نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

1

(٢)

امزن

رۆو

ن

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

ھفتنامیكی رۆژنامـــوانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

،ممژمارە (١٣٧) چوارشمارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینی

برانبر ب رەشمی ٢٧٠٩ی كوردیسای دەیم

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

نورۆز جژنكی كۆنی كوردەو ل كوردستانسریھداوەو ھر ل كوردستانیشوە بھموو دنیادا بوبۆتوە

ھـــاتـــوە نــــــــورۆزە ،ــــ ــــازەی ت ســـاـــی رۆژی ــــم ئــی كـــۆنـــی كـــــــوردە، بـــخـــۆشـــی بـــھـــاتـــوە ــك ــ ــژن ج

چند ساڵ، گوی ھیوای ئم، پ پست بوو، تاكو پاربھار نو ئــاــی گــوــی بـــوو، ــر خونی الوەكــــان ھ

ئــو رەنــگــ ســـوورە بــوو، كــ لــ ئــاســۆی بندی كــوردئــبــرد ــك ــزی ن ــی دوورو ــل گ بـــۆ ــی، ــان ــی ب مـــــژدەی

ـــــورۆز بــــوو، ئــاگــرــكــی وەھــــای خــســتــ جــرگــوە نالوان بــ عــشــق ئـــچـــوون، بــــرەو پــیــری مــرگــوە

ــــرزی وتــــوە ـــدەری ب ـــن ــ ب ــــت، ل ئــــوا رۆژ ھئــداتــوە شــوق شفق رەنگی ب شھیدە، خونی

میللتا تــائــریــخــی لـــ روویـــــنـــــداوە ئــــســتــا، تـــا ھمتا لــ ،بــ كــچــان سینگی ،گــولــلــ قغانی

ـــــن، شــیــوەن و گرین پــ نــــاوێ بــۆ شــھــیــدی وەتــن ــژی ــتــا ئ ــل ــــی مــیــل د ـــ ــــ، وا ل ــــوان ـــرن ئ ـــام ن

ئمۆ ٢٠١٠/٣/١٧ كاتژمر (٦)ی ئـــوارە، لـــ ھۆـــی رۆشـــنبیری ســـنتری بـــۆ كۆڕـــك فرەنســـی ئیبراھیم مولـــود دكتـــۆر بناونیشـــانی حســـن جژنـــی "بجیھانیكردنـــی لبیركردنـــی نـــورۆزو كـــ كـــورد" میللتـــی لالیـــن دەزگای چـــاپ و بدرخان بوكردنـــوەی

و سنتری رووناكبیری فرەنسی ركدەخرت.

نورۆز كرا ب جژنكی جیھانی

نورۆزپیرەمرد

TO THE UN WITH RESPECTCongratulations for making Nawroz Feast an international Feast. But we as a Kurdish nation, are historically the owners of Nawroz as proven by studies, Nawroz is as Kurdistani Feast. We request respectfully, that you take into account the following points because we as academic researchers bring them to your attention:1- The name of the people and government of Kurdistan should be included in the request for making Nawroz an international Kurdish feast, and add Kurdistan to the countries you have already mentioned in your 71stMeeting (P.M .) dated 23 February 2010.2- The formation of a specialized committee working on the Kurdishness of this Feast and Kurdish researchers should be included into this committee.3- Recognition that Nawroz appeared in Kurdistan and from there to the world and it is more than 10.000 years old, going back to the days of the cave agriculture stage and the epic of Tammuz & Ishtar.4- We think that it is up to you as a legal, historical, scientific, responsibility to describe this Feast correctly and to rectify the error made in the identification of Nawroz.

Best RegardsDr. Mawlud I. HassanUniversity of Salahadddin-ErbilErbil - 5/3/2010

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

2

(٢) ورۆزنامن

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

نورۆزنامی

سو...بڕزان، لم رۆژانـــی رابردوو لـــ راگیانـــدن دەزگاكانـــی ئمیـــان ھواـــی كوردســـتان بڕـــز كـــ بوكـــردەوە، كۆمكتان (كۆمی گشـــتی نتوە یكگرتـــووەكان" بیاری جژنـــی كردنـــی بجیھانـــی نـــورۆزی داوەو لـــم ســـاوە "٢٠١٠"وە ئیتـــر ســـان جژنی نـــورۆز وەك جژنكی جیھانی پشوازی ل دەكرێ. ل كاتكدا لـــ دـــوە پیرۆزبایی ئـــم كارە گرنگ و پیرۆزەتـــان ل دەكین بڕاســـتی جژنـــی دەیـــن: و نـــورۆز بـــم مـــژووە دوور و درژەی ك ھیتی ك كۆنترین جژنـــی ناســـراو و بردەوامی مرۆڤایتییـــ. ھروەھـــا بھۆی روڕەســـم پـــ لـــ ئاشـــتی و مرۆڤایتییكـــی و برایتـــی ھـــی ئوەی ك ببتـــ جژنكی جیھانی و ھموو مرۆڤایتی لم رۆژەەدا ھاوبشی خۆشییكانی

ئم جژن بكات.بڕـــزان، بـــم ئـــوەی جگای داخـــ، نازانرێ لســـر بنمای زانســـتی و لكۆینوەیكـــی چ مژوویـــی ئـــم بیـــارە دراوەو ئاسانی "نووسیوتان روەھا بھبھارییـــو "فســـتیڤاكی "رانی- فارسییی ئرچاوەكسئـــوەی راســـتی بـــ میللتـــی فارســـیش ئم جژنی ل كورد وەرگرتووە. ئـــم بیارە گرنگ بـــ زۆر وادیـــارە ورەیـــگ و نكۆدراوەتوە، لـــی تـــواوی دەنـــا حقیقتـــی مژوویـــی ئم جژن بزر نییو ساغ بووەتوە. ئـــم جژن ن "ســـرچاوەكی نی ســـمت" و نـــ "فارســـییھزار سا" بك سرچاوەكی و "تممـــووز داســـتانی لـــو تممـــووز عشـــتار"ەوەیو عشتاریش ریشكی بۆ باپیرانی دەگڕتـــوەو ســـۆمرییكان تمنكی لگڵ ســـرھدانی "كشـــتوكای ئشـــكوت"ەك بۆ "١٥ تـــا ١٢" ھـــزار ســـاڵ پش زاییـــن دەگڕتـــوە. زۆر پش خـــوارەوەی چوونـــ زەمنـــی ،كانرییۆی سۆممئ عراقی چونكـــ ئـــوە ســـاغ بووەتـــوە ســـۆمرییكان ل كوردستانوە ئوەتـــا خـــوارەوەو تـــچوونبریتانـــی" "ئینســـكلۆپیدیای لبارەی دروســـتكردنی شـــاری ":ربیل"دەنووســـئ "ھولـــر- شـــارك باپیرانی سۆمرییكان دروســـتیان كـــردووە"، ھر ئو تـــچوون كـــ ســـۆمرییانش و داب و ئاییـــن خـــوارەوە، شارســـتانیتی و نریـــت خۆیـــان لگڵ خۆیـــان بردووە!

ی كـــوڕەســـمانو رك لـــیـــكـــردووە، پیەویـــان نســـاروڕەســـمی پشـــوازی جژنی "تممـــووز زیندووبوونـــوەی ك لر شـــتار" بـــووە كـــو عرۆژی ١/نورۆزی سری سای ئســـتای كوردی و ٣/٢١ ســـای زایینـــی ئســـتایو ئم ســـری سای كوردییش ھمان سری جگـــ ،كانرییســـۆم ســـای لـــوەی شـــونی ســـرھدانی داســـتانی "تممووز و عشتار" رۆژی ئمۆیـــو كوردســـتانی جژنكـــش ھمـــان رۆژە، ئو نورۆزكردنیـــش روڕەســـمی ئـــو ھـــر كوردســـتان، لـــروڕەســـمی ك سۆمرییكان ئوەتـــا كـــردووە، پیەویـــان شـــونوارناس لكۆـــری "ھینـــری فرانكفـــۆرت" ل ســـای ١٩٣٠دا بچاوی خۆی ل شاری موس ل شـــوی نورۆز یاری كرـــكارە كوردەكانـــی بینیـــوەو دواتـــر راكشـــاوەو ســـرنجی نووســـیوە لكۆینوەیكـــی ممووزی لناوی "تقوســـی تب Tamuz rituals -كوردســـتان

Kurdistan" لم لكۆینوەیدا زانستیان دەگات ئو ئنجامی كـــ كـــوردەكان لـــ نـــورۆزدا بھمان شوە پشوازی دەكن پشـــوازیان ســـۆمرییكان كلـــ جژنـــی "زگمـــك" دەكـــرد زیندووبوونوەی جژنـــی كـــتممـــووز و عشـــتارە، ھمان ئو رۆژو ئم جژنی ك ئستا

پی دەگوترێ "نورۆز".بڕزان. ئمـــ وەك لكۆركی كـــورد، بنـــاوی زیاتر لـــ "چل وەتان لیی ئملیـــۆن" كورد گلدەكین ك لم بیارەدا میللتی كوردتان پشـــتگوێ خســـتووەو مـــژوو و جژن كۆنكشـــتان و فـــارس میللتـــی بـــ داوە مۆری پشـــتگیریتان بـــۆ لداون. ئمش كارك لگڵ حقیقتی مژوویی زانســـتی یاسایی مافی میللتـــان ناگونج، ئگر كورد تا ئســـتا دەوتـــی نییو ئگر حكومتـــی ھرـــم ئمـــۆ بم جۆرە كاران راناگات، ئوا ئوە كۆمكتان، "كۆمی گشـــتی نتوە یكگرتووەكان" ندەبووا ڵ زیاتر لگـــل قییـــم ناحئـــچـــل ملیۆن كورد بـــكات، ئگر

برا دراوســـ و ھاوئایینكانمان خاكیـــان داگیر كردوویـــن، ئوا ئـــوە وەك كۆمیكی جیھانی و "جـــژن بیـــار خـــاوەن و بداگیركردن مژوو"ەكشـــمان دەدەن و بڕەسمیش پشتگیری ئم داگیركردن دەكن و دەیكن بـــ رۆژكی جیھانی، بڕاســـتی ئم كارەتان تواو لگڵ پیامی كۆمكتان ناكۆك، ئگر رز ورۆز دەگرن! دەبژنی نـــجلرـــز لـــو خـــاك و نتوەیش لـــ ژنـــج ئـــم كـــ بگـــرن، خاككیـــان ســـری ھـــداوەو نتوەكیـــان پاراســـتوویتی و ھر لم كوردســـتانش بدنیادا

بوبووەتوە.بڕـــزان. ئگـــر ئمـــۆ جژنی سری ســـای زایینی ل ھموو جیھـــان پیـــەو دەكـــرێ! ئوا دەش شـــونی ســـرھدان و میللـــت و ئایینی ســـرھدانی ئمـــۆ ئگـــر بشـــونرێ؟؟ موســـمانان لـــ ھمـــوو جیھان جژنی لدایك بوونی پغمبری بدود كوڕی عمئیسالم محب جژن دەگرن!! دەكرێ ســـاڵ

ژنم جتی ئساین و كو شوبدرن ب كسان و میللتی دی.بڕزان. ئوە لـــ دەركردنی ئم بیـــارە گرنگ خـــاك و میللتی ئـــم جژنتـــان لبیركـــردووە! كـــ خاككـــی "كوردســـتان"ەو میللتكشـــی میللتی "كورد"ە، میللتـــی مـــژووی دەبووایـــســـرك بخوننوەو نـــورۆز "شـــاندەر"دا ئشـــكوتی بـــ دەرەی كـــو شـــانبگـــرن، ئـــشونوارناســـی لكۆـــری "ســـۆلكی" دەنووســـ: ھمـــوو شارستانییتك ل دەرگای ئم

ئشكوت ھاتووت دەرەوە.و پشـــكوتن (ھمـــوو تی! بتی مرۆڤایشارســـتانی:"مرۆڤایتـــی" ئـــوە كتبی "مھد نخوندووتـــوە، البشـــری"تان یـــان ئوەتـــ خوندووتانوە و

لبیرتان كردووە!؟نـــورۆز" "زگمـــك- جژنـــی باپیرانـــی لسردەســـتی ھداوەو سۆمرییكان سری جژنكـــی ســـۆمرییكان الی ئایینـــی نتوەیی بووەو دواجار "زەردەشت پغمبر" ئم رۆژە ری ساڵ، كورۆز و س١/ن وات

رییی سۆمری سامان ســـھدەكات بـــ جژنكـــی ئایینـــی و ژنم جكانیش ئر ساسانییھدەكـــن بـــ جژنكـــی فرمـــی دەوتی"ئایینـــی، ئم قۆناغانی مـــووی لورۆز ھژنـــی نـــجكوردستان بووەو سۆمرییكان میدییـــكان و ساســـانییكانیش مـــژوو بپـــی ھریكیـــان بشـــكن ل پكھاتی نتوەیی

و مژوویی میللتی كورد.بڕـــزان. لوەی ك ئســـتا زۆر جژنـــی وت زۆر و میللـــت نـــورۆز پیرۆز رادەگـــرن، ئوە زۆر چـــۆن ،ئاســـایی كاركـــی و نتوەیـــی جژنـــی بۆنـــو ناوچیـــی ھـــن ئمۆ لســـر و دەناســـرن جیھـــان ئاســـتی پشـــوازی لـــ دەكرـــن، بم ھیچ یـــك لـــم جژنانـــ وەك پناســـی نـــورۆز جژنـــی شـــواندنیش نشـــوندراوە، لالین كـــ؟ لالین "كۆمی گشـــتی نتوە یكگرتـــووەكان" ھـــر بۆی بنـــاوی زیاتر ل چل ملیۆن مـــرۆڤ، مرۆڤـــی كوردی ب دەوـــت! داواتان لدەكم و

تكاتان لدەكم ھرچی زووە ئم بیارە ھی مژووییی خۆتان لژنیكـــی بكنـــوەو راســـت پســـپۆڕ و شـــارەزا لمـــژووی كـــورد و نـــورۆز پكبھنـــن و زانستیانو دادپروەران ماف بۆ خاوەن ماف بگنوەو پناسی راســـتقینی "نورۆز" ئاشـــكرا ینن، كجیھانی رابگن و ببكـــ ی لرچاوەكســـ ژنـــم جئـــمژووەكی كوردســـتانوەیو بۆ زیاتر ل دە ھزار ســـاڵ پش زاییـــن دەگڕتـــوەو جژنكی كـــوردەو میللتـــی نتوەیـــی لجژنـــی ژیانـــوەی تممووز و عشـــتارەوە بووە ب جژنی نورۆز و ماناو ناوەكی گۆڕانی بسرداھاتووە، بم رۆژەكی ھر ھمان رۆژە، رۆژی سری سای سۆمری و سری سای

كوردی. ی پـــار ٢٠٠٩ لـــزان. ســـاڕب ٢٠٠٩/٣/٢٢ ١١٤ی ژمـــارە بدرخـــان ھفتنامـــی لـــ "ورۆزنامناوی "نك بپاشكۆیبوكرایـــوە، بنـــاوی "نورۆز چ ھـــی دروســـتبووەو كـــی لـــم لكۆینوەیدا میللتك؟!"

بپشت بستن برای لكۆرانی غیـــرە كـــورد و بگی كۆن و مژوویی ئوەمان ساغ كردۆتوە ی لكورۆز ریشژنی نج ككوردســـتانوەیو تمنی ل دە ھزار ســـاڵ پترەو روڕەســـمی زیندووبوونـــوەی جژنـــی تممووزو عشتارەو رۆژەكش ھر ھمان رۆژی سری ساو ســـرەتای بھارە. ئمســـایش وەیینكۆم لئـــ كی دیكجار دەدەم بگاتووەو ھمودەكب

دەست ئوەش.بڕـــزان. لـــوەی ئمـــ لـــوە بدەنـــگ ھاتوویـــن كـــ جژنی نورۆزتـــان داوەتپـــاڵ میللتی فارس، ئوە ھر تنیا برامبر كین، بدەنگ نایب تم میللئبۆ ھر میللتك بووای ھر ئم ھوستمان دەبوو، بۆ میللتی "فارس"یش ئوە ھندە براو یك مایـــن بخون و خاك و مژوو ك لندكین، ھو ئایین وەك یمژوونووســـان ھردووكمانیان بیـــك میللـــت زانیـــوە، بم لـــ زۆر مژوویـــی حقیقتـــی

برایتی گورەترە.

بڕزان ئوەی ك ئستا ئرككی ،وەییی زانستی ئیاسایی پیشھرچی زووە لـــم داخوازییی بكۆنـــوەو كـــورد میللتـــی لكۆرانی كورد و غیرە كورد، پســـپۆڕانی ئـــم بـــوارە، بواری "مژووی نـــورۆز" كۆبكنوەو زانســـتی لكۆینـــوەی داوای ئنجامـــی زانســـتیان ل بكن و ئوەش ئم نورۆزەمان ل تاڵ ی كارەساتن! چۆن زۆربكم كانی كورد لنزتناخۆش و د

نورۆز و بھار بووە!! لـــ" داوام رووی ھروەھـــا نیشـــتمانی ئنجوومنـــی كوردستان" و "حكومتی ھرم" دەكـــم، كـــ جژنی نـــورۆز و ئـــم بجیھانـــی كردنـــ بھند ھبگـــرن و گرنگییكـــی زۆری پ بـــدەن، چونك ئم دەتوانین بـــ بكیـــن نـــورۆز جژنـــی ئقـــی پیوەندی نوان ھموو جیھـــان و ھمـــوو ئـــو میللت ی كتانـــت و دەوو حكومـــجژنـــی نورۆز پیـــرۆز دەكن، ئم دەتوانین كوردستان بكین ب نوەندكـــی جیھانی نورۆز،

چۆن وتی ســـعودیا نوەندكی ئیســـالمی تواوی موســـمانانی فاتیـــكان چـــۆن ،جیھانـــنوەندیكی مسیحیتی تواوی مســـیحییكانی جیھانـــ، چۆن كربـــال و نجـــف نوەندكی شـــیعو ئایینـــزای تـــواوی ئاوا ،جیھان شیعمزھبكانی كوردستانیش بكین ب نوەندی ب نورۆز و ســـاجیھانـــی نـــفســـتیڤای ھونری و ئدەبی و ی كتانم وڵ ئگكلتووری لجژنی نورۆزیـــان تدا دەكرێ پكـــوە ئاوگۆڕی تیپ ھونری تییســـایك و كلتـــووری و ئكادیمییـــكان و رۆشـــنبیری كی دۆستانیوەندیییین و پبكلگـــڵ ئـــم وتانـــو جیھـــان دروســـت بكین، چونك نورۆز بۆ خۆی جژنكی سروشـــتی و

.تییجوانی و برایدواجـــار داواكانـــی خۆمـــان لم چند خادا كـــورت دەكینوە و روودەكین "كۆمی گشتی نتوە یكگرتووەكان" و دەین جژنـــی كردنـــی برەســـمی نـــورۆز و بجیھانیكردنـــی ئم رۆژە كاركـــی پیـــرۆزە، بـــم كژووییم وەی ھراستكردن

.كی زانستییویستییپخاكانیش ئمانن:

١- نـــاوی میللتـــی كـــورد و حكومتی ھرم بخرت نو لیستی ئو حكومت و دەوتانی ك داوای بجیھانیكردنی

جژنی نورۆزیان كردووە.٢- داوا دەكیـــن "كۆمـــی گشـــتی نتـــوە یكگرتـــووەكان" دان بوەدا بن ك جژنی نورۆز ل كوردســـتان ســـریھداوەو لـــ كوردستانیشـــوە بدنیـــادا بوبۆتـــوەو ھـــر تنیـــا میللتی كوردیش ك ئم جژن وەك

جژنكی نتوەیی پیرۆز رادەگرێ. ١٠ ورۆز بـــۆ زیاتر لـــژووی نـــ٣- مھزار ســـاڵ پش زایین دەگڕتوە و ریشـــكی ل كوردستانو بۆ داستانی تممـــووز و عشـــتار دەگڕتـــوە و نوـــی ســـای نـــورۆزی ١/ی رۆژی كـــوردی ھمان رۆژی ١/١ ســـای نوی سۆمرییكانو ناوەكی ل "زگمك"ی سۆمری، ك دەكات سری سای نوێ و گـــۆڕاوە بۆ رۆژی نـــوێ و – نورۆز "جژنـــی نورۆز"ی كـــوردی، ھروەھا شـــاری ھولریـــش كۆنتریـــن شـــارەو یكمین شارە ك پرستگای عشتاری ل دروســـت كراوەو دواجار ب عشتار

ئربیلال ناوبانگی دەركردووە.دواجار ھیوادارم ئم داواكارییی میللتی كورد، بداوایكی رەسمی قبووڵ بكن و وەمی رەسمیش ئــــوە بیســــلمنن بدەنــــوەو پشــــتگیری حقیقتــــی مژوویی زانستی دەكن و ناتانوێ مافی ھیچ میللتك بــــۆ میللتكی دی

بناڕەوا پشل بكن.ھـــر لـــرەوە داوا لـــم نوەندە بڕزانـــی خـــوارەوە دەكـــم، كـــ ئـــم بابتـــ بگرنـــگ! زۆر گرنـــگ بزانن و بـــ دەنگ نبن داواكارییـــ ئـــم پشـــتگیری و بكـــن و لژنی بـــۆ پكبھنن و بدواداچوونـــی بردەوامـــی بۆ ژووییم ـــم ھن، تا ئـــبكـــراست دەكرتوەو میللتی كورد بشوەیكی رەسمی و جیھانی ب جژن و مژووی راستقینی

خۆی شاد دەبتوە.

بۆ بڕزان١- سرۆكایتی ھرمی كوردستان.

٢- پرلمانی كوردستان٣- حكومتی ھرمی كوردستان

بـــاو خوندنـــی وەزارەتـــی -٤توژینوەی زانستی

٥- وەزارەتی رۆشنبیری و الوان٦- نوەندە ئكادیمی و رۆشنبیرییكانی

كوردستان و دەرەوەی كوردستان.٧- مژوونووس و لكۆرانی پسپۆڕ و

شارەزای كورد و غیرە كورد.٨- تـــواوی دەزگاكانـــی راگیاندنی و فارســـی و عرەبـــی و كـــوردی جیھانییـــكان. "نووســـراو و بینراو و

بیسراو".ھمـــوو پشـــتگیری بھیـــوای

الیكداواكار، نووسر و لكۆر

دكتۆر مولود ئیبراھیم حسن٢٠١٠/٣/٥عراق- كوردستان- ھولرزانكۆی سحدین- ھولر

بۆ كۆمی گشتی نتوە یكگرتووەكانبابت: بجیھانی كردنی جژنی نورۆز و لبیركردنی میللتی كورد

جگ لوەی شونی سرھدانی داستانی "تممووز و عشتار" كوردستانی یش لورۆزكردنوڕەسمی نو رمان رۆژە، ئش ھكژنو رۆژی جۆیمئ

كوردستان، ھر ئو روڕەسمی ك سۆمرییكان پیەویان كردووە

ئاگری نورۆز ... ئاگری ھمیش گش

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٣/١

٧ تی

ار م

(١٣٧

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ی

مەش

ر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

3

(٢)

امزن

رۆو

ن نورۆزنامیبدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

دكتۆر مولود ئیبراھیم حسندەب مرۆڤ ھب، تا رووداو رووبداو مـــژوو دروســـت بب، دروســـتبوونی "جوگرافیـــا"ی مژوویكیـــش ھمـــوو

.یخۆی ھكـــوردەو كۆنـــی جژنكـــی نـــورۆز لـــ كوردســـتانوە ســـری ھـــداوە، ئگر ســـای یكمی سرھدانكی نازانـــرێ و ناتوانرێ دەســـت نیشـــان بكرێ، ئوا لڕووی زەمنوە "رۆژ و مانگ"ەكی دیـــارەو ھروەھا "میللت و جوگرافیا"كشـــی ناسراوە، ھروەھا روڕەسمی پشوازی كردنكشی ساغ بووەتوە، ك ل ســـرەتادا پشـــوازی كردنـــ ل زیندووبوونوەی "تممووز" بـــ یوەســـتپ كـــژنخـــۆی ج كـــداســـتانی پـــ كارەســـاتی "تممووزو عشـــتار"، ئســـتاش نورۆز لســـر زۆری بشـــكی لكۆـــران قســـی ئـــو ڕوڕەســـمی پشـــوازی كردنی لگـــڵ خۆیـــدا ھگرتـــووە. كـــ زۆر روڕەســـمك پیوەندی ب "سروشت بتایبـــت ،یـــھ كشـــتوكاڵ"ەوە و كشـــتوكای ئشكوت، ك زەمنكی بـــڕای لكۆران بۆ "١٥ تا ١٢" ھزار

ساڵ پش زایین دەگڕتوە. ،كـــۆن و كوردســـتانیی ژنـــم جئـــ

ئمســـاڵ "٢٠١٠ی زایینـــی و ٢٧١٠ی نتـــوە گشـــتی كۆمـــی كـــوردی، یاریـــدا بیـــكات بـــكگرتـــووەكان بی"رۆژی نونتوەیـــی نورۆز" ئمش لســـر داوای حكومتكانـــی ئـــران، ئازەربایجـــان، ئفغانســـتان، توركیـــا، توركمانستان، قیرغستان، ئۆزبگستان،

كازاغستان و تاجیكستان بوو. ژنم ججیھانیكردنـــی ئرچـــی بگئبـــم پیـــرۆزە، و شـــیاو كاركـــی شوناســـكی دەستنیشـــانكردنی بھـــ كارك لـــ نوەندكی گرنگ و جیھانی وەكو "كۆمی گشتی نتوە جگـــ ناوەشـــتوە، یكگرتـــووەكان" كجیھانی كردنداواكردنی بش لملناوی میللتی كورد و حكومتی ھرم نھاتـــووەو زیاتر ل چـــل ملیۆن كورد

لبیركراوەو پشتگوێ خراوە.ل ھۆیكانی بجیھانی كردنی نورۆزدا ھاتووە ك "نورۆز جژنكی بھارییو

ریشیكی فارسی- ئرانی ھی؟" نتـــوە گشـــتی كۆمـــی ئگـــر لكۆینـــوەی بـــب یكگرتـــووەكان تواو شوناســـی "فارســـی- ئرانی"یان داوە بـــ جژنـــی نـــورۆز، ئـــوا ھر ئستاش وتانی توركیا، ئازەربایجان، ئففغانســـتان و پاكســـتان كشـــیكی توندیانـــ لوەی ھـــر وتو دەیوێ نـــورۆز بكات بھی خـــۆی. ل كاتكدا "ئـــران بـــ تانـــت و وم میللـــئـــھموویـــان ھـــر فارس"یشـــوە و كوردســـتانوە لـــ جژنیـــان ئـــم خاوەنـــی كـــورد وەرگرتـــووەو راســـتقینی ئـــم جژنیـــ، خاوەن یكمینجـــار، ســـرھدانی بمانـــای كچـــی میللتی كـــورد، لـــم رووداوە ن وەییـــتونگرنـــگ و جیھانـــی و ندەست پشكری كردووە و تا ئستاش ھیچ برگرییكی شارستانی و زانستی و دبلۆماســـیانی نیی! لـــ كاتكدا ھیچ یك لو حكومتانی داوایان كردووە نورۆز بكرێ بـــ جژنكی جیھانی و ئســـتاش خۆیان ب خاوەنـــی دەزانن! ناتوانـــن یـــك دان بگـــی مژوویی بھننـــوە كـــ "نـــورۆز" ســـرەتاو بۆ یكمینجـــار لنـــو ئـــوان و ل وتی

ئوان سریھداوە. تی كـــوردەو بنیـــا میللر توە ھئـــلكۆینوەی لكۆرانی غیرە كورد و ك لماندوویانژوویی سی مگب ب

!كی كوردستانییژنورۆز جنئســـتا ل دوای ئم بیارەی كۆمی گشـــتی نتوە یكگرتـــووەكان و كار و كاردانـــوەی وتانـــی پیوەندیـــدار و وتانـــی جیھـــان، ئـــوەی لســـر میللتی كورد و ئنجومنی نیشـــتمانی ویستم پرتی ھكوردستان و حكوم

:ی خوارەوەیمئ مڕای ئب بـــ كوردســـتان پرلمانـــی یكـــم: بیاركـــی فرمـــی داوا لـــ حكومتی ھرم بـــكات دەزگایكی ھمیشـــیی دابمزرنـــ بنـــاوی "دەزگای پیـــرۆز راگرتنـــی جژنی نـــورۆز" ئركی ئم

دەزگای بریتی ب لدوو بش:و پســـپۆڕ لژنیكـــی پكھنانـــی أ- ورۆز لژووی كورد و نمشـــارەزا للكۆرانـــی كورد و غیـــرە كورد، بۆ بگی خستنبردەستی لكۆینوەو تواو بۆ سلماندنی كوردستانی بوونی

.كاتیی ژنم لورۆز و ئژنی نجب- پكھنانـــی دەزگایـــك بـــۆ ئوەی ســـان برنامـــی پشـــوازی كردنی جژنی نورۆز دابژێ ل كوردستان و دەرەوەی كوردستان، ئم لیژنیش

پویست ھمیشیی بت.بـــۆ لژنیـــك پكھنانـــی دووەم: بدواداچوونی ئم بیارەی "كۆمی نتـــوە یكگرتووەكان" و ســـلماندنی و نـــورۆز راســـتقینی شوناســـی راســـتكردنوەی بیارەكی كۆمی گشـــتی و دەركردنی باركی تازەو لم بیارەشـــدا شـــونی كـــورد و جژنی

.ورۆز دیاربنســـیم: بـــۆ ئمســـاڵ ئم بـــ چاكی دەزانیـــن كـــ پرلمـــان و حكومتـــی ھرم گرنگییكی پویســـت ب نورۆز بدات و لسر ئاستی شعبی و حكومی لناوخـــۆ و ل دەرەوەی كوردســـتان. جگ ل كۆڕ و ســـیمیناری زانســـتی و ئاھنگـــی خۆشـــی، ئم بپویســـت و

:جوانی دەزانین كب- دەســـتواژەی ١- "نـــورۆز كۆنترین

جژن ل ھموو جیھاندا"ھروەھـــا ٢- نـــورۆز جژنكی كۆنی كوردەو ل كوردستان سری ھداوەو لـــ كوردستانیشـــوە بدنیـــادا ھـــر

بوبووەتوە".بكرـــن ب پۆســـتری قبارە جیا جیاو ھمـــوو خكی كوردســـتان ل بردەم مـــاڵ و دوكان و دەزگاكانـــی حكومت

ن ھبواسرێ و ھموو وە خـــاو ســـیارەكان ھمـــوو ســـیارەی و فرمـــی دائیـــرە حزبـــی و شـــعبی و كســـییكان، ئـــم

رســـھ بـــۆ پۆســـترە ورۆز بـــژنـــی نـــرۆژی ج

ســـیارەكانیانوە ھبواسن، ھروەھا داوا لـــ ھموو كوردانی دانیشـــتووی دەرەوەی كوردســـتان بكرێ، ئوانیش بزمانـــی كـــوردی و بزمانـــی فرمی ئـــو وتـــی كـــ تیـــدا دەژیـــن، ئم دوو دەســـتواژەی ل رۆژانی نورۆز و ھبواســـن ســـیارەكانیانوە بـــدەزگاكانی راگیاندن ھر ل ئســـتاوە ل شـــوازی كردنم پواز بـــۆ ئبانگـــ ردەوام ببـــ ن و رۆژانورۆز بكنـــ

بیری خكی كوردی بھننوە.راگیانـــدن دەزگاكانـــی ھروەھـــا چاوپكوتـــن لگـــڵ ئـــو شـــارەزاو لكۆرانـــ بكـــن، ك ب زانســـتییوە

جژنـــی نورۆز بـــ جژنكی كوردی كوردستانی دەزانن و بگو راكانیان بردەوام دووبـــارە بكنوە. ھروەھا لمـــاوەی ئـــم مانگدا دەســـتواژەی دووەم ل سرەوەی ھموو فرمانكی ئیداری بنووســـرێ و ھروەھا ھموو بوكراوەكان رۆژنامو گۆڤارەكان ئم دەســـتواژەی ل ســـرەوەی الپڕەی یكم ب ختكی برچاو

دووبارە بكنوە.ھروەھـــا پویســـت لـــم میشـــھ بـــۆ ســـاوەو حكومتـــی ،نســـاھمـــوو و ھرـــم دامـــودەزگا فرمی و ئھلی و حزبییكان، ھمـــوو لـــ

جیھـــان ھمـــوو لـــ و كوردســـتان بشـــوەیكی شـــیاو و برنامـــ بـــۆ داڕژراو پشـــوازی ل نـــورۆز بكن و پشـــوازی كردنك ك سرنجی دنیا نلموەی كورد بیسبۆ ئ شـــرابككـــ خاوەنی راســـتقینی نـــورۆزەو

.خاوەن نیی ورۆز بژنی نجمـــن وەك لـــ كوردســـتانوەو ھـــر لكۆركـــی كـــورد كـــ ل نـــورۆزی لكۆینوەیكـــم ٢٠٠٩دا ســـای بوكردەوە لژر ناوی "نورۆز كی ســـری ھـــداوەو ھـــی چ میللتك؟!" جاركـــی ئمســـایش بوكـــردەوەو تر و لـــرە ل "ھفتنامـــی بدرخان"

!خاوەن نیی ورۆز بن

Dr. Mawloud I. HassanLecturer of Kurdish MythologyKurdish Dept., College of Languages,Salahaddin University, Arbil, Iraq

his year, Nawroz is recognized as a world feast by the United Nations

and is celebrated in many countries. The root of this feast is traced back to the epic of Tammuz and Ishtar, which is related to the emergence of agriculture near the cave of "Zaviyachemi" close to Shanidar Cave.This feast was regarded as the Sumerian New year's

feast coinciding with the same Nawroz feast – the 1st day of Nawroz is March 21st of the Solar system. The Sumerians called this feast "Zegmek", i.e., New Year, consisting of rituals of resurrection of Tammuz and Ishtar, still observed by the Kurds more or less. In 1930, Henry Frankfurt, the archeologist while investigating in Mosul/Kurdistan, observed that at the night of Nawroz feast the Kurdish labourers celebrated Tammuz in the same manner of the Sumerians. Later on, in 1930, this archeologist published a paper titled "Tammuz Rituals in Kurdistan". The Sumerians

established their Second Stage of their great culture in the South of Iraq. Their First Stage was in Kurdistan which started with the establishment of Erbil/Hawler City. This City, as mentioned in the Encyclopedia Britannica, was built by the forefathers of the Sumerians. From the very start, the Sumerians build a temple there known as "Ishtar Arbella".This Kurdish feast, once again, during the Medes times, became the official feast. Also, Zoroaster, the Medes Prophet, made Nawroz a religious feast. Later on, during the Sassanid reign, Nawroz became a state feast. As

known, both the Medes and the Sassanids were the ancestors of the Kurdish people. Therefore, we insist that Nawroz was originally a Kurdish feast and this idea is proved by a study titled " Nawroz: when Did it Appear and Whom Does it Belong?" published in 2009. Here, a developed copy of the same study will be published again,Thus, by evidence from non-Kurdish authors, it is proven that Nawroz is a purely Kurdish (Iraqi – Kurdish) feast, having no Persian root nor is it a "spring festival of Persian origin" (as wrongly asserted by the UN). That is why it is necessary that the UN should correct their error and give Nawroz back to its real owners.

Nawroz: An Ancient Kurdish Feast

ھبواسرێ و ھموو و ســـیارەكان ھمـــوو ســـیارەی و فرمـــی دائیـــرە حزبـــی و شـــعبی

ورۆز بـــژنـــی نـــرۆژی ج

دەســـتواژەی ل ســـرەوەی الپڕەی

ل نسا ،كی رووناكبیریی گشتییوكراوەیبدرخان دەردەچڵ بگورۆزدا لیادی ن

٢٠١٠/٣/١٧ ممش ژمارە ٢ - ١٣٧ س

ئم ژمارەی بسرپرشتی لكۆر دكتۆر مولود ئیبراھیم حسن خۆی چاپكراوەو مافی لكۆینوەك پارزراوە

جژنی نورۆز كۆنترین جژن لھموو جیھاندا

بودەكموەو وەكینكۆل تواوی دەیخم بر چاوی لكۆرانی كورد و غیرە كورد و تواوی ھاووتیانی كوردســـتان بـــۆ ئـــوەی بیخوننوە

گفتوگۆی ل بارەوە بكن.دواجـــار لـــ كوردســـتانوە، ل خاكی ورۆزەوە لژنی نـــدانی جرھســـ"كوردســـتان النكی شارستانیتوە" ل دـــوە پیرۆزبایـــی جژنی نورۆز م لتـــی كـــورد دەكموو میللھ لـــتواوی كوردستان و لھموو جیھان، ی لتانو میللمـــوو ئـــروەھـــا ھھكورستان دەژین و وەك ئم جژنی دیســـان رادەگـــرن، بـــرز نـــورۆز پیرۆزبایـــی ل تواوی ئـــو میللت و حكومتان دەكم، ك ئوانیش جژنی نـــورۆز بھی خۆیان دەزانن و رزی ل دەگرن، ئســـتاش ك نورۆز بووە جژنكـــی جیھانـــی پیرۆزبایی جژنی نـــورۆزی ئمســـاڵ ســـای "٢٧١٠"ی كـــوردی و "٢٠١٠" زایینـــی ل تواوی جیھـــان پیـــرۆز دەكـــم و ھیـــوادارم نـــورۆز ئقیكـــی تـــری بھـــزی پیوەنـــدی نوان میللتانی دۆســـت و

ئاشتیخوازبت.ھولر - ٢٠١٠/٣/١٤

T

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

رەشمی

4

(٢)ورۆزنامن

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

رەشمی

(نورۆز) جژنی وات (تممووز) زیندووبوونوەی و سرھدان

تۆفیقــــی كاتــــكئاغــــای محمــــوودمسرەف، ھمزاغای نبووبووە"پیرەمرد"وو الو پیر نبووبــــوو،بووە، منداك بكــــوبر ناردبووی باوكیل و ئایینی خوندنــــینالحوسحوجرەی مگۆج دەیخوند. مالنورۆزدا ل حوســــننورۆزانــــی داوایكــــ تۆفیقی كــــردووە،ــــھاوە و منــــداڵبــــۆی قوتابییكانــــیلمــــش نــــن. جگــــبتمنــــدا لــــو ھــــر تڵ چوونكۆمــــ بــــئــــوزا الی"شــــختۆتوویی" سوورەیخۆش دەستختی كنورۆزنامی بــــووە،ئم بۆ نووســــیونوە.منداــــی یادگارانــــیمشــــك و بیــــرو لــــدەروونی"تۆفیــــق"داھتــــا ماونتــــوە،تدەچ و دەب گورەپنج توركیاو بیست ودەبــــ لــــوێ ســــاڵ دتــــوە دوایــــی و

بۆخۆی پیرەمرد نازناوی یكمجار بۆ ١٩٣٢دا لسای و دەبت پیر وكاتئ سلمانی.نال حوســــم الی دە:"منداڵ بووم، چی بارەیوە خۆی لم بابزانیــــن ھدەبژــــرێ.بنن، ورۆزانن ئــــو بچن دەیگوت: بھار مامۆســــتا یشــــتینگ ك گۆجــــ دەمخوند،،بھاتای ھرچیان لدەســــت باوكمان دایــــك و ســــا دەگریاین، ئمش بســــر دایكمانادەمانھنا ،دەیانداین نبــــات یا شــــایی مح قانی یا چخی یا بوای ھرچیــــان لبارامزگوتی ل دەچووین كی دەداینرییمق كدەگرت، یھ ل خۆی بشــــی ئویشبوو، خۆش تۆتوویی، ختی شخ ئوزا سوورەی ئبوبكری ئوڕەحمانی شخ شختوركیا ل رۆشنبیری و سامانكی زانستی ك ئنووسینوە". كاتكیش بۆ نورۆزنامیخوندەواری لســــلمانی نیوەی ت"بدە خــــۆی وەك دەگڕتوە، و پكــــوە دەنــــتدروستبوو، عراق دەوتی ك رۆژگارەدا لو ھنایوە". برزم خوندنكی و دەرچوومحاجی تۆفیق ئیتر دەب بكوردی، فارسییوە و توركی مانیدا لسل وتی ل خوندنخــــۆی و زیندووكردنوەی مندای نــــورۆزی رۆژانی بیرەوەری و دەگڕتــــوەو یــــادلســــرەتای ھر ئوەبوو دەبت. خیادا و لبیر نتوەكی كۆمیتی دیاردەیكیگوڕگلی خــــۆی ك زانســــتی"یوە ســــانی١٩٣٠ەوە بھــــۆی دروســــتبوونی"كۆمیریتن ئم ژیاندنــــوەی بۆ زۆر ھوكی و كۆشــــی و كرد وتدەگــــوت، كزانســــتی پ.بگونج خۆی سردەمكی رەوتی لگڵ ك ئوتۆ بشوەیكی نوكردنوەی كۆنوتنھــــا ئاگركردنوەو ك ھبووە گورەتری لــــوە مانایكی نورۆز چونكــــ الی ئــــوئو الی بك ئاگركردنــــوە بت، وتــــن یا ســــروود بت، گان ھپڕیــــن و ئاھنــــگژیاندنوەی نوبوونــــوەو و سروشــــت یكم: گۆڕانی ھبووە، گورەی دوو مانــــایرووناكی، دووەمیش: مســــلی كانی وشــــكبوو. و كارز تقینوەی خاكــــی مردوو.ئاوات ب و رەمزی پشــــكوتن ك رووناكی مبســــتی ئوەبووە. زۆرتر كــــ ئمیانبكم ئاگار مدەنییت عالمی دەموێ دەت:" خۆی وەك بووە. نتوەكی گیشتنیتازە، سای ســــری ك یمئ بۆ ،نیی ئاتشپرســــتی ئایینی ك ئاگری یارەی ئم بۆ

رووناك بكموە. بختی میللتكم ریخوندنوە ورۆزنامو ن گان و ئاھنگ نورۆز نووســــیمان بوونی وەك لموپشدەروون و لــــ دڵ پیرەمرد ژیاوەو الی منداییــــوە لســــردەمی ھر بــــو بۆنیــــوەكراوەتوەو ئاگــــر چیاكان لووتكی لســــر ك رۆژەدا لو واتــــا و بیریــــدا چســــپاوە،چونك .كوردیی نوی سای رۆژی یكم دەستپكردنی رۆژی رۆژە ئو ك نیشاندراوەرادیۆو بھــــۆی رۆژژمرو ھتا نبووە خوندەواری ئســــتا وەك لو١ ســــردەماندارایبگینن و كوردستان دووری نزیك و ھموو ناوچیكی بگات ھواڵ ترەوە ھۆكانیمانایكی رۆژەدا لو ئاگرە ئو لمش جگ پكرد. دەستی نوێ سای رۆژی یكم ككورد ئاســــنگری كاوەی ســــركوتنی نیشــــانی و رەمز ئویش گورەتری ھبووە.سروشت. ژیانوەی شۆڕشی زۆردارا. واتا دوو شۆڕش بووە. ئژدھاكی بسر بووەكردووە ئوە بۆ لمان پیرەمرد ئاماژەی دژی زۆرداری. جگ خك كۆمنی شۆڕشیسای نیشانی ب دانراوەو پیرۆز ب رۆژكی لوێ كراوەو توركیاش ل ژنج ئم كنبۆل لستئ چووم دەنووســــت:"كاتكیش سروشــــت بینراوە. نوێ و نوبوونوەیوزەرا" دەھاتن"مابین"تبریكیان و ھموو"وكال مارت نوی رۆژی پادشاھیدا ســــرایل ھموو نورۆزیش شوی و دەخوارد نورۆزیان شیرنی نیشان بو دەكرد. نیشانبۆ تییوایتن ریتن ئم ژیاندنوەی ئگرچــــی دادەگیرســــاند". قندیلیان منارەكانداوردە بم لدانی. تانو توانج و ماندووبوون و ئــــرك و رەنج مایی ــــرد بۆتپیرەمشــــون زانســــتی"، خاونكانی"قوتابیانی گیان و ســــركوت نخاو و گیانوردە ئــــپیرەمرد وانــــب نتوایتی، جژنــــی ب كــــردەوەو كردیانوە كــــوت و زیندوویــــانو تاب مئ بووە، باو ئمدا لپشدا لناو ورۆزە كن ئاگركردنوەی دەنووست:"ئمسای نیشــــانی ھموو ســــا ئاگری نورۆزی ك نبوو وامان تواناو موجودیتكیئستنبۆل ل من كات بكین. تیا و سیرانی بزانین جژن ب رۆژە ئو بكینوە. تازەبووە زبانمان بووەو پیدا بۆ بیســــتم ناونیشــــانكمان خۆشــــییوە ھاتموە بخۆشــــیھموو مئ ك ھاتوە یادم و زانی جژن ب ئوەم .خۆمان ئمورمان لم و بكوردیگیانی یادی بو دەنووســــینوە، بۆ نورۆزنامیان بووەو نورۆزمان ســــا جژنكیئاگرم شو یارە گردی ل زانســــتیم پش خۆم خســــت و رۆی باووباپیرەوە ھســــام

كرد". سیرانم رۆژ و ھگیرساندتبینی:

چاپی – یكم كۆكردنوەو لكۆینوەی(ئومد ئاشــــنا) برگی لــــ كتبی پیرەمــــرد –٢٠٠٩ وەرگیراوە. ئاراس

سای"١٩٠٠"و لپش پیرەمرد و نورۆزتوركیا چوونی پیرەمرد بۆ پش ئشكوتی

شاندەر

٢٠٠-١٢٠ ھزار زایین پش ساڵ

مرۆڤ لمئشكوتدا

ژیاوە

مچ زەڤیا

١٥-١٢ ھزار زایین پش ساڵ

سرەتایكشتوكایئشكوت

سرھدانیداستانی

عشتار تممووزو

چرمۆ

ساڵ ١١-٩ ھزارزایین پش

گوندی یكمینكشتوكای

بردەوامییداستانی

عشتار تممووزو

ئوربیلال شاری(ھولر)

ساڵ ٨-٧ ھزارزایین پش

شاری یكمینكشتوكای

بارانییعشتار شاری

ئربیلال

ئور شاری

ساڵ ٤-٣ ھزارزایین پش

كشتوكای شاریئاودریی

پرستگایئور عشتار

تۆفیق (پیرەمرد) حاجی

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٣/١

٧ تی

ار م

(١٣٧

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ی

مەش

ر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

5

(٢)

امزن

رۆو

ن

نورۆز كی دروستبووە و ھی چ میللتك؟!

د. مولود ئیبراھیم حسنكورد بم مژووە دوور و درژەی ك ھیتی، بو جوگرافیای پان و پـــۆڕو پ لـــ رووداوە ئاۆزە، زۆر كـــم لـــ مـــژووی خـــۆی دەیزان وەش كـــئـــ !دەزانـــپداچوونـــوەو بـــ پویســـتی راســـتكردنوە ھی، زۆر بابت ھـــن لـــ زەینـــی مرۆڤـــی كورد دەقی گرتووەو یك رەنگ بووە، ل كاتكدا ئو بابت پویســـتی ب لكۆینـــوەو لوردبوونوەی وە، بـــینـــكۆل ،یـــزۆرتـــر ھمانـــای لكۆینوەی زانســـتی و پشت بستن ب بگ مژوویی راســـتقینكان، رووداوە و ھرچندە بۆ ئو مژووە كۆن و دوورو درژە، زۆر كم بگی زانســـتی دەســـتدەكون! بم، لگڵ ئوەشـــدا ســـرەداوكی ،یپســـاو ھباریـــك و توندو نمژوونووس و پسپۆڕان دەتوانن ئم سرەداوە باریك ئستوور ئگـــر بكـــن. دەومنـــد و لكۆـــرەوان بـــ لوەشـــاوەیی ك ســـ جۆر مژوو ھی، ئو ســـ جـــۆرە مژووە بـــ وردی ژوانم موەو بتوانن، لننبخومژووی راستین بدەست بنن. ئوا مژووی كورد زۆر ل ئستا برچاوتر و رۆشنتر دەبت، ئم

س مژووانش ئمانن:

١- مژووی ئفسانیی ::ششیان دوو بمئ

ییفسانئ و دەقم/ ئكشی یب

نووسین ل وە، كتدەگر كۆنانكۆنكاندا لبر دەستن و باسی ژووەكداكـــراوە مـــژووی تمتكـــڵ زۆر بابتـــی تـــر بـــووە. وەك ئوەی ك ل ئفسانكانی

.یكاندا ھرییسۆمبشـــی دووەم/ ئفسانی زارەكی، بشـــوەی زارەكی ئمشـــیان دەگدرتـــوە و مژووی كۆن و نوـــی تكڵ بـــووە، نموونی رووداوە ئفســـانی ئمـــش و "داســـتان" و مژووییـــكان

.كانفسانڵ ئكالوك"ە ت"٢- مژووی ئایینی:

كژوویژووەش، مم جۆرە مئزۆرتر بـــر (ھزی پیرۆزكردن) و (ھزی رەشكردن) كوتووەو كریی بیری ئایینر كاریگژلتكڵ فلسفی ئایینك بووەو ســـتبم خزمـــت خراوەتـــئایینییكو بزمان و كرەستی

ئفسانیی دەگدرتوە.٣- مژووی نووسراو:

ئم جۆرەیـــان مژوویك، زۆر ،یوە ھگنووسراوو ب م بكباس ل واقیع مژووییك دەكات و "كـــس" و "ســـاڵ" و "شـــون" لنـــاو "رووداو"ەكاندا ناســـراون و ھندكیان ھر لســـردەمی

رووداوەكاندا نوسراونتوە.مـــژووە جـــۆرە ســـ ئـــم ســـرچاوەی مـــژووی كوردن، دۆزینـــوەی بـــۆ دەكـــرێ مژووییكان راســـتیی تواوی توژینوەیـــان تدابكرێ! بم، دەب ئـــاگاداری ئوە بین ئگر ئفسانییی شب خوندنوەی !كی ئاسان نییكار كو ئاینیی

بـــۆ بدەســـت ھنانـــی مژووی راســـتین ئوا دەب لـــ مژووە چاوەڕـــی نوسراوەكشـــدا

نكیـــن، ڕاســـتییك ھمـــوو چـــۆن مژوونـــووس (ئارشـــاك ھیچ ):دەنووس سافراســـیاب)

میللتـــك ھندەی میللتی كورد بدەســـتی ئنقســـت مـــژووی شـــواندنكی نشـــوندراوە)

بدەســـتی ئنقســـت، جا لنو مژووی نوســـراودا ئـــم جۆرە مژووە شـــوندراوانش ھن،

كـــ ھندك ل مژوونووســـان مـــژووی كوردیان بشـــواوی نووسیوە، ھر بۆی نووسینوەی

مـــژووی كورد كاركی ئاســـان نیی!، بم ئگر كسی لھاتوو ملـــی بدات بر كاركـــی دوورە

!دەست نابنورۆز:

مانگـــی "١"ی رۆژی نـــورۆز نورۆزی سای كوردی (٢١)ی ئاداری سای زایینی، ك ئمساڵ (٢٧١٠) دەكات" (٢٠١٠)ی زاینییكـــوردی. ل رووی مژووەكوە میدییـــكان ســـردەمی بـــۆ ی، كیو پوە و بـــڕاوەتـــگوەكو تا ئســـتا زانراوە مژووی میدییـــكان ل ھزارەی یكمی دەســـتپدەكات!!" زاییـــن پـــش كـــ ئســـتا ئـــو مـــژووە بـــۆ

زۆر بابت ھن ل زەینی مرۆڤی كورد دەقی گرتووەو یك رەنگ بووە،یوەی زۆرتر ھوردبوونوەو لینكۆل ویستی بپ تو بابكدا ئكات ل

فۆتۆ: زاموا

ئشكوتی شاندەر

ئشكوتی شاندەر

كۆنترین و گرنگترین و

دەومندترین ئرشیفی مرۆڤایتی

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

6

(٢) ورۆزنامن

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

ریككان خدانی میدییرھسجـــی لق دەب و ســـرچاوەی تر ھن، ك مژووی میدییكان بـــۆ "ھـــزارەی چوارەمـــی پش لـــو دەگڕننـــوە، زاییـــن"ی مژووەشـــدا وات ل ھـــزارەی چوارەمی پش زاینییوە بدواوە رووداوی زۆر میدییـــكان گرنگیان ھی و پش رووداوی حوت ستی پش زاین دەكوێ و دەكـــرێ بكرـــن (بـــ رۆژی مژوویـــی) جگ لـــ میدییكان ن، كوەی تر ھتزۆر ھۆز و نمیدییكان ھنـــدەی پیوەندیان ل ،یكـــوردەوە ھ و پتریش بماوەی شـــش ھزار ساڵ پش زاینوە تا كۆتایی ساسانییكان و لـــ نوانیانـــدا "رۆژ و مانگ و ساڵ"ی زانراوھن، ك ناسراون و گرنگـــن دەكرێ لنـــو ئواندا رۆژكی مژوویـــی و نتوەیی دیـــار بكرـــت، جـــا ھندك لو رووداوان دیســـان لگڵ رۆژی نورۆز یك دەگرنوە. ھروەھا لـــ زۆر ســـرچاوەوە بتایبتی سرچاوەی كوردی و ئرانی و عرەبییكان، رووداوی نورۆز (زوحـــاك)ەوە و (كاوە) بـــیكـــی (كاوە) و دەبســـتنوە ئاســـنگر و مرۆڤ و برچاو و واقعی لبرامبر (زوحاك)كی لـــم و رادەگـــرن ئفســـانیی دروســـت مژوویـــك دووەوە دەبـــن دواجـــار و دەكـــن و مـــژووی بزانیارییكـــی نتوەیـــی و بـــاو و دەقگرتوو، ل قژووە لم مدواجار ئـــ كئدەبیات ھنـــدە خزمتكراوە و دووبارە كراوەتوە، پیرۆزیكی و كـــردووە پیـــدا نتـــوەی دەســـتلدانی دەچت خانی تاپۆ شكاندن! وات ئگر كسك بت و بـــ: لـــ ڕووی مژووییوە ئم مـــژووە ٢٧١٠/١/١ كوردی دانـــراوە بنمایـــك چ لســـر و چـــۆن ئـــم "ســـاڵ"ە.."رۆژ و ..دەستنیشـــانكراوە؟ مانگ"انـــ گومان ل كـــ ،وە وایوەك ئـــڕاســـتییكی برچاوی مژوویی بكی و لت قبوڵ ناكرێ! ك من ھیوادارم ئم نووســـین و رایی ئمش ئگـــر قبویـــش نكرا،

ئوا قبونكردنك ب نووســـین و لكۆینوە و راگۆڕینوە بت، نك تووڕەبـــوون و ھچوونی چاوەڕـــی لكۆینـــوە. بـــبـــ دەنگـــوە ھاتنـــی شـــارەزاو

پسپۆرانی دسۆزو بڕزم.* نورۆز و شیعر:

پیرەمردی شـــاعیر ل شـــیعری (نورۆز)دا دەنووس:(جژنكی كۆنی كوردە)* و لم رستیدا و لتواوی شیعرەكدا پیرەمرد پ لسر دوو شت دادەگرێ:

نـــورۆز جژنـــی یكـــم: (جژنكـــی كۆنـــ) ھرچنـــدە و ســـاڵ باســـی لشـــیعرەكدا ســـدە و ھزارەیكـــی دیـــاری كراو نكراوە، بم ل وشـــی (كـــۆن)دا مژوویكـــی كۆنمـــان بـــۆ دیـــاری دەكات، كـــ دەكرێ ئم ئو (كۆن)ەزۆر لســـدەی حوتمـــی پش زایـــن ب كۆنتر بزانیـــن! بـــم، ھـــوڵ دەدەین

بگ بۆ ئم كۆنیی بھنینوە.دووەم: جژنی نورۆز (جژنكی بـــم لـــرەو كـــوردە) كۆنـــی شـــیعرەی پیرە مرد دواجار كرا ب ســـروود و كوت سر زاران و دەیـــان ســـا میللتـــی كورد دەیـــ و دەیتـــوە (جژنكی رســـت بـــم كـــوردە) كۆنـــی كورت پیرەمـــرد مۆركی نوی كوردبوونـــی جژنـــی نورۆزی وەو لدایـــیكۆن ژنـــم جلـــجژنكی كۆنوە بردییوە "نو سیاست و شـــۆڕش و خباتی ھاوچرخـــوە"، كوردایتـــی ھروەھا ھونرمندی گورەی كوردی نمر "حســـن زیرەك" ب دەنگ خۆشكی، ھرچندە وەك پیرەمـــردی شـــیعرەكی خۆی نگوتۆتوە، بم بھۆی

ئاوازە نایاب و دەنگ زوكی شـــیعری لـــ شـــیعرەكی خوندەوارانوە كرد ب شیعری دواجـــار و گوگـــران ھمـــوو

ھموو كورد.دیسان ھودەدەین كوردیبوونی جژنی نـــورۆز، ل كوردبوونی حوتمی ســـدەی میدییكانی ببیـــن، دوورتـــر زایـــن پـــش رییردەمی سۆموە ســـینبیبكوردستانییكان، بۆی دەنووسم (ســـۆمریی كوردســـتانییكان) چونك مـــن گیشـــتوومت ئو چونكـــ (ورۆزنـــ) كـــ ،ڕایـــریشكی ل داستانی (تممووز و عشـــتار)ەوە ھاتـــووە و ئم پش مژووەكـــی داســـتانش مـــژووی چوونـــ خـــوارەوەی ســـۆمرییكان، ك لـــ كۆتایی

ھـــزارەی پنجم و ســـرەتای پـــش چوارەمـــی ھـــزارەی زایینییوەی دەستپدەكات پش ئو كۆچش ئوە سلمندراوە، ك سۆمرییكان ل كوردستان شارســـتانیتكی و بـــوون خۆیـــان ھبـــووە، ك ھـــر ئو شارستانیت بوو لگڵ خۆیان گشـــیان خـــوارەوەو بـــردە پدا، لكۆـــری عراقی (ماجید عبدو ئلشمس) ل كتبكدا والمیثولوجیا (الحضارة بناوی فـــي العـــراق القدیـــم) كـــ لژر پناســـی (بحوث ودراســـات...النـــوروز... االســـطورە...اصل ی (٢٠٠٣) لـــالبســـتنة)دا ســـا(دیمشق)ی وتی سوریا چاپی كـــردووە و بـــوی كردۆتـــوە، لو كتبـــدا لكۆلر ھودەدات نـــورۆز كـــ ،نلمبیســـجژنكـــی عراقیی و پیوەندی بـــ (فـــارس)ەوە نییـــ، لـــرەدا ئوەی پویست ب لبارەی ئم ،وەیدا بگوترێ ئوەیـــینكۆلك (ماجید عبدو ئلشمس) بخات (رانفارس و ئ) وێدەیـــالیـــك و (عـــراق و كـــورد و عرەب)یش بخات الیك، لوەدا سیاســـی مبســـتی نووســـر ـــران لئ ـــوە دیـــارە، چونكپمـــژووی خۆیـــدا ناكاتـــ فارس بتنیا و ھمـــوو ئو حكومت و ئیمپاتۆریتانـــی ك حوكمی كـــردووە مژووییـــان ئرانـــی ل میللتـــی فارس نبـــوون، بۆ نموون ساسانییكان، كچی ئو نووسرە ب (دەوتی ساسانی مرای ئفارسی) ناوی دەبات، بئوەی بـــۆ بھزكردنی برایتی .رەب بكـــرێ رەوایكورد و ع !نیی و مانایـــوە بـــم، ئـــبـــ

ئوە لســـر حیســـابی برایتی ،ب وەی دیكـــتـــژوویـــی نم ویستمان بند پی كورد چمئ ،یرەب ھتی كـــورد و عبرایھندەش پویستیمان ب برایتی ئرمـــن و تـــورك و فـــارس تـــری نتوەكانـــی ھمـــوو و ناوچكو جیھان ھی، لرە زۆر ب پویســـتی نازانم، ك گفتوگۆ لسر مبســـت سیاسییكی لكۆردا بكم، ھندەی دەموێ كـــبكت الیانـــی لـــو بـــاس بكـــم، كـــ نـــورۆز بـــ كـــورد (عـــراق!!!) لـــ دەبســـتتوە نورۆزیـــش ریشـــی داو دەگڕنتوە سردەمی سۆمر و بتایبت بسرھاتی (عشتار رە پشـــت بل ممـــووز)، كو تبگـــ مژوویـــی و لكۆینـــوە

:ستكان دەبكادیمییئتممووز و عشتار:

ل بســـرھاتی تممووزدا ئوە زانـــراوە، ك تممـــووز دواجار شـــش مانگ دەچت ژر زەوی و پاشـــان دتـــوە ســـر زەوی تممووزیش وەك خوداوەندك دەپرسترا، لكۆر دكتۆر(خزعل الماجدی) ل كتبی (انجیل سومر) تممووز دەنووس:(پرســـتنی پرســـتنكی باو بوو، ل ھموو وتـــی ســـۆمر و رۆژھتـــی ســـانی ئاھنگـــی دوور، مـــردن و ژیانـــوەی تممـــووز

برجستكردنی سروشتی ھات و وشكســـای بوو، لـــ (٢١)ی ئاداری ھموو ســـاك ل سای ئاھنگی ســـانامی ســـۆمری گـــورەی ژیانـــوەی تممـــووز دەگـــدرا و ئـــو جژنـــ پیان دەوت جژنـــی (زگمـــك)، ئم جژنـــ جژنی بھـــار و درەو موەی بۆ ئبـــوو) "ل٩٣-٩٤" ئ دەكات ٢١ی ئـــادار، كـــ گرنگـــ٣/٢١ و ١ی نـــورۆزی كوردی، چونكـــ ئـــم ٣/٢١ و ٢١/ئادارە وتكو ر ری ســـاڵ نییـــســـلگـــڵ ١ی نـــورۆزی كوردی، كـــ رۆژی ژیانـــوەی تممووز و ســـری ســـای نوی (سری ســـای كـــوردی) دكتـــۆر ماجد :مس دەنووسلشـــئ بدوع

نـــورۆزو پكچوونـــی ئـــم زگمكی سۆمرییكان نیشانی یك ریشـــیی و یـــك فیكرەیی و كۆنـــكان راقییـــع بابتـــی كوردەكانی ئستای"، لسرچاوە جژنـــی باســـی مژووییـــكان سری ساڵ ب شوەی (جژنی سری ســـاڵ) و (جژنی سای نوێ) و (جژنی رۆژی نوێ) و جژنی بھاریش كراوە، ھندك ئـــم رۆژ و ســـای نوی ل(١ی نیسان) ٤/١ دادەبینن و ئستاش ،ژنو رۆژە جگا ئندێ جھ لبـــم بۆ ئم ئـــو"٣/٢١" و"٢١"

ك ،ورۆزە گرنگئادارو "١"ی نل( ســـانامی ســـۆمرییكان) تـــدا گورەیـــان ئاھنگـــی گـــاوە، ئگرچـــی نـــاوی ئو ســـۆمرییكان الی رۆژە (زگمـــك)ە، ك دەكات ســـری ئرتوكریستنســـن ســـاڵ. ئـــم "بابلییـــكان :ـــدە لـــ ســـایان ســـری رۆژو وەرگرتـــووە" ســـۆمرییكان ھروەھـــا دە:"ســـری ســـاڵ كـــ ئیزەدییـــكان وای پدەن: جژنی نورۆزیان لگڵ سری ســـای بابلییـــكان پكدەچت و ئیزەدییكانیش ئایینكیان زۆر كان لروەھـــا بابلییـــھ ،كۆنـــ "gudea" ردەمی شـــا گۆدیاسلـــ ٢٣٤٠ی پ.ز ئم جژنیان ھروەھـــا كـــردووە، پیـــرۆز لكۆری كوردی فارســـینووس :ھـــار دەنووســـد. میھـــرداد بنـــورۆز جژنـــی "ریشـــی پیوەنـــدی بـــ شارســـتانیت و فرھنگـــی خكی نـــوان دوو رووبارانوە ھی". روڕەسمی

ئم جژن "زواج مقدس"ە.ئم ئســـتا و ماوەیكی دوورو درـــژە نـــورۆز ب كســـایتی كچـــی دەبســـتینوە، (كاوە) (ماجیـــد عبدوـــ ئلشـــمس) زۆربمـــان رەنگ):دەنووســـئوە نزانین كسایتی "كاوەی ئاســـنگر" لـــ فیكری كـــوردی، برچـــاوی شـــوەیكی ئـــوە كســـایتی تممـــووزی عراقی

كۆن) "ل١٩".ھروەھا دەنووس:(ئاھنگی برا كوردەكانمان ئمـــۆ ل جژنی نورۆز "واتـــ رۆژی نوێ" رك راقییع ك ،وەیوەی ئرەنگدان

كۆنكان دەیانكرد) "ل٢٠".ئـــوەی كـــ (خزعـــل الماجدی) رۆژی ئـــادار ٢١ی دەنووســـجژنـــی ســـری ســـای نوـــی بۆنـــی بـــ كانرییســـۆم ممووز، كوەی تزیندووبوونـــ(ماجید عبدو ئلشمس)یش كـــ (ئـــوەی، :دەنووســـكوردەكان دەیكـــن، ھر وەكو ئوەی، كـــ عراقییـــ كۆنكان دەداتـــ ئوەمـــان دەیانكـــرد) دەســـت، كـــ كـــوردەكان ئمۆ میراتگـــری عراقییـــ كۆنكانن، واتـــ ســـۆمرییكان، ئـــوەش كان لرییسۆم نراوە، كلمسكوردستانوە چوونت خوارەوە و لگڵ چوونكشیان ھموو ئو داب و نریت و شارستانیت و ئایینی، كـــ ھیانبوو لگڵ خۆیـــان بردوویانـــ، یكك لو داب و نریتانش رو رەســـمی پرســـتن و ئاھنگـــی ژیانوەی تممووز بووە ل ســـری سای نـــوێ كـــ دەكاتـــ ٢١ی ئـــادار لـــ ھمـــوو ســـاكدا، (خزعـــل الماجدی) ل كتبـــی (میتۆلوجیا الخلـــود)دا دەنووســـ:(ل نـــو وەی كریدا، ئكلتووری ســـۆمھزی سرەتای پیت و برەكت ،شـــرادەك خۆیـــدا لگـــڵ لـــو بـــاوەڕو پاشـــماوەی پش شارســـتانیتی ســـرھدانی

سۆمرییكان)ە "ل٦١". ،گرنگـــ لـــرەدا ئـــوەی الماجـــدی) (خزعـــل كـــدەنووســـ:(پش ســـرھدانی ســـۆمرییكان) شارســـتانی لـــ شارســـتانیتیش مبســـتی خوارەوەیـــ شارشـــتانیتی "مبســـت خـــوارەوەی عراقی ئمۆیـــ، كـــ بـــرای مـــن ئو دووەمی قۆناغی تشارســـتانی ،كانرییســـۆم شارستانییتی چونك پش چوون خوارەوەش شارســـتانیتییان ھبـــوو، بم لـــ خـــوارەوە زیاتر گشـــیان بـــ شارســـتانیتك داوە، ئوە مـــان دەبات، كو رایرەو ئبـــسرەتای ســـرھدانی فیكر و پرســـتنی تممووزی خوداوەند زیندووبوونـــوەی رۆژی و لـــالی ســـۆمرییكان زۆر بـــۆ خوارەوەیـــان چوونـــ پـــش واتـــ پش ھـــزارەی پنجم و چوارەمـــی پش زایینـــ و خۆی فیكرەكـــ فیكرەیكـــی ئایینی و كشـــتوكایی و بـــۆ ســـردەمی سرەتای سرھدانی كشتوكاڵ كشـــتوكای دەگڕتـــوە، ئشـــكوت، ل بناغـــدا جژنی

"زگمـــك" كـــ دەكاتـــ جژنـــی كـــورد، ئســـتای نـــورۆزی جژنكی سروشـــتی كشتوكای ئفســـانیی ئایینیی، سروشـــتی بوونـــی ئـــم جژنـــ پیوەندی بـــ زەمنگۆڕانوە ھیو ســـاڵ نوێ دەبتوە، كشتوكایكشی پیوەســـت ب ھات و برەكتی كشتوكاڵ، كشتوكای ئشكوتی ئفســـانیی داھاتـــوو، تـــازە بوونكشـــی لو روڕەســـمدا نســـا كـــ دەكـــوێ بـــدەر لپشـــوازی ئم جژن پیەو كـــراوە، ئایینییكشـــی بـــۆ ئو "باوەڕ" بغیب بوون دەگڕتوە كـــ ئـــوێ رۆژی باوەڕمان پی ھبووە. ئم كاریگری سروشت و كشتوكاش زۆر ب رەسنی تكڵ ژیان و كلتووری میللتی كورد بووە، ھروەك سردەمی روڕەســـمی ســـرھدانی سروشتی پرســـتنی تممووزو و فلـــك گۆڕانـــی لگـــڵ سروشتوە، ئوە تا ئمۆكش دەكات ك كر ســـا٣/٢١ی ھ١ی مانگی نورۆز رۆژی جژن جگ ،ی كوردییری ســـاو سلوەی دابشـــكردنی ساڵ لنو میللتی كورددا دابشـــكردنكی و سروشـــت بـــ یوەســـتپ ھار واتھار: بوە بكشـــتوكاسوزبوونوەی گیاو درەخت و نوێ بوونوە ھاوین: واتا گرم داھاتنی ئاووھوا و كۆكردنوەی دانوـــ. پایـــز: واتـــا وەرینـــی گی دارودرەخت و پگیشتنی میوە. زستان: واتا سرماو سۆڵ و بارینـــی بفر. جگ لم ناوی وەرزی ھرچـــوار مانگكانـــی ســـایش لنـــاوی سروشـــت و كشتوكاوە ھاتوون وەك ناوی

وەرزەكان.ناوی مانگكان:

١- نـــورۆز: واتـــا (رۆژی نوـــی) ســـای نوی ك یكمین مانگی نوی كوردییو مانگك بناوی ناونـــراوە، یـــنو رۆژە ئـــم ب یوەســـتی نوێ. پواتا ســـا

زەمنوە.مانگـــدا لـــم واتـــا گـــون: -٢بھارییكانی سروشـــت ـــگودەپشكون و گوی رەنگاوڕەنگ یوەستدا. پم مانگت لزۆر دەب ل سروشت و كوردستان پ ب

.ی جۆراوجۆر دەبگو٣- جۆزەردان: واتا لم مانگدا جۆ ك لسرەتای بھارەوە سوز دەبت، لم مانگدا زەرد دەبت .وە دەچرەو وشـــكبوونو بـــوات پیوەست ب كشتوكاوە.

٤- پووشـــپڕ: گژوگیای ســـوزی بھار لم مانگدا وشك دەب و یوەستون پدەوەرن، واتا دەك

ب سروشتوە.واتـــا خرمـــان خرمانـــان: -٥جـــۆو و گنـــم درونكردنـــی بـــ خرمـــان كردنیان لســـر جۆخینان و خرمان لو مانگدا زۆر دەبـــ، ئـــو مانگـــ مانگی ب یوەســـتپ .رمانـــزۆری خ

برھمی كشتوكاییوە.٦- گالوژ: لم مانگدا ئسترەی م مانگوێ، ئژ دەردەكالوگپیوەست ب فلك و ئسترەو

ئاسمانوە.٧- رەزبـــر: لم مانگدا رەزەكان دەدات. بـــری رەز دنبـــرو برھمـــی بـــ یوەســـتپ

رەزداری.٨- گرـــزان: لم مانگدا گی دارو درەخـــت وشـــك دەبـــن و ـــردار، واتـــا گـــژ ونـــدەكدەڕژێ و دەكوتـــ خوارەوەو ب یوەســـتپ .ندارەوە نامب

سروشتوە.٩- سرماوز: لم مانگدا ئاوو ھوا دەگۆڕێ و سرما سرھدەداو

پیوەست ب سقاوە.لـــدوای مانگـــی ١٠- بفرانبـــار: ســـرماوز بفـــر لـــ كوەكانی و دەبـــارێ كوردســـتان بفرباریـــن بنـــاوی كـــمانگكـــراوە، پیوەســـت بـــ دیاردە

سروشتییكان.رـــگاكان واتـــا ربنـــدان: -١١دەگیرن بھـــۆی بارینی بفری

زۆرەوە. مانگـــش ئـــم :مرەشـــ -١٢كۆتایی ســـاو ھندێ دیاردەی سروشـــتی و نو ئاژەن بدەر

ل (٢١)ی ئاداری ھموو ساك ل سای سانامی سۆمری ئاھنگی گورەی ژیانوەی تممووز دەگدراو ئو جژن پیان دەوت جژنی (زگمك)، ئم جژن جژنی بھارو درەو

ژن جووتیاركی سۆمری

گوندی چرمۆ

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٣/١

٧ تی

ار م

(١٣٧

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ی

مەش

ر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

7

(٢)

امزن

رۆو

ن

دەكوێ. بۆ نموون: ببا ھاتنی .دایم مانگل پشیل

ئم ناولنانش لگڵ سرھدانی چاودریكردنـــی و كشـــتوكاڵ سروشـــت و دەركوتنی دیاردە و لئاســـمان سروشـــتییكان زەوی و كـــژە كشـــتوكاییكان ھـــداوەو ســـریان نـــاوەكان ســـاكی زەمنی پیدابوونـــو پكردۆتـــوە، كشـــتوكاییان

لســـرەتای ھـــر ئمـــش سرھدانی كشتوكاوە بووە. دەزانـــم چاكـــی بـــ مـــن كـــبسر سرھدانی كشـــتوكاڵ

س قۆناغدا دابش بكین: واتـــ ئشـــكوت: كشـــتوكای -١مـــرۆڤ ھشـــتا لـــ ئشـــكوت ژیـــاوە و كشـــتوكای كـــردووە، (مزەڤیاچ) كشـــتوكای وەك زاوی جمـــی پ ـــھ بـــ كـــ

لـــ دەوروبـــری دەگوتـــرێ و " ر ە د ن شـــا " تی و شك ئســـر لناوچی"برادۆســـت"ی

بشاری"ھولر". ی گونـــد: پـــاش ھاتن٢- كشـــتوكادەرەوەی مرۆڤ ل ئشـــكوت، گونـــدی دروســـتكردنی وەك

كشتوكای گوندی (چرموو).شـــار ســـردەمی كشـــتوكای ا- -٣ئمـــش بارانـــی" "كشـــتوكای

شـــاری دروســـتكردنی لگـــڵ ھولر لســـر دەستی باپیرانی سۆمرییكانوە دەست پدەكات و تـــا ئســـتاش بردەوام، ئم شارە ھر ل سرەتاوەش وەك پرستگایكی ئایینی، ب تایبت پرستگای "خواوەندی عشتار" ك دواجار ب "عشتار ئربیلال"

ناوبانگی دەركردووە.شـــار ســـردەمی ٣- ب- كشـــتوكای "كشـــتوكای ئاودری": ئویش ئو وە، كتدەگر جۆرە كشتوكا پـــاش چوون كان لرییســـۆمدروســـتكردنی و خـــوارەوە ئـــور و (ئـــوروك شـــارەكانی ســـتن بپشـــت ب و وركا) بـــ

ئاودری برەویان پدا. كشتوكاڵ ل وەش زانراوە كئكوردستان ل ھزارەی ١٥ تا ١٢ ھزار ســـای پش زایین سری ھـــداوەو قۆناغی "ئشـــكوت" بیـــوە "شـــار"ی و "گونـــد" و ـــبدور"ماجیـــد عكۆر لھـــ ل":دەنووســـ ئلشـــمس" رووداوەكانـــدا بدواداچوونـــی كـــ دەبتـــوە، روون ئـــوە چیرۆكی تممووزو عشتار زۆر لـــ چیرۆكی "گلگامـــش" كۆنترە، "ل٢٦". ھمـــوو الیكیـــش ئوە دەزانـــن، ك گلگامـــش پاوان و ردەمی (شـــار)ە لپاشـــای ســـقۆناغـــی دووەمی ســـرھدانی ،كانرییتی ســـۆمشارســـتانیھـــزارەی بـــۆ ســـرەتای كـــسیمی پش زاین دەگڕتوە زانـــراوی مـــژووی بپـــی

سۆمرییكان.لـــرەدا ئـــوە روون دەبتـــوە، كـــ ئو مـــژووەی بۆ نـــورۆز داندراوە، ك (٧٠٠) ســـاڵ پش زایین، ئـــم مـــژووە، مژووی ئـــو ســـرھدانی یكمیـــن (جـــژن)ە نیی، ئگـــر ل ١/ی ش زایین بورۆزی (٧٠٠) پنـــھـــر بۆنیك ئـــم رۆژە كراوە ب جژن، ك بڕای ئم رۆژی دامزراندنی ئیمپراتۆریتی مادە وە بردەســـتی دیاكـــۆ، ئسلركـــوت، یان بـــۆ پیرۆزكردنی، ئـــو بۆن بـــووەو لگـــڵ ١/ی نورۆز و سری ساڵ لكدراوە، وتۆتورۆز كۆ ١/ی نموە ئئقۆناغكـــی تازەتر و خۆی تكڵ مـــژووی تـــری رووداوكـــی میللتی كورد كردۆتوە، ئوەش وەمـــان دەبات، كزۆرتـــر بۆ ئبین، ئم بیككردنی جژنی حوت ست سای پش زایین و رۆژی ١/ی نورۆزی ســـری ژنســـاڵ، بـــۆ پیرۆزكردنـــی جتازەكـــ بـــووە، چونكـــ ھموو الیـــك ئوە دەزانـــن، ك رۆژی زیندووبوونوەی تممووز ٢١/

ی ئادار، ك دەكات ١/ی نورۆز، ل ســـرەتادا جژنكـــی ئایینی بـــووە، تممووزیـــش خواوەنـــد بووەو پرستراوە، جگ لوەی، یوەســـت بووە بۆژە پمئ كھـــات و برەكتی سروشـــت و زۆر بوونـــی رۆزە (رزق) جگـــ ل شی، كككۆنیی پیرۆزیی لیادەوەری میللتدا خۆی زیندوو و پیـــرۆز راگرتـــووە، تا ئســـتا وەمان بـــۆ روون بووەوە، كئنورۆزی راستقینی مژوویی، مژووەكی زۆر ل (٧٠٠) ساڵ ش چوونش زاین كۆنترە و پپو كانرییســـۆم خـــوارەوەی ھی ســـرەتاكانی ســـرھدانی كشـــتوكا، ك بـــرای من زۆر پش دروســـتكردنی شارە، ھتا شـــاری، (ئۆربیللۆ)، ھولریش، (٨٠٠٠) لـــ تمنكـــی كـــســـاڵ بســـرەوەی، ئگر ھی سردەمی كشتوكای ئشكوت نب، ئوا بشك ھی سردەمی كشـــتوكای گوندە، كـــ ئمش بـــۆ (زیاتر ل ١٠ تـــا ١٥) ھزار ســـاڵ پـــش زایـــن دەگڕتوە، بۆی ئو مژووەی، ك بۆ سای كوردی داندراوە (٢٧١٠) ســـاڵ دەتوانین ل یـــكـــی نوژوویممـــژووی كۆندا ســـاڵ و بۆنی لوە كۆنترو گرنگتر بدۆزینوە، مـــژووی ســـرەتای ینـــبیكئگر بتایبت میللتكمـــان، لـــ ببشـــك ســـۆمرییكان پكھاتی میللتی خۆمان بزانین، ك ئســـتا ئم ســـلمندراوە و لكۆلرانی بیانی ئم راستیییان ساغ كردۆتوە، ك سۆمرییكان ل كوردســـتان بـــوون و ل ھیچ و نھاتـــوون تـــر شـــونكی پاشـــماوەی زۆریان لـــ ھموو دۆزراوەتـــوەو كوردســـتاندا بشـــكن ل پكھاتی نتوەیی ئـــم لكۆینـــوە زۆر كـــوردو ك دەرخســـتووە، راســـتیییان پیوەنـــدی ھمالینـــی گرنگ لـــ نـــوان ســـۆمریی كۆنكان ،یـــســـتادا ھو كوردەكانـــی ئمژوونووســـكان لـــ كـــیدەنووســـن:(ناب بیـــن كـــورد بك سۆمرییكان سۆمرین، ئوەتـــا رۆژی ٢١/ی كـــوردن) ئـــادار، رۆژی زیندووبوونوەی تممـــووزی عشـــتارو رۆژی ھمـــان ســـۆمرییكان، نـــورۆز و ٣/٢١ی رۆژی ١/ی ،ۆی كوردییمی ئری ساسكات وەك رۆژەكـــ لـــ جگـــرورەسمی پشـــوازی كردنیش لـــ زیندووبوونـــوەی تممووز ســـۆمرییكان، لســـردەمی پشـــوازی رورەســـمی ھمان لـــ كـــوردە ئمـــۆی كردنـــی

بدور (ماجید عكۆورۆز، لندەنووس:(ھموو ئلشـــمس) ئـــوە دەزانین، كـــ خوداوەندی تممـــووز پیوەندی بـــ بزنوە (تممـــووز) چونكـــ ھبـــوو، شـــوان بـــوو، ل كوردســـتانیش ،یـــھ كـــۆن رورەســـمكی كوردە الدیكان پســـتی بزن لبردەكـــن، وەك دابكی كۆن بـــۆ پشـــوازی رۆژانـــی بھار)

"ل٤٥".ھر زانای شونوارناس (ھنری فرانكفۆرت) ل ســـای (١٩٣٠)دا ل كوردســـتان ئمی ب چاوی خۆی دیوە، لـــ لكۆلینوەكیدا بنـــاوی (تقوســـی تممـــووزی tammuz)كوردســـتان لـــrituals in kurdistan) بوی "ئرتۆركریستنســـن كردۆتوە. لـــ "ئدۆنیـــس :دەنووســـتممووزەوە ھاتووەو زۆر دابی ئدۆنیـــس ل جژنی نـــورۆزدا پیـــەو ئســـتا بجمـــاوەو دەكرێ". ئم تقوسی تممووزی و تممـــووز پرســـتیی، ئگر بـــ وردی ســـیری جوگرافیای وەك و بكیـــن رووداوەكانـــی (شـــون ل چیرۆكدا) ب گرنگی جوگرافیـــای ئـــوا بزانیـــن، رووداوی عشـــتارو تممـــووز جوگرافیایكـــی لســـرەتا ،دایوتی تشكو ئ شـــاخاوییئو كوردســـتانش پە ل چیاو چوونـــ چونكـــ ئشـــكوت، خـــوارەوە و "بن دنیا" ژر زەوی تممووز تنیا ل نو ئشكوتدا پە دەگونجـــ، كوردســـتانیش ل ئشـــكوتی گورەو دوور و درـــژ، ك ھـــر یكیان جگای ســـدان و ھزاران كســـی تدا خـــوارەوەی چوون دەبتـــوە، تممووز، وات چوون ژرەوەو ســـیری ئگـــر زەوی، ژـــر بكیـــن كـــچیرۆك تـــواوی چ و عشـــتار چ تممـــووز چ دەچن ممووز، كی تكخوشكجگایكـــی دەچنـــ خـــوارەوە، رەوە" بندە "ژرچئاوەدان، ھمانای شونی تاریك دت، بم شونكی ئاوەدان و خكی تری ـــر زەوییم ژئ ،دایـــزۆری ت ورەو تاریـــك و ئاوەدان و پگل خك ھر ل ئشكوتكانی كوردستان دەوەشتوە، ئگر ئـــوەش لبیـــر نكیـــن، ئگر مرۆڤ ئمـــۆ دە دوازدە ھزار ساك ل گوند و شاردا دەژی، بـــم بســـدان ھـــزار ســـاڵ لنو ئشـــكوتدا ژیاوە و لنو ئشـــكوتدا چاوی كراوەتوە و تا ئســـتاش پیكی ھـــر لنو ئســـتاش تـــا و وتدایشـــكئئشـــكوت ل یادەوەری مرۆڤدا شوەرەكی تری عشتار

شاری ھولر - پرستاگای عشتار (عشتار ئربلال)

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

8

(٢) ورۆزنامن

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

نساوەتوە، ب تایبت مرۆڤی كورد.

ب كورتـــی، ئگـــر ٢١/ی ئادار زیندووبوونـــوەی رۆژی نورۆزو تممووزە ل مژووی كۆندا ل الی سۆمرییكان پش چوونـــ خوارەوەیان، وات پش ھـــزارەی پنجـــم و چوارەمی پش زاین لنو سۆمرییكانی كوردســـتان پیەوكـــراوە، ئوا دەكات مان ٣/٢١ كـــۆ ھمـــئ١/ی نورۆز ل الی كوردەكانی ھمـــان "سۆمرســـتانی مژوو" كـــ دەكات كوردســـتانی ئمۆ، جژنكـــی كـــ ڕۆژەی ئـــم نتوەییـــ، ھنـــدە ھی جژنی ژیانـــوەی تممـــووز جژنكی پیرۆزی ئاینیی و سۆمرییكان لـــ سروشـــتوە وەریانگرتووە، الی نـــورۆز ئمـــۆ كچـــی كـــورد جژنكـــی نتوەییـــ و لـــ پیرۆزی مـــژوو وەرگیراوە، ھـــر ل كۆنوە لـــ (١٠) ھزار ژنج نســـاڵ پتر ٣/٢١ ســـاو ئگـــر ناوەكشـــی گۆڕاوە و ئگـــر پیرۆزییكـــی گـــۆڕاوە، و رۆژە ھمـــان رۆژەكـــی وتكـــی ھمان وتـــ و ئو رایگرتـــووە و كـــ میللتـــش، ،تمان میللـــداوە ھژەی پدرمیللتـــی بردەوامـــی میللتـــی پشـــوو كورد. لسای"١٨١٢"ی لـــ (رمـــس مۆیـــج) زایینیـــدائـــران و ل ســـروبندی بھار "كوردەكان چیرۆكی :دەنووس

كاوەی ئاســـنگر و زووحاكیان ب نواندن پیشاندەدا ل جژنكدا ك پی دەن"جژنی كورد". ئم جژنی كوردەش ھمان جژنی نـــورۆزە كـــ ئمـــۆ میللتـــی كـــورد بـــ حماســـتوە یادی دەكاتوە". دیسان ھمان جژنی و تممـــوز زیندووبوونـــوەی

عشتارە. ئمـــش بـــو مانای نییـــ ھیچ میللتكـــی تـــر جژنـــی نورۆز كۆن ژنم جئـــ ،نـــاكات! ب

ل كوردســـتانوە چۆت نو زۆر وت و میللتـــی تریـــش، بم ئو میللتی دروستی كردووە ئـــو كـــوردە، میللتـــی ئـــوە وتـــش، ك لی دروســـتكراوە وتی كوردستان، جگ لمش ئمـــ ھـــر كوردســـتانییكانن بـــ نورۆزیـــان جژنـــی ھـــر بوكردۆتـــوە، دنیـــادا بگـــرە ســـۆمرییكانوە لـــھتـــا دەگاتـــ ساســـانییكان و گیاندویتیان زۆر وتی دوور

و میللتی جیا جیا.نورۆز دوای ھاتنی ئایینی ئیسالم:

ئاینـــی ھاتنـــی ســـرەتای ئیســـالم، ســـرەتای رووخانـــی ساســـانییكان ئیمپراتۆریتـــی بوو، كـــ ئو ئیمپراتۆریت ھر ل ســـرەتاوە لســـر دەســـتی (ئردەشـــری بابـــكان) دامزرا و بـــ كـــورد بـــوون دامـــزرا، لـــ چنـــد بقســـی ئوەتـــا (ئردەوان)، مژوونووســـكان وەمـــی كـــ پـــارس پاشـــای ری تازە ئاردەشـــداخوازی ئھكردووی دایوەو ب تووڕەیی

كدا رووی لینام وە لنو جوئردەشـــر كرد و وتی:(كوردی لنو رەشـــمای كوردان گورە خـــۆت ســـنووری لـــ بـــووی، چوویتـــ دەرەوە، مردنـــی خۆت نزیـــك كردۆتـــوە، كـــ رگای بتۆدا تاجی شاھی بكیت سر و وت داگیـــر بكیـــت و خك

بكیت ژر دەستی خۆت). شو كورد بوونیم نامر ئھ :(طبری) دەكات بنووســـ وا لدەبی حیسابی زنجیرە پاشایكی كـــورد بـــۆ بنماـــی ساســـان ل ش، كیمام بنین، ئـــبك

ھۆزی گورەو ناســـراوی كۆنی كورد (شوانكارە_شبانكارە)ن و ل بنمای ناسراوی ساسانن، نزیكی چوار ســـدو سی ساڵ تمنـــی ئـــم ئیمپراتۆریتـــی ساســـانیان لســـر پـــ راگرت و یكـــك بـــوو لـــ گورەترین دەســـتانی جیھـــان، كـــ زۆر جار دەســـتیان بســـر شـــاری ســـنووری و گرتـــووە یۆنانـــدا زۆر ئیمپراتۆریتییكیـــان لـــ ســـنووری ئـــران و عـــراق

گورەتـــر و فراوانتـــر كردووە، چوار ســـد و سی ساڵ تمنی تی لیپ ،یتو ئیمپراتۆریئـــپاشـــای لھاتـــوو، دادپـــروەرو زۆردارو بـــ كـــك، لـــ رووی ئـــم مـــژووی مژووییـــوە، ئگرچـــی تـــئیمپراتۆریجیھانییـــ، بم كورد ل ھموو میراتگـــری زیاتـــر نتوەیـــك رەوای ئـــو مژووەی، كاركی ـــژووە لم مئـــ ،ئاســـان نییـــ ینتی خۆمان بكژووی میللمدەرەوە یـــان ئاگارداری نبین و

نیناسین.

تـــم ئیمپراتۆریرووخانـــی ئـــلگـــڵ ســـرەتای (فتوحاتـــی) ئیسالم دەســـتی پكرد، ئمش كاركی ئاسایی، ھموو ھزك ستوور دەبدەداو ئر ھســـو دواجـــار دەڕووخـــ، قدەری ئیمپراتۆریتـــی رووخانـــی ساسانیش ل ســـردەمی ھزی فتوحـــات بوو، ئگـــر بمانوێ لـــ رووی مژووییـــوە ھـــۆی تـــم ئیمپراتۆریرووخانـــی ئـــســـركوتنی و نـــمتب

تازەیـــ ـــزە ئیســـالمییم ھئـــبزانین، ئـــوا دەتوانین لم دوو وە، كینـــدا كـــۆی بكیرســـت لـــ ساســـانی "ئیمپراتۆریتـــی و پیـــری ســـردەمی كۆتایـــی نخۆشـــی خۆیـــدا بـــوو" كچی دیارە "ئیســـالمیش لســـرەتای دابـــوو" بھـــزی و گنجـــی ھر ل ســـۆمرەوە، ســـۆمری پـــش چوون خـــوارەوە جژنی سری ساڵ ١/١ "جژنی ٢١/ی ئادار" ســـری ھداو تا كۆتایی ساســـانییكانیش ھر بردەوام بـــوو، ھمـــوو ئـــو دەوـــت و

دەستی گشـــتگیر بوون یان ناوچیی ل ئران و میزۆپۆتامیا و ب كـــریری ھو دەوروبـــجۆرك و ب شـــوەی خۆی ئم جژنیان یادكردۆتوە، بتایبت كان كردبوویـــان بـــساســـانییجژنكـــی دەوتی لـــم رۆژەدا بابـــكان ئردەشـــری دەـــن: لـــرۆژی نورۆز تاجی شـــاھی كردەسر، جگ ل ئاھنگ گانی میللت، ب فرمیش دەبوای میرو حاكمـــ ناوچییـــكان پیمانـــی خۆیان بۆ پاشـــای ساسانییكان نوێ بكنوە و دیاری پشكش ب پاشـــا و نوەنـــدە ئاینییكان بكـــن جا ھـــر لكۆنـــوە ھر دەستك حوكمی كوردستانی كردب، ئایینی بووب، نتوەیی بووب، سیاسی بووب، خۆمای بووب یان بگان، چونك جژنی نورۆز جژنكی كۆن و پیرۆزی خك بووە، ئوا دەستكانیش رزیـــان لو جژن گرتووە، خۆ خۆماـــی كتدەســـ ئگـــر بووب، ئوا ئـــو جژن زۆرتر بڕزەوە ئاھنگی بۆ گیراوە، جا تییمیللی و حكوم ژنـــم جئدەســـتی رووخانـــی پـــاش ساســـانیان ل جـــژن نكوت، ئوەتا خلیفی ئیسالم (ئیمامی علـــی) "خـــوا لـــی رازی بت"، ك خواردنـــی تایبتی نورۆزی بدیـــاری بۆ دنن پـــاش ئوەی خواردنـــ تایبتكـــی نـــورۆز دەخـــوات لـــ زاری خـــۆش دێ،

لسای"١٨١٢"ی زایینیدا (جمس مۆیر) ل ئران و ل سروبندی بھار دەنووس: "كوردەكان چیرۆكی كاوەی ئاســـنگر و زووحاكیان ب نواندن پیشـــاندەدا ل جژنكدا ك پی دەن"جژنی كورد". ئم

جژنی كوردەش ھمان جژنی نورۆزە ك ئمۆ میللتی كورد ب حماستوە یادی دەكاتوە

پرستگای شاری ئور

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٣/١

٧ تی

ار م

(١٣٧

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧٠

٩ ی

مەش

ر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

9

(٢)

امزن

رۆو

ن

وە، كتخوای خۆی دەپاڕ لـــ) كیان بكات بموو رۆژخودا ھ

نورۆز). كـــ پدەچـــی، وا ھرچنـــدە ورۆزی بنگی نـــئاھ لیفـــخچـــاوی خـــۆی ندیبـــت، بكو ھر لری خواردن خۆشكی نورۆزەوە ھســـتی ب خۆشی نـــورۆز كردبـــ، ئوەتا ل خوا دەپاڕتوە، ك ھموو رۆژكیان بكات ب نـــورۆز، ئمش ئوە دەســـلمن، كـــ نـــورۆز بو یـــھ ی، كـــپیـــرۆزی كۆنییـــخـــۆی توانیویتـــی ھیبـــووەو رابگرێ و دانی پدابنرێ، ئگر خلیفی موســـلمانان ھر تنیا لرـــی خواردنـــ تایبتییكوە نورۆزی ال خۆش دت و دوعای ھموو رۆژـــك نورۆز دەكات، ئوا (بابـــا تاھیـــری ھمدانی) و گـــورە ســـۆفییكی وەك خواناسكی عاشق و ئیمانداركی یشتنی خۆی برد، رۆژی گگب"یار" (خودا)ی خۆی ب خۆشـــی ):دە ،نورۆز دەچورۆژی نئگر من بۆم بكرێ بتۆ بگم، ئـــوا ھمـــوو رۆژكـــم، رۆژی ورۆزە). باباتاھیر لژنی نـــج

شیعرەكدا دەفرمووێ:جـــودا ئـــز روویـــت ئـــی ماھی دل

ئفرۆز نرۆز ئز شـــو شناسم ن شو ئز

رۆزویسالت ئگر مرا گردەد میسر

بـــووەد ھـــر رۆزێ من چـــۆن عیدێ نورۆز

لـــرە دەب ئـــوە بزانیـــن، ئوا ئوە ھیبت و خۆشی و شادی گورەیی "عیدێ نورۆز" جژنی نـــورۆزە، وای لـــ ســـۆفییكی ئیمانـــداری وەك (بابـــا تاھیـــر) یشـــتنی خۆی بگ كردووە، ك"یار" (خـــودا) بخۆشـــی رۆژی نورۆز بچون، ئوەش بۆمان دەردەخات، ك لسردەمی بابا تاھیریـــش، كـــ دەكاتـــ كۆتایی ســـدەی چوارەم و ســـرەتای سدەی پنجمی كۆچی، ھشتا (نـــورۆز) ھـــر رۆژكی خۆش و جژنكـــی پیـــرۆزە و بۆ ئوە ك خۆشی بمانموس ك ،دەشخودا گیشتنی خۆی ب خۆشی ،نورۆز بچوژنـــی نرۆژی جك ئـــم پچواندن بۆ كســـكی موســـلمان و ئیمانـــدار گرنگـــی خۆی ھی، ئمش ئوەمان بۆ دەســـلمن، ك بابا تاھیر وەك كوردك، ك خۆی ل منداییوە ھاوبشی ل جژنكانی نورۆز ندیمە لكردووە و یادەوەری پ چـــووەكان، ببیر نجـــوان و لھموو ھســـتكانییوە ھستی بـــ جوانی و خۆشـــی و لزەتی نـــورۆز كـــردووە و ھمـــووی ال جـــوان و پیـــرۆز بـــووە، وەك و جوانـــكان نـــدیم بینینـــی بیســـتنی ئـــاوازە خۆشـــكان و خواردنـــی خواردنـــ بتامكان و ھمژینـــی بۆن خۆشـــكان و گیانییكانی بمانا ھســـتكردن جژنی نورۆز، نك وەكو ئیمام ھـــر تنیا لری تامی خۆشـــی نـــورۆزەوە خواردنـــی تایبتی ب نورۆز ئاشـــنا بووە، دەكرێ نموون ل شیعری زۆر شاعیری كورد بھنینوە، ك ب گورەیی ئاھنگـــی پیـــرۆزی خۆشـــی و جژنی نورۆزیاندا ھگوتووە، بم ل نو نورۆزی شاعیراندا كۆتایی ب شیعری داستانی "مم و زیـــن"ی (ئحمـــدی خانـــی) ورۆز بنین و شاعیرانی ندەھ

خودای نورۆز دەسپرین.

تممووز و عشتار= مم و زینشـــاعیری خانـــی ئحمـــدی گورەی كـــورد، ل مم و زیندا ل زۆر رووەوە لگڵ تممووز ر لك دەچـــن. ھشـــتار پو عســـرەتاوە چیـــرۆك لـــ "رۆژی (ســـری ٢١/ئـــادار" نـــورۆز ســـاڵ) دەســـت پدەكات، خانی

دەفرمووێ:رۆژا كو دەبوی عیدێ نورۆزتعزیم ژ بۆ دەما دل ئفرۆز

ئگـــر تممـــووز ل نـــورۆزدا زیندوودەبتـــوە، ئـــوا (مم و زین) لـــورۆژەدا ئركی ژین و دین تـــواو دەكـــن و ھریك بـــدوای رەگـــزی برامبـــردا

دەگڕن و ئم ژن خواســـتن و شـــووكردنی مـــم و زین زۆر (زواج پیـــرۆز لپكگیشـــتنی مقـــدس) دەچ، ئگر ل رۆژی نورۆزدا پاشاكان و كاھینكان خۆیـــان پاكیـــزەكان ژنـــ و دەگـــۆڕی و بـــ ئـــدای ئركی پكگیشـــتنی پیرۆزەوە خریك دەبوون، ئـــوا (مم و زین)یش ب خۆ گۆڕین و بدوای یكتردا گڕان ئم دەكن، مم برگی

كچان دەپۆشـــی و زیـــن برگی كـــوڕان، ئـــم خۆگۆڕینش زۆر لـــ خـــۆ گۆڕینی پاشـــا و كاھین ،دەچـــ ئیمانـــدارەكان ژنـــ و كـــ دواتر چیرۆكی (عشـــتار و تممووز)یان برجست دەكرد، لـــ كتبـــی "ئایینـــی ســـۆمری" ئلماجـــدی خزعـــل دكتـــۆر سروشـــتی دەنووســـ:"بم، "زواج مقدس" ئوەی ك تایبت بوو ب پادشاكان، ریشكی بۆ ئفســـانی "تممووز و ئئینانا= عشتار" دەگڕتوە، پاشا رۆی كاھینی دەگـــاو تممـــووزی ش لمـــی ئینانـــا، ئزن رۆم ری كی ســـۆمرەتای ساســـدەكاتـــ ٢١ی ئـــاداری ھمـــوو ساك بڕوە دەچوو)(ل١٥٨). جگـــ لوەش ژیانی مـــم دوای ناســـینی زین، ئازار و بندكردن و تـــا دواجار مردنیـــش، زۆر لژیانـــی پ كارەســـاتی تممووز دەچـــ و چوون خـــوارەوە (بن دنیا)ی تممووزیش وەك ژیانی نـــو بندیخان و زیندانی كردنی

.م وایم واوە، كن و ترەســـ لم ھئلسرەتای ھردوو بسرھاتی و عشـــتار) و (تممـــووز بســـرھاتی (مـــم و زیـــن)دا دەســـت پدەكات و ھتا كۆتایی ھـــردوو بســـرھات بردەوام !وت نییكر رھ مـــت، ئدەبكـــ (ئحمـــدی خانی) شـــاعیر مـــئ كـــب ،نابـــكاری ھبـــئنجامـــی ئـــو مـــژووە دوور و درـــژ و پیرۆزەی عشـــتار و ورۆزە، كژنی نممووز و جتل یـــادەوەری ھـــر تاككی ئم وت ئامادەیی ھی، بم ئوە ،ك شاعیر نییموو تاكھ یھ(ئحمدی ھموو شاعیركیش خانی) نیی، خـــۆ ئگر لوەش بـــ خانـــی ئحمـــدی زیاتـــر لكدانـــوەو ھبـــژاردن، ئمی كردب، ئوا خاكی تری گرنگ ك ،نانـــی خانییشـــی داھو گ كـــی كۆن و پیـــرۆز و پچیرۆك بـــژاردووە و لـــكارەســـاتی ھرۆژكـــی جـــژن و مژووییش

دەست پدەكات.ئحمدی خانی ھر خۆی جارك دەـــ: ھرچی ھیـــ پاكیزەیی :كیش دەجار .نانی خۆمداھھرچـــی ھیـــ وەرم گرتـــووە و كـــۆم كردۆتـــوە، لراســـتیدا ردووكیانـــی كـــردووە، واتـــھھـــم داھنانی خۆیتـــی و ھم وەریشـــی گرتووە، بـــم ھندە ھی لـــ ھـــردوو باراندا خانی ھر داھنرە، وەرگرتنكشـــی

ھر ل داســـتانی "ممی ئاالن"ی وەرگرتـــووە، كـــ بـــ ســـدان ســـاڵ پش خانی لنـــو خكدا

گدراوەتوە.لوەی ك لرۆژی جژنی نورۆز

:دەكات دەنووسدەستپدەورا فلك ژ بخت فیرۆز

دیسا كو نوماژ نوڤا نورۆزلـــرە خانی جژنی نورۆز تنیا ،ژوودا نابینی منامو سان لبكـــ رۆژی نـــورۆز الی ئو بشـــك ل پكھاتـــی فلكی، ئـــوە مژوو نیی، (نـــورۆز)ی ئـــوە كـــب دروســـتكردووە، نورۆزە، ك بشكی دانباوو بردەوام ل پكھاتی فلكیدا، چونك خول و ســـوڕانی فلك ئوەتـــ لـــ نوـــوە نـــورۆزی خســـت برچـــاو و دن، ھـــر و عادەتمای ئر بنسل بۆی ،كـــی كۆنـــعادەت پیـــرۆزە، كـــخانـــی ئمـــۆژە، رۆژی جژنی نورۆز لـــ (شـــھری) خكی شـــار و مدەنییـــكان ھروەھا (ســـوپاھیان)، واتـــ لشـــكری و عســـكریان پكـــوە پیـــرۆز دەكات، بـــ مانایكـــی تر، خانی جژنـــی نورۆز لـــ حكومت و ـــك پیـــرۆز دەكات، چونكـــخجژنـــی ھموان، ئـــم جژن و ســـری ســـا، جژنی منداڵ و جـــوان و پیر و كان لم جژن و ســـرە ســـاش كـــوڕی تازە پگیشـــتوو و كچـــی تـــازە خۆ ناســـیو، ھـــر یكیـــان بدوای ئویتریـــان دەگڕـــن، ب دوای ك (كتـــر خواســـتنی پیـــرۆزی)لنو ئم پك گیشتن و یكتر خواســـتنش جووتبوونی پیرۆز (زەواج مقدس) ھی، ب: خانی دوای ھـــزاران ســـاڵ جاركـــی تـــرو ب داھنانكی تر داســـتانی تراجیدیـــای و كارەســـات پـــ(تممووز و عشـــتار) لبرگی (مـــم و زین)دا دەنووســـتوە، ئگـــر جژنی نـــورۆز ھموو دا ٣/٢١ رۆژی لـــ ســـاك پیرۆز دەكرتـــوە، كچی خانی پاش ھزاران ســـاڵ جاركی تر داســـتانی (تممووز و عشتار)

ســـترجدا ب(م و زینمـــ) ل م داستانكی تر ئدەكات و جارپیـــرۆز دەكاتوە، بـــ: ئگر داســـتانی (تممووز و عشتار) ل نو سۆمرییكان و ل وتی نی سۆمرســـتا ن" سۆمرستاخـــوارەوە" چوونـــ پـــش داســـتانی ئوا ســـرھدەدات، مـــم و زین ب داھنانی خانی و ل وتی كوردستان و ل ھمان جوگرافیادا جاركی تر داستانی

نـــوێ عشـــتار) و (تممـــووز دەكاتوە.

نورۆز و كاوەو ئژیدەھاك: (شاھنام) بیھۆی كتورۆز بنو (فیردۆس)ی شـــاعیر رووداو دەقگرتـــوو مژوویكـــی و ئـــم و كـــراوە ســـترجب و چیرۆكـــ بـــووە ب راســـتییك!! و شـــیعر ســـدان و دەیـــان چیـــرۆك و نووســـین و وتـــاری سیاســـی، لســـر دامزراوە و بردەوامیش دادەمزرێ! ئرێ لنو مژوودا ٢١/ی ئادار (٧٠٠) پش زایین لـــ چییوە ھاتووە؟ كاوە چ كســـك؟ ئژیدەھاك چ

پادشایك؟ ئمان چۆن یكیان گرتـــووە و ئـــم جژنـــ و ئم ئـــم شـــانازیییان و مـــژووە زۆر ھرچنـــدە پكھنـــاوە؟ لكدانوە بۆ كاوە و ئژیدەھاك كراوە، بم ھیچیـــان ئوەندی بـــو (فیـــردۆس)ی دەقـــی ناوبانگـــی و نبوونتـــوە جماوەریـــان وەرنگرتـــووە و براست نزانراون، ئگر ٢١/ی ئادار وەكو ل پشتر باسمانكرد،

مژووەكی بۆ ســـۆمرییكانی پش چوون خـــوارەوەی عراق دەگڕتوە. لسرەتای سدەی حوتمـــی پش زایـــن جاركی تـــر دەمـــزەرد كراوەتوە، ئی (كاوە) چ كـــس و پاوانكـــ؟ لوەی ك تا ئستا (ئژیدەھاك) ی كـــییفســـانوە ئم شـــبـــھیتی ب ئســـتیاگ پادشـــای ئـــوە بندكـــراوە، مـــادەوە ســـركوتنی (كورش) بســـر ئژیدەھاك ل سای (٥٥٠) پش زایـــن بـــووە، نـــك (٧٠٠) پش ش زاین دەبزایـــن، (٧٠٠)ی پمـــژووی ســـرەتای دامزرانی

لســـر "ماداب" ئیمپراتۆریتی دەســـتی "دیاكـــۆ"، بۆ ئـــوەش، ك ئژیدەھاك چۆن پادشـــایك ل (تابانـــی ـــبیبوح) بـــووە؟كتبی (یكتـــی نتوەیی كورد و ماد): دا دەنووس:(ل ھموو ئوەی ك نووســـر مبســـتی خۆیتی خوندوویتییوە زۆرتر بـــ ئـــو ئنجامـــ گیشـــتووە، كـــ ئژیدەھـــاك پیاوكی دپاك بـــووە) خـــك الینگـــری و "ل١٨٣" جگـــ لـــوەش ھنـــدێ ل مژوونووســـان دەنووســـن، ك ھیچ پادشـــایك ل مژوودا ئوەندەی "ئستیاك" ئژیدەھاك، غـــدری ل نكراوە و راســـتی بـــ نشـــوندراوە، لبارەیـــدا ژیدەھاكو ئستیاگ ئكورتی ئشـــان ســـر بمـــار و زاـــم و خوـــن خۆرە نیی، ك تا ئســـتا پـــی ناســـراوە، وات ئســـتیاك پاشایكی خۆشویستی (ماد)ەو لـــ رەگزكـــی تر نیی، ســـای شكانكشی بدەستی (كورش) سای (٥٥٠)ی پش زاینیی، نك (٧٠٠) پش زایینی، شكانكش شـــكانی ئیمپراتۆریتـــی (ماد)ە، بدەســـتی ســـركوتن، نـــك

(كۆرش) بوو، نك (كاوە).باش "كاوە" چ كسك؟

مژوونووســـان، ن ل مژووی شـــتر و نپ ل ماد و كورش ن ن، كك ناكسدواتر باسی كل

ناوی "كاوە" بت!!

ئم تقوسی تممووزی و تممووز پرستیی، ئگر ب وردی سیری جوگرافیای رووداوەكانی بكین و وەك (شون ل چیرۆكدا) ب گرنگی بزانین، ئوا جوگرافیای رووداوی عشتارو تممووز لسرەتا

جوگرافیایكی شاخاویی و ئشكوتی تدای، ئو كوردستانش پە ل چیاو ئشكوت

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

رەشمی

10

(٢)ورۆزنامن

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

رەشمی

ل عبدو ئلشـــمس) (ماجیدزۆر مئ):دەنووس كتبكیداباســـی پاوانكی ك دەبینیـــن،ناسراوە، "كاوە" ب دەكن كوردبـــوو، ئاســـنگر كـــ ئـــوەی شـــڕدا ھزی كاتـــك بســـربھار ئاھنگـــی ســـردەكوێ،ئـــوە "ل٧٣"، دەكات) ســـازھنـــدەی ئاســـنگرە، "كاوە"ییكدا ھخ عامی لنو زەینیكچی لنو حقیقت، بووە ب وكوردیشـــدا ناوچك و مژوویلوەی جگ دەستناكوێ، گب!نیی "كاوە"یك مـــژوودا لنوبـــو شـــانازی نابـــ كوردیـــش(ئستیاگ) ك بكات، كســـشرووخانـــدووە؟! پاشـــای مـــادیب كورد ماد مئ چونكـــ ئگرو نابـــ رووخانكی دەزانیـــن،جگای رەكـــنرووخ كســـیئگر بشمانوێ شانازیمان بن،و سركردەی ب پاشا شـــانازیئـــوا بكیـــن، رابردوومانـــوەقینراست و مژوویی كســـانیبشكی شانازییكشیان ھن،مژووی شانازییكانی ل ،گرنگئگر كاوە "كاوە"ش بـــۆ كورد،ماد پاشـــای ك ،ب ســـو كئ،بردب لنـــو مادی دەســـتیو نـــ كوردە كاوە"ی" ئو ئـــوامژوو بم ،شانازیی جگای نئوەمان تر رگای شوەیكی ب"كاوەی كـــ بـــۆ خۆشـــدەكات،

.بب دروست ئاسنگر"ئلشـــمس) ـــبدوع (ماجیـــدل):دەنووســـ كتبكیـــدا لـــك ھاتووە، بزمارییكانـــدا دەقو توانوە ئاســـن خوداوەندكیو ھبووە (كیبیل) بنـــاوی ئاگرپدەگوترا، (كیرو)ی ئكدی بدەخســـت رووناكی ك ئـــوەی،دزەكانی داوی و تاریكی جگایمعدەنكانی ھدەوەشاندەوە و(٤٣٥٠) لـــ ئـــوا دەتوانـــدەوە،ئستا با بووە، ئمۆ پش ساڵئم "كاوە" ئگر بپرســـین، كزۆر كـــ بۆخـــۆی (كیبیل)بـــت،

و (كابی) شـــوەی ب جار ناوی"ل٧٨". ھاتووە، (كابیان)

پـــك لـــ جگـــ ســـیردەكینل "كیبیل" و "كاوە" ناوی چوونی"كاوە"ی پیشن ھاو پیشكشدائاسنگریش ئاسنگرە، پاوانگـــە!، لـــ و شـــگ ئاگـــری و ئاســـن خواوەندی "كیبیلی"شو توانوە ئاگرە، ئاسن توانوەو،یپیش یك ھر ئاســـنگریش،یردووكیاندا ھھ ئاگریـــش ل"كیبیـــل"ی كـــ لـــوەی، جگـــئاگریشـــ خواوەندی خوداوەند،بـــووە، ب خوداوەند ئو نـــاوی"كاوە" نـــاوی ك بســـناوی ك(ناھید، نـــاوی ك وەك ئـــوەی،خوداوەند نـــاوی ل ناھیـــدە)شو كوتووتـــوە (ئناھنـــا)ناوەوە، بو ھن خك ئستاشھن خكانكیش ئوەش وەكل ھموو جگ ،ناویـــان "كاوە"یكوردستان ل ئستا ھر مانئدیـــار گـــورە و عشـــیرەتكیكیانی) (كاوانی- ناوی ب یھنوان ل پیوەندیك دەكرێ كبگڕنوە ئم ناوانـــدا ھب ودان چاك وا مـــئ ســـر یـــك،چیرۆكـــی كـــ دابنیـــن، بـــوە چیرۆككی ئژیدەھـــاك "كاوە"وخاوەنی ئفسانش :ییفسانئدەتوانـــ ئاســـانی بـــ كـــزھو كســـایتی بـــ گۆڕكـــجئاســـایی بكات، زۆر زەمنكانتبب پاشـــا و تـــبب خوداوەنـــدب بتوان فسانئ ئگر پاوان.خۆشویست كسایتی ئاسانیئســـتیاگی وەك چاككی و پیاوپاشای(ماد)ەكان بكاتپاشایكیب ناحـــز، و زاـــم و خونـــژخوداوەندی دەتوان ئاســـانیشتوانوە ئاسن خوداوەندی كیبیلئاسنگری "كاوە"ی بكات ئاگر ومژوویكی نو تنبھ و پاوانچونك دروستكراو، لبر سرو كـــس گۆڕینـــی لـــ فســـانئ

و چیـــن و نتـــوە و شـــون و و شوە و رەگز و ناو زەمانل یركس ،دەستكراوەی ئاییندائژیدەھاكدا "كاوە"و ئفســـانی

كردووە. گۆڕینكی چندگۆڕانی ئستیاگ: *

(ماد)ەوە پاشـــایكی ل - ئستیاگیتر. رەگزكی ب كردووە

خۆشویســـتوە پاشـــایكی لـــ -زام. ب كردوویتی

نخۆشـــی ئاســـاییوە، - ل مرۆڤكیشـــاندا لســـر دوو ماری خســـتووە و

روواندووە.رووی ل ئاســـاییوە، مرۆڤكی لـــ -پاشـــایكی ب كردوویتی تمنوە

سایی. ھزار تمن"كاوە" گۆڕانی *

ســـۆمرەوە خوداوەندەوەی كیبیلی ل -مرۆڤ. ب كردوویتی

ب كردوویتی خوداوەندییـــوە لـــ -كورد. پاوانكی

ســـاییوە (٤٣٥٠) زەمنـــی لـــ -ش زاینی، واتپ (٥٥٠) تـــناویھ

دواوە. تناویھ ساڵ (١٨٠٠)تـــر، وردەكاری زۆر ئمانـــو نو تد مژوو كات ر بۆیـــھدەب ل گواستنوەیدا ،فسانئزۆر مژوو نـــو بۆ تر جاركـــی

بین. گۆڕانكان ئاگاداریخوندنـــوەی لـــ دواجـــار ھۆی كســـایتییكان و مژوو،یندەگ نورۆز دروســـتبوونیھرچنـــدە ئنجامـــك، چنـــد نجامانـــئ ئـــم ھبژاردنـــیئـــم ئیتـــر ،نییـــ و مانایـــبـــو گفتوگـــۆ بابتـــ دادەخـــرێ ونا، تـــر ھناگرێ، لكۆینـــوەیوەكو گرنگی بابتكـــی نخـــر!مژووە و پیرۆزەی بو نورۆزكـــ ئاـــۆزەی، و دوورو درـــژو بۆچـــوون راو زۆر ھیتـــیجیـــا ئنجامـــی و لكۆینـــوە روو لـــرەوە جیـــا ھدەگـــرێ،شـــارەزا و زاناو و لـــ پســـپۆڕو خۆمای دســـۆزی لكۆلرانیب خۆیان چ رای دەكـــم، بیانیھر شوەیكی ب و چ ھاوڕاییگرنگ تم بابو ئ دەرببن تـــرساغكردنوەی برەو و ناســـك

دروست ببن.ئنجامكان: *

٢١/ی دەكات ورۆز، كن ١/ی -جژنی ناســـراوی رۆژی ئـــادار

ریشـــكی كـــورد نـــورۆزیســـرھدانی ســـرەتای بـــۆ عشـــتار خوداوەندان داســـتانیكـــ و تممـــووز دەگڕتـــوە،زەمنی زەمنكی، من بڕای ١٢" لنو ئشكوتو كشتوكای

.دای ساڵ ١٥"ھزار تا(٧٠٠) نـــورۆزی ١/ی -رووخانـــی رۆژی پـــش زاییـــنلوە ،نیی زووحاك ئژیدەھاك،دامزراندنی رۆژی وەك دەچـــو داندراوە مـــاد ئیمپراتۆریتـــیماد پاشـــای بۆ ئم مـــژووەشنك "كاوە" (دیاكۆ) دەگڕتوە،واتـــ ســـرەتای و "زووحـــاك"،ماد ئیمپراتۆریتی سرھدانیك ،فســـانئ و جژن كراوەتـــ

دەكات. رووخانكی باسیزووحـــاك، ئســـتیاگ، -رەگز پاشـــایكی ئژیدەھـــاك،و شان مار لسر زام و و بابلیكب ،نیی سایی ھزار تمنو خۆشویست مادی پاشایكی

.ئاسایی تمن مرۆڤكیمژوودا ل ئاســـنگر، - "كاوە"یكسكی پاوان و مرۆڤ وەكك رۆلـــی، بو و مایـــبن بـــبت كورد نابت بۆی دانـــدراوەگۆڕانی، لـــو نزیك و زۆرتـــركیبیلـــدا خواوەنـــدی كبســـرئاســـن خوداوەندی ل ھاتـــووە،"كاوە"ی ب كراوە ئاگر و تونوە

ئاسنگر.كفسانئ بپی "كاوە" زەمنی -،ب زایین پش (٥٥٠)ی ل دەبئیمپراتۆریتی سرەتای كچیزایـــن (٧٠٠)ی پـــش لـــ مـــادخوداوەندی كیبیل نزیك، كچیپش (٤٣٥٠) ســـاڵ ل زیاتر بۆ

دەگڕتوە. ئستا١ی كـــوردی - ســـری ســـایئادار ٢١/ی دەكاتـــ ك نـــورۆزتممـــووز ژیانـــوەی رۆژی ك ،ئایینی سرووشتیی جژنكیپش و تمنكیبۆ پش مژوو

خوارەوەیسۆمرییكان چوونئـــو بـــۆ واتـــ دەگڕتـــوە،ســـۆمرییكان كـــ رۆژگارەی،ل بوون و كوردستان شتا لھ

و دەرەوە ھاتبوونن ئشكوتنكردبوو. دروست گوندیان

وەك نورۆز، ١/ی ٢١/ی ئادار ومژوودا كۆن لگـــڵ جژنكـــیگۆڕانی روڕەسمی شوەی ناوو

جژنكی ل ك ھاتووە، بسرداب بـــووە ئایینی ئفســـانییوەنتـــوەی و واقیعـــی جژنكـــیلنو ئوەشـــدا كـــورد، لگـــڵئم تریش نتوەی و زۆر وتیاد جیا جیـــا جژن بشـــوەیچ ئاســـایی ئمش دەكرتوە،خۆیان لسدەی سۆمرییكانو دەستكی وتكی فراوان كبۆ خۆیان جژنی ھبوو، زۆریانبردووە، تر وتی نتوە و زۆرئوانیـــش میراتگرەكانیـــان چ دنیادا بـــ جژنـــی نورۆزیـــان

بوكردۆتوە.لســـردەمی كژنج - نورۆزسری جار یكم سۆمرییكانســـۆمردا وتی ل و ھـــداوەوات تمیلل ئـــم دواجار بووە،لـــ بشـــكن ســـۆمرییكانھر میللتی و كـــورد پكھاتیل ھمان و كوردیش وەكنتوەداوە ژنج بم درژەیان وتسرووشتی ئاینی جژنكی ل وبـــ كردوویانـــ كشـــتوكاییوە

نتوەیی. جژنكیجژنكـــی نـــورۆز ئســـتا -و كـــوردە نتـــوەی حلـــی لگڵ خاوەنییتـــی، ھـــر خۆیئســـتا ھۆ زۆر لبر ئمشـــداژنج ئم تریش نتوەی زۆرخۆیانی ھی ب و یاد دەكنـــوە،ئاسایی كاركی ئمش دەزانن،جوگرافیاییوەو رووی ل بمكورد مژووییوە ســـرھدانیخاوەنییتی. زیاتر ھمووان ل

پش (٧٠٠)ی ١/ی نـــورۆزی -مژووی زایین، ئـــم مـــژووە،ئـــم ســـرھدانی ســـرەتایمژووەدا لم كب ،نیی ژنجكراوەتوە پیـــرۆز جاركـــی تـــرگرنگـــی رووداوكـــی و تكـــڵدەكرێ بم نتوەیی كـــراوە،بدوای كورددا مـــژووی ل نوو كۆنتـــر رووداوی و بۆنـــئوەی بـــۆ بگڕین، گرنكتـــردادەســـت لووە كورد مـــژوویكورد چونكـــ میللتی پبـــكات،بۆی ك لـــو مـــژووە كۆنتـــرە،

داندراوە.رۆژی نـــورۆز ١/ی -تممـــووز، زیندووبوونـــوەیرۆژی ٢١/ی ئـــادار، دەكات كـــرۆژە و ئم سای كوردە سریئحمـــدی وەك ،سرووشـــتییپكھاتی لـــ بشـــك خانی ب،دەزانـــ زەمانـــی و فلـــك لـــ و لســـردەمی كشـــتوكایوردی بـــ زۆر سرووشـــتوەو (ساڵ كراوە، نیشـــان دەســـتھزارە)كـــی دەكرێ و ســـدە

نورۆز، ١/ی بگۆردرێ، بـــمقابیلـــی ھرگیـــز ئـــادار ٢١/ی

.گۆڕان نییمژوونووس دەكـــرێ دواجـــارســـدەو ســـاڵ و و كۆلـــرانبدۆزنوە مژوودا ل بۆنیكیتررووداو بـــ بیكن و زانســـتیانزۆر بـــم كـــورد، و مـــژوویییفسانئ م چیرۆكئ تزەحمســـا ھزاران كـــ بســـتوە،خـــۆی خزاندۆت نو یـــادەوەریمژووی ھندەی چونك خك،خكدا و رەشن ل ئفسانییكو خئ ،یرەواجی خۆی ھنرخ بو قینراســـت مـــژوویئاسایی كاركی ئمش ناكن،بم ھر ھمـــووی و میللتـــاننیی تایبت ئمش و شوەین

میللتی كورد. نیا بتژنج ئــــم ناوەوە - لــــڕوویبســــردا گۆڕانكــــی چنــــد جژنــــی ســــرەتا ھاتــــووە، بــــووەو تممــــووز" "ژیانــــوەی"زگمك" بجژنی بــــووە دواتردەكات ری كــــزمانی ســــۆمبجژنی ھروەھا ســــاڵ" "سریھروەھــــا جژنــــی "ئكیتــــۆ" وجژنــــی كورد و رزق و بھــــارئمی كــــ نورۆز، و جژنــــیبم دنیا لھموو ئستا دواییان

ناسراوە. ناوەكۆتاییـــدا لـــ تـــر جاركـــی شـــیعرە ســـر دەگڕمـــوەشـــاعیر پیرەمردی نمرەكـــیھر رووداوی نورۆز دەم: وھـــر جۆرە ل و ســـاك بـــتو دابری ھســـ چیرۆككوەبھی تـــر میللتـــی و زۆر وتئاھنگی نو سا بزانن خۆیانیھیچیان راستیدا ل ئوا بگن، بۆبگی كـــورد میللتی ھنـــدەیبۆ ،وە نییدەســـتب مژووییان،كـــتییخاوەنداری ســـلماندنیھموو ئمی كـــورد ر بۆیھـــنورۆز شوی ل و تازە ساكیشـــیعرە پكـــوە ھموومـــانگورەی شـــاعیری مزنكـــیدەنگـــی ـــرد" بـــكـــورد "پیرەمھونرمندی زوی و رەســـن(حســـن نمر كورد، گورەیچیا لوتكـــی زیـــرەك) لســـرب دەشـــت نو ل و بـــرزەكانو شـــقام لســـر و پیتـــكانھموو ل شـــارەكان گۆڕەپانـــیو ھدەبین دەنگ كوردســـتان

دەین:نـــورۆزە تازەی ســـای (ئـــم رۆژی

ھاتوەو كـــوردە بخۆشـــی جژنكـــی كۆنـــی

بھاتوە).

پاشای ئستیاگی وەك پیاوچاككی و خۆشویست كسایتی بئاسانی بتوان فسانئ ئگرخوداوەندی كیبیل خوداوەندی دەتوان بئاسانیش ناحز، خونژو و زام پاشایكی بكات (ماد)ەكاندروستكراو لبر سر مژوویكی نو تنو بھ ئاسنگری پاوان "كاوە"ی بكات ئاگر توانوەو ئاسن

عشتار تممووزو

گودیا پاشا

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

نیرەشمیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

زایینی٢٠١٠/٣/١٧

مارتیژمارە(١٣٧)

كوردی٢٧٠٩ی

رەشمی

11

(٢)

امزن

رۆو

ن

Ji bo Rêxistina Giştî ya Neteweyên YekgirtîBabet: Bi cîhanî kirina cejna Newroz û ji bîr kirina gelê Kurd

ilav...Rêzdaran, li van rojên derbasbûyî dezgehên ragihandinê

li Kurdistanê nûçeya wê yekê belav kirin ku rêxistina we (Rêxistina Giştî ya Neteweyên Yekgirtî" biryara bi cîhanî kirina cejna Newrozê daye û ji îsal ve "2010" êdî salane cejna Newrozê wekî cejneke cîhanî bête pêşwazî kirin. Li demek de ji dil ve pîrozbahiya vê karê girîng û pîrozbahiyê li we dikîn û dibêjîn: Birastî cejna Newroz bi vê dîroka xwe ya dûr û dirêj ku heye wekî kevintirîn cejn hatiye nasîn û berdewamiya mirovayetiyê ye. Her wiha bi sedema rêwresma pir li aştî û birayetî û mirovayetiyê ve ku bibe cejneke cîhanî û hemû mirovayetî li vê rojê da hevparê xweşiyên vê cejnê bike.Rêzdaran, lê belê ewê ku cihê daxê ye, nayê zanîn li ser bingeha çi lêkolîneke zanistî û dîrokî ev biryar hatiye dayîn û her wiha bi hêsanî we "nivîsiye" festîvaleke bihariye û jêdara wê jî Îranî- Farisiye". Ewê rastî eweye ku gelê Faris jî vê cejnê ji gelê Kurd wergirtiye. Ev biryara girîng û mezin wiha diyare bi awayeke tevahî û rêkûpêk nehatiye lêkolîn kirin, ne xwe rastiya dîroka vê cejnê ne wendaye û sax buye. Ev cejin ne "Jêdereke Farisiye" û ne "bi temena sê hezar sale" ji ber ku jêdera xwe ji destanî "Temmûz û Eştar" veye û Temmûz û Eştar jî rîşeya xwe ji bapîrên Sumeriyan digre û temena wê li gel serhildana "Çandina Şikeft" ve "15 heta 12" hezar sal berî zayînê ve vedigerê. Berî ku Sumerî dema çûne xwarê ya Iraqa îro, ji ber ku ew sax buya Sumeriyan li Kurdistanê ve çûne xwarê û eve ye "Ansiklopediya Britanî" di der barê dirust kirina bajarê "Hewlêr- Erbîl" de wiha dinivîse:"Bajar bapîrên Sumeriyan dirust kiriye", Her ew Sumerîne jî ku çûne xwarê û ol û dab û nêrît û şaristaniyeta xwe li gel xwe birine! yek ji wan rêwresmên ku salane peyrew kirine, rêwresma pêşwaziya cejna zîndî

bûna "Temmûz û Eştar" buye ku li roja 1/Newrozê serê sala niha ya Kurdî û 213/ sala zayînî ya niha ye û ev serê sala Kurdî jî heman serê sala Sumeriyane. Ji bilî wê yekê ku cihê serhildana destana "Temmûz û Eştar" Kurdistana îroye û roja cejin jî heman roje. Ev rêwresma Newroz kirinê jî li Kurdistanê, her ew rêwresme ku Sumeriyan peyrew kirine. Eve lêkolînerê cihûwarnas "Henry Frankfort" li sala 1930 da bi çavê xwe li bajarê Musilê li şeva

Newrozê yariya karkerên Kurdan dîtiye û bala wî kişandiye û paşê jî lêkolînekî bi navê "Tiqusî Temmûzî li Kurdistan - Tamuz Ritwals Kurdistan" de nivîsiye. Li vê lêkolînê da zanistiyane digihe wê encama ku Kurdan li Newrozê da bi heman awayî pêşwazî dikin ku Sumeriyan pêşwaziyê li cejna "Zegmek"ê dikirin ku cejna zîndûbûna Temmûz û Eştare, heman ew roj û ev cejne ku niha jêra dibêjin "Newroz".

Rêzdaran... Em wekî lêkolerên Kurd, bi navê zêdetirê ji "Çil Milyon" Kurd gileyiyê li we dikîn ku li vê biryarê da gelê Kurdistanê hatiye piştguh xistin û dîrok û cejna kevin jî we daye gelê Faris û mohra piştgîriyê jî we lê daye. Eve jî kareke li gel rastiya dîroka zanistî û yasaya mafê gelan ve naguncê. Eger Kurd heta niha dewleta xwe tûne û eger Hikûmeta Herêm îro karên bi vî awayî ve ranagihe, eve hun û rêxistina we, "Rêxistina Giştî ya Neteweyên Yekgirtî" diviya vê neheqiyê li gel zêdetirê çil milyon Kurd neke. Birayên me yên hevsû û cîranên me axa me dagîr kirine, eve hun wekî rêxistineke cîhanî û xwedî biryar "Cejn û dîrok"a me jî bi dagîr kirinê didin û bi fermî jî piştgîriya vê dagîr kirinê dikin û dikin

bi rojeke cîhanî, bi rastî ev karê we bi tevahî li gel peyama rêxistina we nakoke, eger rêz li cejna Newroz digrin! divê rêz li wê ax û neteweyê jî bigrin, ku ev cejn li ser vî axî serî hildaye û neteweya wî parastiye û her li vê Kurdistanê jî li dinyayê da belav buye.Rêzdaran... Eger îro cejna serê sala zayînî li hemû cîhanê tê peyrew kirin! Eve dikare cihê serhildan û gel û ola serhildanê jî bişêwirê? Eger îro misilman li hemû cîhanê cejna ji

dayik bûna Pêxemberê îslam Mihemed kurê Ebdulla bi cejn digrin! gelo hun dikarin sal û cih û kesayetiya vê cejnê bidin bi hinek kes û gelên din.Rêzdaran... We li derxistina vê biryara girîng ax û gelê vê cejnê ji bîr kiriye! ku axa wê "Kurdistan"e û gelê wê jî gelê "Kurd"e, diviya we dîroka gelê Newrozê bixwenda û serî li şikefta "Şaneder" bida, ew Şanedera ku lêkolînerê cihûwarnas "Solkî" dinivîse: Hemû şaristaniyetek ji dergehê vê şikeftê ve hatiye derve.(Hemû pêşketin û şaristaniyeta mirovayetî! belê: "Mirovayetî" we pertûka "Mihd Elbeşriye" nexwendiye, an jî we xwendiye lê ji bîra we çûye!?Cejna "Zegmek - Newroz" li serdestê bapîrên Sumeriyan serî hildaye û li cem Sumeriyan cejneke olî neteweyî buye û cara dawî "Zerdeşt Pêxember" vê rojê wate 1/Newroz û serê sal, ku heman serê sala Sumeriye dike bi cejneke olî û her wiha Sasanî jî vê cejnê dikin bi cejneke fermiya dewletê "Ol, vê qonaxê cejna Newroz hemû li Kurdistanê buye û Sumerî, Medî û Sasanî jî her hemû li gor dîrokê beşekin ji pêkhata netewî û dîroka gelê Kurd.Rêzdaran... Her çende ku

niha gelek netewe û gelek welat jî cejna Newrozê pîroz radigrin, eve kareke asayiye, çawa gelek rojên pîrozbahî û cejna netewî û navçeyî hene îro li ser asta cîhanê têne nasîn û pêşwazî lê dikin, lê belê yek ji wan cejnan wekî cejna Newroz nasnameya wê neveşartiye, veşartina wê jî ji aliyê kî ve? ji aliyê "Rêxistina Giştî ya Neteweyên Yekgirtî" her ji bo wê yekê bi navê zêdetirê çil milyon mirov, mirovên Kurdê bê dewlet! daxwaz ji we dikim û tika ji dikim demeke

zû de vê biryara şaşa dîrokiya xwe rast bikin û lîjneyeke pîspor û şareza li dîroka Kurd û Newroz pêkbînin û zanistiyane û dadperwerane maf ji bo xwediyê maf vegerînin û nasnameya rasteqîneya "Newroz"ê eşkere bikin û bi cîhanê rabigihînin, ku ev cejn jêdera wê Kurdistane û dîroka wê zêdetirê ji deh hezar sal berî zayînê ve vedigerê û cejneke Netewî ya gelê Kurde û li cejna jiyandina Temmûz û Eştar buye bi cejna Newroz û wate û navê wê guhertin li ser de hatiye, lê belê roja wê her heman roje, roja serê sala Sumerî jî û serê sala Kurdî ye.Rêzdaran... Sala derbasbûyî 2009 li gel Newrozê me "Dr Mewlud Îbrahîm Hesen" lêkolînek bi navê "Newroz kengê dirust buye û yê çi neteweyeke?!" belav kir. Li vê lêkolînê da bi xwe girêdana raya lêkolînerên ne Kurd û belgeyên kevin û dîroka wê bi vî awayî derket holê ku cejna Newroz rîşeya wê jî Kurdistaniye û temena wê ji deh hezar sal zêdetire û rêwresma cejna zîndîbûna Temmûz û Eştare û roja wê jî her heman roja serê sale û destpêka bihare. Îsal jî careke din vê lêkolînê belav dikim û hewl didim bigihe destên we jî.Rêzdaran... Em ji ber wê yekê dengê xwe bilind dikîn ku we cejna Newrozê

bi gelê Faris ve girêdaye, eve her tenê beramber vî gelî bi deng nayîn, belku ji bo her neteyek jî bûya dîsa me heman helwest dibû, ji bo gelê "Faris" jî eve em bira û yek malîn bi xwîn û ax û dîrok ol ve wekî hevin, hinek dîroknivîs jî me her du neteweyan bi yek netewe zaniye, lê belê rastiya dîrokê gelek ji birayetiyê mezintire.Rêzdaran ewê ku niha erkekî yasayî pîşeyî û zanistiye ewe ye ku, her çiqas ji zû ve vê daxwaza gelê Kurd

bikolin û lêkolînerên Kurd û ne Kurd, pîsporên vî warî, bi warê "Dîroka Newroz"ê kom bikin û daxwaza lêkolîneke zanistî encameke zanistiyane bidin û hun jî vê Newrozê ji bo me tehl nekin! Çawa ku zêdetirê karesatên nexweş û diltezîniyên Kurd ji ber Newroz û biharê buye!!Her wiha daxwaz "Ji Encûmena Nîştimaniya Kurdistan" û "Hikûmeta Herêm"ê dikim, ku cejna Newroz û vê cîhanî kirinê bi girîngî hilbigrin û giringiyeke zêde pê bidin, ji ber ku em dikarîn cejna Newrozê bikîn bi helqeya pêwendiya di navbera hemû cîhan û hemû wan netewe û Hikûmet û dewletên ku cejna Newrozê pîroz dikin. Em dikarîn Kurdistanê bikin bi navendeke cîhanî ya Newrozê, çawa welatê Su'udiye navendeke îslamî ya tevahiya misilmanên cîhane, çawa ku Vatîkan navendeke Mesîhiyeta tevahiya Mesîhiyên cîhane, çawa ku Kerbela û Necef navendeke tevahiya ola Şî'e û Şî'e mezhebên cîhane, wiha jî Kurdistanê bikîn bi navendeke cîhanî ya Newroz û salane bi festîvalên hunerî û edebî û kûltûrî li gel van welatên ku cejna Newrozê pîroz dikin pêkve danûstandina tîpên hunerî û kultûrî û kesayetiyên rewşenbîrî û akademiyan bikîn û

pêwendiyeke dostane li gel van welatan û cîhanê dirust bikîn. Ji ber ku Newroz ji xwe cejneke siruştî û ciwanî û birayetiye.Di dawiyê de daxwazên xwe ji bo "Rêxistina Giştî ya Neteweyên Yekgirtî" li van çend xalan da bi kurtî ronahî dikîn û dibêjîn bi fermî kirina cejna Newroz û bi cîhanî kirina vê rojê kareke pîroze, lê belê rast kirina şaşiyên dîrokî pêwîstiyeke zanistiye.Xal jî evin:1- Navê neteweya Kurd û Hikûmeta Herêmê bêxin nav Lîsta wan Hikûmet û dewletên ku daxwaza bi cîhanî kirina cejna Newrozê kirine.2- Daxwaz Ji "Rêxistina Giştî ya Neteweyên Yekgirtî" dikîn girîngî bi wê yekê bide ku cejna Newroz li Kurdistanê serîhildaye û ji Kurdistanê jî bi dinyayê da belav bûye û her tenê neteweya Kurd vê cejnê wekî cejneke netewî ya pîroz radigrê.3- Dîroka Newrozê zêdetirê ji 10 hezar sal berî zayînê ve vedigerê û cihê wê jî Kurdistane û ji destana Temmûz û Eştar ve vedigerê û roja 1/ê Newrozê sala nû ya Kurdî heman roja 11/ sala nû ya Sumeriyane û navê wê ji "Zegmek"ê Sumerî, ku dike serê sala nû û guheriye ji bo roja nû û – Newroz "Cejna Newroz"a Kurdî, her wiha bajarê Hewlêrê jî kevintirîn bajare û yekemîn bajare ku perestgeha Eştar li wir hatiye dirust kirin û xara dawî bi Eştar Erbîlla bi nav û dengê xwe derxistiye.Hêvîdarim ev daxwazên neteweya Kurd, bi daxwazeke fermî qebûl bikin û bersîva fermî jî bidin û bîselmênin ku hun piştgîriyê li rastiya dîroka zanistiyê dikin û naxwazin mafê tu neteweyek ji bo neteweyeke din bi nerewa binpê bikin.Her wiha li vir daxwaz ji navendên birêzên li jêr dikim, ku vê babetê bi girîng! gelek girîng bizanin û bê deng nebin û piştgîrî van daxwazan bikin û lîjneyan pêkbînin û bi duvdaçûnên berdewamî ji bo vê yekê bikin, da ku ev şaşiya dîrokî bête rast kirin û neteweya Kurd bi awayeke fermî û cîhanî bi cejn û dîroka rasteqîneya xwe şad bibe.Ji bo birêzên1- Serokayetiya Herêma Kurdistanê.2- Parlemena Kurdistanê3- Hikûmeta Herêma Kurdistanê4- Wezareta Xwendina Bilind û Lêkolînên Zanistî5- Wezareta Rewşenbîrî û Lawan6- Navendên Akademî û Rewşenbîriyên Kurdistanê û Derveya Kurdistanê.7- Dîroknivîs û Lêkolerên Pîspor û Şarezayên Kurd û Xeyrî Kurd.8- Tevahiya Dezgehên Ragihandina Kurdî û Erebî û Farisî û Cîhaniyan. "Binivîskî û bidîtin û bihîstin".Bi hêviya piştgîriya hemû aliyek

Daxwazkar, nivîskar û LêkolînerDr Mewlud Îbrahîm Hesen5 / 3 / 2010Iraq - Kurdistan - HewlêrZanîngeha Selahedîn - Hewlêr

T

نیایی

ز٢٠

١٠/٣

/١٧

تیار

م(١

٣٧ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧٠٩

یم

ەشر

ژمارە (١٣٧) مارتی ٢٠١٠/٣/١٧ زایینیرەشمی ٢٧٠٩ی كوردی

12

(٢) ورۆزنامن

بناوی تواوی میللتی كورد داوا ل كۆمی گشتی نتوە یكگرتووەكان دەكین، ل بجیھانیكردنی جژنی نورۆزدا

مافی ڕەواو مژوویی میللتی كورد پشل نكرت

راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمینراوژكاری مژوو: د. محمد عبدو كاكسوورراوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریف

راوژكاری كــلتــووری: د. ئیسماعیل محمد قرەداغیراوژكاری ھونری: محمد زادە

راوژكاری یاسایی: پارزەر حوسامددین یاسین سرداری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

ئاراس، باخانی سرداری

نۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ +مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا: كازم عومر دەباغ، ھمن جمیل، ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعودی مال ھمزە.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

بشی كۆمپیوتر:ئیـوب یوسـف ئبوبكـر سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

"UN" كورد و

ل بھـــاری ســـای ٢٠٠٩ ل یكـــم رۆژی لتـــك مامۆســـتای بڕـــز و نـــورۆزدا، خمخـــۆری نتـــوەی كـــورد د. مولـــود ئیبراھیـــم حســـن، پاشـــكۆیكی تایبـــت بـــو رۆژەو بـــ جژنـــی نـــورۆز بنـــوی "نورۆزنامـــی بدرخـــان" لـــ ھفتنامی وتدرخان ژمـــارە ١١٤ی ٢٠٠٩/٣/٢٢ كببـــر دیدی خونران و ل ئاپۆڕەی ئاھنگی نورۆزدا ل شاری ھولر بنو ئامادەبوانی

كوردو بیانی دابشكرا. مخابن، پاش ســـاك ل بوكردنوەی ئو لكۆینوەی مژوونووسك یا لكۆیاركی ئـــو بـــوارە یـــا كناكانی تلڤزیـــۆن و یا راگیاندنـــی كـــوردی كـــم زۆر بـــالی ئو باســـدا نچوون و خۆیان كـــرد ب كڕەی

شربت...لـــ مخابـــن لـــ ژمـــارەی ١٣٦ی بدرخاندا ل الپڕە (٥)و ھر لو گۆشـــیدا، باســـی نـــورۆزو UNم كردبـــوو، ك لالین چند وتكـــوە "ئـــران، توركیـــا، ئفغانســـتان، ئازەربایجـــان، توركمانســـتان، قیرغســـتان، گســـتان، كازاغستان و تاجیكستان" لئۆزبكانوونی یكمی ٢٠٠٩ یاداشتك پشكش ب كۆمی گشـــتی نتـــوە یكگرتووەكان دەكن، ك جژنی نورۆز بكرت جژنكی جیھانی، ل دانیشتنی ٧١مینی ٢٣ی شوباتی ٢٠١٠ كۆمی گشتی نتوە یكگرتووەكان ئو پشـــنیازە دەكات بیارو بشـــوەیكی ك دەكاتموو سارمی رۆژی ٣/٢١ی ھفپشوو بۆ ھموو جیھان و دنیای مرۆڤایتی. دان ســـاتـــی كورد ســـمخابـــن میلل لـــئـــو یادە پیـــرۆز دەكات و ھیچ میللتكیش ھندەی كورد چیرۆك و ئفسانو نووسین و لكۆینوەی لســـر نورۆز ننووسیوە. قو ھچاوی خۆتان دەبینن، ئوە بم ئبرەوایـــ لژر رەشـــمای كۆمی گشـــتی

نتوە یكگرتووەكان زەفت دەكرت. ،و جیھانتانی دیكژنی میللورۆز چۆن جنیـــا نـــورۆز جژنـــی میللتانـــی رۆژھتی ناوەڕاســـت، ئـــاواش كوردان شـــانازی پوە دەكن، چونك ل كوردستان سریھداوەو

..كانی دیكنشو كوردستانیش چۆت لبۆی رووی دەممان دەكین كۆمی گشتی نتوە یكگرتووەكان و پیان دەین: ئوە چۆن ئمتان پاراست ل دڕندەترین رژمی بعـــس بـــ بیـــاری ژمـــارە"٦٨٨ و ٩٨٦" ئـــاواش لپـــاش ئازادكردنی گلـــی عراق و كی دیكوەیشـــوێ بكوردســـتان، دەتانبمان چوسننوە ب بیاری دیك، بتایبتی پشت تكردن ل كورد سبارەت ب نورۆز بۆ میللتكی٤٠ ملیۆن كسی ھرگیز قبووڵ ناكرـــت، چونك كـــوردان ل ھـــر وتكی دیكـــی دنیـــادا بژین، یـــادی نـــورۆز ھر ن، بۆیوە دەكوەو زۆر شانازیشی پندەك

تكا دەكین ئو بیارە راست بكنوە.

مرۆ (١٢٣)

حمید بدرخان

نورۆزنام (١) - ھفتنامی بدرخان ژمارە (١١٤)ی ٢٠٠٩/٣/٢٢