ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН СЕ НАОЃАВО ЈУГОЗАПАДНИОТ ДЕЛ ОД РЕПУБЛИКАМАКЕДОНИЈА. ЈА ОПФАЌА ТЕРИТОРИЈАТАНА ПЕЛАГОНИСКАТА КОТЛИНАИ ОБЛАСТА МАРИОВО.

Пелагонија - најголемата котлина и житница во Македонија

Pelagonia - the largest valley granary in Macedoniaand

ПЕЛАГОНИСКИрегион

прошетката меѓу густатамолика е несекојдневнои незаборавно патување

градот на конзулите -срцето на Македонија

Национален паркПЕЛИСТЕР

National Park PELISTER

БИТОЛА

BITOLA

a walk among thick molikais an unusual andunforgettable journey

the city of consuls -the heart of Macedonia

градот на Филип , кој наМедитеранот му подарибрилијантни мозаици

II

традицијата живее

HERACLEA LYNCESTIS

HERACLEA LYNCESTIS

КРУШЕВО

KRUSHEVO

the city of Philip, whichgifted Mediterraneanbrilliant mosaics

the tradition lives

Местоположба.

Одлики.

Клима.

Реки и езера.

Флора и фауна.

Сообраќајна поврзаност.

Регионот е ограниченсо планината Баба со Пелистер(2 601 м), Илинска и Бушева Планинана запад, Мокра Планина со врвотСолунска Глава (2 540 м) на север,Бабуна, Селечка и Дрен Планина наисток и Ниџе со Кајмакчалан (2 520 м)и државната граница со Грција воПелагониската рамница на југ.

Геолошко-геоморфолошкитеодлики на просторот се мошнеразновидни. Присутни се типичнирамници, клисурести долини на ЦрнаРека, планински врвови, пештери икарактеристични денудациони формина Пелистер, Бабуна и Селечка Планина.

Пелагонискиот регион сеодликува со просечна годишнатемпература од 11,2 С во Прилепи Битола и околу 8 С во Крушево иПелистер на околу 1.200 м височина.Просечната годишна количина наврнежи во Пелагониската рамницасе движи околу 600 мм, а во Крушевооколу 800 мм.

Во овој регион се наоѓаатповеќе хидрографски објекти. Покарак-теристични се изворите на Црна Река.Покрај Црна Река, поголеми се рекитеШемница и Блато, а постојат и другипомали реки. На Пелистер се наоѓаатглацијалните Големо и Мало Езеро.Лоцирани на над 2.200 м надморскависочина, тие се посебен живописендел од планината. Водните објекти ворегионот се надополнети со вештачкитеакумулации Стрежево во близина наБитола и Прилепското Езеро.

Особено доаѓаат доизраз дрвенестите листопадни буковии дабови шуми на Бушева Планина имешаните зимзелени и листопаднирастенија на Пелистер и Ниџе.Од особено значење е петтоигличестиотбор на Пелистер. Мошнеразновидна е и тревестата вегетација.Богат и разновиден е и животинскиотсвет, кои го чинат сите видови крупени ситен дивеч вообичаени за овиепростори.

Регионот есообраќајно поврзан со повеќе соседнирегиони. Главна сообраќајница епатниот правец М4 на релација Охрид-Битола-Прилеп-Велес. Од него се делатпатните правци од Битола кон Грција,потоа од Битола преку Демир Хисар конКичево и Крушево и регионалнитепатишта Прилеп-Крушево и Прилеп-Брод-Кичево. Присутни се и поголемброј останати локални патишта.

.

.

.

0

0

молика

Location.

Features.

Climate.

Rivers and Lakes.

Flora and Fauna.

Traffic connections.

Pelagonia is enclosed by themountain Baba with Pelister (2.601 m), Ilinskaand Bisheva Mountain on the west, MokraMountain with its peak Solunska Glava (2.540m) on the north, mountains Babuna, Selechkaand Dren on the east, Nidzhe withKajmakchalan (2.520 m) and state borderwith Greece in Pelagonia Plain on the south.

There is great diversity ofgeological-geomorphological features of thisarea. There are plains, gorge valleys of CrnaReka, mountain peaks, caves and typicaldenudational species of the mountainsPelister, Babuna and Selechka.

Pelagonia Region has an averageannual temperature of 11,2

There are several hydrographic features in this region. More specificfeatures are the sources of the River Crna.Besides the River Crna there are some lagerrivers such as Shemnica and Blato and somesmaller rivers. There are the glacial lakes Bigand Small Lake. These lakes are at an altitudeof over 2.200 m and a particularly picturesqueornament of the mountain. Water resourcesin this region are supplemented by theartificial accumulation in the vicinityof Bitola and Prilep Lake.

Special feature are theligneous deciduous beech and oak forestson Bushava Mountain and the combinedevergreen and deciduous types on Pelisterand Nidzhe. The five-needle pine tree calledmolika is of particular significance on Pelister.There is a great diversity of vegetative species.Especially abundant and diverse is the wildliferepresented by all kinds of big and smallgame, typical of these areas.

This region is connectedwith several other neighbouring regions.The main traffic connection is M4 motorwayconnecting Ohrid-Bitola-Prilep-Veles. It is herethat the roads from Bitola towards Greece,from Bitola via Demir Hisar towards Kichevoand Krushevo divide, as well as the regionalroads Prilep-Krushevo and Prilep-Brod-Kichevo. There are also a lot of local roads.

0

0

С in Prilep andBitola, and approximately 8 С in Krushevoand Pelister at 1.200 m altitude. The averageannual amount of precipitation isapproximately 600 mm in Pelagonia Plainand approximately 800 mm in Krushevo.

PELAGONIA MAINLYOCCUPIES THE SOUTH-WESTERN PART OFMACEDONIA. IT COVERSPELAGONIA VALLEY ANDMARIOVO AREA.

PELAGONIAregion

Dianthus myrtinerviusредок вид од Пелистер

a rare species from Pelister

ПЕЛАГОНИСКИ

7

Како прво заштитено природно добро во Македонија, Пелистере национален парк од 1948 година. Се наоѓа во јужниот делна државата, на планината Баба, на 15 километри од Битола,65 километри од Охрид. Зазема површина од 12.500 ха и сепротега од околу 800 метри до 2.601 метар надморска височина,до самиот врв Пелистер, третиот највисок планински врв воРепублика Македонија. Паркот се карактеризира со голем бројврвови и возвишенија над 2.000 метри, меѓу себе раздвоенисо длабоки долини.

Основниот феномен на Паркот претставува петтоигличестиот борPinus peuce, познат како „молика“, автохтон вид со терцијарнастарост. Расте само на неколку планини на БалканскиотПолуостров, но најкомпактно е застапен на планината Пелистер,каде го достигнува својот еколошки оптимум во развојот.Се простира на височина од 1.000 до над 2.200 метри,а расте од 35 до 40 метри, со пречник на трупот од 1,5 метри.На Пелистер се наоѓаат локалните ендеми Alchemilla peristereaи Sempervivum octopodes.

Од животинскиот свет, на Пелистер живеат 12 видовиводоземци, 16 видови влекачи, 130 видови птици и 37 видовицицачи. Посебно внимание заслужуваат мечката, срната,дивокозата, еленот, дивата свиња, еребицата камењарка,златниот орел, карпестиот лазач и црвеноклунестата галица.Од рибите присутна е ендемичната пелистерска пастрмкаSalmo peristercus Karaman.

На Пелистер посебно привлечни се глацијалните Големои Мало Езеро, познати како „Пелистерски очи“, а изобилува

и со живописни планински реки со чиста и ладна вода.На Пелистер воодушевуваат и т.н. камени реки,

кои на одделни места сочинуваат низадолга и до три километри.

Молика - Симболот наПелистер е популарноукрасно дрво по парковии големи градини, сопостојан и бавен растна најразлични терени.Многу е отпорна наголеми студови, најмалкудо -45°C, како и на ветер.

Molika - The symbol ofPelister, which is a populardecorative tree present inparks and big gardens withconstant and slow growon different terrains.It is resistant of severecold at least -45°C as wellas it is wind resistant.

НАЦИОНАЛЕН ПАРК ПЕЛИСТЕРНЕСЕКОЈДНЕВНО И НЕЗАБОРАВНО ПАТУВАЊЕ

ПРОШЕТКАТА МЕЃУ ГУСТАТА МОЛИКА Е

Пелистер енајјужната планинана Балканот соалпски карактер.На високите врвовиима снег дурии во јули - на некоиместа новиот снегсамо се заменувасо ланскиот.

Pelister is the lastmountain in thesouth in the Balkanspossessing Alpsfeatures. There issnow in the middleof July on the highpeaks-snow fromthe previous year issubstituted by newone on some places.

Богатство - Пелистерпретставува класичнонаоѓалиште на повеќеод 20 растителнивидови. Во Паркотопстојуваат и 31 видгрмушки, 18 видовишумски заедници и27 тревести заедници.

Richness - Pelisterrepresents a classicalhabitat of more than20 plant kinds. Also,there are 31 kinds ofbushes, 18 kinds offorest communitiesand 27 kinds of herbalcommunities.

The first protected area in Macedonia, Pelister isa national park since 1948. It is situated in thesouth part of the country - on the mountain Baba,it is 15 km from Bitola, 65 km from Ohrid. It covers12 500 hectares, it is at 800-2 601 meters altitudeup to the peak Pelister, it is the third highest peakin the Republic of Macedonia. Numerous peaksand plateaus above 2 000 metres, divided bydeep valleys, are the features of the park.

The basic phenomenon is the five-idles pineknown as "molika", relict from the Tertiary

period and Balkan's endemic, authentic kind whichgrows only on several Balkan mountains where itcovers the biggest area and reaches its optimum.It is at 1 000 to 2 200 m altitude, it grows from35 to 40 meters high and trunk diameter is 1,5meters. There are local endemic forms

on Pelister.

There are 12 kinds of amphibians, 16 kinds ofreptiles, 130 kinds of birds and 37 kinds ofmammals. Special attractions are bears, chamoix,deer, wild boars, stone partridges, golden eagles,cliff crawlers and red-beak alp crows. Fish of greatimportance present here is Pelister endemic trout

Both glacial lakes are characterised by specialnatural attraction - Big and Small Lake familiar as"Mountain's Eyes" of Pelister. The most impressiverelief forms on Pelister are so called stone riverswhich are 3 km long on particular parts.

. .

.

. .

и

Pinuspeuce

Alchemillaperisterea Sempervivum octopodes

Salmo peristercus Karaman.

џунџулеdaffodil

камилицаchamomile

детелинаclove

NATIONAL PARK PELISTERAN UNUSUAL AND UNFORGETTABLE JOURNEY

A WALK AMONG THICK MOLIKA IS

На Пелистер сесреќаваат 88видови дрвенестирастенија од23 фамилии, штопретставува 29%од дендрофлоратаво РепубликаМакедонија.

There are 88 treetypes that belong to23 families onPelister, which is29% of the totaldendroflora inMacedonia.

ГРАДОТ НА КОНЗУЛИТЕ - СРЦЕТО НА МАКЕДОНИЈА

Првиот конзулат во Битола е отворен во 1851 година од страна натогашната Австро-унгарска империја. Речиси девет децении Битолаќе биде конзулски град, до Втората светска војна, до кога во деветтеконзулати во дипломатска мисија работеле стотина конзули. Битолаодамна е космополитски град, со европска архитектура, кој со пајтонии со 3.000 клавири го дочека влезот во XX век, ќе се пофалат битолчани.

Битола е втор град по големина во Република Македонија. Се наоѓа вонејзиниот југозападен дел, во Пелагониската Котлина во подножјетона Баба Планина, на 13 километри од границата со Грција. Градот елоцираннадватабреганарекатаДрагор,деснапритоканаЦрнаРека.

Битола има улога на регионален центар во рамките на Република Македонија. Сообраќајнатакомуникација на градот е ориентирана на северкон Прилеп, на запад кон Охрид и на југ кон Грција. Во овие правци се насочени магистралнисообраќајницисомеѓународнозначење.

-

-

Битола 590-700

80.000

XI

метринадморскависочина

век добивастатус на

градска населба

жители

metresaltitude

centuryit got a status

of a city settlement

inhabitants

Најопеаниот град во светот -За Битола се испеани над 500 песни.

Заштитен знак на градот„Битола мој роден крај“,

компонирана во 1950 година.

e

The most glorified city songsin the world -

throughThere have been sung

more than 500 songs. Protectivefeature of the city is “Bitola mojroden kraj” (Bitola my born city),

which was composed in 1950.

член на Европската Асоцијација наисториски градови и региони (EAHTR)

member of The European Associationof Historic Towns and Regions (EAHTR)

BitolaTHE CITY OF CONSULS -THE HEART OF MACEDONIA

Bitola is the second largest city in the Republic ofMacedonia. It is situated in the south-western part ofthe Republic, in the Valley of Pelagonia in the foothills

of BabaMountain, 13 kilometres from Greek border. The cityis located along the banks of the River Dragor, which is atributaryofCrnDrim.

Bitola has a role of a regional centre in the Republic ofMacedonia. Bitola's traffic communication is orientedtowards Prilep on the north, towards Ohrid on the west andtowards Greece on the south. Motorways with internationalimportance are directed towards these destinations.

The railway from Veles and Prileppasses via Bitola and continues towards Lerin, Voden andThessaloniki inGreece.

Theregional roads leading towardsKichevo andMariovo area arealso of great importance.

pelagonia reg ion

7

The first consulate was established in Bitola in 1851by Austro-Hungarian Empire. Bitola was the city ofconsuls almost nine decades where nine consulates withone hundred consuls performed their diplomatic missiontill the Second World War. Bitola has been cosmopolitancity for long period in terms of European architectureand Bitola inhabitants often praise that Bitola enteredthe 20th century with phaetons and 3.000 pianos.

Тука се важни и регионалните патишта во правец на Кичево и кон областа Мариово. Низ Битола поминува ижелезничката пруга од Велес и Прилеп, која продолжувазаЛерин,ВодениСолунвоГрција.

Денешна Битола е основана кон крајот на VI век. Статусна градска населба има уште од XI век. Градот се развивал во непосредна близина на некогашниот античкиград Хераклеја (два километри јужно од денешна Битола). Оваанаселбабила стопански, културенисообраќаенцентарза ЈужнаПелагонија.

ВосредновековниотпериодБитолабилаутврденградсоцрквииманастири, седиштенаепископ,црковенцентар.Во XVIII век Битола функционално опаднала. Во XIX векградот ги обновил функциите, територијално се проширил и станал „град на конзулите“, бидејќи од втората половина на XIX век до 1912 година во Битола биле сместениповеќестранскиконзулати.

Со поделбите на Македонија по Балканските војни и Првата светска војна, Битола губи голем дел од стопанските, административно-политичките и културните функции. По Втората светска војна градот доживува целоснопопулациско и стопанско обновување. Од околу 40.000жители во 1953 година, Битола брои околу 80.000 жителиво2002година.

Сместен во простор со интензивно развиено полјоделство (житни култури, шеќерна репка, тутун) и сточар

-

-

-

---

---

-

--

Во зависност од владетелите, градот имал многуимиња. Словенскиот назив за градот - Битола потекнуваод зборот „обител“, кој во средниот век се користел заозначување на заедница на монаси. Во периодот на XVIи XVII век од страна на турската администрација градотзапочнал да се именува како Манастир или ТолиМанастир. Се претпоставува дека името било резултатна легендата за седумдесетте цркви и манастири коипостоеле во Битола и околината во периодот надоаѓање на Турците или, пак, како што Евлија Челебијараскажува, затоа што на овој простор уште во времетона Александар Велики постоел голем манастир порадишто така било наречено и самото место.

Depending on the rulers, the city has had many names.Slavic name of the city - Bitola emerges from the word“obitel” which was used for a community of monks inthe Middle Ages. During the 15th-17th century the citywas named as Monastery or Toli Monastery by Turkishadministration. It is assumed that the name is a resultof the legend for seventy churches and monasteries whichwere located in Bitola and its vicinity in the period of Turksarrival or as Evlija Chelebija retells that there used to bea grand monastery in this area since Alexander the Greatreign therefore this place was named after it.

Obitel, Monastery, Bitola

bitolatourist.info

Обител, Манастир, Битола

Present Bitola was founded at the end of the sixth century. Itwas recognized as an urban settlement since the eleventhcentury. The city has prospered in the vicinity of the formerancient town Heraclea (2 kilometres on the south frompresent Bitola).This settlement was a commercial, culturaland traffic centre forSouthernPelagonia.

During Middle Ages Period, Bitola was a fortified city withchurches and monasteries, an Episcopal seat, church centre.During the 18th century Bitola declined functionally.However, the city restored its functions during the 19thcentury, when it experienced a territorial expansion andbecame the City of Consuls, because in the second half of the19th century until 1912, more consulates were located inBitola.

After the Balkan Wars and the division of Macedonia as wellas the First World War, Bitola lost a major part of itscommercial, administrative-political and cultural functions.After the SecondWorld War the city experienced a completecommercial and population renewal. The number ofinhabitants in Bitola was 40.000 in 1953, and 80.000

inhabitants in2002.

It is situated in a region with an inten-sively developed agriculture (cerealcrops, sugar cane, tobacco etc.) and ani-mal breeding. Therefore, Bitola repre-sents an important industrial-agrariancentre both for Pelagonia and the wholestate. Several agro-industrial capacitiesare located in this city; some of them areunique because of their existential andstrategic importance for Macedonia. Be-sides agro industry as far as the econo-mic structure of the city is concerned,particularly important are mining andproduction of electrical energy (Thermoelectrical Power Plants Bitola I, II andIII), the textile and building material in-dustry, themetal processing industry, to-bacco processing industry and the elec-tro industry.�

с т в о , Б и т о л апретставува значаен индустриско-аграрен центар за Пелагонија, но и за целатаземја. Во неа селоцирани повеќеагроиндустрискикапацитети, одкои н е кои с еединствени иимаат егзистенцијално и стра

тешко значење заМакедонија. Покрај агроиндустријата,во стопанската структура на градот значајно место заземаатрударствотоипроизводствотона електрична енергија (ТЕ Битола I, II, III), текстилната индустрија, индустријата за градежни материјали, металопреработувачката индустрија, индустријата за преработка на тутун,електроиндустријата.

----

--

----

�

Во периодот на процут на занаетчиството во Битола, постоелепреку 130 видови занаети, наменети за потребите на населениетои војската, но и за странските пазари. Занаетите биле поделениспоред видови на различни локации или во различни улички вочаршијата. Иако денес бројот на активни занаети е исклучителномал, останале некои од имињата на занаетите по кои се препознавале уличките во чаршијата: кај ѕвончарите, кај ковачите и слично.Трговско-занаетчискиот подем довел до своевиден економскипросперитет на Битола, што ја акцентирало нејзината стратешкаи политичка улога во текот на XIX век. Развиените трговски врскисо големите европски центри овозможувале проток на информациии европски трендови во модата и вкупното градско живеење.Пред и по Младотурската револуција Битола била еден одцентрите на моќ во Турската империја во овој дел на Балканот.

-

While the craftship was blooming in Bitola, there were over130 types of crafts servicing inhabitants and the Army, butthe services were also offered in the foreign markets. The craftswere grouped on various locations or various alleys accordingto type of the crafts. Although number of the active crafts isvery low nowadays, some alleys named after the crafts are stillpresent in the bazaar such as Bell's Street, Blacksmith's etc.Trade-craft prosperity led to the economic prosperity of Bitola,which emphasized its strategic and political role during the 19thcentury. Developed trade connections with the big Europeanprovided exchanged information and European fashion trendstherefore it influenced on city life in general. Before and afterthe Young Turkish Revolution, Bitola was one of the powerfulcentres of Turkish Empire in this part of the Balkan.

visitbitola.info

6

пелагониски регион

Град на занаетчии и традиција City of crafts and tradition

7

i .t is said that were used 60 000 eggs into the mortarover stone blocks - to make the walls stronger

The Clock Tower (17th century)

Саат-кулата е најпрепознатливиот споменик со кој сеидентификува Битола. Се наоѓа во строгиот центар,каде градскиот часовник доминира во просторотсо својата висина и емитува популарна музикакога ги отчукува часовите. Иако не е пронајденадокументација нејзиното градење, се смета декае изградена во периодот на турското владеење,во век, заедно со Јени џамија

Висока е 33 метри, поставена на квадратна основа.Од северната страна има полукружен влез и внатрешниспирални камени скали. Поделена е на три ката, а нанајгорниот се наоѓа механизам со часовници на сите четиристрани. Најгорниот дел претставува мала купола, кој нудипрекрасна панорама на конзулскиот град и на поширокатаоколина. Паркот околу Кулата е место каде граѓаните сесобираат на Бадник и палат свеќи долж тревникот и тротоарот.XVI .

The clock tower is the most remarkable monumentby which Bitola is identified. It is located in the centreof Bitola, where the Clock Tower dominates the spacebecause of its height playing popular music whenit tells the time. Although there are no records forits construction, it is believed that it was built duringOttoman ruling at the same time as

the 16th century.

It is 33 meters high, it was constructed onto square base. Thereare semi-circle entrance and interior, spiral stone stairs on thenorth side. The clock tower has three floors, its mechanismis on the highest floor and there are clocks on all four sides.The top is a small cupola which offers a wonderful panoramaof the city of consuls and wider surrounding. The park aroundthe tower is the place where inhabitants gather and lightcandles along the and pavement on Christmas Eve.

the Yeni Mosque,in lawn

Легендата живееСе раскажува дека за време наизградбата во градежниотматеријал биле употребени60.000 јајца, собрани одселските домаќинства одБитолско. Со тоа градителитесметале дека ѕидовите ќебидат многу поцврсти.Изминатите години ја оправдааоваа градителска мајсторија.

Legend livesLegend says that 60.000 eggswere used for the buildingmaterial, which were collectedfrom village households ofBitola. The builders believedthat it would make the wallsstronger. The past years havejustified this builders'craft.

Саат кула ( век- XVII )

во материјалот за врзување на камените блоковинаводно биле употребени 60.000 јајца - заради цврстина

pelagonia reg ion

Широк Сокактука се сретнуваат најстарите архитектонски градбина Балканот, кои го красат градот уште од турско време

Првиот конзулат во Битола е отворенво 1851 година од страна на тогашнатаАвстро-унгарска империја, токму наШирок Сокак. Подоцна тоа ќе го сторатБританците и Французите, а потоадоаѓаат и конзулите од Русија, Италија,Србија, Бугарија и Романија. Првитесветилки на Широк Сокак ја тргналетемницата од Саат-кулата до Офицер-скиот дом точно во 17 часот на 24декември 1924 година. Тогаш сефте-корзо под светилки заедничкинаправиле и конзулите и граѓаните.Во тоа време на Широк Сокак билесместени претставништва на бројнистрански компании, престижни кафеани,слаткарници, филијала на Франко-српската банка. Тој прв конзулскипериод бил инспирација за бројнипесни за конзулите, за пајтоните, заклавирите, за прочуената чкембе чорба,за Влашкото маало и жолтите куќи, заљубовта. Во литературата се сретнуваподаток дека за Битола се испеани над500 песни, како за никој друг град восветот. Сонот на битолчани нивниот градповторно да стане конзулски се остварисо осамостојувањето на Македонија.Франција беше првата земја што отворисвој конзулат во самостојна Македонија,а по неа тоа го стори и Турција, по штоследуваше отворањето на британскиоти на рускиот конзулат.

Градби на Широк Сокак -Типичните турски градски куќи и прекрасни вили не се реткост во овој дел на градот.

Buildings in Shirok Sokak - Typical city house since Ottoman period and magnificent villas are not rarity in this part of the city.s

"Bitola promenade"The real heart of Bitola, not far fromthe famous Shirok Sokak is the mostfrequent and solely pedestrian streetin the city of consuls - Bitola

„Битолско корзо“Вистинското срце на градот,надалеку познатиот Широк Сокак,денес е најфреквентнатаисклучително пешачка улица воконзулска Битола.

In the year of 1851, theAustrian-HungarianEmpire opened the firstconsulate in Bitola,exactly in Shirok Sokak.Later on, The British andthe French would followthis example, andafterwards the consuls ofRussia, Italy, Serbia,Bulgaria and Romaniacame. The first lights inShirok Sokak, that movedthe darkness from theClock Tower to TheOfficers' Centre were litat 5 p.m. on 24th ofDecember 1924. At thattime, both the consulsand the inhabitants wenton the first promenadeunder the lights. Eventhen, many branchoffices of the worldfamous and foreigncompanies, the presti-gious taverns, tea-shops,the branch of the Franco-Serbian Bank. The artistswere especially inspiredduring this period ofconsuls - they weresinging about them,about the carriages, thefamous soup, the Vlachsettlement and theyellow houses, and theyworshiped the love.There is a record thatover 600 songs werecomposed for Bitola, likeno other city in theworld. The dream ofBitola inhabitants ofbecoming a consulate cityagain, became true afterthe Independence ofMacedonia. France wasthe first country whichopened its consulate inIndependent Macedonia,then followed Turkey, andafterwards the Britishand the RussianConsulates were opened.

here you can find the oldest works of the architecturalbuildings the Balkan, which make the citymore beautiful and attractive since the Ottoman period

in

Shirok Sokak

The centre of city's lifeToday, the biggest shops, the most famousrestaurants, the theatre with the operahouse, many art galleries, coffee bars andclubs are located here. And at the end ofShirok Sokak, you enter into spacious parkfull of flowers and trees, which leads tothe Zoo and the ancient archaeologicalsite Heraclea Lyncestis.

Центар на градскиот животТука се наоѓаат најголемитепродавници, ресторани, театарот сооперата, галерии и многу кафулиња иклубови. На самиот крај на Широк Сокаксе влегува во простран цветен парк полнсо дрвореди, кој води до зоолошкатаградина и Хераклеја Линкестис.

Црква ( век)Св. Димитриј XIX

иконостасот во позлатена резбае изработен од непозната резбарска тајфа

Оваа црква е соборен храм наЕпархијата и една однајголемите во Македонија.Изградена е во 1830 година,а камбанаријата еден векподоцна, во 1936 година.Градена е во време кога тур-ските закони не дозволуваледа биде превисока. Затоа,вкопувањето в земја на оваавелелепна градба бил најдоб-риот начин да се испочитувазаконот во тоа време.

Внатрешноста е преубаваи богато украсена. Два редамасивни столбови, по шестод двете страни, ја делат натри брода, од кои централниоте најголем. Градена е во фор-ма на трибродна базилика,со странични галерии на катот,каде се наоѓаат параклиси.Иконостасот е со плитка резба,гипсиран и позлатен, богатсо елементи од растителниоти животинскиот свет. Изра-ботен е од вештите раце назасега непозната резбарскатајфа македонски мајстори.

Вкопување в земја - Посетителотмора да зачекори надолупо скалите спуштајќи сеоколу еден метарво внатрешноста на црквата

Digging in ground - A visitorhas to go downstairsabout one meterinside the church.

This church is the Cathedral of theEparchy and one of the biggestchurches in Macedonia. It was builtin 1830, and the bell tower was builtone century later in 1936. It wasbuilt when the Turkish authoritiesdidn't give a permission to be veryhigh, therefore this grandiosebuilding was dug into groundbecause it was the only way torespect the Law.

The inside is very beautiful andrichly decorated. Two rows ofmassive pillars, six pillars on eachside, divide it into three naves andthe central nave is also the biggestone. It is a three-nave basilica withgalleries on the floor, where are thechapels. The iconostasis is with ashallow engraving, with plaster andgold, rich in elements of flora andfauna. The work was performed byunknown Macedonian engravingmasters with skilful hands.

St. Dimitrij Church (19th century)

the iconostasis is with a golden engravingmade by unknown engravers

6

пелагониски регион

Исак џамија (1508)

позлатената левха во форма на диске подарок од султанот Решад V

The Isak Mosque (1508)

the golden levha having a disc shapeis a present by the sultan Reshad V

Исхак Челеби Ибн Иса џамија, како штое нејзиниот полн назив, е една однајстарите зачувани џамии во Битолаи еден од најпознатите муслиманскисакрални културно-историски објекти воМакедонија. Со минарето во височинаод околу 50 метри, џамијата доминираво просторот наспроти Саат-кулата иГолемиот Безистен. Во нејзиниот големдвор има неколку гробови, привлечнизаради фините облици на саркофазите.

Опкружена со зеленило, овааеднопросторна подкуполна џамијапретставува вистинско почивалиште засвојот ктитор. Главниот декоративенелемент во тремот се четиритестолбови, кои доминираат во просторотпоставени на високи камени постаментишто завршуваат со идентични капители.

Преку главниот портал се влегува вомолитвениот простор со раскошнадекорација. Посебноста на оваа џамијаја чини играта на боите и формите, којасе отсликува во секој дел од џамијата.

Ishak Çelebi Ibn Isa Mosque, which is its original name,is one of the oldest preserved mosques in Bitola as well asone of the oldest Muslim sacral cultural-historical objectsin Macedonia. The minaret is approximately 50 meters hightherefore this mosque dominates the space opposite theClock Tower and the Big Bezisten. There are several tombsin its spacious yard, attractive because of the soft, mouldedshapes of the sarcophagi.

Surrounded with greenery, this one room mosque representsa real resting place for its founder. The main decorativeelements on the porch are four pillars, which dominatethe space because of its high stone platforms and end upwith identical capitals.

The main entrance leads to the praying space which islavishly decorated. Playing with colours and shapes,reflected in every part of the mosque makes it unique.

„Клоазоне“ - Необичниот и привлечен изгледна џамијата се должи на оваа техника на градење,која се карактеризира со наизменичноменување на делкан камен и тула

"Kloazone" - The unusual and attractive appearanceof the mosque is because of this building techniquewhich is characterized by alternatingof processed stones and bricks.

Хераклеја Линкестис е еден од најпознатите македонскиантички градови, лоциран во непосредна близина наБитола. Основан е во средината на IV век пред нашата ераод страна на Филип Македонски. Градот бил развиенвоено-стратешки центар на северозападната граница натогашната македонска област Линкесида (денешноБитолско Поле). Наоѓајќи се на најзначајната сообраќајницаод тоа време, Виа Игнација, Хераклеја станува нејзина

најважна станица во регионот. Во ранохристијанскиотпериод била епископско седиште.Во Хераклеја се откриенипортико со почесни споменици, мала и голема базилика,римска бања, театар, градска чешма на Јустинијан од векепископска резиденција голем број статуи и другиатрактивни елементи. Животот во Хераклеја замира конкрајот на век. Денес таа е значајно археолошконаоѓалиште, но и место за културни манифестации.

II VI ,,

VI

Главна карактеристика

Се простираат

Мозаичките целини

Заштитен со закон,

на овој антички град и вистинскаатракција за туристите се подните мозаици пронајдениво остатоците од повеќе сакрални објекти, исполнетисо илјадници ситни камчиња поставени во совршенахармонија. на површина од околу 160квадратни метри во четири објекти: малата, цивилната,големата и гробната базилика, сите лоцирани на 250 метри

од централната градска област. сенаправени во техника на opus sectile и во opus tessalatumи датираат од и од век. естетско-композициската вредност на хераклејскиот мозаичкикомплекс стои на врвно место во епохата на доцната антикана Медитеранот и е од големо значење за историјатана уметноста на раното христијанство и иконографија.

V VI

Хераклејските мозаици

Heraclea Mosaics

gordostpride

Артефакти - Во поставката на самиот локалитет се презентирани предмети од I век п.н.е. до VI век од новата ераArtefacts - Objects the 1st century BC to the 6th century AD are displayed on the localitydating back to

раноримска лампаEarly Roman lamp

сад за пијалакDrink Container

византиски метален објектByzantine metal artefact

сад за готвење со мал бокал

1) лебед; 2) напад на пантер врз срна3) дрво на животот; 4) црвен пес врзан за смоква

1) Swan 2) Panther attacks deer3) Lignum Vitae 4) Red dog chained to a fig tree

;;

Cooking pot and a small jugпарче од предметa piece of an object

малечок Херкулесво борба со две чудовишта

the infant Herculesfighting two monsters

Heraclea Lyncestis ( век п.н.е.)IV

градот на Филип, којму подари брилијантни мозаици

на Медитеранот

6

пелагониски регион

Heraclea Lyncestis is one of the most famous ancient Macedonian cities, situated in vicinity ofthe city of Bitola. It was founded in the middle of the 4th century BC by the Macedonian KingPhilip the Second. The city grew into well-developed military and strategic centre on thenorth-western border of the Macedonian area of Lynkesida (today this area refers to BitolaField). Being situated on the most important crossroad in that period, Via Egnatia, Heracleabecame the most crucial stop in the region. It was the Episcopal seat in the Early ChristianPeriod. Portico with the monuments of honour, the Small and BigBasilica, Roman Bath, theatre, the City's Fountain of Justiniandating back to the 6th century, the Episcopal Residence,large number of statues and other attractive elements. Atthe end of the sixth century, Life in Heraclea started to fadeaway. Today, Heraclea is considered as a significantarchaeological site and place where many cultural eventstake place.

Lyncestis

The main feature

Mosaics cover

The mosaic units

Protected by the law,

of this ancient city anda real attraction for tourists are the floormosaics found in the remains of many sacralobjects, filled with thousands and thousandsof little stones set in the perfect harmony.

an area of approximately160 square meters occupying four objects:the Small, the Big, the Civil and the BurialBasilica, all of them are located 250 meters

from the central city area.were made with the technique of opus sectileand opus tessalatum date back to the 5thand the 6th century.the aesthetic-compositional value of Heracleamosaic complex is on the top of the lateantique epoch of the Mediterranean andit also has a great significance for the Historyof Art of Early Christianity and Iconography.

7

the city of Philip, which giftedMediterranean brilliant mosaics

Heraclea Lyncestis (4th century BC)

Спој на милениумитеСкулптурата на Тит ФлавијОрест, доброчинител ипрвосвештеник на Хераклејаод век, поставена предзградата на Владата наРепублика Македонија

II

Bond of millenniumsThe sculpture of Tit Flavij Orest,a benefactor and high priestof Heraclea dates back to thesecond century, set in front ofthe building of the Governmentof the Republic of Macedonia.

Театар - Во складсо конфигурацијатана теренот, објектотвкомпонира дванаесетредови седишта,почесна ложа, сценаи оркестар

Theatre - Following theconfiguration of theterrain, its architecturesucceeded in adjustingthe twelve rows ofseats, the honourableloge, the scene and theorchestra and to designthis building to thelevel of perfection.

Бања со три простории - Датира одпочетокот на IV век, одлика насекојдневната димензија наживеењето и хигиената од тој период

Трагична беламермерна маска

White TragedyMarble Mask

Bath with three premises - It dates backto the fourth century, a featureof the everyday dimension of the humanliving and the hygiene of that period.

pelagonia reg ion

6

пелагониски регион

Завод и музејсведок на епохите, чувар на вредностите

Националната установа „Завод и музеј“ во Битола е сместенаво зградата на Старата касарна, прогласена за споменик накултурата Ова е еден од најзначајните македонски културно-историски споменици, не само како резултат на својатамонументалност, туку и на историското минато, настаните иличностите кои тука престојувале. Објектот е изграден во 1848година, во сјајот на најголемиот развој на Битола, како Военагимназија (Идадие), која во 1900 година прераснала во ВоенаАкадемија (Харабие) што функционирала до 1909 година.

Низ природните, археолошките, историските, етнолошките и уметничките поставки, како и бројните повремени изложби од повеќеобласти , во битолскиот „Завод и музеј“ е прикажан сјајот на Битола и Битолско во различни историски епохи. Со внимателен изборна највредните културно-историски богатства, покрај Старата касарна, установата ги користи и античкиот локалитет Хераклеја,уметничката галерија во Јени џамија, Ајдар Кади џамијата, Спомен-куќата на Гоце Делчев, Спомен-куќата на Стеван Наумов - Стив,Магазата на улица .

.

27-ми Март

7

The National Institution "Bureau and Museum"in Bitola is located in the Old Barracks which isregistered and proclaimed as monument ofculture. This is one of the most important cultural-historical monuments in Macedonia, not only forthe monumentality but also for the history, eventsand people who were staying there. This buildingwas built in 1848 when Bitola had the greatestprosperity as Military Gymnasium (Idadie) whichgrew and became Military Academy (Harabie)in 1900 which was functioning till 1909.

The glow of Bitola and Bitola Region is shownin various historical epochs through natural,archaeological, ethnological and art exhibitionsas well occasional but numerous exhibitionsof various fields in Bitola's "Bureau and Museum".Careful choice of the most valuable cultural-historical treasures, besides the Old Barracksthis institution has been using the premises ofthe antique locality Heraclea, Art in JeniMosque, Ajdar-kadi Mosque, Memorial Houseof Goce Delchev, Memorial House of StivNaumov - Stiv, Magazat on the street

Gallery

27th March.

www.bitolamuseum.org

pelagonia reg ion

Најзначајниот период од касарнатакаде што денес е сместен Заводот имузеј е тесно поврзан со периодоткога во неа се школувал кадетот

Мустафа Кемал Ататурк.Од 1994 година тука е оформенапостојана музејска поставка посветенана таткото на модерна Турција.

Реконструкција на грнчарска работилницаод локалитетот Радоборска тумба (XV век п.н.е.)

Reconstruction of the pottery workshopon the locality Radoborska Tumba (15th century BC)

The most important periodof the Barracks is tightlyconnected to the periodwhen the cadetKemal Ataturk waseducated and nowit is the present locationof Bureau and Museum.There has beena permanent museumexhibition dedicatedto the father of modernTurkey since 1994.

Спомен-соба на Кемал Ататурк Memorial-room of Kemal Ataturk

a witness of the epochs, a guardian of the values

Bureau and Museum

Горниот тек на Црна минува низ централниот дел на општината и ги прибира сите речни текови. Реката е сопросечен годишен проток од 15,0м /сек и претставува најголем реченпотенцијал на ова подрачје. Извираод неколку карстни извори во центарот на селото Железнец. На ЦрнаРека е раширено рибарството, а најзастапени видови риба се кленот,мренката, црвеноперката, а пореткокрапот и пастрмката.

--

-

-

3

The upper part of Crna passes throughthe central part of the municipalityand collects all river flows. The riverhas average annual inlet of 15,0 m /sand it presents the biggest riverpotential in this area. It originates fromseveral rocky springs in the centre ofZheleznec village. Fishing is wideningat Crna River, and the most representa-tive types of fish are the maple, thebarbell, the roach, and rarely the carpand the trout.

3

Изворина Црна Река

Springs of Crna River

Демир Хисар

Демир Хисар енаселба западно од Пелагониската

рамнина. Населбата Демир Хисарпочнува да се развива некаде одсредината на декември 1945 годи

на, најпрвин со седиште во с. Лопатица, а од пролетта1946 година седиштето е пренесено во село Мургашево.Денешнатанаселба е рамнинска, нанадморска височинаод 630 до 670метри и лежи на главниот пат од Битола заКичево,односноновиотпатзаКрушево.

Во 1468 година во населбата имало 115 семејства. Какоурбана населба, Демир Хисар од своето формирање бележи постојан пораст на населението. Од 1.129 жителиво 1961 година, во 2002 година населбата броела 2.593жители. Во општината Демир Хисар живеат 9.497 жители во 41 населено место. Денес Демир Хисар е урбанизирана населба од градски тип, која ги има сите услови намалопријатноиуреденогратче.

--

-

-

--

-

--

6

пелагониски регион

Природа - Растителниот свет, посебно шумската вегетација,во Демир Хисар зазема големи површини, од најнискиот појасна благун и бел габер, преку дабовите шуми до 1.200 метринадморска височина со ридските пасишта и црниот јасен, па добуковите шуми над 1.200 метри надморска височина. Во условина прекрасна природа, овој крај е познат по излетничките места.

Nature - The vegetation, in particular wood vegetation, coversbig areas in Demi Hisar, from the lowest band of Italian oak andwhite hornbeam, through oak tree woods till 1.200 meters altitudeincluding hill pastures and the black ash, to the beech woods over1.200 meters altitude. In beautiful nature, this area is famousfor picnickers.

На подрачјето на општината постојат вкупно 62 цркви иманастири. Според староста, сочуваноста, начинот на градба, живописот и местоположбата, се издвојуваат седум објекти под заштита на законот. Попознати семанастирот (XIV век), црквите и

воСлепче (XIVвек), манастирот (XVIIвек) кај с. Журче, црквата во с. Слоештица, манастирот

кај селото Слоештица (XIV век), црквата во с.Жван (XIV век), латинската црква во с. Жван (XVII век),црквата (во урнатини) во с. Обедник и др. Според временската класификација, најзастапени се спомениците од средновековниотитурскиотпериод.

--

--

Св. Јован Претеча Св. Јован Богослов Св.Никола Св. Атанасие Александриски

Св. Атанасие Св.Никола Топлички Св. Петка

Св. ДимитриеВлашки гробишта

�

Поради изобилството на варовники квалитетен камен, во Демирхисарскониз вековите се граделе тврдини, дворции убави куќи од камен уште од античкаи средновековна Македонија. Во целотоподрачје куќите биле претежно на кат.Печалбарите во своите родни села граделеголеми куќи во современ стил, со отвореничардаци и поголем број прозорци.

Due to the richness of limestone and qualitystone, fortresses, palaces and beautiful housesmade of stones were built through centuriesin Demir Hisar region starting from antiqueand medieval Macedonia. Within the wholearea the houses were mostly with floors.The fortune seekers built big houses in theirbirthplaces in modern style, with openbalconies and number of windows.great

Стара архитектураво с. Железнец

Old architecture

of Zheleznec village

Demir Hisar

Demir Hisar is a settlement located on the west ofPelagonia flat. The settlement Demir Hisar starts itsdevelopment somewhere in the middle of December

1945, at first having the seat in Lopatica village, and then inthe spring 1946 the seat was transferred in Murgashevovillage. The current settlement is flat, at 630 to 670 metersaltitude and it lies on the main road from Bitola to Kichevothat is thenewroad toKrushevo.

In 1948 there were 115 families in the settlement. As anurban settlement, from its forming, Demir Hisar notespermanent population growth. From 1.129 inhabitants in1961, in 2002 the settlement counted 2.593 inhabitants.9.497 inhabitants live in themunicipalityofDemirHisar in41places. Nowadays Demir Hisar is an urban settlement of citytypehavingall conditions forgoodandsettledcity.

pelagonia reg ion

Производство на ќумурПроизводството на ќумур (дрвенјаглен) во Демирхисарско имадолга традиција. Порано се произведувало ќумур за потребите наковачите, а во поново време производството е пренаменето на ќумурза скара во угостителството. Суровина за добивање ќумур е дабовото и буковото дрво. После толкугодини, останал традиционалниотначин на производство.

-

-

--

Вештачкото езероСтругово се наоѓа натри километри од ДемирХисар, во близина намесноста Крагуево.Над селото Суводол, вопадините на планинатаДревеник, изграденисе две вештачки езера:Долно и Горно Суводолско Езеро. Богатисо риби, скриени водлабоката шума, чекаатда бидат откриениво потрага по мири спокојство во природа.

-

Strugovo Pond islocated three kilo-metres from DemirHisar, near the locationKraguevo. AboveSuvodol village, in theslopes of DrevenikMountain, two pondswere built: Dolno andGorno Suvodolsko Lake.Rich of fish, hidden inthe deep wood, thesame are waiting to bediscovered in search ofpeace and tranquillityof the nature.

Production of soft coalThe production of soft coal(charcoal) in Demir Hisar regionshas long tradition. In the pastthe soft coal was produced forthe needs of the smiths, and inrecent time it is transferred forgrill in the catering industry.The oak tree and beech areused as material for obtainingsoft coal. After so many years,the traditional way of produc-tion remained.

In the area of the municipalitythere are 62 churches andmonasteries in total. Accordingto the age, protection, the con-struction manner, description oflife and location, seven objectsare elected under protection oftheLaw.Themost famousare themonastery(14th century), the churches

and inSlepche (14th century), themonastery

(17th century) at Zhurchevillage, the church inSloeshtica village, themonastery

at Sloeshticavillage (14th century), thechurch in Zhvan village(XIV century), the Latin church

in Zhvan village(17th century), the church

(in ruins) in Obednikvillage and others. According tothe age classification, the mostrepresentative are the monu-ments from the medieval andTurkishperiod.

St. Jovan PretechaSt.

Jovan Bogoslov St. Nikola

St. Atanasie Aleksan-driski

St. Atanasie

St. Nikola Toplichki

St. Petka

St. DimitrieVlav's

graves

�

Машката и невестинскатаженска смилевска носијасе вбројуваат вонајкарактеристичнитемакедонски народни носии

Groom and bride traditionalSmilevo clothes are consideredto be among the mostcharacteristic traditionalMacedonian clothes.

Смилево

спомен-собата на Смилевскиотконгрес е изработена споредфотографии и зачувани предметиод илинденскиот период

Смилево е мало и славно село во Демирхисарско, сместено на падините на Плаќенска Планина. Над Смилевопостои манастир посветен на св. Петар, каде што во 1903година е одржан Смилевскиот конгрес. Селото е на надморска височина од 880 до 970 метри, чиј атар зафаќаоколу 16 км , со околу 350 жители. Смилево е какоорловско гнездо, вреди да се посети.

По повод стогодишнината од Илинденското востание,во селото е подигнат Спомен-музеј, пуштен во употребаво 2004 година. Оригиналниот објект во кој се одржалКонгресот бил уништен кога цело Смилево по востаниетобило запалено. Денешната градба е стилизирана градскакуќа во духот на старата мијачка архитектура.

-

-

2

Раритети - Во една витрина изложенисе два оригинални предмети:револверот на смилевскиот војводаВеле Илиев - Пенчо и бомбаизработена во една од леарницитеод тоа време во Смилево

Rarities - There are two originalobjects exhibited in one glass case:the revolver of Smilevo dukeVele Iliev - Pencho and a bombfrom that period made inone of the foundries in Smilevo

6

пелагониски регион

Постојаната поставка во Музејоте посветена на Смилевскиотконгрес од 1903 година, наживотот и делото на револуционерот Даме Груев, на активностите на Партизанскиот одред

а поставена е и богатаетнособа со предмети и носииод Смилево. Во конструирањетона внатрешниот изглед на Меморијалниот музеј се користенипредмети кои некогаш биле вофункција: вградената мусандра,огништето, софрата, ковчеготи сите презентирани предметипотекнуваат од Смилево.

--

-

Даме Груев,

the memorial-room of Smilevo Congresshas been decorated according to the photosand preserved objects from Ilinden period

traditional rolling-millsfor washing woollen fabrics

Smilevo

Virovo

Smilevo is a small and famous village in Demir Hisararea, located on the slopes of Plakenska Planina(Mountain). Above Smilevo there is a monasterydedicated to St. Peter, where was held SmilevoCongress in 1903. The village is located at 880- 970meters altitude, it covers 16 area and there areapproximately 350 inhabitants. Smilevo is like aneagle's nest, worth to be visited.

Memorial Museum was erected, which is dedicated toone hundred years since Ilinden Uprising and itstarted to work in 2004. The original object, whereSmilevo Congress was held, was destroyed when thewhole village was burnt down after Ilinden Uprising.The present building is a stylish city house having thespirit of the old Miyak architecture.

The permanent exhibition in the Museum is dedicatedto Smilevo Congress in 1903 as well as to the life andwork of the revolutionary Dame Gruev, the activitiesof Partizan's Unit there is also an ethno-room decorated with objects and traditional clothesfrom Smilevo. Certain objects which were used areincluded in the interior construction of the MemorialMuseum such as: linen cupboard, fire place, and lowround wooden dining table, chest and all exhibitedobjects originating from Smilevo.

кm2

Dame Gruev,

Вирово е населба лоцирана во областа Железнец воДемирхисарско. Атарот се издига до сртот на ПлаќенскаПланина. Селото е на надморска височина од 800 до 870 метри,а од Демир Хисар е оддалечено 18 километри. Атарот зафаќапростор од околу 17 км . Во Вирово живеат околу 200 жители.Вирово е познато според валалниците наменети за перењена волнени ткаенини. Станува збор за сочуван традиционалензанает во чиста природа и рај за одмор и рекреација.

2

Virovo is a settlement located in the area of Zheleznica in DemirHisar region. It covers the area up to the ridge of PlakenskaPlanina. This village is at 800-870 meters altitude, and it is only 18kilometres from Demir Hisar. It covers an area about 17 km . Thereare about 200 inhabitants in Virovo. Virovo is famous for its rolling-mills for washing woollen fabrics. That is a preserved traditionalcraft in pure nature and heaven for holiday and recreation.

2

Вирово

традиционални валалнициза перење на волнени ткаенини

7

pelagonia reg ion

6

пелагониски регион

Слепченски манастирСв. Јован Претечас. Слепче ( век)XI

селото го добило името по ослепенатаСамуилова војска, која тука се задржалапо Битката на Беласица

Манастирот се наоѓа во непосредна близина на селотоСлепче и се смета дека потекнува од 1010 година.Легендата вели дека по познатата Битка на Беласица(1014), која завршила со трагично ослепување на 14.000Самуилови војници, ослепената војска се задржала воселото Слепче, кое по тој настан го добило и своето име.Има податоци дека Косара, ќерката на царот Самуил, наманастирот му подарила имот во Елбасан, Албанија.

Сепак, сигурните податоци говорат дека манастирот билизграден во век, бидејќи во 1393 година во него епрепишан еден на македонско-словенски јазик.Првпат се споменува во 1543 година, во едно писмо напротопопот Лука. Во текот на повеќевековното постоење,манастирот бил културно-просветен центар за својотрегион, во кој се подготвувале свештеници и учители намакедонско-словенски јазик.

Слепченскиот манастир располага со огромно богатствоод иконографски и резбарски вредности, затоа што билважен резбарско-сликарски центар. Бил познат и посвојата книжевна дејност, во чии рамки се преведувалеи препишувале богослужбени книги за црквите воДемирхисарско и пошироко. Како што се чита однатписот на манастирската чешма, тука некогаш ималои болница за нервно болни.

Денес во црквата се наоѓаат повеќе значајни уметничкипредмети, меѓу кои се истакнува

од век,(оштетени од пожарот во 1972 година), како иинтересните певници изработени во копаница.

XIV

XVI

триод

Големиот крст со

распнатиот Христос Царските двери

The monastery is located in the vicinity of the village Slepche and it dates 1010.The legend says that after the famous Battle of Belasica (1014), which ended tragically,by blinding 14.000 soldiers of tsar Samuil. After the Battle, the blinded army stayed in thevillage for some period and so the village got its name Slepche . It is known that Kosara,the daughter of tsar Samuil, gave to the monastery real estate in Elbasan, Albania.

There are positive sources that the monastery was built in the 14 century. Namely,in 1393 there was a transcribed in the monastery (Gr., a book with explanationfor the forthcoming Orthodox Church holidays) in Macedonian-Slavic language. But thefirst concrete mentioning of the monastery was in 1543, in a letter of the archpriest Luka.During its existence for centuries, the monastery was a cultural and educational centrefor the future priests and schoolteachers in Macedonian Slavic language.

Slepche monastery is rich with iconographic and woodcarving value therefore it wasan important woodcarving-painting centre. The monastery was a great literature centrewhere were translated and transcribed church books for the churches in Demir Hisarand wider region. There was also a woodcarving school and a hospital for mentallydisturbed persons, which can be read from the inscription on the monastery fountain.

There are several significant church artistic objects in the monastery, such asdates back to the 16th century, (damaged in the fire

in 1972) as well as interesting church songs made in wood-carving.

back to

Triodion

The Great

Cross of Crucified Christ Tsar's Dveri

Братство - Денес Слепченскиот манастир е жив монашки центар,со братство на православни монаси

Brotherhood - Today it is a vivid monastic centre,with a brotherhood of orthodox monks.

Прибежиште - Манастирот билсвето прибежиште на многумакедонски револуционериод турскиоти партизанскиот период

Shelter - The monasterywas a holy shelter fora lot of Macedonianrevolutionaries duringTurkish and Partisan's' period

the village got its name by blinded Army of tsar Sam il, the armyremained in the village for some period after the Battle of Belasica

u

St. Jovan Pretecha Monastery,village Slepche (11th century)

Манастирот се наоѓа меѓуДемир Хисар и Крушево, три километри над селотоЖурче, во срцето на планината. Познато е декаманастирската црква е подигната во 1121 година ицелосно е живописана во 1617 година. Според својатаархитектурна форма, манастирската црква е малечка,со правоаголна основа и петстрана олтарна апсидана источната страна. Во манастирскиот комплекс сенаоѓаат стари конаци, изградени најверојатно вопрвите децении на век кои биле урнати во 1895година. Новиот конак е изграден по Првата светскавојна. Во манастирот низ вековите постоела и успешноработела библиотека и читалиште.

Св. Атанасиј Александриски

XIX ,

Во ова демирхисарско селопостоибиблиотеки во Македонија.Првите книги биле донесениво 1882 година од Багдад,Техеран, Дамаск, Истанбул иАнкара на персиски, старотурскии арапски јазик. Библиотечниотфонд го сочинуваат и насловина старословенски јазик, какои бројни вредни документии ракописи. Книгите што неможе да се најдат во другитебиблиотеки може да се најдатво библиотеката во Бабино.

една од најбогатите

One of the richest libraries inMacedonia is located in this villageof Demir Hisar region. The first bookswere brought here in 1882 fromBaghdad, Teheran, Damask, Istanbuland nkara in Persian, Old Turkishand Arabian language. The library hasalso kept titles in Old Slavic languageas well as numerous valuabledocuments and records. Books thatcannot be found in some otherlibraries can be found in Babino.

А

The monastery is located between Demir Hisar andKrushevo, three kilometres above the village Zurche into the core of the mountain.The church was erected in 1121 and completely painted in 1617. According itsarchitectural form, the monastery church is small, with rectangular foundation andfive-side altar apse from the eastern side. There are old quarters in the monasterycomplex, probably built in the first decades of the 19th century and were demolishedin 1895. The new quarters were built after The First World War. There were a libraryand a reading room which were working successfully for centuries.

St. Atanasij Aleksandriski

Библиотека во село Бабино A library in the village Babino

преку 20.000 насловиво најмалата библиотекаво светот

over 20.000 titlesin the smallest library in the world

pelagonia reg ion

7

Манастир ЖурчеСв. Атанасиј Александриски, с. Журче 1121( )

активен женски манастирво прекрасен шумски предел

an active female monastery in the magnificent forest region

The monastery Zurchevillage Zurche (1121)St. Atanasij Aleksandriski,

ТРАДИЦИЈАТА ЖИВЕЕ

Крушево се наоѓа западноод Пелагонија, на БушеваПланина, на 30 километризападно од Прилеп.

Се простира на надморскависочина од 1.100 до 1.300метри, со што претставуванајвисока градска населбаво Република Македонија.

ДоКрушево може да се стигне преку два регионални патни правци,кои се надоврзуваат на магистралните патишта кои водат конОхрид и Скопје: еден преку Прилеп, а другиот преку Битола и

Кичево.

Под името Крушово, населбата се спомнува кон крајот на XIV век (1395година), а како поголемо населено место во 1467 година. За време натурскотовладеење, во срединатанаXVIII век, билочифлигнаохридскиибитолски бегови. По разорувањето на Москополе во втората половинанаXVIII век, воКрушево седоселувавлашконаселение, а вопочетокотнаXIX век се доселуваат Мијаци од Галичник, Лазарополе, Гари и другимијачкисела.

Крушево 1.100-1.300

6.000

1395

1903

метринадморскависочина

се спомнувапод името Крушово

седиште напрвата република

на Балканот

жители

metersaltitude

the settlementwas mentioned

as Krushevo

the headquartersof the first Republic

in the Balkans

inhabitants

Krushevo

THE TRADITION LIVES

Youcan reach Krushevo along two regional roads which areconnected to highways leading to Ohrid and Skopje: thefirst isviaPrilep, theother isviaBitolaandKichevo.

Krushevoasa settlement for the first time ismentionedat theendof the 14th century (1395), and as a larger settlement it ismentioned in the year 1467. During Ottoman rule, in the mid-eighteenth century, it was the feudal estate of the Beys of OhridandBitola. In the second half of the eighteenth century, therewasa destruction of Moskopole, followed by migration of Vlachs toKrushevo and at the beginning of the 19th century there wasmigration fromMiyak village, such as Galichnik, Lazaropole, Gariandothers.

Krushevo is placed in thewestern part from Pelagoniaon Bush va Mountain, 30 kmto the west from Prilep.

The city is placed at altitudeof 1.100-1.300 meterstherefore it is highest citysettlement in the Republicof Macedonia.

е

Панорамата на Крушево наликува наинтегрална голема фасада со безбројпрозорци, балкони и покриви. Градотпретставува единствена урбанистичкацелина, со типична амфитеатралнаположба. Има физиономија на лепеза,а куќите не си пречат една на друга вовидикот и осончувањето, туку органскисе поврзани со теренот и пејзажот. Првиотконтакт со градот е со убавината настарите крушевски куќи кои се вистинскиуметнички дела, најголем дел граденикон крајот на и во текот на век.XVIII XIX

The unique panorama of Krushevo is anintegral huge facade with infinite numberof windows, balconies and roofs. The townrepresents a unique urban composition withtypical amphitheatrically arrangement.Its appearance looks like a fan thereforethere is no interference among the housesthat reflects on the view and sunshine butsystematically connection with the terrainand scenery. The first contact with the townis beauty of the old Krushevo houses whichare real artistic works, most of them builtat the end of the 18th century or duringthe 19th century.

krusevo.gov.mk

The unique panorama of Krushevo

bitolatourist.info

Град музеј- - Иако од целото Крушевои неговите китни села зрачи славната историја,топла препорака за посетителотсе двата музеи, едниот посветенна Илинденското востание, а другиотна настаните од Втората светска војна.

City-Museum - Despite the whole townof Krushevo and its numerous villages,the places that shine with glorious historyare our recommendation - two museums,one is devoted to Ilinden Uprising and the otheris devoted to the Second World War events.

Уникатната панорама на Крушево

Галеријата отворенаво 1968 година, во амбиент на крушевскакуќа, уникатен пример на старата градскаархитектура од век. Во галеријатасе изложени дел од прекрасните уметничкитворби на современиот македонски сликар,крушевчанецот Никола Мартиноски (1903-1973). Збирката ја сочинуваат неколкудесетици творби (масла, темпери, цртежи,графики) од неколку периоди од творештвотона Мартиноски, почнувајќи од 1928 година.Галеријата има создадено огромен бројтворби што се наоѓаат во многубројни јавнии приватни колекции. Претставува најголемазбирка творби во Крушево и еднаод најпознатите во Македонија.

Никола Мартиноски e

XIX

The gallery was opened in1968, it is placed in a Krushevo house, a uniqueexample of an old architecture of the 19 century.Remarkable artistic works by the contemporaryMacedonian artist Nikola Martinoski (1903-1973). The collection is consisted of a lot of works(oils, oil temper paints, drawings, and graphics)from several working periods of Martinoski since1928. The Gallery has provided many public aswell as private collections works. It representsthe greatest collection of works in Krushevoand one of the most famous collectionsin Macedonia.

Nikola Martinoski

visitkrusevo.com.mkpelagonijaregion.mk

Галерија Мартиноски

Gallery Martinoski

Практичност - Внатрешноста накрушевската куќа е ексклузивна

комбинација на убавотои практичното, а посебно место

зазема вградената покуќнинакоја била функционална и практична,

изведена во дрво, што даваодредена топлина

на внатрешниот простор.

Фасадите се најатрактивниот делна крушевските куќи. Најзначајни

и најатрактивни естетски елементина фасадите се балконите,

еркерите и тимпаноните.

Доселениците биле добри трговци и занаетчии, кои многупридонеле за развојот на Крушево. Тогаш населбатапрераснува во гратче, а својот златен период го достигнувакон крајот на век. Во 1883 година во Крушево имало1.650 куќи и околу 12.000 жители. Со изградбата нажелезниците Скопје-Солун и Велес-Битола, Крушевоостанало настрана од главните комуникации, што сеодразило врз неговиот функционален и популацискиразвој. Крушево има голема културно-историска вредносткако седиште на првата македонска република создаденапоИлинденскотовостаниево1903година.

По Втората светска војна, со својата административна,просветна и стопанска функција, градот станува привлеченза поголем број мигранти од околните селски населби. Сотоа, бројот на населението било во постојан пораст: одоколу 3.500 жители во 1948 година до околу 6.000 жителиво2002година.

XIX

Денес, Крушево е локален културен, административен издравствен центар со шумарско-сточарска и туристичкафункција. Поради заедничкиот живот и меѓусебнотовлијание на Македонците и Власите, Крушево уште одпрватаполовинана векбилбилингвистичкиград вокојсе зборувало и на влашки и на македонски, а и едните идругите ги знаеле двата јазика. Крушево се гордее сограѓанската традиција на заедничко живеење, која сезачуваладоденес.

XIX ,

�

Локацијата, релјефните услови и културатана градење во Крушево условиле да се формирапосебна староградска архитектура. Неа денес јачинат поголем број куќи од минатите векови, нои најновите градби од последните децении навек се во истиот стил на градба, така што градотпретставува архитектонски амфитеатар на куќиедна над друга, чии чардаци и тераси се свртеникон градот и Пелагонија.

Крушевската куќа сведочи за високиот станбенстандард на крушевчани, нивните високипрактични и естетски вредности, долгата традицијана културата на живеење, навиките, обичаите.Ентериерот на старите крушевски куќи гонадополнуваат насликаните ѕидови и таваниво гостинските одаи и чардаците со елементиод флората и фауната и портрети од домаќините.

XX

The location, relief conditions and culture of buildingwere pre-conditions for forming special old-cityarchitecture of Krushevo. The architecture is consistedof great number of houses built in the previouscentury, as well as the newest buildings built in thelast decades of the 20th century preserving the samestyle of construction, therefore the city represents anarchitectural amphitheatre of houses lined up in rows,whose balconies and terraces are faced to the city andPelagonia.

Krushevo's houses are witnesses of high buildingstandards of Krushevo residents, their high practicaland aesthetic values, long tradition of culture andliving as well as habits and customs. The interior ofold Krushevo houses is complemented by paintedwalls and ceilings in the guest chambers and balconieswith elements of flora and fauna, as well as portraitsof the hosts.

Староградска архитектура

Old-city architecture

Practicality - Krushevo houseinterior is an exclusive combinationof beauty and practicality,and there is a special placefor fitted cupboardswhich have been functionaland practical, made by woodthat gives certain cosyatmosphere of the interior.

Facades are the most attractivepart of Krushevo houses.The most significant and attractive

elements of these facadesare the balconies, bay windows and tympanums.aesthetic

Thenewcomerswere good traders and craftsmen therefore theycontributed todevelopment ofKrushevo.Due to this, it grew intoa town and its golden period during the second half of the 19thcentury. There were 1.650 houses and approximately 12.000inhabitants in 1883. Upon the construction of the railwayconnection Skopje-Thessaloniki and Veles-Bitola, Krushevo wasleft behind the major transport communication affecting uponthe decrease of its functional and population prosperity.Krushevohasgreat cultural andhistorical importanceas the seatof the first Macedonian Republic, formed after the IlindenUprising in1903.

After the Second World War, this town with its administrative,educational and economic function, it became attractive for agreat number of migrants from the villages in the vicinity ofKrushevo. Consequently, there was rather small, but continuouspopulation growth, from 3.500 in the year 1948 to 6.000 in theyear2002.

Nowadays, Krushevo is a cultural, administrative and healthcarecentre with forestry and stock-breeding as well as touristfunctions. Due to cohabitation of Macedonians and Vlachs,Krushevowas abilingual town,whereMacedonian language andVlach languagewere spokenbyboth parties since the first half ofthe 19th century. Krushevo is proud of its civil tradition of co-habitationwhichhasbeenkept till today.�

Во средиштето на градот се слеваат маалскитесокаци, стрмни и тесни, се виткаат, прекршуваати качуваат, следејќи го теренот и непишанитеправила на старите урбани агломерации.Чаршијата е составена од низа мали занаетчискии трговски дуќани, наредени еден до друг.Таа е најживописниот дел до градот, на кој сенадоврзуваат маалата, каде се одвива целиотживот. Од некогашната надалеку прочуенакрушевска чаршија сеуште постојат некоиод старите занаети: калајџиски, кујунџиски,казанџиски, чевларски, златарски и други.Сеуште работат бочвари, копаничари,бакроресци, фурнаџии, столари итн.

In the centre of the town, there are neighbourhoodalleys, which are steep narrow and curving, bendinggoing up along the terrain of unwritten old urbanagglomeration. There are small craft workshopsand trade shops, next to each other in rows formingthe bazaar. That is the most picturesque part ofthe town and that is also the place of social lifein the town directly connected with surroundingneighbourhoods. Once well-known Krushevo Bazaarhas preserved some old crafts, such as: tinsmith's,silversmith's, coppersmith's, shoemaker's, gold-smith's workshops and some other workshops.Coopers, woodcarvers, copperplate engravers,bakers, carpenters are still in business.

Чаршија

The Bazaar

Зимски туристички центар - Зимскатасезона во Крушево трае од ноемвридо крајот на март. Зимите се благи,сончеви и со доста снег. Скијачкитетерени на Бушева Планина од дветестрани се 1.200 метри и 1.400 метри.Крушево ги привлекува љубителитена зимските спортови со прекраснитескијачки терени и патеки за зимскотрчање, кои се наоѓаат недалеку одградот. Скијачките терени се наоѓаатна месноста Станич, опремена со ски-лифтови (двоседи и едноседи).

Скијачките клубови од Крушевоорганизираат школи за скијање започетници, со изнајмување на комплетнаскијачка опрема. Постојат и терени запрофесионалци, а тоа е патеката штосе наоѓа под жичарницата и скијачкитепатеки за нордиско трчање. Прекраснатаоколина, климата и извонреднитеприродни ресурси со кои располагаго прават Крушево еден од најпознатитезимски спортски центри во Македонија.

Крушевското Езеро располага со богат рибен фонд(крап, караш, клен, калифорниска пастрмка,црвеноперка, плашица, толстолобик). Риболовоте дозволен во текот на целата година, освен во јуни,во периодот на мрестење Околината изобилувасо зеленило и дрвја, одличен амбиент за долгипрошетки во прекрасна природа.

Околу Крушево се протега појас од борова и буковашума. Коријата го штити градот од временскинепогоди, која продолжува во букова и дабова шумана падините од Бушева Планина. Шумите се богатисо дивеч (срна, дива свиња, мечка, волк, зајак, рис)и птици (сокол, орел, еребица). Уживателите вопланинарењето можат да престојуваат во дивинатаво текот на целата година, а спортскиот лов едозволен од октомври до февруари.

.

Lake Krushevo has a rich fund of fish (carps, cruciancarps, chubs, California trout, daces, Lake Ohrid bleaks).Fishing is allowed during the whole year, except in June,when itis spawning period. The surrounding lavisheswith greenery and trees therefore it is an excellentambient for long strolls in wonderful nature.

There is a belt of pine and beech woods aroundKrushevo. The forest protects the town from climatedisasters, it continues with beech and oak woods onthe slopes of Busheva Mountain. There is diverse gamein these woods (deer, wild boars, bears, wolves, hares,lynxes) and birds (hawks, eagles, partridges). Loversof mountains can stay in this wildness during the wholeyear, and sports hunting is allowed from Octobertill February.

Риболов на езерото и прошетка по коријата

Fishing on the lake and a through a foreststroll

Winter tourist centre - Winter seasonlasts from November to the end ofMarch. Winters are mild, sunny andthere is a lot of snow. There are skiterrains on both sides of BushevaMountain - 1.200 meters and 1.400meters. Krushevo attracts fans ofwinter sports with its amazing skiterrains and paths for winter jogging,which are not far from the town.The ski terrains equipped with ski-lifts(two seats and one seat) are locatedin the community Stanich.

Skiing clubs in Krushevo organizeskiing schools for beginners and rentfull ski equipment. There are terrainsfor professionals and that is theskiing track located below cablesNordic running tracks. Wonderfulenvironment and climate as well aspossession of extraordinary naturalresources make Krushevo one of themost famous winter sports centresin Macedonia.

a picturesque ambientat 1 600 meters altitude.

Monastery (1986)St. Preobrazenie

a place where books with drawingscan be seen including details for iconostasis

St. John's (Jovan) Church (1904)

Манастир (1986)Св. Преображение

Црква 1904Св. Јован ( )

живописен амбиентна 1.600 метри надморска височина

може да се видат книгитесо скици за деталите на иконостасот

6

пелагониски регион

Манастирот се наоѓана возвишенијата на Бушева Планина,во месноста Ручало, блиску до локалитетот Слива. Изграден е врз темелитена старата црква и опкружен е сопрекрасна природа. Се возобновуваод 80-тите години на век наваму.Од Крушево е оддалечен на околупет километри, поврзан со современасообраќајница. Претставува локалитетсо извонредни одлики за одморрекреација, планинарењеи можности за престој во природа.

Св. Преображение

-

XX

,

Црквата енајзачуваниот сакрален објект,со три високи куполи, кој се наоѓаво центарот на Крушево. Меѓукрушевчани е позната како „влашкацрква“. Нема постојана службаи отворена е за посетителите.Во црквата нема живопис и вонеа доминира прекрасен дрвениконостас од плитка резба. Покрајцртежите, посетителите можатда ги видат и алатките со коие изрезбан иконостасот. Тука сечуваат иконите пренесени одманастирот

изработени врзкаллива основа, кои потекнуваатод 1627 година.

Св. Јован Крстител

Св. АтанасијЛоквенски,

St. John's (Jovan)

St. Atanasi of Lokveni,

Church is the bestpreserved sacral object with threehigh domes and it is located in thecentre of Krushevo. AmongKrushevo inhabitants, it is knownas a Vlach church. There is notconstant church service thereforeit is open for visitors. This churchdoes not have a biography and theshallow carved wooden iconostasisdominates it. Besides the paintings,visitors can see the tools that wereused for carving the iconostasis. Thefrescoes were transferred here from

which weremade on muddy foundation andoriginate the year 1627.

j

since

Monastery is located on the plateau of Busheva Mountainin the community Ruchalo, near to the locality Sliva. It was built ontofoundations of an old church, surrounded by wonderful nature.The present church construction has being built since the eighties (19thcentury).It is only five kilometres from Krushevo and there is a moderntraffic connection. This locality has extraordinary features for holiday,recreation, hiking and opportunity to stay in nature.

St. Preobrazenie

the oldest icons exhibitedin this church date back to 1884

St. Nicholas Church (1832)

Црква Св. Никола(1832)

најстарите икониизложени во цркватадатираат од 1884 година

pelagonia reg ion

7

Црквата се наоѓа во центарот на Крушево. За времена Илинденското востание во 1903 година била изгорена, какои голем дел од централниот дел на градот. Набрзо билаобновена, во периодот од 1905 до 1907 година, но со значителнопомали димензии. Во пожарот изгорелнајубавиот резбан иконостас. Иконитево црквата ги изработил зографотМихаил со синовите Данаил и Никола,а иконостасот бил дело на познатитекопаничари Петре Филиповски -Гарката и Димитар Станишев.

Црквата е трибродна базилика, соиздигнат среден брод. На нејзинатајужна страна е изградена камбанарија,на која е поставен градскиот часовник.Црквата денес е активна и атрактивнасо големиот број икони со големакултурно-уметничка вредност. Довлезот има убава народна чешмасо студена вода.

Св. Никола

Church is located in thecentre of Krushevo. During Ilinden Uprising in1903 it was set on fire as well as the biggestpart of the town. The church was rebuilt from1904 to 1907, but this time at a significantlysmaller scale. In this fire, the most beautifulwood-carved iconostasis was lost. Churchicons were made by the icon-painter Mihailwith his sons Daniel and Nikola, andiconostasis was made by the famous wood-carvers Petre Filipovski Garka and DimitarStanishev.

The church itself is a three-naval basilica,the middle nave is higher. On the south sidea bell tower was built and a clock was placedon it. Nowadays, this church is active andthere are numerous attractive icons whichhave great cultural-artistic value.

St. Nicholas (Nikola)

There isa beautiful national fountain with cold waternext to the entrance.

Монументалност - Со својата големинаи централна позиција, цркватадоминира во просторот на чаршијата

Monumental building - This grandiosebuilding has a central position thereforethe church dominates the area of the bazaar.

МакедониумMakedonium

уметничко обележје и препознатливсимбол на револуционерното китно Крушево

an artistic feature and recognizable symbolof the revolutionary ethno Krushevo

Споменичниот комплекс познат уштеи како е еден од најмаркантнитеспоменици во Крушево и Македонија. Откриене на 2 август 1974 година, на триесетгодишнинатаод заседанието на АСНОМ и 71-та годишнинаод Илинденското востание. Лоциран е непосреднодо Крушево, во месноста Гумење. Претставувакомплекс од четири платформи, кои ја симболизираат непокорноста, борбата и вечниот стремежна македонскиот народ за слобода и самостојнадржава.

Комплексот се протега на 12 хектари, а самиотпоставен на највисоката точка,

завршува со купола на 1.320 метри надморскависочина, од каде се протега извонреден поглед насите четири страни - кон Крушево, Слива, МечкинКамен и Пелагонија. Внатрешноста на куполатаимпресионира со своите релјефи, витражите совечниот пламен и звуците на ораториумот

од Тома Прошев.

Илинден,Македониум,

Македониум,

Сонцена прастарата земја

-

The complex of monuments called also knownas and it is one of the most remarkablemonuments in Krushevo as well as Macedonia. Themonument was opened on the 2nd of August 1974,on the celebration of the 30th anniversary of ASNOMand the 71st anniversary of Ilinden Uprising. It islocated in the vicinity of Krushevo, in the communityof Gumenj . The monument represents four platformsand it symbolizes the disobey, struggle and the eternalendeavour of the Macedonian people for freedom andindependent state.

The complex occupies a territory of 12 hectares andis situated at the highest point so it ends

with the Dome placed at the altitude of 1 320 meters.From that point, there is an outstanding view - towardsall four sides Krushevo, Sliva, Mechkin Kamen andPelagonia. The inner part of the Dome is impressivewith its relief, stained glass with the eternal fame andthe sounds of the oratorio "The Sun of the PrimevalState" composed by Toma Proshev.

Ilinden,Makedonium,

Makedonium

e

.

pelagonia reg ion

7

Споменикот Мечкин Камен е локалитетво близина на Крушево. На истоименотоместо се одвиле најхрабрите борби завреме на Илинденското востание во1903 година. Споменикот е подигнатво чест на храбрите илинденци.Локалитетот е пријатно место за престој.

Споменикот на Слива е изѕиданокамено здание, поставено на врвотво месноста Слива. Подигнат е вочест на 40-те борци кои загиналепри одбраната на КрушевскатаРепублика на 12 август 1903 година.

The monument Mechkin Kamen isa locality in the vicinity of Krushevo.The most courageous struggleswere here in 1903. Themonument was erected in honourof Ilinden uprisers. This locality isa nice place that should be visited.

fought

The monument Sliva is a builtstone object, it was erected onthe top of the community Sliva. Itwas built in honour of 40 fightersdefending Krushevo Republicon the 12th of August, 1903.

Mechkin Kamen

Sliva

Four platforms of the monument

the first platform

the second platform

the third platform

the fourth platform

-

-

-

- the monument shapedlike a mace

broken chains, symbolizes the disobeyof Macedonian people and struggle for freedom

the crypt, represents the mostimportant persons and events of National MacedonianHistory

the scene, a composition of colourfulartistic works and seats for cultural performances

Makedonium

Четирите платформи на споменикотпрвата

втората

третата

четвртата

- раскинати пранги,симболизира непокорност намакедонскиот народ и борба за слобода

- ги прикажуванајважните личности и настаниод историјата на македонскиот народ

- композитна колоритни уметнички творбии седишта за културни претстави

- самиот споменикво облик на боздоган

крипта,

сцена,

Македониум

Веле Марков - Еден од познатитевојводи на Крушевскиотреволуционерен округ, учесникна Првата социјалистичкаконференција во Македонијаодржана на 3 јуни 1900 годинаво близина на Крушево

Vele Markov - One of the best knowndukes of Krushevo's revolutionarydistrict, participantof the First Socialist Conference inMacedonia, which was held of 3rdJune 1900 in the vicinity of Krushevo

an organizer and

Хронологија - Ликовно-естетскиот комплекспретставува хронологија назначајните настани и личностиод илинденскиот период

Chronology - Artistic-aestheticcomplex represent chronologyof important events andpersons of Ilinden period

Почивалиште - Во куполата на Македониум сенаоѓа гробот на НиколаКарев, претседателот наКрушевската Република

-

Resting place - NikolaKarev's grave is in the Domeof Makedonium; NikolaKarev was the presidentof Krushevo Republic Мечкин Камен

Слива

memorial of the past, inspiration for the futureThe IlindenUprising andKrushevoRepublicMuseum

Музеј на Илинденското востаниеи Крушевската Република

Музеј на Народно-ослободителната војна

незаборав од минатото,инспирација за иднината

континуитет на непокорот,историско достигнување

Музејот е сместен во староградска куќа од век, во која во 1903 година е прогласенаКрушевската Република. Отворен е на 2 август 1953 година, по повод 50-годишнината одИлинденското востание и Крушевската Република. Во музејот се изложени оригиналнифотографии од членовите на Привремената влада, Советот и востаничките чети, карти,предмети со кои се служеле Никола Карев, Питу Гули, макети, текстови, Крушевскиотманифест, документи за одѕивот на Илинденското востание и Крушевската Република востранскиот печат. Тука се и податоците за големите човечки и материјални штети кои мубиле нанесени на градот од страна на турскиот аскер. Поставката на леарницата закуршуми, која постоеле во времето на Илинденското востание, воспоставена е во 2003година. Во неа се наоѓаат оригиналните орудија кои се користеле за лиење куршуми вотекот на востанието.

XIX

lovekrusevo.com

The Museum is located in old city house 19th century where in 1903the Krushevo Republic was proclaimed. It was opened on 2nd August 1953, on theoccasion of the 50-year celebration of the Ilinden Uprising and Krushevo Republic.Original photo of the members of the Temporary Government, the Council, therebel's company, maps, items that served to Nikola Karev, Pitu Guli, maquettes,texts. Krushevo's Manifest, documents for the response to the Ilinden Uprising andKrushevo Republic in foreign media is exposed in the museum. The data for greathuman and material damages made to the city by Ottoman army are presentedthere. The lectern of the foundry for bullets existed in the time of Ilinden Uprisingwas established in 2003. Original weapons are there used for founding of bulletsduring the uprising.

dating back to

Музејот се наоѓа во близина наплатото од споменикот Илинденна месноста Гумење. Отворене во 1988 година и во него сесместени експонати кои сведочатза Народно-ослободителнатаборба од 1941 до 1945 година.Во музејот доминира ѕиднафреска на фронталниот ѕид -Муралот, која го отсликува текотна војната, дело на големиотмајстор на боите Борка Лазески.

The museum is located near the plateau of themonument Ilinden in place Gumenje. Itin 1988 and exponates are placed there witnessingthe National Struggle from 1941 to 1945. Wall frescoof the frontal wall dominates in the Museum reflectingthe duration of the war ad being an art of the bigmaster of colours Borka Lazeski.

was opened

Црешово топче - Легендарен симбол нарешителноста на крушевските востанициво борбата со помоќниот непријател.Единственото топче кое го преживеаловостанието е она што во 1903 турскиотаскер го заробил по битката совостаниците кај месноста Слива.

Creshovo topche (cherrywood cannon) -Legendary symbol of the decisiveness ofKrushevo rebels in the battle against thestronger enemy. The unique thatsurvived the uprising is the one that in 1903the ottoman army took after the battle withthe rebels at the area called Sliva.

cannon

continuity of the disobeying,historical achievement

Museumof National Struggle

6

пелагониски регион

Спомен-куќана Тоше Проески

Memorial Houseof Toshe Proeski

сеќавање на момчето соангелски глас и широко срце

reminiscence of the boywith angel voice and wide hearth

Тоше Проески (25 јануари 1981 - 16 октомври2007) за кратко време стана најпопуларен пејачво Македонија и една од најголемите ѕвезди на

балканската музичка сцена. Во 2004 годинабеше прогласен за амбасадор на добра волја наUNICEF. Трагично загина во сообраќајна незгода.Постхумно, беше прогласен за почесен граѓанинна Македонија. Крушево, неговото родно место,му се оддолжи со отворањето на спомен-куќата

на 25 април 2011 година.

Објектот е изграден од бетон и стакло во формана крст на површина од 870 квадратни метри.Музејската поставка обезбедува хронолошки

приказ од детството и тинејџерските години допериодот кога Тоше го достигна врвот во

уметничката кариера, збогатена со 350автентични експонати, сопственост на

семејството Проески. Во централниот дел епоставен молитвеник, верски предмети на Тоше

и неколку негови запишани размислувања заљубовта, семејството, пријателството. Дел од

поставката се и две восочни фигури на Тоше воприродна големина.

Целиот објект е опремен со современа техника, а на неколкуинфо-точки чувствителни на допир можат да се добијат

информации за музичката легенда. По должината на објектоте изграден ѕид на кој може да се оставаат пораки и

впечатоци. Објектот содржи повеќе висински платформи соубава панорама на Крушево и Македониумот.

Toshe Proeski (25th January 1981 - 16thOctober 2007) for a short period becamethe most popular singer in Macedonia andone of the biggest stars in Balkan music scene.In 2004 he was proclaimed for Goodwillambassador of UNICEF. He died tragicallyin traffic accident. Posthumously he wasproclaimed as honoured citizen of Macedonia.Krushevo, his birthplace, repaid him byopening the memorial house on the 25thApril 2011.

The object is constructed by concrete andglass in a form of cross covering an areaof 870 square meters. The museum lecternprovides chronological image of the childhoodand teenage years till the period when Toshereached the top of art career, enriched with350 authentic exponates, in ownership of theProeski family. Prayer is established in thecentral part, as well as religious items of Tosheand several written thoughts for love, familyand friendship. Two wax figures of Toshein natural size are part of the lectern.

The entire object is equipped by modern technique, andinformation for the music legend may be found at severaltouch info-points. Along the object a wall was built wheremessages and impressions may be written. The object

of several hanging platforms includingpanorama of Krushevo and the Makedonium.

isconsisted

kultura.gov.mk

Прилеп има важно место вонастаните во Илинденскотовостание од 1903 година,балканските војни и дветесветски војни.

На 11 октомври 1941 годинаво Прилеп е означен почетокотна Народно-ослободителнатавојна во Македонија.Поради тоа, на 7 мај 1975година е прогласен за„град - народен херој“.

620-700

70.000

1018

1366

метринадморска височина

Василие II го споменувапод името Прилапон

престолнина нажупанот Волкашин

жители

meters altitude

Basil II mentionedit as Prilapon

inhabitants

ДУХОТ НА ПРИЛЕПСКИОТ

НЕПОКОР Е ИНСПИРАЦИЈА

ЗА ХРАБРОСТ И ЧУВАЊЕ

НА МАКЕДОНСКОТО

ДОСТОИНСТВО,

КУЛТУРА И ТРАДИЦИЈА

Прилеп

Споменик на Александар МакедонскиIIIПоставен на плоштадот во Прилеп,бронзениот споменик од 2,8 метри прераснаво симбол на градот и потврда за спојот наисториските традиции на овие простори

The monument of Alexander III of MacedonIt was located on the square of Prilep. It is abronze statue 2, 8 metres high and it has becomea symbol of the city as well as confirmation ofthe connection of historical traditions in this area.

the capital of the parishof the priest Volkashin

Prilep has an important role duringIlinden Uprising in the year 1903,in the Balkan Wars as well as the Firstand Second World War.

On the 11th October, 1941 wasmarked the beginning of National-Liberation War in Prilep, Macedonia.Due to this event, on the 7th May,1975 this city was proclaimed as anational hero city.

Прилеп се наоѓа во источниотдел од Прилепско Поле, кое едел од големата Пелагониска

Котлина. Сместен е меѓу МарковитеКулина севериСелечкатаПланинанајуг. Има погодна географска исообраќајна положба. Во Прилеп севкрстуваат повеќе патишта, прекукои западниот дел од Република Ма-кедонија комуницира со Повардарје-то и Источна Македонија, а исто такапреку градот води и железничка пру-га која ги поврзува Битола со Велес иСкопје.

Како утврденоместо и како важен во-ен пункт се споменува уште од времето на Самуил. Во почетокот на XI век(1018 година) византискиот цар Василие II го наведува под името Прилапон. Градот бил именуван и какоПрилапосиПрилепон.

Во 1366 година станал престолнинана Душановиот жупан Волкашин. Понеговата смрт во битката на Марица,градот останал под управа на не-говиот син Крал Марко. Според негосе именувани тврдините над Варошсеверноодградот.

По 1394 година Прилеп потпаѓа подОсманлиска власт. Турците, не сакај-ќи да семешаат со христијанското на-селение, подигнале нов град во низи-ната покрај патот за Битола, на мес-тото на денешен Прилеп. Среднове-ковен Прилеп опаѓа и се сведува наденешнатанаселбаВарош.Денес,пак,Прилеп и Варош се споени во един-ственанаселба.

За време на турското владеење, При-лепчесто се споменувакакопоголеманаселба со развиена чаршија, а во XIXвек во него се одржувал големпанаѓур, познат на поголемиот дел одБалканскиотПолуостров.

По Втората светска војна следи ин-тензивен развој на градот. Со новитеадминистративно-политички, еко-номски, културно-образовни и другифункции, Прилеп прераснува восилен стопански центар и реципиентзаоколнотоселсконаселение.

Бројот на население во Прилеп поВтората светска војна е во постојанпораст (од 24.816 жители во 1948година, 39.611 во 1961 година, 63.639во 1981 година, до над 70.000 жителиво2002година).

-

--

Prilep is situated in the east part ofPrilep Field which covers largerpart of the Valley of Pelagonia. It is

located between Marko Towers to thenorth and Selechka Mountain to thesouth. It has a favourable geographic andtraffic position. Prilep is a crossroadwhich west part of theRepublicofMacedonia toPovardarieandEast Macedonia, there is also railwaythrough the city that connects Bitola-VelesandSkopje.

As a fortified place and amilitary point itismentioned in the timeof Samuil. At thebeginning of the 11th century (1018)Byzantine Emperor Basil II mentioned itas Prilapon. The city was named asPrilaposandPrilepon.

In 1366, Prilep became the capital ofDushan's parish priest Volkashin. Afterhis death in the Battle of Marica, the citywas governed by his son Krali Marko(King Marko) who was the lastMacedonian king. The fortress aboveVarosh to thenorthof thecitywasnamedafterhim.

Prilep fell under Ottoman rule after1394. Turks wanted to avoid mixturewith Christians therefore they erected anew city in the plain along the road to Bi-tola i.e. on the location of the present Pri-lep.Medieval Prilep is reduced to today'ssettlement Varosh. Today, Prilep and Va-roshare joined intoonesettlement.

connecting the

pelagonia reg ion

7

THE SPIRIT OF PRILEP'S

INSUBORDINATION IS INSPIRATION

FOR COURAGE AND PRESERVATION

OF MACEDONIAN DIGNITY,

CULTURE AND TRADITION

Prilep

The Clock Tower is locatedin the city centre, nearby themarket. It was built in the 19thcentury and it is 38,5 metershigh. It has been proclaimedmonument of culture andit is the major objectof orientation in the city.

Саат кулата се наоѓа воцентарот на градотнепосредно до пазарот.Изградена е во век ивисока е 38,5 метри.Прогласена е за споменикна културата и претставуваглавен ориентир во градот.

-,

XIX

krusevo.gov.mk

Саат-кула

The Clock Tower

6

пелагониски регион

Прилеп претставува најразвиен тутунско-производенцентар во државата, со учество од над 25%. Прилеп иПрилепско се одликува со развиената експлоатација намермер и производство на разни мермерни производи.Тука егзистираатиметална, прехранбена, електронскаитекстилнаиндустрија.

During -Turkish governing, Prilep was frequently mentioned as a large settlement with aprosperous bazaar, and in the 19th centurythere used to be held a great fair which waswell-known to the larger part of BalkanPeninsula.

Number of inhabitants in Prilep after the Se-cond World War has had a constant progress(starting from 24.816 inhabitants in 1948,39.611 inhabitants in 1961, 63.639 inhabi-tants in 1981, to over 70.000 inhabitants in2002).

Prilep represents the most developed tobacco-productioncentre in the country, participating with more than 25%. De-veloped exploitation of marble and marble products is cha-racteristic for Prilep and Prilep' area There are also metal,foodprocessing, electronicand textile industry.

Споменик на Итар Пејо - Прилеп го овековечиовој препознатлив лик од своето фолклорнотворештво на чешма во центарот на градот,непосредно до Саат-кулата. Итроштинитена народниот шегобиец до денес сепрераскажуваат меѓу прилепските мајтапчии.

Старата прилепска чаршија - Паралелно со урбаната архитектура, старитекепенци, фасадите и карактеристичната внатрешна столарија на дуќаните востарата прилепска чаршија го привлекуваат вниманието со својот автентиченизглед и го одржуваат духот на старата градска архитектура од и век,кога во чаршијата работеле околу 180 дуќани.

XIX XX

Monument of Itar Pejo - Prilep has given eternityto the most recognisable character of its folkcreation on a fountain in the centre of the city,nearby the Clock Tower. Wisdoms of the folkjoker till this very day have been retold amongPrilep's teasers.

The Old Bazaar of Prilep - Parallel to its urban architecture, there are the old shutters,facades and characteristic interior furniture of the shops in the Old Bazaar of Prilepattract attention with their authentic appearance and keep the spirit of the old cityarchitecture dating back to the 19th and 20th centuries when there were 180 shops.

Прилеп е еден од поголемите градови во Република Ма-кедонија и претставува значаен административен,културно образовен, здравствен и трговски центар сорегионално значење. Опфаќа непосредна гравитацисказона од околу 200 населени места од Прилепско и поши-рокиотрегион.�

Prilep is one of the larger cities in Republic of Macedoniaand represents a significant administrative, cultural-edu-cational, health and trade centre which has obtained a re-gional importance.Thegravitationzoneranges toapprox-imately 200 inhabited places in Prilep area and widerregion.�

Могила на непобедените -Од Прилеп и Прилепскопотекнуваат голем бројреволуционери и борци.Во нивна чест, во градот-херој е изградена Могилатана непобедените, прекрасенспоменик каде се погребаниостанките на 650 борци.

The Burial Mound of theInvincible - There have beenplenty revolutionaries andfighters from Prilep and itssurrounding. Honouringthem, the Burial Mound ofthe Invincible was built in thecity-hero, it is a magnificentmonument where the remainsof 650 fighters are buried.

6

пелагониски регион

Маркови КулиMarko Towers(Markovi Kuli)

тврдината се вбројувала вопетте најсилни и неосвоивитврдини на Балканот

are among the most solidand unassailable five fortresses

the BalkansinТврдината настанала и се развивала одIV век п.н.е. до XIV век од новата ера,во непосредна близина на денешен Прилеп,на огранок од планината Бабуна. Во античковреме, низ Пелагониската Котлинапоминувале важни сообраќајници, кои гоповрзувале Јадранското со Егејското Море.Еден поткрак на (Singidunum -Constantinopolis) поминувал низ Прилеп,а во продолжение се приклучувал кон ViaEgnatia (Durachium - Amfipolis).Претставувала утврдување на Крал Марко и,благодарение на тврдината, средновековенПрилеп бил познат на Балканот со својотдоминантен одбранбен систем.Средновековниот град Маркови Куливо 1953 година е прогласен за споменикна културата и денес претставува симболна градот. Непосредно под Маркови Кулисе наоѓа манастирот

Via Militaris

Св. Архангел Михаил.

The fortress was being developed fromthe 4th century B.C. to the 14th century A.D.in the vicinity of Prilep, onto a branch ofBabuna. Pelagonia was an important crossroadduring antique period connecting Adriatic Seawith Aegean Sea. One part of Via Militaris(Singidunum - Constantinopolis) was passingthrough Prilep, and it continued with ViaEgnatia (Durachium - Amfipolis). Prileprepresented a fortress of Krali Marko (KingMarko) and because of the fortress with itsdominant defensive system, the medievalPrilep was famous in the Balkan. The medievalcity Markovi Kuli (Marko Towers) in 1953was proclaimed a monument of cultureand it represents a symbol of the city.

ЦркваСтара црква (1838)

Св. Благовештение-

Annunciation ChurchOld Church (1838)-

одобрението за градба на цркватаод султанот го добил прилепскиотдобротвор аџија Ристо Дамјановиќ

Prilep's benefactor Risto Damjanovikj managed to getan approval for the construction of the church by the sultan

Црквата е изградена со средства од прилепските еснафи и трговцикако трикорабна базилика со три полукружни апсиди и галерии. Одфрескоживописот се издвојува претставата над централниот западенвлез со по шест апостоли, потоафреските со свети Ѓорѓи, свети Никола, свети Кирил и свети Методиј.

Црквата има преубав иконостас, долг 17 метри, со мотиви од растителниот и животинскиот свет. Тој е дело на Димитрие Станишев, зетна познатиот македонски копаничар Петре Филиповски - Гарката.Негова изработка се и владичкиот стол, почесниот стол за аџи РистоДамјановиќ и предикалницата.

Господ Исус Христос праведен Судија

-

The church was built from the funds gathered by the craftsmen andtradesmen of Prilep, it is a three-nave basilica with three half-circularapses and galleries. Something that is exceptional in fresco paintingis the presentation above the central western entrance

with 12 apostles, then the frescoes of Saint Gjorgji(George), Saint Nikola, Saint .

The church has a beautiful 17 meters long iconostasis with flora and faunamoti s. It is a work by Dimitrie Stanishev, brother-in-law of the famousMacedonian engraver Petre Filipovski - Garkata. His works as wellare the archbishop's chair, the chair of honour for Hajji Risto Damjanovikjand the pulpit.

Lord Jesus Christthe righteous Judge

Cyril and Saint Methodius

ve

pelagonia reg ion

7

Манастир Св. Архангел МихаилВарош ( век)XII

во манастирот се наоѓа словенски натписод 996 година, што е втор најстаркириличен текст пронајден во Македонија

Манастирот потекнува од век и има остатоци од фрескитеод тоа време со ликови на архиереи, владетелски портретии некои светии во проскомидијникот и ѓакониконот. Зачуване и портретот на ктиторот, монахот Јован. Манастирскитеконаци се изградени во век, како израз на тогашнатамакедонска градска архитектура. Словенскиот натпис сокирилски букви од 996 година е втор според староста, затоашто најстариот кириличен текст е пронајден во Преспа, врзнадгробната плоча на родителите на цар Самуил и датира од993 година. Манастирската црква е еднокорабна, со отворен

трем и камбанарија. Во дворот на манастирот има извор,познат меѓу народот по лековитата вода, посветен наПресвета Богородица, а особено посетен на празникотИсточен Петок (Балаклија), првиот петок по Велигден.Во манастирот денес постои активен монашки живот.

XII

XIX

The monastery dates back to the 12 century and the frescoes fromthat period have been destroyed and there are only traces withfaces of archpriests, portraits of rulers and parts of saints in theprothesis and the diaconicon. The portrait of the founder, monkJovan, has also been preserved. The monastery quarters date backto the 19th century, it is expression of the Macedonian beautifulcity architecture. In this monastery there is a Slavic inscriptionwith Cyrillic letters dating back to 996, the second oldest Cyrillictext, the first one is since 993 on the tombstone of tsar Samuil'sparents, found in Prespa. The monastery church is mono-nave,with open porch and the steeple. In the monastery yard there is a

spring of holy and miraculous water that is dedicated to the HolyMother of God. On the holiday of Eastern Friday (Balaklija), thefirst Friday after Easter, believers all over gather in the monasteryat the holy water spring. Today there are monks who live in it.

St. Archangel Mihail Monastery, Varosh (12th century)

in this monastery there is a Slavic inscription with Cyrillic lettersdating back to 996, the second oldest Cyrillic text found in Macedonia

6

пелагониски регион

Во натписот на влезот е запишано дека манастирот потекнува од век Повеќепати бил уриван и возобновуван,a најпозната е обновата од век. Сместен под Златоврв,десет километри од Прилеп. Црквата е еднокорабнасо централна купола, а олтарната апсида е тристрана.На јужната и северната страна има параклиси, a на запад,припратата е со две куполести кули. Фреските се од ивек. Претставени се многубројни светии во целосен расти сцени од црковните празници и евангелски теми. Зачуванисе и кујната и трпезаријата од век. Во минатиот периодманастирот претставуваше културно историски споменик,а денес во него се одвива монашки духовен живот.До него води планинарска патека низ карпи и ниски треви,предизвик за туристите и планинарите.

-XIII .

XIV e

XIV XV

XIV-

The monastery dates back to the 13th century, as it is written onthe inscription at the entrance. It suffered many hardships anddestructions. A lot of rebuilding took place, the most famous oneis the renewing of the monastery in the 14th century. It is situatedunder the peak of Zlatovrv, 10 km from Prilep. The church ismono-nave with a central dome and the altar apse is three-sided.On the southern and northern side there are chapels and on thewestern side the parvis with two domed towers. The frescoesback to the 14th and 15th centuries. Many saints with their wholefigure and scenes of church feasts and Gospel themes arerepresented here. There are preserved kitchen and dining-roomwhich date back to the 14th century. It used to be a cultural-historic monument, and today there are monks who live in it.There is a mountainous path leading to it through rocks and lowgrass, which is a challenge for tourists and mountain climbers.

МанастирУспение на Пресвета БогородицаТрескавец ( век)XIII

Dormition of Holy Mother of JesusMonastery, Treskavec (13th century)

од манастирот се гледаат градовитеПрилеп, Битола и Крушевои целата Пелагониска Котлина

the cities Prilep, Bitola and Krushevoas well as the whole Pelagonia Valleycan be seen from the monastery

pelagonia reg ion

7

Од сите страни опколен со дабова шума и со отворен поглед конрамнината, манастирот во селото Зрзе се наоѓа во северниот делна Пелагонија, на 1.000 метри надморска височина, во подножјетона Даутица. Од Прилеп е оддалечен околу 30 километри. Поранозаземал површина од 7.000 м , многу поголема од денешната.Манастирскиот комплекс го сочинуваат црквата(најстар дел од комплексот, кој најверојатно потекнува од век),храмот од XVII век, камбанаријата, монашкитеконаци, економски и други помошни згради. Фреските датираатод и век а од живописот од XIX век, иако со послаб квалитет,се изделува еден портрет на овчар облечен во народна носија. Оттукапроизлегло и популарното име од тоа време - чобанска црква. Спореднајновите археолошки истражувања, почетокот на монаштвото воЗрзе датира од век. Од тој период е пронајдена монашка населбана испоснички ќелии издлабени во бигорната карпа на комплексот.

XIV

XIV XVI ,

IX

2

Свето Преображение

Св. Петар и Павле

Surrounded by oak woods and having an open view towards the plain,the monastery in village Zrze is located in the northern part of Pelagonia,at 1 000 meters altitude in the foothill of Dautica. It is 30 kilometres fromPrilep. The monastery complex is consistedof the church (the biggest part of the complex, whichprobably the 14th century), the templedating back to the 17th century, the tower bell, the monks' quarters,economic and other facilities. The frescoes date back to the 14th and 16thcentury, and the icon painting dates back to the 19th century even thoughit has lower quality, one portrait of a shepherd can be distinguished.The name Shepherd's Church originates referring to this period. Accordingto the latest archaeological researches, the beginning of Zrze monk hooddates back to the 9th century. Monk settlements with fasting cells madeinto lime rocks of the complex were found dating back to this period.

.It used to cover 7.000 m .

dates back to

s

2

Saint PreobrazenieSt. Peter and St. Paul

Манастир Св. ПреображениеЗрзе ( век)XIV

MonasteryZrze (14th century)

St. Preobrazenie(Transfiguration),

подигнат на карпа, манастироте величествен архитектонски спојна природата и уметноста

erected on a rock, this monasteryis magnificent architectonicbond of nature and art

23rd to 30th May, Bitola

29th July to 1st August, Bitola

МАЛ БИТОЛСКИ МОНМАРТР ИЛИНДЕНСКИ ДЕНОВИ

Меѓународната детска ликовнаколонија традиционално сеодржува од 1982 година, воорганизација на Детското ликовностудио „Св. Кирил и Методиј“од Битола. На манифестацијатаучествуваат ликовни таленти одЕвропа и светот на возраст од 5до 14 години. Учеството е по патна конкурс (на слободна тема иликовни техники), што се распишува на почетокот на септември,а трае до 20 февруари. Ситепристигнати творби на конкурсотги разгледува и оценувамеѓународно стручно жири

-

.

Фестивалот на народни песни иигри, чиј покровител е Собраниетона Македонија, се одржува секојагодина спроти 2 август - Денотна Илинденското востание.На четирите фестивалски денови,од кои на последниот седоделуваат награди од стручножири во повеќе категории,учествуваат бројни културно-уметнички друштва и фолклорнигрупи од Македонија, како и гостиод Хрватска, Италија, Црна Гора,Србија и Бугарија. Вистинскипразник на фолклорот претставуваГолемото битолско фолклорнодефиле низ улицитена градот, што се организирана 29 јули, непосредно предпочетокот на фестивалот.Фестивалот е проследен исо други културни манифестации.

The festival of traditional songs anddances is under the auspices of theAssembly of the Republic ofMacedonia, it is held every yearduring the period before the nationalholiday 2nd August - The Day ofIlinden Uprising.

numerous cultural-artistic associations and folk groupsfrom Macedonia as well as guestsfrom Croatia, Italy, Montenegro,Serbia and Bulgaria participate at thefestival therefore the special jurygives prizes in several categories onthe last festival day which lasts fourdays. The real folk holiday is the BigBitola Defile along the city streets, itis organized on 29th July, right beforethe start of the festival. One part ofthe festival programme is performedon traditional Ilinden Fair in thevillage of Trnovo, Bitola region. Also,other cultural manifestations areperformed during this festival.

During these fourfestival's days,

The Traditional Children Art Colonyhas traditionally been held since1982, organized by The Children ArtStudio "Sts. Kiril and Metodij" Bitola.Art talents, aged 5-14, from Europe

and all over the world participate atthis manifestation. Every year,

there is an announcement(free theme and art

techniques) from thebeginning of Septemberto 20th February andparticipants can apply

during that period. TheInternational ProfessionalJury inspects and assessesall works sent by applicants.

23 30 мај, Битола- 29 јули до 1 август, Битола

октомври, Битола

October, BitolaMANAKI BROTHERS

Меѓународниот фестивал на филмска камератрадиционално се одржува под покровителство напретседателот на Република Македонија. Стожер нафестивалската програма е „Камера 300“ - официјаленнатпревар на долгометражни филмови од најноватаевропска и светска продукција, во кој учествуваат филмскитедиректори на фотографија. Во рамките на Фестивалот сеорганизираат работилници, семинари, дебатни сесии,изложби. Фестивалот доделува Награда за животно дело„Златна камера 300“, резервирана за водечките светскикинематографи. Од 2002 година, Фестивалот е член наЕвропската координација на филмски фестивали.

The International Camera Film Festival is traditionally heldunder the auspices of the President of the Republic ofMacedonia. The backbone of the festival programme is “Camera300”- an official competition of feature-length films of the latestEuropean and world production, where participate filmdirectors and photographers. Within the frame of the festivalprogram are also workshops, seminars, debates and exhibitions.The Festival is for its Life Achievement Award - aGolden Camera 300 awarded to outstanding and leading worldcinematographers. Since 2002, it is a member of the EuropeanCoordination of Film Festivals (ECFF).

renowned

Браќата Милтон и Јанаки Манаки се првите сниматели наБалканот. Во 1905 година Јанаки од Париз купил „биоскопкамера број 300“ и му ја подарил на својот брат Милтон,кој со неа снимил десетици филмски епизоди од живототво тоа време. Милтон Манаки во 1906 година учествувална меѓународна изложба на фотографии во Букурешт, кадеосвоил златен медал и станал дворски фотограф нароманскиот крал Карло . Во 1921 година во Битола гооформил првото кино. Фестивалот на филмскатакамера се одржува во чест на браќата Манаки.

I

Milton and Janaki Manaki Brothers are the firstcameramen in the Balkan Peninsula. In the year 1905,Janaki bought a "cinema camera number 300" fromParis and gave it as a present to his brother Milton,who recorded several tenfold episodes of life from thatperiod. In the year 1906, Milton Manaki participatedat the International Exhibition of Photographs inBucharest where he won the gold medal and wasawarded a title of a court photographer of Romanianking Karlo I. They organized and formed the firstcinema in Bitola (1921). The festival of film camerais held in honour of Manaki Brothers.

БРАЌА МАНАКИ

manaki.com.mk

montmartre.smultimedia.com

bitolskasema.org

пелагониски регион

7

June, Prilep

July, Prilep

ВОЈДАН ЧЕРНОДРИНСКИ ПИВОФЕСТ

Оваа манифестација претставуваодлична можност за доживување на гостопримливоста насовремено Крушево во духот на традициите од 1903 година.По улиците на градот луѓето се облечени како комити и војводи,во староградски носии, во униформи на турски војници. Ситеизлози, реклами, фасади на куќите, ентериерот на собите сево етностил, а сите продавачи, кафеанџии и угостители сеоблечени во народни носии. Се одржуваат симулирани борбина комити и Турци, се леат куршуми во оригиналната леарницаод тоа време, се одржува изложба на ракотворби, се продаваатсувенири. Заокружена со автентичноста на градскиот лик,посетата на Крушево за времена ова „туристичко востание“е ретко доживувањеза љубопитниотпосетител.

This manifestation represents an excellent opportunity to feelhospitality of modern Krushevo possessing a spirit of traditions ofthe year 1903. There are people dressed like rebels and dukes, somewear traditional city clothes or uniforms of Turkish soldiers on thestreets of this town. All window-shops, advertisements, housefacades, interiors of the rooms are in ethno style and all shopassistants, publicans and caterers are dressed in traditional clothes.There are simulated fights between rebels and Turks, bullets aremade in original foundries from that period, exhibitions of handmadeworks are organized, and souvenirs are sold. Visiting Krushevoduring this "tourists' uprising" is a rare experience of curious visitorsespecially because of an authentic town role.

Македонскиот театарски фестивал „Војдан Чернодрински“се одржува традиционално од1965 година на иницијативана Здружението на драмскитеуметници од Република Македонија. Фестивалот го носиимето на основоположникотна македонската драма - ВојданЧернодрински, драмски автор,актер и режисер. На Фестивалотсе презентираат најдобритедрамски остварувања од македонската театарска продукција,работени според дела одсветската драматургија,а особено се афирмира македонското драмско творештво.Фестивалот има натпреварувачки карактер во официјалнатапрограма.

-

-

-

-

-

Пивофест естопанска игастрономскаманифестација,која од годинаво година станува помасовна.На манифестацијатаучествуваат бројнипроизводители на пиво,скараџии од Македонија ипошироко, бројни културно-уметнички изведувачи.Манифестацијата е посетенаод десетици илјади домашнии странски гости.

Pivofest is an economicand gastronomic manifestation,which is visited by larger numberof visitors every year. There arefamous beer and grill producerrepresentatives fromMacedonia and wider regionas well as numerous cultural-artistic performers. There areten thousand visitors fromthe inland, but thereare foreigners too.

Macedonian theatre festival"Vojdan Chernodrinski" is foundedin 1965 by initiative of theAssociation of Drama Artists ofRepublic Macedonia. The festivalhas the name of Macedoniandrama founder - VojdanChernodrinski who was a dramaauthor, an actor and a director.This festival has a constantpresentation of the best theatrei.e. drama performances of thetotal Macedonian theatrepresentation, performedaccording to world's dramaliterature and especiallyaffirmation of Macedonian dramawork. The official programme ofthe festival has a competitivecharacter.

јули-август, Крушево јуни, Прилеп јули, Прилеп

July-August, Krushevo

Krushevo

Etno Town

КРУШЕВО - ЕТНО ГРАД-

krusevoetnograd.com.mk

mtf.com.mk pivofestival.mk

pelagonia reg ion

MANIFESTACIImani fes ta t i ons

КРАТКИпреп раки

за трајни сеќавања

6

пелагониски регион

Вистински музеј под отворено небо во спојсо модерното градско живеење ризница наисториското и културното минато на Македонија.

,

A real museum under open sky connected withmodern city life, a treasury of historical and culturalpast of Macedonia.

Посебна атракција е релацијата Битола - Крушево.Попатно треба да се посети Смилево, седиштетона историскиот Смилевски конгрес, потоа манастирот

во Слепче, женскиот манастирво Журче, со мноштво угостителски објекти.

Св. Јован ПретечаСв. Атанасиј

A special attraction is the route Bitola-Krushevo.You should visit Smilevo, the headquarter of SmilevoCongress, then monasteryin Slepche, female monastery in Zurceand many catering objects.

St. Jovan PretechaSt. Atanasij

Во Прилеп и Прилепско треба да ги посетите Саат-кулата, чаршијата,црквите, Могилата на непобедените, споменикот на АлександарМакедонски, манастирот Трескавец. Тука се наоѓаат голем број китни селасо посебна македонска култура и традиција - звучен и материјален фолклор.

III

In Prilep and Prilep area, you should visit The Clock Tower, the bazaar,the churches, the Burial Mound of Undefeated, the monument of

, the monastery Treskasvec. Here are numerous villages with specialMacedonian culture and tradition-sounded and material folklore.

Alexander IIIof Macedon

Два дена се неминовни за посета наисториското Крушево. Хотелоте пријатно место и доживување наградот на Илинденското востание.

Монтана

You need at least two days to visithistorical Krushevo. The hotelis a pleasant place to stay and enjoyin the town of Ilinden Uprising.

Montana

Битола

Крушево

Прилеп

Bitola

Krushevo

Prilep

SHORT recommendationsfor everlasting memories

7

Локалитетот е мошне карактеристичен и од природенаспект. Се одликува со разновидни денудациониформи, дела кои може да ги изгради само природата.

This locality is very interesting also viewed by naturalaspect. It is characterised by various denudational forms,creations that only the nature can create.

Културна ризница на Балканот, со разновидна и богата археолошкаразгледница. Град каде се издигаат столбови и се протегаат мозаици,каде наизменично се среќаваат хеленистичкото време и римскиот период.

A cultural treasure house in the Balkans with various and rich archaeologicalpost card. The city of high pillars and numerous ranging mosaics, wherealternating Hellenic and Roman period are met.

Посетете го локалитетот Мечкин Камен, бројните цркви,споменици, музеи и галерија, Демировата корија и споменикотна Слива, манастирот на Бушева Планина,но неизбежно и Спомен-куќата на Тоше Проески.

Св. Преображение

You should visit the locality Mechkin Kamen, numerous churches,monuments, museums and the gallery, Demirova Forest and themonument Sliva, but you cannot avoid the monastery

on Busheva Mountain but you cannot avoidthe Memorial House of Toshe Proeski.St. Preobrazenie ,

Крушево плени со староградскатаархитектура, а особено ја заслужуваапрепораката за посета во зимскиот период.

Krushevo enchants with its old-cityarchitecture, and deserves a greatrecommendation to be visited in winter.

Маркови Кули

Marko Towers(Markovi Kuli)

HeracleaLyncestis

pelagonia reg ion