Universiteit Antwerpen Toegepaste Taalkunde 2013-2014

Culturele stromingen

Jean-Jacques Rousseau1712 Genve 1778 Ermenonville

1749: Prijsvraag Acadmie de Dijon: Si le rtablissement des sciences et des arts a contribu purer les murs.

1750: (9 juli) Acadmie bekroont inzending Rousseau:1751: Discours sur les sciences et les arts1755: Discours sur lorigine et les fondements de lingalit parmi les hommes1761: La Nouvelle Hlose1762: Emile, ou de lducation Du contrat social

(1782: Les Confessions, Rousseau juge de Jean-Jacques, Rveries du promeneur solitaire.)

Tandis que le Gouvernement et les Loix pourvoient la sret et au bien-tre des hommes assembls; les Sciences, les Lettres et les Arts (...) tendent des guirlandes de fleurs sur les chanes de fer dont ils sont chargs, touffent en eux le sentiment de cette libert originelle pour laquelle ils sembloient tre ns, leur font aimer leur esclavage et en forment ce quon appelle des Peuples polics. (Sur les sciences et les arts)

Vertoog over de ongelijkheid (Boom Klassiek):Vraag van de Academie van Dijon: Wat is de oorsprong van de ongelijkheid onder de mensen - en berust zij op de natuurwet?

VoorwoordMethodologische onderzoeksvraag: 48-50Probleem van het natuurrecht (tot nu toe verkeerd gedefinieerd vlg JJR): 49-52

de hypothetische geschiedenis van het regeergezeag (53) !!

Deel 1: het antropologisch sprookje: de mens in de natuurstaat (lhomme sauvage)*fysieke eigenschappen: 62-9*metafysische en zedelijke eigenschappen: 69-95*sleutelbegrippen: amour de soi, amour propre (verschil tussen die 2: zie ook Aantekening XV, p. 163), piti, perfectibilit

Het paard, de kat, de stier, de aap zelfs: ze zijn meestal groter, altijd beter gebouwd, energieker, krachtiger en moediger in de vrije natuur dan in onze huizen. Zodra ze huisdieren worden, verliezen ze deze voorsprong goeddeels (...). Zo is het ook met de mens. Zodra hij maatschappelijk wordt; slaaf wordt, wordt hij zwak, vreesachtig, kruiperig; zijn verwekelijkte en verwijfde leefwijze ontneemt hem tenslotte al zijn kracht en moed. (67)

Les hommes sont mchans (...) cependant lhomme est naturellement bon (...) quest-ce donc peut lavoir dprav ce point sinon les changemens survenus dans sa constitution, les progrs quil a faits, et les connaissances quil a acquises? (...) Ce nest pas sans peine que nous sommes parvenues nous rendre si malheureux.(note IX) (Ned.vertaling: 143)

Vragen:-) Wat betekent het om Rousseaus vertoog te omschrijven als een antropologisch sprookje?-) Wat zijn volgens Rousseau (in zijn Voorwoord) de grondbestanddelen van de menselijke ziel?-) Waarom zou een solitaire wilde (homme sauvage) over piti moeten beschikken?-) Waar in Deel En lijkt Rousseau zich het hardst te verzetten tegen het (al te) optimistische denken van zijn collegas Verlichtingsfilosofen?-) Waarin verschilt de menselijke machine van (andere) dierlijke machines? -) Waarom is onze vervolmaakbaarheid de bron van al het ongeluk van de mens?-) Hoe en waarom is vlg. Rousseau (de) taal ontstaan?-) Waarin heeft Thomas Hobbes zich vlg. Rousseau vergist? Of ook: waarom doen de wilden vlg. Rousseau geen kwaad?

***

Deel 2: het ontstaan van de burgerlijke maatschappij: de mens in de politieke samenleving*het eerste juk! (102)*het juiste midden (105)*arbeid & eigendom (108)*verschil tussen natuurstaat 1 en natuurstaat 2 (130)

Aantekening IX !!

Vragen:-) Wat bedoelt Rousseau met de zin: op het altaar van de(ze) zoetste aller hartstochten wordt mensenbloed geofferd ?-) Waardoor is bij de mens de idee van eigendom ontstaan?-) Wat is volgens Rousseau het meest geslepen plan dat ooit in het menselijk brein is opgekomen? (Uitleggen)-) De barbaar buigt niet voor het juk dat de beschaafde mens zonder morren draagt. Licht deze typische Rousseauzin toe.-) Verklaar deze cruciale zin: Want de kwalen die tot de maatschappelijke instelling nopen zijn dezelfde die het misbruik ervan onvermijdelijk maken.-) In de politieke maatschappij neemt de ongelijkheid schrikbarend toe, en leidt ze zelfs tot despotisme, een toestand waarin alle individuen weer gelijk zijn omdat zij niets zijn. Waarom gebeurt dit volgens Rousseau? Wat zij de belangrijkste kenmerken/fasen van deze totale neergang?

-) In Aantekening IX verwoordt Rousseau op uiterst pregnante wijze de samenhang van onze ontaarding met onze vooruitgang. Licht toe.

***

Het maatschappelijk verdrag (Du contrat social, 1762)

Doel: creren van een samenlevingsvorm waarin de goederen en de persoon van elk individu worden verdedigd en beschermd, en waarin iedereen, in de vereniging met alle anderen, toch slechts aan zichzelf gehoorzaamt en even vrij blijft als voorheen.

De soeverein

Volont gnrale >< volont de tous***