restrİktİf akcİĞer hastaliklarinda pulmoner rehabİlİtasyon
DESCRIPTION
RESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA PULMONER REHABİLİTASYON. Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi. Sunum içeriği. Uygulama gerekçeleri ? İnterstisyel AC Hastalıkları Göğüs duvarı patolojileri Nöromusküler hastalıklar - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
RESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA PULMONER REHABİLİTASYON
RESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA PULMONER REHABİLİTASYON
Doç. Dr. Pınar ErgünAtatürk Göğüs Hastalıkları ve
Göğüs Cerrahisi Eğitim AraştırmaHastanesi
Sunum içeriğiSunum içeriği
Uygulama gerekçeleri ?
İnterstisyel AC Hastalıkları Göğüs duvarı patolojileri Nöromusküler hastalıklar Obezite ilişkili solunum hastalıkları
Hastalıklara özel yaklaşımlar?
Pulmoner Rehabilitasyon Uygulama gerekçeleri
nelerdir?
Pulmoner Rehabilitasyon Uygulama gerekçeleri
nelerdir?
•İnterstisyel AC Hastalıkları•Göğüs duvarı patolojileri•Nöromusküler hastalıklar•Obezite ilişkili solunum hastalıkları
Restriktif Solunum
Hastalıkları
Restriktif Solunum
Hastalıkları
Kas disfonksiyonuBeslenme İskelet Kardiyovasküler Psikolojik
Egzersiz toleransında azalmaSemptomlar
Yetersizlik + Yaşam Kalitesinde Bozulma
Pulmoner rehabilitasyon uygulama gerekçeleri (II) Kompleks tedavi uygulama
gereksinimi İmmün süpresif tedavi CPAP/BiPAP endikasyonu, uygulama,eğitim,
takip Transplantasyon Mekanik ventilasyon/ hayatın sonu ile ilgili
karar
Hasta ve aile eğitimi için rutin klinik uygulamada sınırlı zaman
GEREKÇE (III)GEREKÇE (III)
Pulmoner Rehabilitasyon
KOAH –dışı AKCİĞER HASTALIKLARINDA
etkin bir tedavi yaklaşımıdır !
Pulmoner Rehabilitasyon
KOAH –dışı AKCİĞER HASTALIKLARINDA
etkin bir tedavi yaklaşımıdır !
PULMONER REHABİLİTASYONPULMONER REHABİLİTASYON
İNTERSTİSYEL AKCİĞER HASTALIKLARI
İPF Sarkodozis Meslek
hastalıkları(Asbestoz,silikoz,pnömokonyoz) Hipersensitivite pnömonisi İlaçlara bağlı AC hastalıkları Kollajen doku hastalıkları ARDS BOOP
İNTERSTİSYEL AKCİĞER HASTALIKLARI
İPF Sarkodozis Meslek
hastalıkları(Asbestoz,silikoz,pnömokonyoz) Hipersensitivite pnömonisi İlaçlara bağlı AC hastalıkları Kollajen doku hastalıkları ARDS BOOP
Pulmoner fibrozisPulmoner fibrozis
Havayolu-alveolar destrüksiyonu Kapiller destrüksiyon
Elastik recoil Vd/Vt Hipoksemi PVR
Solunum işi Sol vent. doluşu
Vent. fonk. Vent. ihtiyaç CO ihtiyacı Kardiak fonk.
Ventilatuvar yetersizlik Sirkülatuvar yetersizlik
Egzersiz kısıtlanmasıEgzersiz kısıtlanması
Wasserman K, Principles of exercise testing, 1999
Pulmoner fibrozisPulmoner fibrozis
Havayolu-alveolar destrüksiyonu Kapiller destrüksiyon
Elastik recoil Vd/Vt Hipoksemi PVR
Solunum işi Sol vent. doluşu
Vent. fonk. Vent. ihtiyaç CO ihtiyacı Kardiak fonk.
Ventilatuvar yetersizlik Sirkülatuvar yetersizlik
Egzersiz kısıtlanmasıEgzersiz kısıtlanması
Wasserman K, Principles of exercise testing, 1999
Kilo kaybıKas kitlesinde azalma
Steroid myopatisiKondüsyonsuzluk
Quadriceps kas gücü İPF’de egzersiz kapasitesinin bağımsız bir belirleyicisidir
Chest 2005;127:2028-33
Kas fonksiyonlarında iyileşme sağlanması egzersiz toleransını artırır
35 İnterstisyel AH 11 İskelet patolojisi
∙ İPF ∙ Torakoplasti
∙ Sarkoidozis ∙ Kifoskolyoz
∙ Sjögren ∙ Ankilozan spondilit
∙ Skleroderma
∙ SLE
∙ RA
∙ Radyasyon fibrozisi
8 Hf ‘lık PR programı
J Cardiopulm Rehabilitation 2006
RESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA PULMONER REHABİLİTASYON’un ETKİNLİĞİRESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA
PULMONER REHABİLİTASYON’un ETKİNLİĞİ
RESTRİKTİF AKCİĞER HASTALIKLARINDA PULMONER REHABİLİTASYON’un ETKİNLİĞİ
Egzersiz enduransı↑
Yaşam kalitesi ↑
Hastane başvuruları ↓
J Cardiopulm Rehabilitation 2006
PULMONER REHABİLİTASYON
PULMONER REHABİLİTASYON
GÖĞÜS DUVARI PATOLOJİLERİ NÖROMUSKÜLER
HASTASLIKLAR
GÖĞÜS DUVARI PATOLOJİLERİ NÖROMUSKÜLER
HASTASLIKLAR
Solunum kas zayıflığı ?
Azalmış göğüs duvarı kompliansı
Pozisyonel mekanik dezavantaj
Restriktif solunum fonksiyon bozukluğu
Restriktif solunum fonksiyon bozukluğu
Alveolar hipoventilasyon + V/Q dengesizliği
Alveolar hipoventilasyon + V/Q dengesizliği
HİPOKSEMİ + HİPERKAPNİ HİPOKSEMİ + HİPERKAPNİ
Solunum kas zayıflığı
Azalmış göğüs duvarı kompliansı
Pozisyonel mekanik dezavantaj
Restriktif solunum fonksiyon bozukluğu
Restriktif solunum fonksiyon bozukluğu
Alveolar hipoventilasyon + V/Q dengesizliği
Alveolar hipoventilasyon + V/Q dengesizliği
HİPOKSEMİ + HİPERKAPNİ HİPOKSEMİ + HİPERKAPNİ
SEMPTOM
•Hızlı yüzeyel solunum
•Egzersiz dispnesi
SEMPTOM
•Hızlı yüzeyel solunum
•Egzersiz dispnesi
PERİFERİK KAS GÜÇSÜZLÜĞÜ•Kaslara O2 sunumunda yetmezlik
PERİFERİK KAS GÜÇSÜZLÜĞÜ•Kaslara O2 sunumunda yetmezlik
EGZERSİZ TOLERANSINDA AZALMA
EGZERSİZ TOLERANSINDA AZALMA
NIPPV
RMT
NIPPV
RMT
MRC ADL 6 DYT
6DYT
Chest 2003;123:1988-95
Semptomatik Tüberkuloz sekelli olgularda Pulmoner
rehabilitasyon etkili bir yaklaşım !
Semptomatik Tüberkuloz sekelli olgularda Pulmoner
rehabilitasyon etkili bir yaklaşım !
Solunum kas zayıflığı
Periferal kas güçsüzlüğü
Anatomik değişiklikler
Azalmış tidal volüm Azalmış Ac Kompliansı Öksürme gücünde
azalma
Genel düşkünlük Hareket kabiliyetinde
azalma
Pozisyonel kısıtlılık Yutma fonksiyonunda
bozulma- Aspirasyon riski
Olası Problemler
• Solunum işini azaltmak• Tidal volümleri artırıp, Ac kompliansı sağlanmak
• Sekresyon atımını kolaylaştırmak, etkili öksürme yöntemleri
• Bağımsız hareket edebilmesi için gerekli ekipman
•Yaşam kalitesini optimize etmek
NIMV
PR AMAÇLARI
Solunum egzersizleri:-GFS-Pozisyonlama,postüral direnaj-Solunum depolama ve insuflasyon-Destekli Öksürme-Aspirasyon/trakeostomi bakımı
• •Egzersizde solunum iş yükü artışı periferik kaslarda vasokonstrüksiyonla perfüzyon ve VO2 tüketiminde baskılanmaya neden olur.
•“Solunum işinin mekanik yükünün azaltılması, solunum için gerekli metabolik tüketimi azaltarak kardiyak atım hacminin önemli bir bölümünün çalışan periferik kaslardan tarafından kullanılmasına olanak sağlar
Harms et al. J Appl Physiol 1997; 1573-1583
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0 1 2 3 4 5
PS
PAV
CPAP
SHAM
Zaman(Dk)Bianchi L, et al, ERJ, 1998
BORG
Short-Term Effect of Nasal Intermittent Positive-Pressure Ventilation in Patients with Restrictive Thoracic DiseasePınar Ergün, Gülümser Aydın, Ülkü Yılmaz Turay, Yurdanur Erdoğan, Atalay Çağlar, Çiğdem Biber
Respiration 2002;69:303-308
ATS dispne skoru:
2.5 ± 0.9’-1.6 ± 0.4 (p < 0.01).
6DYT 320.66 ± 93.56 to 382.41 ± 121.20 m
(p < 0.05)
SkolyozKifoz Kifoskolyoz
Changes in AirwayResistance (?)
Fizyopatoloji
Changes in muscle length
Changes in Compliance
Increased DemandsNutrients and O2
Nutrients and O2 Delivery
can be compromised
Göğüs duvarı değişiklikleriGöğüs duvarı değişiklikleri
Az sayıdaki çalışmada; Solunum kas eğitiminin;
- Solunum fonmsiyonlarını iyileştirdiği - Dispne ↓ - Egzersiz toleransı ↑
Az sayıdaki çalışmada; Solunum kas eğitiminin;
- Solunum fonmsiyonlarını iyileştirdiği - Dispne ↓ - Egzersiz toleransı ↑
İstirahatEgzersiz
Göğüs Duvarı Hastalıkları ve Kas Eğitimi
Göğüs Duvarı Hastalıkları ve Kas Eğitimi
Solunum Kas EğitimiSolunum Kas EğitimiSolunum Kas EğitimiSolunum Kas Eğitimi
Amyotrophic Lateral SclerosisMultiple SclerosisSpine Cord injuryMiasthenia GravisDuchenne’s Muscular DystrophyPost-polio SyndromeGuillain-Barré SyndromeMyotonic Dystrophy (Steinert’s Disease)
Change in Airway Resistance (?)
Fizyopatoloji
Inefficiency of Muscles
Changes in Compliance
Increased DemandsNutrients and O2
Nutrients and O2 Delivery
can be compromised
Changes inThorax Geometry
Az sayıdaki çalışmada; ∙ Insuflation (Aktif ve pasif) ∙ Eğitim, Koordinasyon ∙ Solunum kas eğitimi:tartışmalı - Erken dönemde, Hafif hastalık evresinde,yavaş -İstirahatle dengeli
Az sayıdaki çalışmada; ∙ Insuflation (Aktif ve pasif) ∙ Eğitim, Koordinasyon ∙ Solunum kas eğitimi:tartışmalı - Erken dönemde, Hafif hastalık evresinde,yavaş -İstirahatle dengeli
İstirahatEgzersiz
Nöromusküler hastalıklar ve kas eğitimi
Nöromusküler hastalıklar ve kas eğitimi
Sonuç: Aralıklı- solunum kas eğitimi ve Solunum teknikleri generalize MG’li olgularda solunum kas gücü, solunum paterni ve dayanıklılığının artırılmasında etkilidir. Chest 2005;128:1524-30
Sonuç: Solunum kas eğitimi ile solunum kas fonksiyonlarında 2 yıl süreli iyileşme sağlanabilir.
Chest 2001;120:765-69
PULMONER REHABİLİTASYON:
Solunum semptomları olup fonksiyonel kapasitesi ve/veya yaşam kalitesi bozulmuş TÜM TÜM olgularda endikasyon oluşturur.
PULMONER REHABİLİTASYON:
Solunum semptomları olup fonksiyonel kapasitesi ve/veya yaşam kalitesi bozulmuş TÜM TÜM olgularda endikasyon oluşturur.
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel
bileşenleri
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel
bileşenleri
Hasta değerlendirme Egzersiz eğitimi Eğitim Psikolojik/Nutrisyonel
değerlendirme Etkinliğin değerlendirilmesi
KPET:
- Egzersizi kısıtlıyan faktörlerin ortaya konulmasında
- Egzersiz reçetelemede yardımcıdır; yüksek iş yüklerindeki egzersiz
testleri bilinen ciddi PHT’da ve Nöromuskuler hastalıkta önerilmez.
Hastanede yatarak PR gerekliliği değerlendirilmelidir
Aday olgunun değerlendirilmesi; ÖNERİLER
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel bileşenleri
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel bileşenleri
Hasta değerlendirme Egzersiz eğitimi Eğitim Psikolojik/Nutrisyonel
değerlendirme Etkinliğin değerlendirilmesi
EGZERSİZ EĞİTİMİNDE HASTALIĞA ÖZEL YAKLAŞIM ÖNERİLERİ (I)
İnterstisyel Akciğer hastalıkları;
Yürüme ve enerji koruma yöntemleri
Yavaş ve derin solunum Yeterli oksijenizasyon
EGZERSİZ EĞİTİMİNDE HASTALIĞA ÖZEL YAKLAŞIM ÖNERİLERİ (II)
Nöromusküler ve Göğüs Duvarı hastalıkları
Egzersiz eğitiminin yapı ve hedefleri; -hastalık tipi ve şiddetine -ihtiyaç ve kısıtlamalara göre bireyselleştirilmeli
Aşırı kas yorgunluğu engellenmeli
Nörolog ve FTR ile konsülte edilerek egzersiz reçetelenmeli
Düşük yoğunlukta aerobik ve güçlendirme
egzersizleri; yürüme,bisiklet,su bazlı
Aralıklı( sık ve kısa süreli) egzersiz
Seçilmiş olgularda inspiratuar kas eğitimi
Ayrıca;Destek O2, NIMV,sekresyon temizliği
Obezite İlişkili Solunum Hastalıkları
Güçlendirme ve aerobik egzersiz/ Alt ve Üst ekstremite
Morbid obezlerde yürüme ve düşük yoğunluklu veya su bazlı egzersiz
Ekstra personel gerekebilir
Kardiyak ve kas iskelet sisteminin değerlendirilmesi yapılmalı
Ek ekipman gerekli olabilir
EGZERSİZ EĞİTİMİNDE HASTALIĞA ÖZEL YAKLAŞIM ÖNERİLERİ (III)
EGZERSİZ EĞİTİMİ
Aerobik ve Güçlendirmeo Egzersiz reçetelenmesi ve eğitiminde kanıta-dayalı
rehberler yoko Mod, yoğunluk ve süre hastaya ve kaynakların
yeterliliğine göre bireyselleştirilmeli o Yaş ve altta yatan hastalık dikkate alınmalı
Oksijen saturasyonu > 90%o Metabolik ihtiyaçları karşılamalı, anaerobik
metabolizma ve egzersize bağlı PA basınç artışı engellenmeli
o Portable O2 sistemlerinde akım hızı her hasta için ayrı değerlendirilmeli
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel
bileşenleri
Restriktif Akciğer hastalıklarında Pulmoner rehabiltasyonun temel
bileşenleri
Hasta değerlendirme Egzersiz eğitimi
Eğitim Psikolojik/Nutrisyonel değerlendirme Etkinliğin değerlendirilmesi
EĞİTİM:EĞİTİM: PR program görevlileri: Egzersiz / fonksiyonel bozulmanın fizyolojik
temelleri, semptomlar ve hastalıklara özel tedavi yaklaşımları
HASTA ve AİLE Hastalık gelişimi ve seyri Semptomların ve egzersiz kısıtlamasının fizyolojik temelleri Oksijen tedavisinin kullanım gerekçesi ve kullanım şekli Pulmoner direnaj yöntemleri Beslenme Enfeksiyon gelişimimde semptom ve bulguların tanınması Koruyucu tedavi stratejileri; aşılar Anksiyete ve depresyonla baş edebilme yöntemleri NIMV / trakeostomi gerekliliği /kullanım /sonuçlar Hayatın sonunun planlanması
PROGRAM İÇERİĞİ (HASTALIĞA ÖZEL)PROGRAM İÇERİĞİ (HASTALIĞA ÖZEL)
Hasta güvenliği sağlanmalı, hedeflere uygun olmalı
Eğitim programları uygun içerik ve materyalle desteklenmeli
Etkinlik hedefler doğrultusunda değerlendirilmeliBireysel hastalığa–özel yaklaşım
önemliBireysel hastalığa–özel yaklaşım önemli
Haftada 2 gün / 8 hafta Programı tamamlayan toplam 71 olgu 49 KOAH: ( Evre I)=5 ( Evre II)=10 (Evre III)= 18 (Evre IV)= 16 3 Persistan Astım 7 Bronşiektazi 4 Kifoskolyoz + restriktif Akciğer hastalığı 1 Pnömokonyoz 1 İPF 1 Sarkoidozis
AGHH Pulmoner rehabilitasyon ünitesi verileri; 2005- 2007
0
1
2
3
4
5
6
KO
AH
1
KO
AH
2
KO
AH
2
KO
AH
2
KO
AH
2
KO
AH
2
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
3
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
KO
AH
4
Bro
nşie
ktaz
i
Bro
nşie
ktaz
i
Bro
nşie
ktaz
i
Res
trik
tif
Res
trik
tif
Ast
ım
Ast
ım
MRCönce
MRCsonra
PR Etkinlik/DİSPNE Algılanması
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
KOAH1 KOAH2 KOAH3 KOAH3 KOAH4 KOAH4 KOAH4 Restriktif Astım
Endurans sonra
Enduransönce
PR ETKİNLİK/ EGZERSİZ TOLERANSIEn
du
ran
s/D
akik
a
0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
CRDQönce
CRDQ sonra
PR ETKİNLİK/ Yaşam kalitesi
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
SGRQönce
SGRQsonra
PR ETKİNLİK/Yaşam kalitesi