Zanim staną się rutyną, warto przypo-mnieć ich wkład w umacnianie poczucia bezpieczeństwa i niesienie szybkiej po-mocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego.

Sieć OST 112 jest jedynie narzędziem pozwalającym na poprawne działanie Systemu Informatycznego Powiadamia-nia Ratunkowego, rozpocznijmy więc przegląd od tego większego systemu. Na dobrą sprawę konstrukcja Systemu Informatycznego Powiadamiania Ratun-kowego (SIPR), za którą odpowiedzial-ne było CPI, została w ogólnym zarysie zrealizowana już jesienią 2011 roku, w momencie zakończenia wyposaża-nia 17 Wojewódzkich Centrów Powia-damiania Ratunkowego oraz odbioru

technicznego obsługującego je systemu informatycznego. Od tego momentu projekt wszedł w nową fazę, polegającą już nie na konstrukcji SIPR, lecz Systemu Powiadamiania Ratunkowego (SPR) w ro-zumieniu struktury organizacyjnej odpo-wiedzialnej za reagowanie na zagrożenia. Budowa SPR wymaga przede wszystkim koordynacji działań podejmowanych przez wszystkich uczestników systemu, w szczególności Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Państwowego Ratownictwa Medycznego i służb zarządzania kry-zysowego w urzędach wojewódzkich. Kiedy budowa SIPR w sensie technicznym dobiegła końca okazało się, że zebrane w jej trakcie doświadczenia predestynują Centrum Projektów Informatycznych do

przejęcia odpowiedzialności także za zadanie o charakterze czysto organiza-cyjnym; decyzjami kolejno Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Mini-stra Administracji i Cyfryzacji powierzono CPI także koordynację budowy SPR. Mimo znacznej liczby interesariuszy projektu i skomplikowania kwestii technicznych i organizacyjnych udało się w ciągu mi-nionych miesięcy posunąć organizację systemu na tyle, że w lutym planowane jest rozpoczęcie pilotażowej eksploatacji systemu SPR w województwach wielko-polskim i małopolskim.

U podstaw funkcjonowania systemu leży sieć OST 112, której dwa etapy budowy i integracji zostały zakończone jeszcze w 2011 roku. Sieć objęła wtedy

najważniejsze ośrodki kraju, a jej węzły zostały zlokalizowane w szczególności w obecnych i dawnych miastach woje-wódzkich. Obecnie trwa realizacja etapu projektu określanego jako POL300, któ-rego skutkiem będzie stworzenie węzłów sieci w ośrodkach powiatowych. Prace przebiegają planowo, a co za tym idzie zakończenie realizacji ostatniego etapu projektu – w pierwszym kwartale 2012 r. Tym samym zostaną stworzone warunki techniczne dla rozciągnięcia zasięgu Sys-temu Powiadamiania Ratunkowego na cały kraj. Dla samego projektu OST 112 będzie to oznaczać zarazem szczęśliwy finał i przekazanie sieci do eksploatacji tymczasowemu operatorowi – Policji.

Wśród autorów sukcesu było m.in. Cen-trum Projektów Informatycznych, które odpowiadało za zapewnienie złożonej infrastruktury teleinformatycznej oraz aktywnie uczestniczyło w obsłudze i spra-wowaniu Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r., przewodnicząc i koordynując pracę grup roboczych Rady UE, w zakresie realizacji projektów SIS (System Informacyjny Schengen) i VIS (Wizowy System Informacyjny).

Trzeba pamiętać, że uściski dłoni i błysk fleszy podczas spotkań to tyl-ko ostatnie, z wielu poprzedzających je etapów. Bez miesięcy przygotowań, szczegółowych, konsekwentnie reali-zowanych planów, szybkiej i profesjo-nalnej reakcji właściwie wyszkolonego personelu, nie byłoby płynących zewsząd pochwał - powiedział dr Zbigniew Olej-niczak, dyrektor Centrum Projektów Informatycznych.Także w przypadku projektów SIS i VIS w ramach prezydencji. Bez setek godzin spędzonych w podróży i maratonów spotkań, nie mówilibyśmy dzisiaj np. o przeprowadzonym niezwy-kle sprawnie uruchomieniu Wizowego Systemu Informacyjnego. Specjaliści z CPI zapewnili infrastrukturę teleinformatycz-ną ponad 40. wydarzeniom, które odbyły się w Polsce (od eksperckich spotkań wysokiego szczebla, po nieformalne spotkania grup roboczych) w pięciu ośrodkach konferencyjnych: w Sopocie (dwukrotnie w Sheraton Sopot Hotel, Conference Center & SPA), Wrocławiu (Hala Stulecia), Krakowie (Auditorium Maximum), Poznaniu (Międzynarodowe Targi Poznańskie) i  Warszawie (Centrum Nauki Kopernik).

Oprócz zapewnienia infrastruktury CPI odpowiadało także za przygotowanie i obsługę głównego portalu informa-cyjnego Prezydencji – pl2011.eu. Tylko za pomocą systemu akredytacji, również zrealizowanego przez CPI i dostępnego m.in. poprzez oficjalną stronę Prezy-dencji, zarejestrowało się ponad 23 000 uczestników spotkań.

Niezwykle istotne dla tej rangi spotkań jest bezpieczeństwo. Zastosowane przez CPI rozwiązania, protokoły i certyfika-ty bezpieczeństwa regulujące metody dostępu do systemu, uwierzytelnienia, szyfrowania danych, wprowadzania haseł etc. nie tylko zdały egzamin, ale także nie utrudniły uczestnikom korzystania z zasobów IT. Nie zanotowano żadne-go skutecznego ataku na którykolwiek z elementów systemu, jednocześnie za-pewniona została ich wysoka dostępność.

Kierowanie przez specjalistów z CPI pracami grup Rady Unii Europejskiej: SIS-TECH, FoSIS, FoVIS, GPMB, SISII Task Force oraz współprowadzenie grupy ro-boczej SIRENE Task Force, zaowocowało sukcesami nie tylko organizacyjnymi, ale przede wszystkim politycznymi. Zaliczyć do nich można w ramach projektu VIS: •  zakończenie procesu notyfikacji

na podstawie Art. 48 (1) (c) i Art. 47 (3) Rozporządzenia VIS przez Państwa Członkowskie,

• monitorowanie gotowości państw członkowskich do uruchomienia systemu VIS połączone z wizytą monitorującą prezydencji polskiej oraz Komisji Europejskiej w krajach, w których został uruchomiony system,

•  sprawne uruchomienie systemu VIS w dniu 11 października 2011 r.,

•  rozpoczęcie dyskusji na temat sposobu podejścia do uruchomienia systemu w kolejnych regionach (aktualnie VIS działa w Afryce Północnej) i przedstawienie propozycji harmonogramu wdrożenia VIS w kolejnych regionach świata (Bliski Wschód, Region Zatoki Perskiej)

•  rozpoczęcie dyskusji dotyczącej wyznaczenia dalszych działań w ramach wdrożenia VIS.

Z kolei spotkania grup roboczych SIS przyniosły m.in.: • wdrożenie nowej wersji systemu SIS1

(SIS1+R2);•  podłączenie do SIS1 Europol

i Eurojust;•  przygotowanie do aktualizacji

komponentów N.COM w środowisku systemu SIS1;

•  usprawnienie realizacji projektu migracji do nowej sieci w SIS1;

•  przygotowanie testów Comprehensive (złożone testy SIS II przed uruchomieniem systemu) oraz przygotowywanie migracji z SIS1 do SIS II;

• monitorowanie stanu realizacji przygotowań do testów SIS II oraz analiza zagrożeń w projekcie;

•  przygotowanie do migracji biur SIRENE.

Niektóre z międzynarodowych spotkań, na których zapadły istotne dla projektów SIS i VIS decyzje, zostały zorganizowane przez CPI w Polsce. W dniu 9 września br. w Warszawie odbyło się posiedzenie grupy Rady Unii Europejskiej Friends of SIS II

(FoSIS), 20-21 października br. w Kra-kowie - SIS-TECH, a 26 października br. w Warszawie - Friends of VIS (FoVIS).

Posiedzenia grup roboczych w kraju były także wielkim sukcesem organizacyj-nym, co potwierdzają liczne podziękowa-nia nadesłane przez delegatów. W sumie, specjaliści CPI, podczas polskiej prezydencji wzięli udział w blisko 100 spotkaniach poświęconych SIS i VIS.

Koniec niezwykle intensywnego dla nas okresu polskiej prezydencji, nie ozna-cza zakończenia naszej pracy związanej z projektami SIS i VIS. W przyszłym roku czekają nas: nowy projekt krajowy powią-zany z VIS - Platforma wymiany informacji o cudzoziemcach (CKRW), 2. faza VIS Mail, zarządzanie wdrożeniem projektu VIS oraz po stronie SIS – wdrażanie projektu SIS II w kraju i przygotowanie do migracji z SIS1 do SIS II – podsumował Michał Czmoch, kierownik Wydziału Projektów Europej-skich CPI. Doświadczenie zdobyte podczas przewodnictwa grup roboczych Rady UE oraz autorytet zyskany wśród naszych zagranicznych kolegów z pewnością nie raz zaowocują w przyszłości – dodał. n

egzemplarz bezpłatny

Profil zaufany w nowej odsłonieNa stronie www.epuap.gov.pl udostępniono nowe materiały dotyczące profilu zaufanego, m.in. filmy instruktażowe oraz wytyczne w zakresie oznakowa-nia punktów potwierdzających. Filmy instruktażowe to kolejne elementy pomocy udostępnione użytkownikom systemu ePUAP. Mają prezentować przebieg pro-cesów realizowanych za pośred-nictwem ePUAP, a co za tym idzie pomagać użytkownikom w pra-cy z systemem.

24 stycznia 2011

Rejestry bezpieczniejsze dzięki Centrum CertyfikacjiZakończyła się modernizacja Centrum Certyfikacji Minister-stwa Spraw Wewnętrznych zre-alizowana na zlecenie CPI. Cen-trum jest odpowiedzialne m.in. za generowanie certyfikatów dla pracowników administracji pu-blicznej aktualizujących system rejestrów państwowych.

17 stycznia 2012

Gminy z nowym sprzętem gotowe do uruchomienia ZMOKUCentrum Projektów Informa-tycznych zakończyło wyposaża-nie gmin w serwery i urządzenia peryferyjne na potrzeby wdroże-nia aplikacji ZMOKU potrzebnej do obsługi zadań m.in. z zakresu ewidencji ludności. Gminy na te-renie całej Polski otrzymały łącz-nie 2 500 szt. serwerów, ponad 4 000 szt. skanerów, 8 000 szt. drukarek oraz 2 000 szt. prze-łączników sieciowych.

5 stycznia 2012

RCL w nowej odsłonieZ początkiem roku ruszył nowy serwis internetowy Rządowego Centrum Legislacji oparty o sys-tem informatyczny zbudowany w  ramach projektu ePUAP2, na zlecenie Centrum Projektów Informatycznych. Akty praw-ne Dziennika Ustaw i  Monitora Polskiego publikowane są pod adresem:www.dziennikustaw.gov.pl oraz www.monitorpolski.gov.pl.

4 stycznia 2012

Sprzęt informatyczny dla Policji Centrum Projektów Informa-tycznych zawarło umowę z  fir-mą ZETO Rzeszów na zakup urządzeń, umożliwiających przy-jęcie i  rejestrację zgłoszeń na numer 112 i  pozostałe numery alarmowe. W  skład dostarczo-nego – na potrzeby zintegrowa-nego systemu informatycznego powiadamiania ratunkowego –sprzętu znajdzie się 401 kompu-terów – stanowisk dostępowych wraz z  oprogramowaniem, tyle samo czytników kart oraz ponad tysiąc monitorów LCD i 41 ekra-nów wielkoformatowych.

3 stycznia 2012

Sukcesy polskiej prezydencjiPrezydencja – ogromne przedsięwzięcie w równym stopniu polityczne, co organizacyjne dobiegło końca, przynosząc jej gospodarzom wyrazy uznania z europejskich instytucji.

Dwa duże, realizowane przez CPI projekty zbliżają się do finału; sieć OST 112 i system informatyczny powiadamiania ratunkowego. Oba będą działać nieco w tle codziennego życia, a przeciętny Polak w normalnych okolicznościach nie będzie dostrzegać ich funkcjonowania.

Biuletyn informacyjny CPI 1/2012 (3) 3

Rola CPI w 112-stce

Fot.

CPI

Dr Marek Grajek

2

E lektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej, system który stworzony został w celu uła-

twienia komunikacji między obywatelami a instytucjami administracji publicznej dzięki zastosowaniu elektronicznych ka-nałów komunikacji, w tym roku będzie obchodzić swoje czwarte urodziny. Niemniej jednak, jest to doskonała okazja do tego, by podsumować, co na prze-strzeni tych lat zmieniło się w funkcjo-nowaniu platformy, podobnie jak koniec roku skłania do refleksji nad osiągnięciami, a może nawet i porażkami poprzedniego roku?

…ale zacznijmy od początku. 

Rok 2002 Komitet Badań Naukowych zleca opra-cowanie wstępnej koncepcji projektu pt. „Wrota Polski”, którego głównym założeniem jest zwiększenie o 10% rzeczy-wistej, a o 40% potencjalnej efektywności administracji publicznej związanej ze świadczeniem usług publicznych oraz realizacją innych zadań publicznych.

Rok 2005 Ministerstwo Nauki i  Informatyzacji ogłasza konkurs i zleca przygotowanie kompleksowej koncepcji realizacji projektu „Wrota Polski”, zwanej także „Progra-mem realizacji Wrót Polski”.

Rok 2006 Projekt pod nazwą ePUAP-WKP uzyskuje dofinansowanie ze środków pocho-dzących z Unii Europejskiej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw.

Rozpoczyna się budowa platformy elek-tronicznej.

Rok 2008 Startuje platforma, na której instytucje publiczne mogą budować i udostępniać aplikacje – usługi publiczne, wykorzystu-jące elektroniczne kanały komunikacji z obywatelami i przedsiębiorcami.

Rok 2009 Rusza projekt ePUAP2 dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Roz-woju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013. Cel przyświecający projektowi to dalszy rozwój funkcjo-nalności elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej.

Rok 2010 CPI podpisuje umowę ramową na „Bu-dowę, wdrożenie i utrzymanie elektro-nicznych usług administracji publicznej udostępnianych za pośrednictwem platformy ePUAP”, a także uruchomia postępowanie na rozbudowę aplikacji e-Posterunek. To także rok poświęcony na przygotowania do odsłony nowej platformy ePUAP.

Rok 2011 – jednak sukces... 2011 rok był rokiem szczególnie ważnym w realizacji projektu ePUAP. Nowa odsłona systemu ePUAP, uruchomienie profilu zaufanego, udostępnienie nowej Elektro-nicznej Skrzynki Podawczej, powstanie Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej oraz budowa nowego systemu Rządowego Centrum Legislacji to niewątpliwie największe

sukcesy minionego roku. Przyjrzyjmy im się bliżej!

Nowa odsłona portalu ePUAP

Rok 2011 rozpoczął się nie lada wydarzeniem. W  styczniu ruszyła nowa odsłona portalu pod adresem www.epuap.gov.pl. Wprowadzone zmiany w  systemie miały na celu zwiększenie wygody korzystania z usług elektronicznych przez obywateli oraz ułatwienie świadczenia takich usług przez podmioty publiczne. Zakres zmian obejmował, m. in.: •  powstanie nowego interfejsu

użytkownika pozwalającego na łatwiejszą nawigację i szybsze dotarcie do interesujących treści;

• modyfikację Katalogu Usług ePUAP, w którym wprowadzono nową kategorię – zdarzenia życiowe; odtąd obywatele w prosty i intuicyjny sposób odnajdą usługi administracyjne;

• wzbogacenie Katalogu Usług o uniwersalne opisy;

•  utworzenie nowego Słownika Podmiotów Publicznych ograniczający do niezbędnego minimum zakres danych wymaganych w procesie rejestracji lub aktualizacji na ePUAP;

•  udostępnienie profilu zaufanego ePUAP, który zaczął obowiązywać po wprowadzeniu odpowiedniego rozporządzenia.

W rezultacie wprowadzonych zmian po-wstał portal, który jest bardziej intuicyjny dla użytkowników (obywateli jak i dla podmiotów), którzy decydują się oferować swoje usługi elektronicznie.

Profil zaufany – alternatywny podpis elektroniczny

Rewolucją w świadczeniu usług drogą elektroniczną w roku 2011 było powstanie profilu zaufanego. Dokładnie od 9 czerw-ca 2011 roku, dzięki tej funkcji ePUAP, można łatwiej oraz taniej załatwić sprawy administracyjne (np. wnoszenie podań, odwołań, wniosków) drogą elektroniczną bez konieczności osobistego stawiennic-twa w urzędzie.

Jak to możliwe? Profil zaufany jest bez-płatną alternatywą dla płatnego podpisu elektronicznego, potwierdzonego waż-nym certyfikatem kwalifikowanym. Służy do potwierdzania tożsamości obywateli w elektronicznych systemach administracji publicznej.

Założenie, a następnie także korzystanie z  profilu zaufanego, jest niezwykle proste. Wystarczy założyć konto na ePUAP.gov.pl, złożyć wniosek o profil zaufany i potwierdzić swoje dane.

Osoby, które nie posiadają podpisu elektronicznego z ważnym certyfikatem kwalifikowanym, w tym celu powinny udać się do jednego z punktów potwier-dzających. Rolę taką pełnią oddziały ZUS, urzędy skarbowe, urzędy wojewódzkie oraz konsulaty. Z kolei dla właścicieli podpisów elektronicznych, krok ten jest znacznie prostszy do zrealizowania - mogą potwierdzić profil samodzielnie i bez wi-zyty w urzędzie za pomocą certyfikatu zawartego w podpisie elektronicznym.

Dysponując tak potwierdzonym

profilem zaufanym, usługi z  zakresu e-Administracji są już tylko na wyciągnięcie myszki komputera, niezależnie od pory dnia i miejsca przebywania.

Udostępnienie profilu zaufanego jest niewątpliwie jednym z ważniejszych wy-darzeń w 2011 r. dla funkcjonowania e-Administracji. Dzięki niemu urząd stał się łatwiej dostępny i przyjazny dla oby-watela. Dowodem popularności profilu zaufanego jest m.in. ich liczba. Na koniec 2011 r. ponad 26 tys. osób posiadało profil zaufany na ePUAP.

Elektroniczna Skrzynka Podawcza na ePUAP

W lipcu 2011 roku na platformie ePUAP pojawiła się nową wersja bezpłatnej apli-kacji: Elektroniczna Skrzynka Podawcza (ESP II). Dzięki niej, instytucje publiczne mogą realizować, wynikający z przepi-sów prawa, obowiązek przyjmowania dokumentów w postaci elektronicznej. Nowa wersja ESP różni się od poprzedniej zarówno pod względem wizualnym – zmieniono wygląd pisma, jak i funkcjo-nalnym – dodano możliwość odpowiedzi do obywatela. Nowa wersja EPS to także możliwość prostej i szybkiej instalacji.

Czy EPS zdaje egzamin? Oczywiście. Po-twierdzeniem popularności tego narzędzia udostępnianego na ePUAP jest fakt, że na koniec grudnia 2011 r., 5830 podmiotów zainstalowało na swoich kontach aplikację Elektroniczna Skrzynka Podawcza.

SSDIP, czyli Scentralizowany System Dostępu do Informacji Publicznej

Prawo dostępu do informacji publicznej mają zagwarantowane wszyscy obywatele z mocy Konstytucji RP. Jego realizację za-pewnia ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, która reguluje zasady dostępu do informacji o  działalności instytucji publicznych. Jednym z trybów dostępu do informacji publicznej jest Biuletyn Informacji Pu-blicznej (BIP), który zapewnia taki dostęp za pomocą przeglądarki internetowej. Jednak strony podmiotowe BIP różnią się od siebie, nie tylko wyglądem, ale i zawartością.

Tak było do tej pory. W minionym roku Centrum Projektów Informatycznych za-kończyło prace nad budową Scentralizo-wanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej (SSDIP). W efekcie tych prac powstał ujednolicony system dostępu do informacji publicznej. Dzięki wprowa-dzeniu jednolitego wzoru strony BIP dla wszystkich instytucji, ujednolicony zostanie wygląd witryn i sposób prezentowania ich zawartości. Co ważne, wszystkie podmioty ustawowo zobligowane do prowadzenia stron podmiotowych BIP, będą mogły korzystać z aplikacji SSDIP bezpłatnie.

RCL – Rządowe Centrum Legislacji

W 2011 roku zakończono budowę i  wdrożenie produkcyjne systemu informatycznego, przez który od 1 stycznia 2012 r., Rządowe Centrum Legislacji publikuje akty prawne wyłącznie w  internecie. Papierowe wydania Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego zniknęły bezpowrotnie. Zastąpił je nowy system informatyczny, który stanowi podstawę do tworzenia elektronicznej bazy polskich aktów prawnych. Dostępna

jest ona bezpłatnie pod adresami: www.dziennikustaw.gov.pl oraz www.monitorpolski.gov.pl.Gromadzone są w niej nie tylko powsta-jące akty prawne, ale także przeniesione zostały do niej rozporządzenia i ustawy z poprzedniego systemu.

W kolejce po sukces

Główne zadania zrealizowane w  ra- mach projektu ePUAP2 to kamie-nie milowe, które stanowią pod- stawę do budowania kolejnych sukcesów w projekcie. Jednak, aby je osiągać ważne jest, by pamiętać, że ePUAP to gotowe narzędzie, które umożliwia instytucjom oferowanie usług drogą elektroniczną. Jednak zdaje się, że wielu sceptyków i kry-tykantów, nie bierze pod uwagę jednego, ale jakże ważnego elementu – aby ePUAP ruszył „pełną parą”, musi być spełniona podstawowa zasada ekonomii – musi być podaż i popyt na usługi świadczone drogą elektroniczną.

Tak więc, przedstawiciele urzędów, to apel do Was o instalowanie usług na ePUAP, a Wy drodzy obywatele, zrezy-gnujcie z kolejek w urzędach i zaufajcie swój profil zaufany. To działa.

I odpowiadając sobie na pytanie, czy wierzysz w e-Administrację? – tak, wierzę. A dowodem są statystyki wykorzystania systemu ePUAP. n

2

Czy wierzysz w e-Administrację

WyDAWCA:Centrum Projektów Informatycznych ul. rtm. Witolda Pileckiego 6302-781 Warszawa

REDAKtoR nACzELnA: Ewa SzczypekoPRACoWAnIE:Jakub Duraj, Karolina Jarosławska, Marcin RyłkoEwa Szczepańska, Monika Wach 

Określenie e-Administracja – jeszcze 20 lat temu, kiedy dopiero wkraczaliśmy do świata Internetu, brzmiałoby jak fikcja, utopia, a w naszych głowach powstawałby surrealistyczny obraz. Jednak to, zdawać by się mogło, niewiele mówiące hasło kryje w sobie niesamowitą potęgę. I choć obecnie tak wiele krytycznych opinii wypowiada się na temat informatyzacji w Polsce, to zanim „rzuci się kamieniem”, należy sumiennie poznać i ocenić fakty. A te są niepodważalne. e-Administracja działa! Działa przede wszystkim ePUAP – elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej.

Statystyki na koniec2011 roku: • w systemie ePUAP udostęp-

niono ponad 380 rodzajów opisów usług;  

• usługi na ePUAP udostępniło ponad 4600 podmiotów;

• Elektroniczną Skrzynkę Podawczą na swoich kontach zainstalowało ponad 5800 podmiotów;

• w systemie ePUAP założono ponad 115 tys. kont użytkowników;

• profil zaufany posiadało ponad 26 tys. użytkowników systemu.

?

Strona główna www.epuap.gov.pl

3

Cyfrowe dokumenty

eUsługi – czyli projekt Zintegrowa-na, wielousługowa Platforma komu-nikacyjna Policji z funkcją eUsługi dla obywateli i przedsiębiorców już wkrótce ruszą pełną parą. W ruch pójdą wielofunkcyjne urządzenia – drukarki i skanery, urządzenia sieciowe i aplikacje. Funkcjonariusze i pracownicy cywilni Po-licji będą mogli przetwarzać papierowe wersje dokumentów na postać cyfrową, błyskawicznie drukować niezbędne do-kumenty, przesyłać je w sieci komputero-wej na wskazane adresy i równie łatwo odnajdywać je w systemie.

Najwyższy czas uświadomić sobie jak kolosalnym usprawnieniem jest zastąpie-nie druku bitami. Jestem przekonany, że wdrażany w ramach projektu eUsługi Zin-tegrowany System Obiegu Dokumentów Elektronicznych ułatwi pracę policjan-tów, w wielu przypadkach ograniczając ich „papierkowe” obowiązki. Cyfrowe dokumenty znacznie usprawnią obieg informacji w Policji z korzyścią dla nas wszystkich - powiedział Michał Kozera, kierownik projektu eUsługi w Centrum Projektów Informatycznych.

Za skanowanie dokumentów, prze-twarzanie ich do postaci edytowalnej, nadawanie numerów (z wielu ewidencji) oraz dekretowanie na różnych szczeblach organizacyjnych odpowiedzialny będzie moduł e-kancelaria. Zapewni on również śledzenie aktualnego miejsca przetwarza-nia dokumentu oraz jego archiwizację. Rejestracja i ewidencjonowanie dotyczy zarówno zeskanowanych dokumentów papierowych, jak i elektronicznych, prze-słanych za pomocą e-formularzy eUsług.

Tak zaawansowany system zarządza-

nia cyfrowymi dokumentami pozwoli funkcjonariuszom skuteczniej sprawować kontrolę nad prowadzeniem najważniej-szych spraw i dochodzeń. System ułatwi nadzór także ich przełożonym dzięki zaawansowanym funkcjonalnościom, związanym z dokumentacją i przepływem zadań – dodaje Michał Kozera.

Cyfrowe dokumenty to nie jedyny efekt realizacji projektu eUsługi. Zinte-growany System Obiegu Dokumentów Elektronicznych (ZSODE), zarządzający przepływem informacji, zostanie zin-tegrowany z platformą komunikacyjną udostępniającą nowe funkcjonalności, dotychczas nieznane w komórkach or-ganizacyjnych Policji. Dostęp do systemu nie będzie ograniczać lokalizacja – aby korzystać z  jego zasobów policjanto-wi lub pracownikowi cywilnemu Policji wystarczy komputer z odpowiednim oprogramowaniem.

Multimedialna komunikacja

Moduł komunikacyjny udostępni użyt-kownikom platformy eUsług dodatkowe kanały komunikacyjne: wideo- i  tele--konferencje, telefonię IP, komunikatory (instant messaging) oraz WEB konferen-cje. Jednocześnie został on zintegrowany z katalogiem użytkowników, zbudowa-nym w oparciu o portal wewnętrzny Policji. Funkcjonalność ta ułatwi wzajem-ne porozumiewanie się użytkowników systemu – funkcjonariusze i pracownicy cywilni policji będą mogli błyskawicznie odnaleźć osobę lub grupę osób i dobrać odpowiedni kanał komunikacji z nimi.

Dokonane w rozmowie ustalenia nie pójdą w niepamięć, ograniczeniu ulegnie również potrzeba sporządzania po ich za-

kończeniu notatek. Prowadzone rozmo-wy i spotkania z wykorzystaniem systemu będą mogły być bowiem rejestrowane i publikowane na wewnętrznych i/lub zewnętrznych portalach informacyjnych.

Dzięki modułowi komunikacyjnemu Policja będzie bardziej multimedialna. Korzyści z wykorzystania internetu w ko-munikacji są oczywiste – to oszczęd-ność kosztów, zwiększenie dostępności użytkowników systemu i poprawa ko-munikacji. Teraz każdy policjant będzie mógł uczestniczyć w spotkaniach bez względu na lokalizację – o  ile będzie połączony online – powiedział Norbert Zaborowski, zastępca kierownika pro-jektu eUsługi w Centrum Projektów Informatycznych.

Możliwość tworzenia wirtualnych środowisk pracy grupowej pozwoli na funkcjonowanie, rozproszonych geo-graficznie, grup zadaniowych.

Wykorzystując nowoczesne narzędzia komunikacji udostępnione przez moduł, spotkania i prezentacje będą mogły być dostępne dla wielu funkcjonariuszy i pra-cowników Policji zdalnie. Jednocześnie, zastosowane w systemie centralne za-rządzanie podniesienie bezpieczeństwo obiegu informacji w Policji. Ograniczy również koszty utrzymania wielu syste-mów pracy grupowej i komunikacji oraz wydatków związanych z uczestnictwem w tradycyjnych szkoleniach, konferen-cjach i spotkaniach.

eUsługi wprowadzą nową jakość pracy w Policji. Zintegrowana, wielousługowa platforma udostępni m.in. nowoczesne metody komunikacji i usprawni wymia-nę informacji - podsumował Zbigniew Olejniczak, dyrektor Centrum Projek-tów Informatycznych. Pamiętajmy, że

wszystkie udogodnienia sprowadzają się do jednego – umożliwienia policjantom skutecznego wykonywania ich podstawo-wego zadania – zapewnienia porządku i bezpieczeństwa Polakom.

Obywatele skorzystają z eUsług także w sposób bardziej bezpośredni – za sprawą udostępnienia elektronicznie niektórych usług, np. e-licencji.

eUsługi w infokioskach

Obywatele zyskają dzięki eUsługom narzędzie sprawnej komunikacji z Policją. Poszerzy się zakres spraw, które będą mogli załatwiać drogą elektroniczną (e-licencje, e-skarga, e-zażalenie, e-aukcja, e-zamówienia publiczne,

e-pozwolenie na broń). Zwiększy się także ich dostępność.

Obywatele, którzy nie posiadają inter-netu będą mogli nieodpłatnie skorzystać z eUsług dzięki zainstalowanym w Ko-mendach Wojewódzkich Policji w całej Polsce (oraz w Komendzie Stołecznej i Komendzie Głównej Policji) kioskom informacyjnym.

Infokioski udostępnią interesariuszom także szybki dostęp do informacji na temat tego, jak i gdzie załatwić sprawę urzędową w Policji. Ponadto za pośred-nictwem kiosków obywatele zyskają do-stęp do platformy ePUAP - elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej, która umożliwia realizację spraw urzę-dowych przez internet. n

3

Pochylony nad maszyną do pisania policjant, otoczony stosem pożółkłego papieru – ten stereotyp uwięzionego za biurkiem polskiego policjanta już odchodzi do lamusa. Za sprawą realizowanego przez Centrum Projektów Informatycznych projektu eUsługi, policjanci zyskają nowoczesne narzędzia komunikacji między sobą i w kontaktach z obywatelami. Praca policjantów ulegnie poprawie m.in. dzięki wielofunkcyjnemu sprzętowi, elektronicznemu systemowi obiegu dokumentów, czy internetowym kanałom komunikacji. Z kolei dla obywateli udostępniona zostanie możliwość realizacji, niektórych spraw elektronicznie. Z eUsługami Policja będzie „bardziej cyfrowa i online”.

Policja na cyfrowo i online?

EUSŁUGI DLA OBYWATELI – SPRAWY ADMINISTRACYJNE UDOSTĘPNIANE PRZEZ POLICJĘ ELEKTRONICZNIE:• e-licencje – usługa mająca na celu usprawnienie procesu uzyskania licencji

np. detektywistycznej

• e-pozwolenie na broń – usługa umożliwiająca złożenie drogą elektroniczną wniosków niezbędnych do uzyskania wymaganego pozwolenia

• e-skarga – usługa umożliwiająca złożenie skargi na kogoś bądź w jakiejś sprawie przez internet

• e-zażalenie – dzięki tej usłudze obywatel zyska możliwość zdalnego złożenia zażalenia oraz odwołania się od decyzji wydanej przez jednostkę organizacyjną Policji

• e-zamówienia – to usługa usprawniająca proces zamówień publicznych w jednostkach organizacyjnych Policji. Obywatele zyskają elektroniczny dostęp do dokumentów związanych z zamówieniami publicznymi jednostek Policji

• e-zbywanie majątków – usługa umożliwiająca przekazywanie drogą elektroniczną informacji dot. zapotrzebowania, korzystając z formularzy elektronicznych. Dzięki tej usłudze obywatel będzie mógł uczestniczyć w aukcjach Policji i nabywać licytowany majątek bez konieczności osobistego stawiennictwa na aukcjach tradycyjnych

W jaki sposób obywatele mogą korzystać z eUsług?Każdy obywatel, który będzie chciał skorzystać z elektro-nicznej formy kontaktu z Policją musi zarejestrować się na stronie ww.epuap.gov.pl oraz założyć bezpłatnie profil zaufany, bądź zakupić kwalifikowany podpis elektroniczny. Korzyści z posiadania profilu zaufanego sprawdzą się nie tylko w przypadku realizacji eUsług, czyli e-licencji, e-zażaleń czy e-zamówień. Umożliwi on załatwianie wielu spraw administracyjnych elektronicznie, poprzez platformę ePUAP. Co więcej, nie będzie nawet niezbędne posiadanie własnego komputera – eUsługi będą dostępne dla wszystkich zainteresowanych także za pośrednictwem kiosków informacyjnych.

EKSPERT RADZI

norbert zaborowski, zastępca kierownika projektu eUsługi

w Centrum Projektów Informatycznych

Fot.

CPI

egzemplarz bezpłatny

4

Projekt OST 112 Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112, którego realizacja przez CPI znajduje się w fazie końcowej, zakłada uruchomienie wydzielonej (bezpiecznej) sieci teleinformatycznej w technologii IP/MPLS, zapewniającej wysokie wymagania dostępności służącej do obsługi wywołań na numer alarmowy 112 i inne numery alarmowe oraz komunikacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ratownictwo i bezpieczeństwo publiczne.

System Informatyczny Powiadamiania Ratunkowego stanowi trzon systemu koordynacji działań służb funkcjonu-

jących w ramach systemu powiadamiania ratunkowego. Jego wdrożenie umożliwi zarządzanie działalnością ratowniczą na poziomie lokalnym i wojewódzkim oraz zintegruje Centra Powiadamiania Ra-tunkowego (CPR), Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego (WCPR) oraz stanowiska dyspozytorów Państwowej Straży Pożarnej, Państwowego Ratownictwa Medycznego i Policji.

Efektem końcowym projektu będą jed-nolite w skali kraju narzędzia informatyczne, wspierające współpracę i wykonywanie za-dań służb powołanych do przyjęcia i obsługi połączeń wykonywanych na numer 112 oraz pozostałe numery alarmowe. Zakupy sprzętu finansowane są w ramach środków europejskich, a pozyskane w ten sposób rozwiązania informatyczne stanowić będą główny element wyposażenia podmiotów funkcjonujących w ramach systemu powia-damiania ratunkowego (SPR), o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie organizacji i funkcjono-wania centrów powiadamiania ratunkowe-go i wojewódzkich centrów powiadamiania ratunkowego.

Sprzęt informatyczny dla Policji

Dzięki umowie zawartej z firmą ZETO Rze-szów, zakupione zostały urządzenia, umoż-liwiające przyjęcie i rejestrację zgłoszeń na numer 112 i pozostałe numery alarmowe. W skład dostarczonego - na potrzeby zin-tegrowanego systemu informatycznego powiadamiania ratunkowego - sprzętu znajdzie się 401 komputerów - stanowisk dostępowych wraz z oprogramowaniem, tyle samo czytników kart oraz ponad tysiąc monitorów LCD i 41 ekranów wielkoforma-towych. Infrastruktura trafi do wszystkich 16 Komend Wojewódzkich Policji w kraju oraz do Komendy Głównej i Komendy Stołecznej Policji.

System Wspomagania Dowodzenia PRM

Efektem zawartych przez CPI umów ra-mowych na wdrażanie informatycznego Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, będzie skrócenie czasu obsługi zgłoszeń

medycznych, poprzez optymalizację procesu zarządzania siłami i środkami ratowniczym na terenie obsługiwanym przez dyspozytorów i zespoły ratownictwa medycznego, jak również zapewnienie sprawnej koordynacji zdarzeń zachodzących na styku kilku podmiotów ratowniczych, obejmujących swoim zasięgiem więcej niż jeden rejon lub też wymagającym zaanga-żowania jednostek Policji lub Państwowej Straży Pożarnej.

W ramach umowy zrealizowane zostanie nowoczesne, profesjonalne oprogramowa-nie wspierające Państwowe Ratownictwo Medyczne w realizacji zadań z obszaru: •  obsługi zgłoszeń alarmowych wykonywanych przez dyspozytorów medycznych,

•   działań zespołów ratownictwa medycznego prowadzonych bezpośrednio na miejscu zdarzenia z wykorzystaniem dostarczonego oprogramowania zainstalowanego na przewoźnych tabletach modułu szpitalnego sił i środków,

•  prowadzenia analiz i raportów dotyczących sprawności obsługi zgłoszeń alarmowych, 

•  przygotowywania danych statystycznych, 

•  prowadzenia elektronicznych rozliczeń z NFZ, 

•  rozliczalności prowadzonych 

czynności z wykorzystaniem mechanizmów bezpieczeństwa PKI. 

Wsparciem w zakresie obsługi zdarzeń bę-dzie wizualizacja danych na mapach cyfro-wych - oprogramowanie będzie pokazywać na mapie lokalizację osoby dzwoniącej na numer alarmowy, a także lokalizację pracu-jących zespołów, ich statusów dostępności i obszary działań podmiotów ratunkowych.

Jednocześnie system informatyczny będzie wspierał tworzenie grafików czasu pracy osób wchodzących w skład zespołów wyjazdowych oraz tworzenie elektronicz-nych list obecności.

W celu usprawnienia procesu two-rzenia dokumentacji medycznej, system informatyczny umożliwi wypełnianie kart wyjazdowych na urządzeniach mobilnych w formie elektronicznej oraz prowadzenie dokumentacji istotnej z punktu widzenia rozliczeń z NFZ.

Komunikacja przewodowa zostanie zrealizowana w oparciu o sieć OST 112 zapewnianą przez CPI, a dostęp do syste-mu realizowany będzie z wykorzystaniem protokołów XML.

W gronie sześciu wykonawców, z którymi podpisano umowy ramowe, znaleźli się: Konsorcjum ENIGMA Systemy Ochrony Informacji Sp. z o.o. oraz NOVITUS S.A., SYGNITY S.A., ENTE Sp. z o.o., COMP S.A., COMBIDATA POLAND Sp. z o.o., NetLine Group Sp. z o.o.

System Informatyczny WCPR we wszystkich ośrodkach regionalnych

Centrum Projektów Informatycznych wdro-żyło System Informatyczny Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego we wszystkich 17 ośrodkach regionalnych. Dzięki temu dostarczona została infrastruk-tura sprzętowa i aplikacyjna na potrzeby uruchomienia I. etapu wdrażania Systemu Powiadamiania Ratunkowego w Polsce, tj. przyjmowania zgłoszeń alarmowych z obszaru miasta wojewódzkiego przez Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego.

Teraz, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, decyzje o przejęciu kierowania alarmowego przez poszczególne ośrod-ki podejmą Wojewodowie, którzy jako organizatorzy Systemu Powiadamiania Ratunkowego na danym obszarze, odpo-wiadają za organizację pracy Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego w swoim województwie. Zanim nastąpi faktyczne przełączenie połączeń alarmo-wych na ośrodki WCPR, konieczne będzie potwierdzenie sprawności wszystkich ele-mentów złożonego organizmu, jakim jest WCPR, do przyjmowania zgłoszeń.

SI WCPR jest kluczowym produk-tem Systemu Informatycznego Po-wiadamiania Ratunkowego. Oferuje

operatorom i koordynatorom elektroniczne arkusze zgłoszeń, połączenia telefonicz-ne oraz szereg narzędzi ułatwiających zarządzanie zgłoszeniami na numery alarmowe. Stanowi również element systemu pozwalającego na szybką i nie-zawodną dystrybucję wywołań i danych pomiędzy Policją, Strażą Pożarną i Ratow-nictwem Medycznym.

SI WCPR pozwala na zwiększenie sku-teczności alarmowania służb i podmiotów ratowniczych, a także usprawnienie przepły-wu informacji niezbędnej do zarządzania zasobami ratowniczymi. Funkcjonalność koordynatora na poziomie województwa zapewni ponadto przegląd bieżącej sytuacji w zakresie przyjęcia zgłoszeń i statusów ob-sługi zdarzeń, monitorowanie ilości i typów zgłoszeń na obszarze województwa oraz wymiany informacji i dyspozycji z innymi ośrodkami powiadamiania ratunkowego (WCPR/CPR).

Integracja SI WCPR z PLI-CBD, środo-wiskiem GIS oraz dostarczenie SWD PRM stanowi dodatkowe produkty realizowa-nego przez CPI w ramach projektu SIPR.

Automatyczna lokalizacja dzwoniących na numer 112

To efekt zawartej przez Centrum umowy na „Dostawę urządzeń oraz wykonanie usługi instalacji, konfiguracji oraz uruchomienia Centralnego Systemu Dostępowego dla po-trzeb Platformy Lokalizacyjno Informacyjnej z Centralną Bazą Danych oraz dostępu do innych systemów oraz zasobów zewnętrz-nych”. Wykonanie zamówienia powierzone zostało firmie NextiraOne. W  wyniku postępowania zostaną dostarczone i uru-chomione dwa bezpieczne i niezawodne węzły dostępowe, łączące środowisko SI WCPR, wraz z uruchomionym przez Urząd Komunikacji Elektronicznej systemem PLI CBD. Funkcjonalność budowanych węzłów przewiduje możliwość dołączenia do SI PR również innych systemów, będących istotnym źródłem zgłoszeń alarmowych, takich jak np. system eCall. Realizacja postę-powania zakłada dostarczenie niezbędnej infrastruktury teleinformatycznej, będącej elementem Centralnego Punktu Systemu Centrów Powiadamiania Ratunkowego oraz umożliwienia, operatorom służb usta-wowo powołanych do niesienia pomocy pozyskiwania informacji, dotyczących lokali-zacji osób zgłaszających sytuację alarmową na nr telefonu 112. n

OST 112 będzie stanowić infrastrukturę komunikacyjną dla Systemu Informa-tycznego Powiadamiania Ratunkowego (SIPR), realizującego przyjmowanie i obsługę wywołań alarmowych oraz dla systemów informatycznych służb ratownictwa i porządku publicznego.

Na potrzeby realizacji etapu I. Systemu Powiadamiania Ratunkowego (obsługa miast wojewódzkich) uruchomiono węzły sieci wraz z pełnym zestawem funkcjonal-ności w lokalizacjach na poziomie POL20, czyli w Komendach Wojewódzkich Policji, zapewniając komunikację na potrzeby podmiotów Systemu Powiadamiania Ratunkowego w miastach wojewódzkich.

Na potrzeby komend wojewódzkich oraz miejskich Policji (poziomy POL20 i POL35 - w sumie ponad 60 lokalizacji), CPI dokonało pełnej migracji usług z do-

tychczasowej sieci policyjnej POLWAN na nową infrastrukturę OST 112. Zain-stalowana i uruchomiona została także pełna infrastruktura Centralnego Systemu Zarządzania i Monitoringu OST 112, zapewniająca właściwy nadzór, ciągłość i bezpieczeństwo funkcjonowania sieci oraz systemu zarządzania certyfikata-mi i szyfrowania. W celu uruchomienia Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego, wykonane zostało podłą-

czenie do sieci OST 112 i uruchomiona komunikacja na potrzeby  WCPR i Ośrodka Krajowego  Systemu Informatycznego Wojewódzkich Centrów Powiadamiania Ratunkowego (SI WCPR) oraz central-nych serwerów Systemów Wspomagania Dowodzenia (SWD) Policji i Państwowej Straży Pożarnej (PSP). Zestawienie nie-zbędnych łączy dostępowych do OST  112 zostało zrealizowane przez Biuro Łączno-ści i Informatyki Komendy Głównej Policji,

pełniące rolę Operatora OST 112. Aktualnie do sieci OST 112 są pod-

łączone wszystkie Wojewódzkie Centra Powiadamiania Ratunkowego oraz Ko-mendy Wojewódzkie i Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej.

Zestawienie łączy dostępowych do OST 112 na potrzeby podmiotów SPR z obszaru miast wojewódzkich (tj. KM PSP, dyspozytornie medyczne, lokalizacje UW) realizuje Operator OST 112, który zaplano-

wał zakończenie realizacji tego zadania na przełomie 2011 i 2012 r. Po zapewnieniu ww. łączy, w ramach prac realizowanych w projekcie OST 112 do końca I kw. 2012 r. zostaną uruchomione urządzenia sieciowe dostarczane w ramach projektu oraz transmisja danych na potrzeby ww. podmiotów.

Jednocześnie, kontynuowane są prace związane uruchomieniem OST 112 wraz z pewnym zestawem funkcjonalności na poziomie POL300 tj. na poziomie powia-towym. Aktualnie, na tym poziomie, uru-chomiono 126 planowanych lokalizacji. Całość prac związanych z uruchomieniem 272 lokalizacji POL300 zostanie zakoń-czona do 31 marca 2012 r. Na potrzeby jednostek PSP i Policji w ramach projektu dokonano także zakupu i dostaw do dedy-kowanych lokalizacji 1500 telefonów IP. n

Służby z nowymi narzędziami IT, dzięki projektowi SIPROprogramowanie, komputery i infrastruktura IT, to między innymi efekt realizowanych konsekwentnie przez Centrum Projektów Informatycznych zadań związanych z wyposażeniem służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy w sprzęt teleinformatyczny, niezbędny do funkcjonowania w nowym modelu organizacyjnym Systemu Powiadamiania Ratunkowego i obsługi zgłoszeń na numer alarmowy 112. Ostatni okres zaowocował podpisaniem wielu umów, na zakup i dostarczenie niezbędnego wyposażenia. A wszystko to w ramach projektu SIPR.

OST 112 – sieć prawie w komplecie

Fot. M. Cyzio

5

Zbigniew Olejniczak – Centrum Projek-tów Informatycznych konsekwentnie realizuje zadania związane z wdraża-niem dwóch projektów z zakresu tzw. zarządzania kryzysowego. Głównym ce-lem projektów jest wyposażenie: policji, straży pożarnej i ratownictwa medycz-nego, a także Centrów Powiadamiania Ratunkowego - w sprzęt teleinforma-tyczny i infrastrukturę IT, niezbędną do działania w nowym modelu systemu powiadamiania ratunkowego oraz do przyjmowania i obsługi zgłoszeń na nu-mer 112 i pozostałe numery alarmowe.

Narzędzia, o których mowa w tym numerze Biuletynu sprawią, że znacznej poprawie ulegnie System Powiadamiania Ratunkowego w Polsce, a największe korzyści z  tego odczują obywatele – znacznie lepiej chronione będzie ich życie, zdrowie i mienie.

Czy dzwoniąc na numer 112 naprawdę otrzymamy niezbędną pomoc?

Weźmy taki przykład: mały Kuba jest sam z mamą w domu. Mama nagle traci przytomność. Kuba wie, że w razie wy-padku należy wezwać pomoc dzwoniąc na numer 112 – mówili o tym w szkole, a kartka z tym numerem znajduje się na drzwiach lodówki. Wszystko zakoń-czyło sie dobrze. Dzięki wprowadzeniu jednolitego numeru alarmowego 112, nie ma konieczności zapamiętywania kilku numerów.

Inny przykład - kierowca samochodu spowodował wypadek na przejściu dla pieszych. Kierowca jest w szoku, zadzwo-nił na numer 112 ale nie wie co powie-dzieć. Elektroniczny formularz, w który wyposażony jest operator w Centrum Powiadamiania Ratunkowego pomoże kierowcy opisać zdarzenie, dzięki temu operator będzie w stanie szybko prze-kazać służbom najważniejsze informacje.

A jak Kuba nie potrafi podać swo-jego adresu? Inaczej mówiąc, czy możliwe będzie niedługo dokład-ne zlokalizowanie miejsca jakiegoś zdarzenia, szczególnie ważne, jeśli zgłaszający nie jest w stanie wskazać gdzie się znajduje?

Tak, a nawet więcej. Podsystem mapo-wy (podsystem GIS) wchodzący w skład Systemu Informatycznego WCPR, CPR i Systemu Wspomagania Dowodzenia umożliwia wizualizację w czasie rze-czywistym lokalizacji abonentów, zgła-szających wywołania ratunkowe oraz sił i środków zaangażowanych w akcje ratownicze na danym obszarze. Wystar-czy więc, że Kuba powie, że mama się

nie odzywa i leży nieruchomo, a operator już widzi, skąd malec telefonuje.

Weźmy kolejny przykład. Małżeństwo wybrało się na weekend nad morze. W celu uniknięcia korków wyjechali wieczorem. Nagle na drodze zdarza się nieprzewidziana sytuacja, wybie-gła sarna i samochód nie nadaje się do jazdy. Kierowca odniósł kontuzję. Małżonka dzwoni na numer 112, ale nie umie dokładnie określić swojego położenia. Dzięki natychmiastowej wi-zualizacji osoby dzwoniącej na numer 112, operator będzie mógł zlokalizować miejsce zdarzenia.

Inna zaleta tej zmiany to możliwość wyeliminowania fałszywych zgłoszeń. Jeśli dzieci zadzwonią dla żartu zgłosić pożar lasu, a po 15 minutach dojdzie np. do wypadku w zupełnie innym mie-ście, to przez wyjazd do fałszywego zgłoszenia, nie byłoby możliwe udzie-lenie pomocy ofiarom prawdziwego zdarzenia i dojdzie do np. zakażenia środowiska. Dzięki identyfikacji „fał-szywych zgłoszeń” nie dojdzie do ta-kiej sytuacji - operator widzieć będzie np., że zgłoszenie pożaru następuje 5 kilometrów od wskazywanego miejsca zdarzenia, a to sygnał, że może być fałszywe. Dzisiaj to prawdziwa plaga. Szacuje się, że około 60% wywołań to zgłoszenia nieuzasadnione.

Kolejna funkcja tego samego syste-mu, to monitorowanie czasu realizacji zgłoszenia. Czasu jakże cennego – de-cydującego nierzadko o naszym życiu. Zostaje np. wezwana karetka pogotowia do osoby z atakiem serca.  Dzięki moż-liwości lokalizacji karetek pogotowia, szybkiej identyfikacji, która aktualnie jest „wolna” i znajduje się najbliżej, na miejsce zdarzenia przybywa zespół, który ratuje pacjentowi życie. System pozwala na monitorowanie czasu prowadzonej akcji ratunkowej od momentu przyjęcia zgłoszenia, przez wysłanie służb me-dycznych do jego zakończenia.

Czy polskie centra powiadamia-nia ratunkowego będą przystoso-wane do obsługi zgłoszeń z systemu eCall?

Jak najbardziej. System eCall to roz-wiązanie niesłychanie potrzebne, polega-jące na automatycznym i samodzielnym wysłaniu przez samochód sygnału do najbliższego centrum powiadamiania ratunkowego, w  wyniku wypadku. Wprowadza go już coraz więcej pro-ducentów samochodów.

Na mało uczęszczanej drodze zde-rzyły się 2 samochody. Kierowcy nie mogą samodzielnie przywołać pomoc.

Dookoła nie ma nikogo, aby wezwać karetkę. Inna sytuacja – kierowca w nocy zjeżdża z nasypu drogi – nikt tego nie zauważył, miejsca nie widać z drogi. Dzięki zainstalowaniu w samochodach systemu eCall, który w chwili wypadku automatycznie powiadomi CPR/WCPR o zaistniałym zdarzeniu, operator szybko zlokalizuje miejsce wypadku, określi jego skalę i podejmie działania co do liczby potrzebnych służb.

Czy poza systemem eCall, opera-torzy będą mogli odbierać podob-ne sygnały o zdarzeniach innego rodzaju?

Centra odbierać będą również zgło-szenia z  różnego rodzaju systemów monitoringu. Powiedzmy, że system przeciwpożarowy zamontowany jest w jednym z warszawskich akademików. w pokoju dochodzi do pożaru. Dzięki temu, że akademik jest wyposażony w czujniki dymu oraz system monito-ringu przeciwpożarowego jest zinte-growany z systemem informatycznym wykorzystywanym w CPR, zgłoszenie o wystąpieniu pożaru przekazywane jest do CPR automatycznie. Dzięki temu udaje sie powstrzymać rozprzestrzenia-nie się pożaru oraz uniknąć ofiar i strat materialnych.

Czyli oprócz naszego życia i zdro-wia, wdrażane rozwiązania chronić będą również nasze mienie.

Wspominałem o tym na początku naszej rozmowy. Podam inny przykład. Patrol Policji kontroluje pojazd. Funkcjo-nariusz postanawia go sprawdzić w ba-zie danych Policji za pomocą terminali w pojazdach policyjnych. Dodatkowo dzięki wymianie danych pomiędzy in-nymi systemami informatycznymi udaje się ustalić prawdziwie dane pojazdu. Okazuje się, że pojazd został skradziony 2 miesiące temu.

Obsługa terminali mobilnych, to umożliwienie patrolom Policji dostępu do Systemu Wspomagania Dowodze-nia za pomocą terminali w pojazdach, terminali przenośnych i  lokalizatorów osobistych i automatyczna wymiana danych z  innymi systemami informa-tycznymi, policyjnymi i  służb innych niż Policja. Dzięki tym rozwiązaniom teleinformatycznym, samochód trafił z powrotem do właściciela.

A co z sytuacjami, które stanowią dzisiaj poważny problem. Np. od-bieranie zgłoszeń od osób głucho-niemych i od obcokrajowców?

Tutaj też wprowadzone zostaną roz-

wiązania, umożliwiające pełną i szybką realizację tych zgłoszeń.

Wyobrażam sobie taką sytuację: Fran-cuscy turyści zwiedzają krakowską sta-rówkę nocą. Zostają napadnięci i pobici. w pobliżu nie ma nikogo, oczywiście nie znają języka polskiego…

Sytuacja będzie teraz bardzo prosta. Francus, Niemiec, Anglik, lub jakikolwiek poszkodowany, posługujący się jednym z obowiązujących języków w Unii Eu-ropejskiej będzie musiał zadzwonić, podobnie jak w każdym kraju Wspólnoty, na numer 112. Jego zgłoszenie przekaza-ne zostanie do WCPR, w którym pracuje osoba posługująca się danym językiem, w tym wypadku np. francuskim. Wła-ściwa formatka zgłoszenia alarmowego, wypełniona przez operatora znającego język trafia do najbliższej miejsca zda-rzenia dyspozytorni służb.

A co będzie mogła zrobić osoba głuchoniema, która np. jest świad-kiem włamania do sklepu?

Korzystając z telefonu komórkowego wysyła SMS-a z informacją o zdarzeniu na numer alarmowy 112, o treści np. „włamanie potrzebna pomoc”. Operator lokalizuje komórkę ze zgłoszeniem. Na

miejsce są wysyłane odpowiednie służby.Z tego co Pan mówi, całą odpo-

wiedzialność za przyjęcie zgłoszeń, powiadomienie i koordynację pracy służb w terenie, przejmą Wojewódz-kie Centra Powiadamiania Ratun-kowego i Centra Powiadamiania Ratunkowego.

Tak. Wykorzystywać będą do tego roz-wiązania teleinformatyczne, o których tu pokrótce, na przykładach opowiadałem, a dostarczone przez Centrum Projektów Informatycznych w ramach realizacji projektu SIPR i OST 112.

Dzisiaj połączenia na numery alarmo-we 997, 998, 999 odbierają adekwatne służby. Dodatkowo wywołania na numer 112 przyjmuje Policja i Państwowa Straż Pożarna. W następstwie zastosowa-nych rozwiązań, zadania te przejmą WCPR-y i CPR-y. Dzięki infrastrukturze IT to operatorzy powiadamiać będą odpowiednie służby o zdarzeniu, jego skali i potrzebnych zasobach. Skróci to zdecydowanie czas udzielania pomocy i usprawni pracę wszystkich służb. A to przełoży się w sposób bezpośredni na to co najważniejsze – nasze bezpie-czeństwo.

Dziękuję za rozmowę. n

IT w powiadamianiu ratunkowym – lepsza ochrona życia i zdrowiaW tym numerze Biuletynu „InformaTyzujemy…” przeczytać możemy o zakończeniu realizacji projektu OST 112 oraz o wyposażeniu w sprzęt teleinformatyczny policji, straży pożarnej i pogotowia w ramach projektu SIPR, a więc o realizacji zadań w zakresie Systemu Powiadamiania Ratunkowego i prac nad wdrożeniem numeru alarmowego 112. Jakie korzyści przyniesie w przyszłości ten system obywatelom?

Rozmowa z dr. Zbigniewem Olejniczakiem – dyrektorem Centrum Projektów Informatycznych

Centrum Projektów Informatycznych - w ramach projektu Ogólnopolska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 (OST 112) - zakończyło doposażenie Komend Wojewódzkich Policji oraz Państwowej Straży Pożarnej w telefony IP.W sumie jednostki te otrzymały 1500 aparatów, które umożliwiają transmisję

głosu przy pomocy sieci IP. Tym samym zakończyła się realizacja wszystkich dostaw telefonów zaplanowanych w projekcie.

Aparaty zostaną wykorzystane w ra-mach budowanej sieci IP/MPLS na potrze-by służb ratownictwa i bezpieczeństwa publicznego - OST 112, co pozwoli na podniesienie standardów obsługi połą-

czeń oraz bezpieczeństwa transmisji głosu poprzez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań, np. w zakresie szyfrowania transmisji danych głosowych. Telefon IP wygląda jak zwykły aparat, różni się jednak sposobem podłączenia i funkcjo-nowania. Zastosowana w urządzeniach technologia pozwoli na: uruchomienie nowych usług, w tym funkcji telekonfe-

rencji, co usprawni współpracę różnego typu służb podczas obsługi zgłoszeń na numer alarmowy 112 oraz inne nume-ry alarmowe, przesyłanie dodatkowych danych bezpośrednio na aparat i wyświe-tlanie ich na ekranie LCD, przekazywanie połączeń, przywoływanie, usługę poczty głosowej oraz możliwość podłączenia zestawu słuchawek itp. n

Dostarczono 1 500 telefonów IP

Fot. E. Szczepańska

Fot. M. Cyzio

egzemplarz bezpłatny

6

W II. cyklu spotkań informacyjnych na te-mat wdrożenia ZMOKU, które odbyło się na przełomie października i listopada br. w 16. miastach wojewódzkich uczestni-czyło łącznie blisko 3 000 przedstawicieli urzędów gmin i urzędów stanu cywilne-go. Na konferencjach zorganizowanych przez urzędy wojewódzkie, specjaliści z CPI informowali o szczegółach wdro-żenia  infrastruktury i aplikacji ZMOKU w gminach.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom konferencji za poświęcony czas i zaan-gażowanie w realizowane wdrożenie. Tylko z Państwa pomocą będzie możliwe skuteczne uruchomienie systemu, który od nowego roku usprawni Państwa pra-

ce. Jestem przekonany, że spotkania były dla Państwa cennym źródłem informacji. Mam również nadzieję, że obecni na nich eksperci rozwiali Państwa wątpliwości i odpowiedzieli na nurtujące Państwa pytania – powiedział Zbigniew Olej-niczak, dyrektor Centrum Projektów Informatycznych.

Spotkania miały na celu przygoto-wanie pracowników urzędów gmin i urzędów stanu cywilnego do wdro-żenia aplikacji ZMOKU, za pomocą której będą oni realizować zadania z zakresu ewidencji ludności czy aktów stanu cywilnego. Marcin Łukasiewicz, kierownik projektu pl.ID w CPI, tłumaczył zalety tego rozwiązania – Wdrożenie

ZMOKU ułatwi komunikację obywatela z urzędem. Sprawniejsza będzie również wymiana informacji między jednostka-mi administracji publicznej. To znaczny krok na przód w porównaniu z obecną sytuacją – funkcjonujących niezależnie i pozbawionych przepływu informacji pomiędzy sobą systemów rejestrów państwowych (ewidencji ludności, do-wodów osobistych oraz Urzędu Stanu Cywilnego). Po wdrożeniu ZMOKU re-jestry zostaną zintegrowane, a komu-nikacja z rejestrem centralnym będzie odbywać się bez pośrednictwa urzędów szczebla wojewódzkiego.

Prowadzący spotkania specjaliści z Centrum Projektów Informatycznych

oraz reprezentanci Departamentu Spraw Obywatelskich dawnego MSWiA obja-śniali pracownikom urzędów jak odpo-wiednio przygotować się na wdrożenie ZMOKU. Podzielili oni zakres niezbędnych działań według dwóch kategorii: orga-nizacyjnej i technicznej.

Gminy powinny wyznaczyć w trakcie wdrożenia informatyka, który udostęp-ni niezbędną infrastrukturę przedsta-wicielom firmy realizującej wdrożenie. W kwestiach organizacyjnych ważne jest aby zadbać o obecność osób zgłoszo-nych do przeszkolenia z aplikacji ZMO-KU i  przygotować salę na szkolenie itp. – mówił na konferencjach Paweł Kozub z zespołu wdrożeniowego CPI. Z kolei od strony technicznej trzeba pamiętać o skonfigurowaniu na sta-nowiskach pracy, zgodnie z zalecenia-mi (informacje dostępne są na stronie www.mojdowod.pl) stacji roboczych czy zapewnieniu połączenia pomiędzy stacjami roboczymi, a serwerem poprzez sieć LAN – dodawał Paweł Kozub.

Przedstawiciele CPI zwracali uwagę urzędom, aby przygotowały one otrzy-mane w trakcie wdrożenia komputery na docelowych stanowiskach pracy, zapewniły odpowiednią liczbę gniazd elektrycznych i sieciowych do podłączenia komputera oraz urządzeń peryferyjnych (drukarka, skaner).

Podczas spotkań omawiane były ponadto poszczególne etapy instalacji  aplikacji. Adam  Kozanka-Piątkow-ski z zespołu wdrożeniowego CPI wy-jaśniał dlaczego istotne jest wypełnienie przez urzędy gmin ankiety jeszcze przed rozpoczęciem wdrożenia aplikacji – Uzu-pełnienie ankiety dostępnej na stronie www.mojdowod.pl w dziale Baza infor-macji o wdrożeniach systemu ZMOKU jest warunkiem instalacji aplikacji ZMOKU. Informacje przekazane w ankiecie będą potrzebne Wykonawcy działającego na zlecenie CPI do poprawnego przepro-wadzenia wdrożenia.

Na ich podstawie nawiąże on bezpo-średni kontakt z Państwem, aby uzgodnić indywidualny termin przeprowadzenia szkoleń oraz wdrożenia aplikacji.

Na konferencjach, przedstawiciele Centrum Projektów Informatycznych zaprezentowali również stan realizacji projektu pl.ID – polska ID karta, w ra-mach którego realizowane jest wdrożenie oraz pozostałe projekty prowadzonych przez CPI. Przedstawiono m. in. projekt ePUAP2 – mający na celu rozbudowę funkcjonalności elektronicznej Platfor-my Usług Administracji Publicznej, OST 112 – sieć telekomunikacyjną dla służb ratowniczych, czy SIPR – System Infor-matyczny Powiadamiania Ratunkowego.

Oprócz prowadzących spotkanie do dyspozycji gmin byli również – poprzez video telemost – pozostali eksperci z CPI, którzy odpowiadali na pytania uczest-ników.

Jestem przekonany, że aplikacja Zin-tegrowany Moduł Obsługi Końcowego Użytkownika przyniesie korzyści zarówno obywatelom, jak i pracownikom urzę-dów. Aby zrealizować ten cel, nie wy-starczy jednak tylko sprawna realizacja wdrożenia, kluczowym czynnikiem sukce-su będzie także zaangażowanie urzędów i osób. Gminy powinny mieć na uwadze fakt, że odpowiadają za przygotowanie lokalnej infrastruktury teleinformatycznej, niezbędnej do prawidłowego przeprowa-dzenia wdrożenia ZMOKU – podsumował Paweł Kozub.

Zachęcamy do regularnych odwie-dzin stron:•  www.mojdowod.pl;•  www.cpi.gov.pl.Pod tymi adresami znajdą Państwo in-formacje dotyczące wdrożenia aplikacji ZMOKU, w tym szczegóły techniczne, aktualności dotyczące np. organizowa-nych spotkań, forum oraz dział pytania i odpowiedzi. Zachęcamy do wymiany wiedzy, zadawania pytań i dzielenia się swoimi doświadczeniami. n

Ich celem w głównej mierze, jest wymiana doświadczeń związanych z  funkcjonowaniem systemu powia-damiania ratunkowego w państwach starego kontynentu. Dzięki współpracy polskich władz oraz przedstawicieli sto-warzyszenia EENA druga, w tym roku, konferencja Roundtable on 112 miała miejsce 18 listopada br. w Krakowie. Ze względu na wagę poruszanych kwestii i jej międzynarodowy charakter, konferen-cja została wpisana w kalendarz spotkań organizowanych w ramach polskiego przewodnictwa w Radzie UE.

Podczas konferencji omawiano mo-dele organizacyjne służb powołanych do niesienia pomocy w nagłych przy-padkach, w kontekście przygotowań do Mistrzostw Europy w piłce nożnej Euro 2012. Stąd też, oprócz strony polskiej, w konferencji wzięli udział goście z Ukra-iny, współgospodarza przyszłorocznych mistrzostw.

Swoimi doświadczeniami przy orga-nizacji imprez masowych podzielili się przedstawiciele m.in. Niemiec, Litwy, Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.

W pierwszej części konferencji przed-

stawiciele CPI zaprezentowali model organizacyjny powiadamiania ratunko-wego w Polsce oraz projekty realizowane przez Centrum służące sprawnej obsłu-dze numeru alarmowego 112 tj. SIPR - System Informatyczny Powiadamiania Ratunkowego oraz OST 112 Ogólnopol-ska Sieć Teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112. Jak podkreślał Krzysztof Pawłowski, Kie-rownik Wydziału Planowania i Organi-zacji w CPI - przewodniczący pierwszej części konferencji „Numer alarmowy w Polsce funkcjonuje, wywołania na

112 są już obsługiwane, a wdrażane nowoczesne systemy teleinformatycz-ne mają służyć usprawnieniu działania i  współpracy służb ratunkowych oraz skróceniu czasu reakcji od zdarzenia do momentu interwencji i udzielenia pomocy.” Dariusz Zakrzewski – kie-rownik projektu SIPR zwrócił uwagę, że prawdziwym wyzwaniem SIPR nie są rozwiązania teleinformatyczne, ale in-nowacje procesowe, związane z nowym modelem przyjmowania zgłoszeń alar-mowych i organizacji służb ratowniczych. Wdrożenie rozwiązań IT oferowanych przez projekt skróci nie tylko czas reakcji na wywołanie alarmowe, ale również podniesie efektywność wykorzystania zasobów Państwowego Ratownictwa Medycznego, Straży Pożarnej i Policji.

W tym samym panelu Rostyslav Vali-khnovskyi z Ministerstwa Sytuacji Nadzwy-czajnych Ukrainy przedstawił rozwiązania w zakresie systemu powiadamiania ratunko-wego, wdrażane przez władze swojego kra-ju w ramach przygotowań do EURO 2012.

W drugiej części spotkania poznaliśmy doświadczenia organizatorów takich imprez sportowych i społecznych jak:

• Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2006 w Berlinie,

• Mistrzostw Europy w Koszykówce 2011 na Litwie,

•  przygotowania londyńskiego pogotowia do Igrzysk Olimpijskich w 2012 roku,

•  Światowych Dni Młodzieży 2011 w Madrycie.

Podsumowując spotkanie dr Zbigniew Olejniczak, Dyrektor Centrum Projektów Informatycznych podkreślił wysoki poziom merytoryczny spotkania, a także podzięko-wał zagranicznym gościom za prezentację rozwiązań w zakresie powiadamiania ra-tunkowego w innych krajach. Powiedział, że dzięki takim spotkaniom i tematyce na nich poruszanej, poszerzamy naszą wiedzę służącą temu, co najważniejsze – ratowaniu ludzkiego życia i mienia.

Organizatorem konferencji było Centrum Projektów Informatycznych oraz dawne MSWiA.

Zapraszamy na naszą stronę internetową www.cpi.gov.pl, gdzie w dziale „Kon-ferencje” znajdziecie państwo zdjęcia, film oraz prezentacje z  konferencji Roundtable on 112. n

Urzędy lepiej przygotowane do obsługi ewidencji ludnościJak gminy powinny przygotować się do wdrożenia ZMOKU? Jak będzie przebiegał proces instalacji systemu i szkoleń z jego obsługi? Do czego będą służyć poszczególne moduły aplikacji ZMOKU? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań związanych z wdrożeniem Zintegrowanego Modułu Obsługi Końcowego Użytkownika (ZMOKU) przedstawiciele gmin z całej Polski mogli usłyszeć podczas zakończonego właśnie II. cyklu konferencji informacyjnych ZMOKU.

Roundtable on 112 to cykliczne spotkania, których inicjatorem jest Europejskie Stowarzyszenie Numeru Alarmowego 112 - EENA (European Emergency Number Association). Spotkania odbywają się dwa razy w roku w różnych miejscach w Europie.

Międzynarodowa rozmowa o numerze 112

Fot. CPI

Fot.

CPI

7

Przygotowane materiały promocyjne obejmują system identyfikacji wizualnej profilu zaufanego, w tym logotyp oraz wytyczne do tworzenia reklam praso-wych, internetowych, stylebook, księgę znaku, standy na ulotki oraz sposoby oznakowania urzędów, a także opraco-wanie graficzne materiałów dla mediów i propozycje szablonów dokumentów i prezentacji.

W ramach prac nad tworzeniem materiałów wizerunkowych profilu, przygotowano także bannery reklamo-we na potrzeby promocji w internecie

oraz pięć filmów instruktażowych dla użytkowników elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP) i jej funkcjonalności.

Opracowane materiały posłużą do uspójnienia wizerunku profilu zaufanego, jako bezpłatnej alternatywy dla podpisu elektronicznego.

Nowy wizerunek profilu zwiększy jego rozpoznawalność, zachęcając do skorzy-stania z tego narzędzia potwierdzania własnej tożsamości w elektronicznych kanałach komunikacji z administracją publiczną, a przez to realizację usług

udostępnianych na ePUAP przez inter-net. Przygotowana spójna wizja profilu zaufanego wpłynie pozytywnie na popu-laryzację usług w zakresie e-Administracji.

Oprócz materiałów z  zakresu identyfikacji wizualnej oraz reklam, przygotowano także filmy instruktażowe, które stanowią kolejny ważny element komunikacji w ramach projektu ePUAP. Animowane prezentacje prowadzą użytkownika profilu zaufanego oraz platformy ePUAP przez kolejne etapy procesów realizowanych na pośrednictwem elektronicznej Platformy

Usług Administracji Publicznej.Dzięki opracowanym materiałom,

użytkownik może zobaczyć jak wyglą-dają procesy w zakresie:•  zakładania konta użytkownika ePUAP,

•  wnioskowania o założenie profilu zaufanego,

•  podpisywania dokumentu profilem zaufanym,

•  potwierdzania profilu zaufanego przez pracownika punktu potwierdzającego,

•  nadawania uprawnień do potwier-

dzania profilu przez administratora punktu potwierdzającego pracowni-kowi punktu potwierdzającemu.

Filmy instruktażowe dla obywateli do-stępne są na stronie:www.epuap.gov.pl w zakładce Pomoc (Strona główna » Pomoc » Obywatele » Filmy instruktażowe), a dla pracowników punktów potwierdzających - w zakładce Informacje dla PP (Strona główna » Profil zaufany » Informacje dla PP).

Stamtąd można również pobrać m.in. wytyczne oznakowania punktów po-twierdzających. n

Profil zaufany wzmocni swój wizerunekMateriały prasowe, projekty reklam, banery, filmy instruktażowe, standy, logotyp – to tylko niektóre z elementów nowego systemu identyfikacji wizualnej profilu zaufanego. Opracowane materiały, pozwolą na budowanie spójnego wizerunku tej bezpłatnej formy podpisu elektronicznego wśród jej beneficjentów - obywateli, przedsiębiorców oraz podmiotów administracji publicznej.

W związku z podziałem MSWiA na dwa resorty: Ministerstwo Spraw Wewnętrz-nych oraz Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji z dniem 18 listopada 2011 r. Centrum Projektów Informatycznych prze-szło pod nadzór Ministra AiC.

Zmianie uległa nazwa jednostki. Do-tychczasowa nazwa: „Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji” została zmieniona na: „Centrum Projektów In-formatycznych”.

CPI pozostaje jednostką budżetową, utworzoną na mocy zarządzenia Nr 11 Ministra Spraw Wewnętrznych i Admini-stracji z dnia 21 stycznia 2008 r. w sprawie utworzenia państwowej jednostki budżeto-wej — Centrum Projektów Informatycznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Admi-nistracji (Dz. Urz. Min. Spraw Wew. i Ad. Nr 4, poz. 12, z późn. zm.), funkcjonującą odtąd pod nową nazwą. n

Blisko 6 000 zarejestrowanych użyt-kowników, ponad 4 000 odebranych decyzji o przyjęciu na studia i  35 000 zł oszczędności (sam tylko papier, tonery, opłata pocztowa itp.) – to tylko nie-które z efektów funkcjonowania usługi elektronicznego sposobu doręczania pism udostępnionej po raz pierwszy w Polsce przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.

Uczelnie wyższe, zrzeszone w Między-uniwersyteckim Centrum Informatyzacji, zachęcone sukcesem Uniwersytetu Ja-giellońskiego, zdecydowały o integracji swoich system informatycznych (USOS - Uniwersytecki System Obsługi Studiów i  IRK – Internetowej Rekrutacji Kandy-datów) z platformą ePUAP. Pozwoli to studentom, którzy dotąd musieli odbie-rać pisma przesłane pocztą tradycyjną lub składać dokumenty osobiście, na realizację tych czynności elektronicznie, korzystając z platformy ePUAP.

Co zyskuje student? Poza  oczywisty-mi korzyściami w postaci oszczędności czasu i pieniędzy, związanych z samym procesem wysyłania i odbierania trady-cyjnej korespondencji z uczelnią, student

posługując się profilem zaufanym zyskuje możliwość załatwiania spraw urzędo-wych przez internet, jak np. założenie działalności gospodarczej czy dopisanie do spisu wyborców – zachęca do ePUAP--u Igor Bednarski, kierownik projektu ePUAP2 w CPI.

Funkcjonalność elektronicznego spo-sobu doręczania pism jest udostępniana za pośrednictwem platformy ePUAP - www.epuap.gov.pl. Korzystać z niej może każda uczelnia, która ma aktywne konto na ePUAP, ma status Instytucji Publicznej i skonfigurowałą elektroniczną skrzynkę podawczą (ESP).

Z kolei kandydaci na studia, aby w praktyce poznać zalety tego rozwią-zania, oprócz konta na ePUAP muszą złożyć wniosek o bezpłatny profil za-ufany – do podpisywania dokumen-tów elektronicznych (jeśli nie posiadają bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą certyfikatu kwalifikowanego).

Konieczna będzie również rejestracja w uczelnianym systemie elektronicznej rejestracji kandydatów oraz wypełnienie elektronicznego formularza. n

W styczniu 2012 r. w ramach platformy ePUAP udostępniono system elektronicz-nej publikacji aktów prawnych. Niecały miesiąc od uruchomienia systemu z tej formy dostępu do Dziennika Ustaw oraz Monitora Polskiego skorzystało ponad 176 tys. obywateli i instytucji.

Dostęp do aktów prawnych przez in-ternet to nie tylko sprawny dostęp oraz łatwość wykorzystania – 7 dni w tygo-dniu 24/h, to również korzyści dla budżetu państwa.

W 2011 r. Rządowe Centrum Legislacji wydawało Dziennik Ustaw, w nakładzie 6 550 egzemplarzy oraz Monitor Polski, w nakładzie 5 250 egzemplarzy. Koszt rocznej prenumeraty, to odpowiednio DU – 1 620 zł, oraz MP – 530 zł. Wraz z wpro-wadzeniem bezpłatnego elektronicznego Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego te pozycje zniknęły ze sprzedaży. W 2011 r. koszt rocznej prenumeraty kompletu tych druków wynosił w sumie 2 150 zł.

Spore oszczędności można zauważyć analizując szacowaną liczbę odbiorców, m.in.: urzędy gmin, starostwa, urzędy marszałkowskie, urzędy wojewódzkie, ministerstwa, czyli łącznie ok. 2 843 jed-nostek, które kupowały wersje papierowe aktów prawnych. Publikacja DU oraz MP w wersji elektronicznej, a co za tym idzie dostęp do aktów dla wszystkich odbiorców za pośrednictwem internetu, to roczne korzyści rzędu 6,1 mln zł, przy założeniu, że każdy podmiot prenumeruje po jednym egzemplarzu MP i DU.

Koszt budowy systemu informatycznego dla Rządowego Centrum Legislacji wyniósł 1 905 897,68 zł. Biorąc pod uwagę koszt rocznej prenumeraty papierowych wersji DU i MP, wskazuje iż koszt inwestycji zwróci się już po niecałych 4 miesiącach od uru-chomienia publikatora aktów prawnych.

Poniżej przekazujemy listę 5 najczę-ściej pobieranych aktów prawnych (dane z 26 stycznia 2012 r.):

1. Rozporządzenie MSW z dnia 19 grudnia 2011 r. w sprawie wa-

runków otrzymywania przez policjan-ta dodatkowego wynagrodzenia za wykonywanie zleconych zdań wykra-czających poza obowiązki służbowe.

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2011 r. ws recept lekarskich.

3. Rozporządzenie Ministra Rolnic-twa i Rozwoju Wsi z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie wzoru wniosku

o zwrot podatku akcyzowego za-wartego w cenie oleju napędowe-go wykorzystywanego do produkcji rolnej.

4. Rozporządzenie Ministra Go-spodarki z dnia 12 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie metod badania jakości gazu skroplo-nego (LPG).

5. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego środkowoeuropejskie-go w latach 2012-2016. n

Popularność wśród kandydatów na studia, udostępnionego przez Uniwersytet Jagielloński, elektronicznego sposobu doręczania pism poprzez ePUAP zainteresowała inne uczelnie w kraju tą usługą. Na zorganizowanym przez Międzyuniwersyteckie Centrum Informatyzacji spotkaniu, uczelnie wyższe zrzeszone w tej organizacji podjęły decyzję o integracji systemów Internetowej Rekrutacji Kandydatów na studia z platformą ePUAP w celu wykorzystania profilu zaufanego do potwierdzenia tożsamości kandydata na studia.

Na uczelnię przez ePUAP?

CPI pod MAC

SPROSTOWANIE:W Biuletynie informacyjnym CPI nr 1/2011 (1) w artykule pt. „Prezydencja z CPI MSWiA”, na str. 2, w zdaniu: „AP. Na początku zaznaczę, że

wykonawcą systemu akredytacji jest firma IT Expert.” zamieszczono błędną informację. Firma IT Expert odpowiadała za inną część projektu, a miano-wicie za: „Zapewnienie infrastruktury informatyczno-telekomunikacyjnej do przygotowania i obsługi Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r.”. Cytowany fragment powinien brzmieć: „AP. Na początku zaznaczę, że wykonawcą systemu akredytacji jest firma WASKO.” Za pomyłkę przepraszamy zainteresowanych.

Akty prawne w sieci

Strona główna www.dziennikustaw.gov.pl

egzemplarz bezpłatny

8

1 27 28 29

2 30

3 4 54

31 32 5 33

6 1

34 2

35 36 13

7 3

8 9 10

37 10 38 4

39

5

40

11 12 41 11

42

13 14 7

15 43 6

27

16 17 44 45 46

14

18 47

19 48 12

20 49 8

21

50

22 51 52 53

23 24

25 26 9

KrzyżówkaPOZIOMO

1. Żołnierz AK, współzałożyciel Tajnej Armii Polskiej, ps. „Witold”, „Druh”. 2. Identyfikator użytkownika.3. Sieciowy system plików. 4. Dokument XML, poświadczenie złożenia dokumentu na podany adres. 5. Skrót nazwy uboższego krewnego piłkarskiej Ligi Mistrzów. 6. Dzięki niej użytkownicy mogą mieć dostęp do usług świadczonych w różnych sieciach teleinformatycznych. 7. Jeden z rejestrów centralnych. 8. Postać z mitologii greckiej, król Itaki. 9. Otwarty standard cyfrowej radiotelefonicznej łączności dyspozytor-skiej. 10. Protokół komunikacyjny poczty elektronicznej. 11. Technologia cyfrowa umożliwiająca rozmowy przez Internet. 12. Np. Windows 7. 13. Ustanawia normy we wszystkich dziedzinach naszego codziennego życia. 14. Inaczej teleinformatyka. 15. Może być trusted, soft albo cloud. 16. Skrót nazwy nowej meta-dyscypliny związanej z tworzeniem i przechowywaniem informacji w postaci cyfrowej. 17. Jedna z publikacji na temat ePUAP – „ePUAP w ...”. 18. Młodsza siostra sp. z o.o. 19. Jeden z największych na świecie nadawców radio-wo-telewizyjnych. 20. Grupa połączonych i współpracujących ze sobą jednostek komputerowych. 21. Jeden z odbiorców projektu SIPR. 22. Np. wzorów dokumentów na ePUAP. Jedna z funkcji platformy ePUAP. 23. Słynna liczba. 24. Karta, która pełni funkcję klucza dostępowego do sieci komórkowej. 25. Jeden z systemów rejestracji kandydatów na studia. 26. Odpowiednik warszawskiego ZTM w Poznaniu. 27. Rodzaj kabla sygnałowego, który jest zbudowany z jednej lub więcej par skręconych ze sobą przewodów miedzianych

PIONOWO27. Proces racjonalnego wykorzystania danych systemów informatycznych w możliwie największym zakresie przez inne systemy informatyczne. 28. Repozytorium Wzorów Dokumentów na platformie ePUAP. 29. Dawniej posiadłość ziemska. 30. Stolica nad fiordem. 31. Także za ich pomocą będziemy mieli dostęp do eUsług. 32. Rejestr urzędowy podziału terytorialnego kraju prowadzony przez GUS. 33. Rozliczenie podatku przez internet. 34. Ka-nał informacji w formie nagłówków wiadomości i nowości. 35. Rejestr aktów stanu cywilnego. 36. Steve od iPhone’a. 37. Był nim Seneka. 38. Nazwa koncepcji projektu tworzącego operatora rządowych i samorządo-wych sieci telekomunikacyjnych. 39. Gospodarz konferencji nt. eAdministracji zorganizowanej przez Polskę w ramach prezydencji. 40. Pierwsza polska fabryka, produkująca odbiorniki radiowe w okresie po II wojnie światowej. 41. OCSŁ- ... 42. Twój identyfikator w internecie. 43. W tym urzędzie możemy uzyskać np. odpis aktu urodzenia. 44. Ostatnia deska ratunku dla informatyka. 45. Największe odbywają się w Poznaniu. 46. Śro-dek komunikacji elektronicznej, który służy przekazywaniu informacji w formie elektronicznej do podmiotu publicznego. 47. System monitorowania i zarządzania siecią. 48. ...box 49. Instytucja rozpoznawania odwołań wnoszonych w toku postępowań o udzielenie zamówień publicznych. 50. System zarządzania treścią stron internetowych. 51. Można tam zaufać swój profil. 52. Bez niego nie byłoby przetargu. 53. Jeden z producentów popularnych smartfonów. 54. System informatyczny służący do zarządzania tokiem studiów w szkole wyższej.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

PODPISZ SIĘ PROFILEM ZAUFANYM

Wejdź na: www.epuap.gov.pl

Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy...

A

Prezydencja polska w Radzie Unii Europejskiej – fakty

Prezydencja polska w Radzie Unii Europejskiej – wnioski

W niecały miesiąc po polskiej prezydencji wniosek jest jeden – Polska wypełniła swoje obowiązki z pełnym sukcesem, zarówno pod kątem merytorycznym jak i organizacyjnym.

W tym miejscu należy również przy-pomnieć podstawowe informacje do-tyczące sprawowania przewodnictwa w Radzie UE. Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej to rotacyjne przewodnictwo w UE pełnione kolejno przez Państwa Członkowskie, przez sześć miesięcy. Polska sprawowała przewodnictwo w Radzie UE w okresie lipiec - grudzień 2011 roku i jest czwartym z „nowych” państw członkow-skich Unii Europejskiej, które sprawowało to stanowisko (po Słowenii, Czechach i Węgrzech).

Polska jest pierwszym państwem obejmującym prezydencję w  trio: Polska – Dania – Cypr. Od stycznia 2012  r. przewodnictwo w Radzie UE objęła Dania.

Podstawowe zadania prezydencji to:• przewodniczenie pracom Rady UE

oraz jej grup i komitetów roboczych,• reprezentowanie Rady wobec innych

instytucji Unii Europejskiej,• reprezentowanie UE w stosunkach

międzynarodowych (wobec państw trzecich i organizacji międzynarodowych).

To ogromne przedsięwzięcie zostało do-brze przyjęte i ocenione przez instytucje UE oraz Państwa Członkowskie. Polsce udało się zrealizować swój program i odnieść wiele sukcesów. Przewodnic-two w Radzie UE dało nam szansę na modernizację administracji, zacieśnienie współpracy pomiędzy ministerstwami, urzędami, placówkami dyplomatycznymi, parlamentem oraz samorządami lokalny-mi. Sprostaliśmy wielkiemu wyzwaniu organizacyjnemu, logistycznemu oraz promocyjnemu. Dążyliśmy do tego by stać się liderem w trio.

W pełni wykorzystaliśmy szansę i umocniliśmy dobry wizerunek nasze-go kraju w Unii Europejskiej oraz wśród obywateli. Przybliżyliśmy temat Unii Eu-ropejskiej Polakom, dzięki przygotowaniu spójnej strategii komunikacyjnej. Udało nam się zbudować, wśród społeczeń-stwa polskiego, poczucie dumy z prze-wodnictwa w Radzie UE oraz poczucia odpowiedzialności, jaka spoczywa na Polsce związanego z przewodnictwem w instytucji unijnej, mającej ogromny wpływ na losy Europy. Pokazaliśmy, że mamy bezpośredni wpływ na losy państw unii europejskiej.

Dynamicznie realizowaliśmy priorytety na forum europejskim. Mieliśmy konkretny wpływ na decyzje podejmowane w Unii Europejskiej. W oczach innych państw

członkowskich staliśmy się równym part-nerem do rozmów o przyszłości Europy. Spotkania organizowane w kraju przyczy-niły się do pozytywnej promocji polskich miast, zwyczajów i kultury polskiej.

Każda komórka organizacyjna admini-stracji rządowej zaangażowana w polską prezydencję, już rok przed jej rozpoczę-ciem miała wyznaczone cele, kadry oraz zasoby na realizację zadań związanych przewodnictwem Polski w Radzie UE.

Rola CPI w sprawowaniu przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej

Centrum Projektów Informatycznych brało aktywny udział w dwóch różnych, ale bardzo istotnych, sferach związanych z przygotowaniem do prezydencji oraz sprawowaniem prezydencji.

Wypełnialiśmy nasze obowiązki za-równo wdrażając systemy wspomagające organizację posiedzeń ministerialnych w kraju, jak również przewodnicząc gru-pom roboczym Rady UE zajmującym się tematyką SIS i VIS. Za przewodnictwo grupom roboczym Rady UE związanych z tematyką Schengen (SIS i VIS) odpo-wiedzialny był Wydział Projektów Europejskich CPI. WPE CPI zajmuje się obsługą Pełnomocnika Rządu do spraw przygotowania organów administracji

państwowej do udziału w Systemie In-formacyjnym Schengen (SIS) oraz Wizowym Systemie Informacyj-nym (VIS).

Każdy z wymienionych powyżej pro-jektów wymagał ogromnego zaangażo-wania, realizacji nowych obowiązków, podniesienia kwalifikacji.

Tak naprawdę swoją pracę i przy-gotowania do objęcia przewodnictwa rozpoczęliśmy już na rok przed 1 lipca 2011 r. W tym czasie gromadziliśmy wiedzę i doświadczenie.

Bardzo przydatnym elementem w tym procesie były rozmowy w państwami, któ-re już zakończyły swoje przewodnictwo, aktywne przyglądanie się pracy Węgrów, sprawujących przewodnictwo przed Pol-ską, udział w specjalistycznych szkoleniach przygotowanych przez ekspertów, m.in. ze Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE.

Na pół roku przed rozpoczęciem pre-zydencji mieliśmy wszelkie niezbędne narzędzia do organizacji trzech posiedzeń w kraju oraz odpowiednie przygotowanie merytoryczne do objęcia przewodnictwa grup roboczych.

SIS to system, którego uruchomienie umożliwiło zniesienie kontroli na grani-cach. Obecnie przygotowana jest druga wersja systemu – SISII.

VIS to system do wymiany informacji o osobach starających się o wizę i wydanych wizach między państwami tworzącymi strefę Schengen, które zniosły kontrole na granicach wewnętrznych i zapewniają swobodę przepływu osób. System VIS został uruchomiony podczas polskiej prezydencji – 11 października 2011 roku.

Przedstawiciele CPI objęli stanowiska przewodniczących, zastępców prze-wodniczących grup roboczych oraz

stanowiska ekspertów merytorycznych i organizacyjnych. W zakresie każdej grupy na początku przygotowane były priorytety, które sukcesywnie w czasie przewodnictwa były realizowane.

W zakresie prac nad projektem VIS prezydencja przedstawiła następujące priorytety:• zakończenie procesu notyfikacji na

podstawie Art. 48 (1) (c) i Art. 47 (3) Rozporządzenia VIS, przez Państwa Członkowskie,

• uruchomienie systemu VIS – 11 października 2011r.,

• analiza przeglądu państw w drugim i trzecim regionie połączona z analizą wdrożenia VIS w pierwszym regionie,

• harmonogram wdrożenia VIS w poszczególnych regionach.

W zakresie prac nad projektem SIS prezydencja przedstawiła następujące priorytety:• wdrożenie nowej wersji systemu

SIS1 (SIS1+R2) – zrealizowano 30.11.2011r.,

• przygotowanie do migracji do nowej sieci w SIS1,

• rozwiązanie problemu z podłączeniem Europol’u i Eurojust’u do SIS - od 30.11 te instytucje są ponownie podłączone do SIS1,

• przygotowanie SISII do krytycznego testu, który będzie przeprowadzony w przyszłym roku i zadecyduje o losach projektu SISII.

Przed każdym posiedzeniem prowadzo-nej grupy przygotowywane były przez zespół WPE CPI dodatkowe dokumenty, analizy, rekomendacje oraz propozycje rozwiązania kwestii spornych. Podczas

posiedzeń przewodniczący prezentował punkty agendy, uwzględniał zdania i opi-nie państw członkowskich oraz Komisji Europejskiej, starał się doprowadzić do wspólnego stanowiska w sprawach do-tyczących kwestii SIS i VIS. Wszystkie z wymienionych powyżej priory-tetów zostały zrealizowane. Należy również dodać, że podczas tego okresu pojawiło się wiele spraw dodatkowych, wymagających naszego zaangażowania. Pomagaliśmy oraz doradzaliśmy prze-wodniczącym innych grup roboczych prowadzących tematy powiązane z SIS i VIS. Dzięki temu udało nam się zacieśnić współpracę w innymi departamentami i ministerstwami. Naszą wiedzę i do-świadczenie wykorzystaliśmy występując również jako eksperci podczas posiedzeń innych grup.

WPE CPI w ramach prowadzonych grup roboczych zorganizowało również trzy posiedzenia w kraju: dwa w Warsza-wie oraz jedno w Krakowie. W sumie zostało zaproszonych około 200. gości z państw członkowskich oraz instytucji unijnych. WPE CPI odpowiedzialne było za przygotowanie spotkań w Polsce, zarówno od strony merytorycznej jak i  logistycznej. W ramach wizyt starali-śmy się przybliżyć uczestnikom polskie zwyczaje, kulturę, zrobić jak najlepszą promocję każdego regionu, w którym odbyło się posiedzenie. Dbaliśmy o bez-pieczeństwo oraz wygodę uczestników. O naszym perfekcyjnym przygotowa-niu mogą świadczyć liczne podzięko-wania i gratulacje płynące w całej Unii Europejskiej.

Podsumowanie

Przewodnictwo wiąże się głównie z usta-laniem wspólnego kierunku działań dla wszystkich państw członkowskich UE oraz przełożeniu tego kierunku na kon-kretne akty prawne. Należy pamiętać, że ustalenie wspólnego stanowiska dla tak wielu państw oraz instytucji unijnych to trudne zadanie. Dlatego oprócz organizo-wanych oficjalnych posiedzeń i spotkań, których WPE CPI zorganizowało ponad 50, uczestniczyliśmy oraz inicjowaliśmy również dziesiątki spotkań nieformalnych. Nasze zaangażowanie, umiejętności ar-gumentowania oraz strategiczne podej-ście spowodowało, że w wielu kwestiach osiągnęliśmy konsensus akceptowany przez wszystkie strony.

Dzięki naszym umiejętnościom ne-gocjacyjnym i przywódczym uzyskali-śmy silną pozycję wśród innych państw członkowskich, co wykorzystamy podczas dalszej pracy w zakresie prowadzonych projektów. Udział w przedsięwzięciu ja-kim jest prezydencja przekłada się na naszą dalszą pracę. Pracownicy WPE CPI zdobyli niezwykle istotne doświad-czenia w pracy w środowisku między-narodowym, co w dzisiejszych czasach jest jednym z podstawowych czynników sukcesu przy realizacji wielkoskalowych projektów IT.

Katarzyna Koszalska, ZastępcaKierownika Wydziału Projektów

Europejskich w CPI

184 dni trwała polska prezydencja.

W 2008 roku rozpoczęły się przygotowania do polskiej prezydencji.

1200 urzędników Korpusu prezydencji zostało specjalnie przeszkolonych do pełnienia swoich funkcji.

350 spotkań na szczeblu ministerialnym i eksperckim zostało zorganizowanych w Polsce, w ramach przewodnictwa.

Ponad 250 grup roboczych było prowadzonych przez przedstawicieli prezydencji polskiej.

30 000 delegatów odwiedziło nasz kraj podczas prezydencji.

15 500 miejsc hotelowych zarezerwowano na potrzeby organizacji spotkań.

1000 projektów artystycznych zostało zrealizowanych w ramach programu kulturalnego prezydencji w Polsce.

400 wydarzeń kulturalnych zostało zorganizowanych w ramach programu kulturalnego prezydencji za granicą.

5 miast pełniło rolę centrów spotkań polskiej prezydencji (Sopot, Wrocław, Kraków, Poznań, Warszawa).

31 000 fanów posiada polska prezydencja w serwisie facebook.com.

Fot. Bartłomiej Sawka / CINEFOTO.PL

Fot.

E. S

zcze

pańk

a

Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy...

B

Historia controllingu

W końcu XIX wieku, w Stanach Zjedno-czonych, rodzi się idea controllingu. Po raz pierwszy w przedsiębiorstwie stworzone zostało stanowisko kontrolera, jako pra-cownika wspierającego kadrę kierowniczą w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Intensywny rozwój controllingu nastą-pił w latach 30. XX wieku wówczas, gdy trudne warunki rynkowe spowodowane wielkim światowym kryzysem gospodar-czy, wymusiły powołanie w jednostkach komórki organizacyjnej zajmującej się kontrolą prowadzonej działalności.

Po II wojnie światowej controlling, jako system zarządzania, stał się bardzo po-pularny w Niemczech, Szwajcarii i Francji.

W czasie, gdy w Niemczech system controllingu był już mocno zaawan-sowanym narzędziem zapewniającym racjonalność zarządzania organizacją, w Polsce pojawił się dopiero wraz z go-spodarką wolnorynkową na początku lat 90. i wzbudził ogromne zainteresowanie.

Definicja controllingu

Controlling nie posiada jednej stałej, ogól-nie przyjętej definicji. Jego ciągła ewolu-cja powoduje odmienność pojmowania zakresu, celów i zadań przedstawianych przez twórców.

Jednakże, do najbardziej znanych defi-nicji controllingu można zaliczyć poniższe:• Controlling to system informacji,

którego zadaniem jest wykrywanie na bieżąco wszystkich błędów w funkcjonowaniu instytucji, zaś jego dyrekcji i kadrze kierowniczej umożliwia stosunkowo szybkie podejmowanie decyzji i środków zaradczych - H.J. Vollmuthi

• Controlling to proces sterowania bezpośrednio zorientowany na wynik przedsiębiorstwa, realizowany przez planowanie, kontrolę i sprawozdawczość - R. Mann, E. Mayerii

• Controlling to doradzanie, koordynowanie, a także ujmowanie, urealnianie i urzeczywistnianie systemu wiedzy o przedsiębiorstwie, przygotowanie i oddanie do dyspozycji kadry kierowniczej metod, technik, instrumentów, modeli schematów interpretacyjnych oraz informacji zasilających planowanie, koordynowanie przebiegu realnych procesów społeczno – materialnych w ramach poszczególnych funkcji przedsiębiorstwa - H. Błochiii

• Controlling jest podsystemem w systemie kierowania przedsiębiorstwem, który koordynuje całokształt procesów planowania, dyspozycji i kontroli oraz przekazywania informacji, sterując tym samym działalnością organizacji pod kątem wyznaczonych celów - J. Goliszewskiiv

• Controlling jest systemem zarządzania nakierowanym na sterowanie działalnością jednostki z punktu widzenia określonych celów - E. Nowakv

• Controlling to permanentna kontrola osiągania celów poprzez ustalenie rzeczywiście uzyskiwanych rezultatów, a następnie porównanie ich z wielkościami zaplanowanymi -M. Sierpińska, B. Niedbałavi

Pomimo przyjęcia różnych założeń, po-wyższe definicje częściowo się przenika-ją i można powiedzieć, że traktowanie controllingu, jako systemu zarządzania jednostką i będącego jego narzędziem, jest ich wspólną osią.

W literaturze przedmiotu, poza wyżej przytoczonymi definicjami, można wy-różnić generalny podział na controlling strategiczny i operacyjny.

Controlling strategiczny wspiera kie-rownictwo w realizacji celów długookre-sowych, określonych w przyjętym przez przedsiębiorstwo planie strategicznym. w ramach ww. podsystemu podejmo-wane są wszystkie najważniejsze decyzje dot. przyszłej działalności instytucji oraz następuje stałe monitorowanie jej oto-czenia i wnętrza.

Controlling operacyjny nastawiony jest na osiąganie celów krótkotermino-wych, wspomaga dyrekcję w podejmo-waniu bieżących decyzji zarządczych, dostarcza odpowiednich analiz oraz uzupełnia controlling strategiczny.

Powyższe wskazuje, że controlling bez

względu na przyjętą formę, zorientowany jest na przyszłość. Aby system controllingu spełniał swoje zadanie, tj. usprawniał i wspierał zarządzanie instytucją, istotne jest opracowanie i wdrożenie strategii firmy, stworzenie narzędzi dostarczających kluczowych informacji o możliwościach dalszego rozwoju jednostki oraz określenie mierników realizacji przyjętych celów.

Rola i  umiejscowienie kontrolera w strukturze organizacji

Istotą roli kontrolera jest wdrożenie oraz późniejsze nadzorowanie i zarządzanie rozwiązaniami funkcjonalnymi, tworzą-cymi system controllingu w przedsię-biorstwie. W zależności od złożoności i stopnia skomplikowania systemu oraz przypisanych mu zadań, kontroler będzie miał odpowiednio różny zakres obowiąz-ków.

Do uniwersalnych zadań kontrolera można m. in. zaliczyć:• Planowanie działań

przedsiębiorstwa, w tym wsparcie przy opracowywaniu, koordynacji i realizacji planów krótko- i długoterminowych.

• Sprawozdawczość wewnętrzną, w tym przekazywanie informacji zarządczych kierownikom komórek organizacyjnych oraz interpretacja wyników finansowych.

• Raportowanie na zewnątrz organizacji, czyli tworzenie i przekazywanie informacji ekonomicznej o przedsiębiorstwie dla podmiotów zewnętrznych.

• Optymalizacja procesów, tj. nieprzerwane analizowanie zachodzących procesów w jednostce oraz proponowanie zleceń naprawczych.

• Ocena i doradztwo w realizacji funkcji kierowniczych.

• Przeprowadzanie analiz ekonomicznych przedsiębiorstwa z uwzględnieniem zmieniających się warunków rynkowych.

• Nieustanne monitorowanie osiąganych wskaźników założonych celów w instytucji oraz wyjaśnianie odchyleń, w stosunku do pożądanego poziomu.

Umiejscowienie kontrolera w strukturze organizacji może być różne oraz mieć indywidualny charakter, w zależności od funkcji jakie ma on pełnić. Obecnie istnieją dwie szkoły umiejscowienia osoby odpo-wiadającej za controlling. Pierwsza umiej-scawia kontrolera wysoko w hierarchii firmy – służbowa podległość pod główne kierownictwo, pozwalając tym samym na gromadzenie informacji i sygnałów nierozerwalnie związanych z kontrolą, i funkcjami decyzyjnymi, jednakże bez możliwości wydawania poleceń. Kontroler w tym wypadku pełni funkcję dorad-czą. Druga natomiast stawia kontrolera w hierarchii liniowej, na równi z innymi

kierownikami komórek organizacyjnych, umożliwiając tym samym wydawanie poleceń. To, gdzie w danej strukturze znajdzie się stanowisko ds. controllingu zależy od systemu organizacji instytucji, przyjętych reguł i decyzji dyrekcji oraz zakresu obowiązków kontrolera.

Czynniki wpływające na system con-trollingu w organizacji

Na specyfikę systemu controllingu w jed-nostce oraz sposób jego wdrożenia, mają wpływ różne czynniki wewnętrzne i ze-wnętrzne organizacji. Wymienione czynni-ki składają się odpowiednio na otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne jednostki.

Otoczenie wewnętrzne rozumiane jest jako warunki, zasady i siły istniejące wewnątrz organizacji. W otoczeniu we-wnętrznym możemy wyróżnić następujące zagadnienia, wpływające dominująco na wizerunek organizacji i jej konkuren-cyjność: zasady i praktyki zarządzania zasobami ludzkimi, kulturę organizacyjną, system komunikacji wewnętrznej, stoso-wany sposób zarządzania, czy przyjęte regulacje wewnętrzne.

Otoczenie zewnętrzne rozumiane jest, jako wszystko to, co wpływa na działanie organizacji. Czynniki zewnętrzne są nieza-leżne od instytucji. Otoczenie zewnętrzne może być zarówno źródłem sukcesów, jak i zagrożeń dla instytucji. To, jaki bę-dzie miało wpływ na organizację zależy w dużej mierze od niej samej. Dobrze wykorzystane otoczenie jest szansą na rozwój jednostki.

Spośród czynników zewnętrznych, wpływających na działalność i rozwój przedsiębiorstwa należy m. in. wymienić: regulacje prawno-polityczne, regulacje dot. finansów i ekonomii rynku, relacje z Interesariuszami, w tym: Klientami, Re-gulatorami i Konkurentami i inne.

Dobrze zidentyfikowane otoczenie wewnętrzne i zewnętrzne instytucji ma znaczący wpływ na system controllin-gu, a tym samym na rozwój jednostki - szeroko rozumiany, jako doskonalenie się organizacji. Od otoczenia w bardzo dużym stopniu zależy, czy jednostka bę-dzie miała możliwość rozwoju i realizacji wyznaczonych celów.

Bardzo ważne jest, aby system con-trolingu był elastyczny, możliwy do roz-budowy, czy dostosowania do nowych warunków. Profesjonalny system, to taki, który w zależności od tego, jak będą zmie-niały się czynniki zewnętrzne i wewnętrzne otoczenia jednostki, będzie ewaluował.

Ponadto, wdrażając system controlling w instytucji, należy uwzględnić obowią-zującą strategię firmy, określającą misję i wizję przedsiębiorstwa oraz sprecyzowa-ne cele krótko i długoterminowe.

Controlling w sektorze publicznym

System controllingu w przedsiębiorstwach różni się zasadniczo co do formy i zakresu

działalności jednostki, a także w zależno-ści od stosowanych narzędzi/instrumen-tów oraz uwarunkowań organizacyjnych i prawnych organizacji.

Cechą wspólną łączącą controlling w firmach komercyjnych jest fakt, iż con-trolling jest nowoczesnym narzędziem zarządzania, biorącym udział w: ustalaniu celów zarówno krótko, jak i długookre-sowych, planowaniu działań jednostek, nastawiony na monitoring realizacji dzia-łań strategicznych, m.in. w obszarze pro-dukcji, sprzedaży i marketingu.

Controlling w sektorze publicznym ma natomiast odmienny wydźwięk. My-śląc o controllingu w sferze publicznej należy mieć na uwadze, że jednostki budżetowe nie prowadzą działalności usługowej, zorientowanej na osiąganie zysku. W związku z powyższym, w ich przypadku nie można mówić o plano-waniu, budżetowaniu i monitorowaniu oraz efektywności w obszarach sprzedaży, marketingu i produkcji.

Jednostki sfery sektora finansów publicznych nastawione są na działa-nie w imieniu i na rzecz obywatela, co oznacza, że w tym wypadku controlling przyjmuje formę systemu zarządzania nieco inną, niż controlling zorientowany na maksymalizację zysku finansowego przy najniższych kosztach.

Controlling w sektorze publicznym zorientowany jest na realizację celów jednostki, planowanie działań oraz mo-nitorowanie stanu ich zaawansowania. Ponadto, nastawiony jest na badanie jakości procesów zachodzących wewnątrz organizacji oraz monitorowanie ich wskaź-ników i określanie przyczyn ich odchyleń od przyjętej normy, przy uwzględnieniu potrzeb obywateli i w oparciu o przyjętą strategię instytucji.

Mówiąc o narzędziach wspomagają-cych controlling warto wskazać Mission Oriented Scorecard (MOS), czyli metodę zarządzania strategią instytucji finansów publicznych.

W przeciwieństwie do szerokiego wa-chlarza instrumentów controllingu w sek-torze komercyjnym (analiza ABC, analiza SWOT, rachunek inwestycyjny, diagram przyczynowo-skutkowy, optymalizacja produkcji i sprzedaży, budżetowanie, statystyka matematyczna i zrównowa-żona kartę wyników (Balanced Scorecard) i in.) zorientowanych na wynik finansowy, czyli optymalizację zysku przy najniższych możliwych kosztach, MOS jest narzędziem nastawionym głównie na perspektywę interesariuszy i realizację celów wyzna-czonych w ww. obszarze.

MOS jest tworzona na podstawie misji i strategii instytucji, dlatego też bardzo ważne jest, aby uprzednio dokładnie zde-finiować otoczenie jednostki i wyznaczyć cele strategiczne i operacyjne organizacji. MOS wiąże misję organizacji z celami dla poszczególnych perspektyw i określa pożądane poziomy wskaźników ustalone dla tych celów.

Mission Oriented Scorecard wspo-maga funkcje zarządcze i  kontrolne w jednostce oraz służy komunikowaniu strategii zarówno wśród pracowników, jak i podmiotów zewnętrznych. Pozwala spojrzeć na organizację sektora finansów publicznych w czterech perspektywach: interesariuszy, procesów, rozwoju i fi-nansowej, dla każdej z ww. perspektyw określając cele, miary i wartości do których realizacji jednostka dąży.

Zakończenie

Proces wdrażania controllingu jest pro-cesem długotrwałym. W zależności od celów oraz kierunków rozwoju instytucji jest bardziej lub mniej skomplikowany. Przygotowując się do wprowadzenia systemu controllingu należy uprzednio sprecyzować, jakie funkcje system będzie pełnić, jakie są wymagania i potrzeby jednostki, przyjrzeć się strategii instytucji. W trakcie wdrażania często niezbędne staje się również wprowadzanie zmian organizacyjnych, polegające m. in. na: wyodrębnieniu komórki controllingu lub wyznaczeniu osoby odpowiedzialnej za jego wdrożenie, usprawnieniu wymiany i migracji danych pomiędzy istniejącymi systemami informatycznymi, czy też wy-odrębnienie centrów odpowiedzialności i kosztów.

Rola kontrolera, jako osoby wspiera-jącej i koordynującej prace prowadzące do wdrożenia systemu, jest niezbędna, z uwagi na konieczność zrozumienia, za-poznania się z procesami polegającymi na kontroli i zarządzaniu systemem con-trollingu oraz następnie zastosowaniem narzędzia w praktyce.

Dobrze wdrożony system controllin-gu, będący nowoczesnym narzędziem zarządzania jednostką, umożliwi koor-dynację i sprawne planowanie nowych działań, przyśpieszy procesy planowania budżetowego, kontroli oraz zbierania i przekazywania informacji niezbędnych do kierowania organizację, a także bę-dzie wspierał kierownictwo w procesie podejmowania decyzji.

Marta Wiktorko, Starszyspecjalista ds. controllingu w CPI

iH.J. Vallmuth, Controlling. Planowanie, kontro-la, kierowanie, Placet, Warszawa 2000, s. 15iiR. Mann, E. Mayer, Controlling w twojej firmie, Centrum Kreowania Liderów, Skierniewice 1996, s. 9iiiH. Błoch, Controlling, czyli rachunkowość zarządcza, Centrum Informacji Menedżera, Warszawa 1996, s. 1ivJ. Goliszewski, Controlling – system koordyna-cji przedsiębiorstwa (I), „Przegląd Organizacji” nr 8-9/1990, s. 23vE. Nowak, Zakres controllingu w przedsiębior-stwie, [w:] Controlling w działalności przedsię-biorstwa, praca zbiorowa pod red. E. Nowaka, PWE, Warszawa 2004, s. 17viM. Sierpińska, B. Niedbała, Controlling opera-cyjny w przedsiębiorstwie, NW PWN, Warszawa 2003, s. 21-22

Controllingjako narzędzie nowoczesnego zarządzania instytucjąPodstawowym celem każdej jednostki jest trwały rozwój oraz chęć umacniania swojej pozycji na rynku. Jakość tego rozwoju w dużym stopniu zależy od wdrożonych, w organizacjach, systemów zarządzania. Narzędziem wspomagającym koordynację planowanych działań, realizację celów strategicznych oraz pełniącym funkcje doradcze jest właśnie controlling.

Fot.

E. S

zcze

pańk

a

egzemplarz bezpłatny

C

Audyt wewnętrzny w  sek-torze publicznym, co do swej istoty, praktycznie niewiele różni się od funk-cji, jaką pełni na rynku ko-

mercyjnym. Ewentualne różnice mogą wynikać przede wszystkim z  unor-mowań sytuujących funkcjonowanie danych podmiotów i poziomu kultury organizacji. Należy jednak podkreślić, że zarówno definicja, jak i kodeks etyki oraz międzynarodowe standardy prak-tyki audytu wewnętrznego, ogłoszone przez The Institute of Internal Auditors nie różnicują tych sektorów. Co więcej, w odniesieniu do sektora publicznego, Minister Finansów zobowiązany prze-pisami ustawy o finansach publicz-nych1 do ogłoszenia standardów audy-tu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych, w komunikacie2 Nr 4 z 20 maja 2011 r. wprost wskazu-je, że ww. Międzynarodowe Standardy (…) należy stosować w odniesieniu do jednostek sektora finansów publicz-nych. Niejako wstępnym wyjaśnieniem takiego podejścia może być brzmienie definicji audytu wewnętrznego, który „jest działalnością niezależną i  obiek-tywną, której celem jest przysporzenie wartości i  usprawnienie działalności operacyjnej organizacji. Polega na systematycznej i dokonywanej w upo-rządkowany sposób ocenie procesów: zarządzania ryzykiem, kontroli i  ładu organizacyjnego, i  przyczynia się do poprawy działania. Pomaga organiza-cji osiągnąć cele dostarczając zapew-nienia o skuteczności tych procesów, jak również poprzez doradztwo”. Przyjęta w  ustawie o finansach pu-blicznych definicja audytu wewnętrz-nego wskazująca, iż jest to działalność niezależna i  obiektywna „(…) której celem jest wspieranie ministra kierują-cego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań poprzez sys-tematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze”, wyraźnie wskazuje na tożsame podejście do tego zagadnienia. Dopełnieniem opisu roli audytu wewnętrznego w sektorze publicznym jest zdefiniowanie pojęcia kontroli zarządczej, którą w myśl prze-pisów art. 68 ww. ustawy o finansach publicznych stanowi „(…) ogół działań podejmowanych dla zapewnienia reali-zacji celów i  zadań w  sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i ter-minowy”. Natomiast realizacja wspo-mnianych celów ma zapewnić w szcze-gólności: zgodność z przepisami prawa oraz wewnętrznymi procedurami, sku-teczność i efektywność działania, wia-rygodność sprawozdań, ochrony za-sobów, przestrzeganie i  promowanie zasad etycznego postępowania, efek-tywność i skuteczność przepływu infor-macji, zarządzanie ryzykiem.

Od strony przedmiotowej audyt wewnętrzny jest swego rodzaju pro-jektem podzielonym na etapy, którymi są poszczególne zadania audytowe. Posiłkując się nomenklaturą metodyk wykorzystywanych w zarządzaniu pro-jektami można rzec, że każde z nich to zbiór swego rodzaju aktywności, które są ze sobą powiązane, zmierzają do osią-gnięcia wyznaczonego celu (racjonalne zapewnienie kierownika jednostki) przez wytworzenie unikatowego produktu, jakim jest sprawozdanie z zaleceniami oraz z reguły posiadają zaplanowany początek i koniec. Ma też określony bu-dżet (kadrowo-finansowy).

Analiza ryzyka

Realizacja zadań audytowych w danym roku budżetowym wynika z planu au-dytu. Jego przygotowanie rozpoczy-na się od przeprowadzenia w sposób udokumentowany analizy ryzyka, które obejmuje przede wszystkim identyfikację obszarów działalności jednostki oraz ich ocenę. W trakcie tego procesu audytor wewnętrzny, uwzględniając zakres od-powiedzialności kierownika jednostki za funkcjonowanie kontroli zarządczej, bierze pod uwagę m.in.: cele i zadania

jednostki, funkcjonujący system kontroli zarządczej, ryzyko zewnętrzne, mające wpływ na realizację celów i zadań jed-nostki, wyniki innych audytów i kontroli, uwagi kierownika jednostki, ewentualne wytyczne ministra kierującego działem, komitetu audytu lub szczegółowe wy-tyczne Ministra Finansów.

Przyjęty w CPI matematyczny model analizy ryzyka pozwala na wytypowanie zadań audytowych w oparciu o powyższe wskaźniki. Procedurę metody matema-tycznej3, a także ocenę ryzyka wedle tej metody przedstawiają poniższe tablice.

Planowanie

Realizacja poszczególnych zadań au-dytowych jest dokonywana na podsta-wie programu przygotowanego przez audytora, który stanowi szczegółowy harmonogram prac, określający m.in.: te-mat i cele zadania, podmiotowy i przed-miotowy zakres zadania, istotne ryzyko w obszarze ryzyka objętym zadaniem, narzędzia i techniki przeprowadzania zadania, kryteria oceny ustaleń oraz sposób klasyfikowania wyników dla poszczególnych kryteriów. Rozpoczęcie

przez audytora czynności w komórkach audytowanych, poprzedzone jest przed-stawieniem kierownikom tych komórek informacji na temat celu i zakresu za-dania, kryteriów oceny oraz narzędzi i technik przeprowadzania zadania, co może zostać zaprezentowane na nara-dzie otwierającej.

Narzędzia i techniki audytowe

Dobór odpowiednich technik i narzę-dzi, podczas wykonywania zadań au-dytowych, obok wiedzy, doświadczenia zawodowego, umiejętności i intuicji au-dytora, są czynnikami wpływającymi na osiągnięcie zakładanych w audycie celów. W zależności od fazy zadania audytowego (wstępna, właściwa lub końcowa) techniki mogą i powinny róż-nić się od siebie. Na wstępnym etapie, który jest zarazem planowaniem, z re-guły odbywa się zapoznawanie z do-kumentacją, uzyskuje się wyjaśnienia i  informacje od pracowników, czy też dokonuje się testowania przeglądowego. Proces audytu właściwego skupia się już na szczegółowym rozpoznaniu danej populacji/próbki, któremu towarzyszą

obserwacje, porównania, wywiady, czy też rekonstrukcje zdarzeń lub obliczeń. z kolei etap końcowy stanowi płaszczyznę analiz wskaźnikowych, porównawczych, którym może towarzyszyć graficzna ana-liza procesów.

Realizacja zadania audytowego i spra-wozdawczość

Wpisując się w użytą powyżej nomen-klaturę można stwierdzić, że realizacja zadania audytowego jest wykonywaniem określonych procedur w danym obszarze, przy zastosowaniu odpowiednich narzę-dzi i technik. Po zakończeniu czynności audytowych audytor wewnętrzny przed-stawia komórkom poddanym audytowi ustalenia stanu faktycznego, co może mieć miejsce na zorganizowanej naradzie zamykającej. Następnie audytor przystę-puje do sporządzenia sprawozdania, któ-re przede wszystkim powinno zawierać:• temat i cel zadania,• podmiotowy i przedmiotowy zakres

zadania ora datę rozpoczęcia,• ustalenia stanu faktycznego wraz

ze sklasyfikowanymi wynikami ich oceny według ustalonych uprzednio

kryteriów,• wskazanie słabości kontroli zarządczej

oraz analiza ich przyczyn,• skutki lub ryzyka wynikające ze

wskazanych słabości kontroli zarządczej,

• zalecenia w sprawie wyeliminowania słabości kontroli zarządczej lub wprowadzenia usprawnień,

• datę sporządzenia sprawozdania,• imię i nazwisko audytora

wewnętrznego przeprowadzającego zadanie oraz jego podpis.

W celu weryfikacji realizacji wydanych zaleceń audytor może przeprowadzić czynności sprawdzające dokonując oceny działań jednostki.

Podsumowanie realizacji zadań w da-nym roku budżetowym znajduje swoje odzwierciedlenie w sprawozdaniu z wy-konania planu audytu, które informuje w szczególności o stopniu jego realizacji oraz istotnych ryzykach i słabościach kontroli zarządczej.

Komórka audytu wewnętrznego, poza bezpośrednią podległością kierownikowi jednostki, z punktu widzenia prawidłowej realizacji zadań audytowych, podlega także ocenie Ministra Finansów. Ponadto na mocy nowelizacji ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli realizacja zadań audytu explicite podlega również badaniu przez NIK. Tak więc obok kontroli wykonania budżetu państwa oraz realizacji ustaw i  innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej, także ten obszar znalazł się w zakresie dzia-łania NIK.

Podsumowanie

Pomimo faktu, że audyt wewnętrz-ny w polskich warunkach istnieje od niedawna, przez ostatnie lata zostało wypracowanych kilka modeli badania procesów, które odpowiadają uznanym standardom międzynarodowym. Do podstawowych elementów tych modeli można zaliczyć: niezależność audytu od działalności operacyjnej jednostki, wyko-rzystywanie narzędzi do oszacowania ryzyka, skoncentrowanie na monitoro-waniu systemów kontroli wewnętrznej, czy też na rzetelnym dokumentowaniu wyników audytu. Oczywistym ponadto jest, że audyt wewnętrzny jak każda inna funkcja w jednostce wymaga dostoso-wania do otoczenia i w zależności od specyfiki danej działalności, doświadcze-nia wchodzących w jej skład zasobów powinna się rozwijać wraz z  jednost-ką4. W odniesieniu do towarzyszących audytowi procedur można pokusić się o stwierdzenie, że ta działalność jest procesem dość przewidywalnym i usys-tematyzowanym, co ma także pozytywny wpływ na relacje z pozostałymi komór-kami organizacyjnymi.

Marcin Żelazowski, Kierownik Zespołu Audytu Wewnętrznego w CPI

1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 2009 r. (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.). 2 W sprawie standardów audytu wewnętrznego dla jednostek sektora finansów publicznych. 3 Audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych, red. T. Kiziukiewicz, Difin, Warszawa 2009, str. 87.4 Audyt wewnętrzny w praktyce – audyty operacyjny i finansowy, K. Knedler i M. Stasik, Polska Akademia Rachunkowości S.A, Warsza-wa 2007, str. 11-12.

Audyt wewnętrzny to także działalność projektowa...

Nr z

adan

ia

Tematzadania

audytowego

Kategoria ryzyka

Dat

a os

tatn

iego

aud

ytu

Prio

ryte

t kie

row

nict

wa

Ocena ryzyka

Isto

tnoś

ć

Jako

ść

zarz

ądza

nia

Kon

trol

a za

rząd

zani

a

Czyn

niki

ze

wnę

trzn

e

Stop

ień

skom

plik

owan

ia

Po uwzględnieniu

Koń

cow

a

Nor

mal

izac

ja

Waga kategorii ryzyka

Kry

teri

a

Dat

a os

tatn

iego

au

dytu

Prio

ryte

t K

iero

wni

ctw

a

0,3 0,15 0,3 0,1 0,15

a b c d e f g h i j k l m n

1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00

1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00

1,20 0,60 1,20 0,40 0,60 0,30 0,30 1,00 0,30 0,30 1,60 1,00

identyfikacja zadań audytowych

przypisanie wagi kryteriom oceny ryzyka

określeniepriorytetu

kierownictwa

uwzględnienie datyostatniego audytu przyznanie punktów

poszczególnym kryteriom

ocena ryzyka po uwzględnieniu daty

ostatniego audytu

ocena ryzyka po uwzględnieniu priorytetów

kierownictwaocena końcowa

Fot.

E. S

zcze

pańk

a

Dodatek do Biuletynu informacyjnego CPI InformaTyzujemy...

D

Analityk systemów informa- tycznych to zawód

cieszący się w ostatnich latach rosnącą popular-

nością. Młodych ludzi zachęcają liczne oferty pracy,

perspektywa wysokich zarobków i możliwość

podnoszenia kwalifikacji. Niewątpliwie jest to zawód

dostarczający osobom z nim związanym ogromne

perspektywy, oferujący bardzo dużo, ale wiele również wymagający.

Pasjonatom nie grozi wypalenie zawodo-we, zawsze znajdą ogrom zadań i nowe wyzwania. Stanowczo nie jest to profesja dla osób szukających rutynowej i spokojnej pracy. Analitykom nie grozi nuda, każda dziedzina może okazać się ciekawym obsza-rem badań, pozwalającym na poszerzanie wiedzy i zdobywanie nowych doświadczeń. Analizować, optymalizować, opisywać i modelować można przecież wszystko.

Niniejszy artykuł stanowi próbę przed-stawienia zawodu analityka oraz znale-zienia odpowiedzi na pytanie, co robić, aby wykonywać go dobrze. Szczególną uwagę zwrócimy na zawód analityka biz-nesowego, stosunkowo nowy na naszym rynku pracy.

Trochę historii

Analiza systemów informatycznych to dzie-dzina przeżywająca na przestrzeni ostatnich lat ogromny rozwój. Pojęcie to ewoluuje, zmienia swój zakres i obszar zainteresowań. Jeszcze w latach 90-tych ubiegłego wieku niezmiernie ciężko było przekonać kierow-nictwo projektu lub firmy do wykonania analizy systemu przed jego implementacją,

powszechnie uważano, że analiza to strata czasu i środków. Nawet dzisiaj nie należą do rzadkości firmy, które implementują zmiany i tworzą kolejne wersje systemów bez szcze-gółowej dokumentacji, projektu, czy opisu funkcjonalności. Na szczęście podejście takie zmienia się, a modele, do których tak ciężko było przekonać firmy w latach 90. tworzone są coraz powszechniej. Aktualnie model dziedziny i logiczny oraz przypadki użycia należą do standardu. Powszechna jest znajomość UML, coraz większą popu-larnością cieszy się BPMN i modelowanie klas analitycznych. Równocześnie sama dziedzina analizy poszerza się i obejmuje swoim zasięgiem kolejne obszary. Pojawiają się nowe modele i pojęcia, które przez jednych są doceniane i stosowane, przez innych unikane i krytykowane, jeszcze przez innych używane w sposób nieprawidłowy i błędnie rozumiane.

Aktualnie coraz powszechniej modeluje się architekturę procesów biznesowych i ich przebiegi, coraz częściej podkreśla się rolę zarządzania wymaganiami oraz korzyści ze stosowania strategicznej karty wyników, wartości dodanej itp. Wszyscy wiedzą, że na rynku pracy IT funkcjonują zawody

analityków systemowych i biznesowych, tymczasem opracowana przez Minister-stwo Pracy i Polityki Społecznej w 2010 r. „Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy” zawiera jedynie zawód analityka systemowego. Ciesząca się coraz większą popularnością profesja analityka biznesowego nie występuje w tym opracowaniu. Dynamicznie rozwijający się rynek pracy wyprzedza regulacje i forma-lizmy. Szybki rozwój powoduje problemy z interpretacją poszczególnych pojęć. Roz-bieżności w rozumieniu terminów są częste nie tylko w środowisku informatycznym, lecz nawet akademickim.

Definicje i problemy z interpretacją pojęć

Na początek spróbujmy uporządkować po-jęcia, w tym celu zacytujemy kilka definicji.

Przegląd definicji wskazuje, że ich zna-czenie często odbiega od potocznego rozumienia. Poniżej przyjrzymy się kilku najczęściej spotykanym rozbieżnościom.

Powszechne rozumienie analizy syste-mowej jest węższe od znaczenia wynika-jącego z definicji. Postrzeganie organizacji

jako systemu, którego częścią jest oprogra-mowanie nie jest w informatyce częste. Analiza systemowa kojarzy się najczęściej ze szczegółowym opisem oprogramo-wania komputerowego i modelami to oprogramowanie obrazującymi. Szerszy kontekst organizacji często umyka osobom posługującym się tym pojęciem, a przecież warto o nim pamiętać, gdyż żaden system nie działa w próżni i nie stanowi wartości sam w sobie.

Kolejne nieporozumienie, to utożsamia-nie analityków systemów informatycznych ze specjalistami dziedzinowymi, posiada-jącymi szeroką wiedzę na temat danego obszaru biznesowego. Tymczasem są to inne role i inne pełnią zadania. Analitycy systemów informatycznych rozpoczynając swoją przygodę z określoną dziedziną, najczęściej wiedzy branżowej nie posiadając – dysponują jednak technikami, które po-zwalają im na jej pozyskanie od specjalistów dziedzinowych.

Wiedza branżowa służy analitykom sys-temów informatycznych do budowy róż-nego rodzaju modeli, pozwala również na lepsze rozpoznanie i zrozumienie potrzeb interesariuszy, którymi są również specjaliści dziedzinowi. Na wiedzę branżową analitycy systemów informatycznych i specjaliści dziedzinowi patrzą z innej perspektywy, inną także stanowi dla nich wartość.

Role analityków biznesowych i syste-mowych jak również zakres obydwu analiz także są mylone i różnorodnie interpreto-wane. Najczęściej wzbudza kontrowersje podział zadań pomiędzy te dwa zawody. Ogólnie zasada jest taka, że analityk biz-nesowy identyfikuje potrzeby biznesowe całej organizacji i znajduje rozwiązania jej problemów. Jeżeli wymagane są zmiany w infrastrukturze IT, to pojawia się rola analityka systemowego, odpowiedzial-nego za realizację wymagań biznesowych w systemie informatycznym.

Rozwiązania proponowane przez analityka biznesowego niekoniecznie muszą być związane z infrastrukturą IT, przedmiotem optymalizacji mogą być zmiany organizacyjne, proceduralne lub usprawnienia procesów biznesowych. W takim przypadku analityk systemowy nie jest angażowany.

Model kompetencyjny analityka biz-nesowego

W niniejszym artykule profesja analityka biznesowego zostanie przedstawiona przez pryzmat BABOK 2.0 (ang. Business Analysis Body of Knowledge), podręcz-nika zawierającego zbiór dobrych praktyk oraz wiedzy na temat analizy biznesowej. BABOK powstał dzięki inicjatywnie Interna-tional Institute of Business Analysis (IIBA), instytutu założonego w październiku 2003 roku. W pierwszej kolejności rozpatrzymy obszary wiedzy leżące w zakresie zainte-resowań analizy biznesowej, stanowią-ce zakres odpowiedzialności analityka biznesowego. Obszary wiedzy stanowią

logiczny podział analizy biznesowej na części. Przypisane są do nich zadania, które analityk biznesowy może realizować z wy-korzystaniem technik opisanych w BABOK. Poniżej znajduje się krótka charakterystyka wymienionych obszarów wiedzy:a) planowanie i monitorowanie analizy biznesowej – obszar wiedzy mający za zadanie planowanie i nadzór przebiegu procesu analizy biznesowej; w jego skład wchodzą między innymi takie czynno-ści jak: ustalenie zadań i kolejności ich wykonania, identyfikacja interesariuszy, wybór technik oraz planowanie procesu zarządzania wymaganiami,b) analiza przedsiębiorstwa – obszar wiedzy mający za zadanie identyfikację potrzeb biznesowych organizacji oraz definiowanie zakresu rozwiązania,c) uzyskiwanie wymagań – obszar wiedzy mający za zadanie identyfikację potrzeb interesariuszy,d) analiza i dokumentowanie wyma-gań – obszar wiedzy mający za zadanie analizę pozyskanych wymagań, ich priory-tetyzację, dokumentowanie, opracowanie i weryfikację,e) ocena i walidacja rozwiązania – obszar wiedzy mający za zadanie: • ocenę zaproponowanych rozwiązań,

celem wyboru tych, które najlepiej realizują potrzeby biznesowe organizacji,

• identyfikację obszarów niezaadresowanych oraz braków w rozwiązaniu,

• określenie niezbędne zmiany lub obejść w rozwiązaniu,

• zapewnienie wsparcia analitycznego w implementacji i testach rozwiązania,

• ocenę rozwiązań wdrożonych produkcyjnie, celem sprawdzenia faktycznego poziomu realizacji potrzeb biznesowych,

f) zarządzanie i komunikowanie wyma-gań – obszar wiedzy mający za zadanie:• udostępnianie opracowanej

dokumentacji udziałowcom projektu,• informowanie o zmianach wymagań,• zarządzanie zmianami wymagań,g) kompetencje bazowe – podstawowe kompetencje, wiedza oraz inne umie-jętności niezbędne w profesji analityka biznesowego:• wiedza techniczna (metodyki,

standardy, narzędzia),• wiedza branżowa,• przedsiębiorczość: umiejętność

myślenia strategicznego i operacyjnego,

• zdolności komunikacyjne i interpersonalne,

• umiejętność krytycznego myślenia i rozwiązywania problemów,

• umiejętność instruowania i mentorowania,

• umiejętność zarządzania zmianami biznesowymi,

• umiejętność zarządzania finansami i rezultatami, organizacja pracy.

Renata Adamczyk, CPI

Jak zostać dobrym analitykiem?–część I

Pojęcie Definicja

Analiza - rozpatrywanie jakiegoś problemu, zjawiska z różnych stron w celu jego zrozumienia lub wyjaśnienia; - wyjaśnienie lub opis, będące wynikiem takiego rozpatrywania;- metoda badawcza polegająca na wyodrębnieniu z danej całości jej elementów i badaniu każdego z osobna. / Słownik PWN

Analityk systemowy Analitycy systemowi zajmują się badaniem, analizowaniem i ocenianiem wymogów, procedur lub problemów klientów dotyczących technologii systemów teleinformatycznych oraz opracowywaniem i wdrażaniem propozycji, zaleceń i planów mających na celu poprawę obecnych lub projektowanych systemów teleinformatycznych. / Klasyfikacja zawodów i specjalności 2010 - opisy grup elementarnych zawodów/specjalności.

System - układ elementów mający określoną strukturę i stanowiący logicznie uporządkowaną całość,- uporządkowany zbiór twierdzeń, poglądów, tworzących jakąś teorię,- określony sposób wykonywania jakiejś czynności lub zasady organizacji czegoś. / Słownik PWN

Analiza systemowa Sztuka poznawania i określania systemów drogą budowania modeli. / Pełna analiza systemowa, J. Robertson, S. Robertson.

Analiza systemowa Analiza systemowa to dziedzina wiedzy dotycząca poznania układów organizacyjnych i sposobów ich działania. Umożliwia łączenie dorobku różnych dziedzin nauki wokół wybranych problemów. Ma charakter interdyscyplinarny i syntetyzujący, służąc projektowaniu przyszłych struktur i działań w oparciu o kryteria sprawnościowe. Doskonali i upowszechnia skwantyfikowane metody analizy wykorzystując metodę modelowania matematycznego i teoretyczne konstrukcje odzwierciedlające w uproszczony sposób rzeczywistość. Badania operacyjne stanowią podstawę analizy systemowej./ Słownik pojęć ekonomicznych.

Analityk biznesowy Analityk biznesowy ma za zadanie łączyć działania interesariuszy projektu w celu pozyskania, analizy, komunikacji oraz walidacji wymagań w stosunku do zmian w procesach biznesowych, procedurach i systemach informacyjnych.Analityk biznesowy musi rozumieć problemy biznesowe oraz szanse organizacji w kontekście wspomnianych wymagań oraz rekomendować rozwiązania pozwalające organizacji osiągnąć zamierzone cele. / BABOK 2.0

Analiza biznesowa Analiza biznesowa jest zbiorem zadań, wiedzy oraz technik wymaganych do identyfikacji potrzeb organizacji oraz wskazania rozwiązań dla jej problemów.Rozwiązania często wymagają zmian w infrastrukturze IT, aczkolwiek mogą dotyczyć także usprawnień w procesach biznesowych oraz zmian w strukturze organizacji. / BABOK 2.0

Planowanie i monitorowanie analizy biznesowej

Analizaprzedsiębiorstwa

Uzyskiwaniewymagań

Analiza i dokumen-towanie wymagań

Ocena i walidacja rozwiązania

Zarządzanie i komunikowanie wymagań

Kompetencje bazowe

Rys. 1 Obszary wiedzy wg BABOK 2.0

Fot.

E. S

zcze

pańk

a