mucvumucvu.ch/mucvu/12.2018/mucvu1218.pdf · trong soÁ naØy 1. laù thö muïc vuï...

TRONG SOÁ NAØY��

1. Laù thö Muïc Vuï ..................................................................... 022. Lôøi Chuùa töø 30.12.2018 ñeán 03.3.2019 ...............................053. Thaéc maéc...............................................................................334. Göông Chöùng Nhaân: .............................................................385. Thôøi söï Giaùo Hoäi ..................................................................436. An taùng vaø Hoûa taùng.............................................................527. Anna - Töø vuõ nöõ khoûa thaân ñeán nöõ tu ..................................598. Neáu coù moät ngaøy...................................................................629. Laøm thinh ..............................................................................7110. Nhöõng quaû nho döõ doäi ........................................................ 8111. Ñi maùy bay neân bieát ...........................................................8412. Quoác ngöõ - Con ñöôøng tô luïa cuûa ñöùc tin vaø vaên hoùa....... 8713. Vieät Nam laø nôi toát nhaát ñeå soáng (...).................................9514. CSVN ñi ñöôøng naøo cuõng laõnh theïo caû ..............................9815. Thôøi söï trong thaùng ...........................................................11116. Thoâng tin Giaùo ñoaøn Antoân Quyønh..................................15617. Thoâng tin Muïc Vuï.............................................................15918. Trang quaûng caùo ...............................................................169

ooOoo

Trang 1

LEÃ GIAÙNG SINH VAØ NAÊM MÔÙI

Leã Giaùng Sinh gaàn keà, naêm cuõ saép qua ñi, caûnh thu vaøng röïc rôõ seõnhöôøng choã cho nhöõng ngaøy gioù rít töøng côn vaø buoát laïnh trong baõotuyeát... Caûnh cuoái thu naøy laø hình aûnh cuûa nhöõng naêm tröôùc ñaây taïi

AÂu Chaâu. Nhöng naêm 2018 naøy muøa Thu laù vaøng, laù ñoû nhieàu hôn, maøusaéc röïc rôõ hôn, lieäu coù phaûi ñoù laø moät ñieàm baùo tröôùc ñieàu gì laï thöôøng,trong cuoäc soáng con ngöôøi traàn theá?

Ai cuõng bieát vaø thaáy, trong thôøi ñieåm naøy taïi AÂu Myõ, vöøa ra ñöôøng phoálaø nguôøi ta coù moät caûm giaùc thaät töng böøng... bôûi ñeøn ñieän saùng röïc khaépnôi: töø caùc cöûa tieäm trong nhöõng khu phoá nhoû nôi tænh leû cho ñeán nhöõngdinh thöï cao ngaát taïi caùc ñoâ thò hoa leä... ñaâu ñaâu cuõng thaáy aùnh ñieän laáplaùnh. Theâm vaøo nöõa, taïi caùc sieâu thò, ngöôøi mua keû baùn taáp naäp, oàn aøo vaøvoäi vaøng, nhö ñang chuaån bò cho moät bieán coá hay cho moät cô hoäi... maø aicuõng ñôïi chôø.

Nôi xöôûng thôï, trong gia ñình, vaø töøng caù nhaân... moïi ngöôøi döôøng nhöñeàu mang naëng taâm tö cuûa thôøi gian thaät gaáp ruùt. Trong chuùng ta, ai cuõngcaûm thaáy nhö mình coøn bao vieäc phaûi saép xeáp cho kòp thôøi keûo treã nhö:Phaûi nhôù vaø vieát thieäp chuùc Giaùng Sinh cho nhöõng ai, mua quaø taëng chonhöõng ai vaø phaûi mua caùi gì... nhöõng ngöôøi aáy ôû xa hay ôû gaàn... Roài phaûinoùi, vieát cho nhöõng ngöôøi thaân taâm tình gì cuûa mình ñaây? Thaønh thaät hayxaõ giao? Baáy nhieâu söï thoâi, ñuû laøm vaùng ñaàu choùng maët roài. Khoù khaên vaølo laéng ñeán theá ñaáy, vaäy maø taát caû nhöõng ñieàu ñang lo laéng böïc boäi ñoù, laïichöa haún ñaõ laø nhöõng ñieàu chính yeáu trong ñôøi chuùng ta caàn phaûi lo!

Ngöôïc laïi, coù bao giôø chuùng ta töï hoûi mình, ta ñang chôø ñoùn nhöõng gì?chôø ñoùn ai? chôø ñoùn nhöõng quaø taëng naøo? chôø ñoùn nhöõng aân tình naøo?Trong nhöõng khoaûng khaéc chôø ñôïi aáy, cuõng coù nhöõng chôø ñoùn chaân thaønhvaø cuõng khoâng thieáu nhöõng chôø ñoùn xaõ giao giaû taïo. Chính vì theá ngöôøi tacoù theå suy luaän raèng: Haõy noùi cho toâi bieát, baïn ñang chôø gì, toâi seõ noùi chobaïn bieát, baïn ñang ñi veà ñaâu!

Bieát ñaâu chuùng ta ñaõ coi leã Giaùng Sinh nhö moät moái lôïi ñeå buoân baùn, ñeåchieám ñoaït, ñeå naém giöõ. Maø cuõng khoâng haún chæ ñeå chieám ñoaït vaø naém baétlôïi nhuaän vaät chaát maø coøn chieám ñoaït cô hoäi, naém baét cô hoäi vaø naém baét caû

traùi tim tình caûm con ngöôøi nöõa, ñeå nhaém moät moái lôïi coù khi raát thieån caänvaø teû nhaït, coù khi laïi raát taàm thöôøng vaø giaû doái. Thöïc ra, giaù trò cuûa nhöõngvieäc aáy tuøy thuoäc raát nhieàu vaøo loøng chaân tình cuûa chuùng ta. Chuùng ta naémgiöõ vaø chính chuùng ta quyeát ñònh noù cho ñôøi mình.

Muøa Voïng, Muøa Giaùng Sinh, treân lyù thuyeát laø chuaån bò ñeå ñoùn möøngChuùa giaùng traàn... Chuùa ñeán giöõa nhaân loaïi, giaùng traàn trong gia ñình,giaùng traàn trong xöôûng thôï vaø nhaát laø giaùng traàn ngay trong taâm hoàn moãingöôøi. Nhöng maáy ai ñaõ giöõ vaø ñaõ traân troïng thöïc haønh ñöôïc caùi lyù töôûngnaøy caùch kính caån thaät tình?

Sau leã Giaùng Sinh, chæ thoaùng moät chuùt laø chuùng ta laïi baét ñaàu moät naêmmôùi. Baét ñaàu nhaän theâm “moùn quaø taëng thôøi gian voâ giaù”. Quaø taëng aáyñöôïc Thöôïng Ñeá ban taëng caùch chung nhöng khoâng vaø ban taëng cho moãingöôøi nhö nhau. Vì giaàu sang hay ngheøo heøn, giaø hay treû, cuõng ñeàu nhaänñöôïc 24 giôø moät ngaøy... Chuùng ta seõ laøm gì vôùi moùn quaø taëng voâ giaù naøy?Ñaàu tö cho gia saûn tinh thaàn? Hoaëc hoang phí ñeå bieán chuùng ta trôû thaønhnhöõng con ngöôøi coù taâm hoàn ngheøo naøn, xô xaùc hôn? Roài trong nhöõngchuoãi ngaøy thaùng cuûa thôøi gian, khi chôït coù moät bieán coá xaåy ñeán, hoaëc coùai ñaët vaán ñeà vôùi leõ soáng hieän taïi ñaùng nguyeàn ruûa cuûa chuùng ta, chuùng taseõ ñoå loãi cho nguôøi noï ngöôøi kia vaø coi mình luùc naøo cuõng voâ toäi...

“Moät nhaø baùc hoïc noåi tieáng, coù ñöùa chaùu noäi raát tinh nghòch. Moät hoâmnoù ñeán tröôùc maët oâng (noäi) vôùi hai baøn tay daáu sau löng moät con chim oanhvaøng maø noù baét ñöôïc töø trong loàng sau vöôøn nhaø. Trong aùnh maét long lanhvôùi caùi veû tinh ranh cuûa moät ñöùa treû, noù hoûi nhaø baùc hoïc: Con ñoá oâng noäi,chim oanh vaøng maø con ñang naém trong tay sau löng coøn soáng hay ñaõcheát? OÂng noäi khoân ngoan traû lôøi: “noù ñaõ cheát”.

Theá laø chuù beù töôi cöôøi ñaéc thaéng xoøe baøn tay ñeå con oanh vaøng vuït bayroài hôùn hôû reo leân “oâng noäi thua con roài nheù”.

Neáu oâng noäi traû lôøi laø con oanh vaøng coøn soáng, chaéc chaén ñöùa chaùu noäitinh ranh naøy seõ boùp cheát con chim oanh vaøng ngay trong tay noù. Vaø nhötheá, caâu traû lôøi cuûa oâng noäi duø theá naøo ñi nöõa cuõng bò thua. Lieàn sau ñoù, oângñaõ giaûi thích cho ñöùa chaùu noäi tinh nghòch raèng: “Con thaáy khoâng, caâutraû lôøi chính xaùc naèm ngay trong loøng baøn tay cuûa con...” (FERREROBruno, Quand fleurit le deùsert , eùd. DU Signe, Strassbourg 1997, p.53).

Coù moät taâm hoàn giaàu sang hay ngheøo naøn xô xaùc vaø ngay caû söï “soángñôøi ñôøi” hay “cheát ñôøi ñôøi” cuõng naèm trong tay chuùng ta maø thoâi. Moãi moätlöïa choïn trong ñôøi soáng haèng ngaøy duø nhoû beù, cuõng aûnh höôûng lôùn lao ñeánsoá kieáp cuûa moãi taâm hoàn.

Naêm môùi, chuùng ta seõ löïa choïn gì? SOÁNG hay CHEÁT ñeàu ôû trong taychuùng ta, nhö chuù beù ñang daáu sau löng con chim oanh vaøng, naém trongloøng baøn tay... ª Muïc Vuï, thaùng 12-2018 vaø thaùng 1-2019

Trang 3

MÖØNG CHUÙAGIAÙNG SINHMÖØNG CHUÙAGIAÙNG SINH

NGOÂI LÔØI ñaõ trôû thaønh ngöôøi phaøm vaø NGÖÔØI ñaõ cö nguï giöõa chuùng ta(Gioan 1, 14)

Trong nieàm haân hoan ñoùn möøngMAÀU NHIEÄM CON THIEÂN CHUÙA GIAÙNG SINH LAØM NGÖÔØI

vaø NAÊM MÔÙI 2019, xin kính chuùc

�

�

�

�

�

Quí Ñöùc OÂng, quí Cha vaø Tu Só Nam Nöõ. Ñaëc bieät cha Beà Treânvaø quí cha thuoäc ñan vieän Fatima OrsonnensQuí AÂn Nhaân cuûa Muïc VuïCaùc coäng ñoaøn vaø quí ban haønh giaùo caùc coäng ñoaøntrong Giaùo Xöù Micae Nguyeãn Huy Myõ vaø Giaùo Ñoaøn Antoân QuyønhCaùc coäng taùc vieân vaø toaøn theå ñoäc giaû cuûa Muïc VuïQuí oâng baø vaø anh chò em trong Hoäi Baûo Trôï Ôn Thieân Trieäu

�

�

Moät Giaùng Sinh chan hoøa ôn thaùnh Chuùa Haøi Ñoàngvaø tình thöông cuûa Ngaøi.Moät naêm môùi An Bình. Söï bình an troåi vöôït hôn heát moïi trí thoâng minhcuûa loaøi ngöôøi, nhöng cuõng saâu thaúm nhö loøng khieâm cung cuûaNGOÂI LÔØI Thieân Chuùa Nhaäp Theå.

Nguyeän cho lôøi loan baùo Tin Möøng cuûa Thieân Thaàn Chuùa naêm xöa ñöôïctheå hieän nôi moãi taâm hoàn, nôi moãi gia ñình vaø moãi coäng ñoaøn vaø Giaùo xöù.

Nguyeät San Muïc VuïLM. Giuse Phaïm MinhVaên

Trang 4

THAÙNH GIANgaøy 30.12.2018

LÔØI CHUÙA: Lc 2,41-52

Haèng naêm, cha meï Chuùa Gieâsutraåy hoäi ñeàn Gieârusalem möøng

leã Vöôït Qua. Khi Ngöôøi ñöôïc möôøihai tuoåi, caû gia ñình cuøng leân ñeàn,nhö ngöôøi ta thöôøng laøm trong ngaøyleã. Xong kyø leã, hai oâng baø trôû veà,coøn caäu beù Gieâ-su thì ôû laïi Gieârusa-lem, maø cha meï chaúng hay bieát.OÂng baø cöù töôûng laø caäu veà chungvôùi ñoaøn löõ haønh, neân sau moät ngaøyñöôøng, môùi ñi tìm kieám giöõa ñaùmbaø con vaø ngöôøi quen thuoäc. Khoângthaáy con ñaâu, hai oâng baø trôû laïi Gieâ-rusalem maø tìm.

Sau ba ngaøy, hai oâng baø môùi tìmthaáy con trong Ñeàn Thôø, ñang ngoàigiöõa caùc thaày daïy, vöøa nghe hoï, vöøañaët caâu hoûi. Ai nghe caäu noùi cuõngngaïc nhieân veà trí thoâng minh vaønhöõng lôøi ñoái ñaùp cuûa caäu. Khi thaáycon, hai oâng baø söûng soát, vaø meïNgöôøi noùi vôùi Ngöôøi: “Con ôi, saocon laïi xöû vôùi cha meï nhö vaäy? Conthaáy khoâng, cha con vaø meï ñaây ñaõphaûi cöïc loøng tìm con!” Ngöôøi ñaùp:“Sao cha meï laïi tìm con? Cha meïkhoâng bieát laø con coù boån phaän ôû nhaø

cuûa Cha con sao?” Nhöng oâng baøkhoâng hieåu lôøi Ngöôøi vöøa noùi.

Sau ñoù, Ngöôøi ñi xuoáng cuøng vôùicha meï, trôû veà Nadareùt vaø haèngvaâng phuïc caùc ngaøi. Rieâng meïNgöôøi thì haèng ghi nhôù taát caû nhöõngñieàu aáy trong loøng. Coøn ChuùaGieâsu ngaøy caøng theâm khoân ngoan,theâm cao lôùn vaø theâm aân nghóa ñoáivôùi Thieân Chuùa vaø ngöôøi ta.

SUY NIEÄM:GIA ÑÌNH

Gia ñình laø cöûa ngoõ ñeå ConThieân Chuùa ñi vaøo nhaân loaïi nhömoïi con ngöôøi bình thöôøng khaùc.Thaùnh Giuse, Meï Maria vaø ChuùaGieâsu khoâng theå khoâng noã löïc, moãingöôøi ôû ñòa vò cuûa mình, xaây döïng

Trang 5

moät gia ñình göông maãu. Theánhöng phuïng vuï khoâng muoán chæñoùng khung trong phaïm vi gia ñình.Thöïc vaäy, Con Thieân Chuùa giaùngsinh laøm ngöôøi ñaâu phaûi chæ ñeå laømcon Thaùnh Giuse vaø Meï Maria,nhöõng baäc laøm cha laøm meï cuûaNgaøi ôû traàn gian, nhöng Ngaøi coønphaûi thöïc hieän nhieäm vuï Cha treântrôøi ñaõ trao phoù. Thaùnh Giuse vaøMeï Maria ñaõ khoâng theå hieåu rangay ñieàu ñoù. Söï khoâng hieåu ñöôïcnaøy ñaõ taïo neân nhöõng khoå ñau chocaû hai oâng baø.

Tình yeâu trong gia ñình bao goàmnhöõng noã löïc vöôn leân ñeå thoângcaûm vaø hieåu roõ nhöõng coâng vieäccuûa nhau, ñeå xaây döïng moät söï ñoàngtaâm nhaát trí ôû möùc ñoä cao hôn.Ñoaïn Tin Möøng khoâng chæ moâ taûcaûnh thaân maät, ñaàm aám cuûa thaùnhgia. Nhöõng taâm hoàn ñaïo ñöùc noùi veàsöù maïng cuûa haøi nhi Gieâsu, ñaõ tieânbaùo noãi saâu xeù naùt ruoät naùt gan nhöbò löôõi göôm ñaâm thaâu qua cuûa MeïMaria.Vöôït thaéng ñöôïc noãi ñôùnñau aáy, nhö Meï Maria ñaõ laøm, khiMeï ñöùng döôùi chaân thaùnh giaù,chöùng kieán hôi thôû cuoái cuøng cuûangöôøi con yeâu daáu, trong thaùi ñoä

daâng hieán, nhö Meï ñaõ töøng xin vaângvôùi söù thaàn Gabriel trong hoaït caûnhtruyeàn tin, nhö theá moái quan heägiöõa Meï Maria vaø Chuùa Gieâsu seõmaät thieát hôn, khaéng khít hôn.

ÔÛ ñaây khoâng chæ coøn laø moät giañình ruoät thòt, huyeát thoáng maø coønlaø moät gia ñình thieâng lieâng, moïingöôøi ñeàu yeâu thöông, ñoàng taâmnhaát trí vôùi nhau trong vieäc tuaân giöõnhöõng yù ñònh cuûa Chuùa vaø giuùp ñôõlaãn nhau ñeå trôû neân toát laønh thaùnhthieän hôn.

Trong cuoäc ñôøi rao giaûng cuûamình, Chuùa Gieâsu khoâng ngöøngkeâu goïi chuùng ta haõy vöôn tôi loaïigia ñình naøy, trong ñoù sôïi daây lieânkeát moïi ngöôøi laïi vôùi nhau, seõkhoâng coøn phaûi laø maùu thòt, maø laøchính Lôøi Chuùa vaø yù ñònh tuyeät vôøicuûa Ngaøi. Gia ñình laø nôi ñaøo taïocon ngöôøi vaø giuùp ñôõ con ngöôøi ñivaøo xaõ hoäi. Rieâng gia ñình Kitoâgiaùo coøn phaûi laø nôi ñaøo taïo vaø giuùpnhau ñi vaøo keá hoaïch cöùu ñoä cuûaThieân Chuùa. Cuõng nhö ñi vaøo coângtrình xaây döïng nhaân loaïi thaønh moätgia ñình thaùnh, moät gia ñình cuûanhöõng ngöôøi con ñöôïc Thieân Chuùatuyeån choïn. Cuoäc soáng gia ñình seõkhoâng chæ laø moät söï xuoâi chaûy cuûanhöõng boån phaän töï nhieân, maø coøn laømoät noã löïc vöôn leân khoâng ngöøng,duø coù phaûi ngang qua nhöõng maâuthuaãn gay gaét, nhöõng giaèng co coùtheå xeù naùt con tim ngöôøi cha, ngöôøimeï, ngöôøi con.

Theá nhöng chính nhöõng hy sinhaáy seõ laøm cho gia ñình coù ñöôïc neàntaûng vöõng chaéc tröôùc moïi cônphong ba baõo taùp.

MEÏ THIEÂN CHUÙANgaøy 01.01.2019


Hoï lieàn hoái haû ra ñi. Ñeán nôi, hoïgaëp baø Maria, oâng Giuse, cuøng

vôùi Haøi Nhi ñaët naèm trong maùng coû.Thaáy theá, hoï lieàn keå laïi ñieàu ñaõñöôïc noùi vôùi hoï veà Haøi Nhi naøy.Nghe caùc ngöôøi chaên chieân thuaätchuyeän, ai cuõng ngaïc nhieân. Coøn baøMaria thì haèng ghi nhôù moïi kyû nieämaáy, vaø suy ñi nghó laïi trong loøng.

Roài caùc ngöôøi chaên chieân ra veà,vöøa ñi vöøa toân vinh ca tuïng Thieân

Chuùa, vì moïi ñieàu hoï ñaõ ñöôïc maétthaáy tai nghe, ñuùng nhö ñaõ ñöôïc noùivôùi hoï.

Trang 7

LÔØI NGUYEÄN LEÃ THAÙNH GIACHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Chuùa Gieâsu ñaõ lôùn leân trong Thaùnh Gia taïi

Nagiareùt. Vaâng phuïc Thaùnh Giuse vaø Meï Maria vaø ñaày ôn nghóa tröôùc maët Thieân Chuùavaø ngöôøi ta. Giôø ñaây chuùng ta cuøng daâng lôøi nguyeän xin:

1. Hoäi Thaùnh laø gia ñình cua Thieân Chuùa vaø caùc gia ñình laø moät Hoäi Thaùnh thu nhoû.Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta nhaän ra ôn goïi vaø söù vuï cua mình trong gia ñìnhGiaùo Hoäi, ñeå chuùng ta vun ñaép neàn vaên minh tình thöông vaø söï soáng.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Giaùo Hoäi thaät söï laø gia ñình cuûa Thieân Chuùa. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho söï hieäp

thoâng giöõa caùc thaønh phaàn daân Chuùa, caùc tín höõu, tu só, giaùo só, haøng Giaùo phaåm thoângphaàn trong Chuùa Thaùnh Thaàn, laø neùt ñaëc thuø ñöôïc trieån nôû trong Thaân Mình Ñöùc Kitoâ.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Cha meï laø ngöôøi giuùp con caùi hình thaønh nhaân caùch vaø laø caùi noâi ñaàu tieân ñaøo taïo

ñöùc tin cho con caùi. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho caùc baäc laøm cha meï bieát quaûng ñaïi hysinh hôn, ñeå chu toaøn traùch nhieäm cao quyù Thieân Chuùa ñaõ giao.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. “Giaùo xöù laø gia ñình cuûa caùc gia ñình”. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho moái töông

quan giöõa muïc töû vaø giaùo daân trong giaùo xöù chuùng ta ñöôïc thaân tình, toân troïng, bieát hieäplöïc ñeå xaây döïng vaø thaêng tieán giaùo xöù.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, chính Chuùa Gieâsu ñaõ lôùn leân trong moät gia ñình nhaân

loaïi vaø muoán lieân keát chuùng con luoân ôû trong gia ñình Thieân Chuùa. Xin cho chuùng conbieát soáng coù traùch nhieäm, lieân ñôùi, hieäp thoâng moïi ngöôøi trong Chuùa Thaùnh Thaàn.Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con. ª

Khi Haøi Nhi ñöôïc ñuû taùm ngaøy,nghóa laø ñeán luùc phaûi laøm leã caét bì,ngöôøi ta ñaët teân cho Haøi Nhi laøGieâsu; ñoù laø teân maø söù thaàn ñaõ ñaëtcho Ngöôøi tröôùc khi Ngöôøi ñöôïc thuïthai trong loøng meï.

SUY NIEÄM:MEÏ THIEÂN CHUÙA

Töôùc hieäu Ñöùc Maria Meï ThieânChuùa laø moät töôùc hieäu ñaõ coù töø

laâu ñôøi trong Giaùo Hoäi. Ñaây laø moättöôùc hieäu xöùng hôïp ôn moïi töôùchieäu khi noùi veà Ñöùc Trinh Nöõ Ma-ria. Vaøo theá kyû V, Nestoârioâ ñaõ noåileân choáng ñoái töôùc hieäu Meï ThieânChuùa cuûa Ñöùc Maria. TheoNestoârioâ, chæ neân goïi Maria laø Meïcuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ, chöù khoângñöôïc goïi laø Meï Thieân Chuùa. Moätcuoäc xung ñoät lôùn ñaõ xaûy ra trongGiaùo Hoäi xoay quanh vieäc NgoâiHai nhaäp theå. Theá neân, vaøo naêm431, Hoäi Thaùnh ñaõ trieäu taäp Coângñoàng Epheâsoâ döôùi söï chuû toaï cuûathaùnh Cyrilloâ, caùc nghò phuï trongcoâng ñoàng naøy ñaõ tuyeân boá caát chöùcNestoârioâ vaø ñaùnh ñoå laïc thuyeát cuûaoâng ta. Coâng ñoàng Epheâsoâ ñaõ ñònhtín Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa vìthöïc söï Meï ñaõ sinh raCon-Thieân-Chuùa-laøm-ngöôøi.

Baét ñaàu töø coâng ñoàng Epheâsoâtöôùc hieäu Maria Meï Thieân Chuùa ñaõtrôû thaønh töôùc hieäu chính thöùc cuûaÑöùc Trinh Nöõ Maria. Ñaây laø töôùchieäu troåi vöôït treân moïi töôùc hieäumaø Giaùo Hoäi ñaõ ca tuïng vaø toân vinhÑöùc Trinh Nöõ Maria. Thaùnh coângñoàng Vaticanoâ II trong Hieán cheáTín lyù veà Hoäi Thaùnh ñaõ vieát: “Töø

nhöõng thôøi xa xöa, Ñöùc Trinh Nöõ ñaõñöôïc toân kính döôùi töôùc hieäu laø MeïThieân Chuùa, vaø caùc tín höõu ñaõ khaåncaàu cuøng aån naùu döôùi söï che chôûcuûa Ngöôøi trong moïi côn gian nankhoán khoá”. Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XIñaõ vieát khi laäp thaùnh leã kính troïngtheå Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùangaøy 11.10 nhaân dòp kyû nieäm 1500naêm coâng ñoàng Epheâsoâ vaøo naêm1931: “Tín ñieàu Meï Thieân Chuùa laømoät moái nöôùc maàu nhieäm voâ taän, ñaõtuoân ra moïi ñaëc aân cho Ñöùc Meï vaønaâng Ngöôøi leân moät ñòa vò cao sangtuyeät vôøi beân Thieân Chuùa”.

Hoâm nay, Giaùo Hoäi daønh ngaøyñaàu naêm döông lòch ñeå caàu nguyeäncho theá giôùi hoaø bình truøng vaøongaøy kính troïng theå Ñöùc Maria MeïThieân Chuùa nhö lôøi Ñöùc Thaùnh ChaPhaoloâ VI ñaõ vieát trong toâng huaánMarialis Cultus, khi ngöôøi dôøithaùnh leã kính troïng theå Meï Maria laøMeï Thieân Chuùa vaøo ngaøy 01.01moãi naêm nhö sau: “Vì söï truøng hôïptoát ñeïp giöõa ngaøy 01 thaùng Gieângvôùi ngaøy thöù taùm sau leã Giaùng Sinhmaø chuùng toâi ñaõ ñaët ngaøy ñoù laøngaøy theá giôùi hoaø bình, maø theá giôùimoãi ngaøy caøng höôûng öùng theâm, vaøthaønh quaû cuûa hoaø bình ñaõ phaùt sinhtrong loøng nhieàu ngöôøi”.

Laïy Vua Hoaø Bình môùi sinh,nhôø söï can thieäp cuûa Nöõ VöôngHoaø Bình, xin ban cho nhaân loaïi vaømoãi ngöôøi chuùng con söï hoaø bìnhñích thöïc vaø ôn an bình trong moãitaâm hoàn.

HIEÅN LINHNgaøy 06.01.2019

LÔØI CHUÙA: Mt 2,1-12

Khi Chuùa Gieâsu ra ñôøi taïi Beâ-lem, mieàn Giuñeâ, thôøi vua

Heâroâñeâ trò vì, coù maáy nhaø chieâmtinh töø phöông Ñoâng ñeán Gieârusa-lem, vaø hoûi:

“Ñöùc Vua daân Do Thaùi môùi sinh,hieän ôû ñaâu? Chuùng toâi ñaõ thaáy vìsao cuûa Ngöôøi xuaát hieän beânphöông Ñoâng, neân chuùng toâi ñeán

baùi laïy Ngöôøi.” Nghe tin aáy, vuaHeâroâñeâ boái roái, vaø caû thaønh

Trang 9

LÔØI NGUYEÄN LEÃ MEÏ THIEÂN CHUÙACHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, hôïp cuøng vôùi toaøn theå Giaùo hoäi

chuùng ta haõy chuùc tuïng Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa, ñoàng thôøi nhôøMeï maø daâng leân Chuùa nhöõng lôøi nguyeän caàu tha thieát :

1. Laø Meï Thieân Chuùa, moät ngöôøi meï ñaày quyeàn naêng, nhôø lôøichuyeån caàu cuûa Meï, xin Chuùa gìn giöõ theá giôùi ñöôïc bình an haïnh phuùc,khoâng coøn bò aùm aûnh bôûi khuûng boá vaø chieán tranh.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Laø Meï Giaùo Hoäi, moät ngöôøi meï ñaày loøng yeâu thöông trìu meán, nhôø

lôøi chuyeån caàu cuûa Meï, xin Chuùa luoân naâng ñôû, ñeå con thuyeàn Giaùo hoäiluoân ñöôïc an toaøn tröôùc nhöõng phong ba baõo taùp traàn gian.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Laø Meï Vieät Nam, moät ngöôøi meï ñöôïm tình nhaân aùi, nhôø lôøi

chuyeån caàu cuûa Meï, xin Chuùa phuø trôï ñeå queâ höông ñaát nöôùc chuùng tañöôïc luoân phaùt trieån. Chuùng con caàu xin Chuùa.

4. Laø Meï chuùng ta, moät ngöôøi meï giaøu loøng thöông xoùt, nhôø lôøichuyeån caàu cuûa Meï, xin Chuùa ban söùc maïnh cho moãi ngöôøi trong giaùoxöù, ñeå baûn thaân chuùng ta bieát vöôït thaéng nhöõng caùm doã vaø luoân trungthaønh phuïng söï Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa, hoâm nay laø ngaøy ñaàu naêm döông lòch vaø

cuõng laø ngaøy caàu nguyeän cho hoøa bình theá giôùi. Nhôø baøn tay dòu hieàncuûa Meï Maria, chuùng con xin daâng toaøn theå nhaân loaïi cuøng vôùi naêm môùinaøy cho tình thöông vaø quyeàn naêng cuûa Chuùa. Xin Chuùa haõy soi saùng vaøhöôùng daãn ñeå moãi ngöôøi chuùng con ñöôïc höôûng söï bình an ñích thöïc maøChuùa ñaõ höùa ban. Chuùng con caàu xin, nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng con. ª

Gieârusalem cuõng xoân xao. Nhaø vualieàn trieäu taäp taát caû caùc thöôïng teá vaøkinh sö trong daân laïi, roài hoûi chobieát Ñaáng Kitoâ phaûi sinh ra ôû ñaâu.Hoï traû lôøi: “Taïi Beâlem, mieànGiuñeâ, vì trong saùch ngoân söù, coùcheùp raèng: Phaàn ngöôi, hôõi Beâlem,mieàn ñaát Giuña, ngöôi ñaâu phaûi laøthaønh nhoû nhaát cuûa Giuña, vì ngöôilaø nôi vò laõnh tuï chaên daét Israel daânTa seõ ra ñôøi.”

Baáy giôø vua Heâroâñeâ bí maät vôøicaùc nhaø chieâm tinh ñeán, hoûi caën keõveà ngaøy giôø ngoâi sao ñaõ xuaát hieän.Roài vua phaùi caùc vò aáy ñi Beâlem vaødaën raèng: “Xin quyù ngaøi ñi doø hoûitöôøng taän veà Haøi Nhi, vaø khi ñaõ tìmthaáy, xin baùo laïi cho toâi, ñeå toâi cuõngñeán baùi laïy Ngöôøi.” Nghe nhaø vuanoùi theá, hoï ra ñi. Baáy giôø ngoâi saohoï ñaõ thaáy ôû phöông Ñoâng, laïi daãnñöôøng cho hoï ñeán taän nôi Haøi Nhi ôû,môùi döøng laïi. Troâng thaáy ngoâi sao,hoï möøng rôõ voâ cuøng. Hoï vaøo nhaø,thaáy Haøi Nhi vôùi thaân maãu laø baøMaria, lieàn saáp mình thôø laïy Ngöôøi.Roài hoï môû baûo traùp, laáy vaøng, nhuõhöông vaø moäc döôïc maø daâng tieán.Sau ñoù, hoï ñöôïc baùo moäng laø ñöøngtrôû laïi gaëp vua Heâroâñeâ nöõa, neân ñaõñi loái khaùc maø veà xöù mình.

SUY NIEÄM:ÑI THEO AÙNH SAO

Raát nhieàu ngöôøi ñaõ tôùi nhaø thôøtrong ñeâm Giaùng sinh, nhöng thöûhoûi coù maáy ai ñaõ thöïc söï gaëp gôõChuùa nhö ba nhaø ñaïo só phöôngñoâng?

Chuùa Gieâsu khoâng phaûi laø ngöôøikhoù tính, ñeán nhö caùc treû muïc ñoàng,

thuoäc haøng khoá raùch aùo oâm, cuõng coùñöôïc moät choã ñöùng beân maùng coû.Nhöng roõ raøng laø qua ñoaïn TinMöøng chuùng ta thaáy ñöôïc raèng söïkieän Chuùa ra ñôøi ñaõ thöïc söï khuaáyñoäng khaù nhieàu ngöôøi töø vuaHeâroâñeâ, caùc thöôïng teá vaø luaät só,ñeán quaàn chuùng nhaân danh thaønhGieârusalem vaø caû nhöõng nhaø ñaïo sóxa xoâi.

Tuy nhieân nhöõng ngöôøi ñaõ ñeåcho söï kieän Chuùa ra ñôøi khuaáy ñoängtôùi cuøng laïi chæ coù ba nhaø ñaïo só voánbò lieät vaøo haïng nhöõng keû ngoaïi,nhöõng ngöôøi ôû ngoaøi. Heâroâñeâ quaûcoù ñi tìm Chuùa, nhöng laø ñeå thuû tieâuNgaøi chöù khoâng phaûi ñeå gaëp Ngöôøi.Caùc thöôïng teá vaø caùc luaät só thuoäcgiôùi ñeàn thôø, laø nhöõng ngöôøi coù ñaàyñuû caùc ñieàu kieän taïm goïi laø khaùchquan raùt thuaän lôïi ñeå gaëp Chuùa. Hoïlaø nhöõng nhaø thoâng hieåu thaàn hoïcvaø Thaùnh Kinh. Keû khaùc coøn phaûinhôø ñeán hoï ñeå bieát ñöôïc Ngöôøi sinhra ôû ñaâu. Nhöng theo Tin Möøng thìxem ra hoï khoâng rôøi ñeàn thôø noåi.Trong khi ñoù Chuùa laïi sinh ra nôimaùng coû Beâlem. Laøm sao hoï coù theågaëp ñöôïc Ngöôøi? Coøn nhöõng ngöôøidaân khaùc cuûa kinh thaønhGieârusalem thì laïi hoaûng hoát, thayvì vui möøng tröôùc caùi tin Ñaáng mìnhmong ñôïi ñaõ sinh ra.

Vaø cuoái cuøng chæ coøn laïi ba nhaøñaïo só ñaõ ñeán ñöôïc beân maùng coûcuøng vôùi nhöõng treû muïc ñoàng. Caùcnhaø ñaïo só tôùi ñöôïc vôùi Chuùa laø vìcaùc oâng ñaõ nhaän ra daáu laï, hay caùimôùi trong luùc caùc oâng laøm coângvieäc thöôøng ngaøy cuûa mình. Caùcoâng ñaõ tìm hieåu yù nghóa cuûa caùi môùi

vaø chaân thaønh theo doõi, cho duø phaûithöïc hieän moät cuoäc haønh trình ngaøndaëm vôùi bao nhieâu laø vaát vaû.

Ai goõ thì seõ môû cho, ai tìm thì seõgaëp. Ñeán nhaø thôø maø thoâi chöa ñuû,chuùng ta coøn phaûi coù caû moät cuoächaønh trình tìm kieám Chuùa. Ngaøimôøi goïi baèng nhöõng daáu chæ cuûathôøi ñaïi. Phaûi tænh thöùc ñeå nhaän ranhöõng daáu chæ aáy, hay ñuùng hôn, ñeåbieát ñöôïc giöõa muoân vaøn söï kieäncuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy, giöõamuoân vaøn vì sao laáp laùnh treân baàutrôøi, söï kieän naøo coù giaù trò cuûa moät

aùnh sao laï, daãn chuùng ta ñeán vôùi ôncöùu roãi.

Chuùa ñeán cho taát caû moïi ngöôøi,theá nhöng Tin Möøng cho chuùng tathaáy khoâng phaûi taát caû moïi ngöôøiñeàu ñaõ ñöôïc gaëp Ngöôøi.

Trang 11

LÔØI NGUYEÄN LEÃ HIEÅN LINHCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Chuùa hieån linh laø caùch theá Chuùa baøy toû cho nhaân

loaïi bieát vaø nhaän ra Ngaøi, chuùng ta haõy cuøng vôùi caùc hieàn só ñeán thôø laïy Chuùa, Ñaáng ñaõsinh ra vì chuùng ta. Vaø giôø ñaây chuùng ta cuøng daâng lôøi nguyeän xin.

1. Laïy Ñaáng Emmanuel, Thieân Chuùa ôû cuøng chuùng ta. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xinkhôi daäy loøng moä meán cho chuùng ta, ñeå chuùng ta bieát vöôït qua nhöõng daëm tröôøng traàngian naøy vôùi bao haáp daãn cuûa noù ñeå ñeán vôùi Chuùa vaø thôø laïy Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. AÙnh sao daãn ñöôøng ñaõ ñöa caùc hieàn só ñeán Beâlem thôø laïy Con Chuùa laøm ngöôøi.

Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin ñöøng ñeå nhöõng meâ laàm cuûa traàn gian höôùng daãn chuùng ta.Nhöng xin cho chuùng ta döïa vaøo Lôøi Chuùa vaø giaùo huaán Giaùo Hoäi höôùng daãn ñeå vui böôùcñeán thôø laïy Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Caùc hieàn só laën loäi töø xa ñeán thôø laïy Chuùa, nhieàu khi nhaø chuùng ta gaàn beân caïnh

nhaø thôø maø chuùng ta cuõng laøm bieáng ñeán vôùi Chuùa. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin ta chuùngcon haèng say meâ yeâu Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. Coøn nhieàu ngöôøi ñang laïc böôùc ôû aùnh ñeøn môø vaø nieàm vui traàn gian caàm böôùc.

Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin in cho giaùo xöù chuùng ta bieát ñeán aùnh saùng thaät laø nhaän raThieân Chuùa laø Ñaáng cöùu chuoäc vaø choïn Ngaøi laø nieàm vui cuoäc soáng.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa hieån linh ñeå chuùng con ñöôïc thaáy nhìn vaø nhaän

bieát Chuùa, nhöng chuùng con ñaõ meâ laàm laïc loái giöõa aùnh saùng theá gian. Xin aùnh saùng dòueâm cuûaChuùa höôùng daãn chuùng con.Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con.

CHUÙA CHÒU PHEÙP RÖÛANgaøy 13.01.2019

LÔØI CHUÙA: Lc 3,15-16; 21-22

Hoài ñoù, daân ñang troâng ngoùng,vaø trong thaâm taâm, ai naáy ñeàu

töï hoûi: bieát ñaâu oâng Gioan laïi chaúnglaø Ñaáng Meâsia! OÂng Gioan traû lôøimoïi ngöôøi raèng: “Toâi, toâi laøm pheùpröûa cho anh em trong nöôùc, nhöngcoù Ñaáng maïnh theá hôn toâi ñangñeán, toâi khoâng ñaùng côûi quai deùpcho Ngöôøi. Ngöôøi seõ laøm pheùp röûacho anh em trong Thaùnh Thaàn vaølöûa”.

Khi toaøn daân ñaõ chòu pheùp röûa,Chuùa Gieâsu cuõng chòu pheùp röûa, vaøñang khi Ngöôøi caàu nguyeän, thì trôøimôû ra, vaø Thaùnh Thaàn ngöï xuoángtreân Ngöôøi döôùi hình daùng chim boàcaâu. Laïi coù tieáng töø trôøi phaùn raèng:“Con laø Con cuûa Cha; ngaøy hoâmnay, Cha ñaõ sinh ra Con”.

SUY NIEÄM:CHUÙA CHÒU PHEÙP RÖÛAÑoaïn Tin Möøng vöøa nghe cho

chuùng ta thaáy Chuùa Gieâsu xuaáthieän nhö laø vò cöùu tinh cuûa thôøi ñaïimôùi. Gioan luùc naøy ñang laøm pheùpröûa thoáng hoái. Daân chuùng ñaõ töøngthaéc maéc veà oâng vaø töï hoûi: OÂng coùtheå laø vò cöùu tinh cuûa daân toäc, laøÑaáng Messia töøng ñöôïc mong ñôïihay khoâng? Nhöng chính Gion ñaõtraû lôøi thaéc maéc cuûa daân chuùng baèngcaùch giôùi thieäu Chuùa Gieâsu trongchính söù vuï cuûa Ngöôøi. Ñang khioâng chæ laø ngöôøi laøm pheùp röûa trongnöôùc, thì Chuùa Gieâsu laïi laø ngöôøilaøm pheùp röûa trong Chuùa Thaùnh

Thaàn vaø trong löûa. Lôøi giôùi thieäucuûa Gioan cho chuùng ta thaáy laø thôøiñaïi cuõ, thôøi chuaån bò, thôøi tìm ñöôøngñaõ chaám döùt vaø thôøi môùi, thôøi chínhyeáu ñang ñeán.

ÔÛ ñaây Chuùa Gieâsu ñaõ khoâng chæñöôïc giôùi thieäu bôûi Gioan maø coønbôûi chính Thieân Chuùa Cha qua söïkieän sieâu phaøm: Trôøi môû ra, ChuùaThaùnh Thaàn ngöï xuoáng vaø tieángphaùn töø trôøi. Ngöôøi ta quan nieämraèng sau khi con ngöôøi phaïm toäi thìtrôøi vaø ñaát nhö ñoùng kín laïi vôùinhau. Thieân Chuùa Chuùa khoâng coønñi laïi gaàn guõi vôùi daân cuûa Ngaøi nhöngaøy xöa nöõa. Nay vôùi Chuùa Gieâsu,thì trôøi khoâng coøn kheùp kín, nhöngñaõ ñöôïc môû ra nhö moät ñieàu kieändoïn ñöôøng cho Thaùnh Thaàn ngöïxuoáng. Hình aûnh gôïi leân cho chuùngta loøng mô öôùc cuûa daân Chuùa vaøothôøi cöùu chuoäc, thôøi Thieân Chuùa seõxeù trôøi maø xuoáng.

Trong boái caûnh naøy trôøi môû ra,töùc laø giôø khai maïc thôøi ñaõ ñöôïcloan baùo xöa kia, baây giôø ñaõ ñeán,moät giao öôùc môùi baét ñaàu döôùiquyeàn löïc cuûa Thaùnh Thaàn. Trôøikhoâng coøn ñoùng kín nöõa. Thôøi cuûanhöõng kyø coâng cho daân Chuùa laïi

xuaát hieän, môû ra do yù muoán cuûaThieân Chuùa, maø bí aån sieâu vieät cuûaNgaøi ñeå thieát laäp quan heä Cha-convôùi daân cuûa Ngaøi, ñieàu daân Chuùamong ñôïi nay ñaõ ñeán vôùi ChuùaGieâsu.

Thaùnh Luca ñaõ yù nhò ñaët ChuùaGieâsu ôû giöõa daân cuûa Ngöôøi, ñeåNgöôøi ôû ñaâu thì coù daân cuûa Ngöôøi ôûñoù. Chuùa Gieâsu voâ toäi nhöng laïi ôûgiöõa nhöõng keû xöng thuù toäi loãimình. Hình aûnh Chuùa Gieâsu laø toâi tôùGiaveâ, Ñaáng gaùnh toäi traàn gian thaätlaø roõ neùt ôû ñaây.

Sau cuøng vôùi söï kieän Chuùa

Thaùnh Thaàn hieän xuoáng vaø tieángnoùi xuaát phaùt töø trôøi: Naøy laø Con Tayeâu daáu. Taát caû ñaõ noùi leân moät söïtaán phong, coâng nhaän Ngöôøi laø ConThieân Chuùa, cuõng nhö laø Ñaáng cöùutheá muoân daân mong ñôïi, vaø roài töøñoù, khôûi ñaàu cho söï nghieäp vaø coângtrình cuûa Ngöôøi.

Laø Kitoâ höõu, cuøng vôùi bí tích Röûatoäi vaø bí tích Theâm Söùc, chuùng ta ñaõthöïc söï daán thaân ñeå xaây döïng moätthôøi ñaïi môùi, moät traät töï môùi, ñeåkhuoân maët Giaùo Hoäi luoân töôi treû vaøcoâng cuoäc cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Kitoâñöôïc luoân tieáp dieãn hay khoâng?

Trang 13

LÔØI NGUYEÄN LEÃ CHUÙA CHÒU PHEÙP RÖÛACHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, khi Chuùa Gieâsu chòu pheùp röûa ôû soâng Gioñan, vaø coù

tieáng Chuùa Cha phaùn: “Con laø Con yeâu daáu cuûa Cha; Cha haøi loøng veà Con”. Chuùng tacaûm taï Chuùa vaø daâng lôøi caàu nguyeän:

1. “Con laø Con cuûa Cha, Cha haøi loøng veà Con”. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùngta cuõng laø con Chuùa, luoân bieát tìm leõ soáng vaø caùch soáng ñeïp loøng Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Coù nhieàu ngöôøi ñaõ ñöôïc laõnh nhaän bí tích Röûa toäi, nhöng trong cuoäc soáng ñaõ

queân laõng Chuùa. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho hoï soáng laïi ôn laøm con Chuùa.Chuùng con caàu xin

3. Coù nhieàu taân toøng hoïc hieåu giaùo lyù cho qua vaø chính ngöôøi daïy cuõng muoán laømcho xong chuyeän. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta coù traùch nhieäm giaûng daïy thaáuñaùo caùc lyù leõ cuûa ñaïo cho hoï vaø quan taâm ñeán ñaøo taïo taâm linh sau röûa toäi cho hoï, ñeå ñôøisoáng hoï luoân thi haønh theo yù Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn laø söùc maïnh vaø laø söï dòu hieàn, chæ

baûo vaø naâng ñôõ ñôøi soáng moãi ngöôøi trong giaùo xöù vaø laøm cho chuùng con soáng toát ôn goïiKitoâ höõu.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa ñaõ thaùnh hieán doøng soâng Gioñan vaø ban cho

chuùng con moät pheùp röûa ñaëc bieät qua caùi cheát vaø Phuïc Sinh cuûa Chuùa. Xin cho ôn troïngñaïi naøy giuùp chuùng con soáng xöùng ñaùng laø con Chuùa. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ,Chuùa chuùng con. ª

CHUÙA NHAÄT 2-CNgaøy 20.01.2019

LÔØI CHUÙA: Ga 2,1-11

Ngaøy thöù ba, coù tieäc cöôùi taïiCana mieàn Galileâ. Trong tieäc

cöôùi coù thaân maãu Chuùa Gieâsu.Chuùa Gieâsu vaø caùc moân ñeä cuõngñöôïc môøi tham döï. Khi thaáy thieáuröôïu, thaân maãu Chuùa Gieâsu noùi vôùiNgöôøi: “Hoï heát röôïu roài.” ChuùaGieâsu: “Thöa baø, chuyeän ñoù can gìñeán baø vaø toâi? Giôø cuûa toâi chöañeán.” Thaân maãu Ngöôøi noùi vôùi gianhaân: “Ngöôøi baûo gì, caùc anh cöùvieäc laøm theo.”

ÔÛ ñoù coù ñaët saùu chum ñaù duøngvaøo vieäc thanh taåy theo thoùi tuïcngöôøi Do Thaùi, moãi chum chöùañöôïc khoaûng taùm möôi hoaëc moättraêm hai möôi lít nöôùc. Chuùa Gieâsubaûo hoï: “Caùc anh ñoå ñaày nöôùc vaøochum ñi!” Vaø hoï ñoå ñaày tôùi mieäng.Roài Ngöôøi noùi vôùi hoï: “Baây giôø caùcanh muùc vaø ñem cho oâng quaûntieäc.” Hoï lieàn ñem cho oâng. Khingöôøi quaûn tieäc neám thöû nöôùc ñaõhoaù thaønh röôïu (maø khoâng bieátröôïu töø ñaâu ra, coøn gia nhaân ñaõ muùcnöôùc thì bieát), oâng môùi goïi taân langlaïi vaø noùi: “Ai ai cuõng theát röôïu

ngon tröôùc, vaø khi khaùch ñaõ ngaøngaø môùi ñaõi röôïu xoaøng hôn. Coønanh, anh laïi giöõ röôïu ngon maõi choñeán baây giôø.” Chuùa Gieâsu ñaõ laømdaáu laï ñaàu tieân naøy taïi Cana mieànGalileâ vaø baøy toû vinh quang cuûaNgöôøi. Caùc moân ñeä ñaõ tin vaøoNgöôøi.SUY NIEÄM:

PHEÙP LAÏÑoaïn Tin Möøng vöøa nghe khoâng

noùi roõ laø tieäc cöôùi cuûa ai, nhöng chaécchaén laø cuûa moät ngöôøi trong hoï haøngthaân thieát vôùi Chuùa, vì ngöôøi ta thaáycoù söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu, MeïMaria vaø caùc moân ñeä.

Theo tuïc leä cuûa ngöôøi Do Thaùi,thì ñaùm cöôùi thöôøng keùo daøi tôùi 7ngaøy. Dó nhieân khaùch ñöôïc môøikhoâng baét buoäc phaûi ôû laïi döï tieäcsuoát 7 ngaøy. nhöng soá ngöôøi ôû laïicho tôùi hoài keát thuùc coù leõ khoâng ít,neân xaûy ra naïn thieáu röôïu. Thieáuröôïu nöûa chöøng trong moät tieäc cöôùiquaû laø moät tai hoaï. Danh döï cuûa ñoâitaân hoân coù theå bò thöông toån. Nhötheá, chuùng ta coù theå töôûng töôïng ranoãi lo aâu vaø caûnh chaïy ñoân chaïyñaùo cuûa nhaø ñaùm. Ñöùc Maria, meïcuûa Chuùa Gieâsu, vôùi söï nhaïy caûmvaø tinh teá cuûa moät ngöôøi phuï nöõ,haún ñaõ nhaän ra ñöôïc nhöõng söï luïcñuïc dieãn ra ôû haäu tröôøng cuûa tieäccöôùi vaø hieåu ñöôïc noãi khoán quaãncuûa nhaø ñaùm. Duø sao thì Meï Mariañaõ laø ngöôøi ñaàu tieân leân tieáng veàtình traïng naøy: hoï khoâng coøn röôïunöõa.

Moät nhaän ñònh voâ tö veà tình hìnhhay coøn haøm chöùa moät lôøi caàu xin?Coù theå ñaây chæ laø moät lôøi toû baøy, baùo

ñoäng vôùi Chuùa Gieâsu veà noãi quaãnbaùch cuûa nhaø ñaùm, khoâng nhaátthieát Meï Maria phaûi xin moät pheùplaï. Ñieàu quan troïng hôn ôû ñaây laøMeï Maria ñaõ ñaët Chuùa Gieâsu tröôùctình traïng quaãn baùch cuûa conngöôøi. Nhöng ngöôøi ñoïc khoâng theåkhoâng söûng soát tröôùc caâu traû lôøicuûa Chuùa Gieâsu: Naøy baø, ñoái vôùitoâi vaø baø, naøo coù vieäc gì. Moät caâutraû lôøi xem ra coù veû cöùng coûi vaø xavaéng.Caùc nhaø chuù giaûi caét nghóaraèng trong moät soá tröôøng hôïp, caâunoùi naøy khaù thoâng thöôøng trongcaùc giôùi Do Thaùi, vaø trong ngoânngöõ Hy Laïp, thì coù nghóa laø: vieäc gìñeán baø. Caâu traû lôøi cua Chuùa Gieâsunguï yù cho thaáy hai ngöôøi, Ngöôøi vaømeï Ngöôøi khoâng ôû treân cuøng moätbình dieän. Haønh ñoäng cuûa Ngöôøiseõ vöôït leân treân raát xa ñieàu MeïMaria coù theå nghó ñeán. Tieáng baøduøng ôû ñaây ñeå chæ Meï Maria khoângheà coù nghóa baát kính, maø chæ laø moätkieåu xöng hoâ theo taäp tuïc cuûa cuûa

ngöôøi Hy Laïp.Nhö theá giöõa Chuùa Gieâsu vaø Meï

Maria coù moät söï khaùc bieät trongtaàm nhìn. Ñoái vôùi Chuùa Gieâsu pheùplaï naøy baøy toû vinh quang cuûa Ngöôøiñöôïc thöïc hieän laø theo yù ñònh cuûaCha Ngöôøi. Sau cuøng pheùp laï ñaõxaûy ra, côn khoán quaãn cuûa nhaø ñaùmñöôïc giaûi quyeát moät caùch dö daätquaù loøng mong muoán, saùu chumnöôùc laõ, moãi chum chöùa hai hoaëc bathuøng, bieán thaønh moät loaïi röôïungon. Nöôùc laõ bieán thaønh röôïungon. Theá nhöng neáu löu yù chuùng taseõ thaáy, pheùp laï ñaõ khoâng dieãn rachæ baèng moät lôøi phaùn, nhöng ñaõkhôûi söï töø vieäc nhaän ra söï khoánquaãn cuûa ngöôøi khaùc, töø coâng laokhoù nhoïc cuûa caùc gia nhaân gaùnhñaày maáy chum nöôùc.

Töø ñoù chuùng ta ñi tôùi keát luaän, duølaø trong pheùp laï, thì söï tham giacoäng taùc cuûa con ngöôøi cuõng vaãn laøñieàu caàn thieát.

Trang 15

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 2-CCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Chuùa Gieâsu toû mình ra taïi tieäc cöôùi Cana vaø Ngöôøi

ñaõ laøm pheùp laï ñaàu tieân hoaù nöôùc thaønh röôïu ngon, qua ñoù ta thaáy neáu thieáu vaéngChuùa, nieàm vui khoâng troïn veïn. Giôø ñaây chuùng ta cuøng daâng lôøi nguyeän xin:

1. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta nhaän ra raèng cuoäc soáng cuûa chuùng ta neáuthieáu vaéng Chuùa, thì nieàm vui cuûa chuùng con khoâng troïn veïn ñöôïc, vaäy chuùng ta phaûi coágaéng laøm sao ñeå cuoäc soáng cuûa chuùng con luoân luoân coù Chuùa hieän dieän.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. “Ngaøi baûo gì, caùc anh cöù vieäc laøm theo”. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta

luoân ñeán caäy nhôø vaø nhôù lôøi Meï Maria chæ baûo ñeå soáng ñeïp loøng Chuùa.Chuùng con caàu xin Chuùa.

3. “Töông lai cuûa nhaân loaïi ñi ngang qua con ñöôøng gia ñình”. Chuùng ta caàu xin chochuùng ta luoân tænh taùo tröôùc nhöõng vaán naïn cuûa cuoäc soáng, vì chính qua gia ñình maøThieân Chuùa ñem söï soáng vaøo theá giôùi, vaø söï soáng ñöôïc döôõng nuoâi trong gia ñình.

Chuùng con caàu xin Chuùa.


LÔØI CHUÙA: Lc 1,1-4; 4,14-21

Thöa ngaøi Theâoâphiloâ ñaùng kính,coù nhieàu ngöôøi ñaõ ra coâng soaïn

baûn töôøng thuaät nhöõng söï vieäc ñaõñöôïc thöïc hieän giöõa chuùng ta. Hoïvieát theo nhöõng ñieàu maø caùc ngöôøiñaõ ñöôïc chöùng kieán ngay töø ñaàu vaøñaõ phuïc vuï lôøi Chuùa truyeàn laïi chochuùng ta. Toâi cuõng vaäy, sau khi ñaõcaån thaän tra cöùu ñaàu ñuoâi moïi söï,thì thieát töôûng cuõng neân tuaàn töï vieátra ñeå kính taëng ngaøi, mong ngaøi seõnhaän thöùc ñöôïc raèng giaùo huaán ngaøiñaõ hoïc hoûi thaät laø vöõng chaéc.

Khi aáy, ñöôïc quyeàn naêng ThaànKhí thuùc ñaåy, Chuùa Gieâsu trôû veàmieàn Galileâ, vaø tieáng taêm Ngöôøiñoàn ra khaép vuøng laân caän. Ngöôøigiaûng daïy trong caùc hoäi ñöôøng, vaøñöôïc moïi ngöôøi toân vinh. Roài ChuùaGieâsu ñeán Nadareùt, laø nôi Ngöôøisinh tröôûng. Ngöôøi vaøo hoäi ñöôøngnhö Ngöôøi vaãn quen laøm trongngaøy sabaùt, vaø ñöùng leân ñoïc SaùchThaùnh. Hoï trao cho Ngöôøi cuoánsaùch ngoân söù Isaia. Ngöôøi môû ra,gaëp ñoaïn cheùp raèng: Thaàn KhíChuùa ngöï treân toâi, vì Chuùa ñaõ xöùc

daàu taán phong toâi, ñeå toâi loan baùoTin Möøng cho keû ngheøo heøn. Ngöôøiñaõ sai toâi ñi coâng boá cho keû bò giamcaàm bieát hoï ñöôïc tha, cho ngöôøi muøbieát hoï ñöôïc saùng maét, traû laïi töï docho ngöôøi bò aùp böùc, coâng boá moätnaêm hoàng aân cuûa Chuùa.

Chuùa Gieâsu cuoän saùch laïi, traûcho ngöôøi giuùp vieäc hoäi ñöôøng, roàingoài xuoáng. Ai naáy trong hoäi ñöôøngñeàu chaêm chuù nhìn Ngöôøi. Ngöôøibaét ñaàu noùi vôùi hoï: “Hoâm nay ñaõöùng nghieäm lôøi Kinh Thaùnh quyù vòvöøa nghe.”

SUY NIEÄM:GHEN TÎ

Coù hai ñeä töû sau nhieàu naêmluyeän taäp, ñöôïc sö phuï cho xuoángnuùi ñeå cöùu nhaân ñoä theá. Sau nhieàu

4. Keû thuø vaãn haèng choáng laïi moïi söï thuoäc veà Thieân Chuùa vaø bieát raèng gia ñình caànthieát cho cuoäc loan baùo Tin Möøng,neân coá tình phaù huyû vaø aùp ñaët vaên hoaù söï cheát. Chuùngta caàu xin cho caùc gia ñình trong giaùo xöù môøi Chuùa ôû laïi trong gia ñình mình vaø caäy nhôøMeï Maria höôùng daãn.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa ñaõ yeâu thöông gia ñình nhaân loaïi vaø ra tay naâng

ñôõ chôû che. Xin cho chuùng con luoân tin töôûng, phoù thaùc, caäy troâng ôû Chuùa, vaø laøm chogia ñình mình thaønh nôi ca tuïng Chuùa khoâng ngöøng. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ,Chuùa chuùng con. ª

thaùng ñi khaép nôi giuùp ñôõ daân laønh,hoï trôû veà nuùi ñeå töôøng trình laïi chosö phuï nhöõng vieäc hoï ñaõ thöïc hieän.Sau khi baùo caùo, sö phuï thaáy ñeä töûA laøm thaät khaù, nhöng ñeä töû B coønkhaù hôn. Söï phuï caûm thaáy raát haøiloøng, lieàn noùi: Hai con laøm raát toát.Ta seõ ban thöôûng cho hai con. Tuynhieân ñeä töû B laäp nhieàu coâng traïnghôn, ñeå ñöôïc coâng baèng, ta cho ñeä töûA xin tröôùc. Neáu ñeä töû A xin moät thìta seõ cho ñeä töû B hai. Suy nghó giaâylaùt, ñeä töû A, trong loøng raát baát maõn,beøn noùi: Xin sö phuï cho con choätmoät con maét.

Trong caâu chuyeän treân, chuùng tanhaän thaáy thaùi ñoä vaø haønh ñoängghen tî cuûa ñeä töû A ñoái vôùi ñeä töû Bcuõng laø thaùi ñoä vaø haønh ñoäng ghentî, thuø hieàm cuûa thính giaû ñoái vôùiChuùa Gieâsu trong baøi Phuùc AÂmhoâm nay. Hoï khoâng baèng loøng ñoáivôùi söï thaønh coâng cuûa Chuùa Gieâsu.Ñaây laø con oâng Giuse thôï moäc,ngheøo naøn. Taïi sao oâng ta noùi haynhö theá. Ñoái vôùi nhaø laõnh ñaïo toângiaùo thì hoï caûm thaáy bò ñe doaï khiChuùa Gieâsu giaûng daïy hay. ChuùaGieâsu ñöôïc ñöa leân cao, coøn hoï bòleùp veá. Chieán thuaät ghen tî cuûa hoïraát laø ñôn giaûn: Tìm caùch haï ChuùaGieâsu xuoáng ñeå hoï ñöôïc ñöa leâncao. Thaùi ñoä ghen tî, hieàm thuø cuûahoï ñaõ daãn ñeán haønh ñoäng ñaû phaù.Hoï ñöa Ngöôøi leân trieàn nuùi, ñeå xoâNgöôøi xuoáng vöïc thaúm.

Ruùt töø baøi hoïc Phuùc AÂm vaø nhìnvaøo cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi chuùngta noùi rieâng vaø xaõ hoäi noùi chung,chuùng ta phaûi chaân nhaän raèng loøngghen tî cuûa con ngöôøi len loûi khaép

nôi trong cuoäc soáng töø trong giañình cho ñeán ngoaøi xaõ hoäi.

Trong gia ñình anh chò em ghentî nhau khi caûm thaáy raèng mìnhkhoâng ñöôïc thöông yeâu hôn anh chòem khaùc trong gia ñình. Nôi nhaøtröôøng hoïc sinh naøy ghen tî hoïcsinh khaùc trong khía caïnh hoïc haønh.Nôi xöôûng thô nhaân coâng naøy caûmthaáy khoâng baèng loøng vôùi nhaâncoâng khaùc trong vaán ñeà tieàn löông.

Quaû thaät, soáng trong xaõ hoäi ngaøyhoâm nay, chuùng ta thöôøng deã ñemchính mình so saùnh vôùi ngöôøi khaùc.Chuùng ta so saùnh quaàn aùo, xe coä,nhaø cöûa, coâng danh, söï nghieäp. Sosaùnh ñeå ruùt ra ñieàu hay ñieàu dôû laømcho cuoäc soáng chính mình vaø ngöôøikhaùc khaù hôn laø raát toát. Tuy nhieânso saùnh ñeå roài mang ñeán thaùi ñoäghen tî, hieàm thuø, ñaû phaù, ñeø beïp,gieøm pha ngöôøi khaùc vì ngöôøi khaùcthaønh coâng hôn mình laø ñieàu khoângtoát. Con ngöôøi ghen tî seõ khoâng tìmthaáy chính mình vaø khoâng coù haïnhphuùc vì hoï luoân ao öôùc vaøi tìm kieámnôi ngöôøi khaùc ñieàu maø khoâng phaûilaø cuûa hoï.

Öôùc gì moãi ngöôøi nhìn vaøo chínhmình ñeå laøm sao chuùng ta thay ñoåicon ngöôøi cuõ ñaày ghen tî, hieàm thuøñeå maëc laáy con ngöôøi môùi ñaày yeâuthöông, baùc aùi cuûa Chuùa.

Trang 17



Hoâm aáy, taïi hoäi ñöôøng Nadareùt,sau khi ñoïc saùch ngoân söù Isaia,

Chuùa Gieâsu baét ñaàu noùi vôùi hoï:“Hoâm nay ñaõ öùng nghieäm lôøi

Kinh Thaùnh quyù vò vöøa nghe.” Moïingöôøi ñeàu taùn thaønh vaø thaùn phuïcnhöõng lôøi hay yù ñeïp thoát ra töø mieängNgöôøi. Hoï baûo nhau: “OÂng naøykhoâng phaûi laø con oâng Giuse ñoùsao?” Ngöôøi noùi vôùi hoï: “Haún laø caùcoâng muoán noùi vôùi toâi caâu tuïc ngöõ:

Thaày lang ôi, haõy chöõa laáy mình!Taát caû nhöõng gì chuùng toâi nghe noùioâng ñaõ laøm taïi Caphaùcnaum, oângcuõng haõy laøm taïi ñaây, taïi queâ oângxem naøo!” Ngöôøi noùi tieáp: “Toâi baûo

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 3-CCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Chuùa Gieâsu ñaõ thi haønh söù vuï giaûng daïy cuûa mình

khi vaøo caùc hoäi ñöôøng ñoïc Saùch Thaùnh. Giôø ñaây chuùng ta cuõng ñaõ laéng nghe lôøi Chuùa vaøcuøng daâng lôøi nguyeän xin:

1. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta nhôù laïi ngaøy chuùng ta laõnh nhaän bí tíchRöûa toäi, chuùng ta ñöôïc tham döï vaøo söù vuï ngoân söù, tö teá, vöông ñeá. Chuùng ta hieäp lôøi caàuxin ñöøng ñeå chuùng ta queân caùc söù vuï cuûa mình, nhaát laø söù vuï ngoân söù laø loan baùo TinMöøng cho nhöõng ai chöa bieát Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho caùc muïc töû khi thi haønh söù vuï Coâng boá Lôøi Chuùa vaø

giaûng giaûi Lôøi Chuùa, bieát chuaån bò chu ñaùo baèng caàu nguyeän vaø xin Chuùa soi saùng.Chuùng con caàu xin Chuùa.

4. Chuùng ta cuõng hieäp lôøi caàu xin caùch rieâng cho caùc nhaø truyeàn giaùo luoân ñöôïc ônChuùa Thaùnh Thaàn, haêng say loan baùo Tin Möøng cho muoân daân.

Chuùng con caàu xin Chuùa.5. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho taát caû caùc gia ñình trong giaùo xöù bieát nhaän ra vai troø

cuûa mình trong Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo Hoäi, vì gia ñình vöøa laø chi theå vöøa, laø ñoái töôïng cuûa coângcuoäc loan baùo Tin Möøng treân khaép cuøng theá giôùi.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa ñaõ ñöôïc Thaùnh Thaàn taán phong vaø ñöôïc sai ñi

ñeå loan baùo Tin Möøng. Xin ñöøng ñeå ruoäng luùa Giaùo Hoäi bao la ñang chín vaøng thieáu thôïgaët laønh ngheà, nhöng ban ôn giuùp söùc ñeå chuùng con leân ñöôøng loan baùo Tin Möøng.Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Kitoâ, Chuùa chuùng con. ª

thaät caùc oâng: khoâng moät ngoân söùnaøo ñöôïc chaáp nhaän taïi queâ höôngmình. ”Thaät vaäy, toâi noùi cho caùcoâng hay: vaøo thôøi oâng EÂlia, khi trôøihaïn haùn suoát ba naêm saùu thaùng, caûnöôùc phaûi ñoùi keùm döõ doäi, thieáu gìbaø goaù ôû trong nöôùc Ísrael; theá maøoâng khoâng ñöôïc sai ñeán giuùp moätbaø naøo caû, nhöng chæ ñöôïc sai ñeángiuùp baø goaù thaønh Xareùpta mieànXiñoân. Cuõng vaäy, vaøo thôøi ngoân söùEÂlisa, thieáu gì ngöôøi phong huûi ôûtrong nöôùc Ísrael, nhöng khoângngöôøi naøo ñöôïc saïch, maø chæ co oângNaaman, ngöôøi xöù Xyri thoâi."

Nghe vaäy, moïi ngöôøi trong hoäiñöôøng ñaày phaãn noä. Hoï ñöùng daäy,loâi Ngöôøi ra khoûi thaønh -thaønh naøyñöôïc xaây treân nuùi. Hoï keùo Ngöôøileân taän ñænh nuùi, ñeå xoâ Ngöôøi xuoángvöïc. Nhöng Ngöôøi baêng qua giöõahoï maø ñi.SUY NIEÄM:

TIEÂN TRIGieâreâmia laø moät vò tieân tri soáng

vaøo thôøi daân Do Thaùi bò baêng hoaïitöø beân trong, vaø bò keû thuø ñe doaï töøbeân ngoaøi. Tình hình aáy ñaõ laøm chooâng heát söùc ñau xoùt. Coù leõ vì theáChuùa ñaõ keâu goïi oâng laøm tieân tricho ñoàng baøo cuûa oâng. Tuy nhieân,laàn naøo ñöôïc Chuùa keâu goïi, thì oângcuõng ñaùp laïi baèng moät thaùi ñoä mieãncöôõng vì oâng bieát raèng laøm tieân trinôi queâ höông mình laø ñieàu raát khoùkhaên. Nhöng roài oâng cuõng phaûi leântieáng vaø thaúng thaén noùi vôùi daânchuùng con ñöôøng duy nhaát hoï phaûiñi laø canh taân ñôøi soáng, quay trôû veàvôùi Chuùa. Nghe oâng rao giaûng daânchuùng beøn noåi giaän: OÂng aáy laø ai maø

daùm pheâ phaùn chuùng ta.Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ caûm

nghieäm ñöôïc nhöõng khoù khaên vaø beõbaøng khi laõnh nhaän söù maïng laømtieân tri ngay trong xöù sôû mình. ÑoaïnTin Möøng cho thaáy, daân laøngNadareùt ñaõ töùc toái vaø laåm baåm: Anhta laø ai maø daùm töï nhaän mình laøÑaáng Thieân Sai. Anh ta haù chaúngphaûi laø con oâng Giuse thôï moäc ñoùsao? Söï caêm töùc leân tôùi cao ñieåmkhi hoï ñònh xoâ Ngaøi xuoáng vöïcthaúm.

Haún chuùng ta coøn nhôù lôøi oâng giaøSimeâon nôi cöûa ñeàn thôø: Treû naøy seõlaø daáu chæ cho ngöôøi ta choáng ñoái.

Neáu daân laøng Nadareùt ñaõ ñoøiNgaøi phaûi ñöa ra baèng côù chínhmình Ngaøi laø tieân tri theá naøo, thì caùcnhaø laõnh ñaïo toân giaùo Do Thaùi cuõngñoøi buoäc Ngaøi phaûi chöùng minhgiaùo lyù cuûa Ngaøi laø chaân thaät. Neáudaân laøng Nadareùt ñaõ toá caùo Ngaøi laøkeû loäng ngoân phaïm thöôïng theá naøo,thì boïn bieät phaùi cuõng ñaõ thaúngthöøng keát aùn Ngaøi laø khí cuï cuûa maquyû. Neáu daân laøng Nadareùt ñaõ tìmcaùch gieát Chuùa theá naøo, thì daânthaønh Gieârusalem cuõng ñaõ keâu la:Ñoùng ñinh noù vaøo thaäp giaù.

Soá phaän cuûa Chuùa Gieâsu cuõng laøsoá phaän cuûa chuùng ta, nhöng moânñeä cuûa Ngaøi: Neáu hoï ñaõ baét bôùThaày thì hoï cuõng seõ baét bôù caùc con.Baát cöù ai soáng ñuùng ñòa vò ngöôøiKitoâ höõu cuõng seõ nhaän ra söï thaät aáy.

Tuy nhieân khoâng vì theá maøchuùng ta ñoùn gioù trôû côø, thaáy khoùkhaên laø xoaù boû ñöùc tin, khöôùc töø loáisoáng laønh maïnh vaø löông thieän. Bôûivì Chuùa ñaõ töøng noùi vôùi chuùng ta:

Trang 19

Caùc con laø muoái öôùp cho ñôøi khoûiöôn thoái. Caùc con laø taám men laømcho khoái boät laø xaõ hoäi ñang baênghoaïi pheà phöông dieän ñaïo ñöùc,ñöôïc daäy leân söï thaùnh thieän. Caùccon laø aùnh saùng chieáu soi vaøo theágian taêm toái. AÙnh saùng cuûa caùc conphaûi toaû ra tröôùc maët moïi ngöôøi, ñeå

hoï nhìn thaáy nhöõng vieäc thieän caùccon laøm, maø ngôïi khen Cha caùc conôû treân trôøi.

Ñeå keát thuùc, toâi xin ghi laïi nôiñaây lôøi thaùnh Phaoloâ vieát: NgöôøiKitoâ höõu chuùng ta ñöôïc Chuùa keâugoïi ñeå toaû saùng nhö nhöõng vì saogiöõa loøng theá giôùi toái taêm naøy.

ñeán gaàn beân. Ngöôøi môû mieäng daïyhoï raèng: “Phuùc thay ai coù taâm hoànngheøo khoù, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï.Phuùc thay ai hieàn laønh, vì hoï seõñöôïc Ñaát Höùa laøm gia nghieäp. Phuùcthay ai saàu khoå, vì hoï seõ ñöôïc ThieânChuùa uûi an. Phuùc thay ai khaùt khao

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 4-CCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng ta laø Thieân Chuùa, nhöng

nhöõng ngöôøi ñoàng höông cuûa Chuùa ñaõ khoâng nhaän ra, maø coøn xuùc phaïm ñeán Ngöôøi.Tuy nhieân ñieàu laøm Chuùa Gieâsu buoàn hôn ñoù laø söï thieáu loøng tin cuûa hoï. Giôø ñaây chuùngta cuøng daâng lôøi nguyeän xin:

1. Chuùng ta thöôøng xeùt ñoaùn tha nhaân qua daùng veû beân ngoaøi vaø raát chuû quan.Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta ñöôïc theâm loøng yeâu meán vaø ñöøng xeùt ñoaùn ai,nhöng thaân thieän vaø toân troïng moïi ngöôøi.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Nhieàu ngöôøi cheát vì mieäng ñôøi, vì nhöõng lôøi dò nghò aùc yù. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin

cho chuùng ta laø con cuûa Chuùa, luoân bieát soáng trong söï thaät vaø toân troïng söï thaät.Chuùng con caàu xin Chuùa.

3. Theá giôùi ngaøy nay ñaày nhöõng söï gian doái, ñieâu ngoa vaø haäu quaû laø ngöôøi ta quennoùi doái vaølaøm söï gian traù. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho chuùng ta bieát nhìn leân Chuùa laøsöï thaät, ñaõ khoâng sôï söï gian doái maø chieán thaéng baèng tình thöông yeâu.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho coäng ñoaøn chuùng ta bieát toân troïng moïi ngöôøi vaø caùc

giaù trò cuoäc soáng, ñöøng ñeå cho chuùng ta sa ngaõ vaøo nhöõng loái suy nghó thieáu baùc aùi.Chuùng con caàu xin Chuùa.

KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa ñaõ khoâng ñöôïc nhöõng ngöôøi ñoàng höông tinyeâu, maø traùi laïi ho ïcoøn xuùc phaïm ñeán Chuùa. Ñoàng thôøi, Chuùa cuõng ñaõ khoâng ngaàn ngaïinoùi cho hoï bieát nhöõng sai laàm cuûa hoï. Xin ñöøng ñeå chuùng con ñi vaøo loái moøn naøy. Chuùngcon caàu xin, nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùng con. ª

TEÁT NGUYEÂN ÑAÙNNgaøy 05.02.2019

LÔØI CHUÙA: Mt 5,1-10Thaáy ñaùm ñoâng, Chuùa Gieâsu leân

nuùi. Ngöôøi ngoài xuoáng, caùc moân ñeä

neân ngöôøi coâng chính, vì hoï seõ ñöôïcThieân Chuùa cho thoaû loøng. Phuùcthay ai xoùt thöông ngöôøi, vì hoï seõñöôïc Thieân Chuùa xoùt thöông. Phuùcthay ai coù taâm hoàn trong saïch, vì hoïseõ ñöôïc nhìn thaáy Thieân Chuùa.Phuùc thay ai xaây döïng hoaø bình, vìhoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa.Phuùc thay ai bò baùch haïi vì soángcoâng chính, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï.

SUY NIEÄM:HAÏNH PHUÙC

Moät naêm cuõ ñaõ qua ñi vaø moätnaêm môùi ñaõ trôû veà, ñöùng giöõa caùigiao ñieåm aáy, chuùng ta thöôøng laømgì? Toâi xin thöa, chuùng ta thöôønggôûi ñeán cho nhau nhöõng lôøi möøngchuùc. Theá nhöng, nhieàu ngöôøi ñaõkhoâng nghó gì ñeán nhöõng lôøi möøngchuùc aáy. Hoï laøm chæ vì thoùi quen, ôûñaàu moâi choùt löôõi, maø khoâng coù laáymoät chuùt taâm tình.

Vôùi chuùng ta thì khaùc, trong ñeâmgiao thöøa cuõng nhö trong nhöõngngaøy teát, khi möøng chuùc cho nhau,chuùng ta haõy nghó ñeán nhöõng söï toátñeïp chuùng ta mô öôùc vaø xin Chuùagiuùp ñôõ ñeå nhöõng ñieàu möøng chuùcseõ trôû thaønh söï thaät. Vaäy chuùng tathöôøng caàu chuùc cho nhau nhöõnggì? Toâi xin thöa: moät naêm môùi haïnhphuùc. Nhöng theá naøo laø haïnh phuùc?

Moät em beù löôïm ñöôïc tôø giaáy 5ñoàng, em noùi vôùi beø baïn: Thaät haïnhphuùc vì tôù coù ñöôïc 5 ñoàng. Traùi laïimoät ngöôøi lôùn truùng soá ñoäc ñaéc, thìngöôøi ta baûo: OÂng ta thaät haïnh phuùcvì coù trong tay soá baïc tyû ñoàng. Taïisao laïi nhö theá? Vì ñoái vôùi nhieàungöôøi haïnh phuùc heä taïi söï giaøu

sang, laém tieàn nhieàu cuûa. Nhöngñaây chæ laø moät thöù haïnh phuùc phuø dunhö moät caâu danh ngoân ñaõ baûo:Haïnh phuùc cuûa ngöôøi giaøu cuõng deãdaøng vôõ ñi nhö moät chieác ly thuyûtinh. Chieán tranh, beänh taät ñaõ laømcho nhieàu ngöôøi bò tieâu tan cônghieäp khieán hoï trôû thaønh ngheøotuùng. Ñieàu ñoù chöùng toû tieàn baïckhoâng ñöôïc baûo ñaûm an toaøn, vaøkhoâng laøm cho chuùng ta ñöôïc thöïcsöï haïnh phuùc.

Coù ngöôøi laïi cho raèng haïnh phuùcheä taïi moät söùc khoeû doài daøo. Theánhöng coù nhöõng ngöôøi thaân xaùc thìkhoeû maïnh maø taâm hoàn laïi khoå ñau.Coù moät baø giaø quanh naêm ñau yeáutheá maø baø laïi noùi: Maëc duø oám ñauvaø meät moûi, nhöng toâi luoân caûmthaáy haïnh phuùc. Vì theá söùc khoeûcuõng chöa phaûi laø yeáu toá chính yeáutaïo neân moät haïnh phuùc thöïc söï.

Coù nhöõng ngöôøi mô öôùc gaët haùiñöôïc nhöõng thaønh coâng toát ñeïp, coùmoät ñòa vò, coù moät dang tieáng ngoaøixaõ hoäi, chaúng haïn trôû neân taøi töû, trôûneân ca só, roài töø ñoù seõ coù ñuû moïi thöùtieän nghi caàn thieát, nhö nhaø laàu, xehôi, tuû laïnh. Theá nhöng ñoù coù phaûi laøcaùi ñem laïi haïnh phuùc hay khoâng?

Trang 21

Caùch ñaây ít laâu, coù moät cuoánphim ñöôïc trình chieáu vaø ñaõ laømcho nhieàu ngöôøi xuùc ñoäng, cuoánphim mang töïa ñeà “Homme d’Aran- Ngöôøi töø Aran”. Nhaân vaät chính laøchaøng trai ngheøo tuùng boãng trôûthaønh moät taøi töû thöôïng thaëng, ñöôïcmoïi ngöôøi yeâu meán. Chaøng ñöôïc xaõhoäi tröôûng giaû môøi ñi tham döïnhöõng böõa tieäc linh ñình. Nhöng roàimoät ngaøy kia chaøng bieán maát maøkhoâng ñeå laïi moät daáu veát. Maõi saungöôøi ta môùi tìm thaáy chaøng, ñangngoài beân veä ñöôøng, quaàn aùo raùchröôùi, mieäng huyùt saùo vaø tay neùmnhöõng vieân soûi traéng. Chaøng ñaõ traûlôøi cho nhöõng ngöôøi hoûi chaøng: Toâikhoâng theå naøo chòu ñöïng noåi neápsoáng sa ñoaï aáy, giôø thì toâi caûm thaáythaät thoaûi maùi, thaät haïnh phuùc!

Vaäy ñaâu môùi laø chieác chìa khoaùmôû cho chuùng ta khung cöûa haïnhphuùc? Haïnh phuùc khoâng ñeán töø beân

ngoaøi, nhöng phaùt sinh töø beân trong,ñaët neàn taûng treân söï bình an cuûa taâmhoàn.

Haõy nhìn vaøo maùng coû Belem.ÔÛ ñoù coù Meï Maria, Thaùnh Giuse vaøcaùc muïc ñoàng. CAÙc Ngaøi laø nhöõngngöôøi haïnh phuùc maëc duø khoâng coùtieàn baïc, khoâng coù nhaø cöûa. Ngheøotuùng vaø cô cöïc. Taïi sao caùc Ngaøi laïihaïnh phuùc, toâi xin thöa vì ChuùaGieâsu ôû vôùi caùc Ngaøi, ôû ñaâu coùChuùa thì ôû ñoù coù haïnh phuùc, ai yeâumeán Chuùa thì ngöôøi ñoù ñöôïc haïnhphuùc. Muoán ñöôïc haïnh phuùc, chuùngta cuõng phaûi coù Chuùa ôû trong taâmhoàn. Muoán coù Chuùa ôû trong taâmhoàn, thì phaûi loaïi tröø toäi loãi, ñeå xöùngñaùng laø nôi cho Chuùa ngöï trò. Nieàmhaïnh phuùc cuûa moät taâm hoàn trongsaïch vaø thaùnh thieän, coù Chuùa ôûcuøng, ñoù cuõng laø ñieàu toâi chaânthaønh caàu chuùc cho moãi ngöôøi trongnaêm môùi naøy.

LÔØI NGUYEÄN TEÁT NGUYEÂN ÑAÙNCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, ngaøy ñaàu Xuaân, chuùng ta daâng leân Thieân Chuùa

nhöõng lôøi caûm taï, vì nhöõng ôn laønh Ngaøi ñaõ ban traøn ñaày cho chuùng ta. Giôø ñaây chuùng tacuøng daâng lôøi nguyeän xin:

1. Laïy Thieân Chuùa, laïi moät muøa Xuaân laïi trôû veà treân queâ höông ñaát Vieät, chuùng tadaâng leân Chuùa taám loøng mang nhieàu yeáu ñuoái, nhöng ñang thöïc söï saùm hoái. Chuùng tahieäp lôøi caàu xin Chuùa ban cho chuùng ta moät Naêm Môùi bình an vaø haïnh phuùc, ñöøng ñeåchuùng ta voâ ôn boäi nghóa vôùi Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Chuùa öôùc ao cho chuùng con “taát caû laø moät Muøa Xuaân”. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin

ban Giaùo Hoäi ñöôïc hieäp nhaát, ñeå chuùng ta cuøng ñöôïc höôûng muøa xuaân vónh cöûu.Chuùng con caàu xin Chuùa.

3. Nhöõng lôøi caàu chuùc trao cho nhau trong dòp ñaàu xuaân naêm môùi. Chuùng ta hieäp lôøicaàu xin Chuùa laø Chuùa teå vuõ truï ñöøng ñeå nhöõng lôøi chuùc aáy trôû thaønh boâi baùc, nhöng giuùpchuùng ta nhaän bieát Chuùa vaø yeâu thöông anh em.




Moät hoâm, Chuùa Gieâsu ñangñöùng ôû bôø hoà Ghenneâxareùt,

daân chuùng chen laán nhau ñeán gaànNgöôøi ñeå nghe lôøi Thieân Chuùa.Ngöôøi thaáy hai chieác thuyeàn ñaäudoïc bôø hoà, coøn nhöõng ngöôøi ñaùnh caùthì ñaõ ra khoûi thuyeàn vaø ñang giaëtlöôùi. Chuùa Gieâsu xuoáng moät chieácthuyeàn, thuyeàn ñoù cuûa oâng Simoân,vaø Ngöôøi xin oâng cheøo thuyeàn ra xabôø moät chuùt. Roài Ngöôøi ngoài xuoáng,vaø töø treân thuyeàn Ngöôøi giaûng daïyñaùm ñoâng.

Giaûng xong, Ngöôøi baûo oângSimoân: “Cheøo ra choã nöôùc saâu maøthaû löôùi baét caù.” OÂng Simoân ñaùp:“Thöa Thaày, chuùng toâi ñaõ vaát vaûsuoát ñeâm maø khoâng baét ñöôïc gì caû.Nhöng vaâng lôøi Thaày, toâi seõ thaûlöôùi.” Hoï ñaõ laøm nhö vaäy, vaø baétñöôïc raát nhieàu caù, ñeán noãi haàu nhöraùch caû löôùi. Hoï laøm hieäu cho caùcbaïn chaøi treân chieác thuyeàn kia ñeángiuùp. Nhöõng ngöôøi naøy tôùi, vaø hoï ñaõñoå leân ñöôïc hai thuyeàn ñaày caù, ñeángaàn chìm. Thaáy vaäy, oâng SimoânPheâroâ saáp maët döôùi chaân ChuùaGieâsu vaø noùi: “Laïy Chuùa, xin traùnh

xa con, vì con laø keû toäi loãi!” Quaûvaäy, thaáy meû caù vöøa baét ñöôïc, oângSimoân vaø taát caû nhöõng ngöôøi coù maëtôû ñoù vôùi oâng ñeàu kinh ngaïc. Caû haingöôøi con oâng Deâbeâñeâ, laø Giacoâbeâvaø Gi-an, baïn chaøi vôùi oâng Simoân,cuõng kinh ngaïc nhö vaäy. Baáy giôøChuùa Gieâsu baûo oâng Simoân: “Ñöøngsôï, töø nay anh seõ laø ngöôøi thu phuïcngöôøi ta.” Theá laø hoï ñöa thuyeàn vaøobôø, roài boû heát moïi söï maø theoNgöôøi.

SUY NIEÄM:BAÁT LÖÏC

Ñang ñi beân naøy soâng, tình côønhìn thaáy moät ngöôøi baïn thaân laâunaêm khoâng gaëp, ñang ñöùng ôû beânkia soâng, baáy giôø chuùng ta seõ laømgì? Toâi xin thöa raèng chuùng ta laømmoïi vieäc coù theå, naøo goïi to, naøo vaãy

Trang 23

4. Caây coái naåy loäc, coû hoa khoe saéc noùi leân söï sung maõn cuûa muøa Xuaân. Chuùng tahieäp lôøi caàu xin Chuùa laø chuû muøa Xuaân ban cho coäng ñoaøn chuùng ta moät ñöùc tin vöõngvaøng, moät loøng troâng caäy kieân trì, loøng yeâu meán thieát tha.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ ban cho chuùng con töù thôøi baùt tieát vaø moätmuøa Xuaân

laïi veà. Xin Chuùa ñöøng nhôù laïi nhöõng loãi laàm cuûa chuùng con, nhöng luoân thi aân giaùngphuùc cho chuùng con trong Naêm Môùi naøy. Chuùng con caàu xin, nhôø Ñöùc Kitoâ Chuùa chuùngcon. ª

tay, naøo kieám moät caùi xuoàng ñeå quasoâng. Theá nhöng coù moät ñieàu chuùngta laïi khoâng laøm ñoù laø nhaûy xuoángsoâng ñeå bôi qua bôø beân kia, vì laømnhö theá chuùng ta seõ bò cho laø ñieânkhuøng.

Tuy nhieân, ñieàu ñieân khuøng naøychính thaùnh Pheâroâ ñaõ laøm. PhuùcAÂm keå laïi, khi nhìn thaáy ChuùaGieâsu ñi treân maët nöôùc, thaùnhPheâroâ cuõng ñaõ nhaûy xuoáng nöôùcmaø tieán laïi vôùi Chuùa Gieâsu. Coù leõluùc baáy giôø thaùnh Pheâroâ cuõng ñaõthaàm nghó: Ñieàu Thaày ñaõ laøm thì taïisao toâi laïi khoâng laøm ñöôïc. Nhöngroài oâng baét ñaàu nghi ngôø vaø bò chìmdaàn xuoáng maët nöôùc. Baáy giôø oângbeøn van xin Chuùa giuùp ñôõ. Chínhtrong caùi boái caûnh naøy maø chuùng tanhaän thaáy Pheâroâ caàn phaûi söûa chöõacaùi thoùi töï cao töï ñaïi, quaù yû vaøo söùcrieâng cuûa mình. OÂng caàn phaûi yùthöùc ñöôïc nhöõng giôùi haïn cuûa mình,cuõng nhö nhöõng khaû naêng nhoû beù vaønhöõng baát löïc cuûa mình ñeå nhôø ñoùmaø khieâm nhöôøng hôn.

Qua ñoaïn Tin Möøng hoâm nay,Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ duøng chieánthuaät ñoù ñeå raên daïy Pheâroâ. Sau moätñeâm vaát vaû chaúng baét ñöôïc moät concaù naøo, theá maø giöõa ban ngaøy banmaët Chuùa Gieâsu laïi truyeàn cho oângphaûi thaû löôùi, vaø roài sau ñoù moät meûcaù laï luøng ñaõ xaûy ra. Sau meû caù laïluøng aáy Pheâroâ ñaõ thuù nhaän söï baátlöïc cuûa mình: Laïy Chuùa, xin haõy xacon vì con laø keû toäi loãi.

Vôùi moãi ngöôøi chuùng ta cuõngvaäy, Chuùa chôø mong chuùng ta thuùnhaän söï baát löïc, söï haïn heïp cuûamình, ñeå roài tin töôûng vaø phoù thaùc

cho Ngaøi, cuõng nhö ñeå Ngaøi seõ ratay cöùu giuùp. Vaø ñoù chính laø caùi neàntaûng ñeå xaây döïng ñöùc tin.

Theá nhöng con ngöôøi thôøi nay,ñaõ haønh ñoäng moät caùch khaùc haún.Vôùi nhöõng thaønh coâng cuûa khoahoïc, vôùi nhöõng böôùc tieán nhaûy voïtcuûa kyõ thuaät, ngöôøi ta muoán leânngoâi baù chuû vaø khoâng coøn leä thuoäcvaøo Thieân Chuùa nöõa. Ngöôøi takhoâng coøn muoán caàu nguyeän vìtöôûng raèng seõ khoâng bao giôø coøncaàn ñeán moät söï trôï giuùp töø trôøi cao.

Theá nhöng neáu suy nghó chochín chaén, chuùng ta nhaän thaáy raèng:Khoa hoïc caøng tieán boä thì laõnh vöïccuûa noù caøng môû roäng, töôûng chöøngnhö voâ taän. Hôn nöõa duø kyõ thuaät coùtaân kyø thì nhöõng sô hôû vaø truïc traëcvaãn coù theå xaûy ra. Chæ sô hôû moätchuùt laø seõ tieâu ma caû moät coâng trìnhnghieân cöùu, nhö tröôøng hôïp ñaõ xaûyra cho phi thuyeàn “Schalenger” cuûaMyõ, ñaõ thieâu soáng caû moät phi haønhñoaøn goàm 6 ngöôøi.

Ñöùng tröôùc khoâng gian voâ taän,ñöùng tröôùc thieân nhieân huøng vó,ñöùng tröôùc nhöõng söï truïc traëc cuûakyõ thuaät, chuùng ta môùi nghieäm raraèng: Taøi naêng con ngöôøi thaät nhoûnhoi vaø coù nhieàu laõnh vöïc döôøngnhö con ngöôøi cuõng phaûi boù taychöa khaùm phaù ra noåi. Ñeå roài trongcoá gaéng, chuùng ta vaãn phaûi khieâmnhöôøng, nhôø ñoù maø chuùng ta seõnhaän ñöôïc nhöõng söï trôï giuùp cuûaThieân Chuùa.


LÔØI CHUÙA: Lc 6,17.20-26Ñöùc Gieâ-su ñi xuoáng cuøng vôùi

caùc oâng, Ngöôøi döøng laïi ôû moät choãñaát baèng. Taïi ñoù, ñoâng ñaûo moân ñeäcuûa Ngöôøi, vaø ñoaøn luõ daân chuùng töøkhaép mieàn Giu-ñeâ, Gieârusalemcuõng nhö töø mieàn duyeân haûi Tia vaøXi-ñoân. Ñöùc Gieâ-su ngöôùc maét leânnhìn caùc moân ñeä vaø noùi:

“Phuùc cho anh em laø nhöõng keûngheøo khoù, vì Nöôùc Thieân Chuùa laøcuûa anh em. ”Phuùc cho anh em laønhöõng keû baây giôø ñang phaûi ñoùi, vìThieân Chuùa seõ cho anh em ñöôïc noloøng. “Phuùc cho anh em laø nhöõng keûbaây giôø ñang phaûi khoùc, vì anh emseõ ñöôïc vui cöôøi. ”Phuùc cho anh emkhi vì Con Ngöôøi maø bò ngöôøi ta oaùngheùt, khai tröø, sæ vaû vaø bò xoaù teânnhö ñoà xaáu xa. Ngaøy ñoù, anh emhaõy vui möøng nhaûy muùa, vì naøy ñaây

Trang 25

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 5-CCHUÛ LEÃ: Anh chò em thaân meán, Chuùa baûo Simon “Cheøo ra choã nöôùc saâu maø thaû

löôùi baét caù”, duø ñaõ vaát vaû thaâu ñeâm, Simon vaãn vaâng theo. Ôn goïi laø lôøi môøi ñi vaøo cuoäcphieâu löu, daùm daán thaân laøm theo Lôøi Chuùa. Giôø ñaây chuùng ta cuøng daâng lôøi nguyeänxin:

1. Chuùng hieäp lôøi caàu xin cho caùc linh muïc, tu só laø nhöõng ngöôøi ñaõ böôùc theo lôøimôøi goïi cuûa Chuùa, luoân bieát laéng nghe vaø thöïc hieän lôøi Chuùa daïy, ñeå phuïng söï Chuùa,Giaùo Hoäi vaø heát moïi ngöôøi.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Caùc moân ñeä ñaàu tieân ñaõ töø boû moïi söï maø ñi theo Chuùa. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin

cho chuùng ta trong cuoäc soáng cuõng bieát töø boû nhöõng tieän nghi, nhöõng an toaøn, ñeå ñi tìmChuùa vaø neáu cuoäc soáng coù thieáu thoán vaãn caûm thaáy vui möøng vì ñöôïc Chuùa cuøng ñi.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Coù raát nhieàu tu só ñang daán thaân phuïc vuï ngöôøi ngheøo, ngöôøi beänh taät, ngöôøi bò

boû rôi, ngöôøi ñau khoå. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho hoï luoân ñöôïc tinh thaàn laéng ngheLôøi Chuùa “Vaâng lôøi Thaày con thaû löôùi” vaø ñöôïc söï hoã trôï cuûa coäng ñoàng veà vaät chaát vaøtinh thaàn.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. Cuoäc soáng ngaøy nay ngöôøi ta caûm thaáy phaûi ñaày ñuû tieän nghi. Ngöôøi ta raát ngaïi

phaûi maïo hieåm vaø thieáu thoán. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho coäng ñoaøn chuùng ta cuõngbieát chia seû cho anh chò em ôû nhöõng vuøng saâu, vuøng xa coøn thieáu thoán, ñöôïc moät chuùt gìveà tieän ích trong cuoäc soáng.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâsu, Chuùa môøi goïi chuùng con daán böôùc

theo Chuùa vaø thöïc haønh Lôøi Chuùa. Xin ñöøng ñeå chuùng con xao nhaõng vaøsôï seät, nhöng luoân maïnh daïn tieán böôùc, duø coù nhöõng khoù khaên, traéc trôûñangchôø chuùngcon.Chuùngconcaàuxin,nhôøÑöùcKitoâChuùa chuùngcon.ª

phaàn thöôûng daønh cho anh em ôûtreân trôøi thaät lôùn lao. Bôûi leõ caùcngoân söù cuõng ñaõ töøng bò cha oâng hoïñoái xöû nhö theá. “Nhöng khoán chocaùc ngöôi laø nhöõng keû giaøu coù, vìcaùc ngöôi ñaõ ñöôïc phaàn an uûi cuûamình roài. ”Khoán cho caùc ngöôi, hôõinhöõng keû baây giôø ñang ñöôïc no neâ,vì caùc ngöôi seõ phaûi ñoùi."Khoán chocaùc ngöôi, hôõi nhöõng keû baây giôøñang ñöôïc vui cöôøi, vì caùc ngöôi seõphaûi saàu khoå khoùc than. “Khoán chocaùc ngöôi khi ñöôïc moïi ngöôøi catuïng, vì caùc ngoân söù giaû cuõng ñaõtöøng ñöôïc cha oâng hoï ñoái xöû nhötheá.

SUY NIEÄM:PHUÙC THAÄT

VAØ KHOÁN THAYTöø ñaàu thaùng 2.2019, ngöôøi Vieät

khaép nôi ñang raïo röïc nieàm vui ñoùnchaøo Xuaân Kyû Hôïi 2019. Ñi ñaâuñeán ñaâu ngöôøi ta cuõng mong ñöôïccaàu taøi ñaéc loäc. Keû ngheøo chæ mongsao naêm môùi ñeán, ñöôïc aám no haïnhphuùc, côm aên ba böõa, thu chi haøngngaøy duøng ñuû. Ngöôøi giaøu laïi oâmmoäng cao xa hôn, mô coù theâm tieànröøng baïc bieån, cuûa caûi ñaày dö. Hoïnhö “Keû daïi ñi tìm haïnh phuùc ôû nôixa, ngöôøi khoân vun troàng haïnh phuùcngay döôùi chaân mình” (JamesOppenheim).

Thieân Chuùa, Ñaáng caên nguyeânmoïi söï, ñaõ ban cho Adam Eva moätvöôøn ñòa ñaøng sung tuùc, hoï ñöôïc taänhöôûng moïi hoa thôm traùi ngoït trongñoù, ngoaïi tröø caây bieát laønh bieát döõ.Ngaøi cuõng ban taëng cho Abram moätdaân toäc vó ñaïi, moät doøng doõi tröôøng

toàn, moät cô ngôi roäng lôùn. Ngaøi coønaân thöôûng cho oâng Gioùp moät gianghieäp keách xuø: coù con ñaøn chaùuñoáng, coù gia nhaân toâi tôù trung thaønh,gia suùc ñuû loaïi ñaày noâng traïi. Noùichung, Chuùa luoân môû roäng baøn tayban phaùt cuûa Ngaøi vaø thi aân chomuoân ngöôøi ñöôïc no neâ.

Khoán thay, con ngöôøi cöù ñöôïcvoi, ñoøi tieân. Moät thoân nöõ tuyeät ñeïpbò ngöôøi choàng ñaïi gia phaûn boäi,ñaønh ñi tìm haïnh phuùc khaùc vôùingöôøi tình xöa. Moät ngöôøi thu löôïmve chai haøng ngaøy nôi phoá chôï, baátngôø khi cheát ngöôøi ta khaùm phaù taøisaûn ngöôøi aáy coù caû baïc trieäu. Khoângai baèng loøng vôùi caùi mình ñang coù,neân taâm trí hoï suoát ngaøy maõi ñammeâ theâm trong tieàn taøi, danh voïngvaø laïc thuù. Tieân tri Gieâreâmia buoànbaõ heát söùc khi thaáy con ngöôøi chæbieát caäy döïa vaøo söùc rieâng ñeå thoûamaõn cho mình, queân maát nieàm tinvaøo Thieân Chuùa, Ñaáng quan phoøngtoát ñeïp moïi söï. Hoï maõi ñi tìm sungsöôùng traàn gian, xem cuûa caûi aênuoáng vui chôi laø cuøng ñích cuoäc ñôøi.

Ñaâu coù ai nghó raèng: haïnh phuùctheá traàn nay coøn mai maát, luùc ñöôïc

luùc thua, khi ñaày ñuû khi traéng tay.Vôùi Chuùa Gieâ-su, keû bieát duøngphöông theá ñôøi naøy ñeå möu ñaïthaïnh phuùc ñôøi sau, môùi laø ngöôøikhoân ngoan thaät. Hoï dö daû ñaày ñuûtrong tay nhöng coù loøng thöông xoùttha nhaân, bieát ñem caùi mình ñang sôûhöõu mang chia sôùt cho anh chò embaát haïnh. Nhö theá, haïnh phuùc hoïgiöõ beân mình, khi aáy chæ laø haït. Vaøhaïnh phuùc hoï mang ra san seû chongöôøi khaùc, luùc ñoù noù thöïc söï troåhoa. Xin Chuùa giuùp chuùng ta coù ñuûkhoân ngoan ñeå nhaän thöùc cho ñuùng:

ñaâu laø haïnh phuùc thaät, ñaâu laø vinhquang giaû taïo, haàu khoûi bò nguyeànruõa vôùi lôøi Chuùa chuùc döõ: “Khoáncho caùc ngöôi, hôõi nhöõng keû baây giôøñang vui cöôøi, vì caùc ngöôi seõ phaûisaàu khoå khoùc than”.

Trang 27

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 6-CCHUÛ LEÃ: Anh Chò Em thaân meán, Haïnh phuùc ñích thaät ñeán töø Thieân Chuùa, Ñaáng laø

nguoàn chaân thieän myõ. Theá neân, ñöôïc ôû trong Chuùa laø nieàm vui tuyeät ñænh cuoäc ñôøingöôøi ki-toâ höõu. Chuùng ta cuøng daâng leân Chuùa nhöõng yù nguyeän sau:

1. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin Chuùa cho caùc vò chuû chaên trong Hoäi Thaùnh bieát löu taâmñeán nhöõng ngöôøi baát haïnh ngheøo khoå, luoân ñoàng haønh vaø naâng ñôõ hoï trong cuoäc soáng,giuùp hoï nhaän ra moät Thieân Chuùa haèng yeâu thöông heát thaûy moïi ngöôøi

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Chuùng ta cuøng caàu xin Chuùa cho caùc quoác gia taân tieán bieát roäng loøng chia seû vôùi

nhöõng nöôùc ngheøo ñoùi: saün saøng xoùa boû moïi nôï naàn kinh teá quoác daân, trôï giuùp caùc nhucaàu thieáu thoán cuûa hoï, xaây döïng coâng trình coâng ích, giuùp thaêng tieán sinh hoaït conngöôøi.

Chuùng con caàu xin Chuùa3. Trong nhöõng ngaøy ñaàu Xuaân naøy, chuùng ta caàu xin Chuùa cho caùc cö daân ngheøo

tuùng nhaän ñöôïc loøng haûo taâm naâng ñôõ cuûa nhieàu aân nhaân, giuùp hoï vui ñoùn moät caùi Teátan bình, chan hoøa tình yeâu meán vôùi moïi ngöôøi chung quanh.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4. Chuùa laø Muøa Xuaân vónh cöûu. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin cho giaùo xöù chuùng ta trong

naêm môùi naøy, luoân soáng ñaïo soát saéng, maõi kieân trì, tin töôûng vaø caäy troâng vaøo Chuùa moãingaøy, haàu xöùng ñaùng ñöôïc Chuùa chaêm soùc vaø chôû che.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa laø Cha haèng höõu! Chuùa quan taâm vaø haäu thuaãn chuùng con

ñeâm ngaøy. Xin nhaäm lôøi chuùng con caàu nguyeän maø ban ôn thieâng trôï löïc, giuùp chuùngcon coá gaéng ñaït tôùi haïnh phuùc vieân maõn laø queâ Trôøi vónh cöûu, nôi chuùng con haèngmong öôùc. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Ki-toâ, Chuùa chuùng con. ª



Khi aáy, Chuùa Gieâsu noùi cuøng caùcmoân ñeä:

“Thaày noùi vôùi anh em laø nhöõngngöôøi ñang nghe Thaày ñaây: haõyyeâu keû thuø vaø laøm ôn cho keû gheùtanh em, haõy chuùc laønh cho keûnguyeàn ruûa anh em vaø caàu nguyeäncho keû vu khoáng anh em. Ai vaû anhmaù beân naøy, thì haõy giô caû maù beânkia nöõa. Ai ñoaït aùo ngoaøi cuûa anh,thì cuõng ñöøng caûn noù laáy aùo trong.Ai xin, thì haõy cho, ai laáy caùi gì cuûaanh, thì ñöøng ñoøi laïi. Anh em muoánngöôøi ta laøm gì cho mình, thì cuõnghaõy laøm cho ngöôøi ta nhö vaäy. Neáuanh em yeâu thöông keû yeâu thöôngmình, thì coù gì laø aân vôùi nghóa?Ngay caû ngöôøi toäi loãi cuõng yeâuthöông keû yeâu thöông hoï. Vaø neáuanh em laøm ôn cho keû laøm ôn chomình, thì coøn gì laø aân vôùi nghóa?Ngay caû ngöôøi toäi loãi cuõng laøm nhötheá. Neáu anh em cho vay maø hyvoïng ñoøi laïi ñöôïc, thì coøn gì laø aânvôùi nghóa? Caû ngöôøi toäi loãi cuõng chokeû toäi loãi vay möôïn ñeå ñöôïc traû laïisoøng phaúng. Traùi laïi, anh em haõyyeâu keû thuø, haõy laøm ôn vaø cho vaymaø chaúng heà hy voïng ñöôïc ñeàn traû.Nhö vaäy, phaàn thöôûng daønh choanh em seõ lôùn lao, vaø anh em seõ laøcon Ñaáng Toái Cao, vì Ngöôøi vaãnnhaân haäu vôùi caû phöôøng voâ aân vaøquaân ñoäc aùc. ”Anh em haõy coù loøngnhaân töø, nhö Cha anh em laø Ñaángnhaân töø. Anh em ñöøng xeùt ñoaùn, thìanh em seõ khoâng bò Thieân Chuùa xeùtñoaùn. Anh em ñöøng leân aùn, thì seõ

khoâng bò Thieân Chuùa leân aùn. Anhem haõy tha thöù, thì seõ ñöôïc ThieânChuùa thöù tha. Anh em haõy cho, thìseõ ñöôïc Thieân Chuùa cho laïi. Ngöôøiseõ ñong cho anh em ñaáu ñuû löôïngñaõ daèn, ñaõ laéc vaø ñaày traøn, maø ñoåvaøo vaït aùo anh em. Vì anh em ñongbaèng ñaáu naøo, thì Thieân Chuùa seõñong laïi cho anh em baèng ñaáu aáy."

SUY NIEÄM:SOÁNG ÑÖÙC AÙI

Ngaøy 13/5/1981, caû theá giôùi ñeàusöûng soát ngaïc nhieân khi nghe tinÑGH Gioan Phaolo II, vò laõnh ñaïoCoâng Giaùo Roma bò aùm saùt. Caùc tínhöõu khaép nôi öu tö caàu nguyeän. Côquan an ninh Italy voäi baét tay chaëtcheõ ñieàu tra teân khuûng boá ñaõ bò toùmngay taïi choã. Hai tuaàn sau ñoù, khiñaõ hoài phuïc söùc khoûe, Ñöùc GioanPhaolo II vaøo traïi tuø thaêm teân saùtnhaân. Hai beân noùi chuyeän töï nhieântrong nieàm thoâng caûm. Caàm tay anhAli Agca, keû aùm saùt, ñaët trong baøntay mình, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi lôøitha thöù cho anh.

Tha thöù cho keû aùm haïi mình: coùthaät chaêng? Caàu nguyeän vaø chuùcphuùc cho ngöôøi vu khoáng, chöûi ruõa

mình: coù laøm ñöôïc khoâng? ChínhÑöùc Gieâsu ñaõ môøi goïi ta haõy haønhñoäng nhö vaäy: “Yeâu keû thuø vaø caàunguyeän cho keû ngöôïc ñaõi mình”(Mt5:44). Con ñöôøng neân troïn laønh,chính laø soáng ñöùc AÙi hoaøn haûo.

Bình thöôøng nôi cuoäc soáng: aithöông ta thì ta meán laïi, ai gheùtmình thì mình traû ñuõa laïi cho boûgheùt. Côù sao phaûi yeâu thöông keûlaøm khoå mình? Luaät coâng baèngsoøng phaúng maø. AÊn mieáng traûmieáng, aân phaûi ñeàn, oaùn phaûi traû.Theá nhöng, vôùi Thieân Chuùa, moätkhi ta thöông yeâu tha thöù cho ñoáithuû, aáy laø ta ñaõ dieät ñöôïc keû thuøtrong loøng mình roài. Thöïc teá, vieäcbaùo thuø khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaánñeà an bình löông taâm, song le, noùcoøn keùo theâm nhieàu thaûm hoïa ñauloøng khaùc nöõa.

Moät trieát gia voâ thaàn ngöôøi Ñöùc,oâng Friedrich Nietzsche, cho raèng:“Yeâu thöông, tha thöù cho ngöôøi laømkhoå mình laø ñieàu khoâng theå thöïchieän, bôûi noù khieán con ngöôøi theâmbaïc nhöôïc, nhaùt ñaûm”. Ñang

khi aáy, muïc sö Martin LutherKing, ngöôøi Myõ, laïi quan nieäm:“Traû thuø laø ñieàu quaù deã, nhöng

thöông yeâu môùi laø khoù. Chuùng tañeàu mong xaây döïng moät ngaøy maitöôi saùng. Ñieàu aáy, chæ coù tình yeâuthöông môùi laøm ñöôïc”. Vaâng, tìnhthöông xoùa boû moïi haän thuø, moïihaøng raøo ngaên caùch giöõa ngöôøi vôùingöôøi.

Ngöôøi ki-toâ höõu gaéng neân troïnlaønh nhö Cha chuùng ta ôû treân trôøi.Coát loõi cuûa söï troïn laønh aáy laø conñöôøng Ñöùc AÙi. Böôùc vaøo nhaø Chuùa,toâi ñaõ daâng troïn xaùc hoàn kính meánChuùa heát loøng. Ñi ra tröôøng ñôøi, toâicoá gaéng baét tay, chaøo hoûi keû thuø; giôtay giuùp ñôõ ngöôøi ñaõ haõm haïi mình;caàu Chuùa chuùc laønh cho keû quen chætrích, nguyeàn ruõa mình... Chính khican ñaûm thöïc hieän nhö theá: toâi ñaõmang yeâu thöông vaøo nôi oaùn thuøvaø Chuùa seõ giuùp toâi thöïc söï trôû neânkhí cuï bình an cuûa Ngaøi giöõa loøngñôøi hoâm nay.

Trang 29

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 7-CCHUÛ LEÃ: Anh Chò Em thaân meán, Thieân Chuùa chuùng ta raát töø bi nhaân aùi. Ngaøi ñaõ cho

maët trôøi moïc leân soi saùng ngöôøi laønh keû döõ, cho möa hoàng aân rôi xuoáng treân ngöôøi coângchính cuõng nhö keû baát löông. Chuùng ta vui möøng caûm taï Chuùa vaø thaønh taâm daâng lôøinguyeän xin:

1. Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin Chuùa cho Hoäi Thaùnh luoân laø moät coäng ñoaøn huynh ñeävaø yeâu thöông, trong ñoù moïi thaønh phaàn daân Chuùa lieân keát neân moät ñaøn chieân duynhaát, laéng nghe theo tieáng chuû chieân laø nhöõng muïc töû toát laønh.




Ñöùc Gieâ-su coøn keå cho moân ñeäduï ngoân naøy:

“Muø maø laïi daét muø ñöôïc sao? Leõnaøo caû hai laïi khoâng sa xuoáng hoá?Hoïc troø khoâng hôn thaày, coù hoïc heátchöõ cuõng chæ baèng thaày maø thoâi.Sao anh thaáy caùi raùc trong con maétcuûa ngöôøi anh em, maø caùi xaø trongcon maét cuûa chính mình thì laïikhoâng ñeå yù tôùi? Sao anh laïi coù theånoùi vôùi ngöôøi anh em: ”Naøy anh,haõy ñeå toâi laáy caùi raùc trong con maétanh ra", trong khi chính mình laïikhoâng thaáy caùi xaø trong con maétcuûa mình? Hôõi keû ñaïo ñöùc giaû! Laáycaùi xaø ra khoûi maét ngöôi tröôùc ñaõ,

roài seõ thaáy roõ, ñeå laáy caùi raùc trongcon maét ngöôøi anh em! “Khoâng coùcaây naøo toát maø laïi sinh quaû saâu,cuõng chaúng coù caây naøo saâu maø laïisinh quaû toát. Thaät vaäy, xem quaû thìbieát caây. ÔÛ buïi gai, laøm sao beû ñöôïcvaû, trong buïi raäm, laøm gì haùi ñöôïcnho! Ngöôøi toát thì laáy ra caùi toát töøkho taøng toát cuûa loøng mình; keû xaáuthì laáy ra caùi xaáu töø kho taøng xaáu. Vìloøng coù ñaày, mieäng môùi noùi ra.

SUY NIEÄM:CAÂY NAØO TRAÙI NAÁY

Teâreâsa Haøi Ñoàng Gieâsu laø moätvò thaùnh treû trong Giaùo Hoäi. Chò töøgiaõ coõi traàn khi tuoåi ñôøi môùi 24, tuoåitu cuõng quaù ngaén vöøa ñöôïc 9 naêm.Theá nhöng trong goùi haønh trangthôøi gian vaén voûi aáy, Chò Thaùnh ñaõ

2. Khaép theá giôùi hoâm nay, con ngöôøi vaãn haän thuø tranh chaáp, gieo raéc nhieàu baïolöïc, khuûng boá. Chuùng ta caàu xin Chuùa cho moïi daân toäc bieát thay loøng ñoåi daï, saün saøngngoài laïi vôùi nhau ñeå ñaøm phaùn oân hoøa, xoùa boû moïi haèn thuø chia reõ, xaây döïng an bình vaøhôïp taùc vôùi nhau hôn.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Höông Xuaân coøn phaûng phaát treân töøng gia ñình ngöôøi Vieät khaép nôi. Chuùng ta

caàu xin Chuùa trong nhöõng ngaøy taân nieân naøy, moãi thaønh vieân trong gia ñình bieát vaângnghe vaø laøm theo Lôøi Chuùa daïy baûo, môû roäng loøng quaûng ñaïi quyeát taâm tha thöù moïi loãilaàm cuûa nhau luoân.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4.Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin Chuùa cho coäng ñoaøn chuùng ta, soáng laøm chöùng cho Tin

Möøng cuûa Chuùa baèng ñôøi soáng baùc aùi, khoâng ñaët ñieàu pheâ phaùn chæ trích leân aùn ai, luoânqueân mình phuïc vuï laãn nhau, thöïc taâm xaây döïng moät coäng ñoàng ñöùc tin kieân vöõng,ñaäm tình yeâu thöông.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa Gieâ-su Ki-toâ! Xin ñoùn nhaän nhöõng öôùc nguyeän maø chuùng

con thaønh taâm daâng Chuùa hoâm nay. Xin cho tinh thaàn Phuùc AÂm luoân böøng saùng trongtaâm trí chuùng con giuùp chuùng con moãi ngaøy soáng ñöùc AÙi troïn haûo, thöïc thi Thaùnh YÙChuùa suoát ñôøi. Chuùa laø Ñaáng haèng soáng vaø hieån trò muoân ñôøi. ª

ñeå laïi cho Giaùo Hoäi moät di saûn lôùn,moät con ñöôøng neân thaùnh môùi, maøai cuõng coù theå thöïc hieän ñöôïc: ñoù laøñöôøng thô aáu thieâng lieâng, soángkhieâm toán beù nhoû vôùi loøng yeâu meáncao ñoä. Xem quaû thì bieát caây. Nhìnvaøo chò nöõ tu thaùnh thieän, caùc nhaø tuñöùc môùi tra cöùu tìm veà coäi reã cuûa giañình thaùnh nöõ, hoï thaáy raèng oâng baøthaân sinh cuûa Teresa cuõng thaät toátlaønh. Chính caû hai: oâng LouisMartin vaø baø Zelie Guerin cuõngñöôïc Giaùo Hoäi toân vinh leân haøngHieån Thaùnh sau ñoù, trong ngaøy18/10/2015 taïi Roma.

Caây toát sinh traùi toát. Taâm lyùngöôøi ñôøi luoân chuoäng ñoà toát hôn laøvaät doûm. Ra phoá chôï, caùc baø noäi trôïthöôøng löïa traùi caây thôm töôi chínmoïng ñeå mua, khoâng ai thích traùisaâu, moái moït bao giôø. Söû duïng ñoàduøng trong nhaø, thích ñoà hieän ñaïihôn laø vaät cuõ, loãi thôøi. Tieâu thuï thöïcphaåm thì aên ñoà hôïp veä sinh, loaïi boûhoa quaû bôm hoùa chaát. Mua xe coäthích ñi xe brand new hôn laø xesecond hand, taùi cheá. Tieáp xuùc giaoteá, thích chôi thaân vôùi ngöôøi löôngthieän, khoâng ai muoán keát baïn vôùi keûgian aùc, boïn phi luaân.

Thieân Chuùa döïng neân moïi söïñeàu toát laønh. Caùi xaáu xuaát hieän laødo ma quyû, oùc tham lam vò kyû cuûacon ngöôøi coäng taùc vaøo. Ngöôøi soángtheo Thaàn Khí Chuùa, aét naåy sinhñôøi soáng ñaïo ñöùc thaùnh thieän, trungthöïc vaø coâng chính. Keû nöông theoñam meâ xaùc thòt, deã buoâng mìnhtrong sai laàm toäi loãi, doái gian, laømvieäc baát chính. Bôûi theá, soáng ñieàuthieän haûo, thöïc hieän nhöõng vieäc

laønh thaùnh laø ñi trong chính loä, theoñuùng thaùnh yù Chuùa. Taâm hoàn ngöôøiaáy luoân bình an, vì hoa traùi cuûaThaàn Khí, theo thaùnh Phaolo, chínhlaø: hoan laïc, bình an, baùc aùi, nhaãnnhuïc, nhaân haäu, trung tín, töø taâm.

Chôït nhôù laïi lôøi Chuùa phaùn hoâmnay: “xem quaû thì bieát caây”. Xemcaùch soáng ôû ñôøi, ta bieát ñöôïc ngöôøilaønh keû döõ. Xem loái xöû theá cuûa hoï,ta hieåu ñöôïc ngöôøi nhaân aùi, keû baátlöông. Con caùi tröôûng thaønh coù ñaïtdanh vò söï nghieäp lôùn laø nhôø cha meïphuùc ñöùc, bieát giaùo duïc con nhhöõngñieàu nhaân baûn toát ñeïp. Chaùu chaétvui soáng hieàn hoøa thaùnh ñöùc, laø nhôøcoäi nguoàn toå tieân bieát giöõ ñaïo lyùtruyeàn thoáng thuûy chung. Nhaân naøoquaû naáy.

Ñeå phaùt trieån thaønh caây toát, caànkhôûi ñi töø haït gioáng toát. Theo doøngthôøi gian, noù ñöôïc chaêm boùn, vunxôùi, töôùi nöôùc thöôøng xuyeân. Muoánphaùt sinh traùi ngon, caây phaûi ñöôïctæa caønh xeùn laù, theâm phaân xanhtöôi toát, môùi ra hoa ra quaû ñeïp maét.Cuoäc ñôøi chuùng ta muoán phaùt sinhhoa traùi nhaân ñöùc, caàn ñöôïc öômtrong moâi tröôøng ñöùc tin thuaän lôïi,töôùi goäi baèng giaùo lyù, kinh nguyeän,chaêm boùn baèng aân suûng bí tích, caéttæa qua nhöõng hy sinh haõm mìnhtraùnh xa toäi loãi. Coù nhö theá, caây ñöùctin cuûa ta môùi vöõng beàn, môùi thöïc söïphaùt sinh hoa ñeïp traùi toát tröôùc nhanChuùa töø nhaân.

Trang 31

LÔØI NGUYEÄN CHUÙA NHAÄT 8-CCHUÛ LEÃ: Anh Chò Em thaân meán, Thieân Chuùa, Ñaáng ngöï nôi bí aån vaø thaáu suoát moïi

taâm can con ngöôøi, luoân laéng nghe moïi lôøi con caùi naøi van. Vì theá, trong taâm tình hieäpthoâng neân moät luùc naøy, chuùng ta cuøng daâng leân Chuùa nhöõng lôøi nguyeän xin:

1.Chuùng ta hieäp lôøi caàu xin Chuùa cho Ñöùc Giaùo Hoaøng, caùc Giaùm Muïc vaø haøng giaùosó luoân an bình vaø thaùnh ñöùc, soáng xöùng ñaùng laø nhöõng muïc töû nhö loøng Chuùa mongöôùc.

Chuùng con caàu xin Chuùa.2. Chuùng ta caàu xin cho caùc quoác gia ñang bò phaân hoùa veà naïn kyø thò chuûng toäc, giai

caáp. Xin Chuùa thöông phaù tan moïi baát hoøa chia reõ trong hoï, cho moïi ngöôøi soáng hoøathuaän vaø thöông yeâu nhau hôn.

Chuùng con caàu xin Chuùa.3. Haõy laáy caùi xaø ra khoûi maét mình, haàu thaáy roõ raøng maø laáy caùc raùi trong maét anh

em. Chuùng ta caàu xin Chuùa cho moãi ngöôøi chuùng ta luoân caûi taø qui chaùnh, bieát töï ñaámngöïc mình tröôùc khi noùi lôøi pheâ bình xeùt ñoaùn tha nhaân.

Chuùng con caàu xin Chuùa.4.Caây toát sinh traùi toát. Chuùng ta caàu xin Chuùa cho toaøn theå Giaùo Xöù chuùng ta bieát

chung tay lieân ñôùi caùc sinh hoaït toâng ñoà caùch tích cöïc, giuùp moïi tín höõu haêng say laømvieäc laønh phuùc ñöùc, xöùng ñaùng neân con caùi toát laønh cuûa Chuùa.

Chuùng con caàu xin Chuùa.KEÁT THUÙC: Laïy Chuùa! Chuùa haèng muoán chuùng con soáng hoaøn thieän moãi ngaøy neân

gioáng Chuùa. Xin ôn thaùnh Chuùa ñôõ naâng, kieän toaøn chuùng con khoûi moïi ñieàu sai traùi, trôïgiuùp ñöùc tin chuùng con kieân vöõng, haàu phaùt trieån thaønh nhöõng hoa traùi thôm tho tröôùctoøa Chuùa. Chuùng con caàu xin nhôø Ñöùc Ki-toâ, Chuùa chuùng con. ª

SANG ÑOÂNGBaác laïnh veà roài ñoâng ñaõ sang.Möa phuøn gioù reùt naéng khoâng vaøng.Thaân taøn ngoïn heùo trô mình truùcLaù ruû caønh nghieâng roõ goác baøng.Vaéng veû ngöôøi veà thaêm ngoû xoùm.Quaïnh hiu khaùch tôùi vieáng thoân laøng.Nôi ñaâu cuõng thaáy maây giaêng traéng.Baác laïnh veà roài ñoâng ñaõ sang. (VH)

* * *MUØA ÑOÂNG ÑAÁT KHAÙCHGiaù laïnh aâm thaàm nhôù keû xaTìm ñaâu nhöõng phuùt ôû queâ nhaøÑoâ thaønh khoùi buïi môø nhaân aûnh

Ñaát khaùch söông haøn nhaït boùng hoaNgoùng ñôïi bao ngaøy ñau yù baäuMong chôø laém buoåi xoùt tình taÑoâng naøy daï goùt saàu muoân ngaõMoäng thuôû ñoaøn vieân nghóa ñaäm ñaø.

Thô

ÑAÙP: Baûn baùo caùo cuûa HÑGMÑöùc maø baïn noùi khoâng phaûi laø baùocaùo thöôøng nieân veà nhöõng vuï giaùosó hoaëc nhaân vieân khaùc cuûa GiaùoHoäi Coâng Giaùo Ñöùc laïm duïng tínhduïc treû vò thaønh nieân.

Gioáng nhö tröôøng hôïp ôû Myõ, sau

khi coù nhöõng vuï toá caùo veà nhöõng vuïgiaùo só laïm duïng tính duïc treû vòthaønh nieân hoài naêm 2010, baét ñaàutaïi tröôøng trung hoïc Canisius cuûadoøng Teân ôû Berlin, roài moät soá nôikhaùc, chính HÑGM ñaõ thueâ moättoaùn chuyeân gia thuoäc 3 ñaïi hoïcMannheim, Heidelberg vaø Giessenthöïc hieän moät cuoäc nghieân cöùu veàteä naïn naøy trong Giaùo Hoäi CG Ñöùc,muïc ñích laø ñeå bieát roõ thöïc traïng,möùc ñoä, caùc nguyeân nhaân ñöa ñeántình traïng laïm duïng nhö theá, ñeå ruùtra nhöõng baøi hoïc, traùnh rôi vaøo loãilaàm quaù khöù vaø cuõng ñeå neâu göôngcho caùc coäng ñoàng vaø toå chöùc khaùc.

Sau gaàn naêm laøm vieäc, nghieâncöùu 38.156 hoà sô cuûa 27 giaùo phaäntoaøn nöôùc Ñöùc veà thôøi kyø daøi 68naêm, töø 1946 ñeán 2014, phuùc trìnhñaõ ñöôïc hoaøn taát vaø ñöôïc giao choHÑGM Ñöùc. Hoäi ñoàng naøy chuaånbò coâng boá chính thöùc keát quaûnghieân cöùu vaøo ngaøy 25-9-2018

HOÛI: Hoâm 25/09/2018, baùochí ñöa tin: Giaùo Hoäi Coâng Giaùotaïi Ñöùc ñaõ coâng boá baùo caùo veàhôn 3600 naïn nhaân vaø chính thöùcxin loãi veà caùc baïo haønh tình duïc,ñoái vôùi haøng nghìn treû em, sau khimoät baùo caùo veà chuû ñeà naøy ñöôïccoâng boá. Moät hieäp hoäi baûo veä naïnnhaân chæ trích baûn baùo caùo ñaõgiaûm nheï taàm möùc cuûa söï thöïc, vaøyeâu caàu Nhaø nöôùc chæ ñaïo ñieàutra. Theo baùo caùo, toång coäng3.677 treû em, ña soá laø treû döôùi 13tuoåi, ñaõ töøng bò cöôõng hieáp hoaëcbaïo haønh tình duïc, töø naêm 1945ñeán 2014. Trong gaàn 1.700tröôøng hôïp, thuû phaïm laø caùc chöùcsaéc cuûa Giaùo Hoäi.

Thöa Cha, Con thaéc maéc:1) thoâng thöôøng ngöôøi ta laøm

thoáng keâ moãi naêm vaø so saùnh söïcheânh leäch giöõa naêm sau vôùi naêmtröôùc. Nhöng taïi sao Giaùo HoäiCoâng Giaùo Ñöùc laïi ñöa ra baûnbaùo caùo toång theå trong suoát 73naêm vôùi con soá treân?

2) baûn baùo caùo khoâng roõ raøng,noùi raèng toång coäng 3677 naïnnhaân, gaàn 1700 tröôøng hôïp thuûphaïm laø caùc chöùc saéc cuûa GiaùoHoäi, vaäy coøn laïi 1977 tröôøng hôïpvì sao ñöa vaøo baûn baùo caùo?

Moät ngöôøi giaùo daân

nhaân dòp caùc GM nhoùm Ñaïi hoäimuøa thu ôû thaønh phoá Fulda. Nhöngbaùo Spiegel vaø Die Zeit ñaõ laáyñöôïc phuùc trình ñoù vaø coâng boátröôùc..

Ngaøy 25-9-2018, HÑGM Ñöùcchính thöùc coâng boá nghieân cöùu veànhöõng vuï laïm duïng, vaø baøy toû quyeáttaâm taêng cöôøng caùc bieän phaùpphoøng ngöøa.

ÑHY Chuû tòch HÑGM ReinhardMarx, TGM giaùo phaän Munich,trình baøy vôùi giôùi baùo chí noäi dungnghieân cöùu: Trong khoaûng thôøigian 68 naêm, töø 1946 ñeán 2014, coù3.677 vuï laïm duïng tính duïc treû emdo LM, Phoù teá vaø tu só Coâng Giaùo ôûÑöùc gaây ra.

Thuû phaïm nhöõng vuï laïm duïng laø1.670 LM vaø tu só ôû Ñöùc, töùc laø 4,4%toång soá giaùo só tu só toaøn quoác trongkhoaûng thôøi gian aáy, töùc laø töông töïnhö tyû leä ñöôïc ghi nhaän taïi Hoa Kyøtrong nghieân cöùu do Hoïc vieän JohnJay veà coâng lyù hình söï (John JayCollege of Criminal Justice) ñöôïcHÑGM Myõ thueâ thöïc hieän vaø coângboá naêm 2004. Tyû leä ñoù ít hôn so vôùi7% ôû UÙc do UÛy ban hoaøng gia ñieàutra veà nhöõng vuï laïm duïng tính duïctreû em trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ôûUÙc (söï khaùc bieät naøy cuõng vì ôû UÙcUÛy ban naøy duøng phöông phaùpkhaùc ñeå tính soá vuï laïm duïng).

Trong soá 1.670 thuû phaïm, 1023ngöôøi chæ laïm duïng moät laàn, 782ngöôøi khaùc laïm duïng töø 2 ñeán 10laàn, vaø coù 96 ngöôøi laïm duïng haøngloaït, haøng chuïc laàn. Coù moät keû laïmduïng tôùi 44 treû em. Trong soá caùcnaïn nhaân, 969 ngöôøi laø treû giuùp leã.

Phaàn lôùn caùc naïn nhaân 13 tuoåi.122 keû laïm duïng tính duïc bò toøa

aùn daân söï tröøng phaït. 33,9% nhöõngkeû bò caùo ñaõ bò xöû lyù theo giaùo luaät,trong khi 53% caùc bieän phaùp naøykhoâng ñöôïc thöïc thi.

Veà vieäc toá caùo: 27,5% vuï dochính naïn nhaân hoaëc gia ñình hoï toácaùo, chæ coù 19,4% do caùc ñaïi dieäncuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo toá caùo.10,7% LM laïm duïng tính duïc töï toácaùo..

Trong soá caùc naïn nhaân, 62,8% laøtreû nam, 3 phaàn 4 naïn nhaân coù quanheä toân giaùo hoaëc muïc vuï vôùi nhöõngngöôøi bò caùo, thöôøng laø treû giuùp leãnhö vöøa noùi. Caùc naïn nhaân thanphieàn vì Giaùo Hoäi khoâng chaáp nhaänloãi cuûa mình vaø raát ít hình phaït ñöôïcñeà ra cho nhöõng keû laïm duïng.

Toaùn nghieân cöùu thuoäc 3 ñaïi hoïcnhìn nhaän coù nhöõng tieán boä trongvieäc phoøng ngöøa laïm duïng vaø vieäcphoøng ngöøa naøy cuûa Giaùo HoäiCoâng Giaùo coù theå laøm göông chocaùc toå chöùc khaùc. Saùng kieán thueâthöïc hieän nghieân cöùu naøy coù theå laømoät daáu hieäu cho thaáy Giaùo Hoäiquan taâm tôùi vaán ñeà naøy moät caùchchaân thaønh vaø lieân tuïc.

Trong cuoäc hoïp baùo, ÑHY Marxtaùi khaúng ñònh raèng laïm duïng tínhduïc laø moät toäi aùc. Keû naøo phaïm loãiphaûi bò tröøng phaït. Trong thôøi gianquaù laâu trong Giaùo Hoäi ngöôøi ta ñaõchoái boû söï laïm duïng, quay maët ñichoã khaùc hoaëc che ñaäy. Vaø ÑHYxin loãi vì taát caû nhöõng thieáu soùt vaø vìbao nhieâu ñau khoå caùc naïn nhaân ñaõphaûi chòu, ñaõ khoâng bieát laéng nghehoï. Caùc naïn nhaân coù quyeàn ñöôïc

coâng lyù” (Rei 25-9-2018).

Nhö vaäy, baùo caùo maø baïn thaécmaéc khoâng phaûi laø phuùc trìnhthöôøng nieân nhöng laø nghieân cöùu veàquaù khöù ñeå ruùt ra baøi hoïc. Ngaøynay, taïi nhieàu nôi, coù luaät cuûa NhaøNöôùc, vaø caû trong caùc giaùo hoäi ñòaphöông, coù luaät buoäc nhöõng ngöôøinaøo bieát ñöôïc veà nhöõng vuï laïmduïng tính duïc treû vò thaønh nieân thìphaûi trình baùo vôùi nhaø chöùc traùchdaân söï. Coù nôi thì ngaët, coù nôi thìkhoâng coù luaät baét buoäc. Ñi thaùi quaùnhö vaøi bang ôû UÙc ra luaät buoäc caùcLM, khi giaûi toäi maø bieát ñöôïc nhöõngvuï laïm duïng tính duïc thì phaûi toá caùohoái nhaân phaïm toäi aáy vôùi nhaø chöùctraùch. Nhöng luaät naøy bò Giaùoquyeàn CG phaûn ñoái maïnh meõ, vìgiaùo luaät phaït vaï tuyeät thoâng töùckhaéc nhöõng cha giaûi toäi naøo tieát loäbí maät toøa giaûi toäi. Nhieàu linh muïc ôûUÙc tuyeân boá saün saøng vaøo tuø chöùkhoâng toá giaùc hoái nhaân. Coù nhöõngñeà nghò giaûi quyeát: ví duï khi nghemoät hoái nhaân xöng toäi laïm duïngtính duïc treû vò thaønh nieân, thì chagiaûi toäi khuyeân ngöôøi aáy töï ñi toágiaùc vôùi nhaø chöùc traùch. Coù nôikhaùc thì ñeà nghò: cha giaûi toäi chæ thatoäi khi hoái nhaân höùa seõ töï toá giaùc vôùinhaø chöùc traùch, v.v. Ñoù chæ laø nhöõngñeà nghò.. Ñieàu chaéc chaén laø khoângai ñi xöng toäi laïm duïng ñeå bò toá giaùcvôùi chính quyeàn nhö vaäy.

Taïi Italia, cuõng coù nhieàu ngöôøitaïo söùc eùp ñoøi chính quyeàn banhaønh luaät buoäc toá giaùc töông töï,nhöng caùc GM traû lôøi: chính quyeàncoù taát caû caùc cô quan ñieàu tra töphaùp, xin haõy chu toaøn boån phaän

cuûa mình. Caùc LM, GM khoâng phaûilaø quan chöùc cuûa chính quyeàn, neânkhoâng coù nhieäm vuï toá giaùc nhö theá,nhöng saün saøng coäng taùc, khuyeânthuû phaïm hoaëc ngöôøi khaùc bieátñöôïc vuï laïm duïng, haõy baùo vôùi nhaøchöùc traùch.Lôïi duïng vaø giaûi thích sai baùo caùo

Tuy yù höôùng toát noùi treân cuûaHÑGM Ñöùc khi thueâ thöïc hieäncuoäc ñieàu nghieân veà nhöõng laïmduïng tính duïc treû vò thaønh nieântrong quaù khöù, nhöng cuõng coùnhöõng ngöôøi lôïi duïng phuùc trình ñoùñeå taán coâng giaùo hoäi Coâng giaùo,nhö theå ñaây laø moät toå chöùc toäiphaïm, hoaëc coi nhöõng laïm duïng aáychæ coù trong Giaùo Hoäi. Vaø cuõng coùnhöõng ngöôøi trong Giaùo hoäi lôïiduïng phuùc trình aáy ñeå ñoøi Giaùo Hoäiphaûi baõi boû luaät ñoäc thaân giaùo só vìhoï noùi, chính vì luaät naøy maø giaùo sólaïm duïng tính duïc..

Phaûn öùng veà nhöõng söï kieän naøy,Ñöùc Cha Rudolf Voderholzer, GMgiaùo phaän Regensburg, pheâ bìnhnhöõng ngöôøi lôïi duïng keát quaûnghieân cöùu do HÑGM Ñöùc ñeà ra vaønhaän xeùt raèng: Trong caùc cuoäctranh luaän veà nghieân cöùu naøy, haàunhö ngöôøi ta raát ít quan taâm ñeán caùcnaïn nhaân vaø vieäc caûi tieán söï phoøngngöøa, nhöng hoï lôïi duïng noù ñeà ñoøiphaûi thay ñoåi toaøn boä thöøa taùc vuïtrong Giaùo Hoäi. Cuï theå laø coù nhöõngngöôøi döïa vaøo nghieân cöùu ñoù ñeå ñoøiGiaùo Hoäi baõi boû luaät ñoäc thaân LM.Ñöùc Cha Voderholzer goïi thaùi ñoäñoù laø ”moät söï laïm duïng caùc naïnnhaân bò laïm duïng” vaø ngaøi noùi:”Giaû söû vieäc ñoäc thaân laø nguyeân

Trang 35

nhaân gaây ra nhöõng toäi aùc laïm duïngtính duïc, thì laøm sao ngöôøi ta giaûithích ñöôïc söï kieän 99,9% nhöõng vuïlaïm duïng tính duïc laø do nhöõngngöôøi khoâng soáng ñoäc thaân gaâyra?!” (KNA 2-11-2018).

Ñeå nhaän ñònh khaùch quan hônTöø laâu chính ÑGH Phanxicoâ vaø

caùc vò tieàn nhieäm ñaõ quan taâm ñeánteä naïn laïm duïng tính duïc treû em vaøñeà ra nhieàu bieän phaùp ñeå phoøngngöøa vaø xöû lyù nhöõng vuï naøy. NhöngÑGH Phanxicoâ cuõng muoán caùc tínhöõu coù phaùn ñoaùn trung thöïc vaøkhaùch quan hôn.

Trong cuoäc hoïp baùo treân maùybay, chieàu toái ngaøy 25-9-2018, treânñöôøng töø Baltique veà Roma, traû lôøimoät caâu hoûi veà nhöõng vuï giaùo só laïmduïng tính duïc, ÑTC ñaùp:

”Ñuùng vaäy, coù söï caùo buoäc GiaùoHoäi veà vaán ñeà naøy, vaø taát caû chuùngta ñeàu bieát caùc con soá thoáng keâ veànhöõng vuï naøy.. Nhöng duø chæ coùmoät LM laïm duïng moät treû em, namnöõ, maø thoâi, thì LM naøy ñaõ laø moätquaùi vaät vì LM laø ngöôøi ñaõ ñöôïcThieân Chuùa choïn ñeå ñöa caùc treû emleân trôøi. Toâi hieåu raèng nhöõng ngöôøitreû coi söï hö hoûng lôùn lao nhö theátrong Giaùo Hoäi laø göông muø, göôngxaáu. Hoï bieát raèng nhöõng vuï laïmduïng aáy khaép nôi ñeàu coù, nhöngtrong Giaùo Hoäi nhöõng vuï ñoù caøng laøgöông xaáu lôùn hôn, vì Giaùo Hoäiphaûi ñöa caùc treû em ñeán cuøng ThieânChuùa chöù khoâng phaûi huûy hoaïi caùcem. ÑTC noùi theâm raèng: ”Coùngöôøi caùo buoäc Giaùo Hoäi ñaõ khoângxöû lyù nhöõng vuï naøy ñuùng caùch,trong vieäc tröøng phaït söï hö hoûng

nhö vaäy. Ví duï neáu chuùng ta ñoïcPhuùc trình ôû bang Pennsylvania hoàithaùng 8 naêm nay, chuùng ta thaáytrong 70 naêm tröôùc ñaây coù baonhieâu LM phaïm toäi hö hoûng nhövaäy, nhöng trong thôøi gian gaàn ñaâythì giaûm suùt, vì Giaùo Hoäi ñaõ nhaänthaáy mình phaûi chieán ñaáu choáng teänaïn naøy moät caùch khaùc. Thôøi xöangöôøi ta che ñaäy, caû trong caùc giañình ngöôøi ta cuõng che ñaäy, khi moätngöôøi chuù haõm hieáp chaùu gaùi, khingöôøi cha haõm hieáp caùc con mình,ngöôøi ta che ñaäy vì ñoù laø moät söï oânhuïc quaù lôùn.. Ñoù laø caùch suy nghócuûa nhöõng theá kyû ñaõ qua hoaëc theákyû vöøa qua. Coù moät nguyeân taécgiuùp toâi raát nhieàu trong vieäc giaûithích lòch söû: caàn phaûi giaûi thích moätsöï kieän lòch söû theo tieâu chuaån cuûathôøi ñaïi xaûy ra söï kieän aáy, chöùkhoâng phaûi theo loái giaûi thích ngaøynay. Ví duï nhöõng chính saùch ñoái vôùicaùc thoå daân baûn xöù: coù bao nhieâubaát coâng, bao nhieâu taøn baïo, nhöngta khoâng theå giaûi thích nhöõng ñieàuaáy vôùi caùc tieâu chuaån ngaøy nay,chuùng ta coù moät yù thöùc khaùc...” (Rei26-9-2018)

Môùi ñaây, ÑTC taùi leân aùn naïngiaùo só laïm duïng tính duïc treû vòthaønh nieân vaø keâu goïi ngöôøi naøobieát ñöôïc nhöõng vuï nhö theá, haõybaùo vôùi GM baûn quyeàn.

Trong cuoäc gaëp gôõ 300 chuûngsinh vaø LM mieàn Lombardia baécItalia saùng ngaøy 13-10-2018, moätchuûng sinh ñaõ hoûi ÑTC veà nhöõng vuïxì caêng ñan laøm ruùng ñoäng GiaùoHoäi trong nhöõng thaùng gaàn ñaây,ngaøi ñaùp:

”Nhöõng göông muø göôngxaáu laø ñieàu voán coù trong GiaùoHoäi ngay töø ñaàu nhö vuï hai vôïchoàng Anania vaø Saffiramuoán löôøng gaït coäng ñoaøn.Chuùa Gieâsu ñaõ noùi caàn phaûicoù nhöõng göông xaáu ñeå xemtaâm hoàn baïn ôû ñaây, nhöngChuùa caûnh giaùc ”khoán cho caùcngöôi neáu caùc ngöôi laømgöông xaáu cho moät trongnhöõng treû nhoû naøy”. Ñoù laøñieàu raát xaáu.. Qua caâu hoûi,thaøy coù yù noùi ñeán nhöõng xìcaêng ñan laïm duïng tính duïc.Caùc thaày bieát roõ caùc con soáthoáng keâ: 2% nhöõng vuï laïmduïng tính duïc treû vò thaùnh nieânlaø do caùc linh muïc.

”Coù leõ coù ngöôøi baûo: ”thöacha, nhö vaäy laø ít!”, Nhöngkhoâng phaûi vaäy! Cho duø chæ coù1 LM laïm duïng maø thoâi, thìcuõng ñaõ laø ñieàu khuûng khieáproài. Chuùng ta khoâng töï bieänminh cho mình vì chæ coù 2%thoâi. 70% caùc vò laïm duïng tínhduïc treû vò thaønh nieân xaûy ratrong caùc gia ñình, nôi caùc khuxoùm, roài trong caùc moâi tröôøngtheå thao, caùc huaán luyeän vieân,taïi caùc tröôøng hoïc.. Ñoù laø xìcaêng ñan, laø göông xaáu treânbình dieän theá giôùi, khieán toâinghó ñeán nhöõng vuï saùt teá treûem nhö daân ngoaïi ñaõ laøm. Veàñieåm naøy: neáu caùc thaøy thaáynhöõng vuï nhö vaäy, haõy noùingay vôùi ÑGM, ñeå giuùp ngöôøianh em laïm duïng nhö vaäy”

(Rei 16-10-2018). ª

Coù moät tyû phuù soáng trong caên bieätthö xa hoa nhöng bieát mình maéc

beänh hieåm ngheøo. Tôùi luùc caùi cheát caänkeà, oâng môùi chôït nhaän ra raèng taát caûdanh voïng, tieàn taøi vaø vaät chaát, thöïc rañeàu hö voâ nhö maây khoùi. OÂng tìm ñeánmoät vò linh muïc ñeå xin lôøi khuyeân vaøhy voïng, tìm thaáy tia saùng cuoái conñöôøng. Sau khi baét caâu truyeän cuûa nhaøtyû phuù linh muïc môùi noùi:

— Beänh cuûa oâng ngoaøi caùch naøy rathì khoâng thuoác naøo coù theå chöõa khoûi.Toâi seõ keâ ba ñôn thuoác, oâng cöù theo ñoùmaø laøm, heát ñôn thöù nhaát thì chuyeånsang ñôn tieáp theo.

Veà nhaø, vò tyû phuù laáy ñôn thuoác ñaàutieân ra vaø ñoïc: “Haõy ñeán moät baõi bieånvaø naèm ñoù khoaûng 30 phuùt, laøm lieântuïc nhö vaäy 21 ngaøy”.

Maëc duø thaáy khoù hieåu nhöng oângvaãn quyeát ñònh ra bôø bieån, lang thangmoät voøng roài ngaû löng naèm treân baõicaùt. Baát chôït moät caûm giaùc nheï nhaøngvaø khoan khoaùi voâ cuøng bao troïn laáycô theå oâng.

Tröôùc ñaây, vì coâng vieäc baän roänneân oâng khoâng coù cô hoäi nghæ ngôi.Nay oâng coù theå tónh taâm laïi ñeå laéngnghe tieáng gioù thoåi vi vu, tieáng soùng

Xem tieáp trang 42

1. CHÖÙNG TÖØ CUÛA COÂVALENTINA CASON

Trong khuoân khoå ThöôïngHÑGM theá giôùi kyø thöù 15 veà

giôùi treû, tieán haønh taïi Roma töø ngaøy3 ñeán 28-10-2018, coù moät sinh hoaïtñaëc bieät laø cuoäc gaëp gôõ giöõa ÑTC,hôn 40 nghò phuï vaø döï thính vieânvôùi 7 ngaøn ngöôøi treû chieàu thöù baåy6-10-2018.

Trong sinh hoaït naøy, ngoaøi phaànvaên ngheä vaø caàu nguyeän, cuõng coùmuïc trình baøy chöùng töø cuûa moät soángöôøi treû, trong soá naøy coù chöùng töøcuûa coâ Valentina Cason, ngöôøiItalia. Coâ noùi vôùi ÑTC vaø moïingöôøi:

“Con ñaõ taïo cho mình moät hìnhaûnh ñeïp veà baûn chaân con: con ñaõ toátnghieäp kyõ thuaät sinh hoïc ngaønh ydöôïc vaø ñöôïc ñeà nghò laøm tieán sónghieân cöùu, vaø cuõng laø moät nhaø duïctrong giaùo xöù. Nhöng ban ñeâm,cuoäc soáng cuûa con nhö moät thieáu nöõhoaøn haûo suy taøn vaø nhöõng nhu caàusaâu thaúm nhaát trong con troài leân,con naáp ñaøng sau moät maët naï: conbaät maùy vi tính leân vaø con phoùng

doäi mình vaøo moät theá giôùi töôûngtöôïng, giao dòch qua maïng vôùinhöõng chaøng trai ñeå aên xin tìnhthöông. Sau vaøi tuaàn leã, con ñi ñeâmvôùi moät ngöôøi trong hoï vaø vui thoûa.Con chaúng quan taâm tìm hieåuchaøng ta laø ai, laøm gì trong cuoäcsoáng, coù nhöõng mô öôùc gì. Chæ caànchaøng ñeïp trai vaø deã thöông, laømcho con caûm thaáy thoaûi maùi moätbuoåi toái.

Con nhôø roõ, nhö theå söï vieäc xaûyra hoâm qua, caùi caûm giaùc cuûa nhöõngbaøn tay xa laï naém laáy baøn tay con,hai thaân theå traàn truoàng xa laï quyeänlaáy nhau, nhu caàu ñöôïc hôi aám vaødòu daøng khoâng bao giôø ñöôïc thoûamaõn, nhöõng gioït nöôùc maét cuûa conbò boùp ngheït. Vaøo luùc choùt, conluoân taåu thoaùt, ñeå traùnh hoaøn toaønhieán thaân cho ngöôøi khaùc, vì töïthaâm taâm, con caûm thaáy phaàn kínñaùo nhaát cuûa con laø moät moùn quaøcaàn ñöôïc giöõ ”maõi maõi”, nhöng conñaõ khoâng tin nöõa. Con ñaõ duøng roàivöùt boû, con ñaõ laøm ñieàu ñoù vì timcon ñaõ quaù bò thöông toån.

Con teân laø Valentina, lôùn leân

Trang 38

trong moät gia ñình bò chia reõ: chameï con khoâng bao giôø ñoàng yù vôùinhau vaø söï thieáu hieäp nhaát cuûa hoï,thöôøng boäc loä qua nhöõng cuoäc tranhcaûi hoaëc im laëng gaây lo aâu, laøm chocon ñau khoå. Ba con laø moät quaânnhaân, coù tính tình raát ñoäc ñoaùn: doønmoûng, deã bò toån thöông vaø yeáu ñuoái,laø nhöõng ñieàu ba khoâng chaáp nhaäncho söï giaùo duïc con, nhö nhöõngbieåu hieän tình thöông moät caùch boäcphaùt trong gia ñình. Meï con la moätphuï nöõ raát naêng noå, hoaït ñoäng:chaúng bao giôø meï hoân, oâm laáy conhoaëc voã veà, chaúng heà coù. Con muoáncoù ngöôøi ôû beân con! Con caàn hôi aámvaø dòu daøng. Nhöõng cuoäc ñieän ñaømqua internet laø phöông ñeå ñeå consoáng coøn trong söï thieáu thoán aáy.

Con caûm thaáy moät söï troáng roãnglôùn, con caûm thaáy mình khoâng ñöôïcñoùn nhaän, khoâng coù khaû naêng coùnhöõng quan heä thaân maät vaø laâu daøi,con voâ tình leøo laùi nhöõng ngöôøi ôûbeân caïnh ñeå hoï ñöøng troán thoaùi, ñeåcho con laïi bò coâ ñoäc. Con thieát laäpmoät söï ”nghieän tình caûm” trong ñoùcon dìm ngöôøi khaùc vaøo, duøng hoïñeå laáp ñaàu söï troáng roãng cuûa con.Con muoán gaøo leân: ”Coù ai bieát caùchlaøm theå naøo ñeå ñöôïc haïnh phuùc haykhoâng?”

Trong loái soáng hai maët nhö theácuûa con, moät ngaøy kia, con nhaänñöôïc lôøi môøi tham gia moät coângcuoäc loan baùo Tin Möøng treân ñöôøngphoá, cuøng vôùi nhöõng ngöôøi treû khaùc.Trong moät luùc caàu nguyeän, con ôûtröôùc moät baøn thôø treân ñoù coù ñaëtGieâsu Thaùnh Theå ñöôïc tröng baøyñeå caùc tín höõu thôø laïy. Taïi ñoù, con

khoâng bieát giaûi thích laøm sao.. concaûm thaáy moät Söï Hieän Dieän. Conthaáy döôøng nhö Ngaøi noùi vôùi con:”Cha thöông con nhö thöïc traïng cuûacon!”. Con caûm thaáy ñöôïc aáp uû vaøthöông yeâu! Laàn ñaàu tieân trong ñôøi,con caûm nghieäm ñöôïc moät tình yeâunhöng khoâng. Töø ñoù, söï thay ñoåi baétñaàu: con quyeát ñònh töï laøm chuûcuoäc soáng veà phöông dieän conngöôøi cuõng nhö veà tinh thaàn. Nhieàucô cöïc vaø töø boû ñaõ dieãn ra, vaø khoângthieáu nhöõng laàn vaáp ngaõ vì söï cöùngñaàu vaø baát tuaânphuïc. Choïn löïa TrôøiCao khoâng phaûi laø moät troø ñuøa.Trong nhöõng luùc thanh taåy, caét tæanhö theá con nhôù nhöõng thaùng ñeâmmaát nguû, khoâng muoán aên, con nhôùbao nhieâu giôø traûi qua tröôùc töôïngThaùnh Giaù maø khoâng caûm thaáy gìtrong taâm hoàn, trong khi nöôùc maéttraøn khuoân maët con, con nhôù nhöõngthinh laëng nhö voâ taän giöõa con vaøChuùa, trong ñoù taát caû döôøng nhö ñaõchaám döùt. Ban ñaàu, ba con choánglaïi söï thay ñoåi aáy, vaø baûo con haõyxeùt laïi cuoäc soáng cuûa con, vaø khoângnoùi gì vôùi con troïn caû naêm trôøi.Nhöng naøy ñaây, töøng böôùc nhoû, vôùisöï giuùp ñôõ cuûa nhieàu ngöôøi maø hoïtrôû thaønh gia ñình môùi cuûa con trongGiaùo Hoäi, con ñaõ hoïc caùch ñoùnnhaän vaø chia seû nhöõng yeáu ñuoáimong manh cuûa con. Con ñaõ hieåuraèng trong con ñöôøng naøy, caû trongcon ñöôøng tieán veà söï Thaùnh Thieänmaø taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc keâu goïitieán ñeán, caàn coù moät ngöôøi höôùngdaãn ñeå cuøng vôùi hoï phaân ñònhnhöõng choïn löïa quan troïng nhaát;caàn coù ngöôøi maø con coù theå tínnhieäm. Ñoái vôùi moät ngöôøi nhö con,

Trang 39

quen töï laøm moät mình, thaät khoângñôn giaûn khi chaáp nhaän nhöõng lôøi”phuû nhaän” ñoái vôùi ñieàu maø connghóa laø ñuùng. Nhôø haønh trình ñoù,con ñang hoøa giaûi daàn daàn hoøa giaûivôùi cha meï con, coá gaéng chaáp nhaännhöõng giôùi haïn cuûa hoï, vaø nhìn, vôùicaëp maét môùi, tình thöông cuï theå cuûameï con, vaø söï beàn chí, kieân trì, vaøtinh thaàn traùch nhieäm maø ba ñaõ daïycon laø quí giaù ñoái vôùi haønh trình cuûacon. Ngaøy nay con laø moät thieáu nöõñang treân con ñöôøng tieán veà haïnhphuùc, giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi treû khaùcchöa khaùm phaù bí quyeát cuûa nieàmVui sung maõn ñeán töø söï kieän caûmthaáy mình ñöôïc yeâu.

2. ÑHY ERNEST SIMONITROSHANI, 28 NAÊM TUØÑAØY COÄNG SAÛN ALBANINgaøy 18-10-2018 vöøa qua,

nhieàu baùo chí noùi ñeán dòp kyû nieämsinh nhaät thöù 90 cuûa ÑHY ErnestSimoni, thuoäc toång giaùo phaämScutari, Albani, ngöôøi ñaõ trungthaønh vôùi Thieân Chuùa vaø Giaùo Hoäitrong bao nhieâu naêm tuø ñaøy döôùicheá ñoä coäng saûn Albani.

Cha Simoni ñaõ ñöôïc ÑTCPhanxicoâ phong laøm Hoàng Y ngaøy19-11-2016 cuøng vôùi ÑHY PheâroâNguyeãn Vaên Nhôn, TGM giaùophaän Haø Noäi, vaø 18 Hoàng Y khaùc,toång coäng thuoäc 18 quoác tòch khaùcnhau. ÑTC ñaõ gaëp cha Simoni trongmoät hoaøn caûnh thaät caûm ñoäng.

Thöïc vaäy, tröôùc ñoù hai naêm,trong cuoäc vieáng thaêm taïi Tirana,thuû ñoâ Albani ngaøy 21-9 naêm 2014,vaøo ban chieàu ÑTC ñaõ gaëp gôõ 7 GMAlbani, cuøng vôùi khoaûng 150 LM,

400 tu só nam nöõ vaø caùc chuûng sinh,caùc thaønh vieân phong traøo giaùo daânñaõ daønh cho ngaøi moät söï tieáp ñoùnnoàng nhieät. ÑTC ñaõ caûm ñoäng nghechöùng töø cuûa Cha Ernest Simoni,töøng bò keát aùn töû hình, nhöng roàiñöôïc bieán caûi thaønh 27 naêm laoñoäng khoå sai trong caùc traïi khaùcnhau. Cha keå:

“Thaùng 12 naêm 1944, ñaûng coängsaûn voâ thaàn ñeán Albani, vôùi nguyeântaéc laø tieâu dieät ñöùc tin vaø ñoái töôïnglaø loaïi tröø haøng giaùo só. Trong vieäcthöïc thi chöông trình ñoù, hoï baét ñaàungay vieäc baét bôù, tra taán vaø xöû baénhaèng traêm linh muïc vaø giaùo daân, ñoåmaùu caùc tín höõu voâ toäi, vaøi ngöôøitrong soá hoï, tröôùc khi bò baén, ñaõ hoâto: ”Hoan hoâ Chuùa Kitoâ Vua”.

Naêm 1952, chính quyeàn coängsaûn, theo moät saùch löôïc chính trò doyù muoán cuûa Mascôva döôùi söï cai tròcuûa Stalin, tìm caùch taäp hoï caùc linhmuïc con soáng, ñeå cho pheùp hoï ñöôïctöï do thöïc haønh tín ngöôõng, vôùi ñieàukieän laø Giaùo Hoäi phaûi taùch tôøi khoûiÑGH vaø Vatican. Nhöng haøng giaùosó khoâng bao giôø chaáp nhaän chuû yùnaøy cuûa Nhaø Nöôùc. Luùc ñoù con tieáptuïc hoïc taïi Hoïc vieän Phanxicoâ trong10 naêm, töø 1938 ñeán 1948. Caùc Beàtreân chuùng con bò ngöôøi coäng saûn xöûbaén, vaø vì theá, con buoäc loøng phaûihoaøn taát vieäc hoïc thaàn hoïc trong leùnluùt. Sau 4 naêm, con bò xung vaøoquaân ñoäi vôùi muïc ñích laøm cho conbieät tích. Con traûi qua 2 naêm ôû moätnôi, 2 naêm kinh khuûng hôn caû nhaøtuø. Nhöng Chuùa ñaõ cöùu con vaø ngaøy7-4 naêm 1956, con ñöôïc thuï phonglinh muïc. Ngaøy hoâm sau, Chuùa nhaät

thöù I sau leã Phuïc Sinh, leã kính loøngtöø bi Chuùa, con daâng thaùnh leã ñaàutieân. Trong 8 naêm röôõi, con ñaõ thihaønh söù vuï linh muc. Nhöng ngöôøicoäng saûn quyeát ñònh tieâu dieät con.

Vì theá ngaøy 24-12 naêm 1963,sau khi coøn vöøa cöû haønh thaùnh leãvoïng Giaùng Sinh ôû laøngBarbullush, gaàn thaønh Scutari, 4 sóquan coâng an ñeán giô cho con xemleänh baét giam vaø xöû baén. Hoï coøngtay con laïi vaø troùi quaät ra ñaøng saulöng, ñaám ñaù con vaø quaêng con leânxe cuûa hoï. Töø nhaø thôø, hoï chôû conñeán moät phoøng bieät laäp nôi ñoù hoï ñeåcon 3 thaùng trong tình traïng voâ nhaânñaïo. Roài hoï troùi con daãn ñeán nôi hoûicung. Vieân tröôûng toaùn noùi vôùi con:”Maøy seõ bò treo coå nhö moät keû thuøvì maøy ñaõ noùi vôùi daân raèng taát caûchuùng ta seõ cheát vì Chuùa Kitoâ neáucaàn”. Hoï xieát coøng ôû tay con maïnhñeán ñoä tim con nhö ngöøng ñaäp vaøcon nhö cheát ñi vaäy. Hoï muoán connoùi choáng laïi Giaùo Hoäi vaø haønggiaùo phaäm. Nhöng con khoâng chaápnhaän. Vì nhöõng tra taán, con ngaõ quîhaàu nhö cheát. Khi thaáy con nhö theá,hoï thaû con ra. Chuùa muoán con tieáptuïc soáng.

Cha Simoni noùi tieáp: ”Trong soánhöõng lôøi hoï caùo buoäc con, coù lôøibuoäc toäi con ñaõ cöû haønh 3 thaùnh leãcho linh hoàn toång thoáng Myõ JohnKennedy bò gieát moät thaùng tröôùckhi con bò baét. Con ñaõ cöû haønh caùcthaùnh leã ñoù theo chæ daãn cuûa ÑGHPhaoloâ 6 cho taát caû caùc linh muïctreân theá giôùi. Con coù mua bao taïpchí chính cuûa Nga “L’Unionsovieùtique” (Lieân Xoâ), aán baûn

tieáng Phaùp. Hoài ñoù Albani ñaõ ñoaïngiao vôùi Lieân Xoâ. Nhö moät baèngchöùng buoäc toäi, hoï trình cho quantoøa taïp chí aáy trong ñoù coù hình toångthoáng Myõ. Chuùa Quan phoøng ñaõmuoán cho baûn aùn töû hình cuûa conkhoâng ñöôïc thi haønh.

Trong phoøng bieät giam cuûa con,hoï ñöa tôùi moät tuø nhaân khaùc, moätngöôøi baïn thaân cuûa con, vôùi muïcñích doø xeùt con. OÂng ta baét ñaàu noùichoáng laïi ñaûng, nhöng con traû lôøiraèng Chuùa Kitoâ ñaõ daïy chuùng taphaûi yeâu thöông caû ñòch thuø vaø thathöù cho hoï, vaø chuùng ta phaûi daánthaân laøm vieäc cho thieän ích cuûa daântoäc. Nhöõng lôøi naøy ñeán tai nhaø ñoäctaøi, vaø 5 ngaøy sau oâng ta giaûi thoaùtcon khoûi aùn töû haønh vaø thay theábaèng 18 naêm tuø nôi haàm moû Spag.Sau khi ra khoûi tuø con laïi bò keát aùnlao ñoäng khoå sai: trong 10 naêm trôøi,cho ñeán khi cheá ñoä suïp ñoå, con laømvieäc nôi caùc keânh nöôùc thaûi.

Trong thôøi gian bò caàm tuø, con ñaõcöû haønh thaùnh leã thuoäc loøng baèngtieáng la tinh, cuõng vaäy con ñaõ giaûitoäi vaø bí maät phaân phaùt Mình ThaùnhChuùa.

Khi töï do toân giaùo ñöôïc phuïchoài, Chuùa ñaõ giuùp con phuïc vuï baonhieâu laøng vaø hoøa giaûi nhieàu ngöôøivôùi thaäp giaù Chuùa Kitoâ, ñuoåi xa haänthuø vaø ma quyû trong taâm hoàn nhieàungöôøi.

Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, conchaéc chaén laø coù theå baøy toû öôùcmuoán cuûa taát caû moïi ngöôøi ôû ñaây,con caàu xin Chuùa, qua lôøi chuyeåncaàu cuûa Ñöùc Meï raát thaùnh cuûa ChuùaKitoâ, ban cho Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc

Trang 41

soáng laâu, söùc khoûe vaø can ñaûmtrong vieäc daãn daét ñoaøn chieân ñoângñaûo laø Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ.Amen

Noùi xong chöùng töø naøy, ChaSimoni ñaõ ñeán quì tröôùc ÑTC. Ngaøicaûm ñoäng naâng cha daäy, oâm laáy chavaø khoùc. 88 tuoåi.

LEÃ MÖØNGNhaân kyû nieäm sinh nhaät thöù 90

cuûa ÑHY Simoni, hoâm 18-10-2018,ÑHY ñaõ ñöôïc ÑTC môøi ñoàng teáthaùnh leã vôùi ngaøi taïi nhaø nguyeänthaùnh Marta ôû Vatican.

Ngaøy 1-11-2018, ÑHY Simoniñöôïc ÑHY Giuseppe Bertori, ToångGM giaùo phaän Firenze, môøi ñoàng teávôùi ngaøi trong thaùnh leã luùc 10 giôøröôõi taïi nhaø thôø chính toøa SantaMaria del Fiore ôû ñòa phöông.Tham döï thaùnh leã cuõng coù toångthoáng Ilir Meta cuûa Albani.

ÑHY Simoni coù moät quan heäñaëc bieät vôùi giaùo phaän Firenze vaøñaõ soáng taïi ñaây nhieàu naêm ñoàngthôøi cuõng ñöôïc boå nhieäm laøm Kinhsó danh döï cuûa Nhaø thôø chính toøaFirenze.

Luùc 6 giôø chieàu cuøng ngaøy, taïiphoøng khaùnh tieát cuûa Laâu ÑaøiVecchio, Thò tröôûng thaønh Firenze,OÂng Nardella, ñaõ trao taëng ÑHYSimoni Daáu AÁn Hoøa Bình, laø huychöông cao quí nhaát cuûa thaønh naøy.Tröôùc ñaây, Ñöùc Gioan Phaoloâ 2,Chuû tòch Lieân Xoâ MichailGorbachov, Ñöùc Ñaït Lai Laït Macuûa Taây Taïng, cuõng ñaõ ñöôïc huychöông naøy.ª

Trang Ñöùc

Tieáp trang 37bieån rì raøo hoøa laãn vôùi tieáng keâuthaùnh thoùt cuûa ñaøn haûi aâu goïibaày... Traùi tim boãng thoån thöùc,chöa bao giôø oâng coù ñöôïc caûmgiaùc thoaûi maùi nhö baây giôø.

Ngaøy thöù 22, oâng môû ñônthuoác thöù hai, trong ñoù vieát:“Haõy tìm nhöõng ngöôøi ngheøo vaøgiuùp ñôõ hoï, lieân tuïc nhö vaäy trong21 ngaøy”. Trong loøng oâng moätlaàn nöõa ñaày daãy nhöõng baênkhoaên nhöng vaãn caëm cuïi ñi tìmnhöõng ngöôøi ngheøo vaø giuùp ñôõhoï. Ngaém nhìn töøng göông maëthaïnh phuùc cuûa hoï, trong loøng oângkhoâng neùn noåi noãi xuùc ñoäng.

Ngaøy thöù 43, oâng ñoïc ñônthuoác cuoái cuøng: “Tìm moät caønhcaây vaø vieát nhöõng ñieàu khieán oângcaûm thaáy khoâng haøi loøng leân baõicaùt”. Nhöng khi oâng vöøa vieátxong, thuûy trieàu laïi cuoán taát caûxuoáng bieån. OÂng laïi vieát, soùng laïicuoán ñi, laïi vieát, laïi cuoán ñi, roàilaïi vieát, vaø laïi cuoán ñi... OÂng baätkhoùc nöùc nôû vì chôït hieåu ra taát caû.

Khi veà nhaø oâng caûm thaáy toaønthaân nheï nhaøng, tinh thaàn chöabao giôø thoaûi maùi vaø töï taïi ñeántheá, thaäm chí oâng cuõng khoângcoøn sôï caùi cheát nöõa.

Thì ra con ngöôøi ta chæ caàn hoïcñöôïc 3 ñieàu thì seõ vui veû haïnhphuùc:

- Thöù nhaát: Nghæ ngôi- Thöù hai: Cho ñi- Thöù ba: Buoâng boû

Nguoàn: Söu taàm

Sau 25 ngaøy nhoùm hoïp taïi Vaticanvôùi chuû ñeà ”Giôùi treû, ñöùc tin vaø

söï phaân ñònh ôn goïi”, coâng vieäc cuûaThöôïng HÑGM theá giôùi kyø thöù 15ñaõ keát thuùc chieàu toái thöù baåy,27-10-2018, sau khi caùc nghò phuïboû phieáu thoâng qua Vaên kieän chungkeát daøi 60 trang, chia laøm 3 phaàn,vôùi 12 chöông, goàm 167 ñoaïn. Caùcnghò phuï ñaõ boû phieáu veà töøng soá.Sau ñoù vaên kieän naøy ñaõ ñöôïc ñeä leânÑTC vaø ngaøi ñaõ cho pheùp coâng boá.

Con soá caùc vò coù quyeàn boû phieáutrong coâng nghò naøy laø 268 ngöôøi,nhöng hieän dieän trong cuoäc boûphieáu phaàn thöù nhaát vaø thöù hai cuûavaên kieän laø 249 ngöôøi, vaø phaàn thöù3 laø 248 ngöôøi. Nhö vaäy coù töø 19 vaø20 vò vaéng maët. Trong soá caùc nghòphuï, coù 2 GM ñaïi bieåu cuûa HÑGMVieät Nam laø Ñöùc Cha PheâroâNguyeãn Vaên Vieân, GM phuï taù giaùophaän Vinh, vaø Ñöùc Cha Giuse ÑoãMaïnh Muøng, Giaùm quaûn Toâng Toøatoång giaùo phaän Saøigon.

Trong soá caùc nghò phuï döï Coângnghò GM theá giôùi naøy coù 50 HoàngY, 15 Thöôïng Phuï, TGM tröôûng,

TGM cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùoÑoâng Phöông töï quaûn, 16 vò thuûlaõnh caùc cô quan trung öông ToøaThaùnh, vaø caùc chöùc saéc thuoäc Vaênphoøng Toång thö kyù ThöôïngHÑGM, vaø 181 GM do caùc HÑGMbaàu leân, 41 vò do ÑTC boå nhieäm.Ngoaøi ra coù 49 döï thính vieân, coùquyeàn leân tieáng trong ThöôïngHÑGM nhöng khoâng coù quyeàn boûphieáu. Ngöôøi treû nhaát trong Coângnghò naøy laø anh Cao Höõu Minh Trí,21 tuoåi, döï thính vieân, thuoäc Toånggiaùo phaän Saøigoøn.

Saùng chuùa nhaät 28-10-2018,ÑTC ñaõ chuû söï thaùnh leã ñoàng teá vôùicaùc nghò phuï taïi Ñeàn thôø ThaùnhPheâroâ ñeå chính thöùc beá maïc coângnghò GM theá giôùi naøy.

NOÄI DUNG TOÅNG QUAÙTVAÊN KIEÄN CHUNG KEÁTThaønh quaû tröôùc maét cuûa

Thöôïng HÑGM 15 laø Vaên kieänchung keát môû ra nhöõng ñöôøng höôùngcho vieäc muïc vuï giôùi treû trong GiaùoHoäi. Vaên kieän choïn giai thoaïi 2 moânñeä treân ñöôøng laøng Emmaus ñöôïc

Trang 43

NHÖÕNG ÑÖÔØNG HÖÔÙNG DOTHÖÔÏNG HÑGM THEÁ GIÔÙI VEÀ GIÔÙI TREÛ ÑEÀ RA

thuaät laïi trong Tin Möøng theo thaùnhLuca laø chuû ñeà chung höôùng daãn caùcphaàn cuûa Vaên kieän chung keátThöôïng HÑGM naøy.

Döôùi ñaây laø moät soá yù töôûng noåibaät trong Vaên kieän chung keát:

PHAÀN ICHUÙA ÑOÀNG HAØNH VÔÙIHAI MOÂN ÑEÄ EMMAUSTrong phaàn thöù I goàm coù 4

chöông, laàn löôït noùi veà: Giaùo Hoäilaéngnghe(I),3maáuchoát chuû yeáu (II),caên tính vaø caùc töông quan (III) vaøsaucuøng laø ngöôøi treû ngaøynay(IV).

Tröôùc tieân, Vaên kieän chung keátnoùi ñeán boái caûnh soáng cuûa ngöôøi treûngaøy nay, neâu baät nhöõng ñieåmmaïnh vaø nhöõng thaùch ñoá. Toaøn theåphaàn naøy bieåu loä moät söï laéng nghecaûm thoâng, vôùi loøng khieâm toán,kieân nhaãn vaø saün saøng, giuùp ñoáithoaïi thöïc söï vôùi giôùi treû, traùnhnhöõng caâu traû lôøi ”tieàn cheá vaønhöõng coâng thöùc ñaõ coù saün”. Thöïcvaäy, ngöôøi treû muoán ñöôïc ”laéngnghe, nhìn nhaän vaø ñoàng haønh” vaøhoï öôùc mong tieáng noùi cuûa hoï”ñöôïc coi laø hay vaø höõu ích tronglaõnh vöïc xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi”.

Thöôïng HÑGM nhìn nhaän raèngGiaùo Hoäi ñaõ khoâng luoân coù thaùi ñoäaáy: nhieàu khi caùc LM vaø GM, quaùbaän bòu vôùi coâng vieäc, khoù tìm ñöôïcthôøi giôø ñeå thi haønh dòch vuï laéngnghe. Vì theá, caàn chuaån bò thích hôïpcaùc giaùo daân nam nöõ coù khaû naêngñoàng haønh vôùi caùc theá heä treû. Ngoaøira, ñöùng tröôùc nhöõng hieän töôïngnhö hoaøn caàu hoùa vaø tuïc hoùa, nhöõngngöôøi treû tìm caùch taùi khaùm phaùThieân Chuùa vaø taâm linh, vaø ñieàu

naøy phaûi laø moät khích leä ñoái vôùiGiaùo Hoäi haõy phuïc hoài taàm quantroïng cuûa naêng ñoäng ñöùc tin.

* Tröôøng hoïc vaø giaùo xöùMoät caâu traû lôøi khaùc cho nhöõng

caâu hoûi cuûa giôùi treû ñeán töø laõnh vöïcgiaùo duïc: tröôøng hoïc, ñaïi hoïc, hoïcvieän, caùc nôi sinh hoaït cuûa giôùi treû,giuùp huaán luyeän toaøn dieän chongöôøi treû, ñoàng thôøi laøm chöùng taùTin Möøng thaêng tieán con ngöôøi.Trong moät theá giôùi taát caû ñeàu coùlieân heä vôùi nhau - gia ñình, coângvieäc laøm, kyõ thuaät, baûo veä caùc phoâithai vaø ngöôøi di daân - caùc GM coivai troø cuûa caùc tröôøng hoïc vaø ñaïihoïc nôi maø ngöôøi treû traûi qua phaànlôùn thôøi gian - laø ñieàu khoâng theåthay theá ñöôïc. Ñaëc bieät nhöõng toåchöùc giaùo duïc Coâng Giaùo ñöôïc keâugoïi ñeà caäp ñeán töông quan giöõa ñöùctin vaø nhöõng vaán naïy cuûa theá giôùihieän nay, nhöõng vieãn töôïng khaùcnhau veà nhaân loaïi hoïc, nhöõng thaùchñoá khoa hoïc - kyõ thuaät, nhöõng thayñoåi phong tuïc xaõ hoäi vaø söï daán thaâncho coâng lyù. Caû giaùo xöù cuõng coù vaitroø cuûa mình: trong tö caùch laø “GiaùoHoäi trong laõnh thoå ñòa phöông”Giaùo Hoäi caàn phaûi xeùt laïi ôn goïithöøa sai cuûa mình, vì nhieàu khi giaùoxöù toû ra ít quan troïng, vaø ít naêngñoäng, nhaát laø trong laõnh vöïc huaángiaùo.

* Nhöõng ngöôøi di daân, moâ hìnhcuûa thôøi ñaïi chuùng ta

Vaên kieän chung keát baøn ñeán ñeàtaøi di daân, ”moâ hình cuûa thôøi ñaïichuùng ta ngaøy nay” xeùt vì noù laø moäthieän töôïng cô caáu, chöù khoâng phaûilaø moät hieän töôïng caáp thôøi choùng

qua. Nhieàu di daân laø ngöôøi treû hoaëctreû vò thaønh nieân khoâng coù ngöôøi ñikeøm, hoï troán chaïy chieán tranh, baïolöïc, baùch haïi chính trò hoaëc toângiaùo, thieân tai, ngheøo ñoùi vaø roát cuïchoï trôû thaønh naïn nhaân cuûa naïn buoânngöôøi, ma tuùy, laïm duïng taâm lyù vaøtheå lyù. Giaùo Hoäi ñaëc bieät quan taâmtôùi hoï trong vieãn töôïng thaêng tieánnhaân baûn, qua söï ñoùn tieáp nhöõngngöôøi di daân vaø tò naïn, Giaùo Hoäi trôûthaønh ñieåm tham chieáu cho baonhieâu ngöôøi treû bò taùch bieät vôùi giañình ôû nguyeân quaùn. Nhöng khoângphaûi chæ coù theá: nhöõng ngöôøi di daâncuõng laø moät cô hoäi laøm cho caùc coängñoaøn vaø xaõ hoäi nôi hoï ñeán, ñöôïcphong phuù hôn. Vì theá, nhöõng ñoängtöø naøy ñöôïc vang doäi trong ThöôïngHÑGM, ñoù laø ”tieáp ñoùn, baûo veä,thaêng tieán vaø hoäi nhaäp”, nhö ÑTCPhanxicoâ ñaõ chæ daãn, ñeå ñaït tôùi moätneàn vaên hoùa vöôït leân treân nhöõngnghi kî vaø sôï haõi. Caùc GM cuõngyeâu caàu daán thaân hôn ñeå baûo ñaûmcho nhöõng ngöôøi khoâng muoán xuaátcö ñöôïc quyeàn ôû laïi thöïc söï nôi ñaátnöôùc cuûa hoï. Hôn nöõa ThöôïngHÑGM cuõng chuù yù ñeán nhöõng GiaùoHoäi ñang bò ñe doïa trong söï sinh toànvì nhöõng vuï cöôõng baùch di cö vaønhöõng cuoäc baùch haïi caùc tín höõu.

* Quyeát lieät daán thaân choáng laïimoïi loaïi laïm duïng. Laøm saùng toû söïthaät vaø xin loãi

Vaên kieän chung keát trình baøysuy tö roäng raõi veà nhöõng ”loaïi laïmduïng khaùc nhau”: quyeàn bính, kinhteá, löông taâm, tính duïc, do moät soáGM, LM, tu só vaø giaùo daân gaây ra.Nôi caùc naïn nhaân, nhöõng laïm duïng

aáy taïo neân ñau khoå ”coù theå keùo daøisuoát ñôøi vaø khoâng coù söï hoái haän naøocoù theå chöõa laønh”. Töø ñoù, THÑGMkeâu goïi ”quyeát lieät daán thaân ñeåchaáp nhaän nhöõng bieân phaùpnghieâm ngaët trong vieäc phoøngngöøa, traùnh ñeå cho nhöõng vuï aáy taùidieãn, baét ñaàu töø vieäc choïn löïa vaøhuaán luyeän nhöõng ngöôøi seõ ñöôïc uûythaùc coâng taùc traùch nhieäm vaø giaùoduïc”. Vì theá, caàn loaïi tröø moïi hìnhthöùc - nhö söï hö hoûng hoaëc giaùo sótrò - döïa treân ñoù nhöõng laïm duïng aáydieãn ra, vaø cuõng ngaên chaën söï thieáutraùch nhieäm vaø minh baïch trongvieäc xöû lyù nhieàu vuï laïm duïng. Ñoàngthôøi, THÑGM cuõng caùm ôn taát caûnhöõng ngöôøi ”ñaõ coù can ñaûm toá giaùcsöï aùc hoï ñaõ chòu” ñeå giuùp Giaùo Hoäi”yù thöùc veà nhöõng gì ñaõ xaûy ra vaøcaàn phaûi quyeát lieät phaûn öùng laïi”.Thöïc vaäy ”loøng thöông xoùt ñoøi phaûicoù coâng lyù”. Nhöng khoâng ñöôïcqueân raèng bao nhieâu giaùo daân, LM,tu só vaø caùc GM haøng ngaøy ñang xaûthaân phuïc vuï ngöôøi treû vôùi vôùi tinhthaàn lieâm chính, hoï coù theå coánghieán moät trôï giuùp quí giaù ñeå thöïchieän moät cuoäc caûi toå saâu roäng tronglaõnh vöïc naøy.

* Gia ñình, ”Giaùo Hoäi taïi gia”Nhöõng ñeà taøi khaùc ñöôïc trình

baøy trong Vaên kieän chung keát lieânquan ñeán gia ñình, laø ñieåm thamchieáu chính yeáu ñoái vôùi ngöôøi treû,gia ñình laø coäng ñoaøn ñöùc tin ñaàutieân, ”laø Giaùo Hoäi taïi gia”: ThöôïngHÑGM ñaëc bieät nhaéc ñeán vai troøcuûa caùc oâng baø trong vieäc giaùo duïctoân giaùo vaø thoâng truyeàn ñöùc tin, vaøcaùc vò caûnh giaùc choáng laïi vieäc laøm

Trang 45

suy yeáu hình aûnh cuûa ngöôøi cha vaøñoái vôùi nhöõng ngöôøi lôùn coù loái soángnhö treû con.

Ngoaøi gia ñình, ngöôøi treû cuõngcaäy döïa nhieàu vaøo tình baïn vôùinhöõng ngöôøi ñoàng löùa tuoåi, vì tìnhbaïn nhö theá giuùp chia seû ñöùc tin vaøgiuùp ñôõ laãn nhau trong vieäc laømchöùng taù.

*Thaêng tieán coâng lyù choáng laïi”thöù vaên hoùa gaït boû”

Thöôïng HÑGM baøn ñeán moät vaøihình thöùc deã bò toån thöông maø ngöôøitreû gaëp phaûi trong moät soá laõnh vöïc:nhö coâng aên vieäc laøm, nôi maø naïnthaát nghieäp laøm cho nhieàu theá heängöôøi treû trôû neân ngheøo naøn, ñe doïakhaû naêng mô öôùc cuûa hoï; tieáp ñeán laønhöõng vuï baùch haïi, gaây neân caû caùicheát; söï loaïi tröø veà maët xaõ hoäi vì lyùdo toân giaùo, chuûng toäc hoaëc kinh teá;ngoaøi ra coù tình traïng khuyeát taät.Ñöùng tröôùc thöù vaên hoùa gaït boû aáy,Giaùo Hoäi phaûi leân tieáng keâu goïihoaùn caûi vaø lieân ñôùi, trôû thaønh moätcon ñöôøng khaùc cho nhöõng tìnhtraïng khoù khaên. Ñoái laïi, khoângthieáu nhöõng laõnh vöïc trong ñoù söïdaán thaân cuûa ngöôøi treû töï bieåu loäñöôïc moät caùch ñaëc saéc vaø chuyeânbieät: ví duï vieäc laøm thieän nguyeän,quan taâm ñeán nhöõng vaán ñeà moâisinh, daân thaân trong chính trò ñeå xaâydöïng coâng ích, thaêng tieán coâng lyù,ñieàu maø nhöõng ngöôøi treû yeâu caàuGiaùo Hoäi quyeát lieät daán thaân vaø hôïpvôùi ñieàu mình giaûng daïy.

* Ngheä thuaät, aâm nhaïc vaø theåthao, nhöõng taøi nguyeân muïc vuï

Caû laõnh vöïc theå thao vaø aâm nhaïccuõng cung caáp cho ngöôøi treû cô hoäi

bieåu hieän baûn thaân moät caùch toát ñeïphôn: veà theå thao, Giaùo Hoäi môøi goïiñöøng ñaùnh giaù thaáp tieàm naêng giaùoduïc, huaán luyeän vaø bao goàm cuûanoù.

Trong tröôøng hôïp aâm nhaïc,Thöôïng HÑGM ñeà cao noù nhönguoàn taøi nguyeân muïc vuï, môøi goïithöïc hieän moät söï canh taân phuïng vuï,vì ngöôøi treû mong muoán moät ”neànphuïng vuï sinh ñoäng”, chaân thöïc vaøvui töôi, nhö moät luùc gaëp gôõ ThieânChuùa vaø coäng ñoaøn. Ngöôøi treû ñaùnhgiaù cao caùc buoåi cöû haønh ñích thöïc,trong ñoù veû ñeïp cuûa caùc daáu hieäu,söï chaêm soùc baøi giaûng vaø söï can döïcuûa coäng ñoaøn thöïc söï noùi veà ThieânChuùa”: vì theá caàn giuùp khaùm phaùgiaù trò cuûa vieäc Chaàu Mình ThaùnhChuùa vaø hieåu raèng ”phuïng vuïkhoâng phaûi chæ laø moät söï bieåu hieänbaûn thaân, nhöng laø hoaït ñoäng cuûaChuùa Kitoâ vaø cuûa Giaùo Hoäi”.

Ngoaøi ra, caùc theá heä treû muoángiöõ vai chính trong ñôøi soáng GiaùoHoäi, ñeå cho nhöõng taøi naêng cuûa hoïmang laïi thaønh quaû, ñaûm nhaän traùchnhieäm. Trong tö caùch laø nhöõng chuûtheå tích cöïc cuûa hoaït ñoäng muïc vuï,ngöôøi treû laø hieän taïi cuûa Giaùo Hoäi,hoï phaûi ñöôïc khích leä tham gia ñôøisoáng Giaùo Hoäi, vaø khoâng bò caûn trôûvì nhöõng thaùi ñoä ñoäc ñoaùn.

Trong moät Giaùo Hoäi coù khaûnaêng ñoái thoaïi, traùnh thaùi ñoä ”chachuù” vaø thaúng thaén hôn, ngöôøi treûbieát trôû thaønh nhöõng ngöôøi raát tíchcöïc trong vieäc loan baùo Tin Möøngcho nhöõng ngöôøi ñoàng löùa tuoåi,baèng caùch thöïc hieän moät coâng taùctoâng ñoà thöïc söï, vieäc toâng ñoà naøy

phaûi ñöôïc naâng ñôõ vaø hoäi nhaäp vaøoñôøi soáng cuûa coäng ñoaøn.

PHAÀN II”MAÉT HOÏ ÑÖÔÏC MÔÛ RA”

Goàm 4 chöông: Hoàng aân tuoåi treû(I), Maàu nhieäm ôn goïi (II), Söù maïngñoàng haønh (III) vaø ngheä thuaät phaânñònh (IV)

Thieân Chuùa noùi vôùi Giaùo Hoäi vaøtheá giôùi qua ngöôøi treû, hoï laø moättrong nhöõng ”moâi tröôøng thaàn hoïc”trong ñoù Chuùa hieän dieän. Phaàn thöùhai cuûa Vaên kieän chung keát nhaänxeùt raèng giôùi treû laø ngöôøi mang moätmoái lo laéng laønh maïnh khieán hoï trôûneân naêng ñoäng, giôùi treû coù theå ”ñixa hôn caùc muïc töû” vaø vì theá, hoï caànphaûi ñöôïc ñoùn nhaän, toân troïng,ñoàng haønh. Thöïc vaäy, nhôø giôùi treû,Giaùo Hoäi coù theå canh taân, gôõ boûnhöõng naëng neà vaø chaäm chaïp. Vìtheá, Thöôïng HÑGM nhaéc ñeán maãugöông ”Giaùo Hoäi treû trung giöõanhöõng ngöôøi treû” vaø chöùng taù cuûacaùc thaùnh, trong ñoù coù bao nhieâu vòthaùnh treû, nhöõng ngöôøi loan baùo söïthay ñoåi.

* Söù maïng vaø ôn goïiMoät ñòa baøn chaéc chaén khaùc ñoái

vôùi giôùi treû laø söù maïng, söï hieán thaândaãn ñeán haïnh phuùc ñích thöïc vaø laâubeàn: Thöïc vaäy, Chuùa Gieâsu khoângtöôùc boû töï do, nhöng giaûi phoùng töïdo ñeå töï do ñích thöïc trôû thaønh ñieàucoù theå trong töông quan vôùi chaân lyùvaø baùc aùi. Gaén lieàn vôùi yù nieäm söùmaïng coù yù nieäm ôn goïi: moãi cuoäcsoáng laø moät ôn goïi trong töông quanvôùi Thieân Chuùa, cuoäc soáng aáykhoâng phaûi laø keát quaû cuûa tình côøhoaëc moät thieän ích rieâng tö caàn

quaûn lyù cho mình, vaø moãi ôn goïi ñaõlaõnhnhaänkhichòupheùp röûa toäi laømoätlôøi môøi goïi neân thaùnh. Vì theá, moãingöôøi phaûi soáng ôn goïi ñaëc thuø cuûamình trong moãi laõnh vöïc: ngheànghieäp,giañình,ñôøi soáng thaùnhhieán,thöøa taùc vuï thaùnh chöùc, chöùc phoù teávónh vieãn, voán laø moät ”taøi nguyeân”caàn phaûi phaùt trieån hoaøn toaøn.

* Ñoàng haønhÑoàng haønh laø moät söù maïng ñoái

vôùi Giaùo Hoäi caàn ñöôïc thi haønh treânbình dieän caù nhaân vaø nhoùm: trongmoät theá giôùi ngaøy caøng mang ñaëctính ña nguyeân moät caùch hieån nhieânvaø coù nhieàu choïn löïa ngaøy caøngroäng lôùn hôn, coù moät dòch vuï caànthieát laø cuøng vôùi ngöôøi treû tìm kieámmoät haønh trình nhaém thöïc hieännhöõng choïn löïa chung keát.

Ñöôïc nhaém ñeán ôû ñaây laø taát caûmoïi ngöôøi treû: caùc chuûng sinh, caùcLM hoaëc tu só ôû trong giai ñoaïnhuaán luyeän, nhöõng ngöôøi ñính hoânvaø caùc ñoâi vôï choàng treû. Coäng ñoaønGiaùo Hoäi laø nôi töông quan vaø laølaõnh vöïc trong ñoù, trong vieäc cöûhaønh thaùnh leã, chuùng ta ñöôïc chínhChuùa Gieâsu ñaùnh ñoäng, giaùo huaánvaø chöõa laønh. Vaên kieän chung keátneâu baät taàm quan troïng cuûa bí tíchhoøa giaûi trong ñôøi soáng ñöùc tin vaøthuùc giuïc caùc cha meï, giaùo chöùc,nhöõng ngöôøi ñieàu ñoäng, caùc linhmuïc vaø caùc nhaø giaùo duïc giuùp ngöôøitreû, qua ñaïo lyù xaõ hoäi cuûa HoäiThaùnh, ñaûm nhaän traùch nhieämtrong laõnh vöïc ngheà nghieäp vaøchính trò xaõ hoäi. Thaùch ñoá trong xaõhoäi ngaøy caøng coù tính thaát lieân vaênhoùa vaø ña toân giaùo, ñoù laø daáu chæ

Trang 47

cho thaáy, trong töông quan vôùi söïkhaùc bieät, coù moät cô hoäi ñeå laøm chonhau ñöôïc theâm phong phuù vaø hieäpthoâng huynh ñeä.

* Choáng laïi thaùi ñoä luaân lyù daïyñôøi vaø bao dung giaû taïo, uûng hoävieäc söûa loãi huynh ñeä

Vì theá, THÑGM coå voõ moät söïñoàng haønh toaøn dieän qui troïng taâmvaøo vieäc caàu nguyeän vaø laøm vieäcnoäi taâm ñeà cao giaù trò cuûa vieäc ñoùnggoùp cuûa khoa taâm lyù vaø taâm lyù tròlieäu, khi nhöõng khoa naøy côûi môû ñoáivôùi sieâu vieät. Söï ”Ñoäc thaân vì NöôùcTrôøi” phaûi ñöôïc hieåu nhö ”hoàng aâncaàn nhìn nhaän vaø kieåm chöùng trongtöï do, vui töôi, coù ñaëc tính nhöngkhoâng vaø khieâm toán”, tröôùc khi tieánñôùi söï choïn löïa chung keát.

Taøi lieäu nhaém tôùi nhöõng ngöôøiñoàng haønh coù caùc ñöùc tính cao:nhöõng ngöôøi quaân bình, laéng nghe,soáng ñöùc tin vaø caàu nguyeän, nhöõngngöôøi yù thöùc veà nhöõng yeáu ñuoåi vaømong manh cuûa mình, vaø nhôø ñoù,hoï trôû thaønh nhöõng ngöôøi ñoùn tieáp,khoâng coù thaùi ñoä luaân lyù daïy ñôøihoaëc nhaân nhöôïng giaû taïo, bieát söûaloãi huynh ñeä, traùnh thaùi ñoä chieámhöõu vaø leøo laùi ngöôøi khaùc. ”Söï toântroïng saâu xa nhö theá seõ laø moät baûoñaûm toát nhaát choáng laïi nhöõng nguycô sao cheùp (plagio) vaø laïm duïngñuû loaïi.

* Ngheä thuaät phaân ñònhGiaùo Hoäi laø moâi tröôøng ñeå phaân

ñònh vaø löông taâm laø nôi trong ñoù tañoùn nhaän ”thaønh quaû cuoäc gaëp gôõvaø hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ”: söïphaân ñònh, qua ”moät cuoäc ñoái chieáuñeàu ñaën vôùi moät vò linh höông”

chính laø moät coâng vieäc chaân thaønhcuûa löông taâm”, ”coù theå ñöôïc hieåukhoâng nhöõng nhö moät hình thöùc caàunguyeän ñích thöïc” vaø ”ñoøi coù canñaûm daán daán trong cuoäc chieán ñaáutinh thaàn”. Nhöõng daáu chæ kieåmchöùng caùc quyeát ñònh ñaõ ñöa ra laøcuoäc soáng huynh ñeä vaø phuïc vuïngöôøi ngheøo. Thöïc vaäy, nhöõngngöôøi treû nhaïy caûm ñoái vôùi chieàukích phuïc vuï (diakonia)

PHAÀN IIIRA ÑI KHOÂNG CHUÙT

DO DÖÏGoàm 4 chöông: Coâng nghò tính

thöøa sai cuûa Giaùo Hoäi (I), Ñoànghaønh trong ñôøi soáng thöôøng nhaät(II), Ñaø tieán môùi truyeàn giaùo (III)vaø huaán luyeän toaøn dieän (IV).

Maria Madalena, nöõ moân ñeäthöøa sai ñaàu tieân, ñöôïc chöõa laønhcaùc veát thöông, chöùng nhaân veà söïPhuïc Sinh chính laø hình aûnh moätGiaùo Hoäi treû trung. Nhöõng cô cöïcvaø doøn moûng cuûa ngöôøi treû “giuùpchuùng ta trôû neân toát ñeïp hôn, nhöõngthaéc maéc cuûa hoï thaùch thöùc chuùngta, nhöõng pheâ bình ñoái vôùi chuùng talaø ñieàu caàn thieát vì nhieàu khi qua ñoùtieáng Chuùa keâu goïi chuùng ta hoaùncaûi vaø ñoåi môùi”.

Taát caû caùc baïn treû, caû nhöõngngöôøi coù nhöõng quan ñieåm khaùc veàcuoäc soáng, khoâng tröø moät ai, ñeàu ôûtrong con tim Thieân Chuùa. Caùc nghòphuï neâu roõ naêng ñoäng caáu thaønhñaëc tính coâng nghò, töùc laø ñoàng haønhvôùi nhau: söï keát thuùc Coâng nghò vaøVaên kieän chung keát chæ laø moät giaiñoaïn vì nhöõng hoaøn caûnh cuï theå vaøcaùc nhu caàu caáp thieát khaùc nhau

giöõa caùc nöôùc vaø ñaïi luïc. Vì theá, caùcHÑGM vaø caùc Giaùo Hoäi ñòaphöông ñöôïc môøi goïi tieáp tuïc tieántrình phaân ñònh vôùi muïc ñích ñeà racaùc giaûi phaùp muïc vuï rieâng.* Coâng nghò tính, loái soáng thöøa sai

”Coâng nghò tính” laø moät loái soángcho vieäc truyeàn giaùo, thuùc ñaåy ñi töøcaùi toâi ñeán chuùng ta vaø coi söï ñadieän cuûa nhöõng khuoân maët, nhaïycaûm, xuaát xöù vaø vaên hoùa khaùc nhau.Trong chaân trôøi aáy, caàn ñeà cao giaùtrò cuûa caùc ñoaøn suûng maø ChuùaThaùnh Linh ban cho taát caû moïingöôøi, traùnh thaùi ñoä giaùo só trò loaïitröø nhieàu ngöôøi ra khoûi tieán trìnhquyeát ñònh vaø söï giaùo só hoùa giaùodaân caûn trôû ñaø tieán truyeàn giaùo.Ñieàu ñaùng mong öôùc laø quyeàn bínhñöôïc soáng trong vieãn töôïng phuïcvuï. Caû loái tieáp caän ñeå ñoái thoaïi lieântoân vaø phaù vôõ nhöõng thaønh kieán vaøñònh kieán, vaø söï ñoåi môùi ñôøi soángcoäng ñoaøn vaø giaùo xöù ñeå thu ngaénkhoaûng caùch giöõa ngöôøi treû vaø GiaùoHoäi, vaø cho thaáy lieân heä maät thieátgiöõa ñöùc tin vaø kinh nghieäm cuï theåcuûa cuoäc soáng.

Nhieàu laàn taïi Hoäi tröôøngTHÑGM coù lôøi yeâu caàu cuûa caùcHÑGM veà vieäc soaïn moät ”Chæ nammuïc vuï giôùi treû veà ôn goïi”, coù theågiuùp caùc vò ñaëc traùch ôn goïi cuûa caùcgiaùo phaän vaø nhöõng nhaân vieân ñòaphöông ñöôïc huaán luyeän coù chaátlöôïng vaø hoaït ñoäng vôùi vaø chongöôøi treû, goùp phaàn vöôït thaéng moätthöù phaân hoùa muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi.Taàm quan troïng cuûa nhöõng NgaøyQuoác Teá giôùi treû cuõng ñöôïc taùikhaúng ñònh cuõng nhö nhöõng trung

taâm giôùi treû vaø caùc moâi tröôøng sinhhoaït, nhöng cuõng caàn suy nghó laïi.

* Thaùch ñoá kyõ thuaät soáCoù moät soá thaùch ñoá khaån caáp maø

Giaùo Hoäi ñöôïc keâu goïi ñaùp laïi. Vaênkieän chung keát baøn ñeán söù maïngtrong moâi tröôøng kyõ thuaät soá: ñaây laøthaønh phaàn cuûa thöïc taïi thöôøng nhaätcuûa ngöôøi treû, laø ”quaûng tröôøng”trong ñoù hoï traûi qua phaàn lôùn thôøigian vaø gaëp gôõ nhau deã daøng, laø nôikhoâng theå boû qua ñeå ñi tôùi vaø ñöangöôøi treû can döï vaøo caû caùc hoaïtñoäng muïc vuï, caùc trang maïng coùnhöõng ñieåm saùng vaø ñieåm toái.

Thöïc vaäy, moät ñaøng chuùng giuùpñaït tôùi caùc thoâng tin, tích cöïc thamgia vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi chính trò vaøthaønh nhöõng coâng daân tích cöïc,nhöng ñaøng khaùc coù nhöõng khíacaïnh boùng toái - ñöôïc goïi laø traïngmaïng toái (dark web) trong ñoù ngöôøita gaëp coâ ñôn, bò leøo laùi, khai thaùc,baïo löïc, doïa naït qua trang maïng,daâm oâ. Töø ñoù THÑGM môøi goïi haõyôû trong theá giôùi kyõ thuaät soá, thaêngtieán nhöõng tieàm naêng thoâng tin cuûachuùng ñeå loan baùo söù ñieäp Kitoâ, vaølaøm cho caùc neàn vaên hoùa vaø nhöõngnaêng ñoäng cuûa chuùng ñöôïc thaámnhieãm Tin Möøng. THÑGM caàumong thieát laäp caùc vaên phoøng vaø côquan veà vaên hoùa vaø loan baùo TinMöøng kyõ thuaät soá, ngoaøi vieäc taïoñieàu kieän deã daøng cho söï trao ñoåi vaøphoå bieán nhöõng thoùi quen toát, coù theåquaûn lyù nhöõng heä thoáng chöùng thöïcveà caùc trang maïng Coâng Giaùo, ñeåchoáng laïi söï phoå bieán nhöõng tin xaïo(fake news) veà Giaùo Hoäi, nhöõngloaïi tin nhö theá laø bieåu töôïng cuûa

Trang 49

moät neàn vaên hoùa ñaõ ñaùnh maát yùnghóa söï thaät, khuyeán khích söïthaêng tieán nhöõng chính saùch vaøphöông theá ñeå baûo veä treû vò thaønhnieân treân caùc trang maïng.

* Nhìn nhaän veà ñeà cao giaù tròphuï nöõ trong xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi

Vaên kieän chung keát cuõng neâu roõsöï caàn thieát phaûi gia taêng nhìn nhaänvaø ñeà cao giaù trò phuï nöõ trong xaõ hoäivaø Giaùo Hoäi, vì söï vaéng boùng cuûahoï laøm cho cuoäc thaûo luaän vaø haønhtrình Giaùo Hoäi trôû neân ngheøo naøn:caàn caáp thieát coù söï thay ñoåi töø phíamoi ngöôøi, keå caû khôûi haønh töø moätsuy tö veà söï boå tuùc cho nhau giöõacaùc phaùi. THÑGM caàu mong ”moätsöï hieän dieän cuûa nöõ giôùi trong caùccô quan Giaùo Hoäi ôû moïi caáp ñoä, caûtrong nhöõng chöùc naêng traùchnhieäm” vaø moät tham gia cuûa phuï nöõvaøo tieán trình quyeát ñònh cuûa GiaùoHoäi trong söï toân troïng vai troø cuûathöøa taùc vuï thaùnh chöùc”. Ñaây laø moätnghóa vuï coâng lyù, laáy höùng töø nôiChuùa Gieâsu trong Kinh Thaùnh.* Thaân theå, phaùi tính vaø tình caûm

Vaên kieän chung keát ñeà caäp ñeánvaán ñeà thaân xaùc, tình caûm, phaùitính: ñöùng tröôùc nhöõng phaùt trieånkhoa hoïc ñang neâu leân nhöõng vaánnaïn veà luaân lyù ñaïo ñöùc, nhöõng hieäntöôïng nhö daâm oâ kyõ thuaät soá, du lòchtình duïc, söï lang chaï, bieåu döông söïtraàn truoàng treân maïng, ThöôïngHÑGM nhaéc nhôû caùc gia ñình vaøcaùc coäng ñoaøn Kitoâ taàm quan troïngcuûa vieäc giuùp ngöôøi treû khaùm phaùthaáy raèng tính duïc laø moät hoàng aân.

Luaân lyù tính duïc cuûa Giaùo Hoäithöôøng bò coi laø ”moät khoâng gian

phaùn xeùt vaø leân aùn” trong khi nhöõngngöôøi treû tìm kieám ”moät lôøi roõ raøng,nhaân ñaïo vaø caûm thoâng” vaø bieåumoät öôùc muoán roõ raøng ñöôïc trao ñoåiveà nhöõng gì lieân quan ñeán söï khaùcbieät giöõa caên tính nam nöõ, söï hoãtöông giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ,ñoàng tính luyeán aùi”.

Trong boái caûnh vaên hoùa hieännay caùc GM nhìn nhaän söï khoù khaêncuûa Giaùo Hoäi trong vieäc thoângtruyeàn veû ñeïp cuûa quan ñieåm Kitoâgiaùo veà thaân xaùc vaø tình duïc”: caàncaáp thieát tìm kieám ”nhöõng theå thöùcthích hôïp hôn, ñöôïc dieãn taû cuï theåqua vieäc soaïn ra nhöõng haønh trìnhhuaán luyeän ñöôïc ñoåi môùi”. ”Caàn ñeànghò vôùi ngöôøi treû moät nhaân loaïihoïc veà tình caûm vaø tính duïc, coù khaûnaêng mang laïi giaù trò ñuùng ñaén chosöï khieát tònh” ñeå con ngöôøi taêngtröôûng, ”trong taát caû caùc giai ñoaïncuûa cuoäc soáng”.

Theo nghóa ñoù caàn quan taâm ñeánvieäc ñaøo taïo caùc nhaân vieân muïc vuïñaùng tin caäy vaø tröôûng thaønh veàphöông dieän tình caûm vaø tính duïc.Ngoaøi ra, Thöôïng HÑGM nhaänthaáy coù nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeánthaân xaùc, tình caûm vaø tính duïc caànñöôïc moät söï ñaøo saâu xa hôn veà maëtnhaân loaïi hoïc, thaàn hoïc vaø muïc vuï,trong nhöõng theå thöùc vaø ôû caáp ñoäthích hôïp hôn, töø bình dieän ñòaphöông ñeán hoaøn vuõ. Trong soánhöõng nhöõng vaán ñeà ñoù coù nhöõngvaán ñeà lieân quan ñeán söï khaùc bieätvaø hoøa hôïp giöõa caên tính nam vaø nöõ,vaø nhöõng xu höôùng tính duïc”.”Thieân Chuùa yeâu thöông moãi ngöôøivaø Giaùo Hoäi cuõng vaäy, khi canh taân

quyeát taâm choáng laïi moïi kyø thò vaøbaïo haønh veà tính duïc”.

Cuõng vaäy, Thöôïng HÑGM taùikhaúng ñònh taàm quan troïng coù tínhchaát quyeát ñònh veà maët nhaân loaïihoïc cuûa söï khaùc bieät vaø boå tuùc chonhau giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõvaø thaáy raèng thaät laø heïp hoøi khi chæñònh nghóa caên tính cuûa con ngöôøitheo tieâu chuaån xu höôùng tính duïccuûa hoï”. Ñoàng thôøi Thöôïng HÑGMthaáy neân taïo ñieàu kieän deã daøng chocaùc chöông trình ñoàng haønh trongñöùc tin ñaõ coù trong nhieàu coäng ñoaønKitoâ daønh cho nhöõng ngöôøi ñoàngtính luyeán aùi. Trong haønh trình naøycon ngöôøi ñöôïc giuùp ñôõ ñeå ñoïc lòchsöû cuûa mình; trong töï do vaø traùchnhieäm gaén boù vôùi ôn goïi khi chòupheùp röûa toäi; nhìn nhaän öôùc muoánthuoäc veà coäng ñoaøn vaø goùp phaànvaøo ñôøi soáng coäng ñoaøn; phaân ñònhnhöõng hình thöùc toát nhaát ñeå thöïchieän öôùc muoán ñoù. Theo caùch thöùcaáy chuùng ta giuùp moãi ngöôøi treû,khoâng tröø moät ai, ngaøy caøng hoäinhaäp chieàu kích phaùi tính vaøo trongnhaân caùch cuûa hoï, taêng tröôûng veàchaát löôïng cuûa caùc quan heä vaø tieánveà söï hieán thaân”.

* Ñoàng haønh ôn goïiTrong soá nhöõng thaùch ñoá ñöôïc

Thöôïng HÑGM naøy nhaéc ñeán cuõngcoù thaùch ñoá kinh teá: Caùc nghò phuïmôøi goïi ñaàu tö thôøi gian vaø taøinguyeân vaøo giôùi treû baèng caùch coánghieán cho hoï moät thôøi kyø ñeå tröôûngthaønh trong ñôøi soáng Kitoâ chínchaén, tieán trình naøy ”phaûi truø ñònhmoät söï taùch bieät laâu daøi khoûi nhöõngmoâi tröôøng vaø quan heä quen thuoäc”.

Ngoaøi ra, coù mong öôùc moät söïñoàng haønh tröôùc vaø sau khi keát hoân,khuyeán khích thaønh laäp caùc toaùngiaùo duïc, trong ñoù coù caû caùc phuï nöõvaø nhöõng caëp vôï choàng Kitoâ, ñeåhuaán luyeän caùc chuûng sinh vaønhöõng ngöôøi thaùnh hieán caû vôùi muïcñích vöôït thaéng nhöõng xu höôùnggiaùo só trò. Caàn ñaëc bieät chuù yù ñieàunaøy laø trong vieäc ñoùn nhaän caùc öùngsinh leân chöùc linh muïc, nhieàu khiñöôïc thi haønh maø khoâng bieát roõ vaøtìm hieåu saâu roäng veà lòch söû cuûa hoï:söï baáp beânh veà quan heä vaø tìnhcaûm, thieáu caên coäi veà Giaùo Hoäi, ñoùlaø nhöõng daáu hieäu nguy hieåm. Lô laøqui luaät Giaùo Hoäi veà vaán ñeà naøy laømoät thaùi ñoä voâ traùch nhieäm, coù theåñöa tôùi nhöõng haäu quaû raát traàmtroïng cho coäng ñoaøn Kitoâ.

* Ñöôïc keâu goïi neân thaùnhVaên kieän chung keát keát luaän

raèng ”nhöõng ôn goïi khaùc nhau ñöôïcgoàm toùm trong ôn goïi duy nhaát vaøphoå quaùt: moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøigoïi neân thaùnh. Ñaùng tieác laø theá giôùitoû ra phaãn noä vì nhöõng laïm duïng domoät soá ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi, nhönghoï laïi khoâng caûm thaáy ñöôïc khíchleä hôn tröôùc söï thaùnh thieän cuûa caùcphaàn töû Giaùo Hoäi”, vì theá Giaùo Hoäiñöôïc keâu goïi giuùp thay ñoåi quanñieåm cuûa nhieàu ngöôøi nhôø söï thaùnhthieän cuûa bao nhieâu ngöôøi treû saünsaøng hy sinh tính maïng giöõa nhöõngbaùch haïi mieãn sao trung thaønh vôùiTin Möøng, qua söï thaùnh thieän aáy,Giaùo Hoäi coù theå canh taân laønh nhieätthaønh thieâng lieâng vaø söùc maïnhtoâng ñoà cuûa mình. ª

Phuùc Nhaïc

Trang 51

Toâi tin xaùc loaøi ngöôøi ngaøy sausoáng laïi.” Ñoù laø moät trong

nhöõng lôøi tuyeân xöng caên baûn nhaátmaø caùc tín höõu Kitoâ laëp laïi moãi khiñoïc kinh Tin Kính. Nhöng ngöôøiKitoâ höõu khoâng chæ tuyeân xöngnieàm tin aáy nôi moâi mieäng maø thoâi,hoï coøn soáng vaø theå hieän nieàm tin aáycaùch troïn veïn hôn qua nhöõng thöïchaønh trong ñôøi thöôøng. Moät thöïchaønh deã daøng quan saùt nhaát ñöôïc hoïtheå hieän laø vieäc mai taùng ngöôøi quaùcoá.

Thaät ra, moãi neàn vaên hoùa haytoân giaùo ñeàu coù nhöõng caùch maitaùng khaùc nhau: an taùng -choân caátlinh cöûu trong moä phaàn; thuûy taùng

-gieo linh cöõu vaøo doøng nöôùc soângchaûy xieát hay vaøo giöõa ñaïi döôngbao la; thieân taùng -ñeå xaùc ngoaøi trôøicho keàn keàn aên (ñieåu taùng) hay töïtieâu huûy; hoûa taùng -thieâu ñoát linhcöõu ra tro, roài giöõ tro coát trong bìnhhay vung tro ra moät nôi theo caùchthöùc ñaõ choïn; öôùp xaùc -duøng döôïclieäu boù xaùc roài caát giöõ ôû moät nôi antoaøn.

Trong soá caùc thöïc haønh aáy, chæan taùng vaø hoûa taùng ñöôïc Giaùo HoäiCoâng giaùo thöøa nhaän. Thaùng MöôøiMoät, thaùng daønh rieâng ñeå töôûngnhôù vaø caàu nguyeän cho caùc tín höõuñaõ qua ñôøi, haõy cuøng tìm hieåu vaøi

Baøi naøy coù lieân quan ñeán 1 tín ñieàu cuûa ñaïo Chuùa maø caùc nhaø thaàn hoïc ñaõ tranhcaõi dai daüng: Khi ñeán ngaøy Caùnh chung, xaùc phaøm seõ soáng laïi (phuïc sinh) troïn veïnhay chæ coù linh hoàn laø phuïc sinh? Laø xaùc naøo soáng laïi, laø thaân xaùc lieàn keà tröôùc khicheát hay ñaõ ñöôïc bieán ñoåi bôûi maàu nhieäm?

Giaùo Hoäi Coâng giaùo tin raèng thaân xaùc cuõng phaûi phuïc sinh, ôû kinh Tin kính hieänhaønh (Kinh Tin Kính caùc Thaùnh Toâng ñoà) vaø trong Giaùo lyù Giaùo hoäi Coâng giaùo (ñieàu366: “linh hoàn khoâng hö hoaïi khi lìa khoûi xaùc trong giôø cheát, vaø seõ taùi hôïp vôùi thaânxaùc trong ngaøy soáng laïi sau heát”).

Nhöng trong Taân Öôùc khoâng coù kieåu noùi “soáng laïi phaàn xaùc”, maø chæ coù kieåu noùi“keû cheát soáng laïi” (xem: Mt 22,31; Cv 17,32; 23,6; 24,21; 26,23; Rm 1,4; 1Cr15,12.42; Dt 6,2) vaø Kinh Tin Kính khôûi nguyeân töø Coâng ñoàng Nicea vaøConstantinoáp cuõng chæ noùi “Toâi (chuùng toâi) tin keû cheát soáng laïi”.

Ñaây laø 1 chuyeän daøi. -MS-* * *

neùt veà an taùng vaø hoûa taùng trongGiaùo Hoäi.

1. AN TAÙNGAn taùng ñöôïc Giaùo Hoäi choïn töø

thöôû ban ñaàu nhö laø caùch mai taùngchính yeáu. Sôû dó nhö vaäy, vì giöõanhöõng caùch thöùc neâu treân, an taùngphuø hôïp vôùi nieàm tin Kitoâ hôn caû.Beân caïnh ñoù, saùnh vôùi caùc caùchkhaùc, an taùng an toaøn cho xaùc keûcheát nhaát. Noù cuõng cho ngöôøi soángcaûm giaùc an taâm thaät söï veà moät nôian nghæ cuûa ngöôøi ñaõ khuaát. “Antaùng” laø töø Haùn-Vieät, nghóa laø ñöôïcchoân caát ôû moät nôi an toaøn. An taùngthöôøng ñöôïc noùi taét caùch bình daânlaø “choân”.

Vieäc choân xaùc keû cheát maø ngöôøiKi-toâ höõu löïa choïn baét nguoàn tröôùcheát töø thöïc haønh laâu ñôøi trong daânIsrael. Ngöôøi Dothaùi choân xaùc keûcheát. Khoâng gioáng nhöõng daân dumuïc khaùc trong vuøng, ngöôøi Dothaùixem moà yeân maû ñeïp laø phaàn phuùccho baäc chính nhaân. AÙpraham ñaõlaøm moïi caùch cho coù ñöôïc phaàn ñaátñeå choân caát ngöôøi thaân; roài vôï oângvaø caû chính oâng cuõng choïn ñoù laømnôi an nghæ (St 23, 3-11; 25, 7-10).Sau naøy con trai oâng laø Isaac (x. St35, 29) vaø chaùu oâng laø Giacoùp (x. St49,29-33) cuõng ñöôïc an taùng moätchoã vôùi oâng. Vua thaùnh Ñavít thì ñaõñöôïc choân caát caån thaän trong thaønhcuûa ngöôøi (x. 1V 2,10). Bôûi naám moàmôùi laø nôi nghæ yeân hoaøn haûo (Tv49,12), neân caû khi thaân xaùc chæ coønvaøi maãu xöông hay naém tro taøn,ngöôøi cheát vaãn caàn coù moät phaàn moäxöùng ñaùng; caâu chuyeän cuûa vuaSauleâ vaø Gioânathan con oâng laø moät

ñieån hình (x. 1Sm 31,11-13). NgöôøiDothaùi coøn tin vieäc choân caát keû cheátmang laïi phöôùc laønh cho mình, nhöchuyeän veà Toâbia (x. Tb 2,3-8). Hoïcoøn hoïc hoûi töø ngöôøi Aicaäp phöôngthöùc taãn lieäm vaø öôùp xaùc baèng döôïclieäu quyù, tröôùc khi ñaët vaøo moäphaàn. Ñieàu naøy laøm cho vieäc antaùng theâm long troïng vaø mang laïiphaåm giaù cao hôn cho ngöôøi ra ñi.Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc an taùng theocaùch thöùc naøy (x. Mt 27,57-60; Mc15,43).

Nhöng an taùng ñaõ mang yù nghóamôùi nôi caùc Kitoâ höõu. Vì vôùi ChuùaGieâsu, nieàm tin môùi ñaõ baét ñaàu. Töøtrong moä phaàn, Chuùa ñaõ phuïc sinh(x. Lc 23-24). Ñaây khoâng phaûi laømoät hieän töôïng laï, maø laø söï öùngnghieäm Lôøi Thaùnh Kinh (x. 1 Cr15,3-8; Lc 24, 5-6; Ga 20,1-29; Mt28,9-10). Chuùa Gieâsu ñaõ tieân baùosöï phuïc sinh cuûa Ngöôøi (x. Ga2,19-21). Söï phuïc sinh cuûa ChuùaKi-toâ laø chaân lyù cao vôøi nhaát cuûanieàm tin Kitoâ. Noù ñöôïc rao giaûngnhö ñieåm coát loõi cuûa maàu nhieämVöôït qua ngay töø nhöõng giaây phuùtñaàu tieân cuûa Kitoâ giaùo. Chính nhôønieàm tin vaøo Ñaáng soáng laïi töø coõicheát, caùc Kitoâ höõu bieåu loä nhöõng yùnghóa môùi meû vaø ñoäc ñaùo nôi vieäcan taùng ngöôøi ñoàng ñaïo, vöôït xakhuoân khoå cuûa moät thöïc haønh maitaùng ñôn thuaàn. Truyeàn thoáng vöõngbeàn aáy ñaõ baét ñaàu vaø toàn taïi qua thôøigian.

Tröôùc heát, an taùng bieåu loä nhaânsinh quan Kitoâ giaùo, moät nhaân sinhquan vinh danh toaøn veïn con ngöôøineân traân quyù thaân xaùc hoï. Vôùi caùc

Trang 53

Kitoâ höõu, pheùp Thaùnh taåy thay ñoåithaân phaän cuûa hoï, töø linh hoàn ñeánthaân xaùc. Thaùnh Phaoloâ coù laàn chaátvaán: “Anh chò em khoâng bieát raèngthaân xaùc anh chò em laø ñeàn thôøChuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ngöï tronganh chò em, Ñaáng maø anh chò em ñaõlaõnh nhaän töø Thieân Chuùa hay sao?”(1 Cr 6, 19) Ngöôøi Kitoâ höõu khoângchæ vinh danh thaân xaùc mình khi coønsoáng trong noã löïc gìn giöõ noù choxöùng laø ñeàn thôø Chuùa Thaùnh Thaàn,hoï coøn vinh danh noù khi an taùngngöôøi thaân. Ñoái vôùi hoï, thaân xaùckhoâng coøn chæ laø vaät chaát yeáu heønvaø hay hö naùt, maø cuøng vôùi linh hoànbaát töû, laøm neân con ngöôøi troïn veïn.Khi ngöôøi ta coøn soáng, thaân xaùc laøphöông tieän duy nhaát giuùp cho phaànhoàn laäp coâng. Nhö theá, thaân xaùccuõng ñoùng vai troø quan troïng trongvieäc tìm kieám phaàn roãi ñôøi ñôøi. Vaûlaïi, Chuùa Kitoâ khi cöùu ñoä, ñaõ cöùu ñoäcon ngöôøi toaøn veïn, neân thaân xaùcphaûi ñöôïc an nghæ taïi moät nôi xöùngñaùng trong khi chôø ñôïi ngaøy ñöôïcphuïc sinh.

Trong khi theå hieän roõ reät nhaânsinh quan noùi treân, Giaùo Hoäi ñaõ daïycon caùi cuûa mình xem vieäc choânxaùc keû cheát laø moät trong nhöõng vieäclaøm theå hieän loøng thöông ngöôøihaøng ñaàu: “Thöông ngöôøi coù möôøiboán moái, thöông xaùc baûy moái, ... thöùbaûy choân xaùc keû cheát.”

An taùng coøn bieåu loä nieàm hyvoïng Kitoâ giaùo. Vieäc an taùng ngöôøiquaù coá bieåu loä nieàm hy voïng vaøongaøy hoï ñöôïc phuïc sinh cuøng vôùiÑaáng ñaõ töø coõi cheát soáng laïi. Söïcheát, mai taùng vaø phuïc sinh ñöôïc ví

nhö tieán trình bieán ñoåi cuûa haïtgioáng ñöôïc gieo vaøo loøng ñaát (x. Ga12, 23-24; 1Cr 15,35-37). Söï soángñoåi thay maø khoâng maát. Caùc Kitoâhöõu buoåi sô khai, duø ra ñi töï nhieânhay hieán mình töû ñaïo, ñeàu ñöôïc maitaùng nôi nhöõng phaàn moä taïi caùcnghóa trang hay trong hang toaïiñaïo. Taïi nôi an nghæ cuoái cuøng naøy,thaân xaùc hoï chôø ngaøy phuïc sinh (x.Cv 24, 15; Kh 20, 12-14).

Thaùnh Phaoloâ nhaán maïnh: “Anhem khoâng bieát raèng: khi chuùng tañöôïc dìm vaøo nöôùc thanh taåy, ñeåthuoäc veà Ñöùc Kitoâ Gieâsu, laø chuùngta ñöôïc dìm vaøo trong caùi cheát cuûaNgöôøi sao? Vì ñöôïc dìm vaøo trongcaùi cheát cuûa Ngöôøi, chuùng ta ñaõcuøng ñöôïc mai taùng vôùi Ngöôøi. Bôûitheá, cuõng nhö Ngöôøi ñaõ ñöôïc soánglaïi töø coõi cheát nhôø quyeàn naêng vinhhieån cuûa Chuùa Cha, thì chuùng tacuõng ñöôïc soáng moät ñôøi soáng môùi.”(Rm 6, 3-4) Khi cheát, linh hoàn taïmthôøi lìa khoûi thaân xaùc ñeå vaøo coõivónh haèng; coøn thaân xaùc, sau moätthôøi gian chòu söï hö naùt, cuõng seõ hôïpvôùi linh hoàn ñeå soáng laïi vaø soáng ñôøivónh cöûu. Chính quyeàn Roâma, trongnhöõng theá kyû ñaàu Kitoâ giaùo, ñaõngaên caûn vieäc choân caát caùc Kitoâhöõu caùch chung, caùch rieâng caùc vòtuaãn ñaïo. Xaùc hoï thöôøng bò ñemcho thuù döõ ghieàn naùt hay phôi naéngnhieàu ngaøy tröôùc khi bò thieâu ñoát;tro coát hoï bò neùm xuoáng soâng chomaát heát daáu tích; muïc ñích laø ñeå hoïkhoûi soáng laïi!

Cuoái cuøng, an taùng cuûng coá Giaùolyù veà söï thoâng coâng giöõa ngöôøi soángvaø keû cheát. Trong nieàm tin cuûa

mình, caùc Ki-toâ höõu theå hieän moätmoái hieäp thoâng ba chieàu giöõa GiaùoHoäi löõ haønh cuûa nhöõng ngöôøi ñangsoáng vôùi Giaùo Hoäi thanh luyeän cuûacaùc linh hoàn trong luyeän nguïc vaøGiaùo Hoäi vinh thaéng cuûa caùc thaùnhtreân thieân ñaøng. Coâng ñoàng VaticanII vieát: “Trong soá caùc moân ñeä Chuùa,coù nhöõng keû coøn tieáp tuïc cuoäc haønhtrình nôi traàn theá, coù nhöõng keû ñaõhoaøn taát cuoäc soángnaøyvaø ñangñöôïctinh luyeän vaø coù nhöõng keû ñöôïc hieånvinh ñang chieâm ngöôõng roõ raøngchính Thieân Chuùa duy nhaát trong BaNgoâi nhö Ngaøi haèng coù. Nhöng heátthaûy moïi ngöôøi chuùng ta, tuøy caáp baäcvaø caùch thöùc khaùc nhau, ñeàu hieäpthoâng trong cuøng moät ñöùc meán Chuùayeâu ngöôøi, cuøng haùt leân moät baøi cachuùc tuïng vinh quang Thieân Chuùachuùng ta...

Bôûi vaäy, söï hieäp nhaát giöõanhöõng ngöôøi coøn soáng treân döôngtheá vôùi caùc anh chò em ñaõ yeân nghætrong an bình Chuùa Kitoâ khoâng heàbò giaùn ñoaïn.” (Lumen Gentium, soá49) Vôùi ngöôøi thaân ñaõ khuaát, söïhieäp thoâng aáy tuy voâ hình, nhöngnhôø naám moà, ñieàu voâ hình laïi trôûneân höõu hình khi ngöôøi ñaõ khuaátvaãn hieän dieän vôùi ngöôøi ñang soángtaïi moät ñòa chæ coá ñònh. Nôi ñaây, söïgaëp gôõ aân tình vaãn coøn tieáp dieãn. Duøñoâi beân aâm döông caùch bieät, nhöngnhöõng gioït leä vaø lôøi caàu nguyeän cuûangöôøi ñang soáng vaãn coù theå thaámmaùt vaø an uûi keû ñaõ nghæ yeân. Haõynhìn caùc Nghóa Trang cuûa caùc XöùÑaïo nhöõng ngaøy ñaàu cuûa thaùngMöôøi Moät seõ roõ.

An taùng luoân ñöôïc Giaùo Hoäi

khuyeán khích. Boä Giaùo lyù Ñöùc tintrong Huaán thò “Ad Resurgendumcum Christo” - Ñeå Soáng laïi vôùi ÑöùcKi-toâ, ñaõ nhaéc laïi caùc yù nghóa cuûavieäc an taùng vaø mong raèng vieäc antaùng ngöôøi quaù coá luoân ñöôïc duy trìnôi coäng ñoaøn caùc tín höõu. ÔÛ soá 3vaên kieän treân nhaán maïnh:

° Giaùo Hoäi beàn bæ ñeà nghò duytrì vieäc an taùng nôi ñaát thaùnh;

° An taùng laø caùch troåi vöôït baøytoû nieàm tin vaøo söï phuïc sinh thaânxaùc;

° Vieäc an taùng ñeà cao phaåm giaùcao quyù cuûa thaân xaùc con ngöôøi;

° Giaùo Hoäi khoâng dung tuùngnhöõng yù töôûng sai laàm veà caùi cheátcuûa moät soá ngöôøi;

° Vieäc an taùng phuø hôïp vôùi loønghieáu thaûo vaø kính troïng daønh choanh chò em ñaõ qua ñôøi.

Nhöng an taùng khoâng phaûi laøcaùch mai taùng duy nhaát trong GiaùoHoäi, maø coøn coù hoûa taùng.

2. HOÛA TAÙNGHoûa taùng coøn ñöôïc goïi caùch

bình daân vaén taét laø “thieâu”.Töø ñoù, ta coù loø thieâu hay trung

taâm hoûa taùng. Taïi nôi naøy, ngöôøi tañem ñoát chaùy linh cöõu ngöôøi quaù coároài thu tro coát vaøo bình, huõ hay hoømnhoû goïi laø tieåu. Sau ñoù, ngöôøi tañem choân caát trong phaàn moä nhö antaùng, hoaëc ñöa vaøo göûi ôû nhaø Phuïcsinh hay ñöa veà gìn giöõ taïi tö gia.

Hoûa taùng khoâng ñöôïc ñeà caäpñeán trong Kinh Thaùnh. Kinh Thaùnhchæ noùi tôùi vieäc Thieân Chuùa chaápnhaän hoûa taùng nhö moät caùch ñeå baûo

Trang 55

veä di coát cuûa ngöôøi cheát. Ñoù laøtröôøng hôïp cuûa vua Sauleâ vaø caùc contrai cuûa oâng (1Sm 31,8-13). VuaSauleâ bò baïi traän. Cuøng vôùi nhieàubinh lính vaø töôùng lónh, vua vaø bacon trai vua ñeàu bò gieát. Khi keû thuønhaän ra xaùc vua, chuùng ñaõ laøm nhuïc.Nhöõng ngöôøi Dothaùi can ñaûm ñaõñoàng loaït tieán leân daønh ñöôïc caùc thihaøi hoaøng gia. Hoï hoûa thieâu caùc thihaøi ñoù vaø giaáu taïm tro coát. Sau ñoù, hoïlong troïng an taùng vua taïi moät nôixöùng ñaùng. Khi bieát roõ veà nhöõngngöôøi ñaõ giaønh laïi, gìn giöõ vaø an taùngdi coát vua Sauleâ, vua Ñavít ñaõ chuùclaønh cho hoï (x. 2Sm 2,5-7).

So vôùi an taùng, hoûa taùng môùi meûhôn nhieàu. Töø naêm 1963, hoûa taùngñöôïc Giaùo Hoäi nhìn nhaän laø caùchmai taùng hôïp phaùp. Xuaát phaùt töøthöïc teá cuoäc soáng vaø sau khi xemxeùt thöïc chaát cuûa vieäc hoûa taùng,Giaùo Hoäi nhaän ñònh “hoûa taùng töïthaân khoâng ñi ngöôïc vôùi truyeànthoáng Ki-toâ giaùo.”

Ngaøy nay, hoûa taùng ñang moãiluùc moät thònh haønh; vì söï gia taêngdaân soá vaø ñoâ thò hoùa, ngöôøi cheátphaûi thu goïn ñeå nhöôøng choã chongöôøi soáng.

Hoûa taùng thöïc chaát khoâng aûnhhöôûng gì ñeán söï phuïc sinh thaân xaùccuûa nieàm tin Kitoâ, bôûi “thaân caùt buïiphaûi trôû veà caùt buïi” (St 2,7; 3, 19).Noù cuõng khoâng laøm di haïi ñeán loøngtoân troïng thi haøi ngöôøi quaù coá haygiaùn ñoaïn caùc cöû haønh haäu söï. Hoûataùng chæ laø vieäc duøng nhieät ñoä caoñeå ñaåy nhanh tieán trình phaân raõ vaøtrôû veà caùt buïi cuûa thaân xaùc vaät chaátmaø thoâi. Ngaøy taän theá, moïi ngöôøiñeàu seõ troãi daäy maø chòu phaùn xeùtchung; khoâng moät khoâng gian haykhoaûng caùch naøo coù theå giam caàmhay taùch lìa hoï ñöôïc, vì chaúng coù gìchoáng traû ñöôïc yù Chuùa (x. Kh20,11-13; 1Cr 15, 23-28.35-38).

Tuy nhieân vôùi thöïc haønh maitaùng naøy, caùc tín höõu caàn caûnh tænh.Ngaøy nay, khi söï toân troïng thaân xaùccon ngöôøi theo nieàm tin Ki-toâ giaùoñang bò boù heïp vaøo chuyeän caù nhaân,thì caùc phong traøo ngoaïi lai laïi tuøyhöùng taïo ra nhöõng caùch hoûa taùng vaøhaäu hoûa taùng khoâng theo khuoânmaãu naøo. Treân thöïc teá, ôû ngoaøiGiaùo Hoäi, vieäc hoûa taùng thöôøngkeøm theo vieäc vung tro coát, ví duïvaøo moät goác caây cherry, vì ngöôøicheát luùc sinh thôøi thích aên cherry;hoaëc sau hoûa taùng laø “khoâng taùng”(aerial funeral scattering ashes):ngöôøi ta neùm tro coát ngöôøi quaù coátreân moät ñoä cao baèng maùy bay haykhinh khí caàu, coát laø ñeå ngöôøi aáyhoøa quyeän vaøo coõi voâ cöïc cuûa vuõ truïhoaëc nhaèm giuùp ngöôøi aáy thoûa maõnñam meâ “phöôït” ñöôøng xa khi coønsoáng...

Giaùo Hoäi coù nhöõng höôùng daãnvöøa muïc vuï vöøa kyû luaät ñoái vôùi

vieäc hoûa taùng.Xin neâu nhöõng ñieåm quan troïng

töø Huaán thò “Ad Resurgendem cumChristo” cuûa Boä Giaùo lyù Ñöùc Tinnhö sau:

° Khi löïa choïn hoûa taùng vì lyù doveä sinh, kinh teá hay xaõ hoäi, khoângbao giôø ñöôïc ñeå cho vieäc löïa choïnnaøy xuùc phaïm ñeán öôùc nguyeänhoaëc ñöôïc theå hieän caùch minhnhieân hoaëc coù theå suy ñoaùn hôïp lyùcuûa ngöôøi tín höõu quaù coá. Giaùo Hoäikhoâng ñöa ra moät phaûn ñoái mangtính giaùo thuyeát naøo ñoái vôùi hoûataùng, vì hoûa taùng thaân xaùc moätngöôøi khoâng aûnh höôûng ñeán linhhoàn ngöôøi aáy, cuõng khoâng ngaên caûnThieân Chuùa, trong quyeàn naêng voâbieân cuûa Ngöôøi, cho thaân xaùc ngöôøiaáy troãi daäy ñeå böôùc vaøo ñôøi soángmôùi. Hoûa taùng töï thaân khoâng choáiboû giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà linhhoàn baát töû vaø veà söï phuïc sinh thaânxaùc.

° Khi khoâng moät ñoäng cô naøo ñingöôïc vôùi giaùo huaán Kitoâ giaùo hieändieän, thì Giaùo Hoäi, sau khi ñaõ cöûhaønh caùc nghi thöùc mai taùng, seõñoàng haønh vôùi löïa choïn hoûa taùng,mieãn laø nhöõng chæ thò muïc vuï vaøphuïng vuï ñöôïc toân troïng cuõng nhöñaõ caån thaän traùnh moïi côù vaáp phaïmhay dieän maïo cuûa söï laïnh nhaït toângiaùo.

° Tro coát cuûa ngöôøi tín höõu phaûiñöôïc ñaët an nghæ taïi moät nôi thaùnh,nghóa laø taïi moät nghóa ñòa hoaëctrong moät soá tröôøng hôïp, taïi nhaø thôøhay moät nôi ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh chovieäc naøy vaø ñöôïc tín thaùc cho thaåmquyeàn coù naêng caùch cuûa Giaùo Hoäi.

° Khoâng ñöôïc pheùp giöõ trocoát ngöôøi tín höõu quaù coá taïi tö gia,caøng khoâng ñöôïc chia tro coát ralaøm nhieàu bình roài giöõ moãi nhaømoät bình.

° Ñeå traùnh dieän maïo cuûa thuyeátphieám thaàn, cuûa chuû nghóa duy töïnhieân hay cuûa hö voâ thuyeát, khoângñöôïc pheùp gieo raéc tro coát ngöôøi tínhöõu vaøo khoâng khí, leân treân ñaát hayra ngoaøi bieån hoaëc giöõ noù trong caùcvaät löu nieäm, caùc moùn nöõ trang kimhay töông töï.

° Khi moät ngöôøi yeâu caàu ñöôïchoûa taùng vaø vung tro coát nhaèmchoáng laïi nieàm tin Kitoâ, phaûi töø choáicaùc nghi thöùc an taùng Kitoâ giaùo ñoáivôùi ngöôøi aáy, theo quy caùch luaätphaùp.

ÔÛ ñieåm cuoái, ñeå roõ hôn, caàn keømGiaùo luaät ñieàu 1184 öõ1, n. 2:“Nhöõng ngöôøi ñaõ choïn hoûa taùng thihaøi mình vì nhöõng lyù do nghòch vôùiñöùc tin Kitoâ giaùo” thì, “tröø khi ñaõbieåu loä daáu chæ saùm hoái naøo ñoùtröôùc khi qua ñôøi, hoï khoâng ñöôïc antaùng theo nghi thöùc Giaùo Hoäi.” Nhövaäy, neáu theo söï phaùn ñoaùn cuûathaåm quyeàn Giaùo Hoäi raèng hoï ñaõ toûloøng saùm hoái, thì khoâng neân töø choáinghi thöùc mai taùng cuûa Giaùo Hoäicho hoï.

Treân thöïc teá, nhieàu ngöôøi vaãnbaên khoaên khi naøo neân hoûa taùng. Coùtheå döïa vaøo nhöõng öu tieân nhaátñònh.

Xin neâu vaøi suy nghó caù nhaân.• Döïa vaøo di chuùc cuûa ngöôøi quaù

coá; caàn laøm theo öôùc nguyeän cuûangöôøi ra ñi.

Trang 57

• Döïa vaøo quy ñònh cuûa luaätphaùp hay phong tuïc taïi ñòa phöông,mieãn laø quy ñònh hay phong tuïc aáykhoâng ngöôïc laïi vôùi thieân luaät töïnhieân hay phaûn laïi nieàm tin Kitoâ,thieân luaät maïc khaûi.

• Khi hoaøn caûnh khaùch quan haychuû quan ñoøi buoäc nhö vaäy; hoûataùng trong nhieàu tröôøng hôïp ít toánkeùm vaø ñôn giaûn hôn an taùng.

Hai hình thöùc mai taùng trongGiaùo Hoäi laø an taùng vaø hoûa taùng. Antaùng coù töø ñaàu coøn hoûa taùng môùiñöôïc chaáp nhaän. Duø choïn an taùnghay hoûa taùng, nieàm tin vaøo linh hoànbaát töû vaø söï phuïc sinh thaân xaùc vaãnkhoâng ñoåi nôi caùc tín höõu. Qua vieäcmai taùng ngöôøi quaù coá, ngöôøi tín höõuduy trì nieàm hy voïng caùnh chungvaøo ôn cöùu ñoä vaø moái töông quangiöõa ngöôøi soáng vaø keû cheát. Ñoù laømoät phaàn trong ñôøi soáng ñöùc tin Kitoâgiaùo. Ngöôøi cheát seõ khoâng maát, khingöôøi soáng khoâng queân hoï. GiaùoHoäi cho chuùng ta thôøi gian thaùngMöôøi Moät quyù baùu ñeå baøy toû taámloøngvaø theå hieännieàm tincuûamình.

Ñöùng tröôùc ngöôøi quaù coá, duøgiöõa söï tónh laëng cuûa moät nghóatrang hay söï tónh mòch trong nhaøPhuïc sinh, ta haõy daâng leân Chuùa lôøicaàu xin tha thieát, xin Ngöôøi thöù thamoïi loãi laàm coøn soùt laïi, maø chongöôøi ñaõ ra ñi höôûng phuùc laønhngaøn thu.

Requiescant in pace, donecvenias, Domine! ª

Chuûng vieän Thaùnh Nicoâla,03.11.2018

Linh muïc GB. Nguyeãn Hoàng Uy

(WGP. Phan Thieát)

CöôøiSHOP HAØNG MAÕ HAØ NOÄI

— Vöøa naõy e ñi mua giaáy tieànvaøng maõ cuùng oâng baø, thaèng chuûShop hoûi coù mua iPhone Xs Maxcho caùc cuï khoâng?

— E hoûi lôõ oâng baø ko bieátduøng thì sao, noù lieàn noùi SteveJobs xuoáng döôùi ñoùa ruøi, oång seõmôû khoùa cho caùc cuï, cöù yeân taâm!

— Theá laø e mua!Xong noù hoûi coù mua case baûo

veä hok?— OK e mua lun!Sau ñoù noù hoûi mua tai nghe

Bluetooth khoâng?— E löôõng löï 1 teïo nhöng

cuõng quyeát ñònh mua!Ruøi thaèng ñoù hoûi coù mua cuïc

saïc döï phoøng khoâng?— E hoûi sao phaûi mua? Noù noùi

xaøi heát pin thì sao!!!—Vaäy laø emua theâmcuïc saïc!Cuoái cuøng e traû xieàn vaø xin

theøng chuû caùi namecard, noù hoûi exin laøm caùi gieà?

— E noùi: “Tao ñoát namecardcuûa maøy cho oâng baø tao, lôõ caùiiPhone coù hö thì caùc cuï tìm maøyñeå baûo haønh!” ª

(Söu taàm)

Tröôùc khi gaëp Chuùa, Anna Nobililaø vuõ nöõ khoûa thaân. Coâ nhaûy

trong caùc hoäp ñeâm ôû thaønh phoáMilan, nöôùc YÙ, cho ñeán ngaøy coâgaëp Chuùa Kitoâ. Saùu naêm sau, coânghe tieáng goïi cuûa Chuùa vaø trôûthaønh nöõ tu Doøng caùc nöõ tu NhaøNazareth. Nöõ tu Anne Nobili keåcho chuùng toâi nghe caâu chuyeän trôûlaïi laï luøng cuûa Soeur.• Caùi gì ñaõ laøm cho coâ gaùi treû ñeïpvaø nhaïy caûm nhö Soeur khoûathaân trong caùc hoäp ñeâm?

- Nöõ tu Anna Nobili: Cha meï toâily dò naêm toâi 13 tuoåi. Cha toâi raáthung baïo vôùi meï toâi, vöøa baèng lôøivöøa ñaùnh ñaäp. Cha toâi laø moät ngöôøibaát haïnh, oâng truùt heát noãi böïc töùccuûa mình treân con caùi. Khoâng ai daïycho cha toâi bieát yeâu thöông laø nhötheá naøo. Cha toâi khoâng theå mangtình thöông ñeán cho vôï con. Lôùn leân,söï thieáu tình thöông phuï töû naøy laømcho toâi ngaøy caøng khoâng theå chòuñöïng noãi. Trong loøng toâi laø moät noãi

troáng vaéng xuùc caûm to lôùn. Toâi raátruït reø, toâi noùi ngoïng&

• Ñeå leân saân khaáu toâi khoâng ñöôïcruït reø...

- Khi ñoù toâi nghó toâi chaúng coù giaùtrò gì. ÔÛ tröôøng, toâi caûm thaáy bò loaïira rìa. Caùc baïn hoïc laøm cho toâi coùcaûm töôûng toâi chaúng ñöôïc tích söï gì.Toâi phaûi gioáng caùc baïn ñeå ñöôïcchaáp nhaän. Khi ñoù toâi baét ñaàu aênmaëc laäp dò, toâi baét meï toâi phaûi muaaùo quaàn ñaét tieàn vaø hôïp thôøi trangcho toâi. Toâi trang ñieåm vaø aên maëckhieâu khích ñeå caùc baïn gaùi phaûighen töùc vôùi toâi. Dung maïo cuûa toâiraát xinh vaø gôïi caûm. Caùc coâ xem toâinhö moät hieåm nguy cho hoï. Toâi laïi bòcoâ ñoäc vaø ruoàng boû. Toâi baét ñaàu bòsuy thoaùi tinh thaàn.

• Khi ñoù Soeur khoâng coù baïn trai?- Coù chöù. Anh ta phôùt lôø toâi ban

ngaøy nhöng laïi lôïi duïng toâi ban ñeâm.Chuùng toâi ôû chung vôùi nhau banñeâm, nhöng ban ngaøy toâi ôû moät

Trang 59

“Khi toâi nhaûy, moïi ngöôøi xem toâi nhö coâ gaùi ñieám. Nhöng nhôø Chuùa Gieâsu, toâihieåu thaân theå toâi khoâng phaûi laø thuøng raùc”. Nöõ tu Anna Nobili, cöïu vuõ nöõ khoûa thaân,baây giôø laø nöõ tu noùi chuyeän vôùi baùo Aleteia.

* * *

mình. Khi toâi hieåu anh ta khoâng yeâutoâi, toâi raát phaãn noä. Khi ñoù toâi ñoåiqua loái soáng veà ñeâm. Toâi baét ñaàu laømvieäc ôû moät vaøi hoäp ñeâm ôû thaønh phoáMilan, röôïu chaûy nhö suoái cuõng nhökhoûa thaân. Vôùi coâng vieäc naøy, toâigaëp khoâng bieát bao nhieâu laø ñaønoâng. Toâi bieát taát caû caùc ngöôøi canhhoäp ñeâm cuûa thaønh phoá. Toâi coù theåvaøo mieãn phí baát cöù ñaâu. Hai giôøsaùng toâi xong vieäc, sau ñoù toâi ñi moätvoøng caùc tieäm nhaûy disco cho ñeánsaùng.• Khi ñoù Soeur coù haïnh phuùckhoâng?

- Toâi soáng trong aûo töôûng cuûahaïnh phuùc. Toâi khoâng yeâu chínhmình, nhöng ñaøn oâng thích cô theåcuûa toâi. Thaân theå vaø ñieäu nhaûy cuûatoâi laø duïng cuï ñeå toâi saên ñaøn oâng nhösaên chieán lôïi phaåm. Caøng ngaøy caøngnhieàu hôn, moãi ñeâm laø moät ngöôøimôùi. Toâi coøn hoïc nhaûy ñeå dieãn trongcaùc vôû dieãn vaø giuùp toâi môû caùnh cöûaböôùc vaøo laõnh vöïc truyeàn hình. Toâitrôû neân ngöôøi noåi tieáng. Toâi ñi khaépnôi treân theá giôùi.• Bieán coá naøo ñaõ laøm cho Soeur töøgiaû nhaûy khoûa thaân ñeán ñi tu?

- Duø thaønh coâng, toâi vaãn caûmthaáy troáng roãng. Thaät ra toâi caûmthaáy mình coâ ñoäc vaø... dô baån. Côtheå toâi khoâng nhaän moät cöû chæ dòudaøng naøo. Luoân hung baïo vaø khieâukhích, khoâng moät chuùt eâm aùi dòudaøng. Toâi mô coù ngaøy toâi seõ gaëp moätngöôøi con trai noùi yeâu toâi, rung ñoängvì toâi. Toâi khoâng bao giôø gaëp.• Vì theá ñoù laø böôùc ngoaët cuûaSoeur?

Toâi khoâng bieát. Ma quyû kieåm soaùt

ñôøi toâi. Noù noùi toâi phaûi laøm gì vaø toâivaâng lôøi noù. Toâi soáng nhö moät ngöôøimuø. Toâi xem nhaø mình nhö khaùchsaïn. Toâi ñi ngang anh chò em toâi maøkhoâng noùi chuyeän vôùi hoï. Tröôùc khira khoûi nhaø, toâi trang ñieåm caû giôø.Toâi ñeå haøng taán myõ phaåm leân maët maøcuõng khoâng haøi loøng. Moãi laàn toâingoài tröôùc göông, meï toâi ñeán noùichuyeän vôùi toâi. Baø noùi vôùi toâi veàChuùa Gieâsu. Moät ngaøy noï toâi töùcleân, toâi noùi vôùi meï toâi, toâi khoâng xinñeå soáng. Nhöng meï toâi vaãn tieáp tuïcnoùi vôùi toâi veà Chuùa Gieâsu. Baø ñi leãmoãi chieàu ñeå caàu nguyeän cho toâi.

• Caùi gì ñaõ thuùc ñaåy Soeur thayñoåi?

- Moät ngaøy noï coù moät baø goïi toâingoaøi ñöôøng. Toâi khoâng bieát baø aáy,nhöng baø bieát roõ veà toâi.IChuùng toâibaét ñaàu noùi chuyeän& Toâi hieåu meï toâiñaõ cho baø moät taám hình cuûa toâi. Vôùitaát caû caùc baïn gaùi cuûa meï toâi, baø xinhoï caàu nguyeän cho toâi, ñaây laø moätthoùi quen ñaëc bieät cuûa ngöôøi YÙ. Baøbaïn naøy cuûa meï ñeà nghò toâi ñi moätkhoùa tónh taâm ôû Axixi. Toâi thuaän ñi.Khi ñeán ñoù, chæ trong voøng moätngaøy, toâi ñaõ soáng moät caùi gì raát tuyeätvôøi. ÔÛ ñaây coù caùc baïn treû haùt vaø caàunguyeän. Hoï cuõng vui chôi nhöngkhoâng say söa. Ñoái vôùi toâi, ñoù laø moätchuyeän raát môùi vaø raát ñeïp. Toâi giaøu,toâi coù trong tay taát caû moïi ñöùa contrai toâi muoán, toâi toå chöùc caùc buoåi daïtieäc ñòa nguïc, nhöng toâi chöa baogiôø bieát moät baàu khí vui veû nhö vaäy.Moät vaøi thaùng sau, toâi ñi leã. Toâi nghelinh muïc noùi, trong nhaø thôø luùc naøy,Chuùa raát yeâu ngöôøi naøo ñeán ñaây laànñaàu. Toâi coù caûm töôûng cha ñang noùi

veà toâi. Lôøi cuûa cha ñaõ laøm cho toâi raátxuùc ñoäng. Coù moät caùi gì vôõ tan trongloøng toâi. Toâi môùi 22 tuoåi, toâi tieáp tuïclaøm vuõ nöõ khoûa thaân nhöng toâi ñi leãmoãi chuùa nhaät. Thöôøng thöôøng, toâiñi thaúng ñeán caùc hoäp ñeâm, nôi toâinhaûy suoát ñeâm. Khi ra veà, toâi noùi vôùicaùc baïn toâi seõ ñi leã vì Chuùa thöôngtoâi. Chuùng xem toâi nhö con ñieân.Coøn toâi, toâi ôû trong hai traïng thaùi“ñieân”: ñieân cuûa ñôøi soáng veà ñeâm vaøñieân vì tình yeâu cuûa Chuùa Gieâsu.

• Nhö theá cuõng khoù choïn löïa giöõahai caùi ñieân naøy?

- Ñuùng... toâi ñung ñöa giöõa haicaùi ñieân. Cho ñeán ngaøy toâi caûm thaáysöï hieän dieän thaät söï cuûa Chuùa Gieâsu.Ñoù laø trong moät khoùa tónh taâm. Ngaøyhoâm ñoù laø ngaøy toâi nhaûy laàn cuoái.Ngaøy hoâm sau, toâi quyeát ñònh thayñoåi cuoäc soáng. Khi toâi nhaûy trongcaùc hoäp ñeâm, moïi ngöôøi xem toâi nhöcoâ gaùi ñieám. Chính Chuùa Gieâsu laømcho toâi thaáy, thaân theå toâi khoâng phaûilaø thuøng raùc. Ngaøi cho toâi thaáy, toâilaø haït ngoïc ñích thöïc. Khi ñaøn oângtaëng toâi lôøi khen ñeå ñoåi laáy thaân theåtoâi thì tình yeâu cuûa Chuùa Gieâsu laøkhoâng ñieàu kieän.

• Khi ñoù Soeur töø boû taát caû ñeå theoNgaøi?

Toâi caàn phaûi boû taát caû: hoäp ñeâm,truyeàn hình, taát caû... Toâi muoán bieátNgaøi! Duø vaäy, ngaøy toâi baét ñaàu nghetieáng goïi ñi tu, toâi hoaûng leân. Toâi sôïphaûi chaáp nhaän ñôøi soáng naøy, toâi sôïChuùa seõ laáy ñi nieàm vui soáng, laáy ñihaïnh phuùc cuûa toâi. Nhöng ngaøy hoâmsau khi gaëp côn hoaûng sôï naøy, toâiñoïc moät ñoaïn trong saùch Dieãm ca:“Naøy em gaùi cuûa anh, ngöôøi yeâu anh

saép cöôùi, em laø khu vöôøn caám, laødoøng suoái canh phoøng nghieâm maät,laø gieáng nöôùc nieâm phong” (4, 12).Ñoaïn naøy ñaõ môû taâm hoàn toâi ñeán vôùiNgaøi.

• Soeur coù lôøi khuyeân naøo chocaùc baïn treû caûm thaáy maát ñònhhöôùng, bò coâ ñoäc, khoâng coù ai hieåumình, bò gaït ra beân leà nhö Soeurhoài tröôùc khoâng?

- Raát nhieàu phuï nöõ tìm giaù trò cuûamình nôi ngöôøi ñaøn oâng. Ñoâi khi saumoät quan heä baát haïnh, hoï rôi vaøovoøng tay cuûa ngöôøi ñaàu tieân ñeå caûmthaáy mình ñöôïc xöùng ñaùng, ñeå laáylaïi töï tin. Ñieàu naøy khoâng bao giôø coùhieäu quaû. Chuùng ta khoâng theå ñi tìmngöôøi ñaøn oâng vôùi baát cöù giaù naøo.Toát hôn phaûi ôû moät mình moät thôøigian vaø nhìn laïi ñôøi soáng noäi taâmcuûa mình. Khoâng coù gì ñaùng giaù hônlaø nhìn laïi neùt ñeïp rieâng cuûa mình,giaác mô cuûa mình, nhöõng chuyeänkhoâng dính gì ñeán vieäc ñi tìm moätngöôøi yeâu. Khi moät phuï nöõ bieát toântroïng chính mình, bieát yeâu chínhmình, khi hoï chaêm soùc cho hoï vaø bieátgiaù trò ñích thöïc cuûa mình, thì cuoáicuøng hoï seõ tìm ñöôïc ngöôøi ñaøn oângthaät söï yeâu thöông hoï vaø toân troïnghoï. Hoï seõ khoâng coøn bò loâi cuoán bôûinhöõng ngöôøi ñaøn oâng muoán lôïi duïnghoï. Hoï seõ loâi cuoán nhöõng ngöôøi ñaønoâng ñi tìm moät phuï nöõ xinh ñeïp vaø töïdo ñeán vôùi hoï. ª

fr.aleteia.org, Linh muïc Przemek“Kawa” Kawecki, Doøng DonBosco vaø Marzena Devoud.

Marta An Nguyeãn dòch

Trang 61

Nhìn coâ chaùu gaùi ñeàu tay thoaboùp, ñoâi chaân ñang söng nhö

thaáy heát ñau, baø thaáy trong loøng daøodaït thöông yeâu, taän trong loøng baøthaáy bieát ôn, neân toû baøy cuøng coâchaùu gaùi:

— Caùm ôn con, ñaõ cho coâ nhöõngngaøy vui veû, boû heát beân kia coâ veàñaây soáng, muoán gaàn moà maû oâng baø,cuõng muoán ñöôïc gaàn con.

Coâ chaùu cöôøi töôi, khoe haømraêng traéng:

— Coù gì ñaâu, coâ nhö ngöôøi meï,maø con lo cho meï laø chuyeän phaûilaøm. Coâ ñöøng baän taâm chæ neân locho söùc khoûe. Laàn tröôùc coâ xuoánglaàu, khoâng keâu con neân trôït teù, caùichaân ñau tôùi baây giôø coøn chöa heát,sau laàn naày coâ phaûi caån thaän hôn, ñitôùi ñi lui phaûi coù caây gaäy cho antoaøn. Con khoâng coù vieäc laøm, chæquanh quaån trong nhaø naáu côm roàiröûa cheùn, neáu coâ caàn sai baûo ñieàuchi, thì cöù lôùn tieáng keâu, con seõchaïy leân ngay laäp töùc.

Nghe nhöõng lôøi chaân tình töø coâ

chaùu gaùi, baø cöôøi hieàn, nheo nheoñoâi maét öôùt:

— Coâ muoán khoùc khi nghe connoùi. Tuoåi treû baây giôø coù maáy ñöùañöôïc nhö con? Gia ñình ta baonhieâu ñôøi nhaân nghóa, neân sanh rañöôïc caây laønh gioáng toát laø con. Caùichaân ñau coâ ngoài hoaøi moät choã, cöùlaån quaån trong phoøng, thaáy cuoángcaû chaân tay. Sau laàn naày con neânthu xeáp laïi, ñeå cho coâ ôû döôùi laàu ñiñöùng ñöôïc deã hôn.

Coâ chaùu gaùi nhìn baø mæm cöôøiphaân giaûi:

— Coâ ôû beân kia saïch seõ quen roài,neân con daønh phoøng treân laàu cho coâyeân tònh, vöøa ngaên naép, laïi vöøa coùkhoâng gian rieâng cho coâ thoaûi maùi,chöù ôû döôùi kia tuïi con baøy böøa boän,naáu nöôùng caû ngaøy, coâ khoù nghængôi.

Nghe coâ chaùu giaûi thích baø thaáyaám loøng, vì trong töøng lôøi noùi, töøngcöû chæ saên soùc noù laøm baø haøi loønghôn caû öôùc mong. Cöù theá saùng

MOÄT BAØI HOÏC CHO NHÖÕNG AI VEÀ VN “DÖÔÕNG GIAØ”

chieàu ba böõa noù naáu aên, chaêm chuùttöøng moùn ngon cho baø vöøa mieäng.Bieát baø thích caù loùc, noù löïa ngaycon thaät böï, ñeå daønh rieâng ñuømtröùng raát ngon, coøn cho theâm nhieàuhaønh, tieâu ñeå baø aên vaøo cho aámbuïng. AÊn uoáng xong bao giôø noùcuõng nhaéc, coâ phaûi uoáng thuoácngay, ñöøng chaàn chôø, vì neáu lôõqueân, chaân haønh ñau seõ laøm coânhöùc nhoái. Hay coù böõa noù böngmaâm côm leân maø tieáng noùi reo vui:

— Con naáu canh chua caù boânglau maø coâ öa thích, coâ aên nhanh coønnoùng môùi ngon.

Nhìn maâm côm canh töôm taát,baø thaáy raát thöông, vì caûm ñöôïc caùitình cuûa chaùu daønh cho mình raátñaäm. Baø dòu daøng caên daën:

— Con naáu moùn gì coâ cuõng thíchaên, nhöng nhôù ñöøng naáu moùn rieângñaëc bieät, coâ giaø roài aên khoâng coønnhieàu ñöôïc nöõa, tuïi con muoán aênmoùn naøo, coâ cuõng thích aên theo. Coâveà ñaây ôû luoân chöù phaûi ñaâu laøkhaùch, cöù naáu nöôùng bình thöôøngñöøng ñeå cöïc cho con.

— Daï, con bieát roài, coâ ñöøng coùngaïi, chaêm soùc ngöôøi giaø, laø phaûi locho kyõ, aên uoáng sao cho boå döôõngmôùi kieän thaân, tuïi con coøn treû aên gìcuõng ñöôïc, chæ caàn aên sô sô cuõngqua xong moät böõa.

Vöøa aên baø vöøa thaàm nghó: “giaønhö mình thì cuõng neân... giaø, ôû vôùichaùu maø ñöôïc noù thöông, lo chotöøng chuùt, thaáy sao aám loøng. Ñaõmaáy möôi naêm laøm thaân vieãn xöù,naëng gaùnh ñoâi vai thay choàng ñaõkhuaát, oâng ñaõ laøm troøn boån phaänvôùi queâ höông, coøn toâi cuõng lo xong

moät ñôøi laøm meï, dang roäng ñoâi taybao boïc ñaøn con, nay caùc con ñaõkhoân lôùn neân ngöôøi, thì cuõng laø luùctoâi muoán quay veà soáng laïi vôùi laøngxöa, ñeå sau naày khi tôùi luùc phaûi rañi, thaân xaùc toâi seõ ñöôïc naèm keà beânoâng. Nay toâi ñaõ ñöôïc thoûa loøng, oâmmô öôùc veà queâ duø ngô ngaùc, cuõngnôi ñaây chieác caàu ngaøy xöa toâi vaøoâng hoø heïn, nhöng baây giôø laø caàugaïch baéc qua soâng. Cuõng khoângsao, ñôøi vaät ñoåi sao dôøi, huoáng chichæ coù caây caàu naêm xöa. Caàu coù ñoåithay nhöng loøng toâi khoâng thay ñoåi,cuõng vaãn nhö ngaøy naøo thích naèmnghe tieáng gaø gaùy, thích nghe tieángrao haøng thanh thoaùt trong sôùmmai, thích nghe tieáng ngöôøi cöôøinoùi lao xao baét ñaàu cho moät ngaøymôùi. Chæ ngaàn aáy ñoù thoâi, nhöõng thöùraát bình thöôøng nhöng sao thaáy ñaämñaø sao tha thieát tình queâ”.

Nghó theá neân baø môùi choïn conñöôøng veà Vieät Nam soáng luoân vôùicoâ chaùu gaùi, tuïi noù khoâng coù vieäclaøm chæ saên soùc baø thoâi, thì nhö theácuõng raát coâng baèng cho caû ñoâi beân,baø coù tieàn, coâ chaùu coù coâng, neâncuõng veïn toaøn cho caû coâ laãn chaùu...Quaø cho coâ chaùu laø xaây laïi caên nhaø,treân neàn nhaø cuõ cuûa hai vôï choàngngaøy hoï môùi cöôùi ñöôïc vaøi naêm.Chi phí vieäc chaêm lo cho baø laø 300ñoâ moãi thaùng, do caùc con ôû beân Myõgôûi veà.

Quyeát ñònh veà Vieät Nam soángluoân laøm maáy ñöùa con baø lo laéngkhoâng yeân, nhöng chuùng vaãn phaûiñeå meï ñi theo con ñöôøng meï choïn.Rieâng baûn thaân baø laïi thaáy mình...saùng suoát, tuy coù nhôù con nhôù chaùu,

Trang 63

nhöng loøng thaáy nheï nhaøng vì mìnhkhoâng laøm gaùnh naëng cho caùc con,maø laïi ñöôïc soáng nhöõng naêm cuoáiñôøi nhö mình mô öôùc.

Ngaøy tieãn baø veà Vieät Nam ôûluoân khoâng qua nöõa, ñöùa naøo cuõngbòn ròn khoùc thöông khoâng muoánrôøi. Giaáu nöôùc maét baø daën doø:

— Ñöøng veà thaêm meï vì ñöôøngxa con nhoû, haõy coi nhö meï ñi chôixa moät chuyeán, neáu coøn khoûe thì cöùvaøi naêm meï seõ veà thaêm...

Chæ coù coâ em UÙt, luùc ñaàu laø oàn aøophaûn ñoái khoâng vui, roài coøn khuyeângiaûi chò ñöøng veà nôi choán cuõ, nôi maøchò em mình töøng ñaùnh ñoåi maïngsoáng ñeå ra ñi. Vaø ñeán khi thaáykhoâng coøn lay chuyeån ñöôïc baø chògiaø böôùng bænh, noù laøm maët giaänhôøn roài khoâng theøm noùi nöõa. Töôûnglaø con em UÙt giaän luoân, ai deø giôøchoùt noù cuõng ra tieãn baø. Nheùt goùithuoác boå cho baø, noù daën doø ñuû thöùroài coøn thì thaàm:

—Laàn naøo ñi ñaâu cuõng coù chò coùem, chæ coù laàn naày chò muoán moätmình ra ñi khoâng ñònh ngaøy trôû laïi,chò coù theå queân taát caû, nhöng phaûinhôù ñöøng queân lôøi em daën.

Nghe noùi baø gaät ñaàu cho noù ñöôïcyeân taâm, chöù thaät ra thì baø ñangnghó: “Con UÙt naày luùc naøo cuõng loxa, nhöng ñoâi khi cuõng... khoâng caànthieát laém”. Töø ngaøy ñoù ñeán nay conUÙt cuõng an taâm khi nghe chò mìnhsoáng vui laø coù thaät, neân ñaõ bôùt lo,coøn heïn naêm sau noù seõ veà thaêm.

Nhö thöôøng leä, saùng nay coâ chaùuböng cho baø maâm côm noùng. Haêmhôû aên baø xuyùt xoa khen, roài cao

höùng vöøa aên vöøa keå chuyeän, coâchaùu ngoài nghe cuõng goùp lôøi cho baøtheâm höùng khôûi, ñöôïc moät luùc, baøchôït thaáy caâu chuyeän mình ñangkeå, coâ chaùu nghe höôûng öùng chæcaàm chöøng chöù khoâng coøn soâi ñoängnöõa, neân ngöøng ñuõa baø doø hoûi:

— Coù gì khoâng con? Sao maøngoài thöø ra ñoù?

Coâ chaùu nhìn baø, roài nhìn xuoángbaøn tay, saêm soi maáy caùi moùng, noùngaäp ngöøng:

— Coâ aø, con caàn... 5 ngaøn.Hôi ngaïc nhieân baø hoûi laïi cho roõ:— 5 ngaøn Vieät hay 5 ngaøn ñoâ?Coâ chaùu cöôøi phì:— 5 ngaøn ñoâ, chöù 5 ngaøn Vieät thì

con coù roài.Baø nhìn coâ chaùu gaùi, ngaàn ngöø

moät chuùt roài noùi:— Con coù nhôù, coâ ñöa con 3

ngaøn ñoâ laàn tröôùc, laø soá tieàn cuoáicuøng coâ giöõ ñeå hoä thaân, ñöa heát chocon, vì con caàn khaån caáp, neân baâygiôø coâ chæ coøn coù maáy traêm.

Coâ chaùu gaùi coù veû khoâng vui,ngoài yeân khoâng noùi, moät luùc sau noùngaäp ngöøng ñeà nghò:

— Hay laø coâ phone veà beân ñoù,keâu gôûi tieàn qua ñeå... coâ xaøi... Conkeït tieàn neân môùi nhôø coâ laàn nöõa,chöù hoûi tieàn hoaøi con thaáy quaù ngaïinguøng. Coâ cuõng bieát vaät giaù leothang, caùi gì cuõng maéc, neáu ñuû tieànroài thì con ñaâu daùm hoûi coâ.

Thaáy noù ñoåi gioïng buoàn buoàn thìbaø cuõng thöông, nhöng noù xuùi xintheâm tieàn thì baø thaáy khoâng vui,nhöng vaãn oân toàn:

— Töø ñaàu con noùi vôùi coâ, 25ngaøn ñoâ laø quaù dö ñeå caát moät caênnhaø, neân coâ baèng loøng vì soá tieàn ñoùcoâ lo ñöôïc, nhöng töø ñoù ñeán nay,tieàn ñaõ taêng leân gaáp ñoâi, maø nhaø caátvaãn chöa xong laøm coâ lo laéng, vìthaät söï coâ khoâng coøn tieàn nöõa.

Nghe tôùi ñaây, noù xuï maët, laàmbaàm trong mieäng:

— Moãi laàn keâu coâ ñöa tieàn, laømoãi laàn coâ nhaéc chuyeän... ñôøi xöa...Caát moät taàng, vôùi caát ba taàng laàu thìgiaù tieàn phaûi khaùc chöù!

Thaáy ñöùa chaùu môùi maáy phuùttröôùc coøn ngoït ngaøo vui veû, maáyphuùt sau ñaõ trôû gioïng khi nghekhoâng coù tieàn, baø thaáy böïc mình,nhöng vaãn giaûng giaûi:

— Coâ ñaõ noùi vôùi con, phaûi “lieäucôm gaép maém”, phaûi goùi goïn trongsoá tieàn mình coù. Coâ veà ñaây laø ñeådöôõng giaø, coát chæ gaàn moà maû oângcha, chöù khoâng caàn nhaø cao cöûaroäng. Nhaø cuõ cuûa con tuy ñôn sônhöng aám cuùng goïn gaøng. Coâ thaynhaø tranh, thaønh nhaø töôøng nhö conmô öôùc, vì muoán nhaân ñaây laøm quaøtaëng cho con. Döï ñònh ban ñaàu laøcaát nhaø töôøng, nay ñaõ trôû thaønh nhaølaàu ba taàng, coù coång raøo rieâng bieät,coâ cuõng vui neáu con bieát ngöøng ôûñoù, coøn neáu nhö con tieáp tuïc daøi daøi,heát ñaäp boû nhaø beáp xi maêng vöøamôùi laøm xong, thay vaøo ñoù laø ñaùhoa cöông cho gioáng nhaø haøngxoùm, roài nhaø taém, giöôøng naèm, boäbaøn aên, con cuõng muoán thay... Coâthaät söï caïn kieät khoâng coøn tieàn chocon nöõa.Bieát laàn naày khoù laáy ñöôïc tieàn, noùhaï gioïng, nhöng chaàm daàm caùi maët:

— Thì cuõng muoán coâ ôû cho sang,mang tieáng Vieät kieàu maø caát nhaøtöôøng leøo teøo döôùi... naùch nhaø beâncaïnh, neân con cuõng... raùng caát caotheâm moät chuùt, ñeå cho thieân haï khoûicheâ cöôøi.

Nghe con chaùu coù caùi taùnh ñuañoøi, baø thaáy ngaùn ngaåm neân noùi:

— Con ñöøng so saùnh vôùi ngöôøita. Nhaø ai naáy ôû, mình nhìn ngöôøi talaøm gì!?

Nghe baø noùi caùi kieåu... an phaänñoù, noù phaùt böïc:

— Con... khoå vôùi coâ heát bieát! Noùicaùch naøo thì coâ cuõng khoâng.... theømhieåu. Ngöôøi ta Vieät kieàu, mình cuõngVieät kieàu, Vieät kieàu mình... beøo quaùseõ bò ngöôøi ta khinh! Caùi coång nhaøbeân noù xaây choàm ra phía tröôùc, laømcho caùi nhaø mình coi leùp veá keà beân,neân deã gì con ñeå noù... chôi ngoâng,neân tieàn ñôït tröôùc con ñaõ xaây lieàn caùicoång. Con chæ caàn theâm 5 ngaøn naàynöõa, laø coi nhö xong hoaøn taát ñöôïccaên nhaø.

Baø buoâng ñuõa, ngoài thöø ra, moätluùc sau baø noùi:

— Noùi thaät, coâ khoâng daùmphone veà xin tieàn theâm laàn nöõa, anhchò beân kia coøn nôï nhaø, coøn con nhoûphaûi lo. Cuõng ñaõ nhieàu laàn coâ keâutuïi noù gôûi theâm tieàn laàn cuoái, ñeå caátcho xong caên nhaø coøn dang dôû,nhöng baây giôø nhaø ñaõ xaây xong, thìmoãi thaùng con chæ neân nhaän 300 ñoâlaø ñuû.

Veû cöông quyeát khoâng ñöa tieàntheâm nöõa laàn naày cuûa baø laøm coâchaùu baát maõn. Noù thaúng thöøng:

— Nhaø ñeïp thì coâ cuõng... nôû maøy

Trang 65

nôû maët, chöù phaûi ñaâu chæ moät mìnhcon? Neáu loøng coâ khoâng muoángiuùp, thì thoâi cöù ñeå maëc con!

Noùi xong coâ chaùu vuøng vaèngñöùng daäy, tieän tay böng luoân caùimaâm, duø thaáy roõ baø chöa aên heátphaàn côm trong cheùn. Böôùc ra khoûiphoøng, tieän tay noù ñoùng aàm caùnhcöûa laïi. Thaùi ñoä cuûa noù laøm baø chôùivôùi, baø laéc ñaàu ngao ngaùn roài nghóthaàm: “Con nhoû naày bình thöôøngngoït ngaøo hieáu thaûo, hoâm nay hoûitieàn khoâng coù, thì noù loä ra laø ñöùachaúng ra gì! Böïc mình quaù baø cuõngheát muoán aên, nhöng thaùi ñoä ñoøi tieàncuûa coâ chaùu gaùi, laøm baø nhö ngheïtthôû”.

Saùng nay thöùc daäy sau giaác nguûmeät nhoaøi. Baø ngoài yeân nhìn caùnhcöûa, maø hoâm qua coâ chaùu ñaõ maïnhtay ñoùng aàm, baø thaáy cuoäc soáng yeânvui töø nay chaéc khoâng coøn nöõa...Suy nghó mieân man cho tôùi khi thaáyñoùi, baø môû cöûa phoøng nhìn quanh,roài caát tieáng keâu to. Nhaø khoâng coùtieáng ñoäng, im laëng nhö tôø.

Ngoài chôø cho tôùi quaù tröa, taychaân baét ñaàu run vì ñoùi, baø keùo maáycaùi hoäc tuû ôû ngay ñaàu giöôøng, kieámxem coù baùnh keïo gì ñeå aên, nhöngroài laïi nhôù ra ngaøy thöôøng vì sôï kieánbu, neân ñoà aên vaët khoâng ñeå trongphoøng baø... Muoán töøng böôùc xuoángmaáy baäc caàu thang tôùi nhaø beáp ñeåkieám gì aên, nhöng loay hoay moätluùc, baø laïi sôï seõ nhaøo ñaàu xuoángthang, neân ñöùng döïa löng vaøo töôøngmaø thôû. Buïng ñoùi coàn caøo buoàn noânmuoán oùi... baø chôït nhôù ra trong hoäp

thuoác boå coù maáy caây keïo ho, maøcon em uùt ñaõ nheùt voäi cho baø luùc

tieãn ñöa. Möøng quaù, baø laàn böôùc trôûveà phoøng tìm caây keïo. Chaát keïo thengoït laøm cho baø khoâng coøn muoán oùinöõa.

Quaù 3 giôø chieàu, coâ chaùu veà ñemcho baø oå baùnh mì thòt, noù haáp taápnoùi:

— Con ñi... chaïy tieàn, neân veàkhoâng kòp, coâ aên ñôõ baùnh mì, khinaøo traû ñöôïc nôï con môùi coù... söùcnaáu nöôùng cho coâ.

Noùi xong, noù böôùc nhanh ra cöûa.Baø keâu voùi theo, noù ñi luoân khoângquay laïi. Nhìn theo noù, baø muoánquaêng traû laïi oå baùnh mì cho ñôõ töùc,nhöng cuøng luùc cuõng daèn ñöôïc cônnoùng giaän. Nhìn

oå baùnh mì roài nhôù lôøi noù noùitröôùc khi ñi, baø thaáy baát an. Baø thaàmnghó: “Chaúng leõ töø ñaây moãi laàn noùcaàn tieàn laø moãi laàn noù chôi caùi troø boûñoùi mình?”

Laàn ñaàu tieân sau 6 thaùng veà ñaây,baø môùi bieát theá naøo laø lo laéng, vìcaûm thaáy coâ chaùu maø baø heát daï tinyeâu ñaõ baét ñaàu... trôû maët. Maø quaûñuùng nhö baø lo sôï, ñeâm ñoù noù ñi ñaâumaát bieät khoâng veà. Nhaø cöûa toái ñen,mình baø ngoài im troâng ngoùng...Ñeâm ñoù baø tieáp tuïc ngaäm keïo hocho ñôõ ñoùi, roài nguû thieáp ñi cho tôùikhi baø giöït mình thöùc daäy, trôøi chöasaùng laém, baø choáng gaäy böôùc rakhoûi cöûa phoøng roài caát tieáng keâuvang, khoâng coù tieáng traû lôøi, chæ coùaâm thanh doäi laïi trong caùi khoâng khíthanh vaéng cuûa buoåi saùng khoângngöôøi...

Ngoaøi kia coù tieáng ngöôøi qua laïi,coù tieáng rao haøng cuûa chò baùn xoâi,

baø môû tung cöûa soå ñònh thaåy tieànxuoáng mua, nhöng baø chôït nghó:“Tieàn thì xuoáng ñöôïc chöù xoâi thì...”.Nghó ñeán ñaây baø hoát hoaûng keâutrôøi, vì chôït nhôù ra, khi ñi thì chaécchaén noù ñaõ khoùa cöûa tröôùc, cöûa sau,khoùa luoân coång raøo. Ñeâm qua baø ôûmoät mình, neáu nhaø bò chaùy, thì coinhö ñaõ xong ñôøi baø. YÙ nghó naày laømbaø hoaûng hoát... Nöôùc maét tuoân daøi,laàn ñaâu tieân baø bieát sôï, vaø bieát theánaøo laø theá coâ moät mình. Baø baét ñaàuhoái haän. Caû ñôøi baø khoâng bieát taänhöôûng nhöõng giaây phuùt an vui vôùicon chaùu beân kia, maø luoân hoaøinieäm veà quaù khöù, roài töôûng töôïng racaùi töông lai mô hoà khoâng coù thaätñeå mong an döôõng tuoåi giaø, neân baøñaõ haân hoan oâm tieàn veà ñaây xaâynhaø... tuø nhoát mình.

Caøng nghó baø caøng thaáy sôï, töïdöng ngöôøi phaùt laïnh, tay chaân runraåy, baø choaùng vaùng muoán teù nhaøo,nhöng coá göôïng laïi, raùng quay veàgiöôøng. Muoán phone cho con UÙt ñeåkhoùc than vôùi noù, nhöng ngaøythöôøng con chaùu cuûa baø noù chæ xaøiñieän thoaïi di ñoäng maø thoâi, cho neânneáu nhö noù boû ñi luoân caû thaùngkhoâng veà, thì cuõng seõ khoâng ai bieátcoù moät baø giaø ñang... cheát khoâ. Tôùitröa coâ chaùu veà mang cho baø goùixoâi, noù noùi:

— Hoâm qua con bieát coâ ôû nhaømoät mình, con muoán veà sôùm hônnhöng keït ñoø, ñaønh phaûi nguû laïi ñoùqua ñeâm.

Thaáy maët noù, baø böøng böøng noåigiaän, baø nhìn noù traân traân, muoánchöûi cho noù moät traän môùi haû loøng,nhöng baø ôû trong caùi theá phaûi raùng

daèn loøng, neân nheø nheï hít vaøo roài laïithôû ra tröôùc khi traùch nheï nhaøng:

— Con laøm gì, thì cuõng phaûi nghótôùi coâ ôû nhaø moät mình ñoùi khaùt, caùchñoái xöû cuûa con maáy ngaøy nay raát teä.Neân daønh ra moät chuùt thôøi gian suynghó laïi ñi con!

Nghe caùi gioïng traùch hôøn ñoù, coâchaùu böïc mình traû ñuõa ngay:

— Con chaïy ñoân chaïy ñaùo kieámtieàn laøm gì maø coù thôøi gian suy nghó.Taïi coâ khoâng muoán giuùp, thì conphaûi töï lo thoâi!

Töôûng laø noù coøn... neå maët neân baømôùi leân tieáng traùch, naøo ngôø vöøamôùi döùt lôøi thì noù.... ñoáp laïi ngay, baøkhoâng sao nín ñöôïc, neân leân gioïng:

— Con noùi vaäy maø nghe ñöôïcsao? Tieàn ñöa cho con bao nhieâucuõng heát, laàn naøo caàn tieàn, con cuõngnoùi laø ñöa theâm laàn cuoái, nhöng conñaõ laáy bao nhieâu laàn cuoái roài con coùnhôù khoâng?

Coâ chaùu cuõng khoâng vöøa:— Tieàn coâ ñöa ra, cuõng ñoå voâ caùi

nhaø cho coâ ôû, chöù maát ñi ñaâu maø coâkeå leå!

Noùi xong noù duøng daèng boû ñi. Baølôùn tieáng keâu to, noù vaãn khoângtheøm nhìn laïi. Coøn laïi moät mình, baøoâm ñaàu nhìn leân traàn nhaø, baø nghó:“Thöông noù nhö con, coù bao nhieâutieàn thuû thaân baø ñaõ laàn hoài...nheùtheát cho noù, vaäy maø khi hoûi tieànkhoâng coù, noù daùm boû baø ñoùi ñeå baø...loøi tieàn ra”.

Nhìn goùi xoâi töï döng baø... khoùcngaát. Baø chôït nhôù con, nhôù chaùu,nhôù nhöõng lôøi con em UÙt daën doøtröôùc khi ñi... Ñeâm ñoù, noù cuõng

Trang 67

khoùa cöûa nhaø, roài ñi ñaâu maát bieät.Baø bieát muoán laáy tieàn thì noù phaûilaøm vaäy thoâi, neân laàn naày baø naèmim, ngaäm keïo ho chòu traän!

Saùng hoâm sau, chöa tôùi 9 giôø, coâchaùu môû cöûa phoøng böôùc vaøo, noùtöôi vui nhö khoâng coù chuyeän gì.Nhìn thaáy maët noù, baø giaän döõ, muoántheùt leân cho haû giaän, nhöng kòpngöøng. Baø nín thinh daây maët rahöôùng khaùc. Coâ chaùu vöøa cöôøi vöøañöa caùi ñieän thoaïi cho baø, noù noùi:

— Coâ phone veà beån, noùi maáyanh chò cho con möôïn 5 ngaøn ñoâ, roàitöø töø con traû laïi. Con ñang naáu chaùogaø. Noùi chuyeän xong laø coù chaùonoùng aên lieàn.

Nghe noù traéng trôïn laáy toâ chaùogaø ñoåi laáy 5 ngaøn ñoâ, baø töùc öùa gan,maët baø ñanh laïi, aùnh maét long leântia giaän döõ. Coâ chaùu nhìn baø, thaáyheát nhöõng caêm hôøn töø trong aùnh maétaáy, noù cuõng ñaõ chuaån bò tinh thaàn ñeåñoái phoù neáu caàn, vaø toâ chaùo gaø chælaø phöông tieän ñeå ñieàu khieån baøcoâ... cöùng ñaàu naày. Noù nghó: “Chaùogaø thì coù theå coâ khoâng aên, nhöng 5ngaøn ñoâ thì nhöùt ñònh noù phaûi laáy”.Nghó theá, noù nghieâm saéc maët tieántôùi aán caùi ñieän thoaïi trong tay baø maønoùi:

— Coâ neân phone lieàn baây giôø, 9giôø saùng beân naày, khoaûng 9 giôø toáibeân kia, ñöøng ñeå treã quaù 10 giôø,maáy anh chò beân kia coøn phaûi nguû.Coâ nhôù: chæ noùi nhöõng chuyeän caànnoùi, vaø chæ traû lôøi trong phaïm vi söùckhoûe maø thoâi.

Nhìn caùi caùch noù saán tôùi aán caùiñieän thoaïi vaøo tay baø, vaø noù ñöùng ôûtheá saün saøng ñoái phoù neáu baø la leân

caàu cöùu beân kia. Thì baø bieát con nhoûnaày ñaõ taùng taän laém roài. Suy nghóthaät nhanh, thay vì giaän döõ, baøchuyeån qua veû maët chòu ñöïng, chonoù coù caùi caûm giaùc ñaõ khuaát phuïcñöôïc baø, ñeå baø ñöôïc an thaân. Caàmcaùi ñieän thoaïi treân tay, traùi tim baøñaäp maïnh, vì bieát sau laàn naày, seõ ítkhi naøo baø coù dòp caàm tôùi. Baø baétñaàu baám soá. Phía beân kia ñaàu daâycoâ UÙt reo vui khi nhaän ra tieáng baø,chæ hoûi thaêm sô vaøi caâu ngaén nguûibaø voâ ñeà ngay, vì thaáy con chaùu noùñang nghieâm maët nhìn baø khoângnhaùy maét:

— UÙt aø, em gôûi ngay cho chò 5ngaøn.

— UÛa, sao caàn nhieàu tieàn vaäychò?

Nghe hoûi nhö theá, baø böïc mìnhneân hôi leân gioïng:

— A Di Ñaø Phaät, keâu gôûi thì gôûilieàn ñi, gôûi caøng sôùm caøng toát. A DiÑaø Phaät!

Beân kia ñaàu daây, moät thoaùngyeân laëng, roài tieáng coâ UÙt traû lôøi:

— Hieåu roài, chò yeân taâm, em seõgôûi ngay cho chò trong tuaàn naày.Thoâi chò nghæ ngôi ñi. Bye chò!

Laáy laïi caùi phone, noù hoûi:— UÛa! Coâ Hai voâ ñaïo Phaät hoài

naøo maø noùi A Di Ñaø Phaät lieànmieäng vaäy?

Baø nheách moâi noùi:— ÖØ, thì beân ñoù, nghe maáy

ngöôøi baïn noùi hoaøi neân cuõng quenmieäng noùi theo.

Nghe baø noùi theá noù nín thinh, boûñi ra ngoaøi. Laùt sau noù böng leân cho

baø toâ chaùo traéng vôùi dóa cuû caûi kho..Nhìn thaáy toâ chaùo traéng thay vì toâchaùo gaø nhö lôøi noù noùi, baø laëng imaên khoâng noùi gì. Nhìn baø khoan thaiaên, thaàn saéc thö thaùi, noù nghó: “Vaäycuõng toát! Môùi boû ñoùi coù hai ngaøy maøñaõ bieát... sôï roài, ngoan ngoaõn nghelôøi nhö vaäy thaáy... deã thöông hôn!”.

Sau ñoù, moïi thöù trôû laïi bìnhthöôøng, ngaøy ba böõa noù böng leânñaày ñuû, chæ laø hai beân khoâng coù gìñeå noùi vôùi nhau.

Cuoái tuaàn ñoù, boãng döng nhaø coùkhaùch. Coâ UÙt veà thaêm baát ngôø naàylaøm cho con chaùu ngôõ ngaøng lo sôï,vì laùt nöõa ñaây coâ UÙt seõ gaëp coâ Haitreân laàu.

Laàn naày coâ UÙt veà queâ khoâng baùotröôùc. Baám chuoâng, cöûa môû, coâxoâng thaúng vaøo nhaø nhö côn gioù loác,maët töôi vui coâ noùi cöôøi luoân mieäng,coøn laêng xaêng khen nhaø ñeïp, nhaøsang, khen qua con chaùu gaùi coùnöôùc da quaù mòn, khen luoân thaèngchaùu reå coù phöôùc töôùng, theá naøocuõng phaùt taøi, phaùt loäc, phaùt giaøusang... laøm cho khoâng khí xoân xaovui nhoän.

Vaø khi moïi ngöôøi coøn chöa döùttieáng cöôøi vang, thì coâ UÙt chuû ñoängnaém tay con chaùu, keùo noù cuøng ñingay leân laàu, mieäng keâu ôi ôùi:

— Chò hai ôi! Chò hai. Ra coi aiveà thaêm chò neø!

Nhaän ra tieáng coâ UÙt, baø daèn loøngkhoâng khoùc. Thaáy hai coâ chaùu cuøngböôùc vaøo, baø töôi cöôøi hoûi:

— UÛa, UÙt veà maø sao khoâng chohay tröôùc, ñeå chò keâu em mua theâmvaøi thöù thuoác.

Coâ UÙt cöôøi lôùn tieáng noùi:— Em phaûi chaïy veà gaáp, vì coù

ngöôøi hoûi mua caên nhaø cuûa chò, emcaàn theâm giaáy tôø ñeå baùn cho xong.

Trong luùc baø coøn ñang gaät guønhö hieåu chuyeän, thì coâ UÙt daây quanoùi vôùi coâ chaùu gaùi:

— Con ñi laáy toaøn boä giaáy tôø cuûacoâ Hai ra ñaây, ñeå coâ UÙt coi caùi naøocaàn xaøi.

Nghe theá, coâ chaùu thoaùng lieácbaø, taàn ngaàn moät chuùt, roài daây quanhìn anh choàng ñang ñöùng xôù rôùngoaøi cöûa phoøng, thaáy theá coâ UÙtcöôøi lôùn noùi:

— Baùn xong caên nhaø, thì coù tieàncho tuïi baây.

Khi caàm ñöôïc caùi passport trongtay, coâ UÙt boû ngay vaøo boùp, roài daâyqua aân caàn noùi vôùi baø chò:

— Ngoài ñaây chi moät mình, ñeåem keø chò xuoáng nhaø coù ñoâng ngöôøicho vui.

Noùi xong coâ UÙt töï ñoäng oâm caùnhtay chò mình, töøng böôùc dìu xuoángmaáy baäc caàu thang.. Khi xuoángñöôïc tôùi döôùi nhaø thì coâ UÙt daây quanoùi vôùi hai vôï choàng coâ chaùu gaùi:

— Hoâm nay vui quaù! Mình rangoaøi aên möøng ngaøy ñoaøn töïu. Taøixeá coâ bao vaãn coøn chôø ngoaøi kia.

Coâ chaùu gaùi nghe theá neân leântieáng:

— Coâ veà sao khoâng cho hay, ñeåtuïi con ñi ñoùn ñoâng ngöôøi cho vui.

Coâ UÙt nhìn noù cöôøi gioøn:— Taùnh coâ töï laäp quen roài. Khi

muoán ñi thì mua veù, bay caùi veøo quañaây. Böôùc ra moät böôùc, thì coù caû

Trang 69

ñoaøn xe saép haøng chôø, neân coâ ñaâumuoán keâu con, ñeå cho baát ngôø conseõ thaáy vui hôn...

Vaø khi xe ngöøng laïi tröôùc cöûanhaø haøng. Voã nheï vai chò, coâ UÙt dòudaøng:

— Caùi chaân ñau, chò ñi ñöùng khoùkhaên khoâng thoaûi maùi, cöù ngoài yeânchôø, em seõ mua ñoà ñem ra.

Noùi xong, coâ UÙt daây qua naém taycoâ chaùu gaùi keùo nhau cuøng xuoángxe. Choïn ñaïi moät caùi baøn, vöøa keùogheá ngoài xuoáng, coâ UÙt baät ñöùng leân,moùc boùp laáy ra tôø 100 ñoâ ñöa cho coâchaùu gaùi.

— Neø, con caàm tieàn naày, hai ñöùamuoán aên gì tuøy thích, coâ nhôù ra laø coùchuyeän caàn laøm, coâ ñi tröôùc, seõ gaëptuïi con sau.

Töø luùc gaëp coâ UÙt cho ñeán giôø, coânoùi cöôøi luoân mieäng, phaûn öùngnhanh nheïn, bieán ñoåi khoâng ngöøng,laøm cho hai vôï choàng coâ chaùu gaùi bòñoäng theo töøng chuyeån bieán cuûa coâ.Giôø caàm tôø 100 ñoâ treân tay hai vôïchoàng noù boái roái chöa bieát phaûn öùngsao, thì coâ UÙt ñaõ ñi nhanh ra xe, noùitaøi xeá voït thaúng veà höôùng Saøi Goøn.

Naém chaët tay coâ UÙt, baø khoùcngaát, coâ UÙt nheï nhaøng giaûi thích:

— Sôï noù laøm khoù khoâng traû laïigiaáy tôø cho chò, neân em laøm boä noùichuyeän baùn nhaø cho noù ham maø ñöapassport ra cho leï, roài cuõng phaûi tìmcaùch ñöa chò ra khoûi choã ñoù chonhanh. Sôï ôû qua ñeâm, hai chò emmình seõ bò noù.... laøm caøng vì möu ñoàñaõ loä. Neân ruû tuïi noù ñi aên, ñeå tieän beàkeùo chò thoaùt thaân.

— Chò sôï em khoâng hieåu.

— Laøm sao maø khoâng hieåu!Cuõng may laø chò coøn nhôù lôøi em caêndaën tröôùc khi ñi.

— Khoâng nhôø caâu... maät khaåucuûa em, thì chò seõ cheát moøn trongtay noù, vaø seõ laø moùn moài ngon ñeå tuïinoù caâu tieàn... Em cuõng khoân khichoïn caâu: A Di Ñaø Phaät, vì khi noùileân caâu naày, nghe nhö mình ñangnieäm Phaät, tuïi noù tinh ranh côõ naøothì cuõng khoù maø ñoaùn ra.

— Khi thaáy chò quyeát ñònh veàVieät Nam an döôõng tuoåi giaø, loøngem khoâng yeân, neân môùi nghó ra caâumaät khaåu naày, ñeå neáu coù moät ngaøynhaän ñöôïc... tín hieäu naày, em seõ bayveà... cöùu chò.

— Em aø, chuyeän nhö theá naày chòcoù nghe nhieàu ngöôøi keå, nhöngkhoâng tin laém vaø luoân nghó ngöôøibaát haïnh ñoù seõ khoâng phaûi laø mình.Baây giôø laâm caûnh naày chò môùi hieåuvì tieàn thì chuyeän gì cuõng coù theå xaåyra, gaëp nhöõng ñöùa baát taøi maø coùloøng tham thì seõ duøng moïi thuû ñoaïnñeå kieám tieàn, maø ñi löôøng gaït ngöôøingoaøi thì khoâng ñuû söùc coøn lo tuø toäi,chi baèng kieám tieàn vöøa deã vöøanhanh maø laïi an toaøn ñoù laø lôïi duïngvaøo coát nhuïc tình thaâm. Ngöôøilöôøng gaït, sang ñoaït ñöôïc, thì nhôûnnhô vui höôûng vì khoâng phaûi lo bòtruy toá, coøn ngöôøi maát cuûa thì laëngim trong noãi ñau khoâng döùt vì vöøamaát tieàn vöøa maát caû loøng tin! ª

*Nguyeãn Syõ Thuøy Ngaân*

Caùi laøng nhoû ñoù naèm gaàn bieånManche, caùch thaønh phoá Etretat

(mieàn Baéc nöôùc Phaùp) ñoä 10 km.Trong laøng coù chöøng naêm chuïc noùcgia naèm chuøm nhum laïi thaønh moätkhu, tröø moät caùi nhaø naèm rôøi xa moätmình veà phía bieån. Ngöôøi tronglaøng goïi caùi nhaø ñoù laø “nhaø oâng Leâ.”

Caùch ñaây maáy naêm, oâng Leâ -ngöôøi Vieät Nam ñoä 40 tuoåi - töø Parisra ñaây mua laïi caùi nhaø ñoù ñeå laømnhaø nghæ maùt. Muøa Heø vaø caùc ngaøyleã lôùn, oâng ñöa vôï con - vôï ngöôøiPhaùp vaø hai con trai chín möôøi tuoåi -ra ñaây ñoåi gioù vaø laâu laâu oâng chobaïn beø möôïn naêm baûy hoâm. OÂng coùmöôùn moät ngöôøi trong laøng - teânJean Marie - troâng nom nhaø cöûa vaøcaét tæa vöôøn töôïc caây traùi.

Môùi ñaàu, ngöôøi trong laøng cöùtöôûng oâng Leâ laø ngöôøi Taøu. Choneân, hoï hôi deø daët. Chöøng bieát oånglaø ngöôøi Vieät Nam, hoï côûi môû hôn,thaân thieän hôn. Laøm nhö, ñoái vôùi

hoï, ngöôøi Taøu laø ngöôøi ngoaïi quoácxa laï, coøn ngöôøi Vieät Nam thì ítnhieàu gì cuõng ñaõ töøng ñöôïc xem laøngöôøi trong nhaø! Hoï caøng coù caûmtình vôùi oâng Leâ khi bieát raèng oångqua Phaùp hoïc töø hoài möôøi laêm tuoåi,raèng oång toát nghieäp tröôøng Arts etMeùtiers, raèng oång laøm chöùc lôùntrong cô quan nhaø nöôùc..., Hoï haynoùi vôùi nhau: “Vôï choàng oâng Leâthaät deã thöông.”

Vuøng naøy cao hôn maët bieån haiba chuïc thöôùc maø ñaát laïi khoâng laøilaøi xuoáng laàn khi ra gaàn bieån nhö ôûnhöõng nôi khaùc, neân khoâng coù baõi.ÔÛ ñaây, bieån ñaâm thaúng voâ bôø, loaïibôø ñaù döïng thieân nhieân söøng söõngnhö moät böùc töôøng cao thaät cao.Nhöõng ngaøy bieån ñoäng, soùng ñaäpvaøo chaân töôøng ñaù nghe aàm aàm. Vìnhaø oâng Leâ naèm caùch bôø ñaù döïngkhoâng xa, neân vaøo nhöõng ngaøy ñoù,töø trong nhaø nghe aâm vang tieáng.Heø naêm ñoù, oâng Leâ vaø gia ñình ra

Trang 71

LTS: Caùc sinh vieân “nheï daï vaø ngu doát” nghe truyeàn thoâng baùo chí maø khoângduøng lyù trí suy luaän nhö loaïi oâng Leâ con oâng Leâ Tö naøy tröôùc thôøi naêm 1975 khoângthieáu gì beân AÂu chaâu.Khi hieåu vaø bieát ñöôïc thì caû daân toäc, cha meï hoï haøng ñaõ phaûitraû giaù voâ cuøng ñôùn ñau.

* * *

ñaây nghæ maùt chæ coù ba tuaàn thay vìmoät thaùng nhö thöôøng leä. OÂng noùivôùi oâng Jean Marie - ngöôøi quaûngia - raèng phaûi trôû veà Paris ñeå ñoùncha meï töø Vieät Nam qua. OÂng JeanMarie hoûi oâng coù ñònh ñöa oâng baøcuï ra ñaây chôi khoâng thì oâng Leâ traûlôøi raèng khoâng, bôûi vì oâng baø cuï môùixuaát ngoaïi laàn ñaàu tieân neân phaûiñôïi moät thôøi gian cho quen vôùi khíhaäu phong thoå.

Vaäy maø chæ möôi ngaøy sau, thaáyoâng Leâ chôû ra moät oâng giaø toùc traéngvôùi hai va li haønh trang. Ngöôøi quaûngia nghó: “Chaéc ñònh ôû laâu neân môùimang haønh trang nhieàu nhö vaäy.”OÂng Leâ giôùi thieäu:

— Ñaây laø cha toâi. Coøn ñaây laøJean Marie, quaûn gia.

Sau ñoù, oâng noùi:— Trong thôøi gian cha toâi ôû ñaây,

toâi xin nhôø baø Jean Marie lo duømvieäc naáu nöôùng giaët giuõ gioáng nhönhöõng luùc gia ñình toâi ra ñaây nghæmaùt. Coù ñieàu laø cha toâi khoâng theå ñichôï ôû Etretat nhö chuùng toâi vaãn laømlaâu nay, neân toâi nhôø oâng baø lo giuømluoân vuï naøy. Ñoåi laïi, toâi seõ taêng tieànthuø lao cuûa hai oâng baø leân möôøiphaàn traêm. Toâi xin oâng baø chaápnhaän cho.

Sau khi goïi ñieän thoaïi veà nhaø baøntính vôùi vôï, oâng Jean Marie baèngloøng. Tieáp theo ñoù, oâng Leâ trao chooâng Jean Marie moät soá tieàn vaø noùi:

— Ñaây, toâi gôûi oâng baø moät thaùngtieàn chôï. Toâi döï truø dö daû phoøng khicha toâi caàn mua nhöõng gì khaùc,nhöng neáu thaáy thieáu thì ñieän thoaïicho toâi hay ñeå toâi gôûi ra theâm. Moãi

cuoái thaùng, toâi seõ gôûi tieàn ñeå goái ñaàucho thaùng keá tieáp, oâng baø yeân taâm.

OÂng Jean Marie hoûi:— Coøn baø cuï ñaâu? Sao khoâng

cuøng ra ñaây vôùi oâng cuï?OÂng Leâ traû lôøi nhö khoâng traû lôøi:— Meï toâi ôû Paris.Roài sau khi noùi maáy lôøi caùm ôn

oâng Jean Marie, oâng baét tay töø giaõngöôøi quaûn gia vaø oâng giaø toùc traéngñeå trôû veà Paris, voäi vaõ nhö khoângmuoán vaán vöông gì nöõa! Thaáy oângLeâ ñoái xöû vôùi oâng giaø toùc baïc nhö laømoät ngöôøi quen thöôøng, oâng JeanMarie vöøa ngaïc nhieân vöøa baátnhaãn, bôûi vì oâng nhaän thaáy roõ raøngoâng giaø toùc baïc ñoù vaø oâng Leâ thaät söïgioáng nhau nhö hai cha con. OÂnggiaø ôû trong nhaø oâng Leâ nhö moät caùiboùng. OÂng khoâng xem teâ-leâ, khoângnghe ra-ñi-oâ. OÂng cöù ngoài ôû salonhuùt thuoác lieân mieân, maét nhìn thaúngra cöûa kieáng höôùng veà phía bieån,gioáng nhö ñang coi moät caùi gì ôûngoaøi ñoù. ÔÛ ngoaøi ñoù khoâng coù gìheát! Khoâng coù moät caùi caây, khoângcoù moät luøm buïi. Coû daïi cuõng khoângmoïc cao. Maët ñaát troáng trôn chaïythaúng ra bôø ñaù döïng. Töø choã oângngoài, nhìn ra chæ thaáy ñaát vaø trôøi.Laâu laâu, vaøi con haûi aâu bay phôùtngang, vaø laâu laâu treân neàn trôøi trongxanh cuûa muøa heø, moät sôïi maây ñilaïc. Chæ coù bao nhieâu ñoù, vaäy maøoâng cöù ngoài nhìn, nhìn ñaêm ñaêm.

Môùi ñaàu, oâng baø Jean Marie cöùtöôûng raèng oâng giaø khoâng bieát noùitieáng Phaùp. Nhöng sau maáy laàn hoûihan thaáy oâng traû lôøi troâi chaûy maïchlaïc, oâng baø môùi yeân taâm. Coù ñieàu laø

hoûi thì oâng môùi traû lôøi chôù khoângthaáy bao giôø töï oâng gôïi chuyeän.Suoát ngaøy, oâng laøm thinh. Caàn duønggì thì oâng vieát ít chöõ roài gaén treân maëttuû laïnh. OÂng baø Jean Marie thaáyvaäy cuõng raùng giöõ yù khoâng laømtieáng ñoäng khi queùt doïn hay ñi ra ñivaøo. Nhieàu khi, hoï coù caûm töôûngnhö trong nhaø khoâng coù ai heát! Chæcoù muøi khoùi thuoác laø nhaéc ñeán söïhieän dieän cuûa oâng giaø.

OÂng giaø ñoù teân Leâ Tö. Hoài thôøitröôùc - caùi thôøi maø mieàn Nam VieätNam chöa bieát muøi Coäng Saûn - oângTö laø moät nhaø thaàu xaây caát raát coù beàtheá ôû Saøi Goøn. OÂng giao du roäng, laïi“bieát caùch giao du,” theâm gioûi tínhtoaùn saép xeáp neân oâng truùng thaàunhieàu coâng trình lôùn cuûa nhaø nöôùcvaø cuûa caùc coâng ty ngoaïi quoác. Doñoù, caøng ngaøy oâng caøng noåi tieángvaø söï nghieäp thì cöù nhaân leân gaápnaêm gaáp möôøi. Duø vaäy, oâng khoângbao giôø choái boû caùi goác haøn vi cuûaoâng vaø raát töï haøo ñaõ baét ñaàu baènghai baøn tay traéng.

OÂng thöôøng noùi:— Hoài toâi töø Ñaø Naüng voâ Saøi

Goøn, toâi chæ coù moät chieác xe ñaïp cuõvaø caùi ngheà thôï hoà. Ban ngaøy ñaïpxe ñi laøm, ban ñeâm ñaïp xe ñi hoïctheâm ôû Trung Taâm Vaên Hoùa Phaùpvaø Hoäi Vieät Myõ. Hoài thôøi ñoù, quanhnaêm suoát thaùng, toâi chæ bieát coù thaétlöng buoäc buïng, aên uoáng kham khoå,ñeå daønh tieàn gôûi veà cho cha meï ôûÑaø Naüng vaø ñeå ñoùng caùc hoïc phí.Vaäy maø toâi vaãn khoâng ngaõ loøng.Luùc naøo trong ñaàu toâi cuõng nghóraèng phaûi coá gaéng vöôn leân, bôûi vìkhoâng ai giuùp mình baèng mình heát.

Nhôø vaäy maø baûy taùm naêm sau, toâiñaõ coù moät cô sôû vöõng chaéc ñeå caïnhtranh vôùi caùc nhaø thaàu khaùc. Roài thìxaây caát heát coâng trình naøy ñeán coângtrình khaùc, coù khi hai ba coâng trìnhcuøng moät luùc, cô sôû cöù lôùn laàn lôùnlaàn ñeå trôû thaønh beà theá nhö ngaøyhoâm nay. Nghe toâi noùi toâi baét ñaàusöï nghieäp baèng con soá khoâng chaúngcoù maáy ai tin heát.

Khi ñaõ khaù giaû, oâng môùi cöôùi vôï.OÂng hay noùi ñuøa:

— Tình phaûi coù tieàn ñi theo noùmôùi vöõng. Gioáng nhö beâ-toâng phaûicoù coát saét noù môùi beàn!

OÂng baø Leâ Tö chæ sanh coù moätngöôøi con trai ñaët teân Leâ Tuaán.Naêm Tuaán ñöôïc möôøi laêm tuoåi, oânggôûi con qua Phaùp hoïc. OÂng muoánnoù hoïc ngaønh kieàu loä ñeå sau naøy trôûveà noái nghieäp oâng. OÂng noùi:

— Vieät Nam mình caïnh tranhkhoâng noåi vôùi haõng thaàu ngoaïi quoácbôûi vì mình coù binh maø thieáu töôùng.

Vaø oâng hy voïng trong töông lai,con oâng seõ thöïc hieän nhöõng coângtrình vó ñaïi, vöôït troäi haún nhöõng gìoâng coù.

Caùi töông lai ñoù boãng taét nguùmchæ trong moät thôøi gian ngaén saungaøy 30 Thaùng Tö, 1975.

Tröôùc caùi ngaøy ñen toái ñoù, moätngöôøi nhö oâng Leâ Tö dö söùc ñeå ditaûn deã daøng. Vaäy maø khoâng thaáyoâng nhuùc nhích. OÂng cöù ñieàm nhieânhuùt thuoác, uoáng traø, xem truyeànhình, nghe ra-ñi-oâ. Gioáng nhö moätkeû baøng quan. Baø Leâ Tö thì cöù ñi rañi voâ, heát goïi ñieän thoaïi cho baø baïnnaøy ñeán goïi cho baø baïn khaùc. Roài

Trang 73

thuùc giuïc oâng ñi di taûn. Baø noùi:— Trôøi ôi! Maáy baû ñi heát roài kìa!OÂng cöôøi:— Thì ai sôï cöù ñi. Baø yeân taâm.

Toâi baûo ñaûm khoâng coù sao heát. Noùithieät vôùi baø, hoï ’ ñaõ lieân laïc vôùi toâicaùch ñaây hôn thaùng, noùi roõ raèng hoïcaàn duøng nhöõng ngöôøi nhö toâi ñeåxaây döïng laïi ñaát nöôùc. Cho neân, baøthaáy toâi khoâng? Toâi bình chaân nhövaïi!

Ñieàu maø oâng khoâng noùi cho baøbieát laø töø bao laâu nay, oâng vaãn ñeàuñaën gôûi tieàn giuùp caùch maïng quangaû thaèng chaùu - cuõng goác lieân khunaêm nhö oâng - ñang hoaït ñoäng ôûmaáy tænh mieàn Ñoâng. Chính ngöôøichaùu ñoù ñaõ cho ngöôøi veà gaëp oâng ñeågiaûi thích roõ raøng chuû tröông ñöôøngloái cuûa caùch maïng. Nhôø vaäy, oângñaâu deø, sau khi caùch maïng “ñaùnhcho Myõ cuùt, ñaùnh cho nguïy nhaøo,”caùch maïng quay veà ñaùnh tö saûn.OÂng Leâ Tö cuõng “bò” môøi ñi “laømvieäc” nhö moïi ngöôøi. OÂng coù xuaáttrình giaáy chöùng minh cuûa LieânKhu 7, laø vuøng oâng ñaõ giuùp ñôõ,nhöng “laù buøa” ñoù khoâng linh! OÂngcuõng nghó ñeán thaèng chaùu caùchmaïng, nhöng baây giôø oâng khoângbieát noù ôû ñaâu ñeå goïi noù ñeán laømchöùng. Vì vaäy, oâng vaãn bò môøi tôùimôøi lui ñeå “laøm vieäc.” Moãi laàn laømvieäc, hoï quay oâng nhö con deá! Ñeánnoãi veà sau, meät moûi quaù, chaùnchöôøng quaù, thaáy noùi gì cuõng voâ ích,neân oâng beøn laøm thinh, maëc cho hoïmuoán noùi gì thì noùi, hoûi gì thì hoûi.Roài ñeán laàn “laøm vieäc” cuoái cuøng,oâng cuõng laøm thinh kyù teân treân xaápgiaáy tôø hoï ñöa ra, oâng kyù maø khoâng

theøm ñoïc qua moät chöõ! Laàn ñoù, oângböôùc ra khoûi cô quan, coù caûm töôûngnhö ñang soáng trong moät theá giôùikhaùc, moät theá giôùi loän ngöôïc! OÂngkhoâng coøn khaùi nieäm khoâng gianthôøi gian. OÂng chæ bieát raèng sau caùiphuùt kyù teân ñoù, oâng traéng tay. Vaøoâng coøn nghe trong ñaàu caâu noùi ônnghóa “nhôø oâng ñaõ sôùm giaùc ngoäcaùch maïng neân khoâng phaûi ñi caûitaïo.” OÂng laùi xe veà nhaø nhö moätngöôøi maùy. OÂng ñaâu bieát raèng trongcuoäc “ñoåi ñôøi vó ñaïi” naøy, con ngöôøiñaâu coøn soáng baèng lyù trí, con ngöôøichæ soáng baèng baûn naêng thoâi!

Veà ñeán tröôùc coång nhaø, boãngnhieân oâng Leâ Tö nhaän thöùc raèng taátcaû nhöõng gì tröïc thuoäc veà oâng baâygiôø chæ coøn laïi ngöôøi vôï ñang ñôïioâng ôû nhaø.

Xöa nay, moïi vieäc trong gia ñìnhñeàu do oâng quyeát ñònh. Baø Leâ Töluoân luoân laøm theo yù cuûa oâng,khoâng bao giôø thaéc maéc. Bôûi vì baøhoaøn toaøn tin töôûng vaøo ngöôøichoàng maø luùc naøo baø cuõng caûmphuïc nhö moät thaàn töôïng. Baø noùi:

— Töø baøn tay traéng döïng neân söïnghieäp ñoà soä nhö vaày, khoâng phaûiai laøm cuõng ñöôïc!

Vaø baø thöôøng ví choàng baø nhömoät caây cau vöõng chaéc ñeå baø baùmvaøo ñoù nhö moät daây traàu. Vaäy maøbaây giôø oâng Leâ Tö khoâng bieát vímình nhö caùi gì nöõa. Caùch maïng maøoâng ñaõ giuùp töø ngaøy oâng döïngnghieäp, hoâm nay nhaân danh gì gìñoù, ñaõ bieán oâng thaønh con soá khoâng.Deã daøng nhö ngöôøi ta caàm nuøi gieûboâi heát nhöõng haøng chöõ phaán treânmoät baûng ñen, boâi maø khoâng caàn

bieát nhöõng haøng chöõ ñoù vieát nhöõnggì! Chæ trong coù moät khoaûnh khaéc,oâng chaúng coøn gì heát vaø baûn thaânoâng cuõng khoâng laø gì heát! OÂng ñaõtrôû thaønh moät “thöù gì” ñoù khoâng coùteân, moät saûn phaåm cuûa caùch maïngmaø saùch vôû xöa nay chöa thaáy coùñònh nghóa!

OÂng böôùc vaøo nhaø maø caûm thaáymình leâu beâu nhö boït nöôùc, khoânglaøm chuû ñöôïc gì heát, keå caû laøm chuûchính baûn thaân mình! Caùi bieät thöïcoù hoà taém vöôøn hoa, coù naêm ngaênbaûy naép, maø ngaøy xöa oâng ñaõ xaâycaát cho töông xöùng vôùi ñòa vò xaõ hoäicuûa oâng baây giôø boãng trôû neân ngaïongheã, voâ duyeân.

Nhaø vaéng teo. Moät soá gia nhaânñaõ xin nghæ vieäc töø nhöõng ngaøy soâiñoäng, soá coøn laïi ñaõ ñöôïc cho nghængay sau ngaøy 30 Thaùng Tö. Baø LeâTö chaéc ñang laøm gì ôû daõy nhaø sauneân oâng khoâng nghe tieáng ñoäng.OÂng ñoát ñieáu thuoác roài ngoài xuoángphoâ-tôi nhìn thaúng ra vöôøn. OÂngnhìn maø khoâng thaáy gì heát! Yeânlaëng.

Tieáng baø Leâ Tö laøm oâng giöïtmình:

— Sao oâng? Hoï ñoøi gì nöõa vaäy?— Hoï ñaâu coù ñoøi. Hoï laáy.— Laáy gì?— Laáy heát taøi saûn cuûa mình.Gioïng baø boãng cao leân moät naác:— Laáy heát taøi saûn?OÂng nhìn baø roài traû lôøi baèng caùi

gaät ñaàu. Gioïng cuûa baø laïi cao theâmmoät naác:

— Gì laï vaäy? Töï nhieân roài ñoøi

laáy taøi saûn cuûa ngöôøi ta. Ñoù laø aêncöôùp chôù ñaâu phaûi laáy! Roài oâng traûlôøi laøm sao?OÂng thôû maáy hôi thuoác, roài môùi noùi:

— Thì toâi giao heát laïi cho hoï chôùcoøn laøm sao?

Baø chæ keâu ñöôïc moät tieáng“Trôøi!” roài ngoài phòch xuoáng gheá,maét nhìn thaúng ra vöôøn. Baø nhìn maøcuõng khoâng thaáy gì heát! Yeân laëng.Moät luùc sau, oâng noùi, gioïng thaättraàm tónh:

— Baø nghó coi. Baây giôø hoï laø keûchieán thaéng. Quyeàn sanh saùt naèmheát trong tay, hoï muoán noùi gì laøm gìmaø khoâng ñöôïc.

— Coøn luaät phaùp ñeå ñaâu?— Luaät phaùp cuûa ai?

Baø laøm thinh. Moät luùc sau, baø noùi:— Hoâm tröôùc oâng noùi hoï ñaõ moùc

noái vôùi oâng ñeå oâng ôû laïi giuùp hoï xaâydöïng gì gì ñoù. Sao baây giôø hoï loät heátcuûa oâng vaäy?

OÂng laøm thinh. Khoùi thuoác trongmieäng boãng trôû neân thaät ñaéng. OÂngnghe theøm moät hôùp traø hay moät hôùpnöôùc laïnh, hay baát cöù moät chaát loûngnaøo cuõng ñöôïc ñeå oâng nuoát xuoáng“caùi gì ñoù” ñang ngheïn ngang ôû coå.OÂng duïi ñieáu thuoác roài ñi laïi bar ôûgoùc salon roùt moät ly nhoû Porto uoángöïc moät caùi, gioáng nhö ngöôøi ta bòmaéc xöông. Xong oâng trôû laïiphoâ-tôi ngoài xuoáng, ñoát ñieáu thuoác.Chaát röôïu ñang noàng treân muõi,nhöng sao khoùi thuoác vaãn coøn nghethaät ñaéng!Gioïng baø Leâ Tö coù veû traùch moùc:

— Chôù phaûi oâng nghe lôøi toâi ñi di

Trang 75

taûn nhö thieân haï thì ñaâu coù sao.— Ñi di taûn cuõng maát heát chôù

hôn gì.— Sao maát heát ñöôïc? OÂng quen

lôùn nhieàu maø khoâng hoát ñöôïc moätmôù ñem ñi theo aø? Coù nhieàu ngöôøicoøn gôûi ñöôïc baøn gheá vaø voâ soá ñoà coånöõa. Nhö anh X. , nhö anh T. , nhöoâng töôùng Z toaøn laø baïn thaân cuûaoâng khoâng.

OÂng laøm thinh. Baø vaãn noùi, caøngnoùi gioïng caøng gay gaét:

— Thaø raèng mình ñi, caùi gìkhoâng ñem theo ñöôïc laø mình boû.Tuïi noù coù laáy, cuõng laø laáy nhöõng gìmình boû. Chôù coøn baây giôø, tuïi noùboùp hoïng oâng ñeå laáy,

OÂng laøm thinh. Ngöøng moät luùcnhö ñeå suy nghó, roài baø noùi moät caâugioáng nhö baø ñoùng saäp caùnh cöûa saétñeå nhoát oâng trong moät nhaø tuø:

— Chaúng baèng oâng muoán ôû laïiñeå giuùp caùch maïng chôù gì? Phaûikhoâng?

OÂng nuoát nöôùc mieáng maáy laàn,roài tieáp tuïc laøm thinh... Baây giôø, oângthaät söï thaáy mình nhö boït nöôùc troâileâu beâu, khoâng baùm ñöôïc vaøo ñaâuheát?

Chieàu böõa ñoù, caùch maïng ñöañeán möôøi maáy thanh nieân trai gaùivaø moät toaùn baûo veä caàm suùng ñeålaøm coâng taùc kieåm keâ. Hoï baét môûheát caùc hoäc, caùc keä, caùc tuû ñeå hoïñem ra ñeám töøng moùn, khoâng boû soùtmoät nôi naøo heát, moät moùn naøo heát.Ñeâm, hoï nguû laïi trong nhaø oâng LeâTö ñeå saùng sôùm hoâm sau hoï tieáptuïc. Xong coâng taùc kieåm keâ, ngöôøicaùn boä chæ huy chæ ñònh moät nhoùm

boán ngöôøi ôû laïi ñeå canh giöõ nhöõnggì ñaõ kieåm keâ, sôï oâng baø Leâ Tö aêncaép mang ñi! Gaõ coøn noùi nhö ralònh:

— Töø hoâm nay trôû ñi, anh chòphaûi doïn ra nhaø sau ñeå ôû, khoângñöôïc böôùc leân ñaây nöõa. Anh chòcuõng khoâng ñöôïc quyeàn söû duïngchieác oâ-toâ baây giôø thuoäc dieän quaûnlyù cuûa nhaø nöôùc. Khi ra vaøo nhaø,anh chò phaûi duøng caùi coång haäu,khoâng ñöôïc ñi baèng coång chaùnh. Roõchôù?

OÂng Leâ Tö laøm thinh. Baø Leâ Töcuõng laøm thinh. Nhöng hai söï laømthinh ñoù khoâng cuøng moät yù nghóa:oâng laøm thinh vì bieát raèng coù noùi gìcuõng voâ ích coøn baø laøm thinh laø vìbaø haän oâng voâ cuøng!

Töø ngaøy doïn xuoáng ôû trong moätnhaø phuï - coù ba daûi nhaø phuï tröôùcñaây duøng cho gia nhaân - vaø töø ngaøybieát raèng vaên phoøng, caùc kho vaätlieäu, kho duïng cuï cô giôùi, bieät thöï ôûNuùi Lôùn Vuõng Taøu, caùc chöôngmuïc ôû ngaân haøng?... ñaõ hoaøn toaønnaèm trong tay nhaø nöôùc, baø Leâ Tö ítnoùi chuyeän vôùi oâng. Nhöng haàu nhöngaøy naøo baø cuõng ngoài noùi moätmình, noùi troûng, coá tình noùi lôùntieáng ñeå cho oâng “phaûi” nghe. Baøcöù laûi nhaûi vôùi gioïng traùch moùcchanh chua, heát chuyeän tin lôøi caùchmaïng, ñeán chuyeän maát heát cuûa caûi,roài baét qua chuyeän di taûn, chuyeän ôû“chui ruùt” trong nhaø cuûa beáp cuûaboài. Coøn oâng thì cöù laøm thinh ngoàinghe, nghe rieát maø toùc cuûa oângcaøng ngaøy caøng baïc traéng!

Thôøi gian ñi qua. Moät hoâm baøboãng noùi vôùi oâng:

— Toâi ñaõ nhôø ngöôøi quen trongtoøa ñaïi söù lieân laïc ñöôïc vôùi thaèngTuaán ôû Paris. Noù seõ lo giaáy tôø chomình qua beån.

Baây giôø, moïi söï ñeàu do baø quyeátñònh, oâng chæ laøm thinh ñi theo. Baâygiôø, ngöôøi choàng “thaàn töôïng” cuûathôøi tröôùc chæ coøn laø moät caùi boùng!Baây giôø, baø môùi laø thaân caây cau,coøn oâng, oâng chæ laø moät thöù daâytraàu... Ñuùng laø moät söï “ñoåi ñôøi vóñaïi”!

Ít laâu sau, chính baø ñaõ chaïy choïtñuùt loùt ñeå coù xuaát caûnh cho hai vôïchoàng bay qua Paris, vaøo giöõa muøaHeø naêm ñoù.

OÂng Leâ, ngöôøi con trai cuûa oângbaø Leâ Tö, ñeán ñoùn oâng baø ôû phitröôøng Charles De Gaulle. Gaëp laïinhau, möøng möøng tuûi tuûi. OÂng LeâTö coù caûm töôûng nhö mình vöøasoáng laïi. OÂng oâm con sieát maïnh, roàibuoâng ra ñeå nhìn. Loøng traøn sungsöôùng, oâng vöøa cung tay ñaám nheïleân vai con, vöøa chöûi ñoång:

— Cha maøy!Roài tieáp:— Ba töôûng khoâng coøn gaëp laïi

con nöõa chôù!Trong moät khoaûnh khaéc, oâng tìm

laïi ñöôïc lôøi noùi vaø cöû chæ cuûa moätcon ngöôøi bình thöôøng, con ngöôøicuûa thôøi tröôùc Thaùng Tö 1975.

Treân ñöôøng veà nhaø, oâng Leâ vöøalaùi xe vöøa hoûi veà nhöõng chuyeän ñaõxaûy ra ôû Vieät Nam trong nhöõngngaøy soâi ñoäng cuûa Thaùng Tö, nhöùtlaø ôû ñoaïn “maáy thaèng Myõ keùo nhauchaïy suùt quaàn.” Nghe lôøi noùi vaøgioïng ñieäu cuûa con, oâng Leâ Tö caûm

thaáy coù “caùi gì khoâng oån,” nhöngoâng nghó: “Coù leõ taïi noù ôû beân naøylaâu quaù neân noù noùi tieáng Vieät khoângbieát choïn lôøi.” Roài oâng keå laïi nhöõnggì maét thaáy tai nghe. Ngöôøi con laâulaâu khoaùi chí, voã tay leân tay laùi, guïcgaëc ñaàu “cho tuïi noù cheát.”

Boãng ngöôøi con hoûi:— Coøn maáy thaèng töôùng nguî?Caâu hoûi ñoù nhö aùnh saùng baät leân

trong boùng toái ñeå oâng nhìn thaáy roõsöï thaät: khoâng phaûi con oâng khoângnoùi raønh tieáng Vieät maø laø con oângnghieâng veà phía beân kia, caùi phíañaõ laät loïng, aên chaùo ñaù baùt, caùi phíañaõ laáy heát taøi saûn cuûa oâng moät caùchngang nhieân traéng trôïn! Trôøi ñaátchung quanh boãng nhö suïp xuoáng!Tuy nhieân oâng vaãn traû lôøi:

— Maáy ngöôøi ñoù thì ba khoângbieát.

— Tuïi noù chaïy ra ñaûo Guam heát.Thaèng chuû chaïy thì thaèng tôù phaûichaïy theo chôù daùm ôû laïi ñaâu. Töôûngba bieát gì keå laïi nghe chôi chôù ôû beânnaây baùo chí teâ-leâ noùi ñaày ñuû. Treânteâ-leâ thaáy nhieàu thaèng töôùng ngôngaùc nhö baày gaø nuoát daây thun!

Ngöôøi con noùi xong cöôøi leânkhoaùi traù. OÂng Leâ Tö nghe giaänphöøng leân maët! OÂng ñöa tay ñònhxaùng cho thaèng con moät caùi, nhöngoâng keàm laïi kòp. OÂng boû tay xuoángmaø nghe ngöïc mình töùc ran. Töïnhieân, oâng öùa nöôùc maét. Töø phuùtñoù, oâng laøm thinh. Thaáy nhö vaäy,töôûng cha bò meät vì cuoäc haønh trìnhquaù daøi neân oâng Leâ cuõng khoâng hoûitieáp.

Baø Leâ Tö ngoài ôû baêng sau,

Trang 77

khoâng chen voâ moät lôøi. Baø caûmthaáy roài ñaây seõ khoâng theå naøo ôûchung vôùi moät thaèng con nhö vaäyñöôïc. Baø ñaõ töôûng ñi ra khoûi xöù ñeåkhoûi phaûi thaáy haèng ngaøy nhöõngchuyeän traùi tai gai maét, naøo ngôø quañaây gaëp thaèng con khoâng bieát hoïc ôûñaâu maø aên noùi gioáng “tuïi noù” ychang! Nhöng khoâng sao. Roài baø seõmua nhaø ôû rieâng. Baø dö söùc. Vôùi soáhoät xoaøn maø baø ñaõ caát giaáu sau1975 vaø baây giôø ñang naèm an toaøntrong caùi gioû maây hai ñaùy baø oâmtrong loøng, baø dö söùc. Cho duø baøphaûi cöu mang suoát phaàn ñôøi coøn laïioâng choàng maø baø ñaõ khoâng coøn coilaø thaàn töôïng nöõa, töø laâu.

Veà ñeán nhaø - ôû Neuilly SurSeine, khu nhaø giaøu - oâng Leâ giôùithieäu vôï con roài ñöa cha meï leânphoøng treân laàu, noùi:

— Ba maù nghæ moät chuùt roàixuoáng aên tröa.

Böõa aên ñöôïc doïn leân töøng moùntheo phong caùch Taây phöông. Vôïoâng Leâ hoûi han leã ñoä vaø kín ñaùochaêm soùc oâng baø Leâ Tö. Hai thaèngcon oâng Leâ - gioáng meï hôn gioángcha neân ít thaáy lai Vieät - khoâng bieátmoät tieáng Vieät. Chuùng aên nhanhnhanh. Xong moùn thöù nhì, chuùngkhoâng ñôïi moùn keá tieáp, voäi vaõ ruùtleân phoøng. Suoát böõa aên, caâu chuyeänchæ vaây quanh maáy moùn aên naáutheo Taây, bôûi vì oâng Leâ khoe coù baøbeáp gioûi... Baø beáp, ngöôøi Phaùp, coùböôùc ra chaøo oâng baø Leâ Tö.

Nhôø vaäy, khoâng khí trong böõa aênkhoâng ñeán noãi naøo teû laïnh.

Sau böõa aên, vôï oâng Leâ vì teá nhò,muoán ñeå cho choàng vaø cha meï noùi

chuyeän rieâng vôùi nhau, neân xinpheùp leân laàu. Baø daën choàng:

— Anh khoâng neân noùi chuyeännhieàu. Ba maù chaéc caàn phaûi nguû vìsai giôø giaác. Mình coøn nhieàu thì giôømaø.

Khi böôùc qua salon ñeå uoáng caøpheâ, oâng Leâ hoûi:

— Ba maù ñònh qua ñaây ôû chôibao laâu?

OÂng Leâ Tö chaâu maøy, nhìn baø.Baø traû lôøi:

— Ba maù ñònh qua ôû luoân chôùñaâu phaûi ôû chôi.

Ngöôøi con ngaïc nhieân:— UÛa ? Sao laïi ôû luoân? Baây giôø

nöôùc nhaø ñoäc laäp roài, khoâng coønthaèng naøo ngoài treân ñaàu treân coåmình heát. Taát caû ñeàu thuoäc veà mình,khoâng coøn sôï thaèng aùc oân naøo cöôùpgiöït nöõa. Nhö vaäy maø ba maù ñònhboû xöù qua ñaây ôû luoân. Thieät laø voâ lyù!

Hoài naõy, treân xe veà ñaây, oâng LeâTö coøn nghó raèng thaèng con oâng chænghieâng veà phía beân kia. Baây giôøthì quaù roõ raøng: noù ñaõ ñöùng haún veàphía beân ñoù. OÂng nghe loøng quaënthaét: chaúng nhöõng caùch maïng ñaõcöôùp heát taøi saûn cuûa oâng, maø tuïi noùcoøn cöôùp luoân thaèng con duy nhöùtcuûa oâng, cöôùp töø hoài naøo roài. OÂngLeâ Tö laøm thinh. Baø Leâ Tö hôi maátbình tónh:

— Taïi con khoâng bieát. Tuïi noùlaáy heát taøi saûn cuûa ba maù roài coønñuoåi xuoáng ôû caên nhaø cuûa boài, roàilaïi baét khoâng ñöôïc ñi coång chaùnhphaûi ñi coång haäu. Baây giôø tuïi noù sôïmình khoâng chaáp haønh chæ thò neânkeùo keõm gai coâ laäp caên nhaø ba maù

ôû. Con nghó coi soáng laøm sao?— Buoåi ñaàu luùc naøo chaúng coù

chuyeän sai soùt. Roài caùch maïng seõtraû laïi heát cho ba maù, yeân taâm ñi!Ñieàu maø con muoán noùi laø chöa chimaø ba maù ñaõ muoán boû xöù ra ñigioáng nhö beø luõ ñó ñieám troäm caépthaùo chaïy maáy ngaøy tröôùc giaûiphoùng laøm con thaáy khoâng haõnhdieän chuùt naøo heát!

Caâu noùi chöa döùt, oâng Leâ Tö ñaõñöùng phaét daäy, laøm thinh ñi thaúngleân laàu. Baø Leâ Tö cuõng noái goùt,nhöng böôùc chaân baø naëng chìnhchòch. Ñöùa con maùu muû maø baø môùioâm hun thaém thieát hoài naõy treân phitröôøng, baây giôø boãng gioáng nhöngöôøi xa laï. Baø caûm thaáy huït haãngñeán ñoä baø khoâng bieát phaûi laøm gì,noùi gì. Ñeán giöõa caàu thang, keàmkhoâng ñöôïc, baø oâm maët khoùc töùctöôûi.

Suoát buoåi chieàu, oâng Leâ Tö ngoàitrong phoøng laøm thinh huùt thuoác.OÂng khoâng thaáy buoàn nguû, oâng chæthaáy meät - thaät meät - vaø chaùnchöôøng - thaät chaùn chöôøng. OÂng baétgaëp laïi taâm traïng cuûa oâng vaøonhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa thôøi oângbò caùch maïng quay haèng böõa ñeå oângkeâ khai taøi saûn moät caùch “ñaày ñuû vaøtrung thöïc!”

Baø Leâ Tö cuõng khoâng nguû. Baøñieän thoaïi ñeå lieân laïc maáy baø baïnñaõ ñònh cö ôû Phaùp, nhöùt laø ôû vuøngphuï caän Paris. Roài baø heïn hoø. Sungsöôùng nhö thaáy chaân trôøi ñang môûroäng.

Sau böõa aên toái, ñôïi baø Leâ vaø haicon leân laàu, baø Leâ Tö noùi:

— Chò baùc só A saùng mai laïi röôùcmaù veà nhaø chæ chôi vaøi böõa. Sau ñoù,coù leõ seõ qua nhaø baø döôïc só L. ÔÛñaây, maù coù nhieàu baïn beø laém, conñöøng lo cho maù. Con chæ caàn lo choba thoâi.

OÂng Leâ Tö nhìn thaúng maët con,gioïng nghieâm trang:

— Ba noùi thaät, ba vôùi con khoânghaïp nhau. Ba khoâng theå ôû chung vôùicon ñöôïc. Ba xin con cho ba ôû moätnôi naøo khaùc, ôû moät mình cuõngkhoâng sao.

OÂng noùi “xin con cho ba,” ñoù laøsöï thaät. Bôûi vì baây giôø oâng hoaøntoaøn traéng tay. Xöa nay, tieàn dö ra,oâng cho baø moät phaàn ñeå mua hoätxoaøn, coøn bao nhieâu oâng chuyeånheát qua chöông muïc cuûa ngöôøi con.OÂng Leâ ngoài laøm thinh, khoâng bieátoâng ñang nghó gì. Cuõng laø laømthinh, nhöng söï laøm thinh cuûa oângkhoù hieåu hôn söï laøm thinh cuûa oângbaø Leâ Tö!

Vaäy roài saùng hoâm sau, baø baùc sóA laùi xe laïi röôùc baø Leâ Tö. Tieáptheo laø oâng Leâ chôû ngöôøi cha ra ôûcaùi nhaø nghæ maùt ôû gaàn bôø ñaù döïng.Suoát cuoäc haønh trình daøi maáy tieángñoàng hoà, hai cha con khoâng noùi vôùinhau moät lôøi!

Töø ngaøy ra ñaây ôû, oâng Leâ Töcaûm thaáy cuoäc ñôøi mình nhö ñangñi vaøo moät ngoõ bí. Khoâng soángñöôïc vôùi caùch maïng, ñaõ ñaønh. Coønlaïi baø vôï thì baây giôø baû coi mình nhöcuïc böôùu treân löng. Roài ñeán thaèngcon, ñoái vôùi mình, noù coøn laï hônngöôøi xa laï! Cöù nghó quaån nghóquanh nhö vaäy heát ngaøy naøy quangaøy khaùc maø con ngöôøi oâng sa suùt

Trang 79

thaáy roõ. Baây giôø, oâng oám nhom. Ñiñöùng ñaõ phaûi choáng ba-ton vaø ñeâmñeâm cöù phaûi naèm traèn troïc tôùikhuya lô môùi doã ñöôïc giaác nguû.Thaáy toäi nghieäp, oâng baø Jean Mariehay thöøa dòp ñöa nöôùc traø hay caøpheâ ñeå ngoài laïi gôïi chuyeän vaån vô.Hoï cuõng ngaïc nhieân töï hoûi saokhoâng thaáy ai goïi ñieän thoaïi hoûithaêm oâng giaø naøy heát. Laøm nhö oângkhoâng coù maët trong cuoäc ñôøi naøy.Cho neân hoï taän tình chaêm soùc oângtöøng chuùt. Ñeán noãi, veà ñeâm, baøJean Marie thöôøng ñôïi oâng leângiöôøng naèm ñaøng hoaøng môùi taétñeøn ñoùng cöûa ñi veà nhaø!

OÂng Leâ Tö raát caûm kích neân laâulaâu oâng phaù leä laøm thinh ñeå noùi haitieáng “caùm ôn,” nheï nhö hôi thôû.

Moät hoâm, oâng Leâ Tö boãng theømnhìn maët bieån, caùi bieån maø töø hoâmra ñaây - ñaõ gaàn hai thaùng - oâng chænghe tieáng cuûa noù rì raøo ngoaøi kiathoâi. OÂng beøn choáng ba-ton böôùctöøng böôùc run run ñi laàn ra höôùngñoù. Cöù ñi vaøi böôùc laø oâng phaûi döønglaïi moät luùc ñeå thôû, nhöng oâng vaãncoá böôùc ñi.

Baây giôø thì oâng ñaõ ñöùng treânmeùp bôø ñaù döïng. Döôùi chaân oâng, raátsaâu phía döôùi, laø bieån. Bieån xanhdôøn, keùo daøi ra chaân trôøi. Trôøi nöôùcmeânh moâng. Gioù muoái vaø muøi thômthôm cuûa rong reâu nhaéc oâng nhôù caùibieät thöï ôû moûm nuùi lôùn Vuõng Taøu.OÂng ñaõ xaây caát bieät thöï ñoù ñeå laømnôi tieáp taân neân coù moät saân gaïchthaät roäng höôùng veà phía bieån. OÂnghay ñöùng ôû ñoù nhìn chaân trôøi nhöoâng ñang ñöùng nhìn chaân trôøi baâygiôø. Cuõng trôøi, cuõng nöôùc, cuõng moät

ñöôøng gaïch ngang.Hoài ñoù, luùc naøo oâng cuõng thaáy

chaân trôøi ñang môû roäng cho oâng, caùihoài maø oâng laøm chuyeän gì cuõngthaønh ñaït.

Baây giôø, cuõng trôøi, cuõng nöôùc,cuõng moät ñöôøng gaïch ngang nhöngsao oâng khoâng thaáy noù môû roäng chooâng moät chuùt naøo heát! OÂng chæ thaáytoaøn laø beá taéc.

Chaân trôøi laø ñöôøng chaám döùtmoät caùi gì: trôøi cao nghieâng xuoángñeán ñoù laø heát, bieån roäng vöôn daøiñeán ñoù cuõng laø heát! Gioáng nhö cuoäcñôøi cuûa oâng baây giôø. Cuûa caûi:heát!Vôï con: heát! Söùc khoeû cuûa oângroài cuõng seõ heát! Heát! Heát!

Boãng, oâng Leâ Tö lieäng maïnhcaây ba-tong xuoáng bieån, gioáng nhöoâng döùt khoaùt khoâng caàn duøng ñeánnoù nöõa. Roài oâng hít moät hôi daøi,nhaém maét böôùc thaúng vaøo khoaûngkhoâng tröôùc maët, gioáng nhö böôùcqua moät laèn ranh töôûng töôïng.

Töø baây giôø, oâng Leâ Tö laøm thinhvónh vieãn.

Chieàu hoâm ñoù, oâng Jean Mariegoïi ñieän thoaïi veà Paris. Khoâng coùngöôøi baét maùy, nhöng coù maùy nhaéntin neân oâng nhaén: “A loâ! Toâi laø JeanMarie. Toâi xin baùo tin buoàn: oâng cuïñaõ töø traàn. OÂng ñi daïo gaàn töôøng ñaùdöïng chaúng may rôi xuoáng bieån.Nhaø chöùc traùch ñaõ vôùt ñöôïc xaùcñem veà nhaø xaùc bònh vieän Etretat.Yeâu caàu oâng baø ra gaáp. Vôï choàngtoâi xin chia buoàn. Thaønh thaät chiabuoàn.” ª

Tieåu Töû

Ñaát nöôùc toâi, moät reûo ñaát teûo teokhoán khoù neùp mình beân rìa Thaùi

Bình Döông quanh naêm gioâng baõo,cuûa caû trôøi ñaát laãn nhaân sinh, trongsuoát gaàn moät theá kyû, chöa coù moätngaøy ñöùng gioù.

Moãi moät möôøi naêm, laø moät côndaâu beå ñaày khinh ngaïc cuûa kieápngöôøi, cuûa daân toäc. Khoâng côn daâubeå naøo gioáng côn daâu beå naøo, ngoaøimoät ñieåm chung duy nhaát: nieàmñau.

Nhöõng ngöôøi sinh ra vaøo khoaûngnaêm 20 phaûi chöùng kieán ñaát nöôùc bòxaâm laêng vaø ñoâ hoä. Moät ñaát nöôùckhoâng chuøn böôùc tröôùc voù ngöïaNguyeân Moâng, boãng moät ngaøy trôûthaønh thuoäc ñòa, ñoù, chaúng phaûi laømoät bieán coá lôùn?

Nhöng chæ 10 naêm sau ñoù, nhöõngngöôøi sinh ra thôøi 30, phaûi chöùngkieán caûnh ñau thöông hôn nhieàulaàn: ñaát nöôùc chia ñoâi, noài da naáuthòt. Suùng cuûa ngoaïi bang chæa vaøoda thòt ngöôøi mình. “Xöông chaát

ñaày ñoàng, maùu chaûy thaønh soâng”.“Nieàm ñau” coù laø moät danh töø quaùnheï?

Möôøi naêm sau, hôn hai trieäu conngöôøi ngöôøi sinh vaøo nhöõng naêm 40phaûi goàng gaùnh nhau, daét díu nhauboû laïi nhaø cöûa ruoäng vöôøn, boû laïiphaàn moä toå tieân ñeå chaïy loaïn. Daântoäc toâi chöùng kieán moät cuoäc di cölôùn chöa töøng coù trong lòch söû. Vaøneáu khoâng phaûi do bò caám caûn, cuoäcthieân di aáy coù leõ seõ coøn vó ñaïi hônnhieàu. Vaø nhö theá, daân toäc toâi ñaõbaét ñaàu raùch baøo, chia ñoâi, baét ñaàuvieát nhöõng trang söû sau ñoù baèngnöôùc maét vaø baèng maùu.

Nhöõng ngöôøi sinh khoaûng naêm50, ngaén goïn laø: moät daân toäc, haiñònh meänh! Toâi khoâng coøn chöõnghóa naøo hôn ñeå dieãn taû noãi baáthaïnh cuøng cöïc aáy.

Nhöõng ngöôøi sinh khoaûng naêm60, chöùng kieán söï suïp ñoå cuûa moättheå cheá, söï taùi thoáng nhaát moät ñaát

Trang 81

Baøi vieát cuûa moät coâ beù quaù hay laøm xuùc ñoäng ngöôøi ñoïc vì ñaõ dieãn taû chính xaùcvaø raát thaät cho taâm traïng cuûa tuoåi thô ngheøo khoù.

* * *

nöôùc, vaø söï chia ñoâi vónh vieãn cuûaloøng ngöôøi. 40 naêm qua ñi maø veátcöùa vaãn ròn maùu töôi. Veát thöôngloøng chöa thaáy ngaøy se maët.

Nhöõng ngöôøi sinh khoaûng naêm70 coù cô hoäi chöùng kieán cuoäc thieândi thöù 2 trong lòch söû. Haøng trieäutrieäu con ngöôøi phaûi maïo hieåm tínhmaïng baûn thaân, gia ñình, ñeå thaùochaïy khoûi queâ höông. Ñaát nöôùc toâiñoù, nhöõng naêm thaùng laàm than, keâutrôøi khoâng thaáu, keâu ñaát chaúngnghe. Daân toäc toâi laïc loõng, bô vônhö nhöõng con thuyeàn leânh ñeânhtreân bieån.

Vaø nhöõng ngöôøi sinh vaøo nhöõngnaêm 80, laø toâi ñaây, 10 naêm sau “giaûiphoùng”,nhöõng-thaùng-naêm-caám-vaän.

Coù leõ kyù öùc tuoåi aáu thô laø nhöõngkyù öùc haèn daáu nhaát, aùm aûnh nhaátcuûa moät ñôøi ngöôøi. Toâi nhôù hoaøi meïtoâi, baø ñaùng ra coøn treû laém, maø daùngñaõ coøm coõi, baø boøn töøng ñoàng, lochaïy böõa cho con. Coù nhöõng ngaøytrôøi möa, meï toâi ngoài co ro beân veäñöôøng, gaùnh haøng quaïnh hiu. Baøchaúng lo mình seõ nhieãm phong haøn,chæ lo laøm sao? cho ñuû soáng! Coù ñaátnöôùc naøo khoán naïn nhö ñaát nöôùctoâi? Coù baø meï naøo khoán naïn nhö meïtoâi, ngöôøi meï Vieät Nam? Toâi lôùnleân, mang theo trong tieàm thöùc voùcdaùng meï toâi, coøm coõi nhö ñoøn gaùnh,co ro nhö moät daáu chaám hoûi. Moätdaáu chaám hoûi xieâu veïo trong nhöõngngaøy möa.

Tuoåi thô toâi gaén vôùi nhöõng ngaøymöa Saøi Goøn, xoong chaûo noài nieâu,coù gì... höùng naáy bôûi caùi maùi toân nhaøtoâi... “ñöa aùnh naéng vaøo nhaø” (meï

toâi baûo theá), ñeâm naèm coù theå nhìnthaáy traêng sao. Nhöõng khi trôøi trôûbaõo, gioù giaät töøng côn, toâi sôï saámseùt chui qua loã ñinh vaøo nhaø.

Toâi nhôù ñoâi deùp coïc caïch, beântraùi con trai, beân phaûi con gaùi, meïtoâi baûo deùp “uyeân öông”. Chieácbeân traùi laø cuûa anh Hai ñeå laïi, chieácbeân phaûi môùi laø cuûa toâi. Vaø caû haichieác ñeàu vaù chaèng vaù ñuïp, baèngchæ boá, meï ñeå daønh töø quaân phuïccuûa ba. Quaàn aùo môùi chæ ñöôïc baän 3ngaøy teát, vaø cuõng laø cuûa anh hai toâiñeå laïi. Meï luoân mua roäng ra maáytuoåi, anh Hai baän chaät roài ñeán phieântoâi. Quaàn aùo cuûa con trai ñaáy,nhöng chæ caàn môùi, chæ caàn khoâng...vaù ñít laø ñuû haáp daãn roài!

Vaø quaû nho, nhöõng quaû nho... döõdoäi nhaát cuûa tuoåi thô toâi. Teát naêmñoù, chæ duy nhaát teát naêm ñoù, meï toâimua nho Myõ veà bieáu noäi. Nhöõngquaû nho meï chaét chiu töø gioù söôngcuûa caû naêm trôøi, gom goùp laïi ñeåbieáu meï choàng dòp teát ñeán. Nhöõngquaû nho maäp uù, caêng troøn, heät nhötrong phim Myõ, gioáng y chang maáychuøm nho... giaû, loaïi nhöõng quaùnsinh toá trong xoùm hay treo laømcaûnh. Trôøi ôi! Doøn! Moïng! Ngoït!Meï ñaõ daën ñi daën laïi khoâng ñöôïcaên, meï coøn caát tuoát leân noùc tuû. Vaäymaø maáy traùi nho nhö coù ma löïc, caùiñöùa toâi nhö bò thoâi mieân! Toâi leùntroäm moät traùi. Trôøi ôi! Ngon! Roàimoät traùi nöõa, roài traùi nöõa! Töøng traùi,töøng traùi moät, nhö moät keû ñaõ hoaøntoaøn moäng muoäi, khoâng coøn coù theåcöôõng laïi ñöôïc söï quyeán ruõ phaùt ratöø maáy traùi nho. Meï seõ ñaùnh naùt taytoäi aên vuïng, toâi nghó, tay... vaãn tieáp

tuïc coâng cuoäc... möu caàu haïnhphuùc. Caûm giaùc toâi luùc ñoù vöøahoaûng loaïn, vöøa lo sôï, vöøa... sungsöôùng , vöøa sung söôùng, vöøa hoaûngloaïn sôï haõi. Toät cuøng cuûa söï hoaûngloaïn sôï haõi laø khi chuøm nho cuûa meïchæ coøn trô laïi coïng. Khoán naïn thaântoâi! Roài toâi seõ phaûi soáng tieáp phaàn...ngaøy coøn laïi ra sao ñaây? Vaäy maømeï khoâng ñaùnh toâi. Baø chæ oâm toâivaøo loøng... vaø khoùc, khoùc gaøo leân,khoùc traøo ra. Khoùc nhö moät ñöùa treû.Meï toâi ñoù. OÂm con vaøo loøng, gaøokhoùc leân nhö truùt heát hôi sinh vaøotöøng tieáng naác.

Naêm thaùng qua ñi, cuoäc ñôøimang laïi cho toâi thöøa möùa. Giôø toâimuoán aên gì thì aên, muoán ñi ñaâu thìñi, muoán mua gì thì mua. Toâi ngaùnñuû thöù, chaû muoán aên gì, chæ coøn aênñöôïc moãi nho. Bôûi vôùi nho, toâikhoâng aên baèng tröïc giaùc, maø thöôûngthöùc baèng muøi vò cuûa kyù öùc. Vaø vìvôùi nho, toâi mua ñöôïc moät veù ñi tuoåithô. Hai möôi maáy naêm troâi qua, kyùöùc vaãn chöa raùo möïc. Moãi laàn aênnho, toâi thaáy mình beù laïi, vaø ñöôïcmoät baøn tay voâ hình keùo tuoät veàthuûa aáy,nhöõng-naêm-thaùng-caám-vaän.

Toâi chæ laø moät caù nhaân, moät caùtheå, trong moät taäp theå nhöõng conngöôøi theá theä 8x. Vaø chæ laø moät theáheä, trong nhieàu theá heä con ngöôøi.Nhöng noùi nhö moät nhaø vaên Nga:“Caây ñôøi coù haøng trieäu chieác laù, vaønoùi veà moät chieác laù, laø cuõng ñangnoùi veà haøng trieäu chieác laù khaùc”.

Cöù moãi möôi naêm, con Taïo quaùiaùc xoay vaàn, laø daân toäc toâi laïi ñöôïcgaùn cho moät ñònh meänh môùi. Toâi ñaõ

nghe raát nhieàu ngöôøi baûo toâi “thôøiem söôùng roài, thôøi cuûa anh khoålaém”, coøn toâi, toâi chæ thaáy thôøi naøocuõng khoå. Vaø chaúng caùi khoå naøogioáng caùi khoå naøo. Caùi naøo cuõng“ñaëc thuø” vaø caùi naøo cuõng “nhaát”!

Ngöôøi mình khoå quaù, ñaát nöôùcmình ñau thöông quaù. Phaûi khoângmeï? Phaûi khoâng anh? ª

Facebook Nancy Nguyen

Trang 83

CHUOÄT SA HUÕ GAÏO

Moät con chuoät rôi vaøo trong lugaïo, soá gaïo trong lu vaãn coøn

moät nöûa, söï vieäc xaûy ra voâ tìnhnaøy khieán noù vui möøng khoângsao taû ñöôïc.

Sau khi xaùc ñònh laø khoâng coùnguy hieåm gì, noù lieàn baét ñaàucuoäc soáng aên roài laïi nguû, nguû roàilaïi aên trong caùi lu gaïo.

Raát mau, lu gaïo saép caïn kieät,nhöng noù roát cuoäc vaãn khoângthoaùt khoûi söï caùm doã cuûa nhöõnghaït gaïo, neân tieáp tuïc ôû laïi tronglu. Cuoái cuøng, gaïo ñaõ aên heát,chuoät ta môùi thaáy raèng mìnhkhoâng theå nhaûy ra ngoaøi ñöôïcnöõa, löïc baát toøng taâm.Gôïi yù:

Cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta xemnhö raát yeân bình nhöng thaät rakhaép nôi ñeàu ñaày daãy nguy cô,caàn phaûi giöõ cho mình quan nieämsoáng oån ñònh, töø ñoù maø bieát caânnhaéc ñeán an nguy. ª

Chuùng ta thöôøng bò caêng thaúngtrong caùc chuyeán du lòch, ñaëc

bieät trong muøa heø. Vì theá, caàn phaûicaån thaän, khoâng ñeå bò nhieãm beänhkhi ñang trong moät chuyeán bay.Caùc Chuyeân vieân söùc khoeû tieát loäraèng: Trong chuyeán bay maø baïntraûi qua laø nôi aån nuùp cuûa nhieàu loaïivi truøng, vaø gôïi yù nhieàu bieän phaùpgiuùp baïn giöõ söùc khoeû, ñeå caûm thaáythoaûi maùi khi ñang ôû treân khoângtrung.

°Ñöøng ñeå chaân traàn khi ñi boä:Caùc Tieáp vieân Haøng Khoâng chöùngkieán moãi ngaøy nhieàu caûnh töôïng, töøngöôøi bò noân möûa, bò ñoå maùu, hoaëclaøm ñoå vaáy tung toeù thöùc aên treânthaûm loùt ñöôøng ñi. Linda Ferguson,nöõ Tieáp vieân Haøng Khoâng haønhngheà suoát 24 naêm qua cho bieát: Coâthaáy nhieàu ngöôøi ñi boä töø gheá ngoàiñeán phoøng Veä sinh treân ñoâi chaântraàn. Coâ ñaõ phaûi cho hoï bieát ñöøng ñi

nhö theá, vì saøn nhaø chöùa ñaày vitruøng ñoù. Theo coâ: Baïn ñöøng baogiôø vaøo nhaø Veä sinh, hoaëc khu vöïcbeáp aên maø khoâng mang giaày deùp, vìthænh thoaûng coù ngöôøi laøm rôi lycheùn, ñeå laïi nhieàu maûnh thuyû tinhbeùn nhoïn treân saøn. Ñoù laø nhöõngñieàu maø caùc Tieáp vieân Haøng Khoângkhoâng bao giôø raõnh roãi ñeå noùi chotöøng baïn bieát ñaâu.

°Chôù uoáng nöôùc ñaù: Moät cuoäcnghieân cöùu cuûa Toå chöùc Baûo veäMoâi sinh Haøng Khoâng, vieát taét laøEPA naêm 2004 cho thaáy: Chæ coù15% trong toång soá 327 Haõng HaøngKhoâng cung caáp nguoàn nöôùc uoángñaït tieâu chuaån veà söùc khoeû. Sau khiEPA ban haønh Luaät quy ñònh tieâuchuaån nöôùc uoáng cuûa caùc HaõngHaøng Khoâng vaøo naêm 2009, soáHaõng Haøng Khoâng ñaõ ñaït tieâuchuaån naøy baét ñaàu gia taêng vaø haàu

Ñuùng ra maùy nöôùc ñaù nhoû xíu treân maùy bay laøm ra khoâng kòp ñaâu, neânnöôùc ñaù thöôøng do Coâng ty cung caáp ñoà aên döôùi ñaát ñem leân maùy bay trongcaùc bòt nilon. Meàn (chaên) boïc trong bao plastic kín, coù theå ñöôïc giaët ôû döôùiñaát roài!

Nhöõng ñieàu khoâng neân laøm khi ñang ôû treân maùy bay.* * *

heát khoâng duøng nöôùc voøi ñeå phuïcvuï haønh khaùch, tröø nöôùc ñaù vaãnphaûi duøng nguoàn nöôùc naøy.Ferguson cho bieát: Caùc boàn chöùanöôùc cuûa phi cô ñaõ quaù cuõ, vaø chöùanhieàu vi truøng. Ñoù laø lyù do khieáncaùc Haõng Haøng Khoâng phaûi chöùahaøng taán chai nöôùc uoáng treân phicô, vaø nguyeân nhaân khieán thöùc aêntreân phi cô coù muøi vò raát teä.

°Neân ñi boä, co duoãi tay chaânmoãi tieáng ñoàng hoà moät laàn: Ngoàitreân phi cô, baïn coù nguy cô bò chöùngmaùu ñoâng, hoaëc ngheõn ôû tónh maïchhai chaân. Vì vaäy baïn neân ñi boä vaøiphuùt, hoaëc ñöùng leân, co duoãi taychaân ñeå phoøng ngöøa chöùng beänhnaøy. Ñöøng maëc quaàn aùo quaù chaät,coù theå laøm ngheõn löu thoâng cuûamaùu khi baïn ngoài treân phi cô. TheoBaùc só Catherine Sonquist Forestcuûa Beänh vieän Stanford UniversityHealth Care, ñieàu quan troïng laøbaïn caàn phaûi ñi voøng voøng, hoaëc cöûñoäng ñoâi chaân ít nhaát moãi tieángñoàng hoà moät laàn. Baùc só Forest cuõngnoùi raèng: Neáu khoâng theå ñöùng daäyñöôïc, thì neân vaän ñoäng taïi choã ngoàibaèng caùch naâng ñaàu goái leân ngöïc,vaø xoay ngöôøi treân gheá töø traùi quaphaûi, vaø ngöôïc laïi.

°Ñeo kính aùp troøng (Contactlens): Neáu coù theå thì baïn neân ñeokính aùp troøng trong suoát chuyeánbay. Khoâng khí trong khoang haønhkhaùch raát khoâ, vaø coù theå gaây dò öùngcho ñoâi maét cuûa baïn.

°Khoâng taét quaït gioù thoâng hôitreân gheá ngoài: Neáu quaït thoâng hôitreân gheá ngoài thoåi hôi laïnh vaøongöôøi thì baïn neân maëc aùo giöõ aám,

chöù khoâng neân taét ñi. Caùc Baùc sókhuyeân baïn neân ñieàu chænh quaïtthoâng hôi ôû möùc trung bình, hoaëccao, ñeå hôi gioù thoåi bay vi khuaåntrong khoâng khí tröôùc khi noù ñoätnhaäp vaøo khu vöïc cuûa baïn ñangngoài. Ñaây cuõng laø nguyeân nhaângiuùp laøn da cuûa baïn khoâng bò khoâkhi ôû treân phi cô.

°Khoâng nhaët thöùc aên bò rôivaõi treân baøn khay: Nhöõng caùi baønkhay naøy khoâng ñöôïc doïn röûa, khöûtruøng giöõa nhöõng chuyeán bay, choneân chôù nhaët nhöõng mieáng baùnh rôixuoáng khay cho vaøo mieäng, hoaëcñeå thöùc aên leân treân khay, tröø khi naøobaïn taåy ueá noù tröôùc. Nhieàu ngöôøicoøn ñaët chaân leân treân khay trongchuyeán bay tröôùc, vaø ñoù laø lyù dokhieán chieác khay trôû thaønh thuûphaïm laøm laây nhieãm vi truøng, nhöE.Coli chaúng haïn.

°Khoâng neân xaøi meàn treân phicô: Chaên meàn vaø caû goái khoâng ñöôïctaåy ueá giöõa caùc chuyeán bay, tröôùckhi caát caùnh, hoaëc sau khi haï caùnh.Cho neân ñaây laø oå chöùa vi truøng roàilan töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc.Ferguson cho bieát: Thaáy coù ngöôøiquaán chaân trong chaên, hoaëc ho vaøochaên nöõa.

°Ñöøng queân uoáng ñuû 16oznöôùc (khoaûng 1/2 lít): Baïn bò ñaucoå hoïng giöõa chuyeán bay? Khoângneân ñoå loãi cho thöùc aên maën. Ñoä aåmtrong khoang haønh khaùch raát thaáp,nhaát laø khi phi cô phaûi tuoân rakhoâng khí töø buoàng laùi giuùp moïingöôøi hít thôû ôû ñoä cao töø 6,000 ñeán8,000 feet. Trong moãi chuyeán bay,moät Tieáp vieân Haøng Khoâng thöôøng

Trang 85

phaûi uoáng ñuû 16 oz nöôùc. Ñieàu naøyraát quan troïng, baïn nhôù phaûi uoángcho ñuû löôïng nöôùc naøy.

°Khoâng neân uoáng röôïu, caøpheâ, hoaëc traø: Maëc duø traø vaø caøpheâ thöôøng ñöôïc pha baèng nöôùcñun soâi, nhöng neáu coù theå thì baïnneân choïn nöôùc ñoùng chai, hoaëcnöôùc giaûi khaùt ñoùng hoäp. Traø vaø caøpheâ khoâng phaûi laø loaïi giaûi khaùt toátcho baïn. Cuõng khoâng neân uoángröôïu bia, vì moät ly röôïu duø ngoncuõng chöa chaéc mang laïi söï thoaûimaùi cho baïn. Chaát caffeine thöôønglaøm cho baïn bò maát nöôùc, coäng vôùiñoä aåm quaù thaáp treân phi cô seõ laømcô theå cuûa baïn bò khoâ. Maët khaùc,khoâng khí quaù ít treân phi cô seõ laømröôïu thaåm thaáu nhanh hôn, khieánbaïn caûm thaáy “khoù ôû” nhieàu hôn.

°Ñöøng chaïm tay vaøo nuùt xaûcuûa boàn caàu trong phoøng Veä sinh:Baïn nhôù ñieàu naøy. Cuõng nhö nhöõngnôi coâng coäng khaùc treân phi cô,phoøng Veä sinh chöùa ñaày vi truøng.Haõy töï baûo veä mình, röûa hai tay chosaïch, duøng giaáy veä sinh aán nuùt xaû vaømôû cöûa phoøng.

°Khoâng töïa ñaàu vaøo cöûa soå ñeånguû: Baïn khoâng phaûi laø ngöôøi duynhaát muoán töïa ñaàu vaøo cöûa soå ñeånguû. Ai maø bieát ngöôøi naøo ñoù ñaõthôû, haét hôi, ho vaøo maët kieáng cuûacöûa soå? Ferguson cho bieát: Thaáy coùngöôøi duøng khaên giaáy veä sinh lausaïch vuøng chung quanh gheá tröôùckhi ngoài xuoáng. Ferguson nhaéc:Baïn chôù ñeå tay vaøo mieäng, hoaëc ñaëtleân maët. Khoâng coù Haõng HaøngKhoâng naøo cho baïn bieát ñieàu naøy.Baïn neân maëc loaïi quaàn aùo daøi tay

coù theå che phuû vuøng da cuûa cô theå,ñeå ngöôøi cuûa baïn khoâng chaïm vaøochieác gheá ñang ngoài. Cuõng nhönhieàu nôi khaùc treân phi cô, neäm cuûachieác gheá khoâng heà ñöôïc taåy röûa..Chuùng ta thöôøng nghó raèng mình chængoài trong giaây laùt neân khoâng quantaâm ñeán nhöõng ñieàu baát tieän trongchuyeán bay. Cuõng ñöøng queân noùivôùi caùc Tieáp vieân Haøng Khoâng khibaïn caûm thaáy coù ñieàu gì ñoù baát tieän.

°Ñöøng choïn choã ngoài keït giöõahai ngöôøi khaùc: Moät cuoäc khaûo saùtñöôïc tieán haønh cuûa Global StrategyGroup hoài naêm 2009 cho thaáy: Hônmoät nöûa haønh khaùch ngöôøi Myõ thaøñeán phoøng maïch Nha Y só chòu traän,hôn laø bò ngoài keït giöõa hai ngöôøiñaøn oâng treân chuyeán bay. Baïn neânchoïn choã ngoài caïnh cöûa soå hoaëccaïnh ñöôøng ñi.

°Nhôù saên soùc da: Neân duøngkem döôõng da ñeå da khoâng bò khoâvaø ngöùa, vì khoâng khí trong phi côthöôøng laøm da bò khoâ.

°Ñöøng nguû tröôùc khi phi côcaát caùnh: Neáu nguû tröôùc khi phi côcaát caùnh thì hai tai cuûa baïn seõ raátkhoù laáy laïi quaân bình aùp suaát. Baïnchæ trôû laïi bình thöôøng neáu nhai keïocao su hoaëc ngaùp.

°Ñöøng uoáng nöôùc ngoït: Söïgia taêng ñoä cao coù theå laøm hôi trongñöôøng ruoät taêng cao hôn 30% so vôùibình thöôøng, vì vaäy baïn neân traùnhuoáng caùc loaïi nöôùc giaûi khaùt coù gas.Giöõ söï oån ñònh cuûa bao töû baïn baèngcaùch uoáng nöôùc ñoùng chai. ª

Phuïng Linh(Theo Reader Digest)

1. Ñoái vôùi nhöõng ai muoán tìmhieåu hoaëc nghieân cöùu veà Coâng giaùoôû Vieät Nam, coù moät ñieàu khaù thuù vò,ñeán ngaïc nhieân, ñoù laø thaáy raát roõböôùc ñi cuûa lòch söû truyeàn giaùo luoânnhòp nhaøng vôùi quaù trình hìnhthaønh-phaùt trieån cuûa ngoân ngöõ - vaêntöï.

Khôûi ñi töø Chöõ Haùn, ñeán chöõNoâm vaø Quoác ngöõ. Coù keá thöøa,chuyeån giao, kinh ñieån. Coù khaiphaù, thích nghi, hoäi nhaäp. Vaø coù caûsaùng taïo, thaêm doø, chuyeån ñoäng,keát noái. Heät nhö xu theá cuûa lòch söûvaø vaên hoïc truyeàn thoáng nöôùc ta:Haùn vaên, Quoác aâm vaø Quoác ngöõ.

Noùi nhö theá, coù nghóa laø, ÑöùcTin ñaõ ñöôïc dieãn taû, loan truyeàn;ñöôïc ñoùn nhaän, ñöôïc coäng sinh,coäng nghieäp, tieáp bieán vaø thaêng hoaôû mieàn ñaát naøy vaø vôùi daân toäc thaânyeâu naøy baèng nhieàu cung caùch, ôûnhieàu möùc ñoä, taàng baäc, nôi choánkhaùc nhau.

Vaén voûi chæ vaøi traêm naêm thoâi,maø beùn gioït thoâng ñoàng, ra taám, ramoùn haún hoi. Trong ñoù, roõ neùt hôncaû, laø daáu aán cuûa ngoân ngöõ vaø vaên

töï - cuï theå laø Quoác Ngöõ - ñaõ ñeå laïinôi cöûa mieäng, trong kyù öùc, hoaøinieäm, treân saùch vôû, tö lieäu vaø ñaëcbieät naèm saâu thaúm nôi caùc taàng baäctaâm thöùc u traàm cuûa moãi ngöôøi.

Khoâng phaûi chæ laø di saûn, maø maõimaõi toàn taïi nhö moät hieän thöïc sinhñoäng cöù moãi ngaøy moät caäp nhaät,phong phuù, ña daïng, ñaùp öùng ñöôïcmoïi yeâu caàu caáp thieát cuûa thôøi ñaïiñang lao veà phía tröôùc.

Xin taïm goïi ñoù laø” tính chaátCoâng giaùo”, laø”ngoân ngöõ nhaø ñaïo”,moät coõi raát rieâng, khoâng laãn vaøoñaâu ñöôïc, maø heã cöù nhìn/nghe/ ñoïctôùi laø y nhö nhaän ra ngay laø cuûangöôøi beân ñaïo, laø cuûa xöù ñaïo, nhaøthôø ôû buoåi ban ñaàu.

Nhöng qua chuyeån bieán cuûa thôøigian vaø cuoäc soáng, ngoân ngöõ - vaêntöï aáy ñaõ töøng böôùc, vöôït ra khoûi xöùñaïo - nhaø thôø, ñeå trôû thaønh tieáng noùivaø chöõ vieát chung cuûa daân toäc.

Vaâng, chính luùc aáy, Ñöùc Tin-hieåu theo yù nghóa thuaàn tuyù cuûa tínlyù vaø thaàn hoïc Ky toâ giaùo - ñaõ trôûthaønh Nieàm Tin vaø Loøng Tin, vì ñaõ

Trang 87

thaám ñaãm vaøo hoàn coát, maùu thòt,chöù khoâng chæ ôû ngoaøi ñaàu moâi choùtlöôõi.

Noù vöøa laø tín ñieàu, troùi buoäc khaétkhe; laïi vöøa laø aân suûng, phuùc ñöùc,haïnh nguyeän vaø hieán daâng, khoângtaøi naøo ñong ñeám, caân ño ñöôïc.

Noù ñaõ laø cuûa aên thaùnh thieâng ñeånuoâi soáng vaø nuoâi soáng doài daøonhöõng ngöôøi con Chuùa Vieät Namxuyeân suoát doøng lòch söû ñoùn nhaänTin Möøng, ñaëc bieät trong nhöõngthôøi ñoaïn nghieät ngaõ nhaát cuûa caámcaùch, baõo gioâng ñaày maùu löûa, haänthuø.

Nhö duï ngoân haït gioáng gieo vaøoloøng ñaát, phaûi hö ñi ñeå troå sinh boângluùa tróu vaøng. Nhö haït caûi beù tí tikia, gaëp möa thuaän gioù hoaø, naûyngoïn xanh ngaønh, cho chim trôøi ruûnhau veà nöông boùng. Nhôø ñoù, ta tìmlaïi ñöôïc nhöõng maàm choài ñaõ öônggieo, phaùt nguyeân töø nguoàn coá cöïuHaùn Noâm. Ta cuõng gaët haùi ñöôïchoa quaû ñaàu muøa vöøa nöùt nuï, coønchaân chaát ruoäng vöôøn cuûa Quoácngöõ phoâi thai, nhö moät theå nghieäm.Con thuyeàn vaên hoaù aáy mang teânHaùn Noâm- Quoác ngöõ, ñaõ”taûi ñaïo”,ñaõ vöôït qua muoân truøng ñaïi döông,ñaõ dong ruoåi, boàng beành khaép soângngoøi, kinh raïch, vaïn chaøi Vieät Nam.Ñaõ laën ngoøi ngoi nöôùc, chaân laámtay buøn treân ñoàng caïn ñoàng saâu cuûachaâu thoå soâng Hoàng, soâng Cöûu,soâng Haøn, soâng Höông. Ñeå roài,chaïy cuøng ñöôøng khoâng khoûi naéng.Ñaõ caäp beán, ñaõ neo ñaäu, ñaõ leân bôøvaø ñaõ nhaän nôi naøy laøm queâ höông.

Ñaây laø cuoäc haønh trình cuûa khaihoang, vôõ ñaát vaø döïng nghieäp. Maø

ñaõ goïi laø khai hoang vaø môû coõi thìxeùt cho cuøng, khoâng theå traùnh ñöôïcmoät soá heä quaû taát yeáu, coù theå laøhoang sô, vuïng daïi; bieát ñaâu laøthieáu soùt, nhoïc nhaèn; ñoâi khi coøn laøva vaáp, lieàu lónh, phieâu löu nöõa laøñaøng khaùc?

Nhöng phaûi thaønh thaät nhìnnhaän raèng, ñaây laø laàn ñaàu tieân, toaønboä tieáng noùi daân daõ, thuaàn thaønh, töïnhieân theo quaùn tính, baåm sinh vaøcha truyeàn con noái cuûa ngöôøi mìnhbao ñôøi nay ñaõ ñöôïc ñöa vaøo baøibaûn, khuoân pheùp, heä thoáng nhaátñònh theo maãu töï La Tinh ABC.

Ñoaïn tröôøng ai coù qua caàu môùihay. Caùi khoù khaên ban ñaàu, töôûngnhö tuyeät voïng, laø laøm sao choïnñöôïc maãu töï naøo ñeå ghi nhaän, ñeåloàng vaøo moãi aâm phaùt ra theo ñuùngkhaåu hình cuûa ngöôøi mình?

Ñeå khi môû mieäng thaønh tieáng thìmoãi tieáng phaùt ra thaønh lôøi uoán löôïntheo cöûa mieäng ( duø laø aâm moâi,raêng, löôõi, nöôùu hay aâm muõi, hoïng,oùc, buïng...). AÂm thanh aáy vang leân,thaønh tieáng noùi coù yù nghóa, coù luyeánlaùy, ngaân nga, coù cung gioïng boångtraàm, tieát nhòp cuûa aâm nhaïc; coù vaànñieäu baèng traéc, ñoái ñaêng cuûa thiphuù, coù ví von cuûa ngöõ nghóaVieätNam.

Vieát ñeán ñaây, xin loãi quyù ñoäcgiaû, cho pheùp toâi thay maët raát nhieàuanh chò em moân sinh ñeå töôûng nieämgiaùo sö Leâ Ngoïc Truï, thaày daïychuùng toâi moân Ngöõ hoïc Vieät Namtaïi tröôøng Ñaïi Hoïc Vaên Khoa vaøÑaïi Hoïc Sö Phaïm Saøi goøn nhöõngnaêm 1960. (1) AÂm thanh aáy - nhötöøng caâu chöõ trong giaûng khoaù taâm

huyeát vaø khoå coâng cuûa thaày ñaõtruyeàn thuï - laø”töø”, laø”ngoân” ñeånghe, ñeå noùi; laø”töï”, laø”ngöõ” ñeåvieát thaønh”chöõ” vaø gheùp laïithaønh”töø ngöõ”hay”ngoân töø” ñeåbieåu caûm, trao ñoåi, chuyeän troø,thoâng tin, chuyeån taûi, giao tieáp, öùngxöû.

Vaø ôû moät lónh vöïc khaùc, töø ngöõaáy ñi vaøo vaên baûn cuûa vaên hoaù,ngheä thuaät; trôû thaønh taùc phaåm,thaønh tö lieäu, saùch baùo thuoäc nhieàutheå loaïi, mang nhieàu noäi dung khaùcnhau nhö: vaên, thô, kinh, kòch,truyeän, hòch, chieáu, bieåu, caùo...

Chöõ vaø nghóa vöøa laø xaùc, vöøa laøhoàn, vöøa moâ taû caùi cuï theå vaät chaát,laïi vöøa khaùi quaùt hoaù nhöõng gì tröøutöôïng, voâ aûnh voâ hình. Thi ngoânchí/yù taïi ngoân ngoaïi.

Rieâng ôû ñaëc ñieåm naøy, troämnghó, giaùo só Ñaéc Loä (Alexandre DeRhodes 1593-1660) laø moät trongnhöõng nhaø truyeàn giaùo Taây phöôngñaàu tieân - vôùi traùi tim nhaïy caûm vaøñaàu oùc tinh teá cuûa moät nhaø ngöõ hoïc -ñaõ sôùm nhaän ra”tieáng Vieät raát giaøunhaïc tính... Trong khi tieáng Taøu chæcoù 5 gioïng, thì tieáng Vieät coù tôùi 6gioïng, raát phuø hôïp vôùi caùc daáu nhaïcDo, Re, Mi, Fa, Sol, La” cuûaphöông Taây.(2)

Khoâng laï gì, thi thoaûng ñoù ñaây,vaãn coù ñaáy ít nhieàu caûm giaùcngöôïng nghòu, lô lôù, pha troän khieánlaï tai laï maét khi ta nghe/ñoïc moät soátöø ngöõ coøn mang hôi höôùm ngoaïivaên, töø goác La Tinh, Boà Ñaøo Nha,Taây Ban Nha, Phaùp.

Nhöng neân coâng baèng maø hieåucho raèng, ña phaàn nhöõng ngoân ngöõ

vaên töï ôû daïng aáy laïi laø ngoân ngöõ vaêntöï ñaëc thuø cuûa kinh saùch leã nhaïc cuûagiaùo hoäi, maø ta thöôøng goïi laø”ngoânngöõ nhaø ñaïo”hoaëc”vaên nhaø thôø -thô nhaø ñaïo”.

Deã hieåu thoâi, ôû thôøi ñieåm coønchaïng vaïng, tranh saùng tranh toái aáy- nhö ñöùa treû taäp noùi vaø hoïc vaàn -laøm sao coù theå troøn vaønh, roõ chöõ vaøchuaån möïc nhö yù muoán ñöôïc?

Ngoân ngöõ coù ñôøi soáng noäi taïi cuûanoù, chöa keå aûnh höôûng khaùch quantöø moïi phía. Töùc laø phaûi chuyeånñoäng, va chaïm, phöùc hôïp, theâm bôùt,vay möôïn, ñeå ñaõi caùt tìm vaøng.

Thaønh thöû ra, maáy traêm naêm roài,ta cöù nhö coøn thoaûng nghe chuùt dövang laï laãm, höông xa, nhöng raëtmuøi ñaïo trong caâu haùt veø, coù xuaátxöù ngay sau khi con taøu truyeàn giaùocuûa Ñaéc Loä bò baõo daït vaø#o cöûa beåThanh Hoaù.

Ngaïc nhieân chöa, hoâm aáy ñuùngvaøo ngaøy leã möøng kính ThaùnhGiuse 19.3.1627, môû ñaàu tranggiaùo söû ôû xöù Ñaøng Ngoaøi:

Thöù nhaát, ñeàn thaùnh Pha-phaThöù nhì, Cöûa Baïng, thöù ba ThaànPhuø...Vaø ñaây nöõa, roõ raøng coù moät hôïp

aâm hai chieàu, vöøa mang giai ñieäubình ca La Tinh, laïi vöøa roän raøngcung gioïng daân nhaïc Vieät Nam:

Caùc thaày ñoïc tieáng La TinhCaùccoâ congaùi thöakinhdòudaøng2. Ngoân ngöõ vaên töï aáy laø chöùng

töø phaûn aùnh caû moät söï thaät toû töôøngraèng, caùc nhaø truyeàn giaùo Taâyphöông (vôùi söï hôïp taùc cuûa moät soángöôøi Coâng giaùo baûn ñòa) ñích thò

Trang 89

laø taùc giaû ñaõ coù coâng ñaàu trong vieäcsaùng taïo vaø ñieån cheá chöõ Quoác ngöõ,thieát laäp neàn taûng moät ngoân ngöõ,moät vaên töï hoaøn toaøn môùi meû chongöôøi Vieät Nam.

Chöa haún trieät ñeå vaø hoaøn haûo,nhöng ñaõ coù chuyeån dòch, ñoåi môùi.Nhö moät ñeà nghò, moät thay theá choHaùn Noâm, ñaõ hoaøn thaønh vai troølòch söû cuûa mình.

Ñaây laø laàn ñaàu tieân, nhö naøngdaâu saép veà nhaø choàng - qua PheùpGiaûng Taùm Ngaøy vaø Töï Ñieån VieätBoà La (1651) - Ñaéc Loä ñaõ giôùi thieäuchöõ Quoác ngöõ laøm quaø ñeå ra maétvôùi baø con hoï haøng ngöôøi Vieätmình.

Cuøng luùc, noù ñaõ ñöôïc söû duïnglaøm phöông tieän chính thöùc ñeå ghikyù (theo maãu töï La Tinh ABC)tieáng noùi ñôøi thöôøng ôû cöûa mieängcuûa ngöôøi Vieät mình, maø tröôùc ñaâychæ laø nhöõng maãu maõ öôùc leä hoaëcsao cheùp töø phaàn thö raäpkhuoân”hình töôïng” raát phöùc taïp vaøcoá ñònh cuûa Trung quoác...

ÔÛ ñaây, chuùng toâi chæ muoán noùiñeán moät soá ñoùng goùp môû ñöôøng choQuoác ngöõ töø 1651 ñeán 1882 cuûanhieàu giaùm muïc, linh muïc, thaàygiaûng, nho só, trí thöùc, giaùo daân, nhöAlexandre De Rhodes (1651),Pigneau de Beùhaine (1749) ,Phelippe Rosario Bænh, (1833),Louis Taberd (1794-1840) ,Philliphe Phan Vaên Minh(1815-1853), Nguyeãn Tröôøng Toä(1827-1871), Petrus Kyù(1837-1898), Huyønh Tònh PaulusCuûa (1834-1903) Genibrel (1898),L.Cadiere (1869-1955), Henri

Maspero, Genibrel (1898), E.Souvignet, Jacques Dournes...

Toùm laïi, theo caùch noùi cuûaThaùnh Phao loâ thì, duø Do Thaùi hayHy Laïp - duø chöõ Haùn, chöõ Noâm hayQuoác ngöõ - mieãn sao “chuùng toâi raogiaûng Ñöùc Ki-toâ bò ñoùng ñinh”.(1Cr1, 23).

ÔÛ ñaây vaø luùc naøy, Lôøi cuûa ThieânChuùa roõ raøng ñaõ nhaäp theå-nhaäp theávaøo moät ñaát nöôùc vaø moät daân toäc cuïtheå, maø Lôøi cuûa Thieân Chuùa khoângchæ laø ngoân töø, nhöng ñaõ trôûthaønh”xaùc phaøm vaø ôû giöõa chuùngta”. (Ga1, 14).

Caøng ñoïc kyõ vaø ngaãm ngôïi caùcbaûn vaên, töôøng trình, thö töø, buùt kyù,lòch söû, ñòa dö, kinh saùch, leã nhaïc,phuïng töï cuûa caùc giaùo ñoaøn, thöøasai, cuõng nhö cuûa caùc thaày giaûng,caùc nho só coäng taùc trong thôøi ñieåmnaøy, ta caøng thaáy noãi loøng traên trôû,khaùt khao chaùy boûng cuûa hoï: laømsao thaùo gôõ ñöôïc böùc töôøng ngaêncaùch, deïp boû caùi raøo caûn baát ñoànggiöõa noùi vaø nghe; laøm sao baéc ñöôïcmoät nhòp caàu noái keát, lieàn laïc?

Töùc laø phaûi coù moät ngoân ngöõ,moät vaên töï ñeå noùi, ñeå nghe, ñeå vieát,ñeå ñoïc, ñeå ghi cheùp, ñeå dieãn taû, ñeåthoâng tin, ñeå truyeàn ñaït?

Moät tröôøng ñoaïn gian nan, moätcon ñöôøng tô luïa ñeå hoäi nhaäp ÑöùcTin vaøo Vaên hoaù, nhaèm phuïc vuïcoäng ñoàng daân Chuùa Vieät Nam,moät giaùo hoäi coøn non treû, nhöõngmong sao chaân cöùng ñaù meàm, thuaänbuoàm xuoâi gioù.

Noã löïc khoâng meät moûi aáy, treânthöïc teá, ñaõ dieãn ra xuyeân suoát chieàu

daøi lòch söû maáy traêm naêm, töø 1651ñeán 1882. Nghóa laø töø buoåi khaisinh cuûa chöõ Quoác ngöõ cho ñeánNghò Ñònh soá 82 do Thoáng ñoác NamKyø Lafont kyù (1.1.1882) veà vieäc baétbuoäc duøng Quoác ngöõ.

Töï bieåt mình chaäm chaân vaø ñeánsau, thaäm chí ñaõ quaù muoän maèn,beân caïnh Phaät, Khoång, Laõo vaø caùctín ngöôõng daân gian ñaõ caém reã thaätsaâu trong taâm khaûm cuûa ngöôøimình, aét haún Coâng giaùo ñaõ phaûinhaãn nhòn, töông keá töïu keá, ñeå tìmñöôøng, toàn taïi. Ñôn giaûn, bôûi ngöôøiVieät mình luùc aáy coøn quaù naëng nôïvôùi chöõ Haùn, vôùi Nho hoïc, vôùi chöõNoâm, vaên Noâm. Khoâng deã gì döùtboû, xa rôøi.

May maén thay, tröôùc sau, HaùnNoâm vaãn laø Haùn Noâm, moät thöù vaênhoaù kieåu caùch, xa laï, chaúng phaûi laøcôm gaïo caàn thieát cho böõa aên ñoänhaät cuûa ngöôøi mình. Trong khi aáy,ñeå hoïc aên hoïc noùi thaønh thaïo thöùtieáng noùi baûn ñòa, xem ra cuõng ñaõ laømoät chuyeän khoâng deã chuùt naøo,maëc daàu trong con maét cuûa giaùo sóÑaéc Loä thì ñaát nöôùc- daân toäc naøy ñaõlaø mieàn ñaát höùa, nöûa böôùc khoângmuoán rôøi, bôûi noù” vöøa ñeïp, vöøahieàn hoaø, deã thöông”; coøn tieáng noùicuûa hoï thì”nghe cöù ríu rít nhö chimhoùt...(3)

Chaéc haún, khi môùi ñaët chaân leânvuøng ñaát xa laéc xa lô naøy, caùc nhaøtruyeàn giaùo Taây phöông ñaõ sôùmnhaän ra thöïc teá lòch söû aáy. Theâmvaøo ñoù, laø kinh nghieäm vöøa nhaänñöôïc coøn töôi nguyeân töø R. Nobili,Mic. Ruggieri vaø Nicolo Longbarditrong coâng cuoäc truyeàn giaùo ôû AÁn

Ñoä vaø Trung Hoa ñaõ nhaéc nhôû hoïphaûi kheùo leùo vaø meàm moûng, neáukhoâng muoán töï chuoác laáy haäu quaûveà mình.

Bôûi vì, tranh thuû ñöôïc ngöôøi bìnhdaân, ñöùng veà phía quaàn chuùng laoñoäng, xem ra coù phaàn deã hôn laøphieâu löu xaâm nhaäp vaøo caùi hoaøngtrieàu cöông thoå cuûa giai caáp vuachuùa, quan quyeàn, nho só, quyù toäc.

Ñaây cuõng laø noäi dung cô baûn quaHuaán duï 1659 cuûa Giaùo hoäi thathieát muoán nhaéc nhôû hai vò chuûchieân tieân khôûi cuûa Ñaøng Ngoaøi vaøÑaøng Trong”Ñöøng tìm caùch, tìm lyùleõ ñeå thuyeát phuïc caùc daân toäc phaûithay ñoåi nghi thöùc, taäp tuïc vaø phonghoaù cuûa hoï, tröø phi ñieàu ñoù traùingöôïc haún vôùi toân giaùo vaø luaân lyù...Ñöøng ñem ñeán cho caùc daân toäc aáycaùi xöù sôû cuûa quyù vò, maø chæ ñemñöùc tin, moät ñöùc tin khoâng khöôùc töø,cuõng khoâng laøm toån thöông caùcnghi thöùc vaø taäp tuïc cuûa baát cöù daântoäc naøo. Quyù vò haõy tìm caùch laømquen vôùi nhöõng taäp tuïc ñoù...(4)

3. Nhö treân ñaõ noùi, baûn thaân chöõHaùn, voán phöùc taïp, nhieâu kheâ, neâncöù maõi xa laï, khoù tieáp caän. Noùi gìñeán chuyeän hoïc cho ra hoïc, ñeå ñöôïccoi laø ngöôøi chöõ nghóa, theo mieängñôøi. Bôûi coù chöõ, hay chöõ, nhieàu chöõ,hoaëc xin chöõ, cho chöõ, chôi chöõ vaøthôø chöõ laø chuyeän ñaïi söï cuûa caû moätñôøi, moät baäc thang giaù trò cuûa xaõhoäi. Thaäm chí, ñoù coøn laø moät trongnhöõng thoùi quen vaên hoaù, moät thuùvui ñöôïc coi laø baéc baäc nho nhaïccuûa giôùi “tröôûng giaû hoïc laøm sang”?

Kyø dö, thaûy ñeàu laø troø ñuøa, baùngboå, noâm na maùch queù cuûa ñaùm daân

Trang 91

ñen voâ hoïc! Chaúng laï chi, nhaøngheøo xöa chæ moät chöõ caén ñoâi, uø uøcaïc caïc maáy caâu tam töï kinh”nhaânchi sô, tính baûn thieän.” Nhôõ maécoan sai, kieän caùo gì, khi phaûi ñeánchoán coâng ñöôøng, chæ chaám möïc laêntay, chöù nghieân buùt vaên baøi gì ñaâumaø kyù vôùi coùp?

Noùi ñaâu xa, cöù nhìn roäng ra caùcnöôùc xung quanh maø xem. Saunhieàu phen caûi caùch xoay xôû khaùvaát vaû, nhoïc nhaèn vaø toán phí coângsöùc tieàn cuûa - keå caû cuoäc ñoåi môùiñöôïc meänh danh laø caùch maïng ñaïinhaûy voït - thì chöõ vieát cuûa maáynöôùc coù chung neàn vaên hoaù vôùi tanhö Trung Hoa, Nhaät Baûn vaø HaønQuoác ( goïi laø töù quoác ñoàng vaên) vaãnnhö coøn loay hoay, chöa thoaùt rakhoûi caùi voøng laån quaån cuûa “caáutruùc töôïng hình” ngaøy xöûa ngaøyxöa. Thöïc teá laø hoï cuõng muoán LaTinh hoaù chöõ vieát cuûa hoï nhö Quoácngöõ cuûa Vieät Nam ta laém chöù, maøchöa ñöôïc!

Hoaù ra, nhôø caùi voán quyù laøQuoác ngöõ - theo nhaän ñònh cuûaMissi, cuõng laø quan ñieåm chung cuûagiôùi chuyeân moân - khi aùp duïng caùcmaãu töï La Tinh vaøo tieáng Vieät, giaùosó Ñaéc Loä ñaõ ñöa Vieät Nam ñi tröôùcthôøi ñaïi tôùi 3 theá kyû. (5)

Troäm nghó, oâng toå coù coâng khaisaùng ra Quoác ngöõ laø giaùo só Ñaéc Loä,coù leõ cuõng ñaõ thaáy tröôùc moät phaànnaøo caùi ngaøy hoaøng ñaïo raïng rôõbình minh cuûa Quoác ngöõ naøy? Choneân, daãu ñoâi phen baûy noåi ba chìm -heát quaûn thuùc, rình raäp, ñeán caùch ly,ngaên caám, truïc xuaát - oâng vaãn moätnieàm ñau ñaùu, boài hoài, hoaøi töôûng.

Cho ñeán khi hoaøn toaøn bò coâ laäp ôûngoaïi oâ thaønh phoá Esfahan cuûa xöùIran nhöõng naêm thaùng cuoái ñôøi, xamaët, nhöng khoâng caùch loøng. Traùitim oâng vaãn ñaäp nhöõng nhòp ñaäp xoùtxa, khi thoát leân: “Toâi töø giaõ xöù Nambaèng theå xaùc, chöù khoâng phaûi baèngloøng trí... Thaät söï, taâm hoàn toâi ñaõ ñeåtroïn ôû nôi aáy vaø tin töôûng khoâng baogiôø toâi coù theå rôøi khoûi ñoù. (6)

Laø con chaùu maõi maáy traêm naêmsau buoåi höøng ñoâng Quoác ngöõ aáy, ôûñaây vaø baây giôø, ñuùng laø luùc caû theágiôùi cuøng soáng trong moät ngoâi nhaøchung, chæ moät caùi click nheï treânbaøn phím laø moïi chuyeän ñaõ phôi môûdöôùi aùnh saùng maët trôøi, cuøng saùnhvai vôùi theá giôùi vaên minh treân maïnglöôùi cuûa coâng ngheä thoâng tin.

Chuùng ta tin chaéc raèng hôn 90trieäu con daân nöôùc Vieät ôû khaép naêmchaâu boán bieån ñaõ, ñang vaø maõi maõinhôù ôn khai saùng cuûa oâng.

Nhôø Quoác ngöõ, ngöôøi Vieät mìnhñaõ vöôït thoaùt khoûi voøng taêm toái noâleä ngaøn naêm Baéc thuoäc, ñaõ phaûingaäm ñaéng nuoát cay, ñeå vay möôïnchöõ Taøu laøm quoác gia vaên töï, trongkhi Quoác ngöõ cuûa ta ñang ôû vaøo theáthöôïng phong, hieän ñaïi vaø thuaän lôïitraêm beà.

Moät beân laø ñaát nöôùc-queâ höông-daân toäc. Vaø moät beân laø Hoäi thaùnhtoâi yeâu. Caû hai cuøng chung moät giataøi cuûa Meï Vieät Nam, ñoù laø ngoânngöõ- vaên töï. Ñoù laø Quoác ngöõ, laøphaàn hoàn cuûa moät daân toäc.

Tieáng ta coøn, nöôùc ta coøn. So vôùiHaùn Noâm, Quoác ngöõ raát deã hoïc, maøñaâu coù keùm phaàn thaâm thuyù?

Chaúngnhöchöõ Nho tangaøy tröôùcHoïcmöôøinaêm,môùiñöôïcneân thaânBieát bao ñeøn saùch gian truaânTôùi kyø thicöû,muoânphaàn,khoù thay

(Baøi Ca Quoác Ngöõ. Leâ Khaéc ÖÙng,1880-1945)

Tham khaûo töø nhieàu nguoàn tölieäu coù giaù trò chuyeân saâu veà ñeà taøinaøy cuûa Ñaøo Duy Anh, Vuõ NgoïcPhan, Döông Quaûng Haøm, HoaøngXuaân Haõn, Traàn Troïng Kim, PhaïmQuyønh, Nguyeãn Vaên Toá, NghieâmToaûn, Hoaøng Troïng Mieân, ThanhLaõng, Phaïm Theá Nguõ, Voõ Long Teâ,Nguyeãn Khaéc Xuyeân, Leâ NgoïcTruï, Nguyeãn Höng, Nguyeãn Hoàng,Buøi Ñöùc Sinh, Vuõ Vaên Kính, PhaïmÑình Khieâm, Ñoã Quang Chính, VuõÑình Traùc, Tröông Baù Caàn,Nguyeãn Vaên Trung, Nguyeãn TheáThoaïi, Cao Theá Dung... thì caâuchuyeän Coâng giaùo Vieät Nam vaøQuoác ngöõ - cuõng laø noãi traên trôûveà”con ñöôøng tô luïa cuûa Ñöùc Tinvaø Vaên hoaù” - ñaõ roõ, coù theå kheùp laïi.

Ñeå keát luaän, môøi ñoäc giaû chia seûmoái ñoàng caûm vôùi keû vieát baøi naøy,khi cuøng ngaãm ngôïi trích ñoaïn sauñaây cuûa moät trong nhöõng nhaøchuyeân khaûo uy tín nhaát veà“Alexandre De Rhodes- Quoác ngöõvaø Lòch Söû Coâng giaùo ôû Vieät Nam”.

Ñeå cuøng chia sôùt chuùt ngaäm nguøivôùi nhöõng ngöôøi ôû maõi ñaâu ñaâu,nhöng chæ vì quaù naëng loøng vôùimieàn ñaát naøy maø ñaønh göûi thaân choñôøi soâng, ñôøi caùt, theo soùng nöôùcmeânh moâng.

“... Chöõ quoác ngöõ ban ñaàu ñuùnglaø do saùng kieán cuûa moät nhoùmngöôøi trong giaùo hoäi ñöa ra... Noùi

ñöôïc chaêng laø nhoùm ngöôøi ñaàu tieânmôùi saùng taïo ra caùi” thaân xaùc” chöõquoác ngöõ, duø laø quan troïng nhaát.Nhöng ngöôøi Vieät chuùng ta môùi laøkeû”thoåi hoàn” cho thöù chöõ naøy; vìñoïc leân, chuùng ta môùi laø ngöôøi deãcaûm nghieäm ñöôïc caùi yù vò, caùi tinhteá cuûa tieáng Vieät, ñaõ nghe thaáy töøluùc coøn naèm trong noâi, vôùi gioïng rueâm aû cuûa meï mình. Vaäy coù phaûi laøcöôøng ñieäu quaù khoâng, khi noùi: duøcoù moät soá ngöôøi AÂu chaâu thoângthaïo chöõ quoác ngöõ... chöa chaéc caùcoâng ñaõ “caûm thöùc” nhieàu ñöôïctieáng Vieät, duø coù “trí thöùc saâu xa”,coù caën keõ hôn bieát bao nhieâu ngöôøiVieät. Bôûi vì, bieát thì khaùc, maø caûmnghieäm ñöôïc cuõng laïi laø chuyeänkhaùc...

Nhöõng ngöôøi nöôùc ngoaøi aáy,neáu baây giôø soáng laïi thì seõ phaûi voâcuøng bôõ ngôõ tröôùc caùi hieäu quaû noùmang laïi cho caû moät daân toäc, ñieàumaø coù leõ chaúng bao giôø caùc oângdaùm mô töôûng. Caùc oâng ñaõ soángtrong ñaát nöôùc Con Roàng ChaùuTieân, taäp aên taäp noùi taäp soáng nhöngöôøi Vieät. Cuõng nuoâi toùc daøi quaùvai, cuõng maëc aùo thuïng, ñi thuyeànvaø ôû nhaø saøn nhö nhieàu ngöôøi Vieätthôøi aáy ôû xöù “yeán saøo traàm höông”.

Ñaøng Trong. Nhöng oâng Pina bòcheát ñuoái ôû vuøng bieån Hoäi An luùcvöøa 40 tuoåi; oâng Amaral cuõng bòcheát ñuoái noát trong vònh Baéc boä khiñöôïc 54 tuoåi. Coøn oâng Ñaéc Loä thathieát gaén boù vôùi ngöôøi Vieät, khi rôøiboû Ñaøng Trong naêm 1645 maø loøngvaãn ñau nhö caét...(7)Chuù Thích:

(1). Tham khaûo Vuõ Ñình Traùc.

Trang 93

Coâng giaùo Vieät Nam Trong TruyeànThoáng Vaên Hoaù Daân Toäc, ThôøiÑieåm, Hoa Kyø, 1996.

Ñaëc bieät, qua trao ñoåi tröïc tieápvôùi Baø Bernadette Pauline Leâ KimNgoïc Tuyeát - tröôûng nöõ cuûa giaùo söLeâ Ngoïc Truï - taïi vaên phoøng giaùoxöù Thaùnh Phan xi coâ Xavie (nhaø thôøCha Tam), quaän 5 Saøi goøn ngaøy6.7.2010, chuùng toâi coù theâm moät soáthoâng tin môùi nhaát. Raèng Thaày ñaõtìm veà ñaïo Chuùa naêm 1978, nhaänThaùnh Pheâ roâ laøm boån maïng. Sinhthôøi, thaày laø moät teân tuoåi lôùn tronggiôùi vaên chöông, hoïc thuaät töø 1940ñeán 1975: Vieát haøng traêm baøi veàNgöõ hoïc Vieät Nam treân caùc baùo chí(1939-1975); Giaûng daïy chuyeânkhoa Ngöõ Hoïc Vieät Nam taïi ÑaïiHoïc Vaên Khoa, Ñaïi Hoïc Sö PhaïmSaøi goøn (1956-1975); Chuû SöïPhoøng Söu Taàm vaø Thö Vieän Quoácgia (1961-1964); Giaùm ñoác VieänKhaûo Coå (1965-1970) ; Bieân TaäpVieân cuûa Nhoùm Soaïn Thaûo TöøÑieån Baùch Khoa Vieät Nam (1956);Thaønh Vieân Ban Ñieån Cheá Vaên Töï(1970); Giaûi Thöôûng Vaên ChöôngToaøn Quoác boä moân bieân khaûo(1961) vôùi taùc phaåm veà Ngöõhoïc”Vieät Ngöõ Chaùnh Taû Töï Vò”.Thaày laø baïn thaân vôùi caùc baäc thöùcgiaû: Vöông Hoàng Seån, NguyeãnHieán Leâ, Nguyeãn Duy Caàn, ViHuyeàn Ñaéc, Ñaøo Vaên Taäp, ToanAÙnh, Nguyeãn Baït Tuî, Thaùi VaênKieåm, Thanh Laõng, Leâ Thoï Xuaân,Ñoã Quang Chính, Nguyeãn KhaécXuyeân, Leâ Vaên Lyù, Nghieâm Toaûn,Ñoâng Hoà, Nguyeãn Ñaêng Thuïc...

(2) A.De Rhodes. Histoire du

Royaume de Tunkin, Paris, 1651.(3) vaø (6) A. De Rhodes. Divers

Voyages et Missions, Paris, 1653.(4) Huaán Duï 1659 cuûa Toaø

Thaùnh veà Truyeàn giaùo taïi VieätNam.

Cuøng vôùi bieán coá treân, naêm1658, Ñöùc Giaùo hoaøng AlexandreVII thieát laäp 2 giaùo phaän ñaàu tieân ôûVieät Nam; ñoàng thôøi boå nhieäm 2Giaùm muïc tieân khôûi: Francois Pallu(1626-1684) ôû Ñaøng Ngoaøi vaøPierre de la Motte (1624-1679) ôûÑaøng Trong.

(5) Teân moät tôø baùo chuyeân veàtruyeàn giaùo cuûa caùc linh muïc DoøngTeân, ñaët toaø soaïn taïi Haø Noäi, 1950,do Ñöùc Giaùm muïc Giuse Trònh NhöKhueâ laøm chuû nhieäm.

(7) Ñoã Quang Chính. Lòch SöûChöõ Quoác Ngöõ, Ra Khôi, Saøi goøn1972. Doøng Teân Trong Xaõ Hoäi ÑaïiVieät, 1998 vaø Taûn Maïn Lòch SöûGiaùo Hoäi Coâng Giaùo Vieät Nam,2005; Hai Giaùm muïc Tieân Khôûi ÔÛÑaøng Ngoaøi vaø Ñaøng Trong, 2004;Ñaéc Loä vaø Pheùp Giaûng TaùmNgaøy... ª

XUI XEÛO...Em coù vôï laø giaùo vieân, coøn em

chaïy xe oâm. Hoâm qua ñang ñôïikhaùch coù thaèng nhoùc chaïy ñeánnhôø ñoùng giaû laøm boá noù ñi hoïpphuï huynh hoä vaø traû em 200k.Nghó laø ngon neân em ñi luoân, aideø vôï em laø giaùo vieân cuûa noù. Roàivôï em nghó em coù con rieâng neânñuoåi em ra khoûi nhaø töø saùng ñeángiôø !!! ª

Ñeán hoâm nay môùi ñoïc baøi baùo“Soác vì Vieät Nam vaøo toáp 20 nôi

ñaùng soáng nhaát theá giôùi!” Neáu chæxem qua caùi keát quaû bình baàu vaø ñoáichieáu tình traïng moâi tröôøng xuoángdoác theâ thaûm hieän nay thì ñuùng laøsoác thaät. Nhöng thaät ra, neáu xem kyõnguoàn thoâng tin (2) thì cuõng khoângñeán noåi soác ñaâu.

Nguoàn thoâng tin laø “The 20 BestPlaces To Live Overseas” (Haimöôi nôi toát nhaát ñeå soáng ôû nöôùcngoaøi” treân BusinessInsider (2).Taïi sao “nöôùc ngoaøi”? Taïi vì ñaây laømoät cuoäc ñieàu tra xaõ hoäi maø ñoáitöôïng tham gia laø nhöõng thöông gialaøm vieäc cho caùc taäp ñoaøn ña quoácgia. Nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc coâng tygöûi ñi khaép theá giôùi ñeå laøm aên, neânhoï coù cô hoäi traûi nghieäm vaø so saùnh.Nhoùm thöïc hieän laø ngaân haøngHSBC. Hoï hoûi ñoái töôïng tham giaveà traûi nghieäm cuoäc soáng, tình hìnhkinh teá, nuoâi con caùi ôû nöôùc ngoaøi.Döïa vaøo caùc tieâu chí naøy, Vieät Namñöôïc bình baàu laø moät trong 20 nöôùctoát nhaát ñeå soáng ôû nöôùc ngoaøi.

Ñoïc xong baûn tin naøy toâi thöû

töôûng töôïng mình laø moät doanhnhaân (haïng “executive”) ñangsoáng ôû Saøi Goøn. Vaø, toâi seõ baàu VNvaøo moät trong 10 nöôùc toát nhaát ñeåsoáng nhö laø moät doanh nhaân nöôùcngoaøi. Löông cuûa toâi laø khoaûng200K USD moät naêm, vaø toâi soángtrong moät nöôùc maø thu nhaäp bìnhquaân ~2K moät naêm thì dó nhieân laøtoâi thaáy thoaûi maùi quaù ñi chöù.

Naøy nheù, toâi ñaâu coù soáng ôûnhöõng nôi chaät choäi trong noäi thaønhnhö ñaùm daân ñen kia; toâi soáng ôûPhuù Myõ Höng hay nhöõng khu ñoâ thòmôùi, thoaùng maùt vaø coù nhieàu caâyxanh.

Toâi ñi laøm ñaâu phaûi baèng xeHonda ñeå phaûi chaät vaät vôùi “trieàucöôøng” nhö ñaùm daân ñòa phöông;toâi ñi laøm baèng xe hôi, “four-wheelcar” cao ngoâng ngheânh treân ñöôøngphoá ñöôïc thieát keá cho xe ngöïa laøchính.

Toâi khoâng caàn laùi xe nhö boïnVieät Nam; coâng ty möôùn taøi xeá locho toâi töøng böôùc ñi, thaäm chí ñi aêntröa vaø uoáng caø pheâ! Ñeán vaênphoøng thì maùy laïnh ñaõ baät xong, toâi

Trang 95

khoâng bieát caùi noùng höøng höïc beânngoaøi laø gì. Thaät ra, soáng ôû VN chöùtoâi coù bieát caùi noùng nhieät ñôùi laø gìñaâu, vì duø ôû nhaø hay office toâi ñeàucoù maùy laïnh.

Vôï toâi khoâng baän bòu vôùi con caùinhö ñaùm nöõ nhaân vieân cuûa toâi; toâicoù ñaõ oshin ngöôøi Vieät lo ñöa ñoùncon toâi ñi hoïc.

Con toâi cuõng caûm thaáy thích ñaátnöôùc naøy, vì chuùng khoâng chungñuïng vôùi ñaùm hoïc troø Vieät Nam ñaàycaïnh tranh kia.

Oshin Vieät Nam thì reû beøo, chæ200 USD/thaùng laø coù moät coâ goácmieàn Taây phuïc vuï cöïc kyø toát, keå caûnaáu aên ngon.

Chuùng toâi chaúng caàn sôï boïn Taøuñaàu ñoäc vôùi nhöõng thöïc phaåm ñoächaïi, vì oshin chuùng toâi toaøn mua caùsoáng, gaïo haûo haïng, baùnh mì nhaäptöø Singapore, bô söõa nhaâp töø Phaùp,UÙc, Myõ.

Chuùng toâi khoâng caàn naáu aên, vìoshin lo.

Chuùng toâi khoâng bieát ñeán maáyquaùn nhaäu baày haày maø ñaùm daân ñòaphöông lui tôùi, vì chuùng toâi ñaõ quenvôùi buffet ôû Caravelle, New World,Pullman, InterContinental, Sheraton, Sofitel,Nikko. Rex? OÀ, ñoù laø khaùch saïn cuûaNhaø nöôùc, toài laém.

Chuùng toâi khoâng phaûi lo chuyeänlau nhaø haøng tuaàn, bôûi vì haøng ngaøyñaõ coù oshin laøm vieäc ñoù.

Vui vui, chuùng toâi ñi aên ôû ngoaøiquaùn, vaø dó nhieân, chuùng toâi ñaâu coùdaùm leùo haùnh ñeán maáy choã vôù vaånvaø maát veä sinh ôû trong heûm. Xe

four-wheel cuûa toâi laøm sao vaøoñöôïc maáy caùi heûm ñoù?! Löông200K USD/naêm thì vieäc ñi aên toái ôûhaøng quaùn up-market ôû VN chæ laøchuyeän nhoû. Maø, moùn aên VN laïicöïc kyø ngon, chaéc chaén ngon hôntaát caû nhöõng nöôùc nhö Myõ, UÙc,Canada, YÙ, Saudi Arabia, v.v...

Toâi cuõng chaúng quan taâm gì ñeánmaáy chuyeän quyeàn con ngöôøi naøynoï; chuyeän ñoù chaúng dính daùng gìñeán toâi, vì ñoù laø chuyeän cuûa ñaùmoshin vaø anh taøi xeá cuûa toâi.

Toâi ñaâu coù lo VN seõ leä thuoäc haymaát vaøo tay cuûa Taøu ôû phöông Baéc,vì ñoái vôùi toâi, choã naøo cuõng laø kinhdoanh, kieám lôøi.

Toâi ñaâu coù hieåu maáy chöôngtrình vaên ngheä vaø nhöõng baûn tin töùctuyeân truyeàn vôù vaån ñoù; toâi xem ñaøiBBC, NBC, CNN. Trong khi ñaùmdaân ñen ñoù chaúng bieát gì tình hìnhñaèng sau chính tröôøng VN, toâi bieátkhaù toát! Vì theá, chaúng ai laøm phieàntoâi, vaø toâi thaáy thoaûi maùi veà tinhthaàn.

Ngaøy cuoái tuaàn, chuùng toâi bay raÑaø Naüng chôi, xuoáng Hoäi An taémbieån, bay veà Haø Tieân laøm moätchuyeán du ngoaïn sangKampuchea, bay ra Haø Noäi thöôûngthöùc toâ phôû 800 ngaøn ñoàng(chuyeän nhoû), vaø bay veà saân golf ôûTaân Sôn Nhaát ñaùnh moät phaùt vôùimaáy ñoàng nghieäp nöôùc ngoaøi ñangchôø.

Buoàn buoàn, toâi ñoåi khoâng khíbaèng caùch bay qua Singapore muañoà ñieän töû, vaø dó nhieân toâi ñôøi naøoñeå yù ñeán caùi Sim Lim Square cheáttieät ñoù. Toâi cuõng chaúng caàn chen

laán, vì toâi ñi maùy bay haïng 1 cuûaSingapore Airlines, chöù VietnamAirlines, thì xin loãi, toài quaù. Nhìnnhö theá, toâi ñang soáng moät cuoäcsoáng vöông giaû, moät cuoäc soáng maøneáu toâi ôû Myõ coù mô cuõng khoâng coùñöôïc.

OÂi, toâi yeâu caùi ñaát nöôùc VieätNam naøy quaù. Toâi thaáy mình nhöanh thöïc daân Taây ngaøy xöa ôû SaøiGoøn. Thaät ra, toâi coøn hôn maáy anhTaây ngaøy xöa, vì ngaøy nay toâi coù taátcaû tieän nghi maø maáy aûnh khoâng coùtröôùc kia. Maáy anh aáy thôøi ñoù coøn bòxua ñuoåi lieân mieân, coøn chuùng toâithôøi nay thì ñöôïc chaøo ñoùn noàngnhieät.

Moâi tröôøng laøm aên ôû VN coù phaànkhoù khaên vì naïn tham nhuõng ö? OÀ,chuùng toâi chæ caàn aùp duïng trieát lyùduøng tieàn cuûa Naêm Cam, moät ngöôøivó ñaïi trong nhoùm nhöõng trieát gia vóñaïi. Coù tieàn laø caùi gì cuõng coù ôû VN,vaø haøng raøo naøo cuõng seõ vöôït quadeã daøng. Boïn Bio-Rad coøn chæ 2.5trieäu USD, thì vieäc caùc taäp ñoaønNhaät chi 10 laàn con soá ñoù cuõng chælaø “boû con toâm baét con caù” thoâi.

VN coù caâu “nhaát thaân, nhì theá,tam quyeàn, töù cheá”, vaø taát caû 4 yeáutoá ñeàu coù theå mua baèng tieàn. Chuùngtoâi cuõng aùy naùy khi duøng tieàn chomuïc tieâu nhö theá, nhöng thöû hoûi, ôûcaùi nôi naøy maø ngöôøi ta coù caâu“röøng naøo coïp naáy” thì chuùng toâicuõng phaûi chôi theo luaät chôi ñòaphöông thoâi.

Ngaøy xöa, Graham Greene ngoàiuoáng caø pheâ ôû Töï Do vieát “NgöôøiMyõ traàm laëng”, ngaøy nay toâi vieátnhöõng chöông saùch huy hoaøng cho

Samsung, LG, Hyundai, Kumho,Mercedes-Benz, BMW, Ford,Volvo, Toyota, Mitsubishi,Novartis, Merck, Pfizer, sanofi,novo nordisk, HSBC, DeutscheBank, Huawei, IBM, v.v... Vinhquang thay, ñoäi doanh nhaân nöôùcngoaøi ôû VN. Chuùng toâi xöùng ñaùngcoù moät baøi traùng ca! Coù leõ phaûimöôùn moät tay nhaïc só ngheøo VNsaùng taùc thoâi.

OK, toâi ñaõ ñoùng vai doanh nhaânnöôùc ngoaøi ôû VN, baây giôø toâi quayveà toâi: moät ngöôøi Vieät Nam. Toâinghó vôùi quan ñieåm cuûa nhöõngdoanh nhaân nöôùc ngoaøi soáng ôû VN,thì VN ñuùng laø moät trong nhöõng nôisoáng raát thoaûi maùi nhaát. Do ñoù, caùikeát quaû survey cuûaBusinessInsider khoâng heà soác chuùtnaøo.

Tuy nhieân, thay vì keát quaû ñoùnoùi Vieät Nam laø nôi toát nhaát ñeåsoáng, toâi ñeà nghò neân hieåu moät caùchkhaùc:

Vieät Nam laø moät trong nhöõngmoâi tröôøng lyù töôûng nhaát chodoanh nhaân nöôùc ngoaøi, vì hoï coùtheå khai thaùc con ngöôøi Vieät Namhöõu hieäu nhaát.ª

G. S. Tuaán

http://nguoiphuongnam52.blogspot.com/2018/10/viet-nam-la-noi-tot-nhat-e-song-cua.html

Trang 97

I. MÔÛ BAØI

Tình traïng caêng thaúng veà thöôngmaïi vaø quaân söï giöõa Myõ vaø Taøu

Coäng ngaøy caøng gia taêng, coù theåñöa ñeán chieán tranh baát cöù luùc naøo.Bieån Ñoâng laø nôi coù theå noå ra cuoäcchieán taøn khoác nhaát bôûi nhöõng vuõkhí hieän ñaïi nhaát, keå caû vuõ khí haïtnhaân.

Toång thoáng Donald Trumptuyeân boá, Trung Quoác seõ khoâng coùmoät taác ñaát naøo ôû Bieån Ñoâng. LieânHieäp Quoác caûnh baùo, nhöõng ñaûonhaân taïo cuûa Trung Quoác ôû BieånÑoâng coù theå bò noå tung.

Taøu Coäng ñaùp traû, baèng moïi giaùñeå giöõ chuû quyeàn vaø toaøn veïn laõnhthoå.

Ñoàng minh Hoa Kyø vaø TaøuCoäng lieân tuïc loâi keùo Vieät Namñöùng veà phía hoï. CSVN theo TaøuCoäng thì aên bom ñaïn Myõ, theo Myõthì bò quan thaày Taøu Coäng tieâu dieätvì teân ñaày tôù naày ñaõ bò caáy “sinh töûphuø” vaø cho ñoäi caùi “voøng kim coâ”töø laâu roài.

Giaû söû nhö CSVN cöông quyeáttheo chính saùch ba khoâng (khoâng

lieân minh quaân söï vôùi baát kyø nöôùcnaøo, khoâng ñeå caên cöù quaân söï nöôùcnaøo treân laõnh thoå, khoâng döïa vaøonöôùc naøy ñeå choáng nöôùc kia), nghóalaø khoâng theo Myõ, khoâng theo TaøuCoäng thì cuõng bò vaêng mieång, laõnhtheïo. Traâu boø huùc nhau ruoài muoãicheát. Phoùng xaï haït nhaân cuûa vuõ khínguyeân töû cuõng theo gioù bay vaøoVieät Nam.

Toùm laïi, CSVN ñi theo ñöôøngnaøo thì cuõng bò laõnh theïo.

II. VÌ SAO TAØU COÄNGMUOÁN CS VIEÄT NAM HÔÏPTAÙC KHAI THAÙC CHUNG

ÔÛ BIEÅN ÑOÂNG?1. “Chieán löôïc ba böôùc laán

tôùi” cuûa Taøu Coäng nhaèm muïcñích chieám bieån ñaûo cuûa VieätNam

“Chieán löôïc ba böôùc laán tôùi”(Strategy of 3 steps toencroachment) laø chieán löôïc nhamhieåm nhaát cuûa Taøu Coäng trong vieäcxaâm chieám bieån ñaûo cuûa Vieät Namôû Bieån Ñoâng.

Ba böôùc laán tôùi laø: taïo ra tranh

chaáp, gaùc laïi tranh chaáp ñeå hôïp taùckhai thaùc chung, vaø böôùc thöù ba laøtuyeân boá chuû quyeàn.• Böôùc moät. Taïo ra tranh chaáp.

Taøu Coäng töï yù veõ ra vuøng bieånhình löôõi boø roài tuyeân boá coù chuûquyeàn treân ñoù. Töùc laø taïo ra tranhchaáp.• Böôùc hai. Gaùc tranh chaáp chuûquyeàn, khai thaùc chung.

Ñoù laø gaùc vaán ñeà chuû quyeàn quamoät beân, kieán taïo hoøa bình vaø oånñònh ñeå cuøng nhau hôïp taùc khai thaùcchung. Böôùc thöù hai naày giaùn tieápcoâng nhaän Taøu Coäng coù 50% chuûquyeàn ôû vuøng bieån tranh chaáp. Hoïcoâng khai, hôïp phaùp hieän dieän nôitranh chaáp. Do nhöõng thuû ñoaïn magiaùo cuûa keû maïnh, laán löôùt vaø traánaùp.• Böôùc thöù ba. Coâng khai tuyeân boáchuû quyeàn.

2. Taøu Coäng keâu goïi Vieät Namkhai thaùc chung

Ngaøy 1-4-2018, Ngoaïi tröôûngVöông Nghò coù cuoäc gaëp gôõ vôùiNguyeãn Phuù Troïng vaø Ngoaïitröôûng Phaïm Bình Minh, oângVöông tuyeân boá: “Hai nöôùc caàngiaûi quyeát tranh chaáp treân BieånÑoâng laø cuøng khai thaùc chung ñeåbaûo veä hoøa bình vaø oån ñònh treânbieån. Nguyeãn Phuù Troïng cuõng nhaáttrí vaø ñoàng thuaän giaûi phaùp hôïp taùckhai thaùc chung treân Bieån Ñoâng.

Vieäc hôïp taùc naày raát phöùc taïp.Phaân chia loâ ñeå khai thaùc hay cuøngkhai thaùc töøng loâ moät. Baèng caùchnaøo thì CSVN cuõng ôû theá yeáu hônTaøu Coäng, vì Vieät Nam khoâng coù

ñuû nhöõng phöông tieän ñeå thaêm doø,khai thaùc, cuõng khoâng coù chuyeânvieân phuïc vuï cho coâng vieäc naày.

3. Möu ñoà nham hieåm cuûa TaøuCoäng

Taøu Coäng keùo Vieät Nam vaøoBieån Ñoâng ñeå khai thaùc chung thìñöôïc hai caùi lôïi, moät laø töøng böôùcchieám nhöõng ñaûo ôû Tröôøng Sa doVieät Nam kieåm soaùt, ñoù laø theochieán löôïc ba böôùc laán tôùi. Hai laø yùñoà nham hieåm, ñöa Vieät Nam vaøocuoäc chieán ñeå taêng cöôøng löïc löôïngchoáng Myõ, nhöng quan troïng hônheát laø ñeà phoøng söï phaûn chuû cuûa teânñaày tôù Haùn nguïy naày, tröôùc nhöõngvuoát ve mua chuoäc cuûa ñoàng minhMyõ.

4. Vieät Nam cam keát taêngcöôøng hôïp taùc vôùi Taøu Coäng

Moät Vaønh Ñai. Moät Con ÑöôøngNgaøy 12-9-2018, Taân Hoa Xaõ

loan tin, Thuû töôùng Nguyeãn XuaânPhuùc coù cuoäc gaëp gôõ vôùi Phoù Thuûtöôùng Taøu Coäng laø Hoà Xuaân Hoa,hai beân höùa heïn thuùc ñaåy hôïp taùcchieán löôïc toaøn dieän giöõa hainöôùc.

Taân Hoa Xaõ daãn lôøi cuûa NguyeãnXuaân Phuùc, noùi raèng: “Vieät Nam

Trang 99

luoân luoân ñaët öu tieân haøng ñaàutrong vieäc hôïp taùc chieán löôïc toaøndieän maø laõnh ñaïo hai beân ñaõ nhaát tríñoàng thuaän”. Nguyeãn Xuaân Phuùccuõng cam keát seõ tham gia “Saùngkieán Moät Vaønh Ñai. Moät ConÑöôøng” (Nhaát Ñôùi. Nhaát Loä. OneBelt. One Road) cuûa Taøu Coäng.

Cuõng trong cuøng ngaøy, Phoù Thuûtöôùng Vöông Ñình Hueä coù cuoäc hoäiñaøm vôùi Phoù Thuû töôùng Taøu Coänglaø Haøn Chính taïi Nam Ninh. OÂngHueä ñeà nghò Taøu Coäng tìm kieámmoät giaûi phaùp ñeå caûi thieän tìnhtrang nhaäp sieâu cuûa Vieät Nam, vaøgiaûi quyeát vöôùng maéc cuûa caùc coângtrình ñaàu tö caùc döï aùn cô sôû haï taàngdo Taøu Coäng cho vay voán trong thôøiqua, ñaõ ñoäi voán vaø keùo daøi thôøi gianhoaøn taát.

Veà nhaäp sieâu cuûa Vieät Nam, thìtöø naêm 2013 ñeán quyù 1 naêm 2018,Vieät Nam ñaõ thaâm huït maäu dòchkhoaûng 150 tyû USD, trung bình moãinaêm 25 tyû USD. Nhaäp sieâu noùi noâmna laø tieàn mua vaøo to lôùn hôn tieànbaùn ra. Baùn ra khoâng ñuû traû tieànmua vaøo, neân phaûi xuaát tieàn tuùi hayngaân saùch nhaø nöôùc maø traû. Nhövaäy laø caùn caân maäu dòch khoâng caânbaèng. Baát coâng.

Veà döï aùn ñaàu tö haï taàng cô sôû.Söï kieän cuï theå laø döï aùn xe ñieän treoCaùt Linh-Haø Ñoâng, soá voán ñaàu töban ñaàu laø 552 trieäu USD, khôûicoâng thaùng 11 naêm 2008 vaø seõ hoaønthaønh vaøo thaùng 11 naêm 2013.

Nhöng chöông trình ì aïch, caâugiôø vaø ñoøi taêng voán (ñoäi voán) leân tôùi868 trieäu USD coù nghóa laø taêngtheâm 316 trieäu USD. Theo thoûa

thuaän thì döï aùn seõ hoaøn thaønh vaøonaêm 2013, nhöng Taøu Coäng caâu giôøvaø tuyeân boá döï aùn seõ ñöôïc ñöa vaøokhai thaùc thöông maïi cuoái naêm2018. Töùc laø chaäm treã 5 naêm..

Yeâu caàu cuûa Vöông Ñình Hueäcoù theå xem nhö moät ñieàu kieän, ñoøitieàn ñeå hôïp taùc, maø cuõng coù theå laømoät caùo buoäc, cho raèng anh khoângtoát vôùi toâi cho neân toâi khoâng theoanh, vieäc naày khoù coù theå xaûy ra vìcaùi naõo traïng laøm ñaày tôù baùn nöôùc,luoân mieäng ca ngôïi 16 chöõ vaøng vaø4 toát ñaõ in saâu vaøo trí naõo cuûa caùctay sai Haùn nguïy.

5. “Quan heä Vieät-Trung hieänñang ôû thôøi ñieåm toát ñeïp nhaáttrong lòch söû”

Taân Hoa Xaõ thuaät laïi tuyeân boátreân cuûa Nguyeãn Phuù Troïng trongkhi gaëp Trieäu Laïc Teà vaøo buoåichieàu ngaøy 27-9-2018.

Trieäu Laïc Teà laø UÛy vieân BoäChính trò, hieän ñang giöõ chöùcTröôûng Ban Kieåm tra vaø Kyû luaättrung öông.

Caâu hoûi ñöôïc ñaët ra laø vì sao TaøuCoäng laïi cöû Tröôûng ban Kieåm travaø Kyû luaät qua gaëp Nguyeãn PhuùTroïng?.

OÂng Trieäu noùi vôùi baùo chí,chuyeán ñi cuûa oâng nhaèm “thaåmñònh” vieäc thöïc hieän nhöõng ñoàngthuaän quan troïng maø Toång Bí thöhai beân ñaõ thoûa thuaän.

Beân caïnh ñoù, nhaèm thuùc ñaåyvieäc hôïp taùc toaøn dieän Vieät-Trungleân taàm möùc cao hôn. Coù nghóa laøvieäc hôïp taùc toaøn dieän hieän naychöa ñaït ñöôïc muïc ñích yeâu caàu.

Toùm laïi Taäp Caän Bình cöûTröôûng ban Kyû luaät trung öôngxuoáng thanh tra “chi boä ñòaphöông” laø ñaûng CSVN. TröôûngBan Kyû luaät khieån traùch NguyeãnPhuù Troïng vaø khuyeán caùo gia taêngnoã löïc hôïp taùc toaøn dieän, naâng leânñænh cao môùi, quan troïng nhaát laøphaûi “hôïp taùc khai thaùc chung ôûBieån Ñoâng”

III. QUAN HEÄ HOA KYØ VAØTAØU COÄNG

1. Taøu Coäng keâu goïi Hoa Kyøchaám döùt haønh ñoäng gaây haán

Boä Ngoaïi giao Taøu Coäng maïnhmeõ thuùc giuïc Hoa Kyø chaám döùt caùchaønh ñoäng gaây haán, ñoàng thôøi laäptöùc söûa chöõa nhöõng sai laàm.

Chieán dòch töï do haøng haûi cuûaHoa Kyø dieãn ra vaøo thôøi ñieåm raïnnöùt trong quan heä quoác phoøng cuûahai nöôùc, khi Taøu Coäng baát bình veàlònh tröøng phaït cuûa Nhaø Traéngnhaém vaøo quaân ñoäi Trung Quoác, domua vuõ khí cuûa Nga, cuõng nhö vieäcHoa Kyø hoã trôï Ñaøi Loan maø BaécKinh xem nhö moät tænh cuûa hoï.

Hoâm 30-9-2018, haõng Reutersñöa tin, Trung Quoác ñaõ huûy moätcuoäc hoïp an ninh vôùi Boä tröôûngQuoác phoøng Myõ, Jim Mattis, döï truøseõ dieãn ra vaøo thaùng 10/2018.

Trung Quoác leân aùn “Chieán dòchtöï do haøng haûi” cuûa Myõ treân BieånÑoâng. Ngaøy 2-10-2018, TrungQuoác baøy toû phaån noä sau khi moätkhu truïc haïm cuûa Haûi quaân Hoa Kyø,laø USS Decatur tieán saâu vaøo vuøngbieån 12 haûi lyù cuûa ñaûo nhaân taïo,Ñaûo Gaven vaø Ñaù Gaïc Ma.

2. Hoa Kyø tröøng phaït cô quanPhaùt trieån Trang bò cuûa TrungQuoác vì ñaõ mua teân löûa vaø maùybay chieán ñaáu cuûa Nga

Cô quan Phaùt trieån Trang bò,tieáng Anh laø EquipmentDevelopment Department, vieát taétlaø EDD, tröïc thuoäc Quaân UÛy Trungöông, töùc laø ñaûng uûy chæ ñaïo BoäQuoác phoøng Trung Quoác.

Ngaøy 27-9-2018, chính phuû Myõñoät nhieân tuyeân boá tieán haønh tröøngphaït cô quan Phaùt trieån Trang bò vaøchuû nhieäm cuûa cô quan naày laøTrung töôùng Lyù Thöôïng Phuùc (LiShangfu), vôùi lyù do laø ñaõ mua 10maùy bay chieán ñaáu ña naêng Su-35vaø tieáp tuïc mua heä thoáng teân löûaphoøng khoâng taàm xa S-400 hoàithaùng 12 naêm 2017.

Moät chuyeän hi höõu khoù tinnhöng coù thaät. Ñoù laø Toång thoángDonald Trump aùp duïng luaät “Luaättröøng phaït, choáng ñoái thuû cuûa nöôùcMyõ”. (Countering America’sAdversaries Through SanctionAct. vieát taét laø CAATSA), ban haønhngaøy 2-8-2017. Tröôùc vuï mua 4thaùng.

Quan chöùc chính phuû Myõ giaûithích, luaät CAATSA ñöôïc ban haønhñeå tröøng phaït Nga, do vuï can thieäpvaøo Ukraina, saùp nhaäp Crimea vaøoNga, vaø vieäc taán coâng maïng coù aùc yùvaøo cuoäc baàu cöû ôû Myõ naêm 2016.

Ñoàng thôøi luaät cuõng quy ñònhtröøng phaït beân thöù ba ñaõ thöïc hieänvieäc “giao dòch lôùn” vôùi Nga.

Luaät naày chuû yeáu nhaém vaøo Ngachôù khoâng phaûi Trung Quoác, nhöng

Trang 101

TQ laø beân thöù ba coù “giao dòch lôùn”vôùi Nga.

Lieàn ngay sau khi tuyeân boá lònhtröøng phaït cuûa chính phuû, Boä Töphaùp vaø Boä Taøi chaùnh Myõ thoângbaùo ñaõ phong toûa taøi saûn cuûa côquan Phaùt trieån Trang bò (EDD) vaøtaøi saûn cuûa töôùng Lyù Thöôïng Phuùctaïi nhöõng ngaân haøng thuoäc Hoa Kyø.Töø choái caáp giaáy pheùp xuaát khaåucuûa Myõ ñoái vôùi cô quan naày. Caámcaùc ngaân haøng Hoa Kyø giao dòch taøichaùnh ñoái vôùi cô quan EDD cuûaTrung Quoác. Khoâng caáp visa nhaäpcaûnh ñoái vôùi Lyù Thöôïng Phuùc.

Truyeàn thoâng Phaùp neâu nhaänxeùt, haønh ñoäng naày cuûa Myõ gaây rakhuûng hoaûng baát lôïi cho chínhquyeàn Baéc Kinh. Moät soá caùn boä caocaáp cuûa Trung Quoác, nhaát laø thamnhuõng, ñaõ chuyeån taøi saûn cuûa hoï ranöôùc ngoaøi, ña soá laø ôû Hoa Kyø.

PHAÛN ÖÙNGCUÛA TRUNG QUOÁC

Ngaøy 25-9-2018, ñaøi RFI loantin, haønh ñoäng phaûn khaùng cuûa BaécKinh voâ cuøng maïnh meõ. Ñaïi söù Myõôû Baéc Kinh, oâng Terry Branstad, bòtrieäu taäp ñeán Boä Ngoaïi giao ñeåphaûn ñoái vieäc tröøng phaït cuûa Myõ.Ñoàng thôøi, Trung Quoác cuõng trieäuhoài veà nöôùc, Tö leänh Haûi quaânTrung Quoác, Thaåm Kim Long,ñang vieáng thaêm Hoa Kyø.

Toång thoáng Trump phaùt ñoängtröøng phaït, laøm gia taêng caêng thaúnggiöõa hai nöôùc.

3. Toång thoáng Donald Trumpkeâu goïi caùc nöôùc choáng laïi ChuûNghóa Coäng Saûn

Ngaøy 25-9-2018, toång thoáng Myõcoù baøi phaùt bieåu taïi Ñaïi Hoäi ÑoàngLieân Hieäp Quoác, cho bieát tình hìnhkhuûng hoaûng ôû Venezuela laø doCNXH gaây ra. “Gaàn nhö ôû nôi naøomaø coù CNXH hay CNCS thì chuùngñaõ gaây ra tham nhuõng, ñau khoå, muïcnaùt. Côn khaùt quyeàn löïc cuûa CNXHdaãn tôùi baønh tröôùng, thoân tính, vaøñaøn aùp. Taát caû caùc quoác gia treân theágiôùi coù maët nôi ñaây caàn phaûi choánglaïi CNXH, vì söï baàn cuøng maø noùmang laïi cho taát caû moïi ngöôøi”.

Toång thoáng Trump noùi raát ñuùng.CNXH mang laïi tham nhuõng, thoáinaùt vaø ñaøn aùp, maø cuï theå nhaát laø tìnhtraïng cuûa Vieät Nam ngaøy hoâmnay.

Vaäy thì ai chòu traùch nhieäm veànhöõng xaáu xa, toài teä maø ngöôøi daânVieät Nam ñaõ vaø ñang phaûi chòuñöïng cho tôùi ngaøy hoâm nay?

Ai ai cuõng bieát, cuõng nhôù, ñoùchính laø teân toäi ñoà cuûa daân toäc laø HoàChí Minh. Baøn tay cuûa haén ñaõ vaáymaùu ñoàng baøo trong Caûi caùch ruoängñaát khieán cho 172,008 ngöôøi daân voâtoäi bò gieát. Vaø haøng ngaøn ngöôøi bòchoân soáng trong caùc moà taäp theå hoàiTeát Maäu thaân ôû Hueá naêm 1968.

IV. CHIEÁN DÒCH BAÛO ÑAÛMQUYEÀN TÖÏ DO HAØNG HAÛI

ÔÛ BIEÅN ÑOÂNG1. Nhaät Baûn tham gia chieán

dòch baûo ñaûm töï do haøng haûiBoä Quoác phoøng Nhaät Baûn loan

baùo, ñaõ ñöa 3 taøu khu truïc ñeán BieånÑoâng vaø AÁn Ñoä Döông töø ngaøy26-8-2018 ñeán thaùng 10 naêm2018.

Theo tôø Japan Times thì ba taøukhu truïc laø taøu saân bay tröïc thaêngIzumo vaø hai hoä toáng haïm gheù caûngAÁn Ñoä, Sri Lanka, Singapore,Indonesia vaø Philippines.

Boä Quoác Phoøng Nhaät Baûn chobieát ba khu truïc haïm seõ hôïp taùc taäptraän chung vôùi haûi quaân cuûa 5 quoácgia neâu treân. (Khoâng coù VieätNam).

Nguoàn tin töø chính phuû Nhaät chobieát, ñoäng thaùi naày naèm trong chieánlöôïc AÁn Ñoä-Thaùi Bình Döôngmang teân “Töï do vaø môû roäng” doThuû töôùng Shinzo Abe khôûi xöôùngvaøo naêm 2016.

Vieäc ñieàu ñoäng taøu chieán naàycoøn coù muïc ñích phaûn öùng tröôùc söïhung haêng ngaøy caøng gia taêng cuûaTrung Quoác ôû Bieån Ñoâng.

Maët khaùc, Thuû töôùng ShinzoAbe cuõng leân keá hoaïch cho taøuNhaät ñeán thaêm UÙc vaøo thaùng 11naêm 2018.

Thuû töôùng Nhaät cuøng ngöôøiñoàng nhieäm laø Thuû töôùng UÙc,Malcolm Turnbull ñaõ coù nhöõngcuoäc hoäi ñaøm nhaèm taêng cöôøng hôïptaùc höôùng tôùi muïc tieâu AÁn Ñoä-ThaùiBình Döông töï do vaø môû roäng.

Nhaät vaø UÙc coù moái quan heä chaëtcheõ vì Nhaät laø quoác gia ñaàu töquaëng saét cuûa UÙc töø naêm 1960.

Bieån Ñoâng laø khu vöïc maø tuyeánñöôøng thöông maïi haøng haûi coù vaitroø quan troïng ñoái vôùi neàn kinh teácuûa Nhaät vaø Myõ.

Traùi laïi, Baéc Kinh cho raèng söïhieän dieän quaân söï cuûa hoï ôû BieånÑoâng mang yù nghóa hoøa bình vaø

baûo veä chuû quyeàn cuûa hoï treân caùcñaûo ôû Bieån Ñoâng.

2. Taøu chieán cuûa lieân minh Myõlieân tieáp caäp beán Vieät Nam trongmuïc ñích baûo veä töï do giao thoânghaøng haûi ôû Bieån Ñoâng.

a. Taøu chieán lieân minh Myõ caäpcaûng Vieät Nam

Ngaøy 30-9-2018, ñaøi VOA loantin, moät loaït caùc chieán haïm cuûañoàng minh Myõ tôùi Vieät Nam trongboái caûnh Trung Quoác cuûng coá chuûquyeàn ôû Bieån Ñoâng.

Sau nhöõng chieán haïm cuûa Nhaät,Haøn Quoác, Anh, New Zealand,chieán haïm HMCS (HMCS=HerMajesty’s Canadian Ship) Calgarycuûa Canada ñaõ caäp beán Ñaø Naüngtrong chuyeán vieáng thaêm 4 ngaøy, töø26 ñeán 30-9-2018.

Boä Quoác phoøng Canada daãn lôøicuûa haïm tröôûng Blair Saltel, chobieát: “Vieät Nam laø cô hoäi choCalvary tieáp xuùc vôùi coäng ñoàng ñòaphöông vaø theå hieän cam keát raèng,chuùng toâi laø moät ñoái taùc quantroïng”.

Ñaïi bieän laâm thôøi Robert Bissettcuûa Ñaïi söù quaùn Canada cho bieát,chuyeán thaêm cuûa HMCS Calgary,theå hieän söï hôïp taùc vôùi caùc ñoàngminh Myõ nhö: Australia, Nhaät Baûn,Haøn Quoác, vaø caùc ñaûo nhoû cuûa HoaKyø ôû Thaùi Bình Döông nhaèm muïcñích chöùng toû söï hieän dieän cuûa haûiquaân ñoàng minh cuûa Myõ ñeå baûo veätuyeán ñöôøng giao thoâng haøng haûi ôûBieån Ñoâng.

Tröôùc ñoù, ngaøy 25-9-2018, taøuHaûi quaân New Zealand HMNZS

Trang 103

Te Mana F77, vôùi thuûy thuû ñoaøn178 ngöôøi caäp caûng Saøi Goøn, baétñaàu vieáng thaêm 4 ngaøy taïiTP.HCM.

Taøu khu truïc Haûi quaân HaønQuoác vôùi thuûy thuû ñoaøn treân 300ngöôøi ñaõ caäp caûng Tieân Sa, thaêmÑaø Naüng 4 ngaøy.

Taøu ngaàm Kuroshio cuûa Nhaätñaõ tham döï cuoäc taäp traän ôû BieånÑoâng tröôùc khi caäp caûng CamRanh, Khaùnh Hoøa.

Taøu Haûi quaân Hoaøng Gia Anhthaêm Vieät Nam. Ngaøy 29-8-2018,nguoàn tin töø Ñaïi söù quaùn Anh ôû HaøNoäi cho bieát, taøu ñoå boä HMS (HerMajesty’s Ship) Albion seõ thaêmTP/HCM 4 ngaøy, töø 3 ñeán6-9-2018.

HMS Albion laø taøu ñoå boä maïnhnhaát cuûa Anh, coù theå chôû 67 xe thieátgiaùp caùc loaïi vaø 710 binh só ñoå boä.

Tröôùc ñoù HMS Albion vaø HMSSutherland ñaõ ñi vaøo vuøng bieåntranh chaáp ñeå tham gia chieán dòchtöï do haøng haûi cuûa lieân minh HoaKyø.

Trung Quoác giaän döõ phaûn ñoái.Anh Quoác coù haønh vi khieâu khíchvaø gôûi coâng haøm phaûn ñoái vieäc taøuHMS Albion tieán gaàn caùc ñaûo thuoäcchuû quyeàn cuûa Trung Quoác. “TrungQuoác hy voïng nöôùc Anh seõ thöïchieän laäp tröôøng cuûa mình, laø khoângñöùng vaøo beân naøo trong vaán ñeàBieån Ñoâng, toân troïng chuû quyeàn vaøsöï toaøn veïn laõnh thoå cuûa TrungQuoác, vaø khoâng laøm baát cöù ñieàu gìcoù theå phöông haïi tôùi loøng tin giöõahai nöôùc”.

Phaùp muoán duy trì töï do haønghaûi ôû Bieån Ñoâng. Ngaøy 24-9-2018,trong cuoäc thaêm vieáng thaønh phoáAdelaide cuûa UÙc, baø Boä tröôûngQuoác phoøng Phaùp, Florence Parlycho bieát, Phaùp seõ thaûo luaän vôùi UÙc,tìm caùch phoái hôïp hoaït ñoäng taïiBieån Ñoâng ñeå duy trì töï do haøng haûitrong khu vöïc naày. Baø FlorenceParly cho bieát, Paris ñaõ yù thöùc ñöôïcraèng Trung Quoác ngaøy caøng trôû neânlaán löôùt taïi Bieån Ñoâng.

Tröôùc ñoù, hoài thaùng 5, Phaùp ñaõcho taøu ñoå boä taán coâng Dixmude vaømoät taøu hoä veä ñi qua Bieån Ñoâng,ñeán gaàn caùc ñaûo nhaân taïo maø TrungQuoác ñaõ xaây döïng traùi pheùp.

Nhaät, Haøn Quoác, Anh, Phaùp,UÙc, New Zealand, Canada ñaõ thamgia chieán dòch Töï do Haøng haûi, taïora söùc maïnh toång hôïp ñaày chínhnghóa do Hoa Kyø khôûi xöôùng.

b. Vì sao Trung Quoác khoângphaûn öùng maïnh tröôùc vuï taøu chieánlieân minh Myõ caäp caûng VieätNam?

OÂng Gregory B. Poling, Giaùmñoác Saùng kieán minh baïch Haøng haûichaâu AÙ cho bieát, caùc taøu chieán caäpcaûng Vieät Nam laø nhöõng hoaït ñoängñôn leû trong vieäc hôïp taùc quoácphoøng giöõa caùc quoác gia laø chuyeänbình thöôøng.

Phaùt ngoân vieân Boä Ngoaïi giaoTrung Quoác, baø Hoa Xuaân Oaùnhphaùt bieåu: “Caùc hoaït ñoäng trao ñoåiquaân söï giöõa Vieät Nam vaø Myõ ñemlaïi lôïi ích cho hoøa bình, oån ñònhtrong khu vöïc thì chuùng toâi khoângphaûn ñoái”.

V. MYÕ VAØ ÑOÀNG MINHTAÄP TRAÄN

1. Maùy bay neùm bom B-52 tieáptuïc bay qua baàu trôøi Bieån Ñoâng

Ngaøy 27-9-2018, haõng Reutersñöa tin, quaân ñoäi Myõ tieáp tuïc chomaùy bay neùm bom haïng naëng B-52bay treân baàu trôøi cuûa Bieån Ñoâng.Ñieàu naày khieán cho Taøu Coäng noåigiaän trong tình traïng caêng thaúngngaøy caøng gia taêng.

Phaùt ngoân vieân Boä Quoác phoøngMyõ, Trung taù Dave Eastburn noùiraèng, maùy bay B-52 bay qua BieånÑoâng laø moät phaàn cuûa “hoaït ñoängthöôøng xuyeân theo lòch trình, ñeånaâng cao khaû naêng hôïp taùc vôùi caùcñoàng minh trong khu vöïc”.

Trung Quoác phaûn öùng. Phaùtngoân vieân cuûa Boä Ngoaïi giao TrungQuoác tuyeân boá “Khoâng coù taøuchieán hay maùy bay quaân söï naøokhieán cho Trung Quoác huûy boûquyeát taâm baûo veä laõnh thoå cuûamình”.

2. Taøu chieán Myõ aùp saùt vaøo ÑaùVaønh Khaên

Ngaøy 23-3-2018 chieác USSMustin ñi vaøo vuøng bieån 12 haûi lyùcuûa ñaûo nhaân taïo Ñaù Vaønh Khaên(Mischief Reef) do Taøu Coäng kieåmsoaùt. Ngay laäp töùc, hai taøu chieán cuûaTaøu Coäng ra caûnh baùo vaø yeâu caàu rôøiñi. Taøu Coäng cho raèng ñoù laø haønhñoäng khieâu khích cuûa Hoa Kyø.

Söï vieäc naày dieãn ra ngay saumoät ngaøy, khi Toång thoáng Trumptuyeân boá taêng thueá haûi quan trò giaù60 tyû USD ñoái vôùi caùc maët haøng cuûaTaøu Coäng nhaäp vaøo Myõ.

3. Taøu Myõ ñeán Gaïc Ma, TrungQuoác taäp traän baén ñaïn thaät

a. Taøu USS Decatur xaâm nhaäp12 haûi lyù cuûa ñaûo Gaïc Ma

Ngaøy 30-9-2018, haõng Reutersdaãn nguoàn tin cuûa quan chöùc Myõgiaáu teân, noùi raèng taøu khu truïc USSDecatur ñaõ tieán vaøo trong vuøngbieån 12 haûi lyù cuûa caëp ÑaùGaven-Ñaù Laïc vaø ñaûo Gaïc Ma(Johnson Reef). Hoaït ñoäng cuûa taøuchieán naày laø haønh ñoäng môùi nhaát ñeåthöïc hieän”quyeàn töï do haøng haûi” ôûvuøng bieån chieán löôïc laø BieånÑoâng.

Quan chöùc Myõ giaáu teân naày noùivôùi haõngReuters raèng, chuùng toâi thöïchieän chieán dòch töï do haøng haûi, ñoù laøcoâng vieäc bình thöôøng maø chuùng toâiñaõ laøm vaø seõ tieáp tuïc laøm nöõa.

Cuoäc chieán thöông maïi ñang giataêng vaø hoaït ñoäng quaân söï hai beâncaêng thaúng, coù theå chieán tranh seõ noåra do moät khieâu khích maø TrungQuoác ñaõ laøm ñoái vôùi taøu khu truïcUSS Decatur cuûa Hoa Kyø. Moät taøuchieán cuûa Trung Quoác ñaâm thaúngvaøo chieác USS Decatur. Hai con taøunaëng 8,000 taán, thieáu chuùt nöõa vachaïm vaøo nhau khi caùch nhau chæ coù41m treân khu vöïc Tröôøng Sa.

b. Trung Quoác taäp traän baén ñaïnthaät ôû Bieån Ñoâng

Baéc Kinh toû ra cöùng raén trongvieäc baûo veä chuû quyeàn ôû BieånÑoâng. Nhöõng ngaøy cuoái thaùng 9,Baéc Kinh cho haøng chuïc maùy baychieán ñaáu vaø maùy bay neùm bom taäptraän baén ñaïn thaät ôû vuøng bieån tranhchaáp. Vieäc taäp traän naày ñeå ñaùp traû

Trang 105

vuï maùy bay neùm bom B-52 ñaõ hailaàn bay qua baàu trôøi Bieån Ñoâng.

Trung Quoác caùo buoäc Myõ ñaõkhieâu khích Baéc Kinh.

4. Hoa Kyø coù khaû naêng cho noåtungcaùcñaûonhaântaïoôû BieånÑoâng

Ngaøy 31-5-2018, truyeàn thoângquoác teá daãn lôøi cuûa Trung töôùngThuûy Quaân Luïc Chieán Hoa Kyø,Kenneth McKenzie, Giaùm ÑoácTham Möu Tröôûng Lieân Quaân HoaKyø, noùi vôùi baùo chí laø Myõ coù khaûnaêng vaø kinh nghieäm cho noå tungnhöõng ñaûo nhoû ôû Taây Thaùi BìnhDöông trong Theá Chieán II.. Tuyeânboá naày gaây theâm caêng thaúngMyõ-Trung.

Ngaøy 30-8-2018, Ñoâ Ñoác HarryHarris, Tö lònh maõn nhieäm cuûa BoäTö Lònh Thaùi Bình Döông, noùi roõTrung Quoác laø moät thaùch thöùc lôùnnhaát vaø laâu daøi nhaát cuûa Hoa Kyø.

5. Haûi quaân Myõ ñeà xuaát moätcuoäc phoâ dieãn söùc maïnh ñeå caûnhcaùo Trung Quoác

Ngaøy 5-10-2018, Haïm ñoäi ThaùiBình Döông cuûa Haûi quaân Hoa Kyøsoaïn thaûo moät vaên kieän bí maät, ñeànghò tieán haønh moät cuoäc phoâ dieãnlöïc löôïng toaøn caàu nhaèm caûnh caùoTrung Quoác, vaø chöùng toûWashington saün saøng chaän ñöùng vaøñaùp traû baát cöù haønh ñoäng quaân söïnaøo cuûa Trung Quoác.

Döï thaûo ñeà nghò Haïm ñoäi ThaùiBình Döông tieán haønh moät loaït caùchoaït ñoäng keùo daøi moät tuaàn leã trongthaùng 11 naêm nay.

Cuoäc taäp traän taäp trung cao ñoäcoù söï tham gia cuûa taøu chieán, maùy

bay vaø binh só taùc chieán ñeå chöùng toûraèng Hoa Kyø laäp töùc phaûn coâng keûthuø treân nhieàu maët traän ñeå thöïc hieänchieán dòch töï do haøng haûi gaàn vuøngbieån maø Trung Quoác tuyeân boá coùchuû quyeàn ôû Bieån Ñoâng, cuõng nhötaïi eo bieån Ñaøi Loan ñeå chöùng toûquyeàn töï do löu thoâng treân vuøngbieån quoác teá.

Baûn ñeà nghò naày ñöôïc ñöa ra chæsau vaøi ngaøy khi Nguõ Giaùc Ñaøi toácaùo moät taøu chieán Trung Quoác coùhaønh vi “khoâng an toaøn” khi tieápcaän taøu khu truïc USS Decatur cuûaHoa Kyø, nhö ñaõ noùi treân.

Baûn ñeà nghò ñöa ra trong thôøigian coù cuoäc baàu cöû giöõa kyø taïi Myõ,coù theå taïo ra nhöõng taùc ñoäng khoângcoù lôïi cho chính quyeàn Toång thoángTrump neáu nhö Trung Quoác coù theåñöa ra nhöõng thaùch thöùc môùi.

Boä Quoác phoøng vaø Haûi quaân Myõchöa ñöa ra bình luaän veà baûn ñeànghò naày.

VI. TRUNG QUOÁCTAÄP TRAÄN ÔÛ BIEÅN ÑOÂNG

1. Taøu Coäng dieãn taäp haûi quaânôû Bieån Ñoâng

Ngaøy 23-3-2018, ñaøi BBC tieángHoa ôû Hongkong cho bieát: “TrungQuoác tuyeân boá muïc ñích cuûa cuoäcdieãn taäp naày laø ñeå thöû thaùch vaønaâng cao khaû naêng chieán ñaáu cuûaHaûi quaân Trung Quoác”.

Baûn tieáng Anh cuûa Taân Hoa Xaõvieát: “Cuoäc dieãn taäp naày khoângnhaém vaøo moät quoác gia naøo haymoät muïc tieâu cuï theå naøo”

2. Taøu Coäng dieãn taäp khoângquaân

Ngaøy 25-3-2018, Taøu Coängcoâng boá hình aûnh cuûa moät cuoäc dieãntaäp treân vuøng trôøi Bieån Ñoâng vaøbieån Hoa Ñoâng. (Taây Thaùi BìnhDöông cuûa Myõ).

Caùc maùy bay neùm bom haïngnaëng H-6K, caùc chieán ñaáu côSu-30, Su-35 vaø caùc loaïi phi côkhaùc.

Taøu Coäng khoâng tieát loä ñòa ñieåmvaø thôøi gian cuûa cuoäc taäp traän naày,nhöng tuyeân boá: “Dieãn taäp laø haønhñoäng toát nhaát ñeå chuaån bò vaø saünsaøng cho chieán tranh trong töônglai”.

3. Taøu Coäng taäp traän ôû BieånÑoâng ñeå caûnh baùo taøu saân bayMyõ

Ngaøy 12-4-2018, tôø Böu ÑieänHoa Nam Buoåi Saùng (South ChinaMorning Post) ñöa tin, Trung Quoáctieán haønh moät cuoäc taäp traän môùitrong khi taøu saân bay USSTheodore Roosevelt ñang coù keáhoaïch taäp traän ôû Bieån Ñoâng. Cuoäcdieãn taäp keùo daøi 3 ngaøy, töø 11 ñeán13-4-2018, gaàn caên cöù taøu ngaàm DuLaâm thuoäc ñaûo Haûi Nam.

Song song vôùi cuoäc taäp traän naày,Taøu Coäng cuõng ñang coù moät cuoäctaäp traän khaùc keùo daøi 5 tuaàn leã vôùisöï tham döï cuûa taøu saân bay LieâuNinh, dieãn ra ôû phía ñoâng ñaûo HaûiNam.

Chuyeân vieân haûi quaân Li Jie taïiBaéc Kinh cho bieát, ñoäng thaùi môùinhaát cuûa nöôùc naày nhaèm gôûi ñeánHoa Kyø, laø Trung Quoác saün saøngñoái phoù vôùi baát cöù thaùch thöùc naøocuûa Myõ.

4. Trung Quoác taäp traän teân löûaôû Bieån Ñoâng

Tôø Hoaøn Caàu Thôøi Baùo, hoâm14-6-2018 cho bieát, Trung Quoác ñaõthöïc hieän moät cuoäc dieãn taäp taáncoâng teân löûa trong moät khu vöïckhoâng xaùc ñònh ôû Bieån Ñoâng, nhaémvaøo ba muïc tieâu laø phi cô khoângngöôøi laùi ôû nhöõng cao ñoä khaùcnhau.

5. Vuõ khí haït nhaân TrungQuoác gieo raéc noãi lo môùi

Vaøo giöõa thaùng 8/2018, BoäQuoác phoøng Myõ ra baùo caùo thöôøngnieân, caûnh baùo raèng Trung Quoác coùtheå trieån khai vuõ khí haït nhaân ôûBieån Ñoâng, nhaèm ñoái phoù vôùinhöõng chieán haïm Myõ thöôøng trangbò hoûa tieãn mang ñaàu ñaïn haïtnhaân.

Theo baùo caùo, quaân ñoäi TrungQuoác ñaõ phaùt trieån boä ba haït nhaângoàm: löïc löôïng teân löûa, haûi quaân vaøkhoâng quaân.

Theo Laàu Naêm goùc, maùy bayneùm bom H-6K coù theå mang vuõ khíhaït nhaân.

VII. CHIEÁN TRANH COÙTHEÅ NOÅ RA ÔÛ BIEÅN ÑOÂNG

1. “Trung Quoác seõ khoâng coønmoät taác ñaát naøo ôû Bieån Ñoâng”

Tình traïng caêng thaúngMyõ-Trung coù theå noå ra chieán tranhôû Bieån Ñoâng. Toång thoáng Trumptuyeân boá: “Trung Quoác seõ khoâng coùmoät taác ñaát naøo ôû Bieån Ñoâng”.Trung Quoác “phaûn phaùo”, “TrungQuoác saün saøng ñoái phoù vôùi baát cöùthaùch thöùc naøo cuûa Myõ ñeå baûo veä

Trang 107

chuû quyeàn laõnh thoå ôû Bieån Ñoâng”.Bieån Ñoâng laø nôi tranh chaáp

quaân söï giöõa Myõ vaø ñoàng minh vôùiTrung Quoác, muïc ñích baûo veä töï dohaøng ñi ngang qua vuøng bieån naày.

Neáu thaät söï coù chieán tranh, thìñoù laø cuoäc chieán baám nuùt hoûa tieãnñeå giaønh thaéng lôïi vaø soáng coøn,cuoäc chieán seõ nhanh choùng keátthuùc. Taøu Coäng keùo CSVN vaøo traänlaøm tieàn ñoàn, ñeå Haø Noäi ñôõ ñaïn choBaéc Kinh. Haø Noäi laø tieàn tuyeán,Baéc Kinh laø haäu phöông.

Ñeán ñaây môùi thaáy söï nham hieåmcuûa Taøu Coäng ñoái vôùi CSVN. VieätNam aên ñaïn oan öùc vì seõ tan taønhtheo soá phaän cuûa keû thuø cöôùp nöôùc.Vieät Nam khoâng theå ñöùng ngoaøicuoäc chieán vì Taøu Coäng chæ caàndöïng moät anten chaûo ôû ñaëc khu VaânÑoàn, neo ñaäu moät taøu haûi quaân taïicaûng Baéc Vaân Phong thì Vieät Namseõ khoâng coøn nguyeân veïn.

“Trung Quoác seõ khoâng coøn moättaác ñaát ôû Bieån Ñoâng”. Toång thoángTrump noùi ñöôïc vaø coù theå laømñöôïc, vì cuoäc chieán noå ra thì Myõ seõthaéng, maø toån haïi nhaân maïng seõkhoâng to laém vì nöôùc Myõ ôû quaù xa.Chæ caàn 300 hoûa tieãn ñuû söùc nhaánchìm caùc ñaûo nhaân taïo ôû BieånÑoâng.

OÂng Trump daùm noùi vaø cuõng coùtheå daùm laøm. OÂng caàn laøm ñeåchöùng toû cho ngöôøi daân Myõ thaáytuyeân boá cuûa oâng laø “Nöôùc Myõ laøtreân heát”, vaø “Laøm cho nöôùc Myõ vóñaïi trôû laïi (Make America GreatAgain-MAGA) thaønh hieän thöïc vaøoâng xöùng ñaùng tieáp tuïc ngoài trongNhaø Traéng ôû nhieäm kyø thöù hai.

2. Theá löïc cuûa hai beân, Hoa Kyøvaø Trung Quoác

a. Öu theá cuûa Hoa KyøMyõ coù chính nghóa laø baûo veä

tuyeán giao thoâng haøng haûi quoác teá.Myõ coù nhieàu ñoàng minh. Vuõ khíhieän ñaïi nhaát cuûa Myõ töø ñaùy bieånñeán treân maët nöôùc, treân maët ñaát,treân baàu trôøi vaø caû ngoaøi vuõ truï, nhötaøu con thoi.

Löïc löôïng quaân söï cuûa Myõ coù öuñieåm laø söï di ñoäng cuûa ba taøu saânbay cuûa haïm ñoäi 3 vaø haïm ñoäi 7thuoäc Boä Tö Leänh AÁn Ñoä-ThaùiBình Döông, (United StatesIndo-Pacific Command- vieát taét laøUSINDOPACOM).

Caên cöù quaân söï cuûa Myõ taïothaønh moät vaønh ñai bao vaây TaøuCoäng vaø Bieån Ñoâng. Ñoù laø nhöõngcaên cöù töø Alaska, Haïm ñoäi 3 BaécThaùi Bình Döông, Haïm ñoäi 7, ñaûoGuam, Okinawa vaø Yokosuka(Nhaät), Nam Haøn, UÙc Chaâu,Singapore...

Myõ coù nhieàu ñoàng minh trongvieäc baûo veä con ñöôøng haøng haûiquoác teá nhö Anh, Phaùp, UÙc, Nhaät,Haøn Quoác, Singapore...

b. Theá yeáu cuûa Taøu CoängTaøu Coäng khoâng coù chính nghóa

vì thaùi ñoä coân ñoà khieán cho theá giôùie ngaïi. YÙ ñoà kieåm soaùt tuyeán ñöôønghaøng haûi ñi qua Bieån Ñoâng laøm chotheá giôùi phaån noä.

Taøu Coäng khoâng coù ñoàng minh.Ñoàng minh duy nhaát khoâng ñaùng keålaø anh “ñoäc nhaûn long” Hun Sencuûa Campuchia. Nga cuõng coùnhöõng cuoäc taäp traän chung vôùi Taøu

Coäng, nhöng cuoäc chieán ôû BieånÑoâng khoâng coù lôïi ích ñaùng keå naøocho Nga caû, hôn nöõa Nga ñangdöôõng quaân vaø ra söùc phaùt trieånkinh teá ñaõ bò kieät queä trong chieántranh laïnh vôùi Myõ. Ñoù laø yù ñoà ngoileân ñeå trôû thaønh moät cöôøng quoácnhö hoài Lieân Xoâ cöïc thònh.

Yeáu ñieåm quaân söï cuûa TaøuCoäng ôû Bieån Ñoâng laø ôû vò trí coá ñònhcuûa nhöõng ñaûo nhaân taïo, nghóa laøñöùng moät choã ñöa löng ra höùng ñaïncuûa Myõ vaø lieân minh.

VII. CHIEÁN TRANHTHÖÔNG MAÏI MYÕ-TRUNG

1. Caùc nöôùc taåy chay TrungQuoác

a. Ñöùc taåy chay Trung QuoácTrong nhieàu thaùng tröôùc, Ñöùc,

Anh, Phaùp, UÙc vaø Nhaät Baûn coù veûcuøng hôïp taùc choáng laïi söùc maïnhcuûa ñoàng nhaân daân teä, vôùi lyù do laø vìan ninh quoác gia. Tôø Böu Ñieän HoaNam ñöa tin nhö theá vaøo ngaøy14-9-2018.

Hoài thaùng 8, chính phuû Ñöùcduøng quyeàn “phuû quyeát”, khoângcho haõng Yantai Taihai, moät coângty chuyeân saûn xuaát thieát bò haït nhaâncuûa Trung Quoác, tieáp quaûn coâng tychuyeân veà haøng khoâng vuõ truï vaø haïtnhaân cuûa Ñöùc.

b.CanadataåychayTrungQuoácHoài thaùng 5, Canada khoâng cho

pheùp moät ñôn vò cuûa ChinaCommunications Constructionthaâu toùm coâng ty Aecon cuûaCanada.

Theo moät chuyeân gia, thì ñang

coù moät phong traøo lan toûa treân toaøncaàu keâu goïi caûnh giaùc veà caùc khoaûnñaàu tö cuûa Trung Quoác, ñaëc bieät veàcoâng ngheä.

OÂng Jerry Zucker, moät chuyeângia veà thöông maïi quoác teá ôûWashington cho bieát, khi TrungQuoác tuyeân boá thoáng lónh ngaønhcoâng ngheä cao trong 7 naêm tôùi, vôùichöông trình “Made in China 2025”thì ñoù laø moät tuyeân chieán ñoái vôùiPhöông Taây.

Caùc nöôùc Lieân AÂu nhö Anh vaøÑöùc ñang ñöa ra moät soá döï luaät vaøchính saùch sau khi chöùng kieánnhieàu thöông gia Trung Quoác thaâutoùm caùc taäp ñoaøn khoång loà cuûa haiquoác gia naày.

2. Chieán dòch Thu-Ñoâng “Toácchieán-Toác thaéng” cuûa Toångthoáng Trump

Coù moät ñieàu maø Taäp Caän Bìnhkhoâng nghó ñeán laø vì sao maø Toångthoáng Trump laïi quyeát “Toácchieán-Toác thaéng” treân chieán tröôøngthöông maïi nhö theá, maëc duø oâng Taäpñaõ taán coâng vaøo ñieåm yeáu cuûa Myõ laøñaùnh vaøo maët haøng noâng saûn cuûaMyõ, kích ñoäng Kim Jong-un trôû côøvôùi Myõ, vaø kích ñoäng löïc löôïng thieântaû, theá löïc thuø gheùt oâng Trump ôû Myõtröôùc khi coù cuoäc baàu cöû giöõa nhieämkyø vaøo thaùng11naêm2018,nhöng taátcaû ñeàu khoâng ngaên caûn ñöôïc böôùctieán cuûa oâng Trump, maø traùi laïi laømcho oâng Trump phaán khôûi, quyeáttruy böùc Trung Quoác vaøo theá phaûiñaàu haøng baèng chieán dòchThu-Ñoâng naêm 2018, ñoù laø gia taêngthueá quan 200 tyû USD haøng nhaäpkhaåu cuûa Trung Quoác vaøo Myõ.

Trang 109

Möùc quan thueá naày seõ laøm chotoång saûn phaåm noäi ñòa GDP (GrossDomestic Product) phaûi giaûmxuoáng ngoaøi döï ñoaùn, vaø haøng hoùaTrung Quoác buoäc phaûi haï giaù neáumuoán vaøo thò tröôøng Myõ, töùc laø lôïinhuaän phaûi bò giaûm xuoáng. Loã laõ.

Cuoäc chieán thöông maïiMyõ-Trung do Toång thoáng DonaldTrump môû maøn taán coâng TrungQuoác nhö ñaõ höùa trong tranh cöûnaêm 2016. “America First”.

IX. KEÁT LUAÄNThöïc hieän lôøi cam keát khi tranh

cöû, Make America Great Again,Toång thoáng Donald Trump môû ñôïttaán coâng thöông maïi vôùi TrungQuoác, ñoàng thôøi gaây caêng thaúngquaân söï ôû Bieån Ñoâng. Myõ vaø lieânminh quyeát taâm baûo veä töï do haønghaûi qua Bieån Ñoâng.

Taäp Caän Bình thöïc hieän “Giaácmô Trung Hoa”, “Moät VaønhÑai-Moät Con Ñöôøng”, quyeát taâmkhoáng cheá Bieån Ñoâng ñeå baûo veäcon ñöôøng chieán löôïc cho taøu ngaàmhaït nhaân töø caên cöù Du Laâm thuoäcñaûo Haûi Nam, vaøo AÁn Ñoä Döôngroài quay laïi Thaùi Bình Döông,nhaèm baûo veä “Con ñöôøng Tô luïatheá kyû 21” vaø choáng Myõ.

Tình theá ngaøy caøng caêng thaúngmaø hai ñoái thuû chöa coù daáu hieäu ainhöôïng boä ai.

Neáu chieán tranh buøng noå ôû BieånÑoâng thì Vieät Nam ñi ñöôøng naøocuõng bò laõnh theïo. ª

Truùc Giangdanlambaovn.blogspot.com

NHÖÕNG ÑOÄNG VAÄTNGUY HIEÅM

Coâ giaùo yeâu caàu hoïc sinh lôùpmoät laøm vaên taû ñoäng vaät.

Ñeà baøi tuaàn thöù nhaát laø taû moätcon meøo.

Moät hoïc sinh vieát goïn loûn:“Nhaø em coù moät con meøo”. Khinoäp baøi, coâ giaùo hoûi:

— Sao em khoâng taû roõ hôn?Hoïc sinh ñaùp:— Daï, nhaø em coù nuoâi moät

con meøo nhöng em chöa ñöôïcthaáy. Vì meï em noùi ba em coùmeøo, ba em ra söùc daáu coøn meïem ra söùc tìm. Khi naøo meï em tìmthaáy, em seõ taû kyõ aï!

Tuaàn thöù hai, ñeà baøi yeâu caàutaû con choù. Hoïc sinh noï laïi vieátcoäc loác: “Nhaø em coù moät conchoù”. Coâ giaùo baûo:

— Em neân taû kyõ hôn!Hoïc sinh:— Daï, con choù coøn ôû ngoaøi

ñöôøng, vì moät hoâm meï em noùivôùi ba em: “Hoâm qua ñi vôùi conchoù naøo caû ngaøy?” Khi naøo noù veànhaø em, em seõ taû kyõ hôn aï.

Tuaàn thöù ba, coâ ra ñeà taû conkhæ. Vaãn em hoïc sinh böõa tröôùcvieát, laàn naøy thì daøi hôn:

“Nhaø em coù nuoâi moät con khæ.Moät hoâm coù moät coâ raát treû ñeánngoõ nhaø em, ba em haáp taáp chaïyra vaø noùi vôùi coâ aáy: “Veà ñi, conkhæ giaø ñang ngoài trong nhaøñaáy!” ª

TIN TOÂN GIAÙOTOØA THAÙNH KEÂU GOÏIGIA TAÊNG GIUÙP NGÖÔØI

TÒ NAÏN PALESTINENEW YORK. Ñöùc TGM

Bermardito Auza, Quan saùt vieânthöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi LHQôû New York, taùi khaúng ñònh laäptröôøng cuûa Toøa Thaùnh uûng hoä giaûiphaùp 2 quoác gia, moät cho Israel vaømoät cho ngöôøi Palestine, nhö conñöôøng duy nhaát daøi haïn ñeå giaûiquyeát vaán ñeà daân toäc Palestine.

Ñöùc TGM Auza, ngöôøiPhilippines, baøy toû laäp tröôøng treânñaây trong baøi tham luaän hoâm12-11-2018 taïi Ñaïi Hoäi ñoàng thöù 73cuûa LHQ veà vai troø cuûa toå chöùcUnrwa, cô quan LHQ trôï giuùpngöôøi tò naïn Palestine ôû TrungÑoâng.

Ñöùc TGM Auza cuõng keâu goïicoäng ñoàng theá giôùi gia taêng hoã trôïcô quan Unrwa trong vieäc giuùp ñôõngöôøi tò naïn Palestine ñang laâm vaøotình traïng thieáu huït traàm troïng saukhi toång thoáng Hoa Kyø Donald

Trump quyeát ñònh ngöng taøi trôï côquan naøy.

Trong baøi tham luaän, vò Ñaïi dieänToøa Thaùnh taïi LHQ ca ngôïi hoaïtñoäng cuûa LHQ trong vieäc giuùp ñôõkhoaûng 5 trieäu 600 ngaøn ngöôøi tònaïn Palestine: nguyeân taïi mieànGaza, soá ngöôøi Palestine thaátnghieäp leân tôùi 43% vaø cô quanUnrwa cung caáp coâng aên vieäc laømcho hôn 13 ngaøn ngöôøi. Ñöùc TGMAuza noùi: ”Trong moät tình traïngkhoâng coù daáu hieäu naøo seõ coù giaûiphaùp mau leï, phöông theá toát nhaát ñeåtraùnh cho cuoäc khuûng hoaûng traàmtroïng hôn, gaây toán phí theâm chocoäng ñoàng theá giôùi, chính laø trôï giuùpphöông tieän hoaït ñoäng cho cô quanUnrwa. Hieän nay cô quan naøy bòthieáu huït ngaân saùch hôn 200 trieäumyõ kim. Coäng ñoàng quoác teá caàn toûra nhaïy caûm hôn ñoái vôùi tình traïngcuûa bao nhieâu ngöôøi tò naïnPalestine, phaàn lôùn sinh soáng taïimieàn Cisjordani, Gaza, Giordania,Liban vaø Siria.

Trong baøi tham luaän, Ñöùc TGMAuza cuõng baøy toû quan taâm vì xu

Trang 111

TIN TOÂN GIAÙO - TIN XAÕ HOÄI - TIN VIEÄT NAM- TIN THEÁ GIÔÙI...

höôùng giaûi thích heïp hoøi veà qui cheátò naïn Palestine vaø thu heïp danhxöng naøy vaøo nhöõng ngöôøi troánchaïy khoûi mieàn Palestine hoài naêm1948, vaø loaïi tröø con chaùu tröïc heäcuûa nhöõng ngöôøi tò naïn naøy. ÑöùcTGM noùi: ”Quan nieäm thu heïp naøyloaïi boû quyeàn cuûa nhöõng ngöôøiPalestine voâ toå quoác khoâng ñöôïchöôûng quy cheá tò naïn”.

Sau cuøng, Ñöùc TGMBernardino Auza maïnh meõ keâu goïisöï daán thaân cuûa coäng ñoàng quoác teá,hoã trôï giaûi phaùp 2 quoác gia cho haidaân toäc Israel vaø Palestine. Ngaøinoùi: ”Neáu hoøa bình vaø hoøa giaûi vaãncoøn laø nhöõng muïc tieâu xa vôøi treâncon ñöôøng ñaày nhöõng chöôùng ngaïivaø khoù khaên coù veû khoâng theå vöôïtqua noåi, Toøa Thaùnh taùi keâu goïi caùcphe lieân heä trôû laïi baøn hoäi ñaømthöông thuyeát. Vaø giaûi phaùp 2 quoácgia laø con ñöôøng duy nhaát coù theå ñiñöôïc. Vaø cho ñeán khi caùc cuoäcthöông thuyeát naøy mang laïi thaønhquaû cuï theå vaø laâu beàn, coâng vieäccuûa cô quan Unrwa vaãn chöa hoaøntaát”.

Töø naêm 1949 ñeán nay, ToøaThaùnh vaãn ñoùng goùp haèng naêm chocô quan Unrwa, cuûa LHQ. Hoài cuoáithaùng 6 naêm nay, Ñöùc TGM Auzacho bieát Toøa Thaùnh töï nguyeän ñoùnggoùp 100 ngaøn myõ kim cho toå chöùcnaøy. (Rei 13-11-2018)

HÑGM HOA KYØ THOÂNGQUA THÖ MUÏC VUÏ CHOÁNG

KYØ THÒ CHUÛNG TOÄCBALTIMORE. HÑGM Hoa kyø

ñaõ thoâng qua thö muïc vuï choáng kyøthò chuûng toäc vôùi töïa ñeà ”Môû roäng

con tim chuùng ta: lôøi môøi goïi tröôøngkyø yeâu thöông”.

Döï thaûo laù thö ñaõ ñöôïc thoângqua hoâm 14-11 vöøa qua trong ngaøychoùt khoùa hoïp 4 ngaøy cuûa HÑGMHoa Kyø taïi thaønh phoá Baltimore.Ñaây laø laàn ñaàu tieân töø 40 naêm nay,caùc GM Hoa Kyø cuøng nhau leântieáng nhö moät taäp theå veà vaán ñeà kyøthò chuûng toäc.

Trong tuyeân ngoân veà thö naøy,Ñöùc Cha Shelton Fabre, GM giaùophaän Houma-Thibodaux, Chuû tòchUÛy Ban ñaëc nhieäm cuûa HÑGM HoaKyø choáng kyø thò chuûng toäc, khaúngñònh raèng:

”Toaøn theå HÑGM caûm thaáy moätlaàn nöõa caàn phaûi ñeà caäp ñeán vaán ñeàkyø thò chuûng toäc, sau khi chöùng kieánsöï sa suùt trong caùc dieãn vaên trongcoâng chuùng, nhöõng vuï baïo haønh vaøthuø nghòch vôùi nhöõng gioïng ñieäu kyøthò chuûng toäc vaø baøi ngöôøi nöôùcngoaøi, taùi xuaát hieän trong xaõ hoäiHoa Kyø nhöõng naêm gaàn ñaây. Caùcthö muïc vuï cuûa toaøn theå HÑGM laøñieàu hoïa hieám, ít oûi vaø caùch quaõngnhau. Nhöng trong nhöõng thôøi ñieåmquan troïng cuûa lòch söû, caùc GM ñaõcuøng nhau ñöa ra nhöõng tuyeân ngoânquan troïng, quan taâm ñeán nhöõngvaán ñeà ñaëc bieät vaø coù yù coáng hieánmoät caâu traû lôøi theo tinh thaàn Kitoâ,ñaày hy voïng, ñoái vôùi nhöõng vaán ñeàthôøi nay. Vaø ñaây laø thôøi ñieåm aáy”.

”Thö muïc vuï keâu goïi chuùng tahaõy nhôù laïi raèng chuùng ta laø anh chòem vôùi nhau, ñöôïc döïng neân nhönhau theo hình aûnh Thieân Chuùa. Vìtaát caû chuùng ta ñeàu mang hình aûnhThieân Chuùa, neân söï kyø thò chuûng toäc

tröôùc tieân laø moät vaán ñeà luaân lyù vaøthaàn hoïc.. Chæ coù moät söï hoaùn caûitaâm hoàn moãi ngöôøi, roài ñöôïc giataêng nôi nhieàu ngöôøi khaùc, môùi thuùcñaåy thay ñoåi vaø caûi toå caùc cô cheá vaøxaõ hoäi chuùng ta. Ñieàu caáp thieát laø ñiñeán taän goác reã vaø baát coâng gaây ranaïn kyø thò chuûng toäc. Tình yeâuChuùa noái keát chuùng ta vôùi nhau.Tình yeâu aáy phaûi ñoå traøn vaøo caùctöông quan cuûa chuùng ta vôùi moïingöôøi. Söï hoaùn caûi caàn thieát ñeå vöôïtthaéng naïn kyø thò chuûng toäc ñoøi moätcuoäc gaëp gôõ saâu xa vôùi Thieân Chuùahaèng soáng trong Ñöùc Kitoâ Ñaáng coùtheå chöõa laønh moïi chia reõ”.

LÔØI KEÁTCUÛA ÑHY CHUÛ TÒCH

Ñaàu khoùa hoïp, ÑHY DiNardo,TGM Galveston-Houston, Chuû tòchHÑGM Hoa Kyø, thoâng baùo: BoäGiaùm Muïc yeâu caàu caùc GM hoaõnlaïi vieäc boû phieáu caùc ñeà nghò veàcaùch haønh xöû cuûa caùc GM ñoái vôùinhöõng vuï giaùo só laïm duïng tính duïcvaø caùc bieän phaùp xöû lyù ñoái vôùi caùcGM khoâng tuaân haønh caùc qui taécnaøy. Vì theá trong khoùa hoïp caùc GMñaõ thaûo luaän nhöng khoâng boû phieáuveà caùc qui luaät ñoù.

Trong dieãn vaên keát thuùc cuoáingaøy 14-11, ÑHY DiNardo cho bieátcuoäc thaûo luaän ñaõ giuùp ngaøi coùnhöõng döõ kieän ñeå trình baøy trongkhoùa hoïp do ÑTC trieäu taäp vaøothaùng 2 naêm tôùi ñaây (2019) cuûa caùcvò Chuû tòch HÑGM treân theá giôùi veàcaùc bieän phaùp ñoái phoù vaø baøi tröønaïn laïm duïng tính duïc trong GiaùoHoäi.

ÑHY tuyeân boá: HÑGM Hoa Kyø

tieáp tuïc theo ñuoåi caùc muïc ñích ñaõñeà ra trong ñöôøng höôùng naøy, ñoàngthôøi nhaán maïnh raèng: cuoäc caûi toåchaân thöïc vaø saâu roäng nhaát, xeùt chocuøng, khoâng leä thuoäc caùc heä thoángvaø qui luaät hoaøn haûo, nhöng ñoøi hoûisöï thaùnh thieän, ñoøi xaùc tín saâu xa veàcaùc chaân lyù Phuùc AÂm, thaùi ñoä saünsaøng ñeå cho caùc chaân lyù aáy bieán ñoåitrong moïi khía caïnh cuûa ñôøi soáng.

ÑHY DiNardo nhaéc laïi lôøi ÑöùcTGM Söù thaàn Toøa Thaùnh,Christophe Piere, noùi vaøo ñaàu khoùahoïp: ”Neáu Giaùo Hoäi phaûi caûi toå baûnthaân vaø caùc cô caáu cuûa mình, thì söïcaûi toå aáy phaûi xuaát phaùt töø söù maïnglaøm cho moïi ngöôøi bieát Chuùa Kitoâ,Con Thieân Chuùa haèng soáng”.Khoâng coù heä thoáng quaûn trò hoaëcgiaùm saùt naøo, duø tuyeät haûo vaø caànthieát ñeán ñaâu ñi nöõa, töï noù ñuû ñeålaøm cho chuùng ta, voán laø ngöôøi yeáuñuoái, coù theå soáng theo ôn goïi cao caûchuùng ta ñaõ nhaän laõnh trong ChuùaKitoâ. Chuùng ta phaûi quyeát taâm soángthaùnh thieän vaø chu toaøn söù maïngcuûa Giaùo Hoäi”.

(USCCB 14-11-2018)

230 ÑAÏI BIEÅU QUOÁC HOÄIKEÂU GOÏI CHO BAØ ASIA BIBI

VIENNE. 230 ñaïi bieåu quoác hoäicuûa 28 nöôùc ñaõ coâng boá thö ngoû yeâucaàu thuû töôùng Pakistan ñeå cho baøAsia Bibi ñöôïc ra nöôùc ngoaøi antoaøn.

Sau hôn 9 naêm bò caàm tuø vaø bòkeát aùn töû hình vì toäi goïi laø phaïmthöôïng choáng Hoài giaùo, baø Bibi,moät tín höõu Coâng Giaùo 53 tuoåi ñaõñöôïc toøa aùn toái cao taïi Pakistantuyeân boá tha boång töùc khaéc hoâm

Trang 113

31-10-2018.Nhöng roài döôùi söùc eùp cuûa caùc

thaønh phaàn Hoài giaùo cöïc ñoan baø bòñöa trôû laïi nhaø tuø ôû thaønh phoáMultan, tröôùc söï phaãn noä cuûa döluaän theá giôùi, roài ñöôïc ñöa ra khoûituø vaø giöõ taïi moät nôi kín ñaùo. Nhieàunöôùc, trong ñoù coù Ñöùc vaø Canada,cho bieát ñang lieân heä vôùi chính phuûPakistan ñeå ñoùn nhaän baø Asia Bibivaø gia ñình nhö ngöôøi tò naïn.

Hoâm 13-11-2018, toå chöùc beânhvöïc nhaân quyeàn ADF quoác teá ñaõcoâng boá taïi thuû ñoâ Vienne cuûa AÙothö ngoû cuûa hôn 230 ñaïi bieåu quoáchoäi caùc nöôùc thænh caàu thuû töôùngImran Khan cuûa Pakistan tìm caùchcho baø Asia Bibi vaø gia ñình ñöôïcxuaát ngoaïi an toaøn. Caùc ñaïi bieåuquoác hoäi naøy pheâ bình söï kieän vieäctaùi xeùt xöû baø Asia Bibi coù theå keùodaøi nhieàu naêm trôøi trong khi baø bòñe doïa nguy hieåm. Caùc ñaïi bieåu noùiraèng quyeát ñònh duyeät laïi phaùnquyeát cuûa toøa aùn toái cao Pakistan laømoät quyeát ñònh chính trò chöù khoângphaûi vì lyù do phaùp lyù. ”Nhöõng gì xaûyra saép tôùi ñaây trong vuï ñau thöôngnaøy, seõ chöùng toû cho theá giôùi thaáyPakistan coù phaûi laø moät quoác giatrong ñoù luaät phaùp ñöôïc toân troïnghay khoâng, hay chæ haønh ñoäng theolôïi loäc chính trò”. (KP 13-11-2018)

ÑÖÙC TGM BELGRAD VAÄNÑOÄNG ÑEÅ ÑTC VIEÁNG

THAÊM SERBIABELGRAD. Ñöùc Cha Stanislav

Hocevar, TGM giaùo phaän Belgrad,thuû ñoâ Serbia, vaän ñoäng ñeå ÑTCvieáng thaêm Coäng hoøa Serbia.

Tuyeân boá vôùi haõng tin Coâng

Giaùo AÙo Kathpress truyeàn ñi hoâm13-11-2018, Ñöùc TGM Hocevar,doøng Don Bosco, noùi: Moät cuoäcvieáng thaêm cuûa ÑGH Phanxicoâ taïiSerbia laø moät ñieàu coù lôïi lôùn chonöôùc naøy veà nhieàu phöông dieän:ñaây seõ laø moät khích leä lôùn cho coängñoàng Coâng Giaùo thieåu soá taïi ñaây,nhöng cuõng laø ñieàu quan troïng ñoáivôùi toaøn theå ñaát nöôùc Serbia. AÂuchaâu ít quan taâm tôùi Serbia vaø treâncon ñöôøng tieán veà AÂu Chaâu, Serbicaàn coù söï chuù yù nhieàu hôn cuûa quoácteá vaø söï ñoái thoaïi.

Töø laâu nay, Ñöùc TGM Hocevarvaãn coá gaéng ñeå ÑTC coù theå vieángthaêm Serbia. Töø tröôùc ñeán nay,chöa vò Giaùo Hoaøng naøo ñeán thaêmnöôùc naøy vì söï choáng ñoái cuûa GiaùoHoäi Chính Thoáng chieám ña soá taïiSerbia. Ñöùc TGM cho bieát caû caùc vòlaõnh ñaïo chính trò taïi ñaây cuõng toû rauûng hoä moät cuoäc vieáng thaêm cuûaÑGH. Hoâm 10-11-2018, ngoaïitröôûng Ivica Dacic cuûa Serbia ñaõmôû moät cuoäc hoïp baùo chung vôùiÑHY Christoph Schoenborn, TGMgiaùo phaän Vienne, thuû ñoâ AÙo, vaøÑöùc TGM giaùo phaän Belgrade.Ngoaïi tröôûng hôn moät laàn nhaánmaïnh ñeán cuoäc vieáng thaêm cuûaÑGH taïi nöôùc naøy.

Ñöùc TGM Hocevar cho bieátnhieàu tín höõu Chính Thoáng cuõnguûng hoä moät cuoäc vieáng thaêm cuûaÑTC taïi Serbia nhöng giôùi laõnh ñaïoChính Thoáng taïi ñaây khoâng coù laäptröôøng ñoàng nhaát veà vaán ñeà naøy.Moät soá GM Chính Thoáng sôï raèng seõcoù söï caêng thaúng chia reõ trong noäiboä Chính Thoáng.

Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Serbiachæ coù khoaûng nöûa trieäu tín höõuphaàn lôùn soáng taïi mieàn baéc nöôùcnaøy, vaø thuoäc nhöõng nhoùm daânthieåu soá nhö Croaùt, Hungari vaøSlovak, trong khi Chính ThoángSerbia coù khoaûng 10 trieäu tín höõu.(KP 13-11-2018)

ÑÖÙC TGM GRAUBNER TAÏITIEÄP GIUÙP CAÙC TÍN HÖÕU

KITOÂ IRAKPRAHA. Hoài thöôïng tuaàn thaùng

11-2018, Ñöùc Cha Jan Graubner,TGM giaùo phaän Olomouc, thuoäcCoäng hoøa Tieäp, ñaõ ñeán Irak vaømang theo taøi trôï giuùp caùc tín höõuKitoâ naïn nhaân cuûa nhoùm khuûng boáIS Hoài giaùo, taùi thieát gia cö cuûa hoï.

Ñöùc Cha Graubner, cuõng laø PhoùChuû tòch HÑGM Tieäp. Hoài thaùng 8naêm nay, nhaân dòp möøng sinh nhaätthöù 70, Ñöùc TGM ñaõ keâu goïi caùc tínhöõu laïc quyeân ñeå giuùp ñôõ caùc tínhöõu Kitoâ taïi Irak, taùi thieát gia cö bòtaøn phaù, ñeå hoï coù theå hoài höông.Cuoäc laïc quyeân do toå chöùc CaritasTieäp tieán haønh treân toaøn nöôùc, vaøñaõ queân ñöôïc hôn 12 trieäucouronne, töông ñöông vôùi 450ngaøn Euro, vaø Ñöùc TGM Graubnerñaõ cuøng vôùi giaùm ñoác Caritas Tieäp,OÂng Noe giaùm ñoác ñaøi truyeàn hìnhKitoâ Tieäp vaø moät baø ñaïi bieåu quoáchoäi thuoäc ñaûng daân chuû Kitoâ, mangngaân khoaûn ñoù tôùi Irak.

Sau khi vieáng thaêm thaønh phoáErbil vaø thò traán Karakosh ôû vuøngbình nguyeân Ninive, hoâm8-11-2018, Ñöùc TGM Graubner ñaõvieáng thaêm thaønh phoá Mossul vaø ñaõgaëp Ñöùc TGM Petros Moshe thuoäc

Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Siriac taïi ñaây.Theo baùo chí Tieäp, Ñöùc TGMGraubner ñaëc bieät quan taâm ñeánvieäc naâng ñôõ caùc tín höõu Kitoâ bòbaùch haïi taïi Irak. (KNA 9-11-2018)ÑTC COÙ THEÅ VIEÁNG THAÊM

RUMANIROMA. Theo Ñöùc Cha Ioan

Robu, TGM giaùo phaän Bucarest,Phoù Chuû tòch HÑGM Rumani, ÑTCPhanxicoâ coù theå vieáng thaêm nöôùcnaøy vaøo muøa xuaân naêm 2019.

Ñöùc TGM Robu cuøng vôùi 16 GMkhaùc cuûa Rumani ñaõ ñöôïc ÑTC tieápkieán chung saùng ngaøy 9-11-2018,nhaân dòp caùc vò veà Roma haønhhöông vieáng moä hai thaùnh Toâng Ñoàvaø thaêm Toøa Thaùnh. Trong cuoächoäi kieán, caùc GM ñaõ trình baøy vôùiÑTC nhöõng lo aâu vaø hy voïng cuûacaùc vò ñoàng thôøi laäp laïi lôøi môøi ÑTCvieáng thaêm Rumani vaø ngaøi ñaõnhaän lôøi.

Ñöùc TGM Robu noùi vôùi haõng tinAciprensa ôû Roma raèng ”chuùng toâichöa bieát chaéc ngaøy giôø cuoäc vieángthaêm cuûa ÑTC taïi Rumani, nhöngcuoäc vieáng thaêm cuûa Ngöôøi haàunhö laø ñieàu chaéc chaén. Vaán ñeà baâygiôø laø thaûo luaän vôùi chính quyeànRumani vaø Toøa Thaùnh ñeå xaùc ñònhcaùc chi tieát. Dó nhieân caùc GM CoângGiaùo cuõng seõ noùi chuyeän vôùi GiaùoHoäi Coâng Giaùo taïi Rumani, laø toângiaùo chieám ña soá taïi nöôùc naøy.

Ñöùc TGM Robu nhìn nhaän raèngtöông quan giöõa Chính Thoáng vôùiCoâng Giaùo la tinh ôû Rumani khoângcoù caêng thaúng, nhöng quan heä giöõaChính Thoáng vaø Coâng Giaùo nghi leãÑoâng phöông taïi nöôùc naøy vaãn coøn

Trang 115

ôû trong ”muøa ñoâng” vì vaán ñeà traû laïicaùc nhaø thôø cho Coâng Giaùo chöañöôïc giaûi quyeát. Hoài naêm 1948,Nhaø nöôùc Coäng saûn Rumani ñaõ giaûitaùn Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoângphöông taïi ñaây vaø eùp xaùp nhaäp vaøoGiaùo Hoäi Chính Thoáng. Sau khi cheáñoä coäng saûn taïi Rumani suïp ñoå, caùctín höõu Coâng Giaùo ñaõ yeâu caàuChính Thoáng traû laïi nhaø thôø, nhöngcho ñeán nay, ñaõ gaàn 30 naêm troâiqua, vaán ñeà vaãn chöa ñöôïc giaûiquyeát. (ACI 11-11-2019)

COÂNG GIAÙO VAØ TIN LAØNHTAÏI ÑÖÙC THIEÁU GIAÙO SÓ

TRAÀM TROÏNGBERLIN. Hai Giaùo Hoäi Kitoâ lôùn

taïi Ñöùc, Coâng Giaùo vaø Tin Laønh, seõthieáu khoaûng 14 ngaøn LM vaø MuïcSö töø ñaây tôùi naêm 2030.

Theo tin cuûa Tuaàn baùo Focus rangaøy 10-11-2018 taïi Ñöùc, tríchthuaät UÛy ban trung öông giaùo daânCoâng Giaùo Ñöùc (ZdK), töø nay tôùinaêm 2030, töùc laø trong voøng 12 naêmnöõa, trong soá 13.500 LM CoângGiaùo hieän nay seõ coù 7 ngaøn LMkhoâng coù ngöôøi thay theá. OÂngThomas Sternberg, Chuû tòch UÛyban naøy, goïi söï bieán chuyeån cuûatình traïng naøy thaät laø ”moät thaûmhoïa”. OÂng noùi: ”Chuùng ta seõ khoângcoøn coù theå duy trì caùc cô caáu nhöhieän nay nöõa. Trong töông lai caùcgiaùo daân seõ phaûi ñaûm traùch nhieàucoâng taùc hôn nöõa”.

Giaùo Hoäi Tin Laønh taïi Ñöùc cuõngcoù nhöõng vaán ñeà töông töï. Hieäp hoäicaùc nam nöõ muïc sö taïi nöôùc naøyhieän coù khoaûng 21 ngaøn ngöôøi,nhöng vaøo khoaûng naêm 2030, soá

muïc sö seõ bò giaûm 1 phaàn 3, töùc laømaát ñi 7 ngaøn muïc sö maø khoâng coùngöôøi keá nhieäm. Söï kieän naøy seõ giataêng coâng vieäc cho moãi muïc sö coønhoaït ñoäng”.

Trong thôøi gian qua, coù nhieàungöôøi trong giôùi Coâng Giaùo taïi Ñöùckeâu goïi Giaùo Hoäi truyeàn chöùc LMcho nhöõng ngöôøi coù gia ñình hoaëcbaõi boû luaät ñoäc thaân giaùo só. Tuyeânnhieân, nhìn sang Giaùo Hoäi TinLaønh taïi nöôùc naøy, voán khoâng coùluaät ñoäc thaân cho muïc sö vaø coùnhieàu phuï nöõ laøm muïc sö, nhöngvaãn laâm vaøo tình traïng thieáu huïtgiaùo só traàm troïng.

(KNA 11-11-201CÖÛ HAØNH LEÃ TAÏ ÔN 100

NAÊM ÑOÄC LAÄP CUÛA BA LANVARSAVA. Chuùa nhaät

11-11-2018, ÑHY KazimierzNycz, TGM giaùo phaän thuû ñoâVarsava, ñaõ chuû söï thaùnh leã taï ôntroïng theå taïi Ñeàn Thôø Chuùa QuanPhoøng nhaân dòp kyû nieäm ñuùng 100naêm Ba Lan daønh laïi ñöôïc ñoäc laäp,sau khi bò Ñöùc, ñeá quoác AÙo Hung vaøNga phaân chia.

Hieän dieän trong thaùnh leã coù toångthoáng, thuû töôùng, hai vò chuû tòchlöôõng vieän quoác hoäi vaø nhieàu vò boätröôûng Ba Lan.

Toång thoáng Andrzej Duda ñaõthaép leân ngoïn neán ñoäc laäp. ÑHYNycz ñaõ tuyeân ñoïc söù ñieäp cuûaÑTC, trong ñoù ngaøi hieäp yù vôùi toaøntheå quoác daân Ba Lan ñeå taï ôn Chuùavì leã kyû nieäm ñoäc laäp naøy, ñoàng thôøinhaéc laïi lôøi nhaén nhuû cuûa ThaùnhGioan Phaoloâ 2 Giaùo Hoaøng mongöôùc nhaân daân Ba Lan taän duïng ñuùng

ñaén töï do ñaõ ñöôïc phuïc hoài baèngbao nhieâu hy sinh.

Trong baøi giaûng, Ñöùc TGM giaùophaän Poznan, Stanislaw Gadecki,Chuû tòch HÑGM Ba Lan, nhaánmaïnh raèng ”Töông lai toå quoácchuùng ta leä thuoäc tröôùc tieân vaøo söïcanh taân ñöùc tin cuûa chuùng ta” vaøngaøi caûnh giaùc choáng laïi nhöõngcaùm doã muoán lôïi duïng Giaùo Hoäi vaøNhaø Nöôùc. Nhaø nöôùc ñoâi khi coiGiaùo Hoäi nhö moät duïng cuï ñeå ñaïttôùi nhöõng muïc tieâu cuûa mình, vaønhieàu khi Giaùo Hoäi cuõng haønh ñoängtöông töï ñoái vôùi Nhaø Nöôùc. Caànphaûi traùnh nhöõng thaùi ñoä nhö theá”.

Ñaàu thaùnh leã, moïi ngöôøi thamdöï ñaõ haùt quoác ca Ba Lan khi moätngöôøi lính mang quoác kyø maøu traéngvaø ñoû vôùi haøng chöõ ”Thieân Chuùa,Danh Döï, Toå Quoác” tieán leân baønthôø.

Ñeàn thôø Chuùa Quan Phoøng ôûkhu ngoaïi oâ Wilanow cuûa thuû ñoâVarsava laø moät trong nhöõng thaùnhñöôøng quan troïng nhaát ñöôïc xaây caátgaàn ñaây. Goác tích vieäc xaây Ñeàn thôønay coù töø quyeát ñònh naêm 1791 cuûaQuoác hoäi Ba Lan xaây moät thaùnhñöôøng ñeå toû loøng bieát ôn Chuùa vìhieán phaùp daân chuû ñaàu tieân cuûa ñaátnöôùc. Söï chieám ñoùng vaø cai trò cuûaÑöùc, Nga vaø AÙo Hung ñaõ ngaên caûnvieäc kieán thieát ñeàn thôø naøy.

(KNA 11-1-12018)

SÖÙ ÑIEÄP CUÛA ÑTCNHAÂN 100 NAÊM ÑOÄC LAÄP

CUÛA BA LANVATICAN. Trong söù ñieäp nhaân

dòp kyû nieäm 100 naêm Ba Lan daønhñöôïc ñoäc laäp, möøng vaøo chuùa nhaät

11-11-2018, ÑTC caàu chuùc nhaândaân nöôùc naøy taän duïng hoàng aân töïdo quí giaù.

ÑTC ñaõ göûi söù ñieäp ñeán ÑöùcTGM Stanislaw Gadecki, Chuû tòchHÑGM Ba Lan, trong ñoù ngaøi nhaéclaïi bieán coá caùch ñaây 100 naêm, ngaøy11-11-1918, Ba Lan ñaõ phuïc hoàiñöôïc neàn ñoäc laäp. Vôùi söï chaám döùttheá chieán thöù I, giai ñoaïn thoáng tròcuûa Nga, Ñöùc vaø AÙo treân daân toäc BaLan cuõng caùo chung. ÑTC vieát:

”Söï phuïc hoài chuû quyeàn ñaõ ñöôïctraû baèng giaù hy sinh cuûa nhieàu condaân Ba Lan, hoï ñaõ saün saøng hy sinhtöï do baûn thaân, taøi saûn vaø thaäm chícaû maïng soáng, cho toå quoác bò maát..Cuøng vôùi Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi BaLan, toâi caûm taï Thieân Chuùa ñaõ naângñôõ caùc theá heä keá tieáp baèng ôn thaùnhvaø quyeàn naêng cuûa Ngaøi vaø ñeå chopheùp caùch ñaây 100 naêm nieàm hyvoïng töï do cuûa hoï ñöôïc theå hieän vaøhoï ñaõ khoâng ñaùnh maát töï do aáy, duøcoù nhöõng kinh nghieäm lòch söû ñauthöông keá tieáp, gaén lieàn vôùi theáchieán thöù II, söï chieám ñoùng cuûaÑöùc quoác xaõ vaø cheá ñoä coäng saûn”.

Sau cuøng, nhaéc laïi lôøi caàunguyeän cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ 2Giaùo Hoaøng, ÑTC Phanxicoâ caàuxin Chuùa ban ôn tin caäy meán chomoïi ngöôøi Ba Lan, ñeå trong hieäpnhaát vaø an bình, hoï söû duïng toát ñeïphoàng aân töï do quí giaù”.

ÑÖÙC GM THIEÄU CHUÙC MAÃNBÒ COÂNG AN TRUNG QUOÁC

BAÉT COÙCBAÉC KINH. Ñöùc Cha Pheâroâ

Thieäu Chuùc Maãn (Shao Zhumin),GM giaùo phaän OÂn Chaâu

Trang 117

(Wenzhou) tænh Chieát Giang(Zhejiang) ñaõ bò coâng an nhaø nöôùc”baét coùc”, ñöa ñi xa khoûi giaùo phaäntrong voøng töø 10 ñeán 15 ngaøy.

Ñöùc Cha Pheâroâ Maãn naêm nay 55thuoäc vaø thuoäc coäng ñoaøn CoângGiaùo thaàm laëng, khoâng ñöôïc nhaønöôùc nhìn nhaän, nhöng ñöôïc ToøaThaùnh coâng nhaän. Trong hai naêmqua, ngaøi ñaõ bò coâng an nhaø nöôùcbaét ñi ít laø 5 laàn, laàn choùt hoài thaùng 5naêm 2017 vaø chæ ñöôïc thaû veà sau 7thaùng trôøi.

Theo haõng tin Asia News,truyeàn ñi ngaøy 9-11-2018 töø Roma,Ñöùc Cha Thieäu Chuùc Maãn bò baét ñiban saùng cuøng ngaøy 9-11-2018.Coâng an goïi nhöõng vuï naøy laø ”ñinghæ heø”, nhöng thöïc teá laø nhöõng vuïnhoài soï, taåy naõo, vaø hoûi cung. Trongdòp naøy, Nhaø nöôùc thuùc giuïc ÑöùcCha phaûi ñaêng kyù gia nhaäp HoäiCoâng Giaùo yeâu nöôùc Trung Quoùc,vaø tham gia Giaùo Hoäi Coâng Giaùo töïtrò.

Tuy laø 1 GM haàm truù, Ñöùc ChaThieäu Chuùc Maãn cuõng ñöôïc coängñoàng Coâng Giaùo coâng khai químeán. Giaùo phaän OÂn chaâu coù 130ngaøn tín höõu, trong ñoù hôn 80%thuoäc coäng ñoaøn Coâng Giaùo thaàmlaëng. 70 LM taïi ñaây chia laøm haicoäng ñoaøn. Trong nhieàu naêm tröôùckia, coäng ñoaøn naøy chia reõ traàmtroïng nhöng nay caû hai coäng taùc vôùinhau, maëc duø nhaø nöôùc coá tình gaâychia reõ.

Theo haõng tin Asia News, saukhi Toøa Thaùnh kyù hieäp ñònh taïmthôøi vôùi Nhaø Nöôùc Trung QuoácNGAØY 22-9-2018 veà vieäc boå

nhieäm GM, Hoäi Coâng Giaùo yeâunöôùc taïi ñaây gia taêng caùc cuoäc kieämsoaùt vaø baùch haïi caùc coäng ñoaønCoâng Giaùo thaàm laëng, vaø trong caùccuoäc gaëp gôõ vôùi coäng ñoaøn giaùo sóchính thöùc, hoï taùi khaúng ñònh raèngGiaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi TrungQuoác tieáp tuïc ”ñoäc laäp”, duø coù hieäpñònh vôùi Toøa Thaùnh.

(Asia News 9-11-2018)

HÑGM PHAÙP COÂNG BOÁPHUÙC TRÌNH VEÀ NHÖÕNG

VUÏ LAÏM DUÏNGPARIS. Hoâm 30-10-2018,

HÑGM Phaùp ñaõ coâng boá phuùc trìnhveà nhöõng hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäilieân quan ñeán nhöõng vuï laïm duïngtính duïc treû vò thaønh nieân.

Töø naêm 2017 ñeán naêm nay 2018coù 211 naïn nhaân toá giaùc, trong ñoù coùhôn moät nöûa caùc vuï xaûy ra tröôùcnaêm 2000 vaø töø sau ñoù coù 31 vuï. 75vuï ñöôïc thoâng baùo cho coâng toávieän. 11 ngöôøi bò caùo laø thuû phaïmnay ñaõ qua ñôøi. Hieän nay 10 giaùo sóñang bò ñieàu tra.

Naêm 2016 taïi Phaùp coù nhieàu naïnnhaän bò laïm duïng ñaõ leân tieáng vaøtaïo neân moät cuoäc tranh luaän trongxaõ hoäi. Töø ñoù, HÑGM Phaùp ñaõthaønh laäp moät UÛy ban ñoäc loäc choánglaïm duïng vaø môû moät trang mang ñeåcaùc naïn nhaân vaø thaân nhaân cuûa hoïcoù theå ñaêng kyù vaø lieân laïc vôùi caùc vòhöõu traùch trong giaùo phaän lieân heä.

Vaãn theo phuùc trình, ñaõ coù 71trung taâm taïi caùc giaùo phaän ñöôïcthaønh laäp vaø caùc naïn nhaân coù theåñaêng kyù hoaëc ñöa ra nhöõng lôøi toácaùo caùc vuï laïm duïng. Ngoaøi caùcLM cuõng coù caùc giaùo phaän laøm vieäc

trong caùc giaùo phaän hoaëc chuûngsinh bò toá caùc.

Ngoaøi ra, töø naêm 2016 ñaõ coù töø 7ñeán 8 ngaøn ngöôøi ñaõ ñöôïc huaánluyeän töông öùng veà vaán ñeà laïmduïng tính duïc. Tuy nhieân ñaây môùichæ laø böôùc ñaàu tieân, theo Ñöùc ChaLuc Crepy, GM giaùo phaän Le Puy,chuû tòch UÛy ban GM Phaùp choángnaïn laïm duïng tính duïc treû em.

Töø ngaøy 3 ñeán 8-11-2018,HÑGM Phaùp ñaõ nhoùm ñaïi hoäi muøathu ôû Loä Ñöùc vaø caùc naïn nhaân bòlaïm duïng cuõng ñöôïc môøi ñeán ñeåtrình baøy. Caùc GM Phaùp thaûo luaänveà vaán ñeà coù neân thaønh laäp moät UÛyban lieân ngaønh ñeå nghieân cöùu saâuroäng veà vaán ñeà laïm duïng haykhoâng.

Hoài thaùng 10-2018, ñeà nghò cuûamoät soá chính trò gia ôû Phaùp veà vieäcthaønh laäp moät UÛy ban Quoác hoäi ñeåñieàu tra veà nhöõng vuï laïm duïng tínhduïc treû em trong Coâng Giaùo ñaõ bòquoác hoäi baùc boû (KNA 31-10-2018)

HOØA NHAÏC GIAÙNG SINHTAÏI VATICAN GIUÙP TÒ NAÏN

VATICAN. Tieàn quyeân goùpñöôïc trong Buoåi hoøa nhaïc giaùngsinh vaøo ngaøy 15-12 tôùi ñaây taïiVatican seõ ñöôïc duøng ñeå giuùp ñôõhai traïi tò naïn, moät ôû Palabeck beânUganda, vaø moät taïi thaønh phoá Erbilôû mieàn baéc Irak.

Töø 25 naêm nay (1993), vaãn coùbuoåi hoøa nhaïc giaùng sinh ñöôïc toåchöùc taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ 6 ôûnoäi thaønh Vatican. Buoåi hoøa nhaïcnaêm nay laø laàn thöù 26 vaø do cô quangoïi laø ”Prime Time Promotions”(Chöông trình khuyeán maõi giôø cao

ñieåm), toå chöùc, vôùi chuû ñeà laø”Chuùng ta haõy laäp moät maïng giaùoduïc”.

Döï aùn thöù I taïi traïi tò naïnPalabeck ôû Uganda do toå chöùc ”SöùVuï truyeàn giaùo Don Bosco” ñaûmtraùch, nhaém caûi tieán ñieàu kieän soángcuûa ngöôøi tò naïn, nhaát laø thaêng tieánvieäc giaùo duïc ngöôøi treû.

Döï aùn thöù hai do Hieäp hoäi Giaùohoaøng Scholas Occurrentes hoã trôï,vaø nhaém phaùt trieån vieäc giaùo duïc taïitraïi tò naïn Erbil, nôi coù haøng traêmngaøn tín höõu Kitoâ Irak tò naïn khi bòlöïc löôïng Nhaø Nöôùc Hoài giaùo IS taáncoâng.

Ñöùc TGM Angelo VincenzoZani, Toång thö kyù Boä giaùo duïcCoâng Giaùo, nhaän xeùt veà soá ngöôøi tònaïn ñoâng ñaûo treân theá giôùi, ñaõ noùiraèng ”Chuùng ta ñöùng tröôùc moät tìnhtraïng khoâng ñeå cho chuùng ta nghæyeân. Caàn phaûi thöïc hieän nhöõng döïaùn daøi haïn, vì hoaït ñoäng trongtröôøng hôïp khaån caáp, vaãn chöa ñu.Caàn phaûi coù nhöõng toå chöùc cuï theåñeå xaây döïng töông lai”.

(Cath.ch 23-10-2018)ÑAÏI HOÄI MUØA THU CUÛAUÛY BAN GM LIEÂN HIEÄP

AÂU CHAÂUBRUXELLES. UÛY ban GM

Lieân hieäp AÂu Chaâu, goïi taét laøComece, ñaõ keát thuùc khoùa hoïp muøathu, töø 24 ñeán 26-10-2018, taïi thaønhphoá Ypres, thuoäc mieàn Flandre ôûVöông quoác Bæ.

Vôùi muïc ñích töôûng nieäm caùcnaïn nhaân cuûa Theá Chieán thöù I, nhaânkyû nieäm 100 naêm keát thuùc theá chieánnaøy, caùc GM thuoäc 28 nöôùc trong

Trang 119

Lieân hieäp AÂu Chaâu ñaõ choïn Ypreslaøm nôi nhoùm hoïp, vì taïi ñaây ñaõdieãn ra nhöõng cuoäc chieán ñaãm maùutrong theá chieán thöù I.

Döôùi söï höôùng daãn cuûa Ñöùc ChaMariano Crociata, Phoù Chuû tòch UÛyban Comece, caùc GM ñaõ töôûngnieäm caùc naïn nhaân trong thaùnh leãcöû haønh taïi Nhaø thôø chính toøa thaùnhMartino, tröôùc söï tham döï cuûa ñoângñaûo caùc hoïc sinh. Ñöùc Cha JeanHollerich, TGM giaùo phaänLuxemburg, Chuû tòch UÛy banComece, ñang tham döï ThöôïngHÑGM ôû Roma, neân khoâng coù maët.Leã töôûng nieäm ñöôïc tieáp tuïc vôùibuoåi caàu nguyeän ñaïi keát taïi Ñaøitöôïng nieäm ôû nhaø thôø thaùnh Georgevaø nghi thöùc ñaët voøng hoa taïi nghóatrang Quaân ñoäi Ñöùc vaø Khoái ThònhVöôïng chung (Commonwealth).

Trong thoâng caùo nhaân dòp leãtöôûng nieäm, caùc GM thuoäc UÛy banComece khaúng ñònh raèng ”Nhaândòp kyû nieäm 100 naêm chaám döùt theáchieán thöù I, caùc GM Lieân hieäp AÂuCheâu keâu goïi taát caû nhöõng ngöôøithieän chí coäng taùc vôùi nhau ñeåthaêng tieán ñoái thoaïi, laø yeáu toá noøngcoát ñoái vôùi Lieân hieäp AÂu Chaâutrong döï aùn hoøa bình, baûo toàn söïkhaùc bieät cuûa kyù öùc lòch söû AÂuChaâu..”

Ngoaøi nhöõng ñieàu treân ñaây,trong khoùa hoïp, caùc GM Comececuõng baøn veà caùc cuoäc tuyeån cöû AÂuChaâu seõ dieãn ra vaøo thaùng 5 naêmtôùi. Caùc vò ñaõ trao ñoåi vôùi baøFederica Mogherini, ngöôøi YÙ,”ngoaïi tröôûng cuûa Lieân Hieäp AÂuChaâu kieâm Phoù Chuû tòch UÛy ban

haønh phaùp cuûa Lieân Hieäp AÂu Chaâu,vaø vôùi oâng Michel Barnier, nhaøthöông thuyeát cuûa Lieân hieäp AÂuChaâu veà vaán ñeà Anh quoác rôøi boûLieân hieäp naøy. (Sir 25-10-2018)

CHÍNH PHUÛ AI CAÄPHÔÏP THÖÙC HOÙA

120 NHAØ THÔØ KITOÂCAIRO. Chính Phuû Ai Caäp

thoâng baùo vieäc hôïp thöùc hoùa 120nhaø thôø Kitoâ giaùo taïi 20 tænh, trongñoù coù 106 thaùnh ñöôøng cuûa ChínhThoáng Copte, vaø 13 nhaø thôø TinLaønh vaø 1 nhaø thôø Giaùo Hoäi Cô ñoácPhuïc Laâm.

Baùo Ai Caäp Ñoäc Laäp (EgypteIndependent) tröïc tuyeân soá ra ngaøy25-10-2018 ñöa tin treân ñaây. Vôùithoâng baùo naøy, UÛy ban ñaëc nhieämchính phuû Ai Caäp keát thuùc moät tieántrình goàm 3 giai ñoaïn, cho pheùp xaâycaát toång coäng 340 nhaø thôø Kitoâ.

Hoài thaùng gieâng naêm 2018, Boägia cö cuûa Ai Caäp ñaõ cho pheùp caùctín höõu Kitoâ söû duïng caùc nhaø thôøchöa ñöôïc pheùp cuûa nhaø nöôùc.Quyeát ñònh coâng nhaän thaùnh ñöôøngtreân ñaây cuûa chính phuû Ai Caäp nhömoät phaûn öùng choáng laïi nhöõng cuoäctaán coâng cuûa nhöõng ngöôøi Hoài giaùochoáng laïi caùc nhaø thôø Kitoâ khoângñöôïc nhaø nöôùc coâng nhaän taïi Gizeh,khieán cho nhieàu tín höõu Kitoâ bòthöông.

Hoài thaùng 8 naêm 2016, ñaïo luaätcuûa chính phuû Ai Caäp veà vieäc xaâycaát vaø tu boå caùc thaùnh ñöôøng ñaõ baétñaàu coù hieäu löïc, chieáu theo ñieàu soá64 cuûa Hieám phaùp Ai Caäp veà töï dotoân giaùo vaø töï do phuïng vuï, theo ñoùtín ñoà cuûa 3 Giaùo Hoäi Kitoâ thuoäc

doøng doõi Abraham, seõ ñöôïc caápphaùt deã daøng hôn giaáy pheùp xaây caátthaùnh ñöôøng.

Tröôùc thôøi toång thoáng Abdal-Fattah al-Sisi hieän nay, tronghaøng chuïc naêm trôøi, vieäc xin giaáypheùp xaây caát hoaëc tu boå caùc nhaø thôøKitoâ laø ñieàu raát khoù khaên, vì theánhieàu Kitoâ höõu phaûi tuï hoïp taïi caùctö gia ñeå laøm vieäc thôø phöôïng, vaøhoï thöôøng bò nhöõng ngöôøi Hoài giaùocöïc ñoan taán coâng vì cho raèng ñoù laønhöõng nhaø thôø baát hôïp phaùp.

(KNA 25-10-2018)

BANG UTTAR PRADESHAÁN ÑOÄ CHIEÁM KYÛ LUÏC VEÀ

NHÖÕNG VUÏ BAÏO HAØNHCHOÁNG KITOÂ

NEW DELHI. Bang UttarPradesh, ôû mieàn baéc AÁn ñoä, chieámkyû luïc veà nhöõng vuï baïo haønh choángcaùc tín höõu Kitoâ.

Bang naøy ñoâng daân nhaát AÁn ñoä,vôùi 200 trieäu daân. Theo nguyeät sanViolence Monitor, Theo doõi baïolöïc, chuyeân nghieân cöùu veà nhöõngvuï choáng caùc nhoùm daân thieåu soá ôûAÁn, trong thaùng 9-2018 coù 25 vuï baátbao dung veà toân giaùo, trong ñoù coù20 vuï ôû Jaunpur, laø ñôn vò tuyeån cöûcuûa thuû töôùng Narendra Modi.

Nhöõng ngöôøi tranh ñaáu beânhvöïc nhaân quyeàn cho raèng con soácao nhöõng vuï baïo haønh nhö vaäy laømoät söï kieän ñaùng lo aâu. Thuû töôùngBang Uttar Pradesh laø OÂng YogiAdityanath, kheùt tieáng veà laäptröôøng choáng caùc tín höõu Kitoâ vaøcaùc nhoùm toân giaùo thieåu soá khaùc.Moät söï kieän khaùc laø taïi Jaunpur, nôixaûy ra nhieàu vuï choáng Kitoâ höõu

nhaát, laïi laø nôi caùc tín höõu Kitoâ chæchieám moät tyû leä raát thaáp, chæ coù0,11% treân toång soá 180 ngaøn daân ôûñòa haït naøy.

Nguyeät san Violence Monitorcho bieát phaàn lôùn nhöõng ngöôøi bònhöõng ngöôøi aán giaùo cöïc ñoanchieáu coá laø nhöõng muïc sö tin laønh bòcaùo gian laø cöôõng baùch ngöôøi aángiaùo caûi ñaïo. Moät trong vuï ñoù xaûyra ngaøy 13-9-2018, moät Kitoâ höõuñang höôùng daãn buoåi caàu nguyeänñaõ bò haønh hung vaø ñe doïa phaûi chòunhöõng haäu quaû traàm troïng, vì theágiôø ñaây caùc tín höõu Kitoâ taïi Jaunpurcuõng lo sôï khi caàu nguyeän, keå caû taïitö gia.

Töø thaùng gieâng naêm nay taïiUttar Pradesh ñaõ xaûy ra 59 vuï treântoång soá 190 vuï ñöôïc ghi nhaän treântoaøn AÁn ñoä.

(Asia News 25-10-2018)

TOØA THAÙNH KEÂU GOÏIPHEÂ CHUAÅN HIEÄP ÖÔÙC

CAÁM VOÕ KHÍ HAÏT NHAÂNNEW YORK. Ñaïi dieän Toøa

Thaùnh taïi LHQ ôû New York, ÑöùcTGM Bernardito Auza, keâu goïi caùcnöôùc ñaõ kyù Hieäp Öôùc hoài naêm 2017caám voõ khí haït nhaân, haõy pheâ chuaånñeå Hieäp ñònh naøy sôùm baét ñaàu coùhieäu löïc.

Trong baøi tham luaän hoâm22-10-2018 taïi UÛy ban thöù I cuûa Ñaïihoäi ñoàng thöù 73 cuûa LHQ veà vaán ñeàgiaûi tröø voõ trang haït nhaân, nhoùm töøngaøy 17 ñeán 31-10-2018, ÑöùcTGM Auza ñaõ noùi ñeán nhöõng ñedoïa cuûa voõ khí haït nhaân coù theå taønphaù theá giôùi vaø nhaân loaïi: ”hieän nayhôn 14 ngaøn voõ khí haït nhaân ñang

Trang 121

naèm trong tay moät vaøi quoác gia. Söïkieän naøy laø moät trong nhöõng thaùchñoá luaân lyù lôùn nhaát trong thôøi ñaïingaøy nay.”

Ñöùc TGM Auza cuõng nhaéc ñeánlaäp tröôøng vaø nhöõng hoaït ñoäng töø75 naêm nay (1943) cuûa Toøa Thaùnh,luoân choáng laïi voõ khí haït nhaân,ñoàng thôøi Ñöùc TGM cuõng ca ngôïisaùng kieán cuûa nhieàu quoác giakhoâng coù voõ khí haït nhaân cuøng vôùicaùc nhoùm xaõ hoäi daân söï ñaõ soaïn ramoät Hieäp Öôùc caám voõ khí haït nhaânvaø ñöôïc thoâng qua ngaøy 7-7 naêm2017 taïi truï sôû LHQ ôû New York.Hieäp öôùc caám söû duïng, caám ñe doïasöû duïng, khai trieån, thöû nghieäm, saûnxuaát, cheá taïo, vaø sôû höõu caùc voõ khíhaït nhaân. Toøa Thaùnh laø moät trongnhöõng quoác gia ñaàu tieân kyù hieäpöôùc naøy vaø Vaên kieän seõ baét ñaàu coùhieäu öôùc khi ñöôïc 50 quoác gia pheâchuaån.

Ñöùc TGM Auza noùi: ”Phaùi ñoaønToøa Thaùnh chuùng toâi maïnh meõkhuyeán khích caùc chính phuû ñaõ kyùnhaän Hieäp öôùc caám voõ khí haït nhaânhaõy pheâ chuaån vaên kieän naøy”.Ngaøy nay cuøng vôùi nhieàu chuyeângia phaân tích thoâng thaïo, caûnh giaùcveà nguy hieåm toät cuøng ñang ñeà racho theá giôùi do vieäc xa rôøi nhöõngtieán boä trong laõnh vöïc giaûi tröø voõtrang haït nhaân, vaø vôùi lôøi ÑGHPhanxicoâ maïnh meõ leân aùn vieäc sôûhöõu caùc voõ khí haït nhaân, thôøi gianñeå haønh ñoäng khoâng nhöõng ñaõ chínmuøi nhöng coøn laø ñieàu caáp baùch.Chuùng ta caàn moät cuoäc ñoái thoaïitreân theá giôùi, giöõa caùc nöôùc coù vaøcaùc nöôùc khoâng coù voõ khí haït nhaân,

cuõng nhö caùc toå chöùc ñang thöùc tænhxaõ hoäi daân söï, ñeå caùc voõ khí haïtnhaân bò caám moät laàn cho taát caû ñeåmöu ích cho caên nhaø chung cuûachuùng ta”. (Rei 23-10-2018)CUOÄC GAËP GÔÕ ÑOÂNG NHAÁT

GIÔÙI TREÛ ARABIARAS AL KHAIMAH. Cuoäc gaëp

gôõ giôùi treû Coâng Giaùo ñoâng ñaûonhaát taïi baùn ñaûo Araäp ñaõ dieãn ratrong hai ngaøy 26 vaø 27-10-2018 taïiRas al Khaimah, thuoäc Lieân minhcaùc tieåu vöông quoác Araäp, goïi taét laøEmirati.

Tham döï cuoäc gaëp gôõ taïi Nhaøthôø Thaùnh Antoân Padova coù hôn 1ngaøn ngöôøi treû nam nöõ tuø 18 ñeán 35tuoåi ñeán töø caùc nôi treân baùn ñaûoAraäp, cuï theå laø töø caùc nöôùc Oman,Kuwait, Bahrain, Araäp Sauñi vaøEmirati. Ngoaøi ra cuõng coù moätnhoùm baïn treû ñeán töø Vöông quoácGiordani.

Chuû ñeà cuoäc gaëp gôõ laø lôøi Söùthaàn Gabriel noùi vôùi Ñöùc Trinh NöõMaria: ”Hôõi Maria, ñöøng sôï, vìTrinh Nöõ ñaõ ñöôïc ôn phuùc nôiThieân Chuùa” (Lc 1,30), ñaây cuõng laøchuû ñeà cuûa Ngaøy Quoác Teá giôùi treûseõ dieãn ra taïi Thaønh Phoá Panama töøngaøy 22 ñeán 27-1-2019, vôùi söï hieändieän cuûa ÑTC.

Ñöùc Cha Paul Hinder, doøngCapuchino Thuïy Só, Ñaïi dieän ToângToøa Nam Arabia, noùi raèng Chuû ñeànaøy muoán nhaéc nhôû nhöõng ngöôøitreû ñöøng sôï vaø haõy nhìn nhaän raèngnhaân phaåm quí giaù cuûa hoï khoângñeán töø söï nhìn nhaän cuûa caùc chínhquyeàn hoaëc caùc quyeàn theá cuûa theágiôùi naøy, nhöng töø Thieân Chuùa,

Ñaáng ñaõ noùi vôùi chuùng ta raèngchuùng ta laø nhöõng ngöôøi con yeâucuûa Ngaøi. Chính Ñöùc Trinh NöõMaria coù theå daïy chuùng ta moät caùchduy nhaát, coù moät khoâng hai, veà vieäcsoáng nhö con Thieân Chuùa vaø chieáutoûa tình thöông, vui töôi vaø an bìnhtreân theá giôùi”.

Trong soá caùc dieãn giaû coù ÑöùcCha Christopher Prowse, TGMgiaùo phaän Canberra, thuû ñoâAustralia vaø nhieàu nhaân vaät khaùc.Trong dòp cuoäc gaëp gôõ coù thaùnh leã,caùc buoåi caàu nguyeän, chaàu MinhThaùnh Chuùa, vaø caû caùc tieát muïc vaênngheä.

Ñöùc Cha Camillo, Ñaïi dieänToâng Toøa Nam Arabia, cuøng vôùiÑöùc TGM Francisco MontecilloPadilla, Söù thaàn Toøa Thaùnh taïiKuwait, Bahrain, Emirati, cuõng coùmaët.

Hai cuoäc gaëp gôõ tröôùc ñaây cuûagiôùi treû Coâng Giaùo Arabia ñaõ dieãnra vaøo naêm 2009 vaø 2012.

(Fides 23-10-2018)LIEÂN HIEÄP CAÙC

TRUNG TAÂM THAÙNH MAÃUAÂU CHAÂU NHOÙM HOÏP

MARIAZELL. Hoâm21-10-2018, caùc vò thò tröôûng cuûathaønh phoá coù Trung Taâm ThaùnhMaãu ôû AÂu Chaâu, ñaõ keát thuùc khoùahoïp 3 ngaøy taïi Trung Taâm ThaùnhMaãu Mariazell cuûa AÙo.

Ñaây laø laàn ñaàu tieân töø khi thaønhlaäp caùch ñaây 22 naêm, Lieân hieäp caùcTrung Taâm Thaùnh Maãu lôùn AÂuChaâu, nhoùm hoïp taïi Mariazell,caùch thuû ñoâ Vienne cuûa AÙo khoaûng90 caây soá veà höôùng taây. Tham döï

khoùa hoïp naøy coù caùc vò thò tröôûngLoä Ñöùc beân Phaùp, Fatima Boà ñaøonha, Altoetting beân Ñöùc,Einsiedeln Thuïy Só, CzestochowaBa Lan.

Muïc ñích khoùa hoïp laø ñeå giuùpcaùc tín höõu haønh höông töø caùc nôitreân theá giôùi xích laïi gaàn nhau hôn,vaø tìm caùch ñaùp öùng nhöõng nhu caàucuûa caùc tín höõu haønh höông trongtheá kyû 21.

Trong khoùa hoïp, coù baøi thuyeáttrình khoa hoïc cuûa giaùo sö CarlosCosta thuoäc Ñaïi hoïc Aveiro, Boàñaøo nha, veà Ñeàn thaùnh Ñöùc MeïFatima. Caùc thò tröôûng cuõng baøn veàdöï aùn coäng taùc ñeå caûi toå vieäc toå chöùctaïi caùc Ñeàn thaùnh trong laõnh vöïckinh teá.

Chuùa nhaät 21-10-2018, LMMichael Staberl, Giaùm ñoác ÑeànThaùnh Ñöùc Meï Mariazell ñaõ cöûhaønh thaùnh leã cho caùc tham döï vieân,vaø sau ñoù hoï ñaõ vieáng thaêm khotaøng cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøngñòa phöông vaø Nhaø thuoác Taây ÑöùcMeï AÂn Phuùc coù töø 300 naêm nay.

(KP 21-10-2018)CAÙC GIAÙO HOÄI KITOÂ KEÂUGOÏI NGOAÏI TRÖÔÛNG MYÕCAN THIEÄP VÔÙI ISRAELWASHINGTON. Haøng chuïc

ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïiHoa Kyø keâu goïi ngoaïi tröôûng Myõ,Mike Pompeo, giuùp ngaên chaën döïluaät cuûa Israel cho pheùp tòch thu taøisaûn cuûa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïi nöôùcnaøy.

Trong thö göûi ngoaïi tröôûngPompeo, caùc vò ñaïi dieän Kitoâ baøy toûlo aâu veà döï luaät vöøa noùi ñang ñöôïc

Trang 123

quoác hoäi Israel taùi cöùu xeùt. Laù thö coùñoaïn vieát: ”Caùc vò Thöôïng Phuï vaøThuû laõnh caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïiJerusalem coi luaät naøy laø moät ñe doïacho söï sinh toàn cuûa caùc Giaùo hoäi taïiñaây”. Hoài thaùng 2 naêm nay, khi döïluaät cho pheùp tòch thu taøi saûn cuûa caùcGiaùo Hoäi Kitoâ ñöôïc ñeä trình laàn ñaàutieân taïi Quoác hoäi Israel, caùc vò thuûlaõnh Kitoâ taïi Jerusalem ñaõ ñoùng cöûaÑeàn thôø Moä Thaùnh trong 3 ngaøy ñeåphaûn ñoái chieán dòch nhaát loaït choángcaùc Giaùo Hoäi vaø coäng ñoàng Kitoâ taïiThaùnh Ñòa, vi phaïm traéng trôïn quiluaät goïi laø Status Quo veà caùc nôithaùnh taïi ñaây.

Nôi troïng taâm cuoäc tranh chaápgiöõa Israel vaø caùc Giaùo Hoäi Kitoâ laøsöï kieän coù nhöõng baát ñoäng saûn cuûaGiaùo Hoäi ñöôïc Quyõ Quoác gia Dothaùi möôùn daøi haïn, tôùi 99 naêm,nhöng nay ñeå ñoái phoù vôùi tình traïngnôï naàn cuûa mình caùc Giaùo Hoäi Kitoâlieân heä ñaõ baùn caùc baát ñoäng saûn ñoùcho caùc nhoùm tö nhaân veà baát ñoängsaûn.

Nay, gaàn 9 thaùng sau vuï treânñaây, döï luaät cho pheùp tòch thu taøisaûn cuûa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ laïi ñöôïcñöa ra tröôùc quoác hoäi Israel, neânÑaïi dieän caùc Giaùo Hoäi Kitoâ taïi Myõthænh caàu ngoaïi tröôûng Myõ laøm vieäcvôùi caùc vò laõnh ñaïo Israel ñeå döï luaätvöøa noùi ñöôïc ngöng laïi vónh vieãn.

Trong soá nhöõng vò kyù teân vaøo thögöûi ngoaïi tröôûng Pompeo coù caùcñaïi dieän cuûa Giaùo Hoäi Chính ThoángArmeni, Anh giaùo Myõ, Tin LaønhLuther taïi Myõ chaâu vaø Giaùo HoäiTin Laønh Tröôûng Laõo.

(Fides 10-11-2018)

SOÁ TÍN HÖÕU COÂNG GIAÙOTHÖÏC HAØNH ÑAÏO TAÏIHOØA LAN SUY GIAÛM

AMSTERDAM. Soá tín höõuCoâng Giaùo ñi leã chuùa nhaät taïi HoøaLan giaûm xuoáng coøn 6%.

Theo thoáng keâ môùi nhaát do VieänThoáng Keâ trung öông cuûa Hoøa Lan,nhö ñöôïc haõng tin Sir cuûa HÑGMItalia truyeàn ñi (22-10-2018), trongsoá 17 trieäu 200 ngaøn daân taïi HoøaLan hieän nay chæ coù 24% laø tìn höõuCoâng Giaùo, trong soá naøy 6% thöïchaønh ñaïo, töùc laø 1,44% daân soá. 5%daân Hoøa Lan laø ngöôøi Hoài giaùo vaø78% daân nöôùc naøy khoâng bao giôøhoaëc haàu nhö khoâng bao giôø thamdöï moät leã nghi toân giaùo. Trong soánhöõng ngöôøi Hoøa Lan treân 15 tuoåi,coù 51% khoâng theo moät toân giaùonaøo. Caùch ñaây hôn 50 naêm, töùc laøtröôùc thôøi Coâng ñoàng chungVatican 2, hôn 40% daân Hoøa Lan laøngöôøi Coâng Giaùo thöïc haønh ñaïo.

Hoøa Lan laø quoác gia bò coi laø tuïchoùa cao ñoä nhaát ôû AÂu Chaâu.

(Sir 22-10-2018) ª

TIN XAÕ HOÄI

250 TREÛ EM TÖÏ TÖÛ TAÏINHAÄT TRONG NAÊM 2017TOKIO. Chöa bao giôø soá treû em

taïi Nhaät töï töû nhieàu nhö vaäy töø naêm1986: 250 treû em hoïc sinh caùc caáptrong naêm 2017. Naïn töï töû laø moättrong nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi nghieâmtroïng nhaát taïi nöôùc naøy.

Theo Boä Giaùo duïc Nhaät Baûn, soángöôøi lôùn töï töû noùi chung coù phaàngiaûm bôùt, nhöng soá treû em laâm vaøo

naïn naøy laïi gia taêng. Caùc chuyeângia cho raèng söùc eùp hoïc ñöôøng vaønaïn baét naït taïi tröôøng coù theå laønhöõng yeáu toá gaây ra teä naïn naøy.

Theo cuoäc ñieàu tra cuûa Boä giaùoduïc Nhaät, phaàn lôùn caùc treû em töï töû(140) khoâng ñeå laïi giaûi thích naøo veàquyeát ñònh quyeân sinh. Trong soánhöõng ñoäng löïc coù theå thuùc ñaåy ñöatôùi haønh ñoäng aáy, lyù do thöôøng ñöôïctröng daãn nhieàu nhaát laø söï lo laéngkhoâng bieát choïn con ñöôøng naøo saukhi toát nghieäp. Moät soá ngöôøi khaùcneâu lyù do laø caùc vaán ñeà gia ñình.

Theo nghieân cöùu cuûa chính phuûNhaät thöïc hieän hoài naêm 2015, töø1972 ñeán 2013, coù 131 thieáu nieândöôùi 18 tuoåi töï töû vaøo ngaøy 1-9 laøngaøy khai giaûng nieân hoïc môùi. Consoá naøy haàu nhö taêng gaáp 3 so vôùimöùc trung bình laø 49 vuï. Noùi chung,con soá töï töû coù xu höôùng gia taêngmoãi naêm khi thaùng 8 saép chaám döùt.Theo boä an sinh cuûa Nhaät, naêm2017, töï töû laø nguyeân nhaân chínhgaây töû vong nôi nhöõng ngöôøi treû töø15 ñeán 19 tuoåi.

(Asia News 10-11-2019)

MOÃI NAÊM 45 NGAØN NGÖÔØIBÒ GIEÁT TAÏI PHI CHAÂU DO

VOÕ KHÍ BAÁT HÔÏP PHAÙPROMA. Naïn buoân baùn voõ khí

baát hôïp phaùp moãi naêm gieát haïi 45ngaøn ngöôøi taïi Phi chaâu vaø nuoâidöôõng caùc cuoäc xung ñoät mieàn taïimaïn taây ñaïi luïc naøy, theo moätnghieân cöùu cuûa Trung taâm ”SmallArms Survey” (Khaûo saùt voõ khínheï) trong khoaûng thôøi gian töø 2012ñeán 2017.

Trung taâm naøy thuoäc Hoïc Vieän

Cao ñaúng quoác teá vaø phaùt trieån ôûGeneøve, Thuïy só.

OÂng Matthias Nowak, nghieâncöùu gia taïi Trung taâm vöøa noùi, ”TaïiPhi chaâu chuùng toâi ghi nhaän moãinaêm coù 140 ngaøn ngöôøi cheát vaø gieátngöôøi do caùc cuoäc xung ñoät voõtrang, trong soá naøy coù 45 ngaønngöôøi - töùc laø 1 phaàn 3 - laø nhöõng caùicheát döõ daøn, do vieäc söû duïng suùngñaïn baát hôïp phaùp”

Taäp nghieân cöùu cuõng cho bieát:“Caùc voõ khí vaø ñaïn döôïc ñöôïc muabaùn chôï ñen hoaëc bò aên troäm töø khaùckho voõ khí khoâng ñöôïc kieåm soaùtkyõ löôõng caøng nuoâi döôõng laøm soùngvoõ khí ôû mieàn Taây Phi. Nhöõng taybuoân voõ khí cuõng kieám töø nhöõngngöôøi saûn xuaát voõ khí nheï vaø baùn ranhöõng voõ khí sôû höõu baát hôïp phaùp”.

Caùc voõ khí naøy ñöôïc ñöa qua caùcbieân giôùi ñeå thoûa maõn nhu caàu cuûacaùc nhoùm cöïc ñoan raát hung baïo,trong ñoù coù nhoùm khuûng boá BokoHaram ôû Nigeria, Al Qaeda, AnsarDine vaø al-Murabitun. Cuoäc khuûnghoaûng taïi Libia ñaõ giöõ moät vai troøquan troïng trong vieäc khuynh ñaûomieàn Sahel vaø vieäc taåu taùn caùc khovoõ khí töø Libia tôùi caùc nöôùc mieànnam sa maïc Sahara ñaõ goùp phaàn taïoneân naïn buoân baùn voõ khí baát hôïpphaùp.

Cuoäc khuûng hoaûng taïi Libia ñaõtaïo neân laøn soùng voõ khí ñuû loaïi, nhömoät ngoøi noå gaây ra cuoäc khuûnghoaûng baét ñaàu naêm 2012 taïi Malivaø söï suïp ñoå cuûa cheá ñoä taïi Libia laønguoàn goác gaïo neân laøm soùng voõ khíñöôïc chuyeån tôùi mieàn taây Phi chaâu.

Naïn buoân baùn voõ khí baát hôïp

Trang 125

phaùp mang nhöõng ñaëc tính khaùcnhau tuøy theo vuøng: ”Nhöõng taybuoân voõ khí ôû mieàn baéc soâng Nigercoù toå chöùc qui cuû vaø chuyeån moät soálôùn ñaïn döôïc qua sa maïc vaø nhöõngvuøng ñaát roäng lôùn”, trong khi ôûmieàn nam soâng Niger, vieäc buoânbaùn voõ khí coù toå chöùc loûng leûo hônvaø nhöõng lieân laïc ít hieäu quaû hôn, vìdöïa vaøo nhieàu ngöôøi trung giangiöõa ñieåm khôûi haønh vaø ñieåm tôùi.(Osservatore Romano 7-8/11/2018)

THOÅ NHÓ KYØ: MOÃI NGAØY400 PHUÏ NÖÕ BÒ BAÏO HAØNH

TRONG GIA ÑÌNHANKARA. Laøn ñaàu tieân Boä Noäi

vuï Thoå nhó kyø coâng boá thoáng keâ chothaáy trong nieân khoùa 2017-2018,moãi ngaøy coù 400 phuï nöõ bò baïo haønhtrong gia ñình. Cöù 3 ngaøy coù moätphuï nöõ bò thieät maïng vì baïo löïc taïigia.

Thoáng keâ do Boä tröôûng noäi vuïSuleyman Soylu coâng boá theo lôøiyeâu caàu cuûa phe ñoái laäp, theo ñoùtrong nieân khoùa 2017-2018 coù 393phuï nöõ taïi Thoå nhó kyø bò thieät maïngvì baïo haønh taïi gia.

Chi tieát hôn: trong naêm2017, coù133.809 phuï nöõ bò haønh haï vaø laïmduïng; trong 7 thaùng ñaàu naêm 2018naøy coù 96.417 phuï nöõ naïn nhaân cuûateä naïn naøy.

Ñieàu môùi meû laø laàn ñaàu tieânchính phuû Thoå coâng boá caùc con soáthoáng keâ nhö vaäy. Cho ñeán nay caùccon soá thoáng keâ veà nhöõng vuï baïohaønh trong gia ñình thöôøng do caùcnhoùm beânh vöïc phuï nöõ hoaëc caùc toåchöùc phi chính phuû (ONG) phoåbieán, thöôøng qua trang maïng

Bianet chuyeân veà vaánñ eà naøy.Theo Bianet, soá phuï nöõ hoaëc

thieáu nöõ bò gieát vì baïo haønh taïi giatrong cuøng thôøi kyø 2017-2018 coùphaàn nhieàu hôn caùc con soá chínhthöùc: 420 vuï, töùc laø nhieàu hôn 8% sovôùi con soá do Boä noäi vuï Thoå Nhó kyøphoå bieán. Söï kieän cöù 3 ngaøy thò coù 2phuï nöõ bò gieát vì baïo löïc trong giañình, thaät laø moät ñieàu gaây aán töôïngmaïnh.

Boä tröôûng Soylu nhaán maïnhraèng chính phuû Thoå baûo ñaûm caùctrung taâm baûo veä phuï nöõ choáng baïohaønh vaø Nhaø Nöôùc ñang aùp duïngmoät chöông trình toaøn quoác ñeå baøitröø naïn baïo haønh choáng phuï nöõ.

(Asia News 3-11-2018)AUSTRALIA KHOÂNG CAÁPHOÄ CHIEÁU CHO HÔN 850

NGÖÔØI DU LÒCH TÌNH DUÏCCANBERRA. Cho ñeán nay,

chính phuû Australia ñaõ töø choái caáphoä chieáu cho 857 coâng daân cuûamình ñaõ bò keát aùn vì toäi laïm duïngtính duïc treû vò thaønh nieân, chieáutheo luaät baøi tröø naïn du lòch tìnhduïc.

Hoài thaùng 12-2017, Australia laønöôùc ñaàu tieân treân theá giôùi banhaønh luaät choáng naïn du lòch ñoài baïinaøy. Hieän nay coù khoaûng 20 ngaønngöôøi bò keát aùn vì caùc toäi baïo haønhtình duïc taïi nöôùc naøy. Tuy nhieân,neáu hoï chöùng minh ñöôïc mình ranöôùc ngoaøi vì nhöõng lyù do caàn thieátkhaùc nhö lyù do gia ñình hoaëc coângaên vieäc laøm, thì coù theå xin hoä chieáu.

Con soá noùi treân do OÂng RossTysoe, Phaùt ngoân vieân cuûa sôû hoächieáu Australia (Australian

Passport Office), coâng boá. OÂngcuõng cho bieát coù 39 ngöôøi khaùc bòbaét trong luùc hoï saép rôøi khoûiAustralia ñeå ñi du lòch.

Nhieàu nöôùc ôû mieàn Ñoâng NamAÙ bò coi laø muïc tieâu cuûa nhöõng keûdu lòch tình duïc, vaø naïn nhaân laø caùctreû vò thaønh nieân. Naêm 2011, toåchöùc Destiny Rescu ñaõ giaûi thoaùthôn 3 ngaøn thieáu nieân naïn nhaân taïiCamboát, Philippines, Thaùi Lan vaøAÁn ñoä. Tuy nhieân nhieàu toå chöùc phichính phuû than phieàn raèng qui luaätchoáng du lòch tình duïc khoâng ñöôïcaùp duïng ñuùng ñaùn vaø nhieàu ngöôøitraùnh thoaùt ñöôïc söï kieåm soaùt.

(Oss.Rom. 30-31/10/2018)

SOÁ TREÛ EM SINH RA TAÏINAM HAØN XUOÁNG THAÁP

KYÛ LUÏCSEOUL. Soá treû em sinh ra taïi

Nam Haøn laïi xuoáng thaáp ñeán möùckyû luïc. Theo nhöõng thoáng keâ môùinhaát: trong thaùng 7-2018, chæ coù 27ngaøn treû sô sinh, töùc laø giaûm 8,2% sovôùi 29.400 hoài naêm ngoaùi (2017).

Xu höôùng giaûm soá sinh taïi NamHaøn tieáp tuïc ñeàu caàu töø thaùng 12naêm 2015 ñeán nay. Trong 7 thaùngñaàu naêm 2018 naøy, soá treû sô sinhgiaûm 8,6% vaø döøng laïi ôû con soá198.700. Naêm ngoaùi coù 357.771ngaøn treû em sinh ra taïi Nam Haøn,töùc laø giaûm bôùt 48.500 em so vôùinaêm 2016 tröôùc ñoù.

Hieän töôïng treân ñaây chöùng toûcaùc bieän phaùp cuûa chính phuû khoânghöõu hieäu ñuû. Trong voøng 10 naêmqua, chính phuû Nam Haøn ñaõ ñaàu tö80 ngaøn tyû won (62 tyû Euro) nhaémlaät ngöôïc xu höôùng giaûm bôùt soá

sinh, nhöng khoâng thaønh coâng.Trong soá caùc bieän phaùp cuûa chínhphuû, coù caû nhöõng khích leä veà kinhteá, ñeå khuyeán khích ngöôøi daân sinhcon nhieàu hôn.

Moät trong nhöõng laõnh vöïc maøchính quyeàn tìm caùch can thieäp laøcho caùc cha meï ñöôïc nghæ pheùp:Nhaø Nöôùc khích leä nhöõng ngöôøi chalaøm ñôn xin, vôùi hy voïng ñöông ñaàuvôùi moät trong nhöõng yeáu toá chínhkhieán tyû leä sinh con giaûm suùt: löôngboång cheânh leäch giöõa nam nöõ vaøphaân phoái coâng vieäc noäi trôï. Quaûthöïc soá ngöôøi cha laøm ñôn xin nghæpheùp gia taêng, nhöng cho ñeán naydöôøng nhö chæ coù caùc coâng chaùc vaøcaùc coâng ty lôùn xin höôûng bieän phaùpnaøy. Coâng nhaân vieân caùc haõng tö vaøtrung bình thöôøng deø daët khoâng xinnghæ vì sôï seõ bò giaùng caáp hoaëc sathaûi.

Giaùo Hoäi Coâng Giaùo cuõng naângñôõ vaø giaùo duïc caùc gia ñình cuõngnhö caùc ñoâi vôï choàng treû trong yùhöôùng naøy, qua nhieàu döï aùn, ñaëcbieät laø giaùo duïc caùc caëp vôï choàngtreû veà gia ñình gia ñình vaø söï soáng.Cha Choi Pio Sang Soon, thuoäc UÛyban muïc vuï gia ñình cuûa giaùo phaänDaejon (Ñaïi Ñieàn) noùi raèng caànñoàng haønh ”moät caùch dòu daøng”giuùp hoï ra khoûi söï ích kyû khieán hoï töøkhöôùc hoân nhaân, gia ñình vaø söïsoáng. (Asia News 28-9-2018)

57% GIAÙO CHÖÙC HOÀI GIAÙOINDONESIA BAÁT BAO DUNG

VEÀ TOÂN GIAÙOJAKARTA. 57% caùc giaùo chöùc

Hoài giaùo taïi caùc tröôøng coâng laäp vaøcaùc tröôøng Hoài giaùo (madrasse) taïi

Trang 127

37 tænh vaø 767 huyeän cuûa Indonesianhìn nhaän mình coù thaùi ñoä baát baodung ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoângcuøng toân giaùo.

Treân ñaây laø keát quaû cuoäc ñieàutra do Trung taâm nghieân cöùu veà Hoàigiaùo vaø xaõ hoäi thuoäc Ñaïi Hoïc Hoàigiaùo coâng laäp Syarif Hidayatullah(Ppim Uin) ôû thuû ñoâ Jakarta, vôùi truïsôû taïi thaønh phoá Ciputat, tænhBantem.

OÂng Saiful Unam, giaùm ñoácñieàu haønh hoïc vieän, quaû quyeát raèng”nghieân cöùu naøy ñöôïc coâng boá vôùimuïc ñích ñöa ra aùnh saùng yù kieáncuûa caùc giaùo chöùc veà nhöõng vaán ñeàbao dung vaø hoøa hôïp xaõ hoäi, vì vaitroø quan troïng cuûa hoï trong tö caùchlaø nhaø giaùo duïc vaø laø nhöõng ngöôøithoâng truyeàn kieán thöùc”. Tuy nhieânOÂng Uman baøy toû lo aâu veà moät soádöõ kieän ñöôïc thaáy roõ trong cuoäcñieàu tra.

37% caùc giaùo chöùc Hoài giaùonhìn nhaän mình ñaõ coù nhöõng cöû chæthuø nghòch ñoái vôùi nhöõng ngöøôikhaùc tín ngöôõng. Veà töï do tuyeânxöng tín ngöôõng cuûa caùc nhoùmkhoâng thuoäc Hoài giaùo, 56% caùcgiaùo chöùc khoâng toû ra moät thaùi ñoänhaân nhöôïng naøo ñoái vôùi vieäc xaâycaát caùc nôi thôø phöôïng khoâng Hoàigiaùo taïi khu daân cö. 21% choáng laïibaát kyø hoaït ñoäng toân giaùo naøokhoâng phaûi laø Hoài giaùo. 29% caùcgiaùo chöùc cho bieát mình saün saøngkyù vaøo thö thænh nguyeän choáng neáutröôøng cuûa hoï coù moät vò hieäu tröôûngkhoâng phaûi laø Hoài giaùo. 34% khoângñoàng yù vôùi vieäc thieát laäp moät trungtaâm giaùo duïc khoâng Hoài giaùo gaàn

nôi ôû hoaëc nôi laøm vieäc cuûa hoï.OÂng Moch Qasim Mathar, giaùo

sö taïi Ñaïi hoïc Nhaø nöôùc veà Hoàigiaùo Alaauddin pô Makassar (mieànnam Sulawesi) tuyeân boá vôùi haõngtin Asia News raèng ”nghieân cöùuvöøa noùi bieåu loä söï lo aâu veà moät hieäntöôïng maø chính phuû Indonesia caànmau leï vaø höõu hieäu choáng laïi.. Caànkieåm soaùt caùc giaùo chöùc tröôùc khithu nhaän hoï”.

OÂng Mathar daïy veà tö töôûng Hoàigiaùo. Theo oâng caàn thöïc hieän nhöõngchöông trình huaán luyeän ñeå tìmñöôïc nhöõng ngöôøi coù theå trôû thaønhgiaùo chöùc, taïi caùc tröôøng coâng laäpcuõng nhö caùc tröôøng tö. Caàn toû chohoï thaáy nhöõng gì ñang xaûy ra trongtheá giôùi Arap, taïi caùc nöôùc Hoàigiaùo, coù nhieàu haønh vi taøn aùc vaø taønphaù”. (Asia News 27-10-2018) ª

TIN THEÁ GIÔÙIBAÀU CÖÛ QUOÁC HOÄI MYÕ

GIÖÕA NHIEÄM KYØ NAÊM 2018Cuoäc baàu cöû Quoác hoäi Myõ giöõa

nhieäm kyø naêm 2018, vôùi quyeànkieåm soaùt Haï vieän thuoäc veà ñaûngDaân chuû vaø quyeàn kieåm soaùtThöôïng vieän thuoäc veà ñaûng Coänghoøa, ñöôïc ñaùnh giaù laø coù nhieàu baátngôø vôùi nhöõng con soá kyû luïc môùi.Keát quaû taïm thôøi xuaát hieän nhö sau:

- Thöôïng vieän: 51 Coäng hoøa, 47Daân chuû, 2 chöa quy ñònh

- Haï vieän: 198 Coäng hoøa, 231Daân chuû, 5 chöa quy ñònh.

Ít nhaát 78 trong hôn 170 öùng cöûvieân thaéng cöû laø cöïu quaân nhaânthuoäc caû 2 ñaûng, con soá cao nhaát

trong 8 naêm qua.103 phuï nöõ giaønh chieán thaéng

trong hai vieän, naâng toång soá nöõ nghòsó trong Quoác hoäi leân 113 ngöôøi,ñaùnh baïi kyû luïc 107 nöõ nghò só tröôùcñoù. Soá löôïng nöõ öùng cöû vieân da maàutaêng 75% keå töø naêm 2012.

Söï phaân chia laïi quyeàn löïc taïiQuoác hoäi ñaët ra caâu hoûi lieäu beânnaøo quyeàn löïc hôn.

Haï vieän goàm toång coäng 435 nghòsó vaø ñöôïc baàu laïi 2 naêm moät laàn. Soánghò só ñaïi dieän moãi bang töôngxöùng vôùi daân soá cuûa bang ñoù. HieänCalifornia coù soá ñaïi bieåu ñoâng nhaáttrong Haï vieän vôùi 53 ngöôøi.

Cuõng gioáng Thöôïng vieän, Haïvieän coù quyeàn ñeà xuaát caùc döï luaätmôùi hay caùc söûa ñoåi luaät. Thaønhvieân ôû hai vieän naøy ñeàu ñöôïc boånhieäm vaøo caùc uûy ban phuï traùch caùclónh vöïc khaùc nhau nhö ngaân saùch,tö phaùp.

Haï vieän coù quyeàn löïc ñaëc bieät:quyeàn ñöa ra caùc ñaïo luaät veà thunhaäp, pheá truaát caùc quan chöùc chínhphuû, vaø baàu toång thoáng neáu nhö ñaïicöû tri ñoaøn khoâng quyeát ñònh ñöôïcai thaéng cöû.

Thöôïng vieän thöôøng ñöôïc coi laøcoù thanh theá hôn moät phaàn laø bôûi soáthöôïng nghò só ít hôn nhieàu so vôùi soáhaï nghò só ôû Haï vieän. Ngoaøi ra Hieánphaùp Myõ cuõng trao cho cô quan naøynhöõng thaåm quyeàn ñaëc bieät.Thöôïng vieän coù toång coäng 100thöôïng nghò só, moãi bang coù 2thöôïng nghò só ñaïi dieän vôùi nhieämkyø 6 naêm.

Hieán phaùp Myõ trao cho Thöôïng

vieän quyeàn “kieåm tra vaø caân baèngquyeàn löïc” cuûa caùc thaønh phaàntrong chính phuû lieân bang vôùi vieäcpheâ duyeät caùc ñeà cöû cuûa toång thoáng,trong ñoù coù caùc ñeà cöû ñoái vôùi chöùcvuï nhö thaåm phaùn Toøa aùn toái cao,vaø quyeàn baàu Phoù Toång thoáng trongtröôøng hôïp khoâng coù ai nhaän ña soáphieáu ñaïi cöû tri. Caùc thöôïng nghò sócuõng ñöôïc trao quyeàn thoâng quahay phuû quyeát caùc hieäp öôùc cuûa Myõvôùi nöôùc ngoaøi.

Thöôïng vieän cuõng coù vai troø ñaëcbieät trong caùc cuoäc ñieàu tra caáp lieânbang. Ví duï, moät uûy ban cuûa Thöôïngvieän ñaõ ñieàu tra beâ boái Watergatevaøo nhöõng naêm 1970, hay ñieàu tracaùc caùo buoäc quaáy roái tình duïcchoáng laïi Thaåm phaùn ClarenceThomas vaøo nhöõng naêm 1990.

Thoâng qua caùc quy trình luaän toäibaét ñaàu ôû Haï vieän, vaán ñeà seõ ñöôïcgöûi tôùi Thöôïng vieän. Thöôïng vieänlaø cô quan duy nhaát coù thaåm quyeàntieán haønh xeùt xöû caùc vuï luaän toäi -ñieàu maø hoï ñaõ laøm vôùi vuï luaän toäiToång thoáng Bill Clinton vaøo naêm1999. Ñeå luaän toäi vaø pheá truaát toångthoáng, caàn coù söï uûng hoä cuûa ít nhaát2/3 thöôïng nghò só.

Maëc duø Thöôïng vieän vaø Haï vieäncoù vai troø gioáng nhau laø giaùm saùthoaït ñoäng cuûa chính phuû, nhöngnhöõng ngöôøi laäp quoác ôû Myõ cuõngtrao cho hoï nhöõng thaåm quyeànrieâng, Ross Baker, moät giaùo sö veàchính trò Myõ taïi Ñaïi hoïc Rutgerscho bieát.

“Hoï coù nhöõng vai troø rieâng bieät.ÔÛ Thöôïng vieän, ñoù laø veà vieäc boånhieäm vaø veà caùc hieäp öôùc, coøn ôû Haï

Trang 129

vieän laø veà thueá vaø chi tieâu ngaânsaùch”, oâng Baker noùi. Do vaäy, vieäcphaân ñònh beân naøo quyeàn löïc hônkhoâng heà deã daøng.

Vôùi vieäc giaønh laïi quyeàn kieåmsoaùt Haï vieän sau cuoäc baàu cöû giöõakyø, ñaûng Daân chuû coù theå chuaån bòcho caùc phieân ñieàu traàn, caùc cuoäcñieàu tra gaàn nhö taát caû caùc ngoùcngaùch cuûa chính quyeàn Toång thoángDonald Trump.

Tuy nhieân, vaán ñeà lôùn nhaát - keáhoaïch luaän toäi toång thoáng - thìdöôøng nhö khoâng thay ñoåi. Vôùi vieäcñaûng Coäng hoøa vaãn naém quyeànkieåm soaùt Thöôïng vieän, ít khaû naêngñaûng Daân chuû seõ tìm caùch luaän toäiToång thoáng Donald Trump. Ñieàunaøy bôûi vieäc luaän toäi seõ khoù qua aûiThöôïng vieän.

Nhieàu ngöôøi goác Vieät giaønhchieán thaéng baàu cöû giöõa kyø Myõ.

Baø Janet Nguyeãn giöõ vöõng gheátaïi Thöôïng vieän Myõ trong khi oângTyler Dieäp laàn ñaàu trôû thaønh ñaïidieän bang California taïi Haï vieän.

Coù 24 ngöôøi goác Vieät tham giacuoäc baàu cöû giöõa kyø cuûa Myõ. OCRegister ñöa tin thöôïng nghò sóJanet Nguyeãn, 42 tuoåi, taùi thaéng cöûkhu baàu cöû 34 cuûa bang California.Nöõ nghò só thuoäc ñaûng Coäng hoøachieám öu theá tröôùc ñoái thuû cuûa ñaûngDaân chuû laø ñaïi taù Tom Umberg nhôøcoäng ñoàng ngöôøi Vieät ñoâng ñaûo ôûquaän Cam.

Khu 34 goàm haàu heát caùc thaønhphoá thuoäc Little Saigon nhöGarden Grove, Westminster vaøSanta Ana. Baø Janet ñöôïc baàu vaøo

Thöôïng vieän bang California töønaêm 2014 vaø laø ngöôøi goác Vieät ñaàutieân ñöôïc baàu vaøo cô quan laäp phaùpcao nhaát bang ôû Myõ.

Cuõng taïi bang California, ôû khubaàu cöû 72, phoù thò tröôûngWestminster Tyler Dieäp laàn ñaàutieân ñaéc cöû daân bieåu ôû Haï vieän ôûbang California.

Moät ngöôøi Vieät khaùc truùng cöûtrong cuoäc boû phieáu giöõa kyø quantroïng laø daân bieåu StephanieMurphy, teân tieáng Vieät laø Ñaëng ThòNgoïc Dung. Theo Click Orlando,baø Murphy tieáp tuïc laø ñaïi dieän cuûakhu baàu cöû 7 bang Florida taïi Haïvieän sau khi ñaùnh baïi ñoái thuû cuûañaûng Coäng hoøa Mike Miller.

Daân bieåu goác Vieät töøng gaâychaán ñoäng khi vöôït maët oâng JohnMica, ngöôøi coù 12 nhieäm kyø taïi Haïvieän, ñeå giaønh gheá vaøo quoác hoäiMyõ naêm 2016. Ñoù cuõng laø laàn ñaàubaø tranh cöû.

Ngöôøi phuï nöõ coù hai con cho haybaø seõ taäp trung vaøo giaûi quyeát caùcvaán ñeà noùng ôû Florida nhö khuûnghoaûng ma tuùy, môû roäng cô hoäi vaylaõi suaát thaáp cho caùc doanh nghieäpnhoû vaø giuùp caùc cöïu binh oån ñònhcuoäc soáng.

Theo Andover Townsman, taïibang Massachusetts, TraâmNguyeãn, moät luaät sö goác Vieät, laànñaàu tranh cöû vaø giaønh chieán thaéngtröôùc ñoái thuû ñöông nhieäm cuûañaûng Coäng hoøa Jim Lyons. Coâ seõ laødaân bieåu ñaïi dieän khu baàu cöû 18quaän Essex taïi Haï vieän vaø laø ngöôøigoác Vieät ñaàu tieân ñaéc cöû vaøo côquan naøy cuûa bang Massachusetts.

Baø Genie Nguyeãn Thò NgoïcGiao, Chuû tòch Hoäi Tieáng noùi ngöôøiMyõ goác Vieät ôû thuû ñoâ Washington,ngöôøi töøng nhieàu naêm theo doõi vieäctham gia cuûa caùc öùng cöû vieân ngöôøiMyõ goác Vieät qua caùc ñôït baàu cöû, noùivôùi VOA raèng nhöõng öùng vieân ñaéccöû laàn naøy “noåi troäi” hôn nhieàu sovôùi tröôùc ñaây, vì hoï laø nhöõng ngöôøitreû, raát coù khaû naêng vaø loøng tin. Ñaëcbieät, caû hai ñaûng ñeàu coù nhöõngngöôøi [goác Vieät] gioûi”.

TÖÔNG LAI THEÁ GIÔÙIBAÁT TRAÉC VÌ CHUÛ NGHÓA

DAÂN TOÄCVôùi baøi bình luaän "Chuû nghóa

daân toäc thöùc giaác" treân nhaät baùoLibeùration, Phaùp, bình luaän gia uytín Alain Duhamel caûnh baùo giôùichính trò veà moái ñe doïa thöïc söï cuûalaøn soùng cöïc höõu vì noù ñaõ thöùc giaáckhaép ñòa caàu sau giaác nguû daøi töø1945, qua caùc giai ñoaïn töø chieántranh laïnh, hoøa bình laïnh cho ñeánnhöõng coá gaéng thoûa hieäp tìm moättheá giôùi ña cöïc. Giôø ñaây ñaõ ñeán thôøiñieåm chuû nghóa daân toäc trôû laïi trongtheá maïnh, vôùi nhöõng DonaldTrump, Taäp Caän Bình, VladimirPutin vaø caùc laõnh tuï nuoâi moäng baùquyeàn.

Tröôùc heát, theo taùc giaû, ñöùngñaàu danh saùch laø Donald Trump.Toång thoáng thöù 45 cuûa Myõ vôùi chuûtröông “Nöôùc Myõ treân heát” ñaõcoâng khai tuyeân boá "toâi laø ngöôøitheo chuû nghóa daân toäc".

Vôùi tö duy “Nöôùc Myõ treân heát”trong chính saùch ñoái noäi, vaø “chuûnghóa daân toäc” trong chính saùch ñoáingoaïi, oâng D. Trump ñaõ vöôït qua caû

chính saùch höôùng noäi vaø “khoânglaøm chuyeän ñieân roà” cuûa ngöôøi tieànnhieäm B. Obama.

Vöôït treân chính saùch “chia seûtraùch nhieäm, haïn cheá ruûi ro” cuûaoâng B. Obama, oâng Trump yeâu caàucaùc ñoàng minh phaûi töï baûo veä mình,keå caû vieäc phaùt trieån vuõ khí haïtnhaân vaø traû tieàn khi thueâ quaân ñoäiMyõ baûo veä. OÂng D. Trump coøntuyeân boá “NATO/OTAN khoângcoøn lyù do ñeå toàn taïi”C:\Users\MaiPhuong\AppData\Local\Microsoft\Windows\Temporary InternetFiles\Content.

OÂng D. Trump muoán bieán “keûthuø” Nga (döôùi thôøi Obama) thaønhñoái taùc cuûa Myõ. OÂng xem Toångthoáng Nga Putin laø nhaø laõnh ñaïo toáthôn caû Toång thoáng Myõ B. Obamavaø oâng höùa seõ “haâm noùng” quan heävôùi nöôùc Nga.

Ñoái vôùi Trung Quoác, oâng D.Trump tuy coù tuyeân boá cöùng raén veàcaùc quan heä thöông maïi, tieàn teänhöng laïi ít ñeà caäp ñeán vieäc kieàmcheá tham voïng khu vöïc vaø toaøn caàubaèng bieän phaùp quaân söï; ñoái vôùiTrieàu Tieân, oâng D. Trump chuûtröông meàm moûng vaø coù theå ñaømphaùn tröïc tieáp vôùi nhaø laõnh ñaïo KimJong-un.

Nhöng Donald Trump khoângphaûi laø ngöôøi duy nhaát phaát ngoïncôø "chuû nghóa daân toäc". Töø nhieàuthaäp nieân qua, Trung Quoác ñaõ töøngböôùc xaây döïng moät theá löïc baønhtröôùng baù quyeàn, taêng cöôøng quaânsöï, thao tuùng caùc nöôùc AÙ Chaâu vaøñaåy quaân côø sang caùc luïc ñòa khaùc.

Vladimir Putin, tuy khoâng coù

Trang 131

thöïc löïc nhö Taäp Caän Bình, nhöngcuõng bieåu loä tham voïng ñeá quoáctöông töï : nuoát goïn baùn ñaûo Crimeùe,ngaém ngheù phaàn laõnh thoå coøn laïicuûa Ukraina, huø doïa Gruzia vaø banöôùc trong vuøng Baltic.

Trong khu vöïc Trung vaø CaänÑoâng, Iran vaø Thoå Nhó Kyø, nhöõngtheá löïc caáp vuøng cuõng phoâ tröôngsöùc maïnh vôùi laùng gieàng, laøm nhölaø ñeá quoác Ba Tö vaø Ottoman saéphoài sinh ñeán nôi.

Trong baøn côø naøy, AÂu Chaâu bòbao vaây bôûi nhöõng laân bang hieáuchieán, nhöõng toå chöùc Hoài Giaùokhuûng boá. Moät theá giôùi baát oån, haänthuø, kinh teá bieán ñoäng, quaân söï hieáuchieán, chính trò ñoäc taøi. Moät theá giôùinguy hieåm vaø baát traéc do nhöõng keûmoäng du laõnh ñaïo.

Thaät ra AÂu Chaâu cuõng khoângtraùnh ñöôïc laøn soùng daân toäc chuûnghóa noäi boä, caøng ngaøy caøng maïnhbaïo. Bình luaän gia Alain Duhamelñöa ra moät soá caâu hoûi : Brexit laø gìneáu khoâng phaûi laø moät daïng daân toäcchuû nghóa ích kyû ? Lieân ñoaøn nöôùcYÙ vaø ñaûng 5 sao laø gì neáu khoângphaûi laø moät theå loaïi “quoác gia cöïcñoan” ? Laøm sao ñònh nghóa ñöôïcchính saùch baøi ngoaïi cuûa Ba Lan,Hung Gia Lôïi, hai naïn nhaân cuûaÑöùc Quoác Xaõ vaø Coäng Saûn neáukhoâng phaûi laø theo chieàu höôùng daântoäc ? Hai daân toäc Ñoâng AÂu ñöôïcngöôõng moä nhö nhöõng anh huøngyeâu nöôùc giôø ñaây laøm Lieân MinhAÂu Chaâu lo ngaïi vì xu höôùng baøingoaïi. Nöôùc Ñöùc cho duø vaãn coønveát thöông lòch söû phaùt-xít, cho duøcoù noã löïc toät cuøng ñeå xaây döïng moät

Nhaø nöôùc thöôïng toân phaùp luaät, theámaø ñaûng cöïc höõu AfD cuõng vöônleân ñöôïc. Taïi nöôùc Phaùp, tuy baáttaøi, nhöng ngöôøi laõnh ñaïo cöïc höõuMarine Le Pen cuõng vaøo ñöôïc voøngchung keát baàu cöû toång thoáng naêm2017.

Trong boái caûnh naøy, theo AlainDuhamel, toång thoáng PhaùpEmmanuel Macron ñaõ nhìn ñuùng,noùi ñuùng trong baøi dieãn vaên töôûngnieäm naïn nhaân 100 naêm Theá ChieánI keát thuùc, tröôùc hôn 60 nhaø laõnhñaïo theá giôùi, trong ñoù coù nhöõngngöôøi theo chuû nghóa daân toäc. Toångthoáng Phaùp muoán huy ñoäng löïclöôïng ñoái phoù vôùi moái ñe doïa thöïcsöï naøy nhöng “lính” cuûa oâng coønbao nhieâu sau hôn moät naêm caàmquyeàn?

CHAÙY RÖØNG LÒCH SÖÛKHIEÁN SAN FRANCISCO OÂNHIEÃM NGANG BAÉC KINH

Traùi Ñaát noùng leân bieán chaùyröøng ôû California, Myõ, thaønh “loácxoaùy löûa” thieâu ruïi moïi thöù treânñöôøng ñi. Söùc maïnh cuûa “ngoïn löûañòa nguïc” khieán haøng nghìn ngöôøiphaûi taûn cö.

Chính quyeàn California hoâm15.11.2018 loan baùo toång soá naïnnhaân hoûa hoaïn leân ñeán 66 ngöôøicheát vaø 631 ngöôøi maát tích - rieângtaïi thaønh phoá Paradise - coøn treântoaøn tieåu bang thì soá ngöôøi thieätmaïng laø 66. Ñaây laø vuï chaùy röøng coùsoá thöông vong cao nhaát trong lòchsöû bang naøy.

Ngoïn löûa ôû phía baéc bangCalifornia phaù huûy hoaøn toaøn thòtraán Paradise, vôùi cö daân ña soá laø

ngöôøi cao nieân veà höu coù thu nhaäpthaáp. Xaùc ngöôøi cheát ñöôïc tìmthaáy trong nhöõng xe hôi chaùy ñen,trong nhöõng ngoâi nhaø ñoå naùt hoaëccaïnh caùc nôi buoân baùn. Khoùi löûa coùtheå ñaõ “nuoát chöûng” taát caû tröôùc khihoï coù theå chaïy thoaùt.

Trong moät vaøi tröôøng hôïp, löïclöôïng cöùu caáp chæ tìm thaáy caùcmaûnh xöông chaùy coøn soùt laïi.Chuùng nhoû tôùi möùc caùc ñieàu travieân duøng roå löôùi ñeå saøng loïc. Coângcuoäc tìm kieám thi theå vaãn ñang tieáptuïc.

4 ngaøy sau khi ngoïn löûa döõ doäilan ra vaø taøn phaù thò traán Paradise,nôi sinh soáng cuûa 27’000 cö daân,caûnh saùt tröôûng cho hay haøng traêmngöôøi coøn ñang maát tích. Cô quanchöùc naêng ñaõ phaûi huy ñoäng phoøngxeùt nghieäm ADN löu ñoäng vaø caùcnhaø nhaân hoïc phaùp y ñeå giuùp nhaändaïng ngöôøi thieät maïng.

Vuï chaùy röøng Camp cuõng ñöôïccho laø traän chaùy gaây thieät haïi lôùnnhaát veà taøi saûn töø tröôùc ñeán nay.Hôn 7’000 nhaø cöûa ôû haït Butte bòthieâu ruïi. Ít nhaát 15’000 coâng trìnhkhaùc vaãn naèm trong dieän bò ñe doïa,tính tôùi 12.11.

Trong khi nguyeân nhaân ñaùmchaùy vaãn ñang ñöôïc ñieàu tra vaø löïclöôïng cöùu caáp tieáp tuïc tìm kieám naïnnhaân, ngöôøi thaân vaø baïn beø cuûa caùccö daân ôû Paradise lieân tuïc goïi ñeánbeänh vieän, sôû caûnh saùt vaø vaênphoøng ñieàu tra vôùi hy voïng coù thoângtin cuûa ngöôøi thaân. Paradise noåitieáng laø coäng ñoàng cuûa nhöõng ngöôøiveà höu, khoaûng 25% daân soá ôû ñaâytreân 65 tuoåi.

Ngaøy 12.11, Toång thoáng MyõDonald Trump ñaõ ban boá tình traïngbaùo ñoäng thaûm hoïa ñoái vôùi bangCalifornia, theo ñeà nghò cuûa Thoángñoác Jerry Brown, ñeå hoái thuùc söï hoãtrôï khaån caáp lieân bang tôùi nhöõngkhu vöïc bò aûnh höôûng.

Hôn 8’000 lính cöùu hoûa toaønbang ñöôïc huy ñoäng ñeå daäp taét ñaùmchaùy. Tuy nhieân, ngoïn löûa lannhanh döõ doäi vì caây buïi khoâ vaø söùcgioù 64 km/h. Chính quyeàn cho hayngoïn löûa lan ra tôùi 303 caây soá vuoângvaø chæ 25% dieän tích ñaùm chaùy ñaõñöôïc kieåm soaùt.

Maët naï choáng ñoäc chaùy haøng,ngöôøi daân phaûi quaán khaên quanhmaët vaø thaäm chí vaãn bò ho duø ôû caùchñieåm noùng hôn 80 caây soá khi khoùimuø daøy ñaëc bao truøm thaønh phoánhieàu ngaøy lieân tieáp.

Theo Cô quan Baûo veä Moâitröôøng Myõ, chaát löôïng khoâng khí ôûSan Francisco, Thung luõng Siliconvaø caùc vuøng laân caän ñang ôû möùc baùoñoäng. Chæ soá noàng ñoä buïi vaø taïpchaát ño ñöôïc ôû nhöõng nôi naøy leânñeán 158, gaáp hôn 5 laàn möùc an toaønvaø chæ thaáp hôn moät chuùt so vôùi ñænhñieåm 165 ôû thaønh phoá noåi tieáng oânhieãm Baéc Kinh, Trung Quoác.

Khu vöïc naøy ñaõ phaûi chòu ñöïngkhoùi muø gaàn moät tuaàn nay töø khichaùy röøng nghieâm troïng nhaát lòchsöû bang California baét ñaàu ngaøy08.10, phaù huûy haøng nghìn ngoâi nhaøvaø doanh nghieäp. Nhieàu chuyeánbay bò hoaõn hoaëc huûy, tröôøng hoïcñoùng cöûa, caùc hoaït ñoäng ngoaøi trôøibò caét giaûm toái ña.

“Möùc khoùi vaø buïi trong khoâng

Trang 133

khí hieän nay nhieàu chöa töøng thaáy”,Thoâng taán xaõ AP daãn lôøi RalphBorrmann, ngöôøi phaùt ngoân khuvöïc vònh San Francisco. Caùc quanchöùc caûnh baùo raèng caùc haït khoùimoûng hôn sôïi toùc coù theå bò maéc keïttrong phoåi vaø thaâm nhaäp vaøo maùu,gaây toån haïi khoâng theå chöõa trò chocô theå con ngöôøi.

“Khoùi, chaát haït vaø chaát ñoäc coùtheå khieán moïi ngöôøi bò môø maét, khoùthôû, ngöùa coå hoïng vaø chaûy nöôùcmuõi”, USA Today daãn lôøiCatherine Forest, baùc só vaø chuyeângia veà caùc ñoäc toá moâi tröôøng cuûa SôûY teá Stanford ôû Palo Alto,California.

AP cho bieát taïi haït Solano, caùcbeänh vieän ñaõ nhaän ñöôïc hôn 250tröôøng hôïp khoù chòu vì lyù do hít phaûikhí ñoäc. ÔÛ nhieàu cöûa haøng trongthaønh phoá San Francisco, ñieänthoaïi ñoå chuoâng khoâng ngöøng nghævaø khaùch haøng lui tôùi lieân tuïc ñeå tìmmua maët naï choáng ñoäc, nhöng haàuheát ñaõ chaùy haøng.

Caùc ñaùm chaùy vaãn tieáp tuïc dieãnra ôû nhieàu nôi, vì vaäy tình traïng chaátlöôïng khoâng khí khoâng an toaøn naøydöï kieán coøn keùo daøi trong nhöõngngaøy tôùi, aûnh höôûng ñeán cuoäc soángcuûa haøng trieäu ngöôøi. Ngöôøi daânñöôïc khuyeán caùo ôû trong nhaø hoaëcñeo caùc loaïi khaåu trang ñaëc duïngkhi coù vieäc caàn ra ngoaøi.

Moät tröôøng hôïp hoûa hoaïn tröôùcñoù cuõng coù theå lieân heä ñeán söï noùngleân toaøn caàu. Ngaøy 26.07 taïi thaønhphoá Redding, bang California,nhieät ñoä ngoaøi trôøi ñang laø 45 ñoä C.Ngoïn löûa röøng môùi beùn daàn buøng

leân vì naéng noùng gay gaét, gioù to vaøthôøi tieát khoâ hanh, cuoái cuøng bieánthaønh côn baõo löûa traøn vaøo khu daâncö. Baát cöù ngoâi nhaø naøo treân ñöôøngñi cuõng trôû thaønh nguyeân lieäu ñoáttieáp theâm söùc maïnh cho ngoïn löûa.Tieáp xuùc vôùi nhieät ñoä 500 ñoä C,nhöõng ngoâi nhaø khoâng chaùy töø töømaø thaäm chí coøn phaùt noå. Trong khudaân cö ñoâng ñuùc, caû daõy nhaø coù theåñoàng loaït noå tung. Toác ñoä lan traøncuûa ngoïn löûa khieán ngöôøi daân vaø caûlính cöùu hoûa baøng hoaøng. Nhöngñaây môùi chæ laø ñieåm khôûi ñaàu cuûavuï chaùy röøng Carr.

Chæ trong 30 phuùt ngaén nguûi, vuïhoûa hoaïn ñaõ taïo ra caùc tia löûa baéncao haøng traêm meùt leân baàu trôøi, xoùasaïch moïi thöù treân ñöôøng ñi vaø thaûira löôïng nhieät döõ doäi cuøng caùc coätkhoùi vaøo taàng bình löu cuûa khíquyeån. Trong lòch söû caùc vuï hoûahoaïn ôû Myõ, chöa coù vuï chaùy naøo ñuûsöùc so saùnh vôùi Carr. Moät xecontainer 4 taán bò xeù thaønh töøngmaûnh naèm la lieät.

Gaàn 50’000 cö daân ñaõ buoäc phaûidi taûn. OÂng Larry Hartman khi trôûlaïi thaêm nhaø ñaõ mieâu taû söùc phaù huûycuûa vuï chaùy töông ñöông vôùi “moätquaû bom, nhö quaû bom haït nhaân rôixuoáng Hiroshima vaäy”. Thöïc teá,khi so saùnh aûnh chuïp cuûa vuï noå haïtnhaân vôùi böùc aûnh chuïp khu vöïc phíanam ngoâi nhaø cuûa gia ñình Hartmanthì haàu nhö khoâng coù maáy ñieåmkhaùc bieät.

Vaøo naêm 1978, nhaø khí töôïnghoïc David Goens ñaõ taïo ra moät heäthoáng phaân loaïi nhöõng “côn baõolöûa”, cuøng vôùi thoâng baùo raèng:

“Ñaây laø hieän töôïng hieám hoi vaø hyvoïng chuùng seõ khoâng xaåy ra trongtöông lai”. Nhöng ñaáy laø 40 naêmtröôùc. Vuï chaùy röøng Carr vöøa quañaõ trôû thaønh ñeà taøi tranh caõi chonhieàu nhaø khoa hoïc. Tröôùc Carr, vuïchaùy coù söùc phaù huûy maïnh meõ nhaátlaø ôû Canberra, UÙc, naêm 2003.

Thöïc teá khoác lieät laø nhaân vieâncöùu hoûa cuõng khoâng theå laøm gì ñeådaäp taét ñöôïc ñaùm chaùy ôû daïng loácxoaùy löûa nhö theá naøy. Nöôùc haàunhö khoâng coù taùc duïng. “Töø cöùuhoûa, chuùng toâi ñaõ phaûi chuyeån sangnoã löïc cöùu ngöôøi", moät ñaïi dieän cuûañoäi cöùu hoûa Cal Fire cho bieát. Caùchñaây moät vaøi naêm, nhöõng vuï chaùylôùn coù theå laø chuyeän hieám hoi.Nhöng giôø ñaây chuùng xaåy ra thöôøngxuyeân hôn. Traùi Ñaát noùng leân khieánkhí haäu khoâ khan vaø ngay caû veàñeâm ngoïn löûa vaãn tieáp tuïc lan roäng.Trong khi ñoù, con ngöôøi laïi taøn phaùröøng vaø nhaø cöûa cuõng laán saâu vaøoröøng hôn tröôùc. Nhöõng côn loác xoaùymang theo “ngoïn löûa ñòa nguïc” vìtheá coù theå xaåy ra baát kyø luùc naøo.

VATICAN:CÖÔØNG QUOÁC NGOAÏI GIAO?

Döôùi thôøi vò giaùo hoaøng ñaàu tieânxuaát thaân töø Doøng Teân vaø khoângphaûi laø ngöôøi AÂu Chaâu, Vatican ñaõtrôû thaønh ngaõ tö cuûa theá giôùi. Toångthoáng, thuû töôùng caùc nöôùc thi nhauñeán khu vöïc Ñaïi giaùo ñöôøng ThaùnhPheâroâ : trong 5 naêm qua coù ñeán 90nguyeân thuû, ngöôøi ñöùng ñaàu chínhphuû ñaõ ñöôïc Ñöùc giaùo hoaøng tieáp,trong ñoù coù nhöõng vò ñöôïc tieápnhieàu laàn.

Ngay caû nöõ hoaøng Elisabeth cuûa

Anh quoác, cuõng ñaõ ñeán Vatican laànñaàu tieân. Toång thoáng Nga VladimirPutin ñeán Vatican 5 laàn, trong ñoù coù2 laàn ñeå gaëp GH Phanxicoâ. Nöõ Thuûtöôùng Ñöùc, Angela Merkel tröôùcñaây thöôøng ñeán thaêm ngöôøi ñoànghöông, ÑGH Bieån Ñöùc XVI, naycuõng raát thaân thieát vôùi vò giaùohoaøng keá nhieäm, nhaát laø sau khi môûcöûa bieân giôùi cho ngöôøi tò naïn. ÑGHPhanxicoâ chìa baøn tay cho moïingöôøi, keå caû Joseph Kabila (nhaøñoäc taøi Congo), Recep TayipErdogan (toång thoáng Thoå Nhó Kyø).

Ngaønh ngoaïi giao Vatican hieändieän khaép nôi. Taïi Chaâu Myõla-tinh, ÑGH ñaõ coá gaéng ñöa Cubaquay laïi vôùi coäng ñoàng quoác teá, xuùctieán hoøa bình cho Colombia. Taïi AÙChaâu, ngaøi ñang xích laïi gaàn TrungQuoác, vaø luoân leân tieáng beânh vöïcngöôøi Rohingya ôû Mieán Ñieän. ÔÛPhi Chaâu, Ngaøi vaän ñoäng cho hoøabình ôû Mozambique, Trung Phi,Congo, vaø döï ñònh ñeán Nam Sudanduø moïi ngöôøi can giaùn vì lyù do anninh. Taïi Caän Ñoâng, treân vuøng ÑaátThaùnh, ÑGH lieân tuïc tìm caùch laømdòu ñi xung ñoät Israel-Palestine.

Ngöôøi ñöùng ñaàu moät giaùo hoäi1,2 tyû tín ñoà coøn laø moät thuû lónhchính trò. Vatican, nhaø nöôùc nhoû beùvôùi dieän tích voûn veïn 0,44 caây soávuoâng coù moät boä maùy raát hieäu quaû.Quoác vuï khanh laø Ñöùc Hoàng YPietro Parolin laø nhaø ngoaïi giao laõoluyeän, töøng ñoùng vai troø quan troïngtrong caùc hoà sô lôùn nhö vieäc thöônglöôïng vôùi löïc löôïng phieán quaânFARC ôû Colombia, giuùp quan heäHoa Kyø-Cuba tan baêng. Khoaûng

Trang 135

moät traêm söù thaàn, töùc ñaïi söù cuûaVatican, coù maët treân toaøn theá giôùi,moãi vò chæ coù moät hoaëc hai coäng söï.

Tuy soá löôïng khieâm toán, nhöngñaây laø moät maïng löôùi toaøn caàu, vìtrong soá 195 quoác gia treân theá giôùi,chæ coù hôn moät chuïc nöôùc khoâng coùquan heä ngoaïi giao vôùi Toøa Thaùnh.Trong ñoù coù ba quoác gia quan troïngnhaát, theo ñaùnh giaù cuûa moät nhaøngoaïi giao, laø AÛ Raäp Xeâ UÙt, TrungQuoác vaø Vieät Nam. Vatican laøthaønh vieân cuûa Hoäi ñoàng AÂu Chaâu,caùc toå chöùc quoác teá nhö OSCE (Toåchöùc An ninh Hôïp taùc Chaâu AÂu),AIEA (Cô quan Naêng löôïngNguyeân töû Quoác teá), vaø coù tö caùchquan saùt vieân taïi Lieân Hieäp Quoác,thaäm chí laø quoác gia ñaàu tieân pheâchuaån Hieäp öôùc caám vuõ khí nguyeântöû vaøo thaùng 07.2017.

Theo caùc chuyeân gia, theá maïnhcuûa Vatican chính laø chaát löôïngthoâng tin. Caùc nhaø ngoaïi giao ñöôïcthoâng baùo laäp töùc töø caùc Hoàng y,linh muïc, tu só…laø chöùng nhaân cuûanhöõng gì ñang dieãn ra khaép nôi treântheá giôùi. Vaø Toøa Thaùnh khoâng heàtìm caùch baùn vuõ khí, giaønh thò phaànhay laán löôùt baát kyø quoác gia naøo,nhôø ñoù ñöôïc roäng tay hôn.

Trong luùc baûn ñoà ñòa lyù chính tròñang ñöôïc veõ laïi vaø caùc cheá ñoä ñoäctaøi ngaøy caøng lan traøn, nhöõng yùtöôûng cuûa ÑGH Phanxicoâ mangmoät taàm quan troïng môùi. NelsonMandela ñaõ qua ñôøi, baø Aung SanSuu Kyi cuûa Mieán Ñieän vaø oângLula cuûa Brazil bò maát uy tín, giaûiNobel hoøa bình Obama gaây thaátvoïng, Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác

Antonio Guterres chöa gaây ñöôïcdaáu aán, Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma laäp laïinhöõng ñieàu ñaõ cuõ, ÑGH Phanxicoângaøy caøng trôû thaønh löông taâm cuûatheá giôùi.

Tieáng noùi cuûa Ngaøi haøng ngaøyñöôïc ñöa ñeán caû nhöõng nôi xa xoâiheûo laùnh treân toaøn caàu, vôùi 350nhaân vieân cuûa Radio Vatican, ñöôïcñoåi teân thaønh Vatican News töøngaøy 01.01.2018, phaùt baèng 40 thöùtieáng. Taøi khoaûn Twitter cuûa ÑGHcoù 43 trieäu ngöôøi theo doõi. Baøi traûlôøi phoûng vaán, baøi giaûng, saéc thö…vaønhöõng chuyeán toâng du : trong 5 naêmqua, ÑGH Phanxicoâ ñaõ thaêm 33nöôùc. Ngaøi coøn tìm ñeán nhöõng nôimaø ngöôøi tieàn nhieäm chöa heà ñaëtchaân ñeán, nhö ñaûo Lampedusa cuûangöôøi tò naïn, hay giöõa röøngAmazon.

Taát nhieân beân caïnh ñoù vaãn coùnhöõng vuøng xaùm. Coù yù kieán choraèng ngoaïi giao thaønh coâng, nhöngquaûn lyù laïi gaây thaát voïng. ÑGHcuõng ñaõ töøng thoát leân: «Caûi caùch ôûRoma, cuõng gioáng nhö duøng baønchaûi ñaùnh raêng ñeå laøm saïch töôïngNhaân sö lôùn ôû Ai Caäp».

VATICAN VAØ TRUNG QUOÁCKYÙ THOÛA THUAÄN

TAÏM THÔØIToøa Thaùnh Vatican thoâng

baùo : Trong khuoân khoå caùc tieápxuùc giöõa Toøa Thaùnh vaø TrungQuoác, dieãn ra töø laâu ñeå baøn veà caùcvaán ñeà Giaùo Hoäi coù lieân quan ñeánhai beân vaø ñeå thaêng tieán theâm caùcquan heä sau naøy, ngaøy 22.09.2018,ñaõ dieãn ra moät cuoäc hoïp giöõa ÑöùcOÂng Antoine Camilleri, Thöù tröôûng

Ngoaïi Giao Toøa Thaùnh, vaø OÂngWang Chao, Thöù tröôûng ngoaïi giaoTrung Quoác, laø hai vò tröôûng phaùiñoaøn Vatican vaø Trung Quoác.

Cuoäc hoïp ñöa ñeán keát quaû hai vòÑaïi dieän ñaõ kyù moät hieäp ñònh taïmthôøi veà vieäc boå nhieäm caùc GM,nhaèm muïc ñích taïo nhöõng ñieàu kieänñeå coù söï coäng taùc roäng raõi hôn treânbình dieän song phöông. Sau 67 naêmkeå töø khi Trung Quoác truïc xuaát ñaïidieän giaùo hoaøng vaø chaám döùt quanheä ngoaïi giao, thoûa thuaän seõ chopheùp nhaø caàm quyeàn Trung Quoácñeà nghò moät öùng cöû vieân laøm giaùmmuïc vaø ÑGH coù theå quyeát ñònhchaáp thuaän hay khoâng. Tröôùc maét,ÑGH ñoàng yù coâng nhaän 7 giaùm muïcñaõ ñöôïc chính quyeàn Baéc Kinh boånhieäm maø khoâng caàn yù kieán cuûangaøi. Moät giaùm muïc thöù 8, ngöôøi ñaõqua ñôøi naêm ngoaùi, cuõng ñöôïcVatican coâng nhaän sau khi cheát.

Thoâng baùo cuûa Toøa Thaùnhkhaúng ñònh : “Ñieàu ñaùng mong öôùclaø hieäp ñònh naøy taïo ñieàu kieän chomoät tieán trình ñoái thoaïi chính thöùcgoùp phaàn tích cöïc vaøo ñôøi soángGiaùo hoäi taïi Trung Quoác, möu íchcho Nhaân daân Trung Quoác vaø choneàn hoøa bình theá giôùi”

Sau thoâng caùo chính thöùc treânñaây, ÑHY Pietro Parolin, Quoác vuïkhanh Toøa Thaùnh nhaän ñònh: «Vôùivieäc kyù keát naày, Toøa Thaùnh theoñuoåi muïc ñích muïc vuï, giuùp ñôõ caùcGiaùo Hoäi ñòa phöông, ñeå hoï ñöôïchöôûng nhöõng ñieàu kieän töï do hôn, töïquyeát vaø toå chöùc, ñeå coù theå chuyeânchaêm thi haønh söù maïng loan baùoTin Möøng».

Thoûa thuaän naøy daáy leân hy voïngnoái laïi bang giao giöõa Toøa Thaùnhvaø chính quyeàn Baéc Kinh, bò ñoaïntuyeät töø naêm 1951. Treân ñaøi RadioFrance International RFI, söû gia veàtoân giaùo ngöôøi Phaùp, oâng OdonVallet, cho raèng, thoûa thuaän naøy seõgiuùp giaûi quyeát caùc moái xung khaécgiöõa Vatican vaø Trung Quoác laâu töøgaàn 70 naêm qua.

Tuy nhieân, nhieàu tín ñoà GiaùoHoäi thaàm laëng vaãn chöa thaät söï antaâm vì thoûa thuaän Vatican - TrungQuoác khoâng ñeà caäp ñeán moät söï baûoñaûm naøo veà töï do tín ngöôõng taïiTrung Quoác.

Naêm 1957, cheá ñoä Trung Quoácñaõ taïo ra moät Giaùo hoäi Coâng giaùo“yeâu nöôùc” khoâng coâng nhaänquyeàn löïc cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng. Keåtöø ñoù, cheá ñoä naøy ñaõ boå nhieäm caùcgiaùm muïc cuûa rieâng mình. Roài coùmoät Giaùo Hoäi thaàm laëng, thöôøngxuyeân bò saùch nhieãu, bôûi vì caùcgiaùm muïc cuûa Giaùo Hoäi naày khoângñöôïc chính quyeàn Baéc Kinh chaápnhaän, vaø ñoâi khi nhöõng vò naøy ñöôïcVatican bí maät boå nhieäm.

Vaøo thaùng 12.2017, Trung quoáccoù 101 giaùm muïc. Trong soá naøy, 65ngöôøi thuoäc Giaùo hoäi phuï thuoäc vaøonhaø caàm quyeàn, vaø 36 ngöôøi thuoäccoäng ñoàng «haàm truù», ñaõ töø choáiquyeàn kieåm soaùt cuûa nhaø nöôùc.

Do ñoù, 2 dieãn bieán quan troïng veàthoûa thuaän naày laø baây giôø taát caû caùcgiaùm muïc Trung quoác hieäp thoângvôùi Roâma vaø, laàn ñaàu tieân, BaécKinh coâng nhaän quyeàn löïc cuûangöôøi keá nhieäm Thaùnh Pheâroâ.

Thoûa thuaän naày khoâng hoaøn

Trang 137

haûo, vì Ñöùc Giaùo hoaøng khoâng coùquyeàn töï quyeát hoaøn toaøn trongvieäc boå nhieäm; nhöng ñoù laø moätkhôûi ñaàu vaø döôøng nhö noù caûi thieäntình hình hieän taïi cuûa 12 trieäu ngöôøiCoâng giaùo Trung Quoác. Vaán ñeà aiboå nhieäm giaùm muïc laø taâm ñieåmcuûa tranh caõi töø khi Trung Quoác ñaàutieân caét quan heä ngoaïi giao vôùi ToøaThaùnh vaøo naêm 1951.

Hieän nay, ngöôøi Coâng giaùo ôûTrung Quoác phaûi ñoái maët vôùi söï löïachoïn ñi leã taïi caùc nhaø thôø ñöôïc BaécKinh pheâ chuaån hoaëc ñeán caàunguyeän vôùi caùc giaùo ñoaøn kín theàtrung thaønh vôùi Vatican.

Treân phöông dieän chính trò, thoûathuaän môùi kyù naøy coù khaû naêng môûñöôøng cho vieäc thieát laäp quan heängoaïi giao giöõa Vatican vaø TrungQuoác. Vatican hieän laø quoác gia AÂuChaâu duy nhaát coâng nhaän ÑaøiLoan.

Theo Taiwan News, moät soá bìnhluaä#n gia cho raèng Ñaïi söù Ñaøi Loantaïi Vatican chuaån bò tinh thaàn chodö luaän veà khaû naêng Toøa Thaùnh caétñöùt quan heä vôùi Ñaøi Loan ñeå coângnhaän Trung Quoác. Ñoåi laïi, TrungQuoác seõ ñoàng yù ñeå ngöôøi Coâng giaùocoâng nhaän ÑGH Phanxicoâ vaø ToøaThaùnh La Maõ.

Maâu thuaãn Vatican - TrungQuoác thænh thoaûng laïi buøng leân khicoù tin giaùo daân hoaëc giaùm muïc taïiTrung Quoác bò traán aùp. Hoài thaùng06.2017, Toøa thaùnh Vatican coângkhai baøy toû söï quan ngaïi saâu saéc saukhi moät giaùm muïc bò ñuoåi khoûi giaùophaän roài bò baét.

Theo nhaät baùo Le Figaro, Phaùp,

thoûa thuaän ñöôïc caùc tín ñoà cuûa Giaùohoäi Coâng Giaùo goïi laø «yeâu nöôùc»(trung thaønh vôùi chính quyeàn)höôûng öùng, trong luùc caùc tín ñoà cuûaGiaùo hoäi ngaàm, voán trung thaønh vôùiToøa thaùnh, raát lo ngaïi. Thaäm chímoät soá ngöôøi, nhö cöïu giaùm muïcHoàng Koâng Traàn Nhaät Quaân, coønxem ñaây laø moät haønh ñoäng ñaàuhaøng, phaûn boäi laïi nhöõng ngöôøitrung kieân vôùi ñöùc tin.

Veà phaàn mình, xaõ luaän baùo LaCroix, Phaùp, vôùi töïa ñeà «Caùi giaùcuûa söï hoøa giaûi», nhaán maïnh ñaây laømoät böôùc ñi ñaàu tieân höôùng ñeán söïtin töôûng laãn nhau cuûa Vatican vôùiBaéc Kinh, voán ñöôïc khôûi söï döôùithôøi giaùo hoaøng tieàn nhieäm. ÑGHPhanxicoâ, ngöôøi tieáp tuïc höôùng ñinaøy, ñaët nieàm tin vaøo khaùt voïng tìmñöôïc tieáng noùi chung vôùi caùc ñoàngñaïo vaø tinh thaàn saùng taïo cuûa caùc côsôû Coâng Giaùo voán khoâng ñöôïc coângnhaän taïi Trung Quoác, trong söùmaïng «hoøa giaûi» vaø «soáng ñaïo»,baát chaáp caùc aùp löïc cuûa quyeàn löïctheá tuïc.

Tôø La Croix cuõng ghi nhaän phaûnöùng chính cuûa phía Trung Quoác.Nhaät baùo Global Times, moät côquan ngoân luaän cuûa chính quyeànTrung Quoác, nhaán maïnh laø BaécKinh ñaõ coù raát nhieàu nhaân nhöôïngtrong thoûa thuaän naøy, keå caû trongvaán ñeà Ñaøi Loan. Trong tình theáBaéc Kinh ñang phaûi ñöông ñaàu vôùiHoa Kyø, thoûa thuaän vôùi Toøa Thaùnhñöôïc xem laø moät «thaéng lôïi ngoaïigiao» cuûa Trung Quoác, cho duø 12trieäu tín ñoà Coâng Giaùo khoâng phaûilaø moät öu tieân cuûa Baéc Kinh, quoác

gia hôn moät tæ daân. 50 trieäu tín ñoàTin Laønh, ñöôïc xem laø deã bò aûnhhöôûng bôûi Hoa Kyø, môùi laø vaán ñeàvôùi Trung Quoác.

Veà phaàn mình, tôø Le Figaronhaán maïnh laø, ñaây laø laàn ñaàu tieânchính quyeàn Baéc Kinh thöøa nhaänthaåm quyeàn toân giaùo cuûa ngöôøilaõnh ñaïo Toøa Thaùnh.BAÊNG HAØ GREENLAND TAN

VÔÕ, DAÁU HIEÄU ROÕ RAØNGCUÛA BIEÁN ÑOÅI KHÍ HAÄUGreenland laø moät quoác gia töï trò

thuoäc Vöông quoác Ñan Maïch, naèmgiöõa Canada vaø Iceland, veà lòch söûcoù quan heä maät thieát vôùi AÂu Chaâu.

Caùc theàm baêng taïi Greenlandlieân tuïc vôõ thôøi gian qua, daáu hieäucho thaáy bieán ñoåi khí haäu ñang gaâytaùc ñoäng tieâu cöïc ñeán ñaïi döông,khieán möïc nöôùc bieån daâng caonhanh choùng.

Ñeå caûi thieän hieäu quaû caùc noã löïcchoáng nöôùc bieån daâng, Cô quanQuaûn trò Haøng khoâng vaø Khoânggian NASA ñaõ khôûi ñoäng döï aùnOceans Melting Greenland(OMG), nghieân cöùu taùc ñoäng cuûa söïnoùng leân trong loøng nöôùc bieån ñoáivôùi caùc theàm baêng, nuùi baêng ôû haicöïc Nam vaø Baéc.

Vôùi ngaân saùch 30 trieäu USD, döïaùn OMG kyø voïng laøm roõ tình traïngtan baêng taïi Greenland taùc ñoängtheá naøo tôùi söï daâng cao cuûa nöôùcbieån. Thoâng tin, döõ lieäu thu ñöôïc coùtheå ñöôïc aùp duïng ñeå nghieân cöùutình traïng tan baêng taïi caùc khu vöïckhaùc, cuï theå laø Nam Cöïc, nôi coùlöôïng baêng ñaù lôùn hôn vaø ñoùng vaitroø quan troïng trong quaù trình daâng

cao cuûa nöôùc bieån.Nöôùc bieån daâng laø hieän töôïng ñe

doïa caùc laõnh thoå, thaønh phoá naèm ôûñoàng baèng ven bieån, caùc hoøn ñaûo vaønhieàu khu daân cö ñoâng ñuùc treânkhaép theá giôùi. Tuy nhieân, döï baùo veàtoác ñoä vaø söï traàm troïng cuûa nöôùcbieån daâng hieän khoâng thoáng nhaát,coù nhieàu khaùc bieät giöõa caùc caùnhaân, toå chöùc nghieân cöùu do caùcnhaø khoa hoïc khoâng coù ñuû thoâng tinveà toác ñoä nöôùc bieån aám laøm tanbaêng ôû hai cöïc.

Hieän taïi, tình traïng tan baêng taïikhu vöïc Greenland laø nghieâm troïngnhaát. Löôïng baêng tan taïi rieâng khuvöïc naøy khieán nöôùc bieån taêng gaàn 1cm moãi naêm, nhieàu nhaát treân toaøntheá giôùi.

Hoài thaùng 6 naêm nay, nhoùmnghieân cöùu töø ñaïi hoïc New Yorkvöøa ghi laïi ñöôïc caûnh moät taûngbaêng daøi hôn 6 caây soá taùch rôøi khoûikhu vöïc theàm phía ñoâng cuûa soângbaêng Helheim ôû Greenland, moättrong 3 baêng haø lôùn nhaát cuûa hoønñaûo baêng naày, vôõ thaønh töøng maûngnhoû, moät hieän töôïng ñöôïc nhaänñònh laø do nhieät ñoä nöôùc bieån quaùcao.

Nhöõng doøng soâng ôû Greenlandlaø nhöõng doøng soâng bò ñoùng baêng,chaûy töø noäi ñaûo ra bieån. Khi baêngnhaäp vaøo bieån chuùng seõ laøm möïcnöôùc bieån daâng leân. Quaù trình naøyseõ xaåy ra nhanh hôn neáu nhieät ñoätaïi Greenland taêng leân.

Trong vaøi thaäp kyû gaàn ñaây, toácñoä doøng chaûy cuûa ba doøng soângbaêng lôùn cuûa hoøn ñaûo baêng naày,Helheim, Jakobshavn vaø

Trang 139

Kangerdlussuaq ñaõ nhanh hôn raátnhieàu. Caùc nhaø khoa hoïc tin raènghieän töôïng naøy coù quan heä vôùi söïbieán ñoåi khí haäu.

Nhöng quan troïng hôn, baêng troâixuaát hieän treân bieån khoâng chæ laømoái hieåm hoïa vôùi taàu thuyeàn, maøcoøn laø nhaân toá khieán möïc nöôùc bieåntaêng nhanh hôn.

Denise Holland, ñieàu phoái vieânveà haäu caàn cho ñoäi nghieân cöùu veàcaùc doøng chaûy trong töï nhieân thuoäcñaïi hoïc New York, cho bieát taát caûcaùc nhaø nghieân cöùu ñeàu bò thoâimieân ñeán cheát laëng bôûi caûnh töôïnghuøng vó khi taûng baêng ñöùt taùch khoûisoâng baêng Helheim doïc theo moätveát lieân keát yeáu coù töø cuoái thaùng 6.

Caùc nhaø nghieân cöùu khoâng coùñöôïc kích thöôùc chính xaùc cuûa taûngbaêng nhöng theo hoï öôùc tính thì noùlôùn ngang vôùi khu vöïc vuøng haïManhattan (roäng khoaûng 15 caây soávuoâng).

Tad Pfeffer, moät nhaø nghieân cöùubaêng töø ñaïi hoïc Colorado, Boulder,Myõ, chia seû raèng söï taùch rôøi cuûa moätnuùi baêng vôùi kích thöôùc khoång loànhö vaäy raát ñaùng chuù yù nhöng chaécchaén ñaõ töøng xaåy ra ôû Greenland.

Tröôùc ñoù moät taûng baêng lôùnkhoaûng 260 km2, roäng gaáp gaàn 4laàn Manhattan, töøng taùch khoûi soângbaêng Petermen ôû taây baécGreenland vaøo naêm 2010. Sau ñoù,vaøo naêm 2012, moät nuùi baêng khaùcbaèng nöûa kích thöôùc aáy ñaõ hìnhthaønh ôû cuøng khu vöïc treân vaøo naêm2012. Ñieàu ñaùng lo ngaïi laø nhöõngnuùi baêng khoång loà hình thaønh ngaøycaøng nhieàu vôùi khoaûng caùch thôøi

gian ngaøy caøng gaàn nhau.Mike MacFerrin, moät nhaø

nghieân cöùu baêng khaùc töø ñaïi hoïcColorado, Boulder, cho bieát kíchthöôùc cuûa nhöõng taûng baêng ôûGreenland chaúng ñaùng noùi so vôùinhöõng nuùi baêng khoång loà taùch khoûinhöõng giaù baêng ôû Nam Cöïc. Tuynhieân, ñieàu ñoù khoâng coù nghóa raèngnhöõng taûng baêng ôû Greenlandkhoâng quan troïng hay khoâng coù vaitroø gì.

Treân thöïc teá, muïc ñích cuûanhoùm nghieân cöùu töø ñaïi hoïc NewYork laø ñeå hieåu roõ hôn baûn chaát vaøquaù trình hình thaønh baêng troâi ôûGreenland. Nhöõng kieán thöùc naøy seõñöôïc aùp duïng vaøo vieäc nghieân cöùunhöõng nuùi baêng khoång loà khoù tieápcaän ôû phía taây Nam Cöïc.

“Möïc nöôùc bieån trong töông laiphuï thuoäc nhieàu vaøo phía taây cuûaNam Cöïc. Keá hoaïch cuûa chuùng toâilaø nghieân cöùu caùc baêng haø taïiGreenland. Chuùng nhoû baèng moätphaàn möôøi nhöõng baêng haø ôû NamCöïc. Chuùng toâi seõ thu thaäp döõ lieäuhaøng naêm. Ngoaøi Nam Cöïc thì ñaâylaø “phoøng thí nhieäm” töï nhieân duynhaát chuùng ta coù ñeå nghieân cöùuNam Cöïc”.

Theo moät baùo caùo cuûa Hieäp hoäiÑòa Vaät lyù Myõ, nöôùc bieån daâng 50cm seõ nhaán chìm khu vöïc sinh soángcuûa 90 trieäu daân ôû Trung Quoác,Vieät Nam vaø Bangladesh. Baùo caùocuõng cho bieát vaøo naêm 2100, nhöõngcôn baõo maïnh nhö sieâu baõo Sandy,töøng khieán nöôùc Myõ thieät haïi 70 tyûUSD, seõ xaåy ra thöôøng xuyeân hôngaáp 17 laàn so vôùi hieän taïi.

UÛy ban Lieân chính phuû veà bieánñoåi khí haäu (IPCC) cho bieát möùc ñoänghieâm troïng cuûa nöôùc bieån daâng,töø nay ñeán naêm 2100, phuï thuoäc raátlôùn vaøo quyeát taâm vaø khaû naênggiaûm phaùt thaûi oâ nhieãm thoâng quasöû duïng naêng löôïng hoùa thaïch,chính laø nguyeân nhaân haøng ñaàu gaâyoâ nhieãm moâi tröôøng trong theá kyû 20.

Trong caùc baûn baùo caùo gaàn nhaát,möïc nöôùc bieån toaøn caàu ñang daângkhoaûng 3 mm moãi naêm. Tuy nhieân,möùc ñoä naøy khoâng heà oån ñònh, vì cöùmoãi 12 thaùng möùc ñoä taêng theâm0,08 mm nöõa. Theo caùc chuyeân gia,baêng troâi taïi Greenland chính laømoät phaàn nguyeân nhaân.

Theo nhaø khí töôïng ñaïi döôngDavid Holland töø ÑH New York,möïc nöôùc bieån toaøn caàu ñang taêngleân laø hieän töôïng khoâng theå choái caõiñöôïc. Nghieân cöùu nguyeân nhaânkhieán möïc nöôùc taêng leân seõ giuùpgiaûi quyeát raát nhieàu ñieàu. Ñaëc bieät,bieát ñöôïc caùch baêng troâi (iceberg)ñöôïc hình thaønh cuõng giuùp chuùng tatính toaùn ñöôïc möïc nöôùc daâng leântrong töông lai.

Theo moät soá tính toaùn vaøo naêm2017, neáu toaøn boä vuøng baêng taïiTaây Nam Cöïc tan ra, möïc nöôùcbieån seõ daâng khoaûng 3,2 m.

DÖÏ AÙN VAØNH ÑAIVAØ CON ÑÖÔØNG COÙ ÑOÁI

TAÙC CAÏNH TRANHDöï aùn haï taàng cô sôû thöông maïi

“Vaønh ñai vaø Con ñöôøng” khoång loàvaø ñaày tham voïng cuûa Trung Quoácñang vaáp phaûi caùc trôû ngaïi veà tieántrình phaùt trieån, trong boái caûnh moätsoá quoác gia baét ñaàu lo ngaïi veà vieäc

rôi vaøo baãy nôï cuûa Trung Quoác.Cuøng moät luùc, caùc quoác gia Taâyphöông nhaän thöùc ñöôïc yù ñoà vaøtham voïng baù chuû theá giôùi cuûaTrung Quoác ñoàng loaït ñöa ra 2 döïaùn coù theå ngaên chaën aûo aûnh cuûa döïaùn ñeà xuaát bôûi neàn kinh teá AÙ Chaâuñöùng thöù nhì theá giôùi.

Ñöôïc Chuû tòch Trung Quoác TaäpCaän Bình coâng boá vaøo naêm 2013,saùng kieán “Vaønh ñai vaø Conñöôøng”, coøn ñöôïc bieát ñeán vôùi teângoïi “Con ñöôøng Tô luïa môùi”, ñaëtmuïc tieâu xaây döïng caùc con ñöôøng,caùc tuyeán ñöôøng saét vaø caùc caûngbieån treân khaép theá giôùi, vôùi vieäcBaéc Kinh cam keát cung caáp haøng tyûUSD tieàn vay cho nhieàu quoác gia.

Nhöng moät soá quoác gia ñang baétñaàu lo ngaïi caùi giaù quaù ñaét phaûi traûcho ñaàu tö Trung Quoác.

Trong chuyeán thaêm Baéc Kinhhoài thaùng tröôùc, Thuû töôùngMalaysia Mahathir Mohamad chobieát ñaát nöôùc oâng quyeát ñònh huûy 3döï aùn ñöôïc Trung Quoác hoã trôï,trong ñoù coù moät tuyeán ñöôøng saét trògiaù 20 tyû USD.

Coøn taïi Pakistan, ñaûng cuûa taânThuû töôùng Imran Khan ñaõ cam keátminh baïch hôn giöõa nhöõng lo ngaïiveà khaû naêng cuûa nöôùc naøy nhaèm traûlaïi caùc khoaûn vay töø Trung Quoác coùlieân quan tôùi Haønh lang kinh teáTrung-Pakistan trò giaù nhieàu tyûUSD.

Trong khi ñoù, nhaø laõnh ñaïo ñoáilaäp hieän ñang soáng löu vong cuûaMaldives, Mohamed Nasheed, vícaùc haønh ñoäng cuûa Trung Quoác ôûquaàn ñaûo AÁn Ñoä Döông vôùi nhöõng

Trang 141

töø ngöõ “chieám ñaát” vaø “chuû nghóathöïc daân”.

Sri Lanka cuõng ñang phaûi traû giaùñaét vôùi caùc khoaûn nôï khoång loà cuûaTrung Quoác. Hoài naêm ngoaùi, SriLanka ñaõ phaûi cho Trung Quoácthueâ 99 naêm moät caûng chieán löôïc vìkhoâng coù khaû naêng traû laïi caùckhoaûn nôï ñoái vôùi moät döï aùn 1,4 tyûUSD.

Nhöng moät cuoäc nghieân cöùu doTrung taâm Phaùt trieån Toaøn caàu, moättoå chöùc nghieân cöùu cuûa Myõ, ñaõ chothaáy “caùc lo ngaïi nghieâm troïng” veàtính beàn vöõng cuûa caùc khoaûn nôïnöôùc ngoaøi taïi 8 quoác gia nhaän caùckhoaûn tieàn töø döï aùn : Pakistan,Djibouti, Maldives, Moâng Coå, Laøo,Montenegro, Tajikistan vaøKyrgyzstan.

Chi phí cuûa moät döï aùn ñöôøng saétTrung Quoác - Laøo, öôùc tính vaøokhoaûng 6,7 tyû USD - töông ñöônggaàn nöûa GDP cuûa quoác gia ÑoângNam AÙ naày, theo nghieân cöùu treân.

Taïi Djibouti, Quyõ Tieàn teä Quoácteá (IMF/FMI) ñaõ caûnh baùo raèngquoác gia Söøng chaâu Phi coù theå ñoáimaët vôùi “nguy cô cao veà caêng thaúngnôï naàn”, trong boái caûnh nôï coângtaêng töø 50% GDP leân 85% vaøo naêm2016.

Toång giaùm ñoác Quyõ Tieàn TeäQuoác teá IMF/FMI ChristineLagarde ñaõ baøy toû nhöõng lo ngaïi veànguy cô caùc vaán ñeà baãy nôï hoàithaùng 4 vaø luoân thuùc ñaåy söï minhbaïch hôn nöõa. Theo baø Lagarde,“ñoù khoâng phaûi laø moät böõa aên tröamieãn phí.”

Trong thôøi ñieåm hieän taïi, Myõ

ñang taäp hôïp caùc quoác gia ñoàngminh trong khu vöïc AÁn Ñoä - ThaùiBình Döông ñeå taïo moät lieân minhnhaèm ñoái phoù vôùi Saùng kieán Vaønhñai vaø Con ñöôøng.

Sau khi kyù thoûa thuaän vôùi caùc côquan phaùt trieån taøi chính nöôùcngoaøi cuûa Nhaät Baûn vaø UÙc, Cô quanÑaàu tö Tö nhaân Haûi ngoaïi Myõ(OPIC) “ñang thaûo luaän vôùi AÁn Ñoä”ñeå ñaït ñöôïc moät bieân baûn ghi nhôùvôùi AÁn Ñoä. Quan heä ñoái taùc döïatreân thoûa thuaän vôùi Myõ seõ cho pheùpAÁn Ñoä, Nhaät Baûn vaø UÙc ñaåy nhanhquy trình thöïc hieän caùc döï aùn ñaàu töchung trong caùc lónh vöïc naênglöôïng, vaän taûi, du lòch vaø haï taàngcoâng ngheä. Caùc khoaûn ñaàu tö naøyseõ thu huùt theâm nguoàn voán tö nhaânvaøo caùc döï aùn vaø trong moät soátröôøng hôïp, nguoàn voán tö nhaânthaäm chí cao hôn gaáp nhieàu laàn sovôùi nguoàn ngaân saùch cuûa caùc chínhphuû.

OPIC laø cô quan lieân chính phuûphuï traùch phaân boå nguoàn voán tönhaân cuûa Myõ vaøo caùc döï aùn phaùttrieån ôû nöôùc ngoaøi döôùi hình thöùccaùc khoaûn vay, quyõ vaø baûo hieåmchính trò. Taàm aûnh höôûng cuûa OPICtaïi khu vöïc AÁn Ñoä - Thaùi BìnhDöông ñang treân ñaø taêng leân saukhi döï luaät Khai thaùc hieäu quaû hônhoaït ñoäng ñaàu tö phaùt trieån 2018(BUILD) ñöôïc Haï vieän Myõ thoângqua hoài thaùng 7.

Neáu ñöôïc Thöôïng vieän thoângqua vaø ñöôïc Toång thoáng DonaldTrump kyù thaønh luaät chính thöùc,OPIC seõ ñöôïc ñoåi teân thaønh Taäpñoaøn taøi chính Phaùt trieån Quoác teá

Myõ (USIDFC) vaø soá tieàn OPIC coùtheå söû duïng ñeå vieän trôï cho caùc döïaùn cô sôû haï taàng seõ taêng leân gaáp ñoâi,khoaûng 60 tyû USD.

Moái quan heä ñoái taùc 3 beân maøOPIC vöøa phaùt trieån vôùi Nhaät Baûnvaø UÙc laø moät phaàn cuûa keá hoaïch maøNgoaïi tröôûng Myõ Mike Pompeogaàn ñaây goïi laø “Taàm nhìn Kinh teáchaâu AÙ - Thaùi Bình Döông” nhaèmkeàm cheá aûnh höôûng ngaøy caøng taêngcuûa Trung Quoác ôû khu vöïc AÙ Chaâu.

Tuyeân boá chung veà vieäc phaùttrieån döï aùn 3 beân Myõ - UÙc - NhaätBaûn baøy toû mong muoán “huy ñoängcaùc khoaûn ñaàu tö vaøo caùc döï aùn thuùcñaåy taêng tröôûng kinh teá cho moät khuvöïc AÁn Ñoä - Thaùi Bình Döông töï do,môû cöûa vaø thònh vöôïng”. Tuyeân boákhaúng ñònh roõ raøng caùc khoaûn ñaàutö toát seõ baét nguoàn töø söï minh baïch,söï caïnh tranh coâng khai, tuaân thuûcaùc tieâu chuaån toaøn caàu, tuyeånduïng lao ñoäng ñòa phöông vaø traùnhtaïo ra gaùnh naëng nôï naàn khoâng theåchi traû cho caùc nöôùc.

Theo chuyeân gia phaân tích PeterCai thuoäc Vieän nghieân cöùu Lowy,Sydney, UÙc, caû Myõ, UÙc vaø NhaätBaûn ñeàu ñang “baät” tín hieäu raènghoï muoán caïnh tranh vôùi TrungQuoác baèng caùch ñeà xuaát cho caùcquoác gia khaùc theâm moät löïa choïnvieän trôï.

Veà phaàn mình, Lieân Minh AÂuChaâu chuaån bò ñöa ra moät döï aùnthay theá cho vuøng AÙ Chaâu, ñöôïcquaûng baù laø khoâng khieán cho caùcnöôùc tham gia bò ngaäp ñaàu trongnhöõng khoaûn nôï maø hoï khoâng theåtraû. Theo tieát loä cuûa haõng tin Phaùp

AFP ngaøy 26.09.2018, keá hoaïchnaøy seõ ñöôïc caùc nöôùc AÂu Chaâu kyùtrong nhöõng ngaøy saép tôùi cho kòphoäi nghò thöôïng ñænh AÙ - AÂu môû ravaøo thaùng 10 tôùi ñaây.

Mang teân «Chieán löôïc keát noái AÙChaâu - Asia ConnectivityStrategy», döï aùn naøy nhaèm muïctieâu caûi thieän maøng löôùi naênglöôïng, giao thoâng vaän taûi, thoâng tinlieân laïc baèng kyõ thuaät soá, ñoàng thôøicoå ñoäng cho vieäc baûo veä moâi tröôøngvaø toân troïng tieâu chuaån lao ñoäng.

Bruxelles nhaán maïnh laø moâ hìnhAÂu Chaâu khoâng nhaèm ñaùp traû baátkyø moät ai, nhöng giôùi quan saùt ñeàugaén lieàn vieäc ñeà xuaát chieán löôïcnaøy vôùi vieäc Con Ñöôøng Tô LuïaMôùi cuûa Trung Quoác, vôùi haï taàngcô sôû, ñöôøng xaù, caûng bieån, tuyeánxe löûa ñöôïc xaây khaép theá giôùi, söûduïng haøng tyû ñoâ la tieàn vay TrungQuoác, ñang maát daàn haøo quang.

Laõnh ñaïo ngaønh ngoaïi giao AÂuChaâu Federica Mogherini, nhaánmaïnh vôùi baùo chí raèng muïc ñíchcuûa AÂu Chaâu laø taïo coâng vieäc laøm,taêng tröôûng, laøm lôïi cho caùc coängñoàng baûn xöù, nhöõng muïc ñích roõraøng aùm chæ Trung Quoác. Chieánlöôïc ñeà nghò nhaán maïnh treân nhöõng«tieâu chuaån cao veà moâi tröôøng vaølao ñoäng», vaø tính chaát vöøa phaûi veàmaët taøi chính cuûa caùc döï aùn haï taàngcô sôû.

Theo AFP, lôøi nhaán maïnh ñoù roõraøng laø nhaém vaøo Con Ñöôøng TôLuïa cuûa Trung Quoác, ñang bò cholaø ñaõ taïo ra baãy nôï ñoái vôùi nhöõngnöôùc tin vaøo söï haøo phoùng cuûaTrung Quoác. ª

Trang 143

TIN THUÏY SÓKHI NAØO TUYEÁT SEÕ BIEÁN

MAÁT ÔÛ THUÏY SÓ?Bieåu töôïng truyeàn thoáng cuûa nuùi

non Thuïy Só, tuyeát ñang treân ñaøbieán maát vaø hieän töôïng naày chaécchaén coù lieân quan ñeán söï aám leântoaøn caàu. Trong khi nhöõng khu vöïccoù ít hoaëc khoâng coøn tuyeát rôi (töø 0ñeán 20% khaû naêng tuyeát rôi) baophuû 36% dieän tích laõnh thoå trongsuoát thaäp kyû 1995-2005, tyû leä naàytaêng leân ñeán 44% töø naêm 2005 ñeán2017. Ñaây laø keát quaû ñöôïc ghi nhaänbôûi caùc nhaø nghieân cöùu taïi Ñaïi hoïcGeneøve (UNIGE) vaø maïng löôùi caùctrung taâm döõ lieäu moâi tröôøng toaøncaàu cuûa Lieân Hieäp Quoác, ñöôïc goïilaø Cô sôû döõ lieäu thoâng tin taøi nguyeântoaøn caàu Global ResourceInformation DatabaseGRID-Geneøve.

Toå chöùc GRID laø moät cô quancuûa chöông trình moâi tröôøng LieânHieäp Quoác, döïa treân döõ lieäu thuhoaïch trong 22 naêm bôûi caùc veä tinh.Caùc chuyeân vieân Geneøve nghieâncöùu döõ lieäu veä tinh treân toaøn laõnhthoå Thuïy Só thoâng qua moät coâng cuïphaàn meàm vi tính môùi, Swiss DataCube, ñöôïc thöïc hieån döôùi traùchnhieäm cuûa Cuïc Moâi tröôøng Lieânbang (Office Feùdeùral del’environnement OFEV/Bundesamt fuer Umwelt BAFU).Caùc nhaø nghieân cöùu ñaõ keát hôïp taátcaû nhöõng hình aûnh ñöôïc thu thaäpbôûi ba veä tinh Myõ hieän ñaïi nhaát cuûachöông trình quan saùt traùi ñaátLandsat, thuoäc Vieän Nghieân cöùu

Ñòa chaát USGS, Virginia, Hoa Kyø,vaø Cô quan Quaûn trò Haøng Khoângvaø Khoâng gian NASA, vaø veä tinhAÂu Chaâu Sentinel-2, ñöôïc phoùngleân khoâng gian vaøo ñaàu thaäp nieân1970.

Neáu tuyeát daàn daàn bieán maátkhoûi vuøng cao nguyeân Thuïy Só, baûovaät ñöôïc meänh danh laø «vaøngtraéng» cuõng trôû neân hieám hoi ôûvuøng nuùi cao hôn, theo döõ lieäunghieân cöùu töø Swiss Data Cube.Dieän tích cuûa nhöõng vuøng “tuyeátvónh cöûu”, trong ñoù khaû naêng tuyeátrôi leân ñeán 80-100%, bao phuû 27%laõnh thoå Thuïy Só trong thaäp nieân1995-2005. Möôøi naêm sau, tyû leänaày chæ coøn 23%, töông ñöông vôùimoät dieän tích 2’100 caây soá vuoâng,gaáp 7 laàn dieän tích cuûa bangGeneøve.

Chuyeân gia Greùgory Giulianitaïi Vieän Khoa hoïc Moâi tröôøng(ISE) cuûa ÑH Geneøve (UNIGE) vaøGRID-Geneøve nhaän ñònh: "Noùichung, tình traïng ít tuyeát trong vuøngCao nguyeân daàn daàn lan ñeán vuøngnuùi Jura vaø daõy Alps, moät hieäntöôïng ñaëc bieät coù theå nhìn thaáytrong thung luõng soâng Rhoâne".

Nhöõng kieán thöùc gaët haùi ñöôïctreân maøng tuyeát vaø quy trình bieánchuyeån ôû Thuïy Só laø moät coâng cuïthieát yeáu giuùp caùc nhaø chöùc traùchquy hoaïch moät chính saùch treân caápbaäc quoác gia. Ngoaøi nhöõng vaán ñeàkinh teá lieân quan ñeán du lòch, tuyeátcoù phaän söï döï tröõ nöôùc trong muøañoâng ñeå cung caáp nöôùc vaøo muøaxuaân vaø muøa heø vaø nhö vaäy, ñoùngvai troø quan troïng trong chính saùch

quaûn lyù nhöõng ruûi ro luõ luït hoaëccung caáp nöôùc uoáng cho ngöôøi daân.Thoâng qua söï hôïp taùc kyõ thuaät giöõaÑaïi hoïc Geneøve vaø Ñaïi hoïc Zurich(UZH), moät theå loaïi döõ lieäu môùi seõsôùm ñöôïc boå sung vaøo cô sôû döõ lieäuhieän coù.

Caùc veä tinh quan saùt traùi ñaát ñiqua thöôøng xuyeân treân ñænh ñaàucuûa moät ñòa ñieåm treân maët ñaát.Vuøng Geneøve ñöôïc bay ngang quamoãi 15 ngaøy bôûi caùc veä tinhLandsat, vaø moãi 5 ngaøy bôûi veä tinhSentinel-2, do ñoù nhöõng hình aûnhlieân heä ñeán moät ñòa ñieåm coù theåchoàng leân nhau ñeå theå hieän moätcaùch chính xaùc söï bieán ñoåi theo thôøigian. Baèng caùch “xeáp” caùc böùc aûnhchoàng leân nhau, caùc chuyeân gia coùtheå nghieân cöùu caùc döõ lieäu vôùi haichieàu khoâng gian vaø moät chieàu thôøigian. Ñaây laø kieán truùc ba chieàu ñaõdaãn ñeán teân ñaët cho chöông trìnhSwiss Data Cube cuûa Thuïy Só.

Chuyeân gia Gregory Giulianiphaùt bieåu: “Chuùng toâi löu tröõ soálöôïng töông ñöông vôùi 6’500 hìnhaûnh bao goàm 34 naêm, moät kyø coângmaø chæ coù moät chính saùch «opendata» coù theå thöïc hieän. Neáu baùntheo giaù thò tröôøng, chuyeân vieânnghieân cöùu seõ phaûi ñaàu tö hôn 6trieäu CHF ñeå coù ñöôïc nhöõng hìnhaûnh naày. Bieát raèng moãi pixel cuûamoät hình aûnh töông öùng vôùi moät khuvöïc hình vuoâng 10 m treân 10,chuyeân vieân nghieân cöùu coù theåquan saùt 110 tyû khu vöïc. Ñaây laø moätnguoàn taøi nguyeân voâ giaù ñoái vôùicoäng ñoàng khoa hoïc.”.

Coâng chuùng cuõng coù theå truy caäp

caùc döõ lieäu töø Swiss Data Cube.Thoâng qua trang maïngswissdatacube.org, ngöôøi daân seõñöôïc cung caáp khaû naêng ñeå deã daøngso saùnh döõ lieäu cho caùc khu vöïc cuïtheå cuûa laõnh thoå vaøo nhöõng thôøiñieåm khaùc nhau ñeå quan taâm ñeánvaán ñeà noùng toaøn caàu.

Ngoaïi tröø tuyeát, chöông trìnhSwiss Data Cube cuõng cung caáp côhoäi tham khaûo nhieàu lónh vöïc khaùcbao goàm caây coái, dieän tích ñaát noângnghieäp, hieän töôïng ñoâ thò hoùa hoaëcchaát löôïng nöôùc. Hình aûnh veä tinhcho pheùp caäp nhaät 3 chæ soá chính veàhoà vaø soâng: haït nhoû lô löûng trongnöôùc, höõu cô hoaëc voâ cô (particulesen suspension organiques oumineùrales/organische odermineralische Schwebstoffe), tyû leächaát dieäp luïc (taux de chlorophylle/Chlorophyllgehalt) vaø nhieät ñoä maëtnöôùc.

Sau cuøng, chuyeân gia Giulianicho bieát: “Thuïy Só laø quoác gia thöùhai treân theá giôùi, sau UÙc, coù moätkhoái döõ lieäu nhö vaäy, vaø chuùng toâilaø ngöôøi ñaàu tieân saûn xuaát moät baûnñoà ñaày ñuû chi tieát treân toaøn quoác”.

1’000 XE VAÄN TAÛI HYDROSÔÙM CHAÏY TREÂN ÑÖÔØNG

PHOÁ THUÏY SÓTaïi Hunzenschwil, bang

Aargau, nhaø phaân phoái COOP ñaõxaây naêm 2016 traïm tieáp teá khíhydrogeøne ñaàu tieân ôû Thuïy Só.

Taäp ñoaøn coâng nghieäp HaønQuoác Hyundai vöøa thoâng baùo ngaøy21.09.2018 seõ baùn 1’000 xe vaän taûichaïy baèng hydrogeøne cho Thuïy Sótrong 5 naêm saép ñeán. Vieäc chuyeån

Trang 145

giao caùc xe ñaàu tieân ñöôïc leân keáhoaïch cho ñeán cuoái naêm 2019.Thuïy Só seõ trôû thaønh quoác gia tieânphong coù moät ñoäi xe vaän taûi hydro.

Cho ñeán nay, xe vaän taûi duøngchuû yeáu daàu diesel vaø ñaët ra moätvaán ñeà oâ nhieãm nghieâm troïng.Trong boái caûnh naày, duøng ñieän thaytheá daàu diesel seõ ngaøy caøng trôûthaønh moät giaûi phaùp haáp daãn chocaùc doanh nhaân.

Nhöng ñeå thuùc ñaåy xe vaän taûiduøng naêng löôïng ñieän, hai tröôøngphaùi ñang caïnh tranh nhau maïnhmeõ. Taäp ñoaøn Hyundai cuûa HaønQuoác vaø Toyota Nhaät Baûn laø moättrong soá raát ít caùc nhaø saûn xuaát xehôi ñaët cöôïc vaøo khí hydro trongcuoäc ñua toaøn caàu ñeå saûn xuaát xehôi thaân thieän vôùi moâi tröôøng hôn.Caùc loaïi xe duøng khí hydro chaïytreân moät pin nhieân lieäu (pile aøcombustible / Brennstoffzelle), coùtheå taïo ra ñieän treân xe baèng caùch söûduïng khí hydro mang theo, vaø chæthaûi nöôùc vaøo khoâng khí, hoaøn toaønkhoâng coù chaát oâ nhieãm ñoäc haïi.

Caùc nhaø saûn xuaát khaùc döïa vaøonhieàu loaïi pin ñieän truyeàn thoángcaàn phaûi saïc laïi sau moät thôøi gianhoaït ñoäng. Trong lónh vöïc xe vaäntaûi, Tesla vaø Daimler coù keá hoaïchra maét xe cuûa hoï ñöôïc trang bò pinñieän vaøo nhöõng naêm 2020 vaø 2021.

Vôùi thöû nghieäm cuûa hoï taïi ThuïySó, Hyundai ñang coá gaéng qua maëtñoái thuû caïnh tranh cuûa hoï. Moätphaàn lôùn trong soá haøng nghìn xe seõñöôïc coâng ty COOP söû duïng ñeåphaân phoái haøng hoùa trong caùc cöûahaøng cuûa mình.

Trong moät baûn tuyeân boá,Hyundai cho bieát hoï seõ hôïp taùc vôùicoâng ty khôûi nghieäp start-up H2Energy, Zurich. Coâng ty naày seõñaûm nhieäm vieäc baûo trì ñoäng cô,cuõng nhö caùc hoaït ñoäng cuûa pinnhieân lieäu.

Ñoái vôùi Hyundai, Thuïy Só laø nôilyù töôûng cho moät thöû nghieäm toaøndieän vôùi haøng nghìn xe vaän taûi.Tröôùc heát, treân phöông dieän chínhtrò, caùc nhaø chöùc traùch ñaõ quy ñònhmoät thueá xe vaän taûi ñaëc bieät cao, raátthuaän tieän ñeå giuùp chuyeån ñoåinhanh hôn sang naêng löôïng thaânthieän vôùi moâi tröôøng.

Thöù nhì, Thuïy Só ñaõ ñaàu tö töø laâuvaøo naêng löôïng hydro. Moät traïmtieáp teá hydro ñaàu tieân ñöôïc ñöa vaøohoaït ñoäng vaøo naêm 2016 taïi bangAargau bôûi nhaø phaân phoái COOP.Vaø muøa xuaân naêm ngoaùi, 7 coâng ty -bao goàm caùc coâng ty COOP vaøMigros - ñaõ kyù moät thoûa thuaän ñeåtaïo ra moät maïng löôùi caùc traïm tieápteá hydro treân caáp baäc quoác gia.

NGÖÔØI ÑI BOÄ CUÕNG PHAÛICAÅN THAÄN

Moät ngöôøi laùi xe hôi bò keát toäiñuïng phaûi moät ngöôøi ñaøn oâng ñi quañöôøng beân ngoaøi moät loái ñi an toaønñaõ ñöôïc Toøa aùn Toái cao Lieân bangxoùa aùn phaït.

Ngaøy 28.09, Toøa aùn Lieân bangchaáp thuaän söï khaùng caùo cuûa moätngöôøi laùi xe bò keát aùn sau khi ñuïngmoät ngöôøi ñi boä. Trong khi nghenhaïc baèng tai nghe (eùcouteurs/Kopfhoerer), ngöôøi naày baêng quañöôøng caùch xa loái ñi an toaøn nhieàumeùt.

Ngöôøi laùi xe bò phaït 200 CHF vìtoäi maát kieåm soaùt xe hôi do khoângchuù yù. Ngaønh tö phaùp cuûa bangLuzern ñöa ra lyù luaän raèng, ngöôøi bòxe ñuïng ñang ñi boä treân ñöôøng xehôi, nhìn veà phía ngöôïc laïi höôùnggiao thoâng, caùch moät loái ñi an toaøn 6meùt 50.

Caùc thaåm phaùn Lieân bang traùilaïi nhaän ñònh raèng naïn nhaân ñaõkhoâng nhìn sang traùi hoaëc phaûitröôùc khi baêng qua ñöôøng. Theâmnöõa, khaû naêng hieån thò keùm taïi ñòañieåm vaø söï va chaïm xaåy ra ôû toác ñoä35 ñeán 40 caây soá/giôø. Khoâng coù ñaàumoái naøo cho pheùp ngöôøi laùi xe döïñoaùn raèng ngöôøi ñi boä ñoät nhieân seõbaêng qua ñöôøng vaø ngöôøi laùi xekhoâng theå phaûn öùng kòp thôøi.

Tröôùc ñoù, Toøa aùn Bang ñaõ phaùthieän ra raèng ngöôøi laùi xe coù theå ñaõthaáy ngöôøi ñi boä moät giaây tröôùc ñoùvaø phaûi baét ñaàu thaéng ngay.

Trong moät baûn aùn ñöôïc coâng boáhoâm thöù Saùu 28.09, Toøa aùn Lieânbang löu yù raèng söï hieän dieän ñônthuaàn cuûa moät ngöôøi thaønh nieântreân væa heø khoâng yeâu caàu ngöôøi laùixe phaûi töï ñoäng ñaïp thaéng. Maëc daàungöôøi khaùng caùo coù theå ñaõ nhìnthaáy naïn nhaân tröôùc ñoù, haønh vi cuûangöôøi ñi treân væa heø khoâng heà coùdaáu hieäu seõ baét ñaàu böôùc qua ñöôøngtröôùc khi ñeán loái ñi an toaøn daønhcho ngöôøi ñi boä.

Caùc thaåm phaùn Lieân bang keátluaän raèng treân thöïc teá söï vieäc ngöôøilaùi xe khoâng thaáy ngöôøi ñi boä nhanhhôn khoâng phaûi laø nguyeân nhaân cuûatai naïn. Ñieàu naày laø do haønh vikhoâng theå ñoaùn tröôùc vaø thaät laï

luøng cuûa naïn nhaân. Do ñoù, vuï vieäcñöôïc chuyeån laïi cho cô quan caápbang ñeå coù quyeát ñònh môùi.

Toøa aùn Lieân bang nhaéc laïi treânphöông dieän naày raèng nhöõng ngöôøiduøng caùc phöông tieän di chuyeåncoâng coäng tuaân theo caùc quy taécgiao thoâng phaûi coù khaû naêng döïatreân nguyeân taéc tin caäy. Baát cöù ai,maët khaùc, khoâng tuaân theo caùc quytaéc naày vaø taïo ra moät tình huoáng môhoà hoaëc nguy hieåm khoâng theå döïavaøo söï caûnh giaùc gia taêng cuûanhöõng ngöôøi tieâu duøng khaùc (phaùnquyeát 6B_1294/ 2017).

GIAÙN ÑIEÄP TRUNG QUOÁCQUAN TAÂM ÑEÁN THUOÁC

THUÏY SÓTrung Quoác taêng soá löôïng caùc

vuï troäm döõ lieäu coâng nghieäp, trongcaùc coâng ty vaø treân maïng. Moät vuïtroäm gaàn ñaây nhaém vaøo moät coâng tycon cuûa Roche ñaõ cho pheùp TrungQuoác taêng cöôøng vò theá cuûa mìnhtreân thò tröôøng sinh nhieàu lôïi nhuaäncuûa caùc phöông phaùp ñieàu trò sinhhoïc töông töï (traitementsbiosimilaires / Biosimilar-Behandlungen).

Xanthe Lam laø moät nhaân vieânkyø cöïu trong ngheà. Ngöôøi nöõ khoahoïc gia 66 tuoåi naày ñaõ laøm vieäctrong 31 naêm taïi Genentech, moätcoâng ty con cuûa Roche ôû California.Vaøo cuoái thaùng 10.2018, baø bò caùcnhaø chöùc traùch Myõ buoäc toäi cuøngvôùi choàng Allen Laâm, John Chan,moät ngöôøi baïn cuûa gia ñình, vaøJames Quach, moät cöïu ñoàngnghieäp vì toäi aên caép bí quyeát coângngheä cuûa coâng ty Genetech. Veà

Trang 147

phaàn mình, Genentech, ñaõ baét ñaàumoät thuû tuïc khôûi kieän daân söï choánglaïi 4 ngöôøi naày.

Xanthe Lam bò caùo buoäc ñaùnhcaép caùc giao thöùc(protocole/Protokoll) vaø phöôngphaùp ñöôïc söû duïng ñeå baûo ñaûm söïoån ñònh, tinh khieát vaø chaát löôïngcuûa caùc phöông phaùp ñieàu trò baùntreân thò tröôøng bôûi coâng tyCalifornia. Trong soá naày bao goàm 2vò thuoác sinh hoïc Herceptin vaøAvastin, coù maët trong thuoác chöõaung thö baïch caàu Rituxan, vaø thuoácPulmozyme, moät loaïi thuoác choángbeänhmucoviscidose/Mukovizidose.

Nhöõng bò caùo ñaõ chuyeån giaonhöõng döõ lieäu ñaùnh caép cho JHLBiotech, moät coâng ty döôïc phaåmsinh hoïc ñöôïc thaønh laäp vaøo naêm2012 bôûi hai cöïu nhaân vieânGenentech. Coâng ty JHL Biotechcoù truï sôû taïi Ñaøi Loan, nhöng saûnxuaát taïi nhaø maùy Vuõ Haùn ôû mieànTrung Trung Quoác. Ñaây cuõng laøñôn vò saûn xuaát döôïc phaåm sinh hoïclôùn nhaát AÙ Chaâu.

Muïc tieâu roõ raøng cuûa chieán dòchaên caép coâng nghieäp laø coù taát caû caùcdöõ lieäu caàn thieát ñeå sao cheùp caùcloaïi thuoác haøng ñaàu naày. Ñoái vôùiJHL Biotech ñang laøm vieäc treânthuoác sinh hoïc töông töï phaùt trieåncho Herceptin, Avastin, Rituxan vaøPulmozyme, muïc ñích chính laø ñeånuoâi thò tröôøng y teá khoång loà TrungQuoác.

Töø naêm 2012 ñeán naêm 2017,Xanthe Lam ñaõ chuyeån tieáp thoângtin naày cho choàng baø, ngöôøi ñaõ töøng

laø chuyeân gia tö vaán cho JHLBiotech. Töø naêm 2014, XantheLam cuõng baét ñaàu chuyeån giao taøilieäu cho John Chan, ngöôøi vöøa ñöôïcthueâ cuõng bôûi coâng ty Ñaøi Loan.

Vaøo muøa heø naêm 2017, JamesQuach, moät ñoàng nghieäp cuõ ôûGenentech, ñaõ trôû thaønh ngöôøi lieânlaïc cuûa John Chan taïi JHL. XantheLam cho pheùp anh ta söû duïng maùytính cuûa mình ôû sôû laøm ñeå taûi xuoángcaùc taøi lieäu maät töø moät cô sôû döõ lieäunoäi boä.

Tröôøng hôïp naày chæ laø ví duï môùinhaát veà boä maùy giaùn ñieäp coângnghieäp do Baéc Kinh thieát laäp. AlainChouet, moät cöïu giaùm ñoác tình baùoPhaùp nhaän ñònh: “Trung Quoác ñangtuït laïi phía sau veà coâng ngheä vaø coùraát ít nguoàn löïc ñeå ñaàu tö vaøonghieân cöùu vaø phaùt trieån”. Do ñoù,caùc nhaø laõnh ñaïo neàn kinh teá thöù 2treân theá giôùi taäp trung vaøo caùc loáitaét trong vieäc thu thaäp kieán thöùc.

Ñeå tìm hieåu xem ngaønh coângnghieäp naøo Trung Quoác ñang nhaémñeán öu tieân, chæ caàn tham khaûo caùckeá hoaïch nguõ nieân cuûa hoï. Chöôngtrình “Made in China 2025", ra maétvaøo naêm 2015, keâu goïi ñaát nöôùc trôûthaønh quoác gia laõnh ñaïo theá giôùitrong caùc theå loaïi: chaát baùn daãn(semi-conducteur/Halbleitertechnologie), robot, xe hôi naêng löôïngñieän vaø thuoác sinh hoïc.

Mara Hvistendahl, moät chuyeângia veà hoaït ñoäng giaùn ñieäp cuûaTrung Quoác khaúng ñònh: “Phöôngphaùp thoâng duïng nhaát laø thuyeátphuïc moät nhaân vieân hoaëc nhaø thaàuphuï cuûa coâng ty coù lieân quan ñeå aên

caép taøi lieäu cuûa coâng ty goác”. Ñaâythöôøng laø moät nhaân vieân coù nguoàngoác Trung Quoác saép nghæ höu hoaëcthay ñoåi coâng vieäc.

Vaøo ñaàu thaùng 10, Myõ thoângbaùo raèng hoï ñaõ toá caùo taïi Bæ vaø daãnñoä Xu Yanjun, moät thaønh vieân cuûacô quan tình baùo Trung Quoác ñangtìm caùch tuyeån duïng ngöôøi lao ñoängcuûa moät soá coâng ty chuyeân veà haøngkhoâng, bao goàm General ElectricAviation, thoâng qua moät lôøi môøithöïc hieän moät baøi thuyeát trình hoïcthuaät ôû Trung Quoác.

Hai naêm tröôùc, 2 coâng ty ÑaøiLoan UMC vaø Trung Quoác FujianJinhua Integrated Circuit tieán haønhmoät chieán dòch chung ñeå tuyeånduïng caùc kyõ sö taïi MicronTechnology, coâng ty Myõ saûn xuaátchip maùy tính. Hoï ñaõ cöôùp ñöôïc hôn900 taäp tin (fichier/file) coù chöùa bímaät coâng ngheä.

Ñoâi khi nhöõng moái quan heä naàyñöôïc duy trì trong nhieàu thaäp kyû.Chi Mak, moät ngöôøi nhaäp tòch Myõgoác Hoa, ñaõ laøm vieäc hôn hai möôinaêm cho coâng ty saûn xuaát vuõ khíPower Paragon, bò baét naêm 2004,khi oâng tìm caùch chuyeån sangTrung Quoác ba ñóa CD-ROM chöùanhieàu thoâng tin «bí maät quoácphoøng» veà moät heä thoáng ñoäng cô imlaëng cho taøu ngaàm theo daïng «taønghình».

Nhöõng hoaït ñoäng giaùn ñieäp naàyñang ngaøy caøng dieãn ra maïnh meõhôn treân maïng. “Quaân ñoäi TrungQuoác coù moät soá ñôn vò chuyeân moântrong lónh vöïc naày”, ghi chuù MaraHvistendahl. Vaøo cuoái thaùng 10,

Hoa Kyø ñaõ truy toá hai thaønh vieâncuûa tình baùo Trung Quoác, cuõng nhönhoùm hacker cuûa hoï, vì ñaõ xaâmnhaäp vaøo nhoùm haøng khoâng vuõ truïSafran vaø moät soá nhaø thaàu phuï cuûaMyõ trong giai ñoaïn 2010 - 2015.

Hoï ñaõ caøi vi khuaån vaøo maùy tínhcuûa nhaân vieân, ñeå aên caép caùc keáhoaïch cuûa moät maùy bay phaûn löïcmôùi ñöôïc phaùt trieån bôûi nhoùm ngöôøiPhaùp hôïp taùc vôùi General Electricnhaèm trang bò cho chieác maùy bayC919 môùi ñöôïc phaùt trieån bôûi haõngComac cuûa Trung Quoác.

Cô quan tình baùo Lieân bangThuïy Só (SRC) ghi nhaän “moät hoaïtñoäng gia taêng cuûa caùc nhoùm tin taëcTrung Quoác choáng laïi caùc lôïi íchcuûa Thuïy Só”. Ñieàu naày lieân quanñeán caùc coâng ty xuaát khaåu vaø caùc toåchöùc quoác teá coù truï sôû taïi Thuïy Só.

TIEÀN DU KHAÙCHTRUNG QUOÁC LAÏI TRÔÛ VEÀTUÙI NGÖÔØI TRUNG QUOÁC

Neáu öôùc muoán cuûa giôùi laõnh ñaïoTrung Quoác trôû thaønh hieän thöïc thìchaúng maáy choác 300 trieäu ngöôøiTrung Quoác seõ tröôït tuyeát hoaëctröôït baêng. Thuïy Só cuõng muoánnhieàu du khaùch Trung Quoác ñeáncaùc vuøng nuùi Alps vaøo muøa ñoâng.Nhöng, lôïi nhuaän thu ñöôïc seõ rôivaøo tuùi ngöôøi daân ñòa phöông hayngöôøi Trung Quoác?

Taïi khu du lòch Thuïy SóJungfrau, nhaân vieân soaùt veù StefanRitschard baét ñaàu gaén nhöõng taámbieån nam chaâm vaøo thaønh caùc toataàu ñeå ñaùnh daáu choã ngoài, trong khitaàu ñang chaïy chaäm laïi.

Töø ga taàu Lauterbrunnen döôùi

Trang 149

chaân nuùi Jungfrau coù taàu chaïythaúng ñeán soâng baêng noåi tieáng cuûaThuïy Só, doïc theo con ñöôøng ngaàmñöôïc ñaøo saâu trong loøng nuùi.Chuyeán taàu tieáp theo seõ coù moätnhoùm ngöôøi Trung Quoác vaø moätnhoùm ngöôøi Haøn Quoác.

Vaäy neân caàn phaûi coù moät taámbaûng nöõa. Mieáng goã ñoû seõ taùch caùcnhoùm du khaùch rieâng ra.

OÂng Ritschard cho bieát: «Ñaây laøyù muoán cuûa ngöôøi Trung Quoác».Hoï khoâng muoán ngoài laãn vaøo caùcnhoùm du khaùch AÙ Chaâu khaùc, nhaátlaø ngöôøi Nhaät. Lyù do thöôøng ñöôïcñöa ra laø nhöõng baøi hoïc lòch söû vaø söïcaêng thaúng giöõa hai nöôùc hieän nay.

Con taàu chuyeån tieáp ñang ñeánñöôøng raày beân caïnh vaø oângRitschard baét ñaàu höôùng daãn caùcnhoùm khaùch vaøo choã cuûa mình.Tröôùc heát laø nhoùm ngöôøi HaønQuoác, sau ñoù laø nhoùm Trung Quoác.Jun Cui, höôùng daãn vieân cuûa nhoùmngöôøi Trung Quoác ñang laùch quanhöõng chieác va li.

“Ñaây laø taàng lôùp trung löu baäccao caáp vaø taàng lôùp ñaïi gia ñeán töøThöôïng Haûi,” Jun thì thaøo noùi veànhoùm khaùch 20 ngöôøi cuûa anh ta.Ñieàu ñoù coù nghóa laø phaûi caån thaänkhi chuïp aûnh vaø hoûi chuyeän hoï.

Nhoùm naày baét ñaàu chuyeán dulòch voøng quanh AÂu Chaâu töø Roma.Trong voøng 13 ngaøy, hoï coù yù ñònh ñiqua 13 ñòa ñieåm khaùc nhau maøñieåm cuoái cuøng laø Paris.

Nhöõng ngöôøi Trung Quoác naàyñeán Thuïy Só chæ vì nuùi Jungfrau.Treân ñænh nuùi coù soâng baêng vaø tuyeát

vónh cöûu, nhöng ñoù khoâng phaûi muïcñính chính yeáu cho taát caû moïi ngöôøitrong ñoaøn.

Giöõa doøng soâng baêng treân ñoäcao 3’571m coù moät cöûa haøng. ÔÛ ñoùcoù baùn nhöõng loaïi ñoàng hoà Thuïy Sóraát noåi tieáng.

Nhoùm cuûa Jun Cui goàm nhöõngdu khaùch Trung Quoác ñieån hìnhtheo nhieàu caùch hieåu. Hoï ñeán töømoät thaønh phoá lôùn ñang phaùt trieånraát nhanh, ñi trong moät ñoaøn lôùn vaømuoán ñöôïc ñeán thaêm nhöõng thaéngcaûnh noåi tieáng nhaát cuûa AÂu Chaâu.

Naêm 2016, ngöôøi Trung Quoácnguû qua ñeâm ôû laõnh thoå AÂu Chaâu 25trieäu laàn, taêng gaáp ba laàn so vôùimöôøi naêm tröôùc.

Con soá naøy duø sao cuõng raát nhoûso vôùi soá daân 1,4 tæ ngöôøi cuûa TrungQuoác. Nhöng khoâng phaûi taát caûkhaùch du lòch Trung Quoác ñi theonhoùm lôùn maø soá löôïng ngöôøi ñi töïtuùc ngaøy caøng nhieàu. Thuïy Só, quoácgia khoâng thuoäc Lieân minh AÂuChaâu, ñaõ coù naêm du lòch cuûa rieângmình vôùi Trung Quoác vaøo naêmngoaùi. ÔÛ Thuïy Só naêm du lòch naàykhoâng chæ laø hoaït ñoäng cô baûn cuûacaùc nhaân vieân ngoaïi giao maø ngaychính chuû tòch Trung Quoác ñaõ ñeántaän nôi ñeå khai tröông.

Ñieàu ñoù ñaõ laäp töùc coù taùc duïng.Soá löôïng khaùch töø Trung Quoác ñeánThuïy Só taêng 12%. Nhieàu tuyeán bayñaõ ñöôïc môû ra vaø caùc trung taâmtröôït tuyeát cuûa Thuïy Só ñaõ nhaännhieàu höôùng daãn vieân tröôït tuyeátngöôøi Trung Quoác.

Song, treân thöïc teá, löôïng khaùch

Trung Quoác taêng nhanh nhö vaäykhoâng laøm taát caû haøi loøng.

Tröôùc ñaây caùnh cöûa luoân roängmôû. Coøn baây giôø döôùi saûnh coù moätcamera ghi hình. Haõng taàu hoûaJungfraubahn ñöa khaùch du lòch leânñænh nuùi cuûa Thuïy Só buoäc phaûi laépcamera vaø cöûa an toaøn sau khi UrsKessler, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûacoâng ty, nhaän ñöôïc lôøi ñe doïa ñeántính maïng.

Nguyeân nhaân daãn ñeán lôøi ñe doïanaøy laø nhöõng döï ñònh lôùn cuûaKessler daønh cho ngöôøi TrungQuoác ñeán vuøng Jungfrau. Lôøi ñedoïa ñoù ñeán töø ngöôøi daân ñòaphöông. Hoï phaûn ñoái yù ñònh xaâytheâm moät tuyeán caùp treo môùi phuïcvuï cho khaùch du lòch cuûa coâng ty maøKessler laøm giaùm ñoác.

Tuyeán caùp treo naøy seõ giuùp giaûmthôøi gian leân ñænh Jungfrau khoaûng47 phuùt. Bôûi vì ñoái vôùi nhöõng dukhaùch Trung Quoác chæ thaêm AÂuchaâu trong voøng maáy ngaøy thì thôøigian ruùt ngaén ñoù cuõng ñaùng keå.

Kessler bieát roõ khaùch du lòchTrung Quoác muoán gì. OÂng ta ñaõ baétñaàu thieát laäp moái quan heä vôùi TrungQuoác töø naêm 1996, khi vieäc ñi dulòch cuûa ngöôøi Trung Quoác coøn khoùkhaên hôn baây giôø raát nhieàu.

Chæ moät con soâng baêng thì khoângñuû, caàn coù caùc cöûa haøng baùn ñoànghoà vaø caùc maët haøng coù thöông hieäu.Ngöôøi Trung Quoác coù leõ raát haø tieäntrong aên ôû, nhöng hoï saün saøng môûroäng tuùi tieàn cho nhöõng thöù haønghieäu ñaét tieàn.

Ngöôøi Trung Quoác chæ chieám

15% du khaùch cuûa Jungfraubahn,nhöng hoï mang laïi cho vuøng naøyñeán 50% thu nhaäp,” Kessler chobieát.

Ñieåm ñeán cuûa chuyeán ñi baèngcaùch naøo ñoù phaûi raát noåi tieáng ñeåthu huùt ñöôïc ngöôøi Trung Quoác.Chuùng ta caàn ñeán caûnh ñeïp nôi dukhaùch muoán chuïp aûnh vaø göûi veàTrung Quoác qua WeChat hayWeibo. Chính vì vaäy maø haøng naêmoâng Kessler ñeàu toå chöùc nhöõng söïkieän lôùn treân soâng baêng vaø ñöôïcgiôùi truyeàn thoâng quan taâm, keå caû ôûTrung Quoác. Caøng khueách tröôngcaøng toát. Truyeàn thoâng Trung Quoáccuõng ñöôïc môøi ñeán döï.

Treân töôøng trong phoøng laømvieäc cuûa Kessler coù moät böùc aûnhtrong ñoù sieâu sao tennis ngöôøi ThuïySó raát ñöôïc yeâu thích ôû Trung Quoáclaø Roger Federer ñang chôi tennisvôùi ngoâi sao tröôït tuyeát LindseyVonn. Hoï chôi treân saân laøm treânsoâng baêng. Traän ñaáu ñöôïc toå chöùcñeå chaøo möøng söï kieän khai tröôngñaøi phun chocolat môùi trong cöûahaøng chocolat treân ñænh nuùi.

Trong böùc aûnh thöù hai laø ngoâisao Trung Quoác, Deng Ziqi, ñangbieåu dieãn ôû giöõa soâng baêngJungfrau.

Treân con taàu rôøi gaLauterbrunnen vaø baét ñaàu baùm vaøoñöôøng raày raêng cöa leo leân ñænhnuùi, sau 15 phuùt moät nöûa haønhkhaùch Trung Quoác nguû gaø nguû gaät.Chuyeán ñi voøng quanh AÂu chaâu ñaõkhieán hoï baét ñaàu thaáy meät moûi.

Nhöõng ngöôøi coøn thöùc thì daùnmaét vaøo ñieän thoaïi cuûa mình. Töø

Trang 151

cöûa soå coù theå nhìn thaáy nhöõng conthaùc traøn nöôùc xuoáng khi aùnh naéngmuøa xuaân laøm tuyeát treân nuùi tan ra.Caûnh quan quoác gia cuûa Thuïy Só ñaõbaét ñaàu hieän ra doïc ñöôøng taàu:nhöõng ñænh nuùi ñaày tuyeát traéng,nhöõng ñoàng coû xanh ngaét cuûa daõyAlps cuøng vôùi nhöõng ngoâi nhaøtruyeàn thoáng.

Khi taàu ñeán ñænh nuùi, coù theå caûmnhaän ñöôïc baàu khoâng khí loaõngtreân ñænh nuùi khi hít thôû.

Töø soâng baêng naøy coù theå nhìnthaáy phong caûnh caùch xa haøng caâysoá, nhöng luùc naày trôøi ñaày maây vaøchæ coù theå nhìn xa ñöôïc vaøi meùt.

Ñieàu ñoù coù veû nhö khoâng aûnhhöôûng tôùi caëp vôï choàng Duan vaøLiyu trong nhoùm cuûa Jun Cui, vìbeân trong ga taàu cuûa soâng baêng coùnhieàu thöù khaùc ñeå traûi nghieäm.

Nhöõng gian haøng baùn ñoà löunieäm Thuïy Só vaø dao nhíp. Moät theágiôùi baêng vaø moät quaû caàu thuûy tinhkhoång loà ñang phaûn chieáu aùnhsaùng.

Caëp vôï choàng thích thuù ngaémchuù soùc boâng, con vaät noåi tieángtrong boä phim Ice Age, ñöôïc ñaëtvaøo hoác baêng, Raát nhieàu aûnh ñöôïcchuïp phía tröôùc noù.

Caûnh quan quoác gia baét ñaàu luøixa tít taép. Quang caûnh tröôùc maét gôïinhôù ñeán Disney Land nhieàu hôn.

Caàu thang maùy ôû phía ñaàu kiacuûa ñöôøng ngaàm ñaõ ñöa du khaùchleân cöûa haøng baùn ñoàng hoà. Tronggian haøng nhoû heïp naøy coù tôùi 6ngöôøi baùn haøng maø 4 trong soá ñoù laøngöôøi Trung Quoác. Coøn khaùch

haøng taát caû ñeàu laø ngöôøi AÙ Chaâu.Nhöõng chieác ñoàng hoà Thuïy Só

laáp laùnh xeáp haøng trong caùc ngaêntuû. Trung bình moãi laàn mua laø töø4’000-6’000 euro.

Naêm 2022, Theá Vaän hoäiOlympic muøa ñoâng seõ ñöôïc toå chöùcôû Baéc Kinh. Ngöôøi Trung Quoác ñaõñaàu tö vaøo caùc moân theå thao muøañoâng raát nhieàu tieàn, bôûi vì hoï muoángaët haùi nhieàu thaønh coâng treân saânnhaø. Giôùi laõnh ñaïo Trung Quoác ñaõtuyeân boá laø muoán coù ñöôïc 300 trieäungöôøi Trung Quoác chôi caùc moân theåthao muøa ñoâng.

Theo Urs Keller, “cho duø con soáaáy khoâng ñuùng treân thöïc teá thì chæcaàn 100 trieäu ngöôøi Trung Quoácquan taâm ñeán caùc moân theå thaomuøa ñoâng cuõng ñaõ taïo ra moät thòtröôøng raát lôùn”.

Nhöõng ngöôøi Trung Quoác tröôïttuyeát trong töông lai laø moät lyù dokhieán giaùm ñoác Kessler muoán xaâycaùp treo môùi daãn leân nuùi. Noù seõgiuùp giaûm löôïng ngöôøi xeáp haøngleân ñænh nuùi vaøo muøa ñoâng. NgöôøiTrung Quoác khoâng thích xeáp haøng.

Thaät ra, oâng Kessler laø ngöôøi coùñaàu oùc raát thöïc teá khi oâng nhaänñònh: «Tieàn Trung Quoác thöôøng tìmñöôïc ñöôøng trôû veà tuùi ngöôøi TrungQuoác”.

Du khaùch Trung Quoác thích tìmñeán nhöõng nhaø haøng vaø khaùch saïndo ngöôøi Trung Quoác sôû höõu hôn,ngay caû ôû AÂu chaâu cuõng theá.

Doanh nhaân Kessler cuûa ThuïySó nhaán maïnh ñeán taàm quan troïngcuûa vieäc thöông hieäu hoùa caùc ñieåm

du lòch. Chaéc chaén moät ñaàu beápTrung Quoác seõ xaøo myø ngon hôn,nhöng ga traûi giöôøng vaø doïn deïptrong khaùch saïn thì ai cuõng laømñöôïc. Theá nhöng du khaùch TrungQuoác chæ mua ñoàng hoà Thuïy Só töøcöûa haøng cuûa Thuïy Só.

Du lòch cuõng laø chính trò. Khilöôïng du khaùch Trung Quoác ôû AÂuchaâu ngaøy caøng taêng thì caùc coâng tycuûa AÂu chaâu caøng deã chòu söùceùp cuûa caùc caáp laõnh ñaïo TrungQuoác.

Vaøo thaùng Naêm ngöôøi ta ñöa tinraèng Trung Quoác yeâu caàu caùc haõnghaøng khoâng cuûa nöôùc ngoaøi xemÑaøi Loan laø moät phaàn cuûa TrungQuoác. Myõ ñaõ töø choái, nhöng nhieàuhaõng cuûa AÂu chaâu buoäc phaûi phuïctuøng. Haõng Swiss cuûa Thuïy Só baâygiôø xem Ñaøi Loan laø moät boä phaäncuûa Trung Quoác.

Ñoái vôùi coâ Wang Yueyue, 21tuoåi, sinh vieân Trung Quoác sangtrao ñoåi ôû Phaùp 1 naêm, coâ raát thíchkhi thaáy coù nhieàu du khaùch ñoànghöông ôû Thuïy Só. “Ñaàu tieân toâicuõng hôi sôï moät chuùt, nhöng roàicaûm giaùc maïnh nhaát laø töï do,” coâWang giaûi thích. Cuoäc soáng cuûaWang ôû Trung Quoác chæ hoïc vaø hoïc.ÔÛ AÂu chaâu thì coâ coøn kòp höôûng thuïcuoäc soáng nöõa. Theá nhöng chaân kiacuûa Wang gaén chaët ôû Trung Quoác.Daây duø quaán xung quanh, ñaàu vaãnñoäi muõ nhöng coâ ñaõ göûi nhöõng böùcaûnh ñaàu tieân leân WeChat.

Phía sau coâ lieân tuïc coù caùc dukhaùch Trung Quoác tieáp ñaát. ÔÛ treândaõy Alps coâ aên ñoà aên Trung Quoác vìphoù maùt Fondue khoâng hôïp vôùi coâ.

Ñoái vôùi Wang, chính trò coù taàmquan troïng. Theo coâ seõ thuù vò hônneáu ñeán moät ñaát nöôùc thaân thieänvôùi mình. Coâ thích Thuïy Só vì ñaátnöôùc naøy trung laäp vaø khoâng phaûi laøthaønh vieân cuûa Lieân minh AÂu Chaâu.

BAÀU CÖÛ BOÅ TUÙCCHÍNH PHUÛ LIEÂN BANGChính phuû Lieân bang laø cô quan

haønh phaùp cao nhaát cuûa Thuïy Só,hoaït ñoäng theo cô cheá nguyeân thuûquoác gia taäp theå, bao goàm 7 thaønhvieân ñeán töø caùc bang, ñaïi dieän chocaùc coäng ñoàng ngoân ngöõ khaùc nhau.Thaønh vieân cuûa Chính phuû Lieânbang ñöôïc Quoác hoäi Lieân bang baàu,sau cuoäc toång tuyeån cöû baàu Hoäiñoàng Quoác gia (Haï vieän), vôùinhieäm kyø 4 naêm vaø khoâng bò raøngbuoäc bôûi cô cheá boû phieáu baát tínnhieäm. Thaønh vieân cuûa Hoäi ñoàngLieân bang ñöôïc baàu ra bình ñaúngvôùi nhau, maëc duø moãi naêm moätthaønh vieân seõ ñöôïc chæ ñònh laømToång thoáng, nhaèm muïc ñích ñaïidieän vaø nghi leã. Chính phuû Lieânbang laáy quyeát ñònh vôùi tö caùch laøthöïc theå ñôn nhaát. Moãi thaønh vieânphuï traùch moät lónh vöïc (boä) thuoäcthaåm quyeàn cuûa Chính phuû Lieânbang. Töø naêm 1959, 4 ñaûng lôùn nhaátlieân tuïc coù ñaïi dieän trong Chínhphuû, maëc duø ñieàu naày khoâng ñöôïcquy ñònh roõ raøng trong Hieán phaùp.Cô sôû hình thaønh cô cheá lieân minhnaày xuaát phaùt töø caùc thieát cheá daânchuû tröïc tieáp raát maïnh ôû Thuïy Só.

Moãi ñaûng coù moät soá löôïng gheátrong Quoác hoäi, phaûn aùnh tyû leä cöû trivaø ñaïi dieän cuûa hoï trong nghò vieänLieân bang. Ñöôïc goïi laø “coâng thöùc

Trang 153

maàu nhieäm”, töø naêm 2015, 7 gheátrong Chính phuû ñöôïc phaân chianhö sau:

• 1 gheá cuûa Ñaûng Daân chuû ThieânChuùa giaùo PDC/CVP,

• 2 gheá cuûa Ñaûng Töï do CaápTieán PRD/FDP,

• 2 gheá cuûa Ñaûng Xaõ hoäiPSS/SPS,

• 2 gheá cuûa Lieân Minh Daân chuûUDC/SVP.

Sau khi hai boä tröôûng DorisLeuthard (PDC/CVP) vaø JohannSchneider-Ammann (PRD/FDP)tuyeân boá töø chöùc vaøo thaùng 9, thuûtuïc baàu ngöôøi keá vò chuyeån ñoängtheo moät nghi thöùc khoâng thay ñoåitöø nhieàu naêm qua.

Thoaït tieân, ñaûng cuûa ngöôøi boätröôûng töø chöùc coù phaän söï ñeà cöûngöôøi keá vò ra tröôùc Quoác hoäi.Thoâng thöôøng, moät danh saùch goàm1 hoaëc 2 ngöôøi ñöôïc ñeà xuaát ñeå caùcdaân bieåu vaø nghò vieân Hoäi ÑoàngQuoác gia vaø Hoäi Ñoàng caùc bang coùquyeàn löïa choïn.

Tröôùc ngaøy baàu cöû (ngaøy 06.12),caùc öùng vieân seõ ñöôïc thaåm vaán bôûitaát caû caùc nhoùm daân bieåu coù maëttrong Quoác hoäi ñeå hoï nhaän thöùcnhaân caùch vaø chöông trình haønhñoäng cuûa moãi öùng vieân.

Cho ñeán ngaøy baàu cöû, caùc cuoäcñaøm phaùn beân leà giöõa caùc ñaûng treânvaán ñeà phaân chia caùc boä giöõa caùcthaønh vieân Chính phuû Lieân bangdieãn ra ñoâi khi thaät maïnh meõ choñeán phuùt choùt tröôùc khi moät öùngvieân trôû thaønh ngöôøi coù nhieàu trieånvoïng nhaát ñeå gia nhaäp Chính phuûLieân bang.

Ngaøy 16.11, ñaûng Daân chuûThieân Chuùa giaùo PDC/CVP gaâytieáng vang lôùn khi ñeà xuaát 2 nöõ öùngvieân, nghò vieân Hoäi ñoàng caùc bangViola Amherd vaø boä tröôûng bangUri, Heidi Z’Graggen.

Nghò vieân Viola Amherd 56 tuoåicoù nhieàu trieån voïng thaønh coângnhaát. Ñöôïc baàu vaøo Hoäi ñoàng caùcbang töø naêm 2005, baø xuaát thaân laømoät luaät sö - coâng chöùng vieân coùkhuynh höôùng hoaït ñoäng giuùp caùcvuøng nuùi vaø caân baèng xaõ hoäi. Phoùchuû tòch cuûa nhoùm PDC ñöôngnhieäm, baø quaûn trò töø laâu thaønh phoáBrig, ôû bang Wallis. Baø thích töï moâtaû mình nhö moät ngöôøi xaây döïngcaàu noái.

ÖÙng vieân thöù nhì cuûa ñaûngPDC/CVP laø boä tröôûng tö phaùpbang Uri, Heidi Z’Graggen, ñaõdaønh toaøn boä söï nghieäp chính tròcuûa mình trong bang cuûa mình. ÔÛtuoåi 52, baø coù 14 naêm kinh nghieämhaønh phaùp taïi bang Uri nhöng ítñöôïc bieát ñeán treân caáp baäc Lieânbang.

Trong khi ñoù, ñaûng Töï do CaápTieán PLR/FDP ñaõ quyeát ñònh ñeàxuaát 2 nghò vieân Hoäi ñoáng caùc bangKarin Keller-Suter vaø Hans Wickiñeå tranh cöû keá vò boä tröôûng töø chöùcJohann Schneider-Ammann.

Nöõ nghò vieân KarinKeller-Sutter, 54 tuoåi, thuoäc bangSt-Gallen, coù raát nhieàu hy voïngnhaát ñöôïc baàu vaøo Chính phuû Lieânbang. Keå töø khi baø gia nhaäp vaøo Hoäiñoàng caùc bang naêm 2011, baø ñaõhoaït ñoäng raát ñaéc löïc treân caùc vaánñeà kinh teá vaø xaõ hoäi. Baø coù khuynh

höôùng thieân höõu, nhöng khoâng töøchoái chaáp nhaän söï hoøa gæaûi, ví duïnhö ñeå keát hôïp caûi caùch thueá doanhnghieäp vôùi moät cöû chæ uûng hoä AVS.

Ñoái maët vôùi KarinKeller-Sutter, öùng vieân HansWicki seõ coù moät nhieäm vuï raát khoùkhaên. Khoâng gioûi ngoân ngöõ, oâng seõkhoù thuyeát phuïc caùc ñaïi bieåu vuøngnoùi tieáng Phaùp vaø bang Ticino.Nghò vieân Hoäi ñoàng caùc bang chæ töønaêm 2015, oâng khoâng ñöôïc xem laømoät thaønh vieân “naëng kyù” cuûa Hoäiñoàng caùc bang. Neáu thaéng cöû, oângseõ laø moät boä tröôûng Lieân bang ñaàu

tieân ñeán töø bang Nidwald.Baét ñaàu töø baây giôø, caùc öùng cöû

vieân chính thöùc vaãn seõ phaûi thuyeátphuïc caùc nghò só cuûa caùc ñaûng khaùc.Caùc cuoäc phoûng vaán seõ ñöôïc toåchöùc vôùi caùc nhoùm khaùc nhau cuûaQuoác hoäi. Moãi öùng cöû vieân seõ phaûilaøm noåi baät taøi saûn haønh ñoäng cuûamình vaø ñoái maët vôùi nhöõng lôøi chætrích chaéc chaén seõ ñeán. Muïc tieâuchính cuû caùc cuoäc phoûng vaán laøgiaønh ñöôïc söï uûng hoä cuûa ña soátrong soá 246 thaønh vieân Quoác hoäicoù traùch nhieäm baàu Boä tröôûng trongChính phuû Lieân bang. ª

Trang 155

NGÖÔØI TA CUÕNG MOÄTÑÔØI CHÍNH KHAÙCH

CÖÏU THUÛ TÖÔÙNGSINGAPORE

LYÙ QUANQ DIEÄU- OÂng ñöôïc hoûa taùng vì “khoâng

coù vaïn meùt vuoâng naøo laøm laêngmoä”.

- Ñoaøn linh xa cuûa oâng chæ coù 7chieác ñöa oâng tôùi ñaøi hoùa thaân.

- OÂng chæ coù moät ngoâi nhaø cuõ vaødaën baùn ñi sau khi oâng maát.

- OÂng khoâng coù töôïng ñaøi ximaêng naøo ngoaøi töôïng ñaøi trongloøng daân.

OÂng khoâng ñeå laïi gì ñaùng keångoaøi: moät ñaát nöôùc phaùt trieån haøngñaàu theá giôùi.

CÖÏU THUÛ TÖÔÙNG NHAÄTBAÛN MURAYAMA:

- OÂng soáng giaûn dò, ñaïp xe ñi chôïmua ñoà aên cho vôï, khi bieát danh tính

cuûa oâng, ai naáy khaâm phuïc.Ngöôøita thöôøng noùi, khi laõnh ñaïo cuûa moätnöôùc veà höu maø cuoäc soáng trôû neânbình dò thì chöùng toû tyû leä thamnhuõng cuûa nöôùc ñoù thaáp vaø ngöôïclaïi. Gaàn nhö taát caû caùc cöïu thuûtöôùng cuûa nöôùc Nhaät ñeàu coù cuoäcsoáng khaù giaûn dò neáu khoâng noùi laøngheøo khoù sau khi nghæ höu.

Ngaøi Murayama sau khi maõnnhieäm vò trí thuû töôùng Nhaät Baûnkhoâng laâu cuõng töø boû vò trí trongQuoác hoäi ñaát nöôùc, caû nhaø giaø treûlôùn beù ñöa nhau veà queâ höông ôûOita, thuoäc ñaûo Kyushu, Nhaät Baûnsinh soáng.

OÂng noùi: “Baø nhaø daïo naøy hay bòñau löng, neân toâi ñaïp xe ra chôï muaít ñoà aên”.

Vaäy ñaáy, baïn coù nghó ñeán moätngöôøi ñaøn oâng giaø laïi coøn laø moätcöïu thuû töôùng ñaïp xe ñaïp haèng saùngra chôï mua ñoà aên khoâng? ª

Nguyeãn Duy (Söu taàm)

THÔNG TIN MỤC VỤ THÁNG 12 /2018 & 01/2019

� � �

Mục vụ & Sinh hoạt tháng 12 /2018 & 01/2019

Mục vụ cộng đoàn Fribourg: • Thứ bày 8.12, 10g45 : Lễ Đức Mẹ Vô nhiễm nguyên tội, Ste-

Ursule (Fribourg)

• Thứ Bảy 22.12, Đại lễ mừng Chúa Giáng Sinh Giáo Đoàn Thánh

Antôn Quỳnh (Fribourg, Lausanne, Vevey & Genève) o Thánh lễ : 16g00, Eglise St-Etienne, Route de l'Eglise 1,

1782 Belfaux

o Tiệc mừng Giáng Sinh & Văn Nghệ : 18g30 (vào cửa tự

do), Salle paroissiale

• Chúa nhật 20.01.2019, 10g45 :Thánh lễ hàng tháng, Ste-Ursule

(Fribourg)

Sinh hoạt cộng đoàn Fribourg: • Lớp Việt ngữ :

Sáng thứ bảy hàng tuần từ 9g45 đến 11g45, tại Ecole des Rochette,

Des Platanes 23-29, 1752 Villars-sur-Glâne

• Chầu mình Thánh Chúa:

o Không có chầu mình Thánh Chúa tháng 12/2018

o Thứ sáu ngày 04.01,2019, lúc 20g, tại nguyện đường đại học

Fribourg

• Đọc kinh Hội Phạt Tạ Nữ Vương Gia Đình:

o Thứ bảy 08.12, lúc 19g, nhà A.C Lại Gia Hiển, Champ des

Fontaines 26, 1700 Fribourg

Mục Vụ cộng đoàn Lausanne:

• Thứ Bảy 01.12,19g15: Đọc kinh kính Đức Mẹ đầu tháng và Chầu

Mình Thánh Chúa tại nhà thờ St.Joseph

• Chúa Nhật 09.12, 10g30: "Fête Interculturelle" (Lễ Liên Văn Hoá)

tại nhà thờ St.Joseph

Cộng Đoàn sẽ đảm nhiệm buổi cơm "Solidarité"


Antôn Quỳnh (Fribourg, Lausanne, Vevey & Genève)

o Thánh lễ : 16g00, Eglise St-Etienne, Route de l'Eglise 1,

1782 Belfaux



• Thứ ba 25.12.2017 : Đại lễ mừng Chúa Giáng Sinh Cộng Đoàn

tai Thánh Đường St. Joseph, Ave de Morges 66, 1004 Lausanne

o 15g15 : Tập hát - Xưng tội o 16g00 : Thánh Lễ o 18g00 : Văn nghệ

Sau Thánh lễ có liên hoan mừng Lễ Giáng sinh tại Grand salle

St-Joseph

• Thứ Bảy 05.01.2019,19g15: Đọc kinh kính Đức Mẹ đầu tháng

và Chầu Mình Thánh Chúa tại nhà thờ St.Joseph

• Chúa Nhật 13.01.2019, Thánh Lễ Cộng Đoàn tại nhà thờ St.Joseph

o 14g45 Đọc kinh Lòng Thương Xót Chúa

o 15g15 Tập hát - Xưng tội o 16g00 Thánh Lễ

Sinh hoạt cộng đoàn Lausanne:

• Lớp Việt Ngữ : Xin ghi tên với Anh Nguyễn Thanh Tuấn

ĐT nhà: 021.701 01 65

ĐT di động: 079.477 19 34

Email: [email protected]

Mục Vụ & Sinh hoạt cộng đoàn Genève:


Antôn Quỳnh (Fribourg, Lausanne, Vevey & Genève) o Thánh lễ : 16g00, Eglise St-Etienne, Route de l'Eglise 1,

1782 Belfaux



• Chúa nhật 23.12 : Cộng Đoàn Genève mừng Giáng Sinh tại nhà thờ St-François de Sales

16g: Thánh lễ 18g: Tiệc mừng Giáng Sinh

• Thứ Bảy 26.01, Tết Kỷ Hợi tại Salle Communale de Bernex

o 16g : Thánh lễ o 18g : Tiệc mừng Tết & Văn Nghệ

Mục Vụ cộng đoàn Vevey:


Antôn Quỳnh (Fribourg, Lausanne, Vevey & Genève)

o Thánh lễ : 16g00, Eglise St-Etienne, Route de l'Eglise 1,

1782 Belfaux



• Chúa nhật 23.12: Cộng Đoàn Vevey mừng Giáng Sinh tại Salle

St-Jean, Vevey

o 15h00: Đọc kinh lòng Chúa thương xót.

o 15h30: tập hát.

o 16h00: Thánh lễ Sau thánh lễ là tiệc mừng Giáng Sinh

• Chúa nhật 27.01: Thánh lễ hàng tháng tại Salle St-Jean, Vevey

o 14h00: Đọc kinh lòng Chúa thương xót.

o 14h30: tập hát.

o 15h00: Thánh lễ Sau thánh lễ là tiệc trà

QUỸ GIÚP CÁC XỨ NGHÈO VÀ TRẠI CÙI TẠI VIỆT NAM

Sau đây là danh sách quí vị ân nhân gửi cho quỹ “Giúp Xứ Nghèo, Trại Cùi, Trẻ mồ côi... tại Việt Nam”

- Bà Trịnh Tân Phước/Luzern 30.-

- Một ẩn danh Âu Châu 100.€

- Một ẩn danh Luzern 200.-

- Võ Thi Hồng An/Pfäffikon 50.-

- Cộng đoàn Zürich dâng nến xin lễ tháng 11 615,10

- Cô Phạm Từ Bi/Zürich 2000.-

- Famille Tăng Báu 100.-

* Các học sinh nghèo và tàn tật giáo phận Cao Bằng-Lạng Sơn * Trại cùi miền bắc, thuộc địa phận Hải Phòng 4000.- * Kết toán chính xác tính đến ngày 30.11.2018 còn: 14’412.- quan. Số tiền này sẽ gửi đến những nơi đã xin vào những tháng kế tiếp.

HỘI BẢO TRỢ ƠN THIÊN TRIỆU ÐỨC MẸ MÂN CÔI

Những anh chị em trong giáo xứ, muốn tham dự Hội Bảo Trợ Ơn Thiên

Triệu, nhưng vì bận rộn công việc, ngại không trung thành giữ được chuỗi

Mân Côi hằng ngày. Để dễ dàng hơn, các Hội viên chỉ cần nhớ cầu nguyện

cho ƠN THIÊN TRIỆU bằng bất cứ hình thức nào. Việc tham gia đọc kinh

bằng chuỗi Mân Côi, là việc tình nguyện.

Các Linh Mục và Tu Sĩ được Hội bảo trợ giúp đỡ, sẽ dâng Thánh lễ và cầu

nguyện cho các Hội Viên, Ân nhân còn sống cũng như đã qua đời vào ngày

thứ năm hàng tuần.

Hoa trái của Hội Bảo trợ cho đến hôm nay là được 5 chủng sinh. Hiện là những Linh Mục rất thánh thiện, đang làm việc trên các cánh đồng truyền giáo tại các địa phận nghèo và hẻo lánh! Còn một số khoảng 15 thầy trong các dòng tu và các địa phận, vẫn được HBT. tiếp tục giúp đỡ…

Ai muốn tham gia tinh thần này, xin ghi danh tại:

- Bern: Ông Nguyễn Văn Thọ, Chị Châu-Hoàng Mộng Thi.

- Luzern: Chị Trần Hoài Thơ, Chị Ðào -Vũ Thị Tuyết. - St. Gallen: Chị Lệ Nhung Ziegler, Anh Phạm Hải Long.

- Solothurn: Chị Lê Thiên Hương.

- Zürich: Chị Mai Phi Loan.

Với những anh chị em trong Hội đã qua đời, chúng ta ghi nhớ trong lời kinh hằng ngày. Đặc biệt các Linh Mục, dâng lễ cầu nguyện cho những linh hồn này vào các ngày thứ năm đầu tháng:

01. Bà Maria Nguyễn Thị Nhạn qua đời 11.01.1994 tại Lausanne 02. Ông và bà Nguyễn Văn Soạn cả hai đã qua đời Tại Đức 03. Ông Phêrô Trần Văn Thinh qua đời 07.03.2006 tại Luzern

04. Ông Giuse Phạm Văn Đồng qua đời 06.09.2006 tại Grenchen

05. Bà Anna Nguyễn Thi Hoa qua đời 20.02.2009 tại Hamburg

06. Ông Phêrô Nguyễn Kim Khánh qua đời 18.09.2010 tại Jona

07. Ông Vincent Phạm Đình Hùng qua đời 27.12.2010 tại Zürich

08. Ông Phêrô Trần Rô qua đời 21.09.2013 tại Stans

09. Bà Maria Nguyễn Thị Huệ (Tụng) qua đời 02.02.2014 tại Bern

10. Bà Anna Nguyễn Thị Tâm qua đời 22.05.2014 tại Langenthal 11. Bà Maria Nguyễn Thị Đức qua đời 18.07.2014 tại Mels

12. Bà Martha Nguyễn Thị Thảo qua đời 28.03.2015 tại Wiên /Áo

13. Ông Giuse Nguyễn Văn Thuận qua đời 22.02.2017 tại Winterthur

14. Bà Maria Nguyễn Thị Tươi qua đời 11.05.2018 tại Lörrach

Danh sách những Hội Viên đóng góp từ năm 2014

Những hội viên danh dự (vĩnh viễn) các nơi:

01. Bà Nguyễn Thị An/ SG

02. Bà Nguyễn Khắc Chính/ Lausanne

03. Madame Bùi Thị Dâng/ Oslo

04. Bà Trần Thị Hương/ Efringen-Kirchen-Đức

05. Bà Maria Nguyễn Thị Tươi/ Weil am Rhein-Đức.

06. Anh chị Vũ Thị Phúc-Sơn (10 năm/2012)

07. Anh chị Vũ Đức Huy/ St. Gallen (10 năm/2012)

08. Ông bà Vũ Chí Thắng/ Bern

09. Ông bà Võ Tiết Cương - Ngọc Hạnh/Lausanne

10. Nguyễn Thị Thảo/Áo Quốc.

11. Ông bà Quan Chi Hồng/ Mels

12. Bà Đoàn Thị Hy/ Fribourg

13. Ông Nguyễn Văn Phước / Lörrach- Đức

14. Ông bà Lê Văn Hiệp/ BE

15. Ông Phạm Văn Thư/ BE

16. Bà Phạm-Nguyễn Thị Canh/ BE

17. Bà Nguyễn Kim Khánh/Jona SG

18. Bà Marie Philomène Nguyễn Thị Ngọc Mai/Lausanne

19. Ông bà Jean-Bapt. Vũ Văn Chẩm/ Bern

20. Ông bà Nguyễn Văn Thọ/ Schönbuhl BE (2017)

21. Anh chị Giuse Nguyễn Khắc Công/ Anna Mai/ Lausanne (2017)

22. Ông bà Jean-Bapt. Trần Phi/Anna Đoàn Thị Thanh-Phương (2017)

23. Bà Anna Phan Thị Mai/ Lausanne (2017)

24. Ông bà Nguyễn Văn Sáng/Veyrier- GE

25. Ông bà Vũ Chí Thắng/ Niederwangen BE

Cộng đoàn Luzern từ năm 2014

A- Hội viên đóng vĩnh viễn trong cộng đoàn:

01. Ông bà Đào Trọng Thủy/ Sursee

02. Ông Nguyễn Lệ Tùng/ Reiden

03. Ông bà Nguyễn Cường-Mai/ Ettiswil

04. Chị Nguyễn Thị Mến/ Stans (10 năm/2011)

05. Bà Nguyễn Thị Oanh/ Buchrain

06. Chị Nguyễn Thị Hiền

07. Chị Nguyễn Thị Loan

08. Ông bà Huỳnh Long Chính/ Oberdorf

09. Chị Nguyễn Thị Đào

10. Bà Trần Thị Điều

11. Bà Lê-Nguyễn Thị Thơm

12. Chị Nguyễn Thị Mỹ (Hán Thị Mỹ)

13. Ông bà Nguyễn Văn Đô/ Sursee

B- Hội viên đóng thường niên năm 2018

01. Frau Trần Hoài Thơ 02. Hr.Trần-Nguyễn Khanh Phương

03. Frau Maria Nguyễn Thị Ngọc 04. Frau Đào Vũ Thị Tuyết 05. Frau Đào Bùi Thanh Thủy 06. Frau Julie Nguyễn Thị Tuyết 07. Frau Lê-Nguyễn Minh Hạnh 08. Frau Nguyễn Thị Hồng Gấm

09. Herr Nguyễn Ngọc Thi 10. Frau Lê Bùi Thị Bích Hà

11. Frau Nguyễn Kim Mai 12. Herr Nguyễn Văn Đáng

13. Frau Nguyễn Thị Minh 14. Frau Nguyễn Thị Chinh

15. Frau Trần-Nguyễn Phương Trang 16. Frau Trịnh Tân Phước/Luzern

17. Herr Nguyễn Xuân Thuyết 18. Frau Trần Thị Phong/Pháp

19. Frau Đào Thị Hồng Yến 20. Frau Trịnh Tân Phước/LU

Cộng đoàn Bern và các nơi năm 2018

Ông bà Đỗ Đại Độ (300.-/2018); Anh chị Châu-Hoàng Mộng Thi/2018;

Frau Lê Thị Thương/ BE /2018; Ông Nguyễn Xuân Chính/BE (2017-2018); Chị Đinh Thị Tuyết Mai/BE /2018; Frau Phạm Thị Trúc/2018; Frau

Nguyễn Thị Lan/Burgdorf (2018); Ông bà Nguyễn Văn Thọ/ BE; Frau Lý

Thị Thiêng/ BE (2018); Chị Trương Thị Ngọc Kiều/ BE; (2018) Anh chị Nguyễn Văn Thành/Lành BE; (2018)

Chị Nguyễn Thị Ánh Nguyệt/ Kappel (2018); Chị Nguyễn Thị Thoa/

Eschenbach SG (150/2018); Mme. Đàm Chi Lan/ GE (200.-/2018); Frau

Đặng-Phạm Thị Nga/ BL (200.-/2018; Anh chị Đặng-Phạm Thị Huyền/2018; Ông bà Trịnh Ngọc Chí /Fribourg 2018; Ông bà Lu-Su

Eschenbach/SG/2018; Ông bà Trịnh Ngọc Điệp Ebnat-Kappel/SG (2018); /

Ông bà Nguyễn Thị Lương-Ứng; Gia đình thầy Phó tế Philippe Đỗ Di

Cư/VD; (300/2018); Chị Lê Thúy/Lörrach-Đức; Chị Nguyễn Thị Phương

Dung/ Givisiez.

Cộng đoàn Solothurn 2018

01. Anh chị Nguyễn Thị Hiệp 02. Chị Nguyễn Thị Thành

03. Chị Nguyễn Thị Lợi 04. Chị Nguyễn Thị Liên

05. Chị Niggli Mê Ly 06. Anh chị Võ Thông

07. Ông bà Nguyễn Đa Kế 08. Anh chị Trần Nguyễn Tuân

09. Chị Nguyễn Trang Đài 10. Anh chị Nguyễn Phú Sơn

11. Anh chị Nguyễn Đa Vũ 12. Chị Châu Kim Dung

13. Anh chị Nguyễn Văn Hùng/Thủy 14. Gia đình Thăng Long/Duyên

15. Ông bà Ngô Bát Hải-Tuyết 16. Chị Nguyễn Kim Dung

17. Ông Lê Đắc Thái/Buchs 18. Ông bà Lê Thú/Lan

Cộng đoàn Zürich 2018

01. Anh Nguyễn Văn Thành 02. Chị Phạm Thị Mai

03. Anh Nguyễn Văn Bốn 04. Chị Nguyễn Thị Liên

05. Anh Nguyễn Thiện Ngãi 06. Chị Nguyễn Thị Kim Liên

07. Anh Mai Hùng Sơn 08. Chị Mai Tú Phương 09. Chị Phạm Thị Ngọc Điệp 10. Anh Trần Văn Phúc 11. Chị Nguyễn Thị Hinh 12. Bà Nguyễn Mẫn

13. Ông Dương Văn Phàn 14. Chị Dương Thị Điệp

15. Anh Nguyễn Tấn Phát 16. Anh Phùng Thanh Hải 17. Chị Nguyễn Thị Thu Thảo 18. Anh Mai Dương Hà

19. Chị Phạm Phi Loan 20. Bà Nguyễn Thị Minh

21. Bà Marbacher Nhan 22. Chị Nguyễn Thị Mừng

23. Chị Nguyễn Thị Xoa 24. Anh Nguyễn Công Tâm

25. Ông Bà Nguyễn Thị Dầy 26. Bà Đinh Thị Huê

27. Bà Phạm Từ Bi 28. Chị Lê Mỹ Khải

29. Chị Nguyễn Hạnh Mai 30. Chị Đào Thị Ngọc Diễm

31. Trần-Phạm Lê Thúy 32. Chị Trần Mộng Cơ

33. Đào Trọng Linh

Cộng đoàn St. Gallen

01. Chị Lệ Nhung Ziegler-Nguyễn 02. Chị Lê Tuyết Sương/Dũng 03. Anh Nguyễn Văn Thành/Hương 04. Anh Phạm Hải Long

05. Anh Văn Chon Nguyễn 06. Anh chị Nguyễn Minh Hoài

07. Chị Nguyễn Thị Lệ Hoa 08. Chị Lê Thị Mỹ Dung

09. Ông bà Lý Văn Nô 10. Anh Phạm Văn Cần

Mục Vụ đăng danh sách những anh chị em tự nguyện nhận đọc chuỗi Mân Côi sống, như một lời nhắc nhở chúng ta liên kết với nhau trong lời cầu. Những anh chị em nào không giữ, hoặc vì lý do nào đó không đọc thường ngày được, xin vui lòng thông báo, để Mục Vụ có thể sắp xếp người thay thế.

Tại Luzern: * Ông bà Ðào Trọng Thủy, nhận chuỗi Mân côi hiệp thông

hằng ngày và đọc cả 4 mùa gồm: Mùa Vui, Mùa Thương, Mùa Mừng và Sự Sáng.

Tại Bern: * Ông bà Phạm Văn Thư, nhận liên kết cầu cho Ơn Gọi bằng

chuỗi Mân Côi qua 4 mầu nhiệm Mùa Vui, Mùa Thương, Mùa Mừng và Sự Sáng.

A- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Vui:

1. Bà Nguyễn Thị Oanh; 2. Anh chị Ðào-Bùi Thanh Thủy; 3. Chị Lý Thị Mỹ; 4. Chị Nguyễn Thị Chinh; 5. Ông bà Đỗ Đại Độ.

B- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Thương:

1. Bà Lê Văn Hiệp; 2. Chị Lê Thị Bích Hà; 3. Chị Ðào Vũ Thị Tuyết; 4. Chị Nguyễn Thị Tuyết; 5. Chị Đinh Lý Thiêng.

C- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Mừng: 1. Chị Lê Thị Thơm; 2. Ông Trần Lệ Tùng; 3. Chị Nguyễn Thị Gấm/Küssnacht a.Rigi ; 4. Chị Nguyễn Thị Lợi/Niederbipp

5. Chị Ðào Thị Yến-Quý/Reussbühl.

D- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Sự Sáng:

1. Bà Trần Văn Thinh; 2. Chị Nguyễn Cường-Mai; 3. Anh Nguyễn

Hùng Sơn/Lörrach; 4. Ông bà Nguyễn Thế Vinh/ Mai; 5. Chị Nguyễn-Ðàm Chi Lan/Genève.

A- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Vui: 1. Ông bà Vũ Văn Chẩm; 2. Ông bà Nguyễn Văn Thọ;

3. Ông bà Nguyễn Xuân Chính; 4. Ông bà Vũ Chí Thắng;

5. Ông bà Antoine Trịnh Ngọc Chí.

B- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Thương:

1. Anh Nguyễn Đình Lân/Lausanne 2. Anh chị Nguyễn Văn Ứng-

Lương/ Fribourg; 3. Anh Nguyễn Đình Lân/ Lausanne;

4. Bà Nguyễn Thị Tươi/ Weih am Rhein; 5. Anh chị Nguyễn Văn

Thành-Lành.

C- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Mừng:

1. Chị Mêly Niggli; 2. Chị Huỳnh-Hà Thu Nguyệt; 3. Bà Ðoàn Thị

Hy; 4. Chị Ðinh Thị Tuyết Mai; 5. Chị Lê Thị Thương.

D- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Sự Sáng: 1. Bà Trần Thị Hương/Erfringen; 2. Anh chị Ðỗ Ðức Chính/Thi;

3. Bà Nguyễn Kim Khánh; 4. Chị Nguyễn Thị Mến; 5. Bà Nguyễn

Văn Ðô/Sursee.

E- Suy ngắm 5 mầu nhiệm Mùa Vui:

1. Chị NguyễnThị Phương Dung/FR.; 2. Bà Philomène Nguyễn Thị Mai/ Lausanne; 3. Anh Nguyễn Đình Lân/ Lausanne; 4. Ông Quan

Chi Hồng; 5. Bà Đặng Huệ / Mels

F- Mầu nhiệm Mùa Thương: Năm chục kinh do chị Đặng-Phạm

Thanh Huyền

CHÚC MỪNG RỬA TỘI

Hân hoan chúc mừng

* Tại Wattwil ngày 04.11. 2018 Ông Joseph Thomas LU Su, sinh ngày 26.06.1935, cư ngụ tại Eschenbach/SG.

Nguyện xin Thiên Chúa luôn đồng hành và ban xuống muôn ơn, để gia

đình ông bà sống đời sống Kitô hữu thánh thiện, làm nhân chứng cho TÌNH

YÊU Thiên Chúa mọi ngày trong cuộc sống.

* Tại Orsonnens/Fribourg

Cháu MARADAN Raphael-Shinji Thiên, sinh ngày 08.07.2018, cư ngụ

tại Val de Charmey- Fribourg

* Tại Egerkingen ngày 18.11. 2018 Cháu VŨ, Vincent Elias Hoàng Thiên, sinh ngày 10.09. 2018, con của

anh chị Vũ Tiến Phương/Hồng Nhung, cư ngụ tại Langenthal

Nguyện Chúc cho các cháu Vũ Elias Hoàng Thiên, cháu Maradan Raphael-Shinji Thiên mau lớn, luôn là những đứa con ngoan, hiếu thảo

và là niềm vui mãi mãi trong gia đình. Chúc cho cha mẹ và các người nhận

làm đỡ đầu cho các cháu luôn là chứng nhân sống đức tin cho các cháu.

THÀNH KÍNH PHÂN ƯU

Được tin buồn Cụ bà NGUYỄN THỊ THANH

Là thân mẫu của anh Phùng Thanh Hải-Dübendorf, sau thời gian dài

đau bệnh, đã qua đời tại tư gia chiều ngày 28.10.2018 tại Nghĩa Đàn, Nghệ Tĩnh, thọ 86 tuổi

Giáo xứ phân ưu với gia đình anh chị Phùng Thanh Hải cùng tang quyến.

Trong niềm tin vào Cuộc sống vĩnh hằng và xin Chúa giàu lòng thương xót

cho hương hồn cụ bà, về an nghỉ với ông bà tổ tiên nơi thanh nhàn

Anh Đaminh TRẦN NGỌC KHẢI

Là bào huynh của chị Trần Thị Ngọc Huyền và anh Trần Ngọc

Thiện/Pfäffikon, đã qua đời tại Việt Nam ngày 31.10.2018, thọ 63 tuổi

Trong niềm tin vào Chúa Kitô Phục Sinh, Giáo xứ phân ưu với gia đình chị Trần Thị Ngọc Huyền và anh Trần Ngọc Thiện cùng tang quyến.

Xin Thiên Chúa giàu lòng thương xót, dẫn đưa linh hồn anh Đaminh về chia sẻ niềm hạnh phúc cùng các thánh của Chúa trên trời.

Sư Huynh GIUSE NGUYỄN VĂN HIỂN

thuộc dòng Thánh Tâm (Gioan Thiên Chúa), là Chú và là Cậu của các gia

đình ông bà Phạm Van Cần, (Nguyễn Minh Hoài/SG, chị Thảo, chị Phượng, chị Tươi, chỉ Cẩm-Nhung…), đã chấm dứt cuộc hành trình trần

thế vào ngày 16-10-2018 vừa qua, thọ 68 tuổi.

Trong niềm tin vào Chúa Kitô Phục Sinh, Giáo xứ phân ưu với gia đình

ông bà Phạm Văn Cần cùng anh chị em của gia đình Ông bà Phạm Văn

Cần cũng như toàn thể tang quyến.

Xin Thiên Chúa giàu lòng thương xót, dẫn đưa linh hồn Thầy Giuse Nguyễn Văn Hiển về dự bàn tiệc cùng các thánh của Chúa trên nước Trời.

NHỮNG THỜI ĐIỂM CẦN GHI NHỚ NĂM 2018

1. Thứ Ba ngày 25/12/2018, Đại Lễ Giáng Sinh sẽ tổ chức tại Dagmersellen/LU, do cộng đoàn Luzern đảm trách với sự cộng tác

văn nghệ của các cộng đoàn trong Giáo xứ. Xin các cộng đoàn

đừng quên đóng góp phần của mình trong chương trình cho niềm

vui mừng Chúa Giáng Sinh, được thể hiện giữa chúng ta.

2. Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi năm 2019 nhằm ngày thứ ba mồng

5.2.2019. Giáo xứ sẽ mừng xuân mới vào thứ bẩy ngày 09.02.2019

Thánh lễ tại Hägendorf và văn nghệ mừng xuân Kỷ Hợi tại Bienkensaal.

3. Chúa nhật lễ lá: Lễ lá từ nhiều năm qua thường trúng tuần lễ tĩnh

tâm mùa chay. Nhưng năm 2019 không có tĩnh tâm, nên Lễ Lá sẽ cử hành tại nhà thờ St. Martin-Olten vào lúc 15:00. Ngày Chúa

nhật 14.04.2019. Kính mời toàn thể anh chị em các vùng đến tham

dự thánh lễ, để khai mạc Tuần Thánh năm 2019.

4. Thứ Sáu tuần Thánh ngày 19.04.2019 tại St. Martin Olten

5. Lễ Vọng Phục Sinh thứ bảy ngày 20.04.2019

HÁT THÁNH CA LỄ GIÁNG SINH 2018

Dịp lễ Giáng Sinh của Giáo Xứ năm 2018 nhằm ngày 25 tháng 12.2018.

Cộng đoàn Bern và Solothurn có quá ít ca viên, nên 3 cộng đoàn Bern-

Basel-Solothurn sẽ hợp lại để tập dợt thánh ca chung cho ngày lễ.

Tập dợt vào hai ngày:

Chúa nhật ngày 02. 12. 2018, 12.00 – 17.00 giờ (ăn trưa rồi tập hát)

Chúa nhật ngày 23. 12. 2018, 12.00 – 17.00 giờ (ăn trưa rồi tập hát)

tại: Kirchplatz 3, CH - 4614 Hägendorf.

Xin anh chị em trong các vùng Bern-Solothurn-Bael- St. Gallen- Zürich và

những ai muốn góp tiềng hát ngượi khen Thiên Chúa, vui lòng dành hai

ngày Chúa nhật trên để tập hát. Ngoài những anh chị em tại Basel- Bern đã

ghi danh đi tập hát. Nhưng anh chị em khác nếu đến tập hát xin thông báo

cho anh Võ Thông biết số người đến để chuẩn bị phần ăn trưa.

Cám ơn những cố gắng của anh chị em.

ĐẠI LỄ MỪNG CHÚA GIÁNG SINH NĂM 2018

Năm xưa Chúa sinh ra tại Bêlêm, nhưng hôm nay Chúa ước mong đuợc sinh ra và lớn lên trong cộng đoàn, trong gia đình và ngay trong tâm hồn mỗi người chúng ta. Do đó, việc chuẩn bị tâm hồn cho xứng đáng nơi Chúa ngự, là điều quan trọng cho đời người.

Kính mời anh chị em đến sớm, để lãnh bí tích hoà giải và chuẩn bị tâm hồn mừng Chúa Giáng Sinh.

Giáo Xứ mừng lễ Chúa Giáng Sinh ngày 25/12/2016 tại Nhà thờ St. Laurentius, Kirchstrasse 3, 6252 Dagmersellen với chương trình như

sau:

- 14:30: Nghi thức thống hối và giải tội.

- 16:00: Thánh lễ. - 19:00: Văn nghệ tại Hội trường kế bên.

(Xin các cộng đoàn trong giáo xứ đừng quên có trách nhiệm đóng góp phần văn nghệ của mình).

* Hướng dẫn đến địa điểm Dagmersellen-Luzern: Xin xem trang cuối

“Giáo xứ mừng Chúa Giáng Sinh” trong số báo Mục Vụ này.

* * *

THÔNG BÁO TỪ GIÃ CHA JOHN HÙNG VỀ LẠI USA

Kính thưa quý Cha và anh chị em thân mến,

Với thời gian hai năm vừa qua, chúng ta rất hân hoan được đón Cha John

Hùng TRẦN, linh mục trẻ đến từ Hoa Kỳ sang trợ giúp công việc Mục vụ

cho anh chị em. Cha Hùng đã phục vụ rất đắc lực, tận tâm và được anh chị em các nơi qúy mến, đặc biệt là giới trẻ Việt nam tại Thụy Sĩ.

Nhiều người trong chúng ta đã tin tưởng và mong muốn, Cha có thể ở lại với đoàn Chiên lưu lạc xa Quê tại đây. Vì thế mọi thủ tục cần thiết từ giáo

quyền cho tới hành chính dân sự đã được Văn Phòng Mục Vụ hoàn tất, sẵn

sàng để Cha Hùng có mọi điều kiện ở lại đảm trách công việc thay cha

Tuyên úy sức khỏe đã yếu kém, nhất là sau khi ngài bị tai nạn nằm viện và

phải giải phẫu. Tuy nhiên riêng Cha John Hùng lại muốn trở lại phục vụ

GIÁO HỘI bên Hoa Kỳ, nơi Cha đã quen cách làm việc từ ngày Cha được

thụ phong đến nay.

Lịch Cha Hùng của chúng ta rời Thụy Sĩ là ngày 18/12/2018 tới đây. Vì

thời gian thật gấp rút, Văn Phòng Mục Vụ không còn dịp tổ chức cuộc gặp

mặt chung toàn GX, để tạm biệt Cha Hùng được, Vậy chỉ còn cơ hội các

cộng đoàn tổ chức riêng, để chia tay với Cha John Hùng trong ngày lễ của

công đoàn và nói lên tâm tình biết ơn của anh chị em.

Ơn gọi Linh mục, cho dù ở đâu đi nữa, vẫn là ơn gọi dấn thân và phục vụ

Giáo Hội. Mục Vụ cám ơn Cha và cầu chúc Cha trở về Hoa Kỳ được dồi

dào sức khỏe, tràn đầy ơn Chúa cũng như được nhiều thuận lợi mới trong

Sứ vụ ơn gọi của mình.

Văn Phòng Mục Vụ

LỄ THÁNG 12-2018 và 01-2019

Eucharistie in Dezember 2018 und Januar 2019

LUZERN � 15:00 Thứ bẩy 01/12/2018 - tại Talstr. 6, 6020 Emmenbrücke. Tháng tới: 19/1/2019; 2/2/2019; 2/3/2019; 6/4/2019; 04/5/2019

KRIENS / LU � 16:00 Chúa nhật 17/03/2019 - tại Alpenstr. 20, 6010 Kriens. Tháng tới: 14/7/2019; 18/8/2019; 15/9/2019; 15/12/2019

SCHAAN / FL � 11:00 Chúa nhật 03/2/2019 - tại Dux Kappel FL-9494 Schaan Tháng tới: 3/3/2019; 7/4/2019; 2/6/2019; 7/7/2019

WATTWIL � 15:30 Chúa nhật 02/12/2018 - tại Grüenauweg 6, 9633 Wattwil. Tháng tới: 20/1/2019; 7/4/2019; 5/5/2019; 4/8/2019; 3/11/19

ZÜRICH � 15:00 Thứ bẩy 15/12/2018 - tại Sunnetalstr. 4, 8117 Fällanden. Tháng tới: 12/1/2019; 23/2/2019; 9/3/2019; 13/4/2019; 11/5/2019

WINTERTHUR � 15:30 Thứ bẩy 23/03/2018 - tại Nägelseestr. 46, 8406 Winterthur. Tháng tới: 24/8/2019; 28/9/2019; 16/11/2019

BASEL/Muttenz � 15:30 Chúa nhật 09/12/2018 - tại Tramstr. 55, 4132 Muttenz. Tháng tới: 13/1/2019; 10/3/2019; 12/5/2019; 23/6/2019; 11/8/2019

BERN � 10:30 Chúa nhật 16/12/2018 - tại Segantinistr. 26a, 3018 Bern. Tháng tới: 13/1/2019; 17/2/2019; 17/3/2019; 19/5/2019; 16/6/2019

BÜMPLIZ / BE � 15:30 Thứ bẩy 30/3/2019 - tại Burgunderstr. 124, 3018 Bern. Tháng tới: 29/6/2019; 31/8/2019; 30/11/2019.

ST. GALLEN � 15:00 thứ bẩy 22/12/2018 - tại Grenzstr. 10, 9000 St. Gallen. Tháng tới: 26/1/2019 tại Bruggen; 16/2/2019; 16/3/2019; 27/4/2019;

OBERGÖSGEN � 15:00 Chúa nhật 27/1/2019 - tại Kirchgasse 3, Obergösgen. Tháng tới: 24/2/2019; 31/3/2019; 26/5/2019; 30/6/2019; 29/9/2019

EGERKINGEN � 10:30 Chúa nhật 09/12/2018 - tại Domherrenstr. 1, 4622 Egerkingen. Tháng tới: 10/3/2019; 23/6/2019; 8/9/2019; 13/10/2019; 8/12/2019

LUGANO � 15:00 Chúa nhật 25/11/2018 - tại Via Terzerina 1, 6963 Pregassona. Tháng tới: 23/12/2018;

PFÄFFIKON/SZ � 15:30 Chúa nhật 03/02/2018 - tại Mühlematte 3, 8808 Pfäffikon. Tháng 3/3/2019; 2/6/2019; 7/7/2019; 1/9/2019; 1/12/2019

WIKON/Lu-So � 15:30 Chúa nhật 17/02/2018 - tại Dorfstr. 7, 4806 Wikon Tháng tới: 16/6/2019; 20/10/2019; 17/11/2019

XIN LƯU Ý: * Đại lễ Chúa Giáng Sinh nhằm thứ ba 25/12/2019 sẽ được cử hành tại Dagmersellen. Hát thánh ca do 3 cộng đoàn Bern-Solothurn-Basel hợp lại và tập hát chung vào ngày 2/12/2018 và 23/12/2018

* Xuân Kỷ Hợi nhằm thứ ba 5/2/2019. Giáo xứ mừng xuân ngày thứ

bẩy 9/2/2019. Thánh lễ tại tạ ơn Hägendorf lúc 15:00. Chương trình

Văn Nghệ mừng xuân tại Hội Trường Bienkensal/Oensingen.

PHAÂN ÖUCoäng ñoaøn Ñöùc Meï Maân Coâi /Zurich ñöôïc tin buoàn

Cuï Baø NGUYEÃN THÒ THANH

GIAÙ BIEÅU MUÏC VUÏGIAÙ BIEÅU MUÏC VC VUÏ

Ñoäc giaû taïi Thuïy Só: 60 SFr.Ñoäc giaû taïi Chaâu AÂu: 50 (Euro)

Ñoäc giaû ngoaøi luïc ñòa Chaâu AÂu : 70 USD

MOÄT NAÊM 10 SOÁ

��

THEÅ THÖÙC TRAÛ TIEÀN BAÙO

Taïi Thuïy Só, quyù vò coù theå traû vaøo tröông muïc Postkonto: 46-2203-9

Ngoaøi Thuïy Só xin chuyeån vaøo Konto treân vaø ghi theâm

IBAN: CH930 900.000046 00 2203-9 BIC: POFICHBE XXX

ÑOÏC

VAØ C

OÅ ÑOÄNG BAÙO MUÏCVUÏ

�

�

Xin chaân thaønh caùm ôn.

Laø thaân Maãu cuûa anh PHUØNG THANH HAÛI /ZH,ñaõ qua ñôøi ngaøy 28/10/2018

luùc 18:35 taïi Nghóa Ñaøm/Ngheä Tónh, Vieät Nam,höôûng thoï 86 tuoåi.

Coäng ñoaøn Coâng giaùo Ñöùc Meï Maân Coâi taïi Zurichxin chaân thaønh phaân öu cuøng gia ñình anh chò PHUØNG THANH HAÛI,vaø toaøn theå tang quyeán.Nguyeän cho höông hoàn cuï baø Nguyeãn Thò Thanh ñöôïc sieâu thoaùtvaø an nghæ nôi Vónh Haèng cuøng toå tieân thaân yeâu cuûa mình.

Coäng ñoaøn Ñöùc Meï Maân Coâi /Zurich

Trang 169

GIAÙNG SINH

�

�

Töø xa loä Luzern laáy höôùng BERN/BASEL,Ausfahrt Dagmersellen

- Buøng binh thöù nhaát, thì laáy 1. Ausfahrt(Dagmersellen).

- Buøng binh thöù nhì, thì laáy 2. Ausfahrt.Khoaûng 10m, thì queïo phaûi - chaïy theo baûng

traéng höôùng KIRCHE/ARCHE.

Töø xa loä Basel, Bern, Solothurn, St.Gallen,Zurich, laáy höôùng GOTTHARD/LUZERN sau ñoùra Ausfahrt Dagmersellen:

- Buøng binh thöù nhaát, thì laáy 3. Ausfahrt(Dagmersellen)

- Buøng binh thöù nhì, thì laáy 2. Ausfahrt(Dagmersellen)

- Buøng binh thöù ba, thì laáy 2. AusfahrtKhoaûng 10m, thì queïo phaûi - chaïy theo baûngtraéng höôùng KIRCHE/ARCHE.

MÖØNG CHUÙAGIAÙO XÖÙ THAÙNH MICAE HUY MYÕ

MÖØNG CHUÙAGIAÙNG SINH

CHUÛ NHAÄT 25.12.2018TAÏI ST. LAURENTIUS KIRCHE

Kirchstrasse 36252 Dagmersellen

CHÖÔNG TRÌNH:14h30: Nghi thöùc thoáng hoái vaø giaûi toäi16h00: Thaùnh leã19h00: Vaên ngheä taïi hoäi tröôøng keá beân

�

�

�

Höôùng daãn ñeán ñòa ñieåm Dagmersellen:

Kính môøi quí oâng baø vaø anh chò emñeán tham döï

Trang 170

mucvumucvu.ch/mucvu/12.2018/mucvu1218.pdf · trong soÁ naØy 1. laù thö muïc vuï...

Documents