ho bieu chanh no tinh

tình 1 www.hobieuchanh.com

TÌNH Bi u Chánh

Ch ng m t: SAO L I T HÔN

Con ng i có khi bu n mà c ng có khi vui, ch ng khác nào Tr i có b a m a mà c ng cóa n ng. Cây c nh có m a r i có n ng m i s n s t i t t mà k t qu m hoa. Con ng i

có bu n r i có vui thay i m i n nh n mà s ng lâu, ch b t bu n luôn luôn hoài, Tr i l i sng i ta say mê dâm d t mà ch t y u, r i thành ma thành qu càng h i h n n a.

Có l vì nh lu t nh v y nên m t lúc n b u Tr i ng thanh b ch tình c mây engi ng mù m t, m t bi n ng l ng trang thình lình n i sóng gió ào.

Con ng i d u bu n d u vui mà th y quang c nh i thay b t ng thì ai c ng gi t mình,ng ng n, r i ph n nhi u ch n r n l ng x ng, u n y tìm ch ng n thân, u n v ch ngcho ti n b c. H ng thanh niên tân ti n kh p trên a c u u b hoàn c nh lôi cu n, nên tinhth n r n r c, tâm chí lung lay, b i v y nhi u ng i chung trong m t nhà mà c ng h t ng ý

ng tình, hu ng chi s ng kh p n i ngoài b n bi n làm sao mà c nh t tâm nh t c.Gi a lúc xôn xao chen l n, d u hay d u d nào ai có ch u nh n ch u thua. M i ng i u

lo v ch ng v ch l i mà i cho h p v i chí h ng c a mình, t ông qua Tây âu ó uch m nom b i móc sách x a truy n m i mà d xem ý t c a ti n nh n ng noi theo, b i v ynhi u h c thuy t l lùng, nhi u ch ngh a k quái m i phát hi n ra l x nh n m m c trong

ng, nh m gieo ngoài ru ng.c ti u thuy t HÔN (vi t và xu t b n n m 1937, nhà xu t b n L A H NG tái b n

m 1952) nhi u b n ã th y lúc ó Sàigòn g n ch Thái Bình, có ba c u thanh niên h c th c chung m t nhà, mà m t c u thì th ch ngh a "Vô vi vô t ", m t c u l i bày ch ngh a "T

tr ng t cao", còn m t c u gi n d nên theo ch ngh a "Vô kh vô b t kh ". ch khác còn cónhi u ch ngh a khác n a, nào là "Xã h i nh n sanh", nào là "Gia ình dân t c", nào là "Túng

c t t ", nào là "An m ng l c thiên ", nào là "Bác ái t bi", nào là "Xá sanh th ngh a"có th h t, không th k cho xi t.

Hôm nay chúng tôi t c m ch gi i thi u v i các b n m t c u thanh niên trí th c khác. C uy c ng s ng ng th i v i ba c u trong quy n ti u thuy t T HÔN. C u n y c ng g n ó,

bên phía V nh H i, ngang ch C u Kho. Vì b n tánh l c quan nh ng khiêm nh ng nên c u l yhai ch "Th Tiên" mà t bút hi u.

u Th Tiên nghe ng i ta tuyên b ch ngh a n y ch ngh a n l ng x ng, c u tr môimà nói thiên h khéo bày t cho r n ràng, h c i tr i, h vong b n, nên h m i i sái ng l c

i. Theo ý c u thì trên i ch ng có ch ngh a nào cao quí, áng ph ng th cho b ng ch ngh a"Ái Tình". Ch ngh a Ái tình là m t ch ngh a thiên nhiên k c u, ch ngh a c a t o hóa t ra

khi m i có loài ng i phát hi n trong th gian. S d t o hóa t ra ch ngh a y là vì t o hóaphân nh có âm có d ng, có àn bà có àn ông, có cái có c, có mái có tr ng, trên m t a

u t c th ph i có ái tình cho muôn loài th ng yêu nhau ng s ng chung cho êm m, ngsanh s n thêm cho ông o mà giúp c y nh nhau. C u c m th y cái ch ngh a thiêng liêng

a t o hóa ó là ch ngh a c n thi t c a loài ng i h n các ch ngh a khác h t th y.i con ng i có tánh h ng h , th gì mà c th ng th c h ng ngày thì hay khinh

th ng, r i l i thêm nhàm chán. H n n a cái p mà tr i qua nhi u i, l p thì b nh n tâm bi nchuy n, l p thì t n hoá y a, v p l n l n ph i l t phai. B i v y Ái tình là cây tr c t thiênnhiên c a xã h i loài ng i, là c ng l c m nh m c a nh n sanh ch ng t c mà b ng i taquên l ng, không c ng i ph ng th quí tr ng n a, nó m i l c m t chánh ngh a thiêng liêng

a nó. Mãi n th k hai m i n y ng i ta l i còn khinh th Ái tình n n i xem Ái tình là

http://www.hobieuchanh.com


t th tình t i t là m t ch ng b nh hi m nguy. Ng i ta d n tích vua Ki t, vua Tr , vua U, vua, mà d y con em ph i xa lánh Ái tình, nói r ng nó s làm cho ng i ta m t n c, s p nhà, nh

danh, táng m ng. Bây gi còn có m y ng i nh m nhí ho c tham lam h c y Ái tình mà l a g t h th a mãn nh c d c hay là h m u l i c u danh mà thôi.

i nh v y mà Ái tình là m t m i tình cao c , áng tôn sùng, b ng i i làm l c ngh anó hóa ra th p hèn, r i ch u khinh b . ã bi t con ng i n tu i nào và thu c b c nào c ng cómang Ái tình ng m ng m trong thâm tâm, nh ng vì thiên h cho Ái tình là t t x u xa, ho c b nhnguy hi m, b i v y ai c ng gi u di m, nhi u khi l a Ái tình h ng h c trong lòng mà c ng khôngdám h môi hay m mi ng.

u Th Tiên không ph i có óc th c u hay là ý mu n l p d , nên trái v i thiên h , c ung lên làm tông cho ch ngh a Ái tình không úng ngh a, làm cho tình cao th ng hoá ra

tình th p hèn nên c u c ng quy t ph i nh ngh a Ái tình l i cho chánh áng cho h p v i ý c ao hóa. C u h ng hái hi n thân phá tan thành ki n t i t làm cho Ái tình lem lu c th p hèn

và nâng Ái tình mà t lên l i a v t i cao, d u ph i th t công t n c a bao nhiêu c u c ngkhông n .

Mu n i theo ch ngh a ph ng s Ái tình cho c l c, c u Th Tiên lãnh vi t bàiphóng s cho m t t nh t báo l n Sài gòn ng th a ch c v y c u u tra ch hi u l m, c ugi ng gi i chánh ngh a cao quí cho già tr hay gái trai u sáng su t mà nh n nh Ái tình, n ubi t nuôi cho thành thi t ch n chánh v i ý trí thanh tao thì nó giúp cho con ng i qu ng i tâmchí, vuông tròn ngh a v giúp cho th gi i an l c hòa bình, giúp cho gia ình êm m mà h ngmùi h nh ph c n c n ng, n m tình thân yêu lai láng không h n gi n oán thù, không hi m nguyau kh .

Thi t trót m y tháng c u Th Tiên ho t ng r t m nh m . C u vi t bài mà ng báo tán d ng c tánh cao th ng c a Ái tình. C u i t ng xóm mà tuyên b ch ngh a Ái tình làch ngh a c n ích cho nh n sanh. ã m y l n r i c u có lên di n àn mà gi ng gi i tâm lý c a Áitình, c u khuyên nam n ng bào ch ng nên khinh th ng Ái tình, ph i dùng nó mà xây d nggia ình tr m n m, ch ng c y nó mà giúp vui trong m t lúc. Nghe c p tình duyên nào yêunhau r i l i l ng l mu n r i rã, ho c h ng hái toan ph i hi p mà b thân t c c n ng n, thì c uch u khó giúp k giúp l i phá tan tr ng i. Hay nhà nào s p ng l i cáo phó lên m t báo chothân t c xa g n hay bi t r i c u còn thí công n d ti c c i ng tán t ng Ái tình là n n t ngthiên nhiên c a gia ình và chúc m ng cho hai h tr m n m v ng b n t tóc.

Tuy c u t n tâm n l c ph ng s và p b i Ái tình không k m t m i, song m t tay khó cho kêu, l i nói hay mà nói ra gi a bãi sa m c mênh mông làm sao mà có ti ng d i. B i v yc d u ho t ng ráo ri t mà b i p Ái tình, l n sóng phá ho i c tràn t i nh n c b b ,

u ch n c n u n y, nó tràn vào u n , c u ch y ch t l ng x ng mà coi l i không có hi u qugì h t. Trong kho ng vài ba b a, có khi m i ngày, các t báo c ng v n còn ng tin c p vch ng n y ã n p n xin phân ly, c p v ch ng kia ã c án phá ôn thú. Ch àn bà n y vìghen t ng nên t t , ho c ch d u mà t ch ng ho c tra thu c c mà gi t ch ng. Anh àn ôngkia vì y m c u nghinh tân nên b v con b v nghèo kh . C u trai n y g t gái gieo tình, làmcho lem lu c ti t trinh, r i ng nh m t i tìm ch khác mà gây tai h i n a. Cô gái n ã n ng l inguy n c v i chung tình r i th y ng i khác giàu sang h n thì ph tình c mà g y duyên m i.

u Th Tiên ng tr c nh ng tình c nh trái ng c v i ch ngh a c a c u nh v y thì c u b cc h t s c, b c t c nh ng không chán n n. Trái l i c u càng h ng hái mà i t i, c u c ng

quy t làm hoài, làm cho thiên h th u hi u chánh ngh a c a Ái tình ng tôn sùng Ái tình màem l i m t c thu n phong cho an nhà l i n c.

u h ng hái i theo ch ngh a n n i ngày thiên h ngh ng i mà c u c ng không n m nhà.Sáng chúa nh t c u Th Tiên thay t t r i xu ng ghe ò i qua ch C u Kho ki m xe

xích lô ra B n Thành ng chung ch v i n tú nam thanh mà gi i bày ch ngh a. i ngang quatr ng " L u h c hi u" c u th y cô C m H ng là Hi u tr ng ng ng ngoài c a tr ngmà ngó thiên h l i qua, c u chào cô và h i:

- Cô m nh kh e h cô c?



- Cám n. M nh luôn, m nh nên m i ra ng ây mà ch i c ch .- Th y cô ng ó t nhiên tôi bi t cô m nh. Nh ng theo u xã giao l ch s h g p

nhau ph i h i th m s c kh e v y mà. Th cô ã ch n ch ngh a "tr trêu" mà th haysao nên cô tr l i tr c tr o nh v y h ?

- Còn nói ch ngh a n a! Thi t m y ông n y sanh ch ng bày t nhi u chuy n quá !- Không ph i sanh ch ng. i n y ph i ch n m t ch ngh a có d n ng l i mà i

cho h p v i tâm chí c a mình. Tôi ph i làm theo ng i ta, tôi ch n ch ngh a ph ng Ái tình, là ch ngh a thiên nhiên, k c u, h u ích cho i h n các ch ngh a khác.

Tôi t ng cô c ng ph i có ch ngh a r i ch .- Tôi do l ng tâm, do l ph i mà làm, không c n ch ngh a gì h t.- y ch không ph i cô th chung m t ch ngh a v i tôi hay sao?- Ch ngh a gì mà th chung?- Ch ngh a Ái tình.- Cha ch ! Bây gi ông th dê n t i sân c a tôi n a hay sao?- Không. Tôi nói thi t ch âu ph i ch c gh o. Tôi có v mà. L i cô tu i l n áng ch

tôi. Tôi th ch ngh a Ái tình. Tôi là tông c a ch ngh a ó. Có l nào tôi gây Áitình b y b nh h hay sao mà cô nghi. Tôi t ng cô th chung m t ch ngh a v i tôi,là vì hôm tr c cô g p tôi, cô cho tôi hay s p có ám c i và cô h a cô s g i h ngthi p m i tôi. Ch ng nào m i c i? H m nay tôi có ý trông, sao ch a th y thi p?Còn ch gì n a? H gây Ái tình thì c i ph t cho r i? Ngày nào c ng là ngày tr i,có ngày nào t t h n ngày nào âu mà ch n l a.

- ! ám c i tôi nói v i ông hôm tr c ó h r i.- Sao v y?- t hôn r i.- Ai t hôn? Cô t hay là àng trai t ?- Không ph i ám c i c a tôi. ám c i tôi nói ó là ám c i cô b n h c trò c a tôi.

Tôi ng làm mai mà thôi.- Làm mai gì d v y? Sao l i h ng i? Mà àng gái t hôn hay là àng trai?- àng trai.- a! Trai gì mà kh v y? Gái không ch y sao trai l i ch y i? Th khi chàng không

yêu nàng mà t i cô d d nên chàng ch u, r i chàng nghe l i ho c tánh h nh nàngkhông t t ho c cha m nàng không x ng áng, nên chàng tháo trúc ch gì.

- Không ph i v y. Nàng có s c p, l i con bà Huy n giàu có n a. Nàng yêu chàngm i. Chàng c ng yêu nàng h t s c n a. Nh ng chàng vi t th mà nói t i hai

àng thành thi t yêu nhau ó nên chàng h th n mà t hôn.- Cái gì k v y? Yêu nhau thì c i, có ch nào qu y âu mà h th n nên t hôn?- i ông vô nhà ch i, vô ng i ng tôi nói h t công vi c cho ông nghe. Tôi s cho

ông c b c th t hôn n a.u Th Tiên theo cô C m H ng vô phòng khách. Cô C m H ng m i khách ng i, kêu

ng i nhà bi u rót b ng ra hai tách trà r i cô ng i ngang m t th Tiên mà nói:- Vi c n y làm cho tôi b c t c ba b n b a r i n ng không c.- Tôi ch a hi u duyên c , mà v a nghe s qua tôi c ng gi n. Yêu nhau sao l i không

ch u c i?- y m i trái i. Ng c ng o quá ! Tôi làm mai tôi th t công g n c tháng, mà tôi l i

còn ph i xu t ti n nhà mà cho m n ng may áo qu n, s m giày v , mua l v t, trti n xe, t n hao tôi g n b c ngàn ch ít sao. Ch ng àng gái ng i ta bi u ch n ngày

i thì vi t th lén g i mà t hôn r i tr n i m t, không cho tôi hay bi t gì h t! Ôngngh coi áng t c hay không?



- Cô b m g t cô ng s m vi ki n1 r i nó dông ch gì.- Có ph i m âu. m gì mà kh quá v y. Thi t ban u m i hay tin tôi c ng ngh

nh v y. Nh ng tôi xét k l i, v yêu mà m v c ng c ng quá, n u m thì làmám c i ri t ng v ó n m ch ng c ng mà n, s ng nh tiên, d i gì l i t hôn b

mà tr n.- Mà ai âu k c c v y. Cô nói thi t cho tôi bi t ng tôi ki m mà u tra coi t i

duyên c nào mà tr n. Tôi em ch ngh a c a tôi ra tôi gi ng cho c u ta nghe, r i tôit c u ta v ng làm ám c i.

- Cha ch ! Ông làm c nh v y con B ch Y n nó mang n ông l m. T i nghi pm nay nó th ng nh , nó khóc không ráo n c m t. Mà tôi ây c ng cám n ônga. Ch tôi t n b c ngàn mà vô l i thi t tôi t c tôi quá.

- Mà ai âu xin cô nói cho rành r ng tôi biên r i tôi i ki m dùm cho.u Th Tiên l y cu n s tay v i cây vi t máy ra mà ch nghe ng biên.

Cô C m H ng m i nói: "Tôi có quen v i c u Châu T t c là con c a ông Ph ào h i tr c i Long Xuyên! H i nh c u h c t i Sài gòn ây c m y n m cha m g i nhà tôi, vì v y

nên tôi coi c u c ng nh em cháu". Lúc ó ông Ph có ti n m i cho c u qua Tây mà h c chomau. C u i c n m sáu n m gì ó thì ông Ph m t, bà Ph ánh giây thép kêu c u v . C u có

ng Tú Tài k nh t qua k nhì c u thi r t nên ph i ti p h c l i ng có thi n a. Té ra ch a k pthi mà cha m kêu v , nên c u ph i b mà v . Vì không có anh em, l i lúc y gia o khi mkhuy t không th h c thêm n a c. V nhà ch ng vài n m thì bà già c u m t n a. Còn trtr i m t mình, c u bu n, nên bán h t c mà tr n cho m , còn d chút nh c u b túi i lênSài gòn. Tuy ch a có b ng Tú Tài toàn ph n, song theo h c l c c a c u thì c u i làm vi cmà nuôi s ng có l không khó. Ng t tâm trí v i u óc c a c u không gi ng ng i ta. V i b ngTú Tài ph n th nh t t nhiên làm vi c l ng b ng ít h n ng i có b ng toàn ph n. C u b tbình, c u nói c u có h c toán g n hai n m, c u không ch u n l ng thua m y ng i may mà thi

u. Câ không thèm làm vi c s nào h t. C u làm quen v i hai th y g n ch Thái Bình r i haith y m i c u chung trong m t c n ph ch t h p, thi u v sinh, thi u ti n nghi, v t gì c ng thi u

. Hai th y ó m t th y làm giáo s trong m t tr ng t th c, còn m t th y làm vi c cho m thãng buôn mà l i ham t p vi t v n. Ông Giáo s thì ki m m y h c sanh giàu mà mu n h c riêngtoán pháp cho c u T t c d y. Còn th y làm vi c hãng buôn thì xúi c u vi t bài r i th y emcho m y nhà báo ng, h tr ti n bút phí cho c u xài. C ba ng i không có v con, không có

i b p, mà chung s ng v i nhau nh v y coi b c ng vui. Lúc có ti n nhi u thì d t nhau l i ti mi quán mà n c m. B a nào thi u ti n mua bánh mì l p x ng v nhà n v i nhau r i u ng

c l nh c ng c, c thì không có gì l m ã ành, mà áo qu n thì c ng lôi thôi ch cót b n , trong ba ng i mà ng i nào c n ph i i ám ti c thì l y mà b n. ó ba ng i

chung s ng c nh i k c c nh v y ó, mà ai c ng vui, ch không bi t bu n. Tuy h ng tâmchí v i nhau, song u óc h l i khác h n. M i ng i có m t ch ngh a riêng, ai th ch ngh a

y, không ai ch u ph c ai".u Th Tiên bèn ch n cô C m H ng l i mà nói: " ! Có ch ngh a riêng! Xin cô ch m

ch m mà nói tên h v i ch ngh a c a m i ng i cho tôi biên ng tôi nh ."Cô C m H ng nói:- u Châu T t c quen v i tôi, c u th ch ngh a "Vô vi " b i v y c u không ch u

c xác, không a m t trí.- Cha ch . Nhi m h c thuy t c a Lão T , Trang T ch gì. Còn hai c u kia?- Có vi c làm mai cho c u T t c c i v tôi t i lui tôi m i quen v i hai c u kia. C u

Giáo s tên Võ L , c u th ch ngh a "Vô kh vô b t kh ".- Mu n làm "Thánh chi hoà", nên b t ch c c Liêu H Hu h i i x a.

1 vi cánh



- Còn c u làm vi c hãng buôn tên Nguy n T Cao c u theo ch ngh a " cao ttr ng".

- Ch n ch ngh a nh v y cho h p v i tên c a cha m t, mà có l ý c ng mu n làm"Thánh chi thanh" nh Bá Di Thúc T không thèm n thóc c a nhà Châu. N u ba c u

u thành th t mà ch t s ng v i ch ngh a thì tôi không dám chê m c d u c ba chngh a ó th p h n ch ngh a Ái tình c a tôi, th p h n nhi u. Mà thôi, cô nói ti p chotôi nghe coi t i sao có vi c làm mai r i l i có vi c t hôn n a.

Cô C m H ng nói:- Hôm Sài gòn t ch c cu c h i ch , tôi có d n m t gian hàng trong ó mà ch ng bánh

t. M t bu i t i tôi g p c u T t c vô xem h i ch . Tôi m i c u t i gian hàng c atôi mà u ng trà. Bà Huy n H n, là m t góa ph giàu sang trên Tân nh, có bi tth , có ph xá, có ru ng t, mà ch có m t a con gái tên là B ch Y n, v n h c trò

c a tôi. Cô B ch Y n m i h n hai m i tu i, có n t na, có s c p, mà ch a cóch ng; hai m con m c qu n áo thi t p. B ch Y n eo xoàn thi t l n, m con c ng

t nhau i xem h i ch , r i c ng ghé gian hàng tôi mà ch i. Tôi gi i thi u c u T tc b a ó b n b n xám coi c ng thi t sang tr ng. Tôi ch ng c u là Bác V t,

ch ng nh u cho c u oai. Hai àng làm quen v i nhau r i ng i n bánh u ng trà màlu n th t c. C u T t c x ra nh ng lý lu n nghiêng tr i ng t theo ch ngh avô vi, vô t l c a c u, làm cho m con cô B ch Y n c i ng t nga ng t ngh o, vui

i khen c u nói nh m lý, ch không ph i khinh ng o chê c u nói iên nói khùng.ch Y n c eo theo ch c cho c u nói r i bi u tôi d t i xem cho các gian hàngng có d p mà nghe c u nói chuy n thêm n a. i ch i v i nhau kh p h t, th y ã

khuya nên bà Huy n m i tính t bi t mà v , nh ng b m con còn ti c nên m i tôii c u T t c b a nào có d p i lên phía Tân nh thì ghé mà u ng trà nói chuy n

ch i n a. Tôi hi u bi t m con bà Huy n có thi n c m v i c u T t c r i, b i v ych ng m con bà i xa, tôi m i u m th b ng c u, tôi h i c u nh mu n c i B ch

n thì tôi làm mai giùm cho. C u tr môi l c u mà nói c i v r i có con lòngthòng ph i làm m t nh c mà nuôi. Vi c ó trái v i ch ngh a c a c u nên không baogi c u có ngh t i vi c c i v . C u nói r i c u t tôi mà i li n. Sáng b a sau B ch

n xu ng tr ng th m tôi mà nói bà Huy n bi u h i coi c u T t c h i hôm ó làcon c a ai âu, c u có bà con v i tôi hay không. Tình thi t tôi nói c u là con c aông Ph ào h i tr c Long xuyên. Lúc c u còn nh cha m g i nhà tôi mà i

c nên tôi th ng c ng nh em cháu ch không có bà con. Sau c u có qua Pháo màc n m sáu n m, vì cha m l n l t ch t h t nên c u ph i tr v x . "

u Th Tiên nghe nói t i ó thì c u c i mà nói:- u T t c tuyên truy n ch ngh a ã có hi u qu r i. Nh ch ngh a mà c u s ng

kh i c nh c, bây gi s p có v p và giàu n a, hèn chi c u th ch ngh a c a c u làph i l m.

- y mà c u không ch u m i k ch ! M con bà Huy n có c m tình v i c u ã th y rõràng. V quan ph h i tr c thanh liêm nên ông qua i không có s s n gì cho vcon h t. Th y c u T t c v t v tôi th ng, b i v y b a sau tôi qua ch Thái Bìnhki m c u tôi h i g t l i nh c u b ng lòng c i cô B ch Y n thì tôi làm mai giùm cho

u có ch n ng d a kh i c c kh t m thân. Tôi g p ba c u nhà h t. Nghe tôinói chuy n làm mai thì c u T t c li n ch ng ch ngh a mà b t b , không ch u có

mà ph i làm c c kh ng nuôi v con. Tôi nói ng i ta giàu có, ng i ta s nuôiu, ch ai c u c u nuôi. C u T cao m i bài ch ngh a c u mà cãi v i tôi, c u nói

làm trai ph i gi nh n ph m, ai ành mong àn bà nuôi mà nói chuy n v giàu. N uhúng hính ra vô cho v nuôi, nh nó nuôi mèo nuôi chó trong nhà thì còn m t m inào mà ngó thiên h . May có c u Võ L em ch ngh a "Vô kh vô b t kh " c a c umà ti p tôi. C u c t ngh a ch u c i v hay là không ch u hai l y, mu n l nào t ý,

nào c ng có cái hay l n v i cái d . Ch còn mình ph i nuôi v hay là v s n lòng



nuôi mình, vi c ó không thành v n . V ch ng thì nuôi nhau. V có ti n còn mìnhkhông có thì nó nuôi mình. Ch ng mình có ti n còn nó không có thì mình nuôi nó l i.

u v giàu nó có ti n nhi u nó bi u mình ng làm gì h t c n no r i n m ch i cho nó nuôi có ph i nó d i nó ch u l âu. Nó nuôi c m n c t n hao có bao nhiêu.Mình út c m cho nó cái ó m i quí giá ch . N u nó không bi t sanh con thì l i vph n nó, l nó ph i ch u, nó có trách mình c âu.

- Võ L c t ngh a nh v y thì úng theo ch ngh a c a c u thi t.- , nh c t ngh a k c c nh v y c u T t c m i ch u c i cô B ch Y n. Nh ng c u

than n u ng i ta h i c u làm s nào, c u không có làm gì h t s ng i ta chê hkhông g thì c u m t th di n. Tôi nói tôi b o lãnh vi c ó ng lo h chê. Vì êmtrong h i ch tôi ã gi i thi u c u là Bác V t. V y c u c khoe c u có b ng c p Bác

t thu c v h m m , có h i i tìm m vàng m b c trên Lèo n n n c u giúp s c.u ã h a l i. Ng i thay m t cho h i ã vi t th v tr s bên Pháp r i ch còn i

ban Qu n tr c a h i tr l i thì c u i lên Lèo tìm m .- Dùng ch c nh v y mà c i v giàu thì h p lý l m. Sau có b thì thi t là ào m

ch âu ph i d i.- y ch sao. Có v y m i trúng theo trong kinh nói: "Cái gi ó là thi t, cái thi t l i là

gi ". Nh ng có b âu mà lo. Tôi bi t bà Huy n giàu có, mà bà có m t a con. bà ch u g thì bà có cho i lên Lèo âu mà s , m i tháng có l ng b c muôn bàng không ham. C u T t c l i than không có áo qu n cho t t, mà c ng không có

ti n b c làm sao c i v cho c. Tôi h a tôi bao cho c u h t th y, d u t n m yngàn tôi c ng xu t cho. Nh ng tôi giao ch ng c i B ch Y n c r i thì òn v i vki m tr l i cho tôi hai ngàn mà thôi. C u ch u, nh ng c u bu c tôi l i, n u c ikhông c thì hu , c u kh i tr gì h t. C u vi t t giao k t cho tôi c m. Tôi m i d t

u i may m y b Tây thi t b nh, s m giày nón b v n h t, r i tôi lên nói v ibà Huy n. Bà s n lòng ch u g , nh ng c ng quy t b t r v i bà, không ch u cho iLèo.

- y thì trúng k r i.- Trúng ngay. Bà Huy n ch n ngày v i tôi r i d t c u lên n c m. Bà có m i khách ít

ng i nh i l c u thân. Ch khách u quí tr ng c u T t c, ai c ng g i c u làBác V t ngon lành. Gi a ám ông bà Huy n l i nói công khai bà không cho c u lênLèo mà tìm m tìm m ng gì h t. Bà bi u vi t th mà rút l i h a l i. n c m t i r ikhách àn ông v h t, còn m y bà l i ánh bài ch i v i tôi. T t c v i B ch Y n

t nhau ra v n hoa mà trò chuy n coi b mùi l m. Hai ng i h n hò v i nhau r ii ch nh t hai ng i xu ng nhà tôi mà nói chuy n ng nh ngày c i. Tôi tính

ch c i Sài gòn cho hai ng i nói chuy n thong th c m t bu i s m m i. V ymà v r i b a sau T t c vi t th g i cho B ch Y n mà t hôn, thi t không bi t saomà nói c. B ch Y n ti p c th l t t lên xe em xu ng cho tôi c. Cô khóc

c t i thi t t i nghi p h t s c. Tôi gi n quá, tôi d t B ch Y n lên ch Thái Bình màki m, thì hai c u T Cao v i Võ L nói T t t tom góp áo qu n vô hoa ly mà i h ikhuya, không cho bi t i âu ch nói không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t c ngkhông tr v ây. B ch Y n nghe nh v y cô t i t m mày m t mu n x u. Tôi ph i cô lên xe dìu d t cô v tr ng ng an i cô. Cô n m khóc hoài, cô nói n u có ai ch u

i ki m T t c mà em v cho cô thì t n hao bao nhiêu cô c ng ch u. Tôi c ngphi n quá. Tôi ã t n g n b c ngàn ch ng nói làm chi. C u T t c báo h i cho tôi

t lòng tin c y m con bà Huy n, cái ó m i kh cho tôi lung l m. Tôi an i r i ach Y n v ng tôi xin l i v i bà Huy n. Tôi ph i h a tôi ki m. Ng t tôi làm sao tr ng mà i ki m cho c.

- Trong b c th vi t l i mà i, C u T t c có nói rõ t i c nào mà c u t hôn haykhông?



- Có ch . C u thú thi t c u là th ng m c u dùng ch c gi d i g t tôi mà c y tôi làmmai ng c i B ch Y n, ch thi t c u không có b ng Bác V t, mà c ng không ai

y lên Lèo mà tìm m gì h t; ch chi m con bà Huy n là ng i háo danh háo l i thìu g t luôn " ào m " nh thiên h cho có v p mà âu y m, cho có m v giàu

mà c y nh . Ch ng dè c g n g i m y l n, c u nh n th y bà Huy n là ng i úngn thành th t th ng yêu c u. Còn B ch Y n lãng m n a tình, say mê l i d d mà

yêu c u m t cách mù quáng, t i v y nên c u h i tâm b t nh n, không n mang m t nmà th c hành ch c gi d i c. T i B ch Y n yêu c u mê m n, mà bây gi c u

ng yêu cô m i n a, nên c u kính tr ng tình yêu r i c u h th n v cách gii, c u ph i d t tình mà t hôn ng xa lánh cho kh i th n v i ng i yêu.

- u v y thì c u n y bi t nâng cao Ái tình, c u c ng th m t ch ngh a v i tôi mà. Tôiph i tìm cho c c u ng tôi nói chuy n r i l p th bi n tình gi ra tình thi t chohai àng sum hi p tr m n m mà vui thú gia ình. Ch chi tôi c xem b c th thôn, tôi xem xét ý t châu áo, thì tìm g p tôi nói chuy n m i d .

- Tôi có chép m t b n tôi c t ây. tôi l y cho ông xem. B n chánh cô B ch Y ngi .

Cô C m H ng m t l y b n sao trao cho Th Tiên. C u xem s qua r i c u xin chon em v c u chép m t b n n a, h a b a sau c u s tr b n n y l i cho cô. Cô C m H ng

th y ý Th Tiên s t s ng mu n ki m giùm T t c thì cô tính làm vui lòng khách nên cô nói:- Ông c t luôn b n ó mà i ki m dùm luôn c ng c, kh i chép th t công. tôi

bi u B ch Y n chép m t b n khác cho tôi. M y b a rày tôi t c quá nên c i c l ihoài nên g n thu c lòng. Ông ki m c T t c thì tôi cám n ông l m.

- Tôi ph i ki m cho c tôi m i nghe. Ngay bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bìnhng làm quen v i hai c u T Cao v i Võ L mà nói chuy n. V i cô thì h gi u, còni tôi ch c có l h nói thi t. Mà tôi có cách nói chuy n tôi d h l n l n làm cho h

tin r i vi c gì kín cho m y i n a h c ng nói h t.- , ông rán nói giùm. Ông mu n g p cô B ch Y n hay không?- u tôi c nói chuy n v i cô B ch Y n và bà Huy n H n thì càng hay. Tôi d tình

ý hai m con ng tôi u tra cho d .- a nay chúa nh t tôi r nh. Tôi mu n m i ông chi u nay l i 4 gi , tr i mát ông i

i tôi lên Tân nh ng th m hai m con bà Huy n.- c, úng 4 gi tôi s qua ây. Bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bình.

u Th Tiên cáo t mà i. Cô C m H ng a khách ra c a, trong lòng m ng th m,ng có ng i s t s ng giúp mình mà tìm T t c.

CH NG HAI: D GÌ TÌM KI M

Ng i i ban êm t m t i, may có tr i ch p hay là g p vài con ôm m c ng kh ítnhi u.

t c i m t. Cô C m H ng b i r i, không bi t c u i ngã nào mà tìm. Tình c cóng i vì ch ngh a, vì nhi m v , quy t i ki m T t c ng d d tr v c i B ch Y n, không

i cô c y m n, C m H ng m ng quá, m ng ch c cu c tình duyên c a B ch Y n kh i hng, mình kh i h ng i v i m con bà Huy n, mà s ti n mình ã ra r i c ng s òi l i c,i v y cô hân hoan vô cùng.

Th Tiên i r i thì C m H ng thay áo và lên xe i Tân nh ng thông tin cho m conbà Huy n H n hay li n, hay có ng i s t s ng lãnh i ki m T t c giùm cho, l i hay chi u nay



ng i y s n nhà nói chuy n cho hi u rõ tình ý ng tìm g p T t c thì d phân tr n v i c umà em c u tr v cho loan ph ng ôi, cho s c c m hòa nh p.

con cô B ch Y n ng bu n r u, con th t tình c n m trong phòng mà khóc th m,khóc vì duyên ph n l làng, mà c ng vì l a tình v a m i cháy ph ng r i l i t t m t. Còn m l i

m chèo queo ngoài ván, phi n vì cái m m ng g con cho ng i t t , khôn ngoan, h c r ng,ã tan v , l i còn bu n không bi t ph i n nói làm sao v i bà con quy n thu c bây gi .

Thình lình cô C m H ng x ng x m b c vô, th y bà Huy n n m dàu dàu, cô li n nói:"Th a bà có ng i th ch ngh a Ái Tình, hay chuy n c u T t c t hôn thì b t bình, nên h nghái ch u lãnh i ki m mà d t c u v . "

Bà Huy n nghe nh v y thì l m c m ng i d y, cô B ch Y n nghe ti ng cô C m H ngnghi có tin t c v T t c nên cô c ng l t t b c ra.

Bà Huy n h i cô C m H ng :- lãnh i ki m T t c h có nh ti n th ng là bao nhiêu hay không v y cô c?- Không, không. Ông n y là m t nhà v n lãnh m c kh o c u ng vi t bài phóng s

cho nhà báo. Vì ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" c g ng k t tóc xe t cho namthanh n tú. Ông hay T t c v i B ch Y n ã yêu nhau mà vì m t chuy n gi u c tmà ch i không áng k , l i l y ó làm h th n mà rã r i. Ông t c gi n ông quy t hàn

n l i không cho g ng b , ch không ph i là ng i làm m n mà tính ti n công.Ông vì ch ngh a ch không ph i vì ti n b c.

- Ch ngh a! Ch ngh a! T i sao bây gi ai c ng bày ch ngh a nh v y không bi t.u T t c c ng vì ch ngh a nên sanh chuy n r c r i ó. Nh ông n y vì ch ngh a

ông không tính ti n công thì tôi c ng ph i ch u ti n xe cho ng i ki m ch . Cô cnói v i ng rán ki m cho c T t c mà em v ây ng tôi nói ba u b nchuy n cho c u nghe r i c u s i ch sao l i tr n mà i m t, không kèn không tr ngchi h t v y.

Cô B ch Y n nói:- Thôi má à! N u ng i ta tr v thì thôi, ch má còn b t l i b t ph i cho sanh chuy n

a làm chi.- Bà Huy n nói:- Con ng có nói d i nh v y. i nay b ch ngh a l n x n làm r i lo n u óc c a

u T t c. C u lính quýnh i b y b nên l m l r i c u h th n. Má làm m má l ntu i, má có kinh nghi m v ng i. Má ph i làm cho c u nh trí yên lòng ng

u b t h ng i, r i c u m i bình t nh mà s ng theo i c ch . N u má l ngthinh thì c u c ái ng i trong lòng, s ng mà không vui thì s ng làm sao c.

Cô C m H ng nói:- i bà Huy n nói r t ph i l m. Em B ch Y n ch ng nên cãi v i bà. Em ph i bình t nh

cho bà v i cô lo cho. Ch ng ki m c c u T t c em v ây em c ng ng nóigì h t. Bà v i cô l i mà nói chuy n ph i qu y v i c u mà.

ch Y n nói:- Chuy n s p tr i mà bình t nh sao c cô. Em mu n g p ông nào lãnh i ki m anh

t c ó, ng em nh n ít l i.Cô C m H ng c i mà h i:- , em mu n g p ông Th Tiên h ? Chi u nay em s g p. Hi n gi ng ng i th m

hai c u T Cao v i Võ L ng d h i coi c u T t c i ngã nào ng ng theo.ng t ý c ng mu n i th m bà v i em ng d tình ý mà nói chuy n v i c u T tc cho d . Cô có h n v i ng 4 gi chi u nay ng l i nhà cô r i cô a ng lên âyng ng nói chuy n. Ch ng 4 gi m t kh c thì cô v i ng s lên t i.

Bà Huy n nói:- c chi u ng lên thì tôi s t ý c a tôi cho ng hi u. Còn con B ch Y n, con nói

con mu n nh n v i ng ít l i, nh n sao ó con?



ch Y n nói:- Con s d n ng n u ki m g p anh T t c mà nh c n không ch u tr v , thì ng

ph i nói cho nh bi t r ng má ã nh g con cho nh r i thì con ch bi t nh là ch ngmà thôi. N u nh không v thì con c thân mà ch nh mãn i, con th không l ych ng nào khác.

Cô C m H ng ngó bà Huy n mà c i. Bà Huy n nói- m nay nó c nói nh v y hoài. Ph i làm sao mà ki m cho c ch .Cô C m H ng nói:- Tôi s c y ông Th Tiên c g ng tìm cho c. chi u tôi a ng lên ây r i bà

nói thêm n a cho ng vui lòng mà giúp mình.Cô C m H ng bi u B ch Y n chép b c th c a T t c mà cho cô m t b n khác vì b n

a hôm n cô ã giao cho ông Th Tiên r i. B ch Y n h a chi u cô s a cho. Cô C mng cáo t mà v .

i ba gi r i chi u mà cô C m H ng ã s a so n r i h t, ch c u Th Tiên qua t ithì i li n, k o m con bà Huy n trông. Tuy h i s m m i bà Huy n nói kín áo mà cô hi u, bàmong cho T t c tr v ng bà nói cho c u bi t bà xoá b chuy n Bác V t gi là chuy n gi u

t không k làm chi, nói rõ cho c u yên lòng mà c i B ch Y n cho cô h t bu n, bà ã giao k ty b vi c i lên Lèo mà ki m h m m , bao nhiêu ó không th y bà k con ng i ch

không k b ng c p hay sao mà s , h th n nên b i m t.úng gi h n, c u Th Tiên qua t i. Không i cô C m H ng h i, v a b c vô thì c u

nói h i s m m i c u ki m c ch c a T Cao và Võ L r i, nh ng chúa nh t hai c u khóaa i m t, nên ch a g p c. V y t i nay ho c t i mai c u s qua Thái Bình mà ki m n a.

Cô C m H ng bèn bi u ng i nhà kêu hai chi c xích lô r i m i khách ra i li n.Bà Huy n H n hay tr c nên s p t s n sàng, bà sai ng i i ch mua bánh ng t và bi u ch

p n u tr c m t m n c sôi bà d n B ch Y n bình t nh và dè d t cho bà li u mà i ãii khách, b i v y cô C m H ng b c vô gi i thi u ông Th Tiên là nhà v n kh o c u phongc nâng cao Ái tình thì bà Huy n v i cô B ch Y n vui v ti p chào, m i khách ng i t i sa

lông, ông Th Tiên ng i m t bên, cô C m H ng ng i m t bên, bà Huy n ng i gh dài phíatrong, còn B ch Y n thì ra vô thôi thúc và ch bi u cho gia d ch b ng n c b ng bánh.

Cô C m H ng kh i u nói:- Th a bà Huy n, ông Th Tiên ây là ng i sùng bái Ái tình. Ông hay c u T t c là

con c a m t ông Ph quá c , s p thành hôn em B ch Y n là con c a m t ông Huy nng quá c , v y là ng môn h i, v a l a x ng ôi, mà r i ông l i nghe c u T tc th i thoát t hôn b i m t, ông l y làm b t mãn. Ông m i c y tôi ti n d n ng

ông h u chuy n v i bà Huy n, tìm hi u nguyên do s th i thóat ó ng h u ông theou c u T t c mà khuyên gi i cho c u h i tâm tr v tác thành cu c nh n duyên

kh i u ã t t p, ai nghe c ng khen ng i.u Th Tiên ti p n i li n:

- Cháu xin l i v i bà Huy n vi c nhà c a bà Huy n mà cháu xen vô bàn lu n ho c h ihan thì thi t cháu vô l l m v y. S d cháu b o gan n ây không ph i cháu có ý t c

ch, chánh là vì thu nay c m cây vi t cháu c thành tâm nâng cao Ái tình là m ti tình thiên nhiên k c u, do T o Hóa t ra t khi m i có loài ng i. T i tr i qua

muôn ngàn i, con ng i h ng h phai l t tình thiêng liêng cao c ó i, tình c nph i c ng c muôn loài m i phát tri n. Mãi n m y i sau n y ái tình l c m t chánhngh a hóa ra m i tình nh m nhí, nguy hi m, th p hèn. Cháu th y v y, b c t c ch ukhông c, nên m y n m nay cháu hi n thân ph ng s ái tình, quy t nâng cao tìnhy, quy t làm cho thiên h hi u chánh ngh a cao c c a nó, ng nh nó mà t o an vui

cho gia ình, xây phú c ng cho t n c. Hay bà Huy n ã nh cu c hôn nh n t tp cho cô em, mà t i c u T t c vì cái liêm s l i th i c u ý hi m nghi hóa ra

tr c tr . V y cháu quy t tìm cho c c u ng cu c tình duyên có th y có chung,ch không nên b d cho k bu n ng i i. Nh ng tr c khi i ki m, cháu mu n



hi u ý c a bà Huy n v i cô em i v i c u T t c, ng g p c u cháu nói chuy ni c u m i m nh mi ng. T i nh v y nên cháu m i c y cô c d t cháu n ây,

ch cháu không có ý gì khác.Bà Huy n chúm chím c i. Bà m i ông Th Tiên n bánh u ng trà. Cô B ch Y n b ng

a bánh mà m i khách r i cô ng i m t bên m mà nghe nói chuy n.Bà Huy n m i nói:- Ông lo là lo vi c l n, lo ch n h ng m t c cho xã h i. Nh ng vi c ó nó l i liên h

n vi c nhà c a tôi bây gi . V y m con tôi cám n ông h t s c. tôi t gia oa tôi cho ông hi u. Tôi góa b a, l i không có con trai, ch có m t chút gái ây mà

thôi. T ngày cha nó qua i thì m con tôi h h v i nhau. Tôi ch m nom cho conc ch vi t v y thôi, r i t p cho nó bi t n công n h nh ng sau nó hi u ph n c a ng i n i tr . Tôi không có cái tham v ng tr t v c nh ng i ta. N m nay con

tôi l n r i. Tôi tính ki m ng i côi cút tôi g nó ng v ch ng nó v i tôi, ch gcho ng i có cha m thì nó ph i v nhà ch ng làm dâu, tôi s ng hiu qu nh ch u sao

c. Cô c h c ây là th y c c a con nh tôi. Cô hi u ý tôi, cô m i làm mai connh tôi cho c u T t c. C u úng v i u ki n c a tôi mu n: câ m côi c cha m ,

i không có anh em chi h t. H n n a c u v n là con nhà quan, t nhiên có gia ìnhgiáo d c. C u có qua Pháp mà h c n m sáu n m, t nhiên ki n th c r ng rãi, h c l c

dùng. Có g p c u c vài l n tôi nh n th y tánh tình vui v b t thi p, tuy a phang gi u c t, song l i nói nho nhã d th ng. Tôi ngh nhà tôi không ph i giàu sang

gì. Tr i cho m con tôi có c m n v y thôi. Con nh tôi không có tài ngh , c ngkhông có nhan s c. Nó làm b n nh c u T t c v y thì v a, mong g nó cho Bác

t hay Bác S làm chi. Tôi l y chi mà n p c a h i môn nên mong g cho b c caoth ng. T i nh v y nên tôi ch u g con B ch Y n cho c u T t c. Ngh vì c u côicút mà con tôi c ng v y, tôi mu n tính v i cô c l c i g không nên làm rìnhrang. Tôi nh ngày r i m i bà con ít ng i t i n c m ch i cho c u T t c làm l ra

t thân t c, t c g i là l c u thân ho c l S V n, th cho ám h i, r i ch n ngàytháng t t s làm l c i. Mà l c i tôi c ng tính làm cho gi n ti n. C u chung ch

i anh em b n ch t h p không nên nhóm h r c dâu rình rang. H àng trai t i làm r i nh p phòng àng gái c ng c. Tôi v i cô c tính d l m. ã th ng nên

i g , còn tính làm khó n i gì. Hôm n con nh tôi i ch , s n d p nó i luôn vôu Kho, mà th m cô c. Tình c nó g p c u T t c c ng xu ng ó ch i. Hai

àng nói chuy n v i nhau, bàn tính ngày c i. C u có tánh a gi u c t, l i qua ti ngi có l con nh tôi thi t thà kh kh o, nó nói tr ng tr i sao ó, làm ng ch m lòng ái c a c u mà nó không dè. C u bu n nên b a sau c u m i g i th t hôn r i b it. Tôi xem th r i tôi r y con nh tôi. Tôi h i nó có khinh ng o c u, hay gi u c t

u ào m ào m ng gì hay sao mà c u phi n. Nó nói nó không có nói chuy n kc nh v y h i nào h t. Tôi c th k l i thì c u không có ý phi n m con tôi. Tráii, c u nói c u kính tôi, c u yêu con B ch Y n, nh ng vì kính vì yêu ó nên c u h

th n v s gi d i, không có b ng c p mà c u x ng là Bác V t h m m , b i v y c uc c không mu n cho B ch Y n th y m t c u n a. Cu c hôn nh n s p thành, mà

i vì chút ó, t i hi u l m, nên ph i tan v , ch không có gì h t.u Th Tiên nói:

- Th a bà, cô c có trao b n sao b c th t hôn ó cho cháu xem. Cháu c i c l it k , thì ch có cái m ó mà c u T t c, vì c u gi liêm s thái quá, nên c u ái

ng i, ch không ph i c u phi n bà hay là chê cô em v ch nào h t.Trái l i, c u t xét ph n c u mà c u t hôn, ch không có trách ai. Th thì c ng d c tngh a cho c u hi u. Nh ng tr c khi g p c u, cháu mu n bi t coi ý bà v i cô em cóch p trách cái vi c mà c u g i là "t i gi d i" và "m u m àng" ó hay không, r icháu s i ki m mà gi i hoà cho tóc t kh i phân r .

Bà Huy n b t c i l n và nói:



- Tr i Ph t i! L i nói gi u c t v i nhau nghe ch i cho vui, b a m i g p nhau l nu trong h i ch , có ai l u ý làm chi mà ch p trách. Vi c ó nh v y tôi thu t l i

cho ông nghe. Lúc h i ch tôi v i con nh tôi vô xem ch i. n gian hàng bánh m ta cô c ây hai m con tôi g p c u T t c. Cô c gi i thi u ng làm quen r i

cô m i h t n bánh u ng trà nói chuy n ch i. C u T t c có tánh vui v nên c uki m chuy n ch c cô c ng c i ch i. Cô c c ng vui mi ng cô nói gi u l i. Côkêu ông là Bác V t, Bác V t ào m , nói ch i cho vui ch có gì âu. Tôi c ng nhcon B ch Y n, m con tôi không ý. Cách ít b a cô c lên th m tôi. Cô nóichuy n làm mai. Tôi h i th m gia ình g c gác c a c u. Tôi h i ý con tôi. Tôi nh nth y c u có m y u ki n kén r mà tôi mong c theo nh l i tôi nói v i ông h inãy ó, vì v y nên tôi ch u g ch nào ph i m con tôi l m t ng c u có b ng Bác

t nên m i ham g ó hay sao mà c u h th n. C u ngh tôi l m té ra c u khinh rtôi quá, khi tôi mê ch c Bác V t ch không bi t nh n ngh a chi h t. Tuy tôi àn bà

t nát song tôi c ng bi t giá tr con ng i cao hay th p u tùy tâm chí, tùy giáoc, tùy phong , ch ph i tùy h c nhi u hay ít, tùy b ng c p l n hay nh âu. C ut c nói c u h th n mà c u không dè nói nh v y là c u khi tôi, c u làm cho tôi

phi n. Thi t h m nay tôi phi n c u lung l m, phi n v ch ó, ch không ph i phi nu g t g m.

Th Tiên nói:- Bà nói nh v y cháu m i hi u. L i nói ch i mà c u T t c nh tánh c u d c m d

u quá nên sanh ái ng i r i h th n, cháu ki m ng cháu c t ngh a cho c u hi u.- , ông có g p c u ông làm n nói giùm cho c u bi t m con tôi không có t ng c u

là Bác V t h i nào âu mà c u nói g t r i c u m c c . Trái l i c th c a c u tôiphi n nhi u, phi n c u khinh khi tôi, c u ã cho tôi mù quáng, mà t hôn, c u c ngkhông thèm n nói tr c m t tôi. C u b i m t làm cho bà con ng i ta t ng con

ch Y n h hèn, ho c h t ng tôi kh c b c, nên g thiên h hay h t, mà g n c iu chê nên c u b , không thèm c i. C u làm nh v y m con tôi x u h v i bà con

chòm xóm ch , ph i hôn ông?- Th a ph i, bà nói úng l m. cháu ki m cháu nói h t cho c u bi t, r i cháu ép c u

ph i tr v mà ch u l i v i bà. C u tr tu i nên v t ch c, làm vi c chi c do tình c mmà làm ùa, không thèm ngó nh h ng vi c mình làm.

- Mà ví d u c u có óc m àng, c y ch c Bác V t mà g t tôi i n a, bây gi c u bi tn n n h i h n thì tôi c ng h x .

- Bà qu ng i quá! c bà nh c m u nh bà thì quí bi t ch ng nào.- Làm m g con l y ch ng thì mong cho chàng r bi t th ng con mình ch mu n s

gì n a. C u T t c m t hai nói c u yêu con B ch Y n, yêu nó thì r i. Tôi có òii u chi n a âu. Nào ph i ng i có b ng Bác V t m i bi t yêu v còn ng i

không có thì không yêu hay sao. C u không có b ng Bác V t mà c u có b ng liêm s .c th c u vi t ó là b ng liêm s c a c u, theo tôi thì nó quí giá h n các v n b ng

khác h t.- Th a bà nói r t úng. N u m àng thì có liêm s âu nên h th n mà vi t th t

hôn.- y c ng là c u g c con nhà quan, có gia ình giáo d c y , nên c u m i bi t liêm

.- Ph i l m. Cháu r t cám n bà. Nh c h u chuy n v i bà, cháu m trí thêm nhi u

m. Bây gi cháu có l i l mà thuy t ph c c u T t c d dàng. Thôi cháu xinphép cháu v ng ki m hai ông b n Võ L và T Cao chung m t nhà v i c u T t

c mà d h i cho bi t c u i ngã nào ng cháu theo mà b t tr l i.- Th a khoan, xin ông ng i thêm m t chút ng tôi hi n chút nh ti n l phí cho ông

i xe mà ki m.



- Th a kh i. Cháu vì ch ngh a, vì công ích mà làm vi c ch không ph i vì ti n b c màth ti n c a bà.

- Mà vi c ông làm ó nó liên h n vi c riêng c a tôi, thì tôi ph i góp s c v i ôngch .

Bà Huy n bi u B ch Y n vô bu ng m t l y cái bóp tay em ra cho bà. Bà l y ba t mgi y s ng trao cho Th Tiên xin c u thâu nh n m n xe i ki m T t c. Th Tiên c t ch ikhông ch u l y. Cô C m H ng c m ph c cách nói chuy n khôn ngoan c a bà Huy n quá,nh ng mu n bi t ý Th Tiên và tính h i thúc c u b t tay vào vi c li n, nên cô c ng t giã mcon bà Huy n mà v v i Th Tiên.

Cô B ch Y n a khách ra t i c a rào, cô trao m t b n sao b c th t hôn cho C mng r i cô nói v i Th Tiên:

- m nay má em bu n l m. Ông rán ki m giùm mà em v cho má em h t phi n. Ôngem c anh T t c tr v ây em mang n ông l m. Em s n n x ng áng.

Th Tiên nói:- Tôi làm thì ph i c. Cô em c bình an n ng cho kh e. Lâu l m là vài tu n n a s

làm ám c i. Tôi c d l c i thì cho tôi vui lòng r i. Cô kh i n n chia.

Nói d t l i r i, hai xe em l i. Th Tiên i v i cô C m H ng. d c ng cô C m H ng nh t cách àng hoàng c a bà Huy n h i nãy, nh t là nh

i nói khôn khéo, khoan h ng, ôn hoà, gi n d , mà ý ngh a sâu xa, thì cô chúm chím c i hoài.Còn c u Th Tiên g p bà Huy n khác h n v i ng i c u t ng t ng trong trí t h i s m

i, sau khi nghe câu chuy n t hôn, b i v y h i nãy thì c u ng c nhiên, kính n r i bây gi c ulo ng i; bâng khuâng, li u coi ph i làm sao mà tìm cho c T t c em v , tr c cho x ng

i lòng tín nhi m c a ng i úng n, sau kh i h v i ch ngh a mình ã khoe khoang cao cnên mình t n tâm ph c v .

Vì c u quá lo nên v t i C u Kho c u t bi t cô C m H ng xu ng ò mà v luôn bênnh H i, nói v ngh ng i ng t i i th m Võ L v i T Cao.

n nhà c u Th Tiên n m không yên. Hình dáng c a m con bà Huy n c v n vtr c m t, l i bà Huy n nói c v ng v ng bên tai, l i thêm m y tr m ng b c xe c u lãnh l y

a ng i ta nó c nh c nh c u ph i s t s ng không c phép dãi ãi, b i v y n c m t i r iu thay i li n, i qua ch Thái Bình.

n c n ph cô C m H ng ã ch cho c u mà h i s m m i c u th y c a óng bì b t, l icó ng khóa, khóa ngoài, bây gi c a m bét có t ng n èn d u loe lét trên bàn. M t th y,ng i trên cái gh ngoài c a kh y cây n guy-ta, còn m t th y ng i g n ng n èn trong nhà mà

c sách.Th Tiên b c vô chào. Ng i kh y n bèn ng ng n ng d y h i:- Ông mu n ki m ai?- Xin ông tha l i cho tôi h i th m m t chút. Ph i ông Châu T t c ây hay không?- Ph i. Mà nh không còn ây n a. nh ã i ch khác b n n m b a r i.- Tôi không hay. Mà ng i song hai ông b n c a ng là ông T Cao v i ông Võ L

còn ây ch ?- Ph i, còn ây. T Cao là tôi, còn anh Võ L ng c sách kia. Ông bi t hai anh

em tôi hay sao?- Tôi có nghe danh hai ông, nh ng ch a có hân h nh c g p m t. Hôm nay c

nh tôi n xin phép mà h u chuy n v i hai ông, không bi t hai ông có vui lòng màti p tôi ch ng?

- c. Chúng tôi l y làm vinh h nh mà c ông chi u c m i n t xá c a chúngtôi. V y tôi m i ông vô.

Cao a Th Tiên vô c a, v a i v a kêu Võ L ng i trong mà nói: "Anh Võ L , cóông khách mu n th m anh em mình ây ".



Võ L b sách ng d y cúi u chào khách.Th Tiên ng ngó hai c u ch nhà mà nói:- Tôi xin phép mà gi i thi u tôi v i hai ông. Tôi là Th Tiên, t p vi t phóng s ng

báo. Tôi có nghe danh ba ông chung v i nhau trong c n nhà n y, tuy m i ông tht ch ngh a riêng song c ng c vui trong c nh thân yêu m m. Tôi xin thú

thi t, tôi c ng có ch ngh a mà c ng chung v i nhau c thì tôi ng c nhiên chútnh. Vì v y nên tôi n ây kh o c u coi ba ông nuôi trí cao th ng th nào mà chí

ng khác nhau l i không mích nhau nh v y c.c Cao v i Võ L c i. T Cao vui v kéo gh m i Th Tiên ng i, còn Võ L thì d n

p l n x n trên bàn th , r i hai ng i ch nhà ng i m t bên, i di n v i khách hàngng d nói chuy n.

Võ L m i nói:- Theo th tình thì ông b n nghe ba anh em tôi khác ý mà chung m t nhà c, ông

n ng c nhiên ph i l m. Nh ng n u ông b n c bi t tâm trí c a chúng tôi thì ôngn s nhìn nh n cách c x c a chúng tôi không c y pháp thu t huy n bí nào h t, chn c trên hai nguyên t c n y: m t là thành tâm dung th cho nhau, hai là sùng bái do c a ng i. Ông b n ngh mà coi. T o hóa sanh loài ng i hi n theo nh n s

trên m t a c u k n s t , vì ph i phân tán kh p n i, t p nh m ch l nh, t p nh m ch nóng, b i v y b phong th nh h ng nên màu da có vàng, có tr ng, có ,có en. Nh ng ng i màu nào c ng u có m t, có tay, có ch n, c ng i, c ng ng,

ng ng , c ng n, nh nhau c th y. Mà t o hóa l i tr trêu, không cho lòng dgi ng nhau, b i v y ng i thì ham mu n th n y, k thì a thích cách khác, th m chícha con hay anh em trong nhà mà tánh ý c ng không ng nhau. N u ch ng v i lýthiên nhiên, cha ép con hay anh ép em ph i theo ý mình thì m t ni m hòa khí, d u conem ngoài m t ph i v ng, song trong lòng c ng bu n c ng t c. V y i ph i nh ngnh n nhau, ph i dung ch cho nhau, thì m i vui mà s ng, ch khác ý thì c cãi c , r yrà v i nhau hoài, m t h t ý ngh a c a s s ng. Hu ng chi t u th k hai m i n ykh p c hoàn c u âu âu c ng th th n T do. Mình ph i làm nh ng i ta ch . Màmình th theo ph n mình, thì c ng nên b n mình th theo ph n b n, cãi l y làmchi. Có m t u c n y u là mình h ng t do c a ph n mình thì ch ng nên ph m tdo n ph n b n. Ví nh tôi v i anh T Cao chung m t nhà tôi bu n ng tôi mu n

c an t nh mà ng , còn anh T Cao c m h ng nh mu n ca hát cho vui, ã bi t nhcó quy n t do ca hát, tôi không c phép c n. Song tôi có quy n t do ng yên, nhhát om sòm nh ph m quy n t do ng c a tôi, v y ph i nh n nh ng nhau, ho c tôiph i b ng gi c ng mà i ch i, ho c anh T Cao ph i i ch khác mà ca hát, êmcho tôi ng . Nh ba anh em tôi bi t r ng dung nh n nh ng và bi t tôn kính t doriêng c a m i ng i nên tuy khác ý song c ng thu n hoà mà chung v i nhau m y

m nay, không bi t xích mích.Th Tiên s ng i ta nghi r i gi u di m nên c u ch a dám h i g p vi c T t c, ã nghe

Võ L àm lu n r i. C u mu n gây cho T Cao nói chuy n nên c u ngó T Cao mà h i:- Tôi mu n bi t ch ngh a riêng c a hai ông, v y ch hai ông có vui lòng nói cho tôi

hi u hay không?Võ L ph i áp:- Ch ngh a c a anh em tôi ch ng có chi cao k mà không dám gi i. Anh T Cao thì

chí quy t n cho h p v i tên c a cha m t cho anh, ng kh i mang h danh; còntôi g c gác B c Liêu, tôi quen cách n xính xái2 nên tôi l p ch ngh a "Vô kh vô

t kh " mà i.Th Tiên c i mà nói:- Hai ch ngh a d ng nh trái ng c v i nhau quá.

2 n gi n



- Không. Theo tôi thì d u th nào c ng c, b i v y tôi có ngh ch v i ai âu, anh b ntôi ây mu n t cao thì m c nh. Còn n u ai mu n t th p, thì c ng tùy thích, tôikhông c n. Tôi không cãi v i ai, thì ai l y c gì mà cãi v i tôi c, nên nói tráing c.

- Còn ông T t c ây ng th ch ngh a nào?- ! Anh T t c! Ch ngh a c a nh khác, song c ng không trái v i ch ngh a c a

tôi.Tôi r t ti c không g p anh T t c nhà ng tôi ph ng v n luôn mà bi t ch ngh a c a

ông n a.- Anh T t c th ch ngh a "Vô vi, vô t l ". Ba ch ngh a c a ba anh em tôi tuy

hình th c và danh t khác nhau song c ba u c n c theo h c thuy t c a Lão T ,ch không l p d , không c u k chi h t.

- Tôi xin thú thi t v i hai ông, tôi ch a bi t h c thuy t c a Lão T .- Ông b n mu n làm phóng s viên cho úng n, ông b n c n ph i bi t Tam Giáo

ng xét tâm lý c a s c a v t hi u vi c n y b i âu mà sanh ra v y, ng i n t isao mà làm nh v y. Ông b n ch a bi t h c thuy t c a Lão T thì ch u khó kh o c uthì t nhiên s bi t.

- Cám n ông, tôi s kh o c u. Nh ng tôi mu n hi u tr c u n y. Ông nói ông T tc th ch ngh a "Vô vi" ngh a là không thèm làm gì h t. V i ph i làm m i có

mà n. Ông T t c không ch u làm r i ông m i l y chi n mà s ng?Bây gi T Cao m i c i mà nói:- i ông ch a kh o c u h c thuy t c a Lão T nên ông hi u l m. Xin ông tha l i, tôi

không dám gi ng gi i h c thuy t Lão T v i ông. Ph i b c th ng trí có h c th c caosiêu m i gi ng n i. Tôi nói ông hi u l m là vì ngày tôi m i g p anh b n T t c, tôinghe nh nói nh th ch ngh a "Vô vi", tôi c ng bát b nh ông m i nói ó v y. Anh

t c c ng nói tôi hi u l m, r i nh c t ngh a cho tôi nghe. Theo l i nh nói thì tr it sanh v n v t th gì c ng có nguyên nh n, có l t nhiên c a nó h t. Nó bi n

chuy n t nhiên mà âu ó u hoàn b , không c n ai sai khi n hay giúp . Nó tlàm l y mà m i vi c u hoàn h o công bình. N u mình chen vô mà thúc y hay s a

i, làm m t l t nhiên thì ph i h h i. B i v y hai ch "Vô vi"c a Lão T ngh a làng làm sái l t nhiên c a T o Hóa ch không ph i ng làm gì h t. Vi c gì c ng

ph i làm h t ch . Nh ng ph i làm khi vi c còn nh ch ng ch nó l n. Ph i làmkhi vi c còn d ch ng ch nó khó. i nó l n nó khó r i m i làm thì t c nhiênlàm không n i ph i h h ng.

Th Tiên nói:- Th c m c khó hi u quá. Ch có ông T t c ng tôi c y ng gi ng gi i rành ch

ngh a c a ng cho tôi hi u. Không bi t ông vào gi nào ng m i v ? Cao li c m t ngó Võ L mà áp:

- nh i nh không nói i âu mà c ng không h n ngày v . Anh ch nói không thèm t Sài gòn n y n a mà t rày cho n ch t nh c ng không tr v ây.

- Th Tiên ng c nhiên h i:- a ! Sao l v y. Hai ông có bi t t i sao mà ng quy t nh b bi t t Sài gòn hay

không?Võ L c i mà áp r ng:- i nãy tôi có nói v i ông b n r ng, ba anh em tôi k nh quy n t do c a m i ng i,

i v y ai làm vi c chi hay ai mu n i âu, chúng tôi không xúi, không c n, khôngi, s xâm ph m t do c a ng i ta.

- chung v i nhau r i m t ng i r t ra mà i, có l mình c ng ph i h i t i duyên cnào mà i, i âu, i ch ng nào r i v ch .



- Chúng tôi s ng v i ch ngh a, ch không ph i s ng v i th tình. Mà ông b n có vi cchi nên mu n g p anh T t c hay sao?

- Có. Ng i ta c y nói m t chút chuy n v i ng. Hai ông bi t ng i âu xin làm nch giùm cho tôi ng tôi i ki m ng.

- Cái ó thi t chúng tôi không bi t. Cao ng d y mà ngâm:

"Ngh u tr i th m v c sâu,"Bóng chim, t m cá, bi t âu mà nhìn"Th Tiên c i mà nói v i Võ L :- Tôi có nghe ông T t c g c gác Long Xuyên, không bi t ng có v ó hay không.Võ L nói:- i tr c ông thân bà thân nh Long Xuyên. Nh ng hai ông bà khu t h t, nh m i

bán nhà c a lên ây m y n m r i, không hi u nh có bà con d i hay không. N ucó vi c c n thì ông ch u khó xu ng Long Xuyên ki m th coi.

Cao nói:- Ông nói ông vi t bài phóng s cho m y t báo, t nhiên ông quen v i m y ông ch

nhi m. V y ông vi t ít hàng c y báo ng giùm mà ki m anh T t c. Anh th y tnhiên nh v , Ông kh i m t công i t i Long Xuyên xa quá.

Võ L l i nói:- Ông có th c y ài Phát thanh kêu g i anh T t c giùm cho và bi u nh tr v , kêu

hoài m i b a có l th u t i tai nh. Cao nói:

- Hay là ông xin xâm, ho c c y th y bói ch coi nh i h ng nào m i bi t mà i ki mch .

Võ L nói:- Còn cách n y hay nh t mà l i mau l n a là ông n bót cáo anh T t c v t i gì ó,

i tín, ho c sang t, ho c tr m c p, thì nhà ch c trách s ki m mà gi i v .- Th Tiên v i vã nói:- Ý ! làm cách ó không c. Mích lòng l m;

Cao nói:- Còn m t cách n y n a, ông vi t qu ng cáo mà ng báo, h a ai bi t anh T t c

âu thông tin cho ông bi t, ông s th ng m t s ti n l n.- Th Tiên nói:- Cách ó có l làm c.Th Tiên bi t hai c u n y gi u di m không ch u nói thi t, ng i lâu n a vô ích, nên c u

ng d y cáo t mà v .c ra ng c u th y k lên ng i xu ng c u l l ng không bi t i t i âu. M t chi c

xe xích lô ch m ch p p r m t bên mà c u không thèm ngó. H i nãy n ây c u th y c n nhà c a c u mang y m t b ng hy v ng mà b c vào, tin ch c r ng cô C m H ng là àn bà

không quen nói chuy n v i nam nhi lãng m n nên b h pha l ng r i r i trí không tìm ra l i mà d m, ch c u là trai tân ti n, c u t ng ti p xúc v i các giai c p, t ng lên di n àn mà nói

chuy n tr c n m b y tr m c p m t chong nhìn c u mà c u không khi p s , c u có lanh l i, khôn ngoan mà tráo tr ng x m i ng i ta mà d t i. C u s bi t ch T t c n trú d

dàng trong vài b a, ho c sáng mai ây, c u s n m tay T t c mà d t v cho cô C m H ngkinh h n, không bi t ch ng a luôn lên nhà bà Huy n mà òi cô B ch Y n ph i ãi m t b a

m t n Ông T s t s ng. H i nãy b c vào hy v ng bao nhiêu, bây gi tr ra c ng th t v ngy nhiêu. C u phú cho hai ch n c u mu n a c u i ngã nào t ý, c u không thèm k , c cúit xu ng t th ng th ng l n b c mà suy ngh .



Th Tiên i m t h i lâu r i c u ng c lên, té ra c u i g n t i ng Galliéni, nh n cnhà c l p nên m i c i tên mà g i là i l Tr n H ng o. Th y ti n ng i xu ng

u kho, c u m i tính ghé nói chuy n v i cô C m H ng.Nhà cô C m H ng còn m c a, èn n cháy sáng tr ng. Th Tiên b c vô g c a. Cô

m H ng trong i ra. Th Tiên không i m i xông vô kéo gh ng i li n, ng i th m t cáikhì, b nh ng i m t m i nên c n ng i mà ngh .

Cô C m H ng ng c nhiên, không hi u t i sao h i chi u i th m m con bà Huy n v thì c u l c quan nên h ng hái, mà bây gi c u l i bí s u o i bu n hiu. Cô m i h i c u bên nhà

qua ch i hay là i âu v ghé.Th Tiên nói:- Tôi i qua ch Thái Bình r i v ây. Cô bi u ng i nhà i mua cho tôi m t ly cà phê

m ng tôi u ng r i tôi s nói chuy n cho cô nghe.Cô C m H ng kêu ch b p a ti n mà bi u ch l y ly i mua cà phê d n ch cho thi t

m r i ng i mà h i Th Tiên:- Ông qua Thái Bình có g p T Cao hay Võ L hay không?- p hai ng i h t.- Sao? Ông h i có ra manh m i c u n i âu hay không?- Không ra kh gì h t. Tôi t ng hai ng i ó àng hoàng t t , tôi ch c h s nói thi t

u T t c i âu ng tôi theo mà gi ng u h s thi t r i tôi em v . Té ra tôip t i tr i i t h i gì âu, h bày chuy n nói minh mông mà không ch u ch , h

làm cho tôi th t v ng c c m. Tôi có h a v i bà Huy n và cô B ch Y n trong ít b atôi s em c u T t c v . Bây gi công vi c mù m t nh v y tôi làm sao mà gi l i

a cho c, b i v y tôi bu n quá.- Tôi ã nói v i ông, hai cha ó tr trêu khó ch u l m mà, ch có ph i nh ng i ta

âu.- Khó ch u thi t. H bày ch ngh a r i gi ng gi i h c thuy t c a Lão T , nói trên tr i

i t minh mông, làm cho tôi r i trí mu n iên, ch không hi u gì h t.Ch b p b ng ly cà phê v . Cô C m H ng bi u ch b p l y bình ng và m i khách

ng th nh không c ng t thì thêm ng. Cô i khách u ng ít h p cà phê m và nóngng nh th n l i r i cô m i h i:

- Ông có than phi n v i hai ng i ó v s T t c báo h i ng i ta c ám haykhông? C y mai m i nói v , ng i ta ch u g , r i l i vi t th t hôn và b tr n m tlàm k quá.

- Không, không, tôi bi t cách nói chuy n l m mà. chung m t nhà, T t c nói v có nào hai ng i ó không hay, r i b mà tr n, có l nào l i không bi t. Tôi mu n

cho hai ng i em chuy n ó ra mà nói, ch tôi nói tr c h nghi tôi là ng i c a côho c c a bà Huy n c y i ki m, r i h nói d i tôi tìm sao ra. Tôi làm b không haybi t chuy n hôn nh n c a T t c. Tôi x ng tôi là phóng viên c a nhà báo chí, tôinghe ba c u th ba ch ngh a khác nhau l i chung m t nhà, tôi n ph ng v n. Võ

v i T Cao ch p gi i luôn ch ngh a c a hai c u cho tôi nghe, r i gi i luôn chngh a "Vô vi "c a T t c n a, nói minh mông v o Lão T . Tôi làm b khônghi u tôi mu n g p T t c ng xin c u gi i cho rành. Hai ng i m i nói T t c i

t không tr v Sàigòn n a âu mà trông. Tôi bi t h gi u nên tôi d h i coi i âung tôi theo mà ki m. H c nói không bi t. Tôi li u h i không ra nên tôi v .

- Tôi có h i r i, h không ch u nói mà.- mu n gi u thì cho h gi u. Tôi v i cô góp s c mà ki m c ng c, ng thèm

u ai h t. Tôi xin h i cô u n y, cô bi t T t c có ti n b c nhi u hay không?- Không có nhi u. Áo qu n qu n t may thì tôi tr ti n. B a lên nhà B ch Y n n

m, làm nh l c u thân ó, thì tôi có a cho c u 100 mà b túi v y thôi. Tôi ch c



u ra i, trong mình c u không có t i hai tr m ng b c. Hai ng i kia có giúp chou b t quá thêm vài tr m n a mà thôi.

- y thì c u không th i xa c. Bây gi tôi tính nh v y, tôi b t u l c ki m vùngSàigòn, Ch l n, Gia nh tr c. Nh không có tôi s l n ra m y t nh chung quanhây nh Biên hoà, Th D u M t, Gò công, Tân an, M tho. Trong lúc tôi r o i ki mó, tôi c y cô ch u khó vô L ng Ông Th ng trong Bà Chi u cô em tên h và tu ia T t c mà vái ng xin m t cây xâm coi c u coi c u i h ng nào và mình có

th tìm c c u hay không. N u cô nghe th y bói ho c xác ng nào nói gi i thì côlàm n n coi th cho bi t ng mình trì trí mà ki m. Ví nh xâm v i xác u khôngth tìm c, thôi thì mình ch u l i v i bà Huy n mà b , khuyên bà ch n ng i khácmà g cô B ch Y n, ch tìm ki m làm chi n a cho th t công;

- c. Ông i d ki m i. Tôi lãnh ph n xin xâm và coi bói cho. Tôi mu n làm n màbáo cho tôi t n c ngàn r i b i m t thi t t c tôi quá.

- Cô có g p bà Huy n hay cô B ch Y n cô nói cách ch em mình s p t nh v y cho con bà Huy n hay ng kh i trách mình nói dóc r i b qua. Cô làm liên l c giùmt chút ch ki m ch a c tôi ng ngàng quá, tôi không mu n g p m con bà

Huy n.Hai ng i th a thu n v i nhau nh v y r i Th Tiên m i i v .

ó vì danh d , vì l i h a, vì ch ngh a mà c ng vì b c ti n n a, nên c u Th Tiên v icô C m H ng m i ng i m t ng , h r nh thì lo làm ph n vi c c a mình. Cô C m H ng xinxâm thì xâm nói v ph n s khi n Ng u Lang ph i lìa Ch c N , k bên Tây bôn ba, ng i bên

ông ch i, nh ng n n m t Mùi m i nghe tin t c, r i qua tháng D u tháng H i s chi p hòa m t c a vui v y. C m H ng cho Th Tiên hay tin y. M c d u xâm nói rành r nh

y, Th Tiên cho là chuy n xa v i không th tin c nên c u c ng n l c tìm ki m.Cách ít b a cô C m H ng lên th m m con bà Huy n, thu t cách s p t tìm ki m cho

con bà nghe r i a lá xâm ra mà c l i l i c a ng i bàn giùm. Cô B ch Y n nói ch b pcó d t cô i coi xác ng trên Phú nhu n, ng i ta n xác nói hay l m. Xác h i tu i r i nói haitu i có duyên n v i nhau không th gì b nhau c. Tuy m ng s khi n nh n duyên ban uph i tr c tr nh ng trong ít n m r i s sum hi p, trai tài ph chí, gái s c ph tình. B ch Y n

ng vui v l i nghe l i xâm c ng nói nh v y n a thì cô càng thêm h n h , nên cô nói tr ct bà Huy n v i cô C m H ng r ng d u ph i ch n già r ng r ng tóc b c cô c ng ch , ch

cô không ng ch ng nào khác d u giàu sang n b c nào cô c ng không ham.Trong m y tháng Th Tiên r o kh p Sài gòn, Ch l n, Bà Chi u và m y t nh chung

quanh n a, mà d h i h t s c c ng không ai bi t T t c âu mà ch . C u c y hai t báo nggiùm l i rao xin T t c ch nào thì vi t th v toà so n cho c u bi t ng c u n th ng

ng v cu c làm n. L i rao ng m i t báo n a tháng mà không có hi u qu gì h t. C u tý mu n xu ng Long xuyên mà ki m.

Cô C m H ng lên thu t công phu c a Th Tiên nh v y cho bà Huy n nghe. Bà Huy nm n h t s c và bà a thêm cho C m H ng 200 ng b c n a, c y trao cho Th Tiên mà

giúp ti n xe. Th Tiên c ti n thêm c u tính bà Huy n mu n cho c u i Long xuyên, b i v yu i xu ng hai b a r i c ng vô ích.

Nghe ng i ta n bên ng Hàng Sanh có cô xác coi hay l m, cô C m H ng tìm quay coi, tu i T t c v i tu i B ch Y n có th sum hi p c hay không. Cô xác n y c ng nói

hai tu i có duyên n , vì yêu nhau m t cách cao th ng nên xa nhau, ch không ph i chê hayghét. Không s m thì mu n th nào c ng c sum hi p.

Th Tiên cùng ng r i c u tr l i th m T Cao v i Võ L n a mà h i T t c có vhay là có cho bi t bây gi âu hay không. Hai c u n y c ng nói không có tin t c gì h t, r i l inói n u ki m T t c không g p thôi thì hai c u gi i s giùm h c thuy t c a Lão T cho mànghe , Th Tiên ã chán r i nên l t t ng d y t ch i:



- Tôi r t c m th nh tình c a hai ông. B a nay tôi nh c u l i còn có h n l v i m tông b n khác, nên ng i lâu không c. V y xin b a khác r nh r i tôi s h uchuy n và bày t ch ngh a thiên nhiên c a tôi cho hai ông nghe.

Võ L nói:- Ch ngh a thiên nhiên ó c ng thu c v h c thuy t c a Lão T a. N u v y chúng ta

u chung m t phái h t mà.Th Tiên không mu n gây chuy n ra dài, nên c u c i r i cáo bi t mà i li n.

Th Tiên ngh ã cùng ng r i, không còn bi t ngã nào mà i n a, nên m t b a chúa nh t c u cô C m H ng i th m bà Huy n H n ng c u cáo l i v s c u b t tài nên tìm không ra T tc.

Bà Huy n ni m n ti p r c. Bà thành thi t t l i cám n Th Tiên ã dày công b n chímà lo giùm vi c tr m n m cho con bà. D u tìm c hay không c y là do l tr i, ch bà bi tcông n c a c u thi t là nhi u, không bao gi m con bà quên c.

Cô B ch Y n c ng ti p mà cám n Th Tiên v i cô C m H ng. Và m t l n n a công quy t mà nói r ng d u Bác v t hay không Bác v t, Châu T t c c ng là ch ng c a cô mà

thôi. V y cô ch T t c cho t i mãn i c ng c.Ch ng i v d c ng c u Th Tiên m i nói v i cô C m H ng:- Tình c a cô B ch Y n ó m i g i là Ái tình. S m sét không v , m a n ng không

phai. V y m i áng cho ng i i kính th ch .

CH NG BA: TÌNH C MÀ G P

n n m sau.c Vi t nam c hoàn toàn c l p v i chánh th C ng Hoà.

Ngày 26 tháng 10 n m y là n m 1955, nh m n m t Mùi, ô thành Sài gòn tr n thi t ltuyên b Vi t nam C ng Hoà c l p t ng b ng. Nhà ph u th ng qu c k r c r t t t i,

ng non n c Vi t nam tr v v i dân t c Vi t nam, sau m t th i gian dài n 96 n m au khi ách ngo i bang ô h . Trót ngày y nh n dân nam n tr già h n h kéo nhau i yng, chào m ng c l p qu c gia hoan hô T ng Th ng sáng su t.

n 3 gi chi u mà thiên h c ng còn i ch i ch t ng ch t ph , xe ph i i r r chkhông th ch y mau nh ngày th ng.

u Th Tiên làm phóng s viên nên t h i t ng sáng c u r o b c kh p n o ng. ngi n y c u còn ng l n th n trên l ng Gia long, theo l n sóng ng i a y. D ilòng tàu l thì xe h i chi c l i chi c qua không ng t.

Tình c m t chi c xe h i ng r r i g n t i Th Tiên, r i m t thi u ph ng i trong xemi ng kêu tên c u, tay l i a ra mà ngo c c u. Th Tiên th y thi u ph gi ng B ch Y n, l i có

t c u trai l ng i m t bên không bi t là ai. Chi c xe ng ng sát l ng và c a m ra. ThTiên tránh k qua ng i l i mà i l i ó coi ai kêu và mu n nói chuy n chi. Thi t qu cô B ch

n xu ng xe, r i ti p theo cô có m t thanh niên m c b n en, c ng xu ng xe n a. ThTiên i t i, c u cúi u chào cô B ch Y n.

ch Y n c ng cúi u áp l r i cô a tay ch ng i i v i cô v a c i v a nói:- Em xin phép gi i thi u cho ông bi t ng i i v i em ây là v hôn phu c a em, tên là

Châu T t c bên Pháp i máy bay m i v t i h i 11 gi r i tr a n y.Th Tiên ng c nhiên ng ng ngáo.

ch Y n day l i nói v i T t c:- Em c ng xin gi i thi u cho anh bi t ông ây là m t phóng s viên c a báo chí, v i

bút hi u Th Tiên. Nh ngòi vi t c ng c i nh ng thanh tao nên ông có tên tu i tronglàng v n tân ti n. Ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" nên ông ra công trót b y tám



tháng và dùng cách mà tìm ki m anh ng khuyên gi i cho anh tr v . Ông làng i ân c a mình. Má c ng quí tr ng ông l m.

t c b c t i a tay ra n m tay Th Tiên si t ch t mà nói:- Tôi ra i tôi t ng bu n cho em B ch Y n và phi n cho ch C m H ng mà

thôi. Tôi không dè tôi còn làm th t công và nh c trí cho ông b n n a. Tôi xin ông b ntha t i cho tôi, vì ông b n mong c nâng cao Ái tình, v y tôi s g ng s c ti p tayông b n cho ông b n kh i th t v ng mà tôi c ng tr n ân c.

Th Tiên h i:- Té ra ông i qua bên Pháp l n hay sao?- Ph i. Tôi i qua bên Pháp.- Hai ông T Cao và Võ L bi t hay không?- Không. Khi ra i tôi có nói cho hai b n tôi bi t tôi i âu. Mà thi t ngày ó tôi c ng

không bi t tôi ph i i âu mà nói.u v y thì hai ông ó nói thi t mà, v y mà tôi t ng hai ng mu n phá tôi nên c gi u

mà nói không bi t ông i âu. Ông v ây mà hai ông ó hay r i ch a?- Ch a. Bây gi i th m hai nh ây.- Còn cô C m H ng c hay ch a?- Ch C m H ng hay r i. Tôi v t i thì bà già tôi sai ng i xu ng cho ch hay. Ch lên

li n. Ch g p tôi r i.- Ch c c m ng d h ?- Ng i m c n tr n m y n m. Tình c g p l i, t nhiên ch n m ng l m. ó là l

th ng.Cô B ch Y n nói:- i g n 2 gi cô C m H ng v tr c d i nhà cô, nói v ng cho ông hay và d n

ti c trà ng ch ng 4 gi chúng tôi i th m anh Võ L v i anh T Cao r i r c h txu ng nhà cô C m H ng u ng trà nói chuy n ch i. May g p ông ây em xin m iông ây lên xe i gom anh em xu ng C u Kho r i s nói chuy n.

- Th Tiên h ng hái lên xe, không t ch i. Cô B ch Y n d n anh s p ph ch y vô chThái Bình.

Th Tiên nói:- i ki m mà h i th m chuy n ông T t c, tôi g p ông T Cao v i ông Võ L thi t

tôi ch y ngay. Hai ông nói chuy n gì âu không thèm nói chuy n mình mu n bi t,gi i ch ngh a thì ph i r i, mà còn b t qua gi ng h c thuy t c a Lão T n a, làm chotôi mu n iên u lo n óc. Cách m y tháng sau tôi tr l i h i coi có nghe tin t c ông

t c âu hay không. Hai ông nói không nghe r i b t tôi ng i ng gi ng gi io Lão T . Tôi ch y, tôi ki m c cáo t mà i li n.

t c c i mà nói:- i ông ch a quen nên ông khó ch u. Hai ông ó vui l m. N u ông t i lui th ng,

ông quen tánh ý r i, ông s th y l i ngh lu n c a hai ng có nhi u thú v l lùng. Vìy nên h i tr c ba anh em tôi m i vui mà chung m t nhà v i nhau ch .

Xe vô t i Thái Bình. T t c ch ch cho anh s p ph ng ng. Trong nhà Võ L v i TCao b n àng hoàng d ng nh s a so n i ch i. Hai c u nghe xe ng ng ng ng thì ngó ra,th y T t c ng m c a xe b c ra thì la l n:

- Ê ! Anh T t c tr v kia kìa !. . . V y mà nói n ch t c ng không tr v Sàigònch !.

t c v a x ng x m i vô v a nói:- Ph i tôi v ây. Hai anh m nh gi i h ?Võ L v i T Cao i ra c a mà ti p b n. Võ L th y có hai ng i i theo sau T t c thì

nói:- a ! Có cô B ch Y n v i ông Th Tiên n a mà. Ki m âu mà gi i v y?



Th Tiên c i mà nói:- Hai ông th y ngh c a tôi hay ch a h ? Hai ông c gi u tôi mà tôi c ng tìm c

y. Cao nói:

- Thi t chúng tôi không bi t i âu mà ch ch gi u làm chi. Cao l i v vai T t c mà h i:

- Khi ra i anh nói anh không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t anh c ng không trây. Sao bây gi anh tr v ? T i anh không th ch ngh a "T cao" nên anh không

bi t t tr ng.t c c i mà nói:

- Tôi tr v ây là t i n tình, bi t hôn? . . . êm nào c ng v y tôi n m nghe n tìnhkêu réo chèo ch o, òi ph i tr cho d t. Tôi ch u không n i nên ph i tr v ch sao;Tôi nh l i c Nguy n Du nói: tình ch a tr cho ai,

Kh i tình mang xu ng Tuy n ài ch a tan.Tôi nh hai câu ó thì tôi gi t mình. M c n tình không lo tr cho d t, ch t ph i mangtheo xu ng âm ph m t túi kè kè. M y cha Qu s gác c a Diêm chúa h xét g p, h s n

ng, r i h ph t n ng ch ph i ch i sao.Th Tiên c i mà nói:- Anh n y nh th chung m t ch ngh a v i tôi mà. V y mà anh Võ L v i anh T Cao

bày chuy n nói nh th ch ngh a "Vô vi". Anh h u vi quá, ch âu ph i vô vi, nh l quá, ch âu ph i vô t l .

ch Y n v nh vai T t c mà nói:- úng 4 gi r i, v y m i h t m y anh xu ng nhà cô C m H ng r i s nói chuy n

ti p. Bày cãi ch ngh a r i xu ng tr cô C m H ng trông.t c bi u Võ L v i T Cao khoá c a ng lên xe i xu ng nhà cô C m H ng n

bánh u ng trà r i s nói chuy n ti p.Võ L khép c a ng khóa l i.

Cao nói:- Cô C m H ng không có m i, mà tôi n nhà cô thì trái v i ch ngh a c a tôi quá.

ch Y n nói:- Em m i ây. Em thay m t cho cô C m H ng em xe m i và r c khách ch ph i

khi không mà anh n hay sao nên ái ng i.- Cao nói :- Cô m i thì c. Tôi kh i trái v i ch ngh a.Võ L khóa c a r i m y ng i lên xe i h t xu ng C u Kho.Cô C m H ng t ch c ti c trà mà ti p khách ã xong lâu r i. Cô bi t s ch khách c

th y là 6 ng i; hai cô ng i gh canabê trong, còn b n c u thì ng i b n gh phô t i, ch ng c nph i ki m thêm gh nh . Trên cái bàn chính gi a thì hai d a bánh m n, hai d a bánh ng t v i 6cái ly. Còn n c cam, la ve, c nhác, sô a thì trên cái bàn riêng d a vách, ai mu n dùng thgì nào thì l i ó l y mà rót.

Cô d n ch b p h th y khách ng i thì ch ch t n c á b ng ra, mà ph i n u n c sôicho s n ng ai có òi u ng trà thì ch bình trà em ra mà ãi.

Cô r a m t thay c ng r i. Nghe ng h gõ 4 gi mà khách ch a n nên cô ra vô màngó ch ng. H i trên Tân nh m i v cô có sai a nh qua V nh h i m i Th Tiên mà ng inhà nói c u i t t ng sáng ch a v , nên cô ch c thi u c u, cô tính t i r i s cho ng i qua

a mà báo tin T t c v cho c u hay.Cô v a ngh t i kh an ó thì xe ng ng. Th Tiên ng i trên xe kêu cô om sòm mà khoe ã

c c anh T t c v cho cô ây. Cô C m H ng th y có m t h t thì cô vui m ng nêncô c i ng t.



Khách m c a xe b c ra, r i m nh ai n y nói om sòm, làm cho quang c nh náo nhi t,ti ng c i pha l n v i l i gi u. Thi t là vui.

ch Y n vui nhi u h n h t, cô vui n n i eo theo m t bên T t c luôn luôn khôngch u r i xa mà l i khi n m tay khi níu áo chàng, d ng nh s chàng vu t i m t n a. Ph n gáimà i v i ng i trai ch a c i l i t hôn b i bi t m y n m, nh ng v a m i tái ng cô bi u lcái c ch dan díu g n nh l l i mà cô không th n thùa ái ng i chút nào h t, thi t là k .

Mà cô C m H ng c ng nh b n c u trai ai c ng m c vui m ng, ai c ng lo ki m l i phang, nên không ai ý bình ph m thái c a ai, ai c ng quên c dè d t, quên c hi m nghi,ng nh B ch Y n quên thói m m c a Võ L và T Cao i v i cô, khi cô hay T t c tr n

i, cô n nhà khóc mà h i ng tìm ki m, bây gi cô l i thân thi n, không phi n không gi n.Gi a lúc t ng b ng ch n r n ó, may có cô C m H ng l n tu i h n h t, nên cô bình

nh l i mau h n, cô nói l n:- Thôi ch , tôi m i d ti c trà thì ph i ng i l i n u ng mà nói chuy n ch ng gi u

t hoài bánh nó thiu, r u nó l t h t còn gì.Ai n y m i rà l i bàn mà ng i. B ch Y n kéo T t c bi u ng i chung cái gh ca na bê

phía trong v i cô ng day m t ra nói chuy n v i m i ng i cho ti n. B ch Y n làm xáo tr nch ng trình c a cô C m H ng ã s p tr c, nh ng cô C m H ng li n l trí cô li n s p l i cô

i Võ L v i T Cao ng i m t bên còn bên n y cô ng i v i Th Tiên thành th cô c ng ng in T t c c.

Cô C m H ng kêu ch b p bi u em n c á. Cô nói có bánh m n bánh ng t, có c -nhác m nhcó n c cam nh , khách mu n dùng th nào thì t ý mà t li u, cô không dám ép.

Võ L nói:- Tôi trung thành v i ch ngh a c a tôi, tôi vô kh vô b t kh , nên th nào c ng c

t.u nói v y r i b ng ly l i bàn d a vách mà rót c nhác và pha sô a;

Th Tiên nói:- Theo ch ngh a c a tôi thì làm vi c gì c ng ph i gi tr t t , xa r i m i g n, quen r i

i yêu, yêu r i ph i hi p. Ng i ta nói " n u ng " ch không ai nói "u ng n ". V ytôi n tr c r i u ng sau. Hu ng chi tôi i xem l t h i t ng sáng n gi , h i tr ati m nào quán nào ng i ta c ng n u ng ch t n t, ông không có ch tr ng. Tôi ph ing i trên l ng nít m t tô h ti u d n bao t v y thôi. Bây gi g p s n uých v iba tê ây, tôi ph i lo cho cái bao t êm r i s u ng. C u v a nói v a n s n uých.

Cô C m H ng th y T Cao ng i t nh queo, cô bèn h i:- u mu n dùng r u nào?- Cao t ch nh áp:- Ch nhà mu n ãi r u nào thì tu ý ch nhà, ch tôi mu n sao c. N u tôi mu n

ng sâm banh hay uých ki mà ch nhà không có r i làm sao.t c c i mà nói:

- Anh T Cao c eo ch t ch ngh a nên nh khó l m. Anh i m i. Thôi tôi m i anhng la ve v i tôi.

u c y B ch Y n a giùm m t chai la ve. C m H ng b ng m t d a bánh m i TCao, c u m i ch u l y m t cái mà n, ch không ph i nh Võ L n u ng tha h , không i m iép.

ch Y n khui m t chai la ve em l i, cô rót m t ly mà m i T Cao r i m i rót cho T tc.

Th Tiên n hai ba cái s n uých, chêm thêm m t cái ba tê n a, r i vu t b ng mà nói:- Bao t th a mãn r i, bây gi ph i n c cam vô cho mát ng d tiêu.

u l y m t chai n c cam khui mà u ng.ch Y n c ng rót n c cam cho C m H ng v i cô.



Bây gi C m H ng m i h i Th Tiên g p T t c âu mà lên xe i l i ây.Th Tiên nói:

- Nh th n Ái tình mách b o cho tôi hay b a nay nh n l c l p anh T t c s vng phu thê sum hi p nên tôi m i bi t mà ón ch .

Ai n y u c i.m H ng nói:

- m tr c tôi xin xâm trong L ng Ông Th ng, xâm nói n m t Mùi s có tin t c,i trong tháng D u, tháng H i s hi p hoà. N m nay là n m t Mùi tháng 10 ây là

tháng H i, v y thì xâm nói trúng ngay th y hôn các c u?ch Y n nói:

- m ó em i coi m t cô xác trên Phú nhu n, r i sau có coi m t cô xác khác âubên Th Nghè. Mà hai cô xác c ng nói nh nhau, nói em là duyên n c a anh T t

c, tuy ban u phân r , ng i ông ch i, ng i Tây bôn ba, nh ng th nàongày sau c ng ph i hòa hi p. Lúc ó em không dám nói ra, nh ng em nghi nh i quaPháp mà h c thêm n a. Vì v y nên em c ng quy t ch nh, thi t qu không sai.

t c nói:- Tôi c ng b n tình ó nên tôi m i i qua Pháp. Hôm tháng 8 tôi thi u r i, tôi mu n

li n. B ông i s Vi t nam c m tôi l i ng bàn tính công vi c ki n thi t qu cgia, nên t i tháng 10 ây tôi m i v c;

Cô C m H ng nói:- Tháng 8 là tháng D u còn tháng 10 là tháng H i. H i tháng D u c u ã tính v , rõ

ràng xâm ã nói trúng quá, th y hôn?Võ L h i T t c:- i nãy b n nói hôm tháng 8 b n thi u v ngành nào?

t c nói:- u Bác v t v khoán s n.

Cao h i:- Thi t hay ch i? N y, anh g t ph n lên ru t m t l n r i, ng có báo h i lên ru t

t l n n a, h t vui a.t c nói:

- n n y Bác v t thi t ch không ph i Bác v t gi n a âu. Có v n b ng h n hòi. Tôi trong hoa ly l n. mai tôi ra tr s c a hãng máy bay tôi lãnh hoa ly r i tôi trìnhn b ng Bác v t cho mà coi.

ch Y n nói:- Bác v y hay không Bác v t c ng v y. Em không c n.Cô C m H ng nói:- i tr a n c m, bà Huy n c ng nói nh em v y. C u T t c nói vì c u l x ng là

Bác v t, nên c u h th n, c u ph i t hôn mà tr n. Vì n tình lôi kéo; l i c ng vìng tr i xui khi n, nên c u ph i tr qua Pháp mà l y cho c b ng c p Bác v t

m m thi t c u m i ch u tr v . C u nói nh v y mà coi b bà Huy n không vui gìm. Bà ch m ng c u v ng c i em B ch Y n cho em h t trông h t i mà thôi.

Mà có u n y ng quá, là h i c u T t c gi x ng Bác v t l i bày nói h i bên Tâyn i Lèo mà tìm m vàng m b c, thì bà Huy n không b ng lòng, bà c bi u vi t

th mà xin h y l i h a, ng có i Lèo làm chi. Bây gi c u T t c có b ng Bác v tchánh th c ch không ph i gi d i nh h i tr c. C u nói thi u r i có h i c ang i Pháp c y c u giúp i xu ng Phi Châu mà tìm m d u l a, h a ch u cho l ng

ng r t h u, mà c u t ch i, quy t tr v ng n u B ch Y n ch a l y ch ng khácthì c u xin c i em cho v n th chung. L i thêm i s Vi t nam m i c u n mà bàn

cu c ki n thi t qu c gia, v s khuy ch tr ng kinh t cho n c nhà ã c cp, vì v y nên c u s t s ng tr v , tr c cho th a tình, sau có giúp n c. C u nói h



i v r i c u ph i i ra mi t Trung ph n Vi t nam nh t là lên vùng Cao nguyên màtìm h m m cho nhà n c. C u T t c nói c u s i xa, mà bà Huy n coi b khôngbu n r i em B ch Y n nói c u i em s i theo ng bi t t n c thì bà Huy n c ngkhông c n. Cái ó m i l k ch .

ch Y n nói:- Má em không bu n không c n n a, là vì h i tr c d i ch th c dân, mình làm

tay sai cho h , ph i xông pha trong r ng trong núi ch u hi m nguy c c kh cho h h tti n b c mà làm tri u phú, nên má em không b ng lòng. Má em nói bây gi Vi t namã c l p r i, con dân nam n tr già u ph i n l c mà ph ng s qu c gia, không

c th i thoát.Võ L nói:- Bà Huy n có lòng ái qu c, nhà có c m ti n nó , l i có m t chút gái, mà bà s n sàng

hy sinh s vui s ng riêng giúp cho cu c l i ích chung, l i ích cho n c cho dân.Tuy tôi mang ch ngh a "Vô kh vô b t kh ", song tôi c ng ph i kính ph c ý chí c abà. Có l chúng ta là b n thanh niên tân ti n, chúng ta ph i r a g i u óc l i, ph i bcác ch ngh a m m ng, lãng m n vu v , k quái, mà th m t ch ngh a chung là chngh a "Ph ng s qu c gia, th ng yêu ch ng t c" m i kh i l i th i, m i x ng danhph n tu mi nam t .

Cao nói:- u i ch ngh a c ng ng quên t p tánh t tr ng t cao, ch mu n giúp n c giúp

dân mà c mang cái thói hèn h , b trên, bóc l t d i, nh ch th c dâni tr c, thì h i ch không ph i giúp.

Th Tiên m i nói:- Nãy gi tôi ng i lóng nghe nói chuy n, nghe ng i n y nói qua, ng i kia nói l i, tôi

nh n cu c tình duyên c a anh T t c v i cô B ch Y n nó hàm xúc l m vi c ly k ,nó bi n chuy n m t cách b t ng quá. Vi c qu y hoá ra ph i, vi c h hoá ra nên, vi cbu n hóa ra vui, vi c gi u c t hóa ra thành thi t. Cu c tình duyên n y nó còn gâynhi u nh h ng l lùng khác n a. Nó i tâm h n m m ng vu v ra tâm h n th c

h p th i. Mà nó con ch cho chúng ta th y mình làm trai g p i h h ng r i, n umình bi t kiên tâm trì chí, mình c ng có th bi n i i s ng m c thúi ra i s ngthanh cao, i h h ng ra c d ng c. N m tr c tôi nh cô C m H ng thanphi n v i tôi v s anh T t c t hôn mà i m t, anh th t v ng cho cô B ch Y n,anh gây bu n t c cho bà Huy n v i cô c. Tôi vì ch ngh a "Nâng cao Ái tình" nênlãnh i tìm anh T t c em v ng tròn ch ngh a thiên nhiên k c u c a T o hoá.Tôi c c nh c i ki m n b y tám tháng, mà không có hi u qu gì h t.Hôm nay tình c mà l i g p g , l i sum hi p, g p g ly k , mà hoà hi p c ng ly k .Tôi h t ti c công tôi tìm ki m kh p n i h i n m tr c mà tôi l i m ng có d p l m l t

c nhi u tài li u quí giá dùng mà vi t thành m t thiên phóng s y c y ,tôi c n còn ph ng v n anh T t c cho bi t rõ n m tr c thi t t i lý do nào mà anh thôn, g i th cho cô B ch Y n mà tr n tình r i anh i âu m t ki m không c, ra isao anh không ch u nói cho anh em trong nhà bi t, ã l n h p trong i s ng v t v ,không có nghi p ngh , không có b c ti n, anh làm th nào mà i qua Pháp c vàlàm sao có c m n mà h c ti p ng l y b ng Bác v t khoáng s n cho c, lúc Pháp mà h c ó anh có cho cô B ch Y n bi t hay không, sao khi h c thành công r ianh không cho anh Võ L v i anh T Cao hay, nh t là sao không cho cô C m H ngbi t và d h i coi cô B ch Y n còn th ti t mà ch anh hay không, t i sao anh bi t cô

ch Y n không ch u b anh mà i l y ch ng khác nên v t i Sài gòn anh i ngay vônhà bà Huy n? ó là nh ng m tôi c n ph i h i anh T t c.Tôi vi t t c ký l làng. Anh c nói cho tôi biên ng tôi chép ngay l i l do mi nganh th t ra mà ghi vào thiên phóng s . H i anh r i tôi s xin phép mà ph ng v n luôncô B ch Y n n a ng tôi bi t coi, t i sao cô v i bà Huy n bi t anh T t c dùng



ch c m àng gi danh Bác v t mà ào m , nh ng bà v i cô c ng v n còn yêunh, t i sao nh vi t th nói d t khoát mà t hôn, nh ng cô c ng v n nong nã tìm

ki m, mà tìm không c, cô còn c ng quy t ch i m c d u anh Võ L v i anh Cao có cho bi t anh T t c nói n ch t anh c ng không tr v Sài gòn n a, t i

sao h i tr c bà Huy n không ch u cho anh lên Lèo, mà bây gi bà l i b ng lòng choanh i ra vùng r ng núi Trung ph n Vi t nam và cô B ch Y n òi i theo bà c ngkhông c m c n. ó là nh ng m tôi s c y cô B ch Y n nói cho tôi biên n a. Ph icó hai bài ph ng v n do nh ng ng s nói ngay cho tôi chép thì thiên phóng s c atôi m i có giá tr t t p.

t c nói:- Tôi v t i tôi ghé th m bà gia tôi v i em B ch Y n m t chút r i tôi mu n xin i C u

kho th m ch c h c và tr lên Thái bình th m hai anh b n tôi. Còn b n tôi c nph i có ch yên mà làm vi c li n. Tôi tính ho c v Thái Bình mà n a ho c xin

i ch c mà u ít ngày. Bà gia tôi không cho, bà nói i máy bay m y ngàyã m t tôi c n ó mà ngh ít gi . Bà sai ng i xu ng r c ch c lên ng ch em

ng nhau. n c m tr a r i ch c v tr c mà lo d n ti c trà. Tôi ngh n 3 gii hai a tôi kêu xe lô i xu ng ch Thái Bình, r c hai b n tôi xu ng ây h i hi pi nhau cho vui. i d c ng em B ch Y n may g p anh Th Tiên nên ng ng m i

anh i luôn. Còn b n thì bà gia tôi d y nh v y, n u tôi c n làm vi c li n thì nhà trên Tân nh r ng rãi l i yên t nh. Tôi nên luôn trên ó mà làm vi c, có ng i lo áoqu n c m n c cho. Bà riêng cho tôi m t cái phòng êm l m. ã bi t v ch ngch a c i mà chung m t nhà thì trái m t thiên h . Nh ng mình s ng cho mình chkhông ph i s ng cho thiên h . Hu ng chi bà gia tôi ã bi t tâm chí tôi nên bà khôngái ng i âu mà lo. R i ây hai a tôi ph i r c bà mai tr lên Tân nh n c m v ibà gia tôi và vài ng i trong thân t c ng bàn tính l c i cho xong. M i v t i côngvi c c a tôi còn b n r n l m. Sáng mai tôi ph i i lãnh hành lý và gi y t .Bu i chi u tôi ph i ti p xúc v i nh ng nhà ch c trách có th m quy n v ngành khaithác h m m ng lãnh h s v nhà mà nghiên c u. V y tôi s n lòng cho anh ThTiên ph ng v n tôi, nh ng tôi xin anh ch vài b a cho tôi r nh và anh lên Tân nhlúc ban êm tôi m i có thì gi mà ti p chuy n v i anh c.

ch Y n nói:- Em c ng vui lòng cho anh Th Tiên ph ng v n. H anh h i xong anh T t c r i,

anh mu n h i em u chi em s nói ngay cho anh biên, ý em th nào em s nói y choanh vi t, em không gi u gi m chi h t.

Th Tiên cám n và h n trong 3 ngày n a bu i t i c u s b t u lên Tân nh mà ph ngn.

Ti c trà ã mãn. Cu c vui tái h i c ng ã v a r i. Tr i s m t i, èn n ngoài ng ut cháy. Th Tiên nói ngày nay i m t m i nên cáo t v tr c. T t c m i Võ L v i T Cao

ch cô C m H ng s a so n ng s n có xe h i a hai b n v ch Thái Bình r i xe s r vTân nh.

Th Tiên, suy ngh mà vi t tr c m y câu h i s n, r i cách ba êm sau c u m i lênph ng v n T t c v i B ch Y n mà biên, h i riêng t ng ng i và biên y theo l i áp, không

a i m t câu ho c m t ch nào h t.

CH NG B N : L I ÁP C A T T C

i: N m tr c vì o nhà b i r i, cha m khu t hét, b c ti n không có, cái m ng h c ng l pthân c a anh ph i tan v . Anh th t chí không mu n làm vi c chi h t, thà th trôi t m thân v t vtheo phong tr n cho qua ngày, ch không ch u làm tay sai cho nh ng k không x ng áng. May



p bà Huy n giàu sang mà có m t ái n bà em lòng quí tr ng anh, l i cô B ch Y n không ph iu xa hay h hèn gì, cô c ng th ng yêu anh n a. Anh vào nhà ó, anh c i v ó, v i h c

th c dùng và v i tính tình khéo x c a anh, ch c ch n anh kh i lo gì h t, mà thân anh c ngc sung s ng tr n i. T i sao g n ngày c i v , l c i ng i ta lo cho anh h t, mà anh l i

vi t th t hôn r i tr n i m t bi t?

áp: T i tôi c u vui, tôi nghe l i ch C m H ng khuy n d , tôi gi danh Bác v t h m m .Ch ng tôi c bi t rõ nhà bà Huy n r i, bi t bà là ng i ch n ch t úng n thành thi t yêu quítôi, l i bi t em B ch Y n thi t thà trong s ch tha thi t trìu m n tôi nên tôi h i tâm, tôi b t nh n,tôi n n n cái t i gi d i mà g t ng i, b i v y tôi ph i t hôn mà tr n lánh cho kh i h , ch cóchi âu.

i: Bà Huy n v i cô B ch Y n u ép bu c anh ng lên Lèo mà tìm h m m , n u anh c i vi anh húng hính nhà, anh c nói t i bà m v không mu n cho anh i làm vi c mà ph i tuôngng leo núi c c kh t m thân, thì ai bi t anh Bác v t thi t hay Bác v t gi gì âu mà anh h

th n?Ðáp: Mình là ng i có giáo d c, n u mình gian x o gi d i mình h v i l ng tâm c a mình thìch u không n i r i, i t i ng i ta v ch m t mà chê c i khinh r thì còn gì mà k . Hu ng chiem B ch Y n khêu g i làm l a tình ph ng d y trong lòng tôi n a. Tôi nói chuy n v i em l nchót t i nhà ch C m H ng, tôi có h i th em v y ch em yêu tôi có ph i t i ch c Bác v t haykhông. Ví nh tôi là m t ng i vô gia tr , vô nghi p ngh , không ph i Bác v t gì h t, thì em yêutôi hay không. Em tr l i em th ng anh T t c ch không thèm k anh T t c nào h t. M tcâu tr l i ó cho tôi ph i b t Sàigòn mà tr n i m t. Vì tôi yêu quí em B ch Y n, tôi emgi d i c a tôi mà áp v i thành thi t c a em, thì tôi h th n quá, ph i t hôn ch không th làmch ng em c. Khi em B ch Y n v r i tôi cò than th n i lòng c a tôi i v i ch C m H ng.Ch không hi u u óc c a tôi, b i v y tôi ph i vi t th ngay cho em B ch Y n mà t bi t.

i: Ra i anh có nói cho anh Võ L v i anh T Cao bi t t i c nào mà anh ph i b t Sài gònvà có nói anh i âu hay không?

áp: Không. Nói ra ch c hai nh c ng không hi u n i lòng c a tôi, ch ng khác nào ch C mng, mà còn s hai nh em ch ngh a ra mà lý lu n dông dài làm nh c lòng thêm n a ch

ích gì, l i tôi quy t b bi t t Sài gòn n ch t c ng không tr v ó n a, thì nói cho hai nhbi t làm chi. Tôi ã tính lánh em B ch Y n n u nói i ch nào cho ng i ta bi t té ra tôi mu ncho em B ch y n h i th m r i i theo ng yêu c u tôi tr v hay sao.

i : R i anh i t nh nào mà tôi tìm không ra?áp: Khi trong kêu xích lô ch hoa ly ra i, thì tôi quy t tránh Sài gòn ch thi t tôi ch a tính

coi ph i i âu, b i v y ra t i b n xe ò3 tôi b c xu ng xe m y anh l b t m i áp l i giành xáchhoa ly và h i tôi i âu. Tôi n m ch t hoa ly không cho l y và nói ch a bi t i âu. M y nh ngngáo ngó nhau mà c i, b h t ng tôi khùng. Tôi m i xách hoa ly l i quán mà ng i, bi u anhbán quán làm cho tôi ly cà phê nóng, tính ng i u ng ng quy t nh ph ng h ng. Tr c h ttrí tôi ngh mãi xu t d ng i ra ngo i qu c, có cách ó m i kh i s g p B ch Y n. L i vùi thân

i c nh l quê ng i, d u v t v c ng không ai bi t. Ng t trong lúc không có t i ba tr m ngc, làm sao mà xu t d ng i xa. i m y t nh chung quanh Sài gòn thì g n quá, té ra còn gii n a, gi tr n ng ng i ta ki m em v hay sao. Tôi bi t B ch Y n gi n th nào em c ng

ti n b c b n v i tôi có l nào ch ch u b . Long Xuyên là ch cha m tôi h i tr c, n m iy n m nên tôi có quen bi t nhi u ng i. Ng t ch c m H ng bi t g c gác tôi ó, th nào

ch c ng xu ng ó mà tìm ki m tr c h t, thì làm sao mà n giúp cho yên c. H n n a nh ntình d u x nào c ng v y h giàu sang thì ng i ta ân c n b , còn nghèo hèn thì ng i ta b

3 xe ch khách



c khinh khi. Ch chi tôi v c h ng mà trong túi có b c muôn ng i xe huê k l ng l y, có ku ng i h r n r n thì vui l m, ch v x mà lang thang ki m ch tr n tránh nh k ph m t i

thì ai thèm ch a, ai v tình. Ngh t i tình c nh ó thì tôi l nh ng t trong lòng, u óc m i sanhchán n n. Trong lúc y có m t hành khách vô quán th y có vài anh s p ph ng n h ti u,ng i m i h i th m b n xe i Nam Vang ch nào. M t anh s p ph nói t i Ch l n m i. Tôichi p trong b ng mu n i Nam Vang, vì x Cao Miên b y gi c ng là ngo i qu c, ti n xe lên ókhông t n hao bao nhiêu ng sá cách tr ít ai i, l i ng i Vi t ki u c ó không ai bi t g cgác tôi, ch tr v Long Xuyên mà lang bang thì tôi gieo ti ng không t t cho vong linh c a cha

tôi, thi t ch c tôi ph i au n l m. Tôi bèn làm quen v i ng i hành khách ó, h i ra m ibi t ng i là ch ti m Tân Vi t bán hàng v i t i ch M Tho, ng i lên Nam Vang d giá lãnh

ng mua s em v mà bán. Tôi bèn hi p v i ng i ra i l Tr n H ng o ón xe lô vô Chn m i, r i lên xe i Nam Vang v i nhau. i d c ng ch ti m Tân Vi t h i tôi lên Nam

Vang ch i hay có vi c chi. Tôi c ng còn ph i gi d i n a. Tôi nói tôi th t nghi p, Sài gòn xinkhông c s làm, nên lên Nam Vang ki m ch d y h c riêng, ng có c m mà nuôi s ng.Ng i nghe tôi nói th t nghi p thì em lòng th ng tôi, nên m i tôi n u lên t i mà ki m ch a

c ch ng thì chung m t phòng trong khách s n v i ng i ng anh em có b n cho vui.Ng i l i nói ng i ph i c tu n ng quan sát coi có th gì mua v bán c thì ng i mua

i ch tàu em v mà bán. Xe ch y vo vo gió ph t mát mát, tôi ng i nh m m t lim dim, nghnh i mà c i th m. Gi d i thì c lòng m i ng i hèn chi thiên h m i ua nhau mà gii. Lên t i Nam Vang, ch ti m Tân Vi t c theo nài n , nên tôi ph i theo ng i l i khách s n

chung m t phòng v i ng i. B a u anh em d t nhau i ch i cho bi t ng sá. n b a c mthì ki m ti m mà n. n u ng th gì ng i c ng giành tr ti n, c ng quy t không ch u tôitr , ng i nói tôi th t nghi p mà ãi khách n i gì, ch ng i i mua bán i sanh l i, t nhiênph i t n s phí. Ng i khuyên tôi ng ái ng i chi h t. B a sau hai anh em tôi làm quen v i m tng i Vi t có ti m buôn bán t i ch Nam Vang. Ng i y lãnh d t b n tôi i d giá hàng, tôikh i theo n a. Tôi th i ch i m t mình, ki m xem m y xóm Vi t ki u, chi u mát ra c u tàu ng ingó sông l n. Nh m mùa n c n i nên gi t n c xu ng cu n cu n, m t n c tràn tr g n t i

ng. Ng i trí th nh th i c th ng th c quang c nh nh v y ch c ai c ng vui l m. H inh tôi Long xuyên tôi a n c n i, b i v y ng i ngó mông tôi c m xúc vô cùng. Tôi nhkho ng i d vãng thì tôi ph i ph i trong lòng, mà r i nh t i cha m thì tôi a n c m t. Ngh

vãng ã bâng khuâng, mà nhìn hi n t i l i thêm b t r t khó ch u. Tôi bi t hi n nay d i Sàigòn có hai ng i phi n tôi lung l m. M t là ch C m H ng b tôi g t làm cho ch t n hao g n

c ngàn, hai là cô B ch Y n b tôi d t tình yêu làm cho cô i th ng ra gi n. Nh ng ch C mng có ti n d nhi u d u m t m t ngàn không n i ch kh . Còn B ch Y n có gi n thì

trong m t th i gian r i em s quên mà l y ch ng khác. Ng i có a v nh em thi u gì k mu ni mà lo ch ng. Mà ngh t i B ch Y n có ch ng khác, thì trong lòng tôi nao nao khó ch u.

Tôi nh g p nhau l n chót, B ch Y n nói em yêu T t c ch em không k Bác v t, thì tôi ch yc m t ròng ròng. Tôi mu n xách hoa ly tr v t thi t n i lòng c a tôi cho bà Huy n nghe, r i

tôi xin bà tha h t t i l i mà cho tôi c i B ch Y n ng cho tôi h t au kh vì tôi ã yêu B chn l m r i, n u xa em thì tôi không th nào vui mà s ng c. Nh ng mà t i tôi n m im lìm

mà suy ngh l i. Tôi t h i trong trí v y ch bà Huy n t t mà bà ành quên cái t i gi d i ng con cho th ng m hay sao? B ch Y n th ng yêu n hi n thân cho b m b i l n sao?

Không ch c. Tôi ã thú thi t t i l i r i, bây gi tôi ló m t v , ng i ta xô tôi ra ng ch ai chovô nhà mà mong tha l i. Ngh t i tình c nh y tôi càng bu n h n n a. T n th i l ng nan. Tôi n

n s tôi d i nên g i th mà t hôn. Tôi khóc ngay.

i: gi d i bây gi thi t B ch Y n yêu anh mà c ng thi t anh yêu B ch Y n n a, hai àngthành thi t thi t tha yêu nhau m i mà b cái th y Bác v t ma nó n m c n ngang không choph i hi p v i nhau c, d u v t nó qua m t bên mà ph i hi p, anh c ngó th y nó ó hoài, thìanh c ng không c h ng h nh phúc hoàn toàn; Ngh t i tr ng h p ó anh b c t c. V y màcó gi phút nào anh n n chí th t tình n mu n quyên sinh cho h t au kh hay không?



áp: Không, không. Th t trí th t tình mà t t ó là thói quen c a ám àn bà non trí, ho c c ang àn ông thi u h c. Con ng i nuôi trí dõng y , rèn tâm chí v ng vàng, g p giông gió

không lung lay, th y ho n n n không s s t, d u còn m t t c h i c ng tranh u, d u té qu c ngng d y mà c i r i l y h i s c l i mà tranh u n a, ch có bi t s âu nên c y cái ch t

kh a l p th t b i hay là che y t i l i. N u tôi bi t nhìn nh n t i gi d i c a tôi, thì tôi ph i s ngmà n cái t i y cho xong ch . N u tôi thành thi t yêu B ch Y n thì tôi ph i s ng mà vui v itình yêu y ch ch t âu cho u ng. N u t i gi d i ng n c n không cho ph i hi p làm v ch ng,thì tôi t ng hình dung, tôi nh gi ng nói, tôi vui v i tình yêu trong gi c m ng c ng c, có

n gì ph i chung ch n g i m i g i là yêu. Cái yêu ôm p là cái yêu th ng tình, cái yêu tinhth n m i là cái yêu c a tình cao th ng, cái yêu ó m i b n dai, m i quí giá, m i áng ph ng s .

i: N u v y thì anh c ng th m t ch ngh a v i tôi, nên anh m i bi t ng4 cao Ái tình. Màkhông c th ng theo th ng tình thì anh yêu theo tình cao th ng, tho ng nh cô B ch Y nphi n anh cô lây ch ng khác thì anh làm sao?

áp: N u em B ch Y n gi n mà l y ch ng khác thì tình yêu c a em t m th ng quá, có quí giágì âu mà áng k . Tôi ã có vi t trong b c th t hôn và cáo bi t, tôi mong c em quên tôi mà

y ch ng khác. Ch có cách ó m i phá tan ái tình c a tôi c. Mà bao gi tôi không hay emi giá, thì ái tình c a tôi nó còn tri u tri u5 trong lòng hoài, trí tôi t ng nh em không có gì c n

c, mà s t ng nh ó không t i l i, b i v y tôi không lo. Tôi ch lo s có m t u là s emnon trí, mà em không gi n em b tôi ng l y ch ng khác, em l i dùng c d c mà quyên sinhnh nhi u cô gái khác cái ó m i gieo au kh cho tôi mãn i, h t ng nh thì than khóc, chkhông ph i vui s ng.

i: R i t i sao anh qua t Pháp mà h c ti p? Anh làm sao có ti n b c mà i?áp: ó là vi c tình c . Có l vì tôi có duyên n v i em B ch Y n nên tr i không cho em l y

ch ng khác mà c ng không xui khi n em t t , r i Tr i s p t mà i cái gi d i c a tôi ra thi tng tôi h t h th n mà tr n tránh ng i yêu c a tôi n a. Chuy n n y có tánh cách ly k nh

ti u thuy t. tôi thu t h t cho anh biên. Tôi khách s n v i ông ch ti m Tân Vi t c baa. Qua ngày th ba ông b n n c m chi u v i tôi r i ông than i xem x ng d t lãnh c ngàyt m i nên ông tính i ngh s m ng sang b a sau ng i ta a ông i xem h i kh u ng t

ch c t i V ng Som. Nam Vang c ng nh m y t nh mi n H u Giang ta g i là c n c, khóng l m. Tôi m i cho ông b n tôi ngh , tôi b n áo ra c u tàu ng i ng có gió mát m t chút.

ã có vài ng i ra ng i ó tr c r i. Tôi ng i ngó tr i ngó n c mà suy ngh vi c tôi ã làm.Tôi nh c Lão T có d y r ng m i vi c trong i u do T o hoá s p t s n h t. M i vi c ubi n chuy n t nhiên theo nh lu t c a nó, ch ng khác nào gu ng máy t ng nó quay tnhiên, ch ng c n ph i ai xô y. N u con ng i làm khôn mó tay vào mà ch s a thì tánh cáchthiên nhiên sai l c, gu ng máy quay b y r i công vi c h h ng. ó là h c thuy t "vô vi" c a Lão

, tôi l y ó làm ch ngh a mà có ng i không hi u h t ng tôi không làm gì h t, r i h chotôi bi ng nhác không ch u c n lao. Vô vi là không nên làm sai cãi thiên nhiên, ch cái gì c ngph i làm, nh ng ph i làm h i vi c còn nh , còn d , ch vi c ã l n, ã khó, r i l i mó tay vàomà làm thì t nhiên ph i th t b i. N u tôi có duyên n v i em B ch Y n tôi t nhiên cho tìnhyêu c u k t, tôi ng dùng ch c gi d i mà khuy n d thì s m mu n gì B ch Y n c ng s làng i v thân yêu c a tôi, mà tôi kh i h th n nh v y. T i tôi ham vui quên l ng l i c a c Lão

d y, mó tay vào gu ng máy thiên nhiên, nên vi c h h ng mà còn n lung tung, n tôi g tch C m H ng mà làm cho ch t n hao l i mang ti ng. Mà n ti n b c có l m t ngày kia tôi

c l tôi s tr c, d u không tr ch c ng không ói khát gì. Khó là khó m i n tình tôi gâyra v i em B ch Y n, tôi không bi t làm sao mà tr c. Tôi ng th trí bình b ng mà nghng i, thình lình có m t bà ng i h ng gió chung m t b ng v i tôi, song ng i u kia, bà c t ti ng

i tôi xóm nào và làm vi c s nào. Tôi day l i, nh m y ng n èn trên c u tàu cháy sáng, nên

4 ch ng cao lên b ng n ng5 ng



tôi th y bà m c en, tai eo ôi bông xoàn nh p nhoáng, tu i l i 45 ho c 50, l i có m t c utrai m c qu n s t xám, áo s mi xanh, c 15 ho c 16 tu i, ng i m t bên.Tôi tr l i v i bà r ng tôi không ph i ây. Tôi Sài gòn lên ây ki m s xin làm ho c d y h c,ng t ch a quen v i ai, nên không bi t ch nào c n dùng ng i giúp vi c mà xin. Bà h i tôi lênbao gi , ng t i nhà ai và có em v con hay không. Tôi nói tôi lên ã c 3 b a r i, tôi m nphòng khách s n m t mình, vì tôi ch a có v con chi h t. Bà vui v nói chuy n v i tôi m tchút thì tôi bi t bà là goá ph , cha m g c Hà tiên lên ây buôn bán làm n, sanh bà t i ây. Bàch có m t ng i con. Con trai l n c a bà ã co v có con, hi n ng qu n lý hãng xu t nh p

ng c a ch ng bà l i t i ch Nam Vang. a con gái thì bà ã g l y ch ng thu c con nhàphú th ng trong t Tâm B ng6. Hi n gi bà trong m t bi t th , bà mua n m tr c ngangxóm Chui chàn Hoa, mà cho thanh t nh v i a con trai út i ch i v i bà ó. Bà nghe tôi ki mch d y h c coi b bà m ng. Bà h i tôi h c l c t i b c nào. Tôi nói tôi ã có b ng tú tài k nh t

bên x Pháp và ch a k p thi k nhì thì cha m t nên tôi ph i b mà v , r i k m tôi m t n anên tôi ph i b luôn. Bà suy ngh m t chút r i bà nói bà có hãng xu t nh p c ng cho con trai

n bà coi, mà nó bi t ch vi t và nói ti ng th gi i, song không bi t ch Pháp và ch Anh nêngiao d ch nhi u khi b t ti n. Con bà th ng nói ph i cho th ng em nó h c ch Anh ch Pháprành ng sau anh em chung nhau mà m r ng ngành xu t nh p c ng m i có l i l n. Vì vâ nênbà cho con út c a bà tên Khai 15 tu i, h c tr ng trung h c Nam Vang n m n y ng ng i l p

. Vì nghe tôi mu n ki m ch d y h c bà mu n r c tôi v nuôi ng ban êm và chúa nh ty riêng c u Khai h c cho mau tinh t n, ch nhà tr ng không Giáo s nên s d y d không

c c n m n l m. Tôi ng ki m n i n ng náu cho qua ngày, nghe bà nói nh v y t nhiêntôi m ng nên tôi ch u li n. Bà m i m i tôi lên xe ng bà em v cho tôi bi t nhà bà r i s tính.Tôi theo m con bà vô mé sông thì có chi c xe h i l ng l y u ó mà ch bà. Bà m i tôi lên xe

i d y s p ph , ng i th , ch y vô hãng. Xe ng ng bà d t tôi vô hãng chi m hai c n l u tr ccó g n b ng hi u:THI N CHÍ Xu t nh p c ng

Bà gi i thi u tôi v i con trai l n c a bà là ch h ng, tên Hai Qu ng tu i l i 25-26, vui v b tthi p. C u Hai Qu ng nghe m nói tôi có h c bên Pháp n m sáu n m, u b ng Tú tài nên tính

y tôi v ng d y riêng Khai thì c u b ng lòng l m. C u l i tính nh v y: ban ngày Khai m ci tr ng mà h c, tôi r nh rang thì giúp cho hãng. N u có th t b ng ch Pháp thì c t ngh a

cho c u v i nh n viên trong hãng hi u. S m m i xe h i a Khai i h c thì tôi theo xe ra hãng ch i, nh có gi y t thì coi giùm. Tr a xe r c Khai thì tôi theo mà v ; Bu i chi u tôi trongnhà mà ngh . N u có th t chi g p thì s cho xe vô r c tôi ho c sai ng i em vô cho tôi coi.

u Hai Qu ng h i tôi v a d y em c u h c v a giúp cho hãng nh v y tôi mu n s l ng thángbao nhiêu. Tôi khiêm nh ng nói r ng tôi là ng i m côi l u l c ng ki m ch an toàn màdung thân. Tôi không bi t u ng r u, không bi t hút thu c, c ng không ham vui ch i. B i v ybà v i c u n u tin c y mà xin tôi giúp thì mi n bao c m n c áo qu n cho tôi no m thì , còn

ng b ng thì tr bao nhiêu c ng c, tôi không có v có con, l i không ph i vi c mua bánnên tôi òi hay chê ít mà ng i. M con c u nghe tôi nói d dãi nh v y thì r t vui lòng, nên nói

con c u làm n l n bi t công n c a ng i giúp s c, bà khuyên tôi yên lòng mà ph giúp, mcon bà bi t x ph i qu y ch không ph i h ng b c n b i ngh a âu. R i ó bà ch tôi v bi tth cho bi t ch bà ng sáng b a sau em hành lý vô li n.Bà ch nhà cùng c u Khai a tôi i xem h t các phòng trong bi t th , t i cái phòng l n, chKhai ng , bà nói sáng b a sau bà s d n d p l i mà hai cái gi ng, hai cái t , m t bàn vi tcho th y trò chung ng th y d y trò h c cho ti n. Chung quanh bi t th có cây mát m , phíatr c có ng l n m d c theo mé r ch l n, ng ngoài c a th y sông C u Long. y là m tch d ng nhàn d ng trí êm m th n tiên không có ch chê c.

6 Thành ph l n Campuchia



Tôi ngh Tr i th ng tôi l m nên m i s p t có ng i h o tâm c u v t tôi và có ch an n chotôi n ng náu. Tôi cám n bà ch và xin phép vô khách s n thâu x p hành lý r i b a sau tôi svô mà . Bà bi u s p ph em xe ra a tôi cho bi t ch ng . Bà d n tôi b a sau c khách s nmà ch , xe a Khai i h c r i s tr l i ó r c tôi.

i v d c ng tôi h i anh s p ph tôi m i bi t bà ch n y là Ba Hòa, ng i Vi t giàu nh t nhìt Chùa Tháp, bà nh n c, t t , r ng rãi, bi t th ng k th t th i suy s p.

t i khách s n tôi thu t chuy n g p g may m n c a tôi cho ông ch ti m Tân Vi t nghe ngsáng b a sau tôi t bi t ông. Ông m ng giùm cho tôi có ch dung thân. Ông t ý mu n giúp tôi

t s ti n n xài cho t i cu i tháng r i m i lãnh l ng. Tôi cám n th nh tình c a ông vànói tôi còn ti n dùng, h m nay tôi làm hao t n c a ông nhi u r i, tôi không dám th n thêm

a.Th là t ó ã an thân r i. Tôi quy t cho gu ng máy thiên nhiên t ng, tôi lo làm ph n s

a tôi cho vuông tròn mà thôi, không dám mó tay mà ch s a gì n a. Vô h i s m mai thì tôit u d y c u Khai h c li n.

Tôi s p t ch ng trình làm vi c. Bu i s m mai tôi theo xe ra hãng Thi n Chí mà coi ch ngcho nh n viên làm s sách và n u có th t ch Pháp thì tôi vi t ho c c cho c u Hai Qu ng.Bu i chi u tôi so n bài v d y c u Khai. B a nào tr i t t c u Khai i h c v tôi d t c u i bch i ng gi i trí. Sáu gi r i v n c m. B y gi c t ngh a bài c a tr ng ra cho c u hi u vàch cách cho c u làm r i ti p d y bài riêng c a tôi thêm n a cho t i 9 gi s cho c u ngh .

êm u thì bà Ba Hòa a cho tôi 200 ng b c, bi u tôi c t mu n mua v t chi thì s n cóti n mà mua. Tôi nói tôi còn ti n tôi không ch u thâu nh n. Bà nài ép quá tôi không dám t ch i

a.Cách ít b a sau ông b n c a tôi là ch ti m Tân Vi t l i hãng Thi n Chí ki m tôi mà t giã ng

M Tho. Tôi gi i thi u ông v i c u Hai Qu ng ch hãng. Hai àng nói chuy n buôn bán v inhau, r i th a thu n cùng nhau trao i hàng hóa, nh M Tho thì c n ph i có cá khô, u kh u,tiêu s , hàng l a Nam Vang, còn Nam Vang c n dùng mu i h t, chén d a, lu mái c a Nam Vi tthì h i nhau mà ch u giá.Vì m i bu i chi u tôi thu ng i ch i v i c u Khai, khi i xe khi i b , nên trong vài tu n nh ngng i giàu có trong vùng h hay bà Ba Hòa nuôi tôi trong nhà ng d y riêng con bà lúc banêm. Ông Lái Hi n ng i Vi t v i ông Kim Sung ng i Th 7 làm quan trong Hoàng cung, c

hai u giàu có g n ó và có con h c m t l p v i Khai, hai ông n c y bà Ba Hòa nói v i tôiy luôn giùm con c a hai ông ng m t tu i v i Khai, con ông Hi n tên L ng, còn con ông

Kim Sung tên Kim Yum. Bà Ba ch u cho tôi d y giúp thì tôi d y luôn 3 trò c ng nh m t nênkhông có gì mà t ch i. Bà Ba nói m i tháng bà n n cho tôi 200. Hai ông kia h a s làm ynh bà và lãnh ch u qu n áo cho tôi b n.Tôi ây trong 3 tháng bà Ba Hòa yêu tôi c ng nh em cháu ru t th t trong nhà, c u Hai Qu ngnh có tôi nên c u mua bán m nh m d dàng, còn 3 em nh nh tôi d y riêng nên trong l p 3em v t lên h c gi i h n chúng b n h t th y. Tôi c c m c i làm ph n s , ban êm n m t ngnh t i B ch Y n ng may có g p em trong gi c m ng v y thôi, tôi cho th i gian trôi ch y

do, mà c ng cho máy thiên nhiên m c d u t ng, tôi không mu n toan tính hay s a igì h t. Th mà m i ng i g n ai c ng vui lòng nên ai c ng yêu quí tôi, nên ng i ch m nom locho tôi m c àng hoàng. Còn ng i xa tôi không hi u h th ng ghét l nào, ch th m vái chong i ta quên cái thói m àng gi d i c a tôi l m l i.Qua n m sau phong trào qu c gia c l p ti n tri n kh p trong n c Cao Miên. Nh ng ng iTh có c m ti n u ua nhau cho con trai xu t d ng du h c ng un úc tài ngh mà giúp

c. Ph n nhi u thì qua n c Pháp ã quen bi t r i. Ba c u nh h c trò c a tôi r n r c òi i, l c c h c trong n c ngày sau thua sút chúng b n v m t tài trí.

Bà Ba Hòa th ng l ng v i hai ông kia r i c ba ng i hi p ý nhau mà c y tôi dìu d t ba c unh qua Pháp ch m nom ch bi u cho chúng nó n h c. Ti n n h c c a ba c u nh thì con c a

7 ng i Khmer, ng i Cam-pu-chia



ai n y ch u riêng. Còn tôi n mà dìu d t trông nom thì m i ng i ch u cho tôi m i tháng m tngàn c ng chung là ba ngàn ng b c Cao Miên tính ra 30 ch c ngàn quan ti n Pháp, ti n máybay b n i c ng nh b n v thì ba ng i chung u mà ch u cho tôi. M i n m bãi tr ng bang i c ng chung u s ti n mà g i cho tôi ng d t ba c u nh i ngh hè, ho c i du l ch.Thiên c t ng bi n chuy n qua th n y tôi c cho nó quay luôn, tôi không dám thò tay màch n l i. Vì v y nên không tính tr c mà tôi ph i tr qua Paris v i ba c u Khai, L ng và Yum.Tôi m n hai phòng v i ba c u, em ba c u vào tr ng Trung h c mà h c ti p l p ba, banêm tôi d y ba c u h c riêng, ban ngày tôi r nh tôi h c toán pháp. Cu i niên khóa ó ba c u thiu b ng Trung h c nh t c p h t c ba. Cha m vui lòng g i ti m thêm mà th ng công tôi.

Tôi c ng thi u Tú tài toàn ph n v môn toán n a. C ng nh m m t mà thiên c t ng,ch ng khai tr ng tôi em ba c u nh h c l p nhì. Còn tôi thì tôi thi u c h c tr ng i

c v ngành khoáng s n, tôi nh t i c nên tôi n l c mà h c ho c may có trúng câu l ng githành ch n mà i Bác v t gi ra Bác v t thi t hay ch ng.Thi t nh có kinh nghi m, tôi c lo nhi m v không dám mó tay vào cái máy thiên nhiên c a

o hóa n a, b i v y ba n m sau ba h c trò c a tôi u l y c b ng Tú tài toàn ph n c ba.Còn tôi c ng l y c b ng Bác v t h m m nên tr v ây. Ba trò c a tôi ã l n tu i và l chlãm ng i n c b c r i không c n tôi dìu d t n a. L ng v i Yum thì luôn bên Pháp chkhai tr ng vào tr ng i h c mà h c ti p. Còn Khai thì m nh nên c u v th m m vài tháng

i g n khai tr ng c u s tr qua. T i sân máy bay có m v i anh ch c r c c u i luôn v NamVang tôi m i r mà v ây.

i: Trong lúc anh qua Pháp h c m y n m ó anh có g i th cho cô B ch Y n bi t haykhông?

áp: Không dám. Khi ra i tôi ch a có Tú tài toàn ph n, tôi âu dám mong h c tr ng khoángn c mà g i th . Ch ng c vào h c tr ng y tôi c ng không dám mong ch c thi u Báct h m m mà khoe khoang. Tôi th t kinh m t l n r i, không dám l i d ng ch ngh a "vô vi "a, cho máy thiên nhiên t ng th nào thì th .

i: Sao thi u b ng Bác v t r i, anh không vi t th cho cô B ch Y n ho c cho anh Võ L hay Cao mà h i th m coi cô B ch Y n ã l y ch ng khác hay không, mà v t i Sài gòn anh dám

i ngay vô nhà cô.áp: Có h i gì âu mà ng i vi c ó. Vì tr c kia tôi d i v i bà Huy n và em B ch Y n, bây git d i r i, tôi ph i ghé mà cho hay và xin tha l i c . D u em B ch Y n có ch ng tôi c ng c

phép th m em v y ch .

i: Anh làm nh v y, anh không s cô B ch Y n, n u cô có ch ng khác, thì cô bu n cô h th nhay sao?

áp: Tôi không có ác ý n ch c cho em B ch Y n bu n hay h th n ng c i em. Tôi khôngcó u óc ti u nh n nh v y c. Vì tr c kia tôi yêu em quá, tôi m i n n n cái t i gi d i màvi t th t hôn. Tôi tha thi t yêu c u em quên tôi, gi n tôi là th ng m mà l y ch ng khác, ngng i th ng ngay trong s ch cho x ng v i tình yêu n ng nhi t c a em. Trót m y n m tôi th mmong c em có ch ng khác ng tôi d t m i n tình. Tôi ã có nói tình yêu ôm p là tình yêu

m th ng, tình yêu t ng nh là tình yêu cao th ng. N u tôi bi t em ã có ch ng khác thì tôigi tình yêu cao th ng càng quí, c n gì có b ng Bác v t thi t r i tôi còn l t t i v i cái ý trêu

o ng ho c làm cho em th ng ti c ho c phá cho em l i o cang th ng c a em. S d tôi vi tôi nh n ti n ng tôi ghé nhà em tr c h t mà th m bà Huy n và em ng tôi xin tha thi gi d i tr c c a tôi, là vì tôi hay em B ch Y n kiên tâm th ti t mà ch tôi, em không l y

ch ng khác. Tôi kính m n ái tình c a em mà thâu ng n th i gi ch i c a em càng s m cànghay.

i: Té ra anh có d h i tr c nên anh bi t cô B ch Y n ch anh hay sao?



áp: ó là vi c tình c mà tôi bi t ch không ph i tôi d h i. S là lúc tôi g n thi ra tr ng, m ta c u Khai là h c trò c a tôi và ng chung m t phòng v i tôi c u d t v m t ng i b n h c

chung m t l p v i c u mà ti n d n cho tôi b t. C u nói b n c u tên là Th ng ng i Sài gòn, vìm nay c u qua Pháp h c toán l i mà thi. C u Th ng mu n c y tôi d y toán cho c u ít b ang c u vào thi cho ch c ý. Tôi h i c u Th ng là con c a ai, Sài gòn mà mé nào; C u

Th ng nói c u là con ông Phán Qui Tân nh, c u m i qua ây h c ti p l p toán m y thángnay.Tôi nh n m tr c b a làm l c u thân t i nhà bà Huy n thì có v ch ng ông Phán Qui dti c. Tôi h i th m bà Huy n H n. C u Th ng nói chuy n v i tôi m t h i thì không c n ph i h i

nhiên tôi c bi t con gái c a bà Huy n ã h a hôn r i, nh ng ch a c i mà ng i ch ng l i hôn nên cô gi n cô th v y mà nuôi m , cô không thèm ng ai n a. Rõ ràng ó là cái máy

thiên nhiên T o hóa s p t cho nó qu y nh v y. Tôi cho nó quay, tôi không dám ng ch mi nó n a.

i: Hôm n anh nói b ng Bác v t khoáng s n, r i ây anh lên vùng cao nguyên Trung ph n màtìm m . C i v r i anh l i vui lòng mà i và bà Huy n c ng b ng lòng mà cho anh i haysao?

áp: Ph ng s qu c gia là m t ngh a v không ai c phép th i thoát. D u tùng quân làm binhnhì mà xông tên l t n c ng không t , ch ng lu n mà i tìm h m m giúp cho nhà n cki n thi t n n kinh t . Lo vi c chung cho n c có ai mà không vui lòng.

i: Tôi h i r i. Tôi cám n anh. Khuya r i tôi v cho anh ngh . Bu i chi u mai s tr lênmà ph ng v n cô B ch Y n.

CH NG N M:L I ÁP C A B CH Y N

i: Tôi xin phép h i cô. V y ch ngày cô C m H ng làm mai yêu c u bà Huy n g cô choanh T t c cô v i bà Huy n có tin ch c anh T t c là m t v Bác v t h m m hay không?

áp: Ph i tin, ch có lý gì mà nghi.

i: T i tin Bác v t thi t nên bà Huy n m i ch u g và cô m i ch u ng ph i không?áp: Không ph i v y. Má em ã tính tr c má em l a ng i m côi có h c th c dùng, bi t l

ngh a, có giáo d c, mà g em ng v ch ng em h h v i má em, ch không c n ng i giàusang hay có b ng c p l n. Vì anh T t c úng v i m y u ki n má em mong c nên má emch u g . Còn em nghe anh nói chuy n vui v , ngh nh là con quan ch c có gia ình giáo d c, l inh có i Tây, t nhiên anh có h c th c dùng, nên em ng.

i: i úng u ki n nh v y nên cô ng và nói chuy n i lên Lèo mà ki m h m m thì bà v icô u c n. S c n tr ó ch ng lòng d c a bà v i cô không màng ch c Bác v t. Nh ngmà khi c b c th t hôn bà v i cô hay Bác v t gi bà v i cô có bu n có gi n hay không?

áp: N u nói không bu n, không gi n, thì không úng v i s th t. C ng bu n c ng gi n v ych . Nh ng má em bu n là vì anh T t c l bày chuy n gi d i r i tình yêu ch n chánh khi ncho anh n n n h th n sao nh không phân tr n ngay v i má em ng má em h x cho. Còn emgi n là vì g p nhau mà nói chuy n l n chót t i nhà cô c C m H ng em ã có nói em yêu anh

t c ch không ph i yêu ch c Bác v t, t i sao anh không thú thi t ngay v i em, nh l i vi tth t hôn r i b tr n i m t.

i: Lúc tôi lãnh i ki m giùm anh T t c ng khuyên nh tr v , cô có hy v ng nh s táihi p v i cô hay không?



Ðáp: Ông có lòng t t h ng hái i ki m giùm cho em, không l em c n, nh ng em không có hyng cho l m. Theo l i anh Võ L v i anh T Cao thì khi ra i anh T t c có nói n ch t nhng không tr v Sài gòn. H n n a, em c i c l i b c th c a nh nhi u l n em thu c lòng,

em c m th y nh mang m t kh i tình v a n ng n , v a thành thi t, nh ng vì nh có giáo d c y, b i v y liêm s b t bu c nh h th n, nh ph i ôm lòng au kh d t tình yêu m i mà i.

Con ng i bi t vì liêm s vì l ng tâm, dám hy sinh tình yêu v i t t c vui s ng mà i có lý nàoch u i l n qu n chung quanh ây cho ng i ta ki m em v mà mong. Em ch c nh i xa, i xa

m. Nh ng nghe cô c nói nh không có b c ti n bao nhiêu, nên em không ngh nh xu tng i ra ngo i qu c c. Té ra nh lên Cao Miên c ng là ngo i qu c r i tr i khi n có nhi u

ng i giúp nh nên nh qua Pháp mà h c ti p. Cái ó thi t em không dè.

i: nh ã c ng quy t không tr v . nh l i yêu c u cô) quên nh, gi n nh mà l y ch ngkhác. Cô c ng không dè tr i khi n nh c tr qua Pháp h c ti p mà l y cho c b ng Bác

t h m m chánh th c, v y mà sao cô quy t ch nh mãn i không thèm l y ch ng khác?Ðáp: Ng i ta nói i ra bi n l n r i coi m y con sông h p quá. ã quen xem mây trên núi Vu

n r i thì nh ng mây khác không có gì p mà xem. Em ã n m c mùi ái tình cao quí, emã th y c thái liêm s viên m n r i, em sá gì ái tình t m th ng, v i thái th p th i mà

còn mu n l y ch ng khác.

i: V y ch không ph i cô tin l i xâm c a L ng Ông Th ng v i l i hai cô xác bói, c ba unói cô là duyên n c a anh T t c, th nào hai àng c ng không ph i hi p t i v y nên cô chnh hay sao?

Ðáp: ã bi t bói xâm là vi c thiêng liêng huy n bí, không ai dám tin ch c. Nh ng xâm ã nóinh v y, r i hai cô xác cách xa nhau mà c ng nói y m t th n a, t nhiên c tin c a em ph irung ng, d u tâm h n c ng c i cho m y i n a c ng ph i tin t ng ít nhi u. Em th ng nghechuy n i x a có m t bà t m u sanh con là b c thánh hi n, em nh mày m y không dám ch ccó ph i m con c M nh T hay không.Ngày n bà t m u nhà ng d t l a, (thi u) còn con bà là b c hi n, không th sát nh n, b i

y bà không tin, c ti p t c d t l a, không thèm k t i. M t lát n a có ng i th nhì n báo tin nh v y n a. Bà c ng không tin. n ng i th ba báo n a c tin c a bà ph i lay chuy n

rúng ng bà ph i b i ki m con. Té ra ng i ta mu n thí nghi m c tin c a bà m i v i conbà m t v thánh hi n, ch không có gì h t. R t i bà m c a ông Á Thánh nghe ba ng i nóicòn ph i tin thay hu ng chi em là m t gái thô t c lòng ng bu n r u trông ngóng, làm sao màkhông tin cho c.Nh ng không ph i t i xâm v i bói mà em không ch u l y ch ng khác, quy t th ti t mà ch nh.Còn nhi u m khác n a mách cho em bi t không th nào anh T t c quên em c. Không

m thì mu n, d u sao nh c ng tr v v i em. nh là ng i có h c th c có gia giáo, nên nhnâng cao liêm s , nh h th n d i gian. Mà i v i em, nh v a mang m t tình yêu n ng o n, v acao v i. Trong th nh nói: " c k m t âu môi v i em r i thì lòng d s t á c a qua nó ingay l i lòng d a c m a tình, nó khi n cho qua th ng em, yêu em, mà c ng tr ng em, không

y gì mà ví cho v a. ". . . nh l i nói "Thôi h nh phúc trong i c a qua ch có m y gi ng hi s m mai ó mà thôi. Qua không dám ti c, mà qua c ng xin em ng ti c ". . . Sau r t nh

nói: "B ch Y n em ôi, qua t bi t em và qua khuyên em h y quên th ng m t h i".Ng i bi t liêm s l m nên m i h cái thói gi d i, ph i có can m l n m i t x ng là th ng

m n n n, ph i có gia giáo m i li u thân au kh mà r t tình yêu ng n ng nhi t c.Ng i vi t c m y câu tha thi t em m i c l i ó ph i mang m t n tình n ng l m, th nào

ng ph i tr ch không th tr n tránh hoài c. Vì v y em ch c nh ph i v mà tr n tình,ch không, bao lâu em c ng ch . Nh ng l i khuyên em ph i gi n, ph i quên mà l y ch ng kháclà u t quá nên ph i nói mà thôi, b i v y em xem nh ng l i y v i b trái: Em hi u ý nh khuyênem c yêu nh, nh nh, ch nh là ng i ch ng th ng em, tr ng em và x ng v i tình yêu c aem h n thiên h h t th y.



i: C u Th ng là con ông Phán Qui qua Pháp mà h c m y tháng nay c u có g i th cho côhay không?Ðáp: Không.

i: V ch ng ông Phán Qui l i nhà cô ch i không có nói chuy n c u Th ng có g p anh T tc Paris hay sao?

Ðáp: Lâu r i bà Phán có nói v i má em r ng bà s p cho ng i con út qua Pháp mà h c v y thôi,ch không có nói gì khác.

i: N u v y thì hôm ó tình c anh T t c vô nhà cô không hay tr c?Ðáp: âu mà hay. Em ng n m c nh t báo trong phòng, em nghe má em kêu mà nói. Em l t

t ch y ra th y nh em ch ng h ng.

i: Cô m ng hay không?Ðáp: M ng ch sao mà không m ng.

i: Còn bà Huy n?Ðáp: C ng v y.

i: ám c i r i anh T t c ph i lên vùng Cao nguyên mà ki m khoáng s n. Cô i theo haylà nh i m t mình, cô nhà v i bà Huy n?Ðáp: Em i v i nh ch , i ng lo c m n c áo qu n cho nh, em ã t may r i, may Âu Ph c ng i r ng i núi cho g n.

i: Bà Huy n vui lòng cho cô i hay sao?Ðáp: Má em nói h xu t giá thì ph i tùng phu8. y là o Tam Tùng c a ng òi Vi t mình, o

truy n không c phép b . Anh T t c h a m i tháng nh s v th m m t l n, v ngphúc trình cho s và lãnh l ng th c. Ý nh mu n em nhà vì nh s em i c c kh l i b máem nhà má em bu n. Má em không ch u. Má em nói nh làm trai thì nh ph i ph c v qu cgia. Em làm v thì em ph i lo cho ch ng. Má em ch a già c gì l m nhà thì có gia d ch lo c m

c, au m s n có bác s s n sóc. Má em không phép trìu m n mà làm cho con r l i o.

Th Tiên c i. C u cám n B ch Y n giúp cho c u m t bài ph ng v n y r i c u cáo t mà, h a thiên phóng s c a c u xu t b n r i c u s k nh t ng bà Huy n v i v ch ng cô m i

ng i m t quy n.

CH NG SÁU:LÊN NG H NH PHÚC

ngày Châu T t c g i th t hôn r i c u tr n i m t, làm cho cu c tình duyên c a côch y n h h ng, thì quang c nh nhà bà Huy n H n có v bu n hiu, v ng v , im lìm. M i b a

ho c n a tháng ng i ta m i th y bà Huy n m c a rào ra ng kêu xích lô mà i xu ng SàiGòn mua m t l n, ho c cô c h c C m H ng lên th m, ch ít khi có khách nào khác.

Còn cô B ch Y n thì cô c x n b n trong nhà ho c nói chuy n v i m , ho c c báoc ti u thuy t cho m nghe, ch cô ch ng h i ch i. Ng i ta ch th y s m m i v i chi u mát

cô ra s n sóc hai ám hoa cô tr ng, m t ám tr c sân, m t ám d c theo t ng, cô vô phân t ic sâm si d ng nh cô t t t c tâm chí vào bông hoa, cô không mu n bi t t i th s .

8 theo ch ng. Tam tùng theo Kh ng t : T i gia tùng ph , xu t giá tùng phu, phu t tùng t



êm tr ng mát m , ánh èn ng r i vô sân làm cho màu hoa r c r t i c i, thì cônh c gh d i th m m i m ra ng i cùng cô mà xem th ng hoa th ng nguy t, m con vui

i c nh thú nhàn l c thanh cao, m c d u ngoài ng h ng ng i i vô ra d p dìu, các thxe ch y qua l i r n r , m con không h ý t i.

Th mà trót h n m t tu n nay quanh c nh im lìm ó bi n ra quang c nh náo nhi t, h ngngày c a nào c ng m cho ng i ta ra vô không ng t. B a nào bà Huy n v i cô B ch Y n c ng

i bày b y, i s m m i, r i i bu i chi u, i mua c r i i s m áo qu n ng làm l c i, màcô B ch Y n l i còn t may y ph c g n gàng c i r i cô theo ch ng mà lên vùng Caonguyên.

Cô C m H ng c ng lên h ng ngày, lên bàn tính v i m con bà Huy n coi l c i nênp t cách nào, ph i m i ai, ph i ãi ti c t i âu.

Võ L c ng lên ng giúp v i T t c v s ng b cáo bát nh t và nh ngày gi l phôn thú, vì T t c y9 c u ng ch ng giùm cho h hàng àng trai.

Mà Th Tiên ã lên m y l n ng ph ng v n T t c v i B ch Y n r i nh ng c u c ngcòn l o o lên n a, lên d cho ch c ngày ám c i ng c u thông cáo trong nh t báo và vi tbài mà chúc m ng cho c p trai tài gái s c gây cu c t tóc tr m n m, ng th i c u tán t ng bi u

ng cái ch ngh a thiên nhiên c a T o hoá, là ch ngh a Ái tình, nói r ng con ng i bi t nângcao Ái tình lên m c thanh cao ng nó sà sà ch th p hèn nh m nhí, thì nó có th giúp chotrai thành anh hùng, quân t , chí s , tài hoa, giúp cho gái thành li t n , trinh ph , thành con th o,thành v hi n, trai v i gái u làm r ng r cho tông môn, mà l i còn làm l i ích cho t n c.

Còn T t c thì m i ngày hai bu i c u c ng i l ng x ng, b a i xu ng s khai tháckhoáng s n mà kh o c u a l p ch ng trình v cu c i d ki m h m m . C u còn ph iti p m y nh n viên c a s n y ch n ng i theo ph trách v i c u, s m d ng c c bi t c angh và xin binh h t ng ng gìn gi an ninh mà làm vi c.

ám c i thì T t c xin bà Huy n t ch c l thân m t trong gia ình v y thôi, khôngnên làm rình rang mà ãi khách linh ình r n r . L p hôn thú thì c u c y giáo s Lê Võ L ngch ng cho àng trai. C u xin bà Huy n c y ông Phán Qui ng ch ng giám cho àng gái, còn cô

m H ng ng làm mai nh n. B a c i thì m i thân quy n hai bên n ch ng ki n cho dâu làm l ra m t ông bà r i ãi h t i nhà c ng ãi m y ng i ó, ch ng c n m i ông mà ãi

trên cao l u hay trong nhà hàng t ng b ng r n r . Bên trai thì c u nh m i Võ L , T Cao, ThTiên và C m H ng mà thôi, còn bên gái thì m i ông Phán Qui v i vài ng i n a thì , ngh vìth i bu i n y là th i bu i m i ng i d u già d u tr , d u trai d u gái, u ph i góp s c vào côngvi c ki n thi t qu c gia, m mang t n c, c i thi n phong hóa, nâng cao i s ng cho ngbào, t p chí h ng th ng ngay và h p th i cho xã h i, ch không ph i th i bu i ch i vô ích, hãm

i ng i, nh h i tr c n a.Bà Huy n công nh n ý ki n c a T t c h p th i. Cô C m H ng tuy mu n làm cho rình

rang ng khoe khoang, song cô không dám cãi, b i v y l c i làm trong vòng thân m t y nh ýa T t c. Nh ng vì Th Tiên có thông báo tr c trong hai t báo b i v y tr c gi làm l

i có ba chi c xe h i l ng l y trên Nam Vang xu ng t i u m t d c tr c nhà bà Huy n.Ng i nhà th y khách l không bi t là ai m i ch y vô trong cho T t c hay. T t c v i

ch Y n b c ra c a mà xem. Bà Ba Hòa v i con là c u Khai i vô tr c, ti p theo sau l i cóông Kim Sung v i ông Lái Hi n n a.

t c chào m ng ti n d n B ch Y n v i khách r i m i khách vô nhà. C u d t h t l imà gi i thi u v i bà Huy n mà nói r ng ây là ba ân nh n c a c u trên Nam Vang, c u nh

y ông bà th ng giúp cho c u qua Pháp h c ti p, giúp ti n b c cho c u n h c 4 n m nên c ui thành công chu c t i gi d i.

Bà Ba Hòa cãi l i:- u là ân nh n c a ba bà con tôi ch âu ph i chúng tôi là ân nh n c a c u. Nh n

u d y d dìu d t nên ba a con c a chúng tôi h c c thành công r ràng h t c

9 nh giúp



ba. n ó d u c u không k , nh ng chúng tôi làm sao mà quên c. Hôm nay c ui v c u không cho chúng tôi hay. May th ng con tôi c báo nó ngó th y. Tôi

li n cho hai ông ây hay r i chúng tôi hi p nhau i xu ng mà chúc m ng cho c uthang mây nh b c, c hoa r ng ng i.

Bà Huy n vui v m i bà Ba Hòa ng i v i khách àn bà. T t c m i ông Kim Sung, ôngLái Hi n v i c u Khai, là môn , l i sa lông ng i v i khách àn ông. Th Tiên nh l i ph ng

n nên c u bi t tông tích c a khách Nam Vang, thì c u khâm ph c h t s c, ph c lòng trungthành tri ân háo ngh a.

Ba anh s p ph b ng xách l v t vô m t bàn r i c u Khai v i hai ông ng d y. ÔngKim Sung nói:

- Ngày ông th y làm l thành hôn, t nhiên m y trò ph i chung u mà s m chút l v tn m ng cho th y. Nay có m t mình Khai v th m nhà còn L ng v i Yum m c

bên Pháp. V y tôi v i ông Lái thay th cho hai a con v ng m t hi p v i Khai emít v t m n n m ng, vì hay tin g p quá nên không ki m c v t chi quí giá. Chúngtôi mong ông Bác v t vui lòng nh n l c a t còn n ng tình s h n n a chkhông ph i n i l v t bao nhiêu ây mà tr ngh a n n.

t c xúc ng nên nh nh cám n. Bên kia bà Ba Hòa m i cô B ch Y n l i, bà móctúi l y ra m t h p bao l a mà a cho cô và nói:

- Còn th ng con l n c a tôi, ch hãng xu t nh p c ng "Thi n Chí " nó i không c,nên c y tôi thay m t em xu ng bi u cho cô dâu m t chi c cà rá eo ch i mà kni m n ông Bác v t ch bi u trót m t n m làm cho hãng kh i b i r i.

Cô B ch Y n c ng c m xúc, có t l i cám n và m l y chi c cà rá eo li n vô tay, cà rácó nh n h t xoàn l n.

Th Tiên k mi ng vào tai c a Võ L mà nói nh :- Trong bài phóng s c a tôi v ám c i n y tôi s v ch rõ nhi u m ang làm

nh ng bài h c quí giá cho ng i i v m t tình ngh a và v cách x s . Tôi s làmcho ng i ta th y h làm ph i thì g p ph i, ng i ta càng yêu m n Ki u bào xchùa Tháp, ng i ta có thi n c m v i ng i Cao Miên, tuy khác ch ng t c, khác ngônng , khác phong t c, song c ng bi t nh n ngh a nh ai v y.

Võ L g t u và c i chúm chím.Bây gi ông Phán Qui m i b c l i bàn th lên èn cho T t c v i B ch Y n làm l

ông bà, có bà Huy n ng phía trong mà ch ng ki n cho con r l y. Vi c r i cô C m H ng m ibà Huy n ng i cho con r l y ra m t. Bà Huy n m t mày hân hoan nói:

- Thôi, ã bi t nhau lâu r i, bi t m t mà còn bi t t i tâm h n, bi t t i tính tình ý chía, ch có xa l gì hay sao mà ph i ra m t. Má tha th h t, má khuyên hai con c

ti p t c nâng cao Ái tình, ch ng tr n o làm ch ng, v tr n o làm v , cho gia ìnhm êm b n v ng. ó là u má mu n mong h n h t, mà má ch c m y ng i d i

u tuy n c ng mong mu n có bao nhiêu ó Thôi hai con lo d n ti c mà ãi khách,vì ã tr a r i.

i ó ch khách m i nh p ti c, àn ông ng i m t bàn, àn bà ng i m t bàn. V ch ngt c ng i m i bàn m t lát ng m i khách cho kh i khinh bàn nào tr ng bàn nào. Ti c mãni ông Phán Qui là ng i cao niên, ông ng d y chúc m ng hai h . T t c cám n r i thôi,

ch không ai c di n v n hay chúc t gì h t. Th Tiên nói báo s ng bài t ng thu t c a c u l c i, r i ít tu n n a s có quy n phóng s y c a c u v cu c tình duyên cao th ngy, công chúng s th y rõ nâng cao Ái tình là ch ngh a hay nh t và bi t i theo ch ngh a y

thì bao gi c ng c h nh phúc m mãn.Khách Nam Vang cáo t mà v . M y ng i l n tu i Sàigòn c ng v h t, ch còn C m

ng v i ba c u thanh niên tân ti n l i àm lu n ch i v i v ch ng T t c mà thôi. Cao bèn h i cô C m H ng:

- y ông bà Nam Vang không c thi p m i, nh ng th y l i m ng c a nhà báomà ng i ta r n r n chúc m ng cho anh T t c, em l v t th , l i t ng cho cô



dâu m t chi c cà rá k ni m n a. Cô c làm mai l i g n, cô có tính cho vch ng m i v t chi hay không. S n còn em út m t ây cô trình l v t cho rõ ràng.

Cô C m H ng c i mà áp:- Có ch . Tôi có em m t v t i ám c i chung t t r i tôi s t ng cho c u T t c

i em B ch Y n c t dành làm v t k ni m quí giá.Nói r i cô b c l i t r u l y cái bóp m ra, rút m t mi ng gi y a cho T t c mà

nói:- Tôi bi u c u cái gi y c u làm cho tôi n m tr c ó. C u v i em B ch Y n dành

làm v t k ni m áng l m.t c xem s r i ngó cô v a c i v a nói:

- c a em thi u ch m y n m nay em v n nh hoài không bao gi em quên. Nh ngem mang m i n tình n ng quá nên em m c lo n ó tr c. Nay em tr c r i. V yem xin ch hoãn cho em thêm ít tháng, em làm vi c có l ng r i em s tr n li n choch .

- Không. Tôi có òi n c u âu. N m ó tôi ép c u làm gi y cho tôi c m là vì tôi bi ttánh c u b c r i, tôi s c u g t tôi r i c u b d cho tôi mang ti ng, nên tôi mu n níuch n c u. Tôi c n th n nên th th nh v y mà c ng không kh i c u th i thoát i m t

tôi h th n v i bà Huy n và em B ch Y n tôi r u mu n ch t. Nay vi c xong r i tôitr gi y l i cho c u ch òi ti n làm chi.

Bà Huy n b c l i h i gi y gì v y. T t c trao cho B ch Y n và bi u c l n cho bàHuy n v i m y anh em nghe. B ch Y n m i c:

- Tôi ký tên d i ây là Châu T t c, 26 tu i làm t n y mà giao k t v i cô C mng, 35 tu i, c h c tr ng t "N l u h c hi u" t i ch C u kho, nh v y: N u

tôi c i c cô B ch Y n mà làm v thì tôi s th ng công làm mai cho cô C mng m t s b c hai ngàn ng. S b c y tôi a l n l n, sau khi c i v , a

ch ng nào s 2000 thì thôi không có ti n l i. Mu n cho b ng c nên tôi làm ty cho cô C m H ng c m. N u tôi không gi l i giao k t trên ây thì cô C m

ng c em t n y n Toà h ki n tôi mà òi cho s b c 2000.Ký tên: Châu T t c."G nh thêm. - N u tôi không c i c cô B ch Y n, b t lu n t i c nào, thì t n y

b . "Bà Huy n nghe c d t r i bà c i:- Cô c bu c làm t mà cô s ý, cô không giao n u n a ch ng mà Bác v t t hôn b

tr n m t thì ph i th ng công cho cô m i ngàn. Ph i bu c nh v y m i ch c ch .Cô C m H ng c i mà nói:- Thi t tôi s ý. Mà tôi có dè c u t hôn mà tr n âu.Th Tiên nói:- Cái t n y mà c dính vào thiên phóng s c a tôi luôn m i quí. Anh T t c cho

chép hay không.t c ch u cho và bi u B ch Y n trao cho anh chép.

Võ L v i T Cao nói t y vi t tr c m t hai ng i. T Cao l i nói c u g nh thêm ó lài ý c u mu n thêm nh v y ng n u b n c a c u có vì ch ngh a "Vô vi " mà th i thoát n a

ch ng thì kh i tr n .Th Tiên chép r i c u tr t y l i cho cô B ch Y n, cùng v i Võ L và T Cao, c u t

mà v , h a h n b a nào v ch ng T t c i lên Cao Nguyên thì s t u nhau l i mà ti n hành.Qua tu n sau m t bu i s m mai xán l n, nhà bà Huy n H n Tân nh t ng b ng náo

nhi t. Ngoài ng ba chi c xe h i u m t d c, xe Jeep u tr c, hai cam nhông10 u sau.Trong nhà khách n u ng nói c i không ng t, có Th Tiên, Võ L , T Cao và cô C m H ng

h t.

10 xe hàng, xe t i



t c v i cô B ch Y n u m c Âu ph c, nai n t g n gàng, ng n u ng v i kháchi t bi t lên xe ng tr c ch ra vùng Cao nguyên mà tìm h m m . Bà Huy n c ng ng i nng chung v i khách và con r , tuy ngoài m t bà ph i g ng làm vui cho con r yên lòng mà

làm nhi m v cho vuông tròn, song trong b ng bà ch ng kh i nao nao nhi u ít. Cao nói:

- Ngày tr c anh T t c không thích c n lao, mà bây gi nh c n lao h n t i mìnht. Thi t là k .

t c c i mà nói:- Có k gì âu anh. Th Tr i s p t, t i không cho mình bi t tr c nên mình t ng là

, ch cái máy c a T o hóa chuy n ng t nhiên, nó ch y u u, mình c chonó ch y thì m i vi c xong xuôi h t. T i mình làm tài khôn, mó tay vào mà ch s anên máy m i ch y b y làm cho mình b i r i ch . Nh tôi ây khi Tr i t c u t o tôithành hình làm trai Vi t Nam có l T o hóa ã s p s n cho tôi i tìm h m m màkhai thác làm giàu cho qu c gia, giúp ích cho qu n chúng. L n lên tôi qua Phápmà h c thì ph i r i. T i ông thân bà thân tôi vô ý r nhau ch t h t i, làm cho tôikhông có b c ti n mà h c ti p, cái máy c a T o hóa ph i t m ng ng. Ng ng chkhông ph i h , tôi bi t nh v y tôi m i vu v mà ch cho máy T o hóa phát ch y l i.Tôi theo ch nhg a "Vô vi " ch âu ph i không c n lao. N u tôi t nhiên, thì tôi

c i em B ch Y n, r i bà gia tôi giúp ti n cho v ch ng tôi qua Pháp mà h c ti pch có gì âu. T i tôi nghe l i ch C m H ng mó tay vô y máy T o, bày chuy nBác v t gi mà ào m nên h h t công vi c. Mà m ng s c a tôi T o hóa ã nh r inên, cái máy không th ng ng luôn c, m i xô y tôi lên Nam Vang cho có ng i

o tâm giùp tôi h c ti p, mà làm Bác v t cho úng ý Tr i s p t. Ngày nay vch ng tôi ph i m nhà m t mình, d t nhau ra i ây là vì chúng tôi ph i chomáy T o chuy n ng t nhiên, không dám mó tay vào mà s a i, ch nào ph i ýchúng tôi mu n b m mà i. Anh Th Tiên anh vi t phóng s anh nên nh n m nh

u n y, con ng i i d u th t v n c ng ng th i chí, c ti p t c mà làm, nh ngng làm b y, làm ri t r i máy T o hóa xây theo cái nh s c a th Tr i ã s p t.

n u ng xong r i T t c v i B ch Y n m i t bi t m và chúng b n mà lên ng. Cth y u a v ch ng T t c ra xe. Th Tiên m máy ch p hình mà ch p v ch ng T t c

ng n m tay nhau b c lên chi c xe Jeep u u r i ch p chung oàn xe ba chi c, chi ccam nhông k ó ch m t ti u i có võ trang y theo h t ng và chi c cam nhông chót chhai nh n viên ph trách, v i b i b p hành lý và l ng th c.

Ba xe t t rút ch y, trên xe ng i i a tay chúc m nh kho , bên ng k c ng uatay chúc thành công. C th y u ng ngó theo ng m ngùi.

Th Tiên nói:- Thu nay trong tu n tr ng m t, ng i ta th ng lên à l t ho c ra Long h i tìm thú

vui ch i ng h ng h nh phúc tân hôn. Anh T t c v i cô B ch Y n khác h nthiên h , mu n h ng h nh phúc tân hôn l i i lên ch n non cao r ng r m mà vui v i

nh thú im lìm t ch m ch.Cô C m H ng nói:- Trong tu n tr ng m t thiên h n ch phi n hà là ý h mu n tìm cái thú vui riêng

cho h . Còn v ch ng c u T t c i lên ch n non cao r ng r m là t i mu n tìm cáivui chung cho qu c gia, cho dân t c.

Bà Huy n c i mà bà a n c m t.Th Tiên, Võ L , v i T Cao t bi t bà Huy n mà v luôn.Cô C m H ng theo l i bà Huy n tr vô nhà ki m chuy n nói cho bà khuây lãng.

Phú Nhu n ngày 3-4 1957T



ngu n : Vnthuquan.net g i t nga l i chính t : hobieuchanh.com


ho bieu chanh no tinh

Documents