Upload File

badrxan 140

درﺧﺎنری ﺑ ھﻮﻧت ﺑ ﺗﺎﯾﺒردەواﻣــﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺑــ دوای ﭼــﻮار رۆژ ﻟـﻛﺎن و ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯚڕ و ﺳﯿﻤﯿﻨﺎر ﻓﯿﻠﻤ ﻛﻮرﺗﻣﺎو ﻓﯿﻠﻤﺴﺎزی ﻟ دەرﺑـــﺎرەی رەوﺷــﯽ ﺳﯿﻨﻣﻤﻨﺠﺸــﻮارەی رۆژی ﭘ ﻛـﻮردﺳـﺘـﺎن، ﺋــ ﺋﺎﻣﺎدەﺑﻮوﻧﯽ وەزﯾﺮی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑ٢٠١٠/٥/٦ ﻓﯿﻠﻤﯽﯽ ﻛﻮرﺗﺴﺘﯿﭭﺎﻣﯿﻦ ﻓﯿراﻧﯽ ﺳﻜﺨ و رﻧﺪان و رۆﺷﻨﺒﯿﺮان ﻛﯚﺗﺎﯾﯽرﻣﺮو ھﻮﻧوﻟ ھﯾﻦڕووی زﯽ دارﺑﺴﺘﯿﭭﺎﻣﯿﻦ ﻓﯿ ﺳ ھﺎت ﺑ ﺑﺮاوەﻛﺎن. ﻓﯿﻠﻤﺧﺸﺮاﯾت ﺑ و ﺧریﻮەﺑڕوان ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺑرەﺗﺎدا ﺷﺎﺧ ﺳ ﻟ ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽﻛﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟﯾ وﺗﺴﺘﯿﭭﺎڵ ﻟ ﻓﻣﻮوﺗﯽ ھ ﻛﺮدو ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ﺗﺎﯾﺒﺴﺘﯿﭭﺎو ﻓ ﺋ ﺑﯚﺗﯿﺪەر ﺑﻮوﻧ ﯾﺎرﻣی ﻛﺮد ﻛﺳﺎﻧو ﻛ ﺋﻣﯿﻦ ﻛﻮرﻛﯽت ﺋوﻛ، دواﺗـﺮ ﺷﻛﺴﺘﯿﭭﺎ ﻓﺴﺘﯿﭭﺎڵﻣﯿﻦ ﻓﯿی داوەراﻧﯽ ﺳرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧ ﺳﻧﮕﺎﻧﺪنﺴی ھﻛﯿﺪا ﮔﻮﺗﯽ: وەﻛﻮ ﻟﯿﮋﻧﯾ وﺗ ﻟوە ﮔﺮﻧﮕﯿﺸﯾﺎری ﺧﯚﻣﺎن داوەو ﺑ ﺑ زۆر ﺋﺎزاداﻧﻛﺎن و ﺋﺎﺳﺘﯿﺎن ﻛﺮدووە.ڵ ﻓﯿﻠﻤﮔﻣﺎن ﻟ ﻣﺎﻣﭙﺮﺳﺮاویرﺷﺘﯽ ﻟرﭘ ﺳ ﺑواﻧدوای ﺋ دواﺑﻣﺰە"ﻻ ھﺳﻌﻮدی ﻣﺴﺘﯿﭭﺎڵ "ﻣﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓ راﮔ دەزﮔـﺎی١٣ ﺧﺸﺮاﯾﻨﺎن ﺑﺰﻟی رواﻧﺎﻣ ﺑ ﺋﺎﻣﺎدەوی رۆژاﻧــو دەزﮔﺎﯾﺎﻧﯾﺎﻧﺪن، ﺋ راﮔﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿوەی ﮔﻮاﺳﺘﻨ ﻟﺷﺪارﺑﻮوﻧ ﺑﺴﺘﯿﭭﺎڵ. ﻓتﻨﺎن و ﺧﺰﻟی رواﻧـﺎﻣـ ﭘﺎﺷﺎن دوو ﺑـﺧﺸﺮاﯾﻜﺨﺮاوی ﻣﺎﻓﯽ ﻣـﺮۆڤ ﺑن رﻻﯾـ ﻟـﻨﺎزەﻛﺎن" ﺑردوو ﻓﯿﻠﻤﯽ "ﻣﻨﺪاری ھﻨ دەرھﯿﺎﻧﯽ ﭬﺎنﻨﺎﻧﯽ رەﻧﺠﺪەر رزﮔﺎر و ھﺎوڕ دەرھ ﻟرﯾﺐ".ﻏﻣﻨﺎﻧﯽ زاﻧﺎ ﺣ دەرھ ﻛﻮخ ﻟﻛﺎﻧﯽﺗﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺧ داﺑ ﭘﺎﺷﺎن دەﺳﺘﻜﺮا ﺑیواﻧﺎﻣ ﻓﯿﻠﻢ، ﺑﯽ ﻛﻮرﺗﺴﺘﯿﭭﺎﻣﯿﻦ ﻓﯿ ﺳﻨﺖ دﯾﻜﯚﻣ ﺑـﯚ داوەرانی ﻟـﯿـﮋﻧـﻨﺎﻧﯽﺰﻟ رروﯾﺰﻨﺎﻧﯽ ﭘ دەرھﻨﺘﯽ ﻛﯚچ ﻟ دﯾﻜﯚﻣﺧﺸﺮاﯾ ﺑﻨﺖﯾﻨﯽ دﯾﻜﯚﻣڕووی زﺗﯽ دارﺑﻓﺎ، ﺧ ﻣﺴﺘﻨﺘﯽ "ﺑﺎﺑﺎ دﯾﻜﯚﻣ ﺋﺎﺳﯚ ﺣﺎﺟﯽ ﺑﺧﺸﺮاﯾ ﺑ ﭼﺎوش".یواﻧـﺎﻣـﻛـﺎن ﺑـ ﺗـ ﺷـﯽ دووەﻣـــﯽ ﺧـ ﺑـ ﻟـﻛﺎن دەرەﻛﯿﯿی داوەران ﺑﯚ ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧﺰﻟ ررﮔ ﻓﯿﻠﻤﯽ "ﺋ ﻛﻮرﺗك ﻟرﯾ ھﺧﺸﺮاﯾ ﺑ-رزانواﺗﯽ، ﺑﺎن ﻟﻨﺎﻧﯽ ﺳﺎﻟﻢ ﺳ دەرھ-ۆم ﺑڕوویﺗﯽ دارﺑﻨﺎﻧﯽ ﺋﺎرۆش رەﺳﺎﻓﯽ، ﺧ دەرھﺧﺸﺮاﯾ ﻓﯿﻠﻤﯽ دەرەﻛﯽ ﺑﯾﻨﯿﺶ ﺑﯚ ﻛﻮرﺗ زﻛﺎن. ﻓﯿﻠﻤﯽ دەﻧﮕ ﻛﻮرﺗی داوەران ﺑﯚ ﻛﻮرﺗﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧﺰﻟی رواﻧﺎﻣ ﺑ "ﻛﻮرﺗك ﻟرﯾ ھﺧﺸﺮاﯾﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑ ﻓﯿﻠﻤﻨﺎﻧﯽ ﺳﯚران ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ، ﻛﻮرﺗ دەرھ-ﺰ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﮔﻮﻣﯿﺪﻨﺎﻧﯽ ﺣ دەرھ- ﺗـﯚو ﺑـ م ﺷـ ﻓﯿﻠﻤﯽ ﺋـﯾﻨﯽ ﻛﻮرﺗڕووی زﺗﯽ دارﺑــواﻣﯽ"، ﺧ ﻗرﯾﻒ ﺑوار ﺷ ھﺧﺸﺮاﯾﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚ ﺑ ﻓﯿﻠﻤﻛﺎﻧﯽ دەرﯾﺎ. ﻓﯿﻠﻤﯽ ﮔﻮ ﻛﻮرﺗﻨﺎﻧﯽﺰﻟی رواﻧﺎﻣ ﺑرەﻛﯿﯿﺎﻧ ﺳﺗو ﺧ ﻟ ﺟﮕﻛﺎنرﯾﯿﻛﻨﯿﻜﯽ و ھﻮﻧی داوەران ﺑﯚ ﺑﻮارە ﺗ ﻟﯿﮋﻧیﻮەﯾم ﺷ ﺑـﻛﺎن، ﻛ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﺧﺸﺮاﯾ ﺑری ﻣﻨﺪاڵ ﻻراﻛﺘ ﺧـﻮارەوە ﺑﻮو، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋریﻛﺘﻛﺎﻧﯽ دەرﯾﺎ، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋ ﮔﻮ- ﺳﯿﺮوان، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦﻧﺎﺳ ھ-رزە ﺳﺪﯾﻖ ﺗـ- ﺋﺎﻓﺮەتﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮ-ر ﭼﺎوﺷﯿﻦ ﻋﻮﻣ-ری ﭘﯿﺎوﻛﺘ ﺋ-ﺮواﻧﯽﯾﺮان ﺷ ﺟ- دەرﯾﺎ، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻣﯚﻧﺘﺎژﺷﯽ ھﺎوﻛﺎرھﺎوﺑﮔﺮ ﺑﻨ راﻣﺎن، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ و،واﻧﺎﻣی رەش و ﺳﭙﯽ و ﺑۆﻛ ﻓ-رھﺎد ﻓ ﺗﯚ، ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦو ﺑم ﺷ ﺋ-واﻣﯽﻣﯿﺪ ﻗ ﺣ-ﻛﺮﺑﻮﺑﺷﯽ ﺟﻮﺑﺮاﺋﯿﻞ ﺋ ھﺎوﺑ ﺳﯿﻨﺎرﯾﯚ ﺑ دەﻧﮕ- دەﻧﮕﯽ رووﻧـﺎﻛـﯽ، ﺑﯿﻼل ﺷﺎﻛﺮ ﺑﯿﺴﺘﺮاوەﻛﺎن". ﻧ رۆژاﻧﯽ ﻟﺴﺘﯿﭭﺎم ﻓ ﺋ ﺷﯿﺎوی ﮔﻮﺗﻨـﯽ ھـﯚ ﻟــ٢٠١٠/٥/٦و٥و٤و٣و٢ ﻮەﭼﻮو،ڕﺮ ﺑوﻟ ﻣﯿﺪﯾﺎی ﺷـﺎری ھﺮوﻟ ھﻣﺎی ﺳﯿﻨﺗـﯽراﯾــﻮەﺑـڕ ﺑـ ﺳﺎزﯾﻜﺮدﺑﻮو.مﻚ ﻟ راﭘﯚرﺗ(٨) ڕە ﻻﭘ ﺑﯚ زاﻧﯿﺎری زﯾﺎﺗﺮ ﻟرەوە.ﻨوە ﺑﺨﻮ ﺑﺎرەﯾ ﮔﺸﺖ ﻻوە دەﺗﺎﻧﮫﺎڕن وەﻛﻮ ﺋﺎشوﭘﺎش، ﻟﻣ ﻟر ﻻﭼﺳدرﺧﺎﻧﯽ و ﻟ ﺑواﻧﯿﯽﻛﯽ رۆژﻧﺎﻣـــﯾﻧﺎﻣﻓﺘ ھ ﮔﺸـــﺘﯿﯽ ﺋــــﺎزادەوەیوﻛﺮدﻧ دەزﮔﺎی ﭼﺎپ و ﺑدرﺧﺎن" دەرﯾﺪەﻛﺎت "ﺑ، ﻣﻤ ﺷ(١٤٠) ژﻣﺎرە زاﯾﯿﻨﯽ٢٠١٠/٥/٨ ﺋﺎﯾﺎریی ﻛﻮردی٢٧١٠ ﻧﯽ ﮔﻮر ﺑراﻧﺒ ﺑمﯽ دەﯾ ﺳﺎwww.bedrxan.net www.bedrxan.com [email protected] ﮫﺎتﺮ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ وﻟ ﻓﯿﻠﻤﯽ ھﯽ ﻛﻮرﺗ ﺴﺘﯿﭭﺎ ﻣﯿﻦ ﻓﯿش ﻛﺮاو ﺳ ت داﺑ ﺧ١٨ د:ﻣ ﺳﻤﻜﯚ ﻣﺤھﺎوﻛﺎری وەزارەﺗـﯽ ﺑھﯿﺪان و ﻛﺎروﺑﺎری ﺷﻧﻔﺎﻟﻜﺮاوان و دەزﮔﺎی ﺋ درﺧﺎنﺋﯿﻨﺴﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎی ﺑﯾﻦﻧﻔﺎل دەردەﻛ ﺋ٣ ل وﯾﺴﺘﯽ ﻟﺒﯽ"ﺧﯚﺷ ﻛﺘ ﺗﻜﺮاو"ت ﻟﻜﯽ ﻟ ﺗ و دەﻛﺎت،رﮔﺸـــﻤ ﺗﺮاژﯾﺪﯾﺎی ﻣﺮۆﭬﯽ ﭘ ﺑﺎس ﻟ ﻧﻮوﺳـــﯿﻨﯽ ﺧﺎﻧﻤﯽ رۆﻣﺎﻧﻨﻮوﺳﯽ ﻟﺒم ﻛﺘ ﺋ٢٠٠٧ ﯽﺳـــﺎﻣﺮﯾﻜﯽ"ﺟﯿـــﻦ ﺳﺎﺳـــﯚن"ەو ﻟ ﺋﺞﻨﺘوەی"ﭬوﻛﺮدﻧن دەزﮔﺎی ﭼﺎپ و ﺑﻻﯾ ﻟﺸﺎﻧﯽ اﻛرﻧﺠی ﺳ ﻣﺎﯾوەو ﺑﯚﺗوﻛﺮاوەﺗ "ﺑو ﺗﺮاژﯾﺪیراﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺑﯚ ﺋﻨﻣـــﻮو ﺧﻮ ھﺷـــﺘﺎﻛﺎنﻧﯽ ھﺳـــﺎ ﻟی، ﻛـــ و ﻛﺎرەﺳـــﺎﺗﻣﻟﯽ ﻛﻮرد ھﺎﺗـــﻮوە، "د. ﺋﺎزاد ﺣر ﮔﺳـــ ﺑزﻣﺎﻧﯽﯽ ﺑﻛﯽ ﻗﻮووەﯾﯿﻨﻜﯚرﯾﻒ"ﯾﺶ، ﻟ ﺷموﺗ ﺑـــﯚ ﺣم رۆﻣﺎﻧر ﺋـــﺳـــ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿـــﺰی ﻟ واﺷـــﻨﺘﯚن ﺋﺎﻣـــﺎدەدرﺧـــﺎن ﻟـــﯽ ﺑﺴـــﺘﯿﭭﺎ ﻓ ﻛﺮدووە.لﺳـــﺮوﺗﻜﯽ ﺗوﺗﻨﻜ ژﻣـــﺎرەی داھﺎﺗﻮودا ﭼﺎوﭘ ﻟر و وەرﮔڵ ﻧﻮوﺳﮔ ﻟﺒو ﻛﺘﺑﺎرەی ﻧﺎوەرۆﻛﯽ ﺋ ﻟوە.ﻨرﯾﻒ ﺑﺨﻮ ﺷﻣﺣ د. ﺋﺎزاد ﺋ ﻧﻔﺎل دەﻛﺮێ ﭼﯽ دراﻣﺎی ﻛﻮردی ﺋ ﯾﻦ، ﻛ ﻧﻔﺎل دەﻛ ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺋ داوای ﺑﺮﻋﺮوﻓﯽ ﺑﺎداوهی ﺷﺎری ھﻪوﻟ ﺳﻪﯾﺪ ﻣﻚ ﻟﻪ ﮐﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯽ ﻣﯿﻠﻪﺗﻪﮐﻪی ھﻪر ﮐﻪﺳـــﺸـــﮑﻪوﺗﻦ و ﭘـــﺖ ، ھﻪرﮔﯿـــﺰ ﻧﺎﺗﻮاﻧـــﺌـــﺎﮔﺎ ﺑ ﺑ ﺧـــﯚی ﺑﻪرزڕاﮔﺮﺗﻨـــﯽ ﺋﺎﺳـــﺘﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﮐـــﻪی ﺧﯚی ﻟﻪ ھﺰر و ﺑﯿـــﺮی ﺋﺎﮔﺎ ﻟـــﻪ ڕاﺑﺮدوو ﺧﯚﯾـــﺪا ﭘﻪروهرده ﺑـــﮑﺎت. ﮔﻮێ ﻧﻪداﻧﻮ ﺑﻦ ﺷﺎﻧﺎزیﺘﻪ ﻣﺎﯾﻪی ﻓﺮاﻣﯚﺷﯽ ون ﮐﺮدن ﻟﻪ ﺋﺎﯾﻨﺪه ! ده دهﺑ ﻟﻪ ﺳﻪدهﮐﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدووی ﺋﻪمﺖ ، وهﻟﻠﯽ ﻗﻪﺑﺮهوه ﻧﺎﮐﺮ ﺑﻪﮐﺰیﺪان ﯾﺎن ﭘﺘﻪوﺑﻮوﻧﯽ ﯾﻪك ر ﮔﻪل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﻪدا ، ﺳﻪرھﻪـــﻚ ، ﯾﺎﺧﻮدوﺑﻮوﻧﻪوهی ھﻪر ﺋﺎﯾﻦ و ﻣﻪزھﻪﺑ و ﺗﻪﺑـــﺎی، ﺑ ﻟﻪ ﺷﺎﻧﺎزیﮑﯽ ﭘﻚ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﮑﺎﻧﯽ ھﻪر ﻟﻪﺷﮑﺮ و داﮔﯿﺮﮐﻪرﻤﻪیﺘـــﻪوه .ﺋﺴـــﺘﺎو ﺑـــﺎب و ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﻤﺎن دهﮔﻪڕ ﺑﯚ ﻧﻪوهی ﺋ ﮐﻮرد ﺧﺎوهن ﺳـــﻪدان ﮐﻪﺳـــﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﺎﯾﻨـــﯽ و ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿـــﻦ ،ﺘﻪوه ، ھﻪر ﺑﯚﯾﻪﮑﯽ ﻧﻪﺗﻪواﯾﻪﺗﯿﻤﺎن ﺑﯚ دهﮔﻪڕ وهك ﺳـــﺎﻣﺎﻧ دهدهن !ﮋووﻧﻮوﺳـــﺎﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯿﺶ ﮔﻪواھـــﯽ ﺋـــﻪوه زۆر ﻟـــﻪ ﻣﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪی ﺧﯚﻣﺎن ھﻪﺑﻮوه، ﺋﻪوه ﺧﺎوهن ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﻪﺗ ﺗـــﺎ ﺣﻪزرهﺗﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿـــﻢ ، ﻟﻪﺑﻪر ﯾﻪﮐﺘﺎﭘﻪرﺳـــﺘﯽ ﺧﯚی ، ﻟـــﻪ ﭘﺎﺷﺎی وهﺧﺖ ﺟﯿﺎﺑﻮوهﺗﻪوهو ﺑﯚ ﻋﻪرهﺑﺴﺘﺎن ﮐﯚﭼﯽ ﮐﺮدووهوﮐﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎﯾﻨﻪﮐﻪی ﺑـــﻮوه ، دوورﮐﻪوﺗﻨﻪوه ﺧﻪرﯾﮑـــﯽ ﺑﮕﺎی ھﺎوﻧـــﻪژادی ﺧﯚی ، ﺑﻪﺗﻪواوی ﺑﺆﺗﻪ ﻋـــﻪرهب ﻟـــﻪ ﮐﯚﻣﻪ و ھـــﻪر ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪﻣﻪﺷـــﻪ، ﮐﻪ ﻧﻪﻣﺮوودﯾﺶ ﺑﻪ ﺳـــﺎﻣﯽ ﻧـــﻪژاد ﻟﻪﻗﻪﻟـــﻪم دراوه و ﻗﻮرﺋﺎﻧـــﯽ ﭘﯿﺮۆزﯾﺶ ﺋﻪم ﺑﯚﭼﻮوﻧـــﻪی ﺑﻪم ﻣﺎﮐﺎن ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﯾﮫـــﻮدا): ﺋﺎﯾﻪﺗـــﻪى ﺧـــﻮارهوه ﺳـــﻪﻟﻤﺎﻧﺪووه واﺗـــﺎ ﺣﻪزرهﺗـــﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﻟـــﻪ ﯾﻪھﻮد و ﻟﻪ ﻧﻪژادی ﺳـــﺎﻣﯽ( ﻧـــﻪ ﺑﻮوه ، ﺑـــﺎو ﺑﺎﭘﯿﺮاﻧﯽ ﯾﻪھﻮدهﮐﺎن ﺑﺎوهڕﯾﺎن ﺑـــﻪ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ د.خ، ﮐﻪ ﻟﻪ ﻧﻪوهی( ﻣﺤﻪﻣﻪد) ﻐﻪﻣﺒﻪرﯾﺶﻨﺎوه . ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﭘ ھ ﺣﻪزرهﺗـــﯽ ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻤﻪ ﻓﻪرﻣﻮوﯾﻪﺗﯽ !"اﻟﻌﺮب ﻣﻨﯽ واﻧﺎ ﻟﺴـــﺖ ﻣـــﻦ اﻻﻋﺮاب " واﺗﻪ ﻋﺎرهب ﻟﻪﻣﻨـــﻦ ، و ﻣﻦ ﻟﻪ ﻋﺎرهﺑﺎن ﻧﯿﻢ .ﻐﻪﻣﺒﻪری ﻣﻪزن ﻓﻪرﻣﻮوﯾﻪﺗﯽ:ﻚ ھﻪﯾﻪ، ﮐﻪ ﭘ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ڕﯾﻮاﯾﻪﺗﺒﮋاردن ، ﮔﻪر ﻟـــﻪﺘـــﻪ ھﻪ " ﭘـــﺎش ﻣـــﻦ ﺧﻪﻟﯿﻔﻪ ﻟﻪ ﻗﻮڕهﯾﺶ ﺑﮑﯽ ﺷﺎﯾﺴـــﺘﻪ ﭘﻪﯾﺪا ﻧﻪﺑﻮو ، ﺋﻪوا ﻟـــﻪﻮ ﻗﻮڕهﯾﺸـــﺪا ﮐﻪﺳـــ ﻧﺖ ، ﺧﯚ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﻧـــﺎو ﻗﻪﺣﺘﺎﻧﻪﮐﺎنﺮدرﺒﮋ ﻗﻪﺣﺘﺎﻧـــﻪﮐﺎن ھﻪﺮهدا ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﯚﻦ ". ﻟﻮ ﻋﻪﺟﻪﻣﺎﻧﺪا ﺑﮕﻪڕ ﭘﻪﯾﺪاﻧﻪﺑﻮو ، ﻟﻪ ﻧﻪﮐﯽ ﺧﯚی ﻓﻪرﻣﻮوه. ڕهگ و ڕهﭼﻪﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪك ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪﺋﯿﻨﺴﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ، ﺑﻪﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽﯽ ﺳـــﻪﻧﺘﻪری رۆﺷـــﻨﺒﯿﺮی زاﻧﻜﯚی ﺳـــﻠ ﻟﻪھﯚ٢٠١٠/٥/٣ رۆژی ﭘﺮۆﻓﯿﺴﯚر د. ﻋﯿﺰهدﯾﻦ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ رهﺳﻮڵ ﻛﯚﺑﻮﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪﭼﯚﻧﯿﻪﺗﯽﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎزﻛﺮا. ﻟﻪو دهﺳـــﺘﺒﻪﻛﺎرﺑﻮون ﺑﯚ ﭘﺮۆژهی ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺋﯿﻨﺴـــﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎی ﺷﺎری ﺳﻠﯾﺎردرا ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭘﺴﭙﯚڕو ﺷﺎرهزای ﺑﻮاره ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎن وهك ﻟﯿﮋﻧﻪی ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪدا ﺑﺖ و ھﻪر ﻟﻪو ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﯾﻪدا ﺑﺎسﺒﻜﺮﻤﺎﻧﯽ ﭘﺮﺳـــﻮڕاﯾﺎن ﭘی ﺋﯿﻨﺴـــﻜﻠﯚﺑﯿﺪﯾﺎی ﺳﻠ ﺑﺎﺖ ﺑﻪم ﭘﺮۆژه ﮔﻪورهﯾﻪ ﻛﻪ ﺑـــﺎس ﻟﻪﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهﻛﺎﻧـــﯽ داھﺎﺗـــﻮو ﻛﺮا ﻛﻪ ﭼﯚن دهﺳـــﺘﺒﻜﺮﯽ راﺑﺮدوودا دهﻛﺎت. ﺳﺎ٢٠٠ ﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪھﻪﻣﻮو ﺑﻮارهﻛﺎﻧﺪا ﻟﻪﻣﺎوهی ﻟﻪﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻠﺮی ﮔﺮﺗﻪدهﺳﺖ وﺸﺘﺮﯾﺶ دهزﮔﺎی ﺑﻪدرﺧﺎن ﭘﺮۆژهی ﺋﯿﻨﺴﻜﻠﯚﭘﯿﺪﯾﺎی ﺷﺎری ھﻪوﻟ ﭘﻨﻪران.ﻜﯽ ﻗﻪﺷﻪﻧﮕﺪا ﺑﯿﺨﺎﺗﻪ ﺑﻪردهﺳﺘﯽ ﺧﻮ ﺑﻪرﮔﻧﺪﭼﻜﺪا ﺗﻮاﻧﯽ ﻟ ﻟﻪﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎدرﺧﺎنری ﺑ ھﻮﻧت ﺑ ﺗﺎﯾﺒو دراﻣﺎﻛـــ وەﺳـــﺘﺎﻧﺪﻧﯽﺑـــﺎرەی ﻟریﻛﺎری ھﻮﻧو ﻟوەی ﺋ ﺳـــﺎردﻛﺮدﻧر ﮔﻮﺗﯽ: ﻟﻨـــﺘﺎﻧﯽ دەرھ ﺳـــﺎﻻر ﺳـــﻮوە راﺷﻜﺎوی ﺋوێ زۆر ﺑ راﺳﺘﯿﺪا دەﻣﻓﺰﯾﯚﻧﯿﺶﻟﻛﯽ ﺗﯾرﻧﺎﻣ ﺑﺗﺎ ﻟﻢ ھ ﺑﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽوە دەﺳﺘ ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮدووە، ﺋ،ﭘﺸﺘداﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟ، ﻣﻮزاﯾﭘﺸـــﺘ ﻟر ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﻜﺮدﻧـــﯽ رەوﺗـــﯽﺳـــ ﺋﯿـــﺶ ﻟزﻣﻨﯽوەی ﻟﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋرە، ﯾﺎﻧﯽ ﺋ ھﻮﻧـــیﻛﻧﺠﺎﻣوە، ﺋداﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳـــﯿ ﻣﻮزاﯾﻧـــﯽ رۆﺷـــﻨﺒﯿﺮی و ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﻜﺮدﻧـــﯽ ﻻﯾم ﻧﺎڕەزاﯾﯽ، ﺋـــﻜـــﺗﻧﮕـــﯽ ﻣﯿﻠﻠرھ ﻓﻜﺨـــﺮاوەو رﻜـــﺗ ﺣﺎﯾﻨـــ دەرﺑوم ﺋ ﺗﯿـــﺮۆرە، ﺑـــﻣـــوە ﺋداﺧـــ ﺑرﻧﺎﻛﺘـــﺮە، ﺗﯿـــﺮۆریﺗ ﺗﯿﺮۆرەﯾـــﺎن ﺧﻛـــﯽ زۆر زۆرر، دﯾﺎردەﯾ ﻓﻜﺮ و ھﻮﻧـــﻜﺨﺮاوەو ھﺎوﻛﺎﺗی رﻛرە، ﻛﺎﺗﺗ ﺧﺮان وی ﮔﯚﭬـــﺎری وزﻣو ﺑڵ ﺋﮔـــ ﻟﻚر ﮔﯚﭬﺎرﺳـــ ﻟﯾی ھﯾـــو ھ ﺋـــ دەزﮔﺎیی ﺑزﻣو ﺑ داﺑﺨﺮێ و ﺋ ﻛـــﻤﺎن ﭘواﻧردەم و ﺋﺎراس ﻛﺮاوە، ﺋ ﺳﻜﯽﯾﺮاﻧ ﻗﮕﺎی ﻛﻮردی ﻟ ﻛﯚﻣ ﻛ دەوەداﺧـــ، ﺑرﻧﺎﻛـــﺗورەو ﺧ زۆر ﮔـــن دەزﮔﺎﻻﯾك ﻟوەﯾـــ ھﯿﭻ رووﻧﻜﺮدﻧ،وە ﻧﯿﯿـــﺗـــﯾﻮەﻧﺪﯾﺪارەﻛﺎﻧـــﯽ ﺣﻜﻮﻣ ﭘڕاﺳـــﺘﯽ، ﺑوە زۆر زۆر ﺗﺮﺳـــﻨﺎﻛ ﺋـــﺰەﻛوەو ھﭘﺸـــﺘﯽ ﺋـــ ﻟﯾﻚ ھﺰ ھراورد ﺑﻜﺰو ھرﺳﺘ ﭘﻜﯽ ﻛﯚﻧﺰ ھ٢٠٠٠ ﺶﻢ ﭘوەی ﺑڵ ﺋـــﮔ ﻧﺎﻛﺮێ ﻟوە، ﻟﻛﺮدۆﺗﻚ وا ﺑﯿـــﺮی ﻧ ﺳـــﺎڵ ﺧﻚ ﯾﯚﻧﺎن ﺧﺴﺘﺎ ﻟﺶ ﺋ ﺳﺎڵ ﭘ٢٥٠٠ ﻧﺰﯾﻤﯽ ﻓﻜﺮی ﻧﻮوﺳﯿﻮە،ر ﺗﺳﺒﯽ ﻟ ﻛﺘ٢٠١٠ ﻟوە زۆر ﺗﺮﺳﻨﺎﻛڕاﺳـــﺘﯽ ﺋ ﺑـــﮕﺎی ﻛـــﻮردی رووﺑﺪا، ﻛﯚﻣوە ﻟ ﺋـــﻤﯽرﻧـــﺎو ھـــﻢ ﻟ ﺑﻛـــﺖ ﭘـــﯾ ﻧﻮﻛﺘﻜﯿﻦﺳ ﻣﻠﯿﯚن ﻛ٥ ﺮاق ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﻋﯾﺎﻧﺪﻧﻤﺎنﯽ راﮔﻧﺎ ﻛ٨٠٠-٧٠٠ ی ﻧﺰﯾﻜﭼﯽ ﻛوە، ﻛﻣﻮو ﺟﯚرەﻛﺎﻧﯿھ ﺑﯾ ھی ﻛﺎرەﻛوەی ﮔﻮاﯾر ﭘﺮﺳﯽ ﺋ ﺳﺘ دوﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﻛﺮدووەو ﺑﺎﺳﯽ ﺧﯚﺷﻤ ﺋﺗﯽ ﺣﻮرﻣﻜﯽ ﺑـــوﯾﺴـــﺘﯽ ﻛﺎر ﺧﯚﺷڕاﺳﺘﯽﻧﻔﺎل، ﺑﺳﻮﻛﺎری ﺋ ﻛ ﺑ ﻛﺮدﻧر چر ھﺳ ﻟرە، ﻗﺴـــﺗوە زۆر ﺧ ﺋی ﺧﺎﻧﻧی ﺑـــﯚت دەﺧﻚ دەﻛ ﭘﺮﺳـــیﻛـــ ﻧـــوە، دەراﻣـــڵ و ﺣ ﺣـــی ﺑﯚ، ﺋراﻣری ﺣ ﺑﻣ دەﺳـــﺖ ﺑﯚ ﺋﺗﯽ ﻛﻮرد،ك ﺋﯿﻨﺴﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ھﺎو ﯾﻚﻧﺪرﻣﻜﯽ ﺣﺰﺑـــﯽ و ھﻮﻧﺳـــ ﺑـــﯚ ﻛ زﻧﺠﯿـــﺮەر "وادی اﻟﭽﺌـــﺎب" ﻛـــﺳـــ ﻟو ﭘﺎرﺳﺎڵ ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮاوەﻛﯽ ﺗﻮرﻛﯿ دراﻣﺎﯾوە ﻟﺘـــﯿﺶ ﻧﻤﺎﯾـــﺶ دەﻛﺮﻣﺴـــﺎ و ﺋﻛﯽﻛﺎن، زﻧﺠﯿﺮە دراﻣﺎﯾرەﺑﯿﯿ ﻋﻧﺎ ﻛﻤﯽرﻜﯽ ھ ﺧﺗﯽ ﺑ ﺣﻮرﻣ ﺑ ﺗﻮرﻛﯿسك ﻛﺮاق دەﻛﺎن ﯾ ﻛﻮردﺳـــﺘﺎﻧﯽ ﻋ،ﯾوە ﻣﻮﺷـــﻜﯿﻠ ﺋم، ﻛﺎﻛ وەﺗـــ ﻧﺎﯾی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﯾﺮاﻧو ﻗڵ ﺋﮔ ﻟ ھﺎوﻛﺎﺗوەدەﺳـــﺘﯿﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳـــﯽ ﺑﻚ ﻻﯾﻧﺪ ھیﺒﮋاردن و ﺷﺘو ھدوای ﺋﻨﻦ، ﻟ دەﻧﺎر وﺷﯽ ھﻮﻧﻛ ﻛﺮاوەو ﺑﺎﺟو دواﯾﯿ ﻟوەﺘﺎن ﻧﺎﺷﺎرﻣﻧﺪان دەﯾﺪەن، ﻟرﻣ ھﻮﻧری ﺧﯚمرﯾﻜﯽ ﻛﺎری ھﻮﻧ ﺗﺎ دەﻣﺮم ﺧ دەﭼﻢ، زۆر ﺗﯿﻨﻢ ﺑﯚ ﺑ دەﺑـــﻢ، ﺑﺎﻛﻢ ﻧﯿﯿ،م ﻧﯿﯿﺸر ﻛم، ھ دەرەوە ﻛﺎر دەﻛ ﻟﻛﺗﻜﯽ و ﺧڕاﺳـــﺘﯽ دەﺑـــم ﺑ ﺑمرﭘﺮﺳﻦ ﻟﺳـــﯽ ﺑی ﻛواﻧ ﺧﯚی و ﺋ رووﺑﺪا،م ﺣﺎﻦ ﺋﯾوە، ﻧﻨ ﺑﻜﯚ ﺷﺘر ﺑﺳـــ دەﯾـــﺎن ﻛﺎردەﻛﺮێ ﻟ رۆژاﻧـــس، ﻛﻤی ﺋﺗو ﻣﯿﻠﻠﺗﯿﻜﺮدن ﺑ ﺣﻮرﻣﻚﻜﺨﺮاوﻛﺮد، روە ﻧر ﺋﺳ ﻛﺎری ﻟﺴـــﺖ"ﻮﻜﺨﺮاوی "ھﻧﺎوی ر ﺑﯾـــ ھﻛﯿـــﺎن دەرﻛـــﺮدووەو ﻧـــﺎویﯾﯾﺎﻧﻨﺎﻣ ﺑدەﻧﯽ ﻛﺎرﻜﺨﺮاوی ﻣ ﺧﯚﺷـــﯿﺎن ﻧﺎوە ر ﻣﺎﻓﯽن داﻛﯚﻛﯽ ﻟوە دەﻛـــر ﺋﺳـــ ﻟن،ﻧﻔﺎل دەﻛﺳـــﻮﻛﺎری ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﺋ ﻛمم، ﺑ دەﻛ ﻣﻦ دەﺳﺘﺨﯚﺷـــﯿﺎن ﻟ ﻛﺰەڕﻜﺨﺮاوە ﺑو ر رۆژان ﺋﻚ ﻟ رۆژﻧﻔﺎﻟﭽﯿ ﺋو ﻛﯚﻣر ﺋﺳھﺎت ﻛﺎر ﻟ ﻧﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻣﺎوەورﻧﺎو ھ ﻟ ﺑﻜﺎ ﻛزۆرﯾﺎن دەﺧﻮا ﻟﻜﯿﺸـــﯿﺎن ﻗﺴـــﻧﺪ ھ ﺑﺪەﻧﯾﺴـــﺎﻧو ﻛن ﺋـــﮕﺎ، ﺑـــﯚ ﻧﺎﯾ ﺟیﻧﻔﺎﻟﭽﯽ ﺑﻮون ﺑﯚ ﻧﺎﯾ ﺋواﻧـــ دادﮔﺎ، ﺋوی، ﯾﺎن ﻣﻦ ﺑوە ﺑﻜـــر ﺋﺳـــ ﺋﯿﺶ ﻟرھوە ﻟﻤﻜﺨﺮاوەم ﮔﻮﺗﻮوەو دەﺷﯿ رم، ﺑﺎﺳـــﯽ دەﻛﻛـــﯽ دﻧﯿﺎش ﺑﯾﮕ ﺟرواﺷﻜﺨﺮاوە ﻻی ﻣﻦ ھو ر ﺋﯿﺸﯽ ﺋﻧﻛﺮدووە، ﺳـــﺎوە زﯾﺎﺗﺮ ھﯿﭽﯿﺎن ﻧ ﻟ ﯾﺎدی٤/١٤ وە ﻟـــﻨﻨك وﺗﺎر دەﺧﻮ ﯾـــواو.ﻧﻔﺎل و ﺗ ﺋﻛﺎن،ڕووی راﺳﺘﯿﯿﻛﺮدﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮو ﺧﺴﺘﻨ ﺑﯚ ﻗﺴﻧﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنرﻣدرﺧﺎن ھﻮﻧی ﺑﻧﺎﻣﻓﺘ ھ١٢ ڕە ﻻﭘی دواﻧﺪووەو ﻟری دراﻣﺎﻛﻨ و دەرھرەوە.ﻨوە ﺑﺨﻮوﺑﺎرەﯾﻚ ﻟ راﭘﯚرﺗ ﻛﻮردﺳﺘﺎن:ڕەﻧﺴﯽ ﻟری ﻓﻜﯚ دوو ﻟﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺷﺎرو ﺷﺎرۆﭼﻜ ﻟﻛﺎن ﺟﯿﺎوازن رەﻓﺘﺎری ﻣﺮۆﭬ وﯾﺴﺘﯽ ﭘﺸﺘﯽ ﺧﯚﺷﺖﻨ ﻗﻮﺗﺎﺑﯿﺎﻧﯽ زاﻧﻜﯚ دەﺷﻜﺑﺪوﻟﺮﻛﯚ ﻋﻚ ﺑﯚ د. ﺷﻣ وە١١ ل٢ ل٢ ل١٠ ل

Upload: aram-hassan

Post on 11-Mar-2016

271 views

Category:

Documents


3 download

Report

DESCRIPTION

‫زاﯾﯿﻨﯽ‬ ٢٠١٠/٥/٨ ‫ﺋﺎﻳﺎری‬ (١٤٠) ‫ژﻣﺎرە‬ ‫ﻛﻮردی‬ ‫ﻧﯽ٠١٧٢ی‬‫ﮔﻮ‬ ‫واﻧﯿﯽ‬‫رۆژﻧﺎﻣـــ‬ ‫ﻛﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻧﺎﻣ‬‫ﻓﺘ‬‫ھ‬ ‫ﺋــــﺎزادە‬ ‫ﮔﺸـــﺘﯿﯽ‬ ‫وەی‬‫وﻛﺮدﻧ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﭼﺎپ‬ ‫دەزﮔﺎی‬ ‫دەرﯾﺪەﻛﺎت‬ "‫درﺧﺎن‬‫"ﺑ‬ ١١‫ل‬ ‫ە‬ ‫ز‬ ‫وا‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫د‬ ‫درﺧﺎن‬‫ﺑ‬ :‫ﺋﺎ‬ ‫ﻚ‬‫روەر‬‫درﺧﺎﻧﭙ‬‫ﺑ‬ ‫ﺳﻮور‬‫ﻛﺎﻛ‬ ‫د‬‫ﻣ‬‫ﻣﺤ‬ .‫د‬ ‫رﺷﯿﻔﯽ‬‫ﺋ‬ ‫ﻟ‬ ‫رﯾﻢ‬‫ﺑﺪوﻟﻜ‬‫ﻋ‬ ‫ﺳﻤﻜﯚ‬ ‫د‬‫ﻣ‬‫ﻣﺤ‬ ‫د‬‫ﻣ‬‫ﺳ‬ ‫ﻨﺪﻛﺎر‬‫ﺧﻮ‬

TRANSCRIPT

Page 1: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

1

تایبت ب ھونری بدرخانبـــردەوامـــی نمایشی ــ ل رۆژ چـــوار دوای كورت فیلمكان و سازكردنی كۆڕ و سیمینار ل فیلمسازی سینماو رەوشـــی دەربــــارەی ممنجشپ رۆژی ئــــــوارەی ــان، كــوردســت٢٠١٠/٥/٦ ب ئامادەبوونی وەزیری رۆشنبیری و ركخرانی سیمین فستیڤای كورت فیلمی كۆتایی رۆشنبیران و ھونرمندان ھولرو ھات ب سیمین فستیڤای داربڕووی زین

و خت بخشرای فیلم براوەكان.بڕوەبری ئیدریس شاخوان سرەتادا لسازكردنی ل باسی وتیكیدا ل فستیڤاڵ ئو فستیڤا كردو سوپاسی تایبتی ھموو بۆ بوون یارمتیدەر ك كرد كسانی ئو كوركی ئمین شوكت دواتــر ،كستیڤافسرۆكی لیژنی داوەرانی سیمین فستیڤاڵ ل وتیكیدا گوتی: وەكو لیژنی ھسنگاندن زۆر ئازادان بیاری خۆمان داوەو ب گرنگیشوە

ماممان لگڵ فیلمكان و ئاستیان كردووە.دوابدوای ئوان ب سرپرشتی لپرسراوی راگیاندنی فستیڤاڵ "مسعودی مال ھمزە" دەزگــای ١٣ خشرایب رزلنان بوانامی ئامادەو ــ رۆژان دەزگایانی ئو راگیاندن، چاالكییكانی گواستنوەی ل شداربوونب

فستیڤاڵ.خت و رزلنان بــوانــامــی دوو پاشان خشرایب مــرۆڤ مافی ركخراوی لــالیــن بنازەكان" مندا" فیلمی دەرھنری ھردوو ل دەرھنانی رەنجدەر رزگار و ھاوڕیانی ڤان

كوخ ل دەرھنانی زانا حمغریب".ختكانی دابشكردنی ب دەستكرا پاشان بوانامی فیلم، كورت فستیڤای سیمین دیكۆمنت بــۆ داوەران لــیــژنــی رزلنانی بخشرای دیكۆمنتی كۆچ ل دەرھنانی پرویز مستفا، ختی داربڕووی زینی دیكۆمنت "بابا دیكۆمنتی ب حاجی ئاسۆ خشرایب

چاوش".لــ بــشــی دووەمــــی خــتــكــان بــوانــامــی رزلنانی لیژنی داوەران بۆ فیلم دەرەكییكان "ئگر فیلمی كورت ل ھریك خشرایببۆم- دەرھنانی سالم سواتی، بان لرزان- دەرھنانی ئارۆش رەسافی، ختی داربڕووی خشرایفیلمی دەرەكی ب ینیش بۆ كورتز

كورت فیلمی دەنگكان. ی داوەران بۆ كورتنانی لیژنزلی روانامب كورت" ك لریھ خشرایكانی ناوخۆ بفیلم نانی سۆران ئیبراھیم، كورتز- دەرھفیلمی گوحمید دەرھنانی تــۆ- بــ شــو ئــم فیلمی كورت زینی داربــڕووی ختی قوامی"، ریف بوار شھ خشرایكانی ناوخۆ بفیلم

كورت فیلمی گوكانی دەریا.جگ لو خت سرەكییان بوانامی رزلنانی لیژنی داوەران بۆ بوارە تكنیكی و ھونرییكان شوەیی بــم ك باشترینكان، خشرایب

خــوارەوە بوو، باشترین ئكتری منداڵ الرا سیروان- گوكانی دەریا، باشترین ئكتری باشترین ،ناسھ سدیق- تــرزە ئافرەت- ئكتری پیاو- عومر چاوشین- گوكانی دەریا، باشترین مۆنتاژ- جیران شروانی- رامان، باشترین ونگر بھاوبشی ھاوكار ،وانامی رەش و سپی و بۆكرھاد- ففحمید قوامی- ئم شو ب تۆ، باشترین سیناریۆ ب ھاوبشی جوبرائیل ئبوبكر- دەنگ شاكر- بیالل ــاكــی، روون دەنگی

نبیستراوەكان".شیاوی گوتن ئم فستیڤا ل رۆژانی ھــۆــی ـــ ل ٢و٣و٤و٥و٢٠١٠/٥/٦ بڕوەچوو، ھولر شــاری میدیای ھولر سینمای بــڕــوەبــرایــتــی

سازیكردبوو.بۆ زانیاری زیاتر ل الپڕە (٨) راپۆرتك لم

بارەیوە بخونرەوە.

بدرخانی و لسر الچ لموپاش، ل گشت الوە دەتانھاڕن وەكو ئاش

ھفتنامیكی رۆژنامـــوانیی گشـــتیی ئــــازادە

دەزگای چاپ و بوكردنوەی "بدرخان" دەریدەكات

، ممژمارە (١٤٠) شئایاری ٢٠١٠/٥/٨ زایینی

برانبر ب گونی ٢٧١٠ی كوردیسای دەیم

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

[email protected]

١٨ خت دابش كراو سیمین فستیڤای كورت فیلمی ھولر كۆتایی پھات

سمكۆ محمد: وەزارەتــی بھاوكاری كاروباری شھیدان و ئنفالكراوان و دەزگای بدرخان ئینسكلۆپیدیای

ئنفال دەردەكین

ل٣

ویستی لبی"خۆشكتوتكی لت لتكراو"

باس ل تراژیدیای مرۆڤی پشـــمرگ دەكات، ئم كتب ل نووســـینی خانمی رۆماننووسی ئمریكی"جیـــن ساســـۆن"ەو لســـای ٢٠٠٧ لالین دەزگای چاپ و بوكردنوەی"ڤنتج"بوكراوەتوەو بۆت مایی سرنجاكشانی ھمـــوو خونرانی ئینگلیزی بۆ ئو تراژیدی و كارەســـاتی، كـــ لســـانی ھشـــتاكان ملی كورد ھاتـــووە، "د. ئازاد حر گســـبشریف"یش، لكۆینوەیكی قووی بزمانی ئینگلیـــزی لســـر ئـــم رۆمان بـــۆ حوتم فســـتیڤای بدرخـــان لـــ واشـــنتۆن ئامـــادە

كردووە. ل ژمـــارەی داھاتوودا چاوپكوتنكی تروتســـل ر و وەرگڵ نووسگل بو كتبارەی ناوەرۆكی ئل

د. ئازاد ئحم شریف بخونوە.

خــوارەوە بوو، باشترین ئكتری منداڵ الرا سیروان- گوكانی دەریا، باشترین ئكتری باشترین ،ناسھ سدیق- تــرزە ئافرەت- ئكتری پیاو- عومر چاوشین- گوكانی دەریا، باشترین مۆنتاژ- جیران شروانی- رامان، باشترین ونگر بھاوبشی ھاوكار ،وانامی رەش و سپی و بۆكرھاد- ففحمید قوامی- ئم شو ب تۆ، باشترین سیناریۆ ب ھاوبشی جوبرائیل ئبوبكر- دەنگ شاكر- بیالل ــاكــی، روون دەنگی

شیاوی گوتن ئم فستیڤا ل رۆژانی ھــۆــی ـــ ل شیاوی گوتن ئم فستیڤا ل رۆژانی ھــۆــی ـــ ل شیاوی گوتن ئم فستیڤا ل رۆژانی

بڕوەچوو، ھولر شــاری میدیای

) راپۆرتك لم

داوای بجینۆسایدكردنی ئنفال دەكین، كچی درامای كوردی ئنفال دەكرێ

سه ید معروفی باداوه ی شاری ھه ولرھه ر که ســــك له که سایه تی ئاینی و نه ته وایه تی میله ته که ی خــــۆی بئــــاگا بــــت ، ھه رگیــــز ناتوانــــ پشــــکه وتن و به رزڕاگرتنــــی ئاســــتی نه ته وه کــــه ی خۆی له ھزر و بیــــری خۆیــــدا په روه رده بــــکات. گوێ نه دانو ب ئاگا لــــه ڕابردوو ده بته مایه ی فرامۆشی ون کردن له ئاینده ! ده ن شانازی به کلی قه بره وه ناکرت ، وه ل له سه ده کانی ڕابردووی ئه م گه ل و نیشتمانه دا ، سه رھه دان یان پته وبوونی یه ك رزی و ته بــــای، بوبوونه وه ی ھه ر ئاین و مه زھه بــــك ، یاخود شکانی ھه ر له شکر و داگیرکه رك به کارکی پ له شانازی بۆ نه وه ی ئســــتاو بــــاب و باپیرانمان ده گه ڕتــــه وه .ئمه ی کورد خاوه ن ســــه دان که ســــایه تی ئاینــــی و نه ته وایه تیــــن ، وه ك ســــامانکی نه ته وایه تیمان بۆ ده گه ڕته وه ، ھه ر بۆیه زۆر لــــه مژوونووســــانی بیانیش گه واھــــی ئــــه وه ده ده ن ! خاوه ن شارستانیه تکی تایبه تمه ندی خۆمان ھه بووه ، ئه وه تــــا حه زره تی ئیبراھیــــم ، له به ر یه کتاپه رســــتی خۆی ، لــــه پاشای وه خت جیابووه ته وه و بۆ عه ره بستان کۆچی کردووه

خه ریکــــی بوکردنه وه ی ئاینه که ی بــــووه ، دوورکه وتنه وه لــــه کۆمه گای ھاونــــه ژادی خۆی ، به ته واوی بؤ ته عــــه ره ب و ھــــه ر له به ر ئه مه شــــه، که نه مروودیش به ســــامی نــــه ژاد له قه لــــه م دراوه و قورئانــــی پیرۆزیش ئه م بۆچوونــــه ی به م ئایه تــــه ى خــــواره وه ســــه لماندووه:( ماکان ئیبراھیم یھــــودا ) واتــــا حه زره تــــی ئیبراھیم لــــه یه ھود و له نه ژادی ســــامی نــــه بووه ، بــــاو باپیرانی یه ھوده کان باوه ڕیان بــــه ئیبراھیم ھناوه . ته نانه ت پغه مبه ریش ( محه مه د) د.خ، که له نه وه ی حه زره تــــی ئیبراھیمه فه رموویه تی !"العرب منی وانا لســــت مــــن االعراب " واته عاره ب له منــــن ، و من له عاره با ن نیم . ته نانه ت ڕیوایه تك ھه یه، که پغه مبه ری مه زن فه رموویه تی: " پــــاش مــــن خه لیفه له قوڕه یش بتــــه ھه بژاردن ، گه ر لــــه نو قوڕه یشــــدا که ســــکی شایســــته په یدا نه بوو ، ئه وا لــــه قه حتانــــه کان ھه بژردرت ، خۆ ئه گه ر له نــــاو قه حتانه کان په یدانه بوو ، له نو عه جه ماندا بگه ڕن ". لره دا ئاماژه ی بۆ

ڕه گ و ڕه چه ه کی خۆی فه رمووه .

كۆبوونه وه یه ك سه باره ت به ئینسكلۆپیدیای سلمانی رۆژی ٢٠١٠/٥/٣ له ھۆی ســـه نته ری رۆشـــنبیری زانكۆی ســـلمانی، به سه رپه رشتی پرۆفیسۆر د. عیزه دین مسته فا ره سوڵ كۆبونه وه یه كی سه ره تایی سه باره ت به چۆنیه تی ده ســـتبه كاربوون بۆ پرۆژه ی نووسینی ئینســـكلۆپیدیای شاری سلمانی سازكرا. له و كۆبوونه وه یه دا بیاردرا كه چه ندین پسپۆڕو شاره زای بواره جیاجیاكان وه ك لیژنه ی بای ئینســـكلۆبیدیای سلمانی پرســـوڕایان پبكرت و ھه ر له و كۆبوونه وه یه دا باس له كۆبوونه وه كانـــی داھاتـــوو كرا كه چۆن ده ســـتبكرت به م پرۆژه گه وره یه كه بـــاس له ته مه نی شاری سلمانی له ھه موو بواره كاندا له ماوه ی ٢٠٠ سای رابردوودا ده كات.

پشتریش ده زگای به درخان پرۆژه ی ئینسكلۆپیدیای شاری ھه ولری گرته ده ست و له ماوه ی چه ند ساكدا توانی لچند به رگكی قه شه نگدا بیخاته به رده ستی خونه ران.

تایبت ب ھونری بدرخاندراماكـــو وەســـتاندنی لبـــارەی ســـاردكردنوەی ئو لكاری ھونری ر گوتی: لنـــتانی دەرھســـاالر ســـوراستیدا دەموێ زۆر ب راشكاوی ئوە بم ھتا ل برنامیكی تلفزیۆنیش باسم كردووە، ئوە دەستكی سیاسی ،پشتداتی سیاسی لموزای ،پشـــتلئیـــش لســـر ئیفلیجكردنـــی رەوتـــی ھونـــرە، یانی ئنجامی ئوەی لزمنی ئنجامكی سیاســـیوە، موزایداتی و رۆشـــنبیری الینـــی ئیفلیجكردنـــی فرھنگـــی میللتكـــ، ئـــم ناڕەزایی ركخـــراوەو كـــتحا ینـــدەرببداخـــوە ئمـــ تیـــرۆرە، بـــم ئو تیـــرۆری خترناكتـــرە، تیرۆرەیـــان فكر و ھونـــر، دیاردەیكـــی زۆر زۆر كخراوەو ھاوكاتی ركرە، كاتتخلگـــڵ ئو بزمی گۆڤـــاری وران و ئـــو ھیـــی ھی لســـر گۆڤارك كـــ دابخرێ و ئو بزمی ب دەزگای سردەم و ئاراس كراوە، ئوان پمان دە ك كۆمگای كوردی ل قیرانكی زۆر گـــورەو خترناكـــ، بداخـــوە ھیچ روونكردنوەیـــك لالین دەزگا ،وە نییـــتـــیوەندیدارەكانـــی حكومپئـــوە زۆر زۆر ترســـناك، بڕاســـتی زەكوەو ھپشـــتی ئـــل یك ھزھھزكی كۆن پرستو ھزك براورد ناكرێ لگڵ ئـــوەی بم پش ٢٠٠٠ وە، لكردۆتك وا بیـــری نســـاڵ خ٢٥٠٠ ساڵ پش ئستا ل یۆنان خك كتبی لسر تنزیمی فكری نووسیوە، ٢٠١٠ ل وە زۆر ترسناكڕاســـتی ئبئـــوە ل كۆمـــگای كـــوردی رووبدا، نوكتیكـــت پـــ بـــم لنـــاو ھرمی كوردســـتانی عراق ٥ ملیۆن كسكین نزیكی ٧٠٠-٨٠٠ كنای راگیاندنمان چی كوە، كموو جۆرەكانیھب یھدت سر پرسی ئوەی گوای كارەكی ئم باسی خۆشویستیمان كردووەو خۆشویســـتی كاركی بـــ حورمتی كردن ب كسوكاری ئنفال، بڕاستی ئوە زۆر خترە، قســـ لسر ھر چ پرســـك دەكی بـــۆت دەخن خانی حـــڵ و حرامـــوە، دەـــ نكـــی

دەســـت بۆ ئم بری حرام، ئی بۆ یك ئینسانی سیاسی و ھاوتی كورد، بـــۆ كســـكی حزبـــی و ھونرمندك لســـر "وادی الچئـــاب" كـــ زنجیـــرە درامایكی توركیو پارساڵ نمایشكراوە وە لتـــیش نمایـــش دەكرمســـاو ئكنا عرەبییكان، زنجیرە درامایكی توركی ب حورمتی ب خكی ھرمی كوردســـتانی عراق دەكان یك كس ،یوە موشـــكیلئ م، كاكوە تـــنایھاوكات لگڵ ئو قیران سیاسییی ھندك الینی سیاســـی بدەســـتیوە دەنانن، لدوای ئو ھبژاردن و شتی لو دوایی كراوەو باجكشی ھونر و ھونرمندان دەیدەن، لتان ناشارموە تا دەمرم خریكی كاری ھونری خۆم دەبـــم، باكم نیی، زۆر تینم بۆ ب دەچم ،م نییشر كم، ھدەرەوە كار دەك ل كتكی وخ ڕاســـتی دەبـــم ببخۆی و ئوانی كســـی برپرسن لم شت بكۆنوە، نین ئم حا رووبدا، ر بســـدەیـــان كاردەكرێ ل رۆژانـــحورمتیكردن بو میللتی ئم، كس كاری لسر ئوە نكرد، ركخراوك ھیـــ بناوی ركخراوی "ھوســـت" بیاننامیكیـــان دەركـــردووەو نـــاوی خۆشـــیان ناوە ركخراوی مدەنی كار لســـر ئوە دەكـــن داكۆكی ل مافی كســـوكاری قوربانیانی ئنفال دەكن، ك من دەستخۆشـــیان ل دەكم، بم رۆژك ل رۆژان ئو ركخراوە بڕزە نفالچیئ و كۆمر ئسھات كار لنبكا ك لناو ھرمی كوردستان ماوەو ھندكیشـــیان قســـیان دەخوا لزۆر بدەن یســـانو كن ئـــگا، بـــۆ نایجدادگا، ئوانـــ ئنفالچی بوون بۆ نایی ئیش لســـر ئوە بكـــی، یان من بو ركخراوەم گوتووەو دەشیموە لھر جگیكـــی دنیاش ب باســـی دەكم، رواشكخراوە الی من ھو رئیشی ئ نكردووە، ســـاوە زیاتر ھیچیان نلیـــك وتار دەخوننوە لـــ ٤/١٤ یادی

ئنفال و تواو.بۆ قسكردنی زیاترو خستنڕووی راستییكان، ھفتنامی بدرخان ھونرمندانی كوردستان و دەرھنری دراماكی دواندووەو ل الپڕە ١٢

راپۆرتك لوبارەیوە بخونرەوە.

دوو لكۆری فڕەنسی ل كوردستان:

ل شارو شارۆچككانی كوردستان رەفتاری مرۆڤكان جیاوازن

خۆشویستی پشتی قوتابیانی زانكۆ دەشكنت

بدولركۆ عك بۆ د. شمل١١وە

ل٢

ل٢

ل١٠

Page 2: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ھم دەردەو م دەرمانھ

،م دەرمانم دەردە ھوافوق ھـــتدەردە بۆ ئو میللـــت و نتوانی كشـــی رەگداكوتاویان لـــ نواندا ھیو نایانوێ چارەســـری بكن، ی بوانتو نبـــۆ ئـــ دەرمانیشـــبیرو بۆچوون و ئایدیای جیاوازەوە ل ســـنووركی جوگرافی ھاوبشدا

بیكوە دەژین.زۆرجـــار توافـــوق دەبتـــ ھـــۆی ك لـــمـــوو شـــتئیفلیجكردنـــی ھوتدا، چونك ل وتكی توافوقیدا دەبت بۆ دەرچوواندنی ھر بیارو جبجكردنـــی ھمـــوو پكھاتكان مســـلكان لســـر بیكـــوە ھاودەنگ و ھاوڕابن، ب پچوانوە ســـیش ناتوانـــھیـــچ ناكـــرێ و كھیـــچ بكات، تـــا ئو كاتـــی ھموو پكھاتـــكان بـــ یكوە لســـری ركدەكـــون، بـــدەر لـــوە ھموو ئو مســـالن ب ھپسردراوی

دەمننوە.زۆرجاریـــش دەرمان، ب تایبتی بۆ ی لوە جیاوازانتت و نو میللئچوارچوەی یـــك وتدا ب یكوە توتوونوە كدرەنگ دەژین و بـــپیـــەوی دەیانـــوێ و رپســـدیموكراتییـــت بكـــن. بـــم پیان

ناكرێ.لـــم نوانشـــدا، ھرچنـــدە زۆرن ئوانـــی الیـــان وای ھشـــتا كاتی نھاتـــووە كۆتایـــی بـــ سیســـتمی لـــ بـــم بھنـــرێ، توافوقـــی ئـــو دەنگانـــی ھمـــان كاتیشـــدا لـــ دژی دیموكراســـی توافوقیـــن زیادبوونـــدان، پیان وای كاتی ئوە ھاتووەو بایی ئوەش تگیشتووین یشـــتووین بتوانیـــن ئازادانـــگو پتعبیر ل راو بۆچوونكانی خۆمان بكیـــن و یكتر قبـــوڵ بكین، بم چنـــدی دەیھنیـــن و دەیبیـــن ئو ھموو سرە بران ل منجكیدا

.ناكو بـــ دەســـت وایـــ باشـــتر بۆیـــتوافوقیكوە بگیرێ، تا ئو كاتی دەتوانین ل یك كاتدا ھم دۆســـت بین ھم نیار، ھم ملمالنی یكتر بكین، ھم یكتر قبوڵ بكین و دان بـــ مافكانی یكتردا بنیـــن، بدەر لـــوە پم وانییـــ پداگری لســـر تنرت بمانگیدو شق ئازادی بكناركـــی ئارام، لـــ كاتكدا ئارامی ب تو دیموكراسییزۆر ل كناوچقیدوشرت پیرۆزترە، ك ھمووان

ب حقی دەزانین. ینـــك بكمـــوو شـــتناشـــكرێ ھقوربانی ئازادی و دیموكراســـییت، ئو دیموكراســـیتی ھندێ كس و الیـــن تا ئـــو شـــون باوەڕییان پـــی ھیـــ كـــ لـــ برژەوەنـــدی خۆیاندایـــ، دوای ئـــوە ئامادە نین بـــ ھیچ شـــوەیك پابنـــدی بنما دیموكراتییكان بـــن، بكو تنیا بۆ ئـــو مســـالن دەگڕنوە ســـر سیستمی دیمكوراسی ك پویستیان

پی ھبت.بۆیـــ ھمـــوو ئوانـــی پداگـــری نـــان ببـــۆ كۆتایـــی ھ شـــو بانگ ز لن گووافوقی سیاســـی دەكـــت

ھمبانی خۆیاندا دەژمرن.

ئاراستی سیم

سمكۆ عبدولكریم

دەروازە

بدرخانپروەرك

بـــ كورتیك ختوكی ســـ بابـــت دراوە، بـــم كاك دكتۆر شـــركۆ عبدو، گۆرانی شاعیر دە:"ب دیارە لناو قومی بسیتا ر وایمكسی قتكار. وەكو عدری سنعق

ل گۆماوكی لیخندا". تۆش بـــ پچاوپچكانتا ھاتوویـــت و چند قۆناغكت بی تا گیشـــتیی قناعتی كاری وەندە بكانـــت ئســـتات، وتار و نوقورچئوەم بـــوون ن كســـی گیاندە كشـــنی فلـــك و ن كسیشـــی لـــ كورســـییكی

دابزاند. درخان"یادەكانی لب"كنـــد ســـانھـــا چتدەرەوەی وت دەكاتـــوە، یادكردنوەكانـــی دیكـــ ھمووی لكوردســـتان بڕوەچوون، ئویـــش ب ھیممـــت و ھودانی ب وچانی دەزگای بدرخان و رۆژنامنووســـان بووە، تنھـــاش قتیس نبووە لوەی رۆشـــنبیرانی

بشدار ببات ھندەران یان نا. ،دەیان چاالكی دەزگاك ل كنھا چاالكییوە تئك رەنگب ھندێ برادەری كم توانا چاویان چاالكییكان نبینـــ و ب ھندی وەرنگرن، ئویش چونك رووخان ئاسانترە ل بنیاتنان و ئوەش كاری كردبت سر بڕزت، ك ب نیو د جگی"بدرخان"بكیتوە ل نووسینكداو بو شوەی، ك بڕاستی من ب توانجی نازانم و ئوەندەی ب بھزی دەزگای"بدرخان"ی دەزانـــم، دەزگایـــك تـــا ئســـتا ١١٠ كتبـــی ژمـــارەی "١٤٠" خاوەنـــی چاپكـــردووەو ھفتنامـــی "بدرخان"ـ، سرپرشـــتیاری ھولـــری ئینســـكلۆپیدیای كاری گشـــتی ل مرھو بوە ئـــشانازیشـــ كردووەو ببوكراوەكانـــی ئـــو دەزگایی"بدرخان" و ئگر فستیڤای دووەمینی بدرخانیش نبوا لـــ دھۆك لـــ ٢٠٠٥/٤/٢٢ ھرگیزاو ھرگیز دایـــك رۆژنامـــی (١٢،١٠)ی ژمارەكانـــی

"كوردستان" ندەدۆزرایوە. ھتدلكاتكـــدا زۆر حزدەكیـــن. داواكاریشـــین لـــ بڕـــزت لـــ نزیكوە"بدرخان"بناســـی. ئاگاداری سرمایو مانگانی كارمندەكانی و تنانـــت مانگانـــی ســـرۆكی دەزگاكش بیت و لی وردبیتـــوە. ئوكات بیار بدەی، ندێ لن ھالینووســـی كورد لرۆژنام كبرپرســـانی حكومـــت و حزبكانوە چۆن

تماشا دەكرت. ھودان ب گیشتنی یادی"بدرخان"ب جیھان، نووســـی كورد، كبۆ رۆژنام رزییربســـ

دەتوانـــ ســـنووری كوردســـتان تپڕن و ناســـاندنك برفراوانتر بكات، ك تاكوئستا زیاتـــر ل"١٥٠"رۆژنامنـــووس لڕگی ئو دەزگای، یـــا قلندەرخانی، چۆت ئوروپاو

.تانی دیكو"ئشـــكوتی جاســـن"ش خۆی پرســـیارك دروستدەكات، ئوە چۆن ببیرھاتوە؟ دوای

راپڕین ب "١٩"ساڵ!!. كاك دكتـــۆر بیریشـــت نچـــت، كـــ چـــۆن حكومت ترسی ئوەی ھی، ك خكان ببات بۆ ھندەران و ھندك ب فرســـتی بزانن و داوای پناھندەیی بكات و بچت ئو بۆنانو بیاری نگڕانوە بدات و متمانی حكومت الی ئو وتان لدەست بدات، بم دەزگای سیش لك كیبووەو تاكدرخان باكی نب

ھموو سفرەكان جنماوە. * كاك دكتـــۆر ئســـتا نناســـینی یكتـــر و زۆر پداكشـــان" راستوخۆ"ئشـــدوبیلال لبرچـــاوی دســـۆزی ئیشـــكرو كســـی خك خستووەو زۆر كسی برزكردۆتوە، ل ی، كـــو ئاســـتئـــ نـــرگیـــز ناگھ كـــتنیشـــت ناوەكیانوە دەنووســـرت، دیارە ن، كی وا دەكــــــش ھســـانوكر ئھـــسیخورمیان لدەدرێ، بم یك زەڕڕە كار

ل پۆستیان ناكات. * بكـــوردی و بكورتی ب بیانییك دەین: بیانیان چی دەخۆی؟ دە: پارچیك كك یا ســـموون و شـــیرك و نخت ســـوزەو شتی لو بابت. ب كوردك بی چی دەخۆی سووك"تكوشـــینك خواردنكـــی دەـــت: ب گۆشـــتی"حیوان یا گۆشـــتی مریشـــك" یا ســـروپ، ئمـــ وای تگیشـــتووین" چـــی .س قورس نییندەران بۆ زۆركـــیـــن. ھبكچی بكین ل"بدرخان"یـــان گورە كردووە، ك ئو ئیشـــ كســـی تـــر ناتوانـــت بیكات. رۆژانـــ فۆكخانـــكان ببینـــ دەیـــان وەفد فرمانبـــری شـــونكو وەفـــدی دەڕوات، وەزارەتكـــی دیكـــی لگـــدا دەڕوات...ھتد منیش لكۆتاییدا دەم: ن سروپی بیانیان نوتی جاســـشـــكوەی ئوتنـــبیرك و نـــ ب مید، كح كردنیش لقت و نوەیوشبسرسختی شـــڕی دەرچوونی بدرخان و كتبكانی دەزگاو ھفتنامی"بدرخان"دەكات و یادی"بدرخان"یش دواناخات لناو سنووری

كوردستان و دەرەوەی سنووریش. خۆزگ، نووسرە قۆشمچییكان، ل نزیكوە ل ئازارەكانی دەزگای بدرخان دەگیشـــتن،

بۆ نووسینكی دیك، بمنن بخر.

... بدولركۆ عك بۆ دكتۆر شموە ئافرم دكتۆر

لمیانـــی ســـاۆژی دیداری ب بۆنی ١١٢ ســـای رۆژنامگـــری كوردی ل شـــاری ســـلمانی، چاومان كوت ب "گاســـپر چیـــكارۆ"ی فۆتۆجورنالیســـت و "ئارســـر ســـالحدین"ی سۆسیۆلۆجیســـت، ك دوو ڕەنســـین، كـــنـــدكاری زانكـــۆی ســـۆربۆنی فخوماوەیك ل كوردستان نیشتجن و خریكی چند كاركی رۆشنبیرین، بپویستمانزانی بیاندونین...ئا: عبدولرەحمان معروف

* چۆن بیكوە كاردەكن؟و دەناســـین یكتـــری ســـا ٦ مـــاوەی -لبرئوەی لیك بوار كاردەكین ھستمان كردووە بیكـــوە دەگونجین و یك حزی ھونریمـــان ھی بۆ ھونـــر و كاركردن لو مجالـــدا، یكم جار ل زانكۆی ســـۆربۆرن یكترمان ناسی، لوێ بیكوە دەستمان كرد ب سرەتای كارەكانمان و ھستمانكرد شتك ھی ئویش شـــوازی ئیشـــكردنی ئم زۆر لیكتر نزیك لبرئوە بیارماندا بیكوە

چند كارك بكین.

* لـــ فڕەنســـاوە بۆ كوردســـتان، چـــۆن براوردك لنوان ئو دوو كلتوورە جیاوازە دەكن؟

- بـــڕای من ئســـن ھی ئگـــر بتوێ براوردك بكی لنوان كۆمگای فڕەنسی وە وایــــــگای كـــوردی، وەكـــو ئـــو كۆمبتـــوێ كۆمگای كوردی لگـــڵ كۆمگای توركیـــا جیا بكیتوە، بـــردەوام لكچوون و جیاوازیش ھی، ســـبارەت بـــ ئم ھموو ئـــو جیاوازییانـــی ئمـــ دەیبینیـــن لنوان

.یمی ئكوە خۆشی ئیشگاكاندا ئكۆم* لـــ ھاتنـــ كوردســـتانتان چ شـــتك ســـرنجی

راكشاون؟- ئگر تنھا ل ســـ شـــارەكی كوردستان وەمكـــم كـــورت بكمـــوە، دەـــم لھر شارك دەڕۆی بۆ شاركی دیك ئوە سرنجی راكشـــام ك ل ھر شـــارك دەچیت شارك ،یھ كی دیكس و رەفتار و كلتوورجۆرە ك م كلتـــوورە جۆراوجۆرانخۆیدا ئـــ خـــۆی للو شـــون بچووك سرنجاكش بوو، بم

شـــوەی دەتوانین نزرەیكـــی جیاوازترمان ھب، لبرئوەی تۆ ھموو شـــت جیاواز و رەنگاورەنگانـــ دەبینـــی، بدنیاییوە دنیابنی تۆش بۆ ھموو ئو شتانی ھی ب جۆركی

.دەب دیك* بۆچی بۆ لكۆینوەكتان كوردستانتان ھبژارد،

پشتر ھیچ شتكتان لبارەی كوردستانوە دەزانی؟- پش ئوەی بین كوردستان، ب دنیاییوە زانیاری زۆر باشـــمان ھبوو ل كوردســـتان، النی كم لرگای برنارد كۆشـــنر و خاتوو یشـــتووە كگمان پو شـــتانئ ممیتران، ئلسر كورد گوتوویانو نووسیویان، پشتر زۆر شـــون گڕاویـــن وەكـــو ئازەربایجان و پاكســـتان و ئران و توركیا و ئوان، ھموو ئوان بۆ خۆیان ب شـــوەیك ل شـــوەكان لناو ھموویان كوردستان بۆ ئم ئاسانتر و خۆشتر بوو بۆ ئیشكردن تیایدا، ھستدەكین زیاتـــر ل خكك نزیكین بـــ براورد لگڵ شـــونكانی دیكـــ، لـــ راســـتیدا دەتوانیـــن بیـــن كوردســـتان تاقیگیكی زۆر باشـــ بۆ ئـــوەی ئایدیاو ئیـــش و پرۆژەكانی خۆتی تیا جبكیتوە، لبرئوەی ھم ئمینو ھمیش ھكوتـــی كۆمیتـــی شـــونكش ئوە ھدەگـــرێ ئیشـــی تیا بكـــی، یكمجار ئو حزی ســـفركردنمان بۆ كوردســـتان الی ئم سریھدا بیرمان دەكردەوە ك تلفزیۆن مر باسیشی بكا ئگباسی كوردستان ناكا، ئنیمان لبرئوەی سرقای خوندن و شتین، دووەم شت ئگر ل ئینترنت بگڕی بدوای

زانیاری بۆ كوردستان دیسان ئنترنتمان وا فراوان نبوو بتوانین وا بكاری بنین، باسی رۆژنامش بكیت ل فرەنسا، راست رۆژنامی تش بوونكان دابم رۆژنامب ،زۆری تیایسر راست و چپكان و ئوانش ب ئاسانی بۆت جیا ناكرتوە، ك كامیان راســـت دەكاو كامیان راست ناكا، لبرئوە بیارماندا بپی خۆمان بین و كوردستان ببینین و تیایا بژین

.بزانین چۆن* زۆرجار دەگوترێ گشتك بقد ئوە وای ١٠ كتب

بخونیتوە، تۆ چی دەی؟- بـــ راســـت، بـــم لگـــڵ ئوەشـــدا ١٠

.وە خراپ نیینبتش بخوكبكت* بـــو كارەت چ خزمتك ب كۆمگای فڕەنســـی

دەكیت؟- بدنیاییوە خزمت ب فڕەنسا، لبرئوەی ل كۆتاییدا ك دەگڕینوە كارەكانمان چاپ و بودەبتوە، لبرئوە بمانوێ و نمانوێ خزمتك دەكا ب بیری فڕەنســـی، النی كم خزمت بو كسانی شتكی ئم دەبینن، دەســـت خۆمانب یارەككۆتاییدا ب م لبـــ ل ین، چونكیكین یان نت بكئایا خزم ككۆتاییدا ئم بۆ كاری تایبتی خۆمان ھاتووین توو دەك ڵ دەبـــكـــكۆتاییدا ت م لـــبـــ

بردەستیان.لچنـــد خونـــدكارەكان ،تـــبھ تبینـــی: وشیك زیاتر زمانی كوردیان ندەزانی، بم بسوپاسوە "سۆران نقشبندی"ی وەرگو فۆتۆگرافر وەك وەرگك ھاوكاری كردین.

دوو لكۆری فڕەنسی ل كوردستان:

ل شارو شارۆچككانی كوردستان رەفتاری مرۆڤكان جیاوازن

ئا: بدرخانرۆژی ٢٠١٠/٥/١ لـــ ھۆی كۆبوونوەكانی كۆلـــژی یاســـای زانكـــۆی كۆیـــ تاوتوی ماســـترنامی خوندكار (سمد محمد لـــ ژرناونیشـــانی (شـــوازی حوســـن) ریفراندۆم ل پكھنانـــی دەوتدا،نموونی مۆنتینیگـــرۆو كۆســـۆڤۆ _توژینوەیكـــی

یاسایی شیكاریی) كرا.لیژنی گفتۆگۆی ماسترنامك ك پكھاتبوو

:ل بدولقادر_لـــع علـــی پ.ی.د.پشـــتیوان كژنرۆكی لدین وەك سالحزانكۆی سو پ.ی.د.نازم یونس عوســـمان ل زانكۆی دھۆك و پ.ی.د. عبدولفتاح عبدولرەزاق محموود ل زانكۆی سۆران وەك ئندامانی لیژن و پ.ی.د. مارف عومر گوڵ ل زانكۆی

سلمانی وەك ئندام و سرپرشتیار.ل گفتوگۆی ماسترنامكدا ك ژمارەیك

مۆنتینیگرۆو كۆسۆڤۆ ل ماسترنامیكی شیكاریدا

ل مامۆستایانی زانكۆ و خوندكارانی بشی یاسا ئامادەیبوون، دوای نزیك (٤) سعات گفتوگۆكردن لنوان لژنی سرپرشتیار و خوندكار(ســـمد محمـــد حوســـن) ماســـترنامك بپلی زۆر باش وەرگیرا . شـــاینی باس ئم یكم جارە ل ھرمی ســـر لـــ ماســـترنامیك كوردســـتان

ریفرانـــدۆم لـــ پكھنانی دەوتـــدا تاوتوێ دەكرت، بمش كتبخانكانی كوردســـتان و خوندكارانـــی بشـــی یاســـای زانكۆكانی ھرمی كوردســـتان سرچاوەیكی گرنگی

پ زانیاریان دەست دەكوت. درخـــان پیرۆزبایـــی لـــنـــاوی دەزگای بب

خوندكار سمد محمد دەكین.

دم

محد

مر س

دكاون

خ

ئارسر سحدینگاسپر چیكارۆ

بیادی جارانل ئرشیفی د. محمد كاكسوور

ئم خشـــتیی ســـرەوە، مژووەكی بۆ ســـانی ١٩٤٨ تا ١٩٥٢ دەگڕتوە، خشـــتی نمرەكانی خوندنی سرەتایی ك ،ن"ــد حوســـمد. موحســـین مح)زۆر زیرەكانـــ قۆناغكانـــی خوندنـــی

تواوكردووە.ئو قوتابیی لھاتووە ھر زوو پشبینی ئوەی لدەكرا ك ب یكك ل بوارەكان ببـــ ب پســـپۆرو میللتكی ســـوودی لوەربگـــرێ و شـــانازی پـــوە بـــكات.

ھرواش دەرچوو.ھفتنامـــی بدرخـــان بشـــانازییوە ھرجارەو خشـــتو نمـــرەی یكك لو وە، كو دەكاتب وتووانركس مرۆڤبوكردنوەی ئو دیكۆمنتان گواھین

بۆ راستی و دروستی قسكانمان.بدرخـــان ئمـــ یكمجـــاری نیی ئم بكـــو بودەكاتـــوە، نامانـــگبببردەوامـــی بپـــروا كار لســـر ئم

توەرەی دەكات و بویان دەكاتوە.

Page 3: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

3

ئاگاتان ل وتاری ئایینی بت!

یو وتـــارە ئایینیانســـتم لـــبگومـــان مب الكان لینـــی مـــكـــی ھمـــوو رۆژانھ كـــوتكمانـــوە مزگوتكانـــی مینبـــری پشكش ب موسمانانی نوژكر و لڕگی ش بشـــكوە پكانیشـــوتندگـــۆی مزگب . دەكـــن نكـــری، و خكی،بنوژكـــر سیاســـییكانمان غدرـــك لخـــك دەكن ئگـــر پیانوابت وتـــاری رۆژانـــی ھینیی موە ككر خسرییان بالكان كاریگمیان ھـــر نییـــ .كاریگرییكـــ وەك رۆژی روون دیـــارە و رۆژان ھموومان ھســـتی پدەكیـــن، بم ئگر دەســـتی خۆمان، بگورەی پویست، ئو كاریگریی لبرچاو ناگرت، ئوا نك ھر غدر لخك، بكو لمالكانیش دەكات ! مالیك ك بحسابی وتاریان ل ســـتبو مكیش، بخۆی و خرۆژی ھینیدا پشـــكش دەكات تا رنماییان الیـــو موێ ئـــچـــی دەردەكـــبـــكات، كخۆیشی و زۆرینی مالكانی دیكش لزۆر رووەوە پویستییان ب رنمایی ھی.مالكان پویســـتیان بوە ھی ببردەوامی خولیان لبارەی زانست شرعییكانوە بۆ بكرتوە بـــۆ ئـــوەی ھـــر تنیـــا بـــو زانیارییانوە نگیرســـنوە، ك لرابـــردوودا فریبوون و رەنگ ئستا، بتایبتی لكدانوە و تفسیرە كۆنـــكان، بككی ئمۆ نیـــن . مالكان پویستیان بوە ھی بردەوام سفر بكن و دنیا ببینن، لنو جغز و بازنیكی زەمنی خۆن، چونكو جوگرافیی دیاریكراودا گیر نســـفركردن بۆ ھمـــوو مرۆڤك بایخكی گـــورەی ھیـــ و ھۆیكی كاریگریشـــ بۆ چاوكرانـــوەی زیاتری مـــرۆڤ، كبگومان كاریگرییكی زۆری لســـر بۆچوونكانی دەبت . مالمان ھی سر زمان و بن زمانی باســـی ئوروپای، كچی خـــۆی یك وتی ئوروپیی ندیوە !تۆ دیقت بدە مالیك یان ھر كسكی دیك خۆی وتكی ندیتبت و بت باسی ئو وت بخراپ بكات و خكیش رای خۆیان لسر قسی ئو مالی لبارەی ئو وتوە بینا بكن، دەب ئم چ زیانكی گورە ب رای گشتی ل وتی ئمدا بگینت ؟ بم ئگر سفر بۆ مالكان ركبخرت، ك ھم سفری دنیادیتن بت، ھم سفری كخول ت، كخولی تایب شـــداریكردن لبھم لرووی تیۆرییوە بت و ھم لرووی میدانیشـــوە بشـــداری بكـــن لگوگرتن لوتاری ھینی لوتـــی جیاجیادا بتایبت وتنكالكانیان دوورن لم ی كتانو وئژر كاریگریی ئیسالمیی توندڕەوەكان، ئوا ئو كاتـــ مالكانی ئمش خۆیـــان بدوور دەگرن ل وروژاندن و باسكردنی زۆر بابتی وا كـــ ئســـتا خۆیان و خكی پ ســـرقاڵ دەكـــن . ئیدی ئـــو مالیانی ســـفریان كردووە و خولیان بینیوە دەكون باسكردنی ئو بابتانی ك پویســـتن لسر مالیك لـــ وتـــاری رۆژی ھینیـــدا بنوژكرانـــی

بگینت! ئـــوارەی رۆژكـــی ھینـــی لمانگـــی یكی ئمسادا، لتلفزیۆن بینیم و گوم لوتاری ھینیـــی مالیـــك بـــوو، كـــ گوای باســـی زیانكانی عرەق خواردنوەی بۆ نوژكران گوتی ( ك الیو مئـــ پچی لدەكـــرد، كدە ئو تیارە ئســـیوپییی لو ماوەیدا كوت خوارەوە سایقكی سرخۆشنبووە ؟ ) .دیقت لســـافیلكیی ئو مالی بدەن . مالیك ھیچ زانیارییكی لسر سروشتی ھكانی فۆكوانیـــی مدەنی نبت و بت نوژكـــران ب ھدا ببـــات . مالیك ئوە كسی نییكی تقوان سایۆكفت كزانن ت لدوور ب ،( موویانزم بۆ ھڵ رگـــل )چاودری تا بكیفی خۆی می بخواتوە . مالیك ئـــوە نزانت كھموو فۆكیك دوو كاپتنـــی ھیـــ و ھمیشـــ یككیـــان یدەك و لئامادەباشیدای .مالیك نزانت ســـنووری وتارەكی ئو رـــی پنادات ھر وە ككتو بابن داتوە خـــۆی ھخۆی لھیچ پوەندییكی ببابتی وتارەكی ئوەوە نییـــ .مالیك ھر لخـــۆڕا و بئوەی ھیچ شـــارەزاییكی ل ئدەب و رەخنی ئدەبی ھبت و بت تنھا الینی ســـكس لشیعر یان چیرۆككدا ببینت . وەك ئو مالیی دژ ب گۆڤاری ( وران ) ورای ھالیك بنتوە و بناوی برگریكردن ل (رەوشت ) و ئایین خـــۆی لبـــر چاوی رۆشـــنبیران ناشـــیرین بـــكات . مالیـــك نزانـــت وتـــاری رۆژی ھینی برپرســـیارتییك ل ئستۆی ئودا و ئگر پی ھناگیرت با لئستۆی خۆی رپرسر خۆی بھ الیو موە .ئایا ئبكاتلھیكی وا، ك برانبر ب خك دەیكات و بسرچیغیاندا دەبات ؟ نخر ئوە ئیشی وقافكی رەسمیی وەك وەزارەتی ئدەزگایئو كارە لئستۆ بگرێ و ئوە ساغ بكاتوە ھمـــوو مالیـــك مافی ئـــوەی نیی وتاری واننیا ئكـــو تش بكات، بشـــكینی پھبۆیـــان ھیـــ ك لو ئاســـتدان ! دەشـــزانم وەزارەتی ئوقاف لـــو بارەیوە ھویداوە، بم پویســـت ھنگاوەكانی لـــو رگیدا

گورجتر بكات .

قم

حسن یاسین

زاد ئا

یكۆ

س

ھیچ ل كاك كۆسرەت دەگرن، ن ل ی ڕەخنوانئدیموكراتییت ن ل دەنگدان نگیشتوون

دكتۆر سپان[email protected]

دوو مانگ بسر ھبژاردنی "٧ ئازاری ٢٠١٠" ڕەت بووە، ھشـــتا لمالو لوال چ ل شوەی لدوانی ڕۆژناموانی یان گوتار نووســـین باس لـــ ئنجامكانی ھبژاردنی شاری ھولر دەكرێ. ل ھموو زانڕو بش، ئـــو نووســـینانئكمـــی وەدەســـتھنانی دەنـــگ بۆ نـــدەخ یكتـــی پاوراوانـــی ئستۆی كاك كۆسرەت، ھر لبر ئوەی جنابیان لالین مكتبی سیاسی یكتییوە ڕاسپردرابوو، ھولر ھبژاردنی سرپرشتی و نووســـین بگوـــرەی بـــكات. بوكراوەكان كۆســـرەت رەسول

دۆڕاندوویتی. پـــش ھمـــوو شـــتك، ئوانی ئـــم نووســـینان دەنووســـن یان ڕاگیانـــدن بـــۆ دوانانـــل ئـــو و ھبـــژاردن لنـــوان دەدەن، قوماركـــردن لیان تكـــڵ بووە. مـــن تناگـــم خۆ كاك كۆســـرەت قوماری لســـر شـــاری ھولر و یكتیی نیشـــتمانیی كوردستان نكـــردووە تـــا دۆڕاندبـــی. مرۆڤ لخبات، ل خزمت و تكۆشـــان ،نت نادۆڕتی خۆی قـــبۆ میللبكـــو بـــردەوام براوەی و كاك كۆسرەتیش ئوەی لسری بووە ب م بۆ دەبناگـــتی، تكردوویدۆڕاوی دابنن. بۆ ختای خۆیان دەخن ئســـتۆی كاك كۆسرەت من. ئكان ڕادەكراســـتیی و لـــئگر بوامـــان ب دیموكراتییت ھبت، پویست لو راستیی باش تبگیـــن، بوەی ئمـــۆ الینك دەنگـــی زۆر دەھنـــ و بیانیش الینی دیكـــ. لم گۆڕینش تنیا خـــك و جمـــاوەر ســـوودمند دەبن و ل كۆتاییشـــدا ھر ئوانن كام یاردەدەن، دەنگی خۆیان ببلیســـت یان حـــزب بـــدەن. بۆ ئم ھبژاردنانی كوردستانیش، ھیچ ســـركردەیكی كورد، وەك كاك كۆسرەت قوربانی نداوە، خباتی بۆی نكردووە و شـــھیدی بۆی نـــداوە، جا بۆ دەبت ئـــو دۆڕاو بـــت، لكاتكـــدا بـــاش دەزانیـــن، تدەب ،یم ڕســـتوەی ئجوینـــھـــزار ســـدان برینداربوونـــی كس ل ھولر، بوەی دەنگییان

بخۆڕایی چووە. بـــژاردن لنجامـــی ھئ ڕاســـتھولر و تواوی كوردســـتان، بۆ ســـركردایتی یكتیی چاوەڕێ نكـــراو بـــوو. چاوەڕنكراوبوو، چونكـــ، دەیـــان دەزگای گرنـــگ لنـــاو یكتیـــی ھـــن، بـــكاری خۆیـــان ھنســـتان و نیانتوانی ش بشـــكپ كی واقیعانڕاپۆرتسركردایتی خۆیان بكن. ھۆی دیكش زۆرن لوان چاك دەزانین، ل تیـــی جگكتی یركردایســـكاك كۆســـرەت رەسول، زۆربی ھـــرە زۆری ئوانـــی دیكیـــان، نانـــر ھبـــر پیـــری چ لبـــچ لپشـــوەی خزموكســـی خۆیان، ئاگایان ل میللت نماوە و نازانن ئم چـــۆن دەژین و پویســـتمان كی تاڕاســـتی مئ .یچ ھ بـــو دەبـــ قوتـــی بدەیـــن و ھزمی بكیـــن، لكاتكدا كســـمان لناو یكتیـــی ن ل شـــار، ن ل شـــاخ و نـــ لـــ ھنـــدەران، خباتمـــان

بڕوەبردنـــی ئمجـــۆرە بـــۆ حكومت و دەستتی كوردستان خۆشـــن یكتیـــی نكردبـــوو. و پویســـتی بـــ یارمتـــی دكتۆر و یارمتـــی باشـــترین و یـــھدەرمانیـــش، پشـــنیازەكی كاك جگ :دە ك كۆســـرەت رەسول ویســـتالل، پنابی مام جج لـــمكتبـــی ئندامانـــی تـــواوی سیاسی، ك تمنیان ل ٦٠ ساڵ زیاترە خاننشـــین بكرن و گنج بن پشـــوە، چونك ھر ھموو ئوانی ئســـتا لســـركردایتی یكتیین، خۆیان ل تمنی كمتر ل بیست ساییان رۆلی برچاویان ل بزووتنوەی ڕزگاری كوردستان ھبووە. ئمش ل مام جاللوە دەستپدەكین و ب سعدی پیرە

كۆتایی پدنین. كاك كۆسرەت باش دەزان، ئگر سركردایتی یكتیی نیشتیمانی ب گنج بدرێ زۆر باشتر خزمتی گـــل دەكن. ئگـــر ل كۆنگرەی یو بیرۆكداھاتوو پشـــتگیری لنكن، با ســـركردایتی یكتیی باش بزانـــن، لـــ ھبژاردنكانی داھاتوو، بدوور نازاندرێ ھشتا

كمتر دەنگ بنن. لالیكـــی دیكـــ، ئـــو بڕزانی ڕەخن ل كاك كۆســـرەت دەگرن، ئوان ڕاست دەفرموون، بوەی ب ٢٥ سا ر زیاد لولشاری ھشاری كۆسرەت رەسول ناسراوە، ئـــم ناســـینش نـــ بـــ بیاری جنابـــی كۆســـرەت خـــۆی بووە، ن ،كی دیكســـیاری كب ب نـــخۆی ویســـتوویتی، نـــ بڕادان، نـــ بـــ برنام و پالنیـــش بووە، بكو ل ئنجامـــی خباتی دوور و درـــژی ئو، لخۆشویســـتی ئو بـــۆ ھولـــر و دانیشـــتوانی، لـــ نزیكی ئـــو ل خزموكســـی شھیدانی شـــار، ل خزمتكردنی ئو ب ھژارانی ھولر و تواوی ـــر، بولكوردســـتان، شـــاری ھشاری كۆسرەت لقم درا. ئم ناسین و پلو پای جماوەرییش، ل ئنجامی خباتی پشمرگایتی و داستانكانی لژر سركردایتی ڕاســـتوخۆی ئـــو لـــ ھولر و دەوروبـــری ئنجام دەدران، بو بخشرا و ئویان گیاندە ئمۆ. بـــوون، ھولـــر خكـــی ھـــر كۆســـرەتیان یكم كس ل كاتی ڕاپڕیـــن ل ھولر بینـــی و ھر ئوانیـــش لكاتی كۆچەو ئویان دوا كس ل شـــاری ھولر بینی. ھر خكی ھولرن تا ئســـتاش جاربجـــار ئـــو ل شـــقامكانی خۆیـــان دەبینن یان دەچن مای و ئویش وەك ھمیش خزمتییان و گلیـــی بـــۆ گـــوێ و دەكات و ڕادەگرـــت گازاندەكانیـــان بگورەی تواناش یارمتییان دەدا. ھـــر دەرگای ئویـــش ل ھموو تـــواوی برپرســـانی دەرگای خزمتكردنـــی بـــۆ كوردســـتان

رەشورووتان كراوەتر بووە. ،یـــم ڕەفتـــار و كارە جوانانئـــجنابی كۆســـرەتیان لناو خك لـــ ویســـت كـــرد، چونكـــخۆش

ڕاســـتیدا ئـــو ھیـــچ جیاوازیكی ل كو یو ئ دا نییـــمڵ ئگلئم. ســـدان ســـا كوردستان، ســـركردەیكی بـــ پویســـتی لشوەی كۆسرەت ھبووە، لبر ھیـــچ نب، چونكـــ ئویش وەك تواوی كوردســـتان بـــ ھژاری تی بركردایورە بووە و ســـگ

میرات بۆ نماوەتوە. كۆسرەت ھیچ جیاوازیكی لگڵ كـــوڕی دیكی خك نیی و وەك ڕەكگ وان لوان ژیاوە، وەك ئئشـــعبییكان گورە بووە، وەك ئوان بشداری ل شۆڕشی ئیلول كردووە، وەك ئوانیش شھید و

قوربانی داوە، وەك ئوانیش ئازا و ل خۆشی و ناخۆشیش ئوانی

لبیر نكردووە. ئو كسانی نزانن ل ستاقان، ،چ باســـ خیراوە و شـــت لبـــا ھر خۆیـــان وەك ســـركردە لقم بدەن، خك ئوانی خۆش ناوت. ھولری ئو كســـانیان لـــم منداـــی بـــ خۆشـــدەوت، گڕەك شـــعبییان گورە بووبن و وەك كوڕی ئوان ھسوكوت

دەكن. لـــ رەســـول كۆســـرەت بـــم ســـادە، پشـــمرگیكی زۆر ئازا، گیشـــت لوتكـــ و بوو ســـركردەی گورەتریـــن بـــمیللـــی شـــاری ھولرو تـــواوی كوردستان. بوون بسركردەش،

كـــس ب پیاوەتی یـــان بخۆڕایی بوی نبخشی، بكو بدەستی ھنا و لالیـــن جماوەرەوە پی

بخشراوە...نـــك رەســـول كۆســـرەت كاك ھر دۆســـت و ئندامانی یكتیی بســـركردەی خۆیانـــی دادەنن، بكـــو تواوی كســـانی ھژار و ب می ئلم گرەشـــوڕووتی ئ ن، چونكركردەی خۆی دادەنسشـــتی ھاوبشـــیان: ل ئازایتی، ســـادە و ســـاكاری، تكۆشـــری لناو ھموویـــان تنیا لگڵ ئو

زۆرە. كۆســـرەت قت لھیچ نترساوە

پشـــمرگایتیش لخباتـــی و ردەوام لم، خۆی بـــدژی رژلـــپشوەی ھرشـــكان بووە، ئم ئازایتییش بوو وایكرد، لالین مـــاوەرەوە نازناوی قارەمان لجتواوی كوردستان و ب درژایی مژووی كورد و كوردستان تنیا كو خۆی خخشـــرێ. ئو ببب ویـــش لوە و ئكیـــش ئـــو خئمی، بۆی دەبینین، قت ڕۆژك ی كاك كۆســـرەت لردەمی مابھاتوچۆ نگیراوە، تاس لبردەم و لكراوە. ئو دروست نی ئماگلۆپی سووری نداوە و تا ئستاش .نوو ترافیك ناشـــ دەوەســـتبڕـــزان، ئم ڕەفتارانن، ئویان

ل خكی دیك جیاكردۆتوە.و ناڕاســـت لدوانـــی ئوانـــی

ببنمای زانستی ل ڕاگیاندنكان دژی كاك كۆسرت دەدەن،

نایانوێ ل جوھری گرفتكان تبگن. ئـــوان نایانوێ تبگن، بوەی ھـــۆی گورەی كمھنانی كمـــی ڕـــژەی یـــان دەنـــگ بشـــدابووان پش ھموو شتك یشـــتن لـــگنت یوەنـــدی بـــپرۆلی ھبـــژاردن ل كوردســـتان ھیـــ. ئم قـــت ل سیســـتیمی نژیاوین، پشـــتر دیموكراتییت بۆی جارێ نازانین چۆن خك بۆ ســـندوقی دەنگدان برین. نازانین زۆرتریـــن بۆئـــوەی بكیـــن، چ كس دەنگ ب ئم بدات، نازانین چۆن ڕاگیاندن بـــۆ برژەوەندی خۆمان بكاربھنین. ب ئاشكرا و بنوژی نیـــوەڕۆ تزویر دەكرێ و ئوارەكشـــی تققی خۆشـــی دەھاوین و سرچۆپی ھپڕكی مووی لھ مانـــدەگرین. ئ فكوردســـتان دەكـــرێ، چونك لو بژاردن ڕەوایھ داین، لـــوایبچنـــد جارـــك دەنـــگ بدەیـــن و ل وانیـــن. ئكتـــر بكی ل ـــف ویستپ من و ئكوردســـتان نولـــ ھكانـــی خۆمان فـــر بین و

دەرسی لوەربگرین. ئوانی لوبوایدان ختای كم ر لولھ تی لـــكنانی یدەنگھئستۆی كاك كۆسرەت، باش بۆ پرسیارك لخۆیان ناكن: ئگر كاك كۆسرەت لكاتی ھبژاردن ل ھولر نژیابا و سرپرشتی یكتـــی ھبژاردنـــی ھمتـــی نكردبـــا، لـــوكات یكتـــی چند دەنگی دەھنا؟ ئوە پرســـیاركی زۆر گرنگـــ و پویســـت ھمـــوو الیك ھوەســـتی لسر بكات. ئوەی ب ئنجامی ھبژاردینیش ڕازی نیی یان تـــی ناگات، دیارە جـــارێ خـــۆی لـــ ھبـــژاردن و دیموكراتییت نگیشتووە، ئگینا ئاشـــكرای الیك دەبت ل الیكی دیك دەنـــگ زۆرتر بن. زۆرجار ئـــم زۆریی ب یـــك دەنگ البال

دەكرتوە...نامـــوێ بـــاس لـــوە ھربكـــم، بوەی ئگـــر ھبژاردنكی پاك و بگرد ل شاری ھولر بكرێ، یكتی ب ھیممتی كاك كۆسرەت

.نزۆرترین دەنگ دەھ

ھبژاردن و ئنجامكانی لشاری ھولر

جماوەری كوردستان ل پشوازی كاك كۆسرەت

ئینسكلۆپیدیای ھولر ... لو شاكارانی ك پشتگیری كردووە

لكاتی پردەالدان لسر ئینسكلۆپیدیای ھولر

Page 4: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

4

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

یی مژووی

دیمان

* لـــڕووی ژیـــان و گـــوزەران و كوردایتی، ھولری ئوكات و ئستا چۆن

براورد دەكی؟- پموایـــ بنســـبت ژیان بـــراورد ناكـــرێ، چونك ل ســـانی ١٩٧٥ تا ھشـــتاكانیش چنـــد مامۆســـتایك بـــازاڕ لـــ ھبـــوو، ئۆتۆمبلیـــان دەھاتینوە دەمانزانـــی ئۆتۆمبلكان ھی كیو ل دوورڕا دەمانبینی، بم ئستا ھموو ماك ژیان و گوزەرانی ت لندە میللرچھ ،زۆر زۆر خۆشحكومتكـــش رازی نیی، بردەوام

ھموو دەیوێ حكومت بچ یكو ١٠ دەفتـــر دۆالری بداتـــ، ب بۆ ی پو مابین بۆ خۆت ژنی پ نجگبكو مزرەعكیشی پ بكو ل مای خۆت دانیشـــ، لـــڕووی ئابووریوە یك كار ھندم ھراورد ناكرێ، ببپویست زیاتر بكرێ و ل كۆنوەش تا ئمۆ ھیچ دامودەزگایك دروست مـــاوەی ٢٠ ســـاڵ بتوان بـــووە لنخواست و ویستی ھموو نتوەكی خـــۆی جبج بكا، نـــك ھر ئوە ئم كشی ئوەمان تا ئستا نیوەی كوردستان ســـاغ نبۆتوە ئایا سر ر بیان س می كوردســـتانرھ ببغدای، كشـــمان لگڵ حكومتی ناوەندی ماوە، خك ب ئاسوودەیی دەژی، من شـــتكتان بـــۆ دەگموە ل ســـای ١٩٩٠ ئمـــ ٤ برا بووین و ٥ ئامۆزاشـــمان ھموومان ســـرباز بووین ئو حاجیی دەبینی "كسك ل كاتی دیدارەك دانیشتبوو" ندەورا ل مای خۆی بت دەرەوە دەیانكردە ھموومـــان شـــعبی، جیشـــی یك ھنجستا گرباز بووین، ئسســـربازی بكا؟ كس ھی ب مات لكوی؟ ئو ئاســـوودەییی ئســـتا لـــ كوردســـتان ھی ئگـــر ب پارە بفرۆشـــرابای خكی بســـرا پارەی

ھمـــوو نفتكی دەدایـــ تنھا ئو ئاسوودەیی و ئارامیی ل كوردستان ھیـــ بیدەنـــ ل بســـرا بتوان پی

چوار ســـاڵ ل ت ناشـــارمبـــژی، لبغدا بووم تا ئستا بغدام نبینیوە، خانۆكقامی فگرینـــزۆن و شـــ ل

زیاتر.* دوای خاننشـــین بوونـــت لـــ بغـــدا چ

پرۆژەیكت ل دەست بۆ ھولری بكی؟

م كوە دەكر شـــانازی بولبۆ ھ -ھر مامۆســـتای زانكۆم، بیارمداوە كوردســـتان زانكۆكانـــی ئگـــر مـــن بـــویســـتی بكیـــان پكریھئامـــادەم وانـــی خوندنـــی بایـــان وەیــــــم، دووەم كاریشـــم ئب پـــحكومـــت و حزبكی خـــۆم لھر ویستی بك پر كاتھك و لنشوزانیارییكانـــی من ھبـــ چ لڕووی دارایی، مژوویی، خزمتكاری ب من خۆم ب خزمتكاری میللتكی خۆم

دەزانم.* ناتوێ نامی دكتۆراكت بزمانی كوردی

چاپ بكیت؟- ئوە ئیشـــی من نیی، چونك ئگر بیكم كوردی دەستكاری بكم، بم ئگـــر یكك ھب بیكاتـــ كوردی زۆر زۆر سوپاسی دەكم و یارمتی داراییشـــی دەدەم، مومكینـــ ھندك شتی بۆ زیاد بكم و خریكی شتكی دیكشـــم دەموێ ئو چوار سای ل بغدا بووم زیاتر ل ٢٠ دەفتری ٢٠٠ الپڕەییـــم پكردۆتوە ئوەش بكمـــ برھمكی چند بشـــی بۆ ئـــوەی كوا چاپـــی بكـــم، ئگرنا دادەنیشم دەست بخوندنوەی خۆم

.وە زیاترم نییوە، لمدەكبشی سیم و كۆتایی

د.ئیسماعیل شوكر: دوای پرلمان خریكی نووسینوەی یادەوەرییكانم دەبموكر، لدایكبووی:

د. ئیسماعیل ش

، دكتۆرا ل مژووی ١٩٥٢/ ھولر

كوردی/ كۆلیژی ئاداب/ ھاوچرخی

سالحددین/١٩٩٩.زانكۆی

(األمـــارە چاپكراوەكانـــی:

الشدادی الكردی فی بالد ئاران)،

لر١٩٣٢- ١٩٥٨)، (نورۆزی ھو

(اربیـــل .. دراســـة تاريخية في

ا الفكري والسياســـي ١٩٣٩-دورھ

(١٩٥٨

زانكۆو مامۆستای ئندامی ئنجوومنی

"د. عــــراق نونرانی ل شــوكــر" ئیسماعیل دیـــدارـــكـــی تــایــبــتــی ــاس ل ــدا، ب ــان ــدرخ بھولر و چندین رووداوی گرنگی مژوویی ھولر و ئو قارەمانیتی رۆی

شارە دەكا..

ئا: حمید بدرخان

ل بشی دووەمی دیدارەكی دەرسیم ر بـــاس لییـــدا....دا نووســـگدیب ی خـــۆی دەكا، ككـــی دیكپرۆژەی نفال و بر ئسل ویش كاركردنئ ،ڕووی كارەكیی خســـتننامگبھروەھا باسیش ل كۆمك بابتی

دیكو پرۆژەی خۆی دەكا...

* پرۆژەیكی نوت لبردەست بۆ ئنفال، ئو پرۆژەی چییو چۆن؟

- ل راستیدا سای ٢٠٠٦ دەمویست بـــۆ یادی ئنفال و بـــ تایبتی ٤/١٤ وتارـــك ئامـــادە بكـــم و شـــتك بنووســـم لســـر ئـــو یـــادە، دوو مانگ مابـــوو دەســـتم كرد ب ســـنووسینی بابتك كرد، ھر نووسیم ،م وفراوان دەبكو بینیم نووسین

وایلھات تشویق بووم و بیرۆككم گۆڕی، ك بیرۆككـــم گۆڕی گوتم ئـــوە گیشـــت ٢٠-٣٠ الپـــڕ، خـــۆ تڕ دەب٥٠-٦٠ الپ مـــر بیكگـــئ ،یی باشم ھنامگك، بینامیلككرســـتی باشـــم ھیـــ، لبرچی نامیلكیـــك، مـــبیك ھونـــدەم پشـــیمان بووموەو نمكردە وتار، ل یادی ئو سادا ھیچم ننووسی، برە برە شـــتی باشـــم دەستكوت گیشـــت ١٠٠ الپڕەیـــك، دواتـــر شـــتی الپڕەیـــك، ١٥٠ یشـــتگھمـــوو دەســـتكوت چاكـــم زۆر كردنـــی دادگایـــی بگنامكانـــی تاوانبارانـــی ئنفـــال و كیمیابارانـــی ھبجو ئنفالكردنی بارزانییكان و زۆر شـــتی دیكـــم دەســـتكوت،

ئوانـــ وایلكـــردم كـــ زیاتر ھوڵ م فراوانتـــر بـــكبـــدەم نووســـین نم كلموە بیســـنامـــگب و بـــئنفال كـــ كردوویتـــی و ك پی ھســـاوە، ئوەبـــوو ھمـــوو دام و دەزگا حزبی و حكومی و میلیشـــیاو سربازی ھر ھموویم كۆكردەوە لگـــڵ كورتیـــك لـــ پكھاتـــی دامزراندنی ئمنی عام، ســـرەتای دامزراندنی "استخباراتی عسكری و ل یكم بڕوەبریانوە تاكو دوا بڕوەبریان ل ١٩٨٨ ك ئنفالیان كردووە، پكھاتی ســـوپای عراقی ھـــر ھموو فیلقـــكان ك حوت فیلقی ھبوو، ھر حوت فیلقی، حـــرەس جمھـــوری دوو فیلقـــی ھبوو، فیلقی باكوور و باشوور،

حـــرەس جمھـــوری خـــاس، ئمنی خاس، باســـم ل ھمووی كردووە، ھاتوومـــ ھـــر تیپـــك فرماندەی تیپك ك ئنفالی كردووە ناوەكی،

ژمارەكی.* لو لكۆینوەیدا چی نوت دۆزییوە نامگو وەكو ب كرابشتر باس نپ ك

ل دادگا سوودی لوەربگیردرێ؟- پموایـــ ئـــو لكۆینوەیـــی من شتی زۆر نوی تدای، وەكو ئوەی ئوانـــی ئنفالیان كـــردووە ھزی ســـوپا، ھزی موخابراتـــی، ھزی جاش، مفـــرەزە خاســـ، ھمووی كی ككانی ینامگرەی بگوبدەرمھناوە، یك یكی ناوەكانیانم فرماندەیكـــی ھـــر نووســـیوە، ســـربازی یان حزبی یان جاش یان مفرەزە خاس، ئمن، ئیستیخبارات، ئیســـتیخباراتی عســـكری، ئوەی ئنفالی كردووەو بشداری ئنفالی بادەســـتترین یاخـــود كردبـــلـــ عراقـــدا ھـــز ئنجوومـــن و و قوتـــری قیـــادەی ئنجوومنـــی قومی عراقین، یاخود ئندامكانی فرماندەی گشتی ھزە چكدارەكانی عراقی ك ل ١٩ ئندام پكھاتوون، كۆبوونوەیـــان ئـــوان ھمـــوو كـــردووە لـــدوای كۆبوونوەكانیان بیاریانـــداوە كـــ چـــۆن ئنفـــال و كیمیابـــاران بكـــن، لســـر بیـــار و شـــتانئـــ ئـــوان و بشـــداری كراوە، ھموو ناوەكانم نووســـیوە، فیلقـــكان، فرمانـــدەی نـــاوی نـــاوی فرمانـــدەی فرقـــكان، ناوی فرمانـــدەی لیـــواكان، بتوە ســـر جاشـــكان، ھر جاشك بشداری تو چووب كی كردبـــنفالر ئھـــ كی كردبر شتك، ھیر در ھسب گوـــرەی بگنامكان ناوەكیم دەرھنـــاوەو ژمـــارەی فوجكـــی

ھموویم نووسیوە.* ل دوایین دادگاییدا كورد ھیچ سوودكی

لو بگنامانی تۆ وەرنگرت؟- ئـــو پرســـیارە كۆمـــك شـــتی بیـــر ھناموە، لـــ دادگایـــی كردنی بجـــتاوانبارانـــی كیمیابارانـــی ھھســـام كۆمك بگنامو ناوی فۆكوانكانی بعسم دای برادەرانی پارـــزەری داكۆكیـــكار لـــ كیســـی وان سوودی باشیان لئ ،بجھبینی و توانیان كۆمك لو كسانی ل دام و دەزگاكانی عراقی و ل چكی كۆكوژی كاریان دەكرد یاخود چكی كۆكوژیان برھم دەھنا، ئو ناوانم پیـــان داو برادەرانـــی دادگا ھویان دا ئو كســـانی لـــ برھمھنانی چكی كۆكوژی بشداربوونو رۆی ســـرەكیان بینیوە داوایـــان ل دادگا كرد، ك فرمانی دەســـتگیركردنیان بۆ دەربچ، یاخود ھندكیان لالین ئمریكیكانوە دەســـتگیر كرابوون نیاندەزانـــی ئوە لـــ برھمھنانی چكی كۆكوژی بشداربوون، دوای ئـــوەی بگنامكانـــم دانـــ ئوان ر تۆماركـــردن لـــســـیان لســـكادادگای بـــای تاوانكانـــی عراق و داوایان كرد ئوان ل گرتووخانكانی ئمریكا تسلیم بو دادگای بكرن و لكۆینوەیان لگڵ بكرێ، ھروەھا

ســـبارەت بـــ فۆكوانـــكان ناوی ،كانم دانوانۆكف كی زۆر لشبئـــوان دیســـان داوایـــان لـــ دادگای بای تاوانكانی عراقی كرد ك ئو فۆكوانانی بشداربوون یا گومانی بشداریكردنیان ل دەكرێ سبارەت ب كیمیابارانكردنی شاری ھبجو كوردستان فرمانی دەستگیركردنیان بـــۆ دەربچـــ و لكۆینوەیان لگڵ بكرێ و لدواییشدا تیمی پارزەرانی ب بجیســـی ھك داكۆكیـــكار لـــســـرۆكایتی كاك گـــۆران ئدھـــم و نـــاردم بـــۆ سوپاســـنامیكی كـــردم كوەیـــان لدەستخۆشـــی ئھاوكاریم كردوون بو بگنامانی بۆم ناردوون و بۆ كیسك سوودی

ھبووە.* بۆ پرۆژەی كتبكی موست، بنیازنی

چاپی دووەمی كتبك بكیتوە؟- ئســـتا كـــ ھاتوومتـــ ھـــر بو نیـــازە ھاتوومتـــوە، لبرئـــوەی چاپی یكـــم لـــ دوو برگدا كردم و ھـــردوو برگكـــ ٨٣٢ الپـــڕە بـــوو، ل ٦ بش پكدەھات، بشـــی یكمیان تایبت بوو ب كورتیك ســـبارەت بـــ ویالیتی موســـ و دابشـــكردنی ویالیتـــی موســـ و لكاندنـــی زۆرەملیانـــی ویالیتـــی موســـ ب عراق و حكومتی شخ محمود و حكومتـــی عراقی پاش لكاندنی ویالیتی موســـ ب عراقی عرەبیوە، ھســـام ســـرچاوەی زۆر باشم دەستكوت ئو نووسینم فراوان كرد، ئستا گیشتۆت نزیكی ١٣٠٠ تـــا ١٤٠٠ الپـــڕ، بـــ تایبت بشـــی یكمـــی ك ٨٩ الپـــڕ بوو، ئستا گیشتۆت نزیكی ٣٢٠ الپڕ

زیاتر.* دوای چاپكردنی ئینسكلۆپیدیای ھولر، پشـــنیازی ئوەت كردووە ئینســـكلۆپیدیا

،بكان ھتییودەون بخانموو كتھلئو پشنیازە چۆنو بۆ؟

- ل ســـردانكم بۆ الی بڕز كاك كۆسرەت دەستخۆشی ئوەم لكرد ئـــوەی داوە لگـــڵ كـــ ھوـــی كۆمـــك نووســـر و رۆشـــنبیر و دكتۆر و رۆژنامنووســـی ھولری ریـــان لولئینســـكلۆپیدیای ھ كـــگیانـــدووە، بچـــاپ برگـــدا ١٠لكـــردو پشـــنیازی دەستخۆشـــیم ئوەم كـــرد ك ئوە ئینســـكلۆپیدیا لنـــاو كوردســـتان و چـــاپ و بو كرایـــوە، بم كاركی باشیشـــ و كی نیشتمانیوەكو ســـامان چونكو شـــتی زۆر باشـــی تیایـــ، خكی كوردســـتان ئوەی بتوانـــ بیكی رتووكخانـــپ لرـــگای دەتوانـــبـــم بیخونتـــوە، گشـــتییكان خكـــی دەرەوەی وت و ھندەران لـــی بـــ بشـــن، بۆیـــ پشـــنیازم كـــرد ئگـــر بتـــوو ھـــر وتـــك ـــری بۆ بچولئینســـكلۆپیدیای ھ ـــی بنـــدەران لوا كوردانـــی ھئـــبش نابن و سوودی ل وەردەگرن، لـــ ئینســـكلۆپیدیا بریتیـــ چونكـــبانككـــی زانیـــاری و زانیاری زۆری تیایـــ، خكك دەتوانن ســـوودی زۆری لوەرگـــرن، ئو پشـــنیازەم كـــردو ئویـــش زۆر زۆری پ باش بوو، پمگوت بـــالی كموە ئگر نتانتوانـــی بۆ ھـــر وتك ھر دە و برادەرانوا داوا لرن ئبن كرگببكن ك سرپرشـــتی و ھاوكار و ھاوبش بوون ل بچاپگیاندنی ئو ئینسكلۆپیدیای لرگای سیدییكانوە بیخن سر ماپڕە ئلیكترۆنییكان تاكو كوردانی ھندەران بئاســـانی بتوانـــن بیخوننوە و ب بش نبن

.و سامانلبشی دووەم و كۆتایی

ی "١٩٦١"دا لسا یی"، لگدەرســـیم دیب" رحان، ناسراو بدەرســـیم رەحمان فشارۆچكی دیبگ ل دایكبووە، ھر لوێ خوندنی سرەتایی و ناوەندی تواو كردووە،

بۆ خوندنی ئامادەیی چۆت شارەكانی بغداو ھولر، سای "١٩٨٢" خولی پروەردەیی بۆ پگیاندنی مامۆستایان ل ئامۆژگاری مامۆستایانی ھولر تواوكردووە.

ل كۆتایی سای "١٩٧٧"دا یان سرەتای سای "١٩٧٨"دا پیوەندی ب "كۆمی رەنجدەرانی كوردستان"ەوە كردووە، ل رۆژی یكشممی ركوتی "١٩٨٦،٣،٢"دا، ل الین "منظومة استخبارات المنطقة الشـــمالیة"دا، ل قوتابخانی ئرخوانی كچان ل ھولر دەستگیر

دەكرت.دواتر ســـزای دە ساڵ زیندانی بسردا دەســـپنن و رەوانی زیندانی ئبوغربی دەكن، تاوەكو ل رۆژی چوارشممی ركوتی "١٩٨٨/٩/١٤"دا، دوای دەرچوونی لبووردنی گشتی

ئازاد دەكرت. وێ لوە. لتی دانیمارك گیرســـاوەتو رو لب ندەرانی گرتۆتگای ھڕین ردوای راپكۆلژی بازرگانی دبلۆمی وەرگانی ل زمانكانی دانماركی- كوردی- عرەبی وەرگرتووە، لو دواییاندا "د. دەرســـیم" خریكی لكۆینوەیكی زانستی- مژوویی بووە دەربارەی كوردستانیتی شاری موس، دەربارەی ئو بابتو چند بابتكی دیكی گرنگی مژوویی

دواندمان..

ئا: بدرخان

دەرسیم دیبگیی: ل پرۆسی ئنفالدا ناوی ھموو بشدارانم بدیكۆمنت سلماندووە

دەرسیم دیبگیی

ئو نخشیی كارمندانی دەزگای بدرخان بخشیان سكرتاریتی بڕز مام جالل

Page 5: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

5

مرۆڤایتی دەتانگرێ

پشـــتر لـــ رژمـــ دیكتاتـــۆر و تۆتالیتارەكاندا، بۆ رەواندنـــوەی ترس ل مرۆڤی راســـتگۆو بیرمندو خاوەن ھوســـت، چند رگایكیـــان بكاردەھنا، ،ڕەشوە، تیرۆركردن، ھچاوســـووركردن" وانلوەالنـــان، بوختـــان بـــۆ دروســـت كـــردن و چندین موو جـــار مرۆڤھ ـــزەون، وەلـــی قشـــتی دیكبچووكـــ بوودەـــكان زیاتر ســـوودمند دەبوون، لوانـــی بجدی ژیانیـــان كوتبووە مترســـییوە ی، كســـانو كرزەكان و ئتی دەروون بتایببھرگیـــزاو ھرگیز ندەترســـان و ھردەم لســـر بـــ گویـــان و ســـووردەبوون ھوســـتكانیان قســـی زل و ب ناوەرۆككان نـــدەدا ل برامبر ئـــو لوالشـــوە دەســـتداران، و ئاغاكانیـــان مرۆڤانی ك ھیچ مترسییان لسر ژیانیان نبوو، دەچـــوون خۆیان دەشـــاردەوەو خۆیـــان لنو ژنان و پیاوەئاســـاكانی وەكـــو خۆیان ھدەكشـــاو پاش رۆژك لـــ راگیاندنـــكان بودەكرایوە، ك فن كس رفندراوە، شـــون بزر كراوە یان ھڕەشـــی

ل كراوە... ھتد.ئمۆش ل ســـردەمی تكنلۆژیاو ژیاندۆســـتی و ژیانخۆشـــی كسانك ھن سدان سیناریۆ و بزم و بالـــۆرە دروســـت دەكـــن، كـــ چـــۆن بتوانن ئو سیناریۆیان دروســـت بكن بۆ ئوەی تیتقنن بۆ دەرەوەی ھرمـــی كوردســـتان، لوشـــوە داوای پنابری سیاسی بكن، یا ھندێ ل نووسرە دەم گرم و ئاگریناوییكان، ك چۆن خۆیان ون دەكن و ل پاشـــان دن ســـر شاشـــی تلفزیۆنكان و دەن ئم ســـیناریۆی خۆمان دروســـتمان كردبوو بھۆی كشـــیكی كۆمیتی، یا ھندێ نووسر كـــ بم چشـــن دەچن بـــۆ دەرەوەی كوردســـتان و بـــو مرجـــی لگـــڵ ھاوســـرە جیابووەكی ئاشـــت ببنوە، ھرواش دەرچـــوو. ئمیان خری تدابوو، پاش ئوەندە ســـا لیكتر جودابوونوە ئو ھڕەشـــلكراوە ك خۆی گیاندە ئوروپا لم چند رۆژانی رابردوو مانگی ھنگوینییان دووبارە

كردەوە.من وەكو رۆژنامنووســـك دژی ھڕەشو شوون بزركـــردن و ھـــر كاركم ك دووربـــ ل ئخالقی رۆژناموانـــی، ب تایبتی توژی رۆژنامنووســـان ھاوپیشمن، بم بویژدانم ئو بزمی ئستا لنو كای سیاسی و رووناكبیری و رۆژنامنووسییكان دەبینـــم دوورن ل بھـــا پیرۆزییكانی مرۆڤایتی و

ئخالقی رۆژنامنووسی.وریابـــن، ئمۆ یا ســـبی كۆمگای كـــوردەواری لتـــان قبوونـــاكات و بارگو بنتان تـــووڕ دەدات، م كوردستانرەفی ئشكی بســـموو كھ چونكگیشتووەت ئو قناعتی ك كاركردن ل برامبر بھـــا پیرۆزەكانـــی مرۆڤایتـــی كاركـــی ئوەنـــدە قورســـ، كـــ محا مـــرۆڤ بتوان ل ئاســـت ئو بسروبرییدا بدەنگ ب، چونك مرۆڤ كائینكی گورەو بڕزە، ھر پشـــلكارییك دژی ھســـت و نســـتی كۆمنـــی خك دەبت ھـــۆی بزاری و ناڕەزایـــی جماوەر، بۆی ل كۆتاییدا، دەم واز لو كارە قزەونان بنن، ئگر نا مرۆڤایتی دەتانگرێ، ئو ھموو بزم بیكتری ئیتیكی رۆژناموانیتان

تكدا، توخوا ئخالقی سیاسی تكمدەن.

مرۆ (١٢٦)

حمید بدرخان

دیاۆپی

كلنس

ئی

ھـــــــق د.محمد كاكسوور

"الحـــق"ی لـــ ھـــق ە و بییـــ ە ر عمانـــای وەرگیـــردراوە. دەدات جۆربجـــۆر بھقـــی نـــوان خكی مـــردن بـــۆ دەوترـــت، لـــ بكاردەھندرـــت، كاتی سرەخۆشی كردن ل كس و كاری مردوو قـــت مـــردن ھدەوترناھق نیی، كچی ناوی خوداشـــ، ك نمرە بۆ نموون لم كوردستانی یك ھخۆشـــماندا خ

.ناوی "عبدالحق"ـلكاتكدا دەوترت كس ل ســـرووی یاســـاوە نییو یاســـا لھموو كســـك برزترە، بم مامكردن لگڵ وشی ھق بم شـــوەی نیی. بۆ نموون كسك دەت من لسر ھقم، بم كس نا من لسرووی یاساوەم. یان دەوترێ ھقـــم ھی یان ھقی من. لوانی باشـــترب بووترێ ھقم لگدایـــ یـــان لـــ ھـــق دەگم، چونكـــ ئگر بـــ برزی رزی لب وەش بمان شھب ین دەبماشـــای یاســـا بكت

ھق بوانین.یاســـا پارـــزگاری ل ھـــق دەكات، ئگرچـــی ھندك جار گرووپك خاوەن ھقن ل بابتك ل بابتكان، بم ناتوانن مافی خۆیان بســـمنن بۆ نموون كورد. زۆر ھقی پشـــل كراوە، كچی نیتوانیوە پارزەركی باش بت بۆ مســـلی كورد ب باشـــی ل خكی بگینت و ھقكانیشی بدەست شو بڵ ئگراورد لب قی زۆرە بكورد ھ ت، چونكنبھ

كمی بدەستی ھناوە. ل كوردەواری دەوترت ھق و رەق، پویســـت ھق بوترێ و كاری بـــۆ بكـــرێ چ بـــ نرمـــی و چ ب رەقی بـــت، ئگر پویســـت بكات، خۆ ئگر بنرمیش بت و بدەســـت بت

باشتر دەبت.

دوابدوای بئنجام گیاندنی و چاپكردنی مرھو بئ ر، كـــولئینســـكلۆپیدیای ھراستوخۆ ب پاپشتی و لژر سرپرشتی رـــزدار كاك كۆســـرەت رەســـول بـــ ئنجام گیشـــت، لـــ درـــژەی ھوكانـــی خۆیدا دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخـــان لـــ برنامیدایـــ كار بـــۆ ئامادەكردنـــی ستبو منفال بكا، بۆ ئئینسكلۆپیدیای ئھریـــك لـــ "حمیـــد بدرخان ســـرۆكی دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بردخـــان و ســـمكۆ محمـــدی نووســـر و رۆژنامنووس" لـــ ركوتی "٢٠١٠/٤/٢٩" ســـردانی وەزیری كاروباری شـــھیدان و ئنفالكراوانیان كردو ئو پرۆژەییان بۆ باسكردو ئویش پاپشتی تـــواوی خۆی بـــۆ دەربیون، بۆ قســـكردن لســـر چۆنیتی ئو پرۆژەی ل دیداركی پرۆژەك د باس لمدرخاندا ســـمكۆ محب

دەكا...ئا: مسعودی مال ھمزە* بیرۆكی پرۆژەی ئینســـكلۆپیدیای ئنفال

چۆن گ بوو؟- بر لوەی ببت پرۆژەی ئینسكلۆپیدیا، ئم بیرمان لوە كردەوە چۆن كیسی ئنفال ھروەك چۆن لـــ دادگا ھیو ئوانی دەســـتیان ل ئنفـــال ھبووە چ لـــ ســـركردایتی حزبـــی بعس و چ لوانـــی دیكـــش ك درانـــ دادگاو كیســـك كۆبـــووەوە، بیرمـــان لـــوە كـــردەوە چـــۆن كیســـی ئنفـــال وەك قزییكی كوردی و ئینســـانی گورە كۆبكینـــوە، ئـــم گفتوگۆیـــ درژەی كشـــا تا ئو رادەیی باســـم لوەكرد و ئیشانوەم بمن ئاگادارم و پیاچوونكـــردووە ك یھـــودی و ئرمنییكان ئوانیـــش چـــۆن وەك ،كردوویانـــبـــر ل ئم ل چنـــد قۆناغی جیا جیا كۆكردۆتـــوە خۆیـــان ئنفالكـــراون، بـــ شـــوەی ئكادیمـــی و میدانـــی، دوای ئـــوە بووە پرۆژەیك ل شـــكلی ئینسكلۆپیدیای ھولر چۆن نووسراو ئو جوونوە رۆشنبیرییی ل ھولر ھی چۆن گ بوو، دەزگای بدرخان وەیو شك، بئینســـكلۆپیدیای كردی كوە بۆ خۆی پرۆژەیم ئین، ببیك ،قوڕس ی، چونكنھا بیكت ناكرێ بھبتـــ حمیـــد بدرخـــان لرـــگای پیوەندییكانی خۆیوە لگڵ وەزیری كاروباری شھیدان و ئنفال ئیتیفاقمان

كردو ٢٠١٠/٤/٢٩ لگڵ جنابی وەزیر قســـمان كـــرد، تبنی كـــرد و بیارە بچت بواری جبجكردنوە و دەست

بكین ب ئیش كردن. چۆن و ب و پرۆژەیمیكانیزمی كاركردن ل *

چ شوەیك دەب؟وا كاركردنكمـــان میكانیزمـــی - ،ك بـــۆ پرۆژەكدانـــاوە، دانانـــی ئارمھژماركردن و ئاماركردنی ئو نخۆش و تووشبووانی ل ئنجامی پرۆسی ئنفال و جینۆســـاید دووچاریان بووە، بون ھمـــووی كۆدەكرتوە، گڕان و ســـووڕانی میدانـــی ل الیـــن چند تیمكـــوە، چونك ئم چند تیمكمان ھیـــ گڕۆك بـــ مبســـتی زانیاری ســـردانی ھموو ئو ناوچان دەكن ك بـــر پرۆســـی ئنفـــال كوتوون، دەدەینـــ فـــۆڕم بتـــوە ھروەھـــا كسوكاری پاشماوەی ئنفال، ھروەھا تیمك دروست دەكین ل چاالكوانان و شارەزایانی پرۆسی ئنفالی یھودی و ئرمنكان، تیمك بدوای كیســـی ئنفالی یھودی و ئرمنكان بگڕێ و ئوان چۆن ئیشـــیان كردووە ئمش كیدانییكادیمی و موە ئمان شھبئیـــش بكیـــن، چونك وەك پویســـت بانو كتئ ،ر دەســـت نییبداتامان لدەدۆزینوە ك ئوان كۆیان كردۆتوەو ئیشیان لسر كردووە، تا بزانین ئوان چۆن ئیشیان كردووە، كۆكردنوەی ئو

دانپیانانی لسر بابتك ھی لالین پسپۆڕ و سیاســـتمدار و رۆشنبیری دەرەوەی كوردســـتان بوكراوەتوە، یانی ھر كسك شتكی لسر ئنفال نووســـیوە، بۆ نموون "ھادی علوی، ئدۆنیس، رەزای فائید، ســـح فزڵ" و كۆمك لو ناوان شـــتیان لســـر ئو مســـلی كردووە، ھروەھا ئو دیكۆمنتانی ھبوون پیدایان دەكین، جگ لوە كۆكردنوەی ھرچی ونو دیكۆمنت و دەستنووس و پاشماوەی جلوبـــرگ و كلوپل و دەســـتنووس، ھموو ئوان ل برگكدا كۆدەكینوە

و چاپیان دەكین.* ب بـــوای ئوە ئنفال كی ئنجامدراوەو ئـــوە كار لســـر كام ســـردەمكانی ئنفال

دەكن؟- ئنفـــال مژووكـــی دوور و درـــژی ھیـــ، بـــر لـــ چلكانیـــش ھبـــووە، ھروەھا ل شستكان و حفتاكان و دوای ئوەش ھبـــووە، خككی زۆر براوە، ئنفال تنھا ناوچی گرمیان و بالیســـان و بادینان نبووە، شبك و بارزانی و یزیدی و مسیحییكانیش

.نفال بوونتووشی ئ* دەن شـــیعیكانیش ئنفال كـــراون، ئو پرۆژەیـــ تایبتـــ ب كـــورد یـــان ئوانیش

دەگرتوە؟- نخـــر پرۆژەكـــ تایبت بـــ كورد، وە، چونكتـــیلی دەگرك و فبشـــ

ی دیكوان كـــوردن و بـــۆ ناوچـــئـــ بچینـــ دەبـــ مـــوە، ئتـــگوازراونناوچی شـــبككانیش لـــوێ ونو دیكۆمنت پیدا بكین، شایدحاكان و ئوانـــی لنـــاو رووداوەك بوونو ئـــو ھمـــوو دەگنـــوە، شـــتكان شـــتان كۆدەكینـــوە، ئـــو بابـــت و لكۆینوانـــی ل ماپـــڕەكان ھن و كسكی شـــارەزامان داناوە ل بواری ســـو كلیكترۆنی، ئری ئگرۆژنام داونلـــۆد دەكا ك و شـــتانموو ئـــھلسر ئنفال نووسراوە بھر زمانك نھا بت م ئینسكلۆپیدیایئ تبھ ،بزمانی كوردی دەرناچ، چند برگكی ،رەبـــی دەردەچـــئینگلیـــزی و ع بـــ ب نفالی ئزیش بۆ ناساندنی قمئدەرەوەی خۆمان، چونك لناو كورددا

ئم خۆمان دەزانین. و پرۆژەیرەكی لـــواتـــا ئامانجی ســـك *

چیی؟- ئامانجـــی ســـرەكی ئوەیـــ خـــۆت كۆدەكیتوە، لرەو لوێ كتب و گۆڤار بوئبتـــوە، ھبتـــ ئوانـــ كاری شخســـی دەســـتیان خۆش ب، بم كارەكی ئم كاركی دەستجمعیو بۆردكی ل پشـــتوەی، ل ئساسوە دەبـــ بگوترێ ئم بیرۆكی ھی من و كاك حمیـــد بدرخان، بم گروپكی دیكـــ لنـــاو ئـــو بیرۆكیـــ بنیازین پرســـیان پبكین، بۆ نموون "عدالت عبدو، عارف قوربانی، لتیف فاتیح فـــرەج، مجید ســـاح، تھا ســـلمان، د. محمـــد ئیحســـان، علی سیاســـی و دەرســـیم دیبگیـــی و ھمـــوو ئو كسانی دەستیان ھبووە ل پرۆژەی ناساندنی ئنفال و دیكۆمنتكانی سر ئنفال، ھروەھا ئو گروپ یاساییی بغدا ك برگریان ل مسلی ئنفال كـــرد ل دادگای فیدرالی عراقی، لگڵ ئوان دادەنیشین ئو گروپان ھموویان لگمان ئیـــش دەكن، بـــم خودی دەچین مـــو ئیمھـــی ئ كـــبیرۆكژربارە قوڕسكوە، چند تیمكشیمان دانـــاوە بۆ گـــڕان ل ناوچـــی بارزان و گرمیان و بالیســـان و شـــارەزوور و بادینـــان و شـــبك و فیلییكان و كتیم ،نانو شوموو ئقین و ھخان

دەگڕن و شت كۆدەكنوە.

سمكۆ محمد: ئینسكلۆپیدیای ئنفال دەردەكین

فوئاد عوسمانحه مه ئه میـــن د.مه جیـــد ٤/٢٩ رۆژی جه میل وه زیری كاروباری شـــه ھیدان و ئه نفـــال كـــراوه كان پشـــوازی لـــه حه مید ئه بوبه كر به درخان لپرسراوی بوكردنـــه وه ی و چـــاپ ده زگای به درخان و سمكۆ محه مه د نووسه ر و

رۆژنامه نووس كرد. له دیداركدا لپرسراوی ده زگای چاپ و بوكردنـــه وه ی به درخان پـــرۆژه ی پشـــكه ش ئه نفالـــی ئینســـكلۆپیدیای بـــه وه زاره تـــی كاروبـــاری شـــه ھیدان و ئه نفالكـــراوان كـــرد و كورته یه كـــی له بـــاره ی پرۆژه كـــه روون كـــرده وه و وتـــی: دوای ئینســـكلۆپیدیای ھه ولر، ئه نفالمـــان ئینســـكلۆپیدیای پـــرۆژه ی وه كـــو پرۆژه یه ك پشـــنیاز كـــردووه ، تاكو به ھه ماھه نگی له گـــه ڵ وه زاره تی كاروباری شه ھیدان ئه نجامیبده ین، كه تایبه ت ده بت به ونه و به گه نامه كانی

تایبـــه ت بـــه مه رگه ســـاتی ئه نفـــال و ســـه رجه م دۆســـیه كانی تایبـــه ت بـــه م پرسانه ، ســـه رباری به دیكۆمنتكردنی دۆسی دادگاییكردنی سه رانی رژم و

مه حزه ری دادگایی كردنه كانیان.

راشـــیانگه یاند كـــه ئینســـكلۆپیدیاكه به ئینگلیـــزی و كـــوردی و زمانه كانـــی عه ره بی و فارسی ده بت و دوای خرانه بواری جبه جكردنه وه ، به دوو ســـاڵ

ته واو ده كرت.

له الیه ن خۆیـــه وه وه زیری كاروبـــاری شـــه ھیدان و ئه نفال كـــراوه كان، دوای ئه وه ی ده ستخۆشی له ھه ر ھه وك كرد، كه بۆ زیاتر ناساندنی مه رگه ساته كانی گه لـــی كـــورد ده درـــت ئاماژه ی بـــه و ھه ونـــه دا، كه وه زاره تـــی كاروباری ناســـاندنی بـــۆ ده یـــدات، شـــه ھیدان كه یســـه كانی ئه نفـــال و كیمیابـــاران له

نوه نده عه ره بی و جیھانییه كاندا.له ته وه ركی تری دیداره كه دا وه زیری كاروباری شـــه ھیدان و ئه نفالكـــراوان ئامـــاژه ی بـــه و مۆنۆمنتانـــه ی كه لـــه ھه ولـــر و چه مچه مـــاڵ و بـــارزان و مۆنۆمنتی ژنی ئه نفال كرد كه وه زاره ت خســـتویه تیه به رنامه ی كاری خۆیه وه ، كـــه تیایـــدا ســـه رجه م دیكۆمنته كانی

تایبه ت به ئه نفالی تدا نیشانده درت.و شـــه ھیدان كاروبـــاری وه زیـــری ئه نفال كراوه كان ھیوای ســـه ركه وتنی بـــۆ ده زگای چـــاپ و بوكردنـــه وه ی به درخان خواســـت و ھه موو ھاوكاری

و كارئاسانیه كی بۆ نیشاندان.

پۆژه ی ئینسكلۆپیدیای ئه نفال ده خرته به رده م وه زاره تی كاروباری شه ھیدان و ئه نفال كراوان

خرمان برەكت ئینسكلۆپیدیا پروەرك

ل رۆژنامی "كوردستانی نوێ" ژمارە ٥١٥٩ی رۆژی دووشـــمم ركوتـــی ٢٠١٠/٤/٢٦ ل بابتكی رۆژنامنووس "رەوەســـت نوزاد" بناونیشانی "عبۆ، یكـــم قاوەخان بوو ك یاریی بلیاردو شـــتەنجی تدا دەكرا" لـــ ناوەڕۆكی ھاتـــووەو دە: "بپـــی زانیارییكانی ناو ئینســـكلۆپیدیای ھولر قاوەخانی عبۆ...ھتـــد"، ك ئوە خـــۆی ل خۆیدا پـــاش یكمینجـــارە بـــۆ كاركـــو ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر دەرچوونـــی وەردەگرـــت بابتـــك نووســـرك دەكاتـــوە، بـــوی بئمانتـــوە و تنیـــا نووســـین لـــو مبســـتیش دەستخۆشـــیی ل "رەوەســـت نوزاد"و ماندووبوونی ٥ ساشـــمان ك لگڵ

ئو پرۆژەی بسربرد.

Page 6: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ي ئيفتيخارمداليا

مدالیایئیفتیخار

ئا: عبدولوەھاب شخانی مام ئســـعد عالف:. كوڕی شارە درینكـــی قو منـــارە لگڕەكی خانقا سرەتای سانی "٦٠" لگڵ لیفژی و مام خبدولقادر بیركاك عحمـــد مســـیفی خـــزووری كاك فرھاد ئسعدو مام مولوود باوكی عریـــف علی و مام خدر شـــنگو كاك حمدی شخ عبدولكریم و مستفا تنكچی برای عبدولقادر بیرـــژی شـــھیدی ھولریان كاك ئیبراھیمـــ فندی و حمـــ رەئوف تیـــزاوی، ك زۆر زیـــرەك و لھاتوو وانتی، ئت و كوردایسیاس بوو لھـــر ھمـــوو رۆژ كۆدەبوونـــوەو باسی كوردو كوردستان و شۆڕش و ئزگی دەنگی كوردستانیان دەكرد، بـــم لبر "ھانی ھانـــی" ھركس دەھـــات بزان چندی تگیشـــتووە ل پچپچی دەنگ و باسی ئزگی كوردســـتان بـــ زۆر لـــ چاپخانی عالفـــی" محمـــوود "حوســـن دادەنیشتین و ئو باس و خواسانیان د لســـعروەھـــا مام ئدەكـــرد. ھشۆڕشـــی ئیلـــوول بـــ بردەوامی یارمتی كس و كاری پشمرگ و پشمرگی دەدا وەكو یارمتیدانی عریـــف علـــی مولوود لـــ رگای باوكییوە مـــام مولوودی دوكاندار ر لحموود چایچی ھنیشت مت لگڕەكی خانقا ھروەھا یارمتی بۆ بڕز براھیم فندی دەنارد ل ڕی ھید ئیبراھیمرھـــادی كوڕی شـــففنـــدی. ھروەھـــا یارمتـــی میرزا رەســـوول رۆســـتمی دەدا. لبـــر ئوەی خزانی مام ئســـعد عالف

خۆشـــناو بـــوو، خكـــی گوندەكانی بناری سفین سووری خوناو بوون ،راســـنج، ســـارتكوەكـــو گوندی قخۆران و بیرژی، ئوانیش خزمانی رگشـــمموویان پر ھزانـــی ھخ بدود عحمھید ئبوون، وەكو شخۆرانی ناســـراو ب ئحمدە شل، محموود عبدو خۆرانی، حمد عبدو خۆرانی ل بندیخان ھت بـــوو، رەئیـــس عورەفا عومـــر مال عبدو، ك دەكات زاوای مای شخ كاك، فرحان وەســـمان قراسنجی ك پشـــمرگ بوو، زەنگی وەسمان قراسنجی ك چند جار بریندار بوو، لوقمان وەسمان، فیسل وەسمان،

محمد وسمان، ئمان ھموویانپشـــمرگ بـــوون، خزمـــی خزانـــی ی كو ھۆید بوون، بـــســـعمام ئپشـــمرگ بـــوون زۆر یارمتیانـــی مـــام ھســـووكوتی ئـــم دەدا، كاك لســـر كاریگریـــی ئســـعد فرھاد ئســـعد عالف ھبوو بووە ھۆی چكرەكردنی ھست و ھۆشی كوردایتی ل دڵ و دەروونی مامۆستا

فرھاد.مامۆســـتا فرھاد ئســـعد عالف:. كاتی خـــۆی ئامۆژگای مامۆســـتایانی ھولری تواو كرد. دوای ئوە وازی ل زانست و زانیاری نھناو بوانامی "بكالۆریـــۆس"ی ل كیمیـــا ھنایوە، دوای ئوە ماستری ل كیمیا ھنایوە ئســـتا ھگری بوانامی ماستری

كیمیای ل زانكۆی لۆند ل سوید.ســـرەتا مامۆســـتا "فرھاد ئســـعد عـــالف" گوتی: دورشـــمی مـــن ھر لـــ ســـرەتاوە بـــ دەســـتك قـــم بـــ دەســـتكی تـــر ركخســـتن بوو، ھســـت چكرەكردنـــی ســـرەتای و دڵ لـــ كوردایتـــی ھۆشـــی و دەروونـــی مـــن دەگڕتـــوە ســـر كارو كردەوەكانـــی باوكم لـــ بواری ئـــو ئنجامیدابـــوون، كوردایتـــی چكرەی بووە مشخك ك ھانی دام ل ركخستن كار بكم. ھاندەری

دووەمـــم ل ھاندانـــم بـــۆ كوردایتی ھاوڕی ئازیـــزم دەتوانم بم ھاوڕم نبوو برایكی خۆشویست و ئازیزم بوو، بم ل دایك و باوكك نبووین "مســـتفای حاجی رەســـوول ھیرانی" ناســـراوە ب كاك مالی كاكی حاجی رەســـوول، قوتابخانـــی كوردایتـــی من و زۆر كســـان بوو، وەكو شھید ساح نفاسو كاك عوبد و ئیدریس بدود، عحمھید ئن، شـــحوســـ

خۆرانی "ئحمدە شل". ئاودەل.ھـــزی پشـــمرگكانی زۆری بـــ

دەشـــتی ھولری ھزی ســـفین لم قوتابخانی ئامـــادە دەبوون، جگای پالن دانان و حسانوەی پشمرگان "فا "كاكالی كاك مستك لبوو، رۆژدانیشـــتبووم دووكـــس ھاتن بۆ الی و لـــ دوكانكـــی لنـــاو قیســـری

ھولـــر ھندك "پسپســـیان" لگڵ "وە "كاكـــكـــردو رۆیشـــتن دوای ئـــبمنـــی گوت زانیـــت ئوان ك بوون و چیـــان دەویســـت؟ منیـــش گوتـــم: نخر. گوتی: ئوان چند كسكیان پشـــمرگن و ل شقوە گیراون و دەزانن بڕوەبری پۆلیسی شقوە برادەری گیانی بگیانی تۆی، ھاتوون كاركیـــان بۆ بكـــی، چونكـــ ئگر موویان لگۆڕن ھن وانئیفـــادەی ئســـدارە دەدرـــن، بب ھیچ ســـ و م گووت: دەباشـــكاكدوو كـــردن ب

كی بۆین بۆ شـــقوە، تۆش وەرە لگم، ھر ئو دەم بســـیارەكی خۆم رۆیشتین بۆ شقوە. ك چووین بـــۆالی بڕوەبری پۆلیـــس، گوتی: بۆچی ھاتوون؟ منیش گوتم ھاتووینسردانت. گوتی: بابچین بۆ بترم بۆ

گڕان، چووین ل بترمی شـــقوە دانیشـــتین، دوای كمـــك بابتكم باس كرد، پشمرگ گیراوەكان خزمی سوول قۆڕیتانی بوون. بڕوەبری پۆلیسی شقوە گوتی: ب "ملفی"

.الی منل وانئ منت دیـــوە ن روەھـــا گوتـــی: نـــھھاتیی ئرەو نگوم لو قسی بووە، بـــم كارەكتم بۆ كردووە ئیفادەیان دەگـــۆڕم لڕاســـتیدا گـــۆڕی و بـــووە ل .رگانشـــمو پربوونی ئھۆی برگا برادەران مامۆستا بایز مولوود

نانكلیم ناسی، ك ئوكات مامۆستا بایـــز لـــ ركخســـتنی كۆمـــ كاری دەكـــردو بڕوەبـــری قوتابخانـــی گوندی خت بوو ل دۆی بالیســـان، رۆژـــك بمنی گوت: زۆر پویســـتیم بـــ تۆ ھی، چونكـــ من و تۆ ل یك ،تییویش كوردایوەین، ئكیخاڵ بحزدەكم ل ركخســـتن كار بكی، منیش گوتم: زۆر لمژە ھیواو ئاواتم ئوەی، ك لركخســـتن كار بكم و بۆ كوردو كوردستانكم، ئوكات من كۆلژم تواو كردبوو، گوتیان: ساك "معلم جامعی" دەب بچت گوندان، بۆ خۆت ھبژرە، یكسر مامۆستا "بایز" گوتـــی: وەرە الی مـــن لخت وەكو مامۆســـتا كاربك، بم "متفرغ" ب بۆ راپڕاندنی كاروباری سیاســـی ئگر دەتوێ. منیش یكســـر گوتم: زۆر باشـــ، چووین پـــروەردەی ھولر، مامۆستا بایز گوتی: من ركی دەخم، ئوكات برپرسی خۆیتی ل ھولر "نیعمـــت عبدوـــ" بـــوو، یكســـر مـــری ئیـــداری دەركـــردو بوومـــئمامۆستای خت لالی مامۆستا بایز، تی خری قوتابخانوەبـــڕب كـــبـــوو. كـــ چوومـــ خت ل دەســـت پشـــمرگ دابوو، وام دەزانی ھموو دنیـــام دراوەتـــ ئوەندە خۆشـــحاڵ و ماوەی كی "١٩٨٤" ئـــبووم. ســـال خت بووم پشـــمرگیكی زۆرم ناسی وەكو كاك ركوت و برایكی، ك ئوكات برپرسی ركخستنی ئو دۆ بـــوو ھروەھا "مزەفـــر كریم" شخ قادر و كاك مسعود عقاری و كاك حبیب برای خول و شخ ساالر، ئمـــ پیكبكمان ھبوو ھـــی باوكم، ھر جـــاری لگڵ كاك بایز دەھاتین كل و پلی قوتابخانمان وەردەگرت لگڵ خۆم لـــ كباب بھار "١٥-٢٠" نفر كبابم دەبرد لگڵ خواردنكی یكجـــار زۆر، بھۆی ئوەی ك كاك گیالن برپرســـی مدخری ھولر بوو ھمووجار دەچووم داودەرمانكی زۆری بۆ دادەنام لگڵ خۆم دەمبردە خت، لوش دەمدا ب پشمرگكانی یكتـــی، دوای ئوە من ســـیارەكی سوپرم ھبوو دەمبردە خت، لوێ پیان دەكرد ل بوكراوەكانی نھنی و ئمش لگڵ مامۆستا بایز دەمان

ھنا ھولر، من ترخان كرام بۆ ئو كاران، ھموو بوكراوەكانم دەھناو ،دالد بمی محیراوە مادەمبردە تل بدالـــی نخۆشـــخانی كۆماری كاری دەكرد، ك لدواییدا شھید كرا. رۆژـــك چووم مای مامۆســـتا بایز ســـای "١٩٨٤- ١٩٨٥" دەبینـــم ونی مام جاللیشی ھواسیوە، پم گوت: تۆ ناترسی ئو ونیت ھواسیوە؟ گوتی: كـــ دەزان ئمـــ ونی مام جالل ھـــروا دەزانن مامم. ھموو رۆژ برنامی ئزگمان تۆمار دەكردو

لناو ســـیارە ل ھولر دەگڕاین و وان دەچووینمـــان دەگرت، شـــگوالی برادەران گر من بچووبام دەیان گـــوت: نوشـــروان كوا مـــام جالل ئگـــر ئویـــش بچووبایـــ، دەیـــان گـــوت: مام جـــالل كوا نوشـــروان، چونكـــ ھردووكمـــان زۆر بیكوە بوویـــن. دەشـــیانزانی كـــ ئم چین، بۆی وایـــان پ دەگوتین. ھندێ جار لسای"١٩٨٤" بوكراوەی یكتیمان بـــ گونیـــان دەبـــردە مای مامۆســـتا خدر، ك ئـــوكات مایان ل منتكاوە بـــوو و مامۆســـتا خـــدر بڕوبـــر بوو لـــ قوتابخانی ئیبن مســـتوفی ئـــواران. ھروەھا بھۆی مامۆســـتا بایز مامۆســـتا محمد منگووڕی و مامۆستا مغدیدم ناسی، ك ئوانیش

ل ركخستن كاریان دەكرد.دوای ئـــوەی ك ســـاكم تواو كرد لـــ خت بووم ب "موعید" ل زانكۆی ھولر ئیتر ركخستنم گواستوە بۆ ناو زانكۆ، بیانیـــان زوو دەچووم بۆ زانكۆ، ھمـــوو بوكراوەكانم دابش دەكردو بـــوم دەكردەوە، ب ئوەی كـــس پـــی بزان و كســـیش شـــك لمن ناكات، چونك من ناســـراوبووم بـــ ھمنـــی و ناســـك و دوور لـــو شـــتان، كچی كۆكی ركخســـتن و بوكردنـــوەی بوكـــراوەكان خۆم بووم. بم بداخوە دوای ماوەیك ئـــو برادەرانـــی كـــ دەیانمناســـی ئاشـــكرابوون و مترســـییكی زۆرم كوتـــ دوە، ئو ھموو رەســـمی رگانشـــمو پڵ ئگل تخل كـــگرتبـــووم ھموویانـــم شـــاردەوە، بۆ ئـــوەی نكوتـــ دەســـت دوژمـــن، دامـــ برایكم كاك گیـــالن ك بۆم ھگـــرێ، بـــم بداخـــوە ئویش ســـووتاندبوو. ھمـــووی لترســـان دوای ئـــوەی ئوانـــ گیـــران، پـــاش لكۆینوەكـــی زۆر ھـــر ھموویـــان رەوانی بندیخانی ئبوغرب كران. من تووشی د راوكیكی زۆر ببووم دەمگوت ئســـتا نـــا ئســـتا دەگیرم. بم شـــھید مامۆستا بایز مولوود نـــاوی منـــی ندابـــوو دوای ئـــوەی بایـــز مولـــوود حوكمـــی ھتاھتایی كانـــی، من بڵ ھاوڕگوەرگـــرت لبردەوامـــی ســـردانی بندیخانـــی ئبوغربم دەكـــرد. ل ســـای"١٩٨٧" ژنـــم ھناو چووم بۆ بغدا بۆ "شـــھر جفنـــدق ب م لكـــزانعســـل"، خ كم پعاتشت و گوتم من دوو سھدەچ و دمـــوە. چووم ھتا ئوارە نھاتموە چووم سردانی برادەران

لبندیخانی ئبوغرب.خزانم زۆر پشۆكا بوو، چونك كات و ساتك ھی ھندێ نبوو ئستاش خزانم دە لبیرت ل مانگی ھنگوینی م ساتدا چوویتكی شتم، لت ھجبســـردانی برادەرانت لـــ ئبوغرب، منیـــش گوتـــم: كـــوردو كوردایتی و شھیدو پشمرگ ل ماڵ و منداڵ و ژن لالی من گورەترو ل پشـــترە، ئســـتاش یادگارییكی مامۆستا بایز لالم مـــاوە، ك جنتایكـــی بخاكی كراوە، وەك یادگارییك خزانم ھی گرتـــووەو لســـری نووســـراوە: بۆ

براژنم.

ـــزەی ھــاتــ گــووتــی، بروونـــــــــاكـــــــــ ئـــــاســـــۆم

وەرە جلالد پتت باوژە ئستۆمئوە پت نیی "مدالی ئیفتیخارە"ك بووم قارەمانی میللتی خۆمكتۆ تۆرای ل چاوان وەك خوی منلبسكت رەشترە مانگ شوی من ــی ــالك ــی ــل بـــۆمـــجـــنـــوون بــــــــــــازە ــــــــــــن ـــــــــــــــــــۆت م خ

كناوبانگی پتر رۆی ئوی من

مدالیای ئیفتیخار و شـۆڕەســوارانی ھولر

* ل ئستادا چ براوردك دەكی لنوان دەزگا موخابراتییكانی ئستاو ئوكا؟

- پچوانیـــ، ئســـتا موخابـــرات ھمـــووی موزدەوەج لبـــر پارە، بـــم پشـــتر وانبـــوو، ھمـــووی لسر راستگۆیی و دسۆزی و پاكی روەری بـــوو، كابرا كو نیشـــتمانپموخابرات بوو بۆ میللتكی ئیشی دەكرد، ك لگڵ حكومت بوو لگڵ بوو، ئستا وانیی، ك دەخوازێ ل چ

موخابراتك ب پارە دەیكا.* ئوە ترسناك نیی؟

،رترین شـــتتترســـناكترین و خ -چونك برژەوەندیی، ك برژەوەندی ییوەندی ھك پسك بۆ نموون ،بلگـــڵ موخابراتـــی عراقی، الینی ت ببك و كابرایدەدا ئوھ دیك

پارە، بۆ زانیاری وەرگرتن.تۆ باسی كاك دارا تۆفیقت كرد، كاك دارا ل سای حفتا ھات الی ئم، كاك دارا ل ٦٩ مال مستفا ترشیحی كرد ئندامی مجلیســـی قیادەی شۆڕشی

.ماندایبدرێ، ن پ* باسی بشیر موشیرمان بۆ بك؟

- ئـــوكات من برپرســـی رۆژنامی خبـــات بـــووم، مركـــزی بینینـــی بـــوو لــــــك بـــوو، دوكانـــی ھخحیدەرخان، چ شخسكی گڕەكت دەویســـت لوێ بوو، ئوان ھموو كـــ منیـــش ،كـــدوكان دەچوونـــبرپرســـی رۆژنامی خبات بووم، رۆژناممـــان بـــۆی دەنـــارد، بـــس پارەی ندەدا، خۆشویســـتیش بوو، ئـــوكات رۆژناممـــان بـــ فخـــری

كریمیش دەدا، تا ئســـتاش فخری كریـــم پارەمان قرزارە، چونك ئو رۆژنامكـــی دابـــش دەكـــرد، جار جار دەچوون الی بشیرو دەیانگوت بۆ جار جارە پـــارە دەدەی، دەیگوت ئوە كوڕی باش، زۆر شتی ھبوو، یكك ل شت خۆشكانی "د. عزەدین مســـتفا رەســـول" عزەدین مســـتفا بردەوام دەچت الی بشیر موشیر ی بۆ دەرچـــوو، من بوومو زەمالـــكفیلـــی پیاو نبـــوو ببتـــ كفیلی، عزەدیـــن تكلیفـــی ل فاروقـــی برای كردبوو گوتبووی سفر دەكم بۆ

،شیر موشیر بكڵ بگك لعاروفترۆژك فاروق ھاتبوو بۆ الی بشیر، گوتبووی ھاتووم بۆ یكتر ناســـین، بشـــیر مشـــیر ب عزەدینی دەگوت "عیزەدین" گوتبـــووی عزەدین ھتیو بوو ئستا تۆ لجگای ئو ھاتووی.

* ئــــی ئوكاتــــی ل ســــای ١٩٥٩ مال مستفا ھاتبووە ھوتل "سمر امیس" بشیر

ھاتبووە الی دەربارەی ئوە شتك دەزانی؟- ب مال مســـتفا ھاتبووە بغدا، مـــن دەـــم مـــام جـــالل لولبـــی جوونوەی كورد بووە، ل شۆڕشی ئیلـــوول مـــام جالل ھات لـــ بغدا

كۆبوونوەمان كرد.ئیلــــوول شۆڕشــــی دەگوتــــرێ بــــم *لسردەستی پۆلیســــكانی ھولر دروست خزەنیان شــــكاند و ھاتنم بــــوو، كاتــــ

شاخ؟- شۆڕشـــی ئیلوول كـــ كرا مراكز ھبـــوو ل كوردســـتان، ك دەســـت پكـــرا كـــوردەكان لـــوێ بـــوون و پیوەندیان ب شـــۆڕش بوو، پۆلیس رۆیـــان ھبـــوو و تنزیماتمان ھتا ل تنزیمانی پۆلیســـی بغدا نفری سیمان ھبوو، جیھازمان كرد بكو ئیزاعمان دەســـت بكوێ، جیھازی پۆلیسیان بۆ ھناین، عریف عوسمان بوو، عریف ســـلمان بـــوو، پۆلیس

رۆی دیاریان ھبوو.* ئی كمال محدینت كی و چۆن ناسی؟

- ل سردەمی خوندكارییوە كمال محدین دەناسم.

* ئی عدنان نقشبندی؟- ئویـــش ھروەھـــا ل ســـردەمی

خوندكارییوە دەیناســـم، مئموون وانـــئ شـــت، ھمـــان دەباغیـــش خونـــدكار بـــوون ھاتنـــ بغـــدا بۆ ئیـــش و بـــ حوكمـــی خونـــدن و

پیوەندییكانم دەیانناسم.* كام برادەرت ئستا لژیان ماوەو لگڵ

ب وەفای؟- ھموویان وەفایان ھی، مای مال مستفاش ھر دەب ب وەفا بن، من ل وەی بپارتیش دوور نیـــم ئ لـــپارتـــی دووری حیســـابی بـــۆ ناكم، مـــن وا حیســـاب دەكـــم پارتـــی ھی خۆم، لبرئـــوەی قوربانیم داوەو حزبایتیش بیروباوەڕە، ل مندایوە

.بووم وەینو جوول* لسر تۆ كس لسدارە دراوە؟

- نگیـــراوم تا دانـــی پیابنم و كس دەســـتگیر بكرت، بـــم خزمم زۆر كـــوژراون، ماـــی خـــۆم و باوكـــم و براكانـــم دەستبســـركران و چنـــد خانوادەیكی بنماكم ل ســـای ١٩٧٤ خرانـــ نـــاو گلـــی، بـــاوك و دانموویـــان فدایكم پیربـــوون ھنـــاو گلـــی، تقریبـــن ٢٠ خـــزان بوون ھموویانیان خســـت ناو گلی تا بمـــرن، بم عبدولســـتاری برام مـــاوە ك فیان دان ناو گلی لوێ ببن زانانو خن و ئب رگشـــمپدرع، برایكـــم ھیـــ نـــاوی ســـتارە لگیـــان بـــوو لـــوێ رایكردبـــوو گیشـــت الی ئم، ئم ل جوندیان بووین، براكم ھات و ھوای پداین ئمش ب پشـــمرگمان گوت ئو حات ھی تق مكن، ئگرنا ئو

خزانان ھموویان دەكوژران.* كی یادەوەرییكانی خۆت دەنووسیوە؟

- زۆرم نووسیوەتوە.بشی ششم و كۆتایی

یدول فیلی : پارتی دیموكراتی كوردستان بھی خۆم دەزانمیدوـــ فیلـــی یككـــ لـــو كســـانی كـــ بدەگمـــن

زی لی خۆی حـــقســـ وێ، بـــكان دەردەكـــیاندنـــراگ لـــخۆدەرخستن و خۆ ھكشان نیی، بۆی لكاتی گفتوگۆ و دیدارە زۆر تایبتكماندا ھر دەیگوت: من "٥٥" ســـا خباتی نھنی و بكو زۆرجاریش خباتی گیان لسردانانیشـــم كردووە، بۆ ئو مبست ل دیداركی دوور و درژدا دواندمان و ل چند بشكی تروتســـل، ك دابش دەب بســـر ژیانی تایبتی خۆی و لقی "٥" پارتـــی ل بغداو دامزراندنی دەزگای پاراســـتن و ناســـین و ژیانی لگڵ مال مســـتفاو ئیدریس بارزانی و مسعود بارزانی ریم تا دەگاتد كمبیب محشـــیر مشـــیر و حالل و بو مام جفـــدان و ھدراندنـــی بنماكیـــان بـــۆ ناو گلـــی علی بگ، ھموو ئوان ل گفتوگۆ كراوەك بخوننوە، جگ ل باســـكردنی كتبخانی مكنزی ل بغدا، ك ب كتبخانیكی نودەوتی و زانســـتی ناســـرا بوو، ك ب قولی فیلی ئم وەكركی گورەی ،ییلی كف دورەتا پرسیمان یراق، سع كان بوو لشیوعییلـــ وەمدا گوتی: ناوی تـــواوم عبد كریم مورادە، لدایكبووی ١٩٣٤ی بغـــدام، یدو كریم "یدو فیلی" ناوی خوازراوە و ئو ناوە منی زۆر پاراستووە، ل زۆر ل فرمانگكانی حكومت و كۆمپانیاكان فرمانبر بووم، ل سانی ١٩٥٠ تا ١٩٥٣ ل كارگی رســـتن و چنینی ئھلـــی كارمكرد، ژمریار بووم، رەشـــید عارف كۆیی مرۆڤكی نیشتمانپروەر بوو، كورد بوو، یارمتی پارتی دەدا ل ھموو الینك، كۆمپانیای ھبوو، ھرچی خكی كورد ھبوو ھوی دەدا بیبات الی خۆی و سوودیان ل وەربگرێ، ئوە الینی تایبت، بمنی گوت ئرە كۆمپیانیایو ئھلییو كارگی كلوپلی دروستكردنی خانووبرەی عراقیی، دواتر بووە كارگی كۆماری،

ل سردەمی عبدولكریم قاسم.

ئا: حمید بدرخان

یدو فیلی

خزانم پی گوتم لبیرت ل مانگی ھنگوینی ك بجت ھشتم، ل یكم ساتدا چوویت سردانی برادەرانت ل ئبوغرب

فرھاد ئسعد علالف

Page 7: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

7

وەن

ۆیك

ل

پشكۆ علی ساحpshko [email protected]

عیراقی پكھنانی لســـرەتای دیارەكـــ كاتـــك، ئۆپۆزیســـیۆن نوـــدا، خۆی، تدەگر مزھبك دەســـتنیار ئاســـایی، ك مزھبی شتكیدابشبوونی ئۆپۆزیسیۆن . وات تببدەوتلنوانمزھبیفرمانەواوبم فرمانبســـرداكراو، مزھبیلبر ئم ئم لـــ عیراق ڕووینـــدا

:ھۆكارانمزھبی الینگرانی ١. ســـركردەونبـــوون ڕازی فرمانبســـرداكراو،كـــردن، بمزھبـــی ڕگـــی بـــكـــردن چارەســـكردنی بمزھبـــیدروســـتكردنی بیریان ل بۆی بكن،نكردەوە، شیعی ڕكخستنی و حزبپگیكـــی خـــاوەن ھرچنـــدە

. بوون فراوانیش جماوەریبـــۆ شـــیعكان، ســـركردە .٢بمزھبی كشی چارەسركردنیپۆژەی ب دەوت، پشـــتیان كردنی

. بست دیموكراتیب دەست سرانی سركوتنی .٣ســـركردەكانی ل كردنوە خۆنزیككاتانی، لو بۆیان ھانابردن شیعودەبوونـــ دەســـت ســـرانی كـــبكارھنانی ب دواتر ئۆپۆزیســـیۆن،ڕووخاندنی ھـــزە خكییـــكان بـــۆپكھنانی و نیاریـــان حكوماتكانی

. كابین نوێو كات تپڕبوونـــی لگـــڵ .٤لپیەوكردنـــی بردەوامبـــوونبدرژایی (كوكس-نقیـــب) شـــوازیكاركردن بعورفی مزھبی، ھندككسانی وەك ،شیع سیاسییكانی لكمینكان ھســـوكوتیان ر بســـ

. كرد،شیع سیاســـییكانی ل ٥. بشـــكگیشـــتن بوایـــی، گیشـــتن ئـــوژر ل دەبـــ گرنگـــكان پۆســـت ب

. اندابحوكم مزھبی سبریئامرازكـــی وەك بۆیـــ تایفگـــریمـــژووی عیراقـــی نوێ، سیاســـی لیشـــتگ بدەگمن بكارھات، بمگـــورەو تووندوتیـــژی ڕاددەی . ناوخـــۆ شـــڕی دروســـتبوونیل سیاسی، بالینی ل جگ ســـوننكۆنتۆـــی كۆمیتیشـــوە ڕووی زۆرینی كردبـــوو، بارودۆخكیـــانناوچـــ كشـــتوكاییكانی گرتـــكركاتكیش شـــیع بوون . سونییكان،سردەمیپادشایتیلسای(١٩٥٨)گـــۆڕان بـــرەو بـــارودۆخ ڕووخـــا، لگڵ سرەتای نونرایتی ڕۆیشت،ھرچندە حكومت، ل شیع كردنیڕووی بوو، لن ل ئاســـتی پویستداشـــونی (شـــیع) بازرگانییـــوە،بۆ گۆڕان گرتوەو عیراق ل جوەكانیب بادەست، ئابووری ســـنتركی

. بازرگانی بواری ل تایبتبعسییكان دەستی سردەمی .٣بعـــس حزبـــی : (١٩٦٨-٢٠٠٣ز) دەســـت یشـــت(١٩٦٨) گ ســـای،شـــیع زانایانـــی بتنھـــا نـــك .حكومت لـــ بكـــو ســـوونكانیشئو دوای بوون، بتایبتـــی نـــاڕازیباری یاســـای ل ك گۆڕانكارییانی،كرابوو، ب لبرچاوگرتنی كستیھندێ بگی بۆیـــ عیراق، واقیعـــیڕژمی لـــرەوەش . ھمواركرایـــوەپرەنســـیپی حوســـن) (ســـدام ڕادەیدسۆزی لناوبردو (یكسانی)بووە ،رانكو و وەالئی گوایی و

. عیراق ل سرەكی پوەریوەك شـــیع كوردو ئوەش بھـــۆیپۆستكان ل نونرایتیان پویســـتدادەنران ئوانـــی تنانت نبـــووە،شیع كوردو نونری پۆستكان، لب ســـر نبـــوون، بكـــو كســـانیبۆی . بـــوون دامودەزگاكانـــی ڕژـــمخۆی ئاسایشی پاراستنی بۆ (سدام)و ھزەكانی (پاســـوان تایبتییكانبـــ تایبت)پشـــتی گاردی كۆمـــاریپوەری . دەبست سوننكان رەبع

بوو، رانكو وەالئی ھبژاردنیشیانبھزكردنی دەستی سرۆك . بۆو ویســـت بدیھنانـــی و (ســـدام)لـــ كات زۆربـــی ئارەزووەكانیـــان،جیاوازەكانیدانیشتوانی حسابیچینڕووخانی پـــش . ڕژم عیـــراق بـــووســـای ت لتایب ك، بـــماوەیـــ بـــســـدارەدانی ل بـــ (١٩٩٦) ھســـا،سونن عرەبی كســـایتی چندینئندامانی ل كس چندین نوانیان لبنماكی لـــ تنانت ھۆزەكـــی،زاواكـــی ھـــردوو كـــ خۆشـــی، بوون سدام كامل) كامل و (حوسنھلك ھیچ ك ســـلماندی، . بمشئگر كسك، ھیچ پاراستنی بۆ نیی. ھر لســـر ڕژم بووە مترســـیگالنـــی عیراق، قكردنی لـــرەوەشوەرگرت، شیعكان شوەیكی تائیفیكوردیش و یكـــم كرانـــ ئامانجـــیل ئمـــش . ئامانجـــی بـــووە دووەم. ڕوویدا ئران و عیراق جنگی كاتیشۆڕشی برپابوونی ترەوە الیكی لشڕی ھگیرسانی و ئران ئیسالمیل شـــیعی بابتی ئـــران، عیراق –كشی . كرد مترســـیدارتر عیراقداھۆی بـــووە ئـــران و نـــوان عیـــراقڕژمی نوان وە لـــڕووبوونڕووبعیراق. لـــ و شـــیع سیاســـی عیراقمرجعی ك ئوەی، دوای بتایبتیل الحكیم) الله محســـن یـــ) شـــیعنوانیان (شـــتولعرەب)ی كشـــی. نكرد ئرانـــی حكومتـــی ئیدانـــیب ھســـا بعـــس بمـــش ڕژمـــیلـــ زۆر ژمارەیكـــی ڕەشـــبگیری، . كرد دەستگیر خوندكاری مامۆستاوو داخست نجف ل كوفی زانكۆی. وپلكانی كل بسر گرت دەستیعیراق ل كسی ھزار (٢٠) نزیكیئوەی بیانـــووی ب دوور خســـتوەلبرامبردا . ئرانیـــن كـــ بڕەگزناڕەزایی خۆپیشـــاندان و ب (الحكیم)ھزاران ك دانوە، دەربین وەمیبشـــدارییان الینگرانـــی س لـــكـــدەســـتدارانی بمش . كرد تیایـــداب الحكیـــم)ی كوڕیان (مھدی بعسئیسائیل، سیخوڕی كردن بۆ تۆمتیزانای بوارەشـــدا لم . دەســـتگیركردالبدری) (عبدالعزیـــز ئایینی ســـوننیل ك پشـــتگیری (الحكیم)ی كردبوو

. سدارەدالالین شـــیعكان چوســـاندنوەیبـــوو، بـــرداوام ڕژمـــی بعســـوەداخســـتنی و ھر بدەســـتگیركردنندان گڕ و ئایینیكانیان ندنگخوتایبت ماتمی و ئنجامدانیمراسیمبوونـــی شـــھید بـــ یادكردنـــوەی. (حوسن) و (حســـن) و (علی)ل سدارەدانی ب دەســـتی كرد دواترئفسرو فرمانبروسركردە ئایینیبعس ھرچنـــدە و سیاســـییكان،برژەوەندی بـــۆ (الحكیم)ی فتـــوای

. دژی شیوعییكان بكارھناالحكیم) الله آی) دوایی كۆچـــی دوایباقر محمد (١٩٧٠)، (ســـید ســـایدەعوە)، (حزبی دامزرنری الصدر)خاوەنی (الصـــدر) جگی گرتـــوە.سیاســـی ئایینی بۆچوونی و ئیجتھادحـــوزەی توانی بۆیـــ خـــۆی بـــوو،كاری ڕووبڕووبوونوەی بۆ شیعیلم . ھانبدات كۆمیتی، سیاسی وگورە دابشـــبوونی سردەمشـــداك (الخوئی)، و (الصـــدر) لـــ نـــوان(الصدر) لـــ زانســـتییوە لـــ ڕوویڕۆی بـــم ڕوویـــدا، گرنگتر بـــوو،ڕەتدەكردەوە، ئایینی زانای سیاســـیماوەیكی (١٩٧٢) بـــۆ بۆیـــ ســـایئـــازاد دواتـــر كـــورت دەســـتگیركرا،(١٩٨٠) ســـای دواتـــر كـــرا، بـــمسدارە ل دەستگیركرایوەو دوبارەتوانای شـــیع زانایانـــی درا . دیـــارەھزەكانـــی ڕووبڕووبوونـــوەیئوەشدا تواناو لگڵ ڕژمیان نبوو.كســـایتی ژمارەیـــك لھاتوویـــیخۆیـــان، ڕـــزی شـــیعو ســـپاندنیپیادە كردنی دەســـتیان ھروەھـــاخۆیان، تایفكـــی لـــ چوارچـــوەیبعس، ڕژمی ناڕەزایی ھـــۆی بووەكســـایتیان چندیـــن لئنجامـــداناوبران تر ل دەستگیركردو چندینی

.وەك عیراقدا، لـــ ملمالن پیی بوئندامانی ك كـــگایـــمـــوو كۆمھ،زیاتر بوون یا ئاییـــن دوو پیەویژیـــان پكـــوە لـــ ســـردەمانكیانكاتدا ھمـــان لـــ بســـر بردبـــوو .پاراستووە، خۆیان ئایینی ناســـنامیئگر الینك ك لو حاتانی جگبرامبری و الینی بووب بادەستبگۆڕێ خۆی مزھبی كردب ناچارواتا . كرگیرییھاوسوتنلككڕبكۆمیتی، ڕادەیك، تـــا تایفگری

بم بووە، درژخاینی ڕۆشنبیری،قزەون كاتك . نبووە مترســـیدارقۆســـتنوە ھوی كاتی بوو، ئـــوپناو تكردنی لسیاسب (إستغالل) وبكارھنانی و سیاســـی دەستكوتیكۆكردنـــوەی بـــۆ ئامرازـــك وەك كـــش دیاردەیمـــئ . درا الینگـــر،سربازییكان یملمالن ل گشتی بیۆگسالفیای ل :نموون بۆ ڕوویداوە،

. پشووئنجامی تایفگـــری دروســـتبوونیڕاستوخۆیسیاستكانیتایفگریبكوسروشتی نبوو، پشوو ڕژمی. سروشتی بوو ھۆكار ڕژمك خۆیخونژ بوو، تۆقنرو ڕژمی بعسھزە نا جگـــ ل ھـــزە تائیفییـــكان،كردبوو، ڕیشـــكش تائیفییكانیشیبرھم خكی تری ئایینی و ھزیبھزكردنـــی ڕژمكی ھناوە بـــۆكردەوەكانـــی تائیفیتی لـــ . یككبعس برامبر ك ڕژمی سیاســـی،باشـــوورو پارزگاكانی ھاووتیانی لدانانی ھر . ئنجامیدا ناوەڕاســـتو ئیـــداری لپرســـراوانی پارـــزگارولكسانی دەرەوەی ئاسایشو حزبی،بتایبـــت خۆیـــان، پارزگاكانـــی(ســـحدین، ئنبـــار، پارزگاكانـــیو ھاووتیان ملكچكردنی بۆ نینوا)ئوەی بۆ ھروەھا كۆنتۆكردنیـــان،بكن پاشكۆیتی و الوازی ست بھ. دەوت ل با و چاونبن پۆستی(١٩٩١) سای ئازاری مانگی ل شیععیراق پارزگای چواردە ل ڕاپڕین،و خـــك زۆرینـــی ڕاپڕیـــن كـــرا،سوپای عیراقی ئفسرو سربازانیبعس ڕژمی بم بشدارییان كرد،توانی الجمھـــوری) (الحرس بھـــۆیلـــو . بكاتـــوە كۆنتۆـــی باشـــوورشارەكان خكی ل دەستی پناوەشدائركشیب (محمد ئم نپاراست .

كامل) (حوسن الزوبیدی) و حمزەتا چندین تاوانی گورەیان ســـپارد،یـــادەوەری لـــ بمـــش ئنجامـــدا .كۆكی تاوانباران ك چسپا، شیع

. بوو سونن حكومتی سرەكیمزارگای نـــاو خكی ك كاتكیـــشكوشتبوو ھموو (حوسن)ی ئیمامیحســـین! وأنت حســـین "أنا وتبووی :

. بیننا!" من الفائز من لنریل تائفـــی توندوتیـــژی ســـرھدانیھیچ بم ھبوو، عیـــراق ڕابردوویتوانیبتی ك ،نیی ئاماژەیك بگوب پویستی چونك ،نووخب ڕژمبرنامی و سیاسی چاالكی ھبوونیڕاگینراو، لگڵ تائفـــی و ڕەگزی

. بدات گڕ ك ژینگیك بوونیئـــازادی پۆســـی دوای ٤. عیـــراق

: ٢٠٠٣ – ٢٠٠٥ سانیلـــ عیـــراق، ڕژمـــی دوای ڕوخانـــیتائیفی ملمالنی ئاستی ،(٢٠٠٣/٤/٩)زیادی كرد، ،شـــیع نوان ســـوننوڕەشـــبگیری، ڕاددەی یشـــتتاگلســـر كوشـــتن ئشـــكنجدان، رش كردنھ ئایینی، بنمای باوەڕیمدەنی خكـــی ســـر مزگـــوت وشـــارو ھاووتیـــان ناچاركردنـــی .گڕەككانیانلسرناسنامیئایینیكاتدا لھمان . بجبھـــن و تائیفینتوەییكان كۆم نوان ل ملمالنھروەھا عرەب، وەككوردو ھبوو،(ڕكخراوی شیعی میلیشیای لنوانبووە ك مھـــدی)، بدر)، (ســـوپایدابشبوونی عیراق مترســـی لسر

.لدیارترینالینكانیش،ئمھزانی،بم كـــ ناســـنامیان ئایینی بـــوو،ڕوخســـارو و ھۆكاری دروســـتبوون(ئنجومنی بوو، سیاسی ئامانجیان

و عیراق) ل شۆڕشی ئیسالمی بایباسربازییكی(ڕكخراویبدر)یاخیبووەكان گرووپ ھروەھا . بوودروســـتبوونی شـــڕی كـــ ھوـــینائارامـــی، بوكردنـــوەی ناوخـــۆ وو بعســـییكان پاشـــماوەی وەك . بوو عیراقدا قاعیدە ل ڕكخراوەی

ئۆتۆمۆبلـــك لـــرەوە تقاندنـــوەیلـــدەرەوەی خك كۆمك ل نـــاو(نجف) ل علی) (ئیمامی مزگوتیبووە ك (٢٠٠٣ (٢٩/ئابـــی لـــڕۆژیل (٨٥) نوژكـــر، كوژرانـــی ھـــۆیسرۆكی الحكیم) باقر (محمد نوانیانئیسالمی شۆڕشی بای ئنجومنیك ئامانجی ھرشبرەكان عیراق، لشـــڕ ھگیرســـانی ھۆی بوو، بووەھزەكانی و (یاخیبووەكان) نوان لھـــاوكاری بـــ عیراقـــی حكومتـــی ھزەكانیھاوپیمانان.دەرھاوشتیتوند زۆر تائیفی شڕكی ،ڕانش ئم،شیع دژی ســـونن پكرد، دەســـتیبرنامیان ك ،ســـونن دژی شـــیعكســـانی توندڕەوتریـــن لالیـــنھمـــوو دوای دادەنـــرا . ھـــردووالدۆزینوەی یان خۆكوژی، ھرشكیتایفگری ھستی شونراو، ترمیڕووداوانـــش ئـــم . زیاتـــر دەبـــووزۆرینـــی . ڕوویانـــدەدا ڕۆژانـــبۆ كۆبوونوە خۆكوژییكان كردەوەبازاڕە ،عزیت مراسیمی نوژكردن،وەرگرتنـــی بنكـــی قرەباغـــكان،ئامانجی دەكردە پۆلیسی و سربازیكردەوەكانیـــش ل خـــۆی . زۆربـــیدەروبـــری شـــارەكانی و (بغـــداد)پایتختیدەگرتوە،كدانیشتوانكیڕگای یان ،شیع سوننو ل ككتپیرۆزەكانی شـــارە (بغداد) و نوانبناو ك (كربال)، و (نجف) شیع،حمودیـــم) ،(تیفیـــل) شـــارەكانیموسیب)، ،یوســـفی ،ندرییسكئ

(سگۆشـــی بـــ م ناوچانئـــ كـــئـــم لكاتكـــدا . مـــرگ) ناســـراونھیچ ئامانجكی ڕووداوانی ڕوویاندا،جگ ڕوونی لدواوە نبوو، سیاســـینائارامی و تـــرس لـــ بوكردنوەیھاووتیـــان . تووڕەیـــی و و فیتنـــب باوەڕیـــان كـــ لباركـــدا بـــوونوەك دەكرد، پۆپاگندەیك ھمـــووڕوویداوە، تقینوەیـــك ك ئـــوەیبووە ئمش ڕووبدات، ریكخ یـــانمراســـیمكی ل كـــ ھۆی ئـــوەی،ل(جسر (٢٠٠٥ ئابی (٣١ی ل شیعدابوكردنوەی ھۆی ب ڕوویدا (االئمخۆی كسكی خۆكوژ ك كزانیارییل ڕاكردن ھۆی دەتقنتوە، بـــووەكس سدان (كازمی (جسری ســـرك لدەســـتدا، گیانیان ل ھاووتیانبوو ئاگاداركردنوەیـــك لراســـتیداھاوەن گولل (٧) كوتنوەی بھۆیڕووداوە ئـــم نزیك لـــ ناوچیكـــیمانگی لـــ نیوك، و ســـاڵ . مـــاوەیسای شوباتی تا (٢٠٠٣) سای ئابیكردەوانـــ ئـــم (٢٠٠٥) بدەگمـــنوەمدەدرانوە،جگلقووكردنوەیتۆكردنوە . تنھا توڕەیی و داوایتۆ ب كراب تۆمتبـــار ك الینـــكك بوو، بدر) (ڕكخراوی كردنـــوەبرپرسانی لناوبردنی ب كرا تاوانبارباكانی رپرسب و ڕژم پشـــووی

. یاخیبووەكان و بعسداوایان شیع ســـركردەكانی لرەوەدانبخۆیاندابگرن و ك كرد، ل خكوە،چونكنكسوكاریاننیكتۆبوون دەست وەرگرتنی ھوی لتوە ویالیگۆڕانكاریی ڕی ئم ل وبڕوەی ئمریـــكا یكگرتووەكانـــیشـــیع دانیان ماوەیـــ دەبـــرد . لـــمھرشـــكان بم بـــ خۆیانداگـــرت،

مبست ئنجامدەدرا، بوو نتاكالیبوو، تائیفی لیھگیرساندنیشڕی

. نبوو سركوتوو بمالعلماء المسلمین) ب (ھیئة سبارەتعـــرەب، ســـوننی ئایینی زانایانـــیگورەی تاوانی لبرامبر چندیـــنبالیسان ھبجو (كیمیابارانی وەكئیسالم ئایینی نفال)،لئ و پۆســـیســـورەتی بناوی كـــراو ئیســـتغاللل پیـــرۆز، زیاتر قوڕئانی (ئنفـــال)یكورد، بتاوانـــی (١٨٢,٠٠٠) مرۆڤـــیكران، بـــاران و گوللـــ زیندەبچـــاڵعیراق شـــڕی لبرامبر ھروەھـــاكوت، تكدانی و ئـــران، داگیركردنیھزاران دێ، لناوبردنـــی ھـــزاراندۆزینوەی زیندانـــكان، س لـــكـــپۆســـی لدوای بكۆمكان كۆڕەعیـــراق، ھیچ ھوســـتكی ئـــازادایچندیـــن بكـــو ڕوونیـــان نبـــووە،قازانجی لـــ فتوای ناشرعیشـــیانوەك دەركـــردووە، ڕژمـــی بعـــسبكـــوردو ئـــران ناونانـــی گالنـــی ئازەری و بلـــوج عرەب و و فـــارسالمجوس) ب (الفرس توركیشیوە ودوای ل رنجســـ جگای . ئـــوەیبعـــس، ڕۆكی ڕژمـــی ڕووخانـــیزۆربی ل گاوە، گوماناویان دیارو

ھوستكانیان.ھبژاردنی ل شـــیعییكان حزب ك(كانونی دووەمی٢٠٠٥)سركوتنیانھاوپیمانیتییكیان ھنا، بدەســـتالعراقي (التحالـــف نـــاوی ب پكھنـــالگڵ ھاوپیمانییتی بـــ الموحـــد)،ودوایس(یمانیكوردستانیھاوپ)كباردۆخ دەست . یشتنگ مانگتایبت كی درامی گۆڕا، بوەیشـــبب ناوخـــۆ وەزارەتـــی دوای ئـــوەیئیسالمی شۆڕشی بای (ئنجومنیئندامانی بـــ گڕ درا . لـــ عیـــراق)ناو نبخز بـــدر) درا (ڕكخـــراوی

پۆلیس پۆلیس و مغاویری ڕیزەكانـــیسونن كوشـــتنی ڕژەی كاتدا . لملگڵ كرد، ك نتوانرا ب شڕ زیادیبۆی بكرت، تفســـیر یاخیبـــووەكانھاتووچۆ قدەغكردنی لكاتی تنھاكـــ ئنجامـــدەدرا، درەنگانـــی شـــوو پۆلیس رەســـمی جلی چكدارەكانھمای ك پۆلیس تایبتی ئۆتۆمۆبیلیرش دەكرایھ بوو، پۆلیسیان لسرنك ناوچسونننشینكان، ئو سر. تاوانبار یـــان یاخیبوو، گووپكـــیلكاتیتقاندنوەیمرقدی(ئیمامیبھمانشوە لسامڕا، عسكری)سدر) (ڕەوتی تایبتی ب شیعكان،ھرش وەمدانوەو ب كرد دەستیانو ترس ھاوسنگی ئنجامدا ل كردن،بوو دروست الرعب) (توازن تۆقاندنرەبع و شـــیعكان رەبع ل نوان

. سوننكانو ھرشـــكان بزیادبوونـــیدروستبوونیڕوانینی ككبوونیان،ھلی لســـر عیراقییكان (تصـــور)برەبـــرەش تائیفـــی دەســـتیپكردوشـــوە گوتاری بھمان . زیادبـــوولســـر ھمان ھلی ،شیع سیاسیتائیفی ڕەنگكـــی و تائیفـــی ڕۆیشـــتناوبنـــاو ھرچنـــدە وەرگـــرت،. تائیفگرین ك دژی ڕایاندەگیاند،

تیرۆریســـتی (القاعدة)ی ڕكخـــراویلـــ ھبـــووە ســـرەكی ڕۆكـــی قووكردنوەیناكۆكیوھگیرسانیســـوننو نوان لـــ شـــڕی تائیفـــیكردەوەی چندین ھروەھا . شـــیعلم ھر . مرۆڤایتی دژی تیرۆریستیڕاگیاندنی دەزگاكانـــی بارودۆخـــدابرچاویان ڕۆكی عرەبی و عیراقیھســـتی ھوكردنوەی بـــوو لـــھتایبتكنای ب تائیفگریلعیراق،

بالینی ب ك ،(العربی) (الجزیرە)وھواڵوڕووداوەكانیانندەگواستوەل ھاووتیانی ئـــو . ل ئنجامـــدامزھب شیع ســـوونییكان، ناوچجدەھشت ناوچكانی خۆیان بوون،ناوچـــ بـــرەو و كۆچیـــان دەكـــردئمو بپچوانشوە. شـــیعیكان،برەو كـــ ھاووتیانی، جگـــ لـــوجو نیشت كرد كوردستان كۆچیانكوردســـتان ئوەی بـــوون، بھـــۆیبشـــكی ،عیراق ھرمی ئارامترینكۆچیان دەرەوەی عیـــراق تر بـــرەودووبارە ھۆی بووە لئنجامدا . كرددابان كشانوەی نخشی تائیفی وو كۆمیتـــی كشـــی و چندیـــنتكڵ كبھۆی خـــزان، لكترازانـــیو شیعوان سونننزانی لبوونی خ

. بوو ئنجامدراپۆسی و مزھبی ملمالنی : دووەم بشی

عیراق ل ٢٠٠٥ ھبژاردنی

ل ھبژاردن پۆسی پشـــینی : یكم: عیراق

(٦٤)ی مـــاددەی بپـــی عیـــراق پیماننامی(سیڤر)یسای(١٩٢٠)چوارەمـــی ماددەی بشـــی و بپـــی(كۆمی یكمـــی بندی (٢٢) لـــكـــ بوەدانـــرا، دانیـــان نتـــوەكان)بـــم ،خۆیربســـ دەوتكـــیدەمنتوە ئینتدابی بریتانیـــا لژرل برســـی كۆكس) . ئوەبوو (ســـریشتگ(می١٩٢٠ك١١یتشرینیی)نونری بای یكم وەك عیـــراق وبریتانی دەســـت ســـامی) (مندوبیكاریدا یكمین ل ئمیش . بكاربووكاتی ب ســـرۆكایتی حكومتكـــیدامزراند ئلنقیب)، (عبدولرەحمان(١٩٢١ ئابی ل (٢٣ی ســـاك . دوایتاجیپادشایتیكرایسر(فیسیھبژاردن ب وات حوســـن)، كوڕییكم ســـای (١٩٢٤)یش . شـــوباتیدامـــزراو نونـــران ئنجومنـــیئلســـعدون)یان (عبدولموحســـینبم دانا، كننجومئ بســـرۆكیكارەكیدا، ل سرنكوتنی ھۆی ب(٢٩ی تشـــرینی دووەمی ســـای لـــماوەی (٣٨) كوشت . ل ١٩٢٩) خۆیپادشایتی سیستمی تمنی ســـایپكھنراو وەزارەت (٥٩) ل عیراقـــدا،سرۆكایتی وەزیران، سرۆك (٢١). كـــردووە وەزارەتانیـــان ئـــو كابینی وەزارەت درژتریـــن تمنیئو كاتی تا نكرد، سای تواو (٢)بسركوتنیشۆڕشیسای(١٩٥٨)و قاســـم) بویســـت (عبدولكریـــمدابش دەســـتی ئـــارەزووی خۆی(١٩٦٣) سای كودەتای لدوای . كرددواتر عارف)، (عبدولسالم ھاتنی وســـای ل عـــارف) (عبدولرەحمـــان(حزبـــی ھاتنـــی (١٩٦٦)، دواتریـــشو مانوەی حوكـــم ســـر بعس) بۆ(٣٥) ســـاڵ، ك ل ڕگی ماوەی بـــۆشـــوەیك بھیچ . بووە كودەتـــاوەدەســـتووری . نكـــراوە ھبـــژاردنھمیشـــ دەســـتووركی عیراقیـــشناجگیری ئم ھـــۆكاری . بوو كاتـــیڕوویدا ك و گۆڕانكارییـــ زۆرانـــی،لم یكك ھیچ ئوەبـــوو، ب زۆرییبھبژاردنیڕاستقینی تانحكومبۆی ســـر حوكـــم، ھاتبوونل نگدیاری خۆی نونری نیدەتوانی گلڕووخانی ڕژمی دوابـــدوای . بكات،(٢٠٠٣) نیسانی ل بعس دیكتاتۆریالین سیاسییكانی و عیراق گالنیھوی ھاوپیمانـــان، بـــ ھـــاوكاریدوور . نودا عیراقی دامزراندنوەیدیكتاتۆریت، و ســـتم و لـــ زوـــمفیدڕاـــی دیموكراتـــی عیراقكـــیڕاپڕاندنی بۆ . حزبی فرە پرلمانیتوانییان ھاوپیمانـــان ،ركـــم ئئـــحزب سیاســـییكانی بـــ ھـــاوكاریدامزراندنی دەستپشـــخری عیراقوەك بكـــن، حوكـــم ئنجومنـــیبۆ دەســـت گانوەی بۆ ھوك

. عیراقییكانلـــ مـــاوەی ئنجومنـــی حوكمیـــشیاســـایك ھویدا خۆیدا كاركردنـــیعیراق كاروباری بتوان تا دابژـــتنســـوڕھ گواســـتنوە ل قۆناغی(٢٠٠٤ لـــ (٨ی ئـــازاری . ئوەبـــووبۆ عیراق دەوتـــی ئیدارەی یاســـایوەك گواســـتنوە ڕاگینرا . قۆناغیسركوتنكی كاتی، دەســـتووركیدەستوورە لو . بدەستھنا گورەیك"عیراقـــی ئایندە، ھاتبوو، كاتییـــدافیدڕای دیموكراتی عیراقكـــی دەبـــھوی بـــت، حزبی پرلمانـــی فرەتدەســـ ھتكاندنـــی لڕەگـــوەبنمای لســـر بـــت، شـــمولییكانرســـھ بـــت، (توافـــق) دامـــزراجـــبج (یاســـادانان، دەســـتیتـــا جیاكرابتوە، دادوەری) كـــردن،نتوەیی ماف بوون، ھاووتی مافیھر . بـــت" و ئایینیـــكان پارـــزراوبـــۆ ھبـــژاردن وادەی لیاســـاكدائنجومنـــی نونرانی ھبژاردنـــینیشـــتمانی ئنجومنـــی عیـــراق، پارزگاكان ئنجومنی كوردســـتان،

. دیاریكراچوارەم بشی

ھبژاردنی"٢٠٠٥" پۆسی لسر كاریگری و مزھبی مالمالنی"نموون ران بننو "ئنجومنی عراقدا - ل

Page 8: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

پارچ پارچكردنی فیدراییت

ك ،یتو دەوی ئتی فیدرادەو ك دەكات، بریتیـــدەســـتووركار بنـــك ھرمایتـــی، لسیســـتمی پارچ پارچكردنی چند ناوچیكی جوگرافـــی، بســـر چنـــد مزھب و نتـــوە و تایفـــ و گروپكـــوە، ئـــو دەوتی ك ئســـتا پی دەن عراقـــی فیدراڵ و تنھـــا كورد ناوی لناوە، جگ ل دابشـــبوون بســـر سووننكی ئیسالمی بتند دەوچمزھب و شـــیعی وەكو میســـر و سعودی و ئران، لھیچ سیستمكی تردا جگـــی نابتوە و پناســـش

ناكرت. زیاتر لدوو مانگ دەبت ھبژاردنی پرلمانـــی عـــراق تـــواو بـــووە و لیســـت ببیانوویـــك، ھرجـــارەو براوەكانـــی وەكو دەوتـــی قانوون مـــگ ،لعراقیـــو نیشـــتیمانی و ئبچارەنووســـی خكـــی عاقـــوە دەكن، نك ھر حیســـاب بۆدەنگی خك ناكن، حكومتیش پكناھنن، كوردیش جگ لتماشاكركی ئو دیمن ناسیاســـییان، ھوســـتكی مـــو گبـــووە، ئـــی نسیاســـییانكردنانـــ بچارەنووســـی خكوە، ھریك لئران و میسر و سعودیی لپشتوەی، ئامریكاش بۆ درژەدان بتمنی خـــۆی لناوچك، رگی بـــو ھـــزە سیاســـیی نـــداوە تاكو تراتنی سیاسی بكن، ئگرنا ئو سیســـتمی، ك بـــۆ ھبژاردنكان دانرابـــوو، لبنچیندا ھـــم بۆخۆیان ھـــم ناســـاند، بســـركوتوویان دروســـتكری دەســـتی خۆیان بوو، ئگر سركوتووبوو، بۆچی قبووڵ ناكـــرێ و جاركـــی تـــر داوادەكرێ بدەســـت دەنگكان ئژمـــار بكرێ، كممیكانیزمی سیستل شر كگئھیـــ، بۆچـــی كۆمیســـیۆنی بـــای ھبژاردنكانی عراق شـــرعییتی بمنـــ؟. ئـــدی دەنگـــی خـــك چ شرعییتكی دەمن و چۆن رزی

لدەگیرێ. ئـــوەی لچنـــد رۆژی رابـــردوودا كوردســـتان ھرمـــی ســـرۆكی لڕگی رۆژنامی نیۆیۆرك تایمزی ئامریكییـــوە لدوانكـــی ســـبارەت بـــ بارودۆخـــی سیاســـی عراقدا و كسیاســـیی ر رەوشـــگگوتی:" ئوەھابوا، ئم رازی نابینین و ھمان سیستمی حوكمانی پشوو قبووڵ ناكیـــن، جگلوەش باســـی ئوەی كرد، كئستا لبارترین كات كعاق ببت س ھرمی جیاواز"، لدوانكی ناچم چ پت بوو، بجورئزۆر بئو سیســـتمی، ك كـــورد بنیازە ئیلتیزامی پوە بكات، ن لالین ھزە شیعی و ســـوننییكانوە، نلالین دەوتانی ناوچكـــوە و ن لالین ھـــزە دەرەكییكانوە قبووڵ بكرێ، بۆی عراق لبری ئوەی فیدرای بت و سیستمی ھرمایتی پیادەبكات،

پارچپارچ كراوە. ئو ھڕەشـــیی سرۆكی ھرمی كوردستان لكاتكدای، ك شیعكان، ،كیم و مالیكیمار حعستم لبمجاركـــی تر لژر فشـــاری ئران و ئمریكا، بنیازن حكومت لدەرەوەی لیســـتی ئلعراقی پكبھنن، ئمش جاركـــی تـــر دەمانباتـــوە بۆ دۆخی سیاســـی جاران، چونكـــ دانپیانانی شیعكان بكورد، تنھا دانپیانانكی نتوەیی، نك فیدرای و سیستمی ك ،وەیخاتـــری ئتـــی، بمایرھكـــورد ھرچۆنك بـــت لحكومتی كسیاسیی ۆسشـــداری پئایندە ببكات، نك ئوەی بر لھرشـــتك نیازە سیاســـییكانی قبـــووڵ بكات، نازولكـــردن لـــت وەی، كـــرئـــھكركووكـــوە لبـــارەی تانكانـــی لالین كوردەوە، بشك بوون لو سفق سیاسییی، ك لگڵ شیعكان كردوویتی، ســـابا ئو ســـفقی بۆ پۆســـت بت، یـــان بۆبشـــدارییكی جیاوازتر بت لحكومتكی جاران، ھرمـــی ســـربخۆكردنی نـــك پارچـــش پارچمـــكوردســـتان، ئكردنـــی عراقـــ، نـــك سیســـتمی فیدراـــی لعراق، بۆیـــ نابت كورد

بو پارچ پارچبوون دخۆشبت.

ستراتیژ

سمكۆ محمد

ریپۆرتاژ

علی بانیشاری- ھورامانئحمد د.برھم بئامادەبونـــی ساح سرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان و ژمارەیكی برچاو لـــ برپرســـانی حـــزب وحكومی و ھورامـــان دانیشـــتوانی و پارچكانـــی دیكـــی كوردســـتان مبندی ڕۆشنبیری ھورامان بۆ سای سیم فستیڤای كلتووری ھورامانـــی لـــ ناحیـــی بیـــارە سازكرد. فستیڤاك ھاوكات بوو لگـــڵ رۆژی جیھانـــی كركاران، بدەیان ھزار لخكی ھورامی خ و تیرەو ھۆزەكانی و جاف و نقشبندی و باجن و زەنگنو لوڕو جمورو زازای و شـــبك..ھتـــد ئامادەبـــوون. ھورامییكان لـــو ڕۆژەدا خۆشـــحای خۆیـــان دەربی و بدەیان چاالكی خۆیان بۆ ئامادەبوونی فســـتیڤا نیشان

دەدا. لــــو ڕۆژەدا چندیــــن بروســــكی پیرۆزبایــــی لالیــــن ئامــــادەكاری وە، كــــنرایــــوە خوكســــتیڤافپیرۆزباییان الینــــكان زۆرینــــی لــــ ڕۆژەوە ئــــو ببۆنــــی كردبــــوو. ھورامییــــكان ھورامییكان دەیــــان وت:" ئمۆ ككۆ یمئ ،دایكبوونمانڕۆژی للخۆشــــترین ڕۆژەكانــــی ژیانمان، چونك ئم لــــ ناوچ جیاجیا كان و ئوروپاوە ھاتووینتوە سرك لجگی باو باپیرانمان دەدەینوە، ھورامــــان پاكــــی ھوایكــــی

ھدەمژین"."ئمســـاڵ كـــس ھـــاوكاری فســـتیڤای

نكردووە"یـــادی لكاتـــی پشـــوو ســـانی فســـتییفای ھورامانـــدا وەزارەتی ڕۆشنبیری و الین پیوەندیدارەكان دســـۆزی خكـــی چندیـــن و ھورامان ھاوكاری مادی فستیڤای ھورامانیـــان دەكـــرد، بـــم وەك ئوەی لفســـتیڤادا بینرا ئمســـاڵ كـــس بـــوو، بپچوانـــوە زۆر دەســـتی ھـــاوكاری بـــۆ فســـتیڤاڵ دریژنكردبـــوو، ئمـــش نیگرانی

الی ھورامییكان دروستكردبوو.ئیوب ڕۆســـتم سرپرشـــتیاری فســـتیڤای كلتـــووری ھورامان و بڕوەبری مبندی ڕۆشـــنبیری بـــ لدوانكیـــدا لـــ ھورامـــان وت:" بدرخانـــی ھفتنامـــی وەی كردوومانمساڵ ئوە ئداخببـــۆ فســـتیڤاك لســـر گیرفانی خۆمان بووە و ھیچ كس و الینك

ھـــاوكاری مادی ئو فســـتیفایان نكـــردووە، ئمـــش نیگرانی الی

ئم دروست كرد".زۆرینـــی خـــكان ئامادەیی فســـتیڤاڵ

بوونزۆرینـــی خكانی كوردســـتان و خ و تیـــرە و ھۆزەكانـــی جاف و نن و زەنگندی و باجـــقشـــبنلوڕو جمورو زازایی و شبك..ھتد ئامادەیی فستیڤاڵ بوون، ئم بووە جگی خۆشحای الی ئامادەبوان و ھورامییكان، خكانیش چندین

نمایشیان بۆ ئامادەبوون كرد. وە ھاتبوو بجافل ناجی سادق ك بدرخانی وت:" ئم ل فســـتیڤای خۆمان برا ھورامییـــكان داعوەت دەكیـــن، ئـــوان دـــن و ئمـــش لـــڕۆژی ھورامـــان دنـــ خزمت نزیككانمـــان ســـك و دۆســـت لھورامـــان، بڕاســـتی ھورامان

تی، كنـــدی خۆیتمخـــاوەن تایبدەكرـــت لســـرجم الینكانوە ئـــاوڕی لـــ بدرتـــوە". ھروەھـــا ناجی وتیشـــی:" بوونی فستیڤاكی ویســـتپ ورەیـــگ شـــوە لـــو ســـرجم الینكان ل خزمتی بن و ھرچییكیـــان پ بكرت درخی نكـــن بـــۆ فســـتیڤاڵ، ببۆچوونی من فســـتیڤای ھورامان ھیچ كات تقلیـــدی تیرە یـــان خكی تر نییو ئاســـای ھموو الینـــك ڕۆژك بۆ خۆی دیاری بكات و خۆشـــییكانی

لو ڕۆژەدا دەرببت".پیشـــاندانی كلتـــووری ھورامان، خۆشـــی

لالی ھاووتیان دروست كردب پیشاندانی چندین بابتی گرنگی ی كرەســـتانو كورامـــان ئـــھھورامییـــكان بـــ كاریـــان دەھنا ھاووتیـــان لـــالی خۆشـــحای دروســـت كرد، ھندك دەستاڕیان

كشـــیان ھندـــك و دەســـوڕان دروست دەكردو كۆمكیش گۆرانی سیاچمانیان دەوت. ئوان دابش بووبوون بســـر چند گروپكداو ھر بنمایك بۆ خۆیان یانیكیان دروســـت كردبـــوو. لـــو الیشـــوە شوچرەی شوانی ھورامییكان دـــی ھاووتیانـــی خـــۆش دەكـــرد، كدا بچوویتاییمار بنالی ھـــبفرمـــوو فرموویان لـــ دەكردیت، لم كین و بینـــدا ڕۆی ئافرەتان وت بكی جوان دەردەكوەیش بجلی كوردییوە خۆیان ڕازاندبۆوەو شان ب شانی پیاون كاریان دەكرد، چشـــتیان ل دەناو خكیان بۆ الی

خۆیان داوەت دەكرد. گۆرانی وتن و شـــای كـــردن كۆتایی ب ب

فستیڤاڵ ھاتمگـــری مگـــری یكك بـــوو لو جماوەرەكـــی دـــی گۆرانیانـــی خـــرۆش دەدا بۆ ھپڕك و شـــای كـــردن، ئمـــ وای لـــ ھاووتیـــان كرد ب تكا دەســـتی یكتری بگرن و شـــای خۆیان بـــۆ ماوەیكی زۆر بكن. ھر لو ڕۆژەدا بووك و زاوا بوو، كدا ھكستیڤاف حزوریان لب ناو جماوەردا پیاسیان دەكرد و

خكی چپیان بۆ ل دەدان.گۆرانیبـــژ گچینـــی ڕزگار وت:" بردخانـــی بھفتنامـــی ئم بـــ گۆرانییكانمان ھاووتیان چونك ،ركپشـــادی و ھ نیندھمیشـــ ھورامییكان ویســـتیان بـــو گۆرانییان دەبتوە، ب تایبت

."پزمی چبخككـــ بشـــوەیك ڕیزیـــان بۆ ھپڕك بستبوو ژمارەیان زیاتر ل ٥٠ كس دەبوو، س پ و چپ و گڕانوە لو ھپڕكیان بوون، بوو، لو ڕۆژەدا بوونیـــان ھل كـــنـــاو باخ و دارەكانـــی بیارەی خۆش و دفنـــدا ســـر لـــ ئـــوارەی ١-٥ كۆتایـــی ب فســـتیڤای ســـیمی

ھورامان ھات.

بئامادەبوونی د. برھم ساح سرۆكی حكومتی ھرمی كوردستان

سیمین فستیڤای كلتووری ھورامان بڕوەچوو

لـــ كۆمـــك ئامادەبوونـــی بـــو ســـینماكاران و ھونرمنـــدان رۆشـــنبیرانی كـــورد، ل ھۆـــی میدیای شـــاری ھولر ســـیمین فســـتیڤای كورت فیلمی ھولـــر بڕوەچوو، لو دا ٤٠ فیلـــم نمایشـــكرا، كســـتیڤاففیلمـــكان دابـــش كرابوون بســـر ٣ بشـــی سرەكی، بشـــی یكمیان ئو فیلمان بوو ك بڕوەبرایتی سینمای ھولـــر برھمی ھنابـــوو و ژمارەیان شـــی دووەمیـــان كورت١٥ فیلـــم بوو، بفیلم دەرەكییكان بوو، ك ل دەرەوەی كوردســـتان و شـــارەكانی كوردســـتانوە ھاتبـــوو، برھمـــی بڕوەبرایتـــی ســـیمی بشـــی نبـــوون، ســـینما فیلمكانیـــش ٥ فیلمـــی دیكۆمنتی بوو، ك ئو فیلم دیكۆمنتیانش برھمی بڕوەبرایتی سینمای ھولر بوون، خت براوەكانی سیمین فستیڤای كورتـــ فیلمـــی ھولر ل الپـــڕە (١)

ئاماژەی پكراوە.لـــ ریپۆرتاژكی بدرخاندا ســـبارەت بو فستیڤا ھونرمندان رای خۆیان دەردەبـــن و بڕوەبری فســـتیڤایش ســـتیڤاو فســـازكردنی ئ باســـی ل

كرد..ئا: ھونری بدرخانئیدریــــس شــــاخوان ســــرەتادا لــــســــینمای بڕوەبری بڕوەبرایتی كســــتیڤاری فوەبــــڕــــر و بولھ كستیڤاوەچوونی فڕب بارەت بس ی خـــۆم رازیم لحاشـــبگوتی: بفســـتیڤاك، وـــای ھبوونـــی كموكوڕی ل نمایشكردنی فیلمكان و پداویســـتی ھۆڵ و گل شـــتی دیك، بم وەكو كارك ب گشتی و ئامادەبوونی بینران بگشـــتی خۆشـــحاڵ بـــووم ك ئـــو ژمارە زۆرە بینرە روویان كردە ھۆكو ئامادەبوون بۆ بینینی ئو فیلمانی ك نمایشـــكران، ھیواداریشـــم ئو برادەرانی ختیـــان وەرگرت و دیان خۆش، ئوانشی ب بش بوونـــ ختك نكنـــ پوەر و كۆندەن، لبرئـــوەی ختیان بدەســـت نھنـــاوە، تنانت پم باشترە بخۆیاندا بچنوە و بزانن كموكوڕییكانیـــان لكـــوێ، ئو دەرفتی بۆیان رەخســـا لو كۆڕ و سیمینارانی سازماندا رەخنیان لگیرا ھیوادارم چارەسری بكن.

دەربـــارەی لیژنـــی داوەران و كاریگری لســـریان، شـــاخوان ئیدریـــس گوتی: لیژنی دادوەران ب ســـرۆكایتی ،كوركی"یـــ ئمیـــن شـــوكت ونگری ســـینمایی شـــھریاری ئســـدی، دەرھنری ســـینمایی

فیلمســـازی و سیناریســـت و بناوبانـــگ محمـــدی ئحمدی، ئـــازاد كركووكـــی، لگـــڵ ممد ئاكتـــاش كـــ خاوەنـــی كۆمپانیای ســـینمایی فیلمـــی دابشـــكردنی كوردییـــ لـــ ئمانیا، پشـــتریش دیكۆمنتسازكی بناوبانگ بووەو حزیـــش ،ردەوامـــب ئســـتاش لـــ كاك ئـــو پرســـیارە دەكـــم مداخوالت، ئن بۆ تت بكوكشوەكـــو بڕوەبرایتی ســـینما و بڕوەبرایتی سیمین فستیڤاڵ بھیچ شوەیك نزیكیان نكوتین،

تنھا ئـــوەی لدەســـتمان بوو بۆ ئامادەكردنـــی و خزمتكردنیـــان ئـــو كلوپالنـــی پویســـت بـــۆ ئـــوەی فیلمـــكان فحـــس بكن، ،كانی نـــاوی فیلمزانو كاغئـــھر پرســـیاركیان ھبـــووەو ھر بۆمان ویســـتووە پداویستیكیان دابین كردوون، بیارەكش ســـد لـــ ســـد بیـــاری خۆیانـــ، وەكو بڕوەبری فستیڤاكش لگڵ

بیارەكانیانم.حمید قوامی دەرھنرو سینماكار وەكو بشـــداربوویكی ئم فســـتیڤا گوتی: یكم فســـتیڤاڵ ك لرە بشداریم كرد ل ســـای ٢٠٠٢ بوو، ئستاش كـــ ٨ ســـاڵ بســـری تپڕیـــوە، ســـیردەكم لبـــاری ئیجرائیـــوە كســـتیڤاوەچوونی فڕوەكـــو بوەكو مراسیمك ك بڕوەدەچ و راگیاندن ك بۆ فستیڤاك دەكرێ، بداخوە ھیچ برزبوونوەیكی تیا نابینم، بم لناو كاری منداكاندا دیارە ك ٨ ساڵ تپڕیوەو كارەكان

جوانتر بـــووەو بتایبـــت لبواری تكنیكـــی و ونگرتـــن و دەنـــگ و ئو شتانوە دەبینین ك گۆڕانكاری كـــراوە، تجروبـــی تـــازە بـــووەو خكی تازە ھاتوون، ك زۆر باشترە كســـتیڤام دەكرا فجاران، ب لباشتر ب، چونك پشبینی زیاترمان دەكرد، لبرئـــوەی ئو فیلمانی بڕوەبرایتـــی برھمـــی ھناوە پارەیان پدراوە، ئم ل ئران فیلم دروســـت دەكین ب پارەی خۆمان دەكین، كسیش نیی پاپشتی بكا، بم لرە دەزانـــم بڕوەبرایتی

وانوان و ئماو كاك شـــاخســـین ن و پـــارە دەدەنـــپشـــتی دەكـــپافیلمسازەكان و شـــتیان بۆ دەكن، نو مندابدرێ، ئوزیاتر ھ دەب

دەب خۆیان زیاتر ھوڵ بدەن.ئازاد سوزە بڕوەبری بڕوەبرایتی ســـینمای ســـلمانی وەكو بشداربوویكی فستیڤاك لمڕ فستیڤاك گوتی: ســـتیڤاو فل ك كســـوەكـــو ك كـــی ئامـــادەم، دەستخۆشـــی لـــبیكی ماندووبووان و سازكرانی ئو فستیڤا دەكم، بتایبتی برای بڕزم كاك شاخوان و سرجم فرمانبـــران و كارمندانـــی، دیارە فستیڤاكان بۆ خستنڕووی توانا جیـــاوازەكان و دۆزینـــوەی توانای جوانترە، بۆ ئاشـــكراكردنی ھندك بابتـــی تایبتـــ كـــ ئمـــ بتوانین لرگی فیلمكانوە ئو پیامانی نیـــن، مـــن لیبیانگ مانـــھ كـــ ی كورتستیڤامین فیئاستی ســـفیلمـــی ھولـــر رازیـــم، ھرچندە ھبـــوون كـــم فیلمـــی ھندـــك

فســـتیڤاڵ لچوارچـــوەی دەكـــرا جگیـــان نكرایتوە، بم دنیام لبرئوەی زۆرجار ئو پرســـیارە دروســـت دەب دەن بۆ فیلمكانی دە ن، كـــش نمایـــش ناكدیكـــئو فیلمان خراپ دەبوون، بۆی لو بوایدام لیژنی سرپرشـــتیاری فســـتیڤاڵ وای ب بـــاش زانیوە ئو فیلمانش ك ئاســـتیان تا راددەیك زۆر بـــرز نییـــ نمایشـــیان بكا بۆ ئوەی بینـــران و جماوەر بتوانن خۆیـــان بیـــار ل چاكـــی و خراپی ئاستی فیلمكان بدەن، بم من خۆم

ئاستی فستیڤاك ل دەستپكوە و ئاستی فیلم بشدارەكان بتایبتی فیلمكانی بشی پیشبك ب گرنگ

و جوان ھدەسنگنم.عدنـــان عوســـمان وەكو ســـینماكاركی ئكادیمـــی، لبـــارەی ئو فســـتیڤاوە گوتی: ســـازكردنی فستیڤاڵ لھر شـــونكی ئـــو دنیایـــ بـــ لبر چنـــد خاك زۆر گرنگ، یكمیان بۆ ئاشـــكراكردنی كۆمك توانای تیان پشـــتر دەرفپ شـــاراوە، كنـــدراوە كاربكـــن یـــان بودجیان نبووە كاربكن، خیاڵ و ئایدیایك بووە ویســـتویانشـــكیان ھم لـــرۆژك لـــ رۆژان جبجی بكن، ئـــوە یـــك لـــ ئركـــ گرنگكانی فســـتیڤا، ئركی دووەم كۆمك ھونرمنـــد ل ھر پنـــج پارچی كوردســـتان كۆدەبنوە و دن لرە كۆدەبنوە و زیاتر یكتر دەناســـن و بـــ برھمكانـــی یكتر ئاشـــنا دەبـــن و گفتوگۆی لســـر دەكن، ،زنـــم زۆر زۆر كاركـــی ئـــوە

لگڵ ئوەی برھمكانی یكتری دەبینن رەنگـــ لدواڕۆژیش بتوانن پـــرۆژە ب یكوە ســـازبكن، ئوە بۆ داھاتووی فیلمسازی و سینمای كـــوردی ئرككـــی ھنووكییـــو دەب جبج بكرێ، وەكو ئاستی وەدا نییكانیـــش گومـــان لـــفیلملھموو فستیڤاك ئاستی جیاواز ی كورتستیڤامین فیس ل ،یھفیلمی ھولریش كۆمك ئاســـتی جیاواز جیاواز دەبینین، فیلمی باش و مامناوەنـــدی و خوار مامناوەندی و ھوی زۆر ســـرەتایی دەبینین، بـــو بردەوامیـــدان موایـــپفســـتیڤان رەوتكـــ زۆر بـــرەو پشوە دەبا، بشوەیكی گشتیش ی كورتستیڤامین فیئاستی ســـفیلمی ھولر لگڵ فستیڤاكانی پاشـــتر ب باشـــتری دەبینم و وردە وردە خریك فستیڤاڵ برەو پش دەچ و درك بوە دەكین گرنگی جگ ،ســـتیڤاڵ چییســـازكردنی فل ســـازكردنی فســـتیڤاڵ ئتكتی داڕشـــتنی پرۆگرامـــی فســـتیڤاڵ و مراسیمی فستیڤاڵ خریك وردە وردە برەو پشـــوە دەچ و چاو ل فستیڤاكانی رۆژھت دەكین، چونك ماوەیك لموپش فیلمكانی كۆمـــك ســـینماكار میوانـــداری كرابـــوو لـــ كۆمـــك فســـتیڤای یری ھوە كاریگتی، ئـــودەونئمـــش فســـتیڤاكانی لســـر .كادیمی تر بودوا باشتر و ئمل

شـــیاوی گوتنـــ لـــو فســـتیڤادا ،وانامكانی:"بفیلم لـــ ھریـــك فۆكـــی رەش و ســـپی، رامـــان، گوكانـــی دەریا، گرەو، ئم شـــو ب تۆ، دەنگی رووناكی، الســـنگ، حرفكی جادوویی، ھناس، ژوانی كمانچـــ، دەنگ نبیســـتراوەكان، نیشتمان، گوز، ھاوڕیانی ڤان كوخ، شـــاعیری دیمن، كۆچ، كركووك، دەنگ، بابـــا چاوش، مندادنیای ببنـــازەكان، حمید و حیـــات، ئو ســـوەی، شـــرەفی خوناوی، ئاه، ئـــوی دی، ئگـــر بـــۆم، ھنـــار، لكشی تۆڤان، پی شكاو، پنئاوپیاز، دوالب، تـــوڤ، تن ئك جار، راو، دەنگـــكان، راوچی، قرەبوو، با بیگۆڕیـــن، راز، بان لرزان، مای

مروولكان".رۆژانـــی ھمـــوو ســـرلبیانی فســـتیڤاڵ لـــ كاتژمـــر ١٠ بیانی كۆڕ و ســـیمینار دەربارەی رەوشی قســـش ســـازدەكرا، ســـینما لســـر كورتـــ فیلمـــی دەرھنرە

ئامادەبووەكان دەكرا.

٤٠ فیلم نمایشكراو ٣ فیلم ختی داربڕووی زینیان بردەوەسیمین فستیڤای كورت فیلمی ھولر بڕوەچوو

Page 9: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

9

برزی ل نوانعقل و بینادا

حكومتـــی ســـعودی بـــ نیـــازە دروســـت باخچیـــی پارككـــی بكات، ك ل گورەییدا لناوچی خۆرھتـــی ناوەڕاســـت ونی تودەك یـــم باخچئـــ ،نییـــشـــاری ناوچیكـــی خۆرئاوای ریـــازی پایتختـــی ئـــو وت و رووبرەكی دەگات دوو ملیۆن

.تری چوار گۆشكیلۆمدروســـتكردنی بـــ پشـــتریش "تاوەری خلیف" ل دوبی، وتی ئیمارات بووە خاوەنی برزترین تاوەر ل جیھاندا، ك برزییكی (٢٠٦) تر زیاتـــرە و ل(٨٠٠) م

نھۆم پكھاتووە.دروســـتكردنی بـــ گرنگیـــدان گورەترین باخچـــ و برزترین ھیـــچ تانـــو لـــم و. تـــاوەر شـــتكی لـــو عقلییتـــ زاڵ و ل گۆڕیـــوە، كـــوتـــووە ندواكبیری دەستجمعی ئو وتاندا

.یھل ئیمـــارات تـــا ئســـتاش وەكو كۆیل سیری كركاران دەكرت، بیانییكانی كركارە بتایبتیش لو وتدا كار دەكن، تا ئستاش كۆمیتییكـــی مسیســـتئـــو وت، خ بڕـــوەی دەبا، ئگـــر دروســـتكردنی بورجـــی خلیفـــ (یان ئو حـــوت پرۆژە گورەی كـــ ئیمـــارات بتمای دروستكردنییتی بۆئوەی جگای حوت سیروسمرەكی جیھان بگرنوە)، تنھـــا بۆ كمینیكی دەســـتدار و پارەدار بت و بۆ خۆشـــی و رابواردنی ئوان بت، خككی ھژار و كركارانی ئو ی دەبنو ئافرەتانیان ئ ،تـــوقوربانی ئو عقلیتی خكییی ك لو وت ھی، چی بكن و دی چیان ب برزترین تاوەر ل جیھان خۆش بت؟! بۆیش دەبینین ئو كارانی ئوان تنھا ب رووكش ن، لو بـــۆ ناو و ناوبانـــگ دەیكجیھانی رۆژئـــاوا و لو وتانی عقلیتكی پشكوتووتر لوان بڕوەی دەبن، كاردانوەیكی ئوتۆی نابت، بۆ نموون ھیچك رەنگ تانـــی رۆژئاوا كـــو لـــ وە لرووی ئابوورییكیان لزۆرئیماراتیش دەومندتر بن، بم بـــ دروســـتكردنی ئو تـــاوەرە، وتنكبـــوون و زوو نس نقخۆ بۆ دروســـتكردنی تاوەركی لو برزتـــر و كاردانوەیان لال دروســـت نبوو، چونكـــ ئوان تنھا حســـابی رووكش ناكن، بكو ئم لالین وتكی وەكو دەبـــت كاردانـــوەی ســـعودیكـــ ھمـــان عقلییتـــی ئیمارات بڕوەی دەبات و دەیوێ كاری ســـعودی ش بكات، بۆیرووكـــ لـــ تاوەركـــی دەدات ھـــوڵ تاوەری خلیف برزتر دروست بـــكات، دوای كردنوەی تاوەری خلیفـــ، ملیاردركی ســـعودی رزتر لكـــی بیانـــد: تاوەررایگتاوەری خلیف ل شاری "جیدە" دروســـت دەكات. ئگر تاوەری خلیفـــ (٨٠٠) متـــر برز بت، ئمی ئـــوان دەب ھزار متر بت (وەكـــو راگینراوە)، ئگر تاوەری خلیف یك ملیار دۆالری تچووبـــ، دەب ئـــوەی ئمان زیاتـــر ل شـــش ملیـــار دۆالری

.بچتملمالنـــی ئوان لســـر برزی و نھـــۆم و متـــرە، نك لســـر تازە ب تازە بـــ ـــك كـــتقلیعھـــزار حاڵ رـــگا بـــ ئافرەتان ئۆتۆمبـــل تاكـــ تـــاك دەدەن

لبخوڕن.بۆیـــ بـــ بۆچوونـــی مـــن ئگر ئم بمانوێ السایی "دوبی"ی ئیمـــارات و "جیـــدە"ی ســـعودیئوەمـــان دەبـــ بكینـــوە، لبرچاوبـــ، ك ئوان ھشـــتا ماویانـــ رـــزی مـــرۆڤ بگـــرن، ،كی گشـــتی نیییش قســـمئبكو دەب بشـــكی رووناكبیر عقلـــی خـــاوەن كســـانكی و مرۆڤایتی لناو ئماندا ھورد بكین، بم بشوەیكی گشتی

ئم وتان، وتی خلكین.

ببا ھ(٤١)

سنگر زراری

رۆژی ٢٣ ی دیس مبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ)

ی ژماره ٢٧٥ ده رچوو.* رۆژنامـــه ی (خه بـــات) ی ژماره

٦٥٢ به زمانی عه ره بی ده رچوو.رۆژی ٢٤ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٦ ده رچوو.

* رۆژنامـــه ی (ھه رم) ی ژماره ٤ ده رچوو.

* په رله مانی تورکیا بیاریدا ماوه ی مانـــه وه ی ھزه کانـــی ھاوپه یمانان بـــۆ پاراســـتنی کـــورده کان نـــوێ بکته وه ، ھزه که ش بریتییه له ٧٥

فۆکه ی جه نگی ھاوپه یمانان .* ئه نجومه نی ئاسایش ھوشیاری ده داتـــه حکومه تـــی عراقـــی، کـــه ده بـــ پۆلیســـی نوده وـــی ســـه ر به نه تـــه وه یه کگرتووه کان له گـــه ڵ بـــاری ئازووخه کان بۆ پاراســـتنی لۆرییـــه کان ھاوڕیان بـــن، ئه گه ر ره زامه نـــدی نه که ن، ئـــه وا ناچارن بۆ دۆزینه وه ی چاره ســـه رییه ک بۆ سه المه تی ئه و بارانه کۆبونه وه یه کی

تایبه تی بکه ن.

* به رده وام باران ده بارت.* له به رئه وه ی به نزین گرانه ، بۆیه مه فره زه کانـــی ئاســـایش مه رجیان له سه ر به نزینفرۆشـــه ده ستییه کان دانـــاوه نرخـــی یه ک گالۆن لـــه ٣٠ دینـــار زۆرتـــر نـــه ده ن، بـــه وه ش به نزین له ســـه ر جادھـــرکان نه ماو ھه موو ده شـــاردرنه وه و نرخیشی

گه یشته ٦٠ ھه تا ٧٠ دینار.رۆژی ٢٥ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ)ی ژماره ٢٧٧ ده رچوو. له و ژماره یه دا نووســـینکی کورتـــم له الپـــه ڕه ٨

بوکرایه وه .له دایکبوونـــی ئیمـــۆ جه ژنـــی *بـــوو، مه ســـیح حه زره تـــی ته له ڤزونـــه کان زۆر بایه خیان به و جه ژنـــه ده داو جه ژنـــه پیـــرۆزه ی کریســـتیانه کانی لـــه گه رمیـــان

کوردستان ده کرد.رۆژی ٢٦ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامـــه ی (االتحاد)ی ژماره ٩ ده رچوو.

په رله مـــان دانیشـــتنه کانی *سه ربه ســـتانه لـــه ته له ڤزونـــه کان

خه که کـــه ده کرـــن، په خـــش ئـــه و ده مه ته قیـــه ئازادانه یـــان ال خۆشـــه و حـــه ز ده که ن له ســـاۆن په رله مـــان دانوســـتانه کانی و ئاگاداربن، ئیمشـــه و زۆر به گه رمی بـــاس لـــه وه ده کـــرا به ڕوه بـــه ره کۆنه به عســـییه کان بگۆڕن، ناکرێ په روەرده ی ھه ولر به ده ست کۆنه

به عسییه کانه وه بمنته وه .رۆژی ٢٧ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٨ ده رچوو.

* رۆژنامـــه ی (ئای ئـــازادی) ی ژماره ٥٤ ده رچوو.

* به فری باش له ھه ولرش باری، ده شتوده ر زۆر سارده .

* تا ســـه عات شه شـــی ئـــواره له چاپخانه ی رۆشـــنبیری له گه ڵ ته ھا زاده ، خه ریکی تایپکردنی رۆژنامه ی ھه ولـــر بوویـــن، که ئه و تـــه واوی کـــرد، ھه ر ئه و شـــه وه نووســـینه تایپکراوه کانم بـــرده مای محه مه د زاده تـــا بۆمـــان دیزاینی بـــکات تا ئاماده ی چاپ بکرت، به نۆ ھه زار دینار که ره سته پویسته کانی چاپی رۆژنامه کـــه م وه ک پـــت و فیلم و

حوبرو کاغه ز کی.* فۆکه ئه مریکییـــه کان له ناوچه دژه فینه کانـــی خـــوارووی عراق فۆکه یه کـــی جه نگـــی عراقییـــان خستبووه خواره وه ، سه رۆک بۆش و کلینتـــۆن وتیان ئه وه ده رســـکه بۆ حکومه تی عراق تا جارکی تر بیاره کانی نه ته وه یه کگرتووه کان نه شـــکنت. حکومه تـــی عراقیش دانی به خستنه خواره وه ی فۆکه که دانابوو، بۆیه ش وتیان ئمه له کاتی خۆی و به شـــوه ی گونجاو تۆه ی

خۆمان ده که ینه وه .رۆژی ٢٨ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٧٩ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (یه کگرتن) ی ژماره ٥ ده رچوو.

* ھه مـــوو ئاژانســـه کانی ھـــه واڵ باســـی که وتنه خـــواره وه ی فۆکه عراقییه که ی خـــوارووی عراقیان ده کـــرد، وتیـــان عراق لـــه و فینه ویستی به ختی خۆی تاقی بکاته وه ،

ئاشـــکرایه کـــه فۆکه ھه گره کانی ئه مریکی له که نداودا حه فتا فۆکه ی له ســـه ره و زووش ده توانت بگاته ئـــه و شـــونه ی پویســـت بـــکات. حکومه تی عراقیش زۆر به توندی ھه ڕه شـــه ی ده کـــرد و داوای لـــه وتانی عه ره بیش ده کرد کۆشـــش و گوشار بکه ن، ھاوپه یمانان ناوچه دژه فینه که ی خـــواروو ھه گرت. دیـــاره حکومه تی عراقیـــش رازی بووه پۆلیســـی ده وـــی ھاوڕیه تی لۆرییه کانی ئازووخه بکات که دنه

کوردستان.رۆژی ٢٩ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٨٠ ده رچوو.

* رۆژنامه ی (رگای کوردســـتان) ی ژماره ٣٩ ده رچوو.

رۆژی ٣٠ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ)

ی ژماره ٢٨١ ده رچوو.* رۆژنامـــه ی (خه بـــات) ی ژماره

٦٥٣ ده رچوو.* شـــه و تا دره نگانی شـــه و له گه ڵ محه مـــه د زاده ماینه وه تا مۆنتاژی رۆژنامـــه ی ھه ولـــر ته واو بـــوو. براده رانی رۆژنامه ی ھه رم له وێ بـــوون به شـــه ش کـــه س خه ریکی

رۆژنامه که یان بوون.بـــه * ســـی ترـــه ی ئازووخـــه ھاوڕیه تـــی چه کدارانـــی نه تـــه وه گه یشـــتنه یه کگرتـــووه کان

کوردستان.رۆژی ٣١ ی دیسمبه ری سای ١٩٩٢

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٨٢ ده رچوو.

* رۆژنامـــه ی (ھه رم) ی ژماره ٥ به ١٦ الپه ڕه ده رچوو.

* ژماره یه کـــی تـــری رۆژنامـــه ی (ھه ولـــر)م به ٦ الپـــه ڕه ده رکرد،

ژماره ی ٢ و ٣ له سه ر دانرا.رۆژی ١ ی ینایری سای ١٩٩٣

* رۆژنامه ی (کوردستانی نوێ) ی ژماره ٢٨٣ ده رچوو، ئه و ژماره یه تایبه ت بوو به بۆنه ی ھاتنی سای

نوێ.رۆژی ٢ ی ینایری سای ١٩٩٣

* له به رئه وه ی رۆژی سه ری ساڵ رۆژی ھه ینی بوو، ئیمۆ شـــه ممه

له الیـــه ن ئه نجومه نی وه زیرانـــه وه کرایه پشووی ره سمی.

* رۆژنامـــه ی (االتحـــاد) ی ژماره ١٠ ده رچوو.

چووینـــه بـــراده ران له گـــه ڵ *ســـلمانی، شـــه و له ھوتـــی ئه بو ســـه نا ماینـــه وه . رـــگای نـــوان ســـلمانی کۆیه ھه ولـــر ئاوه دانه ، گونـــده کان بوژانه وه ی پوه دیاره ، خه که که خانوو دروست ده که نه وه ، ســـلمانیش وه ک شـــاری ھه ولر قه ره باغـــه ، کاره بایـــان باشـــتره . براده رکمان ھاتبوو به ردی حه الن و مه ڕمه ڕ بکـــت، بای ٢٧ ھه زار دیناری لـــه کارگه یه کی ســـلمانی به ردو مه ڕمه ڕی کـــی، له وه یاندا ١٤٥٠ دینـــاری پـــاره ی گومرگـــی لـــه ســـه یته ره که ی به ختیـــاری دا. له وده مانـــه زانیم له ســـلمانییه وه بازرگانـــی بـــه ره و خـــواروو ھه یه و په مـــۆ و گوه بـــه ڕۆژه و توتن و دار و جۆره ھـــا تایـــه ی ئوتومبـــل ده ڕوات و گومـــرگ وه رده گـــرن، کری لۆرییه کی ســـه حه ددین بۆ ھه ولر به ھه زار دیناربوو. من ١٥ دانه رۆژنامـــه ی ھه ولرم بردبووه ســـلمانی تـــا بدرته رۆشـــنبیرانی ئه ونـــده رێ. دیـــاره له ناو شـــاردا په یکه ری جوانیان دروستکردووه ، له وانه یه ککیان بۆ مامه ریشـــه ی

شه ھید کراوه .رۆژی ٣ ی ینایری سای ١٩٩٣

* رۆژنامـــه ی (ئای ئـــازادی) ی ژماره ٥٥ ده رچوو.

رۆژی ٤ ی ینایری سای ١٩٩٣* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ)

ی ژماره ٢٨٤ ده رچوو.* رۆژنامه ی (یه کگرتن) ی ژماره

٦ ده رچوو.رۆژی ٥ ی ینایری سای ١٩٩٣

* رۆژنامه ی (کوردســـتانی نوێ) ی ژماره ٢٨٥ ده رچوو.

* ده نگی ئیسرائیل: قسه که رک به ناوی کورده کانی عراقی، که رازی نه بـــوو ناوه کـــه ی ئاشـــکرا بکه ین وتبـــووی: حکومه ت به دانوســـتان رازییـــه و به ھه مـــوو مه رجه کانـــی ئمه ش رازییه ، ھه تا فیدرایه تیش.ردەوامب كرۆژان

رۆژ بـه رۆژھــه ــبــژارده ی

ــانــه تــۆمــاری رووداوه کــــــه ده فـــــــتـــــــه ره ل ، ا نمد یبه تییه کا تاھه یڤی ــووســی ــن ــاک پحوتم له نوان رۆژی ٢٣ ی دیسمبه ری سای ینایری ٥ی تا ١٩٩٢

سای ١٩٩٣ــنــی _ ـــرزاد ھــه ی ـــ ش

ستۆکھۆم

یشت

گ

شاسوار ھرشمی - سویددەبــــ یكمجار تبگیــــن بگورەی بیركردنــــوەی ئــــو ســــردەم "واتــــا ســــردەمی پش ســــرھدانی گیانی نتوایتی و نیشــــتمانی" ل كسكی وەك ســــالحددین، ك لــــ دەرەوەی كوردســــتان و دوور لــــ ژینگیكــــی كــــوردی ل دایــــك بــــووەو پگییوەو لناو لشكركی بگاندا جوی كاری گرتۆت دەســــت و توانیویتی ملكچی لشــــكرەكی بــــۆ خۆی دابیــــن بكات، ئم ل كسایتی ئاوا چاوەڕوانی چی دەكین و چندە بواری "خیاڵ پوی"

ھی؟ م جــــۆرە لســــانی لــــســــتی كوھبرامبــــر گلكیــــان ئونــــدە لــــك ختســــ ن، كــــوانــــچجیــــاوازو پبتوانین رچكیكی گشتی دەستنیشان بكیــــن. مــــن لبــــر ئــــوەی باســــی سالحددین بكم دوو نموونی تری زۆر دیــــار ل مژووی كورد دنموەو سیری كارو ھوستی ھردووكیان دلیســــی، لڕەفخانی بیــــن، شــــدەكدایككــــی كچــــ شــــازادەی قاجــــاری شــــاری "قــــوم" ل ی تورك، لشــــیعدایــــك بــــووە. ھــــر لگــــڵ مندانی شــــای ئران خراوەتــــ برخوندن و پروەردەكراوەو گورەبووە. ســــیر دەكین ئو ب پچوانی ئو ژینگو پــــروەردەی ك ھیبووە، ھســــتاوە گورەتریــــن خزمتــــی بــــ گلكی مژوویكی سرتاســــری كردووەو كوردســــتانی بۆ نوەكانی دوای خۆی ڕەفخان بو كارەی شنووســــیوە. ئ

.ت ناوازەیك بیوانر پھنموونــــی دووەممــــان "محمد علی پاشا"ی دامزرنری دەوتی مۆدرنی

میسرە، وەك مژوونووسان ئاماژەیان بــــۆ كردووە ئــــو ببنچــــ كوردكی ســــوپای لــــ دیاربكــــرە، ناوچــــی عوسمانیدا ب پلی برز گیشتووەو سانكی زۆر سرلشكری عوسمانی بووە ل ئمانیا. سوتان ل ئلبانییوە بــــ كاركــــی ســــربازی بۆ میســــری دەنرت، كچی ئو لوێ ل سوتان دەوتكی بناغــــی ھدەگڕتوەو مۆدرنی میسری دادەن، ك نوەكانی

تا سای ١٩٥٣تیدا پاشا بوون.و علــــی محمــــد بیــــن دەكــــرێ نوەكانــــی ھیچیــــان بــــۆ گلكیــــان نكردووە، جگ لوەی ك حاشــــایان لــــ كوردبوونــــی خۆیان نكــــردووە، تنانت ھوكانیشی بۆ ھماھنگی لگــــڵ میری گــــورەی رواندز، تنیا بــــ مبســــتی رووبڕووبوونــــوەی "عوســــمانی" ھاوبشــــیان دوژمنــــی بــــووەو ھیچی تر. نوەكانیشــــی ھیچ جــــۆرە ھوســــتكی نتوەیــــی یان شــــانازی كردنــــك بــــ رەچكیــــان

پیشان نداوە. كام و پرســــیارەدا كمی ئــــوە لــــمــــژوو، پیــــاوەی ــــك دوو لــــو مبســــتم شــــڕەفخانی بدلیســــی و محمــــد علــــی پاشــــای، رچكــــی سالحددینیان گرتووە؟ یاخود ئاخۆ رچكی ســــالحددین لــــ روانگی كوردەوە ل كام شــــوە دەچت؟ من ب ھیچ گومانك دەم شڕەفخان و ســــالحددین لیك برەدان. دیارە م، كنم و دەری بخموە بسئ دەبداخوا سالحددینی ئیوبی چ شتكی بۆ گلكی كردووەو چ خزمتكی وا روا لپ گرنگــــی كردووە تا من وا بریزی كپیاوكی وەكو شڕەفخانی دابنــــم یاخــــود ھشــــتا برزتریــــش. بۆئوەی بتوانیــــن ل وردەكارییكانی كاری ســــالحددین لــــ كوردســــتان ردەمو ســــبزانین ئ یــــن. دەبــــبگكویی كوردستان بووەو كوردان ل چ بارودۆخك دابوون و جیان پویست بووەو چندیان ل باردابووە؟ كشی ھرە گورەی ئو سردەمی كوردان دەوــــت و ســــربخۆیی بوو؟ نان و ژیان و گوزەرانی بوو؟ یان شــــتی تر

بوو. ئایا ســــالحددین چنــــد بتنگ ئو

كشانوە ھاتوووە چی بۆ كردن؟بــــا ب یكوە ھزار ســــاڵ بــــۆ دواوە بگڕینوە و ســــیركی كوردســــتان

بكین ل سرەتای سدەی دەیم.

مژوونووسان بۆیان تۆمار كردووین ك سای ١٠٢٩ز، واتا ١٠٢١ ساڵ پش ئســــتا، بۆیكمین جار دەســــتیك لجوقی لكداری تورك زمانی ســــچســــر خاكی كوردان لــــ ئازەربایجان نیشــــتج بــــوون. میر وەھســــودانی كــــوردی پاشــــای ئازەربایجــــان ئــــو ســــلجوقیانی بكــــرێ گرتبــــوون تا لــــ دژی میرنشــــینكی تــــری كوردی "شــــدادیكان" بكاریان بنن. تا ئو رۆژە تورك لــــ ئازەربایجان نبوون ئــــازەی زاراوەی بــــ و خككــــی كــــوردی دەدوان، دوای ئوەی تورك پیتا پیتا و بشــــپۆی یك ل دوای یك ب ھموو كوردستاندا وەربوون "ئمــــ نامانوێ لرەدا باســــی ھموو توركان پالمــــاری وردەكارییكانــــی

بكین".دەتوانم بم شــــونك ل كوردستاندا نمــــا، بــــو شــــونانش كــــ پشــــتر لــــ و دژواری و ســــختی لبــــر ھیــــچ دەســــتی مبــــری سروشــــتی، داگیركركیان نگیشتبووێ، تا ئو شــــونانش كوتن ژر دەســــتتی ھۆزە تورككان، ب كورتی كوستان و گرمیان، پدەشــــت و شــــاخ، دۆڵ و ك كیر كودەشت، شاروگوند و ھبزارت دادت ل كوردســــتانی گورە توركی تچوو. ژمارەی ئو میرنشین و دستتداری و دەوت توركانی، كــــ فرمانەوایــــی كوردســــتان یــــان بشكی كوردستانییان دەكرد یاخود ناوەنــــدی دەســــتتیان ل شــــاركی كوردستان بوو ل بیســــت تدەپڕن، توركان رەنگ گورەترین مترسیان رۆژــــك ل رۆژان لســــر مانی گلی كوردو زمانكی دروســــت كردبت. ج پنجی توركان بســــر ھموو شتكی كوردی دیارو برچاوە، زمان و كلپــــوور، خــــواردن و جلوبــــرگ بــــاری دەروونی و كســــایتی تاك و ناوی گوندوشارو كوو رووبارو دۆڵ و دەشــــت و.. تاد. گورەترین شون پنجی تورك وا بسر نخشی ئو خاكوەی ك پیدەگوترت كوردستان. وەكو باســــمان كرد ئازەربایجان ھر لسردەمی دەســــتتی میدییوە تا ســــدەی دەیمــــی زانینیــــش خاككی كــــوردی بووە. تیرەو ھۆزە تورككان رۆژئــــاوا بــــرەو داكشــــانیدا لــــگرنگتریــــن كــــردە ئازەربجانیــــان پگــــی نیشــــتجی خۆیــــان. كوردان لــــ ئازەربجان بــــۆ ماوەیكــــی درژ تــــی پاكتاوكردن بمر ھب وتنــــكشــــوەی جۆراوجــــۆر وەك وەدەرنان و ھكندنیان ل زدی خۆیان، ملكچ بوونیان و پسندكردنی مرجی ھۆزە تورككان، ك ل پشــــوەیدا گۆڕینی برەنجامــــی وەك بــــوو. مزھــــب شڕو پالمارو وەردەرنان، بسدان

ھزار ناچار بوون دەســــت ل خاك و زدو گوندو شــــارەكانییان ھگرن و رووەو رۆژئاوا بگشــــتی و باكووری رۆژئاوا بتایبتی ملی رگا بگرن بر. پرۆســــی نیشــــتج بوونی توركان لــــ ئازەربایجــــان و ڕاوانــــی كــــورد، پۆسیكی مژوویی درژ بوو. ئو ی ككوردان ــــماھــــۆزو تیــــرەو بنناچاری كۆچكردن دەبوون، ب سان وە دەبوونندان نــــو زۆرجــــار بۆ چكۆچــــرو رەوەنــــدی ب مــــاڵ، ئوان ل پناو دابینكردنی لوەڕگاو شــــون ھــــوار بــــۆ خۆیــــان و ئاژەكانییان، دەبا لگڵ یكترو لگڵ دانیشتوانی میشگایان ھر ركانی سگوندو دۆل شــــڕی مان و نماندابان. لوەش ناخۆشتر ئوەبوو ك بۆ ھر كویك چووبــــان و روویان ل ھــــر كویك كردبــــا بــــ تیرەو ھــــۆزی چكــــداری توركــــوە دەورە درابــــوون و ناچــــار

دەبوون باج و سرانیان پبدەن.بمجۆرە سرەتای گورەترین گۆڕان ل نخشــــی كوردســــتان، تنیا ١٠٩ ساڵ بر ل دایك بوونی سالحددینی ئیوبی دەســــتی پكــــردووە. بگومان رۆژھتــــی ســــنوورەكانی گۆڕانــــی ھــــزاران دۆڕانــــی و كوردســــتان كیلۆمتــــری چوارگۆشــــ لــــ خــــاك، بــــوو، درژخایــــن پرۆســــیكی لدایكبوونــــی ســــردەمی لــــ بۆیــــبرەنجامكانــــی سحددینیشــــدا، برچاو و برینكانی زەق و خونتزاو

بوو.دوای ئوەی زانیمان ك ل رۆژھتوە چیمان بسر ھات و چۆنمان لقوما، ئســــتاش با ئاوڕك ل سنوورەكانی بدەینــــوەو كوردســــتان رۆژئاوایــــی دەركوتنــــی لبرەبــــری بزانیــــن ئسترەی سالحددین، ئو تخوب و

سرحدان ل چ بارك دابوون.ناوچكانــــی برچــــاوی بشــــكی باكــــووری رۆژئاوایی كوردســــتان، بزمانكــــی وردتر ھــــر لــــ ماردین و ئخالتــــوە تــــا دیاربكــــرو ئۆرف، بۆ ماوەی پتر ل ھزار ســــاڵ، سنووری بیكگیشــــتنی رۆژھت و رۆژئاوا بــــووە. ئمــــش وایكــــردووە كــــ ئو ناوچان ناوچی شــــڕی ھمیشیی و نباوەو ب پســــانوەو پشــــوودان بوون، ھر لســــردەمكانی شــــڕی و پــــارپ ئیمپاتۆرییكانــــی نــــوان رۆم، دواتر ساســــانییان و رۆم، ئینجا ساســــانییان و رۆمی بزەنتی و دواتر عــــارەب و رۆمــــی بزەنتــــی، شــــڕو پكدادانی گورە لو ناوچان قوماوە. تنانت ل شپۆی سیمی پالماری شــــوو، لــــوڕۆ پرســــتانی ئــــخاچپســــردەمی ســــالحددین، ناوچــــی وتننی تریشی كندێ شوو ھئۆرفبر ھمتی رۆژئاوا. ل ســــدەكانی

پنج و ششــــی زاینیدا، چندان ھۆزو تیــــرەی ئارامــــی زمانــــی بــــ ئایــــن و و ناوچانسووریاوە بۆ ئ سیحی لم زەنتییب رۆم كۆچیــــان كرد تا پتر لھاوئاینكانییــــان نزیك بــــن. بمجۆرە ئو ھــــۆزە ئارامییان ك ب ســــریانی رییكۆچ نی خناسرابوون، شــــوكوردیكانییان گرتوەو ســــردەمك زۆرینی دانیشتوانی ئو سنوورانی

رۆژئاوای كوردستانیان پكدەھنا.لو سردەمانی ك ئسترەی بختی ســــالحددینی تــــدا درەوشــــایوە و ھــــۆی دەســــتت لســــر ســــری نیشــــتوە، ئو ناوچانــــی رۆژئاوای ژــــر وتبوونــــك كوردســــتان، .نالی كی توندی ســــســــتۆیپپاغــــزو ســــلجوق، تورككــــی زۆری بســــر ناوچكدا بادەســــت بوون. وەی، كھۆی ئب و ھۆزە توركانئــــ ڕیان وەكو پیشر بوون و شڕكش كناوچ توانیبوویــــان بكاردەھنــــا، بخنــــ ژــــر ركفی خۆیانــــوە، بم لرووی ژمارەوە تنیا توژاكی كمی دانیشــــتوان بــــوون، ھاوكات ســــدان ھــــزار كــــوردی ئاوارەو پرشــــان و ل ی كوانــــچ ئ ،ن و جشــــو بــــبنڕەتــــدا ئاوارەی كۆنــــی ئازەربجان بــــوون و بــــاوك و باپیرانییــــان لوێ و ھۆزو خوەدەرنرابوون، یاخود ئو بنمانــــی، كــــ لالیــــن كوردانی ئازەربجانییوە، شــــون و ھواریان وەدەرنرابــــوون، و داگیركرابــــوو بناچاری رووەو رۆژئاوا دەكشــــان و ھویان دەدا شــــونك بۆ حوانوەو نیشــــتج بوون و گیرسانوە دابین بكن. الینی سیمی ھاوكشكش بریتی بوون ل سریانییكان. ئوانیش تووشــــی بارودۆخكــــی تــــازەو ئاۆز

ببوونوە.دەیانویست ئو شــــونان ل دەست نــــدەن، ك چند ســــدەیك پشــــتر لــــ دەشــــتكانی ســــووریاوە روویان دەستتیان سریانییكان تكردبوو. ل دەستدا، بم تا درەنگانكیش ھر لــــ شــــارەكاندا زۆرینی دانیشــــتوان بوون. سانامكانی دەوتی عوسمانی ك ھاووتییانی لســــر بناغی ئاین دابش كردووە، تاســــدەی شازدەش دان برژەی برزی ســــریانییان یان "مسیحییكان"دا دەبت. ب كورتی ئو شونانی ك ئمۆ بب ھیچ گومان و دوودییك بشكی گورەو گرنگی باكووری رۆژئاوای كوردستان پكدت ل سردەمی دەستت گرتن دەستی سحددیندا، ناوچی ملمالن لسر بوون و ھشتا چارەنووسیان یكالیی نببوەوە و ھشتا دیارنبوو ك ئاخۆ ك بســــریدا زاڵ دەبت و كام گل

و نتوە دەبن زۆرین ل خاككیدا.بشی ھشتم

ــــتت ببا ھسیمین فستیڤای كورت فیلمی ھولر بڕوەچوو

Page 10: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠یمژوو

بۆ

شاھۆیه خدری پیر نهوهی شاری ھهولر له باداوهی معروفی سهید

کاکهرهش سهید رزگارو ئاینی کهســـایه تی ھه ر کهســـك لهبئاگا خۆی میلهتهکـــه ی نه تهوایه تیبـــت ، ھهرگیـــز ناتوان پشـــکهوتنئاســـتی نهتهوهکهی و به رزڕاگرتنـــیخۆیدا پهروهرده و بیری ھزر له خۆیله ڕابردوو نه دانو ب ئاگا گوێ بکات.کردن فرامۆشـــی ون ده بتـــه مایهیبهکلی شـــانازی دهـــن ! لـــه ئایندهسهدهکانی له وهل ، ناکرت قهبرهوه، نیشـــتمانهدا و گهل ئهم ڕابـــردووییـــهك پته وبوونی ســـه رھه دان یـــانھهر بوبوونهوهی تهبـــای، و رزیشـــکانی یاخود مه زھهبك ، و ئایـــنکارکی داگیرکهرك به له شکر و ھهرباب ئستاو نه وه ی بۆ شانازی له پ

دهگهڕتهوه . و باپیرانمانکورد خاوهن سهدان کهسایهتی ئمهیسامانکی وهك ، نهتهوایهتین و ئاینیھهر ، دهگه ڕتـــهوه بۆ نه تهوایه تیمانبیانیش مژوونووســـانی له زۆر بۆیهخـــاوهن ! دهدهن ئـــه وه گه واھـــیخۆمان تایبه تمهندی شارســـتانیهتکی، ئیبراھیم حهزرهتی تا ئهوه ھه بووه،له پاشای ، خۆی یه کتاپه رستی لهبهرعهرهبستان بۆ جیابووهتهوهو وهختکۆچیکردووهخهریکیبوکردنهوهیدوورکهوتنـــهوه ، بـــووه ئاینه کـــهی، خـــۆی ھاونـــهژادی لـــه کۆمه ـــگایلهبهر ھه ر و بؤته عـــهره ب به تهواویســـامی به نهمروودیش که ئه مه شـــه،قورئانـــی و دراوه لهقهلـــهم نـــه ژاد ئایهتهى به م بۆچوونهی ئه م پیرۆزیشخوارهوه سهلماندووه:(ماکان ئیبراھیمله ئیبراھیـــم حهزرهتی واتـــا یھـــودا )، له نه ژادی ســـامی نه بووه و یه ھودبه باوهڕیان یهھـــودهکان باو باپیرانیتهنانهتپغه مبهریش . ھناوه ئیبراھیملـــه نـــهوهی کـــه د.خ، ( محه مـــه د)فهرموویهتـــی ئیبراھیمـــه حه زره تـــی" االعراب من لســـت وانا منی !"العربعاره بان له من لهمنن ، و عاره ب واتهھهیـــه، که ڕیوایهتك تهنانهت نیـــم ." فهرموویهتـــی: مـــهزن پغه مبـــه ریبتـــه قوڕهیش لـــه پـــاش مـــن خهلیفهقوڕهیشـــدا گـــهر له نو ، ھه بـــژاردنله ئه وا ، نهبوو پهیدا شایسته کهسکیئهگهر خۆ ، ھهبژردرت قهحتانه کاننو له ، په یدانهبوو قه حتانهکان ناو لهئاماژهی لرهدا ." بگهڕـــن عه جهماندافه رمووه. خۆی ڕهچههکی و ڕهگ بۆیه زیدیكوڕیموعاویه ی سهردهمی لهخونی به دهستی ئهبوسوفیان كوڕیسوورهو، بتاوان موســــمانی چه ندانكاتكیش له ، بووه زۆر دهســــهتخوازستهمی دژی له (الحره)حهڕه، خهكیھرشــــی كرده ،یهزید ڕاپهڕین یه زیــــدلكوشتن زۆری مهدینهو حهڕهو سهرده ســــتدرژی یه زیدهوه و له ســــایهیپاك، ئافرهتی داون كرایه سهر چهندانشــــاری به پــــی وتهی مژوونوســــانســــه دهمدا لهو ھــــهر مه دینــــه تانكرا،ده کرا، ســــاداتات قه تــــل و کوشــــتاریبوون وتــــان پهرگهندهی ســــاداتهکانشالکی ناســــینیان و ، بۆ جیاکردنهوهتاکو نیشانه وهك دهبهست ســــهوزیانپغهمبــــهرن نــــهوهی بزانــــرێ ئه وانــــهکوردســــتان پارچه کانــــی د.خ ... لــــهلهبهر ساداته کان ! ده پمان ،مژووبــــاوهڕ جهماوهری پگهی لھاتوويــــیشۆڕشــــیان زۆر ڕابه رایهتی پکــــراوینیهتکی بــــه ئه وانیش ، پســــپردراوهکردووه ھه ناســــه بهرگریان پاك تادواچاوه سهر له زۆر ، نیشتیمان و گهل لهدهکهنهوه دووپات ئــــهوه مژوويیهکانحوکمی ١٩٣٢ لهسه ردهمی ، له ســــایعهبدوئيليال وه ســــى عيراق پادشــــاھیمه حمــــودی شــــيخ لــــه به غــــدا لهگــــهلشــــخی داوای له حه فيــــد دانيشــــت وئينگليز شــــهڕی چيتــــر که نه مه رکــــردبۆ ســــوورنهبت ئهوهنده ش و نــــه کاتبهشــــخی کورد مافی له به رگريکردنسه يدی بهڕهگهز تۆ ياشــــخ " گووت :له داوه چيت د.خ پغه مبه ری نه وهی و" شــــخ گووتی : له وهمدا کورد" مافیکهواته دهييت وابت ئهوهی تۆ ئهگهرد.خ پغهمبــــهر ڕۆهکانی نه ته وه يــــهكخۆيان راســــتی ده م گهوره و به بکــــه نچۆن لهســــهر بنن و و تاجی شــــاھیلره من بم دهکات قبوڵ پغهمبهر د.خھهتا دهمرم و بکهم گهلــــه لهو خيانهتئهگهر دهکه م، کورد مافــــی له به رگریکه سوکاريشمی ھه موو و ســــهریخۆم

.بچتھهمیشه ئامانجی پهیامه ئاسمانیيهکانو مرۆڤــــهکان ئهوه یه، که ســــه رهکیانو تهبایــــی ئاشــــتی، و کۆمه ــــگا بــــهرهو ژیان پکــــهوه دنیای و ئاســــوودهيیمرۆڤدۆســــتی ویــــژدان و ھــــاوکاری وبگه ینــــت، بــــۆ ئــــه وهیببتــــه مایــــهیھۆزهکان تایفهو نو له دخۆشــــکهریو ئاینــــزا خواپهرســــت وا ، پیاوانکــــیدروســــت بن، کــــه چهمکــــی به پــــزوبه بیکــــهن و ئه ســــتۆ بگرنه بایه خــــدارالیه کــــی لــــه دنیــــا. ڕــــه وی ژیانــــیده بته یان بۆ سایهتیانه که ئه و ترهوهله شانازيیهوه به میژوو که سهروهری

...؟ دهدوێ سهریانبابهتهکه م سهر ده گهڕمهوه لرهدا جاکه س الی زۆر لهوانهشــــه و دهم:و برایان به بۆچوون بهگهی خزمان و... لبکهوتهوه تر گفتۆوگۆی مــــژوو،منیش ده وةمه ندتــــر بــــت بۆ ئــــهوهیتری ڕچکۆلهی و ڕێ باریکه ڕگاکهمزانی خۆمــــم ئهرکی به لنه که وتــــهوه،له ئیمۆ بــــاره له دهرفهت و، ھــــاوکاتھهرمی ده سةتی و حکومهت سایهیو رووناکبیر ھهمــــوو کوردســــتان بــــۆبۆ زیندووکردنــــهوه قه ه م لهدهســــتانیــــادو و ژیاننامــــه به رزڕاگرتنــــی و زانیاری دهرخستنی بیرهوهریهکانیان،ڕاستودروستله سهرھه سوکه وتیانوکرداروڕهفتاریانلهرۆژانیژیانیاندا،و داھاتــــووی ئســــته بــــۆ نه وه کانــــیبت..! گــــه وره خهرمانکی گه لهکهمانزۆر و وردبوونهوهم بۆ بــــۆ گهڕانکیلهو به شك مژووييهکان، ســــهرچاوهو من گه ه بــــووه الی زانیاریانــــه یبــــه ئارتیکهلکی جوان له ھهگبهمدایهالی بابهتهکهم خوندنهوهی بۆ دایژم

بهڕز..! خونهرانینزیکه شــــار گوندکی باداوه : ســــهرهتائاین و زانیــــاری فرگه ی و مه به نــــد وڕهز له و پ دگیر باداوه شونکی بوو،الی ، بوو مو گــــهو دار و باخچــــه وگهورهی ئــــاوی حه وزکی ڕۆژھهتیپ لهگویسونبوڵ لهگهڵ بۆنی ھهبوو،باخ گوه و ھهالهو ناز حاجیلهو ناز ودیمهنکی دفنی و و شهمای سازگارو نھۆم ، خانووهکانی دوو ده بهخشــــیسانی حهفتاکانیش تا بوون..! جوانھه نــــدێ و خانوویــــهك کۆمه ــــه مابوو، باغچهکانی ڕهزو شــــونهواریڕووتکردنــــی و ژیــــان دوای زه مه نــــیشاری دهوروبهری گوندةکانی خهکیساکدا شهش ماوهی پنج له ھهولرخانوو پهنجا له خانووهکانی ژمــــارهیئســــته خانوو ، ھــــهزار گه یشــــته پنجھهولر شــــاری گه ورهی به گهڕهککی

دتهژمار....؟پیــــرۆزی مــــهزاری ســــه ید مه عــــروفنــــوانگه ڕهکــــی دهکهوته ئــــه م زاتــــهگۆڕســــتانی بــــه که مفتــــی و بــــاداوه،لــــه یهککه نــــاوداره، ســــه ید مه عروفکه شاره، ئهم گه ورهکانی گۆڕســــتانهسنوری و ساکه شــــورهکراوه چه ندپیرۆز بهمهزارکی تائســــتهش دیاره،سه یر ھهولر دانیشتووی خه كو الیکاکه شــــخ خوالخۆشــــبوو ده کرت ،کرامهتــــی و کهشــــف و زۆر له زوھــــدبــــۆ دهگرایــــهوه ســــه ید مه عروفــــیو خانهقا عاشــــقانی کۆڕی مه جلــــس وخوالخۆشبوو ھهروهھا ، موریدهکانسهید !ده موفتی ڕه شــــاد مامۆســــتاپه لکهڕه شــــی گوندی خهکی مه عروف، ئهگهر پیاوــــك بــــووه وتــــی کۆیــــه، یه کاویهك بکردبایــــه کی لــــغه درزۆر و جــــ ده ھاتــــه دوعایه کــــهی! دهیگــــووت دهگرایــــهوه نموونــــه ی کتبی به چاکی ٩٥ ســــایدا تهمه نی لهمــــژووی لهدایكبوونی ، ده خونــــدهوه١٨٣٢ لــــه ســــانی ده گه ڕتــــهوه بــــۆکۆیه شــــاری گونده کانــــی دهوروبهریگوندی ١٩٤٧ له سای له و دنیا ھاتۆتهله تهمهنــــی بــــاداوه ی شــــاری ھهولرکــــردووه، دوای کۆچــــی ١١٥ســــای زۆربهی لهگهڵ دۆســــتایهتی ھاموشۆوکوردســــتان ناودارهکانی که ســــایهتيیهبةتایبهتی، ھهولر و بهگشتی ھهبووهئاشانای و دۆست نزیکهوه له ئهوانهیو پــــاك پیاوکــــی بــــوون ده یانزانــــی تگه یشتووی قورئانخونکی و ئهمینهخهکی تةکیهکهیه وه لهڕی ، بهئاگایهبۆیه ، دهکرد فری خوندنی قورئــــانتهکیهکانی خاوهن بنهماه و زۆر له الیسه یردهکرا پیرۆز به چاوکی تهریقهتشخ و باقالن شخی بنهماهی لهوانه ،نهقشبهندی مستهفای شخ و ئهحمهددارةخورمــــا و شــــخ عةبدولکةریمــــیو مه الفهنــــدی پایه ...! له مهدره ســــهیھه روهھا ، تایبهتی ھهبــــووه ڕزکــــیبهرزی که سایهتیهکی به ! بم ئهتوانمدته شــــاری ھهولر گوندی بــــاداوهیدهســــت ژمــــار ، ھه میشــــه پیاوکــــیخــــاوهن کةرامــــهت و واالو خانه خــــنهدارهکانیشــــدا و ھهژار لهگهڵ بووه ،بوو بهبهزهیــــی دڵ زۆر و نه رم نیــــان، بــــووه دیوهخــــان ، خــــاوه ن ته کیــــهوپیشــــهو داھاتی جى سهرنجه ئه وهیو ســــه پانی کاری و ھیالکی له ســــه رلهگهڵ ، جوتیاری دهســــتی خۆی بــــوو

جاری چوارشــــه مان ئه مه شــــدا ڕۆژییاخود مهڕ سهر حهوت گه یشتۆته وایارمه تی بیوه به نیتهی بزن ســــهریو دهرامهت کــــهم خهکی بۆ و خــــراتبۆ بووه واال ته کیــــهی ماڵ و ھــــه ژار ،، ڕبواران و ھه موو خهککی ھــــهژارگرانی ســــهردهمی کاتهکانی له ســــاتو، بــــووه ھهی ئهوهی مهعروف ســــه یدداوه درامهتی که م خهکی دهرخواردیچۆته الی مهال بووه یهکك خۆی تاکو

. ھاوکاری فه ندی بۆمهحمودی شــــخ نامهکهی له ھاوکاتشــــخ شــــخ لهتیف نه مــــر له ڕــــگایده ســــتی ڕا ئیســــماعیل گردهشــــینهوهسازکردنو بۆ مه زبهته ، کرا مهالفهندیداوای پشــــتگیری گهڕانــــهوه لهســــهرو سلمانی بۆ ھیندســــتانهوه گه ل لهکوردســــتان به مهلیکی پاشــــان بکــــرێداڕــــژراو بهرنامهیهکــــی ، بــــه پــــیبانگهواز سازکراو مه زبهتهکه پوختهیھهولــــر بۆ بــــاداوهی کــــرا له گونــــدیھۆزه و ســــهرۆك گشــــت که ســــایهتیکوردستان ماقونی پیاو و ناودارهکانمهزبهتهکه ، ئیمزاکردنی و بۆ پشتگیرینهتهوایهتی و خواناسی ئهرککی وهكته واوکردنــــی دوای ، نیشــــتیمانی و ، کــــرا پوهندیــــدار ڕه وانــــه ی الیه نــــیھنانه وهیه بیــــر و بــــاس ئــــه وه ی جیمهالفهنــــدی لهتــــهگ ســــه ید مهعروف

نواند، ھیالکی ھهوســــت و پاشــــترینگهڕان و دیدار و بۆ بهســــه رکردنهوهو شخهکان داوای له گشــــت ســــاداتھــــۆز و تیرهیــــه ك کــــرد پش گشــــتبهنگهوازهکــــهی بــــهدهم ئــــوه وه رنشــــخ پشــــتگیری له مه الفه نــــدی بــــۆلهم لره ، کــــهی ڕه وا و داوا مه حمــــودزاته ئه م و ھهســــوکهوتهی ھه وستدردهخــــات ھهســــتکی ئه وه مــــان بــــۆلــــه نیشــــتیمانپه روهری و نه ته وایه تــــیداوهتهوه رهنگــــی کار و کردهوهکانــــیکارا بوو ، و خه مخــــۆر .. که پیاوکیله و دوور دسۆز سۆزو ھاوکارکی بهبه رژهوهندیيهکی و خۆپهرستی ھهموو

تایبهتیدنیایی.به ناوه کانی ھهبــــووه، چــــوار کــــوڕیســــهید بــــاداوه، ســــه ید حةمةدهمینیســــه ید ، ھهولر تهھای خدر ، ســــهید، یــــهك بهحرکــــه ئه حمــــه دی گو نــــدیشخ بهبنهماهی داویهتی ھهبوو کچی

....!؟ مستهفادووبــــرای بــــاداوه ســــه ید مه عروفــــیو ســــهید ھه بــــووه ، ســــهید حةمــــهدزگماکه وه له ھهر عةلی سهید ، عةلیپیان بــــووه، بۆیه له گوێ حه لقهیهکیلهگوێ، کوڕی حلقه عةلی وتوه سهید) یه ڕوکه ) گونــــدی عوزری ســــه ید، بانهمورده ئیســــماعیل سهید کوڕی ، نرهگین ) له گوندهکانی ســــه یدهکان، گه ڕهشخان ، گردهســــۆر ، بانه موردھه موویان بهحرکه) ، ڕوکه ، ئلنجــــاغله گهڵ یهکتر ئامۆزای و به کهس دهبن، ی گوندی ( دوربــــه) ســــه ید خــــدریخهلیفه خانهوادهی نهوهو لهگهڵ واتهڕۆژھهتى شــــنۆی شاری سه رووتیو ســــهیدهکان دوای کوردســــتان،و ( ســــهرووت (خهلیفه خانــــه واده یپشت شــــهش به ھه ولر ســــه یدهکانی

شاھۆ.! خدری دهگهنهوه پیرئهسترهیهکی شاھۆیی خدری پیر بابه

، چیای شــــاھۆ بهشــــهوقی و بریقه دارئاســــۆ ســــتوونی مانگکی گه شــــاوهینیشــــتمانهیه، ئهم خهکی و ســــامانیلهنــــووری پ ڕوخســــارو ســــیمایهکیمهرقهدی مهزارو ئیسالمهتییه ، ئیمانیسهوزایی خۆش و گهو بۆن و پیرۆزســــهدان چهقیوی بهرھهتاوی چه تریچیاکانی شای شــــاھۆی چیای ساه ی

. زولملکراوهیه کوردستانه ئهمسهد ھهشت له زیاتر تپهڕبوونی دوایزاته پیرۆزه ئهم له نوری کۆچی پ ساڵو ئايین له پشتگیریی ، نهویسته دنیا ودری سه ر پیرۆز، که بوو به قورئانی، ناوی کةرامــــهت زوھــــدو که شــــف ومهحمودی محه مهده کوڕیسهید سهیدکوڕی جهعفه ری شخ کوڕی مهده نیسهید مهحمودی حوسن کوڕی شخمحمــــود الینبوعی (ســــید ناســــراو بــــهکوڕی رهحمهتوال سهید کوڕی العام)موسى ( شخ به موسای ناسراو شخحوسنی شخ الله) کوڕی الى الداعیکوڕی الامت) حسین شخ ) به ناسراوی سهید محهمهد ھیالل کوڕی ســــهیدکوڕی محمد الخلف) ( سید به ناسراوکوڕی سهید ماجد منھالی کوڕی شخســــهید کوڕی ســــه ید عه بدولهحمــــانکوڕی ئیدریــــس شــــخ قاســــم کوڕیئیمــــام عهلی کوڕی جهعفهر ســــوتانلهســــه ر بت خوایان ھادی . ســــهالمی

دیاره نهســــهبیان و ڕه سهن ، ڕشتهیئیمام کوڕی ئهگهنه ئیمام حوسنی تادروودو پغهمبــــهری عه لی ئامــــۆزای. ناوبــــراو لهســــهر ســــه المی خــــوایلهســــه رهتای گه شــــته مژووییهکــــهیســــهدی کۆچییــــه وه ســــای شــــه شدورگهو بهجھنی به پکرد ده ســــتیکرده ڕووی عه رهبوســــتانهوه بیابانیخاکــــی دفنــــی کوردســــتان ، لهبــــۆ شــــاری مه دینــــه ی مونــــهوهرةوةلهو پایگهن، که بۆ لهپاشاندا و بهغداد.ســــهید ، پایته ختی میری بوو کاتــــه داشخ عومهری لهگهڵ محهمهد ئاشناییله ھــــهر دهکاو پهیدا ســــوورهوه ردیداسوورهوهردی لوهر بهغداد تهریقهتیئهو ، کوردستان دهکاته ڕوو و دهگرێبه قوتابیو مامۆستایهتیله زاته پیرۆزهناوه بۆ گهشتهکهی ھهنگاوی کاتدا یهکتهسهوفو به ژیانی ئه وهىگوزارشتیپاوهی بکاتهوه ، لهناحییه ی پ ئیرشادلهناوهندی بووه نیشــــتهج ئســــتهداعاباو یهزدانه وه نزیك کوردی له گهلینیازی به ھهواسیوه بهدیوارا عةسةیبوونهوه بهزهوق و جگیر پشــــوودانخواپهرستیی فیکرو زیکرو شهوقی ولهدهوری کورد موسمانانی بهجۆریكو دهروشــــایهتی کۆڕی و کۆبوونهوهو نیگه رانی بووه، مایهی ئیمان ته وژمیئهو قازی که نهجیب، محهمه د مهترسیموقهڕهبه دینی ئهمیر بۆیه ،دهب شارهکرماشــــانی ســــنهو میــــری ناوچــــهیکــــردهوه لئاگادار ســــه لجووقییهکانییهکتیــــی به نیــــازی تهفروتوناکردنــــیسهید مورشيدیان و کورد موسمانانیماوهی فهرمانیــــدا بۆ ئهمیر ، محه مهدبهنــــد گهنجهویه ســــاك لــــه شــــاخیئه وهى ئاو وخۆراك بــــۆ بهب بکرــــتئهو ، بدات له دهست شوهیه گیان بهونهویستیی دنیا لهبه ر که که ســــایهتییهالزاھد) وه لهبه ر ســــید محمد ) ناو نرا

پــــی دهوترا له ئاین کردن پشــــتگیرییپشــــت بۆیه محمدظھيرالدين) ( ســــیدکهژ بهندیخانــــهی کرده ڕووی به خــــواھاتنه بهھاردا لهناوهڕاستی تاکو کو وله نزیك که سورما.... سه ریان سهرینان بهب تهقوایهو خهریکی کانیاوــــكو کرا ئازاد خوا پاراســــتوویهتی، بۆیهخدر، له پیــــر کانی نرا ناو ئــــه و کانییه، پدرا خدری پیر نازناوی ئهوه پــــاشفهرمانیدا ئهمیر تردا له بهســــهرھاتکیو بکرتهوه بۆ گهورهی زۆر ئاگرکــــیمهنجهنیقی چهشنی له ناوییهوه خرایهسهمهت ئیبراھیم، ئاگر ساردو نهبیده رهوه ھاته سه ربهرزیی به و بووهوهلهودائهمیرلهپشھهمووئامادهبوواندائهوه من : شاه فارســــی وتی به زمانی(شاھۆ)...! پیوتراوه لهویوه نیم شــــاهی لهکورده واریدا( پیر) ســــهیده یه کهملهئاگرهکــــه ھاتۆته کاتــــك پوتــــراوه ،ئاگرهکه پاشماوهی خۆهمشی دهرهوهیان ئنجا(خضــــر) ســــهوز بۆتــــه گیایبهسهرھاتانهدا ئهم ھهموو له پوتووه،به ( ناوبانگی کهرامــــهت و له که شــــفئهو دهرکــــردووه . پیر خدری شــــاھۆ)!. شاھۆیه ناوی ئه مۆ تاکو چیایهش

بابهتهکه و نو بچینــــه زیاتر بۆ ئهوهیبهفراو و بهھار شاھۆ، ، بتهوه روونترپگهی بزانیــــن ھاوینــــی تينــــو دهبتچیای شــــاھۆ جوگرافــــی و ھه کــــه وت

کویه ....!؟ چۆنهو لهزاگرۆس كوهكانی له چیایهكه "شــــاھۆکوكه ئهســــپهریزیش له ھه ورامــــان!سنه له نوان و شــــاھۆیه له باوه شــــیھهتا شــــاھۆ ھه كهوتووه! و مه ریواندائهوبــــهر و ئهوبهر ده گاته ئهســــپه رز،شاری ڕۆژئاوای له که چیایه، زنجیرهچۆمی و تا پده کات ڕوانســــهر دهستله داریان نزیــــك ئاوایــــی ســــیروان لهکه ، ھهیه لھۆن درــــژهی ھه ورامانــــی٦٠ کیلۆ نزیکــــهی دهکاتــــه مه وداکــــه ینزیك له باشــــووره وه له پانی مةتــــر ودهست پاوه کرماشان سهره کی ڕگایســــیروان چۆمی دهگاته تــــا پ ده کاتلــــه ژاوهرۆ و پانــــگان و ئاوایيه کانــــیپارزگای ســــنه لــــه ناوچه ی ژاوهرۆیزۆر چیای شاھۆ کوردســــتان. زنجیرهھهکه وتوه، ل بهرزی لووتکه ی و دوند

دووان زیاتر ناوداره...! به کهله که حه ویخانــــی، لووتکهی یه کــــهم :و ســــه ریاس باکــــووری ئاوایيهکانــــی

تازاوا ھه که ووتوه . لــــه کــــه زاوــــی، دووه م : لووتکــــه یھهکه وتووه، پاوه باکووریرۆژھه تی ٣٤٠٠ نزیکه ی دهگاته بهرزایهکهیان کهحهویخانی لووتکهی ھهبهته که مةتر،میترێ چهنــــد به زاوی لــــه لووتکــــهی

بهرزتره.کرماشــــان که ئوســــتانی ئه م ده ڤهرهپــــش ھهزاره کانــــی لــــه ده گرتــــه وه ،مهســــیح ، حهزرهتــــی لــــه دایكبوونــــیبوونی نیشــــتهج و شــــونی ژیانــــیبووه . جۆربهجۆر ھۆز و نهتهوهگهلــــینوان که له کوســــتانییه، ناوچهیهکیمزۆپۆتامیادایه مرگی و ئران فه التــــیشاھۆ و زاگرۆس و زنجیره کوهکانیداگرتووه. ناوچهیهی ئهم سهرانسهیزۆر پیشهیی و کشاوھرزیشدا بواری لهتایبهتمهندیيهکی خاوهن و دهوهمهندهجوانیهکی و سهرنجاکشــــه گه ــــكبستوون کهتیبهی خواییه. سروشتیخاه گرینگترین له زۆپهکانی، نهخشه ودهیان سهرنجاکشهکانی ئهم ناوچهیة،دیکه، سرووشتی و دفن ئاسهواریبوونی سهرنجاکشی ھۆی بوونهته

بواری گهشتیاریدا." ھهرمه له ئهمئــــهو دهوروبــــهری دوای حه فته یــــهكلدهکهنــــهوه ئاگرهکــــه ی ته په یــــه یئهمۆش تاکو بۆیه نووربوو، ھهموویو گۆشــــت !؟ پدهن (ته لــــی نوور)ینهسووت ئاگر ئهگهر به مرۆڤ ئسکیتناکات کاری تیغیــــش دیــــاره شــــیروناوی تهواوی (ڕحمد بۆیــــه ئهمیر، کهبۆ ســــهری یه الحســــنی) مقــــرب الدینبۆ خۆی قوتلوئاوای دی و ندادهنه ووهقفهکهیه دهقــــی ئهمیش دهکا، وه قفبــــهردهرگا بهندهی منی )) به کــــوردیموکی الحســــنی) مقرب الدین (ڕحمدخــــۆم که (قوتلوئاوایه) ئاوه دانکراوهیخۆم(شیخ ئامۆزای لهسه ر کرد وهقفمپیرخدری عبدالله ڕبو الدین ظھیر محمدلهســــهر ئه و پاش و رچوی حســــینی)یــــهك، پاش وه ك کــــوڕو کوڕهزاکانیو دنیازانترین بهدهس دیندارترین ئــــهوشونهدا له و کهسهیان ھه ر منداهکانیزانایان و میــــوان خزمهتی بۆ مابــــ وو خونــــان قورئــــان و مــــه ردان و وهقف ھــــه ژاران زۆرتر بــــ....! منــــیالدین مقرب ڕحمد ... گوناھبار کهریپیرخدر دیاره لهو ڕۆژهوه (( الحسنیمامهه نیشتمانه ئهو ھاوتییهکی وهکولهزوه . بووه جگیر بهتهواوی دهکراوتاکو و بهجھنا مهزنی خوای ئه مــــریمــــهزارگای پیرۆزی ئســــتاش گــــۆڕیکوڕکی وهفاتیدا لهڕۆژی ، موسمانانهناودهنــــرێ باوکییــــهوه ده بــــ به ناویلهقهبی پیرخدران به محهمهد، لهپاشانداتهمهنــــی تاکــــو !.. مه شــــھوور ده بــــتله خزمهتی و چوار ساڵ بیست دهکاته

ئهلیاســــی پیر و کاکه ی پیر عهبدوالیبۆ سهفا دهچ پاشاندا لة برایدا ده بت،سهید دا نور االنوار) کتبی ( له خانه .نــــاوی : ده تــــوداری عه بدوله مــــهدبنهماهی له زانیوه بــــه م کوڕیم پنجخوالخۆشــــبوو مامۆســــتای زانایانــــداله : ــــده مودهڕیس عه بدولکهریمــــیوه کو منیــــش . ھه یه زیاتر ده کــــوڕیله عراقدا خدری پیر ساداتی نهسابهیشــــهجهرانهی بهدهستمان ئهو له کۆیو کوردســــتانی عــــراق که وتــــوون لهئاشــــکرا بۆ کوڕیمان نۆ ناوی ئرانهوه.١ )) بوونــــه : مهردانه که ئهم بــــووه ،شازاده ,بدولع پیر .٢ مةحموود پیرحسین ئةلیاس .٤سید عبدول٣. پیر٥. پیــــر رۆســــتةم) (پیــــر ناســــراو بــــهموســــا حةیــــدةر٦. پیــــر ھةمزه٧. پیرمحةمــــةدی ٩. ســــةید بایزیــــد ٨. پیــــرخدری پیــــر . خــــدران)) دووه م پیــــردا ئاو و پهین پ له زهمینه یه کی شــــاھۆڕۆژ ئستاو چاندووه، که تاکو نهمامیپۆپی ده بووژتهوه، لق و زیاتر بهڕۆژبه وانهوه ویستوویهتی دیاره خواوهندخاکه، ئهم بهره کهت بخاته سهر و پیتدینداری کۆمهڵ مامۆستای کۆمه ڵ کهپۆڵ پۆڵ ، لدهردهکهوێ پایه به رزیانمورشدیان و تهریقهت خاوهن و شخئاییــــنو تــــدا ھه ده کــــهوێخزمهتــــی، دهکــــهن موســــمان خه کی کوردیقهدپای و مزگهوتی نــــاودۆڵ منارهیچیاکاندا لوتکهی لهگهڵ کوردستانه ئهمکوردســــتانی جووتــــن لــــه ھــــهردووپیر نهوه کانی ، باشووردا و ڕۆژھهتوتیره عهشــــیرهت دهیهھا خــــدر ئهمۆله بوه، لهکوردســــتاندا و بنهماهیانبه کوردستانه وه حه مرینی ســــنووریو وکهالر کفــــری دووز خورماتــــوو وچهمچهماڵ کهرکوك و دهربهندیخان وھهولردا و شــــارهزوور و و سلمانیسهرچاوهی له ھه ندك ، بوبوونهتهوهبنه چه ند ی سیلسیله : مژوويی ده ن)) ك: وه كوردستانه، ماه له ســــاداتیو پاوه ســــاداتی و ســــاداتی پیرخزرانگۆز تاوه ســــاداتی و گا خانه ســــاداتینی شــــه رحی خاوه و ســــه فاخانــــه ووه (( زه نجانیشــــن...! تــــه ســــریفی: ده ن تریــــش ھه ندك ســــهرچاوهینج خپ له ! ئاغایــــی ھۆزی ســــمایل، بهگ ئاغلی ، ھۆخلوگی )) ، پکدــــن، ئاغهیی مهســــور ، ئاغهیی شــــاوه یسته واوی به ئهمانهش . (( ئاغهیی عهلیپیر ساداتی سهر ڕهگه زی دهگهڕنهوهپاشــــماوهی بنهماهی و خدری شاھۆ

قوبادبهگن...!؟بهغــــدادو بنهماه کانــــی لــــه جگــــه زاناو پیــــاوی عراق تــــری شــــاره کانیمــــژوودا الپهڕهکانی لــــه خواناســــیانباباشــــخ )) : وهکو دیــــارن، به زه قىئهحمهدی شــــخ و باینجۆ ئه حمهدیعه بدان ئیسماعیلی شخ و بۆنخۆشمودهڕیــــس عه بدولقــــادری شــــخ و خواکــــهرهم عهبدوــــی كوخــــا و عومهر شــــخ و ھههبجه كه ســــایهتیعوسمان مهال و بالیسانی نهقشبهندیو بزووتنهوه ڕابــــهری عةبدولعزیزیئهبوبهکری مهال و موسای تهوه ک مهالو چۆڕی سهید حهسه نی و موسهنیفســــهید مه ال و تایگۆزى مــــه ال مگفــــایو (( جامی..! مه ال و گهرمکی سهدیقیبهشکی که پیرخدری، شاعیرانی کههئهدهبی کوردیدا گهنجینهی گهورهن لهبخود ، شاھۆ ، مهوله وی )) وهکوگرنگی بۆنــــهی به ، چروســــتانی..!))خزمهتکردنی له ڕگای ئایینپــــهروهریمزگهوتهکانــــهوه و حوجــــره ته کیــــه وشاھۆ، پیرخدری ســــاداتی بنه ماهکانیپلهی ، خواناســــی بــــه گــــۆی پاکــــی وحورمهتکی و ڕز ، زانســــتی به رزیسهرانسهری کوردستاندا تایبهتییان لهده رهوهی بــــۆ ناوبانگیــــان ھه بــــووه وھهندك له ، ڕۆیشتووه کوردستانیششون و مزگهوت شاری کوردســــتانله گڕەکك و خدر پیر ناوی به ھه یــــهبهناوی ھهولر بالیسانی شــــارۆچکهیوەك باســــی لوەدەكن (خدرخزای)(پیرخدری) رەچكی بۆ دەگڕتوەکوردستانی ھاتوونهته ڕگایهوه بهو ،سای سه د ھه شــــت لهماوهی عراق،بووه، عهشیرهتیان ئیسالم پشوودا وبه ناوی سیاسییان دهسهتدارانی بۆیهو نهکــــردووه کاریــــان عه شــــیره ته وهمزگهوتکــــی تهکیــــهو ھــــه ر خــــاوهندهوروبهری گهڵ له ئاشــــناییان ئه وانبۆیه گرتــــووه ئایینیهکهیاندا ناوه نــــدهنه بوون عه شیرهتکی یهکگرتوو وهکوبــــه ھهوــــو له کوردســــتانی عراقــــدا بهپهرۆش ناودارکی چهند تکۆشــــانیو سه ردان ده سایکی له ماوهی توانیانئهو تکۆشانهدا ئاکامی یهکترناسین لهڕۆشــــنبیری وکۆمهیهتی (( مهبهندیدوو خــــدری)) لهســــای ســــاداتی پیرســــلمانی شــــاری له ھه زارو شه شــــداحکومهتــــی ڕهزامهنــــدی دامــــه زرا بــــهله ئســــتا ، تــــا ھه ریمــــی کوردســــتانھهوکــــی جدی ھیچ شــــاری ھه ولــــرپیــــر خدری ســــاداتی نــــه دراوه لهالیانیاسای مۆهتی حکومهتیش ئهوهتا یا و

پنهداون.

Page 11: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

11

یــت

گش

ل تاراوگوە سه رچاوه کانی ھه واڵ

ســـه رده می ھاتنی له شکری ئیسالم بۆ کوردســـتان، له شـــاره زووره وه

داخـــل بـــوون، ئه وه ی له ده ســـتیان ھـــات کردیـــان ده رھه ق به خه کـــی ئه م ده ڤه ره ، ھه ر له کوشتنی پیاوان و گه نجه کان، ھـــه ر له به دیل گرتن و بردنـــی کچـــان و ژنـــان، ھـــه ر له رووخاندن و سووتاندنی ئاته شگاو په یوه نـــدی ئـــه وه ی نووســـراو به کلتووری ئاھورامـــه زداوه ھه بوو، واته به زه بری شمشرو خونشتن ده ســـه ته که یان ســـه پاند به ســـه ر کوردســـتان و خه که کـــه ی، دواتـــر بـــه ره و ئران چوون له وش ئه وه ی له ده ســـتیان ھات، که مته رخه میـــان

نه کرد.بازرگانـــی ھونـــه ری لزانینـــه بـــۆ کۆکردنـــه وه ی زۆرترین ســـه رمایه ، گرنگ نییه کۆکردنه وه کـــه ی چۆنه ، زه ریبه بده ی یان جۆری که لوپه له که چۆنـــه باش یا خراپ ئه و انـــه گرنگ نین، په تاو نه خۆشـــی بو ده بته وه یان نـــا، خه کـــی به ھـــۆی خۆراکی

ئکســـپایه ره وه ده مرن یان نا گرنگ نییه ، میلله ت سه ر ی به گۆڕی بابی، گرنگترین شت ئه وه یه سه رمایه دار

سوودمه ند بت و گیرفانی پبت .کاری و ڕۆژنامه نووســـی رۆژنامه گه ريـــی، به پـــی میـــزاج یا بـــت، ڕۆژنامه وانـــی پره نســـیپی کامیان؟ ئه کادیمیانـــه ده ب ڕۆژنامه نووس ھه واه که یا ڕووداوه که باش ببین و تۆماری بکاو ئینجا وناکان بکشـــ و وه ک خـــۆی بیگه نتـــه به ر ده ســـت و چـــاو گوی بینـــه ر، وه مه گرنگه کانی ، که ڕه گه زه کانی ھـــه واڵ پـــک دنـــن وه ک: چـــی و چـــۆن و له کـــوێ و کـــه ی و کی و بـــۆ، وه م بداتـــه وه واته زانیـــاری ته واو بگه یه ن، میزاجیش ڕۆژنامه نووس چۆن بتوان بابه ته که به دی لپرسراوه که ی و به رژه وه ندی خۆی به کاربن و بوی بکاته وه ، ئه وه ی رقیشـــی لیه تی ئـــه وه ھـــه ر ده ری

ناخات و ڕه شی ده کاته وه له شونی ھه واه که ، ڕه چاوی پره نسیپه کانی ڕۆژنامه وانـــی نـــاکات، واتـــه ونه و زانیـــاری ته واو نادات به ده ســـته وه ، کی کرچ و کاڵ ده رده چبۆیه ھه واو ئاماده بوانیـــش ئه وکاتـــه ھه قیانه

ڕه خنه بگرن .ئه وه ی له کوردســـتان ده گه ڕتـــه وه بـــۆ تاراوگه لی ده پرســـین ئـــه رێ خه به رو باســـی کوردســـتان چییه ؟ کوردســـتان ":ـــ ده له وه مـــدا به ھه شته به ھه شت ئه مه چیمانداوه لـــره ، لـــه وێ پـــاره ڕژاوه خه کـــی خه نیبونه به پـــاره ی نازانن پـــاره ی له کوێ بکه ن ھةمووكات ئه و خه که له و ده شت و ده ره خه ریکی سه یران وتکـــه خواردنن به و بواره ی "، پی ده ی: ئه دی باشـــه که کوردستان به ھه شته لۆ ناچیته وه له وێ بژیت، ده لـــ: کوره کاکـــه ئه وه ئه مـــن ده پازده ســـاه لره مه لـــره ڕاھاتیمه

لۆمـــن زۆر زه حمه تـــه تـــازه بتوانم له وێ بژیم لره له ھیچـــم که م نییه ، منداـــم ھه مووی لـــه قوتابخانـــةن، به خـــودای خۆشـــم بکـــوژم له گه م نایه نـــه وه ، ئـــه و باســـةيان له گـــه ڵ بکه مه وه ھه ر له ماـــ ده رم ده که ن ده لن تؤ کوت پخۆشه بۆ ئه وێ، که قســـه ش لةگـــه ڵ خه کـــی وت ده که یت وه زع چۆنه ده ن: وه ھی کاکه بۆ ھه نده کان دوو شه شه و بۆ ھه ندکیـــش ماورانییه، شـــه و ڕۆژ رابکـــه ی به کری خانـــوو ڕاناگه ی، به گشـــتیش ده ـــن وه ھـــی بۆمان ڕکبکه وی یه ک ده قه له کوردستان گیـــر نابین دینه ئةوروثا، له که مپی

بکه وین زۆر خۆشتره لره !.یاســـا یاسا یاســـا کوا یاســـا، یاسا ئه وه تانـــ الی مه الی مزگه وته کانه ، مـــه الکان ئـــه وه ی ئه قیان نه یبـــی فتـــوای دژ ده رده کـــه ن به جاھیـــل و نه فامـــی له قه ـــه م ده ده ن، فتـــوا

دژ بـــه مةھابـــاد قه ره داغـــی دژ بـــه حه مه سه عید حه سه ن دژ به شرکۆ بکه س دژ به ئیســـماعیل به رزنجی دژ بـــه مه ریـــوان ھه ه بجه یـــی دژ به ئارام ڕه شید، که س نه ما دژی فتوا ده ر نه که ن، دواجـــار دژ به گۆڤاری وران و ده زگای سه رده م و ئاراس وه ک حةیوان ده شـــوبھنن بـــه وه ی که لغاویان بکه ن لغاو بۆ وخ دت نه ک بـــۆ مرۆڤ، نه ک بـــۆ ده زگای ڕۆشـــنکه ره وه و کـــه کلتـــووری، پشه وی شارستانییه تی کۆمه گه ن، ئه ی باشه بۆ که س باس له وه ناکات مـــه الکان چیان بۆ خۆیـــان پ باش بت حه ی ده کـــه ن و بۆ خه کیش حه رام، نووسه ران سه دان سه ر چاوه ده خوننه وه ڕۆژانه چاودری ھه واڵ و گۆڕانه کانـــی دنیـــا ده که ن، بـــه م با بزانیـــن ئه و به ڕزانه له پـــارووی چـــه ورو مووضـــةى ســـه ری مانگ

زیاتر خه یای چی ده که ن !.

یوسف منتك - ئمانیا

وه رگ: مسته فا ڕابه رپرۆگرامی ھاوبه ش (ته نز)

خـــۆ په رۆشـــی زۆر كـــه س دوو زه نگیـــن كـــردن بـــوون ویســـتیان به ھه ر شوه یه ك بت به ختی خۆیان له ھه بژاردنی گشـــتی تاقی بكه نه وه، ده ســـتیان بگاته پله و پایه و موچه ی گشـــتی و ده وـــه ت، بۆیـــه به نھنی پالنكـــی توكمه یان داڕشـــت ھه موو بـــای ڕینمایه كانـــی كۆموســـیۆنی ھه بژاردنیـــان كۆپـــی كـــرد، وه كـــو دوو كاندیـــدی ڕكابـــه ری دژ یه كتر خۆیان ناساند، به رنامه یان داڕشت، یه ككیـــان به توندی بانگه شـــه ی بـــۆ گه ڕانه وه ی شـــاره داگیركراوه كه یان كرد بۆ باوه شی نیشتمان به مه به ستی مســـۆگه ركردنی ده نگی ھاووتیانی ڕه ســـه نی شـــاره كه ، ئـــه وی تریـــان بانگه شه ی ده كرد بۆ خۆشگوزه رانی ســـه قامگیركردنی و ھاووتیـــان ھمنی و ئارامی وت شـــاره كه ھه ر وه كو خۆی له ناو بازنه ی حوكمانی داگیركه ری بگانه بمینته وه باشتره وه كـــو فـــك بـــۆ وه ده ســـتھنانی پشتگیری و ده نگی خه كی ناحه زی ڕكابه ره كـــه ی، بـــۆ ئـــه م مه به ســـته ھه ریه كـــه ی بـــۆ ھبژاردن لۆگـــۆی تایبه تی ســـاز كرد ئامـــری كامیراو ده یـــان ئاماده كـــرد، پۆســـته ریان دروشـــمی قه به یـــان بوكـــرده وه، ته نانـــه ت بیریان لـــه وه كرده وه لـــه ھیندســـتان چه ند دانه فیلك به كرێ بگرن و بیانھنن بۆ ئه وه ی به سواری فیـــل مه زنی خۆیان نیشـــانی خه كی شار بده ن، له ئه فریقاش مه یمون بنن به زم و ڕه زم بۆ بینه ران ســـاز بكه ن

و چه واشه یان بكه ن. یه كیكیـــان بیـــری لـــه وه كـــرده وه مـــاڵ به ماڵ بگه ڕی ســـه ردانی پیاوه

ماقوه كانـــی ده ڤه ره كـــه ی بكات بـــۆ ســـوای ده نگ باسی شیرینی و ده م چه وركردنیان بكات، به لنـــی قه به و داوای ئه ویتریـــان ،بداتـــ زلیـــان كـــرد مزگردـــك ســـازبكات له گه ڵ ڕكابه ره كه ی باسی سه روه رییه كانی خۆی بكات و باسی به رنامه كاتییه كه ی بكات له ڕۆژێ دیاریكراوو به رامبه ر كۆمه ـــك خه كـــی به شـــمه ینه ت و سه دجار ف لكراو دانیشتن، ھه ندێ قسه ی ماقویان كرد، یه ككیان خۆی ھه كشـــا یـــان وه كـــو ده ن خـــۆی فش كـــرده وه و گوتی: من له ھه موو بـــۆ ژیـــان شـــاره زام، بواره كانـــی نموونـــه با باســـی بۆقتان بـــۆ بكه م، بۆق ئاژه كی وشكاوه كییه ب كلكه ، ده توان شه ش مانگ ب خواردن و خۆراك بژیت، حه وسه د جۆری ھه یه له چین، جۆره بۆقـــك دۆزراوه ته وه وه كو چۆلك ده جریون له قورئانی پیرۆزدا له ســـوره تی ئه عـــراف ناوی

ھاتووه ســـانه له فه ره نسا زیاتر له چوار ھه زار تۆن القه بۆق ده خورت ھه روه ھا له ئاسیاو ئه فریقا، ته نانه ت له ئه مریكاش دخـــوازی زۆره ، بۆیه توخمـــی بـــۆق مه ترســـی له ناوچون و قـــان تكه وتنـــی زۆره، رۆژی ٢٨ نیســـان به ڕۆژی بۆق ده ست نیشان

كراوه . بـــۆ زانیاریتان جاجاۆكه ھه شـــت چاو و دوپشك شـــه ش چاوو ھه نگ پنچ ھه روه ھا كارتی یاری ٤٢ چاوی تیایه زۆر بابه تی تریش ده زانم ئه گه ر مـــاوه ھه بـــت پاشـــان بۆتـــان باس

ده كه م. كاندیده كه ی تریش باسی شاره زایی و پســـپۆری خۆی كردو وتی: منیش كتـــب و رۆژنامه م زۆر خویندۆته وه بـــۆ نموونه ده زانم مرۆڤ به درژایی ژیانـــی نزیكـــه ی ٣ ســـای ڕه بـــه ق له ئاو ده ســـت به سه ر دە بات، واته له ماوه ی ساكدا به ڕژه ی ٢٥٠٠ جار

به ناچاری سه ردانی ده كات.به دریژایـــی شـــیعر ده ربـــاره ی ھه بـــووه، شـــیعر مـــرۆڤ ژیانـــی نه نووســـراوه ته وه ، بـــه م بـــه م ۆكه میژوییه كانی پداســـتان و چیتۆماركـــراوه ، نه وه كان پشتاوپشـــت لكیـــان وه رگرتووه ، كۆنترین چامه كه نووســـرابیته وه ده گه ڕته وه بـــۆ سه رده می ســـۆمه رییه كان (عراقی ئســـتا)، كـــه ده ربـــاری داســـتانی گلگامشه ، گلگامش پاشای ئۆرۆك دوو ھـــه زارو پنج ســـه د ســـاڵ به ر

له زایین فه رماڕه وایی كردووه. درژترین شیعر له جیھاندا شیعری مھابھارتایـــه، داســـتانكه ده ربـــاری پیرۆزی ئایینی ھیندوسه، كه بریتییه له ھه زار دره شـــیعر، یه ك ملیـــۆن و ھه شـــت ســـه د ھـــه زار وشـــه یه له ســـه ده ی ھه شـــته می به ر له زایین نووسراوه ، به م حه یف و مخابن له م سه رده مه دا له وته پشكه وتووه كان شـــیعر بره وی خـــۆی له ده ســـتداوه، خونـــه ری كه مبۆتـــه وه ، له ژاپـــۆن و ئه مانیا ھه ندێ كۆمپانیاكان شیعری شـــاعیره كان كه ـــه ھه بـــژارده ی له سه ر كاغه زی نه رمی توالت چاپ ده كـــه ن، بۆ ئـــه وه ی له كاتی ده ســـت به ئاو گه یاندنا ئه گه ر كه سك تاقه تی

خوندنه وه یانی ھه بت. و له بابـــه ت ده رچوون و ھه ڕاســـان ئاماده بوان سه باره ت به درژ دادڕی بوون یه كك ھه ـــی دایه و وتی بۆیه پتان ده یـــن خاه ھه تا چۆلك مان بۆ بگرن یه ككی تر به ته وسه وه وتی: كـــ ده خۆیان چۆلك نین، چه ند كه سكی تر ڕوون و ئاشكرا تیشكیان خسته سه ر كۆمه ك نمونه ی گه نده ی و بوه فایـــی ده ســـه تداره كانی ناو گۆمانـــی الی یه ككیـــان ده وـــه ت خه ك په یدا كردو به ڕاشـــكاوی ئه م

به سه رھاته ی گاوه و مه ترسی خۆی نیشاندا، كه دوور نییه ھه ردووالیان ژر به ژر وه كو ئه و دوو ســـواكه ره جووله كه ی ڕۆما ڕككه وتبن كامیان ده سكه وتی زۆرتر بت به شی ئه وی

تر بدات.سه ربرده ی یه كه م ... دوو سواكه ر له ڕۆما

دوو ســـواكه ر له ڕۆما به ته نیشـــت یه كه وه له شـــه قامك دانیشـــتبوون ســـوایان ده كرد، یه ككیان خاچكی له بـــه ر ده می خـــۆی دانابوو ئـــه وی تریان ئه ســـتره ی حه زره تـــی داود. زۆر كـــه س به وـــدا تده په ڕیـــن و ســـه یریان ده كـــردن، بـــه م ته نیـــا پاره یـــان ده خســـته ناو كوی ئـــه و ســـواكه ره ی له پشت خاچه كه وه پاڵ كه وتبوو، قه شـــه یه كی دیـــان به ودا ڕه ت بـــوو، ھه وه ســـته یه كی كـــردو سه یری خه كه كه ی كرد ته نیا پاره بۆ ئه وسواكه ره ی له پشتی خاچه كه وه یه فـــێ ده ده ن، بـــه م ھـــچ نـــاده ن بـــه وی دیك. دواجار قه شـــه كه له و سواكه ره ی ئه ستره ی داودی له به ر ده می خۆی دانابوو نزیك بۆوه و پی گوت برای ھه ژارم، تـــۆ نازانی ئره

والتی كاسۆلیكانه. پیاوه كـــه ب ده نگ بوو ھیچی نه وت

ته نیا ھه ر سه یری ده كرد . قه شـــه كه درـــژه ی دایـــ و گوتی خه ـــك ھیچت پنـــاده ن به تایبه تـــی ئه گه ر ئه ســـتره ی داودت له به رده م بـــت نه خـــوازه ئه گه ر به ته نیشـــت سواكه رك دانیشیت خاچی دانابت، مه گـــه ر ته نیا ئه و كه ســـانه ی دیـــان ڕقوكینه ی تیا نه بیت خركت پبكه ن، سوالكه ره كه ی پشتی ئه ستره ی داود ڕووی له ســـواكه ره كه ی تـــر كردو ته ماشـــاكه ك ـــی گوت: مۆشـــپبه ته مایه برایانی گۆلدســـتاین فری

كاسبی بكات.

كه وچكه ده سك درژه كان ھه ر له و كۆڕه كه سكی تر ھه ی دایه و وتـــی: منیش چیۆكك ده گمـــه وه ده ربـــاره ی ھه نـــدێ كـــه س ته نیـــا خۆشگوزه رانییان بۆ خۆیان و ده ست و پوه نده كانیان ده وت، پیاوچاكك له گه ڵ پـــه روه ردگار گفتوگۆی ده برۆژكیـــان پرســـیاری لـــ ده كات، به ھه شـــت ئه حواـــی حه زده كـــه م پـــه روه ردگار بزانـــم؟ دۆزه خ و پیاوچاكه كه ی بـــۆ الی دوو ده روازه كـــرده وه ، ده رگایه كیانـــی بـــرد. ته ماشای كرد له ناوه ڕاستدا مزكی خی گه وره دانراوه مه نجه كی زلی چشتی له سه ره، بۆنی ئه وه نده خۆش و تامدار بـــوو پیاوچاك ده می ئاوی تزا. ئـــه و خه كه ی له ده وروبـــه ری مزه كه دانیشـــتبوون دیار بوو له ڕو الوازو برســـی و نه خـــۆش بـــوون ســـه رو كه وچكـــی ده ســـك درژیان له ده ســـت دابـــوو به درژی قـــۆڵ و باســـكیان ده یان توانی لـــه مه نجه ی شـــۆرباكه ی باوـــن، بـــه م له بـــه ر ئه وه ی كلكی كه وچكه كان له باسكیان درژتر بوون نه یان ده توانی بۆ ده می خۆیان ببه ن، پیاوچاكه كه له حه ژمه ت ئه و دیمه نه ســـامناك و پـــ مه ینه ته ده لـــه رزی و ســـه ری ســـوڕمابوو، په روه ردگار فه رمووی: ئه وه دۆزه خ

بوو نیشانمان دایت.چوونـــه ھه ردووكیـــان پاشـــان ده رگاكه یـــان و دووه م ده روازه ی كرده وه ھۆه كه كتو مت وه كو ئه وه ی پشتر وابوو، له وش مزكی گه وره ، مه نجه كی زلی پ شـــۆرباو دیسان له بـــه ر تـــام و بۆنـــی خۆش ده مـــی پیاوچاك ئاوی تزا، خه كه به ھه مان شـــوه به كه وچكی كلك درـــژه وه ، به م خه كی گۆشـــتن له ش ســـاغ و به كه یف، له نوان خۆیان و خه ریكی باس و خواس بوون، پیاوچاك وتی: تناگه م ھه ردوو الیـــان وه كو یه كن، پـــه روه ردگار فه رمووی به ـــ ته نیا یه ك وریایی و كارامه یی تیایه ئه وانه فری ئه وه ن، ھه ر یه كه ی خواردنه كه بداتـــه ده می ئـــه وی دیك له كاتكـــدا پیســـكه و چاوچنۆكـــه كان ته نیـــا بیر

له ده می خۆیان ده كه نه وه.

: ده بژاردن بكه یت چاكتره، وه كو په نده چینیه كه ك به شداری ھهمۆمك داگیرسنی باشتره له وه ی نه فره ت له تاریكی بكه یت

علی بانیشاری- ھولركوڕان و كچانی زانكۆ باس لوەدەكن تووشـــی خۆشویســـتی بھـــۆی چندین كشی كۆمیتی بوون، ئمش وای كردووە وەك پویست لزانكۆدا ســـركتوو نبن، بشك لكچان ئیشارەت بوە دەن كشی شكك لكویســـتی بووە یخۆشســـرەكییكانی ئمۆی كۆمگی كوردەوای و لو نوەندەشدا پشكی

گورە ب زانكۆكان دەكوت.ب ھۆی ئـــو تكبوونـــی كوڕان لزانكـــۆدا یانـــھ وكچـــان و ڕوودەدات، زۆر بریكوتنكـــی یـــان وایمـــان كاتدا كـــوڕان پھل ورەیـــرجـــی گویســـتی مخۆش ویســـترگیرو پبـــۆ ژیانی ھاوســـپش ئو پرۆســـی خۆشویســـتی لنوان ھردوو ڕەگزەكدا ھبت، سركوتنی ئو پۆســـی لوەوە

سرچاوە دەگرت. ژی ئاداب لنك قادر، قوتابی كۆلفزانكۆی ســـحددین نایشارتوە ڕەفـــزی جـــار چنـــد تائســـتا وەرگرتـــووە، بم ئم مانای ئوە نیی ك ئیتر دەبت دەســـت ل ژیان بربدات، چونك ناكرت ھموو شت بدی ئو كســـ بـــت، ك كاركی

دەوت. فنك ب ھفتنامی بدرخانی وت:" من كـــ ڕەفـــزم وەرگرت تووشـــی

چندیـــن كشـــ بوومـــوە لالین دەوروبـــرەوە، بتایبـــت كچانـــی بـــوو، ناخـــۆش ھاوڕـــم زۆریـــش خریكبوو خۆم بكوژم، ئوان دەیان وت بـــ مـــن، تـــازە تۆ حیســـابت بۆ

نكراوە ل الین برامبرەوە".وتیشی:"خۆشویســـتی ھروەھـــا ھبـــوو، كۆمگیكـــدا لھمـــوو تـــا دونیـــاش مـــاوە ھردەمنـــت، كۆمگـــی كوردیـــش یككـــ لو كۆمگایان، زانكۆكانی كوردستانیش بـــوارەدا لـــو گورەیـــان پشـــكی

بردەكوت". وایان بزانكۆدا ب كچان لك لندھكـــوڕان نییو پان وایـــ كوڕان تنھا بـــۆ بســـربردنی ژیانـــی ڕۆژانیان ســـتن، كیوەندی دەبڵ كچان پگلئمـــ بووەت گرفتی گـــورەی كچان لزانكـــۆداو نازانـــن بوا بـــكام كوڕ بكن، تادوا ڕۆژ خیانتیان ل نكات.

ھـــ جـــالل، یككـــی تـــرە لو كچانی زانكۆی ســـحددین، ئو دركی بوە كردووە خۆشویســـتی لزانكۆدا بووەت باو باون و ئوەی ل وەیت مانای ئبویستی نخۆشزانكۆدا دۆڕاوە، ئگر بۆ ماوەیكیش

.ر خۆشوە ھت ئبھ وتی:" كچان ل زانكۆدا نازانن بـــوا بكام كـــوڕ بكن بـــۆ ئوەی لـــ دوا ڕۆژدا خیانتیـــان ل نكن،

چونكـــ كـــوڕان ئمـــۆ وەك چۆن پلی قژ دەگۆڕن، ئاوەھاش كمۆددەگۆڕن و ھیچ گوشیان لی نیی و

وا دەزانن ئوان نبوون".ئو وتیشی:" ئاسایی ئگر بزانیت كوڕـــك لگـــت ڕاســـت دەكات و خۆشویســـتی لگڵ بكیت، بم ئگـــر دواتـــر درۆی لگـــڵ كردی وە بووەتر ئھ وە چی، چونكئـــھۆی ئوەی زۆربی قوتابیانی زانكۆ

پشتیان بشكت لو بوارەدا". مان ڕەخنرچی كوڕانیـــش ھگئئاڕاستی ڕەگزی برامبر دەكن، بم ئـــوان دەن:"خۆشویســـتی مرجی پشینیو، پویست ھبت ڕەگزەكـــدا، ھـــردوو لنـــوان بۆئوەی ســـركوتن بدەست بت لو بـــوارەدا، بـــم كچانـــی زانكۆ زل زانـــن و دەزان كوڕان، كخۆبـــداوای خۆشویســـتیان لـــ دەكـــن ئـــوە الوازی كوڕانـــ لـــ برامبر

كچاندا".ناسر شریف قوتابی زانكۆ ھما بۆ ئوە دەكات زانكۆكانی كوردســـتان بوونتـــ جگـــی دڵ گۆڕینـــوەی كـــوڕان و كچـــان و ھیـــچ زانســـت لزانكۆدا نمـــاوە، ئوەی ماوەتوە تنھا خۆشویســـتی نوان ئو دوو ڕەگزەی، ئگر لگڵ ھاوڕیكت دەگڕیت یكسر پت دەت كپت

ھی یاخود نا.ناســـر دەت:"زۆر بداخوە ئمۆ گورەتریـــن ڕابواردن لـــو بوارەدا زەكردوو ڕەگھـــ ـــت، كـــدەكربرامبـــر یكتری ئنجـــام دەدەن، پیرۆزتـــر بـــ ئـــوە زۆر دەبوایـــشـــوە بـــو نـــك ســـیربكرت ناشـــیرین، كـــ لـــ زانكـــۆدا بـــاس دەكرت، ھركسك كپی ھبت

پنجی ناشیرینی بۆ درژ بكرت".ئـــو وتی:" كـــوڕان و كچـــان دەن وا و دەكیـــن وا زانكـــۆ چووینـــدەكیـــن، چونكـــ پدەچت پشـــتر لـــ قۆناغـــی ئامادەییدا ئـــو بوارەی بـــۆ نڕەخســـابت، ك دتـــ زانكۆ بـــوارەدا لـــ گـــورە تقینـــوەی و كوڕە یان كچئ ڕوودەدا، چونك

شتی وایان ب خۆیانوە نبینیوە".ئـــوەی كوڕان لـــ زانكۆدا پســـت دەكات ئوەی، ك دەبت ل دەســـت نیشـــانكردنی خۆشویستیدا كوڕان ی خۆیـــان ببنـــوتـــ بـــ میشـــھقوربانـــی و بـــن ب كچـــان، تا پی دەـــن گیـــان دەردەچت لترســـدا بدەگمن كچان دەستی خۆیان پش وەش بیســـتیدا، ئخۆش ن لبخ

.یگنھا كۆمی كوڕان توتبھفتنامـــی لوقمـــان ئحمـــد بدرخانـــی ڕاگیانـــد:" یكـــك لو كشانی ل كاتی خۆشیستیدا ڕوو

وەیوە ئتـــڕووی كـــوڕان دەببـــھمیشـــ دەبـــت كـــوڕان دەســـتی خۆیان پش بخن، كچان ب دەگمن دەستپشخری دەكن و ب كوڕان دەن:"خۆشـــم. دەوی"یان شـــتكی

."تو بابل

ئحمد وتی:" بدەیان كوڕ لزانكۆدا ڕووبـــڕووی ئو گرفتانـــ دەبنوە و نازانن چۆن ســـری خۆیان لوە دەربھنن، بو ھۆیشـــوە كشی كوڕان لبواری خۆشیستیدا زیاترە

لكچان".

خۆشویستی پشتی قوتابیانی زانكۆ دەشكنت

Page 12: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

درخان دەردەچڵ بگل ریی گشتییكی ھونوكراوەیببسرپرشتی: مسعودی مال ھمزە[email protected]

ژمارە ٤٩ - ١٤٠، ٢٠١٠/٥/٨ی زایینی

دەمك ســـا بینری كـــورد ئاواتخوازی ناگای كررۆژان ل ك لوەبـــوو رۆژئكوردییكانوە درامای كوردی ببین، شوكر بـــۆ خوا ئـــو خون ھاتـــدی و كوردیش ھاوشـــانی وتانی دیكـــ چندین درامای برھمھناو ل كنا كوردییكان پخش ی كۆمر قسسل كماوەی كران، وەلكسكی دیاریكراو یان چینكی تایبتوە ریكـــخ و قوربانـــی تـــدەكر درامـــا دەشـــبت دیاردە، بۆ ئو مبســـت چند

ھونرمندكمان دواند..

ئا: ھونری بدرخانل دەســــتپكی ریپۆرتاژەكدا جیھاد دپاكی دیاردەیــــو ئــــو دەربــــارەی ھونرمنــــد خترناكی تشنكردنی گوتی: بگشتی خۆمـــان ب مـــڕاســـتی ئر بگـــئكۆمگایكـــی دیموكـــرات دەزانین و بوامان بـــ بیروبـــاوەڕو بۆچوونی جیاواز ھی، دەب ھموو رایكانمان قبـــوڵ ب، ئایـــا ئـــو درامایان لبر الینـــی ھونـــری راگیرا یـــان لبر الینـــی نـــاوەرۆك و فكـــری راگیرا، من باســـی ئیشكی تایبت یان دوان ناكم، بگشـــتی وەكو دیاردە باسی دەكـــم، رەنگ ئو دیاردەی ئیشـــی دیكـــش بگرتـــوە، ئمـــ زەنگكی و دەزگایانـــدووەم ئـــ ،رناكـــتخئایا لیژنیان نیی بۆ ھســـنگاندنی راگیران، راســـت ی كمانرھو بئھموو دەزگا یان كناكی ئاسمانی رەنگـــ سیاســـتی راگیاندنی خۆی ھبـــ، ئم كس ناتوان تداخولی تو سیاســـر بم ئایا ھبـــكا، بـــدیاریكـــراوەی خۆی لیژنی نیی ئو مئایا ئ ك ،ننگسھ مانرھبشایستی ئوەی برھم بھنرێ و پارەی تیا ســـرف بكـــرێ و نمایش بكرێ، نك ل ناوەڕاســـتی نمایشـــدا رابگیـــرێ، دەكـــرێ لـــ ســـرەتاوە موافقی لســـر نكرێ، ك خۆیان ،كی زۆر ئاســـاییكار مئازادن و ئبم ك پخش كرا ل موكیتی ئو كناـــ دەردەچ و دەبت موكیتی میللت و بینر، یانی ك تۆ رایدەگری تســـاولكی گورەتـــرت الی بینـــر دروســـت كـــرد، ئمـــ یكمین جار نیی، ئوە ٣ ئیشـــ دەوەســـتندرێ، بـــۆ نموون درامای ئاریا، ئیشـــكی كامـــران رەئوف، ئمـــ گرمیان و كوستان، من نام ئیشك باش یان و دیاردەیم بوونی ئـــبـــ ،خراپـــزەنگكی زۆر خترناك، ئستا ھموو دەرھنرك ك ئیش دەكا دەب الی ،كـــی ال دروســـت بقلوە قخۆیـــباسی ئوە نكم نوەكو فن چین بۆن شكاتم ل بكن، باسی پزیشك نكم نوەكو ســـندیكای پزیشكان شـــكاتم ل بكا، یان بـــۆ كركارانیش ھـــروا، یانـــی وات لـــدێ قلقكی فكریت تووش ب، دووەمیش نھی ھونرمند ب ئـــازادی خۆی كاربكا، ســـیمیش ئوە زۆر ھونرمند فر دەكا ئـــوە بكـــن ك مـــادام الینك توانی زەخـــت بكاو برھـــم راگرێ الیـــن و خكانی دیكـــش بیر لوە دەكنوە ل داھاتوودا ئو شـــوازە بكاربن، دیســـان دەیمـــوە ئوە ل ویستی بو پرناكتكی خزەنگئاست وەستان و ھوست دەربین

."یھھروەھــــا ھونرمنــــد نــــوزاد مجیدیش دەربــــارەی ئــــو دیاردەیــــ قســــی خــــۆی ھیــــو دە: لو حاتدا ھونرمند كـــ راڕاوە، حاتكـــی تـــودەكدەیـــوێ برھمـــك بكا، پشـــكی ترســـی ئوەی ل دەنیشـــ ئایا ئم درامای نمایش دەكرێ یان نا، ئویش وە ككســـند كھـــۆی دەنگی چبناڕەزایی دەردەبن، جا ئایا پیوەندی ،كی وایتی یان شتخســـی خۆیش م جارە دەبڕای من بۆ ئ م بـــب مانرھو بی ئو دامودەزگایانئـــبرھـــم دنـــن ھیچ نبـــ ھزكیان ھب ك دراماكـــ بردەوامی خۆی تیابـــ، دووەم ھیـــچ نب پیان بن ئـــوە چاوەڕـــی فیلمكـــ بكـــن و كۆتایی فیلمك ببینن بزانن ئایا لگڵ

،یان وانیی وەدایی ئو خواستانئتلفزیۆنكانمان بداخـــوە بـــم درامای ئاریا، ك ن، بۆ نموونواناكبرھـــم ھات لـــ ٣٠ ئق ٥ ئقی نیشان درا، مسلیك ھات پشوە و درامایـــنـــدان لـــرمھون گوایـــ مئ ال كردووە، كم تیان بسووكای مرھو بخۆم ل چونك ،ت وانییقبشـــداربووم و رۆـــی سرەكیشـــم ھبوو، ئو كسان ئوە دەن ئگر وە بیبینیایرەتای دراماكـــســـ لـــ مدووەم با ئ ،دەیگوت وانیی تبھدراماك ببینین دوایی حوكم بدەین بۆ ئوەی جاركی دیك پیشـــان ندرێ و رەخنـــ بت ســـر ھونرمندان، تلفزیۆنكانمان بداخـــوە بـــم زوو ملكچ دەبن و چۆك دادەنن بۆ ئو خواستان، ك ناب وا یكسری ب، پویســـتی ب كۆڕ و ســـیمینار و .یـــگفتوگـــۆ و رای رۆشـــنبیران ھمادامیش ل تلفزیۆنكان لیژنیك وە پســـپۆڕن لنیایید و بـــ یـــھبینیـــوە، ســـیناریۆكیان بوارەكـــو ســـیناریۆك ر لگـــئ یری كـــســـالیدابوو ھقی ئوەی ھی رایبگرت، بم ك ل ســـیناریۆك الندرابوو و ویستر كرابوو پسشی لكقمواف ،نلمو رای خۆی بس ردەوام بب ناخۆش بوو كوەكـــو خـــۆم زۆرم پ ندرا، بســـتان وەسترمیان و كوگ وەی من بیســـتم گوایئ تی كتایبكچـــ ئنفالكراو یان ژنـــ ئنفالكراو خۆشوستی نكردووە، خۆشویستی شتكی خۆڕســـكی مرۆڤ، لھموو حاتكـــدا ل خۆشـــی و ناخۆشـــیدا ھـــر ھی، بم ك ب شـــوەیكی ئاشـــكرا نبت، لوانی بشـــوەی دیك ھب، ئویش لبـــر بارودۆخ گر ك می ئكتو كلتووری میللنـــادا، ئگینا ھر ھی ل زۆر و كم، ھیوادارم ل تلفزیۆنكان و ئوانی لـــم بوارەدا خریكن لمـــودوا ئاوا ك دراماكسند كرای چر بكسینوەســـتنن، چونك مـــرج نیی ئو قسانی ئوان راست ب. ھیواداریشم ھموو ئو درامایانی برھم دێ تا كۆتایی بوا و نمایـــش بكرێ، دواتر گفتوگۆی لسر بكرێ، نك یكسر

لناوەڕاستدا رابگیردرێ.لـــ بیاننامیكیشـــدا كـــ كۆمك لـــ ھونرمندانی شـــاری ســـلمانی دەریان كردووە، ھاتووە ك ئوانیش كیاننامنگـــری ئازادین، دەقی بالیبو شوەیی، ك ب ناوی دەستی شـــانۆكارانی ماـــی ئامـــادەكاری كـــورد ھاتووەو تـــدا ٢٣ ھونرمند بشـــدارن: ئاخۆ لـــ فرھنگی تاكی كورددا خۆشویســـتی تابۆی ؟ داخۆ ھمـــوو داســـتان و بیـــت و الوژە

لســـر و الوك و حیرانكانمـــان عیشـــق و ئڤیـــن بنیـــات ننـــراوە ؟ یرمـــان ئمـــی زۆرینر وەگـــئ دەســـت ببیـــاری بۆچـــی ئـــی جمعی كوتووینت سربینی ئو ئازادییی ك ئو پانتایی خیا، ئو ت بخشتی دەبی زیندوووژمت

ژیان فراھم دەكات ؟! ھنانگـــۆی دەبـــت داخـــۆ كارەساتكانمان بتنھا بستراتیژی مرگ دۆســـتییوە پشوازی بكین، ناكرـــت ژیاندۆســـتان مام لگڵ

كارەساتكی وەك ئنفال بكین .ئاخـــۆ پاشـــماوەكانی ئنفـــال مافـــی ژیانیان نیی ؟ ئی ئوان ب بشـــن لو ھســـت ئینســـانییی یـــزدان و یاساكانی ژیانیش ب رەوای دەزانن .

ســـمرەی بنـــاوی ئـــو خكوە مافی ئـــوە بخۆت بدەیـــت ب تنھا رگدا داكۆكیان لكانـــی متارماییلبكیـــت و نتوانـــی لـــ ئزموونكی پوختتردا ئو ب دەنگیی بھنیت گۆ،

ك لبر ھندك ھنجتی نادروست تونی پیرۆزیان بدەوردا كشـــراوە و شـــتانو ئیـــدی دەســـتبردن بۆ ئ

شكاندنی تلیسمی موقدەس بت.وەك ( كوســـتان و (گرمیـــان كـــی درامی ویســـتی قســـزموونئ بكات، ك ئینسانیی و دۆخر ئسلبمانوـــت یان نـــا، پمان خۆش بت یان نا كم تا زۆر لدەرگای ھندك حقیقتـــی تای نو ژیانی ئینســـانی كورد دەدات، كچی بنوی بزاندنی ھـــ ســـوورەكانوە و ببیانـــووی راگرتنی ھستی چردەیك لخك، ئـــازادی بـــو ھمـــوو مزنییـــوە، مرھو بنـــی ئـــووانی ھئ كـــبشـــكن ل قوربانییكانی ھاتندی، ئو كوتۆت بردەم ھڕەشـــیكی

گورە.پشـــتر توژكـــی دیاریكـــراوی نو ئـــم كۆمـــی كوردییـــ بھمـــان تلفزیۆنیان درامایكـــی ھنجـــت لپخـــش وەســـتان و بۆیـــان چووە سر، ئمجارەش ھمان دۆخ لگڵ جیاوازی میكانیزم و راڤی چمككان خۆی دووبـــارە دەكاتوە و ئوەمان مكانی ئئازادیی ك ،ندا دەبزوتخونی راگوزەرن و ســـبی لبین

دەچن. كرت و پرت كردن و وەســـتاندنی ئـــو درامایـــ دەســـتبردن بـــۆ مافی خكانی تر ب بیانـــووی رازیكردنی ب ت بناش كی دیاریكراو، كژتوھیچ كۆبوونوەو كۆدەنگییك خۆیان

بكن نمایندەی ھموو. ك لـــشـــب ش خۆمـــان بـــمـــئقوربانیانـــی ئنفـــال ئژمـــار ئكین

و بـــۆ ئازاری ئوان بشـــكی مزن ل دمان ھشـــتا زامی ل دەچۆڕێ، بم ئم رێ لوە ناگرێ كھونرء گوزارشـــتی بتوانـــ رووناكبیـــری دروست ل ھستكانمان بكات وەك

ئینسان. داكۆكیكـــردن نییـــ ســـتوم ھئـــلئاســـتی ھونـــری و فیكـــری ئـــو وەی داكۆكییندەی ئھ ب ،درامایـــلـــو پانتایـــی ئازادییی بـــ خبات و خوـــن بـــدی ھاتـــووەو كـــس و كاری ئنفالكراوەكانیش بشكن لو

.كاروانی قوربانییئمـــ وەك چردەیك ھونرمند و رووناكبیـــری كـــورد داواكارین چی دی بنـــاوی رزگرتـــن لـــ ھســـتی ھندـــك، ئـــازادی لگـــۆڕ ننرێ و بازنكانـــی بـــوون و گوزارشـــتمان

تسكترنكرتوە. ب و راســـتییئـــ مـــفســـوس ئئتام چند پات دەكاتوە، ك ھشـــتا ھونرمنـــدی كـــورد بـــ خاوەن و

بتوان ك نییـــزراوك، دامســـكشـــلگیران داكۆكی لماندووبوون و

ھوڵ و شونخونییكانیان بكات.ئوەتـــا بو ناھموارییی رەوشـــی مســـاردانرە، خوە لنانـــمھرھبئو ھموو تواناو وزەو ماندووبوون و ئاریشان كڕەتی سفر دەكرتوە.

لگڵ ئـــوەی ھندـــك كنای دی جورئتی ئوە نكن خۆیان لقرەی وەھا بابتكی فرە ھستیار و دژوار بدەن، كچی خاوەن جورئتكانیش ل دوا منزـــی كاروانكدا پژوان

دەبنوە. گرییری رتزەنگـــی خ م دۆخئلـــ ئفراندن و ھموو ئو ھونی دەیانوـــت لـــ ئاینـــدەدا لـــ ماف و نیی مـــن، گوناھی ئت بدوقیقحرابردوومـــان پـــە ل ئـــازارو تای و مینتی، بم ئركی ئمی قسیان لسر بكین و لبردەم رۆشناییدا

رایان بگرین. تـــی بوونوانـــدمـــان زۆرە ئئومفاكتری ســـرەكی وەســـتاندنی ئو تقیقو حردەم ئبخۆیان ل ،درامایالندەن ك كس و كاری ئنفالكراوان بشكن ل ئم، ئمی ئینسانی كورد خاوەنی داستان نمرەكانی عیشق و ئوین، خودان ئو ھموو وزەیین، ك خۆشویســـتن پی بخشـــیوین و ھر ئویشـــ لبـــردەم ئو ھموو ی رابردوودا كردینییزەبرو زەنگان

نموونی خۆڕاگری". ییاننامو بشــــدار لــــندانی برمھونبریتیــــن لــــ: عبــــدول حمجــــوان، كاوە ئحمد میــــرزا، جلیل زەنگنــــ، عومر دپاك، پشــــرەو حســــن، علــــی كریم،

شــــفیق محممد، گزیزە عومر، عباس ژاژیــــی، ئنوەر قادر رەشــــید، مســــتفا ئحمــــد، دشــــاد مســــتفا، یاســــین قادر برزنجــــی، شــــاناز محمــــد، ئرســــالن دەروــــش، مۆفــــق عــــارف لھۆنــــی، ھۆرن غریب، بكر رەشید، گۆران علی كریم، جبــــار معروف، جھــــاد دپاك، ئاشــــتی

عوسمان دانش، نھرۆ ساح".ھر ل سۆنگی ئو بابتوە لماوەی چند سای رابردوو كنای كوردسات ر لشـــخی دەستپناك وەكو تاكبرھمھنانـــی درامـــادا كوت كار، زۆری ھـــرە بشـــی براددەیـــك ھونرمنـــدان ئو كنایان ب مای یكمی خۆیـــان دەزانی، وەل لبر قسی خك ئوە كنای كوردسات ٣ درامـــا رابگرـــت، ھـــم زەرەری ھونری و ھمیـــش مادی لخۆی و ستبو مندان بدات، بۆ ئرمھونپیوەندیمـــان كـــرد ب برپرســـانی كنای كوردسات، بم وەمی ھیچ

پیوەندییكیان ندایوە.

ندرابترین دراما وەستنو وە كیو بۆنبگرمیــــان و كوســــتان، ســــاالر ســــوتان دەرھنری دراماك، ل سرەتادا دەربارەی ھــــۆكاری ھبژاردنــــی ئو ســــیناریۆی بۆ كاركردن گوتی: ل راستیدا ئو پرسیارە دەكاتـــ ئوەی لزمنـــی ھبژاردنی ئیش و قسكردن لســـر وەزیفی ھونر، ل راســـتیدا وەزیفی ھونر قسكردن لسر ھموو دیاردەیكی ئابـــوری.. سیاســـی، كۆمیتـــی، ل و دیاردانوەی ئـــدنـــھتـــد، خووردەكاریـــدا، یانی وەزیفـــی ھونر ئیشـــی فیلـــم و درامـــاو ترجمـــی كردنكو قسب ،نبۆ و ت نییقیقحلسر حقیقت، ئیشكردن لناو ئو وردەكارییانو ئو دیوە شاراوەیی ك كسی ئاسایی نایبین، ھونرمند لرگی ھبژاردنـــی دیاردەیكوە رووداوكی بچووكوە قســـ لسر رووداوە گورەكان دەكا، بدنیابینی ئاراســـت كـــوە شـــتوخـــۆی و لدەكات، دەمـــوێ بكورتی پت بم ین بوەی دەســـت بكش ئپ مـــئگرمیان و كوســـتان، ئوكات كاك دشـــاد خۆی منی دیاركرد بۆ ئوەی كاری دەرھنانی بۆ بكم، دیارە پشتر لگڵ كنای كوردسات رككوتبوو، ئو كارە برھمـــی ئوان ب، پش ئـــوە خریكـــی ئوەبـــووم پرۆژەی كاركـــی درامـــی دروســـت بكیـــن د، كمـــوت محكـــڵ كاك رگـــلئـــو یاریـــدەدەری دەرھنـــرم بوو ل گرمیان و كوســـتان و مۆنتری مان ھاتو دەقئ ش بوو، كدراماكبردەســـت و خوندموە، بڕاستی وروژاندمی بۆ ئوەی ئیشـــی لسر

وەبوو كشـــی ئكم، وروژاندنبكئم باس ل دەرھاویشتكانی كشی كســـوكارو ئوانی لدوای ئنفال ماونتـــوە دەكا، ھبژاردنـــی ئـــو دەقش الی مـــن دەقك جوان بوو، ویستوە بوو پشمان لكبژاردنھئیش لســـر ئو شتان بكین، ئیتر بســـر بشـــان و بای ئمالو ئوال ھدەیـــن، چونك ئیـــش و وەزیفی مایو بنر ئسل ،وە نییر ئھون

ئو سیناریۆیمان ھبژارد.دراماكـــو وەســـتاندنی لبـــارەی ساردكردنوەی ئو لكاری ھونری ر گوتی: لنتانی دەرھساالر ســـوراســـتیدا دەموێ زۆر ب راشـــكاوی ئـــوە بـــم ھتـــا لـــ برنامیكی تلفزیۆنیش باســـم كـــردووە، ئوە دەستكی سیاسی لپشت، موزایداتی لســـر ئیـــش ،پشـــتل سیاســـی ئیفلیجكردنـــی رەوتی ھونـــرە، یانی ئنجامـــی ئوەی لزمنی موزایداتی سیاسیوە، ئنجامكی ئیفلیجكردنی

فرھنگـــی و رۆشـــنبیری الینـــی ینم ناڕەزایـــی دەربئـــ ،كـــتمیللبداخـــوە ركخـــراوەو كـــتحائم تیـــرۆرە، بم ئـــو تیرۆرەیان خترناكترە، تیرۆری فكر و ھونر، ختـــرە، زۆر زۆر دیاردەیكـــی كاتكی ركخراوەو ھاوكات لگڵ ئـــو بزمی گۆڤاری وـــران و ئو ك كر گۆڤارســـل یی ھیـــھدابخـــرێ و ئو بزمـــی ب دەزگای وانـــردەم و ئـــاراس كـــراوە، ئســـ گای كوردی لكۆم ك مـــان دەپ ،رناكتورەو خكی زۆر گـــیرانقبداخـــوە ھیـــچ روونكردنوەیـــك پیوەندیدارەكانـــی دەزگا لالیـــن حكومتـــوە نییـــ، ئـــوە زۆر زۆر یـــك ھزڕاســـتی ھب ،ترســـناك كی كۆنزھ زەكوەو ھپشتی ئلپرســـتو ھزكـــ بـــراورد ناكرێ ئـــوەی بـــم پـــش ٢٠٠٠ لگـــڵ ســـاڵ خـــك وا بیـــری نكردۆتوە، ل ٢٥٠٠ ســـاڵ پش ئســـتا ل یۆنان خك كتبی لســـر تنزیمی فكری زۆر ئـــوە بڕاســـتی نووســـیوە، ترسناك ل ٢٠١٠ ئوە ل كۆمگای كـــوردی رووبدا، نوكتیكت پ بم لناو ھرمی كوردســـتانی عراق ٥ ملیۆن كســـكین نزیكی ٧٠٠-٨٠٠ كنای راگیاندنمـــان ھی بھموو جۆرەكانیـــوە، كچی ك دت ســـر می ئكارەك وەی گوایپرســـی ئباســـی خۆشویســـتیمان كـــردووەو خۆشویستی كاركی ب حورمتی كردن ب كسوكاری ئنفال، بڕاستی ئوە زۆر خترە، قســـ لسر ھر نـــی بـــۆت دەخك دەكـــچ پرســـ وە، دەرامـــڵ و حی حـــخانـــ ،رامری حب می دەست بۆ ئكنئی بـــۆ یك ئینســـانی سیاســـی و ھاوتی كورد، بۆ كســـكی حزبی و ھونرمندك لسر "وادی الچئاب" ك زنجیرە درامایكی توركیو پارساڵ نمایشـــكراوە و ئمســـایش نمایـــش دەكرتـــوە ل كناـــ عرەبییكان، بـــ توركیـــ درامایكـــی زنجیـــرە ھرمـــی خكـــی بـــ حورمتـــی كوردستانی عراق دەكان یك كس ،یوە موشكیلئ م، كاكوە تنایھاوكات لگڵ ئو قیران سیاسییی ھندك الینی سیاسی بدەستیوە دەنانـــن، لدوای ئـــو ھبژاردن و شتی لو دوایی كراوەو باجكشی دەیـــدەن، ھونرمنـــدان و ھونـــر لتان ناشـــارموە تا دەمرم خریكی ،ری خۆم دەبم، باكم نییكاری ھونزۆر تینـــم بۆ بـــ دەچم لـــ دەرەوە كار دەكم، ھر كشـــم نیی، بم بڕاستی دەب خكی وتك خۆی م شترپرسن لسی بی كوانو ئبكۆنوە، نین ئـــم حا رووبدا، ر بســـدەیان كاردەكرێ ل رۆژان ،می ئتو میللتیكـــردن بـــحورمكـــس كاری لســـر ئـــوە نكـــرد، ركخراوك ھی بناوی ركخراوی بیاننامیكیـــان "ھوســـت" دەركـــردووەو نـــاوی خۆشـــیان ناوە ركخراوی مدەنی كار لســـر ئوە دەكن داكۆكی ل مافی كســـوكاری قوربانیانـــی ئنفـــال دەكـــن، ك من دەستخۆشیان ل دەكم، بم رۆژك ل رۆژان ئو ركخراوە بڕزە نھات كار لسر ئو كۆم ئنفالچی بكا ك لناو ھرمی كوردســـتان ماوەو ھندكیشیان قســـیان دەخوا لزۆر بدەن یســـانو كن ئـــگا، بۆ نایجدادگا، ئوان ئنفالچی بوون بۆ نایی ئیش لسر ئوە بكی، یان من بو ركخـــراوەم گوتووەو دەشـــیموە لھـــر جگیكی دنیاش ب باســـی دەكـــم، ئیشـــی ئو ركخـــراوە الی من ھرواشـــ لـــوە زیاتـــر ھیچیان وتـــار یـــك نســـا نكـــردووە، دەخوننوە لـــ ٤/١٤ یادی ئنفال و

تواو.شـــیاوی گوتنـــ تا ئســـتا بقســـی ئمـــالو ئـــوال كناـــی كوردســـات ھریك ل دراماكانی "ئاریا، گرمیان و كوســـتان، رۆژگارە تریبكان"ی

وەستاندووە.

دەرھنری گرمیان و كوستان : وەستاندنی ئو درامای ل تیرۆر خراپترەل درامایكوە دەستی پكردو خریك دەبت دیاردە، گرمیان و كوستانیش بووە قوربانیی

بۆچی ركخراوی "ھوست" رۆژك نھات كار لسر ئو كۆم ئنفالچی بكا ك لناو ھرمی كوردستان ماون و ھندكیشیان قسیان لزۆر جگا دەڕوا

ان"ست

كو و

انرمی

گی "

اما در

یرەنج

زك ل

ندیم

Page 13: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

13

ھر ل ســـرەتاوە باســـی ســـرھدانی شـــانۆ و دیاردەو رباز ب كی پیناســـند پماندا چووازی شـــانۆییمان كـــردو ھو شـــپستی ئزموونگریت و دیاردە ئزموونگرییكان بكین، لگڵ ئوەشـــدا جارێ بوامـــان وانیی ئم بتوانین پناســـیكی تایبت یان بنچینو ســـیمایكی دیاریكراو بۆ كاری ئزموونگری دابنین. ئزموونگریت ھوڵ دەدات یاســـاو رساكان تك بشكن، بم كی نوێ كوەی قالببۆ دۆزین دانوھ ،تی نییسای تایبیاساو ر یوانری تر لزموونگكی ئند كاركی تر یان چزموونڵ ئگـــلتك بشـــك و شـــوازكی تر بگرت بر، دەب ئوە بزانین ك ھر برھمكی شانۆیی ئزموونك بۆ خۆی، بردەوامی چاالكی شانۆیی كاری ئزموونگری جوانی ل دت برھم، مرج نیی ھر كاركی ئزموونگری نوكاری و پشكوتنی لبكوتوەو شانۆ ببوژنتوە، ب یری بۆی ھزموونگـــر كاری ئســـردەوام بوون لم بـــبـــ ت بۆ دیاردەی نوێ و زەمینر بخۆشـــكر ك بگات، كدەرەنجاملبار بكات بۆ بووژانوەی شانۆ، لم ھموو قسو باسان دەتوانین ھندك ل تایبتمندییكانی شانۆی ئزموونگری یاخود ئو كارە ئزموونگرییانی ك كراوە بدی بكین لوان پكدانانی دەرھنر وەك پاوانی بوارەكو فاكتركی گرنگ ل گۆڕانكارییكان، دەرھنر ئو كســـایتییی ك دەتوان ل شـــانۆدا زۆر شت بكات ل كاتكدا تا كۆتایی ســـدەی نۆزدەھم نووســـرە شانۆییكان شۆڕەسواری ئو بـــوارە بوون، ئوان دیـــاردە نویـــكان و گۆڕانكارییكانی ناو كۆمگایان وەردەگرت و ل نووسینكانیان برجستیان دەكردو بۆ ھر گۆڕانكاری و زەمنك و بارودۆخك بۆچوونی خۆیان ھبووەو توانیویان كاریگرییان ھبت لسر شانۆ و ستایلی پشكشكردن و جۆری برجستكردنی بابتكو شوازی نمایشیش گۆڕانكاری باســـمان كرد، وات ژووەی كو مم دوای ئر ھاتووە، بـــســـبكۆتایـــی ســـدەی نۆزدەھـــم دەرھنر بـــووە گـــورەی نمایش و زۆربی گۆڕانكارییكانی ك ل شـــانۆدا روویانداوە لســـر دەستی ری ماوە، وەلری شانۆش كاریگم نووسرەكان بووە، بندەرھوەك جاران نا، بكو زۆرجار بدووقۆی گۆڕانكارییكانیان ئنجام داوە. ھر لو كاتوەی "ئلفرید جاری" شانۆیی "ئۆپۆ" ل سای ١٨٩٦ و پشكش كرد، شۆڕشی نووسرەكانی شانۆیی یك لدوای یك دەســـتی پكرد، ھر ل شانۆییكانی ســـوریالی و دادایی تا شانۆی پشـــەو و شۆڕشـــگ لوشوە شـــانۆی داســـتان. ناوی دەیھا نووسری شانۆیی برزبووەوە، ك ھوی گۆڕانكاری و نوكاریان داوە ل شانۆدا، ئمش ئوە دەگین ك نووسری شانۆیی شان بشـــانی دەرھنر گۆڕانكاری كردووەو ل زۆربی گۆڕانكارییكان ھاوبش بوون. ل ســـرەتای سدەی بیســـتم مایرھۆد ئاشكرای كرد ك "شـــانۆی نـــوێ ل ئامـــزی ئدەبوە ســـرھدەدا، ئدەب ھمیش پشنگ بووە ل تكشكاندنی شوە درامیی باوەكان". ئم ھاوبشیش ل گۆڕانكاری تا ســـاكانی ھشتاكان بردەوام بوو، بـــم لوە بدواوە دەرھنـــر توانی ل گۆڕەپانی ئزموونگریتدا بـــ تنھا پشـــەوی بكات و لژر دەســـتی نووســـر دەری بكات زۆربی كارە ئزموونگرییكان تكســـتی شانۆیی نبوو، زۆربی پناســـكانیش ھمووی دەربارەی ریبورتواری دەرھنر و ئامانج و ھزری ئوان، ھیچ رۆكی ئوتۆی نووسر ل پناسكان نابینین، ئمـــش ئنجامكی راســـتقینی ئو ســـركوتنی ك دەرھنر بدەستی ھناوەوھموو ئزموونگرییكانی دوای ھشتاكان بناوی دەرھنرەكان تۆماركراوە، ھرچندە دەرھنری ئزموونگری وەك ئوانی بر لخۆی ك كاری نوكاریان كردووەو شانۆكیان بناوی برەودان ب ل یكی زۆریان ھم گرنگیوە تۆمار كراوە، بوانـــئچاالكی شانۆیی و گۆڕانكاری كردن تیایدا، ھر دیاردەیكیش وەك باسمان كرد شتكی ل دیاردەیكی پشووی خۆی الداوەو ب السایی

كردنوە یاخود بھودەو ب سوود ناوبردووە.دەرھنرەكان ھموویان لژر یك ناونیشان برەویان ب ئزموون و تاقیكردنوەكانیان داوە، ئویش شانۆی "ئزموونگری"ی، شانۆی ئزموونگـــری بـــووە ناونیشـــان و ئامانج. ھروەھا تكشـــكاندنی توخمكانی نمایشی شـــانۆیی تایبتمندییكی ترە ك بدی كراوە، رەخنگران ستانسالفســـكی ب مامۆســـتاو پایبرزترین دەرھنر دادەنـــت ل جیھاندا، چونك ئو توانی توخم جیا جیاكانی ھونری شانۆ كۆبكاتوەو یكیان بخات، ستانسالفسكی لرگای ئامادەكردنی ئكتـــرەوە ھوـــی داوە توانای برجســـتكردنی داھنران پرە پبـــدات و ئـــو توانایـــی كـــ بۆ برجســـتكردنی رۆكـــی یان نســـتی ئاشكراكردنی الیبم ی ئامادەی دەكات بكتییســـایكشاراوەكانی دەق و بیرۆكی سرەكی ك دەقكی لسر بیناكراوە، ھرچی دەرھنری دوای ئو ھاتووە ســـوودی ل ربورتوارەكی وەرگرتووە "تواوكری ھونری ل نمایشـــی شـــانۆیی ك نمایشی شـــانۆیی وەك پگیـــك دەناســـن و كـــ لســـر چوار ســـتوون

بیناكراوە.ســـتوونكانیش بریتین ل "نووســـر + ئكتـــر + دەرھنر + ،ر گرنگترین ستوونی ستانسالفســـكی بینم دانانی ئپر" ببینكـــ توانـــاو برھمی ھوكانی نووســـر و ئكتـــر و دەرھنر

وەردەگرێ.

ئزموونگریت ل شانۆ (١٠)

ھیوا سوعاد یونس

رون

ھ

ئگرچی كاروانی ھونر ســـختو زۆر كسی ناتوان ب شاخ بفراوییكانییدا گو بكات ل رگ شاخ پو ج زنھنرگز و رحان، بم مرۆڤكی سپی قژ وەك كلۆی بفر زۆر دەمك سر قافی ل میشو ھ میشـــو ھیو كاروانئكاركردندای، مرۆڤكی ســـۆزی نیشتمان و كـــورد چۆت خونی و ھرگیز ســـازش لســـر كوردایتـــی بـــوون و ھونـــرو

مرۆڤایتی ناكات...علـــی جـــۆ ك لـــ دایكبووی شـــاری تدەب شبجر ھو ھ یبجھزامی قووـــی تابلۆكانـــی و ئاوارەیی و دایـــك و ژیانی الدێ و گلك بیرۆكی

تر دەبت توەری كارەكانی...بم دوایی ل ھۆی توار ل ســـلمانی و گلری كوردســـتان ل شـــاری ھولر دەیمین پیشانگای تایبتی خۆی كردەوە و بیاریشـــ ئـــم پیشـــانگای شـــاری دھۆكیـــش ببینـــ. لـــ دەرفتكدا ئم

دیدارەمان لگدا سازكرد.ئا: محمد فتاح * ســـبارەت بـــم پیشـــانگیت چـــی

دەیت؟ كـــ یم پیشـــانگھیـــوام ئـــب -پیشانگی دەیمم جی رەزامندی

ھمووان بت.رەخنگرانیـــش بتوانـــن بـــ جوان ئـــم چونكـــ ھیســـنگنن، ھقـــووی زادەی مانـــرھب قینكی راســـتوەیشـــو بناخم

.یلی جۆزموونی عئھمـــوو برھمكـــی ھونریـــش .كی ناوەوەیزادەی بیرو بۆچوون كانـــم لـــبۆچوون وە دەچـــلـــتعبیری نوێ و ئبستراكت خۆی ببینتـــوە و ھندكـــی زۆر بۆنی

ئبستراكتیان ل دت. ی، كو گۆڕانكاریانـــبارەت بـــســـ *

مبستو رەھندەكان چۆن دەبینن؟- ئگر ب راســـتگۆیان سرنجی وردو تامـــان بۆ تابلۆكانم بكی بـــ جـــوان شـــوازی كاركردنـــم دەناســـرتوە، واتـــ ھندێ جار دەتوانـــم بـــم لـــ جـــاران زیاتر زانســـتیترو ھمـــای جیاوازتـــری

تدای و بدی دەكرت. كـــرییھون مـــرھب ـــژ لـــچ

.ببین ین لڕر بـــۆ گۆڕانـــكاری بگگـــكۆنوە تا ئســـتا ھونر وەســـتاو

...نیی.گۆڕاندای ژیان ل چونك

* سبارەت ب رۆی كۆلژی ھونر. بو ســـیفتی بڕزتان ئندامی دەســـتی دامزرنری كۆلیجی ھونرو پیمانگی ھونرە جوانكانی ســـلمانین. ئاست و داھنان تیایدا چۆنو گۆڕانكارییكان و

رەخنی ھونری چۆن دەبینی؟- بشداربوونمان ل دامزراندنی كۆلژی ھونـــر دوای پیمانگی ككمانی یكانی سلرە جوانھون كانی دی، كزنم وتدەستك لشـــرەف و بشـــداری بوونمـــان تیدا ھبوو، ھمـــوو نتوەیك بـــ ئـــدەب و ھونرەكـــی خۆی دەســـمن و جـــگای ئاســـایی شیاوی خۆی دەكاتوە ل كۆمگا ھیوایـــی بـــو جیھانییكانـــدا. بایـــخ زیاتـــر زۆر برپرســـان بـــم الین گرنگ بـــدەن و زیاتر

پشتگیری ھونر بكن.* ئایـــا ھیـــچ پیوەندییك لـــ نوان

شانۆو شوەكاردا دەبینن..؟- بـــ زۆریـــش. رەنـــگ و ھماو جوو میوزیشن و زۆرن ئوانی ھاوبشـــی لـــ نـــوان ئـــو دوو زم برە، من خـــۆم زۆر حھونـــ

شانۆی، كاتی خۆشـــی وامدەزانی ھـــر دەبم بـــ شـــانۆكار، ل كاتی قوتابی بووم رۆم بینیوە لســـر نووســـینی ئـــارەزووی و شـــانۆ ســـیناریۆم ھیـــ و زۆر دەگڕم

بنو شانۆكاندا. بـــ مـــن زانیاریتـــان بـــۆ ھـــر كاریگریـــی باوكـــم، كـــ جۆیی دەكـــرد. نزیك بوومـــوە ل دنیای

وكاتـــئ و شـــوەكاری، رەنـــگ ھســـتم دەكرد، ك ئمـــی كورد بۆی ،یندمـــان ھرممتر ھونكچووم بغـــدا و كۆلژی ھونرم تواوكرد، وەك ئرككی نیشتمانی دەمویست ئو كن ل كلتووری كوردو نتوەكماندا پ بكموە. ئوســـای كاریگـــری ھروەھـــا "رباعیات الخیام" ك ونكانی زۆر جوان بوو بالمـــوە و زۆربیانم نق كردۆتوە، زۆری كار ھبوو

لسر بشوەكاری بوونم.* بگڕینـــوە بۆ ســـانی ھشـــتاكان و ســـرەتای دروســـتبوونی پیمانگـــی مانگرتنكـــی و ھونرەجوانـــكان

ھونرمندانی ئوسا؟- لڕاستیدا شـــڕی ھونرمندان ئوســـاك لگـــڵ داگیركـــر بوو لالیـــك و گرتنبـــری رـــگای زانســـتی بـــوو لالیكـــی دیك بۆ

ھونرو نتوە ستمدیدەكمان...و بوـــری براســـتی بـــم ھونرمنـــدان، رەوشـــنفكری ردەمســـ ئـــو خوندكارانـــی مژووییكی پرشنگدارە بۆ ھونر دژی بوردەیـــوە خـــۆ لـــ زۆر، دوژمنانی نتوەكمان وەستانوە و دســـۆزان بســـر جالدەكاندا سركوتن، ئو مژووە زیندووە ككـــت یر زینـــدووش دەبھـــ

لسروەرییكانی ھونرمندان.

* تا چند كاری ھونری ئكادیمی كارو خزمتـــی دەقی ھونـــری ل تابلۆیكدا

دەكات؟ ین لڕر بۆ گۆڕانـــكاری بگگـــ -كۆنوە تا ئســـتا ھونر وەســـتاو

.نییچونكـــ ژیان لـــ گۆڕاندایـــ، ھر یمانگپ لـــ خـــودی خۆم. تۆ. كبوویـــت و ھاتیت كۆلـــژی ھونر، ك خوندكار بوویـــت، تواوتكرد بسركووتوویی. چندێ گۆڕان ل تـــۆدا رووی داوە. ھر تمنو وە. بۆیكایتنری خۆی دھونپویســـت برھمـــكان گۆڕابت، مبستم تنھا تمن نیی، ژیانی بـــاری سیاســـی و كۆمیتـــی، سرانســـری جیھـــان دەگـــۆڕێ. ئی ھونر چۆن ناگۆڕت. ئوەش

.روا دەبو ھ سروشتییلبر ئوەی ھونری شوەكاری ك بۆیتارادەی سك ری تاكھونپویســـت ھونرمند لسرەتای دەستپكردنییوە خۆی مامۆستای خۆی بت و ھوڵ بدات ك سوود لـــ پروەردەكردنـــی بـــ رـــگای زانستی درغی نكات. تا مرۆڤكی نموونیی بردەوام خۆی لســـر رابنـــت، كاركـــردن و راھنـــان شـــب ر جیاوازە لھون چونكـــزانســـتییكانی ترو كۆتایی نایت، تمن مرۆڤ بس نیی بۆ فربوون، ل وەستردەوام نت بدەب بۆی

خۆكردن ب ھونرمند. ی ١٩٧٩ لمامۆســـتا ســـا بیرم لـــ *پنجمیـــن پشـــانگای ھونرمندانـــی كچـــ گـــورەی تابلۆیكـــی ســـلمانی جووتیاركـــی الدت پیشـــاندا بوو. ئو دەم سرســـامییكی تواو لالم دروست بـــوو، دەمویســـت بزانـــم حیكایتی ئو ســـتا پرسیارەكم ئب ،چیی تابلۆی

دەكم؟بكارتكردنـــی .نـــزەم ئـــو -ھونری ئوروپا زۆرم حزدەكرد كی كچـــكافرۆشـــ منیـــش كچـــ م، بۆیك دروســـت بكجووتیاربو قوارە گورەی، ئو تابلۆیم ئســـتا كـــ دیمنی كچكـــی چاو سوزی برگ پۆشراوی كوربوو ل نـــو دەغكی گنـــم دا باوەش

بگنمكدا كردووە و وەستاوە.نتوایتییكـــو ســـتھ ھـــر ر لدەبینین ھون ك ،یراوردەكبئوروپادا بوشوەی سركوتوو

و تۆش دەتوێ بگی بو.بـــۆ نموونـــ ك بمویســـتبا جلكی كوردی دروســـت بكـــم دەچووم دەگڕام چندین شـــوەی شـــام دەبینی تا دەگیرســـاموە لســـر ئـــوەی دەمـــوێ- یـــان ســـرو مـــزەری ژنانـــی رەســـت. یان كـــوای تنگ و كراســـی كوردی

رەنگاورەنگ...بشونی رەنگی تایبتدا دەگڕام. نانو وك لـــكاریـــم بـــۆ زۆرھكردووە، باشـــتر بـــ بۆیی ئاوی

یان باستیل كارم تدا كردوون.* ئو پیامان چین ك دەتوت بییت

و بۆ دایك و نیشتمان چی دەی؟ مای دایك لھ وە ئاگادارن كئ -سرەتای دەستپكردن ل ھونری و تابلـــۆ شـــوەكاریدا...چندەھا پیشانگی تایبت لسری ھیواو ئامانجـــی مـــن بوو، چونكـــ دایك ژیاندا ك ل كموو شتمای ھھدایك ھب نیشـــتمان و نتوەی

پوە دەبسترت.لسرەتای ژیانموە ئم ھمای تا ئستاش لگمدای و ئو بوارەش ك پرســـتگای من دایكـــو تا دوا

.رستگامر پم ھناسھدەمـــوێ بم ل كۆتایـــی تمنم ھیـــوادارم توانیبتم ئـــو ئركی كوتۆت ســـر ئســـتۆم بشكی

كمم ل جبج كردبت.

پیاوكی سپی و ئزموونكی زۆر

دەتوانـــم بـــم لـــ جـــاران زیاتر زانســـتیترو ھمـــای جیاوازتـــری

كـــرییھون مـــرھب ـــژ لـــچ

ین لڕر بـــۆ گۆڕانـــكاری بگگـــكۆنوە تا ئســـتا ھونر وەســـتاو

* سبارەت ب رۆی كۆلژی ھونر. بو ســـیفتی بڕزتان ئندامی دەســـتی دامزرنری كۆلیجی ھونرو پیمانگی ھونرە جوانكانی ســـلمانین. ئاست و داھنان تیایدا چۆنو گۆڕانكارییكان و

- بشداربوونمان ل دامزراندنی كۆلژی ھونـــر دوای پیمانگی ككمانی یكانی سلرە جوانھون كانی دی، كزنم وتدەستك لشـــرەف و بشـــداری بوونمـــان تیدا ھبوو، ھمـــوو نتوەیك بـــ ئـــدەب و ھونرەكـــی خۆی دەســـمن و جـــگای ئاســـایی ئوكاتـــ شیاوی خۆی دەكاتوە ل كۆمگا و شـــوەكاری، ھونرو نتوە ستمدیدەكمان...رەنـــگ

زیاد كریم خدرئگر لم ژیانی ئســـتای زۆربی وە دەبینین برە زۆرمان وردبینھپلی یكم پارەو پوول ل پشوەی

ژیانوە پداویســـتییكانی ھمـــوو دت، ئگرچی لالی زۆرانیش بم شـــوەی نیی، بكو ب پچوانوە دت و ســـرو مـــاڵ و گیانی خۆیان قوربانی ئـــدەب و ھونر كردووەو ب ھژارییوە خزمتیان ب ھونرو خكانـــی تـــر گیانـــدووە، ھـــر بۆ ئوەی ناوو سروەریان ب پیرۆزی بمنتـــوە، كچـــی ئمـــۆ ھونـــر بۆتـــ بازرگانـــی پیشـــیكی وەك شـــتك ك ھمـــوو رۆژێ دەكێ و دەفرۆشـــرێ چ كیار و چ فرۆشیار ھردووكیان بیكوە گرنگی ھونر نازانـــن و لـــ تـــام و چـــژی ھونر ناگن و ھونریان لال خۆشویست یارو فرۆشـــیار لوەی كئـــ ،نییـــیكتری نزیـــك دەكاتوە تنھا كارە ھونرییكیـــو بۆ فرۆشـــتن مزاد كراوەو لـــو رگیوە ھردووكیان

دەیانوـــت ھندك پارەو بازرگانی بجوانی و ناسكی ھونر بكن.

لــــ كــــ كســــانی ئــــو زۆرن خۆشویستی و بنج و بنوانی ھونر دەگن و رزی ئو شــــتیان لالیو ئوەنــــدەی ھونــــری گلكیان لال گرنگ ئوەندە پارەو دۆالرو ژیانییان ال گرنگ نیی، ســــرەڕای ئوەی تای و شــــیرینی ئمۆی ژیان زۆربمانی ،مانــــكبریككــــردووەو بــــۆی كخبــــۆ نموون دوو كۆمپانیــــای گورەی جیھانی ھــــن بناوی كریســــتیس و سوتبیس ھر ئوەندەیان زەحمت تا م جیھانكی ئنشو نی خۆیان لشودەكنــــوە ئیتر دەكون ســــازكردنی ھمــــوو دواییشــــدا لــــ و ئاھنــــگ كلوپلكی ھونرو ئم ئاھنگان مزاد یوەندیان بپ ن و دەفرۆشن، كدەكھونرەوە ھیــــ، لوانش كلوپلی

كــــ لخۆوەدەگرــــت، مژوویــــی پویستیان ب پاراستن و لكۆینوەی ھونــــری ھیــــ. یــــان زۆرــــك لــــو دەزگاو كۆمپانیایانــــی، كــــ بۆ كاری ھونــــری و مۆزەخانــــو ھۆكانــــی رخانكراون. بۆیرت تشانۆو كۆنسپویست كسانی شــــارەزاو پسپۆڕو ل ،نانو شــــوئ نــــكادیمــــی بخرئھمووشــــیان گرنگتر رزی ئو كارە بگــــرن و خۆشویســــتیان برامبــــر ھونر ھبت، ن تنھا بۆ مبســــتی تت و بخریداكردنی پارەو دۆالر بپ

.كگیرفانی خاوەن ھۆئگـــر بتو ھوەســـتیك لســـر ســـدەی شســـتكانی ســـانی رابـــردوو بكیـــن و ســـیری ھونرو ھونرمندانـــی ئـــو كاتـــی جیھانی ،وانـــیـــن، زەوی و ئاســـمانی نبك ی لـــریانـــو كارە ھونئـــ چونكـــھۆكانی پاریس پشكش دەكران چ جیاوازییكی نبـــوو لگڵ ئو كارە جوانانی كـــ ل ھۆكانـــی بیروت پشكش دەكران، ئمش دەگڕتوە بۆ ئو ڕزو خۆشویســـتییی لالی خودی خاوەن ھۆكان ھبووە، ھر

بۆیش رزیان ل ھونرو ھونرمند و زانیـــون بگورەیـــان گرتـــووەو

پارزگاریان لكردوون.كاتـــك ھشـــتاكان ســـانی ھۆكانـــی لـــ شـــانۆگرییكیان رۆشـــنبیری و گـــل و لـــ ھولـــر پشكش دەكرد، ب شوەیك خك دەھـــات، جمـــی تدەكـــردو رووی شونی دانیشـــتن ندەما، یكك لو شـــانۆگریان حمـــدۆك بوو كاتك حمدۆككـــی و كۆتایـــی یشـــتگ كدایكبوو دانیشـــتووی ھۆ نـــوێ لھر ھموویان ھســـتان ســـرپ و ل خۆشـــیان چپیان كوتاو خۆشـــم یكـــك بـــووم لوانی ل خۆشـــیان

گریام.ھونر ئوكات تام و بۆنی خۆی ھبوو، خـــك تامزرۆی ھونر بـــوو، تنھا ھونر بۆ ھونر بوو ھونرمند بیری ل پارەو دۆالر ندەكردەوەو ھموویان شیان بژار بوون و زۆربگشتی ھب وكاتنـــد ئرمژاری مردن، ھونھـــمیدانی شۆڕشـــگبوو، سرشـــانۆ شڕبوو، پیڤكان گولل بوون برەو سنگی دوەزمو شوی ئنگوستچاو

ئاراست دەكران. ۆ زۆر بموەی ئوە ئـــوانچپ ب رو زۆر بھونـــ ئاســـانی دەكـــرێ بئاســـانی دەفرۆشـــرت ھونـــرە. الی خكانـــك وایـــ تابلۆیكـــی كشـــاو رەنگاو رەنگی كـــرد، ئوا ھونرمند ش بشـــكورەی پكـــی گـــتخزمھونر كرد، ئگر ھاتوو گۆرانییكی گـــوت و تۆمـــاری كردو ل شاشـــی وا بوو بخشـــكرا، ئـــك پفزیۆنلتھونرو ھونرمند. مایوە بین پش ،یر قوتابخانك ھونـــمـــوو شـــتھ ،ی و شیرینییتا ،ناخۆشیی خۆشییبرســـیتیی ئـــوەی نچت نـــاو ئو قوتابخانی ل ھونر ناگات و ھست بتام و لزەتـــی ناكات. ھونر ئمۆ ل نو گژاوكی جیھانیدا مل دەكات و ئـــوەی ئمۆ نـــاوی دەنرت "الفن المعاصـــر" وانیی و باوەڕیان ب ڕەنگ و رزمانـــ ســـرەتاییكانی ھونرو نھا بازرگانیكردنت ندەوە نییرمھونب ھونرو ھونرمندان و پیداكردنی نازانـــم ئمشـــیان دۆالر. چندیـــن تاكی بازرگانی بجوانی و ناسكی و

خۆشویستی ھونرەوە دەكرت.

جاران ھونر بۆ ھونر بوو

لی جۆند عرمھون

لی جۆند عرمتابلۆكانی ھون ك لكی

Page 14: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

بدوھوشیار عشاری شرناخ یكك ل شارە جوانكانی باكووری لـــ رۆژھتییـــوە كوردســـتان، ســـنوورەكی ل ،رگ"ــــمكاری و شـــاری "جۆلری ھـــدەڤـــباكووری شاری "سرت"ـ، ل خوارووی جزیرەو بۆتان و سلۆپی و زاخۆی، ل رۆژ ئاوای ویالیتی ،ختكی شاخاوی سیی ناوچكخاك ،ماردین"ـ" ،كھاتووە، ٢٤٪ی دەشـــتچیا پ ی لك٧٥٪ خاك ،نم و جۆو نیسك و نۆك و تووتنی گكشـــتوكامیـــوەی زۆرە وەكو ھرم، ھنـــار، ھنار، ترێ، ھنجیر، خۆخ، سو، ل چیا بناوبانگكانی چیای چیای جودی ك ،ر"ــــجـــودی"، "گاڤار"، "پیرئۆم"كاتی خۆی سفینی حزرەتی نووح "د.خ" لسر ورەش لری گرتـــووە، خوای گنگل و چیایئـــود"ل ئایتی "٤٤" دا، قورئانی پیرۆزدا ل سورەتی "هر ى آألم ناوی ئو چیایی ھناوە دەفرموت: "و قض

ني". للقوم الظامل ا د لى اجلودي و قيل بع توت ع وآ س ،ی "لـــی دیجللـــی بۆتـــان" و "گكانـــی: "گلییگ ،بییان شافیعییزھی كوردن و مكدانیشـــتوان ڤنارە. لكی كشرناخ شـــار ،یدا ھشـــی تلف د ئاغایمـــســـرا محكانی: "قوارە كۆننشـــو ی ١٠٠ ســـاڵ دەبزیكســـرە نو قئ ،ســـۆر"ـدروســـتكراوە، كاتی خۆی محمد ئاغای ســـۆر دروســـتیكردووە، شـــرناخ زنـــم گـــورەو ھنووكش ماوەو لسر پیان، ل بردو كڤری ھرم دروستكراوە، نیوەی خراپ بووە، ئو پیاوە "١٤" چواردە كوڕی ھبووە، نوەكانی ھنووكش ھندكیان ك ژمارەیان ٦٠-٧٠ كس دەبن ل ناو ئـــو خانـــووەدان، جاران شـــرناخ لـــ "٣" گڕەك ورە بووەو بووەتك گلگ نووككھاتبوو، ھپویالیـــت، ل شـــارۆچككانی "ئۆلـــودەرە" و "بت .یكی دیكلمرەخ"، و گزەخ"، "شـــباب"، "ھشجاران جل و برگی پیاوانییان "شاڵ و شپك" بوو،

ك ل مرەز دروست دەكرا، بم ھنووك كمتر لبر دەكرێ، كـــم كم لرەو لوێ كورتك و ل یو ناوچر دەكرێ و دەبیندرێ، ئبرواڵ لشكلپووری كوردەواریدا دەومندە، خزنیكی وانژی زۆرە، لـــژو الوكبھاتووە، دەنگببن نل"پریخـــان شـــرناخی"، ك دەنگكی زۆر خۆشـــی ھی، "معاس شرناخی" كاك"عبدو ئیسماعیل شـــرەف" ناسراوە ب "عبدو شرناخی" خكی ،یكی زۆر خۆشـــی ھدەنگ ،گونـــدی "جنیوەر"ـبتایبتی ل گووتنی الوكی شـــرناخی و "پایزۆك" و "ســـرەری- ســـرەرۆ"دا زۆر لھاتـــووە، كاتـــی خـــۆی یكك ل پیاوە ناودارو ب دەســـتكانی ئو ناوچی خوالخۆشبوو "عبدولەحمان ئاغای شرناخ"ی بووە، ل سای ١٩١٩ز دا "مستفا كمال پاشا" نامیكی تایبتی بۆ ناردووە، داوای ئوەی لكردووە، ك پشـــتگیری لبكات، خوالخۆشـــبوو كاوســـاغای رەحمتیش لیكـــك لالوككانیدا نـــاوی ئـــو پیـــاوەی ھنـــاوە، ھنووكـــ زۆربی ھـــرە زۆری گوندەكانی ئو دەڤرە رووخنراون و ورانكـــراون، خككـــی كۆچبر بوون بۆ ناو شارەكانی "شرناخ"، "جزیرە"، "سلۆپی"، "دیاربكر"، "ئدەنـــ"، گوندەكانـــی ئو ناوچیـــ زۆرخۆش و بوو، چونككی زۆری ھتڕو ماگیر بوون، مدناوچك ھم دەشـــتو ھـــم زۆزان، ورانكردنی گوندەكان كاریگرییكی زۆری لسر ئابووری و ،یدا ھكتی ناوچیرەوشی سیاســـی و كۆمئم گۆرانییی خوارەوەش یكك ل گۆرانییكانی

دەڤری شرناخ ب ناوی "ئاخ ل نورێ".ئاخ ل نورێ

ئاخ ل نورێ ل نورێ ل ل نورێ واخ ل نورێ ل نورێ زام نورێ

زراڤ بقسوورێ ل ل نورێ زراڤ بقسوورێ زام نورێ

بارێ نورێ تتون ل ل نورێبارێ نورێ تتون زام نورێ

دو قۆلچیا گرتن ل ل نورێ دو قۆلچیا گرتن زالم نورێ

ئڤ مال نمال من ل ل نورێ ئڤ مال نمال من زالم نورێ برن سرا مزن ل ل نورێ برن سرا مزن زالم نورێ

مال "تھۆم ھسوون"ە ل ل نورێ مال "تھۆم ھسوون"ە زالم نورێ ئاخ ل نورێ ل نورێ ل ل نورێئاخ ل نورێ ل نورێ زالم نورێ

سرچاوە:١- ئم تكستم ل پیتی التینییوە ھناوەت سر پیتی عرەبی ل كتبی "كۆمك گۆرانی فۆلكلۆری ل ناوچی شرناخ، سلیڤان، مووش"دا ل نووسینی

"مستفا گازی" وەرگیاوە.

كتبی آزادە خانم و نویسندەاش "چاپ دوم"بدرخان

یا اشـــویتس خصوصی دكتر شریفی لبارەی وەرگرانی "ونی ھونرمند لتافی الویدا"ی د. ئازاد حم شریف

دەدوت. ٤١٧ الپـــڕە لـــ براھینـــی رەزای كی زۆر جـــوان بـــاس لـــوەیشـــبكتبی"ونـــی كـــوردی وەرگانـــی ھونرمند لتافی الویدا"ل وەرگانی د. ئـــازاد حمـــ شـــریف دەكات و انی خۆیدا وەرگكبناوەڕۆكی كتل رانـــوەرگ لـــ پـــ كوردییكـــی

فارسییك زۆر باشترە. مـــح ئـــازاد د. گوتنـــ شـــاینی شـــریف كتبی"ونـــی ھونرمنـــد لتافی الویدا"ی گورە رۆماننووســـی ئرلندی جمس جۆیس لسای ١٩٨٧

بۆ یكمجار لچاپدراوە. بـــ بژاركـــراو چاپكـــی ئســـتاش پشـــكیكی تروتســـلی مامۆستا عتـــا قرەداغییوە لالیـــن دەزگای چاپ و بوكردنوەی موكریان لژر

.چاپدای

بـــوكـــراوەیـــكـــی روونــــاكــــبــــیــــریــــی گــشــتــیــیــ لــگــڵ

درخان دەردەچب

سرپرشتیاری كلچری بدرخان:[email protected] :عروفەحمان مبدولع

ب ھاوكاری راوژكاری رووناكبیریی دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان: د.ئازاد حم شریف

ژمارە ٦٩ - ١٤٠ - ٢٠١٠/٥/٨ی زایینی

شاری شرنخ "شرناخ"

شاری شرناخ

بانگوازـــك لـــ لیژنی كۆكردنـــوەی دۆكیۆمنـــت بخانـــكت و كتـــب و

قمدۆستان، كتب پروەران وە، لڵ دروســـتبوونییگر لكادیمیـــای كوردی ھـــئھوی ئوەدابووە، ك چۆن بتواندرێ ھرچی ئو كتب و دەســـتنووس و بگنامو دیكۆمنت و ونی كۆن و شونوارو كسایتییكانی كوردستان لھر قوژبنكی ئـــو دنیایدا ھبـــ بمســـتی پاراســـتن و پۆلنكردن و پاككردنوەیان و لپاشـــان لدوو توـــی ئو كاراندا چنـــد كتبك چاپبكرـــت و بخرن بردەســـتی ئوەی

خۆشویست..

نووسران و بنما كتب پروەرەكانمیللتـــی كـــورد بدرژایـــی مـــژوو تووشـــی چندیـــن دەردەســـری و ماورانـــی و ل نوبردن و جینۆســـاید بۆتوە، دوژمنان ھر زوو ونكان، دەستنووســـكان و كتبخانكانیان یا سوتاوە یا بتانیان بردووە، پاش ٤١٤ ساڵ، مژوونووسی كورد: شرەفخانی بدلیسی، كتبی شرەفنامی نووسیوەو ب چاپی گیاندووە، لگڵ ھموو نھامتییكانیش، تنیا ئو كتب مایوەو ئمۆ میللتی كورد ل ھركویكی ئو دنیایدا بژیت، شـــانازی پوە دەكات و ســـوودی لوەردەگرێ و ســـرچاوەیكی زۆر گرنگیش بۆ مژوونووســـان و وەمدانوەیكی بھزە

بۆ ناحزانی كورد.بۆی ھر لو پودانگوە، لژنیك ل ئكادیمیای كوردی سرپرشـــتی كۆكردنوەو پاراستن و بوژانوەی كتب و كتبخانـــ كســـی و دیكۆمنتـــكان دەكات، دەخوازێ و بھر شـــوازك بت دەســـتیان بكوت، دنیاشـــتان ل ـــزراو دەبپار ســـانو كموو ئوە مافی ھدەكاتـــھنانی ھر نووســـین و بگنامیك و بنووســـراوی

رەسمیش ئاگادار دەكرنوە.ئو لژنی بیاری داوە ل ھموو شارو شارۆچككانی نـــاوەوەی كوردســـتان و دەرەوەی كوردســـتان بگڕێ، ل و پشكنین بكات، تابتوانكان كنوارناسنوەكو شوئایندەیكی نزیكدا بۆ رای گشتی ھرچی دەستكوتووە و

دۆزراوەتوە نیشانی ئوەی خۆشویستی بدات. نشـــو تدەچ ،وەش ناوەســـتب یو لیژنكـــو ئـــب نتانو دیكۆمنو نووسین و ووە، سۆراغی ئدوورەكاندەكات كـــ مژووەكـــی بۆ مژووی بـــاب و باپیرانمان دەگڕتوە. ئینجا بالكۆرەوانی كوردســـتان دەست و بازووی زرینی لھكن و نووسین و لكۆینوەكانیان بنووســـن. چونك ل ئموە بۆ ئوەیو ل ئوەشوە بۆ

.لی كوردستانڕۆژی گوەی نوێ و بۆ پاشنبـــرز و پیرۆز ب ئو كارانی لـــ پناو خزمتكردن و مان دەدرێ. كوەكتژووی كلتووری نوەی مدۆزین

سدان سا خباتی بۆ دەكات..

ئكادیمیای كوردیلیژنی كۆكردنوەی دۆكیۆمنت و

بخانب و كتكتھولر ٢٠١٠/٥/٢

ئمـــی دەیخونیتـــوە، متڵ نییـــ، بكو چند پرسیارك ھفتنامی چاودر ئاراستی برپرسی دەزگای بدرخانی كردووە، بئاگاداری بڕز ســـامی ھادی و ســـتار باقی، بمبستی بوكردنوەی، بم لجیاتی بوی بكنوە، ك كرەگرافند پنانی چدەرھ ساون بھئینتیقائییان لو رپۆرتاژەی مبستیان بووە بوی بكنوە، ئمیـــان وەمك بۆ چاودر ژمـــارە (٢٧٢) ل ٢٠١٠/٥/٣، من ھیچ لدوانكم

بۆ ئو رپۆرتاژە نداوە.حمید بدرخانو١/ ئینســـكلۆپیدیای ھولر پـــاش ئوەی ٢٥لسر٢٠٠٥/١٢/٢٦ دەستی ب كارەكانی كـــرد لـــ نووســـینگی دەزگای چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخـــان بـــ ھـــاوكاری لیژنی با "د. عبدو علیاوەیی، د. ئومد

جۆزەلـــی، فریـــد ئسســـرد، د. مولود ئیبراھیم، حمید بدرخـــان" تا ٢٠٠٩/٩/٢٥ زۆر ســـركوتووان و لخۆبوردوان ھر ھموومـــان ب لیژنـــی بـــاو كارمندانی دەزگای بدرخان ن مووچو ن پاداشتمان وەرنگرتووە، ســـبارەت بوەی ك بۆچی ل كـــۆگای ســـلمانی داندرا ل ســـنتری لكۆینوەی سلمانی ك فرید ئسسرد بڕوەبـــری بـــاو لیژنـــی ئندامـــی سنتری لكۆینوەی، بینایكی شۆخیان دروســـتكردووەو كۆگای گورەیان ھیو ئینسكلۆپیدیاكش نزیكی "٦٠" تن دەبوو، بۆی علیاوەیی ســـلمانی ب باشـــتر زانی لـــوەی لھولـــر ب، گرنـــگ نیی لكوێ بـــ، گرنـــگ ئوەبوو چاپ كـــرا، خونی ٥ ســـامان و خۆشویســـتیمان بۆ ھولر و دیرۆكی ئو شارە ھرچی كشو گرفت و ال، چونك مانبوو خستمانم و كوڕی ھكئگر بو نزمی ئستا كاربكرابا ھرگیز

ئینسكلۆپیدیای ھولر چاپ ندەكرا.و٢/ خۆزگـــ چاودـــر لگـــڵ دەرچوونی

ھواكی بوبكردابایتوە، ئینجا باســـی ســـكا بكات، لنو یك خزان و لنوان شـــك ككخراور رناو ھس و لدوو كدەب، بم لنو ئینســـكلۆپیدیای ھولر سدان كشـــ ھبوو، بۆ ئوەی ئیشكان بكرـــت و تـــواو بب، نك ب مبســـتی ئیفلیج بوون، داواكاری ھردوو كارمندی دەزگای بدرخان "عبدولرەحمان معروف لجـــگای ھمـــزە" مـــال مســـعودی و ماندووبوون بل جگـــ خۆی بوو، چونكئینسكلۆپیدیای ھولر ئوان ھردوو برگی "بیۆگرافیای نووسران و ھونرمندان"یان ئامادەكردووە، ھروەھا "ھۆشیار محمد ئمین كۆیی و بدرخان و ئیوب و رەحیمی ســـورخی و زادەو زامواو یوسف" كسیان پاداشـــتیان وەرنگرتووە. كاریان كردووە،

لـــرەدا بۆ رای گشـــتی روونـــی دەكموە ھروەكو ل پشكی ئینسكلۆپیدیای ھولر ن، بشو ب ،بودج رەتا بھاتووە "سپشمرگانی كۆمپیوتر، پداویستییكانی كارمـــان كـــردووە" ھـــر لـــ سرەتاشـــدا بـــ پـــارەو خرجـــی و بودجـــی دەزگای بدرخـــان و خـــودی خـــۆم بۆ دوو ســـاڵ كارەكان ئنجامدرا، ل پاشان سركردەی لھاتووی گلی كوردســـتان و ئو پیاوەی لـــ رۆژە ســـختكاندا بھانـــای میللتـــی خـــۆی ھاتووە، بـــ ھانای ئینســـكلۆپیدیای ھولر ھـــات، ئو پیاوە "كاك كۆســـرەت" ی چاپی لنی بودجم رەخسخنی لبئستۆی خۆی گرت و مردان بنی خۆی

بردەسر.ســـكا دژی علیاوەیـــی نبـــوو، بكو بۆ لیژنـــی با بوو، ھرچنـــدە ئو ل بغدا لكاتـــی ئنـــدام پرلمانی غائـــب نبووە، كواتـــ كمترین كات ل لیژنی با بووە، بۆی ھموو كشكان برەو رووی "من و

د. مولود ئیبراھیم حسن" كراوەتوە. كبیرۆك گوتووم زۆر دیداری دیكو٣/ لل ٢٥لسر ٢٠٠٥/١٢/٢٦ ل ئوتل ئبوسنا ل سلمانی میوانی سنتری لكۆینوەی ستراتیژی بووین، شو علیاوەیی لحزوری نووسر و رۆژنامنووس "شوان تاڤینگ و من" باسی ئوە كرا بۆچی وەكو "موسوعة موصـــل الحضاریـــة" ئینســـكلۆپیدیایك بۆ ھولر ننووسین، منیش یكسر داواكم درخان چووینقبوڵ كرد، وەكو دەزگای ب خالقی بكـــی ئموو ئیلتیزامـــی ھرباژئینســـكلۆپیدیای تواوبوونـــی مبســـتی ھولـــر، بنی خۆمان بردەســـر، ئگر لو نوەندە شانازییكمان بركوت ئو ئینســـكلۆپیدیای ل بوكراوەكانی دەزگای

.درخانوەی بوكردنچاپ و ب

* لبارەی دروست بوونی ھولر زۆر رای جیاواز ھی، ھروەكو "د. مولود" لبارەی ھولـــر- اربیـــل مـــژوو و ناو دە"شـــار برھمـــی مرۆڤـــو دەســـتی برھمـــی ئویـــش وتووشـــشكپ ســـردەمكی ،تدانی شارســـتانیرھردەمی ســـســـئوەش دەخوازێ كـــ ل ناوچك بدوای مژووی مرۆڤدا بگڕین باشترین مژووش بۆ ئـــو مرۆڤانـــی ك شـــاری ھولریان

دروست كردووە".و ھولـــر نـــاوی لبـــارەی ناكۆكـــی و ھاتـــووە بزۆر نـــر بـــولـــژووی ھم"ئوربـــل، ئوربیللـــوو، ئوربیللـــو- ھولـــر" ئم ل ئینســـكلۆپیدیای ھولـــر ئوەمان روونكردۆتـــوە، ك ژیان بر ل ٦٥ ھزار ساڵ ل ئشـــكوتی شـــاندەرەوە سری

ھداوە.* ل چاپدانی ئینسكلۆپیدیا یا ھر برھمكی دیك كات ل راسیم یا لشونی دیك، ئوە ،كسك كرز دەكات، نخۆی ف كتباب

سرەتا ھر بیكوە دەچووین، ك تواو بوو علیاوەیی بتنیا چوو.

* ب خۆبخشان كارمان كرد،چاوەڕی پاداشـــت و مووچـــ نبوویـــن، ھیچ كس پـــارەی وەرنگرتووە، چونك پارەی من و علیاوەیی تدا ماوە، ك فرۆشرا ئوا ھموو

مافكان بۆ خاوەنكانیان دەگینوە.* سرەتا دەزگای بدرخان سرپرشتی و دارایی گرت ئستۆ، چونك ھیچ بودجو ك بر جۆرھـــب بوو، بۆیك نپارەیـــ

تمانپڕاند.* وەكو ل سرەتادا گوتم كۆگای سنتری مانی لســـل وەی ســـتراتیژی لینـــكۆلكـــۆگای دەزگای بدرخـــان گورەتر بوو، بۆیـــ لوێ دانـــدراوە، ئگر مبســـتیش دەستبســـرداگرتن بـــ، بھیـــچ جـــۆرێ دەستی بسردا نگیراوە، ئینسكلۆپیدیای ھولـــر موكـــی ھـــر "٥" كســـی لیژنی كی نزیك لئایندەی ھیواین لـــو بیـــبا ك بمـــوو مار ھســـب كـــی دیكـــچاپ

قیست دابشی بكین.* سوپاس بۆ چاودر

بویژدانتان كارو ئخالقی رۆژناموانی ئاوھای؟!!

پرسیارەكانی ھفتنامی چاودرســــو: برز كاك حمید بدرخان، ئگر مانابن و لكانتان كورت وپمــــت وەبكر٧٠٠ ووشــــ رەت نكات. ھروەھا ٢ رەســــمی

.بك وانی خۆتمان بۆرەوانرۆژنامچاودــــر: بۆچی تــــواوی ئیســــنكلۆپیدیای بــــازاڕ و ل خرایم شــــارە نــــر، لولھ

سلمانی كۆگاكرا؟چاودــــر: باس ل نوســــینی ســــكا دەكرت ی بــــارۆكی لیژنــــرۆكی ســــر ســــســــلد.عبداللــــه علیاوەیــــی، ئایــــا راوــــژكاری

رۆژنامكتان نیی، بۆچی؟چاودر: بیرۆكی ئینسكلۆپیدیا سرەتا ھی كبوو، ئایا ئو كس ئستا لگتان كار

دەكات، بۆچی؟؟لــــ ئینســــكلۆپیدیای ھولــــر، چاودــــر: ناكۆكی لبۆچوونكان بدیدەكرێ، لبارەی دروستبوونی شاری ھولر، ئوە بۆ ھوتان

ندا، یكالییبكنوە؟چاودر:لكاتی بخشــــینی ئینســــكۆپیدیای ھولــــر، بــــ ســــرۆك مام جــــالل و كاك كۆســــرەتیش، برپرســــی دەزگای بدرخــــان

ئامادەنبوو؟!چاودر:ئایــــا ئوە خۆبخــــش كاراتان كرد، وتتان وەرگرتــــووە، بۆچی، كیان دەســــتك

سرپرشتی دارایی بوو؟چاودــــر: دەوترت چنــــد دانیكی كمی ئینســــكلۆپیدیا گیشــــتۆت دەزگاكتــــان و ســــلمانی لــــ و كســــك الی ھمــــووی

گلدراوەتوە؟

٢٠١٠/٥

/٣ ل

٢٧٢ر ژ

ود چا

ینام

فتھ

Page 15: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

15

،دایك بببوونی شیعر ل بگۆرانی ب تمییكی حكاروەلـــ بداخوە لم وتی خۆمـــان تنھا گۆرانیبژان ب و ناوبانگن و شـــاعیرانیش لیدا دەكناوبانـــگ پبشن، یكك لو شاعیرانی تا ئستا كۆمك شیعری كراوەت گۆرانـــی "ئحمد محمد"ە، ل دیداركی ترو

تسلدا دواندمان...ئا: بدرخان* بـــ چی دەگووترێ تكســـتی گۆرانـــی، یاخود ب ھموو

شیعرك دەگوترێ تكستی گۆرانی؟- من تكســـت ل شـــیعر جیا دەكموە، تكســـت ركخستنی كۆمك وشی جوان، بم شیعری گۆرانی ھی ك ئگر سیركی لناو عرەب نزار قبانی ئو شـــوازەی داھنا، بوەی شـــیعرەكانی بمانای وشـــ شیعرن، بم دەشكرن ب گۆرانی و مۆســـیقای تیای، یا لناو فارسكاندا ئردەالنی سرفراز، ئیرەجی جننتی عتایی برھمكانیان شـــیعرن، بـــم دەكرـــن بـــ گۆرانـــی، ھندـــك كسیش ھی خۆی ئاوازدانرە یان مۆسیقیی ھیچ زانیارییكـــی ئوتۆی ئدەبی نیی، بم كۆمك وشـــی جوان ركدەخاو پی دەگوترێ تكســـتی

گۆرانی.* نووسینی تكست لالین گۆرانیبژ یان ئاوازدانرانوە

ھۆكارەكی دەگڕتوە بۆ فراغی شاعیران یان شتی تر؟- نخـــر لھموو دنیادا ئو شـــت ھی، عرەب یـــن، جـــاری وا ھوە دەكـــكانیش ئـــو فارســـ ل یی ھلیقســـ كژك یان گۆرانیبرئاوازداندانانی گۆرانی و ئاواز، ئم دەســـتی ب شاعیرك تنیبیگ تی ناتوانـــید وەی لـــنـــاگا، واتـــا ئشاعیرك ناچار خۆی لگڵ كۆمك وش دەژی ك كری گۆرانییدروســـتك دەبن م وشـــانو ئ

لگڵ ئاوازەك دەتوتوە.* وەك ئحمد محمد شیعر دەدەیت چ گۆرانیبژك؟

- بر لھموو شـــتك من شـــیعر دەنووسم، ئو شیعران ھگری خســـتكی تایبتی شیعرن و مۆرككی تواوی شیعریان تیای، ھم ونو ھم تكنیك، ھم درامای شیعر، بم لناو نووسینی مۆسیقای وش خ بم جۆرە شـــیعرەدا زۆر بایئو دـــر دەدەم، ئـــوە دەبت ھۆكارـــك بۆ ئوەی گۆرانیبژـــك یـــان ئاوازدانرـــك بت شـــیعرك ناكات مئ ،ر دابنـــســــــرێ و ئاوازی لبژھئوەی پی بی تكستی گۆرانی، من دەتوانم بم ئوان شیعرن، بم ئو شیعران دەكن گۆرانی و ئاوازی لسر دادەنن، بچی شیعر ل تكستی گۆرانـــی جیا دەكرتـــوە، تكســـتی گۆرانی چند وشیكی سادەی ناو خك، بم شیعر ھگری

ھموو خستكانی شیعرە.* بۆ گۆرانی شـــیعر یا تكســـت گرنگترە بۆ ئوەی خك

زووتر وەریبگرت؟- ب بوای من گۆرانی ھتا بیازنیتوە و ونی شیعری و دراماو تكنیكی تیاب كم، وەكو ئوە وایـــ تۆ دوو دیوار دروســـت بكـــی، دیواریكیان كۆمك خشـــت رك ھیدەچنی، دیواركیشیان لناو ئو خشـــتدا جوانترین نخش و نیگاری تیا دروست دەكی، بگومان دیواری دووەم جوانترە، بۆ شـــیعر و تكســـتیش بگومان شـــیعر باشتر و

جوانترە.* لو شیعرانت ك كراوەت گۆرانی، كام ھونرمند ھقی

ب شیعرەكت داوە؟- ھندكیـــان ھقیـــان پـــداوە و بوونتـــ گۆرانی نمریـــش، ناكرێ یك یك دەستنیشـــانیان بكم، ،ریـــم كابانیان مامۆســـتا ككرتۆپم ســـبـــبـــ گۆرانی "تمـــن" ك دەتوانم بـــم یكك لو گۆرانیانی نمرە، ئگر وەكو گۆرانی و برھمی مامۆستا كریم كابان ســـیری بكم دەتوانم بم گۆرانییكـــ نمـــرەو دەچتـــ مـــژووی گۆرانـــی

كوردی.* ل كاتكدا گۆرانی تمن شیعرەكی ھی تۆی، چۆن رگا متر و خراپتر بگۆرانی و ئاستی ك تدەدەی شیعرت بكر

ل گۆرانییكی مامۆستا كریم كابان؟ زۆر ل ،مـــی ھشـــانو كك لكڕاســـتی یب -شیعرەكانم كراونت گۆرانی ھر گۆرانیبیژەكانیش ناناسم، چونك لری كتبكانم كردوویان، بم

ھندكـــی دیكیـــان ھاوڕمـــن و ھندكیشـــیان گۆرانیبژن و خۆم پیوەندیم پیانوە كردووە یان بـــ پچوانوە، بم خۆت دەزانی ئوە نیگرانی دروســـت دەكات، بم دەستیش نیی، لوتی ئمدا یاسایك نیی بۆ ئوەی تۆ كاتك شیعركت دەكرت گۆرانی لپچینوەیك یا لپرسینوەیكت

.سو كبۆ ئ بھ* كســـكی ھمنی، بم ناخت چندە لناو شیعرەكانت

دەتقنییوە؟- بگومان ھموو كسك ل ناخیدا دوو كاراكتر ئیش دەكا، كاراكتركی میھرەبانی و فریشـــتیی، لـــ و پـــشـــكـــی توندوتیـــژی و ھركاراكت نالی كـــ ك میھرەبـــان دەبمـــرۆڤ كات ،كینـــفریشـــتییكی ئیـــش دەكا، كاتكیش شـــڕانگز تبی ئیـــش دەكا، ھكیتانیشـــ الین ك دەبئو مرۆڤانی ك لناو كۆمگا توندوتیژن، دیارە رەنگدانـــوەی دیـــارە، ئگـــر مرۆڤكیـــش ھمن توك دەكر كاتم نووســـدیـــارە، ب مئ بـــنووسینی دەقك و كاتك ھگری ناوك دەبت و وەكو نووســـرك دەردەكوێ، ئوكات دەب بیر لـــوە بكاتوە تنیا موكی خـــودی خۆی نییو بۆ خودی خۆی نانووس، دەب پانتایی خۆی فراوان بكات، تنھا ل بیركردنوەی خۆی ننووس، ئو

.كی بنووسورەتر بكاو بۆ خگ پانتایی* الی خۆمان گۆرانیبژ لســـر حیسابی شاعیر و مۆسیقی

دەناسرن تۆ قست لسر ئو باس چیی؟- لســـر ئو بابت زۆر شڕیشم كردووە لگڵ ھنـــدێ گۆرانیبـــژ، كار گیشـــت ئـــوەی ھندێ نكشـــیعرم ن ـــژم ئاگاداركـــردەوە، كـــگۆرانیب رام وای ،م سوودی نیییردەكم سگۆرانی، بچۆن لدوای راپڕینوە میدیا وردە وردە فراوانتر تودەك ریكی كردووەو خشستا گبوو و ئســـر سكی خۆی، پموای ئو كشیی ئمش پویســـتی بكات، ب تووڕەبوون و ھچوونی من ناكرێ، بوە ناكرێ من ھموو رۆژك ب كسك گۆرانی، وابزانم ك بـــ كم تۆ شـــیعری من مبگنجكیش دت گۆرانییك دەت ئگر شـــیعری و شـــیعری دوو شـــاعیری دیك نھكارنمن ببكارنھنـــ ئـــی چی بكا، دەبـــ ئوەمان لیاد نچ خۆ ئم موكی خۆشمان نین، ناب مرۆڤیش وەدایجوانی مرۆڤ ل ،خۆی رازی بوەنـــدە لئك خۆی ل ئاستكی زۆر برزدا نبین، ك ئگر زۆر بـــواو متمانت ل ئاســـتی بـــا بخۆت كرد،

ئوكات زوو دەپووكیوە.* قمی رەخن ل برامبر شـــیعرەكانی تۆ ھوستی

چۆن بووە؟- ل راســـتیدا ل ســـرەتای نووســـینمدا كۆمك

نووســـری زۆر گـــورە ك لناو كـــورددا دەنگن، قمن، لســـریان نووســـیوم ب باش، من كاك شـــركۆ بكس قســـی لســـر كـــردووم، كاك رھاد پیربـــاڵ و زۆر لن، فســـریـــق حفمحگۆرانیبژەكانی وەكو ناســـر رەزازی و مامۆســـتا كریم كابان قســـیان لســـر كردووم، قســـش دەكـــرێ بم نازانم ئم ناوبنم چی، سوپاســـی ئو كســـان دەكم ب چـــاك ب خراپ لكۆینوە و توانینی خۆی ھب لسر شیعرەكانم، بم خـــۆی الی ئم شـــوازی رەخنو لكۆینوە زۆر كم یان ھر نیی، ئگر ھشـــب ئو كسانی

.من ژمارەیان كو بوارە كاردەكل* ب بردەوامی خۆت بدوور دەگری ل راگیاندن، بۆ؟

،وتن نییدەرك زم لـــكم زۆر حـــســـخۆم ك -باوەڕ بك گر بمزانیا شیعر نووسین ئو ناوبانگ و شوھرەت زۆرەم پ دەبخش و ئاوا دەناسرم، باوەڕكن تا ٧٠ شیعریشـــم كرابووە گۆرانی ھیچ دیداركـــی رادیۆیی و تلفزیۆنـــی و رۆژناموانیم نكردبـــوو، تنانت لـــزۆر شـــونا دەمگوت من ئحمد محمد نیم، بم دوایی سیرم كرد تازە من وەكو ئوەی ھگری ناوكم دەب رووبڕووی

ئو پگیی خۆم ببموە. م شیعرەكانت لرجداوە ست نوســـتا ھبۆچی تا ئ *

دیوانك كۆبكیتوەو بچاپی بگینی؟- ھندكیـــم كرد ب كتبك، ل ئایندەیكدا بنیازم ھمـــووی بكم ب دیوانك، ئـــو خیا لناخمدا

.یھ* وەكو شیعر كاریگری چ شاعیركت بسرەوەی؟

- وەكو كاریگری ب پلی یكم ھمن موكریانی، دوای ئوە "ئردەنی سرفرازی، ئیرەجی جنتی عتایـــی، نـــزار قبانـــی، ئوانـــ زۆر كاریگریان

ھبووە لسر من.

علیەزا ھســـتی بوە كرد ك مـــن دیقتم ل ملپچكی گرتبوو، خسیكی وای بۆ كردم وەك ئوەی پم ب ( ئوە بۆ كوێ چووی سران ؟) من نمتوانی ھیچ شتكی پ بم، خۆیشم نمزانی بۆچی نوتق گیرا، علیەزا لسر قرەوكی ھات خوارێ، زۆر ب نرمی

دەستكی خست سر شانم و پیوتم :--- ئم ھیچ شتك نامانكوژێ تنیا یادگارییكان !

علەزا راستی فرموو، بم ب پچوانكشی ھر راست بوو، بۆی منیش لسرخۆ وتم :

--- بم لرە ل رابردوو زیاتر ب چ شتكی دیك دەژین ؟ علیەزا بو قسیی منیش قناعتی ھات، ب جوونوەی سری تمیگیاند ك قسكی منیش راست، بم بۆ ئوەی ھندك گشبینم بكا و كمك ل كناری ب ئومدی دوورم بخاتوە دەمی ھنای بن ب ،ب و قســـانی لگو كی دیكســـوێ كیوەی نم، وەك ئگو

دەنگكی نزم، وتی :--- ژیان ب ئاییندە ناب سران !

--- بم ئرە بۆ كوشتنی ئاییندە دروست كراوە ! علیەزا دەســـتی لســـر شـــانم ھگرت و رووبرووم وەســـتا،

ودەچوو ئمجارە بیوێ زۆر ب جیددی لگم بدوێ:--- راســـت بم ئوان ن دەتوانن ئاییندەی خۆیان بســـر ھموو

خكیدا فرز بكن، ندەشتوانن ئاییندەی ئم بسنوە . ئـــو بـــرادەرە چـــاو رەش و گشـــ ئازەریی، ھندە بـــ جیددی و گشبینییوە قسی دەكرد،ھر لو زیندانییان دەچوو،ك سانكی زۆریان ل نو زیندان بســـر بردب و بیانوێ گوتینی برگری و خۆراگری بدەن گیراوە تازەكان . شـــوەی قسكردن و برخوردی ئـــو كوڕە وایلكردم لـــ ماوەیكی كمدا باوەڕكی زۆری پ بكم، ھر كاتك ھستم ب دتنگی كردبا، خرا دەچووم الی و ئویش دەســـتبج ل ترمـــزی چایك، پیایـــك چایكی بـــۆ تدەكردم،

ھرزووش دەیگوت :--- ئـــاوی زیندان پاگژ نیی، ئگر تینوشـــت ب وەك خۆم، ھر چا

بخۆرەوە ! مـــن لو كـــوڕە فربووم ك بتوانـــم ب درژایی ئـــو ھموو رۆژو مانگـــی لـــ زیندان بووم، لـــ چا زیاتر دەمم بۆ قومـــ ئاوێ نبم، رۆژانـــ تا دە چام لـــ ترمزەكی علیەزا دەخـــواردەوە، ل دواییدا لـــ رگی ئو ئافرەتی ك ب نـــاوی دایكموە دەھات الم ترمزكم ل وە گـــرت . من كچا خواردن دەســـت، ئیدی خووم بـــ یشـــتگشاخیش بووم حزم ل چاخواردنوە دەكرد، بم زۆربی چایكانم ب تای دەخواردەوە، خۆشـــترین ســـاتكانی چا خواردنوەشم ئو یارمان دا لك بمن و تارا دوای نانخواردنی نیوەڕۆی رۆژە بوو، كبارەگاكمان دوور بكوینوە و برەو بناری ئو شـــاخ ھكشین كمان كردەوەو چامان لوێ ئاگرمان، لكوتبوە پشـــت بنكك ك تی لر من دانیشتبوو، دیقرامبب نا، تارا لل ماتو قوتی ئاوی تنئاگرەكـــ دابوو، نمدەزانی بیر ل چی دەكاتوە، بم لوە دەچوو، خیای بۆ ئاییندەیكی دوور رۆیشتب، من وامھست دەكرد ل نو خیای ئودا پشككی سرەكیم بر كوتبوو، دیمن خیاویكی كی پفیلم وەی دەكرد لر لش بوو، ھرنج راكیرو سندە سھكشمو دڕامی بوان، ئو كاتی چایكشم بۆ راگرت، ھر ئاگای لنبوو، ناچاربووم كمك شانی راتكنم، تارا لگڵ راچنینكیدا بزەیكی بۆم كردو پوی چاوكی بۆم نوقاند، وامھســـت كرد رۆح و جســـتم ب نو چاویدا رۆچوو، نوقمی دنیای خیاتی ئو بوو، من بۆ ســـاتكی كم ھیچ پیوەندییكم ب دنیای دەرەوەدا نمابوو، ڕی، كپكانمدا تنجر پسو، برم و ناسكی ئكی نینجپ پل

سیرم كرد قومكی ل چایك دەدا، دواتر یكسر پمی وت :-- ئم بۆ وا شیرینت كردووە ؟

ویستم پی بم (ئم زاری تۆی شیرین !) كچی خرا وتی :-- دەتامی بك بزان دەتوانیت بیخۆیتوە ؟

و چاوە پن یدا، چاوم بكم لوەرگرت و قومم لكرداخی چایپ وتڕا، نیگام كگتی سوور ھكدا روومیچرك كانی، لداخوازیی و دەموتـــن، لر تیری نیگاكانی كوەكانـــم وەبوەكانی، لر لســـخۆیشم نمدەزانی ل كوی ئو سر زەمینم، من تنیا جستیك بووم بھزی بایك ك ل نویدا بتویتوە،ل شونكوە ھدەكشام بۆ شونكی دیك، پلم بوو لنو جستیكی دیكدا جگی خۆم بكموە، لودا ب ھر چوار پلم ب ھورازكی پموچكو خۆشیدا ھگڕم، من ھیچم ندەبینی تنیا ھاوی گرمی ھناسكانی تارا، ئو ھناســـان گك بوون ب خونی جستمان ھیسابوون، من دەمم ب نو گو شكرەكان و سوە تورت و تڕەكاندا ھاتوچۆیان دەكرد، ئم نك جستو رۆحمان تكئاو و ئاوتی یكتر ببوون، نیا لكانماندا دەسووتان، من تناسو ئاگری ھن كانیشمان لیڤپدوا چرككانی شـــڕی جستكانمان، ل دوای گمی موچككان،

گوم لبوو تارا وتی :-- نمگوت چایك زۆر شیرین بوو ؟

منیش ب پكنینوە ك ھشـــتا سروســـیمام ل نو قژە پرش و بوەكیدا بوو پموت :

-- ب وابوو، بم دەمووزاری تۆ ل چایك شیرینتر بوو ! ھردووكمان بۆ دواجار توند ئامزمان لیكتر وەرناو نوچاوانمان لیكتر سوواند، پكوە ھساینوەو ئاگرو قوتی چایكمان ل پاش

خۆمانوە جھشت . دەمویست یكك ل یادگارییكانی شاخ بۆ علیەزا بگموە، بم بانگوازك ك ل بندگۆی ھۆك گوبیســـتی بووین ئو دەرفتی پندام و نك ھر ری لگرتم، بكو ترسكی زۆریشی خست دی ھردووكمـــان، علیەزا ك گوی ل دەنگی خۆی بوو، وەك ئوەی قـــت چاوەڕی ئـــو بانگكردنی نكردب، یكســـر رەنگی ســـپی ھگڕا، ب ئوەی ھیچ قسیك بكا، بۆ الی قرەوكی گڕایوە، شتكی خست گیرفانی و خرا گڕایوە الی من، بزەیكی ترسئامزی بۆ كردم و دەســـتكی خست سر شانم، ویستم پرسیاركی لبكم،

كچی ئو، وەك ئوەی كسكی نزیكی خۆی جبھ پمیوت :!! (دنیا) بك و لر ئازاد بوویت، سگئ --

ئی خودای ! پدەچ ھموو نھنییكی ل چاوی مندا خوندبتوە، بۆچی ئو قسیی بۆ ئو سات ناخۆش ھگرتبوو؟ دەب بۆ كوی ببن، حتمن دەزان جاركی دیك نایبینموە، ئگینا بۆ ئو قسیی كـــرد، من قت علیەزام بو تكشـــكاوی نبینیبوو، ئو ئگرچی كوڕكی زۆر بدەنگ و كمدوو بوو بم بۆ من جگی سبووری و ئاوەدانی بوو، ك علیەزا بۆ دواجار نیگای ل نیگاكانم گیر بوو، كی قوڕس بزەبر وە بۆ جـــاری دووەمژیانیدا ئ ســـتم كـــرد لھحزكی ناســـكی دەكوێ، ئو كات زانیم ك من بۆ ئو ل نو ئو ھاتبیدا نیاخ ت بق كی شیرین بووم، رەنگبیامدا چ پ زیندانك رۆژك ل رۆژان ئاوا ب ركوت ل نو ئو ھۆ ب ئماندا منك

بدۆزتوە، ك بۆن و پیام و یادگارییكانی (دنیا)ی ئوم پبت !

نۆڤلت (٢٨)خرەندەكانی سنوور

بدوكاروان ع

رلچ

ك

رەوەیسمنم بری ھحمود : كاریگد محمئ

ئا: عبدولەحمان معروف نكی چكۆوەریه که مین وتار، یه که مین به رھه می نووسین تل بدرخان رووبڕووی سرنووسر و بڕوەبری نووسین و

برپرسی دەزگاكان و شاعیرو ئدیبانی دەكینوە.ل دەســـپكی ئم توەرەیدا، غازی حســـن سرنووسری ھفتنامی "بارزان" بشداری دەكات و لی دەپرسین: كوا لـــو دەمی یكمین بابتی بوبۆوە ھســـتی بچی كرد، دواتـــر بۆئـــوەی ئو ھســـت الی گنجـــك و بھرەدارك

پرەپدەیت دەیت چی؟ غازی حســـن: یه که مین شت له ژیانی مرۆڤدا بایه خی تایبه تـــی ھه یه ، ره نگه ھه ندکیان بـــاش و خۆش بن و ھه ندکیشـــیان بزه وه رو ترسناک. گرینگ باسی نووســـین و به رھه می خونـــده واری تامی چژکی تایبه تی ھه یه ، بۆ من نووســـین ھه میشه کۆن نابت و ھه ر بابه تک ده نووســـم، وا ده زانم ئه مه یه که مین به رھه ممه و تام و چژی زۆری لوه رده گرم، چونکه زۆر به ده گمـــه ن رک ده که وت شـــتک بنووســـم، بـــواو قه ناعه تی خۆمی تدا نه بت. یاخود باشـــتر

بیم، نووسین الی ھه میشه نویه و کۆن نابت. نامه وت زۆر چه نه ی بده م، یه که مین وتارم له پۆلی پنجه مـــی ئاماده یی بوو، مامۆســـتا زمانـــی کوردی ئه مینـــه فه ندی که نووســـینه که ی بینیم، که بریتـــی بـــوو له ئه رکی نو پۆل، زۆری ھاندام، گوتی ده بت له پش پۆل بـــۆ ھه مووقوتابیه کانی بیخونیته وه ، ئا له و چرکه یه دا ھه ســـتم کرد، مامۆســـتا ئه مین منی

بـــرده قۆناغکی دی ژیان و بیرکردنـــه وه و ھه ر له و ساته دا ده ستم به قونکه نووسین و خه ت خه تۆکه و ھنـــان و بردنی وشـــه و ره وســـه دانـــه وه ی توانـــا ســـه ره تاییه کانی خۆم کرد. تاکو ئستاش ئه و رۆژه گرینگه م له بیر ناچته وه و ھه میشه بیری لده که مه وه . بابه ته که م له ســـه ر برسیه تی بوو، بیری چه پخوازی تدا زاڵ بوو، له ئالک باسی مردنی خه ک له برسان

و له ئاله کی دنیـــش فردانی به میلۆنان ته ن گه نمیش بۆ ناو ده ریاکان له الیه ن ســـه رمایه دارانه وه . گرینگ لـــره وه چوومه نو دونیـــای خه نی له خۆم خه نـــی

نووسینه وه ، له و رۆژه ترسم له نووسین شکا.. بـــه م کاتک یه که م بابه تم له کۆلیژ لـــه رۆژنامه ی ھاوکاری بوبۆوه ، ھه ست و توانایه کی دیم له خۆم به دی کرد، ھاوڕکانم له کۆلیژ ھانده ری باش بوون، که بینیان من نووسینم له رۆژنامه بالوده بته وه . ئه مه متمانه ی ال دروست کردم، فربووم چۆن بچمه نو دونیای نووسینه وه . کاتک وتارکم بالو ده کرایه وه ، له خۆشـــیان بام ده گـــرت. ھه تا وتاره که شـــم بالو ده بۆوه ، ھه میشـــه له چاوه ڕوانی دابـــووم. یه که مین نووســـین گۆڕانـــکاری له ژیان رۆشـــنبیر دروســـت ده کات. ھه ر که ناوم که وته نو رۆژنامه وه، ھه ستم

کرد ده توانم من خۆم بم و قوتر بیربکه مه وه .ســـه باره ت به به شـــی دووه می ئه و پرســـیاره ی لم ده کرت، که من ئستا سه رنووسه رم، چۆن مامه له له گه ڵ که سک ده که م که ده یه وت یه که مین نووسین الی من بالوبکاته وه . به ھه مان ھه ست و نه ستی خۆم که له سه ره تای ده ستدانه نووسین ھه مبووه ، مامه له له گه ڵ ئه و نووســـه ره گه نجانه ده که م که ده یانه وت بیـــر له خۆیان و بوونی خۆیان بکه نـــه وه . زۆر حه ز ده که م نووسینی ئه و که سانه بۆ یه که مینجار الی من بوبته وه . ھه میشه ش ھه وده ده م، ھاوکاریان بکه م له چۆنیه تی نووسین و داڕشتن و ھه بژاردنی بابه ت و چـــ کردنه وه ی تواناکانیان به ره و ئاراســـته یه کی تایبه ت. واته من نه ک ته نیا رگرم نیمه ، به که ، وه کو پرۆســـه یه کی مژووی زۆر حه ز ده کـــه م، یه که مین به رھه می ئه و گه نجانه بوبکه مـــه وه ، که جورئه تی نووســـینی ده بت. الی من خۆشـــترین شت ئه وه یه کـــه یه که مین به رھه مت بو ده بته وه یـــا به رھه می یه که می که سکی دی بوده که یته وه . چونکه بۆ من

ھه ردوو حاله ت یه ک ماناو ده ره نجامی ده بت.

یكمین ھســـت

كتبكی دیكی یاسایی كوت كتبخانكانوە

تایبت ب بدرخانئكادیمیســــت، د.تاڤگــــ عبــــاس بوســــتانی كتبی "پەنسیپی تایبتمندی جیھانی ل یاسای سزاداندا"

چاپ و بوكردەوە.لدوو توی ئو كتبدا ك ل ٣٧٢ الپڕەدا چاپ و بوكراوەتوەو دەزگای ئاراس چاپی كردووە، نووسر لو كتبدا باس ل گرنگی پەنسیپی تایبتمندی جیھانی دەكات، ك مافی ھر دەوتك دەدات دادگایی ئو تاوانباران بكات، كاتك تاوانكی نودەوتی یان جیھانی ئنجام دەدەن، ئم كتب ل چوار بشی سرەكی و پشكیك پكدت، ك تیایدا بشوەیكی گشتی چاوخشندراوە ب ترەنسیپكانی تایبتمندی تاوانــــی، ئویــــش ب ســــ بــــاس، باس لــــ چمكی تایبتمندی و دواتر ئاماژە ب تایبتمندی تاوانی ل یاساكانی سزاداندا كراوە، دواتریش تایبتمندی

تاوانی ل شریعتی ئیسالم خراوەت روو.مــــاوە بگوترێ ئــــم كتب نامــــی دكتۆراكی دكتۆرە تاڤگ عباس بیستانییو ل سای ٢٠٠٩ چاپكراوە.

ئحمد محمد

٢٠٠٩تاڤگ عباس بیستانییو ل سای ٢٠٠٩تاڤگ عباس بیستانییو ل سای ٢٠٠٩ چاپكراوە.

غازی حسن

Page 16: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠یی

سیاس

كورد نخرت ئستۆی باجی رككوتن چیتر با

محدین كمال پارزەر:یمانی بھاوپ ھزی پاش ھرشكانییاریدەدەرانی ئمریكاو ســـرۆكایتیمرژ ســـر بۆ عراقی ئۆپۆزســـیۆنیو حوســـن دیكتاتۆرییكـــی ســـدامرووخاندنیحكومتكیحزبیبعس٢٠٠٣/٤/٩ ھزەكانی لـــ برەبیانـــیعراق سرانســـری لـــ ھاوپیمانـــیدەرگای و دەســـت تیان گرتدەســـوەزارەتكان و عراق كۆماری تالریكارگـــو فرمانـــگاو مۆزەخانـــو و لئوت زانكۆونخۆشخانو قوتابخانولپرســـراوە خانـــووی و گـــورەكانخكی لگڵ واكـــردو مزنكانیانوتنـــك عـــراق دـــەق و دوژمنانـــیو تكشكاندنی و سووتاندن تانكردنژرخانیعراقیبریندار،سركردایتیتالری لـــ ھاوپیمانیـــش ھزەكانـــیب كردیـــان و كۆمـــاری جگیربـــوونب"ناوچی ك ناویان خۆیان، بارەگای

سوز"برد.یشـــتنگ ئمریـــكا لپرســـراوەكانیسوپاكشـــیان و ســـوز ناوچـــی جـــگا گرنگكانـــی بـــۆ بوكـــردەوە

عراق.ئمریكی، لپرسراویمدەنی یكمینلپاش عراق"گارنر"بوو، یشتگ كزاد خلیل زەمای دوایی برایمرو ئووپاشانكرۆكروئستاش"كریستوفرل ئمریكا ســـفیری وەك ھل"بنـــاوعراق،بملڕاستیداسرپرشتیاریو سیاســـی و كاروبـــاری ئابـــووری

عراق. ل ربازییسیكمھنگاویسیاسیئمریكاییكانكۆمگای ئینگلیز لگڵ راوژكردن ب٣ســـ بســـر دابشـــكرد عراقیـــانئویـــش عـــراق، گلـــی پكھاتـــی بكورد"ب +سونن +ی"شیعكھاتپعراق خكی كۆمنـــی رەزامنـــدیھركســـك سیاســـییكان، نو الیراســـتقینی پكھاتـــی شـــارەزای

تماشـــای گر نبـــت گلـــی عـــراقوادەزانت، ئـــم دابشـــكردن بـــكاتواتا ،سونن ن شـــیعیو ن ك كورد٣ێ ل زیاتر لكاتكدا ،نیی موســـمانســـوننیو بشكیشی كورد بشـــیسوننشدا شیعو لناو ئایا ،یشـــیعشكردنداب ئم بڕاســـتی ،نیی كوردیكجار دوژمنكارییكـــی ژەھراوییـــگلیعراق بگشتی گورەی برامبرنك چونك بتایبتی، كـــورد و گلیكورد، برامبـــر تیینھـــا ســـوكایتپناسی ل ورەشگ زومكی بكوبۆمبكی كات لھمان كورد، ئیسالمیچنـــدراوە ترســـناك زۆر گـــورەو ركاتھ عراقـــی، لنـــاو كۆمـــگایبۆ بیتقننوە بیانوێ داھنرەكانـــیتدا دوودی خۆیان برژەوەندییكانی.نوەست بیان نیی كسیش و ناكن

ئیـــرادەو و پیالن ســـپاندنی لـــرەوەنتوەپرســـتی و ویســـتی دەرەكـــیكورد گلی دژی عرەب توونـــدڕەوینالینی بم بداخوە دەستی پكرد،كوردینعرەبنیشتیمانپروەرەكاننیشان بربستكیان و ناڕەزایی ھیچجا ،شـــكردنداب ئم نـــدا برامبـــرلترسان یا شـــرمكردن یا ل نفامیكورد ســـاتدا و كات لو خۆ بووبت،تر بوو، قس رۆیشتوو گلك بھزوقبووڵ یئیھان و زوم ئم دەبوایـــنك شـــكردنداب بـــم بـــكات، چونكبرامبر دوژمنـــكاری مرامی ە لپرژەی و ئامار لڕووی دیسان كورد،گورەیان لكورد زیانكـــی كوردەوەل گلی عراق ك زۆر ئاشكرای داوە،لگڵ عرەب پكھاتووە، و كورد گلیواتا نتوەیی، و دیینی كمایتییكانیگلی پكھاتكی دوو ل كشب كوردبووەت شـــكردنداب بم بم عراق،پكھاتی بشكی ٣س ل بشـــكگلیعراقبحیسابی"شیعوسوننوو خراپ سلبی كاركی كورد" ئمشگلی مـــاف و داواكانی دەكاتـــ ســـرو سیاســـی بوارەكانی ھموو ل كوردكۆمیتی. و سربازی و ئابووری

مـــژووی ئمـــوە بـــالی بۆیـــرەش الپڕەیكـــی لـــ نتوەكمـــانو دەكات تۆمـــار ئـــم بدەنگییمـــانب دەب تباریشـــمان دەكات، بۆیتۆمشـــكردنم داببدەیـــن ئوجـــددی ھگلی پكھاتی بكرتـــوەو پووچـــڵكورد+گلی بگڕتوە بۆ گلی عراقو ئایینـــی عـــرەب+ كمایتییكانـــی

نتوەیی.ل شـــكردنداب شـــنم چئـــ رەنگسودان یا لوبنان بۆ گونجاو قۆناغكینتوە بـــ ھموو چونك بگونجـــت،،تییان نییوایتن كشی عرەبن و

جیاوازن دەب مزھبی بم لڕوویبانگھشت خۆیان دیینی ناسنامی بل بم بكرت، بۆ حیسابیان و بكرنئایینی یك جیاوازو گلی دوو عراقناسنامی ب دەب بۆی ،یھ ھاوبشبۆ بكرت، حیسابیان نتوەی خۆیانجیاوازییان ئایینـــوە لڕووی چونك

.نییو بیروبۆچـــوون زۆر لكاتـــی خـــۆیخرای شـــكردنداب رەخنگرتـــن لمعرەب، و كورد برپرســـانی بردەمپاراســـتنی یكیزی بیانووی ب بمعراقی ئزموونی لـــ و داكۆكیكـــردندابشكردنكیان فیدراڵ و دیموكرات

بوون. لی بدەنگ قبووكردوبنماو بـــ شـــكردنداب ئگر ئـــمعرەب و كورد گلی ب خشـــزیانبقبوونكردنی ئوا بت، یكم نسكۆیبۆ سیاســـی و نتوەیی فیدراییتـــیدووەم نســـكۆی عراق كورد ل گلیمافـــی پشـــلكردنی و ترســـناك و و فیـــدراڵ عراقی لـــ رەوای كـــوردەرۆژی ل ك ئاشكرای زۆر دیموكرات،نونرانـــی ئنجومنـــی ١٩٩٢/١٠/٤فبووكردنـــی بیـــاری كوردســـتانكورد گلی بۆ دا نتوەیی فیدراییتیدیموكراســـی و فیـــدراڵ لـــ عراقكیپلكانی نزمتریـــن ل كـــ ،قینراســـتدەژمردرـــت، چارەنووســـی مافـــی گلی مافكانی ھمـــوو ب مرجـــكپارزراوبـــت، بتایبتی تدا كـــوردیدانانی و نیشانكردن و سنوور لڕوویكوردستان ھرمی فیدرای حكومتیھزی ئاسایشی و بودجی تایبتی وھرمیكوردستانو ھموو تایبت بۆكورد گلی دیكی رەوایانی ماف ئوو فیـــدراڵ حكومتـــی لچوارچـــوەی

دیموكراسیراستقینیعراق.سیاســـی نالی نـــ بـــم بداخـــوەنونری نـــ و عـــراق و دینییكانـــینكرد قبووڵ ئوەیان ئمریكا"بریمر"سیاســـی و نتوەیـــی فیدراییتـــیعراق، بكو دەســـتووری ناو تبخرـــزگاكان لـــپار مافیـــان دا بھمـــووبكن دروســـت فیدراییت ك عراق،كوردستان فیدراییتی واتا بۆخۆیان،موس و كربال عمارەو بسەو وئرك مـــاف و پایـــو و.. یـــك پلـــوشـــنچ ئـــو ،یـــھ و دەســـتیانفیدراییتی ل كوەیشـــ تییفیدراك برین، و وتكـــی پـــان ئیـــدی لنك یك گل"شعب"بن، دانیشتوەكانیك پكھاتووە عراق وتكی وەكو لـــگلـــی واتـــا جیـــاواز، لـــ دوو گلـــیدەبوای بۆیـــ گلی عرەب، و كـــورددوو دیموكراســـی و فیدراڵ ل عراقییككیان دروســـتبكرت، فیدراییـــت

گلی بناویفیدراییتیكوردستانبۆفیدراییتی بناوی دیك ئوی كورد،رییرەبســـتان یا رافیدەین یا سۆمعفیدراییت ھردوو ب عرەب گلی بۆفیدراـــی ناوەنـــدی حكومتكـــیراپڕاندنی بـــۆ پكبھنن دیموكراســـیو دەستوور ناوەندی بپی كاروباریھریك لناو دەكرت، وت یاســـایـــت ببدر لـــم فیدراییتـــ ئۆتۆمـــیئاینییـــكان، و نتوەیـــی تییـــمایكبپیقوارەی خۆیان، ئمسیستمینتوەیـــی فیدراییتـــی راســـتقینیدەكات كـــورد داوای كـــ و سیاســـییعراقی بۆ مانـــوەی لچوارچـــوەیكورد گلی وەیم شب تنھا فیدراڵ،ھاوبش ب خۆیـــان و كمایتییـــكانبدڵ و لم وتـــو بگیـــان دەزانـــن

پارزگاری لدەكن.گورەش مـــزو لم نونرەكانمـــانبـــوون، ھوســـت بـــ و بدەنـــگ ئم باسمان چندجار مندە ئرچھو كـــس ھیـــچ بـــم وروژانـــدووە،بكاتـــ خاوەنی خۆی نابینـــم الینـــكلـــرەوە بۆی ،ورەیـــگ شـــم كئـــئنجومنی دەكمـــوە روو دووبـــارەكـــ جـــگای نونرانـــی كوردســـتان،بۆ بدەستھنان گلی كوردن متمانیدەپرسم لیان مافكانیان، پاراستنی وئمجۆرە بڕـــز ئوەی ئایا ودەـــم:و كورد بۆ گلی ـــقبوو فیدراییتانفیدراییتی، ئو كوردســـتان، وتیلگڵ تـــرازوو یـــك خراوەتـــ كـــلـــ ھریـــك فیدراییتكانـــیئایا عـــراق، دیكـــی ١٥پارزگاكـــیپوەر حیسابمان بیك مئ تانقبووبسەو فیدراییتی لگڵ بكرت، بۆبـــۆ رـــزم عمـــارەو موســـ لگـــڵئمجۆرە ئایا ،زگایانپار لم ھریكوەك كوردستان ئستای فیدراییتیچسپندراوە عراق دەستووری لناولدت، چارەنووســـی بۆنی مافی تام وناشـــموێ نخـــر نخـــر ســـدجارو ھســـنگاندن نـــاو بچمـــوە عراق، دەستوورەكی شـــیكردنوەیو ٩ ٦ باب ١٤٤مـــاددەو ل بریتیی كـــتنانت ،و ٥٨٢٢وشـــ ١٢ بند و فرعب دەرمانی بھۆشكردنی كوردیش بۆناكات وشیك باسی گلی كورد تاكمـــاددەی"١١٧"ی ل تنھـــا ل عـــراق،عند الدستور ھذا دەت:"يقر دەستوورالقائمة وسلطاته اقليم كردســـتان نفاذهحكومتی باســـی اتحاديا" بم اقليمالـــم واتـــا مبســـت ھرـــم نـــاكات،كمرھ دروستبوونی تنھا ماددەیلڕووی كوردســـتان بناوی ل عراقناوی ھـــروەك ل ئـــران جوگرافـــیكردیان و گـــۆڕی ســـنیان پارزگایماددەیش ئـــم بـــ كوردســـتان، واتامافكانی، بۆ نناشـــك كورد تینوەتیحكومتی كـــ بین، دەبـــ ئـــوەشو دیـــاری كوردســـتان ھرمـــی عراق سیاسییكانی نالی بخشیشی

برھمی بكو ،نیی و دەرەكییـــكانپشـــمرگو ھزار خونی ســـدەھاو كوردســـتان قارەمانـــی شـــھیدی تكۆشـــانی و رەنجـــدەران برھمـــیو كوردســـتان پارتـــ سیاســـییكانیكۆمنی خكیكوردستان، برھمیگلـــی كوردە، نمرەكانی ســـركردەمامۆستا و نمر وەكبڕزان:"بارزانیو ئیدریس كاك ئحمـــد و ئیبراھیـــملگڵ خوالخۆشبووش دەبابی كاكعلی كاك بڕز سركردە شھیدانیو ئیبراھیم خالید و دكتۆر عســـكریباراموجعفرو عزۆوكاكشھابوبالنی دیكمان. سركردەی چندەھاكموە دەبوایلبندییكمیا بندیناسنامی دووەمیدەستووریعراقیبوە نیشان بچســـپایو كورد گلیگلی ل پكھاتـــووە عراق ك بكرابـــا،تییمایك لگـــڵ كـــورد و عـــرەبلچوارچوەی نتوەییكان، و ئایینیحكومتیكۆماریفیدرایدیموكراسی،١٥جار ل زیاتر شـــونی ئوە ل بمغير الواحد الموحد نووســـراوە:"عراق

قابلللتجزأة...."،نییشـــۆڤ و چـــوت م بۆچوونئـــبیروباوەڕی و دەروون و دڵ لـــ ماناتانیھاوسراقوودەستانیعكاربقت بۆی دەكات، ھاوپیمانان ھزی وو چشـــن فیدراییت ئم دەبوایـــنوكاتل ك بكین، دەســـتوورە قبووڵگورەبووین پاش ھـــرە ئم ھـــزی

عراق. ل ھاوپیمانی ھزیكشـــی ل بریتیی نســـكۆی ســـیم١٤٠و ناوچـــ مـــاددەی و كركـــووكبچین ئگر كوردستان ل داباوەكانو ئازار و ئـــش ل پ باســـ نـــاو ئوئوە سنوورە، می بزو و نھامتیخجات كـــورد ھموو دســـۆزكیئاوارەكانی ئمۆش تا چونك دەبت،لژر داباوەكان ناوچ و كركـــووكسرماو دەژین، بلۆك دیواری و چادربیون، ل ھزی برسییتیش گرماو،خۆمان ئمـــش دیســـان ســـووچیبشـــوەیكی نمانتوانیـــوە چونكـــبكین رەفتار دیموكراتیان عادیالنـــوكركووك و ئیدارەی ل بڕوەبردنیكردەوەو ب داباوەكان، بكو ناوچـــنیارمـــان كارە ناڕەواكانـــی خۆمـــانعرەب ئوەی زیادكردووە، بۆخۆمانو كركووك ل نبـــوو و توركمانیشكوردین، ئســـتا نایـــن ،و ناوچانئلژر یكســـانیان و چونكـــ خۆشـــیچوارسامان ندیت، كوردا دەستینك ١٤٠ تائستا ماددەی و تواوكردبكو چقیوە، خـــۆی تنھا لشـــونیھموو ئو ئاۆزتركراوە، ســـرەڕایســـرفكرا و خـــرج پـــارەو پوولـــیعرەبكان ھـــاوردە بـــۆ گڕانـــوەیژمارەی دەبینیـــن خۆیان، بۆ شـــونی.زیادبووندایل نانشو لم عرەب

مردن شـــڕی جالل مام بڕز بئنجومنـــی لنـــاو و ژیانـــی كـــرد

بغدا لپناو چســـپاندنی ل حوكـــمكوردستانییتیكركووكبسدەھاو عوســـمانی و عراقـــی دیكۆمنتـــیكـــ كـــردەوە، روونـــی نودەوتـــی،كوردســـتانیی شـــاركی كركووكمـــام ھوكانـــی بـــم بداخـــوەچونكـــ نبـــوو، جـــالل برھمـــینكرد بدواداچوونیان نونرەكانمانئوەی یشـــتگ كار تا یشـــم كلئنجومنـــی لنـــاو نونرەكانمـــانك كورد پۆژەی، ب عراق دەنگیاندارژەو بیك توركمانی و و عـــرەبپوەرو بھیـــچ ك ئامار چســـپاند،نونرانـــی دەبوایـــن بیانوویـــكخۆ بكن، قبـــووڵ بیارە ئم كـــوردیارەكب بۆ ندەن بیـــار دەیانتوانیبۆ گب تبرمان نســـل بۆئوەیفشاری ھندێ كس دەن: دواڕۆژ،لكاتی بوو، خۆ ئمریكامان لســـردانانیملیك فیسی خوالخۆشبووبملیكیعراقئینگلیزەكانفشاركیكورد، ســـر زۆر تووندیـــان خســـتفیسڵ ملیك دەنگی بۆ كورد بممستاشئئ ببتملیكیعراق، ندا

دەكین. ستوھ بم شانازیرۆژی ھبژاردنكـــی لـــ خـــۆ دزی و ف ھموو ٢٠١٠/٣/٧لگـــڵئاشـــكرا و روون بـــ و دووبرەكـــیدەركوت،كژمارەیكوردنكوەكوتورك عـــرەب ل ھریك ژمـــارەیژمارەی ھردووكیان لـــ بكو ،نییمئ ك دەركوت واتا زیاترە، پكوەكردووە گورەمـــان زۆر ھیكـــیدەرھقبكوردستانییتیكركووكخۆ شارە، بم لم ژمارەی كورد وپرلمانی رـــگای لـــ بۆمـــان دەكرایا و ســـرۆك كۆمار كوردســـتان یادانیشـــتوانی مدەنی لالین خباتیداوای ھموو كوردستان و كركووكبیارەمـــان ئـــو پووچكردنـــوەیســـدجار بداخوە بم ،بكردبایـــرۆژان پمان بن لـــ رۆژك رەنگـــلســـر كشـــی كردووە خیانتتان

كركووك.ژمارەی دانانـــی ل چوارەم نســـكۆیبـــۆ پارـــزگاكان كورســـییكانیئنجومنینیشتیمانیتووشمانھات،سپاندین بسریاندا زۆرەمل ب كخۆمـــان نھـــات، لـــ و نوقشـــمانلدایكبووانی رژەی ك سلماندمان،ھولر و و دھۆك ســـلمانی شـــارینگیشتووەت٥٪بملپارزگاكانیدیكیعراقچوارھندیكوردستانمنداڵلدایكبووە، سرەڕایبرسییتیزگایانم پارئ نائارامیو نخۆشی وزرووفی ك پچوانیكوردستان، ب

زیاترە. تدا مندابوونیبھـــۆی بـــوو دەنگییـــم بئـــ بۆیـــل كورســـییكانمان كمبوونـــوەی

ئنجومنینونرانیعراق.

یكم بشی

كوردستان: دیموكراتی لقی چواری پارتی برپرسی بدوع سالمنیی گۆڕاندا رەسمیمان لگڵ بزووتنوەی پیوەندیكی ھیچ

پارتی ناو گۆرانكاریكانی و گۆنگرە پرسیناو و قسی باس كوردســــتان دیموكراتیھاوپیمانكانیشیتی و پارتی ڕیزەكانیب پرسكی تر چند مبســــتو بۆ ئملگڵ بڕز دیــــدارە ئم زانی چاكمــــانچواری لقــــی برپرســــی ســــالم عبدولالبكین: ساز كوردستان دیموكراتی پارتی

كریم مارف سۆران :دیمانكوێ ؟ یشتۆتكۆنگرەی پارتی گ * پرسیپمان ك ھوانی پی ئـــو ب -ئم (١٦)ئابـــی لـــ دەگات بیـــارەئگر ببســـترت ســـادا كۆنگـــرەب بم نكرت، تـــدا گۆرانكاریئمساڵ دەبت بت شوەیك ھر

ببسترت كۆنگرەپارتی كۆنگرەی كارەكانـــی * ئولیتـــی

؟ دەبت چیوەیدچوونپ كۆنگرەیك ھموو -پۆگرام پیەو و كار سیستمی بدانانی خۆتدا، تایبتی و برنامـــیك نۆی برنامی و گب ھندـــكچونك بگونجت، سردەمدا لگڵەووپرۆگرامیپ ئم دەزانی خۆتپدەكرت، كاری سا یانزە ل زیادزۆرەش وادە ئـــو دوای دیـــارەشـــقامی ل گۆڕانكاری كۆملـــكداوە، روویـــان سیاســـی كـــوردیكۆنگرەدا ل دەكات پیویســـت بۆیدەستكاریپیەووپرۆگرامبكرت،كـــ دابژرـــت سیاســـتی تـــازەئستا بگونجت، قوناغا ئم لگڵ،داممســـ دوای رووخانی قوناغیڕژمی دەكرد داوامان جاران مـــئچندین ئیســـتا ســـدام بوخـــتگۆڕاوەو پشـــوو حكومتی ســـاداھاتوو بۆ دەبـــت بۆی رووخاوە

ھبت. نومان برنامیپشـــتر كۆنگرەیـــك * دیـــارە ھمـــوووەخت پـــش ئامـــادەكاری ب پویســـتی

كۆنگـــرەی ئامادەكارییكانـــی ،یـــھ؟ كوێ یشتۆتپارتی گ سیانزدەی

عملـــی بـــ ئیســـتا تـــا -دەســـتی ئامادەكارییكانی كۆنگرەئوە چاوەڕی ئیمـــ پنكـــردووە،و كوا مكتبی سیاســـی دەكیـــنببتوە سركردایتی پارتیمان كۆبكـــن دیـــاری كۆنگـــرە رۆژی و كۆنگـــرە سرپرشـــتی و لیژنـــی

ھبژرن.ك خكدا، ھی ل ناو * پرســـیاركسیاســـی مكتبی و بۆچی ســـركردایتیئافرەتی تدا رۆـــی پارتـــی كاریگـــریتنھا ئویش مـــك رادەیك نیی، تـــائندامی پلی كوا یھ ئامیدی شـــیرینكاتكدا ل ی پارتی ناوەنـــدی كۆمیتیئافرەتدا ناو جماوەری ل پارتی پگیچنـــد ئمجارە تا بھـــزە پگیكـــیب گرنگی كۆنگـــرەوە ڕگـــی پارتـــی لل دەدات ئافـــرەت لیھاتـــووی بتوانـــاو

؟ خۆیدا سیاسی كاری بواریئافرەتان ئایندەدا ل ھیوادارین مئ -پارتییوە، ســـركردایتی ناو نبڕگـــر خـــۆی پارتـــی برواناكـــم ل بت كم ئافرەت لوەی بووبتكۆمیتی و نـــاو مكتبی سیاســـیكلسم وای پم بم ناوەندیدا،و ولوەشـــاوەیی لھاتوویـــی بـــۆ من دەگڕتـــوە توانـــای سیاســـیجیاواتر كۆنگرەیدا لم وای بروامنب ژمارەیك ئافرەت بتوانن بتمئك پارتییوە، ناوسركردایتی،ـــكۆم نیـــوەی دەلیـــن ئافـــرەترۆی ھبت ئافرەت كوات دەبتبھمان و سیاسیدا پرۆسی لناوســـركردایتی نـــاو شـــوەش بـــۆباش رۆی دەتوانت ئافرەت پارتی،

. ببینتدەدات گرنگی ھـــوڵ *پارتی تـــا چندئم ڕگـــی لـــ بـــدات بتوانـــا گنـــج

؟ كۆنگرەیوەلھاتوویی وای ئمـــ بۆ پم - مـــندەگڕتوە نجانگ ئو توانای وبـــۆ دەپالـــون خۆیـــان كـــوا پارتی وەكو مـــئ ســـركردایتی،لـــوەی نبوویـــن ھرگیـــز ڕگـــرلناو بسلمنت خۆی پگی گنجب گرنگی میشـــھ پارتی پارتیـــدا،

. داوە گنج تونایب سرچاوەی پشـــت میدیاكان جار * زۆرئو و باڵ ئم باسی و دەبستن نارەسمیئم سر ل تۆ پارتیدا ناو ل دەكن باڵ

؟ یكت ھوانینت چ ی لسمدەكات ندانپاگ پو ئو - ئـــوەیناكم بروا ،كانھلیئ میدیا كاریســـركردایتی نـــاو لـــ ملمالنـــھمـــوو ھبـــت پارتیـــدا بوونـــینـــاو ســـركردایتی بـــرادەران لـــ

مئ ھموویـــان تبـــان و پارتیـــداو ولڤین" "ھاوتی رۆژنامی كارینبوو ل شـــت یتانباب ئم وەكو

دەكن. درووستھلبژاردنی پرۆســـی بـــ * ســـبارەتكورســـیكانی زۆرترین توانی ٣/٧ پارتیســـر ئاســـتی ـــراق لـــمانـــی عرلپپشت ل چی بھنت، دەست ب كوردستانل بوو، پارتی ســـركوتنی سیاســـتی

؟ ھبژاردنكانداپارتی ســـركردایتی ئاشـــكرای -سیاستكیحكیمانپیرەودەكات،جنابـــی مردانكانـــی ســـتوھدخۆشـــی جی بارزانی ســـرۆكپارتـــی ھرگیز و بـــوە جمـــارەرنتوەیتییكان لســـم لســـرش بۆتمئ سازشـــی نكردووە،پگی خاوەنی پارتی ئوەی ھۆی

بت. جماوەری بھزیتوانی كوردستان ئاستی لســـر * پارتیپرلمان زۆرترین كورســـی و ســـركوتب ســـلمانی ل كچی بدەســـت بھنـــتنزیكی ٢٠٠٥ پارتی سای لگڵ براوردتۆ داوە دەســـت ل (٨٠٠٠)ھـــزار دەنگـــی

؟ بۆ چی دەگڕنیتوە مئ ھۆكاریداتـــای و ئامـــار بپـــی -ئندامان ژمارەی ڕكخستنكانمانئو چـــاو ل ســـلمانی لـــ شـــاریبم ھموو زیادیكردووە، سادابشـــداری نیی مرج ندامانو ئئكردبیت، ھلبژاردنیـــان پرۆســـیئســـتۆی مـــدەیخ ئمـــش مـــننوەك خۆمان وئندامانی دەنگدەر

سلمانی. حزب ل شكستی بۆئیدارییكانی كی لگڵ ییوەندییتان *

ئاستكدای؟ چ ل سلمانی-ئیملگڵھموو یكئیدارییكانی،باش پیوەندیمان سلمانی شـــاریدوو ھیشـــتا ئزانـــی بـــم خـــۆتھیوادارین ك ماوە سیمای ئیدارەییب پارتی وەكو مئ. نمنـــت مئكاروباری ل دەست شوەیك ھیچ

وەرنادەین. حكومییكان رمانگفتۆ كاركردنی ئدای ل گلییان ھندیك *

؟ سلمانی، بۆ ل یھكاركردنی ئدای ل گلیییان چۆن -

. یھ منلق ئــــو لدوانی كارگركی بۆنمون *لڤین گۆڤاری لــــ كوا ( رەباتی (رەئــــوف

بوكرایوە؟ل قســـانی كادرك - ئـــو جـــۆرەحزبیكان دەیكات ـــناك دەرەوەیو نی لســـر ئمـــ ھیـــچ ڕازیمـــانمولتزم حزبی ئینســـانكی كاركیلـــ ملتـــزم حزبـــی نیـــ، خكـــیدادەنیشتت ناو حزبدا ناوكنالكانیو دەگرـــت خـــۆی رەخنـــی و ل نوەك دەكات، خۆی پشـــنیاری

خۆی ك نیارەوە گۆڤاركی ڕگایدژایتی پارتی بۆ ترخان كردووەمژووی دیموكراتی كورددستان وو بارزانـــی بـــرزان و بنماـــیبـــرادەرەی ئو سیاســـی مكتبیو لپرســـینوە بۆ بانـــگ كـــردووەل برادەرە ئو زانیاریتان بۆ ئیستا

دانیشتوە. ماوەفرمانبری ئوە ئندامانی ل زۆریك *ئیســــتا تاوەكــــو كچــــی حكومتــــن، باشــــ ،نی ناوچیكی فرمانبرانتاندەتوانن كــــی ئــــوە ئــــو ئندامانــــیدەوامــــی دوای كاری حزبــــی خۆیــــان لــــ

بكن؟ فرمانبرایتیكاركردنی ئالیتی ئـــوەی - لبرئســـتا تاوەكـــو مـــكخســـتنی ئرجۆگرافی شونی ئساسی لســـرئـــوەدام لگـــڵ منیـــش بـــووە. سنوری ران لرمانبكی فیناوچ

بكرتوە. سلمانیخك شری ناوخۆدا ژمارەكی زۆر ل *ئاوارەبوون ھنگاوەكانی پكوت و زیانیكوێ ب كانخ و ئ قرەبوو كردنوەی

؟ گیشتوەجـــار راپۆرتمـــان - ئمـــ چندیـــنخۆمـــان ســـروو ئاراســـتیقرە بۆ كردووە داوامـــان كردووەكســـانی ئـــو بووكردنـــوەی

بكرنوە. بوو قرە كماونبزووتنــــوەی لگــــڵ * پیوەندیتــــان

؟ چۆن گۆڕاندائاســـتكدا پیوەندییكانمان ل ھیچرەســـمیمان پیوەندیكی ھیچ ،نی،وەی گۆڕانـــدا نیبزووتن لگـــڵئمشارەن خكی كسانكن گۆڕانئمشـــارە خكی وەكو و ئمـــشو دەناســـین زۆریان ھرە زۆربی

.یھ لگیاندا دۆستایتیمانھیچ وەكو پیوەندی سیاسی بم

.نیی پیوەندییكمان

بدوع سالم

Page 17: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

17

لقمان قادر رواندزی*پشكی

زمـــان، داب و نریت، كلچر ئو بنما ســـرەكینانن بـــۆ پكھینانی ھـــر نتوەیـــك، كوردیش وەك نتوەیكـــی زیندووی ســـر گۆی زەمین بھۆی پاراســـتنی بابتكان چندیـــن ســـاڵ بـــ حوكمـــت و فرمانـــەوا بووە، بـــم ب ژیری، زیرەكی ھوشیاری خۆی توانیویتی ،ـــوە دیار بك الوازبوونیان پنـــبكو بیانكات ھوكار بۆ دەومندی و بوبوونـــوەی زتـــری لـــ نو

تاككانی خۆیدا.راستییك ھی دەن :

دوژمـــن بـــۆ زاڵ بوونـــی بســـر ھـــر كۆمگیـــك ھـــوڵ دەدات كاریگریی نگتیڤانی لسر زمان ل كان كڕەنســـییبـــكات، وەك فجزایر كردیان، ئستشـــی لگدا بت گلی جزایری زمانی فرەنسی

ل زمانی دایك باشتر دەزانت.رژمـــی بعـــس لـــ شســـتكانی دەی بیســـت تـــا ڕووخانـــی لســـكۆتایـــی ســـدەی بیســـت و یكدا، ھمـــوو ھوی بۆ تكدانی ئاســـتی رۆشنبیری و لیك جیاكردنوەی دەستواژەكان و كردنوەی گۆڤار زاراوەی بھـــردوو ڕۆژنامـــ و سۆرانی و كرمانجی بوو، ھرچندە ھموو ھوكانی سری ندەگرت، دوو بـــۆ دەگڕتـــوە ئمـــش

ھۆكار:-زۆـــی بـــ پالنكانـــی یكمیـــان:- ك ناوچندھ ك لوازش دەكرد،بلبر مزلومیتی خۆیی، دۆست و ھـــاوكاری ل رەگزی عرەب پیدا كرد، ئمانش پاپســـتۆی لسر خك كم دەكـــردەوەو ھمنییكی پ دەبخشین و پشت ئستوورتری دەكـــردن بـــ كشـــ مژووییكان، ھرچنـــدە ئـــم گروپـــ ژمارەیان زۆریش نبوون، بم دیاربوون و

ھست ب دەنگیان دەكرا.

دووەم:- بوونی ڕاگیاندنكی برامبر ك بردەوام ل ھۆشـــیاركردنوەی و پدانی ئامۆژگاری ب جماوەری ژردەســـتی، لگـــڵ بوونـــی ئـــم ڕاگیاندن زۆر ئاســـایی و ســـاكار بـــوون، بم لبـــر راســـتگۆییان كاریگرییـــان وەك مانگی شـــوی تاریـــك دیـــار دەكوت، بـــ بوونی ك ،یانناموكـــراوەی برادیـــۆ، بئم ســـردەم دەســـت ب دەســـت بودەبوویوە، خكی پ جۆش و

خرۆش دەكرد.ھنـــگاوە ســـرەتاییكان بۆبكارھنانی

(Font) فۆنتی كوردی ین ھاتكی زلڕیـــن ھدوای ڕاپ وە، بـــۆ ســـوود وەرگرتـــن لكایـــتكنلۆژیای نۆی، بتایبتیش پاش ســـرھدانی مانگی دەســـت كرد، كـــ بووە ھۆكار بـــۆ بوبوونوەی

پخشی (T.V) و ب تلی.بـــۆ یكـــم جـــار كـــ كۆمپیوتری شـــوەیكی بـــ ((PC)) كســـی چـــاك ل كوردســـتان بوبوویوە، بم گرفتك ھات پشوە ئویش ئوەبـــوو، نتواندرا بۆ بكارھنانی زمانی كوردی ســـوودبخش بت، بۆئـــوەی، دەگڕایـــوە ئمـــش زەبالحكانـــی كۆمپانیـــا چونكـــ ،"IB.M" تی كۆمپانبایتایبجیھان ب "Microsoft " دواتریـــش كۆنپانیای پشـــتی لكـــی جیھان پاتھیـــچ وكینـــی پرۆگرامـــكان ندەكـــرد تا

وەكـــو ب زمانـــی كـــوردی وەریان تــــــت و پیتـــی كوردیـــش بببگیكك ل چندین جـــۆرە پیتكانی

تر، ك بكار دەھنرت .زمانی فارسی ك خاوەن دەوتكن و پـــش ئمش بـــۆ رۆژنامگری كۆمپیوتریـــان كردبـــووە ئارمانج، برنامیـــك بـــ راپڕیـــن دوای دەستكرا ب بكارھنان پی دەوترا (الناشر الدولی) تا رادەیك چاكبوو، بـــم ھندك گرفتـــی ھبوو، ئم

برنامیش ب رگی ئو بڕزانوە ھات كوردســـتان، ك ل ئوروپا و ئمریكا دەژیان، ب تایبتی رزدار دكتۆر برھم ...ئم ھون تنھا (.I.B.M) جۆری ر لـــبۆ كۆمپیوتكۆمپیوتـــری ھرچنـــدە بـــوون، بـــۆ زیاتـــر (Apple، Mac)رۆژنامگری خزمتگوزارییكانی و چاپ و بوكردنوە دەشیا، بم لبر گرانی و نبوونی ل كوردستان تا رادەیك كمتر بكار دەھندرا..ئســـتا زۆربی دەزگا رۆشنبیری و بوكراوەكانی ناو ھرم ئم جۆرە كۆمپیوترە بكار دەھنن، ئمش

دەگڕتوە بۆ دوو ھۆكار :- ،رانم جۆرە كۆمپیوتمیان:- ئكیكـــ داھنـــدراون تنھـــا بـــۆ بواری بكاردەھندرت گـــری رۆژنامـــو ھیـــچ كاركی تـــری پوە ناكرت، وات پســـپۆری بخۆیوە دیتووە و ل ھموو جیھان رۆژنامگری بم

جـــۆرە كۆمپیوتران چاپ و دیزاین دەكرـــت. لـــم مـــاوەی دواییـــش لرە ھمـــان رچگـــ گیراوەت بر ئـــم كۆمپیوتـــرە بكاردـــت ھر ری كوردی بگـــش رۆژنامبۆیـــشوەیكی یكجار، جوان و رازاوە و مۆدیرنان دەردەچت ب كمترین یكجـــار كواتیكـــی بـــ و كات رۆژنامیـــك گـــر برز..جـــاران یـــان گۆڤارك بـــ ھفتیـــك یان چنـــد ھفتیـــك تـــواو دەبوو و

چندین ھشـــی تدەكوت..بم ئستا ب كمترین كات دەتواندرت رۆژنامـــ یان گۆڤـــار ئامادە و چاپ خۆشیشی دگوەی جت..ئبكرئوەی ئمـــۆ چاپخانـــی وا نوێ گیشتوونت ھرم، ك راستوخۆ بســـتراونتوە لگـــڵ كۆمپیوتر و پویســـتی ب بكارھنانی فیلم و كو بكان ناكات بكۆن رەســـتكبوونـــی تـــۆڕ (Network) گۆڤـــار یان رۆژنامك لســـر كۆمپیوتر یكمیـــن جـــار تایپـــت دەكرت و دواتریش دیزاین و رەنگكان ئامادە

دەكرن. دووەمیـــان:- ئـــم كۆمپیوترانـــ بـــۆ ھیـــچ كاری تـــر بـــكار ناھندرـــن رەكانـــی تر نین.بۆیوەك كۆمپیوت

وا داھنـــدراوە كـــ ھموو ئامراز و پداویستی رۆژنامگری بۆ فراھم كـــراوە لـــ ڕووی كـــم كردنوەی كات، زوو گیشـــتن بـــ ئارمانـــج، ســـیمبولكانی كردنوەی شـــیكار رۆژنامنووسی، یكخستنی ھموو

رنووس...ھتد. شاری دھۆك و ب مین جار لكیتایبتیش برادەرانی زانست توانیان "Font" ل شوازی عرەبی بگۆڕن بۆ شوازی كوردی بۆ ئو پیتانی ك ل زمانی كوردی بكارناھنریت، وەك پیتكانی "گ، ڤ، چ، ژ، پ " و داھنانـــی (٧) ی ســـرەوە و (٧) ی

خوارەوە..زۆر كارە ئـــم ھرچنـــدە چوارچـــوەدار بـــوو و خكانكـــی زۆر نیاندەتوانـــی بـــكاری بھنن، ل سرەتا ھندك گرفتی ھبوو و

تنھا بۆ یك جۆر بوو...ھوكان بردەوام بوون و ژمارە و جـــۆری (Font ) ەكان رۆژ دوای

رۆژ لزیادبوون و كش و گرفتكانی چاپ و دەرنچوون كم كرانوە و ئســـتا ل ھموو برنامكان تكڵ دەكرن و بۆت ھۆكار بۆ پشكوتنی رۆژنامگری خرای كوردی و زیاتر بوبوونوەی گۆڤار و رۆژنامكان و ڕووەو پســـپۆری بخۆیان بنن، كـــ بـــۆ ھمـــوو گۆڤـــاری تایبـــت دەربچـــت چ پزیشـــكی، ئندازەیی،

ژینگ ...ھتد.وەك تایبتییكانـــی رنامـــب Auto Cad و Photo shopئمـــۆ پیـــت و ڕنووســـی كوردی تیـــدا بكاردەھنرت بجوانكاری، بـــ تكانـــك برنامانـــش ئـــم ئاســـتی زانســـتی و رۆژنامگری، وژەیـــی ســـری ھـــدا، ئـــوەی

لـــ یشـــخۆشحا زۆر جگـــی ت بكانـــی تایبجیھانیی رنامـــب Oracle"،" " وەك برنامرـــژی V.B"، كـــ سرتاســـری جیھانـــی داپۆشـــیوەو ل ژمارەی بكارھنر رنامانم بت. ئخشـــبو سوودب" Font "ەكانـــی كـــوردی تدایـــ و لـــ كاتی برنام رژی دەتواندرت برنام ب زمانی كوردی دابژیت، كـــ ،" Fox Pro" یوانـــچپ بـــناتواندرـــت پیتكانـــی " ژ، چ، ڤ، ێ،ڕ، پ" تدا نیی، بۆی سنووردارە

ل بكارھنان. لـــ كـــ "Office" برنامكانـــی ژمارەیـــك برنامـــ پـــك دت بۆ ســـرجم بـــوارەكان داھنـــدراون ل دامـــودەزگا حوكمیـــی، كۆمپانیا، بوكردنـــوەی دەزگاكانـــی رۆشـــنبیری و ئدەبییكاندا ڕۆلیان می كوردســـتان بۆتربووەو ھھ ب كناوچ شنگدار لكی پیناوچگشتی و ل خۆرھتی ناوەڕاستدا . ھرچنـــدە بوونـــی دیموكراتـــی وەك تریب بوون بۆ پرشـــنگداری تتی وتایب مان بوەكتاقیكردنرـــزو بچاوكـــی ئوروپییـــكان ســـتایش بـــۆی دەڕوانـــن چاكیـــش كتتی كورد میللمیلل دەزانن، كو بگونجنـــت خـــۆی دەتوانـــت ھوكانیـــش تـــا رادەیك بۆ خۆی

بقۆزتوە.(.I.T) ر لماست *

ئســـتا زۆربی دەزگا رۆشنبیری و بوكراوەكانی ناو ھرم ئم جۆرە كۆمپیوترە بكار دەھنن، ئمش

،رانم جۆرە كۆمپیوتئ كـــ داھنـــدراون تنھـــا بـــۆ بواری بكاردەھندرت گـــری رۆژنامـــو ھیـــچ كاركی تـــری پوە ناكرت، وات پســـپۆری بخۆیوە دیتووە و ل ھموو جیھان رۆژنامگری بم

یوان

مژنا

رۆ

یو .. واسیتلھ

بودجـــ پســـندكردنی لگـــڵ دامزراندنـــی دەنگوباســـی ئیـــدی فرمانبران گرموگوڕترین ھوای ناو وەزارەتكان، لئستاوە ھزاران واسیتو خۆ گیاندن كونوقوژبنكان كریكردووە، ئیـــدی ھدەســـتی پبـــرادەرو و دۆســـت لڕـــی خزمانییوە، باروودۆخكی سیری لنو وەزارەتكان دروســـتكردووە، رەنگ مودیری مكتبی وەزیرەكان لھموان باشـــتر بتوانن باسی ئو كشـــی بكن، چونك ھتا یكك رازی دەكن دوانیان ل زویر دەبیت، كی دیككو ی ندەھ ـــك نامكیتلفۆن ئوی تر خزمی كاكو..تاد.كاكم دەیگـــۆ یـــك لوەزارەتكانی وەزارەتكانی حكومتی ھرم بپی بودجو میالكی ئمســـاڵ تنھا ١٥٧ كسكی بركوتووە دایانمزرنت، وات مافی دامزراندنی تنھا ئوەندە كســـی ھی، لوەش خراپتر لو ژمارەیـــش تنھـــا ٧یـــان لدیوانی ئویتریـــان دادەمزرـــن وەزارەت دابشبووە بســـر بڕوبرتی و فرمانگكانی شاروشـــارۆچككانی دەزانیـــن خۆشـــمان كوردســـتان، دوو ئیدارەیـــی ھشـــتا ھـــر ھیو ئگـــر وەزیر ســـر بھولر بت ناتوانت پشـــیلیكیش ل سنووری سلمانی دابمزرنت و ئگر سر ب ســـلمانیش بت، ئـــوا ناتوانت فرمانبرـــك لســـنووری ھولر

دابمزرنت. رحـــاڵ، كاكم گۆتـــی وەزیرەكھبئســـتا سریســـوڕماوە لوەی چی بكات و كام نامـــ بخونتوەو كام تكلیفیـــش قبـــوڵ بـــكات، لوەش گڕێ لئستاوە سنترەكانی حزبی لســـنووری ھولرو بتایبتیـــش لقكانی ســـلمانی دەســـتیانكردووە بناردنی تزكییو بلشـــاو خك بتزكییوە دەنرن وەزارەتكان بۆ

دامزراندن.بپـــی چنـــد بگنامیـــك نك لشـــون نزیككانـــی ھولر بگرە ل شـــارەزوورو ســـلمانیش لقكان دەستیان بناردنی تزكیی كردووە، تزكییـــكان خۆشـــتر لـــوەش لوەزارەتی پروەردە وارید كراون بۆئوەی كاریان پبكرت و بو پیی وەزارەتی پروەردە زۆرترین میالكی بۆ دانراوە لبودجی ئمساڵ، كچی ھر حزبكی (لق) بوو عرقلی بۆ بودج دروستدەكرد لپرلمان بۆ بیارلدانی، ئستاش پش ھموو الینك تزكییـــ دەنرن حكومت نخاســـم دەزگای پـــروەردە بـــۆ

دامزراندن.مكتبـــی مودیـــری گۆتـــی كاكـــم كـــ باســـكردم لـــۆی وەزیرـــك بـــووە دامزرانـــدن مســـلی بكشـــیكی گورە، نووســـینگی تایبتی وەزیر دەیان و سدان نامی وەرگرتوەو سدان تكلیفیشكراوە لۆ دامزراندن، لبرئوەی دەستی وەزیـــر بـــ دراوە دامزراندنیـــش ئوەندەی دیك ئیحراجی لۆ وەزیرو نووسینگی تایبتی دروستكردووە.

لـــرەدا جـــی خۆیتی پشـــنیازك بخمـــ بـــردەم حكومتی ھرمی كوردستان بۆ ركخستنی مسلی دامزرانـــدن و بتایبـــت حكومتی ،م نییری كـــرمانبف ـــم لـــرھئویـــش بدانانی پوەرك لھموو ئینجـــا بگیرتبـــر وەزارەتـــكان بدانانـــی لیژنیكـــی تایبـــت بت یان پكردنـــوەی فۆرمكی تایبت بـــت و پلو نمرەی لســـر بت بۆ بپـــی پیدەكاتـــوە ئوكســـی بوانامو شارەزایی، تنانت ئگر تاقیكردنوەی عملیشی لگدابت ئاسایی بت، ئوكاتش وەزیرەكان و نوسینگكانیان و خكانی دیكش، ك واسیتیان پدەكرت لدەست ئو كشی رزگاریان دەبت و ھاوكات حكومتـــی ھرمی كوردســـتانیش دەتوانـــت لـــو رگیـــوە خكـــی شـــیاوتر وەرگرت بۆ پكردنوەی میالكاتـــی، نـــك خكانـــك لڕی تزكیـــی لـــق و دەزگا حزبییكان كوران ل وەزارەت و فرمانگكانی حكومت وەرگیرن ب رەچاوكردنی بوانامو لھاتویی و تمن و باری

خزانیی.

كاكم گۆتی

سرتیپ جوھر

كۆمپیوتر و رۆژنامگری كوردی

شـــوەیكی بـــ ((چـــاك ل كوردســـتان بوبوویوە، بم گرفتك ھات پشوە ئویش ئوەبـــوو، نتواندرا بۆ بكارھنانی زمانی كوردی ســـوودبخش بت، بۆئـــوەی، دەگڕایـــوە ئمـــش زەبالحكانـــی كۆمپانیـــا چونكـــ ،" " پشـــتی لكـــی جیھان پاتھیـــچ وكینـــی پرۆگرامـــكان ندەكـــرد تا

دوژمـــن بـــۆ زاڵ بوونـــی بســـر ھـــر كۆمگیـــك ھـــوڵ دەدات كاریگریی نگتیڤانی لسر زمان ل كان كڕەنســـییبـــكات، وەك فجزایر كردیان، ئستشـــی لگدا بت گلی جزایری زمانی فرەنسی

رژمـــی بعـــس لـــ شســـتكانی دەی بیســـت تـــا ڕووخانـــی لســـكۆتایـــی ســـدەی بیســـت و یكدا، ھمـــوو ھوی بۆ تكدانی ئاســـتی رۆشنبیری و لیك جیاكردنوەی دەستواژەكان و كردنوەی گۆڤار زاراوەی بھـــردوو ڕۆژنامـــ و سۆرانی و كرمانجی بوو، ھرچندە ھموو ھوكانی سری ندەگرت، دوو بـــۆ دەگڕتـــوە ئمـــش

تنــــــــــــزمامۆستایك ئامۆژگاری قوتابییكانی دەكرد، دەیوت: "پاساری باندەیكی جـــوان و بـــ زەڕە، نابـــ بـــردی تبگریـــن یـــا بیگریـــن و بیكوژین". ئو مامۆســـتای لو قســـاندا بوو وت، بـــژووركـــ ك بـــپاســـارییئاسمانی ئو ژوورەدا ھات و چوو تا جیقنیكی تڕو لینجی بردایوە ســـر ســـری رووت و لووســـی نو دیمكان بقوتابیی .مامۆستاك نین، مامۆســـتاككقاقای پ دایانـــو رووت ســـرە جیقنكـــی لووسكی بكلنكسك سییوە، كپاساریی ی دایڕەشـــچاوی ھو وتی: "ئمن ئوە دەمك بشـــان رگریتان لدەدەم و بتان ھو بادەكم، كس نتانگرێ و ئزیتتان نـــدا، كـــس نتانكـــوژێ، ئوەش چاكـــو پیاوەتیتان" ك رووی كردە قوتابییـــكان، بـــ نزاكتوە وتی: "كوڕینـــ ئوە لســـر ھقن و من ناھقم بۆ ئو قســـانی ل پشوە

كردم، لمـــودوا گردەنـــی باب و باپیرتان خۆش و ئازاب دەســـتیان لـــ مپارزن چـــۆن، بۆتـــان رك كوت راویانكن، ئزیتییان بدەن

و بیانكوژن". زۆرجار ك سروشـــتی مرۆڤ وایدەدوێ بگفـــت و لفتكـــی شـــیرین كاتكیـــش ،نـــڕدەگ زمانـــی ئۆقـــرەو ،دەبینـــ ناخۆشـــییك حوسو ئارامی ل ھدەگیرێ،

دەتقتوە. كپیاوە قرچۆك مارفـــی ئامۆزام بنـــاوی دەركردبـــوو، رەزیلیكـــی گیشـــتبووە ئاســـتك چاوی بوە ھندەھـــات كـــس بچتـــ ماـــی و پـــاروە نانكـــی لال بخـــوات نك ھـــر ئم، بكو برامبـــر ماڵ و منداكانیشی قرچۆك بوو، ب دینارو درھم حیســـابی لگـــڵ دەكردن، بحســـرەتی ئـــوەش وایكردبوو

ھموو شتكوەبن. نایھاری دكردن بمارف بۆ قسســـر چۆكان، گفت و لفت شـــیرین بـــوو، دەچـــووە داوەتـــی ھمـــوو كســـك، بـــم داوەتـــی كســـی بـــازاڕ لـــ ئوەنـــدەی ندەكـــرد، یكترمـــان ببینییایـــ چ قســـیك خۆشـــ، ئـــو قســـیی دەكـــرد و زوو زووش دەیـــوت: "ئامۆزا ئوە بۆ ســـركمان ل نادەی و جمك لالمـــان بمنییوە؟". ھـــر جارەی ببیانوویـــك خـــۆم لـــو داوایی دەزییوە تا دواجار ئوەم ب خیاڵ داھات بچم ســـردانی و بدەستی كیســـیكی پ ل گوزی ھورامی خـــۆی ل یـــان، وەلـــما چوومـــلگـــڵ ناچارمـــام بـــوو، دەرەوە عزیزی كوڕە گـــورەی بمنموە تـــا نیـــوەڕۆ دتـــوە. عزیـــز وتی:

"دانیشـــتن بب قسكردن دانیشتن نیی با بخۆمـــان یارییك بكین". وتی كـــردەوە، كزەكگو كیســـگوز ھاوشـــتن، نجارك و دوان و دە ئوەنـــدەی پمـــوت حزم لو جۆرە یارییان نیی، قسكردن لگی ب ســـوود بوو تا رقم بۆوە دەستم گیاندە یـــك لـــو گوزانی بۆی ھاوشـــتبووم، بتوندی گوزەكم فســـووس لـــشـــت، ئبـــۆی ھاوشانســـی من خۆی نوی كرد، رك گوزەكـــ بر پنجرەكی پشـــتی نایرڕا ھســـی لكوت، جامكخـــوارێ، جام بووە بیســـت و پنج

.پارچ ،نوەســـتا وازبوە نربزیز ھعنختك چـــووە ئوالتـــر، دووبارە نـــ ھاوشـــتن، گوـــز كوتـــوە دووبـــارە دە، و دوان و جارـــك پمـــوت: "كوڕە وازبنـــ حزم لو یارییـــ حیزانـــ نییـــ". قســـكردن لگی بســـوود بوو تا رقم ھسا بناچاری تا ل كۆم بتوە دەستم گیاندە یـــك لـــو گوزانی بۆی ھاوشـــتبووم، بتوندی گوزەكم فســـووس لـــشـــت، ئبـــۆی ھاوشانســـی من خۆی نوی كرد، رك گوزەك ب قورگی ئو كشـــرە شامیی كوت، ك نزیكی ٣-٤ كیلۆ دەبوو، كشرەك لرخ لرخكی لـــوە دەھات و لجوە مردار بۆوە، بوە رانگیشتین ســـری ببین، بمـــ عزیـــز دوو زەڕی گورەی

پكردم. ری نیوەڕۆ مارفی ئامۆزام لرەبببازاڕ گڕایوە، دوای بخرھنانم، رەكنججامـــی پ چـــاوی بـــ كـــكوت ئوە شـــكاوە بـــری چاوی تاریك داھـــات، ب تووڕەییوە وتی

"ئوە چ بـــ ئخالقك ئو جامی زیز وتـــی: "وەشـــكاندووە؟". عبابـــ ئو ب ئخقـــی جامكی شكاند، ئو ئامۆزایت بوو". مارف وتی: "ئی ھاوارم ھیش چما پارە وا بئاســـانی خـــ دەبتـــوە تا وا

بئاسانی پنجرەیك بشك؟".ناچارمـــام پاســـاو بنمـــوەو بم: "عزیـــز راســـتی نا، كیســـیك گوـــزم بۆتان ھنا، ئـــو كوڕە ھیچ و پیـــچ و بـــ حشـــرو نشـــرەت كوت گوز تگرتنم، ن گوزك و نـــ دوان و دە تا رقم بۆوە دەســـتم گیاندە گوزـــك تیبگرم و لكۆڵ خۆمـــی بكمـــوە، لـــو گوـــزەی زەكوی كرد گوشتم، خۆی نھاوبـــر پنجرەكی پشـــتی كوت و

جامكی وردو خاش كرد".ھرچنـــدە "دەی وتـــی: مـــارف رحاڵ چونكھب زەرەر ناخۆشـــ و جامـــم با ئما یمجارە دكیبـــ قوربانتبـــ". كـــ رووی كـــردە وەرە پارەت دەم كی: "ژنكژنبۆ لو دوكانی برەوە مریشككی ە، ماقوول نییاو بكربكیلۆیی س و ئامۆزایوجـــارە ئـــن ئســـا لبڕـــزەم بت ماـــم و خواردنكی

."دەمباشی نژنكی وتی: "مادام ئو ئامۆزایت ھندە ال خۆشویست بۆ كشرە

شامییكی بۆ نكوژینوە".مارف شـــژا، وتی: "نا. نا، باســـی ئـــو ،كـــم شـــامی كشـــری كشـــرەم ل رۆحی خـــۆم زیاتر ببـــو پـــارە وەرە دەوێ، خـــۆش مریشـــككی ســـرباو بنـــ". لو قســـانیدا ئاوڕكی بـــالی كۆیتی تماشـــای دایـــوە مریشـــككان كرە شـــامییشـــوە ككرد ئـــ

مرداربۆتـــوە، ھندەی دیك تووڕە بـــوو، وتـــی: "وەی، وەی، ئمـــۆ دەی نھاتیی ئی ئو كشـــرە

بۆ وایلھاتووە".عزیـــز وتـــی: "وە باب ئـــوە ئو

ئامۆزایت وایلكردووە".ناچـــارم پاســـاو بنمـــوەو بم: " عزیـــز راســـتی ناـــ، كیســـیك گوزم بۆتان ھنا، ئو كوڕە ھیچ و وتشرەت كشـــرو نح پیچ و بگوز تگرتنم، ن گوزك و ن دوان و دە تـــا رقم بۆوە دەســـتم گیاندە گوزـــك تیبگـــرم و لكۆڵ خۆمی بكمـــوە، لو گوزەی ھاوشـــتم، خۆی نوی كرد، گوزەك بر ملی كشـــرەك كوت، سیرم پھات لرخ لرخكی لوە ھات و یكسر

مرداربۆوە". وتـــی: "مـــارف دەی درەنگ كژنئگـــر پـــارەم دەدەییـــ بچـــم لو

دوكانی برەوە مریشكك بنم".مارف تووڕەتر بوو وتی: "مریشكی چـــی، تڕەماشـــی چـــی، میوانـــك پنجرەكم ل بشكن، كشرم ی راستوە كوە ئمردار بكات لنـــا. بخـــۆم، مگـــر قوزەلقـــورت

."ویست نییمریشك پبو قسان بری چاوم تاریك داھات، وتم: "ھی پیســـك چما من لبرسا مردووم ئگر لبر قدری نب چ ئیشم ل ماتان خك لخۆڕا نان ،برســـا مردیی مارف قرچۆك و ل

ئوە رۆیشتم". نـــد وتـــی: "ئرچنـــا، ھـــم ھپ ینا مریشـــكت بۆ لڕۆ دەی قدەم

دەنین". رێ، بزم بۆ دەژموامدەزانـــی گوخواحافیـــزی رێ و رێ گڕامـــوە

ماڵ.

شاخوان علی حمد

Page 18: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

18

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ی ئازادالپڕە

عبدولواحد دیبگیی((كـــورد عقلـــی كوردانـــی خـــۆی دۆڕاندووە، بۆی لـــ خۆدۆزینوەی

خۆی خمساردە)). ممش ژمارەی "١٣٧" رۆژی س ل٢٠١٠/٣/١٧ی ھفتنامی بدرخان، ك ،خاوەن نیی ورۆز بتـــی: نباببڕز دكتۆر مولود ئیبراھیم حسن نووســـیبووی خونـــدەوە، ئۆخژنـــم كقای خۆشـــییم بارت؛ بـــھات چونك ئۆخژنم ھات ،!می دامـــخخـــۆی لـــ قـــرەی بابتكـــی زۆر ئالۆزكراو داوە، ك رەنگ نووسرە م زھنـــدارەكانـــی تـــر بـــوانامب .دابرە نقـــ خۆیـــان ل زانســـتییئگرچی قۆناغی ئمۆمان ئمی ران دەوێ، كشـــارەزاو نووســـ لدنی كشـــی مژووی نتوایتی بدەن، ل روانگیكی ئیستمۆلۆژی و سیسیۆلۆژی، تۆژینوەكان ب توانای پـــ ل بھـــرە و داھنان پشـــكش بكرێ. نـــك ھر خریكـــی (راوح) پكردنـــی عقلی كورد بین لســـر ،گیراوەكدەقپ كۆن (ئیستۆك) وەشئمۆ دەب نووسری خۆ ب خاوەن تـــژی ل گبـــری ھزان و نووســـزانســـتی مژوویی، ھموو ئو درۆ ،وكی كورد داڕنھ ل و بوختانانك ١٤٠٠ ســـا دەقبلمان كراوە و عقلی كوردی تكداوە!. دۆزی كورد، رەچكی بنچكی كورد ئستاش ھر لو (ئیدیۆم)ەی، رەگزپرستان دەربازی نبـــووە، ك بۆیان (جغز) كردووین! داگیركار ئگر وجودیشی نمابـــ ل باشـــووری كوردســـتان كی ماوە بكانری ماوە! خبســـسروسیما كوردن، بم ب ھمان عقی داگیـــركار دەڕوانـت كورد و ل ی كنـــقو عكوردســـتان، (ئدەباغخانـــدا دەبـــغ كـــراون، ئگر بۆنـــی عتـــری بكن دەپشـــمن!!)..، چونكـــ بوونتـــ توتی داگیـــركار!. كوات ئركی نووسری ئمۆمان ئاســـان نیی، بگرە دەب ب ھدادان ل تۆژینـــوە و تتلكردن داب تا ئو ھموو ژەنگ ل برۆكی عقی كـــورد دەكاتـــوە! لـــ ئوارەكـــی كونســـوولخانی لـــ ٢٠١٠/٣/١٧فڕەنسی ك بارەگاكی ل ھولری و چـــاپ دەزگای كـــ ،ختـــتپبوكردنوەی بدرخان بھاوكاری ســـنتری رۆشـــنبیری فڕەنســـی ســـازیدا لگڵ چندان نووســـری بـــاو و سیاســـتمداری كـــوردو دەزگاكانی راگیاندن بشداریم كرد لو سیمینارەی بڕز دكتۆر (مولود ئیبراھیم حســـن)، كـــ دەربارەی نورۆزو ریشـــی كۆنـــی مژوویی نـــورۆز بوو. دیـــارە چنـــد رۆژێ پشـــتر راگیندرابـــوو جماوەری خونـــرو ئمی بشـــدرابووش وا ســـرەكی خاـــی تگینرابوویـــن كۆبوونوەك بۆ ئوەی ك كۆمی گشتی نتوە یكگرتوەكان، ل سر داوای ھر یك ل – حكومتی ئران، توركیا، ئفغانســـتان، ئازەربایجان، توركمانستان، تاجیكستان – بیاری داوە – نـــورۆز بكاتـــ جژنكـــی لـــ ـــخا ئـــم بـــم جیھانـــی!! كۆڕەك خفكـــراو، نورووژندرا! دەســـتی الی كـــموە بـــۆ؟!! ھســـووڕنری كۆڕەكی!!؛ بم خســـتنی برگـــوێ و تقاندنـــوە ئیفرازاتكی ئوەی لـــ كوتوە، ئاخۆ بـــۆ؟!! ١- حكومتـــی ھرمی كوردســـتانیش وەك ئـــو ھشـــت دەوتی ناوچك ل كات و شونی خۆیـــدا یاداشـــتی خـــۆی پشـــكش نكردووە؟! ل كاتكدا تكای كورد، نورۆز ب مولكی كـــورد دەزانین؟!! یكگرتـــوەكان نتـــوە ئایـــا -٢قناعتـــی وای ك نـــورۆز ھی ئو وتانیـــ، ك داوایان كردووە؟! یان وتـــكان نتـــوە یكگرتوەكانیان ناچـــار كـــردووە ناوی كـــوردی تدا نبـــ؟! ئمان ھیچی الی شـــقامی كـــورد دیار نییـــ، چونك حكومتی ھرم (قوڕ قپی) لكردووە. ٣- ئایا لم ســـین و بینی كـــ كارەكی ری كورد لنند كراوە نوسدا پت

كوێ بووە؟!.دووەم: ســـرخای دەگڕمـــوە كوردســـتان حكومتـــی دنیایـــن كوردســـتان پكھاتـــی نونـــری و برپرســـی یكمـــ لـــ مافكانی لـــ و، مژوویـــی و نتوەیـــی ھیـــچ كوردســـتان، جوگرافیـــای ھنگاوكـــی نھاوشـــتووە ل كاتی ئنجامدانـــی كارەكـــ ھتـــا قیســـی نتـــوە داوەتـــن یاداشتیشـــی لـــگ ـــم خاكگرتـــووەكان، ئـــیگران دەوەســـت ل سر حكومتی ھرم، دەب ساغی بكاتوە بۆ رۆی

نبووە؟ ئایـــا نونرەكی ل گوی گادا خوتـــووە، یـــان ھـــۆكاری تـــر ش خۆ بپ ست بوون لربن بھخاوەن نكردنی نورۆز ل مینری دكتـــۆر یكگرتـــووەكان؟! نتـــوە تاوانباركردنـــی پنجـــی مولـــود بۆ كـــورد راكشـــاوەو دە: كچی رووداوە لـــم – كـــورد میللتـــی وەییـــتونگرنـــگ و جیھانـــی و نن دەســـت پشـــكری كـــردووە..) ختاك ھی دەســـتی كوردە نك قواعید. لـــ بگیكی تریدا دكتۆر دەفرموێ: ل نتوە یكگرتووەكان ناوەشتوە...)، لرەدا جنابی دكتۆر تاوانكیش دەخات ئستۆی – نتوە یكگرتووەكان، بـــم كاكی بڕزم ئگر من نتوانم خۆمت پ بناسنم، ئگر من نیم و داوای ھقی خۆم نكم ل تۆ، تۆ چۆن دەزانی من ھم و مافیشم ھی، بۆچی كورد (پپووە نچیری بۆ بتـــ كون)!! ئی كورد نا:(دەســـتی ماندوو لســـر زگی تـــرە) یـــان دە: ل تـــۆ ھرەكت ندو ت)، راســـترەكخواش ب لبـــ داگیركراوی كورد بـــۆی ندەلوا ۆ لمم ئوە؛ بتـــچخۆی بپ لعراق و ل جیھانیش پ ترازووی كورد سنگایی خۆی ھیو دەستمان دەگات ھموو شـــون. (ناب چیتر كالومان لســـر نن)، ناب ھموو تاوانكان بخین ئستۆی دەرەوەی خۆمان!!. ئگر بین كورد ھشـــتا نتوە نیی! رووناكبیرانمان ب توانج و پلـــالر دەمانھـــاڕن!! نفرەتمـــان لدەكـــن! بـــم ئگـــر بی كاكی رۆشنفكر وەرە نتوایتی نتوەی گای وا (لئ ،نلمبســـ كوردم پگوچكیكـــی ل دەزانـــن)!!. ئگر بی ئـــو خاكی ئمۆ لســـری دانیشـــتووین پشـــتر ھی گالنی تر بووە! دیسان ب قباتت دەبن، بم لبـــر ب ئاگایی ل مـــژوو ناتوانن بیسلمننن ئم خاكی كوردستان

ل كیوە تاپۆكی ھی كوردە.ســـنووری نایزانـــن ئســـتاش جوگرافیای كۆنی كوردســـتان چند بووە و تاكوێ بـــووە!!، بم ئگر رەخنیكت گرت یان ھوشیارییكت دایـــ پیوەنـــدداران، ئـــوا لجیاتی ئـــوەی دەنگیان بخن پـــاڵ دەنگی تـــۆ بۆ پـــش گرتن ل بـــ ئاگایی و نن بیناشـــارەزایان، ملـــت دەگ لپتك!! كاكی دكتۆر: شـــرۆڤیكی جوانی نورۆزو ریش مژووییكی كردووەو (بســـر چۆپی گری) ئم بابتی دادەنم، چونك ئســـتا ھیچ پســـپۆرێ، ئكادیمیســـت وەك ئو قووڵ نبۆتوە ل ناوەڕۆكی زاراوەی نورۆز و پیوەندی كۆنینی ب خاكی كوردستانی و ب كوردەوە، ئگرچی ھشتا توژینوەی قووترو وردترو زانســـتی تـــری دەوێ؛ بـــم دكتۆر

ســـككی ســـك تاكـــ ، ە و تـــ ە یو ز ۆ د یگم رنھا بتمـــی نجا ە ر ە دی قین ســـت ا رنـــوان پیوەنـــدی نـــورۆز كـــوردو ، ە و تـــ ر ز ۆ د ە دكورد روناكبیرانـــی بـــ ھمـــوو ئاســـت جۆرەكانییـــوە و دادەنـــن، بـــوە دان كوردســـتان خاكی ك(النكی شارستانیت)؛ ھـــرە بشـــی بـــم نازانیـــن كممـــان كوردســـتان چۆن النكی شارســـتانیت و لســـر دەســـتی چ نتوەیك ئم ب خۆیوە گشـــكردنی لـــ ،یـــم النكبینیـــوە؟ لـــكوێ و ل چ قۆناغكدا كورد رۆـــی خۆی تـــدا بینیـــوە؟!، كورد چندەمین نتوەی ئم خاكی؟ ئایا ل نتوەیكی تر ئم خاكی زەفتكردووە؟ لچی و ل كوێ شون پنجی كورد

بالنككوە دیارە و ھی؟!ھر رووناكبیـــرێ بگات وەمی ئم پرسیارانی سرەوە؛ بگومان دەبت كوردناس، دەبت پسپۆرێ چیتر ب شە سیپارەی داگیركاران

ناختـــ! جنابی دكتـــۆر مولود دەفرموێ: كورد بم مژووە دوور و جوگرافیایتی، بیھ ژەی كو درپـــان و پۆڕو پ لـــ رووداوە ئاۆزە، ،ژووی خـــۆی دەزانمم لزۆر كـــ ویســـتی بپ دەیزان وەش كـــئـــ .یوە ھوە و راســـتكردنداچوونپدەم: دەستت خۆش دكتۆری برام، دكتۆر بۆ خۆدۆزینوە (سرەداوكی خستۆت بردەستمان و ل رچكۆلی

ئم ســـرەداوە باریك – س جۆرە – مژوومان پیشـــان دەدا، دە كاكی فرمـــوون خمخـــۆر رۆشـــنبیری (ئم گـــز و ئمش جـــاو) دكتۆر چاكی پكاوە؛ بم شـــتی لمانش بھزترو راستترو رەسنتر ھن بۆ ر ببم دیسان لوە؛ بخۆدۆزینئاگایی رۆشنفكران ل مژوو، ئگر لم ســـرەداوە باریكـــی بڕزتان دەرچیـــن، ل جیاتی دەستخۆشـــی و دان پیانان ب ھقیقت، پشـــوەخت زاراوەی و پـــاڵ نـــدەخ تاوانـــت ن!! بـــڵ دەكـــبـــشـــیاوت دەقنئـــوەی ل چمككـــت بگن چات پندەكـــی ھدەكنـــن!! وەك بـــۆ لدـــت (دەســـتی كوـــرە بۆ ســـر خزین رادەكش ئو دەستی خۆی دەكشـــتوە)!! من لمژە دەخوازم وێ لـــكـــكـــی ئاكادیمـــی ھزانلدەرەوەی زانســـتی زانكـــۆ بگـــڕێ وەدا، چونكـــدوای خۆدۆزینـــ بـــزانكۆكانی كوردســـتان ل سردەمی رژمكانی پشوو، ھیچ برنامیكی ھاندەری خۆدۆزینوەی كوردی تدا

نبووە ھر مژوونووسك

ئگـــر توژەرـــك و بوەنـــدە لگـــڕێ، كـــ ســـنووری بـــۆ كشـــراوە، ئـــوە ماـــی كـــورد ھمـــوو چونكـــ !!دەبـــ ورانتـــر زانستكانی پشـــوو تنھا خزمتی برژوەندی داگیركاران دەكات، نك خۆدۆزینوە! جنابی دكتۆر خاكی گرنگـــ زۆر جگیركـــردووە تـــری دەفرمـــوێ: دواجار ھیـــوادارم ئم داواكارییی میللتی كورد ب داوایكی رەســـمی قبـــووڵ بكـــن و وەمـــی

رەســـمیش بدەنـــوە و بیســـلمنن. ب تم بابرجنابـــی دكتۆر ســـجپزەكـــت، بـــ تایبتی ئـــم خای ل قینكی راسترەوە گوزارشتسكوردایتیت دەكات، ل خمخۆریت، ل ھســـت كردنـــت برانبر مژوو، درك كردنـــ بو غدرە گـــورەی، كـــ ل كـــوردو مـــژوو، كلتـــوورو، شوناسنامكی كراوە، بۆی، ب تنھا بای و بـــم ل خۆرادیتن ســـنوورە بزانـــدووەو؛ پگیراوەكانـــت دەق بم بـــۆ ئوەی بـــری رەنجكت و نووســـران دەبـــوو ،نـــرببمژوونووســـان لـــ پكھاتـــی چین و توـــژەكان ل پرلمـــان – بیكن بـــ فرتنـــ، لالی سرزەنشـــتی ،ت بكرایم و حكومرمانی ھرلپك بۆ وا بئاگان سبارەت بم كارە تـــر لالیكـــی ،چارەنووسســـازانجخت ل پرلمـــان و ل حكومت بكرایـــ، لڕگی چنـــدان نونری لزان و خمخۆر – ل دەرگای نتوە یكگرتـــوەكان بدرابـــا ئینجا ھرچی ناموو كو ھی(لۆبی) كوردی ھجۆراوجۆرەكانـــی راگیاندن حكومتـــوە لڕگـــی – ھاندرابـــان، تكاو پكا بـــ ســـرەوتن، گوچكی جیھانیان كاس بكردای، تا دان ب ھقیقتك دادەنن، وەیم شـــم كارە بئـــجگ لوەی عقی كورد وەئاگادەھنتوە برەو ،قینڕاست كوردایتی نك حزبایتی، دەبوو وەرچرخانكـــی بـــگورە ل سیاســـتی ب دەبوو جیھانیش، گفكی جماوەریش بـــۆ دەســـت تـــا چیتـــر خمســـارد برانبـــر بـــن دۆزی كـــورد لـــ ـــب دەرەوە. ئمـــی دكتـــۆر ك تۆ بـــ تنھا ،كردووت بای داوای ھمـــوو كـــی د ر كون ا د یـــژ و ، ە و و ینـــد زداوای تنھا ،نیی وانئك لســـر لـــی و كد ر كـــودەلوەڕـــن و فیـــان بســـر كوردەوە نیی! ب دكتۆر، تۆ یكم كســـی ھوتداوە، كوردو عشتارو گـــرێ لكتـــر نـــورۆز تمـــووزو بدەیوە. بڕاســـتی سرەت پكاوە. بجگ ل بڕزتان ل سانی پشوو چند نووســـینك كـــراوە دەربارەی بـــ پیوەندیـــان و ســـۆمرییكان كوردەوە؛ بم لبرئوەی ھشـــتا ناشـــارەزایی لـــ ئارادایـــ لـــ مـــڕ پكھاتو پیوەندییكان و ھۆكارەكانی یك رەگزی، وەك پویســـت خۆی ل قـــرە نادرێ! ئوەتـــا – مونجید-

دە: سۆمرییكان، گلكی غیرە عرەبن، ل ھزارەی چوارەمی پش جراقدا نیشتباشووری ع زایین لبوون، شارستانیتكی زۆر مزن و پشـــكوتوویان ھبوو، دەستیان دادەشـــكا، دەوروبـــر، بســـر گالنـــی دوای ئـــوان لـــ عـــراق و دەوروبرەكی، سوودیان ل ھموو شتكی وان دەدیت، لو سردەمیش جگ ل ئمی كورد ھیچ گلكی تر ناوی نبوو لـــ قادی عراقی كۆن. ھر مونجید دە: ســـین = خودای مانـــگ، خودای ســـۆمرییكان بوو، كـــ –نمرودیـــش- لســـردەمی ئســـتاش گردـــك ھیـــ لـــ دوای زنجیـــرە چیـــای – ماكـــۆك – بالی رانیـــدا، پـــی دەگوترت، قســـری نمرود – جگ ل چندان ئاسواری ردەم لو سل ،ی نییرە جئ تر، كرۆژانی – جژنی نورۆزدا- تكای خككـــ ل ئاوایـــی دەھاتن دەر و لبر مانگشـــو (تقووسییكانیان) بكاردەھنا یك ل گۆرانییكانیان، ك رووبـــڕووی مانگ دەوەســـتان دەیان گوت: ســـون، ســـون، ســـین. بگوـــرەی ئـــو بگانـــی الی من =تواتت، برەتای دەسن – سھبـــت + واتـــ = مای بـــت، مای بت پرســـتی = خوداپرستی) پتختی – سۆبارییكانی = سۆمرییكان – بووە، بر لوەی بخشن بۆ دەشتایی و ر دوو ڕووباری دجلكانی ھراغق= دەچلـــ، و فۆرات، حوكم بســـر :ن. سپایزەر دەراقدا بكموو عھ ن، كوانكان ئخۆریی ست لبم

ب (سۆبارییكان) ناسراون.سیدنی دە: بشی خۆرئاوای وتی (شۆباری) ل ھزارەی دووەمی پش زایین، جیابۆوە ل بشی خۆرھتی ناوی نرا – خۆری)). واتا خۆرییكان لقكی ســـۆبارییكانن. دوژمنان زۆر لمـــژە كار لســـر ئـــوە دەكـــن زانیارییكان بشـــونن! ناوی كورد ناشیرین و شوونبزر بكن!، ھر ئم كوردەی ئمۆی دون ناویان ناون، سۆمری، سۆباری، كیشی = كاسی = كاشـــۆ، كسیدم، لۆلۆ، گۆتی، ماد، میدی، میتانی، ھیكسۆسی، شوانكارە، نبتی، ئارامی = ھورامی، خۆری،

ساسانی، عجمی. ھتد. وە بووە، كش بـــۆ ئمانموو ئھ راست ،بزرب ی خۆمان لندو مئھندێ لمان دەوتكانیان ب ناوی مم ئكانیان ناساندراوە، برەبابب ۆ بمرۆشنفكرانی ئ ،نیوە ناگئفیتی داگیركاران – دەم میدییكان نكن ب كورد، سردەم ناوكی تر فت كن، گۆی كورد نین!! ل ھموو ئمانـــش بھزتر ئوەی، لســـر گۆی زەوی ھیچ شـــت بـــ پیرۆزی ب كـــر پیرۆزییگـــوە، ئتـــننامئاسمان و عقیدەوە نبسترتوە؛ بكو ھموو ئمانـــ كوردی عیار ٢٤ ن و ھر لسر دەستی ئوانوە، نك ھر كوردستانی گورە؛ بكو ھموو عراقیش ئاوەدان كراوەتوە، ھیـــچ نتوەیكـــی تر پشـــی كورد حوكمی لـــ عراق نگـــاوە، كورد ھـــر بمـــش نوەســـتاوە، ئوەتا

(نبت) كوردەكان، كۆنترین خكی عراقن و مزنترین شارستانییتیان دامزراندووە، نووسینیان داھناوەو جگـــ ل عراق وتی (شام)یشـــیان ئاوەدان كردۆتوە، ئم شام-ەی كۆن، ئمۆ پكدێ ل (سوریا، فلستین، ئـــوردن، لوبنان)، ئو ئاســـوارانی ك ئمۆ ل شام دەدۆزتوە بگی بھزی شارســـتانیتی ئارامییكان نبتكانـــن، ھورامییـــكان، = ،لماندوویانســـ توژینـــوەكان كۆنترین جۆتری عراقی باشوورن، ب قـــد تۆزقاكیش گومـــان لوەدا ھمـــان نبتـــكان كـــ نمـــاوە، ســـۆبارییكانن، = ســـۆمرییكان لكۆینـــوە زانســـتیكانی جیھانی و بیانـــی ســـلماندوویان، كـــ ھموو ئو گالنی لدوای ســـۆمرییكان اوە، لیان گنراقی دوحوكمی عسومرییكان، زانست و نووسینیان، گۆتییكان، شـــپۆلی وەرگرتـــووە. ئـــو گۆتیانی ك ل یاوەرەكانی ناو كشـــتییكی (نوح) و پاشـــكفتن، گۆتییكان = جودییكان، ك حوكمی ھمـــوو عراقیان دەگا و ســـرەتا – كركـــووك = ئارابخا-یـــان كردە پتختـــی خۆیـــان، ناویـــان ل خاكی عراق نا خاكی پیرۆز = كاردونیاش= كار – واتـــا خاك – نیاش واتا پیرۆز یان خودا، واتا عراق = خاكی خودا، چونك وەك پشتر ئاماژەمان پدا = خودا بـــۆ خۆی ئم خاكی = وتی جـــودی پیـــرۆز كردبـــوو، نوەكانی كشـــتییك، ھمـــوو ســـاك لـــم رۆژەی كشـــتییكی ل نیشتبۆوە ئاگریـــان دەكـــردەوەو دەیانكـــرد ب واتورۆز. كژنی نژن، واتا ججـــخاكـــی پیرۆزكردنـــی ســـرەتای كوردستان و ئاگركردنوە و نورۆز موە. ئتڕو رۆژگارە دەگبـــۆ ئـــك لـــ نورۆز دەدویـــن دەب ئاوڕ ل پیرۆزییكی بدەینوە، دەب ئاوڕ لو شونش بدەینوە، ك نورۆزی دەب ر شـــتش ھپیرۆز كرا. پ لبزانین خاكی كوردستان پیرۆزترین شـــونی ســـر زەویی، ب شاھیدی وەتا خودا لیاری خـــودا: ئب و ب ،نلمدەیس تم دوو ئایقورئان ب كوردســـتان پیرۆزتریـــن پارچ كـــزەوییـــ، كات ك (نـــوح = باب نوا = باب نۆ) چووە ناو كشـــتییكی نیدەزانـــی چارەنووســـی لـــ كوێ دەكوتـــوە، ھـــر ھنـــدەی پكـــرا لـــ خـــودا بپاڕتوە لـــ (پیرۆزترین شـــون) داببزێ و فرمووی: (ربی أنزلنی منزال مباركا)= پروەردگارم .نـــزداب پیـــرۆزم شـــونكی لـــخـــودا فرمـــووی: (وقضـــی األمـــر واستوت علی الجودي)= بیارمدا و كشتییكم لسر كوی – جودی كۆدی گۆتی دابزانـــد، دابزینكی ركوتـــی ســـری ســـای كـــوردی بوو، ســـرەتای بھار بـــوو، رۆژی یكمی نـــورۆز بوو، ھر ئمانیش ك كوتن سر ھیشكایی ل خۆشیان و بۆ چشـــت لنانكی بـــ كۆمڵ – ئاگریان كـــردەوە، ئیدی لو رۆژەوە ئم ئاگرە بووە رەمزی یادكردنوەی ئم دەربازبوون و تا ئمۆش دەقی

پوە گیراوە.چیرۆكی / كاوە و زوحاك = ئژدیھاك

من لـــ تۆژینوە دەستنووســـكی خـــۆم لمڕ (ســـوڕەتی فیـــل)ی نو قورئانـــی پیرۆز، ب پشـــت بســـتان ب دیراســـ زانستییكانی پسپۆڕانی جیھانـــی، ئـــوەم بـــۆ ســـاغ بۆتوە، ك (ئســـكندەری گـــورە) ئوەی لـــ قورئـــان ئامـــاژەی پكـــراوە بـــۆ ربـــازی لســـر چونكـــ خـــۆی؛ خـــودا ئیبراھیـــم.س) (حزرەتـــی پرســـتی دەكردو، بۆئـــوەی تۆی (حزرەتـــی ئیبراھیـــم.س) بكاتوە، لشكركی مزنی ئاڕاستی (عراق) شـــكرەكل پشـــوای كـــردووەو كـــوڕی یك لـــو ئیمانداران بووە، ك ل (عراقوە=كوردستان) لگڵ كۆچیان ئیبراھیـــم.س) (حزرەتـــی كردووەو چوونت (شام) ئم لشكرە دەستدارانی (عراقی=كوردستانی) ئو سردەمی لناوبردووەو، ھموو زۆر نزیكـــ راقـــی گرتـــووە،. كـــعئـــو (كاوە)ی، ئو سرلشـــكرەی .بـــ گـــورە) (ئســـكندەری ھندێ لـــ كتبكانیـــش دەن: ئو سرلشـــكرە (خدری زیندە) بووە، جگـــ لـــوەی رووداوەكانیـــش زۆر (نمـــروود) لســـردەمی لكتـــرو نزیكن، ھمووشی ھر ل كوردستان قوماوە، دنیـــام لكۆینوەی پتری لســـر بكـــرێ ھموو ئگـــرەكان ندرێ، كلمڕاستی و دەسدەبن ب كوردو ب) یوەندی بپ مووی بھ

.یوە) ھئاگرەك ورۆزو بندیـــارە عقـــی كـــورد بـــوە دەقـــی گرتـــووە، ك ســـان یـــادی نورۆز دەكنـــوە، جاران لـــ گوندەكانیش شـــارو لـــ توانـــاو، گوـــرەی بـــشـــانۆگری شـــارۆچككانیش – زوحـــاك و كاوە- نمایـــش دەكرا،، ئمـــ بجـــۆرێ لـــ عقی كـــورددا

نورۆزەكی (دكتۆر مولود ئیبراھیم)م خوندەوە

عبدولواحید دیبگیی و د. مولوود ئیبراھیم حسن ل كۆڕی كوردبوونی نورۆز

ھشتا توژینوەی قووترو وردترو زانســـتی تـــری دەوێ؛ بـــم دكتۆر

ســـككی ســـك تاكـــ ، ە و تـــ ە یو ز ۆ د یگم رنھا بتمـــی نجا ە ر ە دی قین ســـت ا رنـــوان پیوەنـــدی نـــورۆز كـــوردو ، ە و تـــ ر ز ۆ د ە دكورد روناكبیرانـــی بـــ ھمـــوو ئاســـت جۆرەكانییـــوە و دادەنـــن، بـــوە دان كوردســـتان خاكی ك(النكی شارستانیت)؛ ھـــرە بشـــی بـــم نازانیـــن كممـــان كوردســـتان چۆن النكی شارســـتانیت و لســـر دەســـتی چ نتوەیك ئم ب خۆیوە گشـــكردنی لـــ ،یـــم النكبینیـــوە؟ لـــكوێ و ل چ قۆناغكدا كورد رۆـــی خۆی تـــدا بینیـــوە؟!، كورد چندەمین نتوەی ئم خاكی؟ ئایا ل نتوەیكی تر ئم خاكی زەفتكردووە؟ لچی و ل كوێ شون پنجی كورد

بالنككوە دیارە و ھی؟!ھر رووناكبیـــرێ بگات وەمی ئم پرسیارانی سرەوە؛ بگومان دەبت كوردناس، دەبت پسپۆرێ چیتر ب شە سیپارەی داگیركاران

نبووە ھر مژوونووسك

ئگـــر توژەرـــك و

جۆراوجۆرەكانـــی راگیاندن حكومتـــوە لڕگـــی – ھاندرابـــان، تكاو پكا بـــ ســـرەوتن، گوچكی جیھانیان كاس بكردای، تا دان ب ھقیقتك دادەنن، وەیم شـــم كارە بئـــجگ لوەی عقی كورد وەیم شـــم كارە بئـــجگ لوەی عقی كورد وەیم شـــم كارە بئـــ

وەئاگادەھنتوە برەو ،قینڕاست كوردایتی نك حزبایتی، دەبوو وەرچرخانكـــی بـــگورە ل سیاســـتی ب دەبوو جیھانیش، گفكی جماوەریش بـــۆ دەســـت تـــا چیتـــر خمســـارد برانبـــر بـــن دۆزی كـــورد لـــ ـــب دەرەوە. ئمـــی دكتـــۆر ك تۆ بـــ تنھا ،كردووت بای داوای ھمـــوو

د ر كـــودەلوەڕـــن و فیـــان بســـر كوردەوە نیی! ب دكتۆر، تۆ یكم كســـی ھوتداوە، كوردو عشتارو كوردەوە نیی! ب دكتۆر، تۆ یكم كســـی ھوتداوە، كوردو عشتارو كوردەوە نیی! ب دكتۆر، تۆ یكم

ھفتنامی بدرخان ژ٣٣ی تایبت ب نورۆز

Page 19: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

19

زاد ئا

یڕە

پال

،دەرنای وەنتھ رەگی داكوتاوە، ببم بم دوایی لرەو لوێ ھندێ دا گۆیری ھدەنگ یان نووسین سزوحـــاك كوردەو كاوە فارســـ، یان ھندك ئم چیرۆكـــ رەتدەكنوە، ھبســـتراوە، ئفســـانیو گۆیـــئیـــدی ئم عقی كـــوردی ل خوە گرانكی وەئاگاداھناوە، بووە ھۆی (ئینشـــیقاقاتی) كـــرت و لتكردنی، عقـــی كـــورد، ئگـــر لتكـــردن و دروســـتبوونی جیـــاوازی زیـــان بـــحیزبكانمـــان بگین؛ بـــم لرە وە؛ چونكتقازانجی كورد دادەشكبھر گروپ عقك، دەیوێ تیۆرەكی خۆی باشتر ساغ بكاتوە تا ب ھۆی لكۆینـــوەكان، دەرەنجامكانـــی ل نس بھزۆرترین ك تی بناعقئنجامدا دەیان دیراسی زانستیمان كشـــكش و دەكوـــت چنـــگ یكالیی دەكرتوە، ئم ھودەدەین ب لۆژیكی عقی و نقلی و ب پشت گـــب بســـرچاوەكان، بســـتان بھنتوە بۆ ئوەی بگین ب ھندێ ش وەك چۆن لمـــراســـتی، بـــۆ ئكۆڕەكی ٢٠١٠/٣/١٧ ك ل بارەگای قونســـلخانی فرەنســـی دەستپكی كـــرد: (لوە دەســـت پكانم بقســـشیتانیان پرسی بۆ وا ب ناشیرینی و خراپی ناوت دەھنرێ؟! گوتی: ئاخر مئ !!((مكدەستی دوژمن م للقئگر پشـــت ببستین بو دیراس و كتبانی ل بردەستدان، ب تایبتی لنو مژووی (عرەبی ئیســـالمی و فارسی و توركی)، شتكمان دەربار ننووســـراوە، ك شـــاییمان پ ب؛ بكو ھتا بۆیان كراوە، ناشـــیرنیان و گمـــژە بـــ ھنـــدە كردوویـــن، ســـووك و چرووكی باسمان كراوە، بزمان لخۆمان و لناوی كوردیش ندێ كۆلكۆ ھمـــچی ئوە، كتبخونـــدەواری خۆمان بھمان پیكی وان شتڕن!! سایلی ئدەپوان ھئبزەوەرەكانیـــان كاوـــژ دەكنـــوە، ئگر دی سر كوردو ئاگر، دەن ،رستئاگرپ ،جوســـكورد م بنموونیك: واقیدی دە: عبدولی كـــوڕی حزاف، كـــ بتواتی گرت، كاغزكی بۆ عومری كوڕی ختاب ھنارد نووســـی: ((ھكـــذا فتحنا بیت العبـــادة، أي عبـــادة النـــار)) ئـــا بم شوەی مای ئاگرپرستانمان گرت)). ئینجا دە: زاراوەی – بتوات (= بت وات = مای خودا = مای پرســـتن – ن) لـــ بیـــت العبـــادەوە ھاتووە، العبـــادە) (بیـــت زاراوەی، پاشـــان لسر زاری خككی سووایوەو بووە – بتواتـــ، دەفرموون دیقت ل پ وەیكدانم جـــۆرە لئـــ بدەنســـاختكاریی!. ئگرچـــی ھنـــدێ كوردەكانیش، ك ژوونووســـم لـــزاراوەی (بتواتـــ) یان لكداوەتوە، و كـــردووە تفســـیریان ـــھبزاراوەكیـــان داوەتـــ پـــاڵ – ئكد و، ھنـــدێ داگیركاری تـــر، بمش جاركی تر كوردیان ســـرگردانتر كیـــان دانـــاوە لرمپو، ل كردییـــپشـــی عقی كورد، راستییكش- تواتـــب – پكـــرد ئامـــاژەم وەك – لـــ دوو بگی خۆماـــی كوردی پكھاتووە، نك وەك: واقیدی درۆزن ندێ لھ ،وەشئســـتاوە! نیبھمژوونووســـانی خۆمـــان – بگی یكمی (بیت)ەكیانی داوەت گالنی تـــر، قت بووە ناوك، بشـــكی ھی گلكی تر بت و بشـــكی تری – یـــان واتاكی نزانرێ یان بناچاری نـــدی بـــچ مـــكـــورد، ئ تـــبدرچند!! (بتوات) ھی راستییكی (بتوات)یـــ، بگـــی یكمـــی (بت) واتاكـــی دیارە و پیڤكـــی كوردی رەســـنو كس ناتوان لمان زەفت = (وات) ی – دووەمـــیگبـــكات، بماڵ، خانوو شـــونی پرستن= مای =ـــت – واتـــا بـــت + واتـــخـــودا ددەبتـــ مای بت مای بت پرســـتن. ئمش سد دەرسد راست، ئگر خكی عقدار، شانۆگرییكی یان ی ناو قورئانی پیرۆز بكچیرۆك –راســـت بزانین دەربارەی (حزرەتی

ئیبراھیـــم.س) و ئـــازەری باوكـــی و نمروودو سووتانكی جوگرافیای كارەســـاتك، یـــا كام دەڤری لكتر نزیكـــی كارەكانـــی لخـــۆ دەگـــرێ، ھموو كیتبكان ئاماژە ب دەســـت رەنگینی – ئـــازەری باوكی ئیبراھیم دەكـــن، دیـــارە لوان رۆژگاریشـــدا ك (بتپرســـتی) بازاڕی گرم بووە، وی خۆیان پكیش بژكانخ دەبدابینكردبت و كراب ب پیشـــیكی ســـرەكی، ئم پیشیش شونكی كارگیـــك وەك دەوێ، دیـــاری كارگش دەب شونیكی شاخ بت و نزیكیش بت ل شـــار، مبســـتم ئوەی بم ئگر پتختی نمروود = نمـــروود گونـــدی ســـروچاوەی ئمـــۆی دامنـــی دوا زنجیرە چیای دیوی شاری رانی ت، ب(ماكۆك) بدا، ئوا دەب بتوان (مزداگیتایكی) مزگوتی گورەی بتپرســـتی بت. (بت)یـــش ك ھڕمنكی وای ھبت دەب كارگیكی (بت) دروستكردنی دروســـتكردنی ھونـــری ھبـــت، (بت)یش، دەب كسانكی شارەزا و لزانی ھبت، كتبكان پمان دەن، (ئـــازەر)ی باوكـــی ئیبراھیـــم، جگـــلـــوەی خزمكی نزیكی – نمروود- بووە، وەســـتای دروستكردنی (بت) چیای (ماكـــۆك)، ب ر لـــبـــووە، ھدیوی دۆی (شـــاور)دا، ئشكوتك ھی پـــی دەگوتـــرێ (ئشـــكوتی – بتـــكار)، دیســـان لـــرە زاراوەی (بتـــكار) ھی، ك بگی یكمی كراوەت (بیت)، واتا كراوەت عرەبی واتـــا – ماڵ، بیت + كار= مای كار، وای ل اوەندی دینییـــش باكمـــئموسمانی كورد كردووە ب (بیتكار) نوتقی بكن، ئگرنا تاك زاراوەیك چـــۆن، بگی یكمـــی عرەبیی و بگی دووەمی (كوردیی). راســـتی گدوو ب ر ل(بتكار)ە، ھ زاراوەكپكھاتـــووە، بگـــی یكمی (بت)ە، ی بك (بیـــت) (بت)یـــش واتاكنـــ

.زەقی دیارە و كوردیی واتی دووەمـــی – كار- ە، كگـــب ،یك(بـــت + كار)= بتكار راســـتیینـــك (بتكار)، چونك (بتك) كاری ،وە دەگونجكدەوێ، بـــت و كار پئم بۆ (بت و ماكی) بتوات- مان شـــی دەببۆ – بت و كارەك ،یـــھ ،ببـــت تـــراش، بت تاشـــیمان ھ –گوتمـــان ئازەریـــش ھونرمندكـــی بـــ توانـــای – بـــت تاشـــین- ئینجـــا ،یكن(بتكار)یش، شو ئشكوتی واتا كارگكی ل چیرۆككی (ماھر دایئاكـــۆ) زۆر زانیاری دروســـتی تلمـــڕ قۆناغكـــی تمنـــی كـــوردو لمـــڕ (بتكار=بتیار). ل كتبكانی – تفسیرو كلپوورو سربردەكانی عرەبـــی ئیســـالمی پمـــان دەـــن: كـــ ئـــازەر، بتكی یان چنـــد بتكی تواو دەكـــرد، ب حزرەتی ئیبراھیم دا، دەیھنـــاردە شـــار، شـــاریش ئم ئـــم ،ۆیـــمئ (ســـروچاوە)ی نخشـــیی خـــوارەوە گوزارشـــت لـــ دەڤرەك و شـــونكان دەكات. ،و گردە دەستكردەیئ (تل) گردی ند ساندراوە، چپشكشتا نھ كلموبر دزەكان، ھوكیان دا شتی ل بـــدزن، تل، ب گوـــرەی ھندێ چـــاوگ، كچـــی، نمـــروودە، بتكـــی لبووە، ل شوانی – نورۆز، خك ل ماكانیان دەردەھاتن و ب گۆرانی و سروت برانبری مانگ دەوەستان، ك گوزارشتیان ل پرەستن دەكرد. وەك: (قوڕئـــان) ئاماژەی پكردووە، لو كاتانی ك كس ل شار نماوە و شـــار چـــۆل بـــووە – حزرەتـــی ئیبراھیـــم- خـــۆی دزیتـــوە و لگڵ خككـــ دەرنچووە بۆ دەشـــت و وە، ھاتۆتی قۆزتۆتم ھپاشان ئبتخانك و بتكانی شكاندووە، پاشان كـــ خكك ل ئاھنگـــی (نورۆز) (بتـــكان) دیتیـــان گڕاونتـــوە، شـــكندراون، بوو ب ھـــراو، دەنگۆ ،مـــروود، گوتیانـــوە – نیشـــتگكوڕك ب ناوی ئیبراھیم (ئابرام، برام، براھمـــی، ن) بتكانی شـــكاندوون، شانۆگرییك بتواوی ل قورئانی

پیـــرۆز ئاماژەی پكراوە – دەرەنجام بیاریانـــدا جڤاتكـــی نمـــروودو – ب جۆرك بیستوونن ب سۆدەری ل ی، ك(م دۆلنارانسان ئرن. ھبنخشك دیاریمان كردووە پكراوە لـــ دار، ئینجـــا ل ترســـی ھـــوەی ئاگرەك، (منجنیق)یان ھبستاوە، ،ناو ئاگرەك دەنھ تا ئیبراھیمی پلرەش جاركی تـــر بۆ ئابووبردنی كـــورد و بـــۆ ئـــوەی وا لـــ خونر بگینن، ك كورد ھمیش گاور بووە و ھر خریكی تاوان بووە، كتبكانی و ئیســـالمی عرەبـــی كلتـــووری مژوونووسكانیان، لكیكی تریان بـــ نوچاوانی كـــوردەوە لكاندووەو بیرۆكـــی كســـی ئـــو دەـــن: دروســـتكردنی منجنیقـــی چرپاندە گوچكـــی – نمـــروود- كوردـــك بـــوو نـــاوی (ھینون= ھینـــی، یان ھزن) بووە، ئوان بۆی لرە ئاماژە ن تا كورد بوجودی كورد دەك بـــتاوانكار ل قم بدەن، ب ئوەی بیر لوە بكنوە، ئگـــر پیوەندییكی توند ل نوان نمروود و ئو كوردە یشـــتۆتم كوردە چۆن گئـــ ،بـــنسراپردەی نمروود؟! چۆن رگی دراوە؟ چـــۆن گوی لگیـــراوە؟ چۆن ب قســـی كراوە؟ ئمـــ دەب ل نو درۆكانیـــان خۆمان بدۆزینـــوە. ھر لمـــڕ (ئاگركردنـــوە و زوحـــاك و من دیارە، ك ل وەندەی ككاوە) ئحزرەتی –ئیبراھیمیان- فدای ناو ئاگرەكـــ، نمروودییكان ب دەوری رەشـــبك وەك دا دۆنـــاران- –بازنیان بستا، بو قناعت، ئوەی دەست ل خوا بتكانیان ببزوێ، ئاوا بـــ پند دەچـــ. بم ك بســـاغی لـــ ئاگرەك ھاتـــ دەرێ، ھندێ لم خكـــ، خودا ھیدایتـــی دان، زانیان .خۆڕا نیی روا لھ م رزگاربوونئئیدی ئاگر جاركی ترو ب شوەیكی تـــر الی ئـــو ئیمانداران پیـــرۆز كرا، ئـــو ئاگرەی ك تنھا ب ســـووتنر ناسرابوو، كچی نیتوانی جستی ،نبســـووت ئیبراھیـــم حزرەتـــی ئیدی ئمش بـــووە نورۆزكی ترو بـــ پیـــرۆزی دەڕوانرا ئاگـــرو دوای ئـــم رووداوە كـــورد ئگـــر ئاگری كردبتوە، بیادی پیرۆزی حزرەتی ئیبراھیـــم و پیـــرۆزی ئـــو ئاگـــرەی ك ئیبراھیمـــی نســـووتاند ئاگریان كی ،چـــبیرمان نوە. لكردۆتـــلـــ ناوەكانـــی حزرەتـــی ئیبراھیـــم، كان كـــزەردەشـــت بـــووە. گۆتییـــدەســـتیان بســـر ھمـــوو عراقـــدا داگرت، لقكیان یان ھۆزكی گورەی گۆتییـــكان ب ناوی ھیكسۆســـكان – ك پاشان ل نو كیتبكانی مژوو، لنو لكۆینوەكان بـــ (فیرعون) ناویـــان دەركـــرد، ئمان لـــ عراق نمانـــوە، بكو ل (دەریای ســـپی) پڕینوە، چوون (میســـ)یان داگیر كـــرد، زاراوەی (ھیكســـۆس) ل دوو بگ پكھاتووە: بگی یكمی ھیك شـــوانكارەكان، شـــوانورەكان، = وەی لرەكان- بۆ ئوشوان لیكمنرخیان كم بكنوە وایان پدەگوتن؛ بم لڕاستیدا (ھیكسۆس) واتا ھۆزە شـــوانكارەكی چیای ئاســـۆس. ئم ھیكسۆس – فیرعونان: وەك چۆن پشـــتر نورۆزیان ب جژن دەزانی و پوەی پابندبوون، ل (میسر)یش ھموو ســـاك ل كاتی دیاریكراوی خۆیـــدا ئـــم جژنیان دەگـــا، ئو رۆژەی ك (فیرعون = ھیكسۆس)، دیاریكرد بۆ جادووكردن ل موســـا، رۆژی – نـــورۆز- بـــوو، ئگر ئم رۆژە ھنـــدە پیرۆز نبووبای – واتا- رۆژی نـــورۆز – فیرعـــون - بـــۆ برەنگارەبوونوەی بۆ دیاریدەكرد، ھتـــا موســـا.س). (حزرەتـــی حزرەتی موســـا (س)، ك ل وتی باپیـــرە كوردەكانـــی ل وتـــی میدیا وەی ١٢ ســـاڵ خـــۆی لـــدوای ئـــ ون؛ چونكترسی فیرعشاردا لحفیرعونی میسری بیاری كوشتنی دابوو ل ھیچ شون چپا ندەدرا خودا ل ك ،بكوردستان ن نھا لتكوردستان موژدەی (پغمبرایتی)

دایـــ و ئركـــی بكژداچوونـــوەی كـــ ئســـتۆ، خســـت فیرعونـــی گڕایوە، ھشـــتا ھر ل كوردستان بووە ل چیاكانی الی (شنگار)، خودا تیشككی پیشانداو، حزرەتی موسا بـــ ژن و منداڵ و شـــوانكانی خۆی گوت: لرە چاوەڕێ بن، ئاگركم بینی با بچم ژیلمۆیكی ل بنم، یان بزانم چیی، ئم دەقی قورئان، (لرە جی تواوكردنـــی نیی) مبســـتم بم نی ئاگری بمژایـــی تدر كورد بپیرۆز زانیـــوە، لڕوانگـــی خودایی تماشـــای ئاگر كراوە، من نام ھیچ كـــوردێ ئاگـــرێ نپرســـتووە، یان (بتـــی) نپرســـتووە؛ بكـــو بـــووە دەڤرك، ھۆزك، لبر ئوەی زیاد ل پویســـت رزی ئاگریان گرتووە، چووەتـــ قابـــی پرســـتن، پاشـــان دەبـــ ئـــوە بزانین كـــورد بھموو قۆناغكانـــی جڕباندن و ئزموونیدا تپڕیـــون بـــۆ دۆزینـــوەی خودای راســـتقین، بۆی، دەب بـــ قۆناغی (مانگ پرســـتن، خۆر پرســـتن، گا پرستن، بت پرستن، ئاگر پرستن، بروسك پرســـتن. ھتد)، دا تپڕی، ،قینی عگبۆ پ ش سروشتییمئب پچوانوە ئگـــر ھر قۆناغك كانمان لرســـتنكانـــی پقۆناغ لـــمـــژووی كورد فتكرد، ئوا مژووی بـــزر كـــورد قۆناغكـــی تمنـــی دەكیـــن. ئم رۆشـــنفكرە كوردانی با دیراســـ م راســـتییئاگان لب كو تۆژینوەكانـــی جیھانی و عرەبی بخوننوە ھین زۆر شـــتی نھنیان بـــۆ ئاشـــكرا دەبـــ. جنابـــی دكتۆر ئامـــاژەی ب گوتیكـــی ئیمام علی – كردووە ســـوی خـــودای لبت، دەربـــارەی نـــورۆز. بـــ جنابی ،كر خواردنبر لدكتۆر، ئیمام ھنورۆزی ل خۆش نھاتووە، بكو – باكگاوندی- تری مژوویی ھن، ئســـتاش زانایكـــی كـــورد رانبوو بپرس، ئاخۆ بۆ (ئیمام علی)، ك بوو ب خلیفی چوارەم یك ل شاكارە ھرە مزنـــكان و ھنووكییكانی پتختی خالفتی دەوتی ئیسالمی لـــ (مدینـــوە) = (مدینـــ، میـــد ئاییـــن، ماد ئایین، مدیـــن – ن) وە گواســـتوە بۆ – كربال و كووف؟!! ئم كارە خۆی لـــ خۆیدا دەرھنانی رووحی ئیسالم بووە ل ناو جرگی بیابانـــی عرەبی، بۆ دەرەوەی خاكی عرەب!! چونك كووف تا سردەمی – عومری كوڕی ختاب، شـــاركی عجمـــی = كوردی، مجووســـی= ئاگرپرســـتان بوو، تاككی عرەبی زانم راگونجامدانی ئدەژیا، ئن لخـــۆی لـــ خۆیـــدا وەرچرخانكـــی گورەی! بوریكی مزن! ئم تنھا ب (ئیمام علی) كراوە، كســـكی تر نك ھر تاســـای ئـــوەی ندەكرد، بكو ھـــر مبستیشـــیان نبووە، ئـــم دەگگی ل عـــرەب بدەن! الی خۆم بدرژی و ببگ نھنییكانم ئاشـــكرا كردووە. تا ئســـتا زاناكانی كورد، ئمیان بھند ھنگرتووەو لشیان دیار نیی بۆ ئم كراوە، بگرە ھندێ كس لبر عق پدانشكان، بیر لم (گۆڕان بنڕەتیی) ناكنوە!، وەك چۆن تا ئســـتا بیر ل سوڕەتی (فیل)ی نـــو قورئـــان نكراوەتوە، ك یكپارچ مـــژووە، مژووەكش پیوەندی راســـتوخۆی ب كوردەوە ھی؛ بكو ھر بم غافالندراوین، كنیســـكی چـــوو عرەبـــك (ئبرەھـــ)ی پیس كـــرد، ئویش بۆ شـــایشـــكری كوە، لندنســـتۆســـر مكك (= كۆتا، كۆشا، شاكۆ، فـــاران-ن) بۆ كاولكردنـــی، مخابن لنو ھموو كیتب تفســـیرەكان ئم چواشكردن جگیر كراوە، تكای موسمانانیش قناعتیان پ ھنراوە، لشكركشـــییكی راســـتی كچی ئبرەھـــ بۆ ســـر مككـــ پیالنكی ســـ قۆی رۆما، حبشـــ، عرەب، بووە بۆ دەركردنی قوڕەیشییكان= كاڕەشـــییكان- (كوەڕەشـــییكان، ئاســـاری ســـینوەی بـــۆ و ن) زرەتـــی ئیبراھیـــم (س)، چونكـــحدەكات، بـــوە ئامـــاژە كـــپیالن حزرەتـــی پنجـــی شـــون تـــا ،نـــبم مكـــوە بـــ ئیبراھیـــم، قورەیشـــییكان وازی لناھنـــن، جا نم شوكی تر بیر لوەی جاربۆ ئنكرتـــوە، دەبـــ قوڕەیشـــییكان شـــونوارەكش و قبكرـــن بســـتوە، پیالنكـــ وەھـــا بـــووە، نك لبر (پیســـكردنی كنیســـی

!!(برەھئئم گۆلم زانیاری ســـر پیی بوو بۆ پشـــتگیری كردنـــی تۆژینوەكی جنابی (د. مولود ئیبراھیم حسن)

سبارەت ب نورۆز.تبینی:

لـــ رۆژی ٢٠١٠/٣/١٧ ل ســـنتری رۆشـــنبری فرەنســـی ســـیمینارك ســـبارەت ب (نورۆز) بۆ بڕز د. مولوود ئیبراھیم حســـن لالین بوكردنـــوەی و چـــاپ دەزگای

بدرخان سازكرا.

ئلراشد دەیوت عراق عرەبی بت علی شمدین

نووسری سعودی عبدولرەحمان ئلراشد ل وتیكیدا ل ڕۆژنامی "شرقول ئوست" ل (٣ی نیسانی ٢٠١٠) ل ژمارە ( ١١٤٤٩) دا ل ژر ناونیشانی(ھاشمی تیایدا ڕەخن وكردەوە، كــــــت) ببرەبی ھكی عرۆكـــراق ســــــت عودەیل ھاشـــمی دەگرت لســـر ڕاگیاندنكی، ك بانگشـــی ئوە دەكات دەبت كیاندنوە :( ڕاگت ئت، دەلرەب بكی عســـراق كرۆكی داھاتووی عســـدەگونج وەسف بكرت ب دەمارگیری بتایبتی ل الین كسكی سیاسییوە، ت، بناغنناراقدا ئع زراوی تایفی و دەمارگیری لی بشدەست بانگب كداڕژەری ھبژاردن لسر واتای عراق بۆ ھمووان)، سرەڕای ئوەی راشد حساب بۆ مامۆستا جالل تابانی سرۆكی ب ونی عراق ناكات، تۆماركردنی ھندك تۆمت ل برامبریدا بوەی وەســـفی ســـردانكی ئم دوواییی بۆ ئران ب شـــتكی گوماناوی دەكات، لگڵ ئمشـــدا پی ئاسایی بۆ جاركی تر تابانـــی خۆی بۆ ئو پۆســـت كاندیـــد بكاتوە، ھـــروەك دە:(ئگر عرەب شـــانازی ب سالحددینی ئیوبییوە دەكن ل مژوویاندا و ڕەخن ل حوكمی ئیوبییكان بۆ نیوەی جیھانی عرەبی ل مژوویاندا ناگرن، ئیتر چی زەرەركیان ل دەكوت ئگر كوردكی تر فرمانەوایی وتكی تری وەكو عراقیان بكات، بتایبت عرەب دژی ســـربخۆبوونی كوردســـتان ل عراق، سوورن لسر یكپارچیی عراق ب كوردو عرەبییوە، لرەدا كورد دەبن ب عراقی و مافی

خۆیان داوای ھر پۆستك بكن ك بیانوت).لو كاتی ك مامۆستا عبدولرەحمان راشد شایستی ئوەی سوپاس بكرت شلی كوردو ككانی گر گرفتارییرامبب ی لردانم ستوو ھر ئســـلقومییكی بتایبتی ل عراقدا ھیتی، لبرئوەی ئم نامانوت ھاوڕیك ب قبارەی مامۆستا عبدولرەحمان راشد ل یاد بكین، بم لڕاستیدا ب گرنگی ل ی كستانوو ھر ئسین لریدا دابنرامبب ل بینییانم تئ دەزانین ك

وتكیدا ھاتووە:١- ئمـــ ل پشـــوە وا دائنین ك نووســـركی وەكو عبدولرەحمان راشـــد پویست حوكمی بسردا ندرت لسر ئو ڕبازو پیالنی، ك ھمیش حوكم بســـر ھوســـتی عرەب شـــوفینییكاندا دەدات ل برامبر گلی كورد، ئو كسان ھمیش كورد ب پیالنگ دەزانن لسر ئوممی عرەبی و بكرگیراوی دوژمنكانیان . بم ھروەھا ئم جارەیش عبدولرەحمان راشد كوت ناو تی شوفینییكانوە كاتك وەسفی سردانكی سرۆك تابانی بۆ ئران ب شتكی گوماناوی دەكات، ب ئوە سردانكی ئاسایی بوو بۆ وتكی دراوس، لگڵ ئوەشدا ھیچ برپرسكی عراق نماوە، ك ئو جۆرە سردانی نكردب، ھتا لیستی عراقی، ك تاریق ھاشمی عرەبی سوننی تیایدای، یكك لو لیستانی ك لم دواییدا ســـردانی ئرانی كرد، نك لســـر داوای ئران، بكو لسر وەی، كبانی ناسراوە بتا وەی كل و جگمخۆیان بوو، ئ كداوای لیســـتپیوەندییكی باشی لگڵ دەوت عرەبییكاندا ھیو دەوت عرەبییكانیش یوەندییانو پر حســـابی ئـــســـی لكردانســـ دەگرن، ناگونج ـــزی لڕبت، راشـــد ل كۆتایی وتكیدا دان بو ڕاســـتییدا دەنت و دەلت):سرەڕای نزیكی سرۆك تابانی لگڵ ئرانییكاندا ك جگی نیگرانیی، دژایتی ھیچ كسك یان حكومتكی عرەبی نكردووە، عرەبیش ھروەھا خۆیان ل عیراق دانبیوە بھۆی ئوەی ك سرۆككی كوردە ببگی دابانیان لگڵ عراق ل كاتی ســـرۆكایتی كردنی یاوەردا، ك عرەبكی بنچین عرەبو ســـرۆكی عراق بوو)، جا ئگر راشد ئم ئرك وادەبینت ئینجا ك دەتوانت بیخات ناو تی خیانت و ربازی پیالنگی ئگر؟!ئایا ئم تشنكردنی ھستی تایفی

سوننی سعودیی لبرامبر ئرانی شیعدا؟!. ركردە كوردەكن راشدەوە كراوە بۆ دوو سالیل راوردەی كم بڵ ئگ٢- ل( ئییوبی و تابانی) ئوە جگی شانازی ئمی ل ڕووی كاریگریی گورەی مژووییان لســـر داھاتـــووی حوكم و بڕوەبردنیان لـــ ناوچی ڕۆژھتی ناوەڕاســـت، نك ئوە بكو ل دەرەوەی ڕۆژھتی ناوەڕاستیش، بم راشد ســـركوتوو نبوو ل براوردكردنكی ل نوان سحددینی ئییوبی وەك ســـركردەیكی ئیسالمی و ســـرۆك جالل تابانی وەك سرۆكی نیشتیمانی عراقی،چونك ھریك لوان ل سردەمی جیاواز ل یكتری حوكمیان كردووە، لو كاتی ك ئییوبی حوكمی جیھانی عرەبی ب پناســـكی پافتی ئیسالمی دوور ل ھموو پانرە قومییكانوە دەكرد، ل ڕوانگی بناغی مسومانان وەك می بجرەبی و عوان عن ل ك نییرقو ھیچ ف كانی شانك وان، وەك دانیتقوا و كردەوەی چاك نبت، ل ڕاستیدا تابانی حوكمی عراقی فیدرای دەكات وەك كوردكی عراقی ك ھر ســـ ســـرۆكایتییكی كورد ( ســـرۆكایتی ھرم، سرۆكایتی پرلمان، سرۆكایتی حكومت) پاوتوویان و نونری گلی كوردە بۆ ونی ئم پۆســـت گورەی،ھروەك دەســـتووری عراقی ئم جۆرە مافی بۆ پاراستووە لسر بنمای ھاونیشتیمانییكان وەك یك وان بۆ رەب یان سوننوان كوردو عن ل ك نییرقو ھیچ ف م پۆستدەستی ئ گرتنو شیع یان مسومان و مسیحی و یزیدی یان . ب ئندازەی زیاتر دسۆزی بۆ گل و نیشتیمان نبت ب ب جیاوازی نوان پكھاتكانی، ب ئندازەی خاونی مژووی تكۆشانی و دەفتری تۆماری پیرۆزی سیاسییكی نبت، ب ئندازەی ســـركوتنی لوەی ك دەبت ب باوكك بۆ ھموو عراقییكان و دەموانی ئاســـودەیی بۆ نیشـــتیمانك كـــوا جگا قپـــی تكفیرییـــكان و عرەبچییكان پارچپارچكردنی لالین رژمی پشـــووەوە پوە دیارە،ئم ســـیفتان جالل یوانیكردوون، لجبشوودا جردوو خولی پماوەی ھ گۆڕەپاندا ل بانی لتاداخ ل دن لسر كرداری سیاسی ل عیراقدا بۆ پاوتنی تابانی ب تایبت لم خاوە سرچاوە بگرت، خای شانازی كردنی تابانی ب كوردبوونی و دسۆزی بۆی ب قبارەی شانازی كردنی ب نیشتیمانی بوونی و دسۆزی بۆی،ئم ئاماژە دەكات ب البردنی ڕەنگی عرەبچتی شۆفینی لپناسی عیراقدا و ھنانی پناسی نیشتیمانی بسریدا، ئم پناس ل چوارچوەیدا تواوی شبنگی ڕەنگكانی ترزەدا دەببورەو پایگ م پۆستبانیی لبوونی تات و بخۆ دەگر راق لع دا، ئامادەبوونی كورد لم تابلۆیكی ئاشـــكراو كارای كورد لـــرییھۆی كاریگئستادا ئم ڕاستیی ب ڕوونی دەردەخات،ئم بووەت ھۆی وروژاندنی تووڕەیی ھاتن دا نییفی و ھاوتاكانیان، گومانی تی ھاشمی و نوجنكانی وشـــۆفینییناوەوەی ســـالحددینی ئییوبی ب پناســـكی ئیســـالمی نك كوردی ســـنگی عرەبچتییكانی فنك كردووەتوە، گۆرانی دەن بســـر ئو سركوتنانی ك بدەستی ھناون، ئگر سرنكوتایو تكبشكای ئوە ب كوردكی ناپاك و

خاین وەسفیان دەكرد ب پی وتی شاعیری گورە معین بسیسۆ..٣- شـــاراوە نیی ك راشـــد ســـركوتوو بوو ل ڕەخن گرتن ل بانگشـــكی ھاشـــمی، بوەی ك ســـرۆكی داھاتووی عراق دەبت كســـكی عرەبی بت، ئم لكاتكدا دەت ك گونجاوە لگڵ بۆچوونكانی پشووی، ك سرخری دەمارگیری و ڕەگز پرستیی، بوەی ك زۆر بداخكی سختوە لدوای ئم ر بی ئاوی ھم ڕاڤیدا، بـــكنووســـینی وتتی لداوی ی، كومـــوو ھھئاو كردووە، ب دروست ڕەفزی بانگشكی ھاشمی كردووە بۆ ھبژاردنی كسكی عرەب بۆ پۆستی سرۆكی عراق،بم ل بری ئوەی چاوی بۆ بژێ كوـــری كرد ھر وەك ل پندكدا ھاتووە، چونك ل میانی وتكیدا پداگری ل ســـر عرەبیتی عراق كردووەتوە، كاتك دە: ( چی شـــتك زەرەریان لدەدات وات ل ـ عرەب ـ ئگر كوردكی تر وتكیان بڕوەببات)، گومانی تدا نیی ئو بیانی ك لســـردەمی ســـدام حوســـنی یاخیدا ھات بســـر عراقدا سرەنجامی ئو ھموو سووربوونی بوو لسر ئو وتیی، ك ئمۆ راشد دەیت،چونك سدام و ڕژم ل گۆڕنراوەكی جگ ل پناسی ( عرەبی) رق جگكیان بۆ عبوو، ھیچ دوژمنقبووڵ ن كی تریان پناسراق ھیچ پبۆ علـــ ئران پ ندەزانـــی بۆی خۆی ناونابوو پارـــزەری دەروازەی ڕۆژھتی ( نیشتیمانی عرەبی)، ھروەھا ئمیش ئوەی ك راشد كردوویتی، ك عراق بـــ وتكـــی عرەبی دادەن و بس، قبووی ســـرۆكایتی كردنی كوردك بۆ وتكیان دەكات وەكو بخشـــینك و چاكیك لســـر كورد، ھروەك چۆن باوەڕیـــان لســـر ســـالحددینی ئییوبی ھبوو، راشـــد خـــۆی دەپاوت بۆ س ڕووی لركوەی ھت، بۆ ئـــمان دەروازەی ڕۆژھوانی كردنی ھپاســـ

ئران كرد ب كسكی خاین وناپاكیی دابنت.بم ئم بختوەر بوو، چونك ھموو دروشـــمكانی ســـدام چوون زبدانی مژووەوە، دەنگدانی عراقییكان ب خونیان بۆ فیدراییت یاسایك بۆ عراق و سووربوون و پداگرتنی كس بڕزەكانی عراق لسر پسندكردنی سرۆك تابانـــی بۆ خولی نوی ســـرۆكایتی، ئمـــ پداگرتنك لســـر ڕەفزكردنی ھاوونی ئو بیرو بۆچوون ڕەشانی ك ڕبرایتی عراق و نتوەی عرەبی كرد، برەو ئو تیاچوون و شڕە بزوو ناھموارەی، ك بردەوام گلی داماوی

عرەبی ب خونی پاك و گیانی پاكیان باجكی دەدەن.

Page 20: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

20

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

حاجی ممۆ

بـــۆ ١٩٧١ دا، ھه رچنـــدە بهعـــس له ســـاینهخۆشـــی خۆیـــان عهقلی تایبهتی مه به ســـتیبهھهنگاوکی . لوه رگـــرت زۆریان ســـوودیبۆ . کـــرا خۆماـــی عـــىراق بورانـــه نه وتـــیکۆمه نی توژهکانی ســـهرجهم دوایی رۆژیرژانه پایتهختدا له بهغـــدادی بهتایبهت خه ک،لۆغان و و شـــایی سه رشـــهقامه کان، ئاھهنگلـــه . گرتـــه وه کهلهبهرکی و ھه مـــوو کونـــجگهوره جهماوهری رپىوانکی بیاری بهغدادده ســـتی ( المیدان ) کـــه لهگۆرهپانی رکخرا،کۆتایی ( (التحریـــر له گۆڕهپانـــی و پده کـــردکۆ شـــونه ئهو خهکهکه بهدهوری ده ھـــات و

کورد قوتابیانی ئمـــهی لهبیرمه . ده بوونـــه وهله دروشمه المســـتنصریه و بهغداد له زانکۆیکوردستان قوتابیانی یهکىتی نوســـراوهکانیدروشمه . دهکرد رپىوانهدا رمان لهو بهریزئهو ھـــهر پیرۆزبایـــی زۆرتـــر نووســـراوه کانبرایهتی ھهدانی شهوکهت و بهشان ھهنگاوهوحهشامهتهدا ..له ناو ئهو عارهبانهوه بوو کوردویاســـین وهک وگۆلی گورج قوتابییه کی چه نـــدکه وتنه محموود، عزیز و که رکوکی ئنوەرداھنانـــی بورانـــهی ده ســـت پشـــکهرییهکیرۆژهی ئهو بتامهکانی ھوتافه پهچهکردارکیکه عارهبـــه کان، زۆربهی و بهعســـی قوتابییهکه وتبوونه گه ڕهالوژێ وه ک خۆیانهوه لهالیهننفط ) خۆیان شۆڤینییانهی درۆشمی گوتنهوهیئـــهوه بوو . دیکهش شـــتی و ( العـــرب للعربعزیز و یاســـین نه مر شـــهھیدانی یه که مجارسهرشانی چوونه کهســـکهوه ھهموو له پشدهنگیان بهم دروشمه قوتابییهکی دیکه و چهندالعراق للعراق نفط العربللعرب، تمر ) ھهبی .ھهرچهنده کورد قوتابیانی ئمهی ئهوهبوو . (کـــهم زۆر بهژماره دیکه خهکهی له چاو ئـــهوخۆمان بۆ و بهخۆمان ھهر ســـهرهتا و بووینھه ندێ و ھهتا دهگوته وه درۆشمهی خۆمان ئهومهترسی به ھهســـتیان زوو قوتابی ترســـنۆکریزه کانی ئمهیـــان بلـــهز کـــردو ئـــه و ھوتافهگوتنهوهی و رۆیشـــتن بـــهم بهدهم چۆلکرد،قهرهباغ ده وروبهرمان دهھـــات تا ھوتافه ئه ولهئمه خه کانهی ھه ندک لهو دیاره دهبوو. تردروســـتی رووی ھاوســـۆزی گردببوونـــهوه،ده یانگوتـــهوه ئمه لهگهڵ و بـــوون ھوتافه کـــهرژم بـــۆره پیاوه کانی له دیکهش و ھه ندکـــی

شـــونی و کات له کۆنترۆلکردنمان بوون بـــۆگۆرهپانی نزیـــک تاکو بـــوو ئهوه پویســـت .قوتابیانـــی ئمـــهی ریزهکهی (الســـنک ) کـــهخۆشـــمان که گهوره ببـــوو، کـــورد ئه وهنـــدهله ئمه خهکـــه ھهموو ئهو وڕمابوو، واقمـــانھهستمانکرد شـــونهدا لهو بهم ! کۆبووتهوهسیخوری چهکدار سهربازو الیهکهوه لهھهموئمـــهی و بوونـــه زۆر به ده وروبهرمانـــهوهچهند ئهو ھهر قوتابیانی کورد ســـهیرمانکرد،ئهوهنده مان ھاوارکردبوو، که ماوین ھاوڕیـــهلهو دیتهوه . به تهنیا خۆمان نوسابوو، دهنگمانچیتر حهوسههی رژم ئانوساتهدا، پیاوهکانیبهتایبهتزۆری بیستنیئهوھوتافهیاننهمابوو،مزگهردی بـــهردهم بگاته ریزه ئهو نه مابـــوو،له چاوتروکانک له . کۆمار سهرۆک وتاردانیکه ھنا، ریزه ئه و بۆ شاویان الیهکهوه ھه مووکهوتنه بهداروخوترمه . دهچی ھوتافهی ئهوئهو لهناویان که . بهشـــداربووهکانهوه وزهیمابووینهوه، تهرایانه ی و تاک کورده قوتابییه. دهربازکرد پهالمـــاردان له خۆمان به پهنادزهیاســـین نهبوایه، ھاوڕی نهمر ئه گهر که بهندهدهریھنام له ریزه که گرتم و قۆلی لهپشته وه کهلهنـــاو بهئاســـانی ئهوه زۆر . و به رنه کهوتـــم

. دهستگیردهکرام خهکهکه ئاپۆرهی٤٢ ئهقهی

٧٠ تا ســـهرهتای ١٩٧٤ له بهغـــدادی ســـانیکورد، گورج قوتابیانی توژی ئـــهوى رۆژاندا،بـــوون لهناوجهرگهی کورد خهکی وگۆترینبهعس، رژمی عیراقی بهردهســـتی پایتهختیئهســـتىرهی و رۆژ بهخـــت کـــه رۆژ لـــهدوای. دهبوون ملۆزمتر و باکردن له دهســـهتیان

قوتابیانی ناراستهوخۆ لهرگای یهکیتی چ رژمله سبهری راسته وخۆ چ و نیشـــتمانی خۆیانھهزارویهک ســـهرکوتکهرهکانیدا، دامـــودهزگاکوردستان قوتابیانی یهکىتی بۆ حیســـاباتیانزۆری ھـــهره زۆربهی رۆژه ئـــهو که ده کـــرد،تکایزانكۆکانی و کوردهکانیبهغداد قوتابییهرکخراوهکه یان ئای لهژر بسره و موســـرهگهزپهرستییهکانی سیاســـهته ڕووبهڕوویھه وســـتی خـــاوهن بهعـــس، ده ســـه تیئهو بوونوچقلیچاوی چاونه ترسانهیخۆیانرۆژانه ئهو دیاره . دهخوندرانهوه ده ســـهتهکوردستاندا قوتابیانی یهکیتی ریزه کانی لهناوئهندامه ھهســـوڕاوهکانی کادیرو و بهتایبهتیســـهدان و ده یـــان دا، پشـــه وه ی ریزهکانـــیبیروباوهڕی خـــاوهن کوردپهروهری خورتـــیکوردایهتیو بیریپشکهوتنخوازی بهرمهیدانده زگا گوڕهشهیه کی و ھیچ ھهڕهشـــه و بوونبگـــره و نهیدهترســـاندن تۆقینه ره کانـــی رژمخواســـته لـــه داکۆکیکـــردن و له ســـه رخه بات. دهبـــوون نهتهوهکهمان شـــلگیرتر ره واکانیموراد عادل ھهبوونی رۆهکانی وهک بگومانو خهکانـــی ئـــه و یهکىتییـــه وه ک ســـه رۆکیوجالل قهرهداخی محمد وهک شۆڕشگریچیا عباس و عزیـــز نجمدین و خۆشـــناوســـالم و ئنـــوەر یاســـین و ئـــازاد خفـــافوهک فهیلییهکانی قوتابییـــه و عبدولرەحمـــانچهنـــدان و بهرزۆ وســـهالم فهیلی ســـه عدونکه ناوهکانیانـــم لهبیرنهماوه، دیکه و چهندانیبورانه و جهربه زه قوتابییه ئهو گهلکی نموونهله کوردبوونیـــان رهنگی و دهنـــگ بـــوون، که

ئهو لهبیرمه پایتهخت دهزرگاندهوه . بهغدادیله نهته وهکهمان تکرای ریزهکانی لهناو رۆژانهبهرچاو ریزییهکی یهک خواروودا، کوردستانیقوتابیاندا، لهناو ریزهکانـــی بهتایبهت ھه بـــوو،و حیزبایهتی و سیاســـی خهباتـــی له مه یدانـــیو خۆشهویستی و یهکگرتویی پیشهیییدا، ھه تائمهی راسته . بوو یهکترخوندنهوه زمانیحاڵرکخراوهیی رکخســـتنی کۆمهه، ھاوڕیانیکه خاوهن دیسپلینکی خۆمان ھهبوو، سیاسینھنیبوو، مهیدانیچاکیمانئهو پۆالیینیزۆرو لهسازدان بوو، قوتابییان لهناو زۆرتر رۆژهدروستکردنیبازنه رۆشنبیرییه سهرهتاییهکان،و فهرمـــان دهیم ھهمـــوو بـــه م بۆ مـــژووئامۆژگارییهکانـــی بهڕوهبهرهکانـــیکۆمهـــه،و یهکریزی بهھزکردنـــی خۆی له پاراســـتن وقوتابیانیکوردستان یه کىتی تۆکمهییخهباتیســـهرکردایه تی کردنـــی بـــوو لـــه پشـــتیوانیبهشـــداریکردن و کوردســـتان شۆڕشـــی ..له پاییـــزی نهتهوهکهمـــان ره وای له خه باتـــیکوردستان قوتابیانی ١٩٧١ یهکیتی دا ســـایکۆنفرانســـی به ســـتنی بۆ دهکرد خـــۆی ئامادهئهوهبـــوو لهناو ســـلمانیدا . خۆی له شـــاریئاماده ییهکانی و لهکۆلجهکان کورد قوتابیانیکۆنفرانس دهیان عیراق، و کوردستان تکایدیاریکردنی بۆ بهسترا ناوخۆیی کۆبونهوه ی وناوبراو سهرتاسهری کۆنفرانسی نونهره کانیو ھهوادارانی ئهنـــدام ئمهی ده مه ئهو . ھه تـــالهنـــاو ئه وتۆمـــان قورســـاییهکی کۆمه ـــه قوتابیان بهڕوهبهری ھهسوڕاوی کارهکتهریکۆبونهوه بت، لهو لهبیرم ئه وهی من . نهبووقوتابی لهناو بهتایبهت قوتابیاندا، ناوخۆییانهینونهرایهتی بۆ کۆمهه ئهندامی زۆر زانکۆکاندا،و لق ناوچه و مهســـئولیهتی کۆنفرانس و ھهتاھهر . ھهبژدران دهنگ بهزۆربه ی کۆمیتهکانیاسین و باییز ئهرســـهالن و بۆ نموونه بهندهلهبهشی کوردی خانهقینی حوســـن و ئنوەردهنگی زانکـــۆی بهغـــداد کۆلیجـــی ئه دهبیاتـــی

. ھنابوو قوتابیانمان ھهرهزۆریو چوار چل بشی

بوون حفتاكان قوتابیی جربزەكانی برزۆ ل سالم فیلی و سعدونناچنوە لبیرم شوانی ئو رۆژو الپڕەكان... خوندنوەی

ڕكخستنوەی ھزەكانمان:كۆكردنـــوە و ١٩٦٨ پـــاش ركخســـتن لـــھـــزی ركخســـتنكانی نوكردنـــوەی و ئوەبـــوو ھولـــر، دەشـــتی پشـــمرگی ل كرا فراوان كۆبوونوەكی ھـــز لبارەگایھبژاردنی مبستی ب لپرســـراواندا نوانب من ھبژاردنكدا لـــ لپرســـراوی تازەوھولر دەشتی یاریدەدەری بتالیۆنی ســـیگواسترایوە بارەگامان دواتر . ھبژردرامكارگری و ســـنووری و (پیرەر) بـــۆ گوندیمئ ب كۆیـــ ناوچی زۆربـــی پاراســـتنیو كارەكانی بئیـــش دەســـتمان و ســـپردرارووی كـــرد ل بتالیۆنكمـــان ركخســـتنیخكی ل داوامان پداویستییوە كموكوڕییارمتیمان ك كرد، سنورەكمان دھاتكانیبرایانـــوە بپیر بگیانی بـــدەن . ئوانیـــشھموو ل توانا و ب پی ھاتن داواكمانـــوەسای كۆتایی ل . داین یارمتیان روویكوەكراینوە، ١٩٦٨ و ســـرەتای ١٩٦٩ ئـــاگاداربرەو سیاسی مكتبی چكداری ھزكی كناحیی لـــ كوتـــوون شـــاری كۆی بـــرێبپیبروسكیسركردایتی شوانوەدن.سفین ھزی ھولرو دەشـــتی ھزی پارتیھمووی بگرن سنوورە ئو دەبت رگاكانیھزەكی مكتبی ب ندرت ئوەی رگا بۆستبم ئو كۆی بگرن، بۆ شاری سیاســـیئامر ھردوو لنوان بست كۆبوونیكمانكۆبوونوەیدا لم حزب، ٢ی لقی ھزەك وناوچكمان بارودۆخی ل ب دوورودرـــژیبدرت ئنجام بكات پویست چی تا كۆییوە

درا: خوارەوە بیارانی ئم ورگای پاراستنی لپرســـراوی سفین ھزی

باواجی، كلكی چیای ل تق بت تق -كۆیســـر كۆی تاكو شـــاری ســـر تدەڕوان ككـــ دەكاتـــ ناوەڕاســـتی ،رووبـــاری كۆیـــ

. برپرسیارن لی كناوچگۆڕ چیای ھتـــا كۆیوە لســـر رووبـــاریتق، شاری تق ســـر تدەڕوان ك قرەج،توتیدەكرپرسیارربولزیدەشتیھھ

. ئستۆ. خۆیان دابشكرد شوەی ھزەكانی بم

پاشچندرۆژكھزەكیمكتبیسیاسی،جنگی شـــخ و دەباب عومر كـــ برـــزانشان كریم وحمید ھیرانی حوز و تابانیبوون تر خۆشـــناوو چند كسكی و جمالبۆ گیشتنیان ب تق تق . شاری ناو ھاتنرووداوەكان ھمـــوو ل مـــئ ،كشـــارۆچكھزی دەشـــتی ھولر كراینـــوە و ئـــاگادارتۆپ بارانیش و ھاوكات كرد قت ب دەستیو بـــاران تۆپ وەمی بـــس كـــران . ئـــوانشـــارۆچككدا لناو داینـــوەو تقكانیـــاندیاریكراوەكانی جـــگا لـــ مانـــوە، ئمـــشھـــر قـــت مـــك مـــك خۆمـــان ماینـــوە،مانگكش ك یك مانگ، مـــاوەی بۆ ھبووھۆی بووە مئ بوو، باران رۆژەكان زۆرینیگوندەكان خكی و، رگشـــمپ بزاربوونیو باران سرما گورەی كوتن برفشاركیدرژەی و بوو كناوچ لسر خواردنمان ومال و عومر مال و من لو كاتشدا خایاند.چاودری لژنیكـــی كراین خدر محمـــودســـتبم ئم بۆ كردنـــی برەكانـــی شـــڕ،بســـتاندا، شـــڕی برەكانی رمان لـــســـرژم ھبـــوو نبـــادا مترســـی ئوەشـــمانلگڵ شو بكات، ستانب ناوچی بۆ ھرشلپرســـراوانی و باوە فارس خوالخۆشـــبووزانیاری و كردن لگیدا كۆبوونوەمان دیكھۆشیارییوە ب دان، ك زۆر ئاگاداریمان وئاگاداری و بكن رووداوەكاندا لگڵ مامگڕاینوە بیانـــی بۆ بن. رژم جوالنـــوەیددەوان چیای كۆی، كات بســـر دەشـــتیبانی ســـر ل بینیمان دووربین وتیـــن بـــكمئ ھداوە، خمی رژم ســـوپای تابانك ئو دتنگیمـــان، و ناخۆشـــی بووە ھۆیھزەكی ك بووین، دنیاش بینی دیمنمانخۆشی قسیكی دەلرەدا ھنا شكستی مئســـبارەت بم دەگموە بۆ عومرتان مالگوتی خدر بینیمان مال كـــ رووداوە تازەیلمان كوا خمانـــی عومر ئو كاك مـــالعومـــر گوتی: دۆمكانن، مال ھـــی دیاربـــنبم نمزانیوە ،یـــیان ھمخ دۆم دەزانـــم

گوندی گڕاینوە ئمـــش ،بیـــان ھدەبابكۆی ناوچی لژنـــی بارەگای ك ،پـــگۆپتلپرسراوی عوســـمان شـــھید بكر بوو، كشرەش خوالخۆشـــبوو ساح بوو ھروەھاك بـــوو، كـــناوچ لپرســـراوی كارگـــریگیشتنالیانھزیپشمرگكانیپرتوازەزۆریش دەھاتنوە، گوندەكانوە ل بوون، بووكان ھاتبوونـــرییســـكع لـــ لپرســـراوەپكنین ب شـــرەش ناوچ، ســـاح بارەگایل نوەكو بن وریا گوتـــی: كردنوە تـــو گاكاك مبســـتی بۆتان بن، ترەوە رگاكانـــیھزەكی ھـــردوو ك بوو ســـاح شـــرەشدووھزار نزیكی چكدارەكانی ژمارەی مئبوون شڕدا میدانی ل ك دەبوون، چكدارباسیان ھزەكیمكتبیسیاسیشیوەكو وتندەپڕی، ١٥٠ – ٢٠٠ چكدار لـــ دەكـــردشڕەكان و كرانوە رگاكان وەیش بم ئامئ ك ئـــو رگایانش، و ھات پ كۆتایـــیپشتگیری میریش بم كرانوە، گرتبوومانبۆ لشـــڕەكدا، دەكـــرد مكتبی سیاســـیتق تق و كۆی نوان رگایـــی ئو ئوەیلگڵ شـــھید بكرتـــوە، ئوكاتش ك منچوار تكچوو، بینمان علی حاجی ئحمـــددەیانویست چكداریمایحوزیمامیحیاپشمرگی ببن منوە بكن و ب پیوەندیباوە فارس كاك بۆ نووسراوەكم منیش . منو با بن گوتی: داموە وەمی كـــرد، ڕەوانتۆش و سوپاسی دەكین شوازیشـــیان لپ

.دانوھ ئو بۆ دەكینبـــاوەم فـــارس كاك منیـــش نووســـراوەكیئاگاداری چكدارەكانم و لالی خۆم ھگرتكردنیان بنووسن پیوەندی بن كردەوە، كچواریان شـــوە ھـــر ئو ھر ،مالی ئلـــئحمد لبرئوەی پوەكردین، پیوەندیانســـی دەشـــتی بتالیۆنی ئامر حاجـــی علیكردو چـــك چواریانـــی ھـــر ھولـــر بـــوومبســـتی خۆی ك ئوانی دای چككانیئاگادار باوەم فارس رووداوە لو منیش بوو،من بر بزاركردنی ل ئو تنیا ك كـــردەوە،

كردووە. كارەی ئوگوتـــی: دامـــوەو وەمـــی فـــارس بـــاوەشجنابت ئستا بم ئیشك جبجدەكرت،و داواكراوی بـــارەگای بارزانییـــوە لالینلگڵ دوان منیش بكی، ســـردانیان دەبتسركردایتی خۆم برەو لپشـــمرگكانی

. ئۆمران حاجی لناوچی كوتین بڕێپیاوكی (باـــك) ناوچـــی یشـــتینگ كـــبوو ھولر خلكی ك خۆم، دۆستی ناسیاوو

پیوەندی و دەكرد كاری پاراستن لبشی وكاری ھبوو بارزانییوە ئیدریس ب تایبتی

سپردابوو. پ تریشیباپیاسیكی ناوناحییگبمنیگوت: لو ھولر لبارودۆخی ین:كاتدووبكب دووھستم و ھزەكانی دەدوام، ھولر دەشـــتیبارەگای بۆ نووسراوە سر ل راپۆرتم ك كردچۆن دابوو، ك بوە ئاماژەشـــیان بارزانی وراســـتوخۆیان پیوندی چكدارە ئو چواركۆتایـــی پـــاش كردووە؟منیـــش وە منـــبكاك(موحسین الی چووم بۆ وتووژەكمانیئاوھا ھ رووداوكی كوا پمگوت: دزەیی )مئ بوە نئ تنیا و دوورە لراستی زۆر كسروەرییكانمان دەوین و خۆشیان خكھاریكاریمان و دەكین ھاوكاریان و دادەنینبـــۆ پرۆپاگندەییـــان ئـــم بۆیـــ دەكـــن، الینگیری مـــن گوای كـــ بوكردوومـــوە،ئم لو سیاســـیم، بۆئـــوەی بای مكتبیدوورمان كـــكخ لـــ ناوچیـــ نھـــن وك كاتی خۆی لنامكی وەھا بخنوە ھرئاگاداریشم باوەم نووسیوە فارس بۆكاك منمئ گوتی دەســـتی ئویـــش وە.دامكردۆتالی دەچین ئســـتا و باشـــ بگیكی زۆركوتین بڕێ ھردوو ئمش ئیدریس. كاككات . ئیدرس كاك و الی بارزانی بارەگای بۆمســـعود كاك و كاك ئیدریـــس چوینـــ الیخرھاتنی بـــ دوای ھـــردوو دانیشـــتبوون،ئیدریس كاك دزەیی، گوتی: كاك موحســـینبرزتان داخوازی لســـر لییع كاك مئھموو ،زتانرمری بچاوەڕوانی ئ ھاتووەونووسراوە پیاوە لســـرئم ك ئو شتانیدووبگی دوورەو ئـــوەش ل راســـتییوەپیاوە، ئـــم و پاكی راســـتی نووســـراوە بـــۆشارەزایرەوشتی ئمیو گوندەكی خكی

. پیاوەم ئمباشـــ با موحســـین كاك گوتی كاك ئیدریسناوچكی بگڕتـــوە تر پاش ھفتیكـــیبۆســـرف دیناری ئو كاتیان پازدە خۆی ومنیش ئیتـــر ھاتووچـــۆ، كـــردم بمبســـتیئیـــش لـــ وازم پیـــرەرو گڕامـــوە گونـــدیچاوەڕوانـــی و ھنـــا عســـكری كاری و جوتیارانـــم كۆنفرانســـی لژنـــی ناوچـــیھبژاردنی ١٩٦٥ ل پـــاش لســـای دەكـــردھزی شرەكانی سركوتنی و ناوچكمانبدەستی ھنا ك ھولر دەشتی فین لســـلپرسراوی من ی جوتیاران كژنل بتایبتییكجاریشـــمان ســـركوتنی یكمی بوومو سیاسی ركخستنی لرووی ھنا بدەست

داوایان وتنانركســـ پاش ئو عســـكریبارزانی بارەگای سیاســـی مكتبی ل كردمبارەگای بۆ باكایتی ناوچی برەو منیشرز و بخرھاتن پاش كوتم برێ بارزانیئیش باشكانمان و وتنانركو سبۆئ دانانكوردستانی ی بچیتز دەكح ئگر گوتیانبۆبكین منیش بگیكـــت ئـــران تاوەكـــوكوردســـتانی بووبچم پخۆش زۆر ئـــوەمبۆ منی ك یو ناوچوەی ئئ بر ل ئـــرانجا بوو خۆم كسی و خزم ھمووی دەچوومواحید كورەچیو سابیر خولخۆشبوو لگڵپیرانشار شاری ئیتر برەو ئاقوبانی خۆشناونغدەو برێكوتینچند رۆژك سردانیمھاباد لشاری كرد مھابادمان و ورم شنۆول كوردی وچۆغیكی رانـــك الوكـــی كوردئمی ســـرنجی بردابـــووزۆری لدەھـــاتدوكانكی ناو ڕوومان كردە ئمش راكشائوە گوتی كردین گرمی ی خرھاتنكی بگوتمان دایوە وەممان ئمش پشمرگنوە بۆھناین چای دانا بۆمان ڕزی زۆر بوەكو كتری كی ی ئشیامان ئمش ھندێب تدابوو چاكی زۆرشتی دوكانكی وقۆریھن ك پشـــمرگانی ئو ئوە گوت ئمیكردووە ئیسپاتتان چاونترسن و زیرەك زۆرندەك گلكتان رێ ی لـــ گیانتان چونكـــمنوە بالی رسورمانس جگای و قوربانیخكی پشـــمرگی كورد میللتی ھمـــووگیانی ب قوربانی ئامادەی دھاتكان شـــارودینار روبع یـــك داوای بم بدەن خۆیـــاندخۆشـــی ب گران لدیان یبكی یارمتـــیلمخزەنكم ئســـتا ناكن،مـــن پشكشـــیئوا یھ قیســـیم صندوقـــ (١٠٠) ھـــزاربـــۆ ووت دەرەوەی ئامـــادەم كـــردووە بـــۆپویستی قومكم ئگر ئســـتا فرۆشـــتنبكم تبروع ھبئامادەم ھمـــووی پـــ یپری بـــو رزگاری نتوەكـــم لـــ رـــگایپ كورەچی) یوە (سابیر دخۆشی دسۆزیئو ھموو جنابت ی كـــوا ئوا ی گـــووتكوردیش زەمـــی تبـــروع یـــی دەكشـــتجوولكم بـــم كوردم گوتی من دەكـــی،كورد میلل چونك ناكم و زەمـــی كوردییشگفتوگۆیكمان ئیتـــر خـــوراوە تكی بـــشپھات كۆتایی ویستخۆش ڤاھ ئو لگڵچامان دووچاپستی بریكردین دخۆشی بدوكانكی وەرنگرتین و پارەی ل كی لی

بوو. لشاریمھابادو پنج بشی سی

كردم سرف بۆ دیناری بارزانی ١٥ ئیدریس : كاك مستفا حسن علی

مستفا حسن علی

ییادەوەر

ئاژگیی میراوكوردستان بۆ بیانی وەبرھنرانی ھنانیو كۆمپانیا بـــ رووی دەرگا و كردنـــوەیپرۆژە كـــ بـــن جیھـــان، ســـرمایدارانیكاردانوەیكی بخنگـــڕ، و پارەكانیـــانھرمی بۆ ھبوو پۆزەتیڤی خراو یكجاررانكیبویارمان كاتدا بھل كوردستان،بدیار زوو ئنجامكشی بوو...، ژیران وكوردستان كورت ماوەیكی ل ك كوت،بینی بخـــۆوە برچـــاوی گۆڕانكارییكـــیلـــ روویـــان گانـــب و خككـــی زۆری

كردووە... كوردستانكات ل ھمـــان بـــم دەبوایـــ حكومتو وەبرھنـــران بـــۆ بكردبا كارئاســـانیبۆ مانوەو بیانی كارمندانی كرـــكاران وھموو ئو نك ،"ئیقام" وەرگرتن مۆتدانراوە... سریان ل مانوە بۆ مرجانیســـفری ڤیزە ب ئوروپی ھاووتییكیو بھۆی جیھـــان دەكات وتانی زۆربـــی٣ مانگ سنوور یان خانۆكف مۆری دووبئوەی بواتفرمانگیكی دەمنتوە،

خون... پشكنینی یان نشینگ

ھاووتی ھمـــان كوردســـتان چی لـــكسردانی ١٠ رۆژ ماوەی ل دەب ئوروپینیازی ئگر و بكات نشینگ بڕوبرایتیخون پشـــكنینی دەب بـــھ مانوەشـــیرۆتینیاتی ھب و چندەھا كفیلی و بكات

تر...كردووە، ئازاد عرەبكانمان كاتك ل مئببن جنیشـــت خۆیان كـــ ب ئـــارەزوویدەب ئـــی كاربكـــن، لـــ كوردســـتان وپرۆژەیكی بۆ ك ئوروپی ھاووتییكـــیلـــ ئیـــش كردنـــی یـــان خزمتگـــوزاری چ كۆمپانیایك مرۆیی. یـــان ركخراوكیتیرۆرســـتی بكات، یان خراپكاری كاركیئوەندە كۆمگایكـــی مئ كوردســـتانیكچان و كوڕان زانكۆیكانیشدا ل داخراوینناكن و جورئت نابنـــوە نزیك ل یكتر

ئوروپایك دەب بكن، یكتر لگڵ قسگایـــكۆم لـــو كـــرداری "سكســـی" چ ئایدز بداو نخۆشی ئم ئنجام داخراوەیپزیشكی پشكنینی كســـك بوبكاتوەوك ئوروپییكان ل زۆر بكرێ، بۆ خونیلبر ئو دەڕۆنوە لپ ب دن كوردستانفرمانگكانی رۆتینیانی و مـــرج ھموووەزارەتی ناوخۆ فرمانـــی تنھا نشـــینگكاردەكن ســـۆزاند ب دەكات و جبج

لدەكین. خۆشیان دەست وو پـــدان مۆـــت جـــۆرە بداخـــوە ئـــوك ،كوردیشـــ ھاووتییانی بـــۆ رجانموتكی یـــان رەگزنامیكـــی ئوروپـــیھموو ئـــو رووبـــڕووی ،یـــتریـــان ھل مانوە یان سفر بۆ دەبنوە رجانمنموونیمغریبوتونستان با كوردستان،

كگورەترینكشیتیرۆریان بۆبنموە،بۆ دانناوە ھیچ مرجكیـــان ھیـــ، بمئـــوان ل رگای پۆلیســـی ســـفركردن،كۆمپیتر ناوی ل ھر كســـك ھواگریفۆكخان یان ل ب گومان جگای ھب ورگای دەست بسر دەكرێ یان ســـنوورلی ئو وتی و دەیگڕننوە نادەن پـــ

ھاتووە.ناوخـــۆ وەزارەتـــی ھیواداریـــن ئینجـــا و بـــكات بـــوارەوە لـــو پداچوونـــوە كۆمپانیاو ئوەی بكات بۆ تدا ئاســـانكاریل روو زیاتـــر ســـرمایدارانی ئوروپـــیل زیاتـــر ئـــوان كـــ كوردســـتان بكـــن،عرەبییكان و ئرانی و توركی كۆمپانیایكوالیتر، ب كارەكانیان و متمانـــن جگای

دەدەن. ئنجام وفف ب و باش

ئیقام سختكانی رجم و وەبرھنان

Page 21: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

21

ئندازیار مجید عومر حسن خكی شاری كۆیو ی ١٩٥٤، لســـا ل ندازیاریدەرچووی كۆلیژی ئشارەكانی ھولر و كۆی كاری ئندازیاری كردووەو وە بۆ رانیكۆیـــ ل تان كت ســـویبـــگای ھردەڕوا ئندازیاری جبجكار بووە ل سای ١٩٥٥- ١٩٥٦، دەربارەی ئو كارانو ژیانی تایبتی خۆی و چند تبینییكیشی لسر كتبی (كۆی لرەوتی شارســـتانییتدا" كـــ بشـــی یكمی لـــ ژمارەی

پشووی بدرخاندا بوكراوەتوە.ئا: بدرخان ژی لدر شی شاعیرەكان زۆر بب٤- أ- ل یوەندیان بند پر چریان نووسراوە ھسكۆیوە ھی بم لبـــر ئوەی ھندكیان ناویـــان دووبـــارە لـــ بنماـــكان ھاتووە و كتبك ل ســـر مژووی شـــاری كۆی نك لســـر شـــاعیرانی كۆی ئبوایـــ ب كورتی

.بنوسرابایب- ل ناوی شـــاعیرەكان ســـ كس ناویان

نھاتووە. كـــ تۆفیـــق وردی ١- مامۆســـتا محمـــد شـــاعیركی برز و نووســـر و وەرگكی چوینـــ خـــۆی لكاتـــی شۆڕشـــگبووەو مھاباد بۆ كۆماری كوردستان تاكو خزمت بگلكـــی بكا دوایی گڕایینـــوە عراق و كرایوە مامۆســـتا ل بغدا تـــا كۆچی دوایی كـــردووە، ھروەھـــا شـــاعیركی دیك ناوی كریـــم عبدولواحـــد بـــوو، بـــرای عزیز و

باوكی محمد و ئاكۆ. رتاش بوو لســـ كی تریـــش ك٢- شـــاعیرنزیك مزگوتی گورە برای خوال خۆشبوو حمید حمد "ســـر پرشتیارەو ل بڕیوە

برایتی"پـــروەردەی ھولـــر، كاتـــی خـــۆی چنـــد قوتابیك لگمان بوون شیعرەكانیان لبر دەكـــرد و ل نـــاو قوتابیان دەیـــان خوندەوە نازناویان مســـكین یان غمگین بوو شـــاعیر جالل جۆبار زیاتری لســـر بزانی. من ئم

تاك شیعرەم لبر ماوە ك داینابوو:شوێ ل شوان خوم ل ھرما

رومكردە سحرا بۆالی تۆبزاوە.٥- لبابت نوروزەكان ھمووی تواوە من

ل بیرم ك رۆژی ٢١ نورۆزی سای ١٩٤٤ كـــ قوتابـــی بووم لـــ قوتابخانـــی ناوەندی تووفا نیعمخ مســـتمر شمامۆســـتای نیكم مامۆستا بوك سیرانكی بۆ قوتاببیان ركخســـت لـــ باخچـــی ئومـــر خوچان و ئاگریكردەوە و فرمووی ئم جژنی پیرۆزی كوردان ئب ھموو ســـاك یـــاد بكرتوە "ئم باس نووسراوە" بم یكم نورۆزی كۆماری عراق ب ئاشكرا ل شاری كۆی كرا ل گۆرەپانی پشـــت قوتابخانی ناوەندی. من وتاری ســـرەكیم تدا خوندەوە مامۆستای نمر كاك بكر ســـدیق حوزی لم كاتی چنـــد كوتركی ھـــدا. خكك ك ئمش نیشـــانی ئاشتی بوو ك كورد ئاشتی دەوێ ورۆزە لم نـــراق. ئبۆ كوردســـتان و بۆ ع

سای ٩٥٩ سازدرا. كباسی جول ت دانشـــتوانی كۆیباب ٦- ل ك بـــوون لشـــش بمانـــئ كـــراوە كـــندانیشتوانی شاری كۆی وەگڕەككی تایبتیان ھبوو ب ناوی گڕەكی "جولككان" كنیسی تایبتی خۆیان ھبوو ھروەھا نپرسیاركی دەگـــووت كپیـــان ھبـــوو گورەیـــان قبرســـتانی جولـــكان ك ئســـتا گرەككی تایبتیی لشـــاری كۆی زۆر خانووی لسر كۆی ی ١٩٤٨ لتا ســـا كانم جولكراوە. ئمابوونوە پاشان لگڵ جولككانی ھموو یان لراق رۆیشتن بۆ ئیسرائیل وەجنسیعستاندراوەو مولككانیان لالین حكومتوە

دەستی بسر داگیرا.٧- لـــ بابـــت یاری میللیكانـــی كۆی زۆری نووســـراوە بـــم ئمان ن نووســـراوە ١- روومبازی ب سواری وغ ك رۆژانی جژن یـــان ل رۆژانی بھار دەكرا چند ســـواركی چاالك روومبازی و یاریان ب سواری ئسپ و مایـــن دەكـــرد ماوەیك یك دووســـعات رایان دەبوارد ل گۆرەپانكانی كۆی خككی زۆری شار دەھاتن سیركردنی بم ئستا

نماوە. ك لتۆز كی خۆشـــیاری ك "٢- یاری "دامیاری شـــترەنج دەكا چونك ھـــر دووكیان

١٦ داش ھیـــ بـــۆ ھر الیـــك و خانكانی ٨×٨ دانیـــ و ھر دووكیان بیركردنوەیان

پویست. جاران ل كۆی زۆر باوبو.٨- لـــ بابـــت مزگوتكانـــی دوو مزگوتی تریش كراون كـــ ناویان نھاتووە مزگوتی ســـت خان و مزگوتی ســـت نعمت ك ھر

دووكیان خوشك بوون.ھروەھـــا مزگوتكـــی كۆن ھبوو لســـر كانی و حوزك دروســـت كرابوو برامبر مای كاك موحسین حویزی نزیك مزگوتی حاجی فندی "مزگوتی مال معسوم" بم وزەكزو حنھـــا كارت ســـتا رووخاوە بئمابوون ئافرەتـــان ھاتووچۆیان دەكرد. كاتی خـــۆی مامـــم "مـــال كریمی حســـنی مال

رەسوول" مالی ئم مزگوت بوو.٩- لـــ چنـــد الپرەیكی كتبكـــ دووبارە كردنوەی رســـتكان و وتكانی تدا رەچاو دەكـــرێ ب تایبتی ل نووســـین شـــیعرەكان ك ل باســـی بنماكاندا ھاتـــووەو دووبارە

كرابنوە ل باسی شاعیرەكان.١٠- لسر بنماكان:

١- نووسراوە ك نووسین لسر بنماكان وەرگـــراوە لـــ نووســـین ئندامـــی یككی چـــاالك ل بنماكان یان پشـــت ب الپرەی بیرەوەریكانی شاعیری برز مامۆستا دزار بســـتراوە دەبوای رگی تریش ب كاربینن وەك دیداری ھدندێ لم بنمانو ل گیان باسی بكردابانای تاكو زیاتریش و جوانتریش بینن كئ ریان بنووســـرێ چونكـــســـ لـــچنـــد بنمایك زدەیان لسرنوســـراوەو ھندكیان تنھا بنو دوەیان لسر نووسیوە گ كـــبـــ بـــدوی حاجـــی عـــماوەك بنپیاوكـــی ئاداری كۆیـــ بـــووە زۆر بككی تی لتایبھاتووە ب دانیشتوانی شاری كۆی وەی لمی جیھان. زۆر ئكڕی یكاتی شـــپیابووە ل كورەكانی جالك بگ ك مدیری تاپۆی ھولر بووەو ھروەھا ســـدیق بگ ك فرمانبر بووەو راوچیكی زۆر باشی و

ناودار بوو.٢- ھندك بنما ل سر بنمای نووسرو

شاعیری نووسراون بم شاعیرو نووسر ھیـــ نـــاوی ننووســـراوە وەك بنماـــی تی لكی بلیممامۆســـتای ناری كزەكی ھ ڵ شـــاعیرەكان بگندە لر چھاتووبوە ھ م دەبوایپوختی نووســـراوە بـــ ژی بدر كانیشـــی بنووسرێ. لماڵ بنگناوی لكورەكانـــی دكتۆر فواد كئســـتا ل لندەنو مامۆستا فوزی و چند منداكی تری ئستا

ل ھولرن.٣- ھندێ بنما لســـر بنمای سیاســـی نووســـراوە وەك بنماـــی عبدو ئمین كشـــكیی ك باوكی كاك علی عبدویو روكی پارتی دیموكراتی كوردستانجیگری سئـــم زات ب درژایی ژیانی ھر ل خبات و شورشگری بووەو ل مژە لسركردەكانی تی و چ لحزبای شـــۆڕش كورد بووە چ لـــ دەبوای رگشمچیاكانی كوردستان وەك پب درژتر لسری بنووسرابوای نك بیك

در.٤- دەبوای پشـــت ب نووســـراوكی مامۆستا تاھیـــر حوـــزی ببســـترێ لـــ نووســـین بنماكان ك كاتی خۆی خریك بو ھموویان كوبكاتـــوە ل كتبك بب جیاوازیی ك ئو ل شـــاری كۆی كان لماژمارەیی بن كات

١٠٠-١٢٠ زیاتر نبوو.ل پشـــوە جگی سوپاســـ بۆ ھر چوار مامۆســـتایانی دانری كتبكـــ كاك نازم و كاك عوســـمان و كاك كریـــم و كاك مجید ك بم ئرك پیرۆزە ھستاون ب دانانی ئم كتب گرنگ "كۆی ل رەوتی شارســـتانییتدا" لســـای ٢٠٠٩ ل ھولـــر چاپكراوە. بچاپ گیاندنی زۆر تدا ماندووبونی بۆ دۆزینوەی سرچاوەكان و نوسینوە ب برھم ھنانی، تكای یـــدا ھكم ترنجند ســـم من چب كی لكـــی فـــراوان وەریبگـــرن و كد بـــوەربگـــرن بۆ دووبارە كرنوەی چاپ كردنی

لگڵ رزو سوپاسوە:١- وا دەر دەكـــوێ ئـــم برھم ماوەیكی زۆری خایاندبـــ تاكو تواوكـــراوە "نزیكی ١٥ ســـاڵ" ب ئركی چوار نووسری بتوانا دەبوای زووتر تواو بكرێ ئگر براوردی بكین لگڵ كتبی "مژووی كۆی" ل دانانی مامۆســـتای خوا ل خۆشبوو "تاھیر ئحمد حوزی" كـــ ب تنھا بـــ ماوەیكی كمتر تـــواوی كرد و سرچاوەشـــی بدەســـتوە نبـــوو. ئـــم كتب بویتـــ ســـرچاوەیكی وەرگیراوە ل ك ســـوودی للرەتی و گبندانانی كتبك "كۆی ل رەوتی شارستانییدا".

٢- الپرەكانـــی كتبكـــ ب تایبتی بشـــی پشـــوە زۆر لـــك دەترازن و لـــ دەبنوە ئمش ھی چاپ كردنكی پویست بوو

بچاكی ببسترن. كببوو "ناو كتی ئیمالشی ھندێ ھ٣- ھھر چندە وەك باسكراوە ك پداچوونوەی م دەبوایریم بن مامۆستا كالیبۆ كراوە ل ی لنم ھو ئ یری كردبایورت تر س ب كبڵ كتگوە لك كۆبكردبایرەیند الپچ

.دانرابای٤- لـــم ماوەی درژە ھبت چند گۆڕانك بسر چند بابتك داھاتووە پویستی باس كردن تاكو چاپی ئاییندە دووبارە نكرتوەو

محكمی تریش رووبدا.٥- نـــاوی برـــز دكتۆر خدر مال معســـوم ھاتووە ل بنمای خدر ھورامی ك ئســـتا سرۆكی زانكۆی كۆیی. كچی ل بنمای

ئاغا مستفا ھاتووە.ج- چند كسك ناویان ھاتووە ك زیندوون كچـــی پـــش چند ســـالك كۆچـــی دوایان

مجید عومر حسن ئندازیاری جبجكاری رگای ھیبت سوتان :

زیاتر بنووسرابای بدوللی عر عسل دەبوای

زاد ئا

یڕا

روبی

ئندازیار مجید عومر حسن - ٢٠١٠

دووڕیان

ھبژاردنكانـــی نونرانی عراق كۆتایی ھات و ھر لیست و قوارەیك بگورەی بنچین جماوەرییكـــی خۆی و خباتی سیاســـی رژەیك كورســـی بدەستھنا، بـــم ھاوپیمانی دروســـتكردن لنوان براوەكاندا پك نھاتووە، ل ئستادا چند سینارۆیك قسو باســـی لسر دەكرێ، كی لرەداوشـــتا ســـم ھدەكـــرێ بـــھنبووە. مســـلی كاندید بۆ سرۆكی وەزیران ل نوان سوونن و شیعدا جی مشـــتومە، ســـوونن پیان وای غدركی گورەیـــان لـــ كراوە، چونكـــ بدرژایی حوكمانی عراق ل سای ١٩٢٣ ھر ئوان حاكم بوون و ئستا لیان سندراوەتوە، شیعش پیان وای لدوای شھید بوونی "حســـین"ەوە غدریـــان لكراوە و ئســـتا حوكمانی ب ھمـــوو توانایكییان ھوڵ لئنجامـــی پوەبگـــرن، دەســـتی دەدەن ئـــم دوو بۆچوونشـــدا عراق لســـری دووڕیانـــك وەســـتاوەو چنـــد ھفتـــی ئایینـــدە بـــۆ عراقییكان چارەنووسســـاز دەب، مترســـی ئوە ھی ل سووننكان ئگر دەســـتت بگرنوە دەست تسلیم ب سیستمی دیموكراسی نابن و دووبارە عـــراق برەو تاكـــەوی بگنوە، یانیش بزەبـــری ھزی ســـربازی خۆیـــان قایم بكن، ســـووننكانیش مترســـی ئوەیان ی لانییـــمی حوكمم سیســـتئـــ یـــھئســـتادا كاری پدەكرێ، ك ھاوشـــوەی لوبنانو دەســـت ســـیادییكان لســـر بنمای مزھبی و تایفگری پكھاتووە تایتا ھت و ئیدی بۆ ھك وەربگرمۆركلســـری بۆن، لم سروبندەدا گالنی عـــراق لـــ دڕاوكـــدا دەژیـــن، وتانـــی ب كریوان خراپتر و ھریش لدەوروبئاوازی خۆی دەچێ، ھندكیان مترسی گرتنوەی پتای دیموكراسی تۆقاندوونی بھزبوونـــوەی ترســـی ھندكیـــش و عراق وەك دۆســـتكی ئمریكا. ئیدی لم چاوەڕوانییدا ھموو ھناسكان سوارن.

رەباسجوھر كرمانج

كردووە وەك مامۆستا عزیز عالئددین و كاك ئمجد و كاك موئید ل بنمای ئاغا مستفا و كاك عزیـــز مغدید ل بنمای خســـرەویان ھروەھـــا كاك عومر حمد ئمین ل بنمای كاك حمشین ھروەھا كاك عوسمان مام عومر مام یحیا "شاعیر پشكو" و كاك جمال مام یحیا ل بنمای مام یحیا. و ئگرچی كوڕانی تریش

ببی لدوا رۆژدا. دەوارم كنم ئومب م نوســـینرەدا كۆتایی ببالســـوودی ل وەرگی بۆ چاپـــی دا ھاتوو لگڵ

سوپاس ھموو الیك بشی دووەم و كۆتایی

- لبابت نوروزەكان ھمووی تواوە من

علی بانیشاریوەرزی یكمی كنو پشكنینی شونواری لگردی ســـاتوو قـــ لالیـــن زانكۆكانی ئمانـــی ھۆنـــدی و الیپزیگـــی الیدنـــی بـــ ڕەزامنـــدی و ســـحددین-ھولر بڕوەبرایتی گشـــتی شونوار دەستی

پكرد.گردی ســـاتوو قـــ دەكوتـــ نزیك زی ق لق تـــی تناحیـــ ر بـــبچـــووك ســـباشـــووری ڕۆژھتـــی قـــزای كۆی و٨٠

كیلۆمتر لپارزگای ھولرەوە دوورە. لـــم ســـادا لـــ چندین ناوچـــی جیا جیا لـــ كوردســـتان ھكۆینـــی شـــونواری بھاوكاری شونوارناسانی كوردستان و ش بۆتمت، ئنجام دەدرتانی دەرەوە ئوجگی خۆشـــحای الی شونوارناسان و

بشی شونواری زانكۆی سحددین. لوتیكیـــدا د. ئحمد دزەیی ســـرۆكی وســـتیاند:" پددین ڕایگحزانكۆی ســـئم سوپاســـی ئو كس و الینان بكین كـــ ھاوكاریان كردووین ب تایبت خكی ب شـــرەفی ســـاتوو ق، ل ھمان كاتدا دەبت ئم ل موداو ل كوردستان خۆمان ھكۆینـــی شـــونواری ئنجـــام بدەین و

پویستمان ب ھاوكاری كس نبت". سرۆكی زانكۆی ســـحددین وتیشی:" شـــونوار گورەترین ناســـنامی میللت و پویست لسر شونوارناسان ھوی تواو بدەن بۆ زانیاری دەرخســـتنی تواو

لسر شونوارەكانی كودرستان".ســـندیكای شونوارناســـانی كوردستان دروســـتكردنی پیوەندی نوان كوردستان و وتانـــی دەرەوە ل بواری شـــونواردا بكاركی ئیجابی بۆ ھرمی كوردستان و

بشی شونوار ل كۆلژی ئادابی زانكۆی ســـحددین وەســـف دەكات و دەـــت:" قوتابیانی بشـــی شـــونوار سوودی زۆر لكاری ھكۆین وەردەگرن و لداھاتوودا دەبـــت بۆ خۆیـــان كاری ھكۆین ئنجام بـــدەن و چاوەڕوانی دەســـتی كس نبن". د.عبدوـــ خورشـــید نقیبی ســـندیكای شونوارناسانی كوردستان ب ھفتنامی بدرخانـــی ڕاگیانـــد:" لپـــاش ڕاپڕینوە بایخی تواو ب شونوارەكانی كوردستان ندراوە، بم خۆشبختان ل دوای سای ٢٠٠٠ بـــ كردنـــوەی بشـــی شـــونوار گرنگی زیاتر ب شونوارەكانی كوردستان درا، ئوەش لالین ھرمی كوردستانوە بوو، ئـــوەش بووە ھۆی ئـــوەی چندین كس لبواری شونوارناسیدا دروست بن و خزمت ب شـــونوارەكانی كوردستان

بكن". وتیشـــی:" پیوەنـــدی دووالیـــن لنوان زانكۆی سحددین و زانكۆكانی دەرەوە شـــونوارەكانی بھۆشـــیوە ھیـــو كوردســـتان بایخـــی زیاتریان پـــ دراوە، شـــونوار ب ییكك لبشـــ باشـــكان لزانكۆكانی جیھان دادەنرت و ناش كرت كوردســـتان خـــۆی ل شـــونوار ب دوور

بگرت".ول فرد ســـرۆكی تیمـــی زانكۆی الیدنی ھۆندی وتی:" كوردستان خاوەن زۆرترین واراننو شوك لندھ وارە، كنشـــوكنو پشكنینیان لنكراوە، ب كردنی كنو پشـــكین گرنگی زیاتـــری شارســـتانی ئو

ناوچیو كوردستانمان بۆ دەردەكوت".پیوەنـــدی ڕایشیگیاند:"دروســـتكردنی لنوان ئمو كوردستان لسر بنمایكی جوان و سوپاســـی خكی كوردســـتان و

زانكۆی ســـحددین دەكیـــن، ك بۆ ئو مبست پشوازیان ل كردین".

بشی شونوار لســـای ٢٠٠٠ لزانكۆی سحددین دامرزاوە تائستا ١٧٢قوتابی لو بشـــدا دەرچـــوون و بوونت خاوەن بوانامی شـــونوار. ل ھمان كاتیشـــدا نزیكی ١٢كس ل دەوەری وت لبواری شـــونوار لـــ ئاســـتی ماســـترو دكتۆرا

دەخونن.د. ئحمد میرزا سرۆكی بشی شونوار ل كۆلژی ئاداب دەت:"بشـــی شونوار و بوارەدا، كورەی نـــاوە لكی گنگاوھئســـتا ل ڕگی ئو بشوە گرنكی زیاتر بشـــونوارەكانی كوردســـتان دەدرـــت، بـــو تمنـــ كورتی بشـــی شـــونوار

ھیتی لزانكۆی سحددین، گورەترین ئامانجی بشی شـــونوار خزمت كردنی

."وارەكانی كوردستاننشو ســـرۆكی بشی شـــونوار وتی:" دەبت ئم پشـــت ب زانكۆكانی دەرەوە ببستین لبواری شـــونواریدا، چونكـــ ئوان لو بوارەدا ئزموونیان ھیو ســـركوتنیان بدەست ھناوە و ئســـتا چندین تیم لو زانكۆیان بۆ كنو پشكینینی شونوارەكانی

كوردستان ھاتوونت كوردستان ".كارئاســـانی شـــونوار بڕوەبرایتـــی تـــواوی كردووە بۆ ئـــو تیمانی بۆ كنو پشكنینی شـــونوارەكان دن كوردستان، شـــونوارییكان نشـــو ھكۆینـــی پویســـتی ب ڕەزامنـــدی بڕوەبرایتی

،یـــكوردســـتان ھوار لنگشـــتی شـــوبڕوەبرایتیش دەن:"ئم دڵ خۆشـــین بكنو پشـــكین ل ساتوو ق لالین ئو

دوو زانكۆو زانكۆی سحددینوە".مال ئاوات بڕوەبری گشـــتی شونوار ب ھفتنامی بدرخانـــی وت:" ئم ھم ئاھنگـــی لگـــڵ ئـــو تیمانـــدا دەكیـــن، ك ســـردانی كوردســـان دەكـــن لبواری شونواریدا، بۆ ھكۆینی شونوارەكانی و كارەی لكوردســـتان و دڵ خۆشـــین ب

كوردستان دەكرت". یوتنامكو ڕی ئپیاند:" بال ئاوات ڕاگمئمـــ كردومان دەبت ئـــو تیمان ماوەی س مانگ ب ب دابان و ل كنو پشكنین بردەوام بن، ناش بت ب ھیچ شـــوەیك ئوان دەســـت لـــو كارە بربدەن، مانگ و نیـــوەك بۆ ھكۆیـــن دەبت و ئو مانگ و نیوەكی تری تایبت دەبت ب لكۆینوە".قوتابیانی بشـــی شـــونوار دڵ خۆشـــن بایخدان ب بشی شونوار ل كوردستان ئاواتخوازن زیاتر ئاوڕ لو بش بدرتوە، چونكـــ بـــ یكـــك لبشـــ باشـــكانی زانكۆكانـــی كوردســـتان ھژماردەكرت و تنھا زانكۆی سحددین خاوەنی بشی

شونوارە. سالم غریب قوتابی قۆناغی یكمی بشی شـــونوار دەت:" ئمی قوتابیانی بشی شـــونوار یك ل ئاوات و ئامانجكانمان بایخـــی دانـــ شـــونوارەكانی ھرمـــی كوردســـتان، ئســـتا كـــ ئمانییـــكان و كوردســـتان تـــھاتوون ھۆندییـــكان بھـــاوكاری قوتابیانی بشـــی شـــونوار ھكۆینی شونواری ئنجام دەدەن مایی

."دڵ خۆشییســـام ب بدرخانی وت:" لمودوا دەبت قوتابیانی شـــونوار بۆ خۆیان ھوڵ بدەن بۆ كنو پشـــكین و پشـــت ب ھیچ كس و یھ وەش كستن، ئبكی دەرەوە ننالیلالیـــن دەرەوە بـــۆ قوتابیانی شـــونوار

تنھا ڕنمایی كردن بت".

شونوار ببەی پشتی كوردستان ... كنوپشكنین لگردی ساتوو ق دەستی پكرد

واری ساتوقنگردە شو

Page 22: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠ی

22

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ری

ايا)ئ

١٤٠)

رەژما

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٥/٨

ژمارە(١٤٠)ئاياریكوردی

گونی٢٧١٠یت

تایب

عزیز حمسوار[email protected]

می ئتم ول ی داخگج ئوەیو خریك ھموو پەنســـیپ وەیئبنماكانی و دیموكراتـــی بھاكانـــیالی تاك بشـــواوی و مرۆڤ مافیزۆرجار ئوەتا دەكرت، پیـــادە مئبیاركـــی یـــا بـــاش ھنگاوكـــی پرسكیھنووكیی دروستلسرسیر كچی دەدرت، درژخاین یابرزبوونـــوەی لگـــڵ دەكیـــن ك كس ھنـــدێ ناڕەزایی دەنگـــیزۆرینی ســـانك ئـــو رج نییمـــیارەكب بـــن، خۆیـــان توژەكـــیپناكرت، كاری یا و دەوەستنرتنیی دیموكراســـی ئوە موایمـــن پحكومت چاكسازی ھنگاوكی ھربوو ناڕازی لـــی كس ئگر ســـدلبارببرت، یـــرنامب دەبـــ ئـــوینـــبك سیســـتم ئـــم ئگـــر چاكســـازی، بیـــارو ســـرچاوەیھنگاوكی ھیـــچ دنیـــام ئـــوە منبۆ كوردســـتان جیـــددی حكومتـــیداڕشـــتنوەو گۆڕینی و چاكســـازیســـرناگرت، تقلیدییكان رنامبھمـــوو لـــ میشـــھ چونكـــكســـانك برژەوەندی بیاردانك

زیانی ژر مترســـی یـــا تـــودەكبیارو ھر جدوای بم پدەگات،دەب لســـر ھنگاوكـــی دەوتو زۆرینـــ برژەوەنـــدی بنمـــای معریفت بوارەكانی گشـــپدانیو سیســـتم فۆرماتكردنـــوەی و پندانان و بڕوەبردن شوازەكانیی كتازان بـــو داتـــا بت پاپشـــت

لبارودۆخی تازە دەردەكون.زنجیرە ئو و كوســـتان" "گرمیانئقیكی چنـــد كـــ بوو درامایـــنمایشـــكراو كوردســـات لـــ كنایلو ھندێ گوشـــاری لژر دواتـــربرگری بۆ گوای كـــ ركخراوانیئنفالكراوەكان پاشـــماوەی ل كردنلو روانگیی ن، دراماكدەك كاركچكانی و ژن ب سووكایتی گوایوەستنرا. ئنفال دەكات پاشماوەی

تـــقیقح لـــو دەبـــ ســـرەتا ئمۆش رۆژی تا ك دەســـپبكینشـــوەیك بھیچ ھـــن خكانكناگن ھونر پیامـــی لـــ ماھیت وتیرە ئو دەب ھونـــر یانوایـــو پو كـــ بھـــوەس عنتیكیـــ بـــتبنیشـــتوەو بفت و ئوان حزیلبدات، قت ئوانیش ب ئـــارەوویتریش دەیـــان جگی ـــرەو لمن لھونر كاری ك كردۆتوە دووپاتـــمتۆماركردنی و مـــژوو گانـــوەیپـــرێ و نـــدو رووداوەكانـــی فیلمكی زنجیـــرە درامای ئو ،نییـــپاشـــماوەی لســـر نیی دیكۆمنتیبووەو چی ناچاربت تـــا ئنفالكاندراما بگوازتوە، ئوە چیروویداوەھبت، مژوویشـــی رووكی ئگرھونرەو ئاخیـــری بـــم ئـــوەڵ وكۆمك خیاـــی بندە بدیـــدگاوئوەی مافی ھیچ كســـیش كس وخیاكانی لســـر نییـــ كســـكركخراوانی ئو بكات، بموحاسیھ ر دراماكســـل ك ناڕەازییانســـووكایتی درامایـــ دەـــن لـــمپاشـــماوەی ئنفال ژنانی و ب كـــچگوایـــ وانیشـــاندراون كـــراوەو و لـــدەدات تر دیـــان بـــۆ كســـانی

ئو الی ب دەكن، خۆشویستیخۆشویســـتی زانرب ركخـــراوەبژیـــان حزكـــردن ،تییســـووكایبنیاتنانـــوەی مرۆڤكان و دووبارەرەش جلی گۆڕینـــی ،تییســـووكایژیان ڕەنگی رەنگاو جلی پۆشینی و

سووكایتیی،...تاد.ســـوڕماوە ســـرم لرەدا من نازانمسووكایتی خۆشویســـتی بۆ دەبحزكردنـــوەی دەبـــ بـــت؟! بـــۆبنیاتنانوەی ژیانی و دووبارە ژیانئگر بت؟! سووكایتی كسكانیان دەب بت، ســـووكایتی مانئتگیشـــتنی برادەران ئـــو ئمـــ یا(ســـووكایتی) ووشـــی خۆیان بۆیككمـــان دەبـــ فۆرماتبكنـــوە،گیشـــتبین یوشـــ بـــ ھ لـــوجارك ئگـــر نییـــ و شـــورەییش

بخۆماندابچینوە.ك ركخراوانـــی ئگـــر الی ئـــوپاشـــماوەی برژوەندی گوایـــ بـــۆدەكـــن، كار ئنفالكـــراوەكان بـــت ســـووكایتی خۆشویســـتیو كـــچ ئـــوان توانینـــی بـــ و نابـــت ئنفـــال ژنانـــی پاشـــماوەیبـــۆ دیـــان و خۆشویســـتی بكـــنك لبـــدات، لمببورن تازە ژیانكـــیبقد ئـــوە دەـــم ئـــو توانینیكاریگری كاریان و كـــس ئنفالیداماوانـــوە ئـــو ژیانـــی بســـر تر ئنفالكی ل ھیچی مئ ھیوكچكی ك چیی مانای ،نییـــ كمترئنفال پاشـــماوەی دەســـگیرانداریدەســـگیرانكی ســـا ك چندینكچی ،كی نییواھ ئنفالكراوە وئو ئگر بت سووكایتی و تاوانك ماكی بكاتـــوە لـــوە كچ بیرتازە ژیانكی و دروســـتبكات تـــازەژیان دەروازەی ئم دەسپبكات، باخۆشویســـتییوە لرگی تازەشك پتـــان وابـــت ـــت، بـــۆ دەبـــبھموو دەب جاحل و جوان كچكیدەســـگیران چاوەڕوانی ل تمنـــیھرگیز كـــ بـــت ئنفالكراوەكـــیو منتیـــق نایتـــوە، ئگـــر ئـــوە

كخراوانـــر ئـــو بیركردنـــوەیئو بوونـــی بداخـــوە بـــت ئـــوەردەوامـــب ئنفالكـــی كخراوانـــرئنفالكـــراوان، كســـوكاری بـــۆ ژنكی ئگر زیاتر لوەش تنانتشووبكاتوەو ئنفالیش پاشماوەیھوبدات دەسپبكاتو تازە ژیانكیجلی و نـــداك رەشـــی و جلئـــلبـــر بكات، ئومد ژیان و ھیـــواوسووكایتی ن تاوانو ن ئمشیان(لگڵ ئوەشدا ئو حاتی كلولبر جیـــاوازە تواو یھ درامایـــك شووی جوھر ئوەی ژنكیب پپوەندی كردۆتـــوە بـــ براكیل بنڕەتدا ئو چونك وە نیینفالئو نیی ئنفـــال ژنكـــی پاشـــماوەیشـــڕی ی لردەكم كژن بكـــودواتـــر بـــووەو ون عراق-ئـــرانكژن ئینجا ھاتۆتـــوەو ترمكیب شووی منداكانی بۆ پاراســـتنیئوە دوای كردۆتوە، جوھر برایدەگڕتوەو ردەكم پاشماوەیكدروســـت چاوەڕواننكراو كشـــییكـــك حاتـــش ئـــم دەبـــت، شـــڕە ئـــو دەرەنجامكانـــی لـــھمووشمان لكاتی نگریس بوو،لو حاتی چندیـــن ئـــو شـــڕەدابۆی بینیووە، بیســـتووەو شوەمانگوزارشـــت وەیئ ھونریش كاریبـــكات و ئینســـانییكان ســـات لـــلو و نفرەت برجســـتیان بكاتمرۆڤ میشھ بكات ك شڕانشئو ئگر بم زەرەرمندە)، تیاییدارووبدات ئنفالكیش ژنـــل تحاھموومان چونك و نۆرما كاركیئنفالكراوەكان دەزانیـــن و دنیایینژنانش پویســـت ئو ناگڕنوەوبتوانن ك رابھنرنوە وا تر جاركیموایپوەكنبككیتازەدەسپژیانئامانجكی درووســـتبوونی ئمشمدەنی كۆمگـــی ركخراوەكانیو ژنان و ركخـــراوە پشـــییكانیبم ،نفالئ پاشماوەی كسوكاریكخراوانورتبرادەرانیئدەچواپدەبینن ك بوە خۆش بت دیان زۆر

رەشپۆشـــان ھموو وكچ ئو ژنو رەشپۆشـــی ب تمنـــی خۆیـــانبئوەی بڕدەكن پرزی دوورەدەرفتكی دووبارە ل رۆژان رۆژكلبـــر ژیانیـــان دەســـپكردنوەیچونك نیی ناحقیشیان بت، دەمداب بندە كخراوانر ئـــو مانـــوەیمینتی بردەوامبوونـــی مانـــوەو

كسوكاریئنفالكراوان.كـــ وتـــی ئـــو ئمریـــكا لـــجولكـــكان دەزانیـــن ھموومـــاندەستی بسر كاریگرییان چندئـــو وتوە ئابـــووری سیاســـی وسینماكار (میل ھی، ھونرمندیبناوی دروستكرد فیلمكی گیبسن)ھر ك نوەكو (ئازارەكانی مسیح)دەكرد جولككان ب ســـووكایتیو ئاژەڵ وەك بكـــو لوەش زیاتـــروەختدا ئا لم نیشانی دەدان، دڕندەجولكـــو ھمـــوو ركخراوەكانـــیبازرگان گورە ئیسرائیل و دەوتیو سیاستمدارانی سرمایدارن ودژی ناڕەزاییـــان جولكـــ دەنگـــیبرزكردەوەو فیلم ئو نمایشكردنیلنـــاو و كوشـــتن داوای تنانـــتبردنـــی دەرھنـــری فیلمكشـــیانكفیلم ئوەشـــدا لگڵ بم كرد،ھموو ل درژ دوورو ماوەیكی بۆئوروپـــا ئمریـــكاو ســـینماكانیھیچ ئمریكاش حكومتی نیشاندراوقدەغكردنی بـــۆ ننا ھنگاوكـــیئوەش ئگر ،كفیلم نمایشكردنیجولككان كـــ بگریـــن لبرچـــاورەنگ ك ل ئمریكا بھزن ئوەندەكاریگری ئاســـانی ب زۆر بتوانـــنلســـر دروســـتبكن گـــورە كۆمارییكان دۆڕاندنـــی بردنـــوەوھبژاردنكانی ل و دیموكراتـــكانلو ھیـــچ یكك بـــم ،تو وئـــئو بـــاری ژـــر حزبانـــ نچـــووەدابینكردنی بۆ فیلمكیان گوشارەوھبژاردن ل برژوەندیحزبكیانل وتو بكار نھنـــا، چونك لودیموكراتییكانـــی تـــو زۆرینـــینیی ئوەی مافی ھیچ كســـك دنیا

وەی رەنگئ لبر فیلمك رابگرتباشـــی ب كســـانك یا تائیفیـــكئوەی نكـــراوە، باســـیان لو كارەگیبسن میل فیلمی لو ئاشكراشـــگورەی بـــ مســـیح) (ئازارەكانیزۆر موبالغی شارەزایان دیدگایو رووداوەكان گانـــوەی ل یھجولككان، بـــ ســـووكایتیكردنوەك ھموو ئوەشـــدا لگڵ بمكردو لگڵ مامیان ھونر و فیلمدەرھنر وابوو الیان ل كۆتاییشـــداب مژوویی رووداوكی چۆن ئازادەتایبتی دیـــدگای و خیاڵ گوـــرەی

لكدەداتوە. خۆیدرامای ئو راگرتنی موایپ من بۆیدەبـــ خراپـــو زۆر پشـــینیكیكوردســـات كنای كات بزووترینبكاتوەو دراماك پخشـــی دەس بو ماندووبـــوون و مـــاف نھـــتبھدەر كارە ئـــو ھیالكی ســـتافینبینن، خۆیان رەنجی بری و بچتدەركـــوت كۆتاییشـــدا ر لـــگـــئپاشماوەی ب ســـووكایتی كفیلمئنفالكراوەكانكردووە،ئوەكاركیتبب دادگا بـــا كاتـــ ئاســـایی ئـــوكۆتایی بیاری و محك ســـنگیكنای لئستاوە ناب چونك بدات،كخراوانر ئو ناڕەزایی كوردساتو بكات دادگا ســـیر وەك حوكمـــیپداچوونوە ب حوكم ئو یكسر

جبجبكات.بم ئوە حزدەكم ل كۆتاییشـــداتناچ درامای لو برگریكردنمـــانكاركی درامای ئو ك ئوەی قابیبرگری بۆی نایابـــ زۆر دانســـقورەنگـــ بپچوانـــوە لدەكیـــن،لسر زۆرمان سرنجی زۆرینمانوتكنیكـــی ھونـــری الینـــی زۆر داھاتوودا ل و ھبـــت و درامایئـــئوەیان بم بكین، لسر قسیدرامای ئو چونك جیاوازەو كاركیالینی ل ك رانگیراوە ئوە لسركوموكـــوڕی الوازەو ھونرییـــوەبكولسرتیوانینودیدگاو ،یھراوە،بۆیوەستن كتیبابفلسفو درامایئ راگرتنی ك دەم ببورنمۆدرنو ئنفالكـــی وەیو شـــبـــركخراوانـــو ئـــو ئۆباكـــی بـــۆدەگڕتوە كوردســـاتیش كناـــیكاریگری ژر چـــووە ك بزوویی

.كخراوانو رئ ناڕەزایی

رنمۆد ...ئنفالكی كوستان" و "گرمیان درامای وەستاندنی

پســـپۆڕانی ل كۆمـــك بـــ بشـــداریب شونوارناســـی و ھكۆینی بـــواریشونواری بشی خوندكارانی بشـــداریكرۆژ چند ماوەی ســـحدین زانكۆیفڕەنسب پسپۆڕی شارەزاو كسی كۆمكپرۆژەی لـــ لگـــڵ چنـــد كوردك كارو دەكن مشـــك كلك گـــردی ھكۆینـــیگردە لو ئاســـواری دەیانـــوێ پارچیبۆ گردە ئو شونواری بزانن بدۆزنوەو

دەگڕتوە. سردەمك چرۆو" ئۆلیڤی" بدرخانـــدا لو دیـــدارەیبدرخاندا دیداركی ل كتیم سرۆكیگیاندنی ئنجام ب چۆنیتی لو باس

دەكا. پرۆژەی ئوبڕوەبری دەستی و كرەكییس تیمرۆو، ئۆلیڤی" برتین لـــ و پرۆژەیـــئـــلو جگ "د. ماریـــ علـــی، د. نرمیـــن٥ خوندكاری كرەكییســـ ندامئ سو پفیشنان و شونوارناسن ك دكتۆراخیبرەی ھریكو دەخونن، فڕەنسا لو پرۆژەیولیھ ساڵ كاركردنیان چندل:"ســـابرینا بریتیـــن ن، كـــكاردەكـــرۆما". فدریكۆ، داریا، ئیالریا، سالمون،ھمزە مال مسعودی ئا:ل ھكۆین كاری بیارتانـــدا * چۆن

بكن؟ مشك كلك گردی

ینب كراین داوەت مئ - پارســـاڵسرك ل قی ئرەو ب تایبتیھاوكارم بیبینین، و بدەیـــن ھولركرد علی" پشـــنیازی "د. نرمیـــنكار بزانین ئوەی بۆ ئرە ینب كشونواری موقیعكی چ لســـرچۆن وەك ل كوردســـتان بكیـــن،ئیشـــی ئســـتا تـــا قـــی ھولـــرركخســـتن قۆناغی ل و لدەكـــنبیارمانـــدا بۆیـــ و ئیشـــكردندایدەوروپشتی ل ھبژرین شونكنشـــو نزیكترین ئـــرە ،بـــ قـــئو كـــ مئ ھولـــر، لـــ قـــیفوخاری سردەمی شونمان بینیو بۆنزی بردین و ئاشووری نوێسدەی ھی ك بینی ناوەڕاســـتمانھندكیشی ،زایین پش ١٧و١٨یھزارەی ســـردەمی دەگڕتـــوەنازانین مئ زاییـــن، پش یكمـــیشون چی ئو كۆنكی رك ناوەتكســـتی بزماری باســـی بووە، لكۆمك بم دەكا، نانشـــو ئومم ئب ،ق دەوری ل نشـــولوانی یكام نشو ئو نازانینباســـی بزمارییكان نووســـین لـــئو بزانین یـــمئ كراوە، لســـر

تكســـتی ل كـــ یـــكام یـــناوچبزماری باسی كراوە.

ك مئ بـــۆ ســـوودمندە ئـــو كارشار، ل زۆر دوور نیی نشو ئوســـوودی و بكاریبنین دەتوانیـــنبـــۆ خونـــدكاران لـــ وەربگریـــنتایبتـــی بـــ ئامادەكردنیـــان و شـــونواری بشـــی خوندكارانی

سحدین. زانكۆیئاســـواری ك باســـیكرد * وەكـــو خـــۆی،یھ نشـــو لو ردەمســـ ئو ھموو

نیی؟ زەحمت كاركی جیاكردنوەیانتنقیـــب بۆیـــ ،تـــزەحم ـــب -بزانین ك شتكان زانینی بۆ كردنی،چۆن شـــتو چند قۆناغو چنـــدھموویان ئاســـوارەكان بنسبتئوەی پستراونتوە یك بسرسرەوە تازەترین سردەمو ئوەیبۆی ،ردەمســـ كۆنترین خوارەوەئو تبقان ھمووی لســـریكپارچ كـــ مـــئ پســـتراونتوە،دەبینین ئاســـارییكان شـــت پارچ

تدەگین. لیباسی پسترانوانی ئو تۆ بوای ب *شـــونوارییكان پارچ ب زیان دەكی

ناگین؟

شـــتانی ئـــو - بـــ، بنســـبتپارچ شـــكاوەو ھمووی دەیبینینشـــوەیكی ب یانی پارچ بـــووە،كۆن تنكی وەكو ناراســـتوخۆپارچ بوونو كك ك شـــتكانئســـككان فـــدراون، پارچـــوانـــئ مـــئ فوخـــارەكان و ھندێ ھندكجـــار كۆدەكینـــوە،ك دەبینینوە باشـــی ب رەســـتكبناغی پاشماوەی یانیش نشكاوە،حات دوو ل خانبا یان خانـــوووەكو سروشتی كارەساتی حاتكك یانیش ئاگركوژنوە بوملرزە،شونكئاگریتبرببجیدن

.ندەم خۆی وەكو شتكان وكاركـــردن، ئوە تنھا رۆژ * دوای چـــوارئرە، ئگر بۆ داناوە مانگك كاركردنتاندەست شـــتكتان ھیچ مانگ ئو لماوەی

نكوت چی دەكن؟ئوەی بۆ س نییك بمانگ راست -شونوارییكانی ماوە ھموو مئلی مـــرۆڤ بزانین ك ئـــم گـــردەگردی یھ دیك شـــونكی ژیاوە،زۆر كۆنو لرەش قالینج ئاغا، ئوەلی خك یوانل نییـــ زۆر دوورئو رەنگـــ بووبـــوون، جنیشـــتھمان یـــوانل تبقانـــی كۆننقالینج تبق یـــان ھمان مـــاوەیمئ ماوەیی لرەی، ئو ك ئاغابماوانی ئـــو ھودەدەین لرەیـــنھبـــووەو نیشـــتجبوون لـــرە یل شـــونوارییكانی كشـــتومبدرژی ئوســـر و بۆ لم ســـربۆ باكوورەوە ل دەكـــن ھكۆینماوانی بو ســـبارەت باشـــوور،پارـــزراون جـــوان تازەشـــن زۆر،گردەك ســـرەوەی ل بشـــكیتھاتوون ھمووی دیك بشكانی

خوارەوە.وەكـــو كارەكـــ تواوكردنـــی دوای *تۆ پشنیازی پرۆفیشناڵ شونوارناسكی

گردە؟ ئو بۆ چییبشكی دەیكین مئ ئیشی ئو -مئ ئوە دوای ،كارەك ل بچووكگرنگمان دیكـــی ئیشـــی كۆمكئو دیراســـكردنی وانـــل ،یـــھو دەدۆزرنـــوە كلوپالنـــیلكۆینوە و وتـــار بوكردنوەیلســـر زانســـتی بـــ شـــوەیكی،یھ زۆری ماوەیكی مئ ،وانئدوای ئیشـــی ئـــوە پـــی دەگوترێ

زۆری ك ئوەش كاركی ھكۆین،مادەكان دیراسكردنی وەكو دەوێ،لكۆینـــوەی بوكردنـــوەی و خۆ پرســـیارەش ئو بۆ زانســـتی،پرۆژەیدا ھشـــتا كاركـــردن لـــو

نبووە. تواوئی وەرگرتووە، كمتان بشكی ئوە *

دەكا؟ تواوی ك دیك بشكانیوە راوەســـتاوەتم ئب - نازانم،سای بۆ ئمساڵ، كاركردنی ســـر

ئگر داھاتووشنازانمچیدەكرێ،ل بینیوە كۆنمان بناغو شـــتكیدەكینوە، پاك شونكان ،گردەكدەكینوە، واتا ئساســـكان جیـــائو دەتوانیـــن بـــوە نر ئگـــئئوەی بۆ بكین جریبیانت پارچ،یھ چی دیك الیكی ل تبگیـــنك وامانكرد بشـــداری لوكاتـــیھاوكاریمـــان ئوانیـــش دەكیـــن و

كارەدا. لو دەكن

پكرد مشك دەستی كلك ل گردی ھكۆین

ھولر مشك - كلك گردی شونواری ل پشكنین ھولرھكۆین و مشك - كلك گردی شونواری ل پشكنین ھكۆین و

Page 23: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینینیگونی٢٧١٠ی كوردی

ایی ز

٢٠١٠

/٥/٨

ی ار

ئاي (١

٤٠ە (

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

23

Mîrhac Mistefa

iştî ku Kurdistan azadî û aramiyek bi xwe ve dît, roj

tûne ku ji hemû deverên cîhanê Kurd serdana Kurdistanê nekin. Vê carê jî em rastî çalakvaneka civakiya Kurd Feryal Haco hatin ku ew jî yek ji wan 16 kesan bû ku bi şandeke Elmanî hatibûn herêma kurdistanê . Me jî li gel Haco di derbarê kar û barên wê û armanca serdana wê ya Kurdistanê de hevpeyvînek pêkanî. Haco bi kurtî komeleya xwe û kar û barên xwe wiha dide nasîn: Em bi navê Komeleya Evîn Efault hatine Kurdistanê û komeleya me li gel Hikûmeta Elman kar dike. Komeleya ji bo pirsgirêkên zarok û xortan kar dike. Helbet gelek zarokên Kurdan yên ku li Elmanya dijîn jî li gel me hene. Ew li mala komeleyê de dimînin gelek hene hê 12 - 13 salîbûn li gel me bûn û niha temenê wan bûye 22 - 23 salî hê jî li gel komeleya me dimînin.Em wan xwedî dikin û didin xwendin. Navê komeleya me li Elmanya baş tê nas kirin û komeleyeke li Elmanya diyare.Her wiha Hikûmet me di warê aborî de piştgiriya me dike. Li komeleya me de nêzîkî 100 kes kar dikin û karmendên me ji Elman, Kurd, Faris, Ereb û Tirkan pêktê. Em ji bo hemû zarokên ku malbata wan kêm derametin kar dikin di nav van zarokan de yên Elman û yên Kurd jî hene û her neteweyeke din jî heye. Beşa me bi taybetî ji bo malbata Kurdaye. Ez jî wekî endamekim li nav vê komeleyê de, lê karê min bi taybet li ser zarokên Kurdaye. Em pirsgirêkên wan diyar dikin û paşê jî ji bo çareserkirina wan pirsgirêkan dixebitin. Dîsa li Elmanya me li gel Hikûmetê fêrgeheke ziman vekiriye û li wir em zimanê Elmanî fêr dikin. Ji xwe bêhtirîn şagirtên me yên li wir jî dîsa Kurdin. Xwediyê dezgehê Zerdeşt Haco ye û li wir em alîkariya

entegrasyona biyaniyan dikin. Her wiha ez li organizasyona Komjin de jî kar dikim û li wir pêwendiya me li gel komeleya jinên Elmanan jî gelek başe û em dixwazin di demên pêş de li Ewrûpa Kongreya Navdewletiya jinên Kurd saz bikin. Birastî di vî warî de jî me dixwest em pêwendiyek li gel komeleyên jinên Kurdistanê re çêbikin lê mixabin heta niha ji ber sedemên hilbijartinê me tû pêwendiyek pêk neaniye. Em ji bo pêwendiyê hatin Kurdistanê Feryal Haco armanca serdana xwe wiha tîne ziman: Em hatin Kurdistanê da ku em xwe bidin nas kirin û her wiha pêwendiyek çêbikin û bizanîn ka gelo em dikarin li vir li gel hinek rêxistinên alîkariyê karên hevbeş bikin. An jî li vir jî destpê bikin komeleyek bi vî awayî vekin û têkevin li nav malbatan û pirsgirêkên wan yên li xwendingehan û her wiha li nav malbatê de çareser bikin. Wekî sîstem jî ka li vir kêmasî çibin bêne sererast kirin. Her wiha em çûne zanîngeha Silêmaniyê û karê xwe bi wan da nasîn û pêwendiyeke me yê baş destpêkir. Herwiha me gelek

deverên din jî geriyan û hem bi awayeke geştiyar û hem jî bi awayeke lêkolîner gelek deveran geriyan. Me xwest bizanibin gelo ka kêmasî çine û em çawa dikarin wekî rêxistin alîkarî bikin û çareseriyek peyda bikin. Li Silêmaniyê me pêwendiyeke baş pêkanî lê mixabin li Hewlêr me nekarî em tiştek bikin. Her wiha bi mixabinî piştî ku hinek ji koma me vegeriyan

Elmanya, paşê derfetek çêbû û me li gel Wezîrê Rewşenbîrî ya herêma Kurdistanê hevdîtinek pêkanî. Ez bawerim dê pêwendiyên me berev pêşve biçin.. Organizasyona me şaş bû… Her çende ev ne yekemîn serdana Feryal Haco ya Kurdistanê jî be, lê em ji axaftina wê têdigihin ku vê

carê hesabê malê li gel hesabê bazarê pêknehatiye. Her wiha Haco şaşiyê di organizasyonê de dibîne û dibêje: Me gelek dixwest li gel Wezareta Rewşenbîrî pêwendiyeke baş çêbikin û pêkve vî karî bikin. Lê mixabin ji ber kêmasiyên amadekariya koma me ev yek pêknehat. Berî ku em werîn Kurdistanê me pêwendî bi nûnerên PDK û YNK yê Elmanya kiribû wan soz dabûn ku alîkarî bikin û hevdîtinên me yên li gel dezgehên Hikûmetê amade bikin. Lê mixabin ev yek pêknehat û êdî me jî nezanî em li gel kî dikarin bipeyvin ku alîkariya me bike. Paşê em çûne Konsolxaneya Elmanya ya Hewlêrê, lê mixabin konsol jî çûbû Elmanya. Lê fermanberên konsolxaneyê gotin we şaşîtî kiriye diviya hê li Elmanya we pêwendî li gel Konsolxaneya me bikira û me jî di vî warî de alîkariya we bikira. Her wiha em vê carê 16 kes hatibûn eve jî şaşiyek bû lê dema ku em carekedin bên emê bi hejmara kêmtir û rêkûpêktir serdana Kurdistanê bikin. Ji Berlîn alîkariya Helepçe Haco berê jî wekî çalakvaneka civakiya Kurd beşdarî li helmetên alîkarî piştgirîkirinên

Kurdên Ewrupa kiriye û li gel wan alîkariya Kurdistanê kiriye. Di vî derbarî de Haco wan salan wiha tîne bîra xwe: Li salên 96- 97 û 98 an de bi navê Evîn Efault û hinek rêxistinên din me alîkariya Kurdistanê kir. Di wan deman de me derman şandibûn ji bo nexweşên kêmderamet. Li Helepçeyê wê demê me sê dermanxane û navendên tendirustiyê vekirin. Niha jî ew cihên me dimînin û vê seferê de me seredana wan deveran jî kir. Dîsa li wan deman de li gel rêxistina Ronahî ku ji jinên Elman û Kurdan pêkdihat, me ji Elmanya mekîneyên dirutinê şandibûn başûrê Kurdistanê. Da ku jinên vir bikaribin karê dirutinê bikin û bikaribin pê debara xwe dabîn bikin. 2013 Kongreya Navdewletî ya Enfal û Kîmyabarankirina Helepçe Berî ku em werîn herêma Kurdistanê me li gel Serokê Bajarvaniya Foysbell û Fidrithaysa Elmanya jî axivîn. Ji ber ku van her dû bajarvaniyan pêşangehek wêneyî û dokumentî di derbarê kîmyabaran kirina bajarê Helepçe saz kiribûn. Li vê serdanê de em li gel bajarvaniya Helepçe jî axivîn di 25 saliya kîmyabarankirina bajarê (2013) Helepçe de em dixwazin kongreyeke navdewletî û li ser Enfal û kîmyabarankirina Helepçe de saz bikin. Ji bo çi navê wê Evîn e? Wekî ku destpêkê jî min got li komeleya me gelek ji neteweyên cuda cuda kar dikin. Her wiha malbat jî heman awayî ji gelek neteweyan pêktê. Lê di damezrandina komeleyê de ji ber ku lobiya me Kurda li Elmanya xurt bû me karî em navê wê bi Kurdî deynin û navê wê bikîn Evîn. Li wî demî Tirk gelek nerazîbûnê ji bo navê wê nîşandan lê belê di dawiyê de navê Evîn Efault biserket. Serokê rêxistinê jî Riza Baran e û her wiha ew endamê Parlemena Berlîn û Parlemena Ewrupa ye û ew ji Kurdê Bakûre. Her wiha li şeş herêmên cuda cudayên Berlînê leq (şax) ên wê heye.

Hefitenameyekî Hunerîy Rojnamewanîy Giştîy Azade.Jimare (0)î le22/10/2000 da DerçuweBEDIRXAN

Çalakvaneka Civakî ya Kurd Feryal Haco

P

.

Feryal Haco li gel Wezîrê Rewşenbiriya Herêma Kurdistanê

Page 24: Badrxan 140

نیایی

ز٢٠

١٠/٥

/٨ی

ارئاي

(١٤٠

ە (ار

ژمدی

ور ك

٢ی٧١

ی٠ن

گو

ژمارە (١٤٠) ئاياری ٢٠١٠/٥/٨ زایینیگونی٢٧١٠ی كوردی

24راوژكاری زمانوانیی: د.وریا عومر ئمین

راوژكاری رووناكبیریی: د. ئازاد حم شریفراوژكاری كــلتــووری: د. ئیسماعیل محمد قرەداغی

راوژكاری مژوو: د. محمد عبدو كاكسوورراوژكاری ھونری: محمد زادە

راوژكاری یاسایی: پارزەر حوسامددین یاسین سرداری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

ئاراس، باخانی سرداری

نۆرماڵ: ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ +مۆبایل: ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ +

بدرخان یكم ھفتنامی ئھلی ئازادە، دوای راپڕین ژمارە سفری ل ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل سلمانی دەرچووەو ھموو ٨ و ٢٢ی مانگك دەزگای چاپ و بوكردنوەی بدرخان ل باشووری كوردستان دەریدەكات

خاوەن ئیمتیازو بڕوەبری برپرس:حمید ئبوبكر بدرخان (٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠)

بڕوەبری نووسین:عبدولەحمان معروف (٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١)

ستافی كارا: كازم عومر دەباغ، ھمن جمیل، ھوراز محمد، محمد فتاح، مسعودی مال ھمزە.

نخشساز:ئاسۆ حسن ئحمد (٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١)

بشی كۆمپیوتر:ئیـوب یوسـف ئبوبكـر سرپرشتیاری سایت: فرھاد باپیر - ئمانیا

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

[email protected]

المریك

بۆ ریكالم كردن ل كنای ھولری تلفزیۆنی 0750 430 4006 ن بیوەندی بكلی كوردستان پگ

Badrxan 90

Badrxan 33

Badrxan 102

Badrxan 136

Badrxan 122

Badrxan 132

Badrxan 119

Badrxan 12

Badrxan 15

Badrxan 96

Badrxan 117

Badrxan 26

Badrxan 142

Badrxan 141

Badrxan 101

Badrxan 34

Badrxan 143

Badrxan 27

Badrxan 99

Badrxan 88

Badrxan 21

Badrxan 25

Badrxan 100

Badrxan 87

Badrxan 110

Badrxan 13

Badrxan 137

Badrxan 29

Badrxan 14

Badrxan 104

Badrxan 35

Badrxan 146

Badrxan 148

Badrxan 106

Badrxan 108