Akciğer Kanseri

Prof. Dr. Pınar Çelik

Epidemiyoloji

Tüm kanserlerin %12.7’sini, kanser ölümlerinin %18.2’sini akciğer

kanseri oluşturmaktadır.

Erkeklerde en sık, kadınlarda 4. sıklıkta görülen kanserdir.

Türkiye’de akciğer kanseri insidens hızı erkeklerde 74.2/100.000,

kadınlarda ise 9.3/100.000

Etyoloji

Sigara

AC Ca, sigara içme süresi, başlama yaşı, içilen sigara tipi ve

günlük tüketilen sigara sayısı ile ilişkilidir

20 paket-yıldan sonra rölatif risk artar.

Light” sigara içimi kanser riskini azaltmaz. Light sigara içenlerde

periferik yerleşimli akciğer adenokarsinom gelişim riski artar.

Sigara dumanında 4000‘ den fazla kimyasal (50-60’ı karsinojen) var

(polisiklik aromatik hidrokarbonlar, nitrozaminler, radon, bizmut,

polonyum, kadmiyum gibi radyoaktif maddeler, krom, arsenik, civa,

kurşun, nikel gibi ağır metaller).

Etyoloji

Çevresel maruziyet

Asbest (çevresel ve endüstriyel maruziyet)(mezotelyoma, AC CA)

Silika maruziyeti (silikozis) ve interstisyel AC hast.

Radyasyon

Hava kirliliği (Dış ortam ve ev içi)

Genetik yatkınlık

KOAH

Beslenme alışkanlığı ve yaşam tarzı

Karsinogenezis

Mutasyon iki gen sınıfını hedef alır.

1. Onkogenler (hücre çoğalmasını uyaran genler)

2. Tümör baskılayıcı genler

Histopatoloji

Skuamöz hücreli karsinom

Adenokarsinom

Büyük hücreli karsinom

Küçük hücreli akciğer karsinomu

Semptom ve bulgular

Öksürük

Halsizlik

İştahsızlık

Nefes darlığı

Göğüs ağrısı

Balgamda kan

Ses kısıklığı

Nörolojik semptomlar

VCSS

Horner sendromu

AC Ca için risk grubu: Genellikle erkek, 40 yaş üstü ve uzun süre

sigara içenler

Tümöre bağlı semptomlar sigaraya bağlı semptomlar nedeniyle

maskelenebilir (tanıda gecikme).

Vena Cava Superior Sendromu

Vena Cava Superior basısı sonucu baş ve üst ekstremitelerde venöz

dönüşün bozulmasına bağlı tablodur.

Pancoast tümörü

Akciğerin apikal bölgesinde

yerleşen tümörlerdir.

Sempatik pleksus tutulumuna

bağlı ipsilateral terleme kusuru,

enoftalmi, pitozis ve myozis

(Claude-Bernard-Horner

Sendromu) gelişebilir.

Skuamöz tipte histoloji yaygın

Ekstrapulmoner semptomlar

Metastatik

Kemik, sürrenal, KC, SSS ve karşı AC

Non-metastatik (Paraneoplastik sendromlar)

Sistemik: Anoreksi, kaşeksi, kilo kaybı, dermatomyozit

Deriye ait: Çomaklaşma, hipertrofik pulmoner osteoartropati, ürtiker

Endokrin ve metabolik: Galaktore, Cushing sendromu, hiperkalsemi,

hipoglisemi

Hematolojik: Anemi, polisitemi, eosinofili, koagulopati

Nörolojik: Eaton-Lambert sendromu, periferik nöropati

Renal: Nefrotik sendrom, glomerülonefrit

Çomak parmak

Tanı

AC grafisi:

Santral ya da periferik kitle

Santral yerleşimli skuamöz ya da KHAK, periferik yerleşim genellikle

adenokarsinom

Toraks BT

BT, mediastinal lenf bezlerini, mediastinal invazyonu ve pulmoner

nodülleri göstermesi nedeniyle evrelemede önemlidir.

Bronkoskopi

Nodüler skuamöz hücreli ca Nodüler adenokarsinom Nekrotik skuamöz hücreli ca

Skuamöz hücreli ve adenokarsinom bronkoskopik görünümleri

KHAK bronkoskopik görünümleri

Segmental Subkarinal Nodüler

infiltrasyon görünüm infiltrasyon

Diğer tanı yöntemleri

Transtorasik İİAB

Balgam sitolojisi

VATS

Mediastinoskopi

Torakotomi

Prognostik faktörler

Hücre tipi (KHAK ya da KHDAK)

Hastalık evresi

Hastanın performans durumu

Performans durumu (ECOG)

PS 0: Herhangi bir yakınması yok, normal günlük aktivitesini gerçekleştiriyor.

PS 1: Günlük işlerini destekli olarak yapıyor

PS 2: Semptomatik, günün yarıdan azını yatakta geçiriyor

PS 3: Semptomatik, günün yarıdan fazlasını yatakta geçiriyor.

PS 4: Hospitalizasyon gerektiren yatalak hasta

Soliter pulmoner nodül (SPN)

3 cm’den küçük, normal akciğer parankimi

ve/veya visseral plevrayla çevrili nodüle SPN

denir.

3 cm’den büyük lezyonlar kitle lezyonudur.

SPN en az 2 yıllık bir stabilite gösteriyorsa ya

da ikiye katlanma zamanı 1 aydan daha kısa

ise benign kabul edilir. İkiye katlanma zamanı

30-450 gün ise malignite olasılığı fazladır.

Evreleme

TNM

KHDAK

KHAK

Sınırlı ya da yaygın hastalık

KHAK

TNM sınıflamasıT: Primer tümör

Tx: Primer tümör değerlendirilemedi, ya da balgam sitolojisinde veya bronsiyal lavajda malign hücreler tespit edildi ancak görüntüleme yöntemleriyle veya bronkoskopiyle

gösterilemedi.

T0: Primer tümöre ait bir bulgu yok.

T1: Tümörün en büyük çapı 3 cm veya daha küçük, akciğer veya visseral plevrayla çevrilmiş, bronkoskopide lober bronştan daha proksimale ulaşmamış (ana bronşta tümör yok).

T1a: Tümörün en büyük çapı 2 cm veya daha küçük

T1b:Tümörün en büyük çapı 2 cm’den daha büyük, ancak 3 cm’den daha büyük değil

T2: Tümörün en büyük çapı 3 cm’den büyük fakat 7 cm’den daha büyük değil; veya tümör aşağıdaki durumlardan birine sahip

Karinadan 2 cm veya daha uzak noktada ana bronş tutulmuş

Visseral plevra invazyonu var

Hiler bölgeye ulaşan ancak tüm akciğeri kapsamayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni

T2a: Tümörün en büyük çapı 3 cm’den daha büyük fakat 5 cm’den değil

T2b:Tümörün en büyük çapı 5 cm’den daha büyük fakat 7 cm’den değil

T3: Tümörün çapı 7 cm’den büyük veya aşağıdaki aşağıdaki durumlardan birine sahip

Göğüs duvarı (superior sulkus tümörleri dahil), diyafragma, frenik sinir, mediastinal plevra, parietal perikard invazyonu

Tümör ana bronşta karinayı tutmadan 2 cm’den daha yakın mesafede

Akciğerin tamamını kapsayan atelektazi veya obstrüktif pnömoni

Tümörle aynı lobta satellit nodül

T4: Aşağıdaki yapıları invaze eden herhangi bir büyüklükteki tümör

Mediasten, kalp, büyük damarlar, trakea, rekürren laringeal sinir, özefagus, vertebra gövdesi, karina

Primer tümörle aynı akciğerde fakat ayrı lobta satellit nodül.

TNM sınıflaması

N: Bölgesel lenf nodları

N: Bölgesel lenf nodları

NX: Bölgesel lenf nodları değerlendirilemiyor

N0: Bölgesel lenf nodu metastazı yok

N1: İpsilateral peribronşial ve/veya ipsilateral hiler ve intrapulmoner lenf nodlarında

metastaz

N2: İpsilateral mediastinal ve/veya subkarinal lenf nodlarında metastaz

N3: Kontrlateral mediastinal ve/veya hiler, ipsilateral ya da kontrlateral skalen veya

supraklaviküler lenf nodlarında metastaz

TNM sınıflaması

M: Uzak metastaz

M0: Uzak metastaz yok

M1: Uzak metastaz var

M1a: Kontrlateral akciğerde metastatik nodül; malign plevral veya perikardial

effüzyon ya da plevrada tümör nodülleri

M1b: Uzak organ metastazı

Evrelemede gruplar

Gizli karsinom TX N0 M0

Evre 0 Tis N0 M0

Evre IA T1a,1b N0 M0

Evre IB T2a N0 M0

Evre IIA T1a,1b N1 M0

T2a N1 M0

T2b N0 M0

Evre IIB T2b N1 M0

T3 N0 M0

Evre IIIA T1a,1b, T2a,2b N2 M0

T3 N1, N2 M0

T4 N0, N1 M0

Evre IIIB T4 N2 M0

Herhangi bir T N3 M0

Evre IV Herhangi bir T Herhangi bir N M1

Evreleme yöntemleri

Toraks BT

PET-BT

Mediastinoskopi

Batın USG

Kemik sintigrafisi

Kraniyal MRG

PET-BT

Tedavi

KHDAK tedavisi

Cerrahi

Radyoterapi

Kemoterapi

KHAK tedavisi

Cerrahi (Evre IA olgular)

Eş zamanlı KRT (sınırlı hastalık)

KT (yaygın hastalık)

Prognoz ve korunma

Prognoz kötü

Önlenebilir kanser