ره مزی كارتاڵ هاوس���ه رۆكی كۆنگره ی گه ل ئاماژه به وه ده كات كه رێككه وتنی نێ���وان پارتی و ئاكه پ���ه زیانی گه وره له بزوتن���ه وه ی ك���ورد ده دات له ه���ه ر چوار پارچه ی كوردستان، ئه و ده ڵێت "پارتی كوردستانی ته سلیم به ده وڵه تی

تورك كردوه ".ئاوێنه ، برۆكس���ل: ره م���زی كارتاڵ له لێدوانێك���ی تایبه ت���دا ب���ۆ ئاوێن���ه رایگه یان���د ك���ه "به كورت���ی و كوردی پارتی، كوردستانی ته سلیمی ده وڵه تی تورك و ئاكه په كردوه له پێناو پاراستنی

خۆی و ده س���تكه وتی زیاتری ماددی بۆ حیزبه كه ی".

ئه و وتی "رابردوی پارتی دیموكراتی كوردستان له هێنانی هێز بۆ ناو باشوری كوردس���تان، رابردویه كی پاك و جوان نیه "، وتیش���ی "پارت���ی له مێژه له بری

پشتبه س���تن به گه ل، پش���تی به هێزی هێزه كانی به س���توه ، جارێك ده ره كی عێ���راق و چه ند جارێكیش هێزی توركی

هێناوه ته ناو كوردستان".كارتال جه غتی له وه ش كرد كه هاتنی س���وپای ت���ورك جگ���ه له داگیركاریی

سیاس���ی و ئابوریی هیچ مه به س���تێكی تری نیه .

له چه ن���د رۆژی رابردودا باڵوبونه وه ی هه واڵی جێگیركردنی هێزێكی سه ربازی توركیا له باشیك، كاردانه وه ی جیاوازی له هێ���زه به ش���ێك لێكه وتوه ت���ه وه و

كوردییه كان هاتنه ناوه وه ی ئه م هێزه ی توركیا به مه ترس���یی ده زانن بۆ س���ه ر به رژه وه ندیی���ه درێژخایه كانی هه رێمی

كوردستان.

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )507( سێشەممە 2015/12/15

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

18

پارێزگاری سلێامنی : له 2016دا قه یرانه كان

قوڵرت ده بنه وه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3202416 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

پارتی :هیچ مه رجێکامن نییه

بۆ کۆبونه وه له گه ڵ گۆڕان

7 23

ره مزی كارتاڵ: پارتی،‌كوردستانی‌ته‌سلیم‌به‌ده‌وڵه‌تی‌تورك‌كردوه‌

كوردستان ده توانێت جێگه ی گازی رسوشتی روسیا بۆ واڵتی توركیا

بگرێته وه

كۆمه ڵی ئیسالمی: خه ڵكامن تێدایه

الیه نگری دروستکردنی هێزی چه كداره

"300 هه زار كه س بون به زه رده شتی

له هه رێمی كوردستان"

9

9

جه نگه ڵه كانی بولگاریامه ترسیدارترین ده روازه ی گه یشتنی کورد به ئه وروپا

4 به‌هرۆز‌گه‌اڵڵی‌:‌له‌ڕوی‌ستراتیژه‌وه‌‌سه‌ردان‌و‌هه‌ڵوێسته‌كانی‌بارزانی‌به‌هه‌ڵه‌‌ده‌زانم

"به شێكی زۆری داهاتی یه كێتی

الی دلێری سه یدمه جیده "

س���ه ركردایه تی ئه نجومه نی ئه ندام���ی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان، شااڵوی عه لی عه س���كه ری ئاماژه به وه ده كات كه دژی هه ر رێكه وتنێكی س���تراتیژیی یه كێتییه له گ���ه ڵ كۆمه ڵ و یه كگرتودا، ئ���ه و ده ڵێت "به ش���ێكی زۆری داهاتی

یه كێتی الی دلێری سه یدمه جیده ".ئاوێنه ، س���لێمانی : ش���ااڵوی عه لی عه س���كه ری له چاوپێكه وتنێكی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یاند كه "ئاخر جار بوم به به رپرسی مه ڵبه ندی گه رمیان، مه ال به ختیار زۆر ته ده خولی له ئیش���ه كانمدا ده ك���رد، كۆبون���ه وه ی ده ك���رد به بێ ئه و ئ���اگاداری مه ڵبه ندی گه رمی���ان، وتی "له ئه نجامی ده مه قاڵه یه ك له نێوان له كۆبون���ه وه ی به ختی���ار م���ه ال من و مه كته بی به رپرس���ی س���ه ركردایه تی، رێكخس���تن وتی: پێم باشه وازبهێنێت.

منیش وتم: باشه ".وتیش���ی "هیچ كه س���ێك حه دی نیه المببات ته نه���ا خودی جه الل تاڵه بانی نه بێت، ك���ه س حه دی نی���ه المببات و دامبنێ���ت، م���ه ال به ختی���ار ناتوانێت المبب���ات، له دوای ئ���ه و كۆبونه وه یه ی مه كته ب���ی به رپرس���ی باس���مكرد، رێكخس���تن وتی واز بهێنه وتم باش���ه ، دواتر له قسه كه ی په شیمان بۆوه و وتم

هه ر نایكه م".

مه حم����ود س����ه نگاوی ئه ندام����ی مه كته بی سیاس����ی یه كێتی ئاماژە ب����ەوە دەكات كە ئه وه ی گۆڕانه له ماڵی خۆی تفه نگی هه یه ، ئەو دەڵێت "بزوتن����ه وه ی گۆڕان 18 هه زار

چه كداری هه یه ".

ئاوێنە، س����لێمانی: مه حمود س����ه نگاوی بەئاوێن����ەی ڕاگەیاند کە له و ب����اوه ڕەدا نیه گۆڕان بچێته ژێرباری دروستكردنی هێزه وه، چونكه دروستكردنی هێزی چه كدار قورسه و توان����ای ماددی ده وێت، ئ����ەو وتی "گۆڕان

هێزی هه یه ، 18 هه زار كه س له ناو هێزه كانی ئێمه دا ده نگی����ان به گۆڕان داوه ئه ی ئه وانه

هێزی كێن؟" وتیش����ی" ئه وه ی گۆڕان����ه له ماڵی خۆی

تفه نگی هه یه ".

س����ەنگاوی ئه وه ش����ی ڕون ك����ردەوە كە هه ركاتێك گۆڕان ب����وه خاوه نی بودجه یه ك بی����ر ئ����ه وكات ت����ر الیه نه كان����ی وه ك����و چەكداربكاته وه ، هێ����زی لەدروس����تكردنی ب����ۆ یەکێتی����ش كاردان����ه وه ی له ب����اره ی

دروس����تكردنی هێزی چەكداری گۆڕان، ئەو وتی "گۆڕان هێز دروستناكات و كاردانه وه ی

ئێمه ش هیچ نابێت".

ن���ازم ده باغ نوێن���ه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له تاران ده ڵێت "ئێران له ڕێگه ی تایبه ت���ه وه داوای ڕونكردن���ه وه ی لەپارتی كردوە له باره ی سه فه ره كه ی بارزانیەوە بۆ

سعودیەو توركیا ".ده ب���اغ ن���ازم بەئاوێن���ه : تایب���ەت لەچاوپێکەوتنێک���ی تایب���ەت بەئاوێن���ەی راگەیاند كە "ئه وەندە ی زانیاریم وه رگرتبێت بارزانی ئێرانەوە سه فه ره كەی له میدیاكانی ب���ۆ س���عودیەو توركی���ا كه وتوەت���ه ژێر پرسیاره وه و لێكدانه وه ی جیاوازی بۆ كراوه

به پێی بارودۆخی ئه مڕۆی عێراق".

ئ���ەو وتی "ئێران ده كرێت له كه س���ایه تی س���ه رۆكی هه رێم���ی كوردس���تان نیگه ران نه بێ���ت، به اڵم ئ���ه و به رنامه سیاس���یه ی له پش���تی په رده وه لێكدانه وه ی بۆ ده كرێت بۆ دژایه تیكردنی ده سه اڵتی شیعه له عێراق بۆ هاوپه یمانی كوردو شیعه له عێراق له گه ڵ سوننه نیگه رانییان هێزه په رشوباڵوه كانی هه ی���ه ، به دواداچون و لێكدان���ه وه بۆ ئه وه ده كه ن ئایا كورد ده خرێته چوارچێوه یه كه وه

كه دژایه تی شیعه بكات؟"

به رزان ئه حمه د كورده ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی یه كێتی ئاماژه به وه ده كات كه تاڵه بان���ی وا په روه رده ی كردون كه حزبی بنه ماڵه نه بن، ئه و ده ڵێت "زۆربه ی بڕیاره كانی ئێس���تای یه كێت���ی ، بڕیاری

مه كته بی سیاسی نین".

ب���ه رزان ئه حمه د ئاوێنه ، س���لێمانی : تایب���ه ت له چاوپێكه وتنێك���ی ك���ورده به ئاوێن���ه دا رایگه یاند كه ت���ا تاڵه بانی له كایه كه دا بو ب���اڵ كه مترو الوازتربون، به اڵم كه موكورتی هه بو ناعه داله تی كه متر هۆكارێك تاڵه بانی دیاربو، به یه كێتیه وه

بو بۆ كۆكردن���ه وه ی ده نگه ناڕازیه كان، به اڵم كه مام جه الل نه خۆش���كه وت ئیتر بون گه وره ش به ده ركه وتن و كێش���ه كان چونكه سه ری یه كێتی دیارنیه ، ئه و وتی "بڕیاره كانی یه كێت���ی ده بێ به كۆده نگی بێت نابێ تاكالیه نه و میزاجی تاكه كه سی

ب���ن، ده بێ بڕیاره كان بڕی���اری مه كته بی سیاس���ی بن، به گوێره ی په یڕه وی ناوخۆ كه هه مو شته كان دیاریكراون، به داخه وه ئێستا په یڕه و حسابی بۆناكرێت، یه كێك ل���ه الدان له فه لس���ه فه ی حزبایه تی ئیش

نه كردنه به په یڕه و".

وتیشی "بڕیاری په یوه ندیه كان هێرۆخان ده ی���دات، ل���ه په یوه ندی���ه ناوخۆی���ی و

ده ره كیه كانیشماندا له پاشه كشێداین".

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران:ئێران‌داوای‌ڕونكردنه‌وه‌ی‌له‌پارتی‌کردوە‌

‌ده‌رباره‌ی‌سه‌فه‌ره‌کانی‌بارزانی

به‌رزان‌ئه‌حمه‌د‌كورده‌:‌زۆربه‌ی‌بڕیاره‌كانی‌‌ئێستای‌‌یه‌كێتی‌،‌بڕیاری‌‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌نین

مه‌حمود‌سه‌نگاوی‌:‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌‌18هه‌زار‌چه‌كداری‌هه‌یه‌

5

3

3

2

داودئۆغلۆو بارزانی له ئه نقه ره 4

3(507( سێشه ممه ‌2015/12/15هه‌نوکه

ئا: فه رمان خێاڵنی - به لجیكا

ره مزی كارتاڵ هاوسه رۆكی كۆنگره ی گه ل ئاماژه به وه ده كات كه رێككه وتنی

نێوان پارتی و ئاكه په زیانی گه وره له بزوتنه وه ی كورد ده دات له هه ر چوار

پارچه ی كوردستان، ئه و ده ڵێت "پارتی كوردستانی ته سلیم به ده وڵه تی تورك

كردوه ".

كاردان����ه وه ی كه س����ایه تی و الیه ن����ه كان سه باره ت به هاتنه ناوه وه ی هێزه كانی توركیا بۆ خاكی هه رێمی كوردس����تان به رده وامه ، ره مزی كارتاڵ هاوسه رۆكی كۆنگره ی گه ل و په رله مانتاری پێش����وی په رله مانی توركیا له لێدوانێكی تایبه ت����دا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه "به كورتی و كوردی، پارتی كوردستانی ته س����لیمی ده وڵه تی تورك و ئاكه په كردوه ده س����تكه وتی پاراس����تنی خۆی و له پێناو

زیاتری ماددی بۆ حیزبه كه ی".كارت����ال ئاماژه ی به وه كرد كه "رابردوی پارتی دیموكراتی كوردستان له هێنانی هێز بۆ ناو باش����وری كوردس����تان، رابردویه كی

پاك و جوان نیه "، ئه و وتی "پارتی له مێژه له بری پشتبه س����تن به گه ل، پشتی به هێزی ده ره كی به ستوه ، جارێك هێزه كانی عێراق و چه ند جارێكیش هێزی توركی هێناوه ته ناو

كوردستان".ل����ه وه ش ك����رد كه كارت����ال جه غت����ی "رێككه وتنی نێ����وان پارتی و ئاكه په زیانی گ����ه وره له بزوتنه وه ی ك����ورد ده دات له هه ر چوار پارچه ی كوردستان"، ئه و وتی "ئه گه ر هێ����زی تورك ناچار به گه ڕان����ه وه نه كرێت، ئه وكات ته نها به موس����ڵه وه ناوه ستێت و رو عێراقیش تری كوردس����تان و له ناوچه كانی ده كات، چونك����ه هاتن����ی س����وپای تورك جگه له داگیركاریی سیاس����ی و ئابوریی هیچ

مه به ستێكی تری نیه ".لێدوانه كه ی����دا له درێ����ژه ی كارت����ال رونیكرده وه كه هاتنی سوپای تورك بۆ ناو خاكی كوردس����تان درێژكراوه ی سیاسه تی جه مسه ری س����وننه یه له ڕۆژهه اڵتی ناوین"، ئه و وتی "پێش����تریش قه ته رو س����عودیه و توركی����او پارتی ئ����اگاداری دروس����تبونی داعش بون و ئێس����تاش ك����ه ده زانن داعش له ناوده چێت و نامێنێت، وه ك ئه ڵته رناتیڤی

داعش ده یانه وێت مه رامه كانی جه مس����ه ری س����وننه به و هێزه ی ت����ورك و هێزی پارتی به دیبهێن����ن، ك����ه نه یانتوان����ی به داع����ش

به ده ستیبهێنن له ناوچه كه دا".به ئه جنداو س����ه باره ت كارت����ال ره مزی ئامانجی جه مس����ه ری سوننی له ناوچه كه دا، وت����ی "مه به س����تی جه مس����ه ری س����وننه ده سه اڵتی به هێزكردنی ناوین له رۆژهه اڵتی

خۆیان و به هێزكردنی الیه نی ئابوریانه ".هاوس����ه رۆكی كۆنگ����ره ی گه ل، باس����ی له گرنگی پرس����ی نه وتیش ك����رد له هه رێمی كوردستان و وتی "پێویس����ته گه لی باشور بزان����ن پاره ی هه ن����ارده ی نه وت����ی هه رێم چی لێدێت و چۆن س����ه رف ده كرێت و چه ند هه نارده ده كرێت و چه ن����د وه رده گیرێت بۆ

ئه و نه وته ی هه نارده ده كرێت".كارت����اڵ دوپاتی ك����رده وه ك����ه به هیچ ش����ێوه یه ك جێگیركردن����ی هێ����زی تورك له كوردس����تان مایه ی قبوڵ نیه و داوایشی باش����وری سیاس����یه كانی هێزه له گ����ه ل و كوردس����تان كرد كه زۆر به توندی روبه ڕوی پارتی ببنه وه بۆ ئه وه ی هێزی تورك ناچار

به گه ڕانه وه بكه ن بۆ توركیا.

ئا: وریا حسێن

هه رچه نده دوا ڕاگه یه ندراوی بزوتنه وه ی گۆڕان له باره ی دروستكردنی هێزی

چه كداره وه جه ختی له سه ر پرنسیپی به نیشتمانیكردنی هێزه كانی پێشمه رگه كرده وه به اڵم پێناچێت ئه مه كۆتایی

به و كه ڵكه ڵه یه هێنابێت له ناو ئه و بزوتنه وه یه دروستبوه و داوای ئه وه ده كات گۆڕانیش وه كو پارتی و

یه كێتی هێزی چه كداری هه بێت، چونكه ئه و پڕۆسه یه به جۆرێك دروستبوه

ته نها كۆنگره یه كی ناوخۆیی تایبه ت به و پرسه یه كالیی ده كاته وه كه هه ڵسوڕاوه

دیاریه كانی ناتوانن واده كه ی ده ستنیشان بكه ن.

دالوه ری حاجی عوس���مان یه كێك بوه له و به رپرس���ه س���ه ربازیانه ی گۆڕان كه چه ندین جار قسه ی له باره ی دروستكردنی هێزه وه ك���ردوه، ئه و زانیاری به ئاوێنه دا كه دروستكردنی هێزی چه كدار نه چوەته ب���واری فه رمیی���ه وه و ه���ه ردو جڤات���ی پاشان كۆده بنه وه و گش���تی نیشتمانی و ڕاپۆرت به رزده كه نه وه رێكخه ری گش���تی له وباره یه وه بڕیار ده دات، ئه و به رپرسه ی گۆران نایشارێته وه له ناو گۆڕان و ده ره وه ش خواس���تێكی زۆر هه یه بۆ دروستكردنی ئه و هێزەو س���ه باره ت به ئامانجه كه ش���ی وتی"چ���ه ك بۆیه هه ڵده گری���ن بۆئه وه ی

دیموكراتیه ت هه تك نه كرێت".

دروستبونی ئه م بیرۆكه یه ی بزوتنه وه ی گۆڕان پ���اش ئه وه هات پارتی دیموكراتی كوردس���تان له 12ی ئۆكتۆبه ری ئه مساڵ هێزێكی زۆری سه ربازی له بازگه ی دێگه ڵه كۆكرده وه و نه یهێشت سه رۆكی په رله مان بڕواته هه ولێرو وه زیره كانیش���ی ده ركرد، ئه وه ش وایكرد بیرۆكه یه كی له و شێوه یه

له ناو گۆڕان دروستبێت.

دالوه ر حاجی عوس���مان كه پێش���تر فه رمان���ده ی پێش���مه رگه ی یه كێت���ی بو داخ ب���ۆ ئه و ڕۆژانه ده خ���وات كه پارتی ته نه���ا له ده ڤه ری بادینان بوه نه یتوانیوه وه كو ئێستا به وته ی ئه و"كوده تا"بكات، ته نان���ه ت به فی���زای یه كێت���ی هاتوه ته هه ولێرو سلێمانی و كه ركوك، بۆیه ده ڵێت "ئ���ه وه دوا بژارده مان���ه و ئه گ���ه ر پارتی بیه وێت دیكتاتۆریه ت بسه پێنێت به چه ك پێمان بكرێت الیده به ین، و منیش ئاماده م

شه ڕی پارتی بكه م".

دالوه ری حاج���ی عوس���مان له ب���اره ی ئاماده یی بزوتنه وه ی گۆڕانیشه وه جه ختی له س���ه ر ئه وه ك���رده وه ئ���ه وان چه ندین س���ه ركرده ی مه یدانیان هه ی���ه و ده توانن سه رپه رشی چه ندین میحوه ری شه ڕ بكه ن، ئه وه ش���ی له ئاوێنه نه شارده وه "ئه گه ری شه ڕی ناوخۆ ئه وكاته دێته ئارا پارتی مل

بۆ داخوزایه كانی ئه وان نه دات".

ته نها ئه م به رپرسه سه ربازییه ی گۆڕان نیه بیرۆكه ی هێزی چه كدار به مێش���كیدا هات���وه ، به ڵكو ئێس���تا ئه وان���ه ی له ناو گۆڕان به خاوه ن قه ڵ���ه م و فیكر ده زانرێن هه مان بیرۆكه یان هه یه ته نه نات بیرۆكه ی چه كهه ڵگرتن له الی���ه ن ئه وانه وه ورژێنراو پاڵپش���تیكرا له وێنه ی بابه كر دڕه یی كه

پێشتر به رپرسی میدیای گۆڕان بو.

ئه و الیه نگری ئ���ه و بیرۆكه یه ده كات و ئ���ه وه ی نه ش���ارده وه ئێس���تا كۆمه ڵێك بزوتنه وه ی له ن���او دی���ار هه ڵس���وڕاوی گۆڕان خاوه نی ئه و بیرۆكه یه ن و ئه وه ش پاش دیراس���یه كی قوڵ هاتوه بۆ دۆخی ڕایه ی ئ���ه و گه یش���تونه ته ناوچه ك���ه و مه ترسیه كانی س���ه ر هه رێم زیاتر ده بن و له ئارادایه ، زیاتر دیموكراتی پاشه كشه ی وت���ی" خوێندن���ه وه ی ئێمه وای���ه ڕه نگه دۆخه كه به ره و خراپتر بڕوات و س���وپای توركیا بێت و حه ش���دی شه عبیش هێرش بهێنێت بۆیه ده بێت ئێمه به رگری له خاكی كوردستان بكه ین، ئه مه جگه له مه ترسی پاشه كش���ه ی زیاتری دیموكراتی به هۆی ئه و ده س���تبه ڕونانه ی بزوتنه وه ی گۆڕان

وه كو هێزێكی دیموكرات".د ڕه یی ئه وه ی بۆ ئاوێنه ش ڕونكرده وه ئ���ه وه ی ورژاوه ته نها ڕای���ه و فه رمیه تی وه رنه گرتوه، ئ���ه وان هه ڵگری ئه و ڕایه ن هه رگیز ڕازی نابن به ش���تی نادیسپلینی حیزب���ی و پاڵپش���تی له جۆره ش���تێكی

واناكه ن.

له ن���او بزوتنه وه ی گ���ۆڕان و ده ره وه ی گۆڕانی���ش ده نگێ���ك دژی ئ���ه و ڕای���ه به رزبوه ت���ه وه كه ده یه وێ���ت بزوتنه وه كه ئاڕاس���ته یه كی س���ه ربازی وه ربگرێ���ت، چونك���ه پێیانوای���ه "ئ���ه وه پێچه وانه ی

ئه و پرنس���پانه یه ك���ه گۆڕانی له س���ه ر دروستبوه ".

س���ه رده مانێك عوس���مان س���ه ركۆ هه ڵسوڕاوێكی چاالك و دیاری بزوتنه وه ی بزوتنه وه كه وه گۆڕان بوه و له س���ه ره تای چاالكانه كاریكردوه به اڵم ئێستا له ماڵه كه ی دانیشتوه په یوه ندی به گۆڕانه وه نه ماوه ، ئ���ه و له باره ی ئ���ه و ڕایه ی له ن���او گۆڕان دروس���تبوه به پێچه وان���ه ی بنه ماكان���ی دروس���تبونی گۆڕانی ده زانێ���ت، ده ڵێت "یه كنه خستنی هێزه كان بۆخۆی مه ترسی به رده وامی دروستبونی شه ڕی ناوخۆن چ

جای دروستبونی هێزێكی تر".

كوردس����تانیش دیموكرات����ی پارت����ی هه رچه ن����ده به فه رم����ی وه اڵم����ی بۆ ئه م هه وڵ����ه ی گۆڕان نی����ه ب����ه اڵم پێناچێت هه ر ئ����ه وا قبوڵی بكات ك����ه هێزێكی تر به رپرس����انی دروس����تبێت، له ناوچه ك����ه

س����ه ربازی یه كێتیش له وێنه ی مه حمود مه كته بی سیاس����ی ئه ندامی س����ه نگاوی یه كێتی و به رپرس����ی میحوه ری گه رمه سێر

باوه ڕی وانیه گۆڕان هێز دروستبكات.

س����ه نگاوی له وباوه ڕدانیه گۆڕان بچێته ژێرباری دروس����تكردنی هێ����زه وه چونكه قورس����ه و چه كدار هێزی دروس����تكردنی توانای ماددی ده وێت، پێشی وانیه به 15 كه س����ه وه هێز دروس����تبكرێت، ده ڵێت " گۆڕان هێزی هه یه و 18 هه زار كه س له ناو هێزه كان����ی ئێمه دا ده نگیان به گۆڕان داوه ئه ی ئه وانه هێزی كێن؟"، وتیشی " ئه وه ی

گۆڕانه له ماڵی خۆی تفه نگی هه یه ".

ئه و به رپرسه سه ربازیه ی یه كێتی ئه وه ش ڕونده كاته وه هه ركاتێك گۆڕان بوه خاوه نی بودجه یه ك وه ك����و الیه نه كانی تر ئه وكات بی����ری لێبكاته وه ، له ب����اره ی كاردانه وه ی حیزبه كه ش����ی ئاماژه بۆ ئ����ه وه ده كات كه وتی له وباره یه وه كۆنه بونه ت����ه وه، ئه وان " گۆڕان هێز دروس����تناكات و كاردانه وه ی

ئێمه ش هیچ نابێت".

دیموكرات����ی پارت����ی فه رم����ی ڕای دیارنی����ه هه رچه ن����ده كوردس����تانیش له وباره یه وه ، به اڵم هه ڵۆی ئه حمه د كورده ئه ندامی سه ركردایه تی ئه و حیزبه له گه ڵ ئه وه نیه كه س هێزی چه كدار دروستبكات چونك����ه وه زاره ت����ی پێش����مه رگه هه ی����ه هه ركه س����ێك حه زی له به رگری����ه بابڕوات هه ماهه نگی له گه ڵ وه زاره تی پێش����مه رگه بكات، ڕه تیشی ده كاته وه پارتی به و هه مو هێز و ده سه اڵته وه له كه س بترسێت، وتی "هێ����زی تر باهه بێت به اڵم یاس����ایی نیه و

له جێگه ی خۆیدا نیه ".

وه زاره تی پێش����مه رگه ش دروستكردنی هێزه كه ی گۆڕان به ده نگ����ۆ ناوده با بۆیه

ئاماده نین قسه له وباره یه وه بكه ن چونكه شته كه نه چوه ته بواری فه رمیه وه .

جه بار یاوه ر ئه مینداری گشتی هێزه كانی پێشمه رگه هه رچه نده ڕه تیكرده وه لێدوان له وباره یه وه بدات به اڵم چه ند زانیاریه كی كه می ب����ۆ ئاوێنه دركان����د، وتی"ئه وان سه رقاڵی یه كخستنه وه ی هێزه كانن و هێزی

تریش دورست نابێت".

ئه و ده نگۆیانه ی له س����ه ر دروستكردنی ئه و كه له ناوخۆی����ی گ����ۆڕان هێزه ك����ه ی بزوتنه وه ی����ه دروس����تبووه ئه ندامه كان����ی دوبۆچ����ون به س����ه ر ئه وبزوتن����ه وه ی ده ستده گردن هه ندێكێان دا به ش����كردووه به سه ر پرنس����یپه كانی دورتسبونی گۆڕان ك����ه مه ده نین و هه ندێكیش����ان پێیانوایه ل����ه م جه نجاڵیه دا به بێ چ����ه ك هه ڵگرتن ژیانی گ����ۆڕان قورس ده بێ����ت ، یه كالیی بونه وه ی ئه م پڕۆسه یه ش بۆ گۆڕان واتای یه كالیی بوونه وه ی گۆڕانه بۆ مامه ڵكردنی له گه ڵ پرۆس����ه یه كی درێژخایه نی سیاسی كه له ئاینده ی هه رێمی كوردس����تان دێته

پێش.

ره مزی كارتاڵ: پارتیكوردستانی ته سلیم به ده وڵه تی تورك كردوه

گۆڕان هێز دروستناکاتمه حمود سه نگاوی: بزوتنه وه ی گۆڕان 18 هه زار چه كداری هه یه

رابردوی پارتی دیموكراتی

كوردستان له هێنانی هێز بۆ ناو باشوری

كوردستان، رابردویه كی پاك و

جوان نیه

كوردستان ئیسالمی كۆمه ڵی له ب����اره ی ئه گه رێك����ی هی����چ هه ڵگرتن����ی چه ك����ه وه تاوتوێ نه كردوه و داوا له یه كێتی و پارتی ده كات كۆشش بكه ن بۆ ئه وه ی الیه نه كانی تر هێز دروستنه كه ن، له ناو ناشیش����ارێته وه هاوكات خه ڵك ئیس����المیش كۆمه ڵ����ی هه یه حه ز له دروس����تكردنی هێز

ده كات.یاس����ین حه س����ه ن ئه ندام����ی سه ركردایه تی كۆمه ڵی ئیسالمی ب����ه ئاوێنه ی ڕاگه یان����د "ئه گه ر بكه وێت����ه ئ����ه وه ی هه رك����ه س بۆخۆی هێز دروستبكات ئاژاوه دروست ده بێت بۆیه داوا له هه مو پارتی به تایب����ه ت الیه ن����ه كان دیموكرات و یه كێتی نیش����تمانی ده كات هه وڵبده ن الیه نه كانی تر

هێز دروستنه كه ن".به ڕای حیزبه كه شی سه باره ت له ب����اره ی دروس����تكردنی هێزی چه ك����داره وه ئ����ه و ئه ندام����ه ی ئه وه شی كۆمه ڵ سه ركردایه تی ئێس����تا تا ئه وان ڕونك����رده وه قس����ه یان له باره ی ئه و پرسه وه نه ك����ردوه، وتی "من وه كو خۆم بڕوام به هێزی چه كدار نیه به اڵم خه ڵكێكمان نازان����م ب����ه دوری هه بێت حه زی له هێزی چه كداری له ناو بڕی����ار هه بێ����ت، دواجار كۆمه ڵ����ی ئیس����المی به كۆمه ڵ

ده درێت".كوردستان ئیسالمی كۆمه ڵی ئه مریكا سوپای هاتنی تاپێش ب����ۆ عێ����راق یه كێكب����و له هێزه چه كدارییه كان به اڵم دواتر له ژێر فش����اری ئه مریكادا چه كی دانا، هه رچه ند پێش����تر چه ند جارێك به گوێی به رپرس����انی هه رێمیان هاوكاربن ده توان����ن ك����ه داوه له ش����ه ڕی داعش به اڵم تائێستا

ڕێگه یان پێنه دراوه .

كۆمه ڵی ئیسالمی: خه ڵكمان تێدایه

الیه نگری دروستکردنی هێزی

چه كداره

دالوه ری حاجی عوسمان: ئه گه ر پارتی بیه وێت دیكتاتۆریه ت

بسه پێنێت به چه ك پێمان بكرێت الیده به ین منیش ئاماده م شه ڕی

پارتی بكه م

یه كنه خستنی هێزه كان بۆخۆی مه ترسی

به رده وامی دروستبونی شه ڕی ناوخۆن چ جای دروستبونی هێزێكی تر

وێنه ی چه ند چه کدارێکی گۆڕان که له په یجی عه بدواڵی کوێخا موباره ک ئه ندامی جڤاتی گۆڕان باڵوبۆته وه

ره مزی كارتاڵ

تایبه‌ت(507( سێشه ممه 22015/12/15

ئا: بنار هیدایه ت

ئه ندامی مه كته بی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان، كاكه مین

نه جار ده ڵێت "دروستكردنی ده وڵه تی كوردی به ته نیا به پارتی ناكرێت ".

ئاوێنه : پارتی دیموكراتی كوردستان چ پرۆژه یه كی هه یه بۆ به گه ڕخستنه وه ی

كۆبونه وه پێنج قۆڵییه كان؟كاكه مین نه جار: ئێمه ش���ه رت نیه له گه ڵ كۆبون���ه وه ی پێنج قۆڵی بین، ب���ه اڵم له گ���ه ڵ ئه كتی���ڤ كردنه وه ی په رله مانی���ن، دانیش���تن ئه نجامبده ین له گه ڵ پارته سیاسییه كان، یه ك قۆڵی و دوقۆڵی به هه ر شێوه یه ك بێت، چونكه به ته نها ئه و پێن���ج حزبه بڕیارده رنین له كوردس���تان، پارتی سیاسیی تریش هه ی���ه ، توركم���ان و مه س���یحی هه یه ،

ئ���ه و واڵته هی هه م���و الیه كه ، ئه وه ی گش���تییه وه به بابه ت���ی په یوه ن���دی پێمانباشه س���ه رجه م حزبه كان هه یه به ش���داری كۆبونه وه كان بكه ن، ئه گه ر په یوه ندی له نێوان دو حزبیشدا هه بێت و كۆبونه وه ی خۆیان هه بێت ئه وه شتێكی تره ، ه���ه وڵ ده ده ین له گه ڵ الیه نه كان كۆبونه وه بكه ی���ن به تایبه تیش له گه ڵ بێت له ده ستمان هه رچییه ك یه كێتی، ده یكه ین ب���ۆ چاالكبونه وه ی په رله مان

ئه وه ش به ڕێكه وتن ئه نجامیده ده ین.ئاوێنه : بزوتن���ه وه ی گۆڕان مه رجی هه یه بۆ دانیشتن له گه ڵ پارتی ئه ویش گه ڕان���ه وه ی دۆخه كه یه بۆ پێش 12ی

ئۆكتۆبه ر، پارتی رازییه به و مه رجه ؟دانیش���تنێك هیچ نه جار: كاكه مین به مه رج نابێت، دانیش���تن دانوستانه ، رێكه وت���ن و مناقه ش���ه یه ، رێكه وت���ن و باوه ڕهێنان���ه به یه كتری، نه مه رجمان

هه یه بۆ دانیش���تن له گ���ه ڵ گۆڕان نه مه رجی ئه وانیش قبوڵ ده كه ین.

ئاوێنه : پارتی قبوڵیه تی س���ه رۆكی بچنه وه وه زیره كانی گۆڕان په رله مان و

سه ر كاره كانیان؟بۆ داده نیش���ین نه جار: كاكه می���ن ئ���ه وه ی گفتوگ���ۆ بكه ی���ن و بگه ین���ه رێكه وتن، ناكرێت پێش دانیش���تنه كان بڕی���ار بده ین، ئه گه ر پێش دانیش���تن مه رج���ت داناو ب���ه و مه رج���ه هاتیته هیچ دانیش���تن ئه وكاته كۆبون���ه وه ، مانایه كی نابێت، ئه وه بۆ كاتی گفتوگۆ

به جێ ده هێڵین.ئاوێنه : زۆرێك له الیه نه سیاسییه كان باس له وه ده كه ن پارتی له په یوه ندییه تاكڕه وانه دیپلۆماسییه كان ده ره كیی و ده ڵێ���ت یه كێتی���ش ده دات، بڕی���ار ن���ه پرس���مان پێده كرێت ن���ه ئاگادار

ده كرێینه وه ، بۆچی ؟

په یوه ن���دی نه ج���ار: كاكه می���ن پرۆتۆكۆالت و كۆمه ڵێ���ك نێوده وڵه تی یاس���ای هه یه ، بارزانی وه ك سه رۆكی هه رێم داوه تی ئه و واڵتانه كراوه ، ره نگه چه ن���د براده رێك بچ���ن له گه ڵی وه كو هاوكار ده چن نه ك وه ك وه فد، ده ڵێن ب���ۆ بارزانی به ته نها چ���وه و نوێنه ری حیزب���ه سیاس���ییه كانی نه بردوه ، خۆ حزب داوه ت نه كراوه ته نها س���ه رۆكی هه رێم داوه ت كراوه ، بڕوام نیه بارزانی به تاكڕه وی بڕیار ب���دات، چونكه هه ر جارێك بابه تێك په یوه ندی به گشتییه وه هه بوبێت له گه ڵ الیه نه سیاس���ییه كان دانیش���توه و پێش ئه وه ی سه فه ره كه ی پارتیش له گه ڵیان، كۆبۆت���ه وه بكات هی���چ بڕیاڕێ���ك به ته نها ن���ادات، ئه و بڕیارانه ی په یوه ندی به كوردس���تانه وه هه یه كۆبونه وه ی له سه ر كراوه ، یه كێتی ئه گه ر زۆر مه به س���تیه تی بۆ پرس���ی

پێناكرێت ده توانێت داوای رونكردنه وه له سه رۆكایه تی هه رێم بكات.

ئاوێنه : سه ردانی بارزانی بۆ سعودیه و یه كالییكردنه وه ی به مان���ای توركی���ا

پارتی نیه بۆ میحوه ری سوننه كان؟كاكه مین نه ج���ار: هه ركه س به دوای به رژه وه ن���دی خۆیه وه یه تی و ده یه وێت پێگه ی سیاس���یی خۆی به هێز بكات، ده كه ی���ن، س���عودیه ش س���ه ردانی س���ه ردانی توركیاو ئێرانیش ده كه ین، ناكرێ���ت میحوه رێكی گ���ه وره په راوێز زلهێزی واڵتان���ی ناكرێ���ت بخه ی���ن، هیچ بخه ی���ن، پش���تگوێ ناوچه ك���ه زه ره رێ���ك ل���ه و س���ه ردانانه ناكه ین، مه یلی پارتیش به الی س���وننه دا نیه ، سه ردانی ئێرانیش���مان كردوه ، ده بێت هه وڵی یه كپارچه یی كورد بده ین، بۆیه ده بێت په یوه ندییه كان له گه ڵ سوننه و ش���یعه باش بكه ین، چونك���ه ئه و دو

ملمالنێی گه وره ن، جه مس���ه ربه ندییه ئه وان كێشه ی ئێمه نیه ، ده بێت خۆمان

له وان و كێشه كانیان به دور بگرین.ئاوێنه : ئایا ئێران داوای رونكردنه وه ی ك���ردوه س���ه باره ت به س���ه ردانه كانی ئه مدواییه ی بارزان���ی و هاتنه ناوه وه ی

هێزی توركیا بۆ باشیك؟ل���ه و ئ���اگام نه ج���ار: كاكه می���ن

رونكردنه وه یه نیه .ئاوێنه : ش���یرین ئامێ���دی ئه ندامی س���ه ركردایه تی پارت���ی ده ڵێت پارتی س���وپرایزێكی گه وره ی به ده سته وه یه ،

ئه و سوپرایزه چییه ؟كاكه مین نه جار: ئاگام له سوپرایزه كه ی ش���یرین ئامێدی نیه ، ئه گه ر مه به ستی ده وڵه تی ك���وردی بێت، ئه وا ده وڵه تی ك���وردی و راگه یاندنی به ته نها به پارتی ناكرێت، چونكه ئیش���كردنی ده وێت و

هه روا ئاسان نیه .

ئا: بنار هیدایه ت

ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان ره تیده كاته وه

هیچ رێكه وتنێكی سیاسیی یا ستراتیژی له نێوان یه كێتی و گۆڕاندا هه بێت، ده شڵێت "به بونی

هه رپرۆژه یه ك له نێوان یه كێتی و یه كگرتو و كۆمه ڵ، به مه رگی

سیاسیی یه كێتی كۆتایی دێت".

ئاوێنه : باس له داهات و هێز ده كرێت له ن����او یه كێتییدا، داهات الی باڵێكه و

هێزیش الی باڵێكی تره ؟شااڵو عه لی عه سكه ری: شتی وانیه ، ئه مه حاڵه تێكی تازه یه كه باسی لێوه ده كرێت، هه بونی باڵ له ناو یه كێتی و له ناو مه كته بی سیاس����یی بونی هه یه ئه وه راس����تییه ، خیالفاتیان له نێواندا هه یه ، جیاوازی����ان بۆچون����ی هه یه ، به اڵم بۆ دابه ش����بونی هێزو پاره نیه ، كێشه یان هه یه ، به اڵم بۆ دابه شكردن نیه ، یه كێتی بوه ته دوباڵی راسته قینه ،

به اڵم به و جۆره نیه . داهاته ی ئ����ه و كه وات����ه ئاوێن����ه :

یه كێت����ی هه یه ت����ی الی كێیه و چۆن س����ه رفده كرێت و له كوێوه سه رچاوه ی

گرتوه ؟شااڵو عه لی عه س����كه ری: به شێكی زۆری داهات����ی یه کێت����ی الی دلێری سه ید مه جیده ، به شێكی تری نادیاره ، مه كته بی سیاسیی ده زانێت له كوێیه .

ئاوێن����ه : پرۆژه ك����ه ی یه كێت����ی بۆ ناڕازییه كان ده نگ����ه كۆكردن����ه وه ی

به كوێ گه یشتوه ؟ش����ااڵو عه ل����ی عه س����كه ری: هیچ پرۆژه یه ك نیه بۆ قس����ه كردن له سه ر ده نگ����ی ناڕازی، یه كێت����ی دوباڵه دو بۆچونه دو ئاڕاس����ته یه ، له س����ه ر زۆر بابه ت دو ئاڕاس����ته یه ، ده بێت ئه و دو الیه نه دابنیش����ن كێشه به كێشه بچنه ناوییه و چاره سه ری بكه ن، به اڵم ئه وه نیه الیه ك ناڕازی بێت و هه وڵ بدرێت ئه و الیه نه ناڕازییه رازی بكرێت، ئه و

پرۆژه یه م نه بیستوه .سیاس����یی رێكه وتنێكی ئاوێن����ه : هه یه له نێوان گ����ۆڕان و یه كێتی، ئه و

رێككه وتنه له سه ر چ بنه مایه كه ؟ش����ااڵو عه ل����ی عه س����كه ری: ئه مه ببیس����تم، رێكه وتنه ئه و یه كه مجاره

قس����ه كۆبونه وه له هه ندێك له وانه یه بكرێت و باب����ه ت له س����ه ر چه ندی����ن به اڵم له نێواندا، هه بێت تێگه یش����تن نه رێكه وتنی سیاسیی و نه رێكه وتنی ستراتیژی له نێوانماندا هه یه ، رێكه وتن مان����ای ئه وه یه دو الی����ه ن رێكه وتون له سه ر دو ته وه رو چه ند خاڵێك، ئیمزا كراوه له سه ری، ئه و شته له نێوانماندا

نیه .ئاوێنه : پرۆس����ه ی بڕی����اردان له ناو كوردس����تان نیش����تیمانی یه كێت����ی

به ده ست كێیه ؟ش����ااڵو عه ل����ی عه س����كه ری: هیچ باڵێكی به هێز له ن����او یه كێتیدا بونی نی����ه ، وه ك����و پرۆتۆكۆل پێویس����ته ئه نجومه ن����ی س����ه ركردایه تی یه كێتی گه وره ترین ده سه اڵت بێت، به اڵم ئه وه ئێستا هه ردو باڵه كه بۆچونی خۆیان له بڕیاره كان ده ده ن، هیچ پرس����ێكی پێش نه هاتۆته وه ها چاره نوسسازی كه ك����ێ دابنرێت و كێ بڕی����ار بدات، به اڵم به و حوكمه ی كه قوباد تاڵه بانی جێگری سه رۆكی ئه نجومه نی وه زیرانه ، كۆبونه وه كانی حكومه ت و نوێنه ره كان

باڵی هێرۆخان دایده نێت.

ت����ۆ ته جمی����د كراویت و ئاوێن����ه : البراویت؟

شااڵو عه لی عه سكه ری: ئه وه دوره له راس����تییه وه ، ئاخر جار كه بوم به به رپرس����ی مه ڵبه ندی گه رمیان، مه ال به ختیار زۆر ته داخولی له ئیشه كانمدا به بێ ده ك����رد كۆبونه وه ی ده ك����رد، گه رمی����ان، مه ڵبه ن����دی ئ����اگاداری له ئه نجام����ی ده مه قاڵێی����ه ك له نێوان م����ن و م����ه ال به ختی����ار له كۆبونه وه ی س����ه ركردایه تی، به پرس����ی مه كته بی

رێكخستن وتی پێم باشه وازبهێنێت، منیش وتم باشه .

ئاوێن����ه : پێ����ت وانیه ئ����ه م دانان و البردنه ت به هۆی قسه كانته وه یه ؟

شااڵو عه لی عه سكه ری: هیچ كه سێك حه دی نی����ه المبب����ات ته نها خودی جه الل تاڵه بانی نه بێت، كه س حه دی نیه المببات و دامبنێت، به ش����ێوه یه ك ئیش ده كه م كه س����ه اڵحیاتم هه بێت، مه البه ختی����ار ناتوانێ����ت المبب����ات، له دوای ئه و كۆبونه وه یه ی باس����مكرد، وتی رێكخستن به رپرس����ی مه كته بی واز بهێنه وتم باشه ، دواتر له قسه كه ی

په شیمان بۆوه و وتم هه ر نایكه م.ئاوێنه : پێش����بینی ئ����ه وه ده كرێت نه وشیروان مسته فاو بارزانی دانیشتن

بكه نه وه ؟شااڵو عه لی عه سكه ری: له سیاسه تدا به ئێم����ه و ج���اران نی���ه ، نابێ���ت پارتیی����ان ده وت براكوژییان كردوه ، خوشككوژیش����مان ك����ردو رێكه وتنی ستراتیژیش����مان كرد، چ����ۆن له كاتی گ����ۆڕان حكوم����ه ت دروس����تكردنی پێش ئێمه كه وت بۆ به ش����داریكردن له حكومه ت����دا، هیچ ب����ه دور نازانرێت

جارێكی تر گۆڕان پێشمان بكه وێته وه بۆ رێكه وتن له گه ڵ پارتی.

ئاوێنه : یه كێتی و یه كگرتو و كۆمه ڵ هیچ پڕۆژه یه كی هاوبه شیان هه یه بۆ

بارودۆخه كه ؟شااڵو عه لی عه سكه ری: ئێمه و ئه و دوالیه نه سیاسییه دو عه قڵیه تی زۆر جیاوازین، ئه وان ئیس����المین، به یانی ده س����ه اڵت په ی����دا بك����ه ن ده وڵه تی ئیسالمییان ده وێت، له وه گرنگتریش ره نگ����ه ببن����ه خه لیفه ی ئیس����المی، ئه وان ئه وه یان ده وێت، هه ر یه كێتی و الیه نه ئیسالمییه كان به دو ئاڕاسته ی زۆر جی����ا ده ڕۆن، من وه ك خۆم دژی له گه ڵ ستراتیژیم رێكه وتنێكی هه مو ئه و دوالیه نه سیاس����ییه دا كه یه كێتی

بیكات قه برهه ڵكه ندنی خۆیه تی. ئاوێنه : هێش����تا یه كێتی كۆسره ت ره سوڵ وه ك جێگری سه رۆكی هه رێم

ده ناسێنێت؟شااڵو عه لی عه سكه ری: له كۆبونه وه یه ك له گه ڵ پارتی، مه البه ختیار له كۆنگره یه كی رۆژنامه نوس���ی وت���ی له ماڵ���ی جێگری س���ه رۆكی هه رێ���م و جێگ���ری یه كه می

سكرتێری گشتی كۆبونه وه مان كردوه .

به پێ����ی ئامارێك كه ده س����ت ئاوێنه كه وتوه "له هه ر سێ شاره كه ی هه رێمی كوردس����تان 2756 زیندانی هه یه ، كه ژن و پیاو له خ����ۆی ده گرێت، نزیكه ی س����ێ س����ه د نه وجه وانی����ش له هه ردو

ره گه ز گیراون".سه رچاوه یه ك ئاوێنه : هیدایه ت، بنار له به ڕێوبه رایه تی گش����تی چاكس����ازی گه ورانی هه رێم به ئاوێنه ی راگه یاند "له شاری سلێمانی 1032 كه س گیراون، نه وجه وانانیش رێژه كه یان ) نێر 50(

گیراو و )مێ 34( نه وجه وانه ".هه ولێ����ر به ش����اری س����ه باره ت

ئاش����كرایكرد " له چاكس����ازی گه وران 799 به ندكراو هه ی����ه ، له نه وجه وانان ) نێ����ر 57( رێ����ژه ی م����ێ )31(

نه وجه وانه ".باسی له وه ش����كرد "له شاری دهۆك له چاكس����ازی گ����ه وران 934 ك����ه س به ندك����راون و له نه وجه وانانی����ش )نێر 74(و )مێ 40( نه وجه وان ده س����تگیر

كراون".پێش����تریش ئه ندامێك����ی لیژن����ه ی مافی مرۆڤ له په رله مانی كوردس����تان به ئاوێن����ه ی راگه یاند "ئه مس����اڵ هیچ

جۆره لێبوردنێكی گشتی نیه ".

زانك���ۆی كۆی���ه داوای 2ملیۆن دینار كرێی خوێندن له خوێندكارانی به شی زانكۆكه یان ده كات، ئێوارانی یاسای ڕه تیده كه ن���ه وه خوێندكارانی���ش "ن���ه بده ن وده ڵی���ن ئه وپاره ی���ه ڕێ��به ری له كتێبی ن���ه له زانكۆالین و وه رگ��رت���ن، ئاماژه ب���ه وه نه ك���راوه

خوێندن له وبه شه به پاره یه ".وریا جه مال، ئاوێنه : زه رده شت عومه ر كه یه كێكه له وخوێندكارانه ی له به شی یاس���ایی ئێوارانی زانكۆی كۆیه ناوی ڕاگه یاند" به ئاوێن���ه ی گه ڕاوه ت���ه وه پێش���تر ئێمه نه مان زانیوه خوێندن ئێوارانی یاس���ای له به شی به پاره یه

زانك���ۆی كۆیه ، ن���ه له زانكۆالین و نه له كتێبی ڕێ��به ری وه رگ��رتن، ئاماژه به وه نه ك���راوه خوێن���دن له و به ش���ه

به پاره یه ".وتیش���ی "ژماره مان 140خوێندكاره به ش���ه وه رگیراوی���ن، كاتێك ل���ه و ویس���تمان په یوه ن���دی بكه ی���ن به و زانكۆیه وه وتیان خوێندن له وبه ش���ه به پاره یه س���اڵی به 2ملیۆن دیناره ، زۆرمان به ش���ێكی نمره ی له كاتێكدا

له 82 به رزتره ".ئه وخوێندكاره ئاماژه ی بۆئه وه شكرد" ئه وه نده ی ئێمه په یوه ندیمان به چه ند الیه نێك���ه وه ك���ردوه ، له وه زاره ت���ی

خوێندنی ب���ااڵ پێی���ان ڕاگه یاندوین ئه وكاره نایاساییه ".

س���ه باره ت به و كێشه یه د. وه لی مه حم���ود س���ه رۆكی زانك���ۆی كۆیه به ئاوێنه ی ڕاگه یاند" هه مو زانكۆكانی هه رێمی كوردس���تان ته نیا خوێندنی به یانی���ان هه ی���ه ، ئه مس���اڵ ئێم���ه پالنێكم���ان ئاڕاس���ته ی وه زاره تكرد، ئاماژه م���ان به وه كردب���و ك���ه ئێمه خوێن���دكار له ئێ���واران ده توانی���ن وه زاره تی���ش به پ���اره ، وه ربگری���ن

ڕه زامه ندی نیشاندا".س���ه باره ت ب���ه وه ی بۆچ���ی ل���ه خویندكاراندا وه رگ��رتن���ی ڕێ��به ری

ئاماژه به وه نه كراوه دكتۆر وه لی وتی" له كات���ی چاپكردنی رێب���ه ردا پرس به ئێمه نه ك���راوه ، هه ڵه كه ش له كاتی

چاپكردندا دروستبوه ".س���ه رۆكی زانكۆی كۆیه ده رباره ی ئ���ه و كێش���ه ی چاره س���ه ركردنی خوێندكاران���ه ئام���اژه ی بۆ ئه وه كرد "ئ���ه و خوێندكاران���ه ی نمره كانی���ان ل���ه 82 زیاتره ئه توانن بچنه به ش���ی یاسایی به یانیان و ئه وانه ی له ونمره یه ئێمه ش به رده وامبن ئه توانن كه متره له هه وڵدای���ن بۆ كه مكردنه وه ی نرخی خوێن���دن له دوملیۆن���ه وه بۆ ملیۆن و

نیوێك".

ئەندامێك���ی پەرلەمانی كوردس���تان ئاشكرایده كات گۆڕان لەفراكسیۆنی " ئەنجومەن���ی بااڵی هەرێمی نەو ت و گاز لەماوه ی 6 ساڵدا نزیكەی 9ملیار دۆالری له ده ره وه ی ده سه اڵتی خۆی

خه رجكردوه ".د.ش���ێركۆ تایب���ه ت: ئاوێن���ه ، پەرلەمانی ئەندام���ی حەمەئەمی���ن گۆڕان لەفراكس���یۆنی كوردس���تان بەئاوێن���ەی ڕاگەیان���د " داوایەك���م

كردوە داواكاری گشتی ئاڕاس���تەی بۆ ئەوەی س���كااڵ دژی ئەنجومەنی هەێمی ن���ەوت وگاز بجوڵێنن چونكه ل���ه ده ره وه ی ده س���ه اڵتی خۆی���ان و بودجەی س���ااڵنە پ���ارەی نەوتیان س���ەرفكردوە، ئەو ئەنجومەنە زیاتر كاری ئەوەیە پالنێكی ستراتیجی بۆ پەرەپێدانی نەوت و وزە بەشێوەیەكی گش���تی دابنێت، كە بەپێی یاس���ای ژمارە22 س���اڵی2007 ن���ەوت و گاز

دروست بوه ".ئه نجومه ن���ه "ئ���ه م وتیش���ی له ده سه اڵتیدا نیه فه رمانی خه رجكردن ده رب���كات و بەتایبەت���ی لەدەرەوەی بودجەی س���ااڵنە، كه به پێی یاس���ا ده بێت وەزارەتی دارایی پاره خه رج بكات ئه وه ش ده بێت لەناو بودجەی

سااڵنەدا باسكرابێت".ئه وه شی گۆڕان په رله مانتاره كه ی تایب���ه ت به ئاوێن���ه ئاش���كراكرد "

ئ���ەم 2013 ب���ۆ 2007 لەس���اڵی ئەنجومەنە نزیك���ەی 9ملیار دۆالری خه رجك���ردوە بەبێ ئ���ەوەی هیچی لەناو بودجەی سااڵنەدا هەبێت، هیچ یاس���ایەك نیە رێگە بەم ئەنجومەنە گش���تی بودجەی لەدەرەوەی بدات

پارە خه رج بكه ن".

ناوبراو دەشڵێت" ئەبێت پەرلەمان بكات ئەنجومەن���ە ئ���ەم چاودێری

بانگهێش���تی دەبێ���ت ی���ا ئەویش ئاراستەی یاخود بكەیت پەرلەمانی بۆئەوەی دەكەیت چاودێری دیوانی لێیبكۆڵیت���ەوە رێگە نادرێت دیوانی بەهی���چ جۆرێك چاودێ���ری دارایی چاودێری حساباتی وەزارەتی سامانە

سروشتیەكان بكات".حەمه ئه می���ن ش���ێركۆ دكت���ۆر وتیش���ی"هەمو ئەمانە پێمان دەڵێن ن���ەوت زۆر ناش���ەفافە پڕۆس���ەی

خزم���ەت بخرێت���ە نەتوان���راوە بوژاندنەوەی هەرێم، ئەم ئەنجومەنی هەبوایە، پەیڕەوی ئەبوایە هەرێمیە

بەاڵم تاكو ئێستا نیانە".گاز نەوت و هەرێم���ی ئەنجومەنی پێكهات���وە لەس���ەرۆكی ئەنجومەنی ئەنجومەن���ی جێگ���ری وەزی���ران و س���امانە وەزی���ری وەزی���ران و دارایی و وەزی���ری سروش���تیەكان و

وەزیری پالندانان.

ئه ندامێکی مه کته بی سیاسی پارتی: هیچ مه رجێكمان نیه بۆ كۆبونه وه له گه ڵ گۆڕان

شااڵوی عه لی عه سكه ری: به شێکی زۆری داهاتی یه کێتی الی دلێری سه ید مه جیده

2756 زیندانی ژن و پیاو له هه رێمدا هه یه و 286

نه وجه وانیش گیراون

له سه ر پاره ی خوێندنكێشه ده كه وێته نێوان خوێندكاران و زانكۆی كۆیه

"ئه نجومه نی بااڵی نه وت و گاز 9 ملیار دۆالری نه وت به نایاسایی خه رجده كات"

شااڵو عه لی عه سكه ری

5(507( سێشه ممه 2015/12/15 هەنوکە

ئا: عه بدواڵ گۆران

به رزان ئه حمه د كورده ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "مام جه الل وا په روه رده ی كردوین یان وا زاخاوی داوین كه حزبی

بنه ماڵه نه بین".

ئاوێن���ه : چه ند س���اڵێك له مه وبه ر كرایت به لێپرسراوی مه ڵبه ندی یه كی سلێمانی، ئایا له س���ه ر چ بنه مایه ك تۆ دانرایت، نزیكیت بو

له مام جه الل یان كاریگه ریی بنه ماڵه كه ت؟به رزان ئه حمه د: ش���انازی به بنه ماڵه كه م و باوكمه وه ده كه م كه تێكۆش���ه ریكی رێگه ی كوردایه ت���ی ب���و، ك���ه هاتم���ه مه ڵبه ندی س���لێمانی به نوێنه رایه تی هه ڤاڵ مام جه الل ئه وكاته ناكۆكیه كی توند هه بو له نێوان باڵی خه تی گش���تی و باڵی ریفۆرم. مام جه الل بۆ ئ���ه وه ی ناردم رێگری بك���ه م له تێكچون یان ترازان، ئه وكات پرۆژه یه ك هه بو س���ه باره ت به م���ام جه الل من���ی بۆ ئه وه ن���ارد تاوه كو باڵی خه تی گش���تی به هێز بكه م له مه ڵبه ندا، توانیم به پشتیوانی كادیرو بونی بنه ماڵه كه م و پش���تیوانی مام جه الل باڵی گش���تی به هێز بكه ین و س���ه ربكه وین، به هیمه ت���ی هه موان

سه ركه وتنمان به ده ستهێنا. ئاوێن���ه : ئ���ه و به رنام���ه و كاره چیی بو ك���ه ئه نجامتدا ی���ان كارت له س���ه ر كرد بۆ س���ه ركه وتن به س���ه ر باڵی ریفۆرم له وكاته دا كه باڵی ریفۆرم هه یمه نه ی به سه ر سلێمانیدا

هه بو؟ب���ه رزان ئه حمه د: یه كه مج���ار به ره نگاری ئه و ده س���ه اڵته بوم له مه ڵبه ن���دا كه به دڵی كادیره كان���ی باڵ���ی گش���تی نه بو، س���ودم له كه موكورت���ی و به رامبه ر وه رگرت و هه وڵمدا تێپه ڕنه كه ن، به س���ه رمندا ئه وان هه ڵه كانی ده رگام خسته سه رپش���ت بۆ كادیره كان بۆ ئه وه ی له نزیكه وه گوێیان لێبگرم و چاره سه ری كێش���ه و كه موكورتیه كانی���ان ب���ۆ بك���ه م، به ش���ه فافانه كارم ده كرد، هاوكاری له سه دا ن���ه وه دی كادیره كانمان كرد به به رنامه یه ك، رێزم له كادیره كانی باڵی ریفۆرم ده گرت و گوێم له دیده كانی���ان ده گرت و رێزی بۆچونه كانیانم به كارنه ده هێنا خ���ۆم ده س���ه اڵتی ده گرت، بۆ ش���كاندن و دژایه ت���ی به پێچه وانه وه رێزی به رپرس���یاریه تیم لێده گرت���ن، خ���ۆم زوڵمم لێكراب���و موعاناتم هه بو كارم كرد بۆ ئه وه ی ئ���ه و مۆدێله دوباره نه كرێته وه ، له و هه ڤااڵنه بپرس���یت ئێس���تا له بزوتنه وه ی گۆڕانن ئه و شاهیدیه م بۆ ده ده ن، بۆیه سه ركه وتو بوم.

ئاوێنه : هۆكار چیه یه كێتی له دروستبونیه وه پ���ڕه له جی���اوازی یان باڵباڵێ���ن، ئایا ئه مه سروش���تی ناوچه كه یه ت���ی ی���ان یه كێت���ی به مینب���ه ری زۆر دروس���تبوه ، بۆیه ئێس���تا

حاڵی وایه ؟به رزان ئه حمه د: له كوردستان بیروبۆچونی فره ره هه ن���د بون���ی هه ب���وه له وان���ه بیری نه ته وایه ت���ی و بیری كۆمۆنیس���تی، له دوای هه ره س بیری نه ته وایه تی فه ش���ه لی هێنابو، رێكخراوێك هه بو به ناوی رێكخراوی كۆمه ڵه ی ره نجده ران به بیری مارك���س و لینینی زاخاو درابو، حزبی ش���یوعیش له پاشه كشێدا بو،

بیری به تێكه ڵكراوی ره نج���ده ران كۆمه ڵه ی ماركس و لینین و نه ته وایه تی و مۆدێلێكی نوێ بو بۆیه خه ڵكی به گوڕوتینه وه پێش���وازیان لێكرد، باڵی به هێزی ناو یه كێتی نیشتیمانی بو، بزوتنه وه ی سۆشیالیس���تیش بزوتنه وه ی نیشتیمانی و نه ته وایه تی بو دیدوبۆچونیشیان جیاوازبو له گه ڵ كۆمه ڵ���ه دا، باڵی مه كته بی سیاسیش كه خه تی گشتی بو پێیانده گوترا باڵ���ی جه اللی���ه كان ئه مانه هه موی���ان له ناو هێزێكدا ئاوێته بون و دیدگایان بۆ مه س���ه له نه ته وه ی���ی و نیش���تیمانیه كان هه ب���و، بۆیه به رده وام جیاوازیه كان له ناو یه كێتیدا بونیان

هه بوه .ئاوێن���ه : هۆكاری چی بو به باڵی مه كته بی سیاسی كه ئیبراهیم ئه حمه د سه رپه رشتیارو گه وره ی���ان بوه ، ب���ه اڵم پێیگوت���راوه باڵی

جه اللی؟به رزان ئه حمه د: مام جه الل گه نجێكی پڕ هێزو جوڵه بو بۆیه ، به اڵم مامۆستا ئیبراهیم ئه حم���ه د وه ك دامه زرێن���ه رو بیرمه ندێ���ك وه ها بوه له كایه سیاس���یه كه دا، مام جه الل پ���ه روه رده ی ده س���تی مامۆس���تا ئیبراهیم ئه حمه د بوه ، به اڵم له كردارو شۆڕش���دا زیاتر م���ام جه الل هه ڵس���وڕاوه بۆی���ه زیاتر ناوی

جه اللی لێنراوه .ئاوێنه : به نه مانی چه تری یه كێتی كه مام جه الل بو، كێشه و باڵه كان زیاتر به ده ركه وتن یان دوای ئه و سه ریانهه ڵداوه و پێشتر نه بون، یان كه س���ی به هێز نیه له ئێس���تادا یه كێتی

كۆبكاته وه ؟به رزان ئه حمه د: مام جه الل له كایه كه دا بو باڵ كه مترو الوازترب���ون، به اڵم كه موكورتی هه بو ناعه داله تی كه متر به یه كێتیه وه دیاربو مام ج���ه الل هۆكاریك بو ب���ۆ كۆكردنه وه ی ده نگ���ه ناڕازی���ه كان، به اڵم ك���ه مام جه الل نه خۆشكه وت ئیتر كیش���ه كان به ده ركه وتن و گه وره ش بون چونكه سه ری یه كێتی دیارنیه و بڕیاره كانی یه كێت���ی ده بێ به كۆده نگی بێت ناب���ێ تاكالیه نه و میزاجی تاكه كه س���ی بن،

ده بێ بڕیاره كان بڕیاری مه كته بی سیاس���ی ب���ن، به گوێره ی په ی���ڕه وی ناوخۆ كه هه مو ش���ته كان دیاریك���راون، به داخه وه ئێس���تا به په یڕه و حسابی بۆناكرێت، یه كێك له الدان له فه لس���ه فه ی حزبایه ت���ی ئی���ش نه كردنه

به په یڕه و.ئاوێن���ه : ئای���ا ئه توانی بڵێن له ئێس���تادا بڕیاره كان���ی بڕی���اری مه كته بی سیاس���ی و سه ركردایه تی یان كۆده نگی له سه ر بڕیاره كان

نیه ؟زۆرب���ه ی نه خێ���ر، ئه حم���ه د: ب���ه رزان بڕیاره كانی ئێس���تا بڕیاری مه كته بی سیاسی

نین و مه كته بی سیاسی ئاگادار نین.ئاوێن���ه : كه وات���ه كێ���ن ئه و كه س���انه ی بڕیار له سه ر سیاس���ه ت و كاره كانی یه كێتی

ده ده ن؟ب���ه رزان ئه حمه د: بڕی���اری په یوه ندیه كان هێرۆخان دیدات، دوای مام جه الل سیاسه تمان به ره و ك���وێ ب���ردوه ، ل���ه په یوه ندیه كاندا له پاشه كش���ێداین له گه ڵ به غ���دا په یوه ندی ناوخ���ۆی و ده ره وه م���ان له پاشه كش���ێدایه ، ته نان���ه ت له گه ڵ پارتیش���دا وه ك كاتی مام جه الل په یوه ندیه كانمان ب���اش نین، له گه ڵ بزوتن���ه وه ی گۆڕانیش ئه وكات���ه خه ریك بو پێ���ك ئه هاتینه وه ئێس���تا په یوه ندیه كانمان به و ش���ێوه یه نیه ، له وانه یه چه ند كه س���ێك ئاگای���ان لێبێت و چه ندین كه س���یش ئاگایان

لێی نه بێت.ئاوێنه : ئه وه ن���دی له ناو یه كێتیدا دژایه تی به رهه م ئه حمه د ساڵح ده كرێت، نه یاره كانتان له ده ره وه ی یه كێتی ئه وه نده دژتان نین یان هه وڵی ش���كاندنتان ناده ن، ه���ۆكاری ئه مه

چیه ؟س���اڵه ح به ره���ه م ئه حم���ه د: ب���ه رزان ئه ستێره یه كی گه شه بۆ كوردستان به تایبه تی بۆ یه كێت���ی، پیاوێك���ی به هێ���زو به تواناو دیبلۆماته ، س���ه رجه م یه كێتیه كان پێویسته شانازی پێوه بكه ن، چونكه ئه م پیاوه له ناو خه ڵكدا به گش���تی خۆشه ویسته و ناسراوێكی

ناوخ���ۆو جیهانیه ، الی م���ن حزبایه تی یانی خۆشه ویستی و یه كتر قبوڵكردن و كۆك بون و پێكهاتنه له پێناوی به رنامه یه كدا كه ئاوات و ئامانجی حزبه كه ی تێدا دیاری كرابێت، كۆی ئه ندامان بۆ ئه و به رنامه یه تێبكۆشن، راسته ناكۆكی و فره ره هه ندی له هه مو حزبێكدا هه یه ، به اڵم نابێ���ت بگاته یه كترش���كاندن و بوغزو كین���ه و دژایه تی یه كتركردن به ش���ێوه یه كی

ناشارستانیانه .ئاوێنه : ئایا ئه وه راس���ته له ئێستادا هه ر باڵه و بۆ راكێشانی كادیرو جه ماوه ر ئیش بۆ خۆی ده كات، هیچ الیه كیان یه كێتی و مێژو و

كاره حزبیه كانی به الوه گرنگ نیه ؟به رزان ئه حم���ه د: ئێمه به پ���رۆژه داوای ئه وه م���ان ك���ردوه دارای���ی یه كێت���ی له ژێر ده س���تی مه كته بی سیاس���ی بێت بۆ ئه وه ی بزانین سه روه ت و س���امانی یه كێتی چه نده ، راگه یاندن���ی یه كێت���ی ه���ی یه كێت���ی بێت به ك���ردارو ئی���ش، دام���وده زگا ئه منیه كان به هه مان شێوه یه ، سه روماڵی هه مومان وه ك یه ك ناپارێزرێت، ناعه داله تی زۆر هه یه له ناو یه كێتی���دا، پرۆژه كه ی ئێمه ب���ۆ گۆڕانكاریه له ئۆرگانه كان���دا له پێن���او یه كێتی���دا، به اڵم الیه نی به رامبه ر نایانه وێت گۆڕانكاری ئه وان بگرێته وه ، ئێمه هه مومان یه كێتی و كوڕی مام جه اللین بۆچ���ی بۆ هه ندێ كه س گۆڕانكاری

نه یانگرێته وه .ئاوێن���ه : ده گوترێت پرۆژه كه ی گروپه كه ی به رهه م س���اڵح س���ڕینه وه ی به رامبه ره نه ك چاككردن���ی یه كێت���ی بۆیه ئ���ه وان قبوڵی

ناكه ن؟ ب���ه رزان ئه حم���ه د: ئێم���ه گوتومان���ه با له ئێمه وه ده س���تپێبكرێت، وات���ه له جه نابی كاك كۆس���ره ت و دواتر ل���ه كاك به رهه مه وه ده س���تپێبكرێت له پێن���اوی یه كێتیدا، به اڵم دواتری���ش الیه ن���ی به رامبه ری���ش ئاماده ی چاكس���ازی هه بێ���ت، ئه گه ر ئ���ه و پرۆژه یه كرچ وكاڵ و كه موكورتی هه یه باالیه نی به رامبه ر پرۆژه یه كی باشتر پێكه ش بكه ن، پرۆژه یه ك

بۆ چاككردنی یه كێتی بێت، بۆخۆم ئاماده م به هه ر ده په نجه كه م ئیمزای بۆ بكه م.

ئاوێنه : باس ل���ه وه ده كرێت پرۆژه كانتان له به رژه وه ندی پارتیه نه ك یه كێتی و نێوخۆی یه كێت���ی بۆیه باڵ���ی ده ستڕۆیش���توی نێو یه كێتی قبوڵی پرۆژه كه تان ناكه ن، ئایا ئه مه

راسته ؟به رزان ئه حم���ه د:" حكومه تی بنكه فراوان كاك به رهه م هێنایه ئاراوه ، ئه گه رنا پێشنیار هه ب���و حكومه ت پێك بهێنی���ن به دو الیه نه ئێمه پێم���ان باش نه بو، ئێم���ه پێمان وایه فه رامۆش���كردنی هه ر حزبێك هه ڵه یه ده بێت هه م���و حزبێك به پێی قورس���ایی و ئه دای خ���ۆی كاری له گه ڵ بكرێ���ت، ئێمه هێزێكین مێ���ژوی خۆمانمان هه یه ، ئه گ���ه ر زیاترمان

نه كردبێت كه مترمان نه كردوه .ئاوێنه : به گوته كانی تۆدا وا ده رده كه وێت له ئێستادا یه كێتی له حزبی بنه ماڵه ده چێت

نه ك ئه و یه كێتیه ی كه هه بو؟به رزان ئه حمه د: ده گوترێت به اڵم به و شێوه زۆر دیاره نیه ، به اڵم مام جه الل وا په روه رده ی كروین یا وا زاخاوی داوین كه حزبی بنه ماڵه نه بین، ئێمه كاتێ دروس���ت به شێوازی نوێ و كاری نه ته وایه تی و نیشتیمانی تازه وه هاتینه

گۆڕه پانی خه باته وه .ئاوێنه : ئه وه نده خۆشه ویس���تیتان بۆ مام ج���ه الل هه یه له قس���ه كانتا بۆچی پرۆژه تان پێش���كه ش كردوه بۆ هه ڵبژاردنی سكرتێری گش���تی كه له ئێس���تادا له ژیاندای���ه ، ئه مه

پێچه وانه ی قسه كانتان نیه ؟ب���ه رزان ئه حم���ه د:" پرۆژه كه مان باس���ی س���كرتێری گش���تی تێدانیه ، تا مام جه الل له ژیاندا مابێت باس له س���كرتێری گش���تی ناكه ی���ن و پێم وانیه كه س���یش جێگه ی مام جه الل بگرێته وه ، باس له وه ده كه ین كه سێك قه رار له س���ه ر سیاس���ه تی یه كێت���ی بدات له فه راغ���ی ئه وه ی مام جه الل نه خۆش���ه بۆ

ئه وه ی ئه م پاشاگه ردانیه ی تێدانه بێت.ئاوێنه : به پێی په یڕه وی ناوخۆ جێگره كان

ده س���ه اڵتی بڕیاردانیان نیه ، كه بڕیار ناده ن الوازیی���ان نیه له كاری سیاس���یدا به تایبه تی

له ناو یه كێتیدا؟به رزان ئه حمه د:" كاك كۆسره ت موراعاتی باری سیاس���ی ناوخۆی یه كێتی لێكداوه ته وه ده س���ه اڵته كانی ئێس���تا تاوه ك���و بۆی���ه خ���ۆی به كارنه هێن���اوه ره نگ���ه له ئاینده دا ده سه اڵته كانی به كاربهێنێت، الیه نی تر ئه مه ی قۆس���توه ته وه ، دو جێگره كه له خه مخۆریانه بۆ یه كێتی و نایانه وێت كێش���ه كان بگه یه ننه بنبه ست، الیه نی به رامبه ر هه ندێ ده سه اڵت

هی ئه وان نیه به كاریان هێناوه .ئاوێنه : باڵه كه ی ئێوه ناوی خۆتانتان ناوه باڵی چاكس���ازی ناو یه كێتی، به اڵم زۆربه ی خه ڵكه سه ربازی و تونده كان الی ئێوه ن چۆن

ئه توانن به و پیاوانه چاكسازی بكه ن؟به رزان ئه حمه د: ئێمه باڵ نین، كۆمه ڵێك خه ڵك���ی هاوموعاناتی���ن ك���ه پرۆژه یه كمان هه ب���وه و ته به نی ئه و پرۆژه یه م���ان كردوه ، پێمان وایه یه كێتی نیش���تیمانی نه خۆش���ه ئه بێ���ت چاره س���ه ربكرێت، ئ���ه و هه ڤااڵنه ی باسیان ده كه یت كه س���ه ربازین وه كو ئێمه بی���ر ده كه نه وه ، ئه وانی���ش ئاماده ن له پێش هه مو كه س���ێكه وه ئه گه ر لێپێچینه وه هه بێت له وان���ه وه ده س���ت پێبكرێ���ت وه ك چ���ۆن له ئێس���تادا له به ره كانی جه نگدا له پێشه وه ن

بۆ به رگریكردن له خاكی كوردستان.ئاوێنه : ئایا كۆس���ره ت ره سوڵ و به رهه م ئه حم���ه د ده بن���ه پزیش���كی چاره س���ه ری

نه خۆشیه كانی یه كێتی ؟ب���ه رزان ئه حم���ه د: پرۆژه كه ی���ان ده بێته پزیشكی چاره سه ر بۆ یه كێتی ئه گه ر بهێڵرێت

جێبه جێ بكرێت.

ئاوێن���ه : تاچه ن���د ئ���اگاداری رێكه وتنی یه كێت���ی و بزوتن���ه وه ی گۆڕانن، ی���ان ئه وه رێكه وتنی باڵی ده ستڕۆیشتوی نێو یه كێتی و

بزوتنه وه ی گۆڕانه ؟به رزان ئه حمه د: ئێمه بڕوامان به رێكه وتنی سیاسی هه یه نه ك ته س���لیم بون یان چونه ناو یه كتری، به اڵم ئ���اگاداری رێكه وتنی له و شێوه یه نین چۆن كراوه و یان ئه گه ر نه كراوه چ���ۆن بكرێت، ئ���ه وه رێكه وتن���ی یه كێتی و

بزوتنه وه ی گۆڕان نیه .ئاوێنه : ئایا ئه وه راس���ته باسی رێكه وتنی ئێ���وه و پارت���ی ده كرێ���ت له س���ه ر دوباره بزوتنه وه ی به بێ حكوم���ه ت پێكهێنانه وه ی

گۆڕان و كۆمه ڵی ئیسالمی؟به رزان ئه حمه د: ئه وه راس���تی تێدا نیه ، ئێم���ه رێكه وتن ناكه ین له گ���ه ڵ پارتی به بێ گۆڕان، ناكرێت حكومه تێك پێك بهێنین كه گۆڕانی تێدا نه بێت كه گۆڕان ژماره یه كی زۆر ده نگی هێنابێ���ت به حزبه كانی تریش نابێت، حكومه تی بنكه فراوان بیرۆكه ی كاك به رهه م و

كاك كۆسره ت بوه .ئاوێن���ه : بۆچ���ی یه كێتی له كێش���ه كانی نه وت و غ���ازی كوردس���تاندا بێده نگه ، ئه مه ئه وه ناگه یه نێت ش���ه ریك بن له گه ڵ پارتی

له فرۆشتن و داهاتیدا؟به رزان ئه حم���ه د: كاك قوب���اد نوێنه ری ئێمه یه له حكومه ت ئه ڵێت ئاگامان لێیه تیی و

شه ریكین له داهاتی نه وت و غازدا.

به رزان ئه حمه د كورده : زۆربه ی بڕیاره كانی ئێستای یه كێتی بڕیاری مه كته بی سیاسی نین

بڕیاری په یوه ندیه كان هێرۆخان دیدات

له په یوه ندیه كانماندا له گه ڵ هه مو الیه ک

له پاشه كشێداین

به رزان ئه حمه د

ئا: شۆڕش محه مه د

هه رچه نده هه رێمی كوردستان و عێراق به گشتی به بارودۆخی شه ڕ و له هه ندێك

شوێن بۆشایی ئه منیدا تێده په ڕێت به اڵم بازاڕی چه ك و چه كفرۆشتن رو

له كزییه و بازرگانه كانی چه ك به ده ست بێ بازاڕییه وه ده ناڵێنن.

له به دواداچونێكی ئاوێنه بۆ بازاڕی چه ك له ش���اری سلێمانی چه ند بازرگانێكی چه ك رایانگه یان���د كه "بازاڕی چ���ه ك كزه و بێ بازاڕییه و دۆخی خراپی ئابوری كاریگه ریی

له سه ر فرۆشتنی چه كیش كردوه ". ئه و وت���ی "نرخی هه مو جۆره چه كه كان

دابه زیوه ". به پێی قس���ه ی ئ���ه و بازرگانانه چه ك نایه ت و له ن���اوه وه ده كڕدرێت و له نێوخۆدا ش���اری به دانیش���توانی ته نها چه كی���ش

سلێمانی ده فرۆشن. جه ختیش���یان له س���ه ر ئه وه كرده وه كه چه ك به عه ره ب و خه ڵكی بیانی غه یره كورد نافرۆشن و له كاتی چه ك كڕیندا ناسنامه ی باری شارس���تانێتی و ژم���اره ی ته له فۆنی

كڕی���ار وه رده گیرێت و ده درێته ئاسایش���ی سلێمانی .

سه باره ت به گرانترین چه ك له نێو بازاڕی چه كفرۆشانی سلێمانی ئاماژه یان بۆ ئه وه كرد كه چه كی )ئێم 4(ی ئه مریكی گرانترین جۆری چه كه و له ئێستادا به نزیكه ی 7 هه زار دۆالر ده فرۆشرێت و پێشتر ئه مجۆره چه كه

به 10 هه زار دۆالر زیاتر بوه . چه ك���ه ئ���ه و به بون���ی س���ه باره ت ئه مریكیانه ش له بازاڕه كانی سلێمانی وتیان ك���ه "ئه و چه كه ئه مریكیانه كاتی خۆی كه عێراق سه ربازه كانیان هاتنه ئه مریكیه كان ده ستا و فرۆش���تویانه و ره ش���دا له بازاڕی

ده ستی پێوه كراوه ." بازرگان���ه كان ئاماژه یان ب���ۆ ئه وه كرد كه بازاڕی چه كفرۆش���تن له ته واوی ش���ار و شارۆچكه كانی هه رێمی كوردستان و عێراق

هه یه . سه باره ت به و چه ند رۆژه ی كه له هه ندێك مه ك���ۆی بزوتنه وه ی گۆڕان���ه وه هه ڵمه تی چه ك كۆكردنه وه له ئارادابو ئه وان ئاماژه یان بۆ ئه وه ده كرد كه ئه و ده نگۆیانه راس���ت نه بون چونكه نه بوه هۆی ئه وه ی جوڵه یه ك

به بازاڕی چه ك بدات.

بازاڕی چه ك ڕو له كزییه

ده نگۆی دروستکردنی هێزی

چه کداری بزوتنه وه ی گۆڕان راست نه بو چونكه نه بوه هۆی ئه وه ی جوڵه یه ك

به بازاڕی چه ك بدات

پێمان وایه یه كێتی

نیشتیمانی نه خۆشه و ئه بێت

چاره سه ربكرێت

دوکانێکی چه ک فرۆشتن له سلێمانی

ئا: وریا جه مال

به هرۆز گه اڵڵی نوێنه ری یه كێتی نیشتیمانی كوردستان له توركیا له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "پارتی

ئیستیغاللی ئاماده نه بونی مام جه اللی كردوه و ئینفیرادی كردوه له سیاسه تداو

سیاسه تی خودی پارتی كردۆته سیاسه تی هه رێم".

ئاوێن����ه : ئامانج����ی س����ه ره كی له هاتنه ن����اوه وه ی هێزه كانی توركی����ا بۆ هه رێمی

كوردستان چییه ؟ به ه����رۆز گه اڵڵ����ی: توركی����ا م����اوه ی كۆمه ڵ����گای له الی����ه ن س����اڵ ونیوێكه نێوده وڵه تیه وه به به رده وامی له كه دارده كرێ كه ه����اوكاری لوجیس����تی داعش ده كات، دوای لێدان و خس����تنه خ����واره وه ی فڕوكه ڕوس����ییه كه ش له الیه ن توركیاوه ! جۆرێك له هاوس����ۆزی له الیه ن هه ندێ له ئه ندامانی په یمان����ی نات����ۆوه بۆ توركی����ا گه ڕایه وه . بێگوم����ان حكومه ت����ی توركی����ا ئێس����تا واپیشان پش����تیوانیه ، به مجۆره ده یه وێ ب����دات، كه توركیا دژی ڕێكخراوی داعش و به رژه وه ندیه كانی كارده كات، بۆیه توركیا ئه و هه ل و فرس����ه ته ی قۆزته وه پیش����انی هاوپه یمانه كان����ی بدات كه دژایه تی داعش ده كات و گوایه بۆ ئه م مه به س����ته ش ده بێ بێته ن����او خاكی عێراق بۆ لێدانی داعش؟ گه رچ����ی ده مێكه توركی����ا خه ونی ئه وه ی هه بو فرسه تێك بدۆزێته وه بۆ هاتنه ناوه وه و به هێزكردن و پته وكردنی جێپێی خۆی زیاتر له ناو خاكی هه رێم. به تایبه تیش كاتی خۆی ویس����تیان له پرۆسه ی رزگاركردنی عێراقدا بێ����ن، ب����ه اڵم ئه وه بو په رله مان����ی توركیا ڕه زامه ندی هاتن����ی هێزه كانی ئه مه ریكای ن����ه دا كه پێكه وه له گه ڵ س����وپای توركیا بێن داخڵی عێ����راق بن. توركی����ا ماوه ی دوساڵێكه كاتێ فرسه تی ئه وه یان بۆ هاته پێشه وه به تایبه تی له گه ڵ به رێز بارزانی و پارتی، په یوه ندییه كانی بازرگانی و ئابوری و ئه منی نێوانیان به هێزترو پته وتر بكه ن كه هه ردوالش ئێس����تا له گه ڵ سعودیه و قه ته ر له ی����ه ك نزیك����ن! ئه وه بو ئه و فرس����ه ته ی قۆس����ته وه و به هێزێك����ی زیات����ر ل����ه 600 شه ش س����ه د كوماندۆی مودێرن، به ناوی ڕاهێنانه وه هاتنه ناوچه ی باشیك و هه رێم و عێراق. دیاره له بنچینه دا هاتنی س����وپای توركیا بۆ كوردس����تان چه ن����د ئامانجێكی ش����اراوه و گرنگی له پشته وه هه یه : یه كه م هێشتا توركیا ویالیه تی موسڵی سه رده می عوسمانلی له یادنه چوه . دوه م بۆ دژایه تی ڕۆژئ����اواو په ی����ه ده و په كه ك����ه هاتوه ت����ه باش����یك. س����ێیه م چاودێری ناوچه كانی بارودۆخی سیاسی سوریا ده كات، كه ئه گه ر س����وریا به جۆرێك كێشه كه ی چاره سه ركرا )ڕۆژئاوادا( سوریا كوردی له به رژه وه ندی

ته واوبێ ، ئه وا به هۆی ئه و س����وپایه ی كه هێناویه تیه كوردس����تانی عێراق یه كس����ه ر ته داخول ده كات و تا بۆی بكری لێناگه ڕێ كوردی ڕۆژئاوا ده س����كه وتێكی سیاس����ی گه وره به ده س����تبهێنن و شێوه سیستمێكی وه كو كوردس����تانی عێ����راق له ڕۆژئاوادا بۆ كورد دروس����تبكرێ . چ����واره م له حاڵه تی تێكچونی بارودۆخی سیاس����ی و جوگرافی یه كێت����ی خاك����ی عێراق ئه وا پش����تیوانی ب����ۆی ئه گ����ه ر له توركمان����ه كان ده كات بكرێ هه رێمێك����ی توركمانیان له ته له عفه ر ب����ۆ دروس����ت ده كات. پێنج����ه م هاتنیان بۆكوردستان و موس����ڵ بۆ پشتیوانیكردنه ئه س����یل له گ����ه ڵ عێ����راق و له س����ونه ی نوجه یفی و تاریق هاشمی و الیه نه كانی تری سونه په یوه ندییان باشه . له بیرمان نه چێ توركیا له گه ڵ سعودیه و قه ته رو پارتی زۆر لێكنزیكن. هامشۆو ته گبیر له گه ڵ یه كتری ده كه ن. له كێش����ه سیاس����یه كانی سوریاو عێ����راق به تایبه تی بێ ئ����اگاداری یه كتری ناجوڵێنه وه ، بێگوم����ان توركیا ئه جیندای تایبه تی خ����ۆی هه یه . به داخه وه الیه نیش هه یه ب����ۆ به رژوه ندی شه خس����ی و حزبی چوه ته ناو ئه و یارییه وه . ئه م سیاسه ته ی توركیاو هاوپه یمانه كانی سیاسه تێكی زۆر دژایه تیكردنێك����ی گه وره ی مه ترس����یدارو به رژه وه ندییه س����تراتیژی و سیاسییه كانی هه رێمی كوردستان و حزب و الیه نه كانیه تی . بۆیه به داخه وه به تایبه تی ئه و سیاس����ه ته تاكڕه ویی����ه ی پارتی ، كه به ن����اوی هه رێم ئه نجام����ی ده دات ته نی����ا خۆی����ان لێ����ی به رپرس����یارن و به بیروڕای م����ن مه كته بی سیاس����ی یه كێتی نیش����تمانی كوردستان ته نان����ه ت حزب و الیه نه كان����ی تریش لێی بێئاگان و پرس����یان پێنه كراوه و دواڕۆژیش

لێی به رپرسیار نابین.ئاوێن����ه : الیه نه ب����اش و خراپه كانی ئه م

هاتنه ناوه وه یه بۆ كورد له چیدایه ؟به هرۆز گه اڵڵی: پێشتر الیه نه خراپه كانیم باس كرد، هه رگیز هاتنه ناوه وه ی سوپای واڵتێكی هاوس����ێ بۆ هه رێمی كوردستان الیه نی باش����ی ناب����ێ! ك����ورد ده بێ وریا بێ، خۆی توشی ش����ه ڕێكی كوردو كورد نه كاته وه ، مه به ستم ش����ه ڕی پارچه یه ك و گ����ۆڕان و یه كێت����ی و پارچه یه كیت����ره . یه كگرتو و كۆمه ڵ و هه مو حزب و الیه نه كانی تر پێویس����ته به یه كه وه دابنیشن و پرسی س����ه رۆكایه تی هه رێم چاره س����ه ر بكه ین و بخه ینه وه و ڕێ����ك حكومه ت په رله م����ان و بكه ونه وه ئیش، كارو هه نگاوی تاكڕه ویش له هیچ كه س و حزبێ����ك قه بوڵنه كرێ. خۆ ئه گه ر ڕێگه نه درا كێش����ه كانی په رله مان و حكومه تی����ش چاره س����ه ربكرێن، ئه وكاته بۆم����ان ده رده كه وێ����ت ك����ه له ته جروبه ی حكوم����ه ت و په رله ماندا فه ش����ه لمان هێنا، ل����ه و حاڵه ته ش����دا دو پێش����نیارم هه یه . یه كه میان په رله مان و حكومه ت حه لبكرێ،

ده كرێ ده س����تورێكی ڕێكوپێك بۆ هه رێم دابنێین، یاس����ایه كی تازه ش بۆ پێكهاته ی سه رۆكایه تی هه رێم و چۆنیه تی هه ڵبژاردنی سه رۆكی هه رێم دابڕێژینه وه ، له پارێزگاكان ه����ه ر 4 چوارس����اڵ ج����ارێ هه ڵب����ژاردن ئه نجام بدرێ ، هه ر پێن����ج پارێزگاكانیش هه رێم به سه رۆكایه تی سیاسییه وه له ڕوی ئه وه ی دوای پارێزگاكان ببه س����ترێنه وه . په رله مانی محه لی خۆی����ان هه ڵبژارد هه ر پارێزگایه ك حكومه تی خۆی هه بێ . له ڕوی دارایی و ئیدارییه وه ئیستیقاللیه تی خۆیان وه ربگرن، كه س نه توانێ ته داخول له ئیش و كاره كانی����ان ب����كا، ئه مه پێش����نیارێكیان ب����و، پێش����نیاری دوه مم ده مێك����ه وتومه س����ه رۆكایه تی هه رێم ده زگایه كی زیاده یه و هه ڵبگیرێت، ته نیا حكومه ت و په رله مانێكی یه كه م����ی كه س����ی هه ب����ێ، پته وم����ان حزبه كان بێنه ن����او په رله مان و حكومه ت، له په رله مان و به گه وره تر خۆی كه س����یش حكوم����ه ت نه زانێ ، ئه وكات����ه حكومه ت و په رله مانه كه مان ده بنه دو ده زگای به هێزو

پته و و شه رعی. ك����ورد ت����ۆ به ب����ڕوای ئاوێن����ه : له جه مس����ه ربه ندییه كانی ئ����ه م ناوچه یه دا به رژه وه ندی بوه س����تێت توركی����ا له گه ڵ

مسۆگه ره یاخود ئێران؟به ه����رۆز گه اڵڵی: به بی����روڕای من كورد ده بێ خۆی نه خاته ناو جه مسه ربه ندییه كی دیاریك����راو، له هی����چ جه مس����ه ربه ندیه كی توركی����ا و ئێراندا نه بێ، ئێمه نه ته وه یه كین به رژه وه ن����دی خۆم����ان هه ی����ه ، به پێ����ی ئاب����وری و سیاس����یی و به رژه وه ندیی����ه ئه منییه كانی خۆمان هه ن����گاوی زیره كانه بنێی����ن و نابێ خۆمان له ع����ه ره ب و تورك و فارس به كه متر بزانین. ده كرێ هه وڵبده ین له س����ه ر له گه ڵی����ان په یوه ندیه كانم����ان

بنچینه ی به رژه وه ندی هاوبه ش و توندوتۆڵ بێ ، به اڵم نابێ ئه و به رژه وه ندییه هاوبه شه دژی كوردی پارچه یه كی تر بێ و له س����ه ر

حیسابی ئه وان بێ . ئاوێن����ه : ئایا ك����ورد ده توانێت بێالیه ن بێ����ت و به ی����ه ك م����ه ودا له هه ردوكیانه وه

دوربێت؟به هرۆز گه اڵڵی: به بیروڕای به نده به ڵێ . چۆن ئ����ه و واڵتانه ب����ۆ به رژه وه ندیه كانی خۆی����ان كارده كه ن. ئه ی بۆ كورد نه توانێ ئه م هاوس����ه نگییه ڕابگرێ ، به بیروڕای من ئه گه ر گوتاری سیاسی خۆمان یه كبخه ین و تاكپه رس����تی و له ئه نانیه ت و دوركه وینه وه به رژه وه ن����دی ته س����كی حزبایه تی! به ڵێ

ده توانین.ئاوێن����ه : بارزانی چ رۆڵێ����ك ده بینێت له م جه مس����ه ربه ندیانه دا؟ ئایا س����ه ردان و ده توان����ن بارزان����ی هه ڵوێس����ته كانی به رژه وه ن����دی ئاین����ده ی كورد مس����ۆگه ر

بكه ن؟په یوه ندیانه ی ئ����ه و گه اڵڵ����ی: به هرۆز كه ئێس����تا به كردار ده بین����رێ، تاكڕه وانه زیانی ل����ه دواڕۆژدا بۆیه ئه نجام����ده درێ ، گه وره به به رژه وه ندیه بااڵكانی گه لی كورد ده گه یه نێ و له ڕوی ستراتیژه وه به هه ڵه یان

ده زانم.ئاوێن����ه : ئای����ا یه كێتی ئ����اگاداری ئه و سه ردان و ڕێكه وتنانه یه كه بارزانی ده یكات

به تایبه تی له گه ڵ سعودیه و توركیا؟به ه����رۆز گه اڵڵی: یه كێتی واته مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی، ئه وه نده ی به نده

ئاگادار بێ ! نه خێر.ئاوێن����ه : ئای����ا هه س����ت ناك����ه ن ك����ه یه كێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان له ڕوی دیبلۆماس����ییه وه له پاشه كشه دایه ، ئه وه ی رۆڵی سه ره كی له په یوه ندییه ده ره كیه كانی

هه رێمدا ده بینێت، پارتی و بارزانییه ؟به هرۆز گه اڵڵی: به ڵ����ێ وایه به داخه وه دوای نه خۆش����كه وتنی جه نابی مام جه الل بۆش����اییه كی گه وره دروس����ت ب����وه و پڕ نه كراوه ته وه ، قه تیش پڕ ناكرێته وه ، له ناو كوردیش یه ك مام جه الل هه یه ، كه س����ی تر شوێنی مامی پێناگیرێته وه ، به داخه وه ئاماده نه بون����ی ئیس����تیغاللی پارتی����ش مام جه الل����ی كردوه و ئینفی����رادی كردوه له سیاس����ه تداو سیاس����ه تی خودی پارتی كردۆته سیاس����ه تی هه رێم، كه سیاسه تی هه رێمیش نیه ، له ش����ته گرنگه كانیش هیچ پرس به یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تان

ناكا. ئاوێنه : پێشتر تۆ نامه یه كت ئاراسته ی س����ه ركردایه تی حزبه ك����ه ت ك����ردو داوات لێكردن كه هه ڵسن له خه و كاتی ئه وه هاتوه كوردستان نیشتمانیی یه كێتیی به ڕاستی له م ئابڵوقه سیاس����ییه خۆی ده ربهێنێ، به تایبه ت����ی له په یوه ندیی����ان له گه ڵ هێزه ش����یعییه كان، به ڕای تۆ هۆكاری چییه كه یه كێتی ئێستا ناتوانێت ئه و رۆڵه ببینێت و ئ����ه م كه موكورتییه ده كه وێته ئه س����تۆی

كێ ؟دوای به داخ����ه وه گه اڵڵ����ی: به ه����رۆز نه خۆشكه وتنی جه نابی مام جه الل هه ندێ له هه ڤااڵنم����ان نه مانتوانی����وه ته ج����اوزی هه ن����دێ ملمالنێ����ی نێوخۆی شه خس����ی بكه ین. هه ندێ ل����ه له الیه ن و حه لیفه كانی خۆمانمان فه رامۆش����كردبو، تاڕاده یه كیش له سیاسه ت و له به رانبه ر هه ندێ ش����لبوین پارتی و له ئاس����ت هه ڵه كانی سیاس����ه تی بێده نگیمان هه ڵبژاردوه . بێگومان ئه مه ش به زه ره ری یه كێتی نیش����تمانی كوردستان ته واوبوه . س����ه یری ئه و وه فدانه بكه ن كه دێن بۆكوردستان! یه كێتی به پله ی یه كه م

خوێن و ش����ه هیدو فی����داكاری ده كا، كێش له پێشوازی میوانداندایه ؟ ئێستا خه ریكین ئ����ه م كه موكوڕیان����ه ی ه����ه ن، ورده ورده

ڕاستیان بكه ینه وه .له كاروباری ش����اره زایه ك وه ك ئاوێنه : س����ه ركردایه تی له س����ه ر چی توركی����ادا سیاس����ی ك����وردو په كه ك����ه و ده وڵه ت����ی توركیاو هێزه نێوده وڵه تیه كان پێویس����ته ب����ۆ ئه وه ی پرۆس����ه ی ئاش����تی له توركیا

ده ستپێبكاته وه ؟به هرۆز گه اڵڵی: پێویسته هه م په كه كه و ئ����ه و ش����ه ڕه ڕابگرن. هه می����ش توركیا ڕابگه یه نرێت، درێژخایه ن ئاگربه س����تێكی بوار بڕه خس����ێ ب����ۆ پارت����ی دیموكراتی گ����ه الن )هه ده په ( كه بتوان����ێ به ئازادانه خه باتی په رله مانی ئه نجام بدات و ئێمه ش و هه مو ح����زب و الیه نه كانی كوردس����تانیش یارمه تیده ربین بۆ هێنانه كایه وه ی جه وێكی گونج����او بۆگه ڕانه وه ب����ۆ گفتوگۆو مێزی دیال����ۆگ له نێوان توركی����ا و كورد، ده كرێ واڵتانی ئه وروپ����او ئه مه ریكاش ڕۆڵ ببین بۆ پشتیوانیكردن له پرۆسه ی چاره سه ری و ئاش����تی، ئه مڕۆ كورد ده بێ زیاتر ته ركیز بكاته س����ه ر ڕۆژئاوا، گه لی باكور ماندوه و

پێویستی به ئاشتی هه یه و ئاشتی ده وێ.ئاوێنه : هاتنی روسه كان بۆ نێو هاوكێشه به و ناوه ڕاست رۆژهه اڵتی سیاس����یه كانی شێوه كاریگه ره ، چ زیانێك یاخود سودێك به كورد ده گه یه نێت و كورد چۆن ده توانێت

له به رژه وه ندی خۆی به كاریبهێنێت؟ڕوس���یا دی���اره گه اڵڵ���ی: به ه���رۆز ئه جیندای تایبه تی خۆی هه یه و نایه وێت ڕژێمی به شارئه سه د بكه وێ و دژی داعش ناوه ڕاس���ت ڕۆژهه اڵتی ده كات، خه بات گۆڕانی نوێ به خۆیه وه ده بینێ، ڕوس���یا ل���ه م گۆڕانكاریان���ه ئاماده گی ده یه وێ هه ب���ێ و ڕاو هه ڵوێس���ت و به رژه وه ندییه سیاس���یه كانی ئاب���وری و ئه من���ی و پارێزراوب���ێ. ڕوس���یا دژی هاوپه یمانی س���عودیه و قه ت���ه رو توركیای���ه له گه ڵ ئێران و عێراق و س���وریاو چی���ن پێكه وه كارده كه ن. كوردیش له م چوارچێوه یه دا ده كرێ س���ودی زۆر له ڕوسیا وه ربگرێ، به تایبه ت���ی كوردانی ڕۆژئ���اواو په یه ده . زۆرباشه ، په یوه ندیه كانیان پێش���موایه ب���ه م هیوایه ی هه موالیه كمان له ئاس���تی مه س���ئولیه تی مێژوی���ی خۆماندابی���ن و نه یارانی گه له كه مان و دوژمنانمان نه توانن زه فه رم���ان پ���ێ بب���ه ن و به ئیمتیازاتی مادی و كورسی و هه ندێ ده سه اڵتی كاتی توشی له خۆبایی بون و توشی یه كترمان نه كه ن و ش���ه ڕ بهێننه وه نێوماڵی كورد، چونك���ه هه مومان به یه ك���ه وه جوانین، به یه كه وه ده توانین ده س���تكه وته كانمان بێنی���ن باوازی���ش به ده س���تبهێنین، له سیاسه تی خۆبه گه وره زانین و تاكڕه وی و

نه خوێندنه وه ی یه كتری.

نوێنه ری یه كێتی نیشتیمانی كوردستان له توركیا: پارتی له شته گرنگه كانیش پرس به یه كێتی ناكاله‌ڕوی‌ستراتیژه‌وه‌‌سه‌ردان‌و‌هه‌ڵوێسته‌كانی‌بارزانی‌به‌هه‌ڵه‌‌ده‌زانم

هەنوکە)507( سێشه ممه 42015/12/15

په یوه ندیه کانی ئێستای بارزانی تاكڕه وانه

ئه نجامده درێ ، بۆیه له دواڕۆژدا زیانی گه وره به به رژه وه ندیه بااڵكانی

گه لی كورد ده گه یه نێ

ئا: وریا حسێن

نازم ده باغ نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له تاران له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "ئێران له ڕێگه ی تایبه ته وه داوای ڕونكردنه وه ی له باره ی

سه فه ره كه ی بارزانی كردوه ".

ئاوێنه : میدیاكانی ئێران كاردانه وه ی جۆراوجۆریان هه بوه له سه ر سه ردانه كه ی

بارزانی بۆ سعودیه و توركیا؟نازم ده باغ: هه رچه نده چاوێری وردی كاردنه وه كانم نه ك���ردوه ، به اڵم ئه وه ی له میدیاكانه وه وه رگرتبێ���ت زانیاری���م س���ه فه ره كه كه وتوەته ژێر پرسیاره وه و لێكدانه وه ی جی���اوازی بۆ كراوه به پێی

بارودۆخی ئه مڕۆی عێراق.ئاوێنه : ئێران تاچه ند له م جموجواڵنه ی

بارزانی نیگه رانه ؟ده كرێ���ت ئێ���ران ده ب���اغ: ن���ازم هه رێم���ی س���ه رۆكی له كه س���ایه تی كوردس���تان نیگ���ه ران نه بێ���ت، به اڵم ئ���ه و به رنام���ه سیاس���یه ی له پش���تی پ���ه رده وه لێكدانه وه ی ب���ۆ ده كرێت بۆ دژایه تیكردنی ده سه اڵتی شیعه له عێراق بۆ هاوپه یمانی كوردو ش���یعه له عێراق له گه ڵ هێزه په رش���وباڵوه كانی سوننه به دواداچ���ون و هه ی���ه ، نیگه رانیی���ان

لێكدانه وه بۆ ئ���ه وه ده كه ن ئایا كورد ده خرێته چوارچێوه یه كه وه كه دژایه تی ش���یعه بكات؟ ب���ه اڵم به ب���ڕوای خۆم كورد هه میش���ه گرنگی به هه مو چین و توێژه كانی عێراق داوه بۆیه پێم ئاسان نیه كورد بكه وێته ن���او ئه و یارییه وه و به پێی ئه و هه وااڵنه ش���ی بیس���تومانه ل���ه وه جه خت���ی هه رێ���م س���ه رۆكی كردوه ته وه نه كه ون���ه دژایه تی الیه نێك دژی الیه نێكی تر به پێچه وانه وه هه وڵی

یه كخستنی هێزه كان بده ن.ئاوێنه : ئایا ئێران داوای ڕونكردنه وه ی ك���ردوه له س���ه ر ئ���ه م س���ه ردانانه ی

بارزانی؟م���ن ئه وه ن���ده ی ده ب���اغ: ن���ازم ئ���اگادارم له ڕێگه ی تایبه ت���ه وه داوای ڕونكردنه وه ی���ان ك���ردوه چونك���ه ئه و نیگه رانیان���ه پێویس���تی به ڕونكردنه وه

هه یه بۆ ئه وه ی بڕه وێنه وه .ئاوێنه : ئه م دو س���ه ردانه ی بارزانی واتای ئه وه نیه هه رێم پش���تی له ئێران

كردوه ؟نازم ده ب���اغ: نه خێ���ر چونكه ئه مه یه ك���ه م س���ه ردان نیه ، ب���ه اڵم به پێی قۆناغه سیاس���یه كه جی���اوازه، جاری واهه یه س���ه فه رێك پێش���ده كه وێت یان دواده كه وێت یان واڵتێك له ڕوی میدیاو له ڕوی سیاسه ت و به رژه وه ندی خۆیه وه

گرنگ���ی به س���ه فه ره كه ده دات، خ���ۆ هه موی مانگێ���ك نابێت كاك نێچیرڤان سه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان

له تاران بو.ئاوێن���ه : ئێس���تا زۆر باس���ی ئه وه ده كرێ���ت هاتنی ئه و هێ���زه توركیه بۆ س���ه ر خاكی كوردس���تان، ئێرانی زۆر

نیگه ران كردوه ؟نازم ده باغ: هاتنی ئه و هێزه توركییه پێش هه م���و كه س عێراق���ی نیگه ران ك���ردوه دیاره ئه وانی���ش نیگه ران بون ده ب���ن، نیگ���ه ران دۆسته كانیش���یان بۆی���ه ئه وانیش ده بێ���ت بزانن كاتێك هێزی س���ه ربازی دێ���ت له چوارچێوه ی پڕۆس���ه یه كه ك���ه ڕێكه وتنەكه ی���ان داخوازیان ك���ردوه، ئه گه ر ئه وه نه بێت هه مو الی���ه ك له پێناو به رژوه ندییه كانی خ���ۆی به دواداچ���ون ده كات و نیگه ران ده بێت وه كو خۆتان ده زانن پشیوانی و دژایه ت���ی جۆراوجۆر له هاتنی ئه و هێزه

توركییه ده كرێت.ڕونكردنه وه ی داوای ئێ���ران ئاوێنه : له ئێوه نه كردوه سه باره ت به هاتنی ئه و

هێزه ؟ن���ازم ده باغ: نه خێر، ئ���ه م بابه تانه له ڕێگ���ه ی باڵی���ۆزی ئێ���ران له عێراق و قونس���وڵی ئێران له هه رێمی كوردستان به وه اڵمی پێویس���تی ده بێت چونك���ه

ده ستبه جێ هه یه .ئاوێنه : زۆرب���اس له وه ده كرێت ئێران ئێستا كارته كانی له هه رێمی كوردستان

خستوه ته گه ڕ به تایبه ت دژ به پارتی؟نازم ده باغ: پێمخۆشه ئه مه به وردی ب���گات، چونك���ه لێكدان���ه وه له س���ه ر كارته دژه كان نیه و لێكدانه وه له س���ه ر ئاستی په یوه ندییه كان هه یه به جۆرێك الیه نێ���ك به رژه وه ن���دی زیاتری هه یه و الیه نێك په یوه ن���دی زیاتری هه یه یان سیاس���ی به رژوه ندی ته نه���ا الیه نێك هه یه ، س���وپاس بۆ خوا نه گه یشتوه ته ئه و بابه تهو ئه وه ن���ده قوڵ نه بوه ته وه ب���گات به وه ی ئێران بی���ر له وەبكاته وه الیه نێك���ی سیاس���ی دژی الیه نێكی تر الیه ن���ه كان پ���ڕۆژه ی به كاربهێنێ���ت و تێكبدات، ئه وه ی به ئێمه گەیشتوه وه كو نوێنه رایه ت���ی حكومه تی هه رێم له تاران حكوم���ه ت له چوارچێ���وه ی دامه زراندن ی���ان گه ش���ه پێدانی په یوه ندییه كان���ی باقیه ك���ه ی ده بێ���ت، هه ڵوێس���تی پارتیه وه یه به شه ریكه كانی په یوه ندیی

له حكومه تی هه رێمی كوردستان.ئاوێن���ه : كه واته ئێران ئێس���تا چۆن له گ���ه ڵ هه رێم���ی مامه ڵ���ه ده كات

كوردستان؟نازم ده باغ: س���ه رقاڵی گه شه پێدانی حكومه ت و له گه ڵ په یوه ندیه كانیه ت���ی

الیه نه سیاس���یه كان، تائێس���تاش من له الیه ن���ی ئێرانی���ه وه بان���گ نه كراوم پرس���یارم له ب���اره ی ئ���ه م ڕوداوانه وه

لێبكرێت.وه فدێكی هی���چ بڕیانی���ه ئاوێن���ه : ت���اران س���ه ردانی هه رێم ب���كات، یان

به پێچه وانه وه ؟نازم ده باغ: هه میش���ه بڕی���ار هه یه وه فدی تاران س���ه ردانی هه رێم بكات و به پێچه وان���ه وه به اڵم ئه وه به س���تراوه

به كاته وه .گرنگ���ه حكومه ت تاچه ند ئاوێن���ه :

سیاسه تێكی هاوسه نگ په یڕه و بكات؟نازم ده باغ: م���ن پێموایه حكومه تی هاوس���ه نگی پێش���و وه ك���و هه رێ���م له په یوه ندیی���ه كان ڕابگرێ���ت، جه نابی له كۆنفرانس���ه مه س���عودیش كاك ڕۆژنامه نوسیه كه جه ختی له وه كرده وه كاتێ���ك ده چینه ئێ���ران نابێت توركیا نێگه ران بێت به پێچه وانەوە ش، ئه وه ش به ڵگه یه له سه ر ئه وه ی كورد له هه وڵی ڕاگرتنی هاوسه نگی په یوه ندییه كاندان و ڕاس���ترین سیاس���یه تیش ئه وه ی���ه كه واڵتانی دراوس���ێ به هاوپه یمان و دۆست بزانی���ن و نیگه رانیه كان وه النێین و وه كو ك���ورده واری خۆش���مان ده ڵێت "كوڕی خۆم���ان به قوریان���ی كچ���ی خه ڵ���ك

نه كه ین".

نوێنه ری حكومه تی هه رێمی كوردستان له ئێران:ئێران‌داوای‌ڕونكردنه‌وه‌ی‌له‌پارتی‌كردوه‌‌‌‌ده‌رباره‌ی‌سه‌فه‌ره‌کانی‌بارزانی

نازم ده باغ

به هرۆز گه اڵڵی

ئێرانییه کان به دواداچون و لێكدانه وه

بۆ ئه وه ده كه ن ئایا كورد ده خرێته

چوارچێوه یه كه وه كه دژایه تی شیعه بكات؟

7 (507( سێشه ممه 2015/12/15 تایبه‌ت

ئا: شیار محه مه د

هاتنه ناوه وه ی هێزه كانی توركیا بۆ باشیك و ئاماده كاری

هێزه كانی حه شدی نیشتمانی سه ر به سوننه كان، كێشمه كێشێكی

گه وره ی له عێراقدا لێكه وتوه ته وه ، ئه سیل نوجه یفی پارێزگاری پێشوی

نه ینه وا ده ڵێت "به بارزانیمان راگه یاندوه كه پێویسته هه ماهه نگی

له نێوان حه شدی نیشتیمانی و پێشمه رگه هه بێت بۆ ئازادكردنی

موسڵ"

كێشمه كێشی نێوان شیعه و سوننه ، له الیه ك و قه ته ر توركیا و س����عودیه و ئێ����ران و رژێمی س����وریا و حه ش����دی ش����ه عبی له الیه كی دیكه ، زۆرانبازیی روس����ه كان و ش����اراوه ی ئاش����كراو ئه مه ری����كا، ملمالنێكان����ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����تیان گه رمتر و درێژخایه نتر و

توندوتیژتر كردوه .به پێی ئ����ه و زانیاریان����ه ی له میدیا ئه وروپی و عه ره بیه كانه وه باڵوده بنه وه ، واڵتانی كه نداو ناڕه زایی توندی خۆیان گه یاندوه به كاربه ده س����تانی ئیداره ی ئه مه ریكا كه نابێت حه شدی شه عبی به شداری له كۆنتڕۆڵكردنه وه ی موسڵ و ئه و ناوچه سونییانه دا بكات كه ئێستا به ده س����ت داعش����ه وه ن، له به رئه وه ی حه ش����دی ش����ه عبی وه ك ئامڕازێكی جێبه جێكردنی سیاسه ته كانی كۆماری ئیسالمی ئێران له عێراقدا ده بینن كه

كار بۆ تێكش����كاندنی هێ����زو توانای س����وننه كان و گۆڕین����ی دیمۆگرافیای به تایبه ت����ی ده دات، ناوچه كانی����ان دوای ئه وه ی كه له كۆنتڕۆڵكردنه وه ی شاری تكریتدا به گیانی تۆڵه كردنه وه

مامه ڵه یان له گه ڵ سوننه كان كرد.هه ر له م روانگه یه شه وه یه كه تائێستا لێبڕاوانه ی����ان كاری ئه مه ریكی����ه كان نه كردوه بۆ ئه وه ی رومادی و فه لوجه س����ه ڕه رای ئ����ه و هێرش����ه گ����ه وره و س����ه ریان كراوه ته كه به رده وامانه ی له الیه ن س����وپای عێراق و حه ش����دی

شه عبییه وه ئامانجه كانی نه پێكێ .ئه مه ریكاو واڵتانی كه نداو س����ورن له كۆنتڕۆڵكردنه وه ی ئه وه ی له س����ه ر موسڵیشدا، پێش����مه رگه و سه ربازانی توركیا به شداری بكه ن، نه ك حه شدی شه عبی و سوپای پاسدارانی ئێران، بۆ ئه وه ی سنورێك بۆ به رفراوانبونه وه ی له عێراقدا ئێ����ران ش����یعه و نف����وزی

دابنرێت. پارێ����زگاری نوجه یف����ی ئه س����یل پێش����وی نه ین����ه وا له لێدوانێك����ی بۆ ئاوێنه جه ختی له س����ه ر ئه وه كرده وه ك����ه "ئاماده كارییه كان بۆ ئازادكردنی موس����ڵ كۆتایی هاتوه ". راشیگه یاند له گه ڵ ته واوه تییان "هه ماهه نگییه كی نێوده وڵه تی هاوپه یمانی پێشمه رگه و

هه یه بۆ ئه و كاره ". پارێ����زگاری نوجه یف����ی ئه س����یل رایگه یان����د نه ین����ه وا پێش����وی "هێزه كان����ی حه ش����دی نیش����تیمانی هه ماهه نگییه ك����ی ته واوه تییان له گه ڵ

هاوپه یمانی پێش����مه رگه و هێزه كانی نێوده وڵه تی هه یه "، رونیشی كرده وه "ئاماده كاریی����ه كان بۆ ئۆپراس����یۆنی ئازادكردن����ی موس����ڵ ت����ه واو ب����وه به اڵم هێش����تا كاتی ده س����تپێكردنی

ئۆپراسیۆنه كه دیاری نه كراوه ".

نوجه یفی وتی "ئێمه وه ك حه شدی نیش����تیمانی پێش����وازی له س����وپای عێ����راق ده كه ین بۆ به ش����داریكردنی به اڵم موسڵ، ئازادكردنی له پرۆسه ی سه باره ت به به شداریكردنی هێزه كانی حه ش����دی ش����ه عبی ئ����ه وا پێمانوایه

له الی گ����رژی به ش����داریكردنیان كه دروستده كات، پارێزگاكه دانیشتوانی چونكه دانیشتوانی شاره كه به ته واوی

سوننه مه زهه بن". جه ختی له سه ر ئه وه ش كرده وه كه "هیچ هه ماهه نگیه ك له نێوان حه شدی

ش����ه عبیدا حه ش����دی نیش����تیمانی و نییه ".

نوجه یفی راش����یگه یاند "حه ش����دی نیشتیمانی چاویان به مه سعود بارزانی كه وت����وه و ئه وه یان پێ راگه یاندوه كه پێویس����ته هه ماهه نگییه كی ته واوه تی له گه ڵ هێزه كانی پێش����مه رگه هه بێت ب����ۆ ئازادكردن����ی موس����ڵ به وپێیه ی هێزه كانی حه شدی نیشتیمانی له سه ر خاكێك����ن كه پێش����مه رگه پارێزگاری لێده كات و پێویسته به و شێوه یه كاری ب����ۆ بكرێت بۆ ئه وه ی له پرۆس����ه كه دا

هیچ هه ڵه یه ك رونه دات". له ب����اره ی بونی س����ه ربازی توركیا له نزی����ك ش����اری موس����ڵ نوجه یفی جه ختی له س����ه ر ئه وه ك����رده وه كه "ئه مه په یوه ندی به س����ه روه ری خاكی عێراق����ه وه هه ی����ه و به غ����دا و ئه نقه ره خۆیان و له نێ����وان به لێكتێگه یش����تن به هاوكاری هاوپه یمانێتی نێوده وڵه تی

چاره سه ری ده كه ن". وتیشی "له و بڕوایه دام سه ردانه كه ی مه س����عود بارزانی بۆ توركیا هاوكار گرژییه كانی له هێمنكردنه وه ی ده بێت نێ����وان ئه نق����ه ره و به غدا و ه����ۆكاری س����ه ره كی س����ه باره ت به بونی هێزه سه ربازییه كانی توركیا له و ناوچه یه دا به حكومه تی ئیتیحادی ده گه یه نێت". ئاماژه ی به وه ش����دا "سه ردانیكردنی وه فدی توركیاش بۆ عێراق به هه مان ش����ێوه ده چێته خانه ی ئ����ه و هه وڵه دبلۆماسیانه ی كه بۆ هێمنكردنه وه ی

دۆخه كه ده درێت".

ئا: شۆڕش محه مه د

د.قه یوان سیوه یلی ئاماژه به وه ده كات كه توركیا بازاڕێكی زۆر باشه بۆ ساغكردنه وه و فرۆشتنی سه رچاوه

سروشتیه كانی هه رێم و یه كێكه له و واڵتانه ی كه تینوی سه رچاوه سروشتیه كانه � ئه و ده ڵێت "ئه گه ر

ئێمه بتوانین بازاڕی تینوی سه رچاوه سروشتیه كانی توركیا به قازانجی

خۆمان بقۆزینه وه ئه وا كارێكی زۆر زۆر باشمان كردوه ".

زیات���ری به دابه زین���ی س���ه باره ت نرخی ن���ه وت له بازاڕه كان���ی جیهان و دۆخ���ی له س���ه ر كاریگه رییه كان���ی ئابوری هه رێمی كوردستان، د.قه یوان س���یوه یلی پسپۆڕی بواری نه وت و غاز راگه یاند به ئاوێن���ه ی له لێدوانێكی���دا "بۆ ئ���ه و واڵتان���ه ی داهات���ی رۆژانه به ستراوه ته وه ته نها س���ااڵنه یان یان نه وت���ه وه سروش���تی به س���امانی بچوكتری���ن گۆڕانكاری له نرخی نه وتدا راس���ته وخۆ كاریگه ری ئابوری ده كاته سه ر واڵته كه یان كه ئێمه ش یه كێكین له و واڵتانه وه كو عێ���راق و به تایبه تی هه رێمی كوردس���تان كه %95 داهاتی رۆژانه مان له ئه نجامی فڕۆشتنی نه وتی

خاوه وه سه رچاوه ده گرێت". وتیشی "بۆیه دابه زینی نرخی نه وت به داخه وه راسته وخۆ كاریگه ری ده كاته

سه ر ئابوری واڵته كه مان". نرخی دابه زینی كاریگه ری له باره ی ن���ه وت له س���ه ر ماف���ه داراییه كان���ی د.قه ی���وان ن���ه وت، كۆمپانیاكان���ی س���یوه یلی وتی "له هه م���و دونیادا كه نرخی نه وت داده به زێت رێژه ی قازانج زۆر زۆر كه مده بێت���ه وه و ئه گه ر نه وت به نرخێكی به رزتر بفرۆش���رێت رێژه ی قازانجی نێ���وان كۆمپانیا نه وتیه كان و

حكومه تی هه رێم به رزده بێته وه ".وتیشی "به واتای ئه وه ی له دابه زینی نرخی نه وتدا ئه و رێ���ژه ی قازانجه ش

داده به زێ ". س���یوه یلی ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه ئه گ���ه ری زۆر زۆر نیی���ه كۆمپانیاكان بتوانن به ش���ێوه یه كی زۆر له س���ااڵنی بك���ه ن س���ه رمایه گوزاری ئاین���ده دا

له په ره پێدان���ی نه وت���دا و له ب���واری كێڵگه كانیاندا و له و باره یه ش���ه وه وتی "ئه وه كاریگه ری خراپی ده بێت له سه ر ئاین���ده ی ئاب���وری ن���ه وت له هه رێمی له سه رانسه ری به تایبه تی كوردستاندا دونیاشدا ئه گه ر نرخی نه وت له ژێره وه بێت كه واته س���ه رمایه گوزاری له بواری نه وتیه كان كێڵگه په ره پێدانی نه وت و كاریگه ری ئه م���ه ش كه مده بێت���ه وه و خراپ���ی ده بێ���ت له س���ه ر ئاین���ده ی

به رهه مهێنانی نه وت". به ئاینده ی نه وتی هه رێم و سه باره ت ئ���ه وه ی كه ئایا نه وت���ی هه رێم بوه ته پۆینتێك كه كاریگه ری له س���ه ر نرخی ن���ه وت له جیهاندا دابنێ���ت، د.قه یوان فه لسه فه ی "به داخه وه وتی سیوه یلی ئابوری ن���ه وت گۆڕانكاری به س���ه ردا هاتوه پێگ���ه ی جوگرافیای رۆهه اڵتی ناوه ڕاست و ئه و واڵتانه ی خاوه نی نه وتن كاریگ���ه ری ئه وتۆیان له س���ه ر بازاڕی

نه وت نه ماوه یاخود كه مبۆته وه ". نه وت "له به رئه وه ی جوڵه ی وتیشی

گۆڕانكاری به سه ردا هاتوه ". س���یوه یلی ئاماژه بۆ ئ���ه وه ده كات كه به شێوه یه كی كالسیكی بیستومانه

له رۆژهه اڵتی ن���ه وت هه میش���ه ك���ه به واڵت���ه فرۆش���راوه ناوه ڕاس���ته وه دۆالر پترۆ ئه مری���كا و ئه وروپیه كان و له ئه مریكا و واڵته ئه وروپیه كانه وه به ره و رۆژهه اڵت���ی ناوه ڕاس���ت گه ڕاوه ته وه و له وباره ی���ه وه وتی "ئه م جوڵه ی نه وته گۆڕانكاری به س���ه ردا هاتوه و ئێس���تا پێویستیان ئه مریكا ئه وروپا و واڵتانی ناوه ڕاس���ت رۆژهه اڵت���ی به نه وت���ی نه وت خۆی���ان له به رئه وه ی نه م���اوه

به رهه مده هێنن". وتیشی "ئه مه یه كێكه له گۆڕانكارییه گه وره كانی فه لس���ه فه ی ئابوری نه وت یاخود بازاڕی نه وت و ئه مه بوه ته هۆی ئه وه ی كه ن���رخ داده به زێت و نرخیش

به رده وام له دابه زیندا ده بێت". د.قه یوان له و باوه ڕه دایه كه "ده بێت به تایبه تی له الیه ن حكومه تی هه رێمی زیاتر لێكۆڵین���ه وه ی كوردس���تانه وه له وباره یه وه ئه نجام بدرێت چونكه ئه م

گۆڕانكارییه شتێكی نوێیه ". ئ���ه وه ی تاچه ن���د ده كرێ له باره ی هه نارده كردنی نه وت و غازی هه رێم بۆ واڵتی توركیا بكرێته به دیلی روس���یا و تاچه ند ئه و زه مینه یه له باره ، د.قه یوان

سیوه یلی وتی "به ڵێ توركیا بازاڕێكی یه كێك���ه توركی���ا باش���ه و زۆر زۆر ل���ه و واڵتانه ی كه تینوی س���ه رچاوه خاوه ن���ی توركی���ا سروش���تیه كانه و بازاڕێكی پیشه س���ازی زۆر گه وره یه و یه كێكه له دراوسێ گه وره كانی هه رێمی

كوردستان". وتیشی "ئه گه ر ئێمه بتوانین بازاڕی تین���وی س���ه رچاوه سروش���تیه كانی توركیا به قازانج���ی خۆمان بقۆزینه وه ئه وا كارێكی زۆر زۆر باشمان كردوه و ده رفه تێكی زێڕین���ه كه ئێمه بتوانین كارێك بكه ین جێگه ی گازی سروشتی

روسیا بگرینه وه ". د.قه یوان له و باوه ڕه دایه كه هه رێمی كوردس����تان ده توانێت جێگه ی گازی سروش����تی روس����یا بۆ واڵتی توركیا بگرێته وه و له و باره یه وه وتی "یه ده كی گازی سروش����تیمان به و توانایه هه یه ك����ه بتوانین ئه و جێگه ی����ه بگرینه وه به اڵم بۆ ئه م كاره ده یان ساڵ كاری ش����ه و و رۆژی ئه وێت بۆ ئه وه ی بگه ین به هه وڵ و پێویس����تمان ئامانجه و به و كارێكی زۆر زۆر و درێژخایه ن و گه وره

هه یه ".

ئه سیل نوجه یفی : به بارزانیمان راگه یاند كه پێویسته هه ماهه نگییه ك له نێوان حه شدی نیشتمانی و پێشمه رگه دا هه بێت بۆ ئازادكردنی موسڵ

د.قه یوان سیوه یلی : كوردستان ده توانێت جێگه ی گازی سروشتی روسیا بۆ واڵتی توركیا بگرێته وه

ئا: زانكۆ سه ردار

بڕیارده ری لیژنه ی دارایی له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق ئاماژه به وه

ده كات كه دابه زینی نرخی نه وت، به رزبونه وه ی رێژه ی هه ژاری و تاوان له كوردستان و عێراقدا به دوای خۆیدا

ده هێنێت.

ئه حمه دی حاجی ره شید، بڕیارده ری لیژنه ی دارایی له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق بۆ ئاوێنه رایگه یاند " س���ێ جۆر تێچوم���ان هه یه كه هه ندێ���ك باس له 10 دۆالر ده ك���ه ن، هه ندێك باس له 15 دۆالر ده ك���ه ن وه هه ندێكیش باس له 22 دۆالر ده ك���ه ن، م���ن تێكڕاییه كه یم وه رگ���رت نزیك���ه ی 20 دۆالر ده كات، پ���اره ده ده ین���ه كۆمپانیاكان ئێم���ه تاوه كو ن���ه وت ده ربهێنن، تێچوی هه ر به رمیلێك نزیك���ه ی ئه و پاره یه ده كات كه وات���ه هه مو به رمیلێ���ك 9 دۆالرمان بۆ ده مێنێت���ه وه ، ئه گه ر س���ێ میلۆن به رمی���ل به 9 دۆالر بێ���ت نزیكه ی 30 میلۆن دۆالر ده كات رۆژانه ، مانگی 900 ملیۆن دۆالرمان ده س���ت ده كه وێت، كه مانگی 900 ملیۆنمان ده ست ده كه وێت، تۆ بڵێ ملیارێكیشمان ده ست ده كه وێت به اڵم عێراق پێویسی به سێ ملیارو 200

ملیۆن دۆالر هه یه به س بۆ موچه ".بڕیارده ری لیژن���ه ی دارایی ئاماژه ی به وه ش���دا كه دو ملیارو دوس���ه د له و پاره یه كورت ده هێنێ���ت ئه گه ر نرخی ن���ه وت وه ه���ا بمێنێته وه ، وتیش���ی " ئه وه ش ب���ه وه چاره س���ه ر ده بێت كه عێ���راق ئیحتیاتیه ك���ی نه ق���دی هه یه ك���ه بریتیه له 60 ملی���ار، پێوانه ی نێو ده وڵه تی بۆ ئیحتیاتاتی نه قدی ئه وه یه كه ئه و ئیحتیاته ته ندروس���ت به ش���ی

شه ش مانگ ئیداره دانی ده وڵه ت بكات، ئه و ئیحتیاته نه قدی���ه ی عێراق ئه گه ر دابه ش���ی بكه ین به سه ر س���ێدا به شی بیس���ت مانگ���ی ده كات، ب���ه اڵم وه ك ئه وه ی ئێس���تا نه وت بفرۆشێت عێراق

دۆخی زۆر له خه ته ردایه ".هه روه ه���ا باس���ی له وه ش ك���رد كه دۆخه كه زۆر له ئێس���تا خراپتر ده بێت و ناتوانێت موچه ی فه رمانبه رانیش دابین بكات، ئه وه ش ه���ۆكاری به رزبونه وه ی ئاستی هه ژاری و تاوان و رێژه ی بێكاری ، ئه وه ش���ی ك���ه په یوه ن���دی به هه رێمی ئه حم���ه دی هه بێ���ت كوردس���تانه وه حاجی ره ش���ید وتی " ده بێت بپرسین ئای���ا حكومه تی هه رێ���م پابه ند ده بێت به بڕیاری ناردنی 550 هه زار به رمیل یان ن���ا؟ ئه گه ر بڕیار بدات به ڵێ كاریگه ری هه یه ، ئه گه ر بڕیاریش نه دات بێگومان عێراق به چه ند نه وت بفرۆش���ێت هه رێم دو دۆالر كه متر ده یفرۆش���ێت، چونكه ریسكی عقودی نه وتی خراپتره له به غدا، ئه م���ه ش وه ها ده كات كه دۆخی هه رێم

خراپتر ببێت له دۆخی عێراق".موچ���ه ی بڕین���ی له به رامب���ه ر پێش���مه رگه و موچه ی بۆ فه رمانبه ران حه شدی ش���ه عبی و نازحین، ده ڵێت " ئێمه له راپۆرتی لیژنه ی داراییدا یه كێك پشتیوانی له ده عمی بریتیه له بڕگه كان حه ش���دی ش���ه عبی له گ���ه ڵ نازحین و پێشمه رگه ،كه هاتین بۆ ته سدیقی ئه م بڕگه یه شوێنێكیان ده ست نه كه وت كه پاره ی لێ به ده س���ت بهێنن بڕیاریاندا كه له موچه ی فه رمانبه رانی عێراق %3 ببڕن، ئێم���ه ش داوامانكرد كه 3%كه ی فه رمانبه ران كه ده یبڕن دابین بكرێت بۆ پێشمه رگه ی خۆمان بۆیه ئه و پاره یه ی كه دێت بۆ هه رێ���م بۆ موچه 3% هه ر

له هه رێم لێیده بڕێت بۆ پێشمه رگه ".

به شداریكردنی هێزه كانی حه شدی

شه عبی گرژی له الی دانیشتوانی پارێزگای موسڵ دروستده كات چونكه دانیشتوانی شاره كه به ته واوی

سوننه مه زهه بن

ئه گه ر ئێمه بتوانین بازاڕی

تینوی سه رچاوه سروشتیه كانی

توركیا به قازانجی خۆمان بقۆزینه وه ئه وا كارێكی زۆر

باشمان كردوه

دابه زینی نرخی نه وت مه ترسی گه وره له سه ر هه رێمی كوردستان دروستده كات

کێڵگه یه کی غاز له هه رێمی کوردستان

ئه سیل نوجه یفی

كاره بای كوردستانبۆ چاك نابێت؟

د. عیزه ت سابیر ئیسماعیل

10 ساڵ پێش ئێستا س���ه رچاوه ی سه ره كی به رهه مهێنانی وزه ی كاره بای كوردستان بریتی بو له هه ردو به نداوی دوكان و ده ربه ندیخان، دوای س���اڵی 2003و ئازادكردنی عێراق له دیكتاتۆری و زیادبونی موچ���ه ی فه رمانبه ران و باش���تربونی بژێوی ژیانی دانیشتوان و خێزانه كان و به ركاربونی یاس���ای وه به رهێنان و یاس���ای ن���ه وت و گازی هه رێمی كوردستان خواست له سه ر به كارهێنانی كاره با زۆر بو, ژماره ی خانو ش���وقه و یه كه ی نیش���ته جێبون زۆر ب���و، دو پااڵوگ���ه ی گه وره له كوردس���تان دام���ه زرا. حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان گرێبه س���تیكی زۆر خراپی له گه ڵ ده وڵه مه ندێك���ی كوردس���تان ئیم���زا ك���رد بۆ دامه زراندنی 3 وێستگه ی به رهه مهێنانی كاره با به بڕی 3000 میگاوات له سلێمانی و هه ولێرو دهۆك بده نێ و به خۆڕایی س���وته مه نی له به رامب���ه ردا س���ااڵنه بڕی 750ملیۆن دۆالری بده نێ ، خراپی ئه م گرێبه س���ته له وه دایه كه ئه گه ر له ش���ه وو رۆژێكدا كه متر له 24 س���ه عات كاره باش به رهه م بهێنێ و خه تای كۆمپانیاكه نه بێت له به رامبه ردا كۆمپانیا پاره ی 24 سه عات كاره با وه رده گرێت

له حكومه ت. له الیه كی تره وه تائێس���تا س���ااڵنه وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان به ب���ڕی 2 ملیار دۆالر گازوایل ده دات به و3 وێستگه یه بۆ به رهه مهێنانی كاره با كه ده كاته 20% ی س���ه رجه م بودجه ی كوردستان كه به هیچ واڵتیك ئه م خه رجیه دابین ناكرێ���ت، له كاتێكدا ئه گه ر وه زاره تی س���امانه سروشتیه كان توشی كێش���ه ی یاسایی نه بوایه له گه ڵ كۆمپانیای )دانه گاز( ده بو ئێس���تا ئه م 3 وێس���تگه یه به گازی سروشتی كاری بكردایه و كاره بای پێویستمان ده بو خه ڵكی كوردستانیش

بێ كاره با نه ده بو.له راپۆرت���ی 2014ی وه زاره تی كاره بادا هاتوه ك���ه به رهه مهێنانی 1000 میگاوات كاره با به گازی سروش���تی تێچونه كه ی 120 ملی���ۆن دۆالر بوه له س���اڵێكدا و له به رامب���ه ردا به رهه مهێنانی 1000 میگاوات كاره ب���ا به گازوایل خه رجیه كه ی 2300 ملیۆن دۆالر بوه له ساڵیكدا، واته به رهه مهێنانی كاره ب���ا به گازوایل خه رجیه ك���ه ی 20 ئه وه نده ی به رهه مهێنان���ی كاره بای���ه به گازی سروش���تی . س���ه رده مێك لیت���ری گاز ب���ه 800 دین���ار بو وه زاره تی سامانه سروشتیه كان ده یكڕی به 1200 دینار، لیتریك گاز ب���وه به 500 دینار وه زاره تی سامانه سروش���تیه كان ده یكڕێت به 800 دینار، ئه م پرۆس���ه یه قازانجێك���ی زۆری بۆ كۆمه ڵێك كۆمپانیا و پااڵوگه ی نایاس���ایی دروست كردوه و ده س���تبه رداربون لێی كارێكی ئاسان نیه بۆیه كاره بای كوردستان نابێته گازی سروشتی و بۆیه كاره بای كوردس���تان چاك نابێت. تا وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان گاز بۆ كاره با بكڕێت كاره بای كوردس���تان چ���اك نابێت، تا كاره بای كوردستان یه ك ده وڵه مه ند دابینی بكات كاره بای كوردستان چاك نابێت، تا وێستگه كانی كاره با نه كرێت به گازی سروش���تی كاره بای كوردستان چاك نابێت، تا كاره بای كوردس���تان به خراپی به كاربهێنریت كاره بای كوردستان چاك نابێت.هه ولێر–به ستۆره -مه س���یف- له )رێ���گای سه ری ره ش-ش���ه قالوه (، له رێگای )سلێمانی - ده باشان – س���یته ك - قه اڵچواالن(، له رێگای )س���لێمانی –میرگه پان(، ڤیالكانی ده وروبه ری دهۆك، زۆرین���ه ی خانوه ته جاوزه كانی هه رێمی كوردس���تان نه س���ه عاتی كاره بایان هه یه و نه پاره ی كاره ب���ا ده ده ن. كه واته دابه ش���كردنی كاره بای كوردستان خراپه و كۆكردنه وه ی داهاتی

كاره باش خراپه .سه رباری ئه م هه مو كێشانه ی كاره با ده بیستین له هه ن���دێ كه ناڵی ته له فزیۆنی ك���ه حكومه تی هه رێمی كوردس���تان پرۆس���ه ی هه نارده كردنی گازی سروش���تی بۆ واڵتی توركیا ده ستپێكرد، ئ���ه ی ب���ۆ گازی سروش���تی بۆ ویس���تگه كانی كاره با دابین ناكه ن كێش���ه ی كاره با چاره سه ر بكه ن، ئاخ���ر بۆیه كاره بای كوردس���تان چاك نابێت، ئه گه ر حكومه تی هه رێم گازی سروشتی هه نارده ی توركیا بكات و نه یداته وێس���تگه كانی كاره با مان���ای وایه زیاتر خه می ئابوری توركیا له كۆڵ ده گرێت له جیاتی ئه وه ی خه می كاره بای

خه ڵكی كوردستان بخوات.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

په‌رله‌مان)507( سێشه ممه 62015/12/15 parlaman.awene@gmail.com

ئا: وریا جه مال

له ساڵی 1992ه وه تا ئێستا په رله مان و حكومه تی هه رێمی كوردستان خه ونی بون به خاوه نی ده ستور ده بینن، به اڵم تائێستا

هه وڵه كان مایه پوچن.

له مانگ���ی ئایاری ئه مس���اڵدا، لیژنه یه كی 21 كه س���ی بۆ ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ راپرس���ی پێكهێن���راو یه ك���ه م كۆبونه وه ی خ���ۆی ئه نجامدا، ب���ه اڵم دوای 90 ڕۆژ كه بۆی دیاریكرابو نه یانتوانی كاره كانی ئاماده كردنه وه ی پرۆژه یاسای ده ستور ته واو بكات، ئه م هه وڵه ش

شكستیهێنا.ئه ندامێكی لیژنه ی ئاماده كردنی ده س���توری كوردس���تان بۆ راپرس���ی له پش���كی یه كێتی بونی "ملمالنێ���ی سیاس���ی و رایده گه یه نێ���ت تێڕوانینی جیاواز له نێوان هێزه سیاس���یه كانی هه رێم له س���ه ر سیستمی سیاس���ی و چۆنیه تی ب���وه یه كێ���ك ده وڵ���ه ت، به رێوه به ردن���ی له هۆكاره كان���ی ئ���ه وه ی هه رێمی كوردس���تان

نه بێته خاوه نی ده ستور".چێن���ه ر عه ل���ی ج���ۆاڵ، ئه ندام���ی لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ راپرسی له پش���كی یه كێتی به ئاوێنه ی ڕاگه یاند كه "له و ماوه ی بۆم���ان دیاریكرابو، توانرا دو ده روازه و زیاتر له 75 م���اده ئاماده بكرێت، ئه مه كارێكی باش ب���و لیژنه كه كردی به اڵم نه مانتوانی كۆی پڕۆژه ی ده س���توره كه ئام���اده بكه ین ئه مه ش به شێكی په یوه ندی به یاس���اكه وه هه بو كه دو

كه موكورتی تێدابو".وتیشی "ملمالنێ له نێوان الیه نه سیاسیه كاندا و الیه نی ته كنیك���ی یه كێكیتر بوه له هۆكاره كانی ته واونه كردنی ره شنوسی ده ستور له ماوه ی ئه و

90 ڕۆژه دا". س���ه باره ت به وه ی دو بابه ت���ی گرنگ هه بو له ده س���توردا ئه ویش ئایین و ده سه اڵته كان كه باس نه كران ئاماژه ی بۆ ئه وه ش كرد، "ده ستور هه موی گرنگه بۆیه ئێمه به گرنگیه وه باس���مان له هه مو ده س���توره كه كردوه ، بابه تی ئاین زۆر گرنگه قسه مان له س���ه ر كرد تێڕوانینی جیاواز هه بو نه مانتوانی له و ماوه یه دا بگه ینه ئه نجام، بۆیه ده روازه ی ده سه اڵته كان نه شگه یشتبوینه

قسه مان له سه ر نه كرد".ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستوری كوردس���تان بۆ راپرس���ی وتیش���ی "هه رێمی كوردس���تان ده بوایه له مێژه خاوه نی ده ستور بوایه ، ملمالنێی سیاسی و بونی تێڕوانینی جیاواز له نێوانیاندا له سه ر سیستمی سیاسی و چۆنیه تی به ڕێوه بردن���ی ده وڵ���ه ت و تێپه ڕین���ی هه رێمی كوردس���تان به كۆمه ڵێ���ك قۆناغ���ی جیاوازدا، یارمه تی نه داوین بۆئه وه ی ده ستور بنوسرێته وه ، ئێستا زه مینه یه ك هاتۆته پێشه وه ئه گه ر هێزو الیه نه سیاسیه كان ئیراده یان هه بێت ئه توانین له ماوه یه ك���ی كه م���دا ده س���تور ئاماده بكه ین، ئه گه ر پێشتر ده ستورمان هه بوایه ئه م دۆخه ی ئێستا ڕوی نه ئه دا پێویسته الیه نه سیاسیه كان زۆر به جدی كێشه كان چاره سه ربكه ن، بۆئه وه ی چیت���ر روبه ڕوی ئ���ه و قه یرانان���ه نه بینه وه كه

ئاینده ی هه رێم ده خاته به ر مه ترسی ".لیژن���ه ی ئه ندام���ی محه م���ه د كوێس���تان ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ راپرسی له پشکی گۆڕان، به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "بۆ ماوه ی سێ مانگ ئێمه كارمان له ده ستوردا كرد به اڵم به هۆی ته واوبونی م���اوه ی كاركردنی لیژنه كه نه مانتوانی به رده وام بین، ئاسانتربو ئه گه ر ئێمه ڕه شنوسی پێشومان به بنه ما وه ربگرتایه وه ك

له وه ی له سه ره تاوه ده ستوره كه بنوسینه وه ".وتیش���ی "دو تێڕوانی���ن هه یه بۆ ده س���توری هه رێم پارتی ده یه وێت ده س���تورێك بنوس���ێت بۆ بنه ماڵه و پارتی بێت، تێڕوانینێكی دیكه ش ده یه وێت ده س���تور بۆ خه ڵك بنوسرێت، ئه مه هۆكاری دروس���تبونی ملمالنێكانه ، تاكو ئێستا

هه رێم نه یتوانیوه ببێته خاوه نی ده ستور".ئه وئه ندامه ی لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ راپرس���ی ئاماژه ی بۆئه وه شكرد "له سه ره تای كاركردنمانه وه له ولیژنه یه دا گروپی پارتی ڕێگریان دروست ده كرد، ئێمه پێمانوتن چه ندجارێ���ك كه ئێ���وه ناتانه وێت ده س���تور بنوس���رێته وه كاره كان ته واوبێ���ت، رێگری���ان دروس���ت ده كرد، پارت���ی نایه وێ���ت هه رێمی كوردستان ببێته خاوه نی ده ستور بۆیه له ساڵی

1992 هه رێمی نه بۆته خاوه نی ده ستور".هاوكات دانا دارا ئه ندامی لیژنه ی ئاماده كردنی ده س���توری كوردستان بۆ راپرس���ی له پشكی كۆمه ڵی ئیس���المی به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "ماوه ی 90 ڕۆژ دیاریكرابو به هه مو پشوه كانه وه ئه وه ش هه ڵه بو، زیاتر ل���ه 50% كاره كانمان ته واوكرد، دو بڕگه ی س���ه ره كی وه ك جومگه ی سه ره كی نوس���ینه وه ی ده ستور ئه ویش یه كالیكردنه وه ی پێگه ی ئای���ن و له گه ڵ ده س���ه اڵته كان، داوای نوێكردنه وه ی ماوه كه مان ك���رد، پێش ئه وه ی په رله م���ان له كاربكه وێ���ت ئێمه ئیش���ه كانمان

وه ستا".وتیش���ی "وه ك ئیسالمیه كان زۆر جدی بوین له نوس���ینه وه ی ده س���توردا له به رئه وه ی ده قی یاس���ایی هه میش���ه پارێزگاری له ئێمه ده كات، پێم���ان واب���و هه رێ���م خاوه نی ده س���تورێكی ناباش���یش بێت باش���تره له وه ی خاوه نی هیچ نه بێت، ئه وانه ی له ده سه اڵتن ڕه نگه زۆر حه زیان له ده ستور نه بێت چونكه ده بێت دواتر پابه ندبن

پێیه وه ".س���ه باره ت به وه ی بۆ په رله م���ان كاته كه ی بۆ ن���وێ نه كردنه وه وتی " ئه وه س���ه رۆكایه تی په رله مان ده زانێت، ئه گه رچی ئه وكاته هاوكات بو له گه ڵ ملمالنێی الیه نه سیاس���یه كان له سه ر

دیاریكردن���ی سیس���تمی سیاس���ی و چۆنیه تی هه ڵبژاردنی س���ه رۆكی هه رێ���م، چونكه دواتر كێش���ه كه ده هات���ه وه لیژنه ك���ه و ئه ندامه كانی له الیه نه جیاوازه كان پێكهاتبون، ڕایه كیش هه بو ئه م لیژنه یه كاره كانی كاتێك ده ست پێبكاته وه

كه الیه نه سیاسیه كان بگه نه ڕێكه وتن".ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستوری كوردس���تان بۆ راپرسی ئاماژه ی بۆئه وه شكرد" به داخه وه دو س���اڵه كه ی هه مواری ده س���توری هه رێم ته واوبو ئێمه نه بوینه خاوه نی ده ستور، چ���اوه ڕوان ده كه ین بۆئ���ه وه ی الیه نه كان ڕێك بكه ون ئێمه ش وه ك لیژنه ده ست به كاربینه وه ، ئه گ���ه ر بارودۆخی هه رێم ئاس���ایی نه بێته وه ،

به دڵنیاییه وه ناتوانین ببینه خاوه نی ده ستور، هه رێم پێوستی به وه یه ببێته خاوه نی ده ستور، باوه ڕم وایه له ده ره وه ی لیژنه كه بریاری سیاسی ده وێت، هیوادارم سیاس���یه كان ئه و خه ونه یان

هه بێت هه رێم بێ ده ستور نه بێت". دكتۆر فرس���ه ت س���ۆفی ئه ندام���ی لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ راپرسی له پشکی پارتی، به ئاوێنه ی ڕاگه یاند"كاره كانی لیژنه كه باش ده ڕۆیشت به اڵم ئه وكاته ی بۆمان دیاریكرابو كه م ب���و، ئه گه ر كاته كه ش هه بوایه به ه���ۆی ئه و بارودۆخه سیاس���یه ی له هه رێمی كوردستان له نێوان الیه نه سیاسیه كان دروست

بو، نه مانده توانی كاره كانی ته واو بكه ین".وتیشی "یه كێك له و كه موكوڕی و بۆشاییانه ی له هه رێ���م هه یه ، ئه وه یه كه ئێمه ده س���تورمان نه ب���وه ، ل���ه 2009 خه ریك بو ببین���ه خاوه نی ده س���تور ئه وكاته ش كێش���ه ی ئه وتۆی له سه ر نه ب���و، به هۆی ته داخولكردن���ی چه ند الیه نێك نه توان���را بیخه نه راپرس���یه وه ، له مه س���ه له ی سیس���تمی سیاس���ی و ده س���ه اڵته كان كێشه ی گه وره دروس���تبو له نێوان الیه نه كاندا ئه وه بو

گه یشتینه ئه م قۆناغه كه ده بو نه گه ین".س���ۆفی ئاماژه ی بۆئه وه ش���كرد "ناتوانرێت بڵێی���ن الیه نه سیاس���یه كان ویس���تیان نیه ، هه مویان ده ڵین باده ستورمان هه بێت به س ڕێك ناكه وین، نه بونی ده س���توریش به رپرسیاریه تی یه كه م ده كه وێته س���ه ر الیه نه سیاس���یه كان، ئه و واڵتانه ی ده ستوریش���یان هه یه ، توش���ی كێش���ه ده بن به اڵم ده س���تورمان هه بوایه زۆر شایس���ته ی ئه دای���ه وه وه اڵم له كێش���ه كانی ش���یكردنه وه و لێكدانه وه نه ده ب���ون بۆیه بونی

ده ستور بۆ ئێمه زۆرگرنگ بو".ڕه شنوس���ی ده س���توری هه رێمی كوردستان په رله مانی دوه م���ی خول���ی له كۆتاییه كان���ی كوردس���تان له س���اڵی 2009دا په س���ه ند كرا و تائێس���تاش نه خراوه ته راپرسیه وه ئه مه ش بۆ ناكۆكی الیه نه سیاسیه كانی هه رێم ده گه ڕیته وه له باره ی جیاوازییان له چه ند بڕگه و مادده یه كی

ئه و ده ستوره دا.

ئا: وریا

تاكو ئێستا چه ندین پڕۆژه پێشكه ش كراوه بۆ چاره سه ركردنی قه یرانی دارایی

هه رێمی كوردستان، به اڵم تاكو ئێستا هیچ یه كێك له وپڕۆژانه نه چونه ته بواری

جێبه جێ كردنه وه ، ئه ندامێكی په رله مانیش ڕایده گه یه نێت" به م شێوه یه ی ئێستا ئه م

حكومه ته ناتوانێ له ڕوی داراییه وه به رده وام بێت".

گۆران ئازاد ئه ندامی په رله مانی كوردس���تان له فراكس���یۆنی یه كێتی به ئاوێن���ه ی ڕاگه یاند" ئێمه له س���ه ر كۆمه ڵێك سێكته ر كارمانكردوه ، چۆن بتوانین داهات بۆ حكومه ت زیاد بكه ین و خه رجی���ه كان ك���ه م بكه ین���ه وه ، هۆكاره كه ش ئه وه ی���ه قه یرانێكی قوڵی دارای���ی هه یه ، به م شێوه یه ئه م حكومه ته ناتوانێ له ڕوی داراییه وه

به رده وام بێت".وتیش���ی "حكومه ت خۆیش���ی پڕۆژه ی هه یه بۆچاكس���ازی پێش���تریش وه زاره ت���ی دارایی پڕۆژه ی هه ب���وه ، بۆ ئ���ه م پڕۆژه یه ی ئێمه ش ب���وه ، زۆرب���اش وه اڵمدان���ه وه ی حكوم���ه ت ئه بێ���ت گفتوگۆی به فه رم���ی وه ریانگرت���وه ،

بڕیارده ربكه ن كۆمه ڵێك بۆئه وه ی له سه ربكه ن له چوارچێوه ی زیادكردنی داهات و كه مكردنه وه ی

خه رجییه كان".

ئه وپه رله مانت���اره ئام���اژه ی بۆ ئه وه ش���كرد "تێبینیمان له س���ه ر هه ندێ پێش���نیارو بڕیاری حكومه ت هه بوه و له ش���وێنی خۆیدا قس���ه مان كردوه ، بنه مای پێشنیاره كانی ئێمه چه سپاندنی ش���ه فافیه ته له داه���ات به گش���تی و به تایبه ت له ب���واری نه وت، دادپه روه ری له دابه ش���كردنی

داهات، ڕێگری له به هه ده ردان و گه نده ڵی".ناوب���راو جه ختی له س���ه رئه وه ش ك���رده وه "چاكسازی ئابوری و دارایی ڕیشه یی پێویستی به ئاش���ته وایی سیاس���ی و چاالكبونی په رله مان هه یه ، چونكه پێویس���تمان به هه مواری هه ندێ یاساو ده ركردنی یاسای نوێ هه یه ، پێویستمان به چاالك بون���ی حكومه ته ئه م���ه ش له ڕێگای گفتوگۆو یه كترقبوڵ كردن و قوربانیدان ده بێت، به پێچه وانه وه مه ترس���یه ئابوری و سیاسیه كان زۆرگه وره و جدین بۆ س���ه ر هه رێم هاوش���انی

گه وره یی ده رفه ته كان".گۆران ئازاد ده ش���ڵێت "ئێمه پاره مان نیه و قه یران���ی دارایی هه یه ، ئه گه ر تۆ بتوانی داهات به رزبكه یته وه پڕۆسه ی پێدانی موچه به رده وام

ده بێ���ت، ئه گه ر ئه وه ش نه كرێت ناتوانریت ئه م حكومه ته به رده وام بێت، گرفتی گه وره دروست

ده بێت". س���ه باره ت ب���ه وه ی ل���ه و پ���ڕۆژه ی ئێوه دا چه ندێ���ك داهات بۆ هه رێم ده گه ڕێته وه ، گۆران وت���ی " ژماره یه كی ته واوه تی له ئارادا نیه ، به اڵم یه ك دونیا سێكته ر هه یه ، ئه توانی داهاتی پێ زیاد بكه یت، یه ك دونیا سێكته ر هه یه داهاتی لێ ده دزرێت و گه نده ڵی تێداده كرێت، هه یش���ه داهات���ی تێدا به ه���ه ده ر ده درێ���ت، ئه توانرێت كۆنتڕۆڵ���ی بكه یت بۆیه ئ���ه و پڕۆژه یه ی ئێمه ئه توان���ێ داهاتی هه رێم زیاد بكات، پڕۆژه كه ی وه زاره ت���ی دارایی وه ك خۆی ته به نیمان كردوه

به هه مو خاڵه كانیه وه ".له ئێستاش���دا باس له وه ده كرێ���ت نێچیرڤان بارزانی له ماوه ی ئاینده دا به پاڵپش���تی پڕۆژه ی ئه و دو ئه ندام په رله مانه پڕۆژه یه ك بۆ چاكسازی

حكومه ت راده گه یه نێت.له ماوه ی رابردودا هه ریه ك���ه له گۆران ئازادو فرس���ه ت س���ۆفی پڕۆژه یه كی���ان ئاماده ك���رد به ناونیش���انی "كه مكردن���ه وه ی خه رجییه كان و زیادكردنی داهاته كان"، 12/12 ئه وپڕۆژه یه یان ڕاگه یاند، ده ستنیشانی هه مو ئه و سێكته رانه یان

كرده وه كه داهاتی تێدا به فیڕۆ ئه درێت.

23 ساڵه هه رێم به ژانی له دایكبونی ده ستوره وه یه

دو په رله مانتار پرۆژه یان هه یه بۆ چاکسازی حکومه ت

نێچیرڤان بارزانی له ماوه ی ئاینده دا

به پاڵپشتی پڕۆژه یئه و دو ئه ندام

په رله مانه پڕۆژه یه ك بۆ چاكسازی حكومه ت

راده گه یه نێت

وه ك ئیسالمیه كان زۆر جدی بوین له نوسینه وه ی

ده ستوردا له به رئه وه ی ده قی یاسایی هه میشه

پارێزگاری له ئێمه ده كات

په رله مانی کوردستان

9 (507( سێشه ممه 2015/12/15 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: جوتیار شه ریف ـ سۆفیا

جه نگه ڵه كانی بولگاریا یه كێكه له جه نگه ڵه هه ره گه وره كانی باشوری

ئه وروپا، هه رچه نده رێكردن به م جه نگه ڵه سامناكه دا قورس و ترسناك و زه حمه ته ، به اڵم به شێك له و كوردانه ی

به قاچاخ روده كه نه ئه وروپا به ناو ئه م جه نگه ڵه دا تێده په ڕن و ریسك به چاره نوس و ژیانی خۆیان ده كه ن.

ده رســــیم كوڕێكی ته مه ن 24 ســــاڵه و دوای به سه ربردنی چوار شه وو چوار رۆژ له جه نگه ڵه كانی بولگاریادا له چوارچێوه ی وه جبه یه كی 25 كه ســــیدا گه یشــــتوه ته ســــۆفیای پایته ختی ئه و واڵته . كاتێك ده رســــیم باســــی تێپه ڕین به و جه نگه ڵه ترســــناكه ی بولگاریا ده كات، ســــامێكی لێده نیشــــێ و نازانێ چۆن گوزارشت له و دیمه نه ترســــناك و وێنه سامناكانه بكات كه مێشكیان پڕ كردوه ، ئه و وتی "نازانم چۆن باسی ئه وه بكه م كه دیم؟ ناڕه حه تی له باسكردن نایه ت، دڕك و داڵی زه به الح و دره ختی هه ڵواســــراو، نســــرم و شێ ، بێ ئاویــــی و قارچكی ژه هراوی ، تێپه ڕین به و

جه نگه ڵه دا تێپه ڕین بو به دۆزه خدا".ناوبــــراو باس لــــه وه ده كات كه دوای ئه وه ی هه رچه نده قاچاخچییه كان درۆیان له گــــه ڵ وه جبه كه یان كــــردوه و پێیانوتن كه كاتژمێرێك رێی پێــــی تێدایه ، به اڵم مانــــه وه و تێپه ڕبونیان بــــه و جه نگه ڵه دا

زیاتر له چوار رۆژ و شه وی خایاندوه ".ئه و وتی "مه ترســــیه كی گه وره ئه وه یه كه ئــــه و جه نگه ڵه ئاوی تیــــا نیه ، هه ر نه فــــه ره و یه كــــی چوار ده بــــه زیاتر ئاو له گــــه ڵ خــــۆی ناهێنێ له ســــه ر بنه مای قســــه ی قاچاخچییــــه كان كــــه ده ڵێــــن كاتژمێرێك رێیه ، به اڵم دواتر برسیه تی و تینویه تیه كــــی زۆر تینــــت بۆ ده هێنێت، له دنیاو هه مو شتێك دائه بڕێیت و كه سیش ناوێرێــــت قارچكــــه ژه هراویه كانــــی ئه و جه نگه ڵه بخوات كه نه خۆشی كوشنده ی

به دواوه یه ".

توركیــــا و بولگاریا، دو دراوســــێن كه مێژویــــان پڕاوپــــڕه له دوژمنایه تی و رق و خوێنڕشــــتن، ئه م د و واڵتــــه به درێژایی

243 كیلۆمه تــــر هاوســــنوری یه كتــــرن، به شــــێك له و كوردانه ی كــــه له هه رێمی ئه وروپا رێــــی به قاچاخ كوردســــتانه وه ترســــناكه كانی به جه نگه ڵه ده گرنه به ر، بولگاریــــادا تێده په ڕن، كــــه رێگه یه كی درێــــژه و ســــه خته و 24 كاتژمێــــر له ژێر چاودێری كامێرای پۆلیسی ئه و واڵته دایه و

به بنكه ی پۆلیس ته نیویه تی .

رێنــــاس كوڕێكی ته مه ن 27 ســــاڵه و بولگاریــــادا جه نگه ڵه كــــه ی به ڕێگــــه ی تێپه ڕیوه تا به قاچاخ گه یشتوه ته واڵتێكی ئه وروپا، به اڵم ئێستاش ترس و سامناكیی ئه و رێگایه ی له به رچاوه ، ئه و ئاماژه به وه ده كات جه نگه ڵه كه ی بولگاریا 3 كاتژمێر به ئوتومبێل له ئه سته نبوڵه وه دوره و هه ر كه ســــێك كه چــــوه ناویــــه وه ئیتر خۆر نابینێت، ئه و وتــــی "ته نانه ت به ڕۆژیش یه كپارچه سێبه ری سامناكه به هۆی داره بێبه ره ئه ستور و ئێجگار به رزه كانیه وه كه

نزیكه ی 20 مه تر به رزن". وتیشی "به شه وان زۆر ترسناك و تاریكه ، یه ك تۆز رۆشنایی تیا نیه و بنی داره كانی

هه موی شێیه و ده بێت به ناو دڕكیشدا رێ بكه یــــت، دڕك له دره خته كانه وه ئااڵون و زۆرجــــار نابینرێــــن و ده موچــــاو بریندار ده كــــه ن، باران لێتــــده دات و پێاڵوه كانت ده دڕێ ، خه ڵــــك هه ڵئه دێرێــــت و قاچت چاڵ و ناو به رده بیته وه هه ڵده خلیسكێت

كه نده اڵن".رێناس باس له وه ده كات كه رێبه ره كان ئاگاداریان كردونه ته وه بۆ ئه وه ی ئاشكرا نه بــــن، نابێت به هیچ شــــێوه یه ك الیت و مۆبایــــل به كاربهێنــــن، ئه و وتــــی "له و وه جبه كه براده رانی هه مو شه وه زه نگه دا ده ســــت ده گرن به جانتای یه كتره وه بۆ ئه وه ی به جێنه مێنن، چونكه جێمان واته تیاچون و هیچ فریادڕه سێك شك نابه یت

رزگارت بكات".

وتیشـــی "مه ترســـیه كی تـــری ئـــه و جه نگه ڵه ئاژه ڵـــی كێوییه ، تا به كۆمه ڵ بیـــت و نزیكه ی 20 نه فه ر بن مه ترســـی نیه ، چونكـــه ئه و ئاژه ڵـــه كێویانه كه بۆنی مرۆڤیان كرد و زانیان تاك و ته نهان لـــه دوره وه شـــه وان ده ده ن، په الماری

لوره یـــان ده هات ده یانـــوت گورگه یان بـــه رازی كێوییـــه ، له هاوینیشـــدا ماری

گه وره یان تیا بینیوه ".به مه ترســـییه كی ئامـــاژه رێنـــاس دیكه ش ده كات كـــه ئه ویش ئه و چه ته و داربڕه بولگاریانـــه ن كه له و جه نگه ڵه دا كار بـــۆ كۆمپانیـــاكان ده كه ن، ئه و وتی ترســـناكه ، زۆر واڵتێكـــی "بولگاریـــا داریان له جه نگه ڵه كه دا ئه وانه ی ده بوایه ده بڕی بۆ كۆمپانیـــاكان زۆر به وریایی و نهێنی به الیاندا تێپه ڕی ، ئه گینا پێشـــتر پـــاره و روتكردوه تـــه وه و كۆچبه ریـــان شته كانیان بردون، چونكه چه كیان پێیه ، ئه گه ر پێنـــج نه فه ریش بن 25 نه فه ریان

پێڕوت ده كرێته وه ".

زۆرێك له وانه ی شاره زای ئه و رێگایه ن، ئاماژه به وه ده كه ن كه رێ هه ڵه كردن و خۆ ته ســـلیم كردن به پۆلیسی بولگاریا بۆ نه فه ر زۆر مه ترسیداره به تایبه تی بۆ ژن و ئه وانه ی ژنیـــان له گه ڵدایه ، چونكه به خراپ به ناوبانگه بولگاریی پۆلیســـی

مامه ڵه كردن له گه ڵ كۆچبه ران.

رێبین هێرش كه خه ڵكی ســــلێمانیه و دو مانــــگ له مه وبــــه ر بــــه و جه نگه ڵه دا تێپه ڕیــــوه و ئێســــتا له واڵتــــی نه رویجه ، ئامــــاژه به وه ده كه ن كه ته نانه ت رێبه ره ئه فغانیه كانیشــــیان به جی پی ئێس به و جه نگه ڵــــه دا ده ڕۆن و چه ند جێگه یه كیان دیاریكــــردوه بــــۆ حه وانه وه ، ئــــه و وتی "له ناو ئه و جه نگه اڵنــــه دا ته رم ده بینیت كه كۆنن، رێبه ره كان ده ڵێن مه وه ســــتن به خێراپــــی تێپه ڕن، له به رئــــه وه ی ئه م جه نگه ڵــــه پڕیه تی له مافیا و دزو جه رده و

پیاوكوژ".رێبیــــن باس له وه ده كات كه مامه ڵه ی رێبــــه ره ئه فغانیه كانیــــان له گه ڵدا باش بــــوه ، بــــه راورد به وه جبه كانــــی پێــــش ئه مان كــــه وه ك ده ڵێــــن له وه جبه كانی تردا رێبــــه ره كان عه زێتیان داون و ئه گه ر لێیانــــداون، دواكه وتبێــــت نه فه رێــــك ئــــه و وتــــی "له بولگاریــــا وه جبه یه كمان بینــــی كه وتیــــان چــــوار خێزانیان له و جه نگه ڵه دا به جێهێشتوه كه كورد بون، شــــه ش منداڵیان پێبــــوه ، زۆرجار ئه و

نه فه رانه ی ده توانن بڕۆن نه فه ره كانی تر به جێده هێڵن".

وتیشی "به جێمان له و جه نگه ڵه مردنی حه تمییــــه كه ســــه دان كاتژمێر رێگه یه و كــــه س ناتوانێــــت بگاتــــه لێواره كانی ، ته نانــــه ت رێبه ره كانیش جــــی پی ئێس بــــه رۆژ نه فــــه ره كان به كارده هێنــــن، ده وه ســــتن و به شــــه و ده ڕۆن، تێپه ڕینی هێنده زه حمه ته كه مرۆڤ ده گاته راده ی

مردن".لــــه وه ش ده كات كه بــــاس ناوبــــراو له ئه ســــته نبوڵه وه بۆ ســــۆفیا، نه فه ری 25 وه ره قه یــــان له الیــــه ن قاچاخچییــــه كورده كانــــه وه لێســــه ندراوه ، بــــه اڵم بۆ نه فه ری ته نها 1 وه ره قه یان داوه به رێبه ره

ئه فغانیه كه .رێبین بــــاس له وه ده كات كــــه له دوا خاڵی جه نگه ڵه كه دا، رێبه ره ئه فغانیه كان بردویاننه تــــه دارســــتانێكی بچوكــــه وه و راده ســــتی قاچاغچی بولگارییان كردون، ئه وانیش دۆڵمشی داخراو یان سه الجه ی كه بس یاخود شاحنه ی كه بس ده هێنن و 4 كاتژمێر به خێرایی 150 تا 180 كیلۆمه تر له كاتژمێرێكــــدا لێده خــــوڕن، ئــــه و وتی "ئه گه ر به و خێراییه زۆره نه ڕوات ده بێت 8 تا 9 كاتژمێر له و دۆڵمشه یان شاحنه كه بسه بێ هه وایه دا بمێنیته وه ، ئه گه ریی خنكان زۆره ، له ناو ئه و دۆڵمشــــه دا بۆت نیه كه به چرپه ش قسه بكه یت، ئه وانه ی له پێشــــه وه ن له دۆڵمشــــه كه ئه ده ن یان

زه نگ لێده ده ن كه بێده نگ بن".وتیشی "هه رچه نده ئێمه الستیكه كانی دۆڵمشه كه مان لێكرده وه ، به اڵم خۆم له ناو ئه و دۆڵمشـــه دا بورامه وه ، هه بوه پێشتر خۆی به رداته وه یان ده رگای شـــاحنه ی كه بســـیان شـــكاندوه و كاتێك كه خۆیان به رداوه تـــه وه له به ر خێرایی ئوتومبێله كه سه ریان ته قیوه و ده ستیان شكاوه ، خه ڵك هه بوه ته وری خستوه ته ناو جانتاكه وه بۆ

ئه وه ی دۆڵمشه كه ی پێبشكێنێت". پاشــــان باس له وه ده كات كه له دوای بۆ ته كســــیت له جه نگه ڵه كه ده رچــــون ده هێنن و به قسه ی قاچاغچییه كان ده برێنه ماڵی ته ســــریف یان "قه ره جه كان"، بۆ ئــــه وه ی نه فــــه ره كان ئامــــاده بكرێن بۆ قۆناغێكی دیكه ی به قاچاغ په ڕاندنه وه یان

له سۆفیاوه به ره و كرواتیا.

ئا: وریا جه مال

نزیكه ی چوار مانگ ده بێت یه كه مین ناوه ندی ئایینی زه رده شتی له هه رێمی

كوردستان و له شاری سلێمانی كراوه ته وه ، به وته ی سه رۆكی ئه و

ناوه نده ش ڕۆژ به ڕۆژ گه ڕانه وه بۆئاینی زه رده شی له زیادبوندایه ئه و ده ڵێت

"كورد بڕیاریداوه بگه ڕێته وه بۆ ئاینی خۆی ".

پیر لوقمان كه ریم ســـه رۆكی ناوه ندی كه ســـلێمانی ، له شـــاری زه رده شـــتی به رگـــی كوردی پۆشـــیوه و فه قیانه كانی تایبه ته كه یـــدا لـــه ژوره به رداوه تـــه وه و كـــه وێنه یه كـــی گـــه وره ی زه رده شـــت ئامـــاژه به دیواره كه یـــدا هه ڵواســـراوه ، به وه ده كات كـــه دوای خوێندنه وه یه كی زۆر، دوای گه ڕانێكـــی زۆر گه یشـــتوه ته ئه و بڕوایه ی فه رهه نگی كورد پێویســـته ده ســـتكاری بكرێت، ئـــه و وتی "ده بێت بكرێت، ده ســـتكاری كـــورد ویژدانـــی ئه ویش به گه ڕانه وه بۆ خود، پێویســـته ئایینه كه مـــان بگێڕینه وه و تاك له ســـه ر

بنه مای مێژوی خۆی هه ڵده هێنجین".وتیشـــی "گه ڕانه وه بۆ خـــودی ئه قڵی كورد، ئه م ناوه نـــده ی لێكه وتۆته وه ، كه به فه رمی كارده كه ین و له وه زاره تی ئه وقاف

نوێنه رمان هه یه ".ناوبـــراو ئامـــاژه بـــه وه ده كات كـــه ئـــه وان كه س لـــه ده وری خۆیـــان به زۆر وه ره ناڵیـــن به كه ســـیش كۆناكه نه وه و

ببـــه به زه رده شـــتی ، پیر لوقمـــان وتی "خه ڵـــك بۆ خۆی دێت، له هه مو شـــارو شـــارۆچكه كان ئێمه ئه نجومه نمان هه یه ، كۆڕو سیمینار ده كه ین، له گونده كان ماڵ به ماڵ ده گه ڕێین و ژماره یه كی زۆر كادێری زه رده شتی پێگه یه ندراوه ، ئێمه بانگه شه ناكه ین، ته نها باسی شـــته كانی خۆمان

ده كه ین".پیر لوقمان ئـــه وه ش ره تده كاته وه كه ئـــه وان له الیه ن حزبه كانی ده ســـه اڵته وه دروستكرابن، ناوبراو وتی "ئه و كه سانه ی واده ڵین پێوســـته خۆیان له زه رده شتیی تێبگـــه ن كه چیه ، رۆژانـــه ده یان كه س له كچ و كوڕ پشتوێنیان بۆ ده به سترێت".

وتیشـــی "خۆ پڕۆســـه كه هـــه ر لێره تـــه واوی هه یـــه و له ئه وروپـــاش نیـــه كوردی گرتۆتـــه وه له هه ر چوار پارچه ی كوردســـتان، وه ك زه رده شـــت ده ڵێـــت هه ڵناكێشم شمشیر تاریكیدا له به رامبه ر

چرایه ك داده گیرسێنم". پیـــر لوقمان باس لـــه وه ده كات كه ئه وان دژی ســـته مكارین و خۆشه ویستی و پێكه وه ژیانی ئاشـــتیانه یان ده وێت، ئه و وتی "ئێمه كه ده ســـت نابه ین بۆ كه س، كه ســـیش بۆی نیه ده ســـت بـــۆ ئێمه

به رێت".سه رۆكی ناوه ندی زه رده شتی له سلێمانی ده رباره ی سه رچاوه ی داراییان ئاماژه بۆ ئـــه وه ده كات كۆمه ڵێك خه ڵك هاوكاری دارایی ناوه نده كه یان ده كات، له گه ڵ چه ند رێكخراوێكی نێوده وڵه تی ، ئه و وتی "تاكو ئێســـتا داوامان له هیچ حزب و رێكخراوێك

نه كردوه كـــه هاوكاریمان بكات، داوامان ته نیا له ده سه اڵتی كوردی كردوه ".

ئایندارانـــی به ڕێـــژه ی ســـه باره ت زه رده شـــتی له هه رێمی كوردستان، پیر لوقمان وتی "رێژه كـــه زۆر زۆره ، له هه ر شارێكی باشوری كوردستان به النیكه مه وه 100 هه زار كـــه س بون به زه رده شـــتی ، رێژه كـــه هێند زۆره ره نگـــه خه ڵك بڕوا

نه كات".وتیشـــی "زۆرینـــه ی ئه وانـــه ی دێـــن ده بـــن به زه رده شـــتی ، ژن و خوێنده وارو گه نجه كانـــن، نزیكـــه ی 68%ی ئه وانه ی

ده بنه زه رده شتی ژنن".

ناوبـــراو هێمـــا بـــۆ ئـــه وه ش ده كات كـــه بڕیاریانداوه له شـــوێنه مێژوییه كان ئاته شـــگا نه كه نه وه ، چونكه هه ر شتێك به رامبه ر ئاته شـــگاكه بكرێـــت زیان به ر شـــوێنه مێژوییه كه ده كه وێت، ئه و وتی "داوامان له حكومه ت كردوه له شـــوێنێكدا كه خۆمان دیاریمـــان كردوه دۆنمێكمان

بداتێ ، خۆمان ده یكه ین به ئاته شگا".پیرلوقمان ره خنه له حكومه تی هه رێم و وه زاره تـــی ئه وقافیـــش ده گرێت كه هیچ هاوكاریه كـــی نه كـــردون، به ڵكو خۆیان داوایـــان كـــردوه نوێنه ریـــان هه بێـــت، ئـــه و وتی "ئـــه و شـــتانه ی داواشـــمان

كـــرده وه هیچـــی جێبه به جـــێ نه كراوه ، ده توانین شـــت بكه ین، به اڵم ده مانه وێت له رێگه ی یاســـاییه وه بێت، هیچ ناكه ین

له چوارچێوه ی یاسادا نه بێت".ئه وه ش زه رده شتی ناوه ندی سه رۆكی ره تده كاته وه كه زه رده شتی ئاگرپه رست بن، به ڵكـــو باوه ڕیـــان به پیرۆزیی ئاوو خـــاك و هـــه واو ئاگـــره ، نه ك ئـــه وه ی بیپه رســـتن، چونكه په رســـتش له دیدی

ئه وانه وه كۆیالیه تییه .پیر لوقمان پێیوایه ئه وه چاوه ڕواننه كراو بو كه به و شێوه یه پێشـــوازی له ئایینی زه رده ســـتی بكرێت، ئه و وتی "ســـه ره تا

وامده زانی مـــن به ته نیام، له ماوه ی ته نها یه ك مانگـــدا هه زاران كـــه س كۆبونه وه له تـــه واوی كوردســـتاندا، پـــۆل پـــۆل له به شه كانی تری كوردستانه وه هاتون بۆ ئێره ، ئه وه چاوه ڕواننه كراو بو بۆ ئێمه ".

وتیشـــی "ئێمه له سلێمانی له شوێنێكی له خۆمـــان پارێـــزگاری پارێزراودایـــن و ده كه یـــن، تـــا ئێســـتا هیـــچ حاڵه تێك روینـــه داوه ، چونكه ئێمه هیـــچ ناڵێین تاهیچ روبـــدات، تۆ كاتێك ســـوكایه تی به كه س ناكه یت كه ســـیش ســـوكایه تیت پێناكات، خۆشه ویستی ده به خشینه وه ".

ده رباره ی ئـــه وه ی له زیادبونی زیاتری كاردانه وه چاوه ڕێـــی زه رده شـــتیه كاندا ناكـــه ن، پیر لوقمان وتـــی "باوه ڕ ناكه م زه رده شـــتیی كێشـــه دروســـت ناكات، دژی كه س قســـه ناكه ین، مه گه ر به زۆر هه ڵبكوتنه ســـه رمان، ئه وه ش شـــتێكی

تره ".ســـه باره ت به وه ی بۆچی تاكو ئێستا خۆیـــان ده رنه خســـتوه كـــه رێژه كه یان ناوه نـــدی ســـه رۆكی زۆره ؟ ئه وه نـــده زه رده شـــتی له ســـلێمانی ده ڵێت "ئێمه چاوه ڕێی یه ك شـــت ده كه ین كه تایبه ته له باشـــوری به تایبه تی خاك به پرســـی بزانین ده كه یـــن چاوه ڕێ كوردســـتان، كێشه ی خاك ئه وانه ی داگیریان كرده وه به شمشێر تائێستاش سه رمان ده په ڕێنن؟ هه ڵوێســـتی حكومه تـــی هه رێـــم چیـــه له ســـه ر ئه و خاكه ؟ دوای ئـــه وه بڕیاری فراوانتر چاالكیه كانمان ئه ده ین و خۆمان

ده كه ین".

جه نگه ڵه كانی بولگاریامه ترسیدارترین ده روازه ی گه یشتنه ئه وروپا

پیر لوقمان، سه رۆكی ناوه ندی زه رده شتی :300 هه زار كه س بون به زه رده شتی له هه رێمی كوردستان

زۆرینه ی ئه وانه ی دێن ده بن

به زه رده شتی ژن و خوێنده وارو

گه نجه كانن

به جێمان له و جه نگه ڵه مردنی

حه تمییه كه سه دان كاتژمێر رێگه یه و

كه س ناتوانێت بگاته لێواره كانی ، ته نانه ت

رێبه ره كانیش جی پی ئێس وه جبه یه کی کورد له جه نگه ڵه کانی بولگاریا فۆتۆ: جوتیاربه كارده هێنن

پیرلوقمان له ڕێوڕه سمی پشتوێن به ستنی زه رده شتیه کدا

ئابوری(507( سێشه ممه 2015/12/15 8

ئا: ئاوێنه

وه ستانی گه شته ئاسمانیه كان به هۆی موشه كه ڕوسیه كانه وه زیانی ملیۆنه ها

دۆالری به هه رێمی كوردستان گه یاندوه ، په رله مانتارانیش وایلێكده ده نه وه داخستنی

ئاسمانی هه رێمی كوردستان له الیه ن ده سه اڵتی فڕۆكه وانی عێراقیه وه وه كو

كارتێكی فشار دژی كورد به كارده هێنرێت.

به كر تۆفیق به ڕێوه به ری گش����تی ئه زمه ڕ ئێرالین كۆمپانیاك����ه ی یه كێكه له كۆمپانیا به ناوبانگه كان����ی گه ش����تكردنی ئاس����مانی هه رێمی كوردس����تان و كۆمپانیای سه ره كی فڕۆكه خانه ی نێوده وڵه تی سلێمانیەو خاوه نی 500 كارمه نده له گه ڵ وه ستانی هه رجارێكی گه شته كان ئه وان ڕوبه ڕوی زیان ده بنه وه ، به پێی وته ی خۆیان تائێس����تا جگه له وه ی نزیكه ی 150 هه زار دۆالر زیانیان به ركه وتوه پێگەیشتوه ، مه عنه ویشیان زیانی هاوكات ده ڵێت "له گه ڵ وه س����تانی هه ر گه ش����تێك گه ش����تیاره كان نیگه رانیه كانیان ئاڕاسته ی

ئه وان ده كه ن".ته نه����ا له م����اوه ی ئ����ه م مانگ����ه دا زیاتر ڕوسیه كانه وه موش����ه كه به هۆی له جارێك ك����ه به ئاس����مانی هه رێم����ی كوردس����تاندا تێپه ڕده بن ده س����ه اڵتی فڕۆكه وانی عێراقی گه شته ئاس����مانیه كانی هه رێمی وه ستاندوه ئه وه ش زیان����ی زۆری گه یاندوه به كۆمپانیا

گه شتیارییه كان و فڕۆكه خانه كان.به ڕێوه ب����ه ری ئه زمه ڕ ئێرالی����ن گومانی ئه وه ده كات ئه م وه س����تانه سیاس����ی بێت، ئه و ده ڵێت "پێویس����ته بی����ر له جێگره وه ی ده سه اڵتی فڕۆكه وانی عێراقی بكرێته وه بۆ

فڕین ".ه����ه ر به ته نها ئه و به ڕێوه ب����ه ره نیه بیر ل����ه وه ده كات����ه وه ، به ڵك����و به ڕێوه ب����ه ری فڕۆكه خانه كانی����ش ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن زیانی ده یه ها هه زار دۆالریان وه كو خودی

فڕۆكه خانه به ركه وتوه كه تائێستا به وردی نه یانخه ماڵندوه .

تاهیر عه بدواڵ به ڕێوه به ری فڕۆكه خانه ی نێوده وڵه تی س����لێمانی پێیوایه له ئه نجامی وه ستانی گه ش����ته كانه وه زیانی جۆراوجۆر به ركۆمپانی����اكان كه وت����وه ك����ه باجه كه ی كۆمپانیاكان و بازرگان����ه كان و بازاڕ ده یدات ئ����ه و وت����ی "ش����ته كان مه ركه زی����ن ئه وان عێراقی و فڕۆكه وانی به یاس����ای وابه سته ن ناتوانن به س����ه ربه خۆ گه ش����ته كان دیاریی

بكه ن". هه رچه ن����ده عێراق ه����ۆكاری ڕاگرتنی گه شته ئاس����مانیه كان نیه به اڵم پێناچێت ئه م دۆخه ی پێناخۆشبێت، چونكه له الیه ك زیانێكی ئابوری له هه رێمی كورستان ده دات له الیه كی تریش پیش����انی هه رێمی ده دات داده ده خه ن، ئاسمان بیانه وێت هه ركاتێك به اڵم "عێراق بێسڵكردنه وه ئه م كاره ناكات چونك����ه له كاردانه وه ی هه رێم ده ترس����ێت" به وته ی شاخه وان عه بدواڵ ئه ندامی لیژنه ی

ئاس����ایش و به گری له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق.

ئ����ه و پێ����ی وای����ه " حكومه ت����ی عێراق فڕینیش����ی س����یاده ی ئه وه ی����ه ترس����ی له ده س����ت ده رچێ����ت، چونك����ه له ئه گه ری چاره سه نه كردنی ئه م كێشه یه كورد ده نگ

به رزده كاته وه ".ئ����ه و ئه ندام����ه ك����ورده ی ئه نجومه ن����ی نوێنه رانی عێراق زانیاری ئه وه ی به ئاوێنه دا كه ئێستا كورد كار بۆ ئه وه ده كات موڵه تی ڕاسته وخۆ وه ربگرێت و هه ندێك فڕۆكه وانی واڵتیش ئه و گه مارۆیه ی له سه ر كورد الداوه وتیشی "ئێمه وه كو په رله مانتاره كانی عێراق له هه وڵ����ی هه مواركردنه وه ی پڕۆژه یاس����ای یان به وپێیه ش عێراقیدای����ن فڕۆكه وان����ی هه رێم ده سه اڵتی ڕه های ده بێت یان ده بێت وه ستاندنی گه ش����ته كان به ئاگاداری هه رێم

بێت".چیرۆكه كه له هه رێمی كوردستان جیاوازه ، چونكه په رله مانتاره كانی كوردس����تان ئه م

گه یاندوه له به رپرسان پێشتر مه ترسیه یان ته نانه ت ئه ندازایار عومه عینایه ت سه رۆكی لیژن����ه ی ئاس����ەوار و، خزمه تگوزاریه كانی شاره وانی و گواستنەوەو گەیاندن و گەشت و گوزار چه ند جارێك ڕاپۆرتی بۆ ئه نجومه نی وه زیرانی هه رێم به رزكردوه ته وه به اڵم ئه وان

گوێیان نه داوه .عوم����ه ر عینایه ت ئ����ه وه ی ب����ۆ ئاوێنه توانیویه تی ڕونكرده وه حكومه ت����ی هه رێم فڕۆكه خانه دروس����تبكات، به اڵم نه یتوانیوه له ڕوی یاس����ایی و ئیدارییه وه سه ربه خۆییان بنیاتبنێ����ت، وتی"ده ك����را ئه وكاته ی كورد له مانگ����ی هه نگوینی����دا بو له گ����ه ڵ عێراق به رپرس����انی كورد هه وڵی����ان له وباره یه وه

بدایه ".عینایه ت به وته ی خۆی چوارجار ڕاپۆرتی له وباره یه وه بۆ ئه نجومه نی وه زیران ناردوه كه هاوپێچ بوه له گه ڵ ڕاپۆرتی به ڕێوه به ری كاریان ب����ه اڵم س����لێمانی فڕۆكه خان����ه ی له سه رنه كردوه ، ئه و پێشی وایه " له ده ستور

باس����ی مه ركه زیه تی ده سه اڵتی فڕۆكه وانی عێڕاقی نه كراوه و له چه ند واڵتكێش نمونه ی المه ركه زیه ت����ی فڕین هه ی����ه بۆیه ده كرێت هه رێم و په رله مانتارانی عێراق كار له س����ه ر

ئه و دۆسیه یه بكه ن".حكومه تی هه رێمی كوردس����تان ئێس����تا به چڕی هاتوه ته سه ر هێڵ له سه ر ئه و بابه ته چونكه له مه ترسیه كانی گەیشتوە ، هه ربۆیه دوای بانگهێش����تكردنی قونس����وڵی ڕوسیا كه ناڵه جیاوازه كانیش����ی هاوكات له هه رێم خستوه ته گه ڕ بۆ ئه وه ی ئه م دۆخه دوباره نه بێته وه ، به اڵم دیاره هه وڵه كان زۆربااڵن و ته نانه ت له ئاستی وه زاره ته كانیش نیه وه كو جه ختی گه یاندن گواس����تنه وه و وه زاره تی

له سه ركرده وه .ئومێ����د محم����ه د وته بێ����ژی وه زاره ت����ی گواسته وه و گه یاندنی هه رێم جه خت له سه ر ئه وه ده كات����ه وه ئه و كێش����ه یه له كێش����ه ی وه زاره ته كه ی ئه وان گه وره تره و پێویس����ت به ده س����توه ردانی س����ه رۆكایه تی هه رێ����م و

ئه نجومه نی وه زیران ده كات وتی"ده سه اڵتی فڕین له ده س����تی ئێمه نیه ، بۆیه پێویسته كێش����ه یه ئ����ه و وه زی����ران ئه نجومه ن����ی

چاره سه ربكات".ئه گه رچی ئێستا گه ش����ته كان ده ستیان پێكردوه ت����ه وه، ب����ه اڵم چه ندی����ن هێڵ����ی به ناوبانگ به هۆی موش����ه كه ڕوسیه كانه وه ده س����پێنه كردوه گه ش����ته كانیان تائێستا ه����اوكات دوب����ه ی(، )ف����ای له وێن����ه ی به ڕێوه به ری گشتی ئه زمه ڕئیرالینیش ئه وه ب����ۆ ئاوێنه ده دركێنێ����ت" هێڵه كانی تریش ل����ه دودڵێدان، ئ����ه وه ش زیان ب����ه ئه وان

ده گه یه نێت كه كۆمپانیایه كی سه ره كین.ش����ه ڕی ئاس����مانی نێوان هه رێم و به غدا كه زیان����ی زۆری له كۆمپانی����اكان و بازاڕی كار له هه رێم كوردس����تان گه یاندوه ، كاتێك كۆتای����ی دێت هه رێ����م ده س����ه اڵتی فڕین له به غ����داد وه ربگرێته وه ئه وه ش ش����ه ڕێكه له ئاینده دا وه كو نه وت و هه رێم هه ر ده بێت

بیكات.

"هه رێم هه وڵه كانی ده ستپێكردوه بۆ ئه وه ی ئاسمانه كه شی لەچنگی به غدا ده ربكات"موشه‌كه‌‌ڕوسیه‌كان‌ملیۆنه‌ها‌دۆالر‌زیانیان‌به‌هه‌رێمی‌كوردستان‌گه‌یاندوه‌

ئا: وریا حسێن

یاسین واحید به ڕێوه به ری گشتی دیوان له وه زاره تی دارایی یه كێكبو له و ستافه ی

بزوتنه وه ی گۆڕان له و وه زاره ته داینا، ئه و له م دیداره تایبه ته ی ئاوێنه دا باس

له كاره كانی وه زاره تی دارایی ده كات و هاوكات باسی ئه و ورده كاریانه ش

ده كات له سه رده می ئه ودا ڕویاندان و پێشیوایه "حكومه ت له خوار پله ی

ئیفاسیه وه یه، ئێستا وه زاره ت له ژێر ده سه اڵتی پارتیدایه ".

ئاوێنه : ك���ه چویته وه زاره ت���ی دارایی هه ست به چی ده كرد؟

یاس���ین واحید: هه س���تم ب���ه وه ده كرد ئه ركێكی گران له سه رشانمه چونكه له نێوان قسه ی هه ڵسوڕاوانی بزوتنه وه ی گۆڕاندابوم كه پێشتر كردبویان له گه ڵ ئه و به رنامه یه ی چومه هه ڵیگرتبو،كاتێكی���ش حكوم���ه ت وه زاره ت���ی دارایی كۆمه ڵێ���ك فه رمانبه ری حكومی���م بینی كه پابه ن���دی فه رمانه كان

بون.ئاوێنه : گ���ۆڕان چ ئامۆژگاریه كی كردن

به تایبه ت خودی نه وشیروان موسته فا؟یاس���ین واحید: ئامۆژگاری خودی كاك نه وش���یروان بۆ ئێمه ئه وه بو به شێوه یه كی كاربكه ی���ن، ناحیزبیان���ه پیش���ه ییانه ی دارای���ی له وه زاره ت���ی به تایبه ت���ی وه به رپرس���یاریه تی ئه خاق���ی زۆر قورس���ه چونك���ه ڕاس���ته وخۆ په یوه ن���دی به قوتی هاواڵتیان���ه وه هه ی���ه ، بۆی���ه زۆر جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه ئێمه دور له الیه نگیری و

ناوچه گه ریه تی كاربكه ین.ئاوێنه : ئه و كه شه ی له وه زاره تی دارایی

بو بواریدا ئێوه به مشێوه یه كاربكه ن؟یاس���ین واحید: ڕه نگ���ه خه ڵكی چاك و نیش���تمانپه روه ر له وه زاره تی دارایی هه بێت ب���ه اڵم ڕێنمای���ی و ته علیمات���ه كان رێگرن بۆنمونه ه���ه ر ڕیش���ه یی، له گۆڕان���كاری تائێس���تا حكومه ت ژماره ی پۆس���ته كانی خ���ۆی نازانێ���ت و په یكه رێك���ی كارگێڕی

یه كگرتوی پشتڕاس���تكراوه ی نی���ه ، بۆیه له هیچ ش���وێنێكی دونیانی���ه به بێ زانینی

پێداویستی حكومه ت خه ڵك دابمه زرێت.ئاوێن���ه : كاتێ���ك وه زاره ت���ی دارایتان

وه ر گرت، حكومه ت پاره ی هه بو؟یاسین واحید: كاتێك وه زاره تی داراییمان وه رگ���رت حكوم���ه ت دوموچ���ه قه رزاربو كاتێكی���ش هاتین���ه ده ره وه ه���ه ر وه كو خۆیبو و هه وڵماندا له وڕێژه یه زیاترنه بێت، قه رزه كانی حكوم���ه ت ئه وكات 13 ترلیۆن بون زۆربه ی قه رزه كان هی پێش ئێمه بون، ئه وكات به ڕێز وه زی���ری دارایی له 21 ی 6 ده س���تبه كاربو واته ئێمه 5 مانگی ساڵی

2014مان به رده كه وێت".ئاوێن���ه : كه وات���ه ئێ���وه چیتانك���ردوه له كاتێك���دا وه زاره ته كه ت���ان وه ك���و خۆی

به جێهێشت؟یاس���ین واحید: ش���ه ڕی داعش و هاتنی ئاواره كان به زیاده وه بارگرانی سه رش���انی ئێم���ه ی قورس���كرد، ئه وبه رنامه یه ی ئێمه بۆ وه زاره تی دارایی هه مانبو دیراس���ه كراو و له به رچ���اوی خه ڵك دیارب���و، توانیمان وه زاره ته كان و هه یكه ل���ی ئیداری وه زاره ت دوئیداره ی���ی ئاس���ه واری یه كبخه ی���ن و هه ڵوه ش���اندنه وه ی ئه وی���ش نه هێڵی���ن، فه رمانگه زیاده كان و بندیواره كان و هه ندێك

فه رمانگه و پۆستی زیاده بون.ئاوێن���ه : جگ���ه له وانه ی باس���تانكرد، ئه توانن بڵێن كه چون���ه وه زاره تی دارایی

قاسه كه به تاڵبو؟یاس���ین واحید: ئێمه ئه ڵێین قاس���ه كه قه رزارب���و، ئێس���تا هه ندێك ده س���ته واژه ده بیس���تم ده ڵێ���ن حكومه ت موفلیس���ه، موفلیس كه س���ێكه هیچی نه بێت به اڵم ئه م حكومه ته له ژیر هێڵی ئیفاس���ه وه یه بۆیه ئێمه كاتێك چوین قاس���ه یه كی قه رزارمان

وه رگرت.ئاوێن���ه : توانیت���ان داهات���ی ناوخۆیی

زیادبكه ن؟له ڕێگ���ه ی واحی���د: یاس���ین به ئه لیكترۆنیكردن و به سیستمكردنی داهاته ناوخۆیی���ه كان تاڕاده یه ك���ی زۆر توانیمان

سیس���تمی كۆكردنه وه ی داهات ش���ه فاف بكه ین، بۆیه ئه وكات���ه ی ئێمه له وه زاره ت بوی���ن هیچ دیارده یه ك���ی دیارنه مانی پاره ڕوین���ه دا ك���ه پێش���تر هه ب���وه ، چه ندین نمونه ش���مان له به رده سته كه له بانك پاره

دیارنه ماوه .ئاوێنه : داهاتی ناوخۆیتان چه ندبو؟

یاسین واحید: به شێوه یه كی ناوه ندیه تی 150 ملیارب���و مانگ هه ب���وه زۆرتر بو له و

ڕێژه یه مانگ هه بو كه متر بوه .ئاوێنه : ئه ی داهاتی نه وت چه ندبو؟

یاس���ین واحی���د: وه زاره ت���ی س���امانه سروش���تیه كان پێی ده وتین ئه وه نده پاره وه ربگ���رن ب���ۆ دابه ش���كردنی موچه یان وتومانه پێویس���تمان به وه ن���ده پاره یه بۆ دابه ش���كردنی موچه ئه ویش به ڕێز وه زیری دارایی له س���ه ر خه تبوه له گ���ه ڵ وه زیری س���امانه سروش���تیه كان، به پێچه وان���ه وه

چه ند سروش���تیه كان سامانه نه مانزانیوه نه وت���ی فرۆش���توه به چه ندی فرۆش���توه پاره كه ی ل���ه چ بانكێك هه ڵده گرێت و چه ند

حساب بانكی هه یه .ئاوێنه : به اڵم خۆ وه زیری دارایی ئه ندامی

ئه نجومه نی بااڵی نه وت و غازه؟یاس���ین واحید: له به رئه وه ی س���ندوقی داهات���ه نه وتی���ه كان له گ���ه ڵ كۆمپانی���ا دروس���تنه كراون نه وتی نیش���تمانیه كانی الیه نی جێبه جێكار له ده رهێنان و فرۆشتنی سروش���تیه كان س���امانه وه زاره تی نه وت ب���وه، له به رئ���ه وه وه زی���ری دارایی ئاگای له ورده كارییه كان نه بو و هیچ كه س���ێكیش

ئاگای لێنیه .ئاوێنه : پارتی تاچه ند ده ستی ده خسته

ناو كاروباره كانتان؟یاس���ین واحید: ئیداره كه خودی پارتی ته شکیلی كردوه چونكه پێشتر ئه وان له و

ئیداره یه بون بۆیه پێویست به ده ستخستنه ن���او كاروب���اره كان ناكات، ه���اوكات ئه و الیه نانه ی ئێم���ه مامه ڵه مان له گه ڵ كردون ئه ن���دام و كادیری پێش���كه وتوی پارتیبون سه ره ڕای ئه وه ی كه س���ی نیشتمانپه روه رو س���تافه كه ی له كاتێكدا تێداب���و، چاكیان خۆت بێت ده س���ت ده خه یته كوێوه وه كو

وایه ماڵی خۆتبێت.ئاوێن���ه : زۆرجار باس���ی ئ���ه وه ده كرا كادره كانی پارتی حیزبایه تیان كردوه له ناو

وه زاره تی دارایی؟یاس���ین واحید: من خۆم گه یشتومه ته ئه و بڕوای���ه ی ئه و 10 مانگ���ه ی وه زاره تی ژیانمانبوه ، قۆناغ���ی قورس���ترین دارایی به اڵم گرفتی ئێمه زیاتر ئیداریبون چونكه وه زی���ری دارایی نه یده توان���ی ڕاوێژكارێك بۆخۆی دابمه زرێنێت یان پله ی ڕاوێژكاری له كه س���ێك وه ربگرێت���ه وه له گه ڵ ئه وه ش نه یده توان���ی به ب���ێ پرس���ی ئه نجومه نی وه زیران به ڕێوه به رێكی گش���تی بگوزاێته وه بۆیه ئه و یاس���او ڕێنمایانه ی دانراوه ئه ڵێی بۆمبی چێنراوی تێدایه هه ركاتێك بته وێت ش���تێكی جدی بكه یت ده بێت بگه ڕێیته وه س���ه روی خۆت، به گریمان���ه ئه گه ر تۆش بكرێیت به س���ه رۆك وه زیران و ستافه كه ش به دڵی خۆت بێت به هۆی خراپی سیستمی حكوم���ه ت ناتوانیت هی���چ بكه یت چونكه له حكومه ت���دا حی���زب بااڵتر س���ه یركراوه

تانیشتمان.هی���چ بارزان���ی نێچیرڤ���ان ئاوێن���ه :

ته ده خولێكی له كاره كانتان ده كرد؟یاسین واحید: په یوه ندییه كی توندوتۆڵ له نێوان سه رۆكی حكومه ت و وه زیری دارایی به ته نس���یق كرابێت هه رش���تێكیش هه بو بوه ، ش���ته كانی نێچیرڤان بارزانی بۆئێمه ته داخ���وڵ نه بوه فه رمانب���وه چونكه ئه و

ده سه اڵتی له ئێمه بااڵتربو.ئێ���وه ی هه ب���و ش���تێك ئاوێن���ه :

نیگه رانكردبێت؟په یوه ندییه كه به حوکمی واحید: یاسین زیاتر وه زیری دارایی ئاگاداری ئه وه یه به اڵم ئه وه ی م���ن هه س���تمپێكرد له مدوایه دا كه

گرژیه كان دروستبون هه ندێك شتی سیاسی هاته ناوه وه بۆنمونه به فه رمانێك كه واژوی نێچیرڤان بارزانی له س���ه ربو گواستنه وه ی میاك���ی فه رمانبه رانی ڕێكخراوه كان ڕاگیرا له كاتێك���دا ئێمه فه رمان���ی وه زاریمان بۆ

ده ركردبو.ئاوێنه : باس���ی ئه وكاته م���ان بۆ بكه كه

نه یانهێشت بچنه وه وه زاره ت؟یاس���ین واحید: هاوڕێیه ك���م ته له فۆنی بۆك���ردم وتی وه زی���ری دارای���ی پێیوتوم سبه ی ناچینه وه زاره ت، منیش په یوه ندیم به وه زی���ره وه ك���ردو وت���ی له ماڵ���ی كاك موس���ته فای س���ه یدقادرین و كاك كه ریم س���نجاری هاتوه بۆ ئ���ه وێ پێوتوین ئه مه بڕی���اری مه كته بی سیاس���ی پارتیه پێمان باشنیه وه زیره كان و به ڕێوه به ره گشتیه كان بچنه وه س���ه رده وامی خۆیان ب���ۆ ماوه ی چه ند ڕۆژێك، به یانیش سه رۆكی حكومه ت له گه ڵ له كۆبونه وه ی ده ربڕیب���و نیگه رانی وه زیره كانی گۆڕان وتبوی بڕیاره كه حكومی

نیه و حیزبیه .ئاوێن���ه : ئێس���تا وه زی���ری دارایی چی

ده كات؟یاس���ین واحید: ئیس���تا وه زیری داریی چاوه ڕوانی ئه و دۆخه ده كات و هه روه زیره چونكه حه س���انه ی یاس���ایی خۆیی هه یه و متمان���ه ی له په رله م���ان وه رگرتوه و منیش موچ���ه ش چاوه ڕێ���م و به هه مانش���ێوه وه رده گری���ن ب���ه اڵم دۆخه کە داس���ه پاوه

به ملمانداو ناچارین.ئاوێنه : ئه ی ئێستا وه زیری دارایی له ناو

گۆڕان چی ده كات؟یاس���ین واحید: كاری ڕاوێ���ژكاری یان

هاوكاری بزوتنه وه ی گۆڕان ده كات.ئاوێن���ه : وه كو كۆتا پرس���یار، ئێس���تا ڕوانگه ی تۆ بۆ حكومه ت و وه زاره تی دارایی

چیه ؟یاسین واحید: حكومه ت ئیفلیجبوه ئه وه ی ئێم���ه هه مانه ده س���ه اڵته و حكومه ت نیه و وه زاره تی دارایش له دۆخێكی زۆر خراپیدایه كاری سه ره كی بریتیه له دابه شكردنی موچه

به سه ر موچه خۆراندا .

به ڕێوه به ری دیوانی وه زاره تی دارایی: حكومه‌تی‌هه‌رێم‌مایه‌پوچ‌و‌قه‌رزارە

وه زیری دارایی نه یده توانی ڕاوێژكارێك

بۆخۆی دابمه زرێنێت یان پله ی ڕاوێژكاری

له كه سێك وه ربگرێته وه له گه ڵ ئه وه ش

نه یده توانی به بێ پرسی ئه نجومه نی وه زیران

به ڕێوه به رێكی گشتی بگوزاێته وه

ئێستا كورد كار بۆ ئه وه ده كات موڵه تی

فڕۆكه وانی ڕاسته وخۆ وه ربگرێت و هه ندێك

واڵتیش ئه و گه مارۆیه ی له سه ر

كورد الداوه چه ند گه شتیارێک له کاتی چاوه ڕوانیدا

یاسین واحید

rangalayawene@gmail.com (507( سێشه ممه ‌2015/12/15ره‌نگاڵه

هه ڵبژاردن����ی له كات����ی پێویس����ته دوربكه وه وریابی����ت، زۆرتر هاوڕێ له وكه سانه ی كه ده بنه كێشه بۆخۆت و

بۆكاره كانت.

دوربكه وه له هه ركارێك كه سه رئێش���ه ت بۆدروس���ت ده كات، له ڕوی سۆزداریه وه په یوه ندیه كانت گه ڕاونه ته وه سه ر دۆخی

ئاسایی .

ڕاس����تگۆ نه بویت له گه ڵ په یوه ندیه خۆشه ویس����تییه كه ت، هه رئه م����ه ش س����ه رنه كه وتیت و له وب����واره ب����و

دوركه وتیته وه .

داوا له هاورێیه ك���ت یاخ���ود كه س���ێكی نزیك���ت بك���ه باهاوكاریت ب���كات له و كارانه ی كه ڵه كه بون به سه رته وه هیالكی

كردوی .

له ئامۆژگاریه كان����ی س����ود كاره بۆ وه ربگ����ره ده وروبه ره كه ت نوێیه كه ت، له ڕوی داراییه وه توشی

كێشه یه ك ده بیت.

ملمالنێكانی ده وروبه ره كه ت زۆرتر كارت تێده كه ن و ناڕه حه تی زیاترت بۆدروست ده ك���ه ن، له ڕوی ته ندروس���تیه وه باش

نابیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازو

11

شێخه ی الیك خوێندكارانی زانكۆی سه رقاڵ كردوه

ئا: شۆڕش محه مه د

هونه رمه ند ئه كره م سلێمان له سلێمانی له ساڵی 1969 له دایك بوه ، ده رچوی ئه كادیمیای هونه ره جوانه كانی به غدا

به شی شانۆیه و ده رچوی به شی ده رهێنانی فیلم و به شی سیناریۆیه

له ئه كایمیای هونه ری هۆڵه ندا. له هه رێمی كوردستان چه ند شانۆگه رییه كی

پێشكه ش كردوه و ئه وكاته ی چوه ته واڵتی هۆڵه ندا چه ندین شانۆگه ریی و

فیلمی ئه نجامداوه .

س���ه باره ت به ئه زمون���ی كاركردنی���ان له كوردس���تان و له لێدوانێك���ی بۆ ئاوێنه ، ئه كره م س���لێمان رایگه یان���د "زۆر جار س���ه باره ت س���ه ره تاییه كان هه ن���گاوه به هونه رمه ند ده ورێكی گرنگ ده بینێت بۆ به رده وام���ی و په ره پێدان له هونه ره كه یدا، به شبه حاڵی خۆم له سه ره تای كاره كانمه وه خۆش���به ختانه له ڕوی نواندنه وه زۆر زو فرسه تی باش���م وه رگرت به تایبه تی ئه و

كاته ی كه له قۆناغی ئاماده یدا بوم". وتیشی "راس���ته وخۆ له گه ڵ قوتابیانی په یمانگای هونه ره جوانه كانی س���لێمانی ڕۆڵم بینی و ڕوڵی سه ره كیشم هه بو، دواتر به شداربوم له فێستیڤاڵی شانۆیی ناوچه ی له سلێمانی له س���اڵی19٨5كه ئۆتۆنۆمی س���ازكرا و من خه اڵتی باشترین ئه كته ری ئ���ه و فێس���تیڤاڵه م وه رگ���رت به رامبه ر به شداریكردنم له شانۆگه ری )گوڵی به هار له ده رهێنانی خوالێخۆش���بو ك���ه هات(

هونه رمه ند حسێن میسری بو". ئ���ه و "بارودۆخ���ی راش���یگه یاند س���ه رده مه ش ئه وه ی ده ویست كه هونه ر زۆرجار په یامێكی سیاسی هه بو بینه ریش

چاوه ڕوانی هونه رمه ندانی ده كرد كه كار به م په یامه بكه ن و هه ڵوێستیان هه بێت و ئه وه ن���ده ی من به بیرم بێت زۆربه ی كاره س���ه ركه وتوه كان ئه وانه بون كه په یامی

ناڕاسته وخۆی سیاسییان هه ڵگرتبو". وتیش���ی "ئێم���ه ش وه ك نه ته وه یه ك چونكه خاوه نی ن���ه ته له فزیۆنی كوردی یان س���ینه ماین كه له رۆحماندا بژی، یان خاوه ن جۆره میدیایه كی تر نه بوین بۆیه هه مومان زیاتر بایه خمان به ش���انۆ ده داو

له هۆڵه كانی شانۆدا كۆده بوینه وه ". له باره ی ناوبردنی س���ااڵنی هه شتاكان به قۆناغ���ی زێڕینی ش���انۆی ك���وردی ،

ئه كره م سلێمان وتی " سااڵنی هه شتاكان بۆ ش���انۆ رۆژگارێك و قۆناغێكی تایبه ت بو چونكه بۆ هه مو چاالكییه كی ش���انۆ بین���ه ری باش هه بو، پاش���ان بۆچونمان بۆ كاركردن له ش���انۆدا له گه ڵ ئه مڕۆ زۆر

جیاواز بو". وتیشی "هونه رمه ندان وه ك ده ستكه وتی م���ادی كاری ش���انۆییان نه ده كرد، له و سه رده مه ش په یمانگای هونه ره جوانه كان دام���ه زراو ئه مه ش رۆڵی خۆی هه بو، ئه و قوتابیانه ی په یمانگاش به ڕاستی دڵسۆزی

شانۆ بون به جدی كاریان ده كرد". له باره ی ده ركه وتنی درامای ته له فزیۆنی

ئه كره م له كوردس���تان، ڕاپه رین له دوای س���لێمان وتی "له هه وڵه سه ره تاییه كانی بواری درامای ته له فزیۆنی له كوردس���تان درام���ای كاری دو ب���وم و ئه كتی���ڤ ته له فزیۆنیم به رهه مهێناوه ، له سه ره تاوه پێش���وازی زۆر باش���ی لێك���را و خه ڵكی زۆر له ده وری���ان كۆده بۆوه و بۆ بینه ریش

ته له فزیۆنی كوردی خۆماڵی تازه بو". چونك���ه "له س���ه ره تاوه وتیش���ی هونه رمه ندان به گشتی پسپۆڕی ئه و بواره نه بون و له ش���انۆ هاتبوین كاری درامای ته له فزیۆنی و فیلم ڤیدۆیی زۆر گۆڕانگاری هونه ری به س���ه ردا نه هات هه ر زو خۆی

دوباره ده كرده وه و نزیك ده بۆوه له شانۆ، به تایبه تی چونكه له كوردس���تاندا كه س پسپۆر نه بو له بواری دراماو فیلمسازیدا و ئه مه ش وای كرد كاره كانیان له خواستی بین���ه ر داببه زێت و بین���ه ر هیچ چێژێكی

هونه ری لێ نه بینێت". ئه ك���ره م س���لێمان ئاماژه ب���ۆ ئه وه ده كات ك���ه "زۆر له درام���ا و فیلم كرا كه هێنده الوازب���ون تۆرانێك دروس���ت بو له نێ���وان هونه رمه ندان و جه ماوه ره كه یدا. چونك���ه كاره كانیش هیچ په یامێكیش���ی نه ب���و، بارودۆخ���ی كوردس���تانیش زۆر به داخ���ه وه خ���راپ تێكچ���وو حزبه كان هونه رمه ندانیشیان دابه شكرد كه ئه مه ش به بڕوای من به گش���تی زۆر كه وت له سه ر

هونه ر له هه مو بواره كاندا". وتیش���ی "بینه ریش دواتر ده رگای بۆ كرای���ه وه له س���ه ته الیت و فیلم���ی بیانی ئیدی دوركه وتنه وه له كاره كوردییه كان، ئه توانم بڵێم تائه مڕۆش كه م تازۆر درامای كوردی متمانه ی خۆی الی بینه ر دروست

نه كردوه ته وه ". ده سه اڵتی تاچه ند به وه ی س���ه باره ت كوردس���تان حكومه ت���ی ك���ورد و به كه لت���ور و بایه خ���دان س���تراتیژیه تی هونه ری له ئه جندای كاركردندایه ، ئه كره م س���لێمان وتی "له به رئه وه ی ده سه اڵتی كوردی ده س���ه اڵتێكی حزبیه كه م تازۆر ب���ۆ خ���ودی به رژه وه ن���دی حزبه ك���ه ی خ���ۆی كاری ك���ردوه ، زۆر كه مته رخه م ب���وه ل���ه زۆر ڕوه وه ت���ا ئێس���تا و هیچ ئه جندای���ه ك و بایه خدانێكی ئه وتۆی نییه به گش���تی به رامبه ر به پێداویستی و مافه سه ره تاییه كانی كۆمه ڵگای كوردیمان جا چۆن س���تراتیژی و بایه خدانی بۆ هونه ر و

كلتور ده بێت".

وتیشی "ئه مه ش مانای ئه وه نییه هیچ نه كراوه ، به اڵم به پێی ئه و زه مه نه زۆره ی كه حكومه تی كوردستان ده سه اڵتی هه یه زۆر كه مته رخ���ه م بوه چونكه به ڕاس���تی ئێمه به كلت���ور و هونه ره كه مانه وه زۆر زو بون و پێناسه ی خۆمان له دنیای ده ره وه دا ئه س���ه لماند، ده سه اڵتێك به جدی كار بۆ كلت���ور و هون���ه ر نه كات هه رچ���ی بكات هێش���تا هیچی له هێڵه گشتیه كانی بونی

نه ته وه یماندا نه كردوه ".ئه كره م سلێمان راشیگه یاند "زۆر جار كه سی شیاویان له شوێنی شیاو دانه ناوه ! ئه ش���توانم بڵێم نه بونی پالن و سیسته م و ده س���تتێوه ردانی حزب له ده سه اڵت بۆته گرفتێك���ی زۆر له كوردس���تان تائه م���ڕۆ نمون���ه ش پایته ختی رۆش���نبیریمانه كه له روی ڕۆشنبیری و هونه رییه وه وه زعێكی

وێرانی هه یه ".س���ه باره ت به خه ونی گه ڕان���ه وه ی بۆ كوردس���تانیش، ئه كره م س���لێمان وتی "ئ���ه وه خه ون���ی هه مو تاكێك���ی كورده له تاراوگه كه بگه ڕێته وه بۆ كوردس���تان كه بتوانن خزمه ت به واڵته كه یان بكه ن". له ب���اره ی ئه وه ی تاچه ن���د حكومه تی كوردستان پێشوازی له و به هره جوانانه ده كات، ئه كره م س���لێمان وتی "به بڕوای م���ن زۆر به هره ی جوان هه ن كه پالنیان داناوه و گه ڕاونه ته وه بۆ كوردس���تان زۆر دڵس���ۆز بون و ویستویانه خزمه ت بكه ن، ب���ه اڵم زۆر به داخه وه كه س پاڵپش���تیان نه ب���وه و هی���چ هاوكارییه كی���ان نه كراوه به ڵكو سه ریش���یان لێ ش���ێواوه و ناچار

گه ڕاونه ته وه بۆ تاراوگه ". كوردستان حكومه تی "وابزانم وتیشی ئه و په نده یان به درۆ خستۆته وه كه ده ڵێت

)به رد له شوێنی خۆی سه نگینه (".

ئا: ئازاد بایز

له شاری ساباڵغ له رۆژهه اڵتی كوردستان چوینه ماڵه كه له پورییه كه ی هونه رمه ندی

میلی ونه ته وه یی كوردستان )برایمی قادری( كه به بۆچونی زۆرینه ی

هونه رمه ندانی شاره زا ئه م گۆرانیبێژه به نه وه ی ماملێ و زیره ك و شارۆخی و

ڕه زازی ئه ژمارده كرێت.

سه باره ت به ژیننامه ی خۆی و له لێدوانێكی ب���ۆ ئاوێن���ه ، هونه رمه ند برایم���ی قادری رایگه یاند "س���اڵی )19٣٤( له موكریان كه الدێیه ك���ه نزیكی س���اباڵغ، له دایك بوم. باوكم پیاوێكی ماڵئ���اوه دان و ده نگخۆش و ه���اوكاری گه نجان بو، س���ێ برای له خۆم گه وره ترم هه بو به اڵم هه س���تمده كرد باوكم

منی له وانی دی خۆشترده ویست". وتیشی "بیرمه منداڵبوم یاریمان ده كرد گۆرانیم بۆ هاوڕێكانم ده وت باوكیشم زۆرجار میوانی ده هات بانگی ده كردم ده یگوت ده ی وه ره گۆرانییه ك بۆ فاڵنه كه س بڵێ منیش له دیوه خانه كه مان ڕاده وه ستام و گۆرانییه كم

ده وت و ده چومه وه ئه ودیو". قادری رایگه یاند "كه ته مه نم بو به )17(س���اڵ باوكم كۆچی دوایی كرد. دواتر پایز هات و كاروباری الدێمان ته واوبو هاوڕێیه كم هه بو كوڕی حاجی فه ره جی كاك محێدین ی���ادی به خێربێ وش���تریان هه ب���و، باری گه نمیان ده هێنا له ئاش���ه كان لێیانده كڕی و

منیش كارم له گه ڵیان ده كرد". وتیش���ی "ڕۆژێك هاوڕێیه كی���ان بانگی كردم داوه ت���ی كردم كه چ���وم تائه وكاته گۆرانی���م ش���وێنێك له هی���چ به فه رم���ی نه وتب���و دواتر ڕه حمانی مینه ش���یان هێنا شمشاڵژه نێكیشیان هێنا به ناوی )هه مزه ی به گۆرانیوت���ن ب���و حه س���ه نه پیری(دواتر به شمش���اڵ و جوزه ل���ه و زه رب و ده توان���م بڵێم ئ���ه و ده عوه ته ی س���اڵی)1951( بو

به ده ستپێكی گۆرانیوتنی من". برایمی قادری ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه گۆرانی وتن له و سه رده مه دا به الی خه ڵكه وه س���ه یر و س���ه مه ره بوه و له وباره یه وه وتی "باوه ڕبك���ه ن س���ه رده مێك گۆرانیم ده وت عاجباتی بو الی خه ڵك و خه ڵك به لۆتی و قه ش���مه ر ناویان ده بردی���ن و بگره هه زار

قسه ی نه شیاوتریان پێده وتین". قادری باسی یه كه مین كاری تۆماركردنی "گۆرانیبێ���ژ ده كات وده ڵێ���ت گۆران���ی )عه ل���ی خه ندان(خوای ل���ێ ڕازی بێت الی ئێم���ه ناوناوبانگێك���ی به رفراوانی هه بو، گۆرانییه كی هه بو هه میش���ه من ده مگوته وه كه ده ڵێ )ئۆخه ی ئۆخه ی خه زاڵ���ێ وه ی كابانی گ���ه وره ماڵێ( سه ره تا من ئه و گۆرانییه م تۆمار كرد و

دوای ئ���ه وه له س���اڵی)1971( الی ئێوه و الی ئێمه له مه هاباد ڕادیۆ كرایه وه و منیش

ئه وكات له فه رهه نگ و هونه ری بوم". وتیشی "ئه توانم بڵێم ئه وكاته ئه وپه ڕی توان���ای هون���ه ری م���ن بو دوات���ر چومه تۆمارك���ردن. ب���ۆ ڕادیۆو)25(گۆرانی���م دوات���ر چومه تاران ل���ه وێ له نێو چه ندین هونه رمه نددا دبلۆم���ی ئیفتیخارم وه رگرت

له كرماشانیش به هه مانشێوه ". قادری دێته س���ه ر باسی هونه ری میلی و ڕیتمی خێرا و وتی "به ڕاستی هونه ری میلیش به شێكی سه ره كییه له فه رهه نگ و كولتوری ئێمه و هه رچ���ی هونه رمه ندی كۆنیش هه یه كه ئێس���تا ناوێكی گه وره ن له سه ر ئاستی كوردستان له میلییه وه ده ستان پێكردوه ". وتیش���ی "ه���ه ر ئ���ه و ڕیتم���ه ش ب���وه

به قوتابخانه یان".سه باره ت به قۆناغه هونه رییه كان، قادری وت���ی "پێش ئێمه س���ه ره تا ئ���ه م نه ریتی گۆرانی وتنی خێرایه له توركیاو س���وریادا هه بو كه ته رمێكیان بۆ ده هاته وه به بااڵیاندا ده یانوت و دواتر ناوه كه ی گۆڕا كرا به الوك الی خۆمان و پاشان حه یران هات و دواتر بو

به ده هۆڵ و زوڕناو خه ڵك له دوی ده كه وت". وتیش���ی "دواتر مه الكان پێیان ده وتین كاری ئێ���وه حه رام���ه و ئه مان���وت ب���ۆ؟ ده یانوت ئه و زوڕنایه ی ئێوه به كاری دێنن دوپیك���ی تیایه نێره و مێی���ه تێكه اڵوده بن ئ���ه وه حه رامه و ئینجا هه ر مه ال ناومانی نا

چاوه ش". برایم���ی قادری دێته وه س���ه ر باس���ی كاره كانی وده ڵێ "من پێش مامۆستا ماملێ گۆرانیم وتوه و ده توانم بڵێم به س���ێ ساڵ پ���اش من هاته ڕیزی هونه ری. به ڕاس���تی قاوه خانه ی زیره كیش مامۆستا حه س���ه ن هه بو دواتر كاك حه س���ه ن 1٣س���اڵ له من گه وره تر بو خودا بیبه خشێت جائه وكاتیش كاك حه س���ه نیش ده نگخ���ۆش بو گۆرانی

ده وت بۆخۆی هێشتا نه ناسرابو". وتیشی "به اڵم دواتر زیره ك بو به ناوێك و ئه وه نده هونه ره كه ی به رزبو به بۆچونی من

به هیچ وه سفێك پێناسه ناكرێت". قادری دواتر دێته س���ه ر باس���ی ئه و دو گۆرانییه شاده ی كه له باشوری كوردستان

ناوبانگ���ی پ���ێ په یداك���رد و له وباره یه وه ده ڵێ "ڕاس���تی ئه و دو گۆرانییه براده رێك هه ب���و به ناوی )محه م���ه دی كازمی( تاری لێده دا له گه ڵ زه ربژه نێ���ك من ڕێم كه وته هونه رمه ندی به ه���ه ردو س���ه ره تا هه ولێر گه وره )هۆمه ری دزه یی، ڕه س���وڵ گه ردی(

ئاش���نابوم به هۆی گۆڕینی كه ش���وهه وای ساڵی)197٤(ساباڵغ بۆ هه ولێر من كه مێك

نه خۆش كه وتم". هه ولێر نه خۆشخانه ی "كه چومه وتیشی په رستارێكی خه ڵكی كۆیه له هه ولێر كه وه كو خ���ۆی وتی ماڵیان له كۆیه بو به س���ه ردان هاتب���و بۆ هه ولێر بۆ ماڵی خاڵی، كه منی بینی ناس���یمییه وه و لێتان ناشارمه وه زۆر جوان ب���و داوای لێك���ردم گۆرانییه كی بۆ بڵێم منیش هه ر ل���ه وێ ئه و گۆرانییه م بۆ دانا كه ده ڵێ )س���ه فه رم بۆ به غدایه هه ی دكتۆر ی���ارم له گه ڵم نایه هه ی دكتۆر یه اڵ دكتۆر( له خۆشه ویس���تی ئه وخانمه جوانه ئه و گۆرانییه له دایك بو دواتر منیشی پێ

بوم به ناو له باشوری كوردستان".

ئه كره م سلێامن :درامای كوردی متامنه ی خۆی الی بینه ر دروست نه كردوه ته وه

برایمی قادری : مه الكان ناویاننابوین چاوه ش

شانۆگه ریی )ش���ه ره ف( له نوس���ین و ده رهێنانی نیهاد جامی و له به رهه می به ڕێوه به رایه تی هونه ری ش���انۆی هه ولێر و نێوه ندی توێژینه وه ی ش���انۆی

كولتوری له شاری هه ولێر پێشكه شده كرێت.س���ه باره ت به ش���انۆگه رییه كه و له لێدوانێكی بۆ ئاوێن���ه نیهاد جامی وت���ی "له ڕاس���تیدا به دوای فۆڕمێكی تر ده گه ڕێین كه جیاواز بێت. جیاوازبون پڕۆس���ه یه كی ڕه خنه ییه ن���ه ك به ته نیا بۆ كاری ئه ویت���ر، به ڵك���و خوێندنه وه یه بۆ ت���ه واوی ئه و

كارانه ی له ڕابردودا ئه نجامماندا". وتیشی "ئه وكات ئێمه وه ك پڕۆژه ی شانۆیه كی ئه زمونگه ری كارمان ده كرد، ئێس���تا له ته واوبونی ئه زمون���ه كان ئه وان���ه ی پێی گه یش���تین ئه وه ی له پڕۆژه ی گه ڕان و پشكنین به دوای ده گه ڕاین وه ك زانراوێك بۆ مه عریفه ی ش���انۆ كاری تیا ده كه ین، ب���ه اڵم ئه وه ش���انۆیه كی ئه زمونی نیی���ه له پێناو

جه سته یاخود پرۆژه یه كی ده نگ بێت". جامی ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه ئه وه گه یشتنه به فۆڕمێكی جیاواز له ش���انۆدا و وتی "تێكس���ت ئاماده بونی هه یه ، ب���ه اڵم چۆنیه تی خوێندنه وه ی تێكست پڕۆس���ه یه كی هه ڵكۆڵینه تیایدا وێنه له و دیو وش���ه وه كار ده كات و وش���ه كان ده بنه وێنه و وێنه كان ده بنه ده نگ، له یه كه یه كی هیرمنیۆتیكیدا

به یه كدا ده چن".نیهاد جامی ده رهێنه ری شانۆگه رییه كه رایگه یاند "ئه م هه وڵه نه هاتۆته ناو پڕۆڤه ی شانۆییه وه وه ك پڕۆسه ی مه شقكردن، مه شقكردن له تێكست بونی نه بوه ، تێكس���ت ڕوبه ری گفتوگۆ ب���وه ، به دوای گفتوگۆكان هاتوینه ته س���ه ر شێوازه جیاوازه كان چ له ئاستی تیۆری یاخود پراكتیكی كه ئه كته ر بۆ خۆی به دوای تیۆره كانه وه ده یه وێت له و شێوازانه

كار بكات". وتیش���ی "ئه وه فراوانبونی خه یاڵ و متمانه كردنه سه ر تواناكانی خۆی، به تایبه ت كاتێك له گه ڵ دو ئه كته ر كار بكه یت كه پێش���تر ئه زمونی نواندنیان

نه بێت". جام���ی كاركردن له گه ڵ دو ئه كته ر كه پێش���تر ئه زمونی نواندنیان نه بێت به سه ركێشی ناوده بات و له وباره یه وه وتی "ئه وه بۆ خۆی سه ركێشیه ، به اڵم سه ره نجام ئه وان له ڕوبه رێكدان له ناو تیۆره كانه وه ده یان���ه وێ پراكتیك بكه ن، به پێ���ی ڕۆژه كان كه ناچنه ناو پڕۆڤه به اڵم مه ش���ق له س���ه ر شێوازه ش���انۆییه كان ده كه ن، كاتێ���ك ده كه ونه پڕۆڤه و دروستكردنی نمایش ئه وان ده زانن چۆن كه ره سته

شانۆییه كانی خۆیان به كاردێنن". وتیش���ی "ئه وه قۆناغێكی جیاوازی كاركردنمه له ش���انۆدا كه چۆن ئه وه ی له ماوه ی بیست ساڵی ڕابردو وه ك ده رهێنه ر ئه زمونم تیاده كرد ئێس���تا گه یاندومیه تیه ئه و شوێنه كه ده مه وێ ئه وانه ببنه

ئه وه ی كه له شانۆ ویستومه ".

له هه ولێر شه ره ف ده خرێته سه ر شانۆ

ریم که

هه رمه ز

ۆ: فۆت

ئه گه ر قژت لوله به م شێوه یه بیبڕه

سیحری جوانی‌ره‌نگاڵه(507( سێشه ممه 2015/12/15 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

درزی په یوه ندیه كان����ت مه هێڵ����ه رۆتی����ن و هه ركاتێ����ك تێبكه وێ����ت، ئ����اگاداری زۆرب����ون كاره كان����ت

په یوه ندیه كانت به .

خ���ۆت له گوش���اره كانی مانگ���ی وكاتێكی رزگارده كه ی���ت پێش���و خۆشه ویس���ته كه ت له گه ڵ خۆش

به سه رده به یت.

ماندوبون����ت هیالك����ی و به ه����ۆی زیاتر به رپرس����ه كه ت له كاره ك����ه ت پاداشتت ده كات و ده بیته جێباوه ری

ئه و.

بارودۆخ����ی به باش����بونی هه س����ت خۆت ئه كه یت و خ����ۆت ئاماده كردوه بۆئه وه ی زیاتر له گه ڵ هاوس����ه ره كه ت

بمێنیته وه .

گوڕوتی���ن و ئاماده باش���ی زۆرت ك���ردوه بۆئ���ه وه ی روب���ه ڕوی راب���ردو ببیته وه و ده س���ت بكه یت به كاری نوێ ، ده كه ویته

خۆشه ویستیه كی تازه وه .

قرژاڵدوانه‌‌

به وه رزش����كردن پێویس����تت ره نگه بێت بۆئه وه ی رزگارت بێت له ئازاری جه س����ته ت، چاودێری زیاتری خۆت

بكه .

فه‌‌ریکشێر

1010

شێخه ی الیك خوێندكارانی زانكۆی سه رقاڵ كردوه

ئا: مه زهه ر كه ریم

زانا كه مال ماوه ی 10 ساڵه كاری چایچێتی ده كات له زانكۆی سلێمانی ، زانای چایچی رایگه یاند "خوێندكارانی زانكۆ له دوای ده رچونیشیان ناتوانن

نه یه نه وه بۆ الم و چا نه خۆنه وه ".

له لێدوانێكی به كاره كه یی و سه باره ت ب���ۆ ئاوێنه ، زان���ا كه م���ال رایگه یاند "م���اوه ی ده س���اڵ ده بێ���ت پیش���ه ی چایچێت���ی ده ك���ه م و زۆر له كاره ك���ه م ڕازیم و خوێندكاران���ی زانكۆش له دوای له زانك���ۆ به ی���ادی ئه و ده رچونی���ان

ڕۆژانه ی خوێندكارب���ون و چایان له الم خواردۆته وه ده س���ته ده س���ته دێنه وه

زانكۆ بۆخواردنه ی چا". له گه ڵ تێكردن و پێشكه شكردنی هه ر چایه ك زان���ا ده ڵێ الیكێكت بۆ بكه م و الیكت بك���ه م به و بۆنه ی���ه وه ناونراوه

به )شێخه ی الیك(. زان���ای چایچ���ی راش���یگه یاند "زۆر له كاره ك���ه م ڕازی���م و له خێزانه كه ماندا ته نها م���ن كاری چایچێت���ی ده كه م و له ڕێگه ی كه سێكی نزیكمه وه ئه م كاره م دۆزیی���ه وه و جگه له زانك���ۆش له چه ند ش���وێنێكی دیك���ه ش ه���ه ر چایچێتی

ده كه م".

زان���ا باس ل���ه وه ده كات كه "زانكۆ بێب���ه ش نییه له ڕه نگ���ه جیاوازه كانی كۆمه ڵگه و هه مو جۆره كه س���ێك دێته

الی بۆ چاخواردنه وه ". له ب���اره ی ی���ادگاری خ���ۆی له گه ڵ كاره كه ی���دا، زان���ا وتی "خۆش���ترین و ئه و له كاره كه مدا ی���ادگاری جوانترین كاته ب���و كه چ���ام بۆ هاوڕێك���ه م برد و به اڵم به رده ستی كه وت و منیش داوای لێبوردن���م لێكرد و ئه وی���ش له وه اڵمدا

وتی : بیشمسوتێنی هه ر قه ینا"زانا كه مال له س���اڵی 1988 له شاری س���لێمانی له دایك بوه و س���ێ براو دو

خوشكی هه یه .

ئا: زانكۆسه ردار

سه رۆكی ده سته ی به ڕێوه به ری راهێنه رانی كیك بۆكسینگی سلێمانی رایده گه یه نێت "به رپرسه كان ئیشیان

پێم نه ما بۆیه ئێستاكاری له فه فرۆشی ده كه م".

تاریق عه لی محه مه د، ناسراو به )تاریق پۆاڵ( كه ئێستا كاری له فه فرۆشی ده كات و ده س���ته ی س���ه رۆكی له هه مانكاتیش���دا به ڕێوه به ری راهێنه رانی كیك بۆكس���ینگی س���لێمانییه ، له س���ااڵنی 1984 بۆ 1986 له ژێر ده ستی مامۆستا كاوه حه مه ره شید ش���انه ده س���تی به یاریكردن كردوه ، هه ر له سااڵنی 90 له ناو 120یاریزاندا كه پشتێن قاوه یی بوه هه ڵبژێردراوه بۆ هه ڵبژارده ی عێ���راق وه ك راهێنه ر ب���ه اڵم وه ك خۆی ده ڵێت، به هۆی ئه وه ی كه كورد بوه پێیان وتوه به كه ڵكی راهێنه رایه تی نایه ت چونكه

ده بێت حزبی بێت واتا به عسی .ئه و راهێنه ره ی چه ندین یاریزانی كوردی پێگه یاندوه ، ئێس���تاكه كاری له فه فرۆشی ده كات و به ئاوێنه ی راگه یاند "به رپرسه كان ئیش���یان پێم نه م���ا بۆیه ئێس���تا كاری له فه فرۆش���ی ده كه م، هه رچه نده شانازی ده ش���ڵێت ده ك���ه م". به كاره كه ش���مه وه "پاڵه وان ئه وكه س���ه یه كه كه وت بتوانێت

هه ڵبستێته وه "."هۆڵی به وه ش���ده كات ئام���اژه پ���ۆاڵ یاریكردنه ك���ه ی هه میش���ه 150 ب���ۆ 200 فێرخ���وازی تێدابوه ، ئه م���ه جگه له وه ی

راهێنه ران و ل���ه و زۆرێ���ك له ئێستاش���دا یاریزانانه ی كه ئێس���تاكه له گۆڕه پانه كه دا ناس���راون، له نێ���و هه رێمی كوردس���تان و ته نان���ه ت واڵتان���ی ده ره وه ش���دا خاوه نی پێگه ی خۆیانن فێرخوازی به رده ستی ئه م بون و جێگ���ه په نجه ی تاریق به توانایانه وه

دیاره ".وتیش���ی "خاوه نی ش���ه ش پاڵه وانێت���ی عێراق و پێنچی یاری نه تیجه داری هه رێمی له یارییه كان���ی ده ره وه ی هه ی���ه ، جگ���ه عێراق". باس���ی له وه ش���كرد كه "س���اڵی 1996و له س���ه روه ختی 31ی ئابدا كاتێك ئاواره ی باش���ماخ ده ب���ن ده چێته واڵتی ئێران و له هه ریه كه له ئه سفه هان و مه ریوان و س���نه به شداری یارییه كانی ئه وێی كردوه ، له یارییه كانی به ش���داریكردنی له ئه نجامی واڵتی ئێراندا س���اڵی 2000 له فیدراسیۆنی

عێراق له تاران بانگهێشت كراوه بۆ ئه وه ی بچێت بۆ مالیزیا، به اڵم كه س���ێكی تریان

خستۆته شوێنه كه ی ئه و".س���ه باره ت به نازناوی پۆاڵ وتی "به ڕێز جه ب���ار فه رمان نازناوی پۆاڵی لێناوم، من سه ركێش���ی زۆرم كردوه ، سه یاره به سه ر گیان و ده ستمدا رۆشتوه ، بزمارم به كه لله به كه لله به ئاگره وه داكوتیوه ، ش���ایگه رم شكاندوه ، هه روه ها مامۆستای مه شق بوم

له سكرتاریه تی به رێز مام جه الل".تاری���ق س���ه باره ت ب���ه كاری ئێس���تا و رابردوش���ی ئاماژه ب���ه وه ده كات "به هۆی ئه وه ی نه یتوانیوه ببێته كه س���ێكی حزبی بۆی���ه گه یش���توه ب���ه م رۆژه هه رچه نده "ش���انازی ده وت به ئاوێن���ه ی زوش زو نه بومه ته ده ك���ه م چونكه به كاره كه مه وه

كۆیله ی كه س".

هه روه ها وتی "س���ه باره ت ب���ه وه ی كه ده بو ئێس���تا له فه بفرۆش���م یان نا، ئه وه ده بێت له به رپرس���انی ئ���ه م واڵته وه اڵمی ئه و پرسیاره ت ده ست بكه وێت، پێویسته ئه و پرسیاره له وان بكه یت، من له راستیدا زۆر هی���الك بوم له گه ڵ وه رزش���ه كه مدا و كردوه ، وه رزش���ه كه م خزمه ت���ی زۆریش به اڵم ئه وه پێنه زانینی ده سه اڵته به توانای

كاره كته ره كانی ئه م واڵته ". وتیش���ی "تاوه كو رۆژێك ئیش���یان پێم بو به رپرس���ی وه ها هه بوه به به رپرس���ی یانه كه م���ی ده وت تاریق هه رچی س���ه رف ده كات وه سڵه كه ی بۆ من بنێرن و هه قتان نه بێت به س���ه ریه وه ، به اڵم به هۆی ئه وه ی

كه حزبی نه بوم پشتیان تێكردم".ئه و راهێن���ه ره ده ڵێت "من هونه ره كه ی خۆمم خۆش ده وێت، به اڵم خۆت ده زانیت خزمه ت به خزمه ته وه یه ، من بۆیه ئێس���تا ناتوان���م خزمه ت���ی بك���ه م چونكه كه س نیی���ه بتوانێ���ت خزمه تم بكات، ئێس���تا س���ه رده مه كه ی جی���اوازه ، هه رچه نده من ئێستا س���ه رۆكی ده س���ته ی به ڕێوه به ری راهێنه رانی سلێمانیم، ئێستاش كۆبونه وه ده كرێت و به بێ من هیچ بڕیارێك نادرێت". راش���یگه یاند "به اڵم من هه ندێك ش���تم پ���ێ قب���وڵ ناكرێ���ت، ب���ه اڵم ده مه وێت به خۆشه ویستانم بڵێم )شێر پیریش بێت

هه ر شێره (.پۆاڵ داواش���ده كات كه هونه ری كۆنفۆ و كیك بۆكسینگ تێكه ڵ به كاری حزبایه تی نه كرێت، چونكه ئ���ه و هونه ره هونه رێكی

بێگه رده و با تێك نه چێت.

به ڕێوه به ری راهێنه رانی كیك بۆكسینگی سلێامنی شانۆگه ریی )ش���ه ره ف( له نوس���ین و ده رهێنانی له فه ده فرۆشێت

نیهاد جامی و له به رهه می به ڕێوه به رایه تی هونه ری ش���انۆی هه ولێر و نێوه ندی توێژینه وه ی ش���انۆی

كولتوری له شاری هه ولێر پێشكه شده كرێت.س���ه باره ت به ش���انۆگه رییه كه و له لێدوانێكی بۆ ئاوێن���ه نیهاد جامی وت���ی "له ڕاس���تیدا به دوای فۆڕمێكی تر ده گه ڕێین كه جیاواز بێت. جیاوازبون پڕۆس���ه یه كی ڕه خنه ییه ن���ه ك به ته نیا بۆ كاری ئه ویت���ر، به ڵك���و خوێندنه وه یه بۆ ت���ه واوی ئه و

كارانه ی له ڕابردودا ئه نجامماندا". وتیشی "ئه وكات ئێمه وه ك پڕۆژه ی شانۆیه كی ئه زمونگه ری كارمان ده كرد، ئێس���تا له ته واوبونی ئه زمون���ه كان ئه وان���ه ی پێی گه یش���تین ئه وه ی له پڕۆژه ی گه ڕان و پشكنین به دوای ده گه ڕاین وه ك زانراوێك بۆ مه عریفه ی ش���انۆ كاری تیا ده كه ین، ب���ه اڵم ئه وه ش���انۆیه كی ئه زمونی نیی���ه له پێناو

جه سته یاخود پرۆژه یه كی ده نگ بێت". جامی ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه ئه وه گه یشتنه به فۆڕمێكی جیاواز له ش���انۆدا و وتی "تێكس���ت ئاماده بونی هه یه ، ب���ه اڵم چۆنیه تی خوێندنه وه ی تێكست پڕۆس���ه یه كی هه ڵكۆڵینه تیایدا وێنه له و دیو وش���ه وه كار ده كات و وش���ه كان ده بنه وێنه و وێنه كان ده بنه ده نگ، له یه كه یه كی هیرمنیۆتیكیدا

به یه كدا ده چن".نیهاد جامی ده رهێنه ری شانۆگه رییه كه رایگه یاند "ئه م هه وڵه نه هاتۆته ناو پڕۆڤه ی شانۆییه وه وه ك پڕۆسه ی مه شقكردن، مه شقكردن له تێكست بونی نه بوه ، تێكس���ت ڕوبه ری گفتوگۆ ب���وه ، به دوای گفتوگۆكان هاتوینه ته س���ه ر شێوازه جیاوازه كان چ له ئاستی تیۆری یاخود پراكتیكی كه ئه كته ر بۆ خۆی به دوای تیۆره كانه وه ده یه وێت له و شێوازانه

كار بكات". وتیش���ی "ئه وه فراوانبونی خه یاڵ و متمانه كردنه سه ر تواناكانی خۆی، به تایبه ت كاتێك له گه ڵ دو ئه كته ر كار بكه یت كه پێش���تر ئه زمونی نواندنیان

نه بێت". جام���ی كاركردن له گه ڵ دو ئه كته ر كه پێش���تر ئه زمونی نواندنیان نه بێت به سه ركێشی ناوده بات و له وباره یه وه وتی "ئه وه بۆ خۆی سه ركێشیه ، به اڵم سه ره نجام ئه وان له ڕوبه رێكدان له ناو تیۆره كانه وه ده یان���ه وێ پراكتیك بكه ن، به پێ���ی ڕۆژه كان كه ناچنه ناو پڕۆڤه به اڵم مه ش���ق له س���ه ر شێوازه ش���انۆییه كان ده كه ن، كاتێ���ك ده كه ونه پڕۆڤه و دروستكردنی نمایش ئه وان ده زانن چۆن كه ره سته

شانۆییه كانی خۆیان به كاردێنن". وتیش���ی "ئه وه قۆناغێكی جیاوازی كاركردنمه له ش���انۆدا كه چۆن ئه وه ی له ماوه ی بیست ساڵی ڕابردو وه ك ده رهێنه ر ئه زمونم تیاده كرد ئێس���تا گه یاندومیه تیه ئه و شوێنه كه ده مه وێ ئه وانه ببنه

ئه وه ی كه له شانۆ ویستومه ".

له هه ولێر شه ره ف ده خرێته سه ر شانۆ

ت����ۆی خانم س����ه ردانی كاتێ����ك ئارایشتگا ده كه یت باشتر وایه راوێژ به كه سانی ئه و شوێنه بكه یت كه كام له گه ڵ قژی تۆده گونجێت، س����تایل چونك����ه ئه وان ده زانن كه ش����ێوه ی قژبڕینه كه بۆتۆ ده گونجێت یاخود نا، ئه وه ی ئێمه لێره دا باسی لێوه ده كه ین ق����ژ بڕینه بۆ ئه و كه س����انه ی قژیان لوله . كاتێ����ك ده ته وێت قژت ببڕیت

ئه وه بیر له م خااڵنه بكه ره وه :

1. ئه گ����ه ر ق����ژت لول����ه ئ����ه وه هه وڵبده به هیچ شێوه یه ك ته دریجی لولیه ك����ه ی چونك����ه تیانه كه ی����ت زیات����ر ده رده كه وێت، ب����ه اڵم كاتێك ده ته وێت كورتی بكه یته ئه وه ده بێت ته نك قژه كه ت مه قه ستێك به جۆره بكه یته وه دوات����ر ته دریجه كه ی تێدا بكه ، له م كاته بژی����ی قژه كه ت زۆر

ده رناكه وێت.خ����ڕه ده موچ����اوت ئه گ����ه ر .2

واجوانتره ئ����ه وه یاخود قه ڵ����ه وه ، كه ق����ژت به ڕێك نه بڕی����ت، چونكه له وكاته ده موچ����اوت زیاتر قه ڵه وتر

ده رده كه وێت.3. ئه گه ر ده موچاوت الوازبو، ئه وه ده كرێت به ش����ی پێشه وه ی یه ك تۆز ته دریجی تێدا بكه یت یاخود كلۆشی بكه ی����ت چونكه كڵۆش����ه كه الوازیی دواوه ش ده شارێته وه و ده موچاوه كه

به شێوه ی حه وتی ببڕدرێت.

تیل: 0533202790facebook: makassalonsulaymaniah

ئارایشتگای مه که س بۆ رازاندنه وه ی خانمان عه قاری � به رامبه ر ئه منه سوره که

ئێم����ە لەس����ەردەمێکدا دەژین کە زبریی و توندوتیژیی بوە بەخۆراکی ڕۆژانەمان. زبریی زمان و توندوتیژیی پەیوەندییە کۆمەاڵیەتیی و سیاسییەکان ئارامیی کۆمەڵگایان کوشتوە. چەندە کردە مرۆییەکان ڕو لەڕادیکاڵبونێکی مەترسیدار دەکەن، ھێندەش لێشاوێکی تری رادیکاڵبون����ی نوێ لەکۆمەڵ����گای مۆدێرندا س����ەریهه ڵداوە کە "بیون����گ - چول ھان"ی فەیلەس����وفی کۆری - ئەڵمانی، بەپرۆسەی لوسبون ناوزەدیدەکات. لوسبونی کۆمەڵگا دەبێت بەخەسڵەتێکی نوێی ناو پەیوەندییە دەستکاری سیاسییەکانمان و کۆمەاڵیەتیی و ک����ۆی بەھاو چێژو تێڕوانینم����ان بۆ ھونەر، کۆمەاڵیەتی����ی و پەیوەندیی����ە جوانی����ی و سیاس����ییەکانمان دەکات. بیون����گ - چول ھان لەکتێبە نوێکەیدا، بەناوی "رزگارکردنی بە"سەردەمی س����ەردەمەمان ئەم جوانیی" کە س����ەردەمێک ناوزەددەکات. لوس����یی" ھه مو ش����تەکان ب����ەرەو لوس����بون دەڕۆن، کەرەستەکان، ھونەر، پەیوەندییە مرۆییەکان،

سیاسەتکردن و جەستەو سێکس.مرۆڤی سەردەم، حەزێکی قوڵی لوسبونی تێدا بەرھه مھێنراوە کە بەشوختێکی بچوک ئۆتۆمبیلەکەی ی����ان مۆبایلەکەی لەس����ەر ناڕەحەت دەبێت، زبری مو لەسەر جەستەی ھه راسانی دەکات. ئەم دیاردە نوێیەش وای لێدەکات جەبری لوسیی ببێت بەپێوەرێکی ڕەھا بۆ جوانیی کەرەستەکانی، بۆ جەستەو زمان����ی. گەر کەرەس����تەیەکی ئ����ەم مرۆڤە ش����وختێکی بەس����ەرەوە بێت، ھه راس����ان دەبێ����ت و دەیەوێ����ت دەس����تبەجێ بگۆڕێت یان بیب����ات ب����ۆ چاککردن����ەوە، بۆئەوەی خەس����ڵەتە لوس����ییەکەی ب����ۆ بگەڕێتەوە. جەستەی لەمو پاکدەکاتەوە، چونکە زبریی چێژە سێکس����ییەکانی ھه راساندەکات. ئەم جەبرەی کولتوری لوسیی شۆڕدەبێتەوە ناو سیاس����ییەکانی کۆمەاڵیەتیی و پەیوەندییە مرۆڤ����ی س����ەردەم. زمانلوس����یی جێگ����ە چۆڵ����دەکات و ڕەخنەی����ی بەسیاس����ەتی دەبێ����ت بەفۆرمی ب����او لەن����او پەیوەندییە کۆمەاڵیەتی����ی و سیاس����ییەکانی، چونک����ە ڕەخنە ھاوت����ای ڕەقیی و بریندارکردنە. ئەم برینداربون و سەروەرکردنی لەزبریی و ترسە کولت����وری لوس����ی، وادەکات ک����ە م����رۆڤ تەنانەت توانای خۆشەویستیشی نەمێنێت، ترس����ی لەخۆشەویس����تیی ھه بێت، چونکە خۆشەویستی بریندارکەرە. کۆمەڵگای لوس

کولتورێکی خۆشەویستی بێبرینی دەوێت.ھه م����و روب����ەرەکان بەرەو لوس����بونێکی مەترس����یدار دەڕۆن. ئەم لوس����ییە تەعبیر لەنەرمیی ناوەوەی مرۆڤەکان ناکات، بەڵکو وەکو بیونگ - چول ھ����ان دەڵێت، تەعبیر لەنەمانی "ھێزی بەرگریی" دەکات. لوسبون بەرجەستەکەری "کۆمەڵگایەکی پۆزەتیڤ"ە، کۆمەڵگایەک کە نێگەتیڤبینیی ھه راس����انی دەکات و دەیەوێت ته نها ش����تە پۆزەتیڤەکان ببینێت، چونکە بەش����تە ڕەق و بریندارەکان ناڕەحەت دەبێت. ئەمە خەس����ڵەتێکی نوێی کۆمەڵ����گای مۆدێرنە کە بیونگ - چول ھان

لەلێکۆڵینەوەکەیدا بۆمان تاوتوێدەکات. کۆمەڵگای لوس جوانیی لەوەدا دەبینێت کە ته نها باس لەش����تە ناسک و سمارتەکان س����مارتفۆنەکانمان چۆن ھه روەکو بکەین، لوس����ن، ئاوھ����اش ئارەزویەک����ی قوڵم����ان لەچوارگۆشەیی و حەز کە الدروس����تدەکات س����وچیی تەنە ڕەقەکان نەکەین، رەخنەی ناشیرینییەکانی سیاس����ەت نەکەین، باسی جەنگ نەکەین، گەر باسیشمان کرد، دەبێت رەھه ندێک����ی ئیرۆتیک����ی یان ئێس����تێتیکی بدەینێ، تاوەکو زبریی و ناش����یرینییەکانمان

بۆ ھه رس بکرێت. بیونگ - چول ھان کاتێک باس لەلوسبونی نمون����ەی دەکات، خۆرئ����اوا کۆمەڵ����گای س����مارتفۆنیLG G Flex دەھێنێتەوە. ئەم خۆچاککەرەوەی پێس����تێکی س����مارتفۆنە بەسەرەوەیە. واتە پاش ھه مو برینداربونێکی، روبەرەکەی خۆی خۆی چاکدەکاتەوە. ئەمە دیوێکی بەرھه مھێنانی کولتوری لوس����بونە. دیوەک����ەی ت����ر بریتییە لەنەمانی گۆش����ەو ڕەقیی ی����ان تیژیی تەنی بەرھه مەکان. واتە بەرھه مەکان ھه مو بەرەو ئەوە دەڕۆن ساف و لوس����بن. لەنمونەیەکی تردا باس لەھونەری ھونەرمەن����دی ئەمریک����ی )جێ����ف کون����ز( دەکات کە بەمایس����تەری ڕوبەری س����اف و لوس ناوزەدیدەکات. ئەم لوسبونە لەھونەر کە الدروستدەکات ھه س����ت"مان "زەبرێکی دیوی ئەودیوی بەرخۆرییکردنی سێکس����ە؛ لێبدەی����ن، دەس����تی بەوەبکەی����ن ح����ەز بەس����افییەکەی سەرس����امبین، خواس����تی تامکردنی لەفۆرمی لێس����ینەوەو مژین الی

بینەر دروستدەکات.دەش����ێت ب����ۆ کۆمەڵگای ئێم����ە نمونەی گۆرانییەک����ەی ھێلی لوڤ بۆ پێش����مەرگە،

رەھه ندی کولتوری سیاسەتی ھونەری لوسبون کوردستاندابەرجەس����تەبکات. لەکۆمەڵگای ئەم گۆرانییە کولتورێکی ھونەری سیاسیی نوێیە کە وێنای جەنگ سێکسوالیزەدەکات و رەھه ندێک����ی ئیرۆتیک����ی دەداتێ، بۆئەوەی ناڕەح����ەت نەبی����ن، ھه س����ت بەوێرانەی����ی نەکەین، زبرییەکانمان بیربچێتەوە؛ چاومان لەن����او ئەو ھه م����و ناش����رینییەدا ته نها ئەو شتانە ببینێت کە جوانیی، سافیی و لوسیی نماییش����دەکەن. ئەم گوتارو ھونەرە نوێیە ترۆپکی لوس����بونی کۆمەڵ����گای ئێمەیە کە پەیامەکەی ئەوەیە باباس لەزبریی نەکەین، بەڵک����و نەرمییەکان ببینی����ن، بارەقییەکان کلیپ����ە ل����ەو نەش����ارنەوە. نەرمیی����ەکان تەلەفیزیۆنییەدا جگ����ە لەھێلی لوڤ، ھه مو تەپوتۆزاویین، تر س����اکاون، ئەکتەرەکانی بریندار دەبن یان دەمرن. بینینی ھه مو ئەو خوێن و تەقینەوانە ناڕەحەتکەر نییە، چونکە لوس����یی گۆرانیبێژەکە ھه مو ئەو رەھه ندە ناشرینییانەی ناو گۆرانییەکە دەشارێتەوە. فۆکەسی چاوی بینەر ناکەوێتە سەر خوێن و بەڵکو ماڵوێرانیی����ەکان، م����ردن و بری����ن و فۆکەسەکە لەسەر شەپۆلی ئیرۆتیکی قژی ش����ەرابیی و بریسکەی لێوی سورو خوماریی چاوی پڕ لەچێژی گۆرانیبێژەکەیە، نیگاکان لەس����ەر ھه ن����گاوە نەرمەکان����ی پێکانێتی بریس����کەو زەڕکەش����ەکەیەوە، بەپێ����اوە زڕەی ئاڵتونەکان����ی پێی بریس����کەو ناڵەی ئ����ەم لەبیردەبات����ەوە. تەقینەوەکانم����ان گۆرانیی����ەی ھێڵ����ی لوڤ نمایش����کردنێکی پێرفێکتی لوسبونی کۆمەڵگای ئێمەیە لەناو

زەبروزەنگدا.بەبۆچون����ی بیونگ- چول ھ����ان نەمانی تەن����ی ڕەق، مانای نەمان����ی ڕەقیی نییە، بەڵک����و نەمان����ی بەرگریی����ە. لەکۆمەڵگای لوس����دا چوارگۆش����ەو س����وچی ڕەق بەرەو فەنابون دەڕۆن، چونکە لوسبونی گۆشەکان بەگۆش����ەی جێگا خڕبونیانەوە، لەدوتوێی چی����دی جەس����تەکان چۆڵدەک����ەن. ڕەق ڕەق نی����ن، بەڵکو لوس و ناس����کن، نەرمن و شایس����تەی چەمان����ەوەن، بۆ ن����اوەوەو بۆ LG دەرەوە، وەکو لەو مۆدێلەی سمارتفۆنیدا دەیبینین. بەم چەشنە شوێنێک نییە کە تەن بەرگریی لەخۆی بکات، وەکو لەگۆشەی رەقدا دەیبینین، بەڵکو ئێستێتیکای لوسیی جێ����گای دەگرێتەوەو خ����ۆی لەگەڵ ھه مو

فشارەکاندا دەگونجێنێت.بیون����گ- چول ھان ڕای وایە کە لوس����ی ته نها لەجەستەی کەرەسەکانی پەیوەندییدا بەرجەس����تە نابێت، بەڵکو دەکش����ێتە ناو پەیوەندییە مرۆییەکانمانەوە. چیدی شتێک نیی����ە نێگەتیڤ بێت، بەڵک����و مرۆڤ ته نها بەنێگەتیڤ حەزی دەبینێت و پۆزەتیڤەکان نیی����ە. بەبۆچونی ئەو ک����ردەی الیککردن و ش����ەیرکردن لەجیهانی فەیس����بوکدا دیوی ئەودی����وی وێن����ەی لوس����بونی پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییەکانمان����ە. وات����ە کۆمەڵ����گای لێدەسەنێتەوە ئەوەمان بژاردەی فەیسبوک کە ش����تێک بەخراپ ببینین، چونکە تەعبیر لەڕەقی����ی دەکات. لێ����رەوە الیککردن یان جوانبینی����ی دەبێ����ت بەتاک����ە پێوەرێک بۆ پەیوەندیی، ھه م����و نێگەتیڤبینییەک مانای ئەم����ەش ناش����یرینییەکانە، دەرخس����تنی شڵەژانێک لەپەیوەندییەکاندا دروستدەکات، دڵش����کان دڵڕەقی����ی و زبری����ی چونک����ە

بەرھه مدەھێنێت. ئەم فەیلەس����وفە رەخنەی ھونەری لوس دەکات و بەھونەرێ����ک وەس����فی دەکات کە قواڵیی نییە، شتێکی ش����اراوەی تێدا نییە مرۆڤ کەش����فی بکات، بەڵک����و ڕوبەرێکی بێناوەڕۆک����ە. ب����ەڕای ئ����ەو ھونەرێ����ک کە نێگەتیڤیتێتی تێدا نەبێت، بریندارکەر نییە. شتێکیش بریندارمان نەکات، وامان لێنەکات بیربکەین����ەوە، بەرگرییبکەی����ن، ناتوانێ����ت وش����یاریی گۆڕانم����ان تێدا دروس����تبکات، بۆئەوەی دونیا بگۆڕین. شتی لوس و جوان، ته نها یەک ھه ستمان الدروستدەکات کە پێی بڵێن "واو" کە جوان����ە، دوای ئەوە کۆتایی دێت. ھه روەک چۆن بۆن کۆتایی دێت، چۆن چێژی شتێک دوای تامکردنی کۆتایی دێت و وەک مژیین����ی نوقڵێک لەدەمدا دەتوێتەوە، ئاوھ����اش ھون����ەری ل����وس کۆتای����ی دێت، بێئەوەی شتێک لەدوای خۆی بەجێبھێڵێت. ئەو لەدی����دی گادامێ����رەوە پێماندەڵێت کە ھونەر دەبێ����ت بریندارەک����ەر بێت، چونکە وەزیف����ەی س����ەرەکی نێگێتیڤیتێتی ھونەر لەپۆزەتیڤیتێتی. ن����ەک لەبرینەکەیدای����ە، ھونەری سەردەم لەناو لوسبونی خۆیدا ھیچ ھه مو دروس����تناکات، تێدا ڕاچڵەکینێکمان برینداربونێکم����ان لێدەس����ەنێتەوە. جوانیی لەکۆمەڵ����گای لوس����دا لەناو چوارگۆش����ەی "بەدڵمە"ی فەیس����بوکیدا گەمارۆ دەدرێت و ناتوانیت لێی دەرچیتە دەرەوەو شتێکی تر

ببینیت. بابەت����ی داھاتومان لەس����ەر ئەوە دەبێت

سیاسەت و زمان چۆن لوس دەبن.

ھه مو كوردس����تان، دیموكراتی پارت����ی رۆژێ����ك ھه نگاوێك����ی نوێ ده نێ����ت، ئه م ھه نگاوان����ه ی پارت����ی لێوانلێ����وه له غرورو بێمنه تی دوایه مینی ھاتنی س����وپای توركیا ب����و، ئ����ه م بێمنه تییه ی پارت����ی له چییه وه سه رچاوه ی گرتوه ؟ ئه م غروره ی بۆ كوێمان

ده بات؟پارتی ، په رله مانی په كخس����ت و خه ریكه بۆی ده چێته س����ه ر، پێیوایه بون و نه بونی په رله م����ان وه ك یه كه و ته نان����ه ت زۆریان نه بونی به باشتر ده زانن، ئه و وابیرده كاته وه ھێزی كاریگه ر جگه له گۆڕان، یه كێتییه كه چه كدارو پاره ی ھه یه ،پارتی وای ده بینێت یه كێتی له مه ڕ ئه م ھه ڵوێسته ی پارتی جگه له چه ند لێدوانێكی كه می رۆژنامه وانی ھیچی دیكه ی نابێت، ئه م لێدوانانه ش بۆ رازیكردنی دڵ����ی جه ماوه ره كه یه تی ، ئه گه رنا یه كێتیش

نیگه ران نییه به په كخستنی په رله مان.پارتی ، جگه له وه ی وه زیره كانی گۆڕانی ناردوه ته وه بۆ ماڵ حكومه تێكی په ككه وتوی 24 ملیار دۆالر قه رزاری ، بێ خزمه تگوزاری ل����ه م ھه مو ش����ه كه تی ھه یه ، حكومه تێك قه ی����ران و لێ����واری داڕوخان����ی ئابورییه دا ش����ه ش مانگه ی����ه ك كۆبون����ه وه ی كردوه ،

دیسانه وه ئه و پێیوایه یه كێتی دۆستییه تی له نه كه وتنی ئه م حكومه ته شكستخواردوه دا، بۆ ئه مه ش پارتی ده ڵێت: یه كێتی گرفتێكی حكومه ته كه به رگری����كاری پارێزه رو نییه ، جێگری س����ه رۆكی حكومه ته ، ته نانه ت له م ئه زمه یه دا ده یه وێت ده رماڵه ی فه رمانبه ران كه مبكاته وه به ناوی چاكسازی ، به اڵم ده ست

بۆ داھاتی نه وت و خاڵه سنورییه كان نه بات، به لیژنه ی����ه ك ده كات جێگری ئه مه ش����یان سه رۆكی حكومه ت سه رۆكایه تی ده كات، بۆ ئه وه ی ناڕه زایی بۆ حیزبه كه ی خۆی نه بێت، وه ك چۆن پێش����تر سه رۆكایه تی دو لیژنه ی وه رگرتنی ق����ه رزی ده ره ك����ی و زیاده ڕۆی شاره وانی دا به جێگری سه رۆكی حكومه ت،

كاری ھه ردو لیژنه ش بێ به رھه م بو!دیموكراتی پارت����ی س����ه رۆكی ئێس����تا كوردس����تان، كاره كان����ی س����ه رۆكی ھه رێم ده كات و ب����ۆ ك����وێ ده چێت و له گ����ه ڵ كێ كۆده بێته وه و چ����ی ده كات، بێباكه له ھه مو ھێ����زه كان، دیس����انه وه پێیوای����ه یه كێتی نیشتیمانی به مه نیگه ران نییه و نوێنه رایه تی یه كێتی "جێگری سه رۆكی ھه رێم"و جێگری سه رۆكی حكومه ته ، كه سیان ھیچ شتێكیان نه وتوه ، تاوه كو ئێس����تاش به ڕێز كۆسره ت ره س����وڵ نه یگوتوه جێگری سه رۆكی ھه رێم

نیم.كه باس����ی فه سادی نه وت له گه ڵ پارتیدا ده كه م، ده ڵێن: یه كێتیش ش����ه ریكمانه بۆ باس����ی ناكه یت، ده ڵێم: چ����ۆن به ڵگه تان چییه ؟ ده ڵێ����ن: ئێمه به ته نی����ا ده توانین نه وتی كه ركوك و ته قته ق بفرۆشین و یه كێتی قسه نه كات، تۆ ژماره كانی نه وتی كه ركوكت

باوكرده وه كوا ھه ڵوێستی یه كێتی !ئێستا حاكمی موتڵه ق له واڵتدا پارتییه ، گه نمی قایمقام و مدیرناحیی����ه و حوكمڕانی جوتی����ارو به ش����ه خۆراكی مانگان����ه نییه ، به ته واوی ده ره وه یه و په یوه ندی حوكمڕانی الی پارتییه ، حوكمڕانی س����وپاو ئاسایش و ھێزی ناوخۆی����ه و لوتكه كانی الی پارتییه ، حوكمڕان����ی ئابورییه ، ئابوری كوردس����تان

نه وته ئه ویش الی پارتییه ، ده سه اڵتی دادوه ری و ، ته نانه ت ئه نجومه نی

شوراش كه سه ربه وه زاره تی ناوخۆییه ھه ر الی پارتییه . كێ چی الیه بابیڵێت!

پارتی له رابردودا ھه مو ئه م دامه زراوانه ی خس����توه ته خزمه ت����ی حیزب����ی خۆیه وه و نه ش����توانراوه رێگری لێبگرێ����ت، ته نانه ت دوایه مین جار ھاتنی س����وپای توركیا بو، پارتی وای ده بینێت بۆ ئه مه شیان یه كێتی ھه ڵوێس����ت و قسه ی جدی نابێت و ده توانێت له نێو الیه نه ناكۆكه كانی یه كێتیدا به جۆرێك كار ب����كات، یه كێت����ی پش����تیوانی ھه م����و

ھه نگاوه كانی بێت.پارتی ئێس����تا وابیرده كاته وه ئه م دۆخه ب����ه م ش����ێوه یه ب����ه رده وام بێ����ت تاوه كو ھه ڵبژاردنێك����ی دیك����ه ، ته نان����ه ت تاوه كو بتوانێت ھه وڵی ئه نجامنه دانی ھه ڵبژاردنیش

ده دات له پێناو به رده وامی دۆخه كه دا.گۆڕان، ئێستا پێویستی به وه یه له و چه ند نوێی كارتێكی له به رده س����تییه تی كارته ی

فشار به كاربهینێت.یه كێت����ی ، به رپرس����انێكی یه كێتی ھه ن ره خنه ی جدییان ھه یه له سه ر ئه م دۆخه ی حوكمڕانی پارتی و بێ باكی پارتی و پێیان وایه پارتی نابێ����ت له حه جمی خۆی زیاتر حوكمڕان بێت و ئاینده ی كوردستان به ره و ھه ڵدێر ده بات، ھه رچه نده ئه م به رپرس����انه جدین، به اڵم نه ی����ان توانیوه بڕیاری جدی بۆ یه كێتی دروس����ت بكه ن. ئێستا یه كێتی نیش����تیمانی ، ی����ان ده بێت ھه ڵوێس����تێكی جدی نیش����تیمانی ھه بێت یاخود به فه رمی پش����تیوانی ھه م����و ھه نگاوه كان����ی پارتی ب����كات، چونكه گ����ره وی ئێس����تای پارتی له گ����ه ڵ بێده نگی یه كێتیدایه ، پارتی پێوایه براوه ده بێت و ئێم����ه ش ده بێت له ھه نگاو و ھه ڵوێس����ته كانی یه كێت����ی بڕوانین له چه ند

رۆژی ئاینده دا.

)507( سێشه ممه 2015/12/15 birura.awene@gmail.com13بیروڕا

لوسبونی کۆمەڵگائاراس فه تاح

پارتی گره و له بێده نگی كێ ده باته وه ؟

عه لی حه مه ساڵح

م���رۆڤ ھه میش���ه له ش���ه ڕدایه ، ئه مه ی���ه حه قیقه ت���ی ژی���ان. ئاش���تی و ئاس���وده یی ئه مه ی���ه راده س���تبوندایه ، له س���ه ركه وتن و راس���ته قینه ی به خته وه ری. پرس���یار لێره دا ئه وه ی���ه ، ھه میش���ه یبونی ش���ه ڕ تاچه ن���ده له په یوه ند پته وبێ تێگه یش���تنێكی ده توانێ تاچه ن���د مرۆیی���ه وه ؟ ژیان���ی به جیه���ان و خۆلێالنه دراو و ش���ه ڕدا له گ���ەڵ ده رگیربون ته نانه ت خه س���ڵه تێكی ئۆنتۆلۆژیانه ی بونی جیهانه ؟ ره نگه بتوانین به پرسێكی بنچینه یی وه اڵمێك���ی تائه ندازه یه ك ره وا به و چه ش���نه پرسانه بده ینه وه ، ئایا ده توانین سه رده مێكی مێژوی���ی ئاوێزانبو به ئاش���تی ده ستنیش���ان بكه ی���ن؟ ئایا چركه س���اتێكی مێژوی جیهان كه ئاش���تی به رقه راردەبێ ئاماده یی ھه بوه ؟ له راس���تیدا، مێژو مێژوی ش���ه ڕه ، ئاش���تی مێ���ژوی نییه ، ته نها بیركردنه وه و خه یاڵكردن به ئاشتییه وه ئاماده یی مێژویی ھه بوه و ھه یه . ش���ه ڕ بونیادێكی بونه وییان���ه ی ھه یه ، ھه مو ئاماده بونێكی راس���ته قینه یان ناراسته قینه ، ره سه ن یان ناره سه نانه ی مرۆڤ به جه وھه ری خۆی ش���ه ڕه و بێپێچوپه نا ئاماژه یه بۆ بونی شه ڕ. ش���ه ڕ به به رده وامی مرۆڤی به سه ر دو ئاراس���ته ی ئه خالقی، رۆحی، س���ایكۆلۆژی و فیزیكییانه دا كه رتكردوه ، له نێوان خۆڕاگری و راده س���تبون، له نێ���وان مان���او بێمانابونداو له نێ���وان مان و نه مان���ی فیزیكی���دا؛ ئه گه ر به دیدێكی ئه خالقییانه ی ره سه نه وه ته ماشای ھه ر یه كێك له و دۆخه دژبه رانه ی یه كتربكه ین، ناتوانن س���ه رچاوه ی متمانه پێكراوی ئارامی و ئاسوده یی بن، ناتوانن ھه میشه یی بن، خۆیان له جه وھه ریاندا نائارامی و ش���ه ڕن و به رھه می ھه مان نائارامی و ش���ه ڕ سه قامگیره ، ته نانه ت ئه گ���ه ر به ش���ێوه یه كی دیاریكراوی���ش خۆی

نمایشنه كردبێ. دونیای ئه مڕۆ له كورتترین و گه وھه ریترین پێناسه یدا ش���ه ڕێكی ته واوه ، له ھیچ شوێن و كاتێك���ی جیه���ان و مێژوی ھه نوك���ه دا جگه له ده ركه وته و ھێماكانی ش���ه ڕو شه ڕی قوڵتر ناتوانی���ن به ریه ككه وتنم���ان له ته ك پێناس و شوناسێكی جیاوازی دیكه دا ھه بێ. ئه وه ی بۆ من گرینگه ئه وه یه بتوانین له وه تێبگه ین شه ڕ دۆخی نۆرماڵی مێژوه یان ئاش���تی؟ ھه ڵبه ت غه مێك���ی بونه وییانه ی بنه ڕه تییه كه ش���ه ڕ خه س���ڵه ته خۆلێالنه دراو و پ���ڕ كاركرده كه ی مێژوی مرۆڤ و ته نان���ه ت ھه ناوی جه وھه ری

په ره س���ه ندویه تی، گوزارش���ته له حه قیقه تی ژیان���ی كۆمه اڵیه تی و ته واوی په یوه ندییه كانی داگیركردوه . ئه گه ر بۆ مێژوی گه ش���ه كردنی كۆمه ڵگه بگه ڕێینه وه مرۆڤ و سروشتییانه ی ملمالن���ێ و ش���ه ڕ گه وھ���ه ری راس���ته قینه ی پێكده ھێنن. ئه گ���ه ر ئاوڕبده ینه وه له چیرۆكه بۆم���ان ئاینییه كانی���ش ئه فس���انه یی و رۆش���نده بێته وه ده س���تپێكی ئ���ه م مێ���ژوه جیهان���ی و مرۆییه له یاخیب���ون یان گوێڕایه ڵ نه بون���ی ئاده م و ح���ه واوه س���ه رڕێكه وتوه و یه كه م شه ڕو كوش���تنیش له پێدادانی قابیل و ئ���ه م ره نگ���ه ھابیل���ه وه به رجه س���ته بوه ، گه ڕانه وه یه م���ان ته نها له رواڵه تدا گه ڕانه وه بێ ب���ۆ راب���ردو له به رئه وه ی م���رۆڤ ھه رچه نده ئالیی���ه ت و میكانیزمه كانی ژیان به گش���تی و ش���ه ڕو ملمالنێكانی گۆڕیبێ به اڵم نه یتوانیوه خ���ۆی له و جه وھ���ه ره مێژویی���ه ده ربازبكاو تێیپه ڕێنێ، نه یتوانیوه شوناس���ی شه ڕانیبون له مێژوه كه ی و له بونی خۆی بكاته وه . ش���ه ڕ خراپه یه كی ئه به دیی���ه . گه وره ترین كاركردی مرۆڤییانه ی ئاش���تیخوازانه له سه ری به ته نها ده توانێ له گۆڕینی فۆرم و میكانیزمی ش���ه ڕدا

به رجه سته ببێ. له دۆخی ئێس���تادا ش���ه ڕ راس���ته وخۆ له ده رگای بون���ی ھه ریه كه م���ان ده دا، بۆیه ته نها ئه زمونكردنی شه ڕ گرنگ نییه له دۆخی ته واو ره وادا، به ڵكو تێگه یشتن له و دیارده یه بایه خێك���ی مه عریفی پت���ه وی بۆمان ده بێ. بۆ ده س���ته به ركردنی به شێك له و تێگه یشتنه "نیكۆاڵی فه لسه فییانه ی روانگه ی پێویسته ، بێردیایڤ" ده توانێ رۆشناییه كی زێده تر له و بواره دا بخات���ه وه . ئه م بیریاره ش���ه ڕ وه ك دیارده یه ك���ی نام���ۆی مێژویی ناناس���ێنێت و ھه رچه ن���ده تائه ندازه یه كی گه وره ھه وڵیداوه له ره وایه تی ش���ه ڕ بهێنێته خ���واره وه ، به اڵم به حوكمی واقیعیه ته ھه میشه ییه كه ی دیارده ی ش���ه ڕو ره گداكوتاوییه بونه وییه كه یه وه ، دانی به وه دا ناوه شه ڕ ره وشی ئاسایی مێژوه نه ك ئاشتی. بێردیایڤ كه س���ێتییه كه ھه ڵقواڵوی مێژوی ش���ه ڕی ئایدۆلۆژیاكان و خوێناویبونی جیهان���ه تادوا ترۆپكی خ���ۆی. له باره ی ئه و دیارده ی���ه وه له په رتوكێك���دا "دیالێكتیك���ی خواوه ندێت���ی و ئێكزیستێنس���یالییانه ی مرۆڤاێتی" نوس���یویه تی: شه ڕ دیارده یه كی بنه ڕه ت���ی بێكۆتاێت���ی جیهانییانه ی ئێمه یه . ئه مه ته نها فاكتێكی مرۆییانه ، سۆسیۆلۆژی و مێژوییانه ی ژیان نییه ، به ڵكو فاكتێكی ژیانی ش���ه ڕ ئێژێ: ھیراكلیت كۆسمۆسیانه ش���ه . شوناسێكی گش���تییانه ئه ھێنێ و ھه مو شتێ رێگه پێده دا به ھۆی جیاوازییه وه . خاس���یه تی كۆسمۆس���ییانه ی ش���ه ڕ ل���ه وه وه ھات���وه ، ك���ه جیهان بریتیی���ه له جوڵ���ه و ئاگر. ھۆبز پێداگیری له سه ر سه ره تایبونی بنه ڕه تییانه ی دۆخی ش���ه ڕ كردۆته وه . ش���ه ڕ ته نها له سه ر زه وی نیی���ه ، له ئاسمانیش���ه ، فریش���ته كان و ئه ھریمه نه كان له ش���ه ڕدان. مێ���ژوی جیهان له ئاس���تی ھ���ه ره بااڵیدا پێكهاتوه له ش���ه ڕو

مێ���ژوی ش���ه ڕ ب���وه . ھه ندێك س���ه رده می ئاش���تییانه ی ك���ورت، جۆرێ���ك له پێوابونی درۆزنانه ی وه ھ���ای خوڵقاندوه ، كه وادیاربێ ئاش���تی دۆخ���ی نۆرماڵی مێ���ژو بێت، نه ك شه ڕ. ئه گه ر ته ماشای روانینه بێردیایڤییه كه بكه ین كه له بنچینه دا ئێزیستێنس���یالییانه یه ، ناته بای���ی و نكڵۆكییه كی س���ه ره تایی له ته ك جه وھ���ه ره ھه ره زاڵه كه ی فه لس���ه فه ی بوندا ئه دۆزینه وه . مرۆڤ له م فه لس���ه فه یه دا به بێ خه س���ڵه ت و ناوه ڕۆك دێته بون، ئه و "ھیچ"ه و مه حكومبونه كه یه تی ره ھه ندی ھیچبونه كه ی به ئ���ازادی. م���رۆڤ مه حكوم���ه به ئ���ازادی له به رئ���ه وه ی بۆش���ایی و به تاڵیی���ه ك ھه یه به ناچ���اری پڕیده كاته وه ، ئ���ه م پڕكردنه وه یه ناچارێتی مرۆڤه به ھه ڵبژاردن له نێوان "ئه مه "و "ئه ویدیكه " دا. به اڵم كێش���ه ی گه وره ئه وه یه شه ڕ ش���وناس و ره وشێكی گش���تی ئه وتۆی ھێناوه ت���ه گۆڕێ ك���ه نوقت���ه ی بنچینه یی پڕكردنه وه و به ئ���ازادی مه حكومبونی مرۆڤ ھه ڵبژاردنی كۆنتڕۆڵكردوه . یه كه مین كرده ی مرۆڤ له جیهان ره تكردنه وه یه ، ره تكردنه وه ی ئه گه رێكه بژارده یه كه له بژارده كان، ش���ه ڕی به ئه گه رێك���ی ده ستڕاگه یش���تن له پێن���اوی دیكه . ئه گه ر ش���ه ڕ خه سڵه تێكی بونه وییانه و ئۆنتۆلۆژییان���ه ی بنه ڕه تی ب���ون نه بێ، ئه وه ده ركه وت���ن و خاس���یه تێكه له چركه س���اتی سه رڕێكه وتنی پرۆژه ی بونی مرۆڤه وه به ڕوی بون���دا به بێ خۆلێ���الدان ئ���اوه اڵ ده بێته وه . ش���ه ڕ له جه وھ���ه ری خۆیدا ھاتن���ی مرۆڤ و ده ركه وتنیه تی له جیه���ان. مرۆڤ بۆ ئه وه ی ئازادبێ، بۆ ئه وه ی ھه ڵبژێرێ پێویسته ئه وه

قه بوڵبكات كه ده بێ به رده وام بجه نگێت. ھه ر ئه مه یه واده كات مرۆڤ له پاڵ ئه وه ی بونێكی مه حكومه به ئازادی ، مه حكومه به شه ڕیش.

ل���ه الی بێردیای���ڤ ش���ه ڕ خاوه ن���ی ره گوڕیش���ه یه كی میتافیزیكییانه ی���ه و ئ���ه م دیارده ی���ه به ته نها ده ركه وته و راس���تییه كی ژیانی مرۆیی، سۆسیۆلۆژی و مێژوییانه نییه ، به ڵكو دیوێكی ئاسمانییانه و كۆسمۆسییانه ی ھه ی���ه ، ئه م قواڵییه ی ش���ه ڕ ھه یه تی له بوندا به گش���تی، یان قواڵیی میتافیزیكیانه ی شه ڕ فراوانترو كاركرده كان���ی وایك���ردوه ھێ���زو ھه مه گیرتربن به جۆرێ زۆرجار جیهان له ھه ر تۆو توخمێكی جیاواز له خۆی به تاڵده كاته وه . جیه���ان ھیراكلیتییان���ه بڵێی���ن، ئه گ���ه ر جوڵه یه و تۆپێكی ئاگره . ئ���ه م جیهانبینییه وه ك داده ڕنین و فیزیكییه كه ی له خاس���یه ته وه ریده گرین. دونی���ا ره مزییانه ی باس���ێكی جوڵه و ئاگ���ر پێكهێنه ری جیهان���ن، جیهان ئه و رۆش���نه پانتایی���ه ی ئاماده بونی مرۆڤ له خۆده گ���رێ، ھه رئه مه یه یه كه م ش���وێنپێی م���رۆڤ ده كاته ئاگر. جیهان، ئه و ش���وێنه ی پێویسته تیایدا ئاماده بین، له بنه ڕه تی خۆیدا ئاگرێكی ھه اڵیس���اوه له روانینی فه یله س���وفه پێشس���وقراتییه كه مانه وه ، بۆیه ھاتنی مرۆڤ بۆ جیهان، یان فڕێدانی بۆ جیهان ده ركه وتنی ئه و نییه له ئارامیدا، یان له دۆخێكی بێجوڵه ی كه وتنه ناو ده ركه وت���ن و به ڵكو بێشناس���دا، م���رۆڤ تێوه گالندن���ی ئه مه ی���ه ئاگ���ره ، به ش���ه ڕه وه . ئه م دیده ده مانباته وه الی ئه و مرۆڤ كه ئاماده بونی راستییه ئۆنتۆلۆژییه ی له جیهان وه ك پێش���مه رجی ره سه ناێتی ئه و بونه داده ن���ێ. لێ���ره وه و ، به رمه بنای ئه وه ی جیهان ئاگرێكی ھه اڵیساوی شه ڕه ، ئاماده بون له م ش���ه ڕه دا ھه مان ئاماده بونه له جیهان و، ھه ڵگری حوكمی پێشمه رجه ئۆنتۆلۆژییه كانه . ئه گه ر شه ڕ خه س���ڵه تی بونه وییانه ی مرۆڤ، ی���ان تایبه تێت���ی بون���ی جیهان ب���ێ، ھیچ دڕدۆنگی و سڵه مینه وه یه كمان بۆ پێشناھێنێ له ب���اره ی ده ركه وتن���ی ناچارییانه ی مرۆڤ و كۆمه ڵگه له ره وشی سه ره تایی و بنه ڕه تییانه ی

شه ڕدا. بێردیایڤ سه باره ت به واقیعی ژیانی مرۆڤ و مێژوی سه قامگیری كه ناواخنێكی ئاشتییانه ی ھه بێ پێیوای���ه ، له جه وھ���ه ردا ، ھیچ كاتێ نه زم و ره وش���ێكی س���ه قامگیر بونی نه بوه ، شه ڕ ناخه كییانه ئاماده بوه . ھه میشه شه ڕێكی ترۆپكی گوزارش���تلێكردنی ھه م���و رێگاكانی ریالیزه بونی ئامانجه كانه له رێگه ی ھێزه وه . شه ڕ ھه یه له به رئ���ه وه ی "ئه مه " و "ئه ویدیكه " ھه ن. ھه م���و چاالكییه ك روبه ڕوی دژوه س���تانه وه و ھه ربۆیه دژوه ستانه وه و ده بێته وه ، ركه به رێتی ركه به رێت���ی پێكهێن���ه ری جه وھ���ه ری ژیانی جیهانن. ئه گه ر سه قامگیری له ھیچ زه مانێكا ده ركه وته یه كی حه قیقی نه بوبێ، كه واته دۆخی

ئاماده بوی بنه ڕه تی پێچه وانه كه یه تی،

شه ڕو چاره نوستێگه یشتنێكی ناخه كییانه ی دیارده ی شه ڕ له روانگه ی نیكۆاڵی بێردیایڤه وه

ئومێد حه مه عه لی

له دۆخی ئێستادا شه ڕ راسته وخۆ له ده رگای

بونی ھه ریه كه مان ده دا بۆیه ته نها ئه زمونكردنی

شه ڕ گرنگ نییه له دۆخی ته واو ره وادا به ڵكو تێگه یشتن له و دیارده یه بایه خێكی

مه عریفی پته وی بۆمان ده بێ

پارتی ئێستا وابیرده كاته وه ئه م دۆخه به م شێوه یه

به رده وام بێت تاوه كو ھه ڵبژاردنێكی دیكه

ته نانه ت تاوه كو بتوانێت ھه وڵی ئه نجامنه دانی

ھه ڵبژاردنیش ده دات له پێناو به رده وامی

دۆخه كه دا

19 »»

بیروڕا(507( سێشه ممه 2015/12/15 birura.awene@gmail.com 12

دیپلۆماسی کوردی بونی نیه. ئه م ڕسته یه دڵته نگه به اڵم حاشاهه ڵنه گره. به اڵم چۆن شتێکی وه ها بونی نیه؟ نه بونی دیپلۆماسی کوردی الی من بەمانای ئه وه دێت که هه تا ئێس���تا هیچ هێزێکی ک���وردی نه هاتوه ته بون که هه ڵگ���ری په یامی نه ته وه یه ک بێت که ناوی کوردەو هه وڵب���دات بزانێت چۆن لەدونیادا بتوانێت تراژیدیای ئه م نه ته وه یه

بناسێنێت و کۆتایی پێبهێنێت. ک���وردی هێ���زی ک���ورددا لەمێ���ژوی لەپه یوه ندیدابون لەگ���ه ڵ ده ره وه دا. به اڵم چونکه کورد زیات���ر لەهێزێکی هه بو، ئه وا هه میشه هێزی کوردی وێنای دونیای کوردی لەهه ن���اوی ده زگاو روئیای���ی نیش���تمانی و نه ته وه ییدا نه ب���وه، به ڵکو زیاتر لەهه ناوی

هێزه که دا قه تیس ماوه.به شێکی زۆری په یوه ندی هێزی کوردی، بۆ دابینکردنی پش���تیوانی بوه هه تا هێزه کوردیه كه ی تر تێبشکێنێت. ئه مه زه مینه ی ئه وه ی ڕه خس���اندوه که کورد هه رگیز وه ك نه ته وه یه ك لەدونیادا قس���ه نه کات و ئاماده کوردس���تان داگیرکه ره كانی هیزه نه بێت. هه میش���ه درێژه پێده ری ئ���ه م ڕه وته بون، به اڵم هۆکاری سه ره كی ناوه كیه. که هێزه کوردیه كان لەپه یوه ندی سڕینه و لەناوبردن و قڕکردن���ی یه كت���ردا بون، ئه وا هه میش���ه رێگریه ك���ی زۆر هه بوه هه تا ئ���ه م هێزانه بتوانن پێک���ه وه لەس���ه ر کۆمه ڵێک بنه ما

رێکبکه ون.ک���ه رێککه وت���ن نه ب���وه ئ���ه وا ناکۆکی جۆری ب���ااڵی په یوه ندی بوەو ناکۆکی هه م زه مینەس���ازێن بوه بۆ هێزه ناوچه ییه کان هه تا ده س���توه ردان بک���ه ن، لەهه مانکاتدا هێزه کوردیه كانی ناچارکردوه په نا ببه ن.

ل���ەروی ئاگایی���ه وه، ئه مه په یوه س���ته بەمۆدرێن نه بونی کورد. کورد که بەگشتی عه قڵێکی خێڵه كی بەسه ریدا زاڵه ناتوانێت سازش بۆ کوردێکی تر بکات، به اڵم به الیه وه نه نگی نیه ک���ه بەه���ه ر ئامانجێک لەگه ڵ هێ���زه غه یره کورده كان���دا رێکک بکه وێت. ئه مه لەهه مانکات���دا دۆخی جۆره مرۆڤێکە که هه تا ئێس���تا تامی ئازادی نه چه شتوه. بۆیه شه ڕو ترس ته نها جۆری په یوه ندیه تی

لەگه ڵ ئه ویتری نزیکیدا.س���ه رباری هه مو ئه مانه مرۆڤه کورد، که وه ك ئه ندام���ی نه ته وه یه ك هه ڵس���وکە وت ناکات ئه وا خاوه ن���ی خه یاڵێ نه ته وه نیەو نازانێت نیش���تمان چۆن بونی���اد ده نرێت و

چۆن به ڕێوه ده چێت.ئا له م پاشخانه وه ده بێت زۆر بەخێرایی دیپلۆماسی کوردی پچرانێکی تیادا روبدات. پچڕانێکی مه عریفی. لێره دا ئه م چه مکه، که سه ره تا لەالی باش���ار داڕێژرا، به و مانایه به کاردەبە م که ساته وه ختی جیاکردنه وه ی زانسته لەغه یره زانست یان نازانست. لەبواری مه عریفی پچڕانێکی ئه گه ر دیپلۆماس���یدا، بێته ئاراوه ئه وا بریتی ده بێت لەئێس���تێک که تیایدا هه وڵ ده درێت ئه وه ی که لەمێژودا رویداوەو خراوه ته خانه ی دیپلۆماسیه وه، که لەڕوی پیشه یی و زانستیه وه ناچێته خانه ی دیپلۆماس���یه وه جارێکی تر رێکبخرێته وه، هه تا چی���دی درێژه ی پێنه درێ���ت و نه بێته رێگرێک لەبه رده م گه ش���ه ی دیپلۆماس���ی زانس���تی. ئێمه دیپلۆماس���ی زانستی به وه پێناس���ه ده كه ین که بریتیه لەهه وڵدان بۆ نوێنه رایه تیکردن���ی گه لێک، خه ڵکێک، یان نه ته وه ی���ه ک ک���ه کورد لەگ���ه ڵ خه ڵكانی تردا لەس���ه ر خاک���ی کوردس���تان ده ژین. بۆیه دیپلۆماس���ی ده بێت کوردستانی بێت، بۆئه وه ی نیش���تمانی بێت. دیاره خه ڵکانی تر لەروی ئاینی و ئیتنیه وه که لەکوردستان ده ژین لەمیانه ی ئه م پرۆسه یه دا سه رمایه ی گه ورەو به سودن بۆ دیپلۆماسی کوردستانی چونکه زه مینه ده ڕه خس���ێنن بۆ کردنه وه ی ئاس���ۆی زیاترو ده ریچه ی جیاوازو خیتابی

هه مه ڕه نگ. که واته ده بێت دیپلۆماس���ی نوێ چۆن ئ���ه و دیپلۆماس���یه تێک ک���ه پاش بێت؟ پچڕانێک���ی مه عریفی دێته ئ���اراوه؟ پێش ئ���ه وه ی وه اڵم���ی پرس���یاره كه بده مه وه، پێداویستیبونی لەپرس���ی زیاتر ده مه وێت دیپلۆماسی بۆ کورد بدوێم. کاتێک کورد دژ بەکورد لەپایته خته كانی تری دونیا ده دوێت ئه وا کورد ده بێته ئامرازێکی خواردنی کورد. چونکه وه ك رێسای یه كه می یاریه كه ئه گه ر

لەده وری مێزه ک���ه نه بێت ده بێته خواردنی س���ه ر مێزه كه. کاتێ���ک کوردێک لەده وری مێزه كه یەو دانیش���تنه که ش ب���ۆ خواردنی کورده كانی تره، ئه وا کورد خۆی به ش���ێک ده بێ���ت لەخواردنی خ���ۆی و هاوکارده بێت

له وه ی که ئه وانیتر بیخۆن. به م پێیه یه كه م خه سڵه تی دیپلۆماسی ک���وردی بریت���ی ده بێ���ت لەدروس���تبونی کوردبون. ئه مه به مانای ئه وه نایه ت که ته نها یه ك ج���ۆر لەکوردبون بونی هه بێت به ڵکو بەمانای ئه وه دێت که گۆڕاو نه گۆڕ ده بێت بێته ئ���اراوه. ئایا چی ده کرێت بگۆڕدرێت و چ���ی ناتوانرێت ی���ان نابێت ده س���تکاری بکرێ���ت. ئێس���تا که دیپلۆماس���ی کوردی بونی نیه ئه وا هه مو ش���تێک بۆ مامه ڵه یه لەپێناو مانه وه ی الیه ن و هێزه كاندا. لێره دا دیپلۆماس���ی بونی نامێنێت کاتێک دوالیه ن به یه ک ده گه ن الیه ک گۆڕاو و نه گۆڕی هه یەو الیه كه ی ت���ر که کورد هیچ نه گۆڕێکی نیه، لەئه نجامدا ئه وه هه میشه کورده که ده بێت هه مو ش���تێک بکات، چونکه هیچ رێگرێک لەبه رده م خۆیدا نابینێت کاتێک که خاوه ن

هیچ نه گۆڕێک نیه. هه تا ئ���ه م پلەبه ندیی���ه ی نه گۆڕو گۆڕاو نه یه ته ئاراوه ئه وا ئه س���ته مه قسه لەسه ر په یوه ندی داڕش���تنی بکرێت. دیپلۆماسی نێوان نه گ���ۆڕو گۆڕاو دیس���انه وه یه كێکه تاقانه ش���ێوازی س���ه ره كیه كان. لەبنه ما لەپه یوه ن���دی نێوان نه گ���ۆڕو گۆڕاو بریتیه لەئ���ه وه ی ک���ه چ���ۆن گ���ۆڕاو لەخزمه تی نه گۆڕدابێ���ت. چونک���ه نه گ���ۆڕ بریتی���ه

لەبه رژه وه ندی بااڵ. ئ���ه وه ی لەدیپلۆماس���ی نوێ���ی کوردیدا ده بێت بنه مای سه ره كی بێت خه ڵكه. هه تا ئێستا خه ڵك بونه وه رێکی ونه لەدیپلۆماسی کوردی���دا. دیپلۆماس���ی ک���وردی بریتی���ه لەدیپلۆماس���ی نوخبه. نوخب���ه ی کوردی مه رج نیه هه میشه به رژه وه ندیه کانی لەگه ڵ خه ڵك���دا ته بابێت. ئ���ه م ناته باییه له م دو ده یه ی ڕاب���وردودا زیاتر چڕبوه ته وه کاتێک

ئابوری بوه ته به شێک لەسیاسه ت. ئه م���ڕۆ ئه وه ی ک���ه ڕۆڵی دیپلۆماس���ی کوردی ده بینێ���ت لەده ره وە، ب���ۆ نمونه، ب���اس لەبونی گه نده ڵی ن���اکات لەهه رێمی ده زانێ���ت وه ه���ا چونک���ه کوردس���تان. دیپلۆماس���ی یانی جوانکردن و ڕازاندنه وه ی ئ���ه وه ی که ناش���یرینه. لەکاتێکدا ئه وه ی که لەهه موان زیاتر زیانی پێده گات لەبونی گه نده ڵی خه ڵكه که واته دیپلۆماسی کوردی پرۆس���ه ی گه یاندنی ئازارو کێشه ی مرۆڤی کوردنی���ه هه ت���ا بزانێت ی���ان بتوانێت که چۆن کێشه كانی چاره س���ه ر بکات. به ڵکو لەڕاس���تیدا ئه م جۆره دیپلۆماسیه خه ڵک داده بڕێت لەدونیاو هێ���زی کوردی ده بێته به ربه ستێک لەنێوان خه ڵكی کوردو دونیا.

ئ���ه م نمونه یه ب���ۆ س���ه رجه م دیارده ناشیرینه کانی تر ڕاسته.

ئه گه ر یه کێك لەبنه ما سه ره كیه كانی تری په یوه ن���دی ده ره وه بریتی���ه لەهه وڵدان بۆ خزمه تکردنی ناوه وه لەده ره وه، ئه وا ناوه وه ده بێت چ���ۆن رێکبخرێت هه ت���ا بتوانرێت

لەده ره وه خزمه تی بکرێت.دیپلۆماس���ی نوێ���ی ک���وردی لەس���ه ر ده س���تی ئه م نوخبه سیاس���یه کوردیه ی ئێس���تا ناتوانرێت بهێنرێت���ه دی، چونکه ن���ه خه ون���ی ئ���ه وان ئه وه یەو ن���ه توانای مه عریفیان لەئاستێکدایه که بتوانن پچڕانی

ئیپستمۆلۆژی بهێنێته ئاراوه. لەدونیای ئه مڕۆدا په یوه ندی ئاسانه به اڵم

ئه م ئاسانیه مایه ی ئاڵۆزیه.

به ره و دیپلۆماسی نوێی کوردی!

ئه وه ی لەدیپلۆماسی نوێی کوردیدا ده بێت بنه مای سه ره كی بێت خه ڵكه. هه تا ئێستا خه ڵك بونه وه رێکی ونه لەدیپلۆماسی

کوردیدا. دیپلۆماسی کوردی بریتیه

لەدیپلۆماسی نوخبه

ئیخوانه كانی ناو گۆڕان،پاڵه وانه بێباكه كان!*

گۆڕان،جومگه یه ك���ی ن���او ئیخوانه كان���ی س���ه ره كی ناو ئه و حیزبه سیاسیه )هه جین()بزوتنه وه ی پێیده وترێت پێكده هێنێت،كه ه گۆڕان(. كه ده ڵێی���ن هه جین،دیاره هێنده ی ب���ۆ ڕاڤه كه مان���ه له ڕاس���تی مه به س���تیان پێناس���ه ی ناس���نامه و ده ستنیش���انكردنی ئ���ه م بزوتنه وه یه ،خوانه خواس���ته نیو هێنده مه به س���تمان له پ���ارو ته عن نی���ه ! چونكه )هه جین( ئاماژه یه بۆ غائیبی ناس���نامه یه كی دیاریكراو و موش���ه خه س الی ئ���ه و حیزبه و ك���ه ده گرێت���ه وه ، تێكه ڵوپێكه ڵی���ه ئ���ه و به جۆرێك بوه ته س���یمای بزوتنه وه ی گۆڕان، كه تاڕاده یه كی هه س���تپێكراو هه ست به بونی ڕوئیایه كی هاوبه ش ناكه ین، تابوبێته هه وێن و تاكه كانی ئه م حیزب���ه قۆزاخه ی خه ونه كانی خۆیان���ی له ده ور هه ڵپێچن! یان پره نس���یپ و حیكایه تێكی سیاسی دیاریكراوی نییه – جگه له هه ندێ هاتوهاواری ئیعامی نه بێت- كه ئه مڕۆ بتوانێ په یوه ستییه كی زیاتر یان له حیمكردنی ناكۆكه كانی نێ���وان جه مس���ه ره ڕایه ڵه كانی ناو ئه م هێ���زه ی لێبكه وێته وه ،تابه مه ش ئه م بزوتنه وه ی���ه له به رده م هه ر هه زه و له رزه یه كی سیاسیدا خۆیڕاگرێ و یه ك ده م و یه ك ده ست لێیبێته ده ره وه ! له وانه یه هه بێ ئێستا بڵێت: جا خۆ حاڵی یه كێتی نیش���تمانی كوردستان له مڕوه وه گه ر له حاڵی گۆڕان خراپتر نه بێت، هه رگیز باشتر نیه !من بۆ خۆم پێی لێده نێم و زۆر به ڕاش���كاوانه ده ڵێم ئه شهه دوبیا ڕاسته و وای���ه ! به اڵم جی���اوازی نێوان ئێم���ه و گۆڕان له وه دایه كه ئێمه ئه م ڕاس���تیه ناشارینه وه و پڤ ناكه ینه خۆم���ان و گه مه ی بۆق و چێڵه كه ناكه ین، بۆئه وه ی دواجار قسه مان له ڕه فتارمان قه به تر نه بێ و نه ته قینه وه و هه پرون به هه پرون بی���ن! بۆی���ه به ئاش���كرا دان���ی پیاده نێین و ده ڵێین...غائیب���ی جه نابی )م���ام جه الل( له ناو ماڵی یه كێتیدا به سیاسه ت و هه ڵوێست و پێگ���ه و توانامانه وه تاس���ه ر ئێس���ك دیاره و

لوتیش���ی داوین له به ردی ئه لحه د! به اڵم ئه وه به نیسبه ت )گۆڕان(ه وه ئه م ڕاستیه قورسه و قب���وڵ ناكرێت! چونك���ه ئ���ه وان عه یامێكه به قسه و سه فس���ه ته ی سیاسی خۆیان مكیاج كردوه و خۆیان به فۆڕمێك���ی جودا له فۆڕمه باوه كه ی حیزبایه تی له كوردس���تاندا ده زانن و پێیانوایه ئه مان موئه سه ساتین و ده مێكه بای بایان له كاریزما كردوه و كاریزما هیچ ڕۆڵێكی نیه و ئ���ۆرگان و ڕایه ڵه و بازن���ه و جڤاته كانیان بێبونی كاریزمایش وه ك س���ه عات كارده كه ن، بێئ���ه وه ی چركه یه كیش دوا بك���ه ون! چونكه ئه م���ان مۆدێلێكی وایان له كایه ی حیزبایه تیدا به ره���ه م هێناوه ،ك���ه له مێ���ژوی سیاس���ی و حیزبایه تی له كوردس���تاندا تائێس���تا وێنه ی نه بوه ! وه ك ئه وه ی ناوه كانی )عه لی و عومه رو عوس���مان( له گرده كه و له كه لتوری گۆڕاندا كه كورتده بێت���ه وه نابێت به و ن���اوه باوانه ی كه هه مومان ده یزانی���ن، به ڵكو ده بێت به )عه لی كۆف و عوسمانۆفسكی و فادمیر عومه رۆف!(و تاكه كانی ناو بزوتنه وه ی گۆڕان هه مو عه یاره 24و ب���ێ غه ل و غ���ه ش و پێرفێكتن و ئه مه ش بزوتنه وه كه یان���ی كردوه ت���ه بزوتنه وه یه ك���ی هه ڵب���ژارده و تۆكمه و قفڵ���دراوی وا،كه كلیلی كۆده كان���ی ئه م حیزب���ه ته نه���ا له گیرفانی گۆڕانخوازه كاندایه و ب���ه س! بۆیه ئه وه گۆڕان نیه هێنده ده سته وس���تان بێت خوێندنه وه ی دروس���تی ب���ۆ ڕوداو و پێش���هاته كان نه بێ و بۆ هه مو ئه گ���ه ره كان چه ند س���یناریۆیه كی پێشوه ختی ئاماده نه كردبێ ! كه چی وانزیكه ی دو مانگه ده بینین چۆن ئه و هه مو قسه قه به و هه شتا س���ه دو به گۆش���ه یه كی پڤدراوانه یان پله یی له س���ه ر ئه رزی واقیع پێچه وانه بوه وه و هه مو ئه و ئیدیعایانه ی كه چه ند س���اڵه گوێی خه ڵكیان پێكه ڕ كردوه ، نه ك هه ر بوه به ڵقی ئاو، بگره ته نها به ده س���ت به رزكردنه وه یه ك لێیان، كۆشكی شوشه یی و بلورینیان خه ریكه

به ته واوی هاڕه ده كات و هه ره س ده هێنێت!جا به ڕای من به رگه نه گرتن و سه رلێشێواوی ئه م ڕوداوه كانی له ڕوبه ڕوبون���ه وه ی گ���ۆڕان دواییه دا،چه ن���ده ده گه ڕێته وه بۆ نه ناس���ینی خودی خۆیان و شاره زا نه بون له هێزو پێگه ی هێنده ش له هاوكێشه كه دا،دو به رامبه ره كه یان ده گه ڕێته وه بۆ ئه و هه جینی و تێكه ڵوپێكه ڵیه ی ك���ه ئه مڕۆ بوه ته ناس���نامه ی ب���اوی گۆڕان و ئه م���ه ش ئ���ه م بزوتنه وه ی���ه ی له ناوه ڕۆك���دا ناسه قامگیرو په رش و باڵوكردوه و له ڕواڵه تیشدا فۆڕمێك���ی جیوه ی���ی وای پێبه خش���یوه ،كه مامه ڵه كردن له ته كیدا تاڕاده یه كی زۆر قورس و گ���ران بێت! بۆیه كاتێ م���رۆڤ ڕوبه ڕوی ئه م

هێزه ده بێته وه نازانێ به چ زمانێك تاكه كانی بدوێنێ و به چ موفره داتێ موخاته به یان بكات! چونكه له ناو گۆڕاندا به هه رجۆرێ قسه بكه یت و بته وێ هه ڵوێس���تێ له س���ه ر هه ر دیارده یه كی )سیاس���ی ،كۆمه اڵیه تی ، فه رهه نگی ( ده رببڕی ،ئه وا دواجار هه رچۆن هه ندێك له تاكه كانی ناو ئه م بزوتنه وه یه پێ���ی دڵخۆش و ڕازی ده بن، به ش���ی ئه وه ش هه یه كه )خیش( بكات و بڵێ ئه رێ ئێمه كه ی بۆ ئه مه مان كردو گۆڕان كه ی بۆ ئه م جۆره سیاس���ه ت و بانگه شه یه دروست

بوه ! ئاخ���ر خه ڵكین���ه حزبێكی سیاس���ی گه ر له كه س���انی )كۆنه كۆمۆنیس���ت و یه كگرتوو كۆمه ڵه و شۆڕش���گێڕان و حس���ك و پاسۆك و ش���یوعی و ئااڵی شۆڕش(و دواجار نه واته كه ی له س���ه ر ش���انی یه كێتیه كان دروست بوبێت! س���ه فته كردنی ناڵێت )س���ه لیقه ی پێم���ان ئه م س���ه رانه ی س���ه ره وه چ سیاس���ه تێك و س���ه ركه وتنێك به ده س���ت ده هێنێ ،جگ���ه له سه رگه ردانی و سه رانگرێ بون نه بێت!( دیاره هه ر ئه م ڕاستیه ش���ه ، كه وایكردوه نه ك هه ر لێكۆڵیارێكی سیاسی ، بگره ئه وه ی شاره زایی

ته واویش���ی له ئه لفبێی زانستی سیاسه تیشدا هه بێ���ت، ناتوان���ێ ن���ه ك هه ر ته شخیس���ی ناس���نامه ی ئ���ه م بزوتنه وه یه ب���كات، به ڵكو ناتوانێت خیتابی سیاسی ئه م حیزبه به رامبه ر هه ریه كه له دۆس���یه گرنگ و هه س���تیاره كانی وه ك )فی���دراڵ، مافی چاره ی خۆنوس���ین، یه كس���انی ژن و پیاو،سیس���تمی عه لمان���ی ، پێگه ی ئاین له ده وڵه ت، ئازادی ویژدان و هتد( بزانێ و ئاگاداری سیاسه تی فه رمی گۆڕان بێ له به رامبه ر ئه م كه یس���انه دا! چونكه هه رچۆن ئیخوانه كانی ناو گۆڕان گاڵته یان به عه لمانیه ت و یه كسانی ژن وپیاو دێ و پیاده كردنی ئه م جۆره سیاسه ته ش به كوفرو ئیلحاد ده زانن،ئاوه هاش كۆمۆنیسته كانی ناو گۆڕان بۆ به رجه سته بونی ئه م دو كه یسه ئاو به ده میاندا دێته خواره وه ! هه رچۆن نه ته وه یی و كۆنه پاس���ۆكه كانی ناو گۆڕان فی���دراڵ و فیتپه مپ���ی الدایه ك به یه ك ناگۆڕنه وه ،ئ���ه وا یه كێتیه كانی���ان ده ڵێن له م قۆناغه دا فیدراڵ باشترین چاره سه ره بۆ دۆزی گه له كه مان! هه رچ���ۆن كۆنه كۆمه ڵه كانی ناو گۆڕان ئێس���تاش ملیان بۆ ئه و پره نسیپه پڕ مۆڕاڵه ملكه چ���ه ، كه پێیانوایه ده بێ له كاری حیزبایه تیدا هاوڕێیان ل���ه زه ره ردا یه كه م و له س���ودمه ندیدا دواكه س بن، ئه وا تیاشیاندایه وه ك ته له فون تاپاره یان تێنه كه ی ئیش ناكه ن! هه رچۆن شۆڕشگێڕانه كان له ناو گۆڕاندا ده ڵێن هه رچی به رامب���ه ر به یه كێتی ده ڵێن، ئازادن، به اڵم جه نابی )مام جه الل( هێڵی سوره و نابێ هیچكه س له گوڵ كاڵتری پێ بڵێت! ئاوه هاش الی هه ندێ���ك له كۆنه ئااڵ عه قڵ ئیفلیجه كان )م���ام جه الل( هه ر هێڵ نیه تا زه ردو س���ور بێت! ئه م���ه ش ئه وه م���ان ب���ۆ ده رده خات، كه قس���ه كردن و هه ڵوێس���ت وه رگرتن له سه ر هه ریه كێ له م جومگانه ی س���ه ره وه به جۆرێ به دیده كه ین،كه ڕوئی���ای جی���اواز ئه جێنداو ده ڵێی هه ر كاره كته رێكی نێو ئه م بزوتنه وه یه له حیزبێكی ت���رو له بزوتنه وه یه كی سیاس���ی تردا كارده كات،كه له گ���ه ڵ فیگه ره كه ی تری هاوڕێیدا ئه رزو ئاس���مانیان به ینه ! هه رچه نده س���ه رباری ئه م هه جینیه و تێكه ڵ وپێكه ڵیه ی سه ره وه ، ئیخوانه كانی نێو ئه م بزوتنه وه یه ی لێده رچ���ێ ، كه به رنامه و ڕوئیایه كی س���ه راپا جیاوازتری���ان له بكه ره كانی ت���ری نێو گۆڕان هه یه ،ئه وا به نیس���به ت فیگه ره كانی تری ناو ئه م حیزبه سیاس���یه وه هێش���تا شتێ له یه ك

ڕوئیایی و شتێ له دونیابینی ،

ئه مانه وه ك كوڕی ئازاد تۆفیق حیكایه ت هه ڵتۆقیون و له پڕێ بون به كوڕێك و كه وتون به سه ر نازو

نیعمه تی ده سكه وته كانی ده سه اڵتدا!

پێشه كی :پروفیس���ور دكتور ئندرێس س���ه یدایێ من ب���وو ل زانكویێ، ل وه رزه ك���ێ خواندنێ دا ده رسه ك دا مه ل سه ربزاڤێن ئاینێ سیاسی ل روژهه التا ناڤه راس���ت و ئ���ه و ل دیڤ ره� و ریش���الێن وان بزاڤ���ان دچ���وو و یه ك ب ی���ه ك، وی دگوت و په رت���وكا وی ژی هه یه : صوفیگه‌رایی پولێ )قوتبێ( ڤه ش���ارتی یه دناڤ بزاڤێن جیهنا ئیس���امێ دا. پروفیسور دكتور رایش���موت ئه و ژی ماموس���تایێ من بوو. دوه رزه ك���ێ دا په رتوكه كا خوه یا دبارا صوفیتیات������ێ ل س���ه دا 16 ێ دا ب���و مه كر ده رس. ئه ز هه یبه تگرتی مام ده ما وی گوتی ئیران و توركیا ئه ڤرو دوو ده وله تن ژ ئه نجاما ش���ه ره كێ دناڤ ب���ه را دوو ئالیێن تورك دا. ئالیه ك ش���یعه بون و ته ریق���ه كا صوفی ل پشت راوه ستابوو و بنه ماال شێخ صه‌فیه‌دین ده سته التدار و سه ركردێن وان بوون و ئالیێ دن یێ شه ری ئه و ژی تورك بوون لێ سونی و ته ریقه یا به كداشی یا صوفیان لپشت بوو و

سه ركردێن وان بنه ماال‌ئوصمان به گ بوون.ئه ڤ به ش ژ گوتنا سه یدایێ من بوو جهێ لێكولینه كا من ده ما ئه ز قوتابی : شه رێ دناڤ ب���ه را ڤان هه ر دوو الیه نێن تورك ڤه كێش���ا. ئه و ئه ردێ كه فتی بن ده س���تێ له ش���كه رێ ئینكش���ارییێ س���ونی و ئوصمانی و ته ریقا به كداشیان ئه ڤرو توركیا ژێ مایه )ئینكشاری عه ره ب���ی كرنا په یڤا توركی ی���ه : یێكیچیری یانی له شكه رێ نوی (. ئه و ئه ردێ كه فتی بن ده ستێ له شكه رێ قزلباشێن شیعه و صوفیێن صه‌فه‌وی )قزلباش په یڤه ك توركی یه یانی ك���والڤ صور( كا چه وان كه ڤنت���ر كه لتور و سیسته مێ حوكومداریا ساسانیێن پارس زال بوو ل سه ر عه باسیان، ل ڤی ده می ژی هێدی هێدی ئه ڤ كه لتوره و دگه ل زمانێ فارس���ی یێ ن���وی جهێ خوه گرت، بتایبه ت پش���تی پایته ختا صه‌فوه‌یان ژ ته برێز و قه زوین هاتی ڤه گوهاس���تن بو ئه‌صفه‌هانێ، و ئه ڤرو دبێژن

وی ئه ردی ئیران.كوردستان و عیراق دناڤبه را دوو ده وله تێن

شیعه و سونی دا:پش���تی چه ندین شه ران، كو جاران ئه نجام

بو ئوصمانیێن س���ونی ب���ون و جاران ژی بو صه‌فه‌ویێن ش���یعه ، و بتایبه ت پشتی شه رێ چالدێران ده ڤه ر دناڤب���ه را هه ردوو ئالیان دا بپه یمان هات دابه ش���كرن. لێ هه ردوو ئالیان خوه ژ بده س���تڤه ئینانا ده ڤ���ه رێ بێ ئومێد نه كر، نه ل س���ه رده ما نادرشاهێ ئه فشاریان و نه ژی پشتی ش���ه رێ ئێكێ یێ جیهانی و نه ژی ئه ڤرو، ڤان هه ردوو ئالیان هیڤیێن خوه

یێن كه ڤن ژ بیر نه كرنه .ئه ڤا ئه ڤرو بو ده وله تا ش���یعه یان بده ست ڤه هات���ی گه له كه . بێژه هه ما ده س���ت دانی ی���ه س���ه ر عیراق���ێ، )راس���ته ناكوكیه ك ڤه ش���ارتی هه یه دناڤ به را حه وزا زانس���تێن شیعه گه راییێ ل نه جه ف- ئایه تواله سیستانی ل پش���ت عه بادی راوه ستایه - و حه وزا قومێ

– ئایه تواله خامه نائی و قوتابیێ وی قاس���م س���لێمانی ل پش���ت مالكی دراوه ستن- به لێ ئه ڤه نه بابه تێ ڤ���ێ گوتارێ یه (. ئه نجامێن مه یدانێ ئه ڤن: ل عیراقێ ئایه تواله خامه نائی

و قاسم سوله یمانی و مالكی د ئاخڤن.توركیا پشتی عه لمانیه تێ:

ل توركیا پش���تی عه لمانیه تێ ئیسامیێن نوی ڤه گه ران، ڤێجارێ دگه ل پولێ ڤه شارتی فه قه و م���ه ال هاریكار ب���ون. چ دكومێنتێن ویكیلیكس بن ی���ان ژی ژێده رێن دن گه له ك باس ژ هندێ دكن كو مسلمانێن توركیا نوی و بتایب���ه ت داوود ئوغلو گه ل���ه ك خه ونا ب ده وله ت���ا ئوصمانیان ڤه دبین���ن. ده ما ئوغلو دوه زا ره تا ده رڤه یا توركیا درونشت سیاسه تا "بێ ئاریش���ه " )زیرو پروبلێم( دگه ل جیرانان دا به ر خوو. راس���ته هه رێما كوردستانێ مفا ژ ڤێ سیاسه تێ دیت و ئوغلو هات هه ولێرێ وئاالیێ كوردس���تانێ بلند، لێ ل سه ر ئاستێ ده وله تان سیاس���ه تا بێ ئاریش���ه سه ر و بن

بوو.كوم���ه كا گوهه رینێن گرن���گ ل مه یدانێن سیاسی و له ش���كه ری و ئابوری ل روژهه التا ناڤه راس���ت په یدا ب���ون، روژان���ه ده زگایێن راگه هاندن���ێ ب���اس ژێ دكه ن. پش���تی دوو س���ه ره دانێن قاسم س���وله یمانی بو موسكو ل حوزه یران و تیرمه ها بوری ، س���وله یمانی باره گایێ خوه ژ عیراقێ ڤه گوهاست سوریا و

روسیا د دیڤ دا چوو.ئایا توركیا دێ بێ ده نگ مینیت؟

ب���ه ری چه ند روژه كا عوبه ید ره ش���اڤایی ، په یامنێرێ روداو، پێشقه ده م بوو د راپورته كێ دا سه باره ت سه ربازگه هه كێ ل بنارێ چیایێ

مه قبول.

كورد دناڤ به را ئیران و توركیا دا:كا چ���ه وا دوهی صه‌ف������ه‌وی و ئوصمانی ، س���ه ره رایی په یمانان دگه ل یه كتر، بێ هیڤی نه بوون كو خودان ده سته الت بن ل ده ڤه رێ، هه روه سا ئه ڤرو هه ر دوو ئالی به رده وامن دڤێ ئومێدێدا. ئیران ژ مێژ وه ره حه ز دكه ت تبلیا وان دناڤ كوردێن باش���ورێ كوردس���تانێ دا گوه���دار هه ب���ن: 1964 ت���ا 1966، 1975، دامه زراندنا پارتێن كوردی پش���تی 1975ێ، ش���ه رێ ن���اڤ خ���و، به رده وامیا مه س���عود بارزانی ل پوستێ س���ه روكێ هه رێمێدا دڤان كاودانێ���ن ته نگاڤێن كوردس���تانێ دا. ژ الیێ

دیڤه سیاس���ه تا توركیا یا كه ڤن: "با دوست و دوژم���ن و چیا بزانب���ن. مه زنێ ڤی وه التی توركه ، هه ركه س���ێ خوینا وی نه یا توركان بی���ت وی د وه الت���ێ ت���وركان دا ته نها یه ك ماف هه یه ، ئ���ه و ژی ئه وه ببت خزمه تكار و كول���ه ". د گه رما ئاریش���ێن توركیا و هه رێما كوردس���تانێ دا، و ل ده ما به رێز مه س���عود بارزانی باره گایێ خوه ڤه گوهاستی فه رماندا دهوك و دگوت: له ش���ه كه رێ ت���وركا هنگێ دهێت ناڤ خاكا كوردس���تانێ ئه گه ر د سه ر كه له خ���ێ مه را بهێت. وی ده می نڤیس���ه رێ ڤ���ێ گوتارێ گوت���اره ك بو روژنام���ا ئه ڤرو نڤیس���ی : "ئه و واره به لێ بو ت���وركا نه ئه و بوه���اره " و ئه گه ر ئه و گوتار نڤیس���ه ری ڤان روژان نڤیس���یبا دا نڤیسیت: ل بوهارا ئه ڤرو و ل دیوانا سه روكێ حكومه تا توركیا بارزانی مێهڤانه و ئاالیێ كوردستانێ ل پشت سه رێ

وی بلنده .

چاره ؟قه ده را كوردان بیت یان ژی بێ شه نس���یا وان بیت، ئه ڤرو دوو حه شد ل عیراقێ په یدا بون���ه ، ی���ان ژی دابێژین خه ریك���ه ببن دوو حه شد؛ حه ش���ده ك یا شیعه یان و حه شده ك بو س���ونیان، و ه���ه ر حه ش���ده كێ هێزه ك ناوچه ی���ی ل پش���ت دراوه س���تیت )ئیران و توركی���ا( و هه ر دوو ده وله ت ژ بلی دوعا هێز و ش���یانان بو ڤان حه ش���دان په یدا دكه ن. و ئه م دزانین خاكا حه ش���دا سونیان دكه ڤیت دناڤ به را خاكا حه ش���دا ش���یعه یان و خاكا پێش���مه رگه یان. هه روه سا، چ ئه گه ر هنده ك ك���وردان بڤێت یان ژی نه ڤێ���ت، ئه م دزانین ئه ڤرو كورد به ش���ه كن ژ هه ڤپه یمانیه كا ناڤ ده وله تی ، و هه ڤپه یمان���ان ژی داخواز هه نه

ژ یه كتر.ئایا كورد خو بگرن تا حه ش���دا شیعه یان خاكا سونیان دادعیریت و پاشان ل سیاسه تا كه ڤ���ن- نوی ڤه دگه ریت و ب���ه رێ خو دده ته

كوردستانێ؟ی���ان ژی كورد هاریكار بن كو حه ش���ده ك بو س���ونیان ژی هه بیت ئه گه ر چ نه بیت ئه ڤ حه ش���دا سونی بشێت به ره ڤانیێ ژ خاكا خو

بكه ت؟

* ماجستێر ل روژهه الت ناسی و زانستێن سیاسی

كورد دناڤ به را حه شدا شیعه یان و حه شدا سونیان دامحمد عامر دێرشه وی *

19 »»

قه ده را كوردان بیت یان ژی بێ شه نسیا وان

بیت، ئه ڤرو دوو حه شد ل عیراقێ په یدا بونه ،

یان ژی دابێژین خه ریكه ببن دوو حه شد؛

حه شده ك یا شیعه یان و حه شده ك بو سونیان،

و هه ر حه شده كێ هێزه ك ناوچه یی ل پشت دراوه ستیت )ئیران و توركیا(

سه ردار عه زیز

بۆچی کوردستانیەکەم نیە؟

ل���ەم چەن���د رۆژەی دوایی���دا وەزیری تەندروستی لەمیانی کۆنفرانسێکدا دەڵێت کوردس���تان لەرۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���تدا یەکەمە بۆ چارەسەرکردنی شێرپەنجە.

ئەم جۆرە لێدوانانە س���ەیر نابن ئەگەر تەواوەی سیاسەتی وەزارەتی تەندروستی و ئەم وەزیرەی ئێس���تای لەچەند س���اڵی ڕابردودا بێنینەوە یادی خۆمان. وەزیری دەس���تبەکاربوە لەوەتەی تەندروس���تی دەس���تی بردوە بۆ کۆمەڵێ���ک تاکتیکی س���ەرپێی. تاکتیکێک کە تەنها ئامانجی چەواش���ەکردنی خەڵ���ک و ش���اردنەوەی ڕاستیەکان و پێشاندانی کۆمەڵێک وەهمە ک���ە هی���چ پەیوەندییەکیان بەڕاس���تی و واقیع���ەوە نی���ە. لەڕاس���تیدا زۆرج���ار قس���ەکانی وەزیرو وەزارەتەکەی ئەویان لەدرۆکردن نزیکردوەت���ەوە. لێدوانەکانی وەزیر کتومت وەکو قس���ەکانی سەرۆکی هەرێمە لەسەر سەربەخۆیی لەکاتێکدا کە سیاسەتەکانی ئەوەی دوایی خەریکە ئەم هەرێمە بچووکەی خۆمان دەکاتە قوربانی کۆمەڵێک بەرژەوەندی تەس���کی تایبەت

بەکورسی حکومڕانیەوە. قس���ەکانی وەزیر هیچێک لەو ڕاستیانە ناگۆڕن کە خەڵ���ک و هاواڵتیان و تەنانەت کارمەندان و پزیش���کان و زۆربەی ئەوانەی تەندروس���تی سیس���تمی لەن���او ک���ە کاردەک���ەن لەئ���ەدای وەزارەت و وەزی���ر ڕازی نی���ن. ئ���ەم ناڕەزایەتیە ئەوەندەی تایب���ەت بەفاکتەرەکان���ی پەیوەن���دی هەی���ە، وەزارەتەکەی���ەوە بەوەزی���رو ئەوەن���دە پەیوەندییان بەدۆخی نالەباری کوردس���تانەوە نی���ە لەڕوی سیاس���ی و ئاس���ایش و ئابوریەوە. قس���ەکانی وەزیر هیچێ���ک لەئازارەکانی خەڵک بەدەس���ت دۆخی خراپی دەرمان و کۆاڵیتی خزمەتی لەخەڵ���ک و ڕێزنەگرت���ن تەندروس���تی و پێنەدانی موچەی پزیشکان و کارمەندان و نەمانی ڕێزو حورمەت���ی ئەمانەی دوایی ناگ���ۆڕن. هیچێک لەو ڕاس���تیە ناگۆڕن ک���ە خەڵ���ک ئەوەندەی پێ���ی بکرێت یا سەردانی نەخۆشخانەکانی وەزیر ناکات و پەن���ا دەبەن���ە دەرەوەو نەخۆش���خانەی تایب���ەت، یان ئەگەر س���ەردانیش بکەن متمانەیەکی ئەوتۆیان بەو خزمەتە نەماوە کە وەریدەگرن. ئەم قس���انە هیچێک لەو ڕاستیە ناگۆڕن کە پزیشکان و کارمەندانی تەندروس���تی لەژێر س���ایەی سیاس���ەتە لەتوێژێکی وەزیر، شکسستخواردوەکانی کۆمەاڵیەت���ی س���ەنگین و خ���اوەن ڕێزو ش���کۆ بون بەکەرەس���تەی گاڵتەجاڕی و

ئیهانەپێکردن. ئ���ەم ج���ۆرە لێدوانان���ە لەبچوکترین و س���ادەترین تاقیکردن���ەوەی زانس���تیش دەرناچ���ن. نازانین جەناب���ی وەزیر ئەم جۆرە داتایانەی لەکوێوە هێناوە کە بواری پێب���دات بەدڵنیایەوە بڵێت کوردس���تان ش���ێرپەنجەوە چارەس���ەرکردنی لەڕوی یەکەم���ە، لەعێراقیش ن���ا بەڵکو لەهەمو رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تدا. دیسانەوە ئەمە نمونەیەکە لەسەر دو ئەگەری یەک لەیەک خراپتر. ی���ا ئەوەتا وەزیرو وەزارەتەکەی دات���اکان بەئ���ارەزوی خۆی���ان گەورەو بچوک دەکەن���ەوەو بەگوێرەی حەزەکانی خۆیان دەس���تکاریان دەک���ەن بۆ ئەوەی ڕوی خۆیانی پێ س���وور بکەن. ئەمەش گەورەتری���ن تاوانی نەک تەنها زانس���تی بەڵکو ئەخالقیش���ە. یان ئەوەتا وەزیرو ئاگاداری جۆرێک بەهی���چ وەزارەتەکەی دەوروب���ەری خۆی���ان نی���ن و نازانن چی لەدونی���ای دەرەوەدا ڕودەدات لەب���واری یەکەم تاوانی تەندروس���تیدا. پزیشکی و لەنەزانینی دوەم گەورەترو ترس���ناکترە. ئەوەی وامان لێدەکات بڵێین کە ئەگەری یەکەم ڕاس���تترە ئەوەیە کە ئەم وەزیرو وەزارەت���ە پێش���تریش بەهەمان ش���ێوە داتاکانیان پڕ بەبااڵی خۆیان دوریوەتەوەو مەقەس���تیان لێداوەو ڕاس���تیەکانیان لێ

شاردوینەتەوە. وەزی���رو یەکاویەک���ی کاردان���ەوەی وەزارەت بەرامب���ەر ئەم ڕەخنانە ئەوەیە کە ئێمەمانان چاومان بەسەرکەوتنەکانی کوردستان لەبواری تەندروستی و پزیشکی هەڵنای���ەت. ئەمان���ەی ئێم���ە دەیڵێین قسەی دڵی خەڵکی ئاسایی و پزیشکان و بەهی���چ جۆرێک ئەمان���ە کارمەندان���ە. مەبەس���ت لێیان دڵساردکرنەوەی خەڵک نی���ە. کوردس���تان خاوەن���ی توانایەکی لەڕادەبەدەرو بێکۆتایی مرۆیی و زانستی و ئاکادیمیەو ئەگەر حیزبایەتی و تاکڕەوی و وەزی���رو بێس���نورەکانی لەخۆبایبون���ە وەزارەتەکەی بهێڵێت، بەڕاستی کوردستان ببێتە نمونەیەک���ی گەورەی دەتوانێ���ت

سەرکەوتن لەبواری تەندروستیدا.

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

15 (507( سێشه ممه 2015/12/15 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ئه‌م‌خواردنانه‌‌له‌مه‌ترسی‌‌شێرپه‌نجه‌‌به‌دورت‌ده‌كات:

نیشانه كانی هه وكردنی گوێی ناوه ڕاست بزانه

چۆن منداڵه كه ت فێری میوه و سه وزه خواردن ده كه یت؟

لێكۆڵینه وه كان به پێی ماسی . .1ده خۆن ماس����ی كه س����انه ی ئ����ه و به تایبه تی جۆری تونه و س����ه له مۆن ئه گه ری توشبونیان به شێرپه نجه ی له 14 % كه متره . ئه مه ش ئه گه رێته وه بۆئه وه ی ترش����ی ئه مینی س����یانی كه مچه وری تێدایه . كه به رگری له ش و

بۆریه خوێنه كان به هێز ده كات.

2. ئه و خۆراكانه ی ترشی ئۆمیگا3 تێدایه . ئه مه له ماسی و گوێزو سه وزه گه اڵپانه كان وه ك س����پیناغ ده ست

ده كه وێت.

له ش����ێرپه نجه برۆكل����ی . .3م����ادده ی چونك����ه ده تپارێزێ����ت، س����ولفۆرینی تێدایه كه ئه م ماده یه برۆكل����ی و جۆره كان����ی له هه م����و

قه رنابی����ت هه یه ، كه ناهێڵیت خانه شێرپه نجه ییه كان زیاد بكه ن.

ده كات رێگ����ری ته مات����ه . .4ش����ێرپه نجه یه كان خانه له گه شه ی به رێ����ژه ی 20% چونك����ه م����ادده ی

كارۆتینی تێدایه .

به پێ ش����یر. به رهه مه كان����ی .5توش����بون ئه گه ری لێكۆڵینه وه كان به شێرپه نجه كه م ده كاته وه ، چونكه م����ادده ی كالس����یۆم و ڤیتامین دی

تێدایه .

6. ش����لیك. زۆر به سوده چونكه خانه ش����ێرپه نجه ییه كان ناهێڵی����ت دروست بێت له میزه ڵدان و سییه كان و

مه مك.

گوێ به گش���تی توش���ی هه وكردن ده بێ���ت، ب���ه اڵم ئ���ه وه ی به تایبه تی ناڕه حه تت ئ���ه كات، هه وكردنی گوێی

ناوه ڕاسته .هۆكاره كان���ی هه وكردن���ی گوێ���ی

ناوه ڕاست چیه ؟گوێ له ڕێگه ی كه ناڵی ئۆس���تاكیان به مه ش به لوت���ه وه ده به س���ترێته وه هاوسه نگی له ش رێكده كات و هه روه ها ده ردراوه زیاده كانی گوێی ناوه ڕاست له رێگ���ه ی ده ره وه ده دات���ه ف���ڕێ ده ردراوه كان لوته وه .كاتێ���ك كونی كۆده بنه وه له گوێی ناوه ڕاست به كتریا دروس���ت ده بێت و هه وكردن دروست هه اڵمه ت له كاتی هه روه ه���ا ده بێت. ناوه ڕاست و بۆگوێی ڤایرۆس ده چێت هه وكردنی گوێی ناوه ڕاس���ت دروست

ده بێت.

گوێ���ی هه وكردن���ی نیش���انه كانی ناوه راست

- به قورس���ی گوێت له ده نگ ده بێت، ئیش���تیهای خواردنت نامێنێت، هه ست به تایبه تی ده كه ی���ت گ���وێ به ئازاری كاتێ���ك له س���ه ر پش���ت ئه خه وی���ت، به رزبون���ه وه ی پل���ه ی گه رم���ی له ش، خورانی گوێ ، ده ردراوه كانی گوێ زیاد ده كات و زۆرجار ده ردراوه كان بۆنێكی ناخۆش���یان هه یه ، هه س���تكردن به گێژ بون و دڵتێكه ڵ هاتن و نه مانی هاوسه نگی له ش. هه ركات ئه م نیش���انانه ت هه بو پێویسته س���ه ردانی پزیش���ك بكه یت چونكه له وانه یه ئ���ه و هه وكردنه ببێته ه���ۆی كونكردن���ی پ���ه رده ی گوێ و دواتر كه ڕب���ون، هه روه ها له وانه یه ئه و هه وكردنه بڕوات بۆخانه كانی مێشك كه

نزیكن له گوێوه

له خۆراكه سه ره كیه كان كه یه كێك بۆمنداڵ پێویس����ته سه وزه و میوه یه ، به پێی ئامۆژگاری پزیش����كانی بواری خۆراك ده بێت سێ ژه مه سه ره كیه كه ی من����داڵ س����ه وزه ی تێدابێ����ت ئیت����ر هه رجۆرێكیان بێت، هه روه ها له نێوان میوه دوجار پێویس����ته ژه مه كانیش بدرێت به منداڵ. به اڵم زۆرجار دایكان گله یی ئه وه ده كه ن كه منداڵه كانیان سه وزه و میوه ناخۆن، بۆئه م حاڵه ته ش پێویس����ته تۆی دایك چه ند رێگه یه ك هه ڵبژێریت بۆئه وه ی منداڵه كه ت حه ز

له میوه و سه وزه بكات.ئه مانه ی خواره وه چه ند رێگه یه كن

بۆئه وه ی منداڵه كه ت میوه بخوات.

1. پێویس����ته می����وه به گه وره ی����ی نه درێت����ه ده س����ت من����داڵ، به ڵك����و بچ����وك بچوك به ش����ێوه ی پارچه ی بتوانێت بۆئ����ه وه ی به منداڵ و بدرێت

به ده ستی خۆی بیگرێت و بیخوات.2. ده كرێت ئه و میوه و س����ه وزانه ی ده درێت به منداڵ، به ش����ێوه ی ئاژه ڵ یاخود گ����وڵ یاخود هه رش����تێك كه

پارچه ی لێده كات حه زی منداڵه كه ت لێدروس����ت ش����ێوانه ی ئه و بكه یت و بكه ی����ت كه ئ����ه و ح����ه زی لێبكات و

بیخوات.3. ئه و قاپ و كه وچكانه ی بۆ میوه و س����ه وزه خواردن ب����ه كاری ئه هێنیت باش����ێوه یان جوان بێ����ت و منداڵه كه

حه زی لێبكات.4. ئه گ����ه ر منداڵه ك����ه ت ح����ه زی له شه ربه ت بو، ده توانیت ئه و میوانه ی ژه مه له گه ڵ به ش����ه ربه ت و بۆبكه یت

نانخواردنه كان بیده یتێ .

ی‌‌ریگاۆژامئ

ته‌ه‌فه

ئه م هه ڵه یه له ددان ش���ۆردندا مه كه . پێویسته دوای هه مو ژه مێك ددانه كانت به فڵچه بشۆیت، به اڵم نابێت راسته وخۆ به ڵكه باش���تر وای���ه 45 خوله ك دوای نانخواردن بش���ۆرێت به تایبه تی ئه گه ر میوه ت خوارد، چونكه ئه و ترش���ییه ی له میوه دا هه یه پوك ناس���ك ده كاته وه ، راسته وخۆ به فڵچه ده یشۆیت كاتێكیش دوای ن���ان یاخود میوه خ���واردن زیاتر

ناسك ده بێته وه ئازاری پێده گات.

له س���وده كانی ش���یری دایك بۆكۆرپه له . هه وكردنی گه ده و ریخوڵه و س���كچون ناهێڵێت، ئه گه ری توش���بون به هه وكردنی س���ینگ و ره بۆ ناهێڵێت، مێش���كی منداڵ زی���ره ك ده كات، كێش���ه ی قه ڵه وبون ك���ه م ده كاته وه ، كێشه كانی ده موددان له منداڵدا كه م ده كاته وه ، هه روه ها له دایكانیش���دا ئه گه ری توش���بون به نه خۆشی شه كره و

شێرپه نجه ی مه مك زۆركه م ده كاته وه .

نیرگه له كێشان ئاگاداری نوێتری���ن به پێ���ی ب���ه . ده ركه وتوه لێكۆڵین���ه وه گه رمی خه ڵ���وزی نێرگه له كارلێ���ك ده كات له گ���ه ڵ توتنی نێرگه ڵه و مادده یه كی ده كات، دروست ژه هراوی كه هه ندێكیان مادده یه كی زۆری شێرپه نجه یان تێدایه ئه گه ری مه ترسیدارن و كه زۆری هه ی���ه ببێت���ه هۆی به تایبه ت���ی ش���ێرپه نجه

شێرپه نجه ی سییه كان.

زیانی نیرگه له كێشان سوده كانی شیری دایک ددان شۆردن

بیرورا 14(507( سێشه ممه 2015/12/15

گۆشه‌یه‌که‌دو‌هه‌فته‌‌جارێک‌"شێرکۆ‌کرمانج"‌ده‌ینوسێت

که‌سک‌و سۆر

نا بۆ چەک؟لەوانەیە ئەوانەی لەناو گۆڕان بانگەشە بۆ دامەزراندنی یەکەی سەربازیی دەکەن مەبەستیان بەکارهێنانی هێزەکە بۆ کاری توندوتیژی���ی نەبێت. بەاڵم دروس���تبونی یەکەی لەو ش���ێوەیە، ج���ا بەئارەزوبێت یان بەزۆرەملێ، ئەمڕۆ بێت یان س���بەی، ڕاستەوخۆ بێت یان ناڕاستەوخۆ، دەبێتە هۆکارێک ب���ۆ دروس���تبونی توندوتیژی و شەڕوپێکدادان ، کە کاولبون و دابەشبونی سوریاو وەک لێدەکەوێتەوە، کوردستانی

عێراق و یەمەن. "بۆ بەناونیش���انی لەتوێژینەوەیەک���دا بزوتنەوە مەدەنییەکان سەردەکەون" ماریا ستێفان و ئێریکە چێنوێس، کە لەگۆڤاریInternational Security ل���ە 200٨ دا باڵوکراوەتەوە، بەراوردی ٣2٣ کەیس���یان لەسەرتاسەری جیهان، لە1٩00 تا 200٦، ک���ردوە. بۆیان دەرکەوت���وە کە ئەگەری س���ەرکەوتنی بزوتن���ەوە مەدەنیی���ەکان (nonviolent( 5٣% یە، کە دوبەرابەری ئەگەری سەرکەوتنی ئەو بزوتنەوانەیە کە

توندوتیژیی بەکاردێنن، واتە %2٦.ئەم توێژینەوەیەو توێژینەوەکانی دیکە لەم ب���وارەدا هۆکارەکانی س���ەرکەوتنی ریفۆرمخ���وازە مەدەنیی���ە بزوتن���ەوە ب���ۆ کۆمەڵێک ئاش���تییەکان دەگێڕنەوە

هۆکار، لەوانە:یەکەم، ئەو بزوتنەوانەی کە ڕێگەچارەی مەدەنیی و ئاش���تیانە دەگرنەبەر چاکترو ئاس���انترو زوتر ش���ەرعییەتی ناوخۆیی و ئەم���ەش وەردەگ���رن. نێودەوڵەت���ی گردبونەوەی جەماوەری لێدەکەوێتەوە، کە هاوکات دەبێت بەفشار لەسەر دەسەاڵت. دوەم، کاتێ���ک دەس���ەاڵت توندوتیژی بەراب���ەر ئ���ەو الیەنان���ە بەکاردێنێت کە داواکانی���ان ئاش���تییانە مەدەنییان���ەو دەخەن���ەڕو، ئ���ەوە بک���ەرە ناوخۆی���ی و دەرەکییەکان زیاترو زەقتر دان بەمافەکانی

گروپ و الیەنە ناڕەزایدەربڕەکان دەنێن. س���ێیەم، س���ەرکوتکردنی بزوتن���ەوە دەرئەنجام���ی لەوانەی���ە مەدەنیی���ەکان پێچەوانەی لێبکەوێت���ەوە لەوانە گۆڕینی سەنگەر لەالیەن ئەندامانی سوپاو پۆلیس بۆ سەنگەری دەس���ەاڵتەوە لەسەنگەری گەل. بەپێچەوانەوە کاتێک چەک بەکاردێت لەدژی دەس���ەاڵت پۆلیس و س���وپا نەک هەر بەرگری لەدەس���ەاڵت دەکەن بەڵکو بەرگری لەخۆشیان دەکەن چونکە ئەوان دەبن بەقوربانی توندوتیژییەکان، ئەمەش شانسی سەنگەرگۆڕین زۆر کەمدەکاتەوە.

چوارەم، خەڵک بەگش���تی پش���تیوانی لەبزوتن���ەوە مەدەنیی���ەکان دەکەن نەک چەکدارییەکان چونک���ە خەڵک بزوتنەوە مەدەنییەکان وەک هەڕەشە لەسەر ژیانی

خۆیان و کاروکاسپیان نابینن.پێچەوان���ەی ئەم ڕاس���تیانە، داخۆ بۆ لەهەرێم هەندێک کەس داوای دامەزراندنی یەکەی سەربازی دەکەن؟ ئەوان پێیانوایە کە پارتی بەبێ بەکارهێنانی هێز وەاڵمی نادات���ەوە. هۆکارێکی داواکان���ی خەڵک دیکە بێ س���ەبرو تەحەمولی و بێئومێدی ئەو کەس���انەیە کە لەپشت داوایەکی لەو شێوەیەن. من پێموایە گۆڕان وەک چۆن هەڵپەی دەسەاڵتی کردو پێیوابو مانەوەی ل���ەدەرەوەی دەس���ەاڵت دەبێت���ە مایەی بێهێزب���ون و پوکانەوەی. بەهەمانش���ێوە ئەوانەی کە پێیانوایە کە هێز تاکە ئامڕازە ب���ۆ یەکالیکردنەوەی پرس���ەکان لەگەڵ پارتی هەمان ترس���یان هەی���ەو هەڵپەی

چەکداری دەکەن.ه���ەر حزبێ���ک ی���ان بزوتنەوەیەک���ی پێیوابێت ئەگەر لەکوردستان جەماوەری ک���ە گۆڕان���کاری لەش���ێوازو چۆنییەتی بەڕێوەبردن���ی دەوڵەت، ی���ان هەنگاونان بۆ چاکسازی و دیموکراسی، لەشەوڕۆژێک دێتەئارا ئەوە تێگەیش���تنێکی قوڵ نییە،

ئەگەر نەڵێین هەڵەیە. کاتێ���ک ئەمری���کا ل���ە177٦ دامەزرا کۆیل���ەی بەگش���تی ڕەشپێس���تەکان دا 1٨57 ل���ە ب���ون. سپیپێس���تەکان بەش���ێکی زۆری���ان ئازادک���ران، ب���ەاڵم ماف���ی هاواڵتیب���ون و دەنگدانی���ان نەبو. دەس���تور بەهەموارکردن���ی 1٨٦5 ل���ە کۆیلەیی قەدەغەکراو لە1٨٦٨ یش مافی هاواڵتیبون درا بەڕەشپێستەکان و لە1٨70 مافی دەنگدان بەپیاوەکانیان ڕەوا بینرا. س���ەرەڕای ئەمانە، ل���ە1٨٨1 �ەوە لەزۆر قەدەغەکران ڕەشپێس���تەکان ویالی���ەت لەش���وێنە گشتییەکان. لە 1٨٩٨ دادگای ب���ااڵی ئەمری���کا بەفەرمی ش���ەرعیەتی بەسیاس����ەتی هەاڵواردن segregation دا. بەاڵم ل���ە1٩٣٦ کاتێک جێس���ی ئۆنس، مێدالیای ئەمریکی، سێ ڕەشپێس���تێکی

بەدەس���تهێنا، لەئۆلۆمپیادی1٩٣٦ زێڕی هیتل���ەرو ک���ە ئارگیومێنت���ەی ئ���ەو supremacy سپیپێستەکان لەمەڕ بااڵییسپی پێس���تەکان بەکاریاندەهێنا، کەوتە

ژێر پرسیارەوە. ڕەشپێس���تێک کاتێک لەس���اڵی1٩55 بەن���اوی ڕۆزا پارکس لەن���او پاس جێگە دەگیرێت و بۆ سپیپێس���تێک چۆڵناکات ، بۆ لەئاکامدا ڕەشپێستەکان سزادەدرێت، ماوەی ساڵێک لەویالیەتی ئەلباما بایکۆتی س���واربونی پاس دەکەن. لەوئانوساتەدا مارت���ن لوس���ەر کین���گ وەک ڕاب���ەری دەردەکەوێت و ڕەشپێستەکان بزوتنەوەی توندوتیژیی وەک ئامرازێک ڕەتدەکاتەوەو خەباتی مەدەنی و ئاش���تیانە بۆ گەیشتن بەمافەکانی���ان پەی���ڕەودەکات. لەئاکامی لەناوەڕاستی کە ناڕەزایی ڕەشپێستەکان پەنج���اکان چڕدەبێت���ەوە، دادگای ب���ااڵ لەقوتابخانەکان ه���ەاڵواردن سیاس���ەتی قەدەغ���ەدەکات. لەس���اڵی1٩٦0 ئی���دی ئاش���تیخوازانەی مەدەنیی بزوتن���ەوەی ڕەشپێس���تەکان وردەوردە بۆ هەمو شارو ش���ارۆچکەیەک پەلدەهاوێ���ت. بەم���ەش لەساڵی 1٩٦٣ سەرۆک کێنەدی پشتیوانی خۆی بۆ بزوتنەوەکە دەردەبڕێت و لە1٩٦٤ یاس���ای مافە مەدەنییەکان دەردەچێت و مارتن لوسەریش خەاڵتی نۆبڵ بۆ ئاشتی وەردەگرێت. بەاڵم دوای چوار ساڵ مارتن لوس���ەر کینگ دەکوژرێت کەچی خەباتی ڕەشپێس���تەکان بۆ یەکس���انیی بەردەوام دەبێت بەڕادەیەک ک���ە لە200٨ دا باراک ئۆباما، وەک ڕەشپێستێک، بو بەسەرۆکی

ئەمریکا. ئەمریکا، ئ���ەو دەوڵەتەی کە لە177٦ �ەوە بانگەش���ەی مافی یەکسان و ئازادی ب���ۆ هاواڵتییەکان���ی دەکات کەچ���ی بۆ س���ەدان س���اڵ مامەڵەی کۆیلەو هاواڵتی دەرەجە دوی لەگەڵ ڕەشپێستەکاندا کرد. جەماوەرییە تابزوتنەوە ڕەشپێس���تەکان سەرتاسەرییەکەی پەنجاکان و شەستەکانی وەگەڕنەخس���ت ڕابردوی���ان س���ەدەی نەیانتوان���ی بەمافەکان���ی خۆیان بگەن. ئێستا ڕەشپیس���تێک سەرۆکی ئەمریکایە ڕێگەیەک���ی هێش���تا ئەمری���کا ب���ەاڵم دوری لەپێش���ە تاوەکو ڕەشپێس���تەکان یەکس���انانە لەنێو کۆمەڵگەو لەدامودەزگا یەکس���انانەیان مامەڵەی دەوڵەتییەکاندا

لەگەڵدا بکرێت. کوردس���تان هەرێم���ی حکومەت���ی بزوتن���ەوە دام���ەزراوەو لەس���اڵی1٩٩2 ناڕەزاییەکان لەدوای 200٤ �ەوە س���ەریان هەڵ���داوەو ل���ە2011 و 2015 دا توانیان وەک بزوتنەوەیەکی جەماوەری دەرکەون، کەچی نەک هەر بەپێ���وەری بزوتنەوەی ڕەشپێستەکان لەئەمریکا بەڵکو بەبەراورد بەئەزمون���ی گەالنی دنی���ا زۆر هەنگاوی بۆ پێش���ەوە هاوێش���توە. ئەگەر گۆڕان وەک بەش���ێک لەو بزوتنەوە جەماوەرییە بردنەوەی %25-2٤ ئەوە تەماش���ابکەین دەنگ���ەکان و کورس���ییەکانی پەرلەم���ان دا 201٣ و 200٩ لەهەڵبژاردنەکان���ی دەس���تکەوتی گ���ەورەن ب���ۆ بزوتن���ەوە

جەماوەرییەکە.بزوتن���ەوە لەکوردس���تان ئ���ەوەی جەماوەرییەک���ە دەرگیریی ب���وە ئەوەیە ک���ە ه���ەوڵ و هەڵمەتەکان���ی بزوتن���ەوە بەسیاس���ییدەکرێن، زو جەماوەرییەک���ە ج���ا چ ئەوەی کە گ���ۆڕان وەک حزبێکی سیاس���ی خۆی لێ بەساحێب دەکات، چ ئەوەی دەسەاڵت بەئانقەست بۆ شکاندن و لەقاڵبدان و قەتیس���کردن و بچوکردنەوەی

بزوتنەوەکە بەگۆڕانی دەبەستێتەوە. ه���اوکات بزوتنەوەک���ە لەهەوڵەکان���ی کارو کردن���ی بەسەرتاس���ەریی ب���ۆ بەمەش نەبوە، چاالکییەکانی سەرکەوتو بزوتنەوەکە قاڵبێکی ناوچەیی وەرگرتوە. لەس���تراتیجییەتی دەسەاڵت لەبەرابەردا بەناوچەی���ی هێش���تنەوەی بزوتنەوەک���ە تاڕادەیەک س���ەرکەوتو بوە. لەحاڵەتێکی ئاوەهادا دەس���تبردن ب���ۆ چەک هێندەی دیک���ە بزوتنەوەک���ە بەناوچەیی دەکات و

دەهێڵێتەوە. بزوتن���ەوە گەیش���تنی ب���ۆ بۆی���ە جەماوەرەییەکان بەئامانجەکانیان واچاکە پێش هەمو شتێک ڕابەرانیان کۆڵنەدەرو دواتری���ش بەتەحەمول ب���ن. بەس���ەبرو لەبەحزبیکردن و بزوتن���ەوەکان دەبێ���ت بۆ بەناوچەییکردن ڕزگاربکرێن. هەوڵدان ئەم ئامانجانە چاکت���رە لەهەڵپەکردن بۆ دەسەاڵت و بۆ چەک. کاتێکیش دەڵێین نا بۆ چەک مەبەستمان نا بۆ چەکە بۆ هەمو هێزە سیاس���ی و مەدەنیی���ەکان لەهەرێم،

بەیەکێتی و پارتیشەوە.

هیچ كاتێك سه ربه خۆیی باشوری كوردستان به ئه ندازه ی ئێستا ئامانجێكی سیاسی واقیعی و ئه گه رێكی گونجاو نه بوه ، ئه گه ر جاران پرسی سه ربه خۆیی ئاوا پێخواس���تێكی شاعیرانه بو بێت، له ئێس���تادا ده كرێت بكرێت به دروش���می قۆناغه كه و خواس���تێكی سیاسی و جه ماوه ری و كار بۆ به دیهێنانی بكرێت. گه ر هه ندێ قسه ی ڕابردوشمان دوباره بكه ینه وه ، ئه وه ی له واقیعی ئێستای هه رێمدا گومان له سه ربه خۆیی دروست ده كات، ڕه وش���ی ناته ندروستی ناوخۆو جۆری په یوه ندی نێوان هێزه كان و هۆكاری خودی یه ، نه ك دۆخه بابه تییه كه ، ته نانه ت هه رئه مه شه له پش���ت به ش���ێ له گوتارێكی سیاسییه وه كه هه وڵ���ده دات بیخاته ڕو، هێش���تا هه لومه رجی س���ه ربه خۆیی له بار نیه ؟! دۆخ���ه بابه تییه كه یارمه تیده ر نیی���ه ، ناوه نده كانی هێز له جیهاندا ڕێ���گا به هه نگاوێك���ی له وجۆره ن���اده ن. واته له س���ۆنگه ی نه بون���ی پڕۆژه یه كی نیش���تمانی سازان له س���ه ركراو له مه ڕ پرسی سه ربه خۆیی و دیاریكردن���ی نه خش���ه ڕێگایه ك ب���ۆ چۆنیه تی پێگه یش���تن وبه دیهێنانی . به ش���ێ له ناوه ن���ده سیاس���یه كه په ناده بات���ه ب���ه ر میكانیزم���ی خ���ۆ ترس���اندن و گه وره كردن���ی كێش���ه كان و بچوككردنه وه ی خواسته كه و به هه ند نه گرتنی ! ئه م به ش���ه له ناوه نده سیاس���ییه كه ڕابردو به رهه م ده هێنێته وه و له ڕوانگه ی خس���تنه ڕوی هه ڵوێس���تی مه بده ئ���ی و ئۆب���اڵ له ئه س���تۆی مه س���ه له كه . ده ڕوانێت���ه خۆكردن���ه وه وه له كاتێكدا پرسی س���ه ربه خۆیی له م قۆناغه ی باش���وری كوردس���تاندا. بڕیارو نه خش���ه ڕێ و له س���ه ر پێداگریی مش���ورخۆرانه و كاركردنی به ده س���تهێنانی ده خوازێت. به حوكمی ئه وه ی قۆناغه ك���ه ئه و زمانه سیاس���ییه ی تێپه ڕاندوه كه به ش���ه رمنانه وه ب���ه ده وری ڕه وایه تی ئه م ماف���ه بۆ ك���ورد ده خوالی���ه وه ، ته نانه ت ئه م س���ه ربه خۆیی له س���ه ر جه ختكردن���ه وه ش فۆرمێك���ی وه رزی به خۆوه گرتب���و، له هه ندێ بۆن���ه دا ئاماژه یه كی كاڵ���ی پێده كرا. بێگومان پرسێكی گه وره ی وه كو ده وڵه ت و سه ربه خۆیی س���ه باره ت به هه ر نه ته وه یه ك و له وانه ش گه لی باش���وری كوردس���تان، ده بێت ببێته خولگه ی تواناكان و هێ���زو س���ه رجه م كۆركردن���ه وه ی بابه تێك بۆ په یمانێكی كۆمه اڵیه تی نوێی نێوان پێكهاته كانی نه ته وه . به اڵم له واقیعی ئێستای هه رێمدا ته نانه ت ئه م پرس���ه ش بۆته بابه تێك بۆ ناكۆك���ی و ملمالنێی سیاس���ی نێوان هێزو پارت و ته وژمه كان. پێشهاته كانی چه ند مانگی ڕاب���ردوی هه رێمیش هێنده ی تر ئه م بابه ته یان زه قتر كردۆته وه و به شێ له ناڕه زایه تی سیاسی هێزه كان به رامبه ر به یه كتر له به رگی قسه كردن له سه ر پرسی سه ربه خۆیی ده خرێته ڕو، بۆ نمونه ل���ه م دواییه داو له ئێواره كۆڕێك���دا به ڕێوه به ری ڕاپۆرتی )تاسك ڤۆرس(ی ئه مریكی سه باره ت عێراقدا له كوردس���تانی ده وڵه ت به بونیادنانی سازكرابو، له وه اڵمی پرسیاێكی ناوبراودا نیوه ی زیاتری به شداربوان ده ستیان بۆ ئه وه هه ڵئه بڕی كه له گ���ه ڵ پرس���ی بونیاتنان���ی ده وڵه تێكی س���ه ربه خۆدان بۆ كوردستانی باشور ! كه بوه جێی سه رس���وڕمانی مامۆس���تا ئه مریكییه كه و به شبه حاڵی منیش ئه م دۆخه شه سه باره ت به ئێمه ڕونه . له ئێستادا بابه تی ده وڵه ت له الیه ن پارتی دیموكراتی كوردستانه وه ده وروژێنرێت. پارتیش تۆمه تباره به په كخس���تنی په رله مان و دیموكراسی سیاس���ی و به پرۆسه ی پاشه كشه له هه رێم و به حیزبی كردنی بابه تی سه ربه خۆیی. ئه م دۆخه ش ده س���تكاری پرسیارو پرسه كانی تایبه ت به س���ه ربه خۆیی و ده وڵه تی باش���وری كوردس���تانی ك���ردوه . ب���ۆ نمونه س���ه باره ت به هه ندێ ناوه ند پرس���یاره كه ئ���ه وه نییه كه داخۆ پرس���ی سه ربه خۆیی ئه گه رێكی واقیعییه له به رده ممان���دا یاخود ن���ا، به ڵكو ئه وه یه كێ هه ڵگری ئه م دروشمه یه و خۆ به ڕێبه رو خاوه نی ده زانێت و ده خات���ه ڕو ؟ ئه م واقیعه ش پێش ئه وه ی ئۆباڵی له ئه ستۆی به رامبه ره كاندا بێت له ئه س���تۆی پارتیدای���ه . كه تاكو ئێستاش���ی له گه ڵدا بێت پڕۆژه یه كی نیش���تمانی بۆ سازان له س���ه ركردن له گ���ه ڵ هێزه كانی ت���ر له م ڕوه نه خس���تۆته ڕو، به ڵكو خۆی وا ده رده خات كه ده وڵ���ه ت پڕۆژه ی ئ���ه وه و الیه نه كانی تری بۆ

بانگهێشت ده كات!به اڵم سه ره ڕای هه مو ئه وه ی وتمان به بڕوای ئێمه بونی دۆخێكی له م جۆره ی كوردس���تان پاس���او نییه بۆ ده س���تبه رداربون له ئامانجی س���ه ربه خۆیی، به ڵكو به پێچه وانه وه پاس���اوی

زیاترو به هێزتر ده كات.ئێمه جگه له وه ی ده وڵه تمان پێویس���ته بۆ

ئه وه ی كێش���ه نه ته وه ییه كه مان به شێوه یه كی ماف���ی س���ه ره تای به وج���ۆره ی بنه ڕه ت���ی و چاره نوس���ی گه الن و ناس���یۆنالیزم ده یخوازێت له م به ش���ه ی كوردستانه دابه ش���كراوه كه ماندا چاره س���ه ر ببێت، پێویستیش���مانه بۆ ئه وه ی ببێت���ه چوارچێوه یه كی یاس���ایی و سیاس���ی و مه ده نی و دامه زراوه یی گونجاوتر بۆ چاره سه ری كێش���ه كانی ئێس���تای هه رێم. چونكه ڕیشه ی به شێ له كێش���ه كانمان په یوه ندی به پێكهاته ی ئێس���تای هه رێم و جوگرافیای سیاسی و دۆخی ناده وڵه ت���ه وه هه یه ، دۆخی هه رێ���م له هه ندێ ڕوه وه له دۆخی فه له س���تین نزیكه . كه له نێوان واقیع���ی ب���ێ قه واره ی���ی و ده وڵه ت���دا دۆخی س���ێهه م پێكده هێنێت. ئه م دۆخه ش له سایه ی داگی���ركاری ئیس���رائیل بۆ فه له س���تینیه كان و نانیش���تمان بونی عێراق و واقیعه پاشاگه ردان و س���یخناخ له توندوتیژی و خوێ���ن و تایفه گه ری و ئ���ه م سیاس���ی پاش���كۆیی گه نده ڵ���ی و دام���ه زراوه كان و له به هێزبونی ڕێ���گا واڵته دا، گه ش���ه كردنی دیموكراس���ی ده گرێ���ت و ده رگا ب���ۆ گه نده ڵ���ی و نالێپرس���راوێكی سیاس���ی و بێباك���ی و به بنه ڕه تمانه وه ی بونیاده كانی پێش دامه زراوه ی نیشتمانی ، كه له حیزبه شۆڕشگێڕه مێژوییه كان���دا به رجه س���ته ده بن، ده كات���ه وه . جگه ل���ه وه ی بژارده كانی ب���ه رده م جه ماوه ر و ڕیفۆڕمخ���وازه كان س���نوردار ده كات. هێ���زه چونك���ه كۆمه ڵگا به نیمچه به رده وامی له دۆخی له ناكاودا ده ژێ���ت و هه ندێ جاریش بۆ مه رامی سیاس���ی و حیزبی به وج���ۆره مامه ڵه ی له گه ڵ ده كرێ���ت. هه ربۆیه بونی كێش���ه جۆراوجۆرو كه ڵه كه بوه كان له هه ندێ ڕوه وه ده بێت خواست له سه ر س���ه ربه خۆیی زیاتر بكات، به تایبه تیش س���ه باره ت به هێزه ڕیفۆرمخوازو نوێكان. واته ئ���ه و هێزانه ی عه وداڵی دوای س���ه رچاوه یه كی نوێ���ی ڕه وایه تی سیاس���ی و فۆڕم���ی حیزبی و چاالككردنه وه ی تواناكان���ی گه ل و كه ناڵه كانی

به شداری سیاسین.

له وس���ۆنگه یه وه كه كۆتایی هێنان به پرسی نه ته وه یی و دامه زراندنی قه واره ی سه ربه خۆ، ئه م كارته له ده س���ت هێزه ناسیۆنالیسته مێژویی و تایبه ت پرسه كانی ده سه نێته وه و نه ریتییه كان ئازادی و به دامه زراوه یی نان و به دیموكراس���ی و كردن و خۆش���گوزه رانی و دادپ���ه روه ری ده كات به بابه ت و ته وه ره ی سه ره كی چاالكی و كێبڕكێی سیاسی نێوان هێزه كان. به واتایه كی تر گه رچی ده وڵه ت ڕاسته وخۆ نابێته هۆی چاره سه ركردنی كێش���ه كان . به اڵم چوارچێوه یه كی سروشتی ترو گونجاوترمان بۆ چاكسازی و بیناكردنه وه ی داموده زگاكان ده خاته به رده ست. ڕه وایه تییه كی زۆرتری���ش به خه باتی ئه و هێزو گروپ و توێژانه ده به خش���ێت ك���ه به ش���وێن به دیهێنانی ئه و ئامانجان���ه وه ن. هه ڵب���ه ت ئه مه ب���ه و مانایه نای���ه ت به دی���ار دامه زراندن���ی ده وڵه ته وه واز له چاره س���ه ركردنی كێش���ه كانی ئێستا بهێنین به ڵك���و هاوكات له گه ڵ ئ���ه م هه وڵه دا چاومان له سه ر قۆستنه وه ی ده رفه ته كان بێت به قازانجی چاره س���ه ركردنێكی له پێن���او س���ه ربه خۆیی ریشه یی و بونیادی ئه و كێشانه ی هه رێم له )20( س���اڵی رابوردوه وه به ده س���تیانه وه ده ناڵێنێ . ڕه نگه لێره دا بۆ گومان دروس���تكردن له س���ه ر ئه و به ره نجامگیرییه ی پێشه وه نمونه به هه ندێ له ده وڵه تانی ناوچه كه و جیهان بهێنرێته وه . كه چوارچێوه ی ده وڵه ت نه بۆته هۆی چاكسازی و

گه شه كردنی سیاسی . له وه اڵمی ئه مه دا سه رنج بۆ ئه وه ڕاده كێش���ین ئه گه ر له هه ندێ شوێن و بۆ هه ندێ نه ته وه و واڵت ئه مه ڕاس���ت بێت بۆ هه م���و واڵت و ئه زمونه كان ڕاس���ت نییه . واته هه مو ئه زمون���ه س���ه ركه وتوه كانی حوكمڕانی له جیهان���دا له چوارچێ���وه ی ده وڵه ت���ی نوێدا گه ش���ه یان كردوه و خه مڵیون. واقیعی فره یی هه رێم���ی كوردس���تان و قۆناغ���ه مێژوییه كه و كاریگه رییه كان���ی جیهانگیری���ش ڕێ���گا له وه ده گ���رن، نمونه ی ده وڵه تگه لێكی وه كو عێراق و س���وریای سایه ی به عس���مان بۆ دروست بێت، كه له چوارچێوه یدا هیچ شانس���ێ بۆ ئاڵوگۆڕو

گۆڕانكاری و به دیموكراتیزه بون بونی نه بێت.له ڕویه كی تره وه به و ئه ندازه یه ی واڵتێك له م ڕوه وه شكستی خواردبێت، كێشه له نه خه مڵینی ناوه ڕۆك���ی چه مكی ده وڵه تدای���ه نه ك خودی ده وڵه ت . وه ك ڕونیش���ه ده وڵه ت دو قۆناغی

بیناكردن و دامه زراندنی هه یه . قۆناغ���ی یه ك���ه م ڕاگه یان���دن و دیاریكردنی س���نورو دانپیانان و بون به ئه ندامی كۆمه ڵگای نێوده وڵه تیی���ه . قۆناغی دوه میش دامه زراندن و بیناكردنی دامه زراوه كان���ی ده وڵه ته به ئاقاری ناوخ���ۆدا. مه رجیش نی���ه هه م���ان نوخبه ی سیاس���ی و نه وه توان���ای به دیهێنانی هاوكاتی ئ���ه م دو ئه ركه ی���ان هه بێ���ت. ڕاس���تیش نیه به هۆی نیگه رانی له قۆناغی دوه می دامه زراندنی ده وڵه ت، قۆناغی یه كه م ڕه تبكرێته وه و به هه ند

وه رنه گیرێت.چونك���ه ئه گه ر قۆناغی ده وڵ���ه ت ده رفه تی مێژویی و هه ل ومه رج���ی بابه تی )تحكم(ی تیا بكات، نه ته وه بخاته ناو مێژو، چوارچێوه یه كی یاسایی و سیاسی دانپیانراویش بخاته به رده ست هاواڵتی���ان و هێزه ناڕازییه كان بۆ چاكس���ازی و خۆبیناك���ردن، ئ���ه وا له قۆناغ���ی ناده وڵه ت و پێ���ش ده وڵه تدا، به دیهێنانی ئه م خواس���تانه زۆر ق���ورس ده بن. ئه مه جگه ل���ه وه ی ره نگه له هه ندێ س���اته وه ختی مێژودا، س���ه ربه خۆیی وه ك خۆی ببێت���ه دیفاكتۆو خواس���تی هێز و ده وڵه تگه لی ت���رو له ناوخۆش���دا هێزی خۆی به خاوه ن���ی بكات و س���ه ره نجام ل���ه ده ره وه ی ئی���راده و پێخۆش���بون و ناخۆش���بونی هه ندێ هێزه وه دێته دی . له دۆخێكی له م جۆره شدا ئه و هێزانه ی ڕه وایه تی تێكۆشان بۆ سه ربه خۆییان نییه ، یاخ���ود الوازه ، پێگه یان له قۆناغی دوای س���ه ربه خۆبوندا، گه ر بۆ ماوه یه كیش بوه الواز ده بێت. دۆخی عێراق له ئێستادا له مه وه نزیكه . عێراق نیمچه هه ڵوه شاوه یه ، ته نانه ت خۆرهه اڵتی ناوه ڕاس���ت و جوگرافیا سیاسییه كه ی له هه ندێ به له رزه كه وتن و له ب���ه رده م ناوچه ی���دا به ش و نیمچه هه ڵوه ش���انه وه و دوباره داڕشتنه وه دایه . ئه مه ش ده خوازێت سه ره ڕای هه مو نائومێدی و دۆخ���ه نه خوازراوه كه ی هه رێم، خۆ به ده س���ت ش���ه پۆلێكی بێباكی سیاسییه وه نه ده ین، به م بومه له رزه و گۆڕانكارییه گه ورانه هوشیار بین و هه وڵی وه به رهێنانی سیاسیان تیابده ین. به ناوی ناهه مواری دۆخی هه رێم���ه وه چاو له م واقیعه نه پۆش���ین. چونكه هه ندێ جار هاتنه ده ره وه له واقیع���ی په نگخ���واردو نائومێدكه ری هه رێم، له په یوه ن���دی به هه ندێ مه س���ه له ی ناوخۆیی و بیركردن���ه وه و وه سیاس���ییه وه . سیس���تمی هه ناس���ه دان له فه زایه كی كراوه ترو ئاسۆیه كی به رینترو دوباره گه ڕانه وه بۆ واقیعی سیاس���ی ناوخۆمان، هه ست و هه ناسه و گیانێكی نوێمان بۆ چاره سه ركردنی كێش���ه ناوخۆیه كانیشمان لێبورده ی���ی و توان���ای پێده به خش���ێت. قۆناغبه ندكردنی نه فه سدرێژی و سینه فراوانی و ئامانجه كان و به یه كه وه كاركردن و ڕزگاربونمان له هه س���تی ئه رێنی و كینه ی مێژویی به رامبه ر

به یه كتر گه وره تر ده كات.ئ���ه وه ی ئێمه لێ���ره دا به ش���ێوازی جیاواز به هه ندوه رگرتن���ی لێده كه ین���ه وه ، جه خت���ی پرس���ی س���ه ربه خۆییه له الیه ن سه رجه م هێزو ته وژمه سیاس���ییه كانی كۆمه ڵگاوه ، نه ك هه ر له ڕوه نه ته وه ییه كه وه ، به ڵكو بۆ باش���تركردنی پێویس���ته كانی چاره س���ه ركردنی هه لومه رجه ئ���ه و قه یرانه فره ڕه هه نده له ئێس���تادا به رۆكی گه لی كوردس���تانی باش���وری گرتوه . گه رچی ڕوانگه نه ته وه ییه ڕوته ك���ه ش له خودی خۆیدا كاری هه نگاونان و له سه روه س���تان و ش���ایانی به یه كه وه ییه . چونكه سه ربه خۆیی مافی گه لی كوردس���تانی باش���وره ، هێزه سیاسییه كانیش ده بێت ڕێز له م مافه بگرن و هیچ شتێك نه كه ن به پاس���اوی ئه وه ی له هه ر ده رفه تێكی ڕه خساو ڕه خس���ێنراودا نه توانێت له ڕێی ڕاپرس���ییه كی گش���تییه وه گوزارش���ت له خواس���تی خۆی بۆ س���ه ربه خۆیی بكات و چاره نوسی خۆی دیاری ب���كات. مافی هی���چ هێزێك نییه له س���ۆنگه ی له بارنه بون���ی دۆخی ناوخۆ پش���ت له م ئه ركه ب���كات. به حوكم���ی ئ���ه وه ی به هره مه ندبونی گه لی ئێمه له م مافه په یوه یس���ته به ده رفه ته مێژوییه كان���ه وه ، له كاتێك���دا بیناكردن���ه وه ی سیس���تم و قۆناغی دوه می ده وڵه ت و چاكسازی پرۆس���ه یه و له به رده م ده ستی خۆماندا ده بێت. وات���ه مه س���ه له كه به و جۆره نیی���ه كه ئه گه ر س���ه ربه خۆییمان نه ك���رد به یه ك���ێ له ئامانجه پێشینه كانی ئه م قۆناغه ی مێژوی سیاسیمان، پرس���ی چاره سه ركردنی كێش���ه ی ده سه اڵت و

به دامه زراوه یی كردنی و چاكسازی وه رچه رخانی گ���ه وره به خ���ۆوه ده بین���ێ گ���ه الن و واقیعی سیاس���ی ئێستامان پشتڕاس���تی ئه م بۆچون و

خوێندنه وه یه ناكه نه وه . ئاماژه م���ان وه ك ه���ه ر به پێچه وان���ه وه پێك���رد ئه گ���ه ر خه باتمان له پێن���او ده وڵه ت و س���ه ربه خۆییدا به ری گرت، ئه وكاته ئه ركێكی نه ته وه ی���ی گه وره م���ان له ك���ۆڵ ده كه وێته وه و دیموكراس���ی و خۆش���گوزه رانی و دادپه روه ری و به دامه زراوه ییك���ردن ده بنه ته وه ره ی ملمالنێی نێ���وان هێ���زه كان. له ڕویه كی ت���ره وه بۆچی ئێمه له هه مو ئاس���ته كاندا پاشه كش���ه بكه ین و بێ ده س���كه وت ده ربكه وین ؟ ئه گه ر ده رفه تی مێژویی له بار بۆ س���ه ربه خۆیی بێته پێش���ه وه بۆچی به هه مو توانامانه وه به پیرییه وه نه چین و نه یقۆزین���ه وه ؟ ب���ۆ ئه وه ی النیكه م له ئاس���ته نه ته وه ییه ك���ه دا ببین���ه خاوه ن ده س���تكه وتی مێژویی. كه هه ر ئه م هه سته ده بێته هۆی دوباره گێڕانه وه ی متمانه به خۆبون و ڕه واندنه وه ی ته می به ش���ێ له نائومێدی یه كان و به ده ستهێنانه وه ی توانای ده ستپێش���خه ری . هه ربۆیه به ستنه وه ی ئه م پرس���ه به دۆخ���ی ئێس���تای هه رێمه كه وه ئه گه ر له ڕویه ك���ه وه ڕه وابێت، له ڕویه كی تری و تا س���ه رو له هه مو كاتێكدا ڕاس���ت نییه . ڕوه ڕاسته كه ی ئه وه یه كه ئه م پرسه له چوارچێوه ی به رفراوان���دا نیش���تمانیی پڕۆژه یه ك���ی ببه س���ترێته وه به پرس���ی دامه زراوه ییكردن���ی دامه زراوه كان و دوباره بیناكردنه وه ی هێزه كان و خشته به ندییه كیشمان له م ڕوه وه هه بێت. به اڵم پێداگرتن له س���ه ر ئه وه ی ده بێت ئه م پرس���ه به هه مو ئامانجه كانی بگات ئه نجا بپه رژێینه سه ر خواستی سه ربه خۆیی به واقیعی نازانم. چونكه هه روه ك وتمان دۆخ���ی ده وڵه ت چوارچێوه ی مێژوی���ی و سروش���تی به دامه زراوه ی���ی كردنی گه شه كردنی دامه زراوه كان و به هێزكردنی هێزو دیموكراس���ییه . ترس���انیش ل���ه وه ی باج���ی ده وڵه تبون گه وره یه و باری ش���انی گه لی ئێمه قورس ده كات پاس���اوی به هێزی نیه . چونكه ئێمه له دوس���اڵی ڕابردودا به ش���ێكی به رچاو له باج���ی ده وڵه تمان���دا بێئ���ه وه ی ده وڵه تمان هه بێ���ت؟ ئابڵۆق���ه ی ئابوری س���ه ر خه ڵك و هه ڵ���ه سیاس���ییه كانی خۆم���ان دۆخێكی پڕ له ئازارو كێش���ه یان بۆ هاواڵتیان دروستكردوه ، به بێئ���ه وه ی س���ه ربه خۆ بین. گه ر كێش���ه ی گه نده ڵی و ناڕونی كه رتی وزه ی كوردس���تانیش نه بوایه ، ده كرا ئ���ه وه ی له م كه رته دا كراوه به به شێ له پێداویستییه كان و به زه مینه خۆشكردن به ره و س���ه ربه خۆیی سیاسی له قه ڵه م بدرێت. لێره ش���ه وه به ت���ه واوی قه ناعه ت���ه وه ده ڵێ���م درێژه كێش���انی ئه م دۆخه ی هه رێم له قازانجی چاكس���ازی و بونیادنانی سیس���تمێكی سیاسی پێگه یشتو پرۆسه ی نه ته وه و نیشتمان سازیدا نییه . بۆئه وه ی پارتیش پرسی ده وڵه ت نه كات به كه ره سه ی پڕوپاگه نده ی سیاسی و جێگره وه ی ئه ركه دیموكراسی و چاكسازییه كانی له هه رێمدا، پێویسته به رامبه ره كانی به تایبه تیش یه كیه تی و گ���ۆڕان ئ���ه م پرس���ه ی له گه ڵ دابه ش���كه ن و به ده نگێك���ی زواڵڵت���ر و ب���ێ په رده ت���ر ببنه به شێكی كاریگه رتر له م ڕۆژه دا، كه ڕۆژ به ڕۆژ گۆڕانكارییه كانی ناوچه كه ده یكه ن به ئه گه رێكی به رده ممان. پارتیش بخه نه به رده م لێپرسراوێتی مێژوی���ی و داوای ڕێكه وتن���ی له س���ه ر ك���ۆی پرسه كانی ئه م قۆناغه و سه ربه خۆیی و قۆناغی بونیادنانی ناوه وه ی ده وڵه ت و راگوزه ری و...هتد له ده س���تدانی ده رفه تی له گه ڵدابكه ن. چونكه به ده س���تكه وتنی نیه یه كسان س���ه ربه خۆیی دیموكراس���ی و چاكس���ازییه كی زۆرتر. به ڵكو به پێچه وانه وه هه مو پێشڤه چونێكی ڕاسته قینه له بواره نه ته وه ییه كه و س���ه ربه خۆبوندا ده بێته ئیزافه یه كی مێژویی و س���تراتیژی بۆ پرس���ی

چاكسازی و بیناكردنه وه ی سیستمی سیاسی .

ده وڵه تی باشوری كوردستان وه ك چواچێوه یه ك بۆ چاره سه ر

ئه بوبه كر عه لی

بونی دۆخێكی له م جۆره ی كوردستان

پاساو نییه بۆ ده ستبه رداربون

له ئامانجی سه ربه خۆیی، به ڵكو

به پێچه وانه وه پاساوی زیاترو به هێزتر ده كات

له ده ستدانی ده رفه تی سه ربه خۆیی یه كسان نیه به ده ستكه وتنی

دیموكراسی و چاكسازییه كی زۆرتر به ڵكو به پێچه وانه وه هه مو پێشڤه چونێكی

ڕاسته قینه له بواره نه ته وه ییه كه و

سه ربه خۆبوندا ده بێته ئیزافه یه كی مێژویی و ستراتیژی بۆ پرسی

چاكسازی و بیناكردنه وه ی سیستمی سیاسی

‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

توێژه‌رێكی‌‌كورد‌له‌نامه‌ی‌‌دكتۆراكه‌یدا،‌ده‌رباره‌ی‌‌پرسی‌‌كورد‌له‌توركیا،‌

ده‌نوسێت:‌له‌و‌رۆژه‌وه‌ی‌‌كۆماری‌‌توركیا‌له‌ساڵی‌‌‌1923دامه‌زراوه‌،‌سیاسه‌تی‌‌نكۆڵیكردن‌و‌پشتگوێخستن‌وه‌ك‌

سیاسه‌تێكی‌‌چه‌سپاو‌به‌رامبه‌ر‌كورد‌په‌یڕه‌وكراوه‌.‌سه‌باره‌ت‌به‌هه‌ڵوێستی‌‌

ئه‌مریكاش‌له‌هه‌مبه‌ر‌ئه‌و‌پرسه‌،‌ده‌ڵێت:‌ئه‌مریكا‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چه‌ندین‌ده‌یه‌یه‌‌سیاسه‌تی‌‌فه‌رمی‌‌توركیا‌كه‌‌دان‌

به‌ناسنامه‌ی‌‌جیاوازی‌‌كورد‌له‌توركیا‌نانێت،‌گرتۆته‌به‌رو‌كورد‌به‌"توركانی‌‌چیا"‌

له‌قه‌ڵه‌م‌ده‌دات.

كتێبی‌‌كێش����ه‌ی‌‌كورد‌له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌ئه‌مری����كا‌–‌توركی����ا،‌نام����ه‌ی‌‌دكت����ۆرای‌‌بیار‌مس����ته‌فا‌س����ه‌یفه‌دینه‌و‌له‌ساڵی‌‌2009 پێش����كه‌ش‌به‌زانكۆی‌‌موس����ڵ‌كراوه‌،‌ئه‌م‌نامه‌ی����ه‌‌به‌تایبه‌تی‌‌باس‌له‌پێگه‌ی‌‌پرس����ی‌‌كورد‌له‌په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌‌توركیا‌و‌ئه‌مریكا‌له‌ماوه‌ی‌‌سااڵنی‌1991 - ‌1999ده‌كات.‌ئه‌م‌كتێب����ه‌‌له‌الیه‌ن‌س����ه‌رمه‌د‌ئه‌حمه‌د‌كراوه‌ته‌‌ك����وردی‌‌و‌ده‌زگای‌‌موكریانی‌‌له‌دوتوێی‌‌390

الپه‌ڕه‌دا‌چاپ‌و‌باڵوی‌‌كردۆته‌وه‌.بۆ‌نوس����ینی‌‌ئه‌م‌كتێبه‌،‌نوس����ه‌ر‌پشتی‌‌راپ����ۆرت‌و‌ س����ه‌رچاوه‌و‌ ‌220 به‌نزیك����ه‌ی‌‌توێژینه‌وه‌و‌نامه‌و‌تێزی‌‌زانكۆیی‌‌به‌عه‌ره‌بی‌‌و‌ئینگلیزی‌‌و‌توركی‌‌و‌كوردی‌‌به‌ستوه‌،‌له‌گه‌ڵ‌چوارده‌‌به‌ڵگه‌نامه‌ی‌‌باڵوكراوه‌ی‌‌كۆنگرێسی‌‌ئه‌مریكی‌‌و‌ش����انزه‌‌به‌ڵگه‌نام����ه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌

ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا.كتێبه‌ك����ه‌‌له‌چوار‌ب����ه‌ش‌پێكهاتوه‌،‌به‌م‌ناونیشانه‌:‌ئه‌مریكاو‌توركیا‌له‌هاوپه‌یمانیه‌وه‌‌بۆ‌هاوبه‌ش����ی‌،‌په‌ره‌س����ه‌ندنه‌كانی‌‌كێشه‌ی‌‌ك����ورد‌له‌توركی����ا،‌پاڵپش����تی‌‌ئه‌مریكی‌‌بۆ‌توركیا‌بۆ‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‌پارتی‌‌كرێكاران،‌ره‌خنه‌كانی‌‌ئه‌مریكا‌له‌هه‌مبه‌ر‌سیاسه‌ته‌كانی‌‌

توركیا‌به‌رامبه‌ر‌به‌كورد.

توركیاو‌ئه‌مریكا:‌په‌یوه‌ندی‌‌و‌به‌رژه‌وه‌ندی مێ����ژوی‌‌ نوس����ه‌ر‌ یه‌كه‌م����دا‌ له‌به‌ش����ی‌‌دروستبونی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌نێوان‌ئه‌مریكاو‌توركیا‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌بۆ‌ساڵی‌‌1800،‌كاتێك‌كه‌شتی‌‌ئه‌مریكی‌‌جۆرج‌واشنتۆن‌له‌به‌نده‌ری‌‌ئه‌س����تانبوڵ‌له‌نگه‌ر‌ده‌گرێت،‌لێره‌ش����ه‌وه‌‌س����ه‌ره‌تای‌‌په‌یوه‌ن����دی‌‌بازرگان����ی‌‌نێ����وان‌عوس����مانیه‌كان‌و‌ئه‌مریكا‌ده‌ست‌پێده‌كات.‌به‌اڵم‌له‌ساڵی‌‌‌1917عوسمانیه‌كان‌په‌یوه‌ندی‌‌دیبلۆماسی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌مریكا‌ده‌پچڕن،‌دواترو‌دوای‌‌راگه‌یاندنی‌‌كۆماری‌‌توركیا‌له‌س����اڵی‌‌1927،‌په‌یوه‌ندییه‌كان‌ده‌ست‌پێده‌كه‌نه‌وه‌و‌یه‌كه‌م‌باڵێ����وزی‌‌ئه‌مریكا‌به‌ناوی‌‌)جۆزێف‌

سی‌‌كرۆ(‌له‌توركیا‌ده‌ستبه‌كارده‌بێت.وه‌كو‌نوسه‌ر‌رونیده‌كاته‌وه‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌نێوان‌ئه‌مری����كاو‌توركیا‌به‌چه‌ندین‌قۆناغی‌‌گوزه‌ریكردوه‌،‌ داكش����اندا‌ له‌هه‌ڵكشان‌و‌ پڕ‌به‌جۆرێك‌له‌ساڵی‌‌‌1941ئه‌مریكا‌به‌نزیكه‌ی‌‌س����ه‌ربازی‌‌ یارمه‌ت����ی‌‌ دۆالر‌ ملی����ۆن‌ ‌950پێشكه‌ش‌به‌توركیا‌كرد.‌شه‌ش‌ساڵ‌دواتر‌ئه‌مریكا‌سه‌د‌ملیۆن‌دۆالر‌یارمه‌تی‌‌دارایی‌‌و‌سه‌ربازی‌‌دیكه‌ی‌‌به‌خشیه‌‌توركیا.‌له‌ماوه‌ی‌‌سااڵنی‌‌1949- ‌1952به‌‌به‌های‌‌‌778ملیۆن‌دۆالر‌یارمه‌تی‌‌توركیای‌‌دا،‌كه‌‌زیاتر‌له‌‌500

ملیۆنی‌‌یارمه‌تی‌‌سه‌ربازی‌‌بو.به‌هۆی‌‌ په‌یوه‌ندیی����ه‌كان‌ له‌حه‌فتاكان����دا‌ژماره‌یه‌ك‌ گرژب����ون‌و‌ قوبرس����ه‌وه‌‌ قه‌یرانی‌‌رێكه‌وتنی‌‌س����ه‌ربازی‌‌نێوان‌ه����ه‌ردو‌واڵت‌دوای‌‌ له‌هه‌شتاكانیشدا‌ هه‌ڵوه‌ش����ێنرانه‌وه‌.‌كوده‌تای‌‌ژه‌نه‌راڵه‌كانی‌‌سوپا،‌په‌یوه‌ندییه‌كان‌جارێك����ی‌‌دیكه‌‌به‌ره‌و‌باش����بون‌و‌به‌هێزبون‌هه‌نگاوی����ان‌ن����ا،‌له‌نه‌وه‌ده‌كانیش����دا‌زیاتر‌

بره‌ویان‌سه‌ند.پته‌وبون����ی‌‌ ب����ۆ‌ نیش����انه‌یه‌ك‌ وه‌ك����و‌په‌یوه‌ندییه‌كان،‌نوس����ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌له‌ماوه‌ی‌‌نێوان‌سااڵنی‌1980 - ‌1989بڕی‌‌یارمه‌تیه‌‌

سه‌ربازییه‌كانی‌‌ئه‌مریكا‌بۆ‌توركیا‌گه‌یشته‌‌‌4790ملی����ۆن‌دۆالر،‌ك����ه‌‌‌1768ملیۆنی‌‌به‌شێوه‌ی‌‌به‌خش����ین‌و‌ئه‌وه‌یتریشی‌‌به‌قه‌رز‌ب����و...‌به‌درێژایی‌‌نه‌وه‌ده‌كانیش‌واش����نتۆن‌ملی����ۆن‌دۆالرو‌ به‌تێكڕای����ی‌‌‌800 س����ااڵنه‌‌به‌ڕێژه‌ی‌‌99%،‌چه‌ك‌و‌جبه‌خانه‌و‌پرۆگرامی‌‌

سه‌ربازی‌‌خۆی‌‌به‌توركیا‌داوه‌.

جینۆسایدی‌‌كورد‌له‌توركیاله‌به‌شێكی‌‌دیكه‌ی‌‌توێژینه‌وه‌كه‌یدا،‌نوسه‌ر‌ئاماژه‌‌به‌راپه‌ڕین‌و‌بزوتنه‌وه‌‌چه‌كدارییه‌كانی‌‌كوردی‌‌توركیا‌له‌سه‌ده‌ی‌‌بیسته‌مدا‌ده‌كات،‌پاشان‌كاردانه‌وه‌و‌هه‌ڵوێستی‌‌حكومه‌ته‌كانی‌‌توركیاش‌ده‌خاته‌ڕو.‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌نوسێت:‌له‌سه‌رده‌می‌‌كه‌مالیه‌كانه‌وه‌‌هه‌ڵمه‌تی‌‌به‌تورك‌كردن‌ده‌س����تی‌‌پێكرد،‌ناوی‌‌كوردس����تان‌ئه‌تڵه‌س����ه‌‌جوگرافیه‌كان‌ كتێ����ب‌و‌ له‌هه‌مو‌البرا،‌ن����اوی‌‌توركی‌‌له‌بری‌‌ن����اوه‌‌كوردییه‌‌ره‌س����ه‌نه‌كه‌‌دانرا.‌پاش����ان‌زمانی‌‌كوردی‌‌قه‌ده‌غه‌كرا،‌زه‌وی����وزاری‌‌كوردان‌داگیركراو‌به‌سه‌ر‌توركاندا‌دابه‌ش����كرا‌و‌كوردان‌به‌ره‌و‌ناوجه‌رگه‌ی‌‌توركیا‌راگوێزران‌و‌له‌سییه‌كانی‌‌س����ه‌ده‌ی‌‌بیس����ته‌مه‌وه‌‌كوردیان‌به‌"توركی‌‌

شاخاوی‌"‌ناودێركرد.نوس����ه‌ر‌رونیده‌كات����ه‌وه‌‌ل����ه‌و‌رۆژه‌وه‌ی‌‌كۆماری‌‌توركیا‌له‌س����اڵی‌‌‌1923دامه‌زراوه‌،‌سیاس����ه‌تی‌‌نكۆڵیك����ردن‌و‌پشتگوێخس����تن‌وه‌ك‌سیاس����ه‌تێكی‌‌چه‌سپاو‌به‌رامبه‌ر‌كورد‌په‌یڕه‌وك����راوه‌.‌به‌ده‌ق‌ده‌ڵێت:‌سیاس����ه‌تی‌‌حكومه‌ته‌‌توركیه‌كان‌له‌ساڵی‌‌1925ه‌وه‌‌بۆ‌جه‌نگێكی‌‌به‌رده‌وام‌بۆ‌سه‌ر‌كورد‌گۆڕا.‌

له‌م‌به‌شه‌دا‌نوسه‌ر‌قه‌باره‌ی‌‌نه‌هامه‌تیه‌كانی‌‌كورد‌ده‌خاته‌ڕو،‌به‌جۆرێك‌له‌زستانی‌‌1926 - ‌1927له‌گونده‌‌كوردییه‌كان‌‌13هه‌زار‌خانو‌روخێنران.‌له‌1925 - ‌1928ده‌‌هه‌زار‌خانو‌روخێن����ران‌و‌پانزه‌‌هه‌زار‌كه‌س‌كوژران‌و‌نیو‌ملیۆن‌كه‌س‌كۆچیان‌پێكراو‌‌200هه‌زاریان‌مردن.‌له‌م����اوه‌ی‌‌1925- ‌1938ده‌ره‌نجامی‌‌سه‌ركوت‌و‌ملمالنێ‌‌و‌شۆڕش‌و‌راگواستن‌زیاتر‌له‌ملیۆن‌و‌نیوێك‌كورد‌كوژران‌و‌راگوێزران.‌هه‌م����و‌ئه‌و‌ناوچان����ه‌ی‌‌كه‌وتونه‌ته‌‌پش����ت‌روباری‌‌فوراته‌وه‌،‌به‌ناوچه‌یه‌كی‌‌قه‌ده‌غه‌كراو‌تاس����اڵی‌‌‌1965بۆ‌بیابان‌دانراو‌تا‌س����اڵی‌‌

‌1950له‌ژێر‌گه‌مارۆدا‌مایه‌وه‌.

هه‌مو‌تیره‌كان‌كورد‌ده‌پێكنبه‌پێ���ی‌‌گێڕانه‌وه‌كانی‌‌نوس���ه‌ر،‌كاتێك‌گه‌وره‌‌ بومه‌له‌رزه‌یه‌ك���ی‌‌ ‌1976 له‌س���اڵی‌‌ده‌هه‌ژێنێ���ت،‌ توركی���ا‌ كوردس���تانی‌‌

حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌س���لێمان‌دێمیرێ���ل‌تیمی‌‌به‌هاناوه‌چ���ون‌نانێرێ���ت.‌ته‌نانه‌ت‌دو‌رۆژ‌س���ه‌ربازی‌‌ حاكم���ی‌‌ كاره‌س���اته‌كه‌‌ دوای‌‌دیاربه‌كر،‌ده‌ڵێت:‌لێگه‌ڕێ‌‌ئه‌مانه‌‌با‌بمرن،‌

ئه‌وانه‌‌دوای‌‌هه‌مو‌شتێ‌‌كوردن.له‌كۆتایی‌‌حه‌فتاكان���دا‌پارتی‌‌كرێكارانی‌‌كوردس���تان‌داده‌مه‌زرێت،‌به‌مه‌ش‌خه‌باتی‌‌كوردانی‌‌توركیا‌ده‌چێته‌‌قۆناغێكی‌‌نوێوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌كو‌نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێ���ت‌"حكومه‌ته‌‌یه‌كب���ه‌دوای‌‌یه‌كه‌كانی‌‌توركی���ا‌جیاوازیان‌په‌كه‌كه‌و‌ جه‌نگاوه‌رانی‌‌ له‌نێ���وان‌ نه‌ده‌كرد‌ئه‌و‌هاواڵتیانه‌ی‌‌داوای‌‌مافه‌‌رۆش���نبیری‌‌و‌سیاس���یه‌كانیان‌ده‌كرد".‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێت:‌به‌درێژایی‌‌س���ااڵنی‌‌هه‌ش���تاو‌نه‌وه‌ده‌كانی‌‌س���ه‌ده‌ی‌‌بیس���ته‌م،‌هه‌مو‌ئامرازێكیان‌بۆ‌

له‌ناوبردنی‌‌كورد‌به‌كارهێناوه‌.نه‌هامه‌تیه‌كانی‌‌ نه‌وه‌ده‌كانیشدا‌ له‌سااڵنی‌‌كوردی‌‌توركی���ا‌هه‌ر‌به‌رده‌وام‌ده‌بن،‌وه‌كو‌

نوسه‌ر‌باس���یده‌كات‌به‌هاتنی‌‌ساڵی‌‌1996 زیاتر‌له‌چوار‌هه‌زار‌گوند‌چۆڵكرابون،‌زیاتر‌له‌ملیۆن‌و‌نیوێك‌خانو‌س���وتێنرابون،‌چوار‌ملیۆن‌كورد‌بۆ‌گواس���تنه‌وه‌‌بۆ‌شوێنێكی‌‌دیكه‌‌ناچارك���ران،‌هه‌روه‌ها‌زیاتر‌له‌س���ی‌‌ه���ه‌زار‌س���ه‌ربازیش‌كوژراب���ون.‌هه‌ن���دێ‌‌س���ه‌رچاوه‌‌ژماره‌ی‌‌كوژراوانیان‌له‌س���اڵی‌‌1980ه‌وه‌‌له‌نێ���وان‌60 - ‌100هه‌زار‌كه‌س‌

مه‌زه‌نده‌‌ده‌كرد.

توركیاو‌پارتی‌‌دژ‌به‌په‌كه‌كه‌یه‌كێك‌له‌و‌روداوانه‌ی‌‌نوسه‌ر‌له‌كتێبه‌كه‌یدا‌ئاماژه‌ی‌‌بۆ‌ك���ردوه‌،‌هه‌ڵمه‌تی‌‌په‌الماردانی‌‌باره‌گاكانی‌‌په‌كه‌كه‌یه‌‌له‌ناو‌خاكی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌له‌ساڵی‌‌1997كه‌‌توركیا‌ناوی‌‌نابو‌پرۆس���ه‌ی‌‌پۆاڵ،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌ئه‌م‌پرۆسه‌یه‌‌به‌هه‌ماهه‌نگی‌‌ته‌واوی‌‌پارت���ی‌‌دیموكرات���ی‌‌كوردس���تان‌له‌عێراق‌به‌ڕێوه‌چ���و،‌توركیا‌جوڵه‌ی‌‌به‌نزیكه‌ی‌‌502 ه���ه‌زار‌س���ه‌رباز‌كردو‌پرۆس���ه‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌

‌36رۆژ‌ب���ه‌رده‌وام‌بو،‌ده‌س���ته‌ی‌‌ئه‌ركانی‌‌توركی���ا‌زیانه‌كانی‌‌په‌كه‌ك���ه‌ی‌‌به‌م‌جۆره‌‌دی���ل،‌ ك���وژراو‌‌444 باڵوك���رده‌وه‌:‌2651به‌گوێره‌ی‌‌پرۆتۆكۆڵی‌‌تایبه‌ت‌هه‌مو‌پێگه‌و‌

باره‌گاكانی‌‌په‌كه‌كه‌‌به‌پارتی‌‌به‌خشرا.

چه‌كی‌‌ئه‌مریكی‌‌بۆ‌له‌ناوبردنی‌‌كوردنوسه‌ر‌ كتێبه‌كه‌دا،‌ دیكه‌ی‌‌ له‌به‌شێكی‌‌به‌وردی‌‌هاوكارییه‌‌س���ه‌ربازی‌‌و‌سیاسی‌‌و‌هه‌واڵگرییه‌كان���ی‌‌ئه‌مری���كا‌ب���ۆ‌توركیا‌ده‌خاته‌ڕو،‌كه‌‌دیارترین‌نمونه‌ی‌‌به‌خشینی‌‌چه‌ك‌به‌توركیاو‌رێگرتن‌له‌سه‌ركۆنه‌كردنی‌‌توركیا‌له‌س���ه‌ر‌پێش���ێلكردنی‌‌مافه‌كانی‌‌مرۆڤ‌و‌ده‌ستگیركردنی‌‌عه‌بدواڵ‌ئۆجه‌النی‌‌رێب���ه‌ری‌‌په‌كه‌كه‌‌بوه‌،‌س���ه‌رباری‌‌هه‌مو‌ئه‌وانه‌‌ئه‌مریكا‌فش���اری‌‌خستوه‌ته‌‌سه‌ر‌هاوپه‌یمانه‌‌ئه‌وروپیه‌كانی‌‌تاوه‌كو‌توركیا‌به‌ئه‌ندام‌له‌یه‌كێتی‌‌ئه‌وروپا‌وه‌ربگیرێت.

به‌بۆچونی‌‌نوسه‌ر،‌گروپه‌‌به‌هێزه‌كانی‌‌فشار‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌خاوه‌نی‌‌كۆمپانیا‌گه‌وره‌‌چه‌كه‌وه‌‌ دروس���تكه‌ری‌‌ ئه‌مریكیه‌كان���ی‌‌به‌ڕێوه‌ده‌بران،‌یه‌كێك‌له‌و‌هۆكاره‌‌دیارانه‌‌بون‌كه‌‌به‌ش���دارییان‌كرد‌له‌دیاریكردنی‌‌پرسی‌‌ له‌به‌رامبه‌ر‌ ئه‌مریكا‌ هه‌ڵوێس���تی‌‌ك���ورد.‌ئه‌م���ه‌‌جگ���ه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌توركیا‌هاوپه‌یمانیه‌ك���ه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئیس���رائیل‌بۆ‌س���ود‌وه‌رگرتن‌له‌لۆبی‌‌به‌هێزی‌‌جوله‌كه‌‌له‌كۆنگرێس‌به‌كارهێنا،‌چونكه‌‌كۆنگرێس‌تاڕاده‌یه‌كی‌‌زۆر‌له‌داڕش���تنی‌‌سیاسه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌له‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاست‌به‌شداری‌‌ده‌كات،‌توركی���ا‌له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌)كۆمه‌ڵه‌ی‌‌توان���ی‌‌ ئه‌مریكی���ه‌كان(ه‌وه‌‌ جوله‌ك���ه‌‌كاریگه‌ری‌‌زۆر‌له‌سه‌ر‌سیاسه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌به‌رامبه‌ر‌به‌ك���ورد‌دابنێت.‌هه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌وایك���رد‌توركی���ا‌چ���ه‌ك‌و‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌پێشكه‌وتوی‌‌ئه‌مریكی‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌كۆمپانیا‌

ئیسرائیلیه‌كانه‌وه‌‌به‌ده‌ست‌بكه‌وێت.ب���ۆ‌به‌ڵگاندن���ی‌‌وته‌كان���ی‌،‌نوس���ه‌ر‌

به‌داتاو‌ئام���اره‌وه‌‌قه‌ب���اره‌ی‌‌هاوكارییه‌‌س���ه‌ربازییه‌كانی‌‌ئه‌مری���كا‌ب���ۆ‌توركیا‌ده‌خاته‌ڕو،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت:‌دیارترین‌بۆن���دی‌‌چه‌كی‌‌توركی‌‌له‌س���اڵی‌‌1998 به‌هاكه‌ی‌‌گه‌یش���ته‌‌چوار‌ملی���ار‌دۆالر.‌له‌وه‌ته‌ی‌‌جه‌نگی‌‌نێوان‌په‌كه‌كه‌و‌توركیا‌له‌س���اڵی‌‌‌1984ده‌س���تی‌‌پێك���ردوه‌‌تا‌1995،‌ئه‌مری���كا‌به‌‌به‌های‌‌زیاتر‌له‌6.3 ملی���ار‌دۆالر‌به‌ش���داری‌‌له‌پڕچه‌ككردنی‌‌توركیا‌ك���ردوه‌.‌به‌ه���ای‌‌رێكه‌وتنه‌كانی‌‌كڕینی‌‌چه‌ك‌ك���ه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌1993- 2000 مۆرك���راون‌گه‌یش���توه‌ته‌‌‌5.17ملی���ار‌

دۆالر.راپۆرت���ی‌‌ چه‌ندی���ن‌ هه‌رچه‌ن���ده‌‌رۆژنامه‌وانی‌‌و‌رێكخراوه‌كانی‌‌مافی‌‌مرۆڤ‌به‌ئاشكرا‌ئه‌وه‌یان‌راگه‌یاندوه‌‌كه‌‌توركیا‌به‌چه‌ك‌و‌جبه‌خانه‌ی‌‌ئه‌مریكی‌‌مافه‌كانی‌‌مرۆڤ���ی‌‌كورد‌پێش���ێل‌ده‌كات،‌هه‌ر‌به‌و‌

باكورو‌ كوردستانی‌‌ په‌الماری‌‌ چه‌كانه‌ش‌پێگه‌كانی‌‌په‌كه‌كه‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌ده‌دات،‌به‌اڵم‌ئه‌مریكا‌به‌بێ‌‌سڵه‌مینه‌وه‌‌له‌ڕوی‌‌س���ه‌ربازی‌‌و‌لۆجس���تی‌‌پاڵپشتی‌‌له‌هه‌وڵ‌و‌سیاس���ه‌ته‌كانی‌‌توركیا‌ده‌كرد‌له‌ش���ێوازی‌‌مامه‌ڵه‌كردنی‌‌له‌گه‌ڵ‌پرسی‌‌وته‌كه‌ی‌‌ به‌ڵگ���ه‌ش‌ باش���ترین‌ ك���ورد.‌ژه‌نه‌راڵ‌جۆن‌شالیكاش���یفیلی‌‌سه‌رۆكی‌‌ده‌س���ته‌ی‌‌ئه‌ركانی‌‌هاوبه‌شی‌‌ئه‌مریكیه‌،‌ك���ه‌‌له‌هاوین���ی‌‌‌2005دا‌وتی‌‌"س���وپای‌‌توركیا‌پێ‌‌به‌پێی‌‌رێوش���وێنه‌‌نوێیه‌كان‌كه‌‌به‌ئامانجی‌‌به‌هێزكردنی‌‌دیموكراسی‌‌و‌مافه‌كانی‌‌م���رۆڤ‌له‌توركیا‌گیراونه‌ته‌به‌ر‌

ده‌ڕوات".

ئه‌مریكاو‌پرسی‌‌كوردنوس���ه‌ر‌ توێژینه‌وه‌یه‌دا،‌ ل���ه‌م‌ ه���ه‌ر‌تیشكده‌خاته‌‌سه‌ر‌پرسی‌‌كوردی‌‌توركیا‌له‌ڕوانگ���ه‌ی‌‌ئه‌مری���كاوه‌،‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌دیاریكراو‌ سیاسه‌تێكی‌‌ ئه‌مریكا‌ ده‌ڵێت:‌

و‌ئاراس���ته‌كراوی‌‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌پرس���ی‌‌كورد‌یا‌"پرس���ی‌‌باش���وری‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌توركی���ا"‌نییه‌،‌هه‌روه‌ك‌هه‌ندێ‌‌له‌گه‌وره‌‌له‌سه‌ر‌ حه‌زده‌كه‌ن‌ ئه‌مریكی‌‌ به‌رپرسانی‌‌

شێوه‌‌توركیه‌كه‌ی‌‌ناوی‌‌بنێن.نوسه‌ر‌جه‌خت‌له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‌ئه‌مریكا‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چه‌ندین‌ده‌یه‌یه‌‌له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌له‌گه‌ڵ‌توركیا،‌سیاسه‌تی‌‌فه‌رمی‌‌توركیا‌ك���ه‌‌دان‌به‌ناس���نامه‌ی‌‌جی���اوازی‌‌كورد‌كورد‌ گرتوه‌ته‌ب���ه‌رو‌ نانێ���ت،‌ له‌توركیا‌به‌"توركانی‌‌چی���ا"‌له‌قه‌ڵه‌م‌ده‌دات.‌هه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌وایكردوه‌‌ئه‌مریكا‌تا‌ساڵی‌‌1998 ئاماژه‌‌به‌بونی‌‌سه‌ركوت‌و‌چه‌وساندنه‌وه‌ی‌‌

كورد‌له‌توركیا‌نه‌كات.‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌مریكا‌له‌راپۆرتی‌‌سااڵنه‌ی‌‌تایبه‌تیدا‌له‌باره‌ی‌‌دۆخی‌‌مافی‌‌مرۆڤه‌وه‌‌له‌س���اڵی‌‌1998،‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌باس���ی‌‌له‌س���ه‌ركوتكردنی‌‌كورد‌له‌الیه‌ن‌ده‌زگا‌جۆراوجۆره‌كان���ی‌‌ده‌وڵ���ه‌ت‌كرد،‌رازی‌‌ ئه‌مریكی‌‌ به‌اڵم‌سیاس���ه‌تمه‌دارانی‌‌نه‌بون‌فشار‌له‌س���ه‌ر‌توركیا‌دابنێن‌یان‌داوای‌‌لێبكه‌ن‌پاس���او‌بۆ‌ره‌فتاری‌‌هێزه‌‌س���اڵ‌ دو‌ بهێنێته‌وه‌.‌ س���ه‌ربازییه‌كانی‌‌دواتریش‌راپۆرته‌كه‌‌جه‌ختی‌‌له‌وه‌كرده‌وه‌‌چه‌ك‌و‌ئامێ���ری‌‌ئه‌مریكی‌‌له‌حاڵه‌ته‌كانی‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كان���ی‌‌ ئ���ازاردان‌و‌ كوش���تن‌و‌ده‌س���تگیركردن‌به‌بێ‌‌روخس���ه‌تی‌‌دادگا‌

به‌فراوانی‌‌به‌كارهاتوه‌.سه‌رباری‌‌راپۆرته‌‌فه‌رمیه‌كانی‌‌ئه‌مریكا،‌به‌اڵم‌مارك‌كرۆسمانی‌‌باڵێوزی‌‌ئه‌مریكا‌له‌توركیا‌له‌ساڵی‌‌‌1995وتی‌:‌حكومه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌هه‌رگیز‌الیه‌نگری‌‌له‌دامه‌زراندنی‌‌ده‌وڵه‌تێكی‌‌كوردی‌‌له‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاست‌ن���اكات،‌چونك���ه‌‌ئه‌م���ه‌‌مه‌ترس���یه‌كی‌‌گه‌وره‌‌بۆ‌س���ه‌ر‌ئه‌منیه‌ت���ی‌‌هاوپه‌یمانه‌‌

توركیه‌كه‌مان‌په‌یدا‌ده‌كات.له‌الی���ه‌ن‌خۆی���ه‌وه‌‌رێب���ه‌ری‌‌پارت���ی‌‌ئۆجه‌الن،‌ عه‌بدواڵ‌ كوردستان‌ كرێكارانی‌‌له‌ساڵی‌‌‌1996له‌دیمانه‌یه‌كی‌‌رۆژنامه‌وانیدا‌وتی‌:‌راستیه‌كی‌‌حاش���اهه‌ڵنه‌گر‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌توركیا‌به‌ب���ێ‌‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌ئه‌مریكی‌‌ناتوانێ���ت‌درێژه‌‌به‌جه‌ن���گ‌له‌دژی‌‌كورد‌ب���دات.‌هه‌م���و‌گوندێك‌به‌ه���ۆی‌‌چه‌كی‌‌

ئه‌مریكیه‌وه‌‌سوتێنراوه‌.كوردییه‌كانی‌‌ ناوچ���ه‌‌ له‌باره‌ی‌‌دۆخی‌‌ناوچه‌ی‌‌ توركیاشه‌وه‌،‌نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌باشوری‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌توركیا‌له‌سه‌ر‌هه‌ردو‌ئه‌مڕۆ‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌،‌ ئابوری‌‌و‌ ئاس���تی‌‌دواكه‌وتوترین‌ش���وێنی‌‌توركیایه‌،‌به‌شی‌‌له‌داهات���ی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌كه‌مترین‌به‌ش���ه‌،‌به‌رزترینه‌،‌قه‌باره‌ی‌‌ بێكاریی���ش‌ رێژه‌ی‌‌بچوكترینه‌،‌ پیشه‌س���ازییه‌كان‌ پ���ڕۆژه‌‌الوازه‌،‌ زۆر‌ كش���توكاڵی‌‌ به‌رهه‌م���ی‌‌رێژه‌كان���ی‌‌له‌دایكب���ون‌و‌نه‌خوێنده‌واری‌‌زۆر‌ب���ه‌رزه‌.‌ژم���اره‌ی‌‌دامه‌زراوه‌كان���ی‌‌گونجاو‌ ته‌ندروستی‌‌ چاودێری‌‌ فێركردن‌و‌نین.‌له‌الیه‌كی‌‌دیك���ه‌وه‌‌تێچوی‌‌جه‌نگی‌‌هه‌ڵگیرساوی‌‌كوردستان‌له‌1984 - 1996 گه‌یشتوه‌ته‌‌نزیكه‌ی‌‌سه‌د‌ملیار‌دۆالر.

بۆچی‌‌له‌شكركێشیه‌كانی‌‌توركیا‌به‌رده‌وامه‌؟

له‌ماوه‌ی‌‌سی‌‌س���اڵی‌‌رابردودا‌سوپای‌‌توركیا‌چه‌ندینجار‌س���نوری‌‌كوردستانی‌‌به‌زان���دوه‌،‌حاڵ���ی‌‌حازری���ش‌هاتن���ی‌‌س���ه‌ربازو‌جبه‌خانه‌ی‌‌ زۆری‌‌ ژماره‌یه‌كی‌‌توركی‌‌بۆ‌نزیك‌شاری‌‌موسڵ‌به‌رپرسانی‌‌به‌غدای‌‌ته‌واو‌نیگه‌ران‌كردوه‌.‌له‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌وه‌ش���دا‌بۆچ���ی‌‌ئه‌مری���كا‌رێگه‌‌به‌م‌نوسه‌ر‌ توركیا‌ده‌دات،‌ له‌شكركێشیانه‌ی‌‌ده‌ڵێت:‌ئه‌مریكا‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌راسته‌قینه‌‌ره‌خن���ه‌ی‌‌له‌توركیا‌نه‌گرت���وه‌‌یان‌هانی‌‌نه‌داوه‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كانی‌‌له‌ناو‌خاكی‌‌عێراقی‌‌كۆتایی‌‌پێبهێنێ‌،‌ئه‌مه‌ش‌له‌و‌راستیه‌وه‌‌هات���وه‌‌كه‌‌توركی���ا‌یه‌كێ���ك‌له‌كۆڵه‌گه‌‌ده‌وره‌دان���ی‌‌ سیاس���ه‌تی‌‌ دیاره‌كان���ی‌‌دوالیه‌نه‌ی‌‌ئه‌مریكیه‌‌دژ‌به‌عێراق‌و‌ئێران.

17)507(‌سێشه‌ممه‌‌2015/12/15 کتێب

ئه مریكا هه رگیز الیه نگری له دامه زراندنی ده وڵه تێكی كوردی ناكات

کێشه‌ی‌کورد‌له‌په‌یوه‌ندیه‌کانی‌ئه‌مه‌ریکا‌-‌تورکیا

راستیه‌كی‌‌حاشاهه‌ڵنه‌گر‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌توركیا‌به‌بێ‌‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌ئه‌مریكی‌‌

ناتوانێت‌درێژه‌‌به‌جه‌نگ‌له‌دژی‌‌كورد‌بدات.‌

هه‌مو‌گوندێك‌به‌هۆی‌‌چه‌كی‌‌ئه‌مریكیه‌وه‌‌

سوتێنراوه

حكومه‌ته‌‌یه‌كبه‌دوای‌‌یه‌كه‌كانی‌‌توركیا‌جیاوازیان‌نه‌ده‌كرد‌

له‌نێوان‌جه‌نگاوه‌رانی‌‌په‌كه‌كه‌و‌ئه‌و‌

هاواڵتیانه‌ی‌‌داوای‌‌مافه‌‌رۆشنبیری‌‌و‌

سیاسیه‌كانیان‌ده‌كرد

توركیا‌له‌ڕێگه‌ی‌‌)كۆمه‌ڵه‌ی‌‌جوله‌كه‌‌ئه‌مریكیه‌كان(ه‌وه‌‌توانی‌‌كاریگه‌ری‌‌زۆر‌له‌سه‌ر‌سیاسه‌تی‌‌ئه‌مریكا‌به‌رامبه‌ر‌به‌كورد‌دابنێت.‌هه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌

وایكرد‌توركیا‌چه‌ك‌و‌ته‌كنه‌لۆژیای‌‌پێشكه‌وتوی‌‌ئه‌مریكی‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌كۆمپانیا‌ئیسرائیلیه‌كانه‌وه‌‌به‌ده‌ست‌بكه‌وێت

راستكردنه وه برای به رێز سه رنوسه ری روژنامه ی ئاوێنه !

محه‌مه‌د‌عامر‌دێرشه‌وی‌

سالڤ‌و‌رێز‌له‌‌چاپ‌كردنی‌پاش���ماوه‌یی‌‌به‌ش���ی‌‌دووه‌می‌‌گوتاره‌ك���ه‌م‌"به‌رس���ڤێك‌بو‌فه‌رید‌ئه‌سه‌س���ه‌ر‌و‌"ریشه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان"‌هه‌له‌یه‌ك‌هاتووه‌‌كه‌‌گوای���ه‌‌من‌")...‌مامۆس���تایه‌كه‌م‌خاوه‌ن‌64 كتێ���ب،‌دوازده‌‌زمان‌ده‌زانم،‌ب���ه‌‌حه‌وت‌زمانیش‌

ده‌نوسم(‌"به‌رێز!

زۆر‌تكا‌ده‌كه‌م..‌من‌قه‌ت‌ش���تی‌‌وا‌نه‌منوسیوه‌‌و‌ئه‌مه‌‌راس���ت‌نینه‌.‌راستییه‌كه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ته‌نها‌

چوار‌كتێبم‌نوسیوه‌‌و‌چوار‌زمان‌ده‌زانم.ئه‌وه‌ی‌‌له‌‌گوتاره‌كه‌م‌دا‌نوس���یبو‌بوتان‌كوپی‌‌

پێس���ت‌ده‌ك���ه‌م:‌)...‌ئینجا‌ل���ه‌‌الی‌گه‌وره‌ترین‌رۆژهه‌التناسه‌كانی‌ئه‌لمانی‌لێكولینه‌وه‌م‌نووسیوه‌،‌ماموس���تایێكم‌خاوه‌ن‌‌64كتێب‌بوو،‌دوازده‌‌زمان‌

ده‌یزانی،‌به‌‌حه‌وت‌زمانیش‌ده‌ینووسی(زور‌زور‌تكا‌ده‌كه‌م‌ئه‌م‌نوسینه‌بوم‌به‌الو‌بكه‌ن‌

ئه‌مه‌‌مافی‌‌خومه‌.

هه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێت

ته‌خته سپی

چی بكرێت بۆ باشتركردنی سیسته می ئه زمونه كان؟ ‌مه‌ریوان‌سه‌الح‌حیلمی‌2015/12/7

وه‌زاره‌ت���ی‌پ���ەروەردە‌له‌نوس���راوێكدا‌به‌ناوی‌)باشتركردنی‌سیسته‌می‌ئه‌زمونه‌كان(‌گشتاندنێكی‌‌پ���ه‌روه‌رده‌كان‌و‌ ب���ۆ‌ ‌2015 ‌�11�17 له‌ب���ه‌رواری‌كردوه‌ پسپۆڕان‌ سه‌رپه‌رش���تیاران‌و‌ مامۆستایان‌و‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌بۆ‌ئه‌مس���اڵی‌خوێن���دن‌‌2015�‌‌2016كه‌مترین‌خاڵی‌الواز‌له‌پرۆس���ه‌ی‌تاقیكردنه‌وه‌كاندا‌

بهێڵنه‌وه‌.چه‌ند‌ره‌خنه‌یه‌ك‌له‌سه‌ر‌گشتاندنه‌كه‌:‌

1.‌‌چ���ۆن‌ده‌بێ���ت‌نوس���راوێك‌له‌مانگی‌11دا‌ده‌ربچێت‌له‌‌�12�‌‌2015بگاته‌ده‌ست‌خوێندنگاكان‌و‌داواش‌بكه‌یت‌كه‌پێش���نیارو‌راوبۆچونه‌كان‌تاوه‌كو‌15�12�‌‌2015بگات���ه‌‌ده‌س���تی‌وه‌زاره‌ت،‌ئه‌م���ه‌‌چۆن‌گش���تاندنێكه‌‌له‌سه‌رده‌می‌ته‌كنه‌لۆژیادا‌دوای‌مانگێك‌نوسراوه‌كه‌‌بگاته‌ده‌ستی‌خوێندنگه‌كان؟‌2.‌گشتاندێكی‌ئه‌وه‌ها‌ته‌نها‌ئاڕاسته‌ی‌مامۆستاو‌په‌روه‌رده‌و‌سه‌رپه‌رشتیار‌ناكرێ،‌به‌ڵكو‌هیچ‌عه‌یبی‌

تیا‌نییه‌‌ئاراسته‌ی‌رای‌گشتی‌بكرێ.3.‌بۆ‌ئه‌م‌گرفته‌‌گه‌وره‌یه‌‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌پێویس���ته‌‌ئیشی‌له‌سه‌ر‌بكرێ‌و‌رای‌وه‌ربگیرێت‌خوێندكارانه‌‌پێش‌هه‌مو‌كه‌س���ێك،‌چونكه‌ئه‌وه‌ی‌قۆپیه‌‌ئه‌نجام‌خوێندكارانیش���دا‌ له‌ن���او‌ خوێندكاران���ن،‌ ده‌دات‌كه‌مینه‌یه‌ك‌ئه‌مه‌‌ئه‌نجام‌ده‌دات،‌كه‌واته‌‌ده‌توانرێ‌به‌هۆی‌زۆرینه‌كه‌وه‌‌سود‌له‌زانیاریه‌كانی‌كه‌مینه‌كه‌‌

وه‌ربگیرێ.‌قۆپیه‌ی‌كالسیك‌و‌قۆپیه‌ی‌نوێ

ئه‌ڵبه‌ته‌‌له‌سه‌رده‌می‌مۆبایل‌و‌ئینته‌رنێتدا‌باوی‌قۆپیه‌ی‌كالسیك‌نه‌ما،‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌ئێستا‌باویه‌تی‌و‌تاراده‌یه‌ك‌مس���ۆگه‌ره‌‌بریتی���ه‌‌له‌قۆپیه‌ی‌مۆبایل‌و‌ئینته‌رنێت.‌ئه‌ڵبه‌ته‌‌ئه‌وه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌ش‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ مه‌به‌س���تێتی‌ ی���ه‌ك‌ به‌پل���ه‌ی‌به‌كال���ۆری12ی‌ئاماده‌یی���ه‌،‌بۆی���ه‌‌ناوه‌ڕۆكی‌ئه‌م‌

نوسینه‌ش‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌.رێگاكانی‌چاره‌سه‌ركردن

قۆپی���ه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌ڵبه‌ت���ه‌‌دۆزین���ه‌وه‌ی‌‌هه‌وڵدانێكیش���ه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌ر،‌سه‌رچاوه‌ی‌قۆپیه‌ی‌مۆبایل‌و‌ئینته‌رنێت‌بریتیه‌‌له‌دزه‌پێكردنی‌پرسیارچ‌له‌پێش‌كات���ی‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌چ‌له‌ده‌س���تپێكی‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌ئه‌وه‌ی‌په‌یوه‌ندی‌به‌خوێندنگه‌كانه‌وه‌‌هه‌ی���ه‌‌ئه‌م‌خااڵن���ه‌ی‌خواره‌وه‌‌پێویس���ته‌‌په‌یڕه‌و‌بكرێ،‌ئ���ه‌وه‌ی‌په‌یوه‌ندی‌به‌وه‌زارەت‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌گش���تیه‌كان‌و‌سه‌رپه‌رش���تیارانه‌وه‌‌هه‌یه‌‌باخۆیان‌

كه‌موكوڕی‌خۆیان‌بدۆزنه‌وه‌:ه���ۆڵ‌و‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ جۆرێ���ك‌ به‌هی���چ‌ ‌.1یاریده‌ده‌ره‌ك���ه‌ی‌هی‌یه‌ك‌خوێندنگ���ه‌‌نه‌بن‌و‌خۆ‌

یه‌كتر‌نه‌ناسن‌ئه‌وه‌‌زۆر‌باشتره‌.‌2.‌‌‌له‌بات���ی‌ئ���ه‌وه‌ی‌س���ه‌عات7ی‌به‌یان���ی‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌هۆڵ‌پرسیاره‌كان‌وه‌ربگرێ،‌یاریده‌ده‌ر‌بچێ���ت‌وه‌ریبگرێت‌و‌نزیك‌كات���ی‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌ته‌س���لیم‌به‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌بكات‌و‌دواتریش‌پیشانی‌خوێن���دكاران‌بدرێ���ت،‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌هه‌ردوكیان‌چاودێربن‌به‌س���ه‌ر‌یه‌كه‌وه‌،‌مه‌به‌س���ت‌له‌م‌خاڵه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ده‌س���ه‌اڵتی‌یاری���ده‌ده‌ر‌زیاد‌بكرێ‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌هه‌مو‌ده‌س���ه‌اڵته‌‌ره‌هاكان‌الی‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌

هۆڵ‌نه‌مێنێته‌وه‌.چاودێ���ر+‌ جۆرێك)مامۆس���تای‌ به‌هی���چ‌ ‌ ‌.3یاری���ده‌ده‌ر+‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌هۆڵ+‌باج���ی‌بۆ‌ئاو‌و‌چاگێڕان(‌نابێت‌مۆبایل‌به‌رنه‌‌هۆڵی‌تاقیكردنه‌وه‌و‌

كه‌رته‌كانی‌تاقیكردنه‌وه‌وه‌.‌٤.‌‌به‌هیچ‌جۆرێك‌خوێندكار‌نابێت‌مۆبایل‌به‌رێته‌‌هۆڵه‌كانی‌تاقیكردنه‌وه‌،‌ته‌نانه‌ت‌به‌كوژاوییش.‌

5.‌‌به‌هی���چ‌جۆرێ���ك‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌رو‌یاریده‌ده‌ر‌نابێ���ت‌كه‌رته‌كان���ی‌تاقیكردن���ه‌وه‌‌به‌جێبهێڵ���ن،‌چونكه‌‌به‌ئۆتۆماتی���ك‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌یاریده‌ده‌ر‌وه‌كو‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌هه‌م���و‌ئه‌وان���ی‌تر‌وه‌ك���و‌موعاره‌زه‌‌خۆیان‌ده‌بیننه‌وه‌،‌بۆیه‌‌به‌جێهێش���تنی‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌یاریده‌ده‌ر‌به‌ناوی‌ئیش���وكاره‌وه‌‌ل���ه‌ژوری‌ئیداره‌،‌ڕێگه‌خۆش‌ده‌كات‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌له‌ڕێگه‌ی‌ڤایبه‌ره‌وه‌‌پرسیاره‌كان‌نه‌قڵی‌ده‌‌ره‌وه‌‌بكرێن‌و‌باڵوبكرێته‌وه‌و‌قۆپی���ه‌‌ئه‌نجام‌بدرێ،‌یان‌پێوتنه‌وه‌ی‌خویندكاران‌به‌یه‌كتری‌هه‌وڵی‌بۆ‌بدرێ،‌چونكه‌سروشتی‌مرۆڤ‌

وایه‌‌له‌ده‌سه‌اڵت‌ده‌ترسێ.‌6.‌داواكردنی‌لیستی‌ناوی‌چاودێرو‌یاریده‌ده‌رو‌خوێندنگه‌كان‌ به‌ڕێوه‌به‌رله‌په‌روه‌رده‌كان���ه‌وه‌‌ب���ۆ‌كارێك���ی‌ئێجگار‌هه‌ڵه‌یه‌،‌پێوس���ته‌‌ئ���ه‌م‌هه‌ڵه‌یه‌‌به‌وه‌‌راست‌بكرێته‌وه‌‌كه‌‌سه‌رپه‌رشتیاری‌كارگێڕی‌به‌ه���اوكاری‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‌به‌پله‌ی‌یه‌كه‌م‌ده‌س���تی‌له‌دانان���ی‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌رو‌یاریده‌ده‌ره‌كان���دا‌هه‌بێت‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌له‌كات���ی‌خه‌ل���ه‌ل‌و‌كه‌موكوڕیدا‌بانگ‌بكرێت‌و‌لێپرس���ینه‌وه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌بكرێت‌و‌له‌خۆیه‌وه‌‌خه‌ڵ���ك‌نه‌كا‌ب���ه‌‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌یاری���ده‌ده‌ر،‌وه‌هه‌ر‌مامۆستای‌ له‌ڕێگه‌ی‌سه‌رپه‌رشتیاره‌وه،‌‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌چاودێ���ر‌هه‌ڵبژێرێ���ت‌واته‌‌بیپاڵێوێ���ت‌بۆ‌لیژنه‌ی‌تاقیكردن���ه‌وه‌كان،‌نه‌ك‌س���ااڵنه‌‌له‌مانگی‌2دا‌داوا‌له‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌بكه‌یت‌لیس���تی‌ناوه‌كانی‌مامۆستایان‌بنێرێت،‌لیژنه‌ی‌تاقیكردنه‌وه‌كانیش‌له‌په‌روه‌رده‌كان‌به‌پێی‌لیستی‌هاتو‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌یاریده‌ده‌رو‌چاودێر‌دابنێن.‌ئه‌م‌بۆچونه‌‌دژی‌مامۆستایان‌نیه‌،‌چونكه‌‌له‌هه‌مو‌خوێندنگه‌یه‌كدا‌كۆمه‌ڵێك‌مامۆستای‌باشی‌تیایه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ندێك‌له‌م‌باشانه‌‌بۆ‌چاودێری‌كردن‌هۆڵ���ی‌تاقیكردنه‌وه‌‌باش‌نین،‌یان‌بۆ‌ئه‌م‌ئیش���ه‌‌

ناشێن.‌7.‌وه‌ك���و‌له‌وتاره‌كانی‌س���ااڵنی‌2013و‌‌‌201٤ئام���اژه‌م‌پێ���داوه‌و‌وتومه‌‌ده‌بێ���ت‌هه‌مو‌هۆڵێكی‌تاقیكردنه‌وه‌‌ئامێری‌نه‌هێشتنی‌شه‌به‌كه‌ی‌مۆبایلی‌تیابێت‌له‌س���ه‌ر‌ئاس���یاو‌كۆڕه‌ك‌و‌زه‌ین‌و‌ئامێری‌تاقیكردنه‌وه‌‌ رۆژان���ی‌ تاقیبكرێته‌وه‌و‌ م���روره‌كان‌

كاره‌بای‌به‌رده‌وام‌هه‌بێت.‌تاقیكردن���ه‌وه‌‌ هۆڵه‌كان���ی‌ به‌رپرس���ی‌ ‌.٨ئاگاداربكرێنه‌وه‌‌كه‌‌پرس���یاری‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ئه‌و‌رۆژه‌‌تاكۆتای���ی‌تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ئه‌و‌رۆژه‌‌نه‌چێته‌‌

ده‌ره‌وه)بۆ‌هیچ‌كه‌سێك‌به‌بێ‌جیاوازی(.‌‌‌‌‌

‌ئا:‌سروه‌‌جه‌مال‌

له‌ماوه‌ی‌‌ڕابردودا‌چه‌ندین‌حاڵه‌تی‌‌توندوتیژیی‌‌به‌رامبه‌ر‌به‌مامۆستایان‌ئه‌نجامدراوه‌،‌كۆتایی‌‌هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌

له‌الیه‌ن‌خوێندكارێكه‌وه‌‌به‌چه‌قۆ‌هێرش‌ده‌كرێته‌‌سه‌ر‌مامۆستایه‌ك،‌جێگری‌‌لقی‌‌سلێمانی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان‌ده‌ڵێت‌‌"شكۆی‌‌مامۆستا‌شكاوه‌و‌

ئه‌وه‌ش‌كۆتا‌حاڵه‌ت‌نابێت".

كۆتای����ی‌‌هه‌فته‌ی‌‌ڕاب����ردو‌له‌یه‌كێك‌س����لێمانی‌‌ ش����اری‌‌ له‌قوتابخانه‌كان����ی‌‌به‌چه‌ق����ۆو‌بۆك����س‌خه‌نج����ه‌ر‌له‌الیه‌ن‌خوێندكارێك����ه‌وه‌‌هێ����رش‌كرایه‌‌س����ه‌ر‌مامۆس����تایه‌ك.‌سه‌نگه‌ر‌فائیق،‌جێگری‌‌لق����ی‌‌س����لێمانی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆس����تایان‌"لیژن����ه‌ی‌‌ ڕایگه‌یان����د‌ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌مامۆس����تا‌ له‌مافی‌‌ داكۆكی‌‌ په‌روه‌رده‌و‌له‌لقی‌‌سلێمانی‌‌سه‌ردانی‌‌قوتابخانه‌كه‌ی‌‌ك����ردو‌له‌گ����ه‌ڵ‌ئی����داره‌و‌مامۆس����تاكه‌‌قسه‌یان‌كردوه‌و‌پیشتیوانیمان‌له‌داوای‌‌مامۆستاكه‌‌كردوه‌و‌نوسراومان‌ئاڕاسته‌ی‌‌لێپرس����ینه‌وه‌ی‌‌ كه‌‌ ك����ردوه‌‌ په‌روه‌رده‌‌یاسای‌‌له‌گه‌ڵ‌قوتابیه‌كه‌‌بكرێت،‌به‌اڵم‌ده‌بێت‌ له‌پۆلیس����ه‌‌ داواكه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌چاوه‌ڕوان����ی‌‌ئه‌نجام����ی‌‌لێكۆڵین����ه‌وه‌و‌ڕێكاره‌‌یاس����اییه‌كان‌بین‌و‌داواكارین‌كه‌‌یاسا‌س����ه‌روه‌ر‌بێت‌و‌به‌پێی‌‌ڕێوشوێنی‌‌یاسای‌‌س����زادانی‌‌عێراقی‌‌لێپرسینه‌وه‌ی‌‌یاسایی‌‌له‌گه‌ڵ‌قوتابیه‌كه‌‌بكرێت،‌به‌اڵم‌ده‌بێت‌ له‌پۆلیس����ه‌‌ داواكه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌چاوه‌ڕوانی‌‌ئه‌نجامی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌و‌ڕێكاره‌‌یاس����اییه‌كان‌بین‌و‌داواكارین‌كه‌‌یاس����ا‌سه‌روه‌ر‌بێت‌و‌به‌پێی‌‌ڕێوشوێنی‌‌یاسایی‌‌

سزادانی‌‌عێراقی‌‌لێپرسینه‌وه‌‌بكرێت"هه‌رچه‌نده‌‌ئاوێنه‌‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌زانیاری‌‌كارگێڕی‌‌ س����تافی‌‌ مامۆس����تاو‌ له‌زاری‌‌قوتابخان����ه‌‌په‌یوه‌ندی‌پێوه‌‌گرتن‌به‌اڵم‌

ئاماده‌‌نه‌بون‌‌هیچ‌لێدوانێك‌بده‌ن.هێرش����كردنه‌‌س����ه‌ر‌ئه‌م‌مامۆستایه‌و‌هه‌روه‌ها‌چه‌ند‌حاڵه‌تێكی‌‌تری‌‌توندتیژی‌‌له‌ت����ۆڕه‌‌ به‌مامۆس����تایان‌ به‌رامب����ه‌ر‌جیاوازی‌‌ ده‌نگدانه‌وه‌ی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌هه‌ب����و،‌به‌ش����ێكی‌‌زۆر‌له‌مامۆس����تایان‌باوه‌ڕی����ان‌وای����ه‌‌ئه‌و‌ج����ۆره‌‌ڕه‌فتارانه‌‌شكاندنی‌‌شكۆی‌‌مامۆستایه‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌س����ه‌نگه‌ر‌فایه‌ق‌ده‌ڵێت‌"به‌ڵێ‌‌شكۆی‌‌مامۆستا‌ش����كاوه‌و‌ئه‌مه‌‌یه‌كه‌م‌حاڵه‌ت‌نیی����ه‌و‌دڵنیای����ن‌كۆتاحاڵه‌تیش‌نابێت‌

به‌اڵم‌هۆكاره‌كان‌به‌شێكییان‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌الیه‌نی‌‌حكوم����ه‌ت‌و‌په‌روه‌رده‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌تائێستا‌لێپرس����ینه‌وه‌یان‌نه‌كردوه‌،‌به‌ش����ێكی‌‌ت����ر‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌جێبه‌جێ‌نه‌كردنی‌‌یاس����او‌سه‌روه‌رنه‌بونی‌‌یاساوه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌له‌جیاتی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌په‌نابه‌رێته‌‌به‌ر‌یاسا‌به‌ش����ێك‌له‌كێشه‌كان‌به‌ڕێكه‌وتنی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌چاره‌سه‌ر‌ده‌كرێت،‌داواكاری‌‌گش����تیش‌كه‌مته‌رخه‌مه‌‌كه‌‌به‌پێی‌‌یاسا‌پێویسته‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وان‌ئه‌م‌داواكارییانه‌‌بجوڵێنن‌ئه‌گه‌ر‌مامۆستا‌شكاتی‌‌نه‌كرد،‌په‌یوه‌ندی‌‌ به‌شێكیش����ی‌‌ به‌دڵنییاییه‌وه‌‌كه‌‌ هه‌یه‌‌ مامۆس����تایانه‌وه‌‌ به‌یه‌كێت����ی‌‌ئه‌م‌ڕێكخراوه‌ی����ه‌ش‌وه‌ك‌ئۆرگانه‌كانی‌‌په‌روه‌رده‌و‌دادگاكان‌و‌داواكاری‌‌گش����تی‌‌

نه‌یتوانیوه‌‌ڕۆڵی‌‌خۆی‌‌وه‌ك‌پێویس����ت‌ببینێت".

له‌به‌رامب����ه‌ردا‌له‌تی����ف‌حس����ێن‌كه‌‌توێژه‌ری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‌باوه‌ڕی‌‌وایه‌‌"ئه‌و‌بۆچونه‌‌هه‌ڵه‌یه‌،‌مامۆس����تا‌به‌ش����ێكی‌‌گرنگی‌‌ناو‌كۆمه‌ڵگایه‌و‌هه‌یبه‌ت‌و‌شكۆی‌‌بێگومان‌ده‌مێنێت‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌به‌پێی‌‌یاس����ا‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئ����ه‌م‌حاڵه‌تانه‌دا‌

بكرێت."ئه‌و‌باس����ی‌‌له‌وه‌شكرد‌كه‌‌"له‌ڕابردودا‌حه‌س����انه‌‌ ئ����ه‌و‌ به‌ه����ۆی‌‌ مامۆس����تا‌كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌و‌پله‌وپایه‌یه‌ی‌‌كه‌‌هه‌یبوه‌‌له‌كۆمه‌ڵ����گادا‌ڕێزێك����ی‌‌زۆری‌‌هه‌ب����وه‌‌ب����ه‌اڵم‌به‌داخ����ه‌وه‌‌له‌م‌چه‌ند‌س����اڵه‌ی‌‌دوای����ی‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌ش����ێكی‌‌زۆری‌‌

جومگه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگا‌شێواوه‌،‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌مامۆستایانیش‌هه‌بوه‌".‌

‌به‌شێك‌له‌پسپۆڕان‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌ئه‌م‌جۆره‌‌توندوتیژییانه‌‌كاردانه‌وه‌ن‌مامۆس����تایان‌ توندوتیژی‌‌ له‌به‌رامب����ه‌ر‌له‌به‌رامب����ه‌ر‌خوێندكار‌له‌چه‌ند‌س����اڵی‌‌توێژه‌ره‌‌ ئ����ه‌و‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌ ڕاب����ردودا،‌ده‌ڵێ����ت‌"هه‌رچه‌نده‌‌ئێس����تا‌به‌یاس����ا‌ڕێگری‌‌نه‌كراوه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌هۆشیاری‌و‌خۆگونجاندنی‌‌مامۆستاوه‌‌هه‌یه‌،‌بیرمان‌نه‌چێت‌سیس����ته‌می‌‌پ����ه‌روه‌رده‌‌له‌گه‌ڵ‌كۆمه‌ڵێك‌سیسته‌می‌‌تر‌په‌یوه‌ندی‌‌هه‌یه‌‌به‌خێ����زان‌و‌كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و‌حكومڕانی‌،‌له‌به‌رئ����ه‌وه‌‌نه‌توان����راوه‌‌سیس����تمێكی‌‌

گونجاومان‌هه‌بێت".

واقیع���ی‌‌ژیانی‌‌مامۆس���تا‌به‌بارێكی‌‌دۆخ���ی‌‌ تێپه‌ڕده‌بێ���ت‌و‌ ناهه‌م���واردا‌مامۆستا‌ له‌گوزه‌رانی‌‌ هیچ‌ په‌روه‌رده‌ش‌باشتر‌نیه‌،‌گه‌ر‌له‌چه‌ند‌ساڵی‌‌ڕابردودا‌هه‌نگاوێكمان‌به‌ئاراس���ته‌ی‌‌پێشخستنی‌‌په‌روه‌رده‌‌بنایه‌،‌ئه‌وا‌دۆخی‌‌ئێستامان‌باش���تر‌ده‌بو،‌هه‌روه‌ك‌ئ���ه‌و‌هه‌نگاوه‌‌به‌ره‌و‌ داهاتوم���ان‌ نه‌نرێ���ت،‌ ئێس���تا‌نائومێ���دی‌‌و‌فێركردنمان‌به‌ره‌و‌تاریكی‌‌

ده‌چێت.په‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌تی‌‌ گه‌وره‌ی‌‌ هه‌ڵه‌ی‌‌ك���ه‌‌ده‌بو‌ن���اوی‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌فێركردن‌بوایه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌بنه‌مای‌‌كاری‌‌له‌س���ه‌ر‌تاكتیكه‌و‌ستراتیجی‌‌نیه‌،‌هه‌ر‌هه‌نگاوێكی‌‌نابێ���ت‌و‌بڕیارێكی‌‌ده‌ركردبێت،‌هیچیان‌تاس���ه‌ر‌نه‌بون،‌به‌ش���ێك‌له‌بڕیاره‌كان‌وه‌زی���ری‌‌دوای‌‌خ���ۆی‌‌ڕه‌تیكردۆته‌وه‌و‌ئه‌م‌ ده‌بێت‌ په‌كخراون،‌ هه‌نگاوه‌كانیش‌وه‌زاره‌ت���ه‌‌الی‌‌مه‌عل���وم‌بێ���ت‌كه‌‌له‌م‌س���ااڵنه‌ی‌‌دوایدا‌دۆخی‌‌ئابوری‌‌و‌ژیانی‌‌له‌جۆره‌كان‌ به‌جۆرێ���ك‌ مامۆس���تایان‌جێگیربو،‌به‌اڵم‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌كاری‌‌نه‌كرده‌سه‌ر‌پێشخستنی‌‌ئاستی‌‌زانستی‌‌و‌گه‌شه‌كردنی‌‌مه‌عریفی‌،‌ژماره‌ی‌‌تیراژی‌‌زیادی‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌‌ ب���واری‌‌ كتێبه‌كانی‌‌نه‌ك���ردو‌خوێندكارێ���ك‌به‌رهه‌م‌نه‌هات‌كه‌‌خولیای‌‌زانس���ت‌و‌تیۆره‌‌نوێیه‌كانی‌‌

زانستی‌‌سه‌رده‌م‌بێت.‌هه‌تا‌گره‌وه‌كه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌بێت‌كامه‌‌خوێندنگه‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌زۆری‌‌خوێندكاری‌‌له‌كۆلیجی‌‌پزیشكی‌‌وه‌رگیراون،‌دۆخه‌كه‌‌له‌ئێستا‌باشتر‌نابێت،‌ئه‌و‌قسه‌یه‌‌چه‌ند‌باره‌ی���ه‌‌كه‌‌ئه‌م‌وه‌زاره‌ته‌‌كار‌له‌س���ه‌ر‌ته‌ندروس���ت‌ مرۆڤ���ی‌‌ به‌رهه‌مهێنان���ی‌‌له‌س���ه‌ر‌ كاركردنی‌‌ نه‌هج���ی‌‌ ن���اكات‌و‌جوینه‌وه‌ی‌‌زانس���ته‌‌ك���ۆن‌و‌گه‌ردوتۆز‌له‌سه‌ر‌نیشتوه‌كانه‌‌به‌ئه‌قڵیه‌تێكی‌‌كۆن‌و‌شكستخواردوی‌‌ سیاسه‌تێكی‌‌ له‌سایه‌ی‌‌

په‌روه‌رده‌و‌فێركردندا.ساڵی‌‌ چه‌ند‌ خێرای‌‌ به‌سه‌یركردنێكی‌‌ڕاب���وردو‌ده‌بێت‌ئ���ه‌م‌وه‌زاره‌ته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ڕونبێت���ه‌وه‌‌كه‌‌هۆكاری‌‌خراپیه‌كانی‌‌دۆخی‌‌په‌روه‌رده‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌گوزه‌رانی‌‌مامۆستاوه‌‌نیه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌چه‌ند‌ساڵه‌ی‌‌ڕابردو‌كه‌‌ژیانی‌‌مامۆس���تا‌له‌دۆخێكی‌‌گونجاوتردابو‌نه‌یتوانی‌‌گامێك‌پرۆسه‌ی‌‌

پ���ه‌روه‌رده‌‌به‌ره‌و‌پێش‌بب���ات‌و‌ڕێژه‌ی‌‌خۆكوشتنی‌‌خوێندكارو‌سزاو‌گرفته‌كانی‌‌دیكه‌ی‌‌نمره‌و‌تاقیكردنه‌وه‌كان‌ڕه‌فتارو‌مامه‌ڵ���ه‌ی‌‌مامۆس���تایان‌بای���ی‌‌هێنده‌‌نه‌ب���ون‌كه‌‌مرۆڤ‌ئێس���تا‌خه‌میان‌لێ‌‌بخوات،‌ده‌بێت‌حیكم���ه‌ت‌له‌وه‌دا‌چی‌‌بێت‌كه‌‌خوێندكارێ���ك‌نمره‌ی‌‌ته‌واوی‌‌له‌فیزیا‌هه‌بێ���ت‌و‌نه‌زانێت‌فیزیا‌بۆچی‌‌مامۆس���تا‌ خودی‌‌ یان‌ ده‌خوێنێ���ت؟!‌الی‌‌وابێ���ت‌كه‌‌مێ���ژو‌درۆی���ه‌و‌ته‌نها‌

گێڕانه‌وه‌یه‌!بۆی���ه‌‌ه���ه‌ر‌هه‌ن���گاو‌و‌بڕیارێك���ی‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌په‌روه‌رده‌‌كه‌‌پاس���اوه‌كه‌ی‌‌په‌یوه‌ن���دی‌‌به‌دۆخی‌‌ئابوریه‌وه‌‌هه‌بێت،‌كاركردی‌‌سلبی‌‌و‌ده‌رهاویشته‌ی‌‌خراپی‌‌له‌س���ه‌ر‌پرۆس���ه‌كه‌‌ده‌بێ���ت،‌به‌نمونه‌‌ئه‌و‌بڕیاره‌ی‌‌كه‌‌ده‌ڵێت‌گه‌ر‌مامۆس���تا‌وان���ه‌ی‌‌نه‌ب���و‌ده‌توانێ���ت‌نه‌چێت‌بۆ‌نێگه‌تی���ڤ‌و‌ كاردانه‌وه‌یه‌ك���ی‌‌ ده‌وام‌ڕه‌نگدانه‌وه‌ی‌‌دورمه‌ودای‌‌له‌س���ه‌ر‌بیرو‌هزری‌‌خوێندكاران‌به‌ئاراسته‌ی‌‌شكستدا‌ده‌بێت،‌سه‌یره‌‌به‌مامۆستا‌بڵێی‌‌ده‌توانی‌‌نه‌یه‌ی‌‌ب���ۆ‌ده‌وام‌و‌خوێندكاریش‌هه‌مو‌وانه‌كان‌به‌ناچاری‌‌له‌خوێندنگه‌دابن،‌گه‌ر‌بیانوه‌كه‌‌بۆ‌مامۆستایان‌كاركردن‌بێت،‌ئ���ه‌وا‌ده‌بێت‌ده‌رفه‌تێكی‌‌هاوش���ێوه‌ش‌به‌خوێندكاران‌بدرێ���ت،‌گه‌ر‌له‌عه‌یامی‌‌ئابوری‌‌ب���اش‌و‌گوزه‌رانی‌‌له‌باردا‌دۆخی‌‌په‌روه‌رده‌‌چوڵه‌ی‌‌نه‌كردبێت،‌ئه‌وا‌دۆخی‌‌

ئێستامان‌بێزاری‌‌به‌رهه‌م‌ده‌هێنێ‌.ئابوری‌‌ ناله‌ب���اری‌‌ هه‌میش���ه‌‌دۆخی‌‌ده‌توانێت‌تاقیكردن���ه‌وه‌‌بێت‌بۆ‌هه‌مو‌چین‌و‌توێژێك.‌گه‌ر‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌بڕوبیانوی‌‌چاكسازی‌‌نه‌كردنی‌‌له‌ئاستی‌‌په‌ره‌پێدان���ی‌‌ مامۆس���تاو‌ تواناكان���ی‌‌میكانیزمه‌كان���ی‌‌خوێندندا‌دوابخات‌بۆ‌ئاب���وری‌‌هه‌ڵه‌یه‌كی‌‌ باش���بونی‌‌دۆخی‌‌گه‌وره‌‌ده‌كات،‌چ���ی‌‌گه‌ره‌نتیه‌‌كه‌‌ئه‌م‌دۆخه‌‌چه‌ند‌س���اڵی‌‌دیكه‌ش‌به‌رده‌وام‌

نابێت؟بۆی���ه‌‌ئێس���تا‌باش���ترین‌هه‌ل���ه‌‌بۆ‌دڵس���ۆزه‌كانی‌‌ كادره‌‌ تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌‌ب���واری‌‌پ���ه‌روه‌رده‌و‌گه‌یاندن���ی‌‌ئ���ه‌و‌په‌یامه‌ی‌‌كه‌‌نه‌وه‌ی‌‌ئێس���تامان‌له‌هه‌مو‌كات‌زیاتر‌پێویستی‌‌به‌تواناو‌كارامه‌یی‌و‌تایبه‌تمه‌ندیه‌كانی‌‌مامۆستای‌‌سه‌ركه‌وتو‌

هه‌یه‌.‌

Saryass19@gmail.com

‌ئا:‌سروه‌‌

له‌كۆتایی‌‌وه‌رزی‌‌یه‌كه‌می‌‌خوێندن‌نزیك‌ده‌بینه‌وه‌و‌هێشتا‌به‌شێك‌له‌قوتابخانه‌كان‌نه‌وتیان‌وه‌رنه‌گرتوه‌،خوێندكارێك‌ده‌ڵێت‌

"ئاخر‌ده‌رس‌چۆن‌ده‌خوێنرێت‌كه‌‌گه‌رمكه‌ره‌وه‌یه‌ك‌نه‌بێت"‌پسپۆڕێكی‌‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌‌ده‌ڵێت‌"سه‌رما‌

نه‌بون‌و‌گه‌رمانه‌بونی‌‌خوێندكاران‌زۆر‌له‌فێركردنیان‌گرنگتره‌".

كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌ توێ����ژه‌ری‌‌ "له‌ن����اكاو‌قوتابخانه‌ك����ه‌‌خۆی‌‌ك����رد‌به‌پۆلدا‌هه‌مو‌وه‌ك‌ ب����ون‌ چاوه‌ڕێ����ی‌ خوێن����دكاره‌كان‌هه‌میش����ه‌‌بزان����ن‌چ‌ڕێنمای����ی‌‌و‌وته‌یه‌كی‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌له‌ڕۆژانی‌‌داهاتو‌ڕوبه‌ڕوی‌‌س����ه‌رمایه‌كی‌‌زۆر‌ده‌بین����ه‌وه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌نه‌وتمان‌نیی����ه‌‌ناتوانین‌زۆپا‌بۆ‌پۆله‌كان‌بهێنین،‌بۆیه‌‌جلوب����ه‌رگ‌و‌پێاڵوی‌‌گه‌رم‌و‌

باش‌له‌به‌ربكه‌ن".ئه‌م����ه‌‌وته‌ی‌‌ژیانی‌‌خوێن����دكاری‌‌پۆلی‌یازده‌ی‌‌ئاماده‌ییه‌،‌پاش����ان‌به‌ته‌وس����ه‌وه‌‌وت����ی‌‌"ئاخر‌توخ����وا‌چ����ۆن‌ده‌رس‌ئاوا‌ده‌خوێنرێت،پۆله‌كه‌‌خۆی‌‌هیچی‌‌تیا‌نییه‌‌جگه‌‌له‌ته‌خته‌كان‌كه‌‌له‌سه‌ری‌‌دائه‌نیشین‌به‌و‌سه‌رمایه‌ش‌گه‌رمكه‌ره‌وه‌یه‌ك‌نه‌بێت".وتیشی‌‌"به‌خوا‌هاوڕێی‌‌وام‌هه‌یه‌‌توانای‌‌

كڕینی‌‌قه‌مسه‌ڵه‌شی‌‌نیه‌".عه‌بدولره‌حمان‌وه‌هاب،‌كاندیدی‌‌دكتۆرا‌په‌روه‌رده‌یی‌‌ سیاس����ه‌تی‌‌ له‌كۆمه‌ڵناسی‌‌و‌له‌زانكۆی‌‌تۆرۆنتۆ،‌له‌باره‌ی‌‌وته‌كانی‌‌ئه‌و‌خوێندكاره‌و‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌تێگه‌یشتن‌و‌فێربونی����ان،‌وت����ی‌‌‌"تێگه‌یش����تن‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌مانای‌‌خه‌زنكردنی‌‌زانیاری‌‌نییه‌‌به‌ڵكو‌بریتی����ه‌‌له‌مامه‌ڵه‌ی‌‌زانیاری‌‌له‌گه‌ڵ‌دونیای‌‌خوێندكاردا‌ك����ه‌‌ئه‌ویش‌بریتییه‌‌له‌ژیان‌و‌ئه‌زمون‌و‌خه‌مه‌كانی‌‌و‌ئامانجه‌كانی‌‌و‌په‌یوه‌ندییه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌‌و‌دڵه‌ڕاوكێ‌‌و‌ترس‌و‌هی����واو‌ئاواته‌كانی‌‌و‌باری‌‌ده‌رونی‌‌و‌جه‌س����ته‌یی‌‌و‌عه‌قڵ����ی‌‌و‌ڕۆح����ی‌و‌ژینگه‌و‌خه‌یاڵ����ی‌‌خوێندكار،‌تۆ‌بڕوانه‌‌پڕۆس����ه‌ی‌‌تێگه‌یش����تن‌چه‌ند‌فره‌الی����ه‌ن‌و‌تێكه‌اڵو‌و‌بڕیارده‌رانی‌‌ دامه‌زرێنه‌ران‌و‌ ئاڵۆزه‌‌كه‌چی‌‌دێن‌ كوردس����تان‌ له‌هه‌رێمی‌‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌له‌گواس����تنه‌وه‌و‌ تێگه‌یش����تن‌ پڕۆس����ه‌ی‌‌وه‌رگرت����ن‌و‌خه‌زنكردنی‌‌كۆمه‌ڵێك‌زانیاری‌‌

دیاریكراودا‌بچوك‌ده‌كه‌نه‌وه‌"ئه‌و‌پسپۆڕه‌ی‌‌بواری‌‌په‌روه‌رده‌‌ده‌ڵێت‌‌"هه‌ر‌بۆیه‌پێیان‌وایه‌‌كه‌‌ژینگه‌ی‌‌خوێندكار‌

س����ه‌رماو‌گه‌رم����ا‌دڵه‌ڕاوك����ێ‌‌و‌نادڵنیایی‌‌كاری‌‌به‌س����ه‌ر‌فێرب����ون‌و‌تێگه‌یش����تنه‌وه‌‌نییه‌‌ئ����ه‌وان‌هه‌ر‌له‌بنه‌ڕه‌ت����ه‌وه‌‌بڕیاردان‌چه‌وس����اندنه‌وه‌‌ ئه‌ش����كه‌نجه‌دان‌و‌ له‌سه‌ر‌پێیان‌ داوه‌‌ خوێن����دكار‌ هه‌راس����انكردنی‌‌وایه‌‌ئه‌م‌كارو‌هه‌ڵوێس����تانه‌‌بۆ‌ڕامكردنی‌‌خوێن����دكاران‌پێویس����تن‌بۆئ����ه‌وه‌ی‌‌بێ‌‌س����ێو‌دو‌هه‌رچییان‌پێده‌درێ����ت‌خه‌زنی‌‌مرۆڤ����ی‌‌ كۆمه‌ڵێ����ك‌ بكه‌ن،له‌ئه‌نجام����دا‌به‌ره����ه‌م‌ )زۆمب����ی‌(‌ م����ردو‌ زین����دوی‌‌دێنین‌ك����ه‌‌نه‌‌به‌كه‌ڵكی‌‌خۆی����ان‌دێن‌نه‌‌دێن،‌سه‌رمانه‌بون‌و‌ كۆمه‌ڵگاش‌ به‌كه‌ڵكی‌‌گه‌رمانه‌بون����ی‌‌خوێن����دكاران‌به‌تایبه‌ت����ی‌‌

مندااڵن‌زۆر‌له‌فێركردنیان‌گرنگتره‌"‌له‌كاتێكدا‌كه‌‌ژیان‌ب����اس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌پ����اش‌ته‌واوبونی‌‌وانه‌ك����ه‌‌پێكه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌خوێندكاره‌كاندا‌پێشنیاری‌‌ئه‌وه‌یان‌كردوه‌‌خۆی����ان‌پاره‌‌كۆبكه‌ن����ه‌وه‌‌تانه‌وت‌بكڕن،‌به‌ڕێوبه‌ره‌كانیش‌ده‌ڵێن‌دابینكردنی‌‌نه‌وت‌

به‌ده‌ست‌ئه‌وان‌نییه‌.عه‌بدولره‌حم����ان‌ باره‌ی����ه‌وه‌‌ ل����ه‌و‌ئه‌حم����ه‌د‌وه‌هاب‌ب����اوه‌ڕی‌‌ئه‌وه‌یه‌،‌ئه‌وه‌‌چه‌مك‌و‌ لنگه‌وقوچبونی‌‌ سه‌رلێش����واوییه‌‌ماناو‌نرخ����ه‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌و‌ئه‌خالقییه‌كانه‌‌كه‌‌له‌خوێندنگاكاندا‌ڕوده‌دات"‌به‌ڕێوبه‌ری‌‌قوتابخان����ه‌‌كاری‌‌ته‌نها‌ئ����ه‌وه‌‌نییه‌‌وه‌ك‌كۆیله‌یه‌ك‌ڕێنماییه‌كانی‌‌س����ه‌ره‌وه‌ی‌‌خۆی‌‌

په‌یڕه‌و‌بكات‌و‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌ڕێنماییانه‌‌ئیتر‌ده‌س����ت‌وپێ‌‌سپی‌‌بێت،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ب����اش‌ئه‌وه‌ی����ه‌‌خ����ۆی‌‌ل����ه‌و‌فه‌رهه‌نگی‌‌به‌كۆیله‌كردن����ه‌وه‌‌ڕاته‌كێنێت‌و‌په‌یوه‌ندییه‌‌دابینكردن����ی‌‌ ب����ۆ‌ مرۆییه‌كان����ی‌‌خ����ۆی‌‌قوتابخانه‌ك����ه‌ی‌‌و‌ پێویس����تییه‌كانی‌‌

خوێندكاره‌كانی‌‌به‌كار‌ببات.به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌ئه‌ركی‌‌خوێندكاران‌نییه‌‌پ����اره‌‌بۆ‌كڕینی‌‌نه‌وت‌دابین‌بكه‌ن‌ده‌بێت‌به‌ڕێوه‌ب����ه‌رو‌مامۆس����تایانی‌‌خوێندنگه‌كه‌‌هه‌م����و‌هه‌وڵێك‌ب����ده‌ن‌ب����ۆ‌دابینكردنی‌‌ن����ه‌وت،‌ده‌ش����توانن‌به‌ه����اوكاری‌‌باوانی‌‌چ����وارده‌وری‌‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌ خوێن����دكاران‌و‌سه‌رمایه‌داران‌ خێرخوازان‌و‌ خوێندنگاكه‌و‌ئ����ه‌م‌كاره‌‌بك����ه‌ن،‌ده‌كرێ����ت‌خوێندكار‌له‌پاره‌‌كۆكردنه‌وه‌دا‌به‌شداربن‌به‌اڵم‌نابێت‌ببێته‌‌ئه‌رك‌له‌سه‌ریان‌ئه‌مه‌ش‌ده‌توانرێت‌بكرێته‌‌ده‌رفه‌تێك‌ب����ۆ‌كاری‌‌هه‌ره‌وه‌زی‌‌و‌توندكردن����ی‌‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌خوێندكاران‌

له‌گه‌ڵ‌كۆمه‌ڵگاكانیاندا"كه‌م����ال‌ن����وری‌‌غه‌ری����ب،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ڕۆژئاوای‌‌س����لێمانی‌‌له‌باره‌ی‌‌نه‌بونی‌‌ن����ه‌وت‌له‌خوێندنگاكاندا‌ڕایگه‌یاند‌"پاش‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌له‌پارێزگای‌‌س����لێمانیه‌وه‌‌ئاگاداركراینه‌وه‌‌ك����ه‌‌نه‌وتیان‌دابینكردوه‌‌ئێمه‌ش‌ه����ه‌ر‌ئه‌و‌ڕۆژه‌‌ئ����ه‌و‌بڕه‌نه‌وته‌ی‌‌ك����ردوه‌‌ ده‌س����تمان‌ وه‌رمانگرت����وه‌‌به‌دابه‌ش����كردنی‌‌ب����ه‌اڵم‌له‌قوتابخانه‌كانی‌‌

ده‌ره‌وه‌ی‌‌شار"ئه‌و‌وتی‌‌"هێش����تا‌ل����ه‌وه‌رزی‌‌پایزداین‌و‌ده‌ده‌ن‌ هۆش����یاری‌ ش����اره‌زایانیش‌له‌به‌ڕێكردنی‌‌زس����تانێكی‌‌س����ه‌خت‌و‌زۆر‌سارد‌به‌اڵم‌تائێستا‌زۆرێك‌له‌قوتابخانه‌كان‌نه‌وتیان‌وه‌رنه‌گرتوه‌،‌كمال‌نوری‌‌ده‌ڵێت‌‌"بێگوم����ان‌كاتی‌‌دابه‌ش����كردنی‌‌نه‌وت‌به‌‌به‌راوردكردن����ی‌‌له‌گ����ه‌ڵ‌س����ااڵنی‌‌ڕابردو‌دواكه‌وت����وه‌،‌ب����ه‌اڵم‌ئێمه‌‌ه����ۆكار‌نین،‌كه‌‌ ده‌كات‌ سه‌رپه‌رش����تی‌‌ به‌ڵێنده‌رێ����ك‌ئه‌ویش‌به‌پێی‌‌خشته‌یه‌ك‌دابه‌شی‌‌ده‌كات‌و‌ڕوبه‌ڕوی‌‌چه‌ندین‌كێشه‌‌ده‌بێته‌وه‌،‌جاری‌‌وای����ه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌له‌وێ‌‌نیی����ه‌‌یان‌ده‌وامی‌نیوه‌ڕۆی‌‌هه‌یه‌،‌داوامانكردوه‌‌كه‌‌ملیۆنێك‌و‌دو‌س����ه‌د‌هه‌زار‌لیتر‌بۆ‌شاری‌‌سلێمانی‌‌و‌ده‌وروبه‌ری‌‌دابین‌بكه‌ن‌به‌اڵم‌تا‌ئێس����تا‌بڕێكی‌‌كه‌ممان‌وه‌رگرتوه‌‌‌كه‌‌‌‌دوس����ه‌د‌هه‌زار‌لیتره‌،‌كه‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌ترمان‌وه‌رگرت‌به‌س����ه‌ر‌هه‌مویان����دا‌داب����ه‌ش‌ده‌كه‌ی����ن،‌ده‌توانین‌بڵێین‌له‌مانگ‌كه‌متر‌له‌وانه‌یه‌‌تا‌

‌15ڕۆژ‌‌دابه‌شبكرێت".

خوێندن)507(‌سێشه‌ممه‌‌162015/12/15 xwendn.awene@gmail.com

توندوتیژی به رامبه ر به مامۆستایان له په ره سه ندندایه خوێندكارێك‌به‌چه‌قۆ‌و‌بۆكسخه‌نجه‌ر‌هێرش‌ده‌كاته‌‌سه‌ر‌مامۆستایه‌ك

كاریگه ریه كانی واقیع و ڕه نگدانه وه ی له سه ر مامۆستایان

"سه رما نه بون و گه رما نه بونی خوێندكاران زۆر له فێركردنیان گرنگتره "

مامۆستا‌به‌شێكی‌‌گرنگی‌‌ناو‌كۆمه‌ڵگایه‌و‌

هه‌یبه‌ت‌و‌شكۆی‌‌بێگومان‌ده‌مێنێت‌

بۆیه‌‌پێویسته‌‌به‌پێی‌‌یاسا‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌حاڵه‌تانه‌دا‌بكرێت

هێشتا‌له‌وه‌رزی‌‌پایزداین‌و‌شاره‌زایانیش‌

هۆشیاری‌ده‌ده‌ن‌له‌به‌ڕێكردنی‌‌زستانێكی‌‌

سه‌خت‌و‌زۆر‌سارد‌به‌اڵم‌تائێستا‌زۆرێك‌

له‌قوتابخانه‌كان‌نه‌وتیان‌وه‌رنه‌گرتوه‌

سه‌ریاس‌سه‌مین

کۆمه‌ڵێک‌قوتابی‌له‌‌کاتی‌وانه‌وتنه‌وه‌دا

(507( سێشه ممه 2015/12/15 19تایبه‌ت

ونـــــبون

* تابلۆیه کی پێشه وه ی ئۆتۆمبێل جۆری )نیسان -- پاترۆڵ( ژماره )96127 سلێمانی( به ناوی )صالح نوری محمود قادر( ونبوه ، هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی كه الر.

* مۆڵه تێكی شۆفێری گشتی به ناوی )ایاد احمد امین( ونبوه ، هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی كه الر.

* ره گه زنامه یه کی عێراقی به ناوی )لیلی قاسم منصور( ونبوه ، هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی كه الر.* پێناسێکی باری شارستانی به ناوی )سیروان علی محمد( ونبوه ، هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی كه الر.

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) تاڤگه مجید محمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )دانا احمد عزیز ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

شه‌ڕو‌چاره‌نوس...‌پاشماوه‌

ئیخوانه‌كانی‌‌ناو‌گۆڕان،پاڵه‌وانه‌‌بێباكه‌كان!*...‌پاشماوه‌

ناوه رۆكی ئه گه ر هه ڵگری توخـــم و شـــه ڕ و ئه گه ر بوبـــێ. جیاوازیـــش گیانـــی و فیزیكـــی، ناســـه قامگیری كۆمه اڵیه تـــی و... بوبـــێ ناتوانێ له و كه مبكاتـــه وه ، تاڵییـــه بنچینه ییـــه دژه چاالكییه كانـــی كه چاالكـــی و ئـــه م بارگاویكـــردوه به خـــۆی. بیرمه نده هێمایه كـــی گرینـــگ بۆ هێز ده كات. به تێگه یشـــتنی من، ده یه وێ بڵێـــت ده ركه وتنی هێـــز ده ركه وتنی شه ڕه ، شه ڕ ناتوانێ له هیچ فۆرمێكیدا به رجه ســـته ببێ ئه گه ر هێز ئاماده یی تـــه واوی نه بوایه . هێـــز له هه ر كات و شوێنێكدا بێت شـــه ڕێكی به رده وام و له ســـه رڕێیه . ئـــه وه بیربهێنینـــه وه ، كه ده ركه وتنی مرۆڤ له جیهان هاوكات ده ركه وتنی شه ڕیشـــه . هـــه ر ئه وه ی ئه كتیڤێتـــی ده رگیری خۆلێالنه دراوی له تـــه ك به رپه رچدانـــه وه دا ده بـــێ، ئه رگۆمێنتی پاساوده ری شه ڕه . شه ڕ له دایكبوی بێردیایڤ ده ڵێـــت، وه ك ئاماده بونی "ئه مه " و "ئه ویدیكه " یه ، ئه م شه ڕه كان. خوڵقێنه ری جیاوازییانه ن پێكه وه هه ڵكردنی دۆخـــی له بااڵترین نه بڕاوه و وه ك شـــه ڕ جیاوازییه كاندا بێكۆتایی ده مێنێتـــه وه ، له به رئه وه ی یه كتـــر ســـه رباری جیاوازییـــه كان قه بوڵكردنیان، به اڵم ده ســـتبه رداری ره تكردنـــه وه ی یه كتر نابن. جیاوازی بونه ته جه وهه ری شه ڕ ،ره تكردنه وه و مرۆڤایه تـــی. كۆمه ڵگـــه ی بونـــی بێردیایـــڤ ســـه باره ت به گه وهـــه ری ئێكزیستێنســـیالیانه ی دیالێكتیكـــی یه كبون و جیابونـــه وه وه اڵمده داته وه : خه ڵـــك بانگـــی برایه تـــی نێوانیان ده ده ن، بـــه اڵم یه كبونێكـــی برایانه ناتوانـــێ له نێـــوان هه ڵگرانـــی بیری

برایه تـــی خه ڵك و گـــه الن و دژبه رانی ئه م بیره پێكبێ. پاڵپشـــتانی برایه تی شـــه ڕ لـــه دژی ركه به رانـــی برایه تی هه ڵده گیرسێنن. خه ڵك بانگی ئازادی باڵوده كه نـــه وه ، بـــه اڵم له په یوه نـــد مه ترســـیداره كانیانه وه به دژبـــه ره ده نوێنـــن و توندوتیـــژی ئـــه وان خه ڵكی ره تده كه نـــه وه . ئازادییـــان خراپه ده بنه وه به نـــاوی به ره نـــگاری به خوڵقاندنی ده ستده كه ن چاكه وه و، خراپه له په یوه نـــد به شـــوێنكه وتوانی خراپه وه . ئه و خه ڵك و گه النه ی ئایدیای له ناوبردنی شه ڕ ته به نیده كه ن، بۆ ئه و ئامانجه یان ناچاری راگه یاندنی شه ڕن دژی الیه نگرانـــی شـــه ڕ. بێردیایـــڤ ئه م دۆخـــه وه ك خوالنه وه یه كی به تاڵ ناوده هێنـــێ. خوالنـــه وه ی مێژویـــی ئـــه م بازنه ییـــه . خوالنه وه یه كـــی ئه و مێـــژوه واده كات دۆخه بازنه ییه ی ره شـــبینییه وه فه یله ســـوفه به ته واو ده رباره ی دۆخی بونی مرۆڤ و جیهان قســـه بكا. ئه وه ی ده بێته به ربه ســـتی تێگه یشـــتنه ئـــه م قه بوڵكردنـــی بێردیایڤییه ، ئه رگۆمێنت و سه لماندنی فێڵێكه له ژێر پته ونییـــه ، لۆژیكیانه ی ناونیشانی پێشكه وتنی شارستانێتی و كه له جه وهه ری حه قیقی ته كنه لۆژیدا، گۆڕانه رواڵه تیانـــه ن ئـــه و خۆیـــا ته نهـــا، یان تائه ندازه یـــه ك ئالیه ت و میكانیزمه كانی گۆڕیوه بێ ئه وه ی، یان له بونیاد و قوڵـــی كاریگه ری زۆركه م جه وهه ری كێشه ی بونه وییانه ی شه ڕدا

حێهێشتوه . له رێگـــه ی بێردیایـــڤ ئـــه وه ی به تاڵـــه وه ده یگوازێته وه خوالنه وه ی واقیعـــی مێـــژوی مرۆڤه و بـــه و پێیه تێپه ڕاندنی نامومكین خۆی ده نوێنێ،

هه ر ته قه الیه ك بـــۆ تێپه ڕاندنی ئه م نامومكینیه تـــه هیـــچ ئامانجێك بۆی مومكیـــن نابـــێ، لێره دا ئـــه و واتایه كه مادام خوالنه وه كه ده سته به رنابێ ده گه ڕێتـــه وه یه كـــه م پنتـــی بـــۆ پرۆســـه كه خاڵیده بێتـــه وه له واتـــاو ره وایه تـــی و به رده وامێتییه كـــه ی ماقوڵیه ت له ده ستده دا. پێویسته ئه وه له بێردیایڤ تێبگه ین كه فڕێمانده داته نـــاو ئـــه و دۆخـــه ی خۆمـــان تیایدا ئاماده ین، ئاماده ییه كی تائه ندازه یه ك نائاگامه ندانه یـــان فریوده رانه ، به اڵم ئه م فڕێدانه جۆرێك له به ریه ككه وتن و ناسینی راســـته قینه و قوڵی داكه وتی جیهـــان، ژیـــان و بونـــی خۆمان پێ ئاشناده كا. ئه گه ر ته نها ئه و ده ربڕینه وه ربگرین كه خه ڵكانێ به ناوی چاكه وه له په یوه ند به هه ڵگرانی خراپه وه ، خراپه ناچاره كییه ره وشه ئه و ده خوڵقێنن، كه به یانـــده كات بۆ بنه ڕه تییه مـــان ئه زمونكردنـــی بۆ مـــرۆڤ حه تمییه و له وه اڵمی شه ڕدا مرۆڤ ده توانێ شه ڕ یان ته ســـلیمبون هه ڵبژێرێ، ئه مه ش ئـــه و دوڕێیانـــه ئه خالقییه یه هه ژانی راچڵه كێنه ر له هه نـــاوی بونی مرۆڤدا پێشـــده هێنێ. كرده نوانـــدن رۆڵـــی رادیكاڵ و یه كالكه ره وه له چاره نوســـی كرده چاره نوســـی وازیده كا. مرۆڤدا پرۆسه ی ئه م ده نوســـێته وه ، مرۆڤ نوســـینه وه ی چاره نوسه به گه وهه ری خـــۆی كـــرده ی بڕیارده رانه ی مرۆڤ خۆیه تـــی. كرده هی مرۆڤ خۆیه تی، چاره نوســـیش كرده تۆمـــاری ده كا، مرۆڤ چاره نوسی خۆی ده نوسێته وه ، بنه ڕه تییه كانی هه رچه نده ناچارێتییه ژیـــان به شـــێكی ئه و"چاره نـــوس"ه راستییه ك بیریاره ئه م داگیرده كه ن.

ده ســـه لمێنێ كه كـــرده نواندن واته ده رگیربونی دژه كرده وه و ركابه ریكردن و خه ڵكی له الی شه ڕكردن. له كۆتاییدا نیازێكی قوڵ بۆ پێكهه ڵپژان و غه ریزه گه لی شه ڕانی ناپاكانه هه ن. ئاماده یی مـــرۆڤ ئاماده یـــی كرده كانییه تـــی، هه مـــو ده ركه وتنێكی ئه و ده ركه وتنی كرده كانییه تـــی. هـــه ر كرده یه ك بێ دژكرده وه نابێ، نـــه به ته نها كرده وه دژكـــرده وه ده ئا فرێنێ، به ڵكو خودی كـــرده ئه شـــێ دژكـــرده وه ش بـــێ، چونكه كـــرده وه نوانـــدن له روانینی كایه یدا هاتنه بێردیایڤه وه له ده مـــی له تـــه ك دژكـــرده دا به ریه كده كه وێ، ئه مه له كاتێكدا، دو كرده ی جیاوازی هـــاوكات، ده كرێ دژبـــه ری یه كبن، ئه مه ش له واقیعیه تـــی بونی "ئه مه "و "ئه ویدیكه "وه ســـه رچاوه ی به ستوه . نیـــازی پێكهه ڵپژانی هه ناوی خه ڵك و هه ڵبه ستراو كۆمه ڵگه دروســـتكراو و نییه ، ئه وه نده ی پیشانده ری راستی و بونی نكوڵیلێنه كراوی جیاوازی و كرده

جیاوازه كانه . شـــه ڕ كۆمه ڵگـــه به جـــۆری خۆی ده وڵه تێكیش هه مـــو دروســـتده كاو له خودی خۆیدا هه ڵگری سیمبۆلیكی له شـــه ڕدا خوێنـــی مرۆڤ شـــه ڕه . ئـــه م بـــه اڵم ده رژێ. به فراوانـــی واتایه كی به تـــه واوی خوێنڕۆشـــتنه په نهان و تایبه تی ده دات. خوێنڕۆشتن هه مو گه ل توشی خوێنبه ربون ده كاو به رده وام خوێنڕۆشـــتنی نوێترو نوێتر دێنێته گۆڕێ. دانپێدانانی كوشتن وه ك گوناه و تـــاوان ئاماده یی هه یه ، به اڵم له حه زكردنه كانیان به رده وامن خه ڵك بۆ ریالیزه كردنی فۆرمه به ناوبانگه كانی كوشتن. خوێن هه میشه دایكی خوێنه .

بێردیایـــڤ ده ڵێ: ئـــه وه ی خه نجه ر به رزبكاته وه به خه نجه ریش ده كوژرێ. خوێنڕۆشـــتن ناتوانـــێ نه بێته هۆی له رز. خوێنڕۆشتن ترس و خوڵقاندنی هه ڵبه ته ئه م ده بوژێنێته وه . خه ڵكی دیده بێردیایڤییه بۆ شه ڕو ئه و جۆره ژیان ده وڵه ته ی تایبـــه ت و كۆمه ڵگه ناوه ڕۆكێكدابن له هـــه ر به ڕێوه ده بـــا له ناخدا شه ڕێكی په نهانن، هه ندێ جار خوێنڕێژی ئه م ناخه په نهانه به كه ماڵی خۆیـــه وه مانیفێســـتده كه ن، چونكه شـــه ڕ هه ندێ كات ده توانێ ئه گه ر بۆ ماوه یه كـــی كه میش بـــێ له ده ره وه ی خوێنڕۆشتن به رده وامی به ژیانی بدات، ئه م ماوه كه مه به ئاشتی ناونراوه كه له بونیـــادی خۆیدا هیـــچ نییه جگه له تێگه یشتنێكی هه ڵه . ئێمه ده زانین ده وڵه ت و بونی كۆمه ڵگه له جه وهه ردا بونیـــان و شـــه ڕن، ئاماده ســـازی یه كانگیربونیـــان بۆ خۆپاراســـتنیانه له شه ڕی ئه وانیتر، بێگومان له رێگه ی له فۆرمه شه ڕ شه ڕه وه ، به كارهێنانی جیاوازه كانیـــداو به تایبـــه ت له ســـه ر هـــه ردو ئاســـته بناغه ییه كه ی خۆی، شه ڕی خوێنین و شـــه ڕی بێ خوێن. ســـه ختبونی بێردیایـــڤ به بـــڕوای ســـه باره ت چاره ســـه ر بڕیـــاردان و به كێشـــه ی شـــه ڕ گرێـــدراوه له گه ڵ خاســـیه تی دوالیســـتییانه ی شه ڕدا. له الیه كه وه شه ڕ ئاستێكی ئاژه ڵییانه ی گوناه و مرۆڤایه تـــی و گه شـــه كردنی تاوانه . له رویه كی تره وه شه ڕ خه ڵكی به ســـه ر ده رهێناوه و له ڕۆژانه یبـــون ســـه ره تاییانه دا ناهوشیارانه و ژیانی بڵندی كردونەته وه . شه ڕ جواڵنه وه ی مومكینكردوه . مرۆڤـــی قاره مانانه ی شه ر پێویستی به ئازایەتی، جوامێری،

ره تكردنه وه ی متمانـــه و قوربانیدان، ئاســـایش هه یه ، به اڵم ئه م دیارده یه غه ریزه كانی نزمتریـــن له هه مانكاتـــا وه حشیگه ری، خوێنمژی، توندئاژویی، چه ته گه ری و ویست بۆ ده ستراگه یشتن به هه مو توانایی له مرۆڤدا په ره پێداوه . ته نانه ت راســـته قینه ترین قاره مانێتی له ته ك ئـــه وه ی ده توانـــێ پۆزه تیڤ بێ، ده شتوانێ ره تكراوه و خراپكارانه دوالیســـتییانه ی خه ســـڵه تی بـــێ. باشـــی پارێزه رێكی خـــودی شـــه ڕ

به رده وامێتییه كه یه تی. شه ڕ كێشه ی گه وره بۆ سه ربه خۆیی كه ســـێتی پێشـــده هێنێ و به هـــۆی زاڵكردنـــی هه ژمونـــی كۆمه ڵگـــه وه خه فه كـــردن روبـــه روی كه ســـێتی ده كرێتـــه وه ، له به رئـــه وه ی شـــه ڕی هه ره بـــااڵی راســـته قینه فۆرمـــی كۆمه ڵگه یـــه به ســـه ر حاكمیه تـــی له كاتی ته نها كه ســـێتییه وه . خه ڵك سستبون و الوازی هۆشیاری كه سییانه و كاریگه ربونی زیاتری هۆشیاری گروپ و كۆلێكتیڤدا ده توانن شه ڕبكه ن. ئه گه ر ئـــه م شـــه ڕه له بنه ڕه ته وه نه توانین ره تبكه ینه وه، ئەوە له به ر پێویستبونه واقیعیه كه ی و ره وایه تییه كه ی، بۆنمونه شـــه ڕی تیرۆریســـتانی داعش، به اڵم پێویســـته ئه و وریاییـــه به كاربخه ین كه له هه ژمونداركـــردن و گه وره كردنی كۆمه ڵگه ، گروپگـــه ل و حاكمیه تـــی یان ده ســـته و خێڵی سیاسی له سه ر هۆشـــیاری سســـتكردنی بناغـــه ی كه ســـێتی له سنوری شـــه ڕ نه ترازێ و نه كرێته فاكته رێك بۆ مۆنۆپۆڵكردنی كه سێتی، به ته نها نه سه راپاگیرانه ی به ڵكو كۆمه ڵگه به گشتی و پایه داركردنی

بیرو سیستێمی مێگه لیزم.

با كه م و بچوكیش بێ له نێوانیاندا له ســـه ر هه ندێ كه یس به دیده كرێت، ئه ندامه كانی مایـــه ی ئه وه بێـــت كه به یه كه وه حیزبه دا ئه م له ئۆرگانێكی كاربكـــه ن! به اڵم بۆ هه رچـــی كۆنه كه لیبراڵه كانـــه ، تـــازه ئیخـــوان و به شـــێكی هه ســـتیارو خاوه ن پێگه و ده سه اڵتی ته شریعی و ته نفیزین له ناو گۆڕاندا، قسه یه كی ترو ڕوئیایه كی دی خۆی ده سه پێنێ، كه ده كرێ قسه ی جدی له ســـه ر بكـــرێ و خوێندنه وه ی تری بۆ بكـــرێ! چونكه ئیخوانه كانی نێـــو گـــۆڕان له موسته شـــاره وه بۆ ژورو ئه ندامی به ڕێوه به ری گشـــتی و به ڕێوه به ری ڕاگه یانـــدن و ئه ندامـــی ناحیه و ئه ندامی په رله مان و سه رۆك و ته نانه ت كاندیدی بۆ پارێزگاریشـــیان كـــوڕی وه ك ئه مانـــه ش تێدایـــه ! له پڕێ بون حیكایه ت هه ڵتۆقیـــون و به كوڕێـــك و كه وتـــون به ســـه ر نازو ده سه اڵتدا! ده سكه وته كانی نیعمه تی لـــه و یه كێـــك هیـــچ له كاتێكـــدا كاره كته رانه ڕۆژێ له ڕۆژان نه له سه ر له ســـه ر ئیخوانیه كه ی دوێنێیان و نه لیبڕاڵیه تیه كـــه ی ئیمڕۆشـــیان نه ك توشـــی گرتن و لێدان و ڕاونان نه بون، بگـــره هه اڵمه تێكیشـــیان بـــۆ كورد نه گرتوه ! خوا پێمنه گرێ تیاشیاندایه دۆسیه كه ی هێنده ڕه شه ، كه )قیر( له چاوی دا چۆڕی )شـــیر( ه ! جا من بۆخۆم كۆڵێ خه فه ت ده خۆم,كاتێ ده بینم كه سانی ماندو و پێشمه رگه و خه ڵكه ئـــه و سیاســـی و زیندانیانی خاوه ن هه ڵوێســـتانه ی كه له دوێنێی ڕۆژگاری ڕه شدا هه مو ته مه نی الوێتی خۆیان به بزوتنه وه ڕه واكه ی گه له كه یان به خشیوه ، كه چی ئه مڕۆ له گه ڵ جۆره

كه سێكدا سیاسه ت ده كه ن،كه كوفره چایه كیشـــیان له گه ڵـــدا بخورێته وه ! بائـــه وه ش لـــه والوه بوه ســـتێ ، كه ئـــه م كۆنـــه ئیخـــوان و تازه لیبرااڵنه چونكـــه له به دیهێنانی ئـــه م ڕۆژه دا بـــۆ یه ك چركه مانـــدو نه بون و نه ك فرمێسك، یه ك قه تره ئاره قیشیان بۆ دڵسۆزیان خه مخۆری و نه ڕێژاوه ،ئه وا له ئاســـتی نه بودایه ، بۆیـــه ئه وه نده بێباكانـــه مامه ڵه له گـــه ڵ دۆخه كه دا ده كه ن! ئه گینا ســـه رۆكی په رله مانی كوردســـتان له باتـــی به ڕێـــز دكتۆر یوســـف، گه ر هه ر یه كـــێ له به ڕێزان )قـــادری حاجـــی عه لی ،عوســـمانی حاجی مه حمود،عومه ری سه ید عه لی ( بوایه ،ئه وا هه رگیز دۆخه كه به مڕۆژه و به م بنده ســـته نه ده گه یشت! چونكه ئه و به ڕێزانه سه رباری هه ستكردنیان تێگه یشتن و مێژویی و به مه سئولیه تی پێگه و دۆخه كه ،ئه وا بۆ ته فه هومیان مێژو و باكگراوندی سیاسی و قورساییان له مێژوی خه باتی شـــه رافه تمه ندانه ی شاخ و شـــاریاندا هی ئه وه نیه كه س له ڕوی بێ هه روا به ئاسانی ده ستیان خوانه خواســـته بكاته وه ،یان لێبه رز ڕێگریان لێبكات! بـــه اڵم ده ڵێی چی

كێ ده یكات و كێ ده یخوات! بۆیه ئه مڕۆ ئه گه ر سه رژمێریه ك بۆ ئه و ئیخوانانه ی نـــاو گۆڕان بكه ین و -10-12 له دوای ئاكاریان هه ڵوێست و

2015 بخه ینه به ر باس و لێكۆڵینه وه ، ئه وا بۆمـــان ده رده كه وێت كه چه ند دۆشـــداماون و خه م دایگرتون و چۆن ده جوڵێنه وه و ته حه فوزه وه به وپه ڕی ئـــه م چونكـــه ده ده ن! لێـــدوان ئیخوانانه خوازیـــاری ئه وه ن هه رچی زوتـــره دۆخه كه ئاســـایی بكرێته وه و

بگه ڕێته وه بۆ ڕۆژانی پێش 12/ 10! دیاره ئه مه شـــیان به پله ی یه كه م بۆ ئیمتیازات و ئه و به ده ســـتهێنانه وه ی له كیســـچوانه یه ،كه ده ســـكه وته به هره مه ندبون، لێی له ده ســـه اڵته وه نـــه ك بـــۆ گه ڕانـــه وه ی هه یبه تـــی شـــكێندراوی گـــۆڕان! واتـــا ئـــه م ئیخوانانـــه هێنده ی بۆ هه ریســـه كه ده گرین، نیو هێنده شین و شه پۆڕیان بۆ حسه ین نیه ! ئه گینا گه ر وانیه بۆ دوێنێ ســـه رۆكی په رله مان به رامبه ر به بچوكتریـــن ڕه خنه ،كـــه یه كێتـــی لێیده گرت ئینزاری یه كێتی ده كردو بێ هیچ شـــه رم و شـــكۆیه ك ده یوت: یه كێتـــی نه خه ڵه تا بێت )حه ماقه ت(

ی وا بكات! كه چی ئه مڕۆ له به رامبه ر ئـــه و فه زاحه تـــه ئابڕوبه ره یه ی ، كه پارتی پێیكرد جگه له كۆمه ڵێ ڕسته ی ئینشائی و گشـــتی ، ناوێرێ نه ك هه ر بڵێ )حه ماقه ت( به ڵكـــو ته نها بڵێ ئه شهه دوبیال ئه وه ی پارتی دیموكراتی كوردســـتان له بازگه ی پردێ كردی )قه باعه ت( بو! هه رچه نده من لێره دا پڕبه دڵ پێمناخۆشه په نا بۆ ئه م په نده ببـــه م، به اڵم چارنیـــه و ناچارم بڵێم به ڕاستی كورد جوانی وتوه كه ده ڵێ

)کوته ک ده زانێت قۆناغ له كوێیه !( خاڵێكـــی دی كـــه ده بـــێ لێره دا هه ڵوێســـتی پێبده یـــن، ئامـــاژه ی یه كه م له به رامبه ر ئیخوانانه یـــه ئه م مه رجه ع و یه كه م دایكی سیاسی خۆیان كه )یه كگرتوی ئیسالمی (ه ! ئه ویش بـــه وه ی زۆر ڕقیان لـــه و كانیه یه كه یه كه م ده ستنوێژی سیاسیان لێگرت و به ردی ئه وه دان له هه وڵی هه میشـــه تێبگـــرن و ئه و هێزه ناشـــرین بكه ن و له كایه ی سیاســـیدا په راوێزی بخه ن!

بۆئه وه ی بڵێن ئێمه ڕاســـتمان كردو حه ق الی ئێمه یـــه و ئه وه ئێمه ین،كه نه هیمان بێـــت له گه ڵدا ئێستاشـــی له ئیســـالمی بونی خۆمان نیه به ڵكو ئه وه یه كگرتوه ,كه له مێژوی سیاسی خۆیدا نه یتوانیوه ببێته مه رجه عێكی بااڵ له به دیهێنانی خه ونه كانی ئێمه دا! بۆیـــه هـــه رزو پاشه كشـــه مان كردو لێیهاتینـــه ده ره وه ! بۆ ســـه لماندن و به رجه سته بونی ئه م هه ڵوێسته شیان، ئه م ئیخوانانـــه ئۆتۆماتیكی حه نین و مه یلیان بۆ الی ئه و باڵه ئیسالمیه ی دی كه )كۆمه ڵی ئیســـالمی(ه و خۆی به ڕكابـــه ری ماڵه باوانیـــان ده زانێ ، ڕۆژ له دوای ڕۆژ زیاتر په یوه ســـتتر ده بێ ! ئه ویش له به ر ئـــه م هۆیانه ی

خواره وه :یه كه م: ئـــه م براده رانه هه رچه نده له نێو بزوتنه وه یه كی به ناو لیبراڵدان، ئیخوانی و نـــاوه ڕۆك به هـــۆی به اڵم ڕوكه ش لیبراڵیانه وه ، ئه وا له و سه وابت و پره نســـیپه بنه ڕه تیانه ی كه تائه مڕۆ ســـه رجه م هێزه فێنده مینتاڵیزمه كان بڕوایان پێیه تـــی ، نه ك هه ر هاوڕان و به نه گۆڕی ماونه تـــه وه ، به ڵكو چه ند بۆشـــیان بكرێ و چۆن بۆیـــان بلوێ په یڕه وكردنیشی پیاده كردن و بۆ كار ده كـــه ن له میدیـــاو لـــه و ناوه نـــده ته شریعی و ته نفیزیه ی،كه ده سه اڵتیان تیایـــدا هه یه و هاوكات هـــه ر الدان و ته جاوزكردنێكی ئه م پرانســـیپانه ش ڕێی ده زانـــن و مه بده ئی به هه ڵـــه ی ته ســـریح و بۆ گه ڕانه وه لێده گـــرن! لێدوانـــی هه نـــدێ لـــه م ئیخوانانـــه له دوێنێدا،كـــه چـــۆن جه خـــت له م پرسانه ده كه نه وه ئاماژه ن بۆ ڕاستی و

دروستی ئه م بۆچونه ی ئێمه !

هه رچی خاڵی دوه میشـــه ، ئه وه یه كـــه ئیخوانه كانی نێو گـــۆڕان ئیمڕۆ له بـــه رده م ئـــه و پره نســـیپه ی كـــه ده ڵـــێ )دوژمنی دوژمنم دۆســـتمه ( كارده كـــه ن! ئه مـــه ش مانـــای وایه توشی ئیســـالمی كۆمه ڵی هه رچۆن فۆبیایه ك بوه به رامبه ر به یه كگرتوی یه كگرتـــو بـــه وه ی ئیســـالمی ، له هه ڵوێستی سیاسیدا له هه ر كوێیه ك بێت، ئـــه وا كۆمـــه ڵ له ســـه نگه ری به رامبه ریدا خـــۆی ده بینێته وه ! ئه وا ئـــه م ئیخوانانـــه ش به وپێیـــه ی كه پشـــتیان له باوكی شـــه رعی خۆیان لێیهه ڵگه ڕاونه ته وه ،به مه ش كـــردوه و بـــاوك به حه اڵڵ ئه مـــڕۆ كوشـــتنی ده زانن و به حســـابی خۆیـــان كۆتایی ئـــه م تراژیدیایه دواجـــار به قازانجی دروســـت خوێندنـــه وه ی ئه مـــان بۆ ئاینـــده و دونیابینییـــان ده گه ڕێته وه له ناوه نده كـــه دا! بۆیـــه ئیخوانه كانی نێو گـــۆڕان له م كێشـــه و قه یرانه ی دوایـــدا له هه ر فیگه رێكـــی تری نێو حه زیان زیاتـــر بزوتنه وه یـــه ئـــه م ئیسالمی و یه كگرتوی له ته ریككردنی له كۆمه ڵ! نزیكبونه وه یـــه هـــاوكات چونكه ئه م ئیخوانانه به هه ر نرخێك بێ ده یانه وێ بۆ كۆنه براكانیان، كه تائه مڕۆ له ناو یه كگرتوی ئیســـالمیدا كارده كه ن بسه لمێنن، كه یاخیبونیان له كورتهێنانـــی یاخیبونـــه ته نهـــا خه ونه كانیان له ناو یه كگرتوداو هیچی دی ! بۆیه ئه مان هه ر له ســـه ر عه هدو په یمانه كه ی جاران ماون و هه رخۆیان گه وره كه ی له ده ریـــا به جۆگه یـــه ك ئیخوان ده زانن و هێشـــتا به مو الیان نـــه داوه و به مانای وشـــه ش پابه ندن به و ســـه وابیتانه ی كـــه الی هه موان

مایه ی ڕێـــزو ته قدیره ! دیـــاره ئه م ســـه وابیتانه ش ئه مڕۆ به پله ی یه كه م الی كۆمه ڵی ئیسالمی هه م پارێزراوه و هـــه م چینگیش ده كه وێـــت! ئه گینا دونیابینی هاوبـــه ش و مه بده ئی گه ر هاوبـــه ش له ڕوی شـــه رعی و دینیه وه بێ،)گۆڕان و كۆمه ڵ( نه ك هه ر له ڕوی یه ك ڕوئیایی و دونیادیده ییه وه له یه ك جیـــاوازو جودان، به ڵكو له و دونیاش سه ری ئه م دو هێزه له یه ك مه نجه ڵدا به یه كیشـــه وه ناكوڵێن! بـــه اڵم ئه وه له هه ڵوێستیاندا گۆڕانه كان ئه مڕۆ بۆ به رامبـــه ر كێشـــه و قه یرانه كانی ئه م دواییـــه له گه ڵ كۆمه ڵی ئیســـالمیدا ده ڵێـــی به یه ك ســـك له دایك بون! ئه وا به ڕای مـــن هه رچۆن له الیه كه وه بۆ خواســـتی گشـــتی گـــۆڕان خۆی ناو كابـــرای وه ك ده گه ڕێته وه ،كـــه خنكاندا لێهاتوه ،له كاتی ده ریاكـــه ی په نا بـــۆ چڵه پوشـــێكیش ده بات! ئه وا ده نگ و ڕه نگی ئیخوانه كانی نێو گۆڕانیش له م نێوه نده دا نابێ به هێند وه رنه گیرێت و حیســـابی بۆ نه كریت! به مه زهه ر چه نـــده ئه مانـــه چونكه مۆدێرن و به كه سانی خۆیان لیبڕاڵن و ئه وا ده ده ن، نیشـــان موته مه دیـــن دو هێنده ش به )مێزه ر( ئیســـالمی و ئیخوانه كـــه ی هـــه ر به )هزر(یـــش

جارانن!

*ئه زانـــم له وه اڵمدا ده ڵێـــن ئێمه ده مانه وێت به ڵكـــو نیـــن، بێبـــاك سیســـتمی سیاســـی بگۆڕین و واڵت له ده ستی دیكتاتۆریه ت رزگار بكه ین و دیموكراسیه ت بێت و یاسا ســـه روه ر قســـه ی كۆمه ڵێك بێت و به رقـــه رار

زه ردو سوری تر ریزده كه ن و هتد..

www.awene.com

تایبه‌ت (507( سێشه ممه 182015/12/15

ئا: كارزان تاریق

د. ئاسۆ فه ره یدون، پارێزگاری سلێمانی له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت

"حكومه ته كه ی سلێمانی له حكومه تی هه رێم سه ركه وتوتر بو".

ئاوێن����ه : قه یرانه سیاس����یه كان دۆخی ئاراس����ته یه ك چ ب����ه ره و س����لێمانیان

په لكێشكرد؟ئاس����ۆ فه ره ی����دون: پێش����تر بودجه ی سلێمانی له ڕێژه ی 17% یه ك ترلیۆن و 771 ملیار دینار بو، له بودج����ه ی په ره پێدانی پارێ����زگاكان 373 ملیاردین����اری هه ب����و، هه روه ها 200 ملی����ار دیناری تری هه بوه ، به اڵم ئێس����تا هیچ ل����ه و بودجانه ی نیه ، بۆیه پێدانی ده سه اڵتی المه ركه زی گرنگه بۆ گه ڕان����ه وه ی داهات ب����ۆ پارێزگاكان و

به كارهێنانه وه ی بۆ خۆیان. ئاوێنه : ئایا داهاتی ناوخۆی س����لێمانی

به شی موچه ی فه رمانبه ران ده كات؟ئاس����ۆ فه ره یدون: موچه ی فه رمانبه ران له س����نوری هه رێمی كوردستان 870 ملیار دیناره ، له پارێزگای سلێمانیش ده كاته 537 ملیار دینار، ئێمه له ساڵێكدا ده توانین 100 ملیار پاش����ه كه وت بكه ین كه به ش ناكات، ته نها ی����ه ك رێگاچاره هه ی����ه بۆ موچه ی

فه رمانبه ران ئه ویش داهاتی نه وته .ملمالن����ێ له كات����ی بۆچ����ی ئاوێن����ه : سیاس����یه كاندا س����لێمانی ده كرێته چه قی

ملمالنێكان؟ئاسۆ فه ره یدون: ماوه یه كی زۆر سلێمانی چه قی ملمالنێی سیاس����ی بو، ملمالنێكان هه موی چ����ڕ بوبوه وه له س����لێمانی به اڵم به دروستبونی حكومه تی بنكه فراوان له سه ر له سنوری هه ڵبژاردن ئیستحقاقی بنه مای سلێمانی هه رچه نده ترسێك هه بو پرۆژه ی حكومه تی خۆجێی سه ركه وتو نه بێت، به اڵم حكومه تی خۆجێی س����لێمانی له حكومه ته بنكه فراوانه كه ی هه رێم س����ه ركه وتوتربو، كاره كانیش����ی به باش����تر ده ڕوات، چونكه یه كده س����ت و یه كهه ڵوێستین و كاری حزبی

له پێش كاری هاواڵتیانه وه نیه .ئاوێنه : سلێمانی خاوه نی زۆربه ی وزه ی هه رێمه ب����ه س خێره كه ی ب����ۆ خۆی نیه

بۆچی ؟ئاس����ۆ فه ره ی����دون: س����لێمانی له ڕوی س����وته مه نیه وه نابێ����ت له بییرمان بچێت، ئه گ����ه ر باس����ی وزه بكه ی����ن مه س����ه له ی ده رهێن����ان و گ����ه ڕان به دوای����داو له هه مو روه كان����ه وه كارێك����ی س����یادیه به پێی ده ستور بۆ حكومه تی هه رێم ده گه ڕێته وه ، پارێ����زگای س����لێمانی به ش����ێكی ب����اش له غازی سروش����تی و نه وت����ی هه یه ، به اڵم سااڵنه قه یرانی س����وته مه نیمان هه بو كه زیات����ر به نزینی ده گرته وه ، به اڵم ئێس����تا بازاڕی سیاس����ه تی په یڕه وكردنی به هۆی ئازاده وه و نه هێشتنی قۆرخكاری له هێنانی س����وته مه نی و بۆ پارێزگاكه نرخی به نزین زۆر له خ����وار نرخی فه رم����ی حكومیه وه یه هه بونی قه یرانه كه ش دو ش����ته پااڵوتگه ی بازی����ان كه پااڵوتگه ی س����ه ره كیه توانای

به رهه م هێنانی 38 هه زار به رمیلی هه یه ، به اڵم پااڵوتگه ی كار له هه ولێره 120 هه زار به رمی����ل به رهه م ده هێنێت، پێداویس����تی به نزینی س����لێمانی رۆژانه 2 ملیۆن و نیو لیتره توانای پااڵوتگه ی بازیان ته نها یه ك ملیۆن لیتره رۆژانه كه واته ملیۆن و نیوێكی ده ره وه م����ان ئه وێت ئه گ����ه ر له هه ولێره وه

بۆمان نه یه ت توشی قه یران ده بین.ئاوێنه : ئایا حكومه تی ناوه ند هیچ به شه

نه وتێك بۆ پارێزگای سلێمانی نانێرێت؟ئاسۆ فه ره یدون: یه كێك له سه رچاوه كان حكومه ت����ی ناوه ندیه كه س����ااڵنه نه وت و گازوایل و به نزینی ده نارد هه تا مانگی 7ی 2014 له س����اڵی 2013 ب����ڕی 589 ملیۆن نه وتی ناردوه بۆم����ان له دوای ئه وه ی ئه و رێژه یان بڕیوه هه مو ئیعتمادێك له س����ه ر

خۆمانه .ئاوێن����ه : بۆچی پااڵوتگه كانی س����نوری سلێمانی ناخرێنه كارو مۆڵه تیان پێنادرێت بۆ چاره سه ركردنی قه یرانه كانی سوته مه نی

به تایبه تی پااڵوتگه ی سورقاشان؟ئاسۆ فه ره یدون: به هۆی رۆتینێكی زۆرو له وه زاره تی ناته ندروس����ت مامه ڵه یه ك����ی سامانه سروشتیه كان ئه و پااڵوتگه یه ماوه ی ساڵێك ده بێت پێویس����ت بو ده ستبه كار بێ����ت و بڕێكی ب����اش له گازوای����ل و نه وتی به پارێزگای س����لێمانی بدای����ه و كه لێنێكی گه وره ی بۆ پڕ ده كردینه وه چونكه توانای به رهه مهێنانی ئ����ه و پااڵوتگه یه 20 هه زار به رمیله له رۆژێكداو ه����اوكات هه زارو 300 كه س ده خاته س����ه ر كار به اڵم به داخه وه وه زاره تی سامانه سروشتیه كان كاره كانی دوا ده خ����ات، ب����ه اڵم ب����ڕوام وای����ه ئه و پااڵوتگه یه هه ر ده بێت بكه وێته كار، بۆیه دواكه وتن����ی له س����ودی حكومه تی هه رێم و

پارێزگای سلێمانی نیه .ئاوێنه : داهاتی مه رزه كان چی لێدێت؟

ئاس����ۆ فه ره یدون: یه كێك له باش����ترین

مه رزه كان باش����ماخه كه له شه ش مانگی ئه مس����اڵدا داهاته ك����ه ی 115 میلیار دینار ب����وه و په روێزخان 27 ملی����ار دینار بوه و فڕۆكه خانه ی سلێمانی 950 ملیۆن دینار، هه مو ئه و داهاتانه ده چێته ناو خه زێنه ی ده وڵ����ه ت له حكومه تی هه رێ����م و وه زاره تی دارایی و ب����ه كار ده هێنرێته وه بۆ بودجه ی ته ش����غیلی ن����ه ك موچ����ه ی فه رمانبه ران ئێم����ه ش داواكاریمان ئه وه یه ئه و داهاتانه

له ناو سلێمانی خه رج بكرێته وه .ئاوێنه : له سه ردانه كه تان بۆ به غدا چیتان

بۆ پارێزگاكه به ده ست هێنا؟یه كێ����ك فه ره ی����دون: ئاس����ۆ له ده س����تكه وته كانی چونم����ان ب����ۆ به غدا مه رزی سه یران به نه كه ئێستا له قۆناغه كانی كۆتای����ی كردنه وه یدایه ئێس����ته لیژنه یه ك پێكهێن����راوه تاوه كو س����ه ردانی مه رزه كه ب����كات بۆ ئیعترافك����ردن پێی كه ئه وه ش سااڵنی تر بوایه ملیۆنان دۆالری تێده چو.س����ه ردانه كه بۆ مه به س����ته كانی مه رزی س����ه یران به ن و كێش����ه ی ئ����اواره كان بو

هه ندێك به ڵێنمان پێدراوه . ئاوێنه : كه رتی وه به رهێنان له س����لێمانی شكس����تی هێن����اوه ، ئه گه ر به و ش����ێوه یه به رده وامبێت به ره و كوێ هه نگاو ده نێت؟

ئاسۆ فه ره یدون: پڕۆژه كانی وه به رهێنان پاشه كش����ه ی زۆری به خۆی����ه وه بینی����وه له س����اڵی 2013 بایی 5 میلیار 155 ملیۆن دۆالر بوه له س����ه رجه م سێكته ره كان به اڵم له 2014 له میلیارێك دۆالر كه متر بوه ، كه ئه وه ش زۆر كه مه و پاشه كش����ه یه كی زۆر

گه وره یه .ئاوێنه : كێشه ی س����وته مه نی چاره سه ر

بوه و ئه گه ری سه رهه ڵدانه وه ی نیه ؟ئاس����ۆ فه ره ی����دون: كێش����ه كه هه ی����ه ناتوانین بڵێین نیه چونكه كێشه ی كه می كێش����ه ی له گه ڵ هه یه به رهه مهێنانم����ان خ����ه زان كه پێش من بیری لێنه كراوه ته وه

ئێس����تا بڕی به نزینی خه زنمان 14 ملیۆنه ئه گ����ه ر 5 رۆژ به نزی����ن نه بێ����ت په كمان

ده كه وێت. ئاوێنه : س����اڵی 2016 قه یرانه كان به ره و

قوڵتر بونه وه یان چاره سه ر ده ڕۆن؟ئاسۆ فه ره یدون: تائێس����تا قه یرانه كان چاره س����ه ر نه ب����ون ك����ه ناوچه ك����ه پ����ڕ له قه یران و كێش����ه ن به پێچه وانه وه ده توانم بڵێ����م قه یرانه كان ب����ه ره و قوڵتربونه وه ی

زیاتر ده ڕۆن نه ك چاره سه ر.

وێڕای خۆشحاڵیم به كردنه وه ی ئۆفیسه كانی كه ناڵی NRT له هه ولێرو دهۆك كه بۆ ماوه ی (60( رۆژ داخ���ران و ده مكوتك���ران، ب���ه اڵم له هه مانكات���دا جێ���ی ترس و نیگه رانیش���ه ، ئه زانن بۆ؟ له به رئه وه ی ترس���م هه یه كه ئه م كه ناڵه ته نها بۆ خات���ری ئه وه ی جارێكی تر ئۆفیسه كانی دانه خرێته وه ، به ته واوی خۆی له پیشه یی بون داماڵێ، ئه مه ش بوختان و جادو

نیه ، به ڵكو به پێی چه ند به ڵگه یه ك:1. ئۆفیسه كانی NRT له و دو شاره له گه ڵ كه ناڵ���ی KNN پێكه وه داخ���ران و كارمه ند و رۆژنامه نوسه كانیان ئه مدیوی دیگه ڵه كرانه وه ، واته وه كو یه ك پاكێج سه یركراون و مامه ڵه یان له گ���ه ڵ ك���راوه ، كه چ���ی ته نها ب���ۆ ئه وه ی ئۆفیسه كانی خۆیان بكرێته وه و پێیان بوترێت )بێالیه ن(، باس���ی داخس���تنی ئۆفیسه كانی كه ناڵی )KNN(یان نه كرد، له كاتێكدا ئه وان هاوپیش���ه یانن و ئه س���ڵه ن ب���اس نه كردنه كه )بێالیه نی(یان ده خاته ژێر پرسیاره وه . ئه م قسه یه بۆ هه ر كه ناڵێكی ترییش راسته نه ك

.KNN هه ر بۆ2. له م���اوه ی دو هه فت���ه ی پێش بڕیاری كردن���ه وه ی ئۆفیس���ه كانی ، ئ���ه م كه ناڵ���ه هاوش���ێوه ی كه ناڵه حزبیه كان���ی تر، چه ند راپۆرتێكی توندی له س���ه ر خودی مه س���عود بارزان���ی و سیاس���ه ته هه ڵه كان���ی پارت���ی و سیاس���ه تی نه وت���ی هه رێ���م كرد ك���ه دور ب���و له كاركردن���ی پیش���ه ییانه ی كه ناڵه كه . ته نانه ت س���ه رۆكی دامه زراوه ی میدیایی نالیا له لێدوانێكیدا به بۆن���ه ی كردنه وه ی كه ناڵه كه جه ختی له س���ه ر ئه م راس���تیه كرده وه و وتی "خه ری���ك بو ئه م دۆخ���ه پاڵمان پێوه بنێت ئیعالمی ته ش���ه نوجی نامیهه نیه ت و ب���ه ره و

هه نگاو بنێین".3. له كاتی بڕیاری كردنه وه ی ئۆفیسه كاندا، له یه كه م هه واڵی گه شتی هه واڵه كانی شه وی پێنج شه ممه 10ی دیس���ه مبه ر، باڵویكرده وه ك���ه حكومه تی هه رێ���م بڕی���اری كردنه وه ی ئۆفیس���ه كانی كه ناڵه كه ی داوه . لێره دا چه ند

مامه ڵه یه كی ناپیشه ییانه هه یه :أ - له ماوه ی ئه و )60( رۆژه ی داخس���تنی ئ���ه و ئۆفیس���انه دا، ئ���ه م كه ناڵ���ه ده یگوت "پارتی دیموكراتی كوردس���تان ئۆفیسه كانی داخس���توه "، كه چی كه بڕی���اری كردنه وه ی درا، گوت���ی "حكومه ت���ی هه ڕێ���م بڕی���اری كردنه وه ی ئۆفیسه كانی داوه "، ئه مه ش جگه له موجامه له یه كی ناڕاست و ناپیشه ییانه هیچی تر ناگه یه نێت، چونكه ئه گه ر بڕیاره كه له الیه ن حكومه ته وه ده رچوبێت، ده بو داخس���تنه كه ئۆفیسی س���ه ره كی كه ناڵه كه شی بگرتایه وه و

بۆچی هه ر ده بێ له زۆنی زه رد بێت؟ب - كه ده ڵێ���ت "حكومه تی هه رێم بڕیاری ئه م���ه داوه "، ئۆفیس���ه كانی كردن���ه وه ی ش���ه رعیه ت دانه به داخس���تنی ئۆفیسه كان، له كاتێك���دا ك���ه داخس���تی ئه و ئۆفیس���انه به بڕیاری حزبێكی سیاسی بوه و هیچ ده قێكی یاساییان له پشته وه نه بوه ، كه یاسای به كاری ژماره )35(ی س���اڵی 2007ی رۆژنامه گه ریی له هه رێم، هیچ م���ادده و بڕگه یه كی تێدانیه بۆ سزادان كه داخستنی كه ناڵی میدیایی بێت.

ت - جارێك���ی ت���ر له بڕی���اری كردنه وه ی ئۆفیسه كانیدا، له و كه ناڵه وه باسی كردنه وه ی ئۆفیسه كانی كه ناڵی )KNN(نه كرا، له كاتێكدا بڕی���اری كردنه وه یان پێكه وه ب���وه ، وه كچۆن

بڕیاری داخستنیان پێكه وه بوه .4. دوای بڕیاری كردنه وه ی ئۆفیس���ه كان، ئ���ه م كه ناڵه به جۆرێك گۆڕان���كاری له زمانی ده ربڕین���ی په یامه ك���ه ی ده كات ك���ه ه���ه م پێچه وانه ی سیاسه ته میدیاییه كه ی دو هه فته له وه وبه ریه تی ، هه م ناڕاستی و دروستی تێدایه ، بۆ نمونه پێش���تر ده یگوت "مه سعود بارزانی كه له 19ی ئابه وه ماوه ی س���ه رۆكایه تیه كه ی ته واو بوه "، كه چی ئێس���تا ده ڵێت"سه رۆكی هه رێمی كوردس���تان كه ماوه یه كه بۆچونی جیاواز له س���ه ر پۆس���ته كه ی هه ی���ه ". ئه م گۆڕانكارییه ش له ناوهێنانی س���ه رۆكی هه رێم به جۆرێك له ته له فزیۆن و رادیۆ و ماڵپه ڕه كانی NRT ره نگیداه وه ت���ه وه ، ك���ه ئاماژه ی���ه بۆ ئ���ه وه ی بوبێته سیاس���ه تی میدیایی و وه كو

رێنمایی گشتاندنی بۆ كرابێت.هه ر بۆیه ، له و پێودانگانه ی ئاماژه م پێكردن، ترس���م هه یه ئ���ه م كه ناڵه له م���ه ودواش به و شێوه یه مامه ڵه بكات و خۆی له روماڵكردن و باڵوكردنه وه ی بابه تیانه ی روداو و راستیه كان ب���ه دور بگرێت، له كاتێكدا ده بێ هاوڕێیانمان له كه ناڵی NRT ئه و راس���تیه باش بزانن، كه بڕیاری كردنه وه ی ئه م كه ناڵه له الیه ن پارتی دیموكراتی كوردستانه وه ، نه له ترسی هه واڵ و راپۆرته تونده كانیان بوه دژی ئه و پارته ، نه له ژێر فش���اری ناوخۆ بوه ، به ڵكو به فشاری

ده وڵه تان و رێكخراوه نیوده وڵه تیه كان بوه . NRT ئ���ه وه راس���ته ده بێ���ت كه ناڵی ره چاوی دۆخی سیاسی ناله باری هه رێم بكات كه دیموكراس���یه ت و سه روه ری یاسا و ئازادی راده ربڕین تیایدا درۆیه كی گه وره یه و هێنده ی س���ه رمای زستان پله كانی هاتوه ته خواره وه ، به اڵم ناب���ێ ببێته ه���ۆكاری له ده س���تدانی ئاكاری پیش���ه یی بون و پێش���ێلكردنی بنه ما

ئێتیكیه كانی كاری رۆژنامه وانیی.

دو تێبینی پێویست:یه ك���ه م: ره خنه كردنی ئ���ه م كه ناڵه ته نها له خه می له ده س���تنه دانی پیش���ه ییبونیه تی و ئ���ه وه ش له ب���ه ر گرنگی و پێویس���ت زانینی میدی���ای ئه هلی���ه و له كاتی خۆیش���یدا دژی خۆمم هه ڵویستی ئۆفیس���ه كانی، داخستنی

له ناو خودی كه ناڵه كه ده ربڕیوه . KNN به كه ناڵ���ی ئاماژه ك���ردن دوه م: ته نها وه ك نمون���ه و وه ك كه ناڵێكی میدیایی كه هاوپیش���ه ی میدیاكانی ت���ره ، له كاتێكدا ره خنه ی جدیم له س���ه ر ئه دای ئ���ه و كه ناڵه هه یه و پێشتریش چه ند وتارێكی ره خنه ئامێزم

له سه ر باڵوكردۆته وه .

پارێزگاری‌‌سلێمانی‌:‌له‌2016دا‌قه‌یرانه‌كان‌قوڵترده‌بنه‌وه‌موچه ی مانگانه ی فه رمانبه ران له سنوری پارێزگای سلێمانی 537 ملیار دیناره

كردنه‌وه‌ی‌ئۆفیسه‌كانی‌‌NRTو‌مامه‌ڵه‌ی‌ناپیشه‌ییانه‌

كامیل عومه رمامۆستای راگه یاندن له زانكۆی سلێمانی

له به رنامه یه ك����ی ته له فزیۆن����ی و له چه ن����د سایتێكه وه گوێبیس����تی بۆچونی ژماره یه ك گۆڕان بزوتن����ه وه ی دیاری له هه ڵس����وڕاوی بوین، داوای پێكهێنانی هێزی چه كداریان بۆ بزوتنه وه ی گ����ۆڕان ئه كرد، به بیانوی ئه وه ی كه ئه گه ر گۆڕان خاوه ن����ی هێزێكی چه كدار بوای����ه به م ش����ێوه یه س����ته می لێنه ده كرا، له بابه تێكدا به ن����اوی )بۆچی پارتی گۆڕانی كرده ئامانج؟!( باس����م له وه كردوه یه كێك له و هۆیانه ی ك����ه پارتی بزوتنه وه ی گۆڕانی كرده ئامانج ئه وه بو كه بزوتنه وه كه هێزێكی جه ماوه ری بێچه كه ، به هه مان ش����ێوه كاتێك س����لێمانی له پارێزگای له هه ڵبژاردنه كان����دا گ����ۆڕان ب����راوه ی یه ك����ه م بو، شایس����ته ی پۆس����تی پارێ����زگا بو ب����ه اڵم یه كیه تی ئه م پۆس����ته ی پێن����ه داو یه كگرتوش ك����ه رۆڵی یه كالكه ره وی ئه بینی له پێدانی ئه م پۆس����ته الیه نگری ب����راوه ی یه كه می نه كردو چاوه ڕێی كرد تا به س����ازان پۆسته كه بۆ یه كیه تی بو،

ئه م����ه ش هه ر به هۆی ئ����ه وه وه بو كه گۆڕان هێزی چه كداری نه بو، راس����ته بۆچونی ئه م به ڕێزانه له په رۆشیانه بۆ بزوتنه وه ی گۆڕان، ب����ه اڵم نابێت ئ����ه و راس����تیه ش له یادبكه ین كه جوان����ی ئ����ه م بزوتنه وه ی����ه به مه ده نی ب����ون و بێچه كیه وه یه تی ، هه ر له س����ه ره تاوه ئ����ه م بزوتنه وه یه خۆی به هێزێكی س����یڤیل و بزوتنه وه یه كی چاكس����ازی ناساندوه و پشتی به ده نگده ره كانی ده به ستێ بۆ یه كالكردنه وه ی ئه نجام����ی هه ڵبژاردن����ه كان و ناكرێت به هۆی س����ته مێكی كاتی لێره و ل����ه وێ ئه م ئامانجه س����ه ره كیه ی له ی����اد بكات و په ن����ا بۆ هێزی چه كدار به رێ����ت. هیچ گه لێك هێنده ی گه لی كورد دوژمنی نیه له عه ره ب و فارس و تورك و له سه رو هه مویانه وه ئیسالمیه توندڕه وه كان به داعش و ئه و ئیسالمیانه ش����ه وه كه ئێستا له كوردس����تان ده ژی����ن، به دیكتاتۆره كان����ی ناوخۆش����ه وه له ناو حیزبه بااڵ ده س����ته كانی كوردس����تاندا، هه ر گه لێكیش دوژمنی زۆربو هێ����زی چه كداریش����ی گه ره كه ، ب����ه اڵم نه ك هێزی چه كداری حیزبی وه ك ئه وه ی پارتی و یه كیه تی هه یانه ، ئێمه پێویستمان به هێزێكی چه كداری دامه زراوه یی نیشتمانی كوردستانی هه یه و گۆڕانخوازه كانیش پێویسته هه وڵ بۆ ئ����ه م جۆره هێزه بده ن و ئه ندامه كانی خۆیان هانبده ن له سوپایه كی نیشتمانی دامه زراوه ییدا

چه كداربن نه ك له هێزێكی حیزبیدا.ئه و به ڕێزانه ش كه بیر له دروستكردنی هێزی چه كدارو هێزه كانی 90 و چی و چی ئه كه نه وه ئه وه گه ڕانه وه یه بۆ چوارگۆش����ه ی یه كه م و

به درۆخستنه وه ی ئه و هه مو ئیدعایانه یه كه بزوتنه وه ی گۆڕان له م6 س����اڵه دا كردویه تی وه ك جواڵنه وه یه كی جه ماوه ری بێچه ك خۆی ناس����اندوه و له بری چه ك ده ی����ه وێ به هێزی بیرو قه ڵه م گۆڕانكاری بكات و نابێت كه سی گۆڕانخواز ئه وه نده نه فه س����ی كورتبێت، ئه و راستیه ش له یاد نه كات كه پڕۆسه ی گۆڕانی كۆمه ڵگا به ئاڕاسته ی مه ده نیه ت و چاكسازی و دادی كۆمه اڵیه تی هێنده ئاسان نیه و زو نایه ت به ده سته وه ، پێویسته ئه وانه ی هه ڵگری ئه م بیروباوه ڕه ن چمكێك له كراس����ه كه ی غاندی دادڕن و له مه چه كیان����ی بپێچ����ن، ئ����ه وه ش له یاد نه كه ن كه مه یدانی چاالكی سیاس����یی س����لێمانی و له ده ڤه ری گ����ۆڕان س����ه ره كی گه رمیان و راپه ڕین و هه ڵه بجه یه و به زه حمه ت چه كداری ناوچه كانی هه ولێرو بادینانی پێوه ش����وبات )خۆپیش����اندانه كانی 17ی ده لكێ ئ����ه م بۆچونه پشتڕاس����ت ئه كه نه وه (، ته نها كێبڕكێك����ه له و زۆنه ده ب����ێ كه پێی ده وترا زۆنی س����ه وز، كێش����ه كه ده كه وێته وه نێوان یه كیه تی زه حمه ت����ه گ����ۆڕان و یه كیه ت����ی و ئه مه ی پێ ه����ه رس بكرێت و ئه م هه نگاوه ش هانی ئیس����المیه كانیش ده دات ب����ۆ ئه وه ی بی����ر له پێكهێنانی هێزی چه ك����دار بكه نه وه ، كه واته ئه وانه ی ئیدیعای پێكهێنانی سوپای یه كگرتوی نیشتمانی و یه كگرتنه وه ی دو هێزی حه فتاو هه ش����تایان ده كرد، ئه بێت له مه ودوا بیر له چه كداركردنی حیزبه كان و دابه شكردنی هه رێم بكه نه وه و قوڕه ك����ه ئه وه نده ی تر بۆ گه لی كورد خه س����تبكه نه وه و دوری بخه نه وه

له ئامانجه س����تراتیجیه كانی به بیانوی ئه وه ی كه الیه نێكی سیاس����یی هه ڵه ده كات ئه ویش

ده بێ بیكات. له حاڵه تی بڕیاردان له س����ه ر چه كداربونی گۆڕان، پێویسته ئه و به ڕێزانه ش له بزوتنه وه ی گ����ۆڕان یان ل����ه ده ره وه ی بزوتنه وه كه ن یان ئه وانه ش كوردس����تانن و له هه رێمی ئه وانه ی له هه نده ران����ن به نوس����ین و به ئاخاوتن هانی بزوتنه وه ی گ����ۆڕان ئه ده ن ب����ۆ پێكهێنانی هێزی چه كدار، خۆیان یه كه م كه س����بن بچنه ناو ئه و هێزه چه كداره وه پێشه نگبن له چه ك هه ڵگرتندا نه ك خه ڵك هانبده ن و كوڕی كورد به كوش����ت بده ن و خۆیان ته ماش����اچی بن و پێشه وه بن و له ریزی له چله ی شه هیدبونیاندا پێش دای����ك و باوكی ش����ه هیده كه مۆمه كه

داگیرسێنن. ئه م ئه زمونه واته حیزبی چه كدار له كۆتایی حه فتاكان و س����ه ره تای هه شتاكاندا له لوبنان بینیمان دوانزه جۆر هێزی چه كدار له لوبناندا جه نگی ئه هلییان كردو دابه ش بوبون به سه ر پێكهاته كانی لوبنان له مه س����یحی و ش����یعه و س����ونه و دروز كه گرنگترینی����ان رێكخراوی ئه مه ل و حیزبیی كه تائیب و س����وپای لوبنان و بزوتنه وه ی نیش����تمانی دروزه كان بو، شه ڕو ژێرخانی لوبنان س����ه رخان و پێكدادانه كانی لوبنان����ی هه ڵتكان����دو لوبنان����ی له جوانترین واڵت����ی ناوچه كه وه كرد به وێرانترین ش����ارو تا ئێس����تاش كاریگه ریه كانی ئ����ه م جه نگه به رده وامه و ده یان ساڵ لوبنانی برده دواوه . ئه وه ش له یاد نه كه ین كوردستان هه رێمێكه و

به رگ����ه ی نی����ه و نێوده وڵه ت����ی س����یاده ی دوباره بون����ه وه ی ئه زمونی ش����ه ڕی براكوژی بزوتنه وه ی ناگرێ����ت و نه وه ده كان س����ااڵنی گۆڕانی����ش ئه گه ر س����ته مێكی لێئه كرێ یان لێیك����راوه ، بیكات����ه قوربان����ی به رژه وه ندیه بااڵكانی گه له كه ی و دروش����مه مه ده نیه كانی خ����ۆی و درێژه به خه باتی شارس����تانی خۆی ب����دات و ئه و راس����تیه ش له ی����اد نه كه ین كه هیچ جوڵه یه ك بێ ئه نجام نابێت هه رچه نده

دره نگیش بێت ئه نجامی جوڵه كه ده بینین.نابێت و ناكرێت ئه و راستیه ش له یاد بكه ین كه به شداری گۆڕان له حكومه تێكی دو له تدا به سه ر دو حیزب و له دو ناوچه دا به شداریه كی الوازبو، وه ك پێویس����ت دیڕاس����ه نه كرابو، بۆیه چه نده ئۆباڵی ئه م س����ته مه ی له گۆڕان كراوه ده كه وێته سه ر پارتی ئه وه نده ش به ر گۆڕان خۆی ده كه وێت كه به الوازی به شداری له حكومه تێكی تا سه رئێسقان شكستخواردودا كرد. ئه والیه نانه ش كه له نیوه ی رێدا گۆڕانیان به جێهێش����ت به ئیس����المی و نائیس����المیه وه بێبه ش نابن له و س����ته مه ی كه له گۆڕان كرا، بۆیه پێویس����ته گۆڕان به ج����دی بارودۆخی خۆی هه ڵبس����ه نگێنێ و به په له حه وت به رد فڕێب����دات به ش����وێن ئ����ه و حكومه ت����ه دا كه به الوازی به ش����داری تێدا كردو ته اڵقی بدات و درێ����ژه به خه بات����ی ئۆپۆزس����یۆنبونی وه ك هێزێك����ی جه ماوه ری بێچه ك ب����دات و له بری خه بات����ی چه كداری خه باتی ن����او پارله مان و به شێوه یه كی سه رشه قام خۆپیشاندانه كانی

ئاشتیانه په ره پێبدات.

ئایا‌گۆڕان‌پێویستی‌‌به‌هێزی‌‌چه‌كدار‌هه‌یه‌؟!

عومه ر حاجی عنایه ت

با ئه وانه ی هانی بزوتنه وه ی گۆڕان

ئه ده ن بۆ پێكهێنانی هێزی چه كدار خۆیان

یه كه م كه سبن بچنه ناو ئه و هێزه

چه كداره وه پێشه نگبن له چه ك هه ڵگرتندا

نه ك خه ڵك هانبده ن و كوڕی كورد به كوشت

بده ن و خۆیان ته ماشاچی بن

یه كێك له باشترین مه رزه كان باشماخه كه له شه ش مانگی

ئه مساڵدا داهاته كه ی 115 میلیار دینار بوه و په روێزخان

27 ملیار دینار بوه و فڕۆكه خانه ی سلێمانی

950 ملیۆن دینار

د. ئاسۆ فه ره یدون پارێزگاری سلێمانی

پااڵوتگه ی بازیان كه پااڵوتگه ی

سه ره كیه توانای به رهه م هێنانی

38 هه زار به رمیلی هه یه به اڵم پااڵوتگه ی

كار له هه ولێره 120 هه زار به رمیل

به رهه م ده هێنێت

نەوشیروان‌مستەفا‌لەخشتە‌مەبه‌ننامەیەکی کراوە بەزمانێکی سادە بۆ بزوتنەوەی گـۆڕان

پێشڕەو حەمید

چۆنێتی دروســـت بون و هۆکارەکانی بزوتنەوەکەتان دیارەو پێویستی بەوەنیە ســـەرلەنوێ درێژە بەو بابەتە بدرێتەوە، ئەوەی گرنگـــە بیزانن و بیرتان چوە، ئامانجەکانتانـــە! ئەوەی وەختە ئیغراتان بکات ئەو لوتبەرزییە کە وەک ئەوانی تر توشـــتان هات کە چونە ناو حکومەتەوەو گوێتان بۆ پێشنیارو سەرنجەکانی

ئێمەومانان نەدا!پارتـــی چی کردو چۆن ڕەفتاری کـــرد لەبەرامبەرتان ئەوە گرنگ نیە، ئەوەی گرنگە ئەو فۆرمی مامەڵەکردنەیە کە پێشتر کارتان پێدەکردو ئێستا گۆڕیوتانەو

هەروەک ئەوانی تر وەختە ئیتر درێژە بەفۆرمی سیاسەتکردنەکەتان بدەن!زۆر بەکورتـــی ئـــەوەی گرنگە کـــە بیزانن، بۆچونی کەســـانی خەمخۆری ناو میللەتەکەیـــە نەک هاندان و پشـــتگیریکردنی کەســـانی هەلپەرســـت و ئەندامە پاوەنخوازەکانی خۆتان، ئێوە بۆئەوە دروســـتبون تا پێناسەیەکی تر بدەنەوە بـــەکارو خەباتی مەدەنیانە، نـــەک بیر لەوەبکەنەوە چـــۆن ڕەفتارتان لەگەڵ

دەکرێت بەهەمان گیانەوە کاردانەوەتان هەبێت!دەپرسم ئێوەش وەک ئێمە پێکەنینتان بەوە نایەت کە بزوتنەوەکەتان بیرلەوە بکاتـــەوە بەخەیاڵیش چەکدار ناو نوســـبکات و بزوتنەوە مەدەنییەکەتان بکات بەبزوتنەوەیەکی چەکداری؟ ئێوە چەکدارتان بۆ چیە؟ بۆپاراستنی بارەگاکانتان یان بۆ چاوترســـاندنی نەیارەکانتان؟ ئەگـــەر بۆهەرکامیان بێت، ئەوە ئەوکات

جیاوازی ئێوەو ئەوان چییەو ئیتر گۆڕان و گۆڕانکاری لەکۆیدایەو چۆن؟ڕێگەمـــەدەن بەهۆی گوتاری ســـۆزئامێزی ڕۆشـــنبیرەکانتانەوە نەوشـــیروان موســـتەفا لەخشـــتە ببرێت و هەروەک ئەوانەی تر گردەکەی زەرگەتە پـڕبکات لەئۆتۆمبیلی ســـەربازی و چەکـــداری تینو بەخوێن، بزوتنـــەوەی گۆڕان دەبو بەهەمان نەفەســـی سەردەمی ئوپۆزسێونبونی خۆیەوە کاری بکردبایەو پارتی و ئەوانی تریشی فێربکردایە کە بۆیەکالیکردنەوەی کێشەکانیان لەگەڵ هەرالیەکدا پەنا بۆ زەبروزەنگ نەبەن و بەچەکەوە نەچنە سەر بارەگای الیەنێکی تر، کەچی بەبیانوی جیاواز جیاوازەوە بانگەشەی بەچەکدارکردنی پارتێکی زیندو گەورەی مەدەنیانە دەکەن و وەختە خۆتان تەســـلیمی ئەو تەڵەو پیالنە بکەن کە بۆتان دانراوە، ئەوەی دەیبینـــن ئەوەیە کە بەداخەوە پارتی وەختە ناچارتان بکات

کە وەک ئەوان وابن و بۆ هەمیشە خۆتان چەکدار بکەن!

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

فۆتۆ ستۆری : سه فین حه مه سه عید

رێژه ن سه ردار

سه روپێخانه ی "نوری" یه كێكه له ناودارترین سه روپێخانه كانی شاری سلێمانی ، كه ته نها شه وان بۆ چه ند

كاتژمێر ده یكاته وه و جمه ی دێت له وانه ی ئاره زویان گیپه و گۆشتاوو

شیالوگ و پێچكه خواردنه .

ئه م سه روپێخانه یه شه وان كاتژمێر نزیكه ی 12ی شه و ده یكاته وه و ناگاته سه اڵی سوبحان و به ره به یان خواردنی

نه ماوه .

شه وان هێشتا مام نوری دوكانه كه ی نه كردوه ته وه ، كه خه ڵكی به م

سه رماو سۆڵه ی زستانه به تامه زرۆ وه له به ر سه روپێخانه كه یدا چاوه ڕێن ، ئه و ده وروبه ره ی ده كه وێته خوار

ژێرپرده كه وه پڕ ده بێت له ئوتومبێل، سه ره ی سه تڵ و مه نجه ڵیش له به ر په نجه ره ی سه روپێخانه كه دا ریز

ده كرێت بۆ بردنی سه رو پێ به سه فه ری .

ئه م فۆتۆ ستۆرییه نیوه شه وی 13 و به ره به یانی 14ی كانونی یه كه م

ئاماده كراوه .

نـوری‌..‌سه‌روپێخانه‌یه‌ك‌له‌نیوه‌شه‌ودا

سویسرا

فینالند