บทท 2 แนวคดทฤษฏและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 นยามการออม

การออมสวนบคคลหรอการออมครวเรอน ไดมผใหค าจ ากดความไวในหลายความหมาย ซงสามารถสรปไดดงน การออมสวนบคคลในทางเศรษฐศาสตร หมายถง รายไดทยงไมไดจายไปเพอการอปโภคบรโภค หรอกคอ สวนตางระหวางรายได (Current income) กบรายจาย (Current expense) ซงเปนการพจารณาในเชงพลวต

การออมสวนบคคลในทางบญช หมายถง การเปลยนแปลงสนทรพยสทธ (Net worth) ของบคคลในรอบบญชแตละรอบ โดยไมรวมการเปลยนแปลงทเกดจากการตราคา (Revaluation) ของสนทรพย และหนสนทมอยแลว ซงเปนการพจารณาจากการเปลยนแปลงในเชงสถต (Stock concept) การออมภาคครวเรอน ตามค าจ ากดความของกองบญชประชาชาต คอ รายไดพงใชจายของครวเรอน (Disposable income) หกดวย รายจายของครวเรอน (Personal outlay) โดย ภาคครวเรอนจะครอบคลมถง ครวเรอนตามปกต เอกชนทมไดแสวงหาก าไร กจการทมใชนตบคคล ซงไดแก ผ ประกอบอาชพเกษตรกรรม และผประกอบอาชพอสระตางๆ สวนรายไดพงใชจายคอ รายไดรวมของครวเรอน หกดวยภาษเงนไดและคาธรรมเนยม และรายจายของครวเรอน ประกอบดวย รายจายเพอการอปโภคบรโภค รายจาย ดอกเบย และรายจายโอนไปยงตางประเทศ โดยสรปการออม หมายถง สวนตางระหวางรายไดและรายจายทเกดขนในชวงเวลาหนง (Incomes – Expenses = Saving) อาจกลาวไดงายๆวา เปนเงนรายไดทเหลอจากการใชจายแลวน ามาเกบสะสมทละเลกทละนอยใหพอกพนขนเมอเวลาผานไป

2.2 แนวคดทฤษฎการออม

เนองจากเปนทเขาใจกนทวๆไปวา การออมเปนสวนแตกตางระหวางรายได และรายจาย

เพอการบรโภค ดงนนในการศกษาทฤษฏเกยวกบการออมจงไดอาศยแนวคดจากทฤษฏวาดวยการ

บรโภคเปนหลกในการอธบาย โดยแนวคดเกยวกบทฤษฏในการบรโภคซงเปนทยอมรบกนอยาง

กวางขวางมอยหลายทฤษฏ ดงน (วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531)

8

2.2.1 สมมตฐานรายไดสมบรณ (Absolute income hypothesis)

เปนทฤษฏตามแนวคดของ John Maynard Keynes ซงไดอธบายสาระส าคญไววา โดยปกต

แลวคนเราจะมการบรโภคเพมขนเมอมรายไดเพมขน แตการบรโภคจะไมเพมขนเทารายไดและเมอ

สวนตางระหวางรายไดกบการบรโภคกคอการออม ดงนน แนวคดดงกลาวของ Keynes จงสรปได

วา เมอคนเรามรายไดเพมขนการออมกจะเพมขนเปนสดสวนของรายไดทงนอธบายไดโดย

C = a + bY (2.1) เมอ C = การบรโภคทแทจรง

Y = รายไดสทธทสามารถใชจายไดจรง B = ความโนมเอยงในการบรโภคหนวยสดทายและถกสมมตวา

คงทขณะใดขณะหนง ซงเกดจาก

หรอมสญลกษณ

อกอยางหนงวา MPC a = คา intercept ทแสดงวาแมจะไมมรายไดใด ๆ การบรโภคก

จะตองเกดขนอยางแนนอน โดย a จะมคาคงท และ Y = C + S (2.2) เมอ S = การออม ดงนน S = Y – C (2.3)

= Y – ( a + bY )

หรอ

= 1 –

(2.4)

หรอ APS =

(2.5)

เมอ APS = ความโนมเอยงในการออมเฉลย จากสมการขางตนจะเหนไดวาเมอรายได ( Y ) เพมขน ในขณะท a และ b คงท APS จะ

เพมขน หรอกลาวไดอกอยางหนงวาเมอรายไดเพมขน การออมเฉลยจะเพมขนนนเอง และเสนการออมจะมลกษณะดงภาพท 2.1

9

การออม S

0 รายได ภาพท 2.1 ความสมพนธของการออมและรายได ทมา : วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531.

2.2.2 สมมตฐานรายไดเปรยบเทยบ (Relative income hypothesis)

เปนทฤษฎตามแนวคดของ Jame S. Duesenberry ทเชอวาผบรโภคแตละคนจะท าการบรโภคโดยมไดค านงถงระดบรายไดสมบรณ แตกลบจะไปค านงถงรายไดเปรยบเทยบ ซงรายไดเปรยบเทยบจะแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ 1. ถาพจารณาตามกลมในสงคม รายไดเปรยบเทยบกคอ รายไดทน ามาเปรยบเทยบกบรายไดของกลมบคคลในสงคมเดยวกน ฉะนนผบรโภคคนใดคนหนงจะท าการบรโภคคลอยตามการบรโภคในกลมของสงคมทตนอย หรอกคอท าการบรโภคคลอยตามระดบรายไดของกลมในสงคม กลาวคอ ผทมรายไดต ากวารายไดเฉลยของกลมในสงคม จะมสดสวนการบรโภคตอรายได

ของตนเองหรอความโนมเอยงในการบรโภคเฉลย จะมคาสง เนองจากการพยายามทจะรกษา

ระดบการบรโภคของตนเองใหใกลเคยงคนอน ๆ ในสงคม ดงนนจงมการออมนอย เพราะตองท าการบรโภคเปนสดสวนสงเมอเทยบกบรายได สวนบคคลทมรายไดสงกวารายไดเฉลยในสงคมมกจะมความโนมเอยงในการบรโภคเฉลยต า เพราะระดบการบรโภคทใกลเคยงกบคนอน ๆ ในสงคมเปนสดสวนทไมสงเมอเทยบกบรายไดของตน ดงนนจงมการออมสงนนเอง

2. ถาพจารณาตามระยะเวลา รายไดเปรยบเทยบกคอสดสวนของรายไดปจจบนเปรยบเทยบกบรายไดในอดตโดย Duesenberry เชอวาผบรโภคแตละคนจะมความเคยชนกบการบรโภคในอดต นนคอ เขาจะท าการบรโภคในปจจบนเหมอนเชนทเคยเปนมาในอดต ดงนนถาผบรโภคคนใดมรายไดปจจบนต ากวารายไดในอดต ความโนมเอยงในการบรโภคเฉลยหรอสดสวน

ของการบรโภคตอรายไดปจจบน จะมคาสง เนองจากความตองการพยายามรกษาระดบการ

10

บรโภคใหคงเดม หรอนนกคอสดสวนของการออมตอรายได กจะมคาต าในท านองเดยวกน ถา

ผบรโภคคนใดมรายไดปจจบนสงกวารายไดในอดต ความโนมเอยงในการบรโภคเฉลยหรอสดสวนของการบรโภคตอรายไดปจจบนจะมคาต า นนคอ สดสวนของการออมตอรายไดกจะมคาสง ทงนพฤตกรรมดงกลาวอาจพจารณาไดจากรปสมการการออมของ Duesenberry ทอธบายไวดงน

=

(2.6)

เมอ S = การออม Y = รายไดสทธทใชจายไดจรงปจจบน Ŷ = รายไดสทธทใชจายไดจรงทสงสดในอดต = คา intercept หรอการออมเมอไมมรายได = สดสวนของรายไดเปรยบเทยบทมผลตอแนวโนมของ

การออมเฉลย

จากสมการขางตนแสดงใหเหนวา สดสวนการออมตอรายไดจะเพมขนกตอเมอรายไดปจจบนเปรยบเทยบกบรายไดสงสดในอดตเพมขน และสดสวนการออมตอรายไดจะลดลงกตอเมอรายไดปจจบนเปรยบเทยบกบรายไดสงสดในอดตมคาลดลง ดงนน อาจกลาวไดวา สงทก าหนดพฤตกรรมในการออมไดอกอยางหนงกคอ รายไดเปรยบเทยบระหวางปจจบนและในอดต ดงท Duesenberry อธบายไวนนเอง

2.2.3 สมมตฐานรายไดถาวร (Permanent income hypothesis)

เปนทฤษฎตามแนวคดของ Milton Friedman ซงมสาระส าคญแบงออกเปน 2 ประเดน คอ 1. Friedman เหนวาองคประกอบของรายไดและการบรโภคในปจจบนนนแบง

ออกได 2กลมคอ สวนทเปนลกษณะถาวรและสวนทเปนลกษณะชวคราว นนคอ ณ เวลาใดเวลาหนง

Y = YP + YT (2.7) C = CP + CT (2.8)

เมอ Y = รายไดทไดรบ YP= รายไดถาวร

11

YT= รายไดชวคราว C = การบรโภคทเกดขนจรง CP= การบรโภคถาวร CT= การบรโภคชวคราว

โดยท Friedman มความคดวารายไดถาวรคอรายไดทครวเรอนน ามาใชจายในการบรโภค

ไดโดยไมกระทบกระเทอนตอฐานะความมงคง ซงมความเกยวโยงไปถงรายไดทจะไดรบในอนาคตดวย ดงนน จงถอวารายไดถาวรเปนรายไดในระยะยาว ซงกนาจะนบรายไดทเปนเงนเดอนนนเปนรายไดถาวร สวนรายไดชวคราว คอรายไดทเกดขนโดยมไดนกฝน มลกษณะไมแนนอน ซงจะมคาเปนบวกหรอลบกได เพราะฉะนน รายไดชวคราวจงเปนตวแปรทแสดงถงความไมแนนอนของรายไดในปจจบนทเบยงเบนไปจากรายไดระยะยาว ส าหรบการบรโภคกเชนกน การบรโภคถาวรเปนการบรโภคทเกดขนสม าเสมอเปนระยะยาว สวนการบรโภคชวคราวกเปนการบรโภคทเกดขนโดยไมคาดฝนและไมแนนอนเชนเดยวกบรายไดชวคราว

2. ความสมพนธทแทจรงระหวางการบรโภคกบรายไดจะอยทสวนประกอบถาวร นนคอการบรโภคถาวรจะเปนสดสวนกบรายไดถาวร โดยตวแปรประเภทชวคราวจะไมมความสมพนธกบตวแปรประเภทถาวรเลย เชน YT จะไมมความสมพนธกบ YP และ CT กเปนตวแปรสมทไมมความสมพนธกบ YP หรอ CP หรอแมแต YT เอง นนหมายถงแนวโนมของการบรโภคชวคราวจากรายไดจะมคาเปนศนย

จากแนวคดเกยวกบการบรโภคขางตน สามารถน ามาสรปเปนแนวคดเกยวกบการออมไดโดยจากพฤตกรรมในการบรโภคขางตนจะก าหนดพฤตกรรมในการออม กลาวคอ การออมจะเกดจากการก าหนดของตวแปร 2 ตว คอ รายไดถาวร และรายไดชวคราว สมการของการออมจงประกอบไปดวยผลบวกของรายไดถาวรทเหลอจากการบรโภค และรายไดชวคราว นนคอ ณ เวลาใดเวลาหนง

St = a0 + a1YPt + a2YTt (2.9)

เมอ St = การออม a0 = คา intercept ทแสดงการออมเมอไมมรายไดเกดขน a1 = สดสวนของรายไดถาวรทมผลตอการออม

a2 = สดสวนของรายไดชวคราวทมตอการออมและมคาเปน 1

12

2.2.4 สมมตฐานวฏจกรชวต (Life – cycle hypothesis)

เปนทฤษฎตามแนวคดของ F. Modigliani และ R. E. Brumberg ตงแตป ค.ศ. 1954และตอมาในป ค.ศ. 1963 A. Ando และ Modigliani ไดน ามาทดสอบโดยใชขอมลของประเทศสหรฐอเมรกา และพบวาแนวคดนเปนความจรงจนเปนทยอมรบกนทวไปสาระส าคญของทฤษฎนเนนไปทการบรโภคของคนทวา ผบรโภคสวนใหญจะท าการบรโภคใหไดรบความพอใจสงสดกโดยน าเอารายไดทงในปจจบนและในอนาคตมาค านงถงหรออกนยหนงกคอ การน าเอารายไดตลอดชวตมาก าหนดการบรโภคในขณะใดขณะหนงนนเองนนกคอ

Ct = f ( PVt ) (2.10) หรอ C0 = k ( PV0 ) (2.11)

เมอ t = 0 ( เวลาปจจบน ) PV = มลคาปจจบนของรายไดจากแรงงานและจากทรพยสน k = สดสวนของการบรโภคตอรายไดจากแรงงานและจาก

ทรพยสน ดวยเหตทผบรโภคน ารายไดตลอดชวตมาก าหนดการบรโภคนเอง จงท าใหการบรโภคมแนวโนมเพมขน แตโดยปกตวสยผบรโภคจะพยายามรกษาระดบการบรโภคใหคอนขางคงทฉะนน แนวโนมของการบรโภคจงเพมขนแตไมสงมากนก ดงเสน C ทแสดงในภาพท 2.2

สวนในเรองของรายไดซงเปนตวแปรส าคญในการก าหนดการบรโภคนน แนวคดในทฤษฎน ไดจ าแนกรายไดออกเปนรายไดจากแรงงาน และรายไดจากทรพยสน อกทงยงไดกลาวถงกระแสรายไดตลอดชวงชวตไววา ในชวงชวตของผบรโภคแตละคน จะมกระแสรายไดทคอนขางต าในชวงเรมตนของชวตและตอนปลายของชวตเมอเปรยบเทยบกบชวงตอนกลางของชวต ดงเสน Y ทแสดงในภาพท 2.2 ทเปนเชนนเพราะในชวงเรมตนมกจะมประสบการณนอยและชวงปลายประสทธภาพในการท างานจะต า รายไดจงต ากวาในชวงกลางของชวตทมประสบการณดขนและประสทธภาพการท างานสง

เมอลกษณะของการบรโภคและรายไดเปนไปดงกลาวขางตน จงท าใหเกดการออมขนจากความแตกตางระหวางรายไดและการบรโภคตามชวงอายขย กลาวคอในชวงตนและปลายของชวตของผบรโภคการออมจะมคาเปนลบ (Dissaving) โดยอาจจะมการกยมในชวงตน และมการน าเงนออมออกมาใชในชวงปลาย การออม (Saving) จะเกดแตเฉพาะในชวงกลางของชวตเทานนเพราะเปนชวงทมรายไดสงกวาการบรโภคดงภาพท 2.2 โดยพนท S คอ ชวงทมการออม สวนพนททแรเงา คอ ชวงทการออมตดลบ

13

การบรโภคและรายได

เรมท างาน เวลา

ภาพท 2.2 การออมตามวฏจกรชวต ทมา: วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531.

นอกเหนอจากแนวคดจากทฤษฏวาดวยการบรโภคแลว ยงมแนวคดเกยวกบการออมอนๆอก ดงน

2.2.5 แนวคดเกยวกบความส าคญของอตราดอกเบยในระดบสงตอการระดมเงนออม

เปนแนวคดของ R. I. Mckinnon (กฤตกา, 2545) ซงเชอวาในประเทศดอยพฒนานน รฐบาลมกจะสนบสนนภาคเกษตร และอตสาหกรรมขนาดยอม โดยมโครงการใหสนเชอในรปของเงนอดหนน หรอสงเสรมใหไดรบเงนทนจากแหลงภายนอกซงเรยกเกบอตราดอกเบยในระดบต า เพอชวยเหลอผประกอบการวสาหกจในประเทศใหมตนทนในการลงทนต า อยางไรกตามการกระท าดงกลาวจะท าใหคณภาพของผประกอบการเหลานมขอบเขตจ ากดในวงแคบ อกทงยงไมเปนการสงเสรมการระดมเงนออมของภาคครวเรอนผออมทรพย ซงเปนแหลงเงนทนทส าคญอกดวย ทงนเนองจากอตราดอกเบยเงนกทบรษทหรอผประกอบวสาหกจจะตองจายนน จะมความสมพนธสอดคลองกบอตราผลตอบแทน หรออตราดอกเบยเงนฝากทผออมทรพยจะไดรบดงนน Mckinnon จงเสนอใหรฐบาลในประเทศดอยพฒนามมาตรการขนอตราดอกเบยจากหลกทรพยทางการเงนตาง ๆ และยนกรานทจะใหอตราดอกเบยนอยในระดบทสงกวาอตราผลตอบแทนสวนเพม (Marginal

Y

S

C

14

efficiency of capital) จากการลงทนตามเทคนคการผลตแบบเกา ผลกคอ ผประกอบการทคดจะลงทนทางดานเทคนคทลาสมย กจะงดเวนการลงทนนนและจะปลอยเงนทนของตนเปนเงนกใหแกวสาหกจทมเทคนคการผลตททนสมยมากกวา และจะไดมผลกระตนขอบขายของผลผลตของวสาหกจอน ๆ ใหกวางออกไป แมวาผประกอบการทงปวงยงคงจะใชเงนทนของตนเพอกจการภายในวสาหกจอยบาง แตผประกอบการเหลานจะระบายเงนออมสวนใหญของเขาออกสตลาดเงนทนภายนอก

และจากการทอตราดอกเบยสง จะท าใหผประกอบการ หรอเกษตรกรท าการปรบปรงเทคนคการผลตของเขาใหทนสมยมากขน เพอใหอตราผลตอบแทนสวนเพมจากการลงทนสงกวาอตราดอกเบย นนหมายความวา หนวยเศรษฐกจเหลานสามารถทจะดงดดเงนทนจากแหลงการลงทนทไดรบผลตอบแทนต ามาสวสาหกจของเขาได นอกจากน เมออตราดอกเบยสงพอสมควร วสาหกจอน ๆ ทใชเงนลงทนในกจการทมคณภาพต า กจะพยายามหาทางปรบปรงเทคนคการผลตใหทนสมยมากขน และเนองจากวสาหกจตาง ๆ มชองทางแหงการลงทนในระดบตาง ๆ กน ฉะนนในทายทสดแลว จะไมมวสาหกจใดทจะสามารถดงดดเงนทนมาสกจการของตนไวไดทงหมดตดตอกนเปนระยะเวลานาน แตผประกอบการวสาหกจตาง ๆ จะขยายตว และมจ านวนเพมขนเรอย ๆ ในขณะทเทคโนโลยไดกระจายแพรหลายไปสระบบเศรษฐกจอยางทวถงโดยตลอด ดงนนจะเหนไดวา การด ารงรกษาอตราดอกเบยเงนก และอตราดอกเบยเงนฝากในระดบสง จะเปนกลไกทส าคญยงในการพฒนาเศรษฐกจ เพราะอตราดอกเบยระดบสงจะเปนแรงกระตนการออมทรพย และเปนจกรกลทจงใจใหเกดการเคลอนยายเงนทนจากแหลงการลงทนทมคณภาพต าสแหลงทมการปรบปรงเทคนคการผลตในระดบสง ซงจะเปนการเสรมสรางความเจรญกาวหนาทางดานเทคนคใหกระเตองขน

2.2.6 แนวคดเกยวกบตนทนของเงนทน

แนวคดนอธบายไดวาแหลงทมาของเงนทนของภาคธรกจมาจาก 3 ทางดวยกน(Branson, 1989) คอโดยการใชเงนทนภายใน การขายพนธบตรหรอกยม และการออกหนขายในตลาดหลกทรพย ซงในกรณทระบบเศรษฐกจเปนแบบการแขงขนโดยสมบรณและไมมความล าเอยงในการจดเกบภาษแลว ตนทนทประเมนขนมา (Imputed cost) ใหกบวธการจดหาเงนในแตละวธนนจะเหมอนกน โดยปลอยใหปจจยในดานการเสยงแตกตางกนออกไป

อยางไรกด ตามขอเทจจรงนน เนองจากวาธรกจตาง ๆ ก าหนดตนทนสงขนใหกบเงนทนทกยมมาจากแหลงภายนอกธรกจ อนเนองมาจากหนสนหรอพนธะทมอยประจ าของธรกจ ซงเกดขนจากการขายพนธบตร การกยม หรอการลดอ านาจในการควบคมธรกจซงเกดขนจากการขายหนใน

15

ตลาดหลกทรพย ฉะนน ธรกจตาง ๆ จงมกจะประเมนอตราต าใหกบเงนทนทธรกจไดมาจากภายในธรกจเองกวาอตราทธรกจไดมาจากแหลงภายนอกทงสองแหลง ดงนนอตราดอกเบยหรอคาเสยโอกาส ซงน ามาใชในการค านวณตนทนการใชทน จงอาจเปนคาเฉลยถวงน าหนกของอตราดอกเบยตาง ๆ ซงใชกบแหลงทมาของเงนทนทงสามแหลงน ในทน การถวงน าหนกจะเปนสดสวนของเงนทนทงหมดซงไดมาจากแหลงตาง ๆ ทงสาม กลาวคอ

r = ri เงนทนภายใน

การลงทนทงหมด + rd

พนธบตรหรอเงนกยม

การลงทนทงหมด + re

หน

การลงทนทงหมด

เมอ ri = คาเสยโอกาสในการใชรายไดคงเหลอไวของธรกจ เงนท ส ารองไวเปนคาเสอมราคา

rd = อตราผลตอบแทนของพนธบตร หรออตราดอกเบยเงนก ของเงนกยม

re = อตราสวนเฉลยของรายไดตอราคาของหนและตามปกต จะสมมตวาทง rd และ re จะมากกวา ri

2.3 วตถประสงคของการออมในภาคครวเรอน

วตถประสงคของการออมในภาคครวเรอนนน มหลายประการแตกตางกนไปในแตละบคคล ซงโดยทวไปแลว มดงน (วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531) 1. เพอใชจายในยามชรา : เปนเหตผลประการส าคญในการเกบออมของคนทวไป ซงรดวาในยามชรานน รายไดจากการท ามาหาเลยงชพจะตองลดลงหรออาจจะหมดไปเลยกได จงน าเปนตองมการเกบออมไวในขณะทตนเองยงมรายไดในระดบทจะออมได 2. เพอไวใชจายในยามฉกเฉน : ยามฉกเฉนคอยามทเกดเหตการณไมคาดผนมากอน ซงจ าเปนจะตองใชจายอยางกะทนหน เชน การประสบอบตเหต การเจบไขไดปาว ฯลฯ ซงจ าเปนทจะตองมเงนออมไวเชนกน 3. เพอไวใชจายในการศกษา : การเกบออมไวเพอการศกษานน อาจจะเปนการศกษาส าหรบตนเองหรอส าหรบบตรหลานกได โดยทผวางแผนชวตทดจะตองพยายามเพมพนความรความสามารถดวยการพยายามใหมการศกษาสงขนทงของตนเองและบตรหลาน ดงนน การเกบออมไวเพอเหตผลนจงจ าเปนมใชนอย

16

4. เพอใชจายในยามซอทอยอาศย : เพอไวใชจายในการซอทอยอาศย: ทอยอาศยเปนหนงในปจจยสทจ าเปนแกการด ารงชวต ส าหรบผทยงไมมทอยอาศยเปนของตนเอง เมอใดทมรายไดเหลอจากการบรโภคทจ าเปน ผนนจะตองเกบออมไวเพอเหตผลนอยางแนนอน 5. เพอซอเครองมอเครองใชในการประกอบอาชพ : ผมอาชพทจ าเปนตองอาศยอปกรณบางอยางในการประกอบอาชพ เชน ชาวไร ชาวนา ฯลฯ มกจะพยายามท าการเกบออมรายไดสวนหนงไวซออปกรณทจ าเปนแกอาชพดงกลาว เพราะอปกรณเหลานนจะท าใหการประกอบอาชพของตนมประสทธภาพยงขน

6. เพอไวใชจายในการซอสนคาถาวร : สนคาถาวรในปจจบนเปนสงอ านวยความสะดวกในการครองชพ เชน สงอ านวยความสะดวกในบาน รถยนต เครองเสยง ฯลฯ ซงบคคลทวไปมกปรารถนาจะมไวเพอความสะดวกสบายในการด ารงชวต ดงนน การเกบออมเพอเหตผลนจงมกเกดขนอยเสมอ ๆ

7. เพอใหไดมาส าหรบหลกประกนบางอยาง : หลกประกนบางอยางในทน ไดแก การประกนชวต ประกนภย ประกนอบตเหต ฯลฯ ซงถาบคคลใดประสบภยพบต โดยไมคาดฝนในกรณตาง ๆ ดงกลาวขางตน หลกประกนเหลานนจะชวยบรรเทาความเดอดรอนได ฉะนน การออมในรปของการสงเบยประกนเพอใหไดหลกประกนบางอยางจงมอยเสมอ

8. เพอหาผลประโยชน : ผลประโยชนในทนกคอ ผลตอบแทนทจะไดจากการออม เชน ดอกเบย เงนปนผล สวนลด ฯลฯ นนเอง ดงนน กลาวอยางงาย ๆ ไดวาเหตผลในการออมตามเปาหมายนกคอ ความตองการผลประโยชนจากการเกบออมนนเอง และโดยทว ๆ ไป ผมรายไดสงถงระดบหนงจะสามารถท าการออมเพอวตถประสงคนได

9. เพอจดตงธรกจ : อาจเปนเหตผลอกประการหนงในการเกบออมของครวเรอนกไดเพราะเชอกนวาการประกอบธรกจจะท าใหฐานะทางเศรษฐกจของผท าธรกจดขน เมอผใดมลทางจะประกอบธรกจไดกยอมพยายามทจะกระท า โดยปจจยทส าคญในการประกอบธรกจกคอเงนทนดงนน การออมจงเปนวธหนงทจะไดเงนทนมาประกอบสมดงความตงใจ

10. เพอใชจายในการซอเครองประดบ : อาจเปนเหตผลในการออมอยางหนงของผทมรสนยมในการประดบประดาเครองแตงกาย โดยถาเมอใดทอยในฐานะจะออมได ผมรสนยมดงกลาวจะออมไวเพอการนโดยเฉพาะทเดยว

11. เพอใชจายในกจกรรมทางดานสงคม : ในระบบสงคมของไทย คาใชจายเกยวกบกจกรรมทางสงคม เชน การใหของขวญวนเกด แตงงาน ขนบานใหม ฯลฯ มกเกดขนอยเสมอและไมไดคาดคะเนมากอน ผทวางแผนการใชจายงบประมาณในครอบครวอยางด จงมกกนเงนสวนหนงไวเพอกจกรรมน เงนสวนนกคอเงนออมนนเอง

17

12. เพอเกบไวเปนมรดกของบตรหลาน : ถอวาเปนคานยมของสงคมไทยทบดามารดาและป ยาตายายมกจะมมรดกไวใหลกหลานในอนาคต เพราะคานยมดงกลาวน จงเปนเหตผลทท าใหผทมความสามารถจะออมได ท าการเกบออมไวเปนมรดกของลกหลาน

13. เพอไวใชจายในกจกรรมอนๆ : เชน ออมไวเพอใชจายในการสมรส เพอทองเทยว เพอท าบญ ฯลฯ เหลานเปนเหตผลทท าใหเกดการเกบออมขนไดทงสน

2.4 รปแบบของการออมในภาคเอกชน

การออมของภาคเอกชน ไมจ าเปนวาจะตองเกบอยในรปของเงนสดเสมอไป แตอาจเกบอยในรปแบบของทรพยสนตาง ๆ ไดหลายประเภท ดงน (วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531)

1. การออมในรปทรพยสนถาวร: เปนการออมโดยการซอทรพยสนถาวร (Real assets) มาถอไว โดยมวตถประสงคในการถอแตกตางกน เชน ถอไวเพอเปนหลกประกนในอนาคต หรอถอไวเพอปองกนการลดคาเงน ฯลฯ ซงสนทรพยถาวรทไดรบความนยมในการถอ ไดแก ทดนอาคารสงกอสราง ทรพยสนประเภททนทใชในการผลต สนคาคงทนถาวร โบราณวตถ สนคา-คงเหลอ โลหะมคา และอญมณ ฯลฯ ทงน มลคาของการออมในรปทรพยสนถาวรจะตองหกคาเสอมราคาออกดวย

2. การออมในรปทรพยสนทางการเงน: การถอทรพยสนทางการเงน (Financial assets) นบเปนการออมอกรปแบบหนงซงเปนทนยม เนองจากมสภาพคลองสง สามารถเปลยนเปนเงนสดไดงาย ใหผลตอบแทนและมความเสยงนอย โดยทการออมในลกษณะน สามารถแบงออกไดเปน

2.1 การออมในรปทรพยสนทางการเงนในระบบ : หมายถง การออมโดยการถอทรพยสนทางการเงนทสรางขนภายใตขอบเขตทกฎหมายคมครองอย ไดแก

2.1.1 เงนสด : เปนรปแบบทไดรบความนยม เนองจากสภาพคลองสงทสด และมความเสยงนอย แตกไมใหผลตอบแทนแกผออม

2.1.2 เงนฝากทสถาบนการเงนตาง ๆ : สถาบนการเงนในประเทศไทยทรบฝากเงนมทงสน 9 แหง ไดแก ธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทเงนทนหลกทรพย ธนาคารออมสน สหกรณออมทรพย บรษทประกนชวต ธนาคารอาคารสงเคราะห ธนาคารเพอการเกษตร-และสหกรณการเกษตร สหกรณการเกษตร และ บรษทเครดตฟองซเอร โดยทแตละแหงจะมรปแบบการรบฝากเงนทแตกตางกนไป

2.1.3 การซอหลกทรพยทางการเงนตาง ๆ ทงของรฐบาลและเอกชน : เชน ตวเงนคลง ตวสญญาใชเงน ตวการคา พนธบตร หนสามญ หนก สลากออมสน ฯลฯ

18

2.1.4 การใหกยม : ทงในระยะสนและระยะยาว โดยมสญญาเงนกทถกตองตามกฎหมาย

2.1.5 เบยประกนตามกรมธรรมประกนชวต และกองทนเลยงชพของหนวยงานตางๆ

2.1.6 อน ๆ : เชน เงนคาหนสมาชกสหกรณ เงนคาฌาปนกจสงเคราะห 2.2 การออมในรปทรพยสนทางการเงนนอกระบบ: หมายถงการออมโดยการถอ

ทรพยสนทางการเงนทไมไดอยในขอบเขตของกฎหมาย ไดแก 2.2.1 การเลนแชร 2.2.2 การใหกยมสวนตว โดยไมมสญญาเงนก

2.3 อน ๆ : เชน การมหนสนลดลง เนองจากผออมจะตองน าเงนออมไปจายช าระหนสน

ฉะนน การลดลงของหนสนจงนบไดวาเปนการออมในรปแบบหนง นอกจากน การซอมแซมรกษาทรพยสน กนบไดวาเปนรปแบบของการออมอกอยางหนง เนองจาก คาซอมแซมตองน ามาจากสวนหนงของการออม

2.5 บทบาทของการออมตอระบบเศรษฐกจ

เปนทยอมรบกนอยางกวางขวางวาการออมนนมประโยชนตอเศรษฐกจทงในแงจลภาคและมหภาค จนบอยครงทรฐบาลในหลายๆประเทศไดมการบรรจ “นโยบายสงเสรมการออมภายในประเทศ” ไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทงนประโยชนของการออมทมตอระบบเศรษฐกจมดงน

2.5.1 ประโยชนของการออมตอผออม

1. ชวยลดความไมแนนอน : เนองจากรายไดของภาคครวเรอนและภาคธรกจสวนใหญมความไมแนนอน ดงนน ภาคครวเรอนจงตองออมเงนสวนหนงไวเพอบรโภคเมอรายไดตกต า หรอใชจายเมอฉกเฉน เชน เจบปวย ในขณะท ภาคธรกจตองออมเงนสวนหนงไวเพอเพมสภาพคลองใหกบภาคธรกจเอง

2. เพอใชจายในอนาคตซงไดวางแผนไวลวงหนา: ส าหรบภาคครวเรอน หมายถง การใชจายในยามชรา ใชจายเพอการศกษา ใชจายเพอซอสนคาถาวร ฯลฯ ในขณะท ภาคธรกจ หมายถง การใชจายลงทนในโครงการตาง ๆ ทไดวางแผนไว

19

2.5.2 ประโยชนของการออมตอประเทศ

การออมนบเปนวธการหนงในการปรบปรงเสถยรภาพในระบบเศรษฐกจ (วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531) เนองจาก การออมเปนสวนรวไหล (Leakage) ออกจากวงจรรายไดในระบบเศรษฐกจ ดงนน ถาปรมาณการออมในระบบเศรษฐกจสง และมไดน าเงนออมดงกลาวกลบสวงจรของระบบเศรษฐกจอก จะท าใหเกดการหดตวของภาวะเศรษฐกจ อนเนองมาจากการลดลงของการบรโภคและการลงทน ดงแสดงไวในภาพท 2.3

การออม, การลงทน รายไดประชาชาต , การจางงาน ภาพท 2.3 การเปลยนแปลงของการออมทมผลตอการจางงานและรายไดประชาชาต ทมา : วไลลกษณ และวลยภรณ, 2531. จากภาพท 2.3 ก าหนดให SS เปนเสนแสดงความสมพนธระหวางการออมและรายได สวนเสน II เปนเสนทแสดงความสมพนธระหวางการลงทนและรายได โดยในสถานการณทเปนอยเดมนน รายไดประชาชาตจะมคาเทากบ OY เมอเสน SS ตดกบเสน II ทจด A สมมตวาในระยะเวลานเปนภาวะเงนเฟอ รฐบาลอาจใชนโยบายการออมลดภาวะเงนเฟอไดดวยการใชนโยบายเรงการออมใหสงขนเปน S’S’ ซงจะเปนผลใหรายไดประชาชาต และการจางงานลดลงมาอยท OY’ เมอเสน S’S’ ตดกบเสน II ทจด B ในทางตรงกนขาม ในขณะทเกดภาวะเงนฝดในระบบเศรษฐกจ รฐบาลอาจใชนโยบายลดการออมลง เพอใหการบรโภคและการลงทนเพมขน อนจะท าใหเกดการขยายตวของภาวะเศรษฐกจ ดวยวธการดงกลาวแสดงใหเหนวา นโยบายการออมมผลตอการหดตว และ

Y Y’ 0 S’

S’

S

I

I

S

20

ขยายตวของภาวะเศรษฐกจได อยางไรกตาม เปาหมายดงกลาวจะประสบความส าเรจไดกตอเมอการออมนนเปนสวนรวไหลของเศรษฐกจจรง ๆ แตถาไดมการน าเงนออมทเพมขนในระบบเศรษฐกจกลบเขาสวงจรของรายไดในระบบไดแลว ผลทไดรบกจะแตกตางออกไปและวธการนเปนทยอมรบกนโดยทวไปวา การออมนนมความจ าเปนตอระบบเศรษฐกจอยางมาก จนตองบรรลเปาหมายการเพมการออมไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต Adam Smith นกเศรษฐศาสตรส านกเดม (Classical school) ไดเขยนไวในหนงสอเรอง The wealth of nation วาเศรษฐกจจะเจรญเตบโต ไมไดอยทการสะสมโลหะทองค าและโลหะเงน แตจะตองเปนการเพมผลตผลของประชาชนในประเทศดวยการสะสมทนในรปเครองจกร และเครองมอเพอการผลตตาง ๆ ซงท าไดโดยการเปลยนสนคาทจะบรโภคในปจจบนใหเปนทนทตองการ นนคอ บางสวนของรายไดจะตองมการเกบออมไว เพอน าสวนออมดงกลาวไปสรางเปนเครองมอเครองใชในการผลต หรอทเรยกวาการลงทน (Investment) ฉะนน การออมจงเปนวธการหนงทจะชวยเสรมสรางใหเกดการเพมของผลผลตหรอความเจรญเตบโตในระบบเศรษฐกจนนเอง และแนวความคดนกไดถกยดถอมาจนกระทงปจจบน แมแตนกเศรษฐศาสตรรนใหมกวา Adam Smith นนคอ John Maynard Keynes กมแนวความคดเชนเดยวกน คอหากน าสวนทเหลอจากการบรโภคหรอการออมไปลงทนในระบบเศรษฐกจแลว ผลผลตจะเพมขน สงผลใหการจางงานรายได และความเจรญเตบโตในเศรษฐกจเพมขน ทงน Keynes อธบายดวยตวแปรในระบบเศรษฐกจ ดงน ก าหนดให Y = ผลผลตประชาชาต

C = การบรโภค I = การลงทน S = การออม

โดย Y = C + I (2.12) คอ ผลผลตประชาชาตทถกผลตขนมาจะถกน าไปใชประโยชนในการบรโภคและการลงทน

และ I = Y – C (2.13) ในขณะท S = Y – C (2.14)

คอ การออมเกดจากผลผลตประชาชาตหกดวยการบรโภค ดงนน จะไดวา I = S (2.15) นนคอ จดดลยภาพในระบบเศรษฐกจทมผลผลตประชาชาตเกดขนในระบบเศรษฐกจนน

การออมจะเทากบการลงทนเสมอ โดยเมอเกดการออมขน การออมนจะเปลยนสภาพเปนการลงทน หรอถาท าใหการออมกลายเปนการลงทนไดแลว ผลผลตประชาชาตจะเพมขน ดงปรากฏใน สมการทวา Y = C + I

21

จะเหนไดวา การออมเปนปจจยส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจเปนอยางมาก เนองจากการออมจะชวยสนบสนนการลงทน การผลต และการจางงานของประเทศ อกทงยงชวยเสรมสรางความมเสถยรภาพทางเศรษฐกจดงทไดกลาวมาแลว นอกจากน การออมยงชวยลดผลกระทบจากความผนผวนของวกฤตการณในตลาดการเงนของโลก เนองจากประเทศทมอตราการออมสงจะไมจ าเปนตองอาศยเงนทนจากตางประเทศมากนก เพราะจะสามารถใชเงนทนในประเทศของตนเองในการพฒนา จงท าใหการพฒนาประเทศมความตอเนองและมนคง และมระดบการพงพงเงนทนจากตางประเทศต า ยงไปกวานน การออมยงชวยใหประชาชนรสกมความมงคงและมนคงในชวตรวมไปถงการมมาตรฐานการครองชพทด อนจะสงผลใหเปนทรพยากรมนษยทมคณภาพของประเทศตอไป อยางไรกตาม การออมไมไดหมายถง การเกบเงนไวโดยไมใชจาย แตหมายถง การรจกใชเงนอยางมระเบยบแบบแผน และหลกเลยงการใชจายสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศ เพราะถาหากไมใชจายเลยจนถงระดบหนงจะสงผลเสยตอระบบเศรษฐกจได

2.6 ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออม (อางถงในกฤตกา, 2545)

1. ปจจยทางดานรายได โดยปกตรายไดทครวเรอนไดรบจะถกแบงออกเปน 3 สวน กลาวคอ เพอใชส าหรบการเสยภาษ การบรโภค และสวนทเหลอเพอการออม ส าหรบรายไดหลงหกภาษแลว ซงกคอสวนทครวเรอน หรอบคคลสามารถน าไปใชจายไดจรงๆ (Disposable income) ดงนนกเศรษฐศาสตรหลายทานจงใหความส าคญแกปจจยทางดานรายไดวา เปนตวก าหนดทส าคญส าหรบการออม เคนส (Keynes, 1936) เปนผทแสดงทศนะใหเหนอยางเดนชดถงความสมพนธระหวางการออมกบรายได โดยการอธบายผานทางความโนมเอยงในการบรโภค (Propensity to consume) ทวาการเพมขนของระดบรายไดพงใชจายจะน าไปสการเพมขนในการบรโภค หากแตการเพมขนในการบรโภค จะนอยกวาการเพมขนของระดบรายไดทเพมขน ซงแสดงวาคาความโนมเอยงในการบรโภคหนวยสดทาย (Marginal propensity to consume) มคานอยกวาหนงแตจะมากกวาศนยเสมอและคาความโนมเอยงเฉลยในการบรโภค (Average propensity to consume) จะลดลงเมอระดบรายไดเพมขน ขณะเดยวกนรายไดสวนทเหลอจากคาใชจายในการบรโภคซงกคอ การออมนน กจะเพมขนทกๆระดบรายไดทเพมขน ดงนนในแนวความคดของเคนส การออมของครวเรอนจะขนอยกบระดบรายไดพงใชจายทแทจรงในปจจบน ขณะท ฟรดแมน และโมดเกยน มความเหนทแตกตางจากเคนส ทวาการบรโภคของบคคลขณะใดขณะหนงไมไดขนอยกบรายไดทเกดขนในขณะนน แตจะขนอยกบการคาดการณในรายได

22

หรอทรพยสนทบคคลจะไดรบในระยะยาว และผบรโภคจะท าการวางแผนการบรโภค ใหสอดคลองกบรายไดในระยะยาวนน ในทฤษฎการบรโภคของ ฟรดแมน (Friedman, 1957) ซงตงอยบนขอสมมตฐานรายไดถาวร (Permanent income hypothesis) โดยมสาระส าคญทวาการบรโภคถาวร (Permanent consumption) จะมลกษณะทเปนสดสวนคงทกบรายไดถาวร การเปลยนแปลงในรายไดขณะหนงขณะใด หรอรายไดชวคราว (Transitory income) จะไมมผลเชอมโยงกบการบรโภค แตจะมผลโดยตรงตอการออมเทานน ทงนการออมนน ถอวาเปนสวนทส ารองเพอเหตการณทไมไดคาดคด หรอสภาวะฉกเฉนในอนาคต ถาพจารณาใหรายไดปจจบนบคคลหนงสงขน บคคลดงกลาวจะไมแนใจวารายไดทเพมขนนนจะคงอยตลอดไปหรอไม ดวยเหตผลน เขาจงไมปรบการบรโภคของเขาใหสงตามรายไดทเพมขนแตเขาจะปรบการออมแทน โดยการเพมการออมใหมากขนเมอรายไดเพมขน ดงนนตามแนวความคดของฟรดแมน การออมของบคคลจงขนกบรายไดถาวรซงเปนรายไดระยะยาว กบรายไดทเกดขนชวครงชวคราว ซงเปนรายไดระยะส น โดยทผลของการเปลยนแปลงในรายไดระยะสนจะมากกวาผลของการเปลยนแปลงของรายไดในระยะยาว สวนทฤษฎการบรโภคของ แอนโด และโมดกลอาน (Ando and Modigliani, 1963) ซงไดรวมกนพฒนาทฤษฎการใชจายของผบรโภค บนพนฐานวฎจกรของรายได (Life cycle income) โดยมสมมตฐานวา บคคลประสงคทจะแสวงหาอรรถประโยชนสงสดในการบรโภค ในแตละชวงเวลาตลอดชวอายของเขาโดยค านงถงรายไดทงในปจจบนและอนาคตทคาดวาจะไดรบตลอดชวอาย มาก าหนดการบรโภคในขณะใดขณะหนง ดวยเหตนแนวโนมของการบรโภคจงคอนขางจะมความสม าเสมอในระยะยาว ในขณะทรายไดทบคคลไดรบจะมความผนผวนไปตามชวงของอาย ดงนน จงท าใหเกดการออมขนจากความแตกตางระหวางรายไดกบการบรโภคตามชวงอายแตละบคคล ดงนนการออมตามแนวคดของ แอนโด และโมดกลอาน ขนอยกบรายไดทไดรบในแตละชวงอายของบคคล นอกจากน การออมยงขนอยกบรายไดเปรยบเทยบ (Relative income) ระหวางรายไดทไดรบกบรายไดเฉลยของบคคลอนๆในสงคม และกบรายไดทบคคลเคยไดรบมาในอดต ซงเสนอโดย ดวเซนเบอรร (Duesenberry, 1949) ซงเหนวาพฤตกรรมการบรโภคของบคคลหนงๆ จะคลอยตามการบรโภคในกลมของสงคมทตนอย โดยดวเซนเบอรร เรยกวา ผลของการเอาอยาง (Demonstration effect) ครวเรอนจะมความโนมเอยงในการออมทต า เมอมรายไดต ากวาคาเฉลยของรายไดสงคม และผลจะตรงกนขามเมอครวเรอนมรายไดทสงกวาคาเฉลยของรายไดของสงคม การเปรยบเทยบรายไดในอดตทครวเรอนเคยไดรบ เปนอกปจจยหนงทมผลตอการออม ซงดวเซนเบอรร เหนวาเปนการยากมากส าหรบครวเรอนหนงทจะลดระดบการบรโภคเมอรายได

23

ลดลง ในทางกลบกนครวเรอนมกจะเพมการบรโภคเมอรายไดเพมขน ทงนเนองจากครวเรอนพยายามจะรกษามาตรฐานการครองชพ ซงครวเรอนเคยไดรบมาแลวในอดต โดยทดวเซนเบอรร เรยกผลนวา ผลสะทอนกลบ (Ratchet effect) ดงนนตามแนวคดของดวเซนเบอรร ปจจยทก าหนดการออมคอรายไดเปรยบเทยบระหวางรายไดทไดรบกบรายไดเฉลยของสงคม และรายไดสงสดทครวเรอนเคยไดรบ 2. ปจจยทางดานอตราดอกเบย ในทางทฤษฎการออมมกจะใหความส าคญกบบทบาทของอตราดอกเบยวาเปนอกปจจยหนง ซงมสวนส าคญในการก าหนดพฤตกรรมการออม นอกเหนอจากปจจยทางดานรายได อตราดอกเบยทวานมกจะพจารณาในสวนทเปนอตราดอกเบยทแทจรง โดยการน าเอาอตราดอกเบยในปนนหกออกดวยการคาดคะเนอตราเงนเฟอ ซงจะแสดงใหเหนถงผลตอบแทนทแทจรงจากการออม นกเศรษฐศาสตรส านกคลาสสก (Classical economists) อางถงความสมพนธระหวางการออมกบอตราดอกเบยวามทศทางทเปนบวก บนเหตผลพนฐานทวาการเพมขนของอตราดอกเบยจะเปนการเพมขนของคาเสยโอกาส (Opportunity cost) ของการบรโภคในปจจบน ดงนนผบรโภคจะทดแทนการบรโภคในปจจบน โดยการเลอนไปบรโภคในอนาคต เพอทเขาจะสามารถบรโภคไดมากขน ดงน นการเพมขนของอตราดอกเบยจงท าใหการออมในปจจบนเพมขน (Kanjanee Kangwanpomsiri, 1985) ในขณะเดยวกน การเพมขนในอตราดอกเบยกสามารถท าใหการออมในปจจบนลดลงไดเชนกน เมอพจารณาจากสมมตฐานวฏจกรชวต (The life cycle hypothesis) กลาวคอถาสมมตใหปจจยตางๆไมเปลยนแปลง การเพมขนของอตราดอกเบยจะมผลท าใหรายไดระยะยาวเพมขน ดงนนเพอทจะรกษาสดสวนการบรโภคตอรายไดใหคงเดม บคคลจะเพมการบรโภคในปจจบน โดยนยแลวการออมในปจจบนจงลดลง ทงนเพอใหไดจ านวนเงนเปาหมายของการออม (Target-saving) เทาเดม ในการอธบายถงผลของอตราดอกเบยทมตอพฤตกรรมการออมนน เปนเรองทคอนขางยากในทางการศกษา ถงแมวาการอธบายในทางทฤษฎจะมความชดเจนถงผลของอตราดอกเบย เนองจากการเปลยนแปลงในอตราดอกเบยจะมผลตอพฤตกรรมการออมใน 2 ลกษณะคอ ผลของการทดแทน (Substitution effect) โดยจะมผลทางดานบวก ในขณะทผลของรายได (Income effect) ซงเปนผลในทางลบ โดยทผลสทธอาจจะมทศทางทงดานบวกและดานลบ หรออาจจะไมมผลตอพฤตกรรมการออมเลยกได ถาผลของการทดแทนและผลของการเพมขนทางรายไดหกลางกนอยางสมบรณ

24

3. ปจจยทางดานภาวะเงนเฟอ โดยทวไปแลว ภาวะเงนเฟอจะหมายถงภาวการณผดปกตทระดบราคาสนคาโดยทวไปสงขนเรอยๆอยางตอเนอง ซงหมายความวา ราคาสนคาทงหมดรวมกนโดยเฉลยแลวสงขน โดยทราคาสนคาบางชนดอาจจะสงขน บางชนดอาจจะลดลงหรอไมมการเปลยนแปลงกได ในสภาวะทระดบราคาไมมเสถยรภาพนน ถอวาเปนปจจยหนงทมผลตอพฤตกรรมการออมของบคคล ซงนกเศรษฐศาสตรไดใหเหตผลทส าคญถงความสมพนธระหวางภาวะเงนเฟอกบพฤตกรรมการออมของบคคลไวดงน (Deaton, 1977) 1) ผลทมตอราคาเปรยบเทยบ เมอบคคลมการคาดคะเนวาจะเกดสภาวะเงนเฟอขน หมายความวาระดบราคาสนคาในอนาคตจะสงขนเมอเทยบกบราคาสนคาในปจจบน การเพมขนในราคาเปรยบเทยบ (Relative prices) ซงถอวาเปนตนทนของการบรโภคในอนาคตสงขน ดงนน บคคลโดยทวไปจะบรโภคในปจจบนเพมขนเปนผลใหการออมในปจจบนลดลง 2) ผลทมตอความไมแนนอนในรายไดทแทจรง ในสภาวะทเกดเงนเฟอสงๆบคคลหรอครวเรอนจะตองเผชญกบความไมแนนอน เกยวกบรายไดทแทจรงทจะไดรบและบคคลกอาจจะไววางในในสภาพการณเชนนน บคคลจะหลกเลยงความเสยง (Risk averse) โดยการเพมสดสวนการออมในปจจบนใหสงขน 3) ผลทมตออตราดอกเบยทแทจรง เมอบคคลคาดคะเนวาอตราเงนเฟอในอนาคตจะสงขน จะสงผลใหอตราดอกเบยทแทจรง (อตราดอกเบยในนาม ลบดวยการคาดคะเนในอตราเงนเฟอ) ในขณะนนลดลง การลดลงของอตราดอกเบยทแทจรงจะท าใหการบรโภคในปจจบนเพมขน ซงเปนผลมาจากการทดแทนในขณะเดยวกน การลดลงของอตราดอกเบยทแทจรง จะท าใหความมงคงและรายไดทบคคลคาดวาจะไดรบในตลอดชวงอายลดลง ดงนนบคคลจะปรบลดการบรโภคลง ซงเปนผลมาจากรายได ดงนนเหตผลในประการท 3 ผลของภาวะเงนเฟอจะมผลท าใหการออมของบคคลลดลงหรอเพมขนนน จงขนอยกบคาความยดหยนของผลทางดานการทดแทนกบผลทางดานรายได ถาคาความยดหยนของผลทางดานการทดแทนมคามากกวาจะมผลท าใหการออมในปจจบนของบคคลลดลง แตถาคาความยดหยนมลกษณะตรงกนขามแลว ผลของภาวะเงนเฟอจะมผลท าใหการออมของบคคลเพมขนไดเชนกน 4) ผลทมตอการทดแทนกนระหวางสนทรพย เมอเกดภาวะเงนเฟอสงๆ สนทรพยซงสวนใหญเปนสนทรพยทางการเงน (Money dominate assets) จะเสอมคาลง ในระหวางทเกดภาวะเงนเฟอ บคคลเหนวาตนทนของการถอสนทรพยทางการเงนสงขน ดงนนบคคลจะลดการถอสนทรพยทางการเงนลง และไปสะสมสนทรพยทแทจรงแทน (Real assets) ตวอยางเชน บานและทดน เปน

25

ตน ทงนสนทรพยทแทจรงจะเพมคาตามสภาวะเงนเฟอ อยางไรกตามอตราการเพมคาดงกลาว อาจจะมากกวาหรอนอยกวาอตราเงนเฟอทเกดขนกได อยางไรกตามการทดแทนกนระหวางสนทรพยอาจจะเกดขนไมสมบรณ ถาการลดลงของสนทรพยทางการเงนไมอาจถกชดเชยดวยสนทรพยทแทจรงทเพมขนแลว การออมโดยทวไปจะลดลง แตถาเหตการณด าเนนไปในทางตรงกนขาม กจะสามารถท าใหการออมเพมขนได จากการพจารณาถงผลของภาวะเงนเฟอ ทมตอพฤตกรรมการออม ในทางทฤษฎแลวเหนวาเปนการยากทจะระบลงไปไดอยางชดเจนวาทศทางความสมพนธระหวางภาวะเงนเฟอกบพฤตกรรมการออมจะมลกษณะเชนใด แตในทางปฏบตนกเศรษฐศาสตรหลายทานพบวา ผลของภาวะเงนเฟอจะมผลในแงลบมากกวาจะมผลในการสงเสรมการออมของบคคลใหเพมสงขน 4. ปจจยความส าคญทางการเงน (Financial deepening) ในทฤษฎการออมระยะตนๆมกจะถอวารายไดและอตราดอกเบยเปนปจจยทมความส าคญในการก าหนดพฤตกรรมการออม โดยละเลยทจะพจารณาถงความส าคญของการพฒนาโครงสรางทางการเงน (Financial development) และประสทธภาพการเปนสอกลางทางการเงนของสถาบนการเงน (Financial intermediation) ในระบบการเงน นอกจากนการออมจะมงเนนไปทระดบการออมเปนส าคญ แตกลบมองขามในการพจารณาถงรปแบบของการออม โดยเฉพาะการออมในรปสนทรพยทางการเงน ซงมความส าคญตอระบบเศรษฐกจโดยรวมเปนอยางยง ในอนทจะสนบสนนและสงเสรมใหมการขยายตวของการลงทนในระบบเศรษฐกจมากยงขน (ณฐวรรณ แพรวจตร, 2543)

2.7 วรรณกรรมทเกยวของ

สชาดา กระกล, อมรา ศรพยคฆ และปรชา พลอยดนย (2526) ไดศกษาถงปจจยตางๆ ทก าหนดพฤตกรรมการออมภาคครวเรอนของประเทศไทย โดยใชขอมลอนกรม เวลา ระหวางป พ.ศ. 2510 – 2523 นอกจากนยงไดเปรยบเทยบพฤตกรรมการออมของประเทศไทย ญปน และ ฟนแลนด อกดวย โดยวธการศกษาไดแยกศกษาไดแยกศกษาเปนสมการการออมในรปทรพยสนถาวร และสมการการออมในรปทรพยสนทางการเงน ตวแปรทน ามาศกษาประกอบดวยปจจยทก าหนดความสามารถในการออม ไดแก รายได และ ปจจยทก าหนดสงจงใจ ไดแก อตราดอกเบย ระดบราคา และอตราเงนเฟอ ซงสมการการออมในรปทรพยสนถาวร คอ

FSATH = 5752 + 0.04346 YDSHH – 885.7 RSDTD + 62.67 PPTE17 (2.93) (17.76) (-2.69) (1.34) R2 = 0.981 SE = 834 D.W. = 1.68

26

และสมการการออมในรปทรพยสนทางการเงน คอ

DAH = -7858.5 + 01495 YDSHH + 607.4 (RSDTD – PPTEII) (-5.81) (20.34) (3.03) R2 = 0.975 SE = 3440 D.W. = 2.05

โดย FSATH = การออมทเปนทรพยสนถาวร DAH = การออมทเปนทรพยสนทางการเงน YDSHH = รายไดพงใชจายทเปนตวเงน RSDTD = อตราดอกเบยเฉลยถวงน าหนก ของเงนฝากออมทรพย

และเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชยหลงหกภาษ PPTE = การคาดหมายเกยวกบราคา

ผลการศกษา พบวา ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมภาคครวเรอนทมนยส าคญทางสถต คอ รายได อตราดอกเบยเงนกยม อตราดอกเบยเงนฝาก จ านวนสาขาของสถาบนการเงน และการคาดหมายเกยวกบราคา สวนปจจยทก าหนดสงจงใจทส าคญ คอ อตราดอกเบย หรอผลตอบแทนตอการออม กลบไมมนยส าคญ สวนการเปรยบเทยบการออมภาคครวเรอนระหวางประเทศไทย ญปน และ ฟนแลนด สามารถสรปได คอ การออมภาคครวเรอนของประเทศไทย และ ญปนเพมสงขน เมอครวเรอนมรายไดสงขน สวนฟนแลนดการออมจะเพมขนตามรายไดครวเรอนจนถงระดบหนงแลวจงลดลง นอกจากนญปน และฟนแลนด ครวเรอนทหวหนาครวเรอนมอายนอยและสงอาย อตราการออมจะต ากวาครวเรอนทหวหนาครวเรอนมอาย ปานกลาง (40 – 49 ป) แตในประเทศไทย ครวเรอนทหวหนาครวเรอนมอายปานกลางกลบมอตราการออมต าทสด ศภชย ธ ารงสกลศร (2536) ศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการออมของประเทศไทย โดยใชขอมลอนกรมเวลา ระหวางป พ.ศ. 2513 – 2532 โดยใชการวเคราะหสมการถดถอยเชงซอน (Multiple regression) ซงไดศกษาแบบจ าลอง 4 แบบจ าลอง คอ แบบจ าลองของ Fry ใชหาความสมพนธของปจจยทมผลกระทบตออตราการออมตอรายไดประชาชาต ซงไดผลดงน

Sd/y = 0.411 – 0.0014G + 0.1262 Ya +0.0012 R – 0.0510 Sf/y + 07.417 Sd/y-1 (2.788) (-1.914) (-1.914) (2.865) (-0.0587) (10.861) R2 = 0.9621 D.W. = 1.9951 F-statistic = 71.2893

27

โดย Sd/y = อตราการออมภายในประเทศตอรายไดประชาชาต G = อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ Ya = รายไดตอหวทแทจรง R = อตราดอกเบยทแทจรง Sf/y = อตราการออมจากตางประเทศตอรายไดประชาชาต Sd/y-1 = อตราการออมภายในประเทศตอรายไดประชาชาตปทแลว

แบบจ าลองของ Yusuf และ Peters ใชหาความสมพนธของปจจยทมผลกระทบตออตราการออมรวมของประเทศซงไดผลดงน

S = 59242.725 + 0.2273 Y + 1535.9007 G – 10226.921 P – 10856.35 R + Z3.807X (26.178) (1.608) (-7.580) (-8.143) 0.7275 Sf (5.977) R = 0.9956 D.W. =1.7414 F-statistics = 631.2321

โดย S = อตราการออมรวมของประเทศ Y = รายไดประชาชาต G = อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ P = อตราเงนเฟอ R = อตราดอกเบยทแทจรง Sf = อตราการออมจากตางประเทศ

แบบจ าลองของ Leite และ Makonnen ใชหาความสมพนธของปจจยทมผลกระทบตออตราการออมภาคเอกชนมวลรวม ซงไดผลดงน

GPS = -25202.56 + 0.1925 Yd + 0.1752 GPS – 1 + 55.6693 R (-1.5496) (2.5712) (0.5652) (0.0865)

+ 243260.93 X/GDP (1.2678)

R2 = 0.9871 D.W. = 1.8094 F-statistics = 267.4347

โดย GPS = อตราการออมภาคเอกชนมวลรวม

28

Yd = รายไดทจบจายใชสอยได GPS-1 = อตราการออมภาคเอกชนมวลรวมปทแลว R = อตราดอกเบยทแทจรง X/GDP = สดสวนการสงออกตอมลคาผลตภณฑประชาชาต

แบบจ าลองของ Rana และ Bowling ใชหาความสมพนธของปจจยทมผลกระทบตออตราการออมรวมของประเทศตอมลคาผลตภณฑประชาชาต ซงไดผลดงน

S = 0.2061 + 1.7712 FPI – 1.4893 AID + 0.6941 CX + 0.04626 CIF (9.6797) (1.2128) (-1.5364) (0.4405) (0.3481) R2 = 0.4686 D.W. = 1.6047 F-statistics = 3.3068

โดย S = อตราการออมรวมของประเทศตอมลคาผลตภณฑประชาชาต FPI = การลงทนของเอกชนจากตางประเทศคดเปนรอยละของ GDP AID = ความชวยเหลอจากตางประเทศ คดเปนรอยละของ GDP CX = การเปลยนแปลงของการสงออก คดเปนรอยละของ GDP CLF = การเปลยนแปลงก าลงแรงงาน

ผลการศกษา พบวา อตราการออมภายในประเทศมความสมพนธโดยตรงกบรายไดประชาชาต และ อตราดอกเบย โดยมความสมพนธในทางบวก ซงแสดงวาความโนมเอยงในการออมโดยเฉลยสงขน เมอรายไดและอตราดอกเบยสงขน กลธดา มาลากล (2538) ศกษาความยดหยนของอตราดอกเบยตอเงนออมในระบบธนาคารพาณชย โดยใชขอมลอนกรมเวลารายไตรมาส ตงแตไตรมาส ท 3 ของป พ.ศ. 2532 ถง ไตรมาส ท 4 ของป พ.ศ. 2537 วธการศกษาใชวธการประมาณคาก าลงสองนอยทสด(OLS) โดยศกษาความสมพนธระหวางอตราดอกเบยกบเงนออม ในระบบธนาคารขนาดกลาง และ ธนาคารขนาดเลกตามขนาดของสนทรพย จากการศกษา สามารถเขยนเปนสมการเงนออมไดดงน สมการเงนออมในระบบธนาคารพาณชยทงระบบ

InDEPO = -8.17 + 0.01 InTAX + 2.881 InBRA + 0.01 InNR – 0.02 InRB (-5.73) (1.76) (16.99) (0.31) (-1.71) - 0.06 InDIVI – 0.01 CPI – 0.02 DI – 0.03 D2 (-2.11) (-1.00) (-1.74) (-3.48)

29

R2 = 0.994 SE = 0.03 D.W. = 1.95 F-Statistics = 220.54

สมการเงนออมในธนาคารพาณชยขนาดกลาง

InDEPO2 = -16.60 – 0.02 InTAX + 4.691 InBRA2 + 0.421 InNR2 (-6.56) (-0.34) (12.00) (2.06) – 0.01 InRB- 0.04 InDIVI – 0.04CPI – 0.02 DI – 0.10 D2

(-0.11) (-0.31) (-1.38) (-0.37) (-1.64) R2 = 0.974 SE = 0.08 D.W. = 2.30 F-Statistics = 44.91

สมการเงนออมในธนาคารพาณชยขนาดเลก

InDEPO2 = -2.06 – 1.70 InBRA3 + 0.11 InNR3 + 0.11 InDIVI – 0.02 InDI (-0.71) (3.47) (1.56) (0.16) (-1.40) R2 = 0.996 SE = 0.02 D.W. = 1.74 F-Statistics = 283.09

โดย DEPO = เงนออมในระบบธนาคารพาณชย TAX = จ านวนภาษเงนไดบคคลธรรมดาและนตบคคล NR = อตราดอกเบยเงนฝากทเปนตวเงน RB = อตราผลตอบแทนจากพนธบตรรฐบาลและรฐวสาหกจ DIVI = อตราผลตอบแทนจากการลงทนในตลาดหลกทรพย CPI = อตราเงนเฟอทคาดคะเน BRA = จ านวนสาขาของธนาคารพาณชย D1 = Dummy ส าหรบการจายภาษเงนไดนตบคคล D2 = Dummy ส าหรบการจายภาษเงนไดบคคลธรรมดา

ผลการศกษา พบวา พฤตกรรมการออมในระบบธนาคารพาณชยจะค านงถงความสะดวกสบายอยมาก โดยเหนไดจากตวแปรทก าหนดโอกาสในการออมจะมอทธพลตอการออมในระดบสง ขณะทตวแปรดานรายไดไมมผลตอการออมอยางมนยส าคญทางสถต ซงอธบายวา ผออมไดก าหนดสดสวนในการออมไวในอตราทแนนอน หรอมการวางแผนการออมอยางเปนระบบอยแลว หรออาจเปนเพราะเลอกการออมประเภทอนแทน

30

สวนดานพฤตกรรมการตอบสนองของผออมตออตราดอกเบยเงนออมของธนาคารพาณชยมความยดหยนคอนขางนอย ในขณะเดยวกนพบวา เมอผลตอบแทนจากการออมในรปพนธบตรและการลงทนในหลกทรพยสงขน ท าใหการออมในธนาคารพาณชยลดลง มนตทพย สมพนธวงศ (2539) ศกษาความสมพนธระหวางเงนเฟอและการออมครวเรอน โดยใชขอมลอนกรมเวลา ระหวางป พ.ศ. 2519 – 2537 การศกษาแบงออกเปน 2 ตอนคอ คาดคะเนเงนเฟอ โดยวธ Rational expectation เปนการน าขอมลขาวสารทคาดวาจะมผลตอการเปลยนแปลงเงนเฟอมาทดสอบหาปจจยทเหมาะสมทสดในการอธบายการเปลยนแปลงเงนเฟออยางมนยส าคญ ค านวณสมการออมทแทจรงเพอหาความสมพนธระหวางมลคาทแทจรงของทรพยสนทลดลงเนองจากการคาดคะเนเงนเฟอและการบรโภคปทผานมาวามผลตอการเปลยนแปลงอยางไร โดยใชการประมาณคาแบบก าลงสองนอยทสด (OLS) จากการศกษา สามารถเขยนเปนสมการไดดงน สมการปจจยทเหมาะสมทมความสมพนธในการใชอธบายเงนเฟอ

LDCPI = 0.1758 LDM2 + 0.2243 LDMP + 0.686 D (5.55) (3.62) (4.29) R2 = 0.8441 D.W. = 1.78 SE = 0.0213

โดย LDCPQI = ดชนราคาผบรโภค LDM2 = ปรมาณเงนในความหมายกวาง LDMP = ดชนราคาสนคาน าเขา D = ตวแปรหน

สมการการออมหลงแกปญหา Auto-correlation

St/Yt = 0.5123 + 0.0997 Zt/Yt + 0.4.619 (St-1-Yt-1)/Yt+0.4983 AR(3) -0.4588 AR(5) (7.3986) (2.1954) (5.3296) (2.0307) (-1.9857) R2 = 0.67323 D.W. = 1.9410 SE = 0.0157 F-Statistics = 7.2099

โดย St/Yt = สดสวนการออมทแทจรง Zt/Yt = สดสวนความมงคงตอรายไดทแทจรง (St-1-Yt-1)/Yt = สดสวนการบรโภคทแทจรงในปทผานมา

31

ผลการศกษาการคาดคะเนเงนเฟอ พบวา ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงเงนเฟอ คอ ปรมาณเงนในความหมายแบบกวาง และดชนราคาสนคาน าเขา สวนตวแปรอน ไดแกคาจางแรงงานขนต า ดชนราคาสนคาเกษตร และดชนราคาผลตภณฑน ามน มนยส าคญทางสถตต า สวนผลการประมาณคาสมการการออม พบวา มความสมพนธแบบ Series correlation จงแกปญหาโดยการเพมตวแบบ พบวาคาสมประสทธ และคานยส าคญทางสถตเพมสงขน ผลการศกษาสามารถสรปไดวา การคาดคะเนเงนเฟอ มผลตอการออมของครวเรอนในทางทท าใหคาของผลตอบแทนจากความมงคงลดลง อสาห แชมสวรรณ (2544) ศกษาปจจยทก าหนดการออมของครวเรอนในประเทศไทย โดยใชขอมลอนกรมเวลา ระหวางป พ.ศ. 2517-2541 การศกษาแบงออกเปน 2 ตอน คอ การศกษาปจจยทก าหนดการออมครวเรอนในประเทศไทย วเคราะหโดยใชสมการถดถอย (Linear regression) ดวยวธก าลงสองนอยทสด (Ordinary least squares) การศกษาการเปลยนแปลงความสมพนธระหวางมลคาของปจจยทก าหนดการออมของครวเรอนในประเทศไทยกบการออมของครวเรอนในประเทศไทย โดยค านวณการเปลยนแปลงของมลคาการออมของครวเรอนในประเทศไทย การเปลยนแปลงของมลคาของปจจยทก าหนดการออมของครวเรอน กบ มลคาของปจจยตางๆ โดยวธสหสมพนธอยางงาย (Coefficient of simple correlation) โดยเลอนไปตามเวลาทละป ซงไดผลของสมการปจจยทก าหนดการออมครวเรอน ดงน

S = 287325.80 + 7.92 Y – 0.33 Ct-1 – 12010 r R2 = 0.821 D.W. = 1.888 F-statistics = 22.463

โดย S = มลคาการออมของครวเรอนในประเทศ Y = รายไดเฉลยตอคน Ct-1 = คาใชจายในการบรโภคในประเทศในปทผานมา R = อตราดอกเบยเงนฝากประจ าทแทจรง หรอ อตราดอกเบยเงนฝาก

ประจ า 12 เดอนหกดวยอตราเงนเฟอ

ผลการศกษา พบวา รายไดเฉลยตอคน คาใชจายในการบรโภคปทผานมา อตราดอกเบยเงนฝากประจ าทแทจรง มความสมพนธกบการออมของครวเรอนในประเทศไทยอยางมนยส าคญทางสถต และผลการศกษาความสมพนธระหวางมลคาของปจจยทก าหนดการออมของครวเรอนกบมลคาการออมของครวเรอนมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

32

อฉรา สงสมพนธ (2544) ปจจยก าหนดการออมภายในประเทศ ผศกษาไดศกษาเกยวกบผลของการกอหนของภาครฐบาลและภาคเอกชนทมตอการออมภายในประเทศเบองตน โดยคาดวาตวแปรทก าหนดการออมไดแก อตราเงนเฟอภายในประเทศ มลคาการสงออก หนตางประเทศของภาครฐบาล การลงทนโดยตรงจากตางประเทศของภาคเอกชน ผลตางของอตราดอกเบยเงนกลกคาชนดกบอตราดอกเบยเงนกในตลาดยโรป เงนโอนสทธซงรฐบาลไดรบจากตางประเทศ รายไดตอหวทแทจรง การเจรญเตบโตของมลคาผลตภณฑภายในประเทศเบองตน และหนตางประเทศภาคเอกชน โดยใชขอมลทตยภม แบบอนกรมเวลา ตงแตป 2520-2542 มผลการศกษาดงน

LNS =-5.978222 -0.686995LNCPI -0.075863LNCX +0.053166LNGFD (-3.916998) (-1.878293) (-0.748621) (0.764827) +0.061779LNFDI -0.075863LNINT +0.02855LNAID -0.12090LNGDPN (1.99215) (-0.338679) (0.511416) (-0.023498) +1.544103LNGR -0.042238LNPFD (3.023235) (-0.558526) R2 = 0.9988 F-statistic = 1224.862 Adjusted R-squared = 0.998 Durbin-Watson = 2.12

หมายเหต: ตวเลขในวงเลบ คอ คา t-statistic **แสดงนยส าคญทระดบความเชอมนรอยละ 99

โดยก าหนดให S คอ การออมภายในประเทศเบองตน CPI คอ อตราเงนเฟอหรอระดบราคาสนคาภายในประเทศใชป พ.ศ. 2538 เปนป

ฐาน (หนวย: ลานบาท) CX คอ มลคาการสงออก (หนวย: ลานบาท) GFD คอ หนตางประเทศของภาครฐบาล (หนวย: ลานบาท) INT คอ ผลตางของอตราดอกเบยเงนกลกคาชนด (MLR) กบอตราดอกเบยเงนก

ในตลาดยโรป (LIBOR) (หนวย: ลานบาท) AID คอ เงนโอนสทธซงรฐบาลไดรบจากตางประเทศ (หนวย: ลานบาท) FDI คอ การลงทนโดยตรงจากตางประเทศของภาคเอกชน (หนวย: ลานบาท) GDPN คอ รายไดตอหวทแทจรง (หนวย: ลานบาท) GR คอ การเจรญเตบโตของมลคาผลตภณฑภายในประเทศเบองตน

33

(หนวย: ลานบาท) PFD คอ หนตางประเทศของภาคเอกชน (หนวย: ลานบาท)

ผลการศกษาพบวา อตราเงนเฟอภายในประเทศ มความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการออมภายในประเทศเบองตน ในขณะทมลคาการสงออก หนตางประเทศของภาครฐบาล การลงทนโดยตรงจากตางประเทศของภาคเอกชน ผลตางของอตราดอกเบยเงนกลกคาชนดกบอตราดอกเบยเงนกในตลาดยโรป เงนโอนสทธซงรฐบาลไดรบจากตางประเทศ รายไดตอหวทแทจรง การเจรญเตบโตของมลคาผลตภณฑภายในประเทศเบองตน และหนตางประเทศภาคเอกชน มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบการออมภายในประเทศเบองตน วไลลกษณ ไทยอตสาห และวลยภรณ อตตะนนทน (2531) ศกษาเรองการเรงการออมของครวเรอนในประเทศ โดยมวตถประสงคเพอวเคราะหหาตวแปรหรอปจจยทกระทบตอการออมของภาคครวเรอนในสถานบนการเงนทส าคญ 5 แหงคอ ธนาคารพาณชย บรษทเงนทน ธนาคารออมสน บรษทประกนชวต และสหกรณออมทรพย โดยใชสมการถดถอยพหคณ และใชขอมลทตยภม ตงแตป พ.ศ. 2512-2528 ผลการศกษามดงน การออมในธนาคารพาณชยมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบอตราดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย รายไดทสามารถใชไดจรงในอดต และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบอตราดอกเบยของตวสญญาใชเงน อตราผลตอบแทนของพนธบตรรฐบาล สวนการออมในบรษทเงนทนพบวา มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน อตราดอกเบยของตวสญญาใชเงน จ านวนสาขาของ บรษทเงนทน และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบภาษเงนไดบคคลธรรมดา อตรดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย ในขณะทการออมในธนาคารออมสนนนปรากฏวา มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสนจ านวนสาขาของธนาคารออมสน และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบอตราดอกเบยทวไปในตลาด อตราดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย ดชนราคาสนคาประเภทอาหาร ส าหรบการออมในบรษทประกนชวตพบวา มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน การสะสมทนภาษเงนไดบคคลธรรมดา จ านวนสาขาของบรษทประกนชวต และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบดชนราคาสนคาผบรโภค และสดทายคอการออมในสหกรณออมทรพยปรากฏวามความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบดชนราคาสนคาผบรโภค อตราดอกเบยเงนฝากในธนาคารออมสน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา และเมอวเคราะหการออมรวมของทง 5 สถาบนดงกลาวพบวา การออมรวมมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดทสามารถใชจายไดจรง อตราดอกเบยเงนฝากประจ าท

34

ธนาคารพาณชย และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบอตราผลตอบแทนจากพนธบตรรฐบาล พลพภพ ไชยรบ ( 2534 ) ศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอการออมของประเทศไทย มวตถประสงคเพอวเคราะหปจจยทมอทธพลตอการออมของประเทศไทย โดยอาศยสมมตฐานรายไดเปรยบเทยบของ Duesenberry เปนสมมตฐานหลกในการสรางแบบจ าลอง เพออธบายพฤตกรรมการออมทเกดขนในประเทศไทย และใชขอมลทตยภมแบบอนกรมเวลา ตงแตป พ.ศ. 2514 – 2533 ท าการประมวลขอมลในแบบจ าลองดวยวธก าลงสองนอยทสด ผลการศกษาปรากฏวา อตราสวนของระดบรายไดเปรยบเทยบ (รายไดในปจจบนตอรายไดในปทผานมา) เปนปจจยทก าหนดอตราสวนการออมตอรายไดทดทสด รองลงมาไดแกอตราสวนการใชจายของรฐบาลตอรายได อตราสวนของภาษทางตรงตอรายได อตราสวนของภาษทางออมตอรายได อตราดอกเบยทแทจรง แนวโนมของเวลา และอตราสวนการใชจายของภาคเอกชนตอรายได ตามล าดบ นอกจากนยงไดท าการศกษาเพมเตม โดยแยกพจารณาเปนการออมภาคเอกชน และภาครฐบาล ผลการศกษาการออมในภาคเอกชนพบวา ปจจยทมอทธพลตอการออมในภาคเอกชนคออตราสวนของรายไดเปรยบเทยบโดยมความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกน ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว อยางไรกตาม ในสวนของการออมของภาครฐบาลนนอตราสวนของรายไดเปรยบเทยบไมมความสมพนธตอการออมภาครฐบาล สวนปจจยอนๆ ทชวยสงเสรมใหเกดการออมในภาครฐบาล ไดแก รายไดจากการเกบภาษทงทางตรงและทางออมการลดคาใชจายสาธารณะลง และการเพมอตราดอกเบยทแทจรง สวไล ศรคคนานตกล (2534) ศกษาเรองปจจยทมผลตอการออมของภาคเอกชนไทยมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคมทก าหนดพฤตกรรมการออมของภาคเอกชนไทย โดยไดแบงการศกษาออกเปน 2 สวนคอ การออมภาคครวเรอน และการออมภาคธรกจเอกชนและใชขอมลตงแตป พ.ศ. 2518 – 2532 ท าการประมาณคาดวยวธก าลงสองนอยทสด ผลการศกษาพบวา การออมของภาคครวเรอนมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดสทธของครวเรอนทแทจรง จ านวนสาขาของธนาคารพาณชย และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบอตราดอกเบยเงนฝากทแทจรงใน ขณะทการออมของภาคธรกจเอกชน มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลก าไรสทธของภาคธรกจเอกชน สนธยา นรสศรกล (2535) ศกษาเรองการวเคราะหการออมภาคครวเรอนไทย ป พ.ศ. 2517 – 2533 โดยมวตถประสงคเพอศกษาการออมและปจจยทมผลกระทบตอการออมภาคครวเรอนไทย โดยใชขอมลปฐมภมจากการออกแบบสอบถาม 560 ชด และใชวธสมตวอยางแบบ Simple random sampling ท าการสมตวอยางรายภาคในป พ.ศ. 2533 โดยสอบถามเกยวกบทศนคต เหตผล และ

35

จดมงหมายในการออกรปแบบตางๆ รวมไปถงประเภทของเงนออมทประชาชนนยม นอกจากนยงท าการศกษาปจจยทก าหนดการออมภาคครวเรอนไทย ดวยการใชวธการประมาณคาแบบก าลงสองนอยทสด และใชขอมลทตยภม ป พ.ศ. 2517 – 2533 โดยอาศยแนวคดจากทฤษฎตางๆ คอ สมมตฐานรายไดสมบรณของ Keynes สมมตฐานรายไดถาวรของ Friedman สมมตฐานวฏจกรชวตของ Ando และ Modigliani และแนวคดเกยวกบความส าคญของอตราดอกเบยตอการระดมเงนออมของ Mckinnon ผลการศกษาโดยแบบสอบถามพบวา เหตผล 3 อนดบแรกในการออมทรพยในรปตราสารทางการเงนกบสถาบนการเงน เรยงล าดบความส าคญจากมากไปนอย คอ ไมมความเสยงไดรบผลตอบแทนทนาพอใจ และพอใจในบรการ สวนเหตผล 3 อนดบแรกในการออมทรพยในรปเงนฝากกบสถาบนการเงน เรยงล าดบความส าคญจากมากไปนอย คอ พอใจในบรการ ไมมความเสยง และไดรบผลตอบแทนทนาพอใจ และเหตผล 3 อนดบแรกในการออมทรพยนอกสถาบนการเงน เรยงล าดบความส าคญจากมากไปนอย คอ ไดรบผลตอบแทนมากกวาการออมในสถาบนการเงน รายไดต า และไมมสถาบนการเงนอยใกล ส าหรบจดมงหมาย 3 อนดบแรกในการออมทรพยกบสถาบนการเงน เรยงล าดบความส าคญจากมากไปนอย คอ เพอเปนทนการศกษาของตนเองและ /หรอผอยในอปการะ เพอใชในยามเจบปวย และเพอหาผลตอบแทน และ จดมงหมาย 3 อนดบแรกในการออมทรพยนอกสถาบนการเงน เรยงล าดบความส าคญจากมากไปนอย คอ เพอหาผลตอบแทน เพอใชในชวตประจ าวน และเพอใชในยามฉกเฉน ในสวนของการวเคราะหปจจยทก าหนดการออมของครวเรอนไทย โดยการวเคราะหจากขอมลทตยภม ปรากฏวา รายไดตอหวจากแรงงาน สนทรพยถาวรสทธ และอตราผลตอบแทนท คาดวาจะไดรบจากทรพยทางการเงนเปนปจจยทก าหนดการออมของภาคครวเรอนอยางมนยส าคญ โดยทการออมของภาคครวเรอนไทยมความสมพนธไปในทศทางเดยวกบรายไดตอหวจากแรงงาน และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบสนทรพยถาวรสทธและตราผลตอบแทนทคาดวาจะไดรบจากสนทรพยทางการเงน สวนเงนโอนจากตางประเทศสทธและจ านวนสาขาของสาบนการเงนตางๆน น ไมมนยส าคญทางสถต และตวแปรท งหมดดงกลาว สามารถอธบายการเปลยนแปลงการออมของภาคครวเรอนไทยไดรอยละ 96.29 สทพย พบลยทพย (2538) ศกษาเรองการออมของครวเรอนสถาบนการเงนในประเทศไทยโดยมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะ แนวโนมและปจจยทก าหนดการออมของ ครวเรอนในสถาบนการเงนในประเทศไทย เพอน าเสนอมาตรการทเหมาะสมในการเรงระดมเงนออมภายในประเทศ โดยใชวธการทางสถตสรางสมการถดถอยพหคณ ดวยวธก าลงสองนอยทสด และใชขอมลทตยภมตงแตป พ.ศ. 2521 – 2535

36

ผลการศกษาพบวาครวเรอนเปนหนวยเศรษฐกจทมสดสวนการออมสงสดในโครงสรางการออมของประเทศ และมปรมาณการออมเพมขนในสดสวนทลดลง โดยทลกษณะการออมของครวเรอนในแตละสถาบนการเงนแตกตางกนไปขนอยกบรปแบบการบรการตางๆ ของสถาบนการเงน ในสวนของการศกษาเกยวกบแนวโนมการออมของครวเรอนนาสถาบนการเงนตางๆ พบวามการเพมขนทกแหง โดยเฉพาะอยางยงในธนาคารสงเคราะห สหกรณออมทรพยและ ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สวนผลการศกษาทางสถตโดยใชสมการถดถอยพหคณของ 3 สถาบนเงนคอธนาคารพาณชย บรษทเงนทนหลกทรพย และธนาคารออมสน รวมทงสถาบนการเงนรวม พบวารายไดของครวเรอนทแทจรง อตราผลตอบแทนทแทจรงของการออม และจ านวนสาขาของสถาบนการเงน มอทธพลทางบอกกบการออมทแทจรงของครวเรอนทงใน 3 สถาบนการเงนทท าการศกษา และสถาบนการเงนรวม อรวรรณ ยสาร (2538) ศกษาเรองพฤตกรรมการออมของครวเรอน: วเคราะหโดยใชขอมลภาคตดขวางในป 2535 / 2536 โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงปจจยทมาก าหนดพฤตกรรมการออมของครวเรอนกลมทมรายไดต ากวา 15,000 บาทตอเดอน และครวเรอนกลมทมรายไดตงแต 15,000 บาทตอเดอนขนไป และคาดการณถงสดสวนการออมตอรายไดของครวเรอนเมอรายไดของครวเรอนเพมขน พรอมทงพยากรณแนวโนมของสดสวนการออมตอรายไดของครวเรอนในอนาคตทงในกรงเทพฯและปรมณฑล และในตางจงหวด โดยใชขอมลตามโครงการส ารวจเงนออมของฝายวชาการ ธนาคารแหงประเทศไทย ในป พ.ศ. 2535 / 2536 วเคราะหโดยใชสมการถดถอยแบบพห และประมาณการดวยวธก าลงสองนอยทสดแบบถวงน าหนก (Weighted least square: WLS) ผลการศกษา พบวา ในกรงเทพฯและปรมณฑลนน ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมของครวเรอนกลมทมรายไดต ากวา 15,000 บาทตอเดอน ไดแก รายไดประจ าและรายไดชวคราวของครวเรอน อายของหวหนาครวเรอน ระดบการศกษาและอาชพ สวนครวเรอนกลมทมรายไดตงแต 15,000 บาทตอเดอนขนไปนน ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออม ไดแก รายไดประจ าและรายไดชวคราวของครวเรอน อสงหารมทรพย เพศชายทเปนหวหนาครวเรอนและระดบการศกษา ส าหรบในตางจงหวดนน ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมของครวเรอนกลมทมรายไดต ากวา 15,000 บาทตอเดอนไดแก รายไดประจ าและรายไดชวคราวของครวเรอน ทรพยสนทางการเงนสทธ ระดบการศกษา อาชพ และครวเรอนในภาคใต สวนครวเรอนกลมทมรายไดตงแต 15,000 บาทตอเดอนขนไปนน ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมไดแก รายไดชวคราวของครวเรอน หวหนาครวเรอนทมการศกษาระดบอาชวะศกษา โดยครวเรอนในกรงเทพฯและปรมณฑล มคาความยดหยนของการออมตอรายไดเทากบ 1.06, MPS = 0.42 และ APS = 0.3978 สวนครวเรอนในตางจงหวด มคาความ

37

ยดหยนของการออมตอรายไดเทากบ 1.11, MPS = 0.41 และ APS = 0.3728 และคาดการณวาเมอระดบรายไดของครวเรอนเพมขน สดสวนการออมตอรายได (APS) ของครวเรอนในกรงเทพฯและปรมณฑลจะสงกวาในตางจงหวด โดยในป พ.ศ. 2541 คาดการณวาสดสวนการออมตอรายไดของครวเรอนในกรงเทพฯและปรมณฑลเทากบ 0.4102 และเทากบ 0.3815 ในตางจงหวด วรวทย พงษพทกษ (2541) ศกษาเรองผลกระทบของเงนทนไหลเขาทมตอการออมในประเทศ: กรณของประเทศไทยในชวง 2518 – 2539 โดยแบงการศกษาออกเปน 2 สวน สวนแรกมวตถประสงคเพอวดระดบของการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศของไทยทงกอนและหลงเปดเสรทางการเงนในป พ.ศ. 2532 โดยใชแบบจ าลองของ Haque และ Montiel และใชขอมลทตยถมรายไตรมาสท าการแบงชวงเวลาของการทดสอบเปน 2 ชวง คอ กอนทจะมการผอนคลายทางการเงนใชขอมลตงแตไตรมาสท 1 ป พ.ศ. 2528 ถงไตรมาสท 1 ป พ.ศ. 2533 และหลงผอนคลายทางการเงนใชขอมลตงแตไตรมาสท 2 ป พ.ศ. 2533 ถงไตรมาสท 4 ป พ.ศ. 2539 ท าการประมาณคาแบบจ าลองดวยวธ Ordinary least square ผลการศกษาพบวาการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศของไทยเปรยบเทยบกอนและหลงเปดเสรทางการเงนมระดบทสงขนจาก 0.23 เปน 0.43 หรอเพมขนรอยละ 87 แสดงใหเหนวาไทยมระบบเศรษฐกจทคอนขางเปดเสรมากขน อยางไรกตามเมอเปรยบเทยบกบบางประเทศในเอเชยแลว คาสมประสทธของการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศของไทยกยงต ากวา การศกษาสวนท 2 มวตถประสงคเพอทดสอบความสมพนธระหวางเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศกบการลงทนรวม การออมรวมในประเทศ และการออมรายภาคเศรษฐกจ ดวยการสรางแบบจ าลองโดยอาศยแนวทางการทดสอบความสมพนธระหวางเงนทนไหลเวยนเขาสทธจากตางประเทศกบการออมในประเทศของ Fry’s financial development model in the steady state และแบงเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศเปน 2 สวนคอ เงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศภาคเอกชนกบเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศภาครฐบาล โดยใชขอมลทตยภมรายป ตงแตป พ.ศ. 2518 – 2539 ท าการประมาณคาตวแปรตากแบบจ าลองดวยวธ Two stage least square ผลการศกษาพบวา เงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศสงผลกระทบในทางบวกตอการลงทนรวม แตกลบสงผลในทางลบตอการออมรวม ทางดานการออมรายภาคเศรษฐกจพบวาเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศภาคเอกชนขนสงผลกระทบในทางลบตอการออมภาคครวเรอน แตกลบสงผลกระทบในทางบวกตอการออมภาคธรกจเอกชนและการออมภาคสถาบนการเงนนอกจากนเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศภาครฐบาลนน พบวาสงผลกระทบในทางลบตอการออมภาครฐบาล พพฒน นวเธยร (2541) ศกษาเรองผลของการผอนคลายการควบคมทางการเงนตอการบรโภคและการออมของภาคครวเรอนในประเทศไทย โดยมวตถประสงคเพอทจะศกษาผลของการ

38

ผอนคลายการควบคมทางการเงนตอการบรโภคและการออมของภาคครวเรอนในประเทศไทยโดยแบงการศกษาออกเปน 3 สวน กลาวคอ ในสวนแรก ท าการศกษาการบรโภคและการออมของประเทศตางๆ สวนทสอง ศกษาการบรโภคและการออมรวมทงปจจยทมผลตอการบรโภคและการออมของภาคครวเรอน และ สวนทสาม ศกษาถงผลของการผอนคลายการควบคมทางการเงน ตอการบรโภคและการออมของภาคครวเรอน โดยใชขอมลป พ .ศ. 2513 – 2537 และใชวธการประมาณคาแบบจ าลองดวยวธก าลงสองนอยทสดแบบธรรมดา ผลการศกษาในสวนแรกพบวา ประเทศตางๆ แมวาจะมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจใกลเคยงกน แตแบบแผนการบรโภคภาคเอกชนและการออมแตกตางกน ซงแสดงใหเหนวาปจจยทก าหนดการบรโภคและการออมพบวา ปจจยทมผลตอการออมอยางมนยส าคญทางสถต ไดแก รายไดทใชจายไดจรง และอตราการพงพงซงมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบการออมภาคครวเรอน สวนอตราดอกเบยมความสมพนธในทศทางตรงกนขาม และผลการศกษาในสวนทสามเกยวกบผลของการผอนคลายการควบคมทางการเงนตอการบรโภคภาคครวเรอนเพมขนและการออมภาคครวเรอนลดลงเนองจากการเขาถงสนเชอเพอการอปโภคบรโภคของครวเรอนโดยสะดวกมากขนและจากการเพมขนของมลคาสนทรพย ซงแสดงใหเหนวา ความตองการเพมระดบการออมภายในประเทศโดยการผอนคลลายการควบคมทางการเงนไมประสบผลตามทตองการ

กฤตกา จตรสวฒนากล (2545) ไดศกษาเรองปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบตอการออมของภาคเอกชนในประเทศไทย โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบตอการออมของภาคเอกชนในประเทศไทย ซงแบงออกเปนการออาของภาคครวเรอนและภาคธรกจ โดยใชขอมลทตยภมรายป ระหวางป พ.ศ. 2520-2543 ท าการวเคราะหเชงพรรณนาและเชงปรมาณในรปแบบสมการถดถอยพหคณ และประมาณคาดวยวธก าลงสองนอยทสด

ผลการศกษาพบวาสดสวนการออมสทธในภาคครวเรอนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเบองตนมแนวโนมลดลงหลงการเกดเสรทางการเงนในป พ.ศ. 2533 ขณะทสดสวนดงกลาวของการออมในภาคธรกจมแนวโนมเพมขนแตเพมขนไมทนกบสดสวนดงกลาวของการออมในภาคครวเรอนทลดลง ท าใหสดสวนดงกลาวของการออมในภาคเอกชนมแนวโนมลดลง ส าหรบปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบในทางบวกตอการออมสทธของภาคครวเรอน ไดแก รายไดพงจบจายใชสอยของภาคครวเรอน และรายไดจากทรพยสนของภาคครวเรอน สวนปจจยทมผลกระทบในทางลบ ไดแก การเปดเสรทางการเงน ในขณะทปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบในทางบวกตอการออมสทธของภาคธรกจ ไดแก การลงทนของภาคเอกชน อตราเงนเฟอ และการเปดเสรทางการเงน สวนปจจยทมผลกระทบในทางลบ ไดแก อตราดอกเบยเงนกของธนาคารพาณชย

39

นภาพร วรรณชนะ (2554) รายไดเฉลยของครวเรอนและอตราดอกเบยเงนฝากออมทรพย มความสมพนธไปในทศทางเดยวกนกบปรมาณการออมภาคครวเรอน สวนคาใชจายเฉลยของครวเรอน มความสมพนธในทศทางตรงกนขาม ทางดานเงนเฟอ ซงควรมความสมพนธในเชงลบกบปรมาณการออมภาคครวเรอน แตจากผลการศกษาใหคาสมการของอตราเงนเฟอเปนบวก และจะสงเกตไดวาทงรายไดเฉลยของครวเรอน คาใชจายเฉลยของครวเรอน และอตราดอกเบยเงนฝากออมทรพย มความสมพนธกบปรมาณการออมภาคครวเรอนอยางมนยส าคญทางสถต 0.05 แตอตราเงนเฟอ ซงมคา Sig. เทากบ 0.003 ไมมความสมพนธกบปรมาณกรออมภาคครวเรอน นอกจากนพบวาแนวโนมของปรมาณการออมภาคครวเรอนในประเทศไทยยงคงมแนวโนมลดลง เนองจากคาใชจายของครวเรอนทเพมสงขนตามรายไดทเพมมากขน เนองจากสภาพเศรษฐกจในยคของน ามนแพง ท าใหคาครองชพของประชาชนไดสงขนตามไปดวย Luo (1998) ศกษาเรองพฤตกรรมการออมของนกลงทนรายยอย: กรณศกษาของประเทศไตหวน โดยมวตถประสงคเพอการศกษาในเชงประจกษวาการลงทนของนกลงทนรายยอยมผลกระทบอยางไรตอพฤตกรรมการออมของพวกเขา โดยใชขอมลทตภมจากการส ารวจรายได และคาใชจายของครอบครวในพนทประเทศไตหวน (The survey of family income and expenditure, taiwan area) ซงมการส ารวจเปนรายปมาตงแตป ค.ศ. 1976 – 1988 โดย the Directorate – general of budget, accounting, and statistics มาท าการวเคราะหโดยใชสมการถดถอยพหคณ ท าการประมวลผลในแบบจ าลอง และแบงการศกษาออกเปนเขต Urban, rural และ Town ผลการศกษาพบวา การลงทน รายไดพงจบจายใชสอย และรายไดพงจบจายใชสอยยกก าลงสอง เปนปจจยทก าหนดใหการออมของนกลงทนรายยอยเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกน ในขณะทขนาดของครวเรอนและสนทรพย เปนปจจยทก าหนดใหการออมของนกลงทนรายยอย เปลยนแปลงไปในทศทางตรงกนขามทงใน Urban, Rural และ Town อกทงยงพบวา อายของหวหนาครวเรอน กเปนอกปจจยหนงทก าหนดการออมของนกลงทนรายยอยใน Urban ใหเปนไปในทศทางเดยวกน แตไมมนยส าคญตอการออมของนกลงทนรายยอยใน Rural และ Town นอกจากนยงพบวา นกลงทนรายยอยจะมอตราการออมทสงกวาผทท าการบรโภคเพยงอยางเดยวเนองจากพวกเขาจ าเปนจะตองออมเงนเพอใชในการลงทน โดยเฉพาะอยางยงในประเทศก าลงพฒนาทตวกลางทางการเงนยงไมไดรบการพฒนาใหกาวหนามากนก นกลงทนกจะตองออมเงนเพอลงทนดวยตวเอง Kraay (2000) ท าการศกษาเรองการออมของครวเรอนในประเทศจน โดยมวตถประสงคเพอพจารณาถงประเดนทางสถตทครอบคลมการวดเกยวกบการออมของครวเรอนในประเทศจนอกทงยงเปนการศกษาเชงประจกษเกยวกบความส าคญของการพจารณาระหวางชวงเวลาในการอธบาย

40

ถงการเปลยนแปลงการออมของครวเรอนแตละจงหวดในประเทศจน โดยใชขอมลจากส านกงานสถตแหงชาต (State statistical bureau) ตงแตป ค.ศ. 1978 – 1995 ของ 30 จงหวดในประเทศจนโดยแบงการศกษาเปนในเมองและชนบท (ซงแบงยอยออกเปนจ านวนตวอยางทงหมดของจงหวด และบางตวอยางของจงหวดทมรายไดสง) และแบงขอมลเปน 3 ชวง ชวงละ 6 ป คอ ค.ศ. 1978 – 1983, ค.ศ. 1984 – 1989 และ ค.ศ. 1990 – 1995 แตไดท าการคาดประมาณแบบจ าลองดวยวธ Two stage least square เฉพาะสองชวงแรกเทานน ผลการศกษาปรากฏวา การเตบโตของรายไดในอนาคตทคาดหวงไวมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการออมของครวเรอนในชนบทอยางมนยส าคญตรงตามสมมตฐานทตงไวในขณะทมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบการออมของครวเรอนในเมอง แตไมมนยส าคญส าหรบสดสวนในการบรโภคอาหารตอการบรโภคอาหารตอการบรโภคทงหมดนน มความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการออมของครวเรอนทงในเมองและในชนบทอยางไมมนยส าคญและมนยส าคญตามล าดบตรงตามสมมตฐานทต งไว และสดทายคอ อตราการพ งพงน น พบวามความสมพนธในทศทางเดยวกนกบการออมทงในเมองและในชนบท ซงไมเปนไปตามสมมตฐานแตกไมมนยส าคญทงคนอกจากน เมอใสตวแปรความไมแนนอนของรายไดในอนาคตเพมเตมไปในแบบจ าลองแลว พบวาตวแปรดงกลาวมผลในทางตรงกนขามกบการออมทงในเมองและในชนบท ซงไมเปนไปตามสมมตฐาน แตกไมมนยส าคญทงค สวนตวแปลอนๆ กใหผลเหมอนเดม นอกจากนยงพบวารายไดในปจจบน สวนแบงการจางงานของภาครฐ และจงหวดทอยชายฝงทะเลมผลกระทบทางออมตอการออมผานการเตบโตของรายไดในอนาคตทคาดหวงไว

Howard (1976) ไดศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการออมสวนบคคลกบอตราเงนเฟอ ของประเทศอตสาหกรรม 5 ประเทศ ไดแก แคนาดา เยอรมน ญปน องกฤษ และสหรฐอเมรกา โดยใชขอมลอนกรมเวลารายไตรมาส ตงแตป พ.ศ. 2507-2519 ดวยวธก าลงสองนอยทสด (OLS) ซงปจจยทคดวามผลตอการออมสวนบคคล ไดแก รายไดถาวรทแทจรงตอหว รายไดชวคราวทแทจรงตอหว การถอครองสนทรพยสภาพคลองทแทจรงตอหว อตราดอกเบยทเปนตวเงน อตราเงนเฟอทคาดคะเน อตราการวางงาน และการเปลยนแปลงอตราการวางงาน โดยจะแตกตางกนไปในแตละประเทศ เนองจากมขอจ ากดของขอมลในแตละประเทศ ซงสามารถแสดงสมการไดดงน

ประเทศแคนาดา

(-8.05) (7.06) (10.89) (-3.91) (-0.43) (1.72) (1.96)

41

ประเทศเยอรมน

(-5.58) (6.00) (6.71) (-3.03) (1.03) (-1.46) (2.88)

ประเทศญปน

(-4.12) (6.47) (19.1) (-3.32) (4.70) (3.85)

ประเทศองกฤษ

(8.16) (8.56) (-8.26) (2.62) (0.88) (-1.06) (3.34)

ประเทศสหรฐอเมรกา

(5.36) (9.06) (-4.98) (2.55) (1.92) (5.68)

โดย S = การออมทแทจรงตอหว Yp = รายไดถาวรทแทจรงตอหว Yt = รายไดชวคราวทแทจรงตอหว LA = การถอครองสนทรพยสภาพคลองทแทจรงตอหว R = อตราดอกเบยทเปนตวเงน π = อตราเงนเฟอ π* = อตราเงนเฟอทคาดคะเน U = อตราการวางงาน DU = การเปลยนแปลงอตราการวางงาน

ผลการศกษาพบวา ในทกประเทศรายไดทงรายไดถาวรและรายไดชวคราวมความสมพนธกบการออมสวนบคคลอยางมนยส าคญทางสถตในทศทางเดยวกน ในขณะทการถอครองสนทรพยสภาพคลองมความสมพนธในทศทางตรงกนขามอยางมนยส าคญทางสถต สวนอตราการเงนเฟอมผลตอการออมสวนบคคลในหลายทาง คอประการแรก จะมผลทางออมตอมลคาทแทจรงของ

42

สนทรพยสภาพคลอง ประการทสองในญปนและสหรฐอเมรกา อตราเงนเฟอจะมผลในทศทางเดยวกนกบการออมอยางมนยส าคญทางสถต สวนประเทศอนกลบไมมนยส าคญทางสถต Bovenberg and Evans (1990) ศกษาปจจยทมผลตอการออมรวม และการออมสวนบคคลของประเทศสหรฐอเมรกา โดยใชขอมลอนกรมเวลารายไตรมาสระหวางป พ.ศ.2503-2531 โดยใชวธ Simulation ศกษาผลกระทบทางตรงและทางออมผานสมการการใชจายของผบรโภค ซงผลการประมาณคาดวยวธ OLS สามารถแสดงไดดงน

Log C = 0.819 log Y + 0.108 log W – 0.0063 PIPC – 0.0050 R – 0.0050 R - 0.0032 N20 – 0.0051 N2065 + 0.034 N65

Adjusted R2 = 0.471 SEE = 0.0053

โดย C = การใชจายของผบรโภคทแทจรงตอหว Y = รายไดทแทจรงตอหว W = ความมงคงสทธทแทจรงตอหว PIPC = อตราเงนเฟอ R = อตราดอกเบยตวเงนคลง 3 เดอนหลงหกภาษ N20 = รอยละของประชากรทอายต ากวา 20 ป N2065 = รอยละของประชากรทอายระหวาง 20 ป ถง 65 ป N65 = รอยละของประชากรทอายมากกวา 65

ผลจากการ Simulation พบวาระหวางป พ.ศ. 2523 – พ.ศ. 2531 อตราการออม เฉลยของประเทศสหรฐอเมรกาอยต ากวา รอยละ 2.5 ของรายได เมอเทยบกบ รอยละ 8.25 ของรายไดในป พ.ศ. 2503 – พ.ศ. 2522 การลดลงของอตราการออมมาจากการออมสวนบคคลลดลง ซงเปนผลมาจากหลายปจจย ไดแก การเพมขนของมลคาหลกทรพยและทอยอาศย การเพมการสนบสนนของรฐบาลในเรองการศกษา นอกจากนนการเปลยนแปลงโครงสรางอายของประชากร และ อตราเงนเฟอทต าลงท าใหอตราออมลดลง จากการตรวจเอกสารของผทเคยศกษามาพบวา การศกษาในประเทศไทยสวนใหญมกจะเปนการศกษาเฉพาะการออมของภาคครวเรอน ซงเปนพยงสวนหนงของการออมภาคเอกชนไดแก งานศกษาของสชาดา กระกล, อมรา ศรพยคฆ และปรชา พลอยดนย, มนตทพย สมพนธวงศ, อสาห แชมสวรรณ, วไลลกษณ ไทยอตสาห และวลยภรณ อตตะนนทน, สนธยา นรสศรกล, สทพย พบลยทพย, อรวรรณ ยสาร, พพฒน นวเธยร และอสาห แชมสวรรณ, กฤตกา จตรสวฒนากล, Bovenberg and Evans, Kraay, Juster and Wachtel หรอมฉะนนกเปนการออมรวมของประเทศ ไดแก งาน

43

ศกษาของศภชย ธ ารงสกลศร, กลธดา มาลากล, อฉรา สงสมพนธ, พลพภพ ไชยรบ และวรวทย พงษพทกษ, Howard หรอการออมของนกลงทนอยาง Luo และแมวางานศกษาของพลพภพ, กฤตกา และ วรวทย จะไดศกษาเพมเตมโดยแบงเปนการออมของแตละภาคเศรษฐกจ อยางไรกตาม งานศกษาของวรวทย กเนนแตเฉพาะผลกระทบของเงนทนไหลเขาทมตอการออมในแตละภาคเศรษฐกจเปนหลก ในขณะทงานศกษาของพลพภพไดท าการจ าแนกภาคเศรษฐกจออกเปนการออมของภาคเอกชนและภาครฐบาล และกฤตกา เนนการลงทนภาคเอกชนเปนหลก แตในการศกษาครงนจะมงศกษาเฉพาะการออมของภาคครวเรอนเพยงอยางเดยว ซงมลกษณะใกลเคยงกบงานของกฤตกา จตรสวฒนากล และนภาพร วรรณชนะ อยางไรกดขอบเขตในการศกษาครงนจะแตกตางจากงานดงกลาว เนองมาจากระยะเวลา และสภาพการณทเปลยนแปลงไป อกทงในการศกษาครงนจะศกษาปจจยทมผลกระทบตอการออมเพยงอยางเดยว ในขณะทงานศกษาของกฤตกา จตรสวฒนากล ท าการศกษาทงปจจยทมผลกระทบตอการออมภาคเอกชน ซงสามารถน าขอมลมาสรปเปนตารางได ดงน

ตารางท 2.1 ผลการศกษางานวจยทเกยวของ

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

สชาดา กระกล, อมรา ศรพยคฆ และปรชา พลอยดนย (2526)

ปจจยตางๆทก าหนดพฤตกรรมการออมภาคครวเรอนของประเทศไทย

OLS ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมภาคครวเรอนทมนยส าคญทางสถต คอ รายได อตราดอกเบยเงนกยม อตราดอกเบยเงนฝาก จ านวนสาขาของสถาบนการเงน และการคาดหมายเกยวกบราคา สวนปจจยทก าหนดสงจงใจทส าคญ คอ อตราดอก หรอผลตอบแทนตอการออม กลบไมมนยส าคญ

ศภชย ธ ารงสกล (2536)

ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการออมของประเทศไทย

Multiple regression

อตราการออมภายในประเทศมความสมพนธโดยตรงกบรายไดประชาชาต และอตราดอกเบย โดยมความสมพนธในทางบวก ซงแสดงวา

44

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

ความโนมเอยงในการออมโดยเฉลยสงขน เมอรายไดและอตราดอกเบยสงขน

กลธดา มาลากล (2538)

ความยดหยนของอตราดอกเบยตอเงนออมในระบบธนาคารพาณชย

OLS พฤตกรรมการออมในธนาคารพาณชยจะค านงถงความสะดวกสบายอยมาก โดยเหนไดจากตวแปรทก าหนดโอกาสในการออมจะมอทธพลตอการออมในระดบสง ขณะทตวแปรดานรายไดไมมผลตอการออมอยางมนยส าคญทางสถตซงอธบายวา ผออมไดก าหนดสดสวนในการออมไวในอตราทแนนอน หรอมการวางแผนการออมอยางเปนระบบอยแลว หรออาจเปนเพราะเลอกการออมประเภทอนแทน สวนพฤตกรรมดานการตอบสนองของผออมตออตราดอกเบยเงนออมของธนาคารพาณชยมความยดหยนคอนขางนอย ขณะเดยวกนพบวาเมอผลการออมจากการออมในรปพนธบตรและการลงทนในหลกทรพยสงขน ท าใหการออมในธนาคารพาณชยลดลง

มนตทพย สมพนธวงศ (2539)

ความสมพนธระหวางเงนเฟอและการออมครวเรอน

OLS การคาดคะเนเงนเฟอ มผลตอการออมครวเรอนในทางทท าใหคาของผลตอบแทนจากความมงคงลดลง

อสาห แชมสวรรณ(2544)

ปจจยทก าหนดการออมครวเรอนใน

OLS, สหสมพนธ

รายไดเฉลยตอคน คาใชจายในการบรโภคปทผานมา อตราดอกเบยเงนฝาก

45

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

ประเทศไทย อยางงาย (Coefficient

of simple correlation)

ประจ าทแทจรง มความสมพนธกบการออมครวเรอนในประเทศไทยอยางมนยส าคญทางสถต และผลการศกษาความสมพนธระหวางมลคาของปจจยทก าหนดการออมของครวเรอนกบมลคาการออมของครวเรอนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

อฉรา สงสมพนธ (2544)

ปจจยก าหนดการออมในประเทศ

OLS อตราเงนเฟอภายในประเทศ มความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการออมภายในประเทศเบองตน ในขณะทมลคาการสงออก หนตางประเทศของภาครฐบาล การลงทนโดยตรงจากตางประเทศของภาคเอกชน ผลตางของอตราดอกเบยเงนกลกคาชนดกบอตราดอกเบยเงนกในตลาดยโรป เงนโอนสทธซงรฐบาลไดรบจากตางประเทศ รายไดตอหวทแทจรง การเจรญเตบโตของมลคาผลตภณฑภายในประเทศเบองตน และหนตางประเทศภาคเอกชน มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบการออมภายในประเทศเบองตน

นภาพร วรรณชนะ

(2554)

ปจจยทมผลกระทบตอการออมภาคครวเรอนป 2541-2552

Multiple regression

รายไดเฉลยของภาคครวเรอน อตราดอกเบยเงนฝาก อตราเงนเฟอ มความสมพนธกบอตราการออมภาคครวเรอนในทศทางเดยวกน สวน

46

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

คาใชจายเฉลยของภาคครวเรอนมความสมพนธกบการออมภาคครวเรอนในทศทางตรงกนขาม

วไลลกษณ ไทยอตสาห และ วลยกรณ อตตะนนทน

(2531)

การเรงการออมของครวเรอนภายในประเทศ

OLS

1.การออมในธนาคารพาณชย - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบอตราดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย รายไดทสามารถใชไดจรงในอดต - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบ อตราดอกเบยของตวสญญาใชเงน อตราผลตอบแทนของพนธบตรรฐบาล 2.การออมในบรษทเงนทน - ตวแปรทมความสมพนธในทศทาง เดยวกนกบรายไดจากทรพยสน อตราเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน อตราดอกเบยของตวสญญาใชเงน จ านวนสาขาของบรษทเงนทน - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาอตราดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย 3.การออมในธนาคารออมสน - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสนจ านวนสาขาของธนาคารออมสน - ตวแปรทมความสมพนธในทศทาง

47

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

ตรงกนขามกบอตราดอกเบยทวไปในทองตลาด อตราดอกเบยเงนฝากประจ าทธนาคารพาณชย ดชนสนคาประเภทอาหาร 4.บรษทประกนชวต - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน การสะสมทนภาษเงนไดบคคลธรรมดา จ านวนสาขาของบรษทประกนชวต -ตวแปรทมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบดชน ราคาสนคาผบรโภค 5.สหกรณออมทรพย - ตวแปรทมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดจากทรพยสน -ตวแปรทมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบดชนราคาสนคาผบรโภคอตราดอกเบยเงนฝากธนาคารออมสน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

พลพภพ ไชยราบ (2534)

ปจจยทมอทธพลตอการออมของประเทศไทย

OLS อตราสวนของระดบรายไดเปรยบเทยบเปนปจจยทก าหนดอตราสวนการออมตอรายไดทดทสด รองลงมาไดแกอตราสวนการใชจายของรฐบาลตอรายได อตราสวนของภาษทางตรงตอรายได อตราสวนของภาษทางออมตอรายได อตราสวนดอกเบยทแทจรง แนวโนมของเวลา และอตราสวนการใชจายของภาคเอกชนตอรายได

48

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

สวไล ศรคคนานตกล (2534)

ปจจยทมผลตอการออมของภาคเอกชนไทย

OLS การออมของภาคครวเรอนมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดสทธของครวเรอนทแทจรง จ านวนสาขาของธนาคารพาณชย และมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบอตราดอกเบยเงนฝากทแทจรง ในขณะทการออมของของภาคธรกจเอกชน มความสมพนธในทศทางเดยวกนกบก าไรสทธของภาคธรกจเอกชน

สนธยา นรสศรกล (2535)

การวเคราะหการออมภาคครวเรอนไทย

OLS รายไดตอหวจากแรงงาน สนทรพยถาวรสทธ และอตราผลตอบแทนท คาดวาจะไดรบจากทรพยสนทางการเงนเปนปจจยทก าหนดการออมของภาคครวเรอนอยางมนยส าคญ

สทพย พบลยทพย(2538)

การออมของครวเรอนสถาบนการเงนในประเทศไทย

สมการถดถอย

พหคณดวย OLS

ครวเรอนเปนหนวยเศรษฐกจทมสดสวนการออมสงสดในโครงสรางการออมของประเทศ และมปรมาณการออมในสดสวนทลดลง โดยลกษณะการออมของครวเรอนในแตละสถาบนการเงนแตกตางกนไปขนอยกบรปแบบการบรการตางๆ ของสถาบนการเงน ในสวนของการศกษาเกยวกบแนวโนมการออมของครวเรอนนาสถาบนการเงนตางๆ พบวามการเพมขนทกแหง โดยเฉพาะอยางยงในธนาคารสงเคราะห สหกรณออมทรพยและ ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

49

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

อรวรรณ ยสาร (2538)

พฤตกรรมการออมของครวเรอน

OLS แบบ WLS

ปจจยทก าหนดพฤตกรรมการออมไดแก รายไดชวยคราวของครวเรอน หวหนาครวเรอนทมการศกษาระดบอาชวะศกษา โดยครวเรอนในกรงเทพฯ และปรมณฑล มความยดหยนของการออมตอรายไดเทากบ 1.06, MPS = 0.42 และ APS = 0.3978 สวนครวเรอนในตางจงหวด มคาความยดหยนของการออมตอรายไดเทากบ 1.11, MPS = 0.41 และ APS = 0.3728 และคาดการณวาระดบรายไดของครวเรอนเพมขน สดสวนการออมตอรายได (APS) ของครวเรอนในกรงเทพฯและปรมณฑลจะสงกวาในตางจงหวด

วรวทย พงษพทกษ (2541)

ผลกระทบของเงนทนไหลเขาทมตอการออมในประเทศไทย

OLS การเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ ของไทยเปรยบเทยบกอนและหลงเปด เสรการเงนมระดบทสงขนจาก 0.23 เปน0.43 หรอเพมขนรอยละ 87 แสดงใหเหนวาไทยมระบบเศรษฐกจทคอนขางเปดเสรมากขน

พพฒน นวเธยร (2541)

ผลการผอนคลายการควบคมทางการเงนตอการบรโภคและการออมของภาคครวเรอนในประเทศไทย

OLS ปจจยทมผลตอการออมอยางมนยส าคญทางสถต ไดแก รายไดทใชจายไดจรง และอตราการพงพงซงมความสมพนธในทางเดยวกนกบการออมภาคครวเรอน สวนอตราดอกเบยมความสมพนธในทศทางตรงกนขาม

50

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

กฤตกา จตรสวฒนากล (2545)

ปจจยทางเศรษฐกจทมผลกระทบตอการออมของภาคเอกชนไทย

OLS สดสวนการออมสทธในภาคครวเรอนตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศเบองตนมแนวโนมลดลงหลงการเกดเสรทางการเงนในป พ.ศ. 2533 ขณะทสดสวนดงกลาวของการออมในภาคธรกจมแนวโนมเพมขนแตเพมขนไมทนกบสดสวนดงกลาวของการออมในภาคครวเรอนทลดลง ท าใหสดสวนดงกลาวของการออมในภาคเอกชนมแนวโนมลดลง

Luo (1998) พฤตกรรมการออมของนกลงทนรายยอย : กรณศกษาประเทศไตหวน

สมการถดถอยพหคณ

การลงทน รายพงจบจายใชสอย และรายไดพงจบจายใชสอยก าลงสองเปนปจจยทก าหนดใหการออมของนกลงทนรายยอยเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกน ในขณะทขนาดของครวเรอนและสนทรพย เปนปจจยทก าหนดใหการออมของนกลงทนรายยอย เปลยนแปลงไปในทศทางตรงกนขามทงใน Rural และ Town

Kraay (2000) การออมครวเรอนในประเทศจน

Two stage least square

การเตบโตของรายไดในอนาคตทคาดหวงไวมความสมพนธในทศตรงกนขามกบการออมของครวเรอนในชนบทอยางมนยส าคญตรงตามสมมตฐานทตงไวในขณะทมความสมพนธเดยวกนกบการออมของครวเรอนในเมอง แตไมมนยส าคญส าหรบสดสวนในการบรโภคอาหารตอการบรโภคอาหารตอการ

51

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

บรโภคทงหมด มความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการออมของครวเรอนทงในเมองและในชนบทอยางไมมนบส าคญและมนยส าคญตาล าดบตรงตามสมมตฐาน

Howard (1977) ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการออมสวนบคคลกบอตราเงนเฟอ

OLS ในทกประเทศรายไดทงรายไดถาวรและรายไดชวคราวมความสมพนธกบการออมสวนบคคลอยางมนยส าคญทางสถตในทศทางเดยวกน ในขณะทการถอครองสนทรพยสภาพคลองมความสมพนธในทศทางตรงกนขามอยางมนยส าคญทางสถต สวนอตราเงนเฟอมผลตอการออมสวนบคคลในหลายทาง คอ ประการแรก จะมผลทางออมตอมลคาทแทจรงของสนทรพยสภาพคลอง ประการทสองในประเทศญปนและสหรฐอเมรกา อตราเงนเฟอจะมผลในทศทางเดยวกนกบการออมอยางมนยส าคญทางสถตสวนประเทศอนกลบไมมนยส าคญทางสถต

Bovenberg and Evans (2533)

ปจจยทมผลตอการออมรวมและการออมสวนบคคลของประเทศสหรฐอเมรกา

OLS การลดลงของอตราการออมมาจากการออมสวนบคคลลดลง ซงเปนผลมาจากหลายปจจย ไดแก การเพมขนของมลคาหลกทรพยและทอยอาศย การเพมการสนบสนนของรฐบาลในเรองการศกษานอกจากนนการเปลยนแปลงโครงสราง

52

งานวจย เรองทศกษา วธการ ผลการศกษา

อายของประชากร และ อตราเงนเฟอทต าลงท าใหอตราการออมลดลง

ทงนจากการตรวจเอกสารทงหมดดงกลาว สามารถสรปปจจยทมผลกระทบตอการออมของภาคครวเรอนทส าคญ ๆ ไดดงตารางท 2.1 ซงจะเหนไดวา ปจจยทมผลกระทบตอการออมของภาคครวเรอนของผทเคยศกษามาแลวสวนใหญจะเปนรายได ไมวาจะเปนรายได ปจจบน รายไดในอดต (ในปทผานมา) รายไดประจ า รายไดชวคราว หรอรายไดจากทรพยสน ตางกมผลในทางบวกตอการออมของภาคครวเรอน ทงนเนองจากการทรายไดของภาคครวเรอนเพมขน ไมวาจะเปนรายไดในรปแบบใดกยอมทจะท าใหความสามารถในการออมของภาคครวเรอนเพมมากขนดวย สวนอตราดอกเบยนน ไมสามารถอธบายผลกระทบทมตอการออมของภาคครวเรอนไดอยางชดเจน กลาวคอ งานศกษาของวไลลกษณ และวลยภรณ, สนธยา และสทพย พบวา อตราดอกเบยมผลในทางบวกตอการออมของภาคครวเรอน ในขณะทงานศกษาของสวไล, พพฒน และอสาห พบวามผลในทางลบ ซงสามารถอธบายไดจากผลของการใชแทนกน(Substitution effect) และผลของทรพยสน (Wealth effect) นนคอ ถาผลของการใชแทนกนมากกวาผลของทรพยสน จะท าใหความสมพนธเปนไปในทางบวก เนองจากการเพมขนของอตรา - ดอกเบย จะท าใหสนคาหรอการบรโภคในปจจบนมราคาแพงกวาเมอเปรยบเทยบกบสนคาหรอการบรโภคในอนาคต ครวเรอนจงออมเงนไวเพอบรโภคในอนาคต แตถาผลของทรพยสนมากกวาผลของการใชแทนกน จะท าใหความสมพนธดงกลาวเปนไปในทางลบ เนองจากภาคครวเรอนเหนวาอตราดอกเบยสงขน ท าใหมความมงคงหรอความรสกวาร ารวยเพมขน เปนผลใหการบรโภคของภาคครวเรอนเพมขน และมแรงจงใจในการออมลดลง ส าหรบระดบราคาในประเทศ ปรากฏวามผลในทางลบตอการออมของภาคครวเรอน ทงนวไลลกษณ และวลยภรณ อธบายวาเมอระดบ-ราคาสนคาเพมสงขน จะท าใหคาใชจายในการบรโภคของภาคครวเรอนเพมมากขนเพอรกษาระดบการบรโภคใหคงเดมไว สงผลใหการออมของภาคครวเรอนลดลง และสดทายคอเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศนน ปรากฏวา มผลตอการออมของภาคครวเรอนในทางลบ โดยทวรวทยใหเหตผลวา เงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศมตนทนต ากวาอตราดอกเบยเงนฝากในประเทศ ท าใหสถาบนการเงนหนไปใชเงนทนดงกลาวแทนการระดมเงนออมจากประชาชนในประเทศ นอกจากน เงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศบางสวนชวยใหเกดการขยายตวในภาคการผลตและการจางงาน สงผลใหภาคครวเรอนซงเปนสวนหนงของปจจยการผลตมรายไดมากขน ท าใหมการใชจายเพอซอสนคาและสนทรพยทง

53

สนทรพยถาวร และสนทรพยทางการเงนมากขนเปนผลใหการออมของภาคครวเรอนลดลง และจากปจจยตางๆ ทมผลกระทบตอการออมภาคครวเรอนดงกลาว ท าใหสามารถสงเคราะหตวแปรบางตวจากตาราง 2.1 มาใชเปนแนวทางการศกษาในครงนได

ตารางท 2.2 ปจจยทมผลกระทบตอการออมของภาคครวเรอน

ปจจย ความสมพนธในเชงทฤษฏ ผวจย

รายไดปจจบน (DIALL) + วไลลกษณ และวลยภรณ (2531), สวไล (2534), สนธยา (2535), สทพย (2538), พพฒน (2541), อสาห (2544), พพฒน (2541), Luo (1998)

รายไดในอดต (ในปทผานมา) (DIALL) + วไลลกษณ และวลยภรณ (2531)

รายไดประจ า (DIALL) + อรวรรณ (2538) รายไดชวคราว (DIALL) + อรวรรณ (2538), Howard

(1977) รายไดจากทรพยสน (WI) + วไลลกษณ และวลยภรณ

(2531), สนธยา (2538), กฤตกา (2545)

อตราดอกเบยเงนฝาก (DR) +/- วไลลกษณ และวลยภรณ (2531) +,สวไล (2534) -, สนธยา (2535)+, สทพย (2538)+,พพฒน (2541) -, อสาห (2544) -, สชาดา และ คณะ (2526) +, ศภชย (2536)+, กลธดา (2538) +

คาใชจายภาคครวเรอน (PCE) - อสาห (2544), Bovenberg and Evans (2533), นภาพร (2554)