เอกสารการจดการความรเอกสารการจดการความร

จากชมชนนกปฏบตจากชมชนนกปฏบต

เรองเรอง

การตรวจสอบดวยสายตาการตรวจสอบดวยสายตา

สาหรบงานเชอมโครงสรางสาหรบงานเชอมโครงสราง

แผนกตวเรอแผนกตวเรอ

กองควบคมคณภาพกองควบคมคณภาพ

อราชนาวมหดลอดลยเดช กรมอทหารเรออราชนาวมหดลอดลยเดช กรมอทหารเรอ

2

รายชอและภาพชมชนนกปฏบต

ร.ต.ปตพฒน คงธนาไชยโ

น.ต.บรรเทง เดชงาม

พ.จ.อ.เฉลยว จรญชย

น.ต.หญง สมทรง แพอฐ

พ.จ.ท.ไพบลย พนธเลศ ป

พ.จ.ต.สวะชาต ฤาชย จ.อ.ไพศาล คาเสง

น.ท.สรศกด อนเพญ น.ท.หญง ขนษฐา ปฐมวรชาต น.อ.สมพร เอยมซว

3

บทนา

การตรวจสอบแนวเชอมดวยสายตา (VT) เปนวธการหนงของการตรวจสอบโดยไมทาลายทตองใชงานบอย ซงการควบคมคณภาพทกครง ผตรวจสอบจะตองทาการตรวจสอบชนงานดวยสายตาใหเสรจสนเรยบรอยกอนเปนอยางแรก และ เนองจากการตรวจสอบดวยสายตาเปนการตรวจสอบชนงานดวยตาเปลา ไมสามารถตรวจสอบภายในเนอโลหะได จงมกจะใชการตรวจสอบนรวมกบการตรวจสอบโดยไมทาลายแบบอนๆ

การแบงชนดของแนวเชอม โดยทวไปแบงเปน ๒ แบบ คอ Butt Weld Joint และ Fillet Weld Joint ซงในแตละแบบจะม Weld Joint Design อกหลายรปแบบ ในเอกสารการจดการความรฉบบน ผจดทาไดเลอก Weld Joint Design รปแบบทพบเหนบอยจากการปฏบตงานมาใชเปนตวอยางในการอธบาย

4

ขนตอนการตรวจสอบดวยสายตา

หนวยงานผปฎบตแจงกาหนดการ - ตรวจสอบความสะอาดของแผนเหลก การตรวจสอบ - ตรวจ FIT UP ใหเปนไปตาม ไมผาน แกไขใหได กอนการเชอม WELD JOINT DESIGN ตามแบบทกาหนด - ตรวจสอบลวดเชอมใหถกตองตาม wps

ผาน

TACK ชนงาน

ไมผาน แกไขใหได ตรวจ GAP อกครง ตามแบบทกาหนด

ผาน เชอม ROOT LAYER การตรวจสอบขณะเชอม ตรวจสอบ ROOT WELD ไมผาน แกไขใหได ตามมาตรฐาน * ตามมาตรฐาน ผาน เชอมตอจนถง FINAL LAYER การตรวจสอบ ตรวจสอบ FINAL WELD ไมผาน แกไขใหได หลงการเชอม ตามมาตรฐาน ตามมาตรฐาน

ผาน

สนสดกระบวนการตรวจสอบดวยสายตา

5

สงตาง ๆ ทจาเปนตองใชในการทางาน

๑.อปกรณทใชในการตรวจสอบ

๑.๑เวอรเนยคาลปเปอร

๑.๒ แวนขยายขนาด 5 X (ถามการกาหนดใหใช)

๑.๓ แผนฟลมวดขนาดรอยบกพรอง

6

๑.๔ เกจวดแนวเชอม

๒. แบบฟอรมบนทกขอมล ๒.๑ แบบฟอรมการตรวจ Fit up ๒.๒ แบบฟอรมการตรวจแนวเชอม

7

รายละเอยดของขนตอนในกระบวนการทางาน

การตรวจสอบกอนการเชอม

๑. ตรวจสอบความสะอาดของแผนเหลกบรเวณทจะทาการเชอม เปนการตรวจสอบความพรอมของแผนเหลกทจะทาการเชอม โดยบรเวณทจะทาการเชอมตองสะอาด

ปราศจากสนม ขอบแผนเหลกตองเรยบไมขรขระ ไมมรอยบกพรอง

๒. ตรวจสอบลวดเชอม ลวดเชอมทใชตองเปนไปตามขอกาหนดของกระบวนการเชอม (WPS) และตองมฉลากบอกชนดและ

มาตรฐานของลวดเชอมดวย

๓. ตรวจสอบ Fit up เปนการตรวจสอบชนงานกอนการเชอม เพอตรวจความถกตองของระยะตางๆ ตามแบบ หรอตามท

มาตรฐานกาหนด โดยแยกเกณฑการตรวจสอบตามชนดของแนวเชอม ดงน

๓.๑ การตรวจสอบ Fit up ของ Butt Weld Joint

๓.๑.๑ การตรวจสอบระยะ Gap

8

๓.๑.๒ การตรวจสอบระยะ Nose ของการบาก

ภาพแสดง : การใชเวอรเนยตรวจสอบระยะ Nose ของ Butt Weld

๓.๑.๓ การตรวจสอบมมของการบาก

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบมมของ Butt Weld

9

๓.๒ การตรวจสอบ Fit up ของ Fillet Weld

๓.๒.๑ การตรวจสอบระยะ Gap

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบระยะ Gap ของ Fillet Weld

๓.๒.๒ การตรวจสอบระยะ Nose ของการบาก

ภาพแสดง : การใชเวอรเนยตรวจสอบระยะ Noseของ Fillet Weld

10

๓.๒.๓ การตรวจสอบมมของการบาก

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบมมของ Fillet Weld

การตรวจสอบขณะเชอม

ตรวจสอบแนวเชอมแรก ( Root Weld ) เปนการตรวจสอบแนวเชอมแรก โดยปกตจะใชตรวจสอบโครงสรางทตองการความแขงแรงเปนพเศษ

เชน การตรวจสอบการเชอม Block ตวเรอ เปนตน ซงวธการตรวจสอบและเกณฑมาตรฐาน รวมถงแบบฟอรมบนทกขอมลจะใชเหมอนกบการตรวจสอบ Final Weld ทจะกลาวในหวขอตอไป

ภาพแสดง : Root Weld

11

การตรวจสอบหลงการเชอม

ตรวจสอบแนวเชอมทเสรจสมบรณแลว ( Final Weld ) เปนการตรวจสอบวาแนวเชอมไดขนาด และมรอยบกพรองยอมรบไดตามเกณฑมาตรฐานหรอไม ซงรอย

บกพรองทนามาอธบายในการจดการความรฉบบน มกเปนรอยบกพรองทสามารถพบเหนไดบอย โดยแบงหวขอของการตรวจสอบ ดงน

๑. ตรวจสอบความสะอาด - รอยเชอมตองปราศจาก slag ส และ spatter ทมความยาวหรอ เสนผานศก.มากกวา ๑ /๘ นว

ภาพแสดง : รป Spatter

ภาพแสดง : รป Slag

12

๒. ตรวจสอบผวรอยเชอม

- เกลดตองตอเนองสมาเสมอไมเปนรองลกษณะมมแหลมซงมความลกของรองเกน ๑/๑๖ นว

ภาพแสดง : เกลดแนวเชอมตอเนองสมาเสมอสวยงาม

ภาพแสดง : เกลดแนวเชอมไมตอเนองสมาเสมอ

13

๓. ตรวจสอบขนาดของแนวเชอม ๓.๑ ตรวจสอบขนาดของ Butt Weld Joint ผวรอยเชอมตองไมตากวาความหนาของชนงาน (เฉพาะรอยเชอมเปลอกเรอทตองการลดความตานทาน

ของนาเทานนทระบวา ขนาดของรอยเชอมทเจยรแลวตองไมสงกวาผวชนงานเกน ๑/๑๖ นว นอกนนไมระบความสงขอเพยงแตใหผวรอยเชอมเรยบสมาเสมอกพอ ) และ มมระหวางขอบของรอยเชอมกบชนงาน ตองไมตากวา ๙๐ องศา

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบความสงของแนวเชอม

๓.๒ ตรวจสอบขนาดของ Fillet Weld Joint โดยการตรวจสอบขนาดของ leg length ตามทกาหนดในแบบ

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบขนาดของ leg length

หมายเหต : ถา leg length มขนาดมากกวาทกาหนด จะสามารถยอมรบไดหากรอยเชอมมรปราง (weld contour) ตามทกาหนด

14

๔. ตรวจสอบรปรางของแนวเชอม (weld contour) ๔.๑ Butt Weld รปรางของแนวเชอมควรจะเรยบสมาเสมอ ไมนนไมเวาจนเกนไป และมมระหวางขอบ

ของรอยเชอมกบชนงาน ตองไมตากวา ๙๐ องศา (ถามมตากวา ๙๐ องศาจะทาใหรอยเชอมนนเกนไป)

ภาพแสดง : แนวเชอมทมความนนมากเกนไป (convexity)

ภาพแสดง : แนวเชอมทมความเวา (concavity)

15

๔.๒ Fillet Weld รปรางของแนวเชอมควรจะเอยงทามม ๔๕ องศา ผวรอยเชอมเรยบเสมอกน ไมเวาหรอนน

จนเกนไป

หมายเหต : ตามมาตรฐาน มอร.110-0001-0352 กาหนดให ความนนตองไมเกน ๓/๑๖ นว และ ความเวาไมเกน ๑/๑๖ นว

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบความนนของแนวเชอม

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบความเวาของแนวเชอม

ความเวา (concavity) ความนน (convexity)

16

๕. ตรวจสอบรอยบกพรอง ๕.๑ ตรวจสอบ Arc Strike

Arc Strike จะมผลกระทบเฉพาะวสด “ ชนดทมผลกระทบจากความรอน ” เทานน เพราะความรอนจะเปนตว ทาใหวสดเสยความแขงแรงไป สาหรบเหลก mild steel นน Arc Strike จะทาใหชนงานแคไมสวยงามเทานน

ภาพแสดง : รป Arc Strike

๕.๒ ตรวจสอบ Crack หากพบรอย Crack ตองกาจดออก

ภาพแสดง : รป รอย crack

17

๕.๓ ตรวจสอบ Porosity รพรนเดยวตองมขนาดไมเกน ๓/๓๒ นว และ ผลรวมของรพรนทมขนาดมากกวา ๑/๓๒ นวในระยะ

ตรวจสอบ ๒ นว ตองไม เกน ๓/ ๑๖ นว

ภาพแสดง : รป porosity

ภาพแสดง : การใชแผนฟลมวดขนาดรอยบกพรองวดขนาดของ porosity

๕.๔ ตรวจสอบ Undercut / End melt / corner melt

- สาหรบโครงสราง Primary Hull Structure นน Undercut ตองมความลกไมเกน ๑/๓๒ นว , End melt เฉพาะชนงานทมความหนาตงแต ๑/๔ นวลงมาตองลกไมเกน ๑/๑๖ นว นอกนนใหใชขอกาหนดเหมอน Undercut , corner melt ตองมความลกไมเกน ๑/๑๖ นว

- สาหรบโครงสรางอนๆนน Undercut ตองมความลกไมเกน ๑/๑๖ นว , End melt เฉพาะชนงานทมความหนาตงแต ๑/๔ นวลงมาตองลกไมเกน ๓/๓๒ นว นอกนนใหใชขอกาหนดเหมอน Undercut , corner melt ตองมความลกไมเกน ๓/๓๒ นว

18

ภาพแสดง : รป undercut

ภาพแสดง : การใชเกจวดแนวเชอมตรวจสอบขนาดของ undercut ๕.๕ ตรวจการเยองแนว (Misalignment)

19

๕.๖ การไมละลายยอยทบหรอพอกเกย (Overlap)

๕.๗ การเบยงแนวอารค

20

๕.๘ การละลายทะล (Burn-Through) / Melt Through

๕.๙ การบดงอ/หดตวในรอยเชอม (Distortion/Shrinkage)

21

๕.๑๐ การทงแผนรองหลงไวในกรณทตองเอาออก (Backing Left on)

๕.๑๑ Arc Creater

Backing

22

เอกสารอางอง

๑. MIL-STD – 1689 A , “Fabrication and Inspection of Ship ’s Struction” ๒. MIL-STD – 2035 A , “Nondestructive Testing Acceptance Criteria” ๓. มาตรฐานงานชาง กรมอทหารเรอ (มอร.110-0001-0352) เรอง การตรวจสอบดวยสายตา สาหรบรอยเชอมและ

โลหะชนงาน ๔. Nondestructive Testing Handbook ,Volume Eight Visual and Optical Testing , American Society for

Nondestructive Testing ๕.เอกสารโครงการฝกอบรมเชงปฏบตการ เรอง การเชอมซอมบารง, กรมอทหารเรอ

23

 

บทสมภาษณชมชนนกปฏบต KM แผนกตวเรอ กคภ.อรม.อร. 1.เลาความเปนมาของชมชนนกปฏบต/สาเหตของการเลอกองคความรนนๆ ของหนวยงานมาทากจกรรมชมชนนกปฏบต โดยสงเขป ตอบ เพราะงานของแผนกตวเรอเกยวของกบการตรวจสอบแนวเชอมเปนประจาโดยเฉพาะการตรวจสอบดวยสายตา (VT) เปนพนฐานของการตรวจสอบแนวเชอมทตองทาทกครง กอนจะตรวจดวยวธอนตอไป ดงนนการเรยนรเรองนจงเปนสงจาเปนของคนในชมชนนกปฏบตของเรา 2.เลาถงรปแบบการทาชมชนนกปฏบต/โครงสรางของชมชนนกปฏบต ตอบ แลกเปลยนความคดและประสบการณซงกนและกน 3.เลาถงประสบการณทนาสนใจของชมชนนกปฏบตของทาน และความรสกทเกดขนหลงจากไดทาชมชนนกปฏบต เชน ผลตอบรบ/ความสมพนธดานตางๆจากการทาชมชนนกปฏบต จากเพอนรวมงาน, ผบงคบบญชา, ผใตบงคบบญชา เปนอยางไร มความรสกอยางไร ตอบ ทกคนไดเรยนร เกยวกบการทางานเปนทมและยอมรบซงกนและกน 4.ในฐานะทเปนผ/หนวยงานทเปนเจาขององคความรเรอง การตรวจสอบแนวเชอมดวยสายตาสาหรบงานโครงสราง ทานคดวาองคความรเรอง การตรวจสอบแนวเชอมดวยสายตาสาหรบงานโครงสราง ของทานจะสรางประโยชนใหกบองคกร หรอ หนวยงานของทานอยางไรบาง ยกตวอยาง ตอบ เรองนเปนประโยชนตอองคกรของเราซงกคอ แผนกตวเรอโดยตรงเพราะเปนงานทอยในความรบผดชอบอยแลว ดงนนถาทกคนไดเรยนรแลวกจะสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ 5.เปาหมายในการทาชมชนนกปฏบตของทานในขนตอไปเปนอยางไรบาง ตอบ หลงจากแลกเปลยนความรและประสบการณแลวเปาหมายตอไปกคอสกดความรทไดทามาจดทาเปนรปเลมเกบไวเรยนรกนตอๆไป 6.ในฐานะทเปนตวแทนของชมชนนกปฏบตของหนวย ทานมสงใดทตองการแนะนารนนอง หรอ ชมชนนกปฏบตอนๆ เพอเปนแนวทางในการปฏบตงานและเปาหมายในการเปนองคกรแหงการเรยนรของหนวยทานตอไป ตอบ การจดทา KM นนสาคญตรงทการสกดความรออกมา ดงนนถาสกดไดดคนรนหลงกจะเรยนรไดงายและอาจจะตอยอดจากองคความรนตอไปไดอก 7.ความชวยเหลอทตองการใหหนวย/ผบงคบบญชา ใหการสนบสนน ชวยเหลอ/ผลกดนใหชมชนนกปฏบตของทานมความกาวหนา หรอ ดาเนนการไดอยางราบรน-มประสทธภาพนน มในเรองใดบาง ตอบ อยากใหผบงคบบญชาใหความสาคญกบ KM อยางแทจรงแลวจะรวา KM มประโยชนตอองคกรอยมาก 8.ขอเสนออนๆ ตอบ -