krishi jagran punjabi magazine april 2015

64
n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD fJ}okfJb tXkJ/rk jfonkDk ftu dX Z[ Ts [ gkdB fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB nzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXB e/b/ dh ;xB pkrpkBh wZMK dhnK gqw[Zy B;bK fJ}okfJb tXkJ/rk jfonkDk ftu dX Z[ Ts [ gkdB fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB nzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXB e/b/ dh ;xB pkrpkBh wZMK dhnK gqw[Zy B;bK ;kb 17 ^ nze 04 ^ ngq?b 2015 ^ o[gJ/ 35 www.krishijagran.com www.krishijagran.com

Upload: krishi-jagran

Post on 21-Jul-2016

222 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

Krishi Jagran, India's No.1 (Agriculture Media Group) How to grow more agri-production with latest scientific methods Events, news, information, product- launch, sports, politics, Entertainment etc. Right choice for agriculture fraternity

TRANSCRIPT

Page 1: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

fJ}okfJb tXkJ/rk jfonkDk ftu dXZ[ Ts[ gkdB

fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB

nzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXB

e/b/ dh ;xB pkrpkBh

wZMK dhnK gqw[Zy B;bK

fJ}okfJb tXkJ/rk jfonkDk ftu dXZ[ Ts[ gkdB

fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB

nzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXB

e/b/ dh ;xB pkrpkBh

wZMK dhnK gqw[Zy B;bK

;kb 17 ^ nze 04 ^ ngq?b 2015 ^ o[gJ/ 35

www.krishijagran.comwww.krishijagran.com

Page 2: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

gI?vh;{go

Bow/I dh c;b d/ ftZu'IBdhBK dk ;ckfJnk !!!Bow/I dh c;b d/ ftZu'IBdhBK dk ;ckfJnk !!!

Page 3: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 4: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web : www.krishijagran.com

;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBe

fBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb n?wH ihH tk;B

ekoiekoh ;zgkde� vkH e/HihHuKvh� � rzrkFoB ;?Bh oftzdo s/tfsnk

n?;'f;J/N ;zgkde e[w[d F[ebk

wkoehfNzr j?v ghHn?;H;?Bh

wjkgqpzXe� � u/sokw

T[g wjkgqpzXe� cojk ykB

gqpzXe e/Hi/H ;oB:k

fos{goD p?Boih

gZsoeko o{ph i?B

nfBe/s f;Bjk

feoB e[wkoh

efBek u”jkB

pkdb r[gsk

f;woB towk

ftgBD ;jkfJe� ;kok ykB� � ;[iksk� � ;obk e[wkoh� � i:'sh Fowk� � ;fosk f;zx� nc;kBk wfbe u[zrh G{Nhnk

gqpzXe gq;ko� � ;zi/ e[wko

;jkfJe gqpzXe� fBFKs Nke

pkbk;kj/p tkr� � gtB nkir/� � Bo/Ido F/oNkN/� � fFteKs T[gkfXnkJ/� � nkoHn?BH u'p/ feqPB fpjkoh okj[b f;zx ni/ e[wko npd[; ;ws

nekT{IN; fgqEk n?w BkfJo e/HphHfJzdok

fvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko w'fBek wbj'sok :'r/F e[wko

ezwekih ;jkfJe� d/t/Ido f;zx ;[e[wko ikBk� � gq/w e[wko� � oki{ ikBk

dqy ist 64

www.krishijagran.com

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek

o"kZ 17 vad 04 vçSy 2015 #i;s 35

sseok

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ

fnYyh&110016 ds }kjk iq"id izsl izk-fy-] 203&204] Mh-,l-vkbZ-Mh-lh- dkWEiysDl] vks[kyk vkS|ksfxd {ks=]

Qsl&1] ubZ fnYyh&110020 *lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

Subscribe toKrishi Jagran Magazine

Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi & English

Sanjay Kumar Mob: 09313301029

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 04

sseokMAC KRISHI JAGRAN

y/sh ;wkuko HHHH6

ਕਪਨੀ ;wkukoHHHHH20

gqkveN bKuHHHHHHHH21

fJzNoftT{HHHHHHHHHHH22

;cb ejkDh{{HHHHHHH24

GftyZ dh ioo{ s-

o;kfJfDe To[ toeK dk

ftebg if? te ykdHH25

gF{ gkbeK bJh gq/oDk;o's pD/ fpqi/F oziB ns/ rzr/F r[ziBHHHHHHHHHHHHHHH28

gogz okrs sohfenK

dn[ kok nBki dk nk;kB

ns / ;o[ fZ yns

Gvz koDHHHHHHHHHHHHHHH29

e/b/ dh ;xB

pkrpkBhHHHHHHHHHHHH31

gghs / s I' ggB/ dk

Ts[ gkdB ns /

Td[ :f' re s / wv? h;Bb

wjZstHHHHHHHHHHHHHHH34

ihtkD { ykdL gF” e ssZ

gpq Xz B dk fJe ;;sk

ns / TsZ[ w ;os' HHHHHH36

fgnk} dh c;b ftu

;w/fes o'r

gqpzXBHHHHHHHHHHHHHH38

nzp d/ gqw[Zy o'rK

dk gqpzXBHHHHHHHHHH41

pyNfU AorqW leI

Awmdn vDwaU

ik`qy...............45

wZMK dhnK gqw[Zy

B;bKHHHHHHHHHHHHHHH47

fJzNoftT{HHHHHHHHHHHH50

wkf;e GftZycbHHHH52

ਿਸਹਤ..............54

ykDk^yIkBkHHHH55

y/b irsHHHH56

ਰਾਜਨੀਤੀ........58

fcbwh d[BhnkHH60

ekfldHkfo”;Qy

Page 5: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

;zgkdeh

www.kjcommoditynews.com;zgkdeh

n?ZwH;hH v'wfBe&Email: [email protected]

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

t/I fe ;G ~ gsk j? fe Bhb jfos F?tkb (pb{ rohB

n?bih) fJe e[dosh i?fte ykd j? fijVh fe

BkJhNq'iB XkBh T[otoe dk M'B/ dh c;b bJh ;;sk ns/

nk;kB ;fj:'rh ftebg j?. gozs{ Gkosh fe;kB fJ;dk

T[g:'r tZv/ g?wkB/ s/ BjhI eod/, fi;dk gqw[Zy ekoB fJj j?

fe T[j fJ;d/ bkGK s'I ikD{ BjhI jB. nkU n;hI fJ;dh

T[gbpZXsk, gqikshnK ns/ bkGK dk ;zy/g ftu T[b/y eohJ/L

tk:{ wzvb ftu brGr 79% BkJhNq'iB g”Fe sZs

(7000 NB gqsh j?eN/no) d/ o{g ftu w”i{d j?, gozs{ g”d/

fJ;dk f;ZXk T[g:'r BjhI eo ;ed/. Bhb jfos F?tkb dk

T[g:'r M'B/ dh c;b bJh yk; o{g Bkb T[g:'rh f;ZX

j'fJnk j?, p/FZe M'B/ dh y/sh fpnk;h iK o'gk fe;/ th gZdsh

Bkb ehsh rJh j't/. gohyDK s'I gZsk bZrk j? fe fJj M'B/

dh c;b ~ 25-30 feb'rqkw BkJhNq'iB fe;kBK ~ okjs

d/ ;edh j?. fJ;d/ Bkb jh tk:{wzvb th ;[oZfyns ofjzdk

j?. M'B/ dh c;b ftu fJ;dk T[g:'r eoB Bkb d/F d/

e[b M'Bk c;b y/so ftu T[g:'r ehs/ ik oj/ :{ohnk dh

15-17 bZy NB wksok s'I gqkgs j'D tkbh BkJhNq'iB d/

pokpo wksok fdZsh ik ;edh j.? edI/ oh MB' k nB;[ Xz kB, eNe

(TV[ h;k) d / yi' BshfinK s I' gsk brZ k j ? fe Bhb jfos Ft? kb

Bkb MB' / dk Ts[ gkdB 6-35% se tXZ iKdk j.?

M'B/ dh d{ih eqKsh fwZNh dh dFk, fi; ftu g”d/

BkJhNq'iB Xkoh T[otoe dk e/tb 30-35 gqshFs fjZ;k jh

T[g:'r ftu fbnk gkT[Id/ jB, Bhb jfos F?tkb e[dosh

tk:{wzvbh BkJhNq'iB ~ rqfjD eoe/ M'B/ d/ g”fdnK ~

w[jZfJnk sK eokT[Idh j? go Bkb jh fwZNh dh T[gikT{ Fesh

ftu tkXk th eodh j?. Bhb jfos F?tkb finkdk

tksktoDh skgwkB ns/ gotofss fwqdk Bwh b?tb ftu

J/i'bk s'I finkdk gqGkth ns/ gqsho'Xe skes oZydh j?.

Bhb jfos F?tkb dk T[g:'r btDh, ykoh

fwZNh ~ ;[XkoB ftu th ;jkfJe j?. fJ; bJh

fijV/ fe;kBK dhnK fwZNhnK fJjBK ;wZf;nktK

s'I ghfVs jB T[jBK ~ ukjhdk j? fe T[j Bhb

jfos F?tkb dk T[g:'r eoe/ T[jBK dk ;[Xko

eoB.

Bhb jfos F?tkb dhnK gqikshnK e[dosh

o{g ftu gkJhnK iKdhnK jB. fijVhnK

tk:{wzvbh BkJhNq'iB ~ fwZNh ftu ;Ekfgs eoB

dh yk; ns/ fBokbh skes oZydh j?. fJjBK

gqw[Zy gqikshnK ftu yk; eoe/ n?BkfpBk,

Ub'f;ok, Nkbhg'fEqe;k, e/b'fEqe; Bk;Nke,

;kfJN'fBwk, gb?eN'fBwk, f;fbzvo';geow

n?bkyhB'fN; nkfd jB. Bhb jfos F?tkb d/

T[g:'r ftu T[go'es ;kohnK gqikshnK dk

;z:[es T[sgkd (ebuo) finkdk T[g:'rh ns/

bkGdkfJe gkfJnk frnk j?.

fJ;bJh fe;kB GkJh nkgDh M'B/ dh c;b

ftu Bhb jfos F?tkb dk T[g:'r io{o eoB

fi;~ Gkosh feqFh nB[;zXkB, BthI fdZbh, e/Idoh

XkB nB[;zXkB ;z;EkB eNe, T[vh;k, i?t

T[otoe ftek; e/Ido, itkjo bkb Bfjo{ feqFh

:{Bhtof;Nh, ipbg[o, wZXgqd/F, fJzdok rKXh

feqFh :{Bhtof;Nh, okJ/g[o, SZsh;rV, wZX

gqd/F s'I gqkgs ehsk ik ;edk j?.

fe;kB M'B/ dh c;b ftu Bhb jfos F?tkb dk T[g:'r }o{o eoBfi

1717YEARS1717

(1999-2015)

arming Comg F muin nrv ite yS

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 05

Page 6: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

w”;w pkfoF ns/ n”b/ g?D eoe/ popkd j'Jh c;b Bkb

fe;kBK ~ j'J/ B[e;kB s'I okjs gj[zukT[D bJh 50,000

o[gJ/ gqsh j?eN/no (20,000 o[gJ/ gqsh J/eV) w[nkt}k fdZsk

ikJ/rk. fJj d/F dh j[D sZe dh ;G s'I finkdk w[nkt}k do

j't/rh. j[D se j'o fe;/ oki ;oeko B/ J/Bk finkdk

w[nkt}k fe;kBK ~ BjhI fdZsk. fJj x'FDk fdZbh d/ w[Zywzsoh

Fqh noftzd e/iohtkb B/ Fbhtko 11 ngq?b ~ gZSwh fdZbh d/

w[zvek ftu fJe o?bh ~ ;zp'fXs eofdnK ehsh. fJjd/ Bkb

jh fe;kBK d/ fjs ftu j'o n?bkB th ehs/.

� Fqh e/iohtkb B/ j'o okiK Bkb s[bBk eofdnK

dkntk ehsk j? fe T[jBK dh ;oeko j'o ;ko/ okiK dh s[bBk

ftu ;G s'I finkdk w[nkt}k d/ ojh j?. T[jBK B/ fejk fe

:{HghH ftu fe;kBK ~ 15 j}ko o[gJ/ gqsh j?eN/no w[nkt}k

fdsk ik fojk j?. jfonkDk

ftu 7000 s'I 12000 o[gJ/

gqsh j?eN/no fdsk ik fojk j?.

T[jBK B/ ykd ns/ phi s/

;pf;vh d/D, fe;kBK ~

fNT{pt?b eB?eFB ns/ fpibh

dh do ~ xZN eoB dh rZb th

ejh. T[jBK B/ bkb v'ok }whB

d/ w[Zd/ s/ th o”FBh gkJh ns/

fejk fe bkb v'ok (T[j }whB

fi;dk fJ;s/wkb e/tb r?o-

y/shpkVh T[d:'r bJh ehsk iKdk j?) iwhB bJh fe;kBK dh

;wZf;nk ~ d{o ehsk ikJ/rk. ghfVs fe;kBK ~ w[nkt}/ dh

okFh ftXkfJe ns/ rqkw gzukfJs dh w”i{drh ftu fdZsh

ikJ/rh fi; ftu eJh tZv/ nc;o th w”i{d ofjDr/. Fqh

e/iohtkb B/ fe;kBK ~ Go';k dtkfJnk fe ;kvh gkoNh jo

w[;hps ftu fe;kBK d/ Bkb yVh oj/rh.

fdZbh ftu fwb/rk fe;kBK ~ ;G s'I finkdk w[nkt}k

p/

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

b[fXnkDk, gzikp ftu ;hvhnko;h b?p dh F[o{nks, ;/tktK dh

r[DtZsk bJh gqshpZX

t?IeN/Fto j?uoh} ro[Zg (th n?u ro[Zg) w[orh gkbD

ftu gfjb/ Bzpo s/ j? fi;B/ w[orh gkbD ~ BthI fdFk fdZsh

j?. d{o fdqFNh ns/ Bt gotoB ftu yk; fdbu;gh j'D

eoe/ t?IeN/Fto j?uoh} gqkH fbH dh ;EkgBk ;zB 1971 ftu

fdtzrs gdw Fqh vkHphHthHokt d[nkok ehsh rJhn ;h. fJe

fpfbnB vkbo dh o/; ftu ezgBh B/ nkgDh irQk pDkJh j?

ns/ J/Fhnk dk ;G s'I tZvk J/ehfeqs w[orh gkbD ;w{j pDke/

fJj T[Gfonk j?. th n?u ro[Zg B/ fJeZb/ nkgD/ dw s/ Gkosh

w[orh feZsk i' fe n;zrfms xo/b{ sohe/ Bkb ezw eo fojk

;h, T[;~ ;z;ko dk nrKj tX{ y/so dk B/sqst fdZsk. ftFt

t/Ieh} B/ F[o{ ehsk gF{ o'r fBdkB ns/ F'X e/Ido

gZXo s/ ezgBh ~ t/Ieh} d/ BK Bkb ikfDnk iKdk j?. th n?u

ro[Zg w[orh gkbB ns/ ;zpzfXs feZs/ bJh jo soQK d/ ;wkXkB

d/D ftu ;wZoE j?.

t/Ieh} B/ gzikp d/ d[ZX T[sgkdB eoB tkb/ fe;kBK bJh

gF{ o'r fBdkB ns/ F'X e/Ido dh ;EkgBk b[fXnkDk ftu

ehsh j?. fJj e/Ido ;t/o/ 9 ti/ s'I Fkw 5H30 ti/ se

;'wtko s'I Sbhtko y[fbnk eo/rk. fJ; e/Ido ~ ;Ekfgs

eoB d/ fgZS/ v/noh gkbeK ~ ft;Eko ftu ns/ BthBsw o'r

fBdkB dhnK ;/tktK ns/ v/noh gkbeK s/ gF{ fufes;eK ~

;w/I s/ nk;kB, ikfJ}, nu{e ns/ nB[e{b gohyD gfoDkw

T[gbpX eokT[Dk j?.

e/Ido d[nkok fdZshnK ikD tkbhnK ;/tktK j/m fbyhnK jBL

seBheh ;/tktK, o'r d/ fJbki ns/ N?;NK bJh ;{eFw

i?fte wkBe, i?t o;kfJfDe wkBe ns/ goihth wkBe, g”Fe

nkjko gohyD ns/ v/noh gqpzXB ;/tktK. fJjBK dk gsk L

ph-20-1805, tkbhnk eKgb?e;, ghHJ/H:{ r/N BzH 3 d/

;kjwD/, cb?N Bzpo 3, b[fXnkDk, gzikp j?.

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 06

Page 7: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 8: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

s[jkvh ;t/o ukj dh u[;eh Bkb j[zdh j? sK s[jk~ E'Vk

fXnkB d/D dh io{os j?. fes/ ukj dh fJe u[;eh s[jkvh

;/js Bk ftrkV d/t/. n?w;Novqw dh r?o ;oekoh ;z;Ek

rohB gh; B/ fJe nfXn?B ftu gkfJnk j? fe Gkos dhnK

gqw[Zy ukj pqKvK ftu ehN-BkFeK dh wksok gkJh rJh j?. w[Zy

s”o s/ fJj ;ko/ pqKv tZvh wksok ftu nwohek ns/ fpqN/B ~

fBo:ks ehs/ iKd/ jB. fJjBK dk ;/js s/ p[ok gqGkt g?

;edk j?. fJ; tZvh ypo s'I Gkos d/ ukj T[d:'r s/ yso/ d/

pZdb wzvokT[D bZr/ jB.

� fJ; fog'oN d/ nkT[D s'I pknd Gkosh ukj p'ov

B/ ukj ftu fe;/ th soQK d/ ehN BkFe dh wksok j'D s'I ;kc

wBk ehsk j?. id'I fe r?o ;oekoh ;z;Ek rohB gh; B/

dkntk ehsk j? fe Gkos d/ gqw[Zy ukj poKvK ftu jkBhekoe

ehN BkFeK dh gfjukD ehsh rJh j?. rqfj wzsokb/ d[nkok

rohB gh; fJzvhnk dhnK rshftXhnK s/ fsnko ehsh fJe

fog'oN d/ nkXko s/ n?BHihHUH Nqpb po{fJzr nkB fJzvhnB Nh

FhoFe Bkb F'X gZso gqekfFs ehsk j?. wzsokb/ B/ rohB

gh; Gkos d/ ;kotfie ns/ nkofEe fjsK ~ B[e;kB

gj[zukT[D dh e'fFF eoB dk nko'g bkT[Id/ j'J/ gfjbK jh

fJ;d/ bkfJ;z; ~ S/ wjhfBnK bJh oZd eo fdZsk j?. fJjd/

Bkb jh fJ;d/ ;ko/ ykfsnK ~ ips eod/ j'J/ fJ;~ fwbD

rohB gh; n?BihU B/ ukj ftu ehNBkFe dtkJh dk ehsk dkntk

tkbh nkofEe wdd s/ th o'e bk fdZsh j?. n?BhihHU B/ eVh

fBzdk eofdnK fejk fe T[j n;fjwsh d/ fybkc ubkJ/ ik

oj/ nfGnkB d/ ;kjwD/ BjhI M[e/rk ns/ fJ; wkwb/ ftu T[j

ek~Bh ;bkj b? fojk j?.

35 bZy b'e i[V/ jBL

Gkos ftu ukj ezgBhnK Bkb brGr 35 bZy b'e i[V/ j'J/

jB. fgSb/ ;kb ukj d/ fBo:ks Bkb Gkos ~ 64H4 eo'V

vkbo dh gqkgsh j'Jh ;h. gozs{ fJ; soQK d/ fttkdK Bkb

eo'VK o[gJ/ dk B[e;kB Gkos ~ u[eDk g? ;edk j?.

rqfj wzsoh B/ ehsk yzvBL

fJ; ypo dk yzvB eofdnK rqfj wzsoh no[D i/sbh B/ fejk

fe rohB gh;, Gkos ftu T[rkJh ikD tkbh ukj dhnK

gZshnK ftu ehN BkFe dh rZb eoe/ Gkosh ukj T[d:'r ~

B[e;kB gj[zukT[D dh e'fFF eo fojk j?.

Bk fe;kBK dk pekfJnk tX e/ 19 j}ko eo'V d/ e'b

gj[zu u[ek j?. fe;kBK dh fJ; so;:'r ;fEsh s/

ftuko eoB bJh e/Ido ;oeko B/ gfjb ehsh j?. fJ; w[Zd/ s/

uouk eoB bJh ykd wzsokb/ B/ 13 rzBk T[sgkde okiK d/

w[Zy wzsohnK dh p?me dk nk:'iB ehsk j?. fJ; p?me ftu

rzBk fe;kBK s'I fJe fdB gfjbK T[jBK dhnK ;wZf;nktK d/

pko/ uouk ehsh ikJ/rh.

e/Idoh ykd wzsoh okw ftbk; gk;tkB B/ ikDekoh

fdzfdnK dZf;nk fe e/Ido d/ T[jBK wzsohnK ~ th ;zw/bB ftu

Fkfwb ehsk ikJ/rk fijBK B/ fe;kBK dhnK ;wZf;nktK ftu

o[uh ftykJh j?.

rzBk fe;kBK dk fwZbK s/ pekfJnk 19 j}ko eo'V o[gJ/

ns/ rzBk fe;kBK dh pekfJnk okFh 9715 eo'V o[gJ/ j'

rJh j?. i/ fgSb/ ;kb dk pekfJnk fwbk fdZsk ikJ/ sK okFh

21000 eo'V d/ e'b gj[zu ikJ/rh. wjkokFNok ftu fJj

pekfJnk 2864 eo'V ns/ eoBkNek ftu 2402 eo'V o[gJ/

j?. gk;tkB B/ fJj fejk fe rzBk fe;kBK dh nkofEe jkbs

yokp j' ojh j?. fJ;/ bJh fJ; p?me ftu ;ko/ rzBk

T[sgkde 13 okiK d/ w[Zy wzsohnK ~ p[bkfJnk j?. fi; ftu

T[sogqd/F, gzikp, jfonkDk, wjkokFNo, fpjko, sfwbBkv{,

eoBkNe, r[ioks, T[Vh;k ns/ SZsh;rV Fkfwb jB. go

fJ; p?me s'I gfjbK rzBk fe;kB gqshfBfXnK Bkb T[jBK d/

y/so dhnK ;wZf;nktK d/ pko/ ftu uouk ehsh ikJ/rh.

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

rzBk J/ohno 19 j}koeo'V d/ gko

Gkosh ukj ezgBhnK ~ ysok

rzBk J/ohno 19 j}koeo'V d/ gko

rz

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 08

Page 9: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

finkdk ikDekoh b

Jh j/m fby/ BzpoK s/ ;zgoe eo'-9769755142

ftdoG wokmtkVk- 9930481801, e'IeD, gZSwh wjkokFNok-9833120785, r

'nk wZX wjkokFNok- 8976357637

Are

a O

ffic

e: H

arya

na -

099

7105

2198

, E

mai

l -

ho.m

ktg@

hspp

.co

m

New

WJR

2525

Th

e P

ow

er

of

Dre

am

s

New

EP

1000

New

WB

30

XU

MK

43

5T

UE

DT

xo j't/ iK y/s yfbjkB

xo j't/ iK y/s yfbjkB

j'Ivk j? fe;kBK d

h FkB

j'Ivk j? fe;kBK d

h FkB

gkU

@p/jso T[sgkd# @p/jso seBhe# n

s/ @p/jso GftZy# j'Ivk d/

Bkb

j'Ivk i?B;?N

j'Ivk ;go/n

oj'Ivk tkNo gzg

j'Ivk poF eNo�

850 g'oN/pb i?B;?N

cb, ;p}hnK,

egkj, rzB/ ns/

c[bK dh y/sh bJh

nfs T[sw

;pf;vh s/ th T[gbp

X

Page 10: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

;Nq/bhnk d/ gqshfBXh wzvb d/ w?IpoK d/ gqw[Zy ekbhB

poB/N gohfwno B/ y/shpkVh oki wzsoh w'jB GkJh

efbnkB GkJh e[zdohnk Bkb feqFh GtB ftu feqFh y/soK ftu

feqFh T[sgkdB dk ;woEB eoB bJh ;g?Ffb;N ns/

N/eBkb'ih dh p?me ftu fjZ;k fbnk. fi; ftu ekfbB poB/N

B/ nk;Nq/bhnk dhnK T[u feqFh seBheK d/ pko/ T[b/y ehsk

frnk.

Fqh e[zdohnk B/ dZf;nk fe nk;Nq/bhnk y/shpkVh dh d[fBnk

ftu nk:ks dh fdqFNh s'I ;G s'I T[sw ;EkB s/ j? ns/ Gkos

;'fJnkphB, eki{, S'b/, Bkfonb s/b, ndoe, nzr{o, w{zrcbh,

w;{o, ;zsok, dk fBo:ks eoB dh ;fEsh ftu j?. ekfbB B/

Gkos s'I fJj t;s{nK d/ nk:ks dh uouk ehsh. Gkos d/ Bkb

ekfbB poB/N gqhwhno B/ ftF/F o{g Bkb pkrpkBh ns/ gF{

gkbB ns/ T[sgkdesk tXkT[D Bkb r'bv u?B ns/ GzvkoD d/

ftfFnK s/ th uouk ehsh.

nk;Nq/bhnk Nhw B/ y/shpkVh wzsokb/ d/ nfXekohnK ~

nk;Nq/bhnk dk d”ok eoB ns/ ykdnzB d/ GzvkoD dk wkvb

nfXn?B eoB bJh ftF/F o{g Bkb ;Zdk fdZsk. Bkb jh feqFh

ftu T[sgkdesk tXkT[D bJh y'i ns/ N?eBkb'ih s/ i'o fdZsk.

do ;oeko B/ oki-gZXoh p?eo} ;fwshnK ~ c;b eoi/dh nB[;{uh fco s'I pBkT[D bJh fejk fi;d/ Bkb eoik

d[pkok G[rskT[D dh fwnkd tXk fdsh ikJ/rh. okFNoh ftgZshnK ns/ ftnfEs fe;kBK bJh n?;vhnkon?c e'F dk 10% nkoefFs oZyD bJh th fejk j?. Fqh Bo/Ido w'dh B/ jkb jh ftu fpB w”;w po;ks ns/ n”b/ g?D Bkb yokp j'Jh c;b s'I gqGkfts fe;kBK ~ okjs d/D dh x'FDk ehsh.

;oeko B/ phwk ezgBhnK ns/ oki ;oekoK s'I th fe;kBK d/ phwk dknftnK d/ fBgNko/ bJh n”gukfoesktK ibdh jh ;[fBFfus eoB bJh fejk j?. ;zF'fXs okFNoh phwk :'iBk d/ sfjs fe;kBK ~ c;b eZND dk fJzs}ko ehs/ fpBK 25% tXD dk dkntk eo ;edk j?. fJ;/ soQK w”;w nkXkfos c;b phwk :'iBk d/ sfjs, fe;kB i'fyw ntXh d/ nzs s'I 45 fdBK d/ ftu nfXeko gqkgs eoB dk dkntk eo ;ed/ jB. oki ;oeko B/ phwk ezgBhnK d/ Bkb p?me ftu dknftnK Bkb fBgND dh gqfeqnk ~ s/i eoB bJh fejk j?. Bkb jh fJe j'o pj[s wjZstg{oB n?bkB ehsk frnk fi;ftu n?Bvhnkon?c,

n?;vhnkon?c d/ wkBdzvK ~ ;jh sohe/ Bkb E'e w[Zb ;{ueKe s'I bJh rJh ;kbkBk w[dok ;chsh d/ nkXko s/ jo ;kb ngq?b d/ d”okB ;wheFk ehsh ikJ/rh.

fJe gqw[Zy gfjb ftu gqXkB wzsoh Fqh Bo/Ido w'dh gfjbK x'FDk eo u[e/ jB fe fijBK fe;kBK dh c;b dk 33 gqshFs iK T[; s'I finkdk yokp j'fJnk j? T[j j[D ;fj:'r nB[dkB gqkgs eo ;ed/ jB. j[D se T[jh fe;kB ;fj:'r nB[dkB gqkgs eo ;edk ;h fi;dh c;b 50% iK T[; s'I finkdk yokp j'Jh ;h. gqXkB wzsoh B/ c;b d/ B[e;kB d/ wkwb/ ftu 50% s'I ftZsh ;jkfJsk dh w”i{dk wksok ftu tkXk eoB dh x'FDk ehsh j?. fJj B[e;kBg{oe T[gkn fJe ftF/F eoik tzv bJh d/F d/ fGzB fGzB GkrK ftu n”b/ g?D s'I gqGkfts fe;kBK bJh pDkfJnk frnk j?. jkbKfe fJj 1 ngq?b 2015 s'I bkr{ ehsk ikJ/rk. y/shpkVh c;bK, pkrpkBh c;bK ns/ ;kbkBk g”d/ brkT[D d/ wkwb/ ftu ;fj:'r nB[dkB pkfoF nkXkfos y/soK ftu 4500 o[gJ/ gqsh j?eN/no s'I tXk e/ 6800 o[gJ/ gqsh j?eN/no eo fdZsk j?. f;zfus y/soK ftu fJj 9000 o[gJ/ gqsh j?eN/no s'I tXk e/ 13500 o[gJ/ gqsh j?eN/no, pkoKwkjh c;bK d/ wkwb/ ftu ;fj:'r nB[dkB dh wksok 12000 o[gJ/ gqsh j?eN/no s'I tXk e/ 18000 o[gJ/ gqsh j?eN/no ns/ o/Fw T[sgkdB eoB tkb/ fe;kBK bJh ;fj:'r nB[dkB 3200 o[gJ/ gqsh j?eN/no s'I 4800 o[gJ/ gqsh j?eN/no ehsk frnk j?.

gqXkB wzsoh Fqh Bo/Ido w'dh B/ fpB w”;w po;ks ns/ n”b/ g?D s'I gqGkfts okiK dk d”ok eoB bJh nkgD/ wzsoh wzvbh ;fj:'rhnK ~ fBod/F fdZs/. e/Idoh rqfj wzsoh Fqh okiBkE f;zx, e/Idoh ftZs wzsoh Fqh no[D i/sbh, e/Idoh feqFh wzsoh Fqh okXkw'jB f;zx, T[gG'rsk wkwfbnK d/ e/Idoh wzsoh Fqh okw ftbk; gk;tkB ns/ feqFh oki wzsoh Fqh ;ziht e[wko pkfbnkB ns/ Fqh w'jB GkJh efbnkB ih GkJh e[zdkfonk Bkb fwbe/ eJh NhwK ~ gqGkfts okiK dk d”ok eoB bJh fejk.

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

e/Ido B/ p?Ieo} ns/ ezgBhnK s'I fe;kBK bJh ssekb dkftnK dk fBgNkok eoB bJh fejkn?Bvhnkon?c_n?;vhnkon?c d/ wkBdzvK dh ;t?-ukfbs o{g Bkb jo ;kb ngq?b ftu ;wheFk ehsh ikJ/rh

nk;Nq/bhnk d/ gqshfBXhwzvb dh y/shpkVh oki wzsoh Bkb w[bkeks

e/I

nk

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 10

Page 11: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 12: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

X gqd/F dh w[Zywzsoh fFtoki f;zx u”jkB B/ e[dosh ftZgshnK

Bkb i{M oj/ fe;kBK ~ j[D okjs gj[zukT[D dh x'FDk ehsh j?

ns/ fJj dZf;nk fe e/Ido dh soi s/ j[D oki ftu th fe;kBK d/

fjs bJh c;b phwk :'iBk dh F[o{nks ehsh ikJ/rh. T[jBK B/

fejk fe wZX gqd/F ftu y/shpkVh ~ bkGdkfJe feZsk pBkT[D bJh

fszB ;fwshnK pDkJhnK ikDrhnK. fJ;d/ bJh p'B;

d/ pokpo fe;kBK ~ g?;k d/D bJh ;oeko B/ czv pDk

fbnk j? ns/ fJ;~ tzvD bJh ckow{bk th pDkfJnk ik

fojk j?. T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe fe;kBK ~ gfjbK

y/sh ftu bZr/ o[yK ~ eZND bJh fJik}s b?Dh g?Idh ;h

gozs{ j[D y/sK ftu br/ 53 gqikshnK d/ o[yK ~ eZND

bJh fJik}s BjhI b?Dh gt/rh.

gkoNh d/ fe;kB w'ou/ d/ pz;hbkb J/izN B/ feqFh

gq;skt oZfynk ns/ dZf;nk fe eKro; ;oeko d/ ;w/I

fe;kBK ~ 15 s'I 20 o[gJ/ d/ u?e fds/ iKd/ ;B gozs{

j[D 50 ch;dh c;b d/ B[e;kB s/ fe;kBK ~ b'VhIdk

w[nkt}k fdsk j?.

r'bh gqiksh dk ;Kv pqkihb tk;hnK bJh ;'B/ dk nzvk

pD u[ek j?. fJ; ;Kv d/ dw s/ T[E'I d/ b'eK B/ eo'VK

dk fpiB; yVk eo fbnk j?. ;qkihb tkb/ fJ; ;Kv ~ Gkos

s'I nk:ks eo, d{i/ d/FK ~ t/u e/ w[Bkck ewk oj/ jB. ;Kv

dh fJj B;b pj[s T[u/ doi/ dh wzBh iKdh j?. fJ; gqiksh

d/ ;Kv dk tiB 250 feb' se j[zdk j?. Gkos ftu sK fJ;

;Kv s/ finkdk fXnkB BjhI fdsk iKdk go pqkihb ftu b'eK

B/ fJ;~ jh nkXko pDk e/ nkgDk tgko yVk eo fbnk j?.

nzr'bh B;b dh rK gqshfdB 80 bhNo se d[ZX fdzdh j?

id'I fe fJ; B;b d/ ;KvK ~ phc bJh gkfbnk iKdk j?. fJ;

B;b d/ ;KvK dh nzso-okFNoh gZXo s/ ekch wzr j?. gozs{

fJjBK d/ fBo:ks s/ o'e brkT[D Bkb pqkihb tk;hnK B/ d{ik

sohek bZG fbnk j?- rK dk. T[j nKXok gqd/F s'I fJ; ;Kv

dk ;hw/B tZvh wksok ftu nk:ks eod/ jB. wzfBnk iKdk j?

fe pqkihb s'I fBo:ks j'D tkb/ fJe nzr'bh ;Kv dh ehws 4

eo'V o[gJ/ j[zdh j?.

fonkDk ;oeko gF{ gkbD ns/ v/noh d/ ftek; bJh

eJh m'; edw u[ZeD dk ftuko eo ojh j?. jfonkDk

;oeko ns/ fJ}okfJb d/ ftu gF{ gkbB ns/ v/noh d/

ftek; bJh MOU s/ d;sys ehs/ rJ/ jB. jfonkDk

;oeko ukj[zdh j? fe d[ZX T[sgkdB tX/ fJ; bJh fJ}okfJb

;oeko dh wdd Bkb d[ZX e/IdoK dh ;EkgBk ehsh ikJ/rh.

d[ZX dk T[sgkdB tXkT[D bJh fJ}okfJb dhnK BthI seBheK

dk gq:'r ehsk ikJ/rk. w[Zy rb fJj j? fe w[oZk iksh dh wZM

d/ wkwb/ ftu jfonkDk gfjb/ Bzpo s/ j?.

jfonkDk d/ fj;ko fib/ ftu ftfFFN e/Ido ;Ekfgs

eoB bJh e/Ido ;oeko 100% g?;k feqFh ftek; :'iBk d/

sfjs T[gbpX eokJ/rh. ikDekoK d/ w[skfpe fJ; gfo:'iBk

dh F[o{nks okFh 98 eo'V o[gJ/ nB[wkfBs j?. ;fjwsh s/

jfonkDk d/ gF{ gkbB ns/ v/noh ftek; ftGkr d/ gqXkB

;fut wjktho f;zx ns/ fJ}okfJb d/ ftd/F wzsokb/ ftu

nkJhHvhHe/ nkgo/FB J/iz;h d/ T[g gqw[Zy fJnkb cb; B/

d;sys ehs/.

fJ}okfJb tXkJ/rk jfonkDk ftu dXZ[ Ts[ gkdB

j

nrz b' h giq ksh d / ;Kv B /pqkihb ftu X[zw wukJh

e/Ido dh so} s/ wZX gqd/F ftu th pD/rh c;b phwk :'iBkL w[Zywzsoh

nz

e/Ido dh so} s/ wZX gqd/F ftu th pD/rh c;b phwk :'iBkL w[Zywzsoh

wZ

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 12

Page 13: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 14: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

do ;oeko B/ y/sh ~ w[Bkc/ dk ;”dk pBkT[D bJh

y/shpkVh ftfrnkfBeK dh g{o Nhw ~ fgzv fgzv se

gj[zukT[D dk c?;bk ehsk j?. fJ; ftu 20 jiko feqFh

ftfrnkfBeK ~ fe;kBK dk ;bkjeko pBkT[D dh x'FDk ehsh

j? fijV/ fe fe;kBK ~ nkX[fBe y/shpkVh f;ykT[Dr/. w'dh

;oeko dh d{orkwh :'iBk @w/ok rKt w/ok r”ot# dh F[o{nks

feqFh wzsoh okXk w'jB f;zx fpjko d/ w'shjkoh fib/ s'I eoB

ik oj/ jB. y/shpkVh wzsokb/ d/ T[gfBd/Fe vkHJ/He/Hf;zx B/

dZf;nk fe fJ; :'iBk dh gfjb Bkb fe;kB j[D f;ZX/

ftfrnkfBeK d/ ;zgoe ftu nk ;eDr/. fJ; Bkb feqFh

:{Bhtof;NhnK ns/ ;z;EkBK ftu j'D tkb/ nB[;zXkB Bkb

f;ZXk ckfJdk fe;kBK ~ fwb/rk. gqXkB wzsoh w'dh B/

@gq:'rFkbk s'I y/s# dk Bknok fdZsk j?.

fJ; :'iBk ftu feqFh, nB[;zXkB, y/shpkVh

:{Bhtof;NhnK, feqFh ftek; e/Ido ;z;EkBK nkfd ftu ezw

eo oj/ feqFh ftfrnkfBe fJe fgzv ~ r'd b?Dr/, Gb/ jh

T[j T[jBK dk g?fsqe fgzv feT[I Bk j't/. r'd bJ/ j'J/ fgzv

ns/ T[E/ d/ fe;kBK dh nkofEe ;fEsh ;[XkoD dh fizw/tkoh

;zpzfXs ftfrnkfBeK d/ ezfXnK s/ j't/rh. ftfrnkfBe T[jBK

fgzvK d/ fe;kBK ~ nkX[fBe y/sh d/ sohfenK d/ pko/ ftu

d;Dr/. fJ; ftu w[Zy o{g Bkb phiK dh u'D, T[jBK ~ phiD

dk ;wK, T[otoe ns/ o;kfJDK dk ;zs[fbs gq:'r, y/shpkVh

wFhBK, w”;w nkfd d/ pko/ ftu ikDekoh fdZsh ikJ/rh. fJ;

Bkb fe;kB xZN bkrs Bkb finkdk g?dktko jkf;b eo

;eDr/. ftfrnkfBe ;w/I ;w/I s/ fgzv dk d”ok eoB d/ Bkb

c'B s/ th fe;kBK ~ ;bkj fdzd/ ofjDr/.

jh N[N ikJ/rh. jkbKfe fJ; tko ftfrnkfBe ns/ w”;w

ftGkr Bkb i[Vh fog'oN ftu w”;w dk Bkowb ofjDk jh

dZf;nk j?.

wkB;{B ~ gqGkfts eoB bJh e/tb nbBhB' jh f}zw/tko

BjhI j[zdk. fgSbh tko 1997 ftu pj[s skesto nbBhB'

dh jkbs pDh ;h gozs{ d/F ftu 22 ch;dh finkdk pkfoF

doi j'Jh ;h. fJzvhnB UfFnB vkfJg'b (IOD) gqfeqnk th

wkB;{B s/ n;o gkT[Idh j?. fJ; ftu nk;Nq/bhnk ns/

fJzv'B/Fhnk d/ sNK d/ e'b g{oth fjzd wjk;kro dk gkDh

gZSwh UfhB eNhpzd fjZ;/ d/ w[ekpb/ Bkowb o{g Bkb row j'

iKdk j?. uzrh rZb fJj j? fe fJ; tko nkJhHUHvh ns/

ew}'o nbBhB' dh ;fEsh ftu Bkowb wkB;{B dh ;fEsh ~

pb fwb fojk j?.

eh j? nbBhB'<

nbBhB' nfijh w”;wh dFk j? fi; ftu G{-wZX o/yk s/

gqFKs wjk;kro dh s?n dk skgwkB n”;s s'I finkdk j' iKdk

j?. fbjk}k n?pBkowb tkFgheoB ns/ ;zrfBs j' e/ pD/

pZdb dZyDh nwohek ftu Gkoh pkfoF eod/ jB. gozs{ gqFKs

wjk;kro dk d{ik T{FD eNh pzd F'o fJ; ;fEsh s'I nS{sk

ofjzdk j?. Bshik fJj j[zdk j? fe xZN pkfoF ns/ ;'e/ dh

;fEsh pD iKdh j?.

;kBK dhnK ;wZf;nktK xZN j[zdhnK B}o BjhI nk

ojhnK. p/w”;w pkfoF d/ ubd/ oph c;bK sK ;tkj j'

u[ehnK jB Bkb jh yohc dh c;b s/ th nkFzek dk pZdb

wzvokT[D bZr/ jB. US Na�onal Oceanic And

Atmospheris Admininistra�on (NOAA) d/ ski/ nB[wkB

d/ w[skfpe fJ; tko nbBhB' d/ nk;ko tX e/ 70% j' rJ/

jB. gfjbK fJj nB[wkB 50-60 ch;dh ;h.

nbBhB' dZyD-gZSwh wkB;{B ;fjs d[fBnk d/ eJh y/soK

d/ w”;w s/ gqshe{b gqGkt gkT[Idk j?. i/ nfijk j'fJnk sK

gfjbK s'I jh w”;w dh wko M/b oj/ go/FkB fe;kBK dh ewo

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

ftfrnkfBeK dh ;bkj Bkb ;[Xo/rh y/sh

wkB;{B go nbBhBk dk rqfjD

e/I

wkB;{B go dk rqfjDnbBhBk

fe

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 14

Page 15: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 16: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

dosh ftgZsh dh ;fEsh ftu okjs dk ezw F[o{ eoB bJh

;G s'I gfjbK ;zuko szso dh io{os j[zdh j?, gozs{

e[dosh ftgZshnK ftu ;G s'I gfjbK ;zuko szso jh sfj;

Bfj; j' iKdk j?. ;zuko wzsokbk fJ; ;wZf;nk d/ ;wkXkB

bJh nkgks ;zuko gqDkbh F[o{ eoB bZrk j?. okFNoh nkgdk

gqpzXB dk fJjBK d/ sfjs nkgks ;zuko gqDkbh ~ fBFfus

eoB dh rZb ejh rJh j?. 2013 ftu T[sokyzv ftu

e[dosh ftgZsh d/ pknd fJ; :'iBk s/ fco s'I edw u[Zfenk

ik fojk j?. ;zuko wzsokb/ d/ nfXekoh d/ nB[;ko id'I fe;/

th y/so ftu gqfeqse nkgdk d/ pknd w'pkfJb B?Ntoe Yfj

iKd/ jB sK ;z;ko ftu wbNh nkgo/No} ~ B?Ntoe ns/

r/Nt/ ~ B?Ntoe dk gq:'r ehsk iKdk j?. fJ; r/Nt/ B?Ntoe

d/ ifoJ/ nkgdk gqGkfts y/soK ftu gokoNh ekb o{fNzr

;/tktK fdZshnK iKdhnK jB.

fJ;d/ Nkto nkfd dh io{os BjhI g?Idh, gozs{ fJ; ;[ftXk

dk gq:'r eoB bJh B?Ntoe ftu seBheh ngro/v/FB eoBk

j[zdk j?. fJ; you ~ ;fjD eoB ~ b? e/ jkb/ ;fjwsh BjhI

pDh j?. NqkJh ukj[zdk j? fe fJ;dk p'M nkgo/NoK s/ Bk

gkfJnk ikJ/, pbfe ;oeko podkFs eo/, gozs{ rqfj wzsokbk

you u[ZeD bJh fsnko BjhI j?. T[;dk efjDk j? fe fJ;dk

you NDRF u[e/ feT[Ife T[E/ okjs dk ezw F[o{ eoB tkbh

;z;Ek j?. e'fFF fJj ehsh ik ojh j? fe ibd jh fJ; ;/tk

~ F[o{ eokfJnk ikJ/rk.

oeko d[nkok ikoh ehs/ rJ/ G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F

~ b? e/ ;[gohw e'oN B/ ;oeko ~ itkp sbp ehsk j?.

e'oN B/ fe;kBK dh :kfuek s/ ;[DtkJh eofdnK e/Ido ;oeko

~ B'fN; fdzd/ j'J/ uko jcfsnK ftu itkp wzfrnk j?. Gkosh

fe;kB :{BhnB, rqkw ;/tk ;fwsh ns/ j'o ;zrmBK B/ G{wh

nfXrqfjD nfXnkd/F ~ u[B”sh fdsh j?. fBnkJ/w{osh

i/Hn?;Hy/jo dh nfXneFsk tkbh ghm B/ :kfuek eosktK dh

the fJzdok i? f;zx dh dbhb ;[BD d/ pknd ;oeko ~ fJj

B'fN; ikoh ehsk. fJ;s'I gfjbK G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F

dk fto'X eod/ j'J/ fJzdok i? f;zx B/ fejk fe fJj nfXnkd/F

th S/ jcs/ bJh j?. G{wh nfXrqfjD ftXkfJe b'e ;Gk ftu

gkfos j' u[Zek j? fe fJzdok i? f;zx B/ fejk fe i/ ek~B nk

iKdk j? sK :kfuek wjZstg{oB j' ikJ/rh. fJ;bJh fJ;

wkwb/ s/ ibd ;[DtkJh ehsh ikJ/.

G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F ~ u[B”sh d/D tkbh :kfuek

ftu fejk frnk j? fe fJj wkwbk okFNogsh d/ nfXnkd/F

ikoh eoB dh Fesh d/ d[oT[g:'r dk tZvk T[dkjoD j?.

okiBhse J/esk n;fjwsh Bk j'D eoe/ ;dB ftu ftX/ne

gk; Bk j'D dk vo fe;/ wkwb/ ftu nfXnkd/F ikoh eoB dk

nkXko BjhI j' ;edk. xVh w[Vh nfXnkd/F ikoh eoBk

;zftXkfBe ftt;Ek dk d[oT[g:'r j?. fJ; wkwb/ ftu fJj

th BjhI dZf;nk frnk fe d[pkok G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F

ikoh eoBk Fesh ns/ gqfeqnk dk d[oT[g:'r j?.

INVESTMENT OPPORTUNITIES IN • Education • Farm Land • Media • Organic Agriculture • Commodities

For Details: 09654193353

"A call can change your life"

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

e[dosh ftgZsh ftu th ubDr/ w'pkfJbe[

G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F s/ e/Ido ~ B'fN;

;

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 16

Page 17: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

wZrq ftek; t?bc/no ;';kfJNh T[so gqd/F, ghbhGhs ftu 9-10 wJh 2015 ~ fJe nfyb

Gkosh fe;kB w/bk ns/ feqFh T[d:'r gqdoFBh dk nk:'iB eo fojk j?. fJ; w/b/ dk w[Zy ftFk

rqkwhB T[dfwsk ns/ fNekT{ y/sh j?. fJjd/ Bkb jh y/shpkVh dh seBhe, BthnK ftef;s fe;wK,

nB[;zXkB, feqFh T[geoD, BthnK BhshnK ns/ :'iBktK, fwqdk ;tk;E, feqFh ftthXheoD, c;b,

w[orh gkbB, gF{ gkbB, wX[wZyh gkbB, gF{ d[ZX T[sgkdB, rqfj ftfrnkB d/ pko/ ftu y/soh fe;kBK ~ ikDekoh fdsh ikJ/rh.

fJ; w/b/ ftu fe;kB finkdk s'I finkdk ;zfynk ftu Gkr b?D ns/ ikDekoh gqkgs eoe/ y/sh d/ y/so ftu nkgDk ehwsh ;wK

puk ;ed/ jB.

cb ;phinK ns/ ykD ghD dhnK uhiK ftu wfjzrkJh

do ftu froktN t/yD ~ fwbh j?. wkou ftu ykD ghD

dhnK uhiK dh wfjzrkJh do 7H7 ch;dh s'I xNe/ 6H31

ch;dh se gj[zu rJh j?. w[Zy ykd ;wZroh dh wfjzrkJh do

th xNh j?. ykd ;wZroh dh wfjzrkJh do 1H43 ch;dh s'I

xNe/ 0H08 ch;dh j' rJh j?.

wkou ftu w?B{c?euov gqkveN; dh wfjzrkJh do 0H33

ch;dh s'I xN e/ -0H19 ch;dh j' rJh j?. Bkb jh s/b ns/

fpibh dh wfjzrkJh do -14H7 ch;dh d/ w[ekpb/ -

12H56 ch;dh ojh. wkou ftu ;pihnK dh wfjzrkJh do

ftu th froktN t/yD ~ fwbh j?. fJj 15H54 ch;dh s'I

xZN e/ 9H68 ch;dh se j' rJh j?. wkou ftu BkB-c{v

ykd ;wZroh dh wfjzrkJh do -5H55 ch;dh d/ w[ekpb/ -

7H12 ch;dh ojh.

dokpkd d/ jkJhN/e; n?r}hphFB ;?INo ftu 15tK

nzso-okFNoh feqFh w/bk ;zgzB j'fJnk. fJ; w/b/ dk

T[dxkNB s/bzrkBk oki d/ feqFh wzsoh g'Iukokw o?vh B/ ehsk.

fJ; nzso-okFNoh feqFh w/b/ ftu MASCHIO, JCB,

MAHINDRA, JOHN DEERE fijhnK nzso-okFNoh

ezgBhnK d/ fJbktk dZyDh Gkos d/ phi ns/ o;kfJfDe ykd

ns/ i?fte ykd dhnK ezgBhnK B/ fjZ;k fbnk. fJ; w/b/ ftu

feqFh ikroD dh Nhw B/ th whvhnk gkoNBo d/ o{g ftu

nkgDh G{fwek doi eokJh.

fJE/ fe;kBK ~ y/sh ftu gq:'r j'D tkbhnK nkX[fBe

wFhBK ns/ BthnK seBheK d/ pko/ th ikDekoh gqkgs ehsh.

Bkb jh y/sh ftu phi ns/ i?fte ykdK ~ T[BZs sohfenK

Bkb ns/ ;jh wksok ftu gq:'r eoB dh ikDekoh fwbh.

fJE/ feqFh ikroD B/ th fe;kBK Bkb fwbe/ T[jBK dhnK

y/soh ;wZf;nktK ns/ ewhnK ~ ikfDnk ns/ T[jBK d/ ftu

feqFh Bkb ;zpzfXs BthBsw ikDekohnK s'I o{po{ eokfJnk.

w[dok ;fcsh iho' s'I xN e/ 2H33% se gj[zuh

dok ;fcsh do wkou ftu gzithI tko xN e/ 2H33%

s'I j/mb/ ;EkB s/ nk rJh j? fi; Bkb wfjzrkJh do

ftu froktN d/ pknd j[D E'e wfjzrkJh do th xN rJh

j?. cotoh ftu E'e wfjzrkJh do (-2H06) ch;dh ojh ;h.

wkou ftu E'e wfjzrkJh do 3 wjhB/ d/ j/mb/ gZXo s/ nk

rJh j?.

w[

nfyb Gkosh fe;kB w/bk ns/ feqFh T[d:'r gqdoFBh 2015

;

j?dokpkd jkJhN/e; n?r}hphFB ;?Ino dk 15tK feqFh w/bk

j?

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 17

Page 18: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

edw Fkfwb jB. fe;kBK Bkb fwbD d/ pknd rveoh B/

fe;kBK ~ ;bkj fdZsh fe j[D rzBk eDe ns/ M'B/ dh irQk

fsbjD fijhnK Bedh c;bK dh y/sh ehsh ikJ/.

:{HghH ;oeko B/ c?;bk ehsk fe pkfoF ns/ n”b/ g?D

Bkb c;bK d/ B[e;kB bJh 50% se fe;kBK ~ wdd fdZsh

ikJ/. nfyb/F :kdt B/ fejk fe e?pB/N p?me ftu fe;kBK ~

j'J/ B[e;kB dh uouk ehsh rJh. fJ;d/ pknd c?;bk fbnk

frnk fe gqGkth wzsoh okiK d/ jo fib/ ftu ikD ns/ fe;kBK

~ fwbD.

;oeko B/ p?me ftu fejk fe fJ; B[e;kB d/ ubd/

ukb{ c;b toF ftu d/F ftu eDe T[sgkdB 5 ch;dh se

xND dh T[whd iskJh j?. feqFh wzsoh okXk w'jB B/ fejk fe

nkgdk okjs d/ bJh okiK ~ jo ;zGt wdd fdsh ikJ/. fi;

Bkb fe;kBK ~ B[e;kB dk w[nkt}k fwb ;e/.

okXk w'jB B/ yohc c;bK d/ pko/ fejk fe e[dosh

w[;hpsK d/ ubd/ fJ; ;kb T[sgkdB ftu uko s'I gzi ch;dh

froktN nk ;edh j? id'I fe ftGkrh nfrqw nB[wkB ftu

c;b ;kb 2014-15 ftu eDe T[sgkdB ftu froktN d/

Bkb 9H57 eo'V se ofjD dh rZb ehsh rJh. y/shpkVh

wzsoh B/ fejk fe fJ; nkgdk Bkb 113 bZy j?eN/no oph

dh c;b popkd j'Jh j?. e/Idoh ;oeko pkfoF ns/ n”b/ Bkb

gqGkfts fe;kBK ~ okFNoh nkgdk okjs e'F s'I ftZsh

;jkfJsk d/D dh ;wK ;hwk tXkT[D s/ ftuko eo ojh j?.

bh ftu yohc nfGnkB 2015 d/ okFNoh feqFh

nfGnkB e/Ido, g{;k ftu j'J/ ;zw/bB ftu feqFh wzsoh

okXk w'jB f;zx B/ fe;kBK d/ gqsh nkGko gqrN eofdnK fejk

fe phs/ fdBhI w”;w dh wko Bkb i{M oj/ fe;kBK dh nkofEe

;fEsh pj[s jh so;:'r j' rJh j?. fJjBK w[;hpsK Bkb

bVD bJh nkgdk gqfeqnk e'F ~ tXkT[D bJh e/Ido ;oeko

~ nkrqj ehsk j? sKfe ghfVs fe;kBK dh finkdk s'I finkdk

wdd ehsh ik ;e/. fpBk w”;w pkfoF ns / nf” bnK B / c;bK ~

spkj eo fdsZ k j.? fgSb / ;kb wkB;B{ ftu ewh jD' eoe /

12% se dh ewh nkJh ;h fi;d / ekoB fpikJh ftu 2% dh

ewh jJ' h j.?

y/shpkVh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ fwqdk ;tk;E gqpzXB

gqDkbh, fwqdk gohyD gq:'rFkbk, J/ehfeqs okFNoh feqFh

pkiko ns/ gozgokrs feqFh ftek; :'iBktK s/ i'o d/D dh

rZb ehsh j?. T[jBK B/ i?fte y/sh ~ tXkT[D bJh 300

eo'V o[gJ/ dh tzv th ehsh. fe;kBK d/ fjsK ~ fXnkB ftu

oZyd/ j'J/ Fqh f;zx B/ y/sh ofjs G{wh ~ i?fte y/sh d/ o{g ftu

fJ;s/wkb eoB dh rZb ejh fi;d/ nzsors 50 iK T[;s'I

finkdk fe;kB fJe ;w{j ftu ezw eo ;eDr/. fJ;d/ bJh

20000 o[gJ/ dk gqktXkB 3 ;kb bJh eoBk j't/rk. fJ;

Yzr dh y/sh ftu c;bK dh T[fus d/yGkb dh gqfeqnk th

Fkfwb j?. f;zx B/ pkrpkBh d/ ftek; ~ tXkT[D bJh gF{

gkbB ns/ v/noh y/so ~ wjZstg{oB dZf;nk. Bkb jh T[jBK

B/ dbjD ns/ yohc c;bK Bkb ;zpzfXs fGzB fGzB gfjb{nK

fit/I wZeJh, uktb s/ th i'o fdZsk. fJ;d/ Bkb jh phi,

T[otoe, g”Fe sZs gqpzXB, ;zs[fbs T[otoeK d/ T[g:'r ns/

fwZNh d/ g”Fe sZsK s/ th uouk ehsh rJh. fJjBK d/ c;bK

d/ T[sgkdB ~ j'o p/jso eoB dh th rZb ejh.

F d/ fGzB fGzB okiK ftu p/w”;w pkfoF ns/ n”fbnK Bkb

j'J/ B[e;kB ~ t/yfdnK e/Ido ;oeko fe;kBK bJh fJe

tZvh okjs dh x'FDk eo ;edh j?. wzsohwzvb dh nkofEe

wkwfbnK dh p?me ftu fJ; w[Zd/ s/ uouk ehsh rJh. fGzB

okiK dk d”ok eoe/ tkfg; nkJ/ wzsohnK B/ p?me ftu w”;w

Bkb j'J/ B[e;kB d/ nKefVnK ~ ;kjwD/ oZfynk ns/ GftZy

dh fuzsk iskJh.

T[so gqd/F dk d”ok eoe/ tkfg; nkJ/ e/Idoh wzsoh fBsB

rveo/ B/ T[E/ j'J/ B[e;kB dh ikDekoh wzsohwzvb ~ fdZsh.

rveoh B/ fejk fe B[e;kB d/ ubd/ fe;kB e/tb fuzsk ftu

jh BjhI pbfe jskF j' e/ nkswjZfsnk eoB bJh wip{o j'

oj/ jB. ;{soK d/ w[skfpe okiK ftu j'Jh spkjh d/ nKeV/

nkT[D ftu jkb/ ;wK bZr/rk. nfij/ ftu io{oh j? fe

fe;kBK ~ e/Ido ;oeko s'I ibdh Go';k dtkT[D bJh e'Jh

x'FDk ehsh ikJ/. fJ; ftu w[nkt}/ s'I b? e/ fe;kBK bJh

eo} dh wkch ns/ fpBK ftnk} d/ eoi w[jZfJnk eokT[D fij/

fe;kBK bJh tZvh okjs dh fsnkoh

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

fe;kBK bJh tZvh okjs dh fsnkoh

d/

e[dosh nkgdk M/b oj/ fe;kBK bJh 300 eo'V dh okFh tzvh rJh

fdZ

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 18

Page 19: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

XkBwzsoh Bo/Ido w'dh dh eBkvk :ksok d/ pknd eBkvk

s'I Gkos dkbK dk n?e;g'oN tXk ;edk j?. fJ; ;kb

w”;w ftu T[bN c/o dh tiQK Bkb dbjD c;b T[sgkdB ftu

ewh nkJh j?. nfij/ ftu Fqh w'dh dh eBkvk :ksok s'I T[E'I d/

dkb dk fJzg'oN tXkT[D bJh e'fFF ehsh ik ;edh j?. Gkos

ns/ eBkvk fJe d{i/ Bkb tgko tXkT[D dh e'fFF eo oj/

jB. ;kb 2014 d/ d”okB Gkos B/ eBkvk s'I 3H1 nop

vkbo dk ;kwkB fJzg'oN ehsk ;h.

j[D eBkvk ;oeko nkgD/ n?e;g'oN ~ tXkT[D bJh

Gkos ~ fJe tZv/ pkiko d/ o[g ftu t/y ojh j?. eBkvk ftFt

ftu dbjD dk ;G s'I tZvk T[sgkde j? ns/ Gkos ~

n?e;g'oN th eodk nk fojk j?. fJ; ;kb Gkos ~ nkgDhnK

dbjD }o{osK ~ g{ok eoB bJh finkdk dkb fJzg'oN eoB dh

NB ekog'o/FB nkc fJzfvnk :kBh ;hH;hHnkJh d/F Go

ftu eohp 87 bZy rKm yohdD d/ pknd, j[D nkgD/

e'b oZy/ egkj d/ ;Nke ~ j”bh j”bh wkoehN ftu t/u fojk

j?. ;h;hnkJh d/ u/now?B phHe/H fwFok d/ w[skfpe ekog'o/FB

o'ikBk 40-50 jiko rKm (1 rKm, 170 feHrqkH) egkj t/u

fojk j?. fijVhnK fwZbK ~ egkj dh io{os j?, T[j nkgDh

io{os d/ nB[;ko egkj d/ rKm ~ ekog'o/FB s'I yohd ;ed/

jB. eJh eko'pkoh fJj nko'g bk oj/ jB fe ;h;hnkJh dh

yohd d/ pknd eJh y/soK ftu egkj dh ewh j' rJh ns/

fwZbK e'b egkj BjhI puh j?. ekBc?vo/FB cko fJzvhnB

N?e;NkJhb fJzv;Nqh d/ u/now?B gq/w wfbe B/ e/Idoh egVk

wzsoh ;zs'F e[wko rzrtko ~ ys fby e/ fJj fejk ;h fe

nKXok gqd/F fsbrkBk ns/ wjkokFNo ftu ;h;hnkJh dh yohd

d/ pknd egkj dh ewh j' rJh ns/ fwZbK ~ nkgDh io{os g{oh

eoB bJh nkgD/ y/so s'I pkjo ikDk g? fojk j? i' T[jBK bJh

wfjzrk g? frnk j?.

ekBc?vo/FB cko fJzvhnB N?e;NkJhb fJzv;Nqh dh

fFekfJs s/ ;h;hnkJh d/ u/now?B phHe/H fwFok dk efjDk j?

eBkvk s'I dkb n?e;g'oN dh fsnkoh

io{os g? ;edh j?.

d/F ftu xo/b{ io{osK ~ g{ok eoB bJh fizBh dkb dk

fJzg'oN j[zdk j?, T[;dk nZX/ s'I finkdk fjZ;k eBkvk s'I fJzg'oN

ehsk iKdk j?. ftZs ;kb 2014-15 d/ gfjb/ 10 wjhB/ :kBh

2014 s'I iBtoh 2015 d/ d”okB d/F ftu 36H11 bZy NB

dkb dk fJzg'oN j'fJnk j?. fi;ftu'I 20 bZy NB s'I finkdk

dkb eBkvk s'I fJzg'oN ehsh rJh.

gq

ekNB ekog'o/FB o'ikBk t/u fojk j? 50 jiko rKm egkj

fe T[jBK dh yohd d/ pkti{d th wkoehN ftu Gkoh wksok

ftu egkj pfunk j'fJnk j?. fJ; ;kb d/F ftu brGr 400

bZy rKm egkj T[sgkdB dk nB[wkB j?, fgSb/ ;Nke ns/

fJzg'oN ~ t/fynk ikJ/ sK pkiko ftu eohp 439 bZy rKm

egkj dh ;gbkJh j?, fi; ftu'I ;h;hnkJh B/ 87 bZy rKm

yohfdnk j?.

ek

XkBwzsoh Bo/Ido w'dh B/ w[dok p?Ie :'iBk dk F[G

nkozG ehsk. fJ; :'iBk d/ sfjs S'N/ T[dwhnK ~

xN ftnki doK s / 50 jiko s I' 10 byZ og[ J / se dk eoi

fdsZ k ikJr/ k. fJ; :i' Bk bJh edI/ o ;oeko 20 jiko eoV'

og[ J / dk cvz dt/ r/ h. wd' h B / fJj fejk fe fijBK Td[ whnK eb'

cvz Bjh I j ? Tj[ BK ~ wd[ ok peI ? okjh I cvz wj[ fZ Jnk eotkTD[ k j.?

wd[ ok peI ? ~ nkikd BkB pfI ?erz ckfJBfI ? hnb egz Bh ftu pdb fdsk

ikJr/ k. wda[ ok dk wsbp wkJhe q' :f{ BN vhtb? gwNI? nvI?

ohckfJB;I? Ji/ ;z h fbH j.? Bkb jh wd' h B / ed[ osh ftgsZ h s I ' iM{

oj / fe;kBK d / wn[ kti / ~ vY/ rD[ k tXkTD[ dk nb? kB ehsk ns /

fJj xF' Dk th ehsh fe jD[ 33% B[e;kB s/ th w[nkt}k

fdsk ikJ/rk.

w[dok :'iBk dk F[G nkozG

gq

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 19

Page 20: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

oht} ekNB fbfwN/v Gkos ftu fJziB ns/ T{oik fBowkD

T[geoDK ~ pBkT[D tkbh fJe nrKj tX{ ezgBh j?. fJj

vh}b_g?No'b, fJziB, iBo/No d/ fJbktk y/shpkVh Bkb i[V/ eJh

T[geoDK ~ pBkT[D dk ezw eodh j?. fJj ezgBh nkgD/

T[sgkdK ~ Gkos d/ fJbktk ftd/FK ftu th fBo:ks eodh j?.

roht} ekNB dh ;EkgBk ;zB 1859 ftu i/w} roht} ns/

ikoi ekNB B ehsh ;h. ;zB 1947 ftu fJ; ezgBh ~ bkbk

eowuzd Ekgo B/ b? fbnk. 2013 ftu fJ; ezgBh B/ ezeohN

gzg ns/ ;Ve fBowkD T[geoDK ~ t/uDk F[o{ ehsk. nZi fJj

Gkos dh nrqDh fJzihfBnfozr ezgBhnK ftu'I fJe j?.

fJ;dhnK g{o/ Gkos ftu 11 ftfBowkD fJekJhnK

jB ns/ uhB, sBikBhnk, :{HJ/HJh ftu fJjBK d/ nkfc;

jB. g{o/ Gkos ftu fJjBK d/ brGr 1200 tzv ns/

;/tk B?Ntoe c?b/ j'J/ jB. roht} ekNB ezgBh Bkb i[V/

roht} gkto d/ ftF/ ftu feqFh ikroD Nhw B/ Fqh efgb

;?Bh, w?B/io ;/b}-wkofefNzr Bkb rZb ehsh. T[jBK B/

;k~ fJ; Bkb i[VhnK eJh ikDekohnK fdZshnK. roht}

gkto 10e/thJ/ s'I 50 e/thJ/ fpibh T[sgkdB eoB tkb/

vh}b T[sgkdB ;?N pBkT[D dk ezw eodh j?. Fqh ;?Bh B/

df;nk fe j[D 2H5 e/thJ/ s'I 5 e/thJ/ d/ iBo/No xo/b{

T[geoD fit/I ;'bo gkto ftu ;'bo jhNo, ;'bo bkJhN

dk th fBowkD F[o{ ehsk j?. fJjBK xo/b{ T[geoDK ~

wJh ftu pk}ko ftu g/F ehsk ikJ/rk. roht} gkto d/

T[sgkd nkgDh ftFtk;Bhnsk ns/ feckfJsh gfoukbD

bJh th ikD/ iKd/ jB. roht} gkto d/ 100 s'I f}nkdk

vhbo d/F Go ftu w”i{d jB.

;'u/w ns/ ;ekJhw/N t?do dh fog'oN ftu fJj y[bk;k

j'fJnk j? fe y/shpkVh phw/ dk eb/w gkT[D ftu

g/uhdrhnK d/ ekoB 80% fe;kB fJ;dk bkG BjhI b?

;ed/. e[M okiK ftu pbke gZXo s/ e[dosh ftgZsh nkT[D s/

eb/w fdZsk ik fojk j? id'I fe eJh oki skb[ek gZXo s/ n;o

j'D s/ eb/w fdzd/ jB. pbke skb[ek d/ e[M fjZf;nK ftu

e[dosh ftgZsh j'D s/ tZvh gZXo s/ c;bK gqGkfts j'D s/ jh

phw/ dk bkG fwb gkT[Idk j?. fJe ;ot/n d/ nB[;ko 46

gqshFs fe;kB phw/ d/ pko/ ikDd/ jB go T[jBK dh fJ; ftu

o[uh BjhI j?, f;oc 20% fe;kB jh c;b phw/ dk bkG T[mk

;ed/ jB. 24% fe;kBK ~ phw/ dh ikDekoh jh BjhI j? ns/

11% fe;kB sK gohfwno d/D ftu n;woEsk iskT[Id/

jB.

xZN pkfoF s'I oZfynk bJh jo tor d/ fe;kB pkfoF

phwk eok ;ed/ jB, gozs{ fJ;~ b? e/ ikro[esk dh Gkoh

ਕਪਨੀ ;wkuko

@roht} ekNB# j[D xo/b{ T[geoD th d/t/rk

r

bkG s'I d{o jB 80% fe;kB

ewh j?. i{B s'I b? e/ f;szpo se e[b pkfoF d/ nkXko s/ fJj

phwk fdZsk iKdk j?. nkgdk j'D s/ phwk ezgBhnK fgSb/ d;

;kb dh T[gi ns/ nkwdBh dk n”;s nKebB eodhnK jB.

fi;d/ nkXko s/ phwk eb/w ehsk iKdk j?. phwk ezgBh

gqkfeqse nkgdk dh ikDekoh o/vhU, nypko, NhHthH s'I gqkgs

eodh j?. T[jBK e'b B[e;kB dk nKebB eoB bJh nkgDh

wFhBoh BjhI j?. c;bK d/ B[e;kB dh ikDekoh bJh

b/ykgkb, feqFh nfXekoh s/ fBoGo ofjzd/ jB.

J/

www.krishijagran.com

ekdsZVfephZ-dkWe dk mi;ksx djsaA vius lkjs Ñf"k mRikn] Ñf"k lqfo/kkvksa dh eq¶r ekdsZfVax djsaA

marketmirchi.com

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 20

Page 21: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

pk okwd/t B/ nkgD/ jopb T[sgkdK

dh tXdh wFj{oh ~ t/yfdnK B/gkb ftu fJe c?eNoh bkT[D dh fsnkoh F{o{ eo

fdZsh j?. fJ;d/ wkfXnw s'I fGzB fGzB nk:[ot?fdB dtkJhnK ns/ jopb gq;kXBK dk T[sgkdB ehsk ikJ/rk. T[j B/gkb ftu 5 fdBhI :'r fFfto ftu gj[zuDr/. fJ;/ d”okB 26 ngq?b ~ T[j gszibh :'r ghm d/ ;fj:'r Bkb pD/ B/gkb rqkw T[d:'r dk T[dxkNB eoDr/.

� fJj c?eNoh B/gkb d/ dZyDh e;p/ fporzi ftu bkJh ikJ/rh fi; ftu F?Ig{, ;kp[D, dzd wziB, e/; s/b fij/ gq;kXBK d/

Bkb Bkb eJh nk:[ot?fde dtkJhnK dk T[sgkdB ehsk ikJ/rk. fJj ;G ~ gsk j? fe okwd/t d/ gszibh nk:[ot/d B/ pj[s s/ih Bkb nkgDk ft;Eko ehsk j?. fJ;d/ nzsors Bkowb gq;kXBK ns/ ykd ;wZrohnK d/ nzsors ;ko/ torK d/ T[sgkd pDkJ/ iKd/ jB.

os ftu s/ih Bkb tXd/ d'gfjnk tkjBK dh

wkoehN ftu nkgD/ fjZ;/dkoh wip{s eoB bJh ikgkBh ezgBh :kwkjk B/ wJh pkfJe ;fbT{N' bKu ehsh. fJ;dh BthI fdZbh ftu n?e; F'o{w ehws 52000 o[gJ/ j?.

j'Ivk dh FkfJB, pikik dh fv;eto 125 n?; Nh, j'o' d/ rb?wo 125 ;h;h Bkb fJ; pkfJe dh s[bBk ehsh ik ojh j?. 112 feb'rqkw tiB Bkb ;fbT{N' jkb jh d/ fdBK ftu :kwkjk d/ ;G s'I jbe/ gqkveN; ftu'I fJe j?. pkfJe dk wkJhb/i fJe bhNo g?No'b ftu 78 feb'whNo j?. ;fbT{N' dk T[sgkdB :kwkjk d/ u/BZJh gbKN ftu ehsk ikJ/rk. fi;d/ ubd/ jkb jh ftu :kwkjk B/ nkgD/ u/BZJh gbKN ftu 1500 eo'V o[gJ/ dk fBt/F ehsk j?.

I jkvk c'B fes/ r[nku frnk j? ns/ pj[s bZGD s/ th BjhI fwb fojk sK

xpokT[D dh pikJ/ r{rb dh BthI ;oft; ckfJzv wkJh c'B s[jkv/ bJh

wddrko ;kfps j' ;edh j?. r{rb dh nvI? okfJv fvtkfJ; wB? i/ o tp? ;kfJN s / ekch bpz /

;w I/ s I' cB' be' f/ Nrz ;oft; wi” d{ ;h fi;~ rr{ b B / nkgD / ;ou fJiz B ftu th Fkfwb eo fbnk j.?

� j[D f;ZX r[{rb s/ ckfJzv wkJh c'B ;ou eo, fJXo T[Xo oZfynk c'B s[;hI fwzNK ftu bG ;ed/

j'. ;ou g/i s/ S'Nh ftzv' fdy/rh fi; ftu fJe w?g ns/ c'B dh w”i{dk iK bk;N BkB b'e/FB j't/rh. fJE'I

nkgD/ c'B s/ fozr eoB dk nkgFB u[fDnk ik ;edk j? fi; Bkb fes/ nk; gk; c'B j'D s/ s[jk~ T[j fwb ikJ/rk. i/

fJe s'I finkdk n?IvokfJv fvth;} jB sK s[;hI vokg vkT{B whB{ s'I d{ik vhtkfJ; th u[D ;ed/ j'. w?g s/ efbe eoB Bkb

n?IvokfJv vthfJ; w?B/io t?p;kfJN s/ gj[zuDr/. fJj ekch ;[ftXkiBe j?. T[whd ehsh ik ojh j? fe ibdh jh r{rb w'pkfJb

;ou ftu th fJj chuo Fkfwb eo/rk feT[Ife jkb/ f;oc v?;eNkg pokT{;o s'I jh fJ;~ fJ;s/wkb ehsk ik ;edk j?.

wB tjheb ezgBh cke; t?rB ~ Gkos d/ ftef;s ns/ T[God/ j'J/ pkikoK dhnK

io{osK g{ohnK eoB d/ fJokd/ BKb xZN bkrs tkbk w?B{c?eufozr ;?Ino pBkT[D dh :'iBk pDkJh j?. fJjh BjhI gqXkB wzsoh Bo/Ido w'dh dh w/e fJB fJzvhnk gfjb d/ fjZ;/ d/ s”o s/ ezgBh ;EkBheoB ns/ ;;s/ gqkveN; bJh 1500 eo'V o[gJ/ fBt/F eo/rh.

;kb 2014 ftu ezgBh B/ 65000 ekoK dk fBo:ks ehsk i' fe ezgBh d/ ukeB gbKN s'I j'J/ T[sgkdB dk 60% j?. ezgBh nkT[D tkb/ d' ;kbK ftu ukeB ns/ n”ozrkpkd gbKN dh T[sgkdB Fwsk tXkJ/rh. cke;t?rB Gkos ~ nfjw oDBhfse pkiko wzBdh j?. cke;t?rB J/ih d/ ;hJhU wkofNB ftzNoekoB B/ fejk fe ezgBh bzph gZXo s/ Gkosh tkjB pkiko ftu gqw[Zy G{fwek fBGkJ/rh. Bkb jh, g[D/ ftu Bt/I fJziB n;?Ipbh gbKN d/ Bkb ;EkBheoD ~ nZr/ tXkT[D dk Go';k T[jBK B/ fdbkfJnk j?.

pkpk okwd/t bkT[Dr/ jopb T[d:'r

pk

r{rb dh ;oft;@ckfJzv wkJh c'B# s[

:kwkjk B/ 125 ;h;h dh bKu ehsh;fbT{N'

Gk

Gkos pD/rk xZN bkrs tkbk w?B{c?eufozr

www.krishijagran.comgqkveN bKu

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 21

Page 22: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

e;b eokg e/no ezgBh i?fte y/sh bJh fe;kBK ~

T[s;kfjs eo ojh j?. n?e;b dk fJj T[sgkdB

@wkfXnw# d/ BK Bkb gqf;zX j?. n?e;b eJh oki ;oekoK

d/ Bkb fjZ;/dkoh th fBGk fojk j?. T[E/ jh nkJhHghHn?w ns/

i?fte y/sh ftu eJh feqFe ;w[dkJ/ dh f;ybkJh th gqdkB

eodk j?. ;kvh gZfsqek feqFh ikroD B/ ihHn?wH fwqdk g'FD

T[sgkde n?;HghHn?; wfbe ns/ oziB e[wko f;zx B/ f;Zfew

i?fte fwFB ftu n?e;b d[nkok fBGkJh rJh G{fwek ~

;wMD bJh T[sgkd gqpzXe Bkb rZbpks ehsh.

Fqh oziB B/ eJh okiK ftu :'rdkB dtkT[D bJh T[so

gqd/F d/ okigkb d[nkok fwqdk ;tk;E ;/tk g[o;eko dh

;EkgBk eokJh. f;Zfew i?fte fwFB ftu Fqh oziB dh

G{fwek ~ nw[Zb wzfBnk frnk j?. @wkfXnw# n?e;b

T[sgkd dh ;jkfJsk Bkb tZv/ g?wkB/ s/ ;{uBk frnkB ns/

n?o'fpe ykd ~ tXktk d/D dk ezw eo ojh j?.

ezgBh d/ gqshfBXh n?;HghHn?; wfbe B/ dZf;nk fe fJj

T[sgkdB i?fte ykd pBkT[D ftu pj[s wddrko ;kfps

j'fJnk j?. fJ; ;kb d/ nzs se f;Zfew d/F dk gfjbk

i?fte oki pD ikJ/rk.

n?e;b B/ fJj w[ekw gkT[D bJh eh G{fwek fBGkJh j?<

f;feZw ;oeko n?e;b d/ Bkb 2003 s'I i[Vh j? ns/

2015 ftu fJj @wkfXnw# dk g{o/ oki ftu ft;Eko eoB

dh ;'u oj/ jB. n?e;b fgSb/ fszB ;kbK s'I oki ;oeko

d/ Bkb ezw eo ojh j? ns/ brGr 30 ni?fte ;e{bK

ftu fe;kBK ~ f;ybkJh th d/ ojh j?. oki ;oeko B/ jo

fib/ s'I fJe fgzv ~ r'd fbnk j? ns/ T[E/ fJe J/ehfeqs

feqFh gqDkbh (nkJhHn?cHn?;) dh F[o{nks th ehsh.

nkJhHn?cHn?; fJe nfijk gb/Nckow j?, fiE/ fe;kBK ~

nkwdBh d/ ;kXB i[NkT[D ftu wdd d/ Bkb Bkb o[}rko

~ th tXktk fdZsk iKdk j?. fJ;d/ eJh ftGkr th j? fijBK

d/ nzsors fe;kBK ~ T[jBK d/ feZs/ Bkb i[V ikDekoh

fdsh iKdh j?. fi; ftu gF{ gkbD, wZSh gkbD, tkfDeh

nkfd gqw[Zy jB. n?e;b feqFh ns/ pkrpkBh d/ y/so ftu

nkJh n?c n?; fgzvK ftu i?fte y/sh ~ tXk oj/ jB. Bkb

n?e;b B/ fdZsh fe;kBK ~ dh @wkfXnw#

;”rksjh gzukfJsh gZXo s/ fe;kBK ~ f;ybkJh th gqdkB eodk

j?. fJ; f;ybkJh dh ;jkfJsk Bkb fe;kBK ~ y/sh d/ ftF/

ftu ekch ikDekfonK w[jZfJnk eokJhnK iKdhnK jB ns/

@wkfXnw# dh ;jkfJsk Bkb i?fte T[sgkdK dh ikDekoh th

fdZsh iKdh j?. fJ;s'I gfjbK fe;kBK ~ y/sh bJh ykd ns/

T[otoe dk ;jh fJ;s/wkb BjhI eoBk nkT[Idk ;h gozs{

@wkfXnw# dh wdd Bkb fe;kBK ~ fJ; ftF/ ftu uzrh

ikDekoh th fwbD bZrh j?. fJ; ftu 1 feb'rqkw

@wkfXnw# ~ fJe ;dd i?fte euo/ ftu gkfJnk iKdk j?

ns/ 40-45 fdBK ftu fJj ykd pD iKdh j?.

@wkfXnw# dk fJ;s/wkb wZX gqd/F, r[ioks, Ssh;rV,

wjkokF ;fjs j'o eJh okiK ftu th ehsk ik fojk j? fi;

d/ uzr/ Bshi/ t/yD ~ fwb oj/ jB.

eh s[;hI e'Jh j'o gqkveN th pkiko ftu fbnkT[D tkb/ j'<

n?e;b d' j'o Bt/I gqkveN ibdh jh wkoehN ftu

fbnkJ/rh fi;d/ BK pkfJUg?;Nh;kfJv, fNqu' n?uHnkoH ns/

;[v';b jB. fJjBK bJh ezgBh ~ ;oeko s'I i?fte

gqwkDheoD th fwb u[ek j?. gq'veN; dh ;jkfJsk Bkb

fwZNh ftu bZr/ i?t ehNBkFeK dk ykswk ehsk ik ;e/rk.

n?

www.krishijagran.comfJzNoftT{

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 22

Page 23: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

fijVk fe fe;kBK ~ ftek; bJh wzu gqdkB eodk j?. ezgBh

d[nkok fszB nB[;zXkB ns/ ftek; e/Ido, wjkokFNo,

eoBkNek ns/ jfonkDk ftu ;Ekfgs ehs/ rJ/ jB fiE/ :'r

nB[Gth ns/ ftF/F gqiBeK dh Nhw Bt/I ns/ gqsh;goXkswe

gqkveN; pBkT[D dk ezw eodh j?.

2H T[sfeqFN gq;z;eoD seBheL phi dh r[DtZsk ns/

F[Xsk dh iKu bJh ezgBh B/ BthBsw gq;z;eoD wFhBK

;Ekfgs ehshnK jB. b/N?;N ;hv ro/fvzr seBhe dh

;jkfJsk d/ Bkb g?e/fizr d/ pknd fe;kBK se tXhnk phi

gj[zukT[D dk ezw ehsk iKdk j?.

3H r[DtZsk d/Dk ;kvh io{osL ezgBh r[DtZsk d/D ftu

ftFtk; oZydh j? feT[Ife toswkB ftu fJj ;kvh io{os d/

Bkb fe;kBK dhnK io{osK ~ p/jso Yzr Bkb ;wMD ns/

T[jBK ~ p/jso ;/tk gqdkB eoB ftu wdd eodh j?. T[jBK

B/ uzr/ BshfinK bJh fJe e[nkfbNh ezNo'b f;;Nw fsnko

ehsk j? fijVk fe ekoi ftXh dh ;zg{oB ikDekoh fdzdk j?.

T[u wkBeK ~ ekfJw oZyD bJh nze[oD gohyD, nB[tKfFe

F[Xsk ns/ r[DtZsk d/ nkFtk;B s/ ezw eoB dh io{os j?.

4H ;zrmB d/ w?IpoL ezgBh B/ siop/eko ns/ ;feqn

w?IpoK Bkb fwbe/ p'ov dk rmB ehsk j? fi; ftu gqw[Zy Fqh

i/Hn?;Hg{Bhnk (40 ;kbK s'I finkdk dk wkoehfNzr ftu

nB[Gt), vkH n?;HnkoHGZN, (fGzB 2 phi ezgBhnK ftu 17

;kb s'I finkdk dk nB[Gt) fv;NqhfpT{No ns/ vhbo d/ Bkb

;/b} B?Ntoe pBkT[D dk ezw eod/ jB. vkH ghHe/fstkoh

ns/ Fqh gqw'd f;zx (phi T[sgkdB ftu d'jK ~ 20 ;kbK s'I

finkdk siopk) Fkfwb jB.

5H nzso-okFNoh rmi'VL ;'wkBh ;hv; B/ ;G s'I T[sw

phi T[gbpX eokT[D bJh nzso-okFNoh ;KM/dkohnK Bkb

T[sw seBheK ~ gqkgs eoB bJh gqfspZXsk ikfjo ehsh j?.

ezgBh B/ fGzB c;bK T[rkT[D ns/ r[DtZsk ezNo'b bJh

seBheh wkor doFB gqdkB eoB tkbh skJhtkB dh ezgBh

Nk ;B ;hv; Bkb fwbe/ eoko ehsk j?.

T[Zu r[DtZsk Bkb bzph ;cbsk

Tgko iK T[d:'r ftu ukj/ rJ/ BshfinK bJh ;zfynk

dh io{os jdz[ h j.? fJ;d / Bkb jh bpz h ;cbsk bJh ;fz ynk ns /

Tu[ rD[ tsZ k d / Bkb rkq jeK ~ Ts[ feFq N ;t/ k th ioo{ h j ? fijVh

;EkJh ns/ wip{s foFfsnK ~ pBkT[D ftu wdd eodh j?.

;ko dh izB;zfynk ftu e[M

;kbK ftu 40% tkX/ d/

nzdki/ bkJ/ ik oj/ jB fi;d/

ubd/ tXdhnK wzrK ~ g{ok

eoB bJh feqFh y/so ~ finkdk

T[sgkde ns/ fNekT{ pBkT[D

dh io{os j?. jkbKfe Gkosh

phi pkiko ftu tkXk t/fynk ik

;edk j? gozs{ jkb/ th uzr/

phiK dh T[gbpXsk ns/ fe;kBK dh wzr ftu ekch tZvk nzso

B}o nkT[Idk j?. fe;kB nZi th fJe ;hfws g{osh bJh phi

fBowkD ezgBhnK s/ fBoGo eod/ jB. BthI seBhe dk

fJ;s/wkb ns/ iow gbk}w dh wdd Bkb ;'wkBh eDe

;hv; gqkH fbH ezgBh B/ Bk f;oc fJ; nzso ~ fwNkfJnk j?

pbfe ftd/F s'I T[u r[DtZsk d/ phi fbnk e/ d/F d/ fe;kBK

~ w[jZfJnk eotkT[D ftu nfjw G[fwek fBGkJh j?. ezgBh

d[nkok fe;kBK ~ fJe wzu fwfbnk j? fi; s/ nzso-okFNoh

phi ezgBhnK ns/ Gkosh fe;kBK d/ ftu wip{s foFsk th

ekfJw j't/rk.

;'wkBh ;hv;

Fqh e/ th ;'wkBh B/ fe;kBK ~ T[u r[DtZsk tkb/ phiK dh

ng{osh bJh wJh 2013 ftu ;'wkBh ;hv; Bkwe pqKv dh

F[o{nks ehsh. ezgBh B/ fJj dkntk ehsk j? fe fJ; Bkb

fe;kBK ~ Bk f;oc T[u r[DtZsk d/ phi fwbDr/ ;r'I p/jso

Bshi/ th fwbDr/. fJ;d/ Bkb jh ezgBh t?Ffte feqFh

;w[dkJ/ ftu th wjZstg{oB :'rdkB d/ ojh j?.

vkfJo?eNo d/ pko/ ftu

;'wkBh ;hv; d/ vkfJo?eNo Fqh e/HthH;'wkBh S/ ;kbK se

J/Fhnk g?;hfce ;hv n?;';hJ/FB (ng;k) d/ vkfJo?eNo th

oj/ jB. nkgD/ ekoiekb d/ d”okB Fqh ;'wkBh dh Bio

t?Ffte wzr ns/ phi ng{osh d/ Bkb Bkb nB[;zXkB ns/

ftek; rshftXhnK s/ th ojh. T[jBK dk wzBDk j? fe bzph

ubD tkbh fdqFNh ~ gqkgs eoB bJh ;ys w/jBs dh io{os

j?. feqFh s/ nkXkfos ezgBhnK fit/I phHe/HfpVbk ro[Zg nkc

ezgBh}, ;Bro' ;hv;, wkfje' ns/ feqFh XB t?ihN/pb ;hv;

d/ ftu Fqh ewb ;'wkBh B/ brGr 35 ;kb ;cb fpiB;

bhvo d/ o{g ftu nkgDh gfjukD pDkJh j?. ezgBh d/

wkfXnw okjhI rqkjeK ns/ ;fj:'rhnK ~ wdd eoB dk w”ek

fdsk j?. fJjh ekoB j? fe t?Ffte phi ezgBhnK Bkb fwbe/

T[jBK B/ p/jso Bshi/ jkf;b eoB ftu ;cbsk gqkgs ehsh

j?. w[y s”o s/ j/m fby/ 5 fpzd{nK s/ T[jBK B/ fXnkB fdsk

j?L

1H nB[;zXkB ns/ ftek; d/ p[fBnkdh Yku/ ftu fBt/F L

;'wkBh ;hv} T[BZs nB[tKfFeh ns/ ;/tktK d/ ftek; bJh

;wofgs j?. fJjBK e'b nB{mk iow gbk}w T[gbpX j?

www.krishijagran.comfJzNoftT{

T[u e[nkfbNh phi ns/ fe;kB ;/tk ;'wkBh ;hv} dk tuB

- e/ th ;'wkBh

;z

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 23

Page 24: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

n?b'thok dh y/sh eoe/ nF'e B/ pDkJh

nbr gfjukD

?i Bro, ewbk o'v fBtk;h vkH nF'e e[wko gq;kd B/

;Zu ;kfps eo fdsk j? fe n?b'thok dh y/sh Bkb bZyK

o[gJ/ ewkJ/ ik ;ed/ jB. fi; ftu j[D se b'e M'B/, eDe,

;pih dh y/sh eod/ ;B. fe;kB fJj fJj ebgBk th BjhI

ehsh j't/rh fe fJ; Xosh s/ n?b'thok dh y/sh th j' ;edh j?

go fJj vkHnF'e B/ eo ftykfJnk j?. nF'e d/ gzi J/eV d/

y/s ftu n?b'thok dk g”dk bfjbjk fojk j?.

;kbkBk gzi bZy dh nkwdBhL

n?b'thok dh y/sh Bkb vkHnF'e gzi bZy o[gJ/ sZe ewk

oj/ jB. Bkb jh y/sh okjhI ;Zs b'eK ~ o[}rko th w[jZfJnk

eokfJnk j'fJnk j?. eohp ;Zs ;kb gfjbK id'I vkH nF'e B/

n?b'thok fJe g”dk bkfJnk ;h, sK b'eK B/ fJj ebgBk th

BjhI ehsh ;h fe ;Zs ;kb d/ pknd fJ;dh iV gzi J/eV se

c?b ikJ/rh. nkgD/ fib/ d/ fJbktk eJh j'o fibhnK ftu

i?Bro dk n?b'thok T[sgkd gj[zu ikJ/rk. ;Zs ;kb d/ d”okB

nF'e B/ w/jBs, seBhe Bkb y/sh ehsh ns/ nZi T[;dk

Bshik ;kjwD/ fdy fojk j?. vkH nF'e dZ;d/ jB fe fJ;dh

F[o{nks ;kb 2003 ftu jobkyh s'I f;ybkJh d/ pkd ehsk.

fco fJ;dk seBheh frnkB ebZesk ftu ik e/ fbnk. pknd

ftu nkgD/ p/eko j' u[e/ y/s ftu n?b'thok dh y/sh dh

F[o{nks ehsh.

BjhI fwbh ;oekoh ;jkfJsk

fJj y/shpkVh y/so dh T[dk;hBsk j?, fib/ dh

pdfe;wsh j? iK fco ftGkr dh bkgotkjh fe fJe gk;/ sK

y/shpkVh y/so dhnK eJh :'iBktK s/ eo'VK o[gJ/ you ehs/

ik oj/ jB, ns/ d{i/ gk;/ nfij/ brBFhb fe;kB ~ nZi se

fJe o[gJ/ dh wdd se BjhI fdsh rJh. nfijk BjhI j? fe

fJjBK dh fJ; T[gbpXh s'I ftGkr nBikD j?. eJh tko w/b/

ftu fJjBK ~ ;Nkb brkT[D dk ;Zdk fwb u[ek j?.

pDk oj/ jB eJh T[sgkd

vkH nF'e Bk f;oc n?b'thok dh y/sh eo oj/ jB, pbfe

fJ; s'I eJh T[sgkd th pDk oj/ jB. ;kb 2012 ftu

vkHnF'e B/ n?b'thok s'I s/b eZYD tkbk gbKN bkfJnk.

fJ;dk T[dxkNB ssekbhB fibk gdkfXekoh ;ziht jz; B/

ehsk ;h. fJj gbKN brkT[D d/ pkd sK fit/I vkH nF'e d/

;[gfBnK ~ Bt/I yzG br rJ/ j'D. fdB oks w/jBs eoe/

fJjBK B/ nkgD/ gbKN s'I n?b'thok i{;, n?b'thok i?b, F?Ig{,

nkoE'g?fve s/b, nKtbk i{;, nKtbk ;thN; ;fjs eJh j'o

T[sgkd pDkJ/. fib/ fib/ d/ Bkb Bkb doGzrk, ;w;shg[o,

;hskwVh d/ pkiko se gj[zuk fdsk frnk j?. vkHnF'e dh

wzBhJ/ sK fJjBK d/ fJ; T[sgkd ~ eJh tZvhnK ezgBhnK th

yohd ojhnK jB.

g[Zso th eo fojk j? ;fj:'r

n?b'thok dh y/sh ns/ T[sgkd fBowkD ftu vkHnF'e dk

g[Zso n?wHphHphHn?; d/ ftfdnkoEh nkfdsnk th ;fj:'r eo

oj/ jB. vkHnF'e dZ;d/ jB fe T[sgkd dk fBowkD T[j ns/

T[jBK dk g[Zso jh eod/ jB. fJ; ezw ftu j'o fe;/ dk

;fj:'r BjhI fbnk ik fojk.

www.krishijagran.com

n?b'thok dh y/sh eoe/ B/ pDkJh nF'e

nbr gfjukD

;zdhg e[wkonkikd gZsoeko

w/Ehbk ekog'o/fNt, c/; ph, o'v BzH9 okiht Bro, gNBk, fpjkow'L 09931838846 Jhw/bL [email protected]

;cb ejkDh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 24

Page 25: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

dbd/ gfot/F ftu tXdh nkpkdh

dk g/N GoB bJh o;kfJfDe ykdK

ns/ ;zeo phiK d/ T[g:'r Bkb n;hI

nkgDk T[sgkdB eJh r[Dk tXk fbnk

fi; Bkb ;kvk d/F i' edh nkgDh pj[-

;zfyne nkpkdh dk g/N GoB bJh

ftd/Fh ;fj:'r s/ fBoGo ;h. nZi

nkgDh g{oh nkpkdh ~ G'iB eokT[D d/

pknd ;z;ko d/ eJh d/FK ~ nzB

fBo:ks eoB bZrk j?. gozs{ o;kfJfDe

T[otoeK dk gqGkt j[D j”bh j”bh ysw

j'D bZrk j?. 60 d/ dFe ftu jfos

eqKsh d/ BK s/ tX fojk ;kvk nzB

T[sgkdB j[D fJe fpzd{ s/ nk e/

mfjodk B}o nk fojk j?. id'I fe ;kvh

nkpkdh dk tXDk ikoh j?. d{i/ gk;/

;g?Ffb;NK dk wzBDk j? fe j[D n;hI

o;kfJfDe ykdK d/ T[g:'r s'I T[sgkdB

d/ nzfsw fpzd{ s/ gj[zu rJ/ jK. nZi

T[otoeK ns/ o;kfJfDe ehN BkFeK d/

n;zs[fbs T[g:'r d/ ubd/ y/sh ftu

j/mfbfys ;wZf;nktK nkT[D br

rJhnK jB.

1H c;bK bJh gkDh dh wzr ftu

brksko tkXk j' fojk j?.

2H fwZNh ;ys j' ojh j?.

3H fwZNh dh ib XkoD Fesh ftu

brksko ewh nk ojh j?.

2006-07� 19755H0

Gkos ftu gkozgfoe o{g Bkb

i?fte y/sh j[zdh ojh j? gozs{ finkdk

nzB T[sgkdB d/ bkbu ftu n;hI

y/shpkVh dh nkgDh gqkuhB w”fbe

gozgok ~ Szve/ o;kfJfDe y/sh ~

ngDkfJnk, fi;dk G?Vk Bshik nZi g{ok

;z;ko M/b fojk j?. o;kfJfDe T[otoeK

d/ ftebg ;to{g i?fte ykdK fJ; gqeko

jBL

1H B/g/v ezg';N ykd 2H ;{eFw

i?fte ykdK 3H pkfJUvkfJBkfwe ykdK

4H J/i'bk ns/ Bhb jfos F?tkb 5H

e/Iu{J/ dh ykd 6H pkfJUvkfJBkfwe ykdK

d/ ;fj:'r Bkb pDhnK nkX[fBe ykdK

7H sob i?fte ykdK nkfd.

1H B/g/v ezg';N ykdKL

fJj xZN s'I xZN r'po dk gq:'r

eoe/ nfXe s'I nfXe i?fte ykd gqkgs

eoB dh nkX[fBe seBhe j?. fJ;

gZdsh d[nkok fJe rK d/ g{o/ ;kb fwbD

tkb/ r'po s'I 80 s'I 100 NB i?fte

ykd fsnko j' iKdh j? fi;dh ehws

40,000 o[gJ/ d/ B/V/ s/V/ nkT[Idh j?.

fJ; ykd ftu BkJhNq'iB 0H5-1H5%,

ck;c'o; 0H5 s'I 0H9% ns/ g'NkF 1H2

s'I 1H4% se gkfJnk iKdk j?.

www.krishijagran.com

GftZy dh io{os- o;kfJfDe T[otoeK dk ftebg i?fte ykd

vkH oftzdo e[wko okig{sftF/ t;s{ ;g?Ffb;N (fwZNh ftfrnkB)

feqFh ftfrnkB e/Ido, d[tk;{, wE[ok-281001 (T[HgqH)

w'L 9453515850 Jhw/bL [email protected]

4H fwZNh ns/ ib ftu }fjohbkgD tX

fojk j?.

5H c;b T[g:'rh fwZso ihtK dh fwZNh

ftu brksko ewh nk ojh j?.

6H y/shpkVh T[sgkdK ftu o;kfJDK dh

wksok ftu tkX/ Bkb g?dktko ftu

}fjohbkgB ns/ r[DtZsk ftu ewh

dh ;fEsh g?dk j' ojh j?.

7H y/shpkVh T[sgkdK ftu yfDi sZs

ns/ ftNkfwB xN oj/ jB.

8H G{wh ib ns/ ;sjh ib ;fjs

;zg{oB tksktoD gqd{fFs j' fojk

j?.

9H feqFh T[sgkdK dh bkrs Bkb

ehws tX ojh j?.

10H G{wh dh T[gikT{ Fesh dk gsB j'

fojk j?.

;koDh-1 Gkos ftu brksko

tXdk o;kfJfDe T[otoeK dk T[g:'r

;kb� T[g:'r (jiko NB ftu)

1950-52 69H8

1960-61 293H8

1970-71� 2556H6

1980-81� 5515H6

1990-91� 12546H3

2000-01� 16702H3

2004-05� 18402

i?fte ykd

p

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 25

Page 26: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

dbjDh c;bK bJh

dkD/ tkbhnK c;bK bJh

ck;c/N ftb/:e ck;c/N ntF'Fe

okJhi'fpnw n?i';fgobw� �n?i'N'p?eNo� �

J/i'bk, phHihHJ/�

t?;hb;� �f;T{v'w'Bk;� �n?;gofis;� �

J/i'bk, phHihHJ/

thHJ/

wkJheo'okfJ}k

rb'w;

BkJhNq'iB ;fEoe i?t T[otoe � ck;c/N gfotosBh i?t T[otoe

ftF/FsktKL

fJe feb'rqkw r'po s'I 30-40 feHrqkH sZe T[sw ihtkD{

:[es B/g/v ezg';N gqkgs j[zdh j?. B/g/v ezg';N Fs-gqshFs

r'po Bkb pDh gozgokrs i?fte ykd dh s[bBk ftu 3-4

r[Dk finkdk T[gikT{ Fesh tkbh j[zdh j?.

(2) ;{eFw i?fte ykdKL

nkX[fBe gZdsh s'I pDhnK ;{eFw i?fte ykdK ;{eFw

ihtK d/ ;w{j jB, fJj ;{eFw iht tk:{wzvb ftu w”i{d

BkJhNq'iB ~ }whB ftu'I g”fdnK d/ g”Fe sZs d/ o{g ftu

gqsh;Ekfgs eo fdzd/ jB. BkJhNq'iB ;fEoheoD d/ fJbktk

fJj ;{eFw iht fGzB fGzB jkow'B}, ;{eFw g”Fe sZs ns/

ftNkfwBK ~ th w[es eod/ jB, fi; Bkb g”d/ ftu s/ih Bkb

tkXk j[zdk j?.

;{eFw i?fte ykdK dhnK ftF/FsktKL

· i?fte ykdK d/ ;{eFw iht fwqdk ifBs ftnkfXhnK ~

o'ed/ jB.

· ;{eFw i?fte ykdK c;b dk T[sgkdB 10-20 gqshFs

tXk fdzdhnK jB.

· fJjBK ykdK d/ T[g:'r Bkb fwZNh ftu w”i{d ;{eFw

fwsoiht ns/ ehfVnK dh ;zfynk ftu tkXk j[zdk j?.

· c;bK d/ T[sgkdB ftu fJ;d/ T[g:'r Bkb o;kfJfDe

T[otoeK dh s[bBk ftu xN you nkT[Idk j?.

· fGzB fGzB c;bK bJh nbr nbr ;{eFw i?fte ykdK

dk T[g:'r eoe/ finkdk T[sgkdB fbnk ik ;edk j?.

(3) nkX[fBe johnK ykdK_Bhb jfos F?tkb ns/ J/i'bk

joh ykd d/ o{g ftu ;BZJh Y?Iuk nkfd c;bK ~ T[rkT[D

d/ pknd T[;~ y/s ftu i's e/ G{wh ftu fwbk e/ ;Vk fdZsk

iKdk j?, fi; Bkb y/s dh T[gikT{ Fesh ftu ekch tkXk j[zdk

j?. nkX[fBe :[r ftu ftfrnkfBeK B/ fJ; ftXh ~ nZr/ tXk

e/ gkDh ftu g?dk j'D tkbh Bhbjfos F?tkb ns/ J/i'bk dk

joh ykd d/ o{g ftu T[g:'r eo fwZNh dh T[sgkdesk ns/

c;bK d/ g”Fe sZsK dh ng{osh dk i?fte o;sk y'fink j?.

(4) e/Iu{J/ dh ykdL

fJ; gqeko dh i?fte ykd dh fBowkD gqfeqnk ftu e/Iu{J/

d[nkok feqFh ngfFFNK ns/ j'o ;VBFhb i?fte gdkoEK dk

GeFD eoe/ ftFmk d/ o{g ftu T[u gZXoh gkdghn g'Fe sZsK

Bkb :[es i?fte ykd T[gbpX eokJh iKdh j/. e/Iu{J/ dh

www.krishijagran.comi?fte ykd

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 26

ykd ftu BkJhNq'iB 1H3% ck;c'o; 0H5% ns/ ;kJhNq/N

ftb:e ck;c/N 0H005% se gkfJnk iKdk j?. e/Iu{J/ dh

ykd o;kfJfDe T[otoeK dk ;G s'I tXhnk ftebg j?.

(5) pkfJUvkfJBfwe gqfeqnk s'I pDhnK j'o ykdKL

ftfrnkfBeK d[nkok ;w/I dh io{os ~ fXnkB ftu oZye/

ehshnK rJhnK y'iK ftu pkfJUvkfJBfwe ykdK d/ o{g ftu

;VDFhb euo/ ns/ r'po s/ nkXkfos nfijhnK i?fte ykdK

dk fBowkD ehsk frnk, fijBK dk gq:'r eo o;kfJfDe

T[otoeK d/ ;wkB, gozs{ B[e;kB ofjs ;[oZfyns feqFh

T[sgkd gqkgs ehsk ik ;edk j?. fJjBK

ftu'I e[M dh fvN/b fJ; gqeko j?L

· euo/ ns/ r'po dhnK nkX[fBe ykdKL;VDFhb euo/ ns/ r'po s'I pBD tkbh fJ; ykd d/

fBowkD bJh euo/ ns/ r'po dk 4pkJ/2 whH y/socb ftu 1H5 whNo T[uh gosdko Y/oh pDkJh iKdh j?. fJ; ftu pkfJUvkfJBfwe gq?go/FB ;zfynk 502 ns/ 506 dh 2-2 rqkw dh wksok ~ 10 fwHbhH p/fonw (507) d/ 5% x'b d/ Bkb euo/ ns/ r'po dh Y/oh ftu 30 ;?HwhH dh v{zxkJh se ehs/ rJ/ 5 S/eK ~ pzd eo fdZsk iKdk j?. uzrh i?fte ykd d/ fBowkD bJh Y/oh ~ uzrh soQK Bw oZyDk ukjhdk j?. fJ; gqeko euo/ dh Y/oh ~ jo d' wjhB/ ftu T[bNd/ oj'. fJ; gqeko 6 wjhfBnK ftu tXhnK i?fte ykd fsnko j' iKdh j?.

· ekT{ g/N fgNL}whB ftu 1H0 whH bzpk, 60 ;?HwhH u”Vk ns/ 2H5

;?HwhH v{zxk rZYk pDkU. fJ;dhnK dhtkoK ~ o;kfJD ofjs bZeV d/ gNV/_fJZNk Bkb x/o e/ fJ; ftu rK dk skik r'po Go fdU. fJ;d/ pknd gq?go/FB 502-506 ~ r'po dh sfj s/ 20-20 ;?HwhH dh d{oh s/ nzr{m/ Bkb S/e eoe/ gk fdU. Bkb jh p/;kbN ns/ nzv/ d/ fSbfenK ~ e[ZN e/ gkT[Dk th bkGekoh ofjzdk j?. fJ; rZY/ ~ w'N/ p'o/ Bkb Yzee/ Bw pDkJ/ oZfynk iKdk j?. fJ;~ T[Zgo s'I Bkbhdko ;hw?IN dh uZdo iK fe;/ nfijh uh} Bkb Ye fdsk iKdk j?, fi; Bkb

Page 27: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

fJ; ftu whIj dk gkDh Bk ik ;e/. 4-5 jcfsnK pknd fJj pDe/ fsnko j' iKdh j? ns/ fJ;~ gq?go/FB 500 d/ Bkb fwbk e/ gq:'r ehsk iKdk j?.

(6) sob i?fte ykdKL

gF{nK d/ wb w{so s'I pDhnK i?fte ykdK sob d/ o{g ftu j[zdhnK jB, fijBK ~ f;zukJh d/ gkDh d/ Bkb iK ;go/n ns/ j'o ;kXBK Bkb fSVe e/ y/s ns/ c;bK ftu c?bk fdsk iKdk j?. fJ; gqeko dhnK ykdK dk fpUok fJ; gqeko j?L

;zihtBh ykdL

d/;h rK dk 15 feb'rqkw skik r'po, 15 bhNo rT{ w{so ns/ 15 bhNo gkDh ~ fwbk e/ fwZNh d/ fJe xV/ ftu gk e/ fJ; ftu nZXk feb' r[V ~ gkDh ftu x'be/ fwbkT[D d/ pknd xV/ d/ w{zj ~ YZe e/ fwZNh g[s/ egV/ Bkb ;hb eo fdsk iKdk j? ns/ fJe jcs/ pknd fJ;~ y'be/ 200 bhNo gkDh ftu fwbke/, fJe J/eV iwhB ftu

o;kfJfDe T[otoeK d/ o{g ftu i?fte ykdK s/ y'i ikoh j?, b'eb gZXo s/ T[gbpX i?fte ;z;kXBK s'I i?fte ykdK dk fBowkD ehsk ik fojk j?. ni io{os j? fe fe;kBK ~ i?fte ykdK dh r[DtZsk ns/ ftF/Fsk s'I ikD{ eok e/ T[jBK d/ T[g:'r d/ Bkb jh T[gbpX b'eb i?fte ;z;kXBK s'I i?fte fBowkD ns/ F'X bJh T[s;kfjs ehsk ikJ/. fJ;d/ Bkb jh feqFh F'X e/IdoK, ;wkfie ;z;EkBK ns/ f;Zfyne ;z;EktK d/ i?fte ykdK s/ ftnkge F'X ekoieqw ~ tXkJ/ ikD dh th yk; io{os j?.

f;zukJh d/ ib d/ Bkb gq:'r ehsk iKdk j?. fJj sob ykd :{ohnk dk i?fte ftebg j?.

· sob ykdLfJe tZv/ vow iK wNe/ ftu rK,

wZM, ;{no, w[orh ns/ ep{so nkfd d/ wb w{so, wSbh, ;wz[doh tB;gsh ns/ doysK d/ gZfsnK ~ gkT[D d/ pknd gkDh Bkb Go fdsk iKdk j?, fco fgqgo/FB 502 ns/ 506 dh E'Vh wksok wbwb d/ egV/ ftu pzBe/ vqw iK wNe/ d/ gkDh ftu gk fdsk iKdk j?. fJ;d/ Bkb jh ftb/fonw ~ nbr s'I x'be/ gkDh ftu gk fdzd/ jB. fJ; x'b ~ E'V/ E'V/ ;w/I d/ nzsokb s/ beVh d/ vzv/ iK ;'Nh Bkb fwbkfJnk iKdk j?. brGr 1 wjhB/ ftu fJj sob ykd fsnko j' iKdh j?. fJ;~ 45 bhNo gkDh ftu x'be/ 1 j?eN/no y/s ftu fSVekn ehsk ik ;edk j?.

o;kfJfDe ykdK d/ gq:'r d/ ubd/ fwZNh dh ftrVdh ;/js BFN j' ojh j?.

www.krishijagran.comi?fte ykd

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 27

With Best Compliments from

Grow TogetherSurajS

SURAJ� SURAJ�

SURAJ� SURAJ�

;{oi ro[g nkc ezgBh}(nkJhn?;U 9001L 2008 ofi;Nov ezgBh)

fo;ouo, gq'v{;o, g?eo ns/ T[u r[DtZsk tkb/ nBki, ckJhpo, ckvo,

nkfJb ;hv}, dkbK ns/ jo fe;w d/ ;pihnK d/ phi d/ fteq/sk

;{oi eqkg ;kfJfz;} gqkH fbH;{oi pkfJUN?e gqkH fbH, ftro ;hv} gqkH fbH

ekog'o/N nkfc;L shih wzfib, ;koEe wkb, ;ork;B eok; o'v, ;tkwh ftt/ekBzd wkor, rKXhBro, 382 421 (r[ioks) w'L 958623377, 9825588890

t?p;kJhNL www.surajcropsciences.com, surajbiotech.com, www.vigourseed.com

nkfc;L fdb'bL r'dok jb'b jkJht/, g';NL fdb'b 389 310, eb'b, fibk gzuwfjb, r[ioks

skig[oL n?BHn?uH8, ih ph ih ;p ;N/FB d/ B/V/, g';N skig[o, 383205, gqKfsi, fibk, ;poeKsk (r[ioks)

Page 28: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

gF{ gkbeK bJh gq/oDk;o's pD/

fpqi/F oziB ns/ rzr/F r[ziB

gF{ gkbeK bJh gq/oDk;o's pD/

fpqi/F oziB ns/ rzr/F r[ziB

oZfJnk gzukfJs d/ fJpokfjwg[o

fBtk;h fpqi/F oziB ns/ rzr/F r[ziB

B/ nkgD/ xo ftu jh r[ziB v/noh dh

;EkgBk ehsh j?. fJj v/noh nZi gF{-

gkbeK bJh gq/oBk;o's pD u[eh j?. d'jK

B/ fJe rK s'I nkgDk eko'pko F[o{ ehsk

;h, i' fe nZi 56 rktK d/ wkfbe pD

u[e/ jB. j[D se fJjBK rktK d/ 40

tZS/ th t/u u[e/ jB. r[ziB v/noh y/sh,

fe;kBK ns/ gF{-gkbD Bkb i[V/ b'eK

bJh nZr/ tXD dh gq/oBk d/ ojh j?.

nzro/}h ftF/ Bkb ehsh ghih

nzro/}h ftF/ Bkb ghih dh gVkJh

eoB tkb/ bbB mke[o B/ ekch fdBK se

p/o[}rkoh dh ;}k G[rsh. fJ;d/ pknd

fJjBK B/ 24 iBtoh 2000 ~ jkihg[o

d/ uzdokb/ s'I 22 jiko ftu 20 bhNo

d[ZX d/D tkbh ekbh rK yohdh. T[;dh

d/yGkb ftfrnkfBe sohe/ Bkb ehsh.

nZi fJE/ eohp gzi doiB rktK jB,

fijVhnK cfoihnB ns/ ;kjhtkb B;b

dhnK jB.

rktK ~ fdZsk iKdk j? g”FfNe nkjko

v/noh pk}ko ftu ;;sh do s/

fwbD tkb/ gF{ nkjko dk T[g:'r BjhI

ehsk iKdk. fsw[b s'I fwbD tkb/ ;[Xk

dkD/ dk T[g:'r eod/ jB. fJ;d/ pkd

y[d dbhnk pDk e/ rktK ~ fdZsk iKdk

j?. jo rK, jo o'} uko feb' eDe,

sh;h ybh d' feb', w;o dkb d' feb',

uBk t/;D fJe feb', r[V nZXk feb' ~

gkDh ftu T[pkb e/ fdZsk iKdk j?. fJ;d/

pknd nbr s'I 50 rqkw Bwe ns/

e?bFhnw ns/ fwBob} dk T[g:'r eod/

jB.

;odh ns/ rowh bJh nbr nbr ukok

jo/ uko/ ftu iZJh po;hw, rowh

ftu e/bk, e/b/ dk gZsk ns/ e/b/ dk o[y

th fdzd/ jB. rowh ftu :{HghH dk i”I

ns/ pkiok, MkV/ ftu po;hw ns/ iZJh

gq:'r eod/ jB. v/noh dh gfjbh rK

ngq?b 2014 ftu 14t/I pZu/ ~ iBw d/D

d/ pknd wo rJh.

bbB ns/ T[jBK dh gsBh ~

f;Zfynk d/ ezwK ftu fdbu;gh

bbB, mke[o ;zs gkb ;e{b,

t?Fkbh ftu nzro/}h d/ nfXnkge jB.

T[jBK dh gsBh B{sB e[wkoh th

nfXnkfgek j?. fpqi/F oziB rfDs ftF/

s'I phn?;;h jB. jkbKfe fJ; gfotko d/

;ko/ w?Ipo r”Fkbk dh d/y o/y ftu i[N/

ofjzd/ jB, fpqi/F oziB rktK dk e/tb

d[ZX eZYd/ jB, rzr/F r[ziB gF{nK ~

ftfrnkfBe sohe/ Bkb ukok fdzd/ jB.

;[Xk ns/ nk;wk v/noh ~ fwbdk j? d[ZX

jkb/ fJ; v/noh ftu 56 rktK

jB. fJjBK dhnK 14 tZShnK th jB.

jo rK n”;sB 50000 o[gJ/ dh j?.

20 bhNo n”;sB d[ZX fdzdh j?.

seohpB fszB eo'V dh fJ; v/noh s'I

gqshfdB 15 jiko dk d[ZX ftedk j?.

fJE'I dk d[ZX ;[Xk v/noh ns/ nk;wk

v/noh ~ fdsk iKdk j?. ;oZfJnk d/

ghHn?uH;h ns/ n?;HNhHn?c e?Ig ftu

G/fink iKdk j?. wzr j'D s/ b'eb b'eK

~ th ng{osh ehsh iKdh j?. fJ;d/

pknd edh d[ZX pu ikJ/ sK gBho pDk

e/ t/funk iKdk j?.

v/noh ftu pDkfJnk e?fono

rzr/F B/ ph;hJ/ d/ pknd

nkJhnkJh-phn?wJ/ se f;Zfynk gqkgs

ehsh j?. rzr/F th v/noh eko'pko Bkb

i[fVnk j'fJnk j?. v/noh feZs/ ~ ngBk

e/ nkgDk e?fono pBkT[D d/ pknd

fpqi/F B/ okFNoh v/noh ftek; p'ov s'I

dkoifbzr ftu y/soh f;ybkJh e/Ido

feqsfow roGkXkB ;fj gF{ gqkEfwe

T[guko dh fszB wjhB/ dh f;ybkJh gqkgs

ehsh fijVh fe v/noh d/ ezw ftu whb

dk gZEo ;kfps j'Jh. fpqi/F nkgDh

v/noh dh d/yo/y d/ Bkb y/so d/ gF{nK

dk fJbki th eod/ jB.

rktK ns/ tZfSnK bJh nbr nbr F?v

� v/noh ftek; d/ gqsh brB ~

t/y T[; ;w/I d/ efwFBo n?;Hn?;Hoki{ d/

fBod/F s/ n?;HphHnkJh dh feqFh ftek;

Fkyk B/ 16H5% dh do s/ 20 bZy dk

eoik fdsk ;h. fJ;~ F?v pBkT[D ns/

gF{nK ~ nkX[fBe ;[ftXk w[jZfJnk

eotkT[D s/ you ehsk frnk ;h. v/Y

J/eV }whB ftu rT{Fkbk j?. S/ F?v

jB. fJe F?v e/tb tZfSnK bJh j?.

Btiks pZu/ bJh nbr ftt;Ek j?.

rowh ftu rktK ~ e{bo Bkb mzfvnK

oZfynk iKdk j?. jo fdB d[ZX tkb/

posB ~ T[gukfos eod/ jB. p?Ie B/

eoik d/D s'I pknd 40 feFsK pDk

fdZshnK.

;zdhg e[wkonkikd gZsoeko

w/Ehbk ekog'o/fNt, c/; ph, o'v BzH9 okiht Bro, gNBk, fpjkow'L 09931838846 Jhw/bL [email protected]

;

www.krishijagran.com;cb ejkDh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 28

Page 29: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

bVh fjzdh BK fJBc?efNv j'D tkb/ nBki1H� nkNk x[D� nBki ns/ fJ;d/ T[sgkd, ;[e/ cb

ns/ szpke{

2H� dbjDh x[D� okiwK ;fjs fGzB gqeko dhnK dkbK

3H� b'fpnk x[D� dkbK

4H� b'fpnk fGzqr� ;'fJnkphB ;fjs fGzB gqeko dhnK

dkbK

5H� dbjD fGzqr� ;'fJnkphB ns/ okiwk d/ fJbktk eJh

soQK dhnK dkbK

6H� M'B/ dk FbG� uktb, wZeh, ;'fJnkphB, w{zrcbh, ;[Ze/

w/t/, Bkfonb,

7H� nBki dk Go{ k fsbuZNk� wZeh, eDe

8H TF{ D eNhpdz rd' kw ehN� u”bh, wZeh, ;'fJnkphB, w{zcbh, w/t/,

Bkfonb, nkNk

9H� nBki dk u{ok FbG� uktb, wZeh, eDe, i”I

10H� M'B/ dk fGzqr� uktb, wZeh, eDe, i”I, dkbK

11H� nrz w' f' JN; nBki gsrz k� M'Bk, eDe ns/ wZeh

12H� Hbkb nkNk fGqzr� ;G soQK dhnK dkbK ns/ w;kb/

13H� bkb x[D� ;G soQK dhnK dkbK ns/ w;kb/

gozgokrs sohfenK d[nkok nBki dk nk;kB

ns/ ;[oZfyns GzvkoD

;bK ns/ T[jBK d/ T[sgkdK s'I nBki d/ ;[oZfyns

GzvkoD bJh g[okD/ iwkB/ s'I eJh xo/b{ sohfenK dk

gq:'r ehsk ik fojk j?. nkX[fBe s”o-sohfenK dh s[bBk

ftu gozgokrs s”o sohe/ finkdk ;;s/ ns/ nk;kBh Bkb

T[gbpX jB. e[dos B/ ;k~ eJh w?vh;Bb r[DK tkbhnK

iVhnK p{NhnK tB;gsh d/ o{g ftu gqdkB ehshnK jB fit/I

Bhw, jbdh, s[b;h nkfd. fJE/ T[jBK jh T[sgkdK dk

T[g:'r nBki d/ ;[oZfyns GzvkoD bJh ehsk frnk j?.

f}nkdkso d/FK ftu nBki dk GzvkoD pK; ns/ fwZNh d/ pD/

posB ns/ i{N d/ E?b/ ftu ehsk iKdk j?.

ykd ns/ feqFh ;zrmB dk wzBDk j? fe ykd T[sgkdB

2030 sZe 40% ns/ 2050 se 70% se tXkT[D dh

io{os j?. Gkos ftu nBki ns/ fsbjD dhnK c;bK dk

;jh GzvkoD ftt;Ek Bk j'D eoe/ 10 s'I 20% se d/

B[e;kB dh th ;zGktBk j?. ;oekoh ;{soK d/ nB[;ko fgSb/

e[M ;kb gfjbK 2010 ftu ;oekoh r'dkwK ftu 11jiko

;Zs ;” NB Gzvkfos ykd nzB ;V ikD Bkb Gkos ~ Gkoh

nkofEe B[e;kB dk ;kjwDk eoBk g?Idk ;h. nBki dh ygs

dh Gkoh wzr ns/ T[;dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/

nBki d/ T[fus GzvkoD dh ftt;Ek dh io{os j?.

nBki ;zeqfws ehfVnK d/ gqeko-

eteL ete fJe e'Feh phikD{ j? fi; ftu iBD nkgD/

nkg jh j[zdk j? fJ; bJh fJjBK d/ phikD{nK ~ tk:{wzvb dh

gj[zu s'I d{o oZfynk ikDk ukjhdk j? sKfe fJj Gzvkfos nBki

~ fJBc?efNv Bk eo ;eD. Gzvkfos ;EkB s/ j[w; ns/ Bwh

dk j'Dk ete ;zeqwD dk gqw[Zy ekoB j?. nBki ~ ete d/

;zeqwD s'I pukT[D bJh g{oh soQK ;[ek e/ GzvkoD eoBk jh

;jh wzfBnk iKdk j?.

ehNL fozr ns/ gszr d' w[Zy gqeko d/ ehV/ j[zd/ jB.

fijV/ Gzvkfos dkbK ns/ nBkiK ~ B[e;kB gj[zukT[Id/ jB.

d'jK d/ pZfunK ~ gfjukBDk pj[s jh w[Ffeb j[zdk j?.

feT[Ife fJj pj[s S'N/ phi dh Feb d/ j[zd/ jB. fJ; bJh

edh th ;kp[s phiK d/ Bkb N[ZN/ j'J/ phiK ~ Gzvkfos Bk ehsk

ikJ/.

u{j/L Gzvkfos nBki ~ B[e;kB gj[zukT[D ftu u{j/ th

fJe gqw[Zy ekoB j?. fJjBK dh o'eEkw fgzifonK dk gq:'r

eoe/ ns/ o;kfJfDe T[guko d'jK sohfenK Bkb ehsk ik

;edk j?. gozs{ fgzio/ dk gq:'r eoBk finkdk ;koEe wzfBnk

iKdk j?.

www.krishijagran.com

nBki GzvkoD d/ e[M nk;kB sohe/

1H X[g ftu ;[ek e/L

fJj GzvkoD dh pj[s nk;kB ns/ fNekT{ ftXh j?. bzp/

;w/I s'I fJ;dk gq:'r nBki ftu Bwh, ehfVnK d/ gqiBB ftu

o'eEkw bJh ehsk ik fojk j?. fJ; ftXh ftu eNkJh d/

gozgokrs sohfenK d[nkok nBki dk nk;kB

ns/ ;[oZfyns GzvkoD

c

gozgokrs GzvkoD

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 29

Page 30: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

pknd nBki ~ X[g ftu ;[ek bzp/ ;w/I bJh T[;~ Gzvkfos eo

fdzd/ jB. fJ; Bkb ehfVnK ftu j'D tkbh gqiBB feqnk o[e

iKdh j?. fJj ftXh tZv/ ns/ S'N/ d'jK soQK d/ fe;kBK bJh

pj[s bkGekoh ns/ gqGkth j?. fJj gqfeqnk ngq?b, wJh ns/

i{B d/ wjhB/ ftu eoB Bkb fe;/ soQK d/ ehfVnK s/ ekp{

gkfJnk ik ;edk j?.

2H fBzw dhnK gZshnK dk fJ;s/wkb ehN ns/ ehfVnK dh

o'eEkw d/ o{g ftu

� fBzw dhnK gZshnK dk fJ;s/wkb ehN ns/ ehfVnK

~ Gzvkfos nBki s'I d{o GikT[D bJh ehsk ik fojk j?.

fJ;d/ bJh o[y s'I skih gZshnK b? e/, T[jBK ~ iwK eoe/ SK

ftu ;[ekfJnk iKdk j?, f;ZX/ nBki d/ Bkb fwbk e/ nBki dh

g/Nh ~ pzd eo fdsk iKdk j?. fJj ftXh pj[s jh ;;sh,

;[oZfyns ns/ gqGkth j?. okrh ~ Gzvkfos eoB bJh dyDh

Gkosh fe;kBK d[nkok fBzw dhnK gZshnK dk fJ;s/wkb eo

ehN ns/ ehfVnK s'I ;[oZfynk bJh ehsk iKdk j?.

3H jbdh

fJe feb' nBki ftu 40 rqkw jbdk dk u{oD dk

T[g:'r th fJe uzr/ ftebg d/ o{g ftu ehsk iKdk j?.

GzvkoD s'I gfjbK nBki ~ jbdh d/ u{oD Bkb jbe/ jZE

Bkb orV e/ nZX/ xzN/ bJh X[g ftu ;[ek fdzd/ jB. eZuh

jbdk dk fJ;s/wkb th ehfVnK dh ;[oZfynk bJh ehsk ikdk

j?. fJ;dh s/I rzX d/ ekoB ehN nBki s'I d{o ofjzd/ jB.

fJj T[guko ehfVnK s'I bzp/ ;w/I se ;[oZfynk gqdkB eodh j?

ns/ ykD dh fdqFNh Bkb th ;[oZfyns j?.

4H w;kfbnK dk T[g:'r

g/Iv{ wfjbktK d[nkok bkb fwou dk gq:'r th ykd

gdkoEK d/ ;[oZfyns GzvkoD bJh ehsk iKdk fojk j?.

bj;[D Bkb ehfVnK dh ;zfynk ~ xN ehsk ik ;edk j?.

bj;[D d/ r[ZfSnK ~ uktbK dh s?n ftu oZye/ nBki dh g/Nh

~ uzrh soQK pzd eo fdzd/ jB. bj;[D dh rzX d/ ekoB ehV/

gj[zu s'I pkjo j' iKd/ jB fJ;bJh nBki ns/ uktbK d/

GzvkoD ftu bj;[D d/ r[ZfSnK dk gq:'r ehsk iKdk j?.

5H fwZm/ gqezd dk fJ;s/wkb ehNK ns/ ehfVnK dh

o'eEkw bJh Bwe dk gq:'r g[okD/ ;w/I s'I jh ete ns/ ehN

s'I pukn bJh ehsk iKdk j?. Bwe ehfVnK ~ nkT[D s'I

o'edk j?. Bwe dk gq:'r tZv/ g?wkB/ s/ fJwbh d/ GzvkoD ftu

th ;jkfJe j?. fJ; ftXh Bkb ehN d/ jwb/ fit/ fGzqr, gszr/

nkfd dh o'eEkw j[zdh j?.

7H u{B/ dk gq:'r eo T[guko eoBk

u{Bk ehfVnK ~ ezNo'b eoB bJh pj[s gfjbK s'I jh

gq:'r ftu fbnkJ/ ikD dk sohek jh j?. fJj pj[s jh ;;sk

ns/ nk;kB sohek j?. ehfVnK ~ ezNo'b eoB bJh, fJ;

ftXh ftu u{B/ dk u{oD pDke/ T[;~ uktbK d/ Bkb fwbk

fdU, fco i{N s'I pD/ E?b/ ftu gk e/ ;[Zeh irQk oy fdU.

fJ;dh wfje Bkb ehV/ d{o Gi iKd/ jB ns/ Bkb jh T[jBK

dh gqiBB gqfeqnk th o[e iKdh j?. 10 rqkw u{B/ dk

fJ;s/wkb fJe feb'rqkw nBki ~ T[gukfoas eoB ftu ehsk

iKdk j?. fJj T[guko ehfVnK d/ jwb/ s'I bzp/ ;w/I se

pukT[Idk j?.

8H oky d[nkok ehfVnK s/ ezNo'b

fJj ftXh fe;kBK d[nkok g[okB/ }wkB/ s'I jh fJ;s/wkb

ftu fbnKdh ik ojh j?. fJ; ftXh ftu dkbK ~ Gzvkfos

eoB bJh fwZNh Bkb pD/ xV/ d/ nzdo 3_4 Gkr oky ns/

pkeh pu/ fJe u”EkJh Gkr ftu rK dk r'po ns/ bZeV dh

oky Bkb Goe/ pzd eo fdU. S/ wjhB/ pknd fJj ftXh fco

s'I d[jkokU. nBki ~ fJ; gqeko rK d/ r'po dh oky dk Bkb

fwbk e/ Gzvkfos eod/ jB, i' ehNo'Xh j[zdh j?.

9H wkfu; dhnK vZphnK dk T[g:'r

g/Iv{ fJ;sqhnK d[nkok nBki ~ Gzvkfos eoB ftu fJj

ftXh pj[s gfjbK s'I gq:'r ehsh ik ojh j?. fJ; ftXh ftu

nkw s”o s/ S/ s'I 8 wkfu; dhnK vZphnK ~ nBki dh g/Nh dh

s?n ftu, ftu'I ns/ T[gob/ fjZ;/ ftu oZye/ uzrh soQK pzd eo

fdzd/ jB. wkfu; dhnK shbhnK ftu ck;c'o; j[zdk j?, fijVk

ehfVnK dh o'eEkw ftu ;jkfJe j[zdk j?. fJ;dk finkdk

wksok ftu gq:'r jkBhekoe j?.

10H fBzw d/ x'b d[nkok T[gukfos i{N s'I pD/ E?b/ dk

T[g:'r nBki dk ;[oZfyns GzvkoD eoB bJh i{N s'I pD/ E?b/

tZvh wksok ftu T[g:'rh jB. GzvkoD s'I gfjbK E?fbnK ~

fBzw d/ x'b Bkb T[gukfos ehsk iKdk j?.

fBzw dk x'b fsnko eoB dh ftXhL

10 bhNo gkDh ftu 10% fBzw d/ phi dk u{oD pDk

e/ gkDh fwbk fdU, fco i{N d/ E?b/ ~ T[; gkDh ftu g{oh

oks v'p e/ oZy fdU. ;t/o/ fBu'V e/ SK ftu ;[ekT[D d/

pknd fe;kB GkJh fJjBK E?fbnK ftu nBki dk GzvkoD eo

;ed/ jB. fJ; ftXh Bkb nBki ~ fJe ;kb se ehfVnK s'I

pukfJnk ik ;edk j?. fJ; gqfeqnk ftu 10 E?fbnK bJh 2

s'I 8 bhNo fBzw d/ x'b dh io{os j[zdh j?.

fJj T[go fby/ xo/b{ gozgokrs sohfenK d[nkok

fe;kB GkJh nkgD/ nBki dk GzvkoD T[fus sohe/ Bkb eo

;ed/ jB.

www.krishijagran.comgozgokrs GzvkoD

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 30

Page 31: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

e/b/ dh ;xB pkrpkBh

bk Gkos ftu gqkuhB ekb s'I jh

fJe pj[s wjZstg{oB cb fojk j?. Gkosh ;fGnZsk ftu e/b/ d/ jo fjZ;/ dk T[g:'r j[zdk fojk j?. fJ; dk T[b/y t/dK ftu th ehsk frnk j?. e/b/ dk g?dkfJFh ;EkB Gkos jh j?. fJ; bJh g{o/ d/F ftu nbr nbr soQK dhnK fJ;dhnK fe;wK jB. e/bk nfsnzs g”FfNe cb j?. fJ;d/ Bkb jh fJj fufes;e r[DK dk Gzvko th j?. fJ;d/ fB:fws ;/tB Bkb nB/e fpwkohnK s'I S[Nekok fwb iKdk j?. Gkos ftu G'iB dh fdqFNh Bkb uktb, eDe ns/ d[ZX d/ pkd e/bk u”Ek wjZstg{oB ykD tkbk gdkoE j?.

Gkos d/ ;ko/ w?dkBh y/soK ftu e/b/ dh ;rB pkrpkBh feZs/ d/ o{g ftu nfsnzs b'efgqn j?. e/b/ dk tgkfoe T[sgkdB w[Zy s”o s/ wjkokFNok, r[ioks, sfwbBkv{, nKXokgqd/F, gZSwh pzrkb, wZXgqd/F, nk;kw ns/ ;zg{oB g{ot-T[so Gkos ftu ehsk ik fojk j?.

e/b/ d/ fGzB fGzB T[sgkdK dh tXdh wzr d/ ekoB fJ;dh y/sh dk wjZst fdB' fdB s/i rsh Bkb tX fojk j?. ski/ cb d/ fJbktk e/bk fug;, e/bk nkNk, e/bk jbtk, e/bk i{;, e/bk Nkch, e/bk wfdok, e/bk F?Ig/B nkfd T[sgkd

T[d:'fre o{g Bkb b'efgqn jB. e/b/ dh T[sgkdesk xZN j'D d/ nB/e ekoB jB fit/I fe fwZNh ns/ ezdK dk T[guko Bk j'Dk. ftg[b T[sgkde fe;wK d/ g”d/ T[gbpX Bk j'Dk, fNF{ ebuo g”fdnK dh ng{oB T[gbpXsk, r'po dh ykd ns/ T[otoeK dh nB[Fkf;s wksok dk T[g:'r Bk j'Dk, f;zukJh dhnK T[BZs ftXhnK dk T[g:'r Bk eoBk, yogstko ehN o'r ezNo'b s/ b'VhIdk g?;k Bk you eoBk, w'Vh c;b dh ;w[fus d/yGkb Bk eoBk, b'VhIdh d{oh s/ g”fdnK dh o'gkJh Bk eoBk, ;{eFw g”Fe sZsK dh ewh, jkow'B dk T[g:'r Bk eoBk nkfd gqw[Zy ekoB jB. fJjBK ;G ;wZf;nktK s'I S[Nekok gk e/ fJ;dh Gog{o T[gi bJh ik ;edh j? fi;dk T[b/y j/mK ehsk frnk j?.

1H ibtk:{L e/b/ d/ Gog{o T[sgkdB bJh fBZx/ ns/ nkdo ibtk:{ dh io{os j[zdh j?. fJ;d/ bJh T[g:[es skgwkB 20-30 fvroh ;?H d/ ftu j'Dk ukjhdk j?. ;kbkBk pkfoF 150-200 ;?HwhH ;wkB o{g Bkb j'Dh ukjhdh j?. gkbk ns/ b{n tkb/ y/soK ftu e/b/ dh y/sh ftu B[e;kB j'D dh ;zGktBk ofjzdh j?.

wfNnko d'wNL

fwZNh fi;dk ghHn?uHwkB 6H5 s'I 7H5 d/ ftu j't/ T[Zsw wzBh iKdh j?. e/b/ dh pkrpkBh finkdk ykoh fwZNh ftu uzrh BjhI j[zdh. }whB ftu ib Gokn BjhI j'Dk ukjhdk ns/ G{wh dk ib ;so 7 s'I 8 c[ZN EZb/ j'Dk ukjhdk j?.

fe;wKL

vtkoc e?ftzv;- fJj fe;w wjkokFNo, wZX gqd/F, r[ioks, fpjko, gZSwh pzrkb ns/ T[so gqd/F ftu ekch b'efgqn j?. fJ; fe;w dk g”dk p'Bk (1H5 s'I 1H8 T[uk j[zdk j?. cb tZv/, wNw?b/ iK jokgB tkb/ j[zd/ jB. sBk w'Nk, jok ns/ ghbkgB bJ/ j[zd/ jB. tXhnk c;b gqpzXB Bkb nZm B” wjhfBnK ftu c[b nk iKd/ jB ns/ cb nrb/ uko-gzi wjhB/ ftu s[VkJh bJh fsnko j' iKd/ jB. fJ;d/ fJe r[ZS/ ftu n”;s 9-10 cbK d/ r[ZS/ j[zd/ jB. e/b/ dh n”;s bzpkJh 20 ;?HwhH ns/ w'NkJh 10 ;?HwhH j[zdh j?. fJe r[ZS/ dk Gko 22 s'I 25 feb'rqkw j[zdk j?.

rqKv B?B/ (ih-9)L fJj fJe wZXw T[ukJh tkbh nfsnzs b'efgqn fe;w j?. fi;~ fNF{ ebuo d[nkok fsnko ehsk frnk j?. fJ;d/ cb dk ozr ns/ GzvkoD dh skes e?p/Iv; s'I T[sw j?.

www.krishijagran.com

e/

e/b/ dh ;xB pkrpkBh rzrk FoB ;?Bh

feqFh pkrpkBh ;bkjeko

5 Jh, 9 ph, pzrbk gbkN, cohdkpkd-201001, jfonkDk

w'L 9540193183, Jhw/bL [email protected]

e/b/ dh pkrpkBh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 31

Page 32: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

cbK dh n”;s bzpkJh 22 s'I 25 ;?HwhH ns/ w'NkJh 10 s'I 12 ;?HwhH j[zdh j?. fJe r[ZS/ dk Gko brGr 24 s'I 30 feHrqkH j[zdk j?. fJ; fe;w ~ okFNoh pkrpkBh fwFB dh :'iBk ftu th tgkfoe :'iBk d/ o{g ftu T[g:'r ehsk ik fojk j?.

g”Fe sZs gqpzXBL e/b/ dh c;b ~ g”Fe sZsK dh finkdk wksok ftu io{os j[zdh j?. t?;/ e/b/ d/ uzr/ tkX/ ns/ T[gi bJh ;ko/ g”Fe sZsK dh io{os j[zdh j? gozs{ e/b/ bJh g'NkF dh io{os finkdk j[zdh j?. wT{ohJ/N nkc g'NkF gqw[Zy o{g Bkb g'NkF bJh T[g:'r ehsh iKdh j?. fJ;d/ fJbktk e?bFhnw uzr/ T[sgkdB bJh wjZstg{oB g”Fe sZs j? feT[Ife fJj BkJhNq'iB, ck;c'o; ns/ g'NkF dh T[gbpXsk ~ th gqGkfts eodk j?. i/ w?rBhFhnw dh ewh B}o nkt/ sK w?rBhFhnw dk T[g:'r nfsnzs gqGkth gkfJnk frnk j?.

nkw s”o s/ e/b/ dh c;b ftu nZieb ;{eFw sZsK dh ewh yk; eoe/ t/yh rJh j?. fJ;d/ bJh ;{eFw g”Fe sZsK dk fwFoD pkiko ftu fwbdk j?. fi; ftu fize ;bc/N, c/o; ;bc/N, ekgo ;bc/N ns/ p'o?e; dh gqu[o wksok w”i{d ofjzdh j?. fJ;dk gq:'r g”d bkT[D d/ fszB s'I gzi ns/ S/ wjhB/ pknd eoB Bkb cb dh T[gi ns/ r[DtZsk d'jK dk ;ekokswe tkXk j[zdh j?. fJ; dh 20 s'I 30 feHrqkH wksok fJe j?eN/no ftu ekch j[zdh j?.

fwZNh ns/ ezd dk o'gD s'I gfjbK T[gukoL

fwqdk T[gukoL fwqdk ifBs o'rK, ;{so feqwh ns / ehfVnK d / eNz ob' bJh gbk;fNe ;b' okJhiF/ B, co' N/ , fEwN/ o;kfJD 10 feHrkq H gsq h je? Nn/ o dh do Bkb Tg[ :r' ehsk ikDk ukjhdk j.? ib fBek; dh ftt;Ek th eoBh ukjhdh j.?

gqezd T[gukoL tXhnk T[sgkdB d/D tkb/ gqezd o'r w[es y/s s'I b?D/ ukjhd/ jB. ;'ov ;zeo tkb/ gqezd fijBK dk n”;sB Gko 500 s'I 700 rqkw j't/, o'gB bJh T[g:[es j[zd/ jB. gqezd ~ 1H5 s'I 2 fwbh B[tk eokB

dtkJh gqsh bhNo gkDh ftu v[p' e/ 10 fwzN se oZy' ns/ T[;d/ pknd ski/ r'po d/ x'b ftu gqezd ~ v'p' fi; Bkb fe T[; T[go fJe gos r'po dh izw ikt/. T[; d/ pknd T[jBK ~ SK ftu oZy e/ ;[ekT[D d/ pknd jh T[g:'r eo'.

g”d o'gB dk ;wKL

e/bk o'gB dk ;G s'I tXhnk ;wK cotoh wkou j?. id'I fe 15 i{B s'I 15 i[bkJh se th o'gkJh ehsh ik ;edh j?.

g”d ;rBskL 1H5 whNo X 1H5 whNo

g”d ;zfynkL 4219 gqsh j?eN/no

rZY/ dk nkekoL 2X2X2 c[ZN

ykd ns/ T[otoeK dh wksokL

r'po dh ykd 40 NB gqsh j?eN/no 200 rqkw BkJhNq'iB, 150 rqkw ck;c'o;, 200 rqkw g'NkF gqsh g”dk iK c;b.

ib gqpzXBL

e/b/ dh ;rB pkrpkBh r?o gozgokrs y/so fit/I g{oth T[so gqd/F, r[ioks ns/ gzikp ftu s/I rsh Bkb c?b ojh j?. fiE/ ib ns/ f;zukJh gqpzXB fJe gqw[Zy u[B”sh j?. phs/ fJe dFe ftu fNqg f;zukJh gZdsh nfsnzs b'efgqn j'Jh j?. feT[Ife fJ; Bkb ib dh wzr 70 s'I 80 gqshFs se xZN j' iKdh j?. Bkb jh fvqg gZdsh bJh swkw ;oekoh :'iBktK ftu 50 s'I 70% se ;oekoh nB[dkB nk;kBh Bkb fwb iKdk j?. wfjzr/ vh}b ns/ T[otoe Bkb fe;k Bib gqpzXB ns / coNhrF/ B fijhnK seBheK ~ ;jh soKQ ngBk oj / jB i ' fe eb/ / dh ;rB pkrpkBh bJh ;[yd j?.

yogstko ezNo'bL

e/b/ dh c;b ftu yogstko BjhI j'D/ ukjhd/. feT[Ife fJj w[Zy c;b ftu'I g”Fe sZs ns/ ib bJh w[ekpbk eod/ jB fijBK eoe/ c;b d/ T[sgkdB ns/ r[DtZsk d'jK s/ gqshe{b gqGkt g?Idk j?. yogstkoK d/ ezNo'b bJh gbk;fNe wbhfuzr dk T[g:'r th nk;kBh Bkb ehsk ik ;edk j?.

g”fdnK ~ yogstko ofjs oZyD bJh o'gB s'I gfjbK d' bhNo gqsh j?eN/no dh do Bkb rbkJhck;/N dk fSVekn ehsk iKdk j?. fJe iK d' tko jZEK Bkb yogstko eZYDk th io{oh j[zdk j?.

ehfVnK s/ ezNo'bL

gqezd x[D- tZv/ x[D gqezd dhnK dhoxktK dk ikb pDk e/ g”d/ ~ ewi'o pDkT[Idk j?.

fJ;d/ ezNo'b bJh ;/jswzd o'gB ;wZroh dk T[g:'r eo'.

ehN ezNo'bL prhu/ ~ yogstkoK s'I w[es oZy'. fwZNh ftu 0H2 rqkw _ ekop'fcT{okB dk gq:'r eo'.

;[Zek ehNL fJj ehVk g”d/ d/ fjZ;/ ~ y[ou fdzdk j? ns/ yk;eo cbK ~ G{ok iK ozrjhD eo fdzdk j?.

fJ;dh o'eEkw bJh w'B'eq'N'ck; d/ 0H05% x'b dk g[Fe eqw d/ ;G s'I T[goh ;fjgZso y[bD s'I gfjbK fSVekn iK fJzi?eFB brkU.

wkj{ (n?fcv)L fJj e/b/ d/ pzuh Nkg ftFkD{ d/ tkje j[zd/ jB ns/ nGk;h sB/ dhnK gZshnK d/ nkXko s/ ;w{j d/ o{g ftu t/y/ iKd/ jB.

� fJ;d/ ezNo'b bJh gZshnK s/ 0H1% w'B'eq'N'ck; dk fSVekn eo'.

· co{N ;e/fozr phNbL fJ; ehV/ d/ pkbr nZXhnK y[bhnK gZshnK ns/ cbK s/ gbd/ jB ns/ uwVh s/ fBFkB Svd/ jB. g”d/ nkgDk tkXk Xhwk eo fdzd/ jB ns/ r[ZfSnK dh r[DtZsk th yokp j' iKdh j?.

· J;d/ ezNo'b bJh BthnK gZshnK fBebD d/ s[ozs pkd ns/ cb fBowkD d/ ;w/I ftu 0H05%

www.krishijagran.come/b/ dh pkrpkBh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 32

Page 33: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

fJ;d/ ezNo'b bJh gZshnK eZN e/ BFN eo fdU. gkDh iwK Bk j'D fdU. T[fus ib fBek;h oZy'. vkJ/E/B n?w-45 1250 rqkw_j?H dk fSVekn eo'.

· pzuh NkgL fJj fJe ftFkD{ ifBs o'r j?. n;kXkoD rfjo/ jo/ w'o; e'v uefsnK dk gZshnK d/ j/mb/ Gkr ftu ftubhnK B;K d/ Bkb T[GoBk, gZsh dk nkeko xN iKdk j? ns/ gZshnK n;kXkoB o{g Bkb yVhnK ns/ Gzr[o j' iKdhnK jB.

fJ; o'r dh o'eEkw bJh j/m fby/ T[gkn eoB/ ukjhd/ jBL

- ftFkD{ ofjs o'gB ;wZroh dk :kBh fNF{ ebuo s'I ftef;s g”fdnK dk jh T[g:'r eo'.

- fB:fws ;ot/yD eoe/ fJBc/efNv g”fdnK ~ T[ykV e/ BF Neo fdU.

- tkje ehfVnK s/ ezNo'b oZy'.

- Finkdk r[BD d/ wkwb/ ftu fJBv?ef;zr ehsk ikDk ukjhdk j?.

fwnkd g{oh j'D dk ;{ue nzeL

fJj cb d/ nkeko, ro/v iK d{i/ jZE d/ ftu d/ ftnk; d/ nKeV/, ;Nkou dh wksok ns/ e[;[fws j'D ftu bZr/ fdBK d/ nkXko s/ ;Ekfgs ehs/ iKd/ jB. nKfFe iK g{oh soQK gZe/ cb dh c;b b?D d/ c?;b/ ~ pkiko dh gqkEfwesk gqGkfts eo ;edh j?.

r[ZfSnK dk jNkT[DkL

r[ZfSnK ~ doKsh dh wdd Bkb gfjb/ jZE d/ 30 ;?HwhH T[go'I T[d'I eZNDk ukjhdk j? id'I T[go s'I d' jZE j/mK dk cb 3_4 Gkr g{oh soQK r'b j' ikJ/. gfjbk jZE y'bD d/ pknd 100-110 fdB pkd eNkJh ftu d/oh ehsh ik ;edh j?. eN/ j'J/ r[ZfSnK dk tXhnK rZd/dko No/n iK N'eoh ftu fJeZm/ eo GzvkoD ;Eb s/ fbnKdk ikDk ukjhdk j?. eNkJh d/ pknd r[ZfSnK ~ o”FBh s'I pukT[Dk ukjhdk j?, feTfI[ e Tj[ geZ D ns / Bow jD' dh gfq enq k ~ si/ eodh j.?

b'eb ygs bJh r[ZfSnK ~ ne;o vzYb ;fjs oZye/ y[dok tgkohnK ~ t/u

fdsk iKdk j?. fBo:ks bJh r[ZfSnK ~ uko s'I S/ T[IrbhnK dhnK fJekJhnK ftu eZfNnk iKdk j?. bzpkJh ns/ u”VkJh d'jK bJh Fq/Dh pZX ehsk iKdk j? ns/ g'bh bkfJzv pef;nK ftu fBo:ks dhnK io{osK d/ nB[;ko fGzB fGzB tiB XkoB eoB bJh ;ktXkBh g{ote oZy fdsk iKdk j?.

eNkJh d/ pknd ;zukbBL

GzvkoD ;Eb s/ eN/ cN/ iK finkdk ge/ j'J/ cbK ~ eZY fdsk iKdk j? ns/ b'e pkiko ftu r[ZfSnK ~ bkohnK iK t?rBK okjhI G/fink iKdk j? gozs{ fBo:ks pkiko bJh fiE/ r[DtZsk gqw[Zy j?, r[ZfSnK ~ jZE Bkb nbr ehsk ikDk ukjhdk j?. cbK ~ trd/ g kD h i K gsb / ; ' v hnw jkJhg'eb'okJhv d/ x'b ftu b?N/e; bJh X'sk iKdk j? ns/ EkfJUp?Iv ;'b Bkb

T[gukfos ehsk iKdk j?. fJ;d/ pkd cbK ~ jtk ftu ;[ekfJnk iKdk j? ns/ fit/I fe T[go fejk frnk j? fe T[IrbhnK d/ nkXko s/ Fq/DhpZX ehs/ iKd/ jB. n”;sB 14H5 feHrqkH e?g/f;Nh d/ ;hHn?cHph pe;/ iK io{os nB[;ko gkbhfEB dh uZdo d/ Bkb g?e ehs/ iKd/ jB fco 13-15 fvroh ;?bf;n; d/ skgwkB ns/ 80-90% Bwh s/ mzY/ ehs/ iKd/ jB. nfijh ;wZroh ~ 13 fvroh ;?bf;n; s/ mzvh bVh d/ nzsors wkoehfNzr bJh G/fink ikDk ukjhdk j?.

T[giL

� e/b/ d/ T[gi eJh rZbK s/ fBoGo eodh j?, fi; ftu T[rkJh ikD tkbh fe;w ns/ c;b dh d/yGkb gqw[Zy j?. T[sw gqpzXB Bkb gfjbh c;b dh s[VkJh 11-12 wjhB/ ftu ehsh ik ;edh j?. gfjbh w{Vh (o?N{B) dh c;b 10-11 wjhfBnK ftu fsnko j' iKdh j?. ;rB pkrpkBh d/ uzr/ gqpzXB Bkb 80-100 NB gqsh j?eN/no e/b/ d/ cb gqkgs ehs/ ik ;ed/ jB.

w'B'eq'N'ck; dk fSVekn eoBk ukjhdk j?.

· ;{sofeqwhL g”d/ d/ ftek; ns/ tkX/ s/ gqshe{b gqGkt gkT[Id/ jB. eZNhnK j'JhnK iVK s/ ikwBh ekb/ iyw ns/ T[jBK dk ftGkiB j' iKdk j?.

fJ;d/ ezNo'b bJh 40 rqkw ekop'fcT{okB_g”d/ dh do Bkb o'gd/ ;w/I ns/ o'gB d/ uko wjhB/ pkd T[g:'r eo'. Bhw dh ybh ~ i?fte ykd d/ o{g ftu T[g:'r eo'. ;jkfJe c;b d/ o{g ftu r/Id/ dk T[g:'r eo'.

o'r s/ ezNo'bL

· gBkwk T[yNkL g[okDhnK gZshnK ftu ghb/gB dk c?bkn toDftqs d/ e'b gqGkfts gZshnK N[ZN e/ bNe iKdhnK jB. nkGk;h sB/ dk ftGkiB nkw rZb j?. iV ns/ gqezd bkb G{o/ j' iKd/ jB.

fJ; o'r d/ ezNo'b bJh i?fte ykd d/ Bkb NqkJhe'vowk ns/ f;T{v'w'Bk; cb{nko/;?I; fij/ iht fB:zsoeK dk T[g:'r eo'. y/s ftu Gog{o wksok ftu i?fte ykd gkU. ib fBek;h uzrh oZy'.

· f;rkN'ek goD fushL fJ;dh gqfeqsh gZshnK s/ S'N/ fBFkBK s'I Mbedh j?. iyw jbe/ ghb/ s'I jo/ ghb/ ozr d/ XZfpnK ftu pdb iKd/ jB. nzs ftu XZp/ dk e/Ido ;oe iKdk j? ns/ nZy d/ fpzd{ fijk fdydk j?. edh edh ;w/I s'I gfjbK gedk t/fynk frnk j?.

www.krishijagran.come/b/ dh pkrpkBh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 33

Page 34: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

gghs/ s'I gg/B dk T[sgkdB ns/ T[d:'fre s/ w?vh;Bb wjZst

os ftu y/shpkVh ns/ pkrpkBh d[nkok nB/e io{oh

ns/ bkGekoh gdkoE fwbd/ jB fijBK ftu'I gghs/ dk

yk; ;EkB j?. gghs/ dk ;[ekfJnk j'fJnk d[ZX @gg/B#

efjbkT[Idk j? fijVk ;c/d iK jbe/ eohw ozr ns/ jbeh

fsZyh y[Fp{ tkbk u{oD j[zdk j?. pkiko ftu fJj ggkfJUfNB,

ggkfJV, e?okfJv nkfd tgkfoe BktK s'I ikfDnk iKdk j?.

tgkfoe fdqFNh Bkb fJj wjZstg{oD gdkoE j?, fi;~ xoK,

G'iBkb/, T[d:'rK ns/ dtkfJnK nkfd d/ T[g:'r ftu

fbnKdk iKdk j?. ;ys ;pihnK ns/ wk; ~ w[bkfJw pBkT[D

bJh fJ;dk gq:'r ehsk iKdk j?. wSbh dk s/b @fcF bhto

nkfJb# eZYD ftu th fJj pj[s gqGktekoh j[zdk j?. fJ;d/

T[guko s'I finkdk wksok ftu s/b fBebdk j?, fi; ftu

ftNkfwB J/ ns/ vh dh wksok finkdk j[zdh j?. nwohek ftu

i”I dh mzv o'Xe Fokp fub go{c phno d/ T[sgkdB ftu

fJ;~ T[g:'r ehsk iKdk j?. egVk X[bkJh T[d:'r ftu,

ehwsh egfVnK ftu X{b, iwQK j'Jh w?b, fueBkJh ns/ XZp/

;kc eoB ftu fJj ezw nkT[Idk j?. egVk T[d:'r ftu T[B

ns/ o/Fw ~ ;[zrVB, yo'Iu s'I pukT[D ns/ uzrh uwe dwe

pDke/ oZyD bJh T[jBK ~ gg/B Bkb T[gukfos ehsk iKdk

j?. uwVk T[d:'r ftu fJj fJe T[sw tkb T[vkT[D tkb/

gdkoE pBkT[D ftu gq:'r j[zdk j?. fJj d[ZX ns/

eBc?eFBoh T[d:'rK ftu T[sw ns/ w[bkfJw gBho pBkT[D

ns/ fuzrw T[sgkdB ftu th ;jkfJe j[zdk j?.

gg/B ftu feqwh BkFe r[D j'D eoe/ nKsK d/ r'b ehV/

nkfd dk BkF eoB ftu fJj yk; gqGktekoh j[zdk j?. pZfunK

s/ nfs;ko, rqk; Bfbek ftu nto'X, fvcEhohnk ns/ uwVh

d/ nB/e o'r fit/I dkd, dkB/dko y[ibh, n?r}hwk, M[ohnK ns/

iywK d/ Bk GoB fijhnK fpwkohnK d/ fJbki dh dtkJh ftu

th fJ;dk gq:'r j[zdk j?.

gqikshnKL

gghs/ d/ d' ;z:'r dh gqEw ;zssh ;G s'I finkdk @gg/B#

g?dk eoB :'r gkJh rJh j?

1H n?uHghHn?;H;h- 1H pzrb”o jBhfvT{ dh gg/B T[gi B/

gghs/ dh fe;w ;hHUH2 Bkb 66H6% finkdk T[gi

fdsh j?. fJ;d/ g”fdnK B/ ;hHUH2 dh 4-6 rqkw,

tkfFzrNB dh 7H45 rqkw gqsh cb ;[Zeh gg/B dh s[bBk

ftu 10 rqkw ;[eh gg/B gqsh cb g?dktko fdsh j?.

2H n?uHghHn?;H;hH-2H pzrb”o g{;k vtkoc fJ; ;z:'r B/ 8-

12 rqkw gg/B gqsh cb ns/ 830 feHrqkH gg/B gqsh

j?eN/no fdZsh j?.

gg/B bJh d[ZX eZYDk- jkbKfe iVK d/ fJbktk gghs/ d/

;ko/ fjZf;nK ftu d[ZX gkfJnk iKdk j?, gozs{ gg/B d/ tgkfoe

T[sgkdB bJh jo/ cbK ftu'I d[ZX eZYd/ jB. d[ZX eZYD bJh

jo/, tZv/ nkeko d/ g{oB ftef;s cbK ftu jh uhok bkfJnk

iKdk j?, feT[Ife fJ; nt;Ek ftu uhok bkT[D Bkb cb

Bkowb sohe/ Bkb tXd/ ns/ gZed/ jB. fJ;dh T[gi ns/

rzX s/ e'Jh yk; gqGkt BjhI g?Idk. uhok bkT[D bJh fJe yk;

soQK dk uke{ gq:'r eod/ jB, fi;d/ d[nkok bkfJnk frnk

uhok brGr 2H5 s'I 3 fwHwhH v{zxk j[zdk j?. v{zxk uhok

www.krishijagran.com

gghs/ s'I gg/B dk T[sgkdB ns/ T[d:'fre s/ w?vh;Bb wjZst

jho/Ido :kdt, nB[i e[wko, vkHnwo f;zxF'X Fkso feqFh noEFk;so Bo/Ido d/t feqFh ns/ gqkd:'freh

:{Bhtof;Nh, e[wkorzi, c?ikpkd, T[HgqHF'X Fkso fwqdk ftfrnkB ;hHn?;HJ/H, ekBg[o

n?;Hn?wHn?; T[fdnkB ftfrnkB feqFh ftfrnkB e/Ido eZB”iw'pkfJbL 9411869161 Jhw/bL [email protected]

Gk

gg/B T[sgkdB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 34

Page 35: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

bkT[D Bkb cc{zdh br e/ cb ;V ;ed/ jB. uhok bkT[D s'I

gfjbK d[ZX fJeZmk eoB bJh fJe yk; soQK Bkb pDkJh

gbk;fNe dh Ssoh cbK d/ Ezb/ ;{s dh v'oh Bkb gZshnK d/

vzYbK s/ pzB e/ Nzr fdzd/ jB.

cb s/ jo tko bzpkJh ftu fszB iK uko uho/ bk e/

jcs/ ftu d' tko d[ZX eZfYnk iKdk j?. uhok bkT[Id/ jh cbK

ftu'I d[ZX trD brdk j? ns/ T[j gbk;fNe dh Ssoh ns/

cbK dh s?n s/ fugeB brdk j?. Ssoh ns/ cbK s/ fuge/

fJ; d[ZX ~ opV iK gbk;fNe d/ eVS/ Bkb pkbNh ftu

fJeZmk eoe/ s[ozs ezw eoB ftu brd/ jB. d[ZX eZYD dk

ezw ;t/o/ jh ehsk ikDk ukjhdk j? feT[Ife ;{oi d/ uVd/ ikD

d/ Bkb Bkb d[ZX dk trDk th xZN j' iKdk j?. i/ prhu/ dh

iwhB ;[Ze rJh j't/ sK d[ZX eZYD s'I d' fdB gfjbK T[; dh

uzrh soQK f;zukJh eo d/D Bkb finkdk d[ZX fwbdk j?. fJ;

gqeko fJe tko ftu gqkgs iwk j'fJnk d[ZX nkw s”o s/ cbK

d/ tiB dk brGr 0H1% j[zdk j?.

gg/B T[sgkdB dhnK d' ftXhnK jBL

1H pkbNh ftu fJeZmk eod/ jh d[X ftu tiB d/

nB[;ko 0H3% ;'vhnw pkJh-;bckJhN fwbke/ y{p ubkT[Id/

jB. fJ;d/ pknd d[ZX ~ s[ozs ;N/Bb?; ;Nhb d/ fwe;o

ftu gk e/ uzrh soQK fwbkT[Id/ jB. fJ; ftu 1L5 Gko L

nkfJsB d/ nB[gks ftu 95% fJEkfJb nbe'jb E'Vk E'Vk

eoe/ gkT[Id/ iKd/ jB ns/ ubkT[Id/ ofjzd/ jB. fJj gqfeqnk

fszB tko ehsh iKdh j?. fco pknd ftu pu/ j'J/ ;ko/

nbe'jb ~ T[; ftu gk e/ y{p fwbk fdzd/ jB. fJ; ;zg{oB

gdkoE ~ brGr uko xzN/ bJh oZy fdzd/ jB. fJ;d/ pknd

T[go dk sob gdkoE s'I nbr eoe/ p?m/ j'J/ gdkoE ~

;N/Bb?; ;Nhb dh N'eoh fi;dhnK ;kohnK dhtkoK s/ fcbNo

bZrk j't/, ftu'I fJeZmk eod/ jB. fJ; gqeko sob nbe'jb

ftu'I m'; gdkoE nbr eoe/ F/F nbe'jb :[es fjZ;/ dh

d[pkok gqkgsh bJh pzd vqwK ftu fJeZmk eo b?Id/ jB.

fJ; m'; gdkoE ~, T[go gq:'r ehs/ rJ/ nbe'jb d/

gzit/I Gkr nkfJsB d/ n?;hN'B ftu uzrh soQK fwbke/ nZX/ xzN/

bJh Sv fdzd/ jB. fco T[go'es ftXh d[nkok m'; Gkr ~

sob Gkr s'I nbr eoe/, sob ~ n?;hN'B dh d[pkok gqkgsh

bJh pzd vqwK ftu fJeZmk eo b?Id/ jB.

n?;hN'B s'I ;zfsqgs fJ; m'; Gkr ~ 40 fvroh ;?HrqH s/

tk:{ F{Bn GZmh ftu T[d'I se ;[ekT[Id/ jB id'I se fe fJj

ftbkfJe dh rzX s'I w[es Bk j' ikJ/. fJ; ;[Ze/ m'; gdkoE ~

gh;e/ SkBD s'I pknd gqkgs gg/B ;c/d ns/ finkdk

feqnkFhb j[zdk j?. fJ; gqfeqnk ftu gq:[es nbe'jb ns/

n?;hN'B ~ BK wkso you s/ fJ; ftXh d[nkok d[pkok gqkgs

ehsk ik ;edk j? ns/ xVh w[Vh gq:'r ehsk ik ;edk j?.

2H �gg/B T[sgkdB s/ nZr/ ehs/ rJ/ ezw d/ cb;o{g ftef;s fJ; ftXh ftu nbe'jb ns/ n?;hN'B d/ gq:'r dk

fto'X ehsk frnk. fJeZmk eod/ jh gghs/ d/ ski/ d[ZX ftu

0H6% ;'vhnw pkJh;bckJhN ~ uzrh soQK fwbke/ 50

fvroh ;?HrqH s/ ;[ek e/, gh;e/ pkohe u{oB pDk b?Id/ jB.

fJj gfjbh ftXh s'I gqkgs gg/B d/ pokpo jh tXhnk j[zdk j?.

iwQK j'fJnk frZbk d[ZX ;[ZeD d/ pknd brGr 25%

ofj iKdk j? fi; ftu 10% se dh Bwh ofj iKdh j?. fJ;

ftu S/tK fjZ;k :kBh fe 15 s'I 16% jh gg/B j[zdk j?. gg/B

~ ozrjhD ns/ finkdk feqnkFhb pBkT[D bJh d[ZX eZYD s'I

pBkT[D se dh ;koh gqfeqnk ftu Xks{ d/ posB ns/

T[geoBK dk gq:'r BjhI ehsk ikDk ukjhdk. d[ZX ~ th X[g

ftu ;[ekT[D dh pikJ/ UtB ftu s[ozs ;[ekT[D ~ jw/FK

gfjb d/Dh ukjhdh j? feT[Ife X[g ftu finkdk ;wK brdk

j?. ;[ekT[D dk ezw xZN skgwkB s/ eoBk ukjhdk j? feT[Ife

finkdk rowh Bkb fJ;dk n?I}kfJw BFN j' iKdk j?.

fvZpkpzdh ns/ GzvkoDL

T[Zu skgwkB ns/ nkdosk s/ gg/B jtk d[nkok

nke;hfeqs j' iKdk j?. fJ;/ bJh fJ;~ tk:{o[d fvZp/ ftu

fJeZmk ehsk ikDk ukjhdk j? fi;dh nzdobh ;zg{oB sfjnK s/

gkbhfEB FhN dh s?n brh j't/. T[fus vpkpzdh d/ pknd

T[;dk GzvkoD mzv/ ns/ y[Fe ;EkB s/ eoBk ukjhdk j? fiE/

;{oi dh o'FBh Bk g?Idh j't/. fvZfpnK dk nkeko io{os

nB[;ko pkiko dh wzr d/ nB[o{g j'Dk ukjhdk j?.

www.krishijagran.comgg/B T[sgkdB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 35

Page 36: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

ihtkD{ ykdL g”Fe sZs gqpzXB dk fJe ;;sk ns/ T[Zsw ;o's

;b T[sgkdB ftu g”Fe sZsK dk

fJe wjZstg{oB ;EkB j?. fJjBK dh ng{osh bJh o;kfJfDe T[otoe, d/;h ykd ihtkD{ ykd, ezg';N nkfd dk T[g:'r w[Zy s”o s/ ehsk iKdk j?. T[otoeK dhnK tXdhnK ehwsK, wzr ns/ g{osh d/ ftu dk nzso, S'N/ ns/ ;hwKs fe;kBK dh ;hfws yohd Fesh ns/ T{oik dh ewh fij/ wjZstg{oB gfjb{nK d/ ekoB io{oh j? fe gkde g”FD d/ e[M nfij/ ;koEe ns/ ;;s/ t?ebfge ;o's j'D, fijV/ ;;s/ j'D d/ Bkb Bkb tksktoD gqd{Fe th Bk j'D, nfij/ ftu ihtkD{ ykd ~ Bekfonk BjhI ik ;edk.

nZi g{o/ ;z;ko ftu i?fte y/sh ~ o;kfJfDe y/sh dk ftebg wzfBnk ik fojk j?. ;Zm d/ dFe ftu jfos eqKsh d/ cb;o{g nzB T[sgkdB ftu d/F nksw fBoGo j'fJnk gozs{ fJ;d/ G?V/ Bshi/ th ;kjwD/ nkJ/ fit/I fwZNh ftu ekopfBe gdkoEK dh ewh, fwZNh dk yko/ j'Dk, fwZNh dh T[gikT{ Fesh ftu ewh, o;kfJDK d/ ntF/FK d/ cb;o{g fwZNh, gkDh ns/ jtk gqd{FD Bkb wkBt ;/js s/ T[bNk n;o. fJjBK ;kohnK ;wZf;nktK s'I S[Nekok gkT[D dk e/tb fJe fJbki i?fte y/sh jh j?. i?fte y/sh ftu g”Fe sZs gqpzXB eoB bJh fe;kBK ~ fGzB gqeko dh i?fte y/sh

(e/Iu{nk ykd, r'po dh ykd, ezg';N, joh ykd, c;b ntF/F nkXkfos ykd) ns/ ihtkD{ ykd dk gq:'r nZs io{oh j' iKdk j?. fi; Bkb c;b T[sgkdB ns/ T[sgkdesk ftu froktN Bk j't/ ns/ fwZNh dh T[gikT{ Fesh pDh oj/.

gkdg g”FD ftu BkJhNq'iB ns/ ck;c'o; d' wjZstg{oB g”Fe sZs jB. BkJhNq'iB tk:{wzvb ftu ekch wksok ftu (brGr 79%) w”i{d j? gozs{ g”d/ fJ;dk T[g:'r T[d'I jh eo ;ed/ jB id'I fJ; BkJhNq'iB ~ g”fdnK d/ T[g:'rh ;to{g ftu pdb fdsk ikJ/ i' fe o;kfJfDe feqnktK d[nkok iK ftfFFN soQK d/ ;{eFw ihtkD{nK d[nkok jh ;zgzB ehsk ik ;edk j?. BkJhNq'iB d/ pkd ck;c'o; d{ik gqw[Zy gkdg g”Fe sZs j? fi;dh ng{osh bJh fgqEth d/ roG ftu w”i{d ;hfws ;o'sK dk yBB eo, gqkgs oke ck;c/N s'I ck;c'o; :[es T[otoeK dk fBowkD ehsk iKdk j?. ck;c'o; T[otoeK dh T[g:'r deFsk pj[s jh xZN j[zdh j? feT[Ife fwZNh ftu ck;c'o; nub o{g ftu j[zdk j? ns/ feqnk d/ cb;o{g ;fEo j' iKdk j?.

Gkosh y/shpkVh ftu ihtkD{ ykd dk wjZstg{oB ;EkB j? ns/ fJjBK dk finkdk s'I finkdk wksok ftu gq:'r eoe/ T[otoeK dh ygs xZN ehsh ik ;edh j?. tksktoD ~ j'D tkb/ B[e;kB

s'I pfunk ik ;edk j?. c;b T[sgkdB Bkb bkrs ftu ewh ehsh ik ;edh j? ns/ ck;c'o; T[otoeK dh T[g:'rh Fwsk tXkJh ik ;edh j?. p?eNhohnk ete, Bhbjfos F?tkb nkfd d/ ;feqn gqGkth ftG/d dh b'VhIdh ;zfynk d/ T[sgkd ~ w[Zy s”o s/ ihtkD{ ykd efjzd/ jB. ihtkD{ ykd fwZNh ftu w”i{d bkGekoh ;{eFw ihtK dk ftfrnkfBe sohe/ Bkb j'D eo, gq:'rFkbk ftu fsnko ehsh iKdh j?. tk:{wzvb d/ BkJhNq'iB ns/ G{wh d/ ck;c'o; ~ g”fdnK ~ w[jZfJnk eokT[D tkb/ ihtkD{nK ~ ihfts nt;Ek ftu fbrBkJhN ns/ e'fJb/ d/ u{o/ ftu fwbk e/ ihtkD{ ykd fsnko ehsh iKdh j?. ihtkD{ ykd ftu fJjBK bkGdkfJe ihtkD{nK dh ;zfynk fJe rqkw s'I 10 eo'V s'I finkdk oZyh iKdh j?. fJj ihtkD{ j/m fby/ gqeko d/ j[zd/ jBL

1H okJhi'fpnwL fJj fJe fwqdk p?eNhohnk j? i' dbjDh c;bK dhnK iVK s/ r[bkph ozr dhnK rzYK pDk e/ T[jBK ftu ofjzd/ jB ns/ jtk ftu'I BkJhNq'iB b? e/ g”d/ ~ fdzd/ jB. fJ;d/ d[nkok fwZNh ftu ;fEo ehsh rJh BkJhNq'iB dh wksok, ihtkD{nK dk gqeko, g”d/ dh fe;w, fwZNh dk r[D, tksktoD nkfd s/ fBoGo eodk j?. fJ;d/ d[nkok fwZNh ftu ;fEo ehsh

Bo/Ido e[wko ;/gN, okw ;to{g pkBk, ;[fozdo f;zx pkBk,

ns/ w'jB bkb pkBk;jkfJe feqFh nfXekoh, okFNoh phi fBrw, niw/o

ftfrnkfBe ;;: ftGkr ;zGkr, Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB, fdZbh

;jkfJe feqFh nfXekoh oki;EkB feqFh ftGkr

www.krishijagran.com

ihtkD{ ykdL g”Fe sZs gqpzXB dk fJe ;;sk ns/ T[Zsw ;o's

c

ihtkD{ ykd

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 36

Page 37: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

rJh BkJhNq'iB ekopfBe nt;Ek ftu j[zdh j?, T[;dk B[e;kB pj[s xZN j[zdk j? ns/ g”d/ finkdk deFsk Bkb T[;dk T[g:'r eo ;ed/ jB. fJe g?e/N (200 rqkw) gqsh J/eV phi T[guko bJh.

2H J/i/N'p?eNoL fJj ihtkD{ ykd fpBK dbjD tkbhnK c;bK ftu T[g:'r ehsh iKdhn j?. fJj iwhB ftu ;tszsq o{g Bkb ofj e/ jtk dh BkJhNq'iB ~ rqfjD eoe/ G{wh ftu Svd/ jB fijVh g”d/ ~ fwbdh j?. fwZNh ftu fJjBK dh ;zfynk ftu tkXk fwZNh ftu gkJ/ ikD tkb/ ekopfBe ekopB s/ fBoGo eodh j?. fJe g?e/N e/tb 200 rqkw gqsh J/eV phi T[guko bJh.

3H ck;c/N ftb/ne ihtkD{ (ghHn?;Hph)- c;bK ~ ck;c'o; dh T[gbpXsk tXkT[D bJh w[Zy s”o s/ vhHJ/HghH ns/ f;zrb ;[go ck;c/N dk gq:'r ehsk iKdk j?. fijBK dk fJe pj[s tZvk Gkr iwhB ftu nx[bDFhb j' iKdk j?, fi;~ g”d/ nk;kBh Bkb rqfjD BjhI eo gkT[Id/. ihtkD{ ykd ghHn?;Hph fJ;/ nx[bDFhb ck;c'o; ~ g”fdnK ftu x[bDFhb pDk e/ T[gbpX eokT[Idk j?. fJe g?e/N e/tb (200 rqkw) gqsh J/eV phiT[guko bJh.

4H n?i';gkfJfobw ebuo- fJj ihtkD{ ykd feZNh ftu g”fdnK d/ iV y/so ftu nkikd o{g Bkb ofjD tkb/ ihtkD{nK dk fJe Bw gkT{vo T[sgkd j?, fijVk tk:{wzvb dh BkJhNq'iB dk ;fEoheoB eo g”fdnK ~ T[gbpX eokT[Idk j?. fJj ihtkD{ ykd yohc d/ w”;w ftu M'B/, w'N/ nBki ns/ rzB/ dh c;b bJh ftF/F T[g:'rh j?, fJ;d/ fJbktk e/De ns/ i”I dh c;b bJh th bkGekoh j?. fJ;d/ gq:'r Bkb c;b d/ T[sgkdB ftu 10-12 % dk tkXk j[zdk j?, ns/ 15 s'I 20 feb'rqkw gqsh j?eN/no BkJhNq'iB dh pus j[zdh j?. fJe g?e/N e/tb (200 rqkw) gqsh J/eV phi T[guko bJh.

5H Bhb jfos F?tkbL fJj F?tkb fwZNh d/ ;fdqF ;[Zeh ggVh d/ N[efVnK d/ o{g ftu j[zd/ jB ns/ M'B/ dh c;b bJh fi; ftu gkDh Gfonk ofjzdk j?, yk; bkGekoh j[zd/ jB. fJj ;{eFw ihtkD{ 20-30 feb'rqkw BkJhNq'iB gqsh j?eN/no T[gbpX eokT[Id/ jB ns/ c;b dh 10 s'I 15% T[gi ftu tkXk eod/ jB. 10 feb'rqkw wksok j?eN/no gkDh ftu y/s ftu fSVekn bJh.

ihtkD{ ykd d/ bkG-

fJj ihtkD{ c;bK d/ g”Fe sZsK dh io{os ~ g{ok eoe/ T[jBK dh T[sgkdB Fesh tXkT[Id/ jB.

fJj ;{eFw ihtkD{ fwZNh ftu w”i{d ck;c'o; ~ x[bDFhb pDke/ g”fdnK bJh T[gbpXsk tXkT[Id/ jB.

� fJj ;{eFw iht e[M wksok ftu ;{eFw io{oh g”Fe sZs fit/I- fize, sKpk, ;bco, b'jk, p'o'B, e'pkbN ns/ w'bhfpvhBw nkfd g”d/ ~ gqdkB eod/ jB.

fJj ;{eFw ihtkD{ y/sh ftu pu/ j'J/ ekopfBe ngfFFNK ~ ;Vke/ fwZNh ftu ekopfBe gdkoE dh T[fus wksok pDke/ oZyd/ jB.

fJj ;{eFw ihtkD{ gkdg ftu tkXk eoB tkb/ jkow'B}, gq'NhB, ftNkfwB ns/ nwhB' nwb dk T[sgkdB eod/ jB ns/ fJj ;{eFw ihtkD{ fwZNh ftu gBg ojh o'r iBe cc{zd BFN eo bkGekoh ihtkD{nK dh ;zfynk ftu tkXk eod/ jB.

fJjBK ihtkD{nK d/ gq:'r Bkb brGr 15-30 gqshFs c;b T[sgkdB tXkT[Idk j? ns/ T[sgkd dh r[DtZsk pj[s uzrh ofjzdh j?.

fJjBK ;{eFw ihtkD{nK d/ gq:'r Bkb fwZNh dh ibXkoB Fesh ns/ T[gikT{ Fesh tXdh j? fi; Bkb c;b T[sgkdB tXdk j?.

� fJj ihtkD{ ykd jo w”;w ftu gqsh c;b brGr 20 s'I 30 feb'rqkw BkJhNq'iB gqsh j?eN/no ns/ ck;c'o; ~ x[bDFhb pBkT[D tkb/

ihtkD{ gqsh j?eN/no brGr 30 s'I 40 feb'rqkw ck;c'o; gqsh c;b T[gbpX eokT[Idh j?.

ihtkD{ ykd T[g:'r dh ftXh-

ihtkD{ ykd dk c;b T[sgkdB ftu gq:'r eJh sohfenK Bkb ehsk ik ;edk j?L

T) phi T[guko d[nkokL io{os nB[;ko gkDh ftu 150 rqkw r[V 1 bhNo d/ fj;kp Bkb x'b ~ row eo'. fJ;~ mzvk eoe/ fJ; ftu ihtkD{ ykd d/ fszB g/e/N (fJe j?eN/no y/so bJh) x'b'. j[D fJ; x'b ~ fJe j?eN/no y/so bJh io{oh phi dh wksok s/ fSVed/ j'J/ jbe/ jZE Bkb phiK ~ gbNd/ ikU fi; Bkb phiK d/ T[go ihtkD{ ykd dh fJe pkohe gos uV ikJ/. j[D phiK ~ fe;/ SK tkbh irk s/ ;[ek e/ ibdh jh fpikJh eo'.

n) iVK d/ T[guko d[nkok- cb, ;pihnK ns/ j'o g”fdnK dh iVK ~ o'gkJh s'I gfjbK ihtkD{ ykd d/ x'b ftu brGr 15 fwzN se v[p' e/ oy' ns/ pkd ftu fJjBK dh G{wh ftu o'gkJh eoBh ukjhdh j?.

J) G{wh T[guko ihtkD{ ykd ~ Bw fwZNh ftu uzrh soQK fwbke/ g{o/ y/s ftu Fkw t/b/ fSVekn eo f;zukJh eo d/Dh ukjhdh j?.

;ktXkBhnK-

1H ihtkD{ ykd ~ g?e/N s/ fbyh c;b bJh jh nzfsw fwsh s'I gfjbK gq:'r ehsk ikJ/.

2H ihtkD{ ykd ~ nZs s'I finkdk mzv, rowh ns/ X[Zg s'I puk e/ oZyDk ukjhdk j?.

3H ihtkD{ ykd ~ o;kfJfDe T[otoe ns/ BkFeK d/ Bkb BjhI fwbkT[Dk ukjhdk.

4H ihtkD{ ykd ~ r[V d/ row x'b ftu BjhI fwbkT[Dk ukjhdk BjhI sK ihtkD{ wo ikDr/.

5H phi ~ eteBkFh, ehNBkFh ns/ ihtkD{ ykd ;G Bkb T[gukfos eoBk j't/ sK fJ;/ eqw ftu gq:'r ftu b?Dk ukjhdk j?.

www.krishijagran.comihtkD{ ykd

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 37

Page 38: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB

Gkos ftu T[rkJhnK ikD tkbhnK

;pihnK ftu'I Fbeezdh c;bK yk;eko

fgnki ;G s'I finkdk wjZstg{oB ns/

b'efgqn j?. Gkos ftu fgnki dh y/sh

brGr 4-8 bZy j?eN/no y/socb

ftu ehsh iKdh j?. fi;dk e[b

T[sgkdB brGr 55 bZy NB j?.

fgnki ;kv/ d?fBe nkjko dk nfGzB nzr

j?. d?fBe gq:'r d/ fJbktk fJ;~ eJh

nk:[ot?fde dtkJhnK ftu th gq:'r

ehsk iKdk j?. jkb jh d/ ;kbK ftu

ftfrnkfBe nkgDh y'i s'I fiZE/ fJe gk;/

fgnk} ftu BthBsw seBhe ns/ ;zeo

fe;wK ~ ftef;s eo, T[sgkdB

tXkT[D ftu bZr/ jB, T[E/ jh fe;kB

BthBsw feqFh gZdsh ngBk e/ finkdk

s'I finkdk T[sgkdB gqkgs eoB bJh

e'fFF ftu i[N/ jB. fJ;d/ bJh fe;kB

finkdk T[otoe, o;kfJD ns/ ;xB

gZdsh dk gq:'r eo oj/ jB. cb;o{g

ehV/ ns/ o'rK dk gqe'g tX fojk j?.

Bkb jh o'rkD{nK ftu o'rkD{ BkFhnK

bJh gqsho'Xesk g?dk j' ojh j?.

;pihnK ftu o;kfJDK d/ ntF/F wkBe

gZXo s'I fes/ finkdk gqkgs j' oj/ jB.

Bk j'Dk, nze[oB d/ pkd G{whrs phi dk

rb ikDk, g”dFkbk ftu phi gkT[D s'I

pknd nze[oB xZN j'Dk nkfd fJ; o'r

d/ gqw[Zy bZSD jB. o'rh phi ekch

w[bkfJw j' iKdk j? ns/ dpkT[D s/

nk;kBh Bkb cN iKdk j?. T[rd/ j'J/

g”d/ iwhB dh s?n d/ e'b jh N[ZN e/ EZb/

fvr iKd/ jB. iVK ;V iKdhnK jB,

Bwh tkbh irQk s/ o'r dk c?bkt s/ih

Bkb j[zdk j?. nfijhnK irQK s/ wo/ j'J/

g”fdnK s/ ete dk tXDk o{z fijk

fdykJh fdzdk j?.

p?IrBh XZpkL (nbNoB/fonk g'oh)

fJ; o'r Bkb fgnk} ~ ekch

B[e;kB j[zdk j?. fgnk} d/ phi

T[sgkdB ftu jkBh j[zdh j?. edh edh

g{oh c;b u”gN j' iKdh j?. o'r d/

bZSD iBtoh s'I fdykJh d/D br iKd/

fi; d/ ekoB wkBt ;oho ftu ;pihnK

d/ Bkb Bkb fJjBK o;kfJDK d/ ntF/F

gj[zuD eoe/ BthnK BthnK fpwkohnK

g?dk j' ojhnK jB. tksktoD n;zs[fbs

j' fojk j? ns/ fwso ehNK dh ;zfynk s/

gqshe{b gqGkt g? fojk j?. fJ; bJh

o'rkD{nK ftu gqsho'Xesk, ;/js ;pzXh

;wZf;nk ns/ tksktoD gqd{FD nkfd

ekoeK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/

o;kfJfDe sohfenK ~ tXktk d/ e/

;wBfts o'r gqpzXB ngBkT[Dk io{oh

j?. fJ; gqDkbh ftu tksktoD d/

nB[e{b ;G ;zGt sohe/ fit/I o'r

gqsho'Xh fe;wK dh u'D, feqFh feqnktK

dhnK :Kfsqe ftXhnK, i?fte ezNo'b ns/

;[oZfyns o;kfJD nkfd dk xZN s'I xZN

gq;'r eoe/ jkBhekoe o'rkD{nK dh

;zfynK ~ nkofEe B[e;kB dh gZXo s'I

EZb/ oZfynk iKdk j?.

fgnk} dh c;b ftu bZrD tkb/

gqw[Zy o'r

nkodogsB o'r (ghfEnw ;g/f;},

okJhi'eN'fBnk ;g/;h})

fJ; o'r Bkb fgnk} dh g”d ~

ekch B[e;kB j[zdk j?. phi dk nze[oB

www.krishijagran.com

fgnk} dh c;b ftu ;w/fes o'r gqpzXB

vkH foFhgkb gqy/so ;jkfJe, i?fte ezNo'b gq:'rFkbk

(ehN ftfrnkB ftGkr)

;odko tbZG GkJh gN/b feqFh ns/ N?eBkb'ih :{Bhtof;Nh-w/om (T[HgqH)

w'L 9412421702 Jhw/bL [email protected]

o'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 38

Page 39: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

www.krishijagran.como'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 39

Page 40: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

www.krishijagran.como'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 40

Page 41: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

nzp Gkos dh gqw[Zy c;b j?. fJ;d/

fJbktk nzp gkfe;skB, nwohek,

fcbhghB}, ;z:[es nop nwhoks, dZyDh

ncohek, iKphnk, wkb/, pqk}hb, g/o{,

e/Bhnk, iwkfJek, sikBhnk, w/vkrk;eo,

ikfJo/, j?sh, nkJhtoh ek;N, EkJhb?Iv,

fJzv'B/Fhnk ns/ Fqhbzek nkfd d/FK ftu

th T[rkfJnk iKdk j? gqzs{ Gkos ftu nzp

T[rkT[D tkb/ y/soK ftu ;G s'I finkdk

y/socb T[sogqd/F dk j? gqzs{ ;G s'I

finkdk T[sgkdB nKXok gqd/F ftu j[zdk

j?. nzp fBZx/ ns/ rowh ;odh d/ fwb/

i[b/ w”;w ftu g?dk j[zdk j? ns/ ;w[zdo

sb s'I 600 whNo dh T[ukJh se g?dk

ehsk ik ;edk j?. fJj 4H4 s'I 43H4

fvroh ;?H ro/v ;kbkBk skgwkB tkb/

y/soK ftu gBgdk j? gozs{ 24H4-26H4

fvroh ;?H ro/v ~ fJ;d/ bJh nkdoF

skgwkB wzfBnk frnk j?. nzp Bw ns/

y[Fe d'jK soQK d/ ibtk:{ ftu gBgdk

j?. gozs{ c[Zb nkT[Dk ns/ cbB nfij/

y/soK ftu tfXnk j[zdk j? fiE/ i{B s'I

f;szpo se uzrh pkfoF j[zdh j? ns/

pkeh wjhB/ y[Fe ofjzd/ jB. nkeoFe

ozr, ;[nkd ns/ y[Fp{ tkbk fJj cb

ftNkfwB J/, ph dk tZvk ;o's j?. Gkos

ftu nzp T[g:'r brGr 12 feHrqkH

gqsh ftnesh j?. fJ;dk T[g:'r cb dh

jo nt;Ek ftu ehsk iKdk j?. eZuk

nzp, uNBh, nuko ns/ eJh soQK d/ ghD

tkb/ gdkoEK d/ o{g ftu gq:'r ehsk ik

;edk j?. fJ;d/ fJbktk fJ;s'I eJh soQK

d/ ;et?F, i?bh, i?w, f;og ns/ B?eNo

pDkJ/ iKd/ jB. T{FD ns/ y[Fe eNh

pzd d/ gqw[Zy cb nzp d/ doysK ns/ cbK

~ o'rK s'I pukT[Dk nfsnzs io{oh j?.

nzp ftu bZrD tkb/ gqw[Zy o'r ns/

T[jBK dh o'eEkw dhnK ftXhnK dk

toBD j/m fdsk frnk j?L

u{ofBb nkf;sk (Uvhnw w?Bihcoh)

fJj o'r fJe soQK d/ ete s'I j[zdk

j? fi;~ Uvhnw w?Bihcoh efjzd/ jB.

T{FD, Bw tksktoD ns/ mzvhnK oksK

www.krishijagran.com

nzp Gkos dk okFNoh cb j? fi; dk iBw ;EkB Gkos j?. ;z;ko d/ e[b

T[sgkdB dk 65% fjZ;k Gkos ftu g?dk j[zdk j?. Gkos ftu nzp dk

T[sgkdB e[b cbK d/ T[sgkdB dk 42% j?. nzp ~ ehV/ ns/ phwkohnK s'I

brGr 40-50% se B[e;kB j[zdk j?. nzp ftu bZrD tkb/ gqw[Zy o'r

u{ofDb nkf;Ek, n?IEo/eB'i, ekbh cc{zdh ;{Nh w'bv, goD nzrwkoh, FhoF

woD, sB/ ftu'I r'Id dk fBebDk, p?eNhohnb e?Ieo, r[ZSk o'r, ekbk f;ok ns/

bkb o;N nkfd jB. gq;s[s b/y ftu ftFkesw[es ns/ T[u r[DtZsk tkb/ nzp

T[sgkdB bJh J/ehfeqs o'r gqpzXB d/ fGzB fGzB wkgK ns/ ;kb Go ngBkJhnK

ikD tkbhnK rshftXhnK dk toBD j?.

nzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXBnzp d/ gqw[Zy o'rK dk gqpzXB

vkH ;hHn?;H gq;kd;odko gqkfXnkge

(ftGkr nfXneF, ehN ftfrnkB ftGkr)

;odko tbZG GkJh gN/b feqFh ns/

gqkd:'freh :{Bhtof;Nh, w/om (T[HgqH)

w'pkfJbL 9412432724

Jhw/bL [email protected]

o'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 41

Page 42: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

ftu fJ; o'r dh rsh tX iKdh j?.

wziohnK ns/ BthnK gZshnK s/ ;c/d iK

x{;o u{ofBb ftXh ftykJh g?Idh j?. o'r

dk fJBc?eFB wziohnK dhnK fFyktK s'I

F[o{ j' e/ EZb/ tZb g[Fg neF, BthnK

gZshnK ns/ gsbhnK NfjDhnK s/ c?b

iKdk j?. fJ; s'I gqGkfts fjZf;nK dk

tkXk o[e iKdk j?. c[Zb ns/ gZshnK fvr

iKdhnK jB. i/ fJBc?eFB s'I gfjbK cb

br rJ/ j'D sK T[j eZuh nt;Ek ftu

jh fvr iKd/ jB. fJj pj[s jh

ftBkFekoh o'r j? fijVk edh edh g{oh

c;b ~ BFN eo fdzdk j?. cbK dh

;zfynk ftu Gkoh ewh nk iKdh j?.

gqpzXBL

1H o'eEkw bJh 0H05 s'I 0H1 gqshFs

e?okE/B_0H1% pkft;NB_0H1%

p/B'fwb_e?b/e}hB 0H1% dk

fSVekn eoBk T[g:'rh j?.

2H x[bDFhb rzXe 0H2% Bkwe

eteBkFe dtkJhnK dk x'b pDk

e/ gfjbk fSVekn iBtoh, d{ik

cotoh d/ F[o{ ftu ns/ shik

cotoh d/ nzs ftu eoBk ukjhdk

j?.

fFnkw toD iK n?IEo/eB'iL

(e'b/N'NqkJhew rbhUog'okfJfv;)

fJj o'r e'b/N'NqkJhew ete

d[nkok j[zdk j?. doysK dhnK e'wb

NfjDhnK, cbK ns/ c[ZbK T[s/ fJ; o'r ~

t/fynk ik ;edk j?. gZshnK s/ G{o/ iK

ekb/, r'b iK nfB:fws nkeko d/ XZp/

gkJ/ iKd/ jB. BshisB gZshnK dk tkXk

o[e iKdk j?. edh edh o'r rq;s T{se

;[Ze e/ fvr iKd/ jB fi; Bkb gZshnK

ftu S/e fdykJh fdzd/ jB. row

spdhbh ftu o'rh gZshnK fvr iKdhnK

jB. eZu/ cbK s/ ekb/ XZp/ pDd/ jB.

XZp/ d/ EZb/ dk r[Zdk ;ys j'e/ cN iKdk

j? ns/ cb nzs ftu fvr iKd/ jB. fJj

o'r wzioh nzrwkoh ns/ cb ;VB d/ o{g

ftu th gqrN j[zdk j?.

gqpzXBL

1H o'rh NfjDhnK dh SNkJh eoe/ T[jBK

~ fvrhnK j'JhnK gZshnK d/ Bkb

;kV d/Dk ukjhdk j?.

2H SNkJh d/ pknd doys s/

eteBkFh o;kfJDK fit/I ekgo

nke;heb'okJhv 0H3% dk

fSVekn 15 fdB d/ nzso s/ eo

d/Dk ukjhdk j?.

3H o'eEkw bJh o'rh o[yK s/ 0H2%

pbkJhNke;- 50 ckJhNb'B iK

p'ov'fwFoD (0H8%) Bkwe

dtkJhnK d/ x'b dk cotoh s'I wJh

d/ wZX se d' fszB fSVekn eoB/

ukjhd/ jB. pkft;NB (0H1%)

o'r ~ xZN eoB ftu nfsnzs

gqGktFkbh f;ZX j'fJnk j?.

4H GzvkoD s'I gfjbK cb ~ 0H05

gqshFs eop/BvkihB d/ x'b ftu

v[p' e/ Gzvkfos eo'.

ekbh cc{zdh ;{Nh w'bvL

Gkos ftu cbK ns/ prhfunK dk

fJj fJe nkw o'r j?. fJ; Bkb ;zpzfXs

ete goihth BjhI j?. fJj nzp s/ jwbk

eoB tkb/ ehfVnK d/ Bkb ;zpzfXs j?.

fJj ehV/ o[y dhnK gZshnK ns/ joh

NfjDhnK s/ fwZmk bko SZvdk j?. fJ;

bko Bkb eZibh cc{zd pVh s/ih Bkb

tXdh j? ns/ ete ekb/ ozr dk

nDfrDs phikD{ pDkT[Idk j?. fJ; ekb/

tkX/ d/ ekoB gZshnK wzio ns/ NfjDhnK

ekbh ns/ GZdhnK fdydhnK jB.

g”dk_o[Zy G'iB pBkT[D ftu n;woE j'

ikdk j?. gZshnK ew}'o j' e/ fvr

iKdhnK jB.

gqpzXBL

1H ;e/b ehN r[fink ns/ G[Bek ehfVnK

dh o'eEkw T[fus ehNBkFe Bkb

eoB s/ T[jBK s'I fBeb/ fwZm/

bhetv d/ nGkt ftu cc{zd th

gBg g?Idh j?.

2H fJb';kb (900 rqkw gqsh 450

bhNo gkDh) dk 10-15 fdBK d/

nzsokb s/ fSVekn nfsnzs

bkGdkfJe j?.

3H fJ;d/ fJbktk t/Nk;[b (ftbBFhb

rzXe)+ w?Nkf;v (w ?EkfJb

g?okfEnkB) + r'Id (0H2 gqshFs -

0H1%- 0H3%) fSVekn

bkGdkfJe j't/rk.

4H fJ; o'r s'I pukn bJh ;G s'I

gfjbK ehNBkFe fit/I w?bkfEnkB,

g?okfEnkB iK fBekfNB ;bc/N

(0 H 05%) f J;d / p knd

www.krishijagran.como'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 42

Page 43: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

pbkJhNke;-50 (0H2%) d/ d'

fSVekn eoB/ ukjhd/ jB.

goD nzrwkohL (c'wk rb'wo/Nk)

fJj o'r nzp dhnK g{ohnK gZshnK

s/ ne;o t/fynk iKdk j?. gZshnK s/

r'b, jbe/ G{o/ XZp/ gqrN jz[d/ jB. fJj

XZp/ nzvkeko iK nfBFfus nkeko d/ ns/

rfjo/ G{o/ ozr d/ j' iKd/ jB. fJjBK dh

gfoXh u”Vh, e[M T[uh T[mh j'Jh ns/

rfjo/ p?IrBh ozr dh j[zdh j?. g[okD/

XZfpnK dk ozr oky d/ ;wkB j' iKdk j?.

gqpzXBL

1H fBt/F bhetv ~ xZN eoB bJh

gqGkfts gZshnK ~ fJeZm/ eoe/ ;kV

d/Dk ukjhdk j?. fFnkw toD o'r

dh o'eEkw bJh gq:[es eteBkFh

fJ; o'r ftu th bkGekoh j[zd/

jB.

2H p/B ' fwb 0H2% iK ekgo

nke;heb'okJhv (0H3%) dk

fSVekn eoBk T[g:'rh j[zdk j?.

FhoFwoDL

fJ;~ T[bNk ;[Zek o'r iK FhoF

woD o'r efjzd/ jB. fi;dk o'r ekoe

pkNqhU fvgb'vhnk fEUpo'wh Bkwe cc{zd

j?. fJj o'r ;kb Go edh th t/fynk ik

;edk j? gozs{ ;gFN o{g Bkb fJ;~

nes{po ns/ Btzpo wjhB/ ftu t/fynk

ik ;edk j?. fJ; ftu ;G s'I gfjbK

gZshnK s/ nfB:fws nkeko d/ XZp/ pDd/

jB fi;dh tiQk Bkb gZshnK ghbhnK j' e/

fvr iKdhnK jB ns/ NfjDh Bzrh j' e/

T[go s'I EZb/ tZb ;[ZeD brdh j?. fJ;

o'r eoe/ edh ghb/ ozr dk rkVk ;okt

th fBebd/ t/fynk frnk j?.

gqpzXBL

1H NfjDh fiE'I se ;[Ze rJh j't/ T[;d/

10 ;?HwhH EZb/ s'I o[y d/ ;/jswzd

fjZ;/ d/ Bkb eZN e/ nbr eoB d/

pknd ekgo nke;heb'okJhv

(0H3%) dk 15 fdB d/ nzsokb s/

d' tko fSVekn eod/ jB.

2H ebw bJh T[g:'r ehs/ ikD tkbh

vkbh dk ;/jswzd j'Dk io{oh j?.

;kb ftu d' tko p'v' g/;N w[Zy sB/

s/ bkT[Dk ukjhdk j?.

3H nfij/ pkr fiE/ gqe'g finkdk ns/

xVh xVh j[zdk j't/ T[E/ B?gEbhB

n?f;fNe n?f;v (n?BHJ/Hn?B) (200

ghghn?w 900 fwHwhH dtkJh gsq h

200 bhNo gkDh) dk fSVekn nesp{ o

Btpz o ftu eoBk ukjhdk j.?

sB/ ftu'I r'Id dk fBebBk

(pkfNqUfvgb'vhnk fEUpo'wh)

fJ;~ rw'f;; o'r efjzd/ jB. fJj

fJe cc[zdhiBs o'r j?. fJj o'r pkfoF

ftu finkdk fdykJh fdzdk j?. fJ; ftu

w[Zy sBk, NfjDh ns/ o[ZyK dh Skb s/

r'Id dk fo;kt t/fynk frnk j? ns/

doko fijk cfNnk j'fJnk fdykJh fdzdk

j?. e[M ;w/I pknd g”dk ;[Ze iKdk j?.

gqpzXBL

1H s/i uke{ Bkb Skb jNk e/ p'ov'

g/;N dk b/g bk fdzd/ jB. o[Zy ~

;/jswzd pDkJ/ oZyD bJh ;w/I ;w/I

s/ eteBkFe o;kfJDK dk fSVekn

eod/ ofjDk ukjhdk j?.

2H pkr ftu gZshnK s/ XZfpnK dh

o'eEkw bJh fB:fws o{g Bkb

ekgo nke;heb'okJhv dk fiE/

fSVekn j[zdk j? T[E/ fJj o'r xZN

j[zdk j?.

3H ekgo ;bc/N ~ 500 rqkw jo/e

o[Zy dh do Bkb o[ZyKI dh T[wo d/

fj;kp Bkb uko' gk;/ gkT[Dk

T[g:'rh j't/rk.

p?eNhohnb e?IeoL (i?IE'w'Bk; ezg?;Nq;

g?E'tko w?Iihc/oh fJzvheh)

fJj o'r ib f;es ekbk XZpk

gZshnK, goDftqs ns/ cbK s/ t/y/ iKd/

www.krishijagran.como'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 43

feqFh ikroD gZfsqek ~ xo xo ftu fbikT[D bJh pbke gZXo s/ w?B/io, n?r}hfeT{fNt dh }o{os j?.

sBykj ns/ j'o g?e/ifibk ftgBD nfXekoh;Bkse (3-4 ;kb dk s}opk)

n?wHJ/H;h feqFh ikroDpbke n?r}hfeT{fNt

10th gk; (s}opk - fe;kBK Bkb w/bi'b)

;zgoe eo'L ;zi/ e[wko, nkb fJzfvnk n?oe[b/FB nfXekoh, c'BL 09313301029 60_9, sh;oh wzf}b, :{;c ;okJ/ wkoehN, rohB gkoe w?No' ;N/FB d/ B}dhe, BthI fdZbh - 110016 c'BL 011-26511845, 26517923 Jhw/bL [email protected] t?p;kJhN L www.krishijagran.com

1717YEARS1717

(1999-2015)

rming Commg Fa unvin iter yS

Page 44: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

jB. cbK ftu cND d/ bZSD th fdykJh

fdzd/ jB. gfjbK fJBc?efNv EK s/

ibf;es XZp/ pDd/ jB fijV/ pknd

ftu T[Go/ fij/ e?Ieo pD iKd/ jB. S'N/

S'N/ ib f;es nfB:fws e'fBe T[Go/

j'J/ 1-4 fwHwhH d/ XZp/ gZshnK s/ pDd/

jB. fijV/ nfB:fws nkeko ftu j' e/

rfjo/ G{o/ e?Ieo ftu pdb iKd/ jB.

o'r dh rsh tXD Bkb gZshnK ghbhnK

g?IdhnK jB ns/ o[Zy s'I fvr g?IdhnK jB.

gqpzXBL

1H pkr dh pokpo fBrokBh ns/ ;kc

;ckJh oZyDk, fpwkoh tkb/ cbK,

gZshnK ns/ NfjDhnK ~ ;kV e/

BFN eo d/Dk ukjhdk j?.

2H f i n k d k g q e ' g j ' D s /

;Nq'gN'wkJhebhB (300 ghghn?w)

ns/ Bkb jh ekgo nke;heb'okJhv

0H3% dk fSVekn eo'.

r[ZSk o'r iK e[ouBkL

fJ; o'r ftu o[yK dhnK NfjDhnK

ns/ g[FgeqwK dh pBktN ftfeqs j' iKdh

j?. BthnK NfjDhnK ns/ g[Fgeqw

r[ZfSnK d/ o{g ftu pdb iKd/ jB. Fkyk

r[ZSk o'r finkdkso Bo;oh d/ S'N/

g”fdnK ftu gkfJnk iKdk j?. gozs{ tZv/

o[yK s/ th fJj o'r t/fynk ik ;edk j?.

g[Fgeqw r[ZSk o'r ftu ;ko/ c[b r[ZfSnK

dk o{g XkoB eo b?Id/ jB. pknd ftu

edh edh fJjBK r[ZfSnK ftu'I S'NhnK

S'NhnK gZshnK mhe soQK Bkb fBeb

nkT[IdhnK jB. fJjBK r[ZfSnK ftu cb

BjhI nkT[Id/. fJj ewh eJh ekoBK d/

fJeZm/ gqGkt Bkb g?dk j[zdh j? ns/ fJ;

s/ y'i ikoh j?.

gqpzXBL

1H g”d jw/FK ;t;E g”fdnK s'I jh fsnko

eoBh ukjhdh j?. yokp fjZf;nK ~

eZN e/ BFN eo d/Dk ukjhdk j?.

nes{po d/ wjhB/ ftu d' rqkw

nbck B?cEbhB n?chfNe n?f;v

gqsh 10 bhNo gkDh ftu fwbk e/

fSVekn eoB Bkb T[gi tXkJh ik

;edh j?.

2H ;G s'I gfjbK fBebD tkb/ c[ZbK d/

r[ZfSnK ~ jZE Bkb s'V d/Dk

ukjhdk j?. fJj ezw wziohnK d/ iK

2 ;?HwhH bzph j'D s'I gfjbK jh

eoBk ukjhdk j?. nfijk eoB

Bkb gqo'j d/ T[go eJh eeF;E

efbektK tXD brdhnK jB ns/

T[j d' jcfsnK ftu wzioh dk o{g

b? b?IdhnK jB. nfijhnK wziohnK

ftu cb bZrD brd/ jB. ;w/I s'I

gfjbK fBebD tkb/ c[Zb ~ s'V e/

jNkT[Id/ ofjDk ukjhdk j?.

ekbk f;ok iK T{se eF? (pb?e fNg)L

fJj o'r ftF?bh r?; d/ ekoB j[zdk

j?. fJ;~ e'fJbh iK f;ok ftrbB o'r

Bkb th ikfDnk iKdk j?. fJZN d/ GZfmnK

d/ B/Vb/ o[yK ftu finkdkso cb o'r

Bkb gqGkfts j[zd/ jB. cb d/ nrb/

fjZ;/ s/ ekbk XZpk pDdk j? fijVk fe g{o/

f;o/ ~ YZe b?Idk j?. pknd ftu fJj

ugNk j' iKdk j?. rqf;s uwVh uys

ns/ e[M dph j[zdh j? ns/ nzdo dk r[Zdk

fwZmk j' iKdk j?.

gqpzXBL

1H o'eEkw bJh nzp d/ pkr ~ fJZN d/

GZfmnK s'I d{o bkT[Dk ukjhdk j?.

GZfmnK ftu T[Zuh (50 whNo)

fuwBh dk gq:'r eoB Bkb th o'r

~ o'fenk ik ;edk j?.

2H ngq?b-wJh d/ wjhB/ ftu o'r d/

F[o{ j'D s'I gfjbK ;'vhnw

pkJhekop'B/N iK p'o?e; d/ 0H6%

d/ x'b dk 10 fdB d/ nzso s/ 2-

3 tko fSVekn eoBk ukjhdk j?.

bkb o;NL

fJj o'r fJe nbo}h d[nkok g?dk

j[zdk j?. fJZN fijk bkb ozr dk T[Zfmnk

j'fJnk XZpk gZshnK s/ pDdk j?. fJj

XZpk t?btNh j[zdk j?. fJj n?brh

NfjDhnK s/ th ftykJh fdzdk j?.

gqpzXBL

1H po;ks F[o{ j'D s'I gfjbK ekgo

nke;heb'okJhv 3 rqkw gqsh bhNo

gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'.

nzp dk eF? o'rL

fJ; ftu nzp dhnK NfjDhnK ;[ZeD

brdhnK jB. fJj w[Zy o{g ftu T[jBK

pkrK ftu t/yD ~ fwbdk j? fiE/ pkrK

dh d/yGkb BjhI j[zdk. g{ok ;kb pkr

f;oc pkfoF s/ jh fBoGo j[zd/ jB ns/

fwZNh dh T[gobh s?n ;ys j' iKdh j?.

gqpzXBL

1H po;ks ftu pkr dh fwZNh dh

i[skJh eoe/ ;zs[fbs wksok ftu

ykd ns/ T[otoe gkT[D Bkb

;[ZehnK NfjDhnK dh eNkJh-SNkJh

eoe/ ekgo nke;heb'okJhv

(0H3% ) dk fSVekn eoB Bkb

pkr d[pkok ihfts j' iKdk j?.

Skb dk cNDkL

o[Zy bzpkJh ftu cND brdk j?.

jwbk j'J/ o[y s/ gZshnK xN iKdhnK jB

ns/ T[jBK dk ozr ghbk g? iKdk j?. o[y

s/ T[yVk o'r fij/ bZSD fdykJh fdzd/ jB

ns/ g{ok o[y ;[e iKdk j?. iVK ;VD

brdhnK jB ns/ gZshnK o[y s/ jh

brhnK ofjzdhnK jB.

gqpzXBL

pkr dh v{zxh i[skJh eoe/ dZ;h

rJh wksok ftu ykd ns/ T[otoe d/Dk

ukjhdk j?. ekgo nke;heb'okJhv

0H3% d/ d' fSVekn eoB/ ukjhd/ jB.

www.krishijagran.como'r gqpzXB

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 44

Page 45: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

pyNfU AorqW leI

Awmdn vDwaU ik`qy

sw hr pirvwr dw ie`k zrUrI somw hY, hr

pirvwr v`D qoN v`D pYsw kmwaux dI koiSS iv`c

l`gw rihMdw hY, qW ik pirvwr dIAW loVW izAwdw

qoN izAwdw pUrIAW kr sky[v`K v`K pirvwr keI

qrW dy DMdy Apnwaudy hn qW ik izAwdw qoN izAwdw

pYsw kmw ik pirvwr dIAW loVW pUrIAW kr

skx[pr A`jkl dy mihgweI dy dOr iv`c ie`k

mYNbr dI kmweI nwl guzwrw krnw bhu`q muiSkl

hY[ ies leI Gr dIAW AorqW nUM vI pirvwirk

Awmdn iv`c Xogdwn pwauxw cwhIdw hY[SihrW iv`c

qW A`jkl lgBg swrIAW hI AorqW pirvwirk

loVW nUM pUrIAW krn leI koeI nw koeI kMm zrUr kr

rhIAW hn,pr iMMpMfW iv`c AijihAW AorqW dI

igxqI bhuq Gt hY,ies dw mu`K kwrn AorqW dw

G`t pVy ilKy hoxw hI mMinAw jWdw hY[Aorq BwvyN

pVHI ilKI nw vI hovy ,iPr vI keI qrHW dy Awmdn

vDwaU ik`qy Gr iv`c bYTI hI kr skdI hY [Aijhy

DMdy clwaux nwl nw kyvl AOrq Gr dI Awmdn hI

vDwvygI,sgoN Aijhw krn nwl bhuq qrHW dw

igAwn vI hwsl krygI, ijs nwl auh gOrv

mihsUs krygI,Awpxy b`icAwN dw pwlx poSx

vDIAw qrIky nwl kr skdI hY,aunHW nUM shI rwh qy

pwaux iv`c Aqy Awpxy pirvwr dw ijvx p`Dr au`cw

cukx iv`c Awpxy pqI dI bhuq mdd kr skdI

hY[Aijhy DMdy clwaux leI AOrq nUM kuJ idnW dI

tRyinMg vI lYxI pY skdI hY,ijs nwl auh Awpxy

clwey gey DMdy nUM izAwdw qoN izAwdw kwmXwb bxw

sky Aqy v`D qoN v`D qs~lI pw sky[kuJ ku Awmdn

vDwaU ik`qy ,ijhVy ik hr AOrq Gr bYTI clw

skdI hY,hyT ilKy hn, ijvyN ik:

1. pyNfU hsqklw - pyNfU hsqklw nwl isrP Gr

dI sjwvt hI nhI kIqI jWdI blik ipMfW dIAW

gRihxIAW iesnUM ie`k Awmdn vdwaU DMdy dI

qrHW vI Apxw skdIAW hn[gRihxIAW Awpxy

KwlI Aqy vwDU smyN iv`c PulkwrIAW, tokrIAW,

mYts, drIAw, p~KIAw Awid bxw ky vyc

skdIAwN hn[

2. PwlqU smwn qoN Gr dIAW loVINdIAW cIzW

bnwauxw �Gr iv`c AijihAW keI cIzW

huMdIAW hn jo AsIN ieh soc ik su`t idMdy hW ik

ieh PwlqU hn,pr jy QoVw soicAw jwvy qW

AijihAW PwlqU cIzW qoN keI iksm dIAW Gr

sjwvt vwlIAwN cIzW bxweIAW jw skdIAW

hn[ijvyN ik lYNp Syf, lYNp stYNf,v`fy KwlI

f`ibAW qoN r~dI kwgz s`utx vwlw f`bw, PwlqU

k`piVAW qoN mYts Awid iqAwr kIqy jw skdy

hn[

3. islweI, kFweI Aqy buxweI � A`jkl SihrI

Aqy pyNfU lok donoN hI Awpxy k`piVAW v`l Kws

iDAwn dyx l`g pey hn[nvyN nvyN iksm dy

k~pVy Aqy aunW dy nmUinAW ny lokW dI mMg iv`c

Kws vwDw kIqw hY[ies leI jykr gRihxIAW

Awpxy Gr dy kMmW qoN kuJ smW k`F ky ies ik`qy

nUM Apxw lYx qW iesnUM iek Awmdn vDwaU DMdw

fw. suKdIp kOr mwn

ky.vI.ky. PiqhgVH swihb

mobwiel nM: 9872428119

pyNfU AorqW leI

Awmdn vDwaU ik`qy

www.krishijagran.com

pY

Awmdn vDwaU ik`qy

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 45

Page 46: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

krwr kIqw jw skdw hY[iesy qrHW hI

PrwkW,kmIzW ,Swlw tybl SItW Awid qy

kFweIAW k`F ky vI vycy jw skdy hn[SrdIAW

dy mOsm iv`c sB qoN ijAwdw ivhly smyN iv`c

buxweI kIqI jWdI hY[jy iesnUM Awmdn vDwaU

DMdy dy rUp iv`c ApxwieAw jwvy qW srdIAW

iv`c kwPI pYsw kmwieAw jw skdw hY[

4. drIAW bxwauxw - drIAW bxwauxw ipMfW dI

ie`k bhuq mh`qvpUrn klw hY[ BwvyN A`jkl

drIAW dI vrqoN bhuq G`t geI hY, pr ies dw

QoVw ijhw bdlvW rUp ijvyN ik mYts Aqy rgs

bxw ik cMgy pYsy kmwey jw skdy hn[

5. momb`qIAW bnwauxw - momb`qIAW bnwauxw

ie`k Aijhw DMdw hY ijsqoN pYsy dy nwl nwl

AwpxI klwqmk rucI dw vI bhuq su`cjy Aqy

shI FMg nwl pRgtwvw kIqw jw skdw hY[v`K

v`K qrHW dIAW szwvtI momb`qIAW bxw ky

idvwlI dy Aws pws pYsy kmwey jw skdy hn[

6. PlW Aqy sbzIAW dI sMBwl �hr qrHW dIAW

sbzIAW Aqy Pl hr mOsm iv`c nhIN imldy[

jykr mOsm iv`c PlW Aqy sbzIAW nUM sMBwl

ky bymOsmI ru`q ivc vriqAw jwvy qW pirvwr

Awpxy G`t pYsy Krc ky cMgw Aqy pOSitk Bojn

Kw skdw hY[sMBwly hoey PlW Aqy sbzIAW nUM

vyicAw vI jw skdw hY Aqy pYsy kmwey jw skdy

hn[PlW Aqy sbzIAW nUM sMBwlx dy keI

qrIky hn ijv Awcwr Aqy ctnIAW

bnwauxw,sbzIAW nUM Du`p iv`c sukw ky r`Kxw,

PlW Aqy sbzIAW dy jYm ,jYmI Aqy mur`by

bnwauxw Awid[

7. Swbx Aqy DulweI pwaUfr bxwauxw � bwzwr

iv`c swbx dy BwA idn �b- idn vDdy hI jw

rhy hn[ ies leI jykr Gr iv`c hI izAwdw

mwqrw ivc swbx Aqy srP bxwieAw jwvy qW

ie`k qW bwzwrI mihMgy swbx qoN Cutkwrw

imlygw Aqy dUsrw pirvwirk Awmdn iv`c vI

vwDw hovygw[

8. fyArI Aqy murgI pwlx - fyArI Aqy murgI

pwlx dw kMm vI bhuq hI lwhyvMd Aqy pYsw

kmwaux dw ie`k cMgw swDn hY[

9. KuMbW dI kwSq �KuMbW augwaux dw DMdw vI A`jkl

kwPI v`D irhw hY[ AOrqW ijhVIAW pVIAW

ilKIAW nhIN ,jW iPr KyqW iv`c kMm krn nhIN

jWdIAW,ies DMdy nUM Gr bYTIAW hI bVI

AwswnI nwl clw skdIAW hn[

10. Sihd dIAW m`KIAW pwlxw �m`KIAW dw DMdw

bhuq hI lwBkwrI hY[ies nUM clwaux leI koeI

izAwdw bMidAW dI loV nhIN pYNdI ,QW vI koeI

izAwdw nhI cwhIdw, nku swn d y mkO y vI Gt hn,

ikaNiu k Sihd Cqy I Krwb nhIN hdMu w[ s o ieh DdM w

ArO qW vI Apxw skdIAW hn[

Awmdn vDwaU DMidAW dI isKlweI

Awmdn vDwaU DMidAW nUM clwaux leI

isKlweI lYxI zrUrI hMudI hY[isKlweI lYx nwl

DMidAw nUM izAwdw lwhyvMd bxwieAw jw skdw

hY[ies mMqv nwl pMjwb KyqIbwVI XUnIvristI v`loN

pMjwb dy keI izilHAW iv`c ikRSI ivigAwn kyNdr

Koly gey hn,ijQy ik ieh swrIAW tyRinMgW muPq

id`qIAW jWdIAW hn[ik`qw muKI tyRinMgW qoN bwAd

srtIPIkyt vI pMjwb KyqIbwVI XUnIvristI vloN

idqw jWdw hY[ so, j o vI ikswn bIbI ienWH ikiqAW

bwr y jwxkwrI hwisl krnw cwhdu I h,Y ahu Awpx y izl y

d y ikSR I ivigAwn kNy dr nwl spM rk kr skdI h[Y �

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 9313301029

Jh^w/b L [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

u?~e$vhHvhH, n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD d/ BK fdZbh ftu e?P j'Dk ukjhdk j?, wBhnkovo BthA fdZbh nkf|; ’u G/fink ikJ/

feqPh ikroD w?ApofPg o/N;kb ekghnK� ehws� S'N��� G[rskB

1 12 420 40 380

2 24 840 140 700

3 36 1260 260 1000

5 60 2100 600 1500

www.krishijagran.comAwmdn vDwaU ik`qy

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 46

Page 47: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

wZMK dhnK gqw[Zy B;bKj fJe eVtk ;Zu j? fe Gkos

feqFh gqXkB d/F j? ns/ gF{ XB y/shpkVh dh ohV j?. pbd, x'Vk, rXk, T{Im, y/s ftu ns/ pkjo tkjB eoB dk ezw eod/ jB. id'I fe rK, wZM, peoh s'I gqkgs d[ZX okFNo dh iBsk dk g”FD eodk j?. G/v s'I gqkgs T[B s'I T{Bh egV/, ezpb ns/ ekbhB pDkJ/ iKd/ jB. fJjBK ;ko/ sZsK s'I ;gFN j? fe Gkos dh okFNoh nkwdBh ns/ iBsk dh ;fwqdh ftu gF{-XB dk pj[s tZvk :'rdkB j?.

Gkos ftu d[ZX gqkgsh dk w[Zy ;o's wZM j?. fgzv d/ b'e rK d/ w[ekpb/ wZM finkdk gkbd/ jB. fJ;dk gqw[Zy ekoB wZM d/ d[ZX ftu rK d/ d[ZX d/ w[ekpb/ c?N dh wksok finkdk j'Dk j?.

Gkos ftu gkJhnK ikD tkbhnK wZMK dhnK gqw[Zy B;bK j/m fbfys jBL

1H w[Zok (Murrah)

w{b ;EkBL fJj wZM dh ;G s'I gqw[Zy B;b j?. fJ;dk w{b ;EkB gZSwh T[so gqd/F, fdZbh, jfonkDk ns/ gzikp j?. w[Zok B;b d/ ;otT[sw gF{ o'jse, fj;ko, jk;h, r[jkDk ns/ ihId (jfonkDk) ftu fwbd/ jB.

;ohoe ykf;nsKL fJ; B;b d/ gF{ f;nkj ekb/ ozr d/ j[zd/ jB gozs{ fJjBK d/ w{zj, g?o ns/ g{zS s/ ;[fBjo/ ozr d/ tkb gkJ/ iKd/ jB. fJ; B;b d/ gF{ dk ;oho Gkoh gozs{ uwVh e'wb j[zdh j?. bbkN ft;fsqs, f;zr S'N/ ns/

www.krishijagran.com

nzdo w[V/ j'J/, u/jok gsbk, ezB S'N/, gsb/ ns/ bNe/ j'J/ j[zd/ jB. nZyK uwehbhnK j[zdhnK jB, rodB gsbh ns/ jbeh, fgZm u”Vh ns/ S'Nh, bZsK u”VhnK, wip{s ns/ Gkoh, g{ZS gsbh, bzph ns/ e{b/ u”V/ j[zd/ jB. fJ; ftu rb ezpb ns/ e[ZpV BjhI j[zdk.

n:B (Udder) ftef;s ns/ d[ZX fFok T[GohnK j[zdhnK jB.

T[sgkdB ftF/FsktKL fJ; B;b dh wZM fJe fpnKs ftu 1380 s'I b? e/ 250 feb'rqkw d[ZX d/ fdzdh j?. fJ; B;b dh wkdk ns/ Bo dk Gko bVhtko 510 ns/ 600 feb'rqkw j[zdk j?.

T[g:'frskL w[Zok B;b dh wZM d[ZX wZyD ns/ fxU bJh wjZstg{oD j?. fJ; bJh tgkfoe fdqFNh Bkb d[ZX T[sgkdB bJh d/F d/ finkdkso y/soK ftu fJ; B;b d/ gF{nK ~ gkfbnk iKdk j?. w[Zok Bo gF{ y/sh ns/ Gko tkjB bJh finkdk wFj{o j?. fJ; B;b d/ gF{nK dk gkbD g'FB ;oeko d[nkok j/m fby/ ;EkBK s/ ehsk iKdk j?L-

nkdoF v/noh w[zpJh wjkokFNo

o k i e h n v / n o h c k o w , ftFkykgNBw Gkosh gF{ fufes;k nB[;zXkBFkbk, po/bh, T[sogqd/F

okiehn gF{XB gqky/so, wE[ok, T[sogqd/F ns/ pkp{rV w/om, T[sogqd/F

sokJh ckow fgzv gzs feqFh ns/

N?eBkb'ih :{Bhtof;Nh, gzs Bro, T[sokyzv

pdktoh (bhadawari)L

w{b ;EkBL fJ; B;b dk w[y y/so T[so gqd/F ftu nkrok iBgd dh pkj sfj;hb dh pdtko Fkyk j?. fJ;d/ fJbktk :w[Bk, uzpb dh xkNh ftu t;/ fJNktk ns/ frnkfbno ftu th fJ; B;b d/ gF{ gkJ/ iKd/ jB.

;ohoe ftF/FsktKL fJ; B;b dh wZM wZX nkeko dh j[zdh j? fijVh nZfrU gsbh ns/ fgS/ tkb/ gkf;UI gsbh j[zdh j?. fJ;d/ ;oho dk ozr sKp/ tork bkfbwk bJ/ pdkwh j[zdk j?. fJ;dk f;o S'Nk, f;zx ugN/, rodB gsbh, XV ftef;s j[zdk j?. fJ; gF{ dk rb ezpb BjhI j[zdk. n:B S'Nk j[zdk j? fi; s/ d[ZX fFoktK T[GohnK ofjzdhnK jB.

fJ; B;b d/ gF{ T[so gqd/F ftu j/m fby/ e/IdoK s/ gkb/ iKd/ jBL

okiehn gF{ gqiBB e/Ido, fJNktk, T[Hgq okiehn gF{ gqiBB e/Ido, pokoh, MK;h, T[HgqH ikcokpkdh w{b ;EkBL fJ; B; dk w{b ;EkB r[ioks d/ fro izrb dk ekmhnktkV ns/ ikcokpkd j?.

;ohoe ftF/FsktKL

fJ; B;b d/ gF{ nkeko ftu tZv/ ns/ Gkoh ns/ ekb/ ozr d/ j[zd/ jB.

wZM B;bK

wZMK dhnK gqw[Zy B;bKvkH okwgkb f;zx

FKsh wzfdo, ;zfBnk; wkor, gkDh dh Nzeh d/ e'beByb, jfod[nko, T[sokyzv

w'L 09258324454, 01334-240757

fJ

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 47

Page 48: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

fJ;dk f;o ns/ f;zr Gkoh j[zd/ jB. rb ezpb ftef;s BjhI j[zdk. fJjBK dk n:B ftef;s j[zdk j?.

T[sgkdB ftF/FsktKL

fJ; B;b dh wZM d[Xko{ j[zdh j?. fJj B;b gqshfdB 12 feb'rqkw d[ZX fdzdh j?. fJ;d/ d[ZX ftu t;k dh wksok finkdk j[zdh j?. fJ; bJh wZM dh fJ; B;b ~ fxU gqkgsh bJh gkfbnk iKdk j?. fJ; B;b dh wkdk ns/ Bo dk Gko 453 ns/ 590 feb'rqkw j[zdk j?.

T[g:'frskL

fJ; B;b dhnK wZMK d[ZX ns/ fxU d'jK bJh T[g:'rh j[zdhnK jB. Bo gF{ jb ns/ Gko fyZuD dk ezw eod/ jB. fJ; B;b d/ gF{ okiehn gF{ gqiBB e/Ido, w”oth ftu gkb/ iKd/ jB.

okthL

w{b ;EkB- gzikp oki ftu okth Bdh dh xkNh dk y/so fJ; B;b d/ gF{nK dk w{b ;EkB j?. izrbh nkfdtk;h b'e fJ; B;b ~ gqiBB bJh oZyd/ jB.

;ohoe ftF/FsktKL

okth B;b d/ gF{nK dk ;oho wip{s, ;[v'b ns/ u”V/ nkeko dk j[zdk j?. fJjBK dk ozr rfjok ekbk iK G{ok j[zdk j?. edh edh nXo teF s/ r[bkph XkohnK gkJhnK iKdhnK jB. fJjBK dk f;o Gkoh ;E{b, BZe ns/ wZEk u”Vk, f;zr u”V/ w'N/ ns/ x[w/ j'J/ j[zd/ jB. rodB bzph, Gkoh, g{ZS bzph ns/ ;c/d tkbK tkbh r[ZS/dko j[zdh j?. n:B g{oB ftef;s j[zdk j?. EB bzp/ ns/ d[ZX fFoktK N/YhnK w/YhnK ns/ T[GohnK j'JhnK j[zdhnK jB.

T[sgkdB ftF/FsktKL

fJ; B;b d/ gF{ finkdk d[ZX d/D bJh wFj{o jB. fJ; B;b dh wZM jo o'I 7 feb' d[ZX fdzdh j?. fJ; B;b d/ Bo gF{ y/shpkVh d/ ezwK bJh finkdk T[g:'rh BjhI j[zd/. fJ; B;b dh wkdk ns/ Bo dk ;ohoe Gko bVhtko 420 ns/ 530 feb'rqkw j[zdk j?.

T[g:'frskL

fJ; B;b d/ gF{nK ftu e/tb wkdk jh T[g:'rh j[zdh j? feT[Ife ;t?-gkfbs uzrh wZM 15 feb' jo o'} d[ZX d/ ;edh j?.

;[osh (surit)

w{b ;EkB- ;[osh B;b dk w{b ;EkB r[ioks dk e?ok iBgd nkBzd ns/ wjkokFNo d/ Bkdhpkd pv'dok iBgd (r[ioks) j?.

;ohoe ftF/FsktKL

;[osh wZM dk nkeko wZX, f;o u”Vk ns/ r'bkeko, f;zr bzp/ ns/ u”V/ ns/ E{ED ;[v”b j[zd/ jB. fJ;dh g{zS d/ f;o/ s/ ;c/d tkbK dk r[ZSk j[zdk j?. fJ; B;b d/ gF{nK dk ozr ekbk, pdkwh iK G{ok j[zdk j?. e[M gF{nK ftu ;c/d ozr dhnK d' gZNhnK gkJhnK iKdhnK jB. fJe nXo o[y d/ uko' gk;/ ns/ d{ih ipV/ d/ uko' gk;/ fJjBK dh uwVh w'Nh j[zdh j?. w[skB wZX nkeko dk ns/ n:B ftef;s j[zdk j?.

T[sgkdB ftF/FsktKL fJ; B;b dhnK wZMK nkw s”o s/ fJe ftnks ftu 1600-1700 feb'rqkw sZe d[ZX fdzdh j? gozs{ uzrh ;t?-gkfbs wZM 2275-2490 feb'rqkw se d[ZX fdzdh j?. fJ;d/ d[ZX ftu t;k dh wksok 7H5% se j[zdh j?. fJ; B;b dh wkdk ns/ Bo dk Gko bVhtko 408 ns/ 498 j[zdk j?.

T[g:'frskL fJ; B;b d/ wkdk gF{nK ~ r[ioks ns/ wjkokFNok ftu d[ZX ns/ fxU bJh gkfbnk iKdk j?, id'I fe Bo gF{nK ~ y/shpkVh d/ ezwK bJh gkfbnk iKdk j?. fJ; B;b dk F[ZX ;w{j gF{ gqiBB ckow peo”b ns/ feqFh wjkftfdnkbk g{D/ (wjkokFNo) dh d[ZXFkbk ftu oZfynk frnk j?.

Bhbh (Nilli)

w{b ;EkB- fJ; B;b d/ gF{nK dk w{b ;EkB gkfe;skB d/ fwzN r[woh iBgd dh gkegoi sfj;hb ns/ gzikp dk fco'ig[o iBgd j?. fJ; B;b d/ ;G s'I T[sw gF{ ;sb[i Bdh d/ feBko/

gkJ/ iKd/ jB. ;sb[i Bdh dk gkDh Bhbk j?, fJ; bJh fJ; gF{ dk BK Bhbh oZy fdZsk frnk.

;ohoe ftF/FsktKL fJ; B;b d/ gF{ bzp/ u/jo/ ns/ fueB/ E{EB tkb/ j[zd/ jB. fJjBK d/ f;zr S'N/ ns/ w[V/ j'J/, g{zS g?oK ~ S{zjdh j'Jh, bzph rodB, w'Nh ns/ Gkoh j[zdh j?. n:B ns/ d[ZX fFoktK ftef;s j[zdhnK jB. gF{ d/ ;oho dk ozr ekbk iK G{ok j[zdk j? gozs{ wZEk, u/jok, E{ED, bZsK dk j/mbk fjZ;k ns/ g{zS dk nzfsw S'o ;c/d ozr dk j'Dk fJ; B;b dh ftF/Fsk j?.

T[sgkdB ftF/FsktKL Gkos ftu gkJhnK ikD tkbhnK wZMK ftu fJj B;b T[sw j?. fJj 250 fdB d/ ftnks ftu brGr 1700 feb'rqkw d[ZX fdzdh j?. Bo gF{ y/shpkVh dk ezw eod/ jB. fJ; B;b dh wkdk ns/ Bo d/ ;oho dk Gko 520 ns/ 620 feHrqkH j[zdk j?.

T[g:'frskL fJ; B;b dhnK wZMK ~ tZv/ FfjoK (w[zpJh, ebeZbk nkfd) ftu G/fink iKdk j?. ;?fBe v/noh ckowK s/ fJ; B;b d/ gF{ finkdk frDsh ftu oZy/ iKd/ jB.

w/j;kBk (Mehasana)L

w{b ;EkBL fJ; B;b dk w{b ;EkB wjkokFNo dk w/j;kBk iBgd ns/ r[ioks d/ ;ko/ gotsh y/so jB. phikg[o, f;ZXg[o, ehb, gkNB nkfd ;EkBK s/ fJ; B;b d/ F[X gF{ gkJ/ iKd/ jB. nfjwdkpkd ftu th fJj B;b gkJh iKdh j?.

;ohoe ftF/FsktKL w/j;kBk B;b w[Zok ns/ ;[osh d/ ;z:'r s'I pDh j?. fJ;bJh fJjBK gF{nK ~ nkeko gqeko w[Zok ns/ ;{osh s'I fwbdk j?. fJ; B;b d/ gF{ wZX nkeko d/ j[zd/ jB. gF{ dk ozr ne;o ekbk iK pdkwh j[zdk j?. u/jo/, bZsK ns/ g{zS d/ f;o/ s/ ;c/d XZp/ gkJ/ iKd/ jB. fJ; B;b d/ gF{ dk f;o Gkoh, wZEk u”Vk, u/jok bzpk, f;zr bzp/ ns/ w[V/ j[zd/ jB. rodB bzph ns/ gsbh j[zdh j? id'I fe teF u”Vk j?. fJ;dk rb ezpb BjhI j[zdk. n:B th ftef;s j[zdk j?.

www.krishijagran.comwZM B;bK

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 48

Page 49: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 50: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

d[;skB b/N/e; c?wbh gbkfBzr gqw'FB Nq;N HLFPPT

fJe nrqDh r?o-;oekoh ;zrmB j? fijVk fe gqiBB

ns/ pkb ;/js ;/tk d/ y/so ftu fgSb/ 23 ;kbK s'I nkgDk

:'rdkB d/ fojk j?. 19 nbr nbr gq'rokwK okjhI 18 okiK

ns/ e/Ido-Fkf;s gqd/FK ftu ;;shnK ;/js ;/tktK gqdkB eod/

j'J/ ;z;EkB B/ Bk f;oc nkgDh nbr gfjukD pDkJh j? ;r'I

b'eK se gj[zu pBkT[D ftu th ekw:kph jkf;b ehsh j?.

w?ohr'bv j?bE B?Ntoe d/ nzsors 90 jiko s'I finkJh

n?unkJhth J/v} s'I ghfVs b'eK dk ihtB ;ztkoB d/ Bkb ;/js

;/tktK dh ;'Fb wkofefNzr eod/ j'J/ nbr nbr ;z;EkBK

ftu ezv'w dh 60% s'I finkdk fteoh th ehsh j?. fJjh

ekoB j? fe ;z;EkB B/ n?uHnkJhHthH dh o'eEkw ns/ ezNo'b,

wK ns/ pZu/ dh ;/js, gfotko fB:'iB ns/ feF'o ;tk;E fij/

y/soK ftu nkgDh fJe nbr gfjukD pBkT[D ftu ;cbsk

gqkgs ehsh j?.

;'Fb wkofefNzr ns/ co?IukJh}h okjhI ezgBh d/ ;hHJhHU

Fqh Fod nrotkb B/ HLFPPT ~ fJe nrqDh ;z;EkB d/

o{g ftu ;Ekfgs ehsk j?. Fqh nrotkb T[d/F ~ jkf;b eoB

ftu efmB w/jBs ns/ brB ~ whb dk gZEo wzBd/ jB. Fqh

nrotkb Bkb rZbpks d/ e[M nzF gq;s[s jB.

gqiBB ns/ pkb ;/js d/ ;zdoG ftu n?uHn?bHn?cHghHghHNh dh

gqshpZXsk d/ fgZS/ eh fdqFNhe'D j?<

n?uHn?bHn?cHghHghHNhH d[nkok ubkJ/ ik oj/ nbr nbr

gq'rokwK ftu n;hI fJjh ftFtk; oZyd/ jK fe fJe ;/jswzd

n”os gfotko ftu nkBzd ns/ ftek; dk gqshe wzBh iKdh j?.

;kvk fJj ftFtk; ;kv/ n;fsst ~ gqdofFs eodk j? fe fe;

soQK n;hI b'eK dh f}zdrh pdbD d/ Bkb Bkb T[jBK ~

wksqst, pkb ns/ feF'o ;/js bJh ;u/s eod/ jK. ;kb

1992 ftu n?uHn?bHn?b bkJhce/no fbfwN/v d/ nzsors

id'I ;z;Ek ;Ekfgs ehsh rJh ;h sK ;kvk T[d/F r?o io{oswzdK

~ gqiBB ;/js ;/tk dh BthI, ;;sh ns/ fNekT{ ;/tktK dk bkG

d/Dk ;h.

- Fqh Fod nrotkb

n?uHn?bHn?cHghHghHNhH fJe' y/so ftu ezw eo oj/ j'o ;zrmBK

s'I fet/I nbr t/yd/ j'<

;kvk fXnkB ;kv/ tgkfoe fdqFNhe'D ns/ gqdoFB d/

nkXkfos gfo:'iBktK dk feqnkBfts j'Dk ;k~ d{i/

gqshdtzfdnK s'I nbr eodk j?. ;kvh ezgBh bzp;/ ;w/I se

Gkrhdkoh fBofws eoB ns/ Bt/I wkvb fsnko eoB ftu

finkdk ftFtk; oZydh j?. fijBK ftu'I ;'Fb co?IukJh}h

jk;fgNb ns/ efbfBe w?ohr'bv j?bE B?Ntoe d/ sfjs ezw

eo oj/ jB fijVk fe ;;shnK doK s/ gqiBB ns/ pkb ;/js

;/tktK gqdkB eoB bJh r[DtZsk pDkJ/ oZydk j?. fJ; gq'rokw

d/ sfjs n;hI oki;EkB ns/ :{HghH ftu fJe bZy s'I finkdk

gq;t s'I gfjbK iKu ns/ 2 bZy s'I finkdk ;z;Ekrs gq;t dk

nk:'iB ehsk j?. fJjh gq'rokw j[D n;hI nKXogqd/F ftu F[o{

eo oj/ jK.

ckou{B fJzvhnk 500 ezgBhnK s/ih Bkb nkgD/ ;hn?;nko

gfo:'iBktK bJh fJe Go';/:'r Gkrhdko d/ o{g ftu

n?uHn?bHn?cHghHghHNh ~ t/y ojh j?. nfij/ ftu T[jBK d/

:'rdkB bJh s[jkvk eh fdqFNhe'D j?<

eJh ;kbK sZe fXnkB e/Ifdqs eoB ns/ fdqV c?;b/ B/ ;k~

nkgD/ y/so ftu ;Ekfgs j'D dk w”ek fdZsk j?. n;b ftu

n;hI nbr nbr tgkfoe ;zrmBK dk ftFtk; fiZsD ftu

;cbsk gqkgs ehsh j?. T[jBK ~ fJj ftFtk; dtkfJnk j? fe

T[j i' th czv ;hn?;nko d/ o{g ftu d/ oj/ jB T[j ;[oZfyns

jZEK ftu j?. fJj Go';/ d/ nkXko s/ jh ;zGt j?. n;hI

n?;Hnko ro[g ckT{Iv/FB dh wdd Bkb SZsh;rV, oki d/ fib/

;[ewk ns/ dzs/tkVk ns/ ;[ibkB dh wdd Bkb oki;EkB d/

i?;bw/o ns/ pkvw/o fib/ ftu w'pkfJb w?vheb :{fBN ubk

oj/ jB. jkb jh ftu vhHn?bHn?c ckT{Iv/FB Bkb n;hI uko

ebhfBe ;zukfbs eoB bJh w?oh f;bto ebhfBe; d/ sfjs

fJe ;wM”s/ s/ d;sys ehs/ jB. fJj ebhfBe jfonkDk d/

r[VrKtk fib/ ftu F[o{ ehs/ ikDr/. fizdb ;Nhb ns/ gkto

fbH dh wdd Bkb fdZbh ftu ezv'w t?fvzr wFhB ;Ekfgs

eoDr/.

j[D se dh ;cbsk d/ pko/ ft;Eko Bkb d;'<

fJj ;kv/ bJh pV/ wkB dh rZb j? fe n;hI ezgBhnK d/

wkfXnw okjhI 4H6 fwbhnB :[rbK ~ roG fBo'X ;[oZfynk d/

T[gkn ;[Mk oj/ jK. fJjBK ftu'I 29 fwbhnB b'e rzGho o{g

Bkb phwko ;B. fJjBK ftu wfjbk ;?e; toeo, T[j nkdwh

fijBK B/ fe;/ g[oF Bkb jh ;pzX ;Ekfgs ehs/ j'D, ftgohs

fbzr ns/ nfij/ b'e fijBK B/ fpBK fe;/ ;[oZfynk d/ n;[oZfys

www.krishijagran.com

HLFPPT ;;shnK ;/js ;/tktK

w[jZfJnk eokT[Dk ;kvk T[d/F j?

fjz

fJzNoftT{

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 50

Page 51: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

:”B ;zpzX ;Ekfgs ehsk j't/ yk; s”o s/ Nqe vqkJhto iK pkjo

ik e/ ezw eoB tkb/ ekohro iK wid{o Fkfwb jB. T[E/ jh

1H7 fwbhnB b'eK dk n;hI n?uHnkJhHthH N?;N th eokfJnk.

fJj f;oc nKeV/ BjhI jB. ;G d/ ;ekokse nB[GtK ns/

fizdrh ftu nkJ/ pdbkn s'I ;k~ gsk bZrk fe n;hI i' beF

fBoXkfos ehsk ;h, T[; ftu ;cbsk gqkgs ehsh j?. ;kvh

;cbsk dk nzdkik fJ;/ rZb s'I bkfJnk ik ;edk j? fe ;kvh

gj[zu 19 okiK d/ Bkb Bkb e/Ido Fkf;s okiK ftu th pD

u[eh j?. fJjh BjhI, n?uHn?bHn?cHghHghHNh Gkos dh ;G s'I tZvh

ns/ g[okDh ;'Fb wkoehfNzr ;z;Ek j?.

eh s[jkvk ;z;EkB fe;/ j'o r?o-;oekoh ;z;EkB d/ Bkb fwbe/

ezw eoB bJh fJS[Ze j?<

fJj ;kv/ bJh y[Fh dh rZb j't/rh i/ e'Jh j'o r?o

;oekoh ;z;EkB ;kv/ Bkb fwbe/ ezw eoB dk fJS[Ze j't/rk.

n;hI Gkrhdkoh ftu th ezw eo ;ed/ jK. ;kb 2012-14

ftu n;hI T[sogqd/F d/ 12 fifbnK ftu B?e' d/ wkor doFB

ftu fbze toeo ;ehw F[o{ ehsh ;h. fi; ftu 12 r?o-

;oekoh ;zrmBK d/ Bkb fwbe/ ezw ehsk ;h. fJ;d/ Bkb jh

n;hI d' ;kbK ftu jh 54421 ghfVsK, 4853 rzGho o{g Bkb

;se dh ftF/ ;{uh ftu j/m fby/ b/yK

dk ft;Eko Bkb toBD ehsk frnk

j? i' fe fJ; gqeko j?L

· ;pihnK dh g”d dh fsnkoh ns/ T[rkT[D dhnK ftXhnK. NwkNo tor

dhnK ;pihnK, r'Gh tor dhnK ;pihnK,

eZd{ tor dhnK ;pihnK, iVdko

;pihnK, fgnk} tor dhnK ;pihnK,

dbjDh ;p}hnK, fGzvh, gZs/dko ;pihnK,

ftd/Fh ;pihnK.

fJ; g[;se ftu fGzB fGzB

ftfrnkfBeK B/ :'rdkB fdZsk j? fijBK

ftu vkHgqthB ekbhnk, nfXneF Fkehnk

ftfrnkB ;zGkr, Gkosh feqFh nB[;zXkB,

BthI fdZbh. vkHftFt pzX{ ftfrnkfBe cb

ns/ T[d:'fre N?eBkb'ih ;zGkr, vkH e/Hth

gq;kd, tfoFm ftfrnkfBe, g[Fg

ftfrnkB ns/ G{dqF fBowkD ;zGkr, Fqh

Bzd feF'o ;e;/Bk, seBheh nfXekoh,

g[Fg ftfrnkB ns/ G{dqF fBowkD ;zGkr,

vkHpboki f;zx, fBd/F, e/Idoh w;kbk

;z;EkB, niw/o, vkHnkoHe/Hfowk, gqXkB

ftfrnkfBe gkdg o'r ftfrnkB ;zGkr,

vkHnkoHe/Hfowk, gqXkB ftfrnkfBe

nkB[tKfFe ;zGkr, vkHwkBf;zx gqGkoh,

ckow ;zukbB ;/tk fJekJh, vkH;[GkF

uzdo, gqXkB ftfrnkfBe ehN ftfrnkB

;zGkr, vkHg{oB uzd, gqXkB ftfrnkfBe,

feqFh noE Fk;so gqw[Zy jB. fJj ;ko/

ftfrnkfBe tXkJh d/ gkso jB feT[Ife

fJjBK B/ fJ; g[;se ftu gfoBroh y/sh

d/ ftF/ ftu nkgD/ ;[Mkn fds/ fijBK ~

ngBk e/ fe;kB nkgDh ;pihnK, cb,

c[Zb, wFo{w, d[ZX d/ T[sgkd, ib ns/ j'o

pkjoh fBt/FK dh deFsk ftu tkXk eo

;eDr/.

g/Iv{ fJbkfenK ftu y/sh ehsh iKdh

j?. FfjoK d/ pkjoh y/soK ftu ehsh ikD

tkbh fJj y/sh gfoBroh y/sh efjbkT[Idh

j?.

Gkos fij/ ftek;Fhb d/F ftu

Broh ns/ gfoBroh y/sh d/ wjZst,

ftF/FsktK ns/ deFsk ~ jkb jh ftu

@gfoBrohn y/sh# g[;se fobh}

phwko ns/ 894 ghHn?bHn?uHnkJhHJhHU d/ bJh ezw ehsk ;h.

eh s[;hI tZv/ g?wkB/ s/ ezw eoBk ukj'r/<

feT[I BjhI< n;hI tZv/ g?wkB/ s/ th ezw eoB bJh fsnko

jK. n;hI nkgDk fdqFNhe'D th tZvk oZfynk j?. fi; Bkb fe

n;hI b'eK dhnK io{osK ~ T[jBK d/ fj;kp Bkb ;wM ;ehJ/

Bk fe T[jBK dh okFNohnsk d/ nkXko s/.

ekog'o/N ;z;EkBK ns/ gpfbe ;?Ino n?INogqkfJf}} d/ f;tkJ/

fBZih s”o s/ fe;/ soQK dh wdd fwbD dk gqktXkB j?<

;kv/ bJh fJj pj[s y[Fh dh rZb j't/rh fe fBZih s”o s/

b'e ;k~ nkofEs ;fj:'r eoDr/. n?uHn?bHn?cHghHghHNh ftu

S'Nh fijh wdd th pj[s wkfJB/ oZydh j?. jkb jh ftu n;hI

iBsk dh wdd Bkb 5000 vkbo dh ;jkfJsk gqkgs ehsh

j?. id'I fe fBZih s”o s/ ;k~ 10 vkbo dh ;jkfJsk 500

rohp wfjbktK ~ ;[oZfyns roG XkoB ns/ gq;t dh ;/tk

w[jZfJnk eokT[D bJh gqkgs j'J/. GftZy ftu th fJ; soQK dh

;jkfJsk i/ ;k~ gqkgs j[zdh j? sK n;hI rohpK ~ w[cs ;/js

;/tktK d/D ftu jw/FK i[N/ ojKr/. e'Jh ftnesh fBZih s”o s/

;kvh wdd eoBk ukj[zdk j? sK ;kvh t?p;kJhN s/ g{oh ikDekoh

w”i{d j?.

@gfoBrohn y/sh# g[;se fobh}

wkBsk fwbh j?. fJ; ftu th ftF/F o{g

Bkb fXnkB fdsk frnk j?, feT[Ife fJj

ibdh Bkb yokp j'D tkbhnK fiD;K jB

ns/ fJjBK ~ mzvh nt;Ek ftu oZyD

dhnK ftXhnK xZN ns/ ng{oB jB. feqFh

gqDkbhnK d/ o{g ftu gfoBrohn y/sh

y/so Bkb i[VhnK ;/tktK BroK d/ uko'

gk;/ fwbDhnK ukjhdhnK jB. fJ; y/sh

Bkb ;kvk fXnkB T[jBK c;bK s/ yk; s”o

s/ e/Idfos ofjdz k j,? fijVhnK Td[ :f' re iK

BthB Ffjoh ftek; dk nrz pD ;edh j.?

g[;se dk nktoD nfsnzs wBw'je

j?. fJj g[;se fe;kBK, ftfdnkoEhnK,

nfXnkgeK, ftfrnkfBeK, g q;ko

ekoieosktK d/ T[g:'rh ns/ Xo'jo d/

o{g ftu ;zrqjDh g[;se j?. fe;kB fJ;

g[;se ~ yohd e/ gfoBroh y/sh d/

wjZst ~ ;wM ;eDr/ ns/ cb, c[b,

;pihnK, wFo{w, ukok T[sgkdB, d[ZX

T[sgkdB ftu wjZstg{oB G{fwek fBGk

;eDr/.

b/ye vkH phHphHFowk

;kpek nfXneF

cb ns/ T[d:'fre gqkd:'freh ;zGkr

GkHfeqHnH;zH, Bth fdZbh

w[Zb 100 o[gJ/

gqekFeL Gkosh feqFh nB[;zXkB

;z;EkB, BthI fdZbh-110012

g[

www.krishijagran.comfJzNoftT{

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 51

Page 52: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

wkf;e GftZycb

GftZycb www.kjcommoditynews.com

ekfldHkfo”;Qy wkf;e

GftZycbw/FL fJ; ;w/I nkwdBh, gd, gqfsFmk ;G e[M gqkgs j't/rk.

d[FwD jkoDr/. w[eZdw/ ftu fiZs j't/rh, B”eoh ftu soZeh

ns/ tgko ftu ipod;s bkG fwb/rk.Bt/I tgko d/ w”e/

fwbDr/.

foFGL ndG[s ;kj; ns/ n”y/ jkbksK ftu th nZr/ tXd/

ofjD dh fdqV fJZSk Fesh fJ; wjhB/ s[jk~ fwb/rh. GkJh-

G?D fijV/ fe;/ th ekoB eoe/ Bkok} ;B iK d{o j' rJ/ ;B,

Bkb j' ikDr/.

fwE[BL nkwdBh ftu tkXk sK oj/rk go youk th tX/rk. i/

jkJh phHghH d/ woh} jB sK E'Vk ;/js dk fXnkB oZy'. wK dh

;/js dh th fuzsk j' ;edh j?. wB E'Vk uzub j' ;edk j?.

eoeL fJj wjhBk nfsnzs jh tXhnk ikJ/rk. i/ s[jkvh

e[zvbh ftu iBw d/ ;w/I rqjK dh ;fEsh uzrh j? sK bSwh

Sgo ckV e/ nkJ/rh. okiBhse y/so d/ b'eK ~ wjZstg{oB

gd gqkgs j' ;edk j?.

f;zxL s[;hI brGr ;kohnK ;wZf;nktK s'I fBeb ikUr/.

fe;ws tXhnk oj/rh. ;'uD ;wMD dh Fesh pj[s tXh uVh

oj/rh. p[ZXh ns/ pb d[nkok ;kohnK go/FkBhnK u'I pkjo

nkT[D ftu ekw:kp oj'r/.

ezfBnkL fe;ws pj[s s/i oj/rh. ;/js dk pj[s fynkb

oZy'. tkjB ubkT[Id/ tes ;ktXkBh oZy'. p[Xh pb Bkb ezwK

ftu ;cbsk dk :'r j?. ihtB ;kEh Bkb ;wZf;nk e[M

finkdk jh tX ;edh j?.

s[bkL nkwdBh ftu tkX/ d/ Bkb B”eoh ftu pdbkn bJh

;wK tXhnk j?. d?fBe ezwK ftu o[MkB tX ;edk j?.

nfXekohnK d[nkok s[jkv/ ezwK dh ;okjBk j'D dh ;zGktBk

pD ojh j?.

tfoFueL wkBf;e o{g Bkb E'Vk nkokw wfj;{; eo'r/.

gfotkfoe ;[y ftu tkXk. ihtB ;kEh dh ;fj:'r fwb/rk ns/

i/ e'Jh fttkd ub fojk j't/ sK T[;~ ;[bMkT[D d/ nk;ko

pBDr/.

XB[L ;zskB d/ ekoB pj[s gq;zBsk j't/rh. Xkofwe :ksok j'

;edh j?. fe;/ Xkofwe ekoi d/ ekoB XB you j' ;edk

j?. d[FwD jkoDr/ gozs{ e'Jh iBB fJzdqh ;zpzXh o'r j' ;edk

j?.

weoL f;Zfynk gqfs:'rsk ftu ;cbsk, ;zskB s'I ;[y ns/

nkwdBh ftu tkXk, :F ftu tkXk, gfotkfoe ;[y ftu tkXk,

Bt/I xo ns / tkjB dk :r' . ;wki ftu wkB-;wkB, fJj ;G

fJ; wjhB / sj[ kvk fJsz iko eo oj / jB.

e[zGL ;/js d/ fJbktk ;G e[M p/jso ofjD dh ;zGktBk j?.

gfotko ftu ;[y FKsh oj/rh. fe;/ F[G ezw d/ j'D dk ;ze/s

th f;sko/ d/ oj/ jB. Bt/I tkjB d/ yohdD dk th :'r j?.

whBL nkgDh e'fFF, w/jBs ns/ p[ZXh d/ pb s/ pj[s g?;k

ewkUr/. iB-;zgoe pj[s s/i ns/ ;koEe oj/rk. uko' gk;/

s[jkvk gqGkt pD/rk. Bt/I ezw F[o{ eoB bJh tXhnk ;wK j?.

wJh 2015

b'N g'N

NhuoL oiBheKs dh fcbw o'p'N ftu o'p'N s'I ;k~ eh f;ZyD ~

fwbdk j?.

;N{v?INL fJjh fe bVeh f;oc fJB;kB dk jh BjhI, wFhB dk th

fdwkr yokp eo ;edh j?.

nfXnkge ftfdnkoEh s'IL s[;hI o'i ekb/i fe; bJh nkT[Id/ j'<

gq/w bkbL ftfdnk dh ykfso ;o

nfXnkgeL sK fco ;' feT[I oj/ j'<

gq/w bkbL nZi ftfdnk BjhI nkJh ;o

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 52

Page 53: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

s[;hA th b/ye pD'

fe;kB tho

frnkB ;KMk eoB

feqPh ikroD g~fsqek ’u

nkgD/ ;[Mkn, ;w~f;nktK s/

nB[Gt ;kƒ G/i'. y/shpkVh Bkb

;pzXs BthA s/ g[okDh seBhe dh

ikDekoh fdU.

ikDekoh s[jkv/ BK s/ c'N/

;w/s g~fsqek ’u gqekPs ehsh

ikJ/rh.

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN,

BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

|'B L 011 26511845, 9313301029, 9654193353, 9891724495, 9811758583

Jh^w/b L [email protected], [email protected]

Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkBd[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi gqkgsh d/ ;o's

;z;EkB d[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi

gqkgs eoB bJh j/m fby/ nB[;ko ;zgoe

eo'L

1H phi T[sgkdB fJekJh iK feqFh

gqkd:'freh ;{uBk e/Ido, Gkosh feqFh

nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-12

2H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB e/Ido,

eoBkb, jfonkDk. N?bhc'BL 0184-

2267169

3H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, g{;k, ;w;shg[o, fpjko. N?bhc'BL

06274-240232

4H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, fJzd”o, wZX gqd/F. N?bhc'B 0731-

2702921

5H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, t/fbzrNB, sfwbBkv{. N?bhc'BL

0423-2234796

g{;k j?bg bkJhB (N?bhc'B 011-25841670)

g{;k n?rqhe'w coh (N?bhc'b 1800-11-8989)

;z;EkB dhnK fJjBK j?bg-bkJhBK s'I fe;kB

GkJh N?bhc'B dh wdd Bkb feqFh ;{uBktK dh

ikDekoh ;t/o/ 9H30 s'I Fkw 4H30 ti/ se

(working days) gqkgs eo ;ed/ jB.

torhfeqs ftfrnkgB www.krishijagran.com

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 53

To Advertise in Krishi JagranTo Advertise in Krishi Jagran

To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

UTTARAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

HIMACHAL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

WEST BENGAL Hrituparna Banerjee 09891899064 [email protected]

KARNATAKA Bansi Shukla 09891614614 [email protected]

ASSAM Abdus Samad 09891889588 [email protected]

ANDHRA PRADESH Aniket Sinha 09891335460 [email protected]

ODISHA Rahul Singh 09891339440 [email protected]

TAMIL NADU Nishant Taak 09953756433 [email protected]

KERALA Preetha M. Nair 09891755566 [email protected]

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web. : www.krishijagran.com

ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

Pavan Ajage 08411889826 [email protected]

Narendra Sherdale 09881063466 [email protected]

Bhausaheb Wagh 08806851660 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

R.N. Chaubey 09453577732 [email protected]

Krishna Bihari 09719029604 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

Page 54: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

gghsk fJe ckfJd/ eJh

yop{i/ d/ bkG op{i/ ftu F{ro d/ fJbktk gq'NhB, ekop'jkJhv/qN;, b'jk, e?boh,

ftNkfwB J/, ph ns/ ;h th ekch wksok ftu j? fijVk ;oho d/

g'FD bJh pj[s io{oh j?. fJj w{so ns/ gqiBB d/ o'rK ftu th

ckfJd/wzd j?.

· gZEoh o'r s'I go/FkB ftnesh ~ G'iB d/ pknd fJ;dk ;/tB

eoBk ukjhdk j?. bkG j't/rk.

· yop{i/ d/ phi ~ gh; e/ fxU ftu G[zB e/ nbg wksok ftu

;t/o/ Fkw ykD Bkb T[Bwkd, szdqk, uZeo nkT[Dk ns/ nkb;

nkfd ftu pj[s bkG j[zdk j?.

· yop{i/ d/ Bkb yop{i/ d/ phi th ykD/ ukjhd/ jB feT[Ife phi

:kdkFs tXkT[D ftu ns/ ;oho dk g”FD eoB ftu okwpkD

dtkJh jB.

yop{ik brksko ykD Bkb phHghH ns/ fdb dhnK phwkohnK ftu th bkG j[zdk j? ns/ g/N th mhe ofjzdk j?. fJj nKsK ~ th ;kc oZydk j?.

ghs/ ~ g/N bJh todkB wzfBnk frnk j?. fJ; ftu g?g;hB

Bkwe sZs gkfJnk iKdk j? fijVk G'iB ~ gukT[D ftu wdd

eodk j?. gghs/ dk ;/tB o'i eoB Bkb gkuB Fesh tXdh j?.

gghs/ dk o; no[fus, nfBdqk, f;odod, epi ns/ d;s nkfd

o'rK ~ mhe eodk j?. i/ G[y BjhI brdh iK g/Fkp mhe soQK BjhI

nkT[Idk sK ;t/o/ fB:fws o{g Bkb gZe/ gghs/ dk ;/tB eoBk ukjhdk

j?. fJ; Bkb G[Zy th bZrD br/rh ns/ g/Fkp Bkb ;zpzfXs ;wZf;nktK

th d{o j' ikDrhnK. gghs/ d/ o; d/ ;/tB Bkb yZNh veko pzd j'

iKdh j?. fJj fdb dh fpwkoh ns/ nKsK dh ewi'oh ~ th d{o

eodk j?.

gghs/ d/ gZfsnK d/ T[g:'r Bkb jkJh phHghH ftu bkG j[zdk j?

ns/ fdb dh XveD mhe ofjzdh j?.

ਿਸਹਤ www.kjcommoditynews.com

yop{i/ d/ bkGy

gghsk fJe ckfJd/ eJhg

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 54

Page 55: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

xo ftu pDkJ/ ikD tkb/ ftnziBK ftu i/ s[;hI gow fxU ns/ gow gBho dk fJ;s/wkb eo'r/ sK fJ;dk ;[nkd j'o bkitkp j' ikJ/rk.

;wZrohL (N'eoh bJh) fszB nkb{ whvhnw ;kJh} d/ (fSbek bkj

e/ w'Nk eZd{e; eo bU) ekoBcbko fJe tZvk uwZu (gkDh fwbk e/

g/;N pDk bU) 2 ;Nhb dhnK SBDhnK, vhg cokJh eoB bJh

gow fxU

GoD bJhL gow gBho nZXk eg, nze[fos S'b/ nZXk eZg, fgnk}

(gsbk eZfNnk), joh fwou 1 (pkohe eZNh), ekbk Bwe nZXk S'Nk

uwZu, G[zfBnk ihok fJe u”EkJh S'Nk uwZu, fBzp{ dk o; d' uwZu

ftXhL eZd{e; ehs/ j'J/ nkb{nK ~ pokpo fjZf;nK ftu tzv bU.

j[D fJe Gkr ~ SBDh ftu oZy e/ c?bk bU. fJ;d/ ekoBcb'o

g/;N gk e/ d{ih SBDh Bkb dpkU. j[D fJ;~ fJ;/ soQK cV e/

gow fxU ftu ;[fBjok j'D se sb'. (SBDh g{oh soQK fxU ftu

v[ph j'Dh ukjhdh j?). SBDh ~ fxU ftu'I eZY bU. GoktD d/

fweuo ~ uzrh soQK fwe; eoe/ jo N'eoh ftu Go e/ joh uNBh

ns/ XfBJ/ Bkb row row go';'.

;wZrohL 200 rqkw gow gBho, 2 tZv/ uZwu pkohe

uhBh, 2 tZv/ uwZu nkfJf;zr F{ro, nZXk eg fgxbh

j'Jh ukeb/N.

ftXhL gow gBho ns/ uhBh d'jK ~ w[bkfJw fweuo

pBD se fwbkT[Id/ oj'. S'Nh r'bh pDk e/ jo r'bh

ftu N[E fge brkU. fco ukeb/N x'b ftu v[p' e/

ns/ ozr fSVe e/ gos pDk bU. cfoi ftu oZy' ns/

mzvk go';'.

ykDk^yIkBk www.krishijagran.com

gow fxU gBho d/ ;[nkdh ftnziB

Gzr{o nkb{ N'eoh

gBho ukeb/N e?Ivh

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 55

Page 56: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

po tB o?Ifezr ekfJw oZyD bJh jo tko fiZsDk io{oh

j?. jkbKfe fJj T[Bk nk;kB BjhI j? fco th b'eK ~

;wMDk ukjhdk j? fe w?I fJE'I se gjz[uD tkbh gfjbh Gkosh

jK. fJj rZb Gkosh p?vfwzNB ;Nko ;kfJBk Bj/ tkb B / jkb jh

ftu ftFt ofI? erz Bpz o tB dk fyskp gkTD[ d / pknd ejh.

T[jBK B/ fejk fe ;G e[M mhe fojk ns/ nfGnk; ikoh

oZfynk sK w?~ :ehB j? fe bzp/ ;w/I se w?I Bzpo fJe s/ ofj

;edh jK. fJ;d/ bJh w?~ ekch w/jBs eoBh gt/rh. T[jBK

B/ :ehB dtkfJnk j? fe T[j d/F bJh f}nkdk s'I f}nkdk

fyskp fiZsD dh e'FF eo/rh. ;kfJBk B/ uhB dh bh F[oJh ~

nkgDk ;G s'I tZvk gqshdtzdh df;nk j?. T[jBK B/ nkgD/

;kpek e'u g[b/bk r'ghuzd ~ XzBtkd fdzd/ j'J/ fejk fe w?~

T[jBK e'b'I pj[s ;kohnK uzrhnK rZbK f;ZyD bJh fwbhnK.

;kfJBk B/ nkgDhnK jkb dhnK T[gbpXhnK dk Fo/n p?Irb{o[

ftu p;/ e'u ftwb e[wko ~ fdsk. T[jBK B/ w?~ Go';k

dtkfJnk fe i/ w?I fiZsdh ojh sK o?Ifezr y[d p y[d p/jso

j't/rh.

osrkb d/ ;Nko ;NqkJho feq;fNnkBh o'Bkbv' dh pikJ/

noiBNhBk d/ egskB fbUB/b w/;h ~ u[BDk finkdk

g;zd eo{zrk, feT[Ife o'Bkbv' d/ w[ekpb/ w/;h y[d r'b eoB

d/ Bkb r'b d/ w”e/ pBkT[D ftu finkdk wkfjo j?. fJj rZb

pqkihfbnkJh c[Npkb fyvkoh g/b/ B/ o'Bkbv' dh s[bBk w/;h

Bkb eod/ j'J/ ejh.

T[jBK B/ df;nk fe w/;h T[jBK ~ fJ; bJh g;zd j?

feT[Ife T[;~ w”e/ pBkT[D ftu w[jkos jkf;b j?. o'Bkbv'

;g/B d/ Nkg bkr N{oBkw?IN bk bhrk ftu fJ; ;w/I 38 r'bK

d/ Bkb gfjb/ ;EkB s/ jB, id'I fe 12 r'b eoB ftu

T[jBK B/ wdd ehsh j?. d{i/ gk;/ w/;h B/ j[D se 34 r'b

ehs/ jB ns/ 15 r'b d/ w”e/ pDkJ/ jB.

g/b/ B/ fejk fe ;z;ko ftu fJjBK d'jK Nkg ;NqkJheboK

ftu'I fe;/ fJe ~ u[BDk rbs j't/rk feT[Ife d'tK ftu nkgD/

nkgD/ r[D jB. T[j wzBd/ jB fe fyvkoh dh u'D ftu

pko;hb'Bk bJh y/bD tkbh w/;h dk gbVk Gkoh j?. T[jBK B/

fJj th fejk fe d'jK dh s[bBk BjhI ehsh ik ;edh feT[Ife

o'Bkbv' wjkB fyvkoh j? fijVk fe ;NqkJheo d/ o{g ftu

finkdk nkeowe j? ns/ finkdk r'b eoB dh skes oZyd/

jB. w/;h fJe nfijk fyvkoh j? i' r'b sK eod/ jh jB,

Bkb jh T[j nkgD/ ;kEh fyvkohnK bJh r'b d/ w”e/ th

pDkT[Id/ jB.

osh ro?Iv wk;No do'DktZbh jfoek B/ tobv wfjbk

Fsozi u?IfgnB d/ ;?whckfJBb ftu gj[zue/ eK;/ dk gde fiZfsnk. T[jBK B/ nkgDk fJj fyskp ;thvB dh r?qIvwk;No fgnk eq?wfbzr d/ Bkb ;KMk ehsk. ;?whckfJBb ftu jfoek ~ :{e/qB dh wkfonk w[ihu[e Bkb fFe;s fwbh fijVh pknd ftu u?IghnB pDh.

w[ihu[e B/ uko pkihnK d/ ckJhBb ftu o{; dh Bskfbnk g'r'fBBk ~ 2H5-1H5 Bkb joke/ fyskp fiZfsnk. fJ;s'I gfjbK T[jBK B/ Gkosh ro?Iv wk;No e'B/o{ jzgh ~ jokfJnk ;h. w?u fJzBk o'ue ;h fe jzrh ns/ jfoek dh fiZs d/ fenk; bkJ/ ik oj/ ;B gozs{ nzs ftu :{eq/B dh w[ihu[e

fti/sk pD e/ T[Goh. jfoek B/ ;?whckfJBb ftu gj[zu e/ nrb/ ;kb ftFt u?IghnBfFg uZeo bJh wfjbk rqKH gh ftu irQk pDkJh j?. jkbKfe jzgh B/ jkJh o?Ifezr dh tiQk Bkb gfjbK jh rqK gh ftu nkgDh irQk ;[oZfyns eo fdZsh ;h. T[jBK ~ T[gfti/sk d/ s”o s/ 20 jiko vkbo fwb/. T[jBK B/ fejk fe fJ; N{oBkw?IN dh F[o{nks w?I 12 tohn d/ o{g ftu ehsh ;h. w?~ fBokFk j? fe w?I ;'B/ dk gde fiZsD ftu n;cb ojh.

w/;h o'Bkbv' s'I p/jsoL g/b/

y/b irs www.kjcommoditynews.com

w/;h o'Bkbv' s'I p/jsoL g/b/

o?fezr ekfJw oZyD bJh fiZsDk io{oh

g[

o?fezr ekfJw oZyD bJh fiZsDk io{oh

Bz

tobv Fsozi u?IfgnBfFg ftu jfoek ~ fwbk eK;/ gdeGk

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 56

Page 57: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 58: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

o/Ido w'dh pugB ftu fiE/ ukj t/ud/ ;B, Mhb d/ fi;

xkN s/ wrowZS ~ gNyDh fdzd/ ;B, fi; ;e{b ftu

gVd/ ;B ns/ fi; wzfdo ftu gqkoEBk d/ ;w/I vqw tikT[Id/

;B, T[j ;G irQK j[D doFBh ;Eb pD rJ/ ;B. ih jK,

feT[Ife j[D T[j f;oc Bo/Ido w'dh BjhI pbfe Gkos d/ gqXkB

wzsoh Bo/Ido w'dh jB. w'dh d/ iBw ;EkB tVBro ftu T[Ii

sK gfjbK s'I jh eJh doFBh ;Eb jB go j[D ;?bkBh fJE/

gqXkB wzsoh w'dh d/ pugB Bkb i[V ;EkBK dh sbkF ftu

fBeb g?Id/ jB. ;?bkBhnK dh fJ;/ o[uh dh edo eofdnK

r[ioks dh ;oeko go:NB J/iz;h B/ fJE/ 600 o[gJ/ gqsh

ftnesh o/N tkbk fJe N{o g?e/i fsnko ehsk j?. fJ;d/

sfjs ;?bkBhnK ~ tVBro ftu gqXkBwzsoh d/ pugB dhnK

:kdK Bkb i[VhnK irQk ns/ uhiK s'I o{po{ eokfJnk ikJ/rk.

� @n okJh} cokw w'dh} ftb/i# BK dk g?e/I N{fo}w

ekog'o/FB nkc r[ioks B/ tVBro ;fEs neFo Nq?tb} fbH

d/ Bkb fwbe/ F[o{ ehsk j?. Nh;hihn?b dh t?p;kJhN s/

gqukfos ehs/ rJ/ g?e/i ~ ;?bkBhnK dh FkBdko gqshfeqnk

fwb ojh j?. iBtoh ftu nk:'fis j'J/ tkJhpq/IN r[ioks

;zw/bB ftu fJ; N{o g?e/i dh :'iBk g/F ehsh rJh ;h. g?e/i

d/ sfjs nfjwdkpkd ns/ rKXhBro s'I tVBro d/ fJ; N{o

ftu o;s/ ftu g?D tkb/ j'o doFBh ;EbK d/ Bkb w'dh dk

tVBro dk T[j g[okDk xo Fkfwb j? fiE/ T[jBK dk iBw

j'fJnk ;h. fJ;d/ pknd :ksoh tVBro gqkEfwe e[wko

Fkbk ftu ;wK r[ikod/ jB, fiE/ w'dh B/ nkgDh f;Zfynk dh

F[o{nks ehsh ;h. tVBro dk jkJh ;e{b fiE/ w'dh B/ eJh

BkNeK dk wzuB ehsk ;h, T[;~ th ;?bkBh t/y ;ed/ jB.

fJE/ T[j Bo/Ido w'dh d/ ;fjgkmh oj/ b'eK Bkb fwbe/ T[jBK

e'b'I w'dh Bkb i[VhnK rZbK ikD ;ed/ jB.

;kB d/ fjs ftu okwbhbk w?dkB ftu j'D tkbh o?bh ~ b? e/ eKro; B/ ew e; bJh j? ns/

jkb jh ftu eKro; d/ :[tk B/sk okj[b rKXh th 56 fdBK dh S[Nh s'I tkg; nkJ/ jB.

okj[b o?bh ;zp'XB s'I gfjbK T[so gqd/F, gzikp, jfonkDk, oki;EkB d/ fe;kBK Bkb w[bkeks

eoDr/. fJ; o?bh ~ ;cb pBkT[D bJh gkoNh d/ eJh B/sk i[N/ jB. fJ; o?bh dk nk:'iB w'dh

;oeko d/ fe;kB ns/ rohp fto'Xh BhshnK d/ fybkc j?.

;oeko d[nkok nekoD bkJ/ rJ/ G{wh nfXrqfjD nfXnkd/F Bkb, fe;kBK ~ go/FkBh dk

;kjwDk eoBk fgnk j?. fJj th df;nk fe G[wh nfXrqfjD ek~B ;G dbK dh ;fjwsh Bkb

pDkfJnk frnk ;h go e/Ido dh ;oeko fe;kBK d/ Bkb finkdsh eo ojh j?, feT[Ife ;kvk fto'X

f;XKsK s/ nkXkfos j?.

Bsk gfotko d/ ftF/ ~ b? e/ w[bkfJw f;zx :kdt ns/ S/

j'o gkoNhnK nfXneF B/ nkgDk gZy oZyfdnK fJj

;gFN ehsk fe Btrfms db d/ nfXneF w[bkfJw f;zx

:kdt jh ofjDr/. Bkb jh fJj th dZf;nk fe e/Ido dh

Bo/Ido w'dh ;oeko dh wBwkBh o'eD bJh ;gk, okFNoh

iBsk db, iBsk db (J/eh) iBsk db (;/e[) fJzvhnB

B?FBb b'edb ns/ ;wkitkdh iBsk gkoNh ~ fwbk e/ iBsk

gfotko pDkfJnk frnk j?. wBwkBh o'eD bJh nbr nbr

p?mD Bkb ezw BjhI ub/rk fJj bVkJh ;wkitkdhnK ns/

Gkigk d/ ftu j?.

www.kjcommoditynews.comਰਾਜਨੀਤੀ

600 o[gJ/ ftu eo' Bo/Ido w'dh Bkb i[Vh :kdrko irQk dh ;?oB

eKro; fe;kBK d/ Bkb, o?bk dk nkrk}fe

;G dh okJ/ Bkb jh pD/rk iBsk gfotko- w[bkfJw i

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 58

Page 59: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

To Reach Rural India–Advertise in Krishi Jagran and Go Global through Agriculture World

www.krishijagran.com

ALL INDIARavindra Teotia — +91-9891511144 Sanjay Kumar — +91-9313301029P.S. Saini — +91-9891405403Farha Khan — +91-9891724495K.J. Saranya — +91-9811758683

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com.

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

The Pulse of Rural India

KRISHI JAGRAN, INDIA'S NO.1 AGRICULTURE MEDIA GROUP1 Global Language, 4 Indian Languages, 2 Portals–6 Million combined readership

AGRICULTURE WORLD

COMING SOON

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com • •

Andhra Pradesh

Bihar

Chhattisgarh

Gujarat

Haryana

Himachal Pradesh

Jammu and Kashmir

Jharkhand

Karnataka

Kerala

Madhya Pradesh

Maharashtra

Punjab

Rajasthan

Tamil Nadu

Uttar Pradesh

Uttarakhand

Telangana

AFSANA MALIK9891899322

MEGHA SHARMA9891668292

SARITA SINGH9891899197

JYOTI SHARMA9891828266

SARLA9999141933

KIRAN KUMARI / CHETRAM9999743660 / 9891864657

KANIKA CHAUHAN9953746033

POONAM BISWAKARMA8447527318

PREETHA M. NAIR9891755566

West Bengal CHUNKI BHUTIA9891655888

Orissa

ANIKET KUMAR9891335460

HRITUPARNA9891899064

Assam

ABDUS SAMAD9891889588

NISHANT TAAK9953756433

YOGESH KUMAR9891668636

RAHUL SINGH9891339440

RUBY JAIN9999142633

SARA KHAN9953720233

SUJATA GAUTAM8588998437

BANSI SHUKLA9891614614

Page 60: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

god/ s/ fJe tko fco fdy/rk vpb n?eFB

sB[ t?v} wB[ foNoB} dk Xwkb

rBk okB”s ns/ nko wkXtB dh 2011 dh ;[go fjN

fcbw sB[ t?v} wB[ d/ ;he[nb sB[ t?v} wB[ ohNoB}

dk Nq/bo ikoh j[zfdnK jh ;[oyhnK ftu Sk frnk j?. fJ;

fcbw ftu ezrBk nkgD/ g[okD/ o'b d/ Bkb fJe gzikph

n?EbhN dZs' dk feodko fBGk ojh j?.

fcbw ~ nkgD/ fdb d/ eohp dZ;d/ j'J/ ezrBk B/ fejk

fe sB[ t?v} wB[ foNoB} fdb ~ S{j d/D tkbh gq/w ejkDh

j?. fijVh fJj ;[B/jk fdzdh j? fe nkfyo ftu fiZs fgnko dh

jh j[zdh j?. fcbw d/ jho' nko wkXtB dk efjDk j? fe n;hI

fJ; fcbw ~ ;w/I d/ nB[;ko pBkT[D dh e'fFF ehsh j?.

w;sh Gog{o j? gozs{ sB[ ns/ wB[ ftu ;w/I d/ nB[;ko nkJ/

pdbkn ~ th ftykfJnk frnk j?.

fcbw d/ vkfJo?eNo nkBzd n?b okJ/ efjzd/ jB fe fJe

okFNo d/ s”o s/ Gkos fgSb/ uko ;kb ftu tZv/ pdbkn u'I

r[}fonk j?. fJ; fcbw ftu fJ;/ pdbkn ~ ftykfJnk

frnk j?. fJj g{oh soQK Bkb c?fwbh n?INoN/Bw?IN w{th j?

fijVh doFeK dk fdb fiZs bJ/rh.

1990 d/ dFe ftu nkJh n?eFB fcbw xkfJb fJe tko fco s'I finkdk n?eFB ns/

i'F d/ Bkb god/ s/ B}o nkT[D tkbh j?. fcbw xkfJb dk ;he[n?I; @xkfJb tB;

nr/B# pj[s ibd god/ s/ B}o nkT[D tkbh j?.fJ; fcbw ftu fJe tko fco s'I ;Bh

fdUb ns/ Uw g[oh nkgDh ndkekoh dk i”jo fdykT[Id/ B}o nkT[Dr/.

fJ; fcbw ~ ;Bh fdUb B/ y[d vkfJo?eN ns/ gq'fvT{; ehsk j?. fJ; fcbw ftu

Uw g[oh dk fJe nfjw feodko j? fi;~ g[bh; fJz;g?eNo d/ o'b ftu doFkfJnk

frnk j?. 25 ;kb pknd fJ; fcbw dk ;he[n?I; pDkfJnk frnk j?. eh doFe fJ;

fcbw ~ Ubk jh g;zd eoDr/ fizBk @xkfJb# ~ ehsk ;h. pjojkb fJj sK nkT[D

tkbk ;wK jh g;zd dZ;/rk.

eFB fcbwK ftu fjN s/ fjN d/D tkb/ fyvkohnK d/ fyvkoh neF/

e[wko nkgDh nrbh fcbw rZpo fJ} p?e d/ Bkb Xwke/dko n?INoh

eoB tkb/ jB. fJj sfwb fcbw @okwBk# dk ohw/e j? fijVh ;zB 2002

ftu nkJh ;h. fJ; fcbw d/ vkfJo?eNo feqF jB fijV/ sfwb ftu eJh

fjN fcbwK pDk u[e/ jB. n?eFB Bkb Gog{o fJj fcbw ;zi/ bhbk Gz;kbh

d/ gq'veFB ftu pDh j?. fJj dZ; d/JhJ/ fe rZpo fJ} p?e fcbw F'b/ dk

e'Jh ;he[nb BjhI j?. fJj fcbw fGqFNkuko s/ nkXkfos, ;kb dhnK fJzs}ko

j' ojhnK fcbwK ftu'I fJe j?. fJ; fcbw ftu neF/ d/ Bkb Fo[sh j;B th

w[Zy feodko ftu B}o nkJ/rh. fJ; fcbw ftu eohBk eg{o fJe nkfJNw

;Kr eodh j'Jh fdy/rh. fJj fcbw fJe wJh 2015 ~ fobh} j'D tkbh

j?. pfjojkb fJjBhI fdBhI neF/ e[wko nkgDh ngefwzr fcbw @J/nofbcN#

dh F{fNzr ftu fp}h j?.

fcbwh d[Bhnk www.krishijagran.com

sB[ t?v} wB[ foNoB} dk Xwkbez

rZpo fJ} p?e

god/ s/ fJe tko fco fdy/rk vpb n?eFB

n?

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD ngq?b 2015 60

Page 61: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 62: Krishi jagran punjabi magazine april 2015
Page 63: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

R

Page 64: Krishi jagran punjabi magazine april 2015

Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/2013-15