کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )425( سێشەممە 2014/4/22

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

ریکالم

ریکالم

1214

10

له چاوه ڕوانی هه ڵبژاردندائینتیما بۆ ماڵ و بێماڵیی

Gabriel García Márquez سه د ساڵ ته نهایی ده ستپێده کات

به رپرسانی بااڵی یه كێتی داوایانكردوه كۆبونه وه ی گۆڕان بزوتنه وه ی له گه ڵ دوقۆڵی ئه نجامبده ن، به اڵم ئه م داوایه له الیه ن نه وشیروان مسته فا، رێكخه ری ره تكراوه ته وه ، بزوتنه وه كه وه گشتیی له بانگه ش���ه ی ری���كالم وه ك ت���ا

هه ڵبژاردندا به كارنه هێنرێته وه .

ئاوێنه ، س���لێمانی : به پێی لێدوانی سه رچاوه یه كی ئاگادار بۆ ئاوێنه ، به ر له دواكۆبونه وه ی وه فدی دانوستانكاری

بزوتنه وه ی گۆڕان له گه ڵ وه فدی پارتی كابینه ی هه ش���ته م، پێكهێنانی ب���ۆ ك���ه رێككه وتننامه ی 17ی نیس���انی لێكه وته وه ، سه ركرده بااڵكانی یه كێتی نه وش���یروان له گ���ه ڵ داوایانك���ردوه مس���ته فا كۆببن���ه وه ، ب���ه اڵم ناوبراو داواك���ه ی ره تكردونه ت���ه وه ، داواكه ی یه كێت���ی له چوارچێوه ی ئ���ه و زنجیره كۆبونه وانه دا بوه كه پێش���تر له گه ڵ هه ردو الیه نه ئیسالمیه كه )یه كگرتوو كۆمه ڵی ئیسالمی ( ئه نجامیدا سه باره ت

به پێكهێنانی كابینه ی هه شته م، ئه وه ش به پارتی به رامبه ر بێهیوابون���ی دوای پێدانی ب���ۆ كوردس���تان دیموكراتی

یه كێك له وه زاره ته سیادیه كان.س���ه رچاوه كه ئه وه ی ئاش���كراكرد، پاس���اوی ره تكردن���ه وه ی داواك���ه ی یه كێتی له الیه ن نه وشیروان مسته فاوه ئه وه بوه ك���ه "یه كێتی نه توانێت ئه م هه نگاوه وه ك ریكالمێك بۆ بانگه شه ی

هه ڵبژاردن به كاربهێنێت".له كۆبونه وه كانی تایبه ت به پێكهێنانی

پێیوایه یه كێتی كابینه ی هه ش���ته م، پشكی راسته قینه ی خۆی پێنه دراوه ، بۆیه وه ك فش���ارێك له س���ه ر پارتی له گه ڵ كۆبونه وه زنجیره یه ك هه وڵیدا هه ردو الیه نه ئیسالمیه كه و بزوتنه وه ی

گۆڕان ئه نجامبدات.به وت���ه ی س���ه رچاوه كه ی ئاوێن���ه وه ف���دی كۆبون���ه وه ی له دوایی���ن دانوستانكاری نێوان یه كێتی و پارتیدا، هه رچه نده به رهه م س���اڵح س���ه رۆكی س���وربونی یه كێت���ی ، وه فده ك���ه ی

له س���ه ر دوپاتك���رده وه حزبه ك���ه ی وه رگرتن���ی وه زاره ت���ی ناوخۆ، به اڵم پارتی ئاماده نه بوه وه زاره تی ناوخۆو ته نان���ه ت پالندان���ان و پ���ه روه رده ش به وه ف���دی ب���دات و به یه كێت���ی دانوس���تانكاری یه كێتیشی راگه یاندوه ك���ه هی���چ گۆڕانكارییه كی���ش ل���ه و رێككه وتنه دا ناكات كه 17ی نیس���ان له گ���ه ڵ گۆڕان كردویه ت���ی و دوێنێش له كۆبونه وه یه ك���ی جه ماوه ریی حزبیدا له هه ولێر، بارزانی جه غتی له سه ر ئه وه

كرده وه كه "وه زاره تی ناوخۆ پش���كی پارتیه له كابینه ی هه شته مدا".

وا بڕیاره ئه مڕۆ سێش���ه ممه ، هه ردو وه فدی دانوستانكاری پارتی و یه كێتی بۆ دواجار به مه به س���تی گفتوگۆكردن له سه ر پێكهێنانی كابینه ی هه شته می به پێی كۆببن���ه وه ، هه رێم حكومه تی س���ه رچاوه كه ی ئاوێن���ه ، پارتی له وه زیاتر له سه ر یه كێتی ناوه ستێت و به بێ هه ش���ته م كابینه ی ئاماده یه ئه ویش

پێكبهێنێت.

یه كێتی هه وڵی كۆبونه وه ی دوقۆڵی له گه ڵ گۆڕان ده دات و نه وشیروان مسته فا ره تیده كاته وه

ریکالم ریکالم

تایبه‌ت(425( سێشه ممه 22014/4/22

ئا: شکۆ

ئارام ش���ێخ محه مه د، س���ه رۆكی لیس���تی گۆڕان بۆ په رله مانی عێراق ئاوێن���ه دا: چاوپێكه وتن���ه ی ل���ه م لیس���ته كه یان ده كات پێش���بینی له په رله مانی عێراق "13 تا14 كورسی

به ده ستبێنین".

ئاوێنه : به رنامه تان چییه بۆ چوار ساڵی ئاینده له په رله مانی عێراق؟

ئارام ش���ێخ محه م���ه د: به رنامه ی بزوتنه وه ی گۆڕان بۆ ئه و مه به س���ته دابه شبوه به س���ه ر هه شت ته وه ردا، ك���ه خ���ۆی له كۆمه ڵێ���ك ئامانجی ده بینێته وه ، گشتییدا دیموكراتیه تی ده س���ه اڵته كان و جێگیركردنی وه ك ده س���ه اڵته كان جیاكردن���ه وه ی له یه كتری ، ئه و ئامانجانه ی له كوردستان خه باتمان بۆ كردوه به هه مانش���ێوه له عێراقیش���دا كاری له سه ر ده كه ین، دوربێت ده س���ه اڵته كان به جۆرێ���ك له ده سته گه رایی و مه زهه بی و تایه فی ، دور بێت له ده س���تێوه ردانی حیزب، به شێوه ی تاییبه تیش، باوه ڕمان به وه هه یه ، كه نوێنه رایه تی كردن له به غدا تا ئێستا نوێنه رایه تیه كی حیزبی بوه ، بۆیه پێویسته ئێمه ئه و نوێنه رایه تی كردنه بگۆڕین بۆ نوێنه رایه تیكردنێكی نه ته وایه ت���ی ، به ش���داركردنی كورد فیعلی به ش���داریكردنێكی له به غ���دا بێت نه ك وه ك ئه وه ی ئێس���تا هه یه له پێناو به ده ستهێنانی پۆست و پاره نه ته وایه تیه كان مه س���ه له زۆرج���ار

فه رامۆشكراون.ئاوێنه : پێتانوایه ئه و پۆس���تانه ی ب���ه ر ك���ورد كه وت���وه ت���ا ئێس���تا به كارهاتون بۆ وه رگرتنی ئیتمیازاتی

حیزبی و تاكه كه سی ؟ئارام ش���ێخ محه م���ه د: به ڵێ به و جۆره بوه ، مه س���ه له ی ش���ه راكه تی

كورد له به غ���دا بۆت���ه هۆكارێك بۆ حیزبی���ی ئیمتیازات���ی وه رگرتن���ی ئه وه ی له جیاتی ك���ه س، كۆمه ڵێك بخرێنه خزمه تی دۆزی پۆس���ته كان خراونه ته به پێچه وان���ه وه كورده وه ، خزمه ت به ده ستهێنانی پله و پۆست و

ئیمتیازات بۆ حیزب و تاكه كه سه كان.ئاوێنه : ك���ورد له په رله مانی عێراق زۆرین���ه نییه ، هه م���و بڕیاره كانیش كه مین���ه به زۆرین���ه و له په رله م���ان

تێناپه ڕێ ؟ ئارام ش���ێخ محه مه د: مه س���ه له ی له ده سه اڵتدا كورد هاوبه ش���یكردنی په یوه ن���دی به زۆرین���ه و كه مین���ه وه نیی���ه ، یه كێت���ی و پارت���ی له ماوه ی رابردودا زۆر پۆس���تیان به ده سته وه بوه ده یانتوانی كاری زۆر باش بكه ن كه نه یانكردوه ، به تایبه ت له مه سه له نه ته وه ییه كان���دا، ئه ی ب���ۆ ده توانن بودجه ، له تێپه ڕاندنی بكه ن رێگریی هه وڵ بۆ ئه وه ده ده ن چونكه مه سه له پاره یه و مه به ستیانه ، هه ر كاتێكیش له قه زییه ك به رگری نه یانویس���تبێت بكه ن مه س���ه له ی زۆرینه كه مینه یان هێناوه ت���ه پێش���ه وه و وتویانه ئێمه نه مانتوانی���وه ، بۆی���ه كه مینه ی���ن ئه زم���ه ی گروپ���ی له راپۆرتێك���ی نێوده وڵه تی���دا زۆر به رونی هاتوه كه نوێنه رانی كورد مه سائیله گرنگه كانی خۆی���ان گۆڕیوه ته وه به ن���ه وت، كه به رژه وه ندی بۆ ئه وه ش���یان دواجار

حیزبی خۆیان به كارهێناوه ته وه .ئاوێنه : هه ڵبژاردنی پێش���و، ئێوه له كه رك���وك نه تانتوان���ی كورس���ی به ده ستبێنن، پێشبینتان بۆ ئه مجاره

چیه ؟ئارام شێخ محه مه د: یه كێتی و پارتی به رپرسی ئه وه بون كه له هه ڵبژاردنی پێشو ده نگێكی زۆری كورد له به غدا ئ���ه وان ده نگیاندا تیابچێت، چونكه ،2005 16ی یاس���ای به هه م���واری هه مواركردنه وه ك���ه ش به ش���ێوه یه ك ده نگ���ی كورس���یه كی دیاریكردب���و نه بو، ك���ورددا له به رژه وه ندی ك���ه به وهۆی���ه وه ك���ورد ده نگێكی زۆری تیاچو كه ئه گه ر به سیس���ته مێكی تر بوایه به دڵنیاییه وه گۆڕان كورس���ی

به ده س���تده هێنا ئه وكات���ه رێ���ژه ی له به رامب���ه ر ك���ورد كورس���یه كانی پێكهاته كانی ت���ری كه ركوك 6 به 6 نه ده بو، به ڵك���و 7 به 5 ده بو، ئه مه جگه له وه ی پارت���ی و یه كێتی هێزه دام وده زگاكان���ی چه كداره كانی���ان و ب���ۆ به كارده هێن���ا حكومه تی���ان ده نگكۆكردن���ه وه ، به تایبه ت یه كێتی كه ده س���ه اڵتی زیاتربو له و شاره دا، ته مه نن���ا ده كه ی���ن ك���ه ئه مج���اره ب���ه و ج���ۆره نه بێ���ت، كۆمس���یۆن س���ه ربه خۆبێت، ئه گه ر ب���ه و جۆره ئه مجاره ده توانی���ن ئێم���ه بێ���ت، زی���اد له كورس���یه ك له كه ركوك���دا به ده س���تبێنین، كه ركوكیه كان باش ل���ه وه تێگه یش���تون ك���ه یه كێتی و پارتی نه یانتوانیوه له ماوه ی رابردودا ش���تێكی گرنگیان بۆ بك���ه ن، هه ر ئه منیه تێكی نه یانتوانی���وه به نمونه باش���یان بۆ دابین بك���ه ن، كه ئه وه گرفتی سه ره كی كه ركوكیه كان بوه . ئه وه ی كردویانه ته نها دابه ش���كردنی پله و پۆسته كان بوه بۆ به رژه وه ندی حیزبی خۆیان به جۆرێك شاره كه یان

دابه شی دو ئیداره یی كردوه .ئاوێنه : پێش���بینی ده كه یت چه ند

كورسی به ده ستبێنن؟ئارام ش���ێخ محه مه د: دیاری ئێمه له هه ڵبژاردنی پێش���و 8كورس���یمان ئه مج���اره ب���ه اڵم به ده س���تهێنا، به دڵنیایی���ه وه زیاتر ده بێت ئه مه ش كه ده نگانه ی ب���ه و به پشتبه س���تن پێشتر له هه ڵبژاردنی 9/21 بزوتنه وه ی گۆڕان به ده ستی هێنا ئێمه پێشبینی ده كه ین له پارێزگای سلێمانی هه شت كورس���ی و له هه ولێر س���ێ كورسی و له دهۆك یه ك كورسی و له كه ركوكیش زیاد له كورسیه ك به ده ستبێنین، واته پێشبینی ده كه ین به هه موی له نێوان 13 تا 14 كورسی له په رله مانی عێراق

به ده ستبێنین.

ئا: ئاسۆ سه راوی

ئاوێنه : به رنامه ت چیه و ده ته وێ چی جیاواز بكه یت كه پێشتر نه كراوه ؟

د. شێركۆ مه نگوڕی : ئێمه ده ڵێین كورد پێویستی به خزمه ته نه ك قه یران، هه وڵده ده ی���ن له و بواره دا كاری زیاتر بكه ین، له سه روی هه موشیانه به ئه ركی سه رش���انی خۆمی ده زان���م خزمه تی دۆزی پێشمه رگه بكه م، ده بێت بڵێین ئه م غه دره به س���ه ، تا كه ی ، 11ساڵه حكومه تی عێراقی دینارێكی له به غداوه

بۆ هێزی پێشمه رگه نه ناردوه .ئاوێن���ه : ب���ه اڵم ك���ورد له به غ���دا بڕیاره كانی���ش هه م���و كه مینه ی���ه و زۆرین���ه به ده نگ���ی له په رله م���ان

ده ڕوات؟ئێس���تا مه نگ���وڕی : ش���ێركۆ د. گۆڕاوه ، له عێراقدا سیاسی نه خشه ی ئه گه ر به ده س���ت هه ن���دێ ئه قڵیه تی شۆڤێنی ناو عێراق بوایه ، ده مێك بو كورد له هاوكێشه كان هاتبوه ده ره وه ، عێراق به بێ ته وافوق نابێت و ناكرێت.

ئاوێنه : شێواویی ناو ماڵی یه كێتی نه بوه ت���ه گرفت بۆ تۆ كه س���ه رۆكی

لیسته كه ی ؟د. شێركۆ مه نگوڕی : ماڵی یه كێتی هه ر ئ���ه و ماڵه ی���ه كه غیاب���ی مام جه الل���ی پێوه دیاره ، ئه و ش���تانه ی باس ده كرێن وه ك ئ���ه و فره دیدگا و فره بۆچون و فره ملمالنێ ئیدارییانه ی كه هه ن، له ناو یه كێتیدا هه ر هه بون، به اڵم جه نابی مام جه الل نه یهێشتوه به ده ربك���ه ون، ده بێت ئ���ه وه رونبێت كه ملمالنێ نیه له س���ه ر پۆس���تێكی دیاریك���راو، ئه وه ی هه ی���ه ملمالنێیه به ڕێوه بردنی له سه ر شێواز و چۆنێتی

یه كێتی له م قۆناغه دا.ئاوێنه : به اڵم نابینین به رپرس���انی بانگه ش���ه دا له كات���ی یه كێت���ی

ده ربكه ون؟د. ش���ێركۆ مه نگوڕی : پێویس���ت ناكات ئه و ده موچاوانه هه مو جارێك له بانگه ش���ه دا ببن���ه وه به واجیه���ه ، لیس���ته كان ئێس���تا خۆیان ئه و رۆڵه

ده بینن.ئاوێن���ه : كه واته ئه وه راس���ته كه هه ندێ به رپرس���ی ن���او یه كێتی له م ده ركه وتنیان بانگه ش���ه یه دا كات���ی

لێقه ده غه كراوه ؟وه ك مه نگ���وڕی : ش���ێركۆ د. قه ده غه ك���ردن ن���ا، ب���ه اڵم ئه مجاره ده رف���ه ت دراوه ته كاندیده كان خۆیان

ده ربكه ون.

ئاوێنه : ئه و بڕیاره تان له وه وه هاتوه ك���ه ده ركه وتن���ی هه ن���دێ ده موچاو له رابردودا وه هایكرد ئێوه سه ركه وتو

نه بن؟د. شێركۆ مه نگوڕی : هۆكاره كان زۆر بون، مه رج نیی���ه هه ر ده موچاوه كان له ه���ۆكاره یه كێ���ك ره نگ���ه ب���ن،

س���ه ره كیه كان كه تا ئێستاش مابێت ئ���ه و ناداپه روه رییه بێت ك���ه له ناو یه كێتی���دا هه یه ، ك���ه هه ندێ خه ڵك س���ڵ له یه كێت���ی بكات���ه وه ، یه كێتی له پێناو ش���ه هیدی له 18هه زار زیاتر كوردایه تی داوه ن���ه ك له پێناو باخ و ڤێ���الو ره تڵی ئۆتۆمبیل، تا ئه وانه ش له ناو یه كێتی بمێن���ن دۆخی یه كێتی

له مه باشتر نابێت.ئاوێنه : كێ ئ���ه و نادادپه روه رییه ی

دروستكردوه ؟د. ش���ێركۆ مه نگ���وڕی : هه مومان تێیدا به ش���دارین، ب���ه اڵم به داخه وه هه ندێ هه ڤاڵ خۆیان له به رده م پاره دا نه گرت و كه وتن، یه كێتییان به و دۆخه

برد كه هه یه .ئاوێنه : گره نتی چییه كه ئه نجامی به ب���ێ گرفت ئ���ه م هه ڵبژاردن���ه ش

قبوڵبكه ن؟د. ش���ێركۆ مه نگ���وڕی : له و روه وه زوڵمێكی گ���ه وره له یه كێتی ده كرێت، یه كێتی كه دروشمێك به رزده كاته وه ، یان تێزێ���ك ده خاته رو به قه ناعه ته وه ده یكات، ئێم���ه حكومه تی یه كڕیزیی نیش���تمانیمان قبوڵه ، به اڵم له س���ه ر

ئیستیحقاقی یه كێتی نا.ئاوێنه : ئه گه ر ده نگتانهێنا ئه مجاره

له به غدا داوای چ پۆستێك ده كه ن؟د. ش���ێركۆ مه نگوڕی : ئێستا هه مو بیرو هۆش���ێكمان له سه ر سه رخستنی لیس���ته كه مانه نه ك ئه و پۆس���تانه ی

وه ریده گرین. ئاوێنه : ئێوه له كوردستان به م جۆره ناكۆكبن، ده توانن له به غدا یه كده نگ و

یه كهه ڵوێست بن؟د. شێركۆ مه نگوڕی : جا به داخه وه ، نه ده بو وابێت، جه نابی كاك مه سعود پاداش���ت و چاكه ی م���ام جه اللی به و ج���ۆره دایه وه كه لێره و له وێ هه ندێ هه ڤاڵی یه كێتی وه ربگرن، كه ره نگه یه كێتیدا له ن���او ده یان پرس���یاریان له س���ه ربێت، له كاتێك���دا مام جه الل له س���اڵی 2010دا ماڵ به ماڵ و ش���ار به شار ده گه ڕا بۆ كۆكردنه وه ی ده نگ بۆ كاك مه س���عود، بۆیه نه ده بو كاك مه س���عود ئه و هه ڵه سیاسییه بكات، كاتێك ئێمه رێككه وتنی ستراتیژیمان هه ب���و ده یان���وت ئه مان���ه هه رێمیان

دوله ت كردوه .ئاوێنه : باسی رێككه وتنی ستراتیژیت كرد، پێتانوایه ئه و رێككه وتنه ئێستا

به های ماوه ؟د. ش���ێركۆ مه نگوڕی : له م دۆخه ی ئێستادا نه خێر. هیچ به هایه كی نه ماوه . له كۆتای���دا ده مه وێ���ت ره خنه یه كیش له ئێوه بگ���رم وه ك میدی���ای ئازاد، كاتێك كه كه س���ێك ده ڵێت سلێمانی ئه تككراوه ئێوه ش وه ك میدیای ئازاد بێده نگن. به ڕاس���تی به هه ر پاساوێك بێ���ت مایه ی قبوڵك���ردن نییه و ده بو ئێ���وه هه ڵوێس���ت و قس���ه ی خۆتان

هه بوایه .

ئارام‌شێخ‌محه‌مه‌د: ‌13بۆ‌‌14كورسی‌په‌رله‌مانی‌‌عێراق‌به‌ده‌ست‌ده‌هێنین

شێركۆ‌مه‌نگوڕی‌:یه‌كێتی‌‌شه‌هیدی‌‌له‌پێناو‌باخ‌و‌ڤێالو‌ره‌تڵی‌‌ئۆتۆمبیل‌نه‌داوه‌

ریکالم

توركمانه‌كان‌له‌سه‌ر‌دانانی‌‌وه‌زیرێك‌

رێكناكه‌ون،‌نێچیرڤان‌بارزانیش‌خۆی‌‌دایده‌نێت

ئا: هێمن مامه ند

زانیاریان���ه ی ده س���ت ئ���ه و به پێ���ی ئاوێن���ه كه وت���ون نێچیرڤ���ان بارزان���ی له میان���ه ی كۆبون���ه وه ی له گه ڵ لیس���ته پێیڕاگه یان���دون توركم���ان براوه كان���ی خۆت���ان رێكبكه ون، بۆ ئه وه ی كه س���ێك ده ستنیشانبكه ن بۆ پۆستی وه زیری داد، رێكنه كه وتون و توركمانه كان الیه نه به اڵم له به رامبه ریشدا نێچیرڤان بارزانی پێیوتون مادام ئێوه رێكناكه ون من خۆم كه س���ێك

بۆ ئه و پۆسته ده ستنیشان ده كه م".

ئه ندامی سه ركردایه تی مه عروف ئایدن ب���ه ره ی توركمانی عێراق���ی هه واڵه كه ی رایگه یاند" ئاوێنه پشتڕاس���تكرده وه و بۆ به ڵێ به داخه وه ئێمه وه كو چوار لیس���ته براوه ك���ه ی توركمان كه پێنج كورس���ی كۆتای په رله مانمان به ده ستهێناوه له سه ر ده ستنیش���انكردنی كه س���ێك بۆ پۆستی

وه زیری داد رێكنه كه وتوین".ئای���دن وتیش���ی "به داخ���ه وه ئامانج و داواكارییه كانی ئێم���ه نه هاته دی ، چونكه ئێمه داوای وه زاره تێكی خزمه تگوزاریمان

كردبو، به اڵم وه زاره تی دادیان پێداین".هه ر به پێ���ی زانیاریه كانی ئاوێنه دوای رێكنه كه وت���ون توركمان���ه كان ئ���ه وه ی نێچیرڤان بارزانی )سه نعان قه ساب(ی بۆ پۆستی وه زیری داد ده ستنیشانكردوه ، كه

پێشتر سه رۆكی به ره ی توركمانی بوه ".به رپرسێكی توركمان كه نه یویست ناوی بهێنرێت به ئاوێنه ی راگه یاند "پارتی له سه ر خواستی توركیا ده یه وێت خۆی له به ره ی توركمان���ی نزیكبكاته وه و ئاش���تببنه وه ، بۆیه به رپرس���ه توركمانه كان بۆ پۆسته ویزاریه كان ده ستنیشان ده كات، هه روه ك چۆن له كابینه ی رابردو س���ینان چه له یی كه كۆنه س���ه رۆكی به ره ی توركمانی بو

كرا به وه زیری پیشه سازی و بازرگانی .

د. ش���ێركۆ مه نگوڕی سه رۆكی لیس���تی یه كێتی بۆ هه ڵبژاردنی په رله مانی عێ���راق له م چاوپێكه وتن���ه ی ئاوێنه دا ده ڵێت، "یه كێتی ش���ه هیدی له پێناو كوردایه ت���ی داوه ، نه ك بۆ باخ و ڤێ���الو ره تڵی ئۆتۆمبیل، تا ئه وانه ش له ناو

یه كێتی بمێنن دۆخی یه كێتی له مه باشتر نابێت".

شێركۆ مه نگوڕی

ئارام شێخ محه مه د

ئا: ئاوێنه

مسته فا چاوڕه ش، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی و لێپرسراوی

مه ڵبه ندی پێشمه رگه له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "پارتی و یه كێتی تا

ئێستا خاوه نی هێزی تایبه تی خۆیانن"

ئاوێن���ه : وه زاره تی پێش���مه رگه دراوه به گ���ۆڕان، ئایا ل���ه ڕوی ئیدارییه وه ئیتر هێزی پێشمه رگه ده كه وێته ژێر چاودێریی و

سه رپه رشتی وه زیره كه ی گۆڕانه وه ؟مس���ته فا چاوڕه ش: ئ���ه وه له وه زیری پێش���مه رگه كاك جه عف���ه ر و مه كته ب���ی سیاسی بپرسن، له هه مو حاڵه تێكدا ئێمه پش���تیوانی له حكومه تی داهاتو ده كه ین، پش���تیوانی نه بین به ش���دارببین و تی���ا

لێده كه ین.ئاوێن���ه : ب���ه اڵم قس���ه یه ك هه یه كه هێزه كان���ی حه فت���ا هی یه كێتی���ه و هی حكوم���ه ت نیی���ه و ناچنه ژێ���ر فه رمانی

وه زیری پێشمه رگه وه ؟مس���ته فا چاوڕه ش: هێزی حه فتا هی حكوم���ه ت نییه و به ڵێ ه���ی یه كێتییه ، به اڵم ئێمه پشت وپه نا بوین بۆ وه زاره تی نی���ن پێش���مه رگه ، ه���ه ر ئێم���ه ش وا هێزه كانی هه ش���تاش كه سه ر به پارتییه به هه مانش���ێوه یه ، ته نها دوانزه لیوا هه ن كه سه ر به وه زاره تی پێشمه رگه ن و باقی

تر سه ر به حكومه ت نین.ئاوێنه : باقی لیواكانی تر چه ندن؟

مسته فا چاوڕه ش: ئێمه خاوه نی هه ژده لیواین كه س���ه ر ب���ه وه زاره ت نین و هی

یه كێتین.ئاوێن���ه : واته ئه مانه له ژێ���ر فه رمانی

حكومه تدا نین؟مسته فا چاوڕه ش: با له ژێر فه رماندان، به اڵم هه موی ه���ی یه كێتیه و هی حیزبی

دیكه ی تیا نییه .ئاوێنه : باشه ئه مه ئه وه ناسه لمێنێ كه تا ئێستا یه كێتی و پارتی خاوه نی هێزی

تایبه تی خۆیانن و نه بون به حكومی ؟نازانێ ، مس���ته فا چاوڕه ش: خه ڵ���ك حكوم���ه ت تا ئێس���تا بودج���ه ی نییه ، تا ئێس���تا توان���ای نییه ئ���ه م لیوایانه

یه كبخاته وه ، كه لیوا دروس���ت ده كرێت پێویس���ته بنك���ه و ب���اره گاو ئوتومبێلی هه بێت، موچه ی هه بێت، چه ند ساڵه ئێمه خه ریكین دوانزه لیوای سه ر به وه زاره تی پێشمه رگه مان بۆ پێكهێنراوه ، چونكه كه لیوا دروست ده كه یت ده بێت سه ربازگه و پێداویس���تیه كانی بۆ دابی���ن بكه یت، تا

یه كگرتنه وه ی پێداویس���تییه كانی ئێستا هێزه كانمان ئاماده نییه ، ئه گینا ئێمه ش حه زده كه ین یه ك هێز بین، به اڵم جێگه و

رێگه ی پێویست نییه .ئاوێنه : بۆ چه ند س���اڵه كارتاننه كردوه بۆ ئه وه ی له هێزی حیزبیه وه ببنه هێزی

حكومی ؟

مس���ته فا چ���اوڕه ش: كاری بۆ كراوه ، ب���ه اڵم ك���ه پێداویس���تیه كانی دابی���ن نه بێت چۆن ده كرێ���ن به هێزی حكومی ؟ مه س���ه له كه نه ك���ردن نیی���ه ، ئه گینا بۆ ئیشی بۆ نه كراوه ؟ با خه ڵك وا ته ماشای ئه و مه س���ه له یه نه كات، باشه پرسیارێك هێرش���ێك ئه گ���ه ر ده ك���ه م: له ئێ���وه بكرێ���ت ئه م هێزانه نی���ن واجیب ده گرن له قه ره ته په و خانه قین و له و ش���وێنانه ی ئه و له سه ره ؟ مه ترس���ییان جێناكۆكن و

كارانه به هێزی حه فتا ده كرێت.ئاوێنه : ب���ه اڵم وه كو خۆت ده ڵێی ئه م هێزانه به پله ی یه كه م هێزی حیزبن، نه ك

هێزێكی نیشتمانی ؟مس���ته فا چاوڕه ش: باشه هی حیزبن، بۆچی عه یبه هێزی پێشمه رگه هی حیزب

بێت؟ئاوێن���ه : حی���زب هێزی پێش���مه رگه و س���ه ربازی بۆ چییه ، بۆ ناكرێن به هێزی

نیشتمانی و دامه زراوه یی ؟دام���ه زراوه چ���اوڕه ش: مس���ته فا بنیاتنه نراوه ، ئه گینا ئێمه ش حه زده كه ین یه ك هێز بێت، به اڵم تا ئێس���تا له به ر بێ ئیمكانات���ی نه كراوه ، ئه گین���ا كێ هه یه

حه زنه كات؟!ئاوێنه : كه واته وه زیری پێش���مه رگه ی

داهاتو ده سه اڵتی به سه ر كێدا ده بێت؟مسته فا چاوڕه ش: وه زیری پێشمه رگه ی داهاتو هه ر ش���تێكی پێبكرێت بۆ هێزی حه فتاو بۆ هێزی هه ش���تا ماڵی ئاوابێت و

پشتیوانی لێده كه ین.

3(425( سێشه ممه ‌2014/4/22هه‌نوکه

مسته فا چاوڕه ش: بۆچی عه یبه هێزی پێشمه رگه هی حیزب بێت؟

وه زیری پێشمه رگه ی داهاتو هه ر شتێكی پێبكرێت بۆ هێزی حه فتاو بۆ هێزی

هه شتا ماڵی ئاوابێت و پشتیوانی

لێده كه ینمسته فا چاوڕه ش و شێخ جه عفه ر

ئا: ئاوێنه

عوسمان بانیمارانی ، هه ڵسوڕاوی دیاری پێشوی بزوتنه وه ی گۆڕان

پاش ئه وه ی شه وی رابردو به ره سمی په یوه ندیكرد به ریزه كانی یه كێتی نیشتمانی كوردستانه وه ،

له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا هۆكاره كان ئاشكرا ده كات و

رایده گه یه نێت، "شه ش ساڵه له ناو بزوتنه وه ی گۆڕان 100 هه زار دینارم

وه رنه گرتوه ".

ئاوێنه : گه ڕان����ه وه ی ئێوه بۆ ناو یه كێت����ی ، به بڕوابونی خۆت بو یان

له الیه ن یه كێتیه وه داوات لێكراوه ؟عوسمان بانیمارانی : گه ڕانه وه كه م به بڕوای خۆم بو له سه ر داوای كه س قه ناعه ت����م ناگۆڕێ����ت، مه گه ر خۆم بۆچونی خۆم بگۆڕم. خۆم قه ناعه تم به گ����ۆڕان نه م����ا و پێمواب����و به هیچ ناتوانێت هیچ ش����ێوه یه ك گ����ۆڕان شتێك بكات، نه ك هه ر ئه وه به ڵكو بزوتن����ه وه ی گۆڕانی له كوردس����تان

توشی ئیفلیج كرد.ئاوێنه : باس����ی ئه وه ت كردوه كه كاتی خۆی پرۆس����ه ی چاكس����ازیی له ناو یه كێتییدا به بنبه ست گه یشتوه بۆیه وازتهێناوه ، پێتانوایه بارودۆخی

ئێستای یه كێتی له وكاته باشتره ؟پێموایه بانیماران����ی : عوس����مان له گۆڕان باش����تره ، ده ن����ا پێموانیه یه كێتی باشتر بێت، گه لی كوردستان ئێستا لێپرسینه وه ی له گه ڵ یه كێتی محاس����ه به ی به ده نگه كانی كردوه و ك����ردوه ، بۆی����ه ده بێ����ت یه كێت����ی گه ل بیربكاته وه بچێته وه و به خۆیدا هه ڵوێستی لێوه رگرتوه و خۆی چاك

بكات.ئاوێنه : باس له وه ده كرێت كه ئه م هه ڵوێس����ته ت له ژێر فشاری ئه وه دا بوه كه یه كێك له پاسه وانه كانت 80

ده فته ر دۆالری لێبردویت؟ئه گه ر جا بانیمارانی : عوس����مان واش بێت، ئه م����ه چ په یوه ندییه كی

به سیاسه ته وه هه یه ؟ئاوێنه : گوای����ه یه كێتی قه ره بوی

ئه و زیانه مادییه ی بۆ كردویته وه ؟عوسمان بانیمارانی : هه ندێك شت هه ن ش����ه رمه باسی بكه ین، یه كێتی ب����ۆ 80 ده فت����ه ر ده دات به من؟ خۆ م����ن مامه ڵه چ����ی نی����م، م����ن نه ك پ����اره له یه كێتی وه رناگ����رم، به ڵكو به رپرسیارێتیشی لێوه رناگرم. پاشان ئه گه ر تۆ كاری سیاس����یی بكه یت، چۆن پ����اره له ح����زب وه رده گریت، به كاك نه وش����یروان بڵ����ێ له وه ته ی ئه و بزوتنه وه یه دانراوه 100 هه زارم

لێوه رنه گرت����وه ، له وانه یه خه ڵكیش هه بێ����ت 10 جار س����ه فه ری كردوه له سه ر حس����ابی بزوتنه وه ی گۆڕان، به اڵم ئه وا بۆ ش����ه ش ساڵ ده چێت من 100 ه����ه زارم ل����ه و بزوتنه وه یه وه رنه گرتوه . م����ن قه ت پاره له هیچ دانانه وێنم سه ر وه رناگرم و كه سێك بۆ پ����اره نه ب����ۆ یه كێت����ی و نه بۆ

گۆڕان. ئاوێن����ه : ئه ی مه س����ه له ی بردنی ئ����ه و 80 ده فته ره راس����ته له الیه ن

پاسه وانه كه ته وه ؟بوه ، بانیمارانی : شتێك عوسمان به اڵم به وجۆره نیه ، بێگومان كوڕێك الی م����ن ب����و خه ڵك����ی كه ركوكه ، خزمه كان����م و كوڕه كان����م هه ندێ����ك پاره ی����ان پێدابو بۆ ئه وه ی هه ندێك ئه ویش پێوه بكات، زه وی مامه ڵه ی هه ندێ����ك كاری كڕین و فرۆش����تنی پاش����ان خۆی ش����اردبۆوه و كردبو به شێك له پاره كه ی بردوه . بۆیه ئه و مه س����ه له یه هه یه به اڵم ئه وه نده نیه

كه 80 ده فته ر دۆالر بێت. له س����ه ر چیه بۆچونت ئاوێن����ه : ئه وه ی هه ندێك له سه ركرده و كادرانی

یه كێتی ده چنه ناو پارتیه وه ؟عوس����مان بانیماران����ی : من نازانم هۆكاره ك����ه ی چیه و ده بێت له خۆیان

بپرسن.

عوسمان بانیمارانی : له وه ته ی گۆڕان دانراوه ، 100 هه زار دینارم وه رنه گرتوه

ئا: ئاوێنه

رۆژانی رابردو قسه و باسی باڵوكردنه وه ی شیعر و

چاوپێكه وتنه كانی هه ڤاڵ ئه بوبه كر له رۆژنامه ی هاوكاری سه رده می

به عسدا كه به زمانی كوردی له به غدا باڵوده بۆوه ، هه رایه كی به دوای

خۆیدا هێنا، هه ڤاڵ ئه بوبه كر له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "من ده ڵێم دادگای گه ل له 4/30دا بڕیاری

خۆی ده دات".

ژماره یه ك����ی له چه ن����د ئاوێن����ه : رۆژنامه ی هاوكاری ش����یعرو نوسین و چاوپێكه وتنی تۆ باڵوكراوه ته وه ، ئه مه

چۆن و به چ بۆنه یه كه وه بوه ؟هه ڤ����اڵ ئه بوبه كر: ئێم����ه ئه وكات وه كو نوس����ه ران، كه م����ن له قۆناغی ب����وم، نوس����یندا س����ه ره تایی زۆر له به رئ����ه وه ی ئه وكات����ه ته نه����ا ئه و چاپه مه نیان����ه هه بون، چه ند بابه تێكم نوس����یوه و وتارم نه نوس����یوه ، چه ند شیعرێكم نوس����یوه ، شیعره كانم جێی ش����انازین، ئ����ه وه ش ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی كه من باس����ی نه هامه تیه كانی واڵتی خۆم����م كردوه ، یه ك وش����ه ی به الی به عس و س����ه دام حس����ێن تیادا نه هاتوه ، باسی نیشتمانه كه م ده كات و شانازیش����یان پێوه ده ك����ه م، چونكه ده كراو ئه نف����ال س����ه رده مه دا ل����ه و بێده نگبو، نێوده وڵه ت����ی كۆمه ڵگه ی كرا قس����ه یان كیمیاباران هه ڵه بج����ه نه كرد، ئێمه كۆمه ڵێك ش����تمان وتوه باسی هێرۆش����یماو ناكازاكی ده كه ین، نێوده وڵه تی له كۆمه ڵگ����ه ی ره خن����ه ده گرین كه بێده نگه له و كاره ساتانه ی به س����ه ر میلله ته كه ماندا ل����ه و كاته دا هاتوه ، نوسینه كان له فه یسبوكدا هه ن

ده توانن بچن بیخوێننه وه .ئاوێنه : به اڵم تۆ له شیعرێكدا باسی بازۆفت ده كه یت ك����ه له الیه ن رژێمی به عسه وه ئیعدام كراو تۆش به ناپاك و ئه مه ی����ان ناوتب����ردوه ، خیانه ت����كار

ده چێته چ خانه یه كه وه ؟هه ڤاڵ ئه بوبه كر: تۆ كۆی شیعره كه بخوێنه وه ، من باس����ی شۆڕشی شێخ مه حمود ئه كه م لێره ، باسی شۆڕشی باكورو رۆژهه اڵتی كوردستان ده كه م، هه مو ئه مانه م وتوه ، ئه م رس����ته یه م ته نها بۆ ئ����ه وه وتوه ك����ه ده رفه تی

باڵوبونه وه ی ئه وانیترم هه بێت.ئاوێن����ه : ئه ی تۆ باس����ی ئه مه ریكا زۆر به خراپی له سه رده مێكدا ده كه یت كه ئ����ه و واڵته ته نگی به رژێمی عێراق هه ڵچنیب����و، ئای����ا ئه م����ه به جۆرێك به پش����تیوانیكردن له ج����ۆره كان

له سیاسه تی به عس لێكنادرێته وه ؟هه ڤاڵ ئه بوبه كر: نه خێر، ئه مه ریكا ئه وكاته پش����تیكردبوه كورد، ئه نفال كرا قسه ی نه كرد، هه ڵه بجه كیمیاباران كرا قسه ی نه كرد، سه رۆكی ئه وكاتی ئه مه ریكا ریگن له كاتی كیمیابارانكردنی هه ڵه بجه دا هاته سه ر ته له فزیۆن و وتی ئه وه ی كیمیای����ی كردوه به هه ڵه بجه دا ئێرانه نه ك عێراق، ئه وه ده گه ڕێته وه ئه وكاتی چه وت����ی سیاس����ه تی ب����ۆ ئه مه ریكا نه ك ئه وه ی من بۆ پشتیوانی له سیاس����ه تی عێراق له دژی ئه مه ریكا

ئه وه م نوسیبێت و ماناكانی رونه .ئاوێنه : ئه ی له شیعرێكدا بۆ قودس، زۆر ل����ه و موفره داتانه به كارده هێنیت كه به ش����ێكبون له ئه ده بیاتی به عس، چه ندینجار وشه ی زایۆنیزم له سه ریه ك

به كارده هێنیته وه ، ئه مه یان بۆچی ؟هه ڤ����اڵ ئه بوبه كر: نه خێ����ر ئه گه ر سه یری ئه ده ب و شانۆی ئه و سه رده مه بكه یت، دو شت هه بون خه ڵك ئیشی له س����ه ر ده كردن، یان باسی ئینگلیز پێش شۆڕش����ی چ����وارده ی ته مموزی

1958، ی����ان ده ب����و به رامبه ره ك����ه ت بكه ی به زایۆنیزم بۆ ئ����ه وه ی بتوانی قسه كانت بكه یت، هه مو نوسه رانی ئه و سه رده مه به وشێوه یه ن ئه گه ر سه یری نوس����ینه كانیان بكه یت، ئه مه هێنانی پێتافۆرمێكه بۆ ئه وه ی له سیسته مه كه بده ی����ن، نه ك ئ����ه وه ی دژایه تیكردنی

واڵتێكی تر بێت.ئاوێنه : ئایا هه ڤاڵ ئه بوبه كر به عسی بو ئه وكاته یان نا، بۆ ئه وه ی تۆمه تی به عس����ینه بونت بس����ه لمێنی ده ڵێ����ی

چی ؟هه ڤ����اڵ ئه بوبه ك����ر: م����ن ده ڵێ����م دادگای گه ل ل����ه 4/30دا بڕیاری خۆی ده دات، بابه ته كان و خه ڵكی خوێنه ری هوشیاری ئه م واڵته كه بابه ته كانیان له به رده ستدایه بڕیاری خۆیان ئه ده ن، من یه ك وش����ه م به هیچ جۆرێك نه بۆ به عس نوسیوه ، نه رۆژێكیش به عسی ب����وم، هه م����و فایلی ئه و س����ه رده مه له به رده س����تدایه ئه توانن بگه ڕێن، ئه و به ڕێزانه ش كه ئێس����تا ئه و تۆمه تانه م بۆ دروس����ت ده كه ن، له 23 س����اڵی راب����ردودا له گوڵێ����ك كاڵتریان به من نه وتوه ، ئه گ����ه ر من ئێس����تا كاندید نه بومایه ئێس����تاش وایان پێنه ده وتم، م����ن ئێس����تا س����ه ربه رزم ك����ه بوم به ره قه مێكی گ����ه وره و خه ڵكی بچوك

په المارم ده دات.

هه ڤاڵ ئه بوبه كر به عسی بو یان نا؟"بوم به ره قه مێكی گه وره و

خه ڵكی بچوك په المارم ده ده ن"

عوسمان بانیمارانی

هه ندێك شت هه ن شه رمه باسی

بكه ین، یه كێتی بۆ 80 ده فته ر ده دات به من؟

باسی بازۆفتم ته نها بۆ ئه وه

کردوه تا ده رفه تی باڵوبونه وه ی

شته کانی ترم هه بێت

هەنوکە(425( سێشه ممه 42014/4/22

ئا: نزار گزالی

رێباز بێركۆتی سه رۆكی لیستی یه كێتی نیشتمانی كوردستان بۆ

ئه نجومه نی پارێزگای هه ولێر وه ك یه كێتی ده ڵێت "ئێمه هێزێکی سیاسی

کاریگه رین".

ئاوێن���ه : چ پڕۆژه یه كت���ان هه یه بۆ ئه وه ی پێشكه ش به هه ولێری بكه ن؟

رێب���از بێركۆت���ی: پڕۆژه كانی ئێمه كۆده بنه وه ، ته وه ره ی سه ره كیدا له دو یه كێكیان مه سه له ی گه نده ڵی ئیداری و قۆرخكاریه ، ئه وی���ش له به حزبیكردن و ده ستبه سه رداگرتنی كایه كانی پارێزگای ك���ۆی خۆیده دۆزێت���ه وه ، هه ولێ���ردا كایه كانی حزبیه ، واسته و واسته كاریه ، مه حس���وبیه ت و ته زكیه ك���ردن و مه نسوبیه ته ، ده س���تبردنه بۆ موڵكی گشتی، به خشینه وه ی ئیمتیازاته له ژیر به كارهێنانی هه روه ها جیاوازدا. ناوی كورسیه كانی ده سه اڵتی جێبه جێكاریه ئه مه تاكه كه س���ی، به رژه وه ن���دی بۆ هه موی به ڵگه له به رده س���تن، به نمونه به پێی پێوه ره نێوده وڵه تیه كان نابێت ش���وێنه ناس���راوو ش���وێنه واریه كانی ش���اره كان ده وریان بكرێته باڵه خانه ی به رز تا نه یش���ارنه وه و ون���ی نه كه ن، به اڵم له ده وری قه اڵی هه ولێر چه ندین

باڵه خانه ی )6 تا 7( نهۆمی به رپرسان هه ن، واتا ئه وانه له ژێر چاودێریی یاسایی ش���اره وانی كارناكه ن. پارێ���زه ر هه یه كه سێكی له ده س���ه اڵتی جێبه جێكاریه له پارێ���زگای هه ولێر، س���ه دان پارچه له س���ه ر كاریش به ناوه وه ی���ه ، زه وی به كارهێنانی ئه و ده سه اڵته ی ده كات تا قه ره بو بۆ به رژه وه ندی خۆی بۆ ئه م و ئه و وه ربگرێ���ت، ئێمه ده مانه وێت ئه و قۆرخ���كاری و گه نده ڵیه ئیداریه دوباره نه بێته وه ، ده مانه وێت پارێزگایه ك بێت بۆ هه موان و ده وڵه ت���داری بكات نه ك حزبایه ت���ی. خاڵ���ی دوه م، پارێزگای هه ولێ���ر ب���ه م بودج���ه زه به الح���ه ی كه هه یه تی كه چوار بودجه یه ، بودجه ی گه ش���ه پێدانی هه رێم���ه كان، بودجه ی بودج���ه ی پایته خ���ت، په ره پێدان���ی هاریكاری، بودجه ی په ترۆدۆالر. ده كرا شتی زۆر له وه باشتری بۆ بكرێت، وه ك به هێزكردنی ئاوه ڕۆكه ی ، باش���كردنی پاكڕاگرتنی هاتوچۆ، گش���تی كه رتی ژینگه ی ش���اره كه و زیادكردنی رێژه ی سه وزایی، ئه مانه و چه ندین الیه نی دیكه كه كه مته رخه می تێداكراوه ، بۆیه ده ڵێم ئه وانه ی كه ئام���اژه م بۆیانكرد هه موی له به رنامه ی كاری لیستی )77( دایه ، س���ه ربكه وین ئه گه ر دوپاتیده كه مه وه

جێبه جێی ده كه ین.ئاوێنه : له هه ڵبژاردنی رابردودا رێژه ی

ده نگه كانتان كه میكرد، پێشبینی ئه وه ناكه ن له م هه ڵبژاردنه شدا ده نگه كانتان

كه متر بكات؟رێباز بێركۆتی: یه كێتی نیش���تمانی قورس���ایی تواناو كاریگه ره ، هێزێكی خۆی هه ی���ه . ده نگی كه مب���وه به اڵم س���ه نگی كه م نه بوه ، ده نگه كه شی كه كه م بوه هۆكاری زۆری هه ن، هه ندێك ناوخۆین و هه ندێكیشیان له و هۆكارانه راب���ردو له هه ڵبژاردن���ی ده ره كی���ن. له هه ڵس���وكه وتی یه كێتی قاعی���ده ی س���ه ره وه ی خۆی���ان نیگ���ه ران بون،

به اڵم ئه مجاره هه ندێك راس���تی هه ن ب���ۆ قاعیده ی ئێمه ش���ه قامی یه كێتی رونبوه ته وه ، قاعی���ده ی ئێمه پێیوابو كه یه كێتی نیش���تیمانی بۆته پاش���كۆ به اڵم ئه مج���اره خه ڵك���ی دیكه هه ن بونه ته پاش���كۆ، ئێمه س���ه ربه خۆیی خۆم���ان هه ی���ه ، هێزێك���ی سیاس���ی خاوه ن كاریگه رین. ئومێدیش���مان زۆر له م هه ڵبژاردنه س���ه ركه وتنێكی مه زن به پش���تیوانی ئه مه ش تۆماربكه ی���ن، خوداو شه قامی شاری هه ولێر ده بێت.

ئاوێنه : ئایا ئێ���وه ته نها كێبڕكێتان

له گه ڵ پارتییه یان له گه ڵ گۆڕانیش؟رێباز بێركۆت���ی: كێبڕكێمان له گه ڵ

پارتیه .س���ه باره ت له لێدوانێكتدا ئاوێن���ه : یه كێت���ی كادیرێك���ی به كوژران���ی له هه ولێ���ر، راب���ردو له هه ڵبژاردن���ی باس له وه ده كه ی ك���ه ئه مجاره ئێوه په رچه كردارتان ده بێت و ده ڵێی )العین بالعین والس���ن بالسن(، له و شوێنانه ی كه ده سه اڵتمان هه یه ئێمه ش وه اڵممان قس���ه یه ئ���ه م پێتوانی���ه ده بێ���ت،

توندڕه وییه و بۆنی شه ڕی لێدێت؟روداوێكی ك���ه بێركۆت���ی: رێب���از نه خوازراو روده دات پێمانخۆش���ه یاسا س���ه روه ربێت، به اڵم كه بینیت یاس���ا س���ه روه ر نی���ه ، الیه ن���ی په یوه ندیدار ك���ه به رپرس���ه له ژیان و س���ه روماڵی هاواڵتی���ان، لێكۆڵین���ه وه ی نه ك���رد، ناس���نامه ی بكوژه كانی ئاشكرا نه كرد، كه سی نه دایه دادگا. كه واته له وكاته دا بۆخۆت ده توانی مافی خۆت وه ربگریت. من بۆیه ئه و پره نسیپه م به كارهێناوه ، ئه گه ر بێت و یاسا سه روه ر نه بێت، یاسا به ئه ركی خۆی هه ڵنه ستێت و داواكاری گشتی له شاری هه ولێر له سه ر كوشتنی خه ڵ���ك نه یه ته ده نگ، هیچ كه س���ێك كه ی���س نه جوڵێنێت، ئێم���ه ناچارین به رگ���ری له خۆمان بكه ی���ن، بێده نگ نابین، تۆ ئه وخراپه مان به رانبه ر بكه ی

وه اڵمیشمان وه اڵمده ده ینه وه ، ئێمه ش هه ڵبژاردنه دا ل���ه م ئه گ���ه ر ده بێ���ت كه س���ێك كاری وامان به رانبه ر بكات. هیوای ئ���ه وه ش ده خوازی���ن كه هیچ گرژی���ه ك رون���ه دات و س���یمای هه رێم

ناشیرین نه كرێت.

ئه ندازیار عه بدولڕه حمان عومه ر ئیسماعیل سه رۆكی لیستی گۆڕان

بۆ ئه نجومه نی پارێزگای هه ولێر له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "داهات

له پارێزگای هه ولێر شه فاف نیه ".

ئاوێن����ه : به گه ڕانه وه ب����ۆ هه ڵبژاردن و ئه زمون����ی رابردوی ئه م ش����اره ، پێتوایه ده توانن رێژه یه ك����ی به رچاوی ده نگه كان

له هه ولێر به ده ستبهێنن؟عه بدولڕه حم����ان عوم����ه ر: به ڵێ ، ئێمه كه ئیس����تا ده ڕۆین����ه هه ڵبژاردن پش����ت به ده نگ����ی خه ڵكی ده به س����تین، خه ڵكی ئێمه ش كه من ماوه یه كی زۆره به نێویاندا ده گه ڕێم، بێزاریه كی زۆریان پێوه دیاره و

ئومێدی گه وره یان به بزوتنه وه ی گۆڕانه .ئاوێن����ه : ئێ����وه ل����ه دو هه ڵبژاردن����ی ب����راوه بون و هیچ رابردودا له س����لێمانی ئه گه ر ئایا روین����ه دا، گۆڕانكاریه كی����ش له هه ولێر براوه بن گۆڕانكاریه كی ئه وتۆتان

پێده كرێت؟عه بدولڕه حمان عومه ر: خۆی له س����اڵی 2005 ك����ه یه كه م هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی له ده بوای����ه به ڕێوه چ����و، پارێ����زگاكان 2009 هه ڵب����ژاردن ئه نجامبدرابایه وه به اڵم به داخه وه پارتی و یه كێتی و یاسای ژماره (3(ی س����اڵی 2009 یان ده ركرد، به اڵم له بڕگه یه ك����ی یاس����اكه ده ڵێ����ت كار به و یاس����ایه ناكرێ����ت تا كات����ی ئه نجامدانی س����اڵ 5 له به رانب����ه ردا هه ڵب����ژاردن، هه ڵبژاردنه كه یان دواخست و یاساكه شیان په كخست، ئاشكرایه دوای هه ڵبژاردنه كان به رده وام بزوتنه وه ی گۆڕان فشاری بۆسه ر ده س����ه اڵتدارانی حكوم����ه ت دروس����تكرد به وه ی كه رازینابێت بزوتنه وه یه ك زیاتر له جارێ����ك یه كه می پارێزگای س����لێمانی بێ����ت و له بری رێگه نه دان ب����ه وه ی كه ڕای هه بێت، به ڵكو نانبڕاویش ده كرێت، ئیدی له چوارچێوه ی ئه م دۆخه دا چۆن بتوانین رۆڵببینین، ب����ه اڵم دوای ئه م هه ڵبژاردنه

بێگومان رۆڵی به رچاوترمان ده بێت.ئاوێنه : پارتی بانگه شه ی ئه وه ده كات كه زۆر ش����تیان بۆ هه ولێر كردوه و ده ڵێن به دڵنیای����ی ئه مج����اره ش ب����راوه ده بین،

پێتوانیه زۆرینه ده هێننه وه ؟عه بدولڕه حمان عوم����ه ر: هه ولێر وه كو دو ش����اره كه ی دیكه بودج����ه ی تایبه تی خۆی هه یه ، داهاتێكی زۆری خۆشی هه یه كه به داخه وه شه فاف نیه ، ئه گه ر بێت ئه و بودجه گه وره یه و ئه وداهاته زۆره ی هه یه

بێگومان بوای����ه ، پاك����دا له ده س����تێكی به رێژه یه ك����ی زۆر پ����رۆژه ی گه وره ت����ر و باشتر له ئێستای بۆده كرا. ئه و پرۆژانه ی كه بۆ هه ولێر كراون من وه كو ئه ندازیارێك به دواداچونم هه یه و خوێندنه وه بۆ شته كان ده كه م، به نمونه جاده ده كرێت و قیرتاوی ده كه ن چه ندین ملیۆن دۆالری تێدا سه رف

ده كرێت، كه چی ناگاته دو ساڵ هه ندێجار ساڵ و نیویش پرۆژه كه شكست ده هێنێت، نمونه ی زۆریشمان به ده سته وه یه . هه روه ها پ����رۆژه كان كه له هه ولێ����ر ئه نجامده درێن زیاتر پ����رۆژه ی جوانكاری����ن، زیاتر وه ك ریكالم به كارده هێنرێ����ن، ده كرێت بڵێین هه ولێ����ر دابه ش����ی س����ه ر دو زون بوه ، یه كێكی����ان له په رله مانه وه تا فرۆكه خانه ، ئ����ه و ش����وێنانه ی هه م����و ش����تی جوان و شه قامی رازاوه و كۆمه ڵگه ی نشته جێبونی پێشكه وتووه كو ئه وه ی تۆ له ئه وروپا بیت، به اڵم ك����ه دێیته زونی دوه م كه پاچه كه ی تری پێچه وانه ی ئاراسته ی ئه و شوێنه یه كه باس����مكرد، ئه وكات شه قامی خراپ و نه بون����ی ئاوه ڕۆو كه م����ی خزمه تگوزاریت ده كه وێت����ه به رچ����او. به ڵگه یه ك����ی زه ق له سه ر به هه ده ردانی موڵكی گشتی، ئه و پارچه زه ویه ی س����ه ر رێگ����ه ی عه نكاوه ، مه كته بی سیاس����ی باره گای پێش����تر كه یه كێتی نیشتمانی له سه ر بو، روبه ره كه ی (193( دۆنم و چه ند ئۆلكێكه ، ئه و پارچه زه وییه ی����ان به پاره یه ك����ی زۆر ره مزی كه بۆ ه����ه ر مه ترێ����ك ته نه����ا )150( دینار هه ژماركراوه داوه ته كۆمپانیایه كی بیانی، ده زانی ئه و ش����وێنه چ پاره یه ك ده كات و چی له س����ه ر دروس����تده كرێ؟! ته نانه ت ملیارێك نزیكه ی بیشیفرۆشیته وه ئه گه ر دۆالر ده كات، ئ����ه و پاره ی����ه ش نزیكه ی نیش����ته جێبونی یه ك����ه ی ه����ه زار )20)بۆخه ڵك����ی ئاس����ایی پێ دروس����تده كرا، ئه گه ر ئێمه له ده سه اڵت بوینایه رێگه مان ب����ه و هه م����و س����ه رپێچی و به هه ده ردانه نه ده دا. له الیه كی دیكه ناوی ئه و شاره یان به پایته ختی گه شتیاریی عه ره بی لكاندوه ، هه موم����ان ده زانین كه هه ولێر ش����ارێكی دێرینی كوردس����تانه و مێ����ژوی ئاوه دانی ب����ۆ زیاتر له )6( هه زار س����اڵ له مه وبه ر ده گه ڕێته وه ، وه ك ئه وه ی كاتی خۆش����ی س����ه ددام ده یگ����وت هه ولێ����ر پایته ختی هاوینه ی عێراقه ، ئێستاش به هه مانشێوه ده یانه وێ����ت مۆركێك����ی واعه ره بیان����ه ی پێوه بلكێنن. پاش����ان تۆ بۆچی هه ولێر چۆن ده ش����وبهێنی، عه ره بی به شارێكی ده توانی هه ولێر به دوبه ی به راورد بكه یت، دوبه ی كێش����ه ی ئ����اوی نیه ، كێش����ه ی ئاوه ڕۆی نیه ، كێشه ی كاره باو هاتوچۆی نیه ، له هه ولێر )2( كاتژمێر باران ببارێت وه ك بینیمان نوقم����ی ئاو ده بێت، چۆن ده بێت كۆنترین شاری دونیاو پایته ختی

هه رێم تۆڕی ئاوی قورسی نه بێت؟

عه لی ئه حمه د عه لی ناسراو به عه لی گرده سۆری سه رۆكی لیستی یه كگرتوی

ئیسالمی بۆ ئه نجومه نی پارێزگای هه ولێرده ڵێت "یه كێتی و پارتی

ده سه اڵتی ئه نجومه نی پارێزگاكانیان ئیفلیج كرد".

ئاوێن���ه : ئێوه چی تازه ت���ان پێیه بۆ هه ولێر كه تا ئێستا ئه نجامنه درابێت؟

عه لی گرده سۆری: یه كێك له گرفته هه ره گه وره كان ئه وه یه كه كاتی خۆی یه كێتی و پارتی به بڕیارێك ده س���ه اڵتی ئه نجومه نی پارێزگاكانیان ئیفلیج كرد، به اڵم ئه مجاره به پشتبه س���تن به یاس���ای ژماره )3(ی 2009 كه ده س���ه اڵتی به ئه نجومه ن داوه ، چونكه تا ئه نجومه نه ك���ه ت كارا نه بێت و رۆڵی خ���ۆی نه بینێت و ده س���ه اڵته كانی پی���اده نه كات، هیچ چاوه ڕێی ئه وه مه كه ئیش له و شاره به ڕێوه بچێت. بۆیه به پێی ئه و یاسایه پێشبینی ده كه ی ئه نجومه نی داهات���و ئه نجومه نێكی كارابێت، بتوانێت كاری خۆی ئه نجامبدات له روی لێپێچینه وه له كه سی یه كه م، كه جێبه جێكاره ، ئه ویش كه موكوڕیه ك، هه ر له ڕوی )پارێزگار(ه ، هه ر ش���ه فافیه تێك، ه���ه ر گه نده ڵیه ك، ه���ه ر نادادپه روه ریی���ه ك. ئه وئه نجومه نه بۆی هه یه لێیبپرسێته وه . الیه نێكی دیكه ئێم���ه هه وڵده ده ین ئه و ئه نجومه نه رۆڵی چاودێرێكی گه وره ببینێت، وه ك ئه وه ی په رله مان رۆڵی چاودێری هه یه به س���ه ر ئه نجومه ن ئه وج���اره حكومه ته وه .ده بێ ئ���ه و ده س���ه اڵته ی هه بێ���ت به رانب���ه ر به فه رمانگه و به رێوه به ره كانی ئه و شاره ، ك���ه به ڕاس���تی به پێی می���زاژ و رێنماییه تایبه تی���ه كان و ته نانه ت ئاراس���ته كردنی ئینجا به رێوه ده به ن. كاروباره كان حزبی ئه و فه رمانگانه ی كه له س���نوری ش���اری هه ولێ���رن، به ناحیه و گونده كانیش���ه وه ، گه ڕه ك���ه كان و موخت���اری ته نان���ه ت به كه یف���ی به می���زاژو گونده كانی���ش خۆی���ان كارده ك���ه ن. هی���چ چاودێریی و لێپرسینه وه یه كیش به رانبه ریان نیه ، ده یان فه رمانگه مان له و شاره هه ن رێنماییه كی هه یه پێچه وانه ی یاس���او نیزامی گشتیه و كه سیش چاودێر نیه به سه رییه وه ، كه س لێپرسینه وه ی له گه ڵ ناكات، ئێمه كاری یه كه ممان ل���ه و ئه نجومه ن���ه ئه وه یه كه

جدیی و كارا بێت و چاوێكی ره قابیی بێت به سه ر فه رمانگه كانی هه ولێره وه .

ئاوێنه : پێتوایه له س���نوری ده سه اڵتی پارتی ئه وكاره تان بۆ بكرێت؟

عه لی گرده س���ۆری: بێگومان ده كرێت، چونكه له سنوری ده سه اڵتی پارتی ئه گه ر ئێمه هاتینه ئه نجومه ن و كاره كانیش���مان ك���ردو بینیم���ان نادادپ���ه روه ری هه یه و لێیهاتینه ده ن���گ، له هه بونی ئیراده یه كی ئ���ه وه ش ده كرێ���ت. به ڵ���ێ به هێ���زدا تاراده یه كی ئێم���ه له بیرنه كه ین خه ڵكی زۆر وش���یارییه كیان بۆ دروستبوه ، ئه وه نی���ه له ده زگاكانی راگه یاندن چه واش���ه بكرێن به وه ی كه گۆڕان���كاری زه حمه ته و یان ناكرێت. كه س���ێك دوای گه نده ڵی و

نادادپه روه ی���ه كان كه وت و توانرا به به ڵگه بكه یته وه لێئ���اگادار بخرێنه ڕوو خه ڵكی پارت���ی بۆچ���ی قبوڵی ن���اكات؟ ده بێت

قبوڵی بكات.راب���ردو له هه ڵبژاردن���ی ئاوێن���ه : گش���تی به ش���ێوه یه كی ئیس���المیه كان له كوردس���تان و له هه ولێری���ش جۆرێ���ك له پاشه كش���ه یان پێ���وه دیاربو، ئایا له م

هه ڵبژاردنه پێشبینی چی ده كه ن؟عه ل���ی گرده س���ۆری: ئێم���ه وه ك���و كوردس���تان ئیس���المی یه كگرت���ووی به پێ���ی ئه و ئاماده باش���یانه ی كه خۆمان ئه نجاممانداوه ، به پێی ئه و دیراسانه ی بۆ هه ڵبژاردنه كانی رابردو كردومانه ، به پێی ئه و بارودۆخه ی كه ئێستا له روی پشێویی سیاسی و ئیداری وخزمه تگوزاری و ته نانه ت نه بون���ی موچه له ده س���ه اڵت هاتۆته دی، له گه ڵ كۆمه ڵێك كێش���ه كه ئێستا هه یه ، ئێمه وه كو یه كگرتوی ئیسالمی كوردستان پێش���بینمان وای���ه كه بتوانین به ش���ێك له ده نگه كانمان زیاد بكه ین، به اڵم به ژماره چه نده ئه وه زۆر الم���ان رون نیه ، به اڵم به پێ���ی ئاماده باش���یه كان و ئه و واقیعه ی ك���ه باس���مكردو له گه ڵئ���ه و هه ڵمه ته ی هه ڵبژاردن پێمانوایه له هه ڵبژاردنی پێشو

ده نگمان زیاتر ده بێت.ئاوێنه : الیه نی ده س���ه اڵتداری هه ولێر، هه میش���ه بانگه ش���ه ی ئه وه ده كات، كه هه ولێر یه كێكه له پایته خته مۆدێرنه كان و ئیش���ی زۆری بۆ كراوه ، پێتانوایه ئه مه هۆكارێك بێ���ت بۆ ئه وه ی دوباره خه ڵك

ده نگیانپێبداته وه ؟عه ل���ی گرده س���ۆری: هه ولێ���ر وه كو س���نوری پارێزگا به گشتی، قه زاو ناحیه و گونده كانی، هیچی بۆنه ك���راوه ، من له و قسه یه م به رپرسم. كه دێیته ناو هه ولێریش پارچه یه ك ته نه���ا ش���ار له س���ه نته ری له هه ولێ���ر بۆت���ه جێگ���ه ی بایه خپێدان ئه وی���ش الی فرۆكه خان���ه و ش���وقه كانی نازس���یتی و گونده مۆدێرنه كانه تا نزیك په رله مان. ئه مانه ته نها بۆ به رده م چاوی ش���اندو بێگانه و گه شتیاران. ئه ی بۆچی نای���ه ن رێگه وبانه كان���ی مامزاوه مان پێ نیش���انده ن، ئه ی بۆچی نایه ن له داره توو گه ڕه كه كانی گڵكه ندو سێتاقان و ته یراوه ئه و گه شه س���ه ندن و بیناس���ازیه مان پێ

نیشانبده ن؟

سێ‌‌لیست‌ده‌یانه‌وێ‌‌به‌هه‌ڵبژاردن‌هه‌ولێر‌له‌پارتی‌‌بسه‌ننه‌وه‌

یه‌کێتی:‌ده‌نگمان‌كه‌مبوه‌،‌به‌اڵم‌سه‌نگمان‌كه‌م‌نه‌بوه‌

یه‌كگرتو:‌راگه‌یاندن‌ده‌یه‌وێ‌‌خه‌ڵكی‌‌به‌وه‌‌گۆڕان:‌الیه‌كی‌‌هه‌ولێر‌بێ‌‌خزمه‌تگوزارییه‌چه‌واشه‌‌بكه‌ن‌كه‌‌گۆڕانكاری‌زه‌حمه‌ته‌و‌ناكرێت

رێباز بێركۆتی

عه لی ئه حمه د

له هه ڵبژاردنی رابردو قاعیده ی

یه كێتی له هه ڵسوكه وتی

سه ره وه ی خۆیان نیگه ران بون

ئه و پرۆژانه ی له هه ولێر ئه نجام ده درێن پرۆژه ی

جوانکارین و زیاتر وه ک ریکالم

به کارده هێنرێت

بۆچی نایه ن سه یرێکی رێگه وبانه كانی

مامزاوه و داره تو و گه ڕه كه كانی گڵكه ندو

سێتاقان و ته یراوه بکه ن؟

له هه ولێر سێ لیستی گۆڕان و یه كێتی و یه كگرتو، چاویان له سه ر بردنه وه ی پۆستی پارێزگای كه ركوكه ، سه رۆكه كانی ئه و سێ لیسته بۆ ئه نجومه نی پارێزگای هه ولێر له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا، ره خنه ی ئه وه له پارێزگاری هه ولێر ده گرن كه سه ر به پارتییه ، "ئه و پڕۆژانه ی تا ئێستا ئه نجامیداون و شانازییان پێوه ده كه ن زیاتر پرۆژه ی جوانكارین و وه ك ریكالم به كاریده هێنن".

عه بدولڕه حمان عومه ر

5(425( سێشه ممه 2014/4/22کوردستانی

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

به رپرسی په یوه ندییه كانی ده ره وه ی په كه كه سه باره ت به هه ڵبژادنی

ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردستان و ئه نجومه نی نوێنه رانی

عێراق و پرسی لێدانی خه نده ق له نێوان سنوری باشورو رۆژئاوای هه رێمی

كوردستان بۆ ئاوێنه ده دوێت.

هه ڵبژاردن����ی نیس����ان 30 رۆژی هه رێم����ی پارێزگاكان����ی ئه نجومه ن����ی كوردس����تان و ئه نجومه ن����ی نوێنه ران����ی عێراق به ڕێوه ده چێ����ت، ده مهات عه گید به رپرس����ی په یوه ندییه كان����ی ده ره وه ی پارتی كرێكارانی كوردستان )په كه كه ( له هه مبه ر به هه ڵوێس����تیان س����ه باره ت ئه م هه ڵبژاردنه به ئاوێنه ی راگه یاند كه هه ڵبژاردنه ئ����ه م ئه نجامی "خوازیارین هاوس����ه نگییه ك له نێوان هێ����زو الیه نه وتی ئه و به دیبهێنێت"، سیاس����یه كاندا "ئێمه به الیه نگ����رو هه وادارانی خۆمان و به هیچ هاواڵتیه كی هه رێمی كوردستانیش ناڵێین كه پشتگیری فاڵن و فیسار حزب ده كه ین. له هه مان ده مدا ئێمه پشتگیری ئ����ه و هێزو الیه نه ده كه ین، كه ده یه وێت دیموكراس����ی و ئازادی به ره وپێش ببات، كام هێز بیه وێت دیموكراس����ی به هێزتر

بكات، ئێمه له گه ڵ ئه و هێزه ین".مه عنه وی پش����تگیری "ئێمه وتیشی له هه ر هێزو الیه نێكی كوردییش ده كه ین، كه بیه وێ����ت كارو خه بات����ی نه ته وه یی

به ره وپێش ببات".ناوبراو جه ختی له سه ر ئه وه ش كرده وه كه ئ����ه وان ده خوازن هه م����و هێزه كان به رژه وه ن����دی له هه ڵب����ژاردن، ب����ه ده ر ته س����كی حزبایه تی بخه نه الوه و كار بۆ

به هێزكردنی یه كێتی نه ته وه یی بكه ن.پارت����ی به یاننامه ك����ه ی له ب����اره ی چاره سه ری كوردستانیش )په چه ده كه (، كه به هێزێكی نزی����ك له په كه كه هه ژمار ده كرێت و داوایان له ئه ندام و الیه نگرانیان كردوه كه بۆ ئه نجومه ن����ی پارێزگاكان ده نگبده ن����ه بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان و بۆ ئه نجومه نی نوێنه رانیش ده نگ به یه كێتی بده ن، ئه و به رپرسه ی په كه كه جه ختی له سه ر هه مان وه اڵمی پێشوتر كرده وه و رایگه یاند ك����ه له م هه ڵبژاردنه دا، ئه وان وه ك كه جه ك����ه و په كه كه به دیاریكراوی پشتگیری هیچ هێزو الیه نێكی باشوری كوردس����تان ناكه ن. ناوبراو وتی "به اڵم ده مانه وێت هاوسه نگییش له نێوان هێزو

الیه نه كان هه بێت".عه گی����د ئه وه ش����ی ره تك����رده وه كه ه����ه ر جۆره دانیش����تنیان له گه ڵ پارتی هه بوبێ����ت كوردس����تان دیموكرات����ی له چه ند رۆژی رابردوداو وتی "دانیشتن و په یوه ندیمان له گه ڵ هه ر هێزێكی باشوری كوردس����تان هه بێ����ت، ئه و دانیش����تن و په یوه ندییانه ته نهاو ته نها ده بێت له سه ر

بنه مای نه ته وه ی����ی بێت، به پێچه وانه وه ئێمه ئاماده ی دروستكردن و ئه نجامدانی هیچ دانیش����تن و گرێدانی په یوه ندییه ك

نابین. ئنجا چی ده بێت با ببێت".ئه م����ه له كاتێك����دا كه م����اوه ی زیاتر نێ����وان په یوه ندییه كان����ی له س����اڵێكه رۆژئ����اوای له س����ه ر پارتی په كه ك����ه و كوردس����تان جۆرێك له گ����رژی و ئاڵۆزی تێكه وت����وه ، ك����ه له س����ه ر چۆنیه ت����ی كوردییه كان����ی ش����اره به ڕێوه ب����ردن رۆژئاوای كوردس����تان ناكۆكن، په كه كه پش����تگیری له په یه ده ده كات و پارتیش له رۆژئاوای له ركه به ره كانی پش����تگیری كوردستاندا، ئێستاش مه سه له ی لێدانی خه نده ق له س����ه ر سنوری نێوان باشور و رۆژئ����اوای كوردس����تان هه رچ����ی زیاتر په یوه ندییه كان����ی نائارام و ئاڵۆزكاندوه . م����اوه ی زیاتر ل����ه دو هه فته ی����ه پارتی له نێ����وان س����نوری باش����ورو رۆژئاوای كوردستان به درێژایی چه ندین كیلۆمه تر خه نده ق، هه ڵكه ندنی ده س����تیكردوه ته ئه مه ش نیگه رانی و ناڕه زایه تی په یه ده و رۆژئاوای دانیش����توانی زۆری به شێكی چه ندین لێكه وتۆت����ه وه و كوردس����تانی جاریش خۆپیش����اندان ل����ه و ناوچه یه دا دژی ئ����ه م كاره له الیه ن دانیش����توانی رۆژئاوای كوردس����تان ئه نجامدراوه و به و

هۆیه وه ش����ه وه گرژی له سه ر ئه و سنوره دروستبوه .

له چه ند چوارچێوه یه ش����دا، له م هه ر س����ایتێك ده نگۆی ئه وه باڵوكراوه ته وه كه له سه ر مه س����ه له ی لێدانی خه نده ق و پرس����ی رۆژئاوای كوردستان، وه فدێكی كه جه كه )kck( باڵی سیاسی په كه كه ، چاوی����ان به نێچرڤان بارزان����ی كه وتوه و

نامه شیان له نێوان ئاڵوگۆڕكراوه .له و باره یه وه به رپرسی په یوه ندییه كانی ده ره وه ی په كه ك����ه ، ده مه����ات عه گید، وت����ی "هه مو ئ����ه و ه����ه واڵ و ده نگۆیانه ره تده كه ینه وه ك����ه له چه ند میدیایه كی باشوری كوردستان باڵوبۆته وه ، به وه ی كه گوای����ه وه فدێكی ئێمه له و ماوه یه دا نێچیرڤان بارزانیان بینیوه ، ئه و هه واڵ و ده نگۆیان����ه دورن له راس����تیه وه و هی����چ به نێچیرڤان ئێم����ه چاوی����ان وه فدێكی بارزانی نه كه وتوه و نامه ش����مان له نێوان

ئاڵوگۆڕ نه كراوه ".ناوبراو ئاماژه ی به وه شكرد كه ئه وان نه ته وه ییه كان پرس����ه له سه ر هه میشه له گه ڵ سه رجه م هێزو الیه نه سیاسیه كانی كورد، هاوده نگبون و وتی "به پێچه وانه وه هه نگاوێكی����ش ه����ه ر دژی ئێم����ه كه ده وه س����تینه وه وه س����تاوینه ته وه و

یه كێتی نه ته وه یی كورد كه رت بكات".

به رپرس����ی په یوه ندییه كانی ده ره وه ی په كه ك����ه ئه وه ش����ی وه بیرهێنایه وه كه ماوه ی����ه ك به ر له ئێس����تا به یاننامه یه ك له الی����ه ن یه په گ����ه YPGه وه )باڵی هێزه كانی ب����ۆ په ی����ه ده ( س����ه ربازیی باڵوكراوه یه وه ، كوردس����تان باش����وری به وه ی كه رۆژئاوای كوردستان مه ترسی گروپه تیرۆریستیه كانی داعشی له سه ره و پێویس����ته هه موم����ان هاوكاریی یه كتر تیرۆریستان و به ره نگاربونه وه ی بۆ بین دورخستنه وی مه ترسی، به اڵم به داخه وه به پێچه وانه ی ئه و راگه یاندنه ی یه په گه ، پارتی دیموكراتی كوردستان ده ستیكرد ئه وه وه اڵمی به هه ڵكه ندنی خه ن����ده ق و

پارتی بو بۆ یه په گه .عه گید وتی "هێڤ����ی و داخوازی ئێمه ئ����ه وه بو ك����ه پارتی هه م پش����تگیری كوردس����تان رۆژئاوای له كانتۆنه كان����ی ب����كا و هه میش به ته نگ ئه و داخوازییه ی یه په گه وه بڕۆیش����تایه ، به اڵم به داخه وه ئ����ه وان به پێچه وانه ی ئه م����ه هه نگاویان

نا".ناوب����راو ئه وه ش����ی رونك����رده وه كه پێویس����ته پارتی دیموكراتی كوردستان كێش����ه كانی خ����ۆی له گ����ه ڵ رۆژئاوای دیالۆگ گفتوگۆو به ڕێگه ی كوردستان،

چاره سه ر بكات.

له باره ی ئه وه ش كه به رپرسانی حزبی و حكومی پارتی له و ناوچه یه رایده گه یه نن كه لێدانی ئه و خه نده قانه بۆ ڕێگریكردنه له جموج����ۆڵ و هاتوچ����ۆی داع����ش له و ناوچانه دا، به رپرس����ی په یوه ندییه كانی ده ره وه ی په كه كه وتی "ئێمه نازانین كه پارت����ی بۆچی ئه و كاره ده كات. چونكه له الیه ك له سنوری نێوان باشورو رۆژئاوا لێدانی خه نده قن، هه ڵكه ندن و خه ریكی له الیه ك����ی دیك����ه وه توركیش دیس����ان خه ریكی هه مان كاره . بۆیه ئێمه نازانین

كه ئه م پالنگێڕیه چیه !".ئه و به رپرس����ه ی په كه كه ره خنه شی له هێزو الیه نه سیاس����یه كانی باش����وری كوردس����تان گرت به وه ی كه بێده نگن و هه ڵوێستی جدییان نیه له سه ر ئه م كاره ، عه گید وتی "پێویس����ته هه مو هێزه كانی باش����وری كوردستان هۆش����یاربن و ئه و پرس����یاره بك����ه ن كه ئای����ا بۆچی ئه و له م به داخه وه لێده درێ����ن؟ خه نده قانه ڕوه وه ن����ه بۆ خه نده قه كان����ی توركیاو نه بۆ هی كوردس����تان، ده نگێكی به رزو

جدی ده بیستین".وتیش����ی "ره خنه له و هێزو الیه نانه ی باش����وری كوردس����تان ده گرین، چونكه س����نور، س����نوری پارت����ی دیموكراتی كوردستان نیه ، به ڵكو سنوری هه رێمی

كوردس����تانه . بۆیه پێویسته ئه و هێزو الیانه ی باش����ور ئه و پرسیاره بكه ن كه كورد چ به رژه وه ندییه كی هه یه له لێدانی ئه و خه نده قانه ؟ دیسان ده یڵێمه وه كه پێویسته هێزه كان هه ڵوێستیان هه بێت و

چیتر بێده نگی هه ڵنه بژێرن".ده مهات عه گید جه تی له سه ر ئه وه ش ك����رده وه كه كارو خه بات����ی هه مو هێز نیش����تمانپه روه ره كانی كورد بۆ ئه وه یه س����نور له نێوان كورددا نه هێڵن، كه چی ب����ه م كاره به ده س����تی خۆمان خه ریكی س����نورو جیاكردنه وه ی دروس����تكردنی پارچه كان����ی كوردس����تانین. ئ����ه و وتی "ئێم����ه ده خوازین كه پارتی دیموكراتی راوه س����تێنێت و كاره ئه و كوردس����تان به دیالۆگ چاره سه ر كێش����ه كانی خۆی

بكات".په یه ده ش تۆمه تباركردنی له ب����اره ی به تاكڕه ویی ناوبراو وتی "پێویسته ئه و پرسیاره له په یه ده بكرێت و خۆیان ئه و وه اڵمه بده ن����ه وه ، به اڵم ئێم����ه لێره وه رایده گه یه نی����ن ك����ه ده رگای رۆژئاوای كوردس����تان ب����ۆ هه مو هێ����زو الیه نێك له س����ه ر پش����ته . به تایبه ت كه ئێس����تا كوردس����تانی سوریا دیموكراتی پارتی هه یه فه رمو با به شداری ئه و كانتۆنانه بكه ن و پاش����ان به ش����داری هه ڵبژاردن تاقیبكه نه وه ، خۆی����ان هێ����زی بكه ن و نه ك ل����ه دوره وه خه ریكی دژایه تیكردنی ئ����ه و كانتۆنانه بن. چونكه ئێس����تا نه هه ڵب����ژاردن كراوه نه هی����چ، بێن داوای ئه وه بكه ن كه بڵێن ئاسایش و ده زگاكان

نیوه به نیوه به ڕێوه ببرێن، هه ڵه یه ".

ئا: میهره بان سه الم

له هه ڵبژاردنه كانی ساڵی ڕابردودا گۆران براوه ی یه كه م بو له هه ڵه بجه ، پاشان یه كگرتو زۆرترین ده نگی هێناو دوای ئه ویش یه كێتی براوه ی سێهه م بو، پاشان پارتی له پله ی چواره مدا بو،

ئێستا گۆڕان چاوی له سه ر هه ڵه بجه یه كه دوای ئه وه ی ده بێت به پارێزگا

براوه ی یه كه م بێت، به اڵم تا ئێستاش زۆربه ی به ڕێوه به ره ئیدارییه كان و

ده سه اڵت له ده ستی به رپرسه یه كێتیه كاندایه ، له ده ره وه ش به جۆرێك

سه یری هه ڵه بجه ئه كرێت كه وه ك ئه وه ی شارێكی ئیسالمیه كان بێت،

پارتیش كاری له سه ر ده كات.

به رپرس����ی مه كۆی گۆڕان له هه ڵه بجه نزار مه حمود به ئاوێنه ی راگه یاند كه وه كو لیس����تی گۆڕان به گرنگیه وه له هه ڵه بجه ده ڕوان����ن و بانگه ش����ه ی هه ڵبژاردنی����ان زۆر ب����اش به ڕێوه ده چێ����ت و توانیویانه له هه ڵبژاردنی پێشو یه كه م بن له سنوری

هه ڵه بجه و شاره زورو هه وراماندا، ئه و وتی كه "ئێمه به عاتیفه كارناكه ین، ئه زمونی 4 ساڵی ئۆپۆزس����یۆنیمان له به رچاوه و دروستبوبین، له خۆوه نین ده سه اڵتێك به ڵك����و هه ڵقواڵوی ئی����راده ی خه ڵكین بۆی����ه دڵنیاین ئه مج����اره ش هه ڵه بجه و متمان����ه ی خۆیانمان هه ڵه بجه یی����ه كان پێئه ده ن����ه وه و ئه بینه وه به هێزی یه كه م

له ده ڤه ره كه دا".ئه مس����اڵ جیاواز له س����ااڵنی پێش����و گرنگیه كی به رچاو به هه ڵه بجه ده درێت، ل����ه و ڕوانگه ی����ه وه ك����ه وه ك پارێ����زگا سه ركه وتنی ده كرێت و له گه ڵ مامه ڵه ی هه ر الیه نێك له م ش����اره دا ده س����كه وت

ئه بێت بۆ ئه و الیه نه .پارتی دیموكراتی كوردستان یه كێكه ل����ه و هێزانه ی به گرنگی����ه وه له هه ڵه بجه پله به ندی����ی پێیوای����ه ده ڕوانێ����ت و هه ڵبژاردنه كان كه جاری پێشو له پله ی چواره م����دا بوه ئه یگه یه نن����ه وه یه كه م، به حوكمی ئه وه ی به په رۆش����ه وه كاریان بۆ به پارێزگاكردنی ئه و ش����اره كردوه ، سه عید پش����ده ری به رپرسی لقی 12ی

پارتی دیموكراتی كوردس����تان ئاماژه ی ب����ه وه كرد كه ئ����ه وان كاری زۆریان بۆ هه ڵه بجه ك����ردوه و توانیویان����ه زانكۆو بكه ن����ه وه و له هه ڵه بج����ه دا په یمان����گا خزمه تگوزاریی جۆراوج����ۆر به هه ڵه بجه بگه یه ن����ن و ئه مه ش وایك����ردوه خه ڵكی هه ڵه بج����ه متمانه یان پێبكه ن و ده نگیان پێبده ن، ئ����ه و وت����ی "هه ڵه بجه ییه كان هه وڵ و ماندوبونی سه رۆك بارزانی به رز ئه نرخێنن و له هه مب����ه ر به پارێزگاكردنی شاره كه یاندا، ئه مه ش وایكردوه عاتیفه و هه ڵه بجه یی����ه كان س����ۆزی هه س����ت و بجوڵێنێت و ئومێدبه خش����ه ب����ۆ پارتی ك����ه ده نگی زۆرین����ه ی هه ڵه بجه ییه كان

به ده ستبهێنن".ئیس����المیه كانیش پێیانوایه كه ئه وان ره گ و ریش����ه یه كی قوڵیان له هه ڵه بجه دا هه یه و ئه و ش����اره النكی زۆربه ی هێزه ئیس����المیه كان و س����ه ركرده كانیان بوه و

گره و له سه ر بردنه وه ی ده كه ن.یه كگرت����وی ئیس����المی ك����ه جگ����ه له هه ڵبژاردن����ی راب����ردوی په رله مان����ی كوردس����تان، له هه م����و هه ڵبژاردنه كانی

دیكه ی س����ااڵنی پێشوتردا له هه ڵه بجه دا یه كه م����ی پل����ه ی لیس����ته كه یان ئه ن����وه ر ئه ك����ره م به ده س����تهێناوه ، به رپرس����ی مه ڵبه ن����دی 5ی یه كگرتوی ئیس����المی كوردس����تان رایگه یان����د كه "بانگه شه ی هه ڵبژاردن زۆر به شێوه یه كی شارس����تانیه ت به ڕێوه ده به ین و به وپه ڕی به رده وامین له هه وڵه كانم����ان ئومێده وه ب����ۆ ئه وه ی ببین����ه وه به هێ����زی یه كه م

له هه ڵه بجه دا".ك����ه ئ����ه وه ی ه����ۆكاری ئ����ه و پله به ندییان پێشودا له هه ڵبژاردنه كانی له دوهه مدا بوه گه ڕانده وه بۆ ته له فكردنی "ئێمه وت����ی ناوب����راو ده نگه كانی����ان، 950 كادرمان به ه����ۆی ئاگادارنه بونه وه ده نگه كانی����ان له هه ڵه بژاردنه كان����دا ته له فك����ردوه ، به اڵم ئه مج����اره دڵنیاین پێئه ده نه وه و ده نگم����ان له ده نگدانیان و

ئه بینه وه به هێزی یه كه م".به هه مانش����ێوه یه كێتییه كانی����ش كه چه ند ساڵه زۆربه ی پۆسته ئیداریه كانی ئه و ش����اره یان به ده س����ته وه یه ، چاویان له سه ر ئه وه یه له هێزی سێهه مه وه ببنه

هێزی یه كه م له و شاره دا.جه میل هه ورامی لێپرسراوی مه ڵبه ندی 9ی ڕێكخس����تنی ش����اره زور به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئێمه به ه����ۆی بارودۆخی ناو یه كێتی نش����تمانی كوردس����تانه وه جاری پێشو له هه ڵه بجه دا هێزی سێهه م بوین، ب����ه اڵم ئه مه ته نه����ا له هه ڵه بجه نه بو، به ڵكو هه مو كوردستان بو، ئێمه ئه مجاره به هۆی ئه و چاكسازییانه ی كه كردومانه و به هۆی ئ����ه وه ی كه زۆربه ی كادره كانم����ان گه ڕاونه ته وه ناو یه كێتی نیشتمانی به دڵنیاییه وه ئه مجاره هه ڵه بجه له هه وڵه كانیشمان به ده ستئه هێنینه وه و به رده وامین بۆیه ئێمه زۆر به ئومێده وه له هه ڵه بجه دا ئه ڕوانین و له م هه ڵبژاردنه

سه ركه وتن به ده ستده هێنین".ئێستا چوار الیه نی سیاسی كار له سه ر بردنه وه ی پارێ����زگای هه ڵه بجه ده كه ن، هه ر چواریش����یان پێیانوایه كه براوه ی یه كه م و سه ره كی ئه و شاره ده بن، به اڵم ئه وه ی ئه م����ه یه كالییده كاته وه ، ته نهاو ته نها ده نگی هه ڵه بجه یی و دانیش����توانی

پارێزگای هه ڵه بجه یه .

په‌كه‌كه‌:‌له‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌دا‌‌پشتگیری‌هیچ‌هێزو‌الیه‌نێك‌ناكه‌ینخوازیارین ئه و الیه نه براوه بێت كه ده یه وێت دیموكراسی به ره وپێش ببات

هه ڵه بجه له چوارڕیانی )یه كێتی ، یه كگرتو، پارتی ، گۆڕان(

هه‌مو‌الیه‌نه‌كان‌پێیانوایه‌‌هێزی‌‌یه‌كه‌م‌ده‌بن

خوازیارین ئه نجامی ئه م هه ڵبژاردنه هاوسه نگییه ك له نێوان هێزو

الیه نه سیاسیه كانی باشوری کوردستاندا

به دیبهێنێت

گه ریالکانی په که که له قه ندیل

ئا: هاوكار حسێن

ئه مه ریكیه كان ره خنه ی توند له یاساو رۆڵ و كاریگه ری ئه نجومه نی پارێزگاكانی

هه رێمی كوردستان ده گرن و پێیانوایه له چاو پارێزگاكانی عێراقدا كه متر

ره چاوی المه ركه زیه ت كراوه تێیداو هێشتا ده سه اڵتی مه ركه زی حكومه ت

به سه ریاندا زاڵه .

س���ایتی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی ویكیلیك���س ك���ه له الی���ه ن دیپلۆماتكاره ئه مه ریكیه كان���ه وه له عێ���راق نوس���راوه و به ك���وردی ، ك���ردوه ده قه كه ی ئاوێن���ه "هه تا ده ڵێ���ن، ئه مه ریكی به رپرس���انی پارێزگاكان ئه نجومه نی یاسای ده رچونی له الی���ه ن په رله مانی كوردس���تانه وه ، ئه و ئه نجومه نان���ه هیچ ده س���ه اڵتێكیان نه بو له ژێر یاسای حكومه تی هه رێمدا و یاساكه ی حكومه تی عێراقیش كه له كۆتایی س���اڵی

2008 ده رچو، نه یده گرته وه ".كه به ڵگه نامه ی���دا ئ���ه و له به ش���ێكی مێژوه كه ی بۆ س���اڵی 2009 ده گه ڕێته وه ، باس له به راوردكردنی یاس���ای ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردس���تان به وه ی عێراق كراوه و ده نوسن، "خه ڵكی هه رێمی كوردس���تان به گش���تیی بێئاگان له رۆڵی له به رئه وه ی پارێ���زگاكان، ئه نجومه ن���ی له كاتی دروستبونیانه وه له ساڵی 2005ه وه ، ئه نجومه نی پارێزگاكان یاسایه كی ره سمی و

ده سه اڵتی بودجه یان نه بوه ".ه���اوكات ره خنه ی ئه وه ش���یان گرتوه له پێكهاته ی المه ركه زیه ت "مه سه له ی كه حكومه ت���ی پارێزگاكان���ی ئه نجومه ن���ی هه رێمدا، له گه یشتنی بۆ هه رێمی كوردستان دره ن���گ ك���ه وت. كاریگ���ه ری به هێ���زی حكومه تی جێبه جێكردن���ی ده س���ه اڵتی له داڕش���تن و كوردس���تانیش هه رێم���ی مشتومڕی په یوه ست به یاسای ئه نجومه نی پارێزگاكاندا، بوه ت���ه هۆی به رده وامیدان

به ئیداره یه كی زیاتر مه ركه زی ".

ده قی به ڵگه نامه كه :09BAGHDAD1969 : ئای دی

بابه ت: یاساكانی ئه نجومه نی پارێزگاكان، هه رێمی كوردستانیش ده گرێته وه

ئه مه ری���كا باڵیۆزخان���ه ی س���ه رچاوه : له به غدا

به روار: 21ی ته مموزی 2009پۆلێن: پۆلێننه كراو/ ته نها بۆ به كارهێنانی

ره سمی پوخته :

رۆژی 20ی نیس���انی 2009، په رله مانی كوردستانی عێراق، یاسای ئه نجومه نه كانی پارێزگاكان���ی تێپه ڕان���د كه ده س���ه اڵتی پارێزگاكانی ئه نجومه نی ده س���ه اڵته كانی به اڵم دیاریده كات، كوردس���تان هه رێمی به به راورد به یاسای ئه نجومه نی پارێزگاكانی حكومه ت���ی عێ���راق، كه متر ده س���ه اڵتی ئه نجومه ن���ه كان. داوه ت���ه المه رك���ه زی خه ڵكی هه رێمی كوردس���تان به گش���تیی بێئ���اگان له رۆڵی ئه نجومه نی پارێزگاكان،

دروس���تبونیانه وه له كاتی له به رئ���ه وه ی له ساڵی 2005ه وه ، ئه نجومه نی پارێزگاكان یاسایه كی ره سمی و ده سه اڵتی بودجه یان نه ب���وه . هی���چ واده یه ك ب���ۆ هه ڵبژاردنی ئه نجومه ن���ی پارێ���زگاكان دیارینه كراوه ، به اڵم س���ه رچاوه كان ئاماژه به وه ده كه ن كه ره نگ���ه بكه وێته كۆتای���ی 2009 یان

.2010پاش زیاتر له ساڵێك له مشتومڕ له سه ر ئه وه ی ك���ه المه ركه زیه ت چۆن له هه رێمی س���ه ره نجام په یڕه وبكرێت، كوردس���تان په رله مانی كوردستان له 20ی نیسان یاسای پارێزگاكانی ئه نجومه نی ده س���ه اڵته كانی ب���واری په س���ه ندكرد. یاس���اكه چ���وه جێبه جێكردنه وه به داواكردنی گۆڕانكاریه ك له الی���ه ن س���ه رۆكی حكومه ت���ی هه رێمی په رله مانیشه وه له الیه ن كوردس���تانه وه و هه روه ه���ا درا، له س���ه ر ره زامه ن���دی كورسیش بۆ كه مه نه ته وایه تیه كان له هه ر پارێ���زگادا جیاكراوه ته وه . ئه نجومه نێكی هیچ واده یه ك بۆ هه ڵبژاردنی پارێزگاكان له به رئه وه ی به اڵم ده ستنیش���اننه كراوه ، رۆژی 31ی كانونی دوه می 2010، ماوه ی پارێ���زگاكان ئه نجومه ن���ی ده س���ه اڵتی ته واوده بێت، بۆیه س���ه رچاوه كانی هه واڵ وای بۆ ده چ���ن هه ڵبژاردن���ه كان بكه ونه كۆتایی ساڵی 2009 یان سه ره تای 2010. ئه نجومه ن���ی یاس���ای هاوش���ێوه ی پارێزگاكان���ی عێ���راق، ئ���ه وه ی هه رێمی به هه ڵبژاردنی ده دات رێگه كوردستانیش قه زاو پارێ���زگا، ئه نجومه نی پارێ���زگار،

ناحی���ه كان. هه ریه كێ���ك له ئه نجومه ن���ی س���ه رۆكێكی پارێزگارێك و پارێ���زگاكان هه روه ه���ا هه ڵده بژێرێ���ت، ئه نجوم���ه ن به رپرسیشه له داڕشتنی سیاسه تی گشتیی پارێزگا، به هه ماهه نگ���ی له گه ڵ وه زاره ته په یوه ندیداره كان���ی س���ه ر به حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان. هه ر پارێزگارێكیش ده س���ه اڵتی ئ���ه وه ی هه ی���ه بودج���ه ی پارێزگاكه ی دابڕێژێت، یاس���اكه رۆش���ن نیه له ب���اره ی ورده كارییه كانی چۆنیه تی بودجه یه . ئ���ه و پرس���ی جێبه جێكردنی ب���ۆ نمونه ، ئه و ده س���ه اڵته تایبه ته ی كه پارێ���زگارو ئه نجومه نی پارێ���زگا هه یانه س���ه باره ت به پڕۆژه كانی ژێرخانی ئابوری

به پشتیوانی حكومه تی هه رێم، ئاڵۆزه . ه���اوكات چه ندی���ن جی���اوازی به رچاو هه یه له گه ڵ یاس���اكه ی حكومه تی عێراق. ئه ندامانی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی به كوردستانی په یوه س���تن كوردس���تان عێراقه وه له بری ده وڵه تی عێراقی فیدراڵ. پارێزگاكانی ئه نجومه نی یاس���ای به پێی هه رێمی كوردس���تان، بڕیارو یاس���اكانی ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان ناك���ۆك نابێت له گه ڵ ده س���توری هه رێمی كوردستاندا، له كاتێكدا یاس���اكه ی عێراق ده ڵێت نابێت ناكۆك پارێزگاكان ئه نجومه نی یاساكانی بێت له گه ڵ ده س���توری عێراقی فیدراڵدا. )تێبینی : هه رچه نده له یاسای ئه نجومه نی كوردس���تاندا هه رێم���ی پارێزگاكان���ی به رونی باس نه كراوه ، ب���ه اڵم ئێمه له وه تێده گه ین ك���ه بڕیاره كان���ی ئه نجومه نی

بێتو ئه گ���ه ر كاریپێناكرێ���ت، پارێ���زگا له گه ڵ یه كێك له ده س���ه اڵته تایبه تیه كانی حكومه تی فیدراڵ���دا ناكۆك بێت، یاخود له گه ڵ ئه و مافه بنه ڕه تیانه ی له ده ستوری عێراقدا گه ره نتی ك���راوه (. یه كێكی دیكه یاس���اكانه ، ناو زمانی له جیاوازیی���ه كان پارێزگاكان���ی ئه نجومه ن���ی له یاس���ای ئه نجومه نی ده ڵێت، كوردستاندا هه رێمی پارێزگاكان���ی هه رێم ده توانن بڕیار یاخود رێنمایی���ه كان ده ربك���ه ن، ب���ه اڵم له وه ی حكومه ت���ی عێراقدا هات���وه ، ئه نجومه نی هه یه ئه وه ی���ان ده س���ه اڵتی پارێزگاكان یاس���اكان ده ربكه ن. )تێبینی : جیاوازی نێوان "بڕیار" و "رێنمایی " و "یاس���ا"، وه ك له یاسای ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردس���تاندا هات���وه ، رون نی���ه (. به اڵم ده س���ه اڵته ئه م له ه���ه ردو حاڵه ته كه دا، س���نورداركراوه بۆ ئه وه ی له چوارچێوه ی كاروب���اری ئیداری و دارای���ی پارێزگاكاندا به كاربێت. له گه ڵ ئه وه ی كه به رپرسیارن پارێزگاكان���دا، ئه نجومه ن���ی له ب���ه رده م پارێ���زگاره كان ل���ه روی ئیدارییه وه له ژێر ده س���ه اڵتی قه زائی وه زاره ت���ی ناوخۆی حكومه تی هه رێمدان، له كاتێكدا یاس���ای ئه نجومه نی پارێزگاكانی حكومه تی عێراق به دامه زراندنی "ده سته یه كی رێگه ده دات ب���ااڵ بۆ به ڕێوه بردنی كاروب���اری ئیداریی س���ه رۆكی له الیه ن ك���ه پارێ���زگاكان"، ئه نجومه ن���ی وه زیران���ه وه س���ه رۆكایه تی

ده كرێت. چه ندی���ن جی���اوازی دیكه له ئ���ارادان.

ئه نجومه ن���ی یاس���ای له كاتێك���دا ده سه اڵتی عێراق حكومه تی پارێزگاكانی ئه منیه كانی هێ���زه سه رپه رش���تیكردنی پارێ���زگاكان )جگ���ه له س���وپای عێراق( ده به خش���ێته پارێ���زگار، به اڵم یاس���ای ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردستان به ڕونی ده سه اڵتی سه رپه رشتیكردنی هیچ هێزێكی ئه منی )هێزه مه ده نیه كان یاخود پێش���مه رگه ( نه داوه ته پارێ���زگار به ده ر له "لێكۆڵینه وه له تاوان". یاساكه ی هه رێمی كوردس���تان رێگ���ه به ه���ه ر پارێزگایه ك ده دات كه ته نه���ا ئه و داهاته هه ڵبگرێت و س���ه رفی بكات كه له خزمه تگوزارییه كان و سه رچاوه كانی داهاتی جواڵوی حكومه ته وه فرۆش���تن و وه ك���و ده س���تیده كه وێت، به كرێدان���ی موڵكه حكومی���ه كان. به اڵم به پارێزگاكان رێگه عێراقدا له یاس���اكه ی ده دات داهاتی فرۆشتنی هه ردو سه رمایه ی ج���واڵو نه ج���واڵو بۆ خ���ۆی هه ڵبگرێت، هه روه ه���ا رێگه ده دات به وه ی پارێزگاكان رێژه ی باج و غه رام���ه دیاریبكات و داهاتی هه ڵبگرێت وه به رهێنانی���ش پڕۆژه كان���ی بۆ خۆی . یاس���اكه ی هه رێمی كوردستان داوا ده كات النیك���ه م %30ی ئه ندامان���ی ناحیه كان قه زاو پارێزگاكان، ئه نجومه نی ژنان ب���ن، له كاتێك���دا ل���ه وه ی عێراقدا مه رجێك���ی له و ش���ێوه یه ی تێ���دا نیه . هه روه ها ل���ه وه ی كوردس���تاندا ره چاوی سیستمی كۆتای گروپه كه مینه كان كراوه له ه���ه ر ئه نجومه نێكی پارێ���زگادا به پێی رێژه ی دانیشتوانی هه ر گروپێكی دیاریكراو

له هه ر پارێزگایه ك���ی دیاریكراودا. دوایین خاڵ، یاس���اكه ی عێراق ده سه اڵتی ئه وه زانكۆ دروستبكه ن پارێزگاره كان، ده داته خوێندنی وه زاره تی له گه ڵ به هه ماهه نگی بااڵی حكومه تی عێراقی ، به اڵم له یاساكه ی هه رێمی كوردس���تاندا ش���تی له و جۆره

له خۆناگرێت. له میانه ی گفتوگۆیه كی ته له فزیۆنیدا له م دواییانه دا له دهۆك، ئه وانه ی په یوه ندییان به به رنامه كه وه ده كرد پرسیاریان لێده كرا له باره ی ناس���ینی ئه ندامانی ئه نجومه نی پارێزگاكه یان ك���ه ژماره یان 41 ئه ندامه . به شداربوه كان ته نها 5 ئه ندامیان ده ناسی . ئه م نمونه ی���ه ش ئه وه نیش���انده دات كه ژماریه كی ك���ه م كه س هه ی���ه له هه رێمی كوردستان زانیاری هه بێت له باره ی بونی یاخود رۆڵ���ی راس���ته قینه ی ئه نجومه نی پارێزگاكانه وه . س���ه رچاوه كان له هه ولێرو دهۆكه وه باس���یان له وه كرد كه هۆكاری ئه وه ده گه ڕێت���ه وه بۆ ئه وه ی ئه نجومه نی دروس���تبونیانه وه له گ���ه ڵ پارێ���زگاكان ناچاالكبون. هاوشێوه ی باقی شوێنه كانی 2005ه وه له س���اڵی عێ���راق، دیك���ه ی ئه نجومه نی كوردستانیش���دا له هه رێم���ی ب���ه اڵم هه تا پارێ���زگاكان دروس���تبون. پارێزگاكان ئه نجومه نی یاسای ده رچونی له الی���ه ن په رله مانی كوردس���تانه وه ، ئه و ئه نجومه نان���ه هیچ ده س���ه اڵتێكیان نه بو له ژێر یاسای حكومه تی هه رێمدا و یاساكه ی حكومه تی عێراقیش كه له كۆتایی س���اڵی كاری نه یده گرت���ه وه . ده رچ���و، 2008هه رس���ێ ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێم به ش���ێوه یه كی س���ه ره كی پشتبه ستو بو

به كه سایه تی پارێزگاره كانه وه . پارێزگای ئه نجومه ن���ی چاالكیه كان���ی س���لێمانی پێده چێت زۆرت���ر له به رچاوی خه ڵك���ی بێ���ت. س���ه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای س���لێمانی له وباره یه وه ده ڵێت، ئه نجومه نی پارێزگا هه وڵێكی زۆری داوه بۆ ئه وه ی شه فاف بێت له چاالكیه كانی تایبه ت به به ركاربردن���ی بودج���ه و ته رخانكردنی بنه مای له س���ه ر داهات س���ه رچاوه كانی دانیشتوان و پێویستی . ئه نجومه نی پارێزگا ده س���ت له ناو ده س���ت له گه ڵ پارێزگاردا كارده كه ن ب���ۆ جێبه جێكردنی پڕۆژه كانی بنیاتنانه وه ی ژێرخانی ئابوری كه له الیه ن حكومه ته وه بودجه ی بۆ ته رخانده كرێت، خزمه تگ���وزاری و گه یاندن���ی هه روه ه���ا دروستكردنی متمانه له پێناو پێشخستنی پارێزگاو دابه شكردنی سه رچاوه كان.

كۆمێن���ت: مه س���ه له ی المه ركه زی���ه ت له پێكهات���ه ی ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان���ی حكومه تی هه رێمدا، له گه یشتنی بۆ هه رێمی كوردستان دره نگ كه وت. وه ك پێشبینیش ده س���ه اڵتی به هێزی كاریگه ری ده كرێت، هه رێم���ی حكومه ت���ی جێبه جێكردن���ی كوردستان له داڕشتن و مشتومڕی په یوه ست پارێزگاكان���دا، ئه نجومه ن���ی به یاس���ای بوه ته هۆی به رده وامی���دان به ئیداره یه كی زیات���ر مه ركه زی ، به ب���ه راورد له گه ڵ ئه و پارێزگایان���ه ی كه یاس���اكه ی ئه نجومه نی

پارێزگاكانی عێراق ده یگرێته وه .

ئا: هاوكار

سه رجه م الیه نه سیاسییه سه ره كیه كانی هه رێمی كوردس����تان په یمان����ده ده ن كه جارێكی دیكه س����یناریۆی دواخس����تنی پارێزگاكانی ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردن����ی هه رێمی كوردستان دوباره نه بێته وه و پاش كۆتاییهاتنی چوار س����اڵی دیكه له كاتی

دیاریكراوی خۆی ئه نجامبدرێته وه .

جی����اوازی ئ����ه م هه ڵبژاردن����ه له وانه ی پێشوتر ئه وه یه كه یه كه مینجاره له دوای ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردن����ی 2005ه وه ، مه به س����ت كه ئه نجامبدرێت پارێزگاكان لێی كه مكردنه وه ی ده سه اڵتی ناوه ندییه و شۆڕكردنه وه ی ده سه اڵته ئیدارییه كانه بۆ ئاستی پارێزگاو ناحیه و قه زاو گونده كان، هه روه ها یه كه مینجاریشه كورد به لیستی

جیاوه بچێته هه ڵبژاردنێكی نیشتمانیه وه له س����ه ر ئاس����تی عێ����راق، به تایبه ت����ی

له كه ركوك. له الیه ن خۆی����ه وه عه بدولوه هاب عه لی ، س����ه رۆكی لیس����تی پارت����ی دیموكراتی كوردس����تان له پارێ����زگای س����لێمانی بۆ ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق، به ئاوێنه ی راگه یاند، "بارودۆخی ئه وكاتی كوردستان و عێراق بڕیارده دات كه هه ڵبژاردن ده كرێت یاخود ن����ا، ب����ه اڵم وه كو پارت����ی ئێمه پێمانوایه ده بێت سه رجه م هه ڵبژاردنه كان له واده ی یاس����ایی دیاریك����راوی خۆیاندا بكرێ����ن"، ئ����ه و ته ئكیدیش����یكرده وه كه له داهاتودا خۆجێ����ی حكومه تێكی "هه ر له س����لێمانی بنیاتبنرێ����ت، ده بێت پارتی

تێیدا به شداربێت".د. ئاس����ۆ فه ره یدون عه لی ، سه رۆكی لیس����تی یه كێتی نیش����تمانی كوردستان

ب����ۆ ئه نجومه ن����ی پارێزگای س����لێمانی ، به هه مانشێوه ته ئكیدی له سه ر ئه نجامدانی هه ڵبژاردنه كان كرده وه له واده ی دیاریكراوی خۆی����داو رایگه یان����د، "ئێم����ه پابه ندین به ئه نجامدانی هه ڵبژاردن له واده ی یاسایی خۆیدا ته نانه ت به هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی قه زاو ناحیه كانیش����ه وه ، بۆ ئه وه ی ئه مه

ببێته كلتورێك". پارێزگاكان، ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردنی ئیداری����ی پێش����نیارێكی داهێن����ان و ئه مه ریكی����ه كان ب����و له عێراق����داو دواتر پیاده ك����را، له هه رێم����ی كوردس����تانیش به مه به س����تی فراوانكردن����ی ده س����ه اڵتی المه ركه زی . بۆ یه كه مجاریش ساڵی 2005، پارێزگاكانی ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردن����ی هه رێمی كوردس����تان له هه رسێ پارێزگای

سلێمانی ، هه ولێرو دهۆك ئه نجامدرا. ئه بوبه ك����ر، هه ڤ����اڵ د. هه روه ه����ا

سه رۆكی لیس����تی گۆڕان بۆ ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی ، به ئاوێنه ی راگه یاند، "له ئێستاوه ئه و به ڵێنه ده ده ین كه ته نها له و چوار س����اڵه دا ئه وه ده كه ین، ئه گه ر خوابكات وه ك واڵتانیش له ده ستوردا ئه وه بچه سپێنرێت كه وه كو عێراق رۆژو ساڵی ئه نجامدان����ی هه ڵبژاردنه كانی په رله مان و ئه نجومه نی نوێنه ران دیاریبكرێت و كه س لێی النه دات. بۆیه ده بێت هه مو ش����تێك بكه ین بۆ ئه وه ی هه ڵبژاردن چوار س����اڵ

جارێك بكرێت".هاوشێوه ی الیه نه كانی دیكه ، دو الیه نه هه یه بۆچونیان هه مان ئیس����امیه كه ش له باره ی دوباره نه بونه وه ی س����یناریۆكانی راب����ردو ب����ۆ ئه نجامدان����ی هه ڵبژاردن����ی

ئه نجومه نی پارێزگاكان.مه هدی مه حمود، س����ه رۆكی لیس����تی یه كگرت����وی ئیس����امی ب����ۆ ئه نجومه نی

پارێزگای س����لێمانی به ئاوێنه ی راگه یاند، ئه نجومه نی هه ڵبژاردنه كانی "دواكه وتنی پارێزگاكان ش����تێكی باش نیه و ترس����ی ده س����ه اڵت بو له وه ی ئه گ����ه ر هه ڵبژاردن بكرێت، ئ����ه وا ده رناچ����ن و ده نگه كانیان كه م����ده كات. ب����ه اڵم له م����ه ودوا ئه م����ه به رده وام نابێت، چونكه خه ڵكیش هه رگیز قبوڵن����اكات جارێكی دیكه هه ڵبژاردن بۆ شه ش ساڵ و ده س����اڵ دوابكه وێت. بۆیه وه ك����و یه كگرتو هه میش����ه هه وڵده ده ین رابگرین و زین����دو هه ڵبژاردن پرۆس����ه ی رێگ����ری ده كه ی����ن ل����ه وه ی هه ڵب����ژاردن

دوابخرێت".به هه مانشێوه فه یسه ڵ ئیبراهیم عه زیز، س����ه رۆكی لیس����تی كۆمه ڵی ئیسامی بۆ ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی ، بۆ ئاوێنه وتی ، "ئێمه ده مانه وێ����ت هه ڵبژاردنه كان ئه نجومه نێكی بكرێ����ن و خۆیاندا له كاتی

كاراو چاالكم����ان هه بێ����ت، خ����ۆ ئه گه ر هه وڵی دواخستنی هه ڵبژاردنه كان بدرێت و پاس����اوێكی قانونی نه بو یان خه ڵكی به و پاس����اوه رازینه بن، ئ����ه وا وه كو كۆمه ڵ هه ڵوێس����تمان ده بێ����ت و له ئه نجومه نه كه

ده كشێینه وه ".بڕی����اره كۆتایی ئه م مانگه )نیس����ان( پارێزگاكانی ئه نجومه ن����ی هه ڵبژاردن����ی هه رێم����ی كوردس����تان ه����اوكات له گه ڵ هه ڵبژاردن����ی ئه نجومه نی نوێی نوێنه رانی عێ����راق پێك����ه وه ئه نجامبدرێ����ت، ك����ه پێش����تر چه ندینجار واده ی به ڕێوه چونی بۆ دیاریك����را، به اڵم به بیان����وی جیاجیا

دواده خرا. له م هه ڵبژاردنه ی 30ی نیساندا ژماره ی ده نگده رانی پارێزگای سلێمانی ملیۆنێك و 169 هه زارو 362 ده نگده ره و هاوكات 74

هه زارو 152 ده نگده ری تایبه ت هه ن.

تایبه‌ت)425( سێشه ممه 662014/4/22

ئه مه ریكیه كان: ده سه اڵتی مه ركه زی زاڵه به سه ر ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمدا

سه رجه م الیه نه كان په یمانده ده ن، هه ڵبژاردنه كانی داهاتو دوانه خرێن

ویکیلیکس 2009

ژماردنی ده نگه کان له هه ڵبژاردنی پێشودا

كورسیه كه ی تاڵه بانی

له گ����ه ڵ ئ����ه م هه ڵبژاردن����ه دا، ماوه ی تاڵه بان����ی كۆتایی دێت و س����ه رۆكایه تی له ئێس����تاوه سوننه كان مرخی خۆیان له و كورس����یه خۆش����كردوه . پارله مانتارێكی رایده گه یه نێ����ت قانونی����ش ده وڵه ت����ی پش����تیوانی ل����ه س����وننه كان ده كه ن بۆ

وه رگرتنی پۆستی سه رۆكایه تی كۆمار.ماوه ی هه ش����ت س����اڵه له ده ره نجامی هه ڵب����ژاردن و رێكه وتن����ی نێ����وان الیه نه سیاس����یه كانه وه ، پۆستی س����ه رۆكایه تی كۆمار بۆ كوردو س����ه رۆكایه تی حكومه ت بۆ عه ره بی شیعه و سه رۆكایه تی پارله مان بۆ عه ره به س����وننه كان ب����وه . به بۆچونی چاودێران����ی سیاس����ی پێده چێ����ت دوای ئه نجامدانی هه ڵبژاردنی پار له مانی عێراق له كۆتایی ئه م مانگه دا، گۆڕانكاری به سه ر پۆس����ته هاوپه یمانی و هێزو نه خش����ه ی

بااڵكانی واڵتدا بێت.جه الل تاڵه بانی سكرتێری گشتی یه كێتی نیشتیمانی كورس����تان، ماوه ی دوو خول "هه شت ساڵه " سه رۆك كۆماری عێراقه ، ب����ه اڵم له خول����ی دوه می س����ه رۆكایه تیدا نزیكه ی ماوه ی نیوه ی سه رۆكایه تیه كه ی له سه ر چرپایه كی نه خۆشخانه ی شاریتی له ئه ڵمانیا به س����ه ربردوه ، له ئێستاش����دا ته نها ماوه ی دو مانگ سه رۆكایه تی ماوه و پێناچێت بتوانێت به شداری هه ڵبژاردنیش

بكات.له مانگی حوزه یرانی ئه مس����اڵدا ماوه ی تاڵه بان����ی كۆتایی دێت و س����ه رۆكایه تی به پێی ده ستور ێگه ی پێنادرێت بۆ خولی س����ێیه م خۆی بپاڵێوێته وه . هه ڵبژاردنی س����ه رۆك كۆماری عێ����راق به پێی ماده ی حه فت����ای ده س����تور ده بێت، ك����ه تیایدا هات����وه : پارله مان به زۆرینه ی س����ێیه كی ئه ندامانی كه سێك بۆ سه رۆكایه تی كۆمار

هه ڵده بژێرێت.محه مه د قانون ده وڵه تی پارله مانتاری س����ه یهود، ده ڵێت "پۆستی سه رۆكایه تی كۆم����ار ته نه����ا ب����ۆ پێكهاته ی����ه ك یان نه ته وه یه كی دیاریكراو نییه . بۆ وه رگرتنی پۆس����تی س����ه رۆك كۆمار له چوار ساڵی داهاتودا، لیس����ته كه ی ئێمه پشتیوانی له عه ره بێكی س����وننه ی میان����ڕه و ده كات". وتیشی "ئه و دابه ش����كارییه ی پۆسته كان كه پێشتر هه بوه ، دابه شكارییه كی جێگیر نی����ه و به پێی ئه نجام����ی هه ڵبژاردنه كانی

ئه مساڵ ده گۆڕێت".له ماوه ی دوو ساڵی رابردوداو به تایبه تی دوای نه خۆش كه وتنی تاڵه بانی و چۆڵبونی كورس����یه كه ی ، یه كێك له و كه س����ایه تیه سیاس����یه كوردان����ه ی ب����ۆ جێگرتنه وه ی تاڵه بان����ی ن����اوی هێن����راوه ، د. به رهه م ئه حمه د ساڵح بوه . به اڵم له ئێستادا له ناو پێكهاته ی عه ره بی سوننه دا، هه ریه كه له جێگری سه رۆك وه زیران ساڵح موتڵه گ و س����ه رۆكی پارله مان ئوس����امه نوجه یفی ، به پێی ئه و پش����ك پش����كێنه تایه فیه ی له م����اوه ی یانزه س����اڵی راب����ردودا كاری پێك����راوه ، چاویان له پۆس����تی س����ه رۆك كۆماره و به به شه مافی خۆیانی ده زانن.

ته نها عه ره به س����وننه كانی ناو عێراق چاوی����ان له و پۆس����ته نی����ه ، به ڵكو ئه و سه ركردانه ش����ی خۆیان به ئۆپۆزسیۆنی حكومه ت ده زانن و ئێستا له ده ره وه ی واڵت ده ژین و چاویان له و پۆسته یه ، له نمونه ی ئ����ه و كه س����انه ش خه می����س خه نجه ره . هه رچه ن����ده ئه گه ری وه رگرتنی پۆس����تی سه رۆك كۆمار، په یوه سته به رێكه وتنی

نێوان الیه نه سیاسیه كانی سوننه وه .ب����ه ڕای هه ندێكی دیكه ل����ه چاودێرانی سیاسی له ئێستاوه باسكردن له پۆست و ده رونی و ش����ه ڕێكی ته نه����ا ن����اوه كان، سیاسیه و هه ندێك الیه ن بۆ كاركردنه سه ر ئه نجامی هه ڵبژاردنه كان ئه نجامی ده ده ن. هه رچه ن����ده هه ڵبژاردنی س����ه رۆك كۆمار ده كه وێته سه ر ئه نجامی هه ڵبژاردنه كان و ئه و هاوپه یمانیانه ی دواتر دروست ده بن و یه كالیی له نێوان خۆیان����دا پۆس����ته كان ده كه نه وه ، ب����ه ده ر له وانه ش هه ریه كه له واڵتانی ئه مریكاو ئێران و ناوچه كه ش رۆڵی خۆی����ان له دیاریكردنی پۆس����ته بااڵكانی

عێراقدا هه یه .باس����كردن له س����ه رۆكایه تی كۆم����ارو به خش����ینی ب����ه س����وننه كان ته نها له م هه ڵبژاردنه دا باسنه كراوه ، به ڵكو له دوای ئه نجامدانی هه ڵبژاردنی پارله مانی عێراق ل����ه رۆژی )2010/3/7(، رێبه ری ره وتی س����ه در موقته دا سه در پش����تیوانی خۆی بۆ ئه یاد ع����ه الوی راگه یاند تاوه كو ببێته

سه رۆك كۆمار.

7 (425( سێشه ممه 2014/4/22 عێراق

پرۆفایل

ئا: بارام سوبحی

له شاری كه ركوك، پارێزگارو جێگره كه ی و سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگاو جێگره كه ی و نزیكه ی ده

ئه ندامی ئه نجومه نه كه و سێ وه زیری ئێستای حكومه تی عێراق و شه ش پارله مانتار، له چوارچێوه ی )26(

لیست و هاوپه یمانیدا ركابه ری له سه ر به ده ستهێنانی )12( كورسیه كه ی پارله مانی عێراق له و شاره ده كه ن.

عێراق پارله مانی هه ڵبژاردن���ی بۆ كه بڕیاروای���ه له كۆتایی ئه م مانگه دا پارێزگای له س���نوری ئه نجامبدرێت، كه رك���وك )312( كه س ل���ه كوردو خۆیان مه سیحی توركمان و عه ره ب و پااڵوتوه . له ناو ئه و پاڵێوراوانه ش���دا هه ریه كه ل���ه وه زیره كانی په روه رده و ژینگه و وه زیری ده وڵه ت بۆ كاروباری پارێ���زگاكان هه ی���ه ، هه روه ه���ا دو پارله مانت���اری كوردو دو عه ره ب و دو

توركمان و مه سیحیه ك هه ن.س���ه ربه خۆی بااڵی كۆمیس���یۆنی هه ڵبژاردنه كان ژماره ی دانیش���توانی كه ركوك���ی به یه ك ملی���ۆن و )200( هه زار كه س خه ماڵندوه و )12( كورسی ب���ۆ دیاریكردوه ، ئه وه ش پارله مانی له س���ه ر بنه م���ای نوێنه رایه تیكردنی هه ر س���ه د هه زار كه س���ێك له الیه ن

پارله مانتارێكه وه .له شاری كوردییانه ی لیس���ته ئه و كه ركوك به شداری هه ڵبژاردن ده كه ن، بریتی���ن له لیس���ته كانی : یه كێت���ی ، كۆمه ڵ، یه كگرتو، گ���ۆڕان، پارتی ، هاوپه یمانی ئیس���المی ، بزوتنه وه ی نیشتیمانی دیموكراتی كه له پارته كانی زه حمه تكێش���ان، )ش���یوعی ، سۆسیالیست(. له هه ڵبژاردنی پێشوی ش���ه ش كورد عێراقدا، پارله مان���ی به ده س���تهێنا، له كه ركوك كورس���ی كه پێنج كورس���ی بۆ یه كێتی و ته نها

كورسیه كیشی به ر پارتی كه وت.الیه نه عه ره بیه كانی كه ركوكیش به ده قه واره و هاوپه یمانێتی به شدارن كه بریتین ل���ه : ئیتالفی عێراق، ئیتالفی هاوپه یمان���ی كه رك���وك، عه ره ب���ی عه ره بی به ره ی دیموكراتی ، مه ده نی بۆ ئینقاز، ب���ه ره ی عێراقی عه ره بی له كه رك���وك، هاوپه یمانی عه ره بیه ، مولته قای هۆزه كانی عێراق، ئیتالفی

نیش���تیمانی ، ره وتی نوخه ب، حیزبی ئیس���المی عێراقی ، لیستی بابلیون. ل���ه هه ڵبژاردنی پێش���وی پارله مانی عێراقدا عه ره به كان له كه ركوك چوار

كورسی پارله مانیان به ده ستهێنا.هه رچی توركمانه كانه به لیسته كانی كه ركوك، توركمان���ی هاوپه یمان���ی لیس���تی به ره ی توركمانی به شداری ده ك���ه ن. ل���ه هه ڵبژاردنی پێش���وی پارله مانی عێراق���دا توركمانه كان دو

كورسی پارله مانیان به ده ستهێنا.مه س���یحیه كانیش الیه نه پ���ارت و لیس���ته كانی : قه واره ی ش���الما، به ئه نجومه ن���ی گه لی كلدانی س���ریانی ئاشوری ، لیستی وه ركای دیموكراتی ، لیستی رافیده ین، هاوپه یمانی سورابی نیشتیمانی ، ئیتالفی بیالد نه هره ینی نیش���تیمانی ، بزوتنه وه ی ش���ه مس، لیس���تی ئوری نیشتیمانی ، به شداری

هه ڵبژاردنه كه ده كه ن.

یه كێتی : پارێزگارو پارله مانتارنیش���تیمانی یه كێت���ی لیس���تی پارێ���زگاری له الی���ه ن كوردس���تان

كه ری���م د.نه جمه دی���ن ش���اره كه وه هه روه ها ده كرێ���ت، س���ه رۆكایه تی ژماره یه ك له پاڵێوراوه كانی دیكه ش خاوه نی پۆس���تی ئیدارین، به جۆرێك ناحیه ی له به ڕێوه ب���ه ری هه ریه ك���ه ئه نجومه نی س���ه رۆكی قه ره هه نجیر، ق���ه زای داق���وق، داواكاری گش���تی دادگای دادوه رێك���ی چه مچه م���اڵ،

چه مچه ماڵ پاڵێوراون.هه ر له ن���او لیس���ته كه ی یه كێتیدا ك���ه ل���ه )24( پاڵێ���وراو پێكهاتوه ، دوو پارله مانت���اری خولی ئێس���تای پارله مانی عێراق هه ن، ئه وانیش ئااڵ

تاڵه بانی و دلێر عه بدولقادرن.د.نه جمه دی���ن هه رچه ن���ده یه كێت���ی لیس���تی س���ه رۆكایه تی ب���ه اڵم رۆژی )2014/4/3( ده كات، له ئاهه نگێكدا كه به بۆنه ی تێپه ربوونی سێ ساڵ به سه ر وه رگرتنی پۆستی وتی رێكخراب���و، بۆی پارێزگاری���دا له پێناوی ده مێنین���ه وه "له كه ركوك واش���نتۆنمان به غ���داو كه رك���وك، كه ركوك ئاوه دانكردنه وه ی له پێناوی

به جێهێشت و به رده وام ده بین".

پارتی و یه كگرتو له ئه نجومه نه وه بۆ پارله مان

یه كگرتوی ئیسالمی سێ كورسی كه ركوك پارێ����زگای له ئه نجومه نی هه ی����ه ، ئه و س����ێ كه سه ش����ی بۆ پارله م����ان پااڵوتوه ، كه بریتین له : رێبوار تاڵه بانی جێگری س����ه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگا، دو ئه ندامه كه ی دیك����ه ش ئیبراهی����م خه لیل و جوان

حه سه نن.له لیس����ته كه ی پارتی دیموكراتی ئه ندامێك����ی كوردستانیش����دا، كه ركوك پارێ����زگای ئه نجومه ن����ی هه ی����ه ، ئه ویش په روی����ن محه مه د

ئه مینه .وه زیرو پارله مانتاره عه ره به كان

نیشتیمانی هاوپه یمانی لیس����تی هه ریه ك����ه له وه زیری پ����ه روه رده ی پارله مانتار ته میم، محه مه د عێراق یاسین ئیبراهیم، ئه ندامی ئه نجومه نی پااڵتوه . ره مله حه می����دی پارێزگا هه روه ها لیستی به ره ی عه ره بی بۆ ئینقاز، پارله مانتار عومه ر جبوری و راكان كه ركوك پارێزگاری جێگری

سه عید جبوری و ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگا محه مه د خه لیلی پااڵوتوه .

توركمان به به رپرسه كانیه وه بۆ پارله مان

له الی����ه ن ب����ه ره ی توركمانی����ه وه س����ه رۆكی به ره ك����ه و پارله مانت����ار س����ه رۆكی س����اڵحی ، ئه رش����ه د ئه نجومه نی پارێزگا حه سه ن تۆران، پارله مانتار ژاڵه نه فتچی ، ئه ندامانی مه هدی و عه لی پارێزگا ئه نجومه نی گویله ن ئه حم����ه د خۆیان پااڵوتوه . وه زیری موفتی تۆره����ان هه روه ها ده وڵه ت بۆ كاروب����اری پارێزگاكان له سه ر لیستی هاوپه یمانی توركمانی

كه ركوك خۆی پااڵوتوه .مه سیحیه كان: وه زیرو پارله مانتار

له ش����اری كه ركوك كورس����یه كی كۆتا بۆ مه سیحیه كان ته رخانكراوه ، بۆ به ده س����تهێنانی ئه و كورسیه ش وه زی����ری ژینگ����ه س����ه رگۆن الزار یوخه نا عیماد پارله مانتار سڵێوه و یاقو له سه ر لیستی رافیده ین خۆیان

پااڵوتوه .

كه ركوك: سێ وه زیرو حه وت پارله مانتارو پارێزگار ركابه ری یه كتر ده كه ن

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای نه ینه وا رایده گه یه نێت به هۆی فره لیستی الیه نه كوردییه كانه وه بۆ

هه ڵبژاردنی پارله مانی عێراق، ده نگی كورد له پارێزگای نه ینه وا كه م

ده كات. به رپرسێكی یه كێتی هۆكاری دروستنه كردنی یه كلیستی كوردی

ده خاته ئه ستۆی به رپرسانی پارتی دیموكراتی كوردستان.

به پێ���ی داتاكانی وه زاره تی بازرگانی عێراق، ژماره ی دانیش���توانی پارێزگای له و كه س���ه ، )3.675.000( نه ینه وا ژماره یه ش )1.907.457( كه س مافی ده نگدانیان هه یه . ژماه ی كورسیه كانی ئه و پارێزگای���ه ش بۆ پارله مانی )34( كورسیه و س���ێ كورس���ی كۆتاش بۆ پێكهاته كان���ی ش���ه به ك و مه س���یحی و ئێزیدییه كان دان���راوه . هه روه ها )29( لیس���ت و هاوپه یمانێتی ركابه ری یه كتر

ده كه ن.له باره ی دۆخی ده نگه كانی ئه مجاری ك���ورد له پارێزگای نه ین���ه وا، ئه ندامی ئه نجومه ن���ی پارێزگای نه ین���ه وا داود به ئاوێن���ه ی له لێدوانێك���دا چنگ���ی، "به ش���ێوه یه كی گشتی كورد راگه یاند له پارێزگای موس���ڵ له م هه ڵبژاردنه دا له دۆخێكی خراپدای���ه ". ناوبراو نمونه به هه ڵبژاردنی پارێزگاكانی ساڵی رابردو ده هێنێت���ه وه كه به هۆی یه كلیس���تی كورده وه توانیویان���ه زیاتر له )170( هه زار ده نگ به ده ست بهێنین، هۆكاری

به ده ستهێنانی ئه و ده نگانه ش بۆ بوونی یه كلیس���تی هاوپه یمانی كوردس���تانی ده گێڕێته وه و ده ڵێت "هاواڵتیانی كورد به پ���ه رۆش و هه س���تێكی نه ته وه ییه وه

ده نگیانده دا".له و یه كێك���ه نه ین���ه وا پارێ���زگای پارێزگایان���ه ی ژماره یه كی زۆر كوردی تێدا ده ژێ���ت، به ش���ێك له ناوچه كانی پارێزگایه ش ده كه ونه س���نوری ئ���ه و ناوچه كانی مادده ی )140( ده س���توری عێراق و به ناوچه كێش���ه له س���ه ره كان ب���ه رده وام هه رچه ن���ده ناوده برێ���ت. الیه نه كوردییه ده س���ه اڵتداره كان باس له پێویستی یه كڕیزی الیه نه كوردییه كان له ناوچه كانی ده ره وه ی هه رێم ده كه ن، به اڵم بۆ هه ڵبژاردنی پارله مانی عێراق ك���ه بڕیاروایه له كۆتایی ئ���ه م مانگه دا ئه نجام بدرێت، له پارێزگاكانی كه ركوك و نه ین���ه وا الیه نه كوردیی���ه كان به چه ند

لیستێك به شداری ده كه ن.بااڵی حیزبی شیوعی به رپرس���ێكی كوردس���تان له موس���ڵ، رایده گه یه نێت به رژه وه ندی ته سكی حیزبی و هه ڵمه تی بانگه شه كردنی ئه و هه مو حیزبه به جیا، كاریگه ری خراپی له سه ر ده نگی كورد

ده بێت.به رپرس���ی محه لی ده ش���تی موسڵ و مه كته بی سیاس���ی حیزبی ئه ندام���ی شیوعی كوردستان س���ه ردار دهۆكی، "به دڵنیاییه وه راگه یان���د به ئاوێن���ه ی پێش���بینی ده كه ی���ن ده نگ���ی ك���ورد كه مت���ر ببێ�ته وه ، له به رئ���ه وه ی حزبه لیس���ت به ی���ه ك كوردس���تانییه كان نه كردووه و هه ڵبژاردنی���ان به ش���داری

چه ند لیس���تێكیان پێكهێن���اوه ، بۆیه ده نگه كان پرش و باڵوده بێت. پێش���تر كورد به یه ك لیس���ت به ش���داربو، بۆیه ده نگه كانی نه فه وتاو په رته وازه نه بو".

به بۆچونی ئه و به رپرس���ه ی شیوعی ، یه كلیستی نه ك به ته نها له موسڵ، به ڵكو

له هه مو كوردستانیش���دا له به رژه وه ندی كورد ب���وه و كارێكی باش بوه ، به هۆی ئه وه ی "چونكه به هۆی فره لیستیه وه

ده نگێكی زۆری كورد ده فه وتێت".ئه نجومه نی )2010( له هه ڵبژاردن���ی نوێنه رانی عێ���راق، الیه نه كوردییه كان له ش���اری موس���ڵ هه ش���ت كورسیان به ده س���تهێنا. كه حه وت كورسیان به ر پارتی و كورس���ییه كیش ب���ه ر یه كێتی

كه وت.پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی نه ینه وا له س���ه ر پش���كی یه كێتی داود چنگی، پارتی دیموكراتی كوردس���تان تۆمه تب���ار ده كات به په رته وازه كردن���ی ك���وردو دروس���تنه كردنی یه كلیس���تی كوردس���تانی. له وباره ی���ه وه ده ڵێ���ت "به داخ���ه وه براده ران���ی پارتی دۆخی یه كڕی���زی كوردی���ان تێك���داو له كاتی دابه شكردنی پۆس���ته كانی ئه نجومه نی پارێ���زگادا رۆیش���تن له گ���ه ڵ عه ره به ش���ۆڤێنییه كانی وه كو لیستی حه دباو موته حی���دون ك���ه هه میش���ه دژایه تی كوردیان كردوه هاوپه یمانیان به س���ت، ئه مه ش ب���وو به هۆكاری ئ���ه وه ی له م یه كنه خرێت و كورد ماڵی هه ڵبژاردنه دا یه كلیستی كوردستانی پێكنه هێنرێت".

چنگی ، ئاماژه به وه ده كات له ئێستادا هاواڵتیانی كوردی دانیش���توی موسڵ زۆر نیگه ران���ن و باوه ڕیان ب���ه حیزبه كوردییه كان نه ماوه و ده ڵێن هه ر حزبێك بۆ به رژه وه ندی ته س���كی حیزبی خۆی هه وڵده دات، نه وه كو ب���ۆ به رژه وه ندی

كورد به گشتی .ئه و به رپرس���ه ی یه كێت���ی ، له باره ی

ئه نجامی ده نگی ك���ورد له و پارێزگایه رایده گه یه نێت ش���ه ڕی نێ���وان حیزبه كوردیی���ه كان له موس���ڵ، به تایبه ت���ی له نێ���وان پارتی و یه كێت���ی "كاریگه ری زۆر خراپ ده كاته س���ه ر ده نگی كورد، چونكه پارتی له ئه نجومه نی پارێزگاكان رێزی له یه كڕیزی و یه كلیستی ماڵی كورد نه گرت و پۆسته كانی له گه ڵ عه ره به كان بۆ خۆی دابه شكرد، بۆیه هاواڵتی كورد

له ئێستادا زۆر له و دۆخه نیگه رانن".له م هه ڵبژاردنه دا الیه نه كوردییه كان به چه ند لیس���تێك به ش���دارن، یه كێتی نیش���تیمانی به لیس���تی س���ه ربه خۆو ئیس���المی و یه كگرت���وی پارت���ی و سۆسیالیست پێكه وه لیستی هاوپه یمانی كوردس���تانیان دروس���تكردوه ، حیزبی ش���یوعی كوردستان و عێراقیش لیستی دیموكراس���یان مه ده نی هاوپه یمان���ی

پێكهێناوه .له باره ی فه وتاندنی رێژه یه ك له ده نگی كورد به هۆی نه بونی یه كلیستی له نێوان یه كێت���ی و پارتی، چنگی وتی "س���ه د ده فه وتێت و ك���ورد ده نگی ده رس���ه د پێموایه ده نگی كورد كه متر ده بێته وه ، )3-2( یه كێت���ی ده كه ین پێش���بینی كورس���ی و پارتی���ش )4-5( كورس���ی

به ده ستبهێنێت".بۆ وه رگرتنی رای پارتی دیموكراتی كوردستان له موسڵ، په یامنێری ئاوێنه چه ندینجار هه وڵیدا بۆچونی به رپرسی دیموكراتی پارت���ی په یوه ندییه كان���ی كوردس���تان له موس���ڵ مه هدی دهۆكی په یوه ندییه ك���ه ب���ه اڵم وه ربگرێ���ت،

به رده ست نه بو.

هه زاران ده نگی كورد له نه ینه وا ده بێته قوربانی ملمالنێی حزبه كان

له سنوری پارێزگای كه ركوك )312( كه س

له كوردو عه ره ب و توركمان و مه سیحی

خۆیان پااڵوتوه . له ناو ئه و پاڵێوراوانه شدا

هه ریه كه له وه زیره كانی په روه رده و

ژینگه و وه زیری ده وڵه ت بۆ كاروباری

پارێزگاكان هه یه

به دڵنیاییه وه پێشبینی ده كه ین ده نگی

كورد كه متر بێ�ته وه له به رئه وه ی حزبه كوردستانییه كان

به یه ك لیست به شداری هه ڵبژاردنیان

نه كردووه و ده نگه كانیان پرژ و

باڵو ده بێته وه

که رکوک له سایه ی بانگه شه ی هه ڵبژاردندا

ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

سه‌رۆكی‌‌یه‌كێتیژوره‌بازرگانی‌وپیشه‌سازیه‌كانیهه‌رێمرایده‌گه‌یه‌ن

ێ‌،‌نزیكه‌ی‌10ده‌رگایبازرگانی‌‌له‌گه‌ڵ‌ئێراندا‌هه‌یه‌،‌له‌گه‌ڵ‌توركیاشدا‌ته‌نها‌

ده‌رگایه‌كی‌‌بازرگانی‌‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌هێشتا‌وه‌ك‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"چاالكی‌‌بازرگانی‌‌توركیا‌زۆرتره‌‌له‌عێراقدابه‌به‌راورد‌

به‌ئێران".

یه‌كێتیژوره‌بازرگانی‌وپیشه‌ س���ه‌رۆكی‌‌سازیه‌كانیهه‌رێمیكوردس���تان/عێراق،دارا‌جه‌لیل‌خه‌ی���ات،‌كه‌‌هاوكات‌س���ه‌رۆكی‌‌ژوری‌‌بازرگان���ی‌‌و‌پیشه‌س���ازی‌‌هه‌ولێره‌،‌له‌دیدارێك���ی‌‌ئاوێنه‌دا‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌له‌س���ه‌رجه‌م‌هه‌رێمدا‌نزیك���ه‌ی‌‌90تا100 زۆرترین���ی‌‌ هه‌ی���ه‌‌ ئه‌ندامی���ان‌ ه���ه‌زار‌ئه‌ندامه‌كانیش���یان‌له‌س���نوری‌‌پارێزگای‌‌

سلێمانی‌و‌ئیداره‌ی‌‌گه‌رمیاندایه‌.له‌س���ه‌ره‌تای‌‌قسه‌كانیدا‌ئه‌و‌بازرگانه‌ی‌‌هه‌ولێر‌باس‌له‌كێش���ه‌‌و‌گیر‌وگرفته‌كانیان‌ده‌كات‌وبه‌وت���ه‌ی‌‌ئه‌وهه‌ن���دێ‌‌رێنمای���ی‌‌و‌یاسای‌‌كۆن‌هه‌ن،كه‌‌تا‌ئێستاش‌له‌هه‌رێمدا‌له‌ب���ه‌رده‌م‌ رێگ���رن‌ كاریانپێده‌كرێ���ت‌گه‌ش���ه‌كردنی‌‌ئابوری‌‌هه‌رێم"قسه‌ی‌‌ئێمه‌‌هه‌میشه‌‌ئه‌وه‌بوه‌كه‌‌پێویسته‌‌ئه‌و‌یاسایانه‌‌هه‌مواربكرێت���ه‌وه‌‌كه‌‌بۆ‌ئه‌م‌س���ه‌رده‌مه‌‌ناگونجێ‌،‌له‌كابینه‌ی‌‌داهاتوی‌‌حكومه‌تیش‌

كار‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌ده‌كه‌ین".له‌باره‌ی‌‌ئاڵوگ���ۆڕی‌‌بازرگانی‌‌له‌نێوان‌هه‌رێم‌و‌ئێران‌یاخود‌ئاڵوگۆڕی‌‌بازرگانی‌‌نێوان‌هه‌رێم‌و‌توركیا،‌ئه‌و‌رونیكرده‌وه‌‌كه‌‌له‌سنوری‌‌سلێمانیه‌وه‌‌ئاڵوگۆڕی‌‌بازرگانی‌‌ئێ���ران‌باش���تره‌‌و‌له‌س���نوری‌‌پارێزگای‌‌ده���ۆك‌و‌زاخۆش‌توركیا‌باش���تره‌،‌به‌اڵم‌"به‌شێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌‌ئاڵوگۆڕی‌‌بازرگانی‌‌توركیا‌له‌هه‌رێمدا‌چاالكتره‌".‌س���ه‌باره‌ت‌به‌ژماره‌ی‌‌ملیۆنه‌ره‌كانی‌‌شاری‌‌هه‌ولێریش،‌

ئایا‌ژماره‌یان‌به‌نزیك���ه‌ی‌‌چه‌ند‌ده‌بێت؟‌ئه‌و‌رایگه‌یاند‌زانیاری‌‌وردی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌نییه‌‌"ئاش���كراكردنی‌‌س���ه‌روه‌ت‌و‌سامان‌پێویسته‌‌به‌شه‌فافیه‌ته‌وه‌،‌سه‌رمایه‌داریش‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌هه‌س���تیارن‌زانیاری‌‌ناده‌ن،‌

بۆیه‌‌ژماره‌ی‌‌ملیۆنه‌ره‌كان‌نازانم".له‌م���اوه‌ی‌‌راب���ردو‌دوای‌‌ئ���ه‌و‌قه‌یرانه‌‌داراییه‌ی‌‌روبه‌روی‌‌هه‌رێم‌بویه‌وه‌‌ئه‌مه‌ش‌به‌ه���ۆی‌‌نه‌ناردن���ی‌‌بودج���ه‌‌ب���ۆ‌هه‌رێم‌به‌ش���ێك‌ عێراقیه‌وه‌،‌ له‌الیه‌ن‌حكومه‌تی‌‌به‌تایب���ه‌ت‌ هه‌رێ���م‌ له‌س���ه‌رمایه‌دارانی‌‌حكومه‌تیان���دا‌ یارمه‌ت���ی‌‌ له‌س���لێمانی‌‌به‌پێدانی‌‌پاره‌،‌به‌اڵم‌له‌هه‌ولێر‌ئه‌وه‌‌كه‌متر‌به‌دیكرا،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌دارا‌جه‌لیل‌خه‌یات،‌وایده‌بینێ‌‌كه‌‌ئه‌و‌یارمه‌تیانه‌ی‌له‌سلێمانی‌‌

كرا‌جۆرێك‌موجامه‌ل���ه‌ی‌‌تێدا‌بوه‌و‌ئه‌و‌"له‌س���لێمانی‌‌هه‌ندێ‌‌س���ه‌رمایه‌دار‌ وتی‌‌پاره‌یان‌ل���ه‌الی‌‌حكومه‌ت‌هه‌بو‌له‌و‌كاتی‌‌وه‌س���تان‌و‌ له‌س���ه‌ر‌حكومه‌ت‌ قه‌یرانه‌دا‌داوایاننه‌كرده‌وه‌،‌یاخ���ود‌داوای‌‌نیوه‌یان‌كرده‌وه‌،‌ئێ‌‌ئه‌وه‌‌كه‌ی‌‌پاره‌دانی‌‌پێده‌ڵێن‌به‌حكومه‌ت،‌حكومه‌ت‌خۆی‌‌پاره‌ی‌‌نییه‌‌ئیتر‌چۆن‌نیوه‌ی‌‌پاره‌یان‌بداته‌وه‌،‌بۆیه‌‌پاره‌دانی‌‌به‌ش���ێك‌له‌س���ه‌رمایه‌داره‌كانی‌‌سلێمانی‌‌به‌حكومه‌ت‌جۆرێك‌موجامه‌له‌ی‌‌

تێدا‌ده‌بینم".س���ه‌باره‌ت‌به‌ژماره‌ی‌‌ئه‌ندامه‌كانیشیان‌ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌له‌شاری‌‌هه‌ولێر‌نزیكه‌ی‌‌32ه���ه‌زارو‌500ئه‌ندامیان‌هه‌یه‌،‌ئیداره‌ی‌‌گه‌رمیانیش���ی‌‌ له‌س���لێمانی‌‌كه‌‌

له‌گه‌ڵدای���ه‌‌ژم���اره‌ی‌‌ئه‌ندامه‌كانیان‌زۆر‌زیاتره‌‌و‌ئه‌و‌وتی‌‌"ژماره‌ی‌‌ئه‌و‌بازرگانانه‌ی‌‌له‌الی‌‌ئێمه‌‌ئه‌ندامن،‌له‌سه‌رجه‌م‌هه‌رێمدا‌نزیك���ه‌ی‌‌90بۆ100هه‌زار‌ك���ه‌س‌ده‌بێت،‌ئه‌وانه‌ش‌دابه‌ش���كراون‌به‌س���ه‌ر‌پله‌كانی‌‌یه‌ك‌ودوو‌س���ێ‌‌و‌پله‌ی‌‌نایابیشمان‌هه‌یه‌،‌

به‌اڵم‌زۆرینه‌یان‌پله‌‌سێن".هه‌ندێجار‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كرێت،‌كه‌به‌شێك‌له‌سیاسیه‌كان‌له‌رێگای‌‌هه‌ندێ‌‌بازرگانه‌وه‌‌كاری‌‌بازرگانی‌‌ده‌ك���ه‌ن‌و‌تێكه‌اڵوی‌‌بازاڕ‌سه‌رۆكی‌یه‌كێتیژوره‌با له‌وباره‌یه‌وه‌‌ ده‌بن،‌زرگانی‌وپیشه‌سازیه‌كانیهه‌رێموتی‌"تائێستا‌گوێم���ان‌لێنه‌ب���وه‌‌بازرگانێك‌بێت‌بڵێ‌من‌ش���ه‌ریكی‌‌فاڵن‌به‌رپرس���م،‌كه‌‌هیچ‌به‌ڵگه‌یه‌كی���ش‌نه‌بێت‌كه‌وات���ه‌‌ئه‌وه‌‌هه‌ر‌

قسه‌یه‌".‌له‌ب���اره‌ی‌‌كاریگه‌ریه‌كان���ی‌‌ئ���ه‌وه‌ش،‌كه‌‌هه‌ولێر‌له‌مس���اڵدا‌بوه‌ت���ه‌‌پایته‌ختی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌واڵتان���ی‌‌عه‌ره‌ب���ی‌،‌ئای���ا‌ئه‌وه‌‌تا‌چه‌ندێك‌جوڵ���ه‌ی‌‌بازرگانی‌‌له‌‌و‌ش���اره‌دا‌به‌هێزكردوه‌‌ئه‌و‌وتی‌‌"تائێستا‌ئه‌مس���اڵ،‌ نی���وه‌ی‌‌ نه‌گه‌یش���توینه‌ته‌‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌له‌ئێس���تاوه‌‌هه‌س���تپێده‌كه‌ین‌كاریگ���ه‌ری‌‌خ���ۆی‌‌هه‌بوه‌،‌پێش���بینیش‌ده‌كه‌ی���ن‌له‌كۆتایی‌‌س���اڵدا‌ئ���ه‌و‌جوڵه‌‌بازرگانیه‌‌به‌ئاش���كرا‌به‌ئابوری‌‌هه‌رێمه‌وه‌‌

به‌ده‌ر‌بكه‌وێت".ماوه‌ی‌‌چه‌ندین‌ساڵه‌،‌دروست‌نزیكه‌ی‌‌دو‌خوله‌‌دارا‌جه‌لیل‌خه‌یات‌له‌پۆس���تی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌یه‌كێتیژوره‌بازرگانی‌وپیشه‌ساز

یه‌كانیهه‌رێمدای���ه‌‌و‌ئه‌مه‌ش‌له‌الی‌‌هه‌ندێ‌‌ده‌كرێت‌ بۆ‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ بازرگان‌كه‌‌ئ���ه‌و‌پۆس���ته‌ی‌‌داگیركردبێت،‌به‌اڵم‌ناوب���راو‌ئه‌وه‌‌ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‌و‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌وان‌بۆ‌هه‌ڵبژاردن‌په‌یوه‌ستن‌بازرگانیه‌كانی‌‌عێراقه‌وه‌،‌ به‌یه‌كێتی‌‌ژوره‌‌جگه‌‌له‌وه‌ش‌وه‌ك‌ئه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌س���ه‌ر‌ژوره‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌ تائێس���تا‌ ده‌كات���ه‌وه‌،‌هه‌ڵبژاردنی���ان‌ هه‌رێ���م‌ بازرگانیه‌كان���ی‌‌ئه‌وانی���ش‌هه‌ڵبژاردن‌ تا‌ نه‌كردوه‌ت���ه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌و‌پۆس���ته‌‌بكه‌نه‌وه‌،‌ئه‌و‌وتیش���ی‌‌"له‌به‌رئه‌وه‌‌من‌كورس���یم‌داگیرنه‌كردوه‌،‌هه‌ڵبژاردنیش‌یاسا‌و‌رێنمایی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌‌و‌هه‌ڵبژاردن‌ له‌داهات���ودا‌ ده‌كه‌ین‌ ته‌مه‌ننا‌

له‌وبواره‌دا‌بكرێت".

‌‌‌عوسمان‌محه‌مه‌د‌عه‌بدواڵ

بانگه‌ش���ه‌ی‌هه‌ڵب���ژاردن‌پێویس���تی‌به‌خه‌رجدانی‌ده‌رامه‌تی‌دارایی‌و‌مرۆیی‌و‌ته‌كنه‌ل���ۆژی‌هه‌یه‌،‌له‌نێو‌هه‌موش���یاندا‌زۆرجار‌ كاریگه‌رترینیانه‌‌ دارایی‌ بنه‌مای‌ده‌وترێ���ت‌ئه‌وان���ه‌ی‌ل���ه‌روی‌داراییه‌وه‌‌به‌هێزترینن‌هه‌میش���ه‌‌ب���راوه‌ی‌گه‌مه‌ی‌بودجه‌ی‌ بڕی‌ له‌دنیادا،‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانن‌بانگه‌شه‌ش‌به‌رده‌وام‌ده‌گۆڕێت،‌واڵتێكی‌گه‌وره‌ی‌وه‌ك‌ئه‌مه‌ریكا‌زۆرترین‌رێژه‌ی‌ده‌كات‌ خه‌رج‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌ دارایی‌له‌س���ه‌ر‌ئاس���تی‌هه‌مو‌واڵتان���ی‌دنیا‌به‌جۆریك‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌سه‌رۆكایه‌تی‌ساڵی‌‌2011دا‌زیاد‌له‌حه‌وت‌ملیار‌دۆالر‌خه‌رجكراوه‌،‌هه‌روه‌ها‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ئه‌مساڵی‌په‌رله‌مانی‌‌هیندستاندا‌پێنج‌ملیار‌دۆالر‌خه‌رجكراوه‌‌بۆ‌بانگه‌ش���ه‌ی‌بڵێین‌ لێ���ره‌وه‌‌ده‌توانین‌ هه‌ڵب���ژاردن،‌هه‌ڵب���ژاردن‌ده‌بێته‌‌بازاڕێك���ی‌گه‌وره‌‌و‌له‌وه‌رزی‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌گه‌رم‌ده‌بێت‌و‌س���ه‌رجه‌م‌كه‌رته‌كان���ی‌خزمه‌تگوزاری‌و‌كه‌رت���ی‌ په‌یوه‌ندی���ه‌كان‌و‌ گه‌یان���دن‌و‌ڕاگه‌یاندن‌)بینراو‌و‌بیستراوو‌خوێنراوو‌ئه‌لیكترۆنی‌(‌و‌چاپه‌مه‌نی‌و‌چاپخانه‌كان‌و‌چێشتخانه‌كان‌و‌گه‌شته‌كانی‌فرۆكه‌خانه‌و‌كاره‌بایی‌و‌ب���ازاڕی‌ئامێره‌كانی‌ڕافیعه‌و‌جلوب���ه‌رگ‌و‌قوماش‌و‌ته‌نان���ه‌ت‌بازاڕی‌ت���ۆڕه‌‌ ئه‌لیكترۆن���ی‌و‌ ئینته‌رنێ���ت‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان،‌هه‌روه‌ها‌كه‌رتی‌كار‌به‌خۆی���ه‌وه‌‌ده‌بینێت،‌چونكه‌‌ بوژانه‌وه‌‌هه‌ڵمه‌ت���ی‌بانگه‌ش���ه‌‌ده‌رف���ه‌ت‌و‌هه‌لی‌كار‌ده‌ڕه‌خس���ێنێت‌بۆ‌ژماره‌یه‌كی‌زۆری‌خه‌ڵك‌كه‌‌له‌كه‌مپین���ی‌كاندیدو‌پارت‌و‌قه‌واره‌كان���دا‌كار‌ده‌ك���ه‌ن‌وێڕای‌كه‌وته‌‌كاری‌ئ���ه‌و‌كۆمپانیایان���ه‌ی‌كه‌‌له‌بواری‌بانگه‌ش���ه‌‌و‌ڕاوێژكاریی‌هه‌ڵبژاردندا‌كار‌

بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ له‌كاتی‌ ده‌كه‌ن،‌هه‌ڵبژاردن���دا‌به‌ه���ۆی‌خه‌رجكردنی‌ئه‌و‌بودجه‌‌تایبه‌ته‌ی‌بۆ‌بانگه‌شه‌‌ته‌رخانكراوه‌‌دۆخی‌بازاڕو‌بازرگانی‌و‌ئابوری‌به‌گشتی‌به‌ره‌و‌بوژانه‌وه‌‌ده‌چێت،‌ئه‌گه‌رچی‌ئه‌م‌بارودۆخه‌‌بارێكی‌كاتیه‌،‌به‌اڵم‌ده‌توانرێت‌به‌باش���ترین‌شێوه‌‌س���ودی‌لێببینرێت.‌‌واڵتانی‌خاوه‌ن‌پالن‌چه‌ندین‌توێژینه‌وه‌‌پێش‌و‌پ���اش‌هه‌ڵبژاردن‌ئه‌نجام‌ده‌ده‌ن‌بانگه‌شه‌كاندا‌ بۆیان‌ده‌ركه‌وتوه‌‌له‌كاتی‌ئه‌گ���ه‌ر‌ ڕوده‌دات،‌ ئاب���وری‌ گه‌ش���ه‌ی‌بێ���ت،‌ته‌نانه‌ت‌ به‌رێژه‌یه‌ك���ی‌كه‌میش‌نرخی‌دراوی‌ئه‌و‌واڵته‌‌كه‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌به‌رێوه‌ده‌چێ���ت‌ تێ���دا‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌

به‌رزده‌بێته‌وه‌‌و‌خواس���تێكی‌زۆر‌له‌سه‌ر‌پشك‌و‌قه‌باڵه‌كانی‌كۆمپانیانی‌ئه‌و‌واڵته‌‌داراییه‌كاندا،‌ له‌بازاڕه‌‌ ده‌بێت‌ دروس���ت‌چونكه‌‌نرخه‌كانیان‌به‌رزده‌بێته‌وه‌.‌ئه‌وه‌ی‌ئێستا‌له‌گه‌رمه‌ی‌بانگه‌شه‌ی‌هه‌ڵبژاردنی‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌پارێ���زگاكان‌و‌ئه‌نجومه‌نی‌نوێنه‌رانی‌عێراقدا‌ڕوده‌دات‌له‌كوردستاندا‌بانگه‌شه‌یه‌كی‌ش���ێواوو‌ناڕێك‌و‌ناڕون‌و‌ناشه‌فاف‌له‌ڕوی‌بودجه‌ی‌حیزبه‌كان‌بۆ‌بانگه‌ش���ه‌‌و‌به‌هه‌ده‌ردانێكی‌زۆری‌پاره‌و‌توانای‌خه‌ڵ���ك‌و‌ته‌كنه‌لۆژیا‌ده‌بینرێت،‌ئه‌م‌بانگه‌ش���ه‌یه‌‌له‌كاتێكدا‌ده‌كرێت‌كه‌‌ده‌یان‌گرفتی‌دارایی‌و‌ئیداری‌و‌سیاس���ی‌بونی‌هه‌یه‌‌له‌كوردستان‌و‌عێراقدا،‌له‌گه‌ڵ‌

ئ���ه‌وه‌ی‌ده‌وترێت‌بانكه‌كان‌س���یوله‌یان‌نیه‌،‌به‌اڵم‌پارته‌‌سیاس���یه‌كان‌ئاسمان‌و‌شه‌قام‌و‌شاره‌كانیان‌پڕ‌كردوه‌‌له‌ده‌نگ‌و‌ره‌نگ،‌ئه‌چیته‌‌هه‌ر‌كوێ‌پۆسته‌رو‌ئااڵو‌لۆگۆو‌وێنه‌‌و‌وته‌‌ده‌بینی‌و‌تیڤی‌و‌ڕادیۆ‌و‌با‌بوه‌س���تێت،‌ له‌والوه‌‌ ئینته‌رنێتی���ش‌ئه‌وه‌ی‌زیاتر‌جێگای‌سه‌رنجه‌‌هه‌ڵمه‌تی‌بانگه‌ش���ه‌‌له‌كوردستاندا‌زۆر‌سه‌ره‌تاییه‌‌پێویس���تی‌به‌ڕێكخستن‌و‌یاسای‌تایبه‌ت‌هه‌یه‌‌تا‌چۆنیه‌تی‌بانگه‌ش���ه‌‌ڕێكبخات‌و‌سنورو‌شوێن‌و‌ماوه‌ی‌بانگه‌شه‌كه‌‌دیاری‌ب���كات‌له‌گه‌ڵ‌دیاریكردنی‌س���ه‌رچاوه‌ی‌دارای���ی‌ئ���ه‌و‌پ���ارت‌و‌قه‌واران���ه‌ی‌كه‌‌بانگه‌ش���ه‌‌ئه‌ك���ه‌ن‌ئه‌مه‌ش‌پێویس���تی‌

به‌سیس���ته‌مێكی‌بانك���ی‌پێ���ش‌كه‌وتو‌هه‌یه‌‌كه‌‌تا‌ئێس���تا‌له‌كوردستاندا‌بونی‌نی���ه‌،‌تا‌بتوانرێت‌س���ه‌قفێك‌بۆ‌دارایی‌بانگه‌شه‌‌و‌س���ه‌رچاوه‌كی‌به‌ڕونی‌دیاری‌بكرێ���ت،‌جگه‌‌له‌وه‌‌هه‌ر‌له‌و‌یاس���ایه‌دا‌الیه‌ن���ه‌كان‌پابه‌ن���د‌ب���كات‌بودج���ه‌ی‌بانگه‌ش���ه‌كه‌یان‌له‌ناوخۆدا‌خه‌رج‌بكه‌ن‌نه‌ك‌بیبه‌نه‌‌ده‌ره‌وه‌‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌ئێستا‌له‌كوردستاندا‌ده‌كرێت‌زۆرێك‌له‌پۆسته‌ر‌و‌ئااڵو‌تیشێرت‌و‌بابه‌ته‌كانی‌تری‌بانگه‌شه‌‌له‌والتی‌چین‌و‌توركی���ا‌و‌ئێران‌ده‌كرێت‌ئه‌م���ه‌ش‌دارای���ی‌واڵت‌ده‌باته‌‌ده‌ره‌وه‌‌و‌بوژانه‌وه‌ی‌بازاڕی‌ناوخۆی‌لێناكه‌وێته‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌تێبینی‌ئ���ه‌وه‌‌ده‌كرێت‌پارت‌و‌

لیس���ته‌كان‌له‌دهۆك���ه‌وه‌‌تا‌س���لێمانی‌بانگه‌شه‌‌ده‌كه‌ن‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ی‌ده‌زانین‌دابه‌ش���بونێكی‌سیاس���ی‌هه‌ی���ه‌‌له‌نێو‌ش���اره‌كاندا‌واتا‌هه‌ر‌هێزێكی‌سیاس���ی‌له‌ناوچه‌یه‌ك���ی‌دیاریك���راودا‌جه‌ماوه‌ری‌زیاتره‌‌جگ���ه‌‌له‌چه‌ند‌هێزیكی‌دیاریكراو‌ئه‌مه‌ش‌به‌هه‌ده‌ردان���ی‌داراییه‌.‌له‌كاتی‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ئه‌مه‌ریكا‌دیموكراته‌كان‌هیچ‌بانگه‌شه‌یه‌ك‌له‌ویالیه‌تی‌ته‌كساسدا‌ناك���ه‌ن،‌چونكه‌‌ده‌زان���ن‌كۆمارییه‌كان‌زۆرینه‌ن،‌هه‌روه‌ها‌ویالیه‌تی‌كالیفۆرنیاش‌كۆمارییه‌كان‌بانگه‌ش���ه‌‌ناكه‌ن،‌چونكه‌‌ده‌زانن‌دیموكرات���ه‌كان‌له‌وێ‌‌زۆرینه‌ن،‌بۆیه‌‌ڕو‌له‌و‌شوێنانه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌ده‌نگی‌خۆڵه‌مێش���ی‌زۆری‌لێی���ه‌‌وات���ا‌ده‌نگه‌‌ڕاڕاكان،‌له‌كۆتاییدا‌پێویسته‌‌یاسایه‌كی‌تایبه‌ت‌ هه‌بێت‌ له‌كوردس���تاندا‌ تایبه‌ت‌به‌هه‌ڵبژاردن‌و‌بانگه‌ش���ه‌‌تا‌پرۆس���ه‌كه‌‌ڕێكبخات‌و‌ش���ه‌فافانه‌‌دارایی‌هه‌ڵبژاردن‌ئاش���كرا‌ب���كات‌و‌چاودێری���ی‌ب���كات‌و‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌‌ ژینگه‌ییه‌كانی‌ كاریگه‌ریی���ه‌‌كه‌مبكاته‌وه‌،‌چونكه‌‌زۆریك‌له‌ماده‌كانی‌بانگه‌شه‌‌ژینگه‌‌پیس���كه‌رن،‌به‌ئومێدی‌ئه‌وه‌ی‌س���ه‌رجه‌م‌پارته‌‌سیاس���یه‌كانی‌به‌ڵێن���ی‌ بانگه‌ش���ه‌دا‌ له‌كات���ی‌ وه‌ك‌باش���بونی‌ڕه‌وشی‌ژیان‌وخۆشگوزه‌رانی‌خه‌ڵ���ك‌ده‌ده‌ن‌و‌به‌ڵێنی‌ده‌س���تكه‌وتی‌ئابوری‌ده‌ده‌ن‌بتوانن‌میانه‌ی‌بانگه‌شه‌ی‌ده‌س���تكه‌وتێكی‌ بكه‌نه‌‌ هه‌ڵبژاردنی���ش‌ئابوری‌بۆ‌كۆمه‌ڵگاكه‌یان‌و‌ئه‌وه‌ش���یان‌له‌بیربێ���ت‌ده‌س���تكه‌وته‌‌ئابوری���ه‌كان‌و‌باشبونی‌ژیانی‌خه‌ڵك‌له‌ڕابردو‌ئاینده‌دا‌گره‌نت���ی‌س���ه‌ركه‌وتنی‌ه���ه‌ر‌هێزیكی‌سیاس���یه‌‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‌نزیكترین‌نمونه‌‌سه‌ركه‌وتنی‌پارتی‌داد‌و‌گه‌شه‌یه‌‌واڵتی‌ ش���اره‌وانیه‌كانی‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌

توركیا.

ئابوری)425(‌سێشه‌ممه‌‌2014/4/22 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

نزیكه‌ی‌‌‌100هه‌زار‌بازرگان‌له‌هه‌رێمدا‌هه‌نبه شێوه یه كی گشتی ئاڵوگۆڕی بازرگانی توركیا له هه رێمدا چاالكتره

بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌به‌هه‌ده‌ردانی‌‌دارایی‌‌هه‌رێم"زۆرێك له پۆسته ر و ئااڵو تیشێرت و بابه ته كانی تری بانگه شه له واڵتی چین و توركیا و ئێران ده كرێت"

پاره‌دانی‌‌به‌شێك‌له‌سه‌رمایه‌داره‌كانی‌‌

سلێمانی‌‌به‌حكومه‌ت‌جۆرێك‌

موجامه‌له‌ی‌‌تێدایه‌"هه‌ولێر"‌پایته‌ختی‌گه‌شتیاری‌واڵتانی‌عه‌ره‌بی‌جوڵه‌ی‌بازرگانی‌به‌هێز‌ده‌کات‌

دیمه‌نێک‌له‌بانگه‌شه‌ی‌هه‌ڵبژاردن‌له‌سلێمانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

پێویسته‌‌یاسایه‌كی‌تایبه‌ت‌له‌كوردستاندا‌

هه‌بێت‌تایبه‌ت‌به‌هه‌ڵبژاردن‌و‌

بانگه‌شه‌‌تا‌پرۆسه‌كه‌‌ڕێكبخات‌و‌شه‌فافانه‌‌دارایی‌هه‌ڵبژاردن‌

ئاشكرا‌بكات‌

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

دیسانه وه مه سه له ی داعش و سوپای عێراق له ناوچه كێشه له سه ره كان

سه رهه ڵده داته وه ، ئه مجاره له ناحیه ی سلێمان به گی پارێزگای

سه اڵحه دینه وه بۆ ناحیه ی قه ره ته په ی پارێزگای دیاله ، به ڕێوه به ری ناحیه ی

قه ره ته په ش ده ڵێت "كۆمه ڵێك گوندی ناوچه ی قه ره ته په و جه باره و حه وزه ی

حه مرین پێشتریش هیچ هێزێكی حكومی تێدا نه بوه و هه ر به ده ستی

داعشه وه بوه ".

ئاوێن����ه زانیارییه كان����ی به پێ����ی گونده كانی سنوری حه مرین و ده وربه ری گوندیش ده یان داعشه وه یه و به ده ستی هی����چ هێزێكی س����ه ربازی تێ����دا نییه و ناتوانن بچنه ناوی����ه وه ، ئه و گوندانه ش كه چه ند ره بیه یه كی سه ربازیی تێدا بوه بونی حكومه ت زۆر الواز بو، بۆیه گروپه چه كداره كان ب����ه رده وام هێرش ده كه نه

سه ریان.له وباره یه وه ئه ندامی ئه نجومه نی قه زای له لێدوانێكی گل����ی دوزخورماتو كه مال پێشویدا بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كردبو كه له س����نوری گوندی لوقم و حه فرییه ی به پارێزگای به دوزخورماتوی سه ر سه ر س����ه اڵحه دینه وه تاوه كو گوندی قوشی له س����نوری پارێزگای دیاله ناوچه یه كی چۆڵه و هیچ هێزێكی سه ربازیی و ئه منی تێ����دا نییه ، بۆیه به و هۆیه وه رێكخراوی قاعی����ده و داعش و گروپ����ه چه كداره كان هه ر كاتێك ویستبێتیان چاالكی خۆیان

كردوه .

هاوكاتبه ڕێوه به ری ناحیه ی قه ره ته په وه ه����اب ئه حمه د له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه ئاش����كرایكرد كه داعش پێشتریش له و سنورانه بونیان هه بوه و ئێستا جوڵه ی هێرشی ده س����تیپێكردوه و سه ربازییان له ن����اكاو ئه نجام����ده ده ن، هه رچه ن����ده كۆمه ڵێك گون����دی ناوچه ی قه ره ته په و جه ب����اره و حه وزی حه مرین پێش����تریش

هه ر به ده ستی داعشه وه بوه .رابوردو مانگ����ی 3ی له ناوه ڕاس����تی رێكخ����راوی چه كداری داعش هێرش����ی كرده سه ر چه ند ره بیه یه كی سه ربازیی عێراق����ی و چه ندین ك����وژراوو برینداری لێكه وتوه ت����ه وه و 10 ره بیه و دو باره گای

سریه ده ستی به سه ردا گیرا.له ناوچه ی سه رچاوه یه كیس����ه ربازیی

ن����اوی نه یویس����ت ب����ه گ س����لێمان باڵوبكرێته وه بۆ ئاوێنه رونیكرده وه كورد له هه مو ناوچه ی ته ماس����دا واتا له نێوان جه له والو كوڵه جوو قه ره ته په و جه باره و دوزخورماتوو هه مو س����نوری حه مرین و ده وروبه ری، له یالن و ده وروبه ری كه ركوك هێزی هه یه ، بۆی����ه ده بێت به وریاییه وه س����ه ربازیی خۆی مامه ڵه ی سیاسه ت و

بكات ئه گینا تێوه ده گلێت.گه نجێكی دانیشتوی ناحیه ی قه ره ته په به ره گه ز كورد س����ه عد محه مه د له باره ی خراپ����ی دۆخی ئه من����ی ناحیه كه یانه وه وتی "به هۆی به رده وامی نائارامی دۆخی ئه منی و خراپی بژێ����وی خه ڵكێكی زۆر له م ناوچانه وه به ره و قه زاو گونده كانی كوردس����تان ده ڕۆن و ش����وێنی خۆی����ان ب����ه زۆری به تایب����ه ت به جێده هێڵ����ن، كورده كان كۆچ ده ك����ه ن، چونكه ژیان لێره بونی نه ماوه و ئه م دۆخه خراپه ش

به هیچ كه سێك چاره سه ر ناكرێت".له باره ی كاریگه ری ئه و دۆخه له سه ر پ����رۆژه ی ئه نجامدان����ی وه س����تاندن و ئه نجومه نی سه رۆكی خزمه تگوزارییه وه ش����اره وانی قه ره ته پ����ه ره حی����م عه زیز پش����تگوێخراوه و وتی"ناحیه كانم����ان له ئه نجومه نی پارێزگاو پارێزگای دیاله وه هی����چ پرۆژه یه كمان ب����ۆ ئه نجامنادرێت تاوه كو به هۆی ئه و دۆخه وه رابگیرێت".

سه رچاوه یه كی سه ربازیی له ده وروبه ری ناحیه ی قه ره ته په بۆ ئاوێنه ئاشكرایكرد كه ئه م ش����ه ڕو ملمالنێیانه س����ه ره تای ناكۆكی نێوان ش����یعه و س����وننه یه و تا ڕاده یه ك ئه و ش����ه ڕه ده س����تیپێكردوه ، هه رچه نده له ئێستادا له به رئه وه ی ناوچه كێشه له س����ه ره كان به زۆرین����ه س����وننه مه زهه بین مالیك����ی بێزاریان ده كات بۆ ئه وه ی ش����وێنی خۆی����ان به جێبهێڵن و به ش����داری هه ڵب����ژاردن نه ب����ن، ته نها له پێناو كه مكردنه وه ی ده نگی س����وننه ، به اڵم سوننه كانیش له ناوچه ی به عقوبه و به ڕاونانی ده س����تیانكردوه ده وروبه ری

شیعه كان.له ساڵی 2003وه دۆخی ئه منی ناوچه

كێشه له س����ه ره كان هه میشه له نائارامیدا بوه و له كات����ی هه ر هه ڵبژاردنێكیش����دا خراپی دۆخه كه گه رمتر بوه ،به ڕێوه به ری ناحی����ه ی قه ره ته پ����ه ل����ه و باره ی����ه وه رایده گه یه نێت "دۆخی ئه منی قه ره ته په پێش����تر هه ر خراپ ب����وه ، به اڵم به هۆی هاتنه پێشه وه ی سوننه و شیعه و شه ڕی بوه ، هه ڵب����ژاردن دۆخه ك����ه خراپت����ر چونك����ه داع����ش به حس����اب له س����ه ر ئه وه تا ش����ه ش ئه ژماركراوه و س����وننه ژێر ناوه ندی هه ڵبژاردنم����ان كه وتوه ته

ده ستیانه وه ".ئه و شه ش گونده ی كه شه ش بنكه ی ده نگدانی تێدایه و چۆڵكراوه پێكهاتون، له )سه عید مێدی و جدێده و سالی ته په و ئه وامرو بنعێزو عومه ر مه ندان( سوپای

عێراقیشی تێدانییه .وه ه����اب ئاش����كرای ده كات دۆخه كه به ره و خراپت����ر ده ڕوات و ره نگه الیه نی س����ێیه م كه كورده له نێوان ئه و شه ڕه ی چونكه تێوه بگلێت، س����وننه ش����یعه و كوردو هێزی پێش����مه رگه ل����ه و ناوچانه بونی����ان هه یه و ده س����ه اڵتدارن، داعش و شه ڕی س����وپا هاتوه ته قه ره ته په و سه ر سنوری كوردستان، بۆیه مه ترسی هه یه

كوردیش ببێته الیه نێك له و دۆخه .به رپرس����ان و هاواڵتیان����ی ناحی����ه ی قه ره ته پ����ه باس له وه ده ك����ه ن كه هه ر كوردێك له پاش ده رچونی بۆ ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق و ئه نجومه نی پارێزگای دیاله بۆ یه كجاریش سه ردانی نه كردوه ، ئاوێنه به و مه به س����ته زۆر هه وڵیدا رای پارێزگای ئه نجومه نی جێگری سه رۆكی دیاله كه ریم عه لی ئاغا وه ربگرێت، به اڵم

ژماره كه ی داخرابو.

9 )425( سێشه ممه 2014/4/22 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

پسپۆڕێكی ژینگه جه خت له وه ده كاته وه كه ئه و ئاوه ی

هاواڵتیانی سلێمانی به كاریده هێنن بۆ خواردنه وه به پێی پێوه ره

جیهانیه كان ته واو پاك نییه ، ئه مه ش به هۆی ئه وه ی ئاوی زێراب تێكه واڵو

سه رچاوه كانی ئاو ده بێت.

پس���پۆڕی بواری ژینگه و مامۆس���تا زانكۆی س���لێمانی ، د.س���اڵح نه جیب ئه وه ئاوێن���ه دا له دیدارێكی مه جی���د ده خات���ه رو كه به هۆی ئ���ه وه ی ، ئاوی زێراب تێكه اڵوی هه ردو سه رچاوه ی ئاوی دوكان و ده ربه ندیخ���ان ده بێت، ئاوه كه وه كو پێویست پاك نییه "به هۆی ئه و ئاوه ڕۆی���ه وه چه ندین مه وادی ژه هراوی ده بێت، ئاوه كان تێكه اڵوی سه رچاوه ی لێره ش هێنده ئامێری پێشكه وتو نییه بۆ پاككردنه وه ی هه مو ئه و مه وادانه ". تاقیگه ی به ڕێوه به ری له به رامبه ریشدا ئاوی س���لێمانی فه ره ی���دون محه مه د، دان ب���ه وه دا ده ن���ێ كه راس���ته ئاوی زێراب تێكه اڵوی س���ه رچاوه ی ئاوه كان ده بێت، به اڵم ب���اس له وه ش ده كاتكه پش���كنینی ته واو بۆ ئاو ده كه ن ئه وجا

بۆ هاواڵتیانی ده نێرن.

ئاوه ڕۆ تێكه اڵوی سه رچاوه كانی ئاو ده بێت

ئ���اوی دابینكردن���ی س���ه رچاوی هاواڵتیانی سنوری پارێزگای سلێمانی ، به نداوی ه���ه ردو له س���ه رچنار، جگه دوكان و ده ربه ندیخانه ، به پێی قس���ه ی ئه و پسپۆڕه ی بواری ژینگه و دانپێدانانی ئاوی به ڕێوه به رایه ت���ی به رپرس���ێكی س���لێمانیش، ئاوی زێ���راب تێكه اڵوی

ئاوی هه ردو به نداوه كه ده بێت.وه ك ش���ارێكی ئ���اوه ڕۆی هه م���و تانجه رۆوه چه می س���لێمانی ،ده چێته به ن���داوی ده چێت���ه له وێش���ه وه ئه مه جگه له ئ���اوه ڕۆی ده ربه ندیخ���ان، تری���ش، ناحی���ه ی ق���ه زا و چه ن���د ناوچه كانی ئ���اوه ڕۆی به هه مانش���ێوه ش���ارباژێڕو پش���ده ر چه ندین شوێنی تری���ش ده چێته وه ناو ئ���اوی دوكان و تێكه اڵوی ئاوی ئه و به نداوه ده بێت كه

سه رچاوه ی سه ره كی دابینكردنی ئاوی شاری سلێمانیه .

كاری تاقیگه كانی پشكنین سنورداره د.ساڵح نه جیب مه جید جه خت له وه ده كاته وه ، تاقیگه كانی پش���كنینی ئاو له هه رێمدا توانای هه مو ئه و پشكنینه كیمیای���ی و فیزیای���ی و بایه لۆجیانه یان نیی���ه ، ك���ه له دنیای ئێس���تادا بۆ ئاو ده كرێ���ت، ئه و باس ل���ه وه ش ده كات كه خۆی وه ك مامۆس���تایه كی زانكۆی سلێمانی پش���كنینی بۆ ئاوی تانجه رۆ ك���ردوه ، كه دواجار تێك���ه اڵوی ئاوی ده ربه ندیخان ده بێت، س���ه ره نجام بۆی ده ركه وتوه ك���ه كوالیتی ئاوه كه وه كو پێویست نییه ، ته نانه ت ده گاته ئه وه ی ك���ه بڵێ���ت "كوالیتی ئاوه ك���ه هێنده

خراپبو نه ك ب���ۆ خواردنه وه ، بۆ هیچ مه به س���تێك نه ده ك���را به كاربهێنرێ ".وه ك د.س���اڵح رونیده كات���ه وه رۆژانه له كارگه كان و تاقیگه كانی نه خۆشخانه و زانك���ۆكان چه ندین م���ه وادی كیمیایی زیانبه خش ده چێته ناو ئاوی زێرابه كان و به نداوه كان ئاوی تێكه اڵوی له وێشه وه ده بێت���ه وه ، كه "پاككردنه وه ی ئاو له و مه واده كیمیایانه زۆر زه حمه ته "چونكه هه روه ك ئه و ده ڵێت "مه وادی كیمیایی زیانبه خش���ی وه ها هه ن هه ر گرامێكی تێك���ه اڵوی ئ���او ببێت ه���ه زار كه س توش���ی ژه هراویب���ون ده كات". ه���ه ر وه ك ئ���ه و ئاماژه ی پێده كات پیس���ی ئاوه كان له هاویندا به ته واوه تی هه ستی پێده كرێت "به شێك له ماسی به نداوه كان

به هۆی ئه و مه وادانه وه له ناوده چن".

پاكبونه وه ی ئاوێك كه ئاوه ڕۆی تێكه اڵ و بوبێت، ئاسان نییه

س���لێمانی زانكۆی مامۆس���تاكه ی ئه وه ش ده خاته رو كه هه ر له مه سه له ی پیس���بونی س���ه رچاوه كانی ئاو، له دو كۆنفراسی جیادا له ساڵی 2013 چه ندین راسپارده یان بۆ الیه نی په یوه ندیداری حكوم���ه ت به رزكردۆت���ه وه ، "ب���ه اڵم تائێستا هیچ نه كراوه ".د.ساڵح جه خت ل���ه وه ش ده كاته وه ك���ه پاكبونه وه ی ئاوێ���ك كه ئ���اوه ڕۆی زێرابی تێكه اڵ و بێت، ئاسان نییه به تایبه ت له هه رێمدا ئه وه یه نه هێڵین چاره س���ه ر "باشترین ئاوی زێراب، تێكه اڵوی سه رچاوه كانی

ئاو ببێت".قسه ی به رێوه به رایه تی ئاو چییه ؟

له به رامبه ر وته كانی ئه و مامۆستایه ی

به ڕێوه ب���ه ری س���لێمانی ، زانك���ۆی ئ���اوی س���لێمانی فه ریدون تاقیگه ی محه مه د، ئه وه ناش���ارێته وه كه ئاوی زێ���راب تێكه اڵوی س���ه رچاوه ی ئاوی هه ردو به ن���داوی دوكان و ده ربه ندیخان ده بێت، له سه ر ئه وه ش، چه ندین ساڵه به چه ندین راپۆرتی جیا سه روی خۆیان به اڵم ئاگاداركردۆته وه ، مه ترسیه له و هه ر جاره به پاساوێك كار له و بواره دا نه ك���راوه ، "له س���اڵی 2010 راپۆرتمان بۆ س���ه روی خۆم���ان به رزك���رده وه و داوامانك���رد ك���ه ب���ا ئ���اوی زێراب تێكه اڵوی س���ه رچاوه كانی ئاو نه بێت، پرۆژه یه كی له 2013دا به هه مانش���ێوه ترمان پێشكه شكرد، به اڵم تائێستا ئه و كێش���ه یه هه ر ماوه ". ئه و به رپرسه ی ئ���اوی س���لێمانی جه خ���ت ل���ه وه ش

ده كات���ه وه ، كه هه مو ئ���ه و ئاوه ی بۆ هاواڵتیانی ده نێ���رن، له تاقیگه كانیاندا پشكنینی ته واوه تی بۆ ده كه ن ئه وجا ده ینێرن و ئه و وتی "تاوه كو ئێستا هیچ الیه نێ���ك پێچه وانه ی پش���كنینه كانی ئێمه ی نه س���ه لماندوه ك���ه بڵێت ئه و ئ���اوه ی ئێمه ده نێرین ب���ۆ هاواڵتیان پیس بێت، جگه له وه ئێمه له پیسبونی

سه رچاوه كانی ئاو به رپرس نین".

*ه���ه ر هاواڵتیه ك���ی هه رێ���م رۆژانه نزیكه ی 450 لیت���ر ئاو به كارده هێنێ ، نزیكه ی 2بۆ4 لیتری بۆ خواردنه وه یه .

چ���اوه ڕوان پێش���بینیه كان *به پێی ده كرێت تا ساڵی 2025 له سه رتاسه ری جیهان���دا نزیكه ی 2ملی���ۆن كه س بێ

ئاوی سازگار بن.

"به‌پێی‌‌پێوه‌ره‌‌جیهانیه‌كان‌ئاوی‌‌سلێمانی‌،‌پاك‌نییه‌"به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ئاو:‌پشكنینی‌‌ته‌واوه‌تی‌‌بۆ‌ئاو‌ده‌كه‌ین،‌ئه‌وجا‌بۆ‌هاواڵتییانی‌‌ده‌نێرین

داعش‌له‌قه‌ره‌ته‌په‌‌ده‌ست‌ده‌گرێت‌به‌سه‌ر‌شه‌ش‌بنكه‌ی‌‌ده‌نگداندا"شیعه‌و‌سوننه‌‌له‌ناوچه‌‌دابڕاوه‌كان‌هێرش‌ده‌كه‌نه‌‌سه‌ر‌یه‌كتری‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ردوال‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردن‌نه‌بن"

گومان له پاکی سه رچاوه کانی ئاوی سلێمانی ده کرێت فۆتۆ: ئارام که ریم

رۆژانه چه ندین ماده ی كیمیایی

زیانبه خشی كارگه و تاقیگه كان تێكه اڵوی

سه رچاوه كانی ئاو ده بن

هێزی سوپای عێراق له قه ره ته په فۆتۆ: ئیحسان

له کاتی بانگه شه ی هه ڵبژاردندا بارگرژییه کان

له ناوچه جێناکۆکه کان ئالۆزترده بێت

‌ره‌نگاڵه(425( سێشه ممه 2014/4/22 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (425( سێشه ممه ‌2014/4/22ره‌نگاڵه 1011

حه سه نی ره ستگاروه رگێڕی رۆمانی سه د ساڵ ته نهایی بۆ

كوردی

نزیكه ی حه ڤده هه ژده س���اڵ له مه وبه ر بوو كه من بۆ یه كه مجار رۆمانی س���ه د هه ڵبه ته خوێن���ده وه ، ته نهایم س���اڵ پێش ئه وه ی ئ���ه م رۆمانه بخوێنمه وه ، س���ه باره ت به گه وره یی و بایه خ و گرنگی سه د س���اڵ ته نهایی گارس���یا ماركێز شتگه لێكم له رادیۆ بی بی سی بیستبوو، پاش���ان هاوڕێیه كی ئازیزم له ئێرانه وه ئه و فارسی وه رگێڕدراوی نوسخه یه كی رۆمان���ه ی بۆ هێنام، ك���ه خوێندمه وه ناوه ڕۆكێكی ئێجگار به پێزو ده وڵه مه ندم تیا به دیكرد، كه گێڕانه وه ی مرۆڤ بوو له سه ره تای نیشته جێ بوونیه وه له سه ر ئه م هه س���اره یه ت���ا ده گات به وه ی كه له كورده واری���ی خۆمان���دا پێیده ڵێ���ن دنی���ا ئاخ���ر ب���وون و ئاخ���ر زه مان، چیرۆكی هه م���وو قۆناغه كان���ی ژیانی شارستانیه ت له م رۆمانه دا ئاماده بوو، چۆنیه تی په یدابونی ئایین و ئاینزاكان،

ئایدۆلۆژیه كان، ملمالنێی سه رهه ڵدان و ناكۆكییه ئاش���كراو ش���اراوه كانی نێو كۆمه ڵگ���ه و یه كه مین ته قه ی ش���ه ڕی

پارتیزانی .ئه وكات كه من ده ستم به خوێندنه وه ی كرد، نه مده زانی ئ���ه م رۆمانه ئه وه نده له ن���او كۆمه ڵگ���ه ی جیهانی���دا ده نگی داوه ته وه كه به ملیۆنه ها دانه ی لێچاپ و باڵوكراوه ت���ه وه ، كاتێك رۆمانی س���ه د ساڵ ته نهاییم یه ك جارو دوو جار و سێ جار خوێنده وه ، كه وتمه سه ر كه ڵكه ڵه ی ئ���ه وه ی وه ریبگێڕم بۆ كوردی ، زۆرجار به خۆم���م ده وت حه یفه ئه م ش���اكاره هاونیش���تمانانی به ك���وردی و نه كرێت

منیش به زمانی خۆیان نه یخوێنه وه .زۆر به وه رگێڕانی���ه وه خه ریك بوم، دوو س���ێ س���اڵێكی پێچوو تا س���ه د ساڵ ته نهای���م به ت���ه واوی ك���رد به كوردی و پاش���ان به هاوكاری چه ند دۆس���تێكم ل���ه ده ره وه ی واڵت به چاپم گه یاند. كه گه ڕاش���مه وه بۆ كوردس���تان، ده زگای چاپ و په خشی سه رده م و كاك شێركۆ بێكه س���ی ره حمه تی سه رۆكی ده زگاكه

په یوه ندی���ان پێ���وه ك���ردم و داوایان كرد ك���ه جارێكیتر ئ���ه م رۆمانه چاپ بكه ن���ه وه ، له ڕاس���تیدا منی���ش زۆرم پێخ���ۆش بوو كه ئه وان ئاماده ن چاپی بكه نه وه ، چونكه خوێندنه وه یم له الیه ن هاواڵتیانی كورده وه به پێویست ده زانی ، س���ه د س���اڵ ته نهایی كتێبێكه له باری ئایدۆل���ۆژی و كۆمه اڵیه تی و سیاس���ی و تیش���ك خستنه س���ه ر س���ه ره تاكانی ئایین و ئاینزاو راب���ردووی مرۆڤه وه تا بڵێ���ی سه رنجڕاكێش���ه ، ماركێز هه موو له م مێ���ژووی شارس���تانیه تی مرۆڤی كتێبه 400 الپه ڕه ییه دا جێكردووه ته وه . وێڕای ئ���ه وه ش زۆرێك له و ش���تانه ی ك���ه ئه و له رۆمانه كه یدا باس���ی ده كات باون، له كۆمه ڵگه ی كورده واریدا هه ن و ژیانی كۆمه اڵیه تی و له رووی به تایبه تی سیاس���یه وه ، ل���ه ڕووی ده رب���ه ده ری و دڵگرانی نیگ���ه ران و ماركێ���ز، مردنی كردنم، به كۆچی دوایی ئه م نوس���ه ره به نرخ و مه زنه زیانێكی گه وره له ئه ده بی مرۆڤایه تی له كۆمه ڵگ���ه ی جیهان���ی و

كه وت.

هه فته ی رابردو گابریال گارسیا ماركیز، نوس���ه ری رۆمانی سه د س���اڵ ته نهایی و براوه ی خه اڵتی نۆبڵ كۆچی دوایی كرد، ئه و یه كێك بو له و نوسه رانه ی كه زۆربه ی رۆمان و نۆڤڵێت و چیرۆكه كانی كراونه ته كوردی و به شێكی زۆری خوێنه رانی ئێمه س���یحرئامێزه كانی جادویی و به نوسینه

سه رسامن.دو رۆماننوسی جیهانی هه ن، زیاد له هه ر

نوسه رێكی دیكه له كوردستان ناسراو و پڕ خوێنه رن: نیكۆس كازانتزاكیس و گارسیا ماركیز. ئه و دو نوسه ره ی كه خه سڵه تی گێڕانه وه ی رۆمانه كانی���ان دیاری هه ره ئێ���ش و ئازاره ب���ێ بڕانه وه كانی مرۆڤه . ئه وان كه داهێنه ری جوانترین و نازدارترین رۆمانه هه ره مه زن و پ���ڕ خوێنه ره كانی سه ده ی بیس���ته من، به وپه ڕی سه لیقه و كارامه یی���ه وه چیرۆكی ش���ین و ش���ایی مرۆڤ ده گێڕنه وه ، كازانتزاكیس و ماركیز دو نوس���ه ری ئێج���گار خۆشه ویس���تن شاكاره كانیشیان زۆربه ی له كوردستان و

كراوه به كوردی .ئه فس���انه یی و چیرۆك���ه رۆم���ان و له گ���ه ڵ ماركی���ز، س���یحرئامێزه كانی خۆیان خوێنه ر ده به ن بۆ س���ه رزه مین و جیهانێ���ك ك���ه جیاوازییه ك���ی ئه وتۆی له گه ڵ س���ه رزه مینی كوردس���تان نییه ، ئه م جیهانه ی ماركی���ز به دیهێنه ریه تی ، پڕه له و قوربانیانه ی كه له س���ه ر خاك و زه وی و زێدی خۆیان ریشه كێش���كراون، پ���ڕه له و مرۆڤانه ی ك���ه له خانه و النه ی به كوله مه رگی خۆیان���دا بچوكی هه ژارو ژی���ان به س���ه رده به ن و هه ریه كه ش���یان به تاسه وه ده یانه وێت چیرۆكی كوڵۆڵی و

تا بگێڕێنه وه خۆی���ان مه ینه تیه كان���ی كه مێك باری سه رشانیان سوكبێت، پڕه له و دیكتاتۆره ترس���ناكانه ی كه له پێناو ده س���ه اڵتخوازی و به رژه وه ندی خۆیاندا، هاواڵتیان كه رامه ت���ی ژی���ان و ئازادی و ده خه نه ژێر پێیان���ه وه ، پڕه له و مرۆڤه س���ه ربزێوانه ی كه باكیان به مردن نییه و سه ره ڕای ئه وه ی هه ر زوش ئه م جیهانه به جێده هێڵ���ن، به اڵم به ر له رۆش���تنیان جێپه نجه یان به سه ر الپه ڕه كانی زه مه ن و رۆمانه كانی به جێده هێڵ���ن، مێ���ژوه وه ماركیز پڕه ل���ه و كاراكته رانه ی كه وه ك كورد له خۆبایی و كه لله ڕه ق و گۆشه گیرن و سااڵنێكی درێژیش رق و ئه ڤین له دڵیاندا

ده هێڵنه وه .ئه م نوس���ه ره ی ئه مه ری���كای التین كه له دیدی كورده وه قاره مانێكی گه وره یه ، پێنج شه ممه ی رابردو بۆ یه كجاری دڵی له لێدان كه وت و ماڵئاوایی له جیهان كرد، ماركیز وێ���ڕای ئه وه ی رۆماننوس���ێكی مه زن بو، رۆژنامه نوس و ستوننوس���ێكی ده ستڕه نگینیش بو، ئه و رۆژنامه نوسیی به گرنگترین پیش���ه ی جیهان ناوده بردو چیرۆكه كانیش���ی رۆم���ان و زۆرب���ه ی فیچ���ه ری راپ���ۆرت و له بنه ڕه ت���دا

ئه وه بوو هۆكاره كه شی گرت. به بارمته كه حكومه تی ئه مه ریكا هێشتبووی شا بچێته ناو ئه مه ریكاوه . بارمته كان زۆر زیات���ر له وه ی كه ته مه نی���ان مابووی ، به بارمته یی مانه وه . هه موو ئه م پرسانه بووه هۆی ئه وه ی ئه و ڕۆژنامه نووس���ه )پی���ر س���النجه ر( له ته له فزیۆندا ئه و ش���ته بڵێت كه وتبووی . به اڵم نهێنی سیاسی نه خۆش���ی شا چه ند به شێكی كه هه ب���وو، تریش���ی نهێنیئامێ���زی كه س���ایه تی یه كه میش���ی زۆر ئاشكرا بوو: دكتۆر بنژامی���ن كین كه له الیه ن ڕاكفل���ه ره وه نێردراب���وو ب���ۆ دیداری ش���ا. ڕه نگ���ه نهێن���ی به ش���ی ڕازی پانام���ا له هه موی���ان ش���اراوه تر بێت. ش���ا له 15ی كانونی یه كه می 1979دا گه یش���ته پاناماو له به رئه وه ی كارته ری داوای ئه مه ری���كا، كۆماری س���ه رۆك كردبوو توریخوس عوم���ه ر له ژه نه ڕاڵ بۆ ماوه ی چه ند هه فته یه ك ش���ا له وێ بهێڵێته وه تا به ڵكو به وجۆره بتوانێت هه وڵبدات ب���ۆ ئازادكردنی بارمته كان. ش���ا له گه ڵ هاوس���ه ره كه یدا فه ره حی دیباو س���ه رهه نگ جهانبان���ی و خانمی دكتۆر پرنی���و كه پزیش���كی تایبه تی خ���ۆی ب���وون له گ���ه ڵ خزمه تكارێكی

تایبه تیدا كه ئێرانی بوو، گه یشتبوویه كاربه ده ستی ئارمائو، ڕۆبه رتۆ پاناما. جێمتمانه ی ڕاكفله ری���ش له گه ڵ ئه ودا ب���وون. ده ب���وو بڕی���اره گرنگه كه ئه و بیدابایه و له گه ڵ ئه وه ش���دا به كاروباری داراییش���دا بگه شتایه . شا به ده ر له دوو س���ه گی ئه فغانی ، حه وت سندوقی زۆر گه وره كه ناوه وه یان پڕ بووه له به ڵگه و له هه مان پێب���ووه . نهێنی دیكۆمێنتی یه كه می���ن تاقیكردن���ه وه ی پزیش���كی پزیش���كه پاناماییه كان���دا ده رك���ه وت ده بێت هه رچی زوتره نه شته رگه رییه كه س���ه فراكه كیس���ه ی ئه نجامب���ده ن و له نیویۆرك ك���ه ئه وكاره ی ده ربهێنن، له به رئ���ه وه ی نه دراب���وو ئه نج���ام گونجاوی بارودۆخێك���ی نه خۆش���ه كه نه ش���ته رگه ری . ئه نجامدانی بۆ نه بوو به هه رحاڵ پاش دوو مانگ چاره س���ه رو به هێزكردنی خۆراكی پزیش���كی دوازده كیل���ۆ زیادی كردبوو. س���ه المه تی ئه و جێگیر بوو بوو دكتۆره پاناماییه كانیش ئه و ده رفه ته ی���ان به گونجاو ده زانی بۆ ئه نجامدان���ی نه ش���ته رگه ری . دكت���ۆر له فه ره نس���اوه ئه ویش ك���ه فالندرین هاتب���وو هاوڕابوو له گه ڵ ئ���ه وه دا كه ئه م نه شته رگه رییه ی بۆ ئه نجامبدرێت.

دواتر دكتۆر كارلوس گارسیا ئه گیلرا، یه كێ���ك له پزیش���كه كانی ش���ا به منی وت كه چۆن نه ش���ته رگه رییه كه ی هیچ كێش���ه یه كی نیه و به ئاس���انی ده توانن له پانام���ا نه خۆش���خانه یه ك له ه���ه ر ب���ده ن. له گ���ه ڵ هه م���وو ئه نجام���ی ئه مانه ش���دا زۆر به پارێزه وه هه نگاویان هه ڵده نا. بۆ نمونه ده یانویست ئامێرێك كه دروستكراوی ئه ی .ب.م بوو له سه ر نه خۆش���خانه ی پزیش���كانی بیرۆكه ی هۆستۆن دروس���ت بوو بوو بیهێنن بۆ پاناما، ئه و ئامێ���ره ی كه ڕه گه زه كانی خوێن���ی لێك جیا ده ك���رده وه . كاتێك كه دكت���ۆر بنژامین كی���ن ئاگاداربوو له م شتانه په یوه ندی كرد به وه زاره تی ده ره وه و به ش���ی پزیش���كی كه ناڵ���ی پانام���او داوای ك���رد ئ���ه و ئامێ���ره نه نێ���رن ب���ۆ پاناما. له پ���اش ئه وه ش داوای ك���رد دكت���ۆر مای���كڵ دیبیكی ، به ڕێوه به ری به شی نه خۆشییه كانی دڵ له نه خۆشخانه ی هۆستۆن، كه به یه كێك له گرنگترین پزیشكه كانی جیهان داده نرا به ش���داری ئه و نه ش���ته رگه رییه بكات. ئه م پرس���ه له ڕۆژی 7ی مارسی ساڵی 1980دا ڕوویداب���وو. به هه رحاڵ دكتۆر یه كێك له گه ڵ له گفتوگۆیه كدا دیبیكی

له په یامنێران���ی واڵته كه ی���دا وتب���ووی دكت���ۆر بنژامین كی���ن له هه مان ڕۆژی 4ی مانگی مارس���ه وه په یوه ندی پێوه كردووه بۆ ئه وه ی نه ش���ته رگه ری ش���ا بكات. واته س���ێ ڕۆژ پێش ڕاوێژكردن

له گه ڵ پزیشكه پاناماییه كاندا. ڕۆژی هه ینی 14ی مانگی مارس، ش���ا چووه نه خۆش���خانه ی پایتیا له ش���اری پانام���ا ب���ۆ ئ���ه وه ی ئاماده بێ���ت بۆ نه ش���ته رگه ری . گروپی پزیشكانی ئه و ناوچه ی���ه ئاماده بوون. پاش���نیوه ڕۆی تایبه تی هه م���ان ڕۆژی���ش فڕۆك���ه ی گه یشته ئه مه ریكییه كانیش پزیش���كه پاناما. دیاره له گ���ه ڵ دكتۆر دیبیكی و ئه وه ش���دا له گه ڵ یاریده ده ره كانی���دا. ئ���ه وه ی له ب���ری گروپ���ه دوو ئ���ه و بكه ن���ه وه له نه ش���ته رگه رییه كه بی���ر ده س���تیانكرده بگ���ره و به رده یه ك كه به هیچ ش���ێوه یه ك په یوه ندی به پرسی پزیش���كییه وه نه بوو. به ڕای پزیش���كه پاناماییه كان له وه ده چوو كه پزیشكه ئه مه ریكیی���ه كان ده یانه وێ���ت به ه���ه ر شێوه یه ك بووه نه هێڵن نه شته رگه رییه كه ئه نجامبدرێت بۆ ئه وه ی شا ناچاربكه ن

بگه ڕێته وه بۆ ئه مه ریكا.له گه ڕان���ه وه دا بۆ ڤێالی دورگه ی كینتا

ناوچ���ه تایبه ت���ی )ڤێالیه ك���ی دۆرا گه رمه كان كه كه وتبووه سه ر گردێكه وه و ده یڕوانی به س���ه ر ئۆقیانوسی ئارامدا( وا ده رده كه وێت ش���ا ئیدی چاره نوسی له ده ست خۆیدا نه مابوو. هاوسه ره كه ی نهۆمی خواره وه دا نووستنی له ژورێكی ده نوست و خۆش���ی له ژورێكی نوستنی نهۆمی سه ره وه له گه ڵ حه وت سندوقه گه وره ك���ه دا. ئ���ه و له م���اوه ی دوایین ڕۆژه كان���ی ته مه نیدا ته نیا یه ك كتێبی خوێندبووی���ه وه : )كه وتن���ی ته خت���ی ت���اوس( به رهه می ولی���ام فروبس كه له ڕاس���تیدا ژیاننامه ی ش���ا بوو. ته نها كه س���انێك ده هات���ن ب���ۆ بینینی ئه و هه مان ئه و پزیش���كه تایبه تانه ی خۆی بوون. فه رمانیش���ی دابوو به هه موویان كه ئ���ه و به پاش���ایه ك بزانن هێش���تا ده سه اڵتی هه یه و فه رمانڕه وایی ده كات. یه كێ���ك له وانه به خ���ودی خۆمی وت: )ئێم���ه فه رمانه كانی ئه ومان جێبه جێ ده كرد ته نه���ا له به رئه وه ی دڵمان بۆی ده سوتا(. له ڕۆژی 23ی مانگی مارسدا ش���ا به پێچه وانه ی ویستی كارته ره وه و به ڕه زامه ن���دی ڕاكفل���ه ر به فڕۆكه یه كی تایبه ت���ی هه ڵه���ات ب���ۆ میس���ر. ئه و كه س���انه ی ك���ه به رپرس���ی كاروباری

گابرێل گارسیا ماركیزوه رگێڕانی : مه ریوان هه ڵه بجه یی

زۆر په یامنێرێك���ی س���النجه ر پی���ر كه ب���وو ئه مه ریك���ی تێگه یش���تووی ڕاگه یاندن���ی وته بێ���ژی س���ه رده مێك "ج���ان ف كه ن���ه دی " ب���وو، وا دیاره له به رنامه یه ك���ی ته له فزیۆنیدا وتویه تی لێكۆڵینه وه كان، ده یڤید به پێی دوایین ڕاك فیله رو هێنریك كیس���نجه ر بونه ته باڵوێزخانه ی به بارمته گیران���ی ه���ۆی ئه مه ریكا له تاران. به رپرس���یارێتییه كه له ئه س���تۆی ئه واندای���ه ، چونكه ئه وان بوون هێش���تیان محه مه د ره زا ش���ای نه شته رگه ری ئه نجامدانی بۆ په هله وی بێته ئه مه ری���كا، ئه و كاره ی كه ده كرا له مه كس���یك له جۆره كان به جۆرێ���ك ئه نجامبدرێ���ت. ئه م وتان���ه جارێكیتر نه خۆش���ی ترسناكی ش���ای خسته وه س���ه رزمان. نهێن���ی ئامێزبوون���ی ئه و نه خۆشییه پرس���ێكه كه ئاشكراكردنی نهێنییه كه ی زۆر ئاسان نیه . وه ك بڵێی زیاتر نه خۆش���ییه كی سیاسی بووه تا له ڕاس���تیدا نه خۆش���ییه كی جه سته یی

بوبێت.له ڕاس���تیدا له ئه یلول���ی 1979دا ئ���ه و

پزیشكه مه كس���یكیانه ی كه چاودێریی ش���ایان ده كردو چاره س���ه ریان ده كرد بكه ن. نه ش���ته رگه ری كه ئاماده بوون ئه ویش قبوڵی كردبوو. شا له په ناگه ی به هارانی خۆیداو له ش���اری كوئرناواكا )كۆش���كێكی مه زن كه شه ش ملیۆن دۆالر نرخه كه ی بوو به باش���ی له نێوان گوڵی دره خت���ی بولبول و كۆمه ڵێ���ك له كۆتایی ش���اردرابویه وه ( كاغه زی���دا مانگی ئابدا ت���ا دایده یگرێت. تایه كی زۆر س���ه یرو به رده وام ڕێك وه ك تای زۆر تاقیكرن���ه وه ی له پ���اش مه الریا. ورد پزیشكه مه كس���یكییه كان ده گه نه ئه و ئاكامه ی كه تاك���ه ، تای تایبه تی مه الریایه ، ئه و نه خۆشییه ی كه له ئێراندا زۆر باوه و خودی ش���اش بڕوای وا بوو له س���ه ربازییدا تووش���ی بووه و ئێستا خێرا س���ه ریهه ڵداوه ته وه . جارێكیت���ر دكتۆر ژرژ فالند رینیان ئاگاداركرده وه ، ئ���ه و پزیش���كه ی كه ب���ۆ یه كه مینجار پاریس و س���انلۆیی له نه خۆش���خانه ی له س���اڵی 1973دا به نه خۆش���ییه كه ی له گ���ه ڵ ده ستنیش���انكردبوو. ش���ای ئه وه شدا خودی ش���ا داوای له هاوڕێی خ���اوه ن بانكی ده یڤی���د راك فله ر كرد كه پزیش���كێكی پس���پۆڕی ئه مه ریكی

بنێرێ���ت بۆ الی . ه���ه ر به وجۆره ی كه ڕۆژنامه نوس���ێك به ناوی مارك بلومه وه له گۆڤاری زانست و زانیندا نوسیویه تی ، ڕاك فل���ه ر دكتۆر بنژامی���ن كینی نارد بۆ كوئر ناواكا. ئه م دكتۆره به رپرسی به شی نه خۆشییه كانی ناوچه گه رمه كان بوو له نه خۆشخانه ی نیۆیۆركداو له گه ڵ ئه وه ش���دا له زانكۆشدا وانه ی ده وته وه . هه ر ل���ه و دیداره ی یه كه م���ه وه دكتۆر بنژامین كی���ن ده گاته ئ���ه و ئاكامه ی به هه ڵه مه كس���یكییه كان پزیشكه كه ت���ر به نه خۆش���ییه كی مه الریاك���ه تێگه یشتوون. له تاقیكردنه وه ی خوێندا بل���وری ڕه نگاوڕه نگ ده بین���را. ده بوو هه رچ���ی زوتره كیس���ه ی س���ه فرایان بۆ البردای���ه بۆ ئ���ه وه ی زه رداوه كه ی نه چێته ن���او ڕیخۆڵه كانیی���ه وه . به اڵم دكتۆر ڕایگه یاندبوو ئه و نه شته رگه رییه نیوی���ۆرك له نه خۆش���خانه ی ته نی���ا ئه نجامده درێت. هه ر له به ر ئه و هۆیه ش بوو كه ڕاكفله رو كیس���نجه ر داوایانكرد ڤی���زا بدرێ���ت به ش���ا بۆ چوون���ه ناو ئه مه ریكا. به ڕواڵه ت وا دیاربوو خودی ش���ا بیری له به رنامه ی تر كردبویه وه . به پێی داوای خ���ودی ئه و بڕیار وا بوو ب���وو دكتۆر فالندری���ن تێهه ڵبچێت و وا

بكات له مه كسیكۆ سیتی نه شته رگه ری ب���ۆ بك���ه ن. ه���ه م خودی ش���او هه م ته واویان متمان���ه ی پزیش���كه ش ئه و به پزیش���كه مه كس���یكییه كان هه ب���وو نه خۆش���خانه كه ش زۆر ئاماده و هه موو ش���تێكی تێدا بوو. له الیه كی تریشه وه دكتۆر ئیڤان داس���تین جێگری وه زیری ده ره وه له باره ی پرس���ی پزیشكییه وه ، پێش ئه وه ی ڤیزاكه بۆ ش���ا ده ربچێت ڕاوێژی له گه ڵ چه ند پزیش���كێكی تردا كردبوو. ڕاكیفل���ه ر به ئاگاداربوونی له م پرسه ڕاسته وخۆ ده چێته واشنگتۆن بۆ دیتنی سایرۆس ڤانس، وه زیری ده ره وه كه هاوڕێی زۆر نزیك و دڵس���ۆزی بوو. ئه و كه س���ه ی كه پێش���تر به ڕێوه به ری ڕێكخراوه كانی ڕاكفله ر بوو. بێ ئه وه ی كه س���انێك هاوكاری بكه ن توانی ڤیزا بۆ ش���ا وه ربگرێت. ش���ا له ڕۆژی 22ی تش���رینی یه كه م���ی 1979دا له گ���ه ڵ گه ش���تنی ب���ۆ ئه مه ریكا ڕاس���ته وخۆ نه ش���ته رگه رییه وه ژوری چ���ووه له نه خۆش���خانه ی نیویۆرك. پاش دوو هه فته گروپێك له خوێندكارانی زانكۆی ت���اران له ئێران هێرش���یانكرده س���ه ر 52 له تاران و ئه مه ری���كا باڵیۆزخانه ی كه س له فه رمانبه رانی باڵیۆزخانه كه یان

چه ندین كه س���ایه تی دیاری سیاس���ی و هون���ه ری و ئه ده ب���ی جیه���ان، خه م و پ���ه ژاره ی خۆیان بۆ مه رگ���ی ماركیز ده ربڕی ، به اڵم دو كه س���ایه تییان زیاتر جێی س���ه رنجی میدیاكان بو: ئۆباماو

شاكیرا.ئه مه ریكاو شاكیرای ئۆبامای سه رۆكی

هونه رمه ند، یه كه م كه س بون كه مه رگی نوس���ه ری سه د ساڵ ته نهایی نیگه رانی كردن، ئه و نوسه ره ی له رۆژگارێكدا كه مه رگی رۆم���ان راده گه یه نرا، ئه و هات و جارێكیتر به س���ه د ساڵ ته نهایی روحی س���ه رله نوێ رۆماندا و به به ری كرده وه جیهانی بۆ خوێندنه وه ی رۆمان هاندا.

ئۆباما له مه رگی ئه م نوس���ه ره دا نوسی "ئه م���ڕۆ جیهان یه كێ���ك له گه وره ترین له ده س���تدا، خ���ۆی نوس���ه ره كانی یه كه مینجار كه ش���انازی ئه وه م پێبڕا ئه و ببینم له مه كس���یك بو، له شوێنێك ك���ه دانه یه كی له كتێبه ك���ه ی به واژۆی خ���ۆی به دیاری پێش���كه ش كردم و تا

ئێستاش له الم به ڕێزو ئازیزه ".ن���اوداری هونه رمه ن���دی ش���اكیرا كۆلۆمبیاش له په یجی تایبه تی خۆیه وه له تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یس���بوك نوسی "گابۆی ئازیز، ئێمه تۆ له یاد ناكه ین كه دیارییه ك بو خودا به ئێمه ی به خش���ی و

جارێكیتر دوباره نابێته وه ".

Gabriel García Márquez

6ی مارس له گوندی ئاركاتاكای واڵتی كۆلۆمبیا له دایكبوو، بابی له جه نگاوه دێرینه كانی كۆلۆمبیا بوو،

كه له دوو شه ڕی ناوخۆی ئه و واڵته دا به شدار بوو

داپی���ره ی هه ر له منداڵییه وه مێش���كی پڕ ده كات له چیرۆك و به سه رهاتی سیحرئامێز

مارسێدیس كه دواتر ده بێته

هاوسه ری له دایكده بێت

یه كه م نووسینی

باڵوده كاته وه

روو له قوتابخانه یه كی سه ر به كه نیسه

له شاری زیپاكیورای نزیك پایته ختی كۆلۆمبیا ده كات

یه كه م نۆڤێلتی له رۆژنامه ی ئال بۆگاتا باڵوده كاته وه ، ده ست

به خوێندنی یاسا ده كات

ده ست به كاری

رۆژنامه نوسی ده كات

ده بێته ستون نوسی رۆژنامه ی

ئال ئارالدۆ بارانكیا

رۆمانی کڕێوه ی گه اڵ باڵوده كاته وه

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

سیناریۆی چه ند فلیمێكی سینه مایی

ده نوسێتزانكۆی كۆلۆمبیا بڕوانامه ی

دكتۆرای فه خری پێده به خشێت

هاوسه رگیری له گه ڵ مارسێدس باركاپاردۆ ده كات،

رۆمانی كه س نیه نامه بۆ كۆلۆنێل بنێرێت باڵوده کاته وه

به رۆمانی كاتژمێری شوم به شداری له پێشبڕكێیه كی ئه ده بیدا ده كات و خه اڵتی

یه كه م ده باته وه

رۆمانی پایزی باوكساالر

باڵوده كاته وه

به هۆی هه ڕه شه ی ده سه اڵتی سه ربازی كۆلۆمبیاوه ، واڵته كه ی

به جێده ڵێت و روده كاته وه مه كسیك

به رزترین خه اڵتی له الیه ن فه ره نساوه

پێده به خشرێت

خه اڵتی نۆبڵ وه رده گرێت

رۆمانی خۆشه ویستی له زه مه ن���ی كولێرادا

باڵوده كاته وه

رۆمانی ژه نرالی سه رلێشێواو باڵوده كاته وه

پێسپارردنی پۆستی سه رۆكایه تی ئه نجومه نی دامه زرێنه رانی كۆلۆمبیا بۆ نوسینه وه ی ده ستور ره تده كاته وه

كۆمه ڵه چیرۆكی "خۆشه ویستی و شه یتانه كانی

تر" باڵوده كاته وه یاداشته كانی، زیندوم بۆ ئه وه ی

بگێڕمه وه باڵوده كاته وه

هاوسه ری مارسێدیس����ی له گه ڵ له دایكبونی ش����وێنی س����ه ردانی

ئاركاتكا ده كات

"من نه هاتوم لێره وتاربخوێنمه وه "، كه كۆی وتاره كانی گابۆ له خۆده گرێت

باڵوده بێته وه

دوانزه چیرۆكی سه رگه ردان

باڵوده كاته وه

رۆمانی "دۆسیه ی

به بارمته گرتنێك" باڵوده كاته وه

له گه ڵ كۆمه ڵه رۆژنامه نوسێكی

كۆلۆمبی، گۆڤاری رۆژنامه نوسان داده مه زرێنێت

به ی���ادی رۆمان���ی سۆزانیه غه مباره كانم

باڵوده كاته وه رۆمانی "ئه ندێرای بچوک و

داپیره ی دڵڕه قی" وه ك باشترین رۆمان دیاریده كرێت و خه اڵتی

رۆمۆلۆگالیگۆسی پێده به خشرێت

له به رشه لۆنه به سه رهاتی خنكاوێك

باڵوده كاته وه

گۆڤارێكی یه كه مج���ارو بۆ ئه ده بی باڵوده كاته وه

ده گه ڕێته وه بۆ ئاركاتاكا تا ئه و خانوه بفرۆشێت كه تیا له دایكبووه

ئابووری ش���ا بوون، كرێ���ی ڤێالكه یان نه دابوو، هه ر به و جۆره شی كه پاره ی پزیش���كه كانیان نه دابوو، دیاره پاره ی ئه و پاس���ه وانانه ش ك���ه پارێزگارییان له گیان���ی ده ك���رد. هه ش���ت ڕۆژ دوای ئ���ه وه و دواجار دكت���ۆر مایكڵ دیبیكی له میسر ئه و نه شته رگه رییه ی ئه نجامداو

توره كه ی زراوی شای ده رهێنا.

4 ی شوباتی 1982

ماركیز‌له‌دیدی‌‌ئۆباماو‌شاكیراوه‌

ماركیز..‌ئه‌و‌رۆماننوسه‌ی‌‌كوردی‌‌سه‌رسامكرد‌

سه‌د‌ساڵ‌ته‌نهایی‌ده‌ستپێده‌کات

نه‌خۆشی‌‌سیاسی‌‌محه‌مه‌د‌ره‌زا‌په‌هله‌وی‌

ئه ده بی به شێوازێكی كه رۆژنامه نوسین س���ه رنجڕاكێش، ریالیزم���ی س���یحراوی

ده یانگێڕێته وه .زۆربه ی شاكاره كانی ئه م نوسه ره كراون به ك���وردی و له كتێبخانه ی كوردس���تاندا هه ن، به اڵم مه خابن له زۆربه ی ئه م ده قه وه رگێڕاوانه دا زمانێكی پاراو به دیناكرێ و سیحر و جوانی نوس���ینه كانی ماركیزیان

تیادا كوژراوه .

رۆمانی سه د ساڵ ته نیایی باڵوده كاته وه

1989

1990

"حه‌یفه‌‌كورد‌سه‌د‌ساڵ‌‌ته‌نهایی‌‌نه‌خوێنێته‌وه‌"

‌ره‌نگاڵه(425( سێشه ممه 2014/4/22 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (425( سێشه ممه ‌2014/4/22ره‌نگاڵه 1011

حه سه نی ره ستگاروه رگێڕی رۆمانی سه د ساڵ ته نهایی بۆ

كوردی

نزیكه ی حه ڤده هه ژده س���اڵ له مه وبه ر بوو كه من بۆ یه كه مجار رۆمانی س���ه د هه ڵبه ته خوێن���ده وه ، ته نهایم س���اڵ پێش ئه وه ی ئ���ه م رۆمانه بخوێنمه وه ، س���ه باره ت به گه وره یی و بایه خ و گرنگی سه د س���اڵ ته نهایی گارس���یا ماركێز شتگه لێكم له رادیۆ بی بی سی بیستبوو، پاش���ان هاوڕێیه كی ئازیزم له ئێرانه وه ئه و فارسی وه رگێڕدراوی نوسخه یه كی رۆمان���ه ی بۆ هێنام، ك���ه خوێندمه وه ناوه ڕۆكێكی ئێجگار به پێزو ده وڵه مه ندم تیا به دیكرد، كه گێڕانه وه ی مرۆڤ بوو له سه ره تای نیشته جێ بوونیه وه له سه ر ئه م هه س���اره یه ت���ا ده گات به وه ی كه له كورده واری���ی خۆمان���دا پێیده ڵێ���ن دنی���ا ئاخ���ر ب���وون و ئاخ���ر زه مان، چیرۆكی هه م���وو قۆناغه كان���ی ژیانی شارستانیه ت له م رۆمانه دا ئاماده بوو، چۆنیه تی په یدابونی ئایین و ئاینزاكان،

ئایدۆلۆژیه كان، ملمالنێی سه رهه ڵدان و ناكۆكییه ئاش���كراو ش���اراوه كانی نێو كۆمه ڵگ���ه و یه كه مین ته قه ی ش���ه ڕی

پارتیزانی .ئه وكات كه من ده ستم به خوێندنه وه ی كرد، نه مده زانی ئ���ه م رۆمانه ئه وه نده له ن���او كۆمه ڵگ���ه ی جیهانی���دا ده نگی داوه ته وه كه به ملیۆنه ها دانه ی لێچاپ و باڵوكراوه ت���ه وه ، كاتێك رۆمانی س���ه د ساڵ ته نهاییم یه ك جارو دوو جار و سێ جار خوێنده وه ، كه وتمه سه ر كه ڵكه ڵه ی ئ���ه وه ی وه ریبگێڕم بۆ كوردی ، زۆرجار به خۆم���م ده وت حه یفه ئه م ش���اكاره هاونیش���تمانانی به ك���وردی و نه كرێت

منیش به زمانی خۆیان نه یخوێنه وه .زۆر به وه رگێڕانی���ه وه خه ریك بوم، دوو س���ێ س���اڵێكی پێچوو تا س���ه د ساڵ ته نهای���م به ت���ه واوی ك���رد به كوردی و پاش���ان به هاوكاری چه ند دۆس���تێكم ل���ه ده ره وه ی واڵت به چاپم گه یاند. كه گه ڕاش���مه وه بۆ كوردس���تان، ده زگای چاپ و په خشی سه رده م و كاك شێركۆ بێكه س���ی ره حمه تی سه رۆكی ده زگاكه

په یوه ندی���ان پێ���وه ك���ردم و داوایان كرد ك���ه جارێكیتر ئ���ه م رۆمانه چاپ بكه ن���ه وه ، له ڕاس���تیدا منی���ش زۆرم پێخ���ۆش بوو كه ئه وان ئاماده ن چاپی بكه نه وه ، چونكه خوێندنه وه یم له الیه ن هاواڵتیانی كورده وه به پێویست ده زانی ، س���ه د س���اڵ ته نهایی كتێبێكه له باری ئایدۆل���ۆژی و كۆمه اڵیه تی و سیاس���ی و تیش���ك خستنه س���ه ر س���ه ره تاكانی ئایین و ئاینزاو راب���ردووی مرۆڤه وه تا بڵێ���ی سه رنجڕاكێش���ه ، ماركێز هه موو له م مێ���ژووی شارس���تانیه تی مرۆڤی كتێبه 400 الپه ڕه ییه دا جێكردووه ته وه . وێڕای ئ���ه وه ش زۆرێك له و ش���تانه ی ك���ه ئه و له رۆمانه كه یدا باس���ی ده كات باون، له كۆمه ڵگه ی كورده واریدا هه ن و ژیانی كۆمه اڵیه تی و له رووی به تایبه تی سیاس���یه وه ، ل���ه ڕووی ده رب���ه ده ری و دڵگرانی نیگ���ه ران و ماركێ���ز، مردنی كردنم، به كۆچی دوایی ئه م نوس���ه ره به نرخ و مه زنه زیانێكی گه وره له ئه ده بی مرۆڤایه تی له كۆمه ڵگ���ه ی جیهان���ی و

كه وت.

هه فته ی رابردو گابریال گارسیا ماركیز، نوس���ه ری رۆمانی سه د س���اڵ ته نهایی و براوه ی خه اڵتی نۆبڵ كۆچی دوایی كرد، ئه و یه كێك بو له و نوسه رانه ی كه زۆربه ی رۆمان و نۆڤڵێت و چیرۆكه كانی كراونه ته كوردی و به شێكی زۆری خوێنه رانی ئێمه س���یحرئامێزه كانی جادویی و به نوسینه

سه رسامن.دو رۆماننوسی جیهانی هه ن، زیاد له هه ر

نوسه رێكی دیكه له كوردستان ناسراو و پڕ خوێنه رن: نیكۆس كازانتزاكیس و گارسیا ماركیز. ئه و دو نوسه ره ی كه خه سڵه تی گێڕانه وه ی رۆمانه كانی���ان دیاری هه ره ئێ���ش و ئازاره ب���ێ بڕانه وه كانی مرۆڤه . ئه وان كه داهێنه ری جوانترین و نازدارترین رۆمانه هه ره مه زن و پ���ڕ خوێنه ره كانی سه ده ی بیس���ته من، به وپه ڕی سه لیقه و كارامه یی���ه وه چیرۆكی ش���ین و ش���ایی مرۆڤ ده گێڕنه وه ، كازانتزاكیس و ماركیز دو نوس���ه ری ئێج���گار خۆشه ویس���تن شاكاره كانیشیان زۆربه ی له كوردستان و

كراوه به كوردی .ئه فس���انه یی و چیرۆك���ه رۆم���ان و له گ���ه ڵ ماركی���ز، س���یحرئامێزه كانی خۆیان خوێنه ر ده به ن بۆ س���ه رزه مین و جیهانێ���ك ك���ه جیاوازییه ك���ی ئه وتۆی له گه ڵ س���ه رزه مینی كوردس���تان نییه ، ئه م جیهانه ی ماركی���ز به دیهێنه ریه تی ، پڕه له و قوربانیانه ی كه له س���ه ر خاك و زه وی و زێدی خۆیان ریشه كێش���كراون، پ���ڕه له و مرۆڤانه ی ك���ه له خانه و النه ی به كوله مه رگی خۆیان���دا بچوكی هه ژارو ژی���ان به س���ه رده به ن و هه ریه كه ش���یان به تاسه وه ده یانه وێت چیرۆكی كوڵۆڵی و

تا بگێڕێنه وه خۆی���ان مه ینه تیه كان���ی كه مێك باری سه رشانیان سوكبێت، پڕه له و دیكتاتۆره ترس���ناكانه ی كه له پێناو ده س���ه اڵتخوازی و به رژه وه ندی خۆیاندا، هاواڵتیان كه رامه ت���ی ژی���ان و ئازادی و ده خه نه ژێر پێیان���ه وه ، پڕه له و مرۆڤه س���ه ربزێوانه ی كه باكیان به مردن نییه و سه ره ڕای ئه وه ی هه ر زوش ئه م جیهانه به جێده هێڵ���ن، به اڵم به ر له رۆش���تنیان جێپه نجه یان به سه ر الپه ڕه كانی زه مه ن و رۆمانه كانی به جێده هێڵ���ن، مێ���ژوه وه ماركیز پڕه ل���ه و كاراكته رانه ی كه وه ك كورد له خۆبایی و كه لله ڕه ق و گۆشه گیرن و سااڵنێكی درێژیش رق و ئه ڤین له دڵیاندا

ده هێڵنه وه .ئه م نوس���ه ره ی ئه مه ری���كای التین كه له دیدی كورده وه قاره مانێكی گه وره یه ، پێنج شه ممه ی رابردو بۆ یه كجاری دڵی له لێدان كه وت و ماڵئاوایی له جیهان كرد، ماركیز وێ���ڕای ئه وه ی رۆماننوس���ێكی مه زن بو، رۆژنامه نوس و ستوننوس���ێكی ده ستڕه نگینیش بو، ئه و رۆژنامه نوسیی به گرنگترین پیش���ه ی جیهان ناوده بردو چیرۆكه كانیش���ی رۆم���ان و زۆرب���ه ی فیچ���ه ری راپ���ۆرت و له بنه ڕه ت���دا

ئه وه بوو هۆكاره كه شی گرت. به بارمته كه حكومه تی ئه مه ریكا هێشتبووی شا بچێته ناو ئه مه ریكاوه . بارمته كان زۆر زیات���ر له وه ی كه ته مه نی���ان مابووی ، به بارمته یی مانه وه . هه موو ئه م پرسانه بووه هۆی ئه وه ی ئه و ڕۆژنامه نووس���ه )پی���ر س���النجه ر( له ته له فزیۆندا ئه و ش���ته بڵێت كه وتبووی . به اڵم نهێنی سیاسی نه خۆش���ی شا چه ند به شێكی كه هه ب���وو، تریش���ی نهێنیئامێ���زی كه س���ایه تی یه كه میش���ی زۆر ئاشكرا بوو: دكتۆر بنژامی���ن كین كه له الیه ن ڕاكفل���ه ره وه نێردراب���وو ب���ۆ دیداری ش���ا. ڕه نگ���ه نهێن���ی به ش���ی ڕازی پانام���ا له هه موی���ان ش���اراوه تر بێت. ش���ا له 15ی كانونی یه كه می 1979دا گه یش���ته پاناماو له به رئه وه ی كارته ری داوای ئه مه ری���كا، كۆماری س���ه رۆك كردبوو توریخوس عوم���ه ر له ژه نه ڕاڵ بۆ ماوه ی چه ند هه فته یه ك ش���ا له وێ بهێڵێته وه تا به ڵكو به وجۆره بتوانێت هه وڵبدات ب���ۆ ئازادكردنی بارمته كان. ش���ا له گه ڵ هاوس���ه ره كه یدا فه ره حی دیباو س���ه رهه نگ جهانبان���ی و خانمی دكتۆر پرنی���و كه پزیش���كی تایبه تی خ���ۆی ب���وون له گ���ه ڵ خزمه تكارێكی

تایبه تیدا كه ئێرانی بوو، گه یشتبوویه كاربه ده ستی ئارمائو، ڕۆبه رتۆ پاناما. جێمتمانه ی ڕاكفله ری���ش له گه ڵ ئه ودا ب���وون. ده ب���وو بڕی���اره گرنگه كه ئه و بیدابایه و له گه ڵ ئه وه ش���دا به كاروباری داراییش���دا بگه شتایه . شا به ده ر له دوو س���ه گی ئه فغانی ، حه وت سندوقی زۆر گه وره كه ناوه وه یان پڕ بووه له به ڵگه و له هه مان پێب���ووه . نهێنی دیكۆمێنتی یه كه می���ن تاقیكردن���ه وه ی پزیش���كی پزیش���كه پاناماییه كان���دا ده رك���ه وت ده بێت هه رچی زوتره نه شته رگه رییه كه س���ه فراكه كیس���ه ی ئه نجامب���ده ن و له نیویۆرك ك���ه ئه وكاره ی ده ربهێنن، له به رئ���ه وه ی نه دراب���وو ئه نج���ام گونجاوی بارودۆخێك���ی نه خۆش���ه كه نه ش���ته رگه ری . ئه نجامدانی بۆ نه بوو به هه رحاڵ پاش دوو مانگ چاره س���ه رو به هێزكردنی خۆراكی پزیش���كی دوازده كیل���ۆ زیادی كردبوو. س���ه المه تی ئه و جێگیر بوو بوو دكتۆره پاناماییه كانیش ئه و ده رفه ته ی���ان به گونجاو ده زانی بۆ ئه نجامدان���ی نه ش���ته رگه ری . دكت���ۆر له فه ره نس���اوه ئه ویش ك���ه فالندرین هاتب���وو هاوڕابوو له گه ڵ ئ���ه وه دا كه ئه م نه شته رگه رییه ی بۆ ئه نجامبدرێت.

دواتر دكتۆر كارلوس گارسیا ئه گیلرا، یه كێ���ك له پزیش���كه كانی ش���ا به منی وت كه چۆن نه ش���ته رگه رییه كه ی هیچ كێش���ه یه كی نیه و به ئاس���انی ده توانن له پانام���ا نه خۆش���خانه یه ك له ه���ه ر ب���ده ن. له گ���ه ڵ هه م���وو ئه نجام���ی ئه مانه ش���دا زۆر به پارێزه وه هه نگاویان هه ڵده نا. بۆ نمونه ده یانویست ئامێرێك كه دروستكراوی ئه ی .ب.م بوو له سه ر نه خۆش���خانه ی پزیش���كانی بیرۆكه ی هۆستۆن دروس���ت بوو بوو بیهێنن بۆ پاناما، ئه و ئامێ���ره ی كه ڕه گه زه كانی خوێن���ی لێك جیا ده ك���رده وه . كاتێك كه دكت���ۆر بنژامین كی���ن ئاگاداربوو له م شتانه په یوه ندی كرد به وه زاره تی ده ره وه و به ش���ی پزیش���كی كه ناڵ���ی پانام���او داوای ك���رد ئ���ه و ئامێ���ره نه نێ���رن ب���ۆ پاناما. له پ���اش ئه وه ش داوای ك���رد دكت���ۆر مای���كڵ دیبیكی ، به ڕێوه به ری به شی نه خۆشییه كانی دڵ له نه خۆشخانه ی هۆستۆن، كه به یه كێك له گرنگترین پزیشكه كانی جیهان داده نرا به ش���داری ئه و نه ش���ته رگه رییه بكات. ئه م پرس���ه له ڕۆژی 7ی مارسی ساڵی 1980دا ڕوویداب���وو. به هه رحاڵ دكتۆر یه كێك له گه ڵ له گفتوگۆیه كدا دیبیكی

له په یامنێران���ی واڵته كه ی���دا وتب���ووی دكت���ۆر بنژامین كی���ن له هه مان ڕۆژی 4ی مانگی مارس���ه وه په یوه ندی پێوه كردووه بۆ ئه وه ی نه ش���ته رگه ری ش���ا بكات. واته س���ێ ڕۆژ پێش ڕاوێژكردن

له گه ڵ پزیشكه پاناماییه كاندا. ڕۆژی هه ینی 14ی مانگی مارس، ش���ا چووه نه خۆش���خانه ی پایتیا له ش���اری پانام���ا ب���ۆ ئ���ه وه ی ئاماده بێ���ت بۆ نه ش���ته رگه ری . گروپی پزیشكانی ئه و ناوچه ی���ه ئاماده بوون. پاش���نیوه ڕۆی تایبه تی هه م���ان ڕۆژی���ش فڕۆك���ه ی گه یشته ئه مه ریكییه كانیش پزیش���كه پاناما. دیاره له گ���ه ڵ دكتۆر دیبیكی و ئه وه ش���دا له گه ڵ یاریده ده ره كانی���دا. ئ���ه وه ی له ب���ری گروپ���ه دوو ئ���ه و بكه ن���ه وه له نه ش���ته رگه رییه كه بی���ر ده س���تیانكرده بگ���ره و به رده یه ك كه به هیچ ش���ێوه یه ك په یوه ندی به پرسی پزیش���كییه وه نه بوو. به ڕای پزیش���كه پاناماییه كان له وه ده چوو كه پزیشكه ئه مه ریكیی���ه كان ده یانه وێ���ت به ه���ه ر شێوه یه ك بووه نه هێڵن نه شته رگه رییه كه ئه نجامبدرێت بۆ ئه وه ی شا ناچاربكه ن

بگه ڕێته وه بۆ ئه مه ریكا.له گه ڕان���ه وه دا بۆ ڤێالی دورگه ی كینتا

ناوچ���ه تایبه ت���ی )ڤێالیه ك���ی دۆرا گه رمه كان كه كه وتبووه سه ر گردێكه وه و ده یڕوانی به س���ه ر ئۆقیانوسی ئارامدا( وا ده رده كه وێت ش���ا ئیدی چاره نوسی له ده ست خۆیدا نه مابوو. هاوسه ره كه ی نهۆمی خواره وه دا نووستنی له ژورێكی ده نوست و خۆش���ی له ژورێكی نوستنی نهۆمی سه ره وه له گه ڵ حه وت سندوقه گه وره ك���ه دا. ئ���ه و له م���اوه ی دوایین ڕۆژه كان���ی ته مه نیدا ته نیا یه ك كتێبی خوێندبووی���ه وه : )كه وتن���ی ته خت���ی ت���اوس( به رهه می ولی���ام فروبس كه له ڕاس���تیدا ژیاننامه ی ش���ا بوو. ته نها كه س���انێك ده هات���ن ب���ۆ بینینی ئه و هه مان ئه و پزیش���كه تایبه تانه ی خۆی بوون. فه رمانیش���ی دابوو به هه موویان كه ئ���ه و به پاش���ایه ك بزانن هێش���تا ده سه اڵتی هه یه و فه رمانڕه وایی ده كات. یه كێ���ك له وانه به خ���ودی خۆمی وت: )ئێم���ه فه رمانه كانی ئه ومان جێبه جێ ده كرد ته نه���ا له به رئه وه ی دڵمان بۆی ده سوتا(. له ڕۆژی 23ی مانگی مارسدا ش���ا به پێچه وانه ی ویستی كارته ره وه و به ڕه زامه ن���دی ڕاكفل���ه ر به فڕۆكه یه كی تایبه ت���ی هه ڵه���ات ب���ۆ میس���ر. ئه و كه س���انه ی ك���ه به رپرس���ی كاروباری

گابرێل گارسیا ماركیزوه رگێڕانی : مه ریوان هه ڵه بجه یی

زۆر په یامنێرێك���ی س���النجه ر پی���ر كه ب���وو ئه مه ریك���ی تێگه یش���تووی ڕاگه یاندن���ی وته بێ���ژی س���ه رده مێك "ج���ان ف كه ن���ه دی " ب���وو، وا دیاره له به رنامه یه ك���ی ته له فزیۆنیدا وتویه تی لێكۆڵینه وه كان، ده یڤید به پێی دوایین ڕاك فیله رو هێنریك كیس���نجه ر بونه ته باڵوێزخانه ی به بارمته گیران���ی ه���ۆی ئه مه ریكا له تاران. به رپرس���یارێتییه كه له ئه س���تۆی ئه واندای���ه ، چونكه ئه وان بوون هێش���تیان محه مه د ره زا ش���ای نه شته رگه ری ئه نجامدانی بۆ په هله وی بێته ئه مه ری���كا، ئه و كاره ی كه ده كرا له مه كس���یك له جۆره كان به جۆرێ���ك ئه نجامبدرێ���ت. ئه م وتان���ه جارێكیتر نه خۆش���ی ترسناكی ش���ای خسته وه س���ه رزمان. نهێن���ی ئامێزبوون���ی ئه و نه خۆشییه پرس���ێكه كه ئاشكراكردنی نهێنییه كه ی زۆر ئاسان نیه . وه ك بڵێی زیاتر نه خۆش���ییه كی سیاسی بووه تا له ڕاس���تیدا نه خۆش���ییه كی جه سته یی

بوبێت.له ڕاس���تیدا له ئه یلول���ی 1979دا ئ���ه و

پزیشكه مه كس���یكیانه ی كه چاودێریی ش���ایان ده كردو چاره س���ه ریان ده كرد بكه ن. نه ش���ته رگه ری كه ئاماده بوون ئه ویش قبوڵی كردبوو. شا له په ناگه ی به هارانی خۆیداو له ش���اری كوئرناواكا )كۆش���كێكی مه زن كه شه ش ملیۆن دۆالر نرخه كه ی بوو به باش���ی له نێوان گوڵی دره خت���ی بولبول و كۆمه ڵێ���ك له كۆتایی ش���اردرابویه وه ( كاغه زی���دا مانگی ئابدا ت���ا دایده یگرێت. تایه كی زۆر س���ه یرو به رده وام ڕێك وه ك تای زۆر تاقیكرن���ه وه ی له پ���اش مه الریا. ورد پزیشكه مه كس���یكییه كان ده گه نه ئه و ئاكامه ی كه تاك���ه ، تای تایبه تی مه الریایه ، ئه و نه خۆشییه ی كه له ئێراندا زۆر باوه و خودی ش���اش بڕوای وا بوو له س���ه ربازییدا تووش���ی بووه و ئێستا خێرا س���ه ریهه ڵداوه ته وه . جارێكیت���ر دكتۆر ژرژ فالند رینیان ئاگاداركرده وه ، ئ���ه و پزیش���كه ی كه ب���ۆ یه كه مینجار پاریس و س���انلۆیی له نه خۆش���خانه ی له س���اڵی 1973دا به نه خۆش���ییه كه ی له گ���ه ڵ ده ستنیش���انكردبوو. ش���ای ئه وه شدا خودی ش���ا داوای له هاوڕێی خ���اوه ن بانكی ده یڤی���د راك فله ر كرد كه پزیش���كێكی پس���پۆڕی ئه مه ریكی

بنێرێ���ت بۆ الی . ه���ه ر به وجۆره ی كه ڕۆژنامه نوس���ێك به ناوی مارك بلومه وه له گۆڤاری زانست و زانیندا نوسیویه تی ، ڕاك فل���ه ر دكتۆر بنژامی���ن كینی نارد بۆ كوئر ناواكا. ئه م دكتۆره به رپرسی به شی نه خۆشییه كانی ناوچه گه رمه كان بوو له نه خۆشخانه ی نیۆیۆركداو له گه ڵ ئه وه ش���دا له زانكۆشدا وانه ی ده وته وه . هه ر ل���ه و دیداره ی یه كه م���ه وه دكتۆر بنژامین كی���ن ده گاته ئ���ه و ئاكامه ی به هه ڵه مه كس���یكییه كان پزیشكه كه ت���ر به نه خۆش���ییه كی مه الریاك���ه تێگه یشتوون. له تاقیكردنه وه ی خوێندا بل���وری ڕه نگاوڕه نگ ده بین���را. ده بوو هه رچ���ی زوتره كیس���ه ی س���ه فرایان بۆ البردای���ه بۆ ئ���ه وه ی زه رداوه كه ی نه چێته ن���او ڕیخۆڵه كانیی���ه وه . به اڵم دكتۆر ڕایگه یاندبوو ئه و نه شته رگه رییه نیوی���ۆرك له نه خۆش���خانه ی ته نی���ا ئه نجامده درێت. هه ر له به ر ئه و هۆیه ش بوو كه ڕاكفله رو كیس���نجه ر داوایانكرد ڤی���زا بدرێ���ت به ش���ا بۆ چوون���ه ناو ئه مه ریكا. به ڕواڵه ت وا دیاربوو خودی ش���ا بیری له به رنامه ی تر كردبویه وه . به پێی داوای خ���ودی ئه و بڕیار وا بوو ب���وو دكتۆر فالندری���ن تێهه ڵبچێت و وا

بكات له مه كسیكۆ سیتی نه شته رگه ری ب���ۆ بك���ه ن. ه���ه م خودی ش���او هه م ته واویان متمان���ه ی پزیش���كه ش ئه و به پزیش���كه مه كس���یكییه كان هه ب���وو نه خۆش���خانه كه ش زۆر ئاماده و هه موو ش���تێكی تێدا بوو. له الیه كی تریشه وه دكتۆر ئیڤان داس���تین جێگری وه زیری ده ره وه له باره ی پرس���ی پزیشكییه وه ، پێش ئه وه ی ڤیزاكه بۆ ش���ا ده ربچێت ڕاوێژی له گه ڵ چه ند پزیش���كێكی تردا كردبوو. ڕاكیفل���ه ر به ئاگاداربوونی له م پرسه ڕاسته وخۆ ده چێته واشنگتۆن بۆ دیتنی سایرۆس ڤانس، وه زیری ده ره وه كه هاوڕێی زۆر نزیك و دڵس���ۆزی بوو. ئه و كه س���ه ی كه پێش���تر به ڕێوه به ری ڕێكخراوه كانی ڕاكفله ر بوو. بێ ئه وه ی كه س���انێك هاوكاری بكه ن توانی ڤیزا بۆ ش���ا وه ربگرێت. ش���ا له ڕۆژی 22ی تش���رینی یه كه م���ی 1979دا له گ���ه ڵ گه ش���تنی ب���ۆ ئه مه ریكا ڕاس���ته وخۆ نه ش���ته رگه رییه وه ژوری چ���ووه له نه خۆش���خانه ی نیویۆرك. پاش دوو هه فته گروپێك له خوێندكارانی زانكۆی ت���اران له ئێران هێرش���یانكرده س���ه ر 52 له تاران و ئه مه ری���كا باڵیۆزخانه ی كه س له فه رمانبه رانی باڵیۆزخانه كه یان

چه ندین كه س���ایه تی دیاری سیاس���ی و هون���ه ری و ئه ده ب���ی جیه���ان، خه م و پ���ه ژاره ی خۆیان بۆ مه رگ���ی ماركیز ده ربڕی ، به اڵم دو كه س���ایه تییان زیاتر جێی س���ه رنجی میدیاكان بو: ئۆباماو

شاكیرا.ئه مه ریكاو شاكیرای ئۆبامای سه رۆكی

هونه رمه ند، یه كه م كه س بون كه مه رگی نوس���ه ری سه د ساڵ ته نهایی نیگه رانی كردن، ئه و نوسه ره ی له رۆژگارێكدا كه مه رگی رۆم���ان راده گه یه نرا، ئه و هات و جارێكیتر به س���ه د ساڵ ته نهایی روحی س���ه رله نوێ رۆماندا و به به ری كرده وه جیهانی بۆ خوێندنه وه ی رۆمان هاندا.

ئۆباما له مه رگی ئه م نوس���ه ره دا نوسی "ئه م���ڕۆ جیهان یه كێ���ك له گه وره ترین له ده س���تدا، خ���ۆی نوس���ه ره كانی یه كه مینجار كه ش���انازی ئه وه م پێبڕا ئه و ببینم له مه كس���یك بو، له شوێنێك ك���ه دانه یه كی له كتێبه ك���ه ی به واژۆی خ���ۆی به دیاری پێش���كه ش كردم و تا

ئێستاش له الم به ڕێزو ئازیزه ".ن���اوداری هونه رمه ن���دی ش���اكیرا كۆلۆمبیاش له په یجی تایبه تی خۆیه وه له تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یس���بوك نوسی "گابۆی ئازیز، ئێمه تۆ له یاد ناكه ین كه دیارییه ك بو خودا به ئێمه ی به خش���ی و

جارێكیتر دوباره نابێته وه ".

Gabriel García Márquez

6ی مارس له گوندی ئاركاتاكای واڵتی كۆلۆمبیا له دایكبوو، بابی له جه نگاوه دێرینه كانی كۆلۆمبیا بوو،

كه له دوو شه ڕی ناوخۆی ئه و واڵته دا به شدار بوو

داپی���ره ی هه ر له منداڵییه وه مێش���كی پڕ ده كات له چیرۆك و به سه رهاتی سیحرئامێز

مارسێدیس كه دواتر ده بێته

هاوسه ری له دایكده بێت

یه كه م نووسینی

باڵوده كاته وه

روو له قوتابخانه یه كی سه ر به كه نیسه

له شاری زیپاكیورای نزیك پایته ختی كۆلۆمبیا ده كات

یه كه م نۆڤێلتی له رۆژنامه ی ئال بۆگاتا باڵوده كاته وه ، ده ست

به خوێندنی یاسا ده كات

ده ست به كاری

رۆژنامه نوسی ده كات

ده بێته ستون نوسی رۆژنامه ی

ئال ئارالدۆ بارانكیا

رۆمانی کڕێوه ی گه اڵ باڵوده كاته وه

نۆڤێلتی "جوانترین خنكاوی دونیا" باڵوده كاته وه

له دژی پاتێستا ده نوسێت و پشتیوانی له شۆڕشی كوبا

ده كات

سیناریۆی چه ند فلیمێكی سینه مایی

ده نوسێتزانكۆی كۆلۆمبیا بڕوانامه ی

دكتۆرای فه خری پێده به خشێت

هاوسه رگیری له گه ڵ مارسێدس باركاپاردۆ ده كات،

رۆمانی كه س نیه نامه بۆ كۆلۆنێل بنێرێت باڵوده کاته وه

به رۆمانی كاتژمێری شوم به شداری له پێشبڕكێیه كی ئه ده بیدا ده كات و خه اڵتی

یه كه م ده باته وه

رۆمانی پایزی باوكساالر

باڵوده كاته وه

به هۆی هه ڕه شه ی ده سه اڵتی سه ربازی كۆلۆمبیاوه ، واڵته كه ی

به جێده ڵێت و روده كاته وه مه كسیك

به رزترین خه اڵتی له الیه ن فه ره نساوه

پێده به خشرێت

خه اڵتی نۆبڵ وه رده گرێت

رۆمانی خۆشه ویستی له زه مه ن���ی كولێرادا

باڵوده كاته وه

رۆمانی ژه نرالی سه رلێشێواو باڵوده كاته وه

پێسپارردنی پۆستی سه رۆكایه تی ئه نجومه نی دامه زرێنه رانی كۆلۆمبیا بۆ نوسینه وه ی ده ستور ره تده كاته وه

كۆمه ڵه چیرۆكی "خۆشه ویستی و شه یتانه كانی

تر" باڵوده كاته وه یاداشته كانی، زیندوم بۆ ئه وه ی

بگێڕمه وه باڵوده كاته وه

هاوسه ری مارسێدیس����ی له گه ڵ له دایكبونی ش����وێنی س����ه ردانی

ئاركاتكا ده كات

"من نه هاتوم لێره وتاربخوێنمه وه "، كه كۆی وتاره كانی گابۆ له خۆده گرێت

باڵوده بێته وه

دوانزه چیرۆكی سه رگه ردان

باڵوده كاته وه

رۆمانی "دۆسیه ی

به بارمته گرتنێك" باڵوده كاته وه

له گه ڵ كۆمه ڵه رۆژنامه نوسێكی

كۆلۆمبی، گۆڤاری رۆژنامه نوسان داده مه زرێنێت

به ی���ادی رۆمان���ی سۆزانیه غه مباره كانم

باڵوده كاته وه رۆمانی "ئه ندێرای بچوک و

داپیره ی دڵڕه قی" وه ك باشترین رۆمان دیاریده كرێت و خه اڵتی

رۆمۆلۆگالیگۆسی پێده به خشرێت

له به رشه لۆنه به سه رهاتی خنكاوێك

باڵوده كاته وه

گۆڤارێكی یه كه مج���ارو بۆ ئه ده بی باڵوده كاته وه

ده گه ڕێته وه بۆ ئاركاتاكا تا ئه و خانوه بفرۆشێت كه تیا له دایكبووه

ئابووری ش���ا بوون، كرێ���ی ڤێالكه یان نه دابوو، هه ر به و جۆره شی كه پاره ی پزیش���كه كانیان نه دابوو، دیاره پاره ی ئه و پاس���ه وانانه ش ك���ه پارێزگارییان له گیان���ی ده ك���رد. هه ش���ت ڕۆژ دوای ئ���ه وه و دواجار دكت���ۆر مایكڵ دیبیكی له میسر ئه و نه شته رگه رییه ی ئه نجامداو

توره كه ی زراوی شای ده رهێنا.

4 ی شوباتی 1982

ماركیز‌له‌دیدی‌‌ئۆباماو‌شاكیراوه‌

ماركیز..‌ئه‌و‌رۆماننوسه‌ی‌‌كوردی‌‌سه‌رسامكرد‌

سه‌د‌ساڵ‌ته‌نهایی‌ده‌ستپێده‌کات

نه‌خۆشی‌‌سیاسی‌‌محه‌مه‌د‌ره‌زا‌په‌هله‌وی‌

ئه ده بی به شێوازێكی كه رۆژنامه نوسین س���ه رنجڕاكێش، ریالیزم���ی س���یحراوی

ده یانگێڕێته وه .زۆربه ی شاكاره كانی ئه م نوسه ره كراون به ك���وردی و له كتێبخانه ی كوردس���تاندا هه ن، به اڵم مه خابن له زۆربه ی ئه م ده قه وه رگێڕاوانه دا زمانێكی پاراو به دیناكرێ و سیحر و جوانی نوس���ینه كانی ماركیزیان

تیادا كوژراوه .

رۆمانی سه د ساڵ ته نیایی باڵوده كاته وه

1989

1990

"حه‌یفه‌‌كورد‌سه‌د‌ساڵ‌‌ته‌نهایی‌‌نه‌خوێنێته‌وه‌"

بیروڕا(425( سێشه ممه 122014/4/22 birura.awene@gmail.com

هه‌ڵبژاردنی‌سکرتێری‌گشتی‌و‌چاکسازی‌لە‌یەکێتیدا‌!هیوا کاردۆیی

ئاش���کرایە ماوەیەکە یه کێتی توشی قه یرانێک���ی قورس ب���وه، بەتایبەتیش پەرلەمان���ی هەڵبژاردن���ی ل���ەدوای ئه گ���ه ر 201٣دا، ل���ە کوردس���تان ڕاش���کاوانە و دیموکراتان���ە ه���ەوڵ بۆ چاره س���ه ری نه درێت، ئ���ه وا بێگومان کێش���ەکان قوڵترو خراپتر دەبن. ئه م قه یرانه به هۆی کاره ساتێکی کوتوپڕ یا په المارێکی ده ره کییه وه توشی یه کێتی نه بوه، به ڵکو نه خۆشییه کی کوشنده ی ستاگنه یش���نه )پوکانه وە( که به ه���ۆی ناوخۆو ناکۆک���ی ڕابه رایه ت���ی خراپ و نه کردن���ی چاکس���ازی و نوێبون���ه وه وه توش���ی بوه . ستاگنه یشن واتە لەگەشە وەس���تان و پوکانەوە، کە له گه ڵ کاتدا توش���ی هه مو ده زگاو رێکخراوێک ده بێ ئه گ���ه ر نادیموکراتی و ناتەبایی تێدابێ و نوێکاری چاکسازی و ئازادانە نەتوانرێ ستاگنه یش���نه، ئه م ب���کات. له خۆیدا که چه ندین س���اڵه ده ستیپێکردوه بوه به پرۆس���ه یه کی پوکان���ه وه ی توان���ای یه کێت���ی و رێخۆش���کەر بۆ توش���بون بەنەخۆش���ی ت���ری وەک گەندەڵ���ی و پشتتێکردن. جیابونەوەو کوتلەکاری و یه کێت���ی پوکان���ەوەی پڕۆس���ه ی مه ترسیداره و به رده وامی وه رگرتوه ، که بێجگه له کاریگه ریی خراپی بۆ ناوخۆی کاریگ���ه ری لەهەمانکات���دا یەکێت���ی، خراپیشی له س���ه ر متمانه ی ده نگده ران

له هه ڵبژاردنه کاندا ده بێ.من له الیه ک���ه وه وه ک پێش���مه رگه و کادرێک���ی دێرینی یه کێت���ی و له الیه کی ت���ره وه وه ک سۆش���یال دیموکراتێکی بارودۆخه م. ئ���ه و نیگه رانی س���ویدی یه کێتی وه ک هێزێکی نیش���مانپه روه ری ئازادیخوازو بونی به سۆشیال دیموکرات هی���وای رۆڵی گرنگی بۆ کوردس���تان و بۆ ناوچه که لێده ک���را. بەاڵم به داخه وه سەرکردایەتی یه کێتی نەیتوانی له ئاستی

ئه و ئه رک و هیوایه دا بێ.بەکورت���ی ده مه وێ���ت لێ���ره دا قه یران���ه و ئ���ه و موناقه ش���ه یه کی پێشهاته کانی بکه م و هه ندێک پێشنیاری چاکس���ازی بۆ یه کێتی بک���ه م، چونکه ئه گه ر یه کێتی هەر به م شێوه خراپەی بڕوات ئه وا زیات���ر متمانه ی ده نگده ران له ده ستده دا ت و سەره نجام یەکێتی زیاتر بچوکده بێته وه و ڕۆڵی گرنگی ڕابوردوی نامێنێ، ته نانه ت مه ترسی تیاچونیشی لێده کرێ���ت. ئ���ه وه ش به ب���ڕوای م���ن بارودۆخی له سه ر نێگه تیڤی کاریگه ری کوردستان دەبێ. ئه گه ر یه کێتی به هۆی ناوخۆیه وه ناکۆکیه کان���ی گه نده ڵ���ی و الوازو توش���ی پاش���اگه ردانی ببێ ئه وا گرژی و بۆشاییه کی ده سه اڵت له ناوچه ی س���ه وزدا دروس���ت ده بێ که مه ترسی لێده کرێت. ئاسایش���ی باری تێکچونی ئ���ه و هه لومه رج���ه مەترس���یدار ده بێ چونکە له وانه ی���ه پارتی، که حیزبێکی ئه وه ئه گه ری زاڵبکات. خۆس���ه پێنه، هه یه، کە دەس���ەاڵتی پارتی بەس���ەر زاڵببێ یه کێتیدا ئه منییه کان���ی ده زگا ی���ا بەتەواوی بکه وێته ژێرده س���تیەوە، له هه مانکات���دا یه کێتی کۆنترۆڵی هێزی پێش���مه رگه له ده س���تبدات و شیرازه ی هێزه که تێکبچێ. ئه وکاته ته نها پارتی ده مێنێته وه که له شکرێکی هه ڵسوڕاوو گوێڕایه ڵی هه بێ، که به هۆیه وه ده توانێ فشارو مه ترسی له سه ر الیه نه کانی ترو لەناوچه ی س���ه وز دروست دیکتاتۆری

بکات. کێشه کانی یه کێتی: بۆ هه مو حیزب و رێکخراوێکی جەماوەری مه ترسیدارترین کێش���ه، بریتیه له قه یرانی له ده ستدانی حاڵه ت���ه ش متمان���ە. ئ���ه و ب���ڕواو به تایبه تی ده رئه نجامی ناشایس���ته یی و ک���ه س���ه رکردایه تیه ، نادیموکرات���ی س���ه رکه وتو ڕابه رایه تییه کی نەتوان���ن بکه ن. هه مو رێکخ���راوو ده زگایه ک بۆ ئه وه ی بەردەوام له گه شه دا بێت و توشی ستاگنەیش���ن/پوکانەوە نەب���ێ، دەبێ ب���ه رده وام له چاکس���ازی و نوێبونه وه دا ب���ن. ده ب���ێ پێش���وه خت پێش���بینی فاکته ره کانی سه رکه وتن و کێش���ه کان و ئه و ش���ێوازی بکرێ���ن. گه ش���ه کردن بیرکردنه وه و کارکردن���ه، کە بەردەوام لەچاکس���ازیدا بێ، ده بێت به شێک بێ له چاالک���ی حیزبەکان ن���ه ک هه ر ته نها که توش���ی کێش���ه بون ئینجا ده ست به چاکس���ازی بکەن. ئه گه ر کێش���ه کان گه یش���تە ستاگنەیش���ن واتا کێشەکان کوش���ندەن و چاره سه ریان ئاسان نابێ. ک���ە حیزب توش���ی ده ردی کوش���نده بو پێویس���تی به پس���پۆرو سەرکردەی به توان���او لێزان دەبێ ک���ە ڕابه رایه تی بکەن و له قه ی���ران ڕزگاری بکه ن. هیچ

حیزبێک له ژینگه ی ئ���ازادو دیموکراتدا که ملمالنێ له نێ���وان حیزبه کان هه بێ بێتواناو به س���ه رکردایه تیه کی ناتوانێ گه نده ڵه وه س���ه رکه وتن به ده ستبهێنێ، ته نانه ت ناتوانێ پارێزگاری له پێگه کانی

حیزبه که ی خۆشی بکات.به ب���ڕوای من ب���ۆ ئ���ه وه ی یه کێتی ل���ه م قه یرانه رزگاری ببێ و له پاش���ان بتوانێ گه شه بکاته وه و هەبێ دەرفەتی متمان���ه ی ده نگده ران���ی کوردس���تان، نزیک���ی %25 ب���ۆ ئامانجێ���ک، وه ک بڕوایه دام له و که به ده س���تبهێنێته وه ، یه کێت���ی که ره س���ته و هه لومه رجی بۆ ئه وه هه یه ، ئه وا له ئێس���تادا پێویسته وه ک قۆناغی سه ره تایی بڕیاربدا که کار

له سه ر سێ ته وه ری گشتی بکات:ناوخۆی نوێبونه وه ی چاکس���ازو -1یەکێت���ی. 2- داڕش���تنی سیاس���ه ت و کارک���ردن -٣ ن���وێ. به رنامه یه ک���ی ئۆرگان���ه ده زگاو داڕش���تنه وه ی ب���ۆ

سیاسیه کانی پارێزگاکان وهه رێم.ئ���ەو گۆڕانکاریانە بۆ دو مه به س���تی گرنگ، بۆ ناوخ���ۆو ده ره وه ی یه کێتی، له الیه ک���ه وه به ده س���تهێنانه وه ی ب���ۆ له الیه کی ئه ندامان والیه نگران و متمانه ی تره وه ده نگده ران، پێویستن. به کورتی یه کێتی ئه زمەی متمانه و بڕوای هه یه که لێی ڕانابینرێ���ت بتوانێ ڕابه رایه تیه کی س���ه رکه وتوو چاره س���ه ری کێشه کانی خ���ۆی و کوردس���تان ب���کات، هەربۆیە

ئەندامان ودەنگدەران پشتی تێدەکەن.بەش���ێوەی گۆڕانکاریان���ەش ئ���ەو

چاکس���ازی به چه ند قۆناغێک دەتوانرێ بکرێن. بەب���ڕوای من بۆ ئەو تەوەرانەو ئ���ەم گۆڕانکاریانە متمان���ەی یەکێتی

پێویستن:

گۆڕین���ی ڕابەرایەت���ی و کێش���ەی -1مەکتەبی سیاسی:

ئاش���کرایە پێش جیابون���ەوەی باڵی ریفۆڕم، یه کێتی رۆڵێکی گرنگی ده بینی و کێشه کانی له چاره سه ری ده بو به شدار هەرێ���م و عێ���راق و ناوچەک���ە، ب���ه اڵم له ئێستادا نه ک هه ر ناتوانێ رۆڵی گرنگ هه رێم کێشه کانی عێراق و له چاره سه ری ببین���ێ به ڵکو ناتوان���ێ ڕابه رایه تیه کی باش و چاره س���ه ری کێشه کانی خۆشی

بکات.ئەوەش کۆمەلێک ه���ۆی هەیە وه ک بونی س���ه رکردایه تیه کی الوازو ناکۆکی بێمتمان���ە؛ الوازی دیموکرات���ی ناوخۆ؛ الوازی ئایدیۆلۆج���ی و به هاکان���ی وه ک یه کس���انی و سۆڵیداریتی دادپه روه ری، ک���ە بەش���ێکن لەبەها س���ەرەکیەکانی سۆشیال دیموکراتی کە یەکێتی بەڵێنی پێڕەوکردن���ی داوە. بێگوم���ان خه تای مه کته بی ده که وێته ئه ستۆی ئەوانەش سیاس���ی که نه یتوانیوه شایستەی ئەو ئەرک���ە بێ و به به رنامه و سیاس���ه تێکی دروس���ته وه ڕابه رایه ت���ی یه کێتی بکا، به ڵک���و زیات���ر له هه ڵپه ی دەس���ەاڵت و به رژه وه ندی تایبەتی بون که ئه وه نده ی تر کێشەو ناکۆکیه کانی قوڵترکردۆته وه . س���ەرکردایەتی ئەوەی���ە هۆکەش���ی دیموکراتی و بەش���ێوەیەکی یەکێت���ی ڕەوا هەڵنەبژێ���ردراون بەڵک���و بەهۆی تەکەتول و ملکەچییەوە، کە تەزویریشی

تێدا بەکارهاتوە، هەڵبژێردراون. ئه نجام���ی هه ڵبژاردنه کانی ئەیلولی 201٣ دوباره ده ریخس���ته وه که به پله ی یه که م مەکتەبی سیاس���ی س���ه رکه تو نه بون کە ده بوای���ە زۆرینه ی مەکتەبی سیاس���ی دانیان به شکس���تی خۆیاندا

بنێ���ن و ئیعالنی وازهێنانی���ان بکردایە بۆ کۆنگره چونک���ه خراپی ڕابه رایه تی ئه وان بو که یه کێتیان به م بارودۆخه ی ئه مڕۆ گه یاند . لێره دا ده ستخۆشی له د. به رهه م س���الح ده که م که دانی بەوەدا ناو له بەرامبەر نه کردنی کۆنگره ده ستی له مەکتەبی سیاس���ی و س���ه رکردایه تی کێش���ایه وه کە هی���چ ش���ه رعییه تیان

نه ماوه .له به رئ���ه وه له پێش هه مو ش���تێکدا، ب���ۆ نوێکردنەوەی یەکێتی، پێویس���ته مەکتەبی سیاسی نوێی هه بێ که بتوانێ له م قه یران���ه دا ڕابه رایه تی بکاو بتوانێ ئامادەکاری بۆ گۆنگرەو چاکسازی بکا. ئه گینا ئه ستەمه بتوانرێ به م مه کته بی سیاسیه ی ئێستاوه هەوڵ بۆ چاکسازی، ته نان���ه ت بۆ کاری دروس���تیش، له ناو

یه کێتیدا بدرێت.پێویستە س���ه رکردایه تی لەپاش���ان ڕێ���گاو نه خش���ه ی له س���ه ر بڕی���ار به رنامه ی���ه ک ب���ۆ نوێبون���ه وه بدات و ئامڕازه کان و میکانیزمه کانی ئه نجامدانی ب���ۆ دیاریبکرێ���ن. گۆڕانکاریی���ه کان چاکسازو پێویسته لیژنه یه کی ئه وه ش گه شه پێدان پێکبهێنرێ بۆ لێکۆلێنه وه ی کێشه کان و چاره سه ره کانی و دۆزینه وه ی فاکته ره کان���ی گه ش���ه و س���ه رکه وتن. لەپاشان بەستنی گۆنگرەو ئەنجامدانی

ئەو پێشنیارو چاکسازییانە.ئێستای س���ه رکردایه تی ئاش���کرایه که س���انی ئه وه ی له گ���ه ڵ یه کێت���ی، دڵس���ۆزو زیره کی تێدای���ه ، به اڵم وه ک کارای ده س���ه اڵتێکی هی���چ ئ���ۆرگان نییه ، بەڵکو مەکتەبی سیاس���ی هه مو له راستیدا قۆرخکردوه . ده سه اڵته کانی له گه ڵ دۆڕاندنی هه ڵبژاردنه که دا ده بوایه سه رکردایه تی به ڕاوێژ له گه ڵ ئه نجومه نی ئه ندامانی ناوه نددا هه ستایه به گۆڕینی له پلێنیۆمدا ی���ان سیاس���ی مەکتەبی هه نگاوی لەبەرئەوە وه ک بگۆڕدرانایە. یه که م، تا به س���تنی کۆنگره ، پێویسته ئەنجومەنی بەپشتیوانی سەرکردایەتی ناوەن���د مه کته ب���ی سیاس���یه کی نوێ

هه ڵبژێرن.

2- کێش���ه ی هه ڵبژاردن���ی س���کرتێری گشتی:

به پێی ماده ی 28ی پێڕه وی ناوخۆی یه کێتی "له کاتی له کارنه مانی سکرتێری گش���تی به هه ر هۆیه ک بێ���ت، ده بێت له ماوه ی 2 مانگدا کۆنگره ی نائاس���ایی

ببه سترێت".به اڵم ئه وه زیاتر له ساڵێکه سکرتێری گش���تی ل���ه کاری یه کێت���ی داب���ڕاوه و توان���ای تەندروس���تی و بارودۆخ���ی کارکردن و هاتنەوەشی نادیارە که چی نه کۆنگره به ستراو نە سکرتێرێکی نوێش هه ڵبژێردراو نه هیچ لەجێگرەکانیش ئەو لەپلێنیۆمێکی پێس���پێردرا. ئەرکەیان گاڵتەجاڕدا بەپەلە بڕیاردرا کە گۆنگرە دوابخرێ���ت ب���ۆ 2014/1/٣1. ب���ەاڵم

سەرکردایەتی ئەوەشی بۆ نەکرا.پۆستی س���کرتێری گشتی کۆمه ڵێک ئه رک و کاری گرنگی له ئه س���تۆدایه بۆ ڕابه رایه ت���ی یەکێتی. له ب���ه ر ئه وه نە دیموکراتی���ەو نە هیچ دەس���تکەوتێکی تێدایە کە ئه و پۆس���تە ه���ه ر به چۆڵی بمێنێته وه یا ئه رکه کانی دابه شنه کرێن. بێجگە لەوەش کورد لەڕێگای یەکێتیەوە بەدەستهێناوە، س���ەرکۆماری پۆستی کە ئەوە س���اڵێک زیات���رە مام جەالل ئەو بەرهەمێک���ی هی���چ لێیداب���ڕاوەو پۆس���تەمان نەبوە. ئەوەش زەرەرێکی گەورەی���ە ه���ەم ب���ۆ کوردو ه���ەم بۆ

یەکێتیش.ئه وه یه سه رسوڕمانە جێگای ئه وه ی یه کێتی س���ه رکرده ی ک���ه هه ندێ���ک نامه نتیقیان���ه ، جه خ���ت له س���ه ر ئه وه ده که نه وه که پۆستی سکرتێری گشتی خه تی سوره و نابێ موناقه شه ی بکرێت. لەراستیدا ئه و بۆچونانە لەبەرژەوەندی یەکێتیدا نین، بەڵکو پێویسته له پێش هه مو ش���تێکدا موناقه شه یه کی جدی و باش���ترین هه ڵبژاردنی کراوه له س���ه ر که س بۆ س���کرتێر یا سه رۆکێکی نوێ موناقه شه نه کردن و بکرێت. یه کێتی بۆ هه و ڵنه دان، به ش���ێوه یه کی دیموکراتی و ئ���ه و پڕکردن���ه وه ی ب���ۆ ئازادان���ه ، پۆس���ته زیاتر ناتەبایی و چه واشه بونی دروستده کات و رێگرده بێ له نوێبونه وه ی یه کێت���ی. وه ک بینیمان ئه و کێش���ەیە ناکۆکی دروستکردوه له نێوان جێگرانی س���کرتێری گش���تی و هه ندێک ئه ندامی

مەکتەبی سیاسی.بەداخ���ەوە ناکۆکی���ەکان و دابڕان���ی م���ام ج���ەالل رێگه ی خۆش���کردوه که هه ندێک کەس له بنه ماڵه ی مام جه الل و سه رکرده ی تری یه کێتی ئه و بارودۆخه

ب���ۆ به رژه وه ن���دی خۆی���ان به خراپ���ه به کاربهێن���ن، ته نانه ت ب���ەزەرەری مام جه اللیش. هەرلەبەر ئەوەش���ە زانیاری ڕاست لەس���ەر تەندروستی مام جەالل زۆرین���ەی تەنان���ەت باڵوناکرێت���ەوە، ئەندامان���ی س���ەرکردایەتی ئ���اگاداری بارودۆخی تەندروستی ئەو نین و ناکۆکی

لەسەر دروستبوە.

٣- لیژنه ی ئاسایشی پارێزگا:ته وه رێک���ی ت���ر، کە ب���ۆ متمانەی هاواڵتی���ان گرنگە، بریتیە لەکێش���ەی ئاسایشی گشتی. دابینکردنی ئاسایش و بەچاکس���ازی پێویس���تی دیموکراتی، ئی���داری هەی���ە لەبەر ئەوە پێویس���ته یەکێتی کار له سه ر ئۆرگانه سیاسیه کانی پارێزگاو هه رێم بکات و ده ستپێشکه ربێ ب���ۆ کاراک���ردن و داڕش���تنه وه ی ئ���ەو ئۆرگانانە، وەک ئه نجومەنی پارێزگاگان و ش���اره وانیه کان و لیژنه کانی تر. لێره دا لیژنه ی ئاسایش���ی پارێزگای سلێمانی

وەک نمونە باس ده که م.یه کێت���ی به ه���ۆی ئ���ه وه ی بەتەنها پارێزگاک���ەی ئه من���ی ده س���ه اڵتی له ده س���تدایه ڕوبه روی کۆمه ڵێک کێشه بۆت���ه وه و تاوانبارکراوه بەبەکار هێنانی توندوتیژی و کوش���تن و ش���تی تر، کە لەوانەشە زۆریان هیچ دەستی تێدا نەبێ. بەاڵم لەبەرئەوەی یەکێتی بەرپرسە لەو ئەرکە ئەوا لێپرس���راوێتی و گومانەکان ڕوبەروی یەکێتی دەبن���ەوە. بۆ نمونە کوژرانی لێپرس���راوی حیمایەکانی مام

ج���ەالل و کاوە گەرمیان���ی ناوبانگ���ی یەکێتی لەکەدار کردوە.

لەسیستمی دیموکراتی و فرەحیزبیدا، کە کوردس����تانیش ت����ا رادەیه ک بەو ئاڕاستەیە دەڕوات، هەمو ئەنجومەن و لیژن����ەو ئۆرگانێک����ی دەوڵەتی دەبێ نوێن����ەری هەم����و الیەن����ەکان، ک����ە هاواڵتیان دەنگیانپێداون، تێدا بێ. بۆ نمونە لیژنەی ئاسایش����ی پارێزگاکان، پێویستە له نوێنه ری هه مو حیزبه کانی ناو په رله مان ی����ا ئەنجومەنی پارێزگا پێکهاتب����ێ. ئەگ����ەر ئ����ەو لیژنەی����ە هاوبەش����ی نەبێ ئەوا له کاتی کێشەو بزوتنه وه یه ک����ی لەگ����ەڵ ملمالنێ����دا ناڕازی یا ئۆپۆزیس����یۆندا، مەترس����ی تێکچونی ئاس����ایش دروس����ت دەبێ. سزای دەنگدەران لەهەڵبژاردنیش����دا ئەو الیەنە دەدەن کە دەس����ەاڵتدارە. ئەو کات����ە هێزی تایب����ه ت و ده زگای ئه منی����ش فری����ای حی����زب ناکه وێ. بینیم����ان ک����ە له هه ڵبژاردنه کان����دا چ����ۆن بزوتنه وه ی گ����ۆڕان به بێ هیچ پێش����مه رگه ئاس����ایش و ده زگایه کی توانی����ان س����ه رکه وتوبن. وات����ا ئه و نین، س����ه رکه وتن ده زگایانه مه رجی بارقورس����ی و به پێچه وانه وه له وانه یه رێگری بۆ حیزبی دەسەاڵتدار دروست بکەن. ئیتر چ پێویست ده کات یەکێتی ئەو دەزگایانە قۆرغ بکات و بیکات به بار به سه رخۆیه وه و خۆی توشی مەترسی دۆڕاندن و پەالماردان بکات. لەالیەکی تریش����ەوە ئه گه ر ئاسایش بۆ هەموان دابین نەک����رێ و تێیدا بەش����دارنەبن، ئەوا مەترس����ی دەبێ ک����ە الیه نه کانی هێزی هەوڵب����دەن له داهات����ودا ت����ر چەکدار بۆ پارێزگارو ئاسایشی خۆیان دابمەزرێن����ن، ئەو کات����ە بارودۆخەکە

ئاڵۆزترو مەترسیدارتر دەبێ.

گ����ەر لەدونی����ای ئەمڕۆدا س����ەرنجێک لەپەیوەن����دی نێوان م����رۆڤ و ماڵ بدەین، دەکرێت بەئاسانی دوو پارادایم لەیەکتری جیابکەینەوە. یەکەمیان “پارادایمی ماڵی جێگیر“ە، دووهەمیانۆ “پارادایمی ڕێگا“ و لەیەکەمیاندا بەردەوامە. بەڕێگەوەبوونی مرۆڤ عەوداڵی دروستکردن و دۆزینەوەی ماڵێکی جێگی����رە، لەدووهەمیاندا جۆرێک لەهەاڵتن لەماڵی جێگیرو هەاڵتن لەخودی جێگیری����ی ئامادەیە.لەیەکەمیان����دا م����اڵ باڵەخانەیە، کۆش����کە، حەسارە، خانوە، لەدووهەمیاندا خێمەو ڕەشماڵ و بوخچەیە. لەپارادایم����ی یەکەم����دا ماڵ ئ����ەو خاڵە بنەڕەتی����ی و جێگیرەی����ە کە س����ەرجەمی شتەکان و پەیوەندییەکان و ماناکان لەوێوە دەس����تپێدەکەن، مرۆڤ لەوێوە س����ەیری دونی����اوو ژینگەو مرۆڤەکان����ی تر دەکات. ئەزموون����ی جێگی����رە، ماڵس����ێنتەرێکی تێکەڵبوونێکی فرەالیەنە، رەگداکوتانێکی فراوانە بەش����وێنە، بەکورتیخاڵی سەرەتاو کۆتای����ی ئەزموونەکان����ی مرۆڤ����ە. ئ����ەم یەکەمی س����ەرچاوەی جێگیرە ”شوێن“ە دروس����تکردن و گەش����ەدانە بەشوناس، چ لەمانا تاکەکەسیی و تایبەتەکانی شوناسدا، کۆیی ودەس����تەجەمعییەکانیدا. مانا لە چ ئ����ەو ش����وێنی شوناس����ە“ ئەم”ماڵ����ە ب����ەر م����رۆڤ ک����ە پەیوەندییانەی����ە لەهەمووشتێکلەگەڵ خۆیدا دروستیدەکات، هەڵگریی جۆرێکی تایبەتە لەهەس����تکردن بەئولفەت، بەجۆرێک لەدڵنیایی خۆبەخۆ.م����اڵ لێ����رەدا هەڵگریی ئەتمۆس����فێرێکی تابیبەتە، کە هەس����تکردن بەدڵنایی خاڵە هەرەدی����ارو بەرجەس����تەو گرنگەکەیەتی. لەزانس����تە کۆمەاڵیەتییەکاندا ئەم ڕوانینە ڕەگوڕیش����ە“ناودەبرێت، بە”پارادیم����ی م����رۆڤ وەک بوونەوەرێک����ی خاوەن ڕەگ وێنادەکرێ����ت، ڕەگێک ک����ە ژێرخانی ئەو فەزاوئەتمۆسفێرەیە کەدروستدەبێت. مرۆڤ لەم ڕوانینەدا بوونەوەرێکە هەمیشە بەدوای خاڵێکی جێگیروسەنتەرێکدا دەگەڕێت، کە بەدونی����اوە گرێیبدات و لەوێ����وە بۆ دونیاو مرۆڤ و ش����تەکان بڕوانێ����ت. لەمڕوانینەدا تەنانەت لەناو دیدی کۆسمۆپۆلیتیدا، واتە لەناو ئەو دیدەدا کە دونیا وەک گش����تێک بەماڵیمرۆڤ دەزانێت، بیرۆکەی ڕەگوڕیشە بەش����ێوازی تایب����ەت ئامادەی����ە، لێرەدا لە”کۆسمۆپۆلیتیزمیڕەگوڕیشەدار“ قس����ە دەکرێت. باس لەبوون����ی ماڵێکی تایبەت دەکرێت ک����ە بوونی ماڵی ت����رو ئەگەریی ماڵیت����ر نەفیناکات، بەڵک����و لەپاڵ بوونی ئ����ەو ماڵەدا چێژ لەبوون����ی ماڵیترو ماڵی لەم نەناس����راودەبینێت. ماڵ����ی جیاوازو پارادایم����ی ڕەگوڕیش����ەیەدا بیرۆکەی ماڵ ناکۆک����ە بەفیک����رەی جوڵ����ەو س����ەفەر، بەبیرۆکەی نەناس����راو، بەبیرۆکەیغەریب و ڕێ����گاو بێماڵیی، بەاڵم ئ����ەم ناکۆکبوونە مانای ئەوە نییە ئەم ڕوانینەشوناس����ییە بۆ ماڵ، تەواو لەس����ەرجەمی ئەو ش����تانە دابڕاوە. لەپارادایمی ماڵدا وەک شوناس و وەکڕەگوڕیش����ە، دەش����ێت ه����ەم جوڵەو هەم هەب����ن، بەڕێگەوەب����وون س����ەفەرو غەریبیی و نەناس����راوبوون و بێماڵیی، بەاڵم هیچ یەکێکیان س����تراتیژیەتی س����ەرەکی ژیان پێکناهێنن، هیچیان هێڵە سەرەکیی و گش����تییەکانی پەیوەندی مرۆڤ بەخۆی و بەشوێن و بەوانیترەوە دەستنیشان ناکات، هەموو ئەو شتانەوەک ساتەوەختی کورت و تێپەڕ، وەک دەرچوونێکی کاتی لەدۆخێکی پڕ دڵنیایی و ئولفەت بۆ دۆخێکی جیاواز،

ئامادەن.وەک وتم لەبەرامبەر ئەم”پارادایمی ماڵی ڕەگوڕیشەدا”پارادیمی هەبوونی جێگیر“و ڕێگا“ و بەڕێگاوەبوونی بەردەوام ئامادەیە.لەم پارادایمە تازەیەدا مرۆڤ بوونەوەرێکی سەفەرکەرە، وزەیەکەپڕ جوڵەی بەردەوام و فرەئاراس����تە، خولیایەکی تایبەتی گەڕان و پەیوەندییەکانە. ش����وێنەکان و تێپەڕینی لەم پارادایمەدا ماناکانی شوێن ئەوەندەی کۆمەاڵیەتیب����وون دەستنیش����انی دەکات، ئەوەن����دە جوگرافیادەستنیش����انی ناکات.لێرەدا کارلێکی چەند جەمس����ەرەی نێوان م����رۆڤ و مرۆڤ ومرۆڤ و ش����وێن و مرۆڤ و ژینگ����ە جی����اوازەکان لەش����تەکانی ت����ر گرنگت����رە، نەک گەڕان ب����ەدوای خاڵێکی جێگیردا. لەناوجوگرافییایەکی جیێگی����ر ماڵ لێرەدا لەپاڵ پەیوەندیی بەکەسانیترو بابەتیترو شوێنانیترەوەدروستدەکرێت.ماڵ خۆش����ی دەبێت بەجۆرێ����ک لەپەیوەندیی ناجێگی����رو بگۆڕ، دەبێت بەش����وێنپێیەک دروستیدەکات ڕێگاکاندا لەقەراغی مرۆڤ داهاتووی����دا لەهەن����گاوی بۆئ����ەوەی

بەجێبهێڵێت.م����اڵ ل����ەم پارادایمەدا لەناو شوێندا نییە، بەش����ێک نییە لەجوگرافیا، بەڵکو بەش����ێکە لەپەیوەندی����ی و جۆرێکە لەفەزای پڕ گ����ۆڕان و جوڵەی بێئۆقرە.لەم پارادایمەدا ش����وناس بەم جوڵەو سەفەرو گرێدەدرێ����ت، بێئۆقرەییەبەردەوام����ەوە ن����ەک بەماڵێک����ی جێگیرەوە.گرێدانەوەی شوناس����یش بەجوڵ����ەو ک����ۆچ و گۆڕان����ی شوێنەوە بەشێکی هێجگار گرنگی فیکریی سی گەورەکانی هاوچەرخە.کۆمەڵناس����ە س����اڵیڕابردوو، لەئەنتۆن����ی گیدنزیەوە بۆ س����یگمۆند باومان و لە کاستیلس����ەوە بۆ ئولری����ش بێ����ک، پەیوەندییەک����ی بەهێزو فرەالی����ەن لەنێ����وان جوڵ����ەو شوناس����دا گریماندەک����ەن. ئەمانە ک����ۆچ وەک دۆخی سروشتی مرۆڤی مۆدێرن دەبینن، نەک وەک دۆخێکی تێپەڕو الوەکیی کەم تەمەن. لەم ڕوانینەدا کۆچک����ردن یەکێکە لەئەزموونە ئینسانییە سەرەکییەکانی مرۆڤ لەدونیای بنەڕەتیی ئەزموونێکی جوڵ����ە مۆدێرندا، بۆ شوناسی مرۆڤ. ئەم جوڵەیە دەشێت جوڵ����ەی ئیش، جیهانگەڕی����ی، بازرگانیی دروس����تیبکات، ب����ەاڵم دەش����ێت جوڵەی ڕاکردنێکی پەنابەری����ی و س����ەرهەڵگرتن و مەترسی لەهەڕەش����ەو بێت بەردەوامیش فرەج����ۆر. دەش����ێت پاڵن����ەری جوڵەکان پاڵنەری ئابوریی و فەرهەنگیی و سیاس����یی بن، وەک چۆن دەش����ێتترس ئاراستەیان ب����کات و لەپێناوی پاراس����تنی ژیاندا بێت لەس����ەرەتایترین و ڕووتتری����ن ش����ێوەیدا.جوڵەلەدونی����ای ئەمڕۆدا دەش����ێت کەمتر جوڵەو زیاتر هەاڵتن، کەمتر جیهانگەڕیی و زیاتر بەش����ێک لەک����ردەی بێجیهانیکردن

بێت.لەنێوان جێگیریی و لەدونیای ئەم����ڕۆدا ناجێگیری����دا جۆرێک����ی تازەت����ر لەم����اڵ پەیدابووە ک����ە ماڵی گریمانک����راو، ماڵی ڤێرتوێ����ل، ماڵ����ی دیجیتاڵە. ئ����ەم جۆرە ماڵ����ە ماڵی ناو الپتۆپ و کۆمپیوتەرەکانە، لەناو فەیس����بوک و س����کایپ و فەیستایمدا دروس����تدەکرێت.ئەم ماڵە ماڵی دەرەوەی شوێنەناس����راوو دەرەوەی جوگرافی����او نافیزیایی����ە ماڵێک����ی نەناس����راوەکانە، کۆمپیوتەرەکانماندا کردن����ەوەی لەگ����ەڵ دروس����ت دەبێ����ت و لەگەڵ داخس����تنیاندا کۆتایی پێدێت. ئ����ەم جۆرە ماڵە ماڵێکی رەمزی و فانتازییە، بەاڵم ئەم رەمزیبوون و فاتنازیابوونەی لەنرخە دەرونیی و رەمزیی و کولتوریی و کۆمەاڵیەتیی و سیاس����ییەکانی کەمناکات����ەوە، بەپێچەوان����ەوە ئەم جۆرە ماڵە تا دێ����ت گرنگترو بەنرخترو گەورەتر دەبێ����ت و تادێت ڕۆڵ����ی گەورەترو گرنگتر لەژیانی مرۆڤەکان و گروپەکاندا دەبینێت.

هەرس����ێ ش����ێوەکەی ماڵ، م����اڵ وەک ش����وناس و ڕەگوڕیش����ە، ماڵ وەک ڕێگاو جوڵە، م����اڵ وەکڕووبەرێکی ئەلکترۆنیی، دەش����ێت بەبڕو ڕادەی جی����اوازو لەفۆرمی جیاوازدا الی هەموو کەس����ێک ئامادەبێت.م����رۆڤ دەش����ێت خ����ۆی بەخەڵکی هیچ ش����وێنێک نەزانێ����ت، زەوی وەک ماڵ����ی خۆیئەزموونبکات، ماڵی جێگیریی نەبێت، یان بەردەوام لەناو ماڵە ئەلەکترۆنییەکاندا ئامادەبێ����ت، لەهەمووئ����ەو دۆخانەدا ماڵ گرێدراوە، ئینتیماوە بەبیرۆکەی بەتوندی مەس����ەلەی س����ەرەکیی لەهەریەکێک لەو مااڵن����ەدا مەس����ەلەی ئینتیمای����ە، مرۆڤ بوونەوەرێکە ناتوانێت بەبێ ئینتیما بژی.

ئه نجامی هه ڵبژاردنه کانی ئەیلولی 201٣

دوباره ده ریخسته وه که به پله ی یه که م مەکتەبی سیاسی سه رکه تو نه بون و ده بوایە زۆرینه یان دانیان به شکستی

خۆیاندا بهێنایه

جۆرێکی تازەتر لەماڵ پەیدابووە کە

ماڵی گریمانکراو ماڵی ڤێرتوێل ماڵی دیجیتاڵە ئەم جۆرە

ماڵە ماڵی ناو الپتۆپ و کۆمپیوتەرەکانە لەناو فەیسبوک و

سکایپ و فەیستایمدا دروستدەکرێت

ئه وه ی جێگای سه رسوڕمانە

هه ندێک سه رکرده ی یه کێتی نامه نتیقیانه

جه خت له سه ر ئه وه ده که نه وه که پۆستی سکرتێری

گشتی خه تی سوره ئه و بۆچونانە لەبەرژەوەندی یەکێتیدا نین

ئینتیما‌بۆ‌ماڵ‌و‌بێماڵیی

سه ره نجام رۆژی 17ی نیسان، پارتی و گۆڕان، له ماڵی "نێچیرڤان

بارزانیی " )كه پێش روداوه كان 31ی ئابی 1996، ماڵی سكرتێری گشتیی یه كێتی بو(و، بێ ئاماده بونی خودی نێچیرڤان بارزانیی و، دوای چه ندین

كۆبونه وه ی ماراسۆنی ، گه یشتنه رێكه وتنی كۆتایی بۆ پێكهێنانی

حكومه ت.

ئ���ه م وتاره ، ئیس���تێ له س���ه ر ئه م رێكه وتنه و هه ن���دێ له كاریگه رییه كانی )بێگومان زه حمه ته له وتارێكدا، قس���ه له س���ه ر ت���ه واوی كاریگه رییه كانی ئه و رێكه وتن���ه بكرێت، كه كاریگه رگه لێكی

لێده كه وێته وه ( ده كات.

سه ره تا ده شێ بپرسین:1- ئای���ا ئ���ه م رێكه وتن���ه ، ته نه���ا رێكه وتن���ه بۆ پێكهێنانی هه ش���ته مین كابینه ی حكومه ت و، ئایا رێكه وتنه كه ، په لی نه هاویش���توه بۆ دابه ش���كردنی ئه نجومه ن���ی دیك���ه ی پۆس���ته كانی پارێزگاكان و چۆنێتیی نوێنه رایه تیكردن و به ش���داریكردنی ئه م دو هێزه )پارتی و له كابینه ی داهاتوی حكومه تی گۆڕان(

عێراقیدا؟2- ئایا ب���ه م رێكه وتنه ی نێوان ئه م دو هێ���زه ، ده ش���ێ ئی���دی فاتیحه بۆ نێوان س���تراتیژیی "ی "رێكه وتننامه ی

پارتی و یه كێتیی دابنێین؟3- ئایا ئ���ه م رێكه وتن���ه ، ئاینده ی "یه كێتی���ی " له هه رێم���ی كوردس���تاندا به گش���تی و، زۆنی س���ه وز )ی پێشو( به ره و كوێ ده بات و، ئێران و ش���یعه ی

عێراق له كوێی ئه و هاوكێشه یه دان؟ئه وانه پرسیارگه لێكن، كه به مێشكی به ش���ێكی زۆری چاودێرانی سیاسیی و، ئێس���تای بارودۆخه ی ئه م چاودێرانی

هه رێمدا گوزه ر ده كه ن.له م وت���اره دا، هه وڵده ده م ئیس���تێ پرسیارانه و، ئه و به ش���ێكی له به رده م هه ندێ پرس���یاری دیك���ه دا بكه م، كه له دوای ئه م رێكه وتنه وه ، دروستده بن.

رێكه وتنه ك���ه ، كه له ماڵی "نێچیرڤان بارزان���ی "و بێ به ش���داریكردنی خودی "نێچیرڤان"، له نێ���وان پارتی و گۆڕاندا بڕیاری لێدرا، هه ردوال رێكه وتن له سه ر ئه وه ی "گۆڕان" وه ك دوه مین هێز له سه ر ئاستی هه رێمی كوردستان، به شداریی بارزانیی "دا "نێچیرڤ���ان له كابینه كه ی سه رۆكی پۆس���تی به وه یش ده كات و، په رله مان و، وه زاره ته كانی "پێشمه رگه ، پیشه س���ازیی و ئابوری���ی ، دارای���ی و بازرگانیی ، ئه وقاف و كاروباری ئایینی و، سه رۆكی ده سته ی وه به رهێنان و ده یان به رێوه به رایه تیی گشتیی و به رێوه به ری

پێده درێت.له به رانبه ریش���دا، "پارتی " سه ره ڕای مان���ه وه ی پۆس���تی س���ه رۆكی هه رێم س���ه رۆكی پۆس���تی له ده س���تیدا، حكومه ت، جێگری سه رۆكی په رله مان، وه زاره ته كانی : سامانه سروشتییه كان، په یوه ندییه كانی فه رمانگ���ه ی ناوخۆ، ده ره وه ، راوێژكاری ئه نجومه نی ئاسایش، سه رۆكی دیوانی سه رۆكایه تیی هه رێم و، چه ندی���ن وه زاره ت و بریكاری وه زاره ت و ده یان به رێوه به ری گشتیی و ژماره یه كی زۆری به رێوه به رایه تییه كان، به تایبه تی له سنوری پارێزگاكانی هه ولێرو دهۆكدا، ره نگه ده مێننه وه )كه به ده س���تیه وه زیاتر بێت له به ش���گه رایی هه ڵبژاردن -

واته ئیستیحقاقی ئینتیخابیی -!(.ئام���اژه كان پێمانیده ڵێ���ن: ره نگ���ه كابینه یه دا ل���ه م به ش���داری یه كێتیی نه كات )ئه گه ر بیش���یكات و پۆس���تی جێگری س���ه رۆكی حكومه ت بۆ "قوباد تاڵه بانی���ی " بێت و، ئه و چه ند وه زاره ته خزمه تگوزارییه قه بوڵ بكات، ئه وه یشیان قابیلی لێكدان���ه وه ی دیكه ده بێت؛ بۆ هه ڵسه نگاندنی ئاینده ی دۆخی ناوخۆی ئه و حزبه و ملمالنێی باڵه جیاجیاكانی (، وه ك چۆن له راگه یاندراوه كه ی مه كته بی رۆژی له هه م���ان دا؛ سیاس���یی -یان

رێكه وتنه ك���ه ، نیگه رانیی���ان له س���ه ر پۆس���ته پێش���نیازكراوه كان بۆی���ان، دوپاتكرده وه و، هه شته مدا، له كابینه ی ئه گه رێكیان "هه م���و راش���یانگه یاند: له به رده مدا كراوه یه " )كه ئه م دێڕه یش،

قابیلی لێكدانه وه و شیكارییه (.به شدارینه كردنی خۆم، به شبه حاڵی الیه نێ���ك له الیه ن���ه ب���راوه كان )واته پێنج لیس���ته س���ه ره كییه كه ( به زیان ده بینم ب���ۆ دۆخی ئه م���ڕۆی هه رێم و، له پێناو حكومه ت���ی بنكه فراواندا )كه له س���ه ری له راگه یاندنه كانه وه هه موان كۆكبون، به اڵم له ورده كارییدا له سه ری رێكنه كه وت���ن، وه ك چ���ۆن ده وترێت ش���ه یتان له ورده كارییدایه ( وا باشتربو هه موان به شداربن و به شدارییه كانیشیان پاڵپشت بێت به "به شگه رایی هه ڵبژاردن-

االستحقاق االنتخابی".پرسیاره گرنگه كه ئه مه یه :

ئایا له دوای ئه م رێكه وتنه وه ، پێگه ی یه كێتیی له زۆنی پێش���وی "س���ه وز"و

هه رێمی كوردس���تاندا به گشتی ، به ره و كوێ ده چێت و ئێران و ش���یعه ی عێراق، له كوێی ئه م هاوكێشه یه دان )كه ئه گه ر ده رفه ت هه ب���و له جێگایه ك���ی دیكه و وتارێكی دیكه دا، ئیس���تێ له سه ر ئه م

پرسیاره جدییه ده كه م(.به اڵم، با دیسانه وه بپرسین:

ئای���ا: ئ���ه م رێكه وتن���ه ی پارت���ی و گۆڕان، ته نها رێكه وتن���ه بۆ پێكهاته و له هه شته مین پێكه وه به شداریكردنیان كابین���ه ی حكومه تی هه رێمدا، یان ئه و رێكه وتنه ، په لی بۆ زۆر شتی دیكه یش

هاویشتوه ؟به بڕوای من:

ئه م رێكه وتنه ، ته نها خۆی نابینێته وه له پێكه وه به شداریكردنی ئه و دو هێزه س���ه ره كییه له هه ش���ته مین كابین���ه ی حكومه ت���دا، به ڵك���و وه ك���و دو هێزی رێكه وتنه كه یان ده ش���ێ س���ه ره كیی ، په لبهاوێت بۆ دابه شكردنی پۆسته كانی هه رس���ێ پارێزگاری داهاتوی هه رێم و، ئ���ه و ئه نجومه نه كان���ی پێكهات���ه ی س���ێ پارێزگایه و، چۆنێتیی و پش���كی له كابینه ی هه رالیه كیان به شداریكردنی

داهاتوی حكومه تی عێراقییدا.ئه م له پش���تی نازانرێ���ت، ب���ه دور هه رس���ێ پۆس���ته كانی رێكه وتنه وه ، پارێزگاری داهاتوی س���ێ پارێزگاكه ی هه رێمیش یه كالكرابنه وه ، كه پارێزگاری سلێمانی بۆ گۆڕان و، هه ولێرو دهۆكیش بمێننه وه . "پارتی "ی���ه وه به ده س���تی

ئه ویش له م سۆنگه یه وه :1- پارت���ی به م رێكه وتن���ه ی ، زامنی پارێ���زگاری پۆس���تی هێش���تنه وه ی داهات���وی هه ولێر، له ده س���تی خۆیدا، به پش���تیوانیكردنی )بێگومان ده كات گۆڕان(، ب���ه اڵم به رێكه وتن���ی ته نهای "پارتی " له گ���ه ڵ "یه كێتیی "، "پارتی "

له وه دڵنیابوه كه نه یده توانی به ته واوی پارێزگاری زامنی هێشتنه وه ی پۆستی هه ولێر له ده ستیدا، بكات، ئه مه یش له و سۆنگه یه وه ، كه پارتی "یش نه یده توانی به پش���تیوانیكردنی ب���ۆ "یه كێتی���ی "، ب���ۆ وه رگرتنی پۆس���تی پارێ���زگاری داهاتوی س���لێمانی ، زامنی ئه و پۆسته ب���ۆ "یه كێتیی " ب���كات، چونكه ئه گه ر پشتیوانی له سلێمانی -ش���دا، "پارتی " له "یه كێتی���ی " ب���كات ب���ۆ وه رگرتنی داهاتو، هێش���تا پارێزگاری پۆس���تی ناتوانێت به و پشتیوانییه ی ، زامنی ئه و پۆس���ته بۆ "یه كێتیی " بكات، چونكه نازانرێ���ت "یه كێتیی "و "پارتی " به دور پێك���ه وه و، له هه ڵبژاردن���ی داهات���وی ئه نجومه ن���ی پارێ���زگای س���لێمانیدا، كه متر له 40%ی ده نگه كانی س���لێمانی به ده س���تبهێنن. هه ربۆی���ه ، ئ���ه وكات زه حمه ت بو "یه كێتیی "یش له هه ولێردا، به ب���ێ به رانب���ه رو، چنین���ه وه ی هیچ ده س���كه وتێكی ئیداریی له س���لێمانی ، پش���تیوانی له "پارت���ی " ب���كات؛ ب���ۆ "پارێزگاری پۆس���تی وه رگرتن���ه وه ی داهاتوی هه ولێر"و، ئه گه ر هه بو له گه ڵ یه كالكردن���ه وه ی پۆس���تی پارێزگاری س���لێمانیدا بۆ گۆڕان، "گۆڕان"و الیه نه پش���تیوانییان ئیس���المییه كانیش، له "یه كێتی���ی " بكردایه ب���ۆ وه رگرتنی پۆس���تی پارێزگاری داهاتوی "هه ولێر" )كه ئه وه یش یه كێ���ك ده بو له ئه گه رو گریمانه كان(و، به وه یش پێگه ی ئیداریی "پارت���ی " له هه ولێردا الواز ده بو، به اڵم به م رێكه وتنه ی ئه م دو الیه نه ، "پارتی " ئه و گره وه یشی برده وه و، زامنی پۆستی

پارێزگاری داهاتوی هه ولێریشی كرد.2- له به رانب���ه ر ئ���ه و زامنكردن���ه ی پۆس���تی پارێ���زگاری هه ولێ���ردا ب���ۆ پۆس���تی زامنی گۆڕان-یش پارت���ی ، ده كات، سلێمانی داهاتوی پارێزگاری ئه وی���ش به رێكه وتنی له گ���ه ڵ پارتی و لێ���ی ، كه پارت���ی پش���تیوانیكردنی به گ���ۆڕان و پارتی ، ده توانن پۆس���تی به رژه وه ندیی ب���ۆ داهاتو، پارێزگاری هیچ یه كالبكه ن���ه وه )ئه گه ر گ���ۆڕان پش���تیوانییان دیكه ی���ش هێزێك���ی لێنه كات، وه ك چۆن پاڵپش���ت به داتا چه ند هه ڵبژاردنه كه ی فه رمییه كان���ی مانگی رابردو، گ���ۆڕان زامنی النیكه م )12( كورس���ی ئه نجومه نی پارێزگای داهاتوی س���لێمانی ده كات و پارتی -ش چ���وار كورس���یی له ئه نجومه نه ك���ه دا مسۆگه ر ده كات، كه به وه و به پشتیوانی ئه و كه مینه كان، كورس���ییه كی ته نها پۆس���ته ب���ۆ گ���ۆڕان یه كالده بێته وه نازانرێت كۆمه ڵ و ب���ه دور )له كاتێكدا

یه كگرتویش پشتیوانی لێبكه ن(.3- له دهۆك-یش، پۆس���تی پارێزگار له ده س���تی "پارت���ی "دا ده مێنێته وه و، "پارتی " به بێ پش���تیوانیی الیه نه كانی دیك���ه ، ده توانێت كۆی پۆس���ته كانی ئی���داره ی ئه و پارێزگایه بۆ خۆی زامن

بكات.4- له سه ر ئاستی عێراق-یش، له دوای مانگه وه ، ئ���ه م 30ی هه ڵبژاردنه كه ی ئه گ���ه ر هه یه پارتی و گ���ۆڕان پێكه وه نزیك���ه ی 40 كورس���ی ، له كۆی كه متر له 60 كورس���ی كورد )له ئه نجومه نی عێراق���دا( نوێنه ران���ی داهات���وی به ده س���تبهێنن و، به وه ی���ش پێك���ه وه نوێنه رایه تیی دو له س���ه ر سێی كورد بك���ه ن و، پێكه وه بچنه نێ���و كابینه ی عێراقییه وه و، حكومه ت���ی داهات���وی "یه كێتیی " رۆڵ���ه ی ئ���ه و ئه مج���اره به هاوبه شی رابردوداو ساڵی له هه شت له گه ڵ "پارتی "داو له عێراقی عه ره بییدا بینیویه ت���ی ، ئه مجاره "گۆڕان" جێگای بگرێت���ه وه و نوێنه رایه تیی هه مان رۆڵ

بكات.ره نگه لێره دا ئه م پرس���یاره دروست ببێ���ت: "گۆڕان" هێن���ده ی "یه كێتیی " نێوانی له گه ڵ شیعه ی عێراق و دواتریش "ئێ���ران"دا به هێز نیی���ه ، ئیدی چۆن

ده توانێت ئه و رۆڵه ببینێت؟!بۆ وه اڵمدانه وه ی ئه م پرسیاره یش، ده بێت له وه تێبگه ین له سیاسه تدا هێزو به رژه وه ندیی حوكم ده كه ن و، رێكه وتنی "پارت����ی " و "گ����ۆڕان" پێكه وه ، وه ك به ره یه كی به هێز به رانبه ر به ش����یعه و كۆنترۆڵی ك����ه ئێ����ران ده رده كه ون، به ش����ی هه ره زۆری زۆنی زه ردو زۆنی پێشوی سه وزیان كردوه و، ده شێ ئه و دو الیه نه ش )ئێران و شیعه ی عێراق(، وه ك "ئه مری واقیع" مامه ڵه یان له گه ڵدا "دانوس����ه ندن"ه وه بكه ونه بك����ه ن و، له گه ڵیان؛ بۆ پاراستنی به رژه وه ندییه هاوبه ش����ه كانیان، كه به دور نازانرێت ب����ه م خۆش����حاڵبێت "توركیا"ی����ش

رێكه وتن����ه ی "پارت����ی "و "گ����ۆڕان"و، به گۆڕین����ی هاوس����ه نگیی هێ����ز ب����ۆ به رژه وه ندیی خۆی و، الوازبونی پێگه ی به راده یه كی كه میش ئێران )ئه گ����ه ر

بێت( له هه رێمی كوردستانی بزانێت.ه����ه ر له پش����تی ئ����ه م رێكه وتنه ی "پارت����ی "و "گ����ۆڕان"ه وه ، تێده گه ین: رێكه وتنه كه ی 17ی نیس����ان، به ته نها نوێ����ی الپه ڕه یه ك����ی هه ڵدان����ه وه ی نێ����وان "پارتی "و "گ����ۆڕان"و هاوكات هه رێم و پۆس����ته كانی دابه ش����كردنی پارێزگاره كانی داهاتوو، پۆس����ته كانی كورد نییه له عێراقی عه ره بییدا، به ڵكو سه ره تای كۆتاییهاتنی "رێكه وتننامه ی ستراتیژیی "ی نێوان پارتی و یه كێتی -

بارزانی و ئه ندازیاره كان����ی كه ش����ه ، تاڵه بان����ی ب����ون و، رۆیش����تنی چه ند له چه ند یه كێت����ی -ش، به رپرس����ێكی رۆژی راب����ردودا ب����ۆ نێ����و ریزه كانی "پارت����ی " )كه وه رگرتنی����ان له الیه ن پارتی -یه وه ، ناكۆك بو له گه ڵ یه كێك

له به نده كانی رێكه وتننامه ی ستراتیژیی نێوان ئه و دو حزبه (، س����ه ره تایه كی دیك����ه ب����ون ب����ۆ كۆتاییهاتن����ی ئه و "رێكه وتنه ستراتیژییه "و پشتتێكردنی له "یه كێتیی "و، "پارتی "یه ته واوه تیی "گۆڕان"دا، له گ����ه ڵ مامه ڵه كردنیه تی وه ك یه كه مین هێزی زۆنی "سه وز"و، له به "نیللی "كردن����ی پش����تیوانیكردن زۆنی "س����ه وز"و، هاوكات زامنكردنی "زه رد"ی����ش، زۆن����ی هێش����تنه وه ی به هه م����ان ره نگی جارانی ، كه له دوای 1996وه ئاب����ی 31ی روداوه كان����ی

دروستبوه .

سه ره نجام:17ی رێكه وتنه ك���ه ی تێده گه ی���ن ش���تی موفاجه ئ���ات و زۆر نیس���ان، دیك���ه ی له هه گبه كه ی���دا هه ڵگرت���وه و ئومێده واریشین س���ه ره نجام به زیان بۆ دۆخی ئه م���ڕۆی هه رێ���م و، ئاڵۆزبونی په یوه ندیی���ه سیاس���یی و ئه منییه كان یه كێكه ئه وه ی���ش نه ش���كێته وه )كه به تایبه تی جدییه كان(، له مه ترس���ییه له زۆنی سه وزباوی پێشوو، نیللی باوی ئه و خه ڵكی س���ه ره نجام ئێس���تاداو، ده ڤ���ه ره )كه به هه ڵم���ه ت و قوربانیی ناویده ب���ه ن(، چیدی باج���ی ناكۆكییه ملمالن���ێ سیاس���ییه كان سیاس���یی و

نه ده ن. پێشبینییه کانی گریمانه و به دیهاتنی ئه م وتاره به ئه گ���ه ری جێبه جێکردنی پارتی و نێ���وان رێککه وتنی ته واوه تی

گۆڕان پشت ئه ستوره .

13 )425( سێشه ممه 2014/4/22 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هەردی

بناغەی دیموکراس���ی بەش���داریکردنە. بەشداریکردنی تاکەکانی کۆمەڵگا

ل���ەو بڕیارانەدا کە کاریگەری لەس���ەر بارودۆخیان ئەبێت

کارل کۆهن لەکتێبی "دیموکراسی"

بریتی���ە دیموکراس���ی فەلس���ەفەی لەگەورەکردنی روبەری بڕیاردان بەجۆرێک بتوانرێ���ت زۆرترین ئەندامان���ی کۆمەڵگا بەش���داربن ل���ەو بڕی���ارو هەنگاوانەدا کە کاریگەری هەی���ەو گش���تییان رەهەندی ژیان و لەسەر ناراس���تەوخۆی راستەخۆو گوزەرانی تاکەکان ئەبێت. دیموکراس���ی هی���چ نی���ە جگە ل���ەو سیس���تەمەی کە لەرێگەی بەشداریکردنی خەڵکەوە بەڕێوە ئەچێت و سیمای خۆی وەرئەگرێت. یەکێک لەگرنگتری���ن رێگ���ەی ئەم بەش���داریەش )ن���ەک تاکە رێ���گا( بەش���داری خەڵکە بەشداریکردنی روبەری تا لەهەڵبژاردندا. خەڵک لەهەڵبژاردندا گەورەترو زۆرتربێت، ئ���ەوا ئەگ���ەری نزیکبون���ەوە لەدۆخ���ی دیموکراس���ی نمونەیی زیاتر ئەبێت. بەاڵم هەموو هەڵبژاردنێ���ک خۆبەخۆ ئاماژە بۆ بونی دیموکراس���ی ناکات. دیموکراس���ی تەنها ئەو سیس���تەمە نی���ە کە هەرچەند س���اڵ جارێ���ک و بەش���ێوەیەکی بازنەیی خەڵکی ئەچنە س���ەر سندوقی دەنگدان و دەنگ���ی خۆیان ئەدەن. بەڵکو هەڵبژاردن کاتێک بەئاماژەی دیموکراس���ی دائەنرێت ک���ە بتوانێت ئ���ەو ئامانج���ە بهێنیتەدی ئەدرێ���ت. ئەنج���ام لەپێناوی���دا ک���ە دەستاودەس���تکردنی ئامانج���ەش ئ���ەو ئ���ەو س���یمای گۆڕان���ی دەس���ەاڵت و هێزانەی���ە ک���ە کاروب���اری بەڕێوەبردنی واڵتیان پێئەس���پێررێت. هەمیشە ئەبێت هەڵبژاردن لەپەیوەندی���دا بەم ئامانجەوە تەماش���ابکرێت و هەڵبس���ەنگێنرێت. واتە هەڵب���ژاردن لەناوەڕۆک���دا ئامرازێک���ە بۆ دەسەاڵت بەدەستاودەستکردنی گەیشتن بەشێوەیەکی ئاش���تیانەو، هەر کاتێکیش لەب���ری ئ���ەم ئام���رازە وەک ئامانجێک تەماش���اکرا، ن���ەک ئام���اژە ب���ۆ بونی دیموکراس���ی ناکات، بەڵک���و ئاماژەیەکی زۆر رون و ئاشکرایە بۆ بونی ستەمکاریی. ئەو هەڵبژاردنە هەرگیز دیموکراس���ی نیە کە ب���ەردەوام هەمان هێزو هەمان گروپی حوکمڕانی بۆ هەمیش���ە هەڵئەبژێرێتەوە، بەڵکو ئاماژەیە بۆ بون���ی حوکمڕانیەکی بەجۆرێک س���تەمکارو س���ەرکوتکەر کە زیهن و رای خەڵک���ی کۆنتڕۆڵ کردووە کە جورئەت ناکەن لەبەڵ���ێ زیاتر هیچی تر بڵێن. نمونەی س���ەدام حس���ێن و حیزبی بەع���س و هاوش���ێوەکانی کە ب���ەردەوام پەنای���ان ب���ۆ هەڵب���ژاردن ئەب���رد تاکو بیس���ەلمێنن هەموو ی���ان زۆرینەی زۆری خەڵکیان لەگەڵدایە، الی هیچ کەس���ێک بەئاماژەی دیموکراس���ی دانانرێت. بەڵکو بۆ ئاش���کرایە ئاماژەیەکی بەپێچەوانەوە ئەوەی خەڵکی لەناو چ فەزایەکی داخراوو س���تەمکاردا ئەژی���ن. مەحاڵ���ە هێزێکی بتوانی���ت نوێنەرایەتی سیاس���ی هەبێت هەموو رەنگ و دەن���گ و بەرژەوەندیەکانی کۆمەڵگا بکات و هەموانیش وەک پارێزەری مافەکانی خۆیان تەماشای بکەن. چونکە بەپێناس���ە کۆمەڵ���گا لەو هێ���زو گروپە کۆمەاڵیەتی���ە جیاوازانە دروس���تبووە کە نەک هەر بیرکردنەوەو روانینی جیاوازیان هەی���ە، بەڵکو بەرژەوەن���دی و چاوەڕوانی جیاوازیان هەیە کە نەک هەر کۆنابنەوە، بەڵک���و لەهەندێ���ک حاڵەت���دا ناک���ۆک و دژ بەیەک���ن. لەبەرئەوە ئەس���تەمە هیچ هێزێکی سیاس���ی هەبێ���ت بتوانێت ئەو نوێنەرایەتی ناکۆکی وجیاوازیان���ە هەموو ب���کات، بەب���ێ ئەوەی هەم خ���ۆی و هەم کۆمەڵگا توش���ی قەیران���ی گەورە بکات. کۆمەڵگا هەم���وو نوێنەرایەتی خەون���ی بەهێزو گروپ���ە جیاوازەکانیەوە، بەناچار هێزی سیاس���ی رائەکێش���ێت بۆ ئەوەی ببێت بەهێزێکی س���ەرکوتکەرو ستەمکار. چونکە بۆ ئەوەی نوێنەرایەتی س���ەرجەم هێزو گروپەکان���ی کۆمەڵگا بکەیت، هیچ رێگەیەکت لەبەردەم���دا نیە ئەوە نەبێت هەوڵبدەیت س���ەرجەم کۆمەڵ���گا بەهەر رێگەی���ەک بووە ی���ەک رەن���گ بکەیت و هەموو واتە لەناوبەری���ت. جیاوازیەکانی کۆمەڵگا بکەیتە یەک یەکەی کۆمەاڵیەتی ک���ە هەم���ان خ���ەون و هەم���ان ئامانج و هەم���ان بەرژەوەندیی���ان هەی���ە. بێهودە نی���ە گەورەتری���ن س���تەمکارەکانی دنیا بەمیکانیزمێک���ی راگەیاندن کارئەکەن کە بەردەوام جەخت لەسەر ئامانجی هاوبەش و بەرژەوەندی هاوبەش و چارەنوسی هاوبەش پەالم���اری دڵڕەقان���ەش زۆر ئ���ەکات و هەموو ئ���ەو دەنگ و رەنگان���ە ئەدات کە

ئەکەون���ە دەرەوەی ئەم ج���ۆرە گوتارەو بەناپاک و تابوری پینچ پێناسیان ئەکات و بەتوندی س���زایان ئەدات. ئەم سیاسەتە درێژئەبێت���ەوە ب���ۆ ن���او خانەکانی هێزە سیاسیەکە خۆشی و هەر کادرو ئەندامێک، رایەک���ی جی���اوازی لەهێزە سیاس���یەکە هەبێ���ت، درەنگ ی���ان زوو ئەکەوێتە بەر ش���ااڵوی پاکتاوکردن. بێه���ودە نیە هیچ حیزبێکی سیاسی ستەمکار نیە لەقۆناغی جی���اوازدا دەس���تی بەپاکت���اوی گەورەو سزادان و کوشتنی ئەو ئەندام و الیەنگرانەی خۆی نەکردبێت ک���ە لەگەڵ بیروبۆچونی ئ���ەودا یەکناگرنەوە. هەم���وو ئەو هێزە بەنوێنەرایەتی هەموو سیاسیانەی خەون کۆمەڵگاوە ئەبینن، دره نگ یان زوو بەرەو سەرکوتکردنی سەرجەم کۆمەڵگا لەالیەک و ئەندامانی پاکتاوکردنی س���ەرکوتکردن و حیزبەکەی خ���ۆی هەنگاوئەنێت. م�ێژوی هیچ هێزێکی سیاس���ی نیە ک���ە خەونی نوێنەرایەتی سەرجەم کۆمەڵگای بینییوە بەم ئاقارە نەڕۆیش���تبێت لەهیتلەرەوە بۆ ستالین، لەمۆسۆلۆنیەوە بۆ سەدام حسێن یەک کۆمەڵگایەکی بەحی���زب و خەونیان رەنگ و یەک دەنگ و یەک سیماوە ئەبینی، ه���ەر بۆی���ەش ئەزمونەکانی���ان خوێن و کارەسات و کوشتارێکی زۆری بەرهەمهێنا

کە قوربانیەکانی ملیۆنه ها کەس بوون.تاکەکەس���ی چین و لەگروپ و کۆمەڵگا جی���اواز پێکهاتووە کە پێوس���تی بەوەیە نەک یەک هێزی سیاسی، بەڵکو چەندان هێزی سیاس���ی جیاواز هەب���ن کە بتوانن چاوەڕوانی���ە خواس���ت و نوێنەرایەت���ی جیاوازەکانی���ان بکەن. ه���ەر لەبەر ئەم راس���تیەش یەکێ���ک لەپێش���مەرجەکانی هەڵبژاردنی دیموکراس���یانە بوونی فرەیی سیاس���یە. هیچ هەڵبژاردنیک بەبێ بوونی فرەی���ی سیاس���ی مانای نی���ە. دەنگدەر ئەبێ���ت لەپێ���ش و لەکات���ی هەڵبژاردندا لەبەردەم هێزی سیاس���ی جیاوازدا بێت و توانای ئەوەشی هەبێت بتوانێت بەئازادانە بکۆڵێتەوەو حیزبەکان کاری لەبەرنامەی رەخنەی بکات یان بیسەلمێنێت. لێرەشدا نابێت ئەوەمان لەبیربچێت فرەیی سیاسی خۆی لەخۆی���دا مانای نیە گ���ەر لەکاتی هەڵبژاردندا ئەگ���ەری گۆڕان لەنێوان ئەو هێزان���ەدا نەبێت ک���ە حوکمڕانی ئەکەن. ئەو فرەییە سیاس���یە هەلخەڵەتێنەرە کە هەمیشە تیایدا هێزێک بۆ هەمیشە براوەی هەڵبژاردن���ەو هێزەکان���ی دی تەنها وەک بەدەسەاڵتی بۆ ش���ەرعیەتدان دیکۆرێک ئەو هێزە لە گەمەکەدا بەشدارن. مەرجی سەرەکی فرەیی ئەوەیە لەکاتی هەڵبژاردندا بەڕاس���تی ئەگەری دەستاودەس���تکردنی دەس���ەاڵت هەبێت و هێ���زەکان لەبەردەم شانسی چونیەکدا بن. شانسی چونیەکیش نیە گەر هەموو هێزەکان ئازادی تەواویان لەوەدا نەبێت بەبێ ترس و بەئاشکرا هەم بەرنامەی خۆیان ب���ۆ خەڵک رابگەیەنن و ه���ەم ب���ەکام ش���ێوە بەباش���ی ئەزانن، رەخنەی بەرنامەو کارنامەی هێزەکانی دی بکەن. هەڵبژاردنێکی دیموکراتی نیە بەبێ ملمالنێیەکی راستەقینە کە تیایدا هێزەکان بەدەنگی بەرزو بەئاشکرا یەکتری رەخنە ئەکەن و بەحەماسەتەوە بەرنامەی خۆیان رائەگەیه نن. ملمالنێی هەڵبژاردن شەڕێکە بەبێ چەک و توندوتی���ژی. گەمەیەکە کە تیایدا وەک ئەبراه���ام لینکۆڵن ئەیگوت: "وەره قەکانی دەنگدان جێگەی فیش���ەک و

گولە لەشەڕدا ئەگرنەوە".

هەڵبژاردن

لەپێشمەرجەکانی هەڵبژاردنی دیموکراسیانە

بوونی فرەیی سیاسیە. هیچ هەڵبژاردنیک بەبێ بوونی فرەیی سیاسی مانای نیە دەنگدەر ئەبێت لەپێش و

لەکاتی هەڵبژاردندا لەبەردەم هێزی سیاسی جیاوازدا بێت و توانای ئەوەشی

هەبێت بتوانێت بەئازادانە لەبەرنامەی کاری حیزبەکان بکۆڵێتەوەو رەخنەی بکات

یان بیسەلمێنێت له سه ر ئاستی عێراقیش، له دوای

هه ڵبژاردنه كه ی 30ی ئه م مانگه وه ، ئه گه ر هه یه پارتی و گۆڕان پێكه وه نزیكه ی 40

كورسی ، له كۆی كه متر له 60 كورسی كورد )له ئه نجومه نی داهاتوی نوێنه رانی

عێراقدا( به ده ستبهێنن و به وه یش پێكه وه نوێنه رایه تیی دو

له سه ر سێی كورد بكه ن

له پشتی ئه م رێكه وتنه ی "پارتی "و

"گۆڕان"ه وه ، تێده گه ین: رێكه وتنه كه ی 17ی

نیسان، به ته نها هه ڵدانه وه ی الپه ڕه یه كی

نوێی نێوان "پارتی "و "گۆڕان"و هاوكات

دابه شكردنی پۆسته كانی هه رێم و پارێزگاره كانی داهاتوو، پۆسته كانی كورد نییه له عێراقی

عه ره بییدا، به ڵكو سه ره تای كۆتاییهاتنی

"رێكه وتننامه ی ستراتیژیی "ی نێوان پارتی و یه كێتی -شه

ئه ودیوی رێكه وتنه كه ی پارتی و گۆڕان

مه م بورهان قانع

‌‌‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌

پوخت����ه‌ی‌ئه‌و‌بۆچون����ه‌ی‌له‌خواره‌وه‌‌ده‌یخوێنیته‌وه‌‌ئه‌مه‌یه‌:‌به‌هه‌ڵه‌دا‌ده‌چین‌ئاستی‌چاوه‌ڕوانیمان‌بۆ‌هه‌ڵبژاردن‌هێنده‌‌به‌رز‌بێت‌وابزانین‌خۆش����گوزه‌رانییه‌كی‌ده‌نگ-نه‌ده‌ریش‌ به‌ڕێوه‌یه‌،‌ له‌راده‌به‌ده‌ر‌

شایسته‌ی‌لۆمه‌كردن‌نییه‌.‌ئاس����تی‌چاوه‌ڕوان����ی‌ب����ۆ‌هه‌ڵبژاردن‌له‌هه‌رێمدا‌هێجگار‌به‌رزه‌،‌به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‌ده‌نگ����ده‌ر‌واده‌زانێ����ت‌دواج����ار‌توانی‌ك����ه‌‌ بدۆزێت����ه‌وه‌‌ میكانیزم����ه‌‌ ئ����ه‌و‌جیهانی‌ به‌ش����دارو‌ به‌كه‌سێكی‌ ده‌یكات‌پێده‌گۆڕێ����ت.‌ب����ه‌اڵم‌ره‌نگ����ه‌‌هێش����تا‌خه‌ڵك‌وان����ه‌ی‌له‌مێ����ژو‌وه‌رنه‌گرتبێت.‌خه‌ڵك‌به‌ش����داربو‌له‌راپه‌ڕین،‌وایده‌زانی‌راپه‌ڕی����ن‌دونی����ای‌بۆ‌چ����اك‌ده‌كات،‌كه‌چی‌زۆری‌نه‌برد‌پێشبینیه‌كانی‌یه‌ك‌ی����ه‌ك‌هه‌ڵوه‌رین.‌به‌دوای����دا،‌به‌هه‌زاران‌ب����ۆ‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت،‌ كه‌س‌كۆچیانكرد‌ئێره‌‌ له‌نه‌هامه‌تییه‌كان����ی‌ وایانده‌زان����ی‌رزگاری����ان‌ده‌بێ����ت،‌به‌گه‌یش����تنیان‌بۆ‌ئه‌وروپ����ا‌توش����ی‌سه‌رس����وڕمان‌بون‌و‌زۆریان‌په‌شیمانبونه‌وه‌.‌پێده‌چێت‌به‌شی‌ئاستی‌ له‌پێش����بینی‌و‌ هه‌ڵه‌كه‌‌ گه‌وره‌ی‌چاوه‌ڕوانی‌ئێمه‌دا‌بێت‌بۆ‌ئه‌و‌ئامرازه‌ی‌واده‌زانین‌به‌خته‌وه‌رم����ان‌ده‌كات،‌نه‌ك‌

له‌خودی‌ئامرازه‌كه‌دا.گرنگ����ه‌.‌ له‌رویه‌ك����ه‌وه‌‌ هه‌ڵب����ژاردن‌به‌راوردی‌بكه‌‌به‌سیس����تمی‌دیكتاتۆری،‌ده‌بینیت‌كه‌‌له‌وێدا‌ده‌سته‌اڵت‌به‌رامبه‌ر‌ك����ۆی‌كۆمه‌ڵگ����ه‌‌ده‌وه‌س����تێت،‌كه‌چی‌ملمالنێ����كان‌ ش����ه‌ڕو‌ له‌هه‌ڵبژاردن����دا‌ده‌سته‌اڵتدارانیش����ه‌وه‌و‌ ماڵ����ی‌ ده‌چنه‌‌كورس����ییه‌كانیان‌جێگیر‌ن����اكات.‌به‌اڵم‌هه‌ڵب����ژادن‌زۆر‌ل����ه‌وه‌‌توان����ای‌كه‌متره‌‌ت����ه‌واوی‌خه‌ونه‌كانمان‌ب����ۆ‌بهێنێته‌دی.یه‌كێك‌له‌و‌ش����تانه‌ی‌له‌بیرمان‌ده‌چێت‌ئه‌وه‌یه‌‌دواجار‌ده‌سته‌اڵت‌باقییه‌و‌ته‌نیا‌ب����ه‌م‌جێگۆڕكێی����ه‌‌كۆنت����ڕۆڵ‌ناكرێت.‌ده‌س����ته‌اڵت‌توان����ای‌به‌رده‌وامی‌هه‌یه‌،‌ده‌زگاو‌پ����اره‌و‌رێكخس����تنی‌هه‌ی����ه‌‌كه‌‌ده‌ده‌ن.‌ به‌پێگ����ه‌ی‌ به‌ته‌م����ه‌ن‌و‌ درێژه‌‌هه‌ر‌له‌به‌رئه‌مه‌ش‌بێ����ت،‌نه‌‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌توانێت‌هه‌مو‌جۆرێكی‌خۆشگوزه‌رانی‌له‌گه‌ڵ‌خۆی‌بهێنێت،‌ن����ه‌‌ئامرازه‌كانی‌تری‌گوشارخس����تنه‌‌س����ه‌ر‌ده‌سته‌اڵت‌)وه‌كو‌ره‌خنه‌ی‌به‌رده‌وام‌و‌خۆپیشاندان‌و‌ده‌نگدان‌له‌هه‌مو‌ئاستێكدا(‌ده‌بێت‌بێنرخ‌بكرێ����ت،‌ی����ان‌له‌ناو‌ملمالنێ����ی‌حزبیدا‌

بتوێنرێنه‌وه‌.له‌هه‌ڵبژاردندا‌ده‌بینین‌كه‌‌هه‌ر‌الیه‌نێك‌خ����ۆی‌وه‌كو‌فریادڕه‌س‌پیش����انده‌دات،‌باس����ی‌تواناكانی‌خۆی‌وه‌كو‌ش����تێك‌ده‌كات‌ك����ه‌‌زۆر‌گه‌وره‌ت����ره‌‌له‌توان����ای‌هه‌م����و‌ئ����ه‌و‌ره‌ش����ه‌بایانه‌ی‌روده‌كه‌نه‌‌كۆمه‌ڵگه‌.‌ئه‌م����ه‌ش‌هه‌رگیز‌وا‌نیه‌.‌كه‌‌جۆرج‌بوش‌هاته‌‌سه‌ر‌حوكم،‌دو‌فڕۆكه‌‌كێشای‌به‌دو‌تاوه‌ری‌گه‌وره‌ی‌بازرگانی‌ئه‌مه‌ریكاو‌ئاراسته‌ی‌ئه‌مه‌ریكای‌گۆڕی‌و‌خستیه‌‌ژێر‌شاخێك‌قه‌رزه‌وه‌.‌له‌شه‌ش‌خه‌رجییه‌كی‌ له‌هه‌رێمدا‌ رابردودا‌ مانگی‌زۆر‌له‌س����ه‌ر‌هه‌ڵب����ژاردن‌و‌كاندیده‌كان‌ناوه‌ن����د‌ حكومه‌ت����ی‌ ب����ه‌اڵم‌ ك����راوه‌،‌س����یحری‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌زۆر‌به‌ئاسانی‌

به‌تاڵكرده‌وه‌.له‌الیه‌كیت����ره‌وه‌،‌وه‌رچه‌رخانی‌گه‌وره‌‌له‌مێ����ژودا‌رویانداوه‌‌بێئه‌وه‌ی‌ده‌س����تی‌هه‌ڵبژاردن����ی‌تێ����دا‌بێ����ت.‌شۆڕش����ی‌له‌به‌ڵگ����ه‌كان،‌ یه‌كێك����ه‌‌ پیشه‌س����ازی‌ك����ه‌‌راماڵین����ی‌دواكه‌وتوی����ی‌ب����ه‌دوادا‌رۆژئاوای‌ هات‌و‌س����ه‌رله‌به‌ر‌چاره‌نوسی‌گۆڕی.‌به‌ر‌له‌ده‌‌س����اڵ،‌هێشتا‌یه‌كێتی‌نیشتیمانی‌و‌پارتی‌دیموكرات‌له‌ملمالنێی‌ئه‌وه‌دا‌بون‌ك����ێ‌فه‌رمانڕه‌وای‌یه‌كه‌می‌هه‌رێمه‌.‌له‌ناكاوو‌به‌ڕێكه‌وت‌ده‌روازه‌یه‌ك‌به‌روی‌عێراقدا‌كرایه‌وه‌.‌وه‌رگرتنی‌به‌شه‌‌بودجه‌و‌په‌خشكردنه‌وه‌ی‌پاوه‌ر‌به‌عێراقدا‌له‌ب����ری‌چڕكردن����ه‌وه‌ی‌له‌هه‌رێمدا،‌نه‌ك‌به‌دوای‌ رێژه‌یی‌ گه‌شه‌یه‌كی‌ هه‌ڵبژاردن،‌خۆیدا‌هێنا.‌كه‌واته‌‌زۆرجار‌وه‌رچه‌رخان‌پێویستی‌به‌ده‌رفه‌تی‌ده‌ره‌كی‌هه‌یه‌،‌كه‌‌یه‌كیگرت‌ئینج����ا‌كۆمه‌ڵگه‌‌زنجیره‌كانی‌

دواكه‌وتویی‌ده‌شكێنێت.جارێكتیر‌به‌ئه‌رشیفی‌مێژودا‌بگه‌ڕێ.‌خ����ۆ‌مێ����ژوی‌هه‌ڵب����ژاردن‌له‌ئه‌وروپاو‌ئه‌مه‌ری����كا‌ن����وێ‌نی����ه‌،‌ئ����ه‌ی‌بۆچی‌نه‌یتوانی‌ئه‌مه‌ریكاو‌به‌ریتانیا‌له‌قه‌یرانی‌ئاب����وری‌بپارێزێت؟‌بۆچ����ی‌ئه‌و‌هه‌مو‌خۆپیش����اندان‌و‌مانگرتن‌و‌توندوتیژییه‌ی‌ب����ه‌دوادا‌هاتوه‌؟‌ دژ‌به‌فه‌رمانڕه‌وای����ان‌ئه‌م‌كرده‌‌ده‌س����ته‌جه‌معییانه‌‌س����نوری‌توان����ای‌هه‌ڵب����ژاردن‌له‌گۆڕینی‌ژیانمان‌

ده‌س����ه‌لمێنێت.‌ئ����ه‌وه‌ش‌خه‌ڵ����ك‌نییه‌‌ئاره‌زوی‌خۆپیش����اندانی‌توندو‌شۆڕشی‌خوێن����اوی‌ب����كات،‌به‌ڵكو‌ده‌س����ته‌اڵته‌‌

ناچاریان‌ده‌كات.ده‌نگ����ده‌ر‌ سیاسیش����ه‌وه‌،‌ ل����ه‌روی‌له‌س����ه‌ر‌بنه‌مای‌ بونه‌وه‌رێكه‌‌ده‌ش����ێت‌به‌رژه‌وه‌ن����دی‌تایبه‌تی‌خۆی‌ده‌نگبدات،‌بۆ‌نمونه‌‌س����زای‌هێزێكی‌سیاسی‌نادات‌كه‌‌له‌رابردودا‌كاره‌ساتی‌گه‌وره‌ی‌به‌سه‌ر‌خۆی‌و‌میلله‌ته‌كه‌ی‌هێناوه‌‌به‌ڵكو‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌باوه‌ڕبونی‌به‌و‌هێزه‌‌كه‌‌له‌ئاینده‌دا‌گوزه‌رانی‌باش����تر‌ده‌كات،‌بڕیار‌ده‌دات.‌لێره‌شدا‌ده‌نگده‌ر‌ئه‌و‌به‌شداره‌‌سیاسییه‌‌بێوێنه‌یه‌‌نییه‌‌بتوانین‌به‌ته‌واوی‌پشتی‌

پێببه‌ستین.كاتی‌ئه‌وه‌یه‌‌به‌رگرییه‌ك‌له‌ده‌نگنه‌ده‌ر‌)ئه‌وان����ه‌ی‌فۆرم����ی‌س����پی‌ته‌س����لیم‌ده‌كه‌ن(‌بكه‌م.‌ده‌نگن����ه‌دان‌بریتی‌نیه‌‌له‌ته‌س����لیمبون،‌به‌ڵكو‌ئ����ه‌و‌پانتاییه‌ی‌ده‌نگنه‌ده‌ران‌داگی����ری‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌خۆی‌هێزێكی‌گوشاره‌‌له‌سه‌ر‌ده‌سته‌اڵت‌هه‌ر‌وه‌كو‌هێزی‌ده‌نگده‌ر.‌به‌ساده‌یی،‌كه‌سی‌ده‌نگ����ده‌ر‌له‌رێ����ی‌هه‌ڵبژاردنی‌الیه‌نێك‌هه‌ڵده‌ستێت‌به‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌الیه‌نه‌كانیتر،‌به‌اڵم‌كه‌سی‌ده‌نگنه‌ده‌ر‌كۆی‌الیه‌نه‌كان‌ته‌واو‌ كرده‌یه‌كی‌ ئه‌مه‌ش‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌.‌راسته‌قینه‌یه‌‌ گوزارشتێكی‌ ته‌ندروسته‌و‌له‌خودی‌خۆی‌و‌راس����تگۆیه‌،‌گوشاره‌‌بۆ‌هێنان����ی‌به‌رنامه‌ی‌نوێ‌و‌باش����تر.‌ئه‌وه‌‌ده‌نگنه‌ده‌ریش‌نییه‌‌كه‌‌به‌رپرسه‌‌له‌وه‌ی‌ده‌نگنه‌دانه‌ك����ه‌ی‌ده‌كه‌وێته‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌الیه‌نێكی‌سیاسیتر،‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌م‌بۆچونه‌‌راس����ت‌بێ����ت.‌ده‌ش����ێت‌هه‌ڵوێس����تی‌ده‌نگ-نه‌ده‌ر‌بوێرانه‌و‌هۆش����یارانه‌‌بێت‌له‌دۆخێك����دا‌ك����ه‌‌زۆرین����ه‌‌چونه‌ته‌‌ژێر‌س����ه‌قفی‌ئه‌م‌پارتی‌سیاس����ی‌و‌ئه‌ویترو‌ش����ه‌ڕه‌كانیان‌ حزبییه‌وه‌‌ له‌س����ه‌نگه‌ری‌ده‌كه‌ن.‌یان‌بێئومێد‌بوبێت‌له‌نه‌وه‌یه‌كی‌سیاسی‌پیری‌بڕیاربه‌ده‌ست‌كه‌‌بتوانێت‌شتی‌نوێ‌بهێنێت‌و‌وه‌رچه‌رخانی‌گه‌وره‌‌سازبدات.‌زیاتر‌له‌مه‌ش،‌هه‌بون‌و‌نه‌بونی‌مرۆڤ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌به‌و‌ساته‌وه‌خته‌وه‌‌نی����ه‌‌كه‌‌كاندی����دی‌الیه‌نێكی‌سیاس����ی‌هه‌ڵنابژێرێ����ت،‌به‌ڵكو‌ئێم����ه‌‌له‌داروین‌و‌ل����ه‌كارو‌ فێربوی����ن‌مرۆڤ‌ ماركس����ه‌وه‌‌له‌رێی‌ كاركردن‌و‌ ش����وێنی‌ ملمالنێكانی‌به‌رهه‌مهێن����ان‌و‌داهێنانه‌وه‌‌ژیانی‌خۆی‌

ده‌گۆڕێت‌و‌بونی‌خۆی‌ده‌سه‌لمێنێت.ته‌نی����ا‌ هه‌ڵب����ژاردن‌ وت����م‌ پێش����تر‌زانیاری‌و‌ كۆكردن����ه‌وه‌ی‌ ئامرازێكه‌‌)بۆ‌به‌ش����داری(،‌له‌تێك����ه‌‌له‌ك����ۆی‌هه‌وڵی‌گۆڕین‌به‌هه‌م����و‌كه‌موكورتییه‌كانییه‌وه‌.‌یه‌كێك‌له‌هه‌نگاوه‌كان����ی‌داهاتو‌ئه‌وه‌یه‌‌ده‌نگ����دان‌ببه‌ینه‌‌هه‌م����و‌بواره‌كانه‌وه‌،‌بۆ‌نمون����ه‌‌وه‌رگرتن����ی‌رای‌كارمه‌ندان‌به‌رپرس����ه‌كانیان‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌رو‌ له‌س����ه‌ر‌به‌ش����داری‌ كاره‌كه‌ی����ان،‌ ژینگ����ه‌ی‌په‌رله‌مان‌ یاس����اكانی‌ له‌داڕش����تنه‌وه‌ی‌به‌ر‌له‌بڕیاردان‌له‌س����ه‌ری‌له‌په‌رله‌ماندا،‌پێشخستنی‌ پالنی‌ راگه‌یاندنی‌ هه‌روه‌ها‌ش����ارو‌ش����ارۆچكه‌كان‌به‌ر‌له‌به‌س����تنی‌پارێ����زگارو‌ له‌الی����ه‌ن‌ گرێبه‌س����ته‌كان‌

ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگاوه‌.هه‌ندێك‌رۆشنبیر‌كارێكی‌به‌نرخ‌ده‌كه‌ن‌كاتێ����ك‌هه‌وڵده‌ده‌ن‌خه‌ڵ����ك‌فێربكه‌ن‌هه‌میشه‌‌هزرێكی‌ره‌خنه‌گرانه‌یان‌هه‌بێت‌ته‌نان����ه‌ت‌به‌رامبه‌ر‌ش����ته‌‌ڕه‌هاكانیش،‌كه‌چی‌كه‌‌دێته‌‌سه‌ر‌ئامرازی‌هه‌ڵبژاردن‌و‌ته‌واوی‌دیموكراس����ی‌هیچ‌ره‌خنه‌یه‌كیان‌"له‌مه‌‌ پێتده‌ڵێ����ن‌ به‌س����اده‌ییش‌ نییه‌و‌باشتر‌تا‌ئێستا‌نه‌هێنراوه‌ته‌‌بون!".‌به‌اڵم‌دیاریكردنی‌س����نوری‌ئ����ه‌م‌میكانیزمه‌و‌ره‌خنه‌گرتنی‌گرنگه‌‌تا‌فریومان‌نه‌دات،‌لێنه‌كه‌وێته‌وه‌و،‌ بێئومێدی‌ س����ه‌رله‌نوێ‌گه‌ش����ه‌ی‌زیاتر‌بدرێ����ت‌به‌ئامرازه‌كانی‌

گوشارخستنه‌‌سه‌ر‌ده‌سته‌اڵت.

به‌شی‌دوهه‌م

ئه‌گ���ه‌ر‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌گ���ۆڕان‌خ���اوه‌ن‌کۆمه‌ڵێک‌دیدو‌ڕوانگه‌و‌هه‌ڵوێستء‌ڕه‌خنه‌و‌ئه‌ڵته‌رناتیڤ���ه‌ئه‌وا‌هه‌مو‌ئه‌مانه‌خش���تء‌به‌ردی‌بونیادی‌کۆش���کی‌ئه‌م‌فه‌لس���ه‌فه‌سیاس���یه‌ن.‌لێر‌‌ه‌دا‌ده‌كرێت‌بپرسین‌ئایا‌چۆن‌گۆڕان‌به‌ناچاری‌خاوه‌ن‌فه‌لسه‌فه‌ی‌سیاسیه‌یان‌چۆن‌ناچاری‌ده‌یکاته‌خاوه‌ن‌

فه‌لسه‌فی‌سیاسی؟لێره‌دا‌پێویس���تی‌ چه‌مک���ی‌ناچ���اری‌به‌هه‌ڵوێسته‌له‌سه‌رکردن‌هه‌یه.‌گۆڕان‌که‌ناوی‌له‌خۆی‌ناوه‌گ���ۆڕان‌که‌واته‌ده‌بێته‌خاوه‌نی‌دیدی‌گۆڕانخ���وازیء‌گۆڕان‌بێت‌له‌میانه‌ی‌هه‌ڵس���وکه‌وتی‌سیاسیدا.‌ئه‌مه‌ئه‌مانباته‌س���ه‌ر‌کرۆکی‌ئه‌و‌پانتاییه‌ی‌که‌ئێم���ه‌ده‌خوازێن‌زیاتر‌به‌وردی‌لێیبدوێین.‌ئای���ا‌چیه‌که‌خواس���تی‌گۆڕانت‌هه‌بێت؟‌ئایا‌هه‌ڵگرتنی‌دروش���مء‌ئامانجێکی‌وه‌ها‌به‌چ‌رێگایه‌كدا‌ده‌ب���ات؟‌ئایا‌گۆڕان‌وه‌ك‌ناوێک،‌وه‌ك‌‌خواستێک،‌وه‌ك‌ئامانجێک،‌وه‌ك‌فۆرمێ���ک‌چۆن‌له‌واقیعی‌سیاس���یدا‌

ڕه‌نگده‌داته‌وه؟وه‌اڵمی‌هه‌مو‌ئه‌م‌پرسیارانه‌وه‌ستاوه‌ته‌سه‌ر‌چۆنێتی‌تێگه‌یشتن‌له‌چه‌مکی‌گۆڕان.‌لێره‌دا‌سود‌له‌دیدێکی‌لودڤیگ‌ڤیگنیشتاین‌وه‌رده‌گرم‌که‌ده‌ڵێت‌کێش���ه‌ی‌فه‌لسه‌فی‌ڕه‌وانت���ر‌ده‌بێت‌کاتێ���ک‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌که‌له‌مانای‌وشه‌یه‌كدا‌فۆرمه‌له‌ی‌بکه‌ین.‌به‌م‌پێیه‌ئه‌گه‌ر‌بێتو‌هه‌وڵبده‌ین‌له‌مانای‌گۆڕان‌بگه‌ین‌وه‌ك‌وشه‌یه‌ك‌له‌ناو‌کایه‌ی‌زماندا،‌به‌تایبه‌تی‌له‌ناو‌کایه‌ی‌سیاسی‌زماندا‌یان‌زمانی‌سیاس���یدا‌ئه‌وا‌یارمه‌تیمان‌ئه‌دات‌هه‌تا‌بزانین‌ڕه‌گی‌فه‌لس���ه‌فه‌ی‌سیاس���ی‌گۆڕان‌له‌کوێدایه،‌چۆنه،‌یان‌ده‌بێت‌چۆن‌

بێت؟تێ���زه‌ ئ���ه‌م‌ ده‌وڵه‌مه‌ندکردن���ی‌ ب���ۆ‌وته‌زایه‌ك���ی‌ت���ری‌هه‌م���ان‌فه‌یله‌س���وف‌وه‌رده‌گرین‌که‌د‌‌ه‌ڵێت:‌سنوردارێتی‌زمانم‌یانی‌س���نوردارێتی‌دونیام.‌ڤیگنیش���تاین‌مه‌به‌‌س���تی‌له‌مه‌ئه‌وه‌یه‌ک���ه‌ماده‌م‌تاکه‌ئامرازی‌ئێمه‌بۆ‌تێگه‌یشتن‌له‌دونیا‌زمانه‌ئه‌وا‌س���نوردارێتی‌زمانی‌من‌راس���ته‌وخۆ‌یان���ی‌س���نوردارێتی‌دونی���ای‌م���ن.‌ئه‌م‌وته‌زایه‌له‌کاتێکدا‌سنوری‌دونیاو‌سنوری‌له‌هه‌مانکاتدا‌ ده‌به‌ستێت‌ پێکه‌وه‌ زمانمان‌پێمانده‌ڵێ���ت‌کاتێک‌که‌زمانمان‌ده‌گۆڕین‌ئ���ه‌وا‌دونیاش���مان‌ده‌گۆڕین.‌ب���ه‌م‌پێیه‌

ئاگایی‌ئه‌و‌که‌س���ه‌ی‌که‌خواستی‌گۆڕانه‌فراوانت���ره‌ل���ه‌و‌که‌‌س���ه‌ی‌ک���ه‌نه‌گۆڕان‌خواس���تیه‌تی.‌که‌واته‌کاتێ���ک‌دو‌که‌‌س‌له‌هه‌م���ان‌کۆمه‌ڵگادا‌یه‌كێکی���ان‌به‌زمانی‌گ���ۆڕان‌ده‌دوێ���تء‌ئه‌‌ویتری���ان‌به‌زمانی‌نه‌گۆڕان؛‌ئه‌وا‌که‌سی‌خاوه‌ن‌زمانی‌گۆڕان‌ده‌توانێت‌له‌رێگای‌زمانه‌وه‌زمانی‌نه‌گۆڕان‌هه‌ڵوه‌ش���ێنێته‌وه،‌له‌ئه‌نجام���دا‌پانتای���ی‌دونی���ای‌فراوان‌بکات.‌چونکه‌لۆجیکه‌که‌دونیای‌گۆڕان‌یان‌دونیایه‌ك‌که‌گۆڕانکاری‌له‌دونیایه‌ك‌ فراوانتره‌ قبوڵکراوبێت،‌ تیادا‌‌که‌هه‌وڵی‌نه‌گۆڕان‌بدات.‌که‌واته‌خواستی‌گۆڕان‌ده‌بێته‌ه���ۆی‌ده‌وڵه‌مه‌ندی‌زمان،‌چونکه‌خواس���تی‌روبه‌روبونه‌وه‌یه‌له‌گه‌ڵ‌ئ���ه‌وه‌ی‌ک���ه‌هه‌ی���ه‌له‌پێن���او‌خیتابێکی‌

جیاتر.‌‌یه‌ک���ه‌م‌مانای‌گ���ۆڕان‌یانی‌داواکردن‌داوایه‌ك���ی‌ هه‌بون���ی‌ گۆڕان���کاری.‌ ب���ۆ‌وه‌ه���ا،‌هه‌ڵگرتنی‌ناوێک���ی‌وه‌ها‌له‌الیه‌ن‌ده‌گه‌یه‌نێت‌ مان���ا‌ دو‌ بزوتنه‌وه‌یه‌ك���ه‌وه،‌یه‌ك���ه‌م،‌بونی‌دۆخێکی‌نه‌گ���ۆڕاو،‌دوه‌م،‌بون���ی‌دۆخێ���ک‌ک���ه‌گۆڕان���کاری‌تیایدا‌

رێگه‌پێنه‌دراوه.دوه‌م،‌مان���ای‌گ���ۆڕان‌یانی‌خواس���ت‌ب���ۆ‌ئه‌نجامدان���ی‌گۆڕان���کاری.‌به‌اڵم‌ئه‌م‌تێگه‌یش���تنه‌له‌ئاگای���ی‌گش���تیدا‌وه‌ه���ا‌لێکده‌درێت���ه‌وه‌که‌بریتی���ه‌له‌گۆڕینی‌ئه‌و‌دۆخ���ه‌ی‌ک���ه‌له‌ئارادای���ه‌به‌دۆخێکی‌تر.‌به‌تایبه‌ت‌کاتێ���ک‌به‌ته‌واوی‌ده‌زانرێت‌که‌دۆخی‌جێگره‌وه‌چیه.‌ئه‌م‌مانا‌گش���تیه‌ی‌گۆڕان‌قه‌یراناویه،‌به‌وه‌ی‌له‌راستیدا‌مانای‌گۆڕان‌نادات‌به‌ڵکو‌زیاتر‌مانای‌ئه‌نجامدانی‌ئێس���تادا‌ له‌دۆخ���ی‌ گۆڕان���کاری‌ده‌دات‌به‌گۆڕین���ی‌به‌دۆخێکی‌ت���ر.‌زۆرجار‌ئه‌م‌خواستی‌گۆڕانکاریه‌له‌دۆخی‌ئێستادا‌وه‌ها‌ده‌خرێته‌به‌رچاو‌که‌ئه‌گه‌ر‌بێتو‌گۆڕانکاری‌له‌دۆخ���ی‌ئێس���تادا‌بکرێت‌ئ���ه‌وا‌ئه‌وه‌ی‌جێگای‌ده‌گرێته‌وه‌چاره‌سه‌ر.‌با‌بۆ‌نمونه‌دو‌ئایدیۆ‌لۆژیای‌ب���ااڵ‌وه‌ربگرین‌له‌دونیای‌کوردیدا:‌چه‌پء‌ئیسالمی‌سیاسی.‌هه‌ردو‌ئ���ه‌م‌دو‌ئایدیۆ‌لۆژیا‌بااڵیه‌بڕوایان‌وه‌هایه‌که‌ئه‌گه‌ر‌بێتو‌بیره‌سیاسیه‌كانیان‌بخرێته‌پراکتیزه‌وه‌ئه‌‌وا‌هه‌مو‌کێشه‌كان‌چاره‌سه‌ر‌ده‌بێت.‌به‌و‌مانایه‌له‌راس���تیدا‌هه‌ڵگرانی‌ئ���ه‌م‌ئایدیۆ‌لۆژیان���ه‌خواس���تی‌گۆڕانیان‌تیادا‌نیه،‌به‌ڵکو‌ده‌خوازن‌که‌گۆڕانکاری‌له‌ئیس���تادا‌بک���ه‌ن‌له‌پێن���او‌هێنانه‌ئارای‌سیسته‌مێکدا‌که‌ئامانجی‌کۆتاییهێنانه‌بۆ‌

گۆڕان‌له‌کۆمه‌ڵگادا.س���ێیه‌م،‌گۆڕان‌بریتی���ه‌له‌هێنانه‌ئارای‌سیسته‌مێک‌که‌تیایدا‌گۆڕانکاری‌به‌رده‌وام‌به‌پێی‌خواس���ت‌له‌میانه‌ی‌یاس���ادا‌به‌بێ‌رێگری‌فه‌راهه‌مببێت.‌به‌مپێیه‌کرۆکی‌ئه‌و‌سیسته‌مه‌ی‌که‌گۆڕان‌ده‌خوازێت‌بیهێنته‌ئاراوه‌بریتیه‌له‌وه‌ی‌که‌گۆڕانکاری‌تیایدا‌

به‌رده‌وام‌روبدات.گ���ه‌ر‌بگه‌ڕێین���ه‌وه‌بۆ‌خاڵ���ی‌یه‌كه‌م،‌تۆزێ���ک‌به‌کاوه‌خویی‌بدوێین.‌چیه‌کاتێک‌سیسته‌مێکی‌سیاس���ی‌دژی‌گۆڕان‌بێت.‌به‌هی���چ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌خواس���تی‌گۆڕان���ی‌نه‌بێت.‌ئایا‌سیس���ته‌می‌سیاس���ی‌ده‌بێت‌

س���ه‌رتاپای‌به‌رده‌وام‌کراوه‌بێت‌بۆ‌گۆڕان.‌به‌مانایه‌كی‌تر‌ئایا‌سیسته‌می‌سیاسی‌هیچ‌چه‌س���پیوێکی‌تیادا‌نیه؟‌یان‌نابێت‌هیچ‌چه‌س���پیویێکی‌تیادابێت؟‌ئایا‌په‌یوه‌ندی‌

نێوان‌گۆڕاوو‌چه‌سپیو‌چیه؟مارکس‌له‌مانیفێستدا‌له‌باسی‌سروشتی‌ب���ۆرژوازی‌یان‌س���ه‌رمایه‌داردا‌ده‌ڵێت‌که‌بۆرژوا‌ناتوانێت‌هه‌بێت‌به‌بێ‌نوێکردنه‌وه‌ی‌به‌رهه‌مهێنان،‌ ئامرازه‌كان���ی‌ به‌رده‌وام���ی‌به‌مپێی���ه‌په‌یوه‌ندیه‌كانی‌به‌رهه‌مهێنانیش‌ده‌بێت‌ب���ه‌رده‌وام‌له‌نوێکردن���ه‌وه‌دا‌بێت،‌کۆمه‌ڵگا.‌ س���ه‌رتاپا‌ ئه‌مان���ه‌وه‌ له‌رێگای‌کۆن���ی‌ له‌ش���ێوازی‌ پارێزگاریک���ردن‌گۆڕانکاریه‌ك‌ هی���چ‌ به‌بێ‌ به‌رهه‌مهێن���ان‌مه‌رج���ی‌بنه‌ڕه‌ت���ی‌مان���ه‌وه‌ی‌چینه‌کانی‌به‌رده‌وامی‌ نوێکردنه‌وه‌ی‌ بون.‌ پێش���وتر‌ش���لۆقبونی‌ به‌رهه‌مهێن���ان،‌ ش���ێوازی‌هه‌میشه‌ی‌سه‌رجه‌م‌دۆخه‌کۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان،‌ناس���ه‌قامگیری‌ نادڵنیای���ی‌ به‌رده‌وام���ی‌س���ه‌رده‌می‌ب���ۆرژوازی‌له‌س���ه‌رده‌مه‌كانی‌ت���ر‌جوداده‌كات���ه‌وه.‌هه‌م���و‌په‌یوه‌ندیه‌ئه‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ ره‌قهه‌اڵت���وه‌كان‌ جێگیره‌كان،‌هه‌مو‌بیروڕاو‌بوختانانه‌ی‌که‌پشتگیرییان‌ده‌كرد،‌راماڵران،‌هه‌رچی‌تازه‌دامه‌زراویش‌بو‌بون‌به‌به‌شێک‌له‌رابوردوو‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌خۆیان‌بگ���رنء‌ڕه‌قهه‌ڵبێن.‌هه‌رچی‌ڕه‌ق‌بو‌له‌ه���ه‌وادا‌توایه‌وه،‌هه‌رچ���ی‌پیرۆزبو‌بو‌به‌ئاس���ایی،‌له‌دواجاردا‌مرۆڤ‌ناچاربو‌به‌ئاگاییه‌وه‌روبه‌روی‌وه‌زعی‌راسته‌‌قینه‌ی‌ژیانی‌خۆی‌بێت���ه‌وه،‌هه‌روه‌ها‌په‌یوه‌ندی‌

له‌گه‌ڵ‌مرۆڤه‌كانی‌تردا.به‌مپێیه‌ئه‌وه‌ی‌هه‌س���تی‌پێده‌كه‌ین‌که‌مارکسء‌ئینجلیز‌له‌میانه‌ی‌قس���ه‌كردنیان‌

له‌س���ه‌ر‌هاتنی‌بۆرژاوازی‌ه���ه‌ردو‌دونیای‌پێ���ش‌ب���ۆرژوازیء‌دونی���ای‌ب���ورژوازی‌به‌راورد‌ده‌كه‌ن.‌به‌کورتی‌ده‌توانین‌بڵێین‌له‌دونی���ای‌پێ���ش‌ب���ورژوازی‌دونیایه‌كی‌ره‌قهه‌اڵتوی‌چه‌‌سپیوی‌نه‌گۆڕاوی‌دوباره‌یه.‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌دونیای‌بۆرژوازی‌دونیایه‌كه‌که‌ناسه‌قامگیره،‌دونیایه‌كه‌که‌به‌رده‌وام‌ده‌گۆڕێ���ت،‌به‌رده‌وام‌له‌دۆخ���ی‌نوێبونه‌و‌شۆڕش���کردندایه.‌دی���اره‌م���ه‌رج‌نیه‌ئه‌م‌دونیایه‌به‌هه‌مو‌ش���ێوه‌یه‌ك‌ئه‌رێیی‌بێت.‌

به‌تایبه‌ت‌له‌په‌یوه‌ندی‌به‌ژینگه‌وه.ئه‌م‌دونیا‌ش���له‌له‌به‌رامبه‌ر‌دونیایه‌كی‌ره‌ق‌کرۆک���ی‌پرۆژه‌ی‌س���یگمۆند‌باومانه‌که‌ناوی‌ناوه‌مۆدێرنه‌ی‌شل.‌الی‌باومان‌پۆس���تمۆدرێنه‌که‌ش���له‌نه‌ك‌مۆدێرنه،‌مۆدێرنه‌دونی���ای‌ره‌قهه‌اڵتوی‌پێش‌خۆی‌شلکردوه‌وه‌له‌پێناو‌ئه‌وه‌دا‌به‌جۆڕێکی‌تر‌ر‌‌قی‌پێهه‌ڵبێنێت.‌ئه‌مه‌له‌بواری‌کۆمه‌ڵگادا.‌له‌بواری‌سیس���ته‌می‌ئابوریء‌سیاس���یدا‌هه‌ردو‌دۆلۆزو‌گواتاری‌به‌هه‌مان‌ش���ێوازی‌ئینجلز‌کۆمه‌ڵگای‌س���ه‌ره‌تاییء‌ مارکسء‌کۆمه‌ڵگای‌س���ه‌رمایه‌داری‌به‌راورد‌ده‌كه‌ن‌کۆمه‌ڵگای‌سه‌ره‌تایی‌بۆ‌کۆد‌ناسراوه‌ته‌وه‌به‌اڵم‌کۆمه‌ڵگای‌سه‌رمایه‌داری‌به‌به‌رده‌وامی‌

جوڵه‌و‌رۆشتن‌یان‌فلۆ.که‌واته‌ئایا‌کاتێک‌گۆڕان‌نه‌یاری‌نه‌گۆڕانه‌ده‌توانین‌بڵێین‌خه‌س���ڵه‌تی‌نه‌یارێتی‌دو‌کۆمه‌اڵیه‌تیء‌سیاسیه.‌ له‌سیسته‌می‌ جۆر‌سیس���ته‌‌مێکی‌خێڵه‌كی‌چه‌س���پو‌له‌گه‌ڵ‌سیس���ته‌مێکی‌مه‌یله‌ومۆدرێن���ی‌گ���ۆڕاو.‌به‌مپێی���ه‌ئایا‌کاتێک‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌گۆڕان‌که‌خواس���تی‌گۆڕان���ه‌و‌گۆڕانی���ش‌یانی‌گۆڕانکاری‌ که‌ هێنانه‌ئارای‌سیس���ته‌مێک‌خ���وازراو‌له‌میانه‌ی‌یاس���ادا‌فه‌راهه‌مبێت‌ئه‌وا‌گواستنه‌وه‌یه‌له‌دونیایه‌كی‌ره‌قه‌وه‌بۆ‌

دونیایه‌كی‌شل.ئای���ا‌دونیای‌ره‌قء‌ش���ل‌یانی‌چی؟‌با‌له‌ئاس���تی‌زۆر‌زه‌قدا‌قسه‌بکه‌ین.‌کاتێک‌له‌بیس���ت‌س���اڵی‌ڕابوردودا‌ئێمه‌هه‌مان‌له‌ناو‌ ده‌بینین‌ به‌به‌رده‌وام���ی‌ ده‌موچ���او‌کایه‌ی‌ده‌سه‌اڵتی‌راسته‌‌قینه‌‌دا‌له‌هه‌‌رێم‌ئه‌وا‌یانی‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌شلێتی،‌گۆڕانکاری،‌نوێبونه‌وه،‌له‌ناو‌کایه‌ی‌سیاسیدا‌بونی‌نیه.‌به‌مپێیه‌س���نوری‌نێوان‌خه‌ڵکء‌ده‌سه‌اڵت‌وه‌ک‌له‌سه‌رده‌می‌پاشایه‌تی‌پێشمۆدرێنی‌ئه‌وروپادا‌که‌ده‌سه‌اڵت‌له‌ناو‌کۆشکه‌كاندا‌پشتاوپشتی‌ده‌كرد‌به‌هه‌مانشێوه‌له‌هه‌رێم.‌کاتێک‌ده‌موچاوێکی‌ن���وێ‌مه‌حاڵه.‌ئه‌وا‌ره‌قهه‌اڵتوه.‌ سیاس���ی‌ سیس���ته‌می‌ یانی‌ئه‌م‌نمونه‌زه‌قه‌به‌س���ه‌ر‌گشت‌کایه‌كاندا‌له‌دانانی‌ بریتی���ه‌ ده‌چه‌س���پێت.‌ره‌قبون‌کۆت،‌کۆد‌هه‌تا‌ببێته‌نه‌رێتء‌یاس���ا‌که‌کێ‌مافی‌هه‌یه‌له‌کوێ���دا‌بێتء‌کێ‌مافی‌نی���ه‌له‌کوێدا‌بێت.‌لێره‌دا‌به‌رونی‌ده‌بینین‌که‌کایه‌ی‌سیاسی‌له‌کۆمه‌ڵگادا‌بریتی‌نیه‌له‌روبارێ���ک‌که‌به‌رده‌وامبێت‌له‌رۆش���تن.‌ئه‌مه‌هه‌روه‌ها‌له‌کایه‌ی‌ئابوریدا‌ڕاس���ته،‌

له‌کایه‌ی‌خوێندندا،‌له‌زۆر‌کایه‌ی‌تردا.به‌اڵم‌چۆن‌شلی‌رێک‌ده‌خرێت.‌‌ڕه‌نگه‌‌لێر‌‌ه‌دا‌پێویستمان‌به‌قسه‌كردن‌بێت‌له‌سه‌ر‌

لیبرالیزم‌وه‌ك‌کایه‌یه‌كی‌شل.‌

بیرورا)425(‌سێشه‌ممه‌‌2014/4/22 14

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

هه‌ڵبژادن‌زۆر‌له‌وه‌‌توانای‌كه‌متره‌‌

ته‌واوی‌خه‌ونه‌كانمان‌بۆ‌بهێنێته‌دی

مانای‌گۆڕان‌یانی‌داواکردن‌بۆ‌گۆڕانکاری،‌ناوێکی‌

وه‌ها‌له‌الیه‌ن‌بزوتنه‌وه‌یه‌كه‌وه‌دو‌مانا‌ده‌گه‌یه‌نێت‌‌بونی‌دۆخێکی‌نه‌گۆڕاوو‌بونی‌دۆخێک‌که‌

گۆڕانکاری‌تیایدا‌رێگه‌پێنه‌دراوه

له‌چاوه‌ڕوانی‌هه‌ڵبژاردندا

فه‌لسه‌فه‌ی‌سیاسی‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان

سه‌ردار‌عه‌زیز

‌هیچ‌ژینگەو‌سەنتەرو‌ناوەندێك‌هێندەی‌خێزان‌كاریگەری‌لەس����ەر‌تاك‌دانانێ‌.‌ئەم‌تاكە‌وەك‌مەعدەنێكی‌خاو،‌یەكەم‌كارگەی‌خێزانە‌‌قاڵبەكانی‌بۆ‌دادەنێ‌‌بێ‌‌ویس����ت‌و‌ئاگای‌خۆت‌لەقاڵبێك‌دەنێ‌،‌‌پێتدەڵێ‌‌منی‌باوك‌من����ی‌دایك‌دەمانەوێ‌‌بەم‌چەش����نە‌بیربكەیتەوە‌بەم‌چەش����نە‌لەگەڵ‌دۆس����ت‌و‌نزیكان����ت‌ڕەفتار‌بكەیت،‌ئ����ەوە‌خێزانە‌تۆ‌پ����ەروەردە‌دەكات‌بەو‌ئاراس����تەیەی‌خۆی‌دەی����ەوێ‌،‌لەدایكبون‌لەدامێنی‌دایكەوە‌لەو‌دەم����ه‌ی‌ڕا‌مامانێك‌ه����ەردو‌القتی‌گرتوەو‌لەن����او‌ڕەحمی‌ ڕاتدەكێش����ێ‌،‌هێزێكی����ش‌دایك����ەوە‌پاڵ����ت‌پێوەدەن����ێ‌‌‌دێیتە‌بون،‌دوجار‌ دەتگ����رێ‌و‌ س����ەرەونگون‌ مامانەكە‌دەكێشێ‌‌بەپش����تتدا‌مرۆڤ‌توندوتیژی‌تێدا‌دروست‌دەبێ‌،‌ڕەحمی‌دایك‌ئەو‌جێگەیەی‌كە‌ئی����دی‌نۆ‌مانگ‌زێدەت����ر‌ناتوانی‌تێیدا‌ڕۆژێكیش‌ چەن����د‌ هەندێج����ار‌ بمێنیت����ەوە‌ناخایەنێ‌‌تۆ‌دەب����ێ‌‌بڕۆیت‌جێیبهێڵی،‌لەم‌پڕۆس����ەیەی‌لەدایكبون����ە‌مرۆڤ‌بێویس����ت‌توندوتیژی‌‌تا‌دواهەمین‌چركەساتی‌تەمەن‌لەگەڵیدای����ە.‌نۆمانگ‌هەڵمگرتویت‌تەنانەت‌بۆ‌یەك‌مانگی‌دیكەیش‌ناتوانم‌لەناو‌ڕەحمم‌بمێنییەوە‌لەبەرانبەر‌ئەمەدا‌ئێمە‌دەبێ‌‌بێ‌ویس����ت‌مل‌كەچی‌گ����ەورەكان‌بین،‌گەورە‌دەرونیان‌ گەورانەی‌ ئەو‌ ناتەندروس����تەكان‌پڕیەت����ی‌لەكەلێ����ن‌و‌درزی‌گ����ەورە‌‌چ����ی‌بكات‌تەنها‌ئەوەندەی‌لەدەس����تدێ‌‌چونكە‌خۆیش����ی‌بەهەمان‌چەش����ن‌و‌ڕێساو‌یاسای‌توندوتیژی����ی‌بەژیاندا‌هەن����گاو‌دەنێ‌.‌لەو‌

یەكەم‌چركەساتەوە‌مرۆڤ‌كۆتێكی‌گەورەی‌لەمل‌دەكرێ‌‌لەس����ەری‌نووس����راوە‌خێزان‌نە‌ئێمەیش‌و‌نەئەوانەی‌دەوروپشتیش����مان‌و‌ن����ە‌دەزگ����ەو‌ن����ە‌سیس����تەم‌ئ����ەو‌پەت‌و‌زنجی����رە‌ده‌بینێ‌‌تا‌هەوڵێ����ك‌بۆ‌قرتاند‌ن‌و‌دەربازبونم����ان‌ب����دات‌لێی،‌ئی����دی‌لێرەوە‌توندوتی����ژی‌وەك‌هیمۆگلۆبین‌دەچێتە‌ناو‌خوێن‌لەگەڵ‌دەست‌و‌الق‌و‌سینگ‌و‌پێیەكان‌لەگەڵ‌ژیرییمان‌گەورە‌دەبێ‌‌و‌گەش����ەدەكا.‌ئێم����ە‌نازانین‌لەس����ەروەختی‌لەدایكبونمان‌بەتوندوتی����ژی‌پێمان‌بەدونی����ا‌كەوتوە،‌تا‌هەوڵ����ی‌نەگەیاندن����ی‌خ����ۆراك‌بدەین‌بەو‌بەش����ەی‌توندوتیژی‌كە‌لەخوێنمان‌و‌لەناو‌ژیریم����ان‌گەورە‌دەبێ‌،‌تا‌پێنج‌س����اڵی‌كە‌لەو‌تەمەن����ە‌منداڵ‌كەس����ایەتی‌و‌بونیادی‌خۆی‌دروس����ت‌دەكات‌بەر‌بەهەمو‌كارێكی‌چاك‌یان‌خراپ‌تێیدا‌دەگیرێ‌،‌لەو‌تەمەنە‌بەوالوە‌ئ����ەو‌منداڵە‌هەر‌مەعدەن‌و‌ڕەفتارو‌گوفتاری‌دەوروبەرەكەی‌تێیدا‌بوبێ‌‌دەبێت�ە‌هەڵگرو‌میراتی‌ئەوان،‌وەك‌ئەوان‌توندوتیژ،‌چاك‌خراپ‌ڕەفتار‌ش����یرن‌و‌بەئیلتیزام‌یان‌

بەپێچەوانە‌دەبێ‌.‌‌ئ����ەوە‌تەنها‌خێزان‌نیی����ە‌توندوتیژە،‌سروش����ت‌و‌ئەفسانەو‌ئاینەكانیش‌كۆڵەكەی‌گرنگ����ی‌بەرهەمهێنان����ی‌توندوتیژین.‌لەنێو‌پەیامی‌هاتوە‌خوارێی‌ئاینەكان‌توندوتیژی‌و‌ناكۆك����ی‌نێ����وان‌ڕەگ����ەزەكان‌و‌مرۆڤەكان‌‌دەگەڕێن����ەوە‌بۆ‌هابیل‌و‌قابیل،‌كوش����تنی‌ئەویان‌بەدەستی‌ئەوی‌دیكەیان.‌مرۆڤ‌وا‌تەماش����ای‌توندوتیژی‌كردوە‌كە‌گەنمێكەو‌زۆر‌لەمێ����ژە‌تۆوەكەی‌ڕژاوە،‌ئەو‌بۆچونەی‌ڕاس����تەوخۆ‌لەهزریدا‌دەچەسپێ‌‌ئیدی‌ئەمە‌به‌من‌ناس����ڕێتەوە‌ڕەگیداكوتی����وە،‌بەمن‌و،‌

بەئەوو،‌ئ����ەوی‌دیكەیش‌دەرناهێنرێ‌،‌وەك‌هێزێكی‌دەرەكی‌و‌بان‌سروشتی‌لێێ‌‌دەڕوانێ‌.‌دروستبونی‌مرۆڤ‌دروستبونی‌توندوتیژییە،‌ئەوەتا‌ئادەم‌و‌حەوا‌لەبەهەشت‌دەردەكرێن‌بەزەبری‌هێز‌بەزەبری‌توندوتیژی‌دەخرێنە‌دوردەخرێنەوە‌ لەیەك‌ ناهەموار،‌ زەمینێكی‌لەپ����اش‌ئەوەش‌ئەم‌مرۆڤە‌بەش����وێن‌نان‌و‌ئاوو‌ژیانی‌خۆیدا‌گەڕاوەو‌چاوەڕێی‌سروشتی‌كردوە‌بەاڵم‌سروشت‌بێڕەحمانە‌بەرامبەری‌توندوتیژبوە،‌گەر‌س����ەرماو‌گەرماو‌باران‌و‌الفاوی‌زۆرو‌دۆخی‌ناهەمواری‌نەبوبێ،‌‌پەنای‌نەدەبردە‌بەر‌كوشتنی‌ئاژەڵ‌تا‌پێستەكەی‌بكاتە‌بەری‌و‌گۆشتەكەیشی‌بكاتە‌خوانێكی‌ڕازەوە،‌ئ����ەوە‌تەنها‌م����رۆڤ‌نییە‌بەرامبەر‌مرۆڤ‌توندوتیژە‌بەڵكو‌سروشتیشە.‌ڕەنگە‌

فەرمانڕەواكانیش‌ دەس����ەاڵت‌و‌ ئاین����ەكان‌و‌لەسروشتەوە‌فێری‌توندوتیژی‌بوبێتن.‌گەر‌بڕوانین‌ئەو‌مرۆڤە‌س����ەرەتاییانەی‌كە‌ئاواو‌هەوایان‌لەباربوە‌بۆ‌خۆراك‌و‌داپۆشینیشیان‌

گەاڵی‌درەخت‌و‌ڕوەكیان‌بەكارهێناوە.خواستی‌مرۆڤ‌لەبننەهاتوەو‌بەپێی‌هێزی‌بازو‌توانای‌خۆی‌هەوڵی‌بەدەستخس����تنیان‌دەدا.‌تەماش����ا‌دەكا‌تا‌چەن����د‌توندوتیژبێ‌‌چەند‌زیاتر‌كوتەكەكەی‌گەورە‌بێ‌و‌چەندێ‌‌بتوانێ‌‌باش����تر‌بیوەشێنێ‌‌خواستێكی‌زیاتر‌دێتە‌دی،‌زۆرێك‌لەشادی‌و‌كەیفسازی‌مرۆڤ‌لەحەجم����ی‌تێاڵكەی‌دەس����تیدایە،‌پێیوایە‌چەن����د‌گەورەتربێ‌و‌چەند‌زیاتری‌پێ‌‌بخاتە‌ژێر‌ترس‌و‌بیمەوە‌‌بەرامبەرەكەی‌‌تێاڵتڕێن‌بكات‌ئەوەندە‌زیاتر‌كەیفس����ازو‌دڵخۆشترە.‌‌هیچ‌كارەسات‌و‌ڕوداوێك‌نییە‌هێندەی‌جەنگ‌گەورەو‌دڵتەنگكەر‌ب����ێ‌‌تەنانەت‌بەبینینی‌ڤیدۆییەك����ەی‌بچوك‌لەتیڤیی����ەوە‌ئەزمونی‌دەكەی����ت،‌وادەزانی‌لەن����او‌جەنگەكەدایت‌لەگ����ەڵ‌كاراكت����ەرو‌مرۆڤەكانیدا‌برس����ی‌و‌ناڕەحەتدەبیت،‌گەورەترین‌و‌كوش����ندەترین‌ژەهرێك‌توندوتیژی‌بەرهەمیهێنابێ‌‌جەنگە،‌كە‌نەته‌واو‌دەبێ‌و‌نە‌بەر‌بەبەرهەمهێنانیشی‌دەگی����رێ‌.‌دەگێڕنەوە‌دزێك‌پ����اش‌بڕینی‌چەندین‌ماڵ‌و‌پ����اش‌تۆبەكردن‌و‌وازهێنانی‌لەدزی‌بڕیاردەدات‌دەست‌لەوكارە‌هەڵبگرێ‌،‌ب����ەاڵم‌هەم����و‌ش����ەوێك‌ماڵەك����ەی‌خۆی‌بەكۆڵی����دا‌دەدات‌و‌لەگردۆلكەیەك����ی‌نزیك‌دایدەنێ‌و‌بەیانیان‌دەیهێنێتەوە،‌ناتوانێ‌‌واز‌لەدزیك����ردن‌بهێنێ!‌‌مرۆڤیش‌جۆرێكەو‌لەو‌چەشنە‌گەر‌كەسی‌دەستنەكەوێ‌‌بەرانبەری‌بەرانبەر‌ توندوتیژی‌ دەكەوێ�تە‌ توندوتیژبێ‌‌

بەخۆی.

توندوتیژی‌لەناو‌خوێنمان‌وەك‌هیمۆگلۆبین

گەورەترین‌و‌كوشندەترین‌ژەهرێك‌توندوتیژی‌

بەرهەمیهێنابێ‌‌جەنگە‌كە‌نەته‌واو‌دەبێ‌و‌نە‌بەر‌بەبەرهەمهێنانیشی‌

دەگیرێ

‌هێمن‌ع�وسمان‌عەبدوڵاڵ

15 (425( سێشه ممه 2014/4/22 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

شاری جوان و تەندروستی وێران!

لەدوای ساڵی 200٣ەوە، کەرتی تایبەتی کوش���ندە بەخێرایەک���ی تەندروس���تی گەورەب���وە و وەکو ش���ێرپەنجە بەهەمو پەلیهاوێشتوە. سیس���تمەکە قوژبنێکی ئەم گەورەبونەی کەرتی تایبەت سەرەتا خەریکە دەس���تپێدەکات و لەهەولێرەوە لێدەکرێت. لەسلێمانیدا چاوی ئێستاش هۆکارو پاڵنەر زۆرن بۆ ئەم گەش���ەیەو دەکرێت و ب���ۆ جیاوازی خوێندن���ەوەی هەن پێیانوایە ئەمە شتێکی خراپ نیەو

هەشن بەباشی نازانن. هۆکارەکان���ی لەگەورەتری���ن یەکێ���ک گەش���ەی کەرتی تایبەت و سەروەربونی لەسیس���تمی قازانج بازاڕو ئامرازەکانی تەندروس���تی ب���ۆ کۆمەڵێ���ک فاکتەری تایبەت بەسیستمەکەو چەند فاکتەرێکی تری س���ەر بەکۆی بارودۆخی سیاسی و ئابوری دەگەڕێتەوە. ئەو فاکتەرانەی کە تەندروستیەوە بەسروشتی پەیوەندییان هەیە، تازە نین و هەمیشە لەسیستمەکەدا چاالکبون. بۆ نمونە خزمەتی تەندروستی دەکرێ���ت لەالی���ەن دەس���تەو تاقمێکی فاکت���ەری بەه���ۆی و دیاریک���راوەوە زانستی یا سیاس���یەوە مۆنۆپۆلبکرێت و بەکاربهێنرێت بۆ قازانجی دارایی تایبەتی کەس���ێک یا گروپێک یا بنەماڵەیەک یا حیزبێکی دیاریک���راو. دواجار هەمومان تەندروستیەو بەخزمەتی پێویس���تیمان دەکرێ���ت کەس���ێک ک���ە دەتوانێت ئەو زۆری قازانج���ی بفرۆش���ێت خزمەت���ە

لێبکات. بەبارودۆخ���ی پەیوەن���دی ئەوەن���دەی سیاس���ی وئابوریەوە هەبێ���ت، ل���ەدوای پرۆس���ەی ئازادی عێراقەوەو هاوش���انی هاوردەکردنی دیموکراسی و مافی مرۆڤ )کە شتگەلێکی باشن( کۆمەڵێک بنەماو هاوردەکران. ئایدیۆلۆژیاش پرنس���یپ و یەکێک ل���ەو ئایدیۆلۆژیان���ەی کە وەکو بیروباوەڕێک���ی پی���رۆز لەالی���ەن هێزە ڕزگارکەرەکان���ی عێراقەوە بانگەش���ەی بۆ ک���را، بەبازاڕک���ردن و بەتایبەتکردن ب���و. بۆ باڵوکردنەوەی ئ���ەو بیروباوەڕە >پی���رۆزە<، کۆمەڵێک یاس���او ڕێس���ا دەرک���ران. بۆ نمونە یاس���ای بازرگانی یەکێکە لەهەرە لیبراڵترین ئەو یاسایانەی کە لەتەواوی ناوچەکەدا بونیان هەبێت. هاوردەکردن و ک���ە وایک���ردوە ئەمەش بیانی کااڵی بەشتومەک و بازرگانیکردن زۆر ئاس���ان بێ���ت و بەهەرزان لەس���ەر بازرگان���ەکان بکەوێت )بە هۆی کەمیی باج و تاریفەوە(. هاوکات دروس���تکردن و لەبازاڕدا تایب���ەت پرۆژەی تەواوکردنی بەبەراورد بەوانەی حکومەت ئاس���انترو

خێراترە. ئەوەی هەمو ئ���ەو پرۆژانە کۆدەکاتەوە یەک پرنسیپ و یەک ئامانجە، کە ئەویش قازانجی ئابوریە. بەاڵم کێشەکە لەوەدایە کە هەن بەبریقوباق و خێرا دروستکردن و پرۆژان���ە ئ���ەو جوانیی وڕێکوپێک���ی ئامرازێکی بەس���ەرچاوەو دەخەڵەتێن و خزمەتی���ان دەبین���ن. ئ���ەم خەڵەتانەو بەهەڵەچون���ە ئەگ���ەر ب���ۆ پرۆژه یەکی گەش���تیاری وەکو ئوتێلێکی لەچەشنی ش���اری جوان لەس���لێمانی ڕێیتێبچێت، ئەوا ب���ۆ پرۆژەیەک کە تەندروس���تیی و نەخۆشیی مرۆڤ دەکاتە کەرەستەیەکی بازرگانی و ئامرازێک بۆ قازانجی ئابوری وەکو پرۆژەی ش���اری پزیشکی فاروق، ماڵوێرانیەکی گەورەیە. ئەوا کارەسات و کێش���ەکە لەوێدا نیە کە ئ���ەم پرۆژانە بریق���ەدارن، بەاڵم ڕێکوپێک و ج���وان و کێشەو پرس���یارەکە لەوێدایە کە ئاخۆ ئەم جۆرە پرۆژانە چ خزمەتێک بەدۆخی نەخۆش���ی تەندروس���تی کوردس���تان بەگشتی و سلێمانی بەتایبەتی دەگەیه نن؟ ئایە ئامانجی س���ەرەکی ئ���ەم پرۆژانە خزمەتی هاونیشتیمانیانە یا بەکارهێنانی نەخۆش���کەوتنی ئەو هاونیشتیمانیانەیە بۆ پاش���ەکەوتی ئابوری و دارایی. ڕەنگە پرس���یارەکە بۆ خۆی بێمانا بێت ئەگەر ئەوە بهێنینەوە ی���ادی خۆمان کە یەک تاق���ە هاواڵتیەکی هەژار نیە کە بتوانێت پرۆژانەوە ئ���ەم بەتەنیش���تی تەنانەت تێپەڕێ���ت نەک س���ودیان لێوەربگرێت. قەیرانەکە لەوێدای���ە کە هەر لەپاڵ ئەم پرۆژانەش���دا کۆمپانی���ای تایبەتی بیمە دروستدەکرێت و تەنانەت ئەوەش دەبێت بەسەرچاوەیەکی تری قازانجی ئابوری. تەندروستی پێش ئەوەی سەرچاوەیەکی قازانج���ی ئاب���وری بێ���ت، مافێکە کە ناشێت بەهۆی هەبون یا نەبونی پارەوە لەهاونیشتیمانیان حەرام و حەاڵل بکرێت. پرۆژەکانی کەرتی تایبەت کتومت ئەوە

دەکەن.

"پابەندب���ون بەکات���ی دیاریکراو بۆ نیشانەی شارستانیی بۆنەیەک هەر

خەڵکەکانە".

زۆرو دواکەوتنێک���ی ل���ەدوای ئەنجامنەدانی هەڵبژاردن و پەرتبونی کوردستان پزیش���کانی سەندیکای بۆ نزیکەی هەش���ت س���اڵ کە بوە هۆی پەرەسەندنی گیانی بێهیوایی و پزیش���کاندا لەناخ���ی بێبڕواب���ون

بەرامبەر کاری ڕێکخراوەیی.بەدودڵیی���ەوە پزیش���کان هەواڵی بەبیس���تنی گەش���بینبون هەڵبژاردن���ی ئەنجامدان���ی سەندیکاکەیان لەڕۆژی 2014/4/2، س���ەرەڕای ئ���ەو بێهیوایی���ەو بونی نیشانەی پرس���یار لەسەر چۆنیەتی بڕیارو پێکهاتەی لیژنەی ئامادەکاری ب���ەاڵم بابەتەک���ە ب���وە خواس���تی خۆئامادەکردن و کەوتنە پزیشکان و خۆڕێکخستن، بەاڵم بەداخەوە هەرزو س���ەرۆکی ئەندامان و کە دەرکەوت لیژن���ەی ئام���ادەکاری و س���ەرۆکی س���ەندیکا هەماهەنگ���ی یەکترنین و دەس���تیانکرد جیاجیا بەپاس���اوی بەتۆمەت بەخشینەوە بەرامبەر یەکتر هەڵبژاردنی دواخس���تنی دەرەنجام لێکەوت���ەوەو ڕۆژی هەڵب���ژاردن لە

2014/4/2 گۆڕدرا بۆ ٨/2014/5. ئاش���کرایە ک���ە دواخس���تن یان گۆڕین���ی کات ب���ۆ ه���ەر بۆنەیەک تەنان���ەت ئەگەر لەس���ەر ئاس���تی ئەنجامێک���ی بێ���ت تاکەکانیش���دا س���ەلبی دەبێت لەس���ەر الیەنەکان ج���ا ئیتر بەه���ەر پاس���اوێک بێت یان )مەگەر کارەس���اتی سروشتی قەیرانێکی کتوپ���ڕ( خۆ ئەگەر ئەو بەکۆمەڵێکی بێ���ت تایبەت بۆنەیە گرنگی کۆمەڵگا وەک پزیش���ک ئەوا نالەبارتر. ئێمەی پزیشکان زەمانێکە ب���ەو نەک���ردوە، هەڵبژاردنم���ان هۆیەش���ەوە قوربانی زۆرمان داوە، لەژێر ڕێکخراوەکەمان ش���ەرعیەتی پرسیاردایە، گیانی بێهیوابون لەکاری

ڕێکخراوەیی زاڵبوە بەسەرماندا، هەر هەڵبژاردن لەکات���ی گۆڕانکارییەک کاریگەری بێت بەهانەی���ەک بەهەر س���ەلبی دەبێ���ت لەس���ەر خۆمان و

لەسەر ڕاوبۆچونی دەوروبەرمان. دەبوای���ە لیژن���ەی ئامادەکاریی ماندوبونیان( ب���ۆ ڕێ���ز )لەگ���ەڵ دوای بەهەس���تیارییەوەو زۆر تێروتەس���ەل و دیراس���ەکردنێکی ئاس���تەنگەکان چارەس���ەرکردنی ئەنجامدانی بۆ دیاریبکردایە کاتیان

هەڵبژاردن. دواخس���تن بەمەبەس���ت بوبێت یان بێمەبەس���ت بوە هۆی توڕەیی و بێزاری���ی الی پزیش���کان بەتایبەتی داخ���ە هەندێک گەنج���ان و جێ���ی کاندید کشانەوە، کار گەشتە ئەوەی هەندێکیان پرۆس���ەی هەڵبژاردنیان ناوزەندکرد. قێ���زەون بەگەمەیەکی بێهیواب���ون و توڕەی���ی و بێمتمانەیی پزیش���کان ل���ەکاری ڕێکخراوەی���ی لەبەرژەوەندی گش���تی نییە چونکە س���ەندیکایەکی کارا دەبێت���ە هۆی دەس���تەبەرکردنی پەرەس���ەندن و بارودۆخێ���ک ک���ە تیایدا پزیش���ک دەتوانێ بەرزترین ئاستی تەندروستی

پێشکەش بەکۆمەڵگا بکات. لەئێس���تادا پێویس���تە لیژن���ەی ئامادەکاری هەڵبژاردن کاری جدیی بکات بۆ دابینکردنی پێداویستیەکان لەکامێرای چاودێریی و دادوەرو هتد.. رەخس���اندنی زەمینە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد لەڕۆژی ئەگەر بەپێچەوان���ەوە ،2014/5/٨پرۆس���ەکە ئەنجامن���ەدرا یان بەالدا ب���راو بوە ه���ۆی ش���کات و تۆمەت بەخش���ینەوە ئ���ەوا ئ���ەو ک���ەس و گەورەترین ه���ۆکارن کە الیەنانەی بێڕێزی���ی ئەنوێنن بەرامبەر خۆیان و

هاوپیشەکانیان. لیژنەی ئامادەکاری شارەکانیش ئەخالقیی���ان لێپرس���راوەتییەکی لێپرس���راون تەنه���ا لەئەس���تۆیەو

لەڕێگەگرتن لەهەر پێشێلکارییەک.

سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت

بێهیوایی و توڕەیی پزیشکان

نه خۆش: خه مۆكی چیه ؟دكت���ۆر: بارێكی ده رونیه و كه س���ه كه ناڕه حه ت���ی و هه س���ت به دڵته نگ���ی و تێكچونی ئه ركه كانی رۆژانه له كاركردن و بایه خدان به خۆ نه مانی هیوا به ژیان و حه ز كردن به گۆش���ه گیریی و ته نهایی

ده كات.نه خۆش: رێژه ی توشبون چه نده ؟

ئه گ���ه ری خه ڵ���ك 15%ی دكت���ۆر: نه خۆش���ییه به م هه یه توش���بونیان له كاتێك له كاته كانی ته مه نیان، به اڵم ژنان دو هێنده ی پیاوان زیاتر توش���ی

خه مۆكی ده بن.نه خ���ۆش: ه���ۆكاری چیه ژن���ان به و

رێژه یه توشی ده بن؟فش���اری بون���ی به ه���ۆی دكت���ۆر: ژنان، گۆڕانكاریی له سه ر كۆمه اڵیه تی هۆرمۆنی و فشاری دوگیانی و منداڵبون و

سوڕی مانگانه .نه خ���ۆش: ه���ۆكاری نه خۆش���ییه كه

چیه ؟ه���ۆكاری هه رچه ن���ده دكت���ۆر: ته واوه ت���ی دی���ار نیه ، ب���ه اڵم چه ند توش���بون بۆ یارمه تیده رن هۆكارێك

به نه خۆشییه كه . له وانه :كێشه ی كۆمه اڵیه تی و نه بونی و دابڕانی خۆشه ویس���تی و ته اڵق و مردنی كه سه نزیك���ه كان و جۆره كان���ی توندوتیژی . ئه و ته ندروس���تی ب���اری هه روه ه���ا

كه سانه ی نه خۆشییه كی درێژخایه نیان هه ی���ه وه ك ش���ێرپه نجه و نه خۆش���ی خوێ���ن و په س���تانی دڵ و ش���ه كره و چه ندی���ن نه خۆش���ی تر كه ئ���ازارو ناڕه حه ت���ی درێژخایه نی هه یه . كه می رژێنه ده ره قی���ه كان. بۆماوه یی و بونی نزیكه كانی له نێوان كه س���ه خه مۆكی نه خ���ۆش. الیه ن���ی خراپ���ی هه ندێ ده رمان، به تایبه ت���ی ئه و ده رمانانه ی بۆ په ستانی خوێن و نه خۆشیه كانی دڵ

به كارده هێنرێن.نه خۆش: نیشانه كانی چین؟

دكتۆر: به گش���تی بریتین له تێكچونی خ���ه وو خ���واردن و نه مانی ئ���اره زوی كاركردن و بایه خدان به خۆ هه ستكردن به بێزاری���ی و ته نهای���ی زۆرو هه ندێجار به پێچه وانه وه یاخ���ود زۆر جوڵ���ه ی نه مانی ئاره زوی سێكس و هه وڵدان بۆ

خۆكوشتن.نه خ���ۆش: كه ی ده كرێت به كه س���ێك

بڵێین توشی خه مۆكی بویت؟دكت���ۆر: ئه گ���ه ر ئ���ه م نیش���انانه ی س���ه ره وه ی هه بوو به رده وامبو له زیاتر

له دو هه فته .نه خۆش: رێژه ی خۆكوشتن چه نده ؟

دكت���ۆر: ئه گه ری خۆكوش���تن 15%یه له ن���او خه ڵك���ی ، هه روه ه���ا نزیكه ی 70%ی ئه و كه سانه ی خۆیان ده كوژن

خه مۆكییان هه یه .

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

خه مۆكی پزیش����كی ت����ازه ی لێكۆڵینه وه یه ك����ی ده ریخستوه كه جگه ره كێشان هۆكارێكی سه ره كی توشكردنی مرۆڤه به 17 جۆری ش����ێرپه نجه ی به تایبه ت ش����ێرپه نجه ، هۆفمان( دكتۆر)مارتسیل س����ییه كان. پسپۆری نه خۆشیه كانی شێرپه نجه ، كه به شداری له لێكۆلینه وه كه دا كردوه ده ڵێت له ڕێگه ی شێرپه نجه نه خۆشی ”هه ندێ جگه ره كێشانه وه پاش گواستنه وه ی بۆ ناو خوێن توش����ی ئه ندامه جیاوازه كانی جه س����ته ده بنه وه ، ئینجا ده گوازرێته وه ب����ۆ خانه كان����ی ش����ێرپه نجه . هۆمفان ئام����اژه ی به وه دا كه جگه ره كێش����ه كان به ڕێژه ی ٣ تا 4 ج����ار زیاتر به به راورد

توش����ی جگه ره نه كێش����ن به ئه وان����ه ی س����ییه كان ش����ێرپه نجه ی مه ترس����ی ده بن����ه وه . لێكۆڵینه وه كه راش����یگه یاند ك����ه جگه ره كێش����ان، ئافره ت توش����ی شێرپه نجه ی منداڵدان ده كات. هه روه ها هۆكاری س����ه ره كی توش����كردنی مرۆڤه به ش����ێرپه نجه ی قوڕگ به ڕێژه ی 40%ه . توێ����ژه ران 25%ی ئه گ����ه ری توش����بون گه ڕانده وه خوێنی����ان به ش����ێرپه نجه ی بۆ جگه ره كێش����ان، هه روه ها مه ترس����ی گ����ه ده ش به ش����ێرپه نجه ی توش����بون جگه ره كێش����ان هه روه ها لێده كرێ����ت. به ش����ێرپه نجه ی توش����بون مه ترس����ی سییه كان به ڕێژه ی 90% به رزده كاته وه .

هیچ كاتێك مه ترسی جگه ره ت بیرنه چێت

به پێی توێژینه وه یه كی كه نه دی پێویسته ئه و دایكان���ه ی كێش���یان زیادیكردوه له كاتی دوگیان���ی ، هه وڵبده ن له ماوه ی ساڵیك دوای له دایكبونی كۆرپه له كه یان

كێشیان كه مبكه نه وه .ك���ه گۆڤ���اری له توێژینه وه یهك���دا باڵویكردۆت���ه وه ، )Diabetes Care)ئ���ه و دایكانه ی ك���ه س���ه ركه وتونابن

له ش���یاندا كێش���ی له دابه زاندن���ی له ماوه ی س���اڵێك له دوای له دایكبونی كۆرپه له كه یان ئه گه ری روبه روبونه وه یان به نه خۆش���ێكانی ب���ه رزی په س���تان و ش���ه كره و نه خۆش���ێكانی دڵ زیات���ره

له خه ڵكانی تر.توێژه ران چه ند هۆكارێكی ته ندروستی كه ده ستنیشانكرد مه ترس���یدارتریان روب���ه روی ئه و خانمان���ه ده بێته وه كه له دوای ساڵێك له منداڵبون هه وڵی خۆ

الوازكردن ناده ن.ك���ه دوای ئه و ماوه ی���ه زۆر گرنگه بۆ له ش���یان كێش���ی بیانه وێ خانم���ان

دابه زێنن.ریتن���اكاران( )راف���ی له وباره ی���ه وه توێژینه وه ك���ه سه رپه رش���تیاری رایگه یان���دوه ٨0%ی ژن���ان ل���ه دوای منداڵبون كێش���یان ناگه رێته وه س���ه ر

باری ئاسایی خۆیان.

80%ی دایكان له دوای منداڵبون كێشیان ناگه ڕێته وه باری ئاسایی خۆیان

یه كێك ل���ه و كێش���انه ی كه توش���ی له كاتی سێكس���كردندا ده بێته پیاوان بریتی���ه له دره نگ گه یش���تنه . كه ئه م حاڵه ت���ه ناڕه حه تی بۆ ه���ه ردو ره گه ز پزیشكی هۆكاری هه یه . ش���اره زایانی ئه م حاڵه ت���ه ده گه ڕێننه وه بۆ هۆكاری

جه سته یی و ده رونی .

هۆكاره كان: * كه میی هۆڕمۆنی پیاوه تی و پرۆالكتین زاووزێوه ئه ندام���ی له ڕژێنه كانی ك���ه دره نگكه وتنی هۆكارێك���ی ده رده درێن بۆ چاره سه ری پێویس���ته س���پێرمه و سه ردانی پزیشكی پس���پۆڕ بكرێت بۆ

وه رگرتنی ده رمان.

* بونی گرێی شێرپه نجه یی له ناوچه ی س���متدا ده بێته ه���ۆی گیرانی بۆری و ڕژێنه كانی س���پێرم و ئه وه ش س���پێرم

دره نگ ده خات. *خواردن���ه وه ی م���اده كحولییه كان دره نگده رچونی س���ه ره كی ه���ۆكاری

تۆوی پیاوه .

* به رزه فش���اری خوێن و نه خۆش���ی ش���ه كره هۆكارێك���ن ك���ه ده بنه هۆی پێویسته ئۆرگازم و دره نگ گه یش���تنه نه خۆش���ییانه به و توش���بون له دوای پارێزێك���ی ت���ه واو بكه یت ب���ۆ ئه وه ی كێشه ی ته ندروستی زاوزێت بۆ دروست

نه بێت.

خۆش����ی هه س����تی *كه مبونه وه ی وروژان����دن له پیاوان����دا زۆر ب����اوه و ده بێ����ت هه وڵبده ی����ت بۆ ئ����ه وه ی له كات����ی سێكس����دا هه م����و هۆش و توانات بده یته پرۆسه كه و هیچ كات بی����ر له دره نگ گه یش����تنه ئۆرگازم نه كه یته وه و مێش����كت له و الیه نه وه

ئاسوده بكه یت.

*به كارهێنانی ده رمانی وروژاندن و سێكسی بۆ به هێزبون له و پرۆسه یه دا كاریگه ری نێگه تیڤی له سه ر ده رچونی س����پێرم ده بێت و پێویسته ئه و جۆر ده رمانانه له ژێر چاودێریی پزیشكدا

به كاربهێنرێن.

هۆكاری چیه كه هه ندێ له پیاوان دره نگ ده گه نه ئۆرگازم؟

‌‌‌ئا:‌سۆران‌كامه‌ران

بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌له‌كه‌ركوك‌پێیوایه‌‌كه‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتیمانی‌‌كوردستان‌فێڵ‌له‌ده‌نگده‌ری‌‌خۆی‌‌ده‌كات،‌

چونكه‌‌نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم‌سه‌رۆكی‌‌لیستی‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتیمانی‌‌كوردستان‌له‌ڕێگه‌ی‌‌خۆكاندیدكردنیه‌وه‌‌ته‌نها‌ده‌نگ‌بۆ‌لیسته‌كه‌‌كۆده‌كاته‌وه‌و‌

كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌ده‌نێرێت‌له‌جێی‌‌خۆی‌،‌یه‌كێتیش‌ئه‌وه‌‌ره‌تده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌وه‌‌فێڵكردن‌بێت‌و‌ده‌ڵێت‌"ئه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌

له‌سلێمانی‌‌به‌خه‌ڵكی‌‌ده‌فرۆشێت‌ناتوانێت‌هه‌مان‌كه‌ره‌سته‌‌به‌خه‌ڵكی‌‌

كه‌ركوكیش‌بفرۆشێت".

له‌م‌هه‌ڵبژاردن���ه‌دا‌نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم‌به‌هێزه‌كان���ی‌‌ له‌كاندی���ده‌‌ یه‌كێك���ه‌‌حزبه‌كه‌ی‌‌ وه‌ك‌ له‌كه‌رك���وك‌و‌ یه‌كێتی‌‌چاوه‌ڕوان���ی‌‌ده‌كات‌به‌نی���ازه‌‌متمانه‌ی‌‌به‌ش���ێكی‌‌زۆر‌له‌هاواڵتیانی‌‌ئه‌و‌شاره‌‌به‌ده‌ستبهێنێت.‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌زانیارییانه‌ی‌‌له‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كه‌وه‌‌ده‌س���ت‌ئاوێن���ه‌‌كه‌وتون‌پارێزگاری‌‌كه‌ركوك‌نه‌جمه‌دین‌حیزبه‌كه‌ی‌‌ سیاسی‌‌ به‌مه‌كته‌بی‌‌ كه‌ریم‌ڕاگه‌یاندوه‌‌كه‌‌ئه‌و‌ده‌توانێ‌)100(‌هه‌زار‌ده‌نگ‌به‌ده‌س���تبهێنێت‌و‌خۆشی‌‌نابێته‌‌ئه‌ندام���ی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌نوێنه‌رانی‌‌عێراق‌به‌ڵكو‌كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌ده‌نێرێت‌له‌جێگای‌‌خۆی‌و‌به‌رده‌وام‌ده‌بێت‌له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌ كه‌ركوك���ه‌.‌ پارێ���زگاری‌‌ ك���ه‌‌زانیویه‌تی‌‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌ی‌‌كه‌‌له‌شوێنی‌‌)نه‌جمه‌دی���ن‌كه‌ری���م(‌ده‌ڕواته‌‌به‌غدا،‌‌"د.ئازاد‌ش���ێخانی"ه‌‌كه‌‌له‌سه‌ر‌داوای‌‌نه‌جمه‌دی���ن‌كه‌ریم‌خۆی‌‌كاندیدكردوه‌و‌له‌كه‌ریم‌ وه‌رگرت���وه‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ به‌ڵێنی‌‌كه‌‌بینێرێت���ه‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌نوێنه‌رانی‌‌له‌ش���وێنه‌كه‌ی‌،پارێزگاری‌‌ عێ���راق‌كه‌ركوك‌نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم‌له‌لێدوانێكی‌رۆژنامه‌وانیدا‌ڕاگه‌یان���د‌كه‌‌"من‌ناچم‌بۆ‌به‌غ���داو‌ناگه‌ڕێمه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئه‌مه‌ریكا‌به‌ڵكو‌له‌كه‌ركوك‌ده‌بم‌و‌به‌رده‌وام‌ده‌بم‌

له‌پۆسته‌كه‌م."

ئه‌م‌وتانه‌ی‌‌نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم‌ناڕه‌زایی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕانی‌‌به‌دوای‌‌خۆیدا‌هێناو‌له‌ئێس���تادا‌پێیانوایه‌‌ك���ه‌‌پارێزگاری‌‌كه‌ركوك‌ته‌نها‌ده‌نگی‌‌پێكۆده‌كرێته‌وه‌و‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌له‌كه‌رك���وك‌ده‌یكات‌

فێڵكردنه‌‌له‌ده‌نگده‌رانی‌‌خۆی‌.نه‌وزاد‌ش���وانی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌لیس���تی‌‌كه‌ركوك‌ له‌ش���اری‌‌ گۆڕان‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‌ڕاگه‌یاند‌ به‌)ئاوێن���ه‌(ی‌‌ له‌لێدوانێكیدا‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ كه‌ری���م‌ "نه‌جمه‌دی���ن‌خ���ۆی‌‌ به‌هه‌مانش���ێوه‌‌ پێش���وتردا‌

كاندیدك���رد،‌به‌اڵم‌كه‌س���ێكی‌‌دیكه‌ی‌‌له‌ش���وێنی‌‌خۆی‌‌نارده‌‌به‌غدا،‌ئایا‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌‌له‌ئاس���تی‌‌داوای‌‌خه‌ڵك‌بوه‌؟‌ئ���ه‌وه‌‌ئه‌زمون���ی‌‌چوار‌س���اڵی‌‌ڕابردو‌

وه‌اڵمی‌‌ئه‌م‌پرسیاره‌ی‌‌داوه‌ته‌وه‌".وتیش���ی‌‌"له‌ئێس���تادا‌به‌هه‌مانشێوه‌‌ناوب���راو‌خ���ۆی‌‌كاندیدكردۆته‌وه‌‌به‌اڵم‌به‌نیازه‌‌كه‌س���ێكی‌‌دیكه‌‌بنێرێته‌‌به‌غدا‌له‌ش���وێنی‌‌خ���ۆی‌،‌ئه‌م���ه‌ش‌بۆخۆی‌‌فێڵكردنه‌‌له‌ده‌نگده‌رو‌قاعیده‌ی‌‌خۆت،‌چونكه‌‌تۆ‌متمانه‌ی‌‌خۆت‌ده‌به‌خشیت‌

به‌كه‌س���ێكی‌‌دیاریك���راو‌ب���ه‌اڵم‌دواتر‌كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌له‌شوێنی‌‌ئه‌و‌ده‌ڕوات،‌ئه‌مه‌‌ناكرێت‌و‌چه‌واشه‌كارییه‌،‌ئایا‌ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌‌كه‌‌ده‌ڕوات‌له‌شوێنی‌‌ئه‌و‌كێ‌ده‌ڵێت‌خه‌ڵك‌ئاماده‌یه‌‌ده‌نگی‌‌پێبدات،‌

ئه‌مه‌ش‌پرسیارێكه‌."له‌به‌رامب���ه‌ردا‌یه‌كێت���ی‌‌نیش���تمانی‌‌كوردس���تان‌پێوایه‌‌كه‌‌ئ���ه‌وان‌فێڵیان‌له‌ده‌نگده‌ری‌‌خۆیان‌نه‌كردوه‌و‌یه‌كێتیش‌

ڕاستگۆیانه‌‌مامه‌ڵه‌‌ده‌كات.ڕه‌وه‌ن���د‌م���ه‌ال‌مه‌حم���ود‌جێگ���ری‌‌

یه‌كێت���ی‌‌ مه‌ڵبه‌ن���دی‌‌ لێپرس���راوی‌‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌ڕاگه‌یاند‌كه‌‌ له‌كه‌رك���وك‌"ئه‌وان‌فێڵ‌له‌ده‌نگده‌ری‌‌خۆیان‌ناكه‌ن‌و‌زۆر‌ڕاستگۆیانه‌‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌واقیعه‌كه‌‌

ده‌كه‌ن‌و‌ده‌زانن‌چی‌‌ده‌كه‌ن".ئه‌و‌وت���ی‌‌"ئێمه‌‌له‌كه‌رك���وك‌كاربۆ‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌ بۆ‌ كۆكردن���ه‌وه‌ی‌‌ده‌نگ‌یه‌كێت���ی‌‌ده‌كه‌ی���ن‌و‌هه‌وڵیش���ده‌ده‌ین‌له‌داهاتودا‌باشترین‌نوێنه‌ر‌بنێرینه‌‌به‌غدا‌له‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‌ داكۆكی‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌

نه‌ته‌وه‌ی‌‌كورد‌بكات".

بزوتنه‌وه‌ی‌‌ ك���ه‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ له‌وه‌اڵمی‌‌گۆڕان‌ئه‌م‌كاره‌ی‌‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌به‌فێڵك���ردن‌له‌ده‌نگ���ده‌ران‌ناوده‌بات،‌مه‌ڵبه‌ن���دی‌‌ لێپرس���راوی‌‌ جێگ���ری‌‌یه‌كێت���ی‌‌له‌كه‌رك���وك‌وتی‌‌"ئ���ه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌له‌س���لێمانی‌‌به‌خه‌ڵكی‌‌فرۆشت‌به‌خه‌ڵكی‌‌ كه‌ره‌س���ته‌‌ هه‌مان‌ بیانه‌وێ‌كه‌ركوكیش‌بفرۆش���ن‌ئه‌وا‌زۆر‌هه‌ڵه‌ن،‌باشتر‌وایه‌‌ئه‌وان‌بیر‌له‌وه‌‌بكه‌نه‌وه‌‌كه‌‌كاندیدێك‌بێننه‌‌پێشه‌وه‌‌له‌ناو‌خه‌ڵكدا‌

خۆشه‌ویست‌بێت."

تایبه‌ت(425(‌سێشه‌ممه‌‌162014/4/22

‌ریکالم

گۆڕان:‌یه‌كێتی‌‌له‌كه‌ركوك‌فێڵ‌له‌ده‌نگده‌رانی‌‌ده‌كاتیه‌كێتی‌:‌ڕاستگۆیانه‌‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌واقیعه‌كه‌‌ده‌كه‌ین

نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم:‌من‌ناچم‌بۆ‌به‌غداو‌

ناگه‌ڕێمه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌مه‌ریكا‌به‌ڵكو‌له‌كه‌ركوك‌ده‌بم‌و‌به‌رده‌وام‌ده‌بم‌له‌پۆسته‌كه‌م

هه‌ڵمه‌تی‌هه‌ڵبژاردن‌له‌شاری‌که‌رکوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌سۆران

هه مو ئه ندام په رله مانێك،

به پێی په یڕه وی ناوخۆ، مافی

هه ڵگرتنی چه كی هه یه ، واته

به ئۆتۆماتیكی مۆڵه تی هه یه

(425( سێشه ممه 2014/4/22 17تایبه‌ت

عه تاسه راوی: بارزانی له ئاستی ئه و به رپرسیاره تیه نه بو كه مام جه الل پێیدا

ئاری هه رسین: ئه ی خالید شوانی بۆچی به چه كه وه

ئا: عه بدواڵ ئیقبال و به رهه م ئه حمه دده چێته ناو بازاڕی كه ركوك؟

عه تاسه راوی ئه ندامی ئه نجومه نی ناوه ند له باره ی راده ستكردنی هێزه چه كداره كان به بزوتنه وه ی گۆڕان بۆ

ئاوێنه ده دوێت.

ئاوێن���ه : بۆچ���ی ئێ���وه پێتانوای���ه رێككه وتنی نێوان پارتی و گۆڕان پالنێكه بۆ ته واوبونی یان دورخستنه وه ی یه كێتی له ده سه اڵت و كردنی به ئۆپۆزسیۆن به بێ

ره زامه ندیی خۆی؟عه تاس���ه راوی: ل���ه دوای هه ڵبژاردنی 21-9وه وه ف���دی یه كێت���ی به براده رانی پارتی وت ده بێ ئه م كابینه ی هه ش���ته كابین���ه ی هه مو الیه ن���ه كان بێت، واته حكومه ت���ی بنك���ه فراوان بێ���ت، ئه وه پێش���نیاو داواكاری ئێم���ه بو،ئێس���تا لیس���تی یه كه م به ژماره ی كورس���ی كه پارتی���ه ، ناتوانرێ���ت پارتی به لیس���تی براوه دابنرێت، یه كه مجار پێشنیاری بۆ ئێمه كرد كه حكومه ت پێكبهێنین ئێمه رازینه بوین جارێكیت���ر حكومه ت په نجا دابه ش���بكرێته وه ،رێككه وتنی به په نج���ا رێككه وتنێك پارتی گۆڕان و بزوتنه وه ی نیه بۆ بچوككردنه وه ی یه كێتی، پێموایه هه ن���دێ له براده رانی ئێمه ش���ڵه ژانیان پێوه دیاره ، ئه م ش���ڵه ژانه له ش���وێنی خۆی نیه ، هه ندێ به رپرس���ی گۆڕانیش وا قس���ه ده كه ن كه گوای���ه كه ركوكیان گه ڕاندوه ته وه سه ر هه رێمی كوردستان، ئه و ه���ه اڵو ته پڵلێدانه یان له جێی خۆی نیه و نمایش���ێكی زۆر ناشیرینه ، گۆڕان هێزی دوه مه له م واڵته و حه قی خۆیه تی به پێی ئیستیحقاقی هه ڵبژاردن ئه و پۆسته حكومیان���ه ی داوای ئه كات وه ریبگرێت، له گ���ه ڵ پارتی ئه وه ی كردوه ، ئێمه هیچ كێشه یه كمان له سه ر رێككه وتنی پارتی و گۆڕان نیه كه پارتی چ پۆستیك به گۆڕان ئه دات یان به پێچه وانه وه ئاساییه ، ته نها ڕه خنه ی توندی ئێم���ه ئه وه یه له پارتی كه باش ده زانێ هێزی چه كدار له م واڵته س���ه ر به یه كێتی و پارتین، واته حزبین، ده بو یه كێك له و دو پۆس���ته یه كێكیان ب���ۆ یه كێتی بێت ك���ه به حه قی خۆمانی ده زانین، ده بێ ئ���ه وه ش بڵێم كه ئێمه ئ���ه م دو حزب���ه به چه ن���د كابینه یه ك نه مانتوانی���وه ئه و هێزانه یه كبخه ینه وه و بیانكه ین به هێزی نیزامی له چوارچێوه ی یاسادا، ئایا وه زیرێك له ده ره وه ی ئه و دو حزبه ده توانێت ئه و هێزانه یه كبخاته وه ؟!

ئه مه موسته حیله .ئاوێنه : چه ندجارێك به رپرسه بااڵكانی یه كێت���ی و پارتی باس���ی یه كگرتنه وه ی ڕاگه یان���دوه ، هێزه چه كداره كانی���ان به تایبه تی جێگری س���ه رۆكی حكومه ت كه ئه ندامی مه كته بی سیاسی حزبه كه ی خۆته ، ئایا ئه و لێدوانانه راست نه بون؟

عه تاسه راوی: ئه وه م له هیچ ئه ندامێكی بااڵی یه كێتی نه بیس���توه ، له كوردستان دوس���ه دو چل هه زار چه ك���دار هه یه كه یه كێتی و پارتین، سه دوبیس���ت هه زاری یه كێتیه و س���ه دو بیست هه زاری پارتی، تاوه كو ئێس���تا سی و ش���ه ش هه زار بۆ چل ه���ه زاری یه كیگرتوه ته وه ، هه ش���تا ه���ه زاری له ژێ���ر ده س���ه اڵتی حزبدایه ، له وان���ه چوار لیوای م���ام جه الل و چور لی���وای كاك مه س���عودو لیوایه كی كاك نێچیرڤ���ان و لیوایه كی كاك كۆس���ره ت و چه ندی���ن فه وجی تر ه���ه ن كه حزبین، له كه تیبه كانی هاوه ن له شه ست ملیم تا

سه دو بیس���ت ملیم به هه مو كه تیبه كانی ت���ره وه ته نهاكه تیبه یه كی بچوك س���ه ر نیه ،ئ���ه و پێش���مه رگه به وه زاره ت���ی لیوایانه ش ك���ه یه كخراونه ته وه به په نجا ته نانه ت سه ره دابه ش���كراون، به په نجا ژوری جی���اوازه ، پاسه وانیه كانیش���یان ئه وه ی ده ڵێت خه وتنه كانیشیان جیان، هێ���زه چه ك���داره كان یه كیانگرتوه ته وه درۆیه كی شاخدار ئه كات، ئه و وه زاره تانه یه كیانگرتوه ته وه ، له س���ه ره وه ته نه���ا دو وه ك���و ئێس���تاش له خ���واره وه

ئیداره ییه كه ی جارانه .ئاوێن���ه : یه كێت���ی رازی ده بێتگۆڕان وه ربگرێ���ت و پێش���مه رگه وه زاره ت���ی هه مو ئه و هێزانه بخاته ژێر ده س���ه اڵتی

خۆیه وه ؟عه تاسه راوی:زۆر سوپاسی بزوتنه وه ی گۆڕان ده كه ین كه ئێمه یه كێتی و پارتی نه مانتوانی یان نه مانویست یه كبگرنه وه ، گ���ۆڕان بیكات و یه كیانبخات���ه وه ، به اڵم هه ردو ح���زب نیه تی یه كخس���تنه وه یان نیه ، س���ه اڵحیه تی وه زی���ر ته نها دوانزه روتبه ی س���ه ربازیی هه یه كه له جوندی ئه وه ل���ه وه تاوه ك���و نائیبزابتی ده ره جه یه ك دواتر له ده س���ه اڵتی س���ه رۆكایه تی هه رێمه ، به رپرس���ی هێزه چه كداره كان س���ه رۆكی هه رێ���م و جێگره كه ین، ئه وان نه یانتوانیبێ���ت وه حده ی���ه ك یه كێتی یا پارتی به بێ ره زامه ندی حزبی بجوڵێنن، ئایا له هێزێكی تر وه زیر دابنرێت بڕیارێك بدات هێ���زه كان گویڕایه ڵی ده بن؟ ئه وه ناكرێت چونكه تاوه كو ئێس���تا ئه م دو حزبه له فرسه تین بۆ یه كتری، هیچ كه س ناتوانێت به بێ ه���اوكاری ئه م دو حزبه

هه نگاوی له و جۆره بنێت.ئاوێنه : ئایا حكوم���ه ت به بێ یه كێتی پێكبهێنرێت ئێوه هه ڵوێسته تونده كه تان

وه ك باسی ده كه ن چی ده بێت؟عه تا سه راوی: حكومه ت به بێ یه كێتی پێكناهێنرێ���ت، ئه گ���ه ر ئ���ه وه روبدات ئ���ه وه دوئیداره ی���ی روئه دات���ه وه ، واته ش���ه ڕی ناوخۆ، ئێمه هێ���زی چه كداری خۆمانمان نه خس���ته ئیختی���اری پارتی ئه یخه ینه ئیختی���اری خه ڵكی تر؟ ئه وه وارید نیه . ئێمه چاوه ڕێی ئه وان ناكه ین به شدارمانبكه ن به ڵكو غه سپه له سه ریان

به شدارمانبكه ن.ئاوێن���ه : بۆچ���ی وه ك���و یه كێتی له م دواییان���ه به ڕونی دژی سیاس���ه ته كانی پارتی كارده ك���ه ن، به تایبه تی له باره ی

په كه كه و په یه ده و كوردانی سوریا؟عه تا سه راوی:ئێمه بڕواو دیدی سیاسی خۆمانمان هه یه و پاش���كۆ نی���ن، ئێمه له ن���ه ورۆزی كوردان به ش���داری ئه كه ین

ئ���ه وان له ئاهه نگ���ی زه واج���ی توركان به ش���داری ئه ك���ه ن، ئێم���ه پیرۆزبایی ئه كه ین رۆژئاوا كوردانی له كانتۆنه كانی ئ���ه وان خه نده ق لێ���ده ده ن، له بنه ڕه تدا كارتی س���ه ربه خۆیی كوردستان پارتی بێبایه خیكرد ئه وه نده هه ڕه ش���ه ی كردو جێبه جێی نه ك���رد، دوباره ی ئه كه مه وه ، یه كێتی به بێ حكومه ت دروس���تكردنی ئه وان ده چێت، له ده ست فیدراڵیه كه ش ب���ه ره و عه الوی س���وننه و توركیا بڕۆن و ئێمه ش به ره و مالیكی و ش���یعه ، واته دو

ئیداره یی. ئاوێنه :كه وات���ه كه ئێوه یه كێتیه كان له غیابی مام جه اللدا مه سعود بارزانیتان كرد به برا گه وره ی خۆتان و كۆبونه وه ی به مه كته بی سیاسی ئه كرد، هه ڵه بون و

ئه مه نیشانه ی الوازیتان بو؟عه تا س���ه راوی:ئه وه به بڕی���اری مام جه الل ب���و كه ئه ركه كان���ی مام جه الل س���پێردرا به كاك مه س���عود، به اڵم ئه و وه كو س���ه رۆكی هه رێم هه ڵس���وكه وتی نه كرد به ڵك���و وه كو س���ه رۆكی پارتی هه ڵس���وكه وتی ك���رد، چو پێش���وازی له هه ن���دێ كادی���ری ئێمه ك���رد، به اڵم مام جه الل چه ندینج���ار پێیڕاگه یاندوین ته نان���ه ت لێدوان���ی دژ به پارتی له هیچ قبوڵناكه م،ل���ه و یه كێت���ی كادیرێك���ی رۆژه وه ی كاك مه س���عود وه كو سه رۆكی پارتی هه ڵسوكه وتی كردو پێشوازی له و كادیرانه كرد كاك مه سعود رێككه وتنی ستراتیژی هه ڵوه شاندوه ته وه ، به اڵم ئه و ئێستا له فرسه ت بێت بۆ یه كێتی و باوه ش بۆ چه ند كادیرێكی یه كێتی بكاته وه ، زۆر به رپرسیاره تیه ئه و له ئاستی به داخه وه

نه بو كه مام جه الل پێیدا.ئاوێن���ه : پێتوانی���ه ك���ه هه ڵبژاردنی ئه نجومه ن���ی پارێزگاكانوات���ه توانه وه ی كوردس���تان و نیش���تیمانی یه كێت���ی

وه ده رنانی له ده سه اڵت؟عه تا سه راوی:هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان له زه ره ری پارتیه و له قازانجی ئیداره ی یه ك پارێزگامان یه كێتیه ،ئێمه هه یه ، ش���ه ریكمان چ���وار به ده س���ته ب���ه اڵم پارت���ی ئی���داره ی دو پارێزگای به ده سته و له سه داسه دی خۆیه تی، ته نها پارێزگاكانه ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی ئه توانێت ئه م واڵته یه كبخاته وه ، ئه وه ی ئێم���ه له س���لێمانی له ده س���تی ئه ده ین له هه ولێ���رو دهۆك به ده س���تیئه هێنین، له هه ڵبژاردن���ی گ���ه وره زه ره رمه ن���دی ئه نجومه نه كان پارتیه ، ده ستاوده س���تی ده س���ه اڵت له پایته خته وه ده ستپێنه كات كه س به ته مای ئه وه نه بێت له س���لێمانی

به رێوه به ری به یته ریه شی بده ینێ.

ئا: هاوکار

ئاری هه رسین، ئه ندام په رله مانی كوردستان له سه ر لیستی پارتی دیموكراتی كوردستان له باره ی

چه كهه ڵگرتن و چونه به رده م لقی چواری پارتی ، له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا ده پرسێت "بۆچی خالید

شوانی به چه كه وه ده چێته ناو بازاڕی كه ركوك؟".

ئاوێن����ه : تۆ روب����ه روی ره خنه یه كی زۆر بویته وه له س����ه ر ئ����ه وه ی نه ده بو وه ك په رله مانتارێك به چه كه وه بچیته به رده م لقی چ����واری پارتی ، بۆچونی

تۆ چیه ؟ئاری هه رس����ین: بۆچی كاك خالید به غدایه په رله مانت����اری كه ش����وانی ده ب����و به چه كه وه بچێته ن����او بازاڕی

كه ركوكه وه ؟وایكردوه ، ئه و له به رئه وه ی ئاوێنه :

بۆیه تۆش واتكرد؟ئاری هه رس����ین: نه خێر له به ر ئه وه نیه . له به رئه وه ی یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تان ئیدانه ی ئه م هاتنه سه ر لقی چ����واره ی ك����ردوه ك����ه ته قه ی لێك����راوه ، گ����ۆڕان ئیدان����ه ی كردوه ، كۆم����ه ڵ و یه كگرتو ئیدان����ه ی ده كه ن، كه واته ده بێت كێ بێ؟ به س ئیرهابیه ئه مه ی كردوه ، ئیرهابیه ك بێته س����ه ر لقه ك����ه ی ئێمه كه حزبێك����ی مه ده نیه له م كوردس����تانه ، من وه ك����و ئه ندام په رله مان بۆم نیه بچم خۆم ببه س����تم

بۆ به رگریكردن له لقه كه م؟ مۆڵه ت����ی جه ناب����ت ئاوێن����ه :

چه كهه ڵگرتنت هه یه ؟ ئ����اری هه رس����ین: هه م����و ئه ن����دام په رله مانێك، به پێی په یڕه وی ناوخۆ، مافی هه ڵگرتنی چه ك����ی هه یه ، واته

به ئۆتۆماتیكی مۆڵه تی هه یه .ئاوێنه : بۆ به رگریكردن له خۆی یان

بینایه كی حزبی ؟ئ����اری هه رس����ین: حزب����ی ؟ بۆچی

حزبی ؟ ئاوێن����ه : ئه ی ب����اره گای لقی چوار

حزبی نیه ؟ ئاری هه رس����ین: ئ����ه ی بۆچی له م ش����اره دا به س لق����ی چوار هێرش����ی ده كرێته س����ه ر؟ ئه مه جاری یه كه مه ؟

من كه ده رچوم بۆ په رله مان به ده نگی هاواڵتی����ان ده رچ����وم، به ده نگی ئه و هه ڤااڵنه ی خ����ۆم ده رچوم، متمانه یان به عه قڵ و بوێریی من كردوه له په رله مانی كوردس����تان، ئه گ����ه ر ئێس����تا ئه وان له نه هامه تیدا بن، من به تراكس����وده وه له ماڵه وه دانیش����م؟ بۆی����ه من ئه وه م )به چه ك����ه وه چوه ت����ه ب����ه رده م لقی چوار( كردوه ، هه ركه سێك سیغه یه كی قانونی ده دۆزێته وه بۆ ئه وه ی شكاتم لێبكات، ب����ا بفه رموێت ئه وه دادگایه ، من به س����نگێكی فراوان����ه وه ملكه چی

قانونم و ده چم بۆ دادگاش. ئاوێنه : هه ستناكه یت تۆ به هه ڵگرتنی چه ك خ����ۆت كردوه ت����ه به دیلی هێزه

ئه منیه كان؟له شارێك، ئه گه ر هه رس����ین: ئاری گوندێك یان واڵتێك، هێزی چه كداری وه ك����و پۆلیس یان هێ����زی چه كداری وه ك س����وپا ك����ه له الی ئێم����ه هێزی پێشمه رگه یه ، هیچ بۆی گرنگ نه بێت پارێزگاری ماڵێك یان باره گایه ك بكات، هه تا كۆمپانیایه ك هێرشی بكرێته سه رو

به رگری لێنه كات، ئه و الیه نه چی بكات ئه گه ر به رگری له خۆی نه كات؟ من كه چوم����ه به رده م لقی چوار به و چه كه ی خۆمه وه بۆ پاراس����تنی دیموكراس����ی چوم، نه ك ته نها ب����ۆ پارێزگاریكردن

له پارتی دیموكراتی كوردستان. پێیانوایه ره خنه گران به اڵم ئاوێنه : دیموكراس����ی و چ����ه ك، دو چه مك����ی

له یه كدورن، الی تۆ چۆنه ؟ئ����اری هه رس����ین: ئ����ه ی له ئه وروپا له جه نگ����ی جیهانی دوه م����دا كه ئه و هه مو واڵته به رامبه ر یه ك وه ستانه وه ، به چه ك به رگریان له دیموكراسی نه كرد؟ ئه ی ئه مه ریكا به م رۆژگاره بانگه شه ی ئه وه ناكات كه ئێمه له ئه فغانس����تانین بۆ به رگریكردن له دیموكراس����ی له دژی قاعیده ؟ ئێ ئه وه به چه ك ده كه ن. ئاوێن����ه : ده توان����ی رونیبكه یته وه ،

بۆچی سلێمانی بێ ساحێبه ؟ ئاری هه رسین: ئه گه ر تۆ باره گایه كی حزبیت هه بێت، خه ڵك بێنه س����ه رت و ته ق����ه ت لێبك����ه ن، نه ئاس����ایش، نه پۆلیس و نه پۆلیسی مه ده نی و نه هێزی پێش����مه رگه بێن بۆ ئه وه ی به رگریت

لێبكه ن، ئه ی بێساحێبیی چیه ؟ ئاوێن����ه : ده وترێ����ت هێ����زی ئه منی به ده م مه س����ه له كه وه هات����ون، به اڵم لقی چ����وار ته قه یان پاس����ه وانه كانی

لێكردون؟ئاری هه رسین: ئه وه به هیچ جۆرێك راس����ت نیه . ئه و دۆكیومێنتانه ی كه المانه پێشكه شی دادگایان ده كه ین با

ئه وان بڕیاربده ن. ئاوێنه : تۆ باس����ت له وه كردوه كه رۆژی 17ی شوبات له ناو باره گای لقی چوار بویت، هی����چ هه وڵێكت نه دا بۆ

ئه وه ی ئه و روداوه نه قه ومێت؟هه م����و ئێم����ه هه رس����ین: ئ����اری هه وڵێكماندا له گه ڵ الیه نی په یوه ندیدار، له گه ڵ جه نابی ئاسایشی س����لێمانی ، پارێزگار بۆ ئه وه ی بێن له به رده م لقی چوار پشتێنێكی سیاسیی دروستبكه ن ت����ا ئه و كاره س����اته رون����ه دات، به اڵم

كاتێك هاتن كه كار له كار ترازابو.ئاوێن����ه : ئێوه پێش����تر ئ����اگاداری هێ����زه ئه منیه كانت����ان كردبوه وه ، به ر له گه یشتنی خۆپیشانده ران بۆ به رده م

لق؟ئاری هه رسین: به ڵێ به دڵنیاییه وه ، به اڵم به داخ����ه وه هی����چ راگه یاندنێك ئه و زه ڕه ی����ه ك مس����قاڵه ب����ه ڕاده ی

بابه ته ی باسنه كرد.ئاوێن����ه : له كاتی بینین����ی دیمه نی لق، به رده م برینداره كان����ی قوربانی و وه كو ئاری هه رس����ین هه س����تت چۆن

بو؟ئ����اری هه رس����ین: م����ن ئ����ه و كاته به رپرسی راگه یاندنی پارتی دیموكراتی یه كه مین له سلێمانی و بوم كوردستان لێدوان����ی پارتی له الی����ه ن منه وه بوه ، وتوم����ه ئ����ه و دڵۆپه خوێنان����ه ی كه له ودیوی دیواری لقی چوارو له مدیوی هه ردوكیان رژاون، لق����ه وه دی����واری س����ورن و هه ردوكیان هی خه ڵكی ئه م كوردس����تانه ن، بۆ ئێم����ه جیاوازییان

نیه .

ئا:سۆران كامه ران

مه ال فه رمان، هه ڵسوڕاوی بزوتنه وه ی گۆڕان و كاندیدی بزوتنه وه كه بۆ

ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق، له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه رایده گه یه نێت،

تا ئێستا 21 كه س بونه ته قوربانی ته قه ی الیه نگرانی شه وانه ی یه كێتی و پارتی له كه ركوك، هه ردوالش له پێش

نه ورۆزه وه ده ستیانكردوه به بانگه شه ی هه ڵبژاردن. ناوبراو باس له بارودۆخی ناوخۆی كه ركوك و ملمالنێكانی نێوان

حزبه كوردیه كان و پێگه ی گۆڕان ده كات له شاره كه دا.

به هه ڵبژاردنی به ب���ه راورد ئاوێن���ه : پێش���و چ جیاوازیه ك له پێگه ی گۆڕان

له كه ركوك به دی ده كرێت؟

مه ال فه رمان: له ئێستادا گۆڕان له ڕوی ڕێكخراوه یی���ه وه خ���ۆی كۆكردۆته وه و خاوه ن���ی 25 رایه ڵ���ه و بازنه ی���ه ، كه له هه م���و گ���ه ڕه ك و بازاڕو ش���وێنێكی ڕایه ڵه مان بازن���ه و ئێمه كه ركوك���دا، هه یه ، له 2010 بریكاری سه ر سندوقمان كه مبو، نه مانتوانی له 50% پڕبكه ینه وه ، ئێس���تا له 100% بریكارمان هه یه و هیچ

كێشه یه كمان نیه له و ڕوه وه .ئاوێنه : ئێوه بریكارتان هه یه له ناوچه

عه ره بنشینه كانی كه ركوك؟مه ال فه رمان: ئێمه خاوه ن بریكارنین له و ناوچانه ی وه ك )ڕیاز، عه باس���یه ، بۆ هه ردو پێش���نیارمانكرد حه ویجه (، كه له كه رك���وك ده س���ه اڵت حیزب���ی ده توانن سه بازیین، خاوه نهێزی ئه وان بریكاره كان بپارێزن، به اڵم تاكو ئێستا

به ده ممانه وه نه هاتون.

ئاوێنه : چۆن ده ڕواننه ئه م هه ڵبژادنه ، ئایا گ���ۆڕان له كه ركوك ده بێته خاوه ن

چه ند كورسی ؟مه ال فه رمان: قورس���ه بڵێین گۆڕان له كه رك���وك ده بێته خاوه ن���ی ئه وه نده كورسی ، ئێمه له ساڵی 2010، 36 هه زار ده نگمان به ده ستهێنا، كه ئه وكات ئێمه به پێی ئه گه ر نه بو، ڕێكخستنیش���مان ئه م یاسای هه ڵبژاردنه بێت، كه یاسای س���انت لیگۆیه ، ده مانتوانی كورسیه ك به ده ستبێنین، به تایبه ت كورسی ژماره 11 گۆڕان به ده س���تیده هێنا، ئێمه زۆر ل���ه وه دڵنیاین ك���ه ده نگه كانمان زیاد ده كات، چونك���ه جیاوازی ئێمه له گه ڵ ئه وان )یه كێتی و پارت���ی ( ئه وه یه كه موچه خۆری���ان هه ی���ه ، ئ���ه وان هێزی چه كداریان هه یه ، به اڵم گۆڕان هێزێكی شاراوه ی جه ماوه رییه ، كه سه كان له ماڵی

خۆیان دانیشتون و بڕوایان به به رنامه ی گۆڕانه ، ئێمه دڵنیاین گۆڕان له كه ركوك

ده بێته هێزێكی كاریگه ر.ئاوێنه : له الی���ه ن یه كێتی وپاریته وه ب���ۆ گرفتێكت���ان چ له كه رك���وك

دروستبوه ؟مه ال فه رمان: له پێش نه ورۆزه وه ئه م دو حیزبه ده ستیانكردوه به بانگه شه ی هه ڵب���ژاردن و توندوتیژییه ك���ی زۆریان دروس���تكرد، تاك���و ئێس���تا 21 كه س بونه ت���ه قوربانی ته ق���ه ی الیه نگرانی ش���ه وانه ی یه كێت���ی و پارت���ی . ئه مه جاران، ناوخ���ۆی له ش���ه ڕی جۆرێكه به اڵم له بری ئ���ه وه ی ته قه كان روبه ڕو بكرێن، به ره و ئاس���مان ده كرێن. وه ك جاران ناتوان���ن هه ڵمانبپێچن، چونكه ئێس���تا پێگه مان زیادیكردوه و هێزێكی دیارین، به اڵم سه ره ڕای ئه مانه هه ندێ

كار ده ك���ه ن، بۆ نمونه من ئێس���تا كه سه ردانی ماڵێك ده كه م دوابه دوای من به رپرس���انی یه كێت���ی و پارتی ده چنه ماڵی���ان و ش���ه رمه زاریان ده كه ن، پاره ده ده ن به و مااڵنه كه ئێمه سه ردانیان ده كه ین، یان ڕێگریی ده كرێت له هه ندێ پۆسته رو له هه ڵواسینی له الیه نگرانمان وێنه ی كاندیده كان، بۆ نمونه له ناوچه ی قه ره ن���او الیه نی یه كێتی هه ڕه ش���ه ی سوتاندنی باره گاكانی گۆڕانیان كردبو، بۆیه ئێمه ئاگاداری پۆلیسمان كرده وه ، له سه ر ئه وه ش بوه كه هه ڵواسراوێكی ئێمه له كه ناڵه كانی ڕاگه یاندن وتویه تی ل���ه م ش���وێنه زه وی���ی به ناش���ه رعی

فرۆشراوه .ئاوێنه : له س���ه ر هه ڵوه ش���اندنه وه ی یه ك لیستیی له كه ركوك یه كێتی باس له وه ده كات كه ئێوه بونه ته پاشكۆی

پارتی و پاش كشانه وه ی پارتی ئێوه ش كشاونه ته وه له و لیسته ؟

مه ال فه رمان: نازانم یه كێتی مه به ستی چ پاش���كۆیه كه ، ئه گه ر ئه و مه به ستی ئه وه ی���ه ك���ه ئێم���ه له هه مو ش���تێك دوابه دوای پارتی ده كش���ێینه وه ، ئه ی نه كشاینه وه ، ئه منیه كه له لیژنه بۆچی

خۆ پارتی كشایه وه .خه ڵكی متمان���ه ی ئه گ���ه ر ئاوێنه : كه ركوك به ده ستبێنن، به رنامه تان چیه

بۆ كه ركوك؟م���ه ال فه رم���ان: یه كه م ش���ت ئه و ك���ه )یه كێتی و سیاس���ه ته هه ڵه یه ی كه ركوك���دا له به رامب���ه ر پارت���ی ( گرتیانه به ر، ئه وه ناكه ین وه ك تاكێكی ڕاستگۆ مامه ڵه له گه ڵ خه ڵكی شاره كه ده كه ین و چه ندین پرۆژه ی دیكه ش���مان

هه یه .

مه ال فه رمان: تا ئێستا 21 كه س له كه ركوك بونه ته قوربانی ته قه ی الیه نگرانی یه كێتی و پارتی

رێككه وتنی گۆڕان و پارتی

رێككه وتنێك نیه بۆ بچوككردنه وه ی

یه كێتی

ئاری هه رسین له به رده م لقی چواردا

ئا: شوان حەمەhamashwan.awene @yahoo.no

بانگەشەی هەڵبژاردنەکانی کوردستان

کە بڕیارە لە ٣٠ ئەم مانگەدا بەڕێوە بچێت کۆمەڵگای کوردی هەندەرانیشی گرتوەتەوە. کادیرو ئەندامانی حیزبە کوردیەکان، لەدەرەوەی کوردستان بەگردبونەوەی سازدانی ئاهەنگ و

بەڕێكخستنی کەرنەڤاڵی ئۆتۆمبێلەکان، بانگەشە بۆ حیزبەکانیان دەکەن.

ئەگەر ئەرکی هەر ئەندامێک پەیوەستبێت حیزبەک����ەی و بڕی����اری بەجێکردن����ی لەهەندەران����ەوە بانگەش����ەی هەڵبژاردن بکات، ئەی دەبێت هاونیشتمانیانی کورد چۆن چییە و هەڵویس����تیان لەهەندەران

لەهەڵبژاردنەکان دەڕوانن؟بەڕێوەچون و بەش����ێوازی س����ەبارەت ڕاو ئاوێنە هەڵب����ژاردن، ئەنجامەکان����ی س����ەرنجی کوردان����ی دانیش����توی پێنج واڵتی جی����اواز وەردەگرێ����ت. لەوەاڵمی پرسیارێکدا ئایا هەڵویستی تۆ سەبارەت عەلی نوخشە چییە؟ بەهەڵبژاردنەکانی لەشاری ڕۆتردامی واڵتی هۆڵەندا راستەخۆ بەم شێوەیە وەاڵمیدایەوە "باوەڕم بەهیچ حیزبێک نەماوە، چونکە هیچیان خزمەتی خەڵکیان نەکردوە، هەمویان یەک جۆرن، پێش هەڵبژاردن کۆمەڵێک بەڵێن دەدەن، ب����ەاڵم دوای هەڵب����ژاردن بەڵێنەکان����ی دەستگەیش����تن بیردەچێتەوە. خۆی����ان بەدەس����ەاڵت و لەس����ەر کورسی دانیشتن

ئامانجی هاوبەشی هەمو حیزبەکانە".لەوه اڵمی ئه و پرس����یاره ی که ئەوانەی دەنگەکانی����ان دواج����ار دەنگن����ادەن دابەشدەکرێتەوە ڕێژەیی بەش����ێوەیەکی بەسەر پارتە براوەکاندا، ئایا دەنگنەدان

کاریگەری نەخوازراو دروست ناکات؟ئێم����ە وتی"بەدڵنیایی����ەوە نوخش����ە دەمانەوێت پێوس����تە، گۆڕانکارییم����ان بەش����داربین، ب����ەاڵم ڕێگە ن����ادەن! من دەن����گ بدەم ی����ان نا، ڕای خ����ۆم بڵێم یان نا، دەس����ەاڵت لەبەرژەوەندی خۆی بەکاریدێنێ����ت" ئەزمونی چەند س����اڵەی ژیانی ئەوروپا نوخشەی فێرکردوە دەنگ ب����ەو الیەنە ب����دات ک����ە خزمەتگوزاریی ئەنجام����دەدات "لێ����رە لەهۆڵەندا خەڵک بی����ر لەحیزبایەت����ی ناکات����ەوە، بەڵکە خزمەتگوزاریی����ەکان لەبەرچاو دەگرێت. زۆرین����ە مافی کەمینە پیش����ێل ناکات و کەمینەش لەمافی خۆی زیاتر داوا ناکات.

الی ئێمە ئەو کارە زەحمەتە".لەوەاڵم����ی ئ����ەوەی ئای����ا کۆمەڵگەی کوردی لەباش����وری کوردستان پێوستی بەگۆڕان����کاری هەیە؟ نوخش����ە دەڵێت بەگۆڕان����کاری پێوس����تمان "بێگوم����ان

هەیە".بەره����ەم مان����و دانیش����توی ش����اری بەکەمێ����ک بەره����ەم ئەمس����تردامە. ڕەش����بینیەوە دەڵێ����ت "هەرچەن����د ورد دەبمەوە ل����ەو هەڵبژاردنەی الی خۆمان زیاتر لەبازاڕی سەوزه فرۆش����ان دەچێت. هەمویان یەک جۆر تەماتەی نیوەس����اخ و نی����وە ڕزیوی����ان پێی����ە، ب����ەاڵم ڕەنگی س����ندوقەکانیان جیاوازن". ئەم کوردەی پێیوایە هۆڵەندا پایتەختی دانیش����توی هەڵبژاردن لەهەرێمی کوردستان گۆڕانکاری دروس����تناکات "هەڵبژاردن لەالی خۆمان تەنی����ا رۆتینە، الیەنی ب����راوەش لەدوای هەڵبژاردن����ەکان هی����چ گۆڕانکارییەک����ی جەوه����ەری ناکات". بەره����ەم نیگەرانە ڕیکالمەکان ودروس����تکردنی لەتێچون����ی تیش����ێرت و ملپێ����چ و ئ����ااڵی حیزبەکان و

پێیوایە "بەفیڕۆدانی سامانێکی زۆرە".

ئاس����ۆ گۆران لەلەندەن����ی پایتەختی بەریتانی����ا بەم ش����ێوەیە وەاڵمدەداتەوە ئێمه هێش����تا له واڵت����ی "هه ڵب����ژاردن مه دنی، ڕه وتێکی ڕیتم و نه چوەته س����ه ر دروس����ت ئاراس����ته یه کی که بتوانێ����ت پێکبێنێت. هەمو ئاڕاس����تەکان بەدەست حیزب����ەوەن و حیزبی کوردی����ش نەبوەتە حی����زب شارس����تانی. ده زگایه ک����ی فێرنه بوه پڕۆگرامێک����ی چوارس����اڵە ب����ۆ دەنگدەران ش����یبکاتەوە و لەسەر بنەمای ئاڵوگ����ۆڕ بەرنام����ەی حیزب����ی خ����ۆی پێکبێنێت" ئەم کوردەی دانیشتوی واڵتی بەریتان����ا دەڵێ����ت "به داخه وه هه ڵبژاردن لەکوردس����تان ناتوانێ����ت ئاڵۆگۆڕێک����ی

ڕیشه یی دروست بکات".بەاڵم هاوڕێ نەه����رۆ ڕایەکی جیاوازی هەیە "من پێمباشە هەمو کەسی دەنگبدا

بەو لیستەی کە بڕوای پێیەتی چونک����ە بمانەوێت یان نا، هەڵبژاردن ئەگ����ەر دیموکراس����ییە، پرۆس����ەیەکی

تەزویری تیا نەکرێت!ه����اوڕێ نەهرۆ دانیش����توی ئۆس����لۆی پایتەخت����ی نەرویج دەڵێت "هەمو کاتێک دەبێ����ت چاوم����ان لەگۆڕان����کاری بێت . پێویس����تە دەنگ����دەری ک����ورد فێربێت چ����ۆن س����زای حیزب����ە ب����ێ بەڵێنەکان دەدات" کوردەک����ەی نەروی����ج ڕەخن����ە دەگرێت "حیزبەکان کوردیەکان لەحیزبە لەپێکهینانی لیستی هاوبەشی کوردستانی لەناوچە دابڕاوەکان لەئاس����تی پێویستدا

نەبون". زارا ڕەس����وڵ دانیشوتی واشێنگتۆنی پایتەخت����ی ویالیەت����ە یەکگرتوەکان����ی ئەمه ریکایە. زارا نوس����یویەتی "بەڕاستی من ئەوەندە بێزارم تەنانەت ناش����مەوێ ئ����اگاداری هەڵمەته کان����ی هەڵب����ژاردن و لەهەڵبژاردنەکانی بم. ئەنجامەکانیش����ی

پێش����ودا دەرک����ەوت ک����ە گۆڕان����کاری لەحیزب����ەکان ڕەخن����ە زارا ڕون����ادات" دەگرێت کە پرس����ی ژن بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەکاردێن����ن "بەجێی ئەوەی کار لەس����ەر چاکس����ازی ماف����ی ژن بکەن، پیش����ەی ژنەکان و ن����اوو ناوبانگەکانیان بەکاردێن����ن، گوایە ئەوان کاندیدی ژنیان هەیە" لەوەاڵمی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان زارا دەڵێ����ت "خۆ لێرەش )لە ئەمه ریکا( وەک کوردستان دەنگدان دەکرێت، بەاڵم لەکوردستان گەندەڵی و کیشەکە ئەوەیە

ئیمتیازات دۆخەکەی تێکداوە".ئای����ا کۆمەڵ����گای ئێم����ە پێویس����تی دانیش����توەکەی کوردە بەگۆڕانکاری����ە؟ بەپرس����یارێک وەاڵمدەداتەوە" ئەمه ریکا پێویس����تمان بەگٶڕانکاری����ە، بەاڵم کێ بەپێش����نیارێک زارا بکات؟" گۆڕانکاری پرس����یارەکان بەوەاڵم����ی کۆتای����ی دێنێت "ب����ەڕای من گۆڕان����کاری گەورە لەچاکسازیی بنەڕەتی بواری پەروەردەوە

دەستپێدەکات".گواڵڵە کەمال لەش����اری دوس����لدۆرفی ئەڵمانیا لەنێوان ڕەش����بینی و خواس����تی گۆڕانکاری����دا دەنوس����ێت " لەهەرێم����ی کوردستاندا دیموکراتیەکی تەندروستمان نییە. ئەو کەمە دیموکراتیەش هەیە وەک دڵۆپێ����ک وایە لەدەری����ای دیموکراتیدا" خۆی، س����ەرنجەکەی پش����تگیری ب����ۆ گواڵڵە پرس����یار دەکات "ک����وا لەواڵتێ دیموکراتدا لەس����ەر نوسین ڕۆژنامەنوس

دەکوژرێت؟".پرس����یارمان لەگواڵڵ����ە ک����رد "ئای����ا کۆمەڵگەی باشوری کوردستان بەو دۆخەی ئێستەوه بمێنێتەوە باشە، یان پێویستی بەئاڵوگۆڕە؟" گواڵڵە دەڵێت"پێویستمان بەگۆڕانکاریە، ئەگەرچی زۆر گەشبیننیم

بەاڵم با ئەمجارە تاقیبکەینەوە".

تایبه‌ت 18

تاقیكردنه وه قورسه كه ی بزوتنه وه ی گۆڕان

یه حیا به رزنجی

له وه ته ی ئۆپۆزس����یۆن دروس����تبوه ، به تایبه تی بزوتنه وه ی گۆڕان، له هه م����و حیزبه كانی تر زیاتر به ڵێنی به خه ڵكی كوردس����تان داوه ، به ڵێنی نه هێش����تنی گه نده ڵی و دامه زراندنی حكومه تێكی شه فاف و دنیای����ه ك به ڵێن����ی تر، هه ر ئ����ه و هیواو به ڵێنان����ه ش وای كردوه ، خه ڵك بژارده ی خۆی بكات له نێوان ده س����ه اڵتدارێكی چه قبه ستوو، ئۆپۆزس����یۆنێكی پڕ هیوا. ئێس����تا س����ه رده مێكه خه ڵك دوای ئه و الیه نانه ده كه وێت كه نزیكه له خه ونه كانی ئه وه وه ، ئه و ده ركه وتنه ی گۆڕان، به و ش����ێوه یه و خۆ نیش����اندانی وه ك فری����ادڕه س، وایكرد له ماوه یه ك����ی كورتدا، گۆڕان بكاته حیزب����ی دوه م و ركابه ری حزبی یه كه م. ئه مه له كاتێكدایه ئه گه ر له رابردوی هه ر كام له و سیاس����ییه كوردانه بڕوانیت به هه مو حیزبه كانه وه ، ره نگه له ژێر سه رنجی وردی

خه ڵك و ئه و ئاگاییه ی خه ڵكی ئێستا هه یه تی ده رنه چن!هێشتا ئۆپۆزس����یۆن به و ده نگده ره خۆڕسكه ی ش����ه قام، نمونه ی توانس����تی ده س����ه اڵتدارێتی خۆی پیشاننه داوه ، هێش����تا نمونه ی به ڕێوه بردن����ی وه زاره تێك����ی پیش����اننه داوه كه جی����اوازی خۆی و حیزبه كانی دیكه بكه نه تای ته رازوی خه ڵكه وه ، كاری ئه و حیزبه ی ئۆپۆزس����یۆنی رابردو، جگه له فوكردن به ویژدان و عاتیفه ی خه ڵكدا زیاتر نه بوه . ئێس����تا گۆڕان له به رده م ش����ه قامێكی درێژدایه ، یان ده نگده ره كانی تا كۆتایی له گه ڵیدا ده مێننه وه و خه ڵكی تریش دوای ده كه ون، یاخود له نیوه ی رێگاكه پش����تی تێده كه ن و خه ڵك به دوای

بژارده یه كی تردا ده گه ڕێن.ئێس����تا كاتی ئه وه یه كه گۆڕان نمونه ی ده س����ه اڵتدارێتی خۆی له و پێن����ج وه زاره ته ی كه ب����ۆی دانراوه پیش����انبدات، وه ك ده نگۆیان كردوه ، س����ه رده مێكی تر دێته پێش، ئیدی ده رگای ئه و وه زاره تانه كراوه ده بێت له به رده م چاوی خه ڵك و رۆژنامه نوس����ان! ئیتر ئه ندام په رله مانه كان له و وه زاره تانه به ئاره زوی خۆیان ده توانن دوای كون و كه له به ری خه رجییه كان بكه ون. ئیتر ئه و وه زیرانه ی گۆڕان و ئه وانه ی كۆمه ڵ و یه كگرتو، بێ كه ژاوه ی ئوتۆمبێل و بێ ئه و هه مو پاسه وانه زۆرو زه وه نده ده بن، تۆبڵێی ئه و س����اده ییه له وه زیره كان ببینرێت و ببێته مۆدێلێكی تازه ؟ ئیتر دامه زراندن له و وه زاره تانه بۆ كه س����ی یه كه می وه زیرو خزم و كه س����وكارو هه وادارانی حیزبه كه یان نابێت. ئیتر سه فه ره كانی ده ره وه ی ئه و وه زاره تانه جیاوازتر ده بێت،خه ڵكی ش����یاو ده نێرن. ئه گه ر زیاده ڕۆیی نه بێت ره نگه وه زیره كانیان چاو له پاره ی خه رجییه كانیان بپۆش����ن، هه ر نه بێت كه متری بكه نه وه ؟ ئیتر ئه و وه زاره تانه نابێته به دیلێكی تری به خێوكردنی ئه ندامه كانی

حیزب و بڕینه وه ی خانه نشینی وه ك پاداشت؟هه رچه نده گۆڕان بۆ دانانی ئه و وه زیرانه ی له ئه ستۆیدایه بڕیاریداوه به س����یڤی پێشكه شكردن خه ڵك ده ستنیشان بكات، بێئه وه ی ئاوڕ له باگراوندی سیاس����ی ئه و كه س����انه بدرێته وه ، ئه مه سه ره تایه كی زۆر باش����ه و گۆڕان یه كه م تۆپی خۆی ته قاند؟ به اڵم گرنگ ئه وه یه نه چێته وه س����ه ر ب����ای به ڕه ك����ۆن و دانانه وه ی ئه و به رپرس����انه ی له رابردو پۆس����تیان هه بوه و به شێوه یه ك له ش����ێوه كان به شداربون ل����ه و ئه زمونانه ی رابردو كه هه ر خودی گۆڕان به ئه زمونێكی ره ش و

بێبه رهه م و نایه كسان و گه نده ڵ وه سفی ده كردن. ئه ترس����م ئه و گوتارانه ی پارته كانی ئۆپۆزس����یۆن له س����ه روه ختی هه ڵبژاردن و ئه و س����ااڵنه ش كه به هاری ئۆپۆزس����یۆنبونیان به ڕێوه ده برد، ته واو پێچه وانه ی ئه زمونی ده سه اڵتدارێتی بێت، هه رچه نده ئ����ه و وه خته ی ئه ندامان����ی په رله مانی الیه نه كانی ئۆپۆزس����یۆنیش وه ك ئه وان����ی تر موچه ی چه وری خانه نش����ینی و ده س����كه وته كانی په رله مانتارییان خس����ته نێو ته نكه ی گیرفانیانه وه ، ئه ترس����م ئه و خه ونه ی كه مال سابیری كۆچكردو هه ر نه یه ته دی له شه وو رۆژێكدا

كوردستان له خه ویدا بوه شامی شه ریف!

)425( سێشه ممه 2٠14/4/22

کوردانی هەندەران لەنێوان ڕەشبینی و خواستی گۆڕانکاریدا

ریکالم ریکالم

ئا: هێمن مامه ند

چه ند رۆژێكی كه می ماوه بۆ ئه نجامدانی هه ڵبژاردن، ئه مجاره شیان وه ك هه ڵبژاردنه كانی پێشو، یه كێتی

نیشتیمانی كوردستان پێیوایه "پارتی دیموكراتی كوردستان په نا ده باته به ر ساخته كاری و په رله مانتارێكی

ئه و حزبه ش پێیوایه الیه نه كان له رێگریكردن له ته زویراتی پارتی

بێئومێدبون"، له به رامبه ریشدا ئه ندامێكی سه ركردایه تی پارتی ئه و

تۆمه تانه ره تده كاته وه و پێیوایه پارتی خزمه تی خه ڵكی كردوه ، بۆیه خه ڵكی

ده نگی پێده ده ن.

گۆران ئ���ازاد په رله مانتاری یه كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان له وباره یه وه ئه مجاره ش���یان به دڵنیاییه وه ده ڵێت" چونك���ه ده كرێ���ت، س���اخته كاری ناوی م���ردوان له تۆم���اری ده نگده ران كۆمس���یۆن هه روه ها نه س���ڕراوه ته وه بێالیه ن نییه . ئاماژه ی به وه ش���كرد كه "كۆمس���یۆن بێشه رمانه س���اخته كاری له ساخته كاریه كان چاوپۆشی ده كات و

ده كات".

گ���ۆران وتیش���ی "هه فت���ه ی رابردو كۆمسیۆن چه ندین به رێوه به ری بنكه ی گۆڕی به بیانوی ئه وه ی ئه وان له كاره كه نازانن وه ك بڵێی خه ڵك خوێنده وارییان

نییه ".بۆچی الیه نه كان به وه ی س���ه باره ت ته نیا دوای راگه یاندن���ی ئه نجامه كانی باس خۆی���ان و ده كه ونه هه ڵب���ژاردن

له وه ده كه ن، كه پارتی س���اخته كاری یه كێ�تی په رله مانتاره ك���ه ی ك���ردوه ، هاتونه ته الیه نه كان "له ئێستاشدا وتی ده ن���گ و هه فت���ه ی رابردو یاداش���تێك

له ب���اره ی س���اخته كاریه كانی پارت���ی كۆمسیۆن به اڵم به كۆمس���یۆن، دراوه بێالیه ن نییه و هیچ ئیجرائاتێكی نه كرد. ئاماژه ی به وه ش���كرد "هه مو الیه نه كان له س���اخته كاریه كانی له رێگریك���ردن پارتی بێئومێدب���ون و پێیانوایه پارتی ساخته كاری خۆی هه رده كات، باشترین ئه وه یه ته نی���ا بۆئه مه رێگه چ���اره ش الیه نه كان بایكۆتی هه ڵبژاردن بكه ن".

ه���اوكات زانا رۆس���تایی س���ه رۆكی لیس���تی كۆمه ڵ���ی ئیس���المی گومانی هه یه له هه ڵبژاردنه كه ی ٣٠ی نیس���ان و ئێمه "به ڵ���ێ ده ڵێ���ت له وباره ی���ه وه گومانم���ان هه یه له پاك���ی و بێگه ردیی هه ڵبژاردن���ه كان به تایبه ت���ی كاتێ���ك كۆمسیۆن پشتنابه س���تێت به ئه نجامی ده نگه كان���ی وێس���ته كان و جارێكی تر ده نگ���ه كان ده ژمێرێت���ه وه و ئه م���ه ش بگۆڕێ���ن و ئه نجام���ه كان واده كات

ده ستكاریبكرێن"."گومانێكیترمان وتیش���ی رۆستایی ئه وه ی���ه ك���ه ب���اس له جموجوڵه كانی پارت���ی ده كرێ���ت، له گ���ه ڵ كوردانی باكورو رۆژئاوا به وه ی كه ناس���نامه یان بۆ دروس���ت ده كات له به رامبه ر ئه وه ی ده ن���گ به پارتی بده ن، ب���ه اڵم له گه ڵ

ئه وه ش���دا به خه ڵك���ی خۆم���ان وتوه به ش���داری هه ڵبژاردنه كان بكه ن و بچنه

سه ر سندوقه كانی ده نگدان".قسانه ش���دا ئ���ه م له به رامب���ه ر عه ل���ی عه ون���ی ئه ندام���ی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارتی ده ڵێت "الیه نه كان به تایبه تی یه كێتی له ئێستاكه وه له بیانو ده گه ڕێ���ن، بۆئه وه ی ئه گ���ه ر ده نگیان كه م هێنا بڵێن پارتی ته زویری كردوه ،

ئه وه ش ترسانه له هه ڵبژاردن".وتیش���ی "پارتی خزمه تی به هه ولێرو دهۆك كردوه و خه ڵكی خۆشیانده وێت و به وهیوایه ی���ن پێ���ده ده ن و ده نگ���ی ده ستمان بگاته سلێمانی و گه رمیانیش

بۆئه وه ی خزمه تیان بكه ین".ئه ندامه ك���ه ی س���ه ركردایه تی پارتی وتیش���ی "ئه وان ئه گه ر ترس���یان هه یه له ساخته كردن باله رێگه ی چاودێره كانی خۆیان رێگریی بكه ن و چاودێری بیانی بهێنن. ئاماژه ی به وه شكرد "هه مو جار الیه نه كان هێرش ده كه نه س���ه رپارتی له كاتێك���دا پارت���ی مه زڵومترین حزبه له هه ڵب���ژاردن و له هه ڵبژاردنی رابردوش به شایه دیی هه مو الیه ك كه خاوێنترین هه ڵبژاردن بو پارتی توانی ٣8 كورسی

به ده ستبێنێت".

په رله مانتارێكی یه كێتی : له رێگریكردن له ته زویراتی پارتی بێئومێدبوینپارتی : هه ڵبژاردنی رابردو پاكترین هه ڵبژاردن بو ئینجا 38 كورسیمان هێنا

هه ڵمه تی هه ڵبژاردن فۆتۆ: ئارام که ریم

(425( سێشه ممه 2014/4/22 19تایبه‌ت

ئا: سۆران كامه ران

بڕیاره عه ره بی كه ركوك بۆ هه ڵبژاردنه كانی ئه نجومه نی نوێنه رانی

عێراق به )پێنج( لیست و دو هاوپه یمانێتی به شداری بكات و، له م چوارچێوه شدا سه رجه م عه ره به كانی

كه ركوك له یه ك به ره دا یه كده گرنه وه ، كه "به ره ی عێراقیبونی كه ركوك"ه .

كه رك����وك عه ره بیه كان����ی لیس����ته ئه مان����ه ن: هاوپه یمانێت����ی ع����ه ره ب-كه ركوك، له الیه ن خه میس خه نجه ره وه هاوپه یمانێتی لێده كرێت، پش����تگیری عه ره بییه ی كه ركوك، له الیه ن محه مه د ته میمه وه سه رۆكایه تی ده كرێت، به ره ی عه ره بی ب����ۆ ڕزگاربون، له الیه ن عومه ر ده كرێت، جبوریی����ه وه س����ه رۆكایه تی ب����ه ره ی عێراقی عه ره ب����ی له كه ركوك، له الیه ن س����اڵح موتڵگه وه پش����تگیری ده كرێت، هاوپه یمانێتی عێراق، لیستی وه ته نیه ، به سه رۆكایه تی ئه یاد عه الوی ، به سه رۆكایه تی موته حیدون، لیس����تی

ئوسامه نوجێفی .پێنج ئ����ه م پاڵێوراوانی س����ه رجه م لیس����ت و دو هاوپه یمانێتیه هاوده نگن

له س����ه ر ئه وه ی كه "كه ركوك شارێكی ش����ێوه یه ك به هه م����و عێراقی����ه " و هه وڵه كانیان چڕكردوه ته وه له دژی ئه و خواسته كوردییه ی كه پێیوایه كه ركوك به شێكه له خاكی هه رێمی كوردستان.

به پێی ده ستوری نوێی عێراق كه ركوك

یه كێكه ل����ه و ناوچانه ی ك����ه ده چێته چوارچێوه ی "ناوچ����ه جێناكۆكه كان"، ئه مه ش یه كێكه له كێش����ه دێرینه كانی نێوان حكومه ته یه ك له دوای یه كه كانی عێراق و باشوری كوردستان. له ئێستاشدا ماده یه ك����ی ده س����توری دیاریكراوه بۆ

چاره سه ركردنی ئه و ناوچانه و به ماده ی 140 ناسراوه .

ب����ۆ قۆن����اغ س����ێ 140 م����اده ی جێبه جێكردن له خۆی ده گرێت، ئه وانیش س����ه رژمێریكردن و ئاس����اییكردنه وه ، پاش����ان راپرس����ی ، تا به پێی ئه م سێ

ناوچانه ئ����ه و چاره نوس����ی قۆناغ����ه له نێ����وان هه رێم و كوردس����تان و به غدا یه كالییبكرێنه وه . له گه ڵ ئه وه ی كۆتایی ساڵی 2007 دیاریكرا وه ك دوایین واده بۆ جێبه جێكردنی ئ����ه و ماده یه ، به اڵم تا ئێس����تا هیچ قۆناغێك����ی به ته واوی

نه چوه ته بواری جێبه جێكردنه وه .

الیه نه كوردییه كان هه میشه پێداگریی ده كه ن له س����ه ر ئه وه ی ك����ه كه ركوك ناس����نامه یه كی كوردس����تانی هه ی����ه ، توركمانه كان عه ره ب و له به رامبه ریشدا پێداگ����رن له س����ه ر ئ����ه وه ی كه ركوك یاخود ناسنامه یه كی عه ره بی - عێراقی

توركمانی هه یه .فه الح حه سه ن كاندیدی هاوپه یمانی عه ره ب-كه رك����وك به ئاوێنه ی ڕاگه یاند: ئه وان پابه ندی ئ����ه و به ڵێنه ده بن كه كارده كه ن بۆ پاراس����تنی ناس����نامه ی ب����ه رده وام كه رك����وك و عێراقیه ت����ی ئه وه م����ان دوپاتكردۆته وه كه كه ركوك دانه بڕاو به ش����ێكی عێراقیه و شارێكی

ده بێت له عێراق.یه كێك له و لیستانه ی كه به ركابه رێكی سه رسه ختی كورد داده نرێت له كه ركوك و هه میشه به لێدوانه تونده كانیان له دژی

ك����ورده كان ده ناس����رێته وه ، لیس����تی به س����ه رۆكایه تی عه ره بی����ه ب����ه ره ی عوم����ه ر جبوری ، كه ئه م كه س����ایه تیه له رابردوشدا به رده وام ره خنه و لێدوانی توندی داوه له سه ر رۆڵ و پێگه ی كورد

له كه ركوك.به ره ی س����ه رۆكی جب����وری عومه ر عه ره ب����ی ب����ۆ ڕزگارب����ون به ئاوێنه ی راگه یاند: كه ئامانجی دروستبونی ئه م به ره ی ئه وان دوپاتكردنه وه یه له س����ه ر هه ڵوێسته كانی ڕابردویان كه به رده وام عه ره بیه و عێراقی ش����ارێكی كه ركوك مافی كورد نیه باس له كوردستانیه تی

ئه م شاره بكات.عه ره بیه كان لیسته یه كگرتنه ی ئه م له كاتێكدای����ه ، الیه نه سیاس����ییه كانی ك����ورد له كه ركوك نه ك هه ر نه یانتوانی له چوارچێوه ی لیس����تێكی هاوبه ش����دا له شاره كه پێكه وه بچنه ئه و هه ڵبژاردنه په رله مانیه ی كه بڕیاره كۆتایی ئه م مانگه ئه نجامبدرێت، عێراق له سه رتاس����ه ری به ڵك����و نه یانتوانی ته نانه ت پارێزگاری له و ژوره هاوبه ش����ه ش بكه ن كه پێش ده س����تپێكردنی بانگه شه ی هه ڵبژاردن وه ك ژورێكی عه مه لیات له ش����اره كه دا

پێكیانهێنابو.

له كابین���ه ی هه ش���ته مدا وه زاره ت���ی ئه وق���اف ب���ه ر بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان وه زاره ته که ش وته بێ���ژی ده كه وێ���ت و پێیوای���ه "گۆڕان ش���یاوترین حزبه بۆ

وه رگرتنی ئه و پۆسته" . ل���ه ڕێککه وتنه که ی 17ی نیس���انی کوردس���تان و دیموکراتی پارتی نێوان بزوتنه وه ی گۆڕان سه باره ت به پێکهێنانی کابینه ی هه ش���تی حکومه ت���ی هه رێم، وه زاره ت���ی ئه وق���اف ب���ه ر بزوتنه وه ی گۆڕان که وت،ئه وه له کاتێکدایه که ئه و پش���کی حه وته م له کابینه ی وه زاره ته

یه کێک له الیه نه ئیسالمیه کان بو.

به وته ی مه ریوان نه قشبه ندی، وته بێژی وه زاره تی ئه وقاف، ئه و وه زاره ته ی که 17 ساڵه ئیشی تێدا ده کات "به درێژایی ئه و کارکردنه ی هه مو کاتێک کێش���ه ی له کێش���ه کان هه ندێکی���ش تێداب���وه و به ده ستی ئه نقه ست چاره سه ر نه کراوه "، پێش���یوایه گۆڕان باش���ترین حزبه که بتوانێ���ت ئه و وه زاره ته بخاته وه س���ه ر ڕێچک���ه ی خۆی، چونک���ه "تاکه حزب بوه له کوردس���تان که به هیچ شێوه یه ک مزگه وت���ه کان و مامۆس���تایانی ئاین���ی به کارنه هێناوه بۆ مه به س���تی سیاسی و حزبایه تی، سیاس���ی و بڕوپاگه ن���ده ی

به درێژایی ئه و ماوه یه ش یه ک حاڵه تی له سه ر تۆمار نه کراوه ".

به بۆچون���ی مه ریوان "ئ���ه و حزبه ی ئاینی���ه کان ش���وێنه مزگ���ه وت و به کارنه هێنێت ئه وا س���ه رکه وتو ده بێت تێک���ڕای ب���ۆ چونک���ه وه زاره ته ک���ه

ئاینه کانه .له الیه ن خۆیشیه وه د. به شیر حه داد کاروباری ئه وقاف و لیژنه ی س���ه ر ۆکی ئاین���ی له خول���ی س���ێی په رله مان���ی کوردس���تاندا س���ه باره ت ب���ه و باس���ه به ئاوێنه ی راگه یان���د، "فه رق ناکات چ به ڕێوه به رێت، ئه و وه زاره ت���ه الیه نێک

موس���وڵمان بێ���ت ی���ان موس���وڵمان نه بێت،به ڵکو پێویس���تی به که س���ێکی پسپۆڕ هه یه بۆ ئیداره دانی، شه رعیش به هی���چ جۆرێک ڕێگری لێناکات، که بۆ گۆڕان بزوتنه وه ی دراوه ته ئه وجاره ش به دڵنیایشه وه ئاس���اییه ، زۆر کارێکی بزوتنه وه که که س���انی پسپۆڕی تێدایه که شاره زای ئیداره دانن بۆ وه زاره ته که و خه ڵک���ی ش���اره زای شه ریعه تیش���یان

هه یه ".د. بش���یر كه له خولی پێشودا له سه ر كوردستان دیموكراتی پارتی لیس���تی ب���و، ئاماژه ش ب���ه وه ده کات که ئه وان

وه ک���و لیژن���ه ی ئه وق���اف و کاروباری ئاینی، له ئه دائی وه زاره ته که له رابردودا ڕازینه بون،له کاتێکدا له ده ستی الیه نێکی

ئیسالمیشدا بوه .ره س���می لێدوان���ی له یه كه می���ن بزوتن���ه وه ی گۆڕان له س���ه ر چۆنیه تی ئه وق���اف، وه زاره ت���ی به ڕێوه بردن���ی دوێنی نه وش���یروان مس���ته فا له میانی پێشوازیكردنی له ژماره یه ك هه ڵسوڕاوی بزوتنه وه كه له شاری هه ولێر، رایگه یاند، وه زاره تێكی بیكه ین���ه "هه وڵده ده ی���ن وه زاره ته ئ���ه م به جۆرێ���ك بێالی���ه ن له خزمه تی دین و په یكه ربه ندی ئه خالقی

كۆمه ڵگای كوردس���تاندا بێت و دوربێت له ملمالنێی سیاسی و حیزبی".

دوای ئ���ه وه ی هه ڵبژاردنه کانی 21ی ئه یلولی ساڵی رابردو پارتی بوه هێزی یه ک���ه م و بزوتن���ه وه ی گۆڕانی���ش بوه دوه مین هێزی سیاسی و ڕۆژی 17ی ئه م مانگ���ه ش دوای نزیک���ه ی حه وت مانگ تێپه ڕبون به سه ر هه ڵبژاردنه که دا هه ردو حزب���ی ب���راوه واژوی رێکكه وتنێکیان به پێکهێنانی کابینه ی کرد س���ه باره ت وه زاره تی چوارچێوه یه شدا هه شت،له و ئه وقاف یه کێک بو له و وه زاره تانه ی که

به ر پشکی گۆڕان که وتن .

لیسته عه ره به كان له سه ر عێراقیبونی كه ركوك یه كده گرن و كورده كانیش خه ریكی یه كترین

وته بێژی وه زاره تی ئه وقاف: گۆڕان شیاوترینه بۆ وه رگرتنی ئه وقاف

ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )شڤان كریم غفور( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئ��اوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ))محمد ماهرشامارعلی جان( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئ��اوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )سیروان عمر محمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئ��اوێنه .

www.awene.com

ئا: کامه ران محه مه د

كۆمپانیای ڕۆژهه اڵت بۆ به ڵێنده رایه تی سنوردار ماوه ی چوار ساڵه پڕۆژه یه كی

نزیكه ی 700 یه كه ی نیشته جێبونی ته واو نه كردوه ، ئه مه له كاتێكدا به پێی ئه و گرێبه ستانه ی كه له گه ڵ هاواڵتیان

ئه نجامیداوه ، ده بوایه له ماوه ی 16 مانگ خانوه كان ڕاده ستی خاوه نه كانیان

بكات. هاواڵتییان ڕه خنه له حكومه ت ده گرن، كه به دواداچون بۆ ئه م پڕۆژه یه ناكات و ڕاوێژكاری یاسایی كۆمپانیا كه ش ده ڵێت "ئێمه پابه ندین به و قه ره بوانه ی

كه له گرێبه سته كه دیاریكراوه بۆ كڕیاره كان و له مساڵیشدا خانوه كان

ته واو ده بێت".

به پێ����ی نمونه ی گرێبه س����تێك، كه له نێوان هاواڵتییه ك و كۆمپانیاكه له مانگی ئه یلولی س����اڵی 2010 كراوه ، له خاڵێكدا ته نیا 16 مانگ دانراوه بۆ ڕاده ستكردنی خانوه كه له الیه ن كۆمپانیاكه وه ، هه روه ها كۆمه ڵێ����ك مه رج له س����ه ر كڕی����اره كان دان����راوه ، له وانه "ئه گ����ه ر هاتو له واده ی خۆی ته واو نه بو مانگانه 100000 دینار بۆ له به رامبه ریشدا ده گێڕێته وه "، كڕیاره كه ئه گه ر كڕیاره كه له پێدانی پێش����ینه كه ی له ماوه ی ح����ه وت ڕۆژ دواك����ه وت، ئه وا ده بێ����ت ڕۆژان����ه 50000 دین����ار غه رامه

بدات، ئه گه ر پێش����ینه ی مانگانه كه شی دواكه وت، ئ����ه وا مانگانه ده بێت 120000

غه رامه بدات.یوس����ف عوس����مان، یه كیَك����ه له و هاواڵتیانه ی خانویه كی كڕیوه و چاوه ڕێیه ته واوبێت و بچێته ن����اوی، ئه و وتی "من ده بوای����ه له س����ه ره تای 2012 خانوه كه م وه رگرتایه ، كه چی ئه مه دو ساڵه مانگانه ب����ه 50000 ه����ه زار له خانویه ك����ی كرێ ده ژیم"، هه روه ك وتیشی "پێمسه یره هیچ لێپێچینه وه یه ك له گ����ه ڵ ئه و كۆمپانیایه

ناكرێت و پڕۆژه ی تریشی پێدراوه ".ئه بوبه كر ره حمان پارێزه رو ڕاوێژكاری ئاوێن����ه ی ب����ۆ یاس����ایی كۆمپانیاك����ه ڕونك����رده وه ، كه ئ����ه م پڕۆژه یه به ناوی یه ك����ه ی 750 نزیك����ه ی ته الرس����یتی، به ئامانجی له خۆده گرێت و نیشته جێبون خزمه تی كه مده رامه ته مان دروس����تكراوه "به فیعلیی����ش خه ڵك����ی كه مده رام����ه ت س����ودی لێبین����وه ، چونك����ه نرخه كه ی پێش����ینه كه ی نی����وه ی ب����وه و هه رزان راس����ته وخۆو ئه ویتریش ب����ۆ ماوه ی 6 س����اڵ لێیانوه رده گیرێ����ت، نرخ����ی هه ر یه كه یه كی����ش 65000 دۆالره " وتیش����ی "ئ����ه م پڕۆژه یه وه به رهێنان نیه و موڵكی شه خس����یه ، بۆیه حكومه ت چاودێر نیه ته ئخیربونه كه شی هۆكاری له س����ه ری". ب����ۆ كارنه كردنی هه ندێ����ك له مقاوله كان گێڕایه وه و باس����ی له وه كرد، كه زۆرجار

به جێناگه یه نن و وه ع����ده كان مقاوله كان توشی كێشه یان ده كه ن، وتیشی "ده بێت له ڕێگه ی یاس����او دادگاوه كێش����ه كانیان ئه وانی����ش چاره س����ه ربكه ین، له گ����ه ڵ خاووخلیچك����ی هه ی����ه و پارێزه ری����ان ل����ه كاری دادگا ده كه ن و له ئه نجامدا ئێمه

زه ره رمه ند ده بین".بیابان گ����روپ، كۆمپانیایه كی به ناوه و جێبه جێ����كاری ژماره ی����ه ك له پ����ڕۆژه ی نیش����ته جێبونی گه وره ی����ه وه ك دوبه ی سیتی و مارینا س����یتی، یه كێكی تریش له وان����ه ته الرس����یتیه ، ك����ه هاواڵتی����ان پێیانوای����ه فه ش����ه لی هێن����اوه ، ب����ه اڵم پارێزه ره ك����ه ڕه تیده كاته وه ، فه ش����ه لی ئه وه ی����ه ته نی����ا ده ڵێ����ت هێنابێ����ت و زۆر ته ئخی����ر ب����وه ، ب����ه اڵم خانوه كان به ڕێكوپێك����ی ك����راون، وتیش����ی "ئێمه وابه سته كردوه خۆمان له گرێبه س����ته كه به پێدانی 100000 دین����ار وه ك قه ره بوی دواكه وتن بۆ هه ر مانگێك، پابه ندیشین پێی����ه وه ، به اڵم هاواڵتیش هه یه س����اڵ و

نیوێكه قیسته كانی نه داوه ".یوسف عوس����مان، كه گرێبه سته كه ی ده ڵێ����ت هاوس����ه ره كه یه تی، به ن����اوی "كێش����ه ی گرێبه س����ته كه ئه وه ی����ه ، كه ده ستوقاچمانی به ستوه و ناتوانین له ڕوی یاس����اییه وه هیچ ش����تێك بكه ین، هه مو مافه كان الی كۆمپانیاكه یه، هه ر ڕۆژه ی ڕاده ستكردن "، بۆ پێده ڵێن واده یه كمان

ب����ه اڵم پارێ����زه ری كۆمپانیاك����ه ده ڵێت "نه خێر، ئێم����ه ڕێز له داوای یاس����ایی و دادگاش ده گرین، به اڵم دڵنیام له مساڵدا

خانوه كان ته واو ده بێت".هه ندێك له كڕیاره كان باس له درزبردنی

خان����وه كان ده ك����ه ن، كه بۆت����ه هۆی فرۆش����تنه وه و ده س����تلێهه ڵگرتن، به اڵم ڕاوێ����ژكاری كۆمپانیاك����ه ڕه تیده كاته وه كه خانوه كان به س����ه قه تی دروستكرابن و ده ڵێت "ژماره یه كی زۆر زۆر كه م درزیان

ب����ردوه ، زۆرب����ه ی هاواڵتی����ان له بیناكه ڕازین".

په یوه ن����دی چه ندینج����ار ئاوێن����ه به ده س����ته ی وه به رهێنانه وه كرد، به اڵم

په یوه ندییه كه سه ركه وتو نه بو..

كۆمپانیایه ك نزیكه ی سێ ساڵه زیاتر له 700 یه كه ی نیشته جێبونی ته واونه كردوه ..‌ڕاوێژكاری‌یاسایی‌كۆمپانیاكه‌‌"ئه‌م‌زه‌ویه‌‌موڵكی‌شه‌خسی‌كۆمپانیایه‌و‌حكومه‌ت‌ڕه‌قیب‌نیه‌‌له‌سه‌ری".

پڕۆژه ی کۆمپانیاکه

که رکوک

ریکالم

ریکالم

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAwene کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاھیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د