โสมนสส สมปตตทสสนสภาคตาย อาสนนปจจตถก สภาควสภาคตาย อรต ทรปจจตถกา ตสมา ตโต นพภเยน มทตา ภาเวตพพา ฯ ปมทโต จ นาม ภวสสต ปนตเสนาสเนส จ อธกสลธมเมส๒ วา อกกณ สสตต อฏานเมต ฯ อเปกขา- พรหมวหารสส ปน จกขนา รป ทสวา อปปชชต อเปกขา พาลสส มฬหสส ปถชชนสส อโนธชนสส อวปากชนสส อนาทนว- ทสสาวโน อสสตวโต ปถชชนสส ยา เอวรปา อเปกขา รป สา นาตวตตต ตสมา สา อเปกขา เคหสตาต วจจตตอาทนา๓ นเยน อาคตา เคหสตา อ าณเปกขา โทสคณาวจารวเสน สภาคตาย อาสนนปจจตถกา สภาควสภาคตาย ราคปฏฆา ทรปจจตถกา ตสมา ตโต นพภเยน อเปกขา ภาเวตพพา ฯ อเปกขสสต จ นาม รชชสสต จ ปฏห สสต จาต อฏานเมต ฯ สพเพสมป จ เอเตส กตตกามตาฉนโท อาท นวรณาท- วกขมภน มชฌ อปปนา ปรโยสาน ป ตตธมมวเสน เอโก วา สตโต อเนเก วา สตตา อารมมณ ฯ อปจาเร วา อปปนาย วา ปตตาย อารมมณวฑฒน ฯ ตตราย วฑฒนกกโม ฯ ยถา ห กสโล กสโก กสตพพฏาน ปรจฉนทตวา กสต เอว ปมเมว เอก อาวาส ปรจฉนทตวา ตตถ สตเตส อมสม อาวาเส สตตา อเวรา โหนตตอาทนา นเยน เมตตา ภาเวตพพา ฯ ตตถ ๑. ม. อ. ๑๔/๔๐๓ ฯ ๒. อธกสเลส ธมเมส ฯ ๓. ม. อ. ๑๔/๔๐๕ ฯ

Page 126: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 126

วสทธมคเค จตต มท กมมนย กตวา เทว อาวาสา ปรจฉนทตพพา ฯ ตโต อนกกเมน ตโย จตตาโร ป จ ฉ สตต อฏ นว ทส เอกา รจฉา อปฑฒคาโม คาโม ชนปโท รชช เอกา ทสาต เอว ยาว เอก จกกวาฬ ฯ ตโต วา ปน ภยโย ตตถ ตตถ สตเตส เมตตา ภาเวตพพา ฯ ตถา กรณาทโยต ฯ อยเมตถ อารมมณ- วฑฒนกกโม ฯ ยถา ปน กสณาน นสสนโท อารปปา สมาธน นสสนโท เนวส านาส ายตน วปสสนานสสนโท ผลสมาปตต สมถวปสสนานสสนโท นโรธสมาปตต เอว ปรมพรหมวหารตตย- นสสนโท เอตถ อเปกขาพรหมวหาโร ฯ ยถา ห ถมเภ อนสสา- เปตวา ตลาสงฆาฏ อนาโรเปตวา น สกกา อากาเส กฏโคปาณสโย เปต เอว ปรเมส ตตยชฌาน วนา น สกกา จตตถ ภาเวตนต ฯ เอตถ สยา กสมา ปเนตา เมตตากรณามทตาอเปกขา พรหมวหาโรต วจจต กสมา จ จตสโส โก จ เอตาส กโม อภธมเม จ กสมา อปปม าต วตตาต ฯ วจจเต ฯ เสฏฏเน ตาว นทโทสภาเวน เจตถ พรหมวหารตา เวทตพพา ฯ สตเตส สมมาปฏปตตภาเวน ห เสฏา เอเต วหารา ยถา จ พรหมาโน นทโทสจตตา วหรนต เอว เอเตห สมปยตตา โยคโน พรหมสมาว หตวา วหรนตต เสฏฏเน นทโทสภาเวน จ พรหมวหาโรต วจจนต ฯ กสมา จ จตสโสตอาทป หสส ปน อท วสชชน ฯ

Page 127: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 127

พรหมวหารนทเทโส วสทธมคคาทวสา จตสโส หตาทอาการวสา ปนาส กโม ปวตตนต จ อปปมาเณ ตา โคจเร เยน ตทปปม า ฯ เอตาส ห ยสมา เมตตา พยาปาทพหลสส กรณา วเหสา- พหลสส มทตา อรตพหลสส อเปกขา ราคพหลสส วสทธมคโค ยสมา จ หตปสหารอหตาปนยนสมปตตโมทนอนาโภควเสน จตพพโธเยว สตเตส มนสกาโร ยสมา จ ยถา มาตา ทหรคลาน- โยพพนปปตตสกจจปปสเตส จตส ปตเตส ทหรสส อภวฑฒกามา โหต คลานสส เคล าปนยนกามา โยพพนปปตตสส โยพพน- สมปตตยา จรฏ ตกามา สกจจปปสตสส กสม จป ปรยาเย อพยาวฏา โหต ตถา อปปม าวหารเกนาป สพพสตเตส เมตตาทวเสน ภวตพพ ตสมา อโต วสทธมคคาทวสา จตสโสว อปปม า ฯ ยสมา ปน จตสโสเปตา ภาเวตกาเมน ปม หตาการป- ปวตตวเสน สตเตส ปฏปชชตพพ หตาการปปวตตลกขณา ว เมตตา ตโต เอว ปฏ ตหตาน สตตาน ทกขาภภว ทสวา วา สตวา วา สมภาเวตวา วา (วกปเปตวา วา) ทกขาปนยนาการป- ปวตตวเสน ทกขาปนยนาการปปวตตลกขณาว กรณา อเถว ปฏ ตหตาน๑ ปฏ ตทกขาปคมาน จ เนส สมปตต ทสวา สมปตต- ๑. ปตถต...อตป ฯ

Page 128: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 128

วสทธมคเค โมทนวเสน ปโมทนลกขณาว มทตา ตโต ปร ปน กตตพพาภาวโต อชฌเปกขกตตสงขาเตน มชฌตตากาเรน ปฏปชชตพพ มชฌตตา- การปปวตตลกขณาว อเปกขา ตสมา อโต หตาทอาการวสา ปนาส ปม เมตตา วตตา อถ กรณา มทตา อเปกขาต อย กโม เวทตพโพ ฯ ยสมา ปน สพพาเปตา อปปมาเณ โคจเร ปวตตนต อปปมาณา ห สตตา เอตาส โคจรภตา เอกสตตสสาป จ เอตตเก ปเทเส เมตตาทโย ภาเวตพพาต เอว ปมาณ อคคเหตวา สกลผรณาวเสเนว ปวตตาต ฯ เตน วตต วสทธมคคาทวสา จตสโส หตาทอาการวสา ปนาส กโม ปวตตนต จ อปปมาเณ ตา โคจเร เยน ตทปปม าต ฯ เอว อปปมาณโคจรตาย เอกลกขณาส จาป เอตาส ปรมา ตสโส ตกจตกกชฌานกาว โหนต ฯ กสมา ฯ โสมนสสาวปป- โยคโต๑ ฯ กสมา ปนาส โสมนสเสน อวปปโยโคต ฯ โทมนสส- สมฏ ตาน พยาปาทาทน นสสรณตตา ฯ ปจฉมา ปน อวเสส- เอกชฌานกาว ฯ กสมา ฯ อเปกขาเวทนาสมปโยคโต ฯ น ห สตเตส มชฌตตาการปปวตตา พรหมวหารเปกขา อเปกขาเวทน วนา วตตตต ฯ โย ปเนว วเทยย ยสมา ภควตา อฏกนปาเต ๑. ย. โสมนสเสน อวปปโยคโต ฯ

Page 129: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 129

พรหมวหารนทเทโส จตส อปปม าส อวเสเสน วตต ตโต ตว ภกข อม สมาธ สวตกกมป สวจาร ภาเวยยาส อวตกกมป วจารมตต ภาเวยยาส อวตกกมป อวจาร ภาเวยยาส สปปตกมป ภาเวยยาส นปปต- กมป ภาเวยยาส สาตสหคตมป ภาเวยยาส อเปกขาสห- คตมป ภาเวยยาสต๑ ตสมา จตสโสป อปปม า จตกกป จ- กชฌานกาต โส มา เหวนตสส วจนโย เอว ห สต กายา- นปสสนาทโยป จตกกป จกชฌานกา สย เวทนานปสสนาทส จ ปมชฌานมป นตถ ปเคว ทตยาทต ตสมา พย ชนจฉายา- มตต คเหตวา มา ภควนต อพภาจกข คมภร ห พทธวจน ต อาจรเย ปยรปาสตวา อธปปายโต คเหตพพ ฯ อย ห ตตร อธปปาโย ฯ สาธ เม ภนเต ภควา สงขตเตน ธมม เทเสต ยมห ภควโต ธมม สตวา เอโก วปกฏโ อปปมตโต อาตาป ปหตตโต วหเรยยนต๒ เอว อายาจตธมมเทสน กร ภกข ยสมา โส ปพเพป ธมม สตวา ตตเถว วสต น สมณธมม กาต อจฉต ตสมา น ภควา เอวเมว ปนเธกจเจ โมฆปรสา ม เว อชเฌสนต ธมเม จ ภาสเต มม เว อนพนธตพพ ม นตต อปสาเทตวา ปน ยสมา โส อรหตตสส อปนสสยสมปนโน ตสมา น โอวทนโต อาห ตสมาตห เต ภกข เอว สกขตพพ อชฌตต เม จตต ต ภวสสต สสณ ต น จปปนนา ปาปกา อกสลา ธมมา จตต ปรยาทาย สสนตต เอว ห เต ภกข ๑. อง. อฏก. ๒๓/๓๑๐. ๒. อง. อฏก. ๒๓/๓๐๘ ฯ

Page 130: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 130

วสทธมคเค สกขตพพนต ฯ อมนา ปนสส โอวาเทน นยกชฌตตวเสน จตเต- กคคตามตโต มลสมาธ วตโต ฯ ตโต เอตตเกเนว สนตฏ อนาปชชตวา เอว โส สมาธ วฑเฒตพโพต ทสเสต ยโต โข เต ภกข อชฌตต จตต ต โหต สสณ ต น จปปนนา ปาปกา อกสลา ธมมา จตต ปรยาทาย ตฏนต ตโต เต ภกข เอว สกขตพพ เมตตา เม เจโตวมตต ภาวตา ภวสสต พหลกตา ยานกตา วตถกตา อนฏ ตา ปรจตา สสมารทธาต เอว ห เต ภกข สกขตพพนต เอวมสส เมตตาวเสน ภาวน วตวา ปน ยโต โข เต ภกข อย สมาธ เอว ภาวโต โหต พหลกโต ตโต ตว ภกข อม สมาธ สวตกกมป สวจาร ภาเวยยาส ฯเปฯ อเปกขาสหคตมป ภาเวยยาสต วตต ฯ ตสสตโถ ยทา เต ภกข อย มลสมาธ เอว เมตตาวเสน ภาวโต โหต ตทา ตว ตาวตเกนาป ตฏ อนาปชชตวา อม มลสมาธ อ เสป อารมมเณส จตกกป จกชฌานาน ปาปย- มาโน สวตกกมป สวจารนตอาทนา นเยน ภาเวยยาสต เอว วตวา จ ปน กรณาทอวเสสพรหมวหารปพพงคมมปสส อ เส อารมมเณส จตกกป จกชฌานวเสน ภาวน กเรยยาสต ทสเสนโต ยโต โข เต ภกข อย สมาธ เอว ภาวโต โหต พหลกโต ตโต เต ภกข เอว สกขตพพ กรณา เม เจโตวมตตตอาทมาห เอว เมตตาทปพพงคม จตกกป จกชฌานภาวน ทสเสตวา ปน กายานปสสนาทปพพงคม ทสเสต ยโต โข เต ภกข อย สมาธ

Page 131: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 131

พรหมวหารนทเทโส เอว ภาวโต โหต พหลกโต ตโต เต ภกข เอว สกขตพพ กาเย กายานปสส วหรสสามตอาท วตวา ยโต โข เต ภกข อย สมาธ เอว ภาวโต ภวสสต สภาวโต ตโต ตว ภกข เยน เยเนว คจฉส๑ ผาส เว คจฉส๑ ยตถ ยตเถว สสส ผาส เว สสส ยตถ ยตเถว นสทสสส ผาส เว นสทสสส ยตถ ยตเถว เสยย กปเปสสส ผาส เว เสยย กปเปสสสต อรหตตนกเฏน เทสน สมาทเปส ฯ ตสมา ตกจตกกชฌานกาว เมตตาทโย อเปกขา ปน อวเสสเอกชฌานกาวาต เวทตพพา ฯ ตเถว จ อภธมเม วภตตาต ฯ เอว ตกจตกกชฌานวเสน เจว อวเสสเอกชฌานวเสน จ ทวธา ตานมป เอตาส สภปรมาทวเสน อ ม อสทโส อานภาววเสโส เวทตพโพ ฯ หลททวสนสตตสม ห เอตา สภ- ปรมาทภาเวน วเสเสตวา วตตา ฯ ยถาห ฯ สภปรมาห ภกขเว เมตต เจโตวมตต วทาม อากาสาน จายตนปรมาห ภกขเว กรณ เจโตวมตต วทาม ว าณ จายตนปรมาห ภกขเว มทต เจโตวมตต วทาม อาก จ ายตนปรมาห ภกขเว อเปกข เจโตวมตต วทามต๒ ฯ กสมา ปเนตา เอว วตตาต ฯ ตสส ตสส อปนสสยตตา ฯ เมตตาวหารสส ห สตตา อปปฏกลา ๑. ปาลยมปน ตคฆสต ทสสต ฯ ตคฆสต คมสสสต ตพพณณนา ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๑๖๖ ฯ

Page 132: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 132

วสทธมคเค โหนต ฯ อถสส อปปฏกลปรจยา อปปฏกเลส ปรสทธวณเณส นลาทส จตต อปสหรโต อปปกสเรเนว ตตถ จตต ปกขนทต ฯ อต เมตตา สภวโมกขสส อปนสสโย โหต น ตโต ปร ตสมา สภปรมาต วตตา ฯ กรณาวหารสส ทณฑาภฆาตาทรปนมตต สตตทกข สมนปสสนตสส กรณาย ปวตตสมภวโต รเป อาทนโว ปรวทโต โหต ฯ อถสส ปรวทตรปาทนวตตา ปวกสณาทส อ ตร อคฆาเฏตวา รปนสสรเณ อากาเส จตต อปสหรโต อปปกสเรเนว ตตถ จตต ปกขนทต ฯ อต กรณา อากาสา- น จายตนสส อปนสสโย โหต น ตโต ปร ตสมา อากาสา- น จายตนปรมาต วตตา ฯ มทตาวหารสส ปน เตน เตน ปามชชการเณน อปปนนปาโมชชสตตาน ว าณ สมนปสสนตสส มทตาย ปวตตสมภวโต ว าณคคหณปรวทต๑ จตต โหต ฯ อถสส อนกกมาธคต อากาสาน จายตน อตกกมม อากาสนมตต- โคจเร ว าเณ จตต อปสหรโต อปปกสเรเนว ตตถ จตต ปกขนทต ฯ อต มทตา ว าณ จายตนสส อปนสสโย โหต น ตโต ปร ตสมา ว าณ จายตนปรมาต วตตา ฯ อเปกขา- วหารสส ปน สตตา สขตา วา โหนต ทกขโต วา วมจจนต สมปตตสขโต วา มา วยชชสต อาโภคาภาวโต สขทกขาท- ปรมตถคคาหวมขภาวโต อวชชมานคคหณทกข จตต โหต ฯ อถสส ปรมตถคคาหโต วมขภาวปรจตจตตสส ปรมตถโต อวชชมานค- ๑. ย. ว าณคคหณปรจต ฯ

Page 133: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 133

พรหมวหารนทเทโส คหณทกขจตตสส จ อนกกมาธคต ว าณ จายตน สมตกกมม สภาวโต อวชชมาเน ปรมตถภตสส ว าณสส อภาเว จตต อปสหรโต อปปกสเรเนว ตตถ จตต ปกขนทต ฯ อต อเปกขา อาก จ ายตนสส อปนสสโย โหต น ตโต ปร ตสมา อาก จ ายตนปรมาต วตตาต ฯ เอว สภปรมาทวเสน เอตาส อานภาว วทตวา ปน สพพาเปตา ทานาทน สพพกลยาณธมมาน ปรปรกาต เวทตพพา ฯ สตเตส ห หตชฌาสยตาย สตตาน ทกขาสหนตาย สตตสมปตต- วเสสาน จรฏ ตกามตาย สพพสตเตส จ ปกขปาตาภาเวน สมปปวตตจตตา มหาสตตา อมสส ทาตพพ อมสส น ทาตพพนต วภาค อกตวา สพพสตตาน สขนทาน ทาน เทนต เตส อปฆาต ปรวชชยนตา สล สมาทยนต สลปรปรณตถ เนกขมม ภชนต สตตาน หตาหเตส อสมโมหตถาย ป ปรโยทเปนต สตตาน หตสขตถาย นจจ วรยมารภนต อตตมวรยวเสน วรภาว ปตตาป จ สตตาน นานปปการก อปราธ ขมนต อท โว ทสสาม กรสสามาต กต ปฏ น วสวาเทนต เตส หตสขาย อวจลาธฏานา โหนต เตส อวจลาย เมตตาย ปพพการโน โหนต อเปกขาย ปจจปการ นาสสนตต เอว ปารมโย ปเรตวา ยาว ทสพลจตเวสารชชฉอสาธารณาณอฏารสพทธธมมปปเภเท สพเพป กลยาณธมม ปรปเรนต ฯ เอว ทานาทสพพกลยาณธมม- ปรปรกา เอตาว โหนตต ฯ

Page 134: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 134

วสทธมคเค อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค สมาธภาวนาธกาเร พรหมวหารนทเทโส นาม นวโม ปรจเฉโท ฯ ----------- อารปปนทเทโส พรหมวหารานนตร อททฏเส ปน จตส อารปเปส อากาสา- น จายตน ตาว ภาเวตกาโม ทสสนเต โข ปน รปาธกรณ ทณฑาทานสตถาทานกลหวคคหววาทา นตถ โข ปเนต สพพโส อารปเป โส อต ปฏสงขาย รปานเยว นพพทาย วราคาย นโรธาย ปฏปนโน โหตต วจนโต เอเตส ทณฑาทานาทน เจว จกขโสตโรคาทน จ อาพาธสหสสาน วเสน กรชรเป อาทนว ทสวา ตสส สมตกกมาย เปตวา ปรจฉนนากาสกสณ นวส ปวกสณาทส อ ตรสม จตตถชฌาน อปปาเทต ฯ ตสส ก จาป รปาวจรจตตถชฌานวเสน กรชรป อตกกนต โหต อถโข กสณรปมป ยสมา ตปปฏภาคเมว ตสมา ตมป สมตกกมตกาโม โหต ฯ กถ ฯ ยถา อหภรโก ปรโส อร เ สปเปน อนพนโธ เวเคน ปลายตวา ปลาตฏาเน เลขาจตต ตาลปณณ วา วลล วา รชชช วา ผลตาย วา ปน ปวยา ผลตนตร ทสวา ภายเตว อตตสเตว เนว น ทกขตกาโม โหต ฯ ยถา จ อนตถการนา เวรปรเสน สทธ เอกคาเม วสมาโน ปรโส เตน วธพนธเคหชฌาปนาทห อปททโต อ คาม วาสตถาย คนตวา

Page 135: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 135

อารปปนทเทโส ตตรป เวรนา สมานรปสททสมทาจาร ปรส ทสวา ภายเตว อตตสเตว เนว น ทกขตกาโม โหต ฯ ตตรท โอปมม- สสนทน ฯ เตส ห ปรสาน อหนา เวรนา วา อปททตกาโล วย ภกขโน อารมมณวเสน กรชรปสมงคกาโล ฯ เตส เวเคน ปลายนอ คามคมนาน วย ภกขโน รปาวจรจตตถชฌานวเสน กรชรปสมตกกมนกาโล ฯ เตส ปลาตฏาเน จ อ คาเม จ เลขาจตตตาลปณณาทน เจว เวรสทส ปรส จ ทสวา ภยสนตาส- อทสสนกามตา วย ภกขโน กสณรปมป ตปปฏภาคเมว อทนต สลลกเขตวา ตมป สมตกกมตกามตา ฯ สกราภหตสนขปสาจ- ภรกาทกาป เจตถ อปมา วตตพพา ฯ เอว โส ตสมา จตตถชฌานสส อารมมณภตา กสณรปา นพพชช ปกกมตกาโม ป จหากาเรห จณณวาส หตวา ปคณรปาวจรจตตถชฌานโต วฏาย ตสม ฌาเน อท มยา นพพนน รปมารมมณ กโรตต จ อาสนน- โสมนสสปจจตถกนต จ สนตวโมกขโต โอฬารกนต จ อาทนว ปสสต ฯ องโคฬารกตา ปเนตถ นตถ ฯ ยเถว เหต ทวงคก เอว อารปปานปต ฯ โส ตตถ เอว อาทนว ทสวา นยนต๑ ปรยาทาย อากาสาน จายตน สนตโต มนสกรตวา จกกวาฬ- ปรยนต วา ยตตก วา อจฉต ตตตก กสณ ปตถรตวา เตน ผฏโกาส อากาโสต วา อนนโต อากาโสต วา มนสกโรนโต อคฆาเฏต กสณ อคฆาเฏนโต ห เนว กล ช วย สเวลเลต ๑. ย. นกนต ฯ

Page 136: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 136

วสทธมคเค น กปาลโต ปว วย อทธรต เกวล ปน ต เนว อาวชชต น มนสกโรต น ปจจเวกขต อนาวชเชนโต อมนสกโรนโต อปจจเวกขนโต จ อ ทตถ เตน ผฏโกาส อากาโส อากาโสต มนสกโรนโต กสณ อคฆาเฏต นาม ฯ กสณมป อคฆาฏยมาน เนว อพพฏฏต ววฏฏต เกวล อมสส อมนสการ จ อากาโส อากาโสต มนสการ จ ปฏจจ อคฆาฏต นาม โหต ฯ กสณคฆาฏมากาสมตต ป ายต ฯ กสณคฆาฏมากาสนต วา กสณผฏโกาโสต วา กสณววตโตกาสนต วา สพพเมต เอกเมว ฯ โส ต กสณคฆาฏมากาสนมตต อากาโส อากาโสต ปนปปน อาวชชต ตกกาหต วตกกาหต กโรต ฯ ตสเสว ปนปปน อาวชชโต ตกกาหต วตกกาหต กโรโต นวรณาน วกขมภนต สต สนตฏต อปจาเรน จตต สมาธยต ฯ โส ต นมตต ปนปปน อาเสวต ภาเวต พหลกโรต ฯ ตสเสว ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต ปวกสณาทส รปาวจรจตต วย อากาเส อากาสาน จายตนจตต อปเปต ฯ อธาป ห ปรมภาเค ตณ จตตาร วา ชวนาน กามาวจราน อเปกขาเวทนาสมปยตตาเนว โหนต ฯ จตตถ ป จม วา อรปาวจร ฯ เสส ปวกสเณ วตตนยเมว ฯ อย ปน วเสโส ฯ เอว อปปนเน อรปาวจรจตเต โส ภกข ยถา นาม ยานปปโตฬกมภมขาทน อ ตร นลปโลตกาย วา ปตโลหต- โอทาตาทน วา อ ตราย ปโลตกาย พนธตวา เปกขมาโน ปรโส วาตเวเคน วา อ เน วา เกนจ อปนตาย ปโลตกาย

Page 137: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 137

อารปปนทเทโส อากาสเยว เปกขมาโน ตฏเยย เอวเมว ปพเพ กสณมณฑล ฌานจกขนา เปกขมาโน วหรตวา อากาโส อากาโสต อมนา ปรกมมมนสกาเรน สหสา อปนเต ตสม นมตเต อากาสเยว เปกขมาโน วหรต ฯ เอตตาวตา เจส สพพโส รปส าน สมตกกมา ปฏฆ- ส าน อตถงคมา นานตตส าน อมนสการา อนนโต อากาโสต อากาสาน จายตน อปสมปชช วหรตต วจจต ฯ ตตถ สพพโสต สพพากาเรน ฯ สพพาส วา อนวเสสานนต อตโถ ฯ รปส านนต ส าสเสน วตตรปาวจรชฌานาน เจว ตทารมมณาน จ ฯ รปาวจรชฌานมป ห รปนต วจจต รป รปาน ปสสตตอาทส๑ ฯ ตสส อารมมณมป พหทธา รปาน ปสสต สวณณทพพณณานตอาทส๒ ฯ ตสมา อธ รเป ส า รปส าต เอว ส าสเสน วตตรปาวจรชฌานสเสต อธวจน ฯ รป ส า อสสาต รปส ฯ รปมสส นามนต วตต โหต ฯ เอว ปวกสณาทเภทสส ตทารมมณสส เจต อธวจนนต เวทตพพ ฯ สมตกกมาต วราคา นโรธา จ ฯ ก วตต โหต ฯ เอตาส กสลวปากกรยวเสน ป จทสนน ฌานสงขาตาน รปส าน เอตาส จ ปวกสณาทวเสน นวนน อารมมณสงขาตาน รปส าน สพพากาเรน อนวเสสาน วา วราคา จ นโรธา จ วราคเหต เจว นโรธเหต จ อากาสาน จายตน อปสมปชช วหรต ฯ น ๑. ท. ปาฏ. ๑๑/๓๒๘ ฯ ๒. ม. ม. ๑๓/๓๒๘ ฯ

Page 138: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 138

วสทธมคเค ห สกกา สพพโส อนตกกนตรปส เน เอต อปสมปชช วหรตนต ฯ ตตถ ยสมา อารมมเณ อวรตตสส ส าสมตกกโม น โหต สมตกกนตาส จ ส าส อารมมณ สมตกกนตเมว โหต ตสมา อารมมณสมตกกม อวตวา ตตถ กตมา รปส าโย ยา รปาวจรสมาปตต สมาปนนสส วา อปปนนสส วา ทฏธมม- สขวหารสส วา ส า ส ชานนา ส ชานตตต อมา วจจนต รปส าโย อมา รปส าโย อตกกนโต โหต วตกกนโต สมตกกนโต เตน วจจต สพพโส รปส าน สมตกกมาต๑ เอว วภงเค ส านเยว สมตกกโม วตโต ฯ ตสมา ปน อารมมณสมตกกเมน ปตตพพา เอตา สมาปตตโย น เอกสมเยว อารมมเณ ปมชฌานาทน วย ตสมา อย อารมมณสมตกกมวเสนาป อตถวณณนา กตาต เวทตพพา ฯ ปฏฆส าน อตถงคมาต จกขาทน วตถน รปาทน อารมมณาน จ ปฏฆาเตน สมปปนนา ส า ปฏฆส า ฯ รปส าทน เอต อธวจน ฯ ยถาห ฯ ตตถ กตมา ปฏฆส าโย อมา วจจนต ปฏฆส าโยต๒ ฯ ตาส กสลวปากาน ป จนน อกสลวปากาน ป จนนนต สพพโส ทสนนมป ปฏฆส าน อตถงคมา ปหานา อสมปปาทา อปปวตต กตวาต วตต โหต ฯ กาม เจตา ปมชฌานาทน สมาปนนสสาป น สนต น ห ตสม สมเย ป จทวารวเสน จตต ปวตตต เอว สนเตป อ ตถ ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๓ ฯ ๒. อภ. ว. ๓๕/๓๕๓ ฯ

Page 139: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 139

อารปปนทเทโส ปหนาน สขทกขาน จตตถชฌาเน วย สกกายทฏาทน ตตยมคเค วย จ อมสม ฌาเน อสสาหชนนตถ อมสส ฌานสส ปสสาวเสน เอตาส เอตถ วจน เวทตพพ ฯ อถวา ก จาป ตา รปาวจร สมาปนนสสาป น สนต อถโข น ปหนตตา น สนต ฯ น ห รปวราคาย รปาวจรภาวนา สวตตต ฯ รปายตตา จ เอตาส ปวตต ฯ อย ปน ภาวนา รปวราคาย สวตตต ฯ ตสมา ตา เอตถ ปหนาต วตต วฏฏต น เกวล จ วตต เอกเสเนว เอว ธาเรตมป วฏฏต ฯ ตาส ห อโต ปพเพ อปปหนตตาเยว ปมชฌาน สมาปนนสส สทโท กณฏโกต๑ วตโต ภควตา ฯ อธ ปน ปหนตตาเยว อรปสมาปตตน อาเน ชตา สนตวโมกขตา จ วตตา ฯ อาฬาโร จ กาลาโม อรปสมาปนโน ป จมตตาน สกฏสตาน นสสาย อตกกมนตาน เนว อททส น สทท อสโสสต ฯ นานตตส าน อมนสการาต นานตเต วา โคจเร ปวตตาน ส าน นานตตาน วา ส าน ฯ ยสมา ห เอตา ตตถ กตมา นานตตส าโย ยา อสมาปนนสส มโนธาตสมงคสส วา มโนว าณธาตสมงคสส วา ส า ส ชานนา ส ชานตตต อมา วจจนต นานตตส าโยต๒ เอว วภงเค วภชตวา วตตา อธ อธปเปตา อสมาปนนสส มโนธาตมโนว าณธาตสงคหตา ส า รปสททาทเภเท นานตเต นานาสภาเว โคจเร ปวตตนต ยสมา เจตา อฏ กามาวจรกสลส า ทวาทสากสลส า ๑. อง. ทสก. ๒๔/๑๔๕ ฯ ๒. อภ. ว. ๓๕/๓๕๓ ฯ

Page 140: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 140

วสทธมคเค เอกาทส กามาวจรกสลวปากส า เทว อกสลวปากส า เอกาทส กามาวจรกรยส าต เอว จตจตตาลสมป ส า นานตตา นานาสภาวา อ ม อสทสา ตสมา นานตตส าต วตตา ฯ ตาส สพพโส นานตตส าน อมนสการา อนาวชชนา อสมนนาหารา อปจจเวกขณา ฯ ยสมา ตา นาวชชต น มนสกโรต น ปจจเวกขต ตสมาต วตต โหต ฯ ยสมา เจตถ ปรมา รปส า ปฏฆส า จ อมนาว ฌาเนน นพพตเต ภเวป น วชชนต ปเคว ตสม ภเว อม ฌาน อปสมปชช วหรณกาเล ตสมา ตาส สมตกกมา อตถงคมาต เทวธาป อภาโวเยว วตโต ฯ นานตตส าส ปน ยสมา อฏ กามาวจรกสลส า นว กรยส า ทสากสลส าต อมา สตตวสต ส า อมนา ฌาเนน นพพตเต ภเว วชชนต ตสมา ตาส อมนสการาต วตตนต เวทตพพ ฯ ตตราป ห อม ฌาน อปสมปชช วหรนโต ตาส อมนสการาเยว อปสมปชช วหรต ฯ ตา ปน มนสกโรนโต อสมาปนโน โหตต ฯ สงเขปโต เจตถ รปส าน สมตกกมาต อมนา สพพ- รปาวจรธมมาน ปหาน วตต ปฏฆส าน อตถงคมา นานตต- ส าน อมนสการาต อมนา สพเพส กามาวจรจตตเจตสกาน ปหาน จ อมนสกาโร จ วตโตต เวทตพโพ ฯ อนนโต อากาโสต เอตถ ฯ นาสส อปปาทนโต วา วยนโต วา ป ายตต อนนโต ฯ อากาโสต กสณคฆาฏมากาโส วจจต ฯ มนสการวเสนาป เจตถ อนนตตา เวทตพพา ฯ เตเนว วภงเค

Page 141: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 141

อารปปนทเทโส วตต ตสม อากาเส จตต เปต สณเปต อนนต ผรต เตน วจจต อนนโต อากาโสต๑ ฯ อากาสาน จายตน อปสมปชช วหรตต เอตถ ปน ฯ นาสส อนโตต อนนต ฯ อากาส อนนต อากาสานนต ฯ อากาสานนตเมว อากาสาน จ ฯ ต อากาสาน จ อธฏานฏเน อายตนมสส สสมปยตตธมมสส ฌานสส เทวาน เทวายตนมวาต อากาสาน จายตน ฯ อปสมปชช วหรตต ต อากาสาน จายตน ปตวา นปผาเทตวา ตทนรเปน อรยาปถวหาเรน วหรต ฯ อย อากาสาน จายตนกมมฏาเน วตถารกถา ฯ ว าณ จายตน ภาเวตกาเมน ปน ป จหากาเรห อากาสา- น จายตนสมาปตตย จณณวสภาเวน อาสนนรปาวจรชฌาน- ปจจตถกา อย สมาปตต โน จ ว าณ จายตนมว สนตาต อากาสาน จายตเน อาทนว ทสวา ตตถ นยนต ปรยาทาย ว าณ จายตน สนตโต มนสกรตวา ต อากาส ผรตวา ปวตตว าณ ว าณ ว าณนต ปนปปน อาวชชตพพ มนสกาตพพ ปจจเวกขตพพ ตกกาหต วตกกาหต กาตพพ ฯ อนนต อนนตนต ปน มนสกาตพพ๒ ฯ ตสเสว ตสม นมตเต ปนปปน จตต จาเรนตสส นวรณาน วกขมภนต สต สนตฏต อปจาเรน จตต สมาธยต ฯ โส ต นมตต ปนปปน อาเสวต ภาเวต พหลกโรต ฯ ตสเสว กโรโต อากาเส อากาสาน จายตน วย อากาสผฏเ๓ ว าเณ ว าณ จายตนจตต อปเปต ฯ ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๔ ฯ ๒. ม. ย. น มนสกาตพพ ฯ ๓. อากาสผเฏต ม เ ฯ

Page 142: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 142

วสทธมคเค อปปนานโย ปเนตถ วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ เอตตาวตา เจส สพพโส อากาสาน จายตน สมตกกมม อนนต ว าณนต ว าณ จายตน อปสมปชช วหรตต วจจต ฯ ตตถ สพพโสต อท วตตนยเมว ฯ อากาสาน จายตน สมตกกมมาต เอตถ ปน ปพเพ วตตนเยน ฌานมป อากาสาน - จายตน อารมมณมป ฯ อารมมณมป ห ปรมนเยเนว อากาสาน จ จ ต ปมสส อารปปชฌานสส อารมมณตตา เทวาน เทวายตน วย อธฏานฏเน อายตน จาต อากาสาน จายตน ฯ ตถา อากาสาน จ จ ต ตสส ฌานสส ส ชาตเหตตตา กมโพชา อสสาน อายตนนตอาทน วย ส ชาตเทสฏเน อายตน จาตป อากาสาน จายตน ฯ เอวเมต ฌาน จ อารมมณ จาต อภยมป อปปวตตกรเณน จ อมนสกาเรน จ สมตกกมตวาว ยสมา อท ว าณ จายตน อปสมปชช วหาตพพ ตสมา อภยมเปต เอกชฌ กตวา อากาสาน จายตน สมตกกมมาต อท วตตนต เวทตพพ ฯ อนนต ว าณนต ต เว อนนโต อากาโสต เอว ผรตวา ปวตตว าณ อนนต ว าณนต เอว มนสกโรนโตต วตต โหต ฯ มนสการวเสน วา อนนต ฯ โส ห ต อากาสารมมณ อนวเสสโต มนสกโรนโต อนนตนต มนสกโรต ฯ ยมป วภงเค วตต อนนต ว าณนต ต เว อากาส ว าเณน ผฏ๑ มนสกโรต อนนต ๑. ผฏนตป ทสสต ฯ เอวมปรป ฯ

Page 143: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 143

อารปปนทเทโส ผรต เตน วจจต อนนต ว าณนต๑ ตตถ ว าเณนาต อปโยคฏเ กรณวจน เวทตพพ ฯ เอว ห อฏกถาจรยา ตสส อตถ วณณยนต ฯ อนนต ผรต ต เว อากาส ผฏ ว าณ มนสกโรตต วตต โหต ฯ ว าณ จายตน อปสมปชช วหรตต เอตถ ปน ฯ นาสส อนโตต อนนต ฯ อนนตเมว อาน จ ฯ ว าณ อาน จ ว าณาน จนต อวตวา ว าณ จนต วตต ฯ อย เหตถ รฬห- สทโท ฯ ต ว าณ จ อธฏานฏเน อายตนมสส สสมปยตต- ธมมสส ฌานสส เทวาน เทวายตนมวาต ว าณ จายตน ฯ เสส ปรมสทสเมวาต ฯ อย ว าณ จายตนกมมฏาเน วตถารกถา ฯ อาก จ ายตน ภาเวตกาเมน ปน ป จหากาเรห ว าณ - จายตนสมาปตตย จณณวสภาเวน อาสนนอากาสาน จายตน- ปจจตถกา อย สมาปตต โน จ อาก จ ายตนมว สนตาต ว าณ จายตเน อาทนว ทสวา ตตถ นยนต ปรยาทาย อาก - จ ายตน สนตโต มนสกรตวา ตสเสว ว าณ จายตนารมมณ- ภตสส อากาสาน จายตนว าณสส อภาโว ส ตา ววตตากาโร มนสกาตพโพ ฯ กถ ฯ ต ว าณ อมนสกรตวา นตถ นตถต วา ส ส นต วา ววตต ววตตนต วา ปนปปน อาวชชตพพ มนสกาตพพ ปจจเวกขตพพ ตกกาหต วตกกาหต กาตพพ ฯ ตสเสว ตสม นมตเต จตต จาเรนตสส นวรณาน วกขมภนต ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๔ ฯ

Page 144: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 144

วสทธมคเค สต สนตฏต อปจาเรน จตต สมาธยต ฯ โส ต นมตต ปนปปน อาเสวต ภาเวต พหลกโรต ฯ ตสเสว กโรโต อากาสผฏเ มหคคตว าเณ ว าณ จายตนมว ตสเสว อากาส ผรตวา ปวตตสส มหคคตว าณสส ส ววตตนตถภาเว อาก - จ ายตนจตต อปเปต ฯ เอตถาป จ อปปนานโย วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ อย ปน วเสโส ฯ ตสม ห อปปนาจตเต อปปนเน โส ภกข ยถา นาม ปรโส มณฑลมาลาทส เกนจเทว กรณเยน สนนปตต ภกขสงฆ ทสวา กตถจ คนตวา สนนปาตกจจาวสาเนว อฏาย ปกกนเตส ภกขส อาคนตวา ทวาเร ตวา ปน ต าน โอโลเกนโต ส เมว ปสสต ววตตเมว ปสสต นาสส เอว โหต เอตตกา นาม ภกข กาลกตา วา ทสาปกกนตา วาต อถโข ส มท ววตตนต นตถภาวเมว ปสสต เอวเมว ปพเพ อากาเส ปวตตย ว าณ ว าณ จายตนชฌานจกขนา ปสสนโต วหรตวา นตถ นตถตอาทนา ปรกมมมนสกาเรน อนตรหเต ตสม ว าเณ ตสส อปคมสงขาต อภาวเมว ปสสนโต วหรต ฯ เอตตาวตา เจส สพพโส ว าณ จายตน สมตกกมม นตถ ก จต อาก จ ายตน อปสมปชช วหรตต วจจต ฯ อธาป สพพโสต อท วตตนยเมว ฯ ว าณ จายตนนต เอตถาป จ ปพเพ วตตนเยเนว ฌานมป ว าณ จายตน อารมมณมป ฯ อารมมณมป ห ปรมนเยเนว ว าณ จ จ ต ทตยสส อารปปชฌานสส อารมมณตตา เทวาน เทวายตน วย อธฏานฏเน

Page 145: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 145

อารปปนทเทโส อายตน จาต ว าณ จายตน ฯ ตถา ว าณ จ จ ต ตสเสว ฌานสส ส ชาตเหตตตา กมโพชา อสสาน อายตนนต- อาทน วย ส ชาตเทสฏเน อายตน จาตป ว าณ จายตน ฯ เอวเมต ฌาน จ อารมมณ จาต อภยมป อปปวตตกรเณน จ อมนสกาเรน จ สมตกกมตวา ยสมา อท อาก จ ายตน อปสมปชช วหาตพพ ตสมา อภยมเปต เอกชฌ กตวา ว าณ จายตน สมตกกมมาต อท วตตนต เวทตพพ ฯ นตถ ก จต นตถ นตถ ส ส ววตต ววตตนต เอว มนสกโรนโตต วตต โหต ฯ ยมป วภงเค วตต นตถ ก จต ต เว ว าณ อภาเวต วภาเวต อนตรธาเปต นตถ ก จต ปสสต เตน วจจต นตถ ก จต๑ ต ก จาป ขยโต สมมสน วย วตต ฯ อถขวสส เอวเมว อตโถ ทฏพโพ ฯ ต ห ว าณ อนาวชชนโต อมนสกโรนโต อปจจเวกขนโต เกวลมสส นตถภาว ส ภาว ววตตภาวเมว มนสกโรนโต อภาเวต วภาเวต อนตรธาเปตต วจจต น อ ถาต ฯ อาก จ ายตน อปสมปชช วหรตต เอตถ ปน ฯ นาสส ก จนนต อก จน ฯ อนตมโส ภงคมตตมป อสส อวสฏ นตถต วตต โหต ฯ อก จนสส ภาโว อาก จ ฯ อากาสาน จายตนว าณาปคมสเสต อธวจน ฯ ต อาก จ อธฏานฏเน อายตนมสส ฌานสส เทวาน เทวายตนมวาต ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๔ ฯ

Page 146: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 146

วสทธมคเค อาก จ ายตน ฯ เสส ปรมสทสเมวาต ฯ อย อาก จ ายตน- กมมฏาเน วตถารกถา ฯ เนวส านาส ายตน ภาเวตกาเมน ปน ป จหากาเรห อาก จ ายตนสมาปตตย จณณวสภาเวน อาสนนว าณ - จายตน- ปจจตถกา อย สมาปตต โน จ เนวส านาส ายตน วย สนตาต วา ส า โรโค ส า คณโฑ ส า สลล เอต สนต เอต ปณต ยทท เนวส านาส ายตนนต วา เอว อาก จ ายตเน อาทนว อปร อานสส จ ทสวา อาก จ ายตเน นยนต ปรยาทาย เนวส านาส ายตน สนตโต มนสกรตวา สาว อภาว อารมมณ กตวา ปวตตตา อาก จ ายตนสมาปตต สนตา สนตาต ปนปปน อาวชชตพพา มนสกาตพพา ปจจเวกขตพพา ตกกาหตา วตกกาหตา กาตพพา ฯ ตสเสว ตสม นมตเต ปนปปน มานส จาเรนตสส นวรณาน วกขมภนต สต สนตฏต อปจาเร จตต สมาธยต ฯ โส ต นมตต ปนปปน อาเสวต ภาเวต พหลกโรต ฯ ตสเสว กโรโต ว าณาปคเม อาก - จ ายตน วย อาก จ ายตนสมาปตตสงขาเตส จตส ขนเธส เนวส านาส ายตนจตต อปเปต ฯ อปปนานโย ปเนตถ วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ เอตตาวตา เจส สพพโส อาก จ ายตน สมตกกมม เนวส านาส ายตน อปสมปชช วหรตต วจจต ฯ อธาป สพพโสต อท วตตนยเมว ฯ อาก จ ายตน สมตกกมมาต

Page 147: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 147

อารปปนทเทโส เอตถาป ปพเพ วตตนเยเนว ฌานมป อาก จ ายตน อารมมณมป ฯ อารมมณมป ห ปรมนเยเนว อาก จ จ ต ตตยสส อารปปชฌานสส อารมมณตตา เทวาน เทวายตน วย อธฏานฏเน อายตน จาต อาก จ ายตน ฯ ตถา อาก จ จ ต ตสเสว ฌานสส ส ชาตเหตตตา กมโพชา อสสาน อายตนนตอาทน วย ส ชาตเทสฏเน อายตน จาตป อาก จ ายตน ฯ เอวเมต ฌาน จ อารมมณ จาต อภยมป อปปวตตกรเณน จ อมนส- กรเณน จ สมตกกมตวาว ยสมา อท เนวส านาส ายตน อปสมปชช วหาตพพ ตสมา อภยมเปต เอกชฌ กตวา อาก จ ายตน สมตกกมมาต อท วตตนต เวทตพพ ฯ เนวส านาส ายตนนต เอตถ ปน ฯ ยาย ส าย ภาวโต ต เนวส านาส ายตนนต วจจต ยถาปฏปนนสส สา ส า โหต ต ตาว ทสเสต วภงเค เนวส นาส ต อทธรตวา ต เว อาก จ จายตน สนตโต มนสกโรต สงขาราวเสส- สมาปตต ภาเวต เตน วจจต เนวส นาส ต๑ วตต ฯ ตตถ สนตโต มนสกโรตต สนตา วตาย สมาปตต ยตร ห นาม นตถภาวมป อารมมณ กรตวา สสตต เอว สนตารมมณตาย น สนตาต มนสกโรต ฯ สนตโต เจ มนสกโรต กถ สมตกกโม โหตต ฯ อสมาปชชตกามตาย ฯ โส ห ก จาป ต สนตโต มนสกโรต อถขวสส อหเมต อาวชชสสาม๒ สมาปชชสสาม ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๕ ฯ ๒. ม. ย. อาปชชสสาม ฯ เอวมปรป ฯ

Page 148: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 148

วสทธมคเค อธฏหสสาม วฏหสสาม ปจจเวกขสสามต เอส อาโภโค สมนนาหาโร มนสกาโร น โหต ฯ กสมา ฯ อาก จ ายตนโต เนวส านาส ายตนสส สนตตรปณตตรตาย ฯ ยถา ห ราชา มหจจราชานภาเวน หตถกขนธวรคโต นครวถย วจรนโต ทนต- การาทโย สปปเก เอก วตถ ทฬห นวาเสตวา เอเกน สส เวเตวา ทนตจณณาทห สโมกณณคตเต อเนกาน ทนตวกตอาทน สปปาน กโรนเต ทสวา อโห วต เร เฉกา อาจรยา อทสานป นาม สปปาน กรสสนตต เอว เตส เฉกตาย ตสสต น จสส เอว โหต อโห วตาห รชช ปหาย เอวรโป สปปโก ภเวยยนต ฯ ต กสส เหต ฯ รชชสรยา มหานสสตาย ฯ โส สปปโน สมตกกมตวาว คจฉต ฯ เอวเมว เจส ก จาป ต สมาปตต สนตโต มนสกโรต อถขวสส อหเมต สมาปตต อาวชชสสาม สมาปชชสสาม อธฏหสสาม วฏหสสาม ปจจเวกขสสามต เนว เอส อาโภโค สมนนาหาโร มนสกาโร โหต ฯ โส ต สนตโต มนสกโรนโต ปพเพ วตตนเยเนว ต ปรมสขม อปปนาปปตต ส ปาปณาต ยาย เนวส นาส นาม โหต สงขารา- วเสสสมาปตต ภาเวตต วจจต ฯ สงขาราวเสสสมาปตตนต อจจนตสขมภาวปปตตสงขาร จตตถารปปสมาปตต ฯ อทาน ยนต เอว อธคตาย ส าย วเสน เนวส า- นาส ายตนนต วจจต ต อตถโต ทสเสต เนวส านาส า- ยตนนต เนวส านาส ายตน สมาปนนสส วา อปปนนสส วา

Page 149: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 149

อารปปนทเทโส ทฏธมมสขวหารสส วา จตตเจตสกา ธมมาต๑ วตต ฯ เตส อธ สมาปนนสส จตตเจตสกา ธมมา อธปเปตา ฯ วจนฏโ ปเนตถ โอฬารกาย ส าย อภาวโต สขมาย จ ภาวโต เนวสส สสมปยตตธมมสส ฌานสส ส า นาส าต เนวส านา ส ฯ เนวส านาส จ ต มนายตนธมมายตนปรยาปนนตตา อายตน จาต เนวส านาส ายตน ฯ อถวา ยายเมตถ ส า สา ปฏส ากจจ กาต อสมตถตาย เนวส า สงขารา- วเสสสขมภาเวน วชชมานตตา นาส าต เนวส านาส า ฯ เนวส านาส า จ สา เสสธมมาน อธฏานฏเน อายตน จาต เนวส านาส ายตน ฯ น เกวล เจตถ ส าว เอทส ฯ อถโข เวทนาป เนวเวทนา นาเวทนา จตตมป เนวจตต นาจตต ผสโสป เนวผสโส นาผสโส ฯ เอส นโย เสสสมปยตตธมเมส ฯ ส าสเสน ปนาย เทสนา กตาต เวทตพพา ฯ ปตตมกขน- เตลปปภตห จ อปมาห เอส อตโถ วภาเวตพโพ ฯ สามเณโร กร เตเลน ปตต มกเขตวา เปส ฯ ต ยาคปานกาเล เถโร ปตตมาหราต อาห ฯ โส ปตเต เตลมตถ ภนเตต อาห ฯ ตโต อาหร สามเณร เตลนาฬ ปเรสสามาต วตเต นตถ ภนเต เตลนต อาห ฯ ตตถ ยถา อนโต วฏตตา ยาคยา สทธ อกปปยตเถน เตล อตถต โหต นาฬปรณาทน วเสน นตถต โหต เอว สาป ส า ปฏส ากจจ กาต ๑. อภ. ว. ๓๕/๓๕๖ ฯ

Page 150: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 150

วสทธมคเค อสมตถตาย เนวส า สงขาราวเสสสขมภาเวน วชชมานตตา นาส า โหต ฯ ก ปเนตถ ส ากจจนต ฯ อารมมณส ชานน เจว วปสสนาย จ วสยภาว อปคนตวา นพพทาชนน ฯ ทหนกจจมว ห สกโขทเก๑ เตโชธาต ส ชานนกจจมเปสา ปฏฏ กาต น สกโกต ฯ เสสสมาปตตส ส า วย วปสสนาย วสยภาว อปคนตวา นพพทาชนนมป กาต น สกโกต ฯ อ เส ห ขนเธส อกตาภนเวโส ภกข เนวส านาส ายตนกขนเธ สมมสตวา นพพท ปตต สมตโถ นาม นตถ อปจ อายสมา สารปตโต ปกตวปสสโก ปน มหาป โ สารปตตสทโสว สกกเณยย ฯ โสป เอว กรเม ธมมา อหตวา สมโภนต หตวา ปฏเวเทนตต๒ เอว กลาป- สมมสนวเสเนว โน อนปทธมมวปสสนาวเสน ฯ เอว สขมตต คตา เอสา สมาปตต ฯ ยถา จ ปตตมกขนเตลปมาย เอว มคคทกปมายป อยมตโถ วภาเวตพโพ ฯ มคคปฏปนนสส กร เถรสส ปรโต คจฉนโต สามเณโร โถก อทก ทสวา อทก ภนเต อปาหนา โอม จถาต อาห ฯ ตโต เถเรน สามเณร สเจ อทกมตถ อาหร นหานสาฏก นหายสสามาต วตเต นตถ ภนเตต อาห ฯ ตตถ ยถา อปาหน- เตมณมตตตเถน อทก อตถต โหต นหายนตเถน นตถต โหต เอวมป สา ปฏส ากจจ กาต อสมตถตาย เนวส า สงขารา- ๑. ย. สโขทเก ฯ ๒. ม. ๑๔/๑๒๑. ตตถ ปน ปตเวนตต ทสสต ฯ

Page 151: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 151

อารปปนทเทโส วเสสสขมภาเวน วชชมานตตา นาส า โหต ฯ น เกวล จ เอตาเหว อ าหป อนรปาห อปมาห เอส อตโถ วภาเวตพโพ ฯ อปสมปชช วหรตต อท วตตนยเมวาต ฯ อย เนวส า- นาส ายตนกมมฏาเน วตถารกถา ฯ อสทสรโป นาโถ อารปป ย จตพพธ อาห ต อต ตวาน ตสม ปกณณกกถาป ว เยยา ฯ อารปปสมาปตตโย ห อารมมณาตกกมโต จตสโสป ภวนตมา องคาตกกมเมตาส น อจฉนต วภาวโน ฯ เอตาส ห รปนมตตาตกกมโต ปมา อากาสาตกกมโต ทตยา อากาเส ปวตตตว าณาตกกมโต ตตยา อากาเส ปวตตตว าณสส อปคมาตกกมโต จตตถต สพพถา อารมมณา- ตกกมโต จตสโสป ภวนตมา อารปปสมาปตตโย เวทตพพา ฯ องคาตกกม ปน เอตาส น อจฉนต ปณฑตา ฯ น ห รปาวจร- สมาปตตส วย เอตาส องคาตกกโม อตถ ฯ สพพาสป ห เอตาส อเปกขา จตเตกคคตาต เทวเยว ฌานงคาน โหนต ฯ เอว สนเตป สปปณตตรา โหนต ปจฉมา ปจฉมา อธ อปมา ตตถ ว เยยา ปาสาทตลสาฏกา ฯ ยถา ห จตภมกสส ปาสาทสส เหฏ มตเล ทพพนจจ- คตวาทตสรภคนธมาลาโภชนสยนจฉาทนาทวเสน ปณตา ป จ กามคณา ปจจปฏ ตา อสส ทตเย ตโต ปณตตรา ตตเย

Page 152: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 152

วสทธมคเค ตโต ปณตตรา จตตเถ สพพปปณตตรา ตตถ ก จาป ตาน จตตารป ปาสาทตลาเนว นตถ เนส ปาสาทตลภาเวน วเสโส ป จกามคณสมทธวเสเสน ปน เหฏ มโต เหฏ มโต อปรม อปรม ปณตตร โหต ยถา จ เอกาย อตถยา กนตตถลสณห- สณหตรสณหตมสตตาน จตปปลตปปลทวปลเอกปลสาฏกา อสส อายาเมน จ วตถาเรน จ สมปปมาณา ตตถ ก จาป ตา สาฏกา จตสโสป อายามโต จ วตถารโต จ สมปปมาณา นตถ ตาส ปมาณโต วเสโส สขสมผสสสขมภาวมหคฆภาเวห ปน ปรมาย ปรมาย ปจฉมา ปจฉมา ปณตตรา โหนต เอวเมว ก จาป จตสป เอตาส อเปกขา จตเตกคคตาต เอตาน เทวเยว องคาน โหนต อถโข ภาวนาวเสเสน เตส องคาน ปณตปณตตรภาเวน สปปณตตรา โหนต ปจฉมา ปจฉมา อธาต เวทตพพา ฯ เอว อนปพเพน ปณตปณตา เจตา ฯ อสจมห มณฑเป ลคโค เอโก ตนสสโต ปโร อ โ พห อนสสาย ต ต นสสาย จาปโร โต จตห เอเตห ปรเสห ยถากกม สมานตาย าตพพา จตสโสป วภาวนา ฯ ตตรายมตถโยชนา ฯ อสจมห กร เทเส เอโก มณฑโป ฯ อเถโก ปรโส อาคนตวา ต อสจ ชคจฉมาโน ต มณฑป หตเถห อาลมพตวา ตตถ ลคโค ลคคโต วย อฏาส ฯ อถาปโร อาคนตวา ต มณฑปลคค ปรส นสสโต ฯ อถ โ อาคนตวา จนเตส โย

Page 153: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 153

อารปปนทเทโส เอส มณฑปลคโค โย เจต นสสโต อโภเปเต ทฏ ตา ธโว จ เนส มณฑปปปาเต ปาโต หนทาห พหเยว ตฏามต ฯ โส ตนสสต อนสสาย พหเยว อฏาส ฯ อถาปโร อาคนตวา มณฑปลคคสส จ ตนสสตสส จ อเขมภาว จนเตตวา พหฏ ต ว สฏ ต มนตวา ต นสสาย อฏาส ฯ ตตถ อสจมห เทเส มณฑโป วย กสณคฆาฏมากาส ทฏพพ ฯ อสจชคจฉาย มณฑป- ลคโค ปรโส วย รปนมตตชคจฉาย อากาสารมมณ อากาสา- น จายตน ฯ มณฑปลคค ปรส นสสโต วย อากาสารมมณ อากาสา- น จายตน อารพภ ปวตต ว าณ จายตน ฯ เตส ทวนนมป อเขมภาว จนเตตวา อนสสาย ต มณฑปลคค พหฏ โต วย อากาสาน จายตน อารมมณ อกตวา ตทภาวารมมณ อาก จ า- ยตน ฯ มณฑปลคคสส ตนสสตสส จ อเขมต จนเตตวา พหฏ ตว สฏ โตต มนตวา ต นสสาย โต วย ว าณา- ภาวสงขาเต พห ปเทเส ต อากจายตน อารพภ ปวตต เนวส านาส ายตน ทฏพพ ฯ เอว ปวตตมาน จ อารมมณ กโรเตว อ าภาเวน ต อท ทฏโทสมป ราชาน วตตเหต ชโน ยถา ฯ อท ห เนวส านาส ายตน อาสนนว าณ จายตนปจจตถกา อย สมาปตตต เอว ทฏโทสมป ต อาก จ ายตน อ สส อารมมณสส อภาวา อารมมณ กโรเตว ฯ ยถา ก ฯ ทฏโทสมป ราชาน วตตเหต ยถา ชโน ฯ ยถา ห อสยต ผรสกายวจมโน-

Page 154: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 154

วสทธมคเค สมาจาร ก จ สพพทปปต๑ ราชาน ผรสสมาจาโร อยนต เอว ทฏโทสมป อ ตถ วตต อลภมาโน ชโน วตตเหต นสสาย วตตต เอว ทฏโทสมป ต อาก จ ายตน อ อารมมณ อลภมานมท เนวส านาส ายตน อารมมณ กโรเตว ฯ เอว กรมาน จ อารฬโห ทฆนสเสณ ยถา นสเสณพาหก ปพพตคค จ อารฬโห ยถา ปพพตมตถก ยถา วา ครมารฬโห อตตโนเยว ชนนก โอลมภต๒ ตเถเวต ฌานโมลมภ๓ วตตตต ฯ อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค สมาธภาวนาธกาเร อารปปนทเทโส นาม ทสโม ปรจเฉโท ฯ สมาธนทเทโส อทาน อารปปานนตร เอกา ส าต เอว อททฏาย อาหาเร ปฏกลส าย ภาวนานทเทโส อนปปตโต ฯ ตตถ อาหรตต อาหาโร ฯ โส จตพพโธ กพฬงการาหาโร ผสสาหาโร มโนส เจตนาหาโร ว าณาหาโรต ฯ โก ปเนตถ ก อาหรตต ฯ กพฬงการาหาโร โอชฏมก รป อาหรต ฯ ผสสาหาโร ตสโส เวทนา อาหรต ฯ มโนส เจตนาหาโร ตส ภาเวส ปฏสนธ อาหรต ฯ ว าณาหาโร ปฏสนธกขเณ นามรป อาหรต ฯ เตส กพฬงการา- หาเร นกนตภย ผสสาหาเร อปคมนภย มโนส เจตนาหาเร ๑. ย. สพพทสมปต ฯ ๒. ย. โอลพภต ฯ ๓. ย. โอลพภ ฯ

Page 155: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 155

สมาธนทเทโส อปปตตภย ว าณาหาเร ปฏสนธภย ฯ เอว สปปฏภเยส จ เอเตส กพฬงการาหาโร ปตตมสปเมน ทเปตพโพ ผสสา- หาโร นจจมมคาวปเมน มโนส เจตนาหาโร องคารกาสปเมน ว าณาหาโร สตตสลปเมนาต ฯ อเมส ปน จตส อาหาเรส อสตปตขายตสายตปปเภโท กพฬงการาหาโรว อมสม อตเถ อาหาโรต อธปเปโต ฯ ตสม อาหาเร ปฏกลาการคคหณวเสน อปปนนา ส า อาหาเร ปฏกลส า ฯ ต อาหาเร ปฏกล- ส ภาเวตกาเมน กมมฏาน อคคเหตวา อคคหโต เอกปทมป อวรชฌนเตน รโหคเตน ปฏสลลเนน อสตปตขายตสายตปปเภเท กพฬงการาหาเร ทสหากาเรห ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ เสยยถท ฯ คมนโต ปรเยสนโต ปรโภคโต อาสยโต นธานโต อปรปกกโต ปรปกกโต ผลโต นสสนทโต สมมกขนโตต ฯ ตตถ คมนโตต เอว มหานภาเว นาม สาสเน ปพพชเตน สกลรตต พทธวจนสชฌาย วา สมณธมม วา กตวา กาลสเสว วฏาย เจตยงคณโพธยงคณวตต กตวา ปานย ปรโภชนย อปฏเปตวา ปรเวณ สมมชชตวา สรร ปฏชคคตวา อาสน อารยห วสตสวาเร กมมฏาน มนสกรตวา อฏาย ปตตจวร คเหตวา นชชนสมพาธาน ปวเวกสขาน ฉายทกสมปนนาน สจน สตลาน รมณยภมภาคาน ตโปวนาน ปหาย อรย วเวกรตมน- เปกขตวา สสานาภมเขน สคาเลน วย อาหารตถาย คามาภมเขน คนตพพ เอว คจฉตา จ ม จมหา วา ปมหา วา โอตรณโต

Page 156: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 156

วสทธมคเค ปฏาย ปาทรชฆรโคฬกวจจาทสมปรกณณ ปจจตถรณ อกกมตพพ โหต ตโต อปเปกทา มสกชตกวจจาทห อปหตตตา อนโตคพภโต ปฏกลตร ปมข ทฏพพ โหต ตโต อลกปาราวตาทวจจสมมก- ขตตตา อปรมตลโต ปฏกลตร เหฏ มตล ตโต กทาจ วาเตรเตห ปราณตณปณเณห คลานสามเณราน มตตกรสเขฬสงฆาณกาห วสสกาเล อทกจกขลลาทห จ สงกลฏตตา เหฏ มตลโต ปฏกลตร ปรเวณ ปรเวณโต ปฏกลตรา วหารรจฉา ทฏพพา โหต อนปพเพน ปน โพธ จ เจตย จ วนทตวา วตกกมาลเก เตน มตตราสสทส เจตย โมรป ฉกลาปสทส๑ มโนหร โพธ เทววมาน- สมปตตสสสรก เสนาสน จ อนวโลเกตวา เอวรป นาม รมณย ปเทส ปฏ กตวา อาหารเหต คนตพพ ภวสสตต ปกกมตวา คาม- มคค ปฏปนเนน ขาณกณฏกมคโคป อทกเวคภนนวสมมคโคป ทฏพโพ โหต ตโต คณฑ ปฏจฉาทยมาเนน วย นวาสน นวาเสตวา วณโจฬก พนธนเตน วย กายพนธน พนธตวา อฏ สงฆาฏ ปฏจฉาเทนเตน วย จวร ปารปตวา เภสชชกปาล นหรนเตน วย ปตต นหรตวา คามทวารสมป ปาปณนเตน หตถ- กณปอสสกณปโคกณปมหสกณปมนสสกณปอหกณปกกกรกณปาทนป ทฏพพาน ภวนต น เกวล จ ทฏพพาน คนโธป เนส ฆาน ปฏหนมาโน อธวาเสตพโพ โหต ตโต คามทวาเร ตวา จณฑ- หตถอสสาทปรสสยปรวชชนตถ คามรจฉา โอโลเกตพพา โหต ฯ ๑. โมรป ช...อตป ฯ

Page 157: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 157

สมาธนทเทโส อจเจต ปจจตถรณาท อเนกกณปปรโยสาน ปฏกล อาหารเหต อกกมตพพ จ ทฏพพ จ ฆายตพพ จ โหต อโห วต โภ ปฏกโล อาหาโรต เอว คมนโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ ปรเยสนโต ฯ เอว คมนปฏกล อธวาเสตวาป คาม ปวฏเน สงฆาฏปารเตน กปณมนสเสน วย กปาลหตเถน ฆรปฏปาฏยา คามวถส จรตพพ โหต ยตถ วสสกาเล อกกนตก- กนตฏาเน ยาว ปณฑกมสาป อทกจกขลเล ปาทา ปวสนต เอเกน หตเถน ปตต คเหตพพ เอเกน จวร อกขปตพพ โหต คมหกาเล วาตเวคสมฏ เตห ปสตณรเชห โอกณณสรเรน จรตพพ โหต ต ต เคหทวาร ปตวา มจฉโธวนมสโธวนตณฑล- โธวน- เขฬสงฆาณกสนขสกรวจจาทสมมสสาน กมกลนลมกขก- ปรกณณาน โอฬคลลาน เจว จนทนกฏาน จ ทฏพพาน โหนต อกกมตพพานป ยโต คามมกขกา อฏหตวา สงฆาฏยมป ปตเตป สเสป นลยนต ฆร ปวฏสสาป เกจ เทนต เกจ น เทนต ททมานาป เอกจเจ หยโย ปกกภตตมป ปราณกขชชกมป ปต- กมมาสสปาทนป ททนต อททมานาป เกจเทว อตจฉถ ภนเตต วทนต เกจ ปน อปสสมานา วย ตณห โหนต เกจ อ เน มขมป กโรนต เกจ คจฉ เร มณฑกาตอาทห ผรสวาจาห สมทาจรนต เอว ห กปณมนสเสน วย คาเม ปณฑาย จรตวา นกขมตพพนต ฯ อจเจต คามปปเวสนโต ปฏาย ยาว นกขมนา อทกจกขลลาทปฏกล อาหารเหต อกกมตพพ เจว

Page 158: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 158

วสทธมคเค ทฏพพ จ อธวาเสตพพ จ โหต อโห วต โภ ปฏกโล อาหาโรต เอว ปรเยสนโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ ปรโภคโต ฯ เอว ปรยฏาหาเรน ปน พหคาเม ผาส- กฏาเน สขนสนเนน ยาว ตตถ หตถ น โอตาเรต ตาว ตถารป ครฏานย ภกข วา ลชชมนสส วา ทสวา นมนเตตมป สกกา โหต ภ ชตกามตาย ปเนตถ หตเถ โอตารตมตเต คณหถาต วทนเตน ลชชตพพ โหต หตถ ปน โอตาเรตวา มททนตสส ป จงคลอนสาเรน เสโท ปคฆรมาโน สกขถทธภตตมป เตเมนโต มทก กโรต อถ ตสม ปรมททนมตเตนาป สมภนนโสเภ อาโลป กตวา มเข ปเต เหฏ มทนตา อทกขลกจจ สาเธนต อปรมา มสลกจจ ชวหา หตถกจจ ต ตตถ สวานโทณย สวานปณฑมว ทนตมสเลห โกฏเฏตวา ชวหาย สมปรวตตยมาน ชวหคเค ตนปสนนเขโฬ มกเขต เวมชฌโต ปฏาย พหลเขโฬ มกเขต ทนตกฏเน อปปตตฏาเน ทนตคถโก มกเขต โส เอว วจณณตมกขโต ตขเณเยว อนตรหตวณณคนธสงขารวเสโส สวานโทณย ตสวานวมถ วย ปรมเชคจฉภาว อปคจฉต เอวรโปป สมาโน จกขสส อาปาถมตตตตา อชโฌหรตพโพ โหตต เอว ปรโภคโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ อาสยโต ฯ เอว ปรโภค อปคโต จ ปเนส อนโต ปวสมาโน ยสมา พทธปจเจกพทธานมป ร โป จกกวตตสส ปตตเสมหปพพโลหตาสเยส จตส อ ตโร อาสโย โหตเยว

Page 159: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 159

สมาธนทเทโส มนทป าน๑ ปน จตตาโรป อาสยา โหนต ตสมา ยสส ปตตาสโย อธโก โหต ตสส พหลมธกเตลมกขโต วย ปรม- เชคจโฉ โหต ยสส เสมหาสโย อธโก โหต ตสส นาคพลปณณรส- มกขโต วย ยสส ปพพาสโย อธโก โหต ตสส ปตตกก- มกขโต วย ยสส โลหตาสโย อธโก โหต ตสส รชนมกขโต วย ปรมเชคจโฉ โหตต เอว อาสยโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ นธานโต ฯ โส อเมส จตส อาสเยส อ ตเรน อาสเยน มกขโต อนโตอทร ปวสตวา เนว สวณณภาชเน น มณรชตาทภาชเนส นธาน คจฉต สเจ ปน ทสวสสเกน อชโฌ- หรยต ทสวสสาน อโธตวจจกปสทเส โอกาเส ปตฏหต สเจ วสตสจตตาลสป าสสฏ สตตตอสตนวตวสสเกน สเจ วสส- สตเกน อชโฌหรยต วสสสต อโธตวจจกปสทเส โอกาเส ปตฏหตต เอว นธานโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ อปรปกกโต ฯ โส ปนายมาหาโร เอวรเป โอกาเส นธานมปคโต ยาว อปรปกโก โหต ตาว ตสมเยว ยถา- วตตปปกาเร ปรมนธการตมเส นานากณปคนธวาสตปวนวจรเต อตทคคนธเชคจเฉ ปเทเส ยถา นาม นทาเฆ อกาลเมเฆน อภวฏมห จณฑาลคามทวารอาวาเฏ ปตตาน ตณปณณกล ช- ขณฑอหกกกรมนสสกณปาทน สรยาตเปน สนตตตาน เผณ- ปพพฬกาจตาน ตฏนต เอวเมว ตทวสมป หยโยป ตโต ปรม- ๑. ย. มนทป าน ฯ

Page 160: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 160

วสทธมคเค ทวเสป อชโฌหโฏ สพโพ เอกโต หตวา เสมหปฏลปรโยนทโธ กายคคสนตาปกถตกถนส ชาตเผณปพพฬกาจโต๑ ปรมเชคจฉภาว อปคนตวา ตฏตต เอว อปรปกกโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ ปรปกกโต ฯ โส ตตถ กายคคนา ปรปกโก สมาโน น สวณณรชตาทธาตโย วย สวณณรชตาทภาว อปคจฉต เผณปพพฬเก ปน ม จนโต สณหกรณย ปสตวา นาฬเก ปกขปปมานปณฑมตตกา วย กรสภาว อปคนตวา ปกกาสย มตตภาว อปคนตวา มตตวตถ จ ปเรตต เอว ปรปกกโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ ผลโต ฯ สมมา ปรปจจมาโนว ปนาย เกสโลมนข- ทนตาทน นานากณปาน นปผาเทต อสมมา ปรปจจมาโน ทนท- กณฑกจฉกฏกลาสโสสกาสาตสารปปภตน๒ โรคสตาน อทมสส ผลนต เอว ผลโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ นสสนทโต ฯ อชโฌหรยมาโน เจส เอเกน ทวาเรน ปวสตวา นสสนทมาโน อกขมหา อกขคถโก กณณมหา กณณ- คถโกตอาทนา ปกาเรน อเนเกห ทวาเรห นสสนทต อชโฌ- หรณสมเย เจส มหาปรวาเรนาป อชโฌหรยต นสสนทนสมเย ปน อจจารปสสาวาทภาวมปคโต เอกเกเนว นหรยต ปมทวเส จ น ปรภ ชนโต หฏปหฏโป โหต อทคคทคโค ปตโสมนสส- ชาโต ทตยทวเส นสสนเทนโต ปหตนาสโก โหต วกณตมโข ๑. ย. กายคคสนตาปกถโต กถน..อต ทสสต ฯ ๒. ททท...อตป ฯ

Page 161: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 161

สมาธนทเทโส เชคจฉ มงกภโต ปมทวเส จ น รตโต คทโธ คธโต มจฉโตป อชโฌหรตวา ทตยทวเส เอกรตตวาเสน วรตโต อฏฏยมาโน หรายมาโน เชคจฉมาโน นหรต เตนาห โปราณา อนน ปาน ขาทนย โภชน จ มหารห เอกทวาเรน ปวสตวา นวทวาเรห สนทต อนน ปาน ขาทนย โภชน จ มหารห ภ ชต สปรวาโร นกขาเมนโต นลยต อนน ปาน ขาทนย โภชน จ มหารห ภ ชต อภนนทนโต นกขาเมนโต ชคจฉต อนน ปาน ขาทนย โภชน จ มหารห เอกรตตปรวาสา สพพ ภวต ปตกนต เอว นสสนทโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ กถ สมมกขนโต ฯ ปรโภคกาเลป เจส หตถโอฏชวหา- ตาลน สมมกเขต ตาน เตน สมมกขตตตา ปฏกลาน โหนต ยาน โธตานป คนธหรณตถ ปนปปน โธวตพพาน โหนต ปรภตโต สมาโน ยถา นาม โอทเน ปจจมาเน ถสกณโกณฑกาทน๑ อตตรตวา อกขลมขวฏฏปธานโย มกขนต เอวเมว สกลสรรา- นคเตน กายคคนา เผณทเทหก ปจตวา๒ อตตรมาโน ทนเต ทนต- มลภาเวน สมมกเขต ชวหาตาลปปภตน เขฬเสมหาทภาเวน อกข- กณณนาสอโธมคคาทเก อกขคถกณณคถสงฆาณกามตตกรสาทภาเวน ๑....กณฑกาทนตป ฯ ๒. ปจจตวา ฯ

Page 162: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 162

วสทธมคเค สมมกเขต เยน สมมกขตาน อมาน ทวาราน ทวเส ทวเส โธวยมานานป เนว สจน น มโนรมาน โหนต เยส เอกจจ โธวตวา หตโถ ปน อทเกน โธวตพโพ โหต เอกจจ โธวตวา ทวตตกขตต โคมเยนป มตตตายป คนธจณเณนป โธวโต ปาฏกลยตา น วคจฉตต เอว สมมกขนโต ปฏกลตา ปจจเวกขตพพา ฯ ตสเสว ทสหากาเรห ปฏกลต ปจจเวกขโต ตกกาหต วตกกาหต กโรนตสส ปฏกลาการวเสน กฬฬงการาหาโร ปากโฏ โหต ฯ โส ต นมตต ปนปปน อาเสวต ภาเวต พหลกโรต ฯ ตสเสว กโรโต นวรณาน วกขมภนต ฯ กพฬงการาหารสส สภาว- ธมมตาย คมภรตตา อปปน อปปตเตน อปจารสมาธนา จตต สมาธยต ฯ ปฏกลาการคคหณวเสน ปเนตถ ส า ปากฏา โหต ฯ ตสมา อท กมมฏาน อาหาเร ปฏกลส าอจเจว สงข คต ฯ อม จ ปน อาหาเร ปฏกลส อนยตตสส ภกขโน รสตณหาย จตต ปฏลยต ปฏกฏต๑ ปฏวตตต ฯ โส กนตาร- นตถรณตถโก วย ปตตมส วคตมโท อาหาร อาหาเรต ยาวเทว ทกขสส นตถรณตถาย ฯ อถสส อปปกสเรเนว กพฬงการาหาร- ปร ามเขน ป จกามคณโก ราโค ปร คจฉต ฯ โส ป จกามคณปร ามเขน รปกขนธ ปรชานาต ฯ อปรปกกาท- ปฏกลภาววเสน จสส กายคตาสตภาวนาป ปารปร คจฉต ฯ ๑. ปฏกฏฏตตป ฯ ๒. ย. อททฏสส ฯ

Page 163: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 163

สมาธนทเทโส อสภส าย อนโลมปฏปท ปฏปนโน โหต ฯ อม ปน ปฏปตต นสสาย ทฏเว ธมเม อมตปรโยสานต อนภสมภณนโต สคตปรายโน โหตต ฯ อย อาหาเร ปฏกลส าภาวนาย วตถารกถา ฯ อทาน อาหาเร ปฏกลส านนตร เอก ววฏานนต เอว นททฏสส๑ จตธาตววฏานสส ภาวนานทเทโส อนปปตโต ฯ ตตถ ววฏานนต สภาวปลกขณวเสน สนนฏาน ฯ จตนน ธาตน ววฏาน จตธาตววฏาน ฯ ธาตมนสกาโร ธาตกมมฏาน จตธาตววฏานนต อตถโต เอก ฯ ตยท ทวธา อาคต สงเขปโต จ วตถารโต จ ฯ สงเขปโต ต มหาสตปฏาเน อาคต วตถารโต มหาหตถปทปเม ราหโลวาเท ธาตวภงเค จ ฯ ต ห เสยยถาป ภกขเว ทกโข โคฆาตโก วา โคฆาตกนเตวาส วา คาว วธตวา จาตมมหาปเถ วลโส วภชตวา นสนโน อสส เอวเมว โข ภกขเว ภกข อมเมว กาย ยถา ต ยถาปณหต ธาตโส ปจจเวกขต อตถ อมสม กาเย ปวธาต อาโปธาต เตโชธาต วาโยธาตต๒ เอว ตกขป สส ธาตกมมฏานกสส วเสน มหา สตปฏาเน สงเขปโต อาคต ฯ ตสสตโถ ยถา เฉโก โคฆาตโก วา ตสเสว วา ภตตเวตตนภโฏ อนเตวาสโก คาว วธตวา วนวชฌตวา จตสโส ทสา คตาน มหาปถาน เวมชฌฏานสงขาเต จาตมมหา- ปเถ โกฏาส โกฏาส กตวา นสนโน อสส เอวเมว ภกข ๑. ม. อททฏสส ฯ ๒. ท. มหา. ๑๐/๓๒๙ ฯ

Page 164: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 164

วสทธมคเค จตนน อรยาปถาน เยน เกนจ อากาเรน ตตตา ยถา ต ยถา- ตตตาว ยถาปณหต กาย อตถ อมสม กาเย ปวธาต ฯเปฯ วาโยธาตต เอว ธาตโส ปจจเวกขต ฯ ก วตต โหต ฯ ยถา โคฆาตกสส คาว โปเสนตสสป อาฆาตน อาหรนตสสป อาหรตวา ตตถ พนธตวา เปนตสสป วธนตสสป วธต มต ปสสนตสสป ตาวเทว คาวต ส า น อนตรธายต ยาว น ปทาเลตวา วลโส น วภชต วภชตวา นสนนสส ปน คาวต ส า๑ อนตรธายต มสส า ปวตตต นาสส เอว โหต อห คาว วกกณาม อเม คาว หรนตต อถขวสส อห มส วกกณาม อเมป มส หรนต อจเจว โหต เอวเมว อมสสาป ภกขโน ปพเพ พาลปถชชนกาเล คหภตสสป ปพพชตสสป ตาวเทว สตโตต วา โปโสต วา ปคคโลต วา ส า น อนตรธายต ยาว อมเมว กาย ยถา ต ยถาปณหต ฆนวนพโภค กตวา ธาตโส น ปจจเวกขต ธาตโส ปจจเวกขโต ปน สตตส า อนตรธายต ธาตวเสเนว จตต สนตฏต ฯ เตนาห ภควา เสยยถาป ภกขเว ทกโข โคฆาตโก วา ฯเปฯ นสนโน อสส เอวเมว โข ภกขเว ภกข ฯเปฯ วาโยธาตต ฯ มหาหตถปทปเม ปน กตมา จาวโส อชฌตตกา ปวธาต ย อชฌตต ปจจตต กกขฬ ขรคต อปาทนน เสยยถท เกสา โลมา นขา ทนตา ฯเปฯ อทรย กรส ย วา ปน มป ๑. ม. ย. คาวส า ฯ

Page 165: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 165

สมาธนทเทโส ก จ อชฌตต ปจจตต กกขฬ ขรคต อปาทนน อย วจจตาวโส อชฌตตกา ปวธาตต จ กตมา จาวโส อชฌตตกา อาโปธาต ย อชฌตต ปจจตต อาโป อาโปคต อปาทนน เสยยถท ปตต ฯเปฯ มตต ย วา ปน มป ก จ อชฌตต ปจจตต อาโป อาโปคต อปาทนน อย วจจตาวโส อชฌตตกา อาโปธาตต จ กตมา จาวโส อชฌตตกา เตโชธาต ย อชฌตต ปจจตต เตโช เตโชคต อปาทนน เสยยถท เยน จ สนตปปต เยน จ ชรยต๑ เยน จ ปรทยหต เยน จ อสตปต- ขายตสายต สมมา ปรณาม คจฉต ย วา ปน มป ก จ อชฌตต ปจจตต เตโช เตโชคต อปาทนน อย วจจตาวโส อชฌตตกา เตโชธาตต จ กตมา จาวโส อชฌตตกา วาโยธาต ย อชฌตต ปจจตต วาโย วาโยคต อปาทนน เสยยถท อทธงคมา วาตา อโธคมา วาตา กจฉสยา วาตา โกฏาสยา วาตา องคมงคานสารโน วาตา อสสาโส ปสสาโส อต วา ย วา ปน มป ก จ อชฌตต ปจจตต วาโย วาโยคต อปาทนน อย วจจตาวโส อชฌตตกา วาโยธาตต๒ จ เอว นาตตกขป สส ธาตกมมฏานกสส วเสน วตถารโต อาคต ฯ ยถา เจตถ เอว ราหโลวาทธาตวภงเคสป ฯ ตตราย อนตตานปทวณณนา ฯ อชฌตต ปจจตตนต อท ตาว อภยมป นยกสส อธวจน ฯ นยก นาม อตตน ชาต ๑. ม. ย. ชรต ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๓๕๐ ฯ

Page 166: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 166

วสทธมคเค สสนตานปรยาปนนนต อตโถ ฯ ตยท ยถา โลเก อตถส กถา อธตถต วจจต เอว อตตน ปวตตตตา อชฌตต อตตาน ปฏจจ ปวตตตตา ปจจตตนต วจจต ฯ กกขฬนต ถทธ ฯ ขรคตนต ผรส ฯ ตตถ ปม ลกขณวจน ทตย อาการวจน ฯ กกขฬ- ลกขณา ห ปวธาต ฯ สา ผรสาการา โหต ตสมา ขรคตนต วตตา ฯ อปาทนนนต ทฬหอาทนน ฯ อห มมนต เอว ทฬห อาทนน คหต ปรามฏนต อตโถ ฯ เสยยถทนต นปาโต ฯ ตสส ต กตมนต เจต อตโถ ฯ ตโต ต ทสเสนโต เกสา โลมาต- อาทมาห ฯ เอตถ จ มตถลงค ปกขปตวา วสตยา อากาเรห ปวธาต นททฏาต เวทตพพา ฯ ย วา ปน มป ก จต อวเสเสส ตส โกฏาเสส ปวธาต สงคหตา ฯ วสสนทนภาเคน ต ต าน อปโปต ปปโปตต อาโป ฯ กมมสมฏานาทวเสน นานาวเธส อาเปส คตนต อาโปคต ฯ กนต ฯ อาโปธาตยา อาพนธนลกขณ ฯ เตชนวเสน เตโช ฯ วตตนเยเนว เตเชส คตนต เตโชคต ฯ กนต ฯ อณหตตลกขณ ฯ เยน จาต เยน เตโชคเตน กปปเตน๑ อย กาโย สนตปปต เอกาหกชราทภาเวน อสมชาโต โหต ฯ เยน จ ชรยตต เยน อย กาโย ชรต อนทรยเวกลลต พลปรกขย วลปลตาทภาว จ ปาปณาต ฯ ฯ เยน จ ปรทยหตต เยน กปปเตน อย กาโย ทยหต ฯ โส จ ปคคโล ทยหาม ทยหามต ๑. ย. กปเตน ฯ

Page 167: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 167

สมาธนทเทโส กนทนโต สตโธตสปปโคสตจนทนาทเลป เจว๑ ตาลวณฏวาต จ ปจจาสสต ฯ เยน จ อสตปตขายตสายต สมมา ปรณาม คจฉตต เยเนต อสต วา โอทนาท ปต วา ปานกาท ขายต วา ปฏขชชกาท สายต วา อมพปกกมธผาณตาท สมมา ปรปาก คจฉต รสาทภาเวน วเวก คจฉตต อตโถ ฯ เอตถ จ ปรมา ตโย เตโชธาตสมฏานา ปจฉโม กมมสมฏาโนว ฯ วายนวเสน วาโย ฯ วตตนเยเนว วาเยส คตนต วาโยคต ฯ กนต ฯ วตถมภนลกขณ ฯ อทธงคมา วาตาต อคคารหกกาท- ปวตตา อทธ อาโรหณวาตา ฯ อโธคมา วาตาต อจจารปสสาวาท- นหรณกา อโธ โอโรหณวาตา ฯ กจฉสยา วาตาต อนตาน พห วาตา ฯ โกฏาสยา วาตาต อนตาน อนโต วาตา ฯ องคมงคานสารโน วาตาต ธมนชาลานสาเรน สกลสรเร องคมงคาน อนสฏา สมม ชนปสารณาทนพพตตกา วาตา ฯ อสสาโสต อนโตปวสนนาสกวาโต ฯ ปสสาโสต พหนกขมนนาสกวาโต ฯ เอตถ จ ปรมา ป จ จตสมฏานา อสสาสปสสาสา จตต- สมฏานาว ฯ สพพตถ ย วา ปน มป ก จต อมนา ปเทน อวเสสโกฏาเสส อาโปธาตอาทโย สงคหตา ฯ อต วสตยา อากาเรห ปวธาต ทวาทสห อาโปธาต จตห เตโชธาต ฉห วาโยธาตต ทวาจตตาลสาย อากาเรห จตสโส ธาตโย วตถารตา โหนตต ฯ อย ตาเวตถ ปาลวณณนา ฯ ๑....โคสสจนทนา... ฯ

Page 168: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 168

วสทธมคเค ภาวนานเย ปเนตถ ตกขป สส ภกขโน เกสา ปวธาต โลมา ปวธาตต เอว วตถารโต ธาตปรคคโห ปป จโต อปฏาต ฯ ย ถทธลกขณ อย ปวธาต ย อาพนธนลกขณ อย อาโปธาต ย ปรปาจนลกขณ อย เตโชธาต ย วตถมภนลกขณ อย วาโยธาตต เอว มนสกโรโต ปนสส กมมฏาน ปากฏ โหต ฯ นาตตกขป สส ปน เอว มนสกโรโต อนธการ อวภต โหต ฯ ปรมนเยน วตถารโต มนสกโรนตสส ปากฏ โหต ฯ กถ ฯ ยถา ทวส ภกขส พหเปยยาล ตนต สชฌายนเตส ตกขป โ ภกข สก วา ทวกขตต วา เปยยาลมข วตถาเรตวา ตโต ปร อภโต- โกฏวเสเนว สชฌาย กโรนโต คจฉต ตตร นาตตกขป โ เอว วตตา โหต ก สชฌาโย๑ นาเมส โอฏปรยาหตมตต กาต น เทต เอว สชฌาเย กรยมาเน กทา ตนต ปคณา ภวสสตต โส อาคตาคต เปยยาลมข วตถาเรตวาว สชฌาย กโรต ตเมน อตโร เอวมาห ก สชฌาโย นาเมส ปรโยสาน คนต น เทต เอว สชฌาเย กรยมาเน กทา ตนต ปรโยสาน คมสสตต เอวเมว ตกขป สส เกสาทวเสน วตถารโต ธาต- ปรคคโห ปป จโต อปฏาต ย ถทธลกขณ อย ปวธาตต- อาทนา นเยน สงเขปโต มนสกโรโต กมมฏาน ปากฏ โหต อตรสส ตถา มนสกโรโต อนธการ อวภต โหต เกสาทวเสน วตถารโต มนสกโรนตสส ปากฏ โหต ฯ ตสมา อม กมมฏาน ๑. กสชฌาโยต ม เ ฯ เอวมปรป ฯ

Page 169: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 169

สมาธนทเทโส ภาเวตกาเมน ตกขป เน ตาว รโหคเตน ปฏสลลเนน สกลมป อตตโน รปกาย อาวชชตวา โย อมสม กาเย ถทธภาโว วา ขรภาโว วา อย ปวธาต โย อาพนธนภาโว วา ทรวภาโว วา อย อาโปธาต โย ปรปาจนภาโว วา อณหภาโว วา อย เตโชธาต โย วตถมภนภาโว วา สมทรณภาโว วา อย วาโยธาตต เอว สงขตเตน ธาตโย ปรคคเหตวา ปนปปน ปวธาต อาโปธาตต ธาตมตตโต นสสตตโต นชชวโต อาวชชตพพ มนสกาตพพ ปจจเวกขตพพ ฯ ตสเสว วายมมานสส น จเรเนว ธาตปปเภทาวภาสนป าปรคคหโต สภาวธมมารมมณตตา อปปน อปปตโต อปจารมตโต สมาธ อปปชชต ฯ อถ วา ปน เย อเม จตนน มหาภตาน นสสตตภาว- ทสสนตถ ธมมเสนาปตนา อฏ จ ปฏจจ นหาร จ ปฏจจ มส จ ปฏจจ จมม จ ปฏจจ อากาโส ปรวารโต รปนเตวว สงข คจฉตต๑ จตตาโร โกฏาสา วตตา เต ตตอนตรานสารนา าณหตเถน วนพภชชตวา โย เอเตส ถทธภาโว วา ขรภาโว วา อย ปวธาตต ปรมนเยเนว ธาตโย ปรคคเหตวา ปนปปน ปวธาต อาโปธาตต ธาตมตตโต นสสตตโต นชชวโต อาวชชตพพ มนสกาตพพ ปจจเวกขตพพ ฯ ตสเสว วายมมานสส น จเรเนว ธาตปปเภทาวภาสนป าปรคคหโต สภาวธมมารมมณตตา อปปน อปปตโต อปจารมตโต สมาธ อปปชชต ฯ อย สงเขปโต ๑. ม. ม. ๑๒/๓๕๘ ฯ

Page 170: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 170

วสทธมคเค อาคเต จตธาตววฏาเน ภาวนานโย ฯ วตถารโต อาคเต ปน เอว เวทตพโพ ฯ อท กมมฏาน ภาเวตกาเมน ห นาตตกขป เน โยคนา อาจรยสนตเก ทวา- จตตาลสาย อากาเรห วตถารโต ธาตโย อคคณหตวา วตตปปกาเร เสนาสเน วหรนเตน กตสพพกจเจน รโหคเตน ปฏสลลเนน สสมภาร- สงเขปโต สสมภารวภตตโต สลกขณสงเขปโต สลกขณวภตตโตต เอว จตหากาเรห กมมฏาน ภาเวตพพ ฯ ตตถ กถ สสมภารสงเขปโต ภาเวต ฯ อธ ภกข วสตยา โกฏาเสส ถทธาการ ปวธาตต ววฏเปต ทวาทสส โกฏาเสส ยสคต อทกสงขาต อาพนธนาการ อาโปธาตต ววฏเปต จตส โกฏาเสส ปรปาจนก เตช เตโชธาตต ววฏเปต ฉส โกฏาเสส วตถมภนาการ วาโยธาตต ววฏเปต ฯ ตสเสว ววฏาปยโตเยว ธาตโย ปากฏา โหนต ฯ ตา ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต วตตนเยเนว อปจารสมาธ อปปชชต ฯ ยสส ปน เอว ภาวยโต กมมฏาน น อชฌต ฯ เตน สสมภารวภตตโต ภาเวตพพ ฯ กถ ฯ เตน ห ภกขนา ยนต กายคตาสตกมมฏานนทเทเส สตตธา อคคหโกสลล ทสธา มนสการโกสลล จ วตต ทวต- ตสากาเร ตาว ต สพพ อปรหาเปตวา ตจป จกาทน อนโลม- ปฏโลมโต วจสา สชฌาย อาท กตวา สพพ ตตถ วตตวธาน กาตพพ ฯ อยเมว ห วเสโส ฯ ตตถ วณณสณานทโสกาส- ปรจเฉทวเสน เกสาทโย มนสกรตวาป ปฏกลวเสน จตต เปตพพ

Page 171: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 171

สมาธนทเทโส อธ ธาตวเสน ฯ ตสมา วณณาทวเสน ป จธา ป จธา เกสาทโย มนสกรตวา อวสาเน เอว มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ อเม เกสา นาม สสกฏาหปลเวนจมเม ชาตา ฯ ตตถ ยถา วมมกมตถเก ชาเตส กณตเณส น วมมกมตถโก ชานาต มย กณตณาน ชาตานต นป กณตณาน ชานนต มย วมมกมตถเก ชาตานต เอวเมว น สสกฏาหปลเวนจมม ชานาต มย เกสา ชาตาต นป เกสา ชานนต มย สสกฏาหปลเวนจมเม ชาตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต เกสา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ โลมา สรรเวนจมเม ชาตา ฯ ตตถ ยถา ส คามฏาเน ชาเตส ทพพตณเกส น ส คามฏาน ชานาต มย ทพพตณกาน ชาตานต นป ทพพตณกาน ชานนต มย ส คามฏาเน ชาตานต เอวเมว น สรรเวนจมม ชานาต มย โลมา ชาตาต นป โลมา ชานนต มย สรรเวนจมเม ชาตาต ฯ อ ม อาโภค- ปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต โลมา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ นขา องคลน อคเคส ชาตา ฯ ตตถ ยถา กมารเกส ทณฑเกห มธกฏ เก วชฌตวา กฬนเตส น ทณฑกา ชานนต อมเหส มธกฏ กา ปตาต นป มธกฏ กา ชานนต มย

Page 172: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 172

วสทธมคเค ทณฑเกส ปตาต เอวเมว น องคลโย ชานนต อมหาก อคเคส นขา ชาตาต นป นขา ชานนต มย องคลน อคเคส ชาตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต นขา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ทนตา หนกฏ เกส ชาตา ฯ ตตถ ยถา วฑฒกห ปาสาณ- อทกขลเกส เกนจเทว สเลสชาเตน พนธตวา ปตถมเภส น อทกขลา ชานนต อมเหส ถมภา ตาต นป ถมภา ชานนต มย อทกขเลส ปตาต เอวเมว น หนกฏ น ชานนต อมเหส ทนตา ชาตาต นป ทนตา ชานนต มย หนกฏ ส ชาตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ทนตา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ตโจ สกลสรร ปรโยนทธตวา โต ฯ ตตถ ยถา อลล- โคจมมปรโยนทธาย มหาวณาย น มหาวณา ชานาต อห อลล- โคจมเมน ปรโยนทธาต นป อลลโคจมม ชานาต มยา มหาวณา ปรโยนทธาต เอวเมว น สรร ชานาต อห ตเจน ปรโยนทธนต นป ตโจ ชานาต มยา สรร ปรโยนทธนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ตโจ นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ

Page 173: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 173

สมาธนทเทโส มส อฏ สงฆาฏ อนลมปตวา ต ฯ ตตถ ยถา มหา- มตตกาลตตาย ภตตยา น ภตต ชานาต อห มหามตตกาย ลตตาต นป มหามตตกา ชานาต มยา ภตต ลตตาต เอวเมว น อฏ สงฆาโฏ ชานาต อห นวเปสสตปปเภเทน มเสน ลตโตต นป มส ชานาต มยา อฏ สงฆาโฏ ลตโตต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต มส นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ นหาร สรรพภนตเร อฏ น อาพนธมานา ตา ฯ ตตถ ยถา วลลห วนทเธส กฑฑทารส น กฑฑทารน ชานนต มย วลลห วนทธานต นป วลลโย ชานนต อมเหห กฑฑทารน วนทธานต เอวเมว น อฏ น ชานนต มย นหารห อาพนธานต นป นหาร ชานนต อมเหห อฏ น อาพนธานต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต นหาร นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ อฏ ส ปณหกฏ โคปผกฏ อกขปตวา ต โคปผกฏ ชงฆฏ อกขปตวา ต ชงฆฏ อรฏ อกขปตวา ต อรฏ กฏฏ อกขปตวา ต กฏฏ ปฏ กณฏก อกขปตวา ต ปฏ กณฏโก ควฏ อกขปตวา โต ควฏ สสฏ อกขปตวา ต สสฏ ควฏ เก ปตฏ ต ควฏ ปฏ กณฏเก

Page 174: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 174

วสทธมคเค ปตฏ ต ปฏ กณฏโก กฏฏ มห ปตฏ โต กฏฏ อรฏ เก ปตฏ ต อรฏ ชงฆฏ เก ปตฏ ต ชงฆฏ โคปผกฏ เก ปตฏ ต โคปผกฏ ปณหกฏ เก ปตฏ ต ฯ ตตถ ยถา อฏกทาร- โคมยาทส จเยส น เหฏ มา เหฏ มา ชานนต มย อปรเม อปรเม อกขปตวา ตาต นป อปรมา อปรมา ชานนต ภย เหฏ เมส เหฏ เมส ปตฏ ตาต เอวเมว น ปณหกฏ ชานาต อห โคปผกฏ อกขปตวา ตนต น โคปผกฏ ชานาต อห ชงฆฏ อกขปตวา ตนต น ชงฆฏ ชานาต อห อรฏ อกขปตวา ตนต น อรฏ ชานาต อห กฏฏ อกขปตวา ตนต น กฏฏ ชานาต อห ปฏ กณฏก อกขปตวา ตนต น ปฏ กณฏโก ชานาต อห ควฏ อกขปตวา โตต น ควฏ ชานาต อห สสฏ อกขปตวา ตนต น สสฏ ชานาต อห ควฏ มห ปตฏ ตนต น ควฏ ชานาต อห ปฏ กณฏเก ปตฏ ตนต น ปฏ กณฏโก ชานาต อห กฏฏ มห ปตฏ โตต น กฏฏ ชานาต อห อรฏ มห ปตฏ ตนต น อรฏ ชานาต อห ชงฆฏ มห ปตฏ ตนต น ชงฆฏ ชานาต อห โคปผกฏ มห ปตฏ ตนต น โคปผกฏ ชานาต อห ปณหกฏ มห ปตฏ ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อฏ นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ อฏ ม ช เตส เตส อฏ น อพภนตเร ต ฯ ตตถ ยถา

Page 175: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 175

สมาธนทเทโส เวฬปพพาทน อนโต ปกขตตสนนเวตตคคาทส น เวฬปพพาทน ชานนต อมเหส เวตตคคาทน ปกขตตานต นป เวตตคคาทน ชานนต มย เวฬปพพาทส ตานต เอวเมว น อฏ น ชานนต อมหาก อนโต ม ช ตนต นป ม ช ชานาต อห อฏ น อนโต ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อฏ ม ช นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ วกก คลวาฏกโต นกขนเตน เอกมเลน โถก คนตวา ทวธา ภนเนน ถลนหารนา วนพนธ๑ หตวา หทยมส ปรกขปตวา ต ฯ ตตถ ยถา วณฏปนพนเธ๒ อมพผลทวเย น วณฏ ชานาต มยา อมพผลทวย อปนพนธนต นป อมพผลทวย ชานาต อห วณเฏน อปนพนธนต เอวเมว น ถลนหาร ชานาต มยา วกก อปนพนธนต นป วกก ชานาต อห ถลนหารนา อปนพนธนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต วกก นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ หทย สรรพภนตเร อรฏ ป ชรมชฌ นสสาย ต ฯ ตตถ ยถา ชณณสนทมานกป ชรพภนตร นสสาย ปตาย มสเปสยา น ชณณสนทมานกป ชรพภนตร ชานาต ม นสสาย มสเปส ปตาต ๑. วนพทธนตป ฯ ๒.วณฏปนพทเธตป ฯ

Page 176: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 176

วสทธมคเค นป มสเปส ชานาต อห ชณณสนทมานกป ชรพภนตร นสสาย ปตาต เอวเมว น อรฏ ป ชรพภนตร ชานาต ม นสสาย หทย ตนต นป หทย ชานาต อห อรฏ ป ชรพภนตร นสสาย ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต หทย นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ยกน อนโตสรเร ทวนน ถนาน อพภนตเร ทกขณปสส นสสาย ต ฯ ตตถ ยถา อกขลกปาลปสสมห ลคเค ยมกมส- ปณเฑ น อกขลกปาลปสส ชานาต มย ยมกมสปณโฑ ลคโคต นป ยมกมสปณโฑ ชานาต อห อกขลกปาลปสเส ลคโคต เอวเมว น ถนาน อพภนตเร ทกขณปสส ชานาต ม นสสาย ยกน ตนต นป ยกน ชานาต อห ถนาน อพภนตเร ทกขณปสส นสสาย ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ยกน นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ กโลมเกส ปฏจฉนนกโลมก หทย จ วกก จ ปรวาเรตวา ต อปปฏจฉนนกโลมก สกลสรเร จมมสส เหฏโต มส ปรโยนทธตวา ต ฯ ตตถ ยถา ปโลตกปลเว เต มเส น มส ชานาต อห ปโลตกาย ปลเว ตนต นป ปโลตกา ชานาต มยา มส ปลเว ตนต เอวเมว น วกกหทยาน สกลสรเร จ มส ชานาต อห กโลมเกน ปฏจฉนนนต นป กโลมก ชานาต

Page 177: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 177

สมาธนทเทโส มยา วกกหทยาน สกลสรเร จ มส ปฏจฉนนนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต กโลมก นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ปหก หทยสส วามปสเส อทรปฏลสส มตถกปสส นสสาย ต ฯ ตตถ ยถา โกฏมตถกปสส นสสาย ตาย โคมยปณฑยา น โกฏมตถกปสส ชานาต โคมยปณฑ ม นสสาย ตาต นป โคมยปณฑ ชานาต อห โกฏมตถกปสส นสสาย ตาต เอวเมว น อทรปฏลสส มตถกปสส ชานาต ปหก ม นสสาย ตนต นป ปหก ชานาต อห อทรปฏลสส มตถกปสส นสสาย ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ปหก นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ปปผาส สรรพภนตเร ทวนน ถนาน อนตเร หทย จ ยกน จ อปร ฉาเทตวา โอลมพนต ต ฯ ตตถ ยถา ชณณโกฏพภนตเร ลมพมาเน สกณกลาวเก น ชณณโกฏพภนตร ชานาต มย สกณกลาวโก ลมพมาโน โตต นป สกณกลาวโก ชานาต อห ชณณโกฏพภนตเร ลมพมาโน โตต เอวเมว น สรรพภนตร ชานาต มย ปปผาส ลมพมาน ตนต นป ปปผาส ชานาต อห เอวรเป สรรพภนตเร ลมพมาน ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ปปผาส นาม

Page 178: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 178

วสทธมคเค อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ อนต คลวาฏกกรสมคคปรยนเต สรรพภนตเร ต ฯ ตตถ ยถา โลหตโทณกาย โอภชตวา ปเต ฉนนสสธมนกเลวเร๑ น โลหตโทณ ชานาต มย ธมนกเลวร ตนต นป ธมนกเลวร ชานาต อห โลหตโทณกาย ตนต เอวเมว น สรรพภนตร ชานาต มย อนต ตนต นป อนต ชานาต อห สรรพภนตเร ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อนต นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ อนตคณ อนตนตเร เอกวสต อนตโภเค พนธตวา ต ฯ ตตถ ยถา ปาทป ฉนรชชมณฑลก สพเพตวา เตส รชชเกส น ปาทป ฉนรชชมณฑลก ชานาต รชชกา ม สพเพตวา ตาต นป รชชกา ชานนต มย ปาทป ฉนรชชมณฑลก สพเพตวา ตาต เอวเมว น อนต ชานาต อนตคณ ม อาพนธตวา ตนต นป อนตคณ ชานาต อห อนต อาพนธตวา ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อนตคณ นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ อทรย อทเร ต อสตปตขายตสายต ฯ ตตถ ยถา สวาน- ๑. ธมมน...อต ภเวยย ฯ

Page 179: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 179

สมาธนทเทโส โทณย เต สวานวมถมห น สวานโทณ ชานาต มย สวานวมถ โตต นป สวานวมถ ชานาต อห สวานโทณย โตต เอวเมว น อทร ชานาต มย อทรย ตนต นป อทรย ชานาต อห อทเร ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อทรย นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ กรส ปกกาสยสงขาเต อฏงคลเวฬปพพสทเส อนตปรโยสาเน ต ฯ ตตถ ยถา เวฬปพเพ โอมททตวา ปกขตตาย สณหปณฑ- มตตกาย น เวฬปพพ ชานาต มย ปณฑมตตกา ตาต นป ปณฑมตตกา ชานาต อห เวฬปพเพ ตาต เอวเมว น ปกกาสโย ชานาต มย กรส ตนต นป กรส ชานาต อห ปกกาสเย ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต กรส นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ มตถลงค สสกฏาหพภนตเร ต ฯ ตตถ ยถา ปราณลาพ- กฏาเห ปกขตตาย ปฏปณฑยา น ลาพกฏาห ชานาต มย ปฏปณฑ ตาต นป ปฏปณฑ ชานาต อห ลาพกฏาเห ตาต เอวเมว น สสกฏาหพภนตร ชานาต มย มตถลงค ตนต นป มตถลงค ชานาต อห สสกฏาหพภนตเร ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต มตถลงค นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต

Page 180: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 180

วสทธมคเค ส โ นสสตโต ถทโธ ปวธาตต ฯ ปตเตส อพทธปตต ชวตนทรยปฏพทธ สกลสรร พยาเปตวา ต พทธปตต ปตตโกสเก ต ฯ ตตถ ยถา ปว พยาเปตวา เต เตเล น ปว ชานาต เตล ม พยาเปตวา ตนต นป เตล ชานาต อห ปว พยาเปตวา ตนต เอวเมว น สรร ชานาต อพทธปตต ม พยาเปตวา ตนต นป อพทธปตต ชานาต อห สรร พยาเปตวา ตนต ฯ ยถา วสโสทเกน ปณเณ โกสาตกโกสเก น โกสาตกโกสโก ชานาต มย วสโสทก ตนต นป วสโสทก ชานาต อห โกสาตกโกสเก ตนต เอวเมว น ปตตโกสโก ชานาต มย พทธปตต ตนต นป พทธปตต ชานาต อห ปตตโกสเก ตนต ฯ อ ม อาโภค- ปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ปตต นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ เสมห เอกปตตปรปปมาณ๑ อทรปฏเล ต ฯ ตตถ ยถา อปร ส ชาตเผณปฏลาย จนทนกาย น จนทนกา ชานาต มย เผณปฏล ตนต นป เผณปฏล ชานาต อห จนทนกาย ตนต เอวเมว น อทรปฏล ชานาต มย เสมห ตนต นป เสมห ชานาต อห อทรปฏเล ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต เสมห นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส ๑. ม. เอกปตถปรปปมาณ ฯ

Page 181: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 181

สมาธนทเทโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ ปพโพ อนพทโธกาโส ยตถ ยตเถว ขาณกณฏกปปหรณ- อคคชาลาทห อภหเต สรรปปเทเส โลหต สณหตวา ปจจต คณฑปฬกาทโย วา อปปชชนต ตตถ ตตถ ตฏต ฯ ตตถ ยถา ผรสปปหาราทวเสน ปคฆรตนยยาเส รกเข น รกขสส ปหาราทปปเทสา ชานนต อมเหส นยยาโส โตต นป นยยาโส ชานาต อห รกขสส ปหาราทปปเทเสส โตต เอวเมว น สรรสส ขาณกณฏกาทห อภหตปปเทสา ชานนต อมเหส ปพโพ โตต นป ปพโพ ชานาต อห เตส ปเทเสส โตต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ปพโพ นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ โลหเตส สสรณโลหต ปตต วย สกลสรร พยาเปตวา ต สนนจตโลหต ยกนฏานสส เหฏาภาค ปเรตวา เอกปตตปรมตต๑ วกกหทยยกนปปผาสาน เตเมนต ต ฯ ตตถ สสรณโลหเต อพทธปตตสทโสว วนจฉโย ฯ อตร ปน ยถา ชชชรกปาเล โอวฏเ อทเก เหฏา เลฑฑขนธาทน๒ เตมยมาเน น เลฑฑขนธาทน ชานนต มย อทเกน เตมยามาต๓ นป อทก ชานาต อห เลฑฑขนธาทน เตเมมต เอวเมว น ยกนสส เหฏาภาคฏาน ๑. ม. เอกปตถปรมตต ฯ ๒. ย. เลฑฑขณฑาทน ฯ ๓. ม. เตมยมานาต ฯ

Page 182: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 182

วสทธมคเค วกกาทน วา ชานนต มย โลหต ต อมเห วา เตมยมาน ตนต นป โลหต ชานาต อห ยกนสส เหฏาภาค ปเรตวา วกกาทน เตมยมาน ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต โลหต นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ เสโท อคคสนตาปาทกาเลส เกสโลมกปววราน ปเรตวา ตฏต เจว ปคฆรต จ ฯ ตตถ ยถา อทกา อพพฬหมตเตส ภสมฬาล- กมทนาฬกลาเปส น ภสาทกลาปววราน ชานนต อมเหห อทก ปคฆรตต นป ภสาทกลาปววเรห ปคฆรนต อทก ชานาต อห ภสาทกลาปววเรห ปคฆรามต เอวเมว น เกสโลมกปววราน ชานนต อมเหห เสโท ปคฆรตต นป เสโท ชานาต อห เกสโลมกปววเรห ปคฆรามต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณ- รหตา เอเต ธมมา ฯ อต เสโท นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ เมโท ถลสส สกลสรร ผรตวา กสสส ชงฆมสาทน นสสาย โต ปตถนนสเนโห ฯ ตตถ ยถา หลททปโลตกปฏจฉนเน มสป เช น มสป โช ชานาต ม นสสาย หลททปโลตกา ตาต นป หลททปโลตกา ชานาต อห มสป ช นสสาย ตาต เอวเมว น สกลสรเร ชงฆาทส วา มส ชานาต ม นสสาย

Page 183: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 183

สมาธนทเทโส เมโท โตต นป เมโท ชานาต อห สกลสรเร ชงฆาทส วา มส นสสาย โตต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต เมโท นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ปตถนนยโส อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ อสส ยทา ส ชายต ตทา อกขกปเก ปเรตวา ตฏต วา ปคฆรต วา ฯ ตตถ ยถา อทกปณเณส ตรณตาลฏ กปเกส น ตรณตาลฏ กปกา ชานนต อมเหส อทก ตนต นป ตรณตาลฏ กปเกส อทก ชานาต อห ตรณตาลฏ กปเกส ตนต เอวเมว น อกขกปกา ชานนต อมเหส อสส ตนต นป อสส ชานาต อห อกขกปเกส ตนต ฯ อ ม อาโภค- ปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต อสส นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ วสา อคคสนตาปาทกาเล หตถตลหตถปฏ ปาทตลปาทปฏ - นาสปฏนลาฏอสกเฏส ตวลนเสนโห ฯ ตตถ ยถา ปกขตตเตเล อาจาเม น อาจาโม ชานาต ม เตล อชโฌตถรตวา ตนต นป เตล ชานาต อห อาจาม อชโฌตถรตวา ตนต เอวเมว น หตถตลาทปปเทโส ชานาต ม วสา อชโฌตถรตวา ตาต นป วสา ชานาต อห หตถตลาทปปเทเส อชโฌตถรตวา ตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต วสา

Page 184: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 184

วสทธมคเค นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ เขโฬ ตถารเป เขฬปปตตปจจเย สต อโภห กโปลปสเสห โอโรหตวา ชวหาตเล ตฏต ฯ ตตถ ยถา อพโพจฉนนอทก- นสสนเทนทตรกปเก น กปตล ชานาต มย อทก สนตฏตต นป อทก ชานาต อห กปตเล สนตฏามต เอวเมว น ชวหาตล ชานาต มย อโภห กโปลปสเสห โอโรหตวา เขโฬ โตต นป เขโฬ ชานาต อห อโภห กโปลปสเสห โอโรหตวา ชวหาตเล โตต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต เขโฬ นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ สงฆาณกา ยทา ส ชายต ตทา นาสปเฏ ปเรตวา ตฏต วา ปคฆรต วา ฯ ตตถ ยถา ปตทธภรตาย สปปกาย น สปปกา ชานาต มย ปตทธ ตนต นป ปตทธ ชานาต อห สปปกาย ตนต เอวเมว น นาสปฏา ชานนต อมเหส สงฆาณกา ตาต นป สงฆาณกา ชานาต อห นาสปเฏส ตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต สงฆาณกา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ ลสกา อฏ กสนธน อพภ ชนกจจ สาธยมานา อสตสตสนธส ตา ฯ ตตถ ยถา เตลพภ ชเต อกเข น อกโข ชานาต

Page 185: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 185

สมาธนทเทโส ม เตล อพภ ชตวา ตนต นป เตล ชานาต อห อกข อพภ ชตวา ตนต เอวเมว น อสตสตสนธโย ชานนต ลสกา อมเห อพภ ชตวา ตาต นป ลสกา ชานาต อห อสตสตสนธโย อพภ ชตวา ตาต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต ลสกา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ มตต วตถสส อพภนตเร ต ฯ ตตถ ยถา จนทนกาย ปกขตเต อโธมเขว๑ รวณฆเฏ น รวณฆโฏ ชานาต มย จนท- นการโส โตต นป จนทนการโส ชานาต อห รวณฆเฏ โตต เอวเมว น วตถ ชานาต มย มตต ตนต นป มตต ชานาต อห วตถมห ตนต ฯ อ ม อาโภคปจจเวกขณรหตา เอเต ธมมา ฯ อต มตต นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ยสภโต อาพนธนากาโร อาโปธาตต ฯ เอว เกสาทส มนสการ ปวตเตตวา เยน สนตปปต อย อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ปรปาจนากาโร เตโชธาตต เยน ชรยต เยน ปรฑยหต เยน อสตปตขายตสายต สมมา ปรณาม คจฉต อย อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต ๑. ย. วสทโทย น ทสสต ฯ

Page 186: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 186

วสทธมคเค ปรปาจนากาโร เตโชธาตต เอว เตโชโกฏาเสส มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ ตโต อทธงคเม วาเต อทธงคมวเสน ปรคคเหตวา อโธคเม อโธคมวเสน กจฉสเย กจฉสยวเสน โกฏาสเย โกฏาสยวเสน องคมงคานสารโน องคมงคานสารวเสน อสสาสปสสาเส อสสาส- ปสสาสวเสน ปรคคเหตวา อทธงคมา วาตา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต วตถมภนากาโร วาโยธาตต อโธคมา วาตา นาม กจฉสยา วาตา นาม โกฏาสยา วาตา นาม องคมงคานสารโน วาตา นาม อสสาสปสสาสา วาตา นาม อมสม สรเร ปาฏเยกโก โกฏาโส อเจตโน อพยากโต ส โ นสสตโต วตถมภนากาโร วาโยธาตต เอว วาโยโกฏาเสส มนสกาโร ปวตเตตพโพ ฯ ตสเสว ปวตตมนสการสส ธาตโย ปากฏา โหนต ฯ ตา ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต วตตนเยเนว อปจารสมาธ อปปชชต ฯ ยสส ปน เอว ภาวยโต กมมฏาน น อชฌต เตน สลกขณสงเขปโต ภาเวตพพ ฯ กถ ฯ วสตยา โกฏาเสส ถทธลกขณ ปวธาตต ววฏ- เปตพพ ฯ ตตเถว อาพนธนลกขณ อาโปธาตต ปรปาจนลกขณ เตโชธาตต วตถมภนลกขณ วาโยธาตต ฯ ทวาทสส โกฏาเสส อาพนธนลกขณ อาโปธาตต ววฏเปตพพ ฯ ตตเถว ปรปาจนลกขณ เตโชธาตต วตถมภนลกขณ วาโยธาตต ถทธลกขณ ปวธาตต ฯ

Page 187: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 187

สมาธนทเทโส จตส โกฏาเสส ปรปาจนลกขณ เตโชธาตต ววฏเปตพพ ฯ เตน อวนพภตต วตถมภนลกขณ วาโยธาตต ถทธลกขณ ปวธาตต อาพนธนลกขณ อาโปธาตต ฯ ฉส โกฏาเสส วตถมภนลกขณ วาโยธาตต ววฏเปตพพ ฯ ตตเถว ถทธลกขณ ปวธาตต อาพนธนลกขณ อาโปธาตต ปรปาจนลกขณ เตโช- ธาตต ฯ ตสเสว ววฏาปยโต ธาตโย ปากฏา โหนต ฯ ตา ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต วตตนเยเนว อปจารสมาธ อปปชชต ฯ ยสส ปน เอวมป ภาวยโต กมมฏาน น อชฌต เตน สลกขณวภตตโต ภาเวตพพ ฯ กถ ฯ ปพเพ วตตนเยเนว เกสาทโย ปรคคเหตวา เกสมห ถทธลกขณ ปวธาตต ววฏเปตพพ ฯ ตตเถว อาพนธนลกขณ อาโปธาตต ปรปาจนลกขณ เตโชธาตต วตถมภนลกขณ วาโย- ธาตต ฯ เอว สพพโกฏาเสส เอเกกสม โกฏาเส จตสโส จตสโส ธาตโย ววฏาเปตพพา ฯ ตสเสว ววฏาปยโต ธาตโย ปากฏา โหนต ฯ ตา ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต วตตนเยเนว อปจารสมาธ อปปชชต ฯ อปจ โข ปน วจนฏโต กลาปโต จณณโต ลกขณาทโต สมฏานโต นานตเตกตตโต วนพโภคาวนพโภคโต สภาควสภาคโต อชฌตตกพาหรวเสสโต สงคหโต ปจจยโต อสมนนาหารโต ปจจยวภาคโตต อเมหป อากาเรห ธาตโย มนสกาตพพา ฯ ตตถ วจนฏโต มนสกโรนเตน ปตถฏตตา ปว อปโปต

Page 188: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 188

วสทธมคเค อาปยต อปปายตต วา อาโป เตชยตต เตโช วายตต วาโย อวเสเสน ปน สลกขณธารณโต ทกขฏานโต๑ ทกขาธานโต จ ธาตต เอว วเสสสาม วเสน วจนฏโต มนสกาตพพา ฯ กลาปโตต ยา อย เกสา โลมาตอาทนา นเยน วสตยา อากาเรห ปวธาต ปตต เสมหนต จ อาทนา นเยน ทวาทส- หากาเรห อาโปธาต นททฏา ตตถ ยสมา วณโณ คนโธ รโส โอชา จตสโส จาป ธาตโย อฏธมมสโมธานา โหต เกสาต สมมต เตสเยว วนพโภคา นตถ เกสาต สมมต ตสมา เกสาต อฏธมมกลาปมตตเมว ฯ ตถา โลมาทโยต ฯ โย ปเนตถ กมมสมฏาโน โกฏาโส โส ชวตนทรเยน จ ภาเวน จ สทธ ทสธมมกลาโปป โหต อสสทวเสน ปน ปวธาต อาโปธาตต สงข คโต ฯ กลาปโต มนสกาตพพา ฯ จณณโตต อมสม ห สรเร มชฌเมน ปมาเณน ปรคคยห- มานา ปรมาณเภทส จณณา สขมรชภตา ปวธาต โทณมตตา สยา ฯ สา ตโต อปฑฒปปมาณาย อาโปธาตยา สงคหตา เตโช- ธาตยา อนปาลตา วาโยธาตยา วตถมภตา น วกรต น วทธสต อวกรยมานา อวทธสยมานา อเนกวธ อตถปรสมตาทภาววกปป๒ อปคจฉต อนถลทฆรสสถรกถนาทภาว จ ปกาเสต ฯ ยสคตา อาพนธนาการภตา ปเนตถ อาโปธาต ปวปตฏ ตา เตชานปาลตา ๑. ย. ทกขาทานโต ฯ ๒. ม. ย. อตถปรสลงคาทภาววกปป ฯ

Page 189: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 189

สมาธนทเทโส วาโยวตถมภตา น ปคฆรต น ปรสสวต อปคฆรมานา อปรสสว- มานา ปณตปณตภาว ทสเสต ฯ อสตปตาทปรปาจกา เจตถ อสมาการภตา อณหตตลกขณา เตโชธาต ปวปตฏ ตา อาโป- สงคหตา วาโยวตถมภตา อม กาย ปรปาเจต วณณสมปตต จสส อาวหต ฯ ตาย จ ปน ปรปาจโต อย กาโย น ปตภาว ทสเสต ฯ องคมงคานสฏา เจตถ สมทรณวตถมภนลกขณา วาโยธาต ปว- ปตฏ ตา อาโปสงคหตา เตชานปาลตา อม กาย วตถมภต ฯ ตาย จ ปน วตถมภโต อย กาโย น ปรปตต อชก สณาต อปราย วโยธาตยา สมพภาหโต คมนฏานนสชชสยนอรยาปเถส ว ตต ทสเสต สมม เชต สมปสาเรต หตถปาท ลาเฬต ฯ เอวเมต อตถปรสาทภาเวน พาลชนว จน มายารปสทส ธาตยนต ปวตตตต ฯ เอว จณณโต มนสกาตพพา ฯ ลกขณาทโตต ปวธาต กลกขณา กรสา กปจจฏานาต เอว จตสโสป ธาตโย อาวชเชตวา ปวธาต กกขฬตตลกขณา ปตฏานรสา สมปฏจฉนปจจปฏานา อาโปธาต ปคฆรณลกขณา พรหนรสา สงคหปจจปฏานา เตโชธาต อณหตตลกขณา ปร- ปาจนรสา มททวานปปทานปจจปฏานา วาโยธาต วตถมภน- ลกขณา สมทรณรสา อภนหารปจจปฏานาต เอว ลกขณาทโต มนสกาตพพา ฯ สมฏานโตต เย อเม ปวธาตอาทน วตถารโต ทสสน- วเสน เกสาทโย ทวจตตาลสโกฏาสา ทสสตา เตส อทรย

Page 190: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 190

วสทธมคเค กรส ปพโพ มตตนต อเม จตตาโร โกฏาสา อตสมฏานาว อสส เสโท เขโฬ สงฆาณกาต อเม จตตาโร อตจตตสมฏานา อสตาทปรปาจโก เตโช กมมสมฏาโนว อสสาสปสสาสา จตต- สมฏานาว อวเสสา สพเพป จตสมฏานาต เอว สมฏานโต มนสกาตพพา ฯ นานตเตกตตโตต สพพาสมป ธาตน สลกขณาทโต นานตต ฯ อ าเนว ห ปวธาตยา ลกขณรสปจจปฏานาน ฯ อ าน อาโปธาตอาทน ฯ เอว ลกขณาทวเสน ปน กมมสมฏานาทวเสน จ นานตตภตานมป เอตาส รปมหาภตธาตธมมอนจจาทวเสน เอกตต โหต ฯ สพพาป ห ธาตโย รปปนลกขณ อนตตตตา รปาน มหนตปาตภาวาทห การเณห มหาภตาน ฯ มหนตปาตภาวาทหต เอตา ห ธาตโย มหนตปาตภาวโต มหาภตสาม โต มหาปรหารโต มหาวการโต มหตตา ภตตตา จาต อเมห การเณห มหาภตานต วจจนต ฯ ตตถ มหนตปาตภาวโตต เอตาน ห อนปาทนนสนตาเนป อปาทนนสนตาเนป มหนตาน ปาตภตาน ฯ เตส อนปาทนนสนตาเน ทเว สตสหสสาน จตตาร นหตาน จ เอตตก พหลตเตน สงขาตาย วสนธราต- อาทนา นเยน มหนตปาตภาวตา พทธานสสตนทเทเส วตตาว ฯ อปาทนนสนตาเนป มจฉกจฉปเทวทานวาทสรรวเสน มหนตาเนว ปาตภตาน ฯ วตต เหต สนต ภกขเว มหาสมทเท โยชนสตกาป

Page 191: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 191

สมาธนทเทโส อตตภาวาตอาท๑ ฯ มหาภตสาม โตต เอตาน ห ยถา มายากาโร อมณเยว อทก มณ กตวา ทสเสต อสวณณเยว เลฑฑฑ สวณณ กตวา ทสเสต ยถา จ สย เนว ยกโข น ปกข สมาโน ยกขภาวมป ปกขภาวมป ทสเสต เอวเมว สย อนลาเนว หตวา นล อปาทายรป ทสเสนต อปตาน อโลหตาน อโนทาตาเนว หตวา โอทาต อปาทายรป ทสเสนตต มายาการมหาภตสาม โต มหาภตาน ฯ ยถา จ ยกขาทน มหาภตาน ย คณหนต เนว เตส ตสส อนโต น พหฏาน อปลพภต น จ ต นสสาย น ตฏนต เอวเมว เอตานป เนว อ ม สส อนโต น พห ตาน๒ หตวา อปลพภนต น จ อ ม นสสาย น ตฏนต ฯ อจนเตยยฏานตาย ยกขาทมหาภตสาม โตป มหาภตาน ฯ ยถา จ ยกขนสงขาตาน มหาภตาน มนาเปห วณณสณานวกเขเปห อตตโน ภยานกภาว ปฏจฉาเทตวา สตเต ว เจนต เอวเมว เอตานป อตถปรสสรราทส มนาเปน ฉววณเณน มนาเปน องคปจจงคสณาเนน มนาเปน จ หตถปาทองคลภมกวกเขเปน อตตโน กกขฬตตาทเภท สรสลกขณ ปฏจฉาเทตวา พาลชน ว เจนต อตตโน สภาว ทฏ น เทนตต ว จกตเตน ยกขนมหาภตสาม โตป มหาภตาน ฯ มหาปรหารโตต มหนเตห ปจจเยห ปรหรตพพตตา ฯ เอตาน ห ทวเส ทวเส อปเนตพพตตา มหนเตห ฆาสจฉาทนาทห ภตาน ๑. อง. อฏก. ๒๓/๒๑๐ ฯ ๒. ย. พหฏ ตาน ฯ

Page 192: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 192

วสทธมคเค ปวตตานต มหาภตาน ฯ มหาปรหาราน วา ภตานตป มหาภตาน ฯ มหาวการโตต เอตาน ห อปาทนนานป อนปาทนนานป มหาวการาน โหนต ฯ ตตถ อนปาทนนาน กปปวฏาเน วการ- มหตต ปากฏ โหต ฯ อปาทนนาน ธาตกโขภกาเล ฯ ตถา ห ภมโต วฏ ตา ยาว พรหมโลกา วธาวต อจจ อจจมโต โลเก ทยหมานมห เตชสา ฯ โกฏสตสหสเสก จกกวาฬ วลยต กปปเตน ยทา โลโก สลเลน วนสสต ฯ โกฏสตสหสเสก จกกวาฬ วกรต วาโยธาตปปโกเปน ยทา โลโก วนสสต ฯ ปตถทโธ ภวต กาโย ทฏโ กฏมเขน วา ปวธาตปปโกเปน โหต กฏมเขว โส ฯ ปตโก ภวต กาโย ทฏโ ปตมเขน วา อาโปธาตปปโกเปน โหต ปตมเขว โส ฯ สนตตโต ภวต กาโย ทฏโ อคคมเขน วา เตโชธาตปปโกเปน โหต อคคมเขว โส ฯ ส ฉนโน ภวต กาโย ทฏโ สตถมเขน วา วาโยธาตปปโกเปน โหต สตถมเขว โส ฯ อต มหาวการาน ภตานต มหาภตาน ฯ มหตตา ภตตตา จาต เอตาน ห มหนตาน มหตา วายาเมน ปรคคเหตพพตตา ภตาน วชชมานตตาต มหตตา

Page 193: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 193

สมาธนทเทโส ภตตตา จ มหาภตาน ฯ เอว สพพาเปตา ธาตโย มหนตปาตภาวาทห การเณห มหา- ภตาน ฯ สลกขณธารณโต ปน ทกขฏานโต จ ทกขาธานโต จ สพพาป ธาตลกขณ อนตตตตา ธาตโย สลกขณธารเณน จ อตตโน ขณานรปธารเณน จ ธมมา ขยฏเน อนจจา ภยฏเน ทกขา อสารกฏเน อนตตา ฯ อต สพพาสมป รปมหาภตธาตธมม- อนจจาทวเสน เอกตตนต ฯ เอว นานตเตกตตโต มนสกาตพพา ฯ วนพโภคาวนพโภคโตต สหปปนนาว เอตา เอเกกสม สพพ- ปรยนตเม สทธฏกาทกลาเปป ปเทเสน อวนพภตตา ลกขเณน ปน วนพภตตาต เอว วนพโภคาวนพโภคโต มนสกาตพพา ฯ สภาควสภาคโตต เอว อวนพภตตาส จาป เอตาส ปรมา เทว ครกตตา สภาคา ตถา ปจฉมา ลหกตตา ปรมา ปน ปจฉมาห ปจฉมา จ ปรมาห วสภาคาต เอว สภาควสภาคโต มนสกาตพพา ฯ อชฌตตกพาหรวเสสโตต อชฌตตกา ธาตโย ว าณวตถ- ว ตตอนทรยาน นสสยา โหนต สอรยาปถา จตสมฏานา พาหรา วตตวปรตปปการาต เอว อชฌตตกพาหรวเสสโต มนสกาตพพา ฯ สงคหโตต กมมสมฏานา ปวธาต กมมสมฏานาห อตราห เอกสงคหา โหต สมฏานนานตตาภาวโต ตถา จตตาทสมฏานา จตตาทสมฏานาหต เอว สงคหโต มนสกาตพพา ฯ

Page 194: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 194

วสทธมคเค ปจจยโตต ปวธาต อาโปสงคหตา เตโชอนปาลตา วาโย- วตถมภตา ตณณ มหาภตาน ปตฏา หตวา ปจจโย โหต อาโปธาต ปวปตฏ ตา เตโชอนปาลตา วาโยวตถมภตา ตณณ มหาภตาน อาพนธน หตวา ปจจโย โหต เตโชธาต ปวปตฏ ตา อาโปสงคหตา วาโยวตถมภตา ตณณ มหาภตาน ปรปาจน หตวา ปจจโย โหต วาโยธาต ปวปตฏ ตา อาโปสงคหตา เตโช- ปรปาจตา ตณณ มหาภตาน วตถมภน หตวา ปจจโย โหตต เอว ปจจยโต มนสกาตพพา ฯ อสมนนาหารโตต ปวธาต เจตถ อห ปวธาตต วา ตณณ มหาภตาน ปตฏา หตวา ปจจโย โหมต วา น ชานาต อตรานป ตณ อมหาก ปวธาต ปตฏา หตวา ปจจโย โหตต น ชานนต เอเสว นโย สพพตถาต เอว อสมนนาหารโต มนสกาตพพา ฯ ปจจยวภาคโตต ธาตน ห กมม จตต อาหาโร อตต จตตาโร ปจจยา ฯ ตตถ กมมสมฏานาน กมมเมว ปจจโย โหต น จตตาทโย ฯ จตตาทสมฏานานมป จตตาทโย ว ปจจยา โหนต น อตเร ฯ กมมสมฏานาน จ กมม ชนก- ปจจโย โหต เสสาน ปรยายโต อปนสสยปจจโย โหต ฯ จตตสมฏานาน จตต ชนกปจจโย โหต เสสาน ปจฉาชาต- ปจจโย อตถปจจโย อวคตปจจโย จ ฯ อาหารสมฏานาน อาหาโร ชนกปจจโย โหต เสสาน อาหารปจจโย อตถปจจโย

Page 195: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 195

สมาธนทเทโส อวคตปจจโย จ ฯ อตสมฏานาน อต ชนกปจจโย โหต เสสาน อตถปจจโย โหต อวคตปจจโย จ ฯ กมมสมฏาน มหาภต กมมสมฏานานมป มหาภตาน ปจจโย โหต จตตาท- สมฏานานมป ฯ ตถา จตตสมฏาน อาหารสมฏาน อตสมฏาน มหาภต อตสมฏานานมป มหาภตาน ปจจโย โหต กมมาท- สมฏานมป ฯ ตตถ กมมสมฏานา ปวธาต กมมสมฏานาน อตราส สหชาต อ ม นสสยอตถอวคต วเสน เจว ปตฏาน- วเสน จ ปจจโย โหต น ชนกวเสน อตเรส ตสนตตมหา- ภตาน นสสยอตถอวคตวเสน ปจจโย โหต น ปตฏานวเสน น ชนกวเสน ฯ อาโปธาต เจตถ อตราส ตณณ สหชาตาทวเสน เจว อาพนธนวเสน จ ปจจโย โหต น ชนกวเสน อตเรส ตสนตตกาน นสสยอตถอวคตปจจยวเสเนว น อาพนธนวเสน น ชนกวเสน ฯ เตโชธาต เจตถ อตราส ตณณ สหชาตาทวเสน เจว ปรปาจนวเสน จ ปจจโย โหต น ชนกวเสน อตเรส ตสนตตกาน นสสยอตถอวคตปจจยวเสเนว น ปรปาจนวเสน น ชนกวเสน ฯ วาโยธาต เจตถ อตราส ตณณ สหชาตาทวเสน เจว วตถมภนวเสน จ ปจจโย โหต น ชนกวเสน อตเรส ตสนตตกาน นสสยอตถอวคตปจจยวเสเนว น วตถมภนวเสน น ชนกวเสน ฯ จตตอาหารอตสมฏานปวธาตอาทสป เอเสว นโย ฯ เอว สหชาตาทปจจยวสปปวตตาส จ ปเนตาส ธาตส

Page 196: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 196

วสทธมคเค เอก ปฏจจ ตสโส จตธา ตสโส ปฏจจ เอกา จ เทว ธาตโย ปฏจจ เทว ฉธา สมปวตตนต ฯ ปวอาทส ห เอเกก ปฏจจ อตรา ตสโส ตสโสต เอว เอก ปฏจจ ตสโส จตธา สมปวตตนต ฯ ตถา ปวธาตอาทส เอกา อตรา ตสโส ปฏจจาต เอว ตสโส ปฏจจ เอกา จตธา สมปวตตต ฯ ปรมา ปน เทว ปฏจจ ปจฉมา ปจฉมา จ เทว ปฏจจ ปรมา ปมตตยา ปฏจจ ทตยจตตถา ทตยจตตถา ปฏจจ ปมตตยา ปมจตตถา ปฏจจ ทตยตตยา ทตยตตยา จ ปฏจจ ปมจตตถาต เอว เทว ธาตโย ปฏจจ เทว ฉธา สมปวตตนต ฯ ตาส ปวธาต อภกกมปฏกกมาทกาเล อปปฬนสส ปจจโย โหต ฯ สาว อาโปธาตยา อนคตา ปตฏาปนสส ปวธาตยา ปน อนคตา อาโปธาต อวกเขปนสส วาโยธาตยา อนคตา เตโชธาต อทธรณสส เตโชธาตยา อนคตา วาโยธาต อตหรณวตหรณาน ปจจโย โหตต ฯ เอว ปจจยวภาคโต มนสกาตพพา ฯ เอว วจนฏาทวเสน มนสกโรนตสสาป ห เอเกเกน มเขน ธาตโย ปากฏา โหนต ฯ ตา ปนปปน อาวชชโต มนสกโรโต วตตนเยเนว อปจารสมาธ อปชชต ฯ สวาย จตนน ธาตน ววฏาปกสส าณสสานภาเวน อปปชชนโต จตธาตววฏานน- เตวว สงข คจฉต ฯ อม จ ปน จตธาตววฏานมนยตโต ภกข ส ต อวคาหต สตตส สมคฆาเฏต ฯ โส สตตส าย

Page 197: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 197

สมาธนทเทโส สมหตตตา วาฬมคยกขรกขสาทวกปป อนาปชชมาโน ภยเภรวสโห โหต อรตรตสโห น อฏานฏเส อคฆาฏนคฆาฏ ปาปณาต ฯ มหาป โ จ ปน โหต อมตปรโยสาโน วา สคตปรายโน วาต ฯ เอว มหานภาว โยค- วรสหสส กฬต เอต ธาตววฏาน นจจ เสเวถ เมธาวต ฯ อย จตธาตววฏานสส ภาวนานทเทโส ฯ เอตตาวตา จ ย สมาธสส วตถาร ภาวนานย จ ทสเสต โก สมาธ เกนฏเน สมาธตอาทนา นเยน ป หากมม กต ตตถ กถ ภาเวตพโพต อมสส ปทสส สพพปปการโต อตถวณณนา สมตตา โหต ฯ ทวโธเยว สวาย อธ อธปเปโต สมาธ อปจารสมาธ เจว อปปนาสมาธ จ ฯ ตตถ ทสส กมมฏาเนส อปปนาปพพภาคจตเตส จ เอกคคตา อปจารสมาธ อวเสสกมมฏาเนส จตเตกคคตา อปปนาสมาธ ฯ โส ทวโธป เตส กมมฏานาน ภาวตตตา ภาวโต โหต ฯ เตน วตต กถ ภาเวตพโพต อมสส ปทสส สพพปปการโต อตถวณณนา สมตตาต ฯ ย ปน วตต สมาธภาวนาย โก อานสโสต ตตถ ฯ ทฏธมมสขวหาราท ป จวโธ สมาธภาวนาย อานสโสต ฯ ตถา ห เย อรหนโต ขณาสวา สมาปชชตวา เอกคคจตตา สข ทวส วหรสสามาต สมาธ ภาเวนต เตส อปปนาสมาธภาวนา ทฏธมมสขวหารานสสา โหต ฯ เตนาห ภควา น โข ปเนเต จนท อรยสส วนเย สลเลขา วจจนต ทฏธมมสขวหารา เอเต

Page 198: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 198

วสทธมคเค อรยสส วนเย วจจนตต๑ ฯ เสขปถชชนาน สมาปตตโต วฏาย สมาหเตน จตเตน วปสสสสามาต ภาวยต วปสสนาย ปทฏานตตา อปปนาสมาธภาวนาป สมพาเธ โอกาสาธคมนเยน อปจารสมาธ- ภาวนาป วปสสนานสสา โหต ฯ เตนาห ภควา สมาธ ภกขเว ภาเวถ สมาหโต ภกขเว ภกข ยถาภต ปชานาตต๒ ฯ เย ปน อฏ สมาปตตโย นพพตเตตวา อภ าปาทก ฌาน สมาปชชตวา สมาปตตโต วฏาย เอโกป หตวา พหธา โหตต๓ วตตนยา อภ าโย ปฏเนตา นพพตเตนต เตส สต สต อายตเน อภ าปทฏานตตา อปปนาสมาธภาวนา อภ านสสา โหต ฯ เตนาห ภควา โส ยสส ยสส จ อภ าสจฉกรณยสส ธมมสส จตต อภนนนาเมต อภ าสจฉกรยาย ตตร ตเตรว สกขภพพต ปาปณาต สต สต อายตเนต๔ ฯ เย อปรหนชฌานา พรหมโลเก นพพตตสามาต พรหมโลกปปตต ปฏเนตา วา อปฏยมานา วาป ปถชชนา สมาธโต น ปรหายนต เตส ภววเสสาวหตตา อปปนาสมาธ- ภาวนา ภววเสสานสสา โหต ฯ เตนาห ภควา ปมชฌาน ปรตต ภาเวตวา กตถ อปปชชนต พรหมปารสชชาน เทวาน สหพยต อปปช- ชนตตอาท๕ ฯ อปจารสมาธภาวนาป ปน ฉกามาวจรสคตภววเสส อาวหตเยว ฯ เย ปน อรยา อฏ สมาปตตโย นพพตเตตวา นโรธ- สมาปตต สมาปชชตวา สตต ทวสาน อจตตา หตวา ทฏเว ธมเม ๑. ม. ม. ๑๒/๗๓ ฯ ๒. ส. ขนธวาร. ๑๗/๑๘ ฯ ๓. อง. ฉกก. ๒๒/๓๑๑ ฯ ๔. อง. ตก. ๒๐/๓๓๑ ฯ ๕. อภ. ว. ๓๕/๕๗๐ ฯ

Page 199: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 199

อทธวธนทเทโส นโรธนพพาน ปตวา สข วหรสสามาต สมาธ ภาเวนต เตส อปปนา- สมาธภาวนา นโรธานสสา โหต ฯ เตนาห โสฬสห าณจรยาห นวห สมาธจรยาห วสภาวนาป า นโรธสมาปตตยา าณนต๑ ฯ เอวมย ทฏธมมสขวหาราท ป จวโธ สมาธภาวนาย อานสโส ฯ ตสมาเนกานสสมห กเลสมลโสธเน สมาธภาวนาโยเค นปปมชเชยย ปณฑโตต ฯ เอตตาวตา จ สเล ปตฏาย นโร สป โต อมสสาย คาถาย สลสมาธป ามเขน เทสเต วสทธมคเค สมาธป ปรทปโต โหต ฯ อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค สมาธนทเทโส นาม เอกาทสโม ปรจเฉโท ฯ ปโม สลนทเทโส ทตโย ธตงคนทเทโส ตตโย กมม- านคคหณนทเทโส จตตโถ ปวกสณนทเทโส ป จโม เสสกสณ- นทเทโส ฉฏโ อสภนทเทโส สตตโม ฉานสสตนทเทโส อฏโม เสสานสสตนทเทโส นวโม พรหมวหารนทเทโส ทสโม อารปป- นทเทโส ปฏกลส าธาตววฏานทวยนทเทโส เอกาทสโม โหต ฯ อทธวธนทเทโส อทาน ยาส โลกกาภ าน วเสน อย สมาธภาวนา อภ านสสาต วตตา ตา อภ า สมปาเทต ยสมา ปว- ๑. ข. ป. ๓๑/๑๔๗ ฯ

Page 200: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 200

วสทธมคเค กสณาทส อธคตจตตถชฌาเนน โยคนา โยโค กาตพโพ เอว หสส สา สมาธภาวนา อธคตานสสา เจว ภวสสต ถรตรา จ โส อธคตานสสาย ถรตราย สมาธภาวนาย สมนนาคโต สเขเนว ป าภาวน สมปาเทสสต ตสมา อภ ากถ ตาว อารภสสาม ฯ ภควตา ห อธคตจตตถชฌานสมาธน กลปตตาน สมาธภาวนานสส- ทสสนตถ เจว อตตรตตรปณตปณตธมมเทสนตถ จ โส เอว สมาหเต จตเต ปรสทเธ ปรโยทาเต อนงคเณ วคตปกเลเส มทภเต กมมนเย เต อาเน ชปปตเต อทธวธาย จตต อภนหรต อภนนนาเมต โส อเนกวหต อทธวธ ปจจนโภต เอโกป หตวา พหธา โหตต๑ อาทนา นเยน อทธวธ ทพพโสตธาตาณ เจโต- ปรยาณ ปพเพนวาสานสสตาณ สตตาน จตปปาเต าณนต ป จ โลกกาภ า วตตา ฯ ตตถ เอโกป หตวา พหธา โหตตอาทก อทธวกพพน กาตกาเมน อาทกมมเกน โยคนา โอทาตกสณปรยนเตส อฏส กสเณส อฏ อฏ สมาปตตโย นพพตเตตวา กสณานโลมโต กสณ- ปฏโลมโต กสณานโลมปฏโลมโต ฌานานโลมโต ฌานปฏโลมโต ฌานานโลมปฏโลมโต ฌานานกกนตกโต๒ กสณกกนตกโต ฌาน- กสณกกนตกโต องคสงกนตโต อารมมณสงกนตโต องคารมมณ- สงกนตโต องคววฏาปนโต อารมมณววฏาปนโตต อเมห จททสห อากาเรห จตต ปรทเมตพพ ฯ กตม ปเนตถ กสณานโลม ฯเปฯ ๑. ท. ส. ๙/๑๐๓ ฯ ๒. ฌานกกนตกโต ฯ ย. ฌานกกนตกโต ฯ

Page 201: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 201

อทธวธนทเทโส กตม อารมมณววฏาปนนต ฯ อธ ภกข ปวกสเณ ฌาน สมาปชชต ตโต อาโปกสเณต เอว ปฏปาฏยา อฏส กสเณส สตกขตตมป สหสสกขตตมป สมาปชชต อท กสณานโลม นาม ฯ โอทาตกสณโต ปน ปฏาย ตเถว ปฏโลมกกเมน สมาปชชน กสณปฏโลม นาม ฯ ปวกสณโต ปฏาย ยาว โอทาตกสณ โอทาตกสณโต ปฏาย ยาว ปวกสณนต เอว อนโลมปฏโลมวเสน ปนปปน สมาปชชน กสณานโลมปฏโลม นาม ฯ ปมชฌานโต ปน ปฏาย ปฏปาฏยา ยาว เนวส านาส ายตน ตาว ปนปปน สมาปชชน ฌานานโลม นาม ฯ เนวส านาส ายตนโต ปฏาย ยาว ปมชฌาน ตาว ปนปปน สมาปชชน ฌานปฏโลม นาม ฯ ปมชฌานโต ปฏาย ยาว เนวส านาส ายตน เนวส า- นาส ายตนโต ปฏาย จ ยาว ปมชฌานนต เอว อนโลมปฏโลม- วเสน ปนปปน สมาปชชน ฌานานโลมปฏโลม นาม ฯ ปวกสเณ ปน ปมชฌาน สมาปชชตวา ตตเถว ตตย สมาปชชต ตโต ตเทว อคฆาเฏตวา อากาสาน จายตน ตโต อาก จ ายตนนต เอว กสณ อนกกมตวา ฌานสเสว เอกนตรกภาเวน อกกมน ฌานานกกนตก๑ นาม ฯ เอว อาโปกสณาทมลกาป โยชนา กาตพพา ฯ ปวกสเณ ปมชฌาน สมาปชชตวา ปน ตเทว เตโชกสเณ ตโต นลกสเณ ตโต โลหตกสเณต อมนา นเยน ฌาน อนกกมตวา กสณสเสว เอกนตรกภาเวน อนกกมน กสณกกนตก นาม ฯ ปว- ๑. ฌานกกนตก ฯ ย. ฌานกกนตก ฯ

Page 202: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 202

วสทธมคเค กสเณ ปมชฌาน สมาปชชตวา ตโต เตโชกสเณ ตตย นลกสณ อคฆาเฏตวา อากาสาน จายตน โลหตกสณโต อาก จ ายตนนต อมนา นเยน ฌานสส เจว กสณสส จ อกกมน ฌานกสณกกนตก นาม ฯ ปวกสเณ ปน ปมชฌาน สมาปชชตวา ตตเถว อตเรสมป สมาปชชน องคสงกนตก นาม ฯ ปวกสเณ ปมชฌาน สมาปชชตวา ตเทว อาโปกสเณ ฯเปฯ ตเทว โอทาตกสเณต เอว สพพกสเณส เอกสเสว ฌานสส สมาปชชน อารมมณสงกนตก นาม ฯ ปวกสเณ ปมชฌาน สมาปชชตวา อาโปกสเณ ทตย เตโชกสเณ ตตย วาโยกสเณ จตตถ นลกสณ อคฆาเฏตวา อากาสาน จายตน ปตกสณโต ว าณ จายตน โลหตกสณโต อาก จ ายตน โอทาตกสณโต เนวส านาส ายตนนต เอว เอกนตรกวเสน องคาน จ อารมมณาน จ สงกมน องคารมมณสงกนตก นาม ฯ ปมชฌาน ปน ป จงคกนต ววฏาเปตวา ทตย ตวงคก ตตย ทวงคก ตถา จตตถ อากาสาน จายตน ฯเปฯ เนวส า- นาส ายตนนต เอว ฌานงคมตตสเสว ววฏาปน องคววฏาปน นาม ฯ ตถา อท ปวกสณนต ววฏาเปตวา อท อาโปกสณ ฯเปฯ อท โอทาตกสณนต เอว อารมมณมตตสเสว ววฏาปน อารมมณ- ววฏาปน นาม ฯ องคารมมณววฏาปนมป เอเก อจฉนต ฯ อฏกถาส ปน อนาคตตตา อทธา ต ภาวนามข น โหต ฯ อต อเมห ปน จททสห อากาเรห จตต อปรทเมตวา ปพเพ อภาวตภาวโน อาทกมมโก โยคาวจโร อทธวกพพน สมปาเทสสตต

Page 203: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 203

อทธวธนทเทโส เนต าน วชชต ฯ อาทกมมกสส ห กสณปรกมมมป ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว สกโกต ฯ กตกสณปรกมมสส นมตตปปาทน ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว สกโกต ฯ อปปนเน นมตเต ต วฑเฒตวา อปปนาธคโม ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว สกโกต ฯ อธคตปปนสส จททสหากาเรห จตตปรทมน ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว สกโกต ฯ จททสหากาเรห ปรทมตจตตสสาป อทธวกพพน นาม ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว สกโกต ฯ อทธวกพพนปปตตสสาป ขปปนสนตภาโว๑ นาม ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว ขปปนสนต โหต ฯ เถรมพตถเล๒ มหาโรหณคตตตเถรสส ห คลานปฏาน อาคเตส ตสมตเตส อทธมนตสหสเสส อปสมปทาย อฏวสสโก รกขตตเถโร วย ฯ ตสสานภาโว ปวกสณนทเทเส วตโตเยว ฯ ต ปนสสานภาว ทสวา เถโร อาห อาวโส สเจ รกขโต นาภวสส สพเพ ครหปปตตา อสสาม นาคราชาน รกขต นาสกขสต ตสมา อตตโนว คเหตวา วจรตพพ อาวธ นาม มล โสเธตวาว คเหตวา วจรต วฏฏตต ฯ เต เถรสส โอวาเท ตวา ตสสหสสาป ภกข ขปปนสนตโน อเหส ฯ ขปปนสนตยาป จ สต ปรสส ปตฏาภาโว ภาโร ฯ สเตส สหสเสส วา เอโกว ๑. ขปป นสนต นสามน ฌานจกขนา ปวกสณาทฌานารมมณสส ทสสน เอตสสาต ขปปนสนต สฆตร ฌาน สมาปชชตาต ฏกา ฯ ๒. อมพตรณจต มหามหนทต- เถราทห โอตณณ านนต ฏกา ฯ

Page 204: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 204

วสทธมคเค สกโกต ฯ ครภณฑวาหนปชาย๑ มาเรน องคารวสเส ปวตตเต อากาเส ปว มาเปตวา องคารปสส ปรตตายโก เถโร วย ฯ พลวปพพโยคาน ปน พทธปจเจกพทธอคคสาวกาทน วนาป อมนา วตตปปกาเรน ภาวนานกกเมน อรหตตปฏลาภวเสเนว อท จ อทธวกพพน อ เ จ ปฏสมภทาทเภทา คณา อชฌนต ฯ ตสมา ยถา ปลนธนวกต กตตกาโม สวณณกาโร อคคธมนาทห สวณณ มท กมม กตวาว กโรต ยถา จ ภาชนวกต กตตกาโม กมภกาโร มตตก สปรมททต มท กตวาว กโรต เอวเมว อาทกมมเกน อเมห จททสหากาเรห จตต ปรทเมตวา ฉนทสสจตตสสวรยสสวมสาสสสมาปชชนวเสน เจว อาวชชนาท- วสภาววเสน จ มท กมม กตวา อทธวธาย โยโค กรณโย ฯ ปพพเหตสมปนเนน ปน กสเณส จตตถชฌานมตเต จณณวสนาป กาต วฏฏต ฯ ยถา ปเนตถ โยโค กาตพโพ ต วธ ทสเสนโต ภควา โส เอว สมาหเต จตเตตอาทมาห ฯ ตตราย ปาลนยานสาเรเนว วนจฉยกถา ฯ ตตถ โสต โส อธคตจตตถชฌาโน โยค ฯ เอวนต จตตถชฌานกกมนทสสนเมต ฯ อมนา ปมชฌานาธคมาทกกเมน จตตถชฌาน ปฏลภตวาต วตต โหต ฯ สมาหเตต อมนา จตตถชฌานสมาธนา สมาหเต ฯ จตเตต รปาวจรจตเต ฯ ๑. ครภณฑวาหนปชา นาม เจตยคร อาท กตวา สกลทเป สมทเท จ ยาว โยชนา มหต ทปปชาต ฏกา ฯ

Page 205: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 205

อทธวธนทเทโส ปรสทเธตอาทส ปน ฯ อเปกขาสตปารสทธภาเวน ปรสทเธ ฯ ปรสทธตตาเยว ปรโยทาเต ปภสสเรต วตต โหต ฯ สขาทน ปจจยาน ฆาเตน วหตราคาทองคณตตา อนงคเณ ฯ อนงคณตตาเยว วคตปกเลเส ฯ องคเณน ห จตต อปกลสสต ฯ สภาวตตตา มทภเต วสภาวปปตเตต วตต โหต ฯ วเส วตตมาน ห จตต มทนต วจจต ฯ มทตตาเยว กมมนเย กมมกขเม กมมโยคเคต วตต โหต ฯ มท ห จตต กมมนย โหต สธนตมว สวณณ ฯ ต จ อภยมป สภาวตตตาเยวาต ฯ ยถาห ฯ นาห ภกขเว อ เอกธมมมป สมนปสสาม ย เอว ภาวต พหลกต มท จ โหต กมมนย จ ยถยท ภกขเว จตตนต๑ ฯ เอเตส ปรสทธภาวาทส ตตตา เต ฯ ตตตาเยวh อาเน ชปปตเต อจเล นร ชเนต วตต โหต ฯ มทกมม - ภาเวน วา อตตโน วเส ตตตา เต ฯ สทธาทห ปรคคหตตตา อาเน ชปปตเต ฯ สทธาปรคคหต ห จตต อสสทธเยน น อ ชต วรยปรคคหต โกสชเชน น อ ชต สตปรคคหต ปมาเทน น อ ชต สมาธปรคคหต อทธจเจน น อ ชต ป าปรคคหต อวชชาย น อ ชต โอภาสคต กเลสนธกาเรน น อ ชต ฯ อเมห ฉห ธมเมห ปรคคหต อาเน ชปปตต โหต ฯ เอว อฏงคสมนนาคต จตต อภนหารกขม โหต อภ าสจฉกรณยาน ธมมาน อภ า- สจฉกรยาย ฯ อปโร นโย ฯ จตตถชฌานสมาธนา สมาหเต ๑. อง. เอก. ๒๐/๑๑ ฯ

Page 206: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 206

วสทธมคเค นวรณทรภาเวน ปรสทเธ วตกกาทสมตกกเมน ปรโยทาเต ฌานปฏลาภปจจนกาน ปาปกาน อจฉาวจราน อภาเวน อนงคเณ อภชฌาทน จตตสส อปกเลสาน วคเมน วคตปกเลเส ฯ อภยมป เจต อนงคณสตตวตถสตตานสาเรน๑ เวทตพพ ฯ วสปปตตยา มทภเต อทธปาทภาวปคเมน กมมนเย ภาวนาปารปรยา ปณต- ภาวปคเมน เต อาเน ชปปตเต ฯ ยถา อาเน ชปปตต โหต เอว เตต อตโถ ฯ เอวมป อฏงคสมนนาคต จตต อภนหารกขม โหต อภ าสจฉกรณยาน ธมมาน อภ าสจฉกรยาย ปาทก ปทฏานภตนต ฯ� อทธวธาย จตต อภนหรต อภนนนาเมตต เอตถ ฯ อชฌนฏเน อทธ นปผตตอฏเน ปฏลาภฏเน จาต วตต โหต ฯ ย ห นปปชชต ปฏลภต๒ จ ต อชฌตต วจจต ฯ ยถาห ฯ กาม กามยมานสส ตสส เจต สมชฌตต๓ ฯ ตถา เนกขมม อชฌตต อทธ ปฏหรตต ปาฏหารย อรหตตมคโค อชฌตต อทธ ปฏหรตต ปาฏหารยนต๔ ฯ อปโร นโย ฯ อชฌนฏเน อทธ ฯ อปายสมปทาเยต อธวจน ฯ อปายสมปทา ห อชฌต อธปเปต- ผลปปสวนโต ฯ ยถาห ฯ อย โข จตโต คหปต สลวา กลยาณธมโม สเจ ปณทหสสต อนาคตมทธาน ราชา อสส จกกวตตต อชฌสสต ห สลวโต เจโตปณธสทธตตาต๕ ฯ อปโร นโย ฯ ๑. วตถปมสตตนตป วจจต ฯ ๒. ย. ปฏลพภต ฯ ๓. ข. ส. ๒๕/๔๘๔ ฯ ๔. ข. ป. ๓๑/๖๑๙ ฯ ๕. ส. สฬา. ๑๘/๓๗๓ ฯ ปาลยมปน ตสส โข อย อชฌสสต สลวโต เจโตปณธ สลสส วสทธตตาต ทสสต ฯ

Page 207: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 207

อทธวธนทเทโส เอตาย สตตา อชฌนตต อทธ ฯ อชฌนตต อทธา วทธา อกกสคตา โหนตต วตต โหนต ฯ สา ทสวธา ฯ ยถาห ฯ อทธโยต ทส อทธโย๑ ฯ ปน จปร อาห กตมา ทส อทธโย อธฏานาอทธ วกพพนาอทธ มโนมยาอทธ าณวปผาราอทธ สมาธวปผาราอทธ อรยาอทธ กมมวปากชาอทธ ป วโต อทธ วชชามยาอทธ ตตถ ตตถ สมมา ปโยคปจจยา อชฌนฏเน อทธต๒ ตตถ ปกตยา เอโก พหก อาวชชต สต วา สหสส วา สตสหสส วา อาวชชตวา าเณน อธฏาต พหโก โหมต๓ เอว วภชตวา ทสสตา อทธ อธฏานาวเสน นปผนนตตา อธฏานาอทธ นาม ฯ โส ปกตวณณ วชหตวา กมารกวณณ วา ทสเสต นาควณณ วา ฯเปฯ ววธมป เสนาพยห ทสเสตต๔

เอว อาคตา อทธ ปกตวณณวชหนวการวเสน ปวตตตา วกพพนาอทธ นาม ฯ อธ ภกข อมมหา กายา อ กาย อภนมมนาต รป มโนมยนต๕ อมนา นเยน อาคตา อทธ สรรพภนตเร อ สเสว มโนมยสส สรรสส นปผตตวเสน ปวตตตตา มโนมยาอทธ นาม ฯ าณปปวตตโต๖ ปน ปพเพ วา ปจฉา วา ตขเณ วา ๑. ๒. ข. ป. ๓๑/๕๘๙ ฯ ปาลยมปน สมมปปโยคปปจจยาต ทสสต ฯ ๓. ข. ป. ๓๑/๕๙๒ ฯ ๔. ข. ป. ๓๑/๕๙๖ ฯ ๕. ข. ป. ๓๑/๕๙๗ ฯ ๖. ย. าณปปตตโต ฯ

Page 208: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 208

วสทธมคเค าณานภาวนพพตโต วเสโส าณวปผาราอทธ นาม ฯ วตต เหต อนจจานปสสนาย นจจส าย ปหานฏโ อชฌตต าณ- วปผาราอทธ ฯเปฯ อรหตตมคเคน สพพกเลสาน ปหานฏโ อชฌตต าณวปผาราอทธ อายสมโต พากลสส าณวปผาราอทธ อายสมโต สงกจจสส าณวปผาราอทธ อายสมโต ภตปาลสส าณวปผาราอทธต๑ ฯ ตตถ อายสมา ตาว พากโล ทหโร ว มงคลทวเส นทยา นหาปยมาโน ธาตยา ปมาเทน โสเต ปตโต ฯ ตเมน มจโฉ คลตวา พาราณสตตถ อคมาส ฯ ตตร ต มจฉพนโธ คเหตวา เสฏ ภรยาย วกกณ ฯ สา มจเฉ สเนห อปปาเทตวา อหเมว น ปจสสามต ผาเลนต มจฉกจฉยา สวณณพมพ วย ทารก ทสวา ปตโต เม ลทโธต โสมนสสชาตา อโหส ฯ อต มจฉกจฉย อโรคภาโว อายสมโต พากลสส ปจฉม- ภวกสส เตน อตตภาเวน ปฏลภตพพอรหตตมคคาณานภาเวน นพพตตตตา าณวปผาราอทธ นาม ฯ วตถ ปน วตถาเรน กเถตพพ ฯ สงกจจตเถรสส ปน คพภคตสเสว มาตา กาลมกาส ฯ ตสสา จตก อาโรเปตวา สเลห วชฌตวา ฌาปยมานาย ทารโก สลโกฏยา อกขกเฏ ปหาร ลภตวา สททมกาส ฯ ตโต น ทารโก ชวตต โอตาเรตวา กจฉ ผาเลตวา ทารก อยยกาย อทส ฯ โส ตาย ปฏชคคโต วฑฒมนวาย ปพพชตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ ฯ อต วตตนเยเนว ทารจตกาย ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๗ ฯ

Page 209: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 209

อทธวธนทเทโส อโรคภาโว อายสมโต สงกจจสส าณวปผาราอทธ นาม ฯ ภตปาลทารกสส ปน ปตา ราชคเห ทลททมนสโส ฯ โส ทารน อตถาย สกเฏน อฏว คนตวา ทารภาร กตวา สาย นครทวารสมป ปตโต ฯ อถสส โคณา ยค โอสสชชตวา นคร ปวสส ฯ โส สกฏมเล ปตตก นสทาเปตวา โคณาน อนปท คจฉนโต นครเมว ปาวส ฯ ตสส อนกขนตสเสว ทวาร ปทหต ฯ ทารกสส วาฬยกขานจรเตป พหนคเร ตยามรตต อโรคภาโว วตตนเยเนว าณวปผาราอทธ นาม ฯ วตถ ปน วตถาเรตพพ ฯ สมาธโต ปพเพ วา ปจฉา วา ตขเณ วา สมถานภาว- นพพตโต วเสโส สมาธวปผาราอทธ ฯ วตต เหต ปมชฌาเนน นวรณาน ปหานฏโ อชฌตต สมาธวปผาราอทธ ฯเปฯ เนว- ส านาส ายตนสมาปตตยา อาก จ ายตนส าย ปหานฏโ อชฌตต สมาธวปผาราอทธ อายสมโต สารปตตสส สมาธ- วปผาราอทธ อายสมโต ส ชวสส อายสมโต ขาณโกณฑ สส อตตราย อปาสกาย สามาวตยา อปาสกาย สมาธวปผารา- อทธต๑ ฯ ตตถ ยทา อายสมโต สารปตตสส มหาโมคคลลานต- เถเรน สทธ กโปตกนทราย วหรโต ชณหาย รตตยา นโวโรปเตห เกเสห อชโฌกาเส นสนนสส เอโก ทฏยกโข สหายเกน ยกเขน วารยมาโนป สเส ปหาร อทาส ยสส เมฆสส วย คชชโต สทโท อโหส ตทา เถโร ตสส ปหรณสมเย สมาปตต ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๘ ฯ

Page 210: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 210

วสทธมคเค อปเปส ฯ อถสส เตน ปหาเรน น โกจ อาพาโธ อโหส ฯ อย ตสสายสมโต สมาธวปผาราอทธ ฯ วตถ ปน อทาเน อาคตเมว ฯ ส ชวตเถร ปน นโรธสมาปนน กาลกโตต สลลกเขตวา โคปาลกา ตณกฏโคมยาน สงกฑฒตวา อคค อทส ฯ เถรสส จวเร อสมตตมป น ฌายตถ ฯ อยมสส อนปพพสมาปตตวเสน ปวตตสมถานภาวนพพตตา๑ สมาธวปผารา- อทธ ฯ วตถ ปน สตเต อาคตเมว ฯ ขาณโกณฑ ตเถโร ปน ปกตยาว สมาปตตพหโล ฯ โส อ ตรสม อร เ รตต สมาปตต อปเปตวา นสท ฯ ป จสตา โจรา ภณฑก เถเนตวา คจฉนตา อทาน อมหาก อนปถ๒ อาคจฉนตา นตถต วสสมตกามา ภณฑก โอโรปยมานา ขาณโก อยนต ม มานา เถรสเสว อปร สพพภณฑกาน เปส ฯ เตส วสสมตวา คจฉนตาน ปม ปตภณฑสส คหณกาเล กาลปรจเฉทวเสน เถโร วฏาส ฯ เต เถรสส จลนาการ ทสวา ภตา วรวส ฯ เถโร มา ภายตถ อปาสกา ภกข อหนต อาห ฯ เต อาคนตวา วนทตวา เถรคเตน ปสาเทน ปพพชตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณส ฯ อยเมตถ ป จห ภณฑกสเตห อชโฌตถฏสส เถรสส อาพาธาภาโว สมาธวปผาราอทธ ฯ อตตรา ปน อปาสกา ปณณกเสฏ สส ธตา ฯ ตสสา สรมา นาม คณกา อสสาปกตา ตตตเตลกฏาห สเส อาส จ ฯ อตตรา ตขณเยว เมตต ๑. ย...นพพตตตตา ฯ ๒. อนปท ฯ

Page 211: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 211

อทธวธนทเทโส สมาปชช ฯ เตล โปกขรปตตโต อทกพนท วย ววฏฏมาน อคมาส ฯ อยมสสา สมาธวปผาราอทธ ฯ วตถ ปน วตถาเรตพพ ฯ สามาวต นาม อเทนสส ร โ อคคมเหส ฯ มาคณฑยพราหมโณ อตตโน ธตาย อคคมเหสฏาน ปฏยมาโน ตสสา วณาย อาสวส ปกขปาเปตวา ราชาน อาห มหาราช สามาวต ต มาเรตกามา วณาย อาสวส คเหตวา ปรหรตต ฯ ราชา ต ทสวา กปโต สามาวต วธสสามต ธนน อาโรเปตวา วสปต ขรปป สนนยห ฯ สามาวต สปรวารา ราชาน เมตตาย ผร ฯ ราชา สร เนว ขปต น โอโรเปต สกโกนโต เวธมาโน อฏาส ฯ ตโต น เทว อาห ก มหาราช กลมสต ฯ อาม กลมามต ฯ เตนห ธนน โอโรเปหต ฯ สโร ร โ ปาทมเลเยว ปต ฯ ตโต น เทว มหาราช น อปปทฏสส ปทสสตพพนต โอวท ฯ อต ร โ สร ม จต อวสหนภาโว สามาวตยา อปาสกาย สมาธวปผาราอทธต ฯ ปฏกลาทส อปปฏกลส วหาราทกา ปน อรยาอทธ นาม ฯ กตมา อรยาอทธ อธ ภกข สเจ อากงขต ปฏกเล อปปฏกล- ส ๑ วหเรยยนต อปปฏกลส ตตถ วหรต ฯเปฯ อเปกขโก ตตถ วหรต สโต สมปชาโนต๒ ฯ อย ห เจโตวสปปตตาน อรยานเยว สมภวโต อรยาอทธต วจจต ฯ เอตาย ห สมนนาคโต ขณาสโว ภกข ปฏกเล อนฏเ วตถสม เมตตาผรณ วา ธาตมนส- ๑. ม. ปฏกลส ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๙๙ ฯ

Page 212: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 212

วสทธมคเค การ วา กโรนโต อปปฏกลส วหรต อปปฏกเล อฏเ วตถสม อสภผรณ วา อนจจนต มนสการ วา กโรนโต ปฏกลส วหรต ฯ ตถา ปฏกลาปฏกเลส ตเทว เมตตาผรณ วา ธาตมนสการ วา กโรนโต อปปฏกลส วหรต อปปฏกลปฏกเลส จ ตเทว อสภผรณ วา อนจจนต มนสการ วา กโรนโต ปฏกลส วหรต จกขนา รป ทสวา เนว สมโน โหตตอาทนา๑ นเยน วตต ปน ฉฬงคเปกข ปวตตยมาโน ปฏกกเล จ อปปฏกเล จ ตทภย อภนวชเชตวา อเปกขโก วหรต สโต สมปชาโน ฯ ปฏสมภทาย ห กถ ปฏกเล อปปฏกลส วหรต อนฏสม วตถสม เมตตาย วา ผรต ธาตโต วา อปสหรตตอาทนา๒ นเยน อยเมว อตโถ วภตโตต ฯ อต เจโตวสปปตตาน อรยานเยว สมภวโต อรยาอทธต วจจต ฯ ปกขอาทน ปน เวหาสคมนาทกา กมมวปากชาอทธ นาม ฯ ยถาห ฯ กตมา กมมวปากชาอทธ สพเพส ปกขน สพเพส เทวาน เอกจจาน มนสสาน เอกจจาน วนปาตกาน อย กมมวปากชา- อทธต๓ ฯ เอตถ ห สพเพส ปกขน ฌาน วา วปสสน วา วนาเยว อากาเสน คมน ตถา สพเพส เทวาน ปมกปปกาน จ เอกจจาน มนสสาน ตถา ปยงกรมาตา๔ ยกขน อตตรมาตา ปสสมตตา๕ ธมมคตตาต เอวมาทน เอกจจาน วนปาตกาน อากาเสน คมน กมมวปากชาอทธต ฯ ๑. อง. ฉกก. ๒๒/๓๑๐ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๙๙ ฯ ๓. ข. ป. ๓๑/๖๐๐ ฯ ๔. ม. ปยงกรมาตา ฯ ๕. ม. ผสสมตตา ฯ

Page 213: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 213

อทธวธนทเทโส จกกวตตอาทน เวหาสคมนาทกา ปน ป วโต อทธ นาม ฯ ยถาห ฯ กตมา ป วโต อทธ ราชา จกกวตต เวหาส คจฉต สทธ จตรงคนยา เสนาย อนตมโส อสสพนธโคพนธปรเส อปาทาย โชตกสส คหปตสส ป วโต อทธ ชฏลสส คหปตสส ป วโต อทธ โฆสกสส คหปตสส ป วโต อทธ เมณฑกสส คหปตสส ป วโต อทธ ป จนน มหาป าน ป วโต อทธต๑ ฯ สงเขปโต ปน ปรปาก คเต ป สมภาเร อชฌนก- วเสโส ป วโต อทธ ฯ เอตถ จ โชตกสส คหปตสส ปว ภนทตวา มณปาสาโท อฏห จตสฏ จ กปปรกขาต อยมสส ป วโต อทธ ฯ ชฏลกสส อสตหตโถ สวณณปพพโต นพพตต ฯ โฆสกสส สตตฏาเนส มารณตถาย อปกกเม กเตป อโรคภาโว ป วโต อทธ ฯ เมณฑกสส เอกกสตมตเต ปเทเส สตต- รตนมยาน เมณฑกาน ปาตภาโว ป วโต อทธ ฯ ป จ มหา- ป า นาม เมณฑกเสฏ ตสส ภรยา จนทปทมสร ปตโต ธน ชยเสฏ สณสา สมนเทว ทาโส ปณโณ นามาต ฯ เตส เสฏ สส สสนหาตสส อากาส อลโลกนกาเล อฑฒเตรสโกฏ- สหสสาน อากาสโต รตตสาลน ปเรนต ฯ ภรยาย นาฬโกทน- มตตมป คเหตวา สกลชมพทปวาสเก ปรวสมานาย ภตต น ขยต ฯ ปตตสส สหสสตถวก คเหตวา สกลชมพทปวาสกานมป เทนตสส กหาปณา น ขยนต ฯ สณสาย เอก วหตมพ คเหตวา สกล- ๑. ข. ป. ๓๑/๖๐๐ ฯ

Page 214: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 214

วสทธมคเค ชมพทปวาสนมป ภาชยมานาย ธ น ขยต ฯ ทาสสส เอเกน นงคเลน กสโต อโต สตต อโต สตตาต จททส มคคา โหนต ฯ อย เนส ป วโต อทธ ฯ วชชาธราทน เวหาสคมนาทกา ปน วชชามยาอทธ ฯ ยถาห ฯ กตมา วชชามยาอทธ วชชาธรา วชช ปรชปปตวา เวหาส คจฉนต อากาเส อนตลกเข หตถมป ทสเสนต ฯเปฯ ววธมป เสนาพยห ทสเสนตต๑ ฯ เตน เตน ปน สมมาปโยเคน ตสส ตสส กมมสส อชฌน ตตถ ตตถ สมมาปโยคปจจยา อชฌนฏเน อทธ ฯ ยถาห ฯ เนกขมเมน กามจฉนทสส ปหานฏโ อชฌตต ตตถ ตตถ สมมาปโยคปจจยา อชฌนฏเน อทธ ฯเปฯ อรหตตมคเคน สพเพส กเลสาน ปหานฏโ อชฌตต ตตถ ตตถ สมมาปโยค- ปจจยา อชฌนฏเน อทธต๒ ฯ เอตถ จ ปฏปตตสงขาตสเสว สมมาปโยคสส ทปนวเสน ปรมปาลสทสาว ปาล อาคตา ฯ อฏ- กถาย ปน สกฏพยหาทกรณวเสน ยงก จ สปปกมม ยงก จ เวชชกมม ตณณ เวทาน อคคหณ ตณณ ปฏกาน อคคหณ อนตมโส กสนวปปนาทน อปาทาย ต ต กมม นพพตตวเสโส ตตถ ตตถ สมมาปโยคปจจยา อชฌนฏเน อทธต อาคตา ฯ อต อมาส ทสส อทธส อทธวธายาต อมสม ปเท อธฏานาอทธเยว อาคตา ฯ อมสม ปนตเถ วกพพนาอทธมโน- ๑. ข. ป. ๓๑/๖๐๑ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๖๐๑ ฯ

Page 215: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 215

อทธวธนทเทโส มยาอทธโย๑ อจฉตพพา เอว ฯ อทธวธายาต อทธโกฏาสาย อทธวกปปาย วา ฯ จตต อภนหรต อภนนนาเมตต โส ภกข วตตปปการวเสน ตสม จตเต อภ าปาทกชฌาเน ชาเต อทธวธาธคมตถาย ปรกมมจตต อภนหรต กสณารมมณโต อปเนตวา อทธวธาภมข เปเสต ฯ อภนนนาเมตต อธคนตพพ อทธโปณ๒ อทธปพภาร กโรต ฯ โสต โส เอว กตจตตาภนหาโร ภกข ฯ อเนกวหตนต อเนกวธ นานปปการ ฯ อทธวธนต อทธโกฏาส ฯ ปจจนโภตต ปจจนภวต ผสต สจฉกโรต ปาปณาตต อตโถ ฯ อทานสส อเนกวหตภาว ทสเสนโต เอโกป หตวาต- อาทมาห ฯ ตตถ เอโกป หตวาต อทธกรณโต ปพเพว ปกตยา เอโกป หตวา ฯ พหธา โหตต พหน สนตเก จงกมตกาโม วา สชฌาย วา กตตกาโม ป ห วา ปจฉตกาโม หตวา สตมป สหสสมป โหต ฯ กถ ปนายเมว โหต ฯ อทธยา จตสโส ภมโย จตตาโร ปาทา อฏ ปทาน โสฬส จ มลาน สมปาเทตวา าเณน อธฏหนโต ฯ ตตถ จตสโส ภมโยต จตตาร ฌานาน เวทตพพาน ฯ วตต เหต ธมมเสนาปตนา อทธยา กตมา จตสโส ภมโย วเวกชภม ปมชฌาน ปตสขภม ทตยชฌาน อเปกขาสขภม ตตยชฌาน อทกขมสขภม จตตถชฌาน อทธยา อมา จตสโส ๑. ย. วกพพนามโนมยาอทธโยป ฯ ๒. อธคนตพพอทธโปณนต เอกปทเมว ฯ

Page 216: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 216

วสทธมคเค ภมโย อทธลาภาย อทธปฏลาภาย อทธวกพพนตาย อทธวสวตาย อทธวสตาย อทธเวสารชชาย สวตตนตต๑ ฯ เอตถ จ ปรมาน ตณ ฌานาน ตสมา ปตผรเณน จ สขผรเณน จ สขส จ ลหส จ โอกกมตวา ลหมทกมม กาโย หตวา อทธ ปาปณาต ตสมา อมนา ปรยาเยน อทธลาภาย สวตตนโต สมภาร- ภมโยต เวทตพพาน ฯ จตตถ ปน อทธลาภาย ปกตภมเยว ฯ จตตาโร ปาทาต จตตาโร อทธปาทา เวทตพพา ฯ วตต เหต อทธยา กตเม จตตาโร ปาทา อธ ภกข ฉนทสมาธปธาน- สงขารสมนนาคต อทธปาท ภาเวต วรยจตตวมสสมาธปธาน- สงขารสมนนาคต อทธปาท ภาเวต อทธยา อเม จตตาโร ปาทา อทธลาภาย ฯเปฯ อทธเวสารชชาย สวตตนตต๒ ฯ เอตถ จ ฉนทเหตโก ฉนทาธโก วา สมาธ ฉนทสมาธ ฯ กตตกมยตา- ฉนท อธปต กรตวา ปฏลทธสมาธสเสต อธวจน ฯ ปธานภตา สงขารา ปธานสงขารา ฯ จตกจจสาธกสส สมมปปธานวรยสเสต อธวจน ฯ สมนนาคตนต ฉนทสมาธนา จ ปธานสงขาเรห จ อเปต ฯ อทธปาทนต นปผตตปรยาเยน วา อชฌนฏเน อทธ อชฌนต เอตาย สตตา อทธา วทธา อกกสคตา โหนตต อมนา วา ปรยาเยน อทธต สงข คตาน อภ าจตตสมปยตตาน ฉนทสมาธปธาน- สงขาราน อธฏานฏเน ปาทภต เสสจตตเจตสกราสนต อตโถ ฯ วตต เหต อทธปาโทต ตถาภตสส เวทนากขนโธ ฯเปฯ ๑. ข. ป. ๓๑/๕๘๙ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๘๘ ฯ

Page 217: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 217

อทธวธนทเทโส ว าณกขนโธต๑ ฯ อถวา ปชชเต อเนนาต ปาโท ปาปณยตต อตโถ ฯ อทธยา ปาโท อทธปาโท ฯ ฉนทาทนเมต อธวจน ฯ ยถาห ฯ ฉนท เจ ภกขเว ภกข นสสาย ลภต สมาธ ลภต จตตสเสกคคต อย วจจต ฉนทสมาธ โส อนปปนนาน ปาปกาน ฯเปฯ ปทหต อเม วจจนต ปธานสงขารา อต อย จ ฉนโท อย จ ฉนทสมาธ อเม จ ปธานสงขารา อย วจจต ภกขเว ฉนทสมาธปธานสงขารสมนนาคโต อทธปาโทต๒ ฯ เอว เสสทธปาเทสป อตโถ เวทตพโพ ฯ อฏ ปทานต ฉนทาทน อฏ ปทาน เวทตพพาน ฯ วตต เหต อทธยา กตมาน อฏ ปทาน ฉนท เจ ภกข นสสาย ลภต สมาธ ลภต จตตสเสกคคต ฉนโท น สมาธ สมาธ น ฉนโท อ โ ฉนโท อ โ สมาธ วรย เจ ภกข จตต เจ ภกข วมส เจ ภกข นสสาย ลภต สมาธ ลภต จตตสเสกคคต วมสา น สมาธ สมาธ น วมสา อ า วมสา อ โ สมาธ อทธยา อมาน อฏ ปทาน อทธลาภาย ฯเปฯ อทธเวสารชชาย สวตตนตต๓ ฯ เอตถ ห อทธ อปปาเทตกมยตา- ฉนโท สมาธนา เอกโต นยตโตว อทธลาภาย สวตตต ฯ ตถา วรยาทโย ฯ ตสมา อมาน อฏ ปทาน วตตานต เวทตพพาน ฯ โสฬส มลานต โสฬสห อากาเรห อเน ชตา จตตสส เวทตพพา ฯ วตต เหต อทธยา กต มลาน โสฬส มลาน ๑. อภ. ว. ๓๕/๒๙๔ ฯ ๒. ส. มหาวาร. ๑๙/๓๔๕ ฯ ๓. ข. ป. ๓๑/๕๙๐ ฯ

Page 218: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 218

วสทธมคเค อโนนต จตต โกสชเชน น อ ชตต อาเน ช อนนนต จตต อทธจเจน น อ ชตต อาเน ช อนภนต จตต ราเคน น อ ชตต อาเน ช อนปนต จตต พยาปาเทน น อ ชตต อาเน ช อนสสต จตต ทฏ ยา น อ ชตต อาเน ช อปปฏพทธ จตต ฉนทราเคน น อ ชตต อาเน ช วปปมตต จตต กามราเคน น อ ชตต อาเน ช วสยตต จตต กเลเสน น อ ชตต อาเน ช วมรยาท- กต จตต กเลสมรยาเทน น อ ชตต อาเน ช เอกตตคต จตต นานตตกเลเสน น อ ชตต อาเน ช สทธาย ปรคคหต จตต อสสทธเยน น อ ชตต อาเน ช วรเยน ปรคคหต จตต โกสชเชน น อ ชตต อาเน ช สตยา ปรคคหต จตต ปมาเทน น อ ชตต อาเน ช สมาธนา ปรคคหต จตต อทธจเจน น อ ชตต อาเน ช ป าย ปรคคหต จตต อวชชาย น อ ชตต อาเน ช โอภาสคต จตต อวชชนธกาเรน น อ ชตต อาเน ช อทธยา อมาน โสฬส มลาน อทธลาภาย ฯเปฯ อทธเวสารชชาย สวตตนตต๑ ฯ กาม จ เอส อตโถ เอว สมาหเต จตเตตอาทนาป สทโธเยว ฯ ปมชฌานาทน ปน อทธยา ภมปาทปทมลภาว- ทสสนตถ ปน วตโต ฯ ปรโม จ สตเตส อาคตนโย ฯ อย ปฏสมภทาย ฯ อต อภยตถ อสมโมหตถมป ปน วตโต ฯ าเณน อธฏหนโตต สวาย เจเต อทธยา ภมปาทปท- ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๐ ฯ

Page 219: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 219

อทธวธนทเทโส มลภเต ธมเม สมปาเทตวา อภ าปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย สเจ สต อจฉต สต โหม สต โหมต ปรกมม กตวา ปน อภ าปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย อธฏาต ฯ อธฏานจตเตน สเหว สต โหต ฯ สหสสาทสป เอเสว นโย ฯ สเจ เอว น อชฌต ปน ปรกมม กตวา ทตยมป สมาปชชตวา วฏาย อธฏาตพพ ฯ สยตตฏกถาย ห เอกวาร ทววาร สมาปชชต วฏฏตต วตต ฯ ตตถ ปาทกชฌานจตต นมตตารมมณ ปรกมมจตตาน สตารมมณาน วา สหสสารมมณาน วา ฯ ตาน จ โข วณณวเสน โน ปณณตตวเสน ฯ อธฏานจตตมป ตเถว สตารมมณ วา สหสสารมมณ วา ฯ ต ปพเพ วตต อปปนาจตตมว โคตรภอนนตร เอกเมว อปปชชต รปาวจร- จตตถชฌานก ฯ ยมป ห ปฏสมภทาย วตต ปกตยา เอโก พหก อาวชชต สต วา สหสส วา สตสหสส วา อาวชชตวา าเณน อธฏาต พหโก โหมต พหโก โหต ยถายสมา จลล- ปนถโกต๑ ตตราป อาวชชตต ปรกมมวเสเนว วตต อาวชชตวา าเณน อธฏาตต อภ าาณวเสน วตต ตสมา พหก อาวชชต ตโต เตส ปรกมมจตตาน อวสาเน สมาปชชต สมาปตตโต วฏหตวา ปน พหโก โหมต อาวชชตวา ตโต ปร ปวตตาน ตณณ จตนน วา ปพพภาคจตตาน อนนตรา อปปนเนน สนนฏาปนวเสน อธฏานนต ลทธนาเมน เอเกเนว อภ าาเณน อธฏาตต ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๒ ฯ

Page 220: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 220

วสทธมคเค เอวเมตถ อตโถ ทฏพโพ ฯ ย ปน วตต ยถายสมา จลลปนถโกต ต พหธาภาวสส กายสกขทสสนตถ วตต ฯ ต ปน วตถนา ทเปตพพ ฯ เต กร เทว ภาตโร ปนเถ ชาตตตา ปนถกาต นาม ลภส ฯ เตส เชฏโ มหาปนถโก ฯ โส ปพพชตวา สห ปฏสมภทาห อรหตต ปาปณ อรหา หตวา จลลปนถก ปพพาเชตวา ปทม ยถา โกกนท สคนธ ปาโต สยา ผลลมวตคนธ องครส ปสส วโรจมาน ตปนตมาทจจมวนตลกเขต อม คาถมาทาส ฯ โส ต จตห มาเสห ปคณ กาต นาสกข ฯ อถ น เถโร อภพโพ ตว สาสเนต วหารโต นหรต ฯ ตสม จ กาเล เถโร ภตตทเทสโก โหต ฯ ชวโก เถร อปสงกมตวา เสว ภนเต ภควตา สทธ ป จ ภกขสตาน คเหตวา อมหาก เคเห ภกข คณหถาต อาห ฯ เถโรป เปตวา จลลปนถก เสสาน อธวาเสมต อธวาเสส ฯ จลลปนถโก ทวารโกฏเก ตวา โรทต ฯ ภควา ทพพจกขนา ทสวา ต อปสงกมตวา กสมา โรทสต อาห ฯ โส ต ปวตต อาจกข ฯ ภควา น สชฌาย กาต อสกโกนโต มม สาสเน อภพโพ นาม โหต มา โสจ ภกขต ต พาหาย คเหตวา วหาร ปวสตวา อทธยาว ปโลตกขณฑ อภนมมนตวา อทาส หนท ภกข อม ปรมชชนโต รโชหรณ

Page 221: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 221

อทธวธนทเทโส รโชหรณนต ปนปปน สชฌาย กโรหต ฯ ตสส ตถา กโรโต ต กาฬวณณ อโหส ฯ โส สปรสทธ วตถ นตเถตถ โทโส อตตภาวสส ปนาย โทโสต ส ปฏลภตวา ป จส ขนเธส าณ โอตรตวา วปสสน วฑเฒตวา อนโลมโต โคตรภสมป ปาเปส ฯ อถสส ภควา โอภาสคาถา อภาส ราโค รโช น จปน เรณ วจจต ราคสเสต อธวจน รโชต เอต รช วปปชหตว ปณฑตา วหรนต เต วคตรชสส๑ สาสเน ฯเปฯ๒ โทโส ฯเปฯ โมโห รโช น จปน เรณ วจจต โมหสเสต อธวจน รโชต เอต รช วปปชหตว ปณฑตา วหรนต เต วคตรชสส สาสเนต ฯ ตสส คาถาปรโยสาเน จตสมภทาฉฬภ าปรวารา๓ นว โลกตตร- ธมมา หตถคตาว อเหส ฯ สตถา ทตยทวเส ชวกสส เคห อคมาส สทธ ภกขสงเฆน ฯ อถ ทกขโณทกาวสาเน ยาคยา ทยยมานาย หตเถน ปตต ปทห ฯ ชวโก ก ภนเตต ปจฉ ฯ วหาเร เอโก ภกข อตถต ฯ โส ปรส เปเสส คจฉ อยย คเหตวา สฆ เอหต ฯ วหารโต นกขมนเต ปน ภควต ๑. ม. วตรชสส ฯ ๒. ปรมเปลยาโล อตเรโก วย ทสสต ฯ ๓. ม. จตปฏสมภทา...ฯ

Page 222: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 222

วสทธมคเค สหสสกขตตมตตาน นมมนตวาน ปนถโก นสท อมพวเน รมเม ยาว กาลปปเวทนาต ฯ อถ โส ปรโส คนตวา กาสาเวห เอกปชโชต อาราม ทสวา อาคนตวา ภกขห ภรโต ภนเต อาราโม นาห ชานาม กตโม โส อยโยต อาห ฯ ตโต น ภควา อาห คจฉ ย ปม ปสสส ต จวรกณเณ คเหตวา สตถา ต อามนเตตต วตวา อาเนหต ฯ โส คนตวา เถรสเสว จวรกณเณ อคคเหส ฯ ตาวเทว สพเพ นมมตา อนตรธายส ฯ เถโร คจฉ ตวนต ต อยโยเชตวา มขโธวนาทสรรกจจ นฏาเปตวา ปมตร คนตวา ป ตตาสเน นสท ฯ อท สนธาย วตต ยถายสมา จลลปนถโกต ฯ ตตร เย เต พห นมมตา เต อนยเมตวา นมมตตตา อทธมตา สทสาว โหนต ฯ านนสชชาทส วา ภาสตตณหภาวาทส วา ย ย อทธมา กโรต ต ตเทว กโรนต ฯ สเจ ปน นานาวณเณ กาตกาโม โหต เกจ ปมวเย เกจ มชฌมวเย เกจ ปจฉมวเย ตถา ทฆเกเส อปฑฒมณเฑ มสสกเกเส อปฑฒรตตจวเร ปณฑกจวเร ปทภาณธมมกถาสรภ ป ห- ปจฉนป หวสชชนปจนจวรสพพนโธวนาทน๑ กโรนเต อปเรป วา นานปปการเก กาตกาโม โหต เตน ปาทกชฌานโต วฏาย เอตตกา ภกข ปมวยา โหนตตอาทนา นเยน ปรกมม กตวา ปน สมาปชชตวา วฏาย อธฏาตพพ ฯ อธฏานจตเตน สทธ ๑. ย....ป หาวสสชชนรชนปจน...อต ทสสต ฯ

Page 223: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 223

อทธวธนทเทโส อจฉตจฉตปปการาเยว โหนตต ฯ เอส นโย พหธาป หตวา เอโก โหตตอาทส ฯ อย ปน วเสโส ฯ อมนา ภกขนา เอว พหภาว นมมนตวา ปน เอโกว หตวา จงกมสสาม สชฌาย กรสสาม ป ห ปจฉสสามต จนเตตวา วา อย วหาโร อปปภกขโก สเจ เกจ อาคมสสนต กโต อเม เอตตกา เอกสทสา ภกข อทธา เถรสส เอส อานภาโวต ม ชานสสนตต อปปจฉตาย วา อนตราว เอโก โหมต อจฉนเตน ปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย เอโก โหมต ปรกมม กตวา ปน สมาปชชตวา วฏาย เอโก โหมต อธฏาตพพ ฯ อธฏานจตเตน สทธเยว เอโก โหต ฯ เอว อกโรนโต ปน ยถาปรจฉนนกาลวเสน สยเมว เอโก โหต ฯ อาวภาว ตโรภาวนต เอตถ อาวภาว กโรต ตโรภาวh กโรตต อยมตโถ ฯ อทเมว ห สนธาย ปฏสมภทาย วตต อาวภาวนต เกนจ อนาวฏ โหต อปปฏจฉนน ววฏ ปากฏ ตโรภาวนต เกนจ อาวฏ โหต ปฏจฉนน ปหต ปฏกชชตนต๑ ฯ ตตราย อทธมา อาวภาว กาตกาโม อนธการ วา อาโลก กโรต ปฏจฉนน วา ววฏ อนาปาถ วา อาปาถ กโรต ฯ กถ ฯ อย ห ยถา ปฏจฉนโนป ทเร โตป วา ทสสต เอว อตตาน วา ปร วา กาตกาโม ปาทกชฌานโต วฏาย อท อนธการฏาน อาโลกชาต โหตต วา อท ปฏจฉนน ววฏ ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๒ ฯ

Page 224: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 224

วสทธมคเค โหตต วา อท อนาปาถ อาปาถ โหตต วา อาวชชตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาต ฯ สห อธฏานจตเตน ยถาธฏ ตเมว โหต ฯ ปเร ทเร ตาป ปสสนต ฯ สยมป ปสสตกาโม ปสสต ฯ เอต ปน ปาฏหารย เกน กตปพพนต ฯ ภควตา ฯ ภควา ห จลลสภททาย นมนตโต วสสกมมนา นมมเตห ป จห กฏาคารสเตห สาวตถโต สตตโยชนพภนตร สาเกต คจฉนโต ยถา สาเกตนครวาสโน สาวตถวาสเก ปสสนต สาวตถวาสโน จ สาเกตนครวาสเก ปสสนต เอว อธฏาส ฯ นครมชเฌว โอตรตวา ปว ทวธา ภนทตวา ยาว อวจ อากาส จ ทวธา วยหตวา ยาว พรหมโลก ทสเสส ฯ เทโวโรหเณนป จ อยมตโถ วภาเวตพโพ ฯ ภควา กร ยมกปาฏหารย กตวา จตราสตปาณสหสสาน พนธนา ปโมเจตวา อตตพทธา ยมกปาฏหารยาวสาเน กห คตาต อาวชชตวา ตาวตสภวน คตาต อททส ฯ อเถเกน ปาเทน ปวตล อกกมตวา ทตย ยคนธรปพพเต ปตฏเปตวา ปน ปรมปาท อทธรตวา สเนรมตถก อกกมตวา ตตถ ปณฑกมพลสลาตเล วสส อป- คนตวา สนนปตตาน ทสสหสสจกกวาฬเทวตาน อาทโต ปฏาย อภธมมกถ อารภ ภกขาจารเวลาย นมมตพทธ มาเปส โส ธมม เทเสต ฯ ภควา นาคลตาทนตกฏ ขาทตวา อโนตตตทเห มข โธวตวา อตตรกรส ปณฑปาต คเหตวา อโนตตตทหตเร ปรภ ชต ฯ สารปตตตเถโร ตตถ คนตวา ภควนต วนทต ฯ ภควา

Page 225: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 225

อทธวธนทเทโส อชช เอตตก ธมม เทเสสนต เถรสส นย เทต ฯ เอว ตโย มาเส อพโพจฉนน อภธมมกถ กเถส ฯ ต สตวา อสตโกฏเทวตาน ธมมาภสมโย อโหส ฯ ยมกปาฏหารเย สนนปตตาป ทวาทสโยชนา ปรสา ภควนต ปสสตวาว คมสสามาต ขนธวาร พนธตวา อฏาส ฯ ต จลลอนาถปณฑกเสฏ เยว สพพปจจเยห อปฏาส ฯ มนสสา กห ภควาต ชานนตถาย อนรทธตเถร ยาจส ฯ เถโร อาโลก วฑเฒตวา อททส ทพเพน จกขนา ตตถ วสสปคต ภควนต ทสวา อาโรเจส ฯ เต ภควโต วนทนตถาย มหาโมคคลลานตเถร ยาจส ฯ เถโร ปรสามชเฌเยว มหาปวย นมมชชตวา สเนรปพพต วนพพชฌตวา ตถาคตปาทมเล ภควโต ปาเท วนทมาโนว อมมชชตวา ภควนต เอตทโวจ ชมพทปวาสโน ภนเต ภควโต ปาเท วนทตวา ปสสตวาว คมสสามาต วทนตต ฯ ภควา อาห กห ปน เต โมคคลลาน เอตรห เชฏภาตา ธมมเสนาปตต ฯ สงกสสนคเร ภนเตต ฯ เย โมคคลลาน ม ทฏ กามา เสว สงกสสนคร อาคจฉนต อห เสว มหาปวารณา- ปณณมาสอโปสถทวเส สงกสสนคเร โอตรสสามต ฯ สาธ ภนเตต เถโร ทสพล วนทตวา อาคตมคเคเนว โอรยห มนสสาน สนตก สมปาปณ ฯ คมนาคมนกาเลว ยถา น มนสสา ปสสนต เอว อธฏาส ฯ อท ตาเวตถ มหาโมคคลลานตเถโร อาวภาวปาฏหารย อกาส ฯ โส เอว อาคโต ต ปวตต อาโรเจตวา ทรนต ส อกตวา กตปาตราสาว นกขมถาต อาห ฯ ภควา สกกสส

Page 226: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 226

วสทธมคเค เทวร โ อาโรเจส มหาราช เสว มนสสโลก คจฉามต ฯ เทวราชา วสสกมม อาณาเปส ตาต เสว ภควา มนสสโลก คนตกาโม ตสโส โสปาณปนตโย มาเปห เอก กนกมย เอก รชตมย เอก มณมยนต ฯ โส ตถา อกาส ฯ ภควา ทตยทวเส สเนรมทธน ตวา ปรตถม โลกธาต โอโลเกส ฯ อเนกาน จกกวาฬสตสหสสาน ววฏาน หตวา เอกงคณ วย ปกาสส ฯ ยถา จ ปรตถเมน เอว ปจฉเมนป อตตเรนป ทกขเณนป สพพ ววฏมททส ฯ เหฏาป ยาว อวจ อปร ยาว อกนฏภวน ตาว อททส ฯ ตทวส กร โลกววรณ นาม อโหส ฯ มนสสาป เทเว ปสสนต เทวาป มนสเส ฯ ตตถ เนว มนสสา อทธ โอโลเกนต น เทวา อโธ โอโลเกนต สพเพ สมมขา ว อ ม ปสสนต ฯ ภควา มชเฌ มณมเยน โสปาเณน โอตรต ฉกามาวจรเทวา วามปสเส กนกมเยน สทธาวาสา จ มหาพรหมา จ ทกขณปสเส รชตมเยน ฯ เทวราชา ปตตจวร อคคเหส ฯ มหาพรหมา ตโยชนก เสตจฉตต ฯ สยาโม วาลวชน ฯ ป จสโข คนธพพปตโต ตคาวตมตต เวลวปณฑวณ คเหตวา ตถาคตสส ปช กโรนโต โอตรต ฯ ตทวส ภควนต ทสวา พทธภาวาย ปห อนปปาเทตวา ตสตโต นาม นตถต ฯ อทเมตถ ภควา อาวภาวปาฏหารย อกาส ฯ อปจ ตามพปณณทเป ตฬงครวาส๑ ธมมทนนตเถโรป ๑. ม. วาฬงกรวาส ฯ

Page 227: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 227

อทธวธนทเทโส ตสสมหาวหาเร เจตยงคณมห นสทตวา ตห ภกขเว ธมเมห สมนนาคโต ภกข อปณณกปฏปท ปฏปนโน โหตต๑ อปณณกสตต กเถนโต เหฏามข วชน อกาส ฯ ยาว อวจโต เอกงคณ อโหส ฯ ตโต อปรมข อกาส ฯ ยาว พรหมโลกา เอกงคณ อโหส ฯ เถโร นรยภเยน ตชเชตวา สคคสเขน จ ปโลเภตวา ธมม เทเสต ฯ เกจ โสตาปนนา อเหส เกจ สกทาคาม อนาคาม อรหนโตต ฯ ตโรภาว กาตกาโม ปน อาโลก วา อนธการ กโรต อปปฏจฉนน วา ปฏจฉนน อาปาถ วา อนาปาถ กโรต ฯ กถ ฯ อย ห ยถา อปปฏจฉนโนป สมเป โตป วา น ทสสต เอว อตตาน วา ปร วา กาตกาโม ปาทกชฌานโต วฏาย อท อาโลกฏาน อนธการ โหตต วา อท อปปฏจฉนน ปฏจฉนน โหตต วา อท อาปาถ อนาปาถ โหตต วา อาวชชตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาต ฯ สห อธฏานจตเตน ยถาธฏ ตเมว โหต ฯ ปเร สมเป ตาป น ปสสนต ฯ สยมป อปสสตกาโม น ปสสต ฯ เอต ปน ปาฏหารย เกน กตปพพนต ฯ ภควตา ฯ ภควา ห ยสกลปตต สมเป นสนนเยว ยถา น ปตา น ปสสต เอวมกาส ฯ ตถา วสตโยชนสต มหากปปนสส ปจจคคมน กตวา ต อนาคามผเล อมจจสหสส จสส โสตาปตตผเล ปตฏเปตวา ๑. อง. ตก. ๒๐/๑๔๒ ฯ

Page 228: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 228

วสทธมคเค ตสส อนมคค อาคตา สหสสตถปรวารา อโนชา เทว อาคนตวา สมเป นสนนาป ยถา สปรส ราชาน น ปสสต ตถา กตวา อป ภนเต ราชาน ปสสถาต วตเต ก ปน เต ราชาน คเวสต วร อทาห อตตานนต อตตาน ภนเตต วตวา นสนนาย ตสสา ตถา ธมม เทเสส ยถา สา สทธ อตถสหสเสน โสตาปตตผเล ปตฏาต อมจจา อนาคามผเล ราชา อรหตเตต ฯ อปจ ตามพปณณทป อาคตทวเส ยทา อตตนา สทธ อาคเต อวเสเส ราชา น ปสสต เอว กโรนเตน มหนทตเถเรนาป อท กตเมว ฯ อปจ สพพมป ปากฏปาฏหารย อาวภาว นาม ฯ อปากฏ- ปาฏหารย ตโรภาว นาม ฯ ตตถ ปากฏปาฏหารเย อทธป ป ายตเอว อทธมาป ฯ ต ยมกปาฏหารเยน ทเปตพพ ฯ ตตร ห อธ ตถาคโต ยมกปาฏหารย กโรต อสาธารณ สาวเกห ฯ อปรมกายโต อคคกขนโธ ปวตตต เหฏ มกายโต อทกธารา ปวตตตต เอว อภย ป ายตถ ฯ อปากฏปาฏหารเย อทธเยว ป ายต น อทธมา ฯ ต มหากสตเตน จ พรหมนมนตนก- สตเตน จ ทเปตพพ ฯ ตตร ห อายสมโต จ มหากสส ภควโต จ อทธเยว ป ายตถ น อทธมา ฯ ยถาห ฯ เอกมนต นสนโน โข จตโต คหปต อายสมนต มหาก เอตทโวจ สาธ เม ภนเต อยโย มหาโก๑ อตตรมนสสธมม อทธปาฏหารย ทสเสตต เตนห ตว คหปต อาฬนเท อตตราสงค ป าเปตวา ๑. ปาลยมปน มหโกต ทสสต ฯ

Page 229: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 229

อทธวธนทเทโส ตณกลาป โอกาเสหต ฯ เอว ภนเตต โข จตโต คหปต อายสมโต มหากสส ปฏสณตวา อาฬนเท อตตราสงค ป าเปตวา ตณกลาป โอกาเสส ฯ อถโข อายสมา มหาโก วหาร ปวสตวา ตถารป อทธาภสงขาร อภสงขาเรส ยถา ตาฬจฉคคเลน จ อคคฬนตรกาย จ อจจ นกขมตวา ตณาน ฌาเปส อตตราสงค น ฌาเปส๑ ฯ ยถาวาห ฯ อถขวาห ภกขเว ตถารป อทธาภสงขาร อภสงขาเรส เอตตาวตา พรหมา จ พรหมปรสา จ พรหมปารสชชา จ สทท จ เม โสสสนต น จ ม ทกขสสนตต อนตรหโต อม คาถ อภาส ภเววาห ภย ทสวา ภว จ วภเวสน ภว นาภวท ก จ นนท จ น อปาทยนต๒ ฯ ตโรกฑฑ ตโรปาการ ตโรปพพต อสชชมาโน คจฉต เสยยถาป อากาเสต เอตถ ฯ ตโรกฑฑนต ปรกฑฑ ฯ กฑฑสส ปรภาคนต วตต โหต ฯ เอส นโย อตเรส ฯ กฑโฑต จ เคหภตตยา เอต อธวจน ฯ ปากาโรต เคหวหารคามาทน ปรกเขปปากาโร ฯ ปพพโตต ปสปพพโต วา ปาสาณปพพโต วา ฯ อสชชมาโนต อลคคมาโน ฯ เสยยถาป อากาเสต อากาเส วย ฯ เอต คนตกาเมน ปน อากาสกสณ สมาปชชตวา วฏาย กฑฑ วา ปาการ วา สเนรจกกวาเฬสป อ ตร ปพพต วา อาวชชตวา กตปรกมเมน อากาโส โหตต อธฏาตพโพ ฯ อากาโสเยว ๑. ส. สฬา. ๑๘/๓๕๘ ฯ ๒. ม. ม. ๑๒/๕๙๖ ฯ

Page 230: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 230

วสทธมคเค โหต ฯ อโธ โอตรตกามสส อทธ วา อาโรหตกามสส สสโร โหต ฯ วนวชฌตวา คนตกามสส ฉทโท ฯ โส ตตถ อสชชมาโน คจฉตป ฯ ตปฏกจฬาภยตเถโร ปเนตถาห อากาสกสณสมาปชชน อาวโส กมตถย (กมานสส) ก หตถอสสาทน อภนมมตกาโม หตถ- อสสาทกสณาน สมาปชชต นน ยตถ กตถจ กสเณ ปรกมม กตวา อฏสมาปตตวสภาโวเยว ปมาณ ย ย อจฉต ต ตเทว โหตต ฯ ภกข อาหส ปาลยา ภนเต อากาสกสณเยว อาคต ตสมา อวสสเมต วตตพพนต ฯ ตตราย ปาล ปกตยา อากาส- กสณสมาปตตยา ลาภ โหต ตโรกฑฑ ตโรปาการ ตโรปพพต อาวชชต อาวชชตวา าเณน อธฏาต อากาโส โหตต อากาโส โหต โส ตโรกฑฑ ตโรปาการ ตโรปพพต อสชชมาโน คจฉต ยถา มนสสา ปกตยา อนทธมนโต เกนจ อนาวเฏ อปรกขตเต อสชชมานา คจฉนต เอวเมว โส อทธมา เจโตวสปปตโต ตโรกฑฑ ตโรปาการ ตโรปพพต อสชชมาโน คจฉต เสยยถาป อากาเสต๑ ฯ สเจ ปนสส ภกขโน อธฏหตวา คจฉนตสส อนตรา ปพพโต วา รกโข วา อฏเต ก ปน สมาปชชตวา อธฏาตพพนต ฯ โทโส นตถต ฯ ปน สมาปชชตวา อธฏาน ห อปชฌายสส สนตเก นสสยคคหณสทส โหต ฯ อมนา จ ปน ภกขนา อากาโส โหตต อธฏ ตตตา อากาโส โหตเยว ฯ ปรมาธฏานพเลเนว จสส อนตรา อ โ ปพพโต วา รกโข ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๓ ฯ

Page 231: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 231

อทธวธนทเทโส วา อตมโย อฏหสสตต อฏานเมต ฯ อ เน อทธมตา นมมเตน๑ ปมนมมาน พลว โหต ฯ อตเรน ตสส อทธ วา อโธ วา คนตพพ ฯ ปวยาป อมมชชนมมชชนต เอตถ ฯ อมมชชนต อฏาน วจจต ฯ นมมชชนต สสทน ฯ อมมชช จ นมมชช จ อมมชช- นมมชช ฯ เอว กาตกาเมน อาโปกสณ สมาปชชตวา วฏาย เอตตเก าเน ปว อทก โหตต ปรจฉนทตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาตพพ ฯ สห อธฏาเนน ยถาปรจฉนนฏาเน ปว อทกเมว โหต ฯ โส ตตถ อมมชชนมมชช กโรต ฯ ตตราย ปาล ปกตยา อาโปกสณสมาปตตยา ลาภ โหต ปว อาวชชต อาวชชตวา าเณน อธฏาต อทก โหตต อทก โหต โส ปวยา อมมชชนมมชช กโรต ยถา มนสสา ปกตยา อนทธมนโต อทเก อมมชชนมมชช กโรนต เอวเมว โส อทธมา เจโตวสปปตโต ปวยา อมมชชนมมชช กโรต เสยยถาป อทเกต๒ ฯ น เกวล จ อมมชชนมมชชเมว นหาน- ปานมขโธวนภณฑกโธวนาทส ย ย อจฉต ต ต กโรต ฯ น เกวล จ อทกเมว สปปเตลมธผาณตาทสป ย ย อจฉต ต ต อท จท จ เอตตก โหตต อาวชชตวา ปรกมม กตวา อธฏหนตสส ยถาธฏ ตเมว โหต ฯ อทธรตวา ภาชนคต กโรนตสส สปป สปปเยว โหต เตลาทน เตลาทนเยว อทก ๑. ม. ย. นมมเต ปน ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๙๓ ฯ

Page 232: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 232

วสทธมคเค อทกเมว ฯ โส ตตถ เตมตกาโมว เตเมต น เตมตกาโม น เตเมต ฯ ตสเสว จ สา ปว อทก โหต อวเสสชนสส ปวเยว ฯ ตตถ มนสสา ปตตกาป คจฉนต ยานาทหป คจฉนต กสกมมาทนป กโรนตเยว ฯ สเจ ปนาย เตสมป อทก โหตต อจฉต โหตเยว ฯ ปรจฉนนกาล ปน อตกกมตวา ย ปกตยา ฆฏตฬากาทส อทก ต เปตวา อวเสส ปรจฉนนฏาน ปวเยว โหต ฯ อทเกป อภชชมาเนต เอตถ ฯ ย อทก อกกมตวา สสทต ต ภชชมานนต วจจต ฯ วปรต อภชชมาน ฯ เอว คนตกาเมน ปน ปวกสณ สมาปชชตวา วฏาย เอตตเก าเน อทก ปว โหตต ปรจฉนทตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาตพพ ฯ สห อธฏาเนน ยถาปรจฉนนฏาเน อทก ปวเยว โหต ฯ โส ตตถ คจฉต ฯ ตตราย ปาล ปกตยา ปวกสณสมาปตตยา ลาภ โหต อทก อาวชชต อาวชชตวา าเณน อธฏาต ปว โหตต ปว โหต โส อภชชมาเน อทเก คจฉต ยถา มนสสา ปกตยา อนทธมนโต อภชชมานาย ปวยา คจฉนต เอวเมว โส อทธมา เจโตวสปปตโต อภชชมาเน อทเก คจฉต เสยยถาป ปวยนต๑ ฯ น เกวล จ คจฉต ย ย อรยาปถ อจฉต ต ต กโรต ฯ น เกวล จ ปวเมว มณสวณณ- ปพพตรกขาทสป ย ย อจฉต ต ต วตตนเยเนว อาวชชตวา ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๓ ฯ

Page 233: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 233

อทธวธนทเทโส อธฏาต ยถาธฏ ตเมว โหต ฯ ตสเสว จ ต อทก ปว โหต เสสชนสส อทกเมว ฯ มจฉกจฉปา จ อทกชาตาทโย๑ จ ยถารจ วจรนต ฯ สเจ ปนาย อ เสมป มนสสาน ต ปว กาต อจฉต กโรตเยว ฯ ปรจฉนนกาลาตกกเมน ปน อทกเมว โหต ฯ ปลลงเกน กมตต ปลลงเกน คจฉต ฯ ปกข สกโณต ปกเขห ยตตสกโณ ฯ เอว กาตกาเมน ปน ปวกสณ สมาปชชตวา วฏาย สเจ นสนโน คนตมจฉต ปลลงกปปมาณ าน ปรจฉนทตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาตพพ สเจ นปนโน คนตกาโม โหต ม จปปมาณ สเจ ปทสา คนตกาโม โหต มคคปปมาณนต เอว ยถานรป าน ปรจฉนทตวา วตต- นเยเนว ปว โหตต อธฏาตพพ ฯ สห อธฏานา ปวเยว โหต ฯ ตตราย ปาล อากาเสป ปลลงเกน กมต เสยยถาป ปกข สกโณต ปกตยา ปวกสณสมาปตตยา ลาภ โหต อากาส อาวชชต อาวชชตวา าเณน อธฏาต ปว โหตต ปว โหต โส อากาเส อนตลกเข จงกมตป ตฏตป นสทตป เสยยมป กปเปต ยถา มนสสา ปกตยา อนทธมนโต ปวย จงกมนตป ฯเปฯ เสยยมป กปเปนต เอวเมว โส อทธมา เจโตวสปปตโต อากาเส อนตลกเข จงกมตป ฯเปฯ เสยยมป กปเปตต๒ ฯ อากาเส คนตกาเมน จ ภกขนา ทพพจกขลาภนาป ๑. ม. ย. อทกกากาทโย ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๙๔ ฯ

Page 234: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 234

วสทธมคเค ภวตพพ ฯ กสมา ฯ อนตเร อตสมฏานา วา ปพพต- รกขาทโย โหนต นาคสปณณาทโย วา อสสยนตา มาเปนต เตส ทสสนตถ ฯ เต ปน ทสวา ก กาตพพนต ฯ ปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย อากาโส โหตต ปรกมม กตวา อธฏาตพพ ฯ เถโร ปนาห สมาปตตสมาปชชน อาวโส กมตถย นน สมาหตเมวสส จตต เตน ย ย าน อากาโส โหตต อธฏาต อากาโสเยว โหตต ฯ ก จาป เอวมาห อถโข ตโรกฑฑปาฏหารเย วตตนเยเนว ปฏปชชตพพ ฯ อปจ โอกาเส โอโรหณตถมป อมนา ทพพจกขลาภนา ภวตพพ ฯ อย ห สเจ อโนกาเส นหานตตเถ วา คามทวาเร วา โอโรหต มหาชนสส ปากโฏ โหต ตสมา ทพพจกขนา ปสสตวา อโนกาส วชเชตวา โอกาเส โอตรตต ฯ อเมป จนทมสรเย๑ เอว มหทธเก เอว มหานภาเว ปาณนา ปรามสต ปรมชชตต เอตถ ฯ จนทมสรยาน ทวาจตตาลสโยชน- สหสสสส อปร จรเณน มหทธกตา ตส ทเปส เอกกขเณ อาโลก- กรเณน มหานภาวตา เวทตพพา ฯ เอว อปรจรณอาโลกกรเณห วา มหทธเก เตเนว มหทธกตเตน มหานภาเวน ฯ ปรามสตต ปรคคณหต เอกเทเส วา ฉปต ฯ ปรมชชตต สมนตโต อาทาส- ตล วย ปรมชชต ฯ อย ปนสส อทธ อภ าปาทกชฌาน- วเสเนว อชฌต ฯ นตเถตถ กสณสมาปตตนยโม ฯ วตต เหต ๑. จนทมสรเยต ภเวยย ฯ เอวมปรป ฯ

Page 235: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 235

อทธวธนทเทโส ปฏสมภทาย อเมป จนทมสรเย ฯเปฯ ปรมชชตต อธ โส อทธมา เจโตวสปปตโต จนทมสรเย อาวชชต อาวชชตวา าเณน อธฏาต หตถปาเส โหนตต หตถปาเส โหนต โส นสนนโก วา นปนนโก วา จนทมสรเย ปาณนา อามสต ปรามสต ปรมชชต ยถา มนสสา ปกตยา อนทธมนโต ก จเทว รปคต หตถปาเส อามสนต ปรามสนต ปรมชชนต เอวเมว โส อทธมา ฯเปฯ ปรมชชตต๑ ฯ สวาย ยท อจฉต คนตวา ปารามสต คนตวา ปรามสต ยท ปน อเธว นสนนโก วา นปนนโก วา ปรามสตกาโม โหต หตถปาเส โหตต อธฏาต ฯ อธฏานพเลน วณฏา มตตตาลผล วย อาคนตวา หตถปาเส เต วา ปรามสต หตถ วา วฑเฒตวา ฯ วฑเฒนตสส ปน ก อปาทนนก วฑเฒต๒ อนปาทนนกนต ฯ อปาทนนก นสสาย อนปาทนนก วฑเฒต๒ ฯ ตตถ ตปฏกจฬนาคตเถโร อาห ก ปนาวโส อปาทนนก ขททกมป มหนตมป น โหต นน ยทา ภกข ตาฬจฉททาทห นกขมต ตทา อปาทนนก ขททก โหต ยทา มหนต อตตภาว กโรต ตทา มหนต โหต มหาโมคคลลานตเถรสส วยาต ฯ เอกสม กร สมเย อนาถปณฑโก คหปต ภควโต ธมมเทสน สตวา เสว ภนเต ป จห ภกขสเตห สทธ อมหาก เคเห ภกข คณหถาต นมนเตตวา ปกกาม ฯ ภควา อธวาเสตวา ตทวส๓ รตต- ภาค จาป วตนาเมตวา ปจจสสมเย ทสสหสสโลกธาต โอโลเกส ฯ อถสส นนโทปนนโท นาคราชา าณมเข อาปาถ อาคจฉ ฯ ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๔ ฯ ๒. ม. ย. วฑฒต ฯ ๓. ตทวสาวเสส รตตภาค จ ฯ

Page 236: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 236

วสทธมคเค ภควา อย นาคราชา มยห าณมเข อาปาถ อาคจฉต อตถ นโข อสส อปนสสโยต อาวชเชนโต อย มจฉาทฏ โก ตส รตเนส อปปสนโนต ทสวา โก น โข อม มจฉาทฏ โต วเวเจยยาต อาวชเชนโต มหาโมคคลลานตเถร อททส ฯ ตโต ปภาตาย รตตยา สรรปฏชคคน กตวา อายสมนต อานนท อามนเตส อานนท ป จนน ภกขสตาน อาโรเจห ตถาคโต เทวจารก คจฉตต ฯ ต ทวส จ นนโทปนนทสส อาปานภม สชชยส ฯ โส ทพพรตนปลลงเก ทพเพน เสตจฉตเตน ธารยมาเน ตวธนาฏเกห เจว นาคปรสาย จ ปรวโต ทพพภาชเนส อปฏาปต อนนปานวธ โอโลกยมาโน นสนโน โหต ฯ อถ ภควา ยถา นาคราชา ปสสต ตถา กตวา ตสส วตานมตถเกเนว ป จห ภกขสเตห สทธ ตาวตสเทวโลกาภมโข ปายาส ฯ เตน โข ปน สมเยน นนโทปนนทสส นาคราชสส เอวรป ปาปก ทฏ คต อปปนน โหต อเม ห นาม มณฑกา สมณกา อมหาก อปรปรภวเนน เทวาน ตาวตสภวน ปวสนตป นกขมนตป น อทาน อโต ปฏาย อเมส อมหาก มตถเก ปาทปส โอกรนตาน คนต ทสสามต ฯ อฏาย สเนรปาท คนตวา ต อตตภาว วชหตวา สเนรร สตตกขตต โภเคห ปรกขปตวา อปร ผณ กตวา ตาวตสภวน อวกชเชน ผเณน คเหตวา อทสสน คเมส ฯ อถโข อายสมา รฏปาโล ภควนต เอตทโวจ ปพเพ ภนเต อมสม ปเทเส โต สเนรร ปสสาม สเนรปรภณฑ

Page 237: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 237

อทธวธนทเทโส ปสสาม ตาวตส ปสสาม เวชยนต ปสสาม เวชยนต- ปาสาทสส อปร ธช ปสสาม โก น โข ภนเต เหต โก ปจจโย ย เอตรห เนว สเนรร ปสสาม ฯเปฯ น เวชยนตปาสาทสส อปร ธช ปสสามต ฯ อย รฏปาล นนโทปนนโท นาม นาคราชา ตมหาก กปโต สเนรร สตตกขตต โภเคห ปรกขปตวา อปร ผเณน ปฏจฉาเทตวา อนธการ กตวา โตต ฯ ทเมม น ภนเตต ฯ น ภควา อนชาน ฯ อถโข อายสมา ภททโย อายสมา ราหโลต อนกกเมน สพเพป ภกข อฏหส ฯ น ภควา อนชาน ฯ อวสาเน มหาโมคคลลานตเถโร อห ภนเต ทเมมต อาห ฯ ทเมห โมคคลลานาต ภควา อนชาน ฯ เถโร อตตภาว วชหตวา มหนต นาคราชวณณ อภนม- มนตวา นนโทปนนท จททสกขตต โภเคห ปรกขปตวา ตสส ผณมตถเก อตตโน ผณ เปตวา สเนรนา สทธ อภนปปเฬส ฯ นาคราชา ธมาส๑ ฯ เถโรป น ตยหเยว สรเร ธโม อตถ มยหมป อตถต ธมาส ฯ นาคราชสส ธโม เถร น พาธต เถรสส ปน ธโม นาคราชาน พาธต ฯ ตโต นาคราชา ปชชล ฯ เถโรป น ตยหเยว สรเร อคค อตถ มยหมป อตถต ปชชล ฯ นาคราชสส เตโช เถร น พาธต เถรสส ปน เตโช นาคราชาน พาธต ฯ นาคราชา อย ม สเนรนา สทธ อภนปปเฬตวา ธมายต เจว ปชชลต จาต จนเตตวา โภ ตว ๑. ย. ปธมาส ฯ ปธมายตป ฯ เอวมปรป ฯ

Page 238: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 238

วสทธมคเค โกสต ปฏปจฉ ฯ อห โข นนท โมคคลลาโนต ฯ ภนเต อตตโน ภกขภาเวน ตฏาหต ฯ เถโร ต อตตภาว วชหตวา ตสส ทกขณกณณโสเตน ปวสตวา วามกณณโสเตน นกขม ฯ วามกณณโสเตน ปวสตวา ทกขณกณณโสเตน นกขม ฯ ตถา ทกขณนาสโสเตน ปวสตวา วามนาสโสเตน นกขม ฯ วามนาส- โสเตน ปวสตวา ทกขณนาสโสเตน นกขม ฯ ตโต นาคราชา มข ววร ฯ เถโร มเขน ปวสตวา อนโตกจฉย ปาจเนน จ ปจฉเมน จ จงกมต ฯ ภควา โมคคลลาน มนสกโรห มหทธโก เอส นาโคต อาห ฯ เถโร มยห โข ภนเต จตตาโร อทธปาทา ภาวตา พหลกตา ยานกตา วตถกตา อนฏ ตา ปรจตา สสมารทธา ตฏต ภนเต นนโทปนนโท อห นนโทปนนท- สทสาน นาคราชาน สตมป สหสสมป สตสหสสมป ทเมยยนต อาห ฯ นาคราชาป จนเตส ปวสนโต ตาว เม น ทฏโ นกขมน- กาเล อทาน น ทานตเร ปกขปตวา สงขาทสสามต จนเตตวา นกขม ภนเต มา ม อนโตกจฉย อปราปร จงกมนโต พาธยตถาต อาห ฯ เถโร นกขมตวา พห อฏาส ฯ นาคราชา อย โสต ทสวา นาสวาต วสชช ฯ เถโร จตตถชฌาน สมาปชช ฯ โลมกปมปสส วาโต จาเลต นาสกข ฯ อวเสสภกข กร อาทโต ปฏาย สพพปาฏหารยาน กาต สกกเณยย อม ปน าน ปตวา เอว ขปปนสนตโน หตวา สมาปชชต นาสกขสสนตต เนส

Page 239: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 239

อทธวธนทเทโส ภควา นาคราชทมน นานชาน ฯ นาคราชา อห อมสส สมณสส นาสวาเตน โลมกปมป จาเลต นาสกข มหทธโก สมโณต จนเตส ฯ เถโร อตตภาว วชหตวา สปณณรป อภนมมนตวา สปณณวาต ทสเสนโต นาคราชาน อนพนธ ฯ นาคราชา ต อตตภาว วชหตวา มาณวกวณณ อภนมมนตวา ภนเต ตมหาก สรณ คจฉามต วทนโต เถรสส ปาเท วนท ฯ เถโร สตถา นนท อาคโต เอห คมสสามาต นาคราชาน ทมยตวา นพพส กตวา คเหตวา ภควโต สนตก อคมาส ฯ นาคราชา ภควนต วนทตวา ภนเต ตมหาก สรณ คจฉามต อาห ฯ ภควา สข โหห นาคราชาต วตวา ภกขสงฆปรวโต อนาถปณฑกสส นเวสน อคมาส ฯ อนาถปณฑโก ก ภนเต อตทวา อาคตตถาต อาห ฯ โมคคลลานสส จ นนโทปนนทสส จ สงคาโม อโหสต ฯ กสส ภนเต ชโย กสส ปราชโยต ฯ โมคคลลานสส ชโย นนโทปนนทสส ปราชโยต ฯ อานาถปณฑโก อธวาเสต เม ภนเต ภควา สตตาห เอกปฏปาฏยา ภตต สตตาห เถรสส สกการ กรสสามต วตวา สตตาห พทธปปมขาน ป จนน ภกขสตาน มหาสกการ อกาส ฯ อต อมสม นนโทปนนททมเน กต มหนต อตตภาว สนธาเยต วตต ยทา มหนต อตตภาว กโรต ตทา มหนต โหต มหาโมคคลลานตเถรสส วยาต ฯ เอว วตเตป ภกข

Page 240: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 240

วสทธมคเค อปาทนนก นสสาย อนปาทนนกเมว วฑฒตต๑ อาหส ฯ อยเมว เจตถ ยตต ฯ โส เอว กตวา น เกวล จนทมสรเย ปรามสต สเจ อจฉต ปาทกฏลก๒ กตวา ปาเท เปต ป กตวา นสทต ม จ กตวา นปชชต อปสเสนผลก กตวา อปสสยต ฯ ยถา จ เอโก เอว อปโรป ฯ อเนเกสป ห ภกขสตสหสเสส เอว กโรนเตส เตส จ เอกเมกสส ตเถว อชฌต จนทมสรยาน จ คมนมป อาโลกกรณมป ตเถว โหต ฯ ยถา ห จาฏสหสเสส๓ อทกปเรส สพพจาฏส จนทมณฑลาน ทสสนต ปากตกเมว จนทสส คมนมป อาโลกกรณ จ โหต ตถปมเมต ปาฏหารย ฯ ยาว พรหมโลกาปต พรหมโลกมป ปรจเฉท กตวา ฯ กาเยน วส วตเตตต ตตถ พรหมโลเก กาเยน อตตโน วส วตเตตต ฯ ตสสตโถ ปาล อนคนตวาว เวทตพโพ ฯ อย เหตถ ปาล ยาว พรหมโลกาป กาเยน วส วตเตตต สเจ โส อทธมา เจโตวสปปตโต พรหมโลก คนตกาโม โหต ทเรป สนตเก อธฏาต สนตเก โหตต สนตเก โหต สนตเกป ทเร อธฏาต ทเร โหตต ทเร โหต พหกมป โถก อธฏาต โถก โหตต โถก โหต โถกมป พหก อธฏาต พหก โหตต พหก โหต ทพเพน จกขนา ตสส พรหมโน รป ปสสต ทพพาย ๑. อธป วฑเฒตต ภเวยย เหฏา วตตวจนานโลมโต ฯ ย. วฑฒตตเยว ทสสต ฯ ๒. ย. ปาทกถลก ฯ ๓. ย. ปาต... ฯ

Page 241: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 241

อทธวธนทเทโส โสตธาตยา ตสส พรหมโน สทท สณาต เจโตปรยาเณน ตสส พรหมโน จตต ปชานาต สเจ โส อทธมา เจโตวสปปตโต ทสสมาเนน กาเยน พรหมโลก คนตกาโม โหต กายวเสน จตต ปรณาเมต กายวเสน จตต อธฏาต กายวเสน จตต ปรณาเมตวา กายวเสน จตต อธฏหตวา สขส จ ลหส จ โอกกมตวา ทสสมาเนน กาเยน พรหมโลก คจฉต สเจ โส อทธมา เจโตวสปปตโต อทสสมาเนน กาเยน พรหมโลก คนตกาโม โหต จตตวเสน กาย ปรณาเมต จตตวเสน กาย อธฏาต จตตวเสน กาย ปรณาเมตวา จตตวเสน กาย อธฏหตวา สข- ส จ ลหส จ โอกกมตวา อทสสมาเนน กาเยน พรหมโลก คจฉต โส ตสส พรหมโน ปรโต รป อภนมมนาต มโนมย สพพงคปจจงค อหนนทรย สเจ โส อทธมา จงกมต นมมโตป ตตถ จงกมต สเจ โส อทธมา ตฏต นสทต เสยย กปเปต นมมโตป ตตถ เสยย กปเปต สเจ โส อทธมา ธมายต ปชชลต ธมม ภาสต ป ห ปจฉต ป ห ปฏโ วสชเชต นมมโตป ตตถ ป ห ปฏโ วสชเชต สเจ โส อทธมา เตน พรหมนา สทธ สนตฏต สลลปต สากจฉ สมาปชชต นมมโตป ตตถ เตน พรหมนา สทธ สนตฏต สลลปต สากจฉ สมาปชชต ย ยเทว ห โส อทธมา กโรต ต ตเทว นมมโต กโรตต๑ ฯ ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๔ ฯ

Page 242: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 242

วสทธมคเค ตตถ ทเรป สนตเก อธฏาตต ปาทกชฌานโต วฏาย ทเร เทวโลก วา พรหมโลก วา อาวชชต สนตเก โหตต อาวชชตวา ปรกมม กตวา ปน สมาปชชตวา าเณน อธฏาต สนตเก โหตต สนตเก โหต ฯ เอส นโย เสสปเทสป ฯ ตตถ โก ทร คเหตวา สนตก อกาสต ฯ ภควา ฯ ภควา ห ยมกปาฏหารยาวสาเน เทวโลก คจฉนโต ยคนธร จ สเนร จ สนตเก กตวา ปวตลโต เอก ปาท ยคนธเร เปตวา ทตย สเนรมตถเก เปส ฯ อ โ โกจ อกาส ฯ มหาโมคคลลานต- เถโร ฯ เถโร ห สาวตถโต ภตตกจจ กตวา นกขมนต ทวาทส- โยชนปรส ตสโยชน สงกสสนครคมนมคค สงขปตวา ต ขณ เว สมปาเปส ฯ อปจ ตามพปณณทเป จฬสมททตเถโรป อกาส ฯ ทพภกขสมเย กร เถรสส สนตก ปาโตว สตต ภกขสตาน อคมส ฯ เถโร มหาภกขสงโฆ กห ภกขาจาโร ภวสสตต จนเตนโต สกลตามพปณณทเป อทสวา ปรตเร ปาฏลปตเต ภวสสตต ทสวา ภกข ปตตจวร คาหาเปตวา เอถาวโส ภกขาจาร คมสสามาต ปว สงขปตวา ปาฏลปตต คโต ฯ ภกข กตร ภนเต อม นครนต ปจฉส ฯ ปาฏลปตต อาวโสต ฯ ปาฏลปตต นาม ทเร ภนเตต ฯ อาวโส มหลลกตเถรา นาม ทเรป คเหตวา สนตเก กโรนตต ฯ มหาสมทโท กห ภนเตต ฯ นน อาวโส อนตรา เอก นลมาตก อตกกมตวา อาคตตถาต ฯ อาม ภนเต มหาสมทโท ปน มหนโตต ฯ อาวโส มหลลกตเถรา นาม

Page 243: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 243

อทธวธนทเทโส มหนตมป ขททก กโรนตต ฯ ยถา จาย เอว ตสสทตตตเถโรป สายณหสมเยน นหายตวา กตตตราสงโค มหาโพธ วนทสสามต จตเต อปปนเน สนตเก อกาส ฯ สนตก ปน คเหตวา โก ทรมกาสต ฯ ภควา ฯ ภควา ห อตตโน จ องคลมาลสส จ อนตร สนตกมป ทรมกาส ฯ อถ โก พหก โถกมกาสต ฯ มหากสสปตเถโร ฯ ราชคเห กร นกขตตทวเส ป จสตา กมารกาโย จนทปเว คเหตวา นกขตตกฬนตถาย คจฉนตโย ภควนต ทสวา ก จ น อทส ปจฉโต อาคจฉนต ปน เถร ทสวา อมหาก เถโร เอต ปว ทสสามาต สพพา ปเว คเหตวา เถร อปสงกมส ฯ เถโร ปตต นหรตวา สพพ เอกปตตปรมตต อกาส ฯ ภควา เถร อาคมยมาโน ปรโต นสท ฯ เถโร อาหรตวา ภควโต อทาสต ฯ อลลสเสฏ วตถสม ปน มหาโมคคลลานตเถโร โถก พหก- มกาส ฯ กากวฬยวตถสม จ๑ ภควา ฯ มหากสสปตเถโร กร สตตาห สมาปตตยา วตนาเมตวา ทลททสงคห กโรนโต กากวฬยสส นาม ทคคตมนสสสส ฆรทวาเร อฏาส ฯ ตสส ชายา เถร ทสวา ปตโน ปกก อโลณมพลยาค ปตเต อากร ฯ เถโร ต คเหตวา ภควโต หตเถ เปส ฯ ภควา มหาภกขสงฆสส ปโหนก กตวา อธฏาส ฯ เอกปตเตน อาภตา สพเพส ปโหส ฯ กากวฬโยป สตตเม ทวเส เสฏ ฏาน อลตถาต ฯ น เกวล จ ๑. ย. กากวลลย... ฯ

Page 244: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 244

วสทธมคเค โถกสส พหกรณ ฯ มธร อมธร อมธร มธรนตอาทสป ย ย อจฉต สพพ อทธมโต อชฌต ฯ ตถา ห มหาอนฬตเถโร นาม สมพหเล ภกข ปณฑาย จรตวา ลขภตตเมว ลภตวา คงคาตเร นสทตวา ปรภ ชมาเน ทสวา คงคาย อทก สปปมณฑนต อธฏหตวา สามเณราน ส อทาส ฯ เต ถาลเกห อาหรตวา ภกขสงฆสส อทส ฯ สพเพ มธเรน สปปมณเฑน ภ ชสต ฯ ทพเพน จกขนาต อเธว โต อาโลก วฑเฒตวา ตสส พรหมโน รป ปสสต อเธว จ โต ตสส ภาสโต สทท สณาต จตต ปชานาตต๑ ฯ กายวเสน จตต ปรณาเมตต กรชกายสส วเสน จตต ปรณาเมต ปาทกชฌานจตต คเหตวา กาเย อาโรเปต กายานคตก กโรต ทนธคมน ฯ กายคมน ห ทนธ โหต ฯ สขส จ ลหส จ โอกกมตต ปาทกชฌานารมมเณน อทธจตเตน สหชาต สขส จ ลหส จ โอกกมต ปวสต ผสต สมปาปณาต ฯ สขส า นาม อเปกขาสมปยตตา ส า ฯ อเปกขา ห สนต สขนต วตตา ฯ สาเยว จ ส า นวรเณห เจว วตกกาท- ปจจนเกห จ วมตตตตา ลหส าตป เวทตพพา ฯ ต โอกกมนตสส ปนสส กรชกาโยป ตลปจ วย สลลหโก โหต ฯ โส เอว วาตกขตตตลปจนา วย สลลหเกน ทสสมาเนน กาเยน พรหมโลก คจฉต เอว คจฉนโต จ สเจ อจฉต ปวกสณวเสน ๑. ย. อตสทโท น ทสสต ฯ

Page 245: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 245

อทธวธนทเทโส อากาเส มคค นมมนตวา ปทสา คจฉต สเจ อจฉต วาโย- กสณวเสน วาย อธฏหตวา ตลปจ วย วายนา คจฉต ฯ อปจ คนตกามตาว เอตถ ปมาณ ฯ สต ห คนตกามตาย เอว กตจตตาธฏาโน อธฏานเวคกขตโตว โส อสสาสกขตตสโร วย ทสสมาโน คจฉต ฯ จตตวเสน กาย ปรณาเมตต กาย คเหตวา จตเต อาโรเปต จตตานคตก กโรต สฆคมน ฯ จตตคมน ห สฆ โหต ฯ สขส จ ลหส จ โอกกมตต รปกายารมมเณน อทธจตเตน สหชาต สขส จ ลหส จ โอกกมตต๑ ฯ เสส วตตนเยเนว เวทตพพ ฯ อท ปน จตตคมนเมว โหต ฯ เอว อทสสมาเนน กาเยน คจฉนโต ปนาย ก ตสส อธฏานจตตสส อปปาทกขเณ คจฉต อทาห ตกขเณ ภงคกขเณ วาต วตเต ตสป ขเณส คจฉตต เถโร อาห ฯ ก ปน โส สย คจฉต นมมต เปเสตต ฯ ยถารจ กโรต ฯ อธ ปนสส สย คมนเมว อาคต ฯ มโนมยนต อธฏานมเนน นมมตตตา มโนมย ฯ อหนนทรยนต อท จกข- โสตาทน สณานวเสน วตต ฯ นมมตรเป ปน ปสาโท นาม นตถ ฯ สเจ อทธมา จงกมต นมมโตป ตตถ จงกมตต- าท สพพ สาวกนมมต สนธาย วตต ฯ พทธนมมโต ปน ย ย ภควา กโรต ต ตมป กโรต ภควโต รจวเสน อ มป กโรตต ฯ ๑. ย. อตสทโท น ทสสต ฯ

Page 246: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 246

วสทธมคเค เอตถ จ ย โส อทธมา อเธว โต ทพเพน จกขนา รป ปสสต ทพพาย โสตธาตยา สทท สณาต เจโตปรยาเณน จตต ปชานาต น เอตตาวตา กาเยน วส วตเตต ฯ ยมป โส อเธว โต เตน พรหมนา สทธ สนตฏต สลลปต สากจฉ สมาปชชต เอตตาวตาป น กาเยน วส วตเตต ฯ ยมปสส ทเรป สนตเก อธฏาตตอาทก อธฏาน เอตตาวตาป น กาเยน วส วตเตต ฯ ยมป โส ทสสมาเนน วา อทสสมาเนน วา กาเยน พรหมโลก คจฉต เอตตาวตาป น กาเยน วส วตเตต ฯ ย จ โข โส ตสส พรหมโน ปรโต รป อภนมมนาตตอาทนา นเยน วตตวธาน อาปชชต เอตตาวตา กาเยน วส วตเตต นาม ฯ เสส ปเนตถ กาเยน วส วตตนาย ปพพภาคทสสนตถ วตตนต ฯ อย ตาว อธฏานาอทธ ฯ วกพพนาย ปน มโนมยาย จ อท นานากรณ ฯ วกพพน ตาว กโรนเตน โส ปกตวณณ วชหตวา กมารกวณณ วา ทสเสต นาควณณ วา ทสเสต สปณณวณณ วา ทสเสต อสรวณณ วา ทสเสต อนทวณณ วา ทสเสต เทววณณ วา ทสเสต พรหมวณณ วา ทสเสต สมททวณณ วา ทสเสต ปพพตวณณ วา ทสเสต สหวณณ วา ทสเสต พยคฆวณณ วา ทสเสต ทปวณณ วา ทสเสต หตถมป ทสเสต อสสมป ทสเสต รถมป ทสเสต ปตตมป ทสเสต ววธมป

Page 247: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 247

อทธวธนทเทโส เสนาพยห ทสเสตต๑ เอว วตเตส กมารกวณณาทส ย ย อากงขต ต ต อธฏาตพพ ฯ อธฏหนเตน จ ปวกสณาทส อ ตรา- มมณโต อภ าปทากชฌานโต วฏาย อตตโน กมารกวณโณ ว อาวชชตพโพ ฯ อาวชชตวา ปรกมมาวสาเน ปน สมาปชชตวา วฏาย เอวรโป นาม กมารโก โหมต อธฏาตพพ ฯ สห อธฏานจตเตน กมารโก โหต เทวทตโต วย ฯ เอส นโย สพพตถ ฯ หตถมป ทสเสตตอาท ปเนตถ พหทธาป หตถอาท- ทสสนวเสน วตต ฯ ตตถ หตถ โหมต อนธฏหตวา หตถ โหตต อธฏาตพพ ฯ อสสาทสป เอเสว นโยต ฯ อย วกพพนาอทธ ฯ มโนมย กาตกาโม ปน ปาทกชฌานโต วฏาย กาย ตาว อาวชชตวา วตตนเยเนว สสโร โหตต อธฏาต ฯ สสโร โหต ฯ อถสส อพภนตเร อ กาย อาวชชตวา ปรกมม กตวา วตตนเยเนว อธฏาต ตสส อพภนตเร อ โ กาโย โหตต ฯ โส ต ม ชมหา อสก วย โกสยา อส วย กรณฑาย อห วย จ อพภาหต ฯ เตน วตต อธ ภกข อมมหา กายา อ กาย อภนมมนาต รป มโนมย สพพงคปจจงค อหนนทรย เสยยถาป ปรโส ม ชมหา อสก ปวาเหยย ตสเสว เอวมสส อย ม โช อย อสกา อ โ ม โช อ า อสกา ม ชมหาเตวว อสกา ปวาฬหาตอาท๒ ฯ เอตถ จ ยถา อสกาทโย ม ชาทห สทสา โหนต เอว มโนมย รป อทธมตา สทสเมว ๑. ข. ป. ๓๑/๕๙๖ ฯ ๒. ข. ป. ๓๑/๕๙๗ ฯ

Page 248: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 248

วสทธมคเค โหตต ทสสนตถ เอตา อปมา วตตาต ฯ อย มโนมยา อทธ ฯ อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค อทธวธนทเทโส นาม ทวาทสโม ปรจเฉโท อภ านทเทโส อทาน ทพพโสตธาตยา นทเทสกกโม อนปปตโต ฯ ตตถ ตโต ปราส จ ตส อภ าส โส เอว สมาหเต จตเตตอาทน อตโถ วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ สพพตถ ปน วเสสมตตเมว วณณยสสาม ฯ ตตร ทพพาย โสตธาตยาต เอตถ ฯ ทพพสทสตตา ทพพา ฯ เทวาน ห สจรตกมมนพพตตา ปตตเสมหรหราทห อปลพทธา อปกเลสวมตตตาย ทเรป อารมมณ สมปฏจฉนสมตถา ทพพา ปสาทโสตธาต โหต ฯ อย จาป อมสส ภกขโน วรย- ภาวนาย พลนพพตตา าณโสตธาต ตาทสาเยวาต ทพพสทสตตา ทพพา ฯ อปจ ทพพวหารวเสน ปฏลทธตตา อตตโน จ ทพพ- วหารสนนสสตตตาป ทพพา ฯ สวนฏเน นชชวฏเน จ โสตธาต โสตธาตกจจกรเณน จ โสตธาต วยาตป โสตธาต ฯ ตาย ทพพาย โสตธาตยา ฯ วสทธายาต ปรสทธาย นรปกเลสาย ฯ อตกกนตมานสกายาต มนสสปจาร อตกกมตวา สททสวเนน มานสก มสโสตธาต อตกกนตาย วตวตตตวา ตาย ฯ อโภ สทเท สณาตต เทว สทเท สณาต ฯ กตเม เทว ฯ ทพเพ จ มานเส จ ฯ เทวาน จ มนสสาน จ สทเทต วตต โหต ฯ เอเตน

Page 249: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 249

อภานทเทโส ปเทสปรยาทาน เวทตพพ ฯ เย ทเร สนตเก จาต เย สททา ทเร ปรจกกวาเฬป เย จ สนตเก อนตมโส สเทหสนนสสตปาณกสททาป เต สณาตต วตต โหต ฯ เอเตน นปปเทสปรยาทาน เวทตพพ ฯ กถ ปนาย อปปาเทตพพาต ฯ เตน ภกขนา อภ า- ปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย ปรกมมสมาธจตเตน ปมตร ปกตโสตปเถ ทเร โอฬารโก อร เ สหาทน สทโท อาวชชตพโพ ฯ วหาเร ฆณฑสทโท๑ เภรสทโท สงขสทโท สามเณรทหรภกขน สพพถาเมน สชฌายนตาน สชฌายนสทโท ปกตกถ กเถนตาน ก ภนเต ก อาวโสตอาทสทโท สกณสทโท วาตสทโท ปทสทโท ปกกฏ ตอทกสส จจจฏายนสทโท อาตเป สสสมานตาลปณณสทโท กณกปลลกาทสทโทต๒ เอว สพโพฬารกโต ปภต ยถานกกเมน สขมสขมสททา อาวชชตพพา ฯ เตน ปรตถมาย ทสาย สททาน สททนมตต มนสกาตพพ ปจฉมาย อตตราย ทกขณาย เหฏ มาย อปรมาย ทสาย ปรตถมาย อนทสาย ปจฉมาย อตตราย ทกขณาย อนทสาย สททาน สททนมตต มนสกาตพพ ฯ โอฬารกานมป สขมานมป สททาน สททนมตต มนสกาตพพ ฯ ตสส เต สททา ปากตกจตตสสาป ปาฏกา โหนต ฯ ปรกมม- สมาธจตตสส ปน อตวย ปากฏา ฯ ตสเสว สททนมตต มนสกโรโต อทาน ทพพโสตธาต อปปชชสสตต เตส สทเทส อ ตร อารมมณ กตวา มโนทวาราวชชน อปปชชต ฯ ตสม ๑. ย. ฆณฏสทโท ฯ ๒. ย. กนถ... ฯ

Page 250: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 250

วสทธมคเค นรทเธ จตตาร [๑] ป จ วา ชวนาน ชวนต เยส ปรมาน ตณ จตตาร วา ปรกมมอปจารานโลมโคตรภนามกาน กามาวจราน จตตถ วา ป จม วา อปปนาจตต รปาวจร จตตถชฌานก ฯ ตตถ ยนเตน อปปนาจตเตน สทธ อปปนน าณ อย ทพพโสตธาตต เวทตพพา ฯ ตโต ปร ตสม โสเต ปตตา โหต ฯ ต ถามชาต กโรนเตน เอตถนตเร สทท สณามต เอกงคลมตต ปรจฉนทตวา วฑเฒตพพ ฯ ตโต ทวงคลจตรงคล- อฏงคลวทตถรตนอนโตคพภปมขปาสาทปรเวณสงฆารามโคจร- คามชนปทาทวเสน ยาว จกกวาฬ ตโต วา ภยโยป ปรจฉนทตวา ปรจฉนทตวา วฑเฒตพพ ฯ เอว อธคตาภ โ เอส ปาทกช- ฌานารมมเณน ผฏโกาสพภนตรคเตป สทเท [๒] สณาตเยว ฯ เอว สณนโต จ สเจป ยาว พรหมโลกา สงขเภรปณวาทสทเทห เอกโกลาหล โหต ปาฏเยกก ววฏเปตกามตาย สต อย สงขสทโท อย เภรสทโทต ววฏเปต สกโกตเยวาต ฯ ทพพโสตธาตกถา นฏ ตา ฯ เจโตปรยาณกถาย เจโตปรยาณายาต เอตถ ฯ ปรยาตต ปรย ปรจฉนทตต อตโถ ฯ เจตโส ปรย เจโตปรย ฯ เจโตปรย จ ต าณ จาต เจโตปรยาณ ตทตถายาต วตต โหต ฯ ปรสตตานนต อตตาน เปตวา เสสสตตาน ฯ ปร- ปคคลานนต อทมป อมนา เอกตถเมว ฯ เวเนยยวเสน ปน ๑. เอตถนตเร วาสทโท ทสสตป ฯ ๒. ม. ย. ปน ปาทกชฌาน อสมาปชชตวาป อภ าาเณน ฯ

Page 251: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 251

อภญานทเทโส เทสนาวลาเสน จ พย ชนนานตต กต ฯ เจตสา เจโตต อตตโน จตเตน เนส จตต ฯ ปรจจาต ปรจฉนทตวา ฯ ปชานาตต สราคาทน วเสน นานปปการโต ชานาต ฯ กถ ปเนต าณ อปปาเทตพพนต ฯ เอต ห ทพพจกขวเสน อชฌต ต เอตสเสว ปรกมม ตสมา เตน ภกขนา อาโลก วฑเฒตวา ทพเพน จกขนา ปรสส หทยรป นสสาย วตตมานสส โลหตสส วณณ ปสสตวา จตต ปรเยสตพพ ฯ ยทา ห โสมนสสจตต ปวตตต ตทา รตต นโครธปกกสทส โหต ฯ ยทา โทมนสสจตต ปวตตต ตทา กาฬก ชมพปกกสทส ฯ ยทา อเปกขาจตต ปวตตต ตทา ปสนน ตลเตลสทส ฯ ตสมา เตน อท รป โสมนสสนทรยสมฏาน อท โทมนสสนทรย- สมฏาน อท อเปกขนทรยสมฏานนต ปรสส หทยโลหตวณณ ปสสตวา ปรเยสนเตน๑ เจโตปรยาณ ถามคต กาตพพ ฯ เอว ถามคเต ห ตสม อนกกเมน สพพมป กามาวจรจตต รปาวจรา- รปาวจรจตต จ ปชานาต จตตา จตตเมว สงกมนโต วนาป หทยรปทสสเนน ฯ วตตมป เจต อฏกถาย อารปเป ปรสส จตต ชานตกาโม กสส หทยรป ปสสต กสสนทรยวการ โอโลเกตต ฯ น กสสจ ฯ อทธมโต วสโย เอส ยทท ยตถกตถจ จตต อาวชเชนโต โสฬสปปเภท จตต ชานาต ฯ อกตาภนเวสสส วเสน ปน อย กถาต ฯ ๑. ย. ปสสตวา ปสสตวา จตต ปรเยสนเตน ฯ

Page 252: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 252

วสทธมคเค สราค วา จตตนตอาทส ปน ฯ อฏวธ โลภสหคต จตต สราค จตตนต เวทตพพ ฯ อวเสส จตภมก กสลาพยากต จตต วตราค ฯ เทว โทมนสสจตตาน เทว วจกจฉทธจจ- จตตานต อมาน ปน จตตาร จตตาน อมสม ทเก สงคห น คจฉนต ฯ เกจ ปน เถรา ตานป สงคณหนต ฯ ทวธ ปน โทมนสสจตต สโทส จตต นาม ฯ สพพมป จตภมก กสลาพยากต วตโทส ฯ เสสาน ทส อกสลจตตาน อมสม ทเก สงคห น คจฉนต ฯ เกจ ปน เถรา ตานป สงคณหนต ฯ สโมห วตโมหนต เอตถ ปน ฯ ปาฏปคคลกนเยน วจกจฉทธจจสหคตทวยเมว สโมห ฯ โมหสส ปน สพพากสเลส สมภวโต ทวาทสวธมป อกสลจตต สโมห จตตนต เวทตพพ ฯ อวเสส วตโมห ฯ ถนมทธานคต ปน สงขตต ฯ อทธจจานคต วกขตต ฯ รปาวรารปาวจร มหคคต ฯ อวเสส อมหคคต ฯ สพพมป เตภมก สอตตร ฯ โลกตตร อนตตร ฯ อปจารปปตต อปปนาปปตต จ สมาหต ฯ อภยมปปตต อสมาหต ฯ ตทงควกขมภนสมจเฉท- ปฏปสสทธนสสรณวมตตปปตต วมตต ฯ ป จวธมป เอต วมตตมปปตต อวมตตนต เวทตพพ ฯ อต เจโตปรยาณลาภ ภกข สพพปปการมป อท สราค วา จตต ฯเปฯ อวมตต วา จตตนต ปชานาตต ฯ เจโตปราณกถา นฏ ตา ฯ ปพเพนวาสานสสตาณกถาย ปพเพนวาสานสสตาณายาต ปพเพนวาสานสสตมห ย าณ ตทตถาย ฯ ปพเพนวาสาต

Page 253: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 253

อภานทเทโส ปพเพ อตตชาตส นวฏกขนธา ฯ นวฏาต อชฌาวฏา อนภตา อตตโน สนตาเน อปปชชตวา นรทธา ฯ นวฏธมมา วา ฯ นวฏาต โคจรนวาเสน นวฏา อตตโน ว าเณน ว าตา ปรจฉนนา ปรว าเณน ว าตาป วา ฉนนวฏฏมกานสสรณาทส๑ ฯ เต พทธานเยว ลพภนต ฯ ปพเพนวาสานสสตต ยาย สตยา ปพเพนวาส อนสสรต สา ปพเพนวาสานสสต ฯ าณนต ตาย สตยา สมปยตตาณ ฯ เอวมมสส ปพเพนวาสานสสต- าณสส อตถาย ฯ ปพเพนวาสานสสตาณาย เอตสส าณสส อธคมาย ปตตยาต วตต โหต ฯ อเนกวหตนต อเนกวธ อเนเกห วา ปกาเรห ปวตตต สวณณตนต อตโถ ฯ ปพเพนวาสนต สมนนตราตต ภว อาท กตวา ตตถ ตตถ นวฏสนตาน ฯ อนสสรตต ขนธปฏปาฏวเสน จตปฏสนธวเสน วา อนคนตวา อนคนตวา สรต ฯ อม ห ปพเพนวาส ฉ ชนา อนสสรนต ตตถยา ปกต- สาวกา มหาสาวกา อคคสาวกา ปจเจกพทธา พทธาต ฯ ตตถ ตตถยา จตตาลสเยว กปเป อนสสรนต ฯ น ตโต ปร ฯ กสมา ฯ ทพพลป ตตา ฯ เตส ห นามรปปรจเฉทวรหตตตา ทพพลา ป า โหต ฯ ปกตสาวกา กปปสตมป กปปสหสสมป อนสสรนตเยว พลวป ตตา ฯ อสตมหาสาวกา สตสหสสกปเป อนสสรนต ฯ เทว อคคสาวกา เอกมสงเขยย สตสหสส จ ฯ ๑. ย. ฉนนวฏมกา... ฯ

Page 254: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 254

วสทธมคเค ปจเจกพทธา เทว อสงเขยยาน สตสหสส จ ฯ เอตตโก ห เตส อภนหาโร ฯ พทธาน ปน ปรจเฉโท นาม นตถ ฯ ตตถยา จ ขนธปฏปาฏเมว สรนต ฯ ปฏปาฏ ม จตวา จตปฏสนธวเสน สรต น สนโกนต ฯ เตส ห อนธาน วย อจฉตปปเทโสกกมน นตถ ฯ ยถา ปน อนธา ยฏ อม จตวา ว คจฉนต เอว เต ขนธปฏปาฏ อม จตวาว สรนต ฯ ปกต- สาวกา ขนธปฏปาฏยาป อนสสรนต จตปฏสนธวเสนป สงกมนต ตถา อสตมหาสาวกา ฯ ทวนน ปน อคคสาวกาน ขนธปฏปาฏกจจ นตถ ฯ เอกสส อตตภาวสส จต ทสวา ปฏสนธ ปสสนต ปน อปรสส จต ทสวา ปฏสนธนต เอว จตปฏสนธวเสเนว สงกมนตา คจฉนต ตถา ปจเจกพทธา ฯ พทธาน ปน เนว ขนธปฏปาฏกจจ น จตปฏสนธวเสน สงกมนกจจ อตถ ฯ เตส ห อเนกาส กปปโกฏส เหฏา วา อปร วา ย ย าน อจฉนต ต ต ปากฏเมว โหต ตสมา อเนกาป กปปโกฏโย เปยยาลปาล วย สงขปตวา ย ย อจฉนต ตตถ ตตเถว โอกกมนตา สโหกกนตวเสน คจฉนต ฯ เอว คจฉนตาน จ เนส าณ ยถา นาม กตวาลเวธปรจยสส สรภงคสทสสส ธนคคหสส ขตโต สโร อนตรา รกขลตาทส อสชชมาโน ลกเขเยว ปตต น สชชต น วรชฌต เอว อนตรนตราส ชาตส น สชชต น วรชฌต อสชชมาน อวรชฌมาน อจฉตจฉตฏานเยว คณหต ฯ

Page 255: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 255

อภานทเทโส อเมส ปน ปพเพนวาส อนสสรนเตส ตตถยาน จ ปพเพ- นวาสทสสน ขชชปนกปปภาสทส หตวา อปฏาต ปกตสาวกาน ทปปปภาสทส มหาสาวกาน อกกปปภาสทส อคคสาวกาน โอส- ธตารกปปภาสทส ปจเจกพทธาน จนทปปภาสทส พทธาน รสสหสสปฏมณฑตสรทสหสสสรยมณฑลสทส๑ หตวา อปฏาต ฯ ตตถยาน จ ปพเพนวาสานสสรณ อนธาน ยฏ โกฏคมน วย โหต ฯ ปกตสาวกาน ทณฑกเสตคมน วย ฯ มหาสาวกาน ชงฆเสตคมน วย ฯ อคคสาวกาน สกฏเสตคมน วย ฯ ปจเจก- พทธาน มหาชงฆมคคคมน วย ฯ พทธาน มหาสกฏมคคคมน วย ฯ อมสม ปน อธกาเร สาวกาน ปพเพนวาสานสสรณ อธปเปต ฯ เตน วตต อนสสรตต ขนธปฏปาฏวเสน จตปฏสนธวเสน วา อนคนตวา อนคนตวา สรตต ฯ ตสมา เอว อนสสรตกาเมน อาทกมมเกน ภกขนา ปจฉาภตต ปณฑปาตปฏกกนเตน รโหคเตน ปฏสลลเลน ปฏปาฏยา จตตาร ฌานาน สมาปชชตวา อภ า- ปาทกจตตถชฌานโต วฏาย สพพปจฉมา นสชชา อาวชชตพพา ตโต อาสนป าปน เสนาสนปปเวสน ปตตจวรปฏสามน โภชน- กาโล คามโต อาคมนกาโล คาเม ปณฑาย จรตกาโล คาม ปณฑาย ปวฏกาโล วหารโต นกขมนกาโล เจตยงคณโพธยงคณ- วนทนกาโล ปตตโธวนกาโล ปตตปฏคคหณกาโล ปตตปฏคคหณโต ยาว มขโธวนา กตกจจ ปจจสกาเล กตกจจ มชฌมยาเม กตกจจ ๑. ย....สรทสรย... ฯ

Page 256: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 256

วสทธมคเค ปมยาเม กตกจจนต เอว ปฏโลมกกเมน สกล รตตนทว กตกจจ อาวชชตพพ ฯ เอตตก ปน ปกตจตตสสป ปากฏ โหต ปรกมมสมาธจตตสส ปน อตวย ปากฏเมว ฯ สเจ ปเนตถ ก จ น ปากฏ โหต ปน ปาทกชฌาน สมาปชชตวา วฏาย อาวชชตพพ ฯ เอตตเกน ทเป ชลเต วย ปากฏ โหต ฯ เอว ปฏโลมกกเมเนว ทตยทวเสป ตตยจตตถป จมทวเสป ทสาเหป อฑฒมาเสป มาเสป ยาว สวจฉราป กตกจจ อาวชชตพพ ฯ เอเตเนวปาเยน ทส วสสาน วสต วสสานต ยาว อมสม ภเว อตตโน ปฏสนธ ตาว อาวชเชนเตน ปรมภเว จตกขเณ ปวตตต- นามรป อาวชชตพพ ฯ ปโหต ห ปณฑโต ภกข ปมวาเรเนว ปฏสนธ อคฆาเฏตวา จตกขเณ นามรป อารมมณ กาต ฯ ยสมา ปน ปรมภเว นามรป อนวเสส นรทธ อ อปปนน ตสมา ต าน อาหนธรก๑ อนธตมมว โหต ทททส ทปป เน ฯ เตนาป น สกโกมห ปฏสนธ อคฆาเฏตวา จตกขเณ ปวตตต- นามรป อารมมณ กาตนต ธรนกเขโป น กาตพโพ ฯ ตเทว ปน ปาทกชฌาน ปนปปน สมาปชชตพพ ฯ ตโต จ วฏาย ต าน อาวชชตพพ ฯ เอว กโรนโต ห เสยยถาป นาม พลวา ปรโส กฏาคารกณณกตถาย มหารกข ฉนทนโต สาขาปลาสจเฉทน- มตเตเนว ผรสธาราย วปนนาย มหารกข ฉนทต อสกโกนโตป ๑. อาหนธรกนต สมนตโต อปรมฆนส ฉนน สมพาธฏานนต ฏกา ฯ อาหนทรกนตป ทสสต ฯ

Page 257: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 257

อภานทเทโส ธรนกเขป อกตวา กมมารสาล คนตวา ผรส ตขณ การาเปตวา ปน อาคนตวา ฉนเทยย ปน วปนนาย จ ปนป ตเถว กาเรตวา ฉนเทยย โส เอว ฉนทนโต ฉนนสส ปนจเฉทตพพาภาวโต อจฉนนสส จ เฉทนโต นจรสเสว มหารกข ปาเตยย เอวเมว ปาทกฌานา วฏาย ปพเพ อาวชชต อนาวชชตวา ปฏสนธเมว อาวชเชนโต นจรสเสว ปฏสนธ อคฆาเฏตวา จตกขเณ ปวตตต นามรป อารมมณ กเรยยาต ฯ กฏผาลกเกโสหารกาทหป อยมตโถ ทเปตพโพ ฯ ตตถ ปจฉมนสชชนโต ปภต ยาว ปฏสนธโต อารมมณ กตวา ปวตต าณ ปพเพนวาสาณ นาม น โหต ฯ ต ปน ปรกมมสมาธาณ นาม โหต ฯ อตตสาณนตป เอเก วทนต ฯ ต รปาวจร สนธาย น ยชชต ฯ ยทา ปนสส ภกขโน ปฏสนธมตกกมม จตกขเณ ปวตตต นามรป อารมมณ กตวา มโนทวาราวชชน อปปชชต ตสม จ นรทเธ ตเทวารมมณ กตวา จตตาร วา ป จ วา ชวนาน ชวนต เยส ปพเพ วตตนเยเนว ปรมาน ปรกมมาทนามกาน กามาวจราน โหนต ปจฉม รปาวจร จตตถชฌานก อปปนาจตต ตทาสส ย เตน จตเตน สห าณ อปปชชต อท ปพเพนวาสานสสตาณ นาม ฯ เตน าเณน สมปยตตาย สตยา อเนกวหต ปพเพนวาส อนสสรต ฯ เสยยถท ฯ เอกมป ชาต เทวป ชาตโย ฯเปฯ อต สาการ สอทเทส อเนกวหต ปพเพนวาส อนสสรตต ฯ

Page 258: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 258

วสทธมคเค ตตถ เอกมป ชาตนต เอกมป ปฏสนธมล จตปรโยสาน เอกภวปรยาปนน ขนธสนตาน ฯ เอส นโย เทวป ชาตโยต- อาทสป ฯ อเนเกป สวฏฏกปเปตอาทส ปน ฯ ปรหายมาโน กปโป สวฏฏกปโป วฑฒมาโน ววฏฏกปโปต เวทตพโพ ฯ ตตถ สวฏเฏน สวฏฏฏาย คหโต โหต ฯ กสมา ฯ ตมลกตตา ฯ ววฏเฏน ววฏฏฏาย ฯ เอว ห สต ยาน จตตารมาน ภกขเว กปปสส อสงเขยยาน กตมาน จตตาร สวฏโฏ สวฏฏฏาย ววฏโฏ ววฏฏฏายต๑ วตตาน ตาน ปรคคหตาน โหนต ฯ ตตถ ตโยว สวฏฏา อาโปสวฏโฏ เตโชสวฏโฏ วาโย- สวฏโฏต ฯ ตสโส สวฏฏสมา อาภสสรา สภกณหา เวหปผลาต ฯ ยทา กปโป เตเชน สวฏฏต อาภสสรโต เหฏา อคคนา ทยหต๒ ฯ ยทา อาเปน สวฏฏต สภกณหโต เหฏา อทเกน วลยต ฯ ยทา วายนา สวฏฏต เวหปผลโต เหฏา วาเตน วทธสต ฯ วตถารโต ปน สทาป เอก พทธกเขตต วนสสต ฯ พทธกเขตต นาม ตวธ โหต ชาตกเขตต อาณากเขตต วสยกเขตต จ ฯ ตตถ ชาตกเขตต ทสสหสสจกกวาฬปรยนต โหต ย ตถาคตสส ปฏสนธคคหณาทส กมปต ฯ อาณากเขตต โกฏสตสหสสจกกวาฬปรยนต ยตถ รตนปรตต ขนธปรตต ๑. อง. จตกก. ๒๑/๑๘๐ ฯ ๒. ย. ฑยหต ฯ

Page 259: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 259

อภานทเทโส ธชคคปรตต อาฏานาฏยปรตต โมรปรตต จาต อเมส ปรตตาน อานภาโว วตตต ฯ วสยกเขตต อนนตมปรมาณ ย ยาวตา วา ปน อากงเขยยาต๑ วตต ยตถ ย ย ตถาคโต อากงขต ต ต ชานาต ฯ เอวเมเตส ตส พทธกเขตเตส เอก อาณากเขตต วนสสต ฯ ตสม ปน วนสสนเต ชาตกเขตตมป วนฏเมว โหต ฯ วนสสนต จ เอกโตว วนสสต ฯ สณหนตมป เอกโตว สณหต ฯ ตสเสว วนาโส จ สณหน จ เวทตพพ ฯ ยสม ห สมเย กปโป อคคนา วนสสต ฯ อาทโต ว กปปวนาสกมหาเมโฆ วฏหตวา โกฏสตสหสสจกกวาฬ เอก มหาวสส วสสต ฯ มนสสา ตฏา สพพวชาน นหรตวา วปปนต ฯ สสเสส ปน โคขายตกมตเตส ชาเตส คทรภรว รวนโต เอก- พนทมป น วสสต ฯ ตทา ปจฉนนเมว วสส โหต ฯ อท สนธาย ห ภควตา โหต โข โส ภกขเว สมโย ย พหน วสสาน พหน วสสสตาน พหน วสสสหสสาน พหน วสสสตสหสสาน เทโว น วสสตต๒ วตต ฯ วสสปชวโน สตตา กาล กตวา พรหมโลเก นพพตตนต ปปผผลปชวโน จ เทวตา ฯ เอว ทเฆ อทธาเน วตวตเต ตตถ ตตถ อทก ปรกขย คจฉต ฯ อถาน- ปพเพน มจฉกจฉปาป กาล กตวา พรหมโลเก นพพตตนต เนรยกสตตาป ฯ ตตถ เนรยกา สตตมสรยปาตภาเวน วนสสนตต เอเก ฯ ๑. อง. ตก. ๒๐/๒๙๓ ฯ ๒. อง. สตตก. ๒๓/๑๐๒ ฯ

Page 260: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 260

วสทธมคเค ฌาน วนา นตถ พรหมโลเก นพพตต เอเตส จ เกจ ทพภกขปฬตา เกจ อภพพา ฌานาธคมาย เต กถ ตตถ นพพตตนตต ฯ เทวโลเก ปฏลทธชฌานวเสน ฯ ตทา ห วสสสตสหสสสส อจจเยน กปปวฏาน ภวสสตต โลกพยหา นาม กามาวจรเทวา มตตสรา วกกณณเกสา รทมขา อสสน หตเถห ป ฉมานา รตตวตถนวตถา อตวย วรปเวสธารโน หตวา มนสสปเถ วจรนตา เอว อาโรเจนต มารสา มารสา อโต วสสสต- สหสสสส อจจเยน กปปวฏาน ภวสสต อย โลโก วนสสสสต มหาสมทโทป อสสสสสสต อย จ มหาปว สเนรปพพตราชา๑ อฑฒยหสสนต วนสสสสนต ยาว พรหมโลกา วนาโส ภวสสต เมตต มารสา ภาเวถ กรณ มทต อเปกข มารสา ภาเวถ มาตร อปฏหถ ปตร อปฏหถ กเลเชฏาปจายโน โหถาต ฯ เตส วจน สตวา เยภยเยน มนสสา จ ภมมเทวตา จ มหา- สเวคชาตา อ ม มทจตตา หตวา เมตตาทน ป าน กรตวา เทวโลเก นพพตตนต ฯ ตตถ ทพพสธาโภชน ภ ชตวา วาโยกสณปรกมม กตวา ฌาน ปฏลภนต ฯ ตท เ ปน อปราปรยเวทนเยน กมเมน เทวโลเก นพพตตนต ฯ อปราปรย- เวทนยกมมรหโต ห สสาเร สสรนโต สตโต นาม นตถ ฯ เตป ตตถ ตตเถว ฌาน ปฏลภนต ฯ เอว เทวโลเก ปฏลทธช- ฌานวเสน สพเพป พรหมโลเก นพพตตนตต ฯ ๑. ย. สเนร จ ปพพตราชา ฯ

Page 261: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 261

อภานทเทโส วสสปจเฉทโต ปน อทธ ทฆสส อทธโน อจจเยน ทตโย สรโย ปาตภวต ฯ วตต เหต ภควตา โหต โข โส ภกขเว สมโยต๑ ฯ สตตสรย วตถาเรตพพ ฯ ปาตภเต จ ปน ตสม เนว รตตปรจเฉโท น ทวาปรจเฉโท ป ายต ฯ เอโก สรโย อฏเต ฯ เอโก อตถ คจฉต ฯ อวจฉนนสรยสนตาโปว โลโก โหต ฯ ยถา จ ปกตสรเย สรยเทวปตโต โหต เอว กปปวนาสก- สรเย นตถ ฯ ตตถ ปกตสรเย วตตมาเน อากาเส พลาหกาป ธมสขาป จรนต ฯ กปปวนาสกสรเย วตตมาเน วคตธมวลาหก อาทาสมณฑล วย นมมล นภ โหต ฯ เปตวา ป จ มหานทโย เสสกนนทอาทส อทก สสสต ฯ ตโตป ทฆสส อทธโน อจจเยน ตตโย สรโย ปาตภวต ยสส ปาตภาวา มหานทโยป สสสนต ฯ ตโตป ทฆสส อทธโน อจจเยน จตตโถ สรโย ปาตภวต ยสส ปาตภาวา หมวต มหานทน ปภวา สหปาตโน หสปาตโน กณณมณฑโก รถการทโห อโนตตตทโห ฉททนตทโห กณาลทโหต อเม สตต มหาสรา สสสนต ฯ ตโตป ทฆสส อทธโน อจจเยน ป จโม สรโย ปาตภวต ยสส ปาตภาวา อนปพเพน มหาสมทเท องคลปพพเตมนมตตมป อทก น สณาต ฯ ตโตป ทฆสส อทธโน อจจเยน ฉฏโ สรโย ปาตภวต ยสส ปาตภาวา สกลจกกวาฬ เอกธม โหต ปรยาทณณสเนห ธเมน ฯ ยถา จท เอว โกฏสตสหสสจกกวาฬานป ฯ ตโตป ทฆสส ๑. อง. สตตก. ๒๓/๑๐๒ ฯ

Page 262: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 262

วสทธมคเค อทธโน อจจเยน สตตโม สรโย ปาตภวต ยสส ปาตภาวา สกลจกกวาฬ เอกชาล โหต สทธ โกฏสตสหสสจกกวาเฬห ฯ โยชนสตกาทเภทาน สเนรกฏานป ปลชชตวา อากาเสเยว อนตร- ธายนต ฯ สา อคคชาลา อฏหตวา จาตมมหาราชเก คณหต ฯ ตตถ กนกวมานรตนวมานมณวมานาน ฌาเปตวา ตาวตสภวน คณหต ฯ เอเตเนว อปาเยน ยาว ปมชฌานภม คณหต ฯ ตตถ ตโยป พรหมโลเก ฌาเปตวา อาภสสเร อาหจจ ตฏต ฯ สา ยาว อณมตตมป สงขารคต อตถ ตาว น นพพายต ฯ สพพสงขารปรกขยา ปน สปปเตลชฌาปนอคคสขา วย ฉารกมป อนวเสเสตวา นพพายต ฯ เหฏา อากาเสน สห อปร อากาโส เอโก โหต มหนธกาโร ฯ อถ ทฆสส อทธโน อจจเยน มหาเมโฆ อฏหตวา ปม สขม วสสต อนปพเพน กมทนาฬยฏ มสลตาลกขนธาทปปมาณาห ธาราห วสสนโต โกฏสตสหสสจกกวาเฬส สพพ ทฑฒฏาน ปเรตวา อนตรธายต ฯ ต อทก เหฏา จ ตรย จ วาโต สมฏหตวา ฆน กโรต ฯ ต ปรวฏม ปทมนปตเต อทกวนทสทส ฯ กถ ตาวมหนต อทกราส ฆน กโรตต เจ ฯ ววรสมปทานโต ฯ ต หสส ตมห ตมห ววร เทต ฯ ต เอว วาเตน สมปณฑย- มาน ฆน กรยมาน ปรกขยมาน อนปพเพน เหฏา โอตรต ฯ โอตณเณ โอตณเณ อทเก พรหมโลกฏาเน พรหมโลโก อปรจตกามาวจรเทวโลกฏาเน จ เทวโลกา ปาตภวนต ฯ ปรม

Page 263: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 263

อภานทเทโส ปวฏาน โอตณเณ ปน พลววาตา อปปชชนต ฯ เต ต ปหตทวาเร ธมกรเก ตอทกมว นรสสาส๑ กตวา รมภนต๒ ฯ มธโรทก ปรกขย คจฉมาน อปร รสปว สมฏาเปต ฯ สา วณณสมปนนา เจว โหต คนธรสสมปนนา จ นรทกปายาสสส อปร ปฏล วย ฯ ตทา จ อาภสสรพรหมโลเก ปมตราภนพพตตา สตตา อายกขยา วา ป กขยา วา ตโต จวตวา อปปาตกา หตวา อธปปชชนต ฯ เต โหนต สยมปภา อนตลกขจรา ฯ เต อคค สตเต๓ วตตนเยเนว ต รสปว สายตวา ตณหาภภตา อาลปปการก ปรภ ชต อปกกมนต ฯ อถ เนส สยมปภา อนตรธายต อนธกาโร โหต ฯ เต อนธการ ทสวา ภายนต ฯ ตโต เตส ภย นาเสตวา สรภาว ชนยนต ปรปณณปณณาสโยชน สรยมณฑล ปาตภวต ฯ เต ต ทสวา อาโลก ปฏลภมหาต หฏตฏา หตวา อมหาก ภตาน ภย นาเสตวา สรภาว ชนยนโต อฏ โต ตสมา สรโย โหตต สรโยเตววสส นาม กโรนต ฯ อถ สรเย ทวส อาโลก กตวา อตถงคเต ยมป อาโลก ลภมหา โสป โน นฏโต ปน ภตา โหนต ฯ เตส เอว โหต สาธ วตสส สเจ อ อาโลก ลเภยยามาต ฯ เตส จตต ตวา วย เอกนป าสโยชน จนทมณฑล ปาตภวนต ฯ เต ต ทสวา ภยโยโส มตตาย หฏตฏา หตวา อมหาก ฉนท ตวา วย ๑. ย. นรสสาห ฯ ๒. ย. รชฌนต ฯ ๓. ท. ปาฏ. ๑๑/๘๗ ฯ

Page 264: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 264

วสทธมคเค อฏ โต ตสมา จนโท โหตต จนโทเตววสส นาม กโรนต ฯ เอว จนทมสรเยส ปาตภเตส นกขตตาน ตารกรปาน ปาตภวนต ฯ ตโต ปภต รตตทวา ป ายนต อนกกเมน จ มาสอฑฒมาส- อตสวจฉราน ฯ จนทมสรยาน ปน ปาตภตทวเสเยว สเนร- จกกวาฬหมวนตปพพตา ปาตภวนต ฯ เต จ โข อปพพ อจรม ผคคณปณณมทวเสเยว ปาตภวนต ฯ กถ ฯ ยถา นาม กงคภตเต ปจจมาเน เอกปปหาเรเนว ปพพฬกาน อฏหนต เอเก ปเทสา ถปถปา โหนต เอเก นนนนนนา เอเก สมสมา เอวเมว ถปถปฏาเน ปพพตา โหนต นนนนนนฏาเน สมททา สมสมฏาเน ทปา โหนต ฯ อถ เตส สตตาน รสปว ปรภ ชนตาน กเมน เอกจเจ วณณวนโต เอกจเจ ทพพณณา โหนต ฯ ตตถ วณณวนโต ทพพณเณ อตม นต ฯ เตส อตมานปจจยา สาป รสปว อนตรธายต ฯ ภมปปปปฏโก ปาตภวต ฯ อถ เนส เตเนว นเยน โสป อนตรธายต ฯ ปทาลตา๑ ปาตภวต ฯ เตเนว นเยน สาป อนตรธายต ฯ อกฏปาโก สาล ปาตภวต อกโณ อถโส[๒] สคนโธ ตณฑลปผโล ฯ ตโต เนส ภาชนาน อปปชชนต ฯ เต สาล ภาชเน เปตวา ปาสาณปฏ ยา เปนต ฯ สยเมว ชาลสขา อฏหตวา ต ปจต ฯ โส โหต โอทโน สมนชาตปปผสทโสว ฯ น ตสส สเปน วา พย ชเนน วา กรณย อตถ ฯ ย ย รส ๑. ย. พทาลตา ฯ ๒. เอตถนตเร สทโธต ภเวยย ฯ

Page 265: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 265

อภานทเทโส ภ ชตกามา โหนต ต ต รโสว โหต ฯ เตส ต โอฬารก อาหาร อาหรยต ตโต ปภต มตตกรส ส ชายต ฯ อถ เนส ตสส นกขมนตถาย วณมขาน ปภชชนต ฯ ปรสสส ปรสภาโว อตถยาป อตถภาโว ปาตภวต ฯ ตตร สท อตถ ปรส ปรโส จ อตถ อตเวล อปนชฌายต ฯ เตส อตเวล อปนชฌายนปจจยา กามปรฬาโห อปปชชต ฯ ตโต เมถน ธมม ปฏเสวนต ฯ เต อสทธมมปฏเสวนปจจยา ว ห ครหยมานา วเห ยมานา ตสส อสทธมมสส ปฏจฉาทนเหต อคาราน กโรนต ฯ เต อคาร อชฌาวสมานา อนกกเมน อ ตรสส อลสชาตกสส สตตสส ทฏานคต อาปชชนตา สนนธ กโรนต ฯ ตโต ปภต กโณป ถโสป ตณฑล ปรโยนทธต ลายตฏานมป น ปฏวรหต ฯ เต สนนปตตวา อนตถนนต ปาปกา วต โภ ธมมา สตเตส ปาตภตา มย ปพเพ มโนมยา อหมหาต๑ ฯ อคค สตเต วตตนเยน วตถาเรตพพ ฯ ตโต มรยาท เปนต ฯ อถ อ ตโร สตโต อ สส ภาค อทนนมาทยต ฯ ต ทวกขตต ปรภาสตวา ตตยวาเร ปาณเลฑฑทณฑาทห ปหรนต ฯ เต เอว อทนนาทานครหมสาวาททณฑาทาเนส อปปนเนส สนนปตตวา จนตยนต ยนนน มย เอก สตต สมมนเนยยาม โย โน สมมา ขยตพพ ขเยยย ครหตพพ ครเหยย ปพพา- เชตพพ ปพพาเชยย มย ปนสส สาลน ภาคมนปปทสสามาต ฯ ๑. ท. ปาฏ. ๑๑/๙๙ ฯ

Page 266: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 266

วสทธมคเค เอว กตสนนฏาเนส ปน สตเตส อมสม ตาว กปเป อยเมว ภควา โพธสตตภโต เตน สมเยน เตส สตเตส อภรปตโร จ ทสสนยตโร จ มเหสกขตโร จ พทธสมปนโน ปฏพโล นคคห- ปคคห กาต ฯ เต ต อปสงกมตวา ยาจตวา สมมนนส ฯ โส เตน มหาชเนน สมมโตต มหาสมมโต เขตตาน อธปตต ขตตโย ธมเมน สเมน ปเร สร เชตต๑ ราชาต ตห นาเมห ป ายตถ ฯ ย ห โลเก อจฉรยฏาน โพธสตโตว ตตถ อาทปรโสต ฯ เอว โพธสตต อาท กตวา ขตตยมณฑเล สณ เต อนปพเพน พราหมณาทโยป วณณา สณหส ฯ ตตถ กปปวนาสกมหาเมฆโต ยาว ชาลปจเฉโท อทเมก- มสงเขยย สวฏโฏต วจจต ฯ กปปวนาสกชาลปจเฉทโต ยาว โกฏสตสหสสจกกวาฬปรปรโก สมปตตมหาเมโฆ อท ทตย- มสงเขยย สวฏฏฏายต วจจต ฯ สมปตตมหาเมโฆ ยาว จนทมสรยปาตภาโว อท ตตยมสงเขยย ววฏโฏต วจจต ฯ จนทมสรยปาตภาวโต ยาว ปน กปปวนาสกมหาเมโฆ อท จตตถ- มสงเขยย ววฏฏฏายต วจจต ฯ อมาน จตตาร อสงเขยยาน เอโก มหากปโป โหต ฯ เอว ตาว อคคนา วนาโส จ สณหน จ เวทตพพ ฯ ยสม ปน สมเย กปโป อทเกน นสสต ฯ อาทโตว วนาสกมหาเมโฆ วฏหตวาต ปพเพ วตตนเยเนว วตถาเรตพพ ฯ ๑. ปาลยมปน ปเรส ร เชตต ทสสต ฯ

Page 267: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 267

อภานทเทโส อย ปน วเสโส ฯ ยถา ตตถ ทตยสรโย เอวมธ กปปวนาสโก ขารทกมหาเมโฆ วฏาต ฯ โส อาทโต สขมสขม วสสนโต อนกกเมน มหาธาราห โกฏสตสหสสจกกวาฬาน ปเรนโต วสสต ฯ ขารทเกน ผฏา ผฏา ปวปพพตาทโย วลยนต ฯ อทก สมนตโต วาเตห ธารยต ฯ ปวโต ยาว ทตยชฌานภม อทก คณหต ฯ ตตถ ตโยป พรหมโลเก วลยาเปตวา สภกณเห อาหจจ ตฏต ฯ ต ยาว อณมตตมป สงขารคต อตถ ตาว น วปสมมต อทกานคต ปน สพพสงขารคต อภภวตวา สหสา วปสมมต ฯ อนตรธาน คจฉต เหฏา อากาเสน สห อปร อากาโส เอโก โหต มหนธกาโรต ฯ สพพ วตตสทส ฯ เกวล ปนธ อาภสสรพรหมโลก อาท กตวา โลโก ปาตภวต ฯ สภกณหโต จ จวตวา อาภสสรฏ านาทส สตตา นพพตตนต ฯ ตตถ กปปวนาสกมหาเมฆโต ยาว กปปวนาสกขารทกปจเฉโท อทเมกมสงเขยย ฯ อทกปจเฉทโต ยาว สมปตตมหาเมโฆ อท ทตยมสงเขยย ฯ สมปตตมหาเมโฆ ฯเปฯ อมาน จตตาร อสงเขยยาน เอโก มหากปโป โหต ฯ เอว อทเกน วนาโส จ สณหน จ เวทตพพ ฯ ยสม สมเย กปโป วาเตน วนสสต ฯ อาทโตว กปปวนาสก- มหาเมโฆ วฏหตวาต ปพเพ วตตนเยเนว วตถาเรตพพ ฯ อย ปน วเสโส ฯ ยถา ตตถ ทตยสรโย เอวมธ กปปวนาสนตถ วาโต สมฏาต ฯ โส ปม ถลรช อฏาเปต ตโต สณหรช สขมวาลก ถลวาลก สกขรปาสาณาทโยต ยาว กฏาคารมตเต

Page 268: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 268

วสทธมคเค ปาสาเณ วสมฏาเน ตมหารกเข จ อฏาเปต ฯ เต ปวโต นภมคคตา น จ ปน ปตนต ฯ ตตเถว จณณวจณณา หตวา อภาว คจฉนต ฯ อถ อนกกเมน เหฏา มหาปวยา วาโต สมฏหตวา ปว ปรวตเตตวา อทธมล กตวา อากาเส ขปต ฯ โยชนสตปปมาณาป ปวปปเทสา ทวโยชนตโยชนจตโยชนป จ- โยชนสตปปมาณาป ภชชตวา วาตเวคกขตตา อากาเสเยว จณณ- วจณณา หตวา อภาว คจฉนต ฯ จกกวาฬปพพตมป สเนรปพพตมป วาโต อกขปตวา อากาเส ขปต ฯ เต อ ม อภหนตวา จณณวจณณา หตวา วนสสนต ฯ เอเตเนว อปาเยน ภมมฏก- วมานาน จ อากาสฏกวมานาน จ วนาเสนโต ฉกามาวจรเทวโลเก วนาเสตวา โกฏสตสหสสจกกวาฬาน วนาเสต ฯ ตตถ จกกวาฬา จกกวาเฬห หมวนตา หมวนเตห สเนร สเนรห อ ม สมาหนตวา จณณวจณณา หตวา วนสสนต ฯ ปวโต ยาว ตตยชฌานภม วาโต คณหต ฯ ตตถ ตโย พรหมโลเก วนาเสตวา เวหปผล อาหจจ ตฏต ฯ เอว สพพสงขารคต วนาเสตวา สยมป วนสสต ฯ เหฏา อากาเสน สห อปร อากาโส เอโก โหต มหนธกาโรต ฯ สพพ วตตสทส ฯ อธ ปน สภกณหพรหมโลก อาท กตวา โลโก ปาตภวต ฯ เวหปผลโต จ จวตวา สภกณหฏ- านาทส สตตา นพพตตนต ฯ ตตถ กปปวนาสกมหาเมฆโต ยาว กปปวนาสกวาตปจเฉโท อทเมกมสงเขยย ฯ วาตปจเฉทโต ยาว สมปตตมหาเมโฆ อท ทตยมสงเขยย ฯเปฯ อมาน จตตาร

Page 269: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 269

อภานทเทโส อสงเขยยาน เอโก มหากปโป โหต ฯ เอว วาเตน วนาโส จ สณหน จ เวทตพพ ฯ กการณา เอว โลโก วนสสตต ฯ อกสลมลการณา ฯ อกสลมเลส ห อสสนเนส เอว โลโก วนสสต ฯ โส จ โข ราเค อสสนนตเร อคคนา วนสสต โทเส อสสนนตเร อทเกน วนสสต ฯ เกจ ปน โทเส อสสนนตเร อคคนา ราเค อสสนนตเร อทเกนาต วทนต ฯ โมเห อสสนนตเร วาเตน วนสสต ฯ เอว วนสสนโตป จ นรนตรเมว สตตวาเร อคคนา วนสสต อฏเม วาเร อทเกน ปน สตตวาเร อคคนา อฏเม วาเร อทเกนาต เอว อฏเม อฏเม วาเร วนสสนโต สตตกขตต อทเกน วนสสตวา ปน สตตวาเร อคคนา วนสสต ฯ เอตตาวตา เตสฏ กปปา อตตา โหนต ฯ เอตถนตเร อทเกน นสสนวาร สมปตตมป ปฏพาหตวา ลทโธกาโส วาโต ปรปณณจตสฏ - กปปายเก สภกณเห วทธเสนโต โลก วนาเสต ฯ ปพเพนวาส อนสสรนโตป จ กปปานสสรโก ภกข เอเตส กปเปส อเนเกป สวฏฏกปเป อเนเกป ววฏฏกปเป อเนเกป สวฏฏววฏฏกปเป อนสสรต ฯ กถ ฯ อมตราสนตอาทนา นเยน ฯ ตตถ อมตราสนต อมมห สวฏฏกปเป อห อมมห ภเว วา โยนยา วา คตยา วา ว าณฏ ตยา วา สตตาวาเส วา สตตนกาเย วา อาส ฯ เอวนาโมต ตสโส วา ปสโส วา ฯ

Page 270: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 270

วสทธมคเค เอวโคตโตต กจจายโน วา กสสโป วา ฯ อทมสส อตตภเว อตตโน นามโคตตานสสรณวเสน วตต ฯ สเจ ปน ตสม กาเล อตตโน วณณสมปตต วา ลขปปณตชวกภาว วา สขทกขพหล วา อปปายกทฆายกภาว วา อนสสรตกาโม โหต ตมป อนสสรตเยว ฯ เตนาห เอววณโณ ฯเปฯ เอวมายปรยนโตต ฯ ตตถ เอววณโณต โอทาโต วา สาโม วา ฯ เอวมาหาโรต สาลมโสทนาหาโร วา ปวตตผลโภชโน วา ฯ เอว สขทกขปฏสเวทต อเนกปปกาเรน กายกเจตสกาน สามสนรามสาทปปเภทาน วา สขทกขาน ปฏสเวท ฯ เอวมายปรยนโตต เอว วสสสตปรมาณาย- ปรยนโต วา จตราสตกปปสหสสายปรยนโต วา ฯ โส ตโต จโต อมตร อทปาทนต โส อห ตโต ภวโต โยนโต คตโต ว าณฏ ตโต สตตาวาสโต สตตนกายโต วา จโต ปน อมกสม นาม ภเว โยนยา คตยา วาณฏ ตยา สตตาวาเส สตตนกาเย วา อทปาท ฯ ตตราปาสนต อถ ตตราป ภเว โยนยา คตยา ว าณฏ ตยา สตตาวาเส สตตนกาเย วา ปน อโหส ฯ เอวนาโมตอาท วตตนยเมว ฯ อปจ ยสมา อมตราสนต อท อนปพเพน อาโรหนตสส ยาวทจฉก อนสสรณ โส ตโต จโตต ปฏนวตตนตสส ปจจเวกขณ ตสมา อธปปนโนต อมสสา อธปปตตยา อนนตรเมวสส อปปตตฏาน สนธาย อมตร อทปาทนต อท วตตนต เวทตพพ ฯ ตตราปาสนต เอวมาท ปนสส ตตร อมสสา อปปตตยา อนตเร

Page 271: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 271

อภานทเทโส อปปตตฏาเน นามโคตตาทน อนสสรณทสสนตถ วตต ฯ โส ตโต จโต อธปปนโนต สวาห ตโต อนนตรปปตฏานโต จโต อธ อสกสม นาม ขตตยกเล วา พราหมณกเล วา นพพตโตต ฯ อตต เอว ฯ สาการ สอทเทสนต นามโคตตวเสน สอทเทส วณณาทวเสน สาการ ฯ นามโคตเตน ห สตโต ตสโส กสสโปต อททสยต วณณาทห สาโม โอทาโตต นานตตโต ป ายต ฯ ตสมา นามโคตต อทเทโส อตเร อาการา ฯ อเนกวหต ปพเพนวาส อนสสรตต อท อตตานตถเมวาต ฯ ปพเพนวาสานสสตาณกถา นฏ ตา ฯ สตตาน จตปปาตาณกถาย ฯ จตปปาตาณายาต จตยา จ อปปาเต จ าณาย ฯ เยน าเณน สตตาน จต จ อปปาโต จ ายต ตทตถ ทพพจกขาณตถนต วตต โหต ฯ จตต อภนหรต อภนนนาเมตต ปรกมมจตต อภนหรต เจว อภนนนาเมต จ ฯ โสต โส กตจตตาภนหาโร ภกข ฯ ทพเพนาต- อาทส ปน ทพพสทสตตา ทพพ ฯ เทวาน ห สจรตกมม- นพพตต ปตตเสมหรหราทห อปลพทธ อปกเลสวมตตตาย ทเรป อารมมณสมปฏจฉนสมตถ ทพพ ปสาทจกข โหต อท จาป วรยภาวนาพลนพพตต าณจกข๑ ตาทสเมวาต ทพพสทสตตา ทพพ ฯ ทพพวหารวเสน ปฏลทธตตา อตตนา จ ทพพวหาร- สนนสสตตตาป ทพพ ฯ อาโลกปรคคเหน มหาชตกตตาป ทพพ ฯ ๑. าณจกข อตป ฯ

Page 272: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 272

วสทธมคเค ตโรกฑฑาทคตรปทสสเนน มหาคตกตตาป ทพพ ฯ ต สพพ สททสตถานสาเรเนว เวทตพพ ฯ ทสสนฏเน จกข จกขกจจกรเณน จ จกขมวาต จกข ฯ จตปปาตทสสเนน ทฏ วสทธเหตตตา วสทธ ฯ โย ห จตมตตเมว ปสสต น อปปาต โส อจเฉททฏ คณหต ฯ โย อปปาตมตตเมว ปสสต น จต โส นวสตตปาตภาวสสสตทฏ คณหต ฯ โย ปน ตทภย ปสสต โส ยสมา ทวธมป ต ทฏ คต อตวตตต ตสมาสส ต ทสสน ทฏ วสทธเหต โหต ฯ อภยมป เจต พทธปตตา ปสสนต๑ ฯ เตน วตต จตปปาตทสสเนน ทฏ วสทธเหตตตา วสทธนต ฯ มนสสปจาร อตกกมตวา รปทสสเนน อตกกนตมานสก มานสก วา มสจกข อตกกนตตตา อตกกนตมานสกนต เวทตพพ ฯ เตน ทพเพน จกขนา วสทเธน อตกกนตมานสเกน ฯ สตเต ปสสตต มานสมสจกขนา วย สตเต โอโลเกต ฯ จวมาเน อปปชชมาเนต เอตถ จตกขเณ อปปตตกขเณ วา ทพพจกขนา ทฏ น สกกา ฯ เย ปน อาสนนจตกา อทาน จวสสนตต เต จวมานา เย จ คหตปฏสนธกา สมปต นพพตตา จ เต อปปชชมานาต อธปเปตา ฯ เต เอวรเป จวมาเน อปปชชมาเน จ ปสสตต ทสสต ฯ หเนต โมหนสสนทยตตตตา หนาน ชาตกลโภคาทน วเสน หฬเต โอหฬเต อ าเต๒ อว าเต ฯ ปณเตต อโมหนสสนทยตตตตา ตพพปรเต ฯ สวณเณต อโทสนสสนทยตตตตา อฏกนตมนาปวณณยตเต ฯ ๑. ปสสนตเยวาต ภเวยย ฏกาย วตตวจนานโลมโต ฯ ๒. ย. โอ าเต ฯ

Page 273: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 273

อภานทเทโส ทพพณเณต โทสนสสนทยตตตตา อนฏากนตอมนาปวณณยตเต อภรปวรเปต๑ อตโถ ฯ สคเตต สคตคเต อโลภนสสนทยตตตตา วา อฑเฒ มหทธเน ฯ ทคคเตต ทคคตคเต โลภนสสนทยตตตตา วา ทลทเท อปปนนปาเน ฯ ยถากมมปเคต ย ย กมม อปจต เตน เตน อปคเต ฯ ตตถ ปรเมห จวมาเนตอาทห ทพพจกขกจจ วตต ฯ อมนา ปน ปเทน ยถากมมปคาณกจจ ฯ ตสส จ าณสส อยมปปตตกกโม ฯ อธ ภกข เหฏา นรยาภมข อาโลก วฑเฒตวา เนรยเก สตเต ปสสต มหาทกขมนภวมาเน ต ทสสน ทพพจกขกจจเมว ฯ โส เอว มนสกโรต กนนโข กมม กตวา อเม สตตา เอต ทกขมนภวนตต ฯ อถสส อท นาม กตวาต ตกมมารมมณ าณ อปปชชต ฯ ตถา อปร เทวโลกาภมข อาโลก วฑเฒตวา นนทวนมสสกวนปารสกวนาทส สตเต ปสสต มหาสมปตต อนภวมาเน ตมป ทสสน ทพพจกขกจจเมว ฯ โส เอว มนสกโรต กนนโข กมม กตวา อเม สตตา เอต สมปตตมนภวนตต ฯ อถสส อท นาม กมม กตวาต ตกมมารมมณ าณ อปปชชต ฯ อท ยถากมมปคาณ นาม ฯ อมสส วส ปรกมม นาม นตถ ฯ ยถา จมสส เอว อนาคตสาณสสาป ฯ ทพพจกขปาทกาเนว ห อมนา๒ ทพพจกขนา สเหว อชฌนต ฯ กายทจจรเตนาตอาทส ฯ ทฏ จรต ทฏ๓ วา จรต ๑. ม.ย. อนภรเป วรเป ฯ ๒. ย. อมาน ฯ ๓. ทฏ จรต ทฏ วาตป ทสสต ฯ

Page 274: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 274

วสทธมคเค กเลสปตกตตาต ทจจรต ฯ กาเยน ทจจรต กายโต วา อปปนน ทจจรตนต กายทจจรตนต ฯ อตเรสป เอเสว นโย ฯ สมนนาคตาต สมงคภตา ฯ อรยาน อปวาทกาต พทธปจเจกพทธสาวกาน อรยาน อนตมโส คหโสตาปนนานมป อนตถกามา หตวา อนตมวตถนา วา คณปรทธสเนน วา อปวาทกา อกโกสกา ครหกาต วตต โหต ฯ ตตถ นตถ อเมส สมณธมโม อสสมณา เอเตต วทนโต อนตมวตถนา อปวทต ฯ นตถ อเมส ฌาน วา วโมกโข วา มคโค วา ผล วาตอาทน วทนโต คณปรทธสนวเสน อปวทตต เวทตพโพ ฯ โส จ ชาน วา อปวเทยย อชาน วา อภยถาป อรยปวาโทว โหต ฯ ภารย กมม อนนตรยสทส สคคาวรณ จ มคคาวรณ จ สเตกจฉ ปน โหต ฯ ตสสาวภาวนตถ อท วตถ เวทตพพ ฯ อ ตรสม กร คาเม เอโก เถโร จ ทหรภกข จ ปณฑาย จรนต ฯ เต ปมฆเรเยว อฬงกมตต อณห ยาค ลภส ฯ เถรสส จ กจฉวาโต รชชต ฯ โส จนเตส อย ยาค มยห สปปายา ยาว น สตลา โหต ตาว น ปวามต ฯ โส มนสเสห อมมารตถาย อาหเฏ ทารขณเฑ๑ นสทตวา ปว ฯ อตโร ต ชคจฉนโต อตขททาภภโต มหลลโก อมหาก ลชชตพพต อกาสต อาห ฯ เถโร คาเม จรตวา วหาร คนตวา ทหรภกข อาห อตถ เต อาวโส อมสม ๑. ย. ทารกขนเธ ฯ

Page 275: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 275

อภานทเทโส สาสเน ปตฏาต ฯ อาม ภนเต โสตาปนโน อหนต ฯ เตนหาวโส อปรมคคตถาย มา วายาม อกาสต ฯ กสมา ภนเตต ฯ ขณาสโว ตยา อปวทโตต ฯ โส ต ขมาเปส ฯ เตนสส ต กมม ปากตก อโหส ฯ ตสมา โย อ โป อรย อปวทต เตน คนตวา สเจ อตตนา วฑฒตโร โหต อกกฏก นสทตวา อห อายสมนต อท จท จ อวจ ตมเม ขมาหต ขมาเปตพโพ ฯ สเจ นวกตโร โหต วนทตวา อกกฏก นสทตวา อ ชล ปคคเหตวา อห ภนเต ตมเห อท จท จ อวจ ตมเม ขมถาต ขมาเปตพโพ ฯ สเจป ทสาปกกนโต โหต สย วา คนตวา สทธวหารกาทเก วา เปเสตวา ขมาเปตพโพ สเจ จ นาป คนต น เปเสต สกกา โหต เย ตสม วหาเร ภกข วสนต เตส สนตก คนตวา สเจ นวกตรา โหนต อกกฏก นสทตวา สเจ วฑฒตรา วฑเฒ วตตนเยเนว ปฏปชชตวา อห ภนเต อสก นาม อายสมนต อท จท จ อวจ ขมต เม โส อายสมาต วตวา ขมาเปตพพ ฯ สมมขา อขมนเตป เอตเทว กาตพพ ฯ สเจ เอกจารกภกข โหต เนวสส วสนฏาน น คตฏาน ป ายต เอกสส ปณฑตสส ภกขโน สนตก คนตวา อห ภนเต อสก นามายสมนต อท จท จ อวจ ตมเม อนสสรโต อนสสรโต วปปฏสาโร โหต ก กโรมต วตตพพ ฯ โส วกขต ตมเห มา จนตยตถ เถโร ตมหาก ขมต จตต วปสเมถาต ฯ เตนาป อรยสส คตทสาภมเขน อ ชล ปคคเหตวา ขมตต

Page 276: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 276

วสทธมคเค วตตพพ ฯ สเจ โส ปรนพพโต โหต ปรนพพตม จฏาน คนตวา ยาว สวฏ ก คนตวาป ขมาเปตพพ ฯ เอว กเต เนว สคคาวรณ น มคคาวรณ โหต ปากตกเมว โหตต ฯ มจฉาทฏ กาต วปรตทสสนา ฯ มจฉาทฏ กมมสมาทานาต มจฉาทฏ วเสน สมาทนนนานาวธกมมา เย จ มจฉาทฏ มลเกส กายกมมาทส อ เป สมาทเปนต ฯ เอตถ จ วจทจจรตค คหเณเนว อรยปวาเท มโนทจจรตคคหเณน จ มจฉาทฏ ยา สงคหตายป อเมส ทวนน ปน วจน มหาสาวชชภาวทสสนตถนต เวทตพพ ฯ มหาสาวชโช ห อรยปวาโท อนนตรยสทสตตาว ฯ วตตมป เจต เสยยถาป สารปตต ภกข สลสมปนโน สมาธ- สมปนโน ป าสมปนโน ทฏเว ธมเม อ อาราเธยย เอว สมปทมท สารปตต วทาม ต วาจ อปปหาย ต จตต อปปหาย ต ทฏ อปปฏนสสชชตวา ยถาภต นกขตโต เอว นรเยต๑ ฯ มจฉาทฏ โต จ มหาสาวชชตร นาม อ นตถ ฯ ยถาห ฯ นาห ภกขเว อ เอกธมมมป สมนปสสาม ย เอว มหา- สาวชชตร ยถยท ภกขเว มจฉาทฏ มจฉาทฏ ปรมาน ภกขเว วชชานต๒ ฯ กายสส เภทาต อปาทนนกขนธปรจจาคา ฯ ปรมมรณาต ตทนนตร อภนพพตตกขนธคคหเณ ฯ อถวา กายสส เภทาต ชวตนทรยสสปจเฉทา ฯ ปรมมรณาต จตจตตโต อทธ ฯ อปายนต ๑. ม. ม. ๑๒/๑๔๕ ฯ ๒. อง. เอก. ๒๐/๔๔ ฯ

Page 277: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 277

อภานทเทโส เอวมาท สพพ นรยเววจนเมว ฯ นรโย ห สคคโมกขเหตภตา ป สมมตา อายา อเปตตตา สขาน วา อายสส อภาวา อปาโย ฯ ทกขสส คต ปฏสรณนต ทคคต ฯ โทสพหลตาย วา ทฏเน กมมนา นพพตตา คตต ทคคต ฯ ววสา นปตนต ตตถ ทกกฏการโนต วนปาโต วนสสนตา วา เอตถ นปตนต สภชชมานงคปจจงคาตป วนปาโต ฯ นตถ เอตถ อสสาทส โต อาโยต นรโย ฯ อถวา อปายคคหเณน ตรจฉานโยน ทเปต ฯ ตรจฉานโยน ห อปาโย สคตโต อเปตตตา น ทคคต มเหสกขาน นาคราชาทน สมภวโต ฯ ทคคตคคหเณน เปตวสย ฯ โส ห อปาโย เจว ทคคต จ สคตโต อเปตตตา ทกขสส จ คตภตตตา ฯ น ต วนปาโต อสรสทส อวนปาตตตตา ฯ วนปาตคคหเณน อสรกาย ฯ โส ห ยถาวตเตน อตเถน อปาโย เจว ทคคต จ สพพสมสสเยห จ วนปาตตตตา วนปาโตต วจจต ฯ นรยคคหเณน อวจอาทมเนกปปการ นรยเมวาต ฯ อปปนนาต อปคตา ตตถ อภนพพตตาต อธปปาโย ฯ วตตวปรยาเยเนว สกกปกโข เวทตพโพ ฯ อย ปน วเสโส ฯ ตตถ สคตคคหเณน มนสสคตป สงคยหต ฯ สคคคคหเณน เทวคตเยว ฯ ตตถ สนทรา คตต สคต ฯ รปาทห วสเยห สฏ อคโคต สคโค ฯ โส สพโพป ปลชชนฏเน โลโกต อย วจนฏโ ฯ อต ทพเพน จกขนาตอาท สพพ นคมวจน ฯ เอว ทพเพน จกขนา ปสสตต อยเมตถ สงเขปตโถ ฯ

Page 278: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 278

วสทธมคเค เอว ปสสตกาเมน ปน อาทกมมเกน กลปตเตน กสณา- รมมณ อภ าปาทกชฌาน สพพากาเรน อภนหารกขม กตวา เตโชกสณ โอทาตกสณ อาโลกกสณนต อเมส ตส กสเณส อ ตร อาสนน กาตพพ ฯ อปจารชฌาน โคจร กตวา วฑเฒตวา เปตพพ ฯ น ตตถ อปปนา อปปาเทตพพาต อธปปาโย ฯ สเจ ห อปปาเทต ฯ ปาทกชฌานนสสย โหต น ปรกมมนสสย ฯ อเมส ปน ตส อาโลกกสณเยว เสฏตร ตสมา ต วา อตเรส วา อ ตร กสณนทเทเส วตตนเยน อปปาเทตวา อปจารภมยเยว ตวา วฑเฒตพพ ฯ วฑฒนานโยป จสส ตตถ วตตนเยเนว เวทตพโพ ฯ วฑฒตวฑฒตฏานสส อนโตเยว รปคต ปสสตพพ ฯ รปคต ปสสโต ปนสส ปรกมมสส วาโร อตกกมต ฯ ตโต อาโลโก อนตรธายต ฯ ตสม อนตรหเต รปคตมป น ทสสต ฯ อถาเนน ปนปปน ปาทกชฌานเมว ปวสตวา ตโต วฏาย อาโลโก ผรตพโพ ฯ เอว อนกกเมน อาโลโก ถามคโต โหตต ฯ เอตถ อาโลโก โหตต ยตตก าน ปรจฉนทต ตตถ อาโลโก ตฏตเยว ฯ ทวสมป นสทตวา ปสสโต รปทสสน โหต ฯ รตต ตณกกาย มคคปฏปนโน เจตถ ปรโส โอปมม ฯ เอโก กร รตต ตณกกาย มคค ปฏปชช ฯ ตสส สา ตณกกา วชฌาย ฯ อถสส สมวสมาน น ป ายส ฯ โส ต ตณกก ภมย ฆสตวา ปน อชชาเลส ฯ สา จ อชชลตวา

Page 279: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 279

อภานทเทโส ปรมาโลกโต มหนตตรมาโลกมกาส ฯ เอว ปนปปน วชฌาตวชฌาต อชชาลยโต กเมน สรโย อฏาส ฯ สรเย อฏ เต อกกาย กมม นตถต ต ฉฑเฑตวา ทวสมป อคมาส ฯ ตตถ อกกาโลโก วย ปรกมมกาเล กสณาโลโก ฯ อกกาย วชฌาตาย สมวสมาน อทสสน วย รปคต ปสสโต ปรกมมวาราตกกเมน อาโลเก อนตรหเต รปคตาน อทสสน ฯ อกกาฆสน วย ปนปปน ปเวสน ฯ อกกาย ปรมาโลกโต มหนตตราโลกกรณ วย ปน ปรกมม กโรโต พลวตราโลกผรณ ฯ สรยฏาน วย ถามคตาโลกสส ยถาปรจเฉเทน าน ฯ ตณกก ฉฑเฑตวา ทวสมป คมน วย ปรตตาโลก ฉฑเฑตวา ถามคเตนาโลเกน ทวสมป รปทสสน ฯ ตตถ ยทา ตสส ภกขโน มสจกขสส อนาปาถคต อนโตกจฉคต หทยวตถนสสต เหฏา ปวตลนสสต ตโรกฑฑปพพตปาการคต ปรจกกวาฬคตนต อท รป าณจกขสส อาปาถ อาคจฉต มสจกขโน ทสสมาน วย โหต ตทา ทพพจกข อปปนน โหตต เวทตพพ ฯ ตเทว เจตถ รปทสสนสมตถ น ปพพภาคจตตาน ฯ ต ปเนต ปถชชนสส ปรปนโถ โหต ฯ กสมา ฯ โส ห ยสมา ยตถ ยตถ อาโลโก โหตต อธฏาต ต ต ปวสมททปพพเต วนวชฌตวาป เอกาโลก โหต อถสส ตตถ ภยานกาน ยกขรกขสาทรปาน ปสสโต ภย อปปชชต เยน จตตวกเขป ปตวา ฌานวพภนตโก โหต ตสมา รปทสสเน อปปมตเตน ภวตพพ ฯ ตตราย ทพพจกขโน อปปตตกกโม ฯ วตตปปการเมต

Page 280: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 280

วสทธมคเค รปารมมณ กตวา มโนทวาราวชชเน อปปชชตวา นรทเธ ตเทว รป อารมมณ กตวา จตตาร ป จ วา ชวนาน อปปชชนตต สพพ ปรมนเยเนว เวทตพพ ฯ อธาป ปพพภาคจตตาน สวตกก- สวจาราน กามาวจราน ปรโยสาเน อตถสาธกจตต จตตถชฌานก รปาวจร เตเนว สหชาต าณ สตตาน จตปปาตาณนตป ทพพจกขาณนตป วจจตต ฯ จตปปาตาณกถา นฏ ตา ฯ อต ป จขนธวท ป จ อภ า อโวจ ยา นาโถ จ๑ ตา ตวา ตาส อย ปกณณกกถาป ว เยยา ฯ เอตาส ห ยเทต จตปปาตาณสงขาต ทพพจกข ตสส อนาคตสาณ ยถากมมปคาณ จาต เทวป ปรภณฑาณาน โหนต ฯ อต อมาน จ เทว อทธวธาทน จ ป จาต สตต อภ าาณาน อธาคตาน ฯ อทาน เตส อารมมณวภาเค อสมโมหตถ อารมมณตตกา วตตา เย จตตาโร มเหสนา สตตนนมภาณาน ปวตตนเตส ทปเย ฯ ตตราย ทปนา ฯ จตตาโร ห อารมมณตตกา มเหสนา วตตา กตเม จตตาโร ปรตตารมมณตตโก มคคารมมณตตโก อตตารมมณตตโก อชฌตตารมมณตตโกต ฯ ตตถ อทธวธาณ ปรตตมหคคตอตตานาคตปจจปปนน- ๑. ย. จสทโทย นตถ ฯ

Page 281: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 281

อภานทเทโส อชฌตตพหทธารมมณวเสน สตตส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห ยทา กาย จตตสนนสสต กตวา อทสสมาเนน กาเยน คนตกาโม จตตวเสน กาย ปรณาเมต รปกาย มหคคตจตเต สโมทหต สมาโรเปต ตทา อปโยคลทธ อารมมณ โหตต กตวา รปกายารมมณโต ปรตตารมมณ โหต ยทา จตต กายสนนสสต กตวา ทสสมาเนน กาเยน คนตกาโม กายวเสน จตต ปรณาเมต ปาทกชฌานจตต รปกาเย สโมทหต สมาโรเปต ตทา อปโยคลทธ อารมมณ โหตต กตวา มหคคตจตตารมมณโต มหคคตารมมณ โหต ยสมา ปน ตเทว จตต อตต นรทธมารมมณ กโรต ตสมา อตตารมมณ โหต มหาธาตนธาเน มหากสสปตเถราทน วย อนาคต อธฏหนตาน อนาคตารมมณ โหต ฯ มหากสสปตเถโร กร มหาธาตนธาน กโรนโต อนาคเต อฏารสวสสาธกาน เทว วสสสตาน อเม คนธา มา สสสส ปปผาน มา มลายส ทปา มา นพพายสต อธฏห ฯ ต สพพ ตเถว อโหส ฯ อสสคตตตเถโร วตตนยเสนาสเน ภกขสงฆ สกกภตต ภ ชมาน ทสวา อทกโสณฑ ทวเส ทวเส ปเรภตเต ทธรส โหตต อธฏาส ฯ ปเรภตเต คหต ทธรส โหต ปจฉาภตเต ปากตก- อทกเมว ฯ กาย ปน จตตสนนสสต กตวา อทสสมาเนน กาเยน คมนกาเล ปจจปปนนารมมณ โหต ฯ กายวเสน จตต จตตวเสน วา กาย ปรณามนกาเล อตตโน กมารกวณณาทนมมานกาเล จ สกายจตตาน อารมมณกรณโต อชฌตตารมมณ โหต ฯ พหทธา-

Page 282: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 282

วสทธมคเค หตถอสสาททสสนกาเล ปน พหทธารมมณนต เอว ตาว อทธวธาณสส สตตส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ ทพพโสตธาตาณ ปรตตปจจปปนนอชฌตตพหทธารมมณ- วเสน จตส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ต ห ยสมา สทท อารมมณ กโรต สทโท จ ปรตโต ตสมา ปรตตารมมณ โหต วชชมานเยว ปน สทท อารมมณ กตวา ปวตตนโต ปจจปปนนารมมณ โหต ต อตตโน กจฉสททสวนกาเล อชฌตตารมมณ ปเรส สททสวนกาเล พหทธารมมณนต เอว ทพพโสตธาตาณสส จตส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ เจโตปรยาณ ปรตตมหคคตอปปมาณมคคอตตานาคต- ปจจปปนนพหทธารมมณวเสน อฏส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห ปเรส กามาวจรจตตชานนกาเล ปรตตารมมณ โหต รปาวจร- อรปาวจรจตตชานนกาเล มหคคตารมมณ โหต มคคผลชานนกาเล อปปมาณารมมณ โหต ฯ เอตถ จ ปถชชโน โสตาปนนสส จตต น ชานาต โสตาปนโน วา สกทาคามสสาต เอว ยาว อรหโต เนตพพ ฯ อรหา ปน สพเพส จตต ชานาต ฯ อ โป อปรโม เหฏ มสสาต อย วเสโส เวทตพโพ ฯ มคคจตตารมมณ- กาเล มคคารมมณ โหต ฯ ยทา ปน อตเต สตตทวสพภนตเร อนาคเต สตตทวสพภนตเร จ ปเรส จตต ชานาต ตทา อตตารมมณ อนาคตารมมณ จ โหต ฯ กถ ปจจปปนนารมมณ โหต ฯ ปจจปปนน นาม ตวธ ขณปจจปปนน สนตตปจจปปนน

Page 283: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 283

อภานทเทโส อทธาปจจปปนน จ ฯ ตตถ อปปาท ตภงคปปตต ขณปจจปปนน ฯ เอกเทวสนตตวารปรยาปนน สนตตปจจปปนน ฯ ตตถ อนธกาเร นสทตวา อาโลกฏาน คตสส น ตาว อารมมณ ปากฏ โหต ยาว ปน ต ปากฏ โหต เอตถนตเร เอก เทว สนตตวารา เวทตพพา ฯ อาโลกฏาเน จรตวา โอวรก ปวฏสสาป น ตาว สหสา รป ปากฏ โหต ยาว ปน ต ปากฏ โหต เอตถนตเร เอก เทว สนตตวารา เวทตพพา ฯ ทเร ตวา ปน รชกาน หตถวการ ฆณฑเภรอาทอาโกฏนวการ จ ทสวาป น ตาว สทท สณาต ยาว ปน ต สณาต ตสมมป อนตเร เอก เทว สนตตวารา เวทตพพา ฯ เอว ตาว มชฌม- ภาณกา ฯ สยตตภาณกา ปน รปสนตต อรปสนตต เทว สนตตโย วตวา อทก อกกมตวา คตสส ยาว ตเร อกกนต- อทกเลขา น วปปสทต อทธานโต อาคตสส ยาว กาเย อสมภาโว น วปสมมต อาตปา อาคนตวา คพภ ปวฏสส ยาว อนธการ- ภาโว น วคจฉต อนโตคพเภ กมมฏาน มนสกรตวา ทวา วาตปาน ววรตวา โอโลเกนตสส ยาวกขน ผนทนภาโว น วปสมมต อย รปสนตต นาม เทว ตโย ชวนวารา อรปสนตต นามาต วตวา ตทภยมป สนตตปจจปปนน นามาต วทนต ฯ เอกภวปรจฉนน ปน อทธาปจจปปนน นาม ย สนธาย ภทเทกรตตสตเต โย จาวโส มโน เย จ ธมมา อภยเมว ต ปจจปปนน ตสม ปจจปปนเน ฉนทราคปฏพทธ โหต ว าณ

Page 284: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 284

วสทธมคเค ฉนทราคปฏพทธตตา ว าณสส ตทภนนทต ตทภนนทนโต ปจจปปนเนส ธมเมส สหรตต๑ วตต ฯ สนตตปจจปปนน เจตถ อฏกถาส อาคต อทธาปจจปปนน สตเต ฯ ตตถ เกจ ขณปจจปปนน จตต เจโตปรยาณสส อารมมณ โหตต วทนต ฯ กการณา ฯ ยสมา อทธมสส๒ จ ปรสส จ เอกกขเณ จตต อปปชชตต ฯ อท จ เนส โอปมม ยถา อากาเส ขตเต ปปผมฏ มห อวสส เอก ปปผ เอกสส วณเฏน วณฏ ปฏวชฌต เอว ปรสส จตต ชานสสามต ราสวเสน มหาชนสส จตเต อาวชชเต อวสส เอกสส จตต เอเกน จตเตน อปปาทกขเณ วา ตกขเณ วา ภงคกขเณ วา ปฏวชฌตต ฯ ต ปน วสสสตมป วสสสหสสมป อาวชเชนโต เยน จ จตเตน อาวชชต เยน จ ชานาต เตส ทวนน สหฏานาภาวโต อาวชชนชวนาน จ อนฏฏาเน๓ นานารมมณภาวปปตตโทสโต อยตตนต อฏกถาส ปฏกขตต ฯ สนตตปจจปปนน ปน อทธาปจจปปนน จ อารมมณ โหตต เวทตพพ ฯ ตตถ ย วตตมานชวนวถโต อตตานาคตวเสน ทวตตชวนวถปรมาเณ กาเล ปรสส จตต ต สพพมป สนตต- ปจจปปนน นาม อทธาปจจปปนน ปน ชวนวาเรน ทเปตพพนต สยตตฏกถาย วตต ฯ ต สฏ วตต ฯ ตตราย ทปนา ฯ อทธมา ปรสส จตต ชานตกาโม อาวชชต ฯ อาวชชน ขณ- ๑. ม. อ. ๑๔/๓๖๖ ฯ ๒. ย. อทธมโต ฯ ๓. ย. อนฏฏาเน ฯ อฏสาลนยมป อนฏเ ธาเนต ทสสต ฯ อกฏเต ฏกาปาโ วรทโธ ภเวย ฯ

Page 285: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 285

อภานทเทโส ปจจปปนน อารมมณ กตวา เตเนว สห นรชฌต ฯ ตโต จตตาร ป จ วา ชวนาน เยส ปจฉม อทธจตต เสสาน กามาวจราน เตส สพเพสมป ตเทว นรทธ จตตมารมมณ โหต น จ ตาน นานารมมณาน โหนต อทธาวเสน ปจจปปนนารมมณตตา ฯ เอการมมณตเตป จ อทธจตตเมว ปรสส จตต ชานาต น อตราน ยถา จกขทวาเร จกขว าณเมว รป ปสสต น อตรานต ฯ อต อท สนตตปจจปปนนสส เจว อทธาปจจป- ปนนสส จ วเสน ปจจปปนนารมมณ โหต ฯ ยสมา วา สนตตปจจปปนนมป อทธาปจจปปนเนเยว ปวตตต ตสมา อทธาปจจปปนนวเสเนเวต ปจจปปนนารมมณนต เวทตพพ ฯ ปรสส จตตารมมณตตาเยว ปน พหทธารมมณ โหตต ฯ เอว เจโตปรยาณสส อฏส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ ปพเพนวาสาณ ปรตตมหคคตอปปมาณมคคอตตอชฌตต- พหทธานวตตพพารมมณวเสน อฏส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห กามาวจรกขนธานสสรณกาเล ปรตตารมมณ โหต รปาวจรารปาวจรกขนธานสสรณกาเล มหคคตารมมณ อตเต อตตนา ปเรห วา ภาวตมคค สจฉกตผล จ อนสสรณกาเล อปปมาณารมมณ ภาวตมคคเมว อนสสรณกาเล มคคารมมณ ฯ นยมโต ปเนต อตตารมมณเมว ฯ ตตถ ก จาป เจโตปรยาณ- ยถากมมปคาณานป อตตารมมณาน โหนต อถโข เตส เจโต- ปรยาณสส สตตทวสพภนตราตต จตตเมว อารมมณ ฯ ต ห

Page 286: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 286

วสทธมคเค อ ขนธ วา ขนธปฏพทธ วา น ชานาต มคคสมปยตต- จตตารมมณตตา ปน ปรยายโต มคคารมมณนต วตต ฯ ยถา- กมมปคาณสส จ อตต เจตนามตตเมว อารมมณ ฯ ปพเพ- นวาสาณสส ปน อตตา ขนธา ขนธปฏพทธ จ ก จ อนารมมณ นาม นตถ ฯ ต ห อตตกขนธขนธปฏพทเธส ธมเมส สพพ ต- าณสมานคตก โหตต อย วเสโส เวทตพโพต ฯ อยเมตถ อฏกถานโย ฯ ยสมา ปน กสลา ขนธา อทธวธาณสส เจโตปรยาณสส ปพเพนวาสานสสตาณสส ยถากมมปคาณสส อนาคตสาณสส อารมมณปจจเยน ปจจโยต๑ ปฏาเน วตต ตสมา จตตาโรป ขนธา เจโตปรยาณยถากมมปคาณาน อารมมณ โหนต ฯ ตตราป ยถากมมปคาณสส กสลากสลาเอวาต ฯ อตตโน ขนธานสสรณกาเล ปเนต อชฌตตารมมณ ปรสส ขนธานสสรณ- กาเล พหทธารมมณ ฯ อตเต วปสส ภควา อโหส ตสส มาตา พนธมต นาม ปตา พนธมา นามาตอาทนา นเยน นามโคตต- ปวนมตตาทอนสสรณกาเล นวตตพพารมมณ โหต ฯ นามโคตตนต เจตถ ขนธปฏพทโธ สมมตสทโธ พย ชนฏโ ทฏพโพ น พย ชน ฯ พย ชน ห สททายตนสงคหตตตา ปรตต โหต ฯ ยถาห ฯ นรตตปฏสมภทา ปรตตารมมณาต๒ ฯ อยเมตถ อมหาก ขนต ฯ เอว ปพเพนวาสาณสส อฏส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ ๑. อภ. ป. ๔๐/๑๕๖ ฯ ๒. อภ. ว. ๓๕/๔๑๖ ฯ

Page 287: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 287

อภานทเทโส ทพพจกขาณ ปรตตปจจปปนน อชฌตต พหทธารมมณ- วเสน จตส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห ยสมา รป อารมมณ กโรต รป จ ปรตต ตสมา ปรตตารมมณ โหต วชชมาเนเยว จ รเป ปวตตตตา ปจจปปนนารมมณ อตตโน กจฉคตาทรปทสสนกาเล อชฌตตารมมณ ปรสส รปทสสนกาเล พหทธารมมณนต ฯ เอว ทพพจกขาณสส จตส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ อนาคตสาณ ปรตตมหคคตอปปมาณมคคอนาคตอชฌต- พหทธานวตตพพารมมณวเสน อฏส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห อย อนาคเต กามาวจเร นพพตตสสตต ชานนกาเล ปรตตารมมณ โหต รปาวจเร อรปาวจเร วา นพพตตสสตต ชานนกาเล มหคคตารมมณ มคค ภาเวสสต ผล สจฉกรสสตต ชานนกาเล อปปมาณารมมณ มคค ภาเวสสตจเจว ชานนกาเล มคคารมมณ ฯ นยมโต ปเนต อนาคตารมมณเมว ฯ ตตถ ก จาป เจโตปรยาณมป อนาคตารมมณ โหต อถโข ตสส สตต- ทวสพภนตรา อนาคต๑ จตตเมว อารมมณ ฯ ต ห อ ขนธ วา ขนธปฏพทธ วา น ชานาต ฯ อนาคตสาณสส ปพเพนวาส- าเณ วตตนเยน อนาคเต อนารมมณ นาม นตถ ฯ อห อมตร นพพตตสสามต ชานนกาเล อชฌตตารมมณ ฯ อสโก อมตร นพพตตสสตต ชานนกาเล พหทธารมมณ ฯ อนาคเต เมตเตยโย ๑. ย. สตตทวสพภนตรานาคต ฯ

Page 288: บาลี 65 80

ประโยค๘ - วสทธมคคสส นาม ปกรณวเสสสล (ทตโย ภาโค) - หนาท 288

วสทธมคเค ภควา อปปชชสสต สพรหมา นามสส พราหมโณ ปตา ภวสสต พรหมวต นาม พราหมณ มาตาตอาทนา นเยน นามโคตต- ชานนกาเล ปพเพนวาสาเณ วตตนเยเนว นวตตพพารมมณ โหตต ฯ เอว อนาคตสาณสส อฏส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ ยถากมมปคาณ ปรตตมหคคตอตตอชฌตตพหทธารมมณ- วเสน ป จส อารมมเณส ปวตตต ฯ กถ ฯ ต ห กามาวจรกมม- ชานนกาเล ปรตตารมมณ โหต รปาวจรารปาวจรกมมชานนกาเล มหคคตารมมณ อตตเมว ชานาตต อตตารมมณ อตตโน กมมชานนกาเล อชฌตตารมมณ ปรสส กมมชานนกาเล พหทธารมมณ โหตต ฯ เอว ยถากมมปคาณสส ป จส อารมมเณส ปวตต เวทตพพา ฯ ย เจตถ อชฌตตารมมณ เจว พหทธารมมณ จาต วตต ต กาเลน อชฌตต กาเลน พหทธา ชานนกาเล อชฌตต- พหทธารมมณมป โหตเยวาต ฯ อต สาธชนปามชชตถาย กเต วสทธมคเค อภ านทเทโส นาม เตรสโม ปรจเฉโท ฯ