1

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRKİYETÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMUDevletlerin uluslararası alanda yürüttükleri siyaseti; coğrafi özellikler, ekonomik, askeri, teknik, kültürel bağlantılar oluşturmaktadır. Siyasi coğrafya, ülkelerin coğrafi özelliklerini dikkate alarak onların siyasi açıdan dünya üzerinde bulundukları yeri ve etkilerini araştırır.Coğrafi özellikler, aynı zamanda bir ülkenin tespit ettiği veya yeni koşullara göre belirleyeceği stratejiyi de oluşturmaktadır.Jeopolitik devletlerin coğrafi özellikleri ile siyasetleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilimdirMATEMATİK KONUMTürkiye 26 0 ve 45 0 doğu meridyenleri ile 36 0 ve 42 0 kuzey paralelleri arasında yer alır…Bu konumuyla Türkiye orta enlemlerde ve ılıman iklim kuşağında yer alır.Bu durum Anadolu ve Trakya topraklarında çok önemli uygarlıkların kurulmasını sağlamıştır.Türkiye, bulunduğu coğrafi konum nedeniyle siyasi, ekonomik ve kültürel açıdan dünyanın en önemli ülkelerinden biridir. Bu özelliğini tarihin ilk çağlarından beri korumakta ve artırarak devam ettirmektedir. Türkiye, ilk çağlarda MÖ 2. yy.ın ortalarından MS 395’e kadar Roma, 395-1453 yılları arasında Doğu Roma (Bizans İmparatorluğu) daha sonra 1453-1922 arasında Osmanlı Devleti’nin ve son olarak da 1923’ten sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin egemenlik sahası olmuştur.

TÜRKİYE’NİN YERYÜZÜ ŞEKİLLERİTÜRKİYE’NİN JEOLOJİK DEĞİŞİMİYer hareketlerinin çok sık yaşandığı bir bölgede bulunmaktadır. Ülkemiz bir jeoloji laboratuarı görünümünde bir yapıya sahiptir.Çünkü ülkemiz hemen her jeolojik devire ait tortul, volkanik, metamorfik kayalara ve arazilere sahiptir.Türkiye topraklarında tüm jeolojik zamanlara ait araziler yer alır. Türkiye’nin bugünkü yer şekillerinin oluşmasında orojenez ve epirojenez hareketlerinin rolü vardır

1. İLKEL ZAMAN (PREKAMBRİYEN)• Günümüzden yaklaşık 600 milyon yıl önce sona eren bu devrede oluşan arazi örneklerine Türkiye’de bazı orojenik

kıvrımların tabanında rastlanır

2

• 325 milyon yıl süren bu devrede Türkiye’nin bulunduğu alan büyük ölçüde denizlerle kaplıydı. (Tetis okyanusu içerisinde)

• Bugünkü masif alanlarsa bu denizdeki adalar halinde yer almaktaydı .• Mermer, gnays, kuvarsit, şist gibi metamorfik kayaçlardan oluşan bu kütlelere MASİF adı verilir. • Masiflerin oluşmasında volkanik olaylar ve metamorfizma etkili olmaktadır.

TÜRKİYE’DEKİ BAŞLICA MASİFLER• MARMARA’DA YILDIZ DAĞLARI, ULUDAĞ, KAZ DAĞLARI• EGE’DE SARUHAN – MENTEŞE • İÇ ANADOLU’DA KIRŞEHİR, NİĞDE• KARADENİZ’DE DADAY – DEVREKANİ• AKDENİZ’DE ALANYA• DOĞU ANADOLU’DA BİTLİS, PÖTÜRGE

Zonguldak çevresindeki taş kömürü yatakları bu jeolojik dönemde oluşmuştur

3 – İKİNCİ JEOLOJİK ZAMAN ( MESOZOİK)

• Kuzey Anadolu ve Toros dağ kuşakları, bu zamandan kalma jeolojik arazilerin yaygın olduğu alanlardır• Bu zamanda Anadolu’da deniz altı volkanizması başlamıştır.

ÜÇÜNCÜ JEOLOJİK ZAMAN (TERSİYER) Anadolu’nun büyük bölümü kara haline gelmiştir.• Bu devrin ortalarında Kuzey Anadolu Dağları ve Toros Dağları ortaya çıkmıştır• Anadolu bütün olarak yükselirken Akdeniz ve Karadeniz çanakları derinleşmiştir • Bu dönemde Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Batı Anadolu fay hatları oluşmuştur.• Nemli ve sıcak iklim şartlarına geçilmesi ile gür ormanlar ve bunların göl ortamlarında birikmesi sonucu zamanla

linyit ve petrol yatakları meydana gelmiştir. • Üçüncü zamanın sonlarında ülkemizde tuz ve borasit yatakları oluşmuştur.

5 – DÖRDÜNCÜ JEOLOJİK ZAMAN (KUVATERNER)• Türkiye hemen hemen bugünkü görünümünü Kuvaternerde kazanmıştır.• Kuzey Anadolu ve Toros Dağlarındaki yükselmeler ile fay kuşakları boyunca çökme ve yükselmeler bu dönemde

meydana gelmiştir.• Ege Denizi’nin bulunduğu saha çökmüş, daha önce akarsu vadileri olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları oluşarak

Akdeniz ve Karadeniz birleşmiştir.• İklim değişmelerine bağlı olarak yüksek dağlık alanlar buzullarla kaplanmıştır.• Bu jeolojik zamanda dört büyük buzul dönemi yaşanmıştır.• Ayrıca Süphan, Nemrut, Erciyes, Tendürek, Hasan Dağı ve Karacadağ gibi volkanik dağlar oluşmuştur.

1 – TÜRKİYE ARAZİSİNİN JEOLOJİK DEĞİŞİMİAlp Orojenik Kuşağında yer alan Türkiye toprakları oldukça yüksek (Ortalama 1132 m.) ve engebeli bir arazidir.

TÜRKİYE’DE VOLKANİZMATersiyer başlarından itibaren yüzey volkanizması *Önceleri çizgisel püskürme, Tersiyer sonlarına doğru merkezi püskürme (sonucu- İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da volkanik dağlar sıralar oluşturmuştur)

3

TÜRKİYE’NİN FAY HATLARI ve DEPREM BÖLGELERİ

Kuzeydeki Rusya platformu sabit kalırken daha hızlı hareket eden Afrika ve Arabistan levhalarının sıkıştırmasıyla Anadolu batıya kaymaktadır.Sağ yanal yanal atılımlı KAF, Sol yanal atılımlı DAF, Normal faylardan oluşan BAF1-Ülkemizin kuzey ve güneyinde uzanan dağlar ile fay hatları arasında paralellik var mıdır? Varsa nedenleri nelerdir? Paralellik vardır. Genelde kıvrım dağlarının bulunduğu sahaların kenarlarında fay hatları uzanır. Deniz tabanındaki esnek tortular kıvrılmaya uğrarken, sert masif dediğimiz kütleler sıkışma sırasında kıvrılamayan kırılmış ve fay hatları oluşmuştur. 2- Fay hatlarının uzanışı ile kırıklı dağlar, grabenler ve tektonik göllerin uzanışı arasında paralellik var mıdır? Varsa neden?

4

Fay hatlarının uzanışı ile;Kırıklı dağlar,Tektonik oluklar (grabenler) ve tektonik göllerle birlikte depremler,kaplıca ve maden suları,volkanizma arasında doğal olarak paralellik vardır. Kırılma sonucunda iki yanındaki faylar boyunca yükselen kısımlara Horst, alçalan kısımlara Graben denir. Ayrıca çöken çanaklara suların birikmesi ile tektonik göller oluşmaktadır.

TÜRKİYE’NİN DAĞLARITÜRKİYE ALP – HİMALAYA KIVRIM SİSTEMİNDEN YER ALIR…Kuzey Anadolu Dağları, Toros Dağları ve Doğu Anadolu’daki dağlar KIVRIM OROJENEZİ,Batı Anadolu’daki dağlar KIRIK OROJENEZİ,İç ve Doğu Anadolu’daki bazı alanlarda VOLKANİZMA sonucu oluşmuş dağlar görülür

İç kuvvetlerin etkisiyle oluşan ve çevresine göre yüksekte olan yüzey şekillerine dağ denir. Genel olarak ülkemiz engebeli ve yüksek bir yapıya sahiptir. Ortalama 1132 m. İle Avrupa’nın en yüksek ülkesidir. Dağlar ülkemizin yer şekillerinin önemli bir kısmını oluşturur. Ülkemizin % 55’i 1000 m. üstü, % 25’i 500- 1000 m. arası,% 8–9 ‘u- 0- 250 m. arasındadır. Kısa mesafelerde bile büyük yükselti farklarına rastlanılabilir. Ülkemizde yükselti batıdan- doğuya, kıyıdan- iç kesimlere doğru artar. Kuzey ve güneyde uzanan sıradağlar doğuda birleşirler bu da Doğunun yükseltisini arttırmıştır, Kuzey ve Güneyde kıyıya paralel uzanan dağlar bu kıyıların girintisi çıkıntısı az sade bir özellik göstermesini

sağlamıştır.Ülkemizde yükseltinin fazla olma nedenleri; 1-Alp-Himalaya Orojenezi sonucu oluşan genç bir arazi olması,2- Epirojenik hareketlerle toptan yükselmiş olmasıdır.

Ülkemizde dağlar doğu- batı doğrultusunda uzanır. Ülkenin dağlarının Doğu-Batı uzantılı olması Alp-Himalaya kuşağının arasında kalmasından dolayıdır.Ülkemizde ki dağlar genel olarak I. zamanda oluşmaya başlamıştır. II. Zamanda aşınmaya uğramış ve alçalmışlardır. II. zamanda aşınan tortular deniz ortamlarında birikmiş; III. zamanda oluşan Alp dağ Oluşum Hareketiyle kıvrılarak yükselmiş ve orojenik dağlarımız oluşmuştur. IV. Zamanda Epirojenez ile yükseklikleri artmıştır. Ayrıca III. zamandan beri devam eden volkanik olaylarla da volkan konileri oluşmuştur.

5

TÜRKİYE’NİN OROJENİK DAĞLARI

KIVRILMA İLE DAĞ OLUŞUMUDeniz tabanına biriken tortuların sıkışarak kıvrılıp yükselmesi ile oluşur.Kuzey Anadolu ve Toros Dağları Alp-Himalaya kıvrım sisteminin Anadolu’daki uzantılarıdır.

Bunların dışında İç Batı Anadolu, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da orojenik hareketlerle meydana gelmiş 2.derece dağ sıraları bulunur. KIRILMA İLE DAĞ OLUŞUMUTürkiye’de Alp Orojenezinden sonra devam eden yer hareketleri; özellikle Anadolu’nun doğudan batıya doğru itilmesine ve gerilmelere yol açmış, bu hareketler yer kabuğunun kırılması şeklinde olmuştur.

6

Yer hareketleri ile Anadolu’yu boydan boya kesen fay hatları oluşmuştur.Yer kabuğundaki kırık hatları (Fay hatları) boyunca blok halinde yükselme ve çökmelerle dağlar oluşmaktadır.Kırılma sonucunda iki yanındaki faylar boyunca yükselen kısımlara Horst, alçalan kısımlara Graben denir.Ege Bölgesi’ndeki Yunt dağı, Bozdağlar ve Aydın Dağları horst, bunlar arasındaki Gediz, Büyük Menderes ve Küçük Menderes ovaları ise tipik birer grabendir.

VOLKANİK DAĞLARIMIZVolkanlardan çıkan malzemelerin birikmesiyle oluşan dağlara volkanik dağlar (volkan konisi) denir. Türkiye’nin en önemli volkanik sahaları 3 bölgemizde toplanmıştır; 1-Doğu Anadolu bölgesi2-İç Anadolu Bölgesi3-Batı Anadolu bölgesiTürkiye’de volkanik olaylar II. zamanda deniz altı volkanizması olarak başlamış, III. jeolojik zaman (Tersiyer) başlarında yüzey volkanizması başlamış, tarih çağlarına kadar devam etmiştir. Akdeniz Volkan kuşağı üzerindeki ülkemizde, volkanik faaliyetler sonucu sıralar halinde uzanan volkanik dağlar oluşmuştur.Ayrıca bir veya birkaç merkezden meydana gelen püskürmelerle lav ve çeşitli boyuttaki taneli maddelerin birikmesiyle koni şeklindeki dağlar meydana gelmiştir. Lavlar bazen de araziye yayılarak bazalt platolarını oluşturmuştur. Ülkemizdeki yanardağlar bu gün aktif olmayan sönmüş yanardağlardır.

7

8

Ülkemizde Oluşumuna Göre

dağlar:

Kıvrımlı Dağlar Volkanik Dağlar Kırıklı Dağlar

Tahtalı Dağı, Ak dağlar

Küre Dağları, Giresun Dağları

Sündiken dağı, Tecer dağı

Sultan Dağı, Geyik Dağları

Mercan Dağı, Karasu Dağı

Canik Dağları, Kalkanlı Dağı

Akdağlar, İdris Dağı

Geyik Dağları,Bolkar Dağları

Trabzon ve Rize dağları

Nur, Engizek, Nurhak dağları

B. ve K. Ağrı Dağı

Tendürek dağı

Süphan Dağı

Nemrut Dağı

Erciyes Dağı

Melendiz Dağı

Hasan Dağı

Karadağ Dağı

Karacadağ Dağı

Kula Dağları

Bozdağlar

Aydın Dağları

Madra Dağı

Yunt Dağı

Menteşe Dağları

Kaz Dağları

Dumanlı Dağı

Kozak Dağı

9

PLATO VE OVALAR

• Akarsular tarafından derince parçalanmış, hafif engebeli, genelde yüksekliği fazla olan geniş düzlüklere Plato denir.

• Plato ile yayla kavramlarını birbirinden ayrı tutmak gerekir.

• Yayla daha çok yaz aylarında hayvan otlatılan, ya da turizm amaçlı kullanılan geçici bir yerleşme şekli iken; plato bir yeryüzü şeklidir.

• Platolar Türkiye’nin önemli ve yaygın bir yeryüzü şeklidir. Neden?

• Ülkemizin büyük bir kısmı aşınım sahası iken IV. Zamanda oluşan toptan yükselmeye uğraması akarsuların eski aşınım düzlüklerini yarmalarına ve platoların çoğalıp, yaygınlaşmasına neden olmuştur.

10

Oluşumlarına göre platolar:

• 1. Peneplenleşme yoluyla oluşan platolar

• 2.Tabaka Düzlüğü Platoları

• 3. Lav Platoları (Volkanik Platolar)

• 4.Karstik Platolar

Platolar farklı yükseltilerde bulunur ve batıdan doğuya gidildikçe yükseltiler artar…

• Marmara’da 150 – 200 m.lere,

• Güneydoğu’da 600 – 700 m.lere,

• İç Anadolu’da 1000 – 1500 m.lere,

• Doğu Anadolu’da 1800 – 2000 m.lere kadar çıkmaktadır.

İç bölgelerimizde genelde yatay duruşlu platolar bulunur.

11

Doğu Anadolu’da lav platoları

Akdeniz Bölgesi’nde karstik platolar

Karadeniz ve Marmara Bölgeleri’nde aşınım platoları yer alır.

İÇ ANADOLU BÖLGESİ

• Tuz Gölü çevresinde platolara yaygın olarak rastlanır.

• Tuz Gölü ile Konya Ovası arasında OBRUK ,

• Tuz Gölü’nün batısında CİHANBEYLİ,

• Tuz Gölü’nün kuzeybatısında HAYMANA,

• Kızılırmak yayı içerisinde BOZOK,

• İçbatı Anadolu eşiği üzerinde YAZILIKAYA,

• İç Anadolu ile Doğu Anadolu arasında UZUNYAYLA Platoları yer alır.

• Niğde, Kayseri, Nevşehir arasında kalan saha Türkiye'deki lav platolarına örnek alanlardır.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

• Kuzeydoğu’da Erzurum – Kars ve

• Ardahan Platoları yer alır.

• Allahuekber ve Yalnızçam Dağları üzerinde 2000 – 2500 m.lerde platolar yer alır.

• Bu bölgemizdeki Bingöl platosu bir lav platosudur.

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ

• Gaziantep ve Şanlıurfa Platoları yer alır

• Güneydoğu Anadolu'daki Karacadağ Platosu bir lav platosudur

• Diyarbakır Havzası, Mardin Eşiği ve Mazıdağı çevresi de akarsular tarafından parçalanmıştır.

AKDENİZ BÖLGESİ

• Kireçtaşı üzerinde Teke ve Taşeli Platoları yer alır.

• Bu platoların dışında dağlık alanların üst kısımlarında, küçük parçalar halinde çok sayıda plato bulunmaktadır.

TÜRKİYE’NİN OVALARI

Akarsular tarafından parçalanmamış, çevrelerine göre alçakta olan geniş düzlüklere Ova denir.

12

Ovalarda eğim çok az olduğundan buralarda yer alan akarsular menderesler oluşturur.

Ovaların Özellikleri

1-) Çevrelerine göre alçak alanlardır.

2-) Akarsular tarafından yarılmamıştır.

3-) Düz bir yapıya sahiptirler.

4-) Toprakları genel olarak verimlidir.

5-) Nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlere uygun sahalardır.

Oluşumlarına göre ovalar:

• Ülkemizdeki ovaların oluşumunda tektonik, volkanik, karstik olaylar ve akarsu biriktirmesi etkili olmuştur. En etkili olanı tektonik olaylardır.

Tektonik ovalar genelde 3.ve 4. zamanda çöken sahalarda oluşmuştur.

1.Çöküntü ovaları (Tektonik Ovalar):Yeryüzündeki çöküntü hendeklerinin dış kuvvetlerin taşıyıp getirdiği tortullarla dolması sonucu oluşurlar.

2.Birikinti Ovaları: İç kesimlerde yada kıyılardaki çukur alanların dış kuvvetlerin taşıyıp getirdiği tortullarla dolması sonucu oluşurlar.

Akarsuların taşıyıp getirdiği malzemeleri deniz yâda gölün sığ yerlerinde biriktirmesi ile de DELTALAR oluşur. Bafra, Çarşamba, Silifke, Çukurova gibi.

3.Karstik ovalar: Karstik alanlarda suyun çözücü etkisiyle oluşan çanakların tabanının tortullarla dolup düzleşmesi ile oluşurlar.

Türkiye’de ovalar farklı yükseltilerde görülür

• Delta ve taban seviyesi ovaları deniz seviyesinde,

• Batı Anadolu ve Trakya’da 200 m. civarında

• İç Anadolu ve Güneydoğu’da 800 – 1200 m.

• Doğu Anadolu’da 700 m. den 2400 m. ye kadar çıkar.

OVALAR BULUNDUĞU YERE GÖRE DE 2 ANA GRUBA AYRILIR:

• 1.Kıyı ovaları 2.İç ovalar

13

1.Kıyı ovaları (Deltalar)

Akarsuların taşıdığı malzemeleri denize döküldüğü yerde biriktirmesi sonucu oluşan ovalardır.

1.Kıyı ovaları (Deltalar)

Deltaların meydana gelebilmesi için gerekli şartlar;

1.Akarsuyun belli bir büyüklükte olması.

2.Akarsuların getirdiği alüvyon miktarının bol olması.

3.Kıyının çok derin olmaması.

4.Kıyılardaki güçlü akıntıların olmaması.

5.Kıyıda gel-gitin etkili olmaması gerekir.

Türkiye’nin deltaları oldukça genç oluşumludur

100.000 yıl önce son buzul döneminden sonra deniz seviyesinin yükselmesine bağlı olarak bugünkü görünümlerini almışlardır

Deltalar oldukça hızlı gelişirler ( Menderesler – Söke ovası, Gediz, Efes Antik şehri)

2-İç Ovalar

İç ovalarımızın çoğu 3.Zamanda tektonik hareketle çöken sahalardaki çanaklar içinde oluşan göllerin içine akarsuların taşıdığı malzemelerin birikmesiyle meydana gelmiştir.

Bunlar bazen fay hatlarında diziler halinde bazen de tek tek bulunurlar. Bunların çoğunun yükseltileri fazladır. Bundan dolayı bunlara yüksek ovalar da denir.

Ovaların Ekonomik Önemi:

1.Tarımın en yoğun yapıldığı verimli alanlardır.

2.Ulaşım en kolay olduğu alanlardır.

3. Yerleşmeler kurulduğu ve nüfusun en yoğun yaşadığı yerlerdir.

14

4-Kıyı ovaları başta olmak üzere su kaynaklarının en bol olduğu yerlerdir.

Genel olarak ovalar fay hatlarında olduğu için deprem riskinin en yüksek olduğu yerlerdir. Ayrıca alçak oldukları için de sel ve taşkın tehlikesi fazla olan alanlardır.

KIYI OVALARI

Yükseltileri azdır.

Sıcaklık ortalamaları yüksektir.

Verimleri yüksektir.

Ürünlerin vejetasyon süresi uzun, olgunlaşma süresi kısadır.

Tarım ürünü çeşidi fazladır.

Delta ovaları: Akarsuların denize döküldükleri yerlerde oluşmuştur.

Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes, Bafra (Kızılırmak), Çarşamba (Yeşilırmak), Çukurova (Seyhan-Ceyhan), Silifke (Göksu)

Taban seviyesi ovası: Sakarya nehrinin oluşturduğu Adapazarı ovası

15

•

•

•

•

•

•

•

•

İÇ BÖLGE OVALARI

Tektonik ve karstik süreçlerin etkisiyle oluşmuşlardır

Tektonik çanaklar içinde göl ve akarsu depolarının birikmesi ile ortaya çıkmışlardır

Çöken sahada çeşitli tortulların birikmesi ve akarsuların getirdiği alüvyonların yayılması ile tektonik ovalar oluşmuştur

Önemli fay kuşaklarına bağlı olarak oluşan havzaların alüvyonlarla dolması sonucu tektonik ovalar ortaya çıkmıştır.

Kireçtaşlarının çözülmesiyle oluşan çanakların içinde polye ovaları oluşmuştur.

Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;

• Manyas, Ulubat, Biga, Gönen, Bursa, İnegöl, İznik, Yenişehir, Orhangazi, Gemlik, Bolu, Düzce, İlgaz, Ladik, Suluova, Taşova, Vezirköprü, Turhal, Kargı, Eleşkirt, Kaynaştı, Zile, Erbaa, Suşehri, Niksar, Erzincan, Erzurum, Pasinler ve Ağrı ovalarıdır.

Batı Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;

• Bakırçay vadisinde; Bergama, Soma ve Kırkağaç

• Gediz vadisinde; Manisa, Akhisar, Turgutlu, Salihli ve Alaşehir

Oluşturan Akarsu Ova Adı

Kızılırmak Bafra Ovası

Yeşilırmak Çarşamba Ovası

Sakarya Adapazarı Ovası

Meriç Meriç Ovası

Bakırçay Dikili Ovası

Gediz Menemen Ovası

Küçük Menderes Selçuk Ovası

Büyük Menderes Balat Ovası

Göksu Silifke Ovası

Seyhan ve Ceyhan Çukurova

16

• Küçük Menderes vadisinde; Torbalı, Tire, Ödemiş ve Bayındır

• Büyük Menderes vadisinde; Söke, Koçarlı, Aydın, Yeni pazar, Nazilli ve Sarayköy ovalan bulunur.

Güney Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;

• Amik, Malatya, Elazığ, Hınıs, Muş, Varto, Elbistan, Göynük, Afşin, Ardahan, Karlıova, Kahramanmaraş, Iğdır, Bingöl ve Bulanık ovalarıdır.

• Bu üç fay hattı dışında;

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde; Nizip, Suruç, Ceylanpınar, Harran (Altınbaşak) ve Viranşehir

İç Anadolu'da; Eskişehir, Akşehir, Mürted, Ankara, Çubuk ve Develi ovaları teknotik ovalardır.

İÇ OVALAR

Büyük bir bölümü tektonik oluşumludur. Yükseltileri bulundukları bölgeye göre değişir.

Bir bölümü kırık hatlarının üzerindeki çukurlardadır.

Tektonik Ovalar: Erzincan, Erzurum, Pasinler, Muş, Iğdır, Erbaa, Niksar, Merzifon, Bolu, Düzce, Amik, Elazığ, Kahramanmaraş, Adıyaman, Küçük ve Büyük Menderes, Gediz, Bakırçay…

Karstik: Acıpayam, Tefenni, Elmalı, Bozova

Çökme aşınma ve birikme faaliyetleri ile oluşanlar: Nizip, Suruç, Ceylanpınar, Altınbaşak (Harran), Konya Ovası…

• Akdeniz Ovaları

Ovaların büyük bölümü karstik kökenli polye ovalarıdır.

Oluşumlarında hem faylanma sonucu çökme, hem de kireç taşlarının çözülmesi etkili olmuştur.Polyeler daha çok Orta ve Batı Toroslar’da bulunur. Bu ovaların tabanında yer yer sığ göllere rastlanır.

• İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar

Çoğu tektonik çöküntü ovalarıdır. Konya- Ereğli ve Tuzgölü çevreleri, Develi-Yahyalı-Yeşilhisar arasında kalan düzlük alanlar ile bu sahaların çevrelerindeki Neojen dolgu alanları ise ülkemizde eski göl tabanı ovalarına örnek olurlar.

• Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki ovalar

Tektonik kökenlidirler.Diğer iç bölge ovalarına göre yükseltileri daha azdır