AĞRI FİZYOLOJİSİ

AĞRI:

• Serbest sinir uçları ağrıyı algılar.

• A, C grubu sinir lifleri, ağrıyı taşır.

Ağrılı uyaran

Çıplak sinir ucu

Ağrı mesajı beyne gönderilir.

AĞRI:

• Yanıcı (kozalji)

• Zonklayıcı

• Künt (sızı)

• Kramp tarzı

• Keskin

• Batıcı

• Mide bulandırıcı

• Elektriksel ağrı şeklinde olabilir.

AĞRI:

• Ağrı, vücutta her hangi bir haraplanma ve bozulmayı bildiren haberci bir savunma mekanizmasıdır.

LEWİS’İN AĞRI METABOLİTLERİ:

• SERATONİN:

• HİSTAMİN

• BRADİKİNİN

*Serbest sinir uçlarını uyarır.*Prostoglandin sentezini arttırır.

AĞRI RESEPTÖRLERİ:

• Uyarının verildiği anı,

• Uyarının şiddetini ve

• Uyarı bitişini bildirir.

RESEPTÖRLER:

• FAZİK RESEPTÖRLERFAZİK RESEPTÖRLER: : Hemen adapte olur.

• TONİK RESEPTÖRLERTONİK RESEPTÖRLER: : Geç adapte olur.

• HAYATİ RESEPTÖRLERHAYATİ RESEPTÖRLER: : Sürekli uyarı gönderebilir.

• Ağrı tonik reseptörleri uyarır.Ağrı tonik reseptörleri uyarır.

AĞRI EŞİĞİ:

• Ağrı uyandıran uyarı değeridir.

• HİPERALJEZİ

• HİPOALJEZİ

• ANALJEZİ

• AĞRI

GERİ ÇEKİLMEREFLEKSİ

AĞRIYA REAKSİYONAĞRIYA REAKSİYONPsişik reaksiyonPsişik reaksiyon

Motor reaksiyonMotor reaksiyon

AĞRILI UYARANAĞRILI UYARAN

Doku Doku HasarıHasarı

Serbest siSerbest sinirnir uçlarıuçları

Omurilikteki iletici yollarOmurilikteki iletici yollar

Beyin SapıBeyin Sapı

TalamusTalamus

KorteksKorteks

(Dorsal boynuz hücreleri)(Dorsal boynuz hücreleri)

(C ve A delta lifleri)(C ve A delta lifleri)

AĞRININ İLETİLMESİ

Ağrılı uyaran, reseptörler tarafından algılanır.

Sinir uçları, basınç, ısı veya hasarlı hücreden salınan kimyasallar tarafından uyarılabilir.

Hasarlı doku

Sinir ucu

Ağrı sinyali

Ağrılı Uyaran

Hücre zedelenmesi

BradikininHistaminSerotoninİntraselüler K+’un hücre dışına çıkışı

Araşidonik Asit

Prostoglandin sentezi

siklooksijenaz

Ağrı reseptörlerinin duyarlılığı artar

Vazodilatasyon

Çeşitli nöropeptidve taşikininler salınır.

AĞRI DUYUMU ARTARAĞRI DUYUMU ARTAR

Hücre duvarı fosfolipidleri

Araşidonik AsitSiklooksijenaz Lipooksijenaz

Prostoglandinler

Fosfolipaz

Lökotrienler

Uyarı

Vazodilatasyon Lökosit kümeleşmesi

ENFLAMASYON

AğrıKızarıklık Şişlik Sıcaklık

BAŞLANGICINA GÖRE AĞRI

• AKUT AĞRI: Genelde akut doku zedelenmesine bağlı gelişir. Doku iyileşmesi süresince giderek azalır ve kaybolur.

• KRONİK AĞRI: Ağrı uzun sürer. (>3-6 ay) Kişisel,psikolojik ve çevresel faktörlerin de rolü büyüktür

AĞRI:• Yüzeyel Ağrı:

• Kesici, yakıcı bir ağrıdır.

• Deri yüzeyinde hissedilir.

• Derin Ağrı:

• Künt ve uzun sürelidir.

• Deri dışı organlarda oluşur.

• Kas, kemik,kiriş, eklem ve arterlarin kimyasal mekanizma ile uyarılması sonucu gelişir.

• İç Organ Ağrısı:

• İçi boş organların gerilmesi ile olur.

• Zor lokalize edilir.

• Yansıyan ağrı şeklinde hissedilir.

Karaciğer &Safra kesesi

Akciğer &Diafram

Kalp

Böbrek

Karaciğer &Safra kesesi

• İskemik Ağrı:

• Dokunun iyi oksijen alamaması sonucunda salgılanan “P Faktörü”, iskemik ağrı oluşturur.

KAS SPAZMIKAS SPAZMI

LOKAL KANLOKAL KANAKIMIAKIMI

AZALIR/KESİLİRAZALIR/KESİLİR

METABOLİZMAMETABOLİZMAHIZI VE OHIZI VE O22

İHTİYACI ARTARİHTİYACI ARTAR

İSKEMİK AĞRIİSKEMİK AĞRI

ÇÖZÜM: ANALJEZİKLER

ATEŞ FİZYOLOJİSİ:

ATEŞ FİZYOLOJİSİ:

• Sıcaklık merkezi “Hipotalamus” tadır.

• Metabolizma hızı arttıkça = Isı açığa çıkar =

Oksijen gereksinimi artar.

• Enerji bir kez ısıya dönüşünce = Artık iş için kullanılamaz.

ISI KAYBI

• Deri,

• Solunum

• En çok ısı kaybı ekstremitelerden olur.

ISI DÜZENİNİ DENGELEYEN FAKTÖRLER:

• Isı yapımını arttıran maddeler

• Sempatik aktivite artışı

• Katekolaminler

• Tiroid hormonu

• Yüksek kalorili besinler

• Spesifik dinamik etki

• Titreme

• Karaciğer (Metabolizmayı ayarlar.)

ISI KAYBINI ÖNLEYEN FAKTÖRLER:

• Vazokonstrüksiyon

• Terlemeyi önleyen giysiler

• Büzülme, titreme

• Yemek ihtiyacının artması

ISI KAYBINI SAĞLAYAN FAKTÖRLER:

• Vazodilatasyon

• Soğuk ortam

• İnce giysi

• Metabolizma yavaşlaması

• Daha az besin

Bakteri veya diğer mikroorganizmalarBakteri veya diğer mikroorganizmalar

Lökositleri uyarırLökositleri uyarır Pirojen maddeler salınır.Pirojen maddeler salınır.

Lökotrien ve prostoglandin sentezi artarLökotrien ve prostoglandin sentezi artar

Hipotalamusdaki ısı merkezi daha yüksek ısıya Hipotalamusdaki ısı merkezi daha yüksek ısıya ayarlanır.ayarlanır.

Vücut ısısı artarVücut ısısı artar

Isı artarIsı artar

• Vücut ısısının aşırı artışı zararlıdır.Vücut ısısının aşırı artışı zararlıdır.

!!

ÇÖZÜM: ANTİPİRETİKLER