- 21 -

สวนท 2-2 การด าเนนการทโดดเดนรายหมวด หมวด 2 ดานการวางแผนเชงยทธศาสตร 2.1 การจดท ายทธศาสตร ก. กระบวนการจดท ายทธศาสตร

ปงบประมาณ 2559 สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเรมจดทาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 กรมอนามยจงไดจดทา “แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ตามแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564)” ทมความสอดคลองเชอมโยง (Alignment) กบยทธศาสตรชาต 20 ป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 โดยใชกรอบแนวคด “เสนทางชวตและสขภาพ” โดยไดแตงตงคณะจดทาแผนยทธศาสตรกรมอนามย 2 คณะ ประกอบดวย 1) คณะอ านวยการจดทาแผนยทธศาสตรฯ มอธบดเปนประธาน ผอานวยการกองแผนงานเปนเลขานการ 2) คณะท างานจดทาแผนยทธศาสตรฯ มรองอธบดกรมอนามย เปนประธาน หวหนากลมพฒนานโยบายและยทธศาสตร เปนเลขานการ โดยใชการประชมเปนเครองมอสาคญในการดาเนนการ ซงมอธบดกรมอนามย เปนประธานการประชมทกครง (24 ครง) กรมอนามยมกระบวนการวางแผนยทธศาสตร 4 ขนตอน ดงแผนภาพ 2-1 และใชขอมลเพอเปนปจจยนาเขาในการวางแผนยทธศาสตร ดงตารางท 2-1

ปจจยทส าคญ วธรวบรวม เครองมอและวธการ

วเคราะหขอมล ความถในการวเคราะหขอมล

ผรบผดชอบ

นโยบายรฐบาล, ยทธศาสตรชาต, แผนปฏรปประเทศแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, แผนพฒนาสขภาพแหงชาต และแผนอน ๆ ทเกยวของทงในระดบประเทศ ระดบโลก (SDGs)

- เวบไซต

-SWOC Analysis/ PEST Analysis

-ปละครงหรอตามสถานการณทเปลยนแปลง

-กองแผนงาน

ความตองการ/ความคาดหวง ของผรบบรการและผมสวนได สวนเสย

-สรปความตองการและความคาดหวงของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย

- SWOC Analysis

-ปละครง

- กองแผนงาน - คกก.ขบเคลอนการปฏรประบบบรหารและวธทางาน (Cluster) กลม 8 : กลมจดการความร ขอมล และการเฝาระวง (KISS)

กฎหมายสาธารณสขและกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ

-ขอมลจากเวบไซตศนยบรหารกฎหมายสาธารณสข -การประชมทกสปดาหในวนองคาร (Tuesday Regular Meeting)

- SWOC Analysis - Gap Analysis

- 6 เดอนครง - 6 เดอนครง

-คกก.ขบเคลอนการปฏรประบบบรหารและวธทางาน (Cluster) กลม 10 -กองแผนงาน -สานก/กอง

ผลการดาเนนงานโครงการ/ตวชวดและผลการเบกจายงบประมาณ

- DoH Dashborad - ระบบศนยตดตามผลการปฏบตงาน (DOC) -ระบบคลงขอมลการแพทยและสขภาพ (HDC) -ผลการเบกจายงบประมาณจากระบบ GFMIS -การประชมทกสปดาหในวนองคาร (TRM)

- SWOC Analysis - Benchmarking

- 6 เดอนครง - เดอนละครง

- กองแผนงาน - คกก.ขบเคลอนการปฏรประบบบรหารและวธทางาน (Cluster) กลม 7 : กลมการคลงและงบประมาณ (FIN) และ กลม 8 : กลมจดการความร ขอมล และการเฝาระวง (KISS)

ตารางท 2-1 การรวบรวมและวเคราะหขอมล และสารสนเทศ ปจจยน าเขาเพอการจดท ายทธศาสตร

- 22 -

สงแวดลอมทสนบสนนการสรางนวตกรรม และโอกาสทางยทธศาสตร

กรมฯใช 3L (Lead Lean Learn) โดยเนนการนาดวยขอมลและความร Lean สงทไมสรางคณคาในมมมองของ Customer/Stakeholder (C/SH)สวน Learn เนนการวดวเคราะหเพอการจดการความรเพอการปรบเปลยนร ะ บ บ แ ล ะ ก า ร ส ร า งนวตกรรม ในชวงการจดทา

แผนยทธศาสตร จะใช 3 ขนตอน 3R คอ Retreat คอทบทวนอดตเพอจะกาวไปขางหนา Re role คอการปรบบทบาทหลงการทบทวน และ Re structure ปรบโครงสรางเพอใหทาบทบาทใหมไดอยางมประสทธภาพ ชวง Retreat จะสรางบรรยากาศการทาแผนทเปนกนเอง เปดโอกาสใหทกคนสามารถเสนอความเหน และกระตนใหเกดวธคดใหมๆ ในบางวาระจะใชวธการ Outside in คอนาคนภายนอกกรมฯ ไดแก ภาคเครอขาย ตวแทนกลมวยตางๆ อดตผบรหารกรมฯ มามองจากขางนอกเขามาในกรมฯพรอมเสนอความเหน มการมอบหมายใหไปทบทวนวรรณกรรมเกยวกบระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมของประเทศอนๆ โดยเฉพาะบทสรปจากประชม Charter หรอ Declaration ทออกโดย Global Health Promotion Conference ซงประชมมาทงหมด 9 ครง โดยเฉพาะ 21st Century Challenge ไดนามาเปน Challenge ของการทาแผนยทธศาสตรครงนดวย ซงโอกาสทางยทธศาสตรทไดจากชวง Retreat การทบทวนวรรณกรรม ไดแก การสงเสรมสขภาพทกกลมวยตามแนวคดเสนทางชวตเพอสขภาพ (Life Course Approach ; LCA), Shanghai Declaration, การพฒนาทกษะความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) ใหบคคลใหสามารถจดการตนเองดานสขภาพ มวถชวตทไมเสยงตอโรคโดยเฉพาะ NCD พฒนาชมชนใหสามารถจดการสขภาพและปจจยกาหนดสขภาพของชมชนตนเองได (Active Community หรอ Health literate community), คากลางของ นพ.อมร นนทสต , Value chain, Digital Disruption, Kotter’s 8 steps for change, 3L การวเคราะหและก าหนดยทธศาสตร

ความทาทายเชงยทธศาสตร : 1) ดานพนธกจ ไดแก การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรไปสสงคมผสงอายC1 (ผสงอายรอยละ 16) โรคไมตดตอ (NCDC2) ซงสวนใหญเปนโรคของพฤตกรรมทไมเออตอสขภาพ ทาใหเกดปสญเสยสขภาพ (Disability Adjusted Life Year หรอ DALY ซงเทากบปทตายกอนวยอนควร+ปทพการหรอเปนโรคเรอรง) ของคนไทยในป 2557 เทากบ 10.5 ลานป จากทงหมด 14.9 ลานป หรอคดเปนรอยละ 70 ซงจะทาใหคาใชจายดานสขภาพสงขนจนเปนภาระตอระบบสขภาพ และทาใหลดปสขภาพด (Health Adjusted Life Expectancy ; HALE ซงเทากบ อายไขเฉลยเมอแรกคลอด-ปสญเสยสขภาพ) เปาหมายของยทธศาสตรสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมของกรมอนามยทกาหนดไว 72 ปในป 2564 การท Information overload ในขณะททกษะความรอบรดานสขภาพC3 (Health Literacy) ไมเพยงพอทจะรองรบ ความตองการหรอความคาดหวงของลกคาและความซบซอนของระบบสขภาพ (Demand and Complexity) ไดทาใหเกด Health Literacy Gap การเตบโต

แผนภาพท 2-1 การวางแผนยทธศาสตร (Strategic Management Model : SMM)

- 23 -

ของเมองC4 (ประชากรอยในเขตเมองจะเปนรอยละ 60 ในอก 5 ป) จะสงผลตอวถชวตทเสยงตอโรคไมตดตอเรอรง ความเครยด และปญหาขยะ มลภาวะและการเปลยนแปลงภมอากาศ (Climate Change) 2.) ดาน Operation การพฒนาภาครฐภายใตบรบทระบบราชการไปสระบบราชการ 4.0 รวมถงแผนปฏรปกระทรวงสาธารณสข ใหกรมอนามยปรบเปลยนมาทาบทบาทหลกคอการอภบาลระบบC5 นอกจากน Digital DisruptionC6 ทาใหเกดการเปลยนแปลงของผลตภณฑ บรการ หรอเทคโนโลยอยางรวดเรว 3.) ดานบคลากร C7 1 ใน 3 ของขาราชการกรมฯ จะเกษยณอายภายใน 10 ป, รอยละ 70 และ 50 ของขาราชการกรมฯ อยทศนยเขต และ รพ.ของศนยเขต ตามลาดบ เกดประเดนทาทาย จะเกลยกาลงคนและพฒนาสมรรถนะกาลงคนในศนยเขตอยางไร เพอไปสบทบาทใหม

ความไดเปรยบเชงยทธศาสตร 1) ดานพนธกจม พรบ.ในการกากบ 3 ฉบบA1 ไดแก พรบ.การสาธารณสข 2535 พรบ.การปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรน 2559 และ พรบ.ควบคมการสงเสรมการตลาดอาหารสาหรบทารกและเดกเลก 2560 2) ดานปฏบตการ : มทงหนวยงานสวนกลางและหนวยงานสวนกลางทตงอยในสวนภมภาคA2 ครอบคลมเชงประเดนและพนท ทาใหเออตอการดาเนนงาน และไดรบมอบหมายจากรฐบาล โดยกระทรวงสาธารณสขใหเปนหนวยงานหลกในการดาเนนงานสรางความรอบรดานสขภาพของประชาชน ตามประเดนแผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข การบรหารจดการดานสขภาพ ทมการกระจายอานาจใหเขตสขภาพ เปนโอกาสทดทาใหหนวยงานสวนกลางของกรมอนามย ทตงอยในสวนภมภาค สามารถสรางโอกาสในการยกระดบเปนหนวยงานหลกบรณาการงานสงเสรมสขภาพและสงแวดลอม (Regional Lead) ดวยการขบเคลอนแผนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และคมครองผบรโภค (PP & P Excellence) ระดบเขตสขภาพใหเกดผลสาเรจเปนรปธรรม 3) ดานความรบผดชอบตอสงคม : กระแสความตนตวเรองการดแลสขภาพ และสงแวดลอมสงขนA3 โดยเฉพาะประเดนเรอง PM 2.5

จากขอมลจากสภาพแวดลอมและปจจย โอกาสเชงยทธศาสตร ความทาทายและความไดเปรยบเชงยทธศาสตรในชวงเดอนพ.ค.-ก.ย.2559 เปนชวงจดทาแผนยทธศาสตร (Strategy Formulation) โดยกาหนด Strategic Positioning คอ หนวยงานสวนกลางยกระดบเปนองคกรหลกของชาต (National Lead)A1,C5 ในการอภบาลระบบสงเสรมสขภาพและระบบอนามยสงแวดลอม และหนวยงานสวนกลางทตงอยในสวนภมภาค ไดแก ศนยอนามยท 1-12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง เปนหนวยงานหลกระดบพนท (Regional Lead)A2 โดย Ultimate Goal ทสอดคลองกบเปาหมายกระทรวงสาธารณสข คอ “ประชาชนสขภาพด (วดทจานวนปสขภาพด หรอ HALE) ภาคเครอขายและเจาหนาทมความสข (วดท Engagement) ระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมยงยน (วดจาก Governance)” เพอเปนทศทางเปาหมายในระยะยาว กาหนด วสยทศน (Vision) กรมอนามยเปนองคกรหลกของประเทศในการอภบาลระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม เพอประชาชนสขภาพด “กาหนด พนธกจกรมอนามย คอ “การสงเคราะหความรเชงลก เพอชนานโยบายและออกแบบระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม กากบตดตามประเมนผล ประสานและรวมพลงภาคเครอขายทงระบบ และสรางความรบผดชอบตอสขภาพรวมกน “โดยม 4 ประเดนยทธศาสตร 12 เปาประสงค จากนนกาหนดตวชวด/คาเปาหมาย กลยทธ มาตรการและวางกรอบเวลา เพอเปนทศทางและเปาหมายทตองการไปใหถงในชวงระยะ 5 ป) กาหนดเปน “แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ตามแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564)” ดงภาพ 2-5 จากนนกจะถอดจากแผนยทธศาสตร 5 ป เปน Action plan เปนแผนปฏบตการและแผนงบประมาณประจาป ตอไป ปลายปงบประมาณ 2559 กระทรวงสาธารณสข (กสธ) จดทาแผนยทธศาสตร 20 ป เพอไปส 4 Excellence ไดแก การสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคเปนเลศ (PP Excellence), บรการทเปนเลศ (Service Excellence), บคลากรเปนเลศ (People Excellence), การจดการและธรรมาภบาลเปนเลศ (Governance Excellence) กสธ.ไดมอบหมายใหกรมอนามยเปนผจดทา “แผนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และคมครองผบรโภค (PP&P)” เพอรองรบการเปน PP Excellence จงนาแผนยทธศาสตรของกรมฯซงเปนสวนของ

- 24 -

การสงเสรมสขภาพ (Health Promotion) ไปผนวกกบยทธศาสตรของกรมควบคมโรค (Disease Prevention) และของสานกงานอาหารและยา (Consumer Protection) เมอจดทาแผนแผนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพ ปองกนโรคและคมครองผบรโภค (แผนยทธศาสตร PP&P) ระดบกระทรวงแลวเสรจ กรมอนามยเสนอกระทรวงเพอสงการใหทง 12 เขตสขภาพ จดทายทธศาสตร PP&P ของแตละเขตใหสอดคลองกบพนท และเขตสขภาพกมอบหมายใหทกจงหวดจดทายทธศาตร PP&P ระดบจงหวดใหสอดคลองกบบรบทของจงหวด จงเปนครงแรกท ยทธศาสตรของกรมอนามย กรมควบคมโรค สานกงานอาหารและยา ถกผนวกเปนยทธศาตร PP&P ของ กสธ. และลงสระดบเขตจนถงระดบจงหวด โดยใชงบประมาณกรมอนามยในสวนของการจดทายทธศาสตร PP&P ของระดบกระทรวง เขต จงหวด สวนงบทจะนามาใชในการดาเนนการตามแผน ใชงบประมาณจากพนท ซงเปนจดเรมตนของการปรบบทบาทของกรมอนามยจาก Technical supportor ทใชงบประมาณตนเองลงไปสพนท มาทาบทบาท System Governance ทพนทตองใชงบประมาณตนเอง ระบบงานและสมรรถนะหลกของสวนราชการ ระบบงานกรมอนามย เปนดงภาพท 2-2 เดมลกษณะการทางานของกรมฯจะเปนแบบ Function แยกตามกอง/สานก แตละกอง/สานกทางานตาม Function ทาใหมปญหาการบรณาการ จงสรางระบบการบรณาการในรปของ cluster โดยนอกจากจะทาหนาทตาม Function ของกองและสานกแลว ตองมาทางานเชงบรณาการในรป Cluster โดยมรองอธบดเปนหวหนา cluster ทาหนาทบรณาการทงแผนงาน แผนงบประมาณ โดย cluster จะเปนผ screen and select แผนงานโครงการของกอง/สานกตางๆ และมอานาจในการจดสรรงบประมาณในสวนของงานบรณาการทจะลงไปสพนทโดยบรณาการกบศนยเขตในการสงมอบคณคาผานผลตภณฑสพนท (Inbound Logistic) สวนศนยเขตมหนาทบรณาการกบเขตสขภาพ/จงหวดเพอสงมอบผลตภณฑสประชาชน (Outbound Logistic) Cluster ประกอบดวย

1. Cluster 4 กลมวย ไดแก Cluster กลมสตรและเดกปฐมวย, วยเรยนและวยรน, วยทางาน, วยสงอาย โดยมาจากกอง/สานก สายสงเสรมสขภาพ

2. Cluster อนามยสงแวดลอม จากกอง/สานก สายสงแวดลอม 3. Cluster สนบสนน 4 Cluster ไดแก KISS (บรณาการเรอง KM, Information Technology,

Surveillance System), Fin (บรณาการเรอง การงบประมาณ การเงนการคลงและตรวจสอบภายใน), HR (บรณาการเรอง HRP, HRM, PMS, HRD, Ethic & Integrity), LAW (บรณาการเรองกฎหมายทงหมดทอยในการกากบดแลของกรมฯ)

แผนภาพท 2-2 ระบบงานของกรมอนามย

- 25 -

Core Business Process (CBP) กรมฯ ปรบระบบการสงมอบคณคาผานผลตภณฑสงเสรมสขภาพไปสภาคเครอขายจนถงประชาชนทกกลมวย โดยใชแนวคด Value chain & Lean ดงน (แผนภาพท 2-3)

1. เดมไมมการ Screen and select ผลตภณฑ จงออกแบบให Cluster เปนผ Screen and Select ใน 2 ชนคอ (1) Cluster สามารถจดสรรงบประมาณโดยเลอกโครงการทพจารณาวามศกยภาพและตรงกบ Core Function (2) เมอผลตเสรจจะ Screen & Select ถง Product Capability กอนทจะ Lauch Product ไปสศนยเขต

2. เดมการผลตแบบ Supply Push เปลยนเปนการผลตเพอตอบสนองความตองการของพนท (Demand Pull) โดยศนยเขตจะสง Signal เพอผลต Product สายลาง สวน Product สายบนจะรบ Signal จาก ครม./กระทรวง

3. กรมฯ เปลยน Strategic Positioning มา System Governance เปนหลกและจะคอยๆมอบเรอง Technical Support ไปใหสถาบนวชาการ เชน สถาบนราชชนก วทยาลยพยาบาล หรอมหาวทยาลยอนๆในพนท

Core Competency การปรบบทบาทจาก Technical Support มาเปน Sytem Governance จาเปนตองปรบ Core Competency จากการวเคราะหบทบาทใหมกรมฯ ไดปรบ Core Competency เปน 1) Assessment คอการประเมนสถานการณทง Demand And Supply For Health Promotion 2) Adocate การใหขอเสนอแนะเชงนโยบาย/มาตรการ วาอะไรทควรทา (What To Do?) 3) Intervention คอ การพฒนาเครองมอหรอกลไกในการพฒนาหรอแกปญหาสขภาพ 4) Management And Governance คอการบรหารจดการและอภบาลระบบ สงทกรมฯไดดาเนนการในสวนของ Core Competency ใหม ไดแก

1. สอสารใหบคลากรกรมฯใหรบทราบและเขาใจโดยทวกน ดงภาพท 2-4 2. พฒนาบคลากร โดยในสตรการพฒนาบคลากร OSOF, NeGSOF ไดบรรจ A2IM ในหลกสตรทง 2 3. เมอประกาศเปน Core Competency ของกรมฯแลว การเลอนตาแหนง การพจารณาความด

ความชอบเพอเลอนขนเงนเดอนจะมการประเมน A2IM โดยกองการเจาหนาทไดกาหนดวธการประเมนแตละองคประกอบของ A2IM อยางชดเจน

แผนภาพท 2-3 “กระบวนการท างานรปแบบใหม” (Process Innovation) : Core Business Process

- 26 -

แผนภาพท 2-4 Core Competency ในระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม

วตถประสงคเชงยทธศาสตร ขอมลนาเขาจาก Situation Analysis โอกาสทางกลยทธ ความทาทายเชงกลยทธ (c) และความไดเปรยบเชงกลยทธ (a) นาไปใชกาหนดเปนวตถประสงคเชงกลยทธ (กรมอนามยใชคาวาประเดนยทธศาสตร) ดงแผนภาพท 2-5

ภาพท 2-5 แผนทยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม พ.ศ.2560-2564

หมายเหต* 1. สขภาพดในทนคอ อายยนยาวโดยไมเสยชวตกอนวยอนควรหรอไมพการหรอมเรอรง โดยวดจากปสขภาพด (HALE) ตงเปาหมายในป 2564 ป คน

ไทยมอายไขเฉลยเมอแรกคลอด (LE) 80 ป และมปสขภาพด (HALE) 72 ป (เปาหมาย 20 ป LE 85 ป HALE 75 ป) 2. กรมอนามยและกรมควบคมโรค รบผดชอบเรองสงเสรมปองกน กอนทจะปวย จงตองใช HALE เปน Ultimate Goal แทน LE

ตารางท 2-2 ความเชอมโยงประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด และกรอบเวลาทบรรลวตถประสงคเชงยทธศาสตร (เปาประสงคสงสด (Ultimate Goal))

ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด Baseline Data เปาหมาย (Targets)

ป 58 ป 59 ป 60 ระยะสน 1 ป ป 60

ระยะยาว

ป 61 ป 62 ป 63 ป 64

เปาประสงคสงสด : ประชาชนสขภาพด 1.สงเสรมสขภาพ 5 กลมวย

1.1 สงเสรมการเกดและเตบโตคณภาพ 1.ตงครรภคณภาพ ลกเกดรอดแมปลอดภย 1.อตราสวนการตายมารดาไทยตอการเกดมชพแสนคน 22.73 26.63 23.75 ไมเกน 20 ไมเกน 20 ไมเกน 17 ไมเกน 17 ไมเกน 15 2.เดกอาย 0-5ป มพฒนาการสมวย 2.รอยละของเดกอาย 0-5ป มพฒนาการสมวย 92.11 97.73 94.62 ไมนอยกวา

รอยละ 80 ไมนอยกวา รอยละ 80

ไมนอยกวา รอยละ 80

ไมนอยกวา รอยละ 85

ไมนอยกวา รอยละ 85

3.เดกอาย 0-5ป สงดสมสวน 3 .รอยละของเดกอาย 0-5ป สงดสมสวน และสวนสงเฉลยทอาย 5 ป 46.6 47.8 49.8 รอยละ 51 รอยละ 54 รอยละ 57 รอยละ 60 รอยละ 63

1.2 สงเสรมเดกวยเรยนใหแขงแรงและฉลาด

4.เดกวยเรยนเจรญเตบโตเตมศกยภาพและมทกษะสขภาพ

4.รอยละของเดกวยเรยน (6-14 ป) สงด สมสวน ฟนไมผ และเดกอาย 12 ปมสวนสงเฉลยตามเกณฑ

64.73 67.69 65.22 รอยละ 66 รอยละ 68 รอยละ 70 รอยละ 72 รอยละ 74

1.3 สงเสรมพฤตกรรมอนามยการเจรญพนธทเหมาะสมส าหรบวยรน

5.วยรนมทกษะชวตและพฤตกรรมอนามยการเจรญพนธทเหมาะสม

5.อตราการคลอดมชพในหญงอาย 15-19 ป ตอประชากรหญงอาย 15-19 ปพนคน

47.90 44.80 42.50 ไมเกน 42 ไมเกน 40 ไมเกน 38 ไมเกน 36 ไมเกน 34

1.4 สงเสรมพฤตกรรมสขภาพวยท างานทพงประสงค

6.ประชากรวยท างานหนด สขภาพด 6.รอยละของวยทางานอาย 30-44 ป มดชนมวลกายปกต 52.48 51.35 51.79 รอยละ 54 รอยละ 55 รอยละ 56 รอยละ 57 รอยละ 58

1.5 สงเสรมผสงอายไทยเพอเปนหลกชยของสงคม

7.ผสงอายสขภาพดดแลตนเองได และมคณภาพชวตทด

7. รอยละของตาบลทมระบบการสงเสรมสขภาพดแลผสงอายระยะยาว (Long Term Care) ผานเกณฑ

27 74.50 82.40 50 60 70 80 95

8. รอยละของผสงอายมฟนแทอยางนอย 20 ซ หรอ 4 คสบ (หลง) 44.0 44.7 47.30 รอยละ 43 รอยละ 44 รอยละ 45 รอยละ 46 รอยละ 47 2.สรางความเขมแขงระบบอนามยสงแวดลอมชนอยางยงยน

8.ชมชนมความเขมแขงในการจดการอนามยสงแวดลอมของชมชน

9. รอยละของมลฝอยตดเชอทไดรบการจดการถกตองตามกฎหมาย 90 6 88 100 100 100 100 100 10. รอยละโรงพยาบาลทมการดาเนนงาน GREEN & CLEAN Hospital 40.50 40.50 92.62 รอยละ 75

ผานเกณฑ ระดบพนฐาน

- รอยละ 20 ผานเกณฑระดบดมาก

-รอยละ 40 ผานเกณฑ ระดบดมาก

- รอยละ 60 ผานเกณฑ ระดบดมาก

- รอยละ 80 ผานเกณฑ ระดบดมาก

เปาประสงคสงสด : ภาคเครอขายและเจาหนาทมความสข ระบบอนามยยงยน (ระบบสงเสรมสขภาพและระบบอนามยสงแวดลอม) 11. รอยละความพงพอใจของภาคเครอขายภาครฐทนาสนคาและบรการ

(Product Champion) ของกรมอนามยไปใช (สมดบนทกสขภาพแมและเดกของกรมอนามย) ประเมนทก 3 ป

- - 77.58 รอยละ 75 รอยละ 80 รอยละ 85 รอยละ 90 รอยละ 95

4. ปฏรประบบงานสองคกรทมสมรรถนะสงและมธรรมาภบาล

10. เปนองคกรแหงการเรยนร (LO) 12. จานวนงานวจย ผลงานวชาการ และนวตกรรมทถกนาไปใชประโยชน

อยางนอย 4 เรอง

อยางนอย 8 เรอง

อยางนอย 12 เรอง

อยางนอย 16 เรอง

อยางนอย 20 เรอง

11. เปนองคกรทมสมรรถนะสง (HPO) 13. การผานเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) - 1 - 3 หมวด (สะสม)

4 หมวด (สะสม)

5 หมวด (สะสม)

6 หมวด (สะสม)

ไดรบการรบรองตามระบบ PMQA ครบทกหมวดจากสานกงาน ก.พ.ร.

12. เปนองคกรทมธรรมาภบาล 14. คะแนนประเมนระดบคณธรรมและความโปรงใสในการดาเนนงานตามระบบ ITA โดยปปท.

80.66 77.90 83.71 รอยละ 81 รอยละ 82 รอยละ 83 รอยละ 84 รอยละ 85

- 28 -

การทจะใหมปสขภาพ ถง 72 ปได กรมฯใชแนวคด Life Course Approach (LCA) & Health Literacy เนองจากสขภาพเปนผลสะสม ตงแต อยในครรภ วยเดก วยเรยน วยรน วยทางานและสงอาย โดย

1. ประเดนยทธท 1 การสงเสรมสขภาพ 4 กลมวย C1,C2,C3,A3) เพอสงมอบสขภาพดแตละชวงวยตงแต แมและเดกถงสงอาย

2. ประเดนยทธท 2 เพอสรางสงแวดลอมทเออตอสขภาพC4,A1,A2,A3 3. ประเดนยทธท 3 เพอรวมพลงและพฒนาภาคเพอรวมกนจดบรการโดยใช Products ของกรมฯใหกบ

ทกกลมวยA2 4. ประเดนยทธท 4 คอสงทจะสนบสนนใหประเดนยทธท 1-3 สาเรจ โดยใช 3L

4.1. LeadA1,C5 เนนการนาแบบรวมหมแบบมวสยทศน บรณากาโดยใช Cluster (Cross Function),แลวสรางวฒนธรรมการทางานโดยใช 3L มจรยธรรมและรบผดชอบตอสงคม

4.2. LeanC5,C6 สรางและสงมอบคณคาในมมมองของ C/SH, ลด DOWNTIME (Defect, Over Production, Waiting Time, Not Use Of Talent, Transportation, Inventory, Excess Proces) ตามแนวคดของ Lean

4.3. LearnC7 เรยนรโดยใชการวด วเคราะห จดการความรสการปรบระบบหรอสรางนวตกรรม , Digitalization, HR strategy (HRP, HRM, PMS, HRD) หมายเหต* 1) กรมฯใช ประเดนยทธศาตร แทน วตถประสงคเชงยทธศาสตร และ A1-A3 คอความไดเปรยบ, C1-C7 คอความทาทาย

เชงกลยทธ สามารถดคายอ A1-A3 และ C1-C7 ในหวขอความทาทายและความไดเปรยบเชงกลยทธ 2) รายละเอยด เปาประสงคและเครองชวด ดไดทตาราง 2.2 ซงมความสมดล (Balanced scoredcard) ทงมต growth &

development, กระบวนการภายใน, คณภาพระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม และมตประชาชน 2.2 การน ายทธศาสตรไปปฏบต ก. การจดท าแผนปฏบตการและการถายทอดสการปฏบต

จากแผนยทธศาตร 5 ปของกรมฯ จะถกทอนใหเปนแผนปฏบตการและแผนงบประมาณในทกประเดนยทธศาสตรและทกเปาประสงค แผนยทธศาสตรจะกาหนดแผนงานทยงไมลงรายละเอยด แตเมอทอนเปนแผนปฏบตการและแผนงบประมาณประจาป แลวจะลงรายละเอยดทงกจกรรม งบประมาณ ตงแตป 2559 เปนตนไปกระบวนการทาแผนปฏบตการและแผนงบประมาณจะมความแตกตางจากเดมดงน

1. ผบรหารระดบสงของกรมฯ (อธบดและรองอธบด) เหนชอบวงเงน การแบงงบประมาณเปน 2 กอน (1) งบ Function โดยจดสรรใหทกหนวยงานของกรมฯ เพอไปทางาน Function ของกอง/สานก/ศนยเขต (2) งบ Cluster จดสรรใหกบ clusters 4 กลมวยและอนามยสงแวดลอม เพอให Clusters ทาหนาท Screen & Select และจดสรรวงเงนใหกบโครงการตางๆ โดยทาในรปแผนบรณาการระหวางหนวยงานสวนกลางและศนยเขต

2. กอง/สานก/ศนยเขต และผรบผดชอบโครงการ เขยนโครงการตามรายละเอยดทกองแผนกาหนด จากนนบนทกขอมลในโปรแกรม DOC (Document Operation Center) ทงงบ Function และ Clusters โดยตองระบรายละเอยดกจกรรม ระยะเวลาดาเนนการ วงเงนงบประมาณ และผรบผดชอบ รวมถง รหสของแผนงาน โครงการ เครองชวด กจกรรมหลก งบประมาณ หนวยเบก เพอสะดวกตอการจาแนก โดยจดทาแผนทงเงนงบประมาณและนอกงบประมาณ (เงนบารง/เงนจาก สสส สปสช หรอเงนจากตางประเทศ) และแผนจดซอจดจางรายไตรมาส

3. กองแผนงาน ตรวจสอบ และ Print แผนงบประมาณจากทกหนวยงานทบนทกเขามา เพอเสนออธบดอนมตกอน 30 ก.ย. เพอใหสามารถเรมใชเงนงบประมาณ/นอกงบประมาณตงแต 1 ต.ค. ของทกป

- 29 -

การท าแผนปฏบตการในประเดนยทธศาสตรท 4 การพฒนาองคกร ดวย Change Management (CM) ในป 2559 กรมอนามยเปลยน Strategic Positioning จาก Technical Support เปน System Governance การเปลยนแปลงในระดบมาก ซงไมสามารถใชระบบการบรหารจดการแบบเดมได กรมฯ จงนาหลกการบรหารการเปลยนแปลง (Change Management : CM) มาใช โดยตงสานกบรหารการเปลยนแปลงเพอมารบผดชอบโดยเฉพาะประเดนยทธศาสตรท 3 การอภบาลระบบ และ 4 การพฒนาองคกรเปนองคกรสมรรถนะสง องคกรคณภาพคคณธรรม โดยใชเวลา 2 ป (2559-2560) จากนนจะมอบภารกจของสานกงานบรหารการเปลยนแปลงไปสหนวยงานปกตของกรมฯ ในป 2561 การดาเนนการบรหารการเปลยนแปลง (CM) ดงน

1. CM โดยใช 8 steps ของ Kotter ไดแก 1) สรางความรสกวาจาเปนตองเปลยนแปลง 2) สรางแนวรวมและ Volunteer Army 3) กาหนดแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการ 4) เสรมพลงใหกบแนวรวมและ Volunteer army 5) ขจดอปสรรคหรอ Barrier เพอใหงานเดนหนา 6) ทาใหเหนความสาเรจ (Short Term Win) 7) รกษาความเรวของการเปลยนแปลง 8) สถาบนการเปลยนแปลงอยางถาวร

2. สานกงานบรหารการเปลยนแปลง จดทา Blue Print For Change ระดบกรมฯ และทกหนวยทาแผน CM ดวย 3. แผน CM ประกอบดวย ยทธศาสตร 3L คอ Lead Lean Learn โดย

3.1. Lead เนนการนาแบบรวมหม บรณาการทางานแบบครอมสายงานในรป Clusters โดยทางานแบบ Strategic Base ไมใช Functional Base สวสยทศน การเปนองคกรหลกในการอภบาลระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม สรางวฒนธรรมการทางานแบบ 3L มธรรมาภบาลและรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม

3.2. Lean โดย Lean ระดบมหภาคคอสรางและสงมอบคณคา (ในสายตาของ C/SH) ตลอดทง Value Chain เปลยนจาก Supply Push เปน Demand Pull สวน Lean ระดบจลภาค คอการลด DOWNTIME สงผลใหเกดประสทธภาพเกดประสทธผล และลดตนทน

3.3. Learn เนนการใชขอมล ผานการวด วเคราะห จดการความรเพอปรบระบบหรอสรางนวตกรรม พฒนา Digital Innovation เพอสราง Digital Process & Digital Product และบรณาการ HRP, HRM, PMS, HRD ดวย HR Strategy เพอพฒนา Core Competency A2IM ใหกบบคลากรกรมอนามยใหสามารถบรรลวสยทศนและพนธกจของกรมอนามย

4. Intensive Monitoring and Evaluation (M&E) โดยประชมสมาเสมอทกวนองคาร (Tuesday Regular Meeting : TRM) ปจจยสความสาเรจของการบรหารการเปลยนแปลงคอ Strong Policy จากผบรหาร โดยเฉพาะผบรหารสงสดคออธบด และ Intensive M&E เพอใหการเปลยนแปลงเปนไปตามเปาหมายทกาหนด ในรอบ 2 ปททาเรอง CM อธบดเปนประธานการประชม TRM เกอบทกครง โดย องคารสปดาหท 1 เปนวาระการตดตามความกาวหนาหนวยงานสวนกลาง สปดาหท 2 เปนการประชมกรมฯ สปดาหท 3 เปนการประชม เรอง การเฝาระวง การจดการความรและการวจย สปดาหท 4 เปนการประชมตดตามเรองแผนยทธศาสตร

5. การปรบโครงสรางองคกร (Restructure) เพอใหสามารถรองรบภารกจใหมและ Strategic Positioning ใหม จงมการปรบโครงสรางองคกร ดงน

5.1. สวนกลาง ตงสานกอนามยผสงอาย เพอรองรบสงคมผสงอาย ตงสถาบนพฒนาอนามยเดกแหงชาต เพอรองรบเรองพฒนาการเดก โดยทง 2 หนวยงานแยกจากสานกสงเสรมสขภาพ ปรบภารกจศนยอนามยท 13 ทอยใน กทม. มาทาเรองการสงเสรมสขภาพเขตเมอง เพอรองรบสงคมเมองแบบมหานคร และเปลยนชอ เปนสถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง (สสม.) ศนยการจดการความร วจย และนวตกรรม (ศรวน.) มาบรณาการเรองวจยและจดการความร สานกงานขบเคลอนโครงการกรมอนามย 4.0 เพอความรอบรดานสขภาพของประชาชน (สขรส.) สมาคมสงเสรมความรอบรดานสขภาพไทย (THLA) สถาบนสงเสรมความรอบรดานสขภาพ เพอขบเคลอนเรองความรอบรดานสขภาพ ซงถอเปนประเดนปฏรปของสภาปฏรปแหงชาต

- 30 -

5.2. สวนภมภาค ไดแก ศนยอนามยทง 12 แหง ปรบโครงสรางเพอรองรบเขตสขภาพ ซงเปนนโยบายของกระทรวง เนนบทบาทการอภบาลระบบ (Regulator) โดยผองถายภารกจการจดบรการ (Provider) ใหเขตสขภาพ ตามแนวคดเรอง Provider Purchaser Splint ซงม สปสช. เปน Purchaser เปนผซอบรการรายใหญจาก Provider จงจาเปนตองม Regulator ทเปนกลางคมกตกา รอยละ 70 ของขาราชการกรมฯอยทศนยเขต โดย 2 ใน 3 ของขาราชการอยทโรงพยาบาลของศนยอนามย กรมฯ ไดปรบโครงสรางของศนยอนามย โดยเกลยกาลงคนจากโรงพยาบาลมาอยกลมภารกจวจยพฒนาและสนบสนนเขตสขภาพ ซงประกอบดวย กลมสงเสรมสขภาพสตรและเดกปฐมวย วยเรยนและวยรน วยทางาน วยสงอาย กลมพฒนาอนามยสงแวดลอม กลมขบเคลอนยทธศาสตรและกาลงคน ทาใหศนยเขตมจานวนตาแหนงทขบเคลอน Core Function ของกรมฯเพมขนเทาตว

6. ปดสานกงานบรหารการเปลยนแปลง ในเดอน ก.ย. 2560 พรอมกบสงมอบภารกจใหหนวยงานตางๆของกรมฯ ตามบนไดขนท 8 ของ Kotter’s คอ สถาปนาการเปลยนแปลงอยางถาวร แผนยทธศาสตร PP&P ของเขตสขภาพ และจงหวดในเขต จากการวเคราะห Value Chain จดคานงดทจะทาใหภารกจของกรมฯสาเรจคอ เขตสขภาพ เดมแผนยทธศาสตกรมฯ ทออกแบบอยางดในชวง Formulate แต Action Plan ไมสามารถ Implement ลงไปถงระดบพนท (เขต จงหวด อาเภอ สถานบรการ) ป 2559 จงปรบระบบ โดย กรมฯของบประมาณจาก สสส.จานวน 9 ลานบาท เพอขบเคลอนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และคมครองผบรโภค (PP&P) จากระดบชาต ไปสแผนยทธศาสตร PP&P ของทง 12 เขต และตอเนองเปนยทธศาตร PP&P ของจงหวดตางๆในเขตไดสาเรจ ซงแผนยทธศาสตรดงกลาว จะใชเปนกรอบในการทา Action Plan ทบรณาการทงงานสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และคมครองผบรโภค ในแตละปของจงหวด อาเภอ และสถานบรการ โดยใชงบประมาณของพนท มการแตงตง คกก.ขบเคลอนยทธศาสตร PP&P ระดบเขต โดยมผตรวจราชการ ประจาเขต เปนประธาน และ ผอานวยการศนยอนามยรวมกบผอานวยการสานกงานปองกนควบคมโรค แตละเขตเปนเลขานการ โดยเลขานการจะทาหนาทกากบตดตามการดาเนนงานใหเปนไปตามแผน และบรรลเครองชวดตามวตถประสงคเชงยทธศาสตรทกาหนดไว จงถอเปนกาวสาคญในการปรบบทบาทของทงกรมอนามย กรมควบคมโรค สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา จากการเปนผลงไปทาเอง โดยใชงบประมาณตนเอง มาเปนผอภบาลระบบ โดยใชงบประมาณเพอการจดทายทธศาสตร และการกากบตดตาม สวนงบดาเนนการตาม Action Plan ใชงบประมาณของพนท การจดสรรทรพยากร (งบประมาณ)

แผนภาพท 2-6 การบรหารการคลงและงบประมาณ

- 31 -

แผนปฏบตการจะนามาสการจดทาคาของบประมาณจากสานกงบประมาณ เพอไดอนมตแผนงบประมาณแลว จะไปสการทาแผนในรายละเอยด ทตองลกถงรายละเอยดของกจกรรม ระยะเวลาการดาเนนการ งบประมาณผรบผดชอบ กรมฯใชกลไกของ Cluster ในการ Screen And Select ดงแผนภาพท 2-6 เพอบรณการแผนของกอง/สานก กอนลงสพนท ปรบระบบใหงบประมาณไปสศนยเขตมากขน ใชโปรแกรม DOC ทาใหการรวบรวมแผนและการอนมตแผนแลวเสรจภายใน 30 กนยา เพอใหวนท 1 ตลาคม สามารถดาเนนการตามแผน HR strategy เพอเกลยก าลงคนและเพมสมรรถนะบคลากรส Core Competency – A2IM การไมเพมจานวนขาราชการ ทาใหแผน Human Resource Planning (HRP) ทาไดโดยการเกลยกาลงคน บนหลกการใหบคลากรทา Core Function ทศนยเขตมากขน ทาแผน Human Resource Manangement (HRM) ดวยการปรบโครงสรางและเกลยกาลงคนตามแผน HRP เพอใหมกาลงคนทเพยงพอในการทา Core Function ทาแผน HRD เนน 2 หลกสตรคอ (1) พฒนา Gen Y (OSOF) (2) พฒนาผสบทอดตาแหนง (NeGSOF) โดย Input เรอง A2IM ทง 2 หลกสตร และขยายจาหนวนผเขารบการอบรม ปรบเรอง Performacne Management System (PMS) โดยประเมน A2IM ในสวนของ Core Competency การทาคารบรองการปฏบตราชการจากกรมฯ ลงไปส Cluster และหนวยงาน และจากหนวยงานสบคคล ดงแผนภาพท 2-6 และจายคาตอบแทนแตกตางกนตามผล PMS

แผนภาพท 2-6 กรอบแนวทางการถายทอดตวชวดและเปาหมายกรมอนามยสระดบ Cluster ระดบหนวงานและระดบบคคล

ในป 2559 กรมฯเรมทาเกณฑในการวดคารบรองจาก PA โดยการมสวนรวมจากทกสวน และสอสารใหบคลากรไดรบทราบ ในป 2560 กรมฯเรมปรบระบบการประเมนผลการปฏบตงาน (PMS) โดยจะสงเงนเพอเลอนเงนเดอน รอยละ 2.8 ถง 3.2 ของเงนเดอนรวมของหนวยงาน ขนกบผลการปฏบตงานของหนวยงานนน (เดมจะสงเงนเพอเลอนเงนเดอนเทากนทกหนวยงานคอ รอยละ 3) สงผลใหหนวยงานผกพนกบ KPIs หรอ วตถประสงคเชงยทธศาสตรมากขน ซงถอเปนกรมแรกๆทดาเนนการแบบน จน สภานตบญญตแหงชาต มาดงานเกยวกบระบบ PMS ของกรมอนามย ตววดผลการด าเนนการและการก ากบตดตามผลการด าเนนการ แบงไดเปน

1. ตววดผลในแผนยทธศาสตรสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม พ.ศ.2560-2564 ดงตารางท 2.2 2. ตววดผลการพฒนาตามมาตรฐาน PMQA หมวด 7 (ดงสวนท 3 หมวดผลลพธ 7.1-7.6) 3. ตววดผลในระบบการเฝาระวง โดยปงบประมาณ พ.ศ. 2560 มจานวน 30 ตวและในปปจจบนการทบทวน

มท งส น 45 ต วช ว ด (รายละเอยดด ใน Web Site กรมอนาม ย http://dashboard.anamai.moph.go.th ประกอบดวย 8 ประเดน (แบงตาม 5 กลมวยและอนามยสงแวดลอม) ไดแก ประเดนท 1) แมตาย, 2) เดกแรกเกด-5ป พฒนาการสมวย, 3) เดกปฐมวย วยเรยน วยรนสงดสมสวน, 4) วยเรยนเจรญเตบโตเตมศกยภาพและมทกษะสขภาพ, 5) วยรนมทกษะชวตและพฤตกรรมอนามย การเจรญพนธทเหมาะสม, 6) วยทางานหนด สขภาพด, 7) ผสงอายสขภาพดดแลตนเองไดและมคณภาพชวตทด , 8) ชมชนมความเขมแขงในการจดการดานอนามยสงแวดลอมของชมชน ผานตวชวดเฝาระวงสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม

- 32 -

การก ากบตดตามการบรหารความเสยงและการปรบแผน ศนยตดตามผลการปฏบตงานกรมอนามย (Department Operation Center :DOC) เปน

ระบบทกรมอนามยไดพฒนาขน เนองจากเดมขอมลการใชจายงบประมาณและผลการดาเนนงานยงไมสามารถนามาวเคราะหเพอการวางแผนใหทนเวลา ดงนนเพอลดขนตอนการปฏบตงานจงไดนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการดาเนนงานใหมความสะดวกรวดเรว อกทงนาไปใชในการวางแผนเชงยทธศาสตร แผนปฏบตการ ตลอดจนการตดตามประเมนผลการปฏบตงาน เปนการกระจายอานาจงานและงบประมาณใหกบหนวยงานภายในรบผดชอบตอความสาเรจของผลงานอยางโปรงใสตรวจสอบได โดยทกหนวยงานในสงกดกรม สามารถบนทกขอมลแผนงานโครงการและความกาวหนาการดาเนนงาน การใชจายงบประมาณ และผลการดาเนนงานตามตวชวดประจาป แบบ Real-Time เปนระบบทจดเกบขอมลสารสนเทศแบบสะสม ผบรหารสามารถเขาระบบเพอพจารณาขอมลไดทกจดเวลา เพอเปรยบเทยบผลการดาเนนงานและตดตามความกาวหนาผานระบบไดตลอดเวลา ใหเปนขอมลประกอบการตดสนใจและวางแผนเชงยทธศาสตรดวย

กรมฯ มระบบการบรหารความเสยงและควบคมภายในทวทงองคกร และเฝาระวงความเสยงใหมๆ ทอาจเกดขน กาหนดใหทกหนวยงานดาเนนการบรหารความเสยงของแผนงาน/โครงการสาคญ ในแผนปฏบตการตามแนวทางมาตรฐานทกรมอนามยกาหนด เพอปองกนและควบคมความเสยงในดานตาง ๆ ทอาจเกดขนจากสถานการณทไมแนนอนและมผลกระทบตอความสาเรจของกรมอนามย 4.

การตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน เพอควบคมกากบการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรใหบรรลวสยทศน เพอใหมนใจวาโครงการตาง ๆ ภายใตยทธศาสตรนน จะกอใหเกดการปฏบตงานทนาสงตวชวดเปาประสงคไดตรงตามกาหนด ดงตารางท 2-2 กรมอนามยไดกาหนดกรอบแนวทางการตดตามและประเมนผล ดงแผนภาพท 2-7 การกากบตดตาม (Monitoring) ประกอบดวย

1. การรายงานผลการด าเนนงาน แบงเปน 2 สวน คอ 1.1. การรายงานผานระบบอเลกทรอนกส (E-report) เชน ระบบ DOH Dashboard เปนการ

รายงานทสนบสนนการตดสนใจและการวางแผนของผบรหาร ตลอดจนตดตามงานตามภารกจกรมฯ หรอ ระบบศนยตดตามผลการปฏบตงาน กรมอนามย (DOC) ทใหหนวยงานภายใตสงกดรายงานขอมลแผน/ผลการดาเนนงาน และการใชจายงบประมาณตามแผนฯ กาหนดใหรายงานภายในวนท 15 ของเดอนถดไป

1.2. การรายงานเฉพาะเรอง (Special Report) เปนการรายงานความกาวหนาโครงการสาคญตามทกรมฯกาหนด (ตามแบบฟอรมจากกองแผนงาน) ใหรายงานขอมลภายในวนท 15 ของเดอนถดไป

2. การเฝาระวง (Information for Action) กาหนดการรายงานตามรอบระยะเวลา 1, 3, 6 และ 12 เดอน ครอบคลมตวชวดทง 5 มต (Risk Factor, Protective Factor, Promoting Intervention, Health Outcome And Impact) แบงการเฝาระวงออกเปน 2 ประเภท คอ การเฝาระวงเชงรก (Active Surveillance) เปนการเกบขอมลดวยการสารวจขอมลเอง และการเฝาระวงเชงรบ (Passive Surveillance) เปนการจดเกบและใชขอมลจากการรายงานทมผจดทาไวแลว เชน ขอมลจากระบบรายงานทมอยใน Health Data Center เปนตน ทงน ไดนาผลการตดตามวดวเคราะหผานระบบการเฝาระวงฯ Cluster KISS และคณะกรรมการพฒนาและขบเคลอนวชาการกรมอนามย (กพว.) นาขอมลไปทาการปรบปรงแผนปฏบตการ ตวชวด กลยทธมาตรการ และไดพฒนาโปรแกรม DOH Dashborad สามารถคนขอมลคนกลบใหแตละระดบ (ประเทศ/เขต/จงหวด/อาเภอ)

3. การประชมวาระส าคญ โดยแบงเปน 3.1. การประชมประจาทกวนองคาร (TRM) อธบดกรมอนามยเปนประธาน สปดาหท 1 : การประชม

หนวยงานสวนกลาง สปดาหท 2 : การประชมกรมอนามย สปดาหท 3 : การประชมคณะกรรมการพฒนาและขบเคลอนวชาการกรมอนามย (กพว.) และสปดาหท 4 : การประชมคณะกรรมการบรหารแผนยทธศาสตรฯ

3.2. การประชมตดตามผลการดาเนนงานรอบ 6 และ 12 เดอน

- 33 -

4. การตรวจราชการและนเทศงาน ระดบกระทรวงสาธารณสข เปนมาตรการสาคญประการหนงในการบรหารราชการแผนดน เพอใหการปฏบตราชการเปนไปตามวตถประสงค เปาหมาย ผลลพธตาม รฐบาลและกระทรวง กรมฯไดใหความสาคญกบการตรวจราชการโดยมอบให ผทรงคณวฒ ผอานวยการศนยอนามยท 1-12 สถาบนพฒนาสขภาวะเขตเมอง และบคลากรระดบสงของหนวยงาน เขารวมการตรวจราชการ เปนบทบาททสอดคลองกบการปฏรปกระทรวงสาธารณสข ทงนผลการตรวจราชการจะสะทอนปญหา/ขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอเขตสขภาพ จงหวด และกรมอนามยเองในการดาเนนงานสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม ทงนหวหนาคณะนเทศงานของกรมคอ อธบดและรองอธบดกรมอนามย ทาใหกรมไดรบทราบขอมลทเปนขอเทจจรงของพนทอยางรวดเรวและทนสถานการณ สาหรบการนเทศงานระดบกรม เปนการตดตามเพอรบฟงปญหา/ขอเสนอแนะ/แนวทางการแกไขปญหา การใชยทธศาสตรสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม รวมถงมาตรการทใชในการดาเนนการ ตลอดจนเพอสรางขวญและกาลงใจแกผปฏบตงาน ซงอธบด รองอธบดจะเปนผนาการนเทศระดบกรมดวยตนเอง โดยมการจดกาหนดการนเทศไวชดเจนตงแตตนป

แผนภาพท 2-7 ระบบการตดตามประเมนผลของกรมอนามย

การประเมนผล (Evaluation) แบงขอบเขตการประเมนผลเปน 2 สวน คอ 1. ประเมนตวชวดตามชวงเวลา เปนการประเมนการบรรลผล จากการเปรยบเทยบผลการดาเนนงานกบ

คาเปาหมายตามเกณฑ/มาตรฐานทตงไว เกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณจากระบบรายงาน และเชงคณภาพจากการศกษาวจย การสารวจ การจดเวทแลกเปลยนเรยนร การประเมนตนเอง การประเมนโดยหนวยงานภายนอก การประเมนความพงพอใจตาง ๆ และการประเมนโครงการสาคญของ กรมอนามย

2. ประเมนผลส าเรจและผลกระทบของแผนยทธศาสตรฯ 5 ป (พ.ศ.2560-2564) เปนระยะ ดงน 2.1 ประเมนผลประจาป (แผนปฏบตการ : Action Plan) โดยจดทารายงานความกาวหนาและรายงาน

ผลการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมฯ รวมถงเผยแพรรายงานผานเวทการสมมนาประเมนผลการดาเนนงานระยะ 6 เดอน และระยะ 1 ป

2.2 ประเมนผลระยะกลางแผนฯ โดยประสานกบหนวยงานทเกยวของทกระดบ รวมทงผเชยวชาญ/นกวชาการจากหนวยงานภายนอก เพอประเมนผลภาพรวมของแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมฯ ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ เพอนาผลการประเมนมาใชในการทบทวน

- 34 -

กรอบทศทางฯ สการปรบแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมฯ ตอไป โดยในป 2561 กรมอนามยไดจดตงคณะกรรมการประเมนผลครงแผน

2.3 ประเมนผลระยะสนสดแผนฯ โดยผเชยวชาญ/นกวชาการจากหนวยงานภายนอก เพอประเมนผลสาเรจ ผลลพธ และผลกระทบของแผนยทธศาสตรระบบสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม สาหรบใชเปนปจจยนาเขาในการกาหนดทศทางนโยบายและยทธศาสตรในอนาคตตอไป

การปรบแผน การประชม TRM จะทาใหทราบวาเครองชวดใดมโอกาสไมเปนไปตามแผน เมอไดอภปรายหาขอสรปไดแลว ประธานในทประชม (อธบด) จะสรป และนาไปสการปรบแผนปฏบตการตอไป ในป 2560 กรมอนามยไดทาหลกการปรบแผนปฏบตการ ตามสถานการณทจาเปนตอการปรบแผน อาทเชน แผนงาน/โครงการ ตามแผนปฏบตการ หรอโครงการทอยนอกแผนปฏบตการของหนวยงานซงไดรบการอนมตจากกรมฯ นน ดาเนนการไดบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายการดาเนนงานของโครงการเรยบรอยแลว และมความจาเปนตองดาเนนงาน เพอเพมประสทธภาพและคณภาพตามภารกจกรมฯ หรอมสถานการณทไมปกตจากภายนอก อาท ปญหาหมอกควน มหาอทกภย สถานการณทางการเมอง นโยบายรฐบาล/กระทรวง ฯลฯ ดงนน เพอใหเกดความคลองตวในการดาเนนงานและการบรหารจดการ กรมฯจงกาหนดแนวทางการปรบแผนปฏบตการ 4 กรณ ไดแก 1) เปนโครงการใหม (นอกแผน) ทหนวยงานมงบประมาณรองรบการดาเนนการไวเรยบรอยแลว เชน นางบประมาณเหลอจายจากโครงการ/กจกรรมอน ๆ หรอไดรบจดสรรงบประมาณเพมเตม จงนามาจดทาโครงการเพมเตม เปนตน 2) ยกเลก หรอ ปรบลดเปาหมาย ของโครงการ/กจกรรม 3) เลอนระยะเวลาการดาเนนงานไปในไตรมาสถดไป เชน กาหนดไวเดอนมกราคม แตเลอนการดาเนนงานไปเดอนมถนายน เปนตน และ 4) เพมหรอลดงบประมาณในการดาเนนงานของโครงการ/กจกรรมเดม ประกอบดวยหลกเกณฑทวไปและหลกเกณฑเฉพาะสาหรบหนวยงานสวนกลางและหนวยงานสวนกลางทตงอยในสวนภมภาค โดยกาหนดผรบผดชอบแตละขนตอนทชดเจน และมรายละเอยดของเอกสารประกอบการขออนมตโครงการในแตละกรณ ซงกระบวนการปรบแผนฯ ดงกลาว พฒนาขนจากเดมทเงอนไขของการปรบแผนยงไมชดเจนในปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ทผานมา ไดมการรบฟงความเหนของภาคเครอขายนามาปรบปรง การกาหนดหลกเกณฑ แนวทางการปรบแผนฯ และนาไปปฏบตทวทงองคกร ผลลพธทเกดขน ผลจากการทา CM ทาใหเกดการทางานแบบ Strategic Base เพอไปสวสยทศน พนธกจ และวตถประสงคเชงกลยทธ ทาใหเกดโครงสรางองคกรใหมรองรบ การปรบระบบการทาแผนปฏบตการประจาป โดยใชโปรแกรม DOC ทาใหการรวบรวมแผนไดเรวขน การกากบตดตามอยางมประสทธภาพมากขน การใช Cluster เปนผ Screen and Select การเชอมแผนยทธศาตรของกรมฯ เปนแผนยทธศาตร PP&P ของกระทรวง สการถายเปนแผนยทธศาสตรของเขต/จงหวด ทาใหแผนบรณาการลงสพนมประสทธภาพอยางเชอมโยงไดดขน การปรบระบบงบประมาณ โดยจดสรรไปทศนยเขตมากกวาจดสรรใหกอง/สานกสวนกลาง การปรบโครงสรางของศนยเขต ทาใหมงบประมาณและกาลงคนทเพยงพอในการทา Core Function การจายคาตอบแทนไมเทากนตาม PMS ทาใหบคลากร Engage กบยทธศาสตรมากขน การดาเนนการตามทกลาวมาทงหมด สงผลใหผลลพธดานประสทธผลดขน เชน แมตาย การตงครรภในวยรน ดานบคลากรดขน เชน คะแนนเฉลยผลปฏบตงานตามคารบรองสงขน ดานการเงน การเบกจายงบประมาณในป 2559 กรมอนามยเบกจายสงสดของ กสธ. ดานกระบวนการ โดยเฉพาะการสรางนวตกรรม กรมฯ ไดรบรางวล TPSA เพมมากขน (ดงรายละเอยดสวนท 3 หมวด 7 ผลลพธ)

- 35 -

ข. การคาดการณผลการด าเนนการ กรมฯไดพฒนาครองชวดทมความสาคญ ในกลมทตองเฝาระวง ถอเปน Information For Action หรอ Rapid Response โดยมอบทม KISS รบผดชอบในการพฒนา DOH Dashboard โดยดงขอมลจาก Big Data ของศนยสารสนเทศ กระทรวงสาธารณสข มาทาการประมวลผลโดยสามารถจาแนกรายเขต จงหวด อาเภอ ลงไปถงระดบตาบล และสามารถคนขอมลไปใหเขต จงหวด อาเภอ เพอใหผตรวจราชการ นายแพทยสาธารณสขจงหวด และหรอ นายอาเภอ (ประธาน คกก. พฒนาคณภาพชวตระดบอาเภอ : พชอ) เปนผ Response ตามลาดบ ขอมลจากระบบเฝาระวงจะถกนาเสนอทกวนองคารสปดาหท 3 ในทประชม TRM โดยกาหนดความถในการนาเสนอทตางกน เชน อตราแมตาย จะตองนาเสนอทกเดอน ทงภาพรวมของประเทศ/เขต/จงหวด และสาเหตการตาย ทาใหสามารถคาดการณไดวา เครองชวดใดมแนวโนมผานเกณฑ และพนทไดมผลดาเนนงานทด เพอนาไปสการถอดบทเรยน คนหา Best Practice เครองชวดใดมโอกาสไมบรรลเปาหมาย จะทาการหาสาเหตและแนวทางการแกไข เชน อตราแมตายทเขตภาคเหนอทาไดด จงไดขนไปถอดบทเรยน ทภาคใตทาไดไมด ไดลงพนทเพอวเคราะหเชงลก พบมตของศาสนา ความเชอ จงขอความชวยเหลอจากผนาศาสนา เปนตน

การคาดการณขอมลเทยบเคยงกบคแขง/คเทยบ กรณเทยบเคยงภายในประเทศจะใชเครองชวดเกยวกบการพฒนาองคกรของสวนราชการ เชน ผานการรบรอง PMQA จานวนการไดรางวล TPSA องคกรโปรงใส ดงตารางท 2-3 สวนการเทยบเคยงตางประเทศนน กสธ. มอบกรมอนามยดแลเครองชวดเกยวกบกลมสตรและเดกและสขาภบาลสงแวดลอม รวมถงเปนตวแทนของประเทศในการเกบขอมล เชน อตราการตายของมารดา (MMR) อตราการตดเชอ HIV จากแมสลก (PMTCT) การครอบคลมดานสขาภบาลสงแวดลอมเชน สวม นาสะอาด โดยคเทยบจะใชประเทศใน ASEAN/ASIA โดย กสธ. ตงเปาหมายเปน 1 ใน 3 ของ ASIA (ใน 20 ปขางหนา) ยกตวอยาง อตราการคลอดมชพในหญงอาย 15-19 ป ตอประชากรหญงอาย 15-19 ป พนคน World Health Statistics 2016 : Monitoring Health for the SDGs รายงานอตราการตงครรภในวยรนทวโลก ประมาณ 44 ตอประชากรหญงอาย 15 -19 ป พนคน ในขณะทขอมลของประเทศไทย ในป พ.ศ.2554, 2556 และ 2558 เทากบ 53.4, 51.2 และ 44.8 ตามลาดบ ตวเลขทสงกวาคาเฉลยทวโลกในป 2558 นาไปสการคนหามาตรการสาคญเพอปองกนและแกไข จนเกดเปน พรบ.ปองกนและแกไขปญหาการตงครรภในวยรน พ.ศ.2559 พรอมกบคาดการณแนวโนมใหลดลงอยางตอเนอง จนทาใหกรมอนามยกาหนดเปาหมายททาทายในป พ.ศ. 2561 ไมเกน 40 ตอประชากรหญงอาย 15-19 ป พนคน และคาดการณวาจะลดลงทกป จงไดกาหนดเปาหมายระยะตอไป ในป พ.ศ. 2562-2564 ไมเกน 38, 36 และ 34 ตอประชากรหญงอาย 15-19 ป พนคน ตามลาดบ สาหรบขอมลทใชเปรยบเทยบมาจากแหลงขอมลขององคกรทนาเชอถอ เชน WHO, UNICEF, UNFPA, Word Bank ดงตารางท 2-4

ประเดนเทยบเคยง (ในประเทศ)

ผลการด าเนนงานหนวยงานเทยบเคยง กรม อ. สป. กรม พ. กรม คร. กรมแพทย

แผนไทย กรม ว. กรม

สบส. กรม จ. อย.

การประเมนคณธรรมและความโปรงใสในการดาเนนงานของหนวยงานภาครฐ (คะแนน)

83.71 92.46 89.01 88.96 84.84 87.57 83.52 83.85 84.46

ตารางท 2-3 สถานการณเปรยบเทยบกบคเทยบและการด าเนนการของกรมอนามย ประเดนเทยบเคยงภายใน

- 36 -

ประเดนเทยบเคยง (นอกประเทศ)

ผลการด าเนนงานหนวยงานเทยบเคยง ไทย มาเลเซย เวยดนาม ฟลปปนส สงคโปร บรไน ลาว กมพชา พมา อนโดนเซ

ย อตราการคลอดมชพในหญงอาย 15-19 ป ตอประชากรหญงอาย 15-19 ป 1,000 คน

44.3 14 39 63 4 7 - - - -

อตราสวนการตายมารดาตอการเกดมชพแสนคน(Maternal Mortality Ratio : MMR) (ป 2015)

20 40 54 114 10 23 197 161 178 126

รอยละของการถายทอดเชอ HIV จากแมสลก 1 6 12 27 - - 24 10 9 27 รอยละการเขาถงการสขาภบาลขนพนฐาน (สวมและสงปฏกล)

96 94 65 78 - - - - - -

รอยละของประชาชนเขาถงนาดมสะอาด 98 99 92 93 - - - - - - ตารางท 2-4 สถานการณเปรยบเทยบกบคเทยบและการด าเนนการของกรมอนามย ประเดนเทยบเคยงภายนอก

สวนท 3 ผลลพธการด าเนนการ หมวด 7 ผลลพธการด าเนนการ 7.1 ดานประสทธผลและการบรรลพนธกจ ผลลพธตามพนธกจของกรมอนามย พบวาสวนใหญสามารถดาเนนการไดสงกวาคาเปาหมาย ไดแก

อตราสวนการตายมารดาตอการเกดมชพแสนคน (ภาพ7-1), รอยละของเดก 0-5 ป พฒนาการสมวย (ภาพ7-2), อตราการคลอดมชพในหญงอาย 15-19 ป ตอประชากรหญงอาย 15-19 ป พนคน (ภาพ7-3), รอยละของผสงอายทมสขภาพด (ภาพ7-4) สาหรบตวชวดทมแนวโนมผลลพธทดขน แตยงไมบรรลคาเปาหมาย ไดแก รอยละของมลฝอยตดเชอทไดรบการจดการถกตองตามกฎหมาย (ภาพ7-4)

7.2 ดานการใหความส าคญผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย ผลลพธดานการใหความสาคญผรบบรการและผมสวน

ไดสวนเสย พบวา รอยละความพงพอใจของ Care Manager ทมตอการพฒนา ระบบการดแลผสงอายระยะยาว และจานวนการเขาถงขอมลขาวสารกรมอนามยของประชาชน ผานสอสงคมออนไลน มแนวโนมขน (ภาพ 7-6, 7-7) 7.3 ผลลพธดานการมงเนนบคลากร

เพอการบรรลเปาหมายตามภารกจและยทธศาสตร กรมอนามยจงใหความสาคญกบการบรหารและพฒนากาลงคน สงผลใหการบรหารอตรากาลง สามารถจดการตาแหนงวางใหลดลงไดทกป (ภาพ 7-8), การจดสรรงบประมาณสาหรบการใชจายเพอพฒนาบคลากรเพมขน (ภาพท 7-9), รอยละของผนาการสงเสรมสขภาพอนามยสงแวดลอมมสมรรถนะเหมาะสมสงขน (ภาพ 7-10), รอยละของบคลากรกรมฯ มสมรรถนะทพงประสงค (ภาพ 7-11),