ژماره(24)ی رۆژنامهی بهیان
DESCRIPTION
ژماره(24)ی رۆژنامهی بهیان رۆژی سێشه‌ممه که‌وته به‌ردیدی خوێنه‌رانیTRANSCRIPT
بكوژانی خانه واده كه ی كه ركووك ده ستگیر كران
بهیان.كه‌ركووك
به‌رپرسی حه‌مه‌عه‌لی، فه‌رهاد‌به ك��ه‌رك��ووك ئاسایشی ڕاگه‌یاندنی‌ئ��ه‌وه‌ی »دوای ڕاگه‌یاند )ب��هی��ان(ی‌ڕەم��ه‌زان��دا، مانگی له و 2012/8/2شێوه دڕنده‌ترین به كه‌سێك چه‌ند‌سه‌ربڕینی و كوشنت به هه‌ستابوون‌چوار‌كه‌سی‌خانه‌واده‌یه‌كی‌توركامن‌له‌‌گه‌ڕەكی‌ڕێگای‌به‌غدای‌شاری‌كه‌ركووك،هێزه‌كانی‌ئاسایش‌توانییان‌ده‌ستگیریان‌به دان لێكۆڵینه‌وەدا ل��ه و بكه‌ن
تاوانه‌كه‌یاندا‌بنێن«.»ئه‌و ئاشكراد ئه‌وه‌شی ناوبراو‌سه‌رمایه‌دارێكی له پێكهاتبوون خێزانه‌‌توركامن‌به‌‌ناوی)هاشم‌فازڵ(و‌ژنه‌كه‌ی‌له ڕۆژێك چه‌ند دوای كچیان، دوو و‌ڕووداوه‌كه،یه‌كێك‌له‌‌تاوانباران‌ده‌ستگیر‌و هه‌ڵهاتبوون دیكه‌ش ئه‌وانی و كرا)406( م��ادده‌ی به دادگ��اوه له‌‌الیه‌ن‌ده‌رچوو، بۆ ده‌ستگیركردنیان فه‌رمانی‌كه‌ركووك، ئاسایشی هێزه‌كانی دواجار‌شاری له تاوانباره‌كه سێ هه‌ر توانییان
هه‌ولێر‌ده‌ستگیر‌بكه‌ن«.
Tuesday, No, 24که‌رکوک‌‌‌دهۆک‌‌‌سلێمانی‌‌‌هه‌ولێر‌‌‌که‌ش‌و‌هه‌واFirst Year, Feb. 26, 2013
www.bayanpress.net رۆژنامەیەکى‌سیاسیى‌گشتیى‌ئەهلییە،ژماره)24(،سێشەممە2013/2/26،ساڵی‌یەکەم
هەڵەبجەیی، محه‌مه‌د زمناكۆ‌هاوسەرگیریى گ��ەڕان��ەوەى دواى‌کردووە‌و‌ئێستاش‌خوێندکارى‌زانکۆى‌پرسیارەکاىن وەاڵم���ى ئەمریکییە،
)بەیان(دەداتەوە.
ل.کۆمەاڵیەىت
بهیان.تایبه‌ت
به‌رده‌ستی داتایانه‌ی ئه‌و به‌پێی‌هه‌ر ئێستادا له كه‌وتوون، )بهیان(كوردستان، ئیسالمییه‌كه‌ی الیه‌نه سێ‌‌بزووتنه‌وه، و كۆمهڵ و یه‌كگرتوو‌و ته‌له‌فزیۆنیی كهناڵی )70( له زیاتر‌كۆمه‌ڵی له هه‌ریه‌ك هه‌یه. رادیۆییان‌ئیسالمیش یه‌كگرتووی و ئیسالمیی‌چه‌ند په‌خشی كردنه‌وه‌ی سه‌رقاڵی‌بانگه‌واز به تایبه‌ت دیكه‌ی كه‌ناڵێكی
و‌په‌روه‌ردەن.م��ح��هم��ه‌دی‌ح��اج��ی‌ج���ه‌الل،)په‌یام ته‌له‌فزیۆنی سه‌رپه‌رشتیاری
دوو(به)بهیان(ی‌ڕاگه‌یاند»كهناڵی)په‌یام‌بنكه‌ی كه پ��ه‌روه‌رده، و بانگه‌واز بۆ دوو(په‌خشه‌كه‌ی هه‌ولێره، شاری له سه‌ره‌كیی‌له‌سه‌ر‌سیستمی‌دیجیتاڵه،له‌‌مانگی‌سێدا‌به
فه‌رمی‌ده‌كرێته‌وه«.مه‌كته‌بی به‌رپرسی سه‌لیم، سه‌میر‌ئه‌وه‌ی ئیسالمی یه‌كگرتووی ڕاگه‌یاندنی‌كه‌ناڵی له »جگه كه ڕاگه‌یاند )بهیان( به‌‌كه‌ناڵی 11 خ��اوه‌ن��ی سپێده، ئاسامنیی‌ته‌له‌فزیۆن‌و22ڕادیۆی‌ناوخۆیین«.به‌پێی‌ئه‌و‌زانیارییانه‌شی‌ده‌ست)بهیان(كه‌وتوون،له‌‌ئێستادا‌دكتۆر‌شێركۆ‌جه‌وده‌ت،به‌رپرسی‌یه‌كگرتووی الوان��ی و قوتابیان مه‌كته‌بی‌ئیسالمی،سه‌رقاڵی‌كاركردنه‌‌بۆ‌دروستكردنی
كه‌ناڵێكی‌ئاسامنی‌و‌ڕادیۆیه‌كی‌مه‌ركه‌زیی.ڕادیۆكانی به‌رپرسی وه‌رزێر، شه‌ریف)بهیان( به تایبه‌ت ئیسالمی، كۆمه‌ڵی)11( خاوه‌نی ئیسالمی »كۆمه‌ڵی ڕایگه‌یاند‌له‌وه‌ش جگه كۆمهڵ(ە، )ده‌نگی ڕادی��ۆی‌هه‌یه، قورئان(مان )په‌یامی ڕادیۆی )13()3(كه‌ناڵی‌ته‌له‌فزیۆنیی)قورئان(یشامن‌له‌‌و‌سۆران(هه‌یه،جگه كه‌ركووك )سلێامنی،له‌وانه‌ش‌ڕادیۆی‌سوننه‌‌له‌‌سلێامنی‌و‌نوور‌دانراون، سۆران له فه‌رمووده و هه‌ولێر له‌‌هەروەها‌سآ‌کەناڵى‌تەلەفزیۆىن‌ناوحۆییامن
هەیە«.ئه‌ندامی زه‌ڵ��م��ی، ح��اج��ی ع��ه‌ل��ی‌مه‌كته‌بی‌ڕاگه‌یاندنی‌بزووتنه‌وه‌ی‌ئیسالمیش
كهناڵی 8 ئێستا »تا وتی )بهیان( بۆ‌ڕادی��ۆی هه‌یه، ناوچه‌ییامن ڕادی��ۆی‌په‌خش كوردی و عه‌ره‌بی به هه‌ولێر
ده‌كات«.ه���ه‌ورام���ان خ��ۆش��ی��ه‌وه الی‌ڕاگه‌یاندنی به‌رپرسی گه‌چێنه‌یی،بانگخوازانی و زان��ای��ان مه‌كته‌بی‌وتی )بهیان( بۆ ئیسالمی، كۆمه‌ڵی‌دیجیتاڵیی ته‌له‌فزیۆنێكی ئێستادا »له‌‌پ��ه‌روه‌رده و بانگه‌واز به تایبه‌متان‌پشتیوان ئه‌زموونیدایه، په‌خشی له‌‌ئاسایی په‌خشی نزیكانه به‌م خوا به
به‌رنامه‌كانی‌ده‌ستپێده‌كات«.
بڕوانه‌‌الپه‌ڕەى‌ڕۆژ.
چاوى‌تۆ‌لەسەر‌ڕووداوەکان
بیروڕا
12
ئارسین فینگه ر؛ كۆتایی پیاوێكی دانا
وەرزش
8
پریاسکە
»هاشمی دژی تاڵه بانی و دۆستی بارزانییه «
بهیان.تایبه‌ت
سه‌رۆك جێگری هاشمی، تاریق‌تۆڕی له لێدوانێكیدا له عێراق كۆماری»له رایگه‌یاند فه‌یسبوك، كۆمه‌اڵیه‌تیی‌سااڵنی‌ڕابردوودا‌په‌یوه‌ندیم‌له‌گه‌ڵ‌مام‌جه‌الل‌زۆر‌باش‌بوو،به‌اڵم‌كۆتاییه‌كه‌ی‌باش‌نه‌بوو،ئه‌وه‌ش‌به‌‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌به‌‌ته‌نیا‌جێی‌هێشتم‌و‌پشتی‌مالیكی‌گرت،له‌‌كاتێكدا‌دڵنیا‌بوو‌له‌وه‌ی‌من‌بێتاوانم‌ئه‌وه‌شدا له‌گه‌ڵ خوێنڕێژە، مالیكیش و
دوعای‌چاكبوونه‌وه‌ی‌بۆ‌ده‌كه‌م«.هاشمی دیكه‌شیدا، لێدوانێكی له‌‌په‌یوه‌ندیی كه داوه ب��ه‌وه ئ��ام��اژە‌ی‌له‌گه‌ڵ‌بارزانی‌زۆر‌باشه‌‌و‌به‌‌كه‌سێكی‌مه‌بده‌ئی و به‌ها خ��اوه‌ن ڕاستگۆی‌وایه پێیان چاودێرانیش ده‌ب��ات. ناو‌هۆكاری‌پشتگیریكردنی‌بارزانی‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌كه‌‌ناوبراو‌الیه‌نگری‌توركیا
و‌تاڵه‌بانییش‌الیه‌نگری‌ئێرانه.
جه ڵته یه ك خوێنده واریی لە بیرى ڕۆژنامه نووسێک
دەباتەوە
بهیان.تایبه‌ت
مامۆستای ع��ه‌ل��ی، م���هری���وان‌ئاماده‌یی‌و‌ڕۆژنامه‌نووس‌و‌چاالكوانی‌سه‌نته‌ری كارگێڕی و گه‌نجان ب��واری‌ب��وو، الوان چاالكیی گه‌شه‌پێدانی‌جه‌ڵته‌وه نه‌خۆشیی به‌هۆی ئێستا
خوێنده‌واریی‌له‌ده‌ستداوه.مامۆستا‌مه‌ریوان‌ماوه‌ی‌چوار‌ساڵه‌‌ده‌توانێت به‌‌ده‌گمه‌ن و جێگه‌دایه له‌‌توانای هه‌روه‌ها بخوێنێته‌وه، ڕسته‌یه‌ك
نووسینی‌ڕسته‌یه‌كیشی‌نییه.ده‌رس��ی مزگه‌وتیش له ن��اوب��راو‌ژماره‌یه‌كی به ف��ه‌رم��وودی و قورئان‌وت��ووه‌ت��ه‌وه. م��ێ��ردم��ن��دااڵن ل��ه زۆر‌باسی بهیان ڕۆژنامهی بۆ هاوڕێكانی‌سه‌رده‌می‌چاالكی‌و‌جموجووڵ‌و‌كاره
دڵسۆزانه‌كانی‌ده‌كه‌ن.ب��ه‌دواداچ��وون��ه ئ��هم ك��ه ئێستا‌ئه‌و دهكرێت، ئاماده ژیانی له‌سه‌ر‌وه‌اڵمی نه‌یتوانی و نه‌خۆشخانه‌یه له
پرسیاره‌كانی‌ئێمه‌‌بداته‌وه.
بڕوانه‌‌الپه‌ڕە‌ی‌په‌یجور.
5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە5/شەممە4/شەممە3/شەممە 191523 22191523 22201524 2342 7 74211 108413 11
بایی)750(دینارە
بهیان.تایبه‌ت
ناوی به كه به‌یاننامه‌یه‌ك به‌پێی‌كۆمه‌ڵه‌ی رێكخستنه‌وه‌ی )كۆمیته‌ی‌نه‌وه‌ی و بیر � كوردستان ره‌نجده‌رانی‌وێنه‌یه‌كی و ك��راوه‌ت��ه‌وه ب��او ن��وێ(ده‌س��ت)ب��هی��ان(ك��ه‌وت��ووه،ب��اس‌له
دامه‌زراندنه‌وه‌ی‌كۆمه‌ڵه‌‌ده‌كرێت.
به عێراقچێتی به‌یاننامه‌یه‌دا له‌و‌خۆیشیه‌وه الی ده‌خوێرنێته‌وه، روونی‌كادرێكی‌دێرینی‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ڕەنجده‌رانی‌گومانی )بهیان( به تایبه‌ت كوردستان،پشت گرووپه‌ی ئه‌و به‌رانبه‌ر خۆی»له‌وانه‌یه وتی و ده‌ربڕی به‌یاننامه‌كه‌‌خه‌ڵكانێكی‌نێو‌سه‌ركردایه‌تیی‌یه‌كێتیی‌بۆ پشتیوانی بیانه‌وێت نیشتامنی
ئاماده‌كاریی و بكه‌ن دروست خۆیان‌بۆ‌ئاینده‌ی‌خۆیان‌له‌‌دوای‌مام‌جه‌الل‌بكه‌ن،به‌تایبه‌تیش‌ئه‌وانه‌یان‌كه‌‌فیكری
چه‌پ‌به‌‌سه‌ریاندا‌زاڵه«.به‌یاننامه‌كه‌دا له گرووپه ئ��ه‌و‌كاركردنیان نهێنیبوونی ل��ه ب��اس»رێكخستنێكی ده‌نووسن و ده‌ك��ه‌ن‌و ئاینده هه‌نگاوی تا ده‌بێت شاراوه
كچ كۆمه‌ڵێك ئێمه پلینیۆم.. به‌ستنی‌له كوردستانه‌ین ئه‌م الوی ك��وڕی و‌دڵسۆزی به خۆمان ده‌ره‌وه، و ناوه‌وه‌‌ره‌نجده‌ر خه‌ڵكی نوێنه‌ری و واڵت‌ده‌بینه و ده‌زان��ی��ن به‌شمه‌ینه‌ت و‌به‌رگریكار‌له‌‌خواست‌و‌داوا‌ره‌واكانی
جه‌ماوه‌ر«.بڕوانە‌الپەڕەى‌هەواڵ‌و‌ڕاپۆرت
»كۆمه‌ڵه‌ی‌ڕه‌نجده‌رانی‌كوردستان‌داده‌مه‌زرێته‌وه«
ده سه اڵتی عه لمانی گیانی كوردایه تیی كوشت
ئەوانەى لە هیچ ڕۆژێکى ساڵدا لەدایک نەبوون
9
ساتەوەختى‌کردنەوەى‌پەخىش‌کەناڵى‌ئاسامنیی‌پەیام.فۆتۆگۆاف:محەمەد‌جەمال
د.عەال‌مەککى‌بۆ‌بەیان:پێشنیاز‌هەیە
دەستپێشخەریی‌دووەمى‌هەولێر‌بکرێت
ل.عێراق
الیه‌نه‌‌ئیسالمییه‌كانی‌كوردستان‌زیاتر‌له)70(كه‌ناڵی‌راگه‌یاندنیان‌هه‌یه
كۆمه ڵ و یه كگرتوو ژماره یه ك كه ناڵی ئیسالمیی دیكه ده كه نه وه
www.bayanpress.netژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
3
ڕاپۆرت: محه مه د جه مال
مێژووی ك��ه به یاننامه یه ك ناوی به و له سه ره 2013/1/31ی كۆمه ڵه ی رێكخستنه وه ی )كۆمیته ی ره نجده رانی كوردستان � بیر و نه وه ی وێنەیەکى و باڵوكراوه ته وه ن��وێ( له باس كه وتووه ، )به یان( ده ست و ده كات كۆمه ڵه دامه زراندنه وه ی ڕای پارته ش ئه و دێرینی كادرێكی
خۆی له و باره یه وه ده خاته ڕوو.به یاننامه یه دا ئه و به شێكی له )كۆمه ڵه ی »ده رك��ه وت��ن��ی هاتووه و )بیر به كوردستانه ( ره نجده رانی ن��ه وه ی ن��وێ(وه ، كه ه��ه رده م ره گ و دڵسۆزی و پاكی بۆ ریشاڵی و راسته قینه كوردایه تیی و مرۆڤایه تی چاره سه ركردنی بۆ ده بێته وه ، درێژ و نه ته وایه تی و چینایه تی كێشه ی دێته وه سه رله نوێ گشتییه كان پرسه
مه یدان«.له و به یاننامه یه دا كه به جیاواز سته مدیده ی )جه ماوه ری ئاڕاسته ی ك���وردس���ت���ان( و )ك��رێ��ك��اران و یه كسانیخواز زه حمه تكیشان.. عێراقچێتی ك��راوه ، رۆشنبیران( و ب��ه روون����ی ده خ��وێ��رێ��ت��ه وه . له ئه و »لێره دا هاتووه به یاننامه كه دا به م ئێراق كه وا ده سه ملێت راستییه و ئاینی بزووتنه وه و پارت و هێز كۆنه په رستانه قه ومییه و مه زهه بی پێشناكه وێت.. و به ڕێوه ناچێت له سیاسی گۆڕەپانی ئه مه له به ر راسته قینه ی هێزێكی بۆشایی ئێراق
ئه و كادره دێرینه ی كۆمه ڵه وتی »له دوای كۆنگره ی یه كه وه كه سانێك هه بوون له گه ڵ نه بوون، كۆمه ڵه دا هه ڵوه شاندنه وه ی دژی له سه ربازییه كانیش كادره هاوكات پارتی بوون، له م كۆتاییه دا هه ندێك خه ڵكی پێش تایبه تیش به دروستبوون، تریش كۆمه ڵێك گۆڕان. بزووتنه وه ی راگه یاندنی كه كرد، دروست رابوونیان كۆن، كادری شۆڕش حاجی و جه ماعه تێكی دیكه بوون له به ریتانیا، ئه وان ده یانویست شتێكی تازه دروست بكه ن و یه كێتی له و قه یرانه رزگار
بكه ن«.
كۆمه ڵه ی دێ��ری��ن��ه ی ك���ادره ئ��ه و ئ��ه وروپ��ا ل��ه ئێستا ك��ه ڕەن���ج���ده ران، نیشته جێیه ، به )به یان(ی ڕاگه یاند »كۆمه ڵه بۆ قۆناغێك بوو، بۆ ئێستا نابێت. بۆ منوونه یه كێك له چاالكییه كانی جاران هه ڵواسینی له سه ر شه هیدان ره سمی و به یاننامه ساڵ 40 كۆمه ڵه یه ئه و بوو. دیواره كان ئه و ئێستا هه بووه ، داواكاریی ئێستا پێش داواكارییانه گۆڕاون، بۆیه هه رچی هه بێت، بگونجێت«. ئێستادا ل��ه گ��ه ڵ ده ب��ێ��ت ئه و پشت كه سانی هه وڵه كانی له باره ی به یاننامه یه ش بۆ دروستكردنه وه ی كۆمه ڵه ،
بابه تی زه رووره تێكی و پێویستی وه كو � كوردستان ره ن��ج��ده ران��ی )كۆمه ڵه ی بۆ مه یدان، دێته وه نوێ( نه وه ی و بیر قوتی و ئ��ازادی و ماف گه ڕاندنه وه ی چینی و به شمه ینه ت خه ڵكی خ��وراوی بیر به كوردستان، جوتیاری و كرێكار و چینایه تی خه باتی نوێوه ن��ه وه ی و نه ته وایه تیی خۆی به پشتیوانیی كۆمه اڵنی شانبه شانی هێزه و زه حمه تكێش خه ڵكی و سكۆالره كان یه كسانیخواز و ئازادیخواز درێ��ژە كرێكار چینی پێشڕەویی به و
پێده دات«.
ه��ه ر ل��ه وب��اره ی��ه وه )ب��ه ی��ان( حاجییەوە ش��ۆڕش به په یوه ندیی دێرینه كانی كادره له یه كێك كه كرد، ئ��ه ن��دام��ی ئێستا و ك��ۆم��ه ڵ��ه ی��ه له سه ر عێراقه نوێنه رانی ئه نجومه نی بێئاگایی ناوبراو به اڵم گۆڕان، لیستی به یاننامه یه ده ربڕی و وتی له و خۆی حه ل بڕیارێك به كۆمه ڵه »پێشرت نه بینیوه ، به یاننامه یه شم ئه و كراوه ، و بكه م له سه ر قسه ی ناتوانم بۆیه
ئاگاداری نیم«.س����ه ب����اره ت ب���ه ه���ۆك���اری س��ه ره��ه ڵ��دان��ی ئ��ه و ڕای��ان��ه ش له كۆمه ڵه دێرینه كه ی كادره ئه وروپاوه ، بیروڕا ده ره وه »له وتی )به یان( بۆ زۆریشیان كه سانه ئ��ه و ئ����ازاده ، دژی و گرتووه یه كیان كۆمۆنیستین، پارتی دژی تایبه تیش به ده سه اڵتن، هه رچییه كی كوردستان. دیموكراتی تازه هه بێت سوودی هه یه ، به اڵم وه ك
ئه وه ی جاران نا«.ئه و گرووپه له به یاننامه كه دا باس و ده كه ن كاركردنیان نهێنیبوونی له دامه زرانه وه ی ئێستادا »له ده نووسن كوردستان ره نجده رانی )كۆمه ڵه ی شێوه یه كی به نوێ( نه وه ی و بیر �نهێنی و رێكخستنێكی شاراوه ده بێت تا هه نگاوی ئاینده و به ستنی پلینیۆم.. ئێمه كۆمه ڵێك كچ و كوڕی الوی ئه م ده ره وه ، و ن��اوه وه له كوردستانه ین نوێنه ری و واڵت دڵسۆزی به خۆمان به شمه ینه ت و ره ن��ج��ده ر خه ڵكی له به رگریكار ده بینه و ده زان��ی��ن
خواست و داوا ره واكانی جه ماوه ر«.
تاوه كو و ده بینێت به خۆوه جه ماوه ریی بخه ن رێ��ك تێدا خۆیانی گ��ه ل هێزی و م��اف و خواست ده ستهێنانی به بۆ سه باره ت ه��اوك��ات ئامانجه كانیان«. به یاننامه كه كوردستانیش هه رێمی به كوردستانیش ئێستای »وه زع��ی ده ڵێت مه ترسیداردایه ، ئێجگار ته نگژەیه كی له كوردستانی حكومڕانیی سیستمی بێشومار فه سادێكی غه رقی ب��اش��وور كایه نێو رۆچ��ووەت��ه گه نده ڵی و ب��ووه به رژەوه ندیی و كۆمه اڵیه تییه كانه وه بنه ماڵه یی و حیزبایه تی ته سكی كوردستان هه رێمی له ئه رستۆكراتی به كه س���ه روه ری، و پیرۆزی ك��راوه ت��ه و س��ه روه ت نایاسایی بۆندی جۆره ها سامانی خه ڵكی به فیڕۆ ده ده ن و خه ریكی
قۆرخكردنین«.دێرینی كادرێكی خۆشیه وه الی كه كوردستان ڕەنجده رانی كۆمه ڵه ی تایبه ت بكرێت، ئاشكرا ناوی نه یویست ئه و به رانبه ر خۆی گومانی )به یان( به گرووپه ی پشت به یاننامه كه ده ربڕی و وتی سه ركردایه تیی نێو خه ڵكانێكی »له وانه یه پشتیوانیی بیانه وێت نیشتامنی یه كێتیی ئاماده كاریی و بكه ن دروست خۆیان بۆ جه الل، مام دوای له خۆیان ئاینده ی بۆ فیكری كه ئه وانه یان به تایبه تیش بكه ن. ك��ادره ئ��ه و زاڵ��ه «، سه ریاندا به چ��ه پ ناوی ڕەن��ج��ده ران، كۆمه ڵه ی دێرینه ی هێنا، یه كێتیی بااڵی به رپرسێكی چه ند به اڵم ئاماده نه بوو به رپرسیارێتیی ناوه كان
له ئه ستۆ بگرێت.به یاننامه كه دا درێژەی له هه روه ها و دژواره دا هه لومه رجه »ل��ه م هاتووه
»به شێوه یه كی نهێنی و رێكخستنێكی شاراوه ده بێت تا به ستنی پلینیۆم«
كۆمه‌ڵه‌ی‌ڕه‌نجده‌رانی‌كوردستان‌داده‌مه‌زرێته‌وه
و به رگری ته نیا به غدا له بیرده كه وێته وه ، پێداگریی له گیرفانی خۆیان ده كه ن«.
ئه ندامی داراغ��ای��ی، فاتیح شێخ ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ی ن��وێ��ن��ه ران��ی ع��ێ��راق له »لیژنه ی ده ڵێت ك��ۆم��ه ڵ، فراكسیۆنی سیاسییه كان، كوتله نوێنه ری و دارای��ی له گه ڵ وه زیری پالندانان و وه زیری نه وت بۆ و دیوانی چاودێریی دارایی كۆبوونه وه قسه كردن له سه ر ئه و ناكۆكییانه ی كه هه ن له بودجه دا«. له باره ی خاڵی ناكۆكیشه وه
ناوه ند »حكومه تی كه ده ك��ات ل��ه وه هه ر نییه ، ئه منییه كان هێزه هاوكاری پارێزگا ئه نجوومه نی وه ك ئێمه بۆیه له و ده ده ی��ن هه ماهه نگییان هه وڵی چوارده وری خه نده قی پڕۆژەی ئێستاشدا جگه ب��ه ده س��ت��ه وه ی��ه . ك��ه رك��ووك��امن كه ك��ردووه ئه وه مان دیراسه ی ل��ه وه ش ببه ینه كه ركووك پۆلیسی به ڕێوبه رایه تیی
ناو فڕۆكه خانه ی كه ركووك«.له )به یان( كه ئاماره ی ئه و به پێی له ك��ه وت��ووه ، ده ستی ك��ه رك��ووك ش��اری موشه ك ده له زیاتر ڕاب��ردوودا هه فته ی و شاره كه وه گه ڕەكه كانی نێو خراوه ته ئۆتۆمبێلێك و شه ش بۆمبیش ته قیونه ته وه ،
ڕاپۆرت: سه ید نامی
له سه ر پێداگریی هه رێم حكومه تی عێراق بودجه ی له نه وته كان بیره پاره ی »هیچ ده ڵێت په رله مانتارێكیش و ده كات له و 140 م��اده ی و پێشمه رگه باسێكی پارتی و یه كێتی كه نییه داواكاریانه دا پێداگریی له سه ر ده كه ن«. ئه مه ش بووه ته
جێی ناڕەزاییش����وان س��اڵ��ح، ك��ه ی��ه ك��ێ��ك��ه له
شڤان جه باری. كه ركووك
ئه منیی شاری بارودۆخی ناجێگیریی هه ڵكشاندایه ، له ڕۆژ به ڕۆژ كه ركووك هه ڕەشه ئامێز زانیاریی ل��ه وه ش جگه بۆ ده كه وێت ئه منییه كان ده زگا ده ستی كوشتنی به رپرسان و ته قاندنه وه ی باره گا و فه رمانگە حكومی و حزبییه كان. لە الیەکى تاوتوێی كه ركووك پارێزگاری دیکەوە و كرد پارته كانی باره گای كردنه ده ره وه ی
تائێستاش نه گه شتوونه ته هیچ ئه نجامێك.ل��ه ب����اره ی خ��راپ��ی��ی ب��ارودۆخ��ی عه سكه ری، ئه حمه د ك��ه رك��ووك��ه وه ، ئه نجوومه نی له ئه منی لێژنه ی سه رۆكی
كرێی ئ��ه و ی��ه ك��ه م: خ��اڵ��ه ، »دوو وت��ی ده ك��ات. داوای ك��ورد كه كۆمپانیایانه ی گواستنه وه ی )مناقه له (ی ئاڵوگۆڕ دووه م: بۆ ب��ه رگ��ری ب��ودج��ه ی ل��ه ترلیۆن دوو ئه وه ی ده رباره ی پارێزگاكان«. په ره پێدانی له ئێستادا هێزه كانی پێشمه رگه چاوه ڕوانی ئه وه ی بۆ به غدا له ده كه ن نوێنه رانیان مووچه كانیان بخرێته وه سه ر به غدا و هاوتا باسێكی »هیچ وتی داراغایی بكرێته وه ، پێشمه رگه و ماده ی 140 له و داواكارییانه دا
2/19دا له كه ركووكیش دادی فه رمانگه ی تێكده ره كان گرووپه هه ڕەشه ی له به ر الیه كی له ك��رد. چ��ۆڵ فه رمانگه كه یان دی��ك��ه ش��ه وه ب��ه ش��ێ��ك ل��ه ئ��ه ن��دام��ان��ی ئ��ه ن��ج��ووم��ه ن��ی پ��ارێ��زگ��ای ك��ه رك��ووك له 2/23دا لێكراوه ، هه ڕەشه ی كوشتنیان له گه ڕەكی حه دیدییه كانی شاری كه ركووك چه ند كه سێكی نه نارساو ته قه یان له بنیان سبار عودبێدی و مسته فا عوبێدی كرد و به عوبێدی بنیان كردن، برینداریان سه ختی عه ره بی هاوبه شی لیقای له سه ركرده یه گ��ردب��وون��ه وه ی گشتیی ئه مینداری و لیژنه سه رۆكی و شوبات 15ی الوان��ی خۆپیشاندانه كانی هه ماهه نگییه كانی
له سه ر پێداگریی پارتی و یه كێتی كه نییه كۆمپانیا پاره ی داوای ته نیا ئه وان ده كه ن،
نه وتییه كان ده كه ن له ئێستادا«.حاجی، ش��ۆڕش باره یه وه له و هه ر عێراق په رله مانی دارایی لیژنه ی ئه ندامی خۆیان »له وتی گ��ۆڕان، فراكسیۆنی له ده س��ه اڵت��داری نوێنه رانی بۆ كه بپرسه پێداگری ئ��ه وه ن��ده ی به غدا له هه رێم ده ك��ه ن، ن��ه وت كۆمپانیاكانی ل��ه س��ه ر په یوه سنت كه ناكه ن شتانه له و داكۆكی
عه ره بی سوننه یه، له شاری كه ركووك.ڕاب������ه ر ڕەش����ی����د، ن����ووس����ه ر و نه هێشتنی له سه ر ڕۆژنامه نووس، جه خت ده كاته وه ، ناوشاردا له باره گایانه ئه و چونكه »تێكچوونی دۆخی ئه منی بە هۆى
زۆریى بارەگاکانەوە «.مه ڵبه ندی به رپرسی مامه ند، ئاسۆ كه ك��رد ب��ه وه ئ��ام��اژەی یه كێتی دووی له گه ڵ ك��ردووه بابه ته یان ئه و تاوتوێی بووبێته باره گایه كیان »هه ر و پارێزگاردا ئه منی، باری خراپیی و تێكچوون مایه ی ده لۆ، س��ه اڵح ب��ه اڵم الیده به ین«. ئ��ه وه سه ركردایه تیی ئه نجوومه نی سه رۆكی دیموكرات، پارتی گه رمیانی و كه ركووك
خه ڵكی و ك���ورد داخ��وازی��ی��ه ك��ان��ی ب��ه كوردستانه وه «.
شۆڕش حاجی وتیشی »ئێمه به هه موو شێوه یه ك له گه ڵ مافه كانی ئه و خه ڵكه داین له گرێبه ستانه ی ئ��ه و ده م��ان��ه وێ��ت و خه ڵكی ه��ه ن، ع��ێ��راق��دا و ك��وردس��ت��ان كوردستان به شی خۆی تیایدا هه بێت، ئێمه له سه ر به رگری و پێداگیری نامانه وێت شتێك بكه ین بۆ به رژەوه ندی و خزمه تكردن
و باشرتكردنی ژیانی خه ڵك نه بێت«.
كردنه ته قینه وه كان كه ڕەت��ی��ك��رده وه پێشی بێت، حزبی ب��اره گ��ای ئامانجی ماڵی و سه ر حزبییه كانن »باره گا وای��ه هاوواڵتیان ده پارێزن و ئه وه شی ئه م جۆره بابه تانه ده وروژێنێت مه به ستێكی دیكه ی
هه یه «.ڕێبوار سه یدگوڵ، به رپرسی مه ڵبه ندی ئیسالمی یه كگرتووی كه ركووكی شه شی ساڵیادی ل��ه ك��ه ده ك���ات ل���ه وه ب��اس ڕێكنه خستووه ، مه راسیمیان حزبه كه یاندا تێكچوونی مایه ی نه بنه له به رئه وه ی البردنی به س��ه ب��اره ت ئه منی. ڕەوش��ی به پابه ندبوونیان ئاماده یی باره گاكه شیان،
بڕیاری البردنیانەوە ده ربڕی.
له س��ه الم مه عه سكه ر پێشمه رگه كانی پاره ی هه رێم »حكومه تی وتی سلێامنی، بیره نه وته كانی بیر ناچێت كه بۆ گیرفانی به رپرسان ده بێت و یه ك هاوواڵتیی هه ژاری لێنابینێت، س��وودی كوردستان هه رێمی ئه و ئه وه نده ی پێشمه رگه مووچه ی به اڵم بیره نه وتانه پێداگریی لێناكرێت، به ڕاستی هه رێمی حكومه تی بۆ ئه سه فه جێی بۆ ته نگانه دا كاتی له ته نیا كه كوردستان ئێمه ی به رپرسان پاره خواردنی له به رگری
»هۆكاری كه ده كات به وه ئاماژە پارێزگا، بوونی كه ركووك ئه منیی ڕەوشی خراپیی چونكه ش��اره ك��ه ، له عێراقییه سوپای چه كداره كان گرووپه كه الیه به ڵگه مان مه شق دیجله وه ئۆپراسیۆنه كانی نزیك له بێده نگ لێ خۆیانیان ئه وانیش و ده كه ن سوپای شۆێنێك هه ر هه روه ها و كردووه خراپرتین ده بێته جێگایه ئ��ه و لێبێت، ئۆتۆمبێله و ئه منییه وه ڕووی له شوێن شۆێنانه وه له و هه ر بۆمبڕێژكراوه كانیش ده هێرێته ناو شاری كه ركووكه وه كه له ژێر
كۆنرتۆڵی سوپای عێراقدایه «.سه رۆكی جێگری تاڵه بانی، ڕێبوار باس كه ركوكیش پارێزگای ئه نجوومه نی
»به‌رپرسانمان‌له‌‌به‌غدا‌ته‌نیا‌پێداگری‌له‌سه‌ر‌گیرفانی‌خۆیان‌ده‌كه‌ن«
سەرۆکى لیژنەى ئەمنى: هۆكاری خراپیى دۆخی ئه منیی كه ركووك بوونی سوپای عێراقییه
یه‌كێتی‌ئاماده‌یه‌‌باره‌گاكانی‌البه‌رێت‌و‌پارتیش‌ڕە‌تی‌ده‌كاته‌وه
ژمارەیەک لە دامەزرێنەران و پێشمەرگەکاىن کۆمەڵەى ڕەنجدەراىن کوردستان فۆتۆگراف: ئەرشیف
www.bayanpress.net ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
2
یه كێتیی رانیه ی لقی به رپرسی خه ڵكه . نییه «. دڵسۆزتر ئێمه له مامۆستایانیش ناوبراو پێداگری له ڕووخاندنی ئه و دوو »به هه ر ده ڵێت و ده كات قوتابخانه یه جێبه جێی هه ر ئێمه بێت، شێوه یك ل��ه وه بیرمان تائیستاش ده ك��ه ی��ن. به شه ی ده مێنێته وه ئه و نه كردووه ته وه دروستكردنی بۆ وه به رهێن بدرێته له وە بیر ئه گه ر ب��ازرگ��ان��ی، شوێنی بكه ینه وه به ڕێگای یاسایی ده یكه ین«. به ڕێوه به ری سه یفه دین، مامۆستا به اڵم »ئ��ه وه ی ده ڵێت رانیه ، پ���ه روه رده ی پ���ه روه رده ب��ۆ ده ب��ێ��ت ده مێنێته وه گه یاندووه ته خۆمان ده نگی بێت.
ته ندروسیم وه زاره تی ئاگاداری منیش كرد، وتیان شتی له و شێوه نییه ، ئێمه ش منیش هه ڵوه شانده وه . بڕیاره كه مان له ده بێت ته نیا بۆ به وه ی سه رسامم بێت؟!«. قه ده غه راپه ڕین ئیداره ی ڕانیه، قائیمقامی قه ره نی، به اڵم هیوای وتی »ئه وه په یوه ندیی به الیه نی به شی هه یه ، ته ندروستییه وه خۆپاراستنی
ئه وان رێگرییان لێكردووه «.به شی به رپرسی ج��ه الل، شه ماڵ وتی رانیه ، ته ندروستیی خۆپاراستنی
شوێنه كانی تر«.ئه و به رپرسه ی ڕێكخراوی قوتابیان به شه ی ئ��ه و كه ك��رد ل��ه وه ش باسی په روه رده موڵكی ده بێت ده مێنێته وه ، له »پشتگیری ڕاشیگه یاند ب��ێ��ت، مانه وه ی. بۆ ده كه ین هه وڵێك هه موو
ئه وه یه بۆ هه وڵێكامن هه موو ئێمه دروست قوتابیان بۆ بینا حكومه ت بێ تێكده دات، بینا كه چی بكات، ئه وه ی هیچ پاساوێكی مه نتقی هه بێت. چه ندین ئێستا تا ل��ه وه ی جگه ئه مه له كوردستان له هه یه خوێندن بینای الیه ن دوو حزبی ده سه اڵته وه ده ستیان
به سه ردا گیراوه «.
ئاره زووی خۆیانه جێبه جێی ده كه ن یان نا«.
وته بێژی ق���ادر، خ��اڵ��س دك��ت��ۆر »من وت��ی ته ندروستییش وه زارت���ی ئه وه نیم، شێوه له و بڕیاری ئاگاداری خۆپاراستنه وه به شی به په یوه ندیی س��االر دك��ت��ۆر وه زاره ت«. ل��ه هه یه مسته فا، لێپررساوی به شی خۆپاراسنت له هیچ ئاماده ی ته ندروستییش وه زاره تی له ئه وه ی بیانووی به نه بوو، لێدوانێك
نه خۆشخانه یه .
دڵنیام ئه وه ش بۆ كه سه ده ستڕۆیشتووه سیاسی و حزبییه كانه «.
قه زای قائیمقامی قه ره نی، هیوا ران��ی��ه وت��ی »ل��ی��ژن��ه ی پ����ه روه رده ی ك��ردووه ئێمه ی س��ه ردان��ی په رله مان داوه ، پێوستامن ڕوون��ك��ردن��ه وه ی و بابه ته ئه و راگه یاندنه كان له ئێستا شوێنه ئ��ه و ه��ه ڵ��داوه ت��ه وه. س��ه ری بازاڕ، ژماره ی ناوجه رگه ی شاره ، بووه ته شوێنه كه پێویسته كه مرته ، دانیشتوانی بفرۆرشێت و ئه و پاره یه ی به ده ستدێت، ئه و ده كه ینه وه . پێ خه ڵكی قه ره بووی خزمه تی بۆ ده كرێت كه پرۆژەیه ش خزمه تی بۆ قوتابخانه كه ش خه ڵكه ،
ن��ه ش��ارده وه خ��ۆی گومانی ن��اوب��راو رێككه وتنی ئه وه »پێده چێت به وه ی له گه ڵ بێت ناوچه كه كارگه جبسه كانی
به رپرسانی ئه و ناوچه یه «.یه كه ی عه بدوڵاڵ، سه رۆكی حه مید وتی ڕاپ��ه ڕی��ن، سه ربه خۆی ئ��ی��داره ی نین، بڕیاره ئه و ئاگاداری هیچ »ئێمه هیچ شتێكی له و شێوه یه مان نه بیستووه ، پێشرتیش بڕیارێك هه بوو كه نابێت جبس بفرۆرشۆێت، خوێندنگه كافرتیای له ته ندروستییه ، وه زاره تی بڕیاری گوتیان
لیژنه ی به رێوه به ری گشتی په روه رده و هه وڵی ل��ه پ��ه رل��ه م��ان، پ����ه روه رده ی
به رده وامداین«.ئ��اودێ��ر ئ��ه ح��م��ه د، ب��ه رپ��رس��ی قوتابیانی رێكخراوی رانیه ی ناوه ندی ئیسالمی كۆمه ڵی به سه ر كوردستانی، دوو تێكدانی له نیگه رانین »ئێمه وتی ڕانیه له ناو كاتێكدا له قوتابخانه ، بینای چ��وارده وام��ی قوتابخانه ی چه ندین تێكدانی له بری حكومه ت با هه یه ، خوێندنگه ده وامێكی بینایه دوو ئه و ئه گه ر ناو. بێنێته چوارده وامییه كانی دڵنیابه بازرگانی، بینای به بیشیكه ن باقیی وه ك نابێت، هه ژار خه ڵكی بۆ
بڕیاری به ڕێگرییه مان ئ��ه و »ئێمه ئه وان ك��ردووه ، ته ندروستی وه زاره ت��ی هۆی به بكه ین رێگری داوه بڕیاریان ئه وه ی كه هه ندێك له جبسه كان پاره ی تێدایه ، كه ئه و پاره یه ش ده ستی مرۆڤی به رده كه وێت، ئه وه ش پیسه ، ره نگه ئه و پێوه نه خۆشیی یان بێت پیس ده سته بێت، منداڵێش نازانێت، به تایبه ت ئێمه خاوێنی و پیس نازانن گه وره كامنان كه ئه و ئێمه منداڵه كانه ، نۆره ی جا چییه ؟ تر شوێنی ده كه ین، جێبه جێ بڕیاره
زریان جه وهه ر
ماوه یه كه دووسایدی ناوشاری رانیه هۆیه شه وه به و جێبه جێكردندایه ، له دوو بیانای قوتابخانه به ر ئه و فراوانبوونه زۆری نیگه رانیی ئه مه ش ده ك���ه ون، مامۆستایان یه كێتیی رانیه ی لقی الی رێكخراوه و په روه رده یی به رپرسانی و دڤه ره كه خوێندكارییه كانی و قوتابی
دروستكردووه .لقی به رپرسی محه مه د، مامۆستا »ئه و مامۆستایان، وتی یه كێتیی رانیه ی دوو قوتابخانه یه مێژووی دروستبوونیان بۆ 50�60 ساڵ پێش ئێستا ده گه ڕێته وه ،
»دوو قوتابخانه ى ڕانیه ده كرێن به سه نته ری بازرگانی«
ئه و جبسانه ی خه اڵتیان تێدا ده رده چێت، ته نیا له ئیداره ی راپه ڕین قه ده غه ن
عومه ر ئاواره
ده ست زانیارییانه ی ئ��ه و به پێی )ب��ه ی��ان( ك��ه وت��وون ل��ه خ��ورم��ات��وو، نوێنه رانی ئه نجومه نی ئه ندامێكی له توركامنی، كوتله ی له سه ر عێراق فه رمانبه ره و به ڕێوه به ر گۆڕینی هه وڵی كورده كانی فه رمانگه كانی خورماتوودایه و
دانانی توركامن له جێگاكه یان.
بەیان. گەرمیان
به سه ر گرده گۆزینه ی گوندی له به دژ نارشین قسه ی ك��ه الر، ش��اری ده وروب��ه ری و گونده ئه و ئافره تانی دیارده یه ش كێشه ی ئه و ده نوورسێت، ب��ۆ ئ��اف��ره ت��ان��ی ن��اوچ��ه ك��ه دروس��ت
كردووه .به ڕێوه به رایه تیی له سه رچاوه یه ك
له سه ر كار الیربدوون و توركامن و عه ره ب له ئێستاشدا له دانراوه. جێگه كه یان له هه وڵی گۆڕینی ناوی گه ڕەكه كوردییه كانی و توركامنی ن��اوی به خ��ورم��ات��وودای��ه البردنی به ڕێوه به ره كورده كانی خورماتوو و دانانی كه سانی توركامن له جێگاكه یان، كه به بڕوای توركامنه كانی خورماتوو، ئه و نییه شاره شارێكی توركامنییه و بۆ كورد
خۆی بكاته خاوه نی.
نەشیاوی قسه ی و هه ڵده به سرتێت بۆ له سه ر ده نوورسێت«.
له »زیاتر وتیشی سه رچاوه كه بنكه یه كی كردنه وه ی بڕیاری ساڵێكه به ب��ه اڵم هه یه ، سنوره ل��ه و پۆلیس بنكه یه ئه و میالكه وه نه بوونی هۆی ن���ه ك���راوه ت���ه وه ، ئ��ه م��ه ش ه��ۆك��اری چه نده ها دروستبوونی بۆ سه ره كییه
كێشه و گرفتی جۆراوجۆر «.
نووسینى سه ر دیوار كێشه بۆ ئافره تان ده نێته وه له خورماتوو توركمان ده خرێنه شوێنی كوردئه ندامی به یاتی، مه هدی محه مه د له ع��ێ��راق ن��وێ��ن��ه ران��ی ئه نجومه نی ك��ردووه ده س��ت��ی ت��ورك��امن��ی، كوتله ی یه كه ب��ه رپ��رس��ی دژای��ه ت��ی��ك��ردن��ی ب��ه ئیدارییه كانی خورماتوو و دانانی كه سانی پێشرت ك��ه جێگاكه یان، ل��ه ت��ورك��امن دژایه تیی هه ریه ك له به ڕێوه به ری پۆلیس به ڕێوه به ری و په روه رده به ڕێوه به ری و ئاوی خورماتووى كردووه كه كورد بوون و
پۆلیسی گه رمیان هه واڵه كه ی پشتڕاست »ئه و ڕاگه یاند )به یان(ی به و كرده وه نه نارساوه وه كه سانێكی الیه ن له كاره ناوزڕاندن تێیدا كه ده درێت ئه نجام ده كرێت ئافره تان به سوكایه تیكردن و پێده گوترێت، نارشینیان قسه ی و دروستبوونی هۆكاری بووه ته ئه مه ش و جاره هه ر كه بۆیان كێشه وگرفت ناوی ئافره تێك ده نوورسێت و بوختانی
چه ند و دووس��ای��دێ��ك ب��ۆ ن��اك��رێ��ت قوتابخانه كه هه موو كه م مه ترێكی ده مێنێته وه به شه ی ئ��ه و تێكبده ی. یان بێت خۆی وه ك قوتابخانه كه با له باره ی مێژوویی«. گه له رێكی بكرێته تێكدانی له ڕێگریی بۆ هه وڵه كانیان ئه و قوتابخانانه ، ناوبراو وتی »سه ردانی پێ گوێامن ئه گه ر كردووه ، په رله مامنان نه ده ن، هه ڵوێستی ترمان ده بێت. ئێمه و په روه رده به ڕێوه به ری نین، ته نیا به خوێندكارییه كان و قوتابی رێكخراوه قوتابیانیش كه سوكاری و خه ڵك و پێامن شاره وانی ده كه ن. پشتگیریامن بازرگانیامنه ، سه نته ری بۆ ده ڵێت
تاكو ده فرۆشین، كوردستان هه موو له دیاریی بوونی باسی كه س هیچ ئیستا وه زاره ت��ی بڕیارێكی هیچ نه كردووه ، ته ندروستی یان لیژنه كانی ته ندروستیی ئه و نابێت به وه ی نییه پارێزگاكانیش به اڵم جبسه كان، ناو بخه ینه دیارییه رانیه ئایا قه ده غه یه ، رانیه بۆ ته نیا ئه گه ر تر؟ له شوێنه كانی چیی جیاوازه بۆ بێت م��اددی��ش سوودێكی ئ��ه وه ئێمه ، الی جبسه ئه و فرۆشتنی زیاتر منداڵه كه «. بۆ دیارییه كیشه هاوكات
وریا عه لی
باشووری )gica(ی رێكخراوی كه رایگه یاند ئاسیایی رۆژئ���اوای عێراقدا له بیانی به رهه مهێنانی كه ئه وه نده ، 20 بۆ به رزبووه ته وه ده كاته 60 ملیار دۆالر، دوای ئه وه ی چوار پێش له بوو دۆالر ملیار سێ
ساڵدا.رێكخراوه كه راپۆرتێكدا، له ئ���ام���اژە ب��ۆ ئ����ه وه ده ك����ات كه له عێراقدا، له بیانی به رهه مهێنانی دۆالر ملیار 60 له زیاتره ئێستادا به رزبوونه وه. له به رده وامیشه و
ڕاپ��ۆرت��ه ك��ه ڕوون���ی ك����رده وه كه عێراقدا له بیانی به رهه مهێنانی چ��ه ن��د ب��ه ران��ب��ه ر ب���ووه ، ئ��ه وه ش عێراق ئابووریی بۆ چاكه رێڕەوێكی به خۆیه وه ئابووریی هه اڵوسانی كه
ده بینێت.عێراقی به رهه مهێنانی یاسای مافی ده ستاوده ستپێكردن ده دات به بازاڕەكانی له بیانی به رهه مهێنه ری ق��ه واڵ��ه ، و پ��ش��ك��ه ك��ان و دراو بۆ پێویست زه وی��ی به كرێگرتنی هه روه ها موساته حه ، ی��ان پ��رۆژە له بیانیی به رهه مهێنه ری مافی
كۆمپانیاكانی بیمه له سه ر پرۆژەكان.
پاسه وانانی له گه ڵ ڕووبه ڕووبوونەوەیان ئه و سه ره كیی ده رگ��ای به ندیخانه كه ، كه هه ڵهاتن، و شكاند به ندیخانه یه یان زۆرینه یان حوكمی له سێداره دانیان له سه ر كه خه زره جیی بوو له كاتێكدا ئه مه بوو. په نجه ی پارێزگاكه پۆلیسی به ڕێوه به ری گوایه كه كرا درێ��ژ بۆ كه مته رخه میی هۆكاری سه ره كیی شكاندنی به ندیخانه كه
و هه ڵهاتنی زیندانییان بووه .
عومه ر ئاواره
دادگ������ای گ��ش��ت��ی��ی پ��ارێ��زگ��ای و زیندانی مانگ هه شت سه اڵحه دین، وه رگرتنه وه ی و كاركه ی له سه ر البردنی پله كه ی به سه ر عه بدولكه ریم خه زره جی، ناوبراودا پاریزگای پۆلیسی به ڕێوه به ری
سه پاند.به ڕێوه به رایه تیی له سه رچاوه یه ك
ره فعه ت محه مه د
ڕاب��ردوو هه فته ی ئ��ه وه ی دوای ڕۆژن��ام��ه ی )ب��ه ی��ان( ب��اڵوی ك��رده وه و عیزه ت په رله مانتار كه كرد ئاشكرای ده وڵه تی لیستی ئه ندامی شابه نده ر، كه ناڵی ڕاگه یه ندكارانی ستافی یاسا، خانووه كانی له یه كێك له )الشعب(ی له گه ڵ داوه ، داڵ��ده به غدا ش��اری له ده زگ��ای و په یوه ندییه كان ده س��ت��ه ی یاسایی ڕووبه ڕوونه وه به وه ی ئه و كه ناڵه له وه رنه گرتووه یاساییان مۆڵه تی هێشتا
هه واڵنه ش به رده وام ده بین«.كه )ب���ه ی���ان(دا پرسیارێكی ل��ه و شوێن له بیر مه شعان پێده چێت دووب���اره ب��ۆ بكاته وه دیكه ناوێكی شوانی خالید كه ناڵه كه ، په خشكردنه وی وتی »ئه وه ی به الی منه وه گرنگه ئه وه یه ئه و كه ناڵه له عێراقه وه په خش نه كرێت تر واڵتێكی له بیر مه شعان ئه گه ر و و ت��ره مه سه له یه كی ئ��ه وا ب��ك��ات��ه وه ،
هه ڵوێستی جیاوازتری پێویسته «.ستافی لێدوانی هه وڵیدا )به یان( ئه و كه ناڵه له به غدا وه ربگرێت كه ته نها
خه زره جی، یاریده ده ری حاج، ئه حمه د زیندانی مانگ هه شت به و هه ریه كه سه كامنی، له یس عه مید و حوكمدران كه به ندیخانه یه ئ��ه و ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ساڵ 10 به ده رچ��وون، زیندانییه كانی
زیندانی حوكم درا«.ل���ه م��ان��گ��ی ئ��ه ی��ل��ول��ی س��اڵ��ی به ندیخانه ی زیندانییانی ڕاب����ردوو دوای ل��ه س��ه اڵح��ه دی��ن، پ��ارێ��زگ��ای
به ڕێوه به ری پێشووی پۆلیسی سه اڵحه دین هه شت مانگ زیندانی دەکرێت
كه ناڵی )الشعب( قه ده غه كرا و مه شعانیش بۆ الیه نێكی تر ده گه ڕێت
پ��ۆل��ی��س��ی پ��ارێ��زگ��ای س��ه اڵح��ه دی��ن به و ك��رده وه وه پشتڕاست هه واڵه كه ی هه ڵهاتنی دۆزی »له ڕاگه یاند )به یان(ی ته سفیراتی به ندیخانه ی به ندكراوه كانی ئه یلولی مانگی له كه ناوبراو، پارێزگای ڕووی��دا، پارێزگایه له و ڕاب��ردووا ساڵی عه بدولكه ریم روك��ن لیوا له هه ریه ك پۆلیسی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری خ���ه زره ج���ی، ئه وكاته ی پارێزگای سه اڵحه دین و عه مید
له به رنامه كانی په خشكردنی به رامبه ر ناو خاكی عێراقدا، كه ناڵه كه قه ده غه كرا.سه رۆكی شوانی، خالید په رله مانتار عێراق په رله مانی له یاسایی لیژنه ی داخستنی »بڕیاری وت )به یان(ی به ك��ه ن��اڵ��ه ك��ه ه��ه ن��گ��اوێ��ك��ی ب��اش��ه بۆ و شۆڤێنییانه ده نگه ئه و ده مكوتكردنی په یوه ندیم تر له م ڕۆژانه دا جارێكی من )هیئة په یوه ندییه كان ده س��ت��ه ی به اإلتصاالت(ە وه كرد سه باره ت به ڕاگرتنی كه خۆشحاڵم و كه ناڵه ئه و په خشی له و هه بوو، به رهه می هه وڵه كامنان
به اڵم ده ك��رد، په خش به رنامه یان یه ك به یانیان پرسیاره كانی وه اڵمێكی هیچ
نه دایه وه . 2013/2/13 چوارشه ممه رۆژی شاری له جه ماوه ری كۆڕێكی میانی له به زانیاریی )به یان( په یامنێری كفری، سه باره ت دا شوانی خالید په رله مانتار شابه نده ر عزه ت پێشێلكارییه كانی به داڵده دانی به یاسا ده وڵه تی لیستی و )الشعب(ی مه شعان جبوری، كه كه ناڵی 15 ساڵ به عێراقییه وه دادگای له الیه ن
سزا دراوه .
ئاگادارییەک‌له‌‌پاسپۆرتی‌پارێزگای‌سلێمانییه‌وهده كاته وه ئه و هاوواڵتیانه ئاگاداری پاسپۆرتی سلێامنی به ڕێوه به رایه تیی مامه ڵه ی )2 و 1( مانگی )2013( ساڵی له هه روه ها )2012( ساڵی له كه پاسپۆرتیان ته واو كردووه .. به زووترین كات و له ماوه ی )5( ڕۆژدا سه ردامنان بكه ن بۆ وه رگرتنه وه ی پاسپۆرته كانیان.. به پێچه وانه وه خۆیان به رپرسیار ده بن
له وه رنه گرتنه وه ی.له گه ڵ ڕێزدا..
به‌رهه‌مهێنانی‌بیانی‌له‌‌عێراقدا‌بۆ60ملیار‌دۆالر‌به‌رزبووه‌ته‌وه
زریان جه وهه ر
كارگه و كۆمپانیاكانی دروستكردنی سه رنجڕاكێشانی مه به ستی به جبس، م���ن���دااڵن، خ����ه اڵت ده خ���ه ن���ه ن��او جبسه كانیانه وه . به اڵم ئه و جۆره جبسانه قه ده غه ڕاپ��ه ڕی��ن ئ��ی��داره ی له ته نیا ده كرێت و سه رۆكی ئیداره ی ناوبراویش
لێی بێئاگایه .كارگه ی خ��اوه ن��ی به یی، جاسم جبسی مه زره عه ، وتی »ئێمه ئه و جبسه
الیه‌نه‌‌ئیسالمییه‌كانی‌كوردستان‌زیاتر‌له)70(كه‌ناڵی‌راگه‌یاندنیان‌هه‌یه
كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتوو‌ژماره‌یه‌ك‌كه‌ناڵی‌ئیسالمیی‌دیكه‌‌ده‌كه‌نه‌وه
»ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگاكان‌غیره‌تی‌ئه‌وه‌یان‌نییه‌‌سكااڵ‌له‌سه‌ر‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌تۆمار‌بكه‌ن«
ده‌سه‌اڵتی‌ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگاكان‌بووه‌ته‌‌قوربانی‌رێكه‌وتنی‌ستراتیژی‌یه‌كێتی‌و‌پارتی
www.bayanpress.netژماره)24(،سێشه‌ممه2013/2/26،ساڵی‌یەکەم
5
ڕاپۆرت:سه‌ید‌نامی
له هه‌رێم پارێزگاكانی ئه‌نجومه‌نی‌نه‌ماوه یاسا پێی به ئێستادا،ده‌سه‌اڵتیان‌كاریان پێده‌كه‌ن، ئاماژەی و‌وه‌ك‌خۆیان‌ته‌رشیفاتی. كاری و به‌خێرهێنان بووه‌ته
دهۆك، پارێزگای ئه‌نجومه‌نی ئه‌ندامێكی‌رایده‌گه‌یه‌نێت سه‌وزیش لیستی به سه‌ر‌رێكه‌وتنی بهپێی پ��ارت��ی و یه‌كێتی‌ئه‌نجومه‌نه‌كانیان نێوانیان سرتاتیژیی‌لیژنه‌ی كردووه.ئه‌ندامێكی بێده‌سه‌اڵت‌رایده‌گه‌یه‌نێت په‌رله‌مانیش یاسایی‌خۆیان پارێزگاكانیش ئه‌نجومه‌نی‌بێغیره‌تن‌و‌نه‌یانتوانیوه‌‌له‌‌ڕێگه‌ی‌یاساوه‌‌و وه‌ربگرنه‌وه خۆیان بۆ ده‌سه‌اڵته‌كان‌سكااڵ‌دژی‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌تۆمار‌بكه‌ن.
ن��ام��ی��ق‌ن��ان��ه‌ك��ه‌ل��ی،ئ��ه‌ن��دام��ی‌به سه‌ر هه‌ولێر، پارێزگای ئه‌نجومه‌نی‌رایگه‌یاند ئیسالمی، كۆمه‌ڵی لیستی‌تێیدا و كردووه كۆبونه‌وه‌یه‌كامن »چه‌ند‌ك��ردووه‌ت��ه‌وه ئ��ه‌وه له‌سه‌ر جه‌ختامن‌ناكرێت، ئه‌گه‌ر بكرێت، هه‌ڵبژاردن كه‌‌ئه‌نجومه‌نی ی��اس��ای ل��ه 41 م���ادده‌ی
هه‌ڵبگیرێت ه��ه‌رێ��م پ��ارێ��زگ��اك��ان��ی‌ئه‌نجومه‌نه‌كان ل��ه ده‌س���ه‌اڵت���ی ك��هو ئیش هیچ ناتوانن و سه‌ندووه‌ته‌وه‌‌ئه‌ندامه‌ی ئه‌و ب��دهن«. ئه‌نجام كارێك‌ئاشكرای هه‌ولێر پارێزگای ئه‌نجومه‌نی‌داوای��ان جارێك چه‌ند ئێستا تا ده‌ك��ات‌هه‌رێم سه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی هه‌رسێ له‌‌كردووه‌‌ئه‌و‌یاسایه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌نجومه‌نه‌كان‌ئه‌نجام هه‌ڵبژاردن ی��ان هه‌ڵبگیرێت
بدرێت.حزبی »هه‌ردوو وایه پێی نانه‌كه‌لی‌ده‌سه‌اڵت‌له‌‌ڕێی‌یاساوه‌‌ئه‌نجومه‌نه‌كانیان‌یاسایه‌ك هه‌ر چونكه ك��ردووه، ئیفلیج‌ب��ی��ان��ه‌وێ��ت‌ل��ه‌‌ڕێ���ی‌پ��ه‌رل��هم��ان��ه‌وه‌‌بێده‌سه‌اڵتیی ب��ه‌اڵم تێیده‌په‌ڕێینن،ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن��ه‌ك��ان‌ل��هب��ه‌رژەوه‌ن��دی��ی‌خۆیاندایه،بۆیه‌‌كاریان‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌یاسایه
نه‌كردووه«.سه‌وزی لیستی له محه‌مه‌د، عابید‌ته‌ئیكید هه‌ولێر، پارێزگای ئه‌نجومه‌نی‌ئه‌نجومه‌نه‌كه‌یان ئێستادا له ده‌كاته‌وه‌‌هیچ‌كارێكی‌نییه‌‌و‌ده‌ڵێت»ئێستا‌كارمان‌نییه،هه‌ردوو‌حزب‌وابزانم‌به‌‌رێكه‌وتنی
ئه‌نجومه‌ن ئێستا كه رازی��ن سرتاتیژییه‌‌ئه‌و با ده‌ڵێن یاسا بهپێی پێشێلكرابێت،هه‌ڵبژاردنی تاكو وابێت ئه‌نجومه‌نە‌ئه‌نجومه‌ن هه‌ڵبژاردنه ئه‌و تا داهاتوو،
له‌كارده‌كه‌وێت«.ئێستادا له پارێزگاكان ئه‌نجومه‌نی‌به نه‌ماوه، ده‌سه‌اڵتێكیان ج��ۆره هیچ‌ناتوانن ته‌نانه‌ت خۆیان وت��هی پێی‌له بكه‌ن پڕۆژەكانیش بۆ به‌دواداچوون‌چاودێریكردنی سه‌ره‌كییان ڕۆڵی كاتێكدا‌پ����ڕۆژە و ح��ك��وم��ه‌ت ك���اره‌ك���ان���ی‌له پارێزگاكانه. ناو خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌سه‌رۆكی فه‌رمانی به رابردووشدا ماوه‌ی‌یه‌ك نزیكه‌ی بڕی به هه‌رێم، حكومه‌تی‌ئه‌ندامانی بۆ ئۆتۆمبێل دۆالر، ملیۆن‌ته‌رخان سلێامنی پارێزگای ئه‌نجومه‌نی
كرا.ئه‌ندامی ع��هب��دوڵ��ا، قه‌ده‌مخێر
الجنة(ده‌ستپێبكات.مه‌كته‌بی ئه‌ندامی سه‌لیم، سه‌میر‌ڕاگه‌یاندنی مه‌كته‌بی به‌رپرسی و سیاسی)بهیان( به ئه‌وه‌ی ئیسالمی، یه‌كگرتووی‌ئاسامنیی كهناڵی له »جگه كه ڕاگه‌یاند‌ته‌له‌فزیۆن كهناڵی 11 خاوه‌نی سپێده،ئه‌و بهپێی ناوخۆیین«. ڕادی��ۆی 22 و‌كه‌وتوون، )بهیان( ده‌ست زانیارییانه‌شی‌شێركۆ دك��ت��ۆر ئ��ێ��س��ت��ادا ل��ه‌‌مه‌كته‌بی به‌رپرسی ج��ه‌وده‌ت،یه‌كگرتووی الوانی و قوتابیان‌كاركردنه سه‌رقاڵی ئیسالمی،كه‌ناڵێكی دروس��ت��ك��ردن��ی ب��ۆ‌و ئاسامنی
په‌خشه‌كه‌ی كه هه‌یه، ج��ودی كه‌ناڵی‌به‌رپرسی غه‌ریب، هۆگر و قورئانه ته‌نیا‌ڕادیۆی‌یه‌كگرتوو‌له‌‌هه‌ولێر،سه‌رپه‌رشتی‌ده‌كات.ته‌له‌فزیۆنی‌پاك،ئه‌ویش‌دیجیتاڵه‌‌ئاینی تایبه‌ته‌‌به‌‌رسوودی و‌ئیسالمییه‌‌و‌و‌وتار‌و‌فیلم‌و‌قورئان.میدیاالینیش‌به‌‌هه‌مان‌شێوه‌‌ته‌نیا‌وتاری‌ئاینی‌و‌رسوود
و‌مه‌ولود‌په‌خش‌ده‌كات«.باسی ج��ه‌الل حاجی محه‌مه‌دی‌هه‌ولێر له ئێستادا له كه كرد ل��ه‌وه‌ش‌بۆیه باوه، زۆر ئایینی وتاری و رسوود‌خه‌ڵكانی الی���ه‌ن ل��ه په‌خشانه ئ��ه‌م‌به‌پێی ده‌كرێن. هاوكاری خێرخوازه‌وه)بهیان( له‌به‌رده‌ستی زانیارییانه‌شی ئه‌و‌ئ��ه‌وه‌ی ب��ۆ ب��ووه ه��ۆك��ار ئه‌مه دان،ژماره‌یه‌ك‌له‌‌پارته‌‌عه‌ملانییه‌كان‌به‌شێك‌له‌‌به‌رنامه‌كانیان‌بۆ‌ئه‌و‌بواره‌‌ته‌رخان‌بكه‌ن،وه‌ك‌ته‌له‌فزیۆنی»الو«كه‌‌سه‌ر‌به‌‌الوانی‌پارتییه،رسوود‌و‌بابه‌تی‌ئیسالمی‌په‌خش‌ده‌كات.جگه‌‌له‌وه‌ش‌هه‌ردوو‌ته‌له‌فزیۆنی‌شێوه، هه‌مان به نیوالین« و »ئیفێكت‌ئایینی به‌رنامه‌ی عه‌رس نزیكی تا به‌یانی‌ده‌گۆڕدرێن دواتر به‌اڵم ده‌كه‌ن، په‌خش‌هتد. و.. سه‌ما و گ��ۆران��ی بڕگه‌ی بۆ‌ته‌له‌فزیۆنی»دیموكراسی«یش‌كه‌‌سه‌ر‌به‌‌پارتی‌دیموكراتی‌كوردستانه،به‌رنامه‌كانی‌و رسوود و ئاینی وتاری له پێكهاتوون
وه‌رزش‌و‌فیلم.الیه‌نه هه‌رسێ ئێستادا له
كه‌ناڵه ك��وردس��ت��ان، ئیسالمییه‌كه‌ی‌ڕابوون( و په‌یام )سپێده، ئاسامنییه‌كانی
یان‌هه‌یه،جگه‌‌له‌وه‌ش‌كه‌ناڵی‌ئاسامنیی‌چه‌ند كه هه‌یه، ك��وردی »وی��س��اڵ«ی‌له ئێرانی سووننه‌ی ك��وردی گه‌نجێكی‌واڵتی‌سعودیه‌‌په‌خشی‌ده‌كه‌ن.كه‌ناڵێكی‌ڕیكالمییش‌به‌‌ناوی»ئه‌رزاق‌كوردستان«به ته‌فسیر و پیرۆز قورئانی ب��ه‌رده‌وام‌له بڕیاریشه ده‌ك���ات. په‌خش دهن��گ‌كه‌ناڵێكی په‌خشی ن���ه‌ورۆزدا مانگی)طیور هاوشێوه‌ی مندااڵنی تایبه‌تی
ڕاپۆرت:محه‌مه‌د‌جه‌مال
ل��هم���اوه‌ی‌راب�����ردوودا‌ڕادی���ۆ‌و‌و بانگه‌واز به تایبه‌ت ته‌له‌فزیۆنی‌گه‌شه‌كردنی كوردی، زمانی به په‌روه‌رده‌‌و الی��ه‌ن بینیوه، به‌خۆیه‌وه به‌رچاوی‌كوردستانیش ئیسالمییه‌كانی كه‌سایه‌تییه‌‌له‌‌پشت‌گه‌شه‌سه‌ندنی‌ئه‌و‌دیارده‌یه‌وه‌ن.له‌‌ئێستاشدا‌ده‌یان‌كه‌ناڵ‌له‌‌په‌خشدان‌و‌چاوه‌ڕوانیی له دیكه‌ش كه‌ناڵێكی چه‌ند
كرانه‌وه‌دان.به‌رده‌ستی داتایانه‌ی ئه‌و به‌پێی‌هه‌ر ئێستادا له ك��ه‌وت��وون، )ب��هی��ان(كوردستان، ئیسالمییه‌كه‌ی الیه‌نه سێ‌‌زیاتر بزووتنه‌وه، و كۆمهڵ و یه‌كگرتوو‌له)70(كه‌ناڵی‌ته‌له‌فزیۆنیی‌و‌رادیۆییان‌زانیارییه‌كانی پێی ب��ه ه��ه‌ر ه��هی��ه.)بهیان(،هه‌ریه‌ك‌له‌‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی‌و‌كاركردنن سه‌رقاڵی ئیسالمی، یه‌كگرتووی‌كه‌ناڵێكی چه‌ند په‌خشی كردنه‌وه‌ی بۆ
دیكه‌ی‌تایبه‌ت‌به‌‌بانگه‌واز‌و‌په‌روه‌رده.م��ح��هم��م��ه‌دی‌ح��اج��ی‌ج���ه‌الل،دوو( )په‌یام ته‌له‌فزیۆنی سه‌رپه‌رشتیاری)په‌یام »كهناڵی ڕاگه‌یاند )بهیان(ی به‌‌دوو(بۆ‌بانگه‌واز‌و‌په‌روه‌رده،كه‌‌بنكه‌ی‌سه‌ره‌كیی‌له‌‌شاری‌هه‌ولێره،په‌خشه‌كه‌ی‌له رۆژانه‌ش دیجیتاڵه، سیستمی له‌سه‌ر‌په‌خشی سه‌عات سێ یه‌كه‌مدا قۆناغی‌فه‌رمی به سێدا مانگی له و ده‌بێت‌بریتی به‌رنامه‌كانی به‌شێكی ده‌كرێته‌وه،ئه‌رشیفی له كه وت��اره‌ك��ان له ده‌بێت‌كه‌ناڵی)په‌یام(ە‌وه‌‌وه‌رده‌گیرێن«.ناوبراو‌باسی‌له‌‌چه‌ند‌كه‌ناڵێكی‌دیكه‌ش‌كرد‌كه‌‌سنووری له دیكه‌وه خه‌ڵكانی الیه‌ن له»ئێستا كراونه‌ته‌وه هه‌ولێر پارێزگای
سلێامنی، پ��ارێ��زگ��ای ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن��ی‌كردووه داوام��ان جارێك »چه‌ند ده‌ڵێت‌بتوانین تا ده‌ربكرێت بۆ یاسایه‌كامن‌هه‌روه‌ك هه‌ستین«. خۆمان ئه‌ركی به‌‌په‌رله‌مانیشی‌به‌‌كه‌مته‌رخه‌م‌وه‌سف‌كرد‌چاالكردنه‌وه‌ی بۆ یاسایه‌ك ده‌ركردنی له‌‌ئه‌نجومه‌نه‌كه،ئه‌و‌ده‌ڵێت»چه‌ند‌جارێك‌ده‌ربكه‌ن، بۆ یاسامان كردووه داوام��ان‌هه‌ستین، كاره‌كانی‌خۆمان به بتوانین تا‌یان كرد هه‌رێم سه‌رۆكی له داواش��امن‌بۆ یاساكه‌مان یان بكرێت هه‌ڵبژاردن‌په‌رله‌مان نه و حكومه‌ت نه ده‌ربكه‌ن،
وه‌اڵمی‌داواكانی‌نه‌داوینه‌ته‌وه«.لیژنه‌ی ئه‌ندامی ره‌شید، بورهان‌یاسایی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان،وتی»یاسای‌كه‌ی دانراوه به‌و‌شێوه‌یه ئه‌نجومه‌نه‌كان‌ئه‌و تازه‌كه یاسا بهپێی كرا هه‌ڵبژاردن‌ده‌كرێت، جێبه‌جێ یاسایه ئه‌و وه‌خته
باره‌یه‌وه له‌و مه‌ركه‌زیی، ڕادیۆیه‌كی‌سه‌میر‌سه‌لیم‌وتی»ئه‌وه‌‌وه‌ك‌پرۆژەیه‌ك‌توانای چونكه دیراسه‌كردندایه، بواری له‌‌وه‌ك هاوكات پێویسته. مرۆیی و ماددی‌ئ��ه‌وه‌ی بۆ پسپۆڕییه، جیاكردنه‌وه‌ی‌پۆلێنكردن‌هه‌بێت‌و‌به‌‌وردی‌كاری‌له‌سه‌ر‌ڕاگه‌یاندنی مه‌كته‌بی به‌رپرسی بكرێت«.بوو ئومێده‌واریش ئیسالمی یه‌كگرتووی»ڕاگه‌یاندنی‌ئیسالمی‌بتوانێت‌هۆشیاریی‌بۆ به‌رزبكاته‌وه ج��هم��اوه‌ر ئیسالمیی‌ئیسالمیی بزاڤی ئه‌مڕۆ كه ئاسته‌ی ئه‌و‌له گواستنه‌وه له بریتییه كه ده‌ژی، تێدا
كۆمه‌ڵگاوه‌‌بۆ‌ناو‌پێكهاته‌ی‌ده‌وڵه‌ت«.شه‌ریف‌وه‌رزێر،به‌رپرسی‌ڕادیۆكانی)بهیان( به تایبه‌ت ئیسالمی، كۆمه‌ڵی‌خاوه‌نی ئیسالمی »كۆمه‌ڵی ڕایگه‌یاند‌جگه كۆمهڵ(ە، )ده‌نگی ڕادی��ۆی )11(قورئان( )په‌یامی ڕادی��ۆی )13( له‌وه‌ش
كه‌ركووك، هه‌ولێر، )سلێامنی، له مان‌چه‌مچه‌مال، دهۆك، گه‌رمیان، قه‌اڵدزێ،كۆیه،مه‌خمور،خورماتوو،ده‌ربه‌ندیخان،كهناڵی )3( پێنجوێن‌و‌هه‌ڵه‌بجه(هه‌یه،ته‌له‌فزیۆنیی)قورئان(یشامن‌له)سلێامنی،كه‌ركووك‌و‌سۆران(هه‌یه،جگه‌‌له‌وانه‌ش‌له نوور و سلێامنی له سوننه ڕادی��ۆی‌هه‌ولێر‌و‌فه‌رمووده‌‌له‌‌سۆران،دانراون.تایبه‌مته‌ندیی ب��واری له كه‌نااڵنه ئه‌م‌خۆیاندا‌به‌رنامه‌كانیان‌په‌خش‌ده‌كه‌ن«.
»جگە کرد لەوەش باىس ناوبراو‌تەلەفزیۆىن کەناڵى سێ ڕادیۆکان، لە
هەیە، کەناڵى‌لۆکاڵیشامن ک��ەه���ەول���ێ���ر
ڕووده‌دات كوردستاندا له ئه‌وه‌ی به‌اڵم‌ئه‌نجومه‌نی یاسای بۆ گه‌ڕاونه‌ته‌وه و‌یاسایه، موخالیفی ئه‌وه كۆن، پارێزگای‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌وه‌‌له‌‌سلێامنی‌ده‌گوزه‌رێت،پارێزگاكانی ئه‌نجومه‌نی ئه‌وه‌ی له‌به‌ر‌بریمه‌ر پۆڵ 71ی یاسای بهپێی ئێستا‌بریمه‌ریش پ���ۆڵ ه��ه‌ڵ��ب��ژێ��ردراون،ئه‌منه‌وه مه‌جلیسی ل��ه سه‌اڵحیه‌تی‌كوردستان هه‌رێمی ناكرێت وه‌رگرتووه،جێبه‌جێ ئ��هو قانوونه‌كه‌ی من بڵێت
ناكه‌م‌له‌به‌ر‌هۆكاری‌سیاسیی‌ناوخۆ«.»به‌راستی وتیشی ره‌شید بورهان‌له نییه،ده‌الله‌ت یاسا ئه‌وه‌ی‌كه‌‌ده‌ڵێن‌دیكتاتۆریی‌یه‌كێتی‌و‌پارتی‌ده‌كات،له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌وان‌به‌‌یاسایه‌ك‌هه‌ڵبژێردراون،مه‌ده‌نیی حاكمی بریمه‌ری پۆڵ یاسای‌عێراق‌بووه،ده‌كرێت‌یه‌كێك‌به‌‌یاسایه‌ك‌به‌سه‌ریا تر یاسایه‌كی و هه‌ڵبژێردرابێت‌جێبه‌جێ‌بكرێت؟ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگاكان‌حكومه‌تی هه‌ڵبژێردراون، یاسایه‌ك به‌‌هه‌رێم‌یاسایه‌كی‌تریان‌به‌سه‌ردا‌جێبه‌جێ‌ده‌سه‌اڵتدا پاوانخوازیی له‌پێناو ده‌كات،
له‌ناو‌هه‌رێمی‌كوردستان«.
سەرانسەرى بۆ و دیجیت���اڵییە سیستمى‌هەرێم‌پەخش‌دەکات«.
ئه‌ندامی زه‌ڵ��م��ی، حاجی عه‌لی‌ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی ڕاگ��هی��ان��دن��ی مه‌كته‌بی8 ئێستا »تا وتی )بهیان( بۆ ئیسالمییش،كه‌ناڵی‌ڕادیۆی‌ناوچه‌ییامن‌هه‌یه،ڕادیۆی‌په‌خش ك��وردی و عه‌ره‌بی به هه‌ولێر‌بیرناویشه‌وه، كهناڵی باره‌ی له ده‌كات«،دوو »ج��اران دا ب��ه‌وه ئاماژەی ناوبراو‌و )سلێامنی ته‌له‌فزیۆنیی ك��ه‌ن��اڵ��ی‌له‌به‌ر ئێستا به‌اڵم هه‌بوو، هه‌ڵه‌بجه(مان‌داخ��راون، هه‌ردووكیان ماددیی ب��اری‌له )ڕاب��وون( ئاسامنیی كهناڵی ئێستاش‌له پێده‌چێت و ئه‌زموونییدایه په‌خشی‌یادی‌دامه‌زراندنی‌بزووتنه‌وه‌ی‌ئیسالمیدا‌په‌خشی‌ئاسایی‌ده‌ستپێبكات،سه‌باره‌ت‌به‌‌كه‌ناڵی‌دیجیتاڵیش،زوو‌بیرمان‌لێكرده‌وه،
به‌اڵم‌ته‌نیا‌گرفته‌كه‌مان‌ماددییه«.ڕاگه‌یاندنی مه‌كته‌بی ئه‌ندامه‌ی ئه‌و‌ل��ه‌وه‌ش باسی ئیسالمی ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی‌له جیاده‌بنه‌وه، بواره‌كان »ئێستا كرد‌كه‌ناڵه‌كانی‌ڕاگه‌یاندندا‌به‌‌تایبه‌ت‌له‌‌بواری‌ئیسالمییه‌كان رادیۆكانیشدا له نوورساودا،ك��ردووه، كاریان ئایینییه‌كه‌دا ب��واره له‌‌وامان شتێكی بیرناودا ب��واری له ب��ه‌اڵم‌نییه«.ناوبراو‌پێشی‌وابوو»جیاكردنه‌وه‌ی‌بواره‌كان‌زۆر‌زۆر‌باشه‌‌كه‌‌له‌‌به‌رژەوه‌ندیی
خه‌ڵك‌و‌الیه‌نه‌كانیشدایه«.الی‌خۆشیه‌وه‌‌هه‌ورامان‌گه‌چێنه‌یی،و زانایان مه‌كته‌بی ڕاگه‌یاندنی به‌رپرسی‌بانگخوازانی‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمی،بۆ)بهیان(وتی»له‌‌ئێستادا‌ته‌له‌فزیۆنێكی‌دیجیتاڵیی‌له پ���ه‌روه‌رده و بانگه‌واز به تایبه‌متان‌په‌خشی‌ئه‌زموونیدایه،پشتیوان‌به‌‌خوا‌به‌م
نزیكانه‌‌په‌خشی‌ئاسایی‌ده‌ستپێده‌كات«.
ئه‌و‌ئه‌ندامه‌ی‌لیژنه‌ی‌یاسایی‌ئاماژە‌به‌وه‌ش‌ده‌كات»به‌‌ڕاستی‌نیوه‌ی‌هۆكاری‌پارێزگاكان ئه‌نجومه‌نی كێشه‌كه‌ش‌ئه‌نجومه‌نی س��ه‌رۆك��ی و خ��ۆی��ان��ن‌یاسایه‌ی بهو ئه‌وه‌ی له‌به‌ر پارێزگاكانن،هه‌ڵبژێردراون‌مامه‌ڵه‌یان‌له‌گه‌ڵ‌ناكه‌ن،به‌‌یاسایه‌كی‌كۆنی‌سه‌رده‌می‌رژێمی‌ڕووخاو‌ئه‌م تائێستا ده‌ك��ه‌ن. له‌گه‌ڵ مامه‌ڵه‌یان‌ئه‌وه‌یان غیره‌تی پارێزگایانه ئه‌نجومه‌نی‌نه‌بووه‌‌بچنه‌‌دادگای‌ئیداری‌و‌مه‌جلیسی‌حكومه‌تی له‌سه‌ر شكات ده‌وله شورای‌هه‌رێم‌بكه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌و‌سه‌اڵحیانانه‌ی‌به‌‌نایاسایی‌لێیان‌سه‌نراوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌خۆیانی
بگێڕنه‌وه«.هه‌رێم پارێزگاكانی ئه‌نجومه‌نی‌بریمه‌ر یاسای پێی به )2005( ساڵی له‌‌پارێزگاكاندا ئه‌نجومه‌نی هه‌ڵبژاردنی له‌‌هۆی به به‌اڵم كرا، دی��اری ده‌سه‌اڵتیان‌ئیستادا له هه‌ڵبژاردنه‌وه، ئه‌نجامنه‌دانی‌و نه‌ماوه ده‌ستدا له ده‌سه‌اڵتێكیان هیچ‌ساڵه هه‌شت ماوه‌ی ده‌سه‌اڵتیش حزبی‌هه‌ڵبژرادنه‌كانی جۆراوجۆر، پاساوی به
دواخستووه.
ئه نجومه ن به یاسایه ك هه ڵبژێردراوە، حكومه ت یاسایه كی تریان به سه ردا جێبه جێ ده كات
www.bayanpress.net ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
4
هاوپه یامنیی كوردستانی و مافه كانی
خه ڵكی كوردستان
دكتۆر عه ال مه ككی، سه رۆكی كوتله ی ته جدید بۆ به یان:
پێشنیاز هه یه ده ستپێشخه ریی دووه می هه ولێر بكرێت
هاوپه یامنیی كوردستانی، یان لیستی یه كێتی و پارتی، به رده وام بانگه شه ی ئه وه ده كه ن كه ئه وان
له به غدا پێداگریی له مافه كانی خه ڵكی كوردستان ده كه ن، نه ك
دواكه وتنی ئیمتیازات و پۆست و پاره . له به رانبه ریشدا، الیه نه كانی
ئۆپۆزسیۆن، به وه تاوانباریان ده كه ن كه ئه وان له ماوه ی رابردوودا، به هیچ شێوه یه ك كاریان بۆ مافه نه ته وه یی و نیشتیامنییه كان، به تایبه تیش مادده ی
140 و گێڕانه وه ی خاكی كوردستان، نه كردووه . بگره هه وڵیشیان نه داوه
ناكۆكییه كانی نێوان شیعه و سوننه ، یان پێویستییه كانی حكومه تی به غدا بۆ
به رژەوه ندیی كورد و جێبه جێكردنی داوا ره واكانی بقۆزنه وه .
ئه ندامانی هاوپه یامنیی كوردستانی ئه وه ره تده كه نه وه ، به اڵم له گفتوگۆی بودجه ی ئه مساڵدا، ئه وه به زه قی ده ركه وت. ئه وان پێداگریی
له پاره ی كۆمپانیاكانی نه وت ده كه ن، له و پێناوه شدا داوای 4 ملیار دۆالر
له حكومه تی ناوه ند ده كه ن. له به رانبه ریشدا، هاوپه یامنیی شیعه كان ده ڵێن؛ ئه گه ر ئه و داوایه بكه ن، ئه وا
ئێمه ش %17ی به شه بودجه ی هه رێم كه مده كه ینه وه .
ئه وان ئاماده ن بودجه ی هه رێم بخه نه ژێر هه ڕەشه ی كه مكردنه وه ، ته نها له پێناو به رگریكردن له پاره ی
كۆمپانیاكانی نه وتدا، له كاتێكدا به هیچ شێوه یه ك فشاریان له پێناو مادده ی
140دا دروست نه كردووه . ئێستا بۆئه وه ی قۆناغه كانی ئه و مادده یه ته واو
بنب، پێویسته قۆناغی ئاساییكردنه وه ته واو ببێت، پاشان بچین بۆ قۆناغی
راپرسی، دواتریش بۆ سه رژمێریی. قۆناغی ئاساییكردنه وه به پاره جێبه جێ ده كرێت، واته هه ر عه ره بێكی هاورده
بڕی 20 ملیۆن دیناری پێ بدرێت، له به رانبه ر گواستنه وه ی نفوسه كه ی، هه ر كوردێكی كۆچپێكراویش بڕی 10 ملیۆنی پێبدرێ ، بۆ ئه وه ی نفوسه كه ی
بگێڕێته وه بۆ كه ركووك. كه ئه و قۆناغه ش ته واو بوو، ده چین بۆ قۆناغی راپرسی. ئه م قۆناغه كه مرت له یه ك ملیار
دۆالری پێویست ماوه تا ته واو بێت.ئه وان كاتێك ئه م هه موو فشاره له پێناو پاره ی كۆمپانیاكانی نه وتدا دروست ده كه ن، تا ئێستا نه ك باسی مادده ی 140
و زیادكردنی بودجه ی ئه و مادده یه یان نه كردووه ، به ڵكو خه میشیان نه بووه . ئه و فشاره ی ئه مساڵ بۆ پاره ی كۆمپانیاكانی
نه وت دروستیان كردووه و بودجه ی عێراقیان به هۆیه وه راگرتووه ، گه ر10%ی ئه و فشاره یان له پێناوی مادده ی 140دا دروست بكردایه ، ئه وا ئێستا حكومه ت ئاماده و ناچار ده بوو ملیارێك دۆالر بۆ
مادده كه ته رخان بكات، به اڵم ئه وان هیچ كاتێك داوای ئه وه ناكه ن، ته نها پێداگریی له سه ر پاره ی كۆمپانیاكانی
نه وت ده كه ن، كه كه س نازانێ داهاته كانیان بۆ كوێ ده ڕوات.
ئه وه شی ئۆپۆزسیۆن ده یڵێت، پڕاوپڕ راسته . ئه وان نه ك هه ر
ئاماده نین، یان هه وڵ ناده ن بۆ داواكردنی پاره ی پێویست بۆ مادده ی 140، به ڵكو ئاماده شن به شه بودجه ی
هه رێم بخه نه ژێر هه ڕەشه ی بڕین، یان كه مكردنه وه وه ، ته نها له به ر
جێبه جێكردنی مه به سته تایبه تییه كانیان.
* ئه ندامی په رله مانی عێراق.
د. له تیف موسته فا*
ناكۆكی و دابڕانه ی به یان: دوای ئه و دروس��ت هه رێمدا و ناوه ند نێوان له توركی سوننیی میحوه ری له كورد بوو، ئاسۆی رۆژێكه چه ند به اڵم نزیكبووه وه . شیعه كان ل��ه گ��ه ڵ ن��وێ ك��ران��ه وه ی��ه ك��ی )عێراقیه ( لیستی وه كو ئێوه ده ركه وتووه . و وه كو عه ره بی سوننه ، خوێندنه وه تان بۆ په ره سه ندنه كانی ئه مدواییه ی عێراق و ئه و
كرانه وه یه ی نێوان كورد و شیعه ، چییه ؟خۆم وه ك��و من مه ككی: ع��ه ال د. عێراقییه وه ناوی به ناوه كان باشرته پێم ناوی به ناوه كان هه روه ها بكه ین، بانگ ناوی به نه ك بكه ین، بانگ سیاسییه وه بڵێین هه روه ها پێكهاته كانه وه. و تائیفه ئه و عێراقییانه ی یان هه موو عێراقییه كان، دیاریكراویان سیاسیی بیروبۆ وچوونێكی بڵێین ناكه م ئه وه ته شجیعی من هه یه . توركی، سوننیی كوردیی میحوه رێكی ئه م هه یه . هتد و شیعی كوردیی یان له سه ر سلبییان ره نگدانه وه ی مه سه النه به ده بێت، عێراق له سیاسی واقیعی خۆپیشاندان چه ندین ئێستا كه تایبه تیش له زۆرێك ناوچه ی عێراقدا له ئارادان و به سه باره ت هه یه سكااڵ گشتی شێوه یه كی ب��ه م��ه س��ه ل��ه ی خ��زم��ه ت��گ��وازری��ی��ه ك��ان، باری به سه باره ت هه روه ها دامه زراندن، ئه منی و ده ستگیركراوه كان و هتد. من پێم پێداویستییه كان و خزمه تگوزاری خۆشه هه بێت ئاسانكاریی و بن ب��ه رده س��ت خه ڵكی و ده ستوور جێبه جێكردنی بۆ بیروڕای له گوزارشت ئازادانه به بتوانن وه رچه رخانه ئه م هه روه ها بكه ن. خۆیان دیموكراسییه ی هه یه ، به شێوه یه كی راست
و دروست بچه سپێرنێت.و كورد نزیكبوونه وه ی به سه باره ت توركیا، و سوننه له گه ڵ كورد یان شیعه ، به ره و ئێستا تێپه ڕاندووه ، ئه وه مان ئێمه ئه وه ده چین كه عێراق له سه ر ئینتیامبوون رێزگرتن له گه ڵ بخه ین، یه ك عێراق بۆ ئه و پێكهاته یه ك. هه ر تایبه مته ندیی له پێشرت هاوپه یامنییانه ی و جه مسه رگیری سیاسی واقیعی به خزمه تیان هه بوون، هه ربۆیه نه كردووه ، سیاسی پرۆسه ی و الوازیی به ره و شێوه كان له شێوه یه ك به پێویستییه له باره ی ئێستا ئێمه چ��وون. گفتوگۆ خه ڵكه وه نیشتامنییه كامنی بۆ نیشتامنییه كان پێویسته ده ك��ه ی��ن،
بونیاتنانه وه ی واڵت.م���ن ش��ه خ��س��ی خ����ۆم ل��ه گ��ه ڵ دژی له هاوپه یامنییه ك كه نیم ئ��ه وه ئێمه هه بێت. ت��ر هاوپه یامنییه كی كۆمه ڵێك رای سیاسییامن هه یه ، الی ئه م و الی ئه و دروست بوون، كۆمه ڵێك بیروڕای دۆسیەیه كی چه ند به سه باره ت سیاسی
دیاریكراوی وه كو دۆسیه ی نه وت، دارایی، و یاسا دۆس��ی��ەی خزمه تگوزارییه كان،
لێبوردنی گشتی و هتد.خۆشه پێتان ئێوه كه وابێ به یان: نێوان ل��ه ن��زی��ك��ب��وون��ه وه س��ه رل��ه ن��وێ الیه نه كانی و كوردستانی هاوپه یامنیی ئه وه پشتگیریی ئێوه رووبداته وه ؟ شیعه
ده كه ن؟د. عه ال مه ككی: به ڵێ . من ته شجیعی لێكنزیكبوونه وه یه ك و هاوپه یامنی هه ر كه مكردنه وه ی مایه ی ببێته كه ده ك��ه م ببێته هه روه ها هه یه ، ته نگژە یه ی ئه و ببێته مافه كان، ده سته به ركردنی مایه ی هه موو داواكانی سه روه ربوونی مایه ی
پێكهاته كانی عێراق.حه ساسیه ته ئه و باشه ئه ی به یان: هه ندێك الی له ئێستاوه له كه چییه عه ره ب، سوننه ی میدیای و كه سایه تی سه باره ت به هه وڵه كان بۆ نزیكبوونه وه ی پێیان كورد و شیعه دروست بووه ؟ ئه وان له سه ر لێكنزیكبوونه وه یه ئه و كه وایه حسابی مافه كانی عه ره بی سوننه ده بێت.
ئێوه له وباره یه وه راتان چییه ؟د. عه ال مه ككی: له عێراقدا كۆمه ڵێك پێویستامن ئێمه ه��ه ن. ده رده س��ه ری��ی خه ڵك داواك��ان��ی وه اڵم���ی هه یه ب��ه وه به و هه ریه كه خه ڵكه ش ئه و بدرێته وه ، پێداویستی له و گوزارشت جیا شێوه یه كی ئاتاجییانه ده كه ن. به اڵم ئه وه ی ته رحی و دابینكردنی داوای ئێمه ئێمه یه ، سیاسیی جه ماوه ر و هاوواڵتیان پێداویستییه كانی ده كه ین، به اڵم به وه ی به هێرشكردنه سه ر كورده كان باسی لێوه بكه ین، ئه وه به هیچ شێوه یه ك الی ئێمه له ئارادا نییه ، من الی الیه نێك لۆژیكی ته شجیعی خۆشمه وه ده ڵێین ئێمه ناكه م. تر الیه نه كه ی بێ به و سیاسی به رژە وه ندیی پێكهاته یه ك هه ر نه ته وه یی خۆی هه یه ، ئه م پێكهاتانه ش له ده كه ن، یه كرت هاریكاریی خۆیاندا نێوان نێوان له لێكتێگه یشتنێكیش هه ر ئه گه ر هه بێت، تردا پێكهاته یه كی و پێكهاته یه ك یان له نێوان حكومه تی ناوه ند و هه رێمدا دروست ببێت، ئه وه شتێكی باشه و ده بێته
ده ستپێكی چاره سه ری كێشه كانی تر.به یان: له رۆژانی رابردوودا ئه ندامانی به نیشتامنی، هاوپه یامنیی لیستی له یاسا، ده وڵه تی ئه ندامانی تایبه تیش ئاساییكردنه وه ی داوای لێدوانه كانیاندا و كورد نێوان ئاشته وایی و بارودۆخه كه وه فدێكیشیان ه��ه روه ك ده ك��ه ن، خۆیان و ك��رد كوردستانی هه رێمی س��ه ردان��ی كۆبوونه وه یان له گه ڵ سه رانی كورد ئه نجام عه ره بستانی ره وان��ه ی وه فدێكیشیان دا، سعودیه كرد. به ڕای ئێوه ئه م په ره سه ندنه
ئیجابی و نه رمكێشییه الی شیعه كان بۆچی ده گه ڕێته وه ؟
ئێستای بارودۆخی مه ككی: عه ال د. كاریگه ره و دڵه ڕاوكێیه جێگه ی عێراق من بۆچوونی به سوریا. بارودۆخی به ده یانه وێت عێراق سیاسییه كانی هێزه عێراق ناوخۆی بارودۆخی له پارێزگاری به وه ی نه بێت كاریگه ر بۆئه وه ی بكه ن، ئه م ه��ه روه ه��ا ده دات. روو سوریا له ن��ه ب��ه س��رتێ��ن��ه وه ، پ��ێ��ك��ه وه واڵت���ه دوو مه زهه بی جه مسه رگیرییه كی ن��ه ب��ادا بكه وێته جیاوازیی و ببێت دروس���ت ئێمه شتێكه ئه وه پێكهاته كانه وه ، نێوان
ره تیده كه ینه وه .و لێكنزیكبوونه وه ه��ه ر ئ��ه گ��ه ر ئه وه من ڕای به هه بێت، نه رمێكیشییه ك گه یشتووه ته حكومه ت كه به وهۆیه وه یه و عینادیكردن چیدی قه ناعه ته ی ئه و یان كوردستان، هه رێمی وه اڵمنه دانه وه ی خۆپیشانده ران، داواكانی وه اڵمنه دانه وه ی دوو ئه م نییه ، دروست و راست كارێكی و گرنگن الیه نی ه��ه ردووك��ی��ان الیه نه
پێویسته وه اڵمیان بدرێته وه .كرد، باسی خۆپیشاندانه كانت به یان: تا خۆپیشانده رانه ئه و داواكانی سه قفی خۆپیشاندانانه ئه و كۆتایی كه ی و كوێیه ده ك���ه ن پێشبینی ئ��ێ��وه ده ب��ی��ن��ی��ن؟ وه اڵمدانه وه یه كی مالیكی حكومه ته كه ی
حه قیقیی بۆ داواكانیان هه بێت؟مالیكی حكومه تی مه ككی: عه ال د. خۆپیشانده ران وه اڵمی پێویسته له سه ری له سه ر س��وورن ئ��ه وان چونكه بداته وه . سه قفێك هیچ ناڵێین ئێمه داواكانیان، داواكان، سه قفی ئه وه یه بڵێین تا هه یه ، و هه بێت وه اڵم ده مانه وێت ئێمه به اڵم هه روه ها وه اڵم��دان��ه وه. له بین دڵنیاش كه بكه ن هه ست خۆپیشانده رانیش هه ستیش و داونه ته وه وه اڵمی حكومه ت گرنگی خه ڵكی پێكهاته یه كی ئه وان بكه ن
عێراقن.
بڵێم، ئه وه ش ده مه وێت لێره دا من هه ر خۆپیشانده رانه وه الیه ن له ئه گه ر ده بێ هه بێت، هه ڵچوونێك و لێدوان به پێی عێراقی هاوواڵتیی كه بزانین ئه وه ده ستوور مافی خۆپیشاندان و راده ربڕینی خۆی رای هه یه ئ��ه وه ی مافی و هه یه هه روه ها به رپرسه كان، الیه نه بگه یه نێته داواكانی وه اڵم��ی هه یه ئه وه شی مافی بدرێته وه و ژیانێكی سه ربه رزانه له واڵتی خۆیدا بژی. من له حكومه ت داواكارم كه داواكانی وه اڵم��ی راشكاوی و رووىن به له گه ڵیان و ب��دات��ه وه خۆپیشانده ران له گه ڵیان، هه بێت په یوه ندیی و دانه بڕێ كه پێبهێنێت قه ناعه تیان ه��ه روه ه��ا داواكانیان به شێوه یه كی زانستی جێبه جێ بۆ هه بێت هه وڵیش ه��ه روه ك ك��راون،
چاره سه ری سه رجه م كێشه كان.ئه م كۆتایی له ب��ڕی��اره وا ب��ه ی��ان: كۆبوونه وه یه ك له شاری هه ولێر مانگه دا، ئاماده بوونی به عێراقییه كان، الیه نه بۆ مه سعود بارزانی ساز بكرێت. ئێوه پێشبینی ده كه ن كۆبوونه وه كه ده ستپیشخه ریی، یان
چاره سه رێك بۆ ئه م قه یرانه بڕیار بدات؟الیه نانه له و ئێمه مه ككی: عه ال د. ن��ه ب��ووی��ن ك��ه ب��ان��گ��ه ش��ه م��ان ب��ۆ ئه م كرد، ته شجیعیشامن و كرد كۆبوونه وه یه یه كه می ده ستپێشخه رییه كه ی چونكه لێ سه وز و هیچی هه ولێر شكستی هێنا ئ��ه وه ی بۆ هه بوو پێشنیازێك ن��ه ب��وو. هه ولێر یه كه می ده ستپێشخه رییه كه ی ده ستپێشخه ریی یان بكرێته وه ، زیندوو دووه می هه ولێر بكرێت. به اڵم بارودۆخی ئێستا وه كو بارودۆخی 2010 نییه ، باسه كه ئه و جێبه جێكردنی گره نتییه كانی لێره دا موناوه ره نه كردنه ، و ده ستپێشخه رییه و ناسك ب��ارودۆخ��ه ك��ه ئێستا چونكه ده دات، قوڵپ ناوچه كه و هه ستیاره به وه ی بێت كاریگه ر عێراق نامانه وێت چه ند ئێمه ده گوزه رێت، ناوچه كه دا له بونیاتناوه دیموكراسیامن دامه زراوه یه كی
و هه بێت به ردەوامییان ده مانه وێت و پارێزگارییان لێبكه ین.
ب��ه ی��ان: ب��اس ل���ه وه ده ك��رێ��ت كه كردنه وه ی به نیازی هاشمی تاریق به ڕێز واڵت، ده ره وه ی له ئاسامنییه كه ناڵێكی مانگێك چه ند له به ر ئێوه ش هه روه ها یه كرتتان هاشمی له گه ڵ ئه سته مبوڵ له
بینیوه . ئه و ده نگۆیانه تا چه ند راسنت؟هیچ خ��ۆم م��ن مه ككی: ع��ه ال د. كردنه وه ی ده نگۆی له سه ر زانیارییه كم ئه و كه ناڵه نییه ، دكتۆر عه ال مه ككی هیچ
زانیارییه كی له وباره یه وه نییه !له نه بینیوه یه كرتیشتان ب��ه ی��ان:
ئه سته مبوڵ؟جارێك چه ند ئێمه مه ككی: عه ال د. رابردووه وه ساڵی له من بینیوه. یه كرتمان په رله مانی له ته جدیدم كوتله ی سه رۆكی له ئارادا سیاسی هه وڵێكی چه ند عێراق، به ته جدید، كوتله ی وه كو ئێمه ب��وون، كۆمار س��ه رۆك��ی به ڕێز له گه ڵ فه رمی جه الل س��ه رۆك ده گه یشتین، ی��ه ك به مه سعود به ڕێز به ه��ه روه ك تاڵه بانی، به ڕێز له گه ڵ ده گه یشتین، بارزانیش ده گه یشتین، یه ك به وه زیرانیش سه رۆك هه روه ها له گه ڵ كه سایه تییه سیاسییه كانی تریش هه ر به یه ك ده گه یشتین، له هه وڵی به اڵم بووین، قه یرانه كه دا چاره سه ركردنی ئاڵۆزیی له رووی قه یرانه كه ئه وه بوو حوكمی ده ستگیركراوه كان ك��رد، زیاتر تایبه تیش به ده رچوو، بۆ له سێداره دانیان
به ڕێز تاریق هاشمی.ده ڵێین ئێستاش و ب��ه رده وام ئێمه حوكامنه دا به و پێداچوونه وه ده بێت كه هه ندێك كه ده رك��ه وت چونكه بكرێت، ده ركراون، لەسێدارەدانانه ی حوكمی له و موحه ممه د په رله مانتار دژی تایبه تیش به داینی، به تۆمه تی كوشتنی چه ند كه سێك، له كه سانه ئ��ه و ده رك���ه وت نین. ت��ه واو په رله مانییش لیژنه یه كی م��اون. ژیاندا راپۆرتیان و كرد ئه وه بۆ به دواداچوونی هه ربۆیه ب���ه رزك���رده وه . ل��ه وب��اره ی��ه وه ئه و بۆ بگه ڕێرنێته وه حه سانه پێویسته بۆ هه یه په رله مانتاره . هه روه ها هه وڵیش تاریق به ڕێز دۆسیه كه ی پێداچوونه وه ی هاشمی. ئه مه جگه له وه ی راپۆرتی دادگای بۆ ل��ه وب��اره ی��ه وه ، هه یه نێوده وڵه تییش
پێداچوونه وه ی ئه و بارودۆخه .هه یه ج��ددی هه وڵی وات��ه به یان: ئه و راستكردنه وه ی و پێداچوونه وه بۆ
حوكامنه ی دژی تاریق هاشمی ده ركراون؟د. ع��ه ال م��ه ك��ك��ی: ه��ه وڵ��ه ك��ان و خۆشت بۆ ب��ه رده وام��ن، یه كرتبینینه كان ده زانی ئێمه له م باره سیاسییه شدا ناتوانین بێهیوا له یه كرت داببڕێین، له هه وڵه كانیش
نابین بۆ چاككردنی بارودۆخی سیاسی.
كوتله ی ته جدید، یه ك له كوتله پێكهێنه ره كانی لیستی )عێراقیه (یە و تاریق هاشمی سه رۆكایه تیی سه ركرده كانی له ئه ندامه كانی زۆرینه ی ده كرد، پێشووی حزبی ئیسالمیی عێراقین. له دوای تاریق سه رۆكایه تیی مه ككی عه ال دكتۆر ئێستا هاشمی، هه ڵوێستیان دوایین زانینی بۆ ده كات. كوتله یه ئه و سه باره ت به ئه گه ری لێكنزیكبوونه وه ی كورد و شیعه ئه م )به یان( هه ولێر، چاوه ڕوانكراوه كه ی كۆبوونه و
گفتوگۆیه ی له گه ڵ ناوبراو ساز كرد.
گفتوگۆ: هاوژین عومه ر
هێزه سیاسییه كان ده یانه وێت بارودۆخی ناوخۆی عێراق كاریگه ر نه بێت به وه ی
له سوریا ڕووده دات
حكومه ت گه یشتووه ته ئه و قه ناعه ته ی وه اڵمنه دانه وه ی هه رێمی كوردستان،
كارێكی راست نییه
ئێستاش پێنج فەرزە نوێژەکانى ئەنجام دەدات و زیکرەکانى بەیانیان و
ئێواران دەخوێنێت
www.bayanpress.netژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
7
»بكوژی‌مه‌ال‌ڕه‌مه‌زانی‌كـــــــه‌ركووك‌ده‌ستگیركراوه«
كه ئه وه یه من، بۆ سه رنجه جێگه ی بوو، ئیداری زۆر كه سێكی مه ریوان ئه رشیفكردندا ب��واری له هه میش وایه پێم هه بوو ب��ااڵی ده ستێكی كاری ب��واره دا له و هیوایه تیش وه كو ڕۆشنبیرى ڕە وشی باسی ده كرد.ئه گه ر له ڕاپ��ه ڕی��ن دوای ڕێكخراوه یی و و بكه ین ش���اره زوور سه یدسادق و نه به ین، ناو پێشه نگ وه كو مه ریوان
ئه وا بێوه فاییامن به رانبه ر كردووه «.
براكه ی، نه خۆشییه كه ی به سه باره ت ده ڵێت ك��ام��ه ران م��ه ال مامۆستا ئه و نه خۆشییه كه ی بنه ڕە تدا »ل��ه ده گه ڕێته وه بۆ ئه و نیسبه ته تاالسیامیه ساڵی هۆیەشه وه به و هه یبوو، كه 1992 سپڵی ده رهاتووه. تا ساڵی 2008 له جه ڵته كه ی، پێشی ماوه یه ك به بوو، دروست زۆر ئیلتهابێكی خوێندا بوو، زۆر له شی ئاسنی ڕێژه ی پاشان پاشان هه بوو، زۆری ئازارێكی پاشان له ناو .2008/8/23 له به جه ڵته كردی خه سته خانه ی جامیعه كه دا جه ڵته لێی 3 ڕۆژیش ماوه ی بۆ ئه وه ی دوای دا. ئەو خه سته خانه كه دابوو، له ناو بوو كه چی ڕۆشتبوو ئازاره كه ی بۆ تەنیا لێده دا، ڤۆڵتارینیان ده رزی��ی ئ��ه وان به ڕێژە یه كی زۆر، كه هه ر پزیشكه كان بۆ خۆیان ئه وه ده ڵێن زۆر به كارهێنانی ساڵی جه ڵته. هۆی ده بێته ڤۆڵتارین وتیان هیندستان بۆ بردیشم ڕابوردوو ته نانه ت یه كه م، سه عاتی له ئه گه ر ئه گه ر تا 24 سه عاتیش پاش ڕووداوه كه بیری منیش ده ك��را، عیالج بهێرنایه، به ئه و بابه گیان وتم كه وته وه ئه وه م ئازاری بۆ نه خۆشخانه ڕۆشته ساغی و نه پرسی لێیان هه ر كه چی قاچی خه میان نه خوارد تا جه ڵته لێیدا. تا له بێهۆش سه ری، گه شتمه پێنجوێنه وه ده بێت به ڕاستی ب��ه اڵم ك��ه وت��ب��وو. سوپاسی ئه م پزیشه كه به ڕێزانه بكه م: سەیدسادقی، عه بدوڵاڵ شاهۆ دكتۆر سەیدسادقی س��ادق به ختیار دكتۆر لوقامن خالید دكتۆر خزمی خۆشامنه ، له نه خۆشخانه ی هیوا، دكتۆر محه مه د تاهیر پسپۆڕی مێشك و ده مار، دكتۆر محه مه د عومه ر پسپۆڕی دڵ و هه ناو، ژن كه كه ژاڵ دكتۆره و شاكر دكتۆر هه روه ها خۆمانن، خزمی و مێردن و كه تریش دكتۆرانه ی ئ��ه و هه موو هاوكارییان كردووه ، زۆر مه منونیانین«.
بۆی، حكومه ت هاوكاریی ده رب��اره ی »حكومه ت ده ڵێت كامه ران مامۆستا بینێرنه ده ره وه ، تا نه كردووه هاكاریی بێ به و ك��ردووه بۆ مۆڵه تیان ته نیا ده رم��اڵ��ه م��ووچ��ه ك��ه ی��ان پ��ێ��داوه و نه خۆشییه، مۆڵه تی له و ساڵ 3 پاش ئ��ه وه ی ب��ه اڵم ك��رد. خانه نیشنیان په روه رده ی ئەوەیە نرخاندنه جێگه ی و ك���ردووه سه ردانیان سه یدسادق ك��ردووه ه��اوس��ه ره ك��ه ی��ان هاكاریی هه ركات وتویانه و مامۆستایه كه ماڵه وه بۆ ب��ڕوات��ه وه ك��رد پێویستی چ كێشه بێ به نه كرێت، لێ ڕێگریی پێ مۆڵه تی كردبێت پێویستی كاتێك
دراوه «.هه ر سه باره ت به و پرسیاره ی ئایا ئێوه حكومه ت تا نه كردووه ن��وورساوت��ان ده ره وه ی بردنه بۆ بكات هاوكاریی جه عفه ر مامۆستا چاره سه ر، بۆ واڵت پ���ه روه رده ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری له تیف، ئێمه »ن��ه خ��ێ��ر وت��ی س��ه ی��دس��ادق ساڵ دوو تا ڕێنامیی پێی به ته نیا و پێداوه ده رماڵه مان بێ مووچه ی به اڵم ك��ردووه ، خانه نشینامن پاشان داواك���اری نییه سه اڵحیەمتان ئێمه ئه و هاوكاریكردنی بۆ به رزبكه ینه وه كه سانه ، به ڵكو ده بێت خۆی داوا بكات به اڵم بكه ین، پشتگیریی ئێمه ش و
خۆی داوای نه كردووه «.پێش ك��اره ك��ان��ی ب��ه س���ه ب���اره ت به ڕێوه به ری ناوبراو، نه خۆشییه كه ی په روه رده ی سه یدسادق بۆ به یان وتی
خۆی كاری نه خۆشییه كه ی كاتی »تا ئه نجام گیروگرفت به بێ و ته واوی به داوه و ڕێكوپێك بووه ، ته نیا توانیومانه قوتابخانه یه كی بۆ بگوازینه وه خێزانی وتووه به ڕێوه به ره كه یامن به و نزیك و مۆڵه ت به پێویسی كاتێك ه��ه ر و مه كه ڕێگریی هه بوو، هاوكاری
هاریكاریی بكه «.ده رب��اره ی ب��رای كامه رانی مامۆستا ده ڵێت ه��اوڕێ��ك��ان��ی، وه ف��اداری��ی ب��ه رز زۆر ه��اوڕێ��ك��ان��ی »وه ف����ای ده ن��رخ��ێ��ن��م، ب��ه ڕاس��ت��ی ئ���ه وان به ده میه وه بوون، هه موو شه وانی قه در بۆ جه ماعییان دوع��ای مزگه وت له بۆ سه ردانی ئه وانه ی ده هاتن ده كرد، ده ره وه ب��رده ده ی��ان سه یاره به و ئاستێكی له گۆڕین، ئ��اووه��ه وا بۆ سه یدسادق خه ڵكی به رزدایه . زۆر و داوه سه ریان په رۆشه وه به زۆر مامۆستا پاشان پرسیوه . هه واڵیان به هادین و زۆر سه اڵحه دین محه مه د مه ڵبه ندی و یه كگرتوو سه ركردایه تیی سه ریانداوه ، یه كگرتوو سه یدسادقی ك��ه ئ���ه و ئ��ه ن��دام��ی ئ����ه وان ب��ووه بۆ هاتوون زۆر دیكه ش حزبه كانی نووسینه هه موو له و جگه ئه وه الی. له دوور و فه یسبووك له کە جوانه ی
نزیكه وه بۆی ده نووسن«.ئه نجامدانی و ئیامنی له باره ی الیه نی ئه ركه ئایینییه كانیه وه، كه ئایا تا چه ند مامۆستا بكات؟ جێبه جێیان ده توانێت پێنج ئێستاش »تا ده ڵێت كامه ران و ده دات ئه نجام نوێژە كانی ف��ه رزه نه خۆشخانه یه له كه ئێستا ته نانه ت به س نییه قیبله ڕوو قه ره وێڵه كه ی ئه و هه ر نوێژی خۆی ده كات، ئیرت به جووڵه یه ك هه ر به و بێت ته یه مووم ب��ه رده وام ده ك��ات. نوێژە كانی بێت ئ��ێ��واران ب��ه ی��ان��ی��ان و زی��ك��ره ك��ان��ی ده كات دوعا كه ئاگادارم ده خوێنێت. له خێر ئه گه ر خوایه گیان ده ڵێت: و شیفامدایه، شیفام بده ، ئه گه ر مانه وه م به م نه خۆشییه وه خێری تێدایه، هه روا سوپاسگوزارم، هه ر من و مبهێڵه ره وه بۆ گه ڕانه وه مدایه له خێریش ئه گه ر هه ركه سیش مبگێڕە وه . خ��ۆت، الی باش ناڵێت هه رگیز الی بۆ ده چێت
نییم، هه ر ده ڵێت باشم«.نه خۆشیی به هۆی مه ریوان مامۆستا جێگه دا ل��ه ساڵه چ��وار ج��ه ڵ��ت��ه وه ئاماداكردنی كاتی له و ك��ه وت��ووه باری ت��ه واو ب��ه دواداچ��وون��ه دا ئ��ه م به و ت��ێ��ك��چ��ووه ت��ه ن��دروس��ت��ی��ی توانای ته نانه ت و ده ژی ئۆكسجین منی پرسیاره كانی وه اڵم��دان��ان��ه وه ی خۆشه ویستی و نزیك زۆر هاوڕێی
نه بوو.
»ده ستێك هه یه بۆ ده ربازكردنی تۆمەتبارەکە له زیندان«
نه وه ستاوه ، و داوه كه ركووكی نه وتی هێزه كانی پۆلیسیش ته قه یان لێكردووه و
برینداریان كردووه .نه یویست كه سه رچاوه یه كیش بووه، دانیشتنه كه دا له بهێرنێت ناوی ڕاگه یاند )ب��ه ی��ان(ی ڕۆژن��ام��ه ی ب��ه چه كوش، حه مه ده ستگیركردنی »دوای ئۆتۆمبێله كه یدا به سه ر ده ستگیراوه وه ك جۆراوجۆر چه كی له بووه پڕ كه بیكه یسی، ناتۆ، ده مانچه ، كاڵشینكۆف و چه ند سندووقێك فیشه ك و ڕیش و پرچی ده ستكردیشی تێدابووه ، لێكۆڵینه وه شیان ل��ه س��ه ر چ��ه ك��ه ك��ان��ی ئ��ه ن��ج��ام��داوه كه چه كانه ن ئه و هه مان ده ركه وتووه
ته قه یان له مامۆستا ڕە مه زان كردووه «.قسه كانیدا درێژە ی له سه رچاوه كه چه ند ئێستادا له كه كرد له وه ش باسی هه ر به ده یانه وێت گه وره به رپرسێكی قوتار چه كوش حه مه بێت هۆكارێك ته سفیراتی گرتووخانه ی نێو له بكه ن
كه ركووك.مامۆستا ب���رای ش��ك��وور، ف���ه الح سه ید ب��ه وه ك��رد ئ��ام��اژە ی ڕە مه زانیش ه��ۆزی س���ه رۆك ك��ه گ���ه وره، تاهیری
سه یری و بگرێت گ��وێ ده توانێت ناتوانێت ب��ه اڵم بكات، ته له فزیۆن خۆی كه بخوێنێته وه ڕۆژنامه یه ك
پیشه ی ڕۆژنامه نووىس بوو.كه مه حموود، ساالر ڕۆژنامه نووس ب��ووه، ئ��ه و هاوپیشه ی و ه���اوڕێ ش��اه��ی��دی��ی ك���اری س��ه رك��ه وت��وو و ده ڵێت و ده دات ب��ۆ خه مخۆریی زۆر مه ریوان به سه باره ت »ئ��ه وه ی
نه ناسێته وه . خه ڵكیش بوو خه ریك ناوی ده یتوانی دواییه دا له م ب��ه اڵم تر ڕسته ی هه ندێك و مۆبایل ن��او نییه ئه وه ی توانای به اڵم بخوێنێته وه ، پیته كان بنووسێت و بزانێت ڕسته یه ك
به جوانی بنووسێت«.ده گمه نه ، زۆر دی��ارده ی��ه ك��ی ئه مه و ئ��ام��اده ی��ی م��ام��ۆس��ت��ای كه سێك ته نیا ئێستا كه چی بێت، ڕۆنامه نووس
پاك په رێزمان با پێده ڵێت، ئه وه شامن و ژیامنان بۆ خودا و بۆ به ندایه تیكردن بێت بۆ په روه ردگار و هیچی تر. بارێك به سه ر مامۆستا مه ریواندا هات گه شته نه ما، خوێنده واریی هیچ ئاسته ی ئه و هه ر نه یده زانی كه خاوه نی بڕوانامه یه و مامۆستا بووه و ڕۆژنامه نووس بووه و قوتابی خاوه نی سه یدسادقدا له و كارێكی ئاوا خواپه رستی بووه . ته نانه ت
ڕە مه زانه، مامۆستا مامی و جه باری ك��ه ری��م، نه جمه دین دك��ت��ۆر ب��ه پارێزگاری كه ركووكی ڕاگه یاندووه كه ئێمه به رپرس نین له وه ی كه حه مه له بكوژرێت یان ڕابكات، چه كوش
نێو گرتووخانه كه دا. شایه نی باسه مامۆستای ئایینی و سه رۆكی سه له فییه كانی كه ركووك، ج��ه ب��اری، شكور ڕە م����ه زان م��ه ال مزگه وتی وتارخوێنی و پێشنۆێژ ڕزگاریی گه ڕە كی له شافیعی ئیامم ش���ه وی 1/29 ك��ه رك��ووك، ش���اری سلێامنی، � كه ركووك ڕێگای له سه ر قه ره هه نجیر، شارۆچكه ی نزیك له الیه ن چه ند كه سێكی نه نارساوه وه مامۆستای دوو و خ��ۆی له ته قه ناوه كانی به كرا هاوڕێی ئایینیی سامان و ع��وم��ه ر عه بدوملالیك مامۆستا و برینداربوون جومعه، گیانی ده ستبه جێ ڕە م��ه زان��ی��ش نیگه رانییه كی ئه مه ش دا. له ده ست دانیشتوانی و جه ماوه ر الی زۆری جه باری، هۆزی و كه ركووك شاری
لێكه وته وه .
ڕۆژنامه نووسه كه ی سه یدسادق بڕوان������امه كه ی خۆیشی بۆ ناخوێندرێته وه
مه‌ریوان‌عه‌لی؛ئه‌و‌مامۆستایه‌ی‌جـــــه‌ڵته‌یه‌ك‌‌خوێنده‌واریی‌لێسەندەوە
مەریوان عەىل کاىت نەخۆشییەکەى مەریوان عەىل )کەىس ناوەڕاست( بەر لە نەخۆشییەکەى، لە چاالکییەکى رۆشنبیریدا
مامۆستا كامه ران: براكانم په نجه كانن،
به اڵم مامۆستا مه ریوان په نجه ی شایه تمان بوو
www.bayanpress.net ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
6
»بكوژی‌مه‌ال‌ڕه‌مه‌زانی‌كـــــــه‌ركووك‌ده‌ستگیركراوه«
ئه ده ب، ب��واری به سه باره ت ده وت هه بوو زۆری شاره زاییه كی ب��ه اڵم ل��ه ئ��ه ده ب��ی ك��وردی��ی��دا. س��ه رب��اری كاری بۆ باشی زۆر مه یلێكی ئه مه ش ڕووه شه وه له و هه بوو، ڕۆژنامه وانی هه وڵه كانی له ڕۆژنامه ی سه یدسادق و هاوكاریكردنی ڕۆژنامه نووسان جێگه ی ئه گه ر بێوه فاییه و بێپایانه ڕێزێكی
نه یرنخێنین«.ئ��ارام مامۆستا ب��اره ی��ەوه ل��ه و ه��ه ر عه لی سه عید، كه هاوپیشه ی مامۆستا مه ریوان »مامۆستا ده ڵێت مه ریوانه ، له و بوو یه كێك ئه مانه شدا له گه ڵ كایه ده ره وه ی له كه مامۆستایانه ی زیاتر تێكه ڵیی هه میشه ئیدارییه كه ی كاری چاالكیی بۆ به ده مه وه چوونی و و مه ده نی كۆمه ڵگای ڕێكخراوه كانی خۆمان شاره كه ی له گه نجان كێشه ی و ڕاگه یاندن پڕۆسه ی بۆ و سنووره كه
ڕۆشنبیرییش هه بوو«.جوانه كانی خه سڵه ته ل��ه یه كێك مامۆستا و ڕۆژنامه نووس مه ریوانی هه ڵسوكه وتی گه نجان، چاالكی و سه نگین و گوفتاری شیرین بوو، چ له ماڵه وه و چ له قوتابخانه و له مزگه وت
و له ناو هاوڕێكاندیدا. كه سه عید، عه لی ئارام ڕۆژنامه نووس مامۆستایی و خوێندكاریی هاوڕێی ئه و بوو، له و باره یه وه بۆ به یان ده ڵێت له وه زیفییه كه، ئاسته له جگه »ئێمه ڕۆژگاری خوێندكارییامندا ساڵی 1999 دواتر و سه یدسادق خوێندنگای له پێكه وه سلێامنی زانكۆی له ماوه یه ك ساته وه ختی له پاشانیش و بووین پێنج له زی��اد مامۆستایه تیدا ژیانی به م ئالوده بوون له حزه كانی تا ساڵ هاوڕێ نزیك و دوور نه خۆشییه ی، بووین و په یوه ندیی برایانه مان پێكه وه و ناسین له ماوه یه ئ��ه م ه��ه ب��ووه. چه ند له پێكه وه ژیان و هاوڕێیه تی مه ریوان مامۆستا له گه ڵ قۆناغێكدا چه ند خه سڵه تێكی شایسته ی پێشچاو، خستووم. ئه و گه نجێكی ساده و خاكی هاوڕێیه تیدا، ژیانی له بوو ئاسایی و ب��ه ه��ۆی خ��ه س��ڵ��ه ت��ه س���اده ی���ی و زۆرترین مامۆستاوه بێفیزییه كه ی كۆیان كه هه بووه هاوبه شامن خاڵی گیانێكی به مامۆستاش كردبووینه وه . كردوین له گه ڵ مامه ڵه ی برایانه وه یادگاریی و ب��ی��ره وه ری��ی ده ی���ان و هه یه . پێكه وه ناخۆشامن و خ��ۆش مامۆستا پێكه وه كه م��اوه ی��ه ی ل��ه و جیاوازییه كی مه ریوان مامۆستا بوین. هه بوو دی مامۆستای هه ندێ له گه ڵ ئه ویش ئه وه بوو زۆر دڵسۆز و به خه م ب��ه حوكمی وه زی��ف��ه ك��ه ی، ب��ۆ ب��وو بوو به ڕێوه به ر یاریده ده ری ئه وه ی هه میشه بۆیه قوتابخانه كه مان، له و وردبینی و جدییه ت له جۆرێك گرفت و كێشه بۆ ب��ه دواداچ��وون��ی هه بوو، قوتابخانه كه ئیشه كانی و سه نگین مامۆستایه كی ه��اوك��ات دام��ه زراوی��ش و هه ڵوێست ب��ه و ب���وو ل���ه م��ام��ه ڵ��ه ك��ردن ل��ه گ��ه ڵ و مامۆستا شه خسیه تی و شعوور به سیفه ته شی ئه م و خوێندكاره كاندا
ئاشكرا هه ستپێكراو بوو«.مامۆستا كامه ران عه لی، برای مامۆستا مه ریوان، ئه وه باس ده كات كه ناوبراو هه ر به رسوشتی خۆی نه رمونیان بوو بوو. نه رموونیان رسوش��ت به »ئ��ه و زۆرجار هه ر به سوعبه ته وه پێمده وت
په یجور: سه اڵح ساالر
بڵێن ئ��ه گ��ه ر ب��ێ��ت س��ه ی��ر ڕە ن��گ��ە ك��ه س��ێ��ك م��ام��ۆس��ت��ای م��زگ��ه وت و ڕۆژنامه نووس و ئاماده یی مامۆستای و گه نجان ب���واری چاالكوانێكی و بێت، الوان سه نته رێكی كارگێڕی خوێنده واریی نه خۆشییه وه كه به هۆی بڕوانامه ی نه توانێت و نه مێنێت
به كالۆریۆسه كه ی خۆی بخوێنێته وه .مه ریوان عه لی خواڕه حم، له دایكبووی و سه یدسادق ش��اری 1978ی ساڵی ده رچووی كۆلێژی ئاداب، به شی زمانی كوردیی زانكۆی سلێامنییە، ئه و گه نجه ئێستا كه ب��وو، خه مخۆره و چ��االك
هاوڕێكانی باسی لێوه ده كه ن.بچووكی ب��را م��ه ری��وان، مامۆستا به ن��ارساو عه لی، كامه ران مامۆستا ئازادی( سه رای كامه رانی )مامۆستا
كامه ران مامۆستا باره یه وه له و یه ، خه ریكی ئه و كاتانه ی »ئه و ده ڵێت پێم زۆرجار من بوو، ئیسالمی كاری و حزبایه تی خه ریكی تۆ ده وت: سیاسه تیت. كه چی ئه و به نه رمونیانی ده ڵێمه وه . قورئان نه خێر من ده یوت: ناو چوومه منیش كه ئ��ه وه ی پ��اش له سه ر جارجار ئیسالمییه وه، ك��اری ئه و ئیرت ده كرد، موناقه شه مان باسێك هه ڵده گرت كتێبه كانی كه مێك پاش به وتنه وه كه ی، ده رس بۆ ده چوو و زمانی حاڵ پێی ده وتم من كارم هه یه ئه و مه رجێك به ناكوژم. كاتی خۆم و له گه ڵیدا كاته شه وه له و نه خۆشییه بوو، چونكه ساڵی 1992 نه شته رگه ریی
بۆ كرا و سپڵی ده رهێرنا.مه ریوان عه لی جگه له وه ی مامۆستای ڕۆژنامه نووس هاوكات بوو، ئاماده یی گه نجانیش ب���واری چ��االك��ێ��ك��ی و دامه زرێنه رانی له بوو یه كێك بوو. الوان چاالكی گه شه پێدانی سه نته ری هه روه ها س��ه ی��دس��ادق، ئۆفیسی �ئ��ه ن��دام��ی ده س��ت��ه ی ن��ووس��ه ران��ی ڕۆژن���ام���ه ی )س���ه ی���دس���ادق( ب��وو. كه مه حموود، ساالر ڕۆژنامه نووس نزیكه كانی هه ره هاوڕێ له یه كێكه من ئ��ه وه ی »وه ك��و ده ڵێت ناوبراو، هاوپیشه كانیدا و ه��اوڕێ��ی ل��ه ن��او زۆرترین و لێیه وه بووم، نزیكرتینیان هه یه ، پێكه وه ئێستاش تا ڕازونیازمان ب��ڕوا هه میشه م��ه ری��وان مامۆستا هه موومان، ده به خشییه به خۆبوونی پێكه وه كه ئه وكاته ی تایبه ت به كارمان گه شه پێدان سه نته ری ل��ه مامۆستابوو، ل��ه وه جیا ئه و ده ك��رد. هونه ر دونیای ڕاسته قینه ی عاشقێكی كه می هه رچه نده ب��وو، ئ��ه ده ب و
تۆ هه ر به رسوشتی خۆت بۆ یه كگرتوو لێی دڵامن هه رگیز بوویت، دروست یه ك نییه ب��اوه ڕم نه گرتووه . گ��ه ردی ئازار باوكمی و دای��ك دڵی چركه ش ئێمه سه رچڵییه كامن دابێت كه ڕە نگه ئه وه شی ئه و ماڵه وه ، له هه بووبێت براكانم بڵێم، پێ ئ��ه وه ت ن��ه ب��وو. و ئێمه بۆ وان ده ست په نجه ی وه ك ئه و به اڵم ده كات، كارێك و هه ریه كه ئینشائه ڵاڵ بوو، شایه تومان په نجه ی
»ده ستێك هه یه بۆ ده ربازكردنی تۆمەتبارەکە له زیندان«
خواپه رستییشدا و خێر ك��اری ل��ه و به اڵیه ك له له وانه یه هه ر بێت، موقه ده رێك به دوور نه بێت كه هه موو ئه و توانایانه ی كه هه یه تی له ده ستی گه نجی، به كه س نابێت بۆیه بدات. جوانی، قسه زانی، بانگخوزای، به ئیش شتێكی هیچ به و گه وره یدا كاری و له به رچاو ئ��ه وه ی و بنازێت تریدا نامێنێت. هیچی ڕووداو یه ك به بێت
سه رییه وه له پشت و هێنابوو ده ستی ك��ام��ه ران مامۆستا ه��ه ڵ��وارساب��وو. »ئه م وت��ی خه مبارییه وه به عه لی چه نده مرۆڤ ده ڵێت پێامن ڕووداوه و ڕۆشنبیر چه نده بێت، خوێنده وار پایه و پله خاوه ن و ناودار و به هێز توانایه كی خاوه نی و كه سایه تی و بێت، جه سته یی و زیهنی گ��ه وره ی ئه گه ر ته نانه ت ببێت، مه غرور نابێت
ڕامانی كوڕی جێگه كه ی پڕده كاته وه «.ئه م چاالكوان و ڕۆژنامه نووسه به هۆی تووشی ده ماغه وه جه ڵته ی نه خۆشیی ئه و كاریگه ریی هات، قورس ڕوودای نه خۆشییه گه شته ئه و ڕاده یه ی مامۆستا خوێنده وارییه كی هیچ م��ه ری��وان خوێندنه وه ی توانای ته نانه ت و نه ما خۆی به كالۆریۆسه كه ی بڕوانامه ی به كوردییدا زمانی بواری له كه نه ما
ڕە مه زانی م��ه ال كوشتنی گومانی كه یوسف به په یوه ندیی ئه ستۆ، خراوه ته قوربانییه وه كرد، ئه ویش له وه اڵمی ئه و بابه ته كه بینینی »دوای وتی ده نگۆیه دا دادگا به رده م چوومه ته فه یسبووك، له داواش��م و ده ربڕیوه خۆم بێئاگایی و چه ندجاری ئاماده شم ت��ۆم��ارك��ردووه ، بكات، بانگهێشتم دادگ���ا دی��ك��ه ش پاكیی تا دادوه ر به رده می ده چه مه وه
خۆم ده ربخه م«.گوێره ی به تریشه وه له الیه كی ڕۆژی )به یان(، ڕۆژنامه ی زانیارییه كانی 70 له گه ڵ كه ركووك پارێزگاری 2/19پیاوی هۆزی جه بارییدا له ماڵه كه ی خۆی له شاری كه ركووك كۆبوونه وه و تاوتوێی باره یه وه له و كردووه . باروودۆخه كه یان ڕە مه زان مامۆستا برای شكوور لوقامن كه ئاماده ی كۆبوونه وه كه بوو، باس له وه به ڕێوبه ری هه ڵكه وت، كاك كه ده كات ئاسایشی كه ركووك، ئاماده ی دانیشتنه كه حه مه كه ڕە ت��ی��ك��ردووه ت��ه وه و ب��ووه كوشتنه كه ی بابه تی له سه ر چه كوش به ڵكو كرابێت، بریندار ڕە م��ه زان مه ال ل��ه س��ه ر ئ���ه وه ب���ووه ك��ه ل��ه ب��ازگ��ه ی
به ورددا به دواداچونێكی له باره یه وه ڕاستییه كان، خستنه ڕووی مه به ستی برای ش��ك��وور، ف��ه الح به په یوه ندیی ڕە مه زان( )مه ال كۆچكردوو مامۆستای
»به ڕایگه یاند ناوبراویش ك��رد، ���ه وه له باڵوبوونه وه ی و هه واڵه كه بیستنی ماڵپه ره كۆمه اڵیه تییه كان، لێكۆڵینه وه مان له باوه ڕپێكراو پیاوێكی و ك��ردووه بۆ كه ركووك ته سفیراتی گرتووخانه ی نێو ك��ردووه ، چه كووش حه مه له پرسیاری ئایا تۆ مه ال ڕە مه زانت كوشتووه ؟ ئه ویش من به ڵێ وتویه تی: ڕاشكاوی به زۆر بڕیارمان ئێمه ش بۆیه هه ر كوشتوومه . تۆمار له سه ر یاسایی داوای كه داوه
بكه ین له دادگای كه ركووك«. سه باره ت به ئه و یوسف قوربانییه ی داوه حه مه چه كووشی هانی ده ڵێن كه بۆ كوشتنی مامۆستا ڕە مه زان، فه الح وتی له به رده ستدا به ڵگه یه كامن هیچ »ئێمه نییه و ئه و یوسفه ش ده ناسین و هاتووه ته كه بیسه ملێنێت ئ��ه وه ی بۆ ماڵامنیش ده ستی ئه و ی تێدا نییه ، به اڵم ئه وه دادگا
ئه و بابه ته یه كال ده كاته وه نه ك ئێمه «.ناوبراو وته ى وه رگرتنی بۆ به یان
په یجور: به یان � كه ركووك
له ك���ه ئ������ه وه ی دوای ده نگۆی فه یسبووكه وه ڕێگای مه ال ب��ك��وژان��ی ئ��اش��ك��راب��وون��ی پیاوێك كه باڵوبووه وه، ڕە م��ه زان ب��ه ن���اوی ح��ه م��ه چ��ه ك��وش��ه وه یوسف ده س��ت��ی و كوشتویه تی ئیداره ی به ڕێوەبه ری قوربانیی ته كیه ی سه یید ئه حمه دی خانه قای ك��ه رك��ووك��ی ل��ه پ��ش��ت��ه وه ی��ه و فه یسبووك له وێنه كه شی هاوكات مه ال تیرۆركردنی دوای دابه زیووه ، ڕە مه زانیش، یوسف قوربانی هه وڵی كوشتنی حه مه چه كووش ده دات و برینداری ده كات به بیانووی ئه وه ی پێنه دات پاره ی بڕە ئه و نیوه ی كه دواتر ڕێككه وتوون، سه ری له كه حه مه چه كوشیش هه ڵهاتووه و به نه خۆشخانه ی بۆ چووه برینداری دوای له وێش كه ركووك، ئازادیی پۆلیس هێزه كانی تیامركردنی،
ده ستبه جێ ده ستگیری ده كه ن. ڕۆژن���ام���ه ی )ب���ه ی���ان( ل��ه و
ڕۆژنامه نووسه كه ی سه یدسادق بڕوان������امه كه ی خۆیشی بۆ ناخوێندرێته وه
مه‌ریوان‌عه‌لی؛ئه‌و‌مامۆستایه‌ی‌جـــــه‌ڵته‌یه‌ك‌‌خوێنده‌واریی‌لێسەندەوە
مەریوان عەىل کاىت نەخۆشییەکەى مەریوان عەىل )کەىس ناوەڕاست( بەر لە نەخۆشییەکەى، لە چاالکییەکى رۆشنبیریدا
ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
9www.bayanpress.net
سه ربازه وه گه مارۆی شاری سه راییڤۆی پایته ختی بۆسنه و هه رسكیان دا.
ده نزیكه ی گ��ه م��ارۆی��ه دا، ل��ه و نێوانیاندا له كه كوژران، كه س هه زار هه بوون، منداڵ )1500( له زیاتر تریش كه سی ه��ه زار )56( ه��ه روه ك برینداربوون، كه )15( هه زار له وانه ش
منداڵ بوون.دادگ��ای جه نگه كه ش، پ��اش ل��ه ت��اوان��ی ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ی، ب��ه ت��اوان��ی مرۆڤایه تی دژی تاوانی ئه نجامدانی
ده ربڕینی بۆ جیاواز شێوازی ژیانیان پیته كان له به رچاو ده گرن.
هه روه ك چۆن كه سانی دانیشتووی تایبه ت جیاوازه كان شێوه زارێكی ناوچه خۆیانیان به
هه یه ،
خه وتن پێش خواردنی و كاروتینه بتا و ریخۆڵه كان. بۆ ده بینێ ئارامكه ره وه رۆڵی A ئه و توێژینه وانه دەڵێن: كه ڤیتامینه كانی
هه ن كاهوودان نێو له E و C و B و ماده به گشتی به سه وزه كان و
ده وڵه مه ندن، كانزاییه كان گرنگرتینیان كه
ك��ال��س��ی��ۆم ف��ۆس��ف��ۆر و
ئ���اس���ن���ه . و ئیتاڵی توێژەرانی
ده كه نه وه ته ئكید كاهوو خواردنی كه
سه راییڤۆی ش���اری گ��ه م��ارۆی به ه��ه رس��ك، و بۆسنه پایته ختی درێ��ژت��ری��ن گ��ه م��ارۆی س��ه رب��ازی��ی جه نگه مێژووی له پایته ختێك سه ر
نوێیه كاندا ئه ژمار ده كرێت.پاش ئه وه ی بۆسنه و هه رسك، كه مسوڵامنن، دانیشتوانه كه ی زۆرینه ی س��ه رب��ه خ��ۆی��ی خ���ۆی ل��ه ك��ۆم��اری سۆشیالیستی فیدراڵیی یوگسالڤیای راگه یاند، رسبه كان، له رۆژی 1992/4/5 هه زار )18( به ،1996/2/29 تاوه كو
زمانی خاوه نی گیاندارانیش په یوه ندیكرنیان رێگای و خۆیانن ه���ه ی���ه، ل���ه رێ���گ���ه ی ده ن����گ و به خ��ۆی��ان��ه وه. تایبه تی ج��وڵ��ه ی ده نگناسیی مامۆستایانی وت��ه ی گیانداره كانیش له نده ن، زانكۆی ناوچه كانیان ج��ی��اوازی��ی به پێی ش��ێ��وه زاره ك��ان��ی��ان ده گ��ۆڕێ��ت. له ئ��اژەاڵن جیاوازیی له ڕاستییدا وه كو پیته كانه وه گۆكردنی رووی شوێنی به پێی كه مرۆڤانه یه ئه و
ئ��ام��ۆژگ��اری��ی ئیتاڵى زان��ای��ان��ی له گه ڵ په یوه ندی كه ده كه ن هه موومان كاهوودا بگرین و له ژەمه كامناندا به كاری
بهێنین.زان��ای��ان��ی لێكۆڵینه وه ی به پێی ئه نیستیتۆتی توێژینه وه ی خواردنیی رۆما: كه فولیك ترشی به ده وڵه مه نده كاهوو ناهێڵێ و سووده به گیان دوو ژنانی بۆ ئاڵزایمه ر نه خۆشیی ت��ووش��ی م��رۆڤ )فه رامۆشكردن( ببێ. هه روه ها به سووده بۆ ریخۆڵه كان، سه رچاوه ی دژە ئۆكسیدان
دوان سه ربازییه كه دا، گه مارۆ كاتی له حوكمدا رسبییه كانی جه نه راڵه له ئه وانیش هه تاهه تایی، زیندانیی بە ستانیسالڤ جه نه راڵ له بریتیبوون گالیچ و جه نه راڵ دراگۆمیر میلۆسۆڤیچ. ژم��اره ی له جگه باسه جێگه ی كوژراو و برینداره كان، راپۆرته كان ئاماژە نزیكه ی سه ر ده ستدرێژییكردنه به ده ده ن ئافره تی مسوڵامن )50( هه زار له مه سیحییه كانه وه ، رسبه الیه ن له
جه نگی بۆسنه و هه رسكدا.
ئ��اژەاڵن��ی��ش ب��ه وج��ۆره ش��ێ��وه زاری په یوه ندیكرن و گۆكردنی ده نگه كانیان جوتیاره كان كه له وكاته وه جیاوازه . ده رباره ی بوونی جیاوازیی له ده نگی مانگادا قسه یان ده كرد، ئه م بابه ته بۆ لێكۆڵه ره وان و زانایان ئه وه نده
جێگه ی سه رنج نه بوو.م��ان��گ��ا ك��ات��ێ��ك له ناو ده چێته گاگه لێكه وه به خێرایی تر، گاگه لێكی كاریگه ریی ژێر ده كه وێته ئ���ه و ك��ۆم��ه ڵ��ه ن��وێ��ی��ه وه و
شێوه زاره كه ی ده گۆڕێت.
مناڵه وه ل��ه ته مه نێك ه��ه م��وو ب��ۆ چونكه ب��ه س��ووده ، گ��ه وره ، تا بگره ناو ئێسقان بپوكێته وه ، ناهێڵێ مۆخی كاهوو ده پ���ارێ���زێ. ددان��ه ك��ان��ی��ش گورچیله ب��ه ردی ناهێڵێ م��ی��زڵ��دان دروس��ت و كاریگه ریی و ببێ له سه ر هه یه جوانكردنی پێست.
وێنە
جیهانییەکان
ڕێكبخه ن، خۆیان له دایكبوونی ی��ادی رۆژی رۆژە، ئه م بڵێن ناگونجێت بۆیان هه موو ئه سڵه ن ئێمه یه ، له دایكبوونی ساڵه كه رۆژێكی تێدا نییه كه هاوكات بێت به رۆژی له دایكبوونی ئه وان. نازانم ئێوه تا چه ند بیرتان له و كه سانه كردووەته وه كه له هه موو ساڵه كه دا رۆژێك شك نابه ن بكه نه وه؟ یادی تا دایكبووبن له تێیدا نهێنییه كی گه وره ، نه نه مه ته ڵه و ئه مه كه كه سانه یه ئه و باسی ئه مه به ڵكو رۆژی به هاوكاته له دایكبوونیان رۆژی
ساڵ پێنج كه ڕۆژەی ئه و شوبات، 29ی ئیدی و رۆژژمێره كان نێو دێته جارێك شوبات مانگی ئاشكرایه ده بێته وه . ون 28 رۆژە و هه ر پێنج ساڵ جارێك ده بێته 29 رۆژ، ئه و كه سانه ش كه له و رۆژەدا له دایك ده بن، ده بێت پێنج ساڵ جارێك به
رۆژی له دایكبوونیان شاد ببنه وه .ده سته ی زانیارییه كانی پێی به 6900 پارێزگایه دا و له هه ولێر، ئاماری ك��ه س ت��ۆم��ارك��راون كه ل��ه و ب���ه رواره دا ئه و په پێی سلێامنیش له دایكبوون.له
خۆیان هه وڵی به ئ��ه وان كێڵگه یه . میوه ی و سه وزه به رهه می توانیویانه ناوازه به ناوچه ی خورماڵ و ده وروبه ری پێشكه ش بكه ن. سواره جۆره ها سه وزه و كێڵگه كه ی له باشی خۆماڵیی به رهه می توانیویه تی ئه و به رهه مهێناوه . خۆیاندا كوله كه ی)20( و )12(كیلۆیی شێلمی
كیلۆیی به رهه مبهێنێت. ل���ه ك��ات��ێ��ك��دا ك���ه ب��ه ره��ه م��ه خانه واده كه ی و سواره كێڵگه ییه كانی ئه مریكییه وه تیمێكی الی���ه ن ل��ه پیشه سازیی له و ئه مریكا گه یه نراونه ته
)20( ت��ه م��ه ن��ی س����واره، خۆیدا ب��واره ك��ه ی له ساڵه، به هره مه نده . و ده ستڕەنگین »له وه ته ی خ��ۆی وت��ه ی به چ�����اوی ك����ردووەت����ه وه كێڵگه له گه ڵ سه روسه ودای ه��ه ب��ووه« كشتیاریدا و كه ساڵه )25( ئه و باوكی ناو ئیشكردنی خه ریكی
ئاماره ی كه له نه خۆشخانه ی منداڵبوونی ئه هلییه كان نه خۆشحانه و سلێامنی هه ر 29ی له سااڵنه وه رمانگرتوون، له دایك منداڵ )78( نزیكه ی شوباتێكدا
ده بن29ی له كه كه سانه ی له و یه كێك شوباتدا له دایكبووه و ئه م هه موو هه رایه )به یان(ی رۆژنامه ی به ده یگرێته وه، ته قدیری خودایه ئه مه »هه رچه ند وت: ئه م به اڵم له دایكبووین، رۆژەدا له و كه
خ��ۆش��ه ته قدیره له سه رێكه وه
خێرخوازی رێكخراوێكی بۆ ده رم��ان س��واره كه چی به كارهێرناون،
گ��ل��ه ی��ی ل��ه ح��ك��وم��ه ت و كشتوكاڵی ف��ه رم��ان��گ��ه ی وه ك كه هه یه ، ناوچه كه
هاوكارییان پێویست ن���ه ك���ردووه . س��واره ئ�����اوات�����ه خ�����وازه
به رهه می به پشت كوردستان خۆماڵی ببه ستێت، تا ئه وه نده ب��ه ب��ه ره��ه م��ی ه����اورده وه
گیرۆده نه بین.
و له سه رێكیشه وه تۆزێ ناخۆش، كه پێنج ساڵ جارێك رۆژی له دایكبوومنان ئه و رۆژە ئێمه قه دری دێت، چونكه چ��اوه ڕوان��ی زۆر وه ختێ ده زان��ی��ن خزمان و دۆستان زۆرجار ده كه ین، ئه مساڵ ك��ه ده خ��ه ن��ه وه بیرمان هه یه . له دایكبوومنان رۆژی ئێمه به كه ركووكی ئه حمه د كۆتاییدا له ئێمه به هه رحاڵ وت��ی: شۆخییه وه هه قه تایبه تین، خه ڵكی كۆمه ڵێك
حكومه ت گرنگیامن پێبدات.
خۆی شێوازی به و هه ریه كه مان ده كه ینه وه ، خۆمان له دایكبوونی یادی و ده وروب��ه ر له دایكبوومناندا رۆژی له بێت توانادا له چه ندیان دۆستان دڵامن خۆش ده كه ن، گه ر به وشه به اڵم بێت. ڕسته یه كیش و ناتوانن ئه مه كه سانێك هه ن بكه ن، ناتوانن سااڵنه بۆنه ی
ئا. سەریاس � نامى
ڕەزا هەورامى
ئا. الس هەورامى
شەتاو پێنجوێنىنوها
درێژترین گه مارۆی سه ربازیی له مێژووی جه نگه نوێیەکاندا
کاهوو بخۆ و ڕەچەتە مەبڕە..!ئاژه اڵنیش شێوەزاریان هه یه
به رهه مه كانی )سواره ( گه یشتنه ئه مریكا
ئه وانه ی له هیچ ڕۆژێكی ساڵدا له دایك نه بوون..!
29 شوبات
ى
www.ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
8
ریشه یی گۆرانكاریی له گه ڵ به اڵم و سیاسه ت به پێداچوونه وه و ئه گه ر چونكه ئامانجه كاندا، ئامانجی كۆكردنه وه ی ماڵ و پاره بێت بۆ دروستكردنی یاریگایه كی ن��وێ، ه��ه م��وو ئ��ه و پ��رۆژە ی��ه به ته نها ده هێنێت شكست یانه خولی بۆ سه رنه كه وتنی ئه گه ر ئه ورپا، پاڵه وانه كانی ئه وه روویدا شكسته یش ئه و دووباره و چه ند باره ده بێته وه ، ئه و جیاتی له ئه وه ی چونکە
قورس پاڵه وانه كان یانه ده گاته بۆ الیبه رێت بتوانێت ده بێت
جارێكی تر.ته نها ئه رسیناڵ له نابینم هیچ تراژیدیا نه بێت، هه ست به هیچ ناكه م نه بێت.. دانا پیاویكی كۆتایی ته نها له دانایی ئه ویش خه ریكه ب��ه اڵم ماوه یه كه چونكه ده دات، ده ست رۆژنامه وانییه كاندا كۆنگره له و توڕە ده بێت ده یبینین كه چۆن
هه ڵده چێت.
ل��ه ك��ات��ه ن��اڕە ح��ه ت��ه ك��ان��دا، په ناڵتییه كه م ئ��ه وه ی دوای ل��ه ده س��ت��دا ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر زۆرم هه ستی بایه رمیونیخدا،
بۆ دروست بوو بۆ تۆڵه كردنه وه ، باوكم و دای��ك كه به تایبه ت
چه شت ئازاریان زۆر براكانم و له دوای ئه و رووداوەوە«. هه روه ها
راگه یاندنی »ده نگۆیه كی وت��ی: له ده ستدانی دوای نایه وه گ��ه وره م بایه رمیونیخ، به رامبه ر له په ناڵتییه كه
گه وره گه وره یاریزانی ئه وه ی له گه ڵ خاڵی له ده ستداوه ، گرنگیان په ناڵتی
ه��ه روه ك ن��ه ب��وو، رێ��ك په ناڵتییه كه خۆم هێزی هه موو به منیش
تۆپه كه ش و دا تۆپه كه م له چوو به ئاسامندا«.
یانه له خولی نه بێت به شدار كه ده ره وه له سه ر ده ره وه ی كرانه دوای نایابه كاندا، ده ستی بالكبێرن، یاخود شكستی له جامی یانه پیشه گه ره كاندا به رامبه ر تیپێكی ریزی یانه پله چواره كان، قورسرتیش له وانه ئه وه بوو كه له یانه پاڵه وانه كاندا به رامبه ر بایه ر
میونخ له یاریگای خۆیدا سێ گۆڵی لێكرا.كه نه ماوه ل��ه وه دا ته نها گرفته كه و ده بێت ئه ستێره كانی ده ستبه رداری پاره ی باش، هه رچه نده به ده یانفرۆشێت له زەره ریانداوه ته نها ئه وانه فرۆشتنی گرفته كه یش قازانج، جیاتی له یانه كه بۆ ناكات خ��ه رج پ��اره كه نییه ل��ه وه دا كڕیوه ، یاریزانیشی به ڵكو یاریزان، كڕینی به اڵم ئه وانه ی كه كڕیویه تی وه ك پێویست و پڕبكه نه وه بۆشاییه كان ناتوانن و نین ناكرێت. بۆ یارییان گه وره كان به رامبه ر هه رچه نده ئه وانه زۆریان بێتوانا بوون له پڕكردنه وه ی بۆشاییه كاندا، به اڵم كردوونی ریزه كانیدا له و یانه كه له به شێك به
هێشتوونیه تییه وه .یه كالنه كردووەته وه ، خۆم هێشتایش چونكه هێشتا له گه ڵ مانه وه ی فینگه ردام،
كه ئه وه ی ده رباره ی هه یه وره ورێك كه ساندرۆ رۆسێلی سه رۆكی یانه ی به رشه لۆنه گرێبه ست بۆ هه یه ش��اراوه ی حه زێكی له الیه ن ئه وه ش رامۆسدا، له گه ڵ كردن به به رشه لۆنه وه یاریزانه كانی له هه ندێك هه مووشیانه وه سه روو له زانراوه ، پیرۆز
ئه ندرێس ئینێستا و پیدرۆ رۆدریگز.رامۆس له به رنامه یه كی ته له فزیۆنیدا سازی له گه ڵیدا )ئورمیگیرۆ( كه ناڵی كه تێدا پێی تۆپی بواری زۆر باسی داب��وو، په ناڵتییه دوو ئه و ئه وانه شدا له ناو كرد، بایه رمیونیخی له به رامبه ر به ناوبانگه ی ئه ڵامنی له نیوه ی كۆتایی یانه پاڵه وانه كانی ئه وروپا له وه رزی رابردوودا و له به رامبه ر
پرتوگال، له نیوه ی كۆتایی یۆرۆ 2012دا.ك��رده وه »هه میشه روون��ی رام��ۆس راهاتووم له سه ر هه ڵگرتنی به رپرسیارێتی
به اڵم ته واو، و ده بینین ئه و چاوی ته نها نازناوی كۆتا ئارسیناڵ كه 2005ە وه له زۆر شێوه یه كی به به ده ستهێنا، تێدا پێشكه وت، پێ تۆپی چاو به ر و خێرا و ن��وێ بیری به ه��ه م��ووی جۆرێك به سه ر ده كرده هێرشی تازه گه رییه كه یه وه راوك��ردن��ی له ب��وون به توانا و فینگه ر ئه ستێره پێگه یه ندراوه كانی، به اڵم ئه و هه ر
له شوێنی خۆیدا مایه وه .یانه كه ك��ێ نازانێت ك��ه س هیچ فینگه ر ئه گه ر ب��ه اڵم ده ب���ات، ب��ه ڕێ��وه هه مووه ئه و سیاسه ته، به و نه بوایه رازی فینگه ر سه یره ئ��ه وه ی نه ده گرت. خۆی له ده كات به رگری كه ده رده كه وێت وا ستان كرونیكیی سه رۆكی یانه كه و هه موو شانی سه ر ده خاته هه ڵە كان قورسایی كاتێك به رامبه رێك، هیچ بێ به خۆی ئیداره ی له یان یه كێك نه مانبینی سه رۆك یانه كه له به رامبه ردا به رگری له و راهێنه ره
بكات.لێی هانده ران وه رز دوای له وه رز جامی له ج��اره یه كه م ده ب��ن. بێئومێد بكرێته تیپێك ده ستی له سه ر ئینگلته رادا
له ئه وروپییه كان رووب��ه ڕووب��وون��ه وه ئ��ه وه ش بیانییه كاندا، تیپه به رامبه ر تیپه یاریزانه كانی كه ئه وه یه پێچه وانه ی
كه ته لۆنییه كه ده ریانبڕیوه .به رگریكاری پیكێی جیرارد پێشرت كه هانده ری كرده وه به رشه لۆنه دووپاتی مانچسته ر یانه ی واته پێشووی، تیپه كه ی رووبه ڕووبوونه وه كه ی له ده بێت یونایتد 16ی خولی له م��ه دری��د ری��اڵ له گه ڵ پاڵه وانه كانی یانه خولی پاڵه وانێتیی
ئه وروپادا.ده ڵێت: ئه نده لوس ئه ستێره كه ی راسته وخۆمانه ، ركابه ری ))به رشه لۆنه بیانی تیپێكی رووب��ه ڕووی كاتێك به اڵم ده بێته وه ، ئه وا هانده ری به رشه لۆنه ده بم، ئیسپانیا تیپه كانی هه موو كه وایه هیوام له كاتێكدایه لێدوانانه ئه م بیبه نه وه ((.
هه شت ی��ان ب���ردووه ، به سه رى ساڵه ی ساڵه كه ی كۆتایی؟
له له ساتێك ئه وه یه فینگه ر گرفتی شێوازی بوو، جیهان دیارترینی ساته كاندا بوو بایه خرتین به تیپه كه ی كردنی یاری ده یهێنان ئه ستێرانه ی ئه و جیهاندا. له ئه و یانه كه ی له گه ڵ به اڵم ب��وون، بێناو رۆشنبیرییه كی سۆپه رستار. ده ب��وون��ه شێوازێكی هه بوو. پێ تۆپی بۆ تایبه تی شۆڕش دروستكردنی هه بوو، پێشرت بێوێنه ئه وه ی به اڵم یاریكردندا. جیهانی له بوو بوو، گرنگرت ئه رسیناڵ هانده رانی الی به ده ستهێنانی سێ نازناوی خولی ئینگلیزی بوو له هه شت ساڵی یه كه مدا، له گه ڵ چوار نازناوی جامی یه كێتیی ئینگلیزیدا. هاوكات ئه و وه رزه به الیانه وه زۆر تایبه ت بوو كه به بێ شكست كۆتاییان پێهێنا.به اڵم ئه گه ر به رهه م بێ یه كه م ساڵه ی هه شت ئه و هانده ران ئایا ئێستا، ئه وه ی وه ك ده بوو
سه بریان له سه ر ئارسین فیگه ر ده گرت؟تۆپی ئیرت وایدەزانی فینگه ر ئارسین پێش هیچ و ده مێنێته وه خۆی وه ك پێ یاریزانه كانی ده زان��ی واش��ی ناكه وێت،
وریا عەىل
یاریزانی به ئه زموونی هێڵی به رگریی سێرخیۆ ئیسپانی، مه دریدی ریاڵ یانه ی رام�����ۆس، رای��گ��ه ی��ان��د كه به رشه لۆنه هانده ری ده ب�����ێ�����ت ل��ه
بەیان
راب��ردوودا مانگی چه ند م��اوه ی له یه كالكردنه وه ی له ب��ووم دوودڵ من فینگه ره وه ، ئارسین له باره ی مه وقیفم له وانه یه زۆرێك له خوێنه ران هیچ له باره ی له وه ی جگه نه زانن، راهێنه ره وه ئه م رابردوویه كی پیرێكه كه بیربكه نه وه وا و هیچ ئێستایه كی به اڵم و هه یه باشی له نییه شوێنێكی هیچ هه یه ، مانای بێ له وانه یشه ئێستادا. پێی تۆپی جیهانی ئ��ه وه ب��ڕوای ه���ه زاران ه��ان��ده ری یانه 82%ی كه تایبه ت به بێت، له ندنه ییه كه هانده ران له راپرسییه كدا پێیان وایه ئێستا كاتی رۆیشتنیه تی و تیپه كه ی پێویستی به
راهێنه ری نوێیه .ل���ه وه وه ته نها ب��ڕوای��ه ی��ش ئ��ه و ساڵیان هه شت كه نه گرتووه سه رچاوه ی له یان ب��ردووه ، به سه ر وشكه ساڵیدا له به رده وامیی فرۆشتنی ئه ستێره كاندا، به ڵكو ئومید و گه شبینییان به گۆڕانكاریی هه یه ..
بده ین فینگه ردا به سه ر حوكم ئایا 16 له و یه كه می ساڵی هه شت له سه ر
چه ند له گه ڵ من وت: به یانی وه رزشی قسه م كوردستان وه رزشیی به رپرسێكی كورد یاریزانێكی چه ند كه ك���ردووه ئه و پێكهاته ی بۆ بكرێن بانگهێشت كوردیش یاریزانانی تاوه كو هه ڵبژارده ، بێبه ش نه بن له ده ركه وتنی نێوده وڵه تیدا، ته نها و نه گرتم لێ گوێى كه س ب��ه اڵم الجویة( )القوة بوون یانه یەك یاریزانانی به نوێنه ری عێراق و یاریزانانی كوردیش
بێبه ش كران.
پێشمه رگه ی هه ولێر له كوردستان.به شداربوونی واده ی كه هه ر به اڵم ه���ه ڵ���ب���ژارده ی س��ه رب��ازی��ی ع��ێ��راق عێراق پێی تۆپی یه كێتيی نزیكبووە وه، یانه ی ده ستنیشانكردنی به بڕیاریدا عێراق نوێنه ری ببێته كه الجویة( )القوة یانانه ش ئه و یاریزانانی و یارییانه له و درێسی له به ركردنی له ک��ران بێبه ش
هه ڵبژارده ی عێراق .به الپه ڕە ی سه رچاوه یه كی وه رزشی
بدرێت.تۆپی یه كێتيی كۆبوونه وه یه كی له پێی عێراق، كه ته رخانكرابوو بۆ به شداری كردن له پااڵوتنه كانی ئه و گرووپه، سه ره تا پێشبینی ده كرا كه هه ڵبژارده ی عێراق وا یانانه ی ئه و یاریزانانه ی له و بێت بریتی كه له ژێر ناونیشانی سه ربازی به شدارن له یانه كانی له خوله كانی عێراق و هه ریه ك )القوة الجویة، الجیش، البحري( له عێراق و هه ردوو یانه ی پێشمه رگه ی سلێامنی و
باوكی میران یانه ی القوة الجویة
ه��ه ف��ت��ه ی راب������ردوو ل��ه واڵت��ی گرووپی یارییه كانی عومامن، سه ڵته نه ی به شداريی به درا ئه نجام ئاسیا رۆژئاوای قه ته ر، عێراق، )ئێران، هه ڵبژارده كانی به حره ین، عومامن( به مه به ستی گه یشنت به جامی جیهانيی سه ربازی، كه بڕیار وایه ئه نجام ئۆزبه كستان واڵتی له ئه مساڵ
له )تۆپی پێ(شدا به غدا فێڵ له كورد ده كات !
ئارسین فینگه ر؛ كۆتایی پیاوێكی دانا
رامۆس: هانده ری به رشه لۆنه ده بم له رووبه ڕووبوونه وه ئه وروپییه كاندا
سیتی مانچسته ر یانه ی و بۆسنی هێرشبه ری دزیكۆی ئیدین و ئه ڵامنی خولی بۆ بگه ڕێته وه ده یه وێت كه رایگه یاند ئینگلیزیی یاریی كردن بۆ یه كێك له یانه كانی ئه و خوله و سه رسامی خۆشی به
یانه ی بوروسیا دۆرمتۆند و یۆرگن كلوبی راهێنه ری ده ربری.كۆتایی بۆ ماوه وه رزی دوو هێشتا كه ئاشكرایكرد دزیكۆ
گرێبه سته كه ی له به ر ئه وه نازانێت كه ی ده گه ڕێته وه چونكه هه ر یانه یه ك بیه وێت گرێبه ستی له گه ڵ بكات
ده بێت پاره یه كی زۆر بۆ كڕینی بدات.دزیكۆ به هۆی زۆری مانه وه ی له سه ر كورسی یه ده كی یانه كه ی
بێزاره و ده یه وێت له زووترین كاتدا یانه كه ی به جێبهێڵێت.
كۆمپانیایه كی لێكۆڵینه وه له ئیسپانیا ئاشكرایكرد كه له وه رزه كانی یاریزانێكی چه ند به سه ر كردن جاسووسی به راسپێردراوه پێشوودا یانه ی به رشه لۆنه و له ناویاندا جیرارد پیكێی دڵی به رگریكاری یانه كه ، شاكیرای له گه ڵ په ویه ندی به ته واوی كاته ی ئه و پێش تایبه ت به
گۆرانیبێژدا ببه ستێت.ئه و كه كه سه ی ئه و وای��ه بڕوایان ئیسپانیا راگه یاندنه كانی پیب راسسپاردووه كاره به و كۆمپانیاكه ی و ده رك��ردووه فه رمانیه ی ژیانی ورده ك��اری له تا بووه ، یانه كه پێشووی راهێنه ری گواردیۆال رۆژانه ی یاریزانان بكۆڵێته وه و بزانێت ئه و یاریزانانه چۆن هه ڵسوكه وت
ده كه ن و له ده ره وه چی ده كه ن، وه شه وانه یش چ كاتێك ده رۆنه وه .
له ریزبه ندی مانگانه ی یاریزانانی تێنسدا هیچ گۆڕانكارییه ك نه هاتووه و جۆكۆڤییش یارزانه كانی پێشه وه ی ریزبه ندیدا به سه ر
له پێشه نگدا ماوه ته وه .پله ی له خاڵ 12960 به و زۆر جیاوازییه كی به جۆكۆڤیچ 9855 خاوه نی كه سویرسی فێدرێری رۆجێ پێش له یه كه مدایه خاڵه ، له پله ی سێهه میشدا ئه ندی مۆرای بریتانی دێت به )8480( خاڵ، پله كانی تریش به م پێیه تا ده هه م ریز بوون: )داڤید فێره ر، وڵفرید جۆ دلپۆترۆ، مارتن خوان بریدیچ، تۆماس نادال، رافائیل
تسۆنگا، یانكۆ تیبساریڤیتچ، ریچارد گاسكێ(.
جۆكۆڤیچ له پێشه نگدا ماوه ته وه دیزكۆ ده یه وێت بگه ڕێته وه بۆ ئه ڵمانیا گواردیال جاسوسی بۆ پیكی داناوه
سیازده ساڵ و سێ مانگ و بیست له نیو، و كاتژمێر چوار و ڕۆژ چوار و زینداندا بووم. ئه و كه مپه ی ئێمه ی تێدا و سه د سێ و ه��ه زار ه��ه ژده بووین، عێراقی هه موومان بووین. كه س په نجا بووین. له و ماوه یه دا كه له زیندان بووم، نه ده زانی. كه سوكارمم هه واڵێكی هیچ شووی هاوسه ره كه م گه ڕامه وه كاتێك ده رهێنابووم، بۆ وه فاتنامه ی كردبوو. پاش شه ش مانگ خۆم زیندوو كرده وه . بۆ یه كه م جار له ده رگای ماڵی براكه مم پاره یان وایزانی سواڵكه رم، دا، كچه كه ی بۆ هێنام. ئه مه چیرۆكی )فه رید جه بار محه مه د( نه قشبه ندی بوو، كه ته مه نی زیندانییه كانی له یه كێك و ساڵه 57
جه نگی عێراق � ئێران بووه .و زیندانیكردنی ل��ه ب��اره ی ئ��ه و 1977 ساڵی له وتی: خۆیه وه ، چیرۆكی سوپای له سه رباز به گیرام حیلله له چێشتلێنه ربووم. من كات ئه و عێراقدا، وه زاره ت���ی ل��ه ب��ووم كارمه ند پێشرت په روه رده ، له گه ڵ یاریده ده ره كه م بوو به شه ڕمان پاشان گواسرتامه وه بۆ )سه راو(. كارگه یه ك پاسه وانی له وێ مانگ شه ش ب���ووم، ل��ه و م��اوه ی��ه دا ب��ڕی��ارێ��ك له حكومه ته وه ده رچوو ئه وه ی فه رمانبه ره سه ربازییدایه ، خزمه تی له ئێستا و كاره كه ی سه ر بگه ڕێته وه ده توانێت وه كو هه ڵه بجه هامته وه منیش خۆی. درێژە م په روه رده وه زاره تی له كارگوزار
دا به كاره كه م. فڕۆكه ب���ووم، ل���ه ده وام ڕۆژێ���ك جه نگییه كانی ڕژێمی له ناوچووی به عس ده كرد، هه ڵه بجه یان شاری بۆردوومانی هه ڵه بجه كیمیاییبارانی پێش مانگ 3و كه وت ملم به ر پارچه یه ك كه بوو،
له وكاته دا پێشمه رگه ب��ووم، بریندار و ئێران سنووری گه یاندیامنه په له به دواتر شیراز، و مه ریوان چوومه دواتر له ماوه یه ك له وێ سنه . بۆ هێنامیانه وه ده زگای شه وێك مامه وه ، نه خۆشخانه هه واڵگریی ئێران به كۆپته رێكه وه هاتنه سه ر نه خۆشخانه كه و له جیاتی كه سێكی پیاوی كه یوسف( )فه رید به ناوی تر
ڕژێمی به عس بوو، ده ستگیریان كردم.ئێران م��ام��ه ڵ��ه ك��ردن��ی ش��ێ��وازی له گه ڵامندا باش نه بوو. 18 هه زار و350 خواردمنان بووین، كه مپێكدا له كه س )وێنجه ( بوو. دوو جۆر سزامان هه بوو به شێوه یه كی گشتی، ڕۆژی چوار جار ئاوی ساردیان ده كرد به سه رماندا. هه ندێك له گیراوه كان نه خۆش ده كه وتن و ده مردن.
به رانبه ره وه كه سی ل��ه الی��ه ن متامنه به ده ست بهێرنێت.
یارییه كان قێزه ونكردنی دی��ارده ی له گ��ره وك��ردن، و ت��ه اڵق و سوێند به باجه كه ی ژنان یه كم ڕێژە ی به كۆتاییدا نارین ئه حمه د، كه ده ده ن. له وباره یه وه ژنێكی ته مه ن 29 ساڵه، ڕای وایه »پیاوان هه میشه په یوه سنت به مه سه له ی شه ره ف و پشتی كۆمه اڵیه تییه وه و به رده وام باسی له سه ر ئاسانی به كه چی ده كه ن، لێوه هه ڵوێست له یان وه ه��ادا یارییه كی بۆ په نا مامه ڵه كردنێكدا، یان وه رگرتن، به ئه وان ئه گه ر ده به ن. خواردن ته اڵق خێزانه كانیان و بنه ماڵه شه ره فی ڕاستی و م���ه زاده وه ده یانخه نه بۆچی الی��ه ،
ئاماده ن خۆیان له كه دار بكه ن؟«.ته اڵقخواردن ئایینی زانایانی الی مه سه له یه كی هه ستیاره و ناكرێت یاريی پێ بكرێت، هه ر سه باره ت به و دیارده یه ته ها مامۆستا شه رعییه كه ی الیه نه و له ماسته ر بڕوانامه ی خاوه نی زه ڵمی، »به پێی ده ڵێت شه رعییه كاندا زانسته
ڕاپۆرت: ئارا ئیرباهیم
و دۆمینه ب��ه ڕۆژان���ه ئ��ه وان��ه ی تره وه سه رگه رمییه كانی و یاری و تاوڵه ده خ��ۆن، ت��ه اڵق زۆرت��ری��ن خه ریكن، و كه سێتی له سه ر كاریگه ریی ئه مه ش نه ریتی خه ریكه داده نێت. خێزانیان ئ��ه وان��ه دا نێوان له ته اڵقخواردنیش هاوسه رگیرییان ك��ه ب��اوده ب��ێ��ت��ه وه لێهاتووه ، وای حاڵه ته ئه م نه كردووه . هه ندێكجار پیاوان گره و له سه ر شه ره ف و ده كه ن خۆیان بنه ماڵه ی و خێزان و
ده یخه نه مه زاده وه .پیاوێكه ك��ه س��ه ع��ی��د ح��ه س��ه ن به رده وامی چایخانه ی هه یه و سه ردانی یارییانه یه ، ئه و جۆره ئاگای نزیكه وه له به وه وه په یوه ندیی حاڵه تانه »ئه م وتی ه��ه ی��ه ك��ه ئ���ه وه ی ل��ه م ی��اری��ی��ان��ه دا و ناكات دۆڕانه كه قبوڵی ده دۆڕێ��ت، زۆرجار هه ڵده چێت و ته اڵق ده خوات«. خواردنی زۆرجاریش وایه ، پێی حه سه ن كه ئه وه یه بۆ شوێنانه دا ل��ه م ت��ه اڵق
هه وڵیان ده دا مبانكه ن به شیعه، به زۆر خۆیان. شێوه ی به پێده كردین نوێژیان من بۆ خۆم دوو جار شه ڕم كرد، هه ردوو كێبڵیان 40 كه كردم جه ڵدیان جاره كه لێده دام. له و ماوه ی زیندانیبوونه دا هیچ ئاگامان له ده ره وه نه بوو چی ده گوزه را، ته نانه ت هیچ هه واڵێكی كه سوكارمان پێ وابوو پێم ماوه یه دا له و نه ده گه یشت. ته نیا دایكم ماوه ، هه موو كه سوكاره كه م به اڵم چوون، تێدا كیمیاییبارانه كه دا له پێچه وانه وه به ب��ووم ئ��ازاد كه دوات��ر به دوو ج��ار خ��ه وم زی��ن��دان له ب��وو، جلی جارێكیان بینی هاوسه ره كه مه وه تازه م بۆ كڕی بوو جله كانی فڕێدا و وتی من جلی تۆ له به ر ناكه م. جاری دووه م: زۆری خه ڵكێكی گه وره كه م برا ماڵی
فه رمووده ، ته اڵق هه ر جۆرێك و بۆ هه ر مه به ستێك بێت، هه ر ته اڵقه و گاڵته كردن ئه وانه ش كه سێتيی بۆ نییه . ته اڵقدا له شتێكی له سه ر كه خراپه شتێكی هه ر وه ها ناوی ته اڵق به سه ر زمانیاندا بێت«.
سه ریاس، گه نجێكی شاری سلێامنییه یارییانه بووه . ئه م به رده وام خه ریكی و له ده ستدانی مه ترسیی له باره ی ئه و
لێبوو، خێزانم شوێنه كه ی به جێهێشت و وتی من لێره نامێنمه وه .
ئه وه ی بۆ ده رچ��وو ناوم دووج��ار براده رێكی یه كه م جاری بكرێم. ئازاد 13 بوو، نه خۆش زۆر هه بوو عه ره بم جیاتی له به و. به خشیم هه بوو منداڵی بوو، له حیلله ماڵیان كرا. ئازاد ئه و من كرد ماڵیانم سه ردانی بوونم ئازاد دوای ئه وه ی بۆ كردم هه دیه خۆی كچێكی قه بووڵم من به اڵم بداته وه، چاكه كه م نه كرد. دوو جار عه لی خامنه یی سه ردانی له وكاته دا ك��ردی��ن. به ندیخانه كه ی بۆ ده ك��رد به ندییه كان بۆ تیروپشكی ئه وی ئازاد بكرێن و هه موو جارێك 200
كه سی ئازاد ده كرد.ش��ه وێ��ك ی���ادی ك��ۆچ��ی دوای���ی
كه سێتی و زۆر شتی تره وه ، ئێستا كه مرت ئه و شوێنانه ده كات. سه ریاس سه ردانی ده ڵێت »ئه و یارییانه ڕۆژانه 100 ته اڵق خراپیان جنێوی و درۆ و سوێند و لێده كه وێته وه و ئه وانه شی كه خه ریكی به رانبه ر ئاسایی شتێكی وه ك ئ��ه وه ن،
یه كرت به كاریان ده هێننه وه «.هاوواڵتییه كی محه مه د، شاهۆ
)خومه ینی بوو( ژماره یه كی زۆر لۆرییان له مه نجه ڵی گه وره، بوون پڕ بوو، هێنا پێیان هاتووه ، بۆ خواردمنان وامانزانی كاتێك دابگرین، مه نجه ڵه كان وتین سه یر الب��رد مه نجه ڵه كامنان س��ه ری ده كه ین هه موویان قوڕیان تێدایه ، پێیان بۆ قوڕبپێون ده بێت هه مووتان وتین سووری خاچی دواتر خومه ینی. ئیامم بۆ س��ه ردامن��ان بۆ هاتن نێوده وڵه تی به اڵم بكه ن، ئازاد هه ندێكامن ئه وه ی تێدا منی ن��اوی كه نه كرد ب��اوه ڕم من ده رچووبوو، ناوم پێشرت چونكه بێت، كاتی ناوه كان خوێندرانه وه كاتێك به اڵم 195 ژم��اره هه تا ب��وو، ع��ه رس بانگی چووم نه بوو، تێدا منی خوێندرانه وه براده رێكم زانی كاتێكم ده دا، بانگم
به ر ساڵێك چه ند و ته وێڵه یه گوندی ب��ووه ، تاوڵه كردن خه ریكی ئێستا له ده ڵێت دی���اره ده ی���ه ب��ه و س��ه ب��اره ت پاره گ��ره وی زۆرج��ار دۆمینه و »تاوڵه بۆیه ده كرێت، له سه ر شه ره فیشیان و دره نجامێكی خراپیان ئیرت چ نییه گرنگ
لێده كه وێته وه «.ته اڵقخواردن وای��ه ، پێشی شاهۆ دۆڕان مه سه له ی بۆ ئه مانه له سه ر و سه ملاندن خۆ و م��ادی زه ره ری و كه سێك زۆرجار كه ده گه ڕێته وه ، متامنه له ده ستیان ده دات و مه حاڵه بچیته ئه و
گه مانه وه و ته اڵق نه خۆیت.له سه ر ك��ه م��ه ح��م��وود، ئاشتی دره ن��گ و یارییانه ب��ه و ق��وم��ارك��ردن داوای ماڵه وه، بۆ مێرده كه ی هاتنه وه ی جیابوونه وه ی كردبوو، دەڵێت »هه میشه كه ته له فۆنی بۆده هات، ده ستی ده كرده جنێودان و به رده وام له ڕووی داراییه وه ئاشتی ده ب��وو«. دروس��ت بۆ گرفتامن به په یوه نديی كه خسته ڕوو ئه وه شی مامۆستایه كی ئایینییه وه كردووه له باره ی
»ئه گه ر وت��وه پێی و ب��ارودۆخ��ی��ه وه و بخوات شتێك به ته اڵق مێرده كه ت ته اڵقی ڕاسته وخۆ بێت، درۆ شته كه »ده ترسام وتی ئه و بۆیه ده كه وێت«. ڕۆژێك منیش بخاته نێو قوماره وه ، چونكه
هه موو كارێكی له ده ست ده هات«.كه سانه ئه و وایه پێی كۆمه ڵناسێك كه سوكاریان خۆشناوێت و و خێزان ماڵ ده كه ن. زیاده ڕۆیی ڕاده یه ئه و تا بۆیه توێژه ری محه مه د، كازم له وباره یه وه كه كه سانه ی »ئه و ده ڵێت كۆمه اڵیه تی، خۆشبوێت، خۆیان ماڵه وه ی و خێزان تێوه یاریگه لێكی وه هادا له نین ئاماده هیچكات بن، به شداریش ئه گه ر بگلێن،
ته اڵق ناخۆن«. »ڕاهاتن خسته ڕوو ئه وه شی كازم ناشیرین پیاو كه سێتيی ته اڵقخواردن به هیچ ساته دا له و خێزانیش و ده ك��ات به هایه كی نابێت. به رده وام ئه و پیاوانه ش وه ك پاشكۆن، هاوسه ره كانیان واده زانن ئاماده ن بۆیه ده ك��ه ن، سه یریان موڵك
بیانخه نه مه زادی قوماره وه «.
بڕۆ ده رچووه، ناوت وتی: الم، بۆ هات زۆر خۆش ساته ئه و كۆبكه ره وه . خۆت
بوو. كاتێك شوێنه كه م به جێهێشت،.خانه قین، هاتینه وه 2000 ساڵی بووین. حسێن( )سه دام میوانی ڕۆژ 5عه ره بی ته نیا سلێامنی. هاتینه وه دواتر هیچ كوردییم ده زان���ی. فارسییم و سلێامنی ش��اری له نه مابوو. بیر له ده ورم��ان له خه ڵك ئه سحابه سپی له وتیان بووین، كه س سێ كۆبوونه وه . خه ڵكی وتم: منیش كوێیت؟ خه ڵكی كوڕێك ه��ه ورام��ان��م. ئ��اوای ئه حمه د هه یه كرێچییه كم من وتی: بوو، له وێ خه ڵكی ئه حمه د ئاوایه به ناوی نه وزاد. له برامه ئه وه وتم: ئه وێ ، بۆ بڕۆین با ده رگا له ته قه م بابڕۆین؟ سه ره تا كوێیه »باوكه وتی ده ره وه ، هاته كچه كه ی دا هێنام، بۆ پاره یان ئیدی سواڵكه رێكه «. باوكت بڕۆ وتی: ماڵه كه خاوه ن به اڵم هات، برام ن��ه وزادی كاتێك بكه . بانگ هۆىش له به جێ ده ست فه ریدم، وتم: خۆی چوو. ئه و شه وه هه واڵی ئازادبوونم له ده ورم گه یشته كه سوكارم هه موویان كۆبوونه وه ، یه كه م جار هه واڵی دایكمم كیمیاییبارانه كه دا له كاتی وتیان: پرسی، هاوسه ره كه مم هه واڵی پاشان مردووه. پ��رس��ی، وت��ی��ان »وه ف��ات��ن��ام��ه ی ب��ۆ تۆ
ده رهێناوه و شووی كردووه «. ك��وڕە ك��ه ش��م ل���ه وێ ب���وو، ب��ه اڵم بوو س��اڵ 13 له زی��اد نه مناسییه وه ، وتی پیاكردم ب��اوه ش��ی نه مبینیبوو. باوكه گیان من لێره م، ئه وساتانه هه مووی مانگ من. سێ بۆ وابوون وه كو خه ون هه ستم ب��ه اڵم ب��ووم، براكەم ماڵی له ژیانێكی دووب���اره پێویسته ده ك���رد بۆیه بكه مه وه ، دروست خۆم بۆ نوێ چوومه بكه م، هاوسه رگیری بڕیارمدا خوازبێنی )زارا( و ماڵه باوانی ڕازی بوون ئێستا كرد. له گه ڵدا هاوسه رگیرییم و
خاوه نی 4 منداڵم.
[email protected]ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
11
ئا: ئاراس ڕە فیق
چیرۆكی دیلێكی کورد له ئێران
دۆمینه و تاوڵه چییه كان زۆرترینی ته اڵقخۆره كانن
»سیازده ساڵ و سێ مانگ و بیست و چوار ڕۆژ و چوار كاتژمێر و نیو، له زینداندا بووم«
ـ جاری یه كه م ناوم ده رچوو بۆ ئه وه ی ئازاد بكرێم، 13 بوو، نه خۆش زۆر هه بوو عه ره بم براده رێكی
منداڵی هه بوو، ئاادبوونەکەم به خشی به و.
ـ خواردنمان )وێنجه ( بوو.
بوو(، )خومه ینی دوایــی كۆچی یادی شه وێك ـ ژماره یه كی زۆر لۆرییان هێنا بوو، پڕبوون له مه نجه ڵی قوڕیان ده كه ین سه یر خواردنه ، وامانزانی گه وره،
تێدایه ، وتیان هه مووتان ده بێت قوڕ بپێون.
گه نجێك: ئه و یارییانه ڕۆژانه 100 ته اڵق و سوێند و درۆ و جنێوی خراپیان لێ ده كه وێته وه
زمناكۆ هه ڵه بجه یی:
خۆم په یوه ندیم كرد و وتم ده مه وێ بگه ڕێمەوە واڵتی خۆم
زۆر هاوشێوه ی من هه ن پێویسته بهێنرێنەوە
ئه و هه ڵه بجه یی، محه مه د زمناكۆ و غه ریبی ساڵ 22 دوای كه گه نجه یه له وه بیری جیاواز، ژیانێكی به سه ربردنی واڵت به بكاته وه په یوه ندی كه كرده وه له ئه و خۆیه وه . كه سوكاری و زێد و هه ڵه بجه دا كیمیاییبارانكردنی ڕووداوی باوكی و خوشكێك و دوو برای له ده ست كیانی )عه لی ناوی ئێران واڵتی له داوه . به ساڵییدا 5 ته مه نی له و ب��ووه پ��ور( و له واڵت كه ك��ردووه ت��ه واوی هه ستی زمناكۆ، چیرۆكی داب��ڕاوه . خۆی خێزانی به تێكه ڵبوونه وه ی و هاتنه وه ی دوای ژیان و فه رهه نگی ئێره و هه ستی تایبه تی ده ستپێكردنه وه ی و دایكی بۆ خۆیه وه گفتوگۆیه دا له م تر، شتی زۆر و ژیانی
بخوێننه وه .به یان: كه ی هه ستت به وه كرد تۆ له و نیت خۆتدا ڕاسته قینه ی دایكی په نای
ئه مه ت زانی؟ئه وكاته ی هه ڵه بجه یی: زمناكۆ ئه وێ ، بردبووه منیان بووم منداڵ كه دوو و پیره ژنێك كه بووم خێزانێك الی ئێران حكومه تی هه بوو. كوڕی منداڵی من، ن��ه دای��ه ڕەگ��ه زن��ام��ه ی و ناسنامه قسه یان ده روون���ی دكتۆرێكی له گه ڵ پێی منه وه ، بارودۆخی له باره ی كردبوو من چیرۆكه ئه م ده بێت ڕاگه یاندبوون بیزانم، چونكه هه ر ڕۆژێك ده بێت گه وره 5 � 4 بوومه كه تێده گه م. له مه و ده بم ساڵ، له م چیرۆكه تێگه یشتم و ئه وه نه بوو كه دایكه كه ی ئێرانم ئه مه م بۆ شیبكاته وه و ڕایبگه یه نێت، به ڵكو له 8 ساڵییه وه ئیرت به ته واوی ئه مه م بۆ ده ركه وت. زۆربه شی
ئه وه بوو كه پێناسی ئێرانیم نه بوو.به یان: دوای ئه وه چۆن داوات نه كرد
كه بتگه ڕێننه وه بۆ زێدی خۆت؟وه ك ئه وكات هه ڵه بجه یی: زمناكۆ بووم، ساڵ 8 ته نیا من پێكرد، ئاماژەم منداڵێكی هه شت سااڵن له كوێ ده توانێ بووم گ��ه وره ش كه بكات؟ ئه مه داوای زۆر كێشه ی تر هاته ژیامنه وه ، نه پێناسی ئێرانی و نه عێراقیشم نه بوو، بۆیه ئه سته م ده ربچم. ئێران سنووری له بتوانم بوو خۆی كوڕی وه ك ئێرانیشم دایكه كه ی منی سه یر ده كرد و هیچ كێشه یه كم له و من ده مزانی هه رچه ند نه بوو، ڕووه وه نیم، واڵت��ه ش ئه و و خێزانه ئه و كوڕی كوردییشم زمانی نه بوو، چاره یه كم به اڵم
نه ده زانی.
ڕاسته قینه ت دایكی كه ب��ه ی��ان: دۆزییه وه ، چ هه ستێكت هه بوو، ئه سته م ته ماشای خۆت دایكی وه ك كه نه بوو
بكه یت؟هه سته ئه و هه ڵه بجه یی: زمناكۆ شتێكه دایكم، و من به تایبه ته ته نیا كه بكه ن بڕوا بكه م. وه سفی ناتوانم كه تۆیه ، دایكی ساڵح محه مه د فامته وتیان له گه ڵیدا ته مه نم هه موو وام��ده زان��ی ژیاوم و هیچ لێی دوور نه بووم، دایكیشم به وه هه ستم ت��ه واوی به واب��وو، بۆمن دایكیشم دایكه م، ئه م منداڵی كه كرد تۆ بڵێت كه نه بوو وای هه ستێكی هیچ الواز بۆت هه ستم و دووركه وتوویتەوە
بووه، یان له م بابه تانه .ماڵه وه تان ساڵه چه ند ئه م به یان: هیچ گ��ه ڕاب��وون، ت��ۆدا ب���ه دوای هیچ كه نه بوو ال تۆ له سه ر زانیارییه كیان
ده ستیان لێبه ردابوویت؟زۆر دایكم هه ڵه بجه یی: زمناكۆ
یه كه مین من مندا. دوای به گه ڕابوو چوار نه بووم، ئه ویش بزربووی منداڵی له ده ست باوكمم و خوشكێك و ب��را و ك��وڕ 5 ب��ووب��وون��ه ب��ه م��ن��ه وه داوه ، كه كات ئه و یانی مێرده كه ی، و كچێك له سه ر زانیارییه كی نه گه ڕابوومه وه . هیچ ده یوت: خۆی نه بوو. تری منداڵه كانی ده رنه چوون، هیچیان گه وره كانم منداڵه زۆر مابیت؟ تۆ ده كرد باوه ڕم چۆن ئیرت ده ست هیچیان گ��ه ڕاب��وون، ئێران له بۆ له سه فه رێكیدا دایكم نه كه وتبوو. ئێران، چووبووه سه ر مه زاری شه هیدانی ناوه كانی ته ماشای و تاران له هه ڵه بجه كۆچكردووه كاندا له منی ناوی كردبوو،
نه دۆزیبووه وه .به یان: له مۆنۆمێنته كه ی هه ڵه بجه ش كیمیاییباران شه هیدی وه ك تۆیان ناوی
تۆمار كردبوو، دواتر چی؟ئه وه ی دوای هه ڵه بجه یی: زمناكۆ من گه ڕامه وه ، هێڵێكی سه وزیان به سه ردا
هێنا.نوێت، ژیانی به سه باره ت به یان:
خێزانت پێكه وه نه ناوه ؟هاوسه رگیرییم هه ڵه بجه یی: زمناكۆ خۆمه . پ����وورزای خێزانم و ك���ردووه هیچ ئێران له دایكم. خوشكه زای واته نیازی و خۆشه ویستی چیرۆكێكی
هاوسه رگیرییم نه بووه .به یان: تۆ له دوو فه رهه نگی جیاوازدا كێشه ی تۆ بۆ جیاوازییه ئه و ژیاویت،
دروست نه كرد، كاتێك گه ڕایته وه ئێره ؟زمناكۆ هه ڵه بجه یی: كاتێك هامته وه ، نه بوون، كێشه كه هه بوو شت هه ندێ له وێنه بۆ ببم. فێریان ده ب��وو ب��ه اڵم میوانیدا خه ڵك داده نیشنت، من ده چوومه و ڕاهاتم به ره به ره دواتر به اڵم ده ره وه ، بووم، ئێره كه لتووری تایبه مته ندیی فێری و فه رهه نگ فێری خ��ودا بۆ سوپاس بوومه وه ژیانكردنی كوردی تایبه مته ندیی
و زۆریشم پێخۆشه .به یان: ئێستا سه ردانی دایكی پێشوو ئه وان ناكه یت؟ ئێرانت خانه واده كه ی و
چی؟ب��ه داخ��ه وه هه ڵه بجه یی: زمناكۆ ته مه نم 16 ساڵ بوو كه دایكه كه ی ئێرانم له ده ست دا. له و كاته به دواوه تا ئه وه ی گه ڕامه وه بۆ كوردستان، به ته نیا ده ژیام. به اڵم دوو برا و پوور و خزمی زۆرم هه ن له ئێران. به پێی گونجان سه ردانیان ده كه م
و ئه وانیش دێنه ئێره بۆالمان.هه ستت ئاسووده یت، لێره به یان: شوێنی و خۆتدایت واڵتی له كه چۆنه
خۆت دۆزیوه ته وه ؟هه یه په ندێك هه ڵه بجه یی: زمناكۆ دەڵێت »به رد له شوێنی خۆی سه نگینه «. شوێنی كه كرد هامته وه ، هه ستم كه من خۆمم دۆزییه وه ، واڵتی خۆمم دۆزییه وه، هه ست ئێستا دۆزی��ی��ه وه ، كه سوكارم زێدی له كه سوكارمدام، له ناو ده ك��ه م و ئاسووده یی به هه ست زۆر خۆمم.
خۆشحاڵی ده كه م.چیرۆكی ناكه یت هه ست به یان: كەسەکان و هه بن تۆ هاوشێوه ی زۆری
نه گه ڕابێتنه وه بۆ كوردستان؟به دڵنیاییه وه هه ڵه بجه یی: زمناكۆ وه ك هه ڵه بجه یی تری منداڵی ده ڵێم،
و به جێامون كه تریش هی و هه ن من كوردستان. بۆ نه گه ڕاونه ته وه ئێستا تا خێزان 3 گه ڕامه وه ، من كاتێك چونكه وتیان »ئێمه منداڵامن ون بووه «. كه واته كه ماوه منداڵیان هێشتا خێزانانه ئه و كه ك��ه س ه��ه ن زۆر ن��ه گ��ه ڕاون��ه ت��ه وه . خۆمان له گه ڵ منداڵه كه مه كان ده یانوت: كێشه یه كی هیچ و نه خۆشخانه له بووه ده بێت بووه . ون لێامن لێره و نه بووه بكه وین. چیرۆكانه ئ��ه و شوێن ئێمه من خ��ۆم )ع��ه ل��ی( گ��ه ڕام��ه وه و كه س چنار ڕێگه ی له به شوێنمدا. نه هاتووه شه هیدان وه زیری كه عبدوڵاڵوه سه عد بوو، زۆر سوپاسی ده كه م، ئاسانكاری كرا كرد په یوه ندییم خۆشم گه ڕانه وه م. بۆ ئینته رنێته وه. ڕێگای له هه ڵه بجه وه به پێویسته حكومه ت به فه رمی به دوای ئه و ئێران و ونبووانه دا بگه ڕێت كه له واڵتی نه كات، وا ئه گه ر هه ن، تریش شوێنانی
هیچ ده ستكه وتێكی له مباره یه وه نابێت.ب���ه ی���ان: ح��ك��وم��ه ت ل���ه ك��ات��ی بۆ ئاسانكارییه كی هیچ گه ڕانه وه تدا
كردیت، هیچ هاوكارییه كت كراوه ؟زمناكۆ هه ڵه بجه یی: سوپاسی دكتۆر كردم بۆ كارئاسانيی كه ده كه م به رهه م به اڵم بخۆێنم. لێره ئه مریكی زانكۆی له لێره كرد داوام گه ڕامه وه ، كه ئه وكاته ی كه پێدام به ڵێنیان و هه بێت خانوویه كم من به اڵم نه كراوه . جێبه جێ ئێستاش تا هیچ كێشه یه كم نییه له گه ڵ ئه وه دا، ئه وه واڵتی له و گه ڕاومه ته وه من كه گرنگه خۆم ده ژیم، ئێستا ئه و ده رفه ته م هه یه كه
ڕۆژێك خزمه ت بكه م به واڵته كه ی خۆم.به یان: تۆ له ناو خانه واده یه كی شیعه خۆت ئێستا بوویت، گ��ه وره مه زهه بدا
شیعه یت یان سوننی؟زمناكۆ هه ڵه بجه یی: من سوننیم.
به یان: پێشنیارت چییه بۆ حكومه ت و به رپرسان؟
شتێكم ته نیا هه ڵه بجه یی: زمناكۆ بیر له هه ڵه بجه ئه وه یه ئه ویش هه یه ، نه كه ین. ئه مه ته نیا با له ساڵیاد و 3/16 دا نه بێت، به ڵكو هه موو ڕۆژ و ساتێك بێت، بیركردنه وه با ژیامنان ڕۆژەكانی هه موو بۆ بێت، بیرمان له و هه ڵه بجه بۆ بێت ئه وه ی دووباره ئه و كاره ساته نه گه ڕێته وه .
كۆمه‌ڵناسیی‌‌‌‌‌‌خۆمانە
ناڕە زایی هه میشه یی ئێمه
ئه گه ر ئه مڕۆ له هه ر هاوواڵتییه كی ئه م واڵته بپرسین كه ئایا
سه باره ت به ژیانی و هه نگاوه كانی ئێستای بۆ داهاتووی خۆی، ڕازییه
یاخود نا؟ بێگومان زۆربه ی خه ڵك له بیركردنه وه یه كی خراپدا به سه رده به ن و سه رچاوه ی ئه م ناڕەزاییه هه میشه ییه ش
په یوه ست كراوه به سیاسه تكردن و بارودۆخی واڵته وه ، كه به رده وام جه نگ
و ملمالنێی سیاسی و نایه كسانی و جیاوازیی زۆری تێدایه .
ڕاسته كه ئه م هه موو پێشهاتانه ی كه عێراقی دوای به عسیزمیش هه نووكه له گه ڵ خۆی هه ڵیگرتوون، سه رله به ریان
وایان كردووه كه له ڕاپرسییه كی جیهانییدا عێراق وه ك یه كه مین كۆمه ڵگا
و جڤاتی بێزار و ناڕازی بنارسێت. قسه لێره دا ئه وه یه كه ئێمه
ده ست بۆ هه ركارێك ده به ین، هه ر ئایدیایه ك كه له مێشكامندا دێت و ده چێت، بێئه وه ی توانای ئه وه مان
هه بێت به دووی بكه وین، ڕاسته وخۆ ته سه وری خراپ و پێشبینیی
وێرانكه رمان بۆی هه یه . ئێمه له ڕاستیدا ئامانج كورتین، ئه م ئامانج كورتی و نه فه س كورتییه تووشی زۆر حاڵه تی
خراپی كردووین. ئه گه ر بڕوانینه دوێنێ و سوور بزانین ئه وه ی كه له م
ماوه یه دا به ده ستامن هێناوه ، ده كرێت به ده سكه وتی گرنگی بزانین، ده كه وینه ئه وه ی ئه م ده سكه وتانه بێبایه خ بكه ین.
به رده وام ئه وه ی واده كات ده ستكه وته كان هه میشه ئه گه ر كه میش بن، به گه وره وه سف و ته ماشا بكرێن،
بوونی بۆچوونی باشه له سه ر ژیان. بوونی نه فه س درێژییه كه ده توانێت
ناڕەزایه تییه كان كه مبكاته وه . ئێمه چۆن بیر له ژیان بكه ینه وه ، به و چه شنه ده توانین ڕاده ی ڕازیبوون
و ناڕەزایه تی ده ستنیشان بكه ین. لێره وه پێویستبوونی فه رهه نگی
نه فه س درێژی گرنگرتین شته كه له م كۆمه ڵگا ناڕازییه دا ده شێت جێگیر
بكرێت. هه موومان ناڕازین، ئه وانه ی كه سه رمایه دارن، ئه وانه شی كه هه ژار
و ده سكورتن. هه موومان بۆچوون و پێشبینیی خراپامن سه باره ت به ژیانی
خۆمان له داهاتوودا، هه یه . ئێمه له م چه شنه بیركردنه وه
ڕووخێنه رانه دا هاوبه شین. مانای ئه وه یه ئایدیایه كی گشتیی جێگیركراو هه یه كه
پشتگیریی مانه وه ی ئه م ناڕەزایه تییه هه میشه ییه ی ئێمه ده كات. سه یرترین
شت ئه وه یه كه ئێمه دوای ده ستكه وت و ئامانجه كامنان، دڵخۆش نین.
كه واته ئه وه ی واده كات له ئێستا و داهاتووشامن نیگه ران بین، خودی
ئه م بیركردنه وه مه ترسیدارانه ن كه هاوڕێ له گه ڵ ڕووداو و پێشهاته كانی
ئه م واڵته ، ده ست له ناو ده ست بۆ نیگه رانیی به رده وامی ئێمه تێده كۆشن.
نێگه رانی و ناڕەزایی ئێمه هه میشه بیركردنه وه له ژیامنان ده ستنیشانی ده كات، كه واته ده بێت بۆ گۆڕینی
تێبكۆشین.
[email protected] ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
10
تسێ
ووەین
دامن
وس ع
انڕای
دیدار: ڕە زا هه ورامی
ئێستا من هاوسه رگیرییم كردووه و خوێندكاری زانكۆی ئه مریكییم
زمناکۆ )عەلى( لە ئامێزى دایکە ئێرانییەکەیدا
فاتیح سەنگاوى
ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
13
ئه وه ی ده وترێت ئیسالمۆفۆبیایه كی كه م به رته سككردنه وه ی بۆ ئه رزشه و كارێكه پێ شكست و ئیسالمییه كان ده رفه تی هێنانیانه ، كه له ئێستای میرسدا عه ملانی بۆ ك��اری چڕی به زۆر لیرباڵییه كان و ئه و بۆ نین ملدان ئاماده ی و ده ك��ه ن گۆرانی س��اڵ ده ی��ان دیموكراسییه ی به ئیسالمییه كانیان ده ڵێن. بااڵیدا به نادیموكراسیبوون تۆمه تبار ده كرد، كه چی قبوڵكردنی ئاماده ی خۆیان ئێستادا له هۆی ببێته دیموكراسی ئه گه ر نین. هێنانه ئارای ئه وانی تره وه ، ئیسالمییه كان مێژوو، و ده ق توانایاندایه له و گۆڕاون وه حی و ئه زموونی مرۆیی و مه بده ئیه ت ئه گه ر لێك جیابكه نه وه ، و شه خسانیه ت چی ئه م دیده الی كه مینه یه ك زۆر روون و ئاشكرایه زۆرینه الی به اڵم نه بێت، ره وت هه موو نێو له كه مینه یه ش ئه و هه ر و هه یه بوونی بیروبۆچوونێك و به ناو و عه ملانی ره وتی نێو له ده بێت، هاوشێوه ی دیموكراسیخوازه كانیشدا،
ته وژمی ئیسالمی بوونی هه یه .ئه وانه ی كوردستان، ئیسالمییه كانی مه ترسی ده كه ن، سیاسی كاری پیاده ی هه رێمه ئ��ه م داه��ات��وی س��ه ر بۆ نین په ره پێدانی و گه شه و خه ڵكه كه ی و زاڵی ده نگی جۆراوجۆره كانی. ب��واره میانه ڕەوی كوردستان ئیسالمییه كانی و ئ��ازادی پاراستنى و پێكه وه ژیان و كه لتوور ئ��ه و مافه كانه ، دابینكردنی پێده ده ن، درێ��ژە تێڕوانینانه و دید و به خۆداچوونه وە ده توانن دوای هه ندێك كاراتربوونیان، و زیاتر ك��ران��ه وه ی و كوردستاندا له كاریگه ر زۆر رۆڵێكی هه موو له زیاتر ئیسالمییه كان بگێڕن. كه سی پێشكه شكردنی ت��وان��ای ك��ه س زیاتریان ئه مینی و ده ستپاك و به توانا
له لێده كرێت ئه وه شیان ئومێدی هه یه . بنیاتنانی داموده زگای سه ربه خۆ و كارادا
رۆڵی به رچاو بگێڕن.سیاسی، گوتاری سه رنجدانی به كۆمه اڵیه تی و رۆشنبیریی ئیسالمییه كانی ده رئه نجامه ی ئه و ده گه ینه كوردستان، مه ترسی نه ك كوردستان ئیسالمییه كانی بارودۆخه و كوردستان ئاینده ی بۆ نین ج��ۆراوج��ۆره ك��ان��ی، ب��گ��ره ده ك��رێ��ت نه ته وه یی ئاسایشی سه ره كیی ره گه زی بۆ رووه وه ، زۆر له بن كۆمه اڵیه تیی و هه رێمه ئه م گرفتی گه وره ترین منوونه : داموده زگاكانی، سه ربه خۆنه بوونی دوای به هه ده ردانی و گه نده ڵی له بریتییه سامانی واڵت، كه ده كرێت ئیسالمییه كان كه مكردنه وه بۆ ببینن رۆڵ گه وره ترین دادگا چاالككردنی به رته سكرتكردنی. و كه ت��ره بوارێكی سه ربه خۆبوونی، و به رچاوی رۆڵی ده كرێت ئیسالمییه كان سه قامگیریی له جگه ئه مه بگێڕن، تێدا كۆمه اڵیه تی و پاراستنی مۆركی نه ته وه یی ئه گه ر دی���اره ت��ر. ب���واری چه ندین و و تێپه ڕی ئاسایی به دۆخه كه هاتوو شێواندن بۆ تێكده رانه روونی نیازێكی دۆخه ئ��ه و چونكه نه بێت، ئ���ارادا له ده یڕەخسێنن ده س��ه اڵت��داره ك��ان پارته ئاڵۆز گرفتی س��ه دان و ده ی��ان زۆرج��ار نه ك كه ئ���اراوه ، ده هێنێته پڕكێشه و نوێی هێزێكی هه موو ئیسالمییه كان، پێوه ماندوو ده بێت. هه ر بۆیه پێكهێنانی
راستییه مان ئه م رابردوو ساڵی بیست له عه ملانییه ئێستاش تا كه روو، ده خاته بۆ سه ركه وتوو ك��ورد نه ته وه خوازه كانی كۆمه ڵگه یه كی بنیاتنانی له ن��ه ب��وون شكستێكی مافخواز، و یه كسان و پڕداد بنیاتنانی له هێناوه گه وره یان یه كجار سه ربه خۆ، داموده زگایی ده سه اڵتێكی ئه گه ری ناوخۆییدا گرژییه كی هه ر له زۆر داموده زگاكان هه موو دووله تبوونی سه نگه رگرتنی چاوه ڕوانكراوه ، و ئاماده واقیعێكی له ناكاو حاڵه تی و سه ربازی چ��وون��ه ، و چ��ه ن��د ب��ێ و ب��ێ��گ��وم��ان ئ��ه و ئ��ه زم��ون��ه ی ب��ه ن��او ن��ه ت��ه وه ی��ی و پێشكه شیان ك��ورد دیموكراسیخوازانی قبوڵنه كردن یه كرت ل��ه بریتیبوو ك��رد كاتێكیش ت��ر. ئ���ه وی وه ده رن���ان���ی و ده ده ن، ئه نجام سرتاتیژی رێككه وتنی كوردستان خه ڵكی باجه كه ی ده بێت بخزێته كوردستان داه��ات��ی و بیدات دیاره كانی كه سایه تییه و حیزب باخه ڵی و وت��ار هه ر نزیكه كانی. و بنه ماڵه و ئاراسته یه به م دژ هه وڵێكیش و پرۆژە جواڵبێته وه، ئه وا مۆركی ناپاكی و خیانه ت پێدا نه ته وه یی ئاسایشی دژایه تیی و له به رده مدا كاركردنی زه مینه ی و نراوه ته سفیه ی ئه گه ر ئه مه ته سككراوه ، و ده زانین وه كو نه كرابێت جه سته ییش روون و ئاشكرایه ، ئه مانه و هاوشێوه كانی، ترس و مه ترسی و هه ڕەشه ن بۆ داهاتوی نه ته وه ییامن، ئاسایشی و كوردستان ئیسالمیی پرۆژەی و ئیسالمییه كان نه ك نه ته وه خواز و خه ڵكدۆست. ئه گه ر جۆر و كاتێكی له ده رفه ت و ره وتێكی ئیسالمی هه ڕەشه و مه ترسی جێگه ی دیاریكراودا بووبێت، ئه وا له ئێستادا كه مرتین بوار و هه ڕەشه . ببێته ناتوانێت و هه یه بوونی قورسایی و ئارادایه له ئیسالمییه ی ئه و
ئیسالمییه كان، ده سه اڵتی له ترس ج��ۆراوج��ۆری خوێندنه وه ی ده ك��رێ��ت نیگای گۆشه چه ندین له و بكرێت بۆ جیاوازه وه بخرێته به ر باس و لێكۆڵینه وه ، به ڵێ كاتدا یه ك له ده ك��رێ ه��ه روه ك له و ت��رس ب��وون��ی ب��ۆ نه خێریش و ده سه اڵته، هه م راست و ناڕاستیش بێت، به شێوه یه كی رێژەیی. ئه مه ش وه ستاوه ته ئه نجامی هه ڵسه نگاندنه ی ئه و سه ر ده یكه یته گ��رووپ��ه ی ئ��ه و و ده ده ی��ت
منوونه و وه كو داتایه ك وه ریده گریت.و ئیسالمی ك��ام بپرسین ده بێت مه ترسییه ؟ ئیسالمی ده سه اڵتێكی چ هه ندێ له هه بێت ترس ره وایه چونكه گرووپی ئیسالمی و منوونه ی پیاده كراوی مێژوی له ئیسالمی ده سه اڵتی هه ندێك ئه گه ر ب��ه اڵم هاوچه رخیشدا، و ك��ۆن چوارچێوه ی له باسه كه مان ت��ه وه ری هه رێمی كوردستاندا بێت، ئه وا بابه ته كه
سنووردارتر و روونرت دێته پێش چاو.پڕوپاگه نده ی سه ده یه نیو له زیاتر و هه یه بوونی ئیسالمییه كان به دژ ئ��ارادای��ه ، له وێنه یان ناشیرینكردنی و پ��ارت ئ��ه و و الی��ه ن له تایبه تی به ئه زمونی دڕن��ده ت��ری��ن ده س��ه اڵت��ان��ه ی و ك��ردووه پیاده ناوچه كه یان مێژوویی قێزه ونرتین تۆماری مێژووییان هه یه ، ئه مه جگه له و ملمالنێ ژیارییه ی رۆژهه اڵتناس رۆژئاواییه كان و ئه وروپی موبه شیره و ئیسالمییه كان و ئیسالم ب��ه رام��ب��ه ر له و سه لبییان رۆڵێكی و ك��ردوی��ان��ه ده سته بژێر له زۆرێك بینیوه . باره یه وه عه ملانییه كانی رۆشنبیره و نووسه ر و ئه و س��ای��ه ی ل��ه ئیسالمیش واڵت��ان��ی گ��ه ن��ده اڵن��ه دا و سته مكار ده س��ه اڵت��ه و ئیسالم دژایه تیی ده رفه تی زۆرترین ئیسالمییه كانیان وێنه ی ناشیرینكردنی رۆڵیان ئه مانه هه موو ره خسابوو. بۆ هه بووه له پیشاندانی ئیسالمییه كان وه كو ئاسایش و كۆمه ڵگه له سه ر مه ترسییه ك كه ئازادییه كانی، و ماف و ئارامی و زیاتر وه همێك له زۆری هه ره زۆرینه ی بوو پاساوێك زۆرتریش نییه . دی هیچی بۆ مانه وه ی هێزه تۆتالیتاره دیكتاتۆره كان به و خۆیان، ده سه اڵتی به درێ��ژەدان و نه یار مه ترسیرتین ئیسالمیه كان پێیه ی له بوون كۆمه ڵگه نێو ئۆپۆزسیۆنی و
به رامبه ر ده سه اڵتدا.راسته ئه گه ر ئیسالمییه كان بیانه وێت ئیجتیهادییه كانی مرۆییه ئه زموونه مێژوی خۆیان كۆپی بكه ن و له ئه مڕۆدا بێ بكه نه وه دووب��اره ئه زموون هه مان سه رده م، گۆڕانكارییه كانی ره چاوكردنی ده بێت ئارادا له مه ترسی بێگومان ئه وه و كۆمه ڵگه و خ��ۆی��ان ب��ۆ گ��رف��ت و به اڵم دروستده كه ن، ئه زموونه كه یان ئه گه ر به ها سیاسییه قورئانییه كانی وه كو راوێژ و دادگه ری و مافخوازی پیاده بكه ن، ئه وه بێگومان مه ترسییه ك له ئارادا نییه .
ترس له ده سه اڵتی ئیسالمییه كان وه همه یان حه قیقه ت؟
پیشاندانی‌ئیسالمییه‌كان‌وه‌ك‌مه‌ترسی،له‌‌وه‌همێك‌زیاتر‌هیچی‌دی‌نییه
ئیمكانیاتی و توانا و جه ماوه ری بنكه ی هه نووكه ییه پێویستییه كی جۆراوجۆر، تێیدا هێشتا كوردستان ئیسالمییه كانی و الواز و نه دارن. ئیسالمییه كانی كوردستان ئه و خاوه نی هێشتا بزانن ئه وه ده بێت بنكه و هێزه جه ماوه رییه نین كه پێویسته جومگه كانی ت��ه واوی ئیداره كردنی بۆ كۆمه اڵیه تی سه قامگیریی و ده س��ه اڵت ده بێت بێت. له ده ستیاندا ئابوری و به رهه مدار و جیدی كاری ئێستاوه له و كۆمه اڵیه تی بنیاتی ب��واری له بكه ن باس دام��وده زگ��ای و خێرخوازی ك��اری ئه وه ی چونكه تاد، ... و توێژینه وه و ئیخوان و ئیسالمییه كان له واڵتێكی وه كو ل��ه وه ی زیاتره زۆر كردویانه، میرسدا ئه نجام كوردستاندا وه كو شوێنێكی له نێوان جیاوازیی ره چاوكردنی به دراوه ، دانیشتوانیش. چڕیی و ژینگه ه��ه ردوو كوردستان ئیسالمییه كانی الوازییه ی ئه م ئیسالمییه ئ���ه وه ی ن��ه ك مه ترسییه ، چ��االك��ه ك��ان��ی ك��وردس��ت��ان ل��ه خ��ودی به رووه شه وه له م بن، مه ترسی خۆیاندا شێوه یه كی گشتی عه ملانییه كان كۆڵه وارتر هه یه كه ئه وه ی به اڵم تفاقرتن، كه م و و مافپارێزی و مرۆڤدۆستی به هۆی نه هاتووه ته ئه وانه وه دیموكراسیبوونی ئاراوه ، به ڵكو ئه وه شه رعیه تی شۆڕشگێڕی به سه ر ب��ووه خۆسه پاندن هه ژمونی و واقیعدا ئه وانی خستووه ته پێشه وه ، نه ك پرۆژە و نه خشه ی سرتاتیژی. ئه زمونی زیاتر
دیموكراسییه ی گه مه به و رازییه هه یه، له ئارادایه و ئاماده یه راستگۆیانه له گه ڵ هه ڵبژارده و ویستی گه لدا مامه ڵه بكات و كردوویه تی، به اڵم ئه وه به رامبه ره كانێتی لیخن ده ك��ه ن و س��ه ره ڕای ئ��ه و دۆخ��ه ئاماده ی گزیكاری له ده سه اڵتدا، بوونیان و ده ستوه ردانن له ئیراده ی خه ڵك. ئه گه ر پرۆسه ی ئ��ام��اده ن س��ه ر بچێته بۆیان دیموكراسی و هه ڵبژاردن بۆ چه ندین ساڵ له م مانه وه دۆخی به درێژە و دوابخه ن ئیسالمییه كان ئه وه ی نه ك بده ن، باره دا قسه كردن هه ڕەشه ب��ن، رووه وه ل��ه م زۆری و هه ڵده گرێت زۆر باره یه وه له م
ده وێت.ب����ه و پ��ێ��ی��ه ی ئ��ی��س��الم��ی��ی��ه ك��ان ناشیرینكراون و وێنه ی ناشیرینیان لێگیراوه و روان��راوه بۆیان هه ڕەشه یه ك وه ك و پاساوی جۆراوجۆریش خراوه ته روو، ئه مه روونرت ئیسالمییه كان ده خوازێت ئ��ه وه هه ڵوێستی روو، بخه نه بۆچوونه كانیان به هێز پرۆژەی ده ربڕن، له باره وه روونیان ببنه داكۆكیكاری راسته قینه ی بخه نه روو، پیشان رۆشنرت خۆیان دیدی و جه ماوه ر و م��اف ب���واری ل��ه تایبه ت ب��ه ب���ده ن، ئازادییه تایبه تی و گشتییه كان و ده سه اڵت نه ته وه ییه كان مافه و دیموكراسی و و گه شه پێدان وه ك��و بابه تگه لێكی و ئه مرۆ و چۆنێتی پێشكه وتنه كانی جیهانی مامه ڵه كردن له گه ڵیدا، روونی له م بوارانه دا داهاتوویان و ده به خشێت زیاتر دڵنیایی مه ترسییانه ش ئه و و ده ك��ات رووناكرت ده ڕەوێنێته وه كه ده وروژێن و وه كو ماره تۆپیو خه ڵكی و جه ماوه ریی پێ ده ترسێنن. له ترس كات هیچ وایه بڕوام بۆیه هه ر به و واقیعییه وه رووی له ئیسالمییه كان شێوه یه نییه كه وێنای كراوه و و ده خرێته بواره شدا له م راستییه ی ئه ندازه ئه و روو، هه یه، ناگاته ئه و ئاسته ی بتوانرێت ئه وان بكات. ناوزه د مه ترسی و هه ڕەشه وه ك
ته نها ناگه یه نێت ئه وه ئه مه ش هه موو و خۆشگوزه رانی ده توانن ئیسالمییه كان دادگه ری و یه كسانی و گه شه پێدان به دی تر ئه وانی و كۆمه ڵگه كه یان بۆ بهێنن چونكه نه خێر، ده سه وسانن، به ته واوی و شه رعی گه ردوونی كۆمه ڵێك سوننه تی پێیانه وه بێت پابه ند كه س هه ر هه یه و بهێنێت ب��ه دی سه ركه وتن ده توانێت هه ر ئیرت بكات، جێبه جێ ئامانجه كانی ئیسالمییه كانیش و هه بێت بۆچوونێكی ل��ه ه��ه م��وو ك��ه س زی��ات��ر داوال��ێ��ك��راون رێسا و یاسا و سوننه ت ئه و ره چ��اوی تاوه كو بكه ن. شه رعییانه و گه ردوونی پێشكه ش سه ركه وتوو منوونه یه كی بتوانن به دی سه قامگیری و ته مكین و بكه ن بهێنن و نان و ئازادی و ئاسایشی خه ڵكی به ته مومژەش ئ��ه و بكه ن، ده سته به ر واقیعی بڕەوێننه وه كه سه باره ت به وان له جۆراوجۆر رێگه ی چه ندین به و ئارادایه
وێنای ده كرێت.
تەوەر
له م وتاره دا، فاتیح سه نگاوی، نووسه ر و شاره زای فیكری ئیسالمیی، ئه و ناشیرینكراوه ، تێدا ئیسالمییه كانی كه ده كات دۆخه له و باس دروستكراوه ، بۆیان مه به ست به نه یارانیانه وه الیه ن له وێنایه ی ناوبراو پێی وایه ده نگی زاڵی ئیسالمییه كانی كوردستان میانه ڕەوی و پێكه وه ژیان و پاراستنى ئازادی و دابینكردنی مافه كانه ، بۆیه الوازیی ئیسالمییه كانی كوردستان مه ترسییه ، نه ك ئه وه ی ئیسالمییه چاالكه كانی
كوردستان له خودی خۆیاندا مه ترسی بن.
فاتیح‌سه‌نگاوی
� ساڵی 1976 له دایكبووه .� ماسته ر له كۆمه ڵناسی.
� م�استه ر له زمانی عه ره بی.� جگه له وتاری باڵوكراوه له رۆژنامه و گۆڤاره كان، زیاتر له 18
به رهه می وه رگێڕدراو و نووسینی چاپكراوی هه یه .� به شداریی له چه ند كۆنگره یه ك له ناوخۆ و ده ره وه ی
كوردستان كردووه .� ئه ندامی چه ند سه ندیكا و كۆمه ڵه یه كه . ئا: بەیان
ئه زمونی نه ته وه یی و دیموكراسیخوازانی كورد، بریتی بوو له یه كتر قبوڵنه كردن
و وه ده رنانی ئه وی تر.
فۆتۆگراف: محەمەد جەمال
له ك��ورد گه نجی به شداریكردنی چاالكیی سیاسی دوو كۆسپ له به رامبه ری هه روه كو یه كه میان و ده بینێته وه ، ده رفه تی نه بوونی تر، زۆری واڵتانی به شداریكردنه ، یان به الی كه مه وه الوازیی تایبه ته دووه میشیان ده رف��ه ت��ه. ئ��ه و كه می واڵتێكی چه ند كوردستان و به تازه سه ربه خۆ هاوشێوه ی كوردستان، كه نیمچه سه ربه خۆییان هه یه و یان بوون، وه كو سه ربه خۆبوونه ئه و پاش گه نجانی خوێن نه كه ده كرێن، ته ماشا تازه هاتوو
و نه ڕەنجیان بۆ ئه و سه ربه خۆییه داوە.ئه وانه ی ڕاپ��ه ڕی��ن، پێش ن��ه وه ی ده ك���رد و ك��اری��ان ڕێكخستنه كان ل��ه به اڵم هه روه ها دیوه ، پێشمه رگایه تییان دژ به اڵم نه بوون چاالك ئه وانه ی كه مرت، ئه و ڕۆژان��ی ده زان��ن بوون و به عس به سه رده مه چه ند تاریك بوون، به چاوێكی گومانه وه ته ماشای نه وه ی دوای ڕاپه ڕین ئه و كه نه وه یه یه ئه و گوایه ده ك��ه ن،
باوبۆرانه ی نه بینیوه كه ئه وان بینیویانه .مه به ستم ڕاپ��ه ڕی��ن، پێش ن��ه وه ی ئه ندازه ی به ده سه اڵتداره ، چینی زیاتر ڕاپه ڕین پاش ن��ه وه ی له ده ستڕۆشتنی ب��ه گ��وم��ان��ه . خ��ه ب��ات��گ��ێ��ڕی دوێ��ن��ێ و
سه‌رده‌می‌دوای‌ڕاپه‌ڕین..نه‌وه‌كه‌ی‌‌و»گه‌نه«كه‌ی!ده سه اڵتداری ئه مڕۆ خۆی به برا گه وره ی ن��ه وه ی نوێ ده زان��ێ��ت، ب��ه اڵم ئ��ه و برا »برا كه ناكاته وه ل��ه وه بیر گ��ه وره ی��ه ته نها خستووه ، پشتگوێ بچووكه كان«ی بیرده كه وێته براگه وره ییه كه ی كاته ئه و بچووكه كان ب��را ن��اڕەزای��ی ده نگی كه پێشمه رگه كه ئ��ه وان��ه ش ده بیستێت. ب��وون و به عس دوژمنی ب��ه اڵم نه بوون كه زه مانی زوو، له هاوئازاره كانی بێزارن به ئومێدیان ده سه اڵتدار، بوونه ته ئێستا گه نج نییه بۆ گۆڕانكاری، گه نج وه كو ئه و منداڵه ده بینن كه پاش زریان له دایك بووه و ته نها حیكایه ته كانی بیستووه .. ته نانه ت
ناشیه وێت ئه و حیكایه تانه ببیستێت.دوو ئ��ه و ڕێگه ی له نیوه ی چ��ۆن ته قدیری چ��ۆن بووه ستین؟ ن��ه وه ی��ه ئه و له گه ڵیان بكه ین و خه باتی كۆنه كان به عس له كه بكه ین شوكرانه بژێرییه چاو به كات هه مان له بووه ، ڕزگارمان گه نج داواكارییه كانی ته قدیری دڵ به و
بكه ین؟نه وه ی پاش ڕاپه ڕین پێویستی به وه چۆن ده ژیاین، چۆن ئێمه بزانێت هه یه ماڵ، ده ره وه ی ده چووینه به ترسه وه هه موو له ڕۆژ و و شه و ده بوایه چۆن به ئیلهام س��ه رك��رده ی وێنه ی شوێنێك ببینین، چۆن شه و سه رمان ده خسته سه ر ده بینی، پڕته قاڵیامن خه ونی سه رین و شه وه زه نگه ئه و دوای به یانیی بۆ به اڵم خه ون ده مانبینی وریاده بووینه وه و پاش فه رمانڕەوایه . تاڵ واقعی به تاڵه و ته واو ئێرانیش عێراق و شه ڕی ئه وه ی ب��وو، ع��ێ��راق ك��ه ب��ۆ ڕزگ��اری��ی خۆمان نه كه وت، ده ك��رد، كه وتنیامن چاوه ڕێی سه ركرده كه زیاتر له جاران بووه ئه سیری ده نگی كه ئه وه ش پاش مه زنێتی، فیزی
ڕاپ��ەڕی��ن »ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی ک��وردی« دەیان منوونەیەک، جیاتی لە بکەیت،
منوونەت بەرچاو دەکەوێتشۆڕشێک »شۆڕشگێڕ«ێک دووەم: بەرپا دەکات لە پێناو ئازادکردنی خەڵکی لە کەچی ڕی��ف��ۆرم��دا، و ڕەش���وڕووت بە سەرکەوتنیدا سەرەتاکانی سەرەتای نەیارەکانی بەزەییانەی بێ کوشتنێکی دەست پێدەکات، ته نها بۆ منوونه شۆڕشی ساڵێکی چه ند دوای به اڵم .1958 ساڵی که م هه مان شۆڕشگێڕ ده کرێته »خائین« و ده نگی ناڕەزایی له دژی په یدا ده بێت شۆڕشگێڕی »شۆڕشگێڕ«ە نوێکان و به هه مان ئێستا »خائین«ی و پێشرت ده رد ده به ن که ئه و به سه ر نه یاره که یدا منوونه کوده تای بۆ ته نها هێنابووی، شێوه یه ئه م ب��ه م ئیرت .1963 ساڵی شێوه به و ده بێت زنجیره یه ب��ه رده وام
توندوتیژە و تا ئێستاش.دوو ل��ه فه یسبووکدا س��ێ��ی��ه م: هه ردووالش بااڵده سنت، سه ره کی ڕەوتی و بوختان ب��ه درۆ، ب��ه و راس��ت ب��ه حه قیقه ت، له هه وڵی ئه وه دان تا چه ند بده ن یه کرت له »شه رعیه ت«ی بکرێت ئه وانی له بەرچاوی ئاست نزمرتین تا و بۆ کۆمێنتیان که ئه وانه ش بخه ن، تری ده نووسن وه ک ئه وان و ڕەنگه زیاتریش په یجه منوونه بۆ هه ر بدوێن، توندتر ناڕەسمییەکانی پارتی و یه کێتی و گۆڕان و ئیسالمییه کان. ته نانه ت هه ندێک جار ده گاته ئه وه ی داوای کوشتنی کوێرانه ی به رامبه ر گ��رووپ��ی ئه ندامێکی ه��ه ر پاکتاویی داوای ئه وه ی وه ك ده کرێت،
ئەم نێوان لە من بۆچوونی بە حاڵەت و ڕووداوان��ەی خ��وارەوەدا، کە هەموویان لە کۆمەڵگای عێراقیدا ڕووی���ان���داوە، ی��ان ب����ەردەوام لە کە هەیە هاوکێشەیەک ڕووداندان، ڕەنگە بە کۆکردنەوە و شیتەڵکردنیان هاوکێشەکە بە نەبێت بەیەکەوە
نەگەین:ی���ەک���ەم: داب��ەش��ب��وون��ێ��ک��ی هەوڵدان و توند ئایدۆلۆژییانەی ئەوپەڕی تا »بەرامبەر« ئەوەی بۆ بکرێت، ب��ەه��ا ب��ێ و س��ەرک��وت غەیرە و ئیسالمییەک منوونە بە ئیسالمییەک تەنانەت ئیسالمییەک، ناسیۆنالیست تر، ئیسالمییەکی و تەنانەت ناسیۆنالیستێک، غەیرە و هاوفیکرێکی. و ناسیۆنالیستێک لە بەیەکەوە ئەمانەش هەموو ئیسالمییەک توندان، ملمالنێیەکی کۆمۆنیستێک و ناسیۆنالیستێک و لە ه��ەر ت��ری��ش. »ێ���ک«ی زۆر و سەیرێکی خۆماندا کوردستانی م��ێ��ژووی پ��ێ��ش ڕاپ���ەڕی���ن »ژێ��ر دوای و ک��ورد« غەیرە دەسەاڵتی
چه كداره كانی حزبه نه ما و پێشمه رگه بوون. ئاشبه تاڵكردن نزیكه كوردستان تا تازه به عس هه بووه ئه وانه ومتان پاش ده وێت، موعجیزه یه كی البردنی مبێنێت، ئه و نائومێدییه ش به و پشتگیرییه به هێزتر عێراق و شه ڕی كاتی ئه مه ریكا كه بوو
ئێران به سه ددامی به خشیبوو.له و كاته ، وابزانم پێش ئه وه ش، ئه و هه واڵه هه بوو كه به عس نیازێتی به شێكی سلێامنی چۆڵ بكات و عه ره بی تێ بكات. ئا له و كاته مرۆڤ بیری له هه ندێك شت بیانكات، نه خشه یه به و دژ ده ك��رده وه ده وترێت پێی بیانكات ئێستا ئه گه ر كه
تیرۆریست.به اڵم ده ژیاین، شێوه یه به م ئێمه له جیاتی ئه وه ی ئه و ژیانه ببێته كانییه كی دانایی و بیركردنه وه له باشرتكردنی ئه مڕۆ میلله ت و دواڕۆژی مسۆگه ركردنی و میلله ته ، ئه و كچانی كوڕان و دواڕۆژی ڕزگاری ده رفه تی له چنگیان به رپرسان ق��ه ره ب��ووی ده رف��ه ت��ی ب��ه توندكرد و زان��ی. خه باتیان رۆژان���ی ه��ه ژاری��ی به قه ره بوویه كیش ده ستكه وتنی پاش قوربانی، زیان و قاتی سه دان ئه ندازه ی تامی به رنه دا و كانییه كه له ده میان هێنده ده میان له قوربانییه كه خوێنی كه لێهات گه نه یه كیان وه كو بوو خۆش به له شی مه ڕەوه ده نووسێت، چنگ له و گۆشته گیرده كات و خوێنه كه ی ده مژێت مردنی پێش یان ده كوژێت مه ڕەكه تا مه ڕەكه ئه و گه نه یه خۆی هێنده پڕخوێن
ده بێت ده ته قێته وه .به رپرسی ده رفه تگر به وه نه وه ستاوه منه تكردن كانیی كرده خۆی مێژووی و به سه ر نه وه ی نوێ، وه ك چۆن ته نها ئه و بووبێت. به عس ده ستی زه ره رم��ه ن��دی
له م ک��راوە. جیاوازیی بەبێ ع��ه ره ب ژماره به که سانێکی ناوبه ناو نێوه نده دا که م و به ده سه اڵت الواز دێنه ناوه وه و داوا له هه ردووال ده که ن واز له م شێوازه
تونده ی په یوه ندی بهێنن.ناو زاراوه باوه کانی له چ��واره م: باون، زۆر ئه مانه کۆڕەکان و سیمینار پۆرتیم کرد »موداخه له یه کم ده ڵێت براکه م، نه بێت خه مت ،... ئه و شکاند، کارێکیان کۆڕەکه مدا له ئه مڕۆ ئه بێت پێبکه م پشتی خۆی و هاوڕەوته کانیشی
بشکێنم«.و حه وته م و شه شه م و پێنجه م وه ک هه ر هه موویان دوایی، هه تا ...چواره می و سێیه م و دووه م و یه که م
پێش خۆیان وان. ئەو لەسەر تێبینییه م دوو ئ��ەم
حاڵەت و ڕووداوانە هەیە:ل���ه ه���ه م���وو ئ����ه م خ���ااڵن���ه ی »مه ده نیه ت له توخمێک س���ه ره وه دا ل��ه یه که مدا ه��ه ی��ه، پێشکه وتن« و و ئایینی و ئایدۆلۆژی فره یی بوونی زۆرێ��ک که ب��ه الی ده بینین، فیکری بوونی له سیکۆالره کانه وه نیشانه ی و ک��ارا دیموکراسیی و لێبوورده یی سیاسییه. ب��ارودۆخ��ی سه قامگیریی چاکسازی ب��ۆ ش���ۆڕش دووه م����دا ل��ه س��ه ره ت��ای ک��ه ده بینین، ڕی��ف��ۆرم و نوێ فیکری سه رهه ڵدانی دروستبوون له بێده سه اڵته کانه. به هادارکردنی و وه ک تۆڕە کۆمه اڵیه تییه کانی سێیه مدا، ئه و که ڕەم��زی دەبینین فه یسبووک که ته کنۆلۆژیایه پێشکه وتنه به رچاوه ی
باسی ج��اروب��ار ن��ه ب��وو ش���ه رم پێشی بێگومان بكات. خه باته كه ی قه ره بووی باسی ژی��ا، كه ڵه گا ژی��ا و زۆر كه ئ��ه و كه م كه ناكات هاوڕێكه ی ق��ه ره ب��ووی ته نها كه سوكاری به اڵم ژیا، كه ڵ و ژیا ئه وپه ڕەكه ی وه رده گ��رن و مووچه یه ك ساڵه بیستوسێ وا زه وی. پارچه یه ك قه ره بووه كه كوردستان نوێی ئاغای ئه مڕۆ چاككردنی له جیاتی وه رده گرێت، ك��وڕان و سبه ینێی رۆشنكردنه وه ی و خۆی و سبه ینێی ئه مڕۆ و واڵت، كچانی خه ونێكی ده كاته خۆی كچانی كوڕان و مندااڵن و گه نجان، باقیی ئه رخه وانی و
پیرانیش هه روه ها، بۆ جه هه ننه م.ن��ه وه ی پێویسته پرسیاره ی ئ��ه و ئه وه یه بكات، ده س��ه اڵت��داری له نوێ به هه مووانی ڕاپه ڕینی هه قێك چ به ئه و پێویسته زان��ی؟ خ��ۆی به رهه می ونی ده سه اڵتدار كه بدۆزێته وه مێژووه و 1988 نێوان له كه ئه ویش ك��ردووه ، راپه ڕینی 1991 خۆی بۆ ئاشتبه تاڵ ئاماده كردبوو، ئه گه ر هه ڵه ی داگیركردنی كوێت له سه ر ئه مه ریكا سووربوونی نه بوایه و ئه و كوڕەكانی نه بوایه ، عێراق ش��ه ڕی كوردستانیان تر جارێكی ده سه اڵتداره مه گه ر نه خێر، بێگومان نه ده بینییه وه ، به په شیامنییه وه خۆیان ته سلیم بكردایه ، ئه و كاته ش ڕەوانه ی شوێنێكی تر ده كران یان به رسه وه كو شوێنێكی به ڕەنگه و
ڕومادی شوكربوونایه .بێگومان هه بوونی سه ركردایه تییه كی قۆزتنه وه ی له هه بووه ده وری سیاسی ئه و فه رمانڕەوایی ب��ه اڵم ده رفه ته كه ، ئێستا تا كاته وه و له و سه ركردایه تییه چۆن بینیشامن ب��وو، ف��ه وزا حوكمێكی برا دوو ڕاپه ڕین پاش ساڵ سێ ته نها
پەیوه نییه کانیشی له سه ر بناغه یه کی نوێ له چواره میشدا کۆڕ دامه زراندووه ته وه. چه له حانێ و سیمینار و کوبوونه وه و نیشانه ی ک��ه ب����ه رده وام ده بینین، و حیواری جیددی عه قڵ تازه بوونه وه ی دروستبوونی بناغه ی که ڕەخنه بوون، و مامه ڵه ی که ڕاشنااڵنه که لتوورێکن و له پێنجه م ڕێکده خات. تاکه کانی شه شه م و حه وته م و دواتریشدا هه مان
ڕەگه ز و پێکهێنه ر ده بینین.ب��ه پ��ێ��چ��ه وان��ه ش��ه وه ل��ه ه��ه ر له دە بینین پێکهاته یه ک یه کێکیاندا دواک��ه وت��ووی��ی«. و »نامه ده نیبوون س��ه ره وه دا حاڵه تانه ی ئه و هه موو له کوشتنی ب��ۆ توخمه مه ده نیيه کان بۆ به کارده خرێن، خ��ۆی مه ده نیه ت منوونه شۆڕش له پێناو ڕیفۆرمدا به کوشنت ده ستپێده کات و ده نگی ئازادی و فره یی هه وڵه کان هه موو ده کرێت، سه رکوت تریش که »ئه وان«ی ئه وه دان له پێناوی وه ک »خۆیان« لێبکه ن، تەنانەت ئه گه ر به په نابردنه به ر ملمالنێی تووندوتیژیش
بێت.دووفاقیه ی بەو په یربدن بۆ لێره دا عێراقیدا له کۆمه ڵگای )االزدواج��ی��ة ( خوێندنه وه ب��ه پێویستامن ه��ه ی��ه ، لێکۆڵینه وه و تیۆر دیراسه کردنی و کۆمه ڵناسی ب��واری ئه کادیمیيه کانی نزیکرت له هه مووشیان ڕەنگه ده بێت، عێراقه وه، کۆمه ڵناسی له بارودۆخی بێت. ئ��ه ل��وه ردی« »ع��ه ل��ی عێراقی به نووسینێکیدا له چه ند وه ردی عه لی و که سایه تی بۆ خوێندنه وه یه ک وردی
بۆ ده سته ویه خه یان ش��ه ڕی گه وره كه ئه و دواڕۆژی كرد و ڕەه��ا ده سه اڵتی پێیان خۆیان كه كوردییه ی ئه زموونه ئه و مه ترسییه وه . خسته »ساوا«، ده وت گه وره ڕادده یه كی تا كه سه ركردایه تییه ئه مه ریكا ح��ازری سفره ی سه ر میوانی ده ستگرتن بۆ كرد هاری شه ڕێكی بوو، كوردستان و به شی گه وره ترین به سه ر ئه و ساواكه ی، ئه زموونه به ڕێوه بردنی ئامانجێكی كرده پشتی كرد و ش��ه ڕەی به ره نگاربوونه وه ی كاته : ئه و گ��ه وره ی عێراق كه قورسه كه ئابوورییه ب��اره گه مارۆی ه��ۆی به كوردستانه وه ، به ده ینااڵند. به ده ستیه وه كه ئابوورییه وه زۆر خێزانه وه به پاڵی كاتێكیش هه ژاری بفرۆشن و ماڵه كه یان كه لوپه لی ن��ا بكه نه خ��واردن ژەمه كانی ناچاریكردن نانی به نۆره منداڵه كانیان ژەم و دوو كوڕانی بۆ »كه وانه یه ك بخۆن به یانی وا خه ڵك ده ك��ه ن ب��اوه ڕ به رپرسه كان: بۆ واڵتی پاره ی یه كیان هه ر ده ژی��ان؟« ئێمه ی له سه رفكرد، ته قه مه نی چه ك و ده سه ند و ده یدا به فیشه كی به دیهێنانی
سه روه ری به سه ر ئه وی تر.چیرۆكێكی نییه ، م��ێ��ژوو ئ��ه م��ه گه نه ی بوو ئه وه چونكه نییه ، كۆنیش ئه و كرد و گه وره تر واڵتی له شی سه ر بكات، توندتر چنگه كانی دایه هێزه ی ماون و خۆیان وه كو شته كان ئێستاش ته شه نه شیان سه ندووه : كانییه كانی سامان نه مانی دوای له ده س��ه اڵت پێی له به ر ئابووری گه مارۆی نه مانی س��ه ددام و ته قینه وه ، ئه و ده سه اڵته ده می پێوه ناوه ، نازانین ده بێت، قه ڵه و ده بێت و قه ڵه و خۆی یان ده كوژێت قوربانییه كه ی كه ی
ده ته قێت.
وه ک ده ک��ات، عێراقی کۆمه ڵگای کتێبه کانی: »شخصية الفرد العراقي« و »دراسة يف طبيعة املجتمع العراقي« تأريخ م��ن اجتامعية »مل��ح��ات و العراق الحديث«. هه رچه نده لێره دا ناتوانین به ته واوه تی باس له ڕەهه ند بیردۆزه که ی بناغه کانی و به ڵگه و عه لی کورتی به زۆر به اڵم بکه ین، وه ردی پێیوایه که کۆمه ڵگای عێراقی به های ج��ۆر دوو ک��ات��دا ل��ه ی��ه ک کۆکردووه ته وه، له خۆیدا جیاوازی البدویة « »به ده ویی- که ئه ویش بوون و »ژیاریی- الحضارية« بوونه . به هایانه جۆره دوو له م هه ریه ک به دژ پێکهێنه ری و توخم چه ندین پشت به ده ویبوون تێدایه. یه کیان زبره هێز به کارهێنانی به هاکانی به له یه کالییکردنه وه ی ده به ستێت پێشینانی به هاکانی کێشه کانیدا، به شانازی پیرۆزه و ال زۆر خۆیان ئازایه تی و پشتبه خۆبه سنت و لێدانی له الیه کی به رامبه ره وه ده ک��ات. شارستانیبوون تریشه وه به هاکانی حوکمی له هه ر لێناهێنن، وازی بۆ ملکه چی و ب��اج و ده وڵ���ه ت ده س��ه اڵت��ێ��ک ک��ه ڕەن��گ��ه ب��ه دڵی تر. چه ندینی ... و نه بێت خ��ۆی ئ��ه م دوو ج��ۆره ب��وون��ی ه��ۆک��اری ده گه ڕێندرێته وه به زۆری به هایه ش بیابانی بوونی عێراق، رسوشتی بۆ ناوچه ی و و شاخی سه خت فراوان به پیت و ئه و ڕووداوه مێژووییانه ی
له م ناوه دا گوزه راون.
ئه زمونی 20 ساڵی ڕابوردووی ده سه اڵتی عه ملانی و ته نینه وه ی
به هاكانی له ناو كۆمه ڵگه ی كورده واری، بووه ته هۆی هه ڵوه شاندنه وه ی بینای كۆمه ڵگه و داڕووخانی كه سێتيی كورد له خۆویستی و بێ به ڵێنی و هه ڵه شه
و خیانه ت و قۆڵبڕی و ده روون ناسكی و.. تاد. ئه وه ش ده بێته هۆی
ساناكردنی داگیركردنی تاك و خاك پێكه وه ، چونكه كه خاك داگیرده كرێت
ده روونی تاك داگیرناكرێت، بۆیه به رگريی نیشتیامنی سه ر هه ڵده دات.
هه روه ك له نامه كه ی ئه سكه نده ری مه كدۆنی بۆ ئه رستۆی ناردبوو له كاتی داگیركردنی واڵتی عه جه م،
وتبووی »ئه وا خاكم داگیر كردوون، به اڵم تاكم داگیر نه كردوون، چی
بكه م؟« له وه اڵمدا ئه رستۆ وتبووی »به ها و نه ریت و ره سه نایه تییان
بڕووخێنه له ڕێی په رتكه و زاڵ به ، له ڕێی زۆركردنی سامان و گه نده ڵی و
خه ڵكی ناشایسته له شوێنی شایسته «. هه ر به و هۆیه شەوە ئه سكه نده ر
زاڵ بوو. ده قی نامه ی ئه سكه نده ر كه له به رگی یه كه می كتێبه كه ی ئینب
مه سكه ویه »تجارب األمم« هاتووه كه ئه رستۆ وه اڵمی داوه ته وه »فهمت كتابك يف رجال فارس. فأما قتلهم فهو
نبت رض ولو قتلتهم الا من الفساد يف االان إقليم بابل يولد البلد أمثالهم، الا
أمثال هؤال و الرجال، من أهل العقول والسداد يف الرأي، واالعتدال يف الرتكيب،
فصاروا أعدا وك وأعدا و عقبك بالطبع، نك تكون قد وترت القوم، وكرثت الا
حقاد عيل أرض الروم منهم وممن االابعدهم، وإخراجك إياهم يف عسكرك
مخاطرة بنفسك وأصحابك. ولكني أشري عليك برأي هو أبلغ لك يف كل ما
تريد من القتل، وهو أن تستدعي أوالد امللوك منهم، ومن يستصلح للملك
ويرتشح له، فتقلدهم البلدان، ويتوليهم الواليات، ليصري كل واحد منهم ملكا
برأسه، فتتفرق كلمتهم، ويجتمعوا عيل الطاعة لك، وال يؤدي بعضهم إيل بعض
طاعة، وال يتفقوا عيل أمر واحد، وال تجتمع كلمتهم«.
ئه وه بنه ماكانی داگیركارییه ، بناغه ئه خالقییه كان هه ڵوه شێنه وه ،
هه روه ك له قورئانی پیرۆزیش داكۆكی كردووه كه »ئیستخفاف« و »پارچه پارچه كردن« ده بێته هۆی ملكه چی،
كه واته هه ر مه دره سه و ئایدۆلۆژیا و چاالكییه كی سیاسیی حزبی ده سه اڵتی كوردی بێت یان داگیركه ر، ببێته هۆی
داڕووخانی بینای كۆمه ڵگه و تاكی كورد، هه ڕە شه ی هه ره مه زنه له سه ر
ئاسایشی نه ته وه یی كوردستان .كه واته له ژێر دەسە اڵىت سه ركرده ی
رووحیدا ڕە نگه خاك و نیشتامنی داگیر بكرێت، به اڵم میلله ته كه ی داگیر
ناكرێت. كه چی ئێستا به داڕووخانی ئه و بناغانه و جێگرتنه وه ی ئه و بنه ما
لیرباڵی و سیكۆالره كه باڵی به سه ر میلله تدا كێشاوه ، له بێمتامنه یی،
مه زه نده ی خراپ، بێئه مه كی، خۆویستی، دوودڵی، به رژە وه ندیی تایبه تی خستنه سه ر گشتی، گوێ
پێ نه دان، بێبڕوایی، ناچه سپاوی، بۆ ئایدۆلۆژی،.. تاد، ئه وه له كۆتاییدا
میلله تێكی بێتوانا و عه وام و بێئیراده و به رگریی لێ دروست ده بێت.
ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
12
فازڵ قه ره داغی
جەالل حەسەن
ده سه اڵتی عه ملانی گیانی كوردایه تیی
كوشتمه سعود عه بدولخالق
کۆمه‌ڵگای‌عێراقی‌و‌وێڵبوون‌لە‌نێوان‌دوو‌بەهادا
دارا سێكانیانی
سه رۆكی سه ردانه كه ی له میانه ی الیه ن له كه ڕوسیا، واڵت��ی بۆ هه رێم لێوه ب��اس��ی ه��ه رێ��م��ه وه میدیاكانی چاوپێكه وتنه كانی و دی��دار باسی كرا، س���ه رۆك���ی ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان كه ناڵه هه واڵه كانی توڵی له ك��راوه، سه رۆكی وته یه كی ته له فزیۆنییه كاندا باسی ك��ه ده ن��ووس��ی��ی��ه وه هه رێمیان چه كی به كوردستان كه ك��ردووه له وه باسی وردتریش ب��ووه ، ڕزگ��اری ڕوس��ی گوایه كه ك��ردووه ڕوسیی كاڵشینكۆفی بووه ، ڕزگاری كاڵشینكۆف به كوردستان پێشمه رگه كانی ده ستی چه كی له وانه یه پێویسته به اڵم بووبن، ڕوسی كوردستان
هه موو تاكه كانی ئه م هه رێمه و ته واوی نه چێت بیر له ئه وه مان كوردستانیش، كه عێراقیش حكومه تی فڕۆكه كانی و ده كرد بۆردومان كوردستانیان ته واوی واڵتیان وێران كرد، مێك و سیخۆی ڕوسی
بوون. ب���ۆ ده ب���ێ���ت ب��اس��ی ئ����ه وه بۆ چه كه كانی به كه بكه ین ڕوسیه كان كاتێكدا له ب��ووه ؟ ئ��ازاد ئ��ه وان واڵمت��ان
نكۆڵی )روح(، واته گیانییه وه ، جیهانی له كه ده ك��ه ن، خودپه رستی بوونی له خۆی »خ���ود«دا ی��ان »م��ن« زاراوه ی ئه و »م��ن«، ده ڵین پێی و ده بینێته وه »من«ە ی سه دان و گه لێك زیاتر كێشه ی بۆ ده روون و جه سته و بیری خاوه نه كه ی گه یشتووه ته بلێم ده توانم ناوه ته وه ، ڕاده ی ئه نجامدانی تاوانیش كه بۆ خۆی هیچی زیاتر خودپه رستی نیشانه ی له ڕووه یشه وه له م دیاره ناگه یه نێت. تر ئاسایی كه سانی نێوان له ج��ی��اوازی و پۆست خ��اوه ن به نییه ، تایبه تدا و
سه ركرده و به رپرسانیشه وه و .. تاد. ده ربڕینه خۆی بۆ )من( زاراوه ی ڕاده ب��ه ده ر له خودێك به اڵم خود، له پێناوه دا ل��ه و ته نانه ت خۆپه رست،
تاكێك بیستوومانه چۆن یان بینیوومانه ، گزیرێك كاتێك بووه پاشمله ش تووڕە ی پێی وتووه فاڵن كه س به و شێوه یه باسی نه بووه ، باش پێی خۆی بۆ كه كردووی یان هیچ نه بێت الی ئه سته م بووه، ئیرت بووه ته غایه ڵه ی، وه ك ئه وه ی پاپۆڕی له پرتتر له وه ش و بووبێت نوقوم ده ریادا
بیری له تۆڵه كردنه وه كردبێته وه .زاڵبوونی هۆی به حاڵه تانه ش ئه و به سه ر »من«ە كه یه وه واته خودییه وه ، یان ڕووده دات، بۆچوونه كانیه وه و بیر ده گه ینه ببینه وه، ورد لێی ڕوونرت گه ر ئ���ه وه ی ك��ه وت��ووه ت��ه ژێ��ر ده س��ه اڵت��ی »م��ن«ە ك��ه ی��ه وه ك��ه خ��وده ك��ه ی له ده كات، چه واشه ی ڕاستییه كان ئاست و خ��ودن��اس��ی��ن��ه وه ی��دا ل��ه هه ڵبه ته
ئه و سه رزه نشتی و لۆمه ئه وه له سه ر ئه وه یان قه ره بوو و داوای بكه ین، واڵته گه لی له لێبوردن داوای كه بكه ین لێ كوردستان بكه ن، به اڵم بۆ ده بێت له سه ر بكه ین، سوپاسیان كاڵشینكۆفه كان كاڵشینكۆفه كانی زۆرج��ار كاتێكدا له كوردستان پێشمه رگه ی هێزی ده ستی ئ��ه وه ن��ده ی ب��ۆ ك��وردك��وش��ن و ش��ه ڕی ئه وه نده به كارهاتوون، براكوژی ناوخۆی ڕزگاركردنی و دوژمنان له ناوبردنی بۆ زۆر بۆیه نه هاتوون ! به كار كوردستان به ك��وردس��ت��ان ده ڵ��ێ��ن ك��ه مانایه ب��ێ له الیه كی ب��ووه. ڕزگ��اری كاڵشینكۆف مۆركردنی ئاماده ی به رپرسان تریشه وه كه واڵتانه ی ئه و له گه ڵ بن گرێبه ستێك خۆیان به رژە وه ندییه كانی له بیر ته نها ئه وه باش هه موومان خۆ ده كه نه وه ، پشتگیری ڕوسیا ئێستادا كه له ده زانین له دڕنده ترین و خوێنڕێژترین دیكتاتۆری ئه م سه رده مه ده كه ن، كه ئه ویش به شار ئه سه دی سه رۆكی سوریایه ، كه سااڵنێكه به شێك له كورد له و پارچه یه ی كوردستان و هیچ ده چه وسێرنێته وه ده ستیدا له ژێر
مافێكی پێ ره وا نابیرنێت.
ك��وردس��ت��ان ژم��اره ی��ه ك��ی ب���اش ل��ه و به ده گیرا، به سه ردا ده ستیان، چه كانه مۆڵگه ڕە بایه و گرتنی كاتی له تایبه تی كوردستان، له رژێ��م سه ربازییه كانی )گۆرباتشۆف( كاته ئه و بڵێی تۆ سه یره
به دۆسته ى سه رۆكی ئه و كاته ی ڕوسیا عێراقییه كه یدا كه سه ددام حسێن بوو، به ناردبێت؟! پێشمه رگه ی هێزی بۆ دیاری ده زانین ڕاستییه ئه و باش هه موومان
تۆپ و ده بابه و زیل و كاڵشینكۆف كه بوون ڕوس��ی سیخۆی و مێك فڕۆكه ی عێراقی دڕنده كانی هێزه به ده ستى كه ئێمه هه موو بڵێی تۆ بوون، كاته وه ئه و چوبێته وه ؟ له بیر ناهه قییه مان ئه و ڕوسیا ته قه مه نیانه ی ئ��ه و ه��ه م��وو كرا؟ كاول پێ كوردستانیان كه نه بینین خه ڵكی و خاك به سه ر ئاسنیان و ئاگر ئه وه ی له بری ده ب��اران��د، واڵت��ه دا ئه م
ده ستی كاڵشینكۆفانه ی ئه و زۆرب��ه ی ده كه وتن، كوردستان پێشمه رگه ی هێزی ئیشرتاكی حكومه تی و ڕوسیا بڕواناكه م ڕژێمی به به ڵكو ناردبن، كوردیان بۆ دكتاتۆری عێراق و به عسیان فرۆشتبوون، گه لی ڕۆڵه كانی ڕووبەڕووبوونەوەى بۆ كوردستان، پێشمه رگه كانی و كوردستان نه به ردییه كاندا و شه ڕ زۆربه ی له به اڵم پێشمه رگه ی هێزی چاالكییه كانی و
ئاژاوه نانه وه .له بگره بڵێم، ده ت��وان��م ل��ێ��ره دا یان ده ولیش، و رامیاری ئاستی سه ر كه واڵت ناوخۆی به رهه ڵستكارانی ته نگه شانه وه و كێشه به و پارته كانن، ده بینین لێره دا بۆیه ده ك��ات. ت��ووش باردا زۆر له بااڵیه »م��ن«ە ئه و چۆن واڵتیشدا و تاك ب��ه رژە وه ن��دی به سه ر جه نگ هه ڵگیرساندنی ته نانه ت زاڵه ، خێڵ، دوو یان ده وڵه ت، دوو نێوان له كه سدا دوو ی��ان بنه ماڵه ، دوو ی��ان »من«ێك له هۆكاره كانیشی ده نێته وه ، یان »ئێمه « یه كه وه ده ستیپێكردبێت كه به رژە وه ندییه كانیشیادا، به سه ر زاڵرتن ته نانه ت ده بینین خۆمان چاوی به یان یان كه سێك، له ڕە خنه گرتنیش كاتی له بنه ماڵه یه ك، یان خێڵێك، یان پارتێك، ی��ان ن��ه ت��ه وه ی��ه ك، ی��ان واڵت��ێ��ك، وه ها بۆ تانه وته شه ر ده ك��ات دوالیه نه له و جاریشە چه ندین و هه ڵببه سن یه كرت
جه نگیشی لێكه تووه ته وه .بۆیه زانایانی ده روونزانی به و وشه جه سته خودی به سه ر زاڵه پیتییه دوو خاوه نه كه یدان بیری و ده روون و مرۆڤ ده خوازێت بااڵ«و »منی وتووه و هۆش و بیر زاڵبوونی بۆ تێبكۆشێت »من«ە ئه و به سه ر مرۆڤایه تییه كه ی كه م ده س��ه اڵت��ه ك��ان��ی ل��ه و ب��ااڵی��ه دا بتوانێت ڕایبهێنێت جۆرێك به بكاته وه ، نكۆڵی یان ملكه چنه بوونی بۆ خوده كه ی كه مبكاته وه ، ئه وه ش له ڕێگای وه رزشی ده روونیی و مرۆڤایه تیی و لێبورده ییه وه حاڵه تدا هه ندێك له كه ده ك��رێ��ت،
ده چێته چوارچێوه ی سۆفیگه رییه وه .
عه لی حسێن ساڵح
پیتیی دوو وش��ه ی��ه ك��ی »م���ن« بایه خداری واتایه كی ئه فسوناوییه ، له تایبه تی به هه یه ، گ���ه وره ی زۆر ده توانم ڕاده ی��ه ك تا خاوه نه كه ی الی پیتییه وه دوو وشه ئه و هۆی به بڵێم بۆ گ��ی��روگ��رف��ت و كێشه ده ی��ه ه��ا به بۆیه ب��ووه. دروس��ت خاوه نه كه ی، گرنگه كانی خودی الیه نه زانی پێویستم مه به ستی به بو روژێنم وشه یه ئ��ه م هۆشیاركردنه وه ی كه سانێك له ڕاده به ده ر ئاستی له كه سانه ئه و جا خودویسن، كۆمه اڵیه تییی، و سیاسیی سه ركردایه تی كه سانی له یان بن. فه رمانڕە واییدا یان هه روه ها بووبن، كۆمه ڵگه ناو ئاسایی و واتا له خۆیدا ئاستی له تاكێك هه ر به یاد )م��ن(ە ئه و زاراوه ی به هاكانی هۆی به بڵێم دتوانم بگره بهێنێته وه . گیانیان كه س ه��ه زاران وشه یه وه ئه م زیانیان نه بێت هیچ له ده ستداوه ،یان كاتێك ده زانن وه ك هه ر به ركه وتووه . باسی باشی به ده بیستێته وه یه كێك ده كاته وه گیڤ خۆی یه كسه ر نه كراوه، و ئاماده یی ده رده بڕێت بۆ تۆڵه كردنه وه ، بۆیه سۆفیگه ره كان له پێش ئه وه ی بچنه
ده كاته هه ڵه ش و هه ڵه ده كاته ڕاستی ڕاستی بۆیه ده بێ�ت مرۆڤ به دوای ئه و خوده دا بگه ڕێت كه له زاراوه ی »من«دا دیاره كۆبووه ته وه ، و ده بینێته وه خۆی جار س��ه دان و ده ی��ان به هه موومان فاڵنه فیسان، و فاڵن كه بیستوومانه كه سیان كوشتووه و هۆی ئه و كوشتنه ش له ك���وژراوه ئ��ه و نییه ب���ه ده ر ل��ه وه و نه گوتبێت باشی بكوژە ئه و پاشمله ی نه یشكاندبێه ته وه ، یان هیچ نه بێت وای به كه ئه و خوده لێكدابێته وه ، هه ڵبه ته من یان تۆ ناوی ده به ین، ئه وه نده به سه ر ڕاستییه كان ئاستی له زاڵه خاوه نه كه یدا ئه وه ی ڕاده ی تا به ڵكو ده كات، كوێری ڕە واش و ڕە وا ده كاته پێ ن��اڕە وای��ی هه موومان بڵێم ده ت��وان��م ن��اڕەوا. به
كێشه كۆمه ڵێك ده رئه نجامه كانیشی خوده به و ده نێته وه ، خاوه نه كه ی بۆ له كه ب��ااڵ«، »منی ده وترێت زاڵ��ه ش ده كات چه واشه خاوه نه كه ی باردا زۆر نابینێته وه ، خۆی وه كو ڕاستییه كان و كێشه ی كۆمه ڵێك ده رئه نجامه كه شی
نه بوو بۆ خاوه نه كه ی ده نێته وه .ئ�����ه وان�����ه ی ل�����ه م ب�������واره دا یان هه بووبێت، ب��ه دواداچ��وون��ی��ان هۆیه ك به ده بینن بواره كه ، پسپۆڕانی ئاره زووه كانی گوێره ی به هۆیانه ی له و به »من«ە كه یان ئ��اره زووی واته نییه ، »من«ه ی له و باس خۆی حه زی پێی ح��اڵ��ه ت��دا زۆر ل��ه ب��ۆی��ه ن���ه ك���راوه ، و تۆڵه كردنه وه ڕاده ی گه یشتووه ته ته نانه ت كوشتنیش! یان به الی كه مه وه
www.bayanpress.netژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
15
خاوەىن ئیمتیاز و سەرنووسەر: هاوژین عومەر کەریم
بەڕێوەبەرى هونەرى:ڕەوشت محەمەد
بەڕێوەبەرى کارگێڕى:جیهانگیر ئەحمەد
ناونیشاىن بەیان لە ئینتەرنێت:www.bayanpress.net
E.mail: [email protected]/bayanpres
ئەنداماىن بۆرد:سەاڵح ساالر
ئیدریس سیوەیىلمحەمەد جەمال
ناونیشان: سلێامىن - شەقامى ئیرباهیم پاشا - تەالرى بنار نهۆمى پێنجەم - شوقەى ژمارە 3. تەلەفۆن: 07480605181 بایی )750( دینارە
رۆژنامەیەکى سیاسیى گشتیى ئەهلییە
له نێوان كاڵشینكۆف و فڕۆكه ی روسیدا
چه مكی »من«
[email protected] ژماره )24(، سێشه ممه 2013/2/26، ساڵی یەکەم
14
مودریك عه لی عارف
نه بێت برینێك جه سته یه كدا له تا تاوه كو ناكات. به ساڕێژكردن پێویست په نا نابێت نه درێت ئه نجام هه ڵه یه ك بۆ ته مێكردن بربێت. تا كه سێك تاوانێك ئه نجام نه دات، نابێت كه سێك ده ستگیر بكرێت یان سزای به سه ردا بسه پێرنێت. له ئه وه مان پێویسته ڕوانگه یه وه ، له م بریندار كوێ ده بێت كه بێت ڕوون ال چاره سه ر و ساڕێژ شوێنه ئه و بێت سزا ئه وه بێت خه تاكار كێ بكرێت. بدرێت، له كوێدا الری و چه وتی هه بوو سنووری كێ بكرێته وه . ڕاست ئه وه له گه ڵدا لێپێچینه وه ی ئ��ه وه به زاند و بازنه كه ناو بهێرنێته وه و بكرێت نیشان یاساییه كانی و ئاسایی سنووره
بدرێت.كلتووری ئایینی به گشتی و خودی ئایینی ئیسالم � ده ق و كه المی ئیالهی � به تایبه تی، وه ك كاره كته رێكی سه ره كی به كۆمه ڵگه كاندا له ناو كاریگه ر و به كوردستانیدا كۆمه ڵگه ی و گشتی و كاریگه ر ئێجگار ڕۆڵێكی تایبه تی، به رچاوی هه بووه و هه یه ، چ له بواری په یوه ندیی كه ئه وه ی و دینداریكردن چ هه یه ، مرۆڤه وه و خوا نێوان به مامه ڵه ی و هه ڵسوكه وت ل��ه س��ه ر خۆیاندا، له گه ڵ مرۆڤه كان ڕۆژان��ه ی كۆمه ڵگه جومگه كانی كۆی له سه ر چ كاریگه رییه ش ئه و ئیدی ده سه اڵت، و
ڕاسته وخۆ بێت یان ناڕاسته وخۆ.كۆی وه ك چ ئێمه ش، كۆمه ڵگه ی و ته وژم وه ك چ و دینداره كه خه ڵكه ڕەوته ئیسالمییه كان � كه به شێكی زۆری كۆمه ڵگه ی كوردستانی پێكده هێنن � به حوكمی تێپه ڕبوونی كات و ئه و ژینگه كولتووری و كۆمه اڵیه تی و جوگرافی هه ندێ ده ژی، تێیدا كه سیاسییه ی و و خ��وراف��ات و كه موكورتی و هه ڵه و ده قه كان خوێندنه وه ی شێواندنی ته فسیری بۆ ناواقیعی پراكتیزه كردنی له چ بووه ، تێكه ڵ ئاینداری و ئایینی دینداریكردنی و به ندایه تی ب��واری و مامه ڵه ب��واری له چ و تاكه كاندا ئه و جا خه ڵكیدا. ڕۆژان��ه ی ڕەفتاری به و خ��وازراو شێواندنانه ش و هه ڵه مه به ست بووبن یان بێ مه به ست و به
هۆی نه زانی و الوازیی تێگه یشتنه وه .و ئایینی ب��ه الڕێ��داچ��وون��ه ئ��ه م � ب���واردا ه��ه ن��دێ ل��ه ئایندارییه ش به پێویستی � دیكه كایه كانی وه ك هه یه ، چاكسازی و ڕاس��ت��ك��ردن��ه وه )ئیساڵحی به پرۆسه یه ش ئ��ه م كه به ئه مه ش ده كرێت، ن��اوزه د دینی( له چاكسازی كه نییه ئ��ه وه مانای ئایینییه كاندا ده ق��ه و ئایین خ��ودی ته فسیر له پێویسته به ڵكو بكرێت، موماره سه و ئایینی خوێندنه وه و ، بكرێت چ��اك��س��ازی ئایینیه كاندا ئایینی ئیساڵحخوازانه ی ڕەوتێكی
ئیسالمییه كه دا ته وژمه خودی له ناو دڵسۆزانه هیممه تێكی و كار بكه وێته و عه قاڵنییانه بكات، بۆ ئه وه ی بوێرانه په نجه بخاته سه ر كه موكورتی و الوازی ده قه كان هه ڵه ی ته فسیركردنی و و ه��ه ن��دێ��ك ج��اری��ش ش��ێ��وان��دن و
سته مكردن له ده قه كان.له الیه ن � نابێت میانه یه شدا له م خه ڵكه و ئیسالمییه كان ڕەوت����ه ئایینداره كه وه � هه وڵی ئیساڵحخوازانی ئایینی و كه سانی عه قاڵنی و مه عریفی بازنه ئیسالمییه كه و ئه نجامدانی كار و جه ریمه به دینی، ئیساڵحی پرۆسه ی دژە پرۆسه یه كی به یاخود ت��اوان، و ئه و یاخود بكرێت. ه��ه ژم��ار دینی و ئ��ه رك ب��ه و كه الیه نانه ی و ك��ه س و عه قاڵنی و ئایینی به رپرسیارێتییه هه ڵده سن، گرنگه و گه وره ئه خالقییه و ن��ه زان و الده ر الیه نی و كه س به یاخود بزانرێن، ئه و و ئه م ده ستی ئیساڵحییه پرۆسه ئه م كه وابزانرێت زیان به ئایین و ئایینداران ده گه یه نێت نه ك خزمه ت بكات. ئه ڵبه ت ئه وه شامن په نای له له وانه یه كه نه چێت له بیر گه وره یه شدا، و گرنگ پرۆسه ئ��ه م هه بن چه شنه ش له و الیه نی و كه س
ئایینی خزمه تكردنی ناوی به كه ئ��ی��س��اڵح��ی و
دی���ن���ی���ی���ه وه ب���ی���ان���ه وێ���ت توند گ����ورزی
له ك��اری��گ��ه ر و ئاینداران و ئایین
ئه م ب���ه اڵم بوه شێنن، بكرێته نابێت گریامنه یه
ئه نجامنه دانی بۆ پاساو دینی، ئیساڵحی پرۆسه ی
پێغه مبه ر خ��ودی ئه وه تانێ بێت( لەسەر خ��واى )دروودى
لهذە يبعث الله ده فه رمووێت »ان من سنة مائة كل رأس عل ة االمد لها دينها«. واته : خوای گه وره يجدساڵێكدا س��ه د ه��ه م��وو ل��ه س��ه ری
ئوممه ته ، ئه م بۆ ده نێرێت كه سێك و بكاته وه ت��ازه بۆ ئایینه كه یان كه و به ریدا به بكاته وه نوێ به رگێكی شێواندنه ی و خورافات و گه رد ئه و
كه نیشتووه ته سه ری، ڕامباڵێت و پاكی بكاته وه .
مه به ست )م��ن(ە وشه ی ئه و جا یاخود ته نها، به بێت كه سێك پێی گرووپێك، یان چه ند گرووپ و ته وژمێك بن پێكه وه ، گرنگ ئه وه یه كه النی كه م دینداریی پێویسته جارێك ساڵ سه د ئایینی خوێندنه وه ی شێوازی و خه ڵك تێدا چاكسازیی و نوێبكرێته وه له گه ڵ ئ��ه وه ی بۆ بدرێت، ئه نجام و سیاسی و كلتووری ژینگه و واقیع
كۆمه اڵیه تییه كاندا بگونجێت.ناوه رۆكی له وردبینه وه ئه گه ر پێغه مبه ران تێكڕای په یامی و ئه رك به گشتی � لێبێت خوایان سه المی �ئیالهییه كه یان پ��ه ی��ام��ه خ���ودی و كه ده رده ك��ه وێ��ت بۆمان به تایبه تی، گشتی به په یامه كان هه موو كرۆكی بریتییه تایبه تی، به ئیسالم ئایینی و و چاكسازی و ئیساڵح په یامی له ڕووب���ه ڕووب���وون���ه وه ی گ��ه ن��ده ڵ��ی و بۆشاییه كان پڕكردنه وه ی و ناعه داله تی و كه موكورتییه كان نه هێشتنی و
هه ندێ بوار و قۆناغیشدا كاریگه رییان له و ل��ه س��ه ر ده س����ه اڵت ه��ه ب��ووه و ئیجابی خاڵی ڕووه وه چه ندین و كۆمه ڵگه زیندوویه تی نیشانه ی هه ر ئه وا بێت، ئیسالمیییه كه حاڵه ته ته فسیر بۆ پلۆرالیزمه و فره یی ئه م ده كرێت دینییه كان، ده قه ڕاڤه ی و كه موكورتی و خاڵی نێگه تیڤ بووبێت له سه ر كۆمه ڵگه به گشتی و موسڵامنان تایبه تی، به ئیسالمییه كه ته وژمه و و به خۆداچوونه وه به پێویستی كه
ڕاستكردنه وه و ئیساڵحی دینی هه یه .ساڵی چه ند له به نده ، به بڕوای ئیسالمییه كه ی ت��ه وژم��ه ڕاب����ردوودا الیه ن چه ند له خۆی كه كوردستان كۆمه ڵ، »یه كگرتوو، وه ك ڕەوتێكی و نوور، سۆفی، سه له فی، بزووتنه وه ، ئاساییه كه دا ئایینداره خه ڵكه كامیان هیچ ده بینێته وه ، پێویست وه ك و باشی ب��ه ب���ه رام���ب���ه ره ك���ان���ی ن��ه ن��اس��ی��ووه و ئ����اگ����اداری و ڕۆڵ
ب��ه رن��ام��ه و ك��اری��گ��ه ری یه كرت پ��ه ی��ام��داران��ه ی ئه جێندای و نه یانتوانیوه جاریش گه لێك نین، له گه ڵ ته با و لۆژیكی مامه ڵه یه كی جیاوازی و فره یی و دینداری ڕۆحی له بۆیه بكه ن، یه كدیدا بۆچوونه كانی پێكدادانی تووشی قۆناغدا هه ندێ ئیحساسات هه ڵچوونی و فیكری هه ڵسه نگاندنی له ناهاوسه نگی و كۆی له زیانی ئه مه ش بوون، یه كرتدا پرۆسه ئاییندارییه كه داوه ، چ له ئه ندام خه ڵكه له چ خۆیان، الیه نگره كانی و ئاساییه كه ، و عاده تی دینداره ئاساییه كه دینداریی عاده تی ده كه ن و ڕەنگه له هه ندێ قۆناغ و كاتدا به رگه ی ئه و و نه گرتبێت بۆچوونانه یان جیاوازیی تووشی تێڕوانین و خوێندنه وه ی هه ڵه و كاریگه ری و دین خودی بۆ بووبن جێكه وته كانی دین له سه ر په روه رده و
هۆشیاریی تاك.حاڵه ته ئه و چاره سه ركردنی بۆ
و الدان و چه وتی ڕاستكردنه وه ی كولتووری و كۆمه اڵیه تی شێواندنه دروشمی ئایینییه كان، و سیاسی و بووه بریتی پێغه مبه رانیش سه ره كیی االص��الح اال أري��د ]ان چاكسازی: له
مااستطعت.[هود/88.بنه ڕەتدا له كه بڵێن ده توانین � لێبێت � سه المی خوایان پێغه مبه ران كاریگه رترین و باشرتین و گه وره ترین مرۆڤایه تین، مێژووی موسڵیحه كانی موسڵیحی شتێكیش هه موو له به ر موسڵیحی دواج���ار ب���وون، ئایینی سیسته می و كۆمه اڵیه تی كولتووری هاتوون هتد، و ئابووری و سیاسی به الڕێداچووی ئایینداریی ئه وه ی بۆ بكه نه وه ، ڕاست و ئیساڵح مرۆڤه كان
ئایینه تۆزی سه ر و گه رد ئه وه ی بۆ بۆ پاكبكه نه وه ، شێوێرناوه كان ڕاسته قینه ی ڕووی ئ��ه وه ی نیشانی درۆیینه كان ئایینه
ئایینی و بده ن خه ڵك پێ ڕاسته قینه یان
بۆ بناسێنن، ئه وه ی ئه و
الدانانه ی و كه موكورتی و خوێندنه وه و ته فسیر به هۆی كه ئایینی له نه گونجاو و هه ڵه ڕاڤ��ه ی ڕاستیان دروستكرابوون، ڕاسته قینه دا
بكه نه وه .ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش � ڕەوت چه ندین هه بوونی به حوكمی حوكمه ش به و و ئیسالمی ته وژمی و په یڕەوی هه رێمه ئه م زۆرینه ی كه ئیساڵح به پێویستی - ئیسالمن ئایینی و چاكسازیی ڕیشه یی ئایینی هه یه ، به كه موكورتی هه ندێ هه بوونی هۆی و بۆچوون ژماره یه ك كه ڵه كه بوونی و مامه ڵه و ڕەفتاری نه شیاو له گه ڵ ڕۆحی پێغه مبه ردا فه رمووده كانی و قورئان
)دروودى خواى لەسەر بێت(.و ڕەوت ژماره یه ك بوونی ئه گه ر له ئیسالم ئایینی بۆ جیاواز بۆچوونی ڕاب��روودا ساڵی چه ند له كوردستاندا هه بووه خۆیان كاریگه ریی و ڕۆڵ له كوردستانی، كۆمه ڵگه ی له سه ر
نه خوازراوه و ده ربازبوون له و قه یرانی په رێزییه ی دووره و نه بوون لێكحاڵی هه نگاوی و الی��ه ن��ه ك��ان و ڕەوت بڕوای به دینی، ئیساڵحی سه ره تای كار باشرتین و پێویسترتین به نده »گفتوگۆی له بریتییه قۆناغه دا له م سه ر خستنه په نجه و ن��اوخ��ۆی��ی« ك��ه الی ه��ه م��ووان ئ��ه و خ��ااڵن��ه ی خاڵی ی��ان ئیجابی هاوبه شی خاڵی گفتوگۆی وات��ه سه لبین، پێچه وانه ی جددی له سه ر ئه و پرس و بابه تانه ی كه مه رفوزن. یان مه قبول هه مووان الی ئه نجامدانی گفتوگۆی به رده وامیش له م به ده گه یه نێت الیه نه كان ته وه رانه دا، خاڵه كانی و به رده وامه كان ڕێگه چاره
لێكگه یشتنیان زیاتر ده كات.پ��ێ��وی��س��ت��ه ب���ه ر ل�����ه وه ی كه هه مووال ده ستپێبكه ن، گفتوگۆكانیش ته وه ری و بابه ت هه وڵبده ن كۆمه ڵێك بكه ن ئ��ام��اده زه ینیاندا ل��ه گرنگ خااڵنه دا ل��ه و به رامبه ره كانیش كه ئه وه ی بۆ و هاوڕابن، له گه ڵیاندا كۆك ئارام گفتوگۆیه كی زه مینه ی و كه ش و ده ستپێبكه ن له وێوه و بڕەخسێنن یه كدی له گوێگرتن به ناچار یه كرت ئاڵوگۆڕی به بكه ن، دواتر ده ستبكه ن له و كردن پرسیار و بۆچوونه كان بابه ت و ته وه رانه ی ڕای ك��������ه له ج��ی��اوازی��ان
سه ریان هه یه .یسته پێوه���ه وڵ ب���ده ن له سه ره تادا بەیەكگه یشتنی و ج��ددی قسه ی زی��ات��ر هه مه كی )ك��ل��ی( بابه تی قسه ی كه مرت ڕوو، بخه نه ده ستهه ڵگرن و بكه ن الوه كی ل��ه ب��اب��ه ت��ه ك��ه م��ه ك��ی )ج��زئ��ی(له سه ر ك��ردن پێداگری و یه كان خۆیان، بۆچوونی و ڕا سه ملاندنی بده ن یه كرت به ده رفه ت ئه وه ی بۆ و باشی به خۆیان بۆچوونه كانی وه ك پێویست ده ربڕن.به مه ش ده رگای ده هێڵنه وه ك��راوه ی��ی به گفتوگۆكه ه��اوس��ه ن��گ و ه��ێ��ور كه شێكی و گفتوگۆ له وایه باشرت ده ڕەخسێنن. كه بده ن نیشان ئه وه سه ره تاییه كاندا له گه ڵ هاوڕاین بابه ته دا له و ئێمه ش
ئێوه دا و پشتیوانیتان لێده كه ین.ئه گه ر پێویسته و باش كارێكی هه ر الیه نێكیان هه ستیان به وه كرد كه ته نگه به ر ده گاته گفتوگۆكه خه ریكه ڕێگه یه ك كڵۆمدراوه كان، ده رگ��ا و بدۆزنه وه بۆ وه ستاندنی كاتی گفتوگۆكه و بیانوویه ك ده ستبخه ن بۆ ئه وه ی له و و دیكه جارێكی و بووه سنت شوێنه دا ده رفه تدا گونجاوترین و نزیكرتین له ده روون��ی و زه ینی ئاماده ییه كی به
باشرته وه، ده ستپێبكه نه وه .به ر ڕەوت��ه ك��ان و الی��ه ن تێكڕای پرۆسه یه كی ه��ه ر ن��او بچنه ل��ه وه ی دڵنیابن ل��ه وه پێویسته گفتوگۆوه ، و دوژم��ن��ه نه به رامبه ره كه یان كه نه و گوناهه بێ فریشته یه كی نه نه جوانییه ، و چاكه بێ شه یتانێكی ئ��ه وان ده سته مۆی كه ئامێرێكیشه ویست هه رچۆنیان و هه رچی و بێت پێی به رامبه ر الیه نی بیانه وێت، و قوربان!«یان »به ڵێ و بێت په سه ند
هه موو ل��ه واب��زان��ێ��ت و ب��ك��ات ب��ۆ و تێده گات بۆچوونه كانیان و قسه جوانی به و باشی به مه به سته كه یان
هه ڵده سه نگێنێ.كاتی ل��ه ه���ه م���ووان پێویسه جوانی به و باشی به گفتوگۆكاندا ئاگایان و بكه ن قسه و بگرن گوێ ده ربڕینانه یان و ده س��ت��ه واژە ل��ه و چونكه ده هێنن، به كاریان كه بێت ل��ه وان��ه ی��ه ده س��ت��ه واژەی��ه ك��ی زب��ر و ڕێگرێكی ببێته نه شیاو، ده ربڕینێكی له به رده م سه خت كۆسپێكی و گه وره مه به سته كه یاندا، و په یام گه یاندنی هیچ به به رامبه ره كه یان بكات وا و گوێگرتن ئ��ام��اده ی ش��ێ��وه ی��ه ك ده بێت له گه ڵیاندا، نه بێت گفتوگۆ بۆ لێكدانه وه كانیشیاندا و شیكار له و ویژدان یه كدی، بۆچوونه كانی و ڕا
عه داله ت به كاربهێنن.زۆر گرنگه بۆ هه موو الیه ك ئه وه دوو گفتوگۆیه كی هه موو له بزانن الیه ن یان چه ند الیه نه دا، بابه تێك یان هه یه ، نادیار و دیار بابه تێكی چه ند جددی زۆر هه وڵی پێویسته بۆیه بده ن بابه ت و شته نادیار و شاراوه كان بناسن و ئه وانه شیان كه دیار و ئاشكران و بكه ن ب��ه راوردی��ان یه كدی، له گه ڵ له نێوانیان بدۆزنه وه. خاڵی هاوبه شی بۆچوونه كانیشیاندا و ڕا خستنه ڕووی خێرا كه نه یانه وێت و نه كه ن په له هیچ و بكرێن په سه ند بۆچوونه كانیان و نه كرێت ڕكه به رییه كیان و نه یاری به رپه رچ نه درێنه وه ، ئه گه ر هه ڵه بوونی بۆچوونێكی خۆیان بۆ ده ركه وت، ئه وه بنێن هه ڵه كه یاندا به دان بوێرانه زۆر هیچ به ئاگاداربن بهێننه وه ، پۆزش و شتێكدا هیچ پێناوی له و شێوه یه ك قسه یه ك ی��ان نه نوێنن ڕەف��ت��ارێ��ك داخستنی ه��ۆی ببێته ك��ه ن��ه ك��ه ن له یه كگه یشنت، و گفتوگۆ ده رگ���ای دووربكه ونه وه. یه كدی له به مه ش شێوه یه كی به كاتێكیش هیچ نابێت و ڕا الیه نێك و كه س ڕەها، و گشتی و ڕەتبكاته وه به رامبه ره كه ی بۆچوونی هه موو بۆچوونه كانی به هه ڵه بزانێت، ئ��ه وه ی بۆ ب��ن، هه ڵه ش ئه گه رچی ڕاگۆڕینه وه كه یان و گفتوگۆ ده رفه تی داوای هه میشه و بێت ب���ه رده وام له زیاتر شیكردنه وه ی و ڕوونكردنه وه
به رامبه ره كه یان بكه ن.و پ��رس��ه ئ���ه م ڕووی خستنه هه نووكه ییه بابه ته ئه م وروژاندنی دڵسۆزی وه ك س��ات��ه وه خ��ت��ه دا، ل��ه م له به شێك به جێهێنانی و ن��وان��دن ئه خالقیامن به رپرسیارێتيی و ئ��ه رك ب��وو ب��ه رام��ب��ه ر س��ه رج��ه م الی���ه ن و كوردستان، ئیسالمییه كانی ڕەوت��ه بۆ هه نگاوێك ببێته ئومێده ی ب��ه و و به تینرت ئیسالميی بێدارییه كی و خزمه ت و به چێژتر پێكه وه ژیانێكی خه باتێكی به رهه مدارتر و خوێندنه وه و لێكدانه وه یه كی خۆماڵیرت و هه وڵێك بۆ ئیسالمییه كه ته وژمه نێوان ئاشته وایی ببێته خاكییانه هه وڵه ئه م ده خ��وازم پرسه ئه م زیاتری ورووژاندنی هۆی گرنگه و ده زگا و ناوه نده ڕۆشنبیری و ته وه ر ڕاگه یاندنه كانیش و مه عریفی و بكه ن ساز بۆ ك��راوه ی گفتوگۆی و كه سانی پسپۆڕ و شاره زا و ئه زمووندار
و په رۆشی له سه ر بدوێنن.
گفتوگۆی‌ڕەوته‌‌ئیسالمییه‌كان،پێویستیی‌قۆناغه‌كه
www.bayanpress.net
www.facebook.com/bayanpres
www.twitter/bayan2press
Tuesday, No.24First Year, Feb. 26, 2013
political general Newspaper
حكومه‌ت‌ئه‌وه‌نده‌‌هه‌ژاره‌‌ته‌نیا‌پاره‌ی‌هه‌یه!ئه مساڵ بودجه ی خه یاڵیی ئه نجومه نی ئاسایشی كوردستان، خه یاڵی هه موومانی ئه وه بووین كه پشكی شێری بودجه كه ی هه رێمی برد، چونكه هه مووالیه ك شاهیدی كوردستان به شی سه ربازیی گرته وه ، به جۆرێك 30%ی ئه و بودجه یه بۆ ئه و بواره ته رخان
كرا.له تریش، دیكه یه كی چه ند و دیكه و لۆری و مۆبایل كارتی و ئالیك پاره ی سه یرترینی حیكایه تی ئه مساڵی بودجه ی هه رێمی كوردستان بوون، ئه گه ر هاوواڵتییه ك ده نگی هه ڵبڕیبا و بیوتبا ئه و هه موو بڕە پاره یه بۆچی بۆ ئه نجومه نی ئاسایش ته رخان ده كه ن؟ دوور نه بوو بیكه ن به كێودا، چوون هه زار و یه ك پاساویان داده تاشی، گوایه به و بودجه یه نه بێت واڵت كاول ده بێت و سه ر و ماڵ و نامووسی هاوواڵتیان ناپارێزرێت.
دڵه ڕاوكێ و پێشه وه ئه وه دا ڕووداوی جه رگبڕ و خوێنین هاتنه به دوای كه چی جێگه ی ئارامیی گرته وه ، ئه م ماوه یه كاره ساته كان له م شاره وه بۆ ئه و شار خه م ده ده نه ده م یه كرت و ناهێڵن ئارامی و ئاسووده یی له ناو دڵه كاندا جێگیر بنب. هه ولێری پایته خه ت خه مه ئه و بێگه ردبوو، و پاك منداڵی ده سته یه ك ئه تككردنی ڕووداوی شاهیدی نه ڕەوه ییه وه ، سلێامنی شڵه ژان ڕووی لێكرد و ئه و ئارامییه ی شانازیی پێوه ده كرد، به
دیوی تۆقاندندا شكایه وه .ڕووداوی تیرۆركردنی سه رۆكی عه شیره تی غه واره )خالیدی خوله سوور(، جۆرێك له دڵه ڕاوكێی خسته ناوشاره وه ، ترسی ته سفیه ی نه یاران و ده نگه ناڕازییه كانه ، یاخود تۆڵه سه ندنه وه ی ڕۆژانی ڕابردوو؟ ئه گه ر هه ر كامێكیان بێت، بۆ خه ڵك جگه له تۆقین، شتێكی دیكه نییه . چونكه له و ڕووداوه دا یاسا و ئاسایشی شار ئه تك كراون و ده روازه یه ك كراوه ته وه له خه م زیاتری پێدا نایه ته ژووره وه . ئه گه ر سبه ینێ هه ركه س هه ستێت و له نائارامه و تیرۆر بكات، ئه وه مانای وایه شار پاساوێكدا كه سایه تییه ك له ژێر هه ر
پایته ختی ڕۆشنبیرییه وه ده گۆڕێت بۆ ته كساس!خه ڵك مافی خۆیه تی بپرسێت بۆچی له شه وێكدا سلێامنی بۆنی خوێنی لێدێت؟ ئه ی پاره زه به الحه كه ی ئه نجومه نی ئاسایش چی كارێكی پێ جێبه جێ ده كرێت؟ خۆ خه ڵك ئه وه ی ناوێت ساڵی داهاتوو له لیستی ئالیك و كارتی مۆبایل و دیكه ی دیكه دا ئاسووده یی و ئارامی ئه وه ی هێنده ی بزانێت، سه رفكراوه كه پاره كۆتایی حساباتی
ده وێت.خوای گه وره دوو نیعمه تی خۆی بیری قوڕەیش ده خاته وه كه پێی به خشیون، )له برسێتییدا تێری كردوون و ترسیشی بۆ گۆڕیون به ئارامی(. كه زانایان ڕایان وایه هه ر
ده سه اڵتێك ئه و دوو شته ی بۆ گه له كه ی دابین نه كرد، مافی سزادانیشی نامێنێت. سه مه ره ئه وه یه كوردستان خاوه نی زۆرترین پاره و هێزی سه ربازییه ، كه چی كه س له گیانی خۆی ئه مین نییه و نازانرێت حكومه تێك به و ده وڵه مه ندییه وه بۆچی ناتوانێت
گیانی ئینسانه كانی واڵته كه ی بپارێزێت؟!پاساوه ی بۆ بودجه خه یاڵییه كه ی ئه نجومه نی ئاسایش ده هێرنایه وه ، چونكه ئه و پاراستنی گیان و ماڵ و ئابڕووی میلله ته ، كه چی له یه ك مانگدا هه رسێكیان ئه تك كران!!
سه اڵح ساالرReklam
ناسنامەى‌حزبە‌کوردستانییەکانڕەوتیان ـ ئایدیۆلۆژیان ـ هەڵسەنگاندنیان
نووسینى: مەسعود عەبدولخالق