YERLİ OTOMOBİL

Prof. Dr. Ersan ÖZ

ULAŞIM

Ulaşım, bir nesneyi veya bir kişiyi bulunduğu yerden farklı bir yere aktarmadır. Yani A noktasından B noktasına gitmektir.

A

BA noktasından B noktasına ulaşmak için ulaşım yolları vardır. Bunlar;Karayolu ulaşımı, Denizyolu ulaşımı, Havayolu ulaşımı, Demiryolu ulaşımı olarak sayabiliriz.Ulaşım yollarını seçerken kullanacağımız ulaşım araçları da farklılık gösterecektir. Bunları sayacak olursak Otomobil, Tren, Gemi, Uçak, At arabası, Bisiklet vb.

A noktasından B noktasına gitme fiilini yerine getirecek olan kişi, ulaşım yolunu ve ulaşım aracını seçmeden önce fayda maliyet analizi yapacak ve çıkan sonuca göre ulaşım yolunu ve aracını belirleyecektir. İşte tam bu noktada da bize düşen görev ulaşım yolunun kara yolu, ulaşım aracının da otomobil seçildiği örneğinden yola çıkarak otomobil üretmenin bize(Ülkemize) fayda-maliyet analizini, cari açığa etkilerini, otomotiv sektörüne kazançlarını göstermek istedik.

Mantık sizi A noktasından B noktasına götürür. Hayal gücü ise her yere…

Albert Einstein

YERLİ OTOMOBİL GEÇMİŞİ

16 Haziran 1961’de Ulaştırma Bakanlığı’ndan gelen bir yazı TCDD’de okundu. 29 Ekim 1961 tarihine kadar bir binek otomobil tipinin geliştirilerek üretilmesi görevi TCDD’ye verildiği bu iş için 1.400.000 TL ödenek ve çok kısıtlı bir süre ayrıldığı gelen yazının içeriğinden anlaşılmaktadır. İlk iş olarak Proje ve ardından tasarım ekibi oluşturuldu.

Proje Ekibi

Emin BOZOĞLU - TCDD.Gen.Md.Yrd. Orhan ALP - TCDD.Fabrikalar Dai.Bşk. Hakkı TOMSU - TCDD.Cer.Dai.Bşk. Nurettin ERGUVANLI - TCDD. Cer.Dai.Bşk.Yrd. Mustafa ERSOY - Esk.Demiryol Fab.Müd. Celal TANER - Adapazarı Demiryol Fab.Müd. Mehmet NÖKER - Ankara Demiryol FabHüsnü KAYAOĞLU - TCDD.Gnl.Md.MüşaviriNecati PEKÖZ - TCDD.Gnl.Md.Müşaviri

Tasarım EkibiYük.Müh. Nurettin ERGUVANLI Yük.Müh.Özcan TÜRER Yük.Mimar Kemal ELAGÖZ

DEVRİMAzimle çalışan proje ve tasarım ekibi bu kadar kısa süre içerisinde ilk yerli otomobili üreterek istenen zamanda yerine getirerek Devlet Başkanı Cemal GÜRSEL Paşaya arz edilmiştir. Bir yandan bu ilk otomobilin yol tecrübeleri sürdürülürken bir yandan da Cumhurbaşkanı' na sunulmak üzere B- motoru ile donatılan ikinci otomobilin yetiştirilmesine çalışılıyordu. Siyah renkteki bu 2 numaralı Devrim' in son kat boyası ancak 28 Ekim akşamı vurulabildi. Pasta ve cilası Ankara' ya sevk edilirken gece trende yapıldı. Buharlı lokomotiflerle çekilen trende bacadan sıçraması muhtemel kıvılcımlardan ötürü güvenlik önlemi olarak benzin depoları boşaltıldı.

Tren sabaha karşı Ankara' ya ulaştı. İki Devrim Otomobili o zamanlar Sıhhiye semtinde bulunan Ankara Demiryol Fabrikası' na indirildi. Manevra imkanı sağlamak için depolarına yalnızca birkaç litre benzin kondu. Asıl ikmal sabahleyin Sıhhiye' deki Mobil Benzin İstasyonundan yapılacak, sonra da Meclis' e gidilecekti.

100 metre gidip bozuldu !!! 29 Ekim sabahı, Devrimler motosikletli oldukça kalabalık bir trafik ekibinden oluşan eskortun arasında yola çıktı. Çıktı ama, eskorttakiler, benzin alma işinden haberleri olmadığı için, Mobil' e uğramadan yola devam ettiler. Meclis' in önüne gelindiğinde durum anlaşıldı, acele getirilen benzin 1. Arabaya kondu. 2 numaraya konacağı sırada Cemal Paşa Meclis' in önüne gelmiş ve Anıtkabir'e gitmek üzere 2 numaralı Devrim Otomobiline binmişti. Yola çıkıldı. Fakat 100 m. Kadar sonra motor öksürerek durdu. Cemal Paşa' nın “ Ne oluyor ? “ sorusuna direksiyondaki Yüksek Mühendis Rıfat SERDAROĞLU “ Paşam, benzin bitti. “ cevabını verdi. Paşa' dan özür dilenilerek 1 numaralı Devrim' e geçmesi rica edildi. Buna uyan Cemal Paşa Anıtkabir' e bu otomobil ile gitti. İnerken ünlü “ Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz ” sözlerini söyledi.

Ertesi gün bütün gazetelerin söz birliği etmişcesine “ 100 metre gidip bozuldu “ başlığını attıkları 2 numaralı Devrim, aynı gün Hipodrom' daki geçit törenine katılıyor, ne bundan, ne de Cemal Paşa' nın Anıtkabir' e bir başka Devrim otomobili ile gittiğinden söz ediliyor; yalnızca haber, yorum ve fıkralarda harcanan bunca paranın boşa gittiğinden dem vuruluyordu. Oysa aynı yıl Tarım Bakanlığı bütçesine konmuş bulunan “ At neslinin ıslahı “ için 25 Milyon TL. ödenek ve sonucundan kimse söz etmiyordu.

“ D E V R İ M ”

İLK TÜRK OTOMOBİLİ'NİN TEKNİK ÖZELLİKLERİ

OTOMOBİLİN AĞIRLIĞI 1250 KG

MOTOR TİPİ A4L

MOTOR DEVRİ 3600 D/DK

SİLİNDİR SAYISI 4

SİLİNDİR ÇAPI 81 MM

GÜÇ 50 HP

KARAKTERİSTİK4 ZAMANLI, SU SOĞUTMALI,YANDAN SÜBAPLI,

BASINÇLI YAĞLAMA.

İMAL SÜRESİ 4,5 AY

İMAL TARİHİ 1961

İMAL YERİ ESKİŞEHİR DEMİRYOLU FAB.

ÜRETİM SAYISI 4

GÜNÜMÜZDE

Bugün Türkiye'de 17 firma binek otomobil, otobüs, kamyon, kamyonet, minibüs, midibüs ve çekici gibi çeşitli araçların üretimini yapmaktadır.

Sektörde binek otomobil üreten 6 firma vardır (ANADOLU HONDA, HYUNDAI ASSAN, OPEL, OYAK RENAULT, TOFAŞ ve TOYOTA).

Otomotiv Sanayisinin Gelişmesinde 3 Dönem

1• LİSANS ( MONTAJ)

• YERLİLEŞME (YAN SANAYİNİN GELİŞMESİ)

2• ÜRETİMİN MODERNİZASYONU (KAPASİTE ARTIŞI)

• GÜNCEL MODEL ( İHRACAT)

3• TAM ENTEGRASYON

• AR-GE, TASARIM, TEKNOLOJİ

1960 - 1970

1971 - 1980

1981- 1990

1991 - 1995

1996 - 2004

2005 - ……

KAPALI PAZAR DÖNEMİ

GEÇİŞ DÖNEMİ

SERBEST PAZAR DÖNEMİ

NEDEN ? YERLİ OTOMOBİL !Otomotiv sektörü her zaman önemli bir sektör olmuştur. Mayıs/2014 ayında ihracatımız Cumhuriyet tarihi rekorunu kırdı, sektör bazında en fazla 2 milyar 50 milyon dolarla otomotiv sektörü artış sağladı. Yerli Otomobil üretiminin ülkemize sağlayacağı prestij ve reklamın yanı sıra ekonomik gerekçelerle de yerli otomobile ihtiyaç duymaktayız. Bunları sıralayacak olursak;

• İthalatımızın içerisinde otomobil önemli yer tutmaktadır.

• Cari açık üzerinde otomobil ithalatının olumsuz etkisi vardır.

• İstihdamın artmasına yerli otomobil sanayi destek olacaktır.

• Meydana getireceği katma değer ekonomimiz için önemlidir.

• Pek çok yan sanayide canlanma meydana getirecektir.

• Olağanüstü durumlarda (savaş, ambargo vs.) yerli otomobil çok önemli bir görev ifa edecektir.

54.50341.399

51.55469.340

97.540

116.774

139.576

170.063

201.964

140.928

185.544

240.842 236.545251.650

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İthalat

İthalat

Dış Ticaret-Yıllara göre İthalat (Milyon $) (Yıllık)Kaynak:TÜİK

Dış Ticaret-Yıllara göre İhracat (Milyon $) (Yıllık)Kaynak:TÜİK

27.775 31.33436.059

47.253

63.16773.476

85.535

107.272

132.027

102.143

113.883

134.907152.462

151.787

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

140.000

160.000

180.000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İhracat

İhracat

Dış Ticaret Dengesindeki Açık(Milyon $) (Yıllık)

-26.728

-10.065-15.495

-22.087

-34.373

-43.298

-54.041

-62.791

-69.937

-38.785

-71.661

-105.935

-84.083

-99.863

-120.000

-100.000

-80.000

-60.000

-40.000

-20.000

0

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Açık

Kaynak:TÜİK

Otomotiv (İthalat - İhracat = Açık / Fazlası)

5466837

18270542332732

5383395

10237024 1055279211408441

12397295 12789717

8975864

13422060

17184080

14514254 15142960

15925132335381

3304135

5272017

8288799

9566435

11886092

15903676

18326711

12251734

13815696

1580343815150505

15337422

-3874324

508327 971403

-111378

-1948225-986357

477651

3506381

5536994

3275870

393636

-1380642

636251 194462

-5000000

0

5000000

10000000

15000000

20000000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

İthalat İhracat Fark

Kaynak:OSD

Toplam İthalat / Otomotiv İthalatı

54503000 41399000 5155400069340000

97540000116774000

139576000170063000

201964000

140928000

185544000

240842000236545000251650000

54668371827054

2332732

5383395

10237024

10552792

11408441

12397295

12789717

8975864

13422060

17184080 1451425415142960

0

50000000

100000000

150000000

200000000

250000000

300000000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Toplam İthalat Otomotiv İthalatı

Kaynak:OSD

Toplam İhracat / Otomotiv İhracatı

27775000 31334000 3605900047253000

6316700073476000

85535000

107272000

132027000

102143000113883000

134907000152462000151787000

1592513 23353813304135

5272017

8288799

9566435

11886092

15903676

18326711

12251734

13815696

15803438

15150505 15337422

0

20000000

40000000

60000000

80000000

100000000

120000000

140000000

160000000

180000000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Toplam İhracat Otomotiv İhracatı

Kaynak:OSD

2013 yılı Ocak-Aralık döneminde geçen yıla göre toplam otomobil satışları yüzde 19, ithal otomobil satışları ise yüzde 26 oranında arttı, yerli otomobil satışlarında ise değişiklik olmadı. İthalatın pazar payı, 2013 yılı Ocak-Aralık döneminde yüzde 78 gibi çok yüksek bir oranda gerçekleşti.

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

YERLİ 73.267 139.541 136.708 117.725 120.740 99.205 126.277 155.634 179.488 146.604 147.128

iTHAL 153.769 311.668 301.889 255.494 236.725 206.793 243.542 354.150 414.031 409.676 517.527

TOPLAM 227.036 451.209 438.597 373.219 357.465 305.998 369.819 509.784 593.519 556.280 664.655

İTHAL % 68 69 69 68 66 68 66 69 70 74 78

Kaynak:OSD

Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde 2013 yılı içerisinde 664.655 adet otomobil satışı gerçekleşmiştir. Bunun 147.128 adeti yerli üretim, 517.527 adeti ise ithal edilmiştir. İthal edilen aracın toplam satılan araç içindeki payı %78 olarak görülmektedir. Yerli otomobil üretimi İthal edilen araç sayısını ebetteki düşürecektir. Bu düşüş %10 seviyelerinde olacağı tahmin edilmektedir. Zira bireylerin burada tercihleri ön planı çıktığı için tabloda da görüldüğü gibi yerli üretim olduğu halde bireylerin tercihi ithal yönünde olmuştur. Burada irdelenmesi gereken bireyleri ithale yönlendiren etmenlerin çok iyi belirlenmesi ve ona göre adımların atılması daha sağlıklı olacaktır.

2013 yılı Ocak-Aralık döneminde 485 bin adedi otomobil olmak üzere, toplam 828 bin adet taşıt ihraç edildi. 2013 yılı Ocak-Aralık döneminde gerçekleşen taşıt aracı ihracatı, 2012 yılı aynı dönemine göre yüzde 14 oranında arttı.Uludağ ve Orta Anadolu İhracatçılar Birlikleri verilerine göre, 2013 yılı Ocak-Aralık döneminde toplam ihracat, 2012 yılı aynı dönemine göre yüzde 12 oranında arttı ve 21,5 milyar $ oldu.

SEKTÖR 2011 2012 2013 2013/2012 %

OTOMOBİL 442.674 412.991 484.504 17

TİCARİ ARAÇ 348.292 316.932 343.967 9

TAŞIT ARAÇLARI 790.966 729.923 828.471 14

TRAKTÖR 10.146 15.431 14.996 -3

TOPLAM 801.112 745.354 843.467 13

Kaynak:OSD

İHRACAT RAKAMLARI

Yerli otomobil üretiminin etkisi ithalatta oluşturacağı etkiden çok ihracatta etki yapacağı tahmin edilmektedir. İhracat rakamlarına baktığımızda her sene yukarı doğru bir artışın olduğu gözlenmektedir. Yerli otomobilin üretilmesi bu artış oranlarını daha yukarıları çıkaracağı ve dış ticaretteki açık payını alt seviyelere düşüreceği tahmin edilmektedir.

Vergi yükleri, milli gelir artış hızının önüne geçerek otomotiv sektörünün büyümesinde en önemli konu olarak görülüyor. Yerli otomobil her ne kadar iç piyasaya dönük olarak düşülse bile vergi yüklerinden dolayı yerli otomobil üreticisinin dış pazarlara yönelmesi ihracatı artırması öngörülmektedir.

VERİLER

KAMUOYU

Öncelikle fiyatı uygun bir yerli otomobilin Türkiye iç piyasasından ne ölçüde talep toplayacağının tespit edilmesi gerekmektedir. Yapılan bir araştırma en az %20 seviyesinde yerli üretimin pazarda satış imkanı bulabileceğini göstermektedir. Bir başka araştırmada ise halkın %72’sinin %100 yerli bir otomobile pozitif baktığını göstermektedir.

Ülkemizde diğer vergi, harç ve ücretleri bir yana koyarak tek başına Özel Tüketim Vergisi’nin yüksekliğinin Pazar ve satış tarafında yeni araçlara olan talebi daralttığı, tüketicinin tercihlerini de ciddi olarak etkilediği bilinmektedir.

Otomotiv Pazarının Büyümesinde Etkili Faktörler

31%

25%

20%

13%

11%

0%

Sektör üzerindeki vergi yüklerinin (ÖTV ,KDVvb.) dengeli olarak düzeltilmesi ve azaltılması

Kişi başına düşen milli gelirin artış hızı

Avrupa borç krizinin ortadan kalkaraknormalleşme süreci

Çevre dostu araçların pazar payının artması,karbondioksit emisyon mevzuatı uygulamaları

Yerli marka otomobilin pazara sunulması

Taşıt kredisi kolaylığıKaynak:OSD

Yerli otomobil üretiminin getirileri…

• Prestij

• Daha ucuza otomobil satmak/almak

• Katma değeri artırılmış otomobiller üretmek

• Ülkemizin bir otomobil markası olması

• Teknoloji ve bilgiye sahip olabilme yeteneğimizi arttırma

• Fikrî mülkiyet haklarını artırma çabası

• Taşma ve gelişen üretme potansiyeli

• İhracat hedef[ler]i

• Düzenlemelerle sektörde sienerjioluşturulması

• Organizasyon, planlama ve yönetim kabiliyeti

• Başlangıçta esnek yaklaşım ve atıl kapasitenin kullanılması

• Fabrika ya da üretim üssü olmak• ARGE gücümüzü büyütmek• Otomotiv sektöründeki dağınık gücümüzü

birleştirmek• Özgün tasarım[lar] yapmak• Geleceğin teknolojilerini öngörmek

ARGE gücümüzü büyütme

Firmaların yenilikçi kimlikleri şüphesiz patentlerle özdeşleşir. ARGE merkezlerimizde otomotiv ve otomotiv yan sanayi adına yapılan patent müracaatlarının çok büyük bir çoğunluğu araç kapıları, koltukları, elektrik aksamları ve kasaları gibi otomotiv yan sanayi ile ilgili müracaatlar. Yerli otomobil için rakamlar ortada, ortak üretim yapabilecek firma sayısı 38, firma başına ortalama ARGE mühendisi sayısı 100, firma başına patent sayısı ise sadece 18. Bu patentlerin çok büyük çoğunluğu da yan sanayi ile ilgili başvurular olarak göze çarpıyor. Yerli üretim için öncelikle; ARGE mühendisi, ARGE’ye ayrılan bütçe, patent sayıları ve ARGE teşvikleri arttırılmalıdır.

MALİYETLENDİRME (Örnek)

Yerli otomobilin üretiminde kuruluş yerinin seçimi ve maliyetlendirme,fizibilite, bütçeleme gibi teknik hesaplamalar büyük önem taşımaktadır.Bir fabrikanın karlı olabilmesi için en az yıllık 150.000 Adet otomobilüretimi yapması gerekmektedir. [150.000*20.000 USD=3 MilyarUSD*0,15 (kar marjı)=450.000 USD*5 yıl=2.2 milyar USD]

Tasarım ve Arge : 650 milyon USD

Fabrika Kurulumu ve Üretim : 1.2 milyar USD

Pazarlama : 350 milyon USD

Toplam : 2.2 milyar USD

GELECEK HEDEFLERİ

• Otomotivde yerli Ar-Ge payı arttırılmalıdır

• Katma değeri ülke içinde yaratılmış “Türk tasarımlı” bir otomobilimiz artık olmalıdır.

• Yabancı otomotiv firmalarının ülkedeki varlığı da ülke için olumsuz değildir; rekabet için motivasyon unsurudur.

• Yalnızca üretim üssü olmak, bizim potansiyelimizde ve birikimimizde olan bir ülke için yetersizdir.

• Ülkemizin ‘ana sanayi’ rolünü üstlenebilme ve sürdürebilme yeteneği vardır, sermayesi vardır, insan potansiyeli vardır. Yalnızca üretim üssü olmanın sağlayacağı sınırlı katma değer Türkiye’yi hak ettiği konuma taşıyamaz.

TEŞEKKÜRLER