bİrİm fİyat analİz.pdf

8/10/2019 BRM FYAT ANALZ.pdf

1/29

2

fwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbn

mqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxc

vbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjkls

izxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasd

fghjklsizxcvbnmqwertyuiopgasdfghjklsizxcvbnmqwertyuiopga

T!"#$ %&"'ve

("!") #"*T&!

#uat !(+, #eridun -.*/.&.0!


2/29

3

NDEKLER

A GR

B TAR HE

C HUKUK DAYANAK

D DI LKELERDE BRM FYAT VE MALYET TESPT KONULARI

E TAR F, ANALZ ve BRM FYATLARIN LKEMZDE KULLANIMI

F BRM FYATLARIN HAZIRLIK ve TESPT SREC

G BRM FYATLARIN YAYIMLANMA SREC

H YAPI YAKLAIK BRM MALYETLER ve FYAT ARTI ORANI TESPTLER

I DEERLENDRME VE SONU


3/29

4

YKSEK FEN KURULUBAKANLII

F.ARABACI F.DUYGULUER

TARF, ANALZ ve BRM FYATLAR

A GR

naat sektrnde, teknolojik gelimelere paralel ortaya kan yeni malzeme ve yap elemanlar ileyapm teknikleri, yap maliyet tahminlerinin her aamada yaplmasn gerekli klmaktadr.lkemizde, maliyet belirleme ynteminin, bata Bayndrlk veskn Bakanl$olmak zere kamutarafndan retilen birim fiyat sistemine dayanmakta oldu$u ve sektrn maliyet analizlerini, bykoranda bu sistemle yapt$bilinmektedir.

Bayndrlk ve skn Bakanl$Yksek Fen Kurulu Bakanl$nca her yl yaynlanan n#aat veTesisat Birim Fiyatlar,, tarif ve analizleri ile yap yaklak birim maliyetleri ve fiyat artoranlarnn tarihesi, hukuk dayana$, oluturma yntemi, kullanm sreleri ve dlkelerde birimfiyat uygulamalarbu almann kapsamn oluturmaktadr.

B TAR HE

naat ve tesisatlarla ilgili imalatlarn belirgin tariflere ba$lanarak maliyetlere esas analizlerinoluturulmas ve ihaleye esas tahmini bedel tespitlerinin, iin projesine dayal birim metrajlar ilepiyasada oluan rayiler de dikkate alnarak analizlerle bulunmubirim fiyatlar zerinden yaklakmaliyetine esas keif zetinin elde edilmesi srecinin; malzemelerin yeni bulularla eitlenmesi,imalat ve teknolojilerinin gelimeye ba$l olarak farkllamas sonucu, eitli gelimeaamalarndan geti$i bilinmektedir.

imentonun kefinden nceki dnemde; toprak, kerpi, ta, kum, akl, a$a yontma ta, yontma taboru, tu$la, kiremit, knk, kire ve horosan harlarnn, tonoz ve kubbe yapmnda kullanlabildi$i;tonoz ve kubbe zengi kuvvetlerini dengelemek iin de, dvme imalat demir ubuklarn kullanlmoldu$u; Yaplarn: st zerine, kabala gtr bedel anlama veya kalfa, usta, amele ekibi

veya bl$nn, bo$az toklu$una veya gnlk, haftalk, aylk cret verilerek emanet inaatyntemi ile yaplabildi$i aratrmalardan kartlmaktadr. Bu dnemde yaplarda, kalem says okaz olan malzemenin ocaklarda hazrlanmas, karlmas ve tm iiliklerin tahmini bedeli, ayrntlanalizlere ihtiya duyulmadan bulunabilmektedir.

Demir elik teknolojilerinin gelimeye balad$dnemde ise, yap malzemeleri arasna sac, profilve ubuk elikler girmitir. nce, putrelli tenoz demelerle ahap demelerden vazgeilmi,kolaylkla yanmayan ok katl binalarn yapabilme ans do$mutur. Lokomotifin kefi iledemiryollar ve kprler devreye girmi, su ebekeleri ve isaleleri iin font ve elik boru kullanm

balamtr. Yap teknolojileri gelitirilmi, imento kefedilmi ve elektrik kullanmnn da devreyegirmesiyle fiyatlandrmada kalem saylarnn artmas ile birim fiyata dayal tahmini bedel aamasna

geilmitir.


4/29

5

Bu dnemde, projelerin muhammen bedeli tespitle ilgili blm mellif firmann ok dikkatli venem vererek dzenledi$i blm olmutur. Projeye konu yapdaki imalatlar mehaz gsterilerek vemahalli rayiler veya di$er lkelerin rayileri analiz edilerek imalatlarn ayr ntl metrajnnyaplmasyla tahmini bedel keifnamesi dzenlendi$i, bu suretle iin birim fiyat esasna dayalmuhammen bedelle ihaleye konulabildi$i aktarma bilgilerden anlalmakta, Devletin birim fiyat veanaliz sisteminin henz olmad$grlmektedir.

Cumhuriyetin ilanndan sonra 22 Nisan 1925 tarihinde 661 sayl Hkmet Namna Vuku BulacakMzayede ve Mnakaa vehalat Kanunu ile yasal ereve oluturulmu ve sz konusu dzenlemeile idarenin yapaca$ her trl satn alma, satma, kiraya verme, yapm, onarm, keif, tama ve

benzeri ilerin hangi yntemle yaplabilece$i hkme ba$lanmtr. Bu Kanunun 5. Maddesinde,ve inaat ve tamirat ve imalatn bedeli kefi erbab ihtisas marifetiyle teknik ve tespitolunacakAncak inaat ve tamiratnkeif nameleri mevcut oldu$u takdirde bunlarla iktifaolunur. denilmekte, 21. maddesinde de, bu heyetlerin derecei icazet ve salahiyetleri HeyetiVekillere tanzim edilerek talimat mahsusa ile tayin olunacaktr. hkmleri erevesinde, birimfiyat sistemi (Birim fiyat tarifleri ve analizleri, umumi fenni artnameler, hususi fenni artnameler)kurulmasnn yolunun almoldu$u dnlmektedir.

2 Ekim 1914 tarihli Nafa Nezareti Tekilat Hakknda Nizamnamede ise, birim fiyat veanalizlerden sz edilmemekle beraber, ne kadar masraf gerekti$inin tahmini kefiyat btedene$ini ngrmek amacyla mecburi tutulmu, ilerin maliyetlerinin kefedilmek yoluylangrlmesi benimsenmitir.

Bakanlk, 26.05.1934 tarih ve 2443 s. Nafa Vekletinin Tekilat ve Vazifelerine Dair Kanunu ilegnn artlarna uyarlanm, Naf,a Yksek Fen Heyeti Kurumu kurulmutur. Bu Kanununuygulayc birimlerinin grevleri arasnda proje ve keiflerini... zikretmesi ile Nafa YksekFen Heyeti grevlerinde aka zikredilmemekle beraber, buradan birim fiyat tarif ve analizlerinindzenlenmesini kapsad$anlalabilmektedir.

2.6.1934 tarihli 2490 sayl Artrma, Eksiltme ve hale Kanunu yaym ile birlikte 661 sayl Kanunilga olmutur. Bu Kanunun 15. maddenin ikinci fkrasnda, bedel tahmini ve keif bedelleri nasltespit olunaca$hususunda, ...tahmin ilerinin nasl yaplaca$hakknda bir icra Vekilleri HeyetiKararnamesi yaplr. denilmek suretiyle birim fiyat tarif ve analizlerinin oluturulmasnn nalmtr.

te, 1969 Ylnda kabul olunup uygulamaya konulmu ve halen kulland$mz BRM FYATTARF ve ANALZLER ile GENEL TEKNK IARTNAMELER; 1934-35 yllarnda,komisyonlar eliyle yaplan nceki birim fiyat tarif ve analizleri ile umumi fenni artnameleri, nafailer genel artnamesi ve evvelki deneyimlerin de dikkate alnmas suretiyle hazrlanmtr.

Birim fiyat analizlerinin son satrnda gsterilen kr ve genel masraf oran maliyet toplamnn %15i olarak benimsenmi, 1957 ylnda alnan bir kararla mteahhitlerin inaat ilerine tevikigerekesiyle bu oran % 25 e karlmtr. Halen analizlerimizde bu oran kullanlmaktadr.

Di$er taraftan; 26.5.1939 tarih ve 3611 saylNafa Vekleti Tekilat ve Vazifelerine Dair KanunlaBakanlk yeniden dzenlenmitir. Bu kanunun 1 inci maddesinde Bakanlk grevleri arasnda H-

Bu ilere mteallik her trl artname, mukavelename talepleri ile nizamnameler ve talimatnameler

ihzam bendinin, evvelkindeki gibi birim fiyat tarif ve analizlerini kapsad$anlalmaktadr.

13.7.1972 tarih ve 1609 sayl Bayndrlk Bakanl$Kurulu ve Grevleri Kanununun 1. maddesi

(g) bendinde Bu ilerle ilgili tzk, ynetmelik, tip szleme, artname, rayi, fiyat analizleri vebirim fiyatlar hazrlanarak ve yaymlanarak hkmyle grev; ak, net ve anlalr eklinialmtr.


5/29

6

Bayndrlk vemar ve skn Bakanlklarnn birletirilmesi kurulan Bayndrlk veskn Bakanl$(KHK/180, 209) tekilat grevleri arasnda zikredilen hkm (2. Maddenin (n) bendi) aynenmevcut bulunmaktadr.

C HUKUK DAYANAK

2443 sayl Nafa Vekletinin Tekilat ve Vazifelerine Dair Kanun ile 1934 ylndan itibarenBakanlk bnyesinde yer alan Yksek Fen Kurulu Ba#kanl,6, (YFK); Bakanl$n Tekilat veGrevleri Hakkndaki 180 sayl Kanun Hkmndeki Kararnamenin 2 inci maddesinin (n)

bendinde Bakanlk grevleri arasnda saylan Bu ilerle ilgili tzk, ynetmelik, tip szleme,artname, rayi, analizleri ve birim fiyatlar hazrlamak ve yaymlamak grevini, 15 incimaddesinin (d) bendinde yer alan Bay,nd,rl,k ve iskn i#leri ile ilgili #artnamelerle, tipszle#me, y,ll,k rayi, birim fiyat, birim fiyatlara ait analiz ve tariflerini haz,rlamak veyay,mlamakhkm erevesinde stlenmibulunmaktadr.

Ayrca, Kararnamenin Kamu Kurum ve Kurulu#lar,n,n Ykmll6 balkl 32 incimaddesinde Kamu Kurum ve Kurulular; katma bteli daireler, il zel idareleri, belediyeler; 2inci maddenin n bendinde belirtilen tzk, ynetmelik, tip szleme, artname, rayi, fiyat analizlerive birim fiyatlarna uymak ve uygulamakla ykmldrler hkm mevcuttur.

Bu hkmlere dayal olarak belirlenen n#aat ve Tesisat Birim Fiyatlar, ile birim fiyatlarndayand$ imalat tarif ve analizleri, 2886 sayl Devlet hale Kanununa gre ihale edilen ve halenyrtlmekte olan yapm ilerinde zorunlu olarak kullanlmak ve uygulanmak zere Yksek FenKurulu Bakanl$ tarafndan her yl kitap halinde yaymlanmakta ve ayrca internet ortamndaabonelik yoluyla kullanclarn hizmetine sunulmaktadr(Ek:1).

Bakanlka yaymlanan naat Tesisat Birim Fiyatlar, genel olarak BNA niteli$indeki styaplarn ihtiya duydu$u imalat kalemlerini kapsayacak eit ve zelliktedir. Alt yap niteli$indekidi$er inaatlara ilikin imalat kalemleri ilgili idareleri tarafndan yaymlanmaktadr.

Birim fiyat belirleyen di$er idari kurumlarn, bu yetkilerinin hukuki dayanaklarnn tespitine ilikinolarak Yksek Fen Kurulu Bakanl$nn 20.04.2005 gnl yazsna istinaden kurululardan gelencevap yazlarna gre tanzim edilen tablo aa$dadr.

Tablo.1

Ad, Birim Fiyat Yapma Yetkilerinin Dayanaklar,

Karayollar, Genel Mdrl6(1950) 5539/1737 KGM GM Kurulu ve Grevleri HakkndaKanunun 2. maddesi; 31.03.1997 gnl BB/YFK yazs;

ller Bankas, Genel Mdrl68/2574 sayl, 88/13181 sayl kararnameler ve BayndrlkleriGenel Iartnamesinin 20. maddesine istinaden yaplmaktadr.

Demiryollar,, Limanlar ve HavaMeydanlar, n#aat, Genel Md.

88/13181 sayl Kararnamenin tanmlar bal$nda madde 3 ibendinde "analiz" ve 3 k bendinde "birim fiyat" yapabilecekResmi Kurumlar arasnda yer ald$nedeniyle yaplmaktadr.

Devlet Su #leri Genel Mdrl6Yaynlanan birim fiyatlar, Bayndrlk Bakanl$ rayilerindenfaydalanarak yaplmaktadr. Ayrca rayi bulunmamaktadr.

Vak,flar Genel Mdrl6Bayndrlk ve Iskan Bakanl$ndan alnan 13.03.1984 tarih ve B-

06/B-05/B-04 sayl yetkiye dayanlarak yaplmaktadr.Milli Savunma Bakanl,6,

209 sayl Kanun Hkmnde Kararname ile de$iik 180 saylKanun Hkmnde Kararname gere$i yaplmaktadr.


6/29

7

Kltr Varl,klar, ve Mzeler GenelMdrl6

21.07.1983 tarih ve 2863 sayl Kltr ve Tabiat VarlklarnKoruma Kanunu'nun 21. maddesine gre hazrlananYnetmeli$in 10. maddesine istinaden yaplmaktadr.

Trk Telekomnikasyon A..

21.12.1998/439 sayl Trk Telekomnikasyon A.I. YnetimKurulu Karar ile onaylanan Trk Telekomnikasyon A.I. Yapleri Ynetmeli$i esaslarna gre ihale edilen iler szlemesi ekiinaat zel artnamesine gre yaplmaktadr.

TEDA Trkiye Elektrik Da6,t,m

A.. Genel Mdrl6

Ekonomik ler Yksek Koordinasyon Kurulunun 30.01.1986

tarih ve 86/5 karar nolu yazs gere$i yaplmaktadr.stanbul Byk#ehir Belediyesi Gerekeleri yoktur

SK Genel Mdrl6Bayndrlk leri Genel Iartnamesinin 20. Maddesine istinadenyaplmaktadr.

Grld$ zere baz yetkilerin Bayndrlk ve skn Bakanl$nca devredilmesi yannda,kurumlarn kurulu kanunlarndan gelen yetkileri de bulunmaktadr. Bu arada, DS iin, kendikurulu kanununda aka birim fiyat yapabilme yetkisinin ifade edilmemi olmas, Saytay GenelKurulunun 17.4.1986 Tarih ve 4562 Sayl Karar ile ok nemli grlmemitir.

Birim fiyat konusu, lkemizde ok eitli kanunlarda ve ynetmeliklerde hkm ifadesi olarak yer

almaktadr. Ynetmelikleri bu aamada ele almadan, sadece kanun dzeyinde yapt$mzaratrmaya gre birim fiyat ifadesinin yer ald$ kanunlar,m,z ise aa$daki tabloda

belirtilmektedir.

Tablo.2

KANUNLARKonusu

Bay. veskan

Bak.l,6,ile ilgisi

Ad, lgili maddeBELEDYE GELRLERKANUNU2464 (RG:29/5/1981)

Madde 89 (De6i#ik: 4/12/1985 - 3239/121 md.) Harcamalarakatlma paylar iin belirlenecek hizmet giderleri, Bayndrlk veskan Bakanl$ile ller Bankas tarafndan tespit edilen ve

yaynlanan rayi ve birim fiyatlaragre hesaplanan tutarlaraamaz.

Hizmetgiderlerinin

hesab.

var

BAZI KAMU KURUM VEKURULULARINA ATSALIK BRMLERNNSALIK BAKANLIINADEVREDLMESNE DARKANUN5283 (RG: 19/1/2005)

Madde 4- Sosyal Sigortalar Kurumuna ait sa$lk birimlerinin(tanr ve tanmaz) bedelin hesabnda kullanlacak fiyatlar,belediye, ticaret odas, sanayi odas, borsa gibi kurululardan veyabilirkiilerden soruturur. Tanmazlarda bu iler iin kanunlarnverdi$i yetkiye dayanlarak ilgili dairelerce tespit edilmi# birimfiyatlarvarsa, bunlar da dikkate alnr.

Tanmazlarnbedeli.

var

DEVLET HALE KANUNU2886 (RG: 10/9/1983)

Madde 9 Tahmin edilen bedel, idarelerce tespit edilir veyaettirilir. ..yapm ilerinde bu iler iin kanunlarn verdi$i yetkiyedayanlarak ilgili dairelerce tespit edilmi# birim fiyatlar, varsa,bunlar uygulanr.

Tahmin edilenbedelin tespiti) var

ELEKTRK PYASASIKANUNU

4628 (RG: 3/3/2001)

Mkerrer Geici Madde 14 - .Elektrik retimi amacyla yaplacakyatrmlarn gerekletirilmesi iin demiryolu ulam

gzergahlarnn de$itirilmesinin zorunlu oldu$u hallerde, TCDDletmesi Genel Mdrl$nce, demiryolu ulam gzergahlarnnde$itirilmesi ii, enerji yatrmn gerekletirecek firmaya, ilgiliidareye ait birim fiyatlarla hesaplanacak yer de$itirmeye ilikinyatrm bedelinden yzde yirmibe orannda indirim yaplarakbelirlenen ve ilgili Bakan tarafndan onaylanan bedelle yaptrlr.

Yatrmbedelininhesaplanmas

FKR VE SANATESERLER KANUNU5846 (RG:13/12/1951)

Madde 42/A- Meslek birlikleri..szleme yaplabilmesi iin gereklicret tarifelerini belirlemesi: Tarifelerin tespit edilmesinde; ..rekabeti bozucu artlar oluturulmamas, yaplan snflandrma,ilgili sektrlerdeki rn fiyatlar ve bu sektrlerin gayrisafi millhsladaki pay, eser, icra, fonogram, yapm ve yaynlarn kullanmve/veya iletim skl$, birim fiyat veya gtr usul deme, demepln ve benzeri hususlar esas alnr.

Eserlerle ilgiliszlemeleriin.

GMRK KANUNU( 4458 RG: 4/11/1999)

Madde 25 . Eyann gmrk kymeti aa$daki yntemlere grebelirlenir: a), b), c) thal eyasnn veya ayn ya da benzer eyannTrkiye iinde satclardan mstakil kiilere yaplan en byk

miktardaki satna ait birim fiyata dayal kymet,..d) ..

Eyann gmrkde$erinin

belirlenmesi.


7/29

8

KAMU HALE KANUNU(4734 RG: 22/1/2002)

Madde 37- Tekliflerin de$erlendirilmesinde Birim fiyat teklifcetvellerinin incelenmesi ;Madde 63-Yapm ilerinde ,.. ..uygulama projesi yaplamayan..durumlarda.. her bir kalem i iin birim fiyat teklif almak suretiyleihale yaplabilir

haletekliflerininde$erlendirilmesi ve teklif tr.

var

KAMU HALESZLEMELER KANUNU4735 (RG. 22.01.2002 )

Birim fiyat szleme) Szleme tr.var

KAMULATIRMAKANUNU (2942 RG:

8/11/1983)

Madde 11 - kamulatrlacak tanmaz maln de$eri (belirlenenkriterler iinde) Yaplarda, ..resmi birim fiyatlar, ve yapmaliyet hesaplarn ve ypranma payn,..esas tutarak tespit edilir.

Kamulatrmabedelinin tespiti. var

Ayrca, ok sayda Ynetmelikte Bakanlk ve ilgili kurumlarn birim fiyatlarna atf yaplmaksuretiyle, eitli bedel tespitlerinde kullanlmaktadr.

D DI LKELERDE BRM FYAT VE MALYET TESPT KONULARI

lkemizdeki birim fiyat konularnn de$erlendirilmesi iin kullanlmak zere, di$er lkelerdekikullanm birim fiyat hususlarnn aratrlmas amacyla, internet ortamnda yaplan inceleme vede$erlendirmeler ok zet olarak aa$da sunulmaktadr.

I Piyasa in Fiyat Belirleme:

Mal ve hizmetlerin, piyasa iindeki de$iim de$erinin belirlenmesi iin, bir de$iim ls olarakfiyat belirleme usullerine her lkede bavurulmaktadr.

Piyasalar her ne kadar serbest braklsalar da, kamu ynetimleri fiyat belirleme hususundakipolitikalarn terk etmemilerdir.

Rekabet politikalarnn lkeler nezdinde a$rlkl olarak benimsenmesiyle birlikte, rekabetkoullarnn dzenlenmesi iin uygulanan eitli yntemler iinde, birim fiyat konusu da yeralmaktadr.

Tarih boyunca, piyasalardaki fiyat de$imelerinin veya arz/talep dengelerinin olumsuz olaraketkilendi$i dnemlerde, mal veya hizmetlerin alm ya da satm fiyatlarnn belirlenmesi iin zelkurallar gelitirilmitir. Osmanl mparatorlu$u dneminde de kadlk ve ihtisab messeselerinin,narh uygulamalar hepimizce bilinmekte olup, bu uygulama baz mallarda hal devam etmektedir.

II n#aat i#lerinde birim fiyat:

Yabanc lkelerde ve blgesel birliklerde (Avrupa Birki$i, NAFTA, Gney Asya, vs..) kabul edilenkoullar iinde, birim fiyat konusu, aynen bizim lkemizde oldu$u gibi, iki ortamdakullanlmaktadr.

Birinci ortam (hale ncesi) :naat maliyelerinin tahmin edilmesi iin kullanlan yntemler iinde,birim fiyat esasna gre kullanlan hesaplama (maliyet tahmini) yntemi kapsamnda;

kinci ortam (Szleme iin) :naat szlemelerinin tipletirilmesinde kullanlan, birim fiyat

szlemesi olarak;


8/29

9

III n#aatlarda maliyet ynetimi (Construction Cost Management):

Bu yaz iinde, szleme konularna girilmeyece$inden, maliyet tahmin usulleri iin kullanlanbirim fiyat konusu zerinde durulacaktr.

Fabrika retim sreci esasna dayanan imalat rnlerinin maliyetleri iin, bir hesaplama standardveya bir tahmin standard ekliyle piyasa gvenirlili$ini sa$layan usuller bulunmasna karlk,

inaat sreleri ile ilgili hesaplama standard gelitirme hususu bir ortak kabule ulatrlamamtr.

naat aamalarndaki proje de$iikli$i, malzeme farkllamas, iilik detaylar, ulam faktrleri,yerel zellikler, iklim koullar ve piyasa de$iimleri nedeniyle, inaat maliyetlerini tahmin etmesrelerinde nemli zorluklarla karlalmaktadr.

Dnya uygulamalar kapsamnda, gelimi lkelerdeki inaat srelerinde, birim fiyat konusu,n#aat Maliyet Ynetimibal$ile ifade edilen ihtisas ortamlarnda ele alnmaktadr.

naat maliyetlerinin hesaplanmas (veya tahmin edilmesi) iin proje sreci eitli dnemlere(aamalara) ayrlabilmektedir.

Bu yaklama gre tahmin aamalar iin;

naat proje safhalarna gre n tahmin, ara tahmin ve final tahmin olarak tip tahminaamasbulunmaktadr:

Proje ncesi yaplan n maliyet tahmini; Proje srecindeki ara maliyet tahmini; Proje kesinlik kazandktan sonras yaplan final maliyet tahmini;

olarak, ayrntl uzmanlk gerektiren bir konu olmaktadr.

Projenin tm tasarm ve hesap ilerinin bitirilmesinden sonra kullanlan final tahmin aamasndaen gvenilir bilginin elde edilmesi sa$lanr.

Tahmin etmenin amac, naat maliyeti ile ilgili kabul edilebilir nitelikte bir fikir (bir bilgi)vermektir. Tahmin sonular gerek uygulamalar belirleyebilmelidir. Projeye esas tekil edenihtiyalarn kar lanp karlanmad$nn, eldeki kaynaklara gre de$erlendirilmesi iin, maliyethesaplamalar vazgeilmez bir uzmanlk konusudur.

Bu nedenle inaat faaliyetlerinde, zellikle mteahhitlik ekibinin iinde yer almasnda fayda

grlen, maliyet mhendisi (cost engineer) ve metraj mhendisi (quantity surveyor) olarakyetkinli$i olan uzmanlar bulundurulmaktadr. Sistem mhendisli$i denilen bran da bu konularaentegre olmaktadr. Bu uzmanlarn oluturduklar kurulularn retti$i veriler, piyasa iin (reticilerve tketiciler iin) nemli bir referans kayna$olurken, di$er taraftan kamu kurumlarnn da destekald$ncelikli veri kaynaklar olarak kabul edilmektedir.

naat maliyetlerinin tahmin edilme usulleri:

i Ortalama (genel) tahmin yntemleri: (Ksa bir zaman aral$ iinde ortalamamaliyet hesap edilmesi)

ii Detayl, tahmin yntemleri: Projenin istenildi$i gibi tamamlanmas iin her trlgirdi faktrlerini (faktr birimleri ve faktr miktarlarn) hesap eden yntemler; Bu yntemlerdegenel olarak iki alt gruba ayrlrlar:


9/29

10

a Birim miktar yntemi (Unit quantity method):ilk nce metraj ve faktr birimlerbelirlenir. Devamnda, her birim iin (malzeme, ihzarat, iilik vs..) analizler yaplarak, birimmaliyetler belirlenir.(Burada, daha nce baka bir i iin yaplmanaliz de$il, sadece o ie zgnanaliz yaplr). Sonra birim maliyetlerle birim metrajlar arplarak, toplam maliyet hesplanr.

Bu yntemin avantaj, bir birim maliyetin farkl iler iin kolayca karlatrlmas ve proje

de$iikli$inde tekrar hesaplamann kolayl$dr.

b Toplam miktar yntemi(Total quantity method). lk nce proje 5 blme ayrlr:1-malzeme, 2-iilik, 3-ara gere, 4-genel giderler ve 5- kr. Bu blmlerin toplam miktarlar

belirlenir ve birim maliyetlerle arplr. Blm maliyetleri toplanarak toplam tahmini maliyetbulunur.

Yukarda belirtilen tahmin aamalarnda ve tahmin yntemlerinin o$unlu$unda, birim fiyatverileri vazgeilmez faktr girdileridir.

Ayrca, yaplan tahminlerin, inaatn bitirilmesinden sonra da de$erlendirilmesine zen

gsterilmektedir. Maliyet performanslar ynnden ve gelecekte kullanlacak fiyat veri tabanlarnntemel ynlendirici olan bu tr de$erlendirmeler, zellikle veri taban irketlerince kullanlmaktadr.

IV Uluslararas, ortamdan bir zet:

Bir projenin temel erevesini, Blmleme Yaps (WBS: Work Breakdown Structure)denilen, projenin ana i kalemlerinin anlatld$ dokman oluturur. naat ileri, elektrik ileri,mekanik iler, ulam ileri vs gibi blmlerle projenin ana elemanlarbelirlenir.

Tahmin metotlar,:Tahmin metodu olarak balca 4 model kullanlmaktadr.

1 Genel de$erlendirme iin veya proje karlatrmalar yapmak iin kullanlan ByklkDzeni tahmin: Bir inaat ile ilgili genel bilgi vermek veya projeler aras karlatrma yapmakiin kullanlan n tahmindir.Peete tahmini olarak da adlandrlmaktadr. nk bir mteahhit ilemterisinin bir $le veya akam yeme$i esnasnda aralarndaki konuma sonucu birka dakikadakararlatrlan ve bir peeteye yazlan maliyettir. Hata pay %20-30 civarndadr.

2 Alan ve/veya Hacim esas,na gre tahmini (Area & Volume Estimating), Planlanan

inaatn miktar bilgileri (lleri) varsa, bu metot kullanlabilecektir. Kk bir bilgi yeterlidir.Yapnn kullanm amacna gre yap maliyet hesab yaplabilir. Kullanm amacna (fabrika, hastane,okul, apartman vb), temel eidine (mtemadi temel, kazk vb), styap tercihine (elik, beton, vb.)gre yaplan yaklak maliyet hata pay %15dir.

3 Derlenmi# tahmin ve sistem tahmini (Assembly & System Estimating) Projeninplanlama aamalarnda, bte olanaklarna gre dzenlenen yaklak maliyet hesabnda tercihedilen modeldir. Bu yntemde yapm 12 alt sisteme ayrlmtr (kaz, temel alt, st yap, dcephe,at, ince iler, nakliye ileri, mekanik, elektrik, genel giderler ve kr, zel iler ve antiye ileri).Projeye gre ilgili alt sistemlerin maliyetleri Iekil 3.1den anlalaca$ zere yaklak 1 gndetahmin edilebilmektedir. Bu metotta hata pay %10dur.

4 Birim fiyat usul tahmin ve program tahmini (Unit Price & Schedule Estimating).Birim fiyat tahmin ynteminde projenin tm ayrntl planlarna ve artnamelere ihtiya vardr.


10/29

11

Btn modeller arasnda do$ruluk pay en yksek olan metottur. Ancak hesaplamas zamangerektirir. Bu metot en do$ru sonucu veren ve drt metot iinde en detayl olandr. naatdokmanlarnn hazrlanmas, teklif verme ve inaat srelerinde kullanlr. Hata pay %5dir.

Her tahmin metodunun gvenirlilik dzeyi de farkldr. John Bledsoenun, gvenirlilikdzeylerinin karlatrmal olarak kolayca anlalabilmesi iin izdi$i grafik anlatm aa$dadr.Birim fiyat yntemine do$ru gidildi$inde maliyet tahmin sresi artmakta ancak do$ruluk (kesinlik)

derecesi artmaktadr.

V lkelerden rnekler:

ABDde kullanlan birim fiyat bilgileri ile ilgili olarak, kamu sektr iinde zellikle silahlkuvvetler (ordu) iin yaplan iler iin federal dzeyde eitli dzenlemeler bulunmaktadr. Federal

bakanlklarn dnda yer alan, Genel Hizmetler daresi isimli ba$msz kurum, federal binalarlailgili ihaleler iin fiyat belirlemeleri yapt$ gibi, zel firmalarca retilen veri tabanlarndan dayararlanmaktadr.

Maliyet mhendisli$i ile ilgili baz tanmlarn ve yntemlerin standartlatrlmasna allmaktadr,fakat bunlarn o$u referans olarak hazrlanmtr. Zorunlu de$ildir. Buna karn zel firmalartarafndan retilen fiyat verileri ve inaat bilgileri, hem kamu hem de zel sektr kurumlarncayaygn olarak kullanlmaktadr. Bu irketler veri satarak para kazanmaktadrlar. Birim fiyat(unit price) verileri de bu kapsamdadr.

Kamu kurumlarnca kullanlan Genel naat Maliyet Klavuzu(General Construction Cost ReviewGuide), Ticari Birim Fiyat Katalogu (The Commercial Unit Price Book) ve eitli yazlmlar

bulunmaktadr.

Yaynlarna en ok itibar elden firmalar BNI ve RSMeans irketleridir.

RSMeans firmas, REED naat firmasnn bir alt kuruluudur.

Byklk Dzeni tahmin yntemi

Alan ve hacim esasna gre tahmin yntemi

Derlenmi tahmin ntemi

Birim fiyat tahmin usul

Kesinlik

durumu

En ok kesinlik

En az kesinlik

Saatler Gnler HaftalarTahmin hesaplarnn yapldsre


11/29

12

Reed Verileri grubunun bir alt irketi olan Reed Construction Data firmas, Kuzey Amerikaktasndaki i dnyas iin inaat verileri satmaktadr. Pazar analizi, yap malzemeleri, maliyetverileri, lider kurulu vs konularnda ok eitli veriler hazrlamaktadr. Bu firmann emsiyesialtnda da, RSMeans Construction biriminin retti$i maliyet verileri bulunmaktadr. naatsreleriyle ilgili ok ayrntl tahmin kaynaklarnn ve fiyat bilgilerinin bulundu$u eitli yaynlarvardr ve bu firmann retti$i periyodik fiyat kitaplar ABD ve Kanada lkeleri iin temel kaynak

durumundadr.

HOLLADAdaki Maliyet Mhendislik Dan,#manl,6,(Cost Engineering Consultancy) her trltaahht ii ile ilgili hizmet ve yazlm retmekte ve bu arada birim fiyat hususunda da nemli birkaynak durumundadr. 1996 ylnda kurulmu olup, uluslararas maliyet mhendisli$iorganizasyonu yapmaktadr.

Bu firma, Hollanda Maliyet Mhendisleri Birli$i (DACE - Dutch Association of Cost Engineers)iin veri tabanlar retmektedir. naat maliyetlerinin hesaplanmasnda kullanlan fiyat bilgilerininyer ald$ DACE Fiyat Katalogu Avrupa piyasalarnda ska kullanlmaktadr.

JAPONYA: naat konular ile ilgili malzeme ve aralarla ilgili maliyet hesaplamalar (birimfiyatlar) kamu kurumlar tarafndan belirlenmekte ve yar resmi organlar vastasyla ilanedilmektedir. Yap malzemeleri ile ilgili olan Uluslararas Ticaret ve Sanayi Bakanl$nn fiyatkitaplarbulunmaktadr.

NGLTEREde kamu kurumlar ve zel firmalar vastasyla birim maliyet (inaat birim oran)bilgileri retilmektedir. Bina Maliyeti Bilgi Hizmeti(Building Cost Informatin Service) isimliirketin retti$i maliyet bilgileri bakanlklarca da kullanlmaktadr. Iirketin yaynlarndanyararlanld$gibi, irkete abone olmak suretiyle gncellenmibilgiler temin edilmektedir.

HNDSTAN Eyaletlerde kullanlan sistem, esas olarak kamu kaynakl maliyet bilgilerininkullanlmasdr. Bayndrlk hizmetleri iin, Standart Veri Kitab isimli kaynakta analiz bilgileri

bulunmakta olup, birim fiyatlar iin Temel Birim Fiyat Program hazrlanmtr. Ancak bulkedeki temel eletiri de, analiz bilgilerinin eskili$i ile ilgilidir. naat birim fiyat analizleriyenilenmemitir.

IV Avrupada 1998 y,l,nda kabul edilen direktif

Avrupa le$inde, zellikle Avrupa Birli$i btnl$nde nemsenen ekonomik birlik esaskapsamnda, tketicilerin korunmasna dnk eitli tedbirler alnmaktadr. Bu konuyla ilgi ve

bizim buradaki konumuza destek sa$layacak olan nemli bir dzenleme de, 1998 ylnda kabul

edilen direktiftir.

Tketiciye Sunulan rnlerin Fiyatland,r,lmas,nda Tketicinin Korunmas, Hakk,nda, 16ubat 1998 tarih ve 98/6/EC say,l, Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi .(Directive98/6/EC of the European Parliament and of the Council of 16 February 1998 on consumer

protection in the indication of the prices of products offered to consumers. Official Journal L 080 ,18/03/1998 P. 0027 0031) ile ok nemli ortak uyumlatrma esaslarbelirlenmiir.

Bu Direktifin amac, tketicilere sunulan rnlerin sat fiyat ile rnlerin birim llerine grefiyatlarnn belirlenmesini taahht etmek suretiyle, tketicilerin bilgilerini gelitirerek fiyatkarlatrlmasn kolaylatrmaktr.


12/29

13

Tketicinin korunmas ile beraber, iletmeler ve rnler arasnda sa$lkl rekabet koullarnnyaratlmas iin ortak ilkelerin kabul edilmesi esas gzetilerek, fiyat belirleme iinin gereklili$ivurgulanmaktadr. Bu esaslar iinde birim fiyat hususu da bulunmaktadr.

Direktifin getirdi$i tanmlar iinde iki nemli tanm bulunmaktadr.

sat,# fiyat,: KDV ve di$er tm vergiler dahil, bir rn birimi iin nihai fiyat, anlamna

gelir;

birim fiyat: Bir rnn pazarlanmasnda, ye lkelerde yaygn olarak kullanlan birimlsne (bir kilogram, bir litre, bir metre, bir metre kare veya bir metrekp vs) gre, KDVve di$er tm vergiler dahil, nihai fiyat anlamna gelir.

Satfiyat ve birim fiyatbelirleme zorunlulu$u ile, tketicilerin bilgi edinmelerine katk sa$lamaksuretiyle rnler aras optimum dzeyde karlatrma yapma imkanlar yaratlmaktadr. lkelerdekullanlan l birim (kilogram, litre, metre kare vs..) farkll$nn yaratt$ karmaay nlemehususu, nemli bir hedef olarak gsterilmektedir.

Tm rnler iin satfiyat ve birim fiyatbelirtilecektir.

Baz zel durumlar iin ye Devletler bu zorunlulu$u uygulamayabilirler. Birim fiyat belirtmekzorunlulu$unun, belirli koullar altnda baz kk perakende iletmeleri iin ar bir ykgetirece$ini dikkate alarak, ye Devletlerin bu nedenle uygun bir gei dnemi boyunca buzorunlulu$u uygulamaktan kanmalarna izin verilebilmektedir. Ayrca baz zel durumlar iin,

birim fiyat hususunun karklk yarataca$dncesiyle, ye devletlerin serbest braklmas dazikredilmitir.

Satfiyat ile birim fiyat kolayca tanmlanabilir ve kesin nitelikte olmaldr.

Gda drnler iin, birim fiyatlarn kullanlaca$ rn kategorileri ile ilgili listeler oluturabilir.

ye Devletler bu Direktifi stlenen ulusal hukukun ilgili tm kiilere bildirmek iin uygunnlemleri sa$layacaklardr.

VII Uluslararas, Maliyet Mhendisli6i Konseyi

(ICEC- International Cost Engineering Council) 1976 ylnda oluturulan bu kurulua 40 lkedenye olarak eitli kurumlar ve kiiler bulunmakta ve bu tekilat 120,000 mhendisle (maliyet/metrajmhendisleriyle) irtibat sa$layacak bir imkana sahiptir. lkeler aras ibirli$i ile projeynetimlerinde verimlili$i arttrma amac gdlmektedir.

ICECe ye devletlerdeki ye kurulular, kendi lkelerinde inaat sreleri ile ilgili olarak eitlikonulara ilikin:

-veri retilmesi (fiyat bilgileri de bu kapsam da ele alnmaktadr)-proje standartlar gelitirilmesi-proje ynetimi-de$erlendirme srelerine ilikin yntemlerin gelitirilmesi-maliyet ve metraj mhendisli$i e$itimlerinin verilmesi

hususlarnda ncelikleri ve gvenirlilikleri kabul edilmi kurululardr. ICECe ye kurulularn(kii olarak de$il), blge numaralandrmas ile lkelerine gre isimleri aa$dadr:


13/29

14

Birinci Blge: Kuzey ve Gney Amerikadan lkeler (5 lke)ABD :AACEI (AACE - International)Kanada :AACEC (AACE )Venezuela:GOGRC (Grupo OFC Guia de Costos)Brezilya:IBEC (Instituto Brasileiro de Engenharia de Custos)Meksika :SMIEFC (Sociedad Mexicana de Ingeneira Economica)

kinci Blge : Avrupa ve Yakn Do$u lkeler (17 lke)Avusturya:PMA (Projekt Management Austria)ekoslavakya:SPR (Czech Association of Project Management)Danimarka:FDP (Danish Project Management Association)Finlandiya:PRY (Project Management Association of Finland)Fransa :AFITEP (Association Francophone de Management de Projet)Hollanda :DACE (Nederlandse Stichting Voor Kostentechniek)ngiltere :ICES (Institution of Civil Engineering Surveyors)ngiltere :ACostE (Association of Cost Engineers)spanya :AEIPRO (Associacin Espaola de Ingeniera de Proyectos)

sve:SPMS (Swedish Project Management Society)talya :AICE (Associazione Italiana dIngegneria Economica)zlanda: VSF (Project Management Association of Iceland)Macaristan:GTE / MKK (GTE Cost Engineering Club)Norve: NFP (Norsk Forening for Prosjektledelse)Romanya: RACE (Romanian Association of Cost Engineering)Slovakya:SPPR (Project Management Association of Slovakia)Slovenya:ZPM (Slovenian Project Management Association)Yunanistan: PMG (Project Management Greece)

nc Blge Afrika lkeleri :(6 lke)

Gana: GhIS (Ghana Institution of Surveyors Quantity Surveying Division)Gney Afrika:ASAQS (Association of South African Quantity Surveyors)Gney Afrika: PMSA (Project Management South Africa)Gney Afrika:SAPCI (Southern African Project Controls Institute)Kenya:IQSK (Institute of Quantity Surveyors of Kenya)Maritus:MAQS (Mauritius Association of Quantity Surveyors)Namibya:INQS (Institute of Namibian Quantity Surveyors)Nijerya:NIACE (The Nigerian Institute of Appraisers and Cost Engineers)Nijerya:NIQS (Nigerian Institute of Quantity Surveyors)

Drdnc Blge: Asya Pasifik lkeleri: (10 lke)Avustralya:ACES (Australian Cost Engineering Society)Avustralya: AIQS (Australian Institute of Quantity Surveyors)in: CECA (China Engineering Cost Association)Fiji: FIQS (Fiji Institute of Quantity Surveyors)Hindistan: PMAI (Project Management Associates )Hong KOng: HKIS (Hong Kong Institute of Quantity Surveyors)Japonya: BSIJ (Building Surveyors Institute of Japan)Japonya: JSCPE (Japan Society of Cost and Project Engineers)Malezya: ISM (Institution of Surveyors, Malaysia)Singapur:SISV (Singapore Institute of Surveyors and Valuers)

Srilanka:IPMSL (Institute of Project Managers of Sri Lanka)Srilanka: IQSSL (Institute of Quantity Surveyors of Sri Lanka)Yeni Zelanda: NZIQS (New Zealand Institute of Quantity Surveyors)


14/29

15

VIII D,#lkelerle ilgili ara#t,rman,n de6erlendirilmesi.

1. Birim fiyatlarla ilgili olarak lkelerde hem kamu,hem de zel kaynaklarkullanlmaktadr.

2. Genel olarak gzlenen yaklam, geli#mekte olan lkelerdekamu kaynakl veri tabanlarna(kamunun hazrlad$birim fiyatlara) itibar edildi$idir.

3. Geli#mi# lkelerin tercih etti$i genel durum, tm hizmetlerde de$il, sektrel olarak kamukaynaklarna bavurulmasdr. rne$in karayolu yapmlar veya baraj yapmlar iin, kamusektrnn birim fiyatlar tercih edilmektedir; baz durumlarda da zorunludur.

4. Kamu kurumlarnn retti$i birim fiyatlar sektre gre veya lkesine gre zorunluolabilmektedir.

5. zel firmalarca retilen birim fiyat bilgilerinin tercih edildi$i durumlar (zellikle KuzeyAmerikada), fiyat bilgisi reten #irketin gvenirli6i ile ilgilidir.

6. Birim fiyat tespitlerinde gvenirlili$i temin eden husus, toplanan bilginin yresel veperiyodik olarak hassasiyet dzeyinin yksek olmasndandr.

7. Birim fiyatlar tespit edilirken, pazar aratrmalar yaplmas yannda, zellikle bitirilmi#(kesin kabul yaplm) projelerin maliyet bilgilerinden yararlanlmasna nemverilmektedir.

8. Veri tabanlar oluturulurken, rayi fiyatlar (current prices) iin detayl, ara#t,rmayaplmasok nemsenmektedir.

9. #analizleri, iblmleme yaplar ve birim fiyat analizleri ile ilgili hususlar, bu konulardaveri taban satan bilgi irketlerinin en ok destek aldklar konulardr.

10.Tespit edilen genel birim fiyatlar, #ehir maliyet endeksleri kullanlarak yresel de$erleredntrlmektedir.

11.Gemi yllarn birim fiyatlar, bitirilmi proje maliyetleri ile uyarlanarak tarihi maliyetendekslerielde edilmektedir.

12.Birim fiyat konusu, sadece mteahhidin veya mterinin basit olarak bir arpm metoduusul ile kullanaca$ veri olarak de$il, bir metraj mhendisi veya bir maliyetmhendisi denilen ihtisas meslekleri vastasyla ele alnan zel bir alma alandurumundadr.

13.n#aat muhasebe teknikleri ve in#aat maliyeti ynetimi konular iinde, birim fiyathususlarna ok nem verilmektedir.

14.Birim fiyatlarn belirlenmesi iin oluturulan kurallar, serbest piyasa politikalarnbenimseyen lkeler iin, rekabet ko#ullar,n,n dzenlenmesi ve m#terinin korunmas,iin temel alnan politikalardan biridir.


15/29

16

E TAR F, ANALZ ve BRM FYATLARIN LKEMZDE KULLANIMI

Yksek Fen Kurulu Bakanl$ ve Bakanlka verilen yetki erevesinde ilgili di$er idarelercehazrlanan ve her ylbandan geerli olmak zere yaymlanan Tarif, Analiz ve Birim Fiyatlar; 2886sayl Devlet hale Kanununa gre ihale edilen ve halen yrtlmekte olan yapm ilerinde zorunluolarak kullanlmaktadr.

malat miktarlar ve birim fiyatlarn yer ald$keif cetvelleri zerinden tenzilat yaplmak suretiyle2886 sayl Kanuna gre ihale edilen bu ilerde; naat ve Tesisat Birim Fiyatlar ve Tarifleriszleme ekine konulmakta ve gerekletirilen imalatlarn bedeli uygulama ylnda yaymlanan

birim fiyatlar kullanlarak hesaplanmaktadr. Ayrca bu szlemelerde, ana inaat malzemelerininyl iinde artan fiyatlar fiyat fark kararnameleri gere$i ilave olarak denmektedir.

Di$er taraftan, 2003 sonrasnda yrrl$e giren 4734 sayl Kamu hale Kanununa gre her nekadar i kalemi/i gruplarna ilikin fiyatlar yklenici teklifiyle oluturuluyor ise de, bu kapsamdaihale edilen yapm ilerinde, ihale ncesi hazrlklar erevesinde bavurulan en nemli kaynakBakanl$mz birim fiyatlar olmakta ve bu nedenle, kamu kurum ve kurulular ve inaatsektrnn di$er paydalar tarafndan zorunlu olmamasna ra$men piyasa aratrmalarnn yannda,gerek maliyetlerin tespiti ve gerekse belirlenmi ortak imalat tarifi, teknik artlar ile ortakterminoloji ve gncel standartlarn mesnet alnmas ihtiyacna ynelik olarak kullanlmaktadr.

4734 sayl Kanun kapsamndaki yapm ileri ihaleleri genel olarak, gtr bedel teklif veya birimfiyat teklif almak suretiyle yaplmakta ve 4735 sayl Kanuna gre szlemelere ba$lanmaktadr. Bu

szlemelerde gerekletirilen imalatlar iin denecek fiyat farklar ise yaymlanan aylk fiyatendeksleri kullanlarak hesaplanmaktadr.

Yaplarn planlanmas, tasarm ve inas srelerinde maliyet tahminlerinin gvenilir kaynaklardansa$lanan, olabildi$ince do$ru ve gereki verilerle yaplabilmesi nem tamakta, inaat yatrmnnok eitli imalat ve malzeme girdisinden olumas nedeniyle, maliyet tahminlerinin gerekianalizlere dayandrlabilmesi ve mevcut kaynaklarn etkin ve verimli kullanlmas nemli bir konuolarak grlmektedir.

hale ncesinde, imalat tarifleri ve yaklak maliyetin belirlenmesi srecinde, bakaca gvenilir veritaban olmamas nedeniyle yaymlanan birim fiyat, tarif ve analizler kullanlmakta, istekliler

tarafndan verilen teklif ve analizlerin gerekli$inin sorgulanabilmesi iin de yine, kamu tarafndanoluturmu olan birim fiyat sistemine gittike artan oranda ihtiya duyulmaktadr.

Projesinde yapm ngrlen, malzeme, iilik, nakliye vb. girdilerin birlikte yer alaca$ imalatkalemlerinin, ncelikle tarif ve gerekti$inde analiz edilmesi ve yaklak fiyatlarnn belirlenmesisrecinde yaplmas gerekecek piyasa aratrmasnn zahmetli olmas nedeniyle, kamu tarafndanoluturulmu, gncel, yeni ve gvenilir verileri ieren referans de$er niteli$indeki bu fiyat, maliyetsisteminin sreklili$inin korunmas gerekmektedir.


16/29

17

F BRM FYATLARIN HAZIRLIK ve TESPT SREC

Bakanl$mza ait rayi ve birim fiyatlar, Kurulca ok kapsaml aratrma, inceleme ve

de$erlendirmeler sonucu her ylbandan geerli olmak zere hazrlanarak yaymlanmaktadr.

Bu hazrlklar erevesinde yaplan almalarla, yl iindeki fiyat hareketlerinin de dikkate alnd$veri toplama, fiyat tespit ve analiz sreci tamamlanarak, makul, gvenilir, uygulanabilir ve kabuledilebilir nitelikte, piyasadan elde edilen gerek verilere dayanan ve optimum artlar barndrande$erlere ulalmaktadr.

malat kalemlerine etki eden ham madde fiyatlar ve iilik dhil ok sayda parametreningzetildi$i ve gerekti$inde belgelendirildi$i bu almann sonucunda bulunan rayi ve birim fiyatverileri, Kurul tarafndan de$erlendirilmekte ve sonularn gerek piyasa koullarn yanstmasnazen gsterilmektedir.

Mali, ticari endieler ve di$er olumsuz etkilerin varl$ dikkate alnd$nda, gvenilir nitelik vesaydaki verilere ulamann gl$ bilinmektedir. Piyasaya yeni arz edilecek ayn kategoridekimalzemelerin arzn engelleme veya ede$er rnlerin piyasadan ekilmesi amacna matuf olarakgnderilen dk fiyat listeleriyle, yaymlanan birim fiyatlar ykc rekabetin aleti haline getirmeisteklerinin de yaand$serbest piyasa koullarnda, bu aldatc verilerin fark edilerek ayklanmasnemli olmaktadr.

2003 ncesinde szlemeye ba$lanan ok saydaki iin halen devam ediyor olmas ve bu iler iinher yl yaymlanan rayi ve birim fiyatlara ihtiya duyulmas nedeniyle, malzeme fiyat fark alan

kalemler dhil btn i kalemlerinin fiyatnn belirlenmesinde, devam eden szlemelerin idengesinin bozulmamasna ayrca dikkat edilmektedir.

2003 sonrasnda, 4734 sayl Kanun gere$i yklenici teklifiyle i kalemlerine ait fiyatlaroluturuluyor ise de, idarelerce imalat tariflerinin ve yaklak maliyetin, yaymlanan birim fiyat,tarif ve analizlere gre yaplyor olmas, verilen teklif ve analizlerin gerekli$inin sorgulanabilmesiiin de yine, oluturulan birim fiyat sistemine gittike artan oranda ihtiya duyulmas,almalarmzda azami zenin gsterilmesini gerekli klmaktadr.

Kamu kaynaklarnn verimli kullanlmas iin yeniliki rnlerin, yerli malzemelerin tevikedilmesi ile kullanm yaygnlaan yeni imalatlar iin yapm artlar, tarif ve analizlerin yeni(den)

oluturulma ihtiyacna ynelik olarak, mevcut birim fiyat ve rayilerin says her yl arttrlmakta,ayrca bu imalatlara ilikin ilave analizler hazrlanmaktadr.

Haz,rl,k a#amalar, genel olarak a#a6,daki #ekilde belirtilebilir.


17/29

18

Bu erevede;

reticiler tarafndan yaplan ba#vurular ile yeni teknolojiler gere$i olarak listelere dhiledilmesi dnlen malzemeler, firma tarafndan verilen teknik bilgi, belge, sertifikalar ile eldeedilen di$er dokmanlar zerinden Kurul teknik uzmanlarnca incelenir. rnlerle ilgilide$erlendirilme sonular Kurula sunulmak zere hazrlanr. retici ve pazarlayc firmalarn, sektrdeki dernek ve birliklerin, ticaret ve sanayi

odalarnn ve kamu kurumlarnn rettikleri ve pazarladklar malzemelerin fiyatlarn bildirmeleriBakanlk tarafndan resmi yaz, ile istenir. Yazmalar sonucunda elde edilen veriler, iller program veri tabanndan alma tablolarnaaktarlan ve piyasadan fiilen elde edilen veriler tablolara ilenerek rayi ve birim fiyatlarn tespitineynelik de6erler olu#turulur. Fiyat verileri ile rayi ve birim fiyat listelerinde yer almak iin bavurusu yaplanmalzemelere ait rayi, analiz ve birim fiyatlar, Birim Fiyat alma Grubu tarafndan tasnif ve nde6erlendirmeyetabi tutulur. Birim fiyat alma gurubu tarafndan tasnif ve n de$erlendirmeye tabi tutulan rayi, analizve birim fiyat verileri ile listelere girmek zere incelemesi tamamlanan rnlerin de$erlendirilmesonular Kurula sunulur, Kurul tarafndan de$erlendirilerek karara ba6lan,r.

#sreleri #ematik olarak a#a6,daki gibidir:

Gncelleme -- Yeni Olu#turma

Yeni Bavurular

(Firma, STK, Kamu)

Elde Edilen Verilerinalma Tablolarnalenmesi

Bilgi Toplama, nceleme,Firma Toplantlar(Gerekli hallerde STKlar iletoplant ve antiye ziyaretleri)

Yllk Rayi ve BirimFiyatlar Belirlemeye Ynelik

n De$erlendirme(Birim Fiyat alma Grubu)

Yeni Bavurulara YnelikTasnif ve n De$erlendirme

(Birim Fiyat alma Grubu)

YFK Karar Toplantlar

Bilgi/Veri Toplama-Aratrma

(Firma, STK, Kamu,Pi asa, Fuar, nternet

YFK Karar,n,nAl,nmas,

Birim Fiyatlar,nYay,mlanmas,

(nternet-Kitap)

Tarif ve Analizhtiyac

Varsa Oluturulur

BakanOnay,


18/29

19

Fiyat tespit srecinde;

retici, da$tc ve satc firmalar ve temsilcileri (yesi bulunduklar dernekler, birlikler, siviltoplum kurulular) ile her yl yaklak 200 toplant gerekletirilmektedir.

Kamu sektr dahil yzlerce yazma yaplmakta, retim ve satm noktalarnda veri tespitleri, fuar

ziyaretleri, web siteleri ve ok sayda grmeler sonucunda her yl elde edilen yaklak 300 000adet nitelikli fiyat verisi de$erlendirilmek zere alma tablolarna aktarlmaktadr.

imento ve beton elik ubuklar, ile ilgili rayicin tespiti iin toplan,lan verilerini#lendi6i al,#ma tablosu blmleri, rnek olarak a#a6,da verilmektedir.

Toplanlan bu verilere, Bakanl$mz tarafndan, Bakanl$mz internet sitesinde cretsiz olarakkullanclarn hizmetine sunulan ller Program, vastasyla l Mdrlklerimizden her ay dzenliolarak programn veri tabanna aktarlan yaklak 150 000 adet fiyat verisi de eklenilmekte olup, buverilere ayrca, 2007 ylnda cretsiz olarak hizmete sokulanwww.bayindirlik.gov.tr/turkce/sayfa.php?Sayfa=pozliste linki vastasyla di$er kullanclar daulaabilmektedir.


19/29

20

ller Program,nda, Portland imentosu Rayici iin yer alan Sorgulama Sayfas,,a#a6,da rnek olarak verilmektedir.

Kamu kayna$nn verimli kullanlmas ve zel fiyat yaplmasnn azaltlmas ile birlikte, yeniliki

rnlerin, yerli malzemelerin tevik edilmesi, kullanm yaygnlaan yeni imalatlar iin yapmartlar, tarif ve analizlerin oluturulma ihtiyacna ynelik olarak; 2003 yl banda 10 710 olanbirim fiyat ve rayilerin says 2011 yl itibariyle 16265 adete ulamolup ayrca bu fiyatlara ait1586 ilave analiz hazrlanmtr. Bu srete, gncelli$ini kaybeden i kalemlerine ait yaklak7500 adet rayi ve/veya birim fiyatlar listelerimizden karlmtr.

Rayi ve birim fiyatlarla ilgili say,sal grafik a#a6,da verilmektedir.

a. n#aat:


20/29

21

b. Makine ve Elektrik Tesisat,:

Herhangi bir yeni imalat kaleminin birim fiyat, oluturulmak istenildi$inde, ncelikli olarak oimalatn sreleri belirlenmekte, l ve tarifi yaplmaktadr. Daha sonra, imalat yerinde veesnasnda tutulan iilik ve makine alma puantajlar ile kullanlan girdilerin cins ve miktarlarnntespiti yaplarak imalata ait analiz ve yardmc analizler oluturulmaktadr. Bu analizlerde yerverilen girdi miktarlar ile rayileri arplmak suretiyle bedel bulmakta; bu bedele genel giderler ilemteahhitlik kar karl$( % 25) ilave edilerek imalat kaleminin birim fiyatbelirlenmektedir.

Kullan,m, yayg,nla#an yeni imalatlar,n birim fiyatlar,n,n tespitine ili#kinBa#kanl,6,m,zca yap,lan al,#malara rnek olarak, Jet Grouting Kolon Te#kiliimalat,n,n tarif ve analiz edilmesi ve birim fiyat,n,n belirlenmesi sreci:

Yaplan inceleme ve aratrmalar ile fiilen yapm esnasnda kullanlan makine, ekipman ve di$ergirdiler yerinde tespit edilmi ve uygulanan yapm tekni$i ve zemin snflarna gre imalatn ikia#amada tarif ve analiz edilmesineKurul tarafndan karar verilmitir.


21/29

22

Bu kapsamda yaplan inceleme ve tespit sreci sonrasnda Enjeksiyon Deli6i A,lmas, ile JetGrouting Kolon malat, Yap,lmas, imalatlarna ilikin tarif, analiz ve birim fiyatlar aa$dakigibi oluturulmutur.

BRM FYAT TARFLER:


22/29

23

BRM FYAT ANALZLER:


23/29

24

BRM FYATLARI:

Makine ve elektrik tesisat, i# kalemlerine ait birim fiyat rnekleri a#a6,daverilmektedir.

MAKNE TESSATI

ELEKTRK TESSATI


24/29

25

n#aat ve Tesisat Birim Fiyatlar, aa$daki blmlerden mteekkil olarakyaymlanmaktadr

1- naat Birim Fiyatlarna Esas ilik-Ara ve Gere Rayi Listeleri,2- naat Birim Fiyat Tarifleri Eki Fiyat Listesi,3- Shhi Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,4- Kalorifer Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,5- Mterek Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,6- Havalandrma ve Klima Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,7- Otomatik Kontrol Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,8- Brlr Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,9- Mutfak Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,10- amarhane Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,11- So$utma Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,12- Hastane Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,13- Yangndan Korunma Donanm ve Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,14- Kuvvetli Akm Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,15- Zayf Akm Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,16- Telefon Santralleri Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,

17- Asansr ve Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,18- Dizel Elektrojen Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,19- Yldrmdan Korunma Tesisat Birim Fiyat ve Tarifleri,

Ayrca, uygulamay ynlendirecek genel notlar ve aklama ksmlar kitapta yer almakta ve herblmde yer verilen i kalemlerinin uygulama artlar iin maddeler halinde hkmlerbulunmaktadr.

naat birim fiyatlarna ait tarif ve analizler, yaymlanan kitabn ierisinde bulunmamakta ancak,elektronik ortamda kullanclarn hizmetine sunulmaktadr. Makine ve elektrik tesisat kalemlerineait tarifler ve analize esas montaj bedelleri kitapta yer almaktadr.

Birim fiyat analizlerinin son satrnda gsterilen kr ve genel masraf oran 1957 ylnda BayndrlkKurulunca alnan bir Kararla, % 15 den % 25e karlm olup halen analizlerimizde bu orankullanlmakta ve genel olarak, % 25 orannn % 10u mteahhitlik kr, % 15i genel giderlerkarl$olarak uygulanmaktadr.

G BRM FYATLARIN YAYIMLANMA SREC

Birim fiyat hazrlk ve tespit sreci sonrasnda alnan Yksek Fen Kurulu Karar (Ek:2), SaynBakann onayna sunulmakta; onaya mteakip yaymlanarak yrrl$e konulmaktadr.

Bakanl$mzca hazrlanp, 2007 ylna kadar kitap olarak yaymlananBayndrlk veskn Bakanl$n#aat ve Tesisat Birim Fiyatlar,, 2008 ylndan itibaren nternetortamnda da kullanclarn hizmetine sunulmutur.

Rayi, Birim Fiyat, Tarif ve Analizlere, Bakanl$mza ait www.bayindirlik.gov.tr/birimfiyat/linkikullanlarak ulamak mmkn olmakta, bu linki tklayan kullanclar ynlendirilen sayfadan

programa giri yapabilmektedir. Sisteme yeni abone olmak isteyenler iin aklayc bilgiler aynsayfada bulunmakta, aboneli$ini gerekletirip sisteme giri yapan kullanclar ilgili rayi, birimfiyat, tarif ve analizlere drt farkl seenekle arama yaparak ulaabilmektedir.


25/29

26

Sisteme ye olmak isteyen kullanclar, 3 abonelik tipinden seecekleri abonelik tipine greinternet sitemizde belirtilen banka hesabna, belirtilen creti yatrmakta ve internet zerindenabonelik formunu doldurarak, yeliklerini tamamlayabilmektedirler. yeler, abonelik tipine gregnlk 100, 200 ya da 300 adet rayi ve birim fiyat grntleyebilmektedirler. yelere bu ekildekota getirilerek yaynlarmz telifsiz kullanan firmalarn nlenmesi ve hizmetin daha geni alanlaraulatrlmas sa$lanmaktadr.

Yaymlanan kitabn ierisinde bulunmayan ancak, elektronik ortamda kullanclarn hizmetinesunulan, inaat birim fiyatlarna ait tarif ve analizlerin listesi Ek:1 de verilmektedir. Makine veelektrik tesisat kalemlerine ait tarifler ile analizlerine esas montaj bedelleri kitap ierisinde yeralmaktadr.

H YAPI YAKLAIK BRM MALYETLER ve FYAT ARTI ORANI TESPTLER

Bakanl$mzca; tarif, analiz, rayi ve birim fiyatlarn oluturulmasnn ve tespit edilmesinin yansra, yap maliyetlerinin tespitine yardmc olmak zere ayrca, yapm uygulamalarnda maliyet

belirleme ve gncelleme almalarna katk sa$layan niteli$i olan ve itibar edilerek eitli alanlardayo$un ekilde kullanlan birim maliyetler, fiyat art oranlar ve katsaylar, her yl sektrnkullanmna sunulmak zere hazrlanmakta ve tebli6ler halinde yaymlanarak yrrl$ekonulmaktadr.

Tespit edilen birim maliyetler, fiyat art,#oranlar, ve katsay,lar; belge tutarlarnn, maliyetlerinve/veya ihale sonucu belirlenmibedellerin, de$erlerin, yllara veya farkl zaman periyotlarna gredntrlerek gncellenmesi amacyla, kamu ve zel sektr tarafndan kullanlmakta ve nemli bir

ihtiya bu almalarla karlanmolmaktadr.

Di$er taraftan, yaymlanmbu tebli$lerde yer alan bedel ve oranlara, maliyet tespitlerine ilikinYarg, Kararlar,ndaitibar edilerek mesnet alnd$bilinmektedir.

1. Yap, Yakla#,k Birim Maliyetleri

Yapm ilerinde kullanlan i kalemlerinin her birinin birim fiyatnn alt girdileriyle birliktedetaylaryla tespit edilebilir olmas sonucunda, genel olarak bina tr yaplarn m2 birimindeyaklak maliyetlerinin belirlenmesi ilemi daha kolay hale gelmitir. Birim fiyatlarn o yl iintespit edilmesi ve yaymlanmasnn akabinde, bu veri tabann kullanan Bakanl$mzca

oluturulmu bir program vastasyla m2 biriminde Yap, Yakla#,k Birim Maliyetleribulunmaktadr.

Tamamlanan szlemelerin, uygulama projeleri ve kesin hesab zerinden hesaplanan birim maliyettespitleriyle de desteklenen bu almalarla belirlenen maliyetler ncelikle, Mimarl,k veMhendislik Hizmetleri artnamesi'nin3.2 maddesi gere$i olarak proje hizmetlerine esas olmakzere Bakanl$mzca hazrlanmakta, Mimarl,k ve Mhendislik Hizmet BedellerininHesab,nda Kullan,lacak Yap, Yakla#,k Birim Maliyetleri ad altnda her yl Tebli$ ekindeyaymlanmaktadr(Ek:3).

Yap Yaklak Birim Maliyetleri, her ne kadar mimarlk ve mhendislik hizmet bedellerininhesabnda kullanlmak zere belirlenmi olsa da; gerek imarve yap, denetimmevzuat ve gerekseSosyal Sigortalar Kanunu uyarnca kullanlmakta, uygulama prati$i ve gvenilirlik asndan


26/29

27

eitli amalar iin tercih olunmaktadr. Ayrca, baz kamu kurumlar, anahtar teslim gtr bedelteklif almak suretiyle gerekletirdikleri ihalelerin yaklak maliyetlerini, tebli$deki birimmaliyetleri esas alarak tespit etmektedirler.

Yap ruhsat vermeye yetkili idarelerce, maliyet hesaplar iin Tebli$'de yer alan snf ve grupncelikle tespit edilerek ilem yaplmakta; yap, kullanma izni iin iliiksiz belgesi alnmasaamasnda da, Sosyal Gvenlik Kurumu tarafndan, snf ve grubun ve dolaysyla iilik

maliyetinin do$ru tespit edilip edilmedi$i ayrca incelenmektedir.

Tebli$, genel olarak bina ve bina tr yaplar snflandrmakta, dolaysyla birim maliyetleri alanlsne dayal olarak m2 cinsinden verilmektedir. Uygulamada ortaya kabilecek tereddtlerigidermek ve kullancya kolaylk sa$lamak amacyla, Tebli$'de her grup yap listesinin son satrnda"ve benzeri yaplar" ibaresine yer verilmi ve benzer yaplarn; ilgili gruptaki yaplara kyasenuygulayc kurum ve kurulularca, Mimarlk ve Mhendislik HizmetleriIartnamesi hkmlerindenyararlanlarak belirlenebilece$i Tebli$de aklanmtr.

2. Proje ve Kontrollk #lerinde Uygulanacak Fiyat Art,#Oranlar,

88/13181 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile yrrl$e konulan Fiyat Fark Kararnamesinin 4.5maddesi gere$ince Proje ve kontrollk ilerinde uygulanacak Fiyat ArtOranlar memur maaartna paralel olarak her yln belirli dnemlerinde tespit edilmekte ve yaymlanmaktadr(Ek:4).

3. Yap, Tesis ve Onar,m #leri halelerinde Kullan,lan Mteahhitlik Karneleri ve #Bitirme Belgelerinin De6erlendirme Katsay,lar,

28.03.1981 tarih ve 17293 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Yap Tesis ve Onarm lerihalelerine Katlma Ynetmeli$i uyarnca, ihalelere itirak edecek mteahhitlerin, ellerinde

bulunan ve geerlili$i sona ermemi mteahhitlik karneleri ve i bitirme belgelerinin

gncelletirilmesi iin, Yap Tesis ve Onarmleri halelerinde Kullanlan Mteahhitlik Karnelerive Bitirme Belgelerinin De$erlendirme Katsaylarn yllk olarak de$ien artlara gre gerekentespitleri yaplmaktadr(Ek:5).

I DEERLENDRME VE SONU

Bakanl$mz tarafndan yaymlanan naat ve Tesisat Birim Fiyatlar ile ilik, Tatlar,naat Makine ve Aralar ile Gere Rayileri; ham madde fiyatlar dahil btn parametreleringzetildi$i, gerek piyasa verileriyle desteklenen ve belgelendirilen bir almann sonucunda btn

bir yl boyunca geerli olan, optimum #artlar, ta#,yan ve tespit tarihi itibariyle piyasa fiyatlarnyanstan niteliktedir.

Kamu kayna$nn verimli kullanlmas ve zel fiyat yapmnn azaltlmas ile beraber, yenirnlerin ve yerli malzemelerin te#vik edilmesiile ilgili hususlar yap ve yapm ortamnn temelpolitikalar,d,r.Bu politikalara ynelik olarak hazrlanan ve uzun yllardan beri Kurul tarafndanyaymlanmakta olan birim fiyatlarn bugne kadar yok denecek seviyede yargya tanmolmas,ilgili evreler tarafndan gereki ve gvenilir kabul edildi$inin bir gstergesi olmaktadr.


27/29

28

2886 sayl Devlet hale Kanunu gere$i, birim fiyatlar kullanlarak oluturulan keifbedeline tenzilat yaplmak suretiyle ihale tekliflerin alnmas ve birim fiyatlarn szlemelerin ekiolmas ile ilgili uygulamalar, her ne kadar 2003 yl ve sonrasnda yrrlkten kaldrlmolsa dahi,mevcut ihale mevzuatna gre hazrlanan yakla#,k maliyetlerinhl, birim fiyat, tarif ve analizlerkullanlarak hesaplamakta oldu$u bilinen bir husustur.

Proje melliflerinin de, hazrladklar proje ve eklerinde yer alan imalatlarla ilgili not ve

aklamalar, birim fiyat poz numaralar vererek oluturdu$u; poz belirtildi$i takdirde, o poza aittarif, analiz ve artname hkmlerinin, paralel ekilde nerilmi oldu$u cihetle uygulamadaolabilecek muhtemel tereddtlerin ve skntlarn nne bu suretle geildi$i, ulaan bilgilerdenanlalmaktadr.

2003 yl ve sonrasnda 4734 sayl Kamu hale Kanununa gre yaplan ihalelerde, i kalemi/igruplarna ilikin fiyatlar yklenici teklifiyle oluturulmakta olup, idarelerce yaplan veya yaptrlanyaklak maliyet hesabnda, bavurulan en nemli kaynak olan birim fiyat, tarif ve analizleri, piyasaaratrmalarnn yannda, gerek maliyetlerin tespiti ve gerekse belirlenmi ortak imalat tarifi, teknikartlar ile ortak terminoloji ve gncel standartlarn mesnet alnmas ihtiyacna ynelik olarakkullanlmakta ve daha uzun yllar sistemdeki stnl$n koruyaca$a benzemektedir.

Bir yapm iinin yaklak maliyetinin idarelerce, Kanunun ikincil mevzuat olan Yapm lerihaleleri Uygulama Ynetmeli$inde belirlenen usul ve esaslar do$rultusunda do$ru ve gereki

biimde belirlenmesinin gerekti$i ak olup zellikle, fiyatn yannda maliyeti oluturan bir di$erarpan olan miktar unsurunun tespitinde yanll$a meydan verilmemelidir.

Mevcut ihale mevzuatna gre uygun rekabet ortamnda yaplan ihalelerde verilen tekliflerin, iinyaplabilirli$ini skntya sokmayacak makul lde yaklak maliyetten daha dk olmasnnkabul edilebilir oldu$u bilinmektedir. Ancak, mali, ticari ve ekonomik etkenler, piyasadaki arz/talepdengesi, fiyat fark, i sresi, mevsimsel artlar, kaytl olmayan iilik ve malzemenin teminedilebilir olmas gibi ok sayda faktrn varl$, ar dk saylabilecek teklifleri ortaya kartt$

bilinmektedir.

in, birim fiyat tarifleri ve tariflerle atf yaplan geerli standartlara, fen ve sanat kurallar ileuygulama projelerine uygun olarak yaptrlmas halinde, yaklak maliyetlerin bulunmasnda dafaydalanlan birim fiyatlarn, do$ru ve gvenilir bir referans de6erniteli$i tad$hususu, daha netolarak ortaya kmolacaktr.

Yrrlkteki ihale mevzuatnda, yaymlad$mz rayi, birim fiyat, tarif ve analizlerdeki de$erlerin,istekliler tarafndan tekliflerinde kullanlmas halinde, ihalede sorgulanmakszn kabul edilmesiynnde hkm konulmu olmasnn, birim fiyatlara duyulan gven sonucunda gelinen nemli biraama oldu$u de$erlendirilmektedir.

Di6er taraftan; tarif, analiz, rayi ve birim fiyatlarn haricinde ayrca yaymlanan, yapyaklak birim maliyetleri, fiyat art oranlar ve katsaylar; yapm uygulamalarnda maliyet

belirleme ve gncelleme almalarna katk sa$lamakta ve yap maliyetlerinin tespitinde sektreyardmc olmaktadr.

Yap yaklak birim maliyetleri, fiyat art oranlar ve katsaylar; belge tutarlarnn, maliyetlerinve/veya ihale sonucu belirlenmibedellerin, de$erlerin, yllara veya farkl zaman periyotlarna gredntrlerek gncellenmesi amacyla, kamu ve zel sektr tarafndan kullanlmakta olup nemli

bir di$er ihtiya da bu almalarla karlanmolmaktadr.


28/29

29

Her yl tespit edilen rayi, birim fiyat, birim maliyet ve katsaylara, zellikle yarg, evrelerinceitibar edilmekte ve yap maliyetlerinin yan sra, inaat iilik cretlerinin tespitine ynelik alandavalarda, bu de$erler mesnet alnarak yarglamalar sonulandrlmaktadr.

st yap niteli$indeki bina ilerine ait birim fiyat kalemlerinin gncelleme ve yenilemealmalar, sreklilik ierisinde her yl Bakanlka yaplmaktadr. Ancak, di$er idarelercegerekletirilen alt yap niteli$indeki ilere ait birim fiyat kalemlerinde ihtiya olan gncelleme,

gelitirme ve yenileme almalarnn istenilen dzeyde gereklemedi$i bilinmektedir.

Bu nedenle, ncelikle alt yap ilerine ait ana imalat kalemlerinin tarif ve analizlerinin yenilemeal,#malar,na, ilgili idareler ve zel sektr temsilcilerinin katlm temin edilerek balanlacak olupYksek Fen Kurulu Bakanl$koordinasyonunda yrtlecek bu almalarla tarif ve analizlerinyenilenmesi ve lke genelinde uygulamaya konulmas hedeflenmektedir.

Ayr,ca; tasar,m ncesi veya sonras, evredegerek kamu ve gerekse zel sektr tarafndanyo$un bir ekilde kullanlan, yap maliyet tahminleri iin referans de$er oluturan, veri bankas,niteli$i tayan mevcut birim fiyat ve maliyet oluturma sisteminin varl$nn iyiletirilerekgelitirilmesi yurt drnekleri de gzetildi$inde zorunlu bir ihtiya olarak ortaya kmaktadr.

malatlarn teknik uygulama artlar ile rn ve test standartlarnn belirlenerek, asgari uygunluk vekalite kriterlerinin kamu otoritesi tarafndan iaret edilmesi sonucu getirilen prensiplerin; kalitelirnlerin tevikine ve dolaysyla lkemiz yap, malzemesi sektrnn gelimesi ile; kaliteli,emniyetli ve sa$lkl yaplama hedefine ulamada yardmc olacaktr.

Yurt d,#,projelerde yerli inaat malzemelerinin kullanmn arttrmak olan lke hedefinekatk iin, zellikle yerli rnlerin birim fiyat sistemi ierisinde yer alma taleplerininkarlanmasna zen gsterilmektedir. Bu hedefi desteklemek iin ayrca, birim fiyat ve tariflerinba#ka dilleretercmeedilmesi faaliyetlerine balatlmbulunmaktadr.

Uluslar aras ortamda, mal ve hizmetlerin serbest dolamn esas alan ticari ilikiler iin,birim fiyat tespitlerine iki ynden ok nem verilmektedir. Birincisi, mterinin korunmas vebilgilendirilmesi iin gelitirilen tedbirler iinde, birim fiyat tespitleri ncelikli almalarkapsamndadr. kincisi, piyasa koullarndaki rekabet artlarnn dzenlenmesi iin birim fiyattespitleri vazgeilmez unsur olarak grlmektedir.

Yurt d rnekleri de dikkate alnd$nda, farkl veri tabanlarna ve uzmanlk alanlarna greoluturulmu fiyat&maliyet tahmin yntemlerininbir sistem dhilinde yaplandrlmasna ihtiyaoldu$u, bunun alt yapsn oluturacak birim fiyat ve maliyetlerin Kurulca her yl yaymland$,ancak, zel sektrn, sivili toplum kurulularnn aktif olarak yer alaca$ bir alma ile yeni veuygulanabilir maliyet belirleme yntemlerinin oluturulmasnn gerekti$i de$erlendirilmektedir.

Bu sisteme yardmc olmak zere, yap malzeme ve elemanlarn reten ve pazarlayanlar ilekullanclarn elektronik ortamda bulutu$u bir platform zerinden fiyat ve maliyet verilerinin

paylald$bir portaln oluturulmas nemli bir ihtiya olarak ortaya kmaktadr.

Bu kapsamda halen, kamu ve zel sektrdeki ihtiya sahiplerinin hizmetinde olan ve her il baz,ndaayl,k gncel piyasa fiyatlar,n,n sunuldu$u, Bakanl$mzca oluturulan mevcut web tabanl illerprogram,nn gelitirilerek, retici ve pazarlayc firmalarn rn tantmlarn da yapabilecekleri veayn zamanda fiyat verilerini paylaacaklar, ihtiya sahiplerine ak bir platforma dntrlmesiiin almalara balanlacaktr.

Yksek Fen Kurulu Bakanl$, btn bu kapsamda yapt$ ve yapmay programlad$gncelleme, gelitirme ve yenileme almalaryla piyasa koullar ve fiyatlarna paralel, gncel,


29/29

sreklili$i olan, hassasiyet dzeyi yksek bir fiyat ve maliyet tahmin sistemini oluturmak vesektrn kullanmna sunmak amacyla inaat maliyet ynetiminde nemli bir ihtiyac karlamakiin gayret sarfetmektedir.

lgililerin bilgisine sunulur.

21 Nisan 2011

Ekler:1. naat ve Tesisat Birim Fiyatlar, Tarif ve Analizleri sayfalarndan rnekler (2011).2. Yksek Fen Kurulu karar rnek sayfalar (2011).3. Mimarlk ve Mhendislik Hizmet Bedellerinin Hesabnda Kullanlacak Yap Yaklak Birim

Maliyetleri Tebli$i (2011).

4. Proje ve Kontrollk lerinde Uygulanacak Fiyat ArtOranlar Tebli$i (2011/1).5. Yap Tesis ve Onarm leri halelerinde Kullanlan Mteahhitlik Karneleri ve Bitirme

Belgelerinin De$erlendirme Katsaylar Tebli$i (2011).

bİrİm fİyat analİz.pdf

Documents