OKUL ÖNCESİ

ÇOCUKLARIN

BESLENMESİ

Bu yaş grubunun beslenmesinde en önemli husus, çocuğun iyi bir yemek yeme alışkanlığı kazanmış olmasıdır.

OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARIN BESLENMESİ

Bu dönem 1-5 yaş arası çocukları kapsamaktadır.

Çocuklukta edinilen beslenme alışkanlıklarının yetişkinlik dönemindeki beslenme düzeni üzerinde önemli bir etkisi vardır.Bu dönemde çocuğun büyüme ve gelişmesi

izlenmelidir.Çocuk 3-4 ayda bir tartılıp, boyunun ölçülmesi gerekir.

BU DÖNEMDE ÇOCUĞUN BESİN ÖGELERİ İHTİYACI:

ENERJİ:Çocuklar yaş grubu ne olursa olsun devamlı bir büyüme ve gelişme sürecindedirler.Günlük enerji ihtiyacı 80-90kal/kg/gün’ dür.

PROTEİN:Büyüme çağında protein gereksinimi de yüksektir.Bu yaş grubunun günlük protein ihtiyacı 1-2gr/kg/gün olup toplam protein miktarının %50 si hayvansal kaynaklı olmalıdır.

KARBONHİDRAT:Yetişkinlere ve okul çocuklarına kıyasla okul öncesi çocukların beslenmesinde karbonhidratlardan şeker, günlük enerjinin çoğunu sağlamaktadır.Günlük enerjinin %50-60 ‘ı değişik türdeki karbonhidratlardan karşılanmalıdır.

YAĞ:Yağlar enerji sağlamaları yanında yağda eriyen vitaminlerin kullanılmasında, sinir sisteminin çalışmasında önemli görevleri vardır. Bu nedenle günlük enerjinin %30 nun yağlardan gelmesi sağlıklı bir beslenme için gereklidir.

Vitaminler ve Mineraller: Okul öncesi çocukların günlük besinleri üç ana öğünde verilmeli ve bu öğünlere meyve ve taze meyve suları eklenmelidir. Büyüme ve gelişmesi normal olan çocuklara ilk yaştan itibaren dişleri korumak için flor tuzları ve kış aylarında D vitamini ilave edilmelidir.

Ancak demir eksikliğinin çok yaygın olduğu sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerin çocuklarına demir preparatları verilmelidir.

ÇOCUĞA VERİLECEK BESİNLER, MİKTARLARI VE BESLEYİCİ DEĞERLERİ

Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri

1.Et, yumurta 1 köfte kadar Protein,B vitaminlerikurubaklagiller et/1 adet yumurta ve kan yapıcı 2/3 porsiyon minerallerden

k.baklagil zengindirler ve enerji verirler. 2.Süt ve süt 2-2.5 su bardağı Kalsiyumdan ürünleri 2/3-1 kibrit kutusu

zengindir. peynir B vitaminleri

A vitamini ve

iyi kaliteli protein

sağlar.

Besin Grupları 1-5 Yaş Grubu Besleyici Değerleri

3.Sebze ve meyve 1/2 porsiyon C vit., A vit. ve

2/3 porsiyon B vitaminlerince zengindir.

4.Tahıllar, ekmek 1-2 Orta dilim, Enerji verirler. 2/3-1 Porsiyon Protein ve B

vitaminlerisağlarlar.

5.Yağlar ve 1.5-2 yemek Enerji verirler. Şekerler kaşığı yağ,

5 yemek kaşığı şeker

İLK OKUL ÇOCUKLARININBESLENMESİ

*Okul çağı; 6-11 yaş grubundaki çocukları kapsar.

*Bu çağ büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, yaşam boyu sürebilecek davranışların büyük ölçüde kazanıldığı bir dönemdir.

ÖNEMİ:

*En hızlı büyüme kızlarda 10-12 yaşta, erkeklerde ise 11-14 yaşında başlar.

*Vücut ağırlığındaki artış yaklaşık 20 yaşına kadar devam eder.

*Boy uzunluğunda artış ise kızlarda 17 yaştan sonra genellikle durur, erkeklerde yavaş da olsa devam eder.

Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, vitamin ve mineralleri gerektirir.

Tüm enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için 6-11 yaş grubu çocukların tüketmeleri gereken besinlerin iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda olması önemlidir.

*Çocuklar için sabah kahvaltısının önemi büyüktür.

BU DÖNEM ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BESLENMEALIŞKANLIKLARI İLE İLGİLİ SORUNLAR:

*Tüm gün öğrenim yapan okullarda çocuklar, öğle yemeğini ya okulda ya da evden getirdikleri besinlerle yemektedirler. Bu konuda gerek okul yöneticileri gerekse aile eğitilmelidir.

*Okul çocuklarının beslenme alışkanlıkları diş sağlığını etkilemektedir.

*Okul kantinlerinin de bu konularda eğitilmeleri ve sık sık denetlemelerinin yapılması gerekir.

*Küçük yaştan itibaren kazanılan yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarının artmasına neden olmaktadır.

*Ayrıca çocukların beslenme konularında eğitilmeleri ve bilinçlendirilmeleri gerekir.

*Bu konuda çocuklara, ailelere ve öğretmenlere eğitim verilmelidir.

*Çocuğun yaşına ve cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi, çocukların ağırlık ve boy ölçümlerinin yapılmasıdır.

Okul Çağı Çocukları İçin Önerilen Günlük Enerji ve Besin Öğeleri:

Besin Öğesi 4-6 Yaş 7-10 Yaş 11-14 YaşEnerji (kal/kg) 90 70 47-55Protein (gr/kg) 1.2 1.0 1.0Vit.A (mcg RE) 500 700 1000-800VitD (IU) 400 400 400Tiamin(mg) 0.9 1.0 1.1-1.3Riboflavin(mg) 1.1 1.2 1.3-1.5Niasin (mg) 12 13 15-17Vit C (mg) 45 45 50Ca (mg) 800 800 1200Demir(mg) 10 10 12-15

BESİN GRUPLARINA GÖRE GÜNLÜKYENİLMESİ GEREKEN YİYECEKLER

BESİN GRUPLARI MİKTARLARI

1. GRUP:Süt, yoğurt, peynir 2 Su bardağı

2. GRUP: Et, balık,tavuk, 2 Porsiyon yumurta, kurubaklagiller, fındık fıstık, ceviz....vb.

3. GRUP:Sebzeler ve meyveler 3

Porsiyon

4. GRUP: Ekmek ve tahıllar 3-5 Porsiyon

Bu dönem çocuklara yapılacak ÖNERİLER:

GÜNDE İKİ SU BARDAĞI SÜT İÇİNİZ

HER GÜN DÜZENLİ KAHVALTI YAPINIZ.

GÜNDE EN AZ ÜÇ ÖĞÜN YEMEK YİYİNİZ.ÖĞÜN ATLAMAYINIZ.

ÖĞÜN ARALARINDA ŞEKERLİ BESİNLERİ TÜKETMEYİNİZ.

AÇIKTA SATILAN BESİNLERİ SATIN ALMAYINIZ.

YEMEKLERDEN ÖNCE ELLERİNİZİ MUTLAKA YIKAYINIZ

ÇİĞ SEBZE VE MEYVELERİ BOL SU İLE YIKADIKTAN SONRA YİYİNİZ.

SAĞLIKLI OLMAK İÇİN SPOR YAPINIZ.

AĞIRLIĞINIZIN BOYUNUZA UYGUN OLMASINA DİKKAT EDİNİZ.

ADÖLESAN (ERGENLİK)

DÖNEMİNDE

BESLENME

ERGENLİK;FİZİKSEL, BİYOKİMYASAL, RUHSAL VE SOSYAL YÖNDEN HIZLI BÜYÜME, GELİŞME VEOLGUNLAŞMA SÜREÇLERİYLE YETİŞKİNLİĞE

GEÇİŞ DÖNEMİDİR.

ERGENLİK ÇAĞI 12-18 YAŞ GRUBUNU İÇERİR.

ERGENLİK ÇAĞI; KIZLARDA 10-12, ERKEKLERDE İSE 11-14 YAŞLARI

ARASINDA BAŞLADIĞI KABUL EDİLMEKTEDİR.

ADÖLESAN ÇAĞINDA BESLENMENİN ÖNEMİ

ERGENLİK DÖNEMİNDE;BÜYÜME HIZLIDIR.ENERJİ VE BESİN ÖĞELERİNE OLAN

İHTİYAÇ ARTMAKTADIR.

BU DÖNEMDE ARTAN BESİN İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASINDA YAŞANAN SORUNLAR:• YAŞAM BİÇİMİ• HATALI BESLENME ALIŞKANLIKLARI• BÜYÜME-GELİŞME VE BESLENME

KONULARINDA BİLİNÇSİZLİK

ERGENİN ;YETERLİ, DENGELİ VE SAĞLIKLI BESLENMESİ,BÜYÜME VE GELİŞMESİ, SAĞLIKLI HAYAT SÜRDÜRMESİ İÇİN

İYİ BESLENME ALIŞKANLIKLARI KAZANDIRILMASINDAAİLEYE,OKULA,TOPLUMA VE DİĞER KURUMLARA

ÖNEMLİ GÖREVLER DÜŞMEKTEDİR.

ERGENLİK ÇAĞINDA GÖZLENEN DEĞİŞİKLİKLER:

• VÜCUT ŞEKLİNDE CİNSİYET HORMONLARINABAĞLI DEĞİŞİKLİKLER GÖRÜLÜR. (BUNLAR: YAĞ DOKUSUNDA, KAS VE KEMİK YAPISINDA )

HIZLI BÜYÜMEYE EK OLARAK ERGENİN SPORLA UĞRAŞMASI ENERJİ VE BESİN ÖĞELERİ İHTİYACINI ARTTIRIR.

BU DÖNEMDE KIZLARDA;VÜCUT BİÇİMİNE ÖNEM VERME, ŞİŞMANLIK VE ZAYIFLIK KONUSUNDA YANLIŞ BİLGİLERİN VEUYGULAMALARIN OLMASI, YANLIŞ BESLENME ALIŞKANLIKLARI KAZANMALARINA ,YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENMELERİNE NEDEN OLABİLİR.

2. PSİKOLOJİK DEĞİŞİKLİKLERÇOCUK AİLE İLE BAĞLILIĞINI YİTİREBİLİRETRAFINI UMURSAMAYABİLİR

BÖYLECE ÇOĞU ZAMANINI (YEMEK ) ARKADAŞLARIYLA DIŞARDA GEÇİREBİLİR.

Depresyondayım, unutuldum

•ÖZELLİKLE AYAK ÜSTÜ BESLENME (FAST-FOOD)AŞIRI ŞEKERLİ VE YAĞLI YİYECEKLERİN SIK TÜKETİLMESİ YETERSİZ, DENGESİZ VE SAĞLIKSIZ BESLENMEYE NEDEN OLMAKTADIR.

•ABUR-CUBUR YİYECEKLERİN (ÇİKOLATA, CİPS, KOLA,........ GİBİ) ALIŞKANLIK HALİNE GETİRİLMESİ,

3. GENÇLERDE;• YETERSİZ BESLENME SONUCU ARTAN ENERJİ VE BESİN ÖĞELERİNİN KARŞILANMAMASI,• SAĞLIK KURALLARINA UYULMAMASI SONUCU BARSAK PARAZİTLERİNİN OLUŞMASI,• YİYECEKLERLE C VİTAMİNİN YETERSİZ ALINMASI,• ÖZELLİKLE KIZLARDA MENSTRÜASYONKANSIZLIĞA NEDEN OMAKTADIR.

4. DİŞ ÇÜRÜKLERİ GENÇLERDE GÖRÜLEN ÖNEMLİ SAĞLIK SORUNLARINDAN BİRİDİR.

AŞIRI ŞEKER-ŞEKERLİ YİYECEK TÜKETİMİYETERSİZ BESLENMEDİŞ BAKIMI VE TEMİZLİĞİNİN YETERSİZLİĞİ

ADÖLESANIN BESLENME ÖZELLİKLERİ:

• GENCİN YAŞ, BOY VE KİLOSUNA GÖRE BESLENMESİ DÜZENLENMELİDİR.

• GÜNDE EN AZ ÜÇ ÖĞÜN YEMEK YEMELERİ GEREKMEKTEDİR. KESİNLİKLE ÖĞÜN ATLANMAMALIDIR.

• FAST-FOOD TÜRÜ YİYECEKLER ;A, C VİTAMİNLERİ,KALSİYUM, POSA TÜKETİMİ YÖNÜNDEN

YETERSİZDİR, YAĞ VE TUZ TÜKETİMİ İSE YÜKSEKTİR.

• FAST-FOOD TÜRÜ YİYECEKLERE YOĞURT, MEYVE VE/VEYA SALATA EKLENMESİALIŞKANLIK HALİNE GETİRİLMELİDİR.

• BU DÖNEMDE BESLENME EĞİTİMİ ÇOK ÖNEMLİDİR.ÖZELLİKLE GENÇLERE ÇOCUK BESLENMESİ,ANNE BESLENMESİ,BESİNLERİN BESİN DEĞERLERİ VE BİREYLERİN BESİN GEREKSİNİMLERİ EKONOMİK BESLENME

KONULARINDA EĞİTİMLER VERİLMELİDİR.

Adölesanın besin gereksinimini karşılayabilmesi için:SABAH: 1 Su Bardağı Süt

1 adet yumurta veya 1 Kibrit Kutusu Peynir 2 Yemek Kaşığı Pekmez/ Reçel/Bal 1 Adet Domates-Portakal 2-4 Dilim Ekmek

ÖĞLE: 1 Porsiyon Etli Sebze Yemeği 1 Kase Çorba 1 Porsiyon Tatlı 2-4 Dilim Ekmek 1 Porsiyon Meyve

AKŞAM: 1 Porsiyon Etli Kurubaklagil Yemeği 1 Porsiyon Pilav 1 Kase Yoğurt 1 Porsiyon Salata 2-4 Dilim Ekmek