N A Z W A

F I R M Y

Nr1/2011 (1)

13.12.2011

30 ROCZNICA WPROWADZENIA STANU WOJENNEGOMronym rankiem 13 grudnia 1981r, dokadnie o godz. 6 rano gen. Wojciech Jaruzelski za porednictwem Polskiego Radia poinformowa Polakw o ukonstytuowaniu si Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Pastwa stanu wojennego na terenie caego kraju. W tym roku mija trzydzieci lat od tamtego dnia, ktry w historii wspczesnej Polski wywrci wszystko. Mao jest takich zdarze jak to, ktre by tak bardzo zdefinioway i okreliy nas jako Polakw.

To wanie TA rocznica sprowokowaa nas do opublikowania niniejszego biuletynu. Starajc si zachowa, jako zesp administratorw jak najdalszy obiektywizm nie potrafimy obojtnie przej wobec faktu, e kto kiedy zabroni nam uywa najwikszej wartoci wspczesnego spoeczestwa jak jest po prostu demokracja. Poniszy biuletyn to nasza pierwsza publikacja tego typu, prosimy wic o daleko posunit wyrozumiao dla naszych poczyna. By moe nie uniknlimy bdw tym bardziej, e to co tutaj publikujemy jest lunym zbiorem, niejako zlepkiem tego co zgromadzalimy w obszernych zasobach naszej strony, relacji osb trzecich oraz tego, co sami w te dramatyczne, zimowe dni przeywalimy. Miej lektury!

Kpno w okresie pierwszej Solidarnoci 1980 - 1989autor : Dominik Makosch - fragmentyOd rana w nien niedziel 13 grudnia 1981 roku telewizja zamiast normalnego programu nadawaa komunikat o wprowadzeniu stanu wojennego. W oczach wadz opozycja posuna si za daleko, aeby mona byo to zaakceptowa. Kpno z racji pooenia na skrzyowaniu wanych drg komunikacyjnych byo wiadkiem przemieszczania si wojska podajcego z centralnej Polski do Wrocawia i na lsk. Oprcz tradycyjnego uzbrojenia dua cz jednostek bya wyposaona w specjalne urzdzenia suce do walki z tumem: armatki wodne i specjalne pugi. Na Kpiski rynek wjechao wwczas w ramach demonstracji siy kilka transporterw opancerzonych. Najwicej prawdziwych informacji na temat sytuacji w kraju mona byo zdoby suchajc radia Wolna Europa, wikszo gazet i czasopism zawieszono na czas nieokrelony, pozostae w tym radio i telewizja nadaway komunikaty o kobietach dzikujcych onierzom za wprowadzenie stanu wojennego. Zawieszono rwnie dziaalno organizacji spoecznych i zwizkw zawodowych. Przerwano czno telefoniczn, a do miasta przyjecha komisarz wojskowy oddelegowany przez Komitet Obrony Kraju. Nastpnego dnia w poniedziaek Suba Bezpieczestwa zaja si likwidacj biura kpiskiej MKP. Usunito tablic ogosze, zarekwirowano cae wyposaenie biura w tym sztandar kpiskiej Solidarnoci. Dzie wczeniej jednak pracownicy biura zdyli wywie cz sprztw i wyposaenia biura do domu katolickiego, cz pochowano dobrze w domach dziaaczy, cz najwaniejszych dokumentw spalono, powielacz natomiast zosta wwczas wywieziony do leniczwki Wesoa, pooonej w rozlegych lasach pod Kpnem. Spodziewajc si najgorszego ju w poniedziaek 14 grudnia, przed opuszczeniem biura, w oknie wywieszono napis: Nich ywi nie trac nadziei. Ju dzie przed wprowadzeniem stanu wojennego 12 grudnia, wybito szyb w oknie biura miejscowej MKP, uwaano to za prowokacj ze strony miejscowej milicji ktra chciaa w ten sposb zapozna si z rozmieszczeniem pomieszcze w biurze i ewentualnie zaj biuro. Tego samego dnia w sobot do biura przysza okoo godziny 17:00 ostatnia wiadomo z biura NSZZ ze Stoczni Gdaskiej 76. Rozpocza si konspiracja. Najbardziej aktywni dziaacze miejscowego NSZZ byli wwczas intensywnie ledzeni a do 16 grudnia, kiedy to trjka z nich: Bolesaw Iracki, Stanisaw Leszczyski i Konrad Szymaski (przewodniczcy MKP) zostaa internowana. Wrd internowanych 6647 osb w caym kraju 77 byo tylko trzech Kpniakw.76 77

Relacja Wiesawa Koodziejczyka ( zapis wasny z dnia 4 VI 2001r. zbiory autora) Andrzej Andrusiewicz, Kalendarz dekady przeomu, Rzeszw 1995. s.65.

Str. 2

Nr1/2011 (1)Caa trjk wezwano na posterunek w Kpnie a nastpnie przewieziono do aresztu ledczego do Ostrowa Wielkopolskiego, stamtd po upywie trzech tygodni przetransportowano ich do Gogowa do orodka dla winiw. Internowani szczeglnie le wspominaj pobyt w Ostrowie. Przebywali tam w zych warunkach i cigle namawiano ich do wsppracy z SB. Bolesaw Iracki jako, e nie by zatrudniony w biurze MKP opuci gogowskie wizienie najwczeniej, bo ju pod koniec stycznia, poza tym wstawia si i rczya za niego caa zaoga zmilitaryzowanego wwczas kpiskiego PKS78. Dwaj pozostali wyszli na wolno w kwietniu 1982 roku, pi miesicy pniej wadze umoliwiy im wylot do Stanw Zjednoczonych. Konrad Szymaski pozosta tam i mieszka do dzisiejszego dnia, Stanisaw Leszczyski powrci wkrtce do Polski i zamieszka w Ostrowie Wielkopolskim. Bolesaw Iracki nie skorzysta z moliwoci wyjazdu. Solidarno w Polsce przesza do podziemia. W Kpnie Milicja Obywatelska i Suba Bezpieczestwa rozpoczy prac nad cakowit likwidacj i zastraszeniem dziaaczy opozycji. Prawie kady bardziej aktywny dziaacz NSZZ by wzywany na komisariat w celu przesuchania. Ci z dziaaczy biura, ktrzy nie zostali internowani, byli codziennie wzywani na komisariat. Funkcjonariusze pastwowi przeprowadzali rwnie rewizje w ich domach.79 Wprowadzenia stanu wojennego wadze planoway od kilku miesicy, miay wic czas na perfekcyjne przygotowanie go. Od porozumie sierpniowych mino cae pitnacie miesicy, w czasie ktrych dla rzdzcych okazao si ,e albo si da opozycji jeszcze wicej, albo cakowicie zamknie jej si usta.

rdo : http://infoserwis.wordpress.com

Polska pogrya si w letargu, na krtki czas pozamykano szkoy i przerwano czno telefoniczn, zmilitaryzowano niektre zakady pracy i caa komunikacj, wprowadzono godzin milicyjn. Spoeczestwo zostao zastraszone. W Kpnie w niektrych zakadach doszo do duych zwolnie. Tak byo np. w kpiskiej fabryce PONAR REMO. Zwolnieni bez rodkw do ycia byli wspierani przez dziaaczy byej MKP. Otrzymywali oni produkty ywnociowe z klasztoru Jezuitw z wojewdzkiego Kalisza.8078

Tygodnik Kpiski" nr 12 (359). 31 V 2000r Lecha Bielskiego ( zapis wasny z dnia 30 VIII 2000 r. zbiory autora). Wiesawa Koodziejczyka ( zapis wasny z dnia 4 VI 2000r. zbiory autora).

79 Relacja 80 Relacja

Str. 3

Po wprowadzeniu stanu wojennego dziaalno byych opozycjonistw zostaa ograniczona do pomocy nkanym przez wadze oraz do podziemnej propagandy polegajcej gwnie na rozrzucaniu i drukowaniu ulotek. Produkcj ulotek zaj si gwnie Henryk Muller ktry pracowa w miejscowej drukarni. Ulotki drukowano take w piwnicy zaangaowanego w dziaalno opozycyjn Wodzimierza Jdrasika ktremu w roku 1982 wanie za rozpowszechnianie ulotek wymierzono kar czterech i p miesicy wizienia. Gwn ich treci i rol byo ukazanie spoeczestwu, e pomimo aresztowa i zastraszenia opozycja nadal funkcjonuje. Byy one rozrzucane gwnie w miejscach publicznej uytecznoci i w zakadach pracy.81 Wadza skutecznie uciszya kpiska opozycj. Tak jak wspomniaem metody dziaania SB i MO byy rne. Cz dziaaczy internowano, cz z nich zmuszono do wyjazdu do Stanw Zjednoczonych. Tych ktrzy zostali lub nie byli internowani pocztkowo, nawet codziennie wzywano na przesuchania na komisariat, proponowano im tam wspprac. Jeszcze w 1983 roku zamykano niektrych na 48 godzin bezporednio przed witem pierwszego maja po to by udaremni jakiekolwiek akcje propagandowe zwizane ze witem. Tak nasilone dziaania organw bezpieczestwa trway mniej wicej do koca roku 1984. Pniej solidarnociowcw wzywano i przesuchiwano ju sporadycznie ale a do roku 1989 MO o nich nie zapomniaa.82 Wydaje si ,e od roku 1982 do 1989 jeszcze bardziej kpiska opozycja zbliya si do parafii w. Marcina. Coroczne piesze pielgrzymki z Poznania do Czstochowy przechodziy zawsze przez Kpno. Z tej okazji co roku organizowano w Parku Miejskim spotkanie pielgrzymw z mieszkacami miasta, prawie nigdy nie zabrako na nim transparentu Solidarnoci. 8381Tame. 82 Tame. 83Najprawdopodobniej

z tych te powodw w roku 1985 wadze miejskie nie zgodziy si na zorganizowanie uroczystoci.

Str. 4

Nr1/2011 (1)Podobnie po tragicznej mierci ks. Jerzego Popieuszki udaa si z Kpna na uroczystoci pogrzebowe dua reprezentacja katolikw i opozycjonistw. Kpiska modzie uczszczaa w tym okresie na spotkania Grupy Pitkowej i Oazowej. Podczas spotka tych nie poruszano tylko kwestii religijnych, otwieray si na nich te usta zbuntowanej przeciwko reimowi modziey. Dziaalno tych grup bya uwanie ledzona przez organy bezpieczestwa. 84 Zdarzao si, e po pielgrzymkach organizowanych prze te grupy wszyscy ich uczestnicy byli wzywani na miejscowy komisariat w celu przesucha. Wydarzenia w Kpnie zawsze odbijay si echem wydarze krajowych. Z oczywistym pewnym opnieniem rozpocza si w miecie odwil, ta sama ktra doprowadzia do powstania pod koniec 1988 roku Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wasie. Jednake jeszcze wczeniej, wraz z rozpoczciem si w Polsce na pocztku roku 1988 nowej fali strajkw, poprzez zwyke ludzkie kontakty, poprzez rozgoni Radia Wolna Europa85 a take poprzez coraz mniej ocenzurowane informacje pochodzce z pastwowej telewizji i radia docieray do Kpna wieci o pkaniu porzdku pojataskiego. Powtarzaa si sytuacja z roku 1980. Najpierw powstaway komisje zakadowe w poszczeglnych fabrykach. Dopiero pniej organizoway si one w Midzyzakadow Komisj Miejsk NSZZ Solidarno. By marzec 1989 roku.86 Miesic pniej w Warszawie ponownie zarejestrowano Solidarno. W poowie roku zaraz przed wyborami z 4 czerwca odwiedzi Kpno Zbigniew Bujak, powszechnie znany dziaacz Mazowieckiej Solidarnoci. W pewien sposb wizyta ta zamkna klamr dziaalno zwizku zawodowego Solidarno w miecie, rozpoczt powstaniem MKP na pocztku 1981 roku i wizyt w tym samym roku Jana Lityskiego. Wkrtce Kpno miao si doczeka wasnego posa z ramienia Komitetu Obywatelskiego Solidarno. Dominik Makosch84 Relacja

Henryka Tyszkiwicza ( zapis wasny z dnia 7 X 2000 r. zbiory autora).

Str. 5

Jak szukano Kornela Morawieckiego w Kpnie i okolicach?Tygodnik Kpiski Nr 27 z dn. 02.07.2008Od kwietnia 1983 r. grupa "Harpun" rozpracowywana bya w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpoznania "Metro". Podczas rewizji dokonanej w mieszkaniach W. Jdrasika i M. Bykowskiej znaleziono przygotowane do kolportau wydawnictwa drugiego obiegu, co stao si powodem do wszczcia postpowania przed Sdem Rejonowym w Kpnie. 18 maja 1984 r. M. Bykowska i W. Jdrasik zostali skazani na kary wizienia w zawieszeniu. Wydarzenia te osabiy dotychczasow aktywno grupy. Dodatkowo SB przeprowadzaa akcje majce skci jej czonkw, m. in. starano si rzuci podejrzenie, e Jzef Handrysik wsppracuje ze Sub Bezpieczestwa. W kwietniu 1986 r. stwierdzono zanik dziaalnoci grupy, wobec czego zdecydowano o zakoczeniu SOR "Metro". Gdy jednak do Kpna dotary informacje o moliwoci ukrywania si Kornela Morawieckiego, dziaacze "Harpuna" stali si gwnymi podejrzanymi w sprawie. Lista potencjalnych wsppracownikw "Solidarnoci Walczcej" bya jednak znacznie dusza. W polu zainteresowa kpiskiej SB znaleli si rwnie zamieszkali w miejscowoci Rychtal aktywni dziaacze NSZZ Rolnikw Indywidualnych z lat 19801981 (Wadysaw Waszczuk, Jerzy Lubojaski, Franciszek Musiaa, Wiesaw Drab i Karol Kotowski) oraz byy mieszkaniec Wrocawia Piotr Grzeniak, ktry zdaniem Biura Studiw MSW angaowa si w dziaania opozycji, posiada te dom w ktrym "istniay dogodne warunki do ukrywania obcych osb". Podobnie sytuacja wygldaa w ssiedniej gminie Perzw, gdzie gwni podejrzani take wywodzili si z NSZZ "Solidarno" RI (Marian Stryjakiewicz, Bernard Szlapa, Marian Baach, Tadeusz Kucharski, Jan Brzkaa, Stanisaw Gruszka). Ponadto posiadano informacje, e B. Szlapa i M. Baach kontaktowali si z wrocawskim podziemiem. Za szczeglnie niebezpiecznych uznano rwnie byego przewodniczcego NSZZ PZWet Kpno Jerzego wikliskiego (majcego zwizki z Wrocawiem) oraz znanego z pomagania dziaaczom opozycji ks. Tomasza Ilskiego. W gminie Bralin funkcjonariusze Biura Studiw zainteresowali si Dorot Maysk z Nowej Wsi Ksicej, dziaaczk rolniczej "Solidarnoci" oraz byymi czonkami zwizku ze szkoy podstawowej w Bralinie: Lidi Mega, Piotrem Ambrozikiem, Krystyn ary i Adamem Prubanem. Podejrzewano rwnie, e nowo otwarty w Bralinie punkt "Totolotka", prowadzony przez Matyld Wilk, suy jako skrzynka kontaktowa miejscowych dziaaczy z wrocawskim podziemiem.

Prawdopodobiestwo, e w okolicach Kpna moe przebywa Kornel Morawiecki skonio kierownictwo Biura Studiw MSW do podjcia zdecydowanych dziaa majcych doprowadzi do jego zatrzymania. Ju 17 marca 1987 r. w Wydziale II BS MSW doszo do roboczego spotkania z udziaem naczelnika tego wydziau pk Czesawa Szewczyka oraz zastpcy dyrektora Biura Studiw SB MSW Stanisawa Stpnia z zastpcami szefw RUSW ds. SB w Kpnie i Namysowie. Celem spotkania byo omwienie sytuacji w obu miejscowociach oraz wytypowanie osb, mogcych pomaga w ukrywaniu K. Morawieckiego. Oba Rejonowe Urzdy Spraw Wewntrznych zostay zobowizane do opracowania szczegowych planw przedsiwzi operacyjnych, a cao prowadzonych czynnoci objta zostaa cis tajemnic. Zgodnie z przyjtymi ustaleniami 3 kwietnia 1987 roku zastpca szefa Rejonowego Urzdu Spraw Wewntrznych ds. Suby Bezpieczestwa w Kpnie mjr Stanisaw Garstka przygotowa plan dziaa majcych zweryfikowa pojawiajce si przypuszczenia. Wstpnie wytypowano kilka grup rodowiskowych podejrzewanych o kontakty z Morawieckim. W Kpnie byli to przede wszystkim czonkowie dziaajcej aktywnie do 1984 r. grupy "Solidarnoci Walczcej" oznaczonej kryptonimem "Harpun", w ktrej skad wchodzili: Wodzimierz Jdrasik, Maria Bykowska, Jzef Handrysik, Ryszard ogo. Organizowali oni kolporta ulotek, utrzymywali te stay kontakt z punktem kolportaowym z Wrocawia. Wrd materiaw rozprowadzanych przez grup "Harpun" byy m. in. ulotki sygnowane przez Rad "Solidarnoci Walczcej" Okrgu Kpiskiego, a zdaniem SB W. Jdrasik, R. ogo i J. Handrysik utrzymywali kontakty z wrocawskimi dziaaczami SW oraz ze znanym z sympatii do opozycji wikariuszem parafii Kpno ks. Waldemarem Kasprzakiem.

Str. 6

Nr1/2011 (1)W Sycowie gwnym podejrzanym by Zygmunt Rolicz, byy przewodniczcy Zarzdu Regionu Wielkopolska Poudniowa, utrzymujcy stae kontakty z Mieczysawem Trojanowskim, Leonardem Bysiem i Janem Janasem. Wszyscy mieszkali w domkach jednorodzinnych, posiadali zatem dogodne warunki do ukrywania osb. W miejscowoci Krupka k./ Bolesawca podejrzenia budzi z kolei Bohdan Pilarski kontaktujcy si z dziaaczami z Mazowsza, w tym m. in. ze Zbigniewem Bujakiem. Dogodne warunki do ukrywania si istniay rwnie w Domu Pracy Twrczej Ministerstwa Nauki Szkolnictwa Wyszego i Techniki w Ustroniu k/ Opatowa oraz na terenie Lenego Zakadu Dowiadczalnego w Laskach nalecego do poznaskiej Akademii Rolniczej. Wszystkie wyselekcjonowane miejsca oraz osoby poddane zostay obserwacji. Podjte dziaania operacyjne zmierza miay do ustalenia kontaktw mieszkacw Kpna i okolic z podziemnymi strukturami we Wrocawiu. Do zbierania informacji wykorzystano kilkunastu tajnych wsppracownikw m. in. o pseudonimach: "Zygmunt", "Jan", "Mietek", "Urszula", "Konrad", "Henryk", "Stanisaw", "Siwek", "Edward", "Tulipan", "Andrzej II", "Skorpion". Ponadto w porozumieniu z Wydziaem "T" (technika) WUSW w Kaliszu, w mieszkaniach R. ogo, J. Handrysika i M. Trojanowskiego postanowiono zaoy podsuch, a we wszystkich wytypowanych obiektach i mieszkaniach osb podejrzanych podsuch telefoniczny. W zwizku z koniecznoci zastosowania techniki operacyjnej 12 padziernika 1987 r. w Wydziale "C" WUSW w Kaliszu formalnie zarejestrowano Spraw Operacyjnego Rozpracowania "Omiornica". Mimo to u znacznej czci osb z powodw technicznych nie byo moliwoci instalacji podsuchu telefonw, co praktycznie uniemoliwio wykorzystanie tego rodka techniki operacyjnej. Gwnym rdem informacji pozostali wic tajni wsppracownicy. Proczne poszukiwania Kornela Morawieckiego przez kpisk SB, pomimo duego zaangaowania nie przyniosy spodziewanych rezultatw. Wszystkie uzyskane informacje dotyczyy jedynie lokalnych kontaktw i dziaa osb wywodzcych si z NSZZ "Solidarno". Nie wpyna adna informacja uprawdopodobniajca hipotez, e na terenie Kpna i okolic ukrywa si K. Morawiecki. Mimo to w konkluzji analizy z dotychczasowego przebiegu prowadzonej sprawy stwierdzano, i "nie wydaje si koniecznym zmiana planu przedsiwzi operacyjnych". Naley przypuszcza, e funkcjonariusze SB w Kpnie nie zostali o tym fakcie poinformowani. Dopiero w notatce sporzdzonej 5 kwietnia 1988 r. stwierdzono, e "rodki masowego przekazu poday wiadomo, e SB WUSW Wrocaw uja ukrywajcego si do tej pory, a poszukiwanego listem goczym K[ornela] M[orawieckiego]". Informacja ta nie zakoczya jednak prowadzenia przez kpisk SB dziaa w ramach SOR "Omiornica". Niejako bowiem "przy okazji" szukania Morawieckiego stwierdzono przypadki utrzymywania kontaktw pomidzy poszczeglnymi osobami wywodzcymi si ze struktur NSZZ "Solidarno". Nadal przypuszczano, e osoby te mog mie powizania ze strukturami "Solidarnoci Walczcej". Dopiero w kolejnej analizie sporzdzonej 11 maja 1989 roku, wobec braku potwierdzenia faktu ukrywania si na terenie Kpna i okolic Kornela Morawieckiego oraz nieuzyskania informacji wiadczcych o powizaniu lokalnych dziaaczy opozycji ze strukturami "Solidarnoci Walczcej", jak rwnie w obliczu zmieniajcej si sytuacji politycznej (przygotowania do wyborw w czerwcu 1989) zasugerowano zamknicie prowadzonej przez WUSW w Kaliszu odnogi sprawy "Omiornica" i przekazanie wszystkich materiaw do archiwum Wydziau "C". Ostatecznie spraw zamknito 26 padziernika 1989 r., a wic w czasie, gdy premierem rzdu by ju Tadeusz Mazowiecki. W skali kraju zakoczenie "Omiornicy" nastpio dopiero 15 maja 1990 r. Co ciekawe, pytany po latach Kornel Morawiecki o ukrywanie si na terenie Kpna, jednoznacznie stwierdzi, e opisane w meldunkach SB jego podre PKSem nie miay miejsca. Prawdopodobnie wic przyczyn rozpoczcia w Kpnie sprawy "Omiornica" bya pomyka, w autobusie PKS widziano jedynie osob podobn do przywdcy "Solidarnoci Walczcej".

Grzegorz Waligra IPN OBEP Wrocaw

Str. 7

Koci katolicki (13 grudzie 1981-grudzie 1986)rdo : http://www.solidarnosc25.xg.pl/ (wybrane fragmenty)

Stan wojenny w Polsce rozpocz si 13 grudnia 1981 r. Pierwsza wzmianka w telexach na interesujcy nas temat pochodzi dopiero z 30 stycznia 1982 r. Wwczas to stwierdzono, e : wrd kleru zarysowuje si niekorzystny obraz pogldw i postaw. Wskazuje on daleko idcy sceptycyzm, co do szczeroci deklaracji rzdu jakkolwiek w ocenie osoby gen. Jaruzelskiego przewaaj opinie pozytywne. Nadal odnotowuje si sporadyczne prby przeciwdziaania akcji przywracania wieckoci szkoy ze strony kleru, rodzicw, a nawet - w nielicznych przypadkach - czonkw miejskich POP" ...

Koci pw w. Marcina w Kpnie

Koci pw w. Anny w Bralinie

... Opisano postaw ksiy na temat "Solidarnoci". Stwierdzono: "Ostatnio ksia mocno dyskutuj na temat "Solidarnoci". W dekanacie Kpno, Bralin ksia wyraaj opini, e "Solidarno" bya ruchem postpowym na skal wiatow i ruch ten ma w krajach kapitalistycznych szczere poparcie, nie takie jak zwizki zawodowe na Zachodzie. Wierz w odrodzenie "Solidarnoci", poniewa niemoliwe jest oszukanie przez wadz milionw rzeszy czonkw" ...

Nr1/2011 (1)... 6 listopada komunikowano, e na terenie Ostrowa Wielkopolskiego, Kpna i Pleszewa rozpowszechniano ulotki wykonane na maszynie drukarskiej (estetyczne) o treci: "Prymas ostrzega. Prymas Polski arcybiskup Jzef Glemp podruje z papieem Pawem II po Hiszpanii, na pytanie o stosunek Kocioa do nawoa strajkowych rozlegajcych si w Polsce powiedzia. Strajk moe spowodowa wszelkie konsekwencje, Koci jednak jest tylko w stanie doradza co spoeczestwu"...

Jzef Glemp rdo : http://pl.wikipedia.org/

... W grudniu informacje na temat Kocioa otwiera wiadomo z terenu Kpna. Tam bowiem znaleziono i "zabezpieczono 12 szt. ulotek wykonanych technik powielaczow i sygnowanych "Solidarno" Kpno. W ulotkach umieszczona jest odezwa do czonkw "Solidarnoci", aby opacali skadki czonkowskie. Informuje si rwnie, e dnia 13 bm. we wszystkich kocioach odbdzie si msza za intencj zniesienia stanu wojennego, natomiast 16 grudnia br. bd odbyway si msze powicone ofiarom stanu wojennego ... ... Modlitwy intencjonalne, zwizane z rocznic mierci ks. Popieuszki stwierdzono take w kilku innych kocioach na terenie wojewdztwa. Midzy innymi w Kpnie o godz. 19.00 msz odprawi ks. Z. Rapior, ktry w czasie kazania powiedzia: Ks. Popieuszko zgin za prawd, ktr gosi, a ktra nie podobaa si prominentom. Tak okrutn zbrodni na osobie ksidza mona tylko porwna do morderstw popenianych w obozach koncentracyjnych. We mszy uczestniczyo ok. 800 osb. Po mszy ks. Rapior z grup ok. 500 wiernych wyszed z kocioa do sztucznej groty znajdujcej si na placu przykocielnym. Tam odby si tzw. "Apel" ku czci ks. Popieuszki. Czytano wwczas yciorys zmarego, fragmenty jego kaza oraz odtworzono z tamy magnetofonowej gos ks. Popieuszki. W trakcie imprezy wierni palili wiece oraz piewali pie "Boe, co Polsk". Zakce adu i porzdku publicznego nie notowano ...

Ks. Zbigniew Rapior rdo : http://www.kepnosocjum.pl/

Str. 9

Wolni i solidarni - 24 kwietnia 1983 r.Publikacja udostpniona dziki uprzejmoci p. Mirosawa apy

Nr1/2011 (1)Wolni i solidarni str.2

Str. 11

Wolni i solidarni str. 3

Nr1/2011 (1)Wolni i solidarni str. 4

Str. 13

HARPUN Solidarno Walczca w KpnieTygodnik Kpiski Nr 50 z dn. 10.12.2008Publikujemy opracowanie dr Grayny Schlender, dyrektora Archiwum Pastwowego w Kaliszu, na temat dziaalnoci Solidarnoci Walczcej w Kpnie. Opracowanie jest fragmentem wikszego referatu Solidarno Walczca w Poudniowej Wielkopolsce, ktry zosta wygoszony przez autork w Poznaniu 910.10.2008 r. na seminarium powiconym Organizacji Solidarno Walczca w Wielkopolsce w latach 19831990, organizowanego przez Instytut Pamici Narodowej . W okresie stanu wojennego najradykalniejszym orodkiem opozycji by Dolny lsk. W jego stolicy, Wrocawiu, ukrywajcy si od 13 grudnia 1981 r. Kornel Morawiecki w czerwcu 1982 r. zaoy organizacj pod nazw Solidarno Walczca. Skupiaa ona przede wszystkim czonkw NSZZ S domagajcych si aktywnych form walki z junt Jaruzelskiego i ludzi modych. Solidarno Walczca stosowaa metody konspiracji wzorowane na AK. W pismach, ktre wydawaa, przeciwstawiaa si marazmowi spoecznemu, pitnowaa kolaborantw i odrzucaa ugod z wadzami PRL. Swoimi wpywami szybko obja inne, zwaszcza ssiadujce z Dolnym lskiem regiony. Kpiska Solidarno Walczca Aktywni przeciwnicy stanu wojennego z Kpna nawizali kontakty z dziaaczami Solidarnoci Walczcej we Wrocawiu, m.in. z Kazimierzem Klementowskim, odpowiedzialnym za kontakty z terenem. Grupie nadano pseudonim Harpun. W 1984 r. powstaa Rada Solidarnoci Walczcej Okrgu Kpiskiego. Tak nazw sygnowane byy ulotki wydawane przez grup kpisk. Liderami kpiskiej SW byli: Wodzimierz Jdrasik, Maria Bykowska i Jzef Handrysik . Wsppracowali z nimi i zajmowali si gwnie kolportaem: Wiesaw Koodziejczyk, Wojciech Fota, Henryk Tyszkiewicz, Henryk Mller, Mirosaw apa, Jzef Maolepszy, Czesaw Gudra i Ryszard ogo. Wikszo z nich bya jednoczenie czonkami Solidarnoci. W. Jdrasik by przewodniczcym KZ w Ostrowskich Zakadach Drobiarskich Zakad w Kpnie, J. Handrysik przewodniczcy KZ w Zakadzie Opieki Zdrowotnej w Kpnie, obaj byli zastpcami przewodniczcego Midzyzakadowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ S w Kpnie w 1981 r. M. Bykowska bya sekretarzem KZ w Zakadach Urzdze Chemicznych Montochem w Kpnie. Pozostali take zwizani byli z Solidarnoci i opozycj. Na przykad Wiesaw Koodziejczyk by wiceprzewodniczcym KZ S w PGR Mianowice, Henryk Mller - przewodniczcym KZ w kpiskiej drukarni, a Mirosaw apa - przewodniczcym Zwizku Modziey Demokratycznej w Kpnie. Czy ma Pani katalog? Czonkowie Harpuna jedzili do Wrocawia, gdzie odbierali literatur podziemn. Punkt kolportaowy znajdowa si w mieszkaniu Anny Litwickiej przy ul. Dbowskiego 74/4 i nosi kryptonim Stefan. Hasem wejciowym byo zdanie Czy ma pani urnale do wypoyczenia?.

Str. 14

Nr1/2011 (1)Wedug materiaw operacyjnych SB doczonych do aktu oskarenia z 14 VI 1984 r. 12 dziaaczy SW z Wrocawia Punkt Stefan zorganizowany przez Elbiet Szulgan, funkcjonowa od padziernika do grudnia 1983 r. Do jego prowadzenia Elbieta Szulgan nakonia swoj znajom Ann Litwick. Osoby dostarczajce wydawnictwa miay przychodzi, co drug rod miesica, okoo godziny 17.00 za odbiorcy pomidzy godzin 17.00 a 19.00. Dostawcw i odbiorcw obowizywao haso Czy ma pani katalog? () Po odbir wydawnictw zgaszao si pi osb posugujcych si kryptonimami: Grajewo Lubin, Harpun Kpno, Brzoza Strzelin, Trjmiasto Dzieroniw, Kolejarz Milicz2 . Na pocztku 1983 r. czonkowie Harpuna mogli te korzysta z punktu przerzutowego przy ulicy Dziaacze z Kpna otrzymywali tam materiay przeznaczone dla nich na haso Harpun. Drugi punkt kolportaowy o kryptonimie Piotr mieci si przy ul. Pugeta i prowadzony by przez Dari Janin Watach. W obydwu punktach odbierajcy pras czonkowie SW pacili 5% wartoci publikacji.

Dawne Zakady Urzdze Chemicznych MONTOCHEM rdo : http://www.kepnosocjum.pl/

Maopanewskiej prowadzonego przez Mari Trbsk. Punkt ten w kwietniu 1983 r. zosta zlikwidowany. Dodatkowo W. Jdrasik kontaktowa si we Wrocawiu z osob o pseudonimie Andrzej. Cz bibuy docieraa do czonkw Harpuna take z Warszawy, natomiast ulotki drukowali we wasnym zakresie. Drukarnia znajdowaa si m. in. w mieszkaniu W. Jdrasika w Kpnie przy ulicy Rynek 20. Kontakty z Wrocawiem utrzymywa take J. Handrysik. Ulotki oraz prasa podziemna, np. Replika, z Dnia na Dzie i Solidarno Walczca odbierane czsto byy w pracowni protetycznej w kpiskim orodku zdrowia u J. Handrysika3 . Wsypa Grupa ta bya rozpracowywana przez funkcjonariuszy SB z RUSW w Kpnie. SB miaa na tym terenie w tym okresie co najmniej 5 tajnych wsppracownikw (TW) i kontaktw operacyjnych (KO). 12 kwietnia 1983 r. SB rozpocza Spraw Operacyjnego Rozpracowania pod kryptonimem Metro, skierowan przeciw Harpunowi. Ponadto aresztowany pod koniec 1983 r. we Wrocawiu K. Klementowicz zaama si i podczas przesucha przekazywa SB te informacje o kpiskich dziaaczach. 5 marca 1984 r. zacza si obawa. Chory Henryk Kociaski przeszuka mieszkanie Marii Bykowskiej przy ulicy Wiosny Ludw. Znalaz tam magazyn nielegalnych wydawnictw (kilkaset egzemplarzy), m.in. 46 egz. pisma Solidarno Dolny lsk, 124 egz. periodyku Solidarno Walczca z lipca 1983 r., z maja 1983 oraz z listopada 1983; 40 egz. Biuletynu Dolnolskiego (nr 3, nr 5 i nr 7 z 1983 r.); 24 egz. Repliki i 7 egz. Odrodzenia z 1983.

Str. 15

Poza pras byy te broszury, np. Kto chcia zabi Papiea, Leopolda Jeewskiego Spojrzenie z drugiej strony; T. Gross Okupacja sowiecka i deportacja do Rosji w oczach dzieci; Marian Rajski Wsppraca gospodarcza PolskaZSRR4 . Tego samego dnia chory H. Kociaski przeprowadzi rewizj w mieszkaniu Wodzimierza Jdrasika. Poniewa nie byo go w domu, przeszukania dokona w obecnoci jego matki Janiny Jdrasik. Materiay obciajce znaleziono w szufladach biurka. Bya to broszura Veto Solidarno nr 1011, 7 kartek maszynopisu z szecioma wierszami, 2 brudnopisy formatu A4 zatytuowane Czy my wyjdziemy z kryzysu? i Dzieci totalitaryzmu. Drugi brudnopis liczy 3 strony i nosi nagwek Rok 19845 . By moe w oczach SB przestpstwem byo nawizanie do ksiki Orwella pod tym samym tytuem, w ktrej ludzi szpiegoway ich wasne telewizory. W harcerstwie (skautingu) wysz sprawnoci by kapu, a wszystkiemu przyglda si czujnie Wielki Brat. Aresztowanie M. Bykowska i W. Jdrasik zostali zatrzymani 7 marca 1984 r. M. Bykowsk przesuchiwa por. Tadeusz Harlak Poniewa wiedziaa o rewizji u W. Jdrasika, przyznaa si do kontaktw tylko z nim, kryjc reszt czonkw grupy. Powiedziaa, e W. Jdrasik przekazywa jej materiay S w alejce koo Szkoy Podstawowej nr 1 w Kpnie i e nie wie, skd mia on te tytuy. Twierdzia, e nie rozprowadzaa dalej tych drukw. Zatrzymany take 7 marca W. Jdrasik podczas pierwszego przesuchania odmwi skadania zezna przed sformuowaniem i wrczeniem mu na pimie zarzutw wraz z uzasad-nieniem. W dniu aresztowania M. Bykowskiej i W. Jdrasika plan czynnoci ledczych przygotowany przez SB m.in. przewidywa: przeprowadzenie rozpoznania rodowiska, w ktrym pozostawali podejrzani i z kim utrzymywali kontakty. Przeprowadzi konfrontacj Bykowska Jdrasik () wykona zdjcia i szkice miejsc spotkania Jdrasik Bykowska w Kpnie i Jdrasik Andrzej we Wrocawiu i omwi to na przesuchaniu oraz przesucha ma Bykowskiej na okoliczno przynoszenia do domu pakietw z lite-ratur i ich przechowywania6 . Ostatecznie prokurator Jzef Kasprzak uzna, e opierajc si na wynikach rewizji i informacjach SB W. Jdrasika naley zatrzyma w areszcie. 14 marca Sd Rejonowy w Kpnie na rozprawie, ktr prowadzi sdzia Zbigniew Sabaa wyda postanowienie o zastosowaniu wobec W. Jdrasika aresztu tymczasowego. Ostatecznie 31 marca 1984 r. W. Jdrasik zoy por. T. Harlakowi i wiceprokuratorowi T. Muszyskiemu wyjanienia. Stwierdzi, e () w poowie 1983 r. niewykluczone, e w kwietniu, zgosi si do mnie do domu nieznany mczyzna, ktry poda, e ma na imi Grzegorz. Mczyzna ten zwrci si do mnie z pytaniem, czy podjbym si przyjmowa od niego literatur nielegaln i rozpowszechnia j na terenie Kpna. Po namyle na propozycje Grzegorza wyraziem zgod. () chyba dwa razy wydawnictwa nielegalne przynis Grzegorz do mego miejsca zamieszkania. Nastpne przypadki przekazywania wydawnictw miay miejsce ju we Wrocawiu. (). Na placu Grunwaldzkim w okolicy kiosku ruchu (). M. Bykowska i W. Jdrasik w swoich zeznaniach mwili o S, nie wspominajc o SW i kryli reszt czonkw grupy.

Str. 16

Nr1/2011 (1)M. Bykowska przetrzymywana bya w areszcie w Kpnie, Kaliszu i Poznaniu. O jej zatrzymaniu prokuratura powiadomia dyrekcj Montochemu. 12 marca M. Bykowska wystpia z zaaleniem na areszt, motywujc, e jest osob powanie chor, zaczya te stosowne zawiadczenie lekarskie. Napisaa na zakoczenie () warunki wizienne nie przyczyniaj si do poprawy [zdrowia przyp. aut.], a raczej pogorszenia. Nie wiem jak dugo z moj chorob poyj, prosz zatem usilnie o przywrcenie mi wolnoci, umoliwienie odpowiedniej opieki lekarskiej i pozwolenie na przeycie bliej nieokrelonego czasu.

wczesna kpiska drukarnia rdo : http://www.kepnosocjum.pl

M. Bykowska bya w areszcie sama, pozbawiona wsparcia z zewntrz. W przypadku W. Jdrasika ju jeden dzie po jego aresztowaniu z wnioskiem o zwolnienie wystpili pracownicy Zakadw Drobiarskich w Ostrowie Zakad w Kpnie, gdzie pracowa. Proces Po krtkim, jednodniowym procesie 18 maja 1984 r. Sd Rejonowy w Kpnie na rozprawie prowadzonej przez sdziego Zbigniewa Saba uzna M. Bykowsk i W. Jdrasika, ktrych broni mecenas Bohdan Zapanik, winnych i skaza W. Jdrasika na 2 lata pozbawienia wolnoci z zawieszeniem na 3 lata i 40 tys. z grzywny, a M. Bykowsk na 1 rok pozbawienia wolnoci z zawieszeniem na 3 lata i 30 tys. z. grzywny . Na mocy amnestii kary te zostay darowane 21 lipca 1984 r. Pomimo wyrokw, czciowego rozbicia siatki SW i trudnej sytuacji we Wrocawiu, (gdzie SB na przeomie 1983 i 1984 r. aresztowaa 13 osb. Oskarya je o udzia w rozwizanym zwizku Solidarno oraz o kolporta wydawnictw SW i zlikwidowaa dotychczasowe punkty kontaktowe i kolportaowe). Kpiska SW usiowaa nawiza kontakty z rnymi grupami podziemnej S i SW w Kaliszu i Warszawie celem pozyskania materiaw, gwnie czasopism. Dziaania te nie przyniosy oczekiwanych rezultatw, a RUSW przystpi do nastpnego etapu.

Str. 17

Rozbicie Harpuna Poniewa celem operacji Metro byo cakowite rozbicie grupy Harpun, SB podja dalsze dziaania. SB w swoich materiaach operacyjnych napisaa: () Z uwagi na zdecydowanie wrog postaw oraz zamiar podjcia nielegalnej dziaalnoci przez ob. M. Bykowsk i W. Jdrasika a take W. Koodziejczyka i J. Handrysika podjto dziaania majce na celu kompromitacje niektrych czonkw grupy w oczach pozostaych, spowodowanie utraty zaufania i jej rozbicie . Na przykad M. Bykowsk celowo zastraszano, wzywano systematycznie na rozmowy profilaktycznoostrzegawcze, podczas ktrych dawano jej do zrozumienia, e jest pod cig obserwacj i wszystko o niej wiadomo. Z kolei w stosunku do lidera kpiskiego podziemia J. Handrysika funkcjonariusze SB i MO wykonywali ostentacyjnie przyjacielskie gesty, tak, aby podejrzewano go o wspprac ze Sub Bezpieczestwa. SB poprzez swoich pracownikw i wsppracownikw (DW, TW i KO) na bieco ledzia sytuacj w Kpnie, ale w realiach 1984 r. zamiast aresztowa czonkw SW wolaa dziaa destrukcyjnie i zastraszajco. Sam akcj Metro prowadziy wsplnie RUSW w Kpnie, WUSW w Kaliszu i WUSW we Wrocawiu. Zwizane to byo z faktem, e SW powstaa we Wrocawiu oraz e wanie tam w tym okresie aresztowano wielu dziaaczy S i SW. Wszystko to spowodowao, e czonkowie Harpuna nie mieli gdzie si zaopatrywa w materiay i zerwali wzajemne kontakty, przestali sobie ufa. W. Jdrasik wyjecha z Kpna i zaj si hodowl gsi i kaczek. Ostatecznie w dniu 14 kwietnia 1986 r. SB zakoczya Spraw Operacyjnego Rozpracowania pod kryptonimem Metro Harpun nie istnia. TW Tulipan TW Andrzej II i inni Pomimo to w 1987 r. SB ponownie zainteresowao si dziaaczami SW w Kpnie. Zwizane to byo z akcj Omiornica, majc na celu ujcie Kornela Morawieckiego, ktry rzekomo mg si ukrywa w tym rejonie. RUSW w akcj t zaangaowa szereg pracownikw SB oraz wsppracownikw TW i KO. Szczeglnie duo pracy mia mjr Stanisaw Garsztka (szef kpiskiego SB). Za porednictwem kontaktu operacyjnego JR mia prowadzi systematyczn obserwacj punktu TOTO w Bralinie celem ustalenia samochodw z Wrocawia, ktre podjedaj pod ten punkt. Za wykorzystujc tajnego wsppracownika ps. Tulipan mjr St. Garsztka mia szczegowo rozpozna kontakty osb wchodzcych w skad podziemnej struktury S o kryptonimie Harpun. Tej samej grupy dotyczy kolejne zlecenie, ktre mia wykona Przy pomocy TW ps. Tulipan ustali czy w mieszkaniu J. Handrysika i R. ogo przebywaj obce osoby oraz Poprzez KO JM ustali zachowanie si R. ogo i jego wypowiedzi na temat katastrofy PonarRemo w Kpnie. Wykorzystujc tego KO obj szczegow kontrol operacyjn Ob. A. ureckiego. Major St. Garsztka mia take wykorzystujc TW ps. Andrzej II prowadzi szczegow kontrol operacyjn ks. Waldemara Kasprzaka. Kolejne zadanie mjr. St. Garsztki naleao do bardziej skomplikowanych Po uzyskaniu materiaw obciajcych na Ob. BJ pozyska go do wsppracy w charakterze TW celem rozpoznania aktualnej sytuacji w DPT Ustronie.

Str. 18

Nr1/2011 (1)St. Garsztka mia te zainstalowa w porozumieniu z Wydziaem T WUSW w Kaliszu podsuch w mieszkaniu R. ogo i J. Handrysika. Niestety, okazao si, e wydzia techniczny nie dysponuje odpowiednim sprztem. Poza tym w akcji Omiornica udzia brali: ppor. J. Lenart, kpt. F. Grecki, kpt. W. Kowalski, st. chor. St. Maliszewski, ppor. H. Kociaski9 . Kolejarska SW Praktycznie inwigilacji czonkw SW i S oraz dziaania przeciw nim SB prowadzia do padziernika 1989 r., a wic 4 miesice po czerwcowych wyborach. Rzd Tadeusza Mazowieckiego powsta 12 wrzenia 1989 r., jednak tzw. resorty siowe podlegay prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu. Fakty te dobitnie wiadcz, e PRL bya niereformowalna i e PRL upada z powodu nieumiejtnoci czy te niemonoci dostosowania si do zmieniajcej si sytuacji politycznej. Dziaacze SW i S z Kpna byli jednymi z ostatnich w Polsce ofiar przeduonej agonii systemu socjalistycznego. Oprcz Harpuna w tym rejonie dziaay co najmniej jeszcze dwie grupy opozycyjnokolportaowe o zblionym profilu. Pierwsza z nich kolejarska Solidarno Walczca. Tworzyli j konduktorzy, kierownicy pocigw, maszynici, zawiadowcy i pracownicy wza kolejowego. Do tej grupy naleeli m.in. Jan Grabarek, Jan rdka, Jan Promny, Jan Janiec, Henryk Tyszkiewicz, Jan Turowski, Jan Tokarski. Bardzo zbliony do Solidarnoci Walczcej program miaa grupa Ruch Modych Demokratw, ktrej dewiz byo haso WolnoNiepodlegoSolidarno. Do organizacji tej naleeli uczniowie Technikum Kolejowego w Ostrowie Wielkopolskim, m.in. Jacek rdka, Roman Libner, Andrzej Wo10 . 1 Wedug SB grupa Harpun liczya 4 osoby: W. Jdrasika, M. Bykowsk, J. Handrysika i Ryszarda ogo. 2 Strona Internetowa www.sw.org.pl, Akt oskarenia Prokuratury Rejonowej dla dzielnicy Wrosaw rdmiecie we Wrocawiu z14 VI 1984 r. 3 Relacja Mirosawa apy, sierpie 2008. 4 Archiwum Instytutu Pamici Narodowej Oddziaowego Biura Udostpniania i Archiwizacji Dokumentw /AIPN OBUiAD/ d sygn. 41/2, Protok przeszukania [M. Bykowskiej] z 5 III 1984 r. 5 Ibidem, sygn. 0041/2, Protok przeszukania [W. Jdrasika] z 5 III 1984 r. 6 AIPN OBUiAD d, sygn. 0043/818, Plan czynnoci ledczych () z terminem wykonania do dn. 25 bm. [III 1984]. 7 Ibidem, sygn. 0041/2, Wyrok w imieniu Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. 8 IPN OBUiAD d, sygn. 0043/725, Analiza sprawy operacyjnego rozpracowania krypt. Metro nr rej. KL 1132. 9 Ibidem, Plan przedsiwzi Suby Bezpieczestwa RUSW w Kpnie w ramach operacyjnego rozpracowania krypt. Omiornica prowadzonej przez Inspektorat II WUSW we Wrocawiu. 10 Relacja Jacka rdki, padziernik 2008.

Str. 19

Zwyke wspomnienia zwykych ludzi czyli sojumowicze wspominaj na forumrdo : http://www.kepnosocjum.pl

mj dziadek by ju wtedy emerytem i dorabia jako str w skadzie wgla na Dworcu Zachodnim i ca noc sucha Radia Wolna Europa i dzwoni do ojca informowa Go jak to wszystko wyglda na lsku i Warszawie, ja rano obudziem si i poszedem do rodzicw do pokoju w ktrym by telewizor obejrze Teleranek, ktry by emitowany co niedziel. Teleranka nie byo. Telefony chyba jeszcze dziaay. Nastpnego dnia byy ju odwoane lekcje i moje rodzestwo si byczyo, najstarszy brat w niedziel albo w poniedziaek widzia te wyej wspomniane transportery opancerzone na kpiskim rynku. Wojsko jechao te przez Kpno tras Pozna - Katowice na lsk, dawi strajki. Pamitam te godzin policyjn i jeszcze wikszy kryzys i niedostatek wszystkich dbr ni miao to miejsce wczeniej. Przyszo mi y w ciekawych czasach ale na tyle mi wystarczy. Przypomn tylko, e nazwa stan wojenny to synonim stanu wyjtkowego nie stosowanego wtedy w naszym krajowym prawodawstwie. kempen

Wiem np. e moja mama pochodzca z Komorzna w czasie stanu wojennego (w pniejszym okresie) "nielegalnie" przekraczaa granic wojewdztwa, aby dosta si do sklepu w Trzcinicy. Podobno grozia za to adna kara...

seba87

Str. 20

Nr1/2011 (1)Stan wojenny zasta mnie w Grbaninie. Dzie wczeniej, w sobot, Dziadkowie obchodzili 50-t rocznic lubu, zjechaa caa rodzinka i bya wietna impreza, a wieczorem gorce dyskusje polityczne. Rano obudzono mnie sowem "wojna". Nastpia szybka ewakuacja do Kpna, nieco w strachu, czy kursuj pocigi i bdzie czym wraca do Poznania. Pocig jecha, co po 8.00, w zwizku z czym empirycznie nie stwierdziem braku teleranka. W Poznaniu na dworcu byo peno wojska i milicji, nie dziaay telefony...

Brak "Teleranka" w tym dniu pamitaj chyba wszystkie dzieci. Dzisiaj przy tylu kanaach dziecicych nawet szkoda pisa, czym dla nas by ten program. Ojciec sucha wci RWE. Moja siostra studiowaa ju wtedy na UAM w Poznaniu i to ona waciwie opowiadaa pniej nam, co si od tego dnia dziao na wiecie. Na wsi panowa spokj, nie czulimy adnej zmiany, nawet godzina milicyjna nie bya pewnie zbyt uciliwa. Wieczorami skubao si pierze, a ojciec z moim wujem i ssiadem politykowali przy pdzeniu bimbru. Odwoano zajcia w szkole, wic dla nas dzieciakw to bya wielka rado. Wszyscy suchalimy te kamliwych informacji podawanych rdo : http://www.niepodleglosc.nck.pl/ w "Dzienniku Telewizyjnym". wiadomo tego, co si w dniu stao dotara do mnie znacznie pniej. Tak naprawd panowie Jaruzelski i Kiszczak zafundowali nam kolejne par lat sowieckiej niewoli. Jak sysz, e z nich si robi bohaterw, to brak mi sw. Bez wzgldu na wiek, stan zdrowia i co tam jeszcze ich obrocy wymyl powinno ich si osdzi. Nie chodzi o wymierzenie kary, ale o ujawnienie prawdy o nich i skazaniu za to, co zrobili. Miejmy nadziej, e, chocia nie na tym wiecie, ale kara ju na nich czeka. melon92

Str. 21

Zwyke wspomnienia zwykych ludzi czyli sojumowicze wspominaj na forum cdrdo : http://www.kepnosocjum.pl

Moe niezbyt istotne ale jakie wspomnienia w zwizku z wprowadzeniem stanu wojennego pozostay. Przede wszystkim i co si stao ju nieomale symbolem tego dnia to BRAK TELERANKA a poza tym niewiedza co to waciwie jest ten stan wojenny ? Wojna niby jeszcze nie a jednak te sowo "wojenny" przeraao co nieco. Rodzice szeptali raczej o sytuacji politycznej i w pierwszych dniach mona si byo tylko domyla znaczenia tych sw. Wszdzie ogaszano, e nie mona porusza si po ulicach bez dokumentw tosamoci. Modzie rwnie miaa nosi przy sobie legitymacje szkolne a moja bya u koleanki dosownie dwie ulice dalej. Zaraz w t niedziel wybraam si odebra mj jedyny dowd tosamoci. Na ulicy rdo : http://www.rp.pl peno byo patroli milicyjnych wic baam si jak diabli i biegaam od bramy do bramy i chowaam si po korytarzach kamienic czekajc a milicja odjedzie . Teraz si z tego miej ale wtedy paka mi si chciao bo mylaam, e jak mnie zapi bez legitymacji to mnie nie daj Boe do jakiego obozu wywioz. Osoby nieco starsze maj pewnie bardziej wartociowe wspomnienia... efkama

Mi mama mwia jak przez okno domu widziaa transportery opancerzone na Wrocaw jadce, panika straszna wtedy bya (c innego mogoby czu dziecko widzce takie co...)... Pawel90

ja to ca rodzin wpatrzon w ekran w Jaruzelskiego pamitam i poczucie zagroenia - e to wojna... wiedzma-margo

Str. 22

Nr1/2011 (1)

POLSCY GENERAOWIE ZEJ KONDUITYOprac. Sawomir Wieczorek1.WstpPod koniec roku obchodzimy w Polsce rocznice wydarze, ktre w sposb krwawy wpisay si w nasz histori wywoujc wci dyskusje i spory dotyczce ich oceny. W obu wydarzeniach decydujc rol odegrao Wojsko Polskie a w szczeglnoci dowodzcy tym wojskiem generaowie. Zarwno w latach 1830-1831 jak i 150 lat pniej w latach 1980-1981 podejmowali oni kroki ktre decydoway o losie naszego kraju i spoeczestwa. Po upywie 30 lat od wprowadzenia stanu wojennego w opinii publicznej funkcjonuj dwie przeciwstawne oceny tamtych wydarze. W wielu publikacjach i czasopismach lansuje si tez o koniecznoci podjtych wwczas decyzji, ktre jakoby stanowiy wybr mniejszego za i uchroniy Polakw przed jeszcze wiksz katastrof. Czoow rol w rozpowszechnianiu tej tezy odgrywaj sami autorzy stanu wojennego, starajc si u schyku ycia, zapisa w historii Polski jako jednostki o szlachetnych intencjach. Ich pozornie logiczna argumentacja, wspierana przez niektre media, znajduje spory odbir spoeczny. Jaka jest tego przyczyna? Jaka jest przyczyna, e ogromna cz spoeczestwa zatracia swoistego rodzaju wewntrzny kompas, pozwalajcy na odrnianie postaw patriotycznych od zdrady wasnego narodu? Czy mona wyobrazi sobie inny scenariusz wydarze w roku 1981? Czy jako nard w swojej historii bylimy ju kiedy postawieni przed podobnymi dylematami politycznymi i moralnymi jak w okresie Polski Ludowej, ktrego zwieczeniem byo wprowadzenie stanu wojennego? Uwaam, e moemy pokusi si o porwnanie do pewnego fragmentu historii naszego narodu i przeanalizowa jakich wyborw dokonywali nasi przodkowie. Zdecydowana wikszo spoeczestwa uznaje e rozbiory I Rzeczpospolitej przez Prusy, Austri i Rosj byy moralnie czym bardzo zym. W tym kontekcie w peni wytumaczalnym s kolejne powstania narodowowyzwolecze, ktre traktujemy jako powd do chluby i dowd naszego patriotyzmu. W pewnym okresie rozbiorw, jako nard, bylimy w bardzo podobnej sytuacji politycznej jak w czasach Polski Ludowej. Jednak przed 180 laty, fina przeciwstawienia si spoeczestwa narzuconemu z zewntrz systemowi i wadzy zakoczy si zgoa odmiennie. Okres funkcjonowania Krlestwa Polskiego w latach 1815-1830 (pod zaborem rosyjskim) zakoczony Noc Listopadow (29 listopada 1930) i pniejszym Powstaniem Listopadowym jest bliniaczo podobny do czasw Polski Ludowej z apogeum w postaci grudniowej nocy (13 grudnia 1981) i wprowadzonego wwczas stanu wojennego. Analogii obu okresw jest cae mnstwo i warto moe przeprowadzi analiz porwnawcz dokonywanych przez Polakw i polskich generaw wyborw przed 180 oraz przed 30 laty. Ocena zarwno Powstania Listopadowego jak i stanu wojennego nie moe zosta przeprowadzona bez analizy wczesnego stanu politycznego i sytuacji spoeczno-socjalnej polskiego spoeczestwa. Nieporozumieniem jest traktowanie tych wydarze w oderwaniu od poprzedzajcych je uwarunkowa. Zatemcd na str. 24

Str. 23

2. Geneza Pastw Zarwno Krlestwo Polskie ustanowione w roku 1815 jak i Polska w roku 1945 byy bytami powstaymi w wyniku porozumienia pastw wchodzcych w skad koalicji, ktre zwyciyy w dopiero co zakoczonych wojnach . Na Kongresie Wiedeskim w roku 1815 Anglia, Austria, Prusy i Rosja po zwycistwie nad Napoleonem dokonay nowego podziau terytorialnego Europy i wiata oraz wyznaczyy strefy wpyww. Postawa Polakw w okresie napoleoskim nie pozwalaa wielkim mocarstwom na udawanie, e w Europie nie istnieje problem Polski i Polakw. Utworzone wczeniej przez Napoleona Ksistwo Warszawskie zostao podzielone pomidzy Prusy, Rosj i Austri. Prusy odzyskay Wielkopolsk, Austria Galicj a z pozostaej czci, ktra przypada Rosji, utworzono Krlestwo Polskie, ktre w zamyle jego twrcw, miao wypeni luk po zlikwidowanym Ksistwie Warszawskim i zaspokoi ambicje narodowe Polakw. Chcc zrekompensowa utrat Wielkopolski na rzecz Prus, jeden z punktw traktatu mwi o majcym nastpi w przyszoci ,,rozszerzeniu wewntrznym'' przez co rozumiano powikszenie Krlestwa o ziemie zaboru rosyjskiego I i II rozbioru (Litwa, Biaoru). Opinia spoeczna bya rozczarowana takim rozstrzygniciem, ale wizaa due nadzieje z perspektyw doczenia do Krlestwa dawnych wschodnich ziem Rzeczpospolitej. Podobnie na Konferencji Jataskiej w roku 1945, zwyciska koalicja antyhitlerowska w postaci Zwizku Radzieckiego, Anglii i USA wyznaczya nowe granice i ustanowia strefy wpyww. Polska znalaza si w radzieckiej strefie wpyww. Odebrano naszemu pastwu Kresy Wschodnie na rzecz Zwizku Radzieckiego i w ramach rekompensaty przekazano jej ziemie nalecej wwczas do Niemiec lsk, Pomorze Zachodnie oraz cz Prus Wschodnich. Oba Pastwa (Krlestwo Polskie roku 1815 oraz Polska w roku 1945) byy wic bytami utworzonymi w wyniku negocjacji i woli mocarstw a Polska bya jedynie przedmiotem podejmowanych decyzji . 3. Konstytucja Zgodnie z zapisami Traktatu Wiedeskiego, Krlestwo Polskie poczone byo z Cesarstwem Rosyjskim przez swoj konstytucj oraz cara Rosji i jego nastpcw majcymi by w przyszloci konstytucyjnymi krlami Polski. Nie bya to unia realna tylko personalna, co w wczesnych czasach byo czym powszechnym. Car Rosji Aleksander I, chcc zdoby przychylno Polakw, poczyni szereg krokw majcych na celu przekonanie opinii spoecznej o jego przyjaznym nastawieniu do narodu polskiego. Autorem liberalnych zapisw konstytucji by ksi Adam Czartoryski, przyjaciel Aleksandra I. Wprowadzona w 1815r. konstytucja Krlestwa Polskiego nadawaa bardzo szerokie uprawnienia carowikrlowi, ale jednoczenie gwarantowaa: -wadz wykonawcz osobnemu polskiemu rzdowi; -ograniczon wadz ustawodawcz 128-osobowemu Sejmowi, ktry mg przeciwstawi si woli cara; -administracj niezalen od petersburskiej. Pozwalao to na rozwj polskoci i suwerennoci wewntrznej w strukturach wewntrznych kraju;

Str. 24

Nr1/2011 (1)-oddzielne wojsko, posiadajce polskie chorgwie i sztandary, ktrego nie mona byo uy poza granicami Europy. Polakami byli generaowie i oficerowie. Utrzymano barwy i narodowy charakter polskiej armii. -niezawise sdownictwo; -niezalene szkolnictwo; -wasn monet; -gwarancje swobd obywatelskich: rwno wobec prawa, wolno osobist, wolno wyznania; -szerokie jak na wczesne czasy prawo wyborcze; -uywanie jzyka polskiego w urzdach; w korespondencji z Petersburgiem obowizywa j. fr. -swobod druku i pen swobod publikacji; -nietykalno osb i wasnoci oraz bezpieczestwo osobiste;

Carska konstytucja bya praktycznie powieleniem konstytucji Ksistwa Warszawskiego a wiele zapisw (dotyczcych np. nazewnictwa instytucji) byo zaczerpnitych z Konstytucji 3 Maja ! Tak szerokich praw obywatelskich jakie gwarantowaa konstytucja Krlestwa Polskiego nie mia aden mieszkaniec Rosji. Bya ona jak na wczesne warunki europejskie bardzo liberalna i wywoywaa nawet ostre sprzeciwy w samej Rosji. Uznawano, e Aleksander I poczyni zbyt due ustpstwa wobec Polski, ktr uznawano jako ,,zagranic''. Wyjedajcych do Rosji Polakw obowizyway paszporty (inne ni rosyjskie). Nie postrzegano nas jako mieszkacw imperium. Bylimy uznawani za obcokrajowcw. Car Rosji pozyska tym sposobem przychylno duej czci polskiego spoeczestwa, ktre widziao w nim wskrzesiciela ojczyzny. By postrzegany jako monarcha dajcy nadziej na odrodzenie Polski. Sam Aleksander I wyksztacony i szarmancki stara si pozowa na nowoczesnego i liberalnego Europejczyka. Zapisy konstytucji z 22 lipca 1952r. nadanej Polsce przez sowieckich wadcw, byy czyst replik konstytucji sowieckiej. Komunistyczna konstytucja nie wytrzymuje porwnania z t star carsk, ktra jawi si przy niej jako szczyt demokracji. Zapisy komunistycznej konstytucji nie odzwierciedlay polskiej tradycji i nie liczyy si z opini polskiego spoeczestwa. Jedna z poprawek konstytucji lipcowej mwia o ,,wieczystej przyjani midzy PRL a Zwizkiem Radzieckim raz kierowniczej roli PZPR''. Zapis ten i powszechnie stosowane serwilistyczne praktyki byy czyst emanacj unii realnej i pod tym wzgldem przebijay carsk konstytucj z roku 1815 mwicej jedynie o unii personalnej.

Str. 25

4. Wadza W Krlestwie Polskim wadza prawodawcza spoczywaa w rkach 128-osobowego wybieralnego sejmu. Rada Administracyjna w skadzie 5 ministrw penia funkcj rzdu i stanowia wadz wykonawcz. W zwizku ze staym rezydowaniem krla w Petersburgu, Radzie Administracyjnej przewodniczy carski namiestnik. Pierwszym (zarazem ostatnim) namiestnikiem zosta genera Jzef Zajczek, napoleoczyk majcy za sob trzy kampanie wojenne przeciwko Rosji. Byli onierze Napoleona, ktrzy nie zdecydowali si kontynuowa kariery w nowo tworzonej armii, znajdowali miejsce w strukturach rzdowych i administracyjnych Krlestwa Polskiego. Tymczasem w Polsce w 1945r. najwaniejsi przywdcy pastwa podziemnego podlegajcego legalnemu Rzdowi na Uchodstwie, zostali podstpem uprowadzeni, osdzeni i skazani w Moskwie przez wadze radzieckie (tzw. proces szesnastu). Mimo danego przez Rosjan sowa honoru oraz porczenia bezpieczestwa polskiej delegacji, przybyli do Moskwy politycy zostali uwizieni. Generaa Okulickiego Niedwiadka'' zamordowano w Wigili 1946. 5. Sdownictwo Na korzy Krlestwa Polskiego przemawiaj rwnie kwestie zwizane z sdownictwem. Wszystkie zasdzane wyroki byy egzekwowane w granicach Krlestwa Polskiego. Mieszkacw Krlestwa nie obejmoway ,,zsyki'' ktre dotykay mieszkacw imperium carskiego. Na ocen dziaalnoci wadzy sdowniczej, zasadniczy wpyw miay dwa procesy polityczne. Pierwszy proces dotyczy majora Waleriana ukasiskiego, zaoyciela Towarzystwa Patriotycznego. Dla osdzenia ukasiskiego i jego towarzyszy powoano Sd Najwyszy Wojenny. Habice skazujce wyroki (m.in. ukasiskiego na 10 lat cikiego wizienia ,,za spisek przeciwko pastwu'' ) orzekli polscy sdziowie wypeniajc wol cara i w. ks. Konstantego. W skadzie sdziowskim byli m.in. minister wojny gen. Maurycy Hauke, genera Blumer, genera Kurnatowski oraz obudny pukownik Piotr Skrzynecki. Ten ostatni co prawda jako jedyny nie orzek o winie ukasiskiego, ale wezwany do Belwederu i zajany przez Konstantego, zmieni zdanie i podpisa stosowne dokumenty obawiajc si utraty ask ze strony ksicia. Generaowie ci, dla podtrzymania wasnej kariery i uzyskania korzyci materialnych, wypenili wol cara. Rosjanie osignli swj cel rkami samych Polakw. Czy podobnym wypenieniem woli pyncej ze wschodu nie byo wprowadzenie w Polsce stanu wojennego w roku 1981 ? Zgodnie z instrukcjami, nasi generaowie w roku 1981 mieli zaprowadzi w Polsce ad wasnymi siami, bez udziau sowieckiej armii. Wzorowo wypenili oczekiwania swoich mocodawcw... W przemwieniu telewizyjnym 13 grudnia 1981 syszelimy: "Awanturnikom trzeba skrpowa rce, zanim wtrc Ojczyzn w otcha bratobjczej walki". Sowa te s czyst replik wyroku sdowego z roku 1824. Z t rnic, e majorowi ukasiskiemu skrpowano cikimi acuchami nie rce a nogi Genera Jaruzelski w swoim przemwieniu 13 grudnia 1981r. oskara kierownictwo "Solidarnoci" o "jawne denie do cakowitego rozbioru socjalistycznej polskiej pastwowoci i doprowadzenie do konfrontacji." Tajna organizacja ukasiskiego w roku 1824 zostaa oskarona o podobne cele.Str. 26

Nr1/2011 (1)Zdaje si, e na zarzuty generaa Jaruzelskiego odpowiedzia ju 180 lat temu Walerian ukasiski: Byem przestpc. Nie mordowaem co prawda i nie kradem, ale staraem si zburzy panujcy porzdek. Sprzeciwiaem si cesarzowi. Kiedy genera Aleksander Roniecki, organizator tajnej policji Krlestwa Polskiego, zausznik Nowosilcowa i zdrajca polskich interesw, nawia uwizionego ukasiskiego aby ten oddali podejrzenia i uzasadnia, e spisek nie by wymierzony przeciw pastwu a wrcz przeciwnie, e starano si umocni w pastwie porzdek, usysza od Niego: ,,Jakim pastwie? Czy temu sztucznemu tworowi, gdzie faktyczn nieograniczon wadz sprawuje nieobliczalny, okrutny brat cara, ktrego wystpki osania polski, a jake, namiestnik, stary, ogupiay Zajczek ?'' Podobnym do ukasiskiego rozumowaniem kierowa si 150 lat pniej pukownik Kukliski, ktry planowa zawiza w Wojsku Polskim spisek przeciw ZSRR, jednak CIA odwioda go od tego, jako dziaania skazanego na niepowodzenie. Dekonspiracja oznaczaaby wyrok mierci, ktrego notabene pukownik i tak nie unikn, kiedy w roku 1984 sd wojskowy zaocznie wymierzy mu najwyszy wymiar kary. Zgoa inaczej potoczy si inny proces sdowy majcy wykaza powizania dziaalnoci Towarzystwa Patriotycznego z ruchem dekabrystw w Rosji i prb obalenia monarchy. Udowodnienie powiza (ktre faktycznie istniay) oznaczaoby zarzuty najwyszej wagi (zdrada pastwa). Wczeniej spisek dekabrystw w Rosji zosta rozbity a czonkowie organizacji skazani na mier. Tym razem, proces podlega powoanemu Sdowi Sejmowemu, ktry wbrew woli cara Mikoaja I (Aleksander I zmar w roku 1825), praktycznie uniewinni oskaronych i uzasadnia w swoim wyroku, e czonkowie Towarzystwa Patriotycznego mieli na wzgldzie konieczno przestrzegania konstytucji przez wszystkie organa wadzy a ich intencje byy zgodne z polsk racj stanu. Niezadowolony car zmuszony zosta zaakceptowa wydany wyrok. Czonkowie organizacji zostali jedynie skazani na symboliczne kary za przynaleno do nielegalnej organizacji. Warto moe zastanowi si w tym miejscu nad wyrokami sdw w okresie Polski Ludowej. Za przynaleno do niepodlegociowych organizacji w powojennej Polsce orzekane byy wyroki mierci. Za zorganizowanie niepodlegociowej organizacji ,,Niepodlego'' (skr. ,,NIE''), Genera August Emil Fileldorf ,,Nil'' zosta skazany na mier. Los Generaa Fieldorfa podzielio tysice oficerw i onierzy ze struktur Armii Krajowej oraz innych organizacji wojskowych i cywilnych po AK-owskich. Sdy w Polsce Ludowej zdecydowanie ,,rzetelniej'' wypeniay instrukcje ze Wschodu ni ten Sd Sejmowy z okresu zaborw. 6. Stosunek zwycizcw do Wojska Polskiego Niezwykle ciekawie wyglda kwestia stosunku wschodnich wadcw do Wojska Polskiego, ktre aktywnie uczestniczyo w kampaniach napoleoskich oraz w II Wojnie wiatowej.

Str. 27

Ot Aleksander I po zwyciskiej kampanii przeciwko Napoleonowi, przebywajc jeszcze w Paryu, przejmuje opiek nad resztkami polskiego wojska, ktre do samego koca stao wiernie u boku Cesarza Francji. Wielokrotnie wyraa sowa uznania dla jego postawy i honoru. Interesowa si kwesti realizacji wypat polskim onierzom zalegego odu przez rzd francuski. Zaakceptowa przedstawione mu przez gen. Jana Henryka Dbrowskiego wszystkie postulaty dotyczce Wojska Polskiego znajdujcego si wwczas we Francji. Po rewii naszego wojska 24 kwietnia 1814r., kolejny raz chwalc postaw onierzy mwi ,,Do zobaczenia w Warszawie''. Genera Henryk Dbrowski, bliski wsppracownik Napoleona, otrzyma od cara polecenie zorganizowania powrotu onierzy do Polski i rozpoczcie organizowania nowej armii w ramach powstaego Krlestwa Polskiego! A jak wygldaa sytuacja polskich onierzy w czasie i po II Wojnie wiatowej? Wymieni tylko trzy fakty: -bestialskie wymordowanie polskich onierzy w Katyniu, ktrzy w przeciwiestwie do onierzy generaa Dbrowskiego nawet nie starali si zbrojnie przeciwstawi Armii Czerwonej w roku 1939 po jej wkroczeniu na tereny Polski. -wstrzymanie w 1944 r. ofensywy na Warszaw w celu umoliwienia Niemcom stumienia Powstania Warszawskiego. -systemowe niszczenie struktur Armii Krajowej i fizyczna likwidacja onierzy Polski Podziemnej po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium Polski w latach 1944-1945 i pniejszych. Organizacj Ludowego Wojska Polskiego w okresie II Wojny wiatowej powierzono agentom sowieckim a ministrem obrony narodowej zosta Rosjanin Konstanty Rokossowski, pniejszy marszaek Polski. Zbieno imion marszaka Konstantego Rokossowskiego i w. ks. Konstantego Pawowicza, zwierzchnika Wojska Polskiego w Krlestwie Polskim wydaje si jakim sarkastycznym chichotem historii. 7. Zwierzchnictwo nad Wojskiem Polskim Wojsko byo chlub Krlestwa Polskiego i miao na czele oficerw, ktrzy przeszli szlak bojowy u boku Napoleona a niemal wszyscy onierze suyli wczeniej w armii Ksistwa Warszawskiego. Na czele Armii sta ksi Konstanty Pawowicz, brat cara Aleksandra I. Posta ksicia Konstantego na przestrzeni lat naszej dugiej niepodlegoci bya przez kolejnych historykw, literatur i sztuk przedstawiana w karykaturalnym zwierciadle. Nienawi do Konstantego bya wywoywana jego problemami natury emocjonalno-psychicznej (gwatownie wpada w zo i rwnie atwo przechodzi w stany euforii). Pragnienie polubienia Polki Joanny Grudziskiej okupi koniecznoci zrzeknicia si praw do carskiego tronu. Ten znienawidzony (rwnie w Petersburgu) carewicz, zrzekajc si praw do carskiego tronu, zagwarantowa sobie przejcie cakowitej wadzy nad Wojskiem Polskim i uniezaleni je od cara. Po mierci Aleksandra I mia zosta niepodzielnym wadc Krlestwa. Knowania dworu petersburskiego oraz zabiegi modszego brata Mikoaja, storpedoway zamysy carewicza.

Str. 28

Nr1/2011 (1)Ten nie do koca zrwnowaony czowiek zorganizowa Wojsko Polskie w sposb niemal perfekcyjny. Niektre jednostki, np. oddziay rakietnicze byy awangard na skal europejsk, nie majc nawet swoich odpowiednikw w rosyjskiej armii. Przebywajc na dworze cesarskim zakada polski mundur, czym doprowadza do pasji rosyjskich wojskowych. Pogbia ich irytacj nadmiernym wywyszaniem polskich wojskowych. Inna sprawa, e po powrocie do Warszawy, tych samych wojskowych potrafi ponia i zakada mundur rosyjski. Zoliwo bya wpisana w jego charakter. Na wp spolonizowany ksi by pasjonatem wojska i z czasem zacz dostosowywa si do regu naturalnych w wojsku polskim, nieznanych armii rosyjskiej. Ograniczy m.in. kary cielesne, co byo regu w wojsku carskim. Przez historykw rosyjskich oskarany jest o polonofilizm, zdrad interesw rosyjskich oraz wspieranie niepodlegociowych de Polakw. Do dnia dzisiejszego polscy historycy nie poznali treci jego memoriau z roku 1827 skierowanego do brata Mikoaja I dotyczcego najprawdopodobniej koniecznoci przyczenia do Krlestwa Polskiego ziem litewskich, co gwarantowa Traktat Wiedeski. Prawdopodobnie tre tego memoriau jest podstaw do oskarania go przez historiografi rosyjsk o zdrad. Mona taki wniosek wysnu na podstawie listu-odpowiedzi cara, ktry uzasadnia odmow przyczenia Litwy do Krlestwa Polskiego oraz dalszej korespondencji Konstantego do cara Mikoaja I, kiedy zwraca si do niego nastpujcymi sowami: ,,Nie ma Polaka z jakiejkolwiek bd partii, ktry nie byby przekonany, i kraj jego zosta zrabowany a nie pozyskany przez imperatorow Katarzyn podczas trzech rozbiorw, ktre nastpiy podczas pokoju i bez wypowiedzenia wojny, przy uyciu rodkw najhaniebniejszych, ktre budz odraz kadego uczciwego umysu. Tylko Krlestwo Polskie jest uczciwym nabytkiem, zagwarantowanym przez traktaty po zakoczeniu wojny i w nastpstwie zawarcia pokoju; wiedz to wszyscy, zna to cay wiat. Pozyskanie jest wynikiem honorowego zwycistwa, natomiast rabunek jest czynem haniebnym, ktry prdzej czy pniej odbija si na sytuacji upiecy.'' Czy mona sobie wyobrazi zwierzchnika Ludowego Wojska Polskiego zwracajcego si takimi sowami do radzieckich towarzyszy? A przecie te sowa wypowiada ksi Konstanty, Rosjanin, brat cara. Tan znienawidzony przez Polakw ksi by zdecydowanym przeciwnikiem udziau polskich onierzy w wojnie bakaskiej i zapobieg ekspedycji oddziaw podlegych jego komendzie na front turecki w roku 1827. Tymczasem polscy generaowie w roku 1968 nie mieli nic przeciwko wysaniu swoich oddziaw do Czechosowacji celem stumienia Praskiej Wiosny. W peni akceptowali podlego Wojska Polskiego radzieckiemu dowdztwu, ktre miao pen kontrol nad jego funkcjonowaniem.Str. 29

Samo wojsko byo podporzdkowane doktrynie wojennej opracowanej w gabinetach radzieckich generaw. A polscy generaowie wiernie i bez sprzeciwu wypeniali instrukcje pynce z Moskwy. 8.Sytuacja gospodarcza i polityczna Liberalna konstytucja w Krlestwie Polskim ograniczaa wadz cara, przyzwyczajonego do niczym nieskrpowanego postpowania w imperium rosyjskim. Podobnie wielki ksi Konstanty czu si skrpowany w swoim postpowaniu. Coraz czciej dochodzio do amania zasad praworzdnoci. Po wstpieniu na tron modszego brata Konstantego Mikoaja I, sytuacja w Krlestwie stawaa si coraz bardziej napita. Dziaalno Nowosilcowa, komisarza carskiego przy Radzie Stanu, wymierzona przeciwko niepodlegociowym deniom Polakw, dopeniaa czar goryczy. Nie zdawano sobie wwczas sprawy z faktu, e Nowosilcow dyskretnie obserwowa samego ks. Konstantego i sa do Petersburga raporty na jego temat. Kwestia politycznych zapatrywa ks. Konstantego nie zostaa chyba jeszcze do koca obiektywnie przedstawiona. I zdaje si, e nie zaley na tym ani historykom rosyjskim ani polskim Atmosfera polityczna w Krlestwie Polskim gstniaa midzy innymi z powodu nie wywizania si przez Petersburg z obietnicy wczenia do jego granic Litwy. Caa zo i nienawi skierowana zostaa przeciwko ksiciu. Sytuacja gospodarcza pastwa bya natomiast bardzo dobra. Krlestwo Polskie odnotowywao szybki wzrost gospodarczy (jeden z najwikszych w Europie) a produkt krajowy by tylko trzykrotnie niszy od rosyjskiego mimo wielokrotnie mniejszego potencjau w liczbie ludnoci i powierzchni kraju. Tymczasem w Polsce Ludowej gwnym motywem narastajcego oporu mieszkacw byy pogarszajce si warunki ekonomiczno-bytowe. Sytuacja polityczna pogbiaa tylko oglne niezadowolenie. Mona zaryzykowa stwierdzenie, e spoeczestwo Krlestwa Polskiego (wyczajc z analizy niewolniczo traktowane masy chopskie) miao zdecydowanie mniej powodw do niezadowolenia i wywoania rewolty. 9. Podsumowanie Okazao si, e drobny z pozoru pucz wojskowy zorganizowany 29 listopada 1830r. przez modych podchorych z tajnej organizacji patriotycznej zyska szerokie poparcie spoeczestwa. Wydaje si wrcz, e spoeczestwo byo przygotowane i oczekiwao takiego rozwoju wypadkw. Znamienne jest, e polscy generaowie tamtej epoki, cho niechtni samej idei powstania, w imi patriotyzmu stanli po stronie rewolucjonistw. Wielu z nich miao moralne rozterki zwizane z koniecznoci zamania przysigi zoonej wczeniej carowi. Zwyciyo jednak u nich poczucie honoru, ktre nie pozwalao im stan w opozycji do spoeczestwa. To prawda, e kilku wczesnych polskich generaw odmwio przyczenia si do powstania i zhabio si przejciem na stron wroga. Tych, ktrzy zbyt gorliwie suyli carowi spotkaa sroga kara. Cz z nich zostaa zabita w pierwszych dniach powstania, innych spotka spoeczny ostracyzm. Nie mogli pokazywa si swobodnie na ulicy. Jedynym miejscem, gdzie czuli si bezpiecznie by petersburski dwr. Historycy i publicyci polscy wysuwaj wiele zastrzee do poczyna generaw, ktrzy opowiedzieli si po stronie powstania. Oskara si ich o nieudolno a nawet zdrad. Jednak Ci wszyscy generaowie w ostatecznym rozrachunku nie szczdzili swojej krwi w imi obrony susznej sprawy.

Str. 30

Nr1/2011 (1)Nie wystpili przeciwko spoeczestwu. A mimo to s tak bezwzgldnie oceniani przez licznych historykw i publicystw. Nie zawsze sprawiedliwie. Symbolika nakrelona przez Adama Mickiewicza w III cz. Dziadw pooya si na nich cieniem i rzutowaa na pniejszy krytyczny do nich stosunek. Generaom, ktrzy przystpili do powstania zarzuca si zachowawczo wobec rosyjskiego wojska oraz liczne bdy militarne w czasie wojny polsko-rosyjskiej w roku 1831. Naley jednak pamita, e pomimo popenianych bdw, generaowie Ci, znaleli si po waciwej stronie barykady. Wracajc do bliszych nam wydarze z roku 1981, genera Jaruzelski pisze w swoich wspomnieniach: "Jest sobota, 12 grudnia, mina kolejna cika noc. Trudno j nazwa noc snu i odpoczynku. Cay ten okres - zwaszcza ostanie tygodnie i dni - byy udrk, koszmarem. Moe jako onierz nie powinienem ujawnia stanu swego ducha, ludzkiej saboci, ktra prowadzia do desperackich myli. Nieraz kadem do na chodnej rkojeci pistoletu. Ale to wspomnienie osobiste ...." Hmmm...wyznanie niezwykle ckliwe. W roku 1831 polscy generaowie nie mieli takich skonnoci. Nie przyszo im do gowy, aby pozbawi si ycia w tak absurdalny i bezsensowny sposb. Ci, dla ktrych niepodlego ojczyzny stanowia warto nadrzdn, zdecydowali swoje ycie zoy po oniersku, na polu bitwy. Samobjstwo jest tchrzliw ucieczk od odpowiedzialnoci i wiadczy o braku pewnoci co do dokonanego wyboru. Noc 29 listopada 1830r. podchory Piotr Wysocki zwraca si do swoich towarzyszy: "Polacy! Wybia godzina zemsty. Dzi umrze lub zwyciy potrzeba! Idmy, a piersi wasze niech bd Termopilami dla wrogw". W analogicznym momencie dziejowej zawieruchy, w nocy 13 grudnia 1981r. genera Jaruzelski przemawia: ''Obywatelki i Obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej! () Jak dugo mona czeka na otrzewienie! Jak dugo rka wycignita do zgody ma si spotyka z zacinit pici! '', majc na myli spoeczestwo, ktre pragno zrzuci z siebie acuchy niewoli. W cigu kilku dni w 49 orodkach internowania umieszczono okoo 5 tys. osb. W sumie w ogromnej operacji policyjno-wojskowej uyto 80 tys. onierzy, 30 tys. milicjantw, 1750 czogw, 1900 wozw bojowych i 9 tys. samochodw. W czasie trwajcego do 22 lipca 1983 r. stanu wojennego podlege gen. Jaruzelskiemu suby stosoway wobec spoeczestwa masowe represje. Dokadna liczba osb, ktre w wyniku wprowadzenia stanu wojennego poniosy mier, nie jest znana. Przedstawiane listy ofiar licz od kilkudziesiciu do ponad stu nazwisk. Nieznana pozostaje rwnie liczba osb, ktre straciy w tym okresie zdrowie na skutek przeladowa, bicia w trakcie ledztwa czy te podczas demonstracji ulicznych. Tak krytykowani przez polsk histori generaowie roku 1831 nie mieli wtpliwoci po czyjej stronie jest racja.Str. 31

Tracc przywileje, majtki, skazujc si na mier lub doywotnie wygnanie, stanli po stronie spoeczestwa chccego zrzuci z siebie obce jarzmo. Generaowie roku 1981 wyprowadzili natomiast swoje wojsko przeciwko spoeczestwu. Wymierzyli lufy czogw przeciwko grnikom z kopalni ,,Wujek''. Wczeniej zrobili to samo w roku 1956, 1970, 1976. Mona zaryzykowa stwierdzenie, e po 150 latach wypenili rozkazy pynce od w. ks. Konstantego, ktry wymaga od polskich generaw samodzielnego rozprawienia si z buntownikami. Ksi Konstanty 180 lat temu znalaz posuch tylko u kilku z nich, ktrzy bdc w zdecydowanej mniejszoci nie byli w stanie zapobiec rozprzestrzenieniu si Powstania. Skuteczno generaw roku 1981 bya zdecydowanie na wyszym poziomie. Zastanawiajce jest nazwanie w polskiej publicystyce generaa Kiszczaka, jednego z autorw stanu wojennego, czowiekiem honoru. Jego odpowiednik, genera Aleksander Roniecki, twrca Biura Centralnego Policji dla Warszawy i Krlestwa Polskiego bdcego na usugach Nowosilcowa, spotka si ze spoecznym ostracyzmem i uciek do Rosji zacigajc si do rosyjskiej armii. Jak w takim kontekcie naley nazwa generaw ktrzy przystpili do Powstania Listopadowego? Czy byli oni niepoprawnymi idiotami, ktrzy przynieli Polakom wicej zego ni dobrego? Wszake to ich wojenne decyzje skutkoway pniejszymi represjami i utrat wszystkich przywilejw zwizanych z funkcjonowaniem w miar liberalnego Krlestwa Polskiego. Co wicej, postpili oni wbrew woli wczesnego papiea, ktry traktowa rozwizania Kongresu Wiedeskiego jako rzecz wit i mocno potpia polskie powstanie przeciwko prawowitemu wadcy. Czy w tym kontekcie stawianie pomnikw bohaterom Powstania Listopadowego nie jest czym absurdalnym? Przy takiej optyce, ludmi honoru powinni jawi si generaowie, ktrzy zostali w pierwszych dniach Powstania Listopadowego zabici przez modych podchorych i ludno Warszawy. Wszake generaowie ci stanli w obronie legalnego politycznego statusu, ktry dawa gwarancje w miar swobodnej egzystencji polskiego spoeczestwa. Przecie to ci zabici generaowie przemawiajc do swoich onierzy i ludnoci Warszawy niemal wypowiadali sowa z przemwienia generaa Jaruzelskiego z 13 grudnia 1981r: ,,Zwracam si dzi do Was jako onierz i jako szef rzdu polskiego. Zwracam si do Was w sprawach wagi najwyszej. Dorobek wielu pokole, wzniesiony z popiow polski dom ulega ruinie. Struktury pastwa przestaj dziaa''. Czy nie naleaoby zatem stawia pomnikw carowi Aleksandrowi I, ktry w porwnaniu do radzieckich wadcw jawi si wrcz jako wzr wszelkich cnt? Czy powstaa w Warszawie Aleja Chway, gdzie upamitniono bohaterw Powstania Listopadowego nie powinna by zastpiona zlikwidowanym w 1917 roku Pomnikiem oficerw-lojalistw polegych w Noc Listopadow , ktrzy pozostali do koca wierni prawowitemu wadcy i zginli z rk buntownikw, starajc si zapobiec rozlewowi polskiej krwi? Wszake przemawiali oni do swoich onierzy sowami Generaa Jaruzelskiego : "Awanturnikom trzeba skrpowa rce, zanim wtrc Ojczyzn w otcha bratobjczej walki" Panowie generaowie! autorzy stanu wojennego! Po ktrej stronie barykady znalelibycie si w roku 1830 i 1831? ? Czy Wasze miejsce byoby pord tych wojskowych, ktrzy przystpili do czynu zbrojnego wywoanego przez garstk podchorych, popartych przez spoeczestwo, czy te wzorem innych generaw, poprowadzilibycie swoje oddziay do obozu wielkiego ksicia Konstantego?

Str. 32

Nr1/2011 (1)Czy na Wasz widok, spoeczestwo Warszawy wznosioby okrzyki radoci czy te podzielilibycie marny los generaw Stanisawa Trbickiego, Maurycego Hauke, Stanisawa Potockiego, Ignacego Blumera, Tomasza Siemitkowskiego, ktrzy zginli z rk rodakw za zdrad polskich interesw? A moe poszlibycie w lady generaa Zygmunta Kurnatowskiego, ktry zhabiony wczeniejszym uczestnictwem w procesie majora Waleriana ukasiskiego, w obliczu nieuchronnej zemsty Warszawiakw, chcc zachowa ycie, zoy przed spoeczestwem przysig wiernoci narodowi polskiemu i poda si do dymisji? Genera Franciszek ymirski, stojcy w 1830 r. przed podobnymi rozterkami jak 150 lat pniej genera Wojciech Jaruzelski, w listopadow noc wyprowadzi swj puk gwardii na plac apelowy i czeka na ukonstytuowanie si wadz powstaczych. Nie zezwoli podwadnym na aktywne wystpienie po stronie powstacw ale jednoczenie odmwi Konstantemu uycia puku do tumienia powstania. W bitwie pod Olszynk Grochowsk bronic kluczowej pozycji, dywizja jego poniosa ogromne straty, ale przez wiele godzin powstrzymywa gwatowne ataki rosyjskie. W czasie krwawego boju zosta miertelnie ranny (kula armatnia oberwaa mu rami). Tymczasem genera Jaruzelski w grudniow noc 1981, amic przepisy konstytucji oraz rozwieszajc wydrukowane w Moskwie ,,Obwieszczenie o Stanie Wojennym'' , wyprowadzi wojsko i skierowa je przeciwko spoeczestwu. A moe to cae Powstanie Listopadowe w roku 1831 byo jednym wielkim nieporozumieniem? Wszake Powstanie Warszawskie w roku 1944 zostao w przeddzie rocznicy jego wybuchu okrelone jeszcze dobitniej przez jednego z prominentnych polskich politykw. W kocu opakane skutki obu powsta s porwnywalne 10. Zakoczenie Do jakich wnioskw prowadzi porwnanie wydarze roku 1830-1831 oraz 1980-1981? Ot w imi osobistego komfortu bardzo czsto relatywizujemy nasz histori. Owszem, mamy prawo ocenia decyzje generaa Jaruzelskiego, generaa Kiszczaka i in. jako wybr mniejszego za. Mamy nawet prawo nazywa ich ludmi honoru. W imi jednak intelektualnej uczciwoci nie mamy wwczas prawa czczenia pamici bohaterw Powstania Listopadowego. Nie mamy prawa szczyci si danin krwi powstacw styczniowych z 1863 r., wielkopolskich z 1919r. , warszawskich z 1944r. Polacy, ktrzy oddali swoje ycie w roku 1831, 1863, 1919, 1944 byli takimi samymi Polakami jak ci z roku 1981. Rwnoczesne czczenie pamici bohaterw kolejnych powsta oraz zrozumienie i aprobata decyzji polskiej generalicji w roku 1981 jest intelektualnym wewntrznym oszustwem. Bo oznacza, e akceptujemy i wymagamy powicenia ycia przez naszych przodkw w roku 1831,

Str. 33

1863, 1919, 1944 z jednoczesn odmowy zoenia wasnego ycia w imi wartoci o ktre Ci przodkowie walczyli. Jeeli uznajemy ycie za warto najwysz, przewyszajc takie wartoci jak niepodlego i niezaleno, bliszy jest nam sposb rozumowania generaw Aleksandra Ronieckiego, Maurycego Hauke, Stanisawa Trbickiego, Stanisawa Potockiego, Ignacego Blumera, Tomasza Siemitkowskiego, Czesawa Kiszczaka, Wojciecha Jaruzelskiego. Bdmy jednak wwczas uczciwymi wobec samych siebie w ocenie nie tylko roku 1981. Bdmy konsekwentni w swoim rozumowaniu i ocenie innych wydarze w historii Polski. Odbudujmy pomnik generaw lojalistw zlikwidowany w roku 1917 i dopiszmy tam kolejne nazwiska. Jeeli uznajemy generaw Jaruzelskiego i Kiszczaka za ludzi honoru, ktrzy ochronili nas przed katastrof, to musimy zdawa sobie spraw z faktu, e generaowie Powstania Listopadowego- Szembek, Dwernicki, Weyssenhoff, generaowie Powstania Styczniowego Mierosawski i Langiewicz, genera Powstania Wielkopolskiego Jzef Dowbor-Municki, generaowie Polski Podziemnej Okulicki, Fieldorf i wielu, wielu innych polskich oficerw nie stanoby w jednym szeregu z generaami roku 1981 dla odbierania naszych honorw i zaszczytw. Sawomir Wieczorek

Str. 34

Nr1/2011 (1)

Wolni i solidarni - 17 kwietnia 1983 r.Publikacja udostpniona dziki uprzejmoci p. Mirosawa apy

Str. 35

Wolni i solidarni str.2

Str. 36

Nr1/2011 (1) Dzieje powiatu kpiskiego Henryk TyszkiewiczPrzemiany po 1980 roku - fragmentyNastroje antysocjalistyczne wrd spoeczestwa powiatu kpiskiego uwidoczniy si dopiero po wyborze 16 padziernika 1978 roku kardynaa Karola Wojtyy arcybiskupa krakowskiego na Papiea, ktry przyj imi Jana Pawa II. Spoeczestwo uwierzyo w swoj moraln si zwaszcza podczas pierwszej wizyty Papiea do kraju. Ptnicy z powiatu kpiskiego byli midzy innymi w Gnienie, na Jasnej Grze, Nowym Targu i Boniach krakowskich. Na Jasnej Grze 4 czerwca 1979 roku byo z Kpna 7 ptnikw, stali na samym przodzie olbrzymiego placu przed Szczytem. Na pocie przed waami powszechn uwag zwraca transparent z napisem "3000 dywizji i wiele miujcych serc". Miaa to by odpowied Jzefowi Stalinowi, ktry za ycia brutalnie pyta si "Ile Papie ma dywizji?". Autorzy ksiki wydanej przez Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy w Krakowie, a noszcej tytu "Gaude Mater Polonia" na stronie 65 pisz o entuzjastycznym powitaniu Papiea: "A rwnoczenie - moe na czyj znak - zebrani wydobywaj z siebie potny krzyk "Niech yje! Niech yje! Niech yje!". To wanie grupa kpiska rozpocza to woanie. Natomiast 7 czerwca Mszy w. koncelebrowanej na obszarze byego obozu koncentracyjnego w Brzezice bra udzia proboszcz kpiski ks. praat Magnuszewski. Ogromne wraenie na zebranych wywoay sowa Namiestnika Chrystusowego: "Mwi w imieniu wszystkich narodw, ktrych prawa s zapoznawane i gwacone". W niedziel 10 czerwca kilku mieszkacw ziemi kpiskiej z Osin i Mroczenie pojechao na Bonia krakowskie, gdzie zebraa si ponad dwumilionowa rzesza wiernych. Dzie by soneczny i wietrzny. Zapamitano sobie sowa Papiea: "Musicie by mocni". Jeden z tej grupy po tej Mszy w. wszed na sup sektorowy aby zobaczy te dwa miliony ludzi. Dozna niesamowitego wraenia i po zejciu powiedzia kolegom: "Dzi runo 35 lat ateizacji i laicyzacji spoeczestwa polskiego". Po odjedzie Papiea coraz silniejsza stawaa si opozycja demokratyczna. W wyniku strajkw w stoczni gdaskiej 31 sierpnia 1980 roku podpisano porozumienia strajkujcych ze rzdem i w ten sposb zrodzia si "Solidarno". Wadze uznay, e na obszarze caego kraju mog powstawa niezalene, samorzdne zwizki zawodowe. Przez ca jesie 1980 roku w prawie wszystkich zakadach pracy i szkoach powstaway komisje zakadowe NSZZ "Solidarno". Przewodniczcym najwikszej komisji zakadowej wza kolejowego Kpno, liczcej blisko 1000 czonkw zosta Jzef Promny, dyurny ruchu ze Sycowa, a po nim funkcj t 10 listopada 1981 roku obj Jan Janiec, dyurny ruchu stacji Perzw. Na czele "Solidarnoci" Zakadu Opieki Zdrowotnej w Kpnie stan technik dentystyczny Jzef Handrysik a placwki kpiskie Pastwowej Komunikacji Samochodowej kierowca autobusowy Bolesaw Iracki. Nad caoci prac komisji zakadowych czuwaa Midzyzakadowa Komisja Porozumiewawcza w Kpnie, ktrej przewodniczcym 15 maja 1981 roku wybrano Konrada Szymaskiego, komisja ta midzy innymi 28 czerwca 1981 roku urzdzia uroczysto w amfiteatrze parku kpiskiego zwizan z 25-leciem wydarze poznaskich 1956 roku.

Str. 37

Po Mszy w. odprawionej przez ks. praata Mariana Magnuszewskiego kazanie wygosi ks. Janusz miszniewicz, wwczas popyny zdania ktrych przynajmniej jedno pokolenie nie syszao. Kapan mwi: "Byo w minionym okresie wiele za, ale zostao jeszcze sumienie woajce o miejsce dla Ewangelii w yciu czowieka. Rozchodzi si o wewntrzn przemian a nie o zmian sprzedawczykw polskiej racji stanu. Bez wewntrznej przemiany klucze od kasy pastwowej przejd z jednej kliki zodziei do rk drugich". Dzie przed wprowadzeniem stanu wojennego 12 grudnia 1981 roku NKP w Kpnie wydaa owiadczenie "wybryki pastwowej propagandy radiowo - telewizyjnych chuliganw", w ktrym pisaa midzy innymi: "celem Polakw jest rozcignicie kontroli nad dziaaniami ludzi wadajcymi ojczyzn, przecicie pasma niepowodze i dramatw. Nie chcemy i od zakrtu do zakrtu". Wprowadzenie 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego spowodowao internowanie dziaaczy kpiskich: Konrada Szymaskiego, Stanisawa Leszczyskiego i Bolesawa Irackiego. Rozpocza si wielka konspiracyjna "praca u podstaw". Do Kpna kurierzy zaczli przywozi ksiki drugiego obiegu. Dochodziy one z Wrocawia i Lublina, w sumie w latach 80-tych XX wieku dotaro do Kpna 69 tytuw rnych pism i 119 tytuw ksiek. Z Lublina pras i ksiki przewozili Zygmunt Gua i Piotr Grabarz a z Wrocawia Jzef Handrysik, Wodzimierz Jdrasik i Czesaw Gudra. Pod koniec sierpnia 1982 roku na kilka dni aresztowano Jana Jaca, aby w ten sposb uniemoliwi mu udzia w manifestacjach solidarnociowych. Natomiast w marcu 1984 roku na przeszo dwa miesice aresztowani zostali Maria Bykowska i Wodzimierz Jdrasik, bowiem w ich domach podczas rewizji odnaleziono najnowsz pras podziemn. Du rol odgrywaa Modzieowa Grupa Pitkowa liczca 45 osb. Grupa ta powstaa jesieni 1983 roku gdy wikariuszem kpiskim by Wojciech Pachciarz. Jej celem byo: 1. pogbienie ycia wewntrznego; 2. poznanie literatury polskiej i wiatowej, ktrej uczniowie nie uczyli si w szkole; 3. poznanie dziejw ziemi kpiskiej, poprzez pielgrzymki, wycieczki rowerowe i stawianie krzyy na zapomnianych mogiach; 4. analizowanie dokumentw Kocioa. Szczyt dziaalnoci Grupy przypad na lata 1986-1987, gdy wikariuszem kpiskim by ks. Waldemar Kasprzak. Wan rol odegray te Tygodnik Kultury Chrzecijaskiej, ktrych inicjatorem by ks. proboszcz kpiski Zbigniew Rapior. Dziaacze opozycji demokratycznej z Wrocawia mwili, e kpnianie nie przespali lat 80-tych. rodowisko kpiskiej opozycji skupione wok dworca zachodniego PKP w Kpnie byo dobrze przygotowane do zada w 1989 roku. Ju 1 lutego 1989 roku odrodzia si kolejowa "Solidarno", a 31 marca Midzyzakadowa Komisja Porozumiewawcza za 17 kwietnia powsta Komitet Obywatelski "Solidarno", ktry dobrze przygotowa spoeczestwo do zwyciskich wyborw w czerwcu 1989 roku.

Str. 38

Nr1/2011 (1)

Na kolejnych stronach publikujemy ulotki i artykuy jakie ukazyway si w oficjalnej prasie i na ulicy oraz jak ta rzeczywisto wygldaa w oczach narodu (pisma Solidarnociowe, ulotki) tu przed ogoszeniem Stanu Wojennego i w pierwszych jego dniach.

Str. 39

Str. 40

Nr1/2011 (1)

Str. 41

Str. 42

Nr1/2011 (1)

Str. 43

Str. 44

Nr1/2011 (1)

Str. 45

Str. 46

Nr1/2011 (1)

Str. 47

Str. 48

Nr1/2011 (1)

Str. 49

Str. 50

Nr1/2011 (1)

Str. 51

Str. 52

Nr1/2011 (1)

Str. 53

Str. 54

Nr1/2011 (1)

Str. 55

Str. 56

Nr1/2011 (1)

Str. 57

Str. 58

Nr1/2011 (1)

Str. 59

Str. 60

Nr1/2011 (1)

Str. 61

Str. 62

Nr1/2011 (1)

Str. 63

Str. 64

Nr1/2011 (1)Moemy si zastanawia czy wprowadzenie stanu wojennego zmienio cokolwiek w naszym kraju i w naszym yciu? Czy jak chc niektrzy dziki niemu zostalimy uchronieni przed interwencj wojsk Ukadu Warszawskiego i przed tysicem ofiar i przed wojn domow? A moe wprowadzenie stanu wojennego odsuno po prostu w czasie wprowadzenie demokracji w Polsce tylko dlatego, e nie byo to zgodne z kierunkiem w ktrym spogldaa wspczesna, bezwolna i uzaleniona od ZSRR wadza? Demokracji czyli wartoci, ktra jest naturalnym jzykiem wspczesnego spoeczestwa. Warto tutaj wspomnie wypowied Jurija Andropowa czonka radzieckiego Biura Politycznego KC KPZR : Nie moemy ryzykowa. Nie zamierzamy wprowadza wojsk do Polski. Jest to suszne stanowisko i musimy si go trzyma do koca. Nie wiem, jak rozwinie si sprawa z Polsk, ale jeli nawet Polska bdzie pod wadz Solidarnoci, to bdzie to tylko tyle. A jeli na Zwizek Radziecki rzuc si kraje kapitalistyczne, a oni ju maj odpowiednie uzgodnienia o rnego rodzaju sankcjach ekonomicznych i politycznych, to dla nas bdzie to bardzo cikie. Powinnimy przejawia trosk o nasz kraj, o umacnianie Zwizku Radzieckiego. To jest nasza gwna linia. Jak wida ZSRR wcale nie mia ochoty wypenia Doktryny Breniewa i wkracza do Polski.

Stan wojenny nazwany przez historyka Normana Daviesa najdoskonalszym zamachem wojskowym w historii nowoytnej Europy" trwa przez ponad 580 dni. Czy cokolwiek w nas zmieni? Czy nauczy nas, e nie warto walczy o wolno, o moliwo wyraania wasnego zdania? Zdecydowanie nie! Zaledwie po 5 latach, znw solidarnie, nasze spoeczestwo upomniao si o swoje prawa i rozpoczy si obrady Okrgego Stou. Moglimy wzi udzia w pierwszych czciowo wolnych wyborach parlamentarnych. Tak narodzia si nasza wspczesna, wolna Polska. Mury runy i po dziesiciu latach wypeniy si do koca sowa Jana Pawa II z roku 1979 roku: Niech zstpi Duch Twj! Niech zstpi Duch Twj i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!Str. 65

Niniejszy biuletyn jest pierwsz tego rodzaju publikacj przygotowan przez uytkownikw strony internetowej www.kepnosocjum.pl wierzymy, e z chci Pastwo si z nim zapoznali. Liczymy na wyrozumiao dla naszych potkni oraz na to, e wspominajc te cikie dla naszego kraju chwile bdziemy umieli bardziej doceni i wykorzysta to o co sami wtedy walczylimy o Wolno. Za przygotowanie poniszej publikacji pragniemy podzikowa : p. Mirosawowi apie p. Dominikowi Makoschowi p. Sawomirowi Wieczorkowi p. Henrykowi Tyszkiewiczowi p. Mirosawowi Sokoowskiemu za udostpnione materiay oraz wszystkim tym, ktrzy w jakikolwiek sposb przyczynili si do publikacji tego biuletynu.

Str. 66