biuletyn pte nr 2/2007

ZARZĄD KRA JOWY POLSK IEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO

Nr 2 – MAJ 2007

ISSN

150

7-13

83

BIAŁYSTOK15-732, ul. CHOROSZCZAŃSKA 31

tel. 085 652 09 25e-mail: [email protected]

BIELSKO-BIAŁA43-309, ul. WILLOWA 2tel./faks 033 816 36 80

e-mail: [email protected]

BYDGOSZCZ85-034, ul. DŁUGA 34

tel. 052 322 65 52, faks 052 322 67 81e-mail: [email protected]

CZĘSTOCHOWA42-200, ul. KILIŃSKIEGO 32/34

tel. 034 324 97 33, 034 324 26 30e-mail: [email protected]

ELBLĄG82-300, ul. KRÓLEWIECKA 108

tel./faks 055 234 41 36e-mail: [email protected]

GDAŃSK80-830, ul. DŁUGI TARG 46/47

tel. 058 301 54 61, 301 99 71, faks 058 301 52 46e-mail: [email protected]

GLIWICE44-100, ul. ZWYCIĘSTWA 47

tel./faks 032 231 45 84, 032 331 30 81 i 82e-mail: [email protected]

KATOWICE40-129, ul. MISJONARZY OBLATÓW 27

tel./faks 032 259 88 78, tel. 259 62 79 faks 258 54 82e-mail: [email protected]

KIELCE25-406, ul. ŚWIĘTOKRZYSKA 21

Akademia Świętokrzyska, Wydział Zarządzania i Administracji


KOSZALIN75-254, ul. FRANCISZKAŃSKA 52

tel./faks 094 343 33 33e-mail: [email protected]

[email protected]

KRAKÓW30-003, ul. LUBELSKA 21

tel. 012 634 32 59, faks 012 634 03 81 e-mail: [email protected]

LEGNICA59-220, RYNEK 28


LUBLIN20-805 ul. STRZELECKA 61

tel. 081 746 90 [email protected]

ŁÓDŹ90-608, ul. WÓLCZAŃSKA 51

tel. 042 632 28 17, tel./faks 042 630 28 19e-mail: [email protected]

OLSZTYN10-117, ul. 1 MAJA 13

tel. 089 527 24 49, 089 527 58 25e-mail: [email protected]

OPOLE45-082, ul. OZIMSKA 46a

UNIWERSYTET OPOLSKI, WYDZIAŁ EKONOMICZNYtel./faks 077 401 69 05, 401 69 05 06e-mail: [email protected]

POZNAŃ61-779, ul. KLASZTORNA 24/25

tel. 061 852 86 91 tel./faks 061 851 90 58e-mail: [email protected]

RZESZÓW35-045, ul. HETMAŃSKA 15


SZCZECIN71-414, pl. KILIŃSKIEGO 3


TORUŃ87-100, ul. KOPERNIKA 21


WAŁBRZYCH58-300, ul. SZMIDTA 4a

tel. 074 842 62 [email protected]

WARSZAWA00-042, ul. Nowy Świat 49


WROCŁAW50-146, ul. ŁACIARSKA 28tel./faks 071 343 63 18

e-mail: [email protected]

ZIELONA GÓRA65-066, ul. ŻEROMSKIEGO 3, skr. 165


Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 00-042 WARSZAWA, ul. Nowy Świat 49

tel. 022 551 54 01, 022 551 54 05, faks 022 551 54 44e-mail: [email protected] www.pte.pl

Oddziały Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego

Redaguje zespół w składzie: Adam Cymer, Józef Łobocki, Wiktor Krzyżanowski, Andrzej Muszyński (redaktor prowadzący), ArturPollok, Stanisław Rudolf

Biuro ZK PTE, 00-042 Warszawa, ul. Nowy Świat 49, tel. 022 551 54 01, 022 551 54 05, faks 022 551 54 44 e-mail: [email protected] Bartgraf, tel. 022 625 55 48, faks 022 621 14 55

Biuletyn PTE nr 2/2007 3

Człowiek, innowacje,inwestycje i nowe kapitały XXI w.

Najbliższy okres to czas przygotowaniaXXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznejpt. ,,Gospodarstwo domowe – wymiar

społeczny i ekonomiczny’’, konferencji naukowejz okazji XX-lecia OWE oraz kolejnych konferencji,seminariów i konwersatoriów, poprzedzającychVIII Kongres Ekonomistów Polskich Warszawa –2007.

W noworocznym numerze Biuletynu pokreślono,że z pozoru ten splot wydarzeń historycznych, te-matów debat przedkongresowych i planów rozwojuPTE nie jest szczególnie zaskakujący. Warto przy-pomnieć, że uroczystości związane z 85. rocznicązałożenia Towarzystwa Ekonomicznego w Krakowieoraz 60-lecia krakowskiego Oddziału PTE poprze-dzały debatę o innowacyjności, a oba wydarzeniazostały zlokalizowane w Akademii Ekonomicznejw Krakowie. Wprowadzał do nich dr Artur Pollok,zwycięzca IV Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej –obecnie prezes Zarządu Oddziału PTE w Krakowiei wiceprezes Zarządu Krajowego PTE.

Dziś obaj wprowadzamy do dyskusji pytaniao przyszłość Olimpiady Wiedzy Ekonomicznejw PTE jako bazy społecznej edukacji ekonomicznej

oraz pytanie o jakość kształcenia i podejście do mo-delowania ,,ekonomisty przyszłości’’ – jako człowie-ka przyszłości, gospodarza oraz współtwórcy społe-cznej gospodarki rynkowej w Polsce i UE.

Na tym tle w przygotowaniach do konferencjijubileuszowej sformułowano pytanie, w jakimstopniu społeczny ruch edukacyjny dokonał sięw PTE na bazie Olimpiady Wiedzy Ekonomiczneji miał charakter innowacyjny 20 lat temu?

W refleksyjnym opisie OWE społeczny ruch edu-kacyjny na bazie OWE przybierał i przybiera różneformy. Wiemy, że sama olimpiada bez pracy z mło-dzieżą w oddziałach PTE i szkołach nie doprowadzi-łaby do rozwinięcia na taką skalę społecznych formedukacji ekonomicznej młodego pokolenia. Terazjednak, dzięki książce i refleksjom prof. Z. Sadow-skiego oraz debacie ,,Jaki kierunek rozwoju dlaPolski’’ lepiej rozumiemy, że Polska naszych marzeńnie może opierać się na prymitywizmie, nietoleran-cji i mnożeniu konfliktów. Gospodarka nie możebyć uznana za społeczną, gdy nie jest oparta na wie-dzy, umiejętnościach i zaufaniu. Tylko wtedy możnauzyskiwać synergiczne efekty rozwojowe w ramachUE, służyć rozwojowi człowieka, rodziny i wspólnot.

Taka gospodarka wymaga przyjaznego otoczeniawładzy, zrozumienia istoty interesów narodowychi międzynarodowych przez system polityczny orazwspólnej troski o człowieka. W sumie zaś – wzmoc-nienia kreatywnej i opiniotwórczej roli środowiskzawodowych w poszukiwaniu drogi, a w innym uję-ciu – celów planowanego rozwoju i ogólnego pro-gramu ich realizacji.

Do tak rozumianego działania na rzecz pożytkupublicznego PTE włączyło historyczną, bo po razpierwszy, debatę pt. ,,Ekonomia w kulturze – twór-czość w ekonomii. Wnikliwa obserwacja debatw ramach cyklu ,,Czwartki u ekonomistów’’ wska-zuje, że wiedza o przeszłości jest z planowaniemprzyszłości, kapitałem społecznym, jakością kształ-cenia i społeczną edukacją ekonomiczną wzajemniesprzężona.

XX Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej dotyczyłakapitału ludzkiego i innowacji, a w pewnym sensierównież kapitału społecznego oraz związków teoriii praktyki gospodarowania postrzeganych wielo-stronnie. Konkurs o nagrodę specjalną uwzględniałpotrzeby praktyki w sektorze finansowym. Dziękiwspółpracy PTE z Polską Izbą Ubezpieczeń na bazie

Spis treściArtur Pollok, Andrzej MuszyńskiCzłowiek, innowacje, inwestycje i nowe kapitały XXI w. 3

Olimpiada Wiedzy EkonomicznejElżbieta MączyńskaWiedza na olimpijskim poziomie 5

Zdzisław Sadowski20 lat OWE 6

Stanisława BorkowskaTo już 20 lat! 7

Andrzej MuszyńskiTaki był początek 9Informacja o przebiegu i wynikach XX OWE 10

Stanisław MaciołNauczyciele szkół średnich o OWE 11

Tadeusz Smuga, Paweł AdamczykOWE w opinii laureatów 16

Kuźnia ekonomicznych talentówZ Andrzejem Muszyńskim i Łukaszem Gębskimrozmawia Adam Cymer 22

4 Biuletyn PTE nr 2/2007

głównego nurtu olimpiady stworzono konkursumiejętności. Kapitał intelektualny i społeczny wy-magają spojrzenia na kompetencje z pozycji spójno-ści oraz ograniczania zakresu wykluczenia społeczne-go. Ten warunek jest spełniony wtedy, gdy społeczno-ści akceptują systemy uczące, a gos-podarze są wraż-liwi i odpowiedzialni społecznie.

Wspólnota Europejska nie jest jedyną i najefekty-wniejszą w świecie współczesnym. To prawda, żeludzie są coraz bardziej wykształceni, społecznościlokalne bardzie zdolne i spójne, lepiej znające sięi rozumiejące. Z drugiej jednak strony, co częstopodkreśla E. Mączyńska, prezes PTE, tempo prze-mian sprawia niekiedy, że teoria nie przystaje dopraktyki, a doświadczenia z przeszłości nie tylko niewystarczają, ale też niekiedy przeszkadzają, ge-nerując zachowania konserwatywne. Wtedyważną, a niekiedy podstawową, umiejętnościąstaje się umiejętność zapominania lub wyzbywa-nia się starych nawyków i wzorców, zwłaszcza wsferze organizacji – zarządzania procesami go-spodarczymi.

Praktyka gospodarcza dostarcza wiedzy o inno-wacjach mogących zrewolucjonizować gospoda-rowanie informacjami (systemy informacyjne i de-cyzyjne) i wiedzą (systemy inteligentne, sztucznainteligencja). Nie mniej ważne jest zatem uczenielogiki (matematyki), fizyki i etyki oraz upowsze-chniania myślenia w kategoriach systemowych,pozwalających wszechstronniej poznawać mecha-nizm funkcjonowania i rozwoju gospodarki w po-staci, która w przestrzeni europejskiej ma stawaćsię innowacyjna, efektywna, bezpieczna i godnazaufania – społeczna.

Społeczny ruch zawodowy jest ważną podstawąkapitału społecznego w Polsce i UE. Dlatego władzePTE podkreślały i podkreślają, że rozwiązywaniutych trudnych problemów planowania rozwoju

sprzyjać będzie edukacja, jakość kształcenia, upo-wszechnianie wiedzy ekonomicznej przez organi-cznie tworzone ,,systemy uczące się’’ oraz promo-cja, nauki, kultury i sztuki oraz tzw. dobrych prak-tyk na bazie racjonalnego gospodarowania zdol-nościami ludzkimi w szerszej skali europejskiej.Na tym tle można przyjąć, że społeczny ruch na-ukowy i edukacyjny PTE oraz wsparta medialnierealizacja programu PTE tworzą nowe, lepsze wa-runki rozwoju gospodarczego w naszym krajui wspólnotach europejskich.

Dlatego zachęcamy wszystkich członków PTEi naszych partnerów do debaty, którą proponujemy.Szczególnie do organizowania dyskusji, konferencjii seminariów przedkongresowych, dzięki którym bu-dowa w Polsce gospodarki opartej na wiedzy, umie-jętnościach i zaufaniu może zyskiwać szersze społe-czne poparcie. Zapraszamy do aktywnego udziałuw VIII Kongresie Ekonomistów Polskich.

Pożytek publiczny z naszej działalności jest wielo-raki. Dla nas szczególne znaczenie ma ten, doku-mentowany wynikami badań prowadzonychw ramach przygotowania albumu OlimpiadyWiedzy Ekonomicznej. Potwierdzają go także ka-riery zawodowe i dokonania jej laureatów, opinieo olimpiadzie oraz nauczyciele. Dziś PTE zasilanarodowy kapitał społeczny, kapitał wiąże eduka-cję z nowymi wartościami, które neutralizująw pewnym stopniu niedoskonałości narodowegosystemu edukacji, w tym zwłaszcza ekonomi-cznej. Podobnie jak człowiek pracujący twórczoi produktywnie rozwija struktury zawodowe eko-nomistów o wysokich kwalifikacjach orazwzmacnia proces budowania gospodarki opartejna wiedzy, umiejętnościach i zaufaniu.

Artur Pollok,Andrzej Muszyński


Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej

Idea Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej zrodziłasię w okresie, kiedy gospodarka nie była podpo-rządkowana regułom rynku i logiki ekonomicz-

nej. Nie sprzyjało to docenianiu wiedzy ekonomicz-nej. Nierynkowy system gospodarczy nie pozosta-wał bez wpływu na programy edukacyjne i to nawszystkich poziomach nauczania. W programachtych przedmioty ekonomiczne albo nie występowa-ły, albo były marginalizowane. Wyjątkiem były szko-ły ekonomiczne, ale z kolei w ich programach domi-nowała raczej wiedza narzędziowa. Generalnie,w programach nauczania mało było miejsca dla wie-lu ważnych kwestii dotyczących codziennego życiagospodarczego, nie mówiąc już o szerszych as-pektach makroekonomicznych i współzależnoś-ciach globalnych. O takim przedmiocie jak ,,Przed-siębiorczość’’ nie było wówczas mowy. Realizacjaidei olimpiady w tak niesprzyjających upowsze-chnianiu wiedzy ekonomicznej warunkach była nielada wyzwaniem. Była to bowiem i-dea na owe czasy nie tylko nowa-torska, ale przede wszystkim stano-wiła dla uczestników OlimpiadyWiedzy Ekonomicznej prawdziweotwarcie drzwi do świata ekonomii.

Sukces tego przedsięwzięciai 20-letnia już tradycja to efekt ogrom-nego społecznego zaangażowaniawielu osób zarówno ze środowiskaPolskiego Towarzystwa Ekonomi-cznego, jak i środowiska edukacyj-nego, w tym przede wszystkim nau-czycieli. To oni potrafili wzbudzićwśród uczniów zapał do wiedzyekonomicznej. Trudno tu znaleźćtakie słowa podziękowania i uzna-nia, które mogłyby w pełni odpo-wiadać włożonym w to przedsięwzięcie wysiłkomi sercom wielu osób. Przetrwanie i rozwijanie sięolimpiady przez 20 lat to jeden z licznych dowo-dów, że jest to idea wielce użyteczna.

Z pozycji jurora z ogromną satysfakcją obserwo-wałam, jak szybko podnosi się poziom wiedzy eko-nomicznej wśród uczniów. O ile w pierwszych la-tach wśród uczestników olimpiady, a zwłaszcza lau-reatów, dominowali uczniowie szkół ekonomi-cznych, to w następnych latach rosła liczba uczestni-ków ze szkół ogólnokształcących, mimo że począt-kowo w ich programach nauczania prawie nie byłoprzedmiotów ekonomicznych. Równocześnie im le-

piej byli wyposażeni w wiedzę ekonomiczną, tymbardziej rozumieli konieczność stałego jej uzupeł-niania, a u wielu z nich wyraźna była ,,zach-łanność’’ na tę wiedzę i determinacja w jej pogłę-bianiu. Szło to przeważnie w parze z wielką w od-niesieniu do wiedzy pokorą uczestników i laurea-tów, którzy mimo zwycięstwa zdawali sobie spra-wę, że ,,duża wiedza czyni skromnym, mała zaro-zumiałym”. Musi to budzić największe uznanie,zwłaszcza że wielu laureatów wywodzi się z nie-wielkich miejscowości i rodzin, w których do nie-dawna, a niekiedy nawet do dziś, dostęp do Inter-netu i innych źródeł informacji był co najmniejograniczony.

O tym, że olimpijski wysiłek przynosi satysfakcjo-nujące rezultaty zaświadczają poolimpijskie doko-nania laureatów, z których wielu ma znaczące osiąg-nięcia bądź to naukowe, bądź to eksperckie czy me-nedżerskie.

Jestem przekonana, że Olimpiada WiedzyEkonomicznej przeżyje jeszcze niejedno 20-leciei przysporzy praktyce oraz nauce znakomicie przy-gotowanych specjalistów, tak bardzo potrzebnych wnowej, dezindustrializującej się gospodarce, go-spodarce opartej na wiedzy. Wyrażam też nadzieję,że Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej nadal będziecieszyła się wspomagającą przychylnością władz e-dukacyjnych w Polsce.

Z serdecznymi pozdrowieniami gratulacjami dlawszystkich, którzy przyczynili się do przetrwaniaolimpiady. Życzę OWE kolejnych sukcesów i jubi-leuszy.

Wiedza na olimpijskim poziomieElżbieta Mączyńska



20 lat OWEZdzisław Sadowski

Gdy pod patronatem Polskiego TowarzystwaEkonomicznego przed dwudziestu laty zaini-cjowana została olimpiada Wiedzy Ekono-

micznej, gospodarka polska znajdowała się w okre-sie zmagań, zmierzających do uwolnienia jej odcentralnego zarządzania i oparcia na mechaniz-mach rynkowych. Olimpiada miała przyczyniać siędo rozbudzenia zainteresowania młodzieży proble-matyką tych reform i w ogóle gospodarki rynkowejoraz do uzupełniającego kształcenia młodych eko-nomistów w tym kierunku. Zadanie to było wypeł-niane konsekwentnie co roku z coraz to nowymi ro-cznikami młodzieży. Wielkim potwierdzeniem traf-ności tego kierunku stał się fakt, że zaledwie w trzylata od startu OWE, dzięki zasadniczej zmianie wła-dzy politycznej i związanego z nią ustroju, Polskawkroczyła już zdecydowanie na drogę transformacjisystemowej do gospodarki rynkowej.

Przez wszystkie kolejne lata OWE cieszyła się szero-kim i nieustającym zainteresowaniem, przyciągając ty-siące uczniów i uczennic szkół średnich. Przyczyniałasię też do rozpowszechniania myślenia ekonomiczne-go i umacniania wiedzy o współczesnej gospodarcerynkowej oraz o problemach polskiej gospodarki.Świat jednak szybko się zmieniał, a z nim zmieniała sięnatura wielu problemów, zmieniała się też wiedzaekonomiczna. W początkach olimpiady nikt jeszczenie wiedział, że dokonująca się rewolucjaw nauce i technice tak szybko wprowadzi nas w okresburzliwego rozwoju nowej cywilizacji informacyjneji związanej z nią gospodarki opartej na wiedzy – go-spodarki, w której wiedza stała się podstawowymczynnikiem wytwórczym, a konkurencja rynkowaopiera się na wyścigu innowacyjnym.

Dziś nieustającym wyzwaniem dla Polski jest szyb-kie dostosowywanie się do nowoczesności. Olimpiadanadąża z podejmowaniem tego wyzwania, o czymświadczy wiodąca tematyka podejmowana w kolej-nych latach, w coraz większym stopniu orientowanana zagadnienia rozwoju przedsiębiorczości w świeciezglobalizowanej gospodarki i rosnącego szybko zna-czenia rynków finansowych.

Ekonomia jest trudną dziedziną wiedzy. Jej przed-miotem jest bowiem system złożony z ogromnej licz-by nieustannie oddziałujących na siebie podmiotów,a te oddziaływania składają się na wielkie procesy go-spodarcze. Jest to system tak złożony, że bardzo trud-no jest tworzyć jego uporządkowany obraz i docho-dzić do rozumienia sposobów jego działania. Myśle-

nie ekonomiczne wymaga uproszczeń i przyjmowaniazałożeń modelowych. A przy tym operuje się pojęcia-mi o nazwach należących do języka codziennego, jakcena, płaca, pieniądz, rynek i mówi się o kwestiach,z którymi ludzie stykają się bez przerwy, podejmującdecyzje w sprawach swojego bytu. Łatwo powstajewrażenie, że to w ogóle nie jest nauka, bo każdy sięna tym rozumie.

Jest to jednak nauka i to nauka niełatwa. Charakte-ryzuje się tym, że jej przedmiot, jakim jest gospodaro-wanie ograniczonymi środkami w społeczeństwie lu-dzkim, nieustannie się zmienia. System gospodarczy,czyli sposób gospodarowania, znajduje się w ciągłejewolucji. W naszych czasach staje się ona coraz szyb-sza, a w dodatku tworzy zagrożenia dla dalszej przy-szłości. Ekonomia musi więc zajmować się nie tylkowyjaśnianiem tego, co już zaszło, lecz także przewidy-waniem tego, co nadchodzi i planowaniem niezbęd-nych działań dostosowawczych i zapobiegawczych.

Są to umiejętności, które trzeba nabywać stopnio-wo. Adepci tej wiedzy powinni przy tym uczyć się pie-lęgnowania i szanowania różnic poglądów i metod,gdyż w dyscyplinie takiej jak ekonomia, wspólny jesttylko język i aparatura pojęciowa, natomiast nie mauniwersalnej recepty na właściwe konstruowanie mo-deli. Niezbędna jest zawsze dyskusja, która pozwalaujawniać różne aspekty problemów i dzięki temuwzbogacać wiedzę o praktyce gospodarczej. Olimpia-da Wiedzy Ekonomicznej dobrze przysposabia nasząmłodzież do należytego pojmowania tych zasad i ichznaczenia.

Coroczne spotkania z finalistami olimpiady pozwa-lają wciąż na nowo stwierdzać świetne wyniki pracymłodzieży, która wykazuje nie tylko coraz lepsze zo-rientowanie w węzłowych sprawach nowoczesnej go-spodarki, lecz także umiejętność stawiania rozsądnychpytań i dojrzałego dyskutowania. Laureaci OWE do-brze sprawdzają się na studiach, a następnie w życiupraktycznym.

Z perspektywy całego tego doświadczenia na szcze-gólne podkreślenie zasługuje znajdująca wyraz w wyni-kach OWE wielka praca nauczycieli, niestrudzeniedziałających w szkołach całego kraju z troską i zaanga-żowaniem. Trzeba też docenić wysiłek organizatorówi egzaminatorów, a także życzliwą pomoc sponsorów,bez której trudno byłoby zapewnić skuteczne działanie.Trudno zapomnieć o roli Polskiego Towarzystwa Ekono-micznego, które niezmiennie traktuje olimpiadę jakojeden z najważniejszych odcinków swojej działalności.



Jubileusz XX-lecia Olimpiady Wiedzy Ekonomicz-nej (OWE) skłania do refleksji nad jej celamii dorobkiem, nad jej przeszłością, teraźniejszo-

ścią i przyszłością.

1. Cele olimpiady i ich realizacjaCelem OWE jest:– upowszechnianie nowoczesnej wiedzy ekono-

micznej wśród młodzieży szkolnej,– odkrywanie młodzieży szczególnie uzdolnionej

(tzw. talentów) i wspieranie dalszego jej rozwoju,– pobudzanie rywalizacji zarówno wśród mło-

dzieży w zakresie posiadanej wiedzy ekonomi-cznej, jak też nauczycieli oraz szkół w obszarzejakości kształcenia; rywalizacji szlachetnej, boopartej na wytrwałości w dążeniu do pomnażaniawiedzy, jednocześnie korzystnej dla uczniówi szkół (zważmy, że osiągnięcia w olimpiadach rzu-tują np. na ranking szkół), a w dalszej perspekty-wie dla społeczeństwa.

Od dwóch lat OWE dodatkowo stwarza możli-wość zdobycia bardziej wyspecjalizowanej wie-dzy dzięki konkursowi (konkursom), do któregomogą przystąpić ochotnicy spośród uczestnikówfinałów (zawodów III stopnia). Zwycięzcy konkur-su w określonej węższej dziedzinie wiedzy eko-nomicznej (jak dotąd w zakresie ubezpieczeń)uzyskują nagrody specjalne, fundowane przezsponsora. Tak pogłębiona wiedza może wpłynąćw przyszłości na wybór kierunku studiów i pracyzawodowej.

Choć cele te wciąż zachowują swoją aktualność,to ich kontekst i oczekiwania związane z ich realiza-cją ulegają zmianom. Tworzeniu OWE przyświecałagłównie idea przygotowania młodych ekonomistów,zdolnych efektywnie działać w gospodarce opartejna mechanizmie rynkowym w związku z zaawanso-wanymi staraniami na rzecz przejścia od ówczesnejgospodarki centralnie planowanej do gospodarkirynkowej. Upowszechnianie nowoczesnej wiedzyo gospodarce rynkowej było zatem celem pier-wszym. Te oczekiwania zostały spełnione, ale po-trzeba unowocześniania wiedzy jest wciąż aktualna.Polska gospodarka stanęła wkrótce wobec nowego,wielkiego wyzwania, jakim była integracja z UniąEuropejską. Była i jest, jako że członkostwo w UniiEuropejskiej wiąże się z wieloma nowymi problema-mi, z którymi trzeba się zmierzyć, na przykład wej-

ście do strefy euro. Dynamiczny rozwój hi-techwpłynął na przekształcenia gospodarki światowej,na budowę i upowszechnianie się gospodarki opar-tej na wiedzy, na rozwój społeczeństwa informacyj-nego. Czynniki te wespół z głębokimi zmianami de-mograficznymi istotnie zmieniają warunki funkcjo-nowania organizacji gospodarczych. Nauki ekono-miczne nie mogą pozostać obojętne na nowe wy-zwania. Tak więc i OWE reaguje na nie, co znajdu-je odbicie w doborze wiodącej tematyki kolejnychjej edycji. Waga unowocześniania wiedzy ekonomicz-nej w nauce i praktyce jest na tyle duża, że wskazu-je na konieczność utrzymania tego celu OWE takżew przyszłości.

Jaki jest 20-letni dorobek OWE w ujęciu liczbo-wym?

O skali upowszechniania wiedzy ekonomicznejświadczy liczba uczestników OWE. W 20 edycjachOWE udział wzięło ok. 218 000 uczniów (w zawo-dach szkolnych – I stopnia). W okresie pierwszych10 lat średnioroczna liczba szkół, z których rekruto-wali się uczestnicy OWE wynosiła 348, niekiedy się-gając blisko 500. Natomiast w następnych 10 latachśrednia liczba szkół uczestniczących w OWE wzros-ła do 652, osiągając nawet poziom blisko 800w XVII OWE. Tak więc przeciętna liczba szkółw drugiej dekadzie funkcjonowania OWE uległaprawie podwojeniu. Liczby te świadczą, że z powo-

To już 20 lat!Stanisława Borkowska

Myśli przewodnieposzczególnych edycji OWE

I – Polska reforma gospodarcza (1987)II – Pieniądz i rynekIII – Nowy ład społeczno-gospodarczyIV – Przedsiębiorczość i efektywność gospodarowaniaV – Restrukturyzacja i wzrost gospodarczyVI – Pieniądz, kredyt i rynek kapitałowyVII – Przedsiębiorczość i inwestowanieVIII – Praca i zarządzanieIX – Polska w procesie integracji europejskiej.

Współpraca – konkurencyjnośćX – Polityka finansowa w rozwoju gospodarczymXI – Badania rynkowe i marketingXII – Globalizacja gospodarkiXIII – Decentralizacja finansów publicznychXIV – Rola rynku kapitałowego w rozwoju gospodarczym PolskiXV – Rynek pracy w epoce cywilizacji informacyjnejXVI – Gospodarka Polski wobec integracji z Unią Europejską XVII – Przedsiębiorstwo w warunkach globalizacjiXVIII – Polityka regionalna i fundusze strukturalne w UEXIX – Ryzyko w działalności gospodarczejXX – Kapitał ludzki i innowacyjność w gospodarce polskiejXXI – Gospodarstwo domowe – wymiar społeczny i ekonomiczny



dzeniem udaje się realizować podstawowy celOWE, jakim jest upowszechnianie nowoczesnejwiedzy ekonomicznej.

Jeszcze dobitniej świadczy o tym struktura ro-dzajowa szkół, z których wywodzą się uczestnicyfinałów i laureaci OWE. O ile w pierwszych edy-cjach zarówno wśród uczestników zawodów fina-łowych, jak i wśród laureatów dominowali ucznio-wie ze szkół ekonomicznych, to stopniowo rosłozainteresowanie zdobywaniem wiedzy ekonomi-cznej przez uczniów z liceów ogólnokształcących,w których przez długi czas nie występowałyprzedmioty ekonomiczne. W I OWE aż 90% ucze-stników finałów stanowili uczniowie szkół ekono-micznych, w X edycji odsetek uczestników zeszkół ekonomicznych spadł do 78%, a w XX do33%. Odpowiednio odsetek uczniów z liceówogólnokształcących w I OWE wynosił ok. 6,2%(wśród laureatów 10%), w X wzrósł do 20% (wśródlaureatów do 13,3%), a w XX edycji OWE osiągnąłpoziom 67% (wśród laureatów 86,7%). Jeszczebardziej wyraziste zmiany nastąpiły w strukturzeuczestników zawodów finałowych ze względu napłeć. W I edycji udział chłopców tylko niezna-cznie przekraczał 10% (10,3%), w X wzrósł do59%, a w XX do 72%.

Zdecydowanie wzrosło zatem zainteresowaniezdobywaniem nowoczesnej wiedzy ekonomicznejprzez płeć męską.

Skokowo wzrosła zatem rola olimpiad, a w tymOWE, jako jednej z dróg odkrywania i rozwoju ta-lentów w procesie edukacji, a ściślej wśród młodzie-ży ze szkół ponadgimnazjalnych. OWE, coroczniez kilkunastu tysięcy uczestników zawodów I stopniapo etapie II (zawody okręgowe), wyłania tylko 100najzdolniejszych, tj. ok. 1%. W etapie końcowymzaś tytuł laureata uzyskuje tylko 30 uczestników,czyli średnio ok. 0,3% całej zbiorowości młodzieżystartującej w zawodach I stopnia. To rygorystycznaselekcja talentów. W sumie zatem przez 20 lat łą-czna liczba laureatów (600 osób) i finalistów (1400)wynosi 2000. Ten cenny i pokaźny potencjał, odpo-wiednio wykorzystany i dalej szlifowany, mógłbywydatnie przyczynić się do zwiększenia konkuren-cyjności polskiej gospodarki.

OWE rozbudza też pewną rywalizację w zakre-sie poprawy jakości edukacji i odkrywania orazrozwoju młodzieży szczególnie utalentowanej.Nagradzane są najlepsze szkoły i nauczyciele--opiekunowie laureatów. Na mapie Polski ukształ-towały się swoiste kuźnie talentów w dziedzinienauk ekonomicznych. Należą do nich (dane dla20. edycji OWE):

1. Zespół Szkół Ekonomicznych w Zielonej Gó-rze – 30 laureatów,

2. Zespół Szkół Ekonomicznych im. S. Żerom-skiego w Legnicy – 23 laureatów,

3. Zespół Szkół Ekonomicznych nr 1 im. M. Ko-pernika w Koszalinie – 21 laureatów,

4. I Liceum Ogólnokształcące im. E. Dembow-skiego w Zielonej Górze – 20 laureatów,

5. XIV Liceum Ogólnokształcące im. Polonii Bel-gijskiej we Wrocławiu – 16 laureatów,

Jak widać, w grupie tej brak szkół z najwięk-szych miast polskich. Być może OWE, dając lau-reatom przepustkę do uznanych uczelni wyższychw kraju, miała większe znaczenie dla uczniówz mniejszych ośrodków i miast, w których brak lubmniej jest takich uczelni. Szkoły tworzą warunkii klimat sprzyjający przygotowywaniu uczestnikówolimpiad, a szerzej – odkrywaniu i rozwojowi ta-lentów. Prędzej czy później przynosi to sukcesy.Nagrody dla najlepszych szkół przyczyniają się dopoprawy ich wyposażenia w pomoce dydaktycznei podnoszenia jakości nauczania.

Sukcesy szkół i laureatów w dużym stopniu wią-żą się z wiedzą i zaangażowaniem nauczycieliprzygotowujących uczniów do udziału w OWE.Najdłużej opiekę nad uczestnikami OWE sprawo-wał mgr Roman Zakrzewski z Zespołu Szkół Eko-nomicznych w Zielonej Górze. To właśnie onprzygotował rekordową liczbę laureatów (26). Sta-tystycznie rzecz ujmując, przygotowywał coro-cznie średnio 2,3 laureata. Mgr Jerzy Ulewskiz Zespołu Szkół Ekonomicznych w Legnicy (21laureatów) krócej pracował w szkole i był zaanga-żowany w OWE. Biorąc to pod uwagę, średniorocz-nie przygotowywał 2,5 laureata. Panie, mgr Wan-da Sternicka z Zespołu Szkół Elektronicznychw Warszawie oraz mgr Anna Dachowska z Zespo-łu Szkół Ekonomicznych im. J. A. Komeńskiegow Lesznie przygotowały po 12 laureatów każda.Zasługują oni na duże uznanie i wsparcie w dal-szej działalności. Ze strony Komitetu GłównegoOWE pewnym wyrazem uznania dla pedagogów,którzy przygotowywali laureatów są przyznawaneim nagrody pieniężne oraz książki. Jest to możliwedzięki sponsorom. Szczególnie doceniana jesttrwałość osiągnięć. Komitet Główny OWE honorujenauczycieli, którzy byli opiekunami naukowymi lau-reatów co najmniej w trzech edycjach OWE, nagroda-mi ,,Za zasługi dla rozwoju olimpiad szkolnych”.Łącznie w dziewiętnastu edycjach OWE przyznano55 takich nagród dla 45 nauczycieli.

Prof. S. Borkowska jest przewodniczącą Komitetu Głó-wnego Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej.

Całość opracowania prof. S. Borkowskiej ukaże się w jubi-leuszowym albumie poświęconym OWE.



Taki był początekAndrzej Muszyński

Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej (OWE)w dłuższej perspektywie, obejmującejpoczątek lat 60. XX wieku, pojawia się

najpierw jako przedmiot starań PTE o akredytacjęrządową. Następnie, od 1987 r., po uzyskaniu tejakredytacji, funkcjonuje już jako zadanie admini-stracji rządowej i integralna część polskiego syste-mu olimpiad przedmiotowych. Po zmianach sys-temowych w 2002 r. OWE jest zadaniem Polskie-go Towarzystwa Ekonomicznego (PTE), realizowa-nym na zlecenie administracji rządowej, tzn. Mi-nisterstwa Edukacji Narodowej (MEN). W ujęciuplanistycznym 27 lat starań PTE i 20 lat doświad-czeń w jej programowaniu upoważnia, aby OWEprzypisać kreatywną rolę w edukacji dla rozwoju.Wokół OWE powstał klimat i mikrokultura,,systemu’’ uczenia się ekonomii.

Dziś, po modyfikacji kierunkowej, polegającejna wprowadzeniu do głównego nurtu OWE no-wej generacji konkursów, np. nagrodę specjalną,zaryzykuję twierdzenie, że OWE była nie tylkodla PTE, ale i dla gospodarki narodowej przed-sięwzięciem innowacyjnym.

Koncepcja programowa OWE sprawdzała sięw praktyce w kolejnych jej edycjach. Było tomożliwe, ponieważ OWE:

1) wyprzedza zmiany w gospodarce i wychodzinaprzeciw modernizacji strukturalnej gospodarkii strategii rozwoju kraju – w szczególności dobrzesłużyła i nadal służyć może wzrostowi zatrudnie-nia i podniesieniu jego jakości oraz dostosowaniuofert edukacyjnych do popytu na rynku pracyi przedsiębiorczości;

2) uczy i wychowuje, a wraz z metodyką przy-gotowań do zawodów jest systemem uczącym się,organicznym podsystemem pracy od podstaww procesie społecznej edukacji ekonomicznejoraz bazą wiedzy i umiejętności dla środowisk lo-kalnych i społeczną podstawą nauki racjonalnegoinwestowania w kapitał ludzki;

3) zwiększa aktywność intelektualną i stymulu-je przedsiębiorczość młodych ludzi – w tym sen-sie była i jest atrakcyjna dla młodzieży, ważna dlaśrodowiska oraz przydatna dla rozwoju systemuedukacji narodowej i rynku europejskiego;

4) przywraca sens planowaniu i programowa-niu indywidualnemu – jest przy tym skutecznai efektywna, a w wymiarze społecznym i eko-nomicznym kontynuuje dobre, polskie doświad-

czenia pracy organicznej, wzmacnia więzi i zau-fanie;

5) ma właściwości holistyczne i sprzyja dziele-niu się wiedzą – sam proces przygotowań do za-wodów sprzyja wymianie wiedzy, doświadczeńi umiejętnoś-ci w środowisku;

6) stymuluje samodzielne myślenie indywidual-ne, środowiskowe i społeczne – w tym przypomi-na o zasadach i metodach racjonalnego gospoda-rowania oraz uczy samodzielnego myślenia per-spektywicznego w rodzinie i środowisku;

7) wychowuje i zmusza do szlachetnej rywali-zacji oraz motywuje pozytywnie i nagradzawszystkich twórców sukcesu ucznia, a systemmotywacji pomaga w planowaniu kariery orazzdobywaniu pozycji społecznej i zawodowej.W sumie, OWE w perspektywie 20 lat to inno-wacja i kreator społecznego ruchu edukacyj-nego.

Koncepcja merytoryczna OWE wyprzedziłaupowszechnianie koncepcji społeczności uczą-cych się jako społecznej bazy tworzenia gospo-darki opartej na wiedzy, umiejętnościach i zaufa-niu. Głównie dlatego, że na bazie OWE w regio-nalnych oddziałach PTE i szkolnych środowiskachlokalnych zainicjowano nowy jakościowo processpołecznej edukacji ekonomicznej o inwestowa-niu w kapitał ludzki, mimo że wtedy tego jeszczetak nie rozumiano i nie nazywano.

Dziś wiadomo, że OWE w PTE jako przedsięw-zięcie innowacyjne sprzyjało nowym więziommiędzy PTE, środowiskami szkolnymi i wspólno-tami samorządowymi, ale wykreowało z czasemmikrokulturę organizacyjną i ,,system”, sposóbpracy z utalentowaną młodzieżą. Wymusiło – jakpodkreślają nauczyciele – nowe podejście doedukacji i zainicjowało ideę społeczności uczą-cych się.

OWE stała się systemową składową społecznejedukacji ekonomicznej. Od początku pełniła rolękreatora społecznej edukacji ekonomicznej.

Prawdopodobnie nikt z organizatorów 20 lattemu nie przewidywał, że OWE uzyska wysokąrangę w polskim systemie olimpiad i konkursówdla młodzieży oraz tak wysokie uznanie wśródwszystkich praktyczne partnerów i uczestników,w tym nauczycieli i uczniów.



Zakończyła się już XX edycja Olimpiady Wiedzy Ekonomi-cznej.

Każda edycja OWE organizowana jest pod innym hasłemprzewodnim dostosowanym do aktualnych problemówekonomicznych Polski i świata. Myśl przewodnia XX Olimpia-dy Wiedzy Ekonomicznej to KAPITAŁ LUDZKI I NNOWACYJ-NOŚĆ W GOSPODARCE POLSKIEJ.

Zawody olimpiady są trzystopniowe. Zakwalifikowanie doudziału w zawodach wyższego stopnia odbywa się na zasadachkonkursu.� Zawody I stopnia (szkolne) odbyły się 6 listopada 2006 r. Ucze-

stniczyło w nich 10 905 uczniów z 678 szkół, którzy odpowia-dali na jedno pytanie opisowe o charakterze ogólnym (do wy-boru z dwóch), jedno zadanie ekonomiczne oraz 35 pytań te-stowych o charakterze szczegółowym. Do komitetów okręgo-wych wpłynęły 2624 najlepsze prace z 463 szkół.

� Zawody II stopnia (okręgowe) odbyły się 6 stycznia 2007 r.Brały w nich udział 1062 osoby. Zwiększył się udziałuczniów ze szkół ogólnokształcących – o 40 osób w poró-wnaniu z XIX OWE. Zawodnicy otrzymali jedno pytanieopisowe nawiązujące do myśli przewodniej olimpiady, stresz-czenie artykułu, zadanie sprawdzające umiejętności korzy-stania z danych statystycznych i 30 pytań testowych. Do zawodów centralnych Komitet Główny Olimpiady Wie-

dzy Ekonomicznej zakwalifikował 100 uczniów wywodzącychsię z 62 szkół. Było wśród nich 72 chłopców i 28 dziewcząt ,67 uczniów wywodziło się z 33 liceów ogólnokształcących.� Zawody III stopnia (finały) odbyły się 24 – 25 marca br.

Pierwszego dnia przeprowadzono egzamin pisemny. Za-wod-nicy odpowiadali na 2 pytania o charakterze ogól-nym, rozwiązywali zadanie analityczne i odpowiadali na30 pytań testowych. Wzorem ub.r. dla uatrakcyjnienia finałów została wprowadzo-

na możliwość wyboru przez zawodników tematu drugiego pisem-nego spośród 3 pytań dotyczących ryzyka i ubezpieczeń. PolskaIzba Ubezpieczeń nagrodziła najlepsze prace z tej tematyki.

Kapituła pod przewodnictwem prof. Elżbiety Mączyń-skiej, prezesa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego przy-znała: – dwie Nagrody Specjalne Prezesa Polskiej Izby Ubez-pieczeń Markowi Przytule z I Społecznego Liceum Ogólno-kształcącego im. Jam Saheba Digvijay Sinhji w Warszawie i Pio-trowi Dworczakowi z I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Ko-pernika w Łodzi, – dwa wyróżnienia Mateuszowi Jurze z I LiceumOgólnokształcącego im. E. Dembowskiego w Zielonej Górzei Joannie Urbaniak z Zespołu Szkół nr 1, Technikum Ekonomi-cznego w Wieluniu.

Drugiego dnia odbył się egzamin ustny. Jury finałów XXOWE zakwalifikowało do niego 54 osoby, które uzyskały naj-lepsze wyniki na egzaminie pisemnym. W ramach finałówustnych uczniowie – zawodnicy odpowiadali na jedno pytaniez dwuczłonową treścią i prezentowali jeden z trzech wcześniejzadanych tematów.

W wyniku dwudniowych finałów wyłoniono 30 laureatówz 25 szkół, w tym: 23 z liceów ogólnokształcących. Wśród30 laureatów jest 9 dziewcząt i 21 chłopców.

Jury finałów przewodniczył po raz dwudziesty prof. dr hab.Leszek Kałkowski.

Pytania przygotował Zespół Naukowy KG OWE pod kierun-kiem dr. inż. Andrzeja Muszyńskiego.

Zwycięzcą XX Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej zostałMichał Wiśniewski, uczeń IV Liceum Ogólnokształcącegoim. Tadeusza Kościuszki w Toruniu.

II miejsce zajął Piotr Dworczak z I Liceum Ogólnokształcą-cego im. Mikołaja Kopernika w Łodzi,

III miejsce – Łukasz Wierzbicki z Zespołu Szkół Ponadgim-nazjalnych im. Jarosława Iwaszkiewicza w Twardogórze.

Z I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernikaw Łodzi wywodzi się 4 laureatów, a z Zespołu Szkół Zawodo-wych w Zielonej Górze, XIV Liceum Ogólnokształcącegoim. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu, III Liceum Ogólnokształ-cącego im. Adama Mickiewicza w Tarnowie – po 2 laureatów.

W pierwszym dniu finałów odbyło się należące już do dwu-dziestoletniej tradycji olimpiady spotkanie młodzieży i nauczy-cieli z prof. dr hab. Zdzisławem Sadowskim – obecnie preze-sem honorowym Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego – je-dnym z inicjatorów powołania Olimpiady Wiedzy Ekonomi-cznej. Temat spotkania to: ,,Rozwój Polski na tle problemówświata”. Spotkanie prowadziła prof. dr hab. Stanisława Bor-kowska, przewodnicząca Komitetu Głównego OlimpiadyWiedzy Ekonomicznej.

W tym samym dniu w trakcie egzaminu pisemnego dr ArturPollok – wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego,spotkał się z nauczycielami-opiekunami uczestników finałówi wygłosił wykład związany z hasłem przewodnim XXI Olimpia-dy Wiedzy Ekonomicznej w roku szkolnym 2007/2008 nt.,,Gospodarstwo domowe – wymiar społeczny i ekonomiczny”.

Analiza przebiegu i wyników finałów wskazuje na:� systematyczny wzrost wiedzy młodzieży, a także zwiększone

zainteresowanie wiedzą ekonomiczną młodzieży ze szkółogólnokształcących – 67 uczniów z LO brało udział w fina-le, a 23 z nich uzyskało tytuł laureata,

� dość wyrównany poziom wiedzy laureatów, o czym świad-czy fakt, że 30 z nich zajęło 16 miejsc (po kilku ex aequo natym samym miejscu). Do pomyślnej realizacji tak wielkiego przedsięwzięcia, ja-

kim jest Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej, w zasadniczy spo-sób przyczyniła się praca dyrektorów szkół oraz nauczycieliprzedmiotów ekonomicznych i pokrewnych, którzy z pełnymzaangażowaniem przygotowywali młodzież do olimpiady i by-li głównymi organizatorami zawodów szkolnych.

Tegoroczni laureaci wywodzą się z terenu działania 14 ko-mitetów okręgowych.

Na uwagę zasługuje występujące od wielu już lat bardzo ko-rzystne zjawisko, które można by nazwać ,,sztafetą pokoleń”.Laureaci, a także finaliści naszej olimpiady często są opiekuna-mi naukowymi uczniów, przygotowując ich do udziału w szla-chetnej rywalizacji o laury olimpijskie. I tak w XX OWE opieku-nami takimi byli: dr Wiesław Danielak (laureat III OWE), mgrMarcin Palenik (laureat XI OWE), mgr Bartosz Majewski (finali-sta XII OWE), Jerzy Kaźmierczyk (laureat XV OWE).

Warto podkreślić, że Ośrodek Szkolenia Kadr Statystykiw Jachrance od początku istnienia olimpiady jest stałym miejscemprzeprowadzania finałów. Zarówno egzaminowani, jak i egzami-natorzy czują się tam dobrze. Do rozładowania stresów, opróczdobrej atmosfery przyczyniły się słodycze ofiarowane przez firmęCadbury – Wedel Sp. z.o.o. Jachranka wpisała się na trwałe w hi-storię Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej.

Wszyscy uczestnicy tegorocznych finałów otrzymaliksiążki ufundowane przez Państwowe Wydawnictwo Nau-kowe S.A. oraz Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Eko-nomicznego.

Barbara Kuc

Warszawa, 17 kwietnia 2007 r.

Informacja o przebiegu i wynikach XX OWE



Charakterystykabadanych nauczycieli

W badaniu ankietowym udział wzięło 56 nauczy-cieli, w tym 46 kobiet i 10 mężczyzn. Pochodzili onize szkół średnich zlokalizowanych w ponad czter-dziestu miejscowościach na terenie całego kraju: odSzczecina do Rzeszowa, od Opola do Olsztyna, odNowego Sącza do Koszalina, od Zielonej Góry doBiałegostoku. Badani nauczyciele pracowali nie tyl-ko w miastach wojewódzkich (obecnych lub daw-nych), ale i w mniejszych miastach, takich jak: Lub-liniec, Namysłów, Mińsk Mazowiecki, Suchedniów,Sulechów, Wadowice, Wołomin, Żabno, a nawet nawsi – w Cudzynowicach k. Kazimierzy Wielkiej. Wy-nika z tego, że sukces w Olimpiadzie Wiedzy Eko-nomicznej może być udziałem utalentowanychuczniów ze szkół średnich z każdego zakątka Polski.

Wśród badanych dominowali nauczyciele prowa-dzący zajęcia w szkołach ekonomicznych, kilkunastuzaś uczyło w liceach ogólnokształcących, w tym jedenw liceum społecznym. Najczęściej nauczane przeznich przedmioty to: ekonomika przedsiębiorstw i pod-stawy przedsiębiorczości (po 21 wskazań), podstawyekonomii (20), rachunkowość (15), finanse (7) i staty-styka (6 wskazań). Nieliczni prowadzili ponadto zaję-cia z ekonomiki handlu, marketingu, geografii, techni-ki biurowej, informatyki i z elementów prawa.

Finaliści i laureaci Olimpiady Wiedzy Ekonomi-cznej przygotowywani byli i są przez bardzo do-świadczonych nauczycieli. Jak wynika z niniejszychbadań, prawie 2/3 nauczycieli legitymowało się po-nad 15-letnim stażem pracy, w tym czternastu mia-ło staż ponad 25-letni. Nie powinien zatem dziwićfakt, że wśród 56 badanych nauczycieli aż trzynastuprzygotowywało uczniów do wszystkich XX edycjiolimpiady (patrz wykres).

Jak wiadomo, w każdej edycji Olimpiady WiedzyEkonomicznej do zawodów centralnych dostaje się100 uczniów, czyli niecały jeden procent wszystkichstartujących na etapie szkolnym i około 8% zakwali-fikowanych do zawodów okręgowych. W ciągudziewiętnastu edycji olimpiady do etapu finałowegozakwalifikowało się zatem 1900 uczniów (w trakciebadania ankietowego XX edycja nie była jeszczerozstrzygnięta). Znaczący udział w tym mieli badaninauczyciele, bowiem to oni doprowadzili do fina-łów aż 538 uczniów (tj. blisko 30% ogółu finalistów).Gdyby posłużyć się średnią, to na każdego nauczy-ciela przypada dziesięciu finalistów. Niemniej je-dnak należy podkreślić, że pod względem liczby po-siadanych finalistów OWE, badana grupa nauczy-cieli jest bardzo mocno zróżnicowana (tabela 1).Z jednej strony jest ośmiu nauczycieli, którzy dotądmają jednego ucznia w finale olimpiady, a z drugiejtaka sama grupa ośmiu nauczycieli, którzy majądwudziestu i więcej finalistów, w tym pięciu mają-cych aż 30 i więcej uczniów w finale.

Zawody centralne OWE są dwudniowe i składająsię z dwóch części: pisemnej i ustnej. Po egzaminiepisemnym (obejmującym test, dwa pytania opisowei zadanie rachunkowe) do ostatecznej rozgrywkiw następnym dniu kwalifikuje się przeciętnie okołopięćdziesięciu uczestników. Klasyfikacja końcowaobejmuje łącznie wyniki (punkty) uzyskane na egza-minie pisemnym i ustnym. Miano laureatów Olim-piady Wiedzy Ekonomicznej uzyskuje 30 uczniów,którzy zdobyli najwyższą liczbę punktów. To oniotrzymują cenne nagrody, m.in. indeksy na uczelnieekonomiczne, stypendia i praktyki.

Dwadzieścia edycji OWE pozwoliło już wyłonić600 laureatów. Jak wcześniej wspomniano, badanieankietowe przeprowadzono jednak przed zawoda-mi centralnymi XX OWE, a więc respondenci nie

Nauczyciele szkół średnich o OWEJubileusz dwudziestolecia Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, podobniejak wcześniej jubileusz jej dziesięciolecia, stał się okazją do oceny funkcjonowaniaolimpiady – zarówno pod względem organizacyjnym, jak i programowym.W tej ocenie nie mogło zabraknąć opinii osób bezpośrednio uczestniczącychw olimpiadzie, czyli uczniów szkół średnich, a także opinii ich nauczycieli.To do nich zwrócił się Komitet Główny OWE, wspólnie z Polskim TowarzystwemEkonomicznym, z prośbą o wypełnienie odpowiedniej ankiety.Poniżej przedstawiamy opinie nauczycieli, których wychowankowie dostali siędo zawodów centralnych i tym samym uzyskali tytuł finalisty lub laureata olimpiady.

Stanisław Macioł



wiedzieli, czy ich uczniowie zdobyli tytuł laureata.Spośród zatem 570 laureatów dziewiętnastu OWE,badani nauczyciele opiekowali się 226, czyli prawie40% laureatów. Jakkolwiek dziesięciu nauczycielinie miało jeszcze ani jednego laureata, a szesnastumiało tylko jednego, to aż sześciu nauczycieli wy-kreowało ponad dziesięciu laureatów. Na szczegól-ne podkreślenie zasługuje fakt, że jeden z badanychmiał ponad dwudziestu laureatów OWE. Ten nau-czyciel i kilku jego kolegów to prawdziwi szlifierzediamentów.

Źródła i jakość informacji o OWEStopień zainteresowania uczniów i szkół udzia-

łem w olimpiadzie oraz poziom przygotowania dokolejnych jej etapów i edycji zależy w dużym stop-niu od dostępności źródeł i jakości informacjio OWE. Z wypowiedzi zdecydowanej większościbadanych nauczycieli – opiekunów finalistów i lau-reatów wynika, że po raz pierwszy uzyskali oni in-formacje o olimpiadzie w Polskim TowarzystwieEkonomicznym, przy którym OWE jest afiliowana(89% wskazań). Drugim pod względem częstotliwo-ści wskazań źródłem informacji były dyrekcje szkoły(59%), a trzecim – komitety okręgowe OWE (32%wskazań). Ponadto, co ósmy respondent czerpał in-formacje z Internetu. (Nauczyciele na ogół korzysta-li z kilku źródeł informacji o OWE – poza ww. takżez kuratorium, od swoich kolegów i koleżanek orazod uczniów – i dlatego suma odpowiedzi przekra-cza 100%.)

Organizatorzy Olimpiady Wiedzy Ekonomicznejmogą mieć satysfakcję, bowiem spośród 56 bada-nych nauczycieli szkół średnich aż 52 uznało do-stępne informacje o olimpiadzie (jej regulaminie, or-ganizacji i tematyce) za wyczerpujące.

O przygotowywaniu uczniówdo OWE

Zakres wymagań programowych związanychz udziałem w OWE zmusza nauczycieli i uczniówdo korzystania z wielu materiałów oraz różnych źró-deł i form dokształcania. Zasadniczą rolę pełniąpublikacje zalecane przez Komitet Główny OWEi jego Zespół Naukowy. Są to z reguły podręcznikiszkolne i akademickie. Niestety, niektóre z nich sądostępne tylko poza szkołą – w księgarniach lubw bibliotekach uczelni. Niezbędnym źródłem infor-macji jest prasa fachowa (m.in. ,,Rzeczpospolita’’,,,Gazeta Prawna’’, ,,Nowe Życie Gospodarcze’’)oraz dane GUS. W celu dobrego przygotowania siędo udziału w olimpiadzie większość badanych nau-czycieli, sama lub z uczniami, uczestniczy w konsul-

tacjach i wykładach organizowanych m.in. przez ko-mitety okręgowe PTE, kuratoria, dyrekcje szkół.

Sukces uczniów w olimpiadach nobilituje danąszkołę w opinii środowiska i dlatego dyrektorzy, copodkreśla zdecydowana większość badanych nau-czycieli, organizują zajęcia pozalekcyjne i kupująniezbędną literaturę w celu lepszego przygotowaniauczniów do olimpiad. Niektórzy z nich kierują rów-nież nauczycieli na kursy pogłębiające wiedzę eko-nomiczną (w takim kursie uczestniczył co trzeci re-spondent).

Na sukces ucznia w Olimpiadzie Wiedzy Ekono-micznej składa się praca nie tylko jednego nauczy-ciela, ale i pomoc tych, którzy uczą przedmiotówpokrewnych. Tak stwierdziło 3/4 badanych. W wie-lu przypadkach pomoc okazują również laureaciolimpiady wywodzący się z danej szkoły. To bardzopozytywne i ,,budujące’’ zjawisko.

Warto podkreślić, że Olimpiada Wiedzy Ekono-micznej nie jest jedyną, w której uczestniczyliuczniowie ze szkół objętych naszym badaniem.W tych szkołach bardzo popularne okazały sięOlimpiada Przedsiębiorczości (33 wskazania), któraistnieje od dwóch lat i treściami mocno korelujez OWE, oraz Olimpiada Wiedzy o Unii Europejskiej(21 wskazań). W miarę popularne są też olimpiadyjęzykowe, Olimpiada Wiedzy o Społeczeństwie,Olimpiada Historyczna, Olimpiada Geograficzna,Olimpiada Biologiczna, Olimpiada Matematycznai Olimpiada Fizyczna (każda z nich miała po kilkawskazań). Uczniowie kilku badanych nauczycieliuczestniczyli też w Turnieju Wiedzy Handlowo--Menedżerskiej.

O korzyściach z udziału w OWE Zdaniem badanych nauczycieli Olimpiada Wie-

dzy Ekonomicznej odgrywa w życiu młodych ludzi –którymi są uczniowie szkół średnich – rolę ogromną.Udział w tej olimpiadzie:� pobudza zainteresowania młodzieży aktualnymi

problemami ekonomicznymi i społecznymi krajui świata,

� rozwija ich horyzonty myślowe,� stanowi specyficzny rodzaj treningu przed egza-

minami dojrzałości oraz zewnętrznymi egzamina-mi z przygotowania zawodowego (do niedawnatakże ,,przymiarkę’’ przed egzaminami wstępny-mi do szkół wyższych),

� pozwala sprawdzić posiadaną wiedzę i umiejęt-ności uczenia się,

� wyzwala emocje i pobudza do zdrowej rywalizacji,� integruje uczestników,� stwarza szansę dostania się na studia na najlep-

szych polskich uczelniach,



� umożliwia zdobycie nagród pieniężnych i książ-kowych, stypendiów i praktyk, których fundatora-mi są władze państwowe, PTE i Rada SponsorówOWE,

� laureatom daje okazję spotkania się z wybitnymipostaciami polskiego życia gospodarczego i poli-tycznego: premierem lub wicepremierem, mini-strem finansów, prezesem Giełdy Papierów War-tościowych, prezesem Polskiego TowarzystwaEkonomicznego,

� jest przepustką do przyszłych sukcesów (świadcząo tym m.in. uzyskane przez niektórych jej laurea-tów stopnie doktora, licencje doradcy inwestycyj-nego, podatkowego czy maklera).Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej stanowi rów-

nież wyzwanie dla samych nauczycieli szkół śre-dnich. Pracując z uczniami zdolnymi muszą oni:� aktualizować i poszerzać swoją wiedzę ekono-

miczną,� umieć korzystać z najnowszej literatury z zakresu

tematyki kolejnych edycji OWE,� potrafić motywować uczniów do przyswajania so-

bie – wykraczającej znacznie poza program szko-ły średniej – wiedzy z ekonomii, finansów, ra-chunkowości i polityki gospodarczej.Praca ta, mimo wielu trudności i wyrzeczeń, daje

wymierne efekty w postaci sukcesu uczniów na eta-pie centralnym lub okręgowym, oraz ogromną satys-

fakcję. Sukcesy uczniów mają ,,przełożenie’’ nauznanie dla nauczyciela w jego w środowisku orazuzyskane przez niego wyróżnienia i nagrody. Prawiewszyscy badani stwierdzili, że dyrekcja szkoły do-strzega ich osiągnięcia i wysiłek włożony w przygo-towanie uczniów do olimpiady, a formą wyróżnieniajest z reguły nagroda pieniężna i/ lub dyplomy bądźlisty gratulacyjne. Sukcesy na ogół dostrzegane są teżprzez innych nauczycieli, samych uczniówi ich rodziców, natomiast rzadko – przez kuratoriai władze lokalne. Warto podkreślić, że trzech bada-nych nauczycieli otrzymało Medal Komisji EdukacjiNarodowej za wybitne osiągnięcia i wieloletnieprzygotowywanie uczniów do olimpiady. Zdaniemrespondentów, sukcesy olimpijskie i ich dostrzega-

nie przez środowisko stanowią bardzo silną moty-wację do dalszej pracy z młodzieżą i ciągłego do-kształcania się. Ponadto udział w olimpiadzie tomożliwość zarówno przeżycia intelektualnej przygody,jak i spotkania nowych ludzi i nawiązania przyjaźni.

O organizacji i programie OWEZasadniczym celem badania ankietowego było

poznanie opinii nauczycieli – opiekunów finalistówi laureatów o obecnym poziomie organizacyjnymi naukowym olimpiady oraz propozycji ewentual-nych zmian i udoskonaleń w tym zakresie. Podwzględem organizacyjnym olimpiada została przezprawie wszystkich badanych oceniona bardzo wyso-ko. Oto niektóre z najbardziej charakterystycznychopinii: � olimpiadę oceniam bardzo wysoko, organizacja

perfekcyjna.� Uważam, że jest przeprowadzana w sposób per-

fekcyjny. Zawsze wszystko jest przygotowane naczas, informacja jest jasna, wszyscy spotykają sięz dużą uprzejmością.

� Olimpiada jest przygotowana i przeprowadzanaw sposób profesjonalny i zawsze przebiega w nie-zwykle ciepłej i sympatycznej atmosferze,

� Zarówno zawody okręgowe, jak i centralne przy-gotowane są w sposób profesjonalny.

� Olimpiada zasługuje na ocenę najwyższą – celu-jącą. Właściwie organizacja kolejnych edycjiOWE zasługuje na taką ocenę.

� Jest bardzo dobrze zorganizowana. Uczestniczy-łam wiele razy w finałach w Jachrance – dużeuznanie dla Pani Dyrektor Jadwigi Trześniowskiej.

� Bez zastrzeżeń. Zawody wszystkich etapów sązorganizowane na bardzo wysokim poziomie.Gratuluję!

� Bardzo dobrze przygotowane: okręgowy i cen-tralny etap olimpiady. Młodzież i opiekunowieczują się doceniani i zachęcani do wysiłku.

� Bardzo dobrze – regulamin jest bardzo czytelny, do-starczony na czas, dobrze przygotowane i sprawnieprzeprowadzone zawody wszystkich etapów.

Tabela 1

Badani nauczyciele wg liczby uczniów zakwalifikowanych do finałów OWELiczba uczniów – finalistów OWE 1 2 3 4 5-9 10-19 20-29 30-39 Brak odp. Ogółem N=538Liczba nauczycieli 8 5 5 6 9 13 3 5 2 Ogółem N=56

Tabela 2.Badani nauczyciele wg liczby wykreowanych laureatów w dziewiętnastu OWELiczba laureatów 0 1 2 3 4 5 6 7 10 11-19 20 i więcej Ogółem N=226Liczba nauczycieli 10 16 6 7 2 3 2 3 1 5 1 Ogółem N=56



� Uważam, że organizacja jestwzorowa, prawidłowe zasadykwalifikacji do kolejnych eta-pów.

� Ocena pozytywna. Bardzo spra-wna organizacja na szczeblu o-kręgowym i centralnym. Dużażyczliwość i rodzinna atmosfera.

� Wszystko jest przygotowanei przeprowadzone bez zastrze-żeń – inni się wzorują na organi-zacji OWE.Po zapoznaniu się z powyższymi

opiniami wydaje się, że w organi-zacji Olimpiady Wiedzy Ekonomi-cznej nie są potrzebne istotniejszezmiany. Kilkunastu nauczycielizgłosiło jednak pewne propozycje udoskonaleń,które Komitet Główny OWE powinien przeanalizo-wać i ewentualnie wdrożyć. Zdaniem tych nauczy-cieli warto byłoby:� wprowadzić do etapu szkolnego obserwatorów

zewnętrznych;� udostępnić ,,klucze’’ rozwiązań etapu szkolnego;� dodać 60 minut do czasu eliminacji okręgowych;� skrócić okres oczekiwania na wyniki I i II etapu

olimpiady oraz informować o uzyskanych miej-scach w okręgu;

� wprowadzić tytuł ,,laureata zawodów okręgo-wych OWE’’ , gdyż niektóre uczelnie zwalniająz rekrutacji na I rok studiów posiadających takitytuł;

� przyznać dyplomy dla uczniów biorących udziałw II etapie i skierować podziękowania dla nau-czycieli;

� zapraszać więcej nauczycieli na zawody cen-tralne;

� w finałach podać punktację za egzamin pisemnyuczniom, którzy nie dostali się do części ustnej;

� uniemożliwić ponowne przystępowanie do OWEpo osiągnięciu tytułu laureata;

� finał olimpiady przenieść do Warszawy – jest tozwiązane z komunikacją. Uczniowie moglibywieczorem udać się do teatru lub innej instytucjikulturalnej.Drugim elementem oceny funkcjonowania Olim-

piady Wiedzy Ekonomicznej była ocena jej progra-mu – poziomu naukowego. Strona merytorycznaolimpiady, podobnie jak wcześniej organizacyjna,oceniona została wysoko. Potwierdzają to najlepiejnastępujące określenia:� treści olimpiady dostosowywane są do zmian w go-

spodarce rynkowej, co wpływa na wysoki poziommerytoryczny olimpiady i zwiększa zainteresowanieuczniów nowoczesną wiedzą ekonomiczną;

� temat wiodący olimpiady zawsze przemyślany,związany z aktualną sytuacją ekonomiczną kraju,wymaga poszerzania wiedzy o nowe dyscyplinyekonomiczne;

� poziom merytoryczny bardzo wysoki, sprawiedli-wa ocena zadań, wspaniała atmosfera, spotkaniaz ciekawymi ludźmi w trakcie eliminacji central-nych;

� pytania testowe w ostatnich dwu latach przemyś-lane najlepiej w historii OWE, bo osadzone do-kładnie na programie mikro- i makroekonomiiszkoły średniej;

� nowy układ pytań oraz praca na zadany tematkonkursowy wzbogaciły treści merytoryczne olim-piady;

� dla szkół ogólnokształcących duże wyzwanie, wy-maga dostępu do literatury specjalistycznej orazkonsultacji z nauczycielami akademickimi;

� stopień trudności zadań i umiejętności jest wyso-ki. Dobrze, że na etapie szkolnym zadania testo-we są jednokrotnego wyboru;

� olimpiada merytorycznie bardzo trudna, obejmu-je wszechstronną wiedzę ekonomiczną;

� ogólnie nie mam zastrzeżeń, chociaż niektóre py-tania testowe budzą kontrowersje ze względu naniejednoznaczność odpowiedzi;

� obecna forma, zakres wiadomości i umiejętnościw poszczególnych etapach są właściwe.Zgłoszone, na prośbę Komitetu Głównego OWE,

propozycje ewentualnych zmian w programie Olim-piady Wiedzy Ekonomicznej można podzielić nakilka grup zagadnień. Dotyczą one:� zawężenia problematyki olimpiady (opinie typu:

bardziej szczegółowo formułować temat olimpia-dy oraz opierać się na literaturze bardziej dostęp-nej i zrozumiałej dla młodzieży; ograniczyć zakresmateriału, który z roku na rok jest większy; tema-tyka jest zbyt obszerna, porównując z poprzedni-

Badani nauczyciele według liczby OWE, w których uczestniczyliich uczniowie



mi latami; więcej pytań powinno się ściśle wiązaćz hasłem przewodnim olimpiady)

� doprecyzowania pytań (opinie: zagadnienia podanedo pytań opisowych są bardzo obszerne; zadaniaopisowe są zawsze bardzo czasochłonne i uczniowienarzekają na brak czasu; pytania testowe powinnybardziej dotyczyć życia codziennego – umiejętnościa nie tylko encyklopedycznej wiedzy i teorii: w XXOWE nastąpiły już te zmiany, z czego jestem zadowo-lona; pytania testowe powinny być bardziej meryto-rycznie związane z główną problematyką danej edy-cji olimpiady; częściej wymieniać pytania testowe,aby uczniowie nie uczyli się ich na pamięć; uściślićpytania pod kątem ekonomii; dokładniej sprecyzo-wać ,,streszczenie artykułu”; w teście stosować pyta-nia z jedną prawidłową odpowiedzią na wszystkichetapach; wykluczyć dwuznaczność odpowiedzi)

� złagodzenia stopnia trudności (opinie: olimpiadajest zbyt trudna; zbyt wysoki poziom testu, niedo-stosowany do programów szkolnych, zbyt jedno-stronnie przedmiotowy; wysoki poziom konie-cznej wiedzy oraz zbyt dużo pozycji zalecanej lite-ratury zniechęca uczniów LO naszego zespołuszkół do uczestniczenia w olimpiadzie).

� udzielenia pomocy w przygotowaniu do olimpiady(opinie: wspomóc szkołę w przygotowaniu uczniówdo OWE szczególnie w małych ośrodkach edukacyj-nych poprzez wyposażenie w materiały, organizowa-nie szkoleń, wykładów, spotkań edukacyjnych; orga-nizować wykłady na temat hasła przewodniego da-nego roku przez komitety okręgowe – dla uczniówzakwalifikowanych do II etapu; uczniowie szkółz małych miast mają ograniczony dostęp do literatu-ry; stworzyć przy komitetach okręgowych OWE bib-lioteczkę z podstawową literaturą dla olimpijczyków– szczupłe środki finansowe szkoły nie pozwalają nazakup aktualnych publikacji, z których korzystaniejest niezbędne w przygotowaniu do OWE).Należy również odnotować, że jeden z badanych

nauczycieli zgłosił propozycję zmiany formuły za-wodów centralnych poprzez ograniczenie ich tylkodo części pisemnej, która daje możliwość bardziejprecyzyjnej oceny odpowiedzi zawodników.

Zamiast podsumowaniaHistoria dwudziestu lat istnienia Olimpiady Wie-

dzy Ekonomicznej wyraźnie pokazuje, jak ważną ro-lę odegrała i odgrywa ona w edukacji ekonomicznejmłodego pokolenia Polaków. To w eliminacjachszkolnych do wszystkich edycji tej olimpiady ucze-stniczyło łącznie ponad 220 tysięcy uczniów, a dwatysiące dostało się do finałów. Wielu z jej laureatówosiągnęło znaczący sukces i zrobiło karierę w zawo-dzie ekonomisty.

Z Olimpiadą Wiedzy Ekonomicznej związała swelosy również duża grupa nauczycieli szkół średnich.Jak mocne to były i są więzi oraz jakie towarzyszą imprzeżycia dobitnie świadczy list jednego z nauczy-cieli, który został dołączony do wypełnionej przezniego ankiety. Pozwalamy sobie zamieścić obszernefragmenty tego listu, dziękując Autorowi za tak pla-styczny opis przeżyć związanych z Jego udziałemw olimpiadzie. Czynimy to też dlatego, że podobnehistorie spotkań z Olimpiadą Wiedzy Ekonomicznejmogły być udziałem niejednego nauczyciela.

,,Jako młody pedagog (ale już wiekowy praktyk go-spodarczy) na początku traktowałem OWE jako jeszczejeden dodatkowy obowiązek (czytaj: ciężar), alew momencie, kiedy moi podopieczni po raz pier-wszy dostali się do eliminacji okręgowych, poczułemdreszczyk emocji. /.../ Pierwsza nominacja mojejuczennicy do eliminacji centralnych była dla mniewielkim, bardzo miłym zaskoczeniem, ale teżi ogromnym zawodem – nie mogłem z powodówograniczeń finansowych towarzyszyć jej w tymprzedsięwzięciu. Było mi bardzo przykro. Uważam,że szkoła powinna na taki cel dysponować odpowie-dnimi środkami. Jest to uwaga skierowana nie tyle dodyrekcji szkoły, co do organu prowadzącego (staro-sty). Rozgoryczony, ale nie zniechęcony robiłem da-lej swoje – tę radę kieruję do osób będących w po-dobnej sytuacji jak moja. /.../

I wreszcie przyszedł czas na moją pierwszą wizytęw Komitecie Głównym OWE. Jako osoba nowa obser-wowałem wszystko bardzo wnikliwie (nie ukrywam, żez nastawieniem ogromnie krytycznym). Nie bardzomogłem się do czegokolwiek przyczepić. Atmosfera by-ła fajna. Organizacja wzorowa. Coraz więcej rzeczy poprostu zaczęło mi się podobać Zaskoczyła mnie bezpo-średniość i życzliwość osób tam obecnych. Spodobałomi się. Nawet bardzo!!! Pierwszy mój laureatw tak prestiżowej olimpiadzie! – to marzenie każdegoopiekuna. Mocno to przeżyłem. Być wśród najlepszych– nie może być większej satysfakcji dla nauczyciela. Na-wet osoby z prowincji mogą być wśród najlepszych.SUKCES. Ogromny sukces. Wtedy to było dla mnie wiel-kie osiągnięcie. Nawet teraz nie potrafię jeszcze o tymspokojnie myśleć. Była to jubileuszowa XV OWE. Nieza-pomniane przeżycie. Z przyjemnością wspominam jedo dzisiaj. /.../

Bardzo cenię sobie spotkania, organizowane każ-dorazowo w czasie trwania eliminacji centralnych,dla opiekunów uczestników olimpiady. Wykłady tenie tylko pozwalają nam poszerzać swoją wiedzę, aleteż są niezwykle cenną inspiracją do kolejnych zajęćprzygotowujących młodzież do następnychedycji OWE. /.../

Z przykrością przyjęliśmy decyzję organizatorówo rezygnacji z wyjazdu do Warszawy w drugim dniu



eliminacji (po części pisemnej). Dla wielu uczestni-ków zawodów centralnych w Jachrance była to jedy-na możliwość poznania atrakcji stolicy. Uczniowietraktowali ją jako nagrodę za trud związany z awan-sem do tego szczebla rozgrywek. Wyjazd pozwalałna relaks i znacznie skracał czas oczekiwania na wy-niki. Argument kosztowy jest bardzo przekonywają-cy, ale może warto byłoby zrezygnować z innych wy-datków, aby tę tradycję kultywować.

Barwnym epizodem każdych eliminacji central-nych jest podawanie do publicznej wiadomości naj-bardziej zabawnych określeń zawartych w pracachuczestników OWE.

O niektórych z nich mogliśmy się dowiedzieć jedy-nie na spotkaniach podsumowujących eliminacje.Niestety te ,,złote myśli’’ wydawane są jedynie spo-radycznie przy okazji jubileuszy. Może warto byłobypublikować je, ku uciesze uczestników olimpiady,każdorazowo po zakończeniu eliminacji, przynaj-mniej na stronie internetowej PTE.

Olimpiada ma już dwadzieścia lat. To dużo. Zmia-ny w jej organizacji i uatrakcyjnieniu eliminacji są po-trzebne, aby nie była ona skostniała. Idą one we wła-ściwym kierunku. Poziom olimpiady zawsze był wy-

soki (może nawet za wysoki) i to należy utrzymać.Jest ona dla najlepszych, TYCH, którzy chcąw siebie inwestować. Ale te inwestycje powinny sięopłacać. Dlatego, moim zdaniem, należy całkowiciezwolnić finalistów (a już na pewno laureatów) z ko-nieczności zdawania egzaminu potwierdzającegokwalifikacje zawodowe; wydłużyć czas eliminacji,dając ich uczestnikom większą możliwość,,sprzedania swojej wiedzy’’. Dla placówek eduka-cyjnych przygotowujących uczestników do elimi-nacji pomocą byłoby wsparcie w postaci wyposa-żenia przez organizatorów przynajmniej w podsta-wową literaturę zawartą w Informatorze; wsparciew ,,oprawę’’ propagującą kolejne eliminacje olim-piady (plakaty, ulotki itp.); organizowaniew szkołach spotkań propagujących ideę olimpiadyz udziałem organizatora (PTE). /.../

Może już czas oddać ster w młodsze ręce. Jeżelisię na to zdecyduję, na pewno czegoś będzie mi bra-kowało. Lata spędzone z OWE to bez wątpienia niebył czas stracony. Ta myśl pozwala mi z optymizmemspojrzeć w przyszłość’’.

Stanisław Macioł

Olimpiada Wiedzy Ekonomicznejw opinii laureatów

Charakterystyka badańBadaniami objęto 536 laureatów, którzy wzięli

udział w zawodach olimpijskich w latach 1988 –2006. Przeprowadzono je drogą korespondencyj-ną, na podstawie wcześniej przygotowanego kwe-stionariusza ankiety. Zawierał on 35 pytań, główniezamkniętych, których uzupełnieniem było kilka py-tań otwartych. Wypełnione ankiety uzyskano od

100 laureatów, co stanowiło 18,7% wysłanych an-kiet. Zważywszy na okres objęty badaniem – 19 lat– uzyskany odsetek zwrotu wypełnionych ankietnależy uznać za sukces. Pozyskane w ten sposóbinformacje można ocenić jako w pewnym stopniureprezentatywne dla całej zbiorowości laureatów.

W badanej próbie tylko nieznacznie przeważalimężczyźni (53,0%), co oznacza, że udział kobiet

Tadeusz Smuga, Paweł Adamczyk

Z okazji jubileuszu dwudziestolecia Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, KomitetGłówny OWE, na przełomie 2006 i 2007 r. przeprowadził wśród laureatówdziewiętnastu edycji olimpiady badania ankietowe. Ich celem, podobnie jak badańprzeprowadzonych 10 lat temu – w 1996 r., było zapoznanie się z opiniamioraz ocenami olimpiady formułowanymi przez laureatów.1) Z jednej strony chodziłoo rozpoznanie motywów uczestnictwa w olimpiadzie, z drugiej zaś– o przeanalizowanie związków pomiędzy uczestnictwem w niej i zostaniemlaureatem a dalszymi losami laureatów, w tym podjęciem i ukończeniemstudiów oraz karierą zawodową.



i mężczyzn w całej populacji objętej bada-niem był do siebie zbliżony. Blisko 2/3 re-spondentów (63,0%) reprezentowało dużemiasta (wojewódzkie); reszta – pozostałeośrodki miejskie i inne miejscowości. Roz-kłady te nie różnicowały jednak otrzyma-nych wypowiedzi respondentów.

Badani laureaci to w większości(66,0%) absolwenci liceów ekonomicz-nych, a następnie liceów ogólnokształcą-cych (wykres 1.).

W badaniu największy udział mielilaureaci, którzy wzięli udział w olimpia-dzie w 1999 r. (11%) i w latach 2005 –2006 (odpowiednio 9,0 i 10,0%). Anali-zując dane zawarte w tabeli 1. możnasformułować tezę, że im młodszy był re-spondent, tym chętniej brał udział w ba-daniu. O tym świadczy fakt, iż ponad2/3 respondentów to uczestnicy zawo-dów olimpijskich w latach 1988 – 2006.

Wśród badanych – 11,0% stanowili laureaci,którzy zajęli 1. miejsce w danej edycji olimpiady,20,0% – miejsca od 2. do 5., a 43% – miejsca od6. do 11. (tabela 2).

Uczestnictwo w olimpiadzieBadanym laureatom zostało postawione pytanie

– kto (lub co) skłonił ich do wzięcia udziałuw olimpiadzie. Rozkład odpowiedzi na to pytanieprzedstawia wykres 2.

Uczniowie decydowali się na udział w olimpiadzieprzede wszystkim ze względu na swoje zainteresowa-nia – 68,0% badanych stwierdziło, że wzięło udziałw OWE, ponieważ interesowali się ekonomią. Nie-wątpliwą zachętą do udziału w olimpiadzie były tak-że atrakcyjne nagrody, w tym możliwość zdobycia in-deksu wyższej uczelni (61,0%). Duże znaczenie re-spondenci przypisywali również postawom nauczy-cieli (zainteresowaniem uczniów ideą olimpijską)oraz chęci sprawdzenia swoich wiadomości. Wedługich opinii, do wzięcia udziału w tego typu zawodachzachęcali ich głównie nauczyciele przedmiotów eko-nomicznych – najczęściej ekonomii lub podstawekonomii, choć nie brak było aktywności ze strony

nauczycieli innych przedmiotów, takich jak chociaż-by geografia czy historia. ,,Nie ukrywam, że przygodaz OWE pomogła mi w odniesieniu sukcesu, co takżejest zasługą dwójki nauczycieli, którzy przygotowalimnie do zmagań olimpijskich...”, ,,Dla wielu z nas naj-większym wsparciem byli nasi nauczyciele, o którychja do tej pory pamiętam...’’.

Sukces osiągnięty w zawodach olimpijskich –uzyskanie tytułu laureata – został dostrzeżonyprzez otoczenie prawie wszystkich objętych bada-niem olimpijczyków (99,0%). Sukces ten został za-

Tabela 1.Respondenci wg uczestnictwa w poszczególnych edycjach olimpiady w latach 1988 – 2006

Rok 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 RazemLiczba 4 4 3 5 2 2 5 1 6 1 7 11 3 7 6 7 7 9 10 100% 4 4 3 5 2 2 5 1 6 1 7 11 3 7 6 7 7 9 10 100

Wykres 1.

Wykres 2.



uważony przede wszystkim w szkole (87% odpo-wiedzi) oraz w domu rodzinnym (70 %). Były todwa podstawowe podmioty, które interesowały sięsukcesami osiągniętymi przez laureatów – najczęś-

ciej w postaci pochwał i gratulacji od kolegów, ro-dziców i nauczycieli. Duża część laureatów zosta-ła doceniona przez dyrekcję szkoły. Wyrazem tegobyły różnego rodzaju nagrody i wyróżnienia czyteż np. zwolnienie z egzaminu zawodowego.W przypadku kilkunastu laureatów sukces ten zo-stał zauważony przez władze lokalne – poprzezzorganizowanie uroczystych spotkań i nagrodyoraz przez lokalne media (artykuły i wywiady z lau-reatami w prasie). Potwierdzeniem tego jest opiniajednego z laureatów: ,,Po powrocie do mojego ro-dzinnego miasta okazało się, że mój sukces osiąg-nięty na olimpiadzie jest nie tylko największym suk-cesem osiągniętym na OWE w historii szkoły, ale ró-wnież całej Wielkopolski.Otrzymałem wiele gratu-lacji, przeprowadzono zemną wiele wywiadów, sta-łem się osobą rozpozna-walną...’’

Badania pokazały, żeśrodowisko laureatów jestcałkiem dobrze ze sobązintegrowane. Świadczyo tym poczyniona obser-wacja, że ponad połowabadanych laureatów (57,0%)utrzymuje ze sobą w mia-rę regularne kontakty.Kontakty te mają przedewszystkim charakter to-warzyski. ,,Będąc już póź-niej na uczelni, w nowym środowisku, pierwszekontakty nawiązałem z osobami, które tak jak ja do-stały się dzięki posiadanemu indeksowi, zdobytemuna OWE. Z jedną osobą zaczęło łączyć mnie nawetcoś więcej niż zwykła znajomość, przyjaźń... okaza-ło się, że znalazłem w niej towarzyszkę mojego ży-cia...”, ,, do dziś utrzymuję kontakty z innymi olim-pijczykami, z którymi spotkałem się podczas stu-diów”. Ich uzupełnieniem, choć w znacznie mniej-szej skali, jest współpraca zawodowa.

Podobnie przedstawiały się odpowiedzi na pyta-nie: czy utrzymuje Pan/Pani kontakty ze szkołą?Ponad połowa respondentów (51,0%) potwierdziłautrzymywanie takich związków. W większości

przypadków mają one charakter towarzyski (94,0%odpowiedzi), ale dwoje laureatów przyznało, żeutrzymuje stosunki ze szkołą zarówno towarzyskie,jak i zawodowe.

W ocenie wszystkich badanych, OWE spełniłaich oczekiwania. Dzięki uczestnictwu w olimpia-dzie jej laureaci przed wszystkim dostali się na stu-dia bez egzaminu – 59,0%, oraz poszerzyli wiedzęekonomiczną – 33% (tabela 3). Ważne miejscewśród spełnionych oczekiwań przypisano: wyso-kiemu poziomowi i dobrej organizacji olimpiady,profesjonalizmowi, nowym znajomościom, możli-wościom sprawdzenia własnych umiejętności,przygodzie olimpijskiej oraz atrakcyjnym nagro-

dom. ,,OWE to, moim skromnym zdaniem, najlep-sza olimpiada, na jakiej byłam. Uważam, że jestniezwykle rzetelnie prowadzona, rozgrywana spra-wiedliwie oraz zapewnia prestiż jej uczestnikom.Wspaniała obsada ekspertów, miła atmosfera, a je-dnocześnie wysokie wymagania odnośnie do umie-jętności i wiedzy w stosunku do uczestników, czyniąz OWE olimpiadę, w której warto wziąć udziałchoćby dla samego siebie, bo to satysfakcja – przy-najmniej z mojego czwartego miejsca – pozostanie

Tabela 2.

Respondenci wg miejsc zajętych na OWE w latach 1988 – 2006

Miejsce zajętena olimpiadzie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 25 28 30 brak odp. RazemLiczba 11 5 5 6 4 7 6 6 6 9 9 1 6 3 2 5 2 1 1 5 100% 11 5 5 6 4 7 6 6 6 9 9 1 6 3 2 5 2 1 1 5 100

Wykres 3.



dla mnie na całeżycie”.

Pomimo spełnio-nych oczekiwańponad 1/3 bada-nych (35,0%) do-strzegała potrzebędokonania zmianw obowiązującychzasadach przepro-wadzania OWE.Najwięcej postula-tów odnośnie dotakich zmian kierowano pod adresem pytań pro-blemowych – 14,0% (powinny być bardziejwszechstronne poprzez wprowadzenie gier bizne-sowych, case study, czy tworzenie projektów)i testowych – 12% (,,nie powinny się powtarzać’’,,,powinna być większa baza takich pytań’’), pro-mocji olimpiady – 8,0% (więcej informacji w me-diach, w szkołach), wyrażano też potrzebę podję-cia szerszych działań integracyjnych – 6,0% (np.organizowanie spotkań laureatów, utworzenie klu-bu olimpijczyka). W jednostkowych przypadkachzwracano uwagę na konieczność uwzględnienia

w pytaniach więcej teorii, niekoncentrowania sięna jednej wybranej tematyce podczas danej edycjiolimpiady, umieszczanie materiałów pomocni-czych na stronie internetowej, zwiększenie czasuodpowiedzi na pytania w zawodach finałowychoraz większe zaangażowanie i pomoc szkoływ przygotowanie do zawodów olimpijskich.

Olimpiada a dalsze losylaureatów

Interesujące wydaje się spojrzenie na losy życio-we respondentów przez pryzmat szans, jakie stwo-rzyła im olimpiada. A szanse te, jak się poniżejprzekonamy, miały i mają podstawowe znaczeniedla ich wyborów życiowych – obecnych i przy-szłych (tabela 4).

W ocenie zdecydowanej większości laureatów(96,0%) udział w OWE i zostanie jej laureatemułatwił dostanie się na studia, a następnie – zrozu-mienie ekonomii (54,0%), naukę w trakcie studiów(50,0%) oraz zainteresowanie się ekonomią(48,0%). ,,Jadąc na OWE miałem jeden cel – nie za-jąć ostatniej lokaty. Możliwość znalezienia sięwśród laureatów była dla mnie jakąś abstrakcją...W ostateczności znalazłem się wśród laureatów, za-jąłem czołową pozycję. Przed wyjazdem na olim-piadę swoją przyszłość wiązałem ze studiamiw Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w moim

rodzinnym mieście. Było to spowo-dowane dwoma czynnikami – wzglę-dami finansowymi oraz brakiem wia-ry w możliwość pomyślnego zdaniaegzaminów wstępnych na takieuczelnie jak SGH czy UW. Zdobycielaurów na olimpiadzie otworzyło midrzwi przed jedną z najlepszychuczelni w kraju, przed Uniwersyte-tem Warszawskim. Bariery, jakie dotej pory stały przede mną, zostałyzniwelowane praktycznie do zera”.Dla ponad 1/3 badanych udział

w olimpiadzie spowodował związanie swojego ży-cia z ekonomią. W pojedynczych przypadkach,,wzmocnił wiarę we własne możliwości”, ,,dodałodwagi przy wystąpieniach publicznych’’ oraz,,ułatwił nawiązanie nowych znajomości”. Możnazatem sformułować wniosek, iż udział w olimpia-dzie przyczynił się do wyboru kariery zawodoweji miał przede wszystkim znaczenie edukacyjne.

Powstaje pytanie, jakie były najważniejsze osiąg-nięcia respondentów po zostaniu laureatem. Uzys-kane odpowiedzi na tak postawione pytanie niebyły zaskoczeniem i są ściśle związane z szansami,jakie stworzyła uczniom OWE.

Otóż osiągnięcia te wiązały się głównie z podję-ciem bezpośrednio nauki na studiach i ich ukoń-czeniem (66,0%). Mniej wskazań miały takie osiąg-nięcia, jak podjęcie pracy po studiach, zarówno

Tabela 3Oczekiwania, jakie w opinii laureatów spełniła OWE

Wyszczególnienie Liczba odpowiedzi %Indeks – dostanie się na studia bez egzaminów 59 59Poszerzenie wiedzy i horyzontów 33 33Nowe znajomości 12 12Dobra organizacja olimpiady, profesjonalizm, poziom 10 10Sprawdzian własnych umiejętności, wiedzy 10 10Przygoda olimpijska 8 8Satysfakcja z sukcesu 4 4Miła atmosfera, miłe wspomnienia 4 4Atrakcyjne nagrody 7 7Ciekawe tematy – myśli przewodnie 1 1

Tabela 4

Szanse stworzone przez OWE wg opinii laureatów

Wyszczególnienie Liczba odpowiedzi %Dostanie się na studia 95 95Zrozumienie ekonomii 54 54Nauka w trakcie studiów 49 49Zainteresowanie się ekonomią 48 48Związanie swojego życia z ekonomią 35 35Wykonywanie pracy zawodowej 14 14Prowadzenie własnej firmy 4 4Był bez znaczenia 1 1



w kraju, jak i za granicą, uzyskanie stypendium nastudiach, udział w praktykach i stażach, w tym za-granicznych, praca na stanowisku kierowniczym,podjęcie studiów doktoranckich i uzyskanie stop-nia doktora, podjęcie pracy podczas studiów, orazprowadzenie własnej działalności gospodarczej.Niektórzy (jednostkowo) podnosili takie osiągnię-cia, jak ukończenie szkoły średniej, udział w kon-kursach, działalność w kołach naukowych podczasstudiów i awans w pracy.

Większość badanych (69,0%), zapytanych, czy do-strzega związek pomiędzy udziałem w OWE a póź-niejszymi osiągnięciami, jednoznacznie potwier-dziła istnienie takiego pozytywnego związku. Pod-kreślano, że olimpiada ,,ułatwiła start w życie za-wodowe”, ,,dała pewność siebie, wiarę we własneosiągnięcia oraz dążeniedo osiągnięcia sukcesu”,,,ułatwiła wstęp na stu-dia, naukę na nich i ichukończenie”, oraz wy-znaczyła kierunek drogiżyciowej – ,,gdyby nieolimpiada nie byłbymekonomistą”.

O pozytywnych do-świadczeniach – na całeżycie – wyniesionychprzez badanych laurea-tów z uczestnictwaw Olimpiadzie WiedzyEkonomicznej świadczyfakt, iż 96,0% respon-dentów gdyby obecnie

mieli podjąć decyzjęo wzięciu udziałuw niej, ponownie pod-jęliby taką samą decyz-ję, a więc przystąpilibypo raz kolejny do za-wodów olimpijskich.Niewiele, bo tylko12,0 proc. badanychlaureatów startowałoby– obok OWE – równieżw innych olimpiadachprzedmiotowych – Geo-graficznej(5,0%), Histo-rycznej (3,0%), Przedsię-biorczości (3,0%), Infor-matycznej (2,0%) orazFizycznej, Biologicznej,Wiedzy o Spo-łeczeń-stwie i Językowej (po1,0%).

Kariera zawodowa– rozwój młodych talentów

Kariera zawodowa badanych, na co wskazująich wypowiedzi, jest wyraźnie zróżnicowana. Ge-neralnie jest ona związana z ekonomią. Badaniw większości są zatrudnieni w różnego rodzajupodmiotach – przedsiębiorstwach produkcyjnych,usługowych, finansach i ubezpieczeniach, w nau-ce, administracji publicznej, a także prowadzą wła-sne firmy. Laureaci w większości mają zapewnionestabilne warunki pracy – w trakcie swojej karieryzawodowej 36,0% badanych zmieniło pracę.

Powody, dla których respondenci dokonywalizmiany miejsca pracy były bardzo zróżnicowane.

Tabela 5

Postulowane przez laureatów zmiany w systemie edukacji

Wyszczególnienie Liczba odpowiedzi %Więcej praktycznych zajęć na studiach, w szkole 38 38Większa samodzielność i swoboda w doborze zajęć 9 9Większy nacisk na rozwiązywanie zadań, problemów,zamiast wiedzy książkowej, nauka myślenia 5 5Powrót do systemu 8+4 (bez gimnazjów) 4 4Większa liczba godzin nauki języków obcych 4 4Likwidacja liceów profilowanych 3 3Silniejsza współpraca uczelni z przedsiębiorcami 3 3Wymiany międzynarodowe na studiach, w szkołach 2 2Bezpłatne zajęcia pozalekcyjne 1 1Większa specjalizacja 1 1Wyższe wymagania dotyczące prac magisterskich 1 1Więcej matematyki w LE – lepsze przygotowanie do studiówekonomicznych 1 1Więcej przedmiotów ścisłych w szkole średniej 1 1Wyrównywanie szans młodzieży z małych miejscowościi rodzin patologicznych 1 1

Tabela 6Determinanty związków kariery zawodowej laureatów z krajem macierzystym

Wyszczególnienie Liczba odpowiedzi %Rodzina 20 20 Przyczyny kulturowe, patriotyczne 15 15 Dobra praca 11 11 W Polsce można znaleźć dobrąi satysfakcjonującą pracę 6 6 Duży potencjał rozwojowy kraju/regionu 4 4 Możliwość rozwoju zawodowego 4 4 Poprawa sytuacji polskiej gospodarki po wejściudo UE – łatwiej o dobrą pracę 3 3 Prowadzenie własnej firmy 3 3 Potrzeba zdobycia doświadczenia 2 2 Duże doświadczenie 1 1 Szybki rozwój branży, w której pracuję 1 1 Znajomość rynku 1 1 Niższe koszty utrzymania w kraju 1 1


Recenzja

Podstawowym była konieczność zdobycia no-wych doświadczeń oraz potrzeba wzrostu wyna-grodzeń (po 10,0% wskazań). Inne przyczyny, ta-kie jak np.: poszukiwanie nowych wyzwań, chęćpodjęcia pracy o innym charakterze, propozycjakorzystniejszej oferty miały wyraźnie mniejszeznaczenie.

Stosunkowo duża część laureatów (42,0%) w fir-mach, w których pracuje, jest zaliczana do grupypracowników o wysokim potencjale zawodowym(grupy talentów, kadry rezerwowej). Ale tylko15,0% respondentów było objętych programemrozwoju talentów.

Pomimo szerokiej promocji szkoleń i dużejoferty rynkowej, prowadzenie działań tego typuw miejscu pracy – w ocenie olimpijczyków – wy-pada raczej skromnie. Tylko 37,0% badanych re-spondentów stwierdziło, że w ich w miejscu pra-cy są prowadzone szkolenia. W zdecydowanejwiększości (34,0%) dostęp do takich szkoleńjest otwarty. Wszyscy oni byli objęci takimi szko-leniami.

W ocenie większości szkolenia te były na do-brym lub bardzo dobrym poziomie.

Powstaje pytanie, jakie są najważniejsze czynni-ki rozwoju kariery laureatów olimpiady?

Uzyskane odpowiedzi na tak postawione pyta-nie potwierdziły powszechnie wygłaszane opinie.Respondenci w większości wskazali na zdobytąedukację (63,0%), a następnie na swoje osobistecechy – pracowitość, odpowiedzialność, przedsię-biorczość, kreatywność, własne hobby, zaintereso-wania (58,0%). W rozwoju kariery, choć w mniej-szym stopniu, liczyły się: znajomość języków ob-cych, szkolenia w pracy, kontakty osobiste, prakty-ki krajowe i zagraniczne. Ponadto w jednostko-wych przypadkach zwrócono uwagę na szczęścieoraz doświadczenia wyniesione z dotychczasowejpracy.

Badanie pokazało, iż respondenci mają wyraź-nie sprecyzowane oceny dotyczące obowiązujące-go systemu edukacji. Wyrazem tego jest fakt, iż 3/4badanych laureatów dostrzega potrzebę zmianw tym systemie. Potrzebę tych zmian odnosili zaró-wno do systemu kształcenia na poziomie średnimjak i wyższym (tabela 5).

Główny postulat polega na zwiększeniu zajęćpraktycznych zarówno w szkole średniej, jak i nastudiach – wskazało na to blisko 2/5 responden-tów. Pozostałe, też w dużej części w swej wymo-wie miały wymiar praktyczny, jak np. postulat sil-niejszej współpracy z przedsiębiorstwami. Z in-nych postulatów warto wspomnieć o potrzebiewiększej samodzielności i zwiększeniu swobodyw doborze zajęć na studiach, powrocie do

,,starych’’ rozwiązań w systemie szkolnictwa orazzwiększenie liczby godzin nauki języków obcych.Postulaty te przede wszystkim miały na uwadzedostosowanie systemu kształcenia do potrzebrynku pracy.

Pomimo wyjątkowo dużej skali migracji ludzimłodych za granicę i dużej motywacji do podjęciapozytywnych wyborów w tym zakresie, wynikają-cych przede wszystkim z ogromnych różnic płaco-wych, badania pokazują, że blisko 3/4 badanychlaureatów swoją przyszłą karierę zawodową wiążez pracą w kraju, a tylko 19,0% – z pracą za grani-cą; 21,0% ma już sprecyzowany pogląd, że będzieto własna firma w kraju, zaś tylko 3% – własna fir-ma za granicą.

Podstawowym powodem wyboru kariery zawo-dowej w kraju, jak pokazują dane zamieszczonew tabeli 6, są względy rodzinne (20,0% wskazań),a następnie przyczyny kulturowe i patriotyczneoraz zadowolenie z obecnej sytuacji zawodowej(z pracy). Ponadto zwracano uwagę, iż w Polscemożna znaleźć dobrą i satysfakcjonującą pracę,istnieje możliwość rozwoju zawodowego czy teżdobra i coraz lepsza sytuacja gospodarki polskiejpo wejściu do UE. Z kolei główne i w zasadzie je-dyne motywy wiązania kariery zawodowej z za-granicą to większe płace i lepsze możliwości roz-woju. Analiza tych determinant wskazuje, iż re-spondenci bardziej optymistycznie patrzą na sy-tuację na krajowym rynku pracy niż powszechniesię sądzi.

***Badania pokazały, iż Olimpiada Wiedzy Ekono-

micznej silnie zaznaczyła się w życiu jej laureatów,niezależnie od tego czy były nimi kobiety czy męż-czyźni, czy pochodzili oni z dużych miast czymniejszych miejscowości. Olimpiada dała im szan-sę – stworzyła im znakomite możliwości kształce-nia i rozwoju zawodowego, które zostały naderskutecznie i efektywnie przez nich wykorzystane.Potwierdza to wypowiedź jednego z badanych lau-reatów: ,,Olimpiada stała się udanym przedsię-wzięciem wskazującym młodym ludziom trudną,ale dającą wiele satysfakcji drogę prawdziwegoekonomisty’’. I z tą wypowiedzią należy w pełnisię zgodzić.

Tadeusz Smuga, Paweł Adamczyk

*) T. Smuga, Laureaci o Olimpiadzie Wiedzy ekonomi-cznej, w: Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej drogą dosukcesu, Komitet Główny Olimpiady Wiedzy Ekonomi-cznej, Warszawa 1997, s. 23 – 28.



Adam Cymer – Organizowana przez Polskie Towa-rzystwo Ekonomiczne od ponad 20 lat OWE jest nie-wątpliwe ogromnym sukcesem jej organizatorów. Coleży u podstaw tego sukcesu?

Andrzej Muszyński – Przede wszystkim konsek-wencja i determinacja zespołu osób skupionych wokółKomitetu Głównego OWE odpowiadających za orga-nizację OWE, oraz elastyczność w postrzeganiuotaczających nas zjawisk gospodarczych przez RadęNaukową OWE. Co roku OWE organizowana jest podinnym – zawsze aktualnym – hasłem przewodnim.Wokół niego koncentruje się tematyka pytań oraz re-komendowana literatura. Podnosi to zdecydowanieatrakcyjność OWE.

Łukasz Gębski – Młodzi ludzie mają okazję uzupeł-nić swoją wiedzę o bieżących zjawiskach i procesachgospodarczych, pochodzącą ze środków masowegoprzekazu, o bardzo ważny zasób informacji podstawo-wych, często wyjaśniających to, co widzą i z czym sięstykają na co dzień.

A.C. – Ponad 200 000 uczestników i 2000 lau-reatów OWE przez dwadzieścia lat – czy OWEbyła dla nich tylko przygodą, szansą zdobycia in-deksu?

A.M. – Zakres nauczania ekonomii w polskim szkol-nictwie średnim nie jest szczególnie obszerny ani po-wszechny. Uczestnicy OWE to z pewnością osoby po-siadające niewątpliwą pasję i talent do zdobywaniawiedzy użytecznej, ale często praktycznie nieobecnejw programach szkolnych. To są prawdziwe talenty, któ-re w dalszym procesie edukacyjnym bardzo często sta-ją się liderami swoich środowisk.

Ł.G. – Wśród laureatów XX edycji OWE są osoby,które już zdążyły ugruntować swoją pozycję naukową.Na przykład dr Artur Pollok – zwycięzca III OWE – jestwykładowcą w Akademii Ekonomicznej w Krakowie o-raz wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Ekonomi-cznego. Dr Jacek Tomaszewski – zwycięzca I OWE jestuznanym pracownikiem naukowym warszawskiejSzkoły Głównej Handlowej.

Laureaci OWE z powodzeniem odnajdują swojemiejsce w realnej gospodarce, zajmując wysokie stano-wiska zarządcze w polskich i międzynarodowych fir-mach. Na przyklad dr Łukasz Gębski (laureatI OWE) jest członkiem zarządu w Cetelem Bank SA,

należącym do Grupy PNB Parisbas, a Wiktor Krzyża-nowski (laureat OWE) pracuje w dziale prasowymcentrali Europejskiego Banku Centralnego we Frankfur-cie. To tylko kilka wybranych przykładów, a lista dyrek-torów, prezesów czy zarządzających funduszami inwe-stycyjnymi jest zdecydowanie dłuższa.

A.C. – Słowem ekonomiści przyszłości.A.M. – Na pewno ekonomiści z przyszłością. Dysku-

sja na temat tego, jaki powinien być ekonomista przy-szłości i jak go kształtować w procesie edukacji jest natyle fascynująca, że będzie kanwą jednego z paneliw ramach organizowanej przez Polskie Towarzystwo E-konomiczne 27 września w Warszawie konferencji na-ukowej poświęconej XX-leciu OWE.

Ł.G. – Bycie ekonomistą – a zwłaszcza ekonomistąprzyszłości – to trochę jak bycie ,,człowiekiem oświe-cenia”. Współczesna ekonomia to metody ilościowe,ekonometria, ale by rozumieć procesy gospodarcze,potrzeba trochę psychologii, zdolności planowaniai wyobraźni.

A.C. – Tego wszystkiego nie wystarczy się je-dnak nauczyć.

A.M. – I tu właśnie jest ogromna rola OlimpiadyWiedzy Ekonomicznej, która pozwala na bardzowczesnym etapie na identyfikację młodych ludzi posia-dających predyspozycje do stania się ekonomistamiz przyszłością.

A.C. – Wracając do jubileuszowej konferencji, dokogo jest ona adresowana i jakie jest jej podstawo-we przesłanie.

A.M. – Intencją Polskiego Towarzystwa Ekonomi-cznego jest podkreślenie rangi Olimpiady Wiedzy Eko-nomicznej jako najważniejszej inicjatywy zmierzającejdo popularyzacji wiedzy ekonomicznej.

Ł.G. – W konferencji wezmą udział nauczyciele za-angażowani w przygotowywanie kolejnych rocznikówmłodzieży biorącej udział w rywalizacji, pracownicynaukowi uczelni ekonomicznych, w których studiująlaureaci OWE. To będzie pierwsza taka okazja od20 lat, by laureaci mogli wziąć udział w takiej dyskusjio wartości olimpijskich zmagań w dziedzinie ekonomii,laureaci wszystkich edycji OWE.

Kuźnia ekonomicznych talentówW tym roku po raz dwudziesty uczniowie szkół średnich mieli szansę podjąć walkęo indeksy i inne nagrody w Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej. Z ponad 11 000młodych ludzi, którzy jesienią 2006 r. przystąpili do pierwszego etapu OWE,wyłoniono 100 laureatów.

biuletyn pte nr 2/2007

Documents