pttbank ders notu

EF GREVDE YKSELME SINAVI DERS NOTLARI

2014 PTTBANK

DERS NOTLARI

PTT ANONM RKET

NDEKLER

Sayfa Numaras

I. BLM TRKE DL BLGS VE YAZIMA KURALLARI ..1 - 23

II. BLM POSTA VE KARGO LEMLER25 - 212

III. BLM

PTTBANK LEMLER 214 - 329

IV. BLM PAZARLAMA .331 - 366

V. BLM

NSAN KAYNAKLARI 368 - 422

VI. BLM

MUHASEBE VE FNANSMAN..425 - 492

VII. BLM

SATINALMA494 - 518

VIII. BLM

DEERL KAITLAR520 - 577

IX. BLM

DESTEK HZMETLER 679 661

I. BLM

TRKE DL BLGS VE YAZIMAYLA LGL KURALLAR

TRKE DL BLGS VE YAZIMA KURALLARI 1 / 666

I. GR

Yeryznde ortalama 4000 dil konuulmaktadr. Bu dillerden sadece 118i Devlet Dili olabilmitir. Devlet Dillerinden biri de Trkedir. Bu diller arasnda en ok konuulan on dil; ince, spanyolca, ngilizce, Franszca, Arapa, Hinte, Bengalce, Portekizce, Rusa ve Trkedir.

M.. 3. yzylda Hun mparatorluunda kullanlan dil Trkeydi. Bu tarih esas alndnda Trkeyi 2300 yldr kullanlan bir dil olarak kabul edebiliriz. Bu anlamda Trke, dnya dilleri arasnda en eski ve en kkl dillerden biri olma zellii de gstermektedir.

Dnya dilleri, biim (yap) ve kaynak (kken) olmak zere iki ayr grupta deerlendirilmektedir:

A. Biim Bakmndan Dnya Dilleri

1. Tek Heceli Diller

Bu dillerdeki tm szckler tek hecelidir. Szckler cmle ierisinde ek almadan kullanlrlar. Anlam, genellikle szckler zerine yaplan vurgu ve ton deiiklikleriyle belirlenir. ince, Vietnam dili, Bask dili, Himalaya ve Afrika dilleri bu grubun iindedir. incede bir szce farkl biimde yaplan vurgularla 10-15 deiik anlam elde edilebilir.

2. Bitiken Diller (Eklemeli Diller)

Bu dillerde kelime tretilirken genellikle kk deimez. Deimeyen bu kk zerine yapm ve ekim ekleri eklenerek szckler oluturulur. Bu grupta; Trke, Macarca, Moolca gibi diller vardr. 3. Bkml Diller

Bu dillerde ekim ve yeni bir szcn tretimi srasnda kk deiiklie urar. Bkml diller kendi aralarnda kk bkml ve gvde bkml olmak zere ikiye ayrlr. Arapa kk bkml; Almanca, Franszca, ngilizce gibi diller de gvde bkml dillerdendir.

B. Kaynaklan Bakmndan Dnya Dilleri

1. Hint-Avrupa Dil Ailesi Bu aile biri Avrupada, dieri Asyada olmak zere iki byk kola ayrlr. Bu kollar da kendi iinde baka gruplara ayrlr:

a) Avrupa Kolu Germen dilleri: Almanca, Flemenke, ngilizce, skandinav dilleri vd. Roman dilleri: Latince, Franszca, spanyolca, talyanca, Portekizce vd. Slav dilleri: Rusa, Bulgarca, Srpa, Lehe vd. Baltk dilleri Kelt dilleri Yunanca Arnavuta

b) Asya Kolu Sanskrit ve bugnk Hint dilleri


Farsa ve dier ran dilleri Ermenice

2. Hami-Sami Dil Ailesi Bu ailede; Arapa, branice, Sryanice, Aramice, Akata, Habe ve Kpti dilleri vardr. 3. Bantu Dil Ailesi Bu ailede; Orta ve Gney Afrikada konuulan diller vardr. 4. in-Tibet Dil Ailesi Asyada kullanlan ince, Tibete, Tayland ve Burma dilleri bu dil ailesini oluturur. 5. Ural-Altay Dil Ailesi Bu gruptaki dillerin yaknlk ve benzerlikleri, Hint-Avrupa Dil Ailesindeki dillerin yaknlk ve benzerlii kadar net ortaya konulamamtr. Ancak bu diller yap bakmndan birbirine benzer. Hepsi bitiken dillerdir. Hepsinde belli bir derecede nl uyumu vardr. Sz diziminde szcklerin sralan ayndr. (Trkeye en ok benzeyen dil Moolcadr.) Bu aile iki ana gruba ayrlr. Bu gruplar da kendi ilerinde alt gruplara ayrlr:

a) Ural Kolu Fin-Ugor dilleri: Fince, Macarca vd. Samoyed dilleri b) Altay kolu Trke Moolca Manu-Tunguz dilleri Japonca Korece

Trkenin yazl dneminde bilinen ilk alfabesi Gktrk alfabesidir. Trkiye Trkleri 1928 ylnda Latin harflerini kabul etmilerdir.

II. TRKEDE SESLER

Akcierden gelen havann ses yoluyla meydana getirdii titretiime ses denir. Ses, dili oluturan en kk birimdir.

Harf ise sesin yazdaki karldr. Bir dildeki harflerin belirli bir sraya gre dizilmi btnne alfabe denir.

Trk alfabesi, Latin harfleri esas alnarak 1353 sayl Trk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkda Kanun ile kabul edilmitir. Bu Kanuna gre, Trk Alfabesinde 29 Harf bulunmaktadr. Bu harflerin sra saylar, adlar, kitap ve el yazs biimleri ile kodlar TSEnin Nisan 2005/TS 13148 numaral belgesi ile Trk Kodlama Sistemi ad altnda lnl (standart) hle getirilmitir. Konuyla ilgili olarak sz konusu Yazm Klavuzu na baklabilir.

Trkede sesler, nller ve nszler olmak zere iki ana gruba ayrlr.

A. Trkede nller ve nl Uyumlar

Ses yolunda herhangi bir engele arpmadan kan seslere nl denir. Trkede 8 nl vardr: a, e, , i, o, , u,


Trkede nller: k yeri ve dilin durumuna gre; kaln nller, ince nller, dudaklarn durumuna gre; yuvarlak nller, dz nller, azn aklna gre; geni nller ve dar nller olmak zere alt gruba ayrlr. k yeri ve dilin durumuna gre;

Kaln nller: a, , o, u nce nller: e, i, ,

Dudaklarn durumuna gre;

Yuvarlak nller: o, , u, Dz nller: a, e, , i

Azn aklna gre;

Geni nller: a, e, o, Dar nller: , i, u,

nllerin birbirleriyle benzerlikleri veya uyumu noktasnda Trkenin iki nemli kural vardr. Bunlar, byk nl uyumu ve kk nl uyumudur.

1. Byk nl Uyumu

Bir kelimenin birinci hecesinde kaim bir nl (a, , o, u) bulunuyorsa, dier hecelerdeki nller de kaln; ince bir nl (e, i, , ) bulunuyorsa dier hecelerdeki nller de ince olur. Buna byk nl uyumu ya da kalnlk incelik uyumu denir.

anlamak sz, byk nl uyumuna bal olarak kaln nlyle balam ve yine kaln nlyle bitmitir.

ncelikler sz ise ince nlyle balam ve ince nlyle bitmitir.

Byk nl uyumuna aykr Trke kelimeler de vardr. Bunlarn bazlar unlardr: anne, dahi, elma, hangi, hani, inanmak, karde, iman. Alnt kelimelerde byk nl uyumu aranmaz: ahenk, badem, ceylan, iroz, dkkn, fidan, gazete, hamsi, kestane, keman, limon, model, niasta, pehlivan, selam, sinema, tiyatro, viraj.

Birleik kelimelerde de byk nl uyumu aranmaz: akgz, bilgisayar, ekyat, hanmeli vb.

Baz ekler (-gil, -ken, -leyin, -mtrak, -yor ekleri) byk nl uyumuna uymaz: akam-leyin, bakla-gil-ler, alr-ken, eki-mtrak, yr-yor.

-ki aitlik eki byk nl uyumuna uymaz: akamki, yarnki, duvardaki, yoldaki, ondaki, yazdaki, onunki.

2. Kk nl Uyumu

Dzlk-yuvarlk uyumu da denilen kk nl uyumu iki ynldr:

Bir kelimenin ilk hecesinde dz nl (a, e, , i) varsa sonraki hecelerde de dz nl bulunur: anlamak, yanamak, kayk, srmak, lklamak, seslenmek, yelek, bilek, ilek.

Bir kelimenin ilk hecesinde yuvarlak nl (o, , u, ) varsa bunu izleyen ilk hecede dar yuvarlak (u, ) veya geni dz (a, e) nl bulunur: boyunduruk, ocuk, odun, yorgunluk, yoklamak, vurmak, yumurta, zlemek,


gremek, srmek.

Bu nl dzenleri ve ilk heceyi izleyen nller aada belirtilmitir;

inde a bulunan heceden sonra gelen hecede ya a, ya da olur: tanmak, anlam, alnmak.

inde e bulunan heceden sonra gelen hecede ya e, ya da i olur: ekmeki, ezgi, emeklemek. inde bulunan heceden sonra gelen hecede ya , ya da a olur: lk, lmak, snmak.

inde i bulunan heceden sonra gelen hecede ya i, ya da e olur: ilik, ilmek, izin.

inde o bulunan heceden sonra gelen hecede ya a, ya da u olur: koltuk, kollamak, korumak.

inde bulunan heceden sonra gelen hecede ya e, ya da olur: grlmek, kprck, krk, kpk.

inde u bulunan heceden sonra gelen hecede ya u, ya da a olur: kurul, kullanmak.

inde bulunan heceden sonra gelen hecede ya , ya da e olur: bzlmek, drm, grnme, zlme.

Kk nl uyumuna aykr baz Trke kelimeler de vardr: avu, avurt, amur, kabuk, kavuk, kavun, kavur-, kavu-, savur-, yamur.

Alnt kelimelerde, kk nl uyumu aranmaz: aktr, alkol, bandrol, daktilo, doktor, horoz, kabul, kitap, konsolos, muzr, mhim, mmin, mzik, profesr, radyo, vakur.

Kk nl uyumuna aykr kelimelere getirilen ekler, kelimenin son nlsne uyar: kavun-u, konsolos-lu-u, mmin-lik, mzik-i, yamur-luk.

-ki aitlik eki yalnzca birka rnekte kk nl uyumuna uyar: bugnk, brk. B) Trkede nszler

Ses yolunda bir engele arparak kan seslere nsz denir.

Dilimizde yirmi bir nsz vardr: b, c, , d, f, g, , h, j, k, 1, m, n, p, r, s, , t, v, y, z.

nszler ses tellerinin titreime urayp uramamasna gre iki gruba ayrlr:

Ses tellerinin titremesiyle oluan nszlere tonlu (yumuak) nszler ad verilir: b, c, d, g, , j, 1, m, n, r, v, y, z.

Ses telleri titremeden oluan nszlere tonsuz (sert) nszler denir: , f, h, k, p, s, , t.

Kkeni Trke olan kelimelerin sonunda b, c, d, g nszleri bulunmaz. Ancak, anlam farkn belirtmek zere ad, od, sac gibi birka kelimenin yazlnda buna uyulmaz: ad (isim), at (binek hayvan); od (ate), ot (bitki); sac (yass demir), sa (kl).

Dilimizdeki hac, ad, yd gibi birka rnek dnda, alnt kelimelerde tonsuzlama kuralna uyulmutur: sebep (


evrak/evrak, hukuk/hukuku, ittifak/ittifaka, sepet/sepeti, tank/tank, bank/bank.

Birden fazla heceli kelimelerin sonunda bulunan p, , t, k nszleri nlyle balayan bir ek aldnda tonlulaarak b, c, d, ye dnr: kelep/kelebi; aa/aac, kazan/kazanc; geit/geidi, kanat/kanad; baak/baa, bak/ba. Tek heceli kelimelerin sonunda bulunan p, , t, k nszleri ise iki nl arasnda ounlukla korunur: ak/ak; at/at; ek/eki; et/eti; g/g; ip/ipi; ka/karc; kk/kk; ok/oku; ot/otu.

Ancak, tek heceli olduu hlde sonundaki nsz tonlulaan kelimeler de vardr: but/budu, dip/dibi, gk/g, kap/kab, kurt/kurdu.

Dilimizde tonsuz (sert) nszle biten kelimelere gelen ekler tonsuz (sert) nszle balar: a-t, a-, bak-tm, bas-k, iek-ten, d-kn, ge-tim, ipek-i.

Trkede kullanlan baz kelimelerdeki b nsznden nce gelen n nsz mye dnr: saklamba (< saklamba), dolamba (< dolanba), ambar (< anbar), amber (< anber), cambaz (< canbaz), ember (< enber), kmbet (< gunbed).

III. TRKE YAZIM KURALLARI A. Byk Harf Kullanma Byk harflerin kullanld yerler aada sralanmtr: Cmle byk harfle balar: Ak ake kara gn iindir. Cmle iinde trnak veya yay ayra iine alnan cmleler byk harfle balar ve sonlarna uygun noktalama iareti (nokta, soru, nlem) konur: Atatrk, Muhta olduun kudret, damarlarndaki asil kanda mevcuttur! diyor. Ancak, iki izgi arasndaki aklama cmleleri byk harfle balamaz: Bir zamanlar -bu zamanlar ok da uzak deildir, bundan on, on iki yl nce- Trk saltanatnn maddi snrlar usuz bucaksz denilecek kadar geniti. (Yakup Kadri Karaosmanolu) ki nokta st steden sonra gelen cmleler byk harfle balar: Menfaat sandalyeye benzer: Banda tarsan seni kltr, ayann altna alrsan ykseltir. (Cenap ahabettin) Ancak, iki nokta st steden sonra cmle niteliinde olmayan rnekler sralandnda bu rnekler byk harfle balamaz: Bu eskilii siz de ok evde grmsnzdr: duvarlarda iviler, ivi yerleri, lekeler... (Memduh evket Esendal)

Rakamla balayan cmlelerde rakamdan sonra gelen kelime byk harfle balamaz: 2005 ylnda Trk Dil Kurumunun 73. yln kutladk.

rnek niteliindeki kelimelerle balayan cmlede de ilk harf byk yazlr : Banka, bte, devlet, fndk, kanepe, meneke, emsiye gibi yzlerce kelime, kkenleri yabanc olmakla birlikte artk dilimizin mal olmutur. Et-, ol- fiilleri, dilimizde en sk kullanlan yardmc fiillerdir.

zel adlar byk harfle balar. Kii adlaryla soyadlar byk harfle balar: Mustafa Kemal Atatrk, smet nn, Kzm Karabekir, Yunus Emre, Evliya elebi, Gevheri, Karacaolan.

Kii adlarndan nce ve sonra gelen sayg szleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rtbe adlar byk harfle balar: Cumhurbakan Mustafa Kemal Atatrk, Kaymakam Erol Bey, Sayn Prof. Dr. Haan Eren, Hamdi Bey, Ahmet Efendi.

Akrabalk bildiren kelimeler byk harfle balamaz: Tlay abla, Aye teyze.

Akrabalk bildiren kelimeler baa geldiinde lakap yerine kullanld iin byk harfle balar: Nene


Hatun, Baba Gndz, Day Kemal, Hala Sultan.

Baz tarih ve menkbevi ahsiyetlerde ise akrabalk bildiren kelime sonda olduu hlde unvan deeri kazand ve zel ada dhil olduu iin byk harfle yazlr: Gl Baba, Susuz Dede, Adile Hala, Glsm Bac, Sultan Ana. Resm yazlarda sayg bildiren szlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler de byk harfle balar: Sayn Bakan, Sayn Bakan.

Hitap kelimeleri de byk harfle balar: Sevgili Kardeim, Aziz Dostum.

Hayvanlara verilen zel adlar byk harfle balar: Sarkz, Fino, Karaba.

Millet, boy, oymak adlar byk harfle balar: Trk, Alman, ngiliz, Krgz.

Dil ve lehe adlar byk harfle balar: Trke, Almanca, zbeke.

Devlet adlar byk harfle balar: Trkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti.

Din ve mezhep adlar ile bunlarn mensuplarn bildiren szler byk harfle balar: Mslmanlk, Mslman; Hristiyanlk, Hristiyan; Musevilik.

Din ve mitoloji ile ilgili zel adlar byk harfle balar: Tanr, Allah, Cebrail, Zeus, Oziris, Kibele. Ancak tanr kelimesi zel ad olarak kullanlmadnda kk harfle balar: Eski Yunan tanrlar. Baz din terimlerin kk harfle balamas gelenekle- mitir: cennet, cehennem, umak, tamu, peygamber, srat kprs.

Gezegen ve yldz adlar byk harfle balar: Merkr, Neptn, Plton.

Dnya, gne, ay szckleri gezegen anlam dnda kullanldnda kk harfle balar. Yer adlar (kta, blge, il, ile, ky, semt, cadde, sokak, semt vb.) byk harfle balar: Asya, Avrupa, Afrika, Amerika; Anadolu, Dou Anadolu.

Dou ve bat szleri yn bildirdiinde kk olarak yazlr: Bursann dousu. Bu szler dnce, hayat tarz, politika vb. anlamlar bildirdiinde ise byk olarak yazlr. Bat medeniyeti, Dou mistisizmi vb.

Yer adlarnda ilk isimden sonra gelen deniz, nehir, gl, da, boaz vb. tr bildiren ikinci isimler byk harfle balar: Ar Da, Aral Gl, anakkale Boaz, Dicle Irma, Ege Denizi, Erciyes Da, Frat Nehri, Tuna Nehri.

zel ada dhil olmayp tamlama kuran ehir, il, ile, bucak, belde, ky vb. szler kk harfle balar: Konya ili, Etimesgut ilesi, Taflan ky vb.

Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarnda geen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri byk harfle balar: Gazi Osmanpaa Mahallesi, Yldz Mahallesi, Karaky Meydan, Zafer Meydan, Gazi Mustafa Kemal Bulvar, Ziya Gkalp Bulvar, Nene Hatun Caddesi.

Yer bildiren zel isimlerde de ksaltmal syleyi sz konusu olduu zaman, kelime banda byk harf kullanlr: Hisardan, Boazdan, Bulvardan.

Saray, kk, han, kale, kpr, ant vb. yap adlarnn btn kelimeleri byk harfle balar: Topkap Saray, Dolmabahe Saray, shakpaa Saray, ankaya Kk, Horozlu Han, Ankara Kalesi, Alanya


Kalesi, Galata Kprs, Fatih Sultan Mehmet Kprs, Mostar Kprs, Beyazt Kulesi, Zafer Abidesi, Bilge Kaan Ant. Kurum, kurulu ve kurul adlarnn her kelimesi byk harfle balar: Trkiye Byk Millet Meclisi, Trk Dil Kurumu, Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi, Devlet Malzeme Ofisi, Mill Ktphane, ocuk Esirgeme Kurumu, Atatrk Orman iftlii, ankaya Lisesi, Anadolu Kulb, Mavi Ke Bakkaliyesi, Tr k Oca, Yeilay Demei, Muharip Gaziler Demei, Emek naat; Bakanlar Kurulu.

Kanun, tzk, ynetmelik, ynerge, genelge adlarnn her kelimesi byk harfle balar: Medeni Kanun, Borlar Hukuku (kanun), Atatrk Uluslararas Bar dl Tz, Telif Hakk Yayn ve Sat Ynetmelii.

Kurum, kurulu, kurul, merkez, bakanlk, niversite, faklte, blm, kanun, tzk, ynetmelik vb.ni bildiren kelimeler, belli bir kurum vb. kastedildiinde byk harfle balar: Bu yl Meclis, yeni dneme erken balayacaktr. Son aylarda Kurum, yazm konusunda youn bir alma iine girmitir. 2876 sayl Kanun bu yl yeniden gzden geiriliyor. Bu madde Ynetmelikin 4nc maddesine aykr dmektedir.

Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, mzik) her kelimesi byk harfle balar: Nutuk, Safahat, Kendi Gk Kubbemiz, Anadolu Notlar, Sinekli Bakkal; Trk Dili, Trk Kltr, Varlk; Resm Gazete, Hrriyet, Milliyet, Trkiye, Yeni Yzyl, Yeni Asr; Saraydan Kz Karma.

zel ada dhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. szler byk harfle balamaz: Milliyet gazetesi, Trk Dili dergisi, Hal Dokuyan Kzlar tablosu.

Byk harflerin kullanld yerlerde bulunan ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de szleriyle mi, mi, mu, m soru eki kk harfle yazlr: Mai ve Siyah, Su ve Ceza, Leyla ile Mecnun, Turfanda m, Turfa m? Mill ve din bayramlarla bayram nitelii kazanm gnlerin adlar byk harfle balar: 29 Ekim Cumhuriyet Bayram, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve ocuk Bayram, Ramazan Bayram, Kurban Bayram, Nevruz Bayram.

Kurultay, bilgi leni, ak oturum vb. toplantlarn adlarnda her kelime byk harfle balar: V. Uluslararas Trk Dili Kurultay, Manas Bilgi leni.

Tarih olay, a ve dnem adlar byk harfle balar: Kurtulu Sava, Mill Mcadele, Cilal Ta Devri, lk a, Ykselme Devri.

Tarih dnem bildirmeyip, tr veya tarz bildiren terimler kk harfle balar : divan iiri, divan edebiyat, halk iiri, halk edebiyat, eski Trk edebiyat, Trk dili, Trk sanat mzii, Trk halk mzii, tekke edebiyat.

zel adlardan tretilen btn kelimeler byk harfle balar: Trklk, Trklemek, Trke, Trkolog, Trkoloji, Avrupal, Avrupallamak.

zel ad kendi anlam dnda yeni bir anlam kazanmsa byk harfle balamaz : acem (Trk mziinde bir perde), hicaz (Trk mziinde bir makam), nihavent (Trk mziinde bir makam), acemi (tecrbesiz), amper (elektrik akmnda iddet birimi).

Para birimleri byk harfle balamaz: avro, dinar, dolar, lira, yeni kuru.

zel adlar yerine kullanlan o zamiri cmle iinde byk harfle yazlmaz.


Yer, millet ve kii adlaryla kurulan birleik kelimelerde zel adlar byk harfle balar: Antep fst, Brksel lahanas, Japon gl, Mara dondurmas, Van kedisi. Belirli bir tarih bildiren ay ve gn adlar byk harfle balar: 29 Mays 1453 Sal gn, 29 Ekim 1923, 28 Aralk 1982'de greve balad.

Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gn adlar kk harfle balar: Okullar genellikle eylln ikinci haftasnda retime balar. Yrtme Kurulu toplantlarn perembe gnleri yaparz.

Levhalar ve aklama yazlar byk harfle balar: Giri, k, Mdr, Vezne, Bakan, Doktor, Otobs Dura, Dolmu Dura, ehirler Aras Telefon.

B. Birleik Kelimeler

Belirtisiz isim tamlamalar, sfat tamlamalar, isnat gruplar, birleik fiiller, ikilemeler, ksaltma gruplar ve kalplam ekimli fiillerden oluan ifadeler, yeni bir kavram karladklarnda birleik kelime olurlar: yer ekimi, hanmeli, beyaz peynir, akgz, toplu ine; eli ak, sz etmek, zikretmek, hasta olmak, gelebilmek, alvermek.

Birleik kelimeler belirli kurallar erevesinde bitiik veya ayr olarak yazlr:

1. Bitiik Yazlan Birleik Kelimeler

Birleik kelimeler aadaki durumlarda bitiik yazlrlar:

Ses dmesine urayan birleik kelimeler bitiik yazlr, kaynana (< kayn ana), nasl (< ne asl), niin (< ne iin), pazartesi (< pazar ertesi).

Et- ve ol- yardmc fiilleriyle birleirken ses dmesine veya ses tremesine urayan birleik kelimeler bitiik yazlr: emretmek (


Aa, bey, efendi, hanm, nine vb. szlerle kurulan birleik kelimeler: aababa, aabey, beyefendi, efendibaba.

Biraz, birka, birka, birtakm, birok, birou, hibir, hibiri, herhangi belirsizlik sfat ve zamirleri de geleneklemi olarak bitiik yazlr.

Ev kelimesiyle kurulan birleik kelimeler bitiik yazlr: aevi, bakmevi, basmevi, doumevi. Hane, name, zade kelimeleriyle oluturulan birleik kelimeler bitiik yazlr: ayhane, dershane, kahvehane, yazhane; beyanname.

Eczahane, hastahane, pastahane, postahane szleri kullanmdaki yaygnlk dolaysyla eczane, hastane, pastane, postane biiminde yazlmaktadr.

Kanunda bitiik geen veya bitiik olarak tescil ettirilmi olan kurulu adlar bitiik yazlr: ileri, Dileri, Genelkurmay, Yksekretim.

2.Ayr Yazlan Birleik Kelimeler

Yol ve ulamla ilgili birleik kelimeler: Arnavut kaldrm; evre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu, kei yolu; kpr yol.

Durum, olgu ve olay bildiren szlerden biriyle kurulan birleik kelimeler: ak oturum, ak retim, ana dili, ay tutulmas, ba ars, ba belas, ba dnmesi, k yolu, zm yolu, dil birlii, din birlii.

Bilim ve bilgi szleriyle kurulan birleik kelimeler: anlam bilimi, dil bilimi, edebiyat bilimi, gk bilimi, halk bilimi.

Yuvar ve kre szleriyle kurulan birleik kelimeler: gz yuvar, hava yuvar, s yuvar, k yuvar, renk yuvar.

Yiyecek, iecek adlarndan biriyle kurulan birleik kelimeler: boha brei, su brei, tala brei; badem ya, iek ya, kuyruk ya, arpa suyu.

Gk cisimleri: oban Yldz, Kervan Yldz, Kutup Yldz, kuyruklu yldz; gk ta, hava ta, meteor ta. Benzetme yoluyla insann bir niteliini anlatmak zere bitki, hayvan ve nesne adlaryla kurulan birleik kelimeler: etin ceviz, psz zm; eski kurt, sar yan, samal inek.

Zamanla ilgili birleik kelimeler: gece yars, gn ortas.

Kii adlarndan olumu mahalle, bulvar, cadde, sokak, ile, ky vb. yer ve kurulu adlarnda sondaki unvanlar hari, ahs adlar ayr yazlr: Yunus Emre Mahallesi, Gazi Mustafa Kemal Bulvar, Ziya Gkalp Bulvar, Nene Hatun Caddesi, Fevzi akmak Soka, Cemal Nadir Soka.

C.Deyimlerin Yazl

Deyimler ayr yazlr: akntya krek ekmek, am devirmek, anak tutmak, gnlnden geirmek, gz atmak, kulak asmak, kulak vermek, antada keklik, devede kulak, yal kuyruk, yz grml.

. kilemelerin Yazl

kilemeler ayr yazlr: adm adm, ar ar, akn akn, allak bullak, aval aval (bakmak), cr cr (tmek), eit


eit, derin derin, gide gide, gzel gzel, kar kar, bata ka, oluk ocuk, de kalka, eci bc, eri br, enine boyuna.

m ile yaplm ikilemeler de ayr yazlr: at mat, ocuk mocuk, dolap molap.

sim durum ekleri ve iyelik ekiyle yaplan ikilemeler de ayr yazlr: ba baa, diz dize, el ele, gz gze, i ie, omuz omuza, yan yana; batan baa, daldan dala. D. Baz Kelime ve Eklerin Yazl

1. Bala Olan da/denin Yazl

Bala olan da/de ayr yazlr. Kendisinden nceki kelimenin son nlsne bal olarak nl uyumlarna uyar: Kz da geldi gelini de. Durumu oluna da bildirdi. Sen de mi kardeim?

Ayr yazlan da/de hibir zaman ta/te biiminde yazlmaz.

Ya szyle birlikte kullanlan da mutlaka ayr yazlr:

ya da.

da/de balacn kendisinden nceki kelimeden kesme ile ayrmak yanltr: Aye de geldi (Ayede geldi yanltr).

2. Bala Olan kinin Yazl

Cmleleri, kelime gruplarn ve cmlecikleri birbirine balayan ve onlar arasnda anlam ilgisi kuran ki balac ayr yazlr: demek ki, kald ki, bilmem ki.

Ki balac, birka rnekte kalplam olduu iin bitiik yazlr: belki, nk, hlbuki, mademki, meerki, oysaki, sanki. Bu rneklerden nk sznde ek ayn zamanda kk nl uyumuna uymutur.

phe ve pekitirme greviyle kullanlan ki sz de ayr yazlr: Babam geldi mi ki? Babakan konuacak m ki?

Ki balac aadaki rneklerde grld gibi baz kelimelerle birlikte hazr sz kalplar olarak kullanlr: Ne yazk ki, tabii ki, muhakkak ki, elbette ki. 3. Soru Eki m/mi, mu/mnn Yazl

Bu ek geleneklemi olarak ayr yazlr ve kendisinden nceki kelimenin son nlsne bal olarak nl uyumlarna uyar:

Kald m? Sen de mi geldin? Olur mu?

Soru ekinden sonra gelen ekler, bu eke bitiik olarak yazlr: Verecek misin? Okuyor muyuz?

4. lenin Ek Olarak Yazl

le ayr olarak yazlabildii gibi kelimelere eklenerek de yazlabilir. Kelimelere eklenerek yazldnda nl uyumlarna uyar.


le, nszle biten kelimelere ek olarak getirildiinde inls der ve bitiik yazlr: bulut-la (bulut ile), iek-le (iek ile), ku-la (ku ile).

le, nlyle biten kelimelere ek olarak getirildiinde bandaki i nls der ve araya y nsz girer. Ek, nl uyumlarna uyar: arkada-y-la (arkada ile), anas-y-la, (anas ile), evre-y-le (evre ile).

5. Pekitirmeli Sfatlarn Yazl

Pekitirmeli sfatlar bitiik yazlr: apak, apak, bsbtn, epeevre, rplak, rlplak, dmdz, dpedz, gmgk. IV. NOKTALAMA ARETLER

A. Nokta (.)

Cmlenin sonuna konur: Trk Dil Kurumu, 1932 ylnda kurulmutur.

Baz ksaltmalarn sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor), Yard. Do. (Yardmc Doent), Prof. (Profesr), Cad. (cadde).

Saylardan sonra sra bildirmek iin konur: 3. (nc), 15. (on beinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yzyl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

Arka arkaya sralandklar iin virglle veya izgiyle ayrlan rakamlardan yalnzca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII - XIV. yzyllar arasnda.

Bir yaznn maddelerini gsteren rakam veya harflerden sonra konur: I., 1., A., a.

Tarihlerin yazlnda gn, ay ve yl gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur: 29.5.1453, 29.X.1923.

Tarihlerde ay adlar yazyla da yazlabilir. Bu durumda ay adlarndan nce ve sonra nokta kullanlmaz: 29 Mays 1453, 29 Ekim 1923.

Saat ve dakika gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur: Tren 09.15te kalkt.

Bibliyografik knyelerin sonuna konur: Agh Srr Levend, Trk Dilinde Gelime ve Sadeleme Evreleri, TDK Yaynlar, Ankara, 1960. Be ve beten ok rakaml saylar sondan saylmak zere l gruplara ayrlarak yazlr ve araya nokta konur: 326.197, 49.750.812,

Matematikte arpma iareti yerine kullanlr: 4.5 = 20

B. Virgl (,)

Birbiri ardnca sralanan e grevli kelime ve kelime gruplarnn arasna konur: Sessiz dereler, solgun aalar, sar gller, Zindana atlan mahkmlar gibi titreerek, haykrarak geri geri kamaya urayorduk.

Sral cmleleri birbirinden ayrmak iin konur: Bir varm, bir yokmu.

Cmlede zel olarak vurgulanmas gereken elerden sonra

konur.


Uzun cmlelerde yklemden uzak dm olan eleri belirtmek iin konur: Saniye Hanmefendi, merdivenlerde olunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karlamaya atlan bir gen kadn gibi, koltuundan frlam ve ona kapy kendi eliyle amaya gelmiti.

Cmle iinde ara szleri ve ara cmleleri ayrmak iin konur: imdi, efendiler, msaade buyurursanz, size bir sual soraym. (Mustafa Kemal Atatrk)

Anlama g kazandrmak iin tekrarlanan kelimeler arasna konur: Akam, yine akam, yine akam.

Gllerde bu dem bir kam olsam! (Ahmet Haim) Konuma izgisinden nce konur: Bahe kapsn at. Sermet Beye,

Bu anahtar kk de aar, dedi. (mer Seyfettin)

Kendisinden sonraki cmleye bal olarak ret, kabul ve tevik bildiren hayr, yok, evet, peki, yle, haydi gibi kelimelerden sonra konur: Peki, gideriz. Olur, ben de size katlrm. Haydi, ge kalyoruz.

Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplaryla yap ve anlam bakmndan balants olmadn gstermek ve anlam karkln nlemek iin kullanlr: Bu, tek gzl, gen fakat ihtiyar grnen bir adamcazdr.

Hitap iin kullanlan kelimelerden sonra konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mcadele, msademe demektir.

Saylarn yazlnda, kesirleri ayrmak iin konur: 38,6 (otuz sekiz tam, onda alt)

Metin iinde ve, veya, yahut balalarndan nce de sonra da virgl konmaz: Nihat sabaha kadar uyuyamad ve afak skerken Faik'e bol teekkrlerle dolu bir kt brakarak iki gn evvelki cephe dn kyafeti ile sokaa frlad. (Peyami Safa)

Metin iinde tekrarl balalardan nce ve sonra virgl konmaz : Ya bu deveyi gtmeli ya bu diyardan gitmeli. Siz ister inann ister inanmayn, bir gn bile durmam. yle zekiler vardr, konutular m azlarndan bal akyor sanrsn.

art ekinden sonra virgl konmaz: Tenha kelerde az aza konuurken yanlarna biri gelecek olursa hemen susuyorlard.

Metin iinde zarf-fil ekleriyle oluturulmu kelimelerden sonra virgl konmaz: Meydanla varmadan bir iki defa smail kendisini grd m diye kahveye bakt. (Necati Cumal) C. Noktal Virgl ( ;) Cmle iinde virgllerle ayrlm tr veya takmlar birbirinden ayrmak iin konur: Erkek ocuklara Doan, Turul, Aslan, Orhan; kz ocuklara ise nci, iek, Gnl, Yonca adlar verilir.

eleri arasnda virgl bulunan sral cmleleri birbirinden ayrmak iin konur: Sevinten, heyecandan iim iime smyor; barmak, kahkahalar atmak, alamak istiyorum.

. ki Nokta (:)

Kendisinden sonra rnek verilecek cmlenin sonuna konur: Yeni harfler alndktan sonra eski yaz ile bir tek kelime bile yazmayan iki kii grmmdr: Atatrk ve nn! (Falih Rfk Atay)


Kendisinden sonra aklama yaplacak cmlenin sonuna konur: Bu kararn istinat ettii en kuvvetli muhakeme ve mantk u idi: Esas, Trk milletinin haysiyetli ve erefli bir millet olarak yaamasdr.

Edeb eserlerdeki karlkl konumalarda, konuan kiinin adndan sonra konur: Bilge Kaan: Trklerim, iitin! stten gk kmedike, alttan yer delinmedike, lkenizi, trenizi kim bozabilir sizin?

D. Nokta ( . . . )

Tamamlanmam cmlelerin sonuna konur: Ne are ki irkinlii hemencecik ve herkes tarafndan grlveriyordu da, bu yan... (Tark Bura)

Alntlarda; bata, ortada ve sonda alnmayan kelime ve blmlerin yerine konur: ...derken ehrin te bandan bouk bouk sesler gelmeye balad... (Tark Bura) Szn bir yerde kesilerek geri kalan blmn okuyucunun hayal dnyasna brakldn gstermek veya ifadeye g katmak iin konur: Sana uurlar olsun... Ayrlyor yolumuz! (Faruk Nafiz amlbel)

nlem ve seslenmelerde anlatm pekitirmek iin konur: Glgeler yaklatlar. Bir adm kalnca onu kyafetinden tandlar.

Koca Ali... Koca Ali, be!.. (mer Seyfettin)

Karlkl konumalarda, yeterli olmayan, eksik braklan cevaplarda kullanlr: Kimsin? Ali... Hangi Ali? nokta yerine iki veya daha ok nokta kullanlmaz.

E.Soru areti (?)

Soru bildiren cmle veya szlerin sonuna konur: Ne zaman tkenecek bu yollar, arabac?

Bilinmeyen, kesin olmayan veya pheyle karlanan yer, tarih vb. durumlar iin kullanlr: Yunus Emre (1240?-1320), (Doum yeri: ?).

Soru ifadesi tayan sral ve bal cmlelerde soru iareti en sona konur: ok yakndan m bu sesler, ok uzaklardan m? F.nlem areti (!)

Sevin, kvan, ac, korku, ama gibi duygular anlatan cmlelerin sonuna konur: Ne mutlu Trkm diyene! (Mustafa Kemal Atatrk)

Seslenme, hitap ve uyar szlerinden sonra konur: Ordular! lk hedefiniz Akdenizdir, ileri! (Mustafa Kemal Atatrk)

nlem iareti, seslenme ve hitap szlerinden hemen sonra konulabilecei gibi cmlenin sonuna da konabilir: Sana uurlar olsun... Ayrlyor yolumuz!

Alay, kinaye veya kmseme anlam kazandrlmak istenen szden hemen sonra yay ayra iinde nlem iareti kullanlr: steseymi bir gnde bitirirmi (!) ama ne yazk ki vakti yokmu (!).

nlemden sonra nokta yerine iki nokta konulmas yeterlidir: Gk ekini bier gibi!.. Baaklar daha


dolmadan. (Tark Bura)

G.Ksa izgi (-)

Satra smayan kelimeler blnrken satr sonuna konur.

Ara szleri ve ara cmleleri ayrmak iin kullanlr: Kk bir sr -drt inekle birka koyun- kye giren geni yolun aznda durmutu. (mer Seyfettin)

Dil bilgisinde kkleri ve ekleri ayrmak iin konur: al-, dur-ak, gr-g-sz-lk.

Eklerin bana konur: -ak, -den, -, -lk.

Heceleri gstermek iin kullanlr: a-ra-tr-ma, bi-le-zik, du-ru-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lk. Kelimeler arasnda -den...-a, ve, ile, ila, arasnda anlamlarn vermek iin kullanlr: Trke-Franszca Szlk, Trk- Alman ilikileri, Ural-Altay dil grubu, 09.30-10.30, Beikta- Fenerbahe karlamas, Manas Destannda soy-dil-din geni, 1914-1918 Birinci Dnya Sava, 2003-2004 retim yl.

Matematikte karma iareti olarak kullanlr: 50 - 20=30

. Uzun izgi ()

Yazda satr bana alnan konumalar gstermek iin kullanlr. Buna konuma izgisi de denir.

Frankfurta gelene herkesin sorduu unlardr: Eski ehri gezdin mi? Rothshildin evine gittin mi? Goethenin evini gezdin mi? (Ahmet Haim)

H. Eik izgi (/) Yan yana yazlmas gereken durumlarda msralarn arasna konur: Korkma! Snmez bu afaklarda yzen al sancak/Snmeden yurdumun stnde tten en son ocak/O benim milletimin yldzdr parlayacak/O benimdir o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy)

Tarihlerin yazlnda gn, ay ve yl gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur: 18/11/1969.

Dil bilgisinde eklerin farkl biimlerini gstermek iin kullanlr: -lk /-lik, -madan /-meden. I.Ters Eik izgi (\)

Bilgisayar yazlmlarnda art arda gelen dizinleri birbirinden ayrt etmek iin kullanlr: C.\Dos>MD \Oyun

. Trnak areti ( )

Baka bir kimseden veya yazdan olduu gibi aktarlan szler trnak iine alnr: Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinin n cephesinde Atatrkn Hayatta en hakiki mrit ilimdir. vecizesi yer almaktadr.

Uzun alntlarda her paragraf ayr ayr trnak iine alnr.

zel olarak belirtilmek istenen szler trnak iine alnr: Yeni bir bar taarruzu balad.


Cmle ierisinde kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak iine alnr. Yahya Kemalin baz iirleri Kendi Gk Kubbemiz ad altnda kt.

Cmle ierisinde zel olarak belirtilmek istenen szler, kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak iine alnmakszn koyu yazlarak veya eik yazyla (italik) dizilerek de gsterilebilir.

J. Tek Trnak areti ( )

Trnak iinde verilen ve yeniden trnaa alnmas gereken bir sz belirtmek iin kullanlr: Edebiyat retmeni iirler iinde Han Duvarlar gibisi var m? dedi ve Faruk Nafizin bu gzel iirini okumaya balad.

K. Yay Ayra (() )

Cmlenin yapsyla dorudan doruya ilgili olmayan aklamalar iin kullanlr: Anadolu kentlerini, kylerini (Ky szn de ekinerek yazyorum.) gezsek bile grmek iin deil, kendimizi gstermek iin geziyoruz. Yay ayra iinde bulunan zel isimler ve yarg bildiren anlatmlar byk harfle balar ve sonuna uygun noktalama iareti getirilir.

Hakknda aklama yaplan sze ait ek, ayra kapandktan sonra yazlr: Yunus Emre (1240? - 1320)nin...

Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuann hareketlerini, durumunu aklamak ve gstermek iin kullanlr:

ihtiyar - (Yava yava Kaymakama yaklar.) Ne oluyor beyefendi? Allah rzas iin bana da anlatn... (Reat Nuri Gntekin)

Alntlarn aktarld eseri veya yazar gstermek iin kullanlr: Cihann tarihi, vatan urunda senin kadar uraan, kann dken bir millet daha gsteremez. Senin kadar kimse kendi vatanna sahip olmaya hak kazanmamtr. Bu vatan ya enindir, ya kimsenin. (Ahmet Hikmet Mftolu)

Alntlarda, bata, ortada ve sonda alnmayan kelime ve blmlerin yerine konulan nokta, yay ayra iine alnabilir.

Bir sze alay, kinaye veya kmseme anlam kazandrmak iin kullanlan nlem iareti yay ayra iine alnr.

Bir bilginin pheyle karlandn veya kesin olmadn gstermek iin kullanlan soru iareti yay ayra iine alnr.

Bir yaznn maddelerini gsteren say ve harflerden sonra kapama ayrac konur: a), 2), VI) L. Keli Ayra ( [ ])

Ayra iinde ayra kullanlmas gereken durumlarda yay ayratan nce keli ayra kullanlr: Halikamas Balks [Cevat akir Kabaaal (1886-1973)] en gzel eserlerini Bodrumda yazmtr.

Bibliyografik knyelere ilikin baz ayrntlar gstermek iin kullanlr: Reat Nuri [Gntekin], alkuu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa]


M. Kesme areti ()

Aada sralanan zel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme iaretiyle ayrlr:

Kii adlar, soyadlar ve takma adlar: Atatrkm, Sultan Anann, Kzm Karabekiri, Yunus Emreyi, Ziya Gkalptan.

Sonunda p, , t, k nszlerinden biri bulunan Ahmet, elik, iek, Halit, Mehmet, Mesut, Murat, zbek gibi zel adlara nlyle balayan ek getirildiinde kesme iaretine ramen Ahmedi, elii, iei, Halidi, Mehmedi, Mesudu, Murad, zbei, biiminde son ses yumuatlarak sylenir.

zel adlar iin yay ayra iinde bir aklama yapldnda kesme iareti yay ayratan sonra konur. Yunus Emre (1240?- 1320)nin,

zel adlar yerine kullanlan o zamiri cmle iinde byk harfle yazlmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme iaretiyle ayrlmaz.

Hayvanlara verilen zel adlar: Sarkzn, Karabaa, Pamuku, Minnotan. Millet, boy, oymak adlan: Trkm, ngilizden, Rusmu, Ouzun.

Devlet adlan: Trkiye Cumhuriyetini, Osmanl Devletindeki, Amerika Birleik Devletlerine, Azerbaycan Cumhuriyeti nden.

Din ve mitoloji ile ilgili zel adlar: Allahn, Cebrailden, Zeusu.

Kta, deniz, nehir, gl, da,; lke, blge, il, ile, ky, semt, bulvar, cadde, sokak vb. corafyayla ilgili yer adlar: Asyann, Marmara Denizinden, Anadoluda, Dou Anadoluya, Ankaraym, Taksim Meydanndan, Reat Nuri Sokana.

Yer bildiren zel isimlerde ksaltmal syleyi sz konusu olduu zaman ekten nce kesme iareti kullanlr: Hisardan, Boazdan.

Gk bilimiyle ilgili adlar: Jpiterden, Vens, Samanyolunda.

Saray, kk, han, kale, kpr, ant vb. adlan: Dolmabahe Saraynn, Ankara Kalesinden, Galata Kprsnn, Bilge Kaan Abidesinde, anakkale ehitleri Antna.

Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, mzik vb.) adlar: Nutukta, Safahattan, Sinekli Bakkal, Hrriyette, Resm Gazetede.

Kanun, tzk, ynetmelik, ynerge ve genelge adlar: Mill Eitim Temel Kanununa, Medeni Kanunun, Aday Memurlarn Yetitirilmelerine likin Genel Ynetmelikteki.

Belli bir kanun, tzk, ynetmelik kastedildiinde byk harfle yazlan kanun, tzk, ynetmelik szlerinin ek almas durumunda kesme iareti kullanlr:

Bu Kanunun 17. maddesinin c bendi...

Yukarda ad geen Ynetmelikin 2nci maddesine gre...

vb.

Kurum, kurulu, kurul ve i yeri adlarna gelen ekler kesmeyle ayrlmaz.


zel adlara getirilen yapm ekleri, okluk eki ve bunlardan sonra gelen dier ekler kesmeyle ayrlmaz: Trklk, Trklemek, Trk, Mslmanlk, Hristiyanlk, Avrupal, Konyal, Bursal, Ahmetler, HollandalIdan, Hristiyanlktan.

Kii adlarndan sonra gelen sayg szlerine getirilen ekleri ayrmak iin konur: Nihat Beye, Aye Hanmdan.

Unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Cumhurbakannca, Babakanca, Trk Dil Kurumu Bakanna gre vb.

Ksaltmalara getirilen ekleri ayrmak iin konur: TBMMnin, BMde.

Saylara getirilen ekleri ayrmak iin konur: 1985te, 8inci madde, 2nci kat; 7,65lik, 9,65lik. 1919 senesi Maysnn 19uncu gn Samsuna ktm.

Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayrmak iin konur: adan zye kadar, bnin mye dnmesi.

Akm, a ve dnem adlarndan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Eski an, Ykselme Dneminin, Cumhuriyet Dnemi Trk Edebiyatna. N. Denden areti (")

Bir yazdaki maddelerin sralanmasnda veya bir izelgede alt alta gelen ayn szlerin, sz gruplarnn ve saylarn tekrar yazlmasn nlemek iin kullanlr:

a. Etken fiil b. Edilgen " c. Dnl " . te "

V. CMLE BLGS (SZ DZM)

Dnce, duygu, durum veya bir olay yarg bildirerek anlatan kelime (szck) veya kelime grubu dizisine cmle (tmce) denir.

Cmlede kelimeler ve kelime gruplar yarg bildirirken eitli grevler yklenir. Bunlar cmlenin elerini oluturur.

Cmlenin eleri; cmlede bir yarg bildiren, ondan etkilenen veya etkileyen veya yargnn getii zamann veya yerini gsteren unsurlardr. Bunlar; yklem, zne, nesne, dolayl tmle, zarf tmleci ve edat tmleci olarak adlandrlr.

A. Cmlenin eleri

1. Yklem

Cmlede yarg bildiren ekimli unsura yklem denir. Yklem ekimli bir fiil veya ek fiille ekimlenmi bir isim olabilir. , hareket, olu, durum yklem tarafndan karlanr. Cmlenin ana unsurunu yklem oluturur. Dierleri ise yklemin anlamn zaman, yer vb. ynden destekleyen veya tamamlayan unsurlardr. Bir cmle birden ok eden oluabilecei gibi tek bir yklemden de oluabilir.


2. zne

Yklemin bildirdii ii, hareketi yapan veya yargnn gereklemesine ara olan unsura zne denir. Cmlenin temel esidir ancak her cmlede bulunmak zorunda deildir. Cmlede zneyi bulmak iin ykleme kim veya ne sorusunu sorarz. Cmlede olmayan, yklemdeki kii eklerinden anlalan znelere gizli zne ad verilir:

Seni bu konuda daha nce uyardm. cmlesinde, Uyaran kim? sorusunun yant olan ben gizli znedir.

Yklemi edilgen atl cmlelerde, aslnda nesne olan ge szde zne olarak kullanlr:

Hrsz kskvrak yakaland. cmlesinde, yakalayan belli olmayp Yakalanan kim? sorusunun yant olan hrsz szde znedir.

Yklemi edilen atl cmlelerde bazen -ce, tarafndan, nedeniyle gibi ek ve szckler kullanlmak suretiyle ii bizzat yapan varla rtl zne olarak yer verilebilir: Tm sorularnza kurumumuzca derhal yant verilecektir. cmlesindeki kurumumuzca szc rtl znedir.

3. Nesne (Dz Tmle)

Nesne, cmlede yklemin bildirdii, znenin yapt iten etkilenen unsurdur. Geili fiiller, nesneye ynelerek onu etkiler. Geisiz fiillerde ise hareket znenin stndedir. Byle fiiller nesne almaz. Nesne, sadece yklemi geili olan cmlelerde olur. Nesne grevinde bulunan sz, -i durum ekini almsa, nesneye belirtili nesne denir. Belirtili nesne, ykleme kimi veya neyi sorusu sorularak bulunur:

Dn geceki frtna aacn tm dallarn krd. cmlesindeki aacn tm dallarn kelime bei belirtili nesnedir.

Nesne grevinde bulunan sz -i durum ekini almamsa (yaln hldeyse) buna, belirtisiz nesne denir. Belirtisiz nesne, ykleme kim veya ne sorusu sorularak bulunur:

Dn akam eine byk bir buket iek gtrm. cmlesindeki byk bir buket iek kelime bei belirtisiz nesnedir.

4. Dolayl Tmle

Ynelme, bulunma ve kma bildirerek cmlenin anlamn tamamlayan unsura dolayl tmle denir. Dolayl tmle olan e mutlaka -e, -de, -den durum eklerinden birini alr. Dolayl tmleci bulmak iin ykleme; kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden sorular sorulur:

Annem geen hafta Ankaraya gitti. cmlesindeki Ankaraya kelimesi dolayl tmletir.

5. Zarf Tmleci

Yn, zaman, tarz, sebep, miktar, vasta ve art bildirerek yklemi tamamlayan unsura zarf tmleci denir. Zarf tmlecini bulmak iin ykleme; nasl, niin, neden, ne kadar, ne zaman, kim tarafndan, ne tarafndan gibi sorular sorulur:

Ahmet sabaha kadar ders alm. cmlesindeki sabaha kadar ifadesi zarf tmlecidir.


6. Edat Tmleci Edat tmleci, baz edatlarla bekleerek cmleyi ama, ara, birliktelik, zglk, karlatrma vb. anlamlarla aklayan unsurdur:

Bu yaz ailesiyle Antalyaya gidecek. cmlesinde birliktelii ifade eden ailesiyle szc edat tmlecidir.

B. Cmle eitleri

Cmleler anlam ve yaplarna, yklemin tr ve yerine gre snflandrlr.

1. Yklemin Trne Gre Cmleler

a) Fiil Cmlesi

Yklemi ekimli bir fiil veya fiil grubu olan cmlelerdir. Her trl hareket, i, olu, fiil cmleleri ile karlanr. Bu sebeple fiil cmleleri, isim cmlelerine gre daha fazladr.

Geili fiil cmlelerinde cmle unsurlarnn hepsi bulunabilir.

Sadrazam / o zaman / kethdasn / Muhsin elebi'nin skdar'daki evine gnderdi, (gndermek" geili fiil) Geisiz fiil cmlelerinde nesne bulunmaz.

Doktorun iine / birdenbire / bir hzn / kt.

b) sim Cmlesi

Yklemi ek fiille ekimlenmi bir isim veya isim grubu olan cmlelere denir. sim ve isim gruplar, i- ek fiili ile grlen gemi zaman, renilen gemi zaman, geni zaman ve art kipinde ekime girerek yklem grevi yaparlar. Geni zaman ekiminin 3. ahslarnda kullanlan -dr/-dir eki, durur fiilinden eklemitir. sim cmlelerinde, kip eki tamayan yklemler de geni zaman ifade ederler. En ok kullanlan isim cmlesi; var, yok isimlerinin yklem olduu cmlelerdir.

Sekiz saattir trendeyim. Tren, bo ve neesiz. Krfezde bizim Hali suyunun koyu durgunluu var.

sim cmleleri, genellikle iki unsurdan, zne ve yklemden meydana gelir.

2. Yklemin Yerine Gre (Dizililerine Gre) Cmleler

Yklemin cmle iindeki yerine gre kurall/dz cmle ve devrik cmle olmak zere iki eit cmle vardr.

a) Kurall Cmle (Dz Cmle)

Yklemi sonda bulunan cmle, kurall cmledir. Trkede cmlenin ana unsuru yklem, genellikle cmlenin sonunda bulunur. Yardmc unsurdan ana unsura doru dizili, Trk cmle yapsnn temel zelliidir. Yklemi tamamlayan unsurlar, yklemin nnde sralanr. Ykleme en yakn unsur


genellikle belirtilmek istenen unsuru ifade eder.

Arabalar ok yava ilerliyordu.

b) Devrik Cmle

Devrik cmle, yklemi sonda bulunmayan cmledir. Bu tr cmleler, daha ok iir dilinde grlr. nk iirde, kelimelerin ses yaps, her zaman n plandadr. Ataszlerinde, gnlk konumalarda, gnlk konumalarn aksettirildii veya konuma, sohbet uslubunun hkim olduu eserlerde devrik cmle kullanlmtr.

ok insan anlayamaz eski musikmizden Ve ondan anlamayan bir ey anlamaz bizden. 3. Anlamlarna Gre Cmleler a) Olumlu Cmle Yargnn gerekletiini anlatan cmle, olumlu cmledir. Bu cmlenin yklemi yapma, yaplma veya

olma bildirir.

Ktphanenin yolunu tuttu.

b) Olumsuz Cmle

Yargnn gereklemediini anlatan cmledir. Bu cmlelerin yklemi yapmama, yap lmama, olmama bildirir.

-ma, -me olumsuzluk eki, deil edat ve yok ismi, cmleyi olumsuz yapan unsurlardr. Deil edat, hem isim, hem de fiil cmlesini olumsuz yapar.

Salih'i artk arda bilen yoktu.

c) Soru Cmlesi

Soru yoluyla bilgi almay amalayan cmledir. Soru cmlesi, olumlu veya olumsuz olabilir. Soru sfatlar, soru zamirleri, soru zarflar, soru edatlar ve soru eki -m/-mi, bir cmleye soru anlam kazandran unsurlardr.

Niin Bursay bu kadar seviyoruz? 4. Cmle zmlemeleri

Yazlan her deerli eser, insan gelitirir. zne nesne yklem

nsan, erdemli olmak iin almaldr.

zne zarf tmleci yklem

Avse. btn vaz kitap okudu.

zne zarf tmleci nesne yklem

Ayla kalemi masada grd. cmlesi etken bir cmledir.

Cmleyi, Kalem grld. biimine getirdiimizde cmle edilgen olur. Burada deiiklik olmutur.


Ayla znesi cmleden kmtr. Fiile -l edilgen eki getirilmitir. Kalemi nesnesinden - eki kaldrlmtr.

VI. YAZIMA KURALLARI

Devlet ynetiminde, ticaret alannda, eitimde kullanlan yazmalarda uygulanr.

Gnlk hayatta ya da i hayatnda karlalan balca i yazlarna aada yer verilmitir:

A. Rapor

Herhangi bir konu, olay ya da sorunla ilgili olarak yaplan aratrma ve incelemenin sonularn belirtmek, varlan sonularla ilgili deerlendirmeyi bildirmek iin yazlan yazlara denir.

Hangi amala yazlrsa yazlsn rapor, nce rapora konu olan olay, durum ya da sorun belirtilerek balar. Daha sonra, inceleme ve aratrma sonucunda elde edilen bilgiler ve bulgular sralanr. Son blmde ise raporu yazan kiinin o konuda vard yarglar, kendi kanlar yer alr. Raporlar i ve bilimsel raporlar olmak zere ikiye ayrlr:

1. Raporlar

Bilimsel bir aratrmadan ok; bir olayn ya da bir durumun deerlendirilmesini, bir soruturmann sonularn ieren almalardr.

2. Bilimsel Raporlar

nceleme ve aratrmaya dayanan ve konunun bilimsel yntemlerle ele alnd almalardr.

Raporun en belirgin zellii, tutanaa gre; ok daha uzun sreli olmas, daha fazla belge ve bilgiye dayanmas, kiisel gr ve yorumlar iermesidir.

Herkes rapor hazrlayamaz. Rapor hazrlayan kiinin bilirkii olmas gerekir.

Raporlar, elde edilen belge ve bilgilere gre belli bir plan erevesinde, ak anlalr bir dill e ve tartmaya meydan vermeyecek bir ekilde kaleme alnmaldr.

Rapor metninin en st kesine tarih, orta ksmna raporun ad, metin tamamlandktan sonra alt ksmna raporu hazrlayanlarn isimleri yazlmal ve imzalanmaldr.

B. Dileke

Bir durumu bildirmek, bir istek ya da dilekte bulunmak amacyla yazlp resm veya zel kurululara gnderilen yazlara dileke denir.

bavurularnda kiilerden dilekeyle birlikte z gemi de istenir. Dilekelerde istek ve dilekler, yaln ve ak bir biimde belirtilmeli, sz uzatmamaldr. Eer dilekeye bir belge eklenecekse, adresten sonra satr ba alarak Eki/Ekleri. bal altnda belgenin ne olduu belirtilmelidir. Ayrca, istek blm, Bilgilerinize arz ederim. szleriyle bitirilmelidir.

Dilekeler dz beyaz izgisiz kda yazlr. El veya daktilo ile yazlan dilekelerde hibir ekilde ksaltma


kullanlmamaldr. Dilekede zl ve resm bir slup kullanlmaldr. Dilekeler belli bir plana gre yazlr. stek ve dilekler belirtildikten sonra ara verilerek sa alt keye ba harf byk olacak biimde isim ve soyadnn tamam byk harfle yazlarak dileke sahibinin ad ve soyad yazlr. Ad ve soyadn stne imza atlr. Dileke sahibi, dilekesinin sol alt tarafna adresini yazar.Resm kurumlara yazlan imzasz dilekeler geersiz saylr.

A. z Gemi

zgemi; bir kimsenin eitimi, i deneyimi, sosyal etkinlikleri, kiisel zellikleriyle ilgili kendisinin verdii bilgileri, deerlendirmeleri ieren bir zettir.

zgemite u hususlar yer alr: Ad, soyad, doum yeri ve tarihi, adresi, telefon numaras, elektronik posta adresi, ilgi alanlar, akademik unvan (varsa), yaynlar (varsa).

. Tutanak

Yasama meclisleri, mahkemeler, kongreler vb. yerlerde yaplan toplantlarla herhangi bir olayn nasl, ne zaman, nerede ve ne ekilde meydana geldiini, nasl sonulandn tespit eden ksa yazlara tutanak denir. Ksaca, bir durumun ya da olayn nasl olutuunu saptayp anlatan, ilgililerce imzalanan yazl belgelere denir. Tutanak, herhangi bir toplantnn nasl aldn, kimlerin neler konutuunu ve nasl kapandn objektif olarak zl bir biimde ortaya koyan yazlardr. Bu tip tutanaklara toplant tutana denir.

Ayn ekilde herhangi bir olayn olu ve sonularyla ilgili objektif belge ve bilgileri kapsayan yazlara da olay tutana denir.

Tutanan en belirgin zellii, bilirkiiler tarafndan tutulmas, ksa sreli yazlar olmas (toplant ya da olay annda hazrlanmas) ve hibir ekilde kiisel gr ya da yorumlara yer verilmemesidir.

En stte sa keye tarih konur, ortasna TUTANAK ifadesi yazlarak balanr. Metin tamamlandktan sonra metnin alt yetkililer tarafndan imzalanr.

A. Resm Yaz

Resm Yazmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakknda Ynetmelik, 2 Aralk 2004 tarihli ve 25658 sayl Resm Gazetede yaymlanmtr. Resm yazlarla ilgili olarak bu ynetmelikte belirtilen hususlara uyulmas gerekmektedir. Ynetmeliin 2nci maddesinde kapsam alan btn kamu kurum ve kurulular biiminde gemektedir. Sz konusu Ynetmelik metni iin http://www.basbakanlik.gov.tr adresine baklabilir.

Resm yazlar; balk, say ve kayt numaras, tarih, konu, gnderilen makam ya da kii, ilgi, metin, imza, ekler ve datm blmlerinden oluur.

Bir resm yazdaki ilgi, o yazda anlatlan konunun daha nceki evrelerini belirtir.

Resm yazlarda geen kurum ve kurulu adlarnn ba harfleri, byk yazlr ve bunlara gelen ekler kesmeyle ayrlmaz. "Devlet Planlama Tekilat Mstearlnn rneinde olduu gibi.

Resm yazmalarda kullanlan kelimeleri ve kelimelerle kullanlacak yardmc fiilleri doru ve yerinde kullanmak gerekir; taahht almak deil, taahht etmek, tahakkuk yapmak deil, tahakkuk etmek rneklerinde olduu gibi.


Yazlarda geen mevzuat adlarnn ba harfleri byk yazlr. Duruma gre mevzuat adlar ya da mevzuattan yaplan alntlar trnak iinde verilir.

Resm yazlarda alt makama hitaplarda Rica ederim.

st makama hitaplarda arz ederim. Alt ve st makamlara birlikte gnderilen yazlarda ise Arz ve rica ederim. ifadesi kullanlr.

Resm yaz, dileke, mektup vb. evrakn n yzne kayt kaesi baslmaz; ilgili birime ya da personele havale yaplmaz. Bu tr ilemler evrakn arka yzne yaplr.

Resm yazlarda zorunlu durumlar ve teknik terimler dnda yabanc szcklere yer verilmez, yinelemelerden kanlr.

Yazmda ilgili Ynetmelik gerei Trk Dil Kurumu Yazm Klavuzuna uyulmas zorunludur.

Resm yazlar elle deil, elektronik ya da mekanik daktilo makinesi ya da bilgisayarla yazlr.

Resm yazlarda gizlilik dereceleri, grev alan ve hizmet zelliine gre, kurum veya kurulua belirlenir.

Resm yazlar, kural olarak bir asl, bir kopya olmak zere iki nsha hazrlanr. Konuurken en nemli szck vurgu ile belirtilir. Yazda ise vurgulanmak istenen szck ykleme yakn kullanlr.

Resm yazlarda imza atmaya yetkili kiinin adnn sadece ba harfi, soyadnn ise btn harfleri byk yazlr. Alta imza sahibinin makam ad yazlr. mza ise ahsn isminin stne atlr.

(B) kurumu ya da kiisi (A) kurumuna bir yaz ya da dileke ile bavurmusa, (A) kurumunun kar tarafa yant olarak yazd yaznn hitap cmlesinin biraz altna, ilgi denip iki nokta konduktan sonra, (B) kiisinin ya da kurumunun yazsndaki tarih ve say belirtilir.

Resm yazlarn tarih ve saylar rakamla yazlr.

Rakamlara getirilen nci, inci tr sra belirten ekler kesme iaretiyle ayrlr.

B. Genelge

Yasa ve ynetmeliklerin uygulanmasnda yol gstermek, herhangi bir konuda aydnlatmak, dikkat ekmek zere ilgililere gnderilen yaz trne genelge denir.

II.BLM

POSTA VE KARGO LEMLER

POSTA VE KARGO LEMLER 25 / 666

MEKTUP POSTASI GNDERLER 1) GENEL HKMLER a) Posta hizmetleri Resmi Gazetede yaymlanarak 23.05.2013 tarihinde yrrle giren 6475 Sayl Posta Hizmetleri Kanunun amac; lke genelinde posta hizmetlerinin kaliteli, srekli, tm kullanclar iin karlanabilir bir cretle, etkin, rekabete dayal esaslar erevesinde sunulmasn salamak zere posta sektrnn serbestletirilerek mali adan gl, istikrarl ve effafl salanm bir sektr oluturulmas ve bu sektrde dzenleme ve denetimin gerekletirilmesi ile Posta ve Telgraf Tekilat Anonim irketinin kuruluu, yaplanmas, faaliyet konular ve hizmetlerinin yrtlmesine ilikin usul ve esaslar dzenlemektir. Bu Kanunda ngrlen ynetmelikler, bir yl iinde yrrle konulur. Bu Kanunda ngrlen ynetmelikler yrrle konuluncaya kadar mevcut ynetmelikler ile dier dzenlemelerin bu Kanuna aykr olmayan hkmlerinin uygulanmasna devam olunur. Yabanc memleketlerle olan genel ve zel szleme ve anlamalarda ve bunlarla ilgili kanun ve tzklerde baka trl gsterilmedike bu kanun hkmleri milletlerarasndaki posta ilerinde de uygulanr. Posta ilemlerine ait olup, bu kanunda veya posta mevzuatnda aklanmam olan hususlarda milletleraras szleme ve anlamalar ve bunlarn tzklerinin hkmleri uygulanr. b) Posta tekeli 6475 sayl Posta Hizmetleri Kanununun 6. Maddesinin (a) fkras gereince; temel cret gz nnde bulundurularak (Kurum: Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumudur) Kurumun nerisi ve Bakanln teklifi ile Bakanlar Kurulu tarafndan arl veya creti belirlenen haberleme gnderilerinin (kitap, katalog, gazete ve sreli yaynlar hari her hangi bir fiziksel ara zerine yazlan veya elektronik ileti eklinde hazrlanan, gnderici tarafndan gnderi zerinde belirtilen adrese sevk ve teslim edilmesi gereken telgraf da dahil her trl gnderi) kabul, toplanmas, ilenmesi, sevki, datm ve teslimini ifade etmektedir. (1) Aadaki hizmetler evrensel posta hizmet ykmlsnn tekelindedir: a) Temel cret gz nnde bulundurularak Kurumun nerisi ve Bakanln teklifi ile Bakanlar Kurulu tarafndan arl veya creti belirlenen yurt ii ve yurt d haberleme gnderilerinin kabul, toplanmas, ilenmesi, sevki, datm ve teslimi. b) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayl Vergi Usul Kanununun elektronik teblie ilikin hkmleri sakl kalmak kaydyla, 7201 sayl Kanun ve dier kanunlar kapsamndaki elektronik ortam dhil her trl tebligatn kabul, toplanmas, ilenmesi, sevki, datm ve teslimi. c) Barta Trk Silahl Kuvvetlerinin posta hizmetleri. ) Postada alnacak cretleri gsteren posta pullar, kiisel pul, anma pullar, posta kartlar ve ilk gn zarflarnn bastrlp sata karlmas. (2) Birinci fkrann (a) bendine gre belirlenmi olan arlk ve cret limiti gnderi ierisindeki haberleme mahiyetindeki maddeye ilikindir. Reklam, tantm, bror gibi maddelerin ilavesi suretiyle arln almas veya deiik promosyon ve iskonto usulleri uygulanarak cret limitinin dna klmas posta tekelinin ihlali saylr. (3) Posta tekelini ihlal edenler, bu ihlal kapsamndaki gnderiler iin evrensel posta hizmet ykmlsnce belirlenen posta cretinin on kat tutarnda mebla evrensel posta hizmet ykmlsne tazminat olarak demekle ykmldr. Bu tazminat, evrensel posta hizmet ykmlsne irat kaydedilir. Bu kapsamda tespit edilen gnderiler, evrensel posta hizmet ykmls tarafndan gecikmeksizin alcsna sevk edilir.


Posta tekeli ihlali hakkndaki yaptrmlara ilikin dier mevzuat hkmleri sakldr. Bu kapsamda; irketimiz Evrensel Hizmet salaycs olarak belirlendiinden, Ak ve kapal mektuplarla, zerlerinde haberleme niteliinde yazlar bulunan kartlarn (Posta kart) kabul, tama ve datm PTTnin tekeli altndadr. Tekelin stisnalar Postaca kabul edilmeyecek olan veya kabul arta bal bulunan maddeler Kabul artlarna uymayan, Kiilerin kendi gereksinim ve ileriyle ilgili olarak beraberinde tad veya bir bakasyla gnderdii, Kara, deniz ve hava tama kurumlarnn kendi ileriyle ilgili kurulular arasnda kendi aralaryla

tad, Posta hizmeti verilemeyen yerler arasnda gnderilen mektup ve kartlar Posta Tekeli dndadr. c) Halka kar sorumluluk PTT yrrlkteki mevzuatta ngrlen hizmetleri yerine getirmekle ykmldr. Zarar ve hasar zorlayc sebeplerden veya gnderici kusurundan kaynaklanrsa, Zarar ve hasar maddenin yaps gerei domusa, Gnderinin iinde yasak maddeler varsa, Zorlayc sebeplerle kayt ve belgelerin elden karlmas yznden gnderinin sahibine verildii ispat

edilemiyorsa, Gnderi kanuni sresi iinde aranmamsa, Yasalar gereince yetkili makamlara verilen gnderi iin, Hak sahipleri tarafndan itirazsz kabul edilen gnderilerden

PTT idaresi sorumlu tutulamaz. d) Posta hizmetlerinin gizlilii ve gvenlii Hizmet salayclar ile posta hizmetlerinde alanlar veya herhangi bir ekilde posta hizmetleri ile ilgili bilgiye sahip olanlarn, bu bilgileri ve posta hizmetleri ile ilgili ilikileri aa vurmalar, gnderileri amalar, ilerinde ne olduunu aratrmalar, nc kiilere bilgi vermeleri veya herhangi birinin bunlar yapmasna neden olmalar, gnderileri zapt veya yok etmeleri yasaktr. Hizmet salayclar, yrtt hizmetlerle ilgili olarak gerekli gvenlik nlemlerini almakla ykmldr. Posta gnderileri, kanunla yetkili klnan merciler dndaki kiilerce alkonulamaz, alamaz ve ierii aratrlamaz. stisnalar Elde kalan posta gnderileri, hak sahiplerinin saptanmas asndan Mektup Postas gnderileri

Ynetmeliinde belirtilen sre ve yntemler erevesinde dorudan doruya alabilir, Tama srasnda zarara uram gnderiler dorudan doruya denetlenebilir, Elden ele gemesi yasaklanm maddelerle ve yasada belirtilen yasaklara uymayan gnderilere devlet

adna el koyabilir. Gmre tabi gnderileri, gmrk ilemlerinin tamamlanabilmesi iin alkoyabilir, Yarg karar veya Cumhuriyet Savclnn yazl isteiyle, posta gnderilerinin el konulmu miktarn,

hesap sahiplerinin hesap kalntlarn ilgili kurumlara vermek, bir sutan veya tutukluluundan dolay


ceza ile ilgili bir sorgu sz konusu olduunda belli bireylerin posta ilikilerinden yetkililere bilgi verir. Ayrca, hak sahibinin iflas etmesi veya yargcn mal bildirimine karar vermesi durumunda PTT dier posta gnderilerini de ilgili mercilere teslim etmekle ykmldr. Devlet haberleme dokunulmazl konusunda yasal temsilci durumunda kiiler yararna baka istisnalar da koyabilir. e) cret almada yanlglar

Hizmet salayclar tarafndan posta hizmetleri karlnda kullanclardan alnan cret ve her trl tahsilat ile hesaplarda yanllk yapldnn tespit edilmesi hlinde eksik alnan paralar tahsil edilir veya fazla alnan paralar iade edilir. Bu gibi yanllklarn dzeltilmesi iin zaman am sresi, hesap yanlln izleyen gnden itibaren bir yldr. f) Yasak maddeler hakknda uygulamalar Doas, ierii veya ambalajlar nedeniyle kiileri tehlikeye drebilecek, posta maddelerini kirletebilecek, parlatp alevlenebilecek tehlikeli cisimler ve benzerleri kabul edilip datlmak zere var merkezine gelmise herhangi bir ekilde yasal engel yok ise alcsna verilir. evreyi kirleten, kokan, zarar veren gnderi ise tutanakla imha edilmesi yoluna gidilir. Kanuna aykr maddeler tespit edilirse yine tutanak dzenlenerek ilgili makama teslim edilir. 5584 Sayl Posta Kanununun 41. madde 1. fkras B bendine gre; afyon morfin, kokain gibi uyuturucu maddelerden oluan gnderi) datm annda grdnzde, merkeze geri getirip en az 3 kiilik bir tutanakla iindeki maddelerle birlikte Cumhuriyet Savclna teslim edilmesi gerekir. Kabul aamasnda gzden kam, datm esnasnda gnderi zerinde hakaret edici, aalayc adresler veya yasa ile yasaklanm lakap, unvan ve deyimler yazlm olduunu grdnzde yaplmas gereken ilem alclarna teslim edilmemesi olacaktr. Gnderici adresi zerinde var ise iade edilmesi yoluna gidilir, adres yok ise elde kalm gnderi ilemi uygulanr. Ama ierii farkl olan genel edep ve treye uymayan gvenlii bozucu, bir su ilenmesini kkrtc iaret resim ve yazlar tayan gnderilere rastlandnda bu gnderiler kesinlikle iade edilmez. Yasalara aykr olduu iin yasal ilem yaplmak zere yetkili mercilere teslim edilmesi gerekir. Deer Konulmu Mektup ile Yurtdndan Gelen Deer Konulmu Mektuplar dnda dier gnderilerden deerli ktlar (tahvil, hisse senedi gibi) ve para kmas halinde yaplmas gereken ilemler; Datm esnasnda byle bir durumla karlaldnda bu gnderi iinde kan deerli madde ile merkeze geri getirilecektir. Merkezdeki grevli kiinin alc vatanda merkeze davet etmesi gerekir. Alc kii geldiinde deerine gre yurtii gnderilerden iki kat, yurtdndan gelen gnderilerden ise yurtd deerlendirme creti alndktan sonra gnderi deerli madde ile birlikte teslim edilir.


2) MEKTUP POSTASI GNDERLERNN SINIFLANDIRILMASI Bunlardan mektuplar ve posta kartlar LC (Lettre Carte Postale) olup, haberleme maddeleri anlamna gelir. Baslm Ktlar, Kk Paketler, Grme Engellilere zg Yazlar ise AO (Autres Objets) maddesi olarak adlandrlr. Bunlara kaba mektup postas maddeleri de denilebilir; ve kapsamlarnda haberlemeye ilikin yazlarn olmamas gerekir. Yurtii mektup postas gnderileri niteliklerine gre e ayrlrlar. Yurtd mektup postas gnderileri ise niteliklerine gre bee ayrlr. (Mektup, Posta Kart, Baslm Katlar, Grme Engellilere zg Yazlar ve Kk Paketler) Mektuplar ve Posta Kartlar: Genel anlamda ierisinde bulunan zaman ve kiilere ilikin, kiisel ve gncel haberleme niteliinde yazlar tayan gnderilerdir. Baslm Ktlar - Kk Paketler: Kiisel haberleme niteliinde yazlar tamamas gereken gnderilerdir. Grme Engellilere zg Yazlar: Kiisel haberleme niteliinde yazlar ierebilir veya iermeyebilir. Yani grme engellilere zg yaz ile haberlemeye ilikin yaz yazlmas niteliini bozmaz. Fakat normal harf ve alfabetik yazlarla haberleme unsuru ieren yazlarn yazlmas gnderinin niteliini bozar.


a) Mektuplar ( lettre ) Tanm: Gncel ve kiisel haber nitelii tayan kat ve benzerlerine "Mektup" denir. Mektuplarn zarf iinde olup olmamalar veya zarflarn ak veya kapal olmalar niteliklerini deitirmez. Mektuplarda Arlk ve Boyut lleri

Mektup dndaki herhangi

bir

gnderinin tanmna uymayanlar ile kapal zarf yahut ambalaj iinde yollanan gnderiler de mektup olarak ilem grr. b) Posta Kartlar ( Carte Postale ) Tanm: Posta kartlar, dikdrtgen biiminde kartondan veya posta servislerinde ilemeyi gletirmeyecek dayankllkta kttan yaplm olmal ve yz taraflarnn banda "Posta kart" yurtdna yollanacaklarda "Carte Postale" yazs bulunmaldr. Ancak, bu yaz zel messeseler tarafndan baslan resimli kartlar iin zorunlu deildir. Posta kartlarnn yz taraflarnn en az sa yars alc adresinin yazlmasna, pul yaptrlmasna ve zel hizmete ilikin etiket veya iaretlerin konulmasna ayrlm olmaldr. - Boyut lleri Yurtii : En az - 14 X 9 cm En ok - 14.8 X 10.5 cm Yurtd : En az -14 X 9 cm En ok -23.5 X 12 cm (2 mmlik hogr olabilir. )

c) Baslm Ktlar ( Imprime ) Tanm: Herhangi bir kt, karton veya baka bir madde zerine el, makine veya fotoraf gibi bask teknii kullanlarak hazrlanan her trl gazete, dergi, kitap, sreli veya sresiz birbirinin ayn olan yayn, bror,


katalog, fotoraf, fotoraf kapsayan albm, gravr, plan, harita gibi yaz, resim veya ekil tayan adresli veya adressiz, kiisel haberleme nitelii bulunmayan gnderiye Baslm Kt denir. Baslm kt saylmayan gnderiler Baslm ksmlar gnderinin esasn tekil etmedii aka grlen ve bo yerleri sonradan doldurulmak zere dzenlenmi bulunan; 1) zerine balk, alc veya gnderici adresi veya baka eyler baslm zarflar ile mektup veya yaz ktlar, 2) Kartvizitler, 3) Resimli veya resimsiz her trl kart, 4) Cilt halinde alndlar, filer, defterler, 5) Bordrolar, formller, cetvel veya listeler, baslm kt olarak kabul edilmezler. Bo yeri sonradan doldurmak zere hazrlanan ve bu nedenle ktlk eyas saylan bu gnderilerden, ancak ciltlenmi halde bulunan alnd, fi, defter ve benzerleri dnda kalanlardan saylar tek tek olarak 10'u gemeyenleri baslm kt olarak kabul edilebilir. Ayrca, 6) Yaz makinesi ile elde edilen yazlarla kopya kd ile oaltlan suretler, 7) Deiebilir veya deimez harfli damgalar kullanlarak elle yaplan basklar, 8) Delikli kt bantlar ile zerinde delik, izgi veya iaret tayan mekanografik kartlar, 9) Filmler ve ses veya grnt kaydedilmi bantlar, 10) Kat para, banknot, tahvil, ek, bono, piyango bileti, posta veya dier her trl pul, ile elinde bulundurann yararlanaca her trl deer tayan katlarda baslm kat olarak kabul edilmez. Bunlar, dier gnderi trlerine uygun olarak kabul edilir. Baslm ktlara sonradan yazlabilecek not ve ekler: Baslm ktlara sonradan elle, yaz makinesi ile veya elle baslmak zere hazrlanm damga, klie veya ablonla aada belirtilenlerin dnda hi bir ilave yaplamaz: 1) Genel olarak baslm ktlarn tmne, A- Gndericinin ve alcnn ad, soyad, memuriyet, i veya ticaret unvanlaryla adresleri, gnderinin gnderildii yer ve tarihi, gnderiye ait kayt veya sra numaras yazlabilir. B- Birbirinden farkl ve deiik anlam ifade etmemek ve herhangi bir szlemeli dil niteliinde olmamak kaydyla baz kelimeleri karalamak, iaretlemek veya altn izmek, bask hatalarn dzeltmek izni verilir. 2) Yukarda belirtilen genel kural dnda, zellik gsteren aadaki baslm kt trlerinden: A- Kitap, gazete, dergi gibi yaynlara ilikin sipari veya abone ktlarna bedel, deme usul, katalog numaras, yaynn ad, tr ve nitelii ile ilgili bilgiler, B- Baslm edebiyat ve sanat eserlerine sayg ve sevgi anlam tayan allm bir sunu yazs, C- Gazete ve dergi kuprleri zerine kesildikleri gazete veya derginin ad, tarihi, D- Matbaa provalar zerine basma ilikin dzeltmeler, ilaveler, aklayc bilgiler veya iaretler, E- Ktphanelerce kullanlan dn kitap verme formllerine, istenen kitap ad, yazar, kalaca sre gibi bilgiler, F- Cari fiyat listeleri, ilan teklifleri, borsa ve piyasa cetvelleri, ticaret sirkleri ve tarifnameler zerine fiyatlar ile fiyat tekil eden ifadeler, G- Adres deiiklii kartlarna, yeni adresle deiiklik tarihi, H- Moda mecmualar iine l ve izimleri gsterir patronlar yazlabilir veya ilave edilebilir. Baslm ktlarn tertip ekli Baslm ktlar, ileri kolayca kontrol edilebilecek ekilde ve iindekileri yeter derecede koruyacak tarzda ak zarf veya kuak iinde ambalajlanm olmaldr. Posta kart ekil, kalnlk ve byklnde olan


baslm ktlar zarfsz veya kuaksz da postaya verilebilir. Bunlarn adres bulunan yzlerine "Baslm Kt", yurtdna gnderilenlerine de ayrca "Imprime" ifadesi yazlr. Baslm kt kapsayan gnderilere, gnderenin adresini tayan bir kart, zarf veya kuak ile iindekine ait fatura veya deme formlnden baka bir ey konamaz, ak olsa bile mektup veya haberleme niteliinde yazlar tayan ktlar eklenemez, iindekinin, zarfnn veya kuann zerine bu tr yazlar yazlamaz. Tebrikler Ayr bir mektup postas gnderi tr olmamakla birlikte, aada belirtilen koullara uymak kaydyla tebriklere de baslm kt ilemi uygulanr. zerinde sadece tebrik, teekkr, temenni, taziye (basal) selam ve sevgi ifadeleri bulunan, haber mahiyetinde ifade ve yazlar bulunmayan resimli kartlar, kartvizitler, baslm tebrik ve kutlama kartlar ile bayram ve ylbalarn kutlama amacyla yurt iinde gnderilen baslm ktlar, tebrik olarak kabul edilir. Yurtd varl tebrikler bask teknii dnda elle yazlacak yazlarda 5 kelimeyle snrldr. zerlerinde haberleme mahiyetinde yaz ve ifadeler bulunan tebrikler arlna gre mektup veya aktan verilmesi halinde posta kart creti ile kabul edilir. Tebriklerin tertip ve ambalaj ile postaya verilme koullar baslm ktlardaki gibidir. Baslm Ktlarn Arlk Hadleri a)Yurt ii: Baslm ktlar da arlk st snr 3.000 gramdr. (3 kg). Ancak, Dergi, Sreli Yayn, Kitap paket ve tomarlar kapsayan baslm ktlarn en st arlk haddi 5.000 gram (5 kg.) olabilir. Dier taraftan, istisnai bir durum olarak, dergi idarehaneleri ile bayii ve babayilerden gnderilen sreli yayn paket ve tomarlarnn son arlk snr 10.000 gram (10 kg) olabilir. b) Yurt d: Normal koullarda, yurt dna yollanan mutat baslm ktlarn arlk st snr 2.000 gram (2 kg) olmakla birlikte, sadece kitap ve bror kapsayan baslm ktlarda arlk st snr 5.000 gram (5 kg) olabilmektedir. Sz konusu bu uygulamada dnya lkelerinden yalnzca rlanda ve Kanada kendi lkelerine gnderilecek olan baslm ktlarn arlk st snrn 2.000 gram (2 kg) olarak belirlemitir. ( M ) Torbas Tanm: Ayn yer varl ve ayn alc adresli olup, kapsamnda baslm kt bulunan yurtii ve yurtd olarak (kaytl - kaytsz) postaya verilmek istenen gnderilere (M) Torbas denir. Arlk lleri Yurtii : 30 kg. Yurtd : 30 kg. ( ngiltere 20 kg. )


M torbalarnn kapsamnda bulunan her bir gnderinin arl 2 kg olarak snrlandrlm iken her bir gnderi arl, ekiyle birlikte 2 kg olarak snrlandrlmtr. (Genel Md. Posta ve Kargo Hizmetleri D.Bknn 30.12.2013 tarih ve 161947 sayl UPUnun Doha/Katar Kongre karar emri) Adressiz Baslm Ktlar Tanm: zerlerinde alc adresi bulunmayan, ev ve iyerlerine, sanat ve meslek ilgilerine gre kaytsz olarak yurtiinde datlmak zere postaya verilen baslm ktlara adressiz baslm kt denir. Kabul koullar: Metin itibariyle siyasal ve dinsel grleri yaymak amacyla dzenlenmemi, Genel edep ve treye uygun, Onur krc, aalayc su ilemeye zendirici yaz, resim ve simgeler tamayan, lkenin blnmez btnl ve Cumhuriyetin temel niteliklerine aykr yaz tamayan gnderiler. Boyut lleri: En az -14 X 9 cm. En ok -29.7 X 21 cm. Arlk lleri: Her bir gnderi arl en fazla 500 gr. olmaldr. d) Kk Paketler ( Petit Paquet ) Tanm: Ticari deeri olan veya olmayan kullanlabilecek her trl eya ile yiyecek kapsayan ve mektup postas olarak gnderilmek istenen gnderilere kk paket denir. Kk paketlerin iine, altn, gm, platin vb. gibi deerli madeni talar ile ss eyalar konulamaz, Kk paketler, kiisel haberleme mahiyetinde yazlar tayamaz, Gnderici ad, soyad ve adresi olmayan kk paketlerin kabul yaplmaz, Kk paketler, kontrol edilebilir ambalaj iinde postaya verilir. Yurtii kaytl kk paket 01.01.2014 tarih itibari ile APS Kurye olarak kabul edildiinden yurtii kaytsz ve kaytl kk paket kabul yaplamamakta, sadece yurtdna kk paket kabul yaplabilmektedir. K.K.T.C. Sivil adres varl Kaytl Kk Paketlerin kabul ilemi ise K.K.T.C. varl taahhtl mektup olarak yaplacaktr. Boyut lleri: Mektuplarda olduu gibidir. Arlk lleri: Yurtd: 2 kg. e) Grme Engellilere zg Yazlar (Cecogramme )

Tanm: ster kiisel haberleme, ister genel nitelikte yazlar olsun grme engellilere zg iaretleri tayan maddeler, veya seslendirilmi kaytlar ihtiva eden gnderilere

grme engellilere zg yaz denir.


Boyut lleri : Mektuplarda olduu gibidir. Arlk lleri: Yurtii: 7 kg. Yurtd: 7 kg. Bu gnderiler, zel hizmet cretleri hari posta cretinden muaftr. 3) MEKTUP POSTASI GNDERLERNE STENEBLECEK ZEL HZMETLER

a) Uak ( Par Avion /Air mail) Genel lke: Mektup postas gnderilerinin, var yerine daha abuk ulatrlmas isteniyorsa, gnderici gnderisine uak hizmeti isteyebilir. Bu hizmetin yerine getirilebilmesi iin posta cretinin dnda tarifede gsterilen uak ek cretinin de tam olarak denmesi gerekir. Bu gnderiler var yerine uaktan daha nce dier posta aralaryla ulaacaksa yzeyden de yollanrlar. Uakla yollanacak mektup postas gnderisinin alc adresi bulunan yzne, yurtiinde "Uak ile", yurtdna olanlara ise Par Avion / Air Mail szckleri tayan mavi renkli etiket yaptrlr. Etiket yoksa kae baslr veya bu szckler elle yazlmaldr. Yurtii: Uak Ek creti Alnmayan Mektup Postas Gnderileri: 1) Mektuplar (Deer Konulmu Mektuplar, Alma Haber Kartlar da dahil) 2) Posta Kartlar Uak Ek creti Alnan Mektup Postas Gnderileri: 1) Baslm Katlar (Tebrikler dahil) 3) Grme Engellilere zg Yazlar Bunlardan her 100 gr. ve kesri iin uak ek creti alnr. Yurtd: Yurtdna kabul edilen mektup postas gnderilerinden var lkelerinin dahil olduu gruba gre her 10 gram ve kesri iin uak ek creti alnr. Yabanc lkeler uak ek creti ynnden 3 gruba ayrlmlardr. Ancak, I. grup lkelere kabul edilen 20 gr.a kadar (20 gr. dahil) mektuplarla posta kartlarndan uak ek creti alnmaz. Yurtd varl tm kaytl gnderiler Uak Ek creti ile kabul edilir.


UAK EK CRETLERNE GRE LKELERN GRUP NUMARALARI (01.01.2013 tibariyle)

LKE ADI

GRUP

NO LKE ADI

GRUP

NO LKE ADI

GRUP

NO LKE ADI

GRUP

NO

Afganistan 1 Kanarya Ada. (Bak.ng.) 1 Maral Adalar (Bak. ABD) 2 Tristan ve Kaik Adalar 2

Almanya 1 Karada 1 Martinik 2 Uganda 2

Andora (Bak.Fransa) 1 Katar 1 Mayotte 2 Venezuela 2

Arnavutluk 1 Kazakistan 1 Meksika 2 Vietnam 2

Asor (Bak.Portekiz) 1 Kbrs Rum Kesimi 1 Merkezi Afrika 2 Vijyeri Adlar (Bak.ng.) 2

Avusturya 1 Krgzistan 1 Midvey 2 Yeil-Burun (Cap-Vert) 2

Azerbaycan 1 Kosova 1 Moolistan 2 Zaire (Congo Rep Cum.) 2

Bahreyin 1 Kuveyt 1 Monserra 2 Zambiya 2

Balear Adalar (Bak. sp) 1 Kuzey rlanda (Bak. ng.) 1 Moris 2 Zimbabve (Eski Rodezya) 2

Belika 1 Sen Kristof ve Nevis 1 Moritanya 2 Arjantin 3

Beyaz Rusya 1 Srbistan 1 Mozambik 2 Avustralya 3

B.A.E (Bak. Abudabi) 1 Slovakya 1 Myanmar 2 Bat Samao 3

Ajman 1 Slovenya 1 Namibya 2 Bolivya 3

Dubai 1 Sudan 1 Nepal 2 Fiji 3

Fujairah 1 Suriye 1 Nijer 2 Filipinler 3

Ras el Khaimah 1 Suudi Arabistan 1 Nijerya 2 Mikronezya 3

arja 1 Tacikistan 1 Nikaragua 2 Nauru 3

Um el Kayvan 1 Trkmenistan 1 Palaos Adalar (Bak. ABD9 2 Ni 3

Bosna-Hersek 1 Tunus 1 Panama Cumhuriyeti 2 Norfolk (Bak. Avustralya) 3

Cebelitark 1 Ukrayna 1 Porto Riko 2 Papua Yeni Gine 3

ek Cumhuriyeti 1 rdn 1 Renyon 2 Paraguay 3

Danimarka 1 Vatikan (Bak. talya) 1 Rvanda 2 Peru 3

Ermenistan 1 Yemen 1 Sen Tomas ve Prens Adalar 2 Pitkeyn Adalar 3

Estonya 1 Yug. (Srbistan-Karada) 1 Fransz Guyan 2 Salamon Adalar 3

Fas 1 Yunanistan 1 Gabon 2 Samoa Adalar 3

Feroe Adalar 1 Alaska (Bak. ABD) 2 Gambia 2 Fransz Plinezyas 3

Filistin 1 Amerika Birleik Devlet. 2 Gana 2 Guam 3

Finlandya 1 Angila 2 Gine 2 Guatemala 3

Letonya 1 Angola 2 Gine Bisau 2 Kiribati ve Kristmas Adas 3

Libya 1 Antigoa 2 Grnad 2 Kokos Adas (Bak. Avustralya) 3

Litvanya 1 Aruba 2 Guadlup 2 Kuk Adas 3

Lihtentayn (Bak. svire) 1 Asansiyon 2

Gney Afrika ( Eski Honduras) 2 ili 3

Lbnan 1 Bahama 2 Haiti 2 Takaleo 3

Lksemburg 1 Banglade 2 Havai (Bak.ABD.) 2 Tonga 3

Macaristan 1 Barbad 2 Hindistan 2 Tuvalu 3

Mader (Bak.Portekiz) 1 Belize 2 Hollanda Antilleri 2 Uruguay 3

Makedonya 1 Benin 2 Hong Kong 2 Valis ve Futuna 3

Malta 1 Bermuda 2 Jamaika 2 Vanuatu 3

Man Adas (Bak.ngiltere) 1 Borneo (Bak. Malezya) 2 Japonya 2 Yeni Kaledonya 3

Msr 1 Botsvana 2 Kamerun 2 Yeni Zelanda 3

Moldova 1 Brezilya 2 Kamboya 2

Monako 1 Bruney Darussalam 2 Kanada 2

Norve 1 Burkina Faso 2 Karalin Adalar (Bak. ABD) 2

Oman 1 Burundi 2 Kayman 2

zbekistan 1 Butan 2 Kenya 2

Pakistan 1 Cibuti 2 Kolombiya 2


Polanya 1 ad 2 Komor 2

Portekiz 1 in Halk Cumhuriyeti 2 Kongo Cumhuriyeti 2

Romanya 1 in-Tayvan (Formoza) 2 Kore Cumhuriyeti 2

Rusya Federasyonu 1 Dominik 2 Kore Demokratik Halk Cumhu. 2

San Marino 1 Dominiken 2 Kosta-Rika 2

Fransa 1 Ekvator Ginesi 2 Kba 2

Grnland 1 El Salvador 2 Sen Piyer ve Mikelon 2

Gney Georgia (Bak. ng.) 1 Endonezya 2 Sen Vensan ve Greadines 2

Grcistan 1 Eritre 2 Senagal 2

Hrvatistan 1 Etyopya 2 Sent Elen 2

Hollanda 1 Falkland 2 Sent Lusi 2 UYARI:

Irak 1 Fildii Sahili 2 Seyel 2 1. Grup lkeler* : 0.05 TL.

ngiltere 1 Lao 2 Sierra Leone 2 2. Grup lkeler** : 0.15 TL.

ran 1 Lesoto 2 Singapur 2 3. Grup lkeler*** : 0.25 TL.

rlanda 1 Liberya 2 Somali 2

spanya 1 Madagasgar 2 Sri Lanka (Seylan) 2 Not: 1. Grup lkeler iin Mektup-

srail 1 Makao (Bak. Hong Kong) 2 Srinam 2 Posta Kartlarndan 20 gr. Kadar

sve 1 Malavi 2 Svaziland 2 Uak ek creti alnmamaktadr.

svire 1 Maldiv 2 Tanzanya 2

talya 1 Malezya 2 Tayland 2 * cretler her 10 gr. Ve kesrinden

zlanda 1 Mali 2 Togo 2 alnmaktadr.

Jersey (Bak. ng.) 1 Mariyan Ada. (Bak.ABD) 2 Trinite ve Tobago 2

b) zel Ulak ( Express) Mektup Postas Gnderilerinin var merkezlerinde genel datm beklemeden, zel bir datc tarafndan alcya gtrlmesi hizmetidir. Var Merkezinde zel Ulak simgeli gnderi gznze arptnda bunun ivedi, beklemeksizin alcsna gtrlmesi gerektiini unutmaynz. nk bunun karlnda bu hizmet iin ayrca cret alnmtr. Mektup postas gnderilerinin zel ulak iaretli kabul edilebilmeleri iin; alc adresinin var merkezinin ehir datm alan iinde bulunmas zorunludur. Var merkezinin ehir datm alan dndaki adreslere, kylere ve ordu mensuplarnn kt'a adreslerine zel ulak simgeli gnderiler kabul edilmez. (Askerlik ubesi, kuvvet komutanl gibi yerler kt'a adresi olarak deerlendirilemez.) lk gtrlte teslim edilmeyen kaytl zel ulak iaretli gnderiler, normal datmda tekrar gtrlmek zere merkeze getirilir. Yine teslim edilemez ise haber kd braklarak merkezden teslim alnmalar alclarna duyurulur. Alc da var merkezine yazl bavurarak adna gelecek mektup postas gnderileri iin zel ulak hizmeti isteyebilir. creti pein alnr. Hizmet yerine getirilir. Yurtdndan gelenler iin yurtii zel ulak creti alnr.


c) Postrestant ( Postrestante) Alc adresi yerine "Postrestant" szc yazlan mektup postas gnderilerinin var PTT merkezinde, yasada belirtilen sre iinde, alclarnn bavurusu halinde teslim edilmesi hizmetidir. Ancak, normal adresli gnderilere de alclarnn var PTT merkezine yazl bavurular durumunda creti mukabilinde bu hizmet uygulanabilir. Kabul Koullar: Gnderi zerinde alcnn ak ad, soyad ve "Postrestant" szcnn yazl olmas gerekir, Alc ad yerine yalnz ilk harflerinin gsterilmesi, takma adlar, soyadlar, simgeler, rakamlar ve szlemi dil kullanlan gnderiler kabul edilmez. cretlendirme: Yurtii: Postrestant adresli gnderilerin postrestant creti gnderici tarafndan denir. Ancak, kaytsz mektup postas gnderilerinin postrestant creti k merkezinde denmemise, var merkezinde alcsndan alnr. Postrestant creti denmemi geri gelen mektup postas gnderilerinin postrestant creti gndericisinden alnr. Yurtii kargo ve APS Kurye gnderileri iin postrestant hizmeti uygulanmaz. Yurtd: Yurtdna kabul edilen mektup postas gnderilerinin postrestant creti var yerinde alcdan alnr. Yurtdndan gelen postrestant adresli gnderilerden yurtii postrestant creti alcdan alnr. Teslimdeki zellikler:

Postrestant adresli gnderilerin alcs kimliini kantlamak zorundadr.

Reit olmayanlarn adlarna gelecek postrestant adresli gnderiler, ancak bunlarn veli veya vasilerin yazl izni zerine kendilerine verilir.


d )Taahhtl / Kaytl ( Recommande) Kayt hizmeti, bir mektup postas gnderisinin bu hizmete ilikin ek cretinin ayrca denmesi kouluyla, kabulnden alcsna teslimine kadar imza karlnda alnp verilmesi ve kayb halinde hak sahibine tazminat denmesini gerektiren bir hizmettir. Dzenleme Koullar:

1. Alc ad ve adresleri mrekkepli veya boyal kalemle, yaz makinesiyle yazlm veya baslm olmaldr. 2. Adresleri kurun kalemle yazlm olan, alc ad veya unvan gsterilemeyen, sadece no.sunu tayan,

adresinde ad ve unvan yerine harfler, simgeler bulunan gnderiler kaytl olarak kabul edilemezler. 3. Kaytl gnderilerin adres bulunan yzne 13 karakterden oluan ve RR ile balayan barkod yaptrlr. 4. Kaytl mektuplarn zarflar ve kapak yerleri temiz olmal, alp kapanm izlenimi tamamaldr. Byle

durumlarda gndericiden zarf deitirmesi veya zarfn zerine imzalamas gerekmektedir. 5. Gnderici adresi olmayan gnderiler kaytl olarak kabul edilebilir. (Yurtd Kk paketler hari.)

Yurtd kk paket dndaki taahhtl gnderilere, gnderici alnd istemezse, ad ve adresini yazma zorunluluu yoktur. Kabul lemleri:

Posta Alnds ile

Gnderici Adresi

Alc Adresi

RR 00014618463


Gndericiler, kaytla olarak postaya vermek istedikleri gnderileri iin 150.00011000 stok numaral posta alndsn dzenleyip, gnderi ile birlikte gieye getirir. Kaytl gnderiler iin belirtilen koullara uygun olup olmad incelenir. Trne, arlna ve varsa ek hizmetine gre cretlendirmesi yaplr.

Bu ekilde gielerimize posta alnds ile tek tek verilen yurtii kaytl mektup postas gnderileri ve deer konulmu mektuplarla bu gnderilerin deme artllar iin 150.0001.1936, yurtd olanlarna ise 150.00012644 stok no.lu sonu TR ile biten barkod etiketi yaptrlr.

Gie personeli, gndericilerin doldurduklar 150.00011000 stok no.lu posta alndsn inceledikten sonra alndnn ilgili yerlerine;

-Gnderinin trn,

-Deer konulmu ise deerini,

-deme artl ise deme bedelini,

-Arln,

-Alnan creti yazarak alndy tamamlar,

Daha sonra barkot etiketinin alt tarafndaki 13 karakterli iki kk etiketten birini alndnn ilgili yerine, gnderi alma haberli ise ikinci kk etiketi ise alma haber kartnn arka ksmndaki kabul no. stununa yaptrr. Sistemden kabul ilemini yaptktan sonra, tarih damgas ve imza atarak onaylad alndy gndericiye vererek ilemi sonulandrr.

Posta Alnd Listesi ile

Postaya ayn anda ve ok sayda kaytl gnderi veren kii ve kurumlara PTTce bastrlan 13 karakterden oluan barkotlar zimmet karl verilir.

zel kii veya kurumlar postaya kaytl olarak verecekleri gnderilerine, bu taahht barkotlarn yaptrr, iki nsha dzenlenen 150.00011129 stok numaral "Posta Alnd Listesine" sra ile kaydederek ilgili PTT iyerine getirirler.

Gndericiler tarafndan iki nsha olarak dzenlenen "Posta Alnd Listesine" kaydedilen gnderilerin saylar, cretleri kontrol edildikten sonra toplu kabul ekranndan kabul yaplr. Sistemden alnan 2 nsha tevdi listesi tarih damgas ve imza atlarak onaylanr. Gndericinin getirdii listeler onaylanmadan tevdi listelerine eklenir. Alnmas gereken cretler varsa, alndktan sonra bir nshas gndericiye verilir, dier nshas merkezde alkonur.

Zimmet Defteri ile(Tevdi Listesi ile Resmi Daireler)

Taahhtl gnderiler resmi dairelerce tarifesine gre pullandktan veya cret deme makinesinden geirildikten sonra, iki nsha olarak dzenlenen zimmet defterine numaralar, gidecekleri yerler ve cretleri kaydedilmi, adediyle cret tutan toplam olarak gsterilmi olarak gielere verilir. Kabul srasnda gnderiler, kaytlaryla tek tek karlatrlarak cretleri kontrol edilir. Yanllk ve noksanlk grlrse dzelttirilir, eksik cretleri tamamlattrlr ve liste kaytlar da dzelttirilir. Dairelerce bu gnderilere kendilerine verilen 150.0001.1936 stok no.lu yurtii veya 150.0001.2644 stok no.lu yurtd taahhtl barkot etiketleri yaptrlm ve zimmet defterlerindeki kaytlar hizasnda da bu numaralar gsterilmi olmaldr. PTT iyerine getirilen kaytl toplu gnderilerin gerekli kontrol ilemi bitirildikten sonra toplu kabul ekranndan kabul ilemi yaplr. Sistemden elde edilen 2 nsha tevdi listesi tarih damgas ve imza ile onaylanr. Gndericinin getirdii 2 nsha zimmet defteri veya listesi de tarafmzdan onaylanarak tevdi listelerine eklenir. Birinci nshas merkezimizde kalr, ikinci nshas da alnd olarak gndericiye geri verilir. Merkezimizde kalan birinci nsha her daire iin ayr ayr tutulan dosyalarnda saklanr.

e) Alma haberli ( Avis de Reception) :


Kaytl posta gnderilerinin alclarna teslim edildiinin gndericilerine bildirilmesi hizmetidir. Gndericiler, ek hizmet cretini demek kouluyla kaytl mektup postas gnderileri iin Alma Haberi hizmeti isteyebilir. Gnderiler postaya verilecei zaman, Alma Haberi kart basl metne gre alc ve gnderici adresleri ak olarak tkenmez veya mrekkepli kalemle doldurulup ilikin olduu gnderiye dmeyecek ekilde tel zmba ile ilitirilir, balanr veya yaptrlr. Alma haberi kart zerinde alc ve gnderici adreslerinin ak bir ekilde yazlp yazlmadnn kabul aamasnda denetlenmesi, kabul damgasnn vurularak, gnderi barkodunun ilgili yerinde gsterilmesi gerekir. Bu zel hizmetli gnderilerde gnderi zerine zel hizmet kaesinin baslmas, kae yoksa renkli kalemle yurtiine gidenlere "Alma Haberli" yurtdna "A.R." deyimlerinin yazlmas gerekir.


Alma haber kart dm ise var merkezinde gnderi zerindeki bilgilerden yararlanarak yeniden bir alma haber kart dzenleyerek yurtiindeki alma haberi kartna "Re'sen dzenlenmitir." Yurtd alma haberi kartna "Etablid d'office" aklamas yazlarak gnderiye eklenir. Var merkezinde uygulanacak ilemler Alclarna gnderi teslim edilirken o gnderiyi aldna ilikin alma Haber Kartnn arka yzne isim, imza ve tarih attrlr.(eer imza atmak istemezse o gnderi alcsna teslim edilmez) Merkeze getirilen alma haber kart ilk posta ile gndericilerine yurt iinde kaytl olarak geri gnderilir. Bu kartlarn zel yeri yolland gn, var merkezince damgalanr.

f) Alcnn kendisine verilecek ( A remettre en main propre) Alma haberli mektup postas gnderileriyle, deer konulmu mektuplar, gndericinin istei zerine ve bu hizmetlere ilikin cretler, k merkezinde tam ve pein denme kouluyla alcnn kendisine verilecek hizmeti yerine getirilir. Gndericilerin gnderi zerine "Kiiye zel,"Zata Mahsus" gibi yazm olduu deyimler l olarak kabul edilmez. Gnderici, alcnn kendisine teslim hizmetini istediinde gnderi zerine alcnn kendisine verilecek ibaresi yazlr.


Kabul Koullar:

1. Bu gnderilerin kaytl olarak postaya verilmeleri arttr. Yurtiinde bu hizmetin alma haberi ile birlikte istenmesi zorunluluu kaldrlmtr. . Bu nedenle, "Alcnn Kendisine Teslim" hizmetinin tek bana talep edildii taahhtl gnderilerin zerine ek hizmet ve "zel Grevlilere Teslim Edilebilir" erhi yazlacak veya kaesi baslacak ve gndericiye imza ettirilecektir.

2. Grevlerinin tad nem ve zellik nedeniyle zel kalem mdr, sekreter veya yaver gibi zel grevliler aracl ile iliki kurulabilen resmi ve zel kiiler adna yollanacak "Alcnn kendisine verilecek" ve alma haberli kaydn tayan gnderiler, ancak bunlarn alma haberi kartlarna, gndericiler tarafndan "Alcnn kendisine teslim edilmemesi halinde zel grevlilere verilir" yazl ksm imza edilirse kabul edilebilir, aksi takdirde bu tr gnderiler kabul edilmez.

3. Erler ve mahkmlar adna kesinlikle alcnn kendisine verilecek zellii tayan gnderiler kabul edilmez.

4. Gnderilerin zerlerine; Yurtiinde, Alcnn Kendisine Verilecek, Yurtdnda, A Remettre En Main Propre deyiminin yazlmas gerekir

Bu hizmetin istenmesi halinde alnacak cretler; 1- Arlk kademesine gre posta creti, 2- Kayt creti, 3- Alcnn kendisine verilecek zel hizmet cretidir. 4- Varsa dier ek hizmet cretleri Teslim lemleri: Gndericiler tarafndan zel grevlilerine teslim edilmesi istenen alma haberli gnderilerin alma haberlerine teslim alann ad ve soyadyla grevi yazlmaldr. Alcnn Kendisine Verilecek kaydn tayan gnderiler alcnn vekil ve mutemetlerine teslim edilmez, bizzat kendilerine teslim edilirler. Arac adresiyle gnderilenler ise arac kiiye teslim edilir. Aracnn bulunmamas durumunda, asl alcs bilinse dahi teslim edilmez. Alclar lm olanlar k merkezine iade edilirler. PTT velayet ve vesayet altnda bulunanlar adna gelen alcnn kendisine verilecek iaretli gnderileri bu kiilerin kendilerine teslim etmekle sorumlu deildir.


g) deme artl ( Contre Remboursement) Teslimleri srasnda gndericisi tarafndan art koulan bedelin alclardan tahsil edilerek gndericilerine yollanmas hizmetidir. Kaytl olarak postaya verilen tm posta gnderilerine deme artl hizmeti istenebilir. -Yurt

pttbank ders notu

Education