Kas Fizyolojisi

İnsan vücudunda üç tip kas vardır:

• İskelet kası • Kalp Kası • Düz Kas

• Vücudun yaklaşık,%40’ı çizgili kas, %10’u düz kas kastan oluşmaktadır.

• Kas hücreleri kasılma (kontraksiyon) yeteneğine sahiptir.– Sindirim kanalındaki düz kasların kontraksiyonu

besin maddelerini karıştırıp ilerletirler; – kalp kasının kontraksiyonu kanın dolaşım sistemine

gönderilmesini sağlar; – iskelet kaslarının kasılıp gevşemesi ise konuşma,

yazma, yürüme, koşma gibi istemli hareketlerin yapılmasını sağlar.  

Aktin ve Miyozin• Üç tip kas hücresinde de kontraksiyon iki

proteinin etkileşimi sonucunda olur. • Bunlar, AKTİN ve MİYOZİN dir. • Bu etkileşim için hücre içinde kalsiyum (Ca+2)

iyonuna ihtiyaç vardır. • Miyozin aynı zamanda kas kasılması sırasında

gereken enerji kaynağı “ATP“’nin parçalanmasını sağlar.

İSKELET KASI• İskelet kasları, kemik ve eklemlerle birlikte

hareket etmemizi sağlamaktadır.• Mikroskop altında çizgili bir görüntü

oluşturduğu için çizgili kas adı da verilir.• Çizgili kas hücreleri diğerlerinden daha

uzundur ve istemli kontrolumuz altındadır. • İki ucundan tendonlar ile kemiklere bağlanırlar.

• Her bir çizgili kas hücresi (kas lifi) çok sayıda miyofibril içerir.• Miyofibriller kasın kasılmasını sağlayan yapılardır. • Her bir miyofibril pek çok aktin ve miyozin proteininin bir araya

gelmesinden oluşur. • Aktin ve miyozinler yan yana ardışık bir düzen içinde

sıralanarak “çizgili” görüntüyü oluştururlar. • Miyozinlerden meydana gelen koyu renkli bant “A” bandı,

aktinlerden meydana gelen açık renkli bant “I” bandı adını alır. • Açık renki “I” bandının ortasında koyu renkli bir “Z” çizgisi”

bulunur. • Ardışık iki “Z” çizgisin arasında kalan bölgeye “sarkomer” adı

verilir. • Koyu renkli “A” bandının ortasında yine koyu renkli “M” çizgisi

bulunur. • M çizgisi birbirine tutunmuş olan miyozin proteinlerinin tam

orta hattında tutunma bölgelerine denk gelir.

İSKELET KASI

Bir Kas Lifinin YapısıSarkolemma Kas lifinin hücre membranıdır.Sarkoplazma Kas lifinin sitoplazmasıdır.Sarkoplazmik retikulum

Kas lifinin endoplazmik retikulumudur (Büyüktür, kalsiyum depolar).

T Tüpleri Hücre membranının uzantısıdır, aksiyon potansiyelinin hızlı yayılmasını sağlar.

MiyofibrilHer kas lifi birkaç yüz/bin miyofibrilden oluşur (Miyofibrillerde de aktin ve miyozin proteinleri bulunur).

Sarkomerİki Z çizgisi arasında kalan ve bir A bandını içeren birim, her miyofibril birçok sarkomerden oluşur.

Bir kas lifinin yapısı

• İzometrik Kontraksiyon:Kas kasılırken kasın gücü (gerimi) artarken kasın boyu sabit kalır. Burada eklemler hareket etmez; böylece kasın boyu kısalamaz. Kasın iki tendon ucu birbirine yaklaşmaz (Bilek güreşinde biseps kasının kasılması veya elimizin üzerinde ağır bir yük tutmak).

• İzotonik Kontraksiyon:• Kasın kasılma gücü (gerimi) sabit kalırken, boyun kısalmasıdır.

Burada eklemler hareket eder ve böylece kasın her iki tendon ucu birbirine yaklaşır ve kas kısalır (Yürürken bacak kaslarının kasılması).

• Hipertrofi:Kasların egzersiz ile çalıştırılması kas lifinin (hücresinin) kalınlaşmasına (hipertrofi) neden olur.

• Atrofi:Çizgili kaslar motor nöron tarafından uyarıldığı için motor nöronlarda oluşan sorunlar, kasların yeterli derecede uyarılmamasına ve atrofiye neden olur. Uzun süre kullanılmayan kaslarda da atrofi oluşabilir.– Fizik tedavi yöntemleri ile atrofi geciktirilebilir.

• Rigor Mortis: Ölüm Katılığı. Ölüm sonrası ATP depoları tükendiği için iskelet kaslarında sertlik gelişir.

DÜZ KAS• Düz kas hücreleri küçük, mekik şekilli

hücrelerdir. • Hücre aralarında elektriksel uyarıların

yayılmasına izin verecek şekilde yarıklar (gevşek bağlantı) vardır.

• Bu kas tipinde aktin ve miyozin proteinleri düzensiz dağılmıştır.

Düz Kasın Bulunduğu Yerler:• Kan damarları• Sindirim kanalı, safra kesesi, safra kanalı• Uterus ve fallop tüpleri• Mesane ve üreterler• Solunum yolları

Düz Kasın Uyarılması• Düz kas hücresi kendiliğinden (spontan)

aktif durumdadır. Kontraksiyon için dış uyarana gerek yoktur.

• Kasılma ve gevşeme düz kasın kendi iç mekanizmaları ile düzenlenir.

• Dışardan gelen uyarılar kasılmayı başlatmaz sadece kontraksiyon gücünü azaltır ve ya artırır.

Kontraksiyonu (kasılmayı) Etkileyen Faktörler:

Gerilme:• Gerilme düz kasın uyarılmasına yol açar

(barsak içeriğinin artması, hareketi artırır).Sinirsel ve Hormonal Kontrol:• Asetil kolin; Kasılma• Adrenalin; Gevşeme• Oksitosin; Kasılma (uterus)• Progesteron; Gevşeme (uterus)

KALP KASI

• Yapısal olarak çizgili kasa benzer, çalışma sistemi düz kas gibidir.

• Düz kaslardan farklı olarak iki tip hücre vardır:– Atrium ve Ventrikülde bulunan kasılabilen

(kontraktil) hücreler– Uyarıyı oluşturup, iletim yapan hücreler (Sinuatrial

düğüm, atrioventriküler düğüm, His demeti, Purkinje hücreleri)

Kalp Kasında Kasılmayı Etkileyen Faktörler

• Gerilmenin Etkisi: Kalp kasının gerilmesi kontraksiyon gücünü artırır. (Starling Yasası)

• Sinirsel ve Hormonal Kontrol– Kalsiyum düzeyi yükseldiğinde kasılma artar.– Asetilkolin ⇒ Kasılma ↓– Adrenalin, Noradrenalin ⇒ Kasılma ↑

• İlaçlar– Hücre içi kalsiyum düzeyini değiştirerek etkili

olurlar.

KEMİK/EKLEM FİZYOLOJİSİ 

• Erişkin bir insanın iskeletinde 206 tane kemik bulunur.• Kemikler kasların kasılmasıyla hareket eder.• Kemiklerin birleşim yerinde eklemler bulunur. Eklem aralığında

eklem sıvısı (sinovyal sıvı) bulunur. Eklemlerin iltihabına artrit denir.

• Kemik, kemik hücreleri, kan damarları ve sinirlerden oluşan canlı bir yapıdır.

• Kemik dokusu sert doku ve sünger dokudan oluşur. Sert doku kalsiyum ve fosfat mineralleri ile oluşur.

• Kemik hücrelerine osteosit denir.• Kemik yapımı hormonlar ile düzenlenir. Hormonal aktivitenin

değiştiği durumlarda (Örn; menapozda) kemik yapımı bozulur. Kemik erimesi (osteoporoz) ortaya çıkabilir.

• Kemiğin ortasında kan yapımından sorumlu kemik iliği bulunur.