CIAT ศนยเกษตรเขตรอนนานาชาต(The International Center for Tropical Agriculture: CIAT) เปนหนงในสมาชกของCGIARมบทบาทในการพฒนาเทคโนโลย นวตกรรมและองคความรใหมๆ ทจะชวยใหเกษตรกรโดยเฉพาะเกษตรกรรายยอยสามารถทำาการผลตตามแนวคดEco-efficientagricultureหรอการผลตใหไดมากทสดทงปรมาณและคณภาพโดยใชปจจยนอยทสดทงในแงการแขงขนกำาไรความยงยนและการพนจากสภาพทกขยากลำาบากแนวคดการผลตแบบ Eco-efficient agriculture จะชวยลดจำานวนผหวโหยและความยากจน ปรบปรงโภชนาการของมนษย พรอมกบเสนอแนวทางแกไขปญหาสภาพแวดลอมเสอมโทรมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในภาคพนเขตรอนสำานกงานใหญตงอยทเมองคาล ประเทศโคลมเบย CIAT ไดทำางานศกษาวจยและพฒนาในเขตรอนของลาตนอเมรกาแอฟรกาและเอเชยwww.ciat.cgiar.org CGIAR คอสมาคมวจยเกษตรนานาชาตเพอความมนคงทางอาหารในอนาคต งานวจยทางวทยาศาสตร จะดำาเนนการโดยศนยวจยทเปนสมาชกจำานวน15ศนยและความรวมมอจากมากกวา100องคกรพนธมตรwww.cgiar.org

Nippon Foundation มบทบาทภารกจเกยวของกบนวตกรรมดานสงคมโดยมวตถประสงคทจะบรรลถงการมสงคมทผคนชวยเหลอเกอกลซงกนและกนแบงเบาภาระและเผชญกบความทาทายตางๆรวมกนทกคนตางมบทบาทหนาททงภาคประชาชนบรษทเอกชนองคกรไมหวงผลกำาไรภาครฐและองคกรนานาชาตดวยการหลอหลอมเครอขายของภาคตางๆดงกลาวNippon Foundationจะทำาหนาทเปนศนยรวมของวชาความรภมปญญาประสบการณ และทรพยากรมนษยของโลกใหทกคนมขดความสามารถทจะเปลยนแปลงสงคม และมความหวงจะทำาสงทแตกตาง โดยมเปาหมายสดทายคอการใหโอกาสแกมวลมนษยชาตสรางสรรคอนาคตรวมกนwww.nippon-foundation.or.jp/en/

กรมสงเสรมการเกษตร หนวยงานภาครฐภายใตกระทรวงเกษตรและสหกรณ มบทบาทภารกจในการสงเสรมและพฒนาเกษตรกรครอบครวเกษตรกรองคกรเกษตรกรและวสาหกจชมชนใหเขมแขงพงพาตนเองไดเพมขดความสามารถในการผลตและการจดการสนคาเกษตรใหตรงกบความตองการของตลาดใหบรการทางการเกษตรตามสภาพปญหาและความตองการของเกษตรกรตลอดจนศกษาวจยและพฒนางานดานสงเสรมการเกษตรและบรณาการการทำางานกบทกภาคสวนwww.doae.go.th

การจดการมนสำาปะหลงอยางยงยนในเอเชย

จากงานวจยสการปฏบต

โดย

Reinhardt Howeler และ Tin Maung Aye

แปลโดย

มาลน พทกษ และ วลาวลย วงษเกษม

CentroInternacionaldeAgriculturaTropicalInternationalCenterforTropicalagricultureApartadoA reo6713คาล,โคลมเบยโทรศพท:5724450000โทรสาร:5724450073อเมล:r.howeler@cgiar.orgเวบไซต:www.ciat.cgiar.org

สงพมพเผยแพรCIATเลขท396Pressrun:400พมพทประเทศเวยดนามพฤษภาคม2558

การจดการมนสำาปะหลงอยางยงยนในเอเชย–จากงานวจยสการปฏบต /ReinhardtHowelerและTinMaungAye.–Cali,CO,:CentroInternacionaldeAgriculturaTropical(CIAT).2015

147p.–(CIATPublicationNo.396)

AGROVOCDescriptors:1.Manihot esculenta.2.Varieties(พนธ)3.Soildeficiencies(การขาดธาตอาหารของดน)4.Soilmanagement (การจดการดน)5.Sowing(การหวาน)6.Intercropping(การปลกพชแซม)7.Pestsofplants(ศตรพช)

8.Plantdiseases(โรคพช)9.Nutritionalrequirements(ความตองการธาตอาหาร)10.NPKfertilizers (ปยNPK)11.Traceelements(ธาตอาหารเสรม)12.Organicfertilizer(ปยอนทรย)13.Farmyardmanure(ปยคอก)14.Soilfertility(ความอดมสมบรณของดน)15.Yields(ผลผลต)16.Soilerosion(การชะลาง พงทลายของดน)17.Agriculturalpractices(วธการเขตกรรม)18.Asia(เอเชย)

á

é

í

LocalDescriptors1.Cavassa(มนสำาปะหลง)2.Landpreparation(การเตรยมดน)3.Micronutrients(ธาตอาหารเสรม)

AGRISSubjectCategory:F01CrophusbandryLCClassification:SB123.6E74I.Tit.II.Howeler,Reinhardt.III.Aye,TinMaung.IV.CentroInternacionaldeAgriculturaTropical.

ลขสทธ©CIAT2015.สงวนลขสทธ

ศนยเกษตรเขตรอนนานาชาต (CIAT) สนบสนนการเผยแพรเอกสารนทงฉบบพมพรปเลมและฉบบอเลกโทรนกสเพอสาธารณประโยชนดงนนผสนใจททำางานดานการวจยและพฒนาสามารถนำาวสดอปกรณตางๆของCIATไปใชในกจการทมใชเปนการคาไดในทกกรณอยางไรกตามทางศนยหามมใหดดแปลงเอกสารนและคาดหวงวาจะไดรบการอางอง และแมวา CIAT จะจดทำาเอกสารนดวยความระมดระวง แตทางศนยมไดรบรองความถกตองและครบถวนสมบรณ

ภาพโดยChansawangSrihata: หนา51ภาพบน หนา53ภาพลางLiJun: หนา5ภาพกลาง หนา44ภาพลางW.Y.Chew: หนา84ทงสองภาพSokSophearith: หนา32ภาพลางNeilPalmer: หนาxiทงสองภาพ หนา1ภาพลาง หนา11ทงสองภาพ หนา13ภาพลาง2ภาพ หนา39ภาพกลาง2ภาพ หนา40ภาพขวาบน2ภาพ หนา111ภาพบนTinMaungAye: หนา22ภาพบนReinhardtHoweler: ภาพอนเกอบทงหมด

คำานำา มนสำาปะหลงเปนพชทนยมปลกกนมากในพนทราบสงในทวปเอเชยเพราะเปนพชทสามารถปรบใหเขากบระบบการปลกพชตางๆไดดสามารถเตบโตใหผลผลตไดดในสภาพทไมคอยเหมาะสมและเปนพชทนำาไปใชประโยชนไดหลายอยางเชนบรโภคเปนอาหารมนษย ใชเปนอาหารสตวสรางรายไดใหแกครวเรอนเกษตรกรแมวามนสำาปะหลงจะเปนพชปลกงายแตมนสำาปะหลงยงตองการการจดการทดเพอใหยงคงไดรบผลผลตดเมอปลกตอเนองไปหลายๆ ป และขณะเดยวกนกชวยปกปองทรพยากรดนและแหลงนำา โลกการเกษตรกำาลงเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และ มนสำาปะหลงกไมมภมคมกนตอการเปลยนแปลงน อกดานหนง ตลาดของมนสำาปะหลงและผลตภณฑจากมนสำาปะหลงกกำาลงขยายตวในหลายๆประเทศในเอเชยและมศกยภาพเปนธรกจการคาทสรางผลกำาไรมากขนประกอบกบไดมมนสำาปะหลงพนธใหมๆมากมายทใหผลผลตสงขนทเกษตรกรจะเลอกปลก และมการพฒนาความรเกยวกบพชน และการจดการดนทกาวหนาอยางตอเนอง ในขณะเดยวกนโรคและแมลงตางๆกทวความสำาคญขนและสงผลกระทบตอผลผลตการควบคมโรคและแมลงตองมความรและวธการปฏบตในการบรหารจดการทรอบครอบระมดระวง เชน การเตรยมดน อตราปลก การจดการวชพช เครองมอเกบเกยว การผลตสวนขยายพนธ(ทอนพนธและเมลดพนธ)ใหมคณภาพดเหลานเปนผลกำาไรท มองไมเหนชนดหนงทเกษตรกรมกจะไมคอยเขาใจและไมยอมลงทนอยางเตมทรวมทงวธการปฏบตทจะชวยรกษาผลตภาพใหเหมาะสมในระยะยาวซงเปนหลกการพนฐานของความสำาเรจของเกษตรกร ตวอยางเชนการจดการดานความอดมสมบรณของดนเปนวธการปฏบตทเปนหวใจสำาคญสำาหรบเกษตรกรผปลกมนสำาปะหลงในการประสบความสำาเรจในระยะยาว การผสมผสานวธการตางๆ จะมความถกตองเหมาะสม ตางกนในแตละพนทแตเกษตรกรทปลกมนสำาปะหลงมกจะเขาไมถงขอมล

v

ขาวสารทด ไมทราบวธการจดการดนและมนสำาปะหลงทดทสด และ ระบบการสงเสรมในเกอบทกประเทศมกจะไมมการใหบรการขอมล คำาปรกษาดานเทคนคแกเกษตรกรมนสำาปะหลงโดยเฉพาะหรอมแตไมไดพฒนาเทากบบางพชเชนขาวและขาวโพดเปนตนผเชยวชาญทมาใหคำาปรกษามกจะเปนเจาหนาทสงเสรมตวแทนจำาหนายของบรษทขายปจจยการผลตเชนปยเคมหรอสารเคมฆาแมลงหรอเจาหนาทฝายไรของโรงงานแปรรปซงจะสงเสรมใหคำาแนะนำาแบบทวๆไปในหลายๆชนดพชแกเกษตรกรหลายๆรายหรอใหคำาปรกษาองกบธรกจการคาทชกจงใหซอผลตภณฑหรอซอบรการบางสงบางอยาง แตเทคโนโลยสวนใหญทพฒนาขนสำาหรบมนสำาปะหลงจะเนนใหปลอดภยตอ สงแวดลอม โดยไมพงพาการใชสารเคมปรมาณมากหรอวธการททำาลายสภาพแวดลอม ดงนน การสงเสรมเผยแพรเทคโนโลยทคำานงถงสภาพแวดลอมเหลานจงมความสำาคญอยางยงตอการอนรกษสงแวดลอม หนงสอนมจดมงหมายทจะเผยแพรขอมลทดมประโยชนและปราศจากอคต ท ไดจากการคนพบ เพอใชในการจดการมนสำาปะหลงเพอใหไดผลกำาไรสงสดและความเปนอยทดของครวเรอนในขณะเดยวกนกชวยรกษาดนอยางยงยน ขอมลเหลานไดมาจากประสบการณและ ผลงานวจยเปนเวลาหลายทศวรรษ โดยเฉพาะในทวปเอเชย แอฟรกาและลาตนอเมรกา โดยมศนยเกษตรเขตรอนนานาชาต (InternationalCenter for Tropical Agriculture : CIAT) เปนผพฒนาขอมลเปน สวนใหญทงทสำานกงานใหญทเมองคาลประเทศโคลมเบยและสำานกงานประจำาภมภาคเอเชย ซงเดมตงอยทกรงเทพแตปจจบนไดยายไปทเมองฮานอยประเทศเวยดนามตลอดจนสถาบนตางๆทเปนพนธมตรทวทกภาคพนและพนธมตรตางๆเหลานจะถกกลาวถงอยทวไปตลอดเนอหาของหนงสอคมอนในประเดนการอภปรายงานทดลองหรอเทคโนโลยทเกยวของกนตวเกษตรกรเองมสวนรวมในการใหความเหนและแนวทางแกไขในการทำาการวจยผานกระบวนการวจยแบบมสวนรวม (FarmerParticipatoryResearch :FPR)ซงเปนหวใจสำาคญทจะสรางความมนใจในวธการปฏบตทสมพนธกบผลทจะไดรบ หนงสอนเหมาะสมสำาหรบทงเจาหนาทสงเสรมเผยแพรขอมลตอเกษตรกรโดยตรง และครอาจารยทฝกอบรมนกศกษาเพอใหเปน

vi

เจาหนาทสงเสรมนกวชาการเกษตรหรอผแทนโรงงานอตสาหกรรมและยงใชเปนแหลงขอมลและคำาปรกษาโดยตรงสำาหรบเกษตรกรกาวหนาผซงมความรความเขาใจขอมลทางเทคนคบางอยางและประยกตใชตามความตองการและสภาพพนทของตนเอง ไมมคมอฉบบใดทสามารถให คำาปรกษาอยางละเอยดแกเกษตรกรแตละรายได แตหนงสอน จะใหแนวทางทดสำาหรบนกสงเสรม และผททำางานกบชมชนเกษตรกรเพอประยกตใหตรงกบความตองการเฉพาะของแตละคนและขอเชญชวนใหสถาบนระดบชาตทเปนพนธมตรมาใชหนงสอคมอน และพฒนาเพมเตมสำาหรบการฝกอบรมและการสงเสรมการเกษตรไดอยางเตมท ผเขยนหนงสอเลมนคอDr.ReinhardtHowelerและDr.TinMaungAyeผซงไดทำางานอยางใกลชดรวมกบพนธมตรจำานวนมากในสถานทดลองตางๆและในไรนาของเกษตรกรทวทกภาคพนผลสรปทเปนคำาแนะนำาทดทสดทมอยนไดจากการผสมผสานกนระหวางประสบการณการวจยมามากกวา 50 ป และการทำางานรวมกบเกษตรกร เพอเขาใจปญหา ความทาทาย และโอกาสในชวตจรงของเกษตรกร การจดทำาหนงสอคมอนจะสำาเรจลลวงไมไดถาปราศจากการสนบสนนจาก Nippon Foundation ซงไดใหการสนบสนนทงทนในการวจยมาเปนเวลามากกวา2ทศวรรษการฝกอบรมการพฒนา เครอขายทวทงเอเชยตะวนออกเฉยงใตCIATรสกซาบซงและขอขอบคณNipponFoundationทมบทบาทสำาคญในการรเรมงานวจยทไดพฒนามาเปนขอมลและคำาแนะนำาในคมอเลมนพรอมทงใหการสนบสนนการเขยนการแปลและการจดพมพ โครงการมนสำาปะหลงของ CIAT มความยนดทจะเสนอหนงสอคมอน สำาหรบใชเปนขอมลในการบรหารจดการระบบการผลต มนสำาปะหลงทจะใหผลกำาไรทเหมาะสมทงระยะสนและระยะยาวแกเกษตรกรผปลกพรอมกบปกปองสงแวดลอมในเวลาเดยวกน ClairHershey หวหนาโครงการมนสำาปะหลง CIAT

vii

คำานำาผเขยน ความตองการใชมนสำาปะหลงเพอเปนแหลงอาหารมนษย อาหารสตวแปง และผลตภณฑจากมนสำาปะหลงหลายชนด ไดเพมขนอยางรวดเรวในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงทำาใหเปนโอกาสของเกษตรกรผปลกมนสำาปะหลงทจะเพมรายไดและปรบปรงชวตความเปนอย แตการเพมการผลตมนสำาปะหลงจะทำาลายสภาพแวดลอมถาเกษตรกรไมมการจดการผลตของตนเองใหถกตองเหมาะสม ศนยเกษตรเขตรอนนานาชาต(TheInternationalCenterforTropicalAgriculture : CIAT) ตงอยทเมองคาล ประเทศโคลมเบย ใกลกบศนยกลาง ตนกำาเนดมนสำาปะหลงในลาตนอเมรกา ไดรบยอมรบจากทวโลกใหดำาเนนการ จดทำางานวจยเกยวกบมนสำาปะหลงในทกๆดานเมอป2515CIATไดเรมดำาเนนการโครงการมนสำาปะหลงโดยไดทำางานวจยตางๆ เพอใหมความรความเขาใจ มนสำาปะหลงและผลกระทบจากมนสำาปะหลงตอสภาพแวดลอมนอกจากนCIATยงเปนสถาบนทมการเกบรกษาพนธมนสำาปะหลงทใหญทสดในโลก ปจจบนมมากกวา6,000สายพนธดวยพนธกรรมทหลากหลายนนกวจยปรบปรงพนธไดผลตพนธทใหผลผลตสงและพนธทปรบตวไดดกวาออกมาจำานวนมากนกวจยยงไดมการวจยดานการควบคมปองกนกำาจดโรคและแมลงและดานการปรบปรงวธการจดการพชโดยในชวงเรมตนงานวจยจะเนนไปในพนทแถบลาตนอเมรกาแตในป2526ไดมการจดตงสำานกงานCIATประจำาภาคพนเอเชยขนเพอสนบสนนความรวมมอและสอสมพนธกบนกวจยในภมภาคทนใหกวางขวางและใกลชดมากขน แมวามนสำาปะหลงในเอเชยไดมการเปลยนแปลงจากพชอาหารเพอยงชพเปนพชอตสาหกรรมทสำาคญ แตพนฐานพนธกรรมทแคบของพนธมนสำาปะหลงทมอยเพยงไมกสายพนธทำาใหเปนขอจำากดทจะเพมผลผลตและปรมาณแปงสะสมดร. คาซโอะ คาวาโน นกวจยและปรบปรงพนธมนสำาปะหลงของ CIAT ไดนำาพนธมนสำาปะหลงจากการเพาะเลยงเนอเยอทมแนวโนมใหคณสมบตทดจำานวนหลายสายพนธและเมลดพนธจำานวนมากจากโครงการวจยปรบปรงพนธทประเทศโคลมเบยเขามายงเอเชยโดยมวตถประสงคทจะเพมขยายฐานพนธกรรมในเอเชยใหมความหลากหลายมากยงขน สายพนธมนสำาปะหลงเหลานจะใชในการผสมขามกบพนธพนเมองทมการปรบตวเขากบสภาพทองถนไดดอยแลวเพอใหไดพนธใหมทใหผลผลตสงกวาโดยทำางานรวมกบพนธมตรในโครงการมนสำาปะหลงระดบชาตของประเทศตางๆมนสำาปะหลงพนธดเหลานไดมการกระจายออกไปทวทงภมภาค

viii

นอกจากนCIATยงไดรวมมอในการทำาการศกษาวจยเพอพฒนาวธการปฏบตทางเขตกรรมทมประสทธภาพในการเพมผลผลตมนสำาปะหลงขณะเดยวกนกรกษาระดบความสามารถในการผลตของดน และลดการชะลางพงทลายของดน ซงรเรมโดยนกวจยในโครงการระดบชาตตางๆและเพอขยายการยอมรบพนธใหมๆ และเทคโนโลยใหมๆ เหลานนกวจยและนกสงเสรมในสถาบนระดบชาตไดรบการสนบสนนใหทำางานรวมกบเกษตรกรและชวยเกษตรกรในการทดสอบพนธใหมๆ และทดสอบเทคโนโลยทมศกยภาพเปนประโยชนบนพนทของเกษตรกรเอง ซงเรยกวาการวจยแบบเกษตรกรสวนรวม (Farmer Participatory Research : FPR) ดวยทนสนบสนนจาก Nippon Foundation ประเทศญปน เกษตรกรในหลายประเทศในเอเชยไดมการจดทำาแปลงทดสอบแบบมสวนรวมมากกวา1,000แหงบนพนทตนเองและไดคดเลอกพนธและวธการปฏบตทเหมาะสมทสดสำาหรบสภาพพนทของตนเอง ผลจากการยอมรบพนธและวธปฏบตใหมๆ ทขยายกวางออกไปทำาใหผลผลตมนสำาปะหลงเพมขนอยางตอเนองเพมรายไดและปรบปรงคณภาพชวตเกษตรกรใหดขน ความสำาเรจอนมากมายของการปรบปรงพนธมนสำาปะหลงและ วธการปฏบตดแลรกษาจะไมสามารถเกดขนไดเลยหากปราศจากความรวมมออยางใกลชดระหวางนกวจยจาก CIAT และจากสถาบนระดบชาตตางๆ ทเปนพนธมตรความทมเทในการทำาการวจยและการรายงานผลการวจยทไดปรากฏในหนงสอเลมนและเอกสารอางองตางๆ ทพฒนาขนจากการสนบสนนของNipponFoundationทำาใหการจดทำาหนงสอเลมนไดสำาเรจลลวง หนงสอนมวตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบผลการวจยและทดลองในรปแบบทมความชดเจนทจะชวยเกษตรกรปรบปรงผลผลตและอนรกษดนและสงแวดลอมไปดวยกน ใหเปนแหลงขอมลสำาหรบนกวจย นกสงเสรม เอนจโอ ทปฏบตงานเกยวกบการพฒนาการเกษตร และเกษตรกรผปลกมนสำาปะหลงทงรายใหญและรายยอย ดวยการสนบสนนเงนทนจาก Nippon Foundation และการสนบสนนจาก CIAT ทมมาโดยตลอด ทำาใหหนงสอเลมนเปนแหลงขอมล วธการปฏบตดแลรกษามนสำาปะหลงทเปนมตรกบสงแวดลอมตลอดขบวนการ ตงแตการสรปประวตความเปนมาของมนสำาปะหลงและความสำาคญของพชในภมภาคเพอทจะใหคำาแนะนำาโดยละเอยดในการจดการดน

ix

และพชและนำาเสนอทางเลอกทมขอมลหลกฐานจากการวจยทดลองสนบสนนอยางแนนหนาในแตละวธทจะเลอกใช แนวทางแกไขปญหาทยกมาไวในหนงสอน ผอานควรตระหนกวาเปนคำาแนะนำาเฉพาะพนทซงขนอยกบสถานการณทางชวภาพกายภาพและสภาพทางเศรษฐกจและสงคมของแตละทองถนหนงสอนไมไดเสนอคำาแนะนำาแบบสำาเรจรปแตจะเสนอทางเลอกตางๆแกเกษตรกรหวขอทไดกลาวถงไดแกการปลกมนสำาปะหลงภายใตสถานการณตางๆ และการใชประโยชนพนธตางๆ ทมการใชอยในปจจบนและคณสมบตประจำาพนธ เชน ผลผลตสงและปรมาณแปงสง คณภาพการบรโภคสดด และตานทานตอโรคหรอแมลงบางชนด หนงสอนยงใหขอมลเกยวกบการจดการทอนพนธ เชน การดแลรกษาชวงฤดการปลกการคดเลอกตนพนธ และการเกบรกษาการจดการเรองเวลาปลกและวธการปลกการควบคมวชพชการจดการโรคและแมลงแบบผสมผสานการปลกพชแซมตลอดจนวธการเกบเกยวแบบตางๆและเครองมอเกบเกยว ขอมลรายละเอยดเกยวกบการปองกนการชะลาง พงทลายของดนและวธการตางๆทจะลดผลกระทบของการผลตมนสำาปะหลงตอสงแวดลอมมบททกลาวถงวธการวนจฉยการขาดธาตอาหารและความเปนพษ และวธการทจะปองกนและแกไขปญหาโดยการใชปยเคม ปยคอกหรอชววธตางๆ เพอรกษาผลตภาพของดน ในขณะเดยวกนกเพมผลผลตและปรมาณแปง ในโอกาสน ขอขอบคณผรวมงานจากโครงการระดบชาตของประเทศตางๆ ทไดใหความรวมมอในการทำางานวจยตางๆ และกจกรรมดานการสงเสรมทไดมการอธบายไวในหนงสอเลมน ตลอดจนเกษตรกรทนำาผลการวจยไปสการปฏบตจรง ซงเปนผสอนวธการปฏบตในการปลกมนสำาปะหลงแงมมตางๆแกผเขยนและหวงวาบทเรยนทไดเรยนรตามทไดอธบายไวในหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอผสนใจและมสวนชวยใหการผลตมนสำาปะหลงในเอเชยมความยงยนดงเชนในภมภาคอนๆของโลก

ReinhardtHowelerและTinMaungAye

x

เกยวกบผเขยน Reinhardt Howeler เกดทประเทศอนโดนเซยแตเตบโตทประเทศเนเธอรแลนด หลงจากสำาเรจการศกษาปรญญาตรสาขาเกษตรเขตรอน(TropicalAgriculture)ไดยายไปอยทสหรฐอเมรกาซงไดศกษาตอระดบปรญญาเอกสาขาSoilChemistryทมหาวทยาลยCornellเขารวมงานกบCIATทเมองคาลประเทศโคลมเบยตงแตป2513ไดรเรมโครงการมนสำาปะหลงเมอป2515ทำางานทดลองจำานวนมากทงในโรงเรอนกระจกและในไรเพอศกษาความตองการธาตอาหารของมนสำาปะหลงและวธการจดการการผลตมนสำาปะหลงโดยไมทำาลายสงแวดลอมในป2529ดร.HowelerไดยายมาประจำาทสำานกงานCIATทกรงเทพมหานครประเทศไทยเปนเวลา 23 ป และไดทำางานอยางใกลชดกบนกวจย นกสงเสรม และเกษตรกรในประเทศทปลกมนสำาปะหลงทกประเทศในภมภาคเอเชย เพอพฒนาวธการจดการดนและพชและสงเสรมการยอมรบของเกษตรกรโดยใชวธการจดทำาแปลงทดสอบแบบเกษตรกรมสวนรวม (FarmerParticipatoryResearch:FPR)ผลปรากฏวาผลผลตมนสำาปะหลงในเอเชยสงขนอยางมากทำาใหเกดโรงงานแปรรปมนสำาปะหลงเพมขนอยางรวดเรวเปนผลใหความตองการมนสำาปะหลงและราคามนสำาปะหลงสงขน เกษตรกรผปลกมนสำาปะหลงมรายไดมากขนและมความเปนอย ดขน Tin Maung Aye เกดและเตบโตในประเทศพมา สำาเรจการศกษาระดบปรญญาตร สาขาเกษตรท Institute of Agriculture เมอง Yezin ในป 2527 หลงจากทำางานเปน ผชวยนกวจยอยนาน 3 ป ไดมาศกษาตอระดบปรญญาโท สาขา Agricultural System ทสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย (AIT) ในป 2537 และไดทำางานท AIT ในหลายตำาแหนง จากนนไดไปรวมงานกบ Landcare Research Ltd. ทประเทศนวซแลนดในตำาแหนง นกเคมวเคราะห ตอมาไดทำางานเปนผชวยวจยท Fertilizer and Lime Research Centerมหาวทยาลย Massey และสำาเรจการศกษาระดบปรญญาเอก สาขา Soil Science ทมหาวทยาลยMasseyประเทศนวซแลนดดร.TinไดเขารวมงานโครงการมนสำาปะหลงของCIATเมอป2544ในตำาแหนงนกวทยาศาสตรดนและนกวชาการมนสำาปะหลงตงแตป2548โดย4ปแรกประจำาอยทประเทศลาวจากนนจงไดปฏบตงานทประเทศกมพชาลาวเวยดนามและพมาเปนหลกปจจบนประจำาอยทสำานกงานCIATประจำาภมภาคเอเชยทเมองฮานอยประเทศเวยดนาม ตลอดชวตการทำางานดร.Tinมความกระตอรอรนในปฏบตงานรวมกบชมชนเกษตรและองคกรดานการเกษตร เพอทจะชวยเหลอลดความยากจน และสงเสรมสนบสนนการ ทำาการเกษตรแบบยงยนบนพนทไรทไมเหมาะสมกบการปลกพช ในเขตรอนของทวปเอเชยและแปซฟกโดยเฉพาะในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

xi

สารบญ

บทท หนา

1 มนสำาปะหลงในทวปเอเชย : เจรญเตบโตอยางไรและใชทำาอะไร.............................................................1

2 มนสำาปะหลงพนธทดกวามหรอไม.....................................................................................................11

3 การเตรยมดนวธใดดทสด...............................................................................................................21

4 ปลกมนสำาปะหลงเมอไหรและปลกอยางไร........................................................................................25

5 การปลกพชแซมมนสำาปะหลงเปนทางเลอกทดหรอไม.......................................................................41

6 ปญหาโรคและแมลงทรนแรงจะปองกนไดอยางไร...........................................................................49

7 การวนจฉยการขาดธาตอาหารและความเปนพษ............................................................................63

8 การใสปย N P K : ปยชนดไหน ใสเทาไหร ใสเมอไหร และใสทไหน....................................................71

9 การควบคมการขาดธาตอาหารรอง และธาตอาหารเสรม

และความจำาเปนในการใชปนขาว.....................................................................................................81

10 ปยเคม หรอปยคอก เพอการปรบปรงความอดมสมบรณของดน

และการเพมผลผลต......................................................................................................................89

11 การเพมผลผลตและการปรบปรงดนโดยชววธ................................................................................99

12 จะปองกนการชะลางพงทลายของดนไดอยางไร............................................................................111

13 การจดการมนสำาปะหลงเพอใหไดผลผลตสง มกำาไร

และรกษาสงแวดลอม- บทสรปยอ................................................................................................131

xiii

คำาชแจง การกลาวถงผลตภณฑทางการคาใดๆ มใชเปนการรบรองผลตภณฑนนๆ โดยผเขยน เมอมการใชผลตภณฑทางเคม ควรใชความระมดระวงเรองความปลอดภยขอมลเพมเตมเกยวกบการใชเคมภณฑแนะนำาใหปรกษาหนวยงานดานสขอนามยพชในทองถน

xiv