مامه‌ڵه‌ی‌سێکسی‌له‌قوتابخانه‌کانداله هه ر 100 خوێندكاری كوردستان 10 كه سیان

مامه ڵه ی خراپی سێكسیان له گه ڵ کراوه

17 »»

5

الیه نه براوه كانی هه ڵبژاردن هێش���تا كاندیده كانیان بۆ پڕكردنه وه ی پۆسته هه ش���ته م كابینه ی حكومیه كان���ی یه كالنه كردوه ته وه و پارتی دیموكراتی كوردس���تانیش كه الیه ن���ی یه كه می ئه و پرسه یه ، چاوه ڕوانی گه ڕانه وه ی

بارزانییه له ده ره وه ی واڵت.تێپه ڕینی پ���اش هه ولێر: ئاوێنه ، زیات���ر له هه ش���ت مان���گ به س���ه ر هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردس���تان و زیاتر له 15 رۆژ به س���ه ر ئ���ه و واده یاساییه ی كه س���ه رۆكی حكومه ت و

ب���ۆ راس���پێردراون جێگره ك���ه ی پێكهێنان���ی كابین���ه ی هه ش���ته می حكومه ت���ی هه رێم���ی كوردس���تان، هێشتا ئه و پرسه یه كالنه بوه ته وه .

ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان س���ه عدی ئه حمه د پیره به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئێمه تا ئێستا هیچ كاندیدێكمان بۆ پۆسته حكومیه كان جگه له كاك قوباد یه كالیینه كردوه ته وه ، ئه وه شی ئێستا باڵوده كرێته وه له راگه یاندنه كان���ه وه هه موی ناڕاسته ". وتیشی ، "یه كێتی

هێشتا ئه و هه نگاوه ی نه ناوه به هۆی به یادكردن���ه وه ی س���ه رقاڵییه وه س���اڵڕۆژی دامه زراندنی یه كێتی و له و ماوه یه ی كه ماوه ئێمه ئه و پرس���ه

یه كالییده كه ینه وه ". سه وز فراكس���یۆنی په رله مانتاری د.رێواز كوردس���تان له په رله مان���ی فایه ق به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئێمه وه كو یه كێتی تا ئێستا رێككه وتنمان له باره ی به شداریكردنمان له حكومه ت ئیمزانه ك���ردوه ، پارت���ی له گ���ه ڵ پێمانباش���ه ئه و رێككه وتنه ئیمزای

دیموكرات���ی پارت���ی س���ه رۆكی ن���ه ك له س���ه ربێت، كوردس���تانی

ئه ندامێكی مه كته بی سیاسی ".په رله مانت���اری له به رامبه ریش���دا له په رله مان���ی زه رد فراكس���یۆنی كوردستان، ئاری هه رسین به ئاوێنه ی راگه یاند ك���ه "به گه ڕانه وه ی بارزانی بۆ هه رێم���ی كوردس���تان به زوترین كات كابین���ه ی ت���ازه ی حكوم���ه ت

پێكده هێنرێت".توێژین���ه وه ی ژوری به رپرس���ی گۆڕانی���ش بزوتن���ه وه ی سیاس���ی

به ئاوێن���ه ی د.ئاك���ۆ حه مه كه ری���م راگه یاند كه "به شێك له و كاندیدانه ی وه رده گ���رن، حكوم���ی پۆس���تی چاوه ڕێ���ی یه كالییمانكردونه ت���ه وه و بۆ ده كه ین وه زی���ران ئه نجومه ن���ی ئه وه ی داوامانلێبكه ن و ئێمه ش ناوی

كاندیده كانیان پێبده ین".سه رۆكی ئه نجومه نی سه ركردایه تی یه كگرتوی ئیسالمی محه مه د ره ئوف كاندیده كانی دیاریكردن���ی له باره ی یه كگرت���و بۆ پۆس���ته حكومیه كان به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه "ئێمه بۆ

كاندی���ده كان یه كالییكردن���ه وه ی كۆبونه وه ی س���ه ركردایه تیمان ماوه و ل���ه و كۆبونه وه یه دا بڕی���اری كۆتایی

له سه ر ئه و پرۆسه یه ده ده ین".ئه ندام���ی س���ه ركردایه تی كۆمه ڵی ئیسالمی دارا حه مه ده مینیش ئاماژه به وه ده كات كه "ئ���ه وان ده یانزانی پێكهێنانی حكوم���ه ت دواده كه وێت، كاندیده كانیان ئێس���تا تاك���و بۆیه

دیارینه كردوه ".

ماوه ی س���ێ رۆژه ته رمی ئافره تێكی ك���ردووه بۆگه ن���ی ك���ه نه ناس���راو، تائێستا دادوه ری هه ولێره و له پزیشكی

ناسنامه كه شی نه ناسراوه .ئاوێنه ، هێمن مامه ند: سه رچاوه یه كی "پێرێ راگه یان���د به ئاوێنه ی ئ���اگادار 30ی ئایار ته رمی ئافره تێك له ناوچه ی ناوچه یه ك���ی ت���وراب( ك���ه )ش���ێخ گه شتیاریه له سنوری پارێزگای هه ولێر، له رێی چه ند كه س���ێكی ئ���ه و ناوچه یه دۆزرای���ه وه ، كه به ه���ۆی زۆر مانه وه ی ته رمه ك���ه بۆگه نی كردبوو، به ش���ێكی

ئاژه ڵ خواردبوویان".ئه وه ی "به هۆی وتیشی سه رچاوه كه ئافره ته كه هیچ ناسنامه یه كی پێنه بوو، كه س نه یزانی ئه و ئافره ته كێیه و چۆن

كوژراوه و بۆچی ته رمه كه ی به م شێوه یه فڕێدراوه ".

ه���اوكات رائید ژیله م���ۆ عه بدولقادر توندوتیژی نه هێش���تنی به رێوه ب���ه ری ئافره تانی هه ولێر بۆ ئاوێنه هه واڵه كه ی پشت راس���تكرده وه و رایگه یاند "ماوه ی س���ێ رۆژه ته رمی ئه و ژنه له پزیشكی دادوه ری هه ولێره و تائێس���تاش به هۆی نه بوونی ناسنامه وه نازانرێت، كه ئه و ژنه خه ڵكی كوێیه و به چی كوژراوه و بۆچی

ته رمه كه ی له و ناوچه فڕێدراوه ".جێگه ی ئام���اژه بۆكردنه دۆزینه وه ی ته رم���ی ئه و ئافره ت���ه له كاتێكدایه كه 25ی ئای���ار، دنیای ته مه ن 15س���ااڵن له كۆمه ڵگای كه له كچی كوژراو تائێستاش

بكوژه كه ی ده ستگیر نه كراوه .

‌‌‌‌تیراژ:‌‌4500 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌‌‌‌‌ ‌ کۆمپانیای‌باڵڤ‌پەیک‌ئاوێنە‌دابەش‌دەکات‌نرخی‌‌1000دینار‌‌ ‌ ‌ ‌‌ ته‌له‌فۆن:‌‌‌‌‌3201274 ‌ ناونیشان:‌سلێمانی‌گه‌ڕه‌کی‌شۆڕش-‌به‌رامبه‌ر‌ئاماده‌یی‌شۆڕشی‌کوڕان‌

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )431( سێشەممە 2014/6/3

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

پارتی : له گه ڵ توركیا و ئه مه ریكا به ره یه كمان دژی ئێران پێكهێناوه

««6ویکلیکس‌ 12 »» 17 »»

شه ڕی مسۆگه ركردنی ئاینده ی نه وه كان له ناو یه كێتیدا ده ستپێده كات

««3یه‌کێتی‌له‌‌‌39ساڵیدا‌

بۆچی دۆسیه ی تیرۆركردنی

كاوه گه رمیانی بێده نگه ی لێكرا؟

ریکالم

1213

بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت،‌پارتی‌‌چاوه‌ڕوانی‌‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌بارزانیه‌‌الیه‌نه‌كانی‌‌تریش‌كاندیده‌كانیان‌یه‌كالنه‌كردوه‌ته‌وه‌

ماوه ی 3 رۆژه ته رمی ئافره تێكی فڕێدراو

له پزیشكی دادوه ریی هه ولێره

گه شتوگوزاری سلێمانی ملیارێك و 500 ملیۆن دینار بۆ پڕۆژه یه كی حزبی ته رخان ده كات

راپەڕینەکانی‌جیهانی‌عەرەبیخۆکوشتن‌وەک‌"ئەرکێکی‌ئەخالقیی"

"سه روه رییه كانی س���ه رگه ڵو" یه كێكه ل���ه و پڕۆژان���ه ی ك���ه س���اڵی رابردو له الیه ن به ڕێوه به رایه تی گه شتوگوزاری سلێمانییه وه بڕی ملیارێك و 500 ملیۆن به ڕێوه به ری ته رخانكراوه ، بۆ دیناری گش���تی گه ش���توگوزار به "پڕۆژه یه كی مێژویی سیاس���ی " ن���اوی ده بات نه ك "حزب���ی "، له كاتێكدا باس له به ش���ێك له مێژوی كاره كانی یه كێتی نیشتمانی

كوردستان ده كات.یاس���ین س���لێمانی : ئاوێن���ه ، گش���تی به ڕێوه به ری فه قێ س���ه عید گه ش���توگوزاری س���لێمانی به ئاوێنه ی راگه یان���د كه "ئه و پڕۆژه یه له س���اڵی كاری قۆناغێ���ك به چه ن���د 2009ه وه تێ���دا ده كرێ���ت، له قۆناغ���ی یه كه مدا ئیداره ی گش���تی یه كێتی بڕێك پاره ی

نزیكه ی له ئێس���تادا بۆ خه رجك���ردو 70%ی كاره كان���ی ته واوب���وه ، ئ���ه و 30%ی كه ماوه حكوم���ه ت له قۆناغی س���ێهه مدا بڕی ملیارێك و 500 ملیۆن دین���اری بۆ دابینك���ردوه ، كه باره گاو ماڵ���ی چه ند س���ه ركرده یه كی یه كێتی خ���ۆی وه ك س���ه رگه ڵو له گون���دی

دروستكراوه ته وه .به ڕێوه به ری گشتی گه شتوگوزار ئه وه پڕۆژه یه كی ئ���ه وه كه ره تده كاته وه ه حزبی بێت و له س���ه ر ئه وه ش روبه روی ره خنه بوبوبێته وه ، ئ���ه و وتی "ئه وه مێ���ژوی به ره نگاربونه وه ی میلله تێكه ، ئاس���اییه وه ك گه شتوگوزاری سیاسی

مێژویی سودی لێوه ربگیرێت".

په رله مان����ی په رله مانتارێك����ی كوردس����تان ئاماژه به وه ده كات كه پێش����ینه ی نیه قس����ه كردنی ئه ندام په رله م����ان بخرێته ده نگدانه وه ، ئه و ده ڵێ����ت "راس����ته ئه گ����ه ر بابه تێك باس����كرا ئه كرێت بخرێته ده نگدان، به اڵم هه رگیز ماده یه كی په یڕه ومان نیه باس له رێگه گرت����ن له گفتوگۆی هاتنی له كاتی ب����كات و پارله مانتار نێچیرڤان����دا ب����ۆ په رله م����ان ده می

پارله مانتاران كڵۆمكرا".تایبه ت به ئاوێنه : عومه ر عینایه ت ئه ندامی په رله مانی كوردستان له سه ر فراكسیۆنی گۆڕان له وتارێكدا ئاماژه به وه ده كات ك����ه "به پێی به رنامه ی

كاری دانیش����تنی ژماره 6ی رۆژی 28 ئایار كاندیدی راس����پێردراو بۆ كابینه ی 8ی حكومه تی پێكهێنانی نێچیرڤ����ان كوردس����تان هه رێم����ی س����ه رچاوه وه زیری له گه ڵ بارزانی سروش����تیه كان و وه زیری پالندانان و چه ند راوێژكار هاتنه هۆڵی پارله مان به مه به ستی گفتوگۆ له سه ر قه یرانی دارایی هه رێمی كوردس����تان، دو رۆژ پێشترو له دانیشتنی رۆژی دوشه ممه رێكه وت����ی 26 ئایاری 2014 یه كێك له بڕگه كانی دانیشتنه كه گفتوگۆكردن بو له س����ه ر قه یرانی دارایی له هۆڵی پارله مان، به اڵم له س����ه ر پێشنیاری یه ك ئه ندام له لیستی سه وز داواكرا

كه گفتوگ����ۆ نه كرێ����ت و ته نها ئه و پرسیارانه بخوێنرێته وه كه سه رۆكی فراكسیۆنه كان له سه ری رێككه وتون و ئه گ����ه ر ئه ن����دام پارله مانێك����ی دی به نوسین پرس����ێكی هه بو ده توانێ

بیداته لیژنه ی دارایی و ئابوری "."ئه م ده ڵێ����ت عینایه ت عوم����ه ر بۆچونه خرایه ده نگدان به ده نگدانی زه ردو هه ندێ فراكسیۆنی س����ه وزو به م بردیانه وه ، دی پارله مانت����اری ش����ێوه یه ده رگای گفتوگ����ۆ داخراو ده می پارله مانت����اران كڵۆمكرا، كه پێش����ینه ی نیه قس����ه كردنی ئه ندام

بخرێته ده نگدان".ده ش����ڵێت "له راس����تیدا من خۆم

لێپرسینه وه پرس و بۆ ئاماده كردبو ب����ه اڵم پ����اش ئ����ه وه ی هاوكاران����م به نوس����راوێك ك����ه به خه تی س����ور ك����ه پێیانڕاگه یان����دم نوس����رابو نابێ هی����چ ئه ندامێك به س����ه رۆكی فراكسیۆنیش����ه وه قسه بكات منیش دانم به خۆمدا گرت ئیتر وه ك قوتابی پۆل له گ����ه ڵ هاوڕێكانم عاقڵ عاقڵ دانیشتین و سه رۆكیش وه ك چاودێرو نێچیرڤان بارزانیش وه ك مامۆس����تا له پۆل����ی پارله م����ان موحازه ره كه ی

خوێنده وه و لێیدا رۆیشت".

"له‌كاتی‌‌هاتنی‌‌نێچیرڤان‌ده‌می‌‌پارله‌مانتاران‌كڵۆمكرا"

8 13

نێچیرڤان بارزانی له هۆڵی په رله مان

2

تایبه‌ت(431( سێشه ممه 22014/6/3

ئا: شاهۆ ئه حمه د

زیاتر له 15 رۆژ تێپه ڕده بێت به سه ر ئه و واده یاساییه ی كه سه رۆكی حكومه ت و جێگره كه ی ناونراون

له په رله مانی كوردستان بۆ پێكهێنانی كابینه ی هه شته می حكومه تی هه رێمی كوردستان له ماوه ی 30 رۆژدا، به اڵم

تاكو ئێستا الیه نه براوه كانی هه ڵبژاردن كاندیدیان بۆ پۆسته حكومیه كان

یه كالنه كردوه ته وه .

پارتی هه رچه نده به پێ����ی زانیاریه كان باس ل����ه وه ده كرێت ك����ه پارت����ی هه ریه ك هه ورامی و ئاش����تی س����ندی و له "عه لی دڵشاد ش����ه هاب و پش����تیوان سادق"ی كاندیدكردوه بۆ وه رگرتنی وه زاره ته كانی سروش����تییه كان و س����امانه "ناوخ����ۆو پالندان����ان و پ����ه روه رده و ش����اره وانی"، فراكس����یۆنی په رله مانت����اری ب����ه اڵم زه رد له په رله مان����ی كوردس����تان "ئاری ئ����ه وه هه رس����ین"، جه غ����ت له س����ه ر كاندیدی دیاریكردن����ی ك����ه ده كاته وه پۆس����ته حكومیه كان له الیه ن پارتیه وه هێش����تا به فه رمی رانه گه یه ن����راوه ، ئه و به ئاوێن����ه ی راگه یاند ك����ه "دیاریكردنی كاندید بۆ پۆسته حكومیه كان په یوه ندی به مه كته بی سیاس����ی پارتی����ه وه هه یه ، هه ربۆیه ته نی����ا ئه وان ده توانن یه كالیی

بكه نه وه ".هه رس����ین ئاماژه ی ب����ه وه ش كرد كه كاریگه ری گ����ه وره و رۆڵێكی بارزان����ی هه ی����ه له پێكهێنان����ی حكومه تدا له روی یاس����اییه وه ، "هه ر بۆی����ه به گه ڕانه وه ی كاك مه س����عود بۆ هه رێمی كوردستان

به زوترین كات كابینه ی تازه ی حكومه ت پێكده هێنرێت".

ه����ه ر له باره ی دیاریكردن����ی كاندیدی وته بێ����ژی حكومیی����ه كان پۆس����ته پارت����ی س����ه ركردایه تی ئه نجومه ن����ی بۆ كاندیدی هه ڵبژێردراو له س����لێمانی و په رله مانی عێراق "عه بدولوه هاب عه لی " به ئاوێن����ه ی راگه یان����د كه "تا ئێس����تا گفتوگۆكان له باره ی دیاریكردنی كاندید به رده وامه له ناو پارت����ی ، بون به وه زیر ته زكیه ی حزبی و پش����تگیری مه كته بی سیاسی ده وێت، هه روه ها بۆ كۆتا بڕیار چاوه ڕێ����ی گه ڕانه وه ی كاك مه س����عود

ده كه ین بۆ كوردستان".

یه كێتی له كاتێكدا كه به پێی ئه و زانیارییانه ی دزه یانك���ردوه بۆ نێ���و راگه یاندنه كان له نێو یه كێتیدا ئ���ه وه یه كالیی بۆته وه كه وه زاره ت���ی ئاوه دانكردنه وه ده درێت وه زاره تی ره سوڵ و كۆسره ت به ده رباز ته ندروستی به د.رێكه وت حه مه ره شید و ب���ه د. ب���ااڵ خوێندن���ی وه زاره ت���ی

یوس���ف گۆران و وه زاره تی رۆشنبیری ده درێت به فری���اد ره واندزی و وه زاره تی به لیوا ئه نفالكراوه كانیش ش���ه هیدان و چه ت���ۆ گه رمیان���ی"، ب���ه اڵم ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی یه كێتی نیشتیمانی كوردس���تان س���ه عدی ئه حم���ه د پیره كاندیده كانی دیاریكردن���ی له ب���اره ی كه راگه یاند به ئاوێن���ه ی یه كێتی���ه وه "ئێمه تا ئێس���تا هیچ كاندیدێكمان بۆ پۆسته حكومیه كان جگه له كاك قوباد یه كالیی نه كردوه ته وه ، ئه وه شی ئێستا باڵوده كرێت���ه وه له راگه یاندنه كان���ه وه هه موی ناڕاسته ، هه ربۆیه ئێمه هێشتا

زیاتر له 15 رۆژمان له به رده م ماوه له و ماوه یه یه كالیی ده كه ینه وه ".

به وته ی س���ه عدی پیره ، پێكهێنانی كابین���ه ی هه ش���ته م له س���ه ر ئ���ه وه وه س���تاوه ك���ه ه���ه ر حزب���ه ن���اوی بكات، پێش���كه ش خۆی وه زیره كانی ب���ه اڵم پیره دان���ی به وه ش���دا نا كه یه كێتی هێش���تا ئه و هه نگاوه ی نه ناوه به هۆی سه رقاڵییانه وه به یادكردنه وه ی ساڵڕۆژی دامه زراندنی حزبه كه وه ، ئه و وتی ، "له و ماوه یه ی كه ماوه ئێمه ئه و

پرسه یه كالیی ده كه ینه وه ".ده دات ب���ه وه ش ئام���اژه ناوب���راو كه ئ���ه وان به بێ ئ���ه وه ی چاوه ڕوانی گه ڕانه وه ی بارزانی بكه ن، هه وڵده ده ن یه كالی���ی خۆی���ان ماوه ی���ه دا ل���ه و

بكه نه وه .ئه و وت���ی "چاوه ڕوانده كه م پرس���ی جێگری سه رۆكی په رله مانیش هه ر له و

ماوه یه دا یه كالبكرێته وه ".له الیه كی دیكه وه ، سه باره ت به قسه ی ئه و په رله مانتاره ی فراكسیۆنی زه رد كه هه رێم "به گه ڕانه وه ی سه رۆكی ده ڵێت كابینه ی نوێی حكومه ت پێكده هێنرێت"، س���ه وز فراكس���یۆنی په رله مانت���اری له په رله مانی كوردستان د.رێواز فایه ق به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئه وه بۆچونی پارتیه ، به اڵم ئێم���ه ش وه كو یه كێتی كه تا ئێس���تا رێككه وتنم���ان له باره ی له گه ڵ له حكومه ت به ش���داریكردنمان پارتی ئیمزانه كردوه ، پێمانباش���ه ئه و رێككه وتن���ه ئیمزای س���ه رۆكی پارتی دیموكراتی كوردس���تانی له س���ه ربێت، ن���ه ك ئه ندامێكی مه كته بی سیاس���ی ، ئ���ه وه ش ده الله ت له س���ه ر گه وره یی و

سه نگی یه كێتی ده كات".

گۆڕانبزوتنه وه ی به پش����كه كانی سه باره ت گۆڕانیش له كابین����ه ی نوێی حكومه تدا، ئ����ه وه ی ئاش����كرایه ت����ا ئێس����تا جگه له مس����ته فای س����ه ید قادر بۆ پۆستی وه زیری پێش����مه رگه ، بزوتنه وه ی گۆڕان ناوی وه زیری بۆ وه زاره ته كانی دارایی و ده س����ته ی پیشه س����ازی و بازرگان����ی و وه به رهێنان ئاش����كرا نه ك����ردوه ، به اڵم توێژینه وه ی سیاسی ژوری به رپرس����ی بزوتنه وه ی گ����ۆڕان د.ئاكۆ حه مه كه ریم رایده گه ێنێ����ت كه تا ئێس����تا به ش����ێك له كاندیده كانیان بۆ پۆسته حكومیه كان یه كالی����ی كردوه ته وه ، ه����ه ر كاتێكیش

داوایان لێبكرێت پێشكه شی ده كه ن.كه راگه یان����د به ئاوێن����ه ی د.ئاك����ۆ "ئێمه وه كو بزوتنه وه ی گۆڕان به ش����ێك ل����ه و كاندیدان����ه ی پۆس����تی حكوم����ی كردونه ته وه و یه كالییم����ان وه رده گرن، چاوه ڕێ����ی ئه نجومه نی وه زیران ده كه ین بۆ ئه وه ی داوامانلێبكه ن و ئێمه ش ناوی

كاندیده كانیان پێبده ین".ناوبراو له باره ی ئه وه ی كێن ئه وانه ی وه رده گ����رن، حكومی����ه كان پۆس����ته وت����ی "ئێمه به ش����ێكمان له و كه س����انه دیاریكردوه ، به اڵم ئه وه ی كه تا ئێس����تا مسته فای ته نیا ئاش����كراكردوه ناومان سه ید قادر ئه ندامی جڤاتی بزوتنه وه ی گۆڕان����ه ب����ۆ وه زی����ری پێش����مه رگه ی به اڵم حكومه تی هه رێمی كوردس����تان، ئه وانه ی تر ناتوانین تا كاتی راگه یاندنی

ناوه كانیان باڵوبكه ینه وه ".

یه كگرتوسه باره ت به یه كگرتوی ئیسالمییش دوای ئه وه ی ئاش���كرابو كه یاسین

حه س���ه ن ب���ۆ پۆس���تی وه زاره تی كاره با، د. ره وف كه ریم بۆ پۆستی وه زیری كاروب���اری كۆمه اڵیه تی، د. س���ه ردار قادر بۆ وه زیری كاروباری بۆ فات���ح س���ه نگاوی په رله م���ان، وه زیری كاروباری ناوچه دابڕاوه كان كاندی���دن، به اڵم به ه���ۆی ناڕه زایی له ناو رێكخس���تنه كانی ئ���ه و حزبه ، دواتر داوای���ان له ئه ندامانی یه كگرتو كرد له رێگای ناردنی سیڤیه كانیانه وه ئه و پۆس���تانه پڕبكرێ�ت���ه وه و دوای ئه نجامدانی ئه و پرۆسه یه جارێكی تر دیاریكرانه وه ، كاندیدانه ئه و هه مان هه ر بۆی���ه دیس���ان ناڕه زایه تیه كی رێكخس���تنه كان له ن���او زۆری دروس���تكرد و داوا ده كه ن كه س���انی خ���اوه ن پس���پۆر دابنرێ���ن و ته نیا له مه كته بی سیاس���ی و سه ركردایه تی نه بێت، بۆ ئه و مه به سته ش یه كگرتو له ئێس���تا س���ه رقاڵی پێداچونه وه یه به كاندیده كانی و سه رۆكی ئه نجومه نی ده ڵێت یه كگرتوش س���ه ركردایه تی "ته نیا ی���ه ك كۆبونه وه ماوه و له وێدا

بڕیاری كۆتایی ده درێت".سه رۆكی ئه نجومه نی سه ركردایه تی یه كگرتوی ئیسالمی محه مه د ره ئوف كاندیده كانی دیاریكردن���ی له باره ی یه كگرت���و بۆ پۆس���ته حكومیه كان به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه "ئێمه بۆ كاندی���ده كان یه كالییكردن���ه وه ی كۆبونه وه ی س���ه ركردایه تیمان ماوه ، هه ربۆیه ل���ه و كۆبونه وه یه دا بڕیاری كۆتایی له سه ر ئه و پرۆسه یه ده ده ین، لێدوان له من جگه هه ركه س���ێكیش له وباره ی���ه وه بدات به رپرس���یارێتی لێدوانه كه ی خۆی ده گرێته ئه ستۆ".

كۆمه ڵ كۆمه ڵی به وه زیره كان����ی س����ه باره ت ئیسالمیی كوردس����تانیش كه وه زاره تی كش����توكاڵ و ئاودێری و وه زاره تی هه رێم بۆ كاروباری ژینگه وه رده گرێت، به پێی زانیاریی����ه كان عه بدولس����تار مه جید بۆ یه كالیی وه رگرتنی وه زاره تی كشتوكاڵ بۆته وه ، به اڵم ئه ندامی س����ه ركردایه تی كۆمه ڵ����ی ئیس����المی دارا حه مه ده مین ئاماژه به وه ده كات كه ئه وان ده یانزانی دواده كه وێت، حكوم����ه ت پێكهێنان����ی بۆی����ه تاك����و ئێس����تا كاندیده كانی����ان

دیارینه كردوه .كه راگه یان����د به ئاوێن����ه ی ناوب����راو "ئێمه پێش����تر داوام����ان له ئه ندامانمان كردوه بۆ ئه وه ی س����یڤی خۆیان بنێرن كۆكراونه ت����ه وه و س����یڤیه كان ئێس����تا له قۆناغی پاكس����ازیدان هه فته ی ئاینده له كۆبونه وه ی سه ركردایه تی به ده نگدانی

نهێنی یه كالییده كرێته وه ".له ب����اره ی میكانیزم����ی دیاریكردن����ی كاندی����د له ناو كۆمه ڵ ناوب����راو ئاماژه ی ب����ه وه كرد كه له ن����او كۆمه ڵ كاندید بۆ پۆستی حكومی له سه ر چه ند بنه مایه ك داده نرێت له وانه "هه بونی بڕوانامه ، پله ی

حزبی ، خزمه تكردنی له ناو كۆمه ڵ".ئه ندامه ك����ه ی س����ه ركردایه تی كۆمه ڵ ئاشكراش����ی ده كات ك����ه "پێكهێنان����ی كابین����ه ی نوێ����ی حكوم����ه ت له قۆناغی كۆتاییدایه و له و ماوه یه ی كه دیاریكراوه

حكومه ت پێكده هێنرێت".

ل����ه ک����ه له کاتێکدای����ه ئه م����ه په ر له مانی هه ڵبژار دنی 2013/9/21ه وه کوردس����تان کراوه و تا ئێستا کابینه ی

هه شته م پێکنه هێنراوه .

ئا: ئاوێنه

ماوه ی ساڵێكی ته واو به سه ر كاركردنی پرۆژه ی چاڤی الند

تێپه ڕده بێت و خاوه ن پشكه كانی ئه و پرۆژه یه ش به په رۆشه وه چاوه ڕوانن

كه ئاخۆ زیان و قازانجی ئه و پرۆژه یه چیه و به پێی زانیاریه كانی ئاوێنه

به رپرسانی پرۆژه كه له چه ند رۆژی ئاینده كۆبونه وه ی ده سته ی گشتیی

ده كه ن بۆ گفتوگۆكردن له سه ر حساباتی خیتامی و دابه شكردنی

قازانج.

گروپ���ی كۆمپانیاكان���ی نالی���ا بۆ یه كه مجار سیستمی پشكداریی هێنایه پ���ڕۆژه ی كوردس���تانه وه و هه رێمی یه كێك چاڤ���ی گه ش���تیاریش وه ك له پڕۆژه كانی پشکداری له 2010/2/1 تێی���داو30ی به كاركردن ده س���تكرا له مه ڕاس���یمێكداو ،2013 مایس���ی حكومه تی س���ه رۆكی به ئاماده بونی

هه رێم كرایه وه .ئ���اكار عه لی ، یه كێ���ك له خاوه نی پشكه كانی پرۆژه ی چاڤی گه شتیاری به ئاوێنه ی راگه یاند، "من به و ئومێده وه به شداربوم له و پڕۆژه یه دا كه سااڵنه بڕێك س���ودی مادییم ده ستبكه وێت و ئێس���تاش پاش تێپه ڕبونی ساڵێكی ت���ه واو له به كارخس���تنی پڕۆژه ك���ه چاوه ڕوان���ی به تامه زرۆیی���ه وه

ئه نجامه كه یم".ره خنه ی���ان ئه وان���ه ی زۆرین���ه ی له پڕۆژه ك���ه هه یه ، چاویان له س���ه ر ئه وه ی���ه كه پش���كه كانی چاڤی الند له بۆرسه یه كی تایبه تدا ناكرێت وه كو بۆرس���ه ی عێراق كه تێی���دا زیاتر له (170( كۆمپانی���ای گ���ه وره كڕین و

فرشتن به پشكه كانیان ده كرێت.چاڤی الن���د گه وره تری���ن پرۆژه ی گه شتیاریه له رۆژهه اڵتی ناوه راست و ده كه وێت���ه بناری گۆیژه و له س���ه ر روب���ه ری 800 هه زار مه ت���ر دوجا له الیه ن كۆمپانیای نالیاوه له ش���اری

سلێمانی دروست كراوه.

به رپرس���ی محه م���ه د، س���ۆران له س���لێمانی كۆمپانیاكان تۆم���اری له وباره ی���ه وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "هه مو كۆمپانیایه كی پشكدار ده بێت تا مانگی 6، كۆبونه وه ی ده س���ته ی گش���تیی بكرێت بۆ ئ���ه وه ی رێژه ی قازانج به س���ه ر خاوه ن پش���كه كاندا

دابه شبكرێت".رۆژانه دا "له م وتیش���ی ، س���ۆران كۆمپانی���ای چاڤی الن���د داواكارییان ده س���ته ی كۆبونه وه ی ب���ۆ هێناوه گش���تیی و پێموایه له م دو هه فته یه دا كۆبونه وه ك���ه ده كرێت بۆ ئه وه ی ئه و

قازانجه دابه شبكرێت"."پێویس���ته س���ۆران، به وت���ه ی به رپرس���انی پڕۆژه ك���ه ت���ا كۆتایی مانگی ئه یلولی ئه مس���اڵ كۆبونه وه ی ده سته ی گشتیی خۆیان ئه نجامبده ن له س���ه ر گفتوگۆكردن به مه به س���تی حس���اباتی خیتام���ی ، ئه گه رنا ئه وا كۆمپانی���ا روبه روی س���زای غه رامه

ده بێته وه ". ئ���ه م پرۆژه یه پش���تی به س���توه به قانونی ش���ه ریكاتی ساڵی 1997ی هه موارك���راو ك���ه به پێ���ی قانونه كه س���ه رمایه ی پش���كداری خه مڵێنراوه به بڕی 127 ملیارو 641 ملیۆن و 123 هه زار دیناری عێراقی . كه له كۆتایی به فرۆشتنی ده ستكراوه 2011 ساڵی حوزه یرانی له مانگ���ی پش���كه كان و 2012ه وه ده ستكراوه به پێدانی پسوڵه به كڕیاره كان. له ئێستاشدا نزیكه ی 15 هه زار كه س پش���كیان له پڕۆژه كه دا هه یه و زۆرینه یان چاوه ڕوانن س���ودو قازانج���ی ئ���ه و پرۆژه یه چ���ی بوه ك���ه ئ���ه وان وه ك خاوه ن پش���كێك

به شداربون له جێبه جێكردنیدا.

بزوتن���ه وه ی ئیس���المی پێیوایه بڕینی بودجه ی حزبه كان پالنێكی پارتی���ه و یه كێت���ی و داڕێ���ژراوی هه ڵوه ش���انه وه و لێ���ی ئامان���ج بچوكه كانه و بچوككردنه وه ی حزبه حزبه چه په كانیش پێیانوایه بڕینی بودجه نابێته هۆی هه ڵوه شانه وه ی

حزب.

هێمن مامه ن���د، هه ولێر: عه بدواڵ بزوتن���ه وه ی وته بێ���ژی وه رت���ێ ئیس���المی به ئاوێن���ه ی راگه یاند" بڕینی بودجه ی حزبه كان كاریگه ریی سلبی كردۆته س���ه ر كاره كانمان و به وهۆیه ش���ه وه چه ندین ده زگامان

داخستوه ".بودجه ی بڕینی وتیشی " وه رتێ بۆ نه خش���ه پالنێكی حزب���ه كان

داڕێ���ژراوی یه كێت����ی و پارتی بو، به تایبه تی له بانگه شه ی هه ڵبژاردن، كه به م هۆیه وه نه مانتوانی به رنامه و پالن���ی بانگه ش���ه ی هه ڵب���ژاردن

جێبه جێ بكه ین".له به رامبه ریش���دا هی���وا س���ه ید سه لیم ئه ندامی ئه نجومه نی حزبی زه حمه تكێشانی كوردستان ده ڵێت" بودج���ه ی بڕین���ی پێمانوانیی���ه ئه حزابه كان پالن بۆ داڕێژراو بێت، قه یرانه ئه و له چوارچێوه ی به ڵكو داراییه ی هه رێمه ، كه ئه مڕۆ به هۆی بڕینی بودجه ی هه رێمه وه له الیه ن

به غداوه دروستبوه ".س���ه ید سه لیم وتیش���ی " به هیچ شێوه یه ك بڕینی بودجه ی ئه حزاب بچوككردن���ه وه و ه���ۆی نابێت���ه

هه ڵوه شانه وه ی حزب".

هاوكات زی���ره ك كه مال ئه ندامی س���ه ركردایه تی حزب���ی ش���یوعی ئه ح���زاب وتی "دروس���تبونی زه روره تێك دروستیكردوه و، پرسی بڕینی بودجه ش به هیچ شێوه یه ك نابێته هۆی هه ڵوه شانه وه ی حزب، به اڵم ده بو له بری بڕینی بودجه ی حزبه كان كار له سه ر چه ند شتێكی

تر بكرابایه ".مه حم���ود عه ب���دواڵ ه���اوكات كارگێ���ڕی حزب���ی سۆسیالس���ت ئه وه ی كوردس���تان دیموكرات���ی بڕینی راگه یاند"پرس���ی به ئاوێنه بودجه ی حزب كاریگه ریی ده كاته سه ر به رنامه و پالن و چاالكیه كان، ب���ه اڵم به هیچ ش���ێوه یه ك نابێ�ته

هۆی هه ڵوه شانه وه ی حزب".

ئا: هێمن مامه ند، هه ولێر

په رله مانتاره كه ی س���ه دویانزه هه ر په رله مان���ی كوردس���تان س���ه روه ت و س���امانی خۆیان بۆ ده سته ی نه زاهه ئاشكرا ده كه ن و سه رۆكایه تی هه رێمیش

فۆڕمه كان ناگه ڕێننه وه .

دكت���ۆر ئه حمه د ئه نوه ر س���ه رۆكی به ئاوێنه ی هه رێم ده سپاكی ده سته ی ئ���ه م هه فته یه راگه یاند "س���ه ره تای كۆی 111 په رله مانتاره كه ی په رله مانی ده س���ته ی فۆڕم���ی كوردس���تان ده س���پاكییان گه ڕان���ده وه و هه مویان

سه روه ت و سامانی خۆیان بۆ ده سته كه ئاشكراكرد".

هه رێمیش به سه رۆكایه تی سه باره ت دكتۆر ئه حمه د وتی "جگه له سه رۆكی هه رێ���م تاوه ك���و ئێس���تا هیچ كه س فۆڕمه كانیان هه رێم له س���ه رۆكایه تی نه گه ڕاندۆته وه ، هه رچه نده دوێنێ دوا

واده ی گه ڕاندنه وه ی فۆڕمه كان بو".سه باره ت به و رێوشوێنانه ی به رامبه ر ئه و كه س���انه ده كرێت كه فۆڕمه كان ناگه ڕێنن���ه وه ، س���ه رۆكی ده س���ته ی ده س���پاكی وت���ی " ئه وان كه س���یان نه یانوت���وه فۆڕمه ك���ه ناگه ڕێنینه وه و یاخی بن، له وانه یه چاوه ڕێی گه ڕانه وه ی

س���ه رۆكی هه رێم بن، به پێی یاساكه ئیجرائاتێك���ی ئه وتۆ نیی���ه و ده كرێت جارێكی ت���ر ئاگاداریانبكه ینه وه و له م چه ن���د رۆژه ی داهات���وش جارێكی تر

ئاگاداریان ده كه ینه وه ".ل���ه رۆژی ده س���پاكی ده س���ته ی 2014/2/18، هه شتا فۆڕمی ناردوه بۆ دیوانی سه رۆكایه تی هه رێم به مه به ستی ئاشكراكردنی سه روه ت و سامانه كه یان، به اڵم تا ئێس���تا ته نیا سه رۆكی هه رێم به پێی ك���ه ناردۆته وه ، فۆڕمه ك���ه ی له فۆڕمه كه دا ئاوێن���ه زانیاریه كان���ی ئه وه ی ئاش���كراكردوه ته نیا دو شتی

هه یه .

تا‌ئێستا‌الیه‌نه‌كان‌كاندیده‌كانیان‌بۆ‌پۆسته‌‌حكومیه‌كان‌یه‌كالیی‌نه‌كردۆته‌وه‌پارتی‌:‌به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌بارزانی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شته‌م‌پێكده‌هێنرێت

خاوه‌ن‌پشكه‌كانی‌‌چاڤی‌‌الند‌چاوه‌ڕوانی‌‌قازانجی‌‌پڕۆژه‌كه‌یانن

"بڕینی‌‌بودجه‌ی‌‌حزبه‌كانپالنێكی‌‌داڕێژراوی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتییه‌"

سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌فۆڕمه‌كانی‌‌ده‌سته‌ی‌‌نه‌زاهه‌‌ناگه‌ڕێننه‌وه‌

ماوه‌ی‌‌چه‌ند‌رۆژه‌‌هونه‌رمه‌ندێكی‌‌هه‌ولێر‌بێسه‌روشوێنه‌

رۆژێك���ه چه ن���د م���اوه ی هه ولێر شاری هونه رمه ندێكی مۆبای���ل و بێسه روش���وێنه و داخراون و فه یسبوكه كه ش���ی ل���ه دوای خۆش���ی نامه یه كی

جێهێشتوه .

ئاوێن���ه ، هه ولێ���ر: ماوه ی هونه رمه ن���دی هه فته یه ك���ه ش���انۆ ب���واری ن���اوداری دیارنییه ، دڵبه ن���د" "ن���ازم له پۆلیس���ی س���ه رچاوه یه ك هه ولێ���ر به ئاوێنه ی راگه یاند" هی���چ بنه ماڵه كه ی���ان تۆمارنه كردوه و سكااڵیه كیان بۆ نامه یه كی خۆشی له دوای كاره كه ی جێهێشتوه و كه س و

باس له بێزاریی ده كات".روپاكی له به رامبه ریش���دا، هاوسه ری دڵبه ند كه ئه ویش هونه رمه ندێكی بواری شانۆیه به ئاوێن���ه ی راگه یان���د "ئێمه سكااڵمان له سه ر كه س نییه و نازم دڵبه ند خۆی به رپرسیاره

له ژیانی خۆی ".هونه رمه نده ك���ه ی خانم���ه دڵبه ن���د هاوس���ه ری وتیش���ی "ئێم���ه به پێی ئه و به دواداچون���ه ی كه كردومانه له فڕۆكه خانه كانی له یه كێ���ك عێراق نازم دڵبه ند س���ه فه ری ده ره وه ی واڵتی كردوه ، به اڵم نازانین ب���ۆ چ واڵتێكه و هیچ

سۆراغێكیمان نییه ".

ئا:‌ئاوێنه‌

ئه‌و‌ئه‌نجامه‌ی‌‌له‌دوایین‌هه‌ڵبژاردندا‌یه‌كێتی‌‌نیشتمانی‌‌كوردستان‌

به‌ده‌ستیهێنا،‌ئاراسته‌ی‌‌ملمالنێی‌‌جه‌مسه‌ره‌‌ناكۆكه‌كانی‌‌ناو‌یه‌كێتی‌‌

گۆڕی‌‌بۆ‌شه‌ڕكردن‌له‌سه‌ر‌مسۆگه‌ركردنی‌‌زۆرترین‌پۆستی‌‌وه‌زاریی‌‌و‌حكومی‌‌بۆ‌نه‌وه‌كانی‌‌

دوای‌‌خۆیان،‌ته‌نها‌جه‌مسه‌رێك‌كه‌‌بێبه‌ش‌بو‌له‌م‌روه‌وه‌،‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌بو،‌چونكه‌‌به‌پێی‌‌وته‌ی‌‌به‌شێك‌له‌كادرانی‌‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتی‌،‌ئه‌و‌چاوه‌ڕوانه‌‌شتێكی‌‌دیكه‌‌روبدات.‌‌

30ی‌‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‌ یه‌كێت���ی‌‌نیساندا‌‌21كورسی‌‌په‌رله‌مانی‌‌عێراقی‌‌مسۆگه‌ركردو‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌هه‌رێمیش‌به‌بردن���ه‌وه‌ی‌‌زیاتر‌له‌نیوملیۆن‌ده‌نگ،‌ب���وه‌‌هێ���زی‌‌دوه‌م‌ل���ه‌دوای‌‌پارت���ی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان،‌ئه‌م‌ئه‌نجامه‌ش‌به‌ته‌نها‌مژده‌ی‌‌هه‌س���تانه‌وه‌ی‌‌پێنه‌بو‌ب���ۆ‌یه‌كێت���ی‌،‌به‌ڵكو‌ت���ا‌ڕاده‌یه‌كیش‌له‌س���ه‌ر‌ هه‌بو‌ ئیجاب���ی‌‌ كاریگه‌ری���ی‌‌ئ���ه‌و‌ملمالن���ێ‌حزبیه‌ی‌‌ك���ه‌‌له‌نێوان‌جه‌مس���ه‌ره‌كانی‌‌یه‌كێتیدا‌ب���و،‌به‌اڵم‌پێده‌چێت‌ئه‌مه‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌به‌رهه‌م‌س���كرتێری‌‌ پێشوی‌‌ جێگری‌‌ س���اڵح،‌ئه‌و‌ح���زب‌نه‌بێت‌ك���ه‌‌یه‌كێك‌بو‌له‌و‌جه‌مس���ه‌رانه‌ی‌‌ن���او‌یه‌كێت���ی‌‌و‌پێش‌هه‌ڵبژاردن‌به‌ڕه‌س���می‌‌خ���ۆی‌‌له‌هه‌مو‌به‌رپرسیارێتیه‌كی‌‌حزبی‌‌داماڵی‌.‌‌‌

یه‌كێتی‌له‌سه‌ره‌تاوه‌‌به‌پێی‌‌په‌یڕه‌وی‌‌خۆی‌،‌پره‌نسیپی‌‌فره‌یی‌وه‌ك‌بنه‌مایه‌كی‌‌س���ه‌لماندوه‌و‌ رێكخراوه‌ی���ی‌‌ كاری‌‌له‌كۆنگره‌ی‌‌یه‌كه‌مدا‌كه‌‌س���اڵی‌‌1992 س���ازكرا،‌له‌په‌یڕه‌وه‌كه‌ی���دا‌یه‌كێت���ی‌‌به‌"حزبێكی‌‌فره‌‌مینبه‌ر"‌پێناسه‌كردوه‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌یه‌كێتی‌‌له‌كۆنگره‌ی‌‌دوه‌میدا‌كه‌‌له‌ساڵی‌‌‌2001سازكرا‌ئه‌و‌بڕگه‌یه‌ی‌‌ب���ه‌اڵم‌ ده‌رهێن���ا،‌ له‌په‌یڕه‌وه‌ك���ه‌ی‌‌ئه‌مه‌ش‌نه‌بوه‌‌هۆی‌‌كۆتایهێنان‌به‌فره‌‌جه‌مسه‌ریی‌و‌باڵباڵێنه‌كان.‌به‌ڵكو‌دوای‌‌نه‌خۆشكه‌وتنی‌‌تاڵه‌بانی‌‌ئه‌م‌دیارده‌یه‌‌به‌شێوه‌یه‌ك‌په‌ره‌یسه‌ند،‌ئه‌گه‌ر‌هه‌وڵی‌‌ئێرانی���ه‌كان‌نه‌بوای���ه‌،‌دورنه‌بو‌به‌ره‌و‌لێكترازانی‌‌قوڵ‌بڕۆیش���تایه‌،‌به‌تایبه‌ت‌كاتێك‌گه‌یشته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ردو‌جێگرانی‌‌س���كرتێری‌‌گش���تیی‌‌ئه‌و‌حزبه‌‌خۆیان‌

له‌پۆسته‌كانیان‌بێبه‌ری‌‌بكه‌ن.ئه‌وه‌ی‌‌زیاتر‌ئاگ���ری‌‌ئه‌م‌ناكۆكیه‌ی‌‌به‌تین‌كرد،‌پرسی‌‌به‌ستنی‌‌چواره‌مین‌كۆنگ���ره‌و‌ئه‌و‌ئه‌نجام���ه‌‌خراپه‌‌بو‌كه‌‌یه‌كێت���ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌‌په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌‌21ی‌‌ئه‌یلول���ی‌‌‌2013به‌ده‌س���تیهێناو‌یه‌كێتی‌‌له‌یه‌كێك‌له‌حزبه‌‌حوكمڕانه‌كانی‌‌كوردس���تانه‌وه‌‌ هه‌رێم���ی‌‌ پێش���وی‌‌ك���رد‌به‌خاوه‌نی‌‌ته‌نها‌‌18كورس���ی‌.‌ئه‌م‌ئه‌نجام���ه‌‌ناكۆكیی���ه‌‌حزبیه‌كانی‌‌دابه‌ش���كرد‌به‌س���ه‌ر‌س���ێ‌‌جه‌مسه‌ری‌‌س���ه‌ره‌كیدا:‌هێ���رۆ‌ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌د،‌ره‌سوڵ‌ كۆسره‌ت‌ تاڵه‌بانی‌،‌ هاوسه‌ری‌‌یه‌كه‌می‌‌س���كرتێری‌‌ عه‌لی‌،‌جێگ���ری‌‌

گشتی‌و‌به‌رهه‌م‌ساڵح،‌جێگری‌‌دوه‌می‌‌سكرتێری‌‌گشتیی‌.‌

ناكۆكیه‌كان‌به‌جۆرێك‌په‌ره‌یانسه‌ند،‌س���ه‌ره‌تای‌‌مانگ���ی‌‌ش���وباتی‌‌2014،‌هه‌ریه‌ك‌له‌كۆس���ره‌ت‌ره‌س���ول‌عه‌لی‌‌و‌به‌رهه‌م‌س���اڵح،‌جێگرانی‌‌س���كرتێری‌‌گش���تیی‌‌یه‌كێت���ی‌‌له‌رونكردنه‌وه‌یه‌كی‌‌هاوبه‌شدا‌خۆیان‌له‌پۆسته‌‌حزبیه‌كانیان‌كش���انده‌وه‌و‌وه‌ك‌دو‌ئه‌ندامی‌‌ئاسایی‌‌حزبه‌كه‌یان‌خۆیان‌ناس���اند‌و‌ئاماژه‌یان‌به‌وه‌ك���رد‌ك���ه‌‌یه‌كێت���ی‌‌به‌قۆناغێكی‌‌"ئێمه‌ش‌ تێپه‌ڕده‌بێ���ت‌و‌ هه‌س���تیاردا‌یه‌كێتی‌،‌ بۆ‌ له‌په‌رۆشیمان‌ هه‌ردوكمان‌كۆمه‌ڵێ���ك‌پێش���نیازمان‌پێش���كه‌ش‌به‌هه‌ڤ���ااڵن‌كرد‌پێ���ش‌2014/1/31،‌ئیمزاكراویش���مان‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌‌ دو‌كێشه‌كان،‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌ بۆ‌ هه‌یه‌‌نه‌گه‌یشتنه‌‌ هه‌واڵنه‌مان‌ ئه‌م‌ به‌داخه‌وه‌‌ئه‌نج���ام‌و‌ئێس���تاش‌واده‌ی‌‌به‌س���تنی‌‌

كۆنگره‌‌به‌سه‌رچو".س���ه‌ره‌تای‌‌مانگی‌‌كانون���ی‌‌دوه‌می‌‌ئه‌مس���اڵ،‌هه‌ریه‌ك‌له‌‌هێ���رۆ‌ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌د،‌كۆس���ره‌ت‌ره‌سوڵ‌و‌به‌رهه‌م‌ئه‌حمه‌د‌س���اڵح‌له‌س���ه‌ردانێكیاندا‌بۆ‌گه‌یشتنه‌‌ ئێرانیه‌كان،‌ به‌هاندانی‌‌ تاران‌

ش���ێوه‌‌رێككه‌وتنێك،‌بۆ‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌پابه‌ندنه‌بونی‌‌ به‌ه���ۆی‌‌ به‌اڵم‌ یه‌كێتی‌،‌جه‌مس���ه‌ره‌كانه‌وه‌‌ب���ه‌و‌رێككه‌وتن���ه‌،‌به‌رهه‌م‌س���اڵح‌نیگه‌ران‌بو،‌پاش���ان‌ده‌ستی‌‌له‌هه‌ر‌جۆره‌‌به‌رپرسیارێتیه‌كی‌‌حزبه‌كه‌ی‌‌كێشایه‌وه‌و‌سه‌ره‌تای‌‌مانگی‌‌ش���وباتی‌‌راب���ردو،‌له‌رونكردنه‌وه‌یه‌كدا‌وه‌ك‌ له‌م���ه‌ودوا‌ ئ���ه‌و‌ رایگه‌یان���د،‌یه‌كێتی‌‌ هاوكاری‌‌ دڵسۆزو‌ "ئه‌ندامێكی‌‌ت���ا‌به‌س���تنی‌‌كۆنگ���ره‌"‌كاری‌‌خۆی‌‌ده‌كات‌و‌"هی���چ‌پله‌یه‌ك���ی‌‌حزبی‌‌له‌ناو‌

یه‌كێتی‌به‌خۆی‌‌ره‌وا‌نابینێت".ئ���ه‌م‌هه‌ڵوێس���ته‌ی‌‌به‌رهه‌م‌س���اڵح‌ده‌س���تپێكردنی‌‌ ت���ا‌ كێش���ا‌ درێژه‌ی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌30ی‌‌نیسان،‌ئه‌مه‌ش‌بوه‌‌مایه‌ی‌‌ناڕه‌زایی‌‌ئه‌ندامان‌و‌كادرانی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌به‌پێی‌‌زانیارییه‌كانی‌‌ئاس���ته‌كاندا‌سه‌ردانی‌‌ له‌گشت‌ ئاوێنه‌‌ناوبراو‌كراوه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌له‌و‌هه‌ڵوێسته‌ی‌‌به‌ش���داربێت‌ پاش���گه‌زببێته‌وه‌و‌له‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌حزبه‌كه‌یدا،‌به‌اڵم‌س���اڵح‌ره‌تیكردوه‌ته‌وه‌و‌به‌وته‌ی‌‌ناوبراو‌ ك���ردوه‌‌ ئه‌وانه‌ی‌‌س���ه‌ردانیان‌توش���ی‌‌ "یه‌كێت���ی‌‌ پێش���بینیكردوه‌،‌شكس���تێكی‌‌خراپتر‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌‌

‌2013ده‌بێت‌و‌ئه‌م‌بۆچونه‌ی‌‌كاریگه‌ریی‌‌هه‌بو‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌شێك‌له‌كادرانی‌‌بااڵی‌‌یه‌كێت���ی‌‌و‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌له‌خۆیه‌وه‌‌نزیكن‌به‌رامبه‌ر‌یه‌كێتی‌‌س���اردببنه‌وه‌و‌ته‌نان���ه‌ت‌دوربكه‌ونه‌وه‌،‌تا‌دواتر‌بڵێت‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ئێستا‌به‌رپرس‌بوه‌‌له‌و‌

شكسته‌و‌ئینجا‌نۆره‌ی‌‌ئێمه‌یه‌".ه���ه‌ر‌له‌س���ه‌روبه‌رندی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردندا،‌به‌ش���ێك‌ل���ه‌و‌كادرانه‌ی‌‌له‌جه‌مسه‌ری‌‌هێرۆ‌ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌ده‌وه‌‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‌ نزیك���ن،‌باسیان‌له‌وه‌‌ده‌كرد،‌ئه‌و‌به‌رپرسانه‌ی‌‌به‌ش���داربن‌ نایانه‌وێت‌ ك���ه‌‌ یه‌كێت���ی‌‌له‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌یه‌كێتیدا،‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردن‌مافی‌‌ناڕه‌زایه‌تیشیان‌

نیه‌.‌‌‌‌هه‌ڵوێس���تی‌‌ ئ���ه‌م‌ به‌ه���ۆی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌ له‌كاتی‌‌ خۆبه‌دورگرتنه‌ی‌‌ئه‌و‌ به‌وته‌ی‌‌ له‌ئێس���تادا‌ هه‌ڵبژاردندا،‌كادرانه‌،‌"جه‌مسه‌ره‌كه‌ی‌‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌زه‌ره‌رمه‌ن���دی‌‌یه‌كه‌می‌‌ن���او‌یه‌كێتیه‌"،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌دو‌جه‌مسه‌ره‌كه‌ی‌‌تره‌وه‌‌)هێرۆ‌ئیبراهیم‌و‌كۆس���ره‌ت‌ره‌سوڵ(،‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌یه‌كه‌می���ان‌به‌ره‌زامه‌ندی‌‌ كه‌‌دوه‌م،‌توانی‌‌پۆستی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌

حكومه‌ت‌ب���ۆ‌قوب���اد‌تاڵه‌بانی‌‌كوڕی‌‌مسۆگه‌ر‌بكات‌و‌له‌به‌رامبه‌ریشدا‌دورنیه‌‌ك���وڕی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌دوه‌میان‌ك���ه‌‌ده‌رباز‌كۆسره‌ت‌ره‌سوڵه‌،‌یه‌كێك‌له‌و‌پۆسته‌‌وه‌زارییان���ه‌‌وه‌ربگرێت‌ك���ه‌‌له‌كابینه‌ی‌‌یه‌كێت���ی‌‌ پش���كی‌‌ وه‌ك‌ هه‌ش���ته‌م‌

دیاریكراون.‌‌‌به‌ش���ێك‌له‌كادره‌‌بااڵكان‌و‌ئه‌ندامانی‌‌یه‌كێتی‌‌پێیانوایه‌،‌"جۆرێك‌له‌رێككه‌وتن‌هه‌ی���ه‌‌له‌نێوان‌هه‌ردو‌جه‌مس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌كۆس���ره‌ت‌و‌هێرۆ،‌به‌وپێیه‌ی‌‌پێش���تر‌النیكه‌م‌ ویستویه‌تی‌‌ ره‌سوڵ‌ كۆسره‌ت‌بێالی���ه‌ن‌بێ���ت‌له‌دیاریكردن���ی‌‌قوباد‌تاڵه‌بانیدا‌بۆ‌پۆستی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌به‌ره‌زامه‌ندی‌‌ دوات���ر‌ به‌اڵم‌ حكومه‌ت،‌زۆرینه‌ی‌‌ئه‌ندامانی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسیی‌‌و‌خودی‌‌كۆس���ره‌ت‌ره‌س���وڵیش،‌قوباد‌دیاریك���راوه‌،‌له‌به‌رامب���ه‌ردا‌باس‌له‌وه‌‌یه‌كێك‌ كۆس���ره‌ت‌ كوڕه‌كه‌ی‌‌ ده‌كرێت‌له‌پۆسته‌‌وه‌زارییه‌كان‌وه‌ربگرێت".‌‌

گواستنه‌وه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵت‌له‌باوانه‌وه‌‌بۆ‌نه‌وه‌كان،‌له‌ئێستادا‌زه‌قترین‌دیارده‌ی‌‌سیاس���ییه‌‌له‌خۆرهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاس���ت،‌كه‌‌له‌به‌ش���ێك‌له‌واڵتان‌توانرا‌رێگریی‌‌لێبكرێت،‌وه‌ك‌میسرو‌لیبیا‌و‌له‌هه‌ندێك‌

واڵتیش‌كار‌بۆ‌چه‌س���پاندنی‌‌ده‌كرێت،‌به‌هه‌رێمی‌‌كوردستانیشه‌وه‌.

له‌ب���اره‌ی‌‌هێنانه‌پێش���ه‌وه‌ی‌‌نه‌وه‌ی‌‌دوه‌م،‌فه‌ری���د‌ئه‌سه‌س���ه‌رد،‌ئه‌ندامی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتی‌‌نه‌یش���ارده‌وه‌‌ك���ه‌‌دیارده‌یه‌كی‌‌له‌و‌ش���ێوه‌یه‌‌له‌ناو‌یه‌كێتیش���دا‌بونی‌‌هه‌ی���ه‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئه‌م‌دیارده‌یه‌‌ئێستا‌هه‌یه‌و‌هه‌ستی‌‌پێده‌كرێت،‌به‌اڵم‌نازانرێت‌ئه‌م‌ئه‌زمونه‌‌سودی‌‌ده‌بێت‌یاخود‌زیان".

ملمالن���ێ‌ به‌ئاس���تی‌‌ س���ه‌باره‌ت‌حزبیه‌كانی‌‌نێوان‌سێ‌‌جه‌مسه‌ره‌كه‌ش،‌"ئه‌نجامه‌كان���ی‌‌ وت���ی‌،‌ ئه‌سه‌س���ه‌رد‌هه‌ڵب���ژاردن‌كاریگه‌ریی‌‌باش���ی‌‌هه‌بوه‌‌ملمالنێكان‌و‌ خاوكردن���ه‌وه‌ی‌‌ له‌س���ه‌ر‌به‌س���تنی‌‌ ب���ۆ‌ ئی���ش‌ له‌ئێستاش���دا‌حكومه‌ته‌كان‌ پێكهێنان���ی‌‌ كۆنگ���ره‌و‌ده‌كرێت‌له‌عێراق‌و‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌

به‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانیشه‌وه‌".یه‌كێت���ی‌‌له‌كات���ی‌‌دروس���تبونیه‌وه‌‌له‌ساڵی‌‌1976،‌س���ێ‌‌كۆنگره‌و‌چوار‌پلنیۆمی‌‌به‌س���توه‌،‌كۆنگ���ره‌ی‌‌یه‌كه‌م‌له‌س���اڵی‌‌‌1992له‌هه‌ولێر‌و‌س���لێمانی‌،‌له‌س���لێمانی‌،‌ ‌2001 له‌س���اڵی‌‌ دوه‌م‌سێیه‌میش‌له‌ساڵی‌‌2010،‌له‌سلێمانی‌.

ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

الیه‌نه‌‌سه‌ره‌كیه‌‌براوه‌كان‌تا‌ئێستا‌هیچ‌هه‌نگاوێكی‌‌كردارییان‌

نه‌هاویشتوه‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ته‌‌ناوخۆییه‌كان،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئیداره‌ی‌‌

ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگای‌‌سلێمانی،‌ته‌نها‌الیه‌نێك‌كه‌‌له‌ئێستادا‌كه‌وتوه‌ته‌‌

جوڵه‌‌و‌سه‌ردانی‌‌زۆرینه‌ی‌‌الیه‌نه‌كانیان‌ده‌ستپێكردوه‌،‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌

كوردستانه‌‌كه‌‌به‌پێی‌‌دوایین‌ئه‌نجامی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌حزبی‌‌چواره‌مه‌.‌

له‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌ی‌‌كه‌‌30ی‌‌نیس���انی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ تێیدا‌ به‌ڕێوه‌چوو‌ ئه‌مساڵ‌هه‌رێ���م‌و‌ پارێزگاكان���ی‌‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌په‌رله‌مانی‌‌عێراق‌پێكه‌وه‌‌ئه‌نجامدران،‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌به‌بردن���ه‌وه‌ی‌‌12 كورسی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌‌11كورسی‌،‌بونه‌‌دو‌الیه‌نی‌‌براوه‌ی‌‌سه‌ره‌كی‌‌له‌سلێمانی‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌ئی���داره‌ی‌‌پارێزگاكه‌،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌تانه‌دانی‌‌گۆڕان‌له‌ئه‌نجامه‌كان،‌هێشتا‌هیچ‌هه‌نگاوێك‌به‌و‌ئاراسته‌یه‌دا‌نه‌نراوه‌.‌له‌الیه‌ن‌خۆیشیه‌وه‌‌یه‌كگرتوی‌‌هه‌وڵ���ده‌دات‌ كوردس���تان‌ ئیس���المی‌‌ده‌س���تپێكردنی‌‌ ب���ۆ‌ الیه‌ن���ه‌كان‌

دانوستانه‌كان‌هانبدات.‌‌به‌ته‌نه���ا‌ پێیانوای���ه‌‌ چاودێ���ران‌لێكنزیكبونه‌وه‌ی‌‌ئه‌نجامی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌له‌نێوان‌گۆڕان‌و‌یه‌كێتی‌‌نابێته‌‌له‌مپه‌ڕی‌‌سه‌ره‌كی‌،‌به‌ڵكو‌مه‌سه‌له‌ی‌‌دیاریكردنی‌‌كه‌سێك‌بۆ‌پارێزگاری‌‌سلێمانی‌‌ره‌نگه‌‌گه‌رمترین‌بابه‌تی‌‌دانوستانی‌‌نێوان‌ئه‌و‌الیه‌ن���ه‌‌بێت‌كه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌ره‌خنه‌ی‌‌ زۆرترین‌ یه‌كێتی‌‌ هه‌ڵبژاردندا‌له‌كاندیدی‌‌گۆڕان‌هه‌بو‌بۆ‌ئه‌و‌پۆسته‌‌كه‌‌هه‌ڤاڵ‌ئه‌بوبه‌ك���ر‌بو،‌به‌اڵم‌به‌پێی‌‌به‌ده‌س���تهاتوه‌كانی‌‌ ده‌نگه‌‌ ئه‌نجام���ی‌‌گ���ۆڕان،‌ناوب���راو‌زۆرتری���ن‌ده‌نگ���ی‌‌به‌ده‌س���تهێناوه‌‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌ك���ه‌‌زیاتر‌ل���ه‌‌‌200هه‌زار‌

ده‌نگه‌.ئه‌ندام���ی‌‌س���ه‌ركرادیه‌تی‌‌یه‌كگرتو،‌حه‌م���ه‌‌س���ه‌عید‌حه‌مه‌عه‌ل���ی‌‌ب���اس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كات‌ك���ه‌‌له‌هه‌س���تكردنیان‌به‌به‌رپرس���یارێتی‌‌به‌و‌كاره‌‌هه‌ڵساون‌و‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ترس���مان‌له‌وه‌‌هه‌یه‌‌پارێزگاكانیش‌به‌ده‌ردی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شت‌بچێ‌‌و‌پێكهێنانی‌‌زۆر‌دوابكه‌وێت،‌

بۆیه‌‌هه‌وڵه‌كانمان‌ده‌ستپێكردوه‌".هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌،‌سه‌ردانی‌‌هه‌ریه‌ك‌له‌الیه‌نه‌كانی‌‌گۆڕان،‌

یه‌كێتی‌،‌كۆمه‌ڵ،‌پارتی‌،‌كرد‌و‌ئامانجی‌‌ئه‌ندامێك���ی‌‌ وه‌ك‌ سه‌ردانه‌كه‌ش���یان‌حه‌مه‌عه‌لی‌‌ س���ه‌عید‌ حه‌م���ه‌‌ وفده‌كه‌‌ئام���اژه‌ی‌‌پێ���ده‌كات،‌ب���ۆ‌دو‌خ���اڵ‌پێكهێنانی‌‌ ت���ا‌ "یه‌كه‌م،‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌:‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكان‌وه‌ك‌پێكهێنانی‌‌كابینه‌ی‌‌هه‌شت‌دوانه‌كه‌وێت،‌دوه‌میش،‌هه‌مو‌الیه‌نه‌كان‌به‌ش���دارییان‌پێبكرێت‌وه‌ك‌چۆن‌له‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تدا‌باس‌له‌حكومه‌تێكی‌‌بنكه‌فراوان‌ده‌كرێت".

ئ���ه‌وه‌ی‌‌جێی‌‌س���ه‌رنجه‌،‌یه‌كگرتوی‌‌حزبی‌‌سۆسالیست‌ سه‌ردانی‌‌ ئیسالمی‌‌دیموكرات���ی‌‌نه‌ك���رد،‌ك���ه‌‌خاوه‌ن���ی‌‌كورس���یه‌كه‌‌له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌پارێزگای‌‌س���لێمانی‌،‌له‌كاتێكدا‌ئه‌گ���ه‌ری‌‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌ده‌نگی‌‌ئه‌و‌كورسیه‌‌كاریگه‌ریی‌‌پێكهێنان���ی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ راس���ته‌وخۆی‌‌حكومه‌ت���ه‌‌لۆكاڵیه‌ك���ه‌ی‌‌س���لێمانیدا‌هه‌بێ���ت،‌ئه‌ن���دام‌س���ه‌ركردایه‌تیه‌كی‌‌یه‌كگرتو‌ره‌تیده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌به‌مه‌به‌ست‌س���ه‌ردانی‌‌ئه‌و‌الیه‌نه‌ی���ان‌نه‌كردبێت‌و‌ئه‌وانیش‌ "له‌به‌رنامه‌ماندایه‌‌س���ه‌ردانی‌‌

بكه‌ین".حه‌مه‌‌س���ه‌عید‌حه‌مه‌عه‌لی‌‌ئه‌وه‌شی‌‌ته‌نها‌ س���ه‌ردانه‌كانیان‌ كه‌‌ خس���ته‌ڕو‌په‌یوه‌س���ت‌نه‌بوه‌‌به‌پرسی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌

پارێ���زگای‌‌س���لێمانیه‌وه‌،‌به‌ڵكو‌باس‌له‌زۆر‌شتی‌‌تریش‌كراوه‌‌له‌وانه‌‌چۆنێتی‌‌مامه‌ڵه‌كردنی‌‌الیه‌نه‌‌كوردیه‌كان‌له‌به‌غدا‌و‌چۆنێتی‌‌دابه‌شكردنی‌‌پۆسته‌كان‌له‌وێ‌و‌

له‌پارێزگاكانی‌‌تریش.دابه‌ش���كردنی‌‌ له‌ب���اره‌ی‌‌چۆنێت���ی‌‌پۆس���ته‌كان‌به‌تایب���ه‌ت‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانی‌‌سلێمانی‌‌و‌هه‌ڵه‌بجه‌،‌ناوبراو‌ره‌تیكرده‌وه‌‌كه‌‌به‌ته‌نها‌باس���ی‌‌ئه‌و‌دو‌پارێزگای���ه‌‌كرابێ���ت‌و‌"ئێم���ه‌‌وتومانه‌‌ده‌بێ���ت‌ه���ه‌ر‌چ���وار‌پارێزگاكه‌‌وه‌ك‌یه‌ك‌پاكێج‌بنێرن،‌هیچ‌الیه‌ك‌په‌راوێز‌نه‌خرێت،‌حزبێك‌له‌سلێمانی‌‌به‌شداری‌‌پێده‌كرێت‌ده‌بێت‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و‌دهۆك‌و‌هه‌ولێریش‌به‌قه‌باره‌ی‌‌خۆی‌‌به‌شداریی‌‌

بكات".له‌س���ه‌ر‌بونی‌‌پۆس���تی‌‌پارێزگار‌كه‌‌داخۆ‌ده‌درێته‌‌چ‌الیه‌نێك‌به‌تایبه‌ت‌كه‌‌هه‌ردو‌الیه‌نه‌‌ركابه‌ره‌كه‌ی‌‌س���لێمانی‌،‌گ���ۆڕان‌و‌یه‌كێتی‌‌كه‌‌تا‌ئێس���تا‌یه‌ك‌كورسی‌‌جیاوازیان‌هه‌یه‌،‌باس‌له‌چه‌ند‌پێش���نیارێك‌ده‌كرێ���ت،‌له‌وان���ه‌‌هه‌ر‌دو‌س���اڵ‌جارێك‌ئه‌و‌پۆس���ته‌‌له‌الی‌‌پۆس���ته‌كه‌‌ یاخود‌ بێت،‌ الیه‌نێكی���ان‌بدرێته‌‌كه‌س���ێكی‌‌بێالی���ه‌ن‌كه‌‌هه‌ردو‌

الیه‌نه‌كه‌‌ره‌زامه‌ندبن‌له‌سه‌ری‌.

یه‌كگرتو‌ ئه‌ندام‌سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌‌ ‌به‌پێویستی‌‌ده‌زانێت‌سیستمی‌‌خاڵ‌بۆ‌بۆ‌ دیاریبكرێت،‌ پۆسته‌كان‌ وه‌رگرتنی‌‌پارێزگا‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ كورس���یه‌كی‌‌ هه‌ر‌خ���اڵ‌دیاریبكرێ���ت،‌"به‌نمونه‌‌ئه‌گه‌ر‌الیه‌نێك‌پۆس���تی‌‌پارێزگاری‌‌به‌ركه‌وت‌كۆمه‌ڵێ���ك‌خاڵ���ی‌‌لێب���ڕوات،‌ئه‌وه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌پۆس���ته‌ی‌‌وه‌رنه‌گ���رت‌خاڵی‌‌بۆ‌پۆسته‌كانی‌‌ وه‌رگرتنی‌‌ بۆ‌ ده‌مێنێته‌وه‌‌

تر‌له‌شاره‌كه‌دا".‌له‌باره‌ی‌‌دانانی‌‌كه‌سێكی‌‌بێالیه‌نیش‌پارێ���زگاری‌‌ پۆس���تی‌‌ بۆ‌ به‌تایب���ه‌ت‌سلێمانی‌‌ئه‌و‌وتی‌،‌"ئه‌وه‌‌ئاسان‌نییه‌،‌چونكه‌‌له‌دیدی‌‌من‌كه‌س���ێك‌بێالیه‌نه‌،‌به‌اڵم‌له‌الی‌‌الیه‌نێك���ی‌‌تر‌هه‌ر‌هه‌مان‌

كه‌س‌بێالیه‌ن‌نییه‌".ناوبراو‌هێمای‌‌به‌وه‌ش���دا‌له‌سه‌ردانی‌‌ئ���ه‌و‌الیه‌نان���ه‌دا‌ب���اس‌له‌وه‌‌ك���راوه‌‌ك���ه‌‌ه���ه‌ر‌الیه‌نێ���ك‌به‌جی���ا‌به‌راوێژ‌خ���ۆی‌‌ س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ئاماده‌ب���كات‌و‌ پێش���نیار‌ پاكێ���ج‌و‌"پێشنیارمانكردوه‌‌هه‌ر‌الیه‌نه‌‌پاكێجی‌‌خۆی‌‌به‌نوسراو‌ئاماده‌بكات،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌الیه‌نه‌كاندا‌ هاوبه‌شی‌‌ له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‌

پێكه‌وه‌‌گفتوگۆی‌‌له‌باره‌وه‌‌بكه‌ین".

3)431(‌سێشه‌ممه‌‌‌2014/6/3هه‌نوکه

شه‌ڕی‌‌مسۆگه‌ركردنی‌‌ئاینده‌ی‌‌نه‌وه‌كان‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌ده‌ستپێده‌كات

یه‌كگرتو‌هه‌وڵ‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌ئیداره‌ی‌‌سلێمانی‌‌ده‌دات

پێشبڕکێی‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌و‌قوباد‌تاڵه‌بانی..‌کامیان‌پێشده‌که‌ون؟

ئه‌سه‌سه‌رد:‌دیارده‌ی‌

گواستنه‌وه‌ی‌ده‌سه‌اڵت‌له‌‌باوانه‌وه‌‌بۆ‌

نه‌وه‌کان‌له‌ناو‌یه‌كێتیشدا‌بونی‌‌

هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌نازانرێت‌ئه‌م‌

ئه‌زمونه‌‌سودی‌‌ده‌بێت‌یاخود‌زیان

بۆ‌پێکهێنانی‌ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگا‌براوه‌‌یه‌که‌مه‌کان‌بێده‌نگن‌و‌براوه‌ی‌چواره‌م‌هه‌و‌ڵ‌

ده‌دات

‌‌‌ئا:‌محه‌مه‌د‌ره‌ئوف

ئه‌گه‌رچی‌له‌خولی‌پێش���وی‌په‌رله‌ماندا‌له‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت���دا‌عێراق‌ریكۆردی‌جیهان���ی‌ش���كاندو‌به‌زیاتر‌ل���ه‌‌‌280رۆژ‌حكومه‌ت‌پێكه���ات،‌به‌وپێیه‌ی‌حكومه‌تی‌پێش���و‌حكومه‌تی‌هاوبه‌ش���ی‌نیشتیمانی‌بو،‌به‌اڵم‌به‌پێی‌لێكدانه‌وه‌و‌هه‌ڵوێس���تی‌نوێی‌ن���وری‌مالیكی‌چ���اوه‌ڕوان‌ناكرێت‌حكومه‌ت���ی‌داهات���وی‌عێ���راق‌حكومه‌تی‌هاوبه‌شی‌بێت‌و‌ته‌واوی‌هێزه‌كان‌به‌شداری‌تیادا‌بكه‌ن،‌به‌وپێیه‌ی‌له‌وتاری‌هه‌فتانه‌یدا‌پێشكه‌ش���ی‌ ‌2014/5/7 ل���ه‌رۆژی‌ ك���ه‌‌ك���رد‌نوری‌مالیك���ی‌رایگه‌یاند،‌له‌قۆناغی‌‌داهات���ودا‌عێراق‌پێویس���تی‌‌به‌حكومه‌تی‌‌زۆرینه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌هه‌یه‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌ده‌یه‌وێت‌به‌ش���داری‌‌بكات‌به‌خێربێت،‌ئه‌م‌وته‌یه‌ی‌مالیك���ی‌ئاماژه‌ی���ه‌‌به‌وه‌ی‌ك���ه‌‌ده‌یه‌وێت‌خ���ۆی‌حكومه‌ت‌پێكبهێنێت‌و‌به‌ش���ێوه‌ی‌زۆرین���ه‌و‌نایه‌وێت‌حكومه‌تی‌هاوبه‌ش���ی‌نیش���تیمانی‌بێت،‌ئه‌م���ه‌ش‌چه‌ند‌جارێك‌له‌الیه‌ن‌س���ه‌ركرده‌كانی‌ده‌وڵه‌تی‌یاساوه‌،‌جه‌ختی‌له‌س���ه‌ر‌كراوه‌ت���ه‌وه‌،‌پێكهاته‌ی‌ئه‌مجاری‌لیس���ته‌كان‌و‌ئه‌و‌كورس���یانه‌ی‌به‌ده‌س���تیانهێناوه‌‌جیاوازه‌‌له‌خولی‌رابردو‌به‌وپێیه‌ی‌لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌زۆرینه‌ی‌ده‌نگه‌كان���ی‌به‌ده‌س���تهێناوه‌و‌ده‌یه‌وێ���ت‌شێوازو‌پێكهاته‌ی‌حكومه‌تی‌نوێی‌عێراق‌دیاری‌بكات،‌له‌كاتێكدا‌له‌خولی‌رابردو‌كه‌‌لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌‌89كورسی‌هه‌بوه‌و‌لیستی‌عێراقیه‌‌‌92كورسی‌به‌ده‌ستهێنابو‌به‌اڵم‌مالیك���ی‌ئاماده‌نه‌بو‌كورس���یه‌كه‌ی‌هاوپه‌یمانی���ه‌وه‌‌ له‌رێگ���ه‌ی‌ چۆڵب���كات‌و‌كورس���یه‌كه‌ی‌مس���ۆگه‌ر‌كرده‌وه‌،‌ئه‌مجار‌هیچ‌هێزێك‌نیوه‌ی‌كورسیه‌كانی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسای‌به‌ده‌س���تنه‌هێناوه‌‌بۆیه‌‌ئه‌سته‌مه‌،‌كورسیه‌كه‌ی‌ ده‌س���تبه‌رداری‌ به‌ئاس���انی‌

بێت.ئوس���امه‌‌نوجێف���ی‌س���ه‌رۆكی‌كوتله‌ی‌زۆرینه‌یه‌ك‌ رایده‌گه‌یه‌نێ���ت،‌ موته‌حیدون‌هه‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌ده‌توانێ���ت‌له‌م���اوه‌ی‌چه‌ند‌هه‌فته‌یه‌كدا‌حكومه‌ت‌پێكبێنێت‌و‌سه‌رۆك‌

وه‌زیرانیش‌دیاریبكات.هه‌رچه‌ن���ده‌‌ به‌كوردی���ش‌ س���ه‌باره‌ت‌هه‌ڵوێس���تی‌الیه‌نه‌كان‌جیاوازه‌‌سه‌باره‌ت‌به‌حكومه‌ت���ی‌نوێی‌عێ���راق‌به‌وه‌ی‌پارتی‌له‌دژی‌‌مالیكیه‌و‌له‌گه‌ڵ‌به‌ره‌ی‌س���وننه‌یه‌و‌یه‌كێتی���ش‌به‌ئاش���كرا‌له‌گ���ه‌ڵ‌ب���ه‌ره‌ی‌مالیكیدای���ه‌،‌بۆیه‌‌ئه‌گه‌ری‌ئه‌وه‌‌له‌ئارادایه‌‌كورد‌به‌به‌ره‌ی‌یه‌كگرت���و‌نه‌چێته‌‌به‌غداو‌

به‌حیزبی‌جیاواز‌به‌شدار‌بێت.

شێوازی‌پێكهێنانی‌حكومه‌تی‌عێراق‌ش���ێوازو‌پێكهێنانی‌یاسایی‌حكومه‌تی‌عێراق‌له‌ده‌ستوری‌عێراقدا‌رونكراوه‌ته‌وه‌،‌به‌پێی‌ماده‌ی‌)54(ی‌ده‌س���توری‌عێراق،‌كۆم���ار‌ س���ه‌رۆك‌ هه‌ن���گاودا‌ له‌یه‌ك���ه‌م‌بانگهێش���تی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌ران‌ده‌كات‌بۆ‌ئه‌نجامدانی‌دانیش���تن‌به‌فه‌رمایشتێكی‌كۆماری‌)مرسوم‌جمهوری‌‌9له‌ماوه‌ی‌‌15رۆژ‌له‌به‌رواری‌په‌سه‌ندكردنی‌ده‌رئه‌نجامی‌دانیش���تنه‌كه‌‌ گش���تیه‌كاندا،‌ هه‌ڵبژاردنی‌ئه‌ن���دام‌ به‌ته‌مه‌نتری���ن‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ده‌بێ���ت،‌له‌ماده‌ی‌)55(دا‌هاتوه‌‌له‌یه‌كه‌م‌دانیش���تنی‌خۆیدا‌سه‌رۆك‌و‌دواتر‌جێگری‌یه‌ك���ه‌م‌و‌دوه‌م‌هه‌ڵده‌بژێرێ���ت‌به‌زۆرینه‌ی‌

ره‌های‌ئه‌ندامانی‌)1‌+‌50(.ب���ه‌اڵم‌له‌زۆرتری���ن‌حاڵه‌ت���دا‌له‌یه‌كه‌م‌دانیشتندا‌لیسته‌كان‌له‌سه‌ر‌كاندیده‌كانیان‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ رێككه‌وتن،‌چونكه‌‌ ناگه‌نه‌‌كۆم���ارو‌په‌رله‌مان‌و‌حكومه‌ت‌پێویس���تی‌به‌ته‌واف���وق‌هه‌ی���ه‌،‌بۆی���ه‌‌وه‌ك‌له‌خولی‌راب���ردودا‌ك���راو‌دواتری���ش‌له‌په‌رله‌مانی‌كوردس���تاندا‌ك���را‌چ���اوه‌ڕوان‌ده‌كرێ���ت‌

دانیشتنی‌یه‌كه‌م‌به‌كراوه‌یی‌بهێڵرێت.دوات���ر‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌ران‌س���ه‌رۆكی‌كۆمار‌هه‌ڵده‌بژێرێت،‌به‌زۆرینه‌ی‌دو‌له‌سه‌ر‌سێ‌2/3ی‌ده‌نگی‌ئه‌ندامانی‌واتا‌)219(‌

ئه‌ندامی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌ران.سه‌باره‌ت‌به‌هه‌ڵبژاردنی‌سه‌رۆك‌وه‌زیران‌و‌راس���پاردنی‌بۆ‌پێكهێنانی‌كابینه‌ی‌نوێی‌حكوم���ه‌ت،‌وه‌ك‌له‌بڕگه‌ی‌یه‌كه‌می‌ماده‌ی‌76دا‌ئاماژه‌ی‌بۆ‌كراوه‌،‌س���ه‌رۆك‌كۆمار‌كاندیدی‌ئ���ه‌و‌فراكس���یۆنه‌‌په‌رله‌مانیه‌ی‌زۆرتری���ن‌ئه‌ندامی‌هه‌یه‌‌راده‌س���پێرێ‌بۆ‌پێكهێنانی‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌وه‌زیران‌له‌ماوه‌ی‌‌15رۆژ‌له‌به‌رواری‌هه‌ڵبژاردنی‌به‌س���ه‌رۆك‌

كۆمار.‌له‌بڕگه‌ی‌دوه‌می‌م���اده‌ی‌76دا‌هاتوه‌،‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران���ی‌راس���پێردراو‌ن���اوی‌وه‌زیره‌كان���ی‌دیاری���ده‌كات‌له‌ماوه‌یه‌ك���ی‌دیاریكراو‌به‌مه‌رجێك‌له‌‌‌30رۆژ‌تێپه‌ڕنه‌كات‌له‌بڕگ���ه‌ی‌ راس���پاردنیه‌وه‌،‌ له‌ب���ه‌رواری‌چواره‌میش���دا‌هات���وه‌‌ن���اوی‌یه‌كه‌یه‌كه‌ی‌

وه‌زیره‌كان‌له‌به‌رده‌م‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌راندا‌ده‌نگی‌له‌س���ه‌ر‌ده‌درێت‌به‌زۆرینه‌ی‌ره‌ها‌)‌50+‌1(‌په‌س���ه‌ند‌ده‌كرێت‌واته‌‌ده‌نگی‌

)165(‌كورسی.س���ه‌رۆك‌و‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ به‌وپێی���ه‌ش‌جێگرانی‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌ران‌به‌زۆرینه‌ی‌دانیش���تنی‌ له‌یه‌ك���ه‌م‌ ده‌بێ���ت،‌ ره‌ه���ا‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێن���ه‌ران‌و‌به‌اڵم‌هه‌ڵبژاردنی‌س���ه‌رۆك‌كۆمار‌به‌دو‌له‌سه‌ر‌سێ‌ده‌بێت‌و‌وه‌زیران‌ ئه‌نجومه‌نی‌ هه‌ڵبژاردنی‌سه‌رۆكی‌

به‌زۆرینه‌ی‌ره‌ها‌)‌50+‌1(‌ده‌بێت.‌

سیناریۆكانی‌پێكهێنانی‌حكومه‌تئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌دیوه‌ی‌پرس���ه‌كه‌‌وه‌ربگیرێت‌كه‌‌ئه‌مجاره‌‌حكومه‌ت���ی‌زۆرینه‌‌پێكدێت‌و‌لیستی‌زۆرینه‌‌كابینه‌ی‌نوێ‌پێكدێنێت،‌له‌و‌روه‌وه‌و‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت‌ئاسانده‌بێت،‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌دیوه‌ی‌تری‌لێكبدرێته‌وه‌‌ك���ه‌‌هیچ‌هێزێك‌نه‌یتوانیوه‌‌زۆرینه‌ی‌ره‌ها‌)‌50+‌1(ی‌ده‌نگه‌كان‌به‌ده‌ستبهێنێت‌واتا‌)165(‌كه‌‌پێویستی‌پێكهێنانی‌حكومه‌ته‌‌بۆیه‌‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ئ���ه‌و‌ده‌نگانه‌‌هه‌روا‌ئاسان‌نابێت‌و‌له‌و‌روه‌ش���ه‌وه‌‌پێكهێنانی‌حكوم���ه‌ت‌دواده‌كه‌وێت‌و‌چه‌ن���د‌مانگێك‌

ده‌خایه‌نێت.‌

سیناریۆی‌یه‌كه‌م:له‌هه‌مو‌حاڵه‌تێكدا‌لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌له‌هه‌وڵی‌پێكهێنانی‌حكومه‌تی‌زۆرینه‌دایه‌و‌ده‌یه‌وێ���ت‌ده‌نگی‌لیس���ته‌كانی‌تر‌به‌الی‌خۆیدا‌رابكێشێت،‌ئه‌ویش‌له‌دو‌ئه‌گه‌ردا:‌حكومه‌تی‌زۆرینه‌‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مای‌ماڵی‌ش���یعی‌كه‌‌ئه‌وانیش‌خۆی���ان‌ده‌بیننه‌وه‌‌له‌)لیس���تی‌ده‌وڵه‌تی‌یاس���ا‌مالیكی‌‌92كورسی،‌لیستی‌سه‌دریه‌كان‌‌34كورسی،‌لیستی‌مواتنی‌حه‌كیم‌29،‌لیستی‌فه‌زیله‌‌6،‌لیستی‌ئیسالحی‌جه‌عفه‌ری‌‌6كورسی،‌به‌هه‌مویان‌ده‌كاته‌‌)167(‌كورس���ی‌واتا‌زیاتره‌‌له‌)‌50+‌1(‌كه‌‌)165(‌كورس���یه‌،‌به‌وپێیه‌ش‌الیه‌نه‌‌شیعه‌كان‌ئه‌گه‌ر‌ده‌وڵه‌تی‌ئێران‌فشار‌له‌سه‌ریان‌بكات‌بۆ‌یه‌كگرتنیان‌

ئه‌توانن‌پێكه‌وه‌‌حكومه‌ت‌پێكبهێنن.بنه‌مای‌ له‌س���ه‌ر‌ زۆرین���ه‌‌ حكومه‌ت���ی‌هاوپه‌یمانێتی‌الیه‌نه‌كان‌كه‌‌مالیكی‌هه‌وڵی‌بۆ‌ده‌دات،‌ئه‌وانیش‌)لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌مالیكی‌‌92كورس���ی،‌یه‌كێتی‌نیشتیمانی‌كوردستان‌‌21كورسی،‌هاوپه‌یمانی‌عه‌ره‌بی‌)موتڵه‌گ(‌‌10كورس���ی،‌لیستی‌فه‌زیله‌‌‌6كورسی،‌لیستی‌ئیس���الحی‌جه‌عفه‌ری‌‌6كورس���ی،‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ند‌لیس���تێكی‌بچوك‌

ئه‌توانێت‌)165(‌كورس���یه‌كه‌‌مس���ۆگه‌ر‌بكات‌و‌حكومه‌ت‌پێكبهێنێت.

سیناریۆی‌دوه‌م:ته‌واوی‌ كه‌‌ هاوپه‌یمانێتیه‌ك‌ پێكهێنانی‌ئه‌و‌الیه‌نانه‌‌ده‌گرێته‌وه‌‌دژایه‌تی‌س���ێباره‌‌كاندیدكردن���ه‌وه‌ی‌ن���وری‌مالیكی���ن‌ب���ۆ‌پۆس���تی‌س���ه‌رۆكی‌ئه‌نجومه‌نی‌وه‌زیران،‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌ئوس���امه‌‌نوجێفی‌س���ه‌رۆكی‌كوتله‌ی‌موته‌حیدون،‌پێیوایه‌،‌زۆرینه‌یه‌ك‌هه‌یه‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسای‌نوری‌مالیكی‌كه‌‌ده‌توانێت‌له‌ماوه‌ی‌چه‌ند‌هه‌فته‌یه‌كدا‌حكومه‌ت‌پێكبێنێت‌و‌سه‌رۆك‌

وه‌زیرانیش‌دیاری‌بكات.

ئه‌ویش‌له‌دو‌ئه‌گه‌ردا‌ده‌توانێت‌حكومه‌ت‌پێكبهێنێت:

له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هاوپه‌یمانێتیه‌ك‌ پێكهێنانی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسای‌نوری‌مالیكی‌كه‌‌پێكدێن‌له‌‌)كورد‌‌62كورس���ی،‌سه‌دریه‌كان‌‌34كورس���ی،‌لیس���تی‌مواتن���ی‌حه‌كیم‌‌29كورسی،‌لیس���تی‌موته‌حیدونی‌نوجه‌یفی‌‌23كورسی،‌هاوپه‌یمانی‌وه‌ته‌نیه‌ی‌عه‌الوی‌‌21كورسی،‌هاوپه‌یمانی‌دیاله‌‌‌6كورسی‌كه‌‌به‌هه‌مویان‌ده‌كاته‌‌)173(‌كورس���ی‌و‌به‌ئاسانی‌ده‌توانن‌كابینه‌ی‌نوێی‌حكومه‌ت‌

پێكبهێنن.‌له‌ئه‌گ���ه‌ری‌دوه‌مدا‌ته‌واوی‌لیس���ته‌كان‌به‌لیس���تی‌ده‌وڵه‌تی‌یاساشه‌وه‌‌حكومه‌تی‌كاندیدی‌ تیای���دا‌ پێكدێنن‌و‌ بنكه‌ف���راوان‌س���ه‌رۆكی‌حكومه‌ت‌له‌لیس���تی‌ده‌وڵه‌تی‌یاس���ا‌ده‌بێت،‌به‌اڵم‌نوری‌مالیكی‌نه‌بێت،‌به‌وپێیه‌ی‌لیس���تی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌له‌گه‌ڵ‌

ئه‌وه‌ی‌سوره‌‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌لیسته‌كه‌ی‌سه‌رۆك‌ پۆس���تی‌ به‌ده‌س���تهێنانی‌ مافی‌وه‌زیرانی‌هه‌یه‌و‌تاكه‌‌كاندیدیش���یان‌نوری‌مالیكیه‌،‌به‌وه‌ی‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌2010/3/7لیس���ته‌كه‌ی‌له‌پله‌ی‌دوه‌مداب���و‌پێداگری‌له‌س���ه‌ر‌مان���ه‌وه‌ی‌له‌پۆس���ته‌كه‌یدا‌كردو‌مای���ه‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌لیس���ته‌كه‌ی‌له‌پل���ه‌ی‌یه‌كه‌مدای���ه‌و‌به‌رێژه‌یه‌ك���ی‌زۆر‌هه‌ربۆیه‌‌ ركابه‌ره‌كانیه‌وه‌یه‌ت���ی‌ له‌پێ���ش‌ئه‌س���ته‌مه‌‌ده‌س���ت‌له‌پۆس���تی‌سه‌رۆكی‌حكومه‌ت‌هه‌ڵگرێ،‌ب���ه‌اڵم‌ده‌كرێت‌له‌ژێر‌فش���اره‌كاندا‌ده‌وڵه‌تی‌یاس���ا‌ناچاربكرێت‌كه‌سێكی‌دیكه‌‌له‌بری‌مالیكی‌كاندید‌بكات‌

بۆ‌پۆستی‌سه‌رۆكی‌حكومه‌ت.‌كورد‌له‌به‌غدا‌

الیه‌ن���ی‌ به‌هه‌ڵوێس���تی‌ س���ه‌باره‌ت‌ ‌كوردی‌ب���ۆ‌به‌ش���داریكردن‌له‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت���ی‌نوێی‌عێراق،‌كه‌‌له‌ئێس���تادا‌ئاماژه‌‌سه‌ره‌تاییه‌كان‌ئه‌وه‌‌ده‌خه‌نه‌رو‌كه‌‌به‌س���ه‌ر‌چه‌ند‌هه‌ڵوێس���ت‌و‌ئاراسته‌یه‌كدا‌‌

دابه‌شبون:یه‌ك���ه‌م:‌كورد‌جیاواز‌له‌راب���ردو‌بچێته‌‌به‌غ���دا‌به‌حزبی‌به‌ش���داری‌ب���كات‌نه‌ك‌له‌یه‌ك‌به‌ره‌ی‌یه‌كگرتودا،‌كه‌‌له‌ئێس���تادا‌یه‌كێتی‌نیشتیمانی‌كوردستان،‌ئاراسته‌ی‌كاركردن���ی‌نزیك���ه‌‌له‌ن���وری‌مالیك���ی‌و‌یاسا‌ ده‌وڵه‌تی‌ به‌رپرس���انی‌ پێش���تریش‌ئاماژه‌ی���ان‌به‌وه‌كرد‌كه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌یه‌كێتی‌به‌رپرس���انی‌ هه‌رچه‌ن���ده‌‌ رێككه‌وت���ون،‌یه‌كێتی‌ترس���یان‌له‌به‌ته‌نه���ا‌چونه‌‌به‌غدا‌هه‌یه‌،‌ب���ه‌اڵم‌روانینێك‌هه‌یه‌‌به‌وه‌ی،‌ئه‌م‌شێوازی‌یه‌كگوتاریه‌ی‌كورد‌له‌به‌غدا‌زیانی‌هه‌بوه‌،‌ئه‌گه‌ر‌ب���ۆ‌نمونه‌‌یه‌كێتی‌به‌ته‌نها‌

به‌ش���داربێت‌له‌حكومه‌ت���ی‌‌عێ���راق‌ئه‌وه‌‌له‌جێبه‌جێكردنی‌ ده‌بێت‌ به‌رپرس‌ یه‌كێتی‌م���اده‌ی‌‌140و‌مه‌س���ه‌له‌ی‌پێش���مه‌رگه‌و‌بودجه‌‌ناچاره‌‌شه‌ڕی‌له‌سه‌ر‌بكات،‌به‌اڵم‌له‌ئێستادا‌كه‌س‌نازانێت‌كێ‌به‌رپرسه‌‌له‌و‌

دۆسێیه‌.دوه‌م:‌ته‌واوی‌هێزه‌‌كوردیه‌كان‌پێكه‌وه‌‌به‌شداری‌بكه‌ن،‌له‌حكومه‌تی‌نوێی‌عێراق‌و‌پۆستی‌سه‌رۆك‌كۆمار‌بۆ‌كورد‌مسۆگه‌رتر‌ده‌كات،‌ك���ه‌‌ئه‌مه‌ی���ان‌الی‌زۆربه‌ی‌هێزه‌‌هه‌رچه‌نده‌‌ واری���ده‌.‌ ك���ورد‌ براوه‌كان���ی‌یه‌كێت���ی‌و‌پارتی‌هه‌ڵوێس���تیان‌به‌رامبه‌ر‌به‌هێزه‌كانی‌عێراق‌جیاوازه‌،‌پارتی‌له‌گه‌ڵ‌ب���ه‌ره‌ی‌دژه‌‌مالیكی���ه‌و‌یه‌كێتیش‌له‌گه‌ڵ‌

مالیكیه‌.‌‌سێیه‌م:‌ئاراسته‌ی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتو‌كه‌‌پێكه‌وه‌‌‌16كورسیان‌هه‌یه‌،‌ئه‌وان‌له‌گوتارو‌هه‌ڵوێستی‌پێشوتری‌یه‌كێتی‌و‌پارت���ی‌له‌به‌غدا‌نیگه‌رانن‌و‌داوای‌گۆڕینی‌ئه‌و‌ئاراسته‌یه‌‌ده‌كه‌ن،‌نه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئاراسته‌ی‌یه‌كێتیدان‌بۆ‌پشتیوانی‌مالیكی‌نه‌‌بارزانیش‌له‌گه‌ڵ‌به‌ره‌ی‌سوننیدا.‌‌‌

‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت‌به‌پێی‌كورسی‌

لیسته‌كان‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت���ی‌نوێی‌عێراق‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌نوێنه‌رانی‌عێراقه‌وه‌‌هه‌ڵده‌بژێردێ���ت‌پێویس���تی‌به‌زۆرین���ه‌ی‌ئه‌های‌ئه‌ندامانی‌په‌رله‌مان‌هه‌یه‌‌واتا‌)‌50+‌1(،‌به‌وپێیه‌ش‌له‌كۆی‌)328(‌ئه‌ندامی‌په‌رله‌مان���ی‌عێ���راق‌هه‌ر‌هێزێ���ك‌ده‌نگی‌)165(‌ئه‌ن���دام‌مس���ۆگه‌ربكات‌ده‌توانێت‌

حكومه‌ت‌پێكبهێنێت.

سیناریۆی‌یه‌كه‌م:لیستی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌‌92كورسی‌)نوری‌مالیكی(‌+‌یه‌كێتی‌نیتشیمانی‌كوردستان‌‌21كورس���ی‌+‌‌هاوپه‌یمان���ی‌عه‌ره‌ب���ی‌)موتڵه‌گ(‌‌10كورسی‌+‌لیستی‌فه‌زیله‌‌‌6كورس���ی‌+‌لیستی‌ئیسالحی‌جه‌عفه‌ری‌‌6كورس���ی‌+‌‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ند‌لیستێكی‌بچوك‌=‌‌165كورسی‌حكومه‌تی‌نوێی‌عێراق.‌ئ���ه‌م‌هێزان���ه‌‌ئه‌توان���ن‌پۆس���ته‌كانی‌)س���ه‌رۆكی‌وه‌زیران‌)مالیكی(‌پارله‌مانی‌كۆم���ار‌)یه‌كێتی(،‌ عێ���راق‌و‌س���ه‌رۆكی‌

مسۆگه‌ر‌بكه‌ن.‌سیناریۆی‌دوه‌م:

‌‌+ كورس���ی‌ ‌34 س���ه‌دری‌ لیس���تی‌هاوپه‌یمان���ی‌مواتن‌)عه‌م���ار‌حه‌كیم(‌‌29كورس���ی‌+‌موته‌حی���دون‌)نوجێفی(‌‌23كورسی‌+‌هاوپه‌یمانی‌وه‌ته‌نیه‌‌)عه‌الوی(‌‌21كورس���ی‌+‌كورد‌‌62كورسی‌=‌‌‌169

كورسی‌حكومه‌تی‌عێراق.ب���ۆ‌ به‌وپێی���ه‌ش‌س���ه‌رۆك‌وه‌زی���ران‌لیس���ته‌كه‌ی‌عه‌مار‌حه‌كیم‌یان‌س���ه‌در‌+‌په‌رله‌مان‌بۆ‌لیسته‌كه‌ی‌نوجێفی‌+‌سه‌رۆك‌

كۆماریش‌بۆ‌كورد.سیناریۆی‌سێیه‌م:‌

ته‌واوی‌هێزه‌‌براوه‌كان‌به‌شداری‌حكومه‌ت‌ده‌ك���ه‌ن‌و‌هه‌ر‌هێزه‌و‌به‌پێ���ی‌به‌ركه‌وتنی‌هه‌ڵبژاردن‌)استحقاقی‌انتخابی(‌پۆستیان‌پێده‌درێت‌و‌به‌سیس���تمی‌خاڵ‌پۆسته‌كان‌داب���ه‌ش‌ده‌كه‌ن.‌به‌اڵم‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران‌بۆ‌ش���یعه‌‌)مالیكی‌یان‌كه‌س���ێكی‌دیكه‌‌له‌لیس���تی‌ده‌وڵه‌تی‌یاسا(‌سه‌رۆك‌كۆمار‌بۆ‌كورد،‌س���ه‌رۆكی‌په‌رله‌مان‌بۆ‌سوننه‌‌

)نوجه‌یفی(.‌‌‌

هەنوکە)431(‌سێشه‌ممه‌‌42014/6/3

پێكهێنانی حكومه تی نوێی عێراق كورد له نێوان حوكمی زۆرینه و بنكه فراوانی به غدا

هه‌رچه‌نده‌‌به‌رپرسانی‌یه‌كێتی‌ترسیان‌له‌به‌ته‌نها‌چونه‌‌به‌غدا‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌روانینێك‌هه‌یه‌‌به‌وه‌ی،‌ئه‌م‌شێوازی‌یه‌كگوتاریه‌ی‌

كورد‌له‌به‌غدا‌زیانی‌هه‌بوه‌

‌ئاڕاسته‌ی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتو‌كه‌‌پێكه‌وه‌‌‌16كورسیان‌هه‌یه‌‌ئه‌وان‌له‌گوتارو‌هه‌ڵوێستی‌پێشوتری‌یه‌كێتی‌و‌پارتی‌له‌به‌غدا‌نیگه‌رانن‌و‌داوای‌

گۆڕینی‌ئه‌و‌ئاراسته‌یه‌‌ده‌كه‌ن

5(431( سێشه ممه 2014/6/3کوردستانی

ئا: ئاوێنه

له وه ته ی به بڕیاری سه رۆكایه تی هه رێم دۆسیه ی تیرۆركردنه كه ی كاوه

گه رمیانی براوه ته دادگای ته میز له هه ولێر، بێده نگی و كپكردنێكی ئاشكراو شاراوه له م مه سه له یه دا

به دیده كرێت، كه سوكاره كه ی ده ڵێن "له كاتی ئه و بڕیاره وه تا

ئێستا لێكۆڵینه وه له كه یسه كه یدا نه كراوه "، پارێزه ری دۆسیه كه ی

كاوه گه رمیانیش له هه ولێر ده ڵێت "به حوكمی ئه زمونی خۆم له گه ڵ

دادگاكانی كوردستان كه سه ربه خۆ نین، به ئه نجامی ئه م دۆسیه یه

گه شبین نیم".

نائومێدییه وه به نیگه ران���ی و كاروان له دۆس���یه ی كاوه گه رمیان���ی ب���رای ده دوێت، ئ���ه و ئاماژه به وه ده كات كه "متمانه یان به ده سه اڵت نییه "، چونكه رۆژنامه نوس ك���ه بینیویانه پێش���تر به دواداچونی كه یسه كه ی تیرۆركراوه و بۆ نه كراوه ، ئه و وتی "ده س���ه اڵتێكی لێناكرێت ئه وه ی چاوه ڕوانی به مجۆره

كه بكوژی راسته قینه بدۆزێته وه ".وتیش���ی "تا ئێس���تا پێن���ج كه س ده س���تگیركراون و كه یسه ئه و له سه ر له زیندانی گه رمیانن، ئێمه ش له ئێستادا بونی حكومه ت ئێس���تا فشارناكه ین، نییه ، له م كاته دا له وه ده ترسین ئه گه ر تاوانباره كان بهێنرێن���ه به رده م دادگا ئازادبكرێن، بۆیه چاوه ڕوانی پێكهێنانی دادوه رانه ی ئ���ه م ت���ا حكومه تی���ن، به كه یسه كه یاری نه توانن له گه رمیانن

بكه ن".راگه یان���د به ئاوێن���ه ی ناوب���راو ده زگای ك���ه الرو "دادوه ران���ی ك���ه ئاسایشی كه الر له ئێس���تا هیچ جۆره

لێكۆڵینه وه یه ك له كه یسه كه ناكه ن".ئه و وتی "ئه م كه یسه ئێستا له دادگای ته میزی هه رێمه له هه ولێر، ئه گه ر ئه م كه یسه به دواداچون و لێكۆڵینه وه ی تێدا بكرێ���ت كه كۆمه ڵێ���ك زانیاری وردی تێدایه ، زانیاری ترمان ده ستده كه وێت بۆ دۆزینه وه ی ئه و كه س���ه ی له پشت

تاوانه كه وه یه ".وتیشی "تا ئێستا له دادگای ته میزی هه ولێ���ر ئیش���ی له س���ه ر نه ك���راوه ، له س���ه ره دا دایانناوه ، دو كه یس���ی تر له پێش���ی بوه ، به نیازین ئه م هه فته یه

س���ه ردانی هه ولێر بكه ین و شته كانمان زیاتر بۆ رونده بێت���ه وه و داوا ده كه ین

دادگا ده ستوبردی تێدا بكات".ناوبراو به نائومێدییه وه وتی "گرفته كه ئه وه یه ئێستا كه س گوێمان لێناگرێت، توشی نائومێدیی له م ده سه اڵته بوین ك���ه ده س���ه اڵت نیی���ه ، حكومه تێكی له ب���ه ر ئیش���ه كانی كاربه ڕێك���ه ره و ناڕوات، توشی نائومێدیی بوین له وه ی بۆ به دواداچونێك لێكۆڵین���ه وه و هیچ

كه یسه كه ی كاوه گه رمیانی ناكرێت".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ك���رد كه وێ���ڕای ئه وه ی ئێس���تا پێن���ج كه س له زیندانن، له س���ه ر تیرۆركردنی كاوه ل���ه ده ره وه ی كه س���ێكیش چه ن���د

زیندانن و هێش���تا ده س���تگیرنه كراون، ئ���ه و وت���ی "تاوانب���اره كان و ئه وانه ی خه ڵكی���ان چه ندینج���ار له زیندان���ن ناردوه بۆ الم���ان و ده یانه وێ له ڕێگه ی دۆسیه كه عه ش���ایه رییه وه س���وڵحی دابخه ین، ب���ه اڵم ئێمه بڕیارمانداوه كه مه سه له یه ئه م عه شایه ریی به سوڵحی یه كالنه كه ینه وه و با دادگا بڕیاربدات".

ناوب���راو گله ی���ی و گازن���ده ی خۆی ئاڕاسته ی رۆژنامه نوسان و رۆشنبیرانیش كرد كه دوای كوشتنی كاوه گه رمیانی هاتنه پێ���ش، به گه رمی���ه وه زۆر بێده نگبون و ئه وانیش ئێس���تا كه چی پاشه كش���ه یانكردوه و خه ریك���ه ئ���ه و

كه یسه له بیرده چێته وه .

له هه ولێ���ر م���اوه ی چه ن���د رۆژێكه پارێزه ر عه لی ئیبراهیم ئه مین، ئه ركی به دواداچونی كه یس���ی كاوه گه رمیانی به ئاوێنه ی ناوب���راو له ئه س���تۆگرتوه ، راگه یاند كه "هه فته یه ك پێش ئێس���تا

موراجه ع���ه ی دادگای ته میزی كردوه و هێش���تا ئیزباره ك���ه ی كاوه گه رمیانی هه ر ل���ه دادگای ته میز بوه و پێیانوتوه ك���ه چاوه ڕوانی چوار دۆس���یه ده كه ن تا پێك���ه وه بینێرن بۆ س���ه رۆكایه تی

هه رێم". ئه و وتی "به بڕیاری س���ه رۆكایه تی هه رێم، دادگای ته میز داوای ئیزباره كه ی كاوه گه رمیانی كردوه ، به اڵم تا ئێستا

هیچله و گۆڕانكاریی���ه ك به دواداچ���ون و دۆسیه یه دا نه بوه ، ته نها ئه و جاره ی كه كه س���وكاره كه ی چون بۆ الی بارزانی ، س���ه رۆكایه تی هه رێم پێشنیاریانكردوه كه دۆس���یه كه بهێن���ن و بیبینن بزانن

رێوشوێنه كان چۆنه ".بزانم و وتیش���ی "ئه وه ن���ده ی م���ن قس���ه م له گه ڵ كه سوكاری كاوه دا كرد وتم خۆتان ده تانه وێت ئه و دۆس���یه یه بگوازنه وه ، وتیان نه خێر سه رۆكایه تی هه رێ���م خ���ۆی داوایكردوه و له س���ه ر داوای ئه وان دۆس���یه كه یان بۆ ناردوه . به بڕوای من ئه م���ه هیچ كاریگه ریه كی نابێ���ت ل���ه ڕوی قانونیی���ه وه ، چونكه ده سه اڵتێكی هیچ هه رێم سه رۆكایه تی نییه و ناتوانێت هیچ���ی له گه ڵدا بكات له ڕوی قانونه وه ، م���ن تێناگه م بۆچی داوایانك���ردوه ، ئه گه ر گومانت له دادگا هه ی���ه و ناتوانێ���ت ئیجرائ���ات بكات، ئه وه ده توانێ���ت بیگوازنه وه و ئیحاله ی دادگایه ك���ی ت���ری بكه ن ب���ۆ ئه وه ی لێكۆڵین���ه وه ی زیاتر و باش���تری تێدا

بكرێت".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ك���رد كه "گرتنه ب���ه ری ئ���ه م رێوش���وێنه هه ر ته نها دڵنه واییه كه بۆ كه سوكاره كه ی و

مه سه له كه ته نها بۆ راگه یاندنه ".كاوه دۆس���یه كه ی پارێ���زه ری گه رمیان���ی له هه ولێ���ر، گرنگی بردنی ئه م ئیزباره یه ش���ی بۆ دادگای ته میز له هه ولێ���ر ل���ه وه دا بینی ك���ه "دادگا له گه رمی���ان هه س���ت بك���ه ن چاویان له سه ره و ئه و دۆسیه یه براوه ته ئه وێ و بینراوه و چاوی كه س���ی تری له سه ره و رۆش���توه ته الی الیه نێكی به رزتر له و

روه وه باشه ".كه ره تك���رده وه ئه وه ش���ی ناوبراو دۆسیه ی كاوه گه رمیانی رو له فه رامۆشی بێت و هۆكاری ئه مه ش���ی له ئێس���تادا گه ڕان���ده وه ب���ۆ ئ���ه وه ی "چاوه ڕوانی بڕیار و رای دادوه ران ده كه ن و كه یسه كه

له و قۆناغه دایه ئێستا".نه ش���ارده وه ئه وه ش���ی ب���ه اڵم به حوكمی ئه زم���ون و كاركردنی له گه ڵ له و به س���ه رنجدان هه رێم و دادگاكانی دۆسیه كه ی هاوش���ێوه ی دۆسێیانه ی كاوه گه رمیانی���ن، گه ش���بین نه بێت، ئه و وتی "به حوكمی ئه زمون و زانیاری خۆم له م جۆره دۆس���ێیانه دا گه شبین نیم، وه ك ئه وه ی ده یبینم ئه وانه ی كه تۆمه تبارن و داواكراون هه مویان دیارن كێ���ن، دادگاش ده زانێ و ده س���ه اڵتی ئ���ه و ده زانێ���ت جێبه جێكردنی���ش ئه وانه شی كێن و ده گیرێن كه س���انه ی

ناگیرێن كێن و بۆچی ناگیرێن".تایبه تی ئه زمونی "له ڕوی وتیش���ی خۆم���ه وه له گ���ه ڵ دادگاكان���ی هه رێم له به رئه وه ی سه ربه خۆنین زۆر متمانه م ب���ه وه نیی���ه ئه وانه ی له پش���ت ئه م ئاش���كرابكرێن، چه ند تیرۆركردنه وه ن س���كااڵ كراوه و داواك���راون و دیاره كێ ده گیرێ و كێ ناگیرێ ، راسته ئه وانه ی گی���راون تاوانبارن، به اڵم تا ئێس���تا تاوانب���اری راس���ته قینه و ئ���ه وه ی كه ئه و كه س���انه ی ناردوه بۆ تیرۆركردنی ئاش���كرانه كراوه و گه رمیان���ی كاوه ده س���تگیرنه كراوه ، ئێمه ش ئامانجمان

ئه وه یه ئه و كه سه بدۆزینه وه ".كاوه گه رمیانی سه رنوسه ری گۆڤاری ئاوێنه رۆژنامه ی په یامنێ���ری رایه ڵ و له گه رمی���ان، كۆتایی س���اڵی رابردوو له ناو له الیه ن چه ن���د چه كدارێك���ه وه ماڵ���ی خۆیاندا درایه به ر ده س���تڕێژی گولله و ده س���تبه جێ گیانی له ده ستدا، تیرۆركردنی كاوه گه رمیانی ناڕه زاییه كی زۆری له هه رێم���ی كوردس���تان به دوای

خۆیدا هێنا.

ئا: ئاوێنه

له هه ڵبژاردنی په رله مانی ئه وروپادا بردنه وه ی حزبی راستڕه وی به ره ی میللی له فه ره نسا ئه وروپای توشی

"شۆك و بومه له رزه " كرد، هیچ كوردێك نه یانتوانی رێژه ی ته واوی

ده نگه كان به ده ستبهێنن بۆ بون به ئه ندام، ئه ندامێكی یه ده كی په رله مانی سویدیش ده ڵێت

"حزبه كانی كوردستان رۆڵێكی خراپیان بینی له وه ی هیچ كوردێك

ئه ندامێتی په رله مانی ئه وروپا نه باته وه ".

كوردێك نه یبرده وه هه رچه نده دو پاڵێوراوی به ڕه چه ڵه ك ك���ورد بون���ه ئه ندام���ی جێگ���ره وه ی نوێنه رایه تی���ی س���وید له په رله مان���ی ئه وروپا ك���ه ئه وانیش ئه ڤین ئینجیری سۆس���یالدیموكرات و كوردۆ باكس���یی پارتیی ژینگه بون، به اڵم هیچ كوردێك ده نگی ته واوی به ده س���تنه هێنا بۆ بون

به ئه ندامی په رله مانی ئه وروپا.رێبوار حه س���ه ن ئه ندام���ی یه ده كی په رله مانی س���وید سه باره ت به هۆكاری ئه وه ی هی���چ كوردێ���ك له هه ڵبژاردنی س���ه ركه وتنی ئه وروپ���ادا یه كێت���ی به ده س���تنه هێنا، به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه "به ر له هه ر ش���تێك په یوه ندی به و خاڵه وه هه یه كه له ئه وروپادا تا ئێستاش كورد لۆبی نیی���ه ، ده زگایه ك نییه بۆ جواڵندنی خه ڵك���ی كورد بۆ ده نگدان و

ك���ورد دانیش���توانی ئاڕاس���ته كردنی له ئه وروپ���ا بۆ ده نگ���دان به كاندیدێكی

دیاریكراو".ئ���ه و وتی "ه���ۆكاری دیك���ه ش بۆ هه ڵبژاردنه دا له م كورد س���ه ركه وتنی هه ن، له وان���ه كورده كانی ن���او حزبه خۆیاندا له ناو ئه وروپا سیاس���یه كانی كۆكنین بۆ ئ���ه وه ی كوردێك ده ربچێت ه���ه ر حزب���ه و كاندیدی خ���ۆی هه یه و داب���ه ش و په رت و باڵو ب���ون، هه روه ها كاریگه ریی كوردس���تانیش حزبه كانی ل���ه وه ی ملمالنێكانی خراپی���ان هه یه خۆیان له كوردستانه وه گواستۆته وه بۆ

ئه وروپا".وتیش���ی "ژماره یه ك���ی زۆری كورد له ئه وروپ���ا هه ن گه ر به باش���ی كاریان له سه ربكرێت، كورد ده توانێت به ئاسانی زیاد له نوێنه رێك���ی بنێرێته په رله مانی

ئه وروپاوه ".س���ه باره ت به گرنگیی بونی كوردیش له په رله مان���ی ئه وروپادا ئاماژه ی به وه

كرد كه "په رله مانی ئه وروپا ناوه ندێكی گرنگه بۆ بڕیاردانی سیاس���ی و ئابوری ل���ه و كوردێ���ك بون���ی له جیهان���دا و په رله مان���ه دا كاریگه ریی ئیجابی ده بو، ئه و نوێن���ه ره ده یتوانی وته بێژی كورد بێت له وێدا و له چوارچێوه ی گروپێكیشدا

كاربكات".

راسته توندڕه وه كانئه وروپایان هه ژاند

بردنه وه ی حیزبه راسته توندڕه وه كان له واڵتانی فه ره نسا و به ریتانیا و هۆڵه نداو نه مس���ا و یۆن���ان، س���ه رنجی زۆربه ی ناوه نده سیاسیه كانی به ره و الی خۆی راكێش���كرد، به تایبه تی كه له فه ره نسا حزبی راس���تڕه وی ب���ه ره ی میللی بوه یه كه مین حزبی فه ره نس���ا و شكستێكی گه وره به ر حزب���ه دێرینه كانی لیبراڵ و سۆسیالیستی ئه و واڵته كه وت. حزبی ب���ه ره ی میللی به س���ه رۆكایه تی ماری لۆپان 25%ی ده نگه كانی فه ره نس���ای

به ده س���تهێنا، له كاتێك���دا ك���ه حزبی سۆسیالیس���تی ده س���ه اڵتدار رێ���ژه ی 14%ی ده نگه كانی به ده ستهێنا، مانوێل ڤالس س���ه رۆك وه زیری فه ره نسا ئه م ئه نجام���ه ی به "ش���ۆك و بومه ل���ه رزه "

ناوبرد.ماری لۆپ���ان خوازیاره له گه ڵ حزبه راس���ته كانی هاوش���ێوه ی خۆی���دا كه دژه یه كێت���ی ئه وروپ���ا و په ناب���ه رن، په رله مان���ی له نێ���و فراكس���یۆنێك ئه وروپادا پێكبهێنێت، پێكهێنانیش���ی كاریگه رییه كی گه وره ی له سه ر ره وشی

په نابه ران له ئه وروپادا ده بێت.رێبوار حه سه ن كه "قه یرانی ئابوری و ئه وروپ���ا" روه و ب���ه رده وام كۆچ���ی به ه���ۆكاری بردن���ه وه ی ئ���ه و حزب���ه به وه ئام���اژه ده زانێت، راس���تڕه وانه ده كات كه "ره گه زپه رس���تیی و راسیزم له ن���او ئه وروپادا قواڵییه ك���ی گه وره و ره گ و ریشه ی مێژویی هه یه ، به تایبه تی له واڵتان���ی وه ك فه ره نس���ا و ئه ڵمانیا و

به ریتانیا و نه مسا".ده رباره ی كاریگه ریی هاتنه پێشه وه ی ئه م حزبه راستڕه وانه ش له سه ر ژیانی ئه وروپا روه و ئه وان���ه ی په ناب���ه ران و كۆچ ده كه ن، وتی "ره نگه زیاتر ده رگا ب���ه ڕوی كۆچك���ردن ب���ه ره و ئه وروپا دابخرێت، فشار بۆ ده سه اڵتی سیاسی ده هێنن كه ئه و هاریكاریی و سۆس���یاله بوه س���تێنن كه ده درێ���ن به په نابه ران، ده گرن له دامه زراندنیان رێگه هه روه ها له دام���ه زراوه گش���تیه كانداو دیارده ی راسیزم و ده س���تدرێژیی و په الماردانیش

له شه قامدا زیاد ده كات". په رله مانی ئه وروپا له 736 ئه ندام پێكدێت، ماوه ی ئه ندامێتی 5 س���اڵه و ته نها دامه زراوه ی یه كێتی ئه وروپایه كه ئه ندامه كانی راسته وخۆ هه ڵده بژێردرێن و مه سیحی و سۆسیال دیموكراتی پارتی دیموكراته كان و لیبراڵه كان زۆرینه له ناو پێكده هێنن و ئه وروپ���ادا په رله مان���ی

گه وره ترین فراكسیۆنن.

بۆچی دۆسیه ی تیرۆركردنی كاوه گه رمیانی بێده نگه ی لێكرا؟"متمانه‌م‌به‌دادگاكان‌نییه‌‌ئه‌وانه‌‌ئاشكرابكه‌ن‌له‌پشت‌ئه‌م‌تیرۆركردنه‌وه‌ن"

"كورد‌تا‌خاوه‌نی‌‌لۆبی‌‌نه‌بێت‌له‌ئه‌وروپا‌هیچی‌‌پێناكرێت"

توش���ی نائومێدیی بوین ل���ه وه ی هیچ لێكۆڵینه وه و به دواداچونێك بۆ كه یسه كه ی

كاوه گه رمیانی ناكرێت

حزبه كانی كوردستان كاریگه ریی

خراپیان هه یه له وه ی ملمالنێكانی

خۆیان له كوردستانه وه گواستۆته وه بۆ

ئه وروپا

كوردۆ باکسی

كاوه گه رمیانی

ماری لۆپان

ئا: هاوكار حسێن

به رپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستان خۆیان به هاوپه یمانی راسته قینه ی توركیاو ئه مه ریكا وه سفده كه ن و باس له وه ده كه ن كه به ره یه كیان له دژی هه ژمونی

ئێران له عێراق پێكهێناوه و به رپرسێكی بااڵی ئه و حزبه ش تاران به وه تۆمه تبارده كات كه

هه وڵیداوه كاربكاته سه ر ئه نجامی هه ڵبژاردنه كانی 25ی ته مموزی 2009

له رێگه ی پشتیوانیكردنی كه مال میراوده لی .

به پێ���ی به ڵگه نامه یه ك���ی س���ایتی باڵیۆزی له الی���ه ن ویكیلیك���س ك���ه نوس���راوه و له به غ���دا ئه مه ری���كا ئاوێن���ه ده قه كه ی ك���ردوه به كوردی ، دیموكراتی پارتی بااڵی به رپرس���انی كوردستان رایانگه یاندوه "كه ئه م سێ الیه نه )هه رێمی كوردس���تان، توركیا، هه ژمونی له دژی به ره كیان ئه مه ریكا(

ئێران پێكهێناوه ".كه به ڵگه نامه یه دا ئه و له به ش���ێكی مێژوه كه ی بۆ ساڵی 2009 ده گه ڕێته وه ، ب���ه وه ئێران���ی مس���ته فا ف���ه الح تۆمه تباركردوه كه هه وڵیداوه كاربكاته س���ه ر ئه نجامی هه ڵبژاردنه كانی 25ی ته مموزی 2009ی هه رێمی كوردس���تان كه مال پش���تیوانیكردنی "له رێگ���ه ی میراوده لی ، ركابه ری سه ره كی بارزانی ". له وچوارچێوه یه ش���دا ئه مه ریكی���ه كان نوس���یویانه : "سیاس���ییه كانی س���ه ر كوردس���تان دیموكرات���ی به پارت���ی یه كێت���ی سیاس���ییه كانی له چ���او دژه زۆرتر كوردس���تاندا نیش���تمانی ئێران���ی ده رده كه ون، ئه وانه ی یه كێتی په یوه ن���دی نزیكی���ان هه ی���ه له گه ڵ

ئێران".هات���وه ، دیك���ه دا له به ش���ێكی "به رپرسانی حكومه تی هه رێم به ئاگان له وه ی هیچ ش���تێك نه ڵێ���ن كه ببێته به هه وڵه كان���ی زیانگه یان���دن ه���ۆی حكومه تی توركیا یان په یوه ندییه كانی

نێوان توركیاو حكومه تی هه رێم".ده قی به ڵگه نامه كه :

09BAGHDAD2637 : ئای دیبابه ت: حكومه تی هه رێم گه ش���بینه

به په یوه ندییه كانی له گه ڵ توركیاس���ه رچاوه : باڵیۆزخانه ی ئه مه ریكا

له به غدابه روار: 1ی تشرینی یه كه می 2009

پۆلێن: زۆر نهێنی پوخت���ه : به رپرس���انی حكومه ت���ی پێیانڕاگه یاندین دواییان���ه به م هه رێم كه ئه وان خۆش���حاڵن به گه شه سه ندنی توركیا، له گ���ه ڵ په یوه ندییه كانی���ان به هێزه كه یان په یوه ندییه شانبه شانی وه ك ئه م���ه ش ئه مه ری���كا، له گ���ه ڵ به ره نگاربونه وه ی���ه ك ب���ۆ هه ژمون���ی ئێران. ئه و به رپرس���انه ی حكومه تی به هه مانشێوه ی سه ركرده كانی هه رێم، دیكه ی كورد، جه ختیان كرده وه له وه ی كه ك���ورد هاوپه یمانێكی سروش���تی و توركیایه ، ئه مه ری���كا و جێمتمان���ه ی وێ���ڕای مامه ڵ���ه ی توركی���ا له گ���ه ڵ

واده رده كه وێت خ���ۆی . كورده كان���ی حكومه تی هه رێم به پ���ه رۆش بێت بۆ ئابوریه كانی په یوه ندی���ه په ره پێدانی له گه ڵ توركیا، هه تا به رپرسان سكااڵی ئه وه ده كه ن كه له ئێس���تادا توركه كان ده خوازن به رهه مه كانیان بفرۆشن به بێ ئه وه ی وه به رهێنان بكه ن. س���ه ره ڕای به په رۆش���ی حكومه تی هه رێم له باره ی له گه ڵ گه شه سه ندوه كانی په یوه ندییه ئه نكه ره ، هێش���تا هه ندێ���ك دوفاقی له په یوه ندییه كانی���دا به دیده كرێ���ت له گه ڵ كونسوڵی توركیا له موسڵ، كه هێشتا ده س���ه اڵتی ئه وه ی پێنه دراوه له س���ه ر ئاستی ره سمی مامه ڵه له گه ڵ

حكومه تی هه رێم بكات.

په یوه ندییه كان له گه ڵ توركیاله گه ڵ سه رۆكی گفتوگۆدا له دوایین هه رێمیی ئاوه ندانكردن���ه وه ی تیم���ی ئه مه ریكا له هه ولێر، س���ه رۆكی دیوانی كوردس���تان، هه رێمی س���ه رۆكایه تی په یوه ندییه به رپرس���ی حسێن، فواد هه رێم، حكومه ت���ی ده ره كییه كان���ی په یوه ندییه به رپرسی فه الح مسته فا و ده ره كییه كان���ی پارت���ی دیموكرات���ی دزه ی���ی س���ه فین كوردس���تان، پێش���كه وتنه ی ب���ه و خۆش���حاڵبون له په یوه ندیی���ه كان روی���داوه له گ���ه ڵ توركیا، باس���یان له وه كرد كه ئه وان ماوه یه كی زۆره له پش���تی شانۆوه كار په یوه ندییه كان ئاس���اییكردنه وه ی بۆ ده كه ن. ئ���ه و به رپرس���انه وتیان كه ئه وان به سه رانی توركیایان راگه یاندوه كه هه ولێر به ئاگایه له وه ی نه كا شتێك بكات كه كێش���ه بۆ حكومه تی توركیا دروس���تبێت. به رپرسه كانی حكومه تی هه رێم شاگه شكه بون به وه ی حكومه تی توركیا ئێس���تا ده خوازێت پێش���وازی له و وه فدان���ی حكومه تی عێراق بكات كه به رپرس���انی كوردانیان له ناودایه ، پێش���تری سیاس���ه تی به پێچه وانه ی حكومه تی ئه نك���ه ره وه ، هه روه ها زۆر

سوپاس���گوزاربون به رامبه ر ناوهێنانی له الیه ن عێراق كوردس���تانی هه رێمی عه بدواڵ گوڵی سه رۆكی توركیا له میانی سه ردانه كه ی بۆ به غدا له مانگی ئازار، كه ئه مه ش جێهێش���تنی سیاس���ه تی

پێشوی حكومه تی توركیایه .

حكومه تی هه رێم، توركیا و ئه مه ریكا به ره یه كی دژ به ئێران

له دیدی ئه و به رپرس���انه ی قسه مان له گه ڵ كردن، كورد ته نیا هاوپه یمانی ئه مه ری���كان توركی���او سروش���تی له ناوچه كه دا. باسیان له وه ش كرد كه ئه م سێ الیه نه )هه رێمی كوردستان، توركیا، ئه مه ریكا( به ره یه كیان له دژی هه ژمون���ی ئێ���ران پێكهێن���اوه . ئه و به رپرسانه ی حكومه تی هه رێم وتیان، توركیا وه ك یه كێك له دراوس���ێ هه ره دیموك���رات، عه لمان���ی ، رۆژئاوای���ی ، خ���اوه ن دام���ه زراوه ی كه رتی تایبه ت ته ماشاده كه ن و وه ك پردی په یوه ندی وای���ه له گ���ه ڵ ئه وروپ���ا. )كۆمێنت: به رپرسانی حكومه تی هه رێم نایانه وێت بكه ون���ه ژێر كاریگ���ه ری مۆدێله كانی حوكمڕانی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت، بۆ نمون���ه ، له كاتی داواكردن���ی یارمه تی له تیم���ی ئاوه دانكردن���ه وه ی هه رێمیی ئه مه ری���كا بۆ كۆكردن���ه وه ی زانیاری

بودجه پێدان���ی چۆنیه تی له ب���اره ی به حزبه سیاس���یه كان له واڵتانی دیكه ، س���ه رۆكی په رله مان���ی كوردس���تان، كه م���ال كه ركوك���ی به تایبه تی مه یلی مۆدێلی به رامب���ه ر نیش���اندا خ���ۆی واڵتانی توركی���ا، ئه وروپا و واڵتان���ی ناوچه كه ش���ی ره تكرده وه به پاس���اوی

ئه وه ی "نادیموكراتین"(.چۆنیه ت���ی ئێ���ران و هه ژمون���ی به ره نگاربون���ه وه ی له الی���ه ن ب���ه ره ی حكومه تی هه رێ���م و توركیا ته وه رێكی چه ندب���اره ی ن���او گفتوگۆكانمان بون له هه ولێ���ر. به رپرس���انی حكومه ت���ی هه رێم كوردیان وا وێناكرد كه دۆستی له كاتێكدا ئه مه ریكان، راس���ته قینه ی به وه به غدایان عه ره به كانی سه ركرده وه س���فده كرد ك���ه له ژێ���ر كاریگه ری هه ژمون���ی ئێران���دا بن. له ب���ه ر ئه م هه رێم به رپرس���انی حكومه تی هۆیه ، وتیان، حكومه تی به غدا هه رگیز نابێته هاوپه یمانێك���ی جێمتمانه ی ئه مه ریكا، له ب���اره ی ده س���تێوه ردانه كانی فه الح مسته فا ئێرانی به وه تۆمه تباركرد كه هه وڵی���داوه كاربكاته س���ه ر ئه نجامی ته مم���وزی 25ی هه ڵبژاردنه كان���ی 2009ی هه رێمی كوردس���تان له رێگه ی پش���تیوانیكردنی كه م���ال میراوده لی ، ركابه ری سه ره كی س���ه رۆك بارزانی .

)سیاسییه كانی سه ر به پارتی دیموكراتی كوردس���تان له چ���او سیاس���ییه كانی یه كێتی نیش���تمانی كوردستاندا زۆرتر ئه وانه ی ده رده ك���ه ون، ئێران���ی دژه یه كێت���ی په یوه ن���دی نزیكی���ان هه یه

له گه ڵ ئێران(.

په یوه ندی ئابوری نێوان توركیاو حكومه تی هه رێم:

به رپرس���ان و بزنس���مانانی هه رێمی كوردس���تان ناڕازین ل���ه وه ی بازرگانه س���ه ره كی به ش���ێوه یه كی توركه كان ته نه���ا كه لوپه له كانی���ان له هه رێم���ی كاری س���اغده كه نه وه و كوردس���تاندا وه به رهێنان ئه نجامناده ن. به ڕێوه به ری ده سته ی وه به رهێنانی پارێزگای دهۆك به س���ه رۆكی تیم���ی ئاوه دانكردنه وه ی كه راگه یاند ئه مه ری���كای هه رێمی���ی له كۆی 16 ملی���ار دۆالر وه به رهێنانی ده ره كی له هه رێمی كوردس���تاندا ته نها 80 ملی���ۆن دۆالری له توركیاوه دێت. )كۆمێنت: ئه م ئاماره نزمی ئاس���تی نیش���انده دات توركیا وه به رهێنان���ی ن���ه وت و بازرگانیدا(. له گه ڵ له كه رتی ئه وه ش���دا حكومه تی هه رێم پێشوازیی له و په یوه ندیی���ه بازرگانیه ده كات كه س���تراتیژی س���ه یری هه نگاوی وه ك ده كات بۆ مسۆگه ركردنی پشكی توركیا له هه رێمی كوردستاندا. سه فین دزه یی وتی ، س���ه رۆك وه زیران���ی حكومه تی هه رێ���م، نێچیرڤان بارزان���ی ئه وپه ڕی هه وڵیداوه بۆ ئه وه ی په یوه ندی ئابوری

له گه ڵ توركیا دروستبكات.ئاشتی هه ورامی باسی له وه كرد كه توركیا به به رده وامی هه وڵی راكێشانی ده درێت بۆ كه رتی گازو نه وتی هه رێمی هه ورامی ، وته ی به پێی كوردس���تان. توركی���ا س���ه قامگیری و دۆس���تایه تی هه رێمی كوردستان ده بینێت و تێده گات ل���ه وه ی هه رێ���م خاوه ن���ی س���امانی سروش���تیه و خوازی���اره هاوبه ش بێت تێیدا. یه كێك له بازرگانه ئه مه ریكیه كان

په یوه ندی هه ولێره و نیش���ته جێی كه باش���ی هه یه له گه ڵ به رپرسانی بااڵی حكومه ت���ی هه رێم، وت���ی ، كۆمپانیای جێنراڵ ئێنێرجی توركی ، كه خاوه نی كێڵگه ی نه وتیه له هه رێمی كوردستان، خه ریكی كاری لۆبیه به ده ستپێشخه ری

كوردی ناوخۆی توركیا. وێ���ڕای هه ندێ���ك گرفت، هێش���تا بازرگانی توركیا رۆڵێكی گه وره و گرانی هه یه له بازاڕه كانی هه رێمی كوردستاندا. هه ندێك له و فاكته رانه ی تر كه هۆكارن په یوه ندییه كانی له به ره وپێشه وه بردنی نێوان توركیا و هه رێمی كوردس���تاندا، ناوخۆی كوردان���ی ده ستپێش���خه ری توركیاو گه شتی به رده وامی هاواڵتیانی توركیا. ب���ۆ هه رێم���ی كوردس���تانه حكومه تی به رپرس���انی میدی���اكان و هه رێم تێكڕا خۆشحاڵن به وه ی ده بینن توركیا ره چ���اوی پێدانی زیاتری مافه كلتورییه كانی كوردانی توركیا ده كات، له گه ڵ ئه وه شدا به رپرسانی حكومه تی هه رێ���م به ئاگان له وه ی هیچ ش���تێك نه ڵێن ك���ه ببێته ه���ۆی زیانگه یاندن توركی���ا حكومه ت���ی به هه وڵه كان���ی توركیاو نێوان په یوه ندییه كان���ی یان حكومه تی هه رێم. له مسااڵنه ی دواییدا گه شتكردنی هاواڵتیانی كوردی عێراق

بۆ توركیا روی له زیادبون كردوه .

كۆمێنت: توركی���ا گرژییه كان���ی س���ه ره ڕای مامه ڵه كردن���ی په كه ك���ه و له گ���ه ڵ دانیش���توی كوردانی له گه ڵ ئه نكه ره هه رێم ب���ه اڵم حكومه ت���ی توركی���ا، بۆ بێت به پ���ه رۆش واده رده كه وێ���ت بنیاتنان���ی په یوه ندیه كان���ی له گ���ه ڵ توركیا. هێش���تا كورده كان هه ستیارن تێكه ڵبونیان. س���نوره كانی به رامبه ر ب���ۆ نمون���ه ، گومانیان هه ی���ه له وه ی كونس���وڵی توركیا له الیه ن ئه نكه ره وه راس���پێردرابێت بۆ ئه وه ی له گه ڵ سێ مامه ڵه بكات، پارێزگا وه ك پارێزگاكه ناوه ندی س���ه ركردایه تی ن���ه ك وه ك كوردس���تان. هه رێم���ی حكومه ت���ی ئه گه رچی به ته واوی رون نیه كه ئاخۆ ئه م���ه مه س���ه له یه كی ئیختیارییه یان رێنماییه و دراوه به كونسوڵ. مه سه له ی كوردس���تان هه رێمی توركیاو به ره ی له به رامب���ه ر ئێران، ره نگه تا ڕاده یه ك ب���ۆ ره واندنه وه ی وا لێكبدرێته وه كه بێ���ت ئه مه ری���كا نیگه رانیه كان���ی ئێران به هێزی هه ژمون���ی له به رامبه ر له عێ���راق. س���ه ركرده كانی حكومه تی هه رێ���م هه میش���ه به وریایی���ه وه ئه و قسه یه دوباره ده كه نه وه كه ئه وان وه ك به ش���ێك له عێراقی فیدراڵ و دیموكرات ده مێنن���ه وه ، ب���ه اڵم ئه و ش���ێوه یه ی ئ���ه وان قس���ه ی پێده كه ن له ب���اره ی توركیاو هه ژمونی ئێران له به غدا، ئه و ش���ێوه یه ی ئه وان س���كااڵی پێده كه ن له ب���اره ی دودڵی كونس���وڵی توركیا حكومه تی له گ���ه ڵ له مامه ڵه كردن���ی هه رێم���ی كوردس���تان، ده ریده خ���ات كه حكومه تی هه رێ���م ناڕازییه له وه ی حكومه تی به غدا په یوه ندییه كانی كورد له گ���ه ڵ واڵتانی دراوس���ێ و ئه مه ریكا

دیاریبكات.

ئا: هاوكار

له ئێستادا سیاسه تی گشتیی هه رێمی كوردس���تان روی له توركیایه و پش���تی له ئێران، ئه و الیه نه ش كه له 10 ساڵی ئاراسته ی سیاسه تی هه رێمی رابردودا دیاریكردوه به ش���ێوه یه كی س���ه ره كی پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان بوه ، به ش���ێك له نه یارانی ناوخۆی پارتیش، ئه م شێوازه سیاسه تكردنه به مه ترسی ده زان���ن بۆ س���ه ر ئاین���ده ی هه رێمی

كوردستان.

نه وت���ی ره وانه كردن���ی به ه���ۆی هه رێمی كوردس���تانه وه بۆ بازاڕه كانی جیه���ان، هه ریه كه له حكومه تی به غداو

نیشانداو خۆیان نیگه رانی واش���نتۆن هه ڵوێستێكی هیچ ئه گه رچی ئێرانیش ره س���می له وباره ی���ه وه رانه گه یاندوه ، به توندی پش���تیوانی به وپێیه ی به اڵم ك���ه ده كات، به غ���دا له سیاس���ه تی پێناچێ���ت ش���یعیه ، حكومه تێك���ی دڵخۆش���بێت به و هه نگاوه ، به تایبه تی ئه گه ر ده روازه ی نه وتی هه رێم له توركیا

بێت.

به رپرسێكی ناو سه ركردایه تی یه كێتی نیشتمانی كوردستان كه پێیباش نه بو ن���اوی بهێنرێت، له باره ی سیاس���ه تی گشتیی ئێستای هه رێمی كوردستانه وه به ئاوێن���ه ی راگه یان���د، "به ه���ۆی ئه و سیاس���ه ته ی ئێس���تا له الیه ن هه رێمی

كوردس���تانه وه په یڕه وده كرێت و پارتی زیات���ر رۆڵی هه یه له ئاراس���ته كردنی ، حكومه ته كان���ی وه ك به غ���داو ئێران و ئه مه ری���كای نیگه رانك���ردوه و ته نی���ا نۆرمه ی ل���ه م به رژه وه ندی الیه نێ���ك كه توركیایه ، هه بێت سیاسه تكردنه دا ئه ویش زیاتر به رژه وه ندییه كی ئابوریانه

به هه رێمه وه ده یبه ستێته وه ". ئه و پێیوابو، "ناكرێت هه مو هێلكه كان

بكرێنه سه به ته كه ی توركیاوه ".

عه لی عه ونی ، ئه ندامی سه ركردایه تی كوردس���تان، دیموكرات���ی پارت���ی ره تیكرده وه سیاس���ه تی هه رێم و پارتی پش���تكردن بێت له ت���اران و به ئاوێنه ی راگه یان���د، "هه ڤااڵنی ئێم���ه كه له ناو

حكومه تن، په یوه ندییه كی باشیان هه یه له گه ڵ به رپرسانی ئێران و به به رده وامی شانده كانمان له سه ردانكردنی یه كترین و نوێنه رایه تیه كانمان له وێ كاری خۆیان ده كه ن، ئه وانی���ش له رێگه ی كۆمپانیا كونس���وڵخانه كانیانه وه بازرگان���ی و

له هه رێمی كوردستاندا كارده كه ن".

عه ون���ی جه ختیك���رده وه كه ئه وان وه ك پارتی به رامب���ه ر ئێران دژ نین، به ڵك���و "به رامبه ر هه ر الیه نێك توندین ك���ه دژی به رژه وه ندیه كان���ی خه ڵكی

كوردستان بێت".

له هه رێمی ئاماران���ه ی ئ���ه و به پێی كوردس���تاندا هه ن، له باره ی قه باره ی

ئاڵوگ���ۆڕی بازرگانی نێ���وان هه رێمی كوردستان و واڵتانی دراوسێ به تایبه ت ئێران و توركیا، ده رده كه وێت كه دیسان سیاسه تی ئابوری هه رێم مه یلی به الی ئه نكه ره دا رۆیش���توه و پێگه ی ئابوری

تارانیش روی له كزی كردوه .

محه مه د كه ریم، ئابوریناس و ئه ندامی رێكخراوی مونته دای ئابوری كوردستان، به ئاوێنه ی راگه یاند، "له س���اڵی 2013، ئاڵوگ���ۆڕی بازرگانی نێ���وان هه رێمی كوردس���تان و توركیا نزیكه ی 8 ملیار دۆالر ب���وه ، له كاتێكدا له گه ڵ ئێران 6 ملیار بوه "، ئه مه ش ئه وه ده سه لمێنێت كه هه رێ���م له روی ئابوریش���ه وه روی

له توركیایه .

تایبه‌ت)431( سێشه ممه 662014/6/3

پارتی‌:‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌و‌ئه‌مه‌ریكا‌به‌ره‌یه‌كمان‌دژی‌‌ئێران‌پێكهێناوه‌

سیاسه‌تی‌‌پارتی‌روی‌‌له‌توركیایه‌و‌پشتی‌‌له‌ئێران

ویکیلیکس 2009

ئێران هه وڵیداوه كاربكاته سه ر ئه نجامی هه ڵبژاردنه كانی 25ی ته مموزی

2009ی هه رێمی كوردستان له رێگه ی پشتیوانیكردنی كه مال میراوده لی ركابه ری سه ره كی سه رۆك بارزانی

بارزانی و ئه ردوگان

به رامبه ر هه ر الیه نێك

توندین كه دژی به رژه وه ندیه كانی

خه ڵكی كوردستان بێت

مالیكی‌،‌عامری‌،‌شه‌هرستانی‌‌ركابه‌ریی‌‌یه‌كتر‌ده‌كه‌نحیزبی‌‌ده‌عوه‌:‌زه‌حمه‌ته‌‌مالیكی‌‌ببێته‌وه‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران

ئاوێنه‌‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌چاوپێكه‌وتنیخوشكه‌زایه‌كی‌‌عه‌بدولكه‌ریم‌قاسم‌باڵوده‌كاته‌وه‌

"پاش‌نه‌مانی‌خاڵم،‌برایه‌كم‌له‌سێداره‌دراو‌تاوه‌كو‌‌2003سیخوڕی‌به‌عس‌چاودێریی‌ده‌كردین"

7 (431( سێشه ممه 2014/6/3 عێراق

به‌غدای‌‌سه‌ركرده‌‌كوژ

ئه و كاته ی خه لیفه ی عه باس���ی ئه بو جه عف���ه ری مه نس���ور ش���اری به غدای دروس���تكرد، ره نگه به هیوای ئه وه بوبێت ئه و ش���اره ببێته یه كێ���ك له جوانترین ش���اره كانی دونیاو سه رنجی هه موالیه ك رابكێش���ێت، به اڵم ق���ه ده ری پایته ختی عێراق���ی ف���ره نه ت���ه وه و ف���ره مه زه ب ده بێته خۆره ی گیانی خه لیفه و پادشاو

سه رۆكه كان.ده گێڕن���ه وه كاتێك ئه ب���و جه عفه ری مه نسور ویس���تی به غدا دروست بكات، وه س���تا، دیجل���ه روب���اری له رۆخ���ی له س���ه ر پیاوێك پی���ره ته ماش���ایكرد رێگاك���ه ی دانیش���توه ، ئه ب���و جه عفه ر پێی���وت: ده مه وێ���ت ش���ارێك لێ���ره دا دروس���تبكه م، رای تۆ چییه ؟ مه به ستی ش���اری به غدا بو، پیره جوابی دایه وه : تۆ ناوت چیی���ه ؟ ناوم جه عفه ره . پیاوه به س���ااڵچوه كه وتی : ناتوانیت ئه و شاره بنیاتبنێیت، پرسیاریكرد بۆچی ؟ چونكه به خت ده ڵێت: ده سه اڵتدارێكی تر بینای پرس���یاریكرد، ئه بوجه عف���ه ر ده كات؟ ك���ێ بنیادیده نێت؟ پیره ی ریش���چه رمو وتی : پیاوێكه شۆره تی )مدرك التراب(

ه ، ئه ب���و جه عفه ر خه نیی���ه وه و وتی من به منداڵی ئه و نازناوه یان پێدابوم، پیاوه پیره كه ش وتی كه واته تۆ بنیاتیده نێیت، به اڵم بزانه ئه ستێره ناس���ه كان له باره ی ئه م ش���اره وه ده ڵێن: ته مه نی ئه م شاره توالن���ی ده بێ���ت، به ڵگه ی ئ���ه و وتانه زۆری ئه و باڵه خانانه ی���ه له و جێگایه دا بنیانده نرێ���ن و بڵند ده كرێن���ه وه ، به اڵم هیچ ده سه اڵتدارێك له م شاره دا نامرێت، ی���ان ده كوژرێت یاخود له كورس���یه كه ی لێ ده سه اڵته كه ی خواره وه و ده هێنرێته

زه وتده كرێت.ئه وه ی جێگای سه رسوڕمانه )مه نسور( له ڕێگای چونی بۆ حه ج له ده ره وه ی به غدا كۆچیكرد، خه لیفه مه هدی كوڕی له نزیك چیای ره د مرد، هادیش به هه مانش���ێوه ل���ه ده ره وه ی به غ���دا گیانیله ده س���تدا. خه لیفه هارونه ره شید كه ناوی له به غدا جیاناكرێته وه ، ئه ویش له شاری )گوس( مرد، خه لیفه كانی دیكه ش: ئه مین كوژرا، مه ئمون له شام مرد، پاشان موعته سه م پایته خته كه ی گواس���ته وه )س���امه ڕا( و له وێ مرد. پاشان هه ریه ك له خه لیفه كان )واس���یق، مته وه كیل، مونته سیر و باقی خه لیفه كان هه مویان له س���امه ڕا مردن(، به و شێوه یه ئه و شاره هه رچی ده سه اڵتی تیادا ده گرته ده س���ت، ده كوژرا یاخود

ده سه اڵته كه ی لێوه رده گیرایه وه .پ���اش دروس���تكردنی ده وڵه تی نوێی بیسته كانی له سه ره تای س���ااڵنی ئێراق ب���ه م روداوه كان راب���ردودا س���ه ده ی شێوه یه بون: ش���ا )فه یسه ڵ ( گه شتی سویس���رای كرد و له وێ كۆچی دوایكرد، ئوتومبێ���ل ب���ه روداوی غ���ازی ش���ا گیانیله ده س���تدا، كوڕه كه ی )فه یسه ڵی س���اڵی له هه ڵگه ڕانه وه ك���ه ی دوه م( دوات���ر عه بدولكه ریم (1958(دا كوژرا. قاسم بوه ده س���ه اڵتداری ئێراق ئه ویش له هه ڵگه ڕانه وه كه ی به عس���ییان له ساڵی (1963( تیاچ���و. دواتر عه بدولس���ه الم عارف له جێگای عه بدولكه ریم دانیش���ت، ئه ویش له روداوی فرۆكه له نێوان )به سره و قوڕن���ه ( له س���اڵی )1966( به هه م���ان ده رد چو، پاشان عه بدولره حمانی برای جێگای گرته وه له هه ڵگه ڕانه وه ی س���اڵی (1968( به عس���ییان له س���ه ر كورسیی ده س���ه اڵت الیانب���رد و له واڵت���ی ئوردن ساڵی )2010( كۆچی دوایی كرد. دواتر ئه حمه د حه س���ه ن به كر بو به س���ه رۆك كۆماری ئێراق، ئه ویش س���اڵی )1979( ده سه اڵتی لێوه رگیرایه وه ، پاشان سه دام حس���ێن حوكمی ئێراقی گرته ده ست تا

له ساڵی )2006( له قه ناره درا.دوایی���ن س���ه رۆك كۆماری���ش جه الل تاڵه بانی بو، كه یه كه م كورد بو پۆستی سه رۆكایه تی عێراق وه ربگرێت، له ماوه ی تاڵه بانی س���ه رۆكایه تیدا ساڵی هه شت چه ندی���ن مانگ���ی له نه خۆش���خانه كانی ئوردن و ئه مه ریكاو ئه ڵمانیا به س���ه ربرد. ماوه ی ساڵ و نیوێكیشه له سه ر چه رپایه ك ئه ڵمانی���ا ش���اریتی له نه خۆش���خانه ی

راكشاوه و چاره سه ر وه رده گرێت.

پرۆفایل

ئا: بارام سوبحی

به رپرسێكی بااڵی حیزبی ده عوه پێیوایه زه حمه ته مالیكی بۆ جاری سێیه م ببێته وه سه رۆك وه زیران،

هه روه ها باس له ئه گه ره كانی وه رگرتنی ئه و پۆسته له الیه ن هادی عامری و

حسێن شه هرستانیه وه ده كات. ئه مه له كاتێكدایه تائێستا الیه نه سیاسیه

شیعه كان له سه ر دیاریكردنی كه سێك بۆ پۆستی سه رۆك وه زیران رێكنه كه وتون و

داوای سازان و هه ماهه نگی ده كه ن.

ئه نجام���ی راگه یاندن���ی ل���ه دوای الیه نه عێراقه وه ، پارله مانی هه ڵبژاردنی سیاس���یه كان باس له پۆس���تی سه رۆك وه زیران ده ك���ه ن، چونكه بۆ ماوه ی دو خوله نوری مالیكی س���ه رۆك وه زیرانه ، ده س���توری عێراقیش ویالیه تی سه رۆك وه زیران���ی دیارینه كردوه . به ده ر له الیه نه كوردی و سونیه كان، الیه نه شیعه كانیش له سه ر مالیكی كۆك نین. ئه وه ش به هۆی هه ڵوێس���ت و كرده وه كانی���ه وه له ماوه ی

هه شت ساڵی رابردودا.مالیكی و 120 پشتیوانه كه ی

پارله مانت���اری ده وڵه تی قانون به تول ف���اروق، رایده گه یه نێت بۆ وه رگرتنه وه ی خولی سێیه می س���ه رۆكایه تی حكومه ت له الیه ن نوری مالیكیه وه ، تائێستا )120( ئه ندامی الیه نه شیعه كان پاڵپشتی خۆیان راگه یاندوه ، به اڵم دو الیه نی س���ه ره كی

شیعه كان كه ره وتی سه درو ئه نجومه نی بااڵی ئیس���المین تائێس���تا پش���تیوانی ده ڵێت ف���اروق رانه گه یاندوه . خۆی���ان "ئه و دو الیه نه ش له كۆتاییدا ناچار ده بن به قبوڵكردنی مالیكی ، چونكه ئه و پۆسته په یوه سته به به شه مافی هه ڵبژاردنه وه و هه موان به ره و الی الیه نی به هێز دێن، كه

ده وڵه تی قانونه ".یارو نه یاره كانی مالیكی

ئ���ه و هاوپه یمانی���ه ی ن���وری مالیكی س���ه رۆكایه تی ده كات و براوه ی یه كه می الیه ن���ی له چه ندی���ن هه ڵبژاردنه كان���ه ، سیاس���ی پێكهات���وه . به جۆرێك حیزبی ده عوه ی مالیكی ته نها )13( كورس���ی پارله مان���ی به ده س���تهێناوه ، له كاتێكدا قه واره ی س���ه ربه خۆكان به سه رۆكایه تی حس���ێن شه هرس���تانی )33( كورسی و كوتل���ه ی ب���ه در به س���ه رۆكایه تی هادی عام���ری )22( كورس���ی و رێكخس���تنی عێراق باڵی دوه می حیزبی ده عوه شانزه

كورسی هێناوه .ده عوه حیزب���ی دیاری س���ه ركرده ی لێدوانێك���ی ل���ه س���نه ید، حه س���ه ن رۆژنامه وانی���دا رایگه یان���د هه رچه ن���ده نوری مالیكی پله ی یه كه می ده نگه كانی هێن���اوه ، به اڵم وه رگرتنه وه ی پۆس���تی سه رۆك وه زیرانی بۆ خولی سێیه م به زۆر ئاس���ته م ناوبرد، به ه���ۆی ئه وه ی "له ناو الیه نه عێراقیه كاندا كۆده نگیه ك له س���ه ر

ره تكردنه وه ی هه یه ".له باره ی پۆس���تی س���ه رۆك وه زیرانی

داهات���وی عێراق���ه وه ، س���نه ید وت���ی شه هرستانی د.حس���ێن "نایش���ارمه وه خواس���تی بون به سه رۆك وه زیری هه یه و به هاوپه یمانیك���ردن له گه ڵ لیس���ته كانی ئه حرارو مه واتن ده توانێت ئه و خواسته ی به دیبهێنێت، ب���ه اڵم په یمانی به مالیكی

داوه بمێنێته وه و ده رنه چێت".س���ه باره ت به س���ه رۆكی لیستی به در هادی عامری، س���نه ید ئاماژه ی به وه دا له وانه ی���ه جیاببێت���ه وه و بگه ڕێته وه بۆ

كه له هه ڵبژاردنی مه واتن هاوپه یمانی ناو راب���ردودا لێی جیابوی���ه وه "ئه گه ر بێتو وه رگرتن���ی وه زاره تی ناوخۆ مس���ۆگه ر بكات، چونكه ئ���اره زوی وه رگرتنی ئه و

وه زاره ته ده كات".له كاتێكدای���ه س���نه ید لێدوانه كان���ی سه رچاوه یه كی سیاسی ئاگادار ئاشكرای ك���رد، مالیك���ی رایگه یان���دوه ئه گ���ه ر نه یاره كانی سوربن له سه ر ره تكردنه وه ی ، ئه وا ئاماده یه ده س���به رداری پۆسته كه ی بێت، به مه رجێك كه س���ێكی دیكه ی ناو

حیزبه كه ی ئه و پۆسته وه ربگرێت.به در پشتیوانی مالیكیه

له الیه ن خۆیه وه س���ه ركرده له ره وتی ب���ه در محه م���ه د به یات���ی ، رایگه یان���د پشتگیری له مالیكی ده كه ن بۆ وه رگرتنی خولی سێیه می س���ه رۆكایه تی وه زیران و وتی "ده س���تبه رداری مالیك���ی نابین". یه كالكردنه وه ی له پێناوی راش���یگه یاند له گ���ه ڵ گفتوگۆكانی���ان ملمالنێكان���دا ب���ااڵدا ئه نجومه ن���ی س���ه درییه كان و

به رده وامه .ده رب���اره ی مه رجه كانیان ب���ۆ مانه وه له ن���او هاوپه یمان���ی ده وڵه ت���ی قانون و به یات���ی مالیك���ی ، پش���تگیریكردنی نیه و رایده گه یه نێت مه رجی س���ه ختیان ته نها داوای سێ وه زاره ت و چه ند بریكار وه زیرێك ده كه ین "ئه وه ش وه كو به ش���ه

مافی هه ڵبژاردنی خۆمان".جه عفه ری ده نگ به كێ ده دات؟

ئ���ه و جه عف���ه ری ، ئیبراهی���م

له مه وبه ر ساڵ هه شت سیاسه تمه داره ی به هۆی ناڕه زایی چه ندین الیه نه وه رێگری لێكرا بۆ ئه وه ی ببێته سه رۆك وه زیران و گۆره پانه كه ی بۆ مالیكی به جێهێش���ت، له ئێستادا سه رۆكایه تی ره وتی چاكسازی سه ره كیه كانی له الیه نه یه كێكه ده كات و

ناو هاوپه یمانی ده وڵه تی قانون. پاڵێوراوی براوه ی ره وتی چاكس���ازی سادق مه حنا، هه ڵوێس���تی ره وته كه یان له باره ی مالیكیه وه راده گه یه نێت و ده ڵێت "ده ن���گ به پاڵێوراوێك ده ده ین كه له ناو ماڵی سیاسی شیعه دا رێكه وتنی له سه ر كرابێت، به بێ گوێدانه ناوه كه ی و پاشخانی حیزبی ". هه روه ها ده ڵێت "هێڵی سورمان بۆ مان���ه وه ی مالیكی له پۆس���ته كه یدا نییه ، به اڵم پێویسته به رێكه وتنی هه مو پێكهاته كان���ی هاوپه یمانی نیش���تیمانی

بێت و هیچ الیه نێك په راوێزنه خرێت".حه كی���م داوای رێكه وت���ن و گفتوگ���ۆ

ده كاتئه نجومه نی بااڵی ئیسالمی كه پارتێكی س���ه ره كی ش���یعه یه و له الی���ه ن عه ممار حه كیم���ه وه س���ه رۆكایه تی ده كرێت، به لیستی مه واتن به ش���داری له هه ڵبژاردنی پارله مانی عێراقدا كرد. پارله مانتاری ئه و لیسته هادی یاسری ، ئاماژه به وه ده كات ب���ۆ پێكهێنانی حكومه ت���ی نوێی عێراق "پێویس���ته رێكه وت���ن هه بێ���ت و رێز له قه ب���اره ی هه م���و الیه نه سیاس���یه كانی هیچ بگیرێت و نیش���تیمانی هاوپه یمانی

الیه نێك په راوێز نه خرێت".

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

ئاوێنه له م چاوپێكه وتنه دا چه ندین بابه تی مێژویی یه كه م سه رۆكی كۆماری عێراق عه بدولكه ریم قاسم روخێنه ری ده سه اڵتی بنه ماڵه ی���ی له زاری خوش���كه زایه كیه وه ده خات���ه ڕو، موئه یه د محه مه د س���اڵه ح ته مه ن حه فتا س���اڵ چه ندی���ن بابه تی باڵونه ك���راوه ی خاڵی ئاش���كرا ده كات. وه ك خۆی وت���ی "له كاتی هاتنه س���ه ر حوكمی خاڵمدا ته مه نم نۆزده ساڵ بوه و

زۆر بابه تی ئه وكاته م له بیرماوه ".

ئاوێن���ه : ئای���ا هی���چ یاده وه رییه كی ئه وكات���ه ت بیرم���اوه ك���ه له زه ینت���دا

ناسڕێته وه ؟ی���اده وه ری خۆش���ترین موئه ی���ه د: عه بدولكه ری���م خاڵ���م س���ه رده می به دیاریكراوی س���اڵی )1961(ه ، خاڵم داوای له دایكم )ئامینه ( كرد كه هه ندێك خواردنی عێراقی بۆ ئاماده بكات، كاتێك من به مه نجه ڵێ���ك خواردنه كه م برد ئه و له وه زاره تی به رگری بو، كاتێك گه یشتم پێی وتم میوانێك���ی بیانیم هه یه دوایی زانی���م ناوی )كۆنبنكیان(ه و پس���پۆری بواری نه وته و هاتبو دیارییه ك پێشكه شی به رزبونه وه ی به بۆن���ه ی ب���كات، خاڵم پله كه ی له روكنه وه بۆ لیوا روكن، به اڵم خاڵم دیارییه كه ی ره تكرده وه كه مۆركی ئه وروپییان���ه ی پێوه بو، به مه رجێك ئه و دیارییه ی وه رگ���رت بیكاته یاریگایه كی وه رزش���ی بۆ خه ڵ���ك، پاش���ان خاڵم بڕۆ پێیوت���م میوانه كان���دا له ب���ه رده م به هاوڕێكان���ت بڵ���ێ ئ���ه وا یاریگایه كی گه وره ی���ان ب���ۆ دروس���تده كه م به ناوی )یاریگای ش���ه عب: گه ل(، كه ئێس���تا گه وره ترین یاریگایه له به غداو له و كاته وه

دروستكراوه .ئاوێنه : عه بدولكه ریم قاسم چه ند براو

خوشكی هه بو؟موئه یه د: خێزانه كه یان س���ێ براو دو خوشك بون، به ناوه كانی عه بدولكه ریم و حامیدو عه بدولله تی���ف و نه جیه و ئامینه كه ده كاته دایكم و له خاڵم عه بدولكه ریم گه وره تر بوه و خ���ۆی به خێوی كردوه ، چونكه عه بدولكه ریم بچوكی خێزانه كه یان

بوه .ئاوێن���ه : ئایا دایكت هه رگیز باس���ی عه بدولكه ریم قاسمی بۆكردون، یان باسی

روداوێك كه له سه ر خاڵت رویدابێت؟موئه یه د: دایكم ئاگاداری هه مو شتێكی خاڵم بوه ، ته نها بابه تێك نه بێت ئه ویش شۆڕش���ی چوارده ی ته مموزی )1958( بو، ك���ه كۆتایی به حوكمی پاش���ایه تی هێن���او نه یزانی چ���ۆن ئاماده كاریی بۆ كردوه و ئه نجامیداوه ، به اڵم ئه و چیرۆكه م هه رگیز بیرناچێته وه كاتێك دایكم پێش ئه و شۆڕشه زۆری له عه بدولكه ریم قاسم كرد ژیانی هاوس���ه رگیریی پێكبهێنێت، ئه ویش رازیبو به مه رجێك كارێكی هه یه ده یكات و پاشان هاوسه رگیریی ده كات، تومه ز مه به س���تی له و كاره شۆڕش���ی چوارده ی ته مم���وزه له )1958(، پاش ش���ۆڕش خاڵم بو به س���ه رۆكی عێراق و

دایكم پێیوته وه ده بێت هاوس���ه رگیریی بكه یت و ماڵ و منداڵ پێكه وه بنێیت، ئه و پێكه نی و وتی گه لی عێراق منداڵه كانمن و شۆڕش���ی چ���وارده ی ته مموزیش رۆژی

هاوسه رگیرییه كه مه .ئاوێن���ه : به ڕێزتان هی���چ كات روبه ڕو قسه ت له گه ڵ عه بدولكه ریم كردوه ؟ وه كو

باسی چ بابه تێك كه بیرت مابێت؟به سۆزبن و ده یوت هه میشه موئه یه د: له گ���ه ڵ خه ڵ���ك و خۆت���ان كراوه ب���ن هاواڵتییه كدا، هیچ به س���ه ر مه سه پێنن پێویسته له سه رتان ببنه كه سانی دیاری نێ���و كۆمه ڵ���گا، ئه م���ه وته یه كێتی كه

هه میشه له بیره وه ریمدا ده مێنێته وه .ئاوێن���ه : دوای روخانی حكومه ته كه ی عه بدولكه ریم قاس���م و هاتنی به عس هیچ

زیانێك به ر خێزانه كه ی ئێوه كه وت؟موئه ی���ه د: برایه ك���م به ن���اوی تاریق

محه مه د كه فڕۆكه وانی موالزمی یه ك بو له سێداره دراو، خۆمان و كه سوكاره كانمان به عس���ه وه ، زیندانه كان���ی خراین���ه له ماڵه كانمان ده ركراین و هه مو كه لوپه ل و كه ره سته ی نێو ماڵه كانمان به تااڵنبران، زۆر ئه زیه تی ده رونی و جه سته یی دراین، پاش���ه ڕۆژمان فه وتا، دایك���م و برایه كی دیك���ه م له ده س���تدا، هه تاوه كو روخانی به عس���یش زۆر ده ترس���این، چونك���ه له به غدا ماینه وه و به به رده وامی و چل ساڵ رۆژانه لێپرسینه وه یان له گه ڵ ده كردین، زۆر كه م تێكه ڵی دراوس���ێكان ده بوین، رۆژان���ه له الی���ه ن ده زگای س���یخوڕیی س���ه دامه وه چاودێریی ده كراین، له الیه ن وه حش���ه كانی س���ه دامه وه زۆر ئه زیه ت ش���وێن له یه ك نه مانده توانی ده دراین و نیش���ته جێ بی���ن و به هه مو ش���ێوه یه ك

ئاینده ی خێزانه كه مان فه وتێنرا.

جارێكیش كاتێك به ع���س زانی ئێمه كه سی نزیكی عه بدولكه ریم قاسمین، ماڵی خۆم و دایكم له ته ل محه مه د بو له به غدا، به عس هات پرۆژه یه كی ئه نجامداو وتیان ده بێ���ت خانوه كه تان بڕوخێنرێت، دواتر به س���ه ر خانوه كه مانداو ده س���تیانگرت چیرۆكێكی قس���ه بكه ین، نه مانتوان���ی دیكه ئه وه ی���ه خێزانه كه م فه رمانبه ر بو له وه زاره تی كاره با كه زانییان خزمه تی عه بدولكه ریمین نانبڕاویان كردو فه سڵكرا، به اڵم س���ه ره ڕای ئ���ه و مه ینه تییانه هه ر

به رده وامبوین له ژیان.ئاوێن���ه : ب���ه ڕای تۆ ئایا له ئێس���تادا عێراق پێویستی به كه سایه تییه كی وه كو

عه بدولكه ریم قاسم هه یه ؟موئه ی���ه د: عێراقی ئه مڕۆ پێویس���تی به كه سایه تییه كی عێراقی دور له مه زهه بی و تایه فه گ���ه ری و نه ته وه په رس���تی هه یه ، پێویس���تمان به حكومه تێكی نیشتیمانی هه یه كه پیاوی واڵتان نه بێت و مه یلی بۆ

هیچ الیه نێك نه بێت.ئاوێنه : به ڕێزتان له ئێستادا به چییه وه

سه رقاڵن و كاری چی ده كه ن؟موئه ی���ه د: پێش���تر م���ن یاریزان���ی نێوده وڵه تی تۆپی پێ بوم، له سێ تیپی كۆنی عێراق یاریمكردوه و سه رپه رش���تی راهێنانی باش���ترین تیپی عێراقی بوم، له ئێستادا پس���پۆری بواری تۆپی پێ و سه رۆكی سه ندیكای یاریزانه نمونه كان و یه كێك پێ���ی تۆپ���ی باش���ترینه كانی

له رێكخراوه كانی كۆمه ڵگه ی مه ده نیم.ئاوێنه : چۆن بیرتكرده وه كه ئه مساڵ خۆت كاندی���د بكه یت ب���ۆ ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق، له گه ڵ چ كه سایه تییه كدا

ئه و لیسته تان دروستكرد؟موئه ی���ه د: هه رچه ن���ده ده نگی كه مم به ده س���تهێنا، ح���ه زم نه ده ك���رد خۆم كاندیدبك���ه م ب���ۆ ب���واری سیاس���ه تی بۆگه ن، به اڵم له الیه ن هاوڕێ نزیكه كانم پێشنیاركرام، خۆش���م بیرمكرده وه له و رێگه یه وه پالنێك بۆ بیرۆكه و لێكۆڵینه وه له وه رزشی عێراق دروس���تبكه م و بتوانم له و ب���واره دا عێراق بگه یه نمه ئاس���تی واڵتانی پێش���كه وتو، ئه گینا من ده زانم هه مو الیه نه كان بۆ به رژه وه ندی حیزبی

شه خسیی كار ده كه ن.

هه میشه ده یوت به سۆزبن و

كراوه بن له گه ڵ خه ڵك و خۆتان

مه سه پێنن به سه ر هیچ هاواڵتییه كدا

هێڵی سورمان بۆ مانه وه ی مالیكی له

پۆسته كه یدا نییه ، به اڵم پێویسته به رێكه وتنی

هه مو پێكهاته كانی هاوپه یمانی نیشتیمانی

بێت و هیچ الیه نێك په راوێزنه خرێت

موئه یه د محه مه د ساڵه ح

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

له‌مساڵدا‌بۆ‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‌گه‌شتوگوزاری‌‌سلێمانی‌‌له‌كۆی‌‌10پرۆژه‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌بۆ‌6پرۆژه‌ی‌‌كراوه‌،‌به‌بڕی‌‌نزیكه‌ی‌‌7ملیار‌دینار،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌قه‌یرانی‌‌داراییه‌وه‌‌ده‌ست‌به‌ته‌نها‌پرۆژه‌یه‌كیش‌نه‌كراوه‌،به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌گه‌شتوگوزاری‌‌سلێمانی‌‌

باس‌له‌وه‌‌ده‌كات،‌ئه‌گه‌ر‌قه‌یرانه‌كه‌‌به‌رده‌وامی‌‌هه‌بێت،‌هه‌مو‌

پرۆژه‌كانیانده‌چێته‌‌ساڵی‌‌داهاتو.ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدا‌یه‌كێك‌له‌پڕۆژه‌كانی‌‌ساڵی‌‌

پێشوشیان‌كه‌‌پاره‌یان‌بۆ‌ته‌رخانكردوه‌‌)سه‌روه‌ریه‌كانی‌‌سه‌رگه‌ڵو(‌بوه‌‌كه‌‌

به‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌حیزبی‌‌ده‌ناسرێ‌.

تائێستا‌ده‌ست‌به‌ته‌نها‌پرۆژه‌یه‌كیش‌نه‌كراوه‌

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گش���تی‌‌گه‌ش���توگوزاری‌‌سلێمانی‌‌یاسین‌فه‌قێ‌‌س���ه‌عید‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌بۆ‌س���اڵی‌‌‌2014ئه‌وان‌پێش���نیاری‌‌10پرۆژه‌یان‌ب���ۆ‌حكومه‌ت‌كردوه‌‌به‌بڕی‌‌نزیكه‌ی‌‌15ملیار‌دینار‌كه‌‌له‌مساڵدا‌جێبه‌جێی‌‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌دواجار‌ره‌زامه‌ن���دی‌‌له‌س���ه‌ر‌6پ���رۆژه‌‌كراوه‌،‌به‌بڕی‌‌نزیك���ه‌ی‌‌7ملیار‌دین���ار،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌قه‌یران���ه‌‌داراییه‌ی‌‌روبه‌روی‌‌هه‌رێم‌بۆته‌وه‌‌تائێس���تا‌ك���ه‌‌له‌نیوه‌ی‌‌س���اڵه‌كه‌‌نزیكده‌بینه‌وه‌‌ته‌نانه‌ت‌ده‌ست‌به‌ته‌نها‌پرۆژه‌یه‌كیش‌نه‌كراوه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"له‌دوای‌‌2/17ی‌‌ئه‌مس���اڵه‌وه‌‌ئیحاڵه‌ی‌‌پرۆژه‌كان‌وه‌ستاوه‌‌بۆیه‌‌ده‌ست‌به‌ته‌نها‌پرۆژه‌یه‌كیش‌نه‌كراوه‌".ناوبراو‌ره‌شبینی‌‌ئه‌گه‌ری‌‌ له‌ب���اره‌ی‌‌ نیش���اندا‌ خۆش���ی‌‌وتیش���ی‌‌ قه‌یرانه‌ك���ه‌و‌ به‌رده‌وامبون���ی‌‌"ئه‌گه‌ر‌ئ���ه‌م‌قه‌یرانه‌‌به‌رده‌وامی‌‌هه‌بێت‌له‌‌2014هی���چ‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌گه‌ش���تیاری‌‌ئیعالن���ی‌‌بۆ‌ناكرێت‌و‌هه‌م���وی‌‌ده‌چێته‌‌س���اڵی‌‌2015".قه‌یران���ی‌‌دارای���ی‌‌وه‌ك‌نه‌ك‌ رونیده‌كات���ه‌وه‌‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌‌ ئه‌و‌پرۆژه‌كان���ی‌‌وه‌س���تاندون،‌به‌ڵكو‌بۆته‌‌زی���اده‌ڕه‌وی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌خه‌ڵكانێك‌ هۆی‌‌بكه‌ن���ه‌‌س���ه‌ر‌زه‌ویه‌كانیش���یان‌"ك���ه‌‌بیكه‌ینه‌‌ نه‌بێ���ت‌ به‌نزین���ی‌‌پێویس���ت‌

تافه‌رمانب���ه‌ر‌ ئۆتۆمبیله‌كانمان���ه‌وه‌‌بنێرین‌ب���ۆ‌چاودێری���ی‌‌زه‌وییه‌كانمان،‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌زی���اده‌ڕه‌وی‌‌هه‌ر‌ده‌كرێته‌‌له‌كاتی‌‌ به‌تایبه‌ت‌ س���ه‌ر‌موڵكه‌كانمان،‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‌زیاده‌ڕه‌وییه‌ك���ی‌‌زۆر‌

ده‌كرێته‌‌سه‌ر‌زه‌وییه‌كانی‌‌میری‌".

)سه‌روه‌رییه‌كانی‌‌سه‌رگه‌ڵو(‌پرۆژه‌‌حیزبیه‌كه‌

له‌باره‌ی‌‌پرۆژه‌كانی‌‌ساڵی‌‌پێشوشیان‌ئه‌و‌باس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌20پرۆژه‌یان‌هه‌بوه‌،شه‌شیان‌راسته‌وخۆ‌خۆیان‌كاریان‌له‌رێگای‌‌به‌ڵێنده‌ره‌وه‌‌ تێداكردوه‌‌14یان‌كاری‌‌تێ���دا‌كراوه‌‌و‌پێنج‌له‌پرۆژه‌كانیش‌له‌پ���رۆژه‌‌به‌رده‌وامه‌كان‌ب���ون.‌یه‌كێك‌له‌و‌پڕۆژانه‌ی‌‌س���اڵی‌‌پێشو‌پاره‌یان‌بۆ‌

ته‌رخانكردوه‌قۆناغی‌‌س���ێیه‌می‌‌پڕۆژه‌ی‌‌)س���ه‌روه‌رییه‌كانی‌‌س���ه‌رگه‌ڵو(‌بوه‌‌كه‌‌یاس���ین‌فه‌ق���ێ‌‌س���ه‌عید‌به‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌مێژوی���ی‌‌سیاس���ی‌‌ناوی‌‌ده‌ب���ات‌نه‌ك‌حیزب���ی‌،‌له‌كاتێك���دا‌باس‌له‌به‌ش���ێك‌مێ���ژوی‌‌كاره‌كانی‌‌یه‌كێتی‌‌نیش���تمانی‌‌ده‌كاتله‌گوندی‌‌سه‌رگه‌ڵو‌كه‌‌ كوردستان‌چۆن‌باره‌گا‌و‌ماڵی‌‌چه‌ند‌سه‌ركرده‌یه‌كی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌وه‌ك‌خۆی‌‌دروستكراوه‌ته‌وه‌،‌یاسین‌فه‌قێ‌‌سه‌عید‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌ئه‌و‌پرۆژه‌یه‌،له‌س���اڵی‌‌2009وه‌‌به‌چه‌ند‌قۆناغێك‌كاری‌‌تێدا‌ده‌كرێت،‌له‌قۆناغی‌‌یه‌كه‌مدا‌ئیداره‌ی‌‌گش���تی‌‌ئ���ه‌و‌حیزبه‌‌بڕێك‌پاره‌ی‌‌بۆ‌خه‌رجكردوه‌له‌ئێستاشدا‌نزیك���ه‌ی‌‌70%ی‌‌كاره‌كان���ی‌‌ته‌واوبوه‌،‌ئه‌و‌30%ه‌ی‌‌كه‌ماوه‌له‌قۆناغی‌‌س���ێیه‌مدا‌

حكومه‌ت‌بڕی‌‌ملیارێك‌و‌500ملیۆن‌دیناری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌گشتیه‌كه‌ی‌‌ دابینكردوه‌،‌ بۆ‌گه‌شتوگوزاری‌‌س���لێمانی‌‌ره‌تیده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌وه‌‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌حیزبی‌‌بێت‌و‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌روبه‌روی‌‌ره‌خنه‌‌بوبێتنه‌وه‌و‌ئه‌و‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‌ مێ���ژوی‌‌ ده‌ڵێت"ئه‌وه‌‌میلله‌تێكه‌،‌ئاساییه‌‌وه‌ك‌گه‌شتوگوزاری‌‌لێوه‌ربگیرێت".‌ سودی‌‌ مێژویی‌‌ سیاسی‌‌به‌ب���ڕوای‌‌ئه‌و‌نه‌ك‌ئه‌و‌ش���وێنه‌،‌به‌ڵكو‌چه‌ندین‌شوێنی‌‌تریش‌‌هه‌ن‌ده‌كرێت‌بۆ‌بواری‌‌گه‌شتیاری‌‌سودیان‌لێوه‌ربگیرێت،‌به‌نمونه‌ش‌"كاتی‌‌خۆی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌بارزان���ی‌‌له‌ناوچ���ه‌ی‌‌حاج���ی‌‌هۆمه‌ران‌له‌دیانه‌‌بوه‌،‌ده‌كرێت‌ئه‌و‌شوێنه‌‌بكرێته‌‌ئیتاڵیه‌كان‌ گه‌ش���تیاری‌،‌ ناوچه‌یه‌ك���ی‌‌)گاریباڵدی‌(‌ به‌س���ه‌ركرده‌‌ بارزانییان،‌

ده‌چوێنن،‌ئه‌و‌سه‌ركرده‌یه‌ی‌كه‌‌ئیتاڵیای‌‌یه‌كخست،‌بۆیه‌‌ده‌كرێت‌ئێمه‌‌سود‌له‌و‌شوێنانه‌‌وه‌ربگرین،‌كه‌‌بۆ‌زه‌مه‌نێك‌ئه‌و‌

سه‌ركرده‌‌كوردانه‌ی‌‌تێدا‌ژیاون".

گله‌یی‌‌له‌شاره‌وانی‌‌ده‌كاتبه‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گش���تی‌‌گه‌ش���توگوزاری‌‌س���لێمانی‌‌گله‌ییشی‌‌له‌ش���اره‌وانی‌‌كرد‌و‌دوژن‌ به‌ب���ه‌ره‌ی‌‌ ئه‌وان���ه‌ی‌‌ خۆی���ان‌و‌ناوبرد‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌ش���اره‌وانی‌‌كاره‌كانی‌‌گه‌ش���توگوزار‌به‌ه���ی‌‌خ���ۆی‌‌نازان���ێ‌‌و‌پش���تگوێیان‌ده‌خات،‌به‌نمونه‌ش‌باسی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌ش���اره‌وانی‌‌ئ���اوه‌ڕۆی‌بۆ‌ك���ردوه‌،‌ س���لێمانی‌‌ ش���اری‌‌ زۆرینه‌ی‌‌ته‌نها‌زۆنه‌‌گه‌ش���تیاریه‌كانی‌‌سه‌رچنار‌و‌قلیاسان‌و‌چه‌قچه‌ق‌نه‌بێت‌كه‌‌"تائێستا‌

ئ���ه‌و‌ناوچان���ه‌‌ك���ه‌‌به‌ڕێوه‌رایه‌تیه‌كه‌ی‌‌ئێمه‌شی‌‌لێیه‌‌ئاوه‌رۆی‌‌نیه‌،به‌جۆرێك‌كه‌‌ئه‌مه‌ش‌ به‌سترابێته‌وه‌،‌ به‌یه‌كه‌وه‌‌ هه‌مو‌گه‌وره‌تری���ن‌گرفته‌،‌چونك���ه‌‌زێرابه‌كان‌له‌ش���وێنێكدایه‌‌وه‌ك‌بی���ره‌،‌كه‌‌پڕ‌بو‌لێی���ده‌ڕژێ‌‌و‌تێكه‌اڵو‌به‌ئاوی‌‌س���ه‌رچنار‌ده‌بێت‌كه‌‌به‌ش���ێكه‌‌له‌سه‌رچاوه‌ی‌‌ئاوی‌‌خواردنه‌وه‌ی‌‌سلێمانی‌‌وئه‌مه‌ش‌گرفتێكی‌‌زۆر‌گه‌وره‌یه‌‌و‌پێویستی‌‌به‌چاره‌سه‌كردن‌هه‌ی���ه‌‌له‌نزكیتری���ن‌كاتدا".س���ه‌باره‌ت‌به‌ئاماری‌‌هاتنی‌‌گه‌شتیاران‌بۆ‌سنوری‌‌پارێزگای‌‌سلێمانی‌‌له‌مساڵدا‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌گه‌شتوگوزاری‌‌سلێمانی‌‌ئاماژه‌ی‌‌ب���ه‌وه‌دا‌كه‌‌له‌چ���وار‌مانگ���ی‌‌یه‌كه‌می‌‌گه‌ش���تیار‌ ‌371 172هه‌زارو‌ ئه‌مس���اڵ‌هاتون،‌ئه‌مه‌ش‌ئامارێكی‌‌خراپ‌نییه‌.

ئابوری)431(‌سێشه‌ممه‌‌2014/6/3 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

گه شتوگوزاری سلێمانی ملیارێك و 500 ملیۆن دینار بۆ پرۆژه یه كی حزبی ته رخان ده كات

‌‌‌ئا:‌ئیحسان‌مه‌ال‌فوئاد

له‌ئێستادا‌فرۆشتنی‌نه‌وتی‌كوردستان‌بوه‌ته‌‌جێی‌بایه‌خی‌میدیا‌ناوخۆیی‌و‌

جیهانییه‌كان‌و‌ناڕه‌زایی‌و‌توڕه‌یی‌حكومه‌تی‌ناوه‌ندی‌عێراق‌به‌دوای‌‌خۆیدا‌هێناوه‌،‌پسپۆرێكی‌بواری‌‌

نه‌وتیش‌ده‌ڵێت‌"كورد‌ناسیۆنالیزمی‌نه‌وت‌و‌گاز‌به‌كارناهێنێت،‌ئه‌مه‌ش‌بۆ‌كۆمپانیاكان‌و‌واڵتانی‌كڕیار‌جێگه‌ی‌‌بایه‌خه‌"‌ئه‌ندامێكی‌لیژنه‌ی‌‌نه‌وت‌و‌سامانه‌‌سروشتییه‌كانی‌‌په‌رله‌مانی‌

كوردستانیش‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌"له‌2013 په‌رله‌مانی‌كوردستان‌به‌یاسایه‌ك‌

ره‌زامه‌ندی‌فرۆشتنی‌نه‌وتی‌‌ده‌ربڕیوه‌".

نه‌وت‌و‌س����امانه‌‌ لیژنه‌ی‌‌ ئه‌ندامێكی‌كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ سروشتییه‌كانی‌د.‌عیزه‌ت‌سابیر‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ئاوێنه‌‌له‌رێگه‌ی‌‌ له‌ئێستادا‌نه‌وت‌ رونیكرده‌وه‌‌عه‌مباره‌كان����ی‌‌ ده‌چێت����ه‌‌ بۆریی����ه‌وه‌‌كۆمپانی����ای‌‌ له‌توركی����اش‌ توركی����او‌بۆتاش‌سه‌رپه‌رشتی‌ناردن‌و‌فرۆشتنی‌ئه‌و‌نه‌وت����ه‌‌ده‌كات‌به‌واڵتانی‌ئه‌وروپا‌كوردس����تان،‌ هه‌رێمی‌ به‌ڕه‌زامه‌ن����دی‌هه‌ر‌هه‌م����ان‌كۆمپانیاش‌نه‌وتی‌عێراق‌جه‌یه����ان‌و‌ به‌ن����ده‌ری‌‌ ده‌گوازێت����ه‌وه‌‌

ده‌یفرۆشێت.ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌‌ئاشكراش����یكرد‌كه‌‌رۆژی‌‌چوارشه‌ممه‌‌سه‌رۆكی‌حكومه‌ت‌و‌وه‌زیره‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كان‌دێنه‌‌په‌رله‌مان‌

"ئێمه‌ش‌وه‌كو‌په‌رله‌مانتاران‌پرسیاریان‌لێده‌كه‌ین‌و‌ب����ۆ‌خه‌ڵكی‌رونده‌كه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌فرۆشتنی‌‌نه‌وت‌به‌م‌شێوه‌یه‌یه‌".

له‌ب����اره‌ی‌‌كاریگه‌ری‌‌نه‌وت‌له‌س����ه‌ر‌دامه‌زراندن����ی‌‌قه‌واره‌ی‌‌س����ه‌ربه‌خۆ‌بۆ‌هه‌رێمی‌كوردس����تان‌د.‌رێبوار‌فه‌تاح‌له‌وتارێكیدا‌ده‌ڵێت‌"پیشه‌سازی‌نه‌وت‌ده‌كرێت‌ببێته‌‌پاڵپش����تی‌دامه‌زراندنی‌‌ق����ه‌واره‌ی‌كوردس����تانی‌س����ه‌ربه‌خۆ،‌ئ����ه‌و‌ سه‌رپه‌رش����تیكردنی‌‌ دی����اره‌‌پیشه‌سازییه‌و‌له‌بازاڕخستنی‌كاریگه‌ری‌‌یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌یه‌‌له‌س����ه‌ر‌سومعه‌ی‌‌له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌ كوردس����تان‌ ق����ه‌واره‌ی‌‌هه‌رێمیش‌ سه‌ركه‌وتنی‌‌ نێوده‌وڵه‌تیدا،‌وه‌ك‌به‌رهه‌مهێنه‌ری‌‌نه‌وت‌به‌س����تراوه‌‌

به‌و‌سومعه‌یه‌وه‌".هه‌ر‌له‌م‌باره‌یه‌وه‌‌پس����پۆری‌‌بواری‌‌نه‌وت‌و‌مامۆس����تای‌‌زانكۆ‌د.‌س����ه‌ردار‌عه‌زی����ز‌له‌لێدوانێكدا‌ب����ۆ‌ئاوێنه‌‌وتی‌‌"هه‌رێمی‌كوردس����تان‌رۆژانێك‌پشتی‌به‌س����وپای‌ئه‌مه‌ریكا‌ده‌به‌ست‌و‌دواتر‌راكێش����انی‌قونس����وڵخانه‌ی‌‌واڵت����ان،‌ئه‌م����ه‌ش‌وه‌ك‌جۆرێ����ك‌له‌دانپیانان‌و‌رێگریی����ه‌ك‌ وه‌ك‌ ت����ر‌ له‌الیه‌ك����ی‌كوردس����تان،‌ س����ه‌ر‌ له‌هێرش����كردنه‌‌قونسوڵخانه‌كان‌ هه‌رێم‌ تر‌ به‌مانایه‌كی‌وه‌ك‌بنه‌مایه‌كی‌ئاسایش����ی‌نیشتمانی‌كۆمپانیا‌ هاتنی‌ له‌په‌نای����دا‌ ده‌بینێت،‌هه‌م����ان‌ ن����ه‌وت‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان����ی‌كۆمپانیاكان‌ ئه‌وه‌ت����ا‌ ده‌بین����ن،‌ رۆڵ‌به‌هه‌رێمه‌وه‌‌ له‌قونس����وڵخانه‌كان‌ زیاتر‌

به‌ستراون".‌

له‌كۆتایی‌‌ساڵی‌رابوردو‌له‌كۆنفرانسی‌كوردس����تان-عێراق‌ب����ۆ‌ن����ه‌وت‌و‌گاز‌له‌وتارێكدا‌سه‌باره‌ت‌به‌بۆری‌هێڵی‌نێوان‌كوردستان‌توركیا‌سه‌رۆكی‌حكومه‌تی‌هه‌رێم‌نێچیرڤان‌بارزانی‌‌رایگه‌یاند‌"ئه‌و‌بۆرییه‌‌نه‌وته‌‌رێگه‌ی‌‌خۆی‌ده‌دۆزێته‌وه‌‌بۆ‌بازاڕه‌كان����ی‌جیهان"،‌ئه‌و‌وته‌یه‌ش‌

چه‌ندین‌لێكدانه‌وه‌ی‌‌جیاجیای‌بۆ‌كرا.ئه‌و‌وته‌یه‌ی‌بارزانی‌وا‌لێكدرایه‌وه‌‌كه‌‌مه‌به‌ستی‌خه‌ونه‌‌گه‌وره‌كه‌یان‌)ده‌وڵه‌تی‌كوردی(ی����ه‌،‌چونكه‌‌له‌م����ڕۆدا‌"نه‌وت‌جگه‌‌له‌رۆڵه‌‌ئاب����وری‌‌و‌بازرگانییه‌كه‌ی‌‌رۆڵێكی‌گه‌وره‌ی‌‌ئاساییشی‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌

سیاسیش‌ده‌بینێت".

هه‌ر‌كاتێ����ك‌هه‌رێم‌روبه‌ڕوی‌‌هێرش‌ده‌توان����ن‌ كونس����وڵخانه‌كان‌ ب����وه‌وه‌‌به‌ئاس����انی‌بڕۆن،‌ب����ه‌اڵم‌كۆمپانیاكان‌بڕێك����ی‌زۆر‌پ����اره‌‌خه‌رجده‌كه‌ن‌بۆیه‌‌عه‌زیز‌ س����ه‌ردار‌ قورستره‌،‌ رۆشتنیان‌له‌مباره‌یه‌وه‌‌وتی‌"به‌م‌پێیه‌‌بێت‌نه‌وت‌ده‌بێته‌‌یه‌كێك‌له‌بنه‌ماكانی‌سیاسه‌تی‌

ده‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌رێم".س����اڵی‌‌2013راوێ����ژكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌س����امانه‌‌سروش����تییه‌كان‌د.‌عه‌ل����ی‌رۆژنامه‌وانی����دا‌ له‌لێدوانێك����ی‌ به‌ل����ۆ‌رایگه‌یاندب����و‌كه‌‌دروس����تكردنی‌‌هێڵی‌بۆری‌‌نه‌وتی‌‌سه‌ربه‌خۆی‌‌كوردستان‌بۆ‌له‌وه‌دایه‌‌ گرنگییه‌كه‌ی‌‌ واڵت‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌سه‌ربه‌خۆ‌ده‌بێت‌

له‌هه‌نارده‌كردنی‌‌نه‌وتی‌‌خۆی.ئاوێنه‌‌زۆر‌هه‌وڵیدا‌لێدوانی‌راوێژكاری‌‌د.‌ وه‌زاره‌تی‌س����امانه‌‌سروشتییه‌كان‌عه‌لی‌به‌لۆ‌وه‌ربگرێ����ت،‌به‌اڵم‌وه‌اڵمی‌

په‌یوه‌ندییه‌كانی‌نه‌دایه‌وه‌.ئه‌وه‌ی‌‌جێی‌پرسیاره‌‌كورد‌ده‌توانێت‌له‌رێگه‌ی‌‌نه‌وته‌وه‌‌ئامانجی‌نێوده‌وڵه‌تی‌دروس����تبونی‌ گره‌نتی‌ بپێكێت‌و‌ خۆی‌كیانێك‌بكات،‌ئه‌و‌پس����پۆره‌ی‌‌بواری‌‌نه‌وت‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌واڵتانی‌دونیا‌كوردس����تان‌ناكه‌ن‌به‌ده‌وڵه‌ت‌له‌به‌ر‌نه‌وت،‌هه‌رگیز‌هۆكاری‌‌ده‌وڵه‌ت‌ هۆكاری‌‌ راس����ته‌وخۆ‌ ئابوری‌‌نه‌ب����وه‌،‌به‌ڵك����و‌وه‌ك‌ئ����ه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌سه‌ر‌ده‌كاته‌وه‌‌كۆمه‌ڵێك‌تیۆر‌هه‌یه‌‌بۆ‌به‌ده‌وڵه‌تبونی‌كوردس����تان،‌یه‌كه‌م‌بونی‌ دوه‌م‌ عێراقه‌،‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌

عێراق‌به‌مه‌ترس����ی‌بۆ‌س����ه‌ر‌هه‌رێم‌و‌ئینج����ا‌لۆبیكردن‌له‌پێناو‌پاراس����تن‌و‌به‌ده‌وڵه‌تبوندا،‌س����ێیه‌م‌كردنی‌هه‌رێم‌زامنكردنی‌ ب����ۆ‌ له‌توركیا‌ به‌به‌ش����ێك‌ئاسایش����ی‌وزه‌ی‌‌ئه‌و‌واڵته‌.‌ئه‌و‌وتی‌‌"له‌ئێستاشدا‌هیچ‌له‌و‌ئه‌گه‌رانه‌‌له‌ئارادا‌نین،‌به‌گش����تی‌ده‌وڵه‌تی‌كوردی‌به‌بێ‌چونكه‌‌ نابێ����ت،‌ توركیا‌ ره‌زامه‌ن����دی‌له‌عێ����راق‌جیاده‌بێته‌وه‌‌ هه‌رێم‌ كاتێك‌ده‌بێ����ت‌رێ����گای‌‌ت����ر‌بدۆزێت����ه‌وه‌‌بۆ‌

گه‌یشتنه‌‌بازاڕی‌جیهان".ئای����ا‌عێراق‌مه‌به‌س����تی‌مه‌ترس����ی‌ده‌وڵه‌تی‌كوردییه‌‌یان‌كێشه‌ی‌ئابوری‌‌واڵت،‌ئ����ه‌و‌ئه‌ندامی‌لیژن����ه‌ی‌‌نه‌وت‌و‌په‌رله‌مان‌ سروش����تییه‌كانی‌ س����امانه‌‌عێراق‌ كێش����ه‌ی‌ "له‌ئێس����تادا‌ ده‌ڵێت‌له‌گ����ه‌ڵ‌هه‌رێ����م‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌پ����اره‌ی‌‌نه‌وته‌كه‌‌ده‌چێته‌‌سه‌ر‌حسابی‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌له‌بانكێك����ی‌‌توركیاو‌هه‌ر‌هه‌رێمی����ش‌ماف����ی‌مامه‌ڵه‌كردنی‌‌به‌و‌ده‌ڵێت‌ عێراقی����ش‌ هه‌یه‌و‌ پاره‌ی����ه‌وه‌‌

ده‌بێت‌پاره‌كه‌‌بۆ‌عێراق‌بێت".ره‌نگ����ه‌‌په‌یام����ی‌ك����ورد‌له‌رێگه‌ی‌‌گازه‌وه‌‌گرنگت����ر‌بێ����ت‌ب����ۆ‌ئه‌وروپاو‌ئه‌مه‌ریكا،‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ هه‌رێم‌ كه‌‌ رونیده‌كاته‌وه‌‌عێراقه‌وه‌‌جۆری‌گرێبه‌س����تی‌جیاوازی‌هه‌ی����ه‌،‌ب����ڕوای‌‌به‌خۆماڵی‌س����امانی‌سروش����تی‌نییه‌،‌واتا‌"ناس����یۆنالیزمی‌ئه‌مانه‌‌ به‌كارناهێنێ����ت،‌ گاز‌ ن����ه‌وت‌و‌هه‌موی‌بۆ‌كۆمپانیاكان‌و‌واڵتانی‌كڕیار‌

جێگه‌ی‌‌بایه‌خه‌".

هه نارده كردنی نه وته كه ی هه رێم،هه نگاوێك بۆ ئابوریه كی سه ربه خۆ"نه‌وت‌جگه‌‌له‌رۆڵه‌‌ئابوریه‌كه‌ی‌‌رۆڵێكی‌گه‌وره‌ی‌‌ئاسایشی‌نه‌ته‌وه‌ییش‌ده‌بینێت"

پڕۆژه‌یه‌کی‌گه‌شتیاری‌له‌سڵێمانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئاوێنه‌

سه‌ربه‌خۆیی‌‌به‌بێ‌ره‌زامه‌ندی‌توركیا‌

نابێت،‌چونكه‌‌كاتێك‌هه‌رێم‌له‌عێراق‌

جیاده‌بێته‌وه‌‌ده‌بێت‌رێگایه‌ک‌بدۆزێته‌وه‌‌بۆ‌گه‌یشتنه‌‌بازاڕی‌

جیهان

له‌‌2013 په‌رله‌مانی‌كوردستان‌ره‌زامه‌ندی‌ده‌ربڕی‌كه‌‌هه‌رێم‌مافی‌

فرۆشتنی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌بێت

قه‌یرانی‌‌دارایی‌‌پرۆژه‌‌

گه‌شتیارییه‌كانی‌‌وه‌ستاندوه‌

9 (431( سێشه ممه 2014/6/3 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

به شێك له په رله مانتارانی كوردستان، سه رباری كاری په رله مانتاریان، پله ی

جۆراجۆریان له ناو حیزبه كانیاندا هه یه و سه رقاڵی كاری حیزبایه تیشن،

ئه مه ش لێكدانه وه ی وه های بۆ ده كرێت كه كۆكردنه وه ی ئه و دو

كاره به یه كه وه له كاتدا نه گونجاوبێت، هه رچه نده له روی یاساییه وه وه ك په رله مانتارێكی پارتی

ده ڵێت"له پێڕه وی ناوخۆی په رله مان هیچ ده قێكی یاسایی نییه كه بڵێت

نابێت په رله مانتار كاری حیزبی بكات یان له ناو حیزبه كه یدا پله ی بااڵی

هه بێت".

په رله مانتارانی گۆڕان واز له پۆسته حیزبیه كانیان ده هێنن

له س���ه ر ئ���ه وه ی ئای���ا ده گونج���ێ په رله مانتار هاوش���انی كاره كه ی خۆی پله یه كی حیزبیشی هه بێت وله هه مانكاتدا كار له هه ردو الیه نه كه دا بكات؟، یاخود ره وایه ئه ندامانی ده سته ی سه رۆكایه تی په رله مان پله حیزبیه كانیش���یان هه ر بمێن���ێ ؟ ل���ه و روه وه په رله مانت���اران د.ش���ێركۆ هه یه ، جیاوازیان بۆچونی حه مه ئه مین په رله مانتاری فراكسیۆنی گ���ۆڕان، له گ���ه ڵ ئ���ه وه دا نیی���ه كه په رله مانتار هاوش���انی كاره كه ی خۆی له كاری حیزبی���ش به رده وامبێت، ئه و كه پێشتر رێكخه ری ژوری رۆژنامه وانی بز وتنه وه ی گۆڕان بوه ، هاوكات ئه ندامی جڤاتی نیشتمانی بزوتنه وه كه شی بوه ، ئه و كاته ی كه بۆته په رله مانتار وازی له پۆس���ته حیزبیه كه ی هێناوه ئه و وتی "دیاره ئێمه هه ر ئه ندامی گۆڕانین، به اڵم كه بوینه ت���ه په رله مانت���ار به ته واوه تی خۆمان بۆ ئه م كاره یه كالییكردۆته وه ، به شێوه یه كی گشتییش له ناو بزوتنه وه ی گۆڕان���دا وه ك نه ریت���ی لێهات���وه ، كه كه سێك پۆس���تێكی تری وه رگرت واز ده هێنێت". حیزبیه ك���ه ی له پۆس���ته له باره ی ئ���ه وه ش ئایا بون���ی ئه ندام س���ه ركردایه تی یان مه كته ب سیاسی له ناو په رله مان و به تایبه تی ده س���ه تی باشتر هێزێكی س���ه رۆكایه تیدا،نابێته ئه و په رله م���ان؟ ده س���ه اڵته كانی بۆ په رله مانتاره ی گۆڕان بۆچونێكی تری

هه یه و ده ڵێت "نه خێر ئه گه ر به و جۆره بیر بكه ین���ه وه ، ئه و كات���ه هه ژمونی ئه ی زاڵده بێت، له په رله مان���دا حیزب ب���ۆ په رله مانتاران خۆی���ان نه بنه ئه و هێزه كاریگه ره ، له كاتێكدا كه نوێنه ری

راسته قینه ی خه ڵكن".

"كه چوه ده سته ی سه رۆكایه تی ده بێت وازبێنێ "

س���ه وز فراكس���یۆنی په رله مانتاری له په رله مانی كوردستان د.رێواز فایه ق له و بڕوایه دای���ه ئه گه ر په رله مانتاره كه په رله مان ئاس���ایی ئه ندامێكی ه���ه ر ب���و، ئ���ه و كات���ه ئاساییش���ه له گه ڵ كاری په رله مانتاریه ك���ه ی ، كاره حیزبی خۆش���ی بكات، به اڵم كه چوه سه رۆكایه تی په رله مان وه ك ئه و ده ڵێت له پۆس���ته حیزبیه كه ی واز "ده بێ���ت بهێنی ، بۆ ئه وه ی به یه كچاو س���ه یری

له باره ی ب���كات" هه مو په رله مانتاران ئه وه ش پێش���تر خۆیان وه ك یه كێتی پابه ندی ئه وه نه بون بۆماوه ی چه ندین مه كته ب سیاس���ی ئه ندامێكی س���اڵ حیزبه كه ی���ان س���ه رۆكی په رله مان بو به رده وام هه ر له پۆسته حیزبیه كه شی ب���وه د. رێواز وتی "ئه وه ش ش���تێكی باش نه بو كه كاك ئه رس���ه الن له گه ڵ ئه وه ی سه رۆكی په رله مان بو ئه ندامی مه كته بی سیاس���یش بوه ، وه ك چۆن ئێس���تا بۆ هه مو ئ���ه و كاكانه ی تر كه له ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی په رله مانن به ڕای من نه گونجاوه پله حیزبیه كانیان بمێنێ ". ئه و جه خت له وه ش ده كاته وه كه به پێی یاسا په رله مانتار ئه و مافه ی هه یه ك���ه وه زیر و هه ر پل���ه بااڵیه كی تری حكومه ت بانگهێش���تی په رله مان بكات بۆ لێپێچینه وه "ئیتر له ده سته ی س���ه رۆكایه تی په رله مان هه ر كه سێكی

لێبێت په رله مانت���ار ئه و مافه ی هه یه ، ئه مه نابێت بكرێته پاساوێك بۆ ئه وه ی سیاس���یه ك باش���تره مه كته ب بوترێ ی���ان س���ه ركرادیه تیه ك له ده س���ته ی

سه رۆكایه تیدا هه بێت".

سكرتێری په رله مان به ئاسایی ده بینێ ه���ه ر ل���ه و باره ی���ه وه س���كرتێری په رله مانی كوردستان فه خره دین قادر له فراكسیۆنی كۆمه ڵی ئیسالمی ، باس ل���ه وه ده كات له به رئه وه ی هه ڵبژاردنی په رله مان به شێوازی نیچمه كراوه بوه ، خه ڵ���ك ده نگی���داوه به كاندی���ده كان، بۆیه وا پێویس���ت ده كات، په رله مانتار له كاری حیزبی خۆشی به رده وام بێت، ئه و وت���ی "له روی یاساییش���ه وه هیچ رێگرییه ك نابینم". ئه و به نمونه باسی له ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���ی پارتی جه عفه ر ئیمینكی كرد كه له گه ڵ ئه وه ی

ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���ی پارتیه هاوكات جێگری سه رۆكی په رله مانیشه "مان���ه وه ی ئه و له و پۆس���ته دا ده بێته هێزێكی تر بۆ په رله م���ان، هیوادارین

بمێنێته وه ".

پێڕه وی ناوخۆ رێگر نییه به پێی پێڕه وی ناوخۆی په رله مانیش وه ك د.فرسه ت س���ۆفی په رله مانتاری پارتی ئاماژه ی پێده كات هیچ رێگرییه ك نیی���ه ل���ه وه ی په رله مانت���ار له گ���ه ڵ كاره ك���ه ی خ���ۆی كاری حیزبایه تیش بكات و پله و پۆستی حیزبیشی هه بێت، ئ���ه و ده ڵێ���ت "به پێی م���اده ی 32 و په رله مان ناوخۆی له پێڕه وی بڕگه ی 5 كێشه نابێت په رله مانتار كاری حیزبی خۆش���ی بكات". ئه و ئام���اژه به وه ش ده كات وه ك چۆن په رله مانتار نوێنه ری خه ڵك���ه به هه م���ان ش���ێوه نوێنه ری

حیزبه كه شیه تی .پله به ه���ۆی په رله مانتار "ره نگ���ه كارئاس���انییش حیزبیه كه ی���ه وه ، ب���ۆ كاره كان���ی په رله م���ان ب���كات". په رله مانتاره ك���ه ی پارت���ی ئ���ه وه ش ئاشكرا ده كات ئه گه ر پۆستی جێگری سه رۆكی په رله مان بدرێته یه كێتی ئه و كاته "ره نگه جه عفه ر ئیمینكی ده ست

له كاربكێشێته وه ". ئ���ه و په رله مانتاره ی پارتی پێش���ی ب���اش نییه ئه ندام مه كته ب سیاس���ی حیزبه كان واز ل���ه كاری په رله مانتاری بهێنن، ده ڵێت "له داهاتودا له په رله مان ملمالنێ���ی گ���ه وره دروس���ت ده بێت پرۆژه یاس���ا و پێشكه ش���كردنی ب���ۆ خزمه تكردن���ی هاواڵتیان، پێموایه له و رێگایه وه زیاتر ده چیته ناو خه ڵكه وه و به رگ���ری له مافه كانیان ده كه یت، نه ك

له رێگای باره گایه كی حیزبیه وه ".

به شێك له په رله مانتاران ده ستبه رداری پله حیزبیه كانیان نابنپه‌رله‌مانتارێكی‌‌یه‌كێتی‌:نابێت‌له‌ده‌سته‌ی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌مان‌مه‌كته‌ب‌سیاسی‌‌هه‌بێت

ئا: میهره بان سه الم

له سنوری هه ڵه بجه و ده وروبه ری زیاتر له 88 شوێنه وار، له جۆره كانی گردو

قه اڵو مزگه وت هه ن، به اڵم گرنگینه دانی ده سه اڵت به و بواره وه ك شوێنه وارناسانی ناوچه كه جه ختی له سه رده كه نه وه ده بێته

هۆی له ناوچونی ئه و شوێنه وارانه .

یه كێك له شوێنه وارناس���ه كانی هه ڵه بجه به ناوی عه بدولق���ادر ش���ادی ، له وباره یه وه باس���ی ل���ه وه كرد ك���ه تا ئێس���تا وه كو الیه نه ب���ه و گرنگی پێویس���ته نه توانراوه ده كات باس���ی ئ���ه و وه ك بدرێ���ت، شوێنه واری )گردی به كراوه (كه مێژوه كه ی ئه گه ڕێته وه بۆ 300 س���اڵ ب���ه ر له زایین و تاوه ك���و ئێس���تا چه ندینجار پش���كنینی تێداكراوه ، به اڵم نه توان���راوه كاری جدی تێ���دا بكرێت، جگه له وه ق���ه اڵی خورماڵ و قه اڵی گاوران كه له هه ورامانن و مێژویه كی زۆر كۆنیان هه یه و "به هه مانش���ێوه كاری پێویس���ت له وانه شدا نه كراوه " ئه و وتیشی "ده كرێ���ت بڵێی���ن ش���وێنه واره كانی ئه م ناوچه ی���ه پش���تگوێخراون". هه روه ها ئه و شوێنه وارناسه هێمای به وه شدا كه له سااڵنی نه وه ده كانداهه ندێك له هاواڵتیان بۆ ئه وه ی بژێوی ژیانیان ده س���تبكه وێت، "به ش���ێك ده رهێن���او كه له پوریه كانی���ان له پارچ���ه به پاره یه كی كه م فرۆش���تیان، كه س���یش

رێگریه كی جدی بۆ دروستنه كردن".به بڕوای عه بدولقادر ش���ادی چاره سه ری به په له ی ئه و دۆخه له ئێس���تادا كردنه وه ی به ڕێوه به رایه تیه كی شوێنه واریی و كلتورییه به رپرس���یاربێت ئه وه ی "بۆ له هه ڵه بجه دا ناوچه ك���ه ، كلت���وری له پاراس���تنی شیاوی له شوێنی شوێنه وارناسه كانیشمان

خۆیاندا دابمه زرێن".ل���ه م باره ی���ه وه ه���اوار مه حمود هه ر

ده رچ���وی به ش���ی ش���وێنه واری زانكۆی سه الحه دین ئاماژه ی به وه دا كه له سنوری پارێ���زگای هه ڵه بجه زیاتر له 70 ده رچوی به شی ش���وێنه واری هه ن، ئه و وتی "به اڵم هه ر یه كه مان له جێگه یه ك كار ئه كه ین كه په یوه ندی به پیشه كه مانه وه نیه ، یان هه ر داوامانكردوه چه ندینجار كاسبین و بێكار و بنكه یه ك���ی تایبه تم���ان به ش���وێنه وار بۆ بكه نه وه تاوه كو بتوانین به ر له له ناوچونی ش���وێنه واره كانی هه ڵه بج���ه بگرین، به اڵم

هه وڵه كانمان بێسود بون".ش���وێنی ش���وێنه واریی گرنگتری���ن ناوچه كه ش كه هه ڵه بجه ی پێده ناسرێته وه وه ك ئه و شوێنه وارناسه باسیده كات ماڵی پاش���ایه له هه ڵه بجه ،وه ك ئه و وتی "ته نها سیاجێكیان به ده وردا كردوه و جێگه كه یان مراندوه ، بۆیه ئێمه به پێویس���تی ئه زانین ك���ه دام���وده زگاكان به ئاگابێن���ه وه و ئه و به رپرسیاریه تیه مان بۆ بگێڕنه وه و بتوانین ئه و ش���وێنه وارانه له له ناوچ���ون بپارێزین، چونكه مێژوو كلتورو شارس���تانیه تی هه ر گه لێك به پاراس���تنی ش���وێنه واره كانیه وه هی���چ له به رئ���ه وه ی دیاریده كرێ���ت، فه رمانگه یه ك���ی به ڕێوه به رایه تی���ه ك و تایب���ه ت به ش���وێنه وار له هه ڵه بجه دا نییه و كاروباره كانی په یوه ست به شوێنه وار له الیه ن

شاره وانی هه ڵه بجه وه به ڕێئه كرێت".ه���ه ر ل���ه م روه وه جێگری س���ه رۆكی ئه كره م كوێس���تان هه ڵه بجه ش���اره وانی فه ره ج باس���ی ل���ه وه كرد ك���ه هه رچه ند تایبه ت به ڕێوه به رایه تیه ك���ی نه توان���راوه له هه ڵه بجه دا،"به اڵم به ش���وێنه وار هه بێت نه ك���ردوه درێخیم���ان ش���اره وانی وه ك له ه���ه ر كارێك كه له خزمه ت ش���وێنه واری ئه م ش���اره دا بێت، به تایبه ت ماڵی پاش���ا كه چه ندی���ن هه وڵمان بۆ داوه تا له س���ه ر دروس���تیبكه ینه وه و دیزاینه كۆنه ك���ه ی بتوانی���ن وه ك خۆی بیهێڵینه وه و ڕێنمونی

چه ندین وه فدی شوێنه وارناس���یمان كردوه به تایب���ه ت ب���ۆ )ته پی به ك���راوا( كه له م ماوه یه وه فدێكی ئه ڵمانی ش���ارێكیان تیا دۆزیه وه بۆ نزیكه ی 300 هه زار ساڵ پێش

ئێستا ئه گه ڕێته وه ".هه ڵه بجه ش���اره وانی به رپرس���ه ی ئه و وتیشی "ئێمه ش هه بونی به ڕێوه به رایه تیه كی شوێنه واری به گرنگ ئه زانین و بێگومان ئه وه كاروباری یاسایی و ئیداریی ئه وێت تاوه كو له هه ڵه بجه به ڕێوه به رایه تی���ه ك بتوانرێت

دابمه زرێنرێت".

90 شوێنه وار له هه ڵه بجه و ده وروبه ری له ژێر هه ڕه شه ی له ناوچوندان

به شێک له په رله مانتارانی کوردستان

پرۆژه یه کی شوێنه وار له هه ڵه بجه فۆتۆ: میهره بان

بونی مه كته ب سیاسیه ك له ده سته ی

سه رۆكایه تی په رله مان هێزێك

ده دات به كاره كانی په رله مان

گرنگترین شوێنی شوێنه واریی ناوچه كه كه هه ڵه بجه ی

پێده ناسرێته وه ماڵی پاشایه که

ته نها شورایه کیان به ده وردا كردوه و

جێگه كه یان مراندوه

‌ره‌نگاڵه(431( سێشه ممه 2014/6/3 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (431( سێشه ممه ‌2014/6/3ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

ئه وه بزانه كه سه ركه وتنی خه ڵكێكی زۆر بۆ تۆ باش���تره كه خ���ۆت ته نها له پرۆژه ی���ه ك س���ه ربكه ویت، ئه مه بۆ

خێزانه كه شت باشه .

هه یه ، به خ���ۆت ب���ڕوات زۆر به روخس���ارته وه ئه م���ه ش دیاره و چ���االك ده رده كه ویت و

له سه رخۆیت.

زۆرینه ی شته كان وه ك ئه وه ناڕۆن كه تۆ چاوه ڕێیت ئه كرد، له هه ر شوێنێك خه ڵكێك له دژت ئیش بكه ن كێش���ه ت

ده بێت.

رێ����ڕه وی ئیش����ه كانت زۆرین����ه ی له گه ڵیان خۆیان گرتوه و كێش����ه ت نیه . به اڵم ته ندروس����تیت پێویستی

به چاودێرییه .

م���ه رج نیه ئ���ه وه ی ئێس���تا ده یبینیت به باشی ده ڕوات وا به رده وامبێت، چونكه ماوه یه ك���ه خۆت به كێش���ه ی الوه كیه وه

سه رقاڵكردوه و ئاگاداری شتی تر نیت.

له به رئ���ه وه ی هه م���و وزه كان���ی خۆت سه رفكردوه ، هه ڕه مه كی به شێوه یه كی بوه ت���ه ه���ۆی ئ���ه وه ی كێش���ه ت بۆ

دروستبێت نه ك سه ربكه ویت.

ئه بێ���ت خاڵی الوازی خۆت بزانیت، بۆ ئه وه ی په الماری هه مو شتێك نه ده یت و

توانای خۆت بزانیت.

دۆڕان پێویس���ته كات هه ن���دێ قبوڵبكه ی���ت، ئازاب���ه و ئ���ه وه ببێته خاڵێكی ده ستپێك له ژیانتدا بۆ ئه وه ی

سودی لێوه ربگریت.

كێشه داراییه كانت به رده وامه و ره نگه ماوه یه ك���ی تری���ش بخایه نێت. به اڵم قه یرانه كه با له كاره كانت به رده وامبه

گه وره تر نه بێت.

بۆ هاوكاریه كان زۆرینه ی له ئێس���تادا به باشی ئیش����ه كان سه رخس����تنی ب����ۆ قازانج����ی چونك����ه ده ڕۆن،

هه موانه .

ئ���ه م چه ن���د رۆژه كێش���ه ت ده بێت له كاره كان���ت، ب���ه اڵم له هه مانكاتیش پش���تگیریت ده بێت بۆ به رده وامبونت

له كاره كانت.

قرژاڵدوانه‌‌

چێژ ل���ه م چه ن���د رۆژه وه ربگره ، ره نگه زۆرینه ی ئاڵۆزیه كانت له كۆڵ بێت���ه وه . رۆژان هه واڵی خۆش���یان

پێیه بۆت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

10

ئیمپراتۆریه تێك له سه ر به ردشارامی نازری : من كوردم و فارسی نازانمده‌نگی‌‌ترپه‌ی‌‌مێژوی‌‌ساسانیه‌كان‌له‌سه‌ر‌به‌رد‌ده‌نوسرێته‌وه‌

بازاڕی سه فافیر له به غدا، شوێنێك بۆ شتومه كی ئه نتیكه به ڕێوه به ری گه شتوگوازاری سلێمانی هێشتا سینه ما سیروان ماوه

له سه رقه بران ده وام ده كات

ئا: ئاوێنه

شارامی نازری له دوا كۆنسێرتیدا له شاری كوردس���تان، رۆژهه اڵتی كرماش���انی ده كات و به كوردبونی خۆیه وه شانازی گۆرانییه ك كۆنسێرته كه شدا له كۆتایی ده ڵێت كه له الیه ن پان ئێرانیسته كانه وه

تۆمه تبار ده كرێت به وه ی دژه فارسه .

ن���ازری ش���ارامی رابردو، هه فت���ه ی كرماش���ان له ش���اری كۆنس���ێرتێكی

كۆنسێرته كه دا له س���ه ره تای سازكرد، به وه به رامب���ه ر خ���ۆی خۆش���حاڵی ده ربڕی ك���ه له زێدی ب���اب و باپیرانی خ���ۆی ، دوای چه ندی���ن س���اڵ دابڕان كۆنسێرت س���ازده كات و چه ند به یتێك شیعری كوردی له پێداهه ڵدان به مێژوی كرماش���ان و گ���ه وره پیاوان���ی كورد و كرماش���انی خوێنده وه ، ئ���ه و به زمانی ك���وردی وتی "ب���ۆ من ش���انازییه كی گه وره یه ئه مش���ه و ده رفه تی ئه وه م بۆ ره خسا كه بێمه وه بۆ ماڵه باوانی خۆم و

له نێو ئێل و خه ڵكی كوردو هاواڵتیانی كورد زمانی كرماشانی بم".

وتیشی "من بۆ هه رجێیه ك رۆشتبێتم و كۆنس���ێرتم س���ازكردبێت گۆرانییه كی

كوردیم وتوه ".وتنی گۆرانییه كوردییه كانی ئه مجاره ی شارامی نازری ، هه رایان نایه وه ، وتنی گۆرانیه كانی "كوردستان گه ر تۆ نه بی تاجی ش���اهیم بۆ چیی���ه " و "من مناڵ كرماش���انیگم نه یزانم فارس���ی كورد فارسی نیزانم"، له الیه ن پان ئێرانیست و

ئه و واڵته وه له راگه یاندنه كانی به شێك ناسیۆنالیس���تی رێچكه ی به هاندان���ی ك���وردی و دژه فارس���ی لێكدرای���ه وه ، به تایبه ت���ی گۆران���ی دوه می���ان، كه له دی���دی س���ایتی پارس���ینه وه ، وه ك جێی چاوه ڕواننه ك���راوو "ش���یعرێكی تێڕامان" ئاماژه ی ب���ۆ كرا، كه نازری وتی من كوردم و فارسی نازانم، جۆش و خرۆش���ی خس���ته نێ���و ئاماده بوانی

كۆنسێرته كه وه .به شێك له راگه یاندنه كانی ئێران ئاماژه

ب���ه وه ده كه ن ك���ه ئه م���ه یه كه مجاره ش���ارامی نازری گۆرانییه كی به مجۆره بڵێ���ت، س���ایتی پارس���ینه ده ڵێ���ت "شارام كۆنس���ێرته كه ی به گۆرانییه كی پێهێن���ا و كۆتای���ی چاوه ڕواننه ك���راو كۆنسێرته كه ره نگ و بۆی سیاسی گرت و له هونه ربونی چوه ده ر، ئه م گۆرانییه له كۆنسێرته كه ی ش���ارام دژه فارسه ی كرماش���اندا هه مومانی توش���ی شۆك كرد، ئه م جۆره كارانه جیاوازی زیاتر

ده خاته نێو گه النی ئێرانه وه ".

له كاتێكدا كه ئه م گۆرانییه ، گۆرانییه كی فۆلكلۆری كوردی كرماشانییه و شارامی ن���ازری له زێدی ب���اب و باپرانی خۆیدا

وتویه تی .شارامی نازری ته مه نی 63 ساڵه و له نێو خێزانێكی كوردی كرماشان له دایكبوه ،

باوكی هونه رمه ند و موزیكژه ن بوه ،ل���ه 9 س���اڵیدا یه كه می���ن به رنام���ه ی هونه ری له رادیۆی كرماشان به تارژه نین تۆمارك���ردوه ، تا ئێس���تا 40 ئه لبومی باڵوكردوه ت���ه وه ، چه ندی���ن خه اڵت���ی

گه وره ی جیهانیی پێبه خشراوه ، له وانه خه اڵتی باشترین مۆس���یقای عیرفانی جیهان ش���اڵی 1997 له فیس���تیڤاڵی فاس له مه راكش، خه اڵتی س���وارچاكی ئ���ه ده ب و هون���ه ر له الی���ه ن ده وڵه تی فه ره نساوه ساڵی 2007 كه گه وره ترین خه اڵتی هونه ریی فه ره نسایه ، هه روه ها خه اڵتی باش���ترین هونه رمه ندی ئاسیا له الیه ن بان كی مون سكرتێری گشتی

نه ته وه یه كگرتوه كانه وه .

ئیحسان مه ال فوئاد

له ناوچ���ه ی س���ه فافیر ب���ازاڕی ش���ۆریجه ی به غدا یه كێك���ه له بازاڕه كۆنه كان���ی عێراق كه له س���ه رده می دروستكراوه ، عه باسییه وه ده وڵه تی هه مو ش���تومه كه كان به كانزای مس دروس���ت ده كرێت، خ���اوه ن دوكان و پیشه وه رێكی ئه و بواره ش بۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت كه ره س���ته مان هه ی���ه هی س���ه رده می جوله كه كانه و 880 ساڵ ته مه نێت���ی و نرخه كه ی له هه زار دۆالر

زیاتره .له نێ���و دوكانێك���ی بچوكی ب���ازاڕی سه فافیر له به غدا پیاوێكی بااڵبه رزی جه سته الواز سه رقاڵی پاككردنه وه و جوانكردنی كه ره س���ته یه كی ئه نتیك ب���و، ئه و ل���ه م چاوپێكه وتن���ه دا بۆ ئاوێنه وتی ناوم محه مه د حس���ێنه و له منداڵیی���ه وه له گ���ه ڵ باوكمدا ئه م كاره ده ك���ه م، كه باوكم له س���ااڵنی چله كانه وه تاوه كو مرد سه رقاڵی ئه م كاره ب���وه ، هه رچه نده خوێندنیش���م ته واوكردوه ، به اڵم ئێستا فه رمانبه رم ته كنیكی و فێ���ركاری له فه رمانگه ی

به م كاره شه وه سه رقاڵم.محه مه د ته مه ن 43 ساڵ به ده موچاوه س���پییه وه س���ه ری ماندوه ك���ه ی و گێڕایه وه كه ئه م بازاڕه له ساڵه كانی 660 هیجری واتا 1394 زاینی له سه ر

خه لیفه ی ده س���ه اڵتداری ده س���تی بیلال ده وڵه تی عه باسی موسته نسیر

دروستكراوه .كه لوپه ل���ه كه ره س���ته و ل���ه و زۆر ده فرۆش���رێن لێ���ره ئه نتیكان���ه ی گرانبه ه���ان، محه م���ه د له وباره یه وه هی هه یه "كه ره س���ته مان ده ڵێ���ت خه الفه ته جوله كه كان و س���ه رده می ئیس���المییه كانه و 800 ساڵ ته مه نی هه ی���ه كه نرخه كه ی له ه���ه زار دۆالر

زیاتره ".ك���ه ده چیته ئ���ه و ب���ازاڕه وه ته نها گوێ���ت له ته قه ته قی دروس���تكردنی فرۆشیاره كانه ، هاواری كه ره س���ته و ئ���ه و كه ره س���تانه ی ل���ه و ب���ازاڕه له ق���اپ و بریتی���ن دروس���تده كرێن كه وچ���ك و په رداخ و دن���گ و هاوه ن و ق���اوه و هه مو ده س���تهاڕو ده ل���ه ی كه ره سته كانی خواردن و خواردنه وه و شتی ئه نتیكه و جوانكاری نێو مااڵن، جوانكاری كه ره س���ته ی به تایب���ه ت

كه لتوری مااڵنی به غداییه كان.له باره ی هۆكاری ناونانی ئه و بازاڕه به س���ه فافیر، س���ه میر عه بدولعه زیز خاوه ن���ی یه كێ���ك ل���ه و دوكانان���ه وه اڵمیداینه وه ، ئه و به دزداش���ه یه كی ره ساس���ییه وه له س���ه ر كورسییه كی بچوك دانیشتبو بۆ ئاوێنه رونیكرده وه ئه م ش���وێنه بۆیه ناونراوه سه فافیر له وش���ه ی صف����ره وه هات���وه واتا

مس، به مانای ئه و ش���ت و كه لوپه ل و دروستده كرێن و لێره كه ره س���تانه ی بون���ی هه یه هه م���وی له كانزای مس

دروست ده كرێت.حاجی س���ه میر كه كاڵوێكی س���پی حاجییانه ی له س���ه ركردبو وتیش���ی "ئێستا ئێمه ئه م كاره ده كه ین به اڵم نازانین هیچ كه ره س���ته یه ك دروست بكه ین كه پێش���ترو ئێستاش چه ند

كه سێك ده یكات".به وت���ه ی خاوه ن دوكان و كه س���انی به ته مه ن���ی ئه و بازاڕه له س���ه رده می رژێم���ی به ع���س واتا پێ���ش 1990و له روی عێراق س���ه ر فشارخس���تنه ئابورییه وه 144 دوكانی ئه م پیشه یه بون���ی هه بو، به اڵم له دوای فش���اری ئابوری س���ه ر عێراق كه مبوه ته وه بۆ

نزیكه ی 15 دوكان.له باره ی هۆكاری دیكه ی كه مبونه وه ی ئه و دوكانانه ، حاجی سه میر ده ڵێت "هۆكارێكی دیكه به رزبونه وه ی كرێی له ئێس���تادا هه روه ها دوكانه كان���ه و به ه���ۆی خراپی دۆخ���ی ئه منییه وه خه ڵك���ی بیان���ی روناكه ن���ه به غدا، چونك���ه ئه وكاته ی ك���ه بیانییه كان زۆر كۆنی���ان كه ره س���ته ی ده هاتن ده ك���ڕی و ئه م ب���ازاڕه مامه ڵه ی زۆر باش و گه رم بو، به داخه وه ئیتر ته واو نه وه كانی داهات���و نازانن ئه م كارانه

بكه ن و پیشه كه له ناوده چێت".

راپۆرتی گه شتیاری ،ئێران، ئیسماعیل عوسمان

له دامێنی به ردیه تاقێكی تاقه وسان، شاخێكی به رزی بڵندی كرماشاندایه ، س����اتێك هه ڵكۆڵراوه كانی و به وێنه ی ترپه ی به ده نگ����ی هه س����ت تێڕامان مێ����ژوی شۆڕش����گێڕانی ده س����ه اڵتی ساس����انیه كان ده بینێت، كه له س����ه ر

تاشه به رده ڕه قه كان تۆماركراوه .

ئه وكاته ی كه خ����ۆری ده مكه ل چه ند میلێكی ماوه بۆ ئاوابون، تینی گه رمای به ره و الوازبون ده چێت، شنه هه وایه كی كرماش����انه وه له باخچه كانی فێن����ك دێت، له گه ڵ ش����ه ونمی س����ه ر گه اڵی دره خته كاندا به ر ڕوخساری رێبواران و هاواڵتیان����ی ش����ار ده كه وێ����ت، وه ك به هارێكی ده س����تپێكردنی سه ره تای باران����اوی ده رده كه وێ����ت، دیمه نێكی

ناسك و جوانی به خشیوه ته شار. خه ڵك����ی ناوچه كه س����ه ر له ئێواران ڕوده كه نه پارك و رێبوارانیش سه ردانی شوێنه گرنگ و مێژوییه كانی كرماشان

ده كه ن.كوردیی����ه ناوچه یه ك����ی كرماش����ان س����نوری جیاك����ه ره وه ی جوگرافیای كوردزمان����ه له گ����ه ڵ فارس����دا، به اڵم كاتێك گوێبیس����تی زمانی ئاخاوتنی چه ند ده بیت، ناوچه ك����ه هاواڵتیانی ش����ێوه زارێكی قس����ه كردنت به رگوێ ده كه وێت، هه س����ت به وه ده كه یت كه ئه م ناوچه یه ئێرانێكی بچوككراوه یه .

كرماش����ان چه ندین ش����وێنی مێژویی تێدای����ه ك����ه گرنگترینی����ان )كێوی بێستون و تاقه وس����انه ..(، هه مو ئه و گه ش����تیاران ك����ه ده چن����ه ناوچه كه س����ه ردانی ئ����ه م دوش����وێنه دێرینه

ده كه ن.دانیش����تن و تێڕامان له كێوی بێستون عیشقه ئه و به گه وره یی هه س����تكرنه

بێئاكامه ی كه

)شیرین بۆ فه رهاد( هه بوه ، هه روه ها تێڕامان له تاقه وسانیشدا وردبونه وه یه ل����ه و هونه ری����ی له ده س����تڕه نگینیی واڵته دا، كه توانیویانه مێژوی به هێزی ئیمپراتۆریه ته كه یان له س����ه ر كێوێكی به هه ڵكۆڵین����ی بنه خش����ێنن، ره ق ساس����انی ئیپمراتۆریه تی شۆڕش����ی

له دامێنی كێوێكی گه وره و بڵنددا كه پێیده وترێت تاقه وسان.

)تاقی س����ه نگی له تاقی تاقه وسان، ب����ه ردی ( هاتوه ، ده كه وێت����ه باكوری كرماشان، به یه كێك له كۆنترین شوێنه دێرینه كان����ی ناوچه كه داده نرێت، كه مێژوی دروس����تكردنی ده گه ڕێته وه بۆ

سه رده می ئیمپراتۆریه تی ساسانیه كان له ساڵه كانی 379 بۆ 383 زایینی .

گ����ه وره ڕازاوه و باخچه یه ك����ی هه یه ، تاقه وس����اندا له چ����وارده وری ناوچه كه وت����ه ی خه ڵك����ی به پێ����ی له ڕۆژان����ی زۆر گه ش����تیارێكی وه رزی )س����ه ره تای س����یانزه به ده ر به هار(و هاوی����ن ڕوده كه نه ناوچه كه ، چادری گه ش����تیاری هه ڵ����ده ده ن بۆ حه سانه وه و پشودانیان، چه ند ڕۆژێك

له و ناوچه یه دا ده مێننه وه .دوای بڕینی بلیتی چونه ژوره وه ، چه ند دارو ده رختێك سه رنجت راده كێشت، كاتێك به ژێریاندا تێپه ڕده بیت تیشكی خۆر له نێ����و گ����ه اڵی ده رخته كانه وه ئاوێزانی سروشتێكی دێته خواره وه و

ڕه نگین ده كات.دوای چه ند مه ترێك رۆشتن ده گه یته ش����اخێكی به رزو بڵند كه له دامێنیدا دیمه نی ئاسه وارێكی دێرین ده بینرێت كه گه شتیاران سه رسام ده كات، ئه ویش س����ه ركه وتنه كانی وێنه ی پیشاندانی شه ڕی شاكانی ساسانیه كانه كه وه ك توانایاندا له به هێزیی و نه مر ڕه مزێكی

نیشاندراون.ئه م ناوچه یه له س����ێ به ش پێكهاتوه كه به وت����ه ی خۆیان هه یوانی گه وره و هه ڵكۆڵینی نیگاری بچوك و هه یوانی ساسانیه كانه ، پاش����ای ئه رده شیری دیمه نان����ه وه ل����ه و هه ری����ه ك الی له س����ه ر به ردێكی هه ڵكۆڵ����راو مێژوو ڕونكردنه وه ی په یك����ه ره كان به زمانی

فارسی نوسراوه .بڕوای����ان ئیس����المی مێژونوس����انی وای����ه مێ����ژوی دروس����تكردنی كێوی بێستون و قه سری شیرین و تاقه وسان ساسان ده س����ه اڵتی س����ه رده می بۆ تاقه وس����ان ب����ه اڵم ده گه ڕێت����ه وه ،

له هه مویان كۆنتره .

ئا: شكۆ

كه له دوره وه له بینا و باخه كه ی ده ڕوانی زۆر سه رنجڕاكێش���ه ، باخه كه ی ته ژییه بیناكه ش هه مه جۆر، گوڵزاری له گوڵ و دیمه نێكی گه لێك ره نگینی هه یه ، به اڵم "دیاره ده ڵێت به ڕێوه به ره ك���ه ی وه ك له ده ره وه جوانه ، به اڵم له ناوه وه خۆمان

ده زانین چ ده ردێكی پێداوین".

گه ش���توگوزاری گش���تی به ڕێوه به ری س���لێمانی یاس���ین فه ق���ێ س���ه عید له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه باس له وه ده كات به ڕێوه به رایه تیه كه یانی بینای���ه ی ئه و له س���ه ر دروس���تكراوه ، ك���ه كه وتۆته ناوچه ی س���ه رچناری شاری سلێمانی ، كۆنه س���ه رقه بران بوه ، ئه وه ش گرفتی زۆری ب���ۆ دروس���تكردون "هه رچه نده به و خزمه ت���ه ی ده یكه ی���ن ده مانه وێ ل���ه ده ره وه وه ه���ا ده رنه كه وێت، به اڵم به راستی له ناوه وه گرفتی زۆر گه وره ی

بۆ دروستكردوین".پێ���وه ی ك���ه گرف���ت گه وره تری���ن گیرۆده ب���ون وه ك ئ���ه و به ڕێوه ب���ه ره گش���تیه رونیده كاته وه زۆریی مش���ك و جرج و چه ندین حه ش���ه راتی تره له ناو دیواره كان���ی ئ���ه و بینای���ه دا، ئه مه ش زۆرجار كێشه ی گه وره ی به دوای خۆیدا

هێناوه به تایبه ت كه بۆته هۆی پچڕانی وای���ه ری كاره ب���ای س���پلێت و چه ندین ئامێ���ری تر، یاس���ین ده ڵێ���ت "هه مو رۆژێك دوای ده وام له پالكی سه ره كیه وه

كاره با ده كوژێنین���ه وه بۆ به یانیش كه هه ڵیده كه ینه وه ده بێت ته واوی ژوره كان بگه ڕێی���ن و بزانین له هیچ ش���وێنێكه وه بۆنی س���وتانی وای���ه ری كاره با نایه ت یان كاره باكه شۆرتی نه كردوه ؟! ئه وه

پیشه ی هه مو رۆژێكمانه ".جگ���ه له وه ئ���ه و بینای���ه وه ك هه مو بیناكان���ی ئه و ناوچه یه ت���ۆڕی زێرابی نییه و ئاوه ڕۆكه ی ده چێته ناو چاڵێكه وه كه وه ك بیر دروس���تكراوه "ماوه ماوه

ده بێت ئه وه ش پاكبكه ینه وه ".ئه وه ی جێگای س���ه رنجه ئ���ه و بینایه هێنده كۆن دروس���تنه كراوه ، تا بوترێ كۆنیه كه ی ئه و گرفتانه ی دروستكردوه ، به ڵكو وه ك یاسین ده ڵێت "هه موی پێنج بۆ شه ش ساڵێك ده بێت دروستكراوه ، هه ڵه كه ش بۆ ئه و جۆره كه ره س���تانه ده گه ڕێته وه كه له دروستكردنی بیناكه دا به كارهات���ون، ئ���ه م ناوچه یه ش نابێت به و جۆره كه ره س���تانه بینای له س���ه ر

دروستبكرێت".گه ش���توگوزاری گش���تی به ڕێوه به ری له ئێستادا به وه ش���دا هێمای سلێمانی هونه ری���ی ئه ندازیاری���ی لیژنه یه ك���ی دیاریكردن���ی ب���ۆ دروس���تكردوه كه موكوڕییه كان���ی بیناكه و هه وڵدان بۆ چاره س���ه ركردنی ئه و گرفتانه ی بۆیان

دروستبوه .

ئاوێنه

ش����اری ناوجه رگه ی س����ه رده مانێك س����ینه ماكانی به بون����ی س����لێمانی ده ناسرایه وه ، له ئێستادا جگه له تاكه پاش����ماوه یه كی هیچ س����ینه مایه ك، ش����وێنه كانیان نابینرێت و تر ئه وانی

كراونه ته بازاڕی بازرگانی .

ئه و س����ینه مایه ی كه ئێس����تا بوه ته تاكه ش����وێنێك له ناوجه رگه ی بازاڕی گ����ه وره ی س����لێمانی و خه ڵكی وه ك شوێنه كانی ناس����ینه وه ی ناونیشانی ده وروپش����تی ناوی ده هێنن، سینه ما )س����یروان(ه ، كه هێش����تا ده یه وێت به رده وامبێ����ت، س����ه ره ڕای ئ����ه وه ی ب����ه رده وام زه نگ����ی چونه ژوره وه كه ی له دوره وه ده بیس����ترێت به اڵم ژماره ی ته ماشاكه رانی به ئاسانی ده ژمێردرێن.راب����ردودا، ده یه ی ل����ه دو پێش����ترو سلێمانی خاوه نی دو سینه مای دیكه بو به ناوه كانی س����ینه ما دڵش����اد كه ده كه وته شه قامی كاوه سه رو بازاڕی دۆالره كه و س����ینه ما ره شید كه ئێستا بازرگانی بازاڕێكی شوێنه كه ی بوه ته

به ناوی ره شه مۆڵ.ئێس����تای كاركردن����ی له ب����اره ی س����ینه ماكه یانه وه ، ته ه����ا عه ب����دواڵ، س����یروان، س����ینه ما به رپرس����ی به ئاوێن����ه ی راگه یاند، "ئێس����تا ئێمه كار به ئه ش����ریته ی 35 ملم ده كه ین و ئه و فیلمانه ی كه نمایش����یان ده كه ین

نوسخه ی ئه سڵین".

له باره ی ئه وه ی بۆچی هه میشه فیلمه كۆن����ه كان نمایش ده كه ن، ته ها وتی ، "ئێمه له تواناماندا نیه فیلمه نوێیه كان

بكڕین، چونكه نرخیان زۆر به رزه ".به وته ی ته ها، ئه و كه س����انه ی ئێستا ده ك����ه ن، س����یروان له س����ینه ما رو

"هه مو جۆره كه س����انێك ده گرێته وه و ب����ۆ دێ����ن ئافره ت����ان به ده گم����ه ن

ته ماشاكردنی فیلمه كان".ئێس����تا مۆاڵن����ه ی ل����ه و به ش����ێك دروستده كرێن، كوردستان له هه رێمی به ش����ێكیان ته رخانده كرێت بۆ هۆڵی

س����ینه مایی ، هه روه ها پێش����كه وتنی تۆڕه ئینته رنێت و ته كنه لۆژیاو بواری به شێك به وته ی كۆمه اڵیه تیه كانیش، له بینه ران����ی فیلمه س����ینه ماییه كان، رۆڵی����ان هه ب����وه ل����ه وه ی س����ینه ما

گشتییه كان چۆڵ ببن.

یاسین فه قێ سه عید

‌ره‌نگاڵه(431( سێشه ممه 2014/6/3 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (431( سێشه ممه ‌2014/6/3ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

ئه وه بزانه كه سه ركه وتنی خه ڵكێكی زۆر بۆ تۆ باش���تره كه خ���ۆت ته نها له پرۆژه ی���ه ك س���ه ربكه ویت، ئه مه بۆ

خێزانه كه شت باشه .

هه یه ، به خ���ۆت ب���ڕوات زۆر به روخس���ارته وه ئه م���ه ش دیاره و چ���االك ده رده كه ویت و

له سه رخۆیت.

زۆرینه ی شته كان وه ك ئه وه ناڕۆن كه تۆ چاوه ڕێیت ئه كرد، له هه ر شوێنێك خه ڵكێك له دژت ئیش بكه ن كێش���ه ت

ده بێت.

رێ����ڕه وی ئیش����ه كانت زۆرین����ه ی له گه ڵیان خۆیان گرتوه و كێش����ه ت نیه . به اڵم ته ندروس����تیت پێویستی

به چاودێرییه .

م���ه رج نیه ئ���ه وه ی ئێس���تا ده یبینیت به باشی ده ڕوات وا به رده وامبێت، چونكه ماوه یه ك���ه خۆت به كێش���ه ی الوه كیه وه

سه رقاڵكردوه و ئاگاداری شتی تر نیت.

له به رئ���ه وه ی هه م���و وزه كان���ی خۆت سه رفكردوه ، هه ڕه مه كی به شێوه یه كی بوه ت���ه ه���ۆی ئ���ه وه ی كێش���ه ت بۆ

دروستبێت نه ك سه ربكه ویت.

ئه بێ���ت خاڵی الوازی خۆت بزانیت، بۆ ئه وه ی په الماری هه مو شتێك نه ده یت و

توانای خۆت بزانیت.

دۆڕان پێویس���ته كات هه ن���دێ قبوڵبكه ی���ت، ئازاب���ه و ئ���ه وه ببێته خاڵێكی ده ستپێك له ژیانتدا بۆ ئه وه ی

سودی لێوه ربگریت.

كێشه داراییه كانت به رده وامه و ره نگه ماوه یه ك���ی تری���ش بخایه نێت. به اڵم قه یرانه كه با له كاره كانت به رده وامبه

گه وره تر نه بێت.

بۆ هاوكاریه كان زۆرینه ی له ئێس���تادا به باشی ئیش����ه كان سه رخس����تنی ب����ۆ قازانج����ی چونك����ه ده ڕۆن،

هه موانه .

ئ���ه م چه ن���د رۆژه كێش���ه ت ده بێت له كاره كان���ت، ب���ه اڵم له هه مانكاتیش پش���تگیریت ده بێت بۆ به رده وامبونت

له كاره كانت.

قرژاڵدوانه‌‌

چێژ ل���ه م چه ن���د رۆژه وه ربگره ، ره نگه زۆرینه ی ئاڵۆزیه كانت له كۆڵ بێت���ه وه . رۆژان هه واڵی خۆش���یان

پێیه بۆت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

10

ئیمپراتۆریه تێك له سه ر به ردشارامی نازری : من كوردم و فارسی نازانمده‌نگی‌‌ترپه‌ی‌‌مێژوی‌‌ساسانیه‌كان‌له‌سه‌ر‌به‌رد‌ده‌نوسرێته‌وه‌

بازاڕی سه فافیر له به غدا، شوێنێك بۆ شتومه كی ئه نتیكه به ڕێوه به ری گه شتوگوازاری سلێمانی هێشتا سینه ما سیروان ماوه

له سه رقه بران ده وام ده كات

ئا: ئاوێنه

شارامی نازری له دوا كۆنسێرتیدا له شاری كوردس���تان، رۆژهه اڵتی كرماش���انی ده كات و به كوردبونی خۆیه وه شانازی گۆرانییه ك كۆنسێرته كه شدا له كۆتایی ده ڵێت كه له الیه ن پان ئێرانیسته كانه وه

تۆمه تبار ده كرێت به وه ی دژه فارسه .

ن���ازری ش���ارامی رابردو، هه فت���ه ی كرماش���ان له ش���اری كۆنس���ێرتێكی

كۆنسێرته كه دا له س���ه ره تای سازكرد، به وه به رامب���ه ر خ���ۆی خۆش���حاڵی ده ربڕی ك���ه له زێدی ب���اب و باپیرانی خ���ۆی ، دوای چه ندی���ن س���اڵ دابڕان كۆنسێرت س���ازده كات و چه ند به یتێك شیعری كوردی له پێداهه ڵدان به مێژوی كرماش���ان و گ���ه وره پیاوان���ی كورد و كرماش���انی خوێنده وه ، ئ���ه و به زمانی ك���وردی وتی "ب���ۆ من ش���انازییه كی گه وره یه ئه مش���ه و ده رفه تی ئه وه م بۆ ره خسا كه بێمه وه بۆ ماڵه باوانی خۆم و

له نێو ئێل و خه ڵكی كوردو هاواڵتیانی كورد زمانی كرماشانی بم".

وتیشی "من بۆ هه رجێیه ك رۆشتبێتم و كۆنس���ێرتم س���ازكردبێت گۆرانییه كی

كوردیم وتوه ".وتنی گۆرانییه كوردییه كانی ئه مجاره ی شارامی نازری ، هه رایان نایه وه ، وتنی گۆرانیه كانی "كوردستان گه ر تۆ نه بی تاجی ش���اهیم بۆ چیی���ه " و "من مناڵ كرماش���انیگم نه یزانم فارس���ی كورد فارسی نیزانم"، له الیه ن پان ئێرانیست و

ئه و واڵته وه له راگه یاندنه كانی به شێك ناسیۆنالیس���تی رێچكه ی به هاندان���ی ك���وردی و دژه فارس���ی لێكدرای���ه وه ، به تایبه ت���ی گۆران���ی دوه می���ان، كه له دی���دی س���ایتی پارس���ینه وه ، وه ك جێی چاوه ڕواننه ك���راوو "ش���یعرێكی تێڕامان" ئاماژه ی ب���ۆ كرا، كه نازری وتی من كوردم و فارسی نازانم، جۆش و خرۆش���ی خس���ته نێ���و ئاماده بوانی

كۆنسێرته كه وه .به شێك له راگه یاندنه كانی ئێران ئاماژه

ب���ه وه ده كه ن ك���ه ئه م���ه یه كه مجاره ش���ارامی نازری گۆرانییه كی به مجۆره بڵێ���ت، س���ایتی پارس���ینه ده ڵێ���ت "شارام كۆنس���ێرته كه ی به گۆرانییه كی پێهێن���ا و كۆتای���ی چاوه ڕواننه ك���راو كۆنسێرته كه ره نگ و بۆی سیاسی گرت و له هونه ربونی چوه ده ر، ئه م گۆرانییه له كۆنسێرته كه ی ش���ارام دژه فارسه ی كرماش���اندا هه مومانی توش���ی شۆك كرد، ئه م جۆره كارانه جیاوازی زیاتر

ده خاته نێو گه النی ئێرانه وه ".

له كاتێكدا كه ئه م گۆرانییه ، گۆرانییه كی فۆلكلۆری كوردی كرماشانییه و شارامی ن���ازری له زێدی ب���اب و باپرانی خۆیدا

وتویه تی .شارامی نازری ته مه نی 63 ساڵه و له نێو خێزانێكی كوردی كرماشان له دایكبوه ،

باوكی هونه رمه ند و موزیكژه ن بوه ،ل���ه 9 س���اڵیدا یه كه می���ن به رنام���ه ی هونه ری له رادیۆی كرماشان به تارژه نین تۆمارك���ردوه ، تا ئێس���تا 40 ئه لبومی باڵوكردوه ت���ه وه ، چه ندی���ن خه اڵت���ی

گه وره ی جیهانیی پێبه خشراوه ، له وانه خه اڵتی باشترین مۆس���یقای عیرفانی جیهان ش���اڵی 1997 له فیس���تیڤاڵی فاس له مه راكش، خه اڵتی س���وارچاكی ئ���ه ده ب و هون���ه ر له الی���ه ن ده وڵه تی فه ره نساوه ساڵی 2007 كه گه وره ترین خه اڵتی هونه ریی فه ره نسایه ، هه روه ها خه اڵتی باش���ترین هونه رمه ندی ئاسیا له الیه ن بان كی مون سكرتێری گشتی

نه ته وه یه كگرتوه كانه وه .

ئیحسان مه ال فوئاد

له ناوچ���ه ی س���ه فافیر ب���ازاڕی ش���ۆریجه ی به غدا یه كێك���ه له بازاڕه كۆنه كان���ی عێراق كه له س���ه رده می دروستكراوه ، عه باسییه وه ده وڵه تی هه مو ش���تومه كه كان به كانزای مس دروس���ت ده كرێت، خ���اوه ن دوكان و پیشه وه رێكی ئه و بواره ش بۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت كه ره س���ته مان هه ی���ه هی س���ه رده می جوله كه كانه و 880 ساڵ ته مه نێت���ی و نرخه كه ی له هه زار دۆالر

زیاتره .له نێ���و دوكانێك���ی بچوكی ب���ازاڕی سه فافیر له به غدا پیاوێكی بااڵبه رزی جه سته الواز سه رقاڵی پاككردنه وه و جوانكردنی كه ره س���ته یه كی ئه نتیك ب���و، ئه و ل���ه م چاوپێكه وتن���ه دا بۆ ئاوێنه وتی ناوم محه مه د حس���ێنه و له منداڵیی���ه وه له گ���ه ڵ باوكمدا ئه م كاره ده ك���ه م، كه باوكم له س���ااڵنی چله كانه وه تاوه كو مرد سه رقاڵی ئه م كاره ب���وه ، هه رچه نده خوێندنیش���م ته واوكردوه ، به اڵم ئێستا فه رمانبه رم ته كنیكی و فێ���ركاری له فه رمانگه ی

به م كاره شه وه سه رقاڵم.محه مه د ته مه ن 43 ساڵ به ده موچاوه س���پییه وه س���ه ری ماندوه ك���ه ی و گێڕایه وه كه ئه م بازاڕه له ساڵه كانی 660 هیجری واتا 1394 زاینی له سه ر

خه لیفه ی ده س���ه اڵتداری ده س���تی بیلال ده وڵه تی عه باسی موسته نسیر

دروستكراوه .كه لوپه ل���ه كه ره س���ته و ل���ه و زۆر ده فرۆش���رێن لێ���ره ئه نتیكان���ه ی گرانبه ه���ان، محه م���ه د له وباره یه وه هی هه یه "كه ره س���ته مان ده ڵێ���ت خه الفه ته جوله كه كان و س���ه رده می ئیس���المییه كانه و 800 ساڵ ته مه نی هه ی���ه كه نرخه كه ی له ه���ه زار دۆالر

زیاتره ".ك���ه ده چیته ئ���ه و ب���ازاڕه وه ته نها گوێ���ت له ته قه ته قی دروس���تكردنی فرۆشیاره كانه ، هاواری كه ره س���ته و ئ���ه و كه ره س���تانه ی ل���ه و ب���ازاڕه له ق���اپ و بریتی���ن دروس���تده كرێن كه وچ���ك و په رداخ و دن���گ و هاوه ن و ق���اوه و هه مو ده س���تهاڕو ده ل���ه ی كه ره سته كانی خواردن و خواردنه وه و شتی ئه نتیكه و جوانكاری نێو مااڵن، جوانكاری كه ره س���ته ی به تایب���ه ت

كه لتوری مااڵنی به غداییه كان.له باره ی هۆكاری ناونانی ئه و بازاڕه به س���ه فافیر، س���ه میر عه بدولعه زیز خاوه ن���ی یه كێ���ك ل���ه و دوكانان���ه وه اڵمیداینه وه ، ئه و به دزداش���ه یه كی ره ساس���ییه وه له س���ه ر كورسییه كی بچوك دانیشتبو بۆ ئاوێنه رونیكرده وه ئه م ش���وێنه بۆیه ناونراوه سه فافیر له وش���ه ی صف����ره وه هات���وه واتا

مس، به مانای ئه و ش���ت و كه لوپه ل و دروستده كرێن و لێره كه ره س���تانه ی بون���ی هه یه هه م���وی له كانزای مس

دروست ده كرێت.حاجی س���ه میر كه كاڵوێكی س���پی حاجییانه ی له س���ه ركردبو وتیش���ی "ئێستا ئێمه ئه م كاره ده كه ین به اڵم نازانین هیچ كه ره س���ته یه ك دروست بكه ین كه پێش���ترو ئێستاش چه ند

كه سێك ده یكات".به وت���ه ی خاوه ن دوكان و كه س���انی به ته مه ن���ی ئه و بازاڕه له س���ه رده می رژێم���ی به ع���س واتا پێ���ش 1990و له روی عێراق س���ه ر فشارخس���تنه ئابورییه وه 144 دوكانی ئه م پیشه یه بون���ی هه بو، به اڵم له دوای فش���اری ئابوری س���ه ر عێراق كه مبوه ته وه بۆ

نزیكه ی 15 دوكان.له باره ی هۆكاری دیكه ی كه مبونه وه ی ئه و دوكانانه ، حاجی سه میر ده ڵێت "هۆكارێكی دیكه به رزبونه وه ی كرێی له ئێس���تادا هه روه ها دوكانه كان���ه و به ه���ۆی خراپی دۆخ���ی ئه منییه وه خه ڵك���ی بیان���ی روناكه ن���ه به غدا، چونك���ه ئه وكاته ی ك���ه بیانییه كان زۆر كۆنی���ان كه ره س���ته ی ده هاتن ده ك���ڕی و ئه م ب���ازاڕه مامه ڵه ی زۆر باش و گه رم بو، به داخه وه ئیتر ته واو نه وه كانی داهات���و نازانن ئه م كارانه

بكه ن و پیشه كه له ناوده چێت".

راپۆرتی گه شتیاری ،ئێران، ئیسماعیل عوسمان

له دامێنی به ردیه تاقێكی تاقه وسان، شاخێكی به رزی بڵندی كرماشاندایه ، س����اتێك هه ڵكۆڵراوه كانی و به وێنه ی ترپه ی به ده نگ����ی هه س����ت تێڕامان مێ����ژوی شۆڕش����گێڕانی ده س����ه اڵتی ساس����انیه كان ده بینێت، كه له س����ه ر

تاشه به رده ڕه قه كان تۆماركراوه .

ئه وكاته ی كه خ����ۆری ده مكه ل چه ند میلێكی ماوه بۆ ئاوابون، تینی گه رمای به ره و الوازبون ده چێت، شنه هه وایه كی كرماش����انه وه له باخچه كانی فێن����ك دێت، له گه ڵ ش����ه ونمی س����ه ر گه اڵی دره خته كاندا به ر ڕوخساری رێبواران و هاواڵتیان����ی ش����ار ده كه وێ����ت، وه ك به هارێكی ده س����تپێكردنی سه ره تای باران����اوی ده رده كه وێ����ت، دیمه نێكی

ناسك و جوانی به خشیوه ته شار. خه ڵك����ی ناوچه كه س����ه ر له ئێواران ڕوده كه نه پارك و رێبوارانیش سه ردانی شوێنه گرنگ و مێژوییه كانی كرماشان

ده كه ن.كوردیی����ه ناوچه یه ك����ی كرماش����ان س����نوری جیاك����ه ره وه ی جوگرافیای كوردزمان����ه له گ����ه ڵ فارس����دا، به اڵم كاتێك گوێبیس����تی زمانی ئاخاوتنی چه ند ده بیت، ناوچه ك����ه هاواڵتیانی ش����ێوه زارێكی قس����ه كردنت به رگوێ ده كه وێت، هه س����ت به وه ده كه یت كه ئه م ناوچه یه ئێرانێكی بچوككراوه یه .

كرماش����ان چه ندین ش����وێنی مێژویی تێدای����ه ك����ه گرنگترینی����ان )كێوی بێستون و تاقه وس����انه ..(، هه مو ئه و گه ش����تیاران ك����ه ده چن����ه ناوچه كه س����ه ردانی ئ����ه م دوش����وێنه دێرینه

ده كه ن.دانیش����تن و تێڕامان له كێوی بێستون عیشقه ئه و به گه وره یی هه س����تكرنه

بێئاكامه ی كه

)شیرین بۆ فه رهاد( هه بوه ، هه روه ها تێڕامان له تاقه وسانیشدا وردبونه وه یه ل����ه و هونه ری����ی له ده س����تڕه نگینیی واڵته دا، كه توانیویانه مێژوی به هێزی ئیمپراتۆریه ته كه یان له س����ه ر كێوێكی به هه ڵكۆڵین����ی بنه خش����ێنن، ره ق ساس����انی ئیپمراتۆریه تی شۆڕش����ی

له دامێنی كێوێكی گه وره و بڵنددا كه پێیده وترێت تاقه وسان.

)تاقی س����ه نگی له تاقی تاقه وسان، ب����ه ردی ( هاتوه ، ده كه وێت����ه باكوری كرماشان، به یه كێك له كۆنترین شوێنه دێرینه كان����ی ناوچه كه داده نرێت، كه مێژوی دروس����تكردنی ده گه ڕێته وه بۆ

سه رده می ئیمپراتۆریه تی ساسانیه كان له ساڵه كانی 379 بۆ 383 زایینی .

گ����ه وره ڕازاوه و باخچه یه ك����ی هه یه ، تاقه وس����اندا له چ����وارده وری ناوچه كه وت����ه ی خه ڵك����ی به پێ����ی له ڕۆژان����ی زۆر گه ش����تیارێكی وه رزی )س����ه ره تای س����یانزه به ده ر به هار(و هاوی����ن ڕوده كه نه ناوچه كه ، چادری گه ش����تیاری هه ڵ����ده ده ن بۆ حه سانه وه و پشودانیان، چه ند ڕۆژێك

له و ناوچه یه دا ده مێننه وه .دوای بڕینی بلیتی چونه ژوره وه ، چه ند دارو ده رختێك سه رنجت راده كێشت، كاتێك به ژێریاندا تێپه ڕده بیت تیشكی خۆر له نێ����و گ����ه اڵی ده رخته كانه وه ئاوێزانی سروشتێكی دێته خواره وه و

ڕه نگین ده كات.دوای چه ند مه ترێك رۆشتن ده گه یته ش����اخێكی به رزو بڵند كه له دامێنیدا دیمه نی ئاسه وارێكی دێرین ده بینرێت كه گه شتیاران سه رسام ده كات، ئه ویش س����ه ركه وتنه كانی وێنه ی پیشاندانی شه ڕی شاكانی ساسانیه كانه كه وه ك توانایاندا له به هێزیی و نه مر ڕه مزێكی

نیشاندراون.ئه م ناوچه یه له س����ێ به ش پێكهاتوه كه به وت����ه ی خۆیان هه یوانی گه وره و هه ڵكۆڵینی نیگاری بچوك و هه یوانی ساسانیه كانه ، پاش����ای ئه رده شیری دیمه نان����ه وه ل����ه و هه ری����ه ك الی له س����ه ر به ردێكی هه ڵكۆڵ����راو مێژوو ڕونكردنه وه ی په یك����ه ره كان به زمانی

فارسی نوسراوه .بڕوای����ان ئیس����المی مێژونوس����انی وای����ه مێ����ژوی دروس����تكردنی كێوی بێستون و قه سری شیرین و تاقه وسان ساسان ده س����ه اڵتی س����ه رده می بۆ تاقه وس����ان ب����ه اڵم ده گه ڕێت����ه وه ،

له هه مویان كۆنتره .

ئا: شكۆ

كه له دوره وه له بینا و باخه كه ی ده ڕوانی زۆر سه رنجڕاكێش���ه ، باخه كه ی ته ژییه بیناكه ش هه مه جۆر، گوڵزاری له گوڵ و دیمه نێكی گه لێك ره نگینی هه یه ، به اڵم "دیاره ده ڵێت به ڕێوه به ره ك���ه ی وه ك له ده ره وه جوانه ، به اڵم له ناوه وه خۆمان

ده زانین چ ده ردێكی پێداوین".

گه ش���توگوزاری گش���تی به ڕێوه به ری س���لێمانی یاس���ین فه ق���ێ س���ه عید له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه باس له وه ده كات به ڕێوه به رایه تیه كه یانی بینای���ه ی ئه و له س���ه ر دروس���تكراوه ، ك���ه كه وتۆته ناوچه ی س���ه رچناری شاری سلێمانی ، كۆنه س���ه رقه بران بوه ، ئه وه ش گرفتی زۆری ب���ۆ دروس���تكردون "هه رچه نده به و خزمه ت���ه ی ده یكه ی���ن ده مانه وێ ل���ه ده ره وه وه ه���ا ده رنه كه وێت، به اڵم به راستی له ناوه وه گرفتی زۆر گه وره ی

بۆ دروستكردوین".پێ���وه ی ك���ه گرف���ت گه وره تری���ن گیرۆده ب���ون وه ك ئ���ه و به ڕێوه ب���ه ره گش���تیه رونیده كاته وه زۆریی مش���ك و جرج و چه ندین حه ش���ه راتی تره له ناو دیواره كان���ی ئ���ه و بینای���ه دا، ئه مه ش زۆرجار كێشه ی گه وره ی به دوای خۆیدا

هێناوه به تایبه ت كه بۆته هۆی پچڕانی وای���ه ری كاره ب���ای س���پلێت و چه ندین ئامێ���ری تر، یاس���ین ده ڵێ���ت "هه مو رۆژێك دوای ده وام له پالكی سه ره كیه وه

كاره با ده كوژێنین���ه وه بۆ به یانیش كه هه ڵیده كه ینه وه ده بێت ته واوی ژوره كان بگه ڕێی���ن و بزانین له هیچ ش���وێنێكه وه بۆنی س���وتانی وای���ه ری كاره با نایه ت یان كاره باكه شۆرتی نه كردوه ؟! ئه وه

پیشه ی هه مو رۆژێكمانه ".جگ���ه له وه ئ���ه و بینای���ه وه ك هه مو بیناكان���ی ئه و ناوچه یه ت���ۆڕی زێرابی نییه و ئاوه ڕۆكه ی ده چێته ناو چاڵێكه وه كه وه ك بیر دروس���تكراوه "ماوه ماوه

ده بێت ئه وه ش پاكبكه ینه وه ".ئه وه ی جێگای س���ه رنجه ئ���ه و بینایه هێنده كۆن دروس���تنه كراوه ، تا بوترێ كۆنیه كه ی ئه و گرفتانه ی دروستكردوه ، به ڵكو وه ك یاسین ده ڵێت "هه موی پێنج بۆ شه ش ساڵێك ده بێت دروستكراوه ، هه ڵه كه ش بۆ ئه و جۆره كه ره س���تانه ده گه ڕێته وه كه له دروستكردنی بیناكه دا به كارهات���ون، ئ���ه م ناوچه یه ش نابێت به و جۆره كه ره س���تانه بینای له س���ه ر

دروستبكرێت".گه ش���توگوزاری گش���تی به ڕێوه به ری له ئێستادا به وه ش���دا هێمای سلێمانی هونه ری���ی ئه ندازیاری���ی لیژنه یه ك���ی دیاریكردن���ی ب���ۆ دروس���تكردوه كه موكوڕییه كان���ی بیناكه و هه وڵدان بۆ چاره س���ه ركردنی ئه و گرفتانه ی بۆیان

دروستبوه .

ئاوێنه

ش����اری ناوجه رگه ی س����ه رده مانێك س����ینه ماكانی به بون����ی س����لێمانی ده ناسرایه وه ، له ئێستادا جگه له تاكه پاش����ماوه یه كی هیچ س����ینه مایه ك، ش����وێنه كانیان نابینرێت و تر ئه وانی

كراونه ته بازاڕی بازرگانی .

ئه و س����ینه مایه ی كه ئێس����تا بوه ته تاكه ش����وێنێك له ناوجه رگه ی بازاڕی گ����ه وره ی س����لێمانی و خه ڵكی وه ك شوێنه كانی ناس����ینه وه ی ناونیشانی ده وروپش����تی ناوی ده هێنن، سینه ما )س����یروان(ه ، كه هێش����تا ده یه وێت به رده وامبێ����ت، س����ه ره ڕای ئ����ه وه ی ب����ه رده وام زه نگ����ی چونه ژوره وه كه ی له دوره وه ده بیس����ترێت به اڵم ژماره ی ته ماشاكه رانی به ئاسانی ده ژمێردرێن.راب����ردودا، ده یه ی ل����ه دو پێش����ترو سلێمانی خاوه نی دو سینه مای دیكه بو به ناوه كانی س����ینه ما دڵش����اد كه ده كه وته شه قامی كاوه سه رو بازاڕی دۆالره كه و س����ینه ما ره شید كه ئێستا بازرگانی بازاڕێكی شوێنه كه ی بوه ته

به ناوی ره شه مۆڵ.ئێس����تای كاركردن����ی له ب����اره ی س����ینه ماكه یانه وه ، ته ه����ا عه ب����دواڵ، س����یروان، س����ینه ما به رپرس����ی به ئاوێن����ه ی راگه یاند، "ئێس����تا ئێمه كار به ئه ش����ریته ی 35 ملم ده كه ین و ئه و فیلمانه ی كه نمایش����یان ده كه ین

نوسخه ی ئه سڵین".

له باره ی ئه وه ی بۆچی هه میشه فیلمه كۆن����ه كان نمایش ده كه ن، ته ها وتی ، "ئێمه له تواناماندا نیه فیلمه نوێیه كان

بكڕین، چونكه نرخیان زۆر به رزه ".به وته ی ته ها، ئه و كه س����انه ی ئێستا ده ك����ه ن، س����یروان له س����ینه ما رو

"هه مو جۆره كه س����انێك ده گرێته وه و ب����ۆ دێ����ن ئافره ت����ان به ده گم����ه ن

ته ماشاكردنی فیلمه كان".ئێس����تا مۆاڵن����ه ی ل����ه و به ش����ێك دروستده كرێن، كوردستان له هه رێمی به ش����ێكیان ته رخانده كرێت بۆ هۆڵی

س����ینه مایی ، هه روه ها پێش����كه وتنی تۆڕه ئینته رنێت و ته كنه لۆژیاو بواری به شێك به وته ی كۆمه اڵیه تیه كانیش، له بینه ران����ی فیلمه س����ینه ماییه كان، رۆڵی����ان هه ب����وه ل����ه وه ی س����ینه ما

گشتییه كان چۆڵ ببن.

یاسین فه قێ سه عید

لەهه ڵقەی پێش���وی ئەم نوس���ینەدا باس���ی ئەو ش���ێوازەم لەخۆکوش���تن ک���رد کە دورکهایم بە"خودپەرس���تیی" ناونوس���ی دەکات. مەبەستی دورکهایم ل���ەم ش���ێوازە تایبەت���ی خۆکوش���تن دروس���تبونی تاکەکەس���ێکی ته نه���او بێپەناو داخراوە لەکۆمەڵگایەکدا دەزگاو پێکهات���ە س���ەرەکییەکانی لەدۆخ���ی گەورەدان، قەیرانی هه ڵوەش���اندنەوەو مانایەک هیچ لەکاتێکدا تاکەکەس���ێک ل���ەدەرەوەی بون���ی تاکان���ەی خۆیدا نادۆزێتەوە، هاوکات هه س���ت و نەس���ت خۆی بوە بەتاقە سێنتەری ژیانی خۆی. تاکەکەس���ێک هه مو دونیای دەرەوەی خۆی وەک ڕوبەرێکی ناحەزو نادۆست و بێنرخ ئەزمون���دەکات، هیچ ئەگەرێک و هیچ شێوازێک بۆ ئامێزانبونی خۆی لەناو یەک���ە کۆمەاڵیەتییەکانی وەک خێزان و گروپە دینی و سیاسیی و مەدەنییەکاندا نادۆزێتەوە، نە ئیحساس���اتی هاوبەش، نە ن���رخ و بەهای هاوب���ەش، نە باوەڕو قەناعەت���ی هاوبەش لەگەڵ کەس���انی دەوروبەرو لەناو ژینگەکەیدا نادۆزێتەوە. خۆکوش���تن لێرەدا دەبێتە وەاڵمی ئەم جۆرە تاکەکەس���ە ب���ەم دۆخەو وەک توڕەبون لەو ژیان و کۆمەڵگاو کولتورو سیس���تمی بەهایە وێن���ای دەکات کە ئ���ەم وەک مرۆڤ نایەوێ���ت و ناتوانێت بەش���ێک بێ���ت لێی���ان. ل���ەم ڕوەوە ئ���ەو ژنان���ەی لەکوردس���تاندا خۆیان دەک���وژن هیچ نرخ و بەهای���ەک لەبونی دەزگاکان���ی خێزان و دین و سیاس���ەتدا نادۆزنەوە، هی���چ ڕوانینێکی پۆزەتیڤ و نەماوە، کۆمەڵگا بۆ ئومێدبەخش���یان هه س���تناکەن ئینتیمای���ان بۆ ش���تێک هه یە کە ش���ایانی ئەوەبێت لەپێناویدا بمێنێتەوە. هه م خێزان و هه م دین و هه م کۆمەڵگاو هه م سیاس���ەت هه مو ماناو چاری ناتوانن لەدەستداوەو نرخێکیان تاکەکەس���انە ئەو بیمارییەکانی غەم و بکەن، کە هاوکات هه س���تێکی گەورەو گرنگی���ان بەتاکبون لەال دروس���تبوەو ناتوان���ن کوێرانە خواس���ت و ویس���ت و داخوازییەکانی خێزان و دین و سیاسەت و کۆمەڵ���گا قبوڵبکەن. ئ���ەوەی لێرەدا ش���ایانی پێداگرتنە ئەو ڕاستییەیە کە جۆرێک لەتاکەک���ەس لەدونیای ئێمەدا دروس���تبوە ک���ە دەزگا تەقلیدییەکانی خێ���زان و دی���ن و سیاس���ەت و کۆمەڵگا ناتوانن النی هه رەکەمی چاوەڕوانییەکانی دابین بکەن و سەرجەمیشیان لەئەزمونی تاکەکەسییانەی ئەواندا وەک زیندانێکی

پڕوکێنەری لێهاتوە.تاکەکەس���ێک دۆخان���ەدا ل���ەم ئامادەیە کە ناتوانێ���ت لەگەڵ دونیای دەوروبەری���دا بگونجێت، ک���ە نایەوێت بون���ی تاکانەی خۆی بداتە دەس���تیی فش���ارو زۆرلێکردنە گەورەکانی دونیای دەرەوە، بۆی���ە هه موهه وڵێ���ک ئەدات خۆی لەو دونیایە ڕزگاربکات، تەنانەت گەر بەخۆکوش���تنیش بێت. ئەم جۆرە لەته نهاکەوت���ن و دابڕان���ی کۆمەاڵیەتیی ب���ۆ دۆخ���ی بێمانابون���ی هه مو هێما کۆمەڵگا، بێمانابونی دەکات، شتەکان بێمانابونی سیاسەت، بێمانابونی دین، تەنانەت پەیوەندیی���ەکان و بێمانابونی بێمانابون���ی کەس���ەکان و مرۆڤەکان���ی دەروروبەر خۆشیان. خۆکوشتن لێرەدا هه وڵدانە بۆ ده ربازبون لەئازارەکانی ئەم دونیا بێمانایە، وەک چۆن پرۆتێس���ت و تایبەتیش���ە دەربڕینێک���ی ناڕەزای���ی بەرامب���ەر ب���ەو دونیایە. مەس���ەلەی سەرەکی لەم ش���ێوازەدا لەخۆکوشتنی "خودپەرستانە" دروستبونی تاکەکەسە، تاکەسێک هۆشیار بەتاکبونی خۆی و بەو ژیانەی کە شایستەی ئەوە وەک مرۆڤ. وەک لەبەشی پێش���وی ئەم نوسینەدا باس���مکرد لەدونی���ای دوای ڕاپەڕیندا دۆخێک دروس���تبوە کە نە خێزان و نە دی���ن و نە سیاس���ەت، ناتوانن بەفریای ئەو بەش���ەی کۆمەڵ���گای ئێمە بگەن کە هه م هه س���تکردنیان بەخۆیان وەک تاکەکەس پەرەیسەندوە، هه م زۆرینەی فرەالیەنی گۆڕانی خێراو فش���ارەکانی ئ���ەو دونیایەیان کەوتۆتە سەرش���ان، لەپێش هه موانیش���ەوە ژن���ان. لێرەدا "من"ێک���ی تاکەکەس���یی لەئارادایە کە هه ستێکی بەهێزیی بە "من"بونی خۆی هه یە، بەبێئ���ەوەی هیچ پەیوەندییەک و هی���چ پرۆژەی���ەک و هی���چ ئومێدێ���ک ئەم من���ە ببەس���تێتەوە ب���ەو "من"ە لەکۆمەڵگادا ک���ە دەس���تەجەمعییەوە دروس���تدەبێت. خودێک لێرەدا خۆی

تەحەمولکردنی توان���ای کە دەکوژێت ئەو دونیاو کۆمەڵگاو مرۆڤانەی نەماوە

کە لەگەڵیاندا دەژیی.

خۆکوشتن وەک ئەرکل���ەم بەش���ەی ئەم���ڕۆدا هێم���ا بۆ جۆرێک���ی تری خۆکوش���تن دەکەم کە پێچەوان���ەی ئەو جۆرەی خۆکوش���تنە باس���مانکرد، دۆخێک لەس���ەرەوە کە تیای���دا لەبات���ی ئ���ەوەی پێ لەس���ەر نرخ و دابگیرێت و تاکەکەس���یی "من"ی بەتاکەکەس خۆی تایب���ەت بەهایەکی ببەخش���رێت، پێ لەسەر گرنگیی "منی دەس���تەجەمعیی" دادەگیرێت و "بونی دەستەجەمعیی" لە "بونی تاکەکەسیی" بەگرنگت���ر دەزانرێ���ت. ئەگەر لەدۆخی ا د نە ا " س���ت ر پە د خو " شتنی کو خۆپێداگرتن���ی گ���ەورە لەس���ەر "من"ی تاکەکەس���یی بێت، ئەوا لەم ش���ێوەی دوهه می خودکوژیەدا منی تاکەکەسیی ئەو نرخەی نییەو جێی ئەو منە بەمنی ئەگەر گیراوەت���ەوە. دەس���تەجەمعی خۆپەرس���تیدا خۆکوش���تنی لەدۆخی "من" بەش���ێوەیەکی پەڕگیر لەکۆمەڵگا پەیوەندییەکی دورکەوتبێتەوەوهه م���و لەگەڵ���دا پچڕاندبێت، ئەوا لەم دۆخەی تردا منی تاکەکەسیی بەتەواوی تەسلیمی کۆمەڵگاو تەسلیمی منی دەستەجەمعی بوە، تا ئەو شوێنەی ئامادەیە لەپێناوی ئەو کۆمەڵگاو منە دەس���تەجەمعییەدا بمرێ���ت. ئەگەر تاکەک���ەس لەدۆخی لەب���ەر خودپەرس���تیدا خۆکوش���تنی کۆمەڵگاو دژ بەکۆمەڵگا خۆی بکوژێت، ئ���ەوا لەم دۆخ���ە تازەی���ەدا لەپێناوی کۆمەڵ���گادا خ���ۆی دەکوژێ���ت، ی���ان ئامادەیە بکوژرێت. دورکهایم ئەم دۆخە تایبەتەی بەرزڕاگرتنی بەهای کۆمەڵگاو ئامادەگی تاکەکەس بۆ ئەوەی لەپێناوی کۆمەڵ���گادا بمرێ���ت، ناودەنێت دۆخی ئەلتریوس���م، Altruism، کە دەش���ێت ناویبنێین. بەدۆخی"غەیرەپەرس���تیی" تاکەک���ەس لێ���ره دا لەبات���ی ئ���ەوەی "خۆی بپەرستێت" شتێک دەپەرستێت لەدەرەوەی خۆیدا. "غەیرەپەرس���تیی" مان���ای باوەڕبون بەوەی ش���تێک یان مەسەلەیەک یان کەسێک یان باوەڕێک هه یە، تاکەکەس���دا ژیانی لەدەرەوەی مانادارترە بەهادارت���رو گرنگت���رو کە لەژیانی تاکەکەس خۆی، شتێک قابیلی ئەوەی���ە م���رۆڤ بیپەرس���تێت و خۆی لەپێناودا بۆ بدات بەکوشت. ئەم دۆخی ئامادەگیی "غەیرەپەرس���تیی"ە دۆخی ڕۆحیەتی قوربانیدان���ە بەژیان لەپێناو ش���تێکدا کە لەژیان���ی تاکەکەس خۆی ل���ەم دۆخەدا خۆکوش���تن گرنگترە. ئەرکێکی ئەخالقیی بەئ���ەرک، دەبێت کۆمەڵ���گاداو لەب���ەردەم تاکەک���ەس

لەپێناوی کۆمەڵگادا ئەنجامی ئەدات.

لەخودپەرستییەوە بۆ "بێخود"ییوەک پێش���تریش وت���م الی دۆرکهایم وات���ە خودپەرس���تیی، س���ەرچاوەی

"تاکگەراییەک���ی لەن���او ئیگۆی���زم، لەدروستبونی ئەوەش���ی پەڕگیردا"یەو وەک خۆپەرس���تییە ج���ۆرە ئ���ەم بەرپرسیارە، کۆمەاڵیەتیی دیاردەیەکی دابەش���بون و پارچەپارچەبونی هه رچی زیاتری کۆمەڵگاو تێکچونی ئامێزانبونی کۆمەاڵیەتی���ی و الوازبون���ی فرەالیەنەی کۆگیری���ی کۆمەاڵیەتیی���ە. ئەگەرچی دۆرکهایم ئەم دۆخە بەدۆخی بااڵدەستی ن���او کۆمەڵگا مۆدێرن���ەکان ناودەبات، ب���ەاڵم هاوکات پێیوایە کە تاکەکس���ی ناو ئەم کۆمەڵگایان���ە دەتوانن بکەونە ژێ���ر کاریگەریی ئەو هێزانەوە کە داوای و"خودنەویس���تی" "خودنەفیک���ردن" داوای بەکورت���ی "قوربانی���دان"، و داوای دەک���ەن. "غەیرەپەرس���تیی" ش���تگەلێک لەتاکەکەس دەکەن کە تا س���نوری ئامادەگی بۆ م���ردن بڕوات. ئەوەی لەم دۆخی "غەیرەپەرستیی"ەدا پێچەوان���ەی ڕێ���ک دروس���تدەبێت خودپەرس���تیی و لەدۆخ���ی ئەوەی���ە تاکەکەس دروس���تدەبێت. تاکگەراییدا خۆی کەسایەتی لە"غەیرەپەرستیی"دا "تەماهیی"ەکی بۆئەوەی لەدەستئەدات ت���ەواو لەگ���ەڵ ئ���ەو گ���روپ و فیکرو سیاس���یی و مەس���ەلە ئایدیۆلۆژی���او دین���ی و کۆمەاڵیەتییان���ەدا ب���کات کە ڕوبەڕویاندەبێتەوە. تەماهییەک وا بکات ژیان���ی خۆی لەپێن���اوی مانەوەی ئەو شتە دەستەجەمعییانەدا دابنێت. لەم تەماهیکردنی تەماهیکردنەکان دۆخەدا هه مەالیەن و ش���ێوازێکی واتە تۆتاڵن، بەرفراوانی بەویتربونە کە هیچ سنورێک مەس���ەلەیەدا ئەو تاکەکەس و لەنێوان ناهێڵێتەوە کە تەماهی لەگەڵدا دەکات، گروپە کۆمەڵ���گاو لەگ���ەڵ تاکەکەس مەس���ەلەکاندا دەبێت بەیەک شت و ئەم یەکگرتنەش تا ئەو ش���وێنە دەڕوات وا لەتاکەکەس بکات ئامادەبێت لەپێناوی

ئەو شتانەدا بمرێت.ج���ۆرە ئ���ەم پێوای���ە دۆرکهای���م لەخۆکوش���تن، یان لەخۆبەکوش���تدان گەورەت���ر مەس���ەلەیەکدا لەپێن���اوی لەتاکەک���ەس خ���ۆی، ل���ە کۆمەڵ���گا دروس���تدەبێت. کەمتر مۆدێرنەکان���دا ئەمەش دەگەڕێنێتەوە بۆ بااڵدەس���تیی ئەو ڕۆحیەتیی بەتاکبون و ئەو پرۆسەی کۆمەڵگایان���ه دا ل���ەم تاکگەرایی���ەی دروس���تدەبێت. ش���ێوازی خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"انە، لەدیدی دۆرکهامیدا، تەقلیدییەکان���دا لەکۆم���ەگا زیات���ر بەژیانی قوربانیدان شێوەی ڕودەدات و تاکەکەس���یی دەگرێتەخۆی. لەبەش���ی "خۆکوش���تن"دا کتێب���ی چوارەم���ی

دۆرکهایم بەدرێژیی لەسەر ئەم شێوازە لەخۆکوشتن دەدوێت و کۆمەڵێک نمونە لەکۆمەڵگا کۆن���ەکان دەهێنێتەوە. بۆ نمون���ە ب���اس ل���ەوەدەکات لەدونیای س���ەرەتاییەکاندا کۆمەڵ���گا ک���ۆن و "خودپەرست"انە خۆکوشتنی شێوازی بون���ی نەب���وە، ب���ەاڵم خۆکوش���تنی بەرباڵوب���وە. "غەیرەپەرس���ت"انە دۆرکهایم باس ل���ەوەدەکات لەهه ندێک لەو کۆمەڵگا تەقلیدیانەدا مرۆڤەکان کە پیر دەبون، خۆیان خۆیان دەکوشت بۆ ئەوەی نەبن بەبار بەس���ەر کۆمەڵگاوە. ل���ەم کۆمەڵگایەن���دا پی���رەکان بونی بەالوە لەبون���ی خۆیان کۆمەڵگاکەیان گرنگتربوە، بۆیە بەقوربانیدان بەخۆیان زەحمەت���ی سەرش���انی کۆمەڵگاکەیان کەمترکردۆت���ەوە. نمونەیەک���ی تر کە دۆرکهایم باس���ی دەکات خۆکوش���تنی ئەو ئافرەتانەیە لەهیندستاندا کە دوای مردنی پیاوەکانیان دەستبەجێ خۆیان دەک���وژن، لەم دۆخان���ەدا ئافرەتەکان خۆیان لەژیان���ی پیاوەکانیان ژیان���ی بەگرنگتر زانی���وەو مردنی خۆیان وەک هێمای���ەک ب���ۆ بەرزنرخاندن���ی ژیانی نیش���انداوە. دورکهایم پیاوەکانی���ان ب���اس ل���ەوەدەکات لەس���اڵی ١٨١٧دا لەهین���د ٧٠٩ ئاف���رەت دوای مردن���ی

پیاوەکانیان خۆیانس���وتاندوەو لەساڵی ١٨٢١ ئ���ەم ژمارەیە بۆ ٢٣٦٦ ئافرەت بەرزبۆتەوە. لەهه ندێک کۆمەڵگای تردا کاتێک ئاغایەک یان بەرپرسێکی گەورە مردوە، هه مو بەردەس���ت و سەپانەکانی ئاغاکەدا خۆیانکوشتوە. لەگەڵ مردنی دۆرکهایم دەڵێت لەهه مو ئەم دۆخانەدا شێوازی خۆکوشتن شێوازی خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"انەیە. دۆرکهایم کاتێک دێتە س���ەر کۆمەڵگا مۆدێرنەکان ته نها باس���ی ڕودانی ئەم جۆرە خۆکوشتنە لەن���او لەش���کردا دەکات. بەبۆچونی دۆرکهای���م لەهه م���و ئ���ەم دۆخان���ەدا بەهایەکی گرنگ و سەرەکیی تاکەکەس نییەو ئەوەی گرنگ و سەرەکییەکۆمەڵگا، کولتور، دی���ن، ئەوانیتر، ئەو گروپەیە ک���ە تاکەکەس���ەکە بەش���ێکە لێیان. تاکەکەس لەم دۆخان���ەدا تەواو لەژێر ڕکێ���ف و ڕەحم���ی کۆمەڵگادایە، ژیانی خۆی بەب���ێ ژیانی ئەوان���ە بەمەحاڵ دەزانێت، هه مو مەترس���ییەک ڕوبەڕوی کۆمەڵگا ببێتەوە وەک مەترسی بۆ سەر خۆی دەبینێت و وایلێدەکات ئامادەبێت گیانی بۆ پاراس���تنی ئ���ەو کۆمەڵگایە ببەخش���ێت. تاکەکەس لێرەدا لەباتی ئەوەی لەناو خودی خۆیدا ئامادەبێت، خ���ۆی یەکەی س���ەرەکیی ژیانی خۆی بێت، بەهاکانی بەهای تایبەت بەخۆی بن، لەناو کۆمەڵگادا ئامادەیەو کۆمەڵگا یەکەی هه رە س���ەرەکیی ژیانی ئەوە. لەباتی ئەوەی بۆ خودی خۆی بژی، بۆ پاراستنی کۆمەڵگاش کۆمەڵگا دەژی و دەکەوێت���ە پێش پاراس���تنی خۆیەوە. خاڵی دەستپێکردن و کۆتایی ئەم دۆخە دونی���ای دەرەوەی تاکەکەس خۆیەتی، کۆمەڵ���گاو خێ���زان و نەت���ەوەو دین و نرخ و بەها ئەخالقییەکان و سیاس���ەت و گرنگەکان���ە. گ���ەورەو کەس���ایەتییە تاکەکەس بەئەرکی ئەخالقیی و ئینسانی خ���ۆی دەزانێ���ت لەپێن���اوی ئەمانەدا بمرێت و بکوژرێت. لەزۆر کۆمەڵگاشدا ئەم جۆرە لەقوربانیدان بەرزڕادەگیرێت و وەک جۆرێک لەئازایەتیی و خۆنەویستیی

پاڵەوانانە نمایش دەکرێت.

لەبۆشایی ئەخالقییەوە بۆ فشاری ئەخالقیی

خودپەرست"انە "خۆکوشتنی ئەگەر "بۆشاییەکی دروس���تبونی دەرەنجامی تاکەكه س باوەڕنەمانی و ئەخالقی���ی" بێت بەکۆمەڵگاو بەش���تێک لەدەرەوەی ژیان���ی خۆی���دا ک���ە بەه���او نرخێکی تایبەتی هه بێت و م���رۆڤ بیەوێت بۆی ی���ان لەپاڵیدا بژی، ئەوا خۆکوش���تنی

"غەیرەپەرست"انە دەرەنجامی "فشاری لەسەر کۆمەڵگایە گەورەی ئەخالقیی" لەیەکەمیان���دا تاکەکەس تاکەک���ەس. لەدوهه میان���دا لەکۆمەڵ���گا بەتاڵ���ە پ���ڕو لێوانلێوە لەکۆمەڵگا. فش���اری کۆمەڵگاش تا ئەو شوێنە دەڕوات داوای مردن لەپێناوی گروپێک، یان پارتێکی سیاسیی، یان سەرکردەیەک، یان هه ر مەسەلەیەکی تردا، بکات و ئەم مردنەش وەک شتێکی مانادارو پیرۆز نیشانبدات. ل���ەم دۆخەدا ئامادەگیی کۆمەڵگا لەناو فرەمەوداو ئامادەگییەکی تاکەکەس���دا لێرەدا خۆکوش���تن داگیرکەرانەی���ە. دەردەکەوێت، واج���ب، ئ���ەرک، وەک ئەرکی ئەخالقی���ی تاکەکەس بەرامبەر بەکۆمەڵگا. تاکەکەس لێرەدا واقیعێکی سەربەخۆ نییە، "شت"ێک نییە جیاواز س���ەربەخۆی بونێک���ی لەکۆمەڵ���گا، لەدەرەوەی بونی کۆمەڵگادا نییە، مافی بون���ی تایبەتی نییە، هه مو ئم ش���تانە ی���ان ئامادەنی���ن، ی���ان بەدەرکەوتنی کۆمەڵگا هه مویان پاشەکش���ە دەکەن و بێمانا دەبن. ڕۆحی تاکەس���یی لێرەدا بەش���ێکی بچوک و پەراوێزیی ڕۆحێکی گشتییە کە ڕۆحە تاکەکەسییەکە بەبێ ئەو ناتوانێت بژی، مەبەست و ئامانجیش لەژیان���ی تاکەک���ەس پاراس���تنی ئەو

ڕۆحە گش���تییەیە تا ئاستی ئامادەگیی تەواو بۆ لەدەس���تدانی ڕۆحە تایبەت و هێشتنەوەی لەپێناوی تاکەکەسییەکان ڕۆحە دەس���تەجمعییەکاندا. فش���اری ئەخالقیی ل���ەم دۆخانەدا بەبەردەوامی لەچڵەپۆپەدایەو دەرچون لەو فش���ارە

بەزۆرمانا دەرچونە لەمرۆڤبون.

دیاردەیەکی الوەکیی یان سەرەکیی؟وەک پێش���تر وتم دورکهایم پێیوایە دیاردەی خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"انە لەدونیای هاوچەرخدا ئەو قورس���اییەی نییە ک���ە لەکۆمەڵگا س���ونەتییەکاندا مۆدێرن دونی���ای هه یب���وە، چونک���ە تاکەک���ەس و بەرزڕاگرتن���ی دونی���ای بەها تاکەکەس���ییەکانە. الی دورکهایم لەبات���ی هاوچەرخ���دا لەدونی���ای ، نە ا " س���ت ر پە ە یر غە " شتنی کو خۆو "خودپەرس���تیی" خۆکوش���تنی ن���رخ و بەها" خۆکوش���تنی "نەمان���ی داهات���وی لەبەش���ی ک���ە ،Anomieدەکەی���ن، باس���ی نوس���ینەدا ئ���ەم بااڵدەس���تن. دورکهایم پێیوابو ڕۆحی

ڕۆڵێکی هیچ قوربانی���دان گیانفیدایی و گۆڕان و لەپرۆسەی باس���کردن قابیلی پەیوەندییە داڕش���تنەوەی سەرلەنوێ کۆمەڵ���گا ن���او کۆمەاڵیەتییەکان���ی نابینێت. بورژوازییەکاندا پیشەسازیی و بەبۆچون���ی من ئەم ڕوانینەی دۆرکهایم دی���اردەی الوەکییبون���ی دەرب���ارەی خۆکوشتنی "غەیرەپەرست"یی لەدونیای هاوچەرخدا، ڕوانینێکی ناتەواوەو تەواو سەر بەس���ەدەی نۆزدەهه مە. ئەوەی لەسەدەی بیس���تەمدا ژیابێت دەزانێت ڕوداوەکان���ی ئەم س���ەدەیە ناڕاس���تی ئەم ڕوانینە دەس���ەلمێنن. سەرجەمی س���ەدەی سیاس���ییەکانی بزوتن���ەوە بیس���تەم، لەسۆس���یالیزم و فاش���یزم و دژەکۆڵۆنیالیزم و ناسیۆنالیزمەوە بیگرە، تا بەئیسالمیزم و جیهادیزم دەگات، هه ر هه موی���ان لەس���ەر بەرزڕاگرتنی نرخ و بەهای "ش���تێک" لەتاکەک���ەس زیاتر، لەهه مو کاریانک���ردوە. کاردەک���ەن و ئەو دۆخانەدا مەس���ەلەی ئامادەبون بۆ قوربانیدان و خۆبەخشین و گیانفیداکردن دەستەجەمعییەکاندا، مەسەلە لەپێناو خاڵێک���ی بنەڕەتیی و گرنگ���ە. هه مو ئایدیۆلۆژیا گەورانەی س���ەدەی ئ���ەم بیس���تەم بەدوای تەماهیکردنی تەواوی تاکەکەس���ەکاندا دەگەڕێ���ن لەگەڵ ئەو

مەس���ەالنەدا کە ئ���ەو ئایدیۆلۆژیایانە بەمەسەلەی سەرەکیی و گرنگی دەزانن، تەماهییەک تا ئەو شوێنە بڕوات تاکەکەس دودڵ نەبێت لەوەی گیانی خۆی لەپێناو ئەو مەسەلە سەرەکییانەدا ببەخشێت. ئایدیۆلۆژیانە ئ���ەم هه ڵگران���ی لەالی ئامادەکردنی مۆبیلیزەکردن و پرۆسەی مرۆڤەکان بۆ جەنگ و پێکدادان، لۆژیکی س���ڕینەوەی تاکگەرای���ی و بەهێزکردنی ڕۆحیەتی دەستەجەمعیی، مەسەلەیەکی ئایدیۆلۆژیایانەدا ل���ەم بنەڕەتیی بوە. خود خ���ۆی خاوەنی خۆی نییە، خۆی موڵک���ی تایبەتیی خ���ۆی نییە، بەڵکو کۆمەڵگا خاوەنییەتی و پرۆژە سیاسیی و ئایدیۆلۆژییە جیاوازەکان دەزانن چۆن و خاوەندارێتییە ئ���ەم ش���ێوەیەک بەچ

بەکاربهێنن.

خودکوژیی"غەیرەپرست"انە لەکۆمەڵگای ئێمەدا

لەبەش���ی پێش���وی ئەم نوس���ینەدا باس���م لەوە کرد ک���ە لەدونیای ئێمەدا لەدروس���تبوندایە لەتاکەکەس جۆرێک کە توان���ای ئامێزانبون���ی لەناو دەزگا سەرەکییەکانی کۆمەڵگای ئێمەدا نییە، بەتایبەتی ژنان. باسم لەوەکرد کە ئەو ئەم گ���ەورەدان. لەقەیرانی دەزگایانە جۆررە تاکەکەس���انە ناتوانن لەناو ئەو دەزگایانەدا بژین و بەهاو نرخ و خواست و لەپ���اڵ قبوڵبک���ەن. فش���ارەکانیان هه ستکردنێکی بەرخۆریزم و فریوەکانی گەورەش بەنادادپەروەریی کۆمەاڵیەتیی و "جەندەر"یی و الوازبونی تەواوی بەهاکانی هاریکاری���ی کۆمەاڵیەتی���ی و وێرانبونی سادەییەکانی ژیان و ئاڵۆزبونی هه رچی زیات���ری پەیوەندیی���ەکان ت���ا ڕادەی بۆگەنبونی پەیوەندیی���ە ناوەکییەکانی ن���او خێزان خۆش���ی. دەڵێ���م لەپاڵ ئ���ەم گش���تە ئاڵ���ۆزەدا جۆرێکی نوێ لەهۆشیاریی تاکەکەسیی دروستبوە، کە ناتوانێت ئەم هه مو گۆڕانە ناهاوسەنگ و پڕبێدادییە قبوڵبکات و ببێت بەبەشێک ل���ەو دونیا تازەی���ە، بۆی���ە پەنابردن بۆخوکوش���تن هه وڵدانێکە بۆ دەرچون ل���ەو دونیایە. بەاڵم وەک پێش���تریش تاکە لەکوردس���تاندا ئەمە باس���مکرد فەرهه نگیی چوارچێوەی کۆمەاڵیەتیی و خۆکوش���تن نییە. ئەو چوارچێوەیەی لەم بەشەدا باسمکرد بەشێوازی جیاواز ئامادەیە. وەک باسکرا ئەم چوارچێوەیە ژیانی تاکەکەس تەواو بێبایەخ دەکات لەپێناوی بەنرخکردنی ژیانی کۆمەڵگاو ژیانی دەستەجەمعییدا، لەخێزانەوە بۆ حیزب و لەبنەماڵەو خێڵەوە بۆ نەتەوەو نیش���تیمان. ئ���ەم چوارچێوەیە، کە دەگرێتە "غەیرەپەرستیی" خۆکوشتنی ئامێز، تەواوپێچەوانەو دژ بەچوارچێوەی دروس���تبونی تیای���دا ک���ە یەکەم���ە بەتاکەکەسبون پرۆس���ەی تاکەکەس و

مەسەلەی سەرەکین.لەم چوارچێوەیەدا ئەرکی س���ەرەکی تاکەک���ەس بریتییە لەدڵس���ۆزبون بۆ کۆمەڵ���گاو دی���ن و خێ���زان و نەتەوەو نیشتیمان و خێڵ و شارو ناوچەو هتد... گوێڕایەڵ���ی تەواویش بۆ ئ���ەو ڕوانین و دەرکەوتە ئەو ئەخالقیاتانەی بۆچون و ڕادەگ���رن و ب���ەرز دەس���تەمجعییانە هه رە خاڵ���ی دەکەن، موقەدەس���یان بنەڕه ت���ی ئەخالقیاتیی تاکەکەس���یی و ئ���ەم چوارچێوەیە دەس���تەجمعییە. لەپێناوی تاکەکەس خۆبەکوش���تدانی کۆمەڵ���گاو خێزان و دین و سیاس���ەت و بەهاو کولتورو مەس���ەلە گشتییەکاندا وەک ئەرکێک���ی ئەخالقی���ی دەبینێت و وەک ئەرکەش ئ���ەم جێبەجێنەکردنی بەدڕەوشتییەکی تەواو هه وڵی تێکدانی ئ���ەو دەرکەوت���ە دەس���تەجەمعیانەی وێن���ادەکات. کۆمەاڵیەتی���ی، ژیان���ی ئ���ەم چوارچێوەیە دژ بەدروس���تبونی خ���اوەن س���ەربەخۆو تاکەکەس���یی بڕی���ارو خاوەن حەزو ویس���تی تایبەت کاردەکات و لەباتی ئەمانە پێ لەس���ەر گروپ و سایکۆلۆژیایی ڕۆحیی بەهێزیی قوربانی���دان و م���ردن لەپێناوی ش���تە دادەگرێ���ت. دەس���تەجەمعییەکاندا، ک���ەم نین ژم���ارەی ئەوان���ەی بەناوی پاراستنی ش���ەرەفی خێزان و شەرەفی خێ���ڵ و شەرەفینیش���تیمان و نەتەوەوە دەکوژرێن، بەتایبەتی ژنان کە یەکێکن

لەگروپە الوازەکانی ناو دونیای ئێمە.

لەدونیای ئێمەدا جۆرێک لەتاکەکەس لەدروستبوندایە کە توانای ئامێزانبونی لەناو دەزگا سەرەکییەکانی کۆمەڵگای ئێمەدا نییە، بەتایبەتی ژنان. ئەو دەزگایانە لەقەیرانی گەورەدان. ئەم جۆررە تاکەکەسانە ناتوانن لەناو ئەو

دەزگایانەدا بژین و بەهاو نرخ و خواست و فشارەکانیان قبوڵبکەن

لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا دۆخێک دروستبوە کە

نە خێزان و نە دین و نە سیاسەت، ناتوانن بەفریای ئەو بەشەی

کۆمەڵگای ئێمە بگەن کە هه م هه ستکردنیان

بەخۆیان وەک تاکەکەس پەرەیسەندوە، هه م زۆرینەی فشارەکانی

گۆڕانی خێراو فرەالیەنی ئەو دونیایەیان کەوتۆتە

سەرشان

ئەو ژنانەی لەکوردستاندا

خۆیان دەکوژن هیچ نرخ و بەهایەک لەبونی دەزگاکانی

خێزان و دین و سیاسەتدا نادۆزنەوە

هه ستناکەن ئینتیمایان بۆ شتێک

هه یە کە شایانی ئەوەبێت لەپێناویدا

بمێنێتەوە

بیروڕا(4٣١( سێشه ممه ٦/٣/12٢٠١4 birura.awene@gmail.com

خۆکوشتن وەک "ئەرکێکی ئەخالقیی"

١٩ »»

به پێی به رنامه ی كاری دانیشتنی ژماره 6ی رۆژی 28 ئای���اری 2014 كاندی���دی راس���پێردراو بۆ پێكهێنان���ی كابینه ی 8ی حكومه تی هه رێمی كوردس���تان نێچیرڤان س���ه رچاوه وه زی���ری له گ���ه ڵ بارزان���ی سروش���تیه كان و وه زیری پالندانان و چه ند راوێژكار هاتنه هۆڵی پارله مان به مه به ستی گفتوگۆ له س���ه ر قه یران���ی دارایی هه رێمی كوردس���تان، دو رۆژ پێشترو له دانیشتنی رۆژی دوش���ه ممه رێكه وت���ی 26 ئای���اری 2014 یه كێ���ك له بڕگه كانی دانیش���تنه كه گفتوگۆك���ردن بو له س���ه ر قه یرانی دارایی له هۆڵی پارله مان به اڵم له سه ر پێشنیاری یه ك ئه ندام له لیس���تی س���ه وز داواكرا كه گفتوگ���ۆ نه كرێت و ته نها ئه و پرس���یارانه بخوێنرێته وه كه س���ه رۆكی فراكسیۆنه كان له س���ه ری رێككه وت���ون و ئه گ���ه ر ئه ندام پارله مانێكی دی پرس���ێكی هه بو ده توانێ به نوس���ین بیداته لیژنه ی دارایی و ئابوری ، ئه م بۆچونه خرای���ه ده نگدان به ده نگدانی هه ن���دێ زه ردو س���ه وزو فراكس���یۆنی پارله مانتاری دی بردیانه وه ، به م شێوه یه ده رگای گفتوگۆ داخراو ده می پارله مانتاران كڵۆمكرا، كه پێش���ینه ی نیه قس���ه كردنی ئه ن���دام بخرێته ده نگدان، راس���ته ئه گه ر بابه تێك باسكرا ئه كرێت بخرێته ده نگدان به اڵم هه رگیز ماده یه ك���ی په یڕه ومان نیه ب���اس له رێگه گرتن له گفتوگۆی پارله مانتار

بكات.رۆژی 28ی ئایار چوینه هۆڵی پارله مان به رنامه ی كار بریتی بو ل���ه : ئاماده بونی س���ه رۆكی حكومه ت���ی كاربه ڕێك���ه ر ب���ۆ ئابوری و قه یرانی ده رب���اره ی رونكردنه وه دارای���ی به پێی بڕگ���ه ی 1 له ماده ی 53ی

په یڕه وی ناوخۆ.

ده ق���ی بڕگه ی 1 له م���اده ی 53 ئه مه ی خواره وه یه :

)ئه ندامان���ی ئه نجومه نی وه زیران بۆیان هه یه له دانیشتنه كانی پارله مان ئاماده بن و له گفتوگۆكاندا به شداری بكه ن و له ده نگداندا به ش���دارنابن ته نه���ا ئه وه ی ئه ن���دام بێت تیایداو بۆیان هه یه گ���ه وره فه رمانبه رانی پشتپێبه ستنیان بۆ بهێنن وه زاره ته كه یان به مۆڵه ت���ی س���ه رۆك بێ ئ���ه وه ی مافی

قسه كردنیان هه بێ(.به پێی ئه م بڕگه یه ئه ندامانی ئه نجومه نی وه زیران بۆیان هه یه بێن و به شداری گفتوگۆ بكه ن به اڵم هه رگیز كاندیدی راس���پێردراو ی���ان س���ه رۆكی حكومه ت���ی كاربه ڕێكه ر س���ه رۆكایه تی ده س���ته ی ناگرێت���ه وه ، پێمانناڵ���ێ به پش���تیوانی چ ماده یه ك���ی په یڕه و رێگه ئه دات به سه رۆكی حكومه تی بخوێنێته وه ؟ وتار له پاڕله مان كاربه ڕێكه ر به هیچ شێوه یه ك ده س���ته ی سه رۆكایه تی مافی ئه وه ی نیه پارله مانتاران كۆبكاته وه س���ه رۆكی له كاندی���دی گوێگرت���ن ب���ۆ

حكومه تێك كه هێش���تا له دایك نه بوه كێ ده ڵێ ئ���ه م كاندیده س���ه ركه وتو ده بێت له پێكهێنانی كابینه ی هه شت؟! به داخه وه ئه مه سه ره تایه كی ناته ندروستی ده سته ی س���ه رۆكایه تی پارله مانی كوردس���تان بو. گریم���ان وه ك س���ه رۆكی پارله م���ان وتی بارزانی به نێچیرڤ���ان ده سپێش���خه ریه كه راسپێرراو بۆ پێكهێنانی كابینه و سه رۆكی حكومه ت���ی كاربه ڕێكه ر ب���وه ، زۆر چاكه به اڵم ئه و پش���تی به بڕگه ی 1 ماده ی 53 به س���توه كه باس له گفتوگۆ ده كات نه ك وت���ار خوێندن���ه وه ، له راس���تیدا من خۆم ئاماده كردبو بۆ پرس و لێپرس���ینه وه به اڵم پ���اش ئه وه ی هاوكارانم به نوس���راوێك كه به خه تی س���ور نوس���رابو پێیانراگه یاندم ك���ه ناب���ێ هی���چ ئه ندامێك به س���ه رۆكی فڕاكسیۆنیشه وه قس���ه بكات منیش دانم به خۆمدا گرت بۆ ئه وه ی جارێكی دی نه بمه سوری به ر له ش���كرو مایه ی ئیحراجبون و سه رئێش���ه ب���ۆ س���ه رۆكی فراكس���یۆن و هاوڕێكانم و بزوتنه وه ی گ���ۆڕان، به المه وه

ئه م ئیدعایه زۆر سه یربو له الیه ك سه رۆكی پارله مان دێت���ه كاربه ڕێكه ر حكومه ت���ی )ك���ه مافی نیه ( له الیه ك���ی دییه وه مافی قس���ه كردن له پارله مانت���ار وه ربگیرێته وه )ك���ه مافی س���ه ره تایی خۆیه ت���ی ( به و بیانوه ی ك���ه حكوموته كه هه ڵوه ش���اوه و كاربه ڕێك���ه ره ، كه واته بۆ هات���وه ؟ ئیتر وه ك قوتاب���ی پۆل له گه ڵ هاوڕێكانم عاقڵ عاقڵ دانیشتین و سه رۆكیش وه ك چاودێرو نێچیرڤان بارزانیش وه ك مامۆستا له پۆلی لێیدا پارله مان موحازه ره كه ی خوێنده وه و رۆیش���ت و ئێمه ش وه اڵمی هیچ پرسێكمان ده بێ كوردستانیش خه ڵكی ده سنه كه وت له چاوه ڕوانی ریسكی فرۆشتنی نه وتدا بێت، ئایا سه رۆكی حكومه تی كاربه ڕێكه ر ئاسی كوپ دێنێ یان دولۆی قه ره ؟! به و هیوایه ی ئاس���ی كوپ بێنێ به اڵم ب���ۆ به رژه وه ندی گه لی كوردس���تان خه رجی بكات نه ك بۆ چه ند كه س و چه ند كۆمپانیایه ك، قیروسیا له و الدانه ش له په یڕه وی ناخۆی پارله مان

كراو پارله مانتاران بێده نگ كران.

13 )431( سێشه ممه 2014/6/3 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هەردی

جوڵەیەک لەهەمو مێژوی ئەم ناوچەیەدا کۆتایی کە جوڵەیەک دەستیپێکردوە.. بەخورافەتی نەمانی ش���ۆڕش و وەستانی مێ���ژوی ئ���ەم ناوچەیە هێن���ا. کۆتایی بەو روانینە هێنا کە وا تەماش���ای ئەم دنیایەی ئەکرد وەک ئەوەی لەسەدیمێکی وەستاودا نوقم بوبێت کە نە رێگە بەهیچ ش���تێکی تازە ئەدات بێتە ناویەوەو نە رێگە بەخۆشی ئەدات پەرشوباڵوبێتەوە. شتێک لەمێژوی ئەم ناوچەیەدا کەوتۆتە جوڵە. جوڵەیەک گەرچی کەس پێشبینی نەکرد بەاڵم دەیان هۆکاری راستەقینەو واقعی هەب���و بۆ ئەوەی روبدات. ئەوەی لەواڵتە عەرەبیەکان���دا رویدا بۆ هەموان ش���تێکی لەناکاوبو.. راس���تە شتێک بو کە دەمێک ب���و خوێنەران و رەخنەگرانی دنی���ای عەرەبی خوازی���اری بون، بەاڵم ک���ەم کەس )گەر نەڵێی���ن هیچ کەس( نەئەکرد. شاعیرانێکی رودانی چاوەڕێی زۆری عەرەب لەنائومێدیی بەرامبەر هیچ نەکردنی گەلەکەیان. چەندان ش���یعری توندو هیجائییان دژ بەبێدەنگی و ملکەچی دەس���ەاڵتداراندا لەبەرامب���ەر خەڵ���ک نوس���ی. نوس���ەرانێکی زۆر لەگەڕانیاندا ب���ۆ رەگوریش���ەی ئ���ەم هیچنەکردنە، تەنانەت کلتورو س���ەر هێرش���یانکردە پەندە دێرینەکانی عەرەب )و لەمەش���دا راستیانئەکرد( دەریانئەخست چ تۆوێکی ملکەچی و بێدەنگبون لەم پەند و کلتورانەدا هەیە. بەاڵم لەناکاوو لەسەردەمێکدا کە سەردەمی شۆڕش و وایانئەزانی هەموان راپەڕین کۆتایی هاتوە، لەس���ەردەمێکدا واڵتان���ی ئەمنیەکان���ی دەزگا ک���ە ناوچەکە پێش���کەوتوترین تەکنەلۆژیای و لەبەردەس���تدایە کۆنتڕۆڵکردنی���ان لەش���کرێکی دڵڕەقی موخابه رات و گوێی بیستنیان هەیە، لەدۆخێکدا کە کۆمەڵگا بەالوازترین دۆخەکان���ی خۆیدا ئەڕوات و نەک هەر پەیوەن���دی نێوان گروپەکانی پچ���ڕاوە، بەڵک���و پەیوەن���دی نێ���وان تاکەکانیش���ی پڕ لەگوم���ان و بەدبینیە، لەدۆخێکی وادا کە وا ئەهاتە پێش���چاو هەموان لەژێ���ر کۆنتڕۆڵدان و کۆمەڵگاش نەماوە، موبادەرەیه ک���ی هی���چ توانای دەستیپێکرد. سەرتاسەریەکان شۆڕشە س���تەمکارانی وەک زەی���ن ئەلعابدی���ن و قەزافی و حوسنی موبارەکی لەحوکمڕانی هێنایە خ���وارێ و کۆتایی بەس���ااڵنێکی زۆری س���تەمکاری هێنا. راستە کاتێک ئەم راپەڕینە گەیش���تە س���وریا توشی جۆرێک لەراوەس���تان ب���و، بەاڵم رەنگە زی���اد لەهۆیەک هەبێت ک���ە بکرێت بۆ ئەم راوەس���تانە بهێنرێت���ەوەو ئەوەش لێکبدات���ەوە ک���ە بۆچی ئ���ەم راپەڕینە لەس���وریادا بەهەم���ان ئ���ەو نەخش���ە رێگە خێ���راو رادیکاالنەیەدا نەرۆیش���ت کە تونس و میس���ر پیای���دا تیپەڕیون. لەس���وریادا راپەڕینەک���ە لەراپەڕینێکی دیکاتاتۆریەت���ی دژی سەرتاس���ەریەوە ئەس���ەدو دارودەس���تەکەی، گ���ۆڕا بۆ ش���ەڕێکی مەزهەبی پەڕگی���ر کە تەنها خەڵکی س���وریا بەش���داری تیا ناکەن، بەڵک���و الیه نگرانی تون���دڕەوی هەردوال ناوچەک���ەوە واڵتەکان���ی لەزۆرب���ه ی تێوەی���گالن. راپەرینەکە لەشۆڕش���ێکی جەماوەریەوە گۆڕا بۆ شەڕی چەکداری کە لەالیەن هەردو الی شەڕکەرەوە ئەوەندە پ���ڕە لەدیمەنی دڵڕەق���ی و توندوتیژی، ک���ە وایک���ردوە ه���ەردوالی ش���ەڕکەر تەماش���ابکرێن. ت���ەرازودا تای لەیەک راستە ئەوەی لەس���وریادا روئەدات هیچ جێگەی خۆش���بینی و ئومێدێک نیەو ئەو ملمالنێ لەمەیدانەکەدا ئەڵته رناتیڤانەی ئەکەن، وەک ی���ەک نادیموکراتین و پڕن لەمیس���ردا ئەوەی راس���تە لەدڵڕەقی. رویداو تا ئێستاش روئەدات دورە لەوەی موبارەکەوە ل���ەدوای چاوەڕوانئەک���را. ملمالنێ لەسەر دەسەاڵت و هەمان کلتورە نادیموکراتیەی لەس���ەردەمی موبارەکدا هەبو، درێژەی کێشا بۆ پەیوەندی نێوان هێزە سیاس���یەکان و هەموان بەگیانێکی پڕ لەرق و کینەو بەدوژمن تەماشاکردنی یەکەوە رەفت���ار ئەکەن و دۆخێکی وا پڕ دروستکردوە نائارامییان لەتوندوتیژی و کە تا ماوەیەکی تریش بەردەوام ئەبێت. لەپاش سەرکوتکردنی خۆپیشاندانەکەی رابعەی عەدەویە بەوش���ێوە دڕندانەیەو دەرکەوتن���ی س���ەرلەنوێی جەنەراڵێکی بردن���ەوەی رزگارک���ەرو وەک س���وپا هەڵبژاردن بەبێ هی���چ رکەبه رایەتیەکی راستەقینە، هەمو شتەکان ئەڵێن میسر

گەڕاوەتەوە بۆ خاڵی سەرەتا.

لیبیاش لەدوای قەزافی چارەنوسێکی هاوش���ێوەی گرتەب���ەرو پ���اش ئەوەی ملمالنێی گروپ و هیزەکان توندو گەورە بو، جەنەراڵێک دەستی بەسەر حوکمدا س���ەردەمی چیرۆکی هەم���ان گ���رت و کوده تای سەربازی دوبارە بۆوە کە کاتی

خۆی قەزافی هێنایە سەر حوکم. رەنگ���ە تاک���ە دۆخێ���ک کە ت���ا ئەم ساتەوەختەش توانیوێتی خۆی لەقەیرا و دابڕان���ی گ���ەورەو کەرتبون���ی ناوەکی بێت. تونس���ی ئەزمون���ی بپارێزێ���ت، بەتایبەتی پاش ئەوەی لەماوەی پێشودا هەردو هێ���زە عەلمانی و ئیس���المیەکان لەس���ەر فەس���ڵی شەش���ی دەس���تور رێککەوتن کە ماوەیەکی زۆر بوبوە هۆی نوس���ینەوەی لەلیژنەی زۆر ئاڵۆزیەکی رەشنوسی دەستور. بەاڵم حیزبی نەهزە بەپێچەوانەی هێزە ئیسالمیەکانی میسرو س���وریاوە، لەگەڵ ئەوەشدا کە زۆرینەی کورس���یەکانی ئەنجومەنی نیش���تیمانی داگیرئەکەن و بۆ دوبارەنەکردنەوەی دۆخی قەیراناوی میسرو سوریا بەلۆژیکی زۆرینە کاریاننەک���ردو گوێیان ل���ەو کەمایەتیە عەلمانیە گرت کە لەگەڵیاندا کارئەکەن. بەم���ەش بەندی شەش���ی رەشنوس���ی دەستور بەدەنگدانی 152 دەنگ لەکۆی 183کەس کە بەش���دارییان لەدەنگداندا ک���رد تێپەڕی. ئ���ەم مادەی���ە بەندێکە تایبەت���ە بەپەیوەندی دی���ن و دەوڵەت و بەندەکە تەکفیرک���ردن. قەدەغەکردن و عەلمانیەکانی هی���زە خواس���تی زۆرتر تیا بەدی ئەکرێت، نەک ئیس���المیەکان کە زۆرینەی کورس���یەکانی ئەنجومەنی نیش���تیمانییان بەدەس���تەوەیە. دواجار هەمو زۆرینەیەکی ئەنجومەنی نیشتیمانی ئەبێ���ت ئاگاداری ئ���ەوە بێت، کە مەرج نیە زۆرینەی کۆمەڵ���گا بێت، زۆرینەی ئەنجومەن���ی نیش���تیمانی تەنها لەچەند رۆژو مانگی سەرەتای دوای هەڵبژاردندا ئەتوانێ���ت بڵێت زورینەم ، پاش ئەوەش ئەبێ���ت وریابێت ک���ە رەنگ���ە پێگەی خۆی لەناو خەڵکدا وەک س���اته وەختی هەڵبژاردن نەبێت. زۆر ئەشێت زۆرینەی ن���او ئەنجوم���ەن لەم���اوەی کارکردنیدا زۆرینەی ناو کۆمەڵگای لەدەس���تدابێت. زۆرین���ەو کەمینەی کۆمەڵ���گا لەجوڵەو لەزۆرینەو گۆڕانێک���ی زۆر خێرات���ردان

کەمینەی ناو ئەنجومەنی نیشتیمانی. بەاڵم لەگەڵ هەمو راستیانەش���دا ئەم جوڵەیە بەجۆریک لەگەڵ خۆیدا خەڵکی هێناوەتە سەر ش���انۆی روداوەکان، کە بێ بەرگریەکی بەئاس���انی و ئەس���تەمە راس���تەقینە، رێگ���ە ب���دەن ش���تەکان بگەڕێن���ەوە بۆ دۆخی جاران. هەمو ئەم واڵتان���ە تا ماوەیەکی ک���ورت یان درێژ لەقەیراندا ئەبن، بەاڵم بەشێکی سەرەکی لەبەرئەوەی جارێکی دی زۆر ئەس���تەمە هەمو کۆمەڵگا وەک جاران س���ەرکوت و بێدەنگ بکرێت. رۆژانێکی س���ەخت لەم واڵتانەدا بەڕێوەیە، بەاڵم ئەوەی جێگەی گومان نیە تواناکانی بەرگری کۆمەڵگاو روبەری بەش���دارییان لەروداوەکاندا زۆر گەورەترە ل���ەوەی رێگە ب���دات هەمان ئەزمونی رابردو، بەهەمانش���ێوە دوبارە

بێتەوە.

راپەڕینەکانی جیهانی عەرەبی

دواجار هەمو زۆرینەیەکی

ئەنجومەنی نیشتیمانی ئەبێت ئاگاداری ئەوە

بێت، کە مەرج نیە زۆرینەی کۆمەڵگا

بێت، زۆرینەی ئەنجومەنی نیشتیمانی

تەنها لەچەند رۆژو مانگی سەرەتای دوای هەڵبژاردندا ئەتوانێت

بڵێت زورینەم

نێچیرڤان بارزانی )كاندیدی راسپێردراو بۆ كابینه ی 8( له هۆڵی پارله مان

عومه ری حاجی عینایه ت

وه ك هایدیگه ر له كتێبی "بون و كات"دا ده ریده خات، ت���رس جودایه له نیگه رانی . ت���رس كاتی���ی و روكه ش���ه ، گرێیه ك���ی س���ایكۆلۆژییه ، ب���ه اڵم قوڵ و ریش���ه یی نییه . ترس���ان دۆخێك نیی���ه له ئه نجامی خوێندن���ه وه و بیركردن���ه وه وه په یدابێت، بیرنه كردنه وه وه له نه خوێندن���ه وه و بگره په یدا ده بێت. ترس دۆخێكی سایكۆلۆژیی روته ، ك���ه هه رگیز قوڵبون���ه وه و توانای ره تكردن���ه وه و یاخیب���ون ناداته مرۆڤ. كۆیله بون رازیب���ون و ملكه چ���ی و به ڵكو

ده داته مرۆڤ.رۆژانه یدا، له س���اته وه خته كانی مرۆڤ ت���رس وه ك بارودۆخێ���ك وه رده گرێ���ت به راب���ه ر به دی���ارده كان، به راب���ه ر ب���ه و ش���تانه ی ئاس���ایی نین، ك���ه كاریگه رو هه ژێنه رو ریش���ه یین. ئه م ترسه ش ته نیا ئه وه ده داته مرۆڤه ترساوه كه ، سه رپێی و روكه شگه رایانه بڵێت ئه وه كاری من نییه ، ئه مه یان من لێیتێناگه م، ئه وه یان خراپه و دونی���ا وێ���ران ده كات. لێ���ره دا هه ندێك له خه س���ڵه ته كانی ئ���ه و مرۆڤه ترس���اوه س���ایكۆلۆژییه ده خه مه به رچاو، كه ترسی

كاتیی و رۆژانه یی و سه تحین.

ترس له تازه گه ری تازه گه ری ، تێكشكاندنی به ها ته قلیدی و كولتوره . كۆم���ه ڵ و جێگیره كانی ب���اوو به قه ولی نیتش���ه ، تێكش���كان و ئاوابونی مرۆڤ و له بونی بیركردنه وه ی���ه بته كانه . سه ربه س���تییه كه ی . هێنانه زمانی خه مه زاتی و فیكرییه كان���ی مرۆڤه . ددانپێدانانه به وه ی به ش���ێكی زۆری كاره مه زنه كانی مرۆڤ له نه سته وه دێن، نه ك له لۆژیكه وه .مرۆڤ���ی ترس���او ئ���ه و مرۆڤه ی���ه ، كه ترس���ێكی س���ایكۆلۆژیی هه ی���ه به رابه ر به نوێگه ری . له هه مو ئه و چركه س���اتانه ی ئه گ���ه ری تازه گه ریی���ان تێدای���ه ، ئ���ه م

مرۆڤه توش���ی هستریا ده بێت و ده كه وێته ته قلی���دی هه ڵوێس���توه رگرتنێكی له نوێگ���ه ری . هه ڵوێسته كه ش���ی ته نی���ا له حه ماسه ت و ساده گۆیی و جه هلدا ته عبیر له خۆی ده كات. گوتاری مرۆڤی ترس���او به رابه ر به تازه گ���ه ری ئه وه یه ، به كۆتایی دونیاو هه ڵكردنی تۆفان و نه مانی ئه خالق و

به هاكان پێناسه ی ده كات.

ترس له نه زانینمرۆڤی ترس���او، مرۆڤێكه زانینی قوڵ نییه ، خاوه ن���ی فیكری رادی���كاڵ نییه ، وه لێ هه میش���ه خۆی به كه س���ێكی بزان نه نگیی گه وره یه پێیوایه نیش���انده دات. مرۆڤ نه زانێت، هه میش���ه خ���ۆی وه ها ده رده خات زانیارییه كانی ته واون و له باره ی هه مو شتێكه وه ده زانێت. ئاگاداره نوێترین كتێب���ی ژیژه ك ن���اوی چیی���ه ، ده زانێت نوێتری���ن فیلمی نیك���ۆڵ كیدمان چییه ، نوێترین فیس���تیڤاڵ و ك���ۆڕ كه ی و له كوێ ده كرێن، به م بڕه زانیارییه رۆژانه یانه وه ،

گرێی ترس له نه زانین چاره سه ر ده كات.ئه م گرێ���ی ترس له نه زانین���ه ، وه های لێ���ده كات نه زانی���ی پێ نه نگی���ی بێت و هه میشه وه ها خۆی بخاته سه ر سه حنه كه ، ك���ه زانیارییه كان���ی رێك و دروس���ت و پڕ زانین و له باره ی هه مو ش���تێكه وه ، هه مو

شتێك ده زانێت.

ترس له ئاڵۆزی مرۆڤی ترس���او گرێیه كی دیكه ی هه یه ، كه گرێی ترس���ه له ئاڵۆزی . ئه م ئینسانه ترساوه ، گرێیه كی هه یه به رابه ر ئاڵۆزی ، پێیوایه ده بێت هه مو ش���ته كان س���اده و رون و خۆشده ست بن. هه رشتێك ئاڵۆزیی تێدا بێت، ئه وا ده كه وێته ره تكردنه وه ی و س���اده گۆیانه ده ڵێ���ت ئ���ه وه كاری من نییه . بۆ نمونه له زانس���تێكی وه ك فیزیا ده ترس���ێت و پێیوای���ه پێویس���ت نیی���ه هه رگیز ئ���ه و كایه یه بخوێنێته وه . چونكه ئاڵ���ۆزه و رون نییه . ئه م مرۆڤه ترس���اوه

ده یه وێت هه مو شته كان، هه مو كتێبه كان، فیلمه كان، فه لسه فه كان به چه شنێكی رون و ئاسان و دیوده رو ساده بێنه ده ست و ئه گه ر ناڕون و ئاڵۆزییان تێدابو، ئه وا هه ڵوێست هه ڵوێستوه رگرتنێكی به اڵم وه رده گرێت،

گه له ك ساده و روكه شانه .

ترس له خه سڵه ته كانمرۆڤی ترساو، ترسی هه یه له خه سڵه ته راس���ته قینه كانی م���رۆڤ، وه ك ئازادی ، نیگه رانی ، كه وت���ن، دۆڕان و دڵش���كان، پرسیاركردن، كینه ، بێتاقه تی ، سێكس، داهێن���ان و یاخیبون. ئه و مرۆڤه ده یه وێت نكوڵی له هه مو خه سڵه ته راسته قینه كانی ئینس���ان بكات و بیانچه پێنێت. ئه م ترسه

رێگه دان و ه���ۆی نابێته س���ایكۆلۆژییه ، گوزارش���تكردن له بونی مرۆڤ و رێزگرتنی سه ربه س���تیی مرۆڤ، به ڵك���و هه مو ئه و لێیان ترسی ده ش���ارێته وه و خه سڵه تانه هه یه و بانگه ش���ه ی ئه وه ده كات، مرۆڤ

كامڵ و بێكێشه و سه ركه وتوه .

ترس له ته نیایی و ژانترس���اوه ، هه روه ها بون���ه وه ره ئ���ه م به ته نیای���ی و ژان ده ترس���ێت و عاش���قی ئاپۆڕه و جه ماوه ره . ئ���ه م مرۆڤه هه رگیز خاوه ن���ی ئه زمونێكی ق���وڵ نییه له گه ڵ گۆشه گیری . ته نانه ت نكوڵی له وه ده كات مرۆڤ ژانی هه یه ، بگره بانگه شه ی ئه وه خاوه نی به خت���ه وه ره و م���رۆڤ ده كات، خێزان و كه س���وكاره و له بری ژان و مه راق،

خاوه ن شادومانییه .

ترس له قوڵی و درێژی ئه م كائینه ی له ترس دروستبوه و ترس حوكم���ی ده كات و خودی خ���ۆی ده بێته تۆپه ڵێ���ك په رچه كردار، كه له ترس���ه وه هات���ون، خاوه نی ترس���ێكی دیكه یه ، كه ترس���ه له قوڵ���ی و درێژی . ه���ه ر كارێك، فیلمێ���ك، كتێبێ���ك، ئه زمونێ���ك قوڵ و سه ركێشانه و دورودرێژ بێت، ئه وا زوبه زو ده كه وێت���ه هه ڵهات���ن لێی و به پاس���اوی ئاڵ���ۆزی و نه گونجانی چه ش���ه وه نكوڵیی لێ���ده كات. گه له ك ش���اكاری گ���ه وره ی پێناسه یه كی ناونیش���ان و له ژێر جیهانی

كورتدا به ڕێده كات.ئه م س���ه رنجانه م نیش���اندانی هه ندێك له خه س���ڵه ته كانی مرۆڤی ترس���اوه ، كه مرۆڤێكی رازی و ته باو ترس���نۆكه و نكوڵی له هه مو خه سڵه ته راسته قینه كانی مرۆڤ ده كات و ئ���ه م ترس���ه س���ایكۆلۆژیانه ی ، پڕده كاته وه . خێ���زان حی���زب و به ئاین و ت���رس به رهه مهێن���ه رو ریش���ه یی نییه ، به ڵك���و ملكه چكه رو كۆیله ك���ه ره . ترس رادی���كاڵ و ره خنه یی نییه ، بگره رازیكه رو

روكه شگه رایه .

مرۆڤێكی ترساوزانیار محه مه د

مرۆڤی ترساو مرۆڤێكه زانینی

قوڵ نییه ، خاوه نی فیكری رادیكاڵ

نییه ، وه لێ هه میشه خۆی به كه سێكی بزان نیشانده دات پێیوایه نه نگیی گه وره یه مرۆڤ

نه زانێت

نێچیرڤان بارزانی له هۆڵی په رله مان

وه ك قوتابی پۆل له گه ڵ هاوڕێكانم

عاقڵ عاقڵ دانیشتین و نێچیرڤان بارزانیش

وه ك مامۆستا له پۆلی پارله مان

موحازه ره كه ی خوێنده وه و لێیدا

رۆیشت

لەوانەیە بەالمانەوە سەیربێ کە دیموكراسی ئێستا دیوێکی تری س���ەرمایەداری بازاڕەو ناودێربکرێ. بازاڕگەیی< بە >دیموکراسی هەڵب���ەت ش���اراوەنییە ک���ە >کۆمپانیازە هێزی لەهەڵبژاردنەکان���دا بەالح���ەکان< یەکالک���ەرەوەن. حزبەکانی���ش فۆرمێک���ی کۆمپانیاکان و بەرژەوه ندیپارێزی سیاس���ی س���ێبەری سیاس���یەکانیش س���ەرکردە بزنس���مانەکانن. ب���ەاڵم، الی ئێم���ە ئ���ەم ئەوەی بۆ گوازراوەت���ەوە دەس���تەمالنێیە کە سیاس���یەکان هاوکات ب���ازرگان بن. کە بەرژەوەندی ئابوری لەپاوانکردنی سیاس���ی جیانەکرایەوە، بازاڕو دیموکراسی دو دیوی دراوێکن. بۆیە، لەئابوری س���ەرمایەدارییدا، لۆجیک���ی زیادکردن���ی ژم���ارە یەکس���انە

بەکۆنترۆڵکردن. گەورەتری���ن درۆی قایلک���ەر ک���ە ئەو سەرمایەدارییە خۆی لەسیستمەکانی تر پێ ئازاد<ە. جیاکردۆتەوە، وەهمی >م���رۆڤ بازاڕێک ک���ە دەمانکات���ە کڕیارێکی رازیی کەلوپەلەکانی. بەکااڵو دەنگدەر بەردەوام و لەوێدا ئازادی روکەشێکە بۆ بەکاربەرێ کە هەر ئەوە دەکات ب���ۆی دیاریکراوە. نهێنی گەمەکە لەوەدایە ئازادی تێکەڵ بە)ئیختیار(بژارە کراوە. لەباتی یەکجۆر کااڵ، بژارەی دو یا زێترت هەیە. بەاڵم، هەردەبێ هەڵبژێریت، دەن���ا زۆرینەو نوێنەرەکانی بازاڕ بڕیارت بۆ دەدا. وەکچۆن کەس لەس���ەر خواستی تۆ ناوەستێ، هەمیشەش بیرت بۆ دەکرێتەوە، ئیختی���ارەکان ئام���ادە دەک���رێ تا تۆش

بەناچاری هەڵیانبژێریت! ئ���ازادی بەمان���ا ئۆنتۆلۆجیەکەی نییە، بەڵک���و زۆرتربونی ئیختی���اری مارکەکانە! زیاتر بەهەبونی لەمەدای���ە: وەهمەک���ەش لەبژاردەی���ەک، وابزانی���ن ئازادی���ن. ئیدی وەهمێک���ی تەمەڵک���ەر کە ئەرك���ی بڕیاری کاتێک���ش لەکۆڵدەکرێت���ەوە. سیاس���یت کااڵو پێ���دراوەکان ئەم���ری واقیعن، توانای رەتکردنەوەت نابێ! بۆ نمونە لەهەڵبژاردندا دەنگیش نەدەیت، زۆرین���ە هەژماردەكرێ. لێكچونی بازاڕو دەنگدان و سیاسەت لێرەدایە: بەژمارە، قازانج و بردنەوە دەستنیشاندەکرێ. زیادکردنی دەنگ، بەدەس���تهاتنی س���ودو بەرژه وەندیی سیاس���ەتێک بۆیە، قازانجە. دەگ���ۆڕێ دیموکراس���ی هەڵیس���وڕێنێ، بەبازاڕگەیەک کە بەهاوکێشەی سودو زیان،

بردنەوەو دۆڕاندن بیردەکاتەوە. مەترس���یدارترین لێکەوت ئەوەیە لەکاتی زیان، دۆڕانی دەنگداندا ئەوەیە کە پرۆگرام و بیری خۆی ناگۆڕێ، بەڵکو درۆی قایلکەرتر بۆ خولێک���ی ت���ر ئام���ادە دەکات. بۆیە، پرۆس���ەکە دەبێتە دەنگپێدانەوەو "بەیعەت تازەکردن���ەوە". ئیت���ر دەنگ���دەر کارت���ە، ن���ەک مرۆڤ. لەو بازاڕەدا ئەوەی ش���یاوی فرۆش���تن، خواستی لەس���ەربێ و ئاڵووێری پێبک���رێ گرنگە. رادەی ف���رۆش، پێوەری باش���ەیە. لەوێدا چەمکی >بەها< دەگۆڕێ بە<نرخ< و دیدو جیهانبینی رەوشتیی دیاری دەکات. جگە لەوەی دیموکراسی بازاڕگەیی، لەنێو جیهانبینیەکانی وەک کەرەس���ەیەک پێشکەش بەکاربەرییدا ژیانی< >س���وڕی لەبەردەم بەه���او پێوەرەکانی���ش دەکات.

خواستی بازاڕدان.بۆیە، خەونی بەدەستهێنانی کااڵی زیاتر، وەک جۆرێک لەبردنەوە وێنادەکرێت. ئیدی لەس���ەردەمی ئەم دیموکراسیەدا، نەک هەر حەزناکەی���ن بدۆڕێی���ن، بەڵکو لەس���ایەی بەجۆرێک خۆمان میدیادا، س���ەرتاپاگیری بەب���راوەش دەزانین! رۆژان���ە لەکۆاڵنەکانی فەیس���بوک و تویتەردا، بەژمارەی الیکەکان ئەگ���ەر چەندێت���ی! پاڵەوان���ی دەبین���ە >میدیای میتافۆرییەی)مەج���ازی( لەفەزا دیجیتاڵ< بێینەدەر بۆ دونیای سیاس���ی، جیاوازیەک���ی ئەوت���ۆ نابینی���ن. ئەگەرچی >بەش���داریکەری< وەکئ���ەوەی لەوێ���دا هەواڵ و شرۆڤەکردنی روداوەکان بین، بەاڵم لەراستییدا کەمینەیەکی بن سێبەر جڵەوی ئەو جیهانە دەکەن. دەنا ئێمە هەر داش���ی

دامەو بەکاربەرێکی رازیکراوین!لێ���رەوە، کات���ێ هەڵب���ژاردن دەبێت���ە ب���ازاڕی دەنگ���دان، ئیت���ر ئێم���ە مامەڵە لەگەڵ کااڵیەک���دا دەکەین کە ناوی دەنگەو لەب���ەردەم بونەوەرێکداین ک���ە بەکاربەرە، بەردەم و بژارەکانی خراوەتە ئاراستەکراوە. وەهمی ئازادیشی پێدراوە! کاتێکیش هێزە سیاس���یەکان هەمو رێگەیەک دەگرنەبەر بۆ زیادکردنی دەنگەکانیان، باش���ترین وەسف دەس���تەواژەی "بردن���ەوە دۆڕاندنە، دۆڕان جۆرێک���ە لەبردنەوە". راس���تە دەربڕینەکە راستی بەاڵم پارادۆكس���ێکە)پێکناکۆکە(، دەنگدانەکان���ی ئەم دوایی���ە دەردەخات کە تیشکۆی هەواڵەکان هەر لەسەر براوە/ دۆڕاو

بو. ئەگەرچی وش���ەی "دۆڕاو" خرۆشێنەرو بریندارکەرە، بەاڵم لە "بەزیو" تێکشێنەرتر نییە. رەنگە دۆڕاو ب���ۆ قوماربازو بەزیو بۆ ئاژەڵ شیاوبێ. بەاڵم، ئەم راڤە زمانەوانییە هیچ لەو راس���تییە نەبین���راوە ناگۆڕێ کە سیاسەت لەدەنگداندا نزیکە لە<قومار<ەوە. لەنێو بەختە تاقیکردن���ەوەی قوماری���ش، ئەگەرە ناکۆتاکاندا بەبێ ماندوبون. لێرەوە، گرەوی کاندیدەکان قومارکردنێک بوە، نەک هەر لەبەرئەوەی هەندێکیان سەر لەگەمەکە دەرناکەن و شانسی س���ەرکەوتنیان الوازە، بەڵک���و لەبەرئ���ەوەی نەدۆڕاندنی راس���ت و نەبردنەوەی دروست هەیە! هێزەگەلێک کە پێش و پاش ئاشکرابونی ئەنجامەکان، باسی س���ەرکەوتنیان دەکەن، ئیتر بەچ رێسایەک سێ، چوار براوە؟ شتێک هەیە سەرنەکەوتن بێ؟ یا بردنەوە دۆڕانە، یا تەنها بردنەوەیە

لەدۆڕان خۆی، نەک سەرکەوتن؟ئ���ەوەی لێکەوت���ەکان دەرهاویش���تەو لێدەخوێنرێت���ەوە: کە هێزگەلێک بەبردنەوە نەبێ، رازی نابێ. ئەم���ە دۆڕانی ئیعتباری سیاسییە کاتێ هەڵسانەوە بەهەر رێگایەک قەرەب���و دەکات���ەوە! بردن���ەوە چیدیك���ە مانای س���ەركەوتن نییە, بەڵكو دۆڕاندنی بەرنام���ە سیاس���یەكانە لەژێ���ر گوش���اری مەیلێکی شێتگیردا کە خاوەنەکەی كردۆتە ئامرازێ���ک. ه���اوکات لەدەس���تدانی بەهاو وانەکان���ی دۆڕان���دن و بینین���ی هەقیقەتی خۆیەت���ی. کەوات���ە، وەکچۆن ئ���ەو جۆرە بردنەوەی���ە، دۆڕاندنێکی زات���ی و بابەتییە، دۆڕاندنیش جۆرێكە لەبردنەوە. ئاخر، کاتێ ئەوە دەرەخسێنێ، بردنەوە س���اختەکاری دۆڕان���ە. پێدەچێ ئ���ەو حزبانەی کە چەند دەیەیه کە وەک >حزبی پێش���ڕەو< پاوانی هێزو دەس���ەاڵت دەکەن، هێش���تا راس���تی خۆی���ان نەخوێندبێتەوە. بردن���ەوە بەهێز، واتە رادەس���تنەکردنی دەس���ەاڵت بۆ هەر حزبێکی خۆماڵی. ل���ەوەش خراپتر ئەوەیە کە ئەو خۆدۆڕانە، بەشکس���تی نیش���تمانی

هەژماربکرێ!ئیدی هەقیقەتی سیناریۆکە ئەمەیە: هێز رەوایەت���ی هەمو رێگایەکی بردنەوەیە. ئیتر لەم چەند دەیە بەدواوە: بردنەوە یا دۆڕاندن لەدونیای سیاس���ی ئێمەدا یەک شتە، بەاڵم لەدو گوزارەی جی���ادا. دۆڕاو خۆی بەبراوە دۆڕاوە بەجۆرێ���ک ب���راوەش، دەزان���ێ، لەروانگەی ئەویترەوە، چونکی چەواشەکارە! بۆیە لەکولتورێکی بازاڕییدا، دەنگدان وەک بەدەمامکی پیرۆزکراو رێوڕەسمێکی گشتی قازانج���ەوە ئەنجام���دەدرێ. لەوێ���دا هەمو دەنگ���دەرو بەش���دارین، بەاڵم ب���راوە نین، چونکە دەرچ���ون بڕێنراوەت���ەوە! لێرەوە، رۆحی قوماربازەكە لەگەروی سیاس���ەتەوە وەك بلیم���ەت، دانس���قەو بێهاوت���ا خۆی پاڵەوان هەر لەکاتێک���دا، وێنادەکات���ەوە. ئەوەنیی���ە کە بەتوانای���ە، بەڵکو بێئەوەی زۆرین���ەش بێ، ش���تێکی ئەوت���ۆی نەبێ بیدۆڕێنێ! بۆیە، لەم گەم���ەدا بردنەوەکە، بردنەوەی���ە لەدۆڕان���دن بەه���ۆی ق���ازان و سودەوە، نەک سەرکەوتن بەپێی بەهاکانی بردنەوە. ئیدی، ئەمە دۆڕاندنیشە بەبردنەوە

خۆی!

1� ڕه نگه بۆ زۆرێک پرسی نوسین له سه ر نیتچه، گرنگ یان پێویست نه بێت، چونکه به ب���ه راورد به ناوه كانی ت���ر، هێنده ناوی ناهێنرێت له دونیای ڕۆش���نبیریی کوردیدا. به اڵم ئه مه تێگه یشتنێکی ناته واوه. زۆربه ی زۆری ئه و چه مکانه ی که له دونیای کوردیدا ده وترێ���ت له ده قه کانی نیتچ���ه یان پاش نیتچه ی پ���اش نیتچه وه هاتوه ته دونیاوه. زۆرێک س���ه رچاوه ی له پاشخانه وه نیتچه گومانلێنه كراوه كانمانه. دی���ده له چه مک و دی���اره وه ك هه مو بیرمه ندێ���ک چه ندین نیتچ���ه هه یه. نیتچه جی���اوازه له نیتچه ی پاش نیتچه. ئه مه له وته یه كی نیتچه خۆی ده چێت که ده ڵێت که سانێک هه ن که پاش مردنیان له دایکده بن. بۆیه ناسینی نیتچه یانی ناسینی ئه و سه رچاوه یه ی که زۆرێک دونیای ناو به كارهێنراوه كانی له چه مک���ه ئێمه ی لێوه وه هاتوه. چه مکی ده سه اڵت، چه مکی ڕاس���تی ی���ان نه بونی ڕاس���تی، چه مکی رێژه یی یان هه مو ش���تێک ته نها دیده، چه مکی که لت���ور، چه مکی ڕه خنه، پوچگه رایی چه مک���ی مێگ���ه ل، چه مکی )نه هیلیزم(. هه رچه نده هه مو ئه م چه مکه ئاڵۆزانه وه ك مۆدێ���ل ده وترێنه وه، به اڵم هه تا ئێستا که س���ێک نه یتوانیوه پرۆژه ی نیتچه م���ان پێبڵێت. دیاره ئ���ه م هاتنانه ده رئه نجامی گواس���تنه وه یان گه شه یه كی سیس���ته ماتیک نیه له دونیای بیری ئێمه دا ئ���ه و وه رچه رخانه یه به ڵکو ڕ ه نگدانه وه ی که له جێگای تر رویداوه. ئه م وه رچه رخانه به زۆر ش���ێوه ناوده برێت، ه���ه ره باڵویان گواستنه وه یه له مۆدێرنه وه بۆ پۆستمۆدرێن. ب���ۆ که لتور، له ئابوریه وه گواس���تنه وه یه له شۆڕشه وه بۆ ڕه خنه، له مێژوه وه بۆ پاش مێژو. له دونیای ئێم���ه دا چونکه چه مک و دیده كان ڕاس���ته وخۆ له نیتچه وه نه هاتون، ئه وا هه س���ت به ئ���ه م بنه چه یانه ناکرێت. چه مک���ی پرۆژه لێره دا مایه ی س���ه رنجه. له دونیای کوردیدا پرۆژه ی هیچ بیرمه ندێک نازانرێ���ت. نازانرێت پرۆژه ی ژیژاک چیه؟ نازانرێ���ت پرۆژه ی ی���ان پرۆژه كانی فۆکۆ چیه ی���ان چین. نازانرێت پرۆژه ی مارکس چیه. پرۆژه بریتیه له ئ���ه و ئامانجه ی که س���ه رجه م کاری بیرمه ندێک کۆده كاته وه. چوارچێوه یه ك که دیدو چه مکه كان مانای تایبه ت به خۆیان وه رده گرن. ئه م ئامانجه جۆرێکه له کریدۆ یان کرۆکه. هه مو ئه وانی تر هه وڵدانن بۆ لێکدانه وه، مه یسه رکردن، وێناکردنی داهاتوو کۆمه ڵگا له سه ر کرۆکی پرۆژه كه. بۆ نمونه پرۆژه ی مارکس بریتیه له ملمالن���ێ له نێوان خ���اوه ن ئامرازه كانی به رهه مهێنان و ئه وانه ی که هیچ ئامرازێکیان نیه جگه له جه س���ته یان. ئ���ه م ملمالنێیه ڕ ه وتی س���ه رتاپا مێژو بوه، هه تا بێت پڕ له ئ���ازارو قه یراناوی ده بێ���ت هه تا رۆژێک دێت ئه وانه ی که ته نها جه س���ته یان هه یه له پڕ ئ���ازاری زۆرو بێبه ریبون ڕاده په ڕن و کۆتای���ی ب���ه م ملمالنێیه ده هێن���ن و مێژو کۆتای���ی دێت. ئیتر هه م���و ئه وه ی تر که چۆن ئه م ملمالنێیه به رجه س���ته ده بێت، چ���ۆن به رێوه ده چێت، چۆن ده پۆش���رێت یان ڕه وایه تی پێده به خشرێت، چۆن له گه ڵ گۆڕانه كاندا به ره و پێشه وه ده ڕوات، چۆن ساته وه ختی ش���ۆڕش دێت، ته نها هه وڵن ب���ۆ رونکردنه وه ی زیاتری ئ���ه م پرۆژه یه. دیس���انه وه بۆ نمونه پرۆژه ی هێگڵ بریته له ساته وه ختی ده رککردنی عه قڵ به خۆی. ئیت���ر هه مو نوس���ینه كانی له بواری مێژوو هونه رو زانس���ت و سیاس���ه ت و فه لسه فه دا بریتی���ن له ده ربڕین���ی ئه م س���اته وه خته له به ئاگابون���ی عه ق���ڵ له خ���ۆی. دی���اره چه مکی به كارهێنراو الی هێگڵ گایس���ته که مانایه كی فراوانی هه یه هه ر له ڕۆحه وه هه تا عه قڵ ده گرێته وه. نه بونی تێگه یشتنی حه دیسی له تێگه یشتنی جۆرێک پرۆژه یی تێگه یش���تنی حه دیسی ئاراوه. هێناوه ته یانی وه رگرتنی وته یه ك یان په ره گرافێک و قس���ه کردن له س���ه ر خاوه ن���ی وته كه یان په ره گرافه ك���ه، وه ك چه س���پیوێک، وه ك دابڕاوێ���ک وه ك گومانلێنه كراوێ���ک، له س���ه رجه م دۆخ و پاش���خان و سه رده می خ���ۆی. جۆرێک له نوقورچه تێگه یش���تن. که ده رئه نجامه كه ی توکاندنی فه لسه فه یه

وه ك توکاندنی ناوکی گوڵه به رۆژه.تایبه ت���ه، بیرمه ندێک���ی نیتچ���ه �2له روی زم���ان، دید، ش���ێوازی په یوه ندی له گ���ه ڵ خوێن���ه ردا، هه روه ه���ا چۆنێتی به رجه سته كردنی ده ق. زمانی نیتچه زیاتر

ش���یعریه هه تا فه لس���ه فی، نیتچه نایه ت ڕاڤه ب���کات به ڵکو زیاتر وت���ه داده رێژێت به زمانێکی پڕ له میتافۆری شیعری. له ده قی نیتچ���ه دا پاڵه وان و قاره مان و نه فره تلێکراو هه یه. نیتچ���ه دۆس���تی قاره مانه كانه یه و نه فره ت له الوازه كان ده كات. به اڵم ئه وه ی وه ه���ا ده كات که به الی خوێنه ره وه مایه ی سه رنج و ئالوده بون بێت ئه وه یه که جۆرێک ی���ان خۆش���باوه ڕی به خوێنه ر له ب���اوه ر ده به خشێت که که سێکی تایبه ته، که سێکی بااڵیه، جی���اوازه له زۆربه ی زۆری مێگه لی هیچ و پوچ. نیتچه ڕه وایی ده داته خوێنه ر یان که جنێو بده ن، نه فره ت بکه ن، خۆیان به ب���ااڵ بزان���ن، ته نانه ت ڕه وای���ی ده دات خوێن���ه ری ک���ه وه ك مه یمون ته ماش���ای زۆرێ���ک له خه ڵکی بکات. نیتچه ده ڵێت بۆ مرۆڤی بااڵ، مرۆڤی ئاسایی که سێکه وه ك مه یمون، چۆن مه یمون مایه ی پێکه نینه بۆ مرۆڤی ئاسایی، به هه مانشێوه مرۆڤی بااڵ به مرۆڤی ئاس���ایی پێده كه نێت. ئه م جۆره په یوه ندی دروس���تکردنه له گه ڵ خوێنه ردا په یوه ندیه كه نه خۆش���ه. په یوه ندیه ک���ی له س���ه ر وه هم. چونکه مرۆڤ���ی نیتچه یی مرۆڤ نیه به ڵکو دینامیته، جۆرێکه له تی ئێن تی. له ڕاس���تیدا فه لس���ه فه ی نیتچه به ده س���تکاریه كی که م���ه وه زۆر گونجاوه بۆ ئه ندامه كان���ی گروپی وه ك ئه لقاعیده و هاوشێوه کانی. وه ک ده زانین که ئه ندامانی ئه لقاعیده خه ڵکانێکن که هه س���ت ده كه ن بااڵترن، پاکترن، له زۆرینه ی زۆری خه ڵك بۆیه ڕه وایی به کوش���تنی هه موان ده ده ن. ئه وان خۆیان به دۆستی خودا ده زانن. گه ر نیتچه ییان���ه لێیبنواڕین ی���ان له خۆڕوانین به بااڵترین ش���ێوه. ئه م خیتاب���ی بااڵییه له هه مو هێزه کانی بزوتنه وه ئیسالمیه كاندا بونی هه یه، بۆ نمونه له وه اڵمی که م ده نگ هێنانیان ئه ندامانی یه کگرتو باس له بااڵیی ئه خالقی���ان ده كه ن له به رامب���ه ر زۆرینه ی زۆری تری ئه ندامان���ی کۆمه ڵگادا. دیدی نیتچه له کاتێکدا به ڕواڵه ت زۆر دژه ئاینه، به اڵم وه ک چارلس تێللی ده ڵێت له کرۆکدا

به رجه سته بویه كی ئاینیه.3� م���رۆڤ، وه ك ئ���ه وه ی ک���ه هه یه، الی نیتچ���ه بونه وه رێکه ک���ه مایه ی بێز لێهاتنه وه یه. بۆیه مرۆڤ ده بێت له مرۆڤبونی خۆی رزگار بکات و ببێته بونه وه رێکی بااڵ. ئه م بانگه شه یه بانگه شه یه كی کۆمه اڵیه تی نیه به ڵکو بانگه ش���ه یه كی تاکه که س���یه. نیتچ���ه ده ڵێت گه ر باش���ه یه كت له ده می دراوس���ێکه تانه وه بیس���ت ئه وا یانی هیچ نرخ���ی نیه. هه رش���تێک گش���تی بو ئه وا بێنرخ���ه. چاک���ه ی گش���تی دو زاراوه ی دژبه یه کن چاک نابێت گش���تی بێت. به م دژ به دادپه روه ری���ه، دژ نیتچ���ه پێی���ه به یه كسانیه، دژ به مافه، دژ به کۆمه ڵگایه، دژ به دیموکراسی و به ڕای زۆرێک ئافره ته: ) ئه گه ر ئاف���ره ت خاوه نی به های پیاوانه ب���و لێیدوربکه وه ره وه، ئه گه ر خاوه نی ئه و جۆره به هایان���ه نه بو ئه وا خۆی هه ڵدێت. به و مانایه ئافره ت ته نها کاتێک ده توانێت په یوه ندی بکات که وه ك پیاو بێت، به اڵم ده بێت لێیهه ڵبێیت چونکه ئه و خۆی نیه. کاتێک که خۆیه تی ئه وا ناتوانێت په یوه ندی ب���کات(. هه م���و ئه مانه ب���ه الی ئه وه وه پیشه ی خه ڵكی نزم و ترسنۆک و بوده ڵه ن.

مرۆڤ نابێت هه رگیز خه می ئه ویتر بخوات به ڵکو ده بێ���ت خۆی بااڵ ب���کات. لێره دا نیتچه بێ سڵکردنه وه بانگه شه ده كات بۆ باوه شکردنه وه بۆ شه ڕ، بۆ توندتیژی، بۆ کوشتوکوش���تار. نیتچه بڕوای وه هایه که هه رچ���ی چاکه هه یه له خراپ���ه وه هاتوه. رۆم له یه كترکوژیه وه س���ه ریهه ڵداوه. وه ك ده گوت به ئه فس���ه ره كانی هیتل���ه ر چۆن نیتچه ش به زه ییدا، له به رده م دڵتانداخه ن به خوێنه ران���ی وه ه���ا ده ڵێ���ت. داوای���ان لێ���ده كات که توندتیژب���ن، بێبه زه یی بن، هه م���و ئه وه ی هه یه ڕایماڵ���ن. الی نیتچه به مرۆڤب���ون ته نه���ا له رێگای ده س���ه اڵتی زیات���ره وه ده بێت. به م پێی���ه ئایا کاتێک هه مو که سێک که ده خوازێت له کۆمه ڵگادا زیات���رو زیاتر هێز له خۆی���دا کۆبکاته وه چ ج���ۆره کۆمه ڵگایه ك دێته ئ���اراوه. به اڵم ببوره ئه مه پرس���یارێکی هه ڵه یه چونکه هی���چ گرنگ نی���ه چ کۆمه ڵگای���ه ك دێته ئاراوه، گرنگه چ تاکێک به رهه مدێت. نیتچه وه ك نازیه كان ب���ڕوای وه هایه که توخمه به هێزه كان ده بێت له یه كتر نزیکبکرێنه وه، بۆ ئه وه ی مرۆڤایه تی به ئاراسته یه كدا بڕوات که باش���ه كان بمێنن���ه وه و، الوازه كان له

له ناوبچن. جۆرێکه له سۆشیالداروینیزم.4� له پ���اش نیتچ���ه چه مک���ی که لتور ده بێته چه مکێکی س���ه ره کی. ش���یڵۆدن ۆڵن ب���ڕوای وه هایه که ئ���ه م بااڵکردنه ی که لتور له به رامبه ر ئابوریدایه. به مانایه كی تر نیتچه هه وڵ���دراوه که جێگای مارکس بگرێت���ه وه به تایبه ت کاتێ���ک که خۆری سوش���یالیزم رو له ئاوابون���ه. ب���ه م پێیه له دونی���ای که لتوردا، له نێ���و چوارچێوه ی لیبرالیزمدا یانی دروس���تبونی تاکێک که ب���ڕوای وه هایه ک���ه ده توانێت خۆی بێت، به رد ه وام خۆی نوێبکاته وه، دونیای خۆی به رهه مبهێنێت، شوناسی خۆی دابڕێژێت. ئه م خه م���ه تاکه که س���یانه ده بنه خه می

بنه ڕه ت���ی مرۆڤ. به جۆرێک ئیتر ش���تێک نامێنێت ناوی پێکه وه ب���ون یان کۆمه ڵگا بێ���ت. ئه وه ی هه یه تاک���ه و تاک. )دیاره ش���ایانی ئام���اژه پێکردنه ک���ه نیتچه دژ به لیبرالیزم���ه(. بااڵبون���ی که لتور ده بێته بابه تی سه ره كی بواری مرۆناسی له قۆناغی پۆس���تمۆدرێندا. چیدی که لتور پانتاییه ك نیه ب���ۆ په یوه ن���دی به ڵک���و پانتاییه كه بۆ ملمالن���ێ، ب���ۆ خۆجیاکردن���ه وه، بۆ

خۆبونیادنان، بۆ پێکدادان.5� له رێ���گای نیتچ���ه وه وه رچه رخانێک روئه دات له ڕ ه وتی بیرکردنه وه. ئه گه ر هه تا مارکس گوناهبار چینی بااڵ و ده سه اڵتداران بون، ئ���ه وا له نیتچه دا تاوانباران خه ڵكانی ه���ه ژارو زۆرین���ه ن. ب���ه م ج���ۆره چیدی به س���ه رده چێت، ش���ۆڕش س���ه رده می س���ه رهه ڵئه دات. ڕه خن���ه س���ه رده می ڕ ه خن���ه ی به رده وام وه ك پرۆس���ه یه ك بۆ مامه ڵه ك���ردن له گه ڵ ده س���ه اڵتدا. ئه وه ی مایه ی دوفاقی���ه له نیتچه دا ئه وه یه کاتێک که دێته س���ه ر گۆڕان���کاری کۆمه اڵیه تی هه میش���ه له گه ڵ ئه وه دای���ه که به هێواش بێت له بری له پڕو ڕادیکاڵ، به مجۆره زیاتر که سێكی پارێزه ره، له جۆری که سانی وه ك ئێدمۆند بوێرک. به اڵم له ڕاستیدا نیتچه دژ به حیزبه، دژ به په رله مانه، دژ به ده زگایه، دژ به سیاسه ته، دژ به گوێگرتنه له خه ڵكی س���اده. به ختیار عه ل���ی وه ك بێهیوایه ك

یان نه هیلیس���تێک ل���ه م دواییان���ه هه تا بێ���ت ب���ه م ئاراس���ته یه دا ده ڕوات. به اڵم به ختی���ار به ئاگایی ی���ان بێئاگایی له گه ڵ دیدی ڕادیکاڵ���ی ژیژاکدا تێکه ڵی ده كات. له ئه نجام���دا ته نه���ا کۆمه ڵێ���ک دژایه تی دێنه ئاراوه. دی���اره به ختیار وه ك نیتچه پ���ڕه له دژایه ت���ی، بۆ نمون���ه کاتێک دژ خ���ۆی له هه مانکات���دا به نوێنه رایه تی���ه، هه میشه به ناوی ئه وانی تره وه قسه ده كات

وه ك نوێنه رێک. 6� زیان���ی نیتچه: نیتچه ه���ه ر له وه دا زیانبه خش نیه که مرۆڤێکی باڵۆن ئاس���ا دروست ئه كات که خۆی پڕئه كات له هه واو له س���ه ره وه له هه م���وان ده ڕوانێت، به ڵکو زیانی گه وره ی نیتچه له و وه رچه رخانه دایه که له ئابوریه وه رویداوه بۆ که لتور. به بااڵیی که لتور چی���دی نه بونی، هه ژاری، نه داری، جیاوازی داه���ات، چۆنێتی که ڵه كه کردنی س���امان هه مو ئه م چه مکانه چونه خانه ی له بیرچونه وه وه. دیاره ناتوانرێت ته نها نیتچه به م وه رچه رخان���ه گه وره یه تاوانباربکرێت به ڵک���و ئه م���ه به ش���ێکه له وه رچه رخانی سیسته می سیاس���ی و کۆمه اڵیه تی له پاش شه سته كانه وه، که نه ك ته نها نیتچه به ڵكو له پشته وه ن. تایبه تی له بیرمه ندی زۆرێک په راوێزخستن، بێده نگبون له نادادپه روه ری ئابوری هه روه ها یه كێكه له ده رئه نجامه كانی روخانی س���ۆڤیه ت. به ڕوخانی س���ۆڤیه ت چیدی چه مکی چی���ن فڕێدرایه ده ره وه ی پانتای���ی بایه خه وه. ئه مڕۆ دونیا به زه قی و به تاڵی روبه روی ئ���ه م جیاوازیه خه یاڵیه ده بێته وه له نێ���وان داراو نه داراندا. )وه ک پێش���تر له کتێبی س���ه رمایه داری سه ده ی بیس���ت و یه كی تۆماس پیکتی باس���مان

لێوه کرد(. 7� سودی نیتچه: ده كرێت خوێندنه وه ی بابه تی نیتچه س���ودبه خش بێ���ت ئه گه ر بێت���و وه ه���ا بخوێنرێت���ه وه ک���ه بریتیه له دژایه تیکردنی بیری کاڵفامی نێو پانتایی کۆمه اڵیه تی. به اڵم ده بێت ئه وه له یادبێت که مرۆڤێکی خاوه ن بیرێکی س���اده هیچ که م���ی نی���ه له رێ���زو ماف���دا له مرۆڤێکی ش���اره زا. هانا ئارێنت باسی ئه وه مان بۆ ئه كات که چۆن مرۆڤه شاره زاکان زۆربه ی جار مایه ی مه ترس���ین چونک���ه ویژدانیان ده بێته مه عریفه ی���ان ئه ده ن، له ده س���ت هۆکاری له ده س���تدانی ویژدانیان. چونکه مرۆڤه خاوه ن مه عریف���ه كان له بڕوابونیان به ئامانجی���ان ئام���اده ن ک���ه مه عریفه یان به کاربهێن���ن بۆ چه واش���ه کردنی خۆیان و خه ڵکانی تر له رێگای ڕاڤه كردنی جیاوازی

روداوه واقیعیه كان.8� نیتچ���ه وه ک خ���ۆی: نیتچه ده ڵێت زۆربه ی جار فه لسه فه بریتیه له نوسینه وه ی ژیاننام���ه ی فه یله س���وفه كه. ب���ه م پێیه نیتچ���ه خ���ۆی بیره كانی ده رهاویش���ته ی ژیانی خۆی���ن. ژیانی نیتچه ژیانێکی تاڵی ناخۆش���ه. نیتچه به هۆی خه وتنی له گه ڵ سۆزانیدا توشی نه خۆشی ده بێت و پاشان له به ر چاره س���ه رنه كردنی ب���اری ده رونی تێکئه دات. دیاره مرۆڤ به ئاسانی ناتوانیت خۆی بخاته الوه له کات���ی بیرکردنه وه دا. ب���ه م پێیه بیری نیتچه زاده ی ژیانێکی پڕ له ژیانه له نکوڵیکردن له ئازاره. جۆرێک���ه ناخۆشه كه ی خۆی. لێره دا نیتچه که سێکه له به ر دژایه تی هه مو شتێکی ناو کۆمه ڵگا جۆرێک له بۆشایی به رهه مدێنێت. که جگه له هه ڵچونێکی تاکه که س���ی ناتوانرێت هیچ به هایه كی گش���تی هه بێت. رس���ته ی وه ك ده وڵه ت درۆیه، ڕه نگه چێژێکی یاخیبونی هه رزه ییانه ببه خشێت به اڵم له واقیعدا هیچ نرخێکی نیه. ئه فس���وس دونیای ڕ ه خنه ی کوردی به هه مانش���ێوه پ���ڕه له هه ڵچون و ده ربڕین���ی دیدی یوتۆپیای���ی، که هێنده نرخ���ی واقیعیی���ان نی���ه. دی���اره من دژ به ڕه خنه ی یوتوپیای���ی نیم، به اڵم کاتێک که خاوه نه كه ی به ئاگابێت له یۆتۆپیاییبونی ئه وا ڕه خنه یه كی به پێ���زه، به پێچه وانه وه

ته نها وه ك قسه ی ژێر لێفه ده مێنێته وه.9� نیتچ���ه ته نزێک���ه له بیرکردنه وه که س���ڕینه وه و روخان و ڕاماڵی���ن کرۆکیه تی. به اڵم دیس���انه وه بگه ڕێین���ه وه بۆ ئارێنت به ش���ێکی گه وره ی ئاماده ب���ون له پانتایی گش���تیدا له پێن���او کاری بونیادناندای���ه. ناتوانین ته نها بس���ڕینه وه. گه ر نه هیلیزم یان پوچگه رایی بریتیه له نارازیبون له حاڵی ئێستای دونیاو بڕوابون به وه ی که ئه ودونیا باش���ه ی که ده ی ێت بێته ئاراوه ناتوانرێت بهێنرێته ئاراوه، ئه وا دۆخێکی هه میش���ه ناڕازی دروس���ت ده بێ���ت ڕه نگه چێژێکی تاکه که سی یان مه س���تانه ی هه بێت به اڵم ته نها کۆمه اڵیه تیدا به پرس���ی له به رامبه ر له وه ش���اندنی چه کوش )ئاماژه یه بریتیه به ناونیش���انی کتێب���ی ئاوابونی بته كان(. به اڵم چه ک���وش ته نها کاتێک چه كوش���ه ک���ه به كاردێت وه ك چه ك���وش. به م پێیه ته نها چه کوشوه شێن هه یه، چه کوش بونی نیه. ماده م چه کوشوه شێن مرۆڤه، که واته

ناچارین به دۆخێکی مرۆڤانه.

بیرورا)431( سێشه ممه 2014/6/3 14

ئیتر لەم چەند دەیە بەدواوە:

بردنەوە یا دۆڕاندن لەدونیای سیاسی ئێمەدا یەک شتە

بەاڵم لەدو گوزارەی جیادا. دۆڕاو خۆی

بەبراوە دەزانێ براوەش، بەجۆرێک دۆڕاوە لەروانگەی

ئەویترەوە، چونکی چەواشەکارە!

دیموكراسی بازاڕگەیی و قازانجی بردنەوە

بۆ نیتچه، دژ به نیتچه

▼

ره‌هه‌ندیسێیه‌م‌ گۆشه یه که دو هه فته جارێک

"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت

سه ردار عه زیز

مرۆڤی نیتچه یی مرۆڤ نیه به ڵکو دینامیته

جۆرێکه له تی ئێن تی له ڕاستیدا فه لسه فه ی

نیتچه به ده ستکاریه كی که مه وه زۆر گونجاوه

بۆ ئه ندامه كانی گروپی وه ك ئه لقاعیده و

هاوشێوه کانی. وه ک ده زانین که ئه ندامانی ئه لقاعیده خه ڵکانێکن

که هه ست ده كه ن بااڵترن، پاکترن له زۆرینه ی زۆری

خه ڵك

بیری نیتچه زاده ی ژیانێکی پڕ له ئازاره

جۆرێکه له نکوڵیکردن له ژیانه ناخۆشه كه ی خۆی. لێره دا نیتچه

که سێکه له به ر دژایه تی هه مو

شتێکی ناو کۆمه ڵگا جۆرێک له بۆشایی به رهه مدێنێت. که

جگه له هه ڵچونێکی تاکه که سی ناتوانرێت هیچ به هایه كی گشتی

هه بێت

15 (431( سێشه ممه 2014/6/3 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

شۆفێرێکی نەزان لەئۆتۆمبیلێکی شڕدا!

ئەگەر سیستمی تەندروستی بەئۆتۆمبیل تەندروس����تی وەزی����ری بش����وبهێنین و بەش����ۆفیرەکەی ئ����ەوە دەبینین کە هەم ئۆتۆمبیلەک����ە ک����ۆن و کۆڵ����ەوارەو هەم شۆفێرەکەش����ی لێزان و لێهاتوو بەرپرس نیە. بۆی����ە نە ب����ۆ ئۆتۆمبیلەکەو نەش بۆ شۆفێرەکەی باش����ە کە بەردەوامبن و باش����تروایە بەدوای ش����ۆفێرێکی تازە بۆ

ئۆتۆمبیلێکی نوێ بگەڕێین.وەکو ئۆتۆمبیل، سیس����تمی تەندروستی پێویستی بەبەنزین هەیە. ئەو بەنزینەی کە هێزی جوڵە بەسیستمی تەندروستی دەدات، داهات����ی سیس����تمەکەیە. ل����ەم چەن����د س����اڵەی دواییدائەو ش����ۆفێرەی ئۆتۆمبیلەکەی بەدەس����تەوەیە، کەمترین هەوڵ����ی ن����ەدا ب����ۆ س����ەقامگیرکردنی س����ەرچاوەکانی داهات. ئەم ش����ۆفێرە، لەنێ����وان بەنزینخانەیەک ب����ۆ ئەوەی تر خۆی دادەبەزێ و بەپ����اڵ ئۆتۆمبیلەکەی ئەم����ەش، س����ەرباری دەجوڵێن����ێ. مەکینەیەک����ی تری بەناوی )سیس����تمی نیمەچە تایبەت( دروستکرد کە ئەوەندەی تر پێویس����تی بەبەنزین بوو ئەو داهاتەی

هەشیبو هەڵیلوشی. بۆ ئ����ەوەی ئاگای لەدەوروب����ەری بێت، وەکو ئۆتۆمبیل، سیس����تمی تەندروستی پێویس����تی بەئاوێنە هەی����ە. ئاوێنەکانی ئێمە ئەوەندە سیس����تمی تەندروس����تی بازرگانی خزمایەت����ی و بەحیزبایەت����ی و لێڵ و ش����کاوو تەڵخ بون، کە شۆفێرەکە ن����ەک دەوروب����ەری خ����ۆی نابینێ����ت، بەڵک����و دنیای����ەک دەبینێ����ت ک����ە هیچ نیەو واقیعەوە بەئەرزی پەیوەندییەکەی زوزو ئۆتۆمبیلەکەی دەدات بەدارو بەردو

دیواری واڵتەوە. وەکو ئۆتۆمبیل، سیس����تمی تەندروستی کەرەس����تە بەهەندێ����ک پێویس����تی هەی����ە ک����ە زوزو پێویس����تە بگۆڕدرێن. رۆن و کەرەس����تەکانی ت����ری ئۆتۆمبی����ل لەسیس����تمی تەندروس����تیدا ئەو ئامێرو دەرمان و تەکنه لۆژیایە کە پێویس����تن بۆ بەڕێدا ڕۆیش����تنی سیستمەکە. شۆفێری رۆن و بەئ����اگا ئێم����ە، سیس����تمەکەی لەئۆتۆمبیلەکەی قاچاخی کەرەس����تەی دەکات وجاروباریش کە بۆی دەردەکەوێت ک����ە ئەوان����ە قاچاغ����ن لەبات����ی ئەوەی لەهەمان بدۆزێت����ەوە تر فرۆش����یارێکی خێزان و بەبەردەم دەیکڕێت و فرۆش����یار کەرەس����تەکان رۆن و دراوس����ێکانیەوە

دەسوتێنێت!سیس����تمی تەندروس����تی، ه����ەر وەک����و بەکۆمەڵێ����ک پێویس����تی ئۆتۆمبی����ل، زانیاری و داتا هەیە کە لەس����کرینی پێش شۆفێرەکە دەبێت نیشانبدرێن بۆ ئەوەی شۆفێرەکە بزانێت دۆخی ئۆتۆمبیلەکەی لەچیدایە. س����کرینی پێش شۆفێرەکەی سیس����تمەکەی ئێمە، نەک زۆرجار ئیش ن����اکات، بەڵکو جاریش هەی����ە زانیاری هەڵە دەبەخشێت و سەری لەشۆفێرەکەو ئەفس����ەرەکانی سەرنش����ینەکانی و هاتوچۆش شێواندوە. وەک ئەوەی بڵێن ئۆتۆمبیلەکە 103%دا تەئمینە، سیستمی دەڵێت ئێمە ش����ۆفێرەکەی تەندروستی 103% منداڵی سەرنش����ینی ئۆتۆمبیلەکە

لەدژی سیرۆژە کوتراوە!سیس����تمی ئۆتۆمبیلی����ش هەروەک����و بەچەن����د پێویس����تی تەندروس����تی گڵۆپێک هەیە کە لەپێش����ەوە ڕێگای بۆ بیپارێزێت. لەپاش����ەوە ڕوناکكات����ەوەو شۆفێری ڕێپیش����اندەرەکانی دنیابینی و سیس����تمەکەی ئێمە، نەک تەنها شکاوو درزتێکەوت����وو لێڵن و ش����ۆرتیان کردوە بەڵک����و بەهۆی کەمتەرخەم����ی و بێباکی شۆفێرەکەوە جاروبار تایەکانی دەکەوێتە ناو چاڵ و تاس����ەی گەندەڵی����ەوە، قوڕو لیتەی ئەو تاس����انە هێندەی تر بەرچاوی

شۆفێرەکە لێڵدەکات. ئۆتۆمبیل وەکو تەندروس����تی سیستمی مەکینەیەکی هەیە کە پێویستی بەخزمەت و ئاوڕلێدانەوە هەیە. مەکینەکەی سیستمی تەندروس����تی ئەو هێزی کارەیە کە کاری تی����ادەکات و هێزوبازوی سیس����تمەکەیە. تەندروس����تی مەکینەک����ەی سیس����تمی لەخراپتری����ن دۆخدایەو بێزارو ماندوو بێ زانیاری و ئیهانەکراوەو شۆفێرەکەی وەکو ئەوەی س����واری ئەسپ و عەرەبانە بوبێت بەقامچیەک����ەی هان����ی ئیش����ی زیاتریان

دەدات.ئەوەی ش����ۆفێری ئەم ئۆتۆمبیلە کۆن و شڕو پەکەوتوە بەباشی دەیکات ئەوەیە کە جاروبار هەوڵدەدات لەبەردەم خەڵک و کامێرەکاندا خۆی دەرخات و بەخێراییەکی ترس����ناک لێدەخوڕێ����ت. رۆژێ����ک دێت خ����ۆی دەدات بەدیوارێک����داو ئەوەی لەم ئۆتۆمبیلە شڕە ماوە ئەوەش لەناودەبات، بەداخەوە ئۆتۆمبیلەکە ئێرباگێكیشی نیە

شۆفێرەکە بپارێزێت!

لەتاکە بەیەکێک پزیش���ک ئاشکرایە دەژمێردرێ���ت، کۆم���ەڵ گرنگەکان���ی س���ەرەڕای ئ���ەوەی کە بەش���ێوەیەکی گشتی یەزدانی گەورە ئاستێکی زیرەکی ڕێژەیی پێبەخشیوە لەهەمانکاتدا خۆی و خێزانی و دەوڵەتیش بڕێکی زۆر لەکات و س���ەرچاوەی م���ادی و مەعنەویی���ان بۆ تەرخانک���ردوە تا ببێت���ە خاوەنی ئەو ئاس���تە لەزانیاری و شارەزایی بۆ ئەوەی بەرهەمهێن کاراو ئەندامێک���ی بتوانێت بێت بۆ ماوەیەک���ی دیاریکراو لەژیانیدا خزمەتگوزاری پێشکەشکردنی لەڕێگای

تەندروستی بۆ کۆمەاڵنی خەڵک.بەاڵم ئ���ەوەی جێی هەڵوێس���تە بۆ کردنە ئەوەیە کە لەواڵتی ئێمەدا پزیشک بەبەراورد لەگەڵ ئەو کات و س���ەرچاوە زۆرەی کە بۆی تەرخانکراوە تا شارەزایی پەیداب���کات بەداخ���ەوە ماوەیەکی کەم لەس���اڵەکانی ژیانی ب���ۆ دەمێنێتەوە تا بەرهەمهێن کارا بەش���ێوەیەکی بتوانێ بێت بۆ کۆمەڵ، ئەمەش الس���ەنگی ئەو هاوکێش���ە ئابوریە دەردەخات کە بڕی تێچونی پزیش���ک زۆر زیاترە بەبەراورد

لەگەڵ بەرهەمەکەی.ه���ۆی ئەم���ەش دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ پەیڕەویکردن���ی سیاس���ەتێکی ک���ۆن و نالەبار لەسیس���تمی خوێندن و ڕاهێنانی پزیشک لەپس���پۆڕییە جیاوازەکاندا کە تیای���دا کاتێکی زۆری بەنرخ لەگش���ت قۆناغەکان���ی ژیان���ی پزیش���ک بەفیڕۆ دەچێت بەبێ بونی هیچ پاس���اوێک یان

پێویستییەکی ئەوتۆ. با س���یڤی پزیش���کێکی خۆشبەخت بخەینەڕو ک���ە قەدەر یاریب���وەو بەبێ قۆناغەکان���ی گش���ت تەنگوچەڵەم���ە ژیانی فێربون و ش���ارەزایی و پس���پۆڕیی

تێپەڕاندوە:� 24 س���اڵی پێویستە تا بڕوانامەی

بەکالۆریۆس تەواوبکات.� 26 س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری پزیش���کیی نیش���تەجێی خ���والو تەواو

بکات.� 2٧ س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری

پزیشکیی پلەبەند تەواوبکات� 2٩ س���اڵی پێویس���تە ت���ا کاری

پزیشکیی نیشتەجێی دێرین تەواوبکات.� 33 ساڵی پێویستە تا خوێندنی بااڵ

تەواوبکات.� 3٨ س���اڵی پێویس���تە تا ئەزمون و

ناوبانگی باش پەیدا بکات. ئەمەش بەمەرجی ئ���ەوەی کە هیچ خوێندن���دا لەقۆناغەکان���ی س���اڵێکی نەفەوتابێ���ت ی���ان هی���چ مۆڵەتێک���ی ئاسایی یان نەخۆش���ی یان دایکایەتی جیاکاری لەهەمانکاتدا وەرنەگرتبێ���ت، نەژادو ڕەگ���ەزو ڕەنگ و ئایین و بۆچونی سیاسی و فیکری لەگەڵدا پیادە نەکرابێت )ئەگەرنا ئەوە هەر خوا خۆی دەزانێت کە پزیش���ک ل���ەکام تەمەن ی���ان کام ژی���ان دەتوانێت کاراو بەرهەمهێن بێت؟

لەوانەشە ئەودونیا بێت.!(.تەمەنی لەدوای لێرەدایە پرسیارەکە 3٨ساڵ، ئەم پزیشکە خۆشبەختە چەند ساڵی تر دەتوانێت کاراو بەرهەمهێن بێت بۆ کۆمەڵ پێش ئەوەی چاوی کزببێت و ڕاستەقینەی وەاڵمی بلەرزێت؟ دەستی ئەم پرسیارە الی پزیشکانی خانەنشین و

بەتەمەنە.چ���ی بکرێ���ت ب���ۆ ئ���ەوەی تەمەنی

بەبەرهەمی پزیشکان زیادبکرێت؟تایبەتمەن���دی و جیاکردن���ەوەی �پس���پۆڕی لەس���اڵی چوارەمی سکوڵی

پزیشکییەوە.پزیش���کیی کاری کەمکردن���ەوەی �

نیشتەجێی خوالو بۆ یەک ساڵ.� جیاکردنەوەی پس���پۆڕی و پااڵوتن و وەرگرت���ن لەخوێندن���ی ب���ااڵ ل���ەدوای

تەواوکردنی یەک ساڵ خزمەت.کورسییەکانی خوێندنی زیادکردنی �زۆر ڕێژەیەک���ی بەش���ێوەیەک ب���ااڵ

لەپزیشکان سودمەندبن.� برەودان بەپسپۆڕیی ورد.

� ڕەخساندنی هەلی یەکسان بۆ گشت پزیش���کان بێ جیاکاری ب���ۆ پااڵوتن و وەرگرت���ن لەخویندنی ب���ااڵ بێ گوێدانە ئاینی و پاش���خانی فیکری و سیاس���ی و

ناوچەیی و ڕەگەز و نەژاد.� ناردنی پزیشک بۆ قەزاو ناحیەکان بڕوانامەی وەرگرتنی تەواوکردن و دوای

پسپۆڕی.

سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت

پزیشکێکی خۆشبەخت لەواڵتی ئێمەدا

دكتۆر عه لی ئه حمه د پسپۆری بواری خۆراك

نه خۆش: ڤیتامین سی چیه ؟دكتۆر: ماده یه كی خۆراكی پێویسته و دژه ئۆكس���انی تێدایه . كه ئه م دژانه ده یانپارێزن خانه كان و بۆ به س���ودن ل���ه و ئاس���ته نگانه ی ك���ه له ئه نجامی ژینگ���ه ی پیس یاخود تیش���كه كان و جگه ره كێشان توشی خانه كان ده بن.

نه خۆش: كام ش���وێنی ل���ه ش زیاتر سودی لێوه رده گرن؟

دكتۆر: به گش���تی به سوده ، به اڵم زۆر پێویسته بۆ پێست و ئێسك و شانه كان و

زو چاكبونه وه ی برین و سوتاویی .نه خۆش: ئه م ڤیتامینه له چ خۆراكێكدا

هه یه ؟دكت���ۆر: س���ه وزه و میوه به گش���تی . هه روه ها سه رچاوه كه شی زیاتر له لیمۆو بروكلی و ته ماته و بیب���ه رو پرته قاڵ و سه وزه ی گه اڵ گه وره كان وه ك سڵق و

كاهوو كه له رم و سپیناخ و.. هتد.

نه خ���ۆش: ك���ێ زیات���ر پێویس���تی به ڤیتامینه كه یه ؟

دكت���ۆر: هه م���و كه س���ێك، ب���ه اڵم به تایبه تی ژنانی دوگیان و ش���یرده ر، برینێكیان ئه وان���ه ی جگه ره كێ���ش، توشبوه ، س���وتاویی ، ئه و كه سانه ش كه هه ن���دێ خۆراكیان لێقه ده غه كراوه به ه���ۆی هه ر نه خۆش���ییه ك بێت یان خۆی���ان ه���ه ر به سروش���ت كۆمه ڵه

خواردنێك ناخۆن.كه می���ی نیش���انه كانه ی نه خ���ۆش:

ڤیتامینه كه چین؟دكت���ۆر: كه م ك���ه س هه ی���ه كه میی ڤیتامی���ن C هه بێ���ت، له به رئه وه زۆر پێویس���ت ناكات حه بی ئه م ڤیتامینه بخورێ���ت له كات���ی ئاس���اییدا، ته نها هه ن���دێ حاڵه ت نه بێت كه پزیش���ك له نیش���انه كانی به اڵم ده ینوس���ێت، كه می���ی ئ���ه م ڤیتامین���ه بریتین له : هه س���تكردن به ماندوی���ی ، هه وكردنی پوك، ئازار له جومگه كان، ده ركه وتنی

بڵقی سور له سه ر پێست.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

سوده كانی ڤیتامین

ئا: سه رخێڵ ئاراز فازیل*

هه ندێك له بۆچونه مێژوییه كان كێشانی جگه ره ده گێڕنه وه بۆ زیاتر له 500

ساڵ پێش زایین و مرۆڤه كان قه دو پۆپی دره خته كانیان به كارهێناوه بۆ كێشان،

هه ر له وكاته وه ئه م هاوڕێ زیانبه خشه ی مرۆڤ هه ڕه شه ی له ژیانی مرۆڤ كردوه و

هه میشه هاوڕێیه كی خراپ بوه ، هه رچه نده جگه ره "خو"پێوه گرتنه كه مرۆڤ

ئالوده ی ده بێت، به اڵم ئیراده ی و توانای مرۆڤ زۆر له وه گه وره تره دوربكه وێته وه

له به كارهێنانی هه مو جۆره كانی توتن له جگه ره و نێرگه له .

له ب����ه ر ڕێژه ی توش����بون و م����ردن به و نه وخۆش����یانه ی له ڕێگه ی جگه ره كێشانه وه دروس����ت ده بێت، ڕێكخراوی ته ندروس����تی جیهانی به رواری 5/31ی هه مو س����اڵێكی ب����ه ڕۆژی جیهان����ی دژی جگه ره كێش����ان ئاماره كانی به پێ����ی ده ستنیش����انكردوه ، ئاماژه جیهان����ی ته ندروس����تی ڕێكخراوی به وه كراوه س����ااڵنه 4ملیۆن و ٨00 هه زار كه س به هۆی به كارهێنانی هه مو جۆره كانی توتنه وه وه ك )جگ����ه ره و نێرگه له و پایپ( گیانله ده ستده ده ن و جێگه ی مه ترسیه ئه م ڕێژه یه ش ساڵ به ساڵ به رزده بێته وه ، هه ر به پێی ئه و ئام����اره له ٧ چركه دا له جیهاندا كه سێك به هۆی كێشانی یه كێك له جۆره كانی توتن ده مرێت، ئاماژه به وه ش����كراوه زیانه ته ندروستیه كانی جگه ره كار له و كه سانه ش ده كات كه نزیكن له كه سی جگه ره كێشه وه

له ماڵ یان شوێنه گشتیه كان.

پێكهاته ی جگه ره جگه ره پێكهاته یه كی مه ترسیداری هه یه بۆیه زیانه كانی له س����ه ر ته ندروستی مرۆڤ زۆرن، له جگه ره یه كدا زیاتر له 600 ماده ی كمیایی زیانبه خش هه ن، كه سه ره كیه كانی بریتین له )نیكۆتین، كاربۆن مۆنۆكساید، تار، س����یانه هایدرۆجین، ئامۆنیاو چه ندین پێكهاته ی تام و بۆنه تا كار له س����ه ر مرۆڤ بكات ئالوده بێت پێوه ی ، هه روه ها چه ندین

ماده ی كیمیایی تر( ئه گه ر به ته نها ئه و بڕه نیكۆتینه ی له جگه ره یه كدا هه یه به شێوه ی ڕاس����ته وخۆ بكرێته خوێنی مرۆڤه وه ئه وا

له ماوه ی 5 چركه دا ئه و مرۆڤه ده كوژێت.

زیانه ته ندروستیه كانی هه رچه نده جگه ره له ڕوی مادیه وه زیانی هه ی����ه ، به اڵم زیانه ته ندروس����تیه كانی زۆر زیاترن كه كار له س����ه ر ته ندروستی مرۆڤ ده كه ن له ڕوی جه سته ییه وه و مرۆڤ توشی ئ����اره زوی خواردن ئه م حاڵه تانه ئه كه ن: كه مده كات، خه س����تیی خوێن زیاد ده كات و ده بێته هۆی جه ڵته ی دڵ و مێشك، الوازیی بیركردنه وه ، نه خۆش����یه كانی دڵ به تایبه ت ب����ه رزه په س����تانی خوێ����ن، كه مبونه وه ی ئاس����تی بینین����ی چاو، الوازیی س����ێكس، هه روه ها كار له س����ه ر چاالكیی گورچیله و جگه ر ده كات، هه مو جۆره كانی شێرپه نجه به تایبه ت ش����ێرپه نجه ی قورگ و سنگ كه دیارتری����ن ئه و ش����ێرپه نجانه ن كه جگه ره ه����ۆكاری س����ه ره كی توش����بونین و ڕێژه ی مردنیان زۆرت����ره ، زیانێكی زۆری هه یه بۆ

ئافره تانی دوگیان.

چی ڕوئه دات كاتێك مرۆڤ واز له جگه ره كێشان ئه هێنێت؟

په س����تانی خول����ه ك: 20 له پ����اش پێ����ش له كات����ی نزیكئه بێت����ه وه خوێ����ن

جگه ره كێشانه كه .له پ����اش ٨ كاتژمێ����ر: ئاس����تی كارب����ۆن مۆنۆكساید له له شدا ئه گه ڕێته وه بۆ ئاستی

ئاسایی خۆی ، واته پێش جگه ره كێشان.له پاش 24 كاتژمێر: كه مبونه وه ی چانسی توش����بون به نۆره كانی دڵ "واته جه ڵته ی

دڵ".له پاش 5 هه فته : چاالكیه كانی س����ییه كان

به ڕێژه ی زیاتر له 30% زیاد ده كات.له پاش ساڵێك: كه مبونه وه ی مه ترسیه كانی

توشبون به نه خۆشیه كانی دڵ.له پاش 2 س����اڵ: كه مبونه وه ی مه ترس����ی

ڕێژه ی توشبون به شێرپه نجه . بۆی����ه تا چركه یه ك زوت����ر واز له م هاوڕێ خراپ����ه بهێنی����ت ته ندروس����تی خ����ۆت و له نه خۆش����یه ده پارێزی����ت چ����وارده ورت له م بڕیارب����ده ئاس����انه و ترس����ناكه كان، چركه ساته وه بڕیاری پاراستنی ته ندروستی خۆت و خێزان و هاوڕێكانت بده به وازهێنان له جگه ره كێش����ان، وه ك چ����ۆن ئام����اده ی خۆت بخه یته به رده م گولله بۆ پاراس����تنی خۆشه ویستانت به و ش����ێوه یه ش ئیراده ت به هێزبێ����ت بۆ پاراس����تنی ژیان����ی ئه وان له مه ترسیه كانی توشبون به نه خۆشی چونكه

ئه وانیش وه ك تۆ زیانیان پێده گات. به هیوای ته ندروستیه كی باشتر

* پسپۆڕی خۆپاراستنی ته ندروستی

سااڵنه 4 ملیۆن و 800 هه زار كه س به هۆی توتن و به رهه مه كانی گیانله ده ستده ده ن CV

سه وزانه ی له و یه كێكه ش���ویت به چه ندی���ن ده وڵه مه ن���ده ك���ه خ���ۆراك. توێژینه وه كان ئه وه یان س���ه وزه یه ئ���ه م س���ه لماندوه ب���ۆ باش���ه یارمه تیده رێك���ی تواندنه وه ی چه وریه كۆبۆوه كان. هه روه ها رۆڵێك���ی گرنگی هه یه ئه و له ش���ی له توندكردن���ه وه ی كه س���انه ی كه له ئه نجامی كێش دابه زاندن له ش���یان شۆڕ یاخود

خاوده بێته وه . پس���پۆرانی بواری قه ڵه وی���ی ئاماژه ب���ه وه ده كه ن كه ش���ویت زۆر به سوده بۆ ئه و كێشیان ده یانه وێت كه س���انه ی كه مبكه ن���ه وه و له مباره یه وه باس له گیراوه ی���ه ك ده ك���ه ن بۆ ئه م

مه به سته .گیراوه كه : س���ێ كه وچك شویتی وشككراوه ، باشتر وایه شویته كه وشككرابێته وه پیربونیدا له كاتی

چونكه له وكاته تۆوی ده ركردوه و به تۆوه كه ی���ه وه باش���تره وش���ككرابێته وه . پاش���ان ئ���ه و ش���ویته بخرێته په رداخێك ئاوی گه رم���ه وه و چاوه ڕێبكرێ���ت ت���ا به یه كده بن و تێك���ه ڵ به باش���ی بخورێته وه . بپاڵێورێ���ت و دواتر ئه م گیراوه یه رۆژانه بخورێته وه ، دوای ماوه یه ك به ته واوه تی هه ست

به كه مبونه وه ی كێش ده كرێت.

شویتله چه وریی رزگارت ده كات

تایبه‌ت(431( سێشه ممه 162014/6/3

ریکالم

شوان حەمە

سەدس���اڵی رابردو س���یخناخە بەڕوداوە پڕ توندوتیژیەکانی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت. جەنگە ناوخۆییەکانی عێراق و لوبنان و سوریاو یەمەن و لیبیاو تورکیا، جەنگە ناوچەییەکانی نێوان عێراق و ئێران و کوێت و سوریاو لوبنان، س���وریاو تورکیاو س���ەربازیەکانی کودەتا عێراق و قەتەر و یەمەن و میسر، قۆناغەکانی ئیسرائیلیەکان، عەرەبەکان و نێوان جەنگی بزوتنەوە جەماوەریەکانی چەند ساڵی رابردو کە بە)بەهاری عەرەبی( ناسرا، هەمو ئەمانە ئاماژەگەلێکی بەهێ���زن بەنەبونی دەرفەتی ئاش���تیانەی پێکەوەژیانی بۆ ڕاس���تەقینە

الیەنە بکەرەکان لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا.ڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت دەکەوێتە نێوان باک���وری ئاس���یا و خۆرئ���اوای باش���وری خۆرهەاڵتی ئەفریق���اوە. ناوچەکە پێکهاتوە لەواڵتەکانی عێراق و ئێران و تورکیاو سوریاو ئیس���رائیل و ئیم���ارات و بەحرەین و میس���رو ئوردن و کوێت و لوبنان وعوممان و فەلەستین و

قەتەرو سعودیە و یەمەن.ئەگەرچی ناوی "ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت" لەزمانی دەریاوانە گەڕۆکەکانەوە، لەسەدەی هەژدەوە بەکارهێنراوە، بەاڵم وەک نوس���ین بۆیەکەمج���ار لەالیەن ئەفس���ەری دەریایی ئەمه ریکی ئالفرێد ماهان، لەگۆڤاری ناشنال ڕیڤی���وی لەندەنی، س���اڵی 1٩02 ئامەژەی

پێکراوە.بیرۆکەی داڕشتنەوەی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست بۆ یەکەمجار لەس���اڵی 1٩٨2 لەنوسینێکی ئودی���د یۆنی���ۆن لەگۆڤ���اری )لەپێن���اوی جولەکەو زاینۆی���زم(دا باڵوکراوەتەوە. بەاڵم ئەوکات وەک پێوست گرنگیی بەبیرۆکەکەی ئودید ن���ەدراوە. ئێس���تاو دوای تێپەڕبونی زیات���ر لەچارەک���ە س���ەدەیەک، جارێکیتر بیرۆکەک���ە لەس���ەر ئاس���تی نێوەدەوڵەتی تاووت���وێ دەکرێت و وەک س���یناریۆیەک بۆ ئایندەی ناوچەکە نەخشەی بۆ دادەڕێژرێت.نوس���ەرو توێژەری پەیمانگای ئەمه ریکی ب���ۆ ئاش���تی ، ڕۆبن ڕای���ت، ب���ۆ نیویۆرک تایم���زی نوس���یوە ک���ە نەخش���ەی نوێی س���ەرنجی جێگەی ناوەڕاس���ت ڕۆژهەاڵتی کۆمەڵگای نیودەوڵەتییە! وەک ڕایت دەڵێت ناوچەکە، نوێی نەخش���ەی داڕش���تنەوەی نێودەوڵەتی و هاوپەیمانیی���ە داڕش���تەوەی ناوچەیی���ەکان بەدوای خۆی���دا دێنێت، کە

زیاتر پەیوەندی بەپرس���ەکانی ئاس���ایش و بازرگانی و وزەوە هەیە

نێ���ردراوی کۆپل���ەر، مارت���ن هاوینی عێ���راق، بۆ نەتەوەیەکگرت���وەکان پ���ار ڕایگەیاند کە هێندەی نەم���اوە الیەنه دژبەیەکەکان بکەونە گیانی یەکتر و ناوچەکە ببێتە )گۆڕەپانی جەن���گ(! کۆپلەر ئاماژە کاریگەریەکانی ناوخۆی س���وریاو بەشەڕی لەس���ەرعێراق و ناوچەکە دەکات و نیگەرانی خ���ۆی س���ەبارەت بەبەرفراوانبونی دامێنی جەنگەکان بۆ ئاستێکی گەورەتر دەخاتەڕو.بەگوێ���رەی س���یناریۆکە، دابەش���كردنی واڵتەکان بەم ش���ێوەیەیە: عێ���راق دابەش دەبێت بەس���ەر هەرس���ێ پێکهاتەی کورد و سوننەو ش���یعەدا. س���وریا دابەش دەبێت بەسەر کوردو س���وننەو عەلەویدا. سعودیە داب���ەش دەبێت بەس���ەر باکورو باش���ورو دەوڵەتی واڵتەکەداو ڕۆژئ���اوای ڕۆژهەاڵت و وەهابی���ەکان لەناوەڕاس���تدا دەمێنێت���ەوە. یەمەن جارێکیتر دابەش���دەبێتەوە بەس���ەر باکورو باش���وردا. لەنەخشە نوێکەدا بێجگە لەڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت، واڵت���ی لیبیاش هەیە کە بەسەر سێ دەوڵەتی نوێدا دابەش بوە. جێگەی س���ەرنجە لەکاتیکدا واڵتەکانی دەوروبەر پارچەپارچە دەبن، هەردو پارچەی یەکدەگرنەوەو کوردستان ڕۆژئاوای باشور و

دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان پێکدێنن.ئێران و تورکیا لەدەرەوەی س���یناریۆکەن! ئێران بێجگە لەکورد بەلوج و ئازەری و عەرەب ، پێکهاتەی دینی و مەزهەبی جیاوازی تێدایە. بەگوێرەی ڕاپۆرتە نێودەوڵەتیەکان لەئێراندا مافە کلتوری و نەتەوەییەکان پێشێلدەکرێت . لەسەدس���اڵی ڕاب���ردودا لەئێ���ران چەندین هەوڵ بۆ جیابونەوە لەئێران و دابەش���کردنی دراوە، ک���ە دیارترینیان پێکهێنانی کۆماری کوردستان )1٩46(و کۆماری ئازەربایجانە. ڕەنگە هۆکاری نەبونی ئێران لەسیناریۆکەدا هێش���تنەوەی ئەو واڵتە بێت وەک پایەیەکی ب���ەرەی لەبەرانب���ەر مەزه���ەب ش���یعە

سوننەکاندا.ڕەگەزی پاکتاوکردنی هەوڵ���ی لەتورکیا دژی کورد و ئەرمەن دراوەو س���ەدان هەزار کەس بونەتە قوربانی ، لەدوای دامەزراندنی ئ���ەو واڵت���ەوە النیک���ەم چ���وار کۆدەتای حکومەت���ەکان ڕویان���داوە و س���ەربازیی لەکارخ���راون. ه���ەر چەند س���اڵێک دوای دامەزراندنی کۆم���اری تورکیا. بەڕابەرایەتی ،)1٩2٥( پی���ران س���ەعیدی ش���ێخ

بەهەمئاهەنگ���ی لەگ���ەڵ مەلی���ک مەحمود لەڕۆژهەاڵت، ش���کاک س���مکۆی لەباشورو هەوڵ بۆ س���ەربەخۆیی کوردس���تان دراوە. کوردستان کرێکارانی 1٩٧٨پارتی س���اڵی )پەکەکە( بەڕابەرایەت���ی عەبدواڵ ئۆجەالن گەریالکانی نێ���وان لەجەنگی دام���ەزراوە.

پەکەکەو س���وپای تورکی���ادا دەیان هەزار ک���ەس بونەتە قوربان���ی. ئۆجەالن پرۆژەی بۆ دیموکراتی کۆنفیدرالیزمی چارەس���ەری گەالنی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست پێشنیارکردوە. لەئێستادا پەیەدە لەس���وریا و پژاک و کۆدار لەئێران و پەکەکەو هەدەپە لەتورکیا کار بۆ

بەدیهێنانی پرۆژەکەی ئۆجەالن دەکەن.وەک س���وریا لەچاودێ���ران، زۆرێ���ک س���ەنتەرێکی گرنگی خۆرهەاڵتی ناوه ڕاست نێ���وان دەبین���ن. ش���ەڕی س���ێکوچکەی هێزەکانی ئەس���ەد و جیهادی���ەکان و کورد لەگەڵ ناوچەکەشی سەقامگیریی لەسوریا، خۆیدا گۆڕیوە. س���ەرباری هەندێک کێشەی ناوخۆی���ی، کوردانی س���وریا هێزی مادی و مەعن���ەوی لەکوردان���ی باک���ور و زۆرینەی کوردان���ی پارچەکان���ی ت���ری کوردس���تان

وەردەگرن.بەاڵم بیرۆکەی دروس���تبونی دەوڵەتێکی )وەک کوردس���تان بەن���اوی س���ەربەخۆ لەنەخش���ەکەدا هات���وە( تەنی���ا پەیوەندی بەئاڵۆگۆڕەکانی دو س���اڵی ڕابردوی سوریاو پێگ���ەی نوێ���ی کورد ل���ەو واڵت���ەدا نییە! بەڵکە هەمانکات، هەرێمی کوردستان وەک پایەیەک���ی گرنگ و بنەڕەتی���ی ڕۆڵی دەبێت لەئەگەری پێکهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆدا.

نوس���ەرو ڕۆژنامەنوس���ی نەرویج���ی ئۆد کارس���تەین، کە خاوەنی ن���ۆ کتێب و چوار خەاڵت���ی ڕۆژنامەوانییە، لەزیاتر لەبابەتێکدا ئاماژە بەگرنگی���ی هەولێر )وەک پایتەختی هەرێمی کوردس���تان( دەکات. کارس���تەین وەک دیارترین ڕۆژنامەوانی گەڕۆک، شارەزا چەندینجار نێودەوڵەتیەکان، لەسیاس���ەتە س���ەردانی هەرێم���ی کوردس���تان و واڵتانی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تی کردوە. س���ااڵنێکە وەک نێردراوی تۆڕی ئێن ئاڕ کۆی نەرویجی بۆ ناوچ���ە ئاڵۆزەکانی دنی���ا، کاردەکات. هەس���تیاردا لەئاماژەیەک���ی کارس���تەین دەنوس���ێت کە گ���ەر فش���ارە دەرەکیەکان

نەبوایە، ئێستا عێراق دابەشکرابو.لەپەیمانی سیڤەر)1٩20(دا، لەبەندەکانی 62و 64دا هاتوە کە ئەگەر لەماوەی ساڵێکدا کوردان سەلماندیان کە دەیانەوێت لەتورکیا )تورکیای دوای عوسمانیەکان( جیاببنەوە و سەربەخۆ بژین و بتوانن خۆیان بەڕێوەببەن، قبوڵ ئەنجام���ەکان پەیمان���دەدات تورکیا بکات. بەداخەوە ئەوکاتە کورد لەئاست ئەو دەرفەتە مێژوییەدا نەبو! نەبونی هوشیاری لەئاڵوگ���ۆڕە تێنەگەیش���تن نەتەوەی���ی و نێودەوڵەت���ی و ناوچەییەکان و کارنەکردن بۆ بەدەستهێنانی سەربەخۆیی، کوردی گەیاندە پەیمانی ل���ۆزان )1٩23(. ل���ەو پەیمانەدا کوردس���تان بەفەرم���ی دابەش���کراو لکێنرا

بەواڵتانی دەوروبەرەوە.زۆرێک لەڕۆشنبیران سەرنجی جۆراوجۆریان سەبارەت بەپرسی سەربەخۆیی کوردستان و مان���ەوەی لەداهاتودا هەی���ە. بەاڵم ئەوەی لەئێس���تادا پێوس���تە کاری ب���ۆ بکرێ���ت، کێش���ەی نێ���وان بارزان���ی و پەی���ەدە، یان پارتی و پەکەکەیە! کاریگەریەکانی ملمالنێی نێوان پارت���ی و پەکەک���ە هەرچوارپارچەی کوردستانی گرتوەتەوەو بوەتە ئاستەنگێکی گ���ەورە لەبەردەم یەکهەڵوێس���تیی کورددا. پێوستە هەمو هێزە سیاسیەکان ، میدیاکان ، ئەکادیم���ی و ڕۆش���نبیران، ڕیکخراوەکان���ی کۆمەڵی مەدەنی، کاربکەن بۆ ئاش���تەوایی ماڵی کوردو دروس���تکردنی کەشی دیالۆگی ناوخۆی���ی و پێکهێنان���ی جۆرێ���ک لەدیدی هاوبەش، تا کورد وەک بکەرێکی س���ەرەکی لەناوچەکەدا، ئام���ادەی ئەگەر و گۆڕانکاریە

نوێکان بێت.

hamashwan.awene@yahoo.no

دەوڵەتێک بۆ کورد لەنوێترین سیناریۆی نێودەوڵەتیدا

بەاڵم ئەوەی لەئێستادا پێوستە کاری بۆ بکرێت، کێشەی نێوان بارزانی و پەیەدە، یان پارتی و پەکەکەیە!

کاریگەریەکانی ملمالنێی نێوان پارتی و پەکەکە هەرچوارپارچەی کوردستانی گرتوەتەوەو بوەتە

ئاستەنگێکی گەورە لەبەردەم یەکهەڵوێستیی کورددا

(431( سێشه ممه 2014/6/3 komalayatyawene@gmail.com17 كۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: هاوكار حسێن

له كۆی هه ر 100 خوێندكارێك له هه رێمی كوردستاندا، زیاتر له

10 خوێندكار روبه روی ئه نجامدانی "مامه ڵه ی خراپی سێكسی ده بنه وه " و هێشتا رێژه ی توندوتیژی جه سته یی

له قوتابخانه كاندا )42%(ه و زیاتر له )88%(ی مامۆستایان باوه ڕیان

به به كارهێنانی توندوتیژیه دژ به خوێندكاران.

به پێ���ی ئه و روپێوی���ه ی كه له الیه ن رێكخراوی منداڵپارێزی كوردس���تانه وه ئه نجامدراوه و دوێنێ كه هاوكاتبو له گه ڵ رۆژی جیهانی مندااڵن، له كۆنگره یه كی ئه نجامه ك���ه ی رۆژنامه نوس���یدا باڵوكرایه وه . له روپێویه كه دا 5220 كه س به ش���داربون تێیداو هه رسێ شاره كانی هه ولێر، سلێمانی و دهۆكی گرتوه ته وه به قه زاو ناحیه و گونده كانه وه كه تێكڕا

1740 منداڵ به شداربون. له ب���اره ی ئ���ه و میكانیزم���ه ی ك���ه ب���ۆ به كارهێن���راوه له روپێویه ك���ه دا "خ���راپ ئه نجام���ی ئاش���كراكردنی مامه ڵه ی سێكس���ی كرداری "، یه كێك روپێویه ك���ه له سه رپه رش���تیارانی له كۆنگره رۆژنامه نوسیه كه دا به ئاوێنه ی راگه یان���د، "ئێم���ه له رێگ���ه ی فۆرمی زۆر پێش���كه وتوی راپرس���ی و توێ���ژه تایبه ته كانمانه وه كه ماوه ی هه فته یه ك مه ش���قی تایبه تی���ان پێك���راوه ، ئه و زۆرجار ده س���تكه وتوه و زانیارییه مان به شێوه ی ناڕاس���ته وخۆ گه یشتوینه ته

زانیارییه كان".سه رپه رش���تیارانی هه روه ه���ا روپێویه كه ، خراپ مامه ڵه ی سێكسیان توندوتیژی ش���ێوه ی به هه ستیارترین "وه ك رایانگه یان���د، وه س���فكردو ش���اخی س���ه هۆڵینی ناو ده ریا وایه ، له ده ره وه یه و كه مه كه ی هه ره به ش���ه هه س���تی پێده كرێت، به شه گه وره كه ی له رێگه ی بۆی���ه ده ریاكه دایه ، له ن���او تایبه ت و هه ستیاره وه پرس���یاری زۆر ده توانرێت ئ���ه و بابه ته له ناو مندااڵندا

ئاشكرابكرێت". به پێی ئه و ستاندارده ی بۆ ته مه نی منداڵ له سه ر ئاس���تی نێوده وڵه تی و

یه كگرتوه كانه وه نه ت���ه وه رێكخراوی دان���راوه ، من���داڵ ه���ه ر كه س���ێك ده گرێته وه ك���ه ته مه نی له خوار 18

ساڵه وه بێت.روپێویه كه ی رێكخ���راوی منداڵپارێز له س���ه ر س���ێ ئاس���تی توندوتی���ژی كاریكردوه ، ئاستی خێزان، قوتابخانه و زانیارییه كان���ی به پێ���ی كۆمه ڵگ���ه . ن���او روپێویه ك���ه ، له س���ه ر ئاس���تی خوێندنگه ، له كۆی 100 خوێندكاری ناو قوتابخانه كانی هه رێمی كوردستان زیاتر له 10 خوێندكاریان روبه روی "مامه ڵه ی خراپی سێكسی كرداری " ده بنه وه ، جا له ناو خوێندكاران خۆیاندا بێت یاخود له الیه ن كارمه ندانی ناو قوتابخانه كه وه

بێت. مامۆس���تا )س.ن(، ك���ه له یه كێك له قوتابخانه كانی ناو ش���اری سلێمانی فه رمانبه ره ، چیرۆكی هه راس���انكردنی سێكس���ی یه كێ���ك له خوێندكاره كانی گێڕایه وه كه چۆن له الیه ن هاوپۆلێكیه وه كراوه ته س���ه ری و دواتر ناچاربوه په نا بۆ مامۆس���تاكان به رێت، ئ���ه و وتی ،

هاته المان، خوێندكاره ك���ه "كاتێ���ك س���كااڵی ئ���ه وه ی ك���رد ك���ه یه كێك له هاوڕێكانی هه راس���انی كردوه و وازی لێپرس���ینه وه مان ئێمه ش لێناهێنێت، له گه ڵ سكااڵلێكراوه كه كردو كۆتاییمان

به كێشه كه هێنا". س���اڵه ئه وه ی چه ندین س���ه ره ڕای به ڕه س���می پ���ه روه رده وه زاره ت���ی توندوتیژی مامه ڵه یه ك���ی هه رج���ۆره له قوتابخانه كان خوێندكاران به رامبه ر به پێ���ی ب���ه اڵم قه ده غه ك���ردوه ، زانیارییه كان���ی روپێویه ك���ه ، هێش���تا توندوتی���ژی به كارهێنان���ی رێ���ژه ی )%42( هه رێم���دا له قوتابخانه كان���ی ه و توندوتی���ژی ده رون���ی زاره كی���ش له )%88( زیاتر ه���اوكات (66%(ه . ی مامۆستایان بڕوایان به به كارهێنانی هێناوه ته پاساویان هه یه و توندوتیژی ب���ۆ به كارهێنانی خ���راپ مامه ڵه كردن

له گه ڵ خوێندكاره كانیاندا.له ب���اره ی بونی ئه و رێ���ژه به رزه ی قوتابخانه كاندا، له ن���او توندوتی���ژی نه جمه دین عه لی ، به ڕێوه به ری گشتیی

په روه رده ی سلێمانی ئه و زانیارییانه ی ناو روپێویه كه ی ره تكرده وه و به ئاوێنه ی راگه یاند، "من ده ڵێم رێژه ی توندوتیژی له ن���او خوێندنگه كاندا له س���ه دا یه ك ی���ان دوش نی���ه ، له خوێندنگه یه ك���ی 500 بۆ 600 خوێندكارییدا له س���اڵێكدا ئه گه ر له خوێندكارێ���ك درابێت، بۆیه توندوتیژی له ن���او خێزاندا زۆر زیاتره زۆرج���ار خوێندنگه كان���دا، له چ���او كێش���ه له نێوان خوێندكارو مامۆستادا خوێندكاره ك���ه خێزان���ی روی���داوه ، به رگری���ان س���ه رخه ت و هاتونه ت���ه هه ڵه ی وتویانه كردوه و له مامۆستاكه

خوێندكاره كه یه ". ب���ۆ به ڵگ���ه عه ل���ی نه جمه دی���ن وته كان���ی ده هێنێت���ه وه و ده ڵێ���ت، " ئێس���تا خوێندنگایه ك نی���ه بڵێت ئه م خوێن���دكاره وازی له خوێندن هێناوه ، كه جاران زۆرب���ه ی خوێندكار به هۆی له خوێن���دن وازی توندوتیژیی���ه وه

هێناوه ".باس���ی به ش���انازییه وه ئ���ه و ره وش���ی خوێندن ده كات له س���نوری

"من ده ڵێت، به ڕێوه به رایه تیه كه ی���داو باس���ی ش���وێنی تر ناكه م، به اڵم الی ئێمه زۆر به ئاش���كرا خوێندكار هاتوه له س���اده ترین شت، كردوه س���كااڵی ك���ه له خوێن���دكاری قۆناغی 1 بۆ 6ی

بنه ڕه تی تێدا بوه ".له ب���اره ی بون���ی مامه ڵ���ه ی خراپی به رامب���ه ر ك���رداری سێكس���ی خوێندكاران، نه جمه دین نایش���ارێته وه كه "خوێندكارێك سكااڵی كرد به وه ی له مامۆستاكانیه وه یه كێك له الیه ن كه مامه ڵه یه كی نه شیاوی به رامبه ر كراوه ، ده ستبه جێ ده س���تمانكرد به ئیجرائات وه رگرتن، به اڵم دایك و باوكی منداڵه كه راستناكات و منداڵه كه مان وتیان هاتن به ڵێننامه دوات���ر ك���ردوه ، بوختانی به دایك و باوك���ی پڕكرایه وه بۆ ئه وه ی

وته كانیان بسه لمێنن".له الیه ن ك���ه له وش���ێوه یه ی ئه گه ر روپێویه كه ئام���اژه ی پێكراوه له الیه ن مامۆستایه كه وه به رامبه ر خوێندكاره كه ی گش���تیی به ڕێوه ب���ه ری روب���دات، په روه رده ی سلێمانی ده ڵێت، "له كاتی رودانی هه ر حاڵه تێكی له وش���ێوه یه دا

كه بس���ه لمێنرێت، ئه وا مامۆس���تاكه له پیش���ه كه ی دورده خرێته وه و رێكاری یاسایی له به رامبه ردا ده گیرێته به ر".

له ماوه ی دو ساڵی رابردودا حكومه تی هه رێمی كوردستان، یاسایه كی تایبه ت به پاراستنی مافه كانی مندااڵنی داڕشت كه ناوه رۆكی یاس���اكه گرنگی ده دات به دیاریكردنی ته مه نی منداڵ و گۆڕینی یاس���ایی و به رپرس���یارێتی ته مه ن���ی گرنگی���دان به دیاریكردن���ی ته مه ن���ی كاركردنی منداڵ و پابه ندكردنی خێزان و له دروس���تكردنی حكومه ت كۆمه ڵگاو ب���ۆ به خێوكردن و ژینگه یه كی گونجاو په روه رده یان، به اڵم هێش���تا له س���ه ر ره فه كانی په رله مان كه وتوه و نه خراوه ته

به رنامه ی كاره وه .له الیه ن خۆی���ه وه ، عه باس ئه كره م، وته بێ���ژی وه زاره ت���ی كارو كاروباری كۆمه اڵیه ت���ی ، له لێدوانێكدا به ئاوێنه ی یاس���ای "ره شنوس���ی راگه یان���د، من���دااڵن كه پاراس���تنی مافه كان���ی له سه ر تایبه تمه ند لیژنه یه كی له الیه ن كوردستان هه رێمی حكومه تی ئاستی گه یشتوه ته له ئێس���تادا ئاماده كراوه ، په رله مانی كوردس���تان به مه به س���تی تاووتوێكردن، به اڵم تائێستا نه خراوه ته سه رۆكایه تی له الیه ن كراوه به رنامه ی په رله مانه وه به پاساوی ئه وه ی یاسای

گرنگتر هه ن". ساڵی 1924، راگه یاندنی مافه كانی من���دااڵن له جنێف ده رچو ك���ه تێیدا گرنگی به مندااڵن دراوه . له ساڵی 1954 كۆمه ڵه ی گشتیی نه ته وه یه كگرتوه كان داوای له واڵتانی ئه ندام له و كۆمه ڵه یه دا كرد ك���ه رۆژێك تایبه ت بكه ن به رۆژی جیهانی مندااڵن و ئێستا هه مو ساڵێك رۆژی 1ی حوزه ی���ران ته رخانده كرێت به كاروچاالك���ی تایب���ه ت به من���دااڵن. رێككه وتننام���ه ی ،1959 س���اڵی مافه كانی مندااڵن راگه یه نرا، له تشرینی 20ی رۆژی ،1989 س���اڵی دوه م���ی مانگ به رۆژی جیهانی رێككه وتننامه ی مافه كانی مندااڵن دیاریكرا. عێراق كه هه رێمی كوردس���تانیش به شێكه لێی ، ل���ه رۆژی 15ی حوزه یرانی 1994، ئه م رێككه وتنه ی واژۆكرد، رازیبو به سه رجه م به نده كانی ئه م رێككه وتننامه یه كه 52

به ندی له خۆگرتوه .

ئا: دالیا كه مال

زۆرینه ی چاالكوانه كانی بواری مافی ژنان پێیانوایه گه وره ترین

ئاسته نگ له به رده م ئازادییه تایبه تیه كان و به ره وپێشچونی ژناندا،

دابونه ریت و كلتوری كۆمه ڵگه یه ، له وچوارچێوه یه شدا ژنه چاالكوانێك

پێیوایه ، "تا ئێستاش له ناو خێزانی كۆمه ڵگای كوردیدا، به هۆی داب و نه ریته وه زمانی ئافره ت و بیروڕای

قوفڵدراوه ".

ئه گه رچی له ئێستادا ده یان رێكخراوی تایبه ت به به رگری له ماف و ئازادییه كانی ژنان له هه رێمی كوردستان بونیان هه یه ، به اڵم هێش���تا زۆرینه ی ژن���ان ناڕازین له وه ی كه به هۆی دابونه ریت و كلتوری سه ربه س���تانه ناتوانن كۆمه ڵگ���ه وه ، له ده ره وه ی خێ���زان و له ناو كۆمه ڵگه دا

به ویستی خۆیان مامه ڵه بكه ن. چۆڤین ئازاد، ته مه ن 21 س���اڵ، كه خوێندكاری قۆناغی دوه می زانكۆیه ، باس له وه ده كات كه هه ندێكجار پاشه كشه ی له حه زو ویس���ته تایبه تیه كانی كردوه ، وه ك له به ركردن���ی هه ندێك جلوبه رگی تایبه تی ، هۆكاره كه شی بۆ دواكه وتویی

دابونه ریتی كۆمه ڵگه گێڕایه وه .ئه و كچه خوێندكاره نه یشارده وه كه وه ك نه وه یه كی نوێ���ی دوای راپه ڕین، به به راورد له گه ڵ نه وه كانی پێش خۆی ، زیاتر هه س���ت به سه ربه س���تی ده كات و له هه ندێك روه وه توانیویانه دابونه ریتی

ب���او تێپه ڕێنن، به اڵم "هێش���تا ئه وه ی كه هه یه له ئاس���تی پێوست و ئاره زوی

تاكه كاندا نیه ". له باره ی دروس���تكردنی ئاسته نگ بۆ ئازادییه كه س���ییه كانی كچ���ان و ژنان به تایبه ت���ی له الیه ن كلتورو دابونه ریتی ب���اوی كۆمه ڵگ���ه وه ، په روی���ن حامید چاالكه وانی ب���واری مه ده نی به ئاوێنه ی راگه یاند، "داب و نه ریت هه میشه بوه ته دێوه زمه ی���ه ك له ب���ه رده م به ش���داریی ئافره ت���ان له كای���ه جۆربه جۆره كاندا". ئ���ه و وتیش���ی ، "ت���ا ئێس���تاش له ناو خێزانی كۆمه ڵگای���ی كوردیدا به هۆی داب و نه ریته وه زمانی ئافره ت و بیروڕای قوفڵ���دراوه و ماف���ی بڕیاردان���ی نیه , ئه م���ه ش بۆته هۆی ئ���ه وه ی ئافره تی كورد خاوه نی كه سایه تیه كی سه ربه خۆ و

بیروڕای تایبه تی خۆی نه بێت".زۆرین���ه ی چاودێ���ران و چاالكوانانی ره خنه ی زۆرج���ار مه ده ن���ی ب���واری ئ���ه وه له بون���ی رێكخراوه كانی تایبه ت به مافه كان���ی ژنان ده گ���رن، كه وێڕای چه ندین س���اڵ كاركردن و به هه ده ردانی توانایه ك���ی مرۆیی گ���ه وره ، به اڵم رۆژ مامه ڵه كردن و خراپ ئاماره كانی به رۆژ به كارهێنانی توندوتیژی به رامبه ر ژنان

له زیادبوندان.به پێ���ی ئ���ه و ئاماران���ه ی له الی���ه ن به ره نگاربونه وه ی به ڕێوه به رایه تیه كانی له هه رێم���ی ژن���ان توندوتی���ژی دژی رێژه ی باڵوده كرێن���ه وه ، كوردس���تان توندوتیژییه كان س���اڵ به س���اڵ به ره و بواری چاالكوانێكی ده چ���ن، زیادبون

ژنانی���ش پێیوای���ه یه كێ���ك له هۆكاره س���ه ره كییه كان ئه وه یه كه "له ئێستادا زۆرێک لەژنان، کوشتن لەسەر شەرەف

بەڕەوا دەزانن".

له ب���اره ی رۆڵ و هه ڵوێس���تی ژنان له به رامبه ر ره وش���ی باوی كۆمه ڵگه وه ، چل���وره ه���ه ردی ئه ندام���ی گروپ���ی "بێجگە راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی ژنان

لەژمارەیەکی کەمی ژنان، زۆرینه یان ئەو حاڵەتە پیاوس���االرییه یان قبوڵکردوەو هیچ هەڵوێست یان قسەیەکیان لەسەری نیه ، ژنی کورد، خەریکە بەدانانی چەند ژنێک بەکۆتا لەپەرلەماندا، دڵخۆشبێت وابزان���ێ ئەمە کێش���ەکان چارەس���ەر ئەکات، لەکاتێک���دا ئەمە بارودۆخێکی ناچاریی���ە، ئەگین���ا ح���ەق نەبو ژنان

بەکۆتا بچنە پەرلەمان. "ئه و ده ڵێت، "ئیستاش زۆرێک لەژنان، کوشتن لەسەر شەرەف بەڕەوا ئەزانن، چونکە ئەڵێن ئەم کوش���تنە لەس���ەر بەدڕەوشتیە. بەم جۆرە بیرکردنەوەیە ژن���ی کورد چۆن ئەتوان���ێ بەرەنگاری

پیاوساالری ببێتەوە؟".رۆش���نبیر له ژنانی ره خن���ه چلوره

هەم���وی "ئ���ەوە وت���ی ، ده گرێ���ت و توندوتیژی���ە بەرامبەر ژن���ان ئەکرێت، هیچ هەڵوێس���تێک لەژنانی رۆش���نبیر نابینی. لەوە ئەچێت هەرکەس دەستی ب���ەکاڵوی خۆیەوە گرت���وە با نەیبات. چەند ژنی رۆش���نبیر لەسەر کوشتن و سوکایەتی و دەس���تدرێژی سێکسی بۆ س���ەر ژنان دەنگی خ���ۆی هەڵبڕیوە؟ ژنی ک���ورد ئ���ەوەی کۆمەڵگ���ە بۆی داناوە قبوڵی کردوەو پرس���یار ناکات. لەدۆخێکی وادا کە ژنانی ئێمەی تیایە کوان پرس���یارەکان و فشارەکانی سەر

دەسەاڵت؟".كلت���ور رۆڵ���ی له ب���اره ی رۆڵی الوازكردنی له پاشه كشه پێكردن و ژن���ان له كۆمه ڵگ���ه دا، ڕۆزا حس���ێن، چاالكه وان���ی ب���واری مافه كانی مرۆڤ له نه رویج، بۆ ئاوێنه باس له وه ده كات لەجوڵەی قەبارەیەک���ە "کولت���ور كه بەردەوامدایەو پرۆسەیەکی دینامیکییە، دروس���ت نیی���ە وا س���ەیری بکەی���ن وەک ئ���ەوەی یەکج���ارو بۆ هەمیش���ە تایبەتمەندییەکانی دەستنیش���انکراوەو ئێم���ە تەنه���ا لەس���ەرمانە ڕەچ���اوی

بکەین".

رۆژا پێیوایە ئەوانەی کە دەیانەوێت کولتور وەک قەبارەیەکی چەقبەس���تو پێناسە بکەن، "خەڵکێکی كۆنه پارێزن کە لەشەڕی ئەوەدان بەر لەپێشکەوتنی کۆمەڵگا بگرن نەک ئەوەی خەڵکێکی ئەکادیمیی بن و خەریکی پێناسەکردنێکی

زانستیی بن بۆ کولتور".

له هه ر 100 خوێندكارێكی هه رێمی كوردستان10 كه سیان مامه ڵه ی خراپی سێكسیان له گه ڵ ده كرێت

ژنان دابونه ریتی کۆمه ڵگه به گه وره ترین ئاسته نگی به رده میان ده زانن

ئەوانەی دەیانەوێت کولتور وەک قەبارەیەکی چەقبەستو پێناسە بکەن، كۆنه پارێزن

کە لەشەڕی ئەوەدان بەر لەپێشکەوتنی کۆمەڵگا بگرن

من ده ڵێم رێژه ی توندوتیژی له ناو

خوێندنگه كاندا له سه دا یه ك یان دوش نیه ،

له خوێندنگه یه كی 500 بۆ 600 خوێندكارییدا

له ساڵێكدا ئه گه ر له خوێندكارێك درابێت

کۆنگره ی نه ته وه یی ژنانی کورد

یه کێک له هۆڵه کانی خوێندن له هه رێمی کوردستان

تایبه‌ت (431( سێشه ممه 182014/6/3

له س���ه یری گه نجیمدا له س���ه ره تای چیرۆك���ی به هاری دزراودا ڕۆس���ته می نه وتفرۆش كاره كته ری سه ره كی یاخود پاڵه وانی چیرۆكه كه بو كه به مه به ستی هاواری ده كرد نه وت ن���ه وت به هاریان دزی هه موشتیان دزی ئه وكات ئه و جۆره ته مسیل و چیرۆكه كاریگه رییه كی گرنگی له س���ه ر سۆزو ش���عوری هه ر گه نجێك ده كردو حه ماس���ه تێكی شۆڕشگێڕانه ی ده خولقاند به اڵم ئه وكات وه ك ئێس���تا به حوكم���ی ته مه ن و ك���ه م خوێندنه وه له س���ه ر كاریگه ری ن���ه وت و گرنگ���ی چاره نوسی میلله تانمان نه ده زانی ، نه وت س���ه ره كی هۆكارێكی مێژو به درێژایی بوه بۆ مه ینه تییه كان���ی كورد یه كێك ب���وه ل���ه و هۆكارانه ش كه باش���ووری كوردس���تان بلكێن���ن به عێراقه وه ئیتر لێره وه نه وت گڕه كه ی كوردی سوتانوه ، دواتر به پێی گۆڕانكارییه سیاسیه كانی قوربانی خه ب���ات و ناوچه كه و جیهان و هه لومه رجێك���ی كوردس���تان گه ل���ی له بار ب���ۆ گه لی كوردس���تان هاتوه ته پێ���ش پێچه وان���ه ی ڕاب���ردو ئێس���تا نه وت به ده س���تی گه لی كوردس���تانه و خۆش���به ختی به كارده هێنرێت ئێس���تا پاڵه وانی ناو چیرۆكی نه وت كه سانێكن بزوتنه وه ی ڕابه رایه تی به درێژایی مێژو ڕزگاریخ���وازی گه ل���ی كوردس���تانیان كردوه ئێس���تاش كار بۆ ئه وه ده كه ن كوردستان نه وتی سیاسه تی له رێگه ی كۆمه ڵگا به ره و خۆشگوزه رانی به رێت و هه ن���گاو ب���ۆ دروس���تكردنی ژێرخانی ئابوری سه ربه خۆ ده نێت بۆیه ده كرێت به وه ی دڵخۆش���بێت كوردێ���ك هه مو نه وتی كوردس���تان ب���ه ره و بازاڕه كانی جیهان و ڕۆش���ت كلیله كه ی الی گه لی نه وت فرۆشتنی كوردس���تانه ، چونكه جگه له مه سه له ی خۆشگوزه رانی ده بێته خاڵێكی به هێز بۆ پاراس���تنی پێگه ی سیاس���ی كورد له ناوچه ك���ه و جیهاندا ئه زم���ون ده ریخس���توه ك���ه كۆمپانیا زه به الحه كانی نه وت كاریگه ری ته واویان له س���ه ر بڕیاری سیاسی هه یه له ئاستی نێوده وڵه تی���دا بۆیه بونی ئه و كۆمپانیا زه به الحانه له ه���ه ر جێگایه ك بون ئه و جێگای���ه ده پارێزێت له به رئه وه زۆربه ی جه ن���گ و ملمالنێكان دواجار جه نگه بۆ

كۆنترۆڵكردنی ئابوری .چونكه ئابوری ئاراس���ته ی كایه كانی تری سیاسی و كۆمه اڵیه تی ده كات وه ك بیرمه ندێ���ك ده ڵێت ئابوری ئه س���په و به تایبه تی عه ره بانه كه یه تی ( سیاسه ت كوردس���تان ك���ه س���نوری به ده ریاوه نیه له ڕوی جیۆپۆله تیكه وه باش���ترین هه نگاوێك ئه وه یه به رژه وه ندی ئابوری واڵته گ���ه وره كان له ڕێ���گای كۆمپانیا كوردس���تان بێنێت���ه گه وره كان���ه وه ب���ۆ ئ���ه وه ی له پێن���او به رژه وه ن���دی خۆیاندا ئ���ه وان له ڕێ���گای ئابورییه وه

سیاس���ی پێگ���ه ی به رژه وه ن���دی و كوردس���تان بپارێزن بۆ ئه م مه به سته س���ه ركردایه تی سیاس���ی كوردس���تان كوردستان و هه رێمی له س���ه رۆكایه تی س���ه رۆكی حكومه تی كوردس���تان له م بواره دا هه نگاوی عه قاڵنی و واقیعانه یان ناوه و توانیویانه هاوسه نگیه كی سیاسی ئابوری له نێوان هه رێم و ئه وانی تر وه ك دو هێ���زی به رامب���ه ر دروس���تكه ن كه نێچیرڤان بارزانی و مه س���عود به ڕێزان جێبه جێكه ری نه خشه داڕێژه رو بارزانی ئ���ه م به رنامه ی���ه بون ناردن���ی نه وتی كوردس���تان ب���ۆ بازاڕه كان���ی جیهان هه نگاوێكی گرنگ و بڕیارێكی بوێرانه بو بۆ تێپه ڕاندنی كوردستان بۆ قۆناغێكی تر ده كرێت ئه م هه نگاوه به وێستگه یه ك له وێس���تگه كانی ئاسایش���ی نه ته وه یی هه رێمی كوردستان دابنرێت، بۆ داهاتو ئ���ه وه ی گرنگ���ه هه رێمی كوردس���تان په یوه ندییه ب���ۆ زه مینه س���ازی زیاتر له كایه كانی ئیقلیمیه كان نێوده وڵه تی و سیاسی ئابوری و ڕۆشنبیری و كه لتوری گرنگتر ل���ه وه ش فراوانك���ه ن زیات���ر كۆده نگی ماڵی كوردو هاوخیتابی هه مو الیه نه سیاس���یه كان بۆ پشتگیری ئه م هه نگاوه و هه مو الیه ك به ده س���تكه وتی خۆی بزانێ چونكه دانانی كوردس���تان له سه ر نه خشه ی وزه ی جیهانی كارێكی زۆر ئاس���ان نه بوه و ماندوبونێكی زۆرو تێكۆشان و كاتێكی زۆری ویستوه بۆیه مه نتیق نی���ه كوردێك دژی ئه م بڕیاره بێته وه و پاس���اوی ناواقعی باس بكات له به رئه وه ی وابزانن ئه م ده ستكه وته بۆ پارتیه ڕاسته نێچرڤان بارزانی ڕۆڵێكی گرنگ���ی هه بو ده ك���رێ وه ك پاڵه وانی چیرۆكی ن���ه وت ئاڕاس���ته ی چیرۆكی نه وتی له دژی كوردس���تانه وه گۆڕی بۆ هه رێمی ئابوری به رژه وه ندی سیاسی و كوردستان لێره وه له ناوه ڕاستی چیرۆكی ن���ه وت كۆتایی چیرۆكه ك���ه ی بۆ كورد به س���ه ركه وتوی كۆتایی بێت و جێگای هه میشه یی به رژه وه ندی بۆ هه میشه ی خه ڵك���ی هه رێمی كوردس���تان جێگیر بێت به اڵم ئه م ده س���تكه وته ته نها بۆ الیه نێك و ئه ندامان و جه ماوه ری الیه نێك نی���ه و به رهه مه كه ی ب���ۆ هه مو خه ڵكی هه رێمی ڕویه كه وه له هه مو كوردستانه كوردس���تان ده كات���ه ژماره ی���ه ك كه به الس���یكی نه یارانی نه سڕێته وه ، بۆیه ناحه زانی ئه م هه ن���گاوه كارده كه ن بۆ كوردس���تانیه كان و له ناو حزبه ئه وه ی خه ڵكی كوردستان ڕای جیاواز له سه ر ئه م مه سه له یه دروستكه ن ڕاسته ئێمه ی كوردستانی خاڵی جیاوازمان هه یه به اڵم خاڵی هاوبه شمان زیاتره و ناردنی نه وت خاڵی سه ره كی و كۆنكرێتی هاوبه شمانه بۆیه ده ب���ێ خه ڵكی كوردس���تان بێ جی���اوازی ڕه نگ و ده نگ هه س���تیارانه مامه ڵه بك���ه ن به رپه رچی ئه و جه نگه س���ایكۆلۆجیه بده نه وه ك���ه نه یارانی كوردستان كاری له سه ر ده كه ن هه مومان بڵێی���ن به ڵێ ب���ۆ پش���تگیری بڕیاری فرۆش���تنی نه وتی كوردستان به ڵێ بۆ دابه شكردنی به عادالنه بۆ به رژه وه ندی كوردس���تان دواجار فرۆش���تنی نه وتی كوردس���تان بۆ تێكڕای خه ڵكی عێراق و ئاینده ی سیاس���ی گرنگه له به رئه وه ی ی���ان ده بێت���ه بناغه ب���ۆ دامه زراندنی عێراق یاخ���ود كوردس���تان ده وڵه تی وه ك ده وڵه تێكی فیدڕاڵ ڕێكده خاته وه و

ده یكاته فیدڕاڵی ڕاسته قینه .

چیرۆكی‌‌نوێی‌نه‌وت

فارس نه ورۆڵی

سیاسه تی نه وتی هه رێمی كوردستان ئه وه ن���ده ی له قومارێكی س���ه ره ڕۆیانه ده چێت، له پالنێكی باشداڕێژراو ناچێت كه حساب بۆ ده ره نجام و كاریگه ریه كانی كرابێ���ت، چونكه ئه وه ی له پرۆس���ه ی هه نارده كردنی نه وت له رێگای توركیاوه تا ئێس���تا به دیهاتوه ، یاخود پێشبینی ده كرێت له ئاینده یه كی دور یان نزیكدا بێته دی به هه مو لۆجیك و حس���اباتێكی له قازانجی زیانه كانی سیاسی ئابوری و

زیاتره .له روی ئابوریه وه ، سیاس���ه تی نه وتی هه رێ���م هه ڵه ش���ه ییه كی زۆری پێ���وه دیاره ، ئه وه ی ئێس���تا هه رێ���م رۆژانه هه ن���ارده ی ده كات 100 هه زار به رمیله به وت���ه ی نێچیرڤ���ان بارزان���ی*. ئه م بڕه نزیكه ی شه ش���یه كی )6/1 ( ئه و پاره یه یه كه هه رێم وه ك به شه بودجه له نه وتی عێراقه وه وه ریده گرت )17%ی هه موی بودجه ی عێراق(، چونكه به پێی

**)Iraq-businessnews( ئاژانسی هه ن���ارده ی رۆژان���ه ی نه وت���ی عێراق گه یش���تۆته 3.6 ملیۆن به رمیل. ئه م ب���ڕه ش 36 جار زیات���ره له هه نارده ی نه وت���ی هه رێم���ی كوردس���تان. بۆیه 17%ی به ش���ی هه رێم له م 3.6 ملیۆن به رمیله ی عێ���راق ده كاته )612.000( به رمیل نه وتی رۆژانه ، له كاتێكدا توانای به رهه مهێنانی هه رێم خۆی )100.000(

به رمیله .ئ���ه م ژماران���ه ته نها ئه و راس���تیه ساده و تاڵه نیش���انده ده ن كه هه رێمی كوردستان به نه وته كه ی خۆی ناتوانێت ئه و كه لێنان���ه پڕبكات���ه وه كه بڕینی به ش���ه بودجه كه ی له الی���ه ن به غداوه ب���ۆی دروس���تكردوه ، كه وات���ه ب���ه م سیاسه ته نه وتیه و به م پالنه ئابوریه وه بێبودجه ی���ی بێموچه ی���ی و كێش���ه ی خه ڵك���ی كوردس���تان جارێ���ك هه روا به رده وامده بێ���ت. به وت���ه ی نێچیرڤان بارزان���ی چاوه ڕوانن به رزترین ئاس���تی به رهه مهێنان���ی نه وتی هه رێم له كۆتایی ساڵدا بگاته نزیكه ی نیوملیۆن به رمیلی

رۆژانه ، به مه ش هێشتا هه ر 120 هه زار به رمیل كه متره له 17%ه كه ی پێشوی.

له روی سه ربه خۆیی ئابوریه وه ، ئه وه ی هه رێم كردویه ت���ی به هه مو پێوانه یه ك چاوه ڕوانی ئه نجامێكی باشی لێناكرێت، به پێی سیناریۆكه ی )بارزانی و چونكه ئه ردۆغان( به ده ستهێنانی سه ربه خۆیی راس���ته وخۆ به غدا له به رامبه ر ئابوری ئاس���تی زیاتركردنی ده بێت���ه ه���ۆی )dependency(ی پشتپێبه س���تن هه رێمی كوردس���تان به توركیا، چه نده هه رێم له به غدا دوركه وتۆته وه به هه مان له س���ه به ته كه ی هێلكه كانی ئه ن���دازه

توركیادا زیاتر كۆكردۆته وه .س���یناریۆیه ئ���ه م مه ترس���یه كانی زۆرن و كوردس���تان هه رێم���ی ب���ۆ هه مویانه وه له پێش فره ڕه هه ندیش���ن، به راورد توركیای���ه هێزی سروش���ت و به عێ���راق؛ توركیا له روی س���ه ربازیی و له عێراق ئابوریش���ه وه هه رێمایه ت���ی و به هێزت���ره ، ب���ۆ هه رێمی كوردس���تان مامه ڵه كردن له گ���ه ڵ عێراقێكی الوازی ناوخۆیی شه ڕی دابه شبون و گیرۆده ی

زۆر ئاس���انتره له توركیایه كی به هێزی خاوه ن دوه م گه وره ترین هێزی به رگری

ناتۆ.له ئاس���تی دیپلۆماسیشدا بۆ هه رێمی عێ���راق دیس���ان ه���ه ر كوردس���تان له توركیا ئاس���انتره ؛ كورد نزیكه ی 60 په رله مانتارو ده یان به رپرسی حكومی و وه زی���ری له به غ���دا هه ی���ه ، ژماره یه ك له هێزه سه ره كیه كانی عێراق پشتیوانی خواست و داواكانی ده كه ن له چوارچێوه ی ده س���توردا، ب���ه اڵم له توركی���ا هه مو پارتی حكومه تی كرانه وه ی سیاسه تی داد و گه شه پێدان AKP به روی كورددا تا ئێستا س���نوری مافه كه لتوریه كانی

تێنه په ڕاندوه .به اڵم ئایا مه رجه كورد له نێوان به غدا و ئه نقه ره دا ته نها یه كێكیان هه ڵبژێرێت؟ بێگوم���ان نه خێر.. ب���ۆ هه رێم یه كجار گرنگ���ه بتوانێت بازنه ی س���ه ربه خۆیی خۆی به رامبه ر توركیاو به غداش فراوانتر بكات، ئاستی پشتبه ستنی به م دو واڵته كه متر بكات���ه وه ، ئه مه ش به وه ده كرێت هی���چ ده س���تبه رداری به ت���ه واوی

به كه سیشیاندا خۆی نه بێت و الیه كیان هه ڵنه واس���ێت، چونك���ه بونی بژارده و ده روازه ی زیات���ر راس���ته وخۆ پێگه ی

هه رێم به هێز ده كات.راس���ته له به ر داخران���ی جوگرافی و ئ���اوه ب���ه روی بێده روازه ی���ی هه رێم���ی ب���ۆ نێوه ده وڵه تیه كان���دا، كوردستان قورسه بتوانێت ئه و بااڵنسه رابگرێت، به اڵم هه میش���ه گونجاوترین بژارده ی ئه وه یه زیاتر له واڵتێكی هه بێت بۆ پشتپێبه ستن نه ك ته نها توركیا یان به غدا، به رامبه ر ئه م دو واڵته ش هه رێم پێویستی به وه یه مه ودایه كی هه بێ�ت بۆ مامه ڵه كردن له گ���ه ڵ هه ردوالیان، نه ك به راده ی نزیكبونه وه له یه كێكیان له ویتر

دوربكه وێته وه .*- له م لینكه دا لێدوانه كه ی بارزانی http://www.awene.com/ ببین���ه :

article/2014/05/28/32659Iraq-( له م لینكه دا هه واڵه كه ی ** Iraq s : بخوێنه ره وه )businessnews Oil Exports Hit Record High |

Iraq Business News

سیاسه‌تی‌نه‌وتیی‌هه‌رێم‌به‌قومارێكی‌سه‌ره‌ڕۆیانه‌‌ده‌ستیپێكرد

ڕێفراندۆم؛ڕێفراندۆم مافێكی سروشتی هه ر گه ل و نه ته وه یه كه كه بۆ ده ستبه ركردنی ئازادی و مافه كانی ده توانێت وه ك ڕێگه چاره یه كی له و لێوه ربگرێت و كه ڵك���ی دیموكراتیك ڕێگای���ه وه مافه كان���ی ده س���تبه ربكات و كێشه كانی یه كالیی بكاته وه ، له به شێكی زۆر له واڵتانی جیهان له زۆربه ی كاته كاندا یاخود كێش���ه كان یه كالییكردنه وه ی بۆ پش���ت داواكارییه كانیان جێبه جێكردنی ب���ه و ده به س���تن و به ده نگ���ی خه ڵ���ك مه به س���ته ش له ڕێ���گای ڕێفراندۆم���ه وه گ���ه ل بڕیار له س���ه ر چاره نوس���ی خۆی ده دات، یاخود به به ڕێوه بردنی ڕێفراندۆم یه كالیی كێشه له سه ر پرسه كانی ئاكامی كۆنی مێژویه كی ڕێفران���دۆم ده كه نه وه . هه یه و خه ڵكانی زاگرۆسنش���ین لههندێك دۆخی تاییبه ت���دا كه ڵكیان لێوه رگرتوه و ئه نجومه ن���ی گ���ه وره پیاوان���ی مادیش ب���ۆ یه كالییكردن���ه وه ی كێش���ه ی نێ���و به ڕێوه بردوه و ڕێفراندۆمی���ان ئه نجومه ن وه ك ڕێگه چاره ی گونجاو به كاریانهێناوه . هه نوك���ه له زۆرب���ه ی واڵت���ان له كات���ی هاتنه گۆڕی كێشه ی سیاسیی و نه ته وه یی، له ڕێفراندۆم كه ڵك چاره س���ه ركردنی بۆ وه رده گرن و پشت به و بنه ما دیموكراتییه

ده به ستن.ب���ه اڵم پێ���ش به ڕێوه چون���ی خول���ی ئه مج���اره ی هه ڵبژاردنی پارله مانی ئێراق س���ه رۆكی هه رێم هه ڕه شه ی ئه وه ی كرد، ك���ه ئه گه ر بێتو جارێك���ی دیكه مالیكی خۆی بۆ پۆس���تی سه رۆكوه زیرانی ئێراق بپاڵێوێ���ت و هه وڵی به ده س���ته وه گرتنی ئه و پۆس���ته گرینگه ب���دات، ئه وا هه رێم به مه به ستی جیابونه وه له ئێراق ڕێفراندۆم به ڕێوه ده بات و پرسی مانه وه و درێژه دان به ژیان���ی سیاس���یی له چوارچێوه ی ئه و واڵته دا یه كالییده كاته وه . سه رۆكی هه رێم باسی له وه نه كرد كه ئایا ڕێفراندۆم ته نیا له هه رێ���م به ڕێوه ده چێت یاخود "ناوچه كوردس���تانییه كانی ده ره وه ی هه رێم"یش ده گرێته وه ! باسی له وه نه كرد كه بۆچی ته نیا له ئه گ���ه ری خۆ پااڵوتنه وه ی نوری به ڕێ���وه ده چێت؟ ڕێفراندۆم مالیكی���دا سه ربه س���تیی و س���ه ربه خۆیی مافێك���ی سروش���تی نه ته وه ی كورده و په یوه سته به بون���ی ئ���ه و نه ته وه ی���ه وه ، نابێ ئه و پرس���ه مانۆڕی سیاس���یی پێوه بدرێت و كه س و خۆنه پااڵوتن���ی به خۆپااڵوت���ن و كه س���ایه تییه كی سیاسیی پێون بكرێت. ه���اوكات هێنانه گۆڕی پرس���ی ڕێفراندۆم له م دۆخه دا پێویس���تی به ڕونكردنه وه ی زیاتر هه ی���ه. له به ر ئه وه ئه گه ر مالیكی س���ه رۆكوه زیری نوێ���ی ئێ���راق نه بێت، ئیتر كێش���ه كانی نێ���وان هه ولێرو به غدا چاره س���ه ر ده كرێ���ن؟ له مێ���ژوی نوێی ئێراقداو له پ���اش ڕوخانی ڕژێمی به عس

كام له س���ه رۆكوه زیرانی عێ���راق ماف���ی ك���وردی به فه رم���ی ناس���یوه و هه وڵ���ی نێ���وان كێش���ه كانی چاره س���ه ركردنی ناوه ندی حكومه تی هه رێ���م و حكومه تی له پ���اش س���ه رۆكوه زیر كام داوه ؟ ڕوخانی ڕژێمی به عس كێش���ه ی "ناوچه كوردس���تانییه كانی ده ره وه ی هه رێ���م"ی چاره س���ه ر كردوه و ماف���ی بنه ڕه تیی بۆ ناوچان���ه گه ڕاندوه ته وه ! ئ���ه و خه ڵكی بۆیه ده ڵێم ده بێ سه ركردایه تی سیاسیی هه رێمی كوردستان بیر له ڕێگاچاره یه كی بنه ڕه تی���ی بكاته وه و كێش���ه كانی نێوان به ئاڵوگۆڕپێكردن���ی به غ���دا هه ولێ���رو

سه رۆكوه زیر چاره سه ر ناكرێن.كێش���ه كانی هه رێم پێ���ش ڕاگه یاندنی

سه ربه خۆیی؛هه رێمی كوردس���تان ب���ه كام ژێرخانی ئابوری به هێ���ز ده یهه وێت هه نگاو به ره و سه ربه خۆیی بهاوێژێت! هه رێمی كوردستان ب���ه كام یه كێت���ی نه ته وه ی���ی ده یهه وێت س���ه ربه خۆیی تێپه ڕێنێت و دۆخ���ه ئه م به ده ستبهێنێت! تاكو ئیستاش هێزه كانی سیاس���یی هه رێم له مه ڕ پرسی ڕێفراندۆم یه كده ن���گ و یه ك هه ڵوێس���ت نین! تاكو به رهه مهێنان و له باری هه رێم ئیس���تاش دابینكردن���ی بژێوی ژیان���ی هاواڵتییانی كوردستان پش���تی به واڵتانی ده وروبه رو ناوه ن���د به س���توه ! پێكهێنان���ی زمانی س���تانداردی كوردی كه یه ك���ێ له ئه ركه ه���ه ره گرینگه كان���ی حكومه تی هه رێمی كوردس���تان ب���وه، جێبه ج���ێ نه كراوه ، تاكو ئیستاش هه نگاوێكی ئه رێنی له مه ڕ ڕاگه یاندن���ی س���ه ربه خۆیی كوردس���تان به دیناكرێ���ت، یاس���ای بنه ڕه تیی هه رێم نه ك���راوه و ب���ۆ خوێندن���ه وه ی قوڵ���ی كه موكورتییه كان���ی چاره س���ه رنه كراون، ئیس���تاش بۆ چاره س���ه ركردنی هه ندێك كێش���ه ی یاس���ایی په نا بۆ چاره س���ه ره

یاساییه كانی سه رده می به عس ده به ن.نۆرویژییه كان پتر له نه وه د ساڵ پێش ڕاگه یاندنی سه ربه خۆیی، یاسای بنه ڕه تی ئابورییه كی واڵته كه یان نوسیی ، بناغه ی یه كێتی به هێزیان داڕشت و س���ه ربه خۆو نه ته وه ییان پته وكرد ، ئیستاش له هه رێمی كوردس���تاندا حیزبی سیاس���یی هه یه بۆ ده ركردن���ی بڕیاری سیاس���یی و ته نانه ت نێوحیزبیش په نا ب���ۆ واڵتانی ده وروبه ر ده بات . بۆیه له س���ه ر ئ���ه و بۆچونه م كه س���ه ركردایه تیی هه رێم���ی كوردس���تان پرس���ی ڕێفراندۆم وه ك كارتی سیاسیی و خستنه س���ه ر گوش���ار به مه به س���تی حكومه تی ئێراق به كارده هێنێت، ئه وه ش به سیاسه تێكی دروست و گونجاو پێناسه ناك���ه م ، چونك���ه س���ه ربه خۆیی و مافی چاره نوس پرس���ێكی ئه وه ن���ده گرینگ و پڕبایه خه ك���ه نابێ مانۆڕی سیاس���یی پێوه بدرێ���ت، به ڵكو ده ب���ێ به كرده وه هه ن���گاوی بۆ هه ڵبگیرێ���ت. نزیك به ده س���اڵ ده بێت كه هه رێم ئه و پرسه وه ك كارتی سیاسیی و گوشار ده كاته ڕۆژه ڤی میدیاكانی كوردستان و ئێراق و دواتر كپی

ده كاته وه .ئه گ���ه ر پرس���ی ڕێفران���دۆم م���ژاری په یوه ست به كارتی سیاسیی و به مه به ستی گوش���ار خستنه س���ه ر حكومه تی ئێراق نییه ، ئایا ئه و به شه له خاكی كوردستان كه پێناس���ه ی "ناوچه كوردستانییه كانی ده ره وه ی هه رێم"ی به س���ه ردا س���ه پاوه له خۆده گرێت؟ له به رئه وه سه ركردایه تیی سیاس���یی كوردس���تان تاكو ئیس���تاش

پرسی ناوچه كانی كێشه له سه ری یه كالیی نه كردوه ت���ه وه . به اڵم له گه ڵ ئه وه ش���دا هه رێ���م ده توانێ به پێی یاس���ا ڕێفراندۆم به ڕێوه ببات و س���ه ربه خۆیی ڕابگه یه نێت، چونك���ه پارله مان���ی خۆی هه ی���ه و ئه و ده س���ه اڵتی له الی���ه ن پارله مان���ه ش ناوه ندیی���ه وه به فه رمی دانی پێدا نراوه و پێداوه و ده نگ���ی كوردس���تانیش گه لی بڕیار له سه ر هه ر پرسێك بدات، ده توانێ له ئاس���تی نێوده وڵه تیدا شه رعییه تی بۆ به ده ستبهێنێت. به اڵم من سه ربه خۆییه ك كوردس���تانییه كانی "ناوچ���ه به ب���ێ به خۆكوش���تنی هه رێ���م" ده ره وه ی سیاسیی ئه ژمار ده كه م. بۆیه ڕاگه یاندنی ده وڵه تی كوردی به بێ كه ركوك و "ناوچه هه رێ���م" ده ره وه ی كوردس���تانییه كانی بیرۆكه یه ك���ی به هێزنییه و خه ون و ئاواتی

كورد به دیناهێنێت.به ڕێوه چون���ی له ئه گ���ه ری ه���اوكات به بێ له هه رێمی كوردس���تاندا ڕێفراندۆم ده ره وه ی كوردس���تانییه كانی "ناوچ���ه هه رێم" ده توانێت شه رعییه تی نێوده وڵه تی هه بێ���ت، ب���ه اڵم ناتوانێ ش���ه رعییه تی نه ته وه ی���ی به ده س���تبهێنێت. له به رئه وه پێویس���ته ك���ه له یه ككات���دا ڕێفراندۆم ده ره وه ی هه رێ���م و به ش���ی له ه���ه ردو هه رێ���م به ڕێوه بچێت، چونكه ئه وه ته نیا ڕێفراندۆمه كه جیابونه وه ی كوردس���تان له ئاستی نێوده وڵه تییدا به یاسایی ده كات و شه رعییه تی نێوده وڵه تیی پێده به خشێت. ده ب���ێ هه نوكه س���ه ركردایه تی هه رێمی كوردس���تان ئه وه بۆ گه لی كوردس���تان ڕونبكاته وه كه ئایا ئه و ڕێفراندۆمه ی كه باس���ی ده كات، چ ده ستپێش���خه رییه كی بۆ كراوه ؟ ئایا ئه م س���ه ردانه ی سه رۆكی هه رێمی كوردس���تان بۆ ده ره وه ی واڵت به ده ستهێنان و كۆكردنه وه ی به مه به ستی بۆ سه ربه خۆیی نێوده وڵه تیی پشتیوانی یاخ���ود ده چێ���ت؟ به ڕێ���وه هه رێ���م

زه قكردن���ه وه ی ئه م پرس���ه له م دۆخه دا ته نیا مه به ست گوشاره بۆ سه ر حكومه تی كێشه كانی بۆیه چاره سه ركردنی ئێراق؟ نێ���وان هه رێم و به غداو ه���ه م ڕاگه یاندنی پێویس���تی كوردس���تان س���ه ربه خۆیی به خوێندنه وه ی نوێی سیاسیی ناوچه كه و كوردس���تان هه یه ، به بێ ئه و خوێندنه وه نوێیه قه یرانه كانی هه رێ���م زیاتر ده بن و كاریگه ری نه رێنی له س���ه ر دۆخی ژیانی

هاواڵتییانی كوردستانیش داده نێت.هه رێم و به غداو كێشه كانی نێوانیان؛

له و كاته وه كه ڕژێمی به عس���ی ئێراق س���ه ركردایه تی م���اوه ماوه ڕوخ���ا وه ، هه ڕه شه ی كوردستان هه رێمی سیاسیی ناوه ن���دی له حكومه ت���ی جیابون���ه وه ده كات، هه نوك���ه وایلێهات���وه كاتێ كه باس���ی جیابونه وه ده كرێ، ش���ه قام زۆر بایه خ���ی پێنادات و به مانۆڕی سیاس���یی له به رامب���ه ر حكومه تی ناوه ندی ئه ژماری ده كات و پێیوایه كه بۆ به ده س���تهێنانی ده س���تكه وتی سیاس���یی و حیزب���ی ئه و هه ڕه ش���انه ڕوبه ڕوی به غدا ده كرێنه وه ، هاوكات به ش���ێك له كۆمه ڵگاش پێیوایه ئه و ده ستكه وتانه ی كه له ژێر كاریگه ری ئه و هه ڕه شانه دا به ده ستدێن، نه ته وه یی و

نیشتمانی نین.ئاماژه ی هه میش���ه هه رێم س���ه رۆكی ب���ه وه داوه كه یه كێ له ئاواته كانی ژیانی دروستبونی ده وڵه تی كوردییه ، به اڵم ئه و ده وڵه ت���ه كه ی دروس���ت ده بێت و چۆن، ڕون نیی���ه. هه نوكه تا دێت كێش���ه كانی نێ���وان به غداو هه ولێ���ر قوڵتر ده بنه وه و ده ب���ن، قورس���تر چاره س���ه ره كانیش هه ردوال یه كت���ر به وه تاوا نبار ده كه ن كه له یاسای بنه ڕه تیی ئێراق الیانداوه و یاسا نایهه وێت پێش���ێلده كه ن. هه رێم ده ڵێت ك���ه ئه زمونی به عس دوپاتبێته وه و گه لی كوردستان توشی كاره ساتی دیكه بێت و ڕێگری له زیاده ڕه وییه كانی ناوه ند ده كات. ناوه ندی���ش ده ڵێت هه رێمی كوردس���تان به چه ندی���ن چه ش���ن و ش���ێوازی جیاواز سه روه ریی ئێراق ژێرپێ ده خات و ده ستی تێكه ڵكردوه و ناوچه ك���ه واڵتانی له گه ڵ ل���ه دژی س���ه روه ریی ئه م واڵت���ه پیالن ی���ه ك له نێ���و ده س���تیان داده ڕێ���ژن و كاس���ه دایه . هه رێمیش هه م���ان ڕوانگه ی

به رامبه ر به غدا هه یه .له ماوه ی دو س���اڵی ڕاب���ردودا ناوه ند گوشاره كانی بۆ سه ر هه رێم زیادیكردوه و ماوه ماوه بودجه ی خه ڵكی كوردس���تان ده بڕێ���ت و بیانوی س���ه یرو س���ه مه ره ش به سه ركردایه تیی سیاسیی هه رێم ده گرێت. به غدا هه وڵی ئه وه ده دات كه كێشه كانی له گه ڵ هه رێم بكاته تاكه كه س���ی و ده ڵێت حكومه تی ناوه ند له گه ڵ مافه كانی گه لی كوردس���تاندا كێش���ه ی نیی���ه . هه ندێك هه رێمیش له س���ه ركرده كانی حیزبه كانی جاروب���ار پێوه ندی له گه ڵ به غدا ده گرن و هه وڵی ئاس���اییكردنه وه ی پێوه ندییه كان ده ده ن، وه ك ئ���ه وه ی ئه مج���اره عادل موراد كردی و بوه هۆی ناردنی به ش���ێك له بوج���ه ی فه رمانبه رانی هه رێم. هه رێمی كوردستانیش ده ڵێت، نایهه وێت كه به غدا خێری پێبكات و هه ركات پێی خۆش بێت بوج���ه ببڕێت و هه ركاتی���ش پێی خۆش بو بینێرێت. یه كێ له كێش���ه كانی نێوان هه رێم و به غدا پرس���ی نه وت و فرۆشتنی نه وت���ه . ه���ه ردوال یه كتر ب���ه وه تاوا نبار ده كه ن كه له ده رهێنان و فرۆشتنی نه وتدا سه ركێشی ده كه ن. پرسی نه وت له یاسای

ڕێفراندۆم‌له‌په‌راوێزی‌كێشه‌كانی‌نێوان‌هه‌رێم‌و‌به‌غدا!

هاوكات له ئه گه ری به ڕێوه چونی

ڕێفراندۆم له هه رێمی كوردستاندا

به بێ "ناوچه كوردستانییه كانی ده ره وه ی هه رێم"

ده توانێت شه رعییه تی نێوده وڵه تی هه بێت،

به اڵم ناتوانێ شه رعییه تی نه ته وه یی

به ده ستبهێنێت

بۆ هه رێمی كوردستان گونجاوترین

بژارده ی ئه وه یه زیاتر له واڵتێكی

هه بێت بۆ پشتپێبه ستن نه ك ته نها توركیا یان

به غدا

ئاریتما موحه ممه دی

محه مه د حسێن

کولتوریی قوربانیدان لەدونیای ئێمەداڕۆحی قوربانیدان و گیافیدایی بەشێکی گرنگیی جوڵەو ئاکارو کولتوریی سیاسیی و کۆمەاڵیەتیی ئێمەیە. س���ەدەی بیستەم سەدەی گەورەبون و فروانبونی ڕوبەرەکانی ئ���ەم دۆخەی���ە. ئەوەی لەم س���ەدەیەدا بریتی چاوەڕوانکراوە ئێمە لەتاکەکەسی بوە لەوەی خۆی بۆ نەتەوە، نیشتیمان، دین، زمان، خێڵ و خێزان و زۆر دەرکەوتی ت���ری ژیان���ی دەس���تەجەمعیی، ب���دات بەکوش���ت. بەهێزیی گوتاری شەهادەت لەن���او ناس���یۆنالیزمی ک���وردی و لەناو هێزە عەلمانی���ی و دینیەکاندا، هێمایە بۆ ئامادەگ���ی سەرس���ەختانەی ئەم دۆخە. لەم دۆخەدا سنورێک لەنێوان تاکەکەس و تاکەکەس و خێزان و تاکەکەس و نەتەوەو دین و تاکەکەس و خێڵ و تاکەکەس و مێژودا تاکەکەس تەماهیکردنی نەماوەت���ەوە. لەگەڵ ئەم شتانەدا وەک پێداویستییەکی مێژوی���ی سیاس���یی و ئەخالقی���ی و نمایش���کراوەو دەرەوەی ئەو تەماهییەش وەک سەرزەمینی بەدئەخالقیی و خیانەت و ترس���نۆکیی. ئامادەگیی بۆ مەرگ لەم

پرۆسەی تەماهیکردنەدا بەشێکە لەکردەو کۆمەاڵیەتیی و سیاس���یی و فەرهه نگ���ی دینیی ئێمە. لیس���تی ژمارەی ئەوانەی لەسەدەی بیس���تەمدا لەپێناوی نەتەوەو خێ���زان و دین و نیش���تیماندا ک���وژراون، ی���ان ئامادەب���ون بکوژرێ���ن، هێج���گار درێژە. شەهادەت یەکێک بوە لەگوتارە س���ەرەکییەکانی دونیای ئێمە، بەشێکی گرنگ���ە لەمێژوی سیاس���یی و ئەدەبیی و

ئەخالقیی ئێمە.گۆڕانێکی ئەمڕۆک���ە م���ن بەبۆچونی گوت���اری ش���ەهادەت و ل���ەم بەرچ���او دەرونی���ی و ئامادەگی���ی لەڕۆحی���ەت و ئێمەدا ئینس���انی ئەخالقیی کولتوریی و ب���ۆ گیانفیداک���ردن دروس���تبوە. هه مو ئێمە ئاس���ایی کۆمەڵ���گای چاودێرێکی دەزانێت گوتاری ش���ەهادەت و ڕۆحیه تی فیداکاری���ی چۆن لەب���ەردەم بەرخۆریی جەماوەریی و گەندەڵیی و دزی و جەردەیی و گۆڕانە کۆمەاڵیەتیی و سیاس���یی و دینییە ناش���یرینەکانی دونی���ای دوای ڕاپەڕیندا الوازب���وە. ئەم الوازیی���ەش بەڕادەیەکە کۆمەاڵیەتی���ی و زەمین���ە پێدەچێ���ت

ئەخالقی���ی و دەرونییەکانی ئەم گوتارانە تەواو پێچەوانە بوبێتەوە. ئەگەر جاران ڕۆحی قوربانیدان و گیانفیدایی بەشێکبوبێت لەکردەی دڵس���ۆزبونێکی ڕاس���تەقینەی تاکەکەس���ەکان ب���ۆ ئ���ەو چوارچێ���وە گش���تییانە، بەش���ێکبوبێت لەقەناعەتی تاکەکەس���یی مرۆڤەکان، مردن لەپێناوی نیشتیمان و نەتەوەوحیزب و خێزاندا وەک ئەرکێکی ئەخالقیی وێن���ا کرابێت، ئەوا گۆڕانەکانی دونی���ای دوای ڕاپەڕین ئەم باوەڕانەی لەناو ئینس���انی ئێمەدا تەواو الوازک���ردوە. ئەم���ڕۆ بەدەگمه ن نەبێت لەدەرەوەی هێزو کەسە جیهادیستەکاندا کەس���انێک نادۆزینەوە ب���اس لەگوتاری باوەڕی���ان بەوەبێت ش���ەهادەت بکەن و لەپێن���اوی حیزب و س���ەرکردەو خۆیان نەتەوەو نیش���تیماندا بدەن بەکوش���ت. هه مو ئام���اژەکان پێماندەڵێن ئامادەگیی ب���ۆ مردن لەپێناوی ئەم ش���تانەدا تەواو الوازب���وە. گۆڕانەکان���ی دونی���ای دوای بنەما ئەخالقیی و کۆمەاڵیەتیی و ڕاپەڕین دەرونییەکان���ی ئەو گوتاری فیداکارییەی ت���ەواو الوازک���ردوە، لەم���ڕۆدا بڕێک���ی

بەرچاوی تاکەکەکان���ی کۆمەڵگای ئێمە هێندەی سەرقاڵی دەربازبون و ڕزگاربونن لەو گوتارە، ئەوەندە خەریکی سەرلەنوێ بەرهه مهێنان���ەوەو باڵوکردن���ەوەی نین. ب���ەاڵم قەیرانەکان���ی ئەم گوت���ارە لەم دۆخە تازەیەدا مانای کۆتایی عەقڵیەت و ڕاستە ناگەیەنێت، قوربانیدان ڕۆحیەتی ئەمڕۆ با ئاش���کرا دەبینین مەس���ەلەی قوربانی���دان چیت���ر هه ڵبژاردن���ی ئازادو نیمچە ئازادی تاکەکەسەکان نییە، بەڵکو گ���ۆڕاوە بۆ ناچارکردنی تاکەکەس���ەکان بەخۆکوژی���ی لەپێناوی ئ���ەو دەرکەوتە

گشتییانەدا. چۆن؟کوش���تنی ژن���ان لەس���ەر ش���ەرەف لەالیەن خێزانەوە، کوش���تنی تاکەکەس لەالی���ەن حیزب���ەوە لەس���ەر ڕەخن���ە، ناونان���ی کەس���انێک بەخائی���ن و ناپاک ناسیۆنالیس���تی گوت���اری لەالی���ەن ئەم ڕەخنەکردنی لەس���ەر بااڵدەستەوە گوتارە، هتد... هه مو ئەمانە ش���ێوازی جیاوازی���ی بەردەوامیدان���ن بەپرۆس���ەو نرخێکی ک���ە قوربانی���دان کولتوری���ی ئەوت���ۆ ب���ۆ تاکەکەس���ەکان ناهێڵنەوە.

لەدۆخ���ی نەمانی باوەڕی ڕاس���تەقینەی بەش���ێکی گرنگی کۆمەڵگادا بەمەسەلەی مەس���ەالنەی دەزگاو ئەو قوربانی���دان، قوربانییان بۆ ئەدرا کەوتونەتە قەیرانەوە. یەکێک لەدەرەنجامە سەرەکییەکانی ئەم دۆخە تازەیە پەنابردنی ئەو یەکانەیە بۆ توندوتیژیی زیاتر. هه م حیزب توندتیژتر بوە هه م خێزان هه م دین هه م سیاسەت. هه مو ئەمانەش کەوتونەتە کوشتنی ئەو تاکەکەس���انەی بونی���ادە تەقلیدییەکانی مانەوەی ئەوان ناپارێزن و بونی تاکانەیان وەک تەحەدای���ەک ب���ۆ ئ���ەو دەزگایانە دەبینرێت. ئەم ش���ێوازەش لەکوشتن و پەناب���ردن ب���ۆ توندوتیژی���ی لەپێناوی پاراستنی پاتریارکیەت و پیاوساالریدا نییە، وەک زۆرێک لەلێکدانەوە بااڵدەس���تەکان بۆی دەچن، بەڵکو لەپێناوی پاراس���تنی دەسەاڵتی ئەو گروپە دەسەاڵتدارەدایە کە پێویستی بەو بونیادە تەقلیدییانە هه یە بۆ پاراستنی پێگە سیاسیی و سەربازیی و ئابوری���ی و ئیدارییەکانی. لەم دۆخانەدا هه مو ئەو تاکەکەس���انەی ک���ە خێزان و حی���زب و دی���ن و نەتەوەو نیش���تیمانیان

بەو ش���ێوەیە قبوڵنییە ک���ە لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا بەرجەس���تەبون و ناتوانن ناتوانن ی���ان بۆیانهه بێت، ئینتیمای���ان فش���ارە پڕوکێنەرەکانی���ان ل���ەو دونیا نوێیەدا قبوڵبکەن کە لەپاڵ بەرخۆریزمدا دروستبوە، دەکرێن بەبونەوەری ترسناک و پڕ هه ڕەشە بۆ س���ەر ئەو دەزگاو بەهاو ئەخالقی���ات و نرخانەی کە ئ���ەو دەزگا تەقلیدییان���ە دەیانەوێت وەک بەش���ێک لەدەس���ەاڵتی نوخبەیەک���ی بااڵدەس���ت بیپارێزن. ئ���ەوەی لێرەدا ڕودەدات چیتر قوربانیدان���ی تاکەک���ەس نیی���ە بەخۆی لەپێن���اوی نەتەوەو دین و خێزاندا، بەڵکو قوربانیدان���ی خێ���زان و دی���ن و نەتەوەیە مانەوەی لەپێن���اوی بەتاکەکەس���ەکان خۆیاندا، بێگومان بەو شێوە تەقلیدییەی کە هه ن و کە بەش���ێکن لەهاوکێشەیەکی ناهاوسنەگ و مافیایی دەسەاڵت. ئەوەی ئ���ەم وەرچارخان���ە گەورەیەدا لەپ���اڵ لەگوتاری قوربانیدان���دا تاوانبارەو ڕۆڵی بکوژ دەگێڕێت، خێ���زان و نەتەوەو دین و خێڵ و ئەو بەه���او نرخانەن کە لەدونیای

ئێمەدا دژ بەتاکەکەس دەجەنگن.

(431( سێشه ممه 2014/6/3 19تایبه‌ت

ونبون * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )به رزان محمد خالد رشید( هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه . * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) نوری سفاالدین محمود (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )هاوکار فایق هه مه سعید (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه. * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )جۆمان احمد رشید (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه . * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )کورده رئوف احمد (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه.

* ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ابوبکر معروف عبدالله (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه . * ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )والی حه مه سالح محمد (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه کی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )داود محمد سعید (هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه کی کۆمپانیای ساموا ونبوه به ناوی ) داود محمد سعید ( هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه کی یه کێتی هاورده و ناردن ونبوه به ناوی ) داود محمد سعید( هه رکه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه پرسگه ی ئاوێنه .awene.comwww

خۆکوشتن‌وەک‌"ئەرکێکی‌ئەخالقیی"...‌پاشماوه‌

ده كه ن ك���ه له ده رهێنان و فرۆش���تنی نه وتدا سه ركێشی ده كه ن. پرسی نه وت به پرسێكی ئێراقدا بنه ڕه تیی له یاس���ای ئاڵ���ۆزو كێش���ه زا پێناس���ه ده كرێ���ت، له به رئه وه یاس���اكه ئه وه نده به گش���تیی نوس���راوه كه ه���ه ر كام���ه و له ڕوانگه ی

خۆیه وه شرۆڤه ی ده كات.ب���ه اڵم به گش���تیی ده رهێنان���ی نه وت له هه رێم���ی كوردس���تان و له نێ���و خاكی كوردس���تاندا ماف���ی نه ت���ه وه ی كورده و پێویس���ته ك���ه ئ���ه م نه ته وه ی���ه كه ڵك وه ربگرێ���ت و خ���ۆی له س���ه رمایه كانی به س���ه ر دادپه روه ران���ه به ش���ێوه یه كی گه ل���ی كوردس���تاندا داب���ه ش بكرێ���ت. یه كێ له كێش���ه كانی ئێراق ك���ه هه نوكه سیاس���ییه كانی ئه و واڵته پێوه ده ناڵێنن ئه وه ی���ه ك���ه ئه زمون���ی دیموكراس���ی و دابه ش���كردنی ده س���ه اڵت و س���ه رمایه ی واڵتی���ان نییه و نازانن ك���ه چۆن له گه ڵ یه كت���ر هه ڵس���وكه وت بك���ه ن. به غ���دا ده یهه وێت وه ك پێش س���اڵه كانی نه وه د ده س���ه اڵتی به هێزبێ���ت و له هه مو واڵتدا حوكم بكات، هه رێمیش ده ڵێت سه رده می ناوه ن���د په س���ه ندی كۆتای���ی پێهاتوه و به سه رچوه و پێویسته كه ڕێز له سه روه ری یه كتر بگرین و به پێی یاس���ا له گه ڵ یه ك كاربكه ین. ئه مه بۆ به غدا نه ختێك ئاسان

نییه و سه ری پێی دێته ئێش.كێش���ه كانی نێ���وان هه رێ���م و به غدا به هۆی فرۆشتنی نه وته وه ئاڵۆزی پتری به خۆی���ه وه بینی���وه ، هه رێ���م له ڕێگای فرۆش���تنی ده س���پێكردنی توركی���ه وه نه وت���ی ڕاگه یان���د. س���ه رۆكی هه رێ���م سه ردانی ده ره وه ی واڵت ده كات و له الیه ن به فه رمی فه ره نس���اوه س���ه رۆككۆماری س���ه ربه خۆ واڵتێك���ی س���ه رۆكی وه ك پێشوازی لێده كرێت. به پێی زانیارییه كان پرسی نه وت و كێش���ه كانی نێوان هه رێم و به غدا مژاری گفتوگ���ۆی نێوان بارزانی و سه رۆكی فه ره نس���ا بوه و فه الح مسته فا ده ره وه ی پێوه ندییه كان���ی به رپرس���ی هه رێم���ی كوردس���تان وتی ك���ه واڵتانی ئه وروپی پش���تگیری ئه و هه وڵه ی هه رێم ده كه ن. وادیاره تاكه واڵتێكی ئه وروپی ڕاگه یاندنی له ئه گ���ه ری له داهات���ودا كه ده وڵه تی كوردی پێش هه موان پشتگیری له سه ربه خۆیی هه رێمی كوردستان بكات، فه ره نسا بێت. فه ره نسا به یه كێ له دۆسته هه ره باشه كانی كورد ئه ژمار ده كرێت كه كوردی هاوكاری ته نگانه ش���دا له ڕۆژانی

كردوه .هه نوكه تاك���ه واڵتێكی زلهێز كه تاكو ئیس���تاش به فه رمی دژایه تیی فرۆشتنی نه وت له الی���ه ن هه رێمی كوردس���تانه وه یه كگرتوه كان���ی ویالیه ت���ه ده كات، ده ڵێ���ت ئه مه ری���كا ئه مه ریكای���ه ، ده ب���ێ به ڕه زامه ن���دی به غدا ئ���ه و كاره ئه نجامبدرێ���ت، من پێموای���ه ئه مه ریكا له وه ده ترس���ێت كه هه رێمی كوردستان س���ه ربه خۆیی ڕابگه یه نێ���ت و ڕه خن���ه ی ئ���ه وه ی ڕوبه ڕوبكرێته وه ك���ه له ئاكامی ڕوخاندن���ی ڕژێم���ی به ع���س، ده رفه تی دروستبونی ده وڵه تی كوردی پێكهێناوه . ئه مه ریكا نایهه وێت ڕه خنه ی له و چه شنه ی ڕاگه یاندنی قورس���ایی ڕوبه ڕوبكرێته وه و ده وڵه تی كوردی بكه وێته س���ه ر. هه ربۆیه ئه مه ریكا هه وڵده دات كێش���ه كانی نێوان هه ولێرو به غدا كه مڕه نگ بكاته وه و ئاهۆنی بخاته نێوانیان و هه ردوالش بانگهێش���تی

دیالۆگ ده كات.

ش���تێكی ئاش���كرایه زۆرب���ه ی پرۆژه حكومه ت���ی بازرگانیه كان���ی ئاب���وری و تێدا له كه مته رخه م���ی هه رێ���م جۆرێ���ك هه ی���ه له جێبه جێك���ردن و تێچ���وو واده ی ته واوكردنی���دا، به جۆرێك بوه ته به ش���ێك له ئه زمونی كاری حكومه ته كه مان و جۆرێك له نادڵنیای���ی الی هاواڵتیانی ئه م هه رێمه به گشتی، پرۆژه كان ده رباره ی دروستبوه به اڵم ئه وه ی پێشبینی نه ده كرا، تێكه ڵبونی كه مته رخه میه ی���ه خه مس���اردی و ئ���ه و له گ���ه ڵ هونه رو س���ینه مای كوردی. كچی كافرۆش، به رهه مێكی سینه مایی كوردییه به هاوكاری له ده رهێنانی )ته نیا كه ریم(ه ، وه زاره تی رۆشنبیری ده رهێنراوه . به گوێره ی راپۆرتێكی كه ناڵ���ی NRT و دیمانه یه كی ده رهێنه ر )ته نیا كه ریم( له گه ڵ رۆژنامه ی )هه ولێر(ئ���ه م فیلم���ه له چه ند ش���ارێكی كوردستان و چه ند واڵتێكی ده ره وه ی وه ك گیراوه ، وێن���ه ی جۆرجیا( )به ریتانی���او فیلمه كه ماوه یه كی وێنه گرتن���ی هه روه ها زۆری به سه ردا رۆشتوه تا گه یشتۆته ئه م

ئاسته ی ئێستاو نمایش بكرێت.له گه ڵ له دیمانه ك���ه ی كه ری���م ته نی���ا بودج���ه ی ب���ڕی هه ولێ���ر رۆژنام���ه ی ته رخانك���راوی فیلمه كه ئاش���كرا ده كات و ده ڵێت ك���ه وا 196 ملیۆن دۆالری تێچوه ، هه روه ها ئه و بڕه پاره یه ش الی ئه و كه مه ، له كاتێكدا له فیلمه كه شتانێك به دی ناكرێ بڕه پاره یه كی وای تێچوبێت، ئه گه ر باسی ئه كته ره كانی���ش بكه ین، ئ���ه وه به گوته ی )س���نور ئاالنی( كه ئه كته ری سه ره كییه ئ���ه م فیلمه یه و رۆڵی )كچی كافرۆش���ی( پێدراوه ، له دیمانه یه كی���دا له گه ڵ گۆڤاری سڤیل بڕی ئه و پاره یه ی پێیدراوه به رامبه ر رۆڵگێرانی ئاش���كرا ده كات و ده ڵێت ته نها 6 ملی���ۆن دینار ب���وه ، ده پرس���م ئه گه ر ئه كته ری سه ره كی فیلمێك له و بڕه پاره یه ته نه���ا 6 ملیۆنی به ربكه وێ���ت و با بڵێین هه مو ئه كته ره كان���ی تریش نزیك له و بڕه پاره یان وه رگرتبێت، ئ���ه ی ئه و پاره یه ی ماوه ته وه له چیداو چۆن سه رفكراوه ؟ ئه مه له كاتێكدا فیلمه ك���ه زۆر كه م یاخود هه ر بۆن���ی ده رهێنانی له واڵتانی تری لێنایه ت، هه روه ها ژماره ی به شداربوان تا بڵێی كه مه بۆ فیلمێكی له م ج���ۆره ، كاتێك ده بینین له كات���ی قۆڵبه س���تكردنی باوك���ی كچی ناره زایی ده رده بڕن كافرۆش، كۆمه ڵێ���ك له پێش بنكه ی پۆلیسه كه ، به اڵم به به راورد له گه ڵ ئه وه ی ئه وان له نێو خه ڵكێكی زۆردا ژیاون، له شارۆچكه یه ك به جۆرێك ژیاون، ژماره ی ئه و كه س���انه ی دێ���ن و ناڕه زایی ده رده بڕن به په نجه ی ده ست ده ژمێردرێن،

ئایه ئه م پی���اوه ئه وه نده نه ناس���راو بوه ت���ا ته نه���ا كۆمه ڵێكی كه م بێ���ن و داوای ئازادكردن���ی بكه ن؟ یاخ���ود هه ر خه ڵكی ئه م ش���ارۆچكه یه ش���تێكی له م جۆره یان ال گرن���گ نه بوه ؟ كاتێ���ك كچی كافرۆش ده ڕفێنرێت، ئه وكاتی���ش هه مان ده موچاو ده بینینه وه كه ناڕه زاییان ده ربڕی كاتێك

باوكی قۆڵبه ستكرا.دیمانه ك���ه له به ش���ێكی ده رهێن���ه ر، گله ی���ی ل���ه وه زاره ت ده كات ك���ه گوای���ه بودج���ه ی فیلمه ك���ه زۆر ك���ه م بوه و هیچ فیلمێك له كوردس���تان ب���ه و بودجه كه مه ده رنه هێن���راوه ، ه���ه ر به ج���دی له فیلمدا زۆر باب���ه ت هه ی���ه په یوه ن���دی به الیه نی هێن���ده ی نیی���ه زۆر تێچ���وی م���ادی و ئه وه ی پێویس���تی به هه بون���ی ده رهێنه رو به رهه مهێنه رێكی باش���ه ، هێنده ی ئه وه ی پێویستی به گرنگیدان و وردبونه وه له خودی فیلمه ك���ه هه یه . ب���ۆ نمون���ه ، ده رباره ی ده ستنیش���انكردنی ئه كته ره كان، بۆ كچی كاف���رۆش وه ك خۆی ده ڵێت، له نێوان 85 ئافره ت، خاتو )سنور ئاالنی( هه ڵبژاردوه ، ده پرس���م بۆ ئه كته ره كان���ی تریش هه مان ش���تیان كردوه ؟ یاخود هه ر كه س���ێكیان به ه���ۆی ش���ێوه )دور له كارامه یی( به دڵ بوه و رۆڵێكیان داوه تێ، به تایبه ت ئه وانه ی رۆڵه كانی���ان به زمانی ئینگلی���زی گێڕاوه ، چونكه زۆرب���ه ی هه ڵ���ه ی فیلمه كه و ئه و ره خنانه ی لێیده گیرێت بۆ هۆش���یارنه بون له و الیه نه گی���راوه . زمانی ئینگلیزی هه ر لێكدانی وشه و رسته نییه ، ئاخر ده رهێنه ر ده بوای���ه ئ���اگاداری هه بونی ئ���ه و هه مو ش���ێوه زاره ئینگلیزیه ب���كات، كه چه نده له ی���ه ك جی���اوازن به تایبه ت ش���ێوه زاری به ریتان���ی، ب���ه اڵم جگ���ه له ئینگلیزیه كی رێزمان���ی چیترمان نه بین���ی. خاڵێكی تر بریتی بو له و شێوه قسه كردنه ی ئه كته ره ئینگلیزییه قسه كه ره كان هه یانبو كه ته واو له سه ر شێوه ئاخاوتنی كوردی داڕێژرابو، بێ ئه وه ی تێبینی ئه وه بكرێ كه ش���ێوه ئاخاوتن���ی ئینگلیزه كان چه ن���ده جیاوازه له گه ڵ كوردی، ئه وه ش وایكردبو فیلمه كه له چوارچێوه یه كی سینه مای كوردی نه یه ته ده ره وه و نه توانێت فیلمێكی جیهانی بێت و

به پێی پێویست بێت.هه ڵه یه ك���ی تر كه پاڵنه ری س���ه ره كی ئه م نوس���ینه یه ، بریتی بو له س���كریپتی له خواره وه ی وه رگێڕانه ك���ه ی فیلمه ك���ه و رۆژنامه ی له دیمانه كه ی ده رهێنه ر شاشه . هه ولێر ده ڵێ���ت: "فیلمەكەی من تەنیا بۆ بەش���داركردن لەفێستیڤاڵەكاندا نییە تاكو خەاڵت بەدەستبهێنێت بەڵكو لەسینەماكانی خەڵك���ی پیش���انی ناوخ���ۆ دەرەوەو کوردس���تانی دەدەین و ڕەنگە داهاتیش���ی نواندنیان ئەگەر ئەكتەرەكانیش هەبێت و؛

جوان بێت لەڕوی نوان���دن و دەموچاوەوە خۆیان دەبن بەئەستێرەو ناوبانگی جیهانی پەیدا دەكەن". من نازانم ڤیس���تیڤاڵه كانی فیلم له سه ر چ بنه مایه ك فیلم هه ڵدهبژێرن، به اڵم هه رچۆنێك بێت ئه س���ته مه فیلمێكی له م جۆره هیچ خه اڵتێك به ده ستبهێنێت، به تایبه ت ل���ه ده ره وه . ئ���ه وه ی زۆر جێی تێبینی بو یه كنه گرتنه وه ی ده قی ژێرنوسه ئینگلیزه كه و عه ره بیه كه بو له گه ڵ قسه ی ئه كت���ه ره كان له نێ���و فیلمه ك���ه ، ئه وه ش ش���تێكی ئاس���ایی نییه له كاتێكدا زۆرجار قس���ه كان به هه ڵ���ه وه رده گێ���ڕدرا. جگه له وه ش هه ر خودی سكریپته ئینگلیزیه كه هه ڵ���ه ی زۆری تێدابو، گه وره ترینیش���یان ئ���ه و هه اڵنه بو كه له كۆتایی فیلمه كه كرا، كاتێك جۆن كه )گۆران دڵشاد( رۆڵه كه ی گێ���ڕاوه ، به غه مباریه كی زۆره وه وه س���فی كچی كاف���رۆش ده كات )دوای مردنی(بۆ

وێنه كێشه كه ، چه ند رسته یه ك به ئینگلیزی ده ڵێت كه به س���ه یركردنی وه ك فیلمێكی كوردی دێته به رچاوان، له شوێنێكدا كچی كافرۆش به كچ���ی رۆژهه اڵت ناوده بات، كه ،)Eastern Girl( به ئینگلیزیه كه ی وات���اكه چ���ی به ئینگلیزیه ك���ه ی مس���ته ر جۆن له جیاتی بڵێ )Eastern Girl(، ده یگوت (Western Girl(، له ژێرنوسه كه ش راستی قسه كه نوس���رابو كه )كچی رۆژهه اڵت(ه ، به اڵم دیاره ئه وه ی سكریپته كه ی نوسیوه ، نه یزانیوه رۆژئ���اواو رۆژهه اڵت به ئینگلیزی چییه . كوردس���تان ده كه وێته رۆژهه اڵته وه نه وه ك رۆژئاوا. به هه رحاڵ ئه وانه به گشتی چه ند خاڵێك���ن كه هی���چ په یوه ندییه كی به تێچوی فیلمه وه نیی���ه هێنده ی ئه وه ی په یوه ندی به لێهاتویی و وردبینی ده رهێنه رو ئه كته ره كانه وه هه یه ، من تێناگه م گه ر ئه م فیلمه چه ند ساڵێكی خایاندبێت، چۆن ئه م

هه مو هه ڵه یه ی تێدا ده كرێت؟!له كۆتایی���دا، فیلمی )كچ���ی كافرۆش( به رهه مێك���ی ج���وان و ت���ا راده یه ك باش بو به ده ر ل���ه و هه ڵ���ه و كه مته رخه میانه ، به تایبه ت رۆڵی هه ندێ���ك له ئه كته ره كان، له وانه ش ئه و رۆڵ���ه ی هونه رمه ند )تاریق ئاكره یی( گێڕابوی، جۆرێك سیمای فیلمی سینه مایی پێوه دیاربو، ئه وه ش له به ر زۆر ئه زمونیی ئه وه . س���ینه مای كوردی پاش گه وره ی پێشكه وتنێكی )بێكه س( فیلمی به خۆیه وه بینی���وه ، ره نگه ئه وه ش له به ر ئه وه بوبێ ده س���تی حكومه ت و وه زاره تی رۆش���نبیری تێدا نه بو، به هه رحاڵ به هۆی )بێك���ه س(ه وه توانرا س���ینه مای كوردی به جۆرێك له سینه مای ئێرانی جیابكرێته وه ، بتوانن ده رهێن���ه ره كان هیوای���ه ی ب���ه و له ئێرانیبونی س���ینه مای ك���وردی خۆیان

رزگاربكه ن.

"كچی‌كافرۆش"و‌چه‌ند‌خاڵێكی‌ره‌خنه‌ییئوسامه ئه نوه ر

كورسی تیڤاڵ و ملوانكه ی زێڕله‌‌په‌راوێزی‌وتاره‌که‌ی‌شاناز‌ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌ددا

عه‌بدولره‌زاق‌شه‌ریف

به‌قه‌ول���ی‌‌خۆی‌‌له‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێمی‌‌س���ه‌دام‌و‌دوای‌‌س���اڵی‌‌2003،‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌كوردس���تانی‌‌بینی���وه‌،‌گه‌ر‌واش‌نه‌ڵێت،‌ئاش���كرایه‌‌كه‌‌وه‌چه‌ی‌‌مه‌س���ئوله‌كانی‌‌یه‌كێتی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌به‌نه‌وه‌ی‌‌س���ێهه‌م‌خۆیان‌پێناسه‌‌ده‌كه‌ن،‌گش���ت‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌واڵت‌بون‌و‌تا‌سه‌دام‌س���ه‌فاره‌تێكی‌‌مابو،‌كه‌سیان‌له‌م‌كوردستانه‌دا‌نه‌ژیاون‌و‌نه‌بون.‌بۆیه‌‌قسه‌و‌باس‌و‌لێدوانه‌كانیان‌له‌سه‌ر‌ئێستاو‌ئاینده‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌زۆر‌ئه‌رزش���ی‌‌نییه‌‌و‌ئه‌وان‌په‌یكی‌‌ئه‌و‌ده‌ش���ت‌و‌شاخانه‌ی‌‌

مێژوی‌‌یه‌كێتی‌‌نین.‌به‌ناشاره‌زا‌ده‌ناسرێن‌و‌به‌شاره‌زایه‌ك‌وێڵ‌‌ده‌كرێن.‌ماوه‌یه‌كه‌‌نه‌وه‌ی‌‌س���ێ‌‌و‌هاوه‌ڵه‌كانیان‌ی���ان‌خزم‌و‌خه‌زورانیان،‌به‌پۆل‌و‌بۆ‌ره‌سمگرتن،‌چه‌پڵه‌لێدان،‌سه‌فره‌ی‌‌كوێستانه‌كانی‌‌قه‌ندیل‌رێكده‌خه‌ن،‌بێئاگا‌له‌وه‌ی‌‌خه‌ڵك‌ده‌یانبینێت‌شه‌وان‌له‌گه‌ڵ‌‌تیمه‌كانی‌‌سه‌رسه‌نگ‌و‌قه‌اڵچواالنی‌‌تورك‌و‌ره‌عایه‌‌ش���ه‌بابی‌‌ئه‌مه‌ریكیه‌كان‌هه‌ماهه‌نگن.‌له‌به‌لژیك‌پشت‌و‌په‌نای‌‌

پژاك‌و‌)حاجی‌‌ئاغا(ن‌و‌به‌لۆژیكیش‌له‌گه‌ڵ‌‌)ئاغای‌‌حاجی‌(دان.له‌دنیای‌‌سیاسه‌تدا،‌جگه‌‌له‌په‌تی‌‌هاواڵتیانی‌‌خۆت،‌یاریكردن‌له‌سه‌ر‌گشت‌په‌ته‌كان‌ره‌وایه‌،‌دروس���ت‌وه‌ك‌په‌ته‌كانی‌‌تیمێكی‌‌سێرك‌وایه‌‌كه‌‌ره‌وا‌نییه‌‌

بۆ‌تیمه‌كه‌،‌چاوبه‌سته‌كی‌‌له‌خۆیان‌بكه‌ن.ده‌سه‌اڵته‌كانی‌‌شانازی‌‌برایم‌ئه‌حمه‌د،‌له‌مه‌جلیسی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌حوكمدارێتی‌‌ناو‌یه‌كێتیدا،‌له‌كارته‌‌سوره‌كه‌ی‌‌كۆنگره‌ی‌‌سێهه‌مه‌وه‌،‌له‌ریزی‌‌به‌ندی‌‌و‌له‌ریز‌البردنی‌‌ئه‌ندامانی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌دوای‌‌كۆنگره‌وه‌‌تا‌ئێستای‌‌غیابی‌‌تاڵه‌بانی‌،‌ره‌نگ���ه‌‌نهێنی‌‌و‌نائاش���كرابێت،‌ب���ه‌اڵم‌له‌پۆزلێدان‌به‌پ���اره‌و‌پولی‌‌نه‌وته‌وه‌‌ئاشكرایه‌،‌ئه‌گه‌ر‌بمبه‌خشێت‌به‌كاڵفه‌ی‌‌ژانی‌‌ئه‌و‌سه‌ركێشی‌‌و‌سه‌رئێشه‌یه‌وه‌‌كه‌‌بێ‌‌خه‌تاو‌به‌خوت‌و‌خۆڕایی‌‌بۆ‌ئێس���تاو‌ئاین���ده‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌ئه‌م‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تانه‌‌دروستكراوه‌،‌بوه‌ته‌‌باس‌و‌خواسی‌‌رۆژ،‌ئه‌وه‌ی‌‌ژنه‌وتومه‌‌به‌وی‌‌بێژم:‌نیوه‌ی‌‌زیاتری‌‌كێڵگه‌‌نه‌وتیه‌كانی‌‌ئه‌م‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تانه‌‌له‌سنوری‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌به‌ڕێزتایه‌،‌كه‌‌وه‌زیری‌‌سامانه‌‌سروشتییه‌كان‌و‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌و‌س���ه‌رۆكی‌‌حیزبه‌كه‌ش���ی‌‌به‌قه‌ولی‌‌خۆتان‌ده‌سه‌اڵتی‌‌دانانی‌‌یه‌ك‌پۆلیس���ی‌‌له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌دا‌نییه‌،‌خۆ‌ناكرێت‌"پشكداره‌‌نادیاره‌كانی‌‌یاری‌‌

به‌چاره‌نوسی‌‌گه‌له‌كه‌مانه‌وه‌‌ده‌كه‌ن"،‌له‌ده‌ڤه‌ره‌كه‌ی‌‌ئه‌والوه‌‌هاتبن؟!ئه‌و‌كۆمپانیایانه‌ی‌‌تۆ‌به‌ئاشپه‌زو‌جلشۆری‌‌بێگانه‌كان‌رویان‌سپیده‌كه‌یته‌وه‌،‌سه‌روه‌ت‌و‌سامانیان،‌قه‌سرو‌قه‌مه‌ره‌یان،‌ده‌سه‌اڵتیان،‌له‌م‌هه‌رێمه‌دا‌دیاره‌و‌دڵنیام‌ده‌شیانناس���یت،‌ره‌نگه‌‌به‌سوعبه‌ته‌وه‌‌الی‌‌تۆ‌وێنه‌یه‌كی‌‌به‌وجۆره‌یان‌

نیشاندابێت.جێگ���ری‌‌س���ه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌كه‌‌له‌)س���ه‌فاو‌مه‌روا(ی‌‌مامه‌ڵ���ه‌ی‌‌كڕیار‌و‌فرۆشیاره‌كانی‌‌دراوسێدا،‌له‌جه‌وله‌ی‌‌مه‌كۆكیدایه‌و‌خۆی‌‌وته‌نی‌‌"ئاگای‌‌له‌گشت‌كه‌ین‌و‌به‌ینی‌‌گرێبه‌س���ت‌و‌فرۆش‌و‌پاره‌كه‌ی���ه‌"،‌زۆر‌له‌به‌ڕێزته‌وه‌‌دور‌نییه‌و‌نه‌وه‌ی‌‌یه‌كه‌می‌‌رێبه‌رایه‌تی‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌خۆته‌،‌خوا‌هه‌ڵناگرێ‌‌به‌شه‌فافی‌‌وتی‌‌پاره‌كه‌مان‌وه‌رگرتوه‌،‌سێ‌‌به‌شمان‌سه‌رفكردوه‌"،‌وتیشی‌‌"ئامانه‌ته‌و‌ناكرێت‌ورده‌كاری‌‌زیاتر‌بڵێم،‌چاوه‌ڕوانیشه‌‌به‌بڕیارێك‌ئامانه‌تییه‌كه‌ی‌‌لێوه‌ربگرن".

ملوانكه‌یه‌كی‌‌زێڕی‌‌ره‌ش���ه‌‌گه‌ردنی‌‌ئازاد‌بك���ه‌ن،‌چونكه‌‌له‌گه‌ردنی‌‌خۆیدا‌نییه‌،‌ئه‌و‌چاوه‌ڕێی‌‌كورسییه‌كانی‌‌نه‌وه‌ی‌‌سێهه‌می‌‌یه‌كێتییه‌‌ئامانه‌تییه‌كه‌یان‌ته‌س���لیم‌بكات،‌ئێوه‌ش‌هه‌وڵبده‌ن‌كورس���یه‌كانتان‌به‌تیڤاڵ‌‌دروس���تبكه‌ن،‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌ئێوه‌‌به‌كورس���یه‌كه‌وه‌و‌نه‌ملوانكه‌كه‌ش‌به‌ته‌نه���ا‌گه‌ردنێكه‌وه‌‌

بئاڵێت.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

10

بکر حمه صدیق عارف

شارامی نازری : من كوردم و فارسی نازانم

چه كدارانی داعش زیاتر له 150 خوێندكاری كورد ده ڕفێنن

‌ئا:‌ئاوێنه‌

ش����ارامی‌‌ن����ازری‌‌له‌دوا‌كۆنس����ێرتیدا‌رۆژهه‌اڵت����ی‌‌ كرماش����انی‌‌ له‌ش����اری‌‌كوردس����تان،‌ش����انازی‌‌به‌كوردبون����ی‌‌له‌كۆتای����ی‌‌ ده‌كات‌و‌ خۆی����ه‌وه‌‌كۆنسێرته‌كه‌شدا‌گۆرانییه‌ك‌ده‌ڵێت‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌پان‌ئێرانیسته‌كانه‌وه‌‌تۆمه‌تبار‌

ده‌كرێت‌به‌وه‌ی‌‌دژه‌فارسه‌.

‌هه‌فت����ه‌ی‌‌راب����ردو،‌ش����ارامی‌‌نازری‌‌كرماش����ان‌ له‌ش����اری‌‌ كۆنس����ێرتێكی‌‌سازكرد،‌له‌س����ه‌ره‌تای‌‌كۆنسێرته‌كه‌دا‌خۆش����حاڵی‌‌خ����ۆی‌‌به‌رامب����ه‌ر‌به‌وه‌‌ده‌رب����ڕی‌‌كه‌‌له‌زێدی‌‌ب����اب‌و‌باپیرانی‌‌خ����ۆی‌،‌دوای‌‌چه‌ندین‌س����اڵ‌‌دابڕان‌كۆنسێرت‌س����ازده‌كات‌و‌چه‌ند‌به‌یتێك‌شیعری‌‌كوردی‌‌له‌پێداهه‌ڵدان‌به‌مێژوی‌‌كرماش����ان‌و‌گ����ه‌وره‌‌پیاوان����ی‌‌كورد‌و‌

به‌زمانی‌‌ ئه‌و‌ خوێنده‌وه‌،‌ كرماش����انی‌‌ك����وردی‌‌وتی‌‌"ب����ۆ‌من‌ش����انازییه‌كی‌‌گه‌وره‌یه‌‌ئه‌مش����ه‌و‌ده‌رفه‌تی‌‌ئه‌وه‌م‌بۆ‌ره‌خسا‌كه‌‌بێمه‌وه‌‌بۆ‌ماڵه‌‌باوانی‌‌خۆم‌و‌له‌نێو‌ئێل‌و‌خه‌ڵكی‌‌كوردو‌هاواڵتیانی‌‌

كورد‌زمانی‌‌كرماشانی‌‌بم".وتیشی‌‌"من‌بۆ‌هه‌رجێیه‌ك‌رۆشتبێتم‌و‌كۆنس����ێرتم‌س����ازكردبێت‌گۆرانییه‌كی‌‌

كوردیم‌وتوه‌".

‌ئا:‌ئاوێنه‌

چه‌كدارانی‌‌سه‌ر‌به‌گروپێكی‌‌توندڕه‌و‌له‌س����وریا‌زیاتر‌له‌‌‌150مێردمنداڵی‌‌خوێندكاری‌‌كورد‌له‌یه‌كێك‌له‌گونده‌‌كوردییه‌كان‌ده‌ڕفێنن،‌كه‌‌ژماره‌یه‌ك‌

كچه‌‌خوێندكاریشیان‌له‌ناودایه‌.به‌پێی‌‌وته‌ی‌‌چاودێرانی‌‌مافی‌‌مرۆڤ‌به‌گروپی‌‌ چه‌كدارانی‌‌سه‌ر‌ له‌سوریا،‌شام‌ له‌عێراق‌و‌ ئیس����امی‌‌ ده‌وڵه‌تی‌‌ناسراو‌به‌داعش‌كه‌‌سه‌ر‌به‌رێكخراوی‌‌له‌گوندی‌‌ رابردو‌ هه‌فته‌ی‌‌ قاعیده‌یه‌،‌

به‌پارێزگای‌‌ س����ه‌ر‌ عه‌ره‌ب����ی‌‌ عه‌ین‌حه‌له‌ب،‌زیاتر‌ل����ه‌‌‌150خوێندكاری‌‌له‌كات����ی‌‌ ڕفان����د‌ مێردمنداڵی����ان‌له‌تاقیكردنه‌وه‌كان����ی‌‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان‌كۆتای����ی‌‌س����اڵدا‌ك����ه‌‌له‌حه‌له‌به‌وه‌‌

ده‌گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌گونده‌كه‌.به‌وته‌ی‌‌ئه‌و‌چاودێرانه‌‌كه‌‌قس����ه‌یان‌بۆ‌پێگه‌ی‌‌ئه‌لیكترۆنی‌‌ده‌یلی‌‌س����تار‌ك����ردوه‌،‌خوێن����دكاره‌كان‌براون‌بۆ‌شوێنێكی‌‌نادیاری‌‌پارێزگای‌‌حه‌له‌ب‌و‌ئاماده‌كارییان‌بۆ‌كراوه‌‌تا‌ماوه‌ی‌‌ده‌‌رۆژ‌فێری‌‌رێنمایی‌‌و‌وانه‌ی‌‌شه‌ریعه‌تی‌‌

ئیسام‌بكرێن.‌پاش‌ئه‌وه‌ی‌‌ژماره‌یه‌ك‌له‌كچه‌‌خوێندكاره‌كان‌ئازاد‌ده‌كرێن،‌زیات����ر‌ل����ه‌‌‌150خوێندكاریان‌وه‌ك‌

بارمته‌‌له‌الی‌‌خۆیان‌ده‌هێڵنه‌وه‌.گون����دی‌‌عه‌ی����ن‌ع����ه‌ره‌ب،‌له‌ژێ����ر‌كۆنترۆڵی‌‌هێ����زه‌‌كوردییه‌كاندایه‌‌كه‌‌پاراستنی‌‌ به‌یه‌كینه‌كانی‌‌ ناس����راون‌گ����ه‌ل‌)یه‌په‌گه‌(،‌حكوم����ه‌ت‌رێگه‌‌له‌و‌ تاقیكردن����ه‌وه‌كان‌ به‌وه‌ن����ادات‌ش����وێنانه‌‌ئه‌نجامبدرێ����ن،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌بچن����ه‌‌ ناچارب����ون‌ خوێندكاران����ه‌‌

سه‌نته‌ری‌‌شاری‌‌حه‌له‌ب.‌‌

‌شارامی‌نازری‌له‌كرماشان

‌پاڵه‌په‌ستۆی‌خه‌ڵکیی‌شارێکی‌سوریا‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌نان