MODANIUDARMarija VranjeIrena VrbiIvana VrhovacTomo VuiIvana VukiAna ZovkoIvana Zubac

DEFINICIJAModani udar je kliniki sindrom vaskularne etiologije, koji se oituje naglim nastankom arinog ili globalnog modanog deficita koji traje due od 24h ili zavrava smru ( SZO)U modernim drutvima je trei po uzroku smrtnosti

Patogenetska klasifikacijaIshemijski modani udar (IMU)Intracerebralno krvarenje (ICH)Subarahnoidalno krvarenje (SAH)

Dinamska klasifikacijaTIA(tranzitorna ishemijska ataka) traje od nekoliko minuta do nekoliko sati,a zatim spontano prolazi. Nastaje kao posljedica prolazne okluzije krvne ileModani udar u razvoju-progresivniZavreni modani udar-stabilan modani udar (neuroloki deficit je stalno isti)

ISHEMIJSKI MODANI UDARNajei:85%-Intravaskularna tromboza, trombotiki modani udar: najee se javljaja u osoba s poveanim imbenicima rizika (hipertenzija, pretilost, puenje, alkohol, HNL, itd.) i u osoba starije ivotne dobi. esto se oituje postupnim razvojem simptoma (inzult u razvoju) .-

-Embolijski modani udar: -nastupa naglo s maksimalnim razvojem neurolokog deficita. Najei uzrok: kardiogena embolija (srana dekomenzacije, aritmije, stanja nakon sranog infarkta, bolesti sranih zalistaka, stanja nakon operacija na srcu itd). Ostali uzroci: arterijo-arterijske embolije (embolusima iz aterosklerotskih plakova- karotidna arterija)

ISHEMIJSKI MODANI UDARUzrok: 1. stenoza ili okluzija velikih arterija (intravaskularna tromboza) 2. okluzija malih arterija (lakunarni infarkt) 3. kardiogena ili arterijska embolija 4. hemodinamski infarkt (infarkti krajnih arterijskih podruja) 5. ne-aterosklerotske vaskulopatije (vaskulitisi, traumatske disekcije, degenerativne promjene arterija) 6. hiperkoagulabilnost 7. infarkti nepoznatog uzroka (20%)

HEMORAGIJSKI MODANI UDARU 10-15% Nastaje uslijed rupture krvne ile i izljeva krvi u modani parenhim (intracerebralni hematom)Uzroci :-Arterijska hipertenzija- krvarenje iz arterio-venske malformacije - hematoloke bolesti - krvarenje u tumor -trauma -konzumiranje opojnih sredstava( kokain, amfetamin)-amiloidoza krvnih ila u starijih osoba

SUBARAHNOIDALNA HEMORAGIJA (SAH)-Nastaje zbog pucanja aneurizmi bazalnih modanih krvnih ila, krvoilnih tvorbi ili zbog varijacija venskog sustava

SAHOsnovna karakteristika SAH-a jest nagli nastanak jake glavobolje (kao grom iz vedra neba) koju pacijenti esto opisuju kao najgoru glavobolju u ivotuBlaa krvarenja mogu izazvati glavobolju blaeg intenziteta , bol u vratu i nespecifine simptomeMunina i povraanje zbog povienog ICP i menigealne iritacijeZnakovi meningealnog nadraaja, kao to su zakoenost , bol u leima i obostrana bol u donjim ekstremitetima javljaju se u do 80% sluajeva ali ne odmahFotofobija i promjene vida su este, mogui su i iznenadni gubitak svijesti i fokalni neuroloki ispadi

KLINIKA SLIKAPoremeaji svijesti (od smetenog stanja do razliitih stupnjeva kome), vrtoglavica, glavobolja i sl. Ovisno o lokalizaciji javljaju se arini neuroloki deficiti : -hemipareza , hemiplegija -utrnulost lica i tijela -poremeaji govora( disfazija,afazija) - dvoslike, oslabljen vid, potpuni gubitak vida, suenje vidnog polja -Nesiguran hod, loa koordinacija pokreta i sl.

Kako prepoznati modani udar?STRS : zatraite od pacijenta da se nasmije (Smile)T: da izgovori jednostavnu reenicu (Talk)R : da podigne obje ruke (Raise)

DIJAGNOSTIKA OBRADA -Anamneza -Opi i neuroloki pregled -EKG -laboratorijska obrada - ehokardiografija --doppler krvnih ila -CTLP-MR

LIJEENJEOpe mjere:-antiedematozna terapija : manitol -odravanje vitalnih funkcija : adekvatna oksigenacija, regulacija krvnog tlaka, sranog ritma, GUKSpecifina terapija : -ishemijski modani udar poinje se intravenska trombolitika terapija (unutar 3 sata od nastanka simptoma) sa rekombinatnim tPA

-hemoragijski modani udar neurokirurko lijeenje; primjenjuje se nimodipin kako bi se smanjio cerebralni vazospazam.