การพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชา วรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภสมเดจ

พระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

สารนพนธ ของ

วชดา พรายยงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2550

การพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชา วรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภสมเดจ

พระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

สารนพนธ ของ

วชดา พรายยงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2550 สขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชา วรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภสมเดจ

พระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร

บทคดยอ ของ

วชดา พรายยงค

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา

มกราคม 2550

วชดา พรายยงค. (2550). การพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภสมเดจพระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร. สารนพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ: ผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม. การศกษาครงน มความมงหมายเพอพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 และหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภสมเดจพระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดา สรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร จานวน 40 คน ซงไดมาโดยการสม แบบกลม (Cluster Random Sampling) จานวน 1 หองเรยน แบบแผนการทดลองเปน One –Group Pretest – Posttest Design และวเคราะหขอมลโดยการทดสอบคาสถต t – test Dependent ผลการศกษาคนควาพบวา ไดชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว คอมประสทธภาพ 82.29 / 81.17 และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

THE DEVELOPMENT OF SELF-LEARNING PACKAGE ON THAI LITERATURE WEATSANDORNSHADOK KAN MATSEE FOR MATTHAYOMSUKSA V

STUDENT IN SRIAYUDHYA SCHOOL UNDER THE ROYAL PATRONAGE OF H.R.H. PRINCESSBEJRARATANARAJASUDA,

RATCHATHEWEE DISTRICT, BANGKOK

AN ABSTRACT BY

VICHUDA PRAYYONG

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University January 2007

Vichuda Prayyong. (2007). The Development of Self-Learning Package in Thai Literature Weatsandornshadok , Kan Matsee of Mathayomsuksa V students, Sriayudhya School Under the Royal Patronage of H.R.H.Princess Bejraratanarajasuda, RatchatheweeDistrict,Bangkok . Master’s Project, M.Ed. (Secondary Education). Bangkok Graduate School, Srinakharinwirot University. Project Advisor: Asst. Prof. Sumanin Rungruangtham.

The purpose of this study was to develop the self-learning packages in Thai Literature Weatsandornshadok, Kan Matsee for Mathayomsuksa V students the efficiency of 80/80. The samples were 40 Mathayomsuksa V students in the first semester of the 2006 academic year, at Sriayudhya school under the royal patronage of H.R.H. Princess Bejraratanarajasuda. They were selected by Cluster random sampling for 1 classroom. The design of this research was the One –Group Pretest – Posttest Design. The data were statistically analyzed by t – test Dependent. The study revealed that the students‘ achievement was significantly increased after the experiment at .01 level.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบไดพจารณาสารนพนธเรอง การพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ใน พระอปถมภสมเดจพระเจาภคนเธอเจาฟาเพชรรตนราชสดาสรโสภาพณณวด เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ของ วชดา พรายยงค ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒได อาจารยทปรกษาสารนพนธ ................................................................................ (ผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม) ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร ................................................................................ (ผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม) คณะกรรมการสอบ .............................................................................. ประธาน (ผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม) ............................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารย ดร.บงอร พานทอง) ............................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ (ผชวยศาสตราจารย ขจรศร ชาตกานนท)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ................................................................................ คณบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร.สมชาย ชชาต) วนท มกราคม พ.ศ. 2550

ประกาศคณประการ

สารนพนธน สาเรจไดดวยดเปนเพราะผศกษาคนควาไดรบความกรณาอยางยงจากผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตรและประธานคณะกรรมการสอบ ผชวยศาสตราจารย ดร.บงอร พานทอง และผชวยศาสตราจารย ขจรศร ชาตกานนท กรรมการสอบสารนพนธ ททกทานไดกรณาใหคาแนะนา และมความเมตตาเอาใจใส แนะนาในสงอนเปนประโยชน ตลอดจนชวยปรบปรง ขอแกไขตางๆ มาโดยตลอด ผศกษาคนควารสกซาบซงในพระคณและความเมตตากรณาของอาจารยทกทานเปนอยางยงจงขอกราบขอบพระคณไว ณ ทน ขอกราบขอบพระคณอาจารยทกทานทประสทธประสาทความรแกผศกษาคนควา ซงจะไดนาความรทไดรบไปใชในการพฒนาการจดการเรยนการสอนใหเกดประโยชนแกผเรยนตอไป ขอกราบขอบพระคณ ผอานวยการโรงเรยน และคณะครกลมสาระการเรยนร วชาภาษาไทย โรงเรยนศรอยธยา ในพระอปถมภ ฯ ทใหความชวยเหลอ และอานวยความสะดวกตลอดระยะเวลาในการดาเนนการทดลอง และขอขอบใจนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทกคนทใหความรวมมอในการทดลอง และเกบรวบรวมขอมลสาหรบการศกษาคนควาในครงนเปนอยางด ขอขอบพระคณ เจาของเอกสารและงานวจยทกทาน ทผศกษาคนควาไดนามาอางองไวในการทาสารนพนธฉบบน ทายสดขอกราบขอบพระคณคณพอวชาและคณแมเจรญศร พรายยงค อกทงเพอนๆทกคนทเปนกาลงใจใหตลอดระยะเวลาทศกษาและทางานศกษาคนควาน

วชดา พรายยงค

สารบญ บทท หนา 1 บทนา ............................................................................................................ 1 ภมหลง ................................................................................................... 1 ความมงหมายของการศกษาคนควา ........................................................ 3 ความสาคญของการศกษาคนควา ............................................................ 3 ขอบเขตของการศกษาคนควา ................................................................. 3 นยามศพทเฉพาะ .................................................................................... 4 กรอบแนวคดการวจย .............................................................................. 5 สมมตฐานการวจย .................................................................................. 5 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ .................................................................. 6 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหา เวสสนดรชาดก กณฑมทร .................................................................

6

ความหมายของมหาเวสสนดรชาดก ................................................... 6 ประวตความเปนมาของวรรณคดเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ...... 8 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดการเรยนดวยตนเอง ........................ 10 ความหมายของชดการเรยนดวยตนเอง ............................................. 10 แนวคดและหลกการของชดการเรยน ................................................. 12 ปรชญาของชดการเรยน .................................................................... 13 วตถประสงคในการสรางชดการเรยน ................................................. 14 องคประกอบของชดการเรยน ............................................................ 15 ลกษณะของชดการเรยนทด ............................................................... 16 ขนตอนในการสรางชดการเรยน ......................................................... 16 การสรางแบบประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเองโดย ผเชยวชาญ..................................................................................

18

บทบาทของครในการใชชดการเรยน .................................................. 19 ประโยชนของชดการเรยน ................................................................. 19 งานวจยทเกยวของกบชดการเรยน .................................................... 22 งานวจยในประเทศ ...................................................................... 22 งานวจยตางประเทศ ................................................................... 22 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน ....................... 23

สารบญ (ตอ) บทท หนา 4(ตอ) ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน ............................................ 23 ประเภทของแบบทดสอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน .................... 24 หลกเกณฑเบองตนในการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน ... 24 กระบวนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ................... 25 งานวจยในประเทศทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน .................. 27 3 วธดาเนนการศกษาคนควา .......................................................................... 29 ประชากรและกลมตวอยาง ....................................................................... 29 เครองมอทใชในการทดลอง ..................................................................... 29 การสรางและหาประสทธภาพของเครองมอทใชในการศกษาคนควา .......... 29 การสรางชดการเรยนดวยตนเอง ........................................................ 29 การสรางและหาคณภาพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชา วรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก .................................

30

การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................. 32 สถตทใชในการศกษาคนควา ................................................................... 33 4 ผลการศกษาคนควา ..................................................................................... 37 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล ........................................................ 37 การพฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง ............... 37 การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................. 38 การหาผลสมฤทธทางการเรยนชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร .........

39

5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ .............................................................. 40 ความมงหมายของการศกษาคนควา ........................................................ 40 ความสาคญของการศกษาคนควา ............................................................ 40 ขอบเขตของการศกษาคนควา ................................................................. 40 การดาเนนการทดลอง ............................................................................. 40 การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................. 42 การวเคราะหขอมล .................................................................................. 42

สารบญ (ตอ) บทท หนา 5(ตอ) สรปผลการศกษาคนควา ........................................................................ 43 การอภปรายผล ....................................................................................... 43 ขอเสนอแนะ ........................................................................................... 44 บรรณานกรม ...................................................................................................... 45 ภาคผนวก .......................................................................................................... 50 ภาคผนวก ก. ............................................................................................... 51 ภาคผนวก ข. ............................................................................................... 53 ภาคผนวก ค. ............................................................................................... 55 ภาคผนวก ง. ............................................................................................... 78 ประวตยอผทาสารนพนธ ................................................................................... 101

บญชตาราง ตาราง หนา 1 แสดงแบบแผนการทดลอง ................................................................................ 33 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน วชาวรรณคดไทย โดยใชดวยชดการเรยน เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยน ชนมธยมศกษาป ท 5 โดยการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ..............................................

39 3 แสดงวเคราะหคาความเทยงตรงของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทรโดยผเชยวชาญ ดานเนอหา จานวน 3 ทาน ..........................................................................................

54 4 แสดงคาความยากงาย ( p ) และคาอานาจจาแนก ( r ) ของแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยนของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร .............................................

66

บญชภาพประกอบ ภาพประกอบ หนา 1 พระพทธเจาทรงแสดงมหาชาต 13 กณฑ ในสมาคมพระญาตศากวงศ พระอรยสงฆ ............................................................................................

79

2 พระอนทรประทานพร 10 ประการแกพระนางผสด ........................................... 80 3 พระเวสสนดร พระราชทานชางเผอกชาวเมอง โกรธแคนใหเนรเทศไปอย เขาวงกต ..................................................................................................

81

4 พระเวสสนดร พระราชทานมาและราชรถแกพราหมณทตามมาขอนอกเมอง ..... 82 5 สกษตรยตองเดนดง ตงพระทยมงตรงสเขาวงกต เพอจะทรงบาเพญพรตเปนฤาษ 83 6 ชชกไดนางอมตดา ลกสาวเพอนมาเปนเมย แทนเงนและทองตน ทพอแมนาง นาไปใชหมด ............................................................................................

84

7 ชชก ชกลกพรก โกหกพรานเจตบตร วาเปนกลองใสสาสนของพระเจา กรงสญชย ................................................................................................

85

8 อจจตฤๅษหลงเชอคารมของชชกเจาเลห เลยบอกทางไปสเขาวงกต .................. 86 9 พระเวสสนดรตรสเรยกลกกณหาชาล ขนจากสระ เพอนาไปใหทานแกชชก ....... 87 10 พระนางมทรทรงประนมกรทลวอนไหวเทพเจา 3 สตวทมากนทางไว ............... 88 11 พระอนทรจาแลงเปนพราหมณมาขอนางมทร แลวถวายคน และประสาทพร 8 ประการ ................................................................................................

89

12 เทวดาจาแลงเปนพระเวสสนดร และนางมทร มาอมชสองกมารใหเสวยนม ดวยเมตตา ...............................................................................................

90

13 ทงหกกษตรยถงวสญญภาพสลบลง เมอไดพบหนากน ณ พระอาศรม ทเขาวงกต ...............................................................................................

91

14 หกกษตรยนาพยหโยธาเสดจกลบสพระนคร แลวขนครองนครเชตดรแทน พระราชบดา .............................................................................................

92

บทท 1 บทนา

ภมหลง วรรณคดเปนสงสรางสรรคอนลาคาของมนษย มนษยสรางสรรค และสอสารเรองราว ของชาต วฒนธรรม แสดงอารมณความรสกทสะทอนความเปนไปของมนษย ผานทางสานวนภาษาทมความแตกตางกนไปตามยคสมย การศกษาวรรณคดไทยเปนสงสาคญสาหรบเยาวชนเพราะวรรณคดเปนสงทแสดงถงวฒนธรรมประจาชาตไทย ทงทางดานสภาพสงคมขนบธรรมเนยมประเพณ ภมปญญาไทย การเมองและการปกครอง อกทงยงเปนสงทแสดง ใหเหนความเจรญของสงคมนนๆ วรรณคดทาใหเราทราบความเปนไปของคนรนกอน วรรณคดยงมประโยชนอกหลายประการ เชน ประโยชนดานภาษาทาใหเรารวาภาษาของเรา มพฒนาการถงระดบใด เนองจากวรรณคดเกดจากการใชภาษาทสรางสรรคประณต สามารถแสดงอารมณความรสกไดไพเราะเมอเขาใจภาษาในวรรณคดแลว อาจนาถอยคาสานวนเหลานนมาใชเปนแนวทางในงานประพนธอนๆ ได ประโยชนในดานศลปะ ซงศลปะทาใหเกดความเขาใจจตใจของมนษยในลกษณะทประณตละเอยด การเรยนวรรณคดสามารถบอกไดถงสถาปตยกรรมศาสตรของชาตยคสมยตางๆ ทสอดแทรกอยในวรรณคดในรปแบบตางๆ เชน บานเรอนไทย ปราสาทราชวง โบสถ วหาร ทาใหไดเรยนรเกยวกบศลปะแขนงตางๆ ของชาตทเปนมรดกทางวฒนธรรม ประโยชนในดานเขาใจชวต การอานวรรณคดเปนการศกษาความจรงอยางหนงในชวตมนษย เชน การทาดไดด ทาชวไดชว การดนรนตอสชวต ตวอยางการดาเนนชวตของตวละครทสอดแทรกอยในวรรณคดเรองตางๆ ดวยเหตผลทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา วรรณคดเปนงานสรางสรรคของมนษย เปนสอถายทอดอารมณ ความรสกนกคดของกวทสะทอนใหเหนสภาพชวตความเปนอย ของคนในสงคมเปนสวนหนงของวฒนธรรม วรรณคดมคณคาตอจตใจ เปนสงทนาภมใจ และควรแกการอนรกษไวเปนมรดกของชาต เยาวชนควรไดเรยนรวรรณคดตามวย และความสามารถของแตละคน เพอจะไดรบประโยชนจากคณคาของวรรณคดทกดานมากทสด กระทรวงศกษาธการ (หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544) ไดเหนความสาคญของวรรณคดจงกาหนดใหมการจดทาสาระในมาตรฐานการเรยนรในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เปนสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม โดยมมาตรฐาน ท. 5.1 เขาใจ และแสดงความคดเหน วจารณวรรณคด และวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และนามาประยกตใช ในชวตจรง สาหรบการจดการเรยนการการสอนวรรณคด กระทรวงศกษาธการกาหนดใหใน แตละชวงชนเรยนวรรณคด ซงในชวงชนท 4 ไดกาหนดใหเรยนวรรณคดเรอง รายยาวมหา

2

เวสสนดรชาดก กณฑมทร ซงเปนวรรณคดทเกยวของกบศาสนา มความไพเราะงดงาม ทางดานวรรณศลป มจดมงหมาย เพอนาหลกธรรมในพทธศาสนามาเทศนาสงสอนประชาชน กลาวถงพระโพธสตว ไดเสวยพระชาตสดทายเปนพระเวสสนดรทบาเพญทานบารม เพอนาไปสการบรรลพระโพธญาณเปนการเสวยพระชาตครงสาคญเรยกวา มหาชาต ซงสบเนองเปนประเพณการเทศนมหาชาตทเปนขนบธรรมเนยมประเพณของไทย แมวา หลกสตรไดใหความสาคญตอการเรยนการสอนวรรณคดดงทกลาวมา แลวแตสภาพการเรยนการสอนวรรณคดในปจจบน ยงประสบปญหาหลายประการ เชน นกเรยน ไมเหนความสาคญของวรรณคดไทย เหนวา ไมมประโยชน ไมสนใจในการเรยนสงผลให ผลการเรยนของนกเรยนยงไมเปนทนาพอใจมสาเหตหลายอยาง แตทมผลตอการเรยนของนกเรยนเปนอยางมาก คอ การจดกระบวนการเรยนการสอนของครผสอน เพราะครยงใชรปแบบการสอนทยดตวครเปนหลก ครมกใชสอการสอนไมหลากหลายใชวธการสอนเดยวกน หมดทงชนเรยน เมอนกเรยนเรยนโดยขาดสงจงใจในการเรยน รวมทงกจกรรมการเรยนการสอนไมนาสนใจ ทาใหนกเรยนมเจตคตไมดตอการเรยนวชาภาษาไทยดงนน ในการเรยนวชาภาษาไทยจาเปนอยางยงทครผสอน จะตองจดกระบวนการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา วชา เพอจะใหผลการเรยนรของนกเรยนตรงตามจดประสงคทกาหนดไว (สจรต เพยรชอบ. 2536: 11 – 12) จากปญหาดงกลาว การจดการเรยนการสอน จงมบทบาทสาคญอยางยง ในการสงเสรมใหนกเรยนอยากเรยน ตงใจเรยนและเกดการเรยนร ถาผสอนใชวธทด และเหมาะสม (ลออ การณยะวณช และคนอนๆ. ม.ป.ป.: 44) นอกจากน ควรมการนาสอการเรยนและวธการใหมๆ มาใชในกระบวนการเรยนการสอนใหมากขน โดยมการพจารณาสอ และเทคนคทสอดคลองกบสภาพการเรยนรทมเปนพนฐาน สาหรบเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ทนามาใชนนมดวยกนหลายรปแบบ เชน การจดศนยการเรยน บทเรยนโมดล บทเรยนสาเรจรป ชดการสอนมนคอรสและชดการเรยน (อษาวรรณ ปาลยะ. 2543: 2) เปนตน ชดการเรยนเปนนวตกรรมทางการศกษาทชวยใหผเรยนเรยนรดวยตนเอง ผเรยน มอสระในการเรยน ผเรยนจะเรยนแตละชดเรว หรอชา ตามความสามารถของตน โดยไมตองแขงกบผอน และผเรยนทเรยนไดเรวกใชเวลาในการเรยน ตามความสามารถโดยไมตองรอผอน ผเรยนสามารถเลอกสอการเรยน วธการเรยนและกาหนดเวลาทจะประเมนผลใหตนเองไดขณะทผเรยนสามารถเรยนดวยตนเองตามลาพง หรอจะปรกษาหารอ ทากจกรรมรวมกบเพอนหรอขอคาแนะนาจากครกได ซงเปนการตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลไดดการเรยนรดวยตนเองเปนรปแบบการเรยนรายบคคล ทผเรยนมอสระในการเรยน เปนผนาตนเองและเปนกระบวนการพฒนาทมงเนนคณคาของคน คอ การตดสนใจ การตดสนคณคาและการกระทาดวยตนเอง มการจดหนวยการเรยนกระทาอยางเปนระบบ มการใชสอการเรยนแบบสอประสมและการประเมนจะเปนรายบคลเพอนามาเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว ไมนาไปเปรยบเทยบกบบคคลหรอกบกลมอน (วชย วงษใหญ. 2525: 17)

3

ชดการเรยนจดวา เปนสอประสม (Multi-media) ทจดไวเปนชดๆ บรรจในซอง กลองหรอกระเปา ในการสรางจะใชวธระบบเปนหลก จงทาใหมนใจไดวา ชดการเรยนจะชวยใหผเรยนไดรบความร (บญเกอ ควรหาเวช. 2530: 17) เพราะการจดกจกรรมการเรยน การสอน โดยใชสอหลายๆ อยาง เชน ภาพโปรงใส รปภาพ เปนตน จะชวยเพมประสทธภาพของคร และการเรยนของผเรยน เพราะสอประสมทจดไวเปนระบบการแปรเปลยนกจกรรมและชวยรกษาระดบความสนใจของผเรยนตลอดเวลา ชวยสงเสรมการเรยนและคานงถงความแตกตางระหวางบคคลชวยขจดปญหาขาดแคลนคร ชวยใหผสอนและผเรยนมความมนใจในการเรยนการสอน ชวยใหครวดผลไดตรงตามจดมงหมาย (บญชา นยมแกว.2540: 4) จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 เพอเปนแนวทางในการแกปญหาการเรยนการสอนใหเกดผลดและมประสทธภาพยงขน ความมงหมายของการศกษาคนควา 1. เพอพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทยเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 2. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 3. เพอหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ความสาคญของการศกษาคนควา ผลจากการศกษาไดชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ทมประสทธภาพอนเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนวชาภาษาไทย ใหมประสทธภาพยงขน ขอบเขตของการศกษาคนควา 1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยน ศรอยธยา ฯ เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 10 หองเรยน รวมนกเรยน 400 คน 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

4

จากโรงเรยนศรอยธยาฯ เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 1 หอง จานวนนกเรยน 40 คน ไดมาจากการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) 3. ตวแปรทศกษา 3.1 ตวแปรตน ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทยเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 3.2 ตวแปรตาม ผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 4. ระยะเวลาทใชในการทดลอง ระยะเวลาทใชในการทดลองจะเปนการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 ใชเวลาในการทดลอง 14 คาบ คาบละ 50 นาท โดยแบงเปน ทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 1 คาบ ดาเนนการทดลอง 12 คาบ และทดสอบหลงเรยน (Post-test) 1 คาบ 5. เนอหาทใชในการทดลอง เนอหาทใชในการทดลองครงน เปนเนอหาวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร นยามศพทเฉพาะ 1. ชดการเรยนดวยตนเอง หมายถง นวตกรรมทางการศกษาทชวยใหนกเรยนเรยนรดวยตนเอง นกเรยนมอสระในการเรยนมากกวาในชนเรยนปกต นกเรยนจะเรยนแตละชดเรวหรอชาตามความสามารถของของตวเอง โดยไมตองแขงขนกบผอน หรอไมตองรอคอยผอน รปแบบของการใหความรทยดผเรยนเปนศนยกลาง โดยใหผเรยนมโอกาสใชสอตางๆ ภายในชดการเรยนดวยตนเองประกอบดวย คมอการใชชดการเรยนดวยตนเอง บตรคาสง บตรกจกรรม พรอมเฉลย บตรเนอหา บตรแบบฝกหดพรอมเฉลย และสอตางๆ ประกอบดวยรปภาพทจดขนใหผเรยน เรยนไดตามเวลาทตองการตามความสามารถและอตราการเรยนรของตนเอง ผเรยนจะไดศกษาเนอหาทเรยงลาดบไวแลว และทาการประเมนผลซงสามารถรบทราบขอมลยอนกลบไดจากบตรเฉลย 2. ชดการเรยนดวยตนเอง เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร แบงเนอหาออกเปนเนอหายอยๆ โดยผวจยแบงออกไดตามสาระการเรยนร 5 สาระ ไดแก สาระท 1 การอาน สาระท 2 การเขยน สาระท 3 การฟง การด การพด สาระท 4 หลกการใชภาษาสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม รวมทงหมด 6 ชด ภายในชดการเรยนแตละชดประกอบดวย คมอการใชชดการเรยนดวยตนเอง บตรคาสง บตรกจกรรม พรอมเฉลย

5

บตรเนอหา บตรแบบฝกหดพรอมเฉลย และสอตางๆ เชน รปภาพ ทจดขนใหผเรยน ผเรยนจะไดศกษาเนอหาทเรยงลาดบไวแลว และทาการประเมนผล ซงสามารถรบทราบขอมลยอนกลบไดจากบตรเฉลย 3. ประสทธภาพของชดการเรยน หมายถง การนาชดการเรยนดวยตนเองท ผวจยไดคนควาสรางขนไปทดลองใชและปรบปรงแกไข เพอใหไดประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 80 ตวแรก หมายถง รอยละของคาเฉลยทไดจากการทาแบบฝกหด ระหวางเรยนของนกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเองไมตากวา 80 80 ตวหลง หมายถง รอยละของคาเฉลยทไดจากการทาแบบทดสอบหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเองไมตากวา 80 4. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความร ความจา ความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห สงเคราะห ประเมนคา ในเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนหลงจากการเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง ซงวดไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 5. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร หมายถง แบบทดสอบทวดความร ความจา ความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห สงเคราะห ประเมนคาในเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ซงผวจยสราง และไดผานการทดลองหาคณภาพแลว กรอบแนวคดการวจย สมมตฐานการวจย นกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากอนการทดลอง

ผลสมฤทธทางการเรยน วชาวรรณคดไทยเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ตวแปรตาม ตวแปรตน

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาคนควาครงน ผวจยไดศกษาและคนควางานวจยทเกยวของ ตามลาดบหวขอตอไปน 1. เอกสารทเกยวของกบวรรณคดเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 1.1 ความหมายของมหาเวสสนดรชาดก 1.2 ประวตความเปนมาของเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดการเรยนดวยตนเอง 2.1 ความหมายของชดการเรยน 2.2 แนวคดและหลกการของชดการเรยน 2.3 ปรชญาของชดการเรยน 2.4 วตถประสงคในการสรางชดการเรยน 2.5 องคประกอบของชดการเรยน 2.6 ลกษณะของชดการเรยนทด 2.7 ขนตอนในการสรางชดการเรยน 2.8 บทบาทของครในการใชชดการเรยน 2.9 ประโยชนของการใชชดการเรยน 2.10 งานวจยในประเทศและตางประเทศทเกยวของกบชดการเรยน 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน 3.2 ประเภทของแบบทดสอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน 3.3 หลกเกณฑเบองตนในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 3.4 กระบวนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 3.5 งานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 1.1 ความหมายของมหาเวสสนดรชาดก ชาดก พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายของคาวา ชาดก ไววา “เรองพระพทธเจาทมมาในชาตกอนๆ ตามทกลาวไวในคมภรชอน ชอคมภรในพระพทธศาสนาสวน 1 ใน 9 สวนทเรยกวา นวงคสตถศาสน ” มหาชาต พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายของ คาวา มหาชาตวา “เรยกเวสสนดรชาดกวา มหาชาตม 13 กณฑ การมเทศนเรอง

7

มหาเวสสนดรชาดก เรยกวา มเทศนมหาชาต” เวสสนดร พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ใหความหมายคาวา เวสสนดรวา “ พระนามพระโพธสตวชาตท 10 ในทศชาต โดยปรยายหมายถงผทมใจกวางขวางชอบใหของแกผอนอยางไมมขอบเขตจากด” มหาชาต หมายถง การเกดครงทยงใหญ ใชเรยกเฉพาะ พระชาตทเปน พระเวสสนดร เทานน เปนพระชาตสดทายของพระโพธสตว เปนชาตทไดบาเพญบารม ครบ 10 ประการ บารม 10 ประการ ทไดบาเพญในพระชาตสดทาย คอ 1. ทาน บาเพญบตรทานบารมในกณฑกมาร บาเพญทารทานบารม (ทาน หมายถง เมย) ในกณฑสกกบรรพ บาเพญสตตชาดกมหาทานในทานกณฑ 2. ศล บาเพญระหวางทรงเปนฆราวาส 3. เนกขมมะ บาเพญบรรพชาทเขาวงกต 4. ปญญา ทรงดารในการใหทานเมอแรกประสต จนเสดจกลบจากเขาวงกตเขาเมองสพ ทรงเหนประโยชนของสรรพสตวทงปวง 5. วรยะ บาเพญขณะประทบอยในราชสมบต ไดเสดจโรงทานทกวนพระ 6. ขนต ทรงอดกลนถงแมจะถกเนรเทศออกจากเมอง หรอตอนชชกเฆยนตสองกมาร 7. สจจะ ตรสจะใหทานอะไรกจะทรงกระทาตามทตรสทกประการ แมแตบตรทารทาน 8. อธษฐาน ทรงยกสองกมารใหแกชชก ทรงอธษฐานหวงนพพานเปนทตง 9. เมตตา ทรงแผเมตตาขณะออกบรรพชา ทาใหสตวทงหลายในบรเวณเขาวงกตเมตตา ไมทารายกนและกน 10. อเบกขา บาเพญอเบกขา ตงพระทยมนคง ไมพโรธแกชชก มหาชาตกลอนเทศนเหลานเปนทนยมกนมาก จงไดมสานวนตางๆ ขนหลายสานวน ตอมาเมอ พ.ศ. 2444 กรมศกษาธการ สมยพระยาวสทธสรยศกด (เจาพระยา พระเสดจสนทราบด หรอ ม.ร.ว. เปย มาลากล) เปนอธบดไดรวบรวมมหาชาตกลอนเทศน ทกสานวนเทาทหาไดมาทาการคดเลอก โดยผทรงคณวฒคดเลอกสานวนดเดนแตละกณฑไดครบทง13กณฑ มาจดพมพรวมเลม เรยกวา รายยาวมหาเวสสนดรชาดก

8

รายยาวมหาเวสสนดรชาดกทไดรบการคดเลอกมดงตอไปน

กณฑ จานวนคาถา สานวนของผแตงทไดรบการคดเลอก ทศพร 19 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส หมพานต 134 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส ทานกณฑ 209 สานกวดถนน วนปเวสน 57 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ชชก 79 สานกวดสงขกระจาย จลพน 35 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มหาพน 80 พระเทพโมล (กลน) กมาร 101 เจาพระยาพระคลง (หน) มทร 90 เจาพระยาพระคลง (หน) สกกบรรพ 43 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มหาราช 69 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส ฉกษตรย 36 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส นครกณฑ 48 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส (รวม 1000 คาถา) กวผรจนาเรองมหาเวสสนดรชาดก มจดมงหมาย คอ นาไปเทศนใหประชาชนฟง 1.2 ประวตความเปนมาของวรรณคดเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก มลเหตทเกดเรองมหาเวสสนดรชาดก เมอพระสมมาสมพทธเจา เสดจไปโปรด พระราชบดา และพระประยรญาต ทกรงกบลพสด มพระประยรญาตสวนหนง ซงมอายสงมากกวา เกดทฐมานะไมยอมถวายบงคม พระพทธองคจงทรงแสดงอทธปาฏหารย ใหบงเกดฝนโบกขรพรรษตกลงมาทาใหพระประยรญาตเหลานนคลายจากทฐมานะ ถวายนมสการ พระพทธองคกนทวหนา ฝนโบกขรพรรษ เปนนาฝนเหมอนนาบนใบบวมลกษณะสแดงบรสทธหากผใดไมปรารถนาจะใหถกตองกายกจะเปนไปตามความประสงค เมอตกลงมาแลวกไหลสใตพนดน พระสงฆสาวกเหนเหตการณเปนอศจรรย จงทลถามถงเรองฝนโบกขรพรรษ วา เคยเกดขนมากอนหรอไม พระพทธองคตรสวา เคยเกดขนเมอครงทพระพทธองคเสวยพระชาตเปนพระเวสสนดรโพธสตวพระสงฆสาวกทลอาราธนา พระพทธองคจงไดเทศนาเรอง มหาเวสสนดรชาดกขน หมายเหต ฝนโบกขรพรรษเคยตกลงในมนษยโลก 2 ครง ครงแรก ตกขณะท พระเวสสนดร พระนางมทร พระชาล พระกณหา พระเจาสญชย และพระนางเจาผสด

9

กษตรยทงหกไดพบกนทบรเวณเขาวงกต ครงท 2 เมอพระพทธองคเสดจไปทรงแสดง พระธรรมเทศนา โปรดพระพทธบดา และพระประยรญาตทนโครธาราม กรงกบลพสด การทฝนโบกขรพรรษตกครงนเอง เปนเหตใหพระพทธองคทรงเทศนานาเรองมหาเวสสนดรชาดก แกพระสงฆทนโครธาราม เรองเวสสนดรชาดกทปรากฏ ในคมภรชาดก ถอเปนชาดกเรองสดทายในนบาตชาดก 550 เรอง ทเชอกนมาแตโบราณวาเปนพทธพจน ชาดกเรองนดวยคาประพนธประเภทฉนทภาษาบาลจานวน 1,000 คาถา หรอทเรยกวา คาถาพน ซงประกอบดวยปฐยาวตฉนทเปนสวนใหญ ฉนททง 1,000 คาถา ดงกลาว มลกษณะเปนคาพดของบคคลตางๆ แตไมม คาอธบายวา เปนคาพดของบคคลใดบาง และไมมเนอเรองประกอบ (สภาพรรณ ณ บางชาง. ม.ป.ป.: 119) ดวยเหตทเรองเวสสนดรชาดกมความสาคญดงกลาว พทธศาสนกชนไทยจงนยมเรยกชาดกเรองนอกชอหนงวา มหาชาต หมายถง พระชาตทยงใหญ คาวา มหาชาต นเปนคาทใชอยในหมคนไทยเทานน และไมปรากฏวา มชาตใดทเรยกเวสสนดรวามหาชาตอก (สวนย ชวนสนท. :3) หลกฐานการใชคาวา มหาชาตทเกาแกทสดพบในศลาจารกหลกท 3 ศลาจารกนครชม สมยสโขทย พ.ศ. 1900 (กรมศลปากร. :31) คนไทยผเปนพทธศาสนกชนเอาใจใสตอเรองราวของทศชาตชาดกยงนก มการเทศนากนเปนประจา โดยเฉพาะอยางยง เวสสนดรชาดก ซงเรยกวา มหาชาตนนในสมยอยธยา พระมหากษตรยถงแกรจนาขนเรยกวา มหาชาตคาหลวง และในสมยรตนโกสนทรกไดรจนากนอยางวจตรพสดาร เพอสาหรบเทศนากนในวนออกพรรษา พระสงฆแตละองคกจะเทศนกน องคละกน เชน ผเทศนกณฑมทร จะตองเทศนใหเศราสลดจนคนรองไห จงจะเรยกวาเกงแท มหาชาตกลอนเทศน หรอ รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กวผมความสามารถไดคดแตงมหาชาตสานวนของตนขนใหม อาจเปนบางกณฑทพอใจหรอครบทง 13 กณฑ ใชคาประพนธเปนรายยาว วางคาถาคลายคลงกบกาพยมหาชาต แตรวบรดใหสนเพอใหเทศนจบภายใน 1 วน เรยกวา มหาชาตกลอนเทศน มหาชาตกลอนเทศนเหลานเปนทนยมกนมาก จงไดมสานวนตางๆขนหลายสานวน ตอมาเมอ พ.ศ. 2444 กรมศกษาธการ สมยพระยาวสทธสรยศกด (เจาพระยาพระเสดจสนทราธบด หรอ ม.ร.ว. เปย มาลากล) เปนอธบด ไดรวบรวมมหาชาตกลอนเทศนทกสานวนเทาทหาไดมาทาการคดเลอกโดยผทรงคณวฒ คดเลอกสานวนดเดน แตละกณฑไดครบทง 13 กณฑ มาจดพมพรวมเลม เรยกวา รายยาวมหาเวสสนดรชาดก (นรศร เลยมทอง. :17) กวสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน ยงคงนยมแตงมหาชาต ดวยรปแบบ คาประพนธ ประเภทรายยาว เชนเดยวกบ กวสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย ทาใหเกดมหาชาตกลอนเทศน หรอรายยาวมหาเวสสนดรชาดกเพมขนอกหลายสานวน ซง

10

กระทรวงศกษาธการ ไดคดเลอกสานวนทดทสดของกวสมยรตนโกสนทรตอนตนมารวบรวมและจดพมพเปนแบบเรยนในป พ.ศ. 2452 โดยใชชอวา มหาเวสสนดรชาดก ฉบบ 13 กณฑ (กหลาบ มลลกะมาส. : 155) หนงสอมหาเวสสนดรชาดก 13 กณฑ เปนหนงสอทางศาสนา แตงขน เพอใหเหนการบาเพญบารมอยางหนง คอ ทานบารมของพระโพธสตว เพอปลกฝงนสยคนใหยดถอการใหทานวาเปนกศลอนเลศ การประพนธทกๆ กณฑ กวชางรอยกรองถอยคาใหมรสตรงใจอยางซง เกดอารมณเปลยนแปลงไปตามเรองราว จากเอกสารทเกยวของกบวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ทาใหทราบวามผใหความสนใจในการศกษาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก เปนจานวนมาก ทงทางดานการศกษาสานวนภาษา ศลปะการประพนธ และวธการสอนรปแบบตางๆ แตยงไมมผศกษาเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดกในรปแบบชดการเรยน ดงนน จงมความนาสนใจทจะมการพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร เพอเปนประโยชนในการเรยนการสอน วชาวรรณคดไทย ตอไป 2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดการเรยนดวยตนเอง 2.1 ความหมายของชดการเรยนดวยตนเอง ชยยงค พรหมวงศ และคนอนๆ. 2523: 60 ; นพนธ สขปรด. 2525: 77 ; วาสนา ชาวหา. 2525: 139 – 140 และ วชย วงษใหญ. 2525: 192) ไดกลาวถง ชด การเรยนวา ชดการเรยนเปนสอทางการศกษาทมคณคาทางการจดการเรยนการสอนหลายประการเปนเครองมอทชวยใหครดาเนนการสอนไปตามลาดบขนตอนชวยแกปญหาการขาดแคลนครไดบางโอกาส ชวยถายทอดเนอหาหรอประสบการณทซบซอนเปนนามธรรมสงได ชวยใหการเรยนการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน ผเรยนไดมโอกาสปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ชวยสงเสรมการศกษารายบคคล ผเรยนไดเรยนตามความสนใจตามเวลา และโอกาสทอานวย บญเกอ ควรหาเวช (2530: 17) กลาววา ชดการเรยนจดวา เปนสอประสม(Multi-media) จดไวเปนชดๆ บรรจในซอง กลองหรอกระเปา ในการสรางจะใชวธระบบเปนหลก จงทาใหมนใจไดวาชดการเรยนจะชวยใหผเรยนไดรบความร บญชา นยมแกว (2540: 4) กลาววา การจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใชสอหลายๆ อยาง เชน ภาพโปรงใส รปภาพ เปนตน จะชวยเพมประสทธภาพของครและการเรยนของผเรยน เพราะสอประสมทจดไวเปนระบบการแปรเปลยนกจกรรม และชวยรกษาระดบความสนใจของผเรยนตลอดเวลา ชวยสงเสรมการเรยนและคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ชวยขจดปญหาขาดแคลนคร ชวยใหผสอนและผเรยนมความมนใจในการเรยน

11

การสอน ชวยใหครวดผลไดตรงตามจดมงหมาย วชย วงษใหญ (2525: 17) กลาววา การเรยนรดวยตนเองเปนรปแบบการเรยนรายบคคลทผเรยนมอสระในการเรยน เปนผนาตนเองและเปนกระบวนการพฒนาทมงเนนคณคาของคน คอ การตดสนใจ การตดสนคณคาและการกระทาดวยตนเอง มการจดหนวยการเรยนกระทาอยางเปนระบบ มการใชสอการเรยนแบบสอประสมและการประเมนจะเปน รายบคล เพอนามาเปรยบเทยบกบเกณฑทกาหนดไว ไมนาไปเปรยบเทยบกบบคคลหรอกบกลมอน สมท (Smith. 1973: 24 – 25) ไดอธบายเกยวกบชดการเรยนวา ในการใช ชดการเรยน เราจะตองยอมใหนกเรยนไดมโอกาสเรยนขามขนชดการเรยนในบางหนวยได เมอนกเรยนมพนความร หรอสอบไดตามเกณฑมาตรฐานทกาหนดไว และจะตองยอมใหนกเรยนไดมโอกาสตรวจผลความกาวหนาของตนเองกอนทจะวดผล ในการจดกจกรรมใหแกนกเรยนนนจะตองจดหาสงอานวยความสะดวกและหาวธการตางๆ ใหแกนกเรยนดวย เพอทจะใหการเรยนนนไดบรรลเปาหมาย เชน 1. ใชสอหลายๆ อยาง เพอใหเกดประสบการณทางการเรยนดขน 2. หาวธการหลายๆรปแบบ โดยมจดประสงคและกระบวนการหลายอยาง เชน อาจจะจดใหเปนไปตามขนาดของกลม และจะจดหาวธการทเหมาะสมเฉพาะแตละกลมดวย 3. แบงเนอหาออกเปนขนตอนตามลาดบความยากงาย 4. จดหากจกรรมหลายๆอยางใหนกเรยนไดเลอก และมสวนรวมในบทเรยน นอกจากน สมท ยงไดอธบายเพมเตมอกวา ชดการเรยนทดนนจะตองมสงดงดด ความสนใจของผเรยน เชน มสสนตางๆ มภาพประกอบตามความจาเปน มการรวบรวมสอ และเรองราวตางๆ ใสกลองเลกๆ ทเหมาะสม จะทาใหเกดความสะดวกสบายในการเกบรกษาและการนามาใชอกดวย ดวน (Duane. 1973: 169) กลาวถงชดการเรยนวา เปนการเรยนรายบคคล (Individual Instruction) อกรปแบบหนง ซงจะชวยใหนกเรยนไดสมฤทธผลทางการเรยนตามเปาหมายนกเรยนจะเรยนไปตามอตราความสามารถ และความตองการของตนเอง มวร (Moor. 1974: 24) กลาวถงชดการเรยนวา เปนการศกษารายบคคลทเปนระเบยบ ทนกเรยนสามารถบรรลเปาประสงคในการเรยนตอเนองกนอยางมประสทธภาพ โดยใชสอ และกจกรรมทกาหนดไว เวบเบอร (Webber. 1977: 329) กลาววา การเรยนจากชดการเรยนดวยตนเองนน นกเรยนจะตองเปนผลงมอกระทากจกรรมในการเรยนดวยตนเองตลอดเวลา ดงนน ถานกเรยนยงเปนเดกเลกทไมบรรลนตภาวะ และวนยในตนเองเพยงพอแลว ยอมทาใหการเรยนไรประสทธภาพ ทงนเพราะเดกอาจจะไมเขาใจวตถประสงคในการเรยน ไมเขาใจงานทสงใหทาหรอขาดการมสวนรวมอยางแขงแรงในการเรยน เพราะมชวงความสนใจสนจงเกดความ

12

เบอหนายในการเรยน โดยสรป ชดการเรยนเปนการรวบรวมสอหลายรปแบบ ใหนกเรยนสามารถเลอกเรยนไดตามความสามารถ ตามความตองการของนกเรยน ทาใหนกเรยนมผลสมฤทธตามเปาหมาย นกเรยนมสวนรวมในการเรยน โดยมครมผชแนะใหคาปรกษาเมอนกเรยนมปญหาในชดการเรยน 2.2 แนวคดและหลกการของชดการเรยน การนาระบบชดการเรยนมาใชในระบบการศกษานนมผเสนอแนวคด ดงน (สนทด ภบาลสข; และ พมพใจ ภบาลสข. 2525: 193 – 195) 1. แนวคดเกยวกบทฤษฏความแตกตางระหวางบคคลตามหลกจตวทยานกเรยนมความแตกตางกนในดานตางๆ อาท เชน ความสามารถ สตปญญา ความตองการ ความสนใจ รางกาย อารมณ สงคม และ อนๆ นกการศกษาไดนาหลกจตวทยา มาประยกตใชในการเรยนการสอน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล วธการทเหมาะสมทสดคอ การจดการสอนรายบคคล หรอการศกษาตามเอกตภาพ การศกษาโดยเสรและการศกษาดวยตนเอง ซงลวนแตเปนวธการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนมอสระในการเรยนตามสตปญญา ความสามารถ และความสนใจ โดยมครคอยแนะนาชวยเหลอตามความเหมาะสม 2. แนวคดทพยายามจะเปลยนการเรยนการสอนไปจากเดมการเรยนการสอนแตเดมทเคยยดครเปนแหลงความรหลกในปจจบนไดเปลยนมาเปนการจดประสบการณใหนกเรยน ไดเรยนดวยตนเอง โดยแหลงความรจากสอการสอนแบบตางๆ ซงประกอบดวย วสดอปกรณและวธการ การนาสอการสอนมาใช จะตองจดใหตรงเนอหาและประสบการณตามหนวย การสอนของวชาตางๆ โดยนยมจดในรปของชดการเรยน การเรยนดวยวธนครจะชวยถายทอดความรใหนกเรยนเพยงหนงในสามของเนอหาทงหมาด สวนอกสองในสามนกเรยนจะศกษาดวยตนเองจากทครเตรยมไวใหในรปของชดการเรยนและครชทางให 3. แนวคดในเรองการใชสอการสอนตางๆ ไดเปลยนและขยายตวออกไป ในอดตนนการผลตและการใชสอการสอนมกออกมาในรปตางคนตางผลต ตางคนตางใชเปนสอเดยวๆ มไดมการจดระบบการใชสอหลายอยางมาผสมผสานกนใหเหมาะสม และใชเปนแหลงความรสาหรบนกเรยนแทนการใชครเปนผถายทอดความรใหแกนกเรยนตลอดเวลา แนวโนมใหมจงเปนการผลตสอการสอนแบบประสมใหเปนชดการเรยน อนจะมผลตอการใช จากการใชสอ “เพอชวยครสอน” คอ ครเปนผหยบอปกรณตางๆ มาเปนการใชสอการสอน “เพอชวยนกเรยน” คอ ใหนกเรยนหยบและใชสอการสอนตาง ดวยตวของนกเรยนเองโดยอยในรปของชดการเรยน 4. แนวคดเกยวกบปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน นกเรยนกบนกเรยน และนกเรยนกบสภาพแวดลอมในอดตความสมพนธระหวางครกบนกเรยนในหองเรยนมลกษณะเปนทางเดยว คอ ครเปนผนา และนกเรยนเปนผตาม ครมไดเปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความ

13

คดเหนอยางเสรนกเรยนจะมโอกาสพดกตอเมอครใหพด การตดสนใจของนกเรยนสวนใหญ มกจะตามคร นกเรยนเปนฝายเอาใจครมากกวาครเอาใจนกเรยน ในสวนทเกยวกบความ สมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยนนนแทบไมมเลย เพราะครสวนใหญไมชอบใหนกเรยน คยกน นกเรยนจงไมมโอกาสฝกฝนทางานรวมกนเปนหมคณะ เชอฟง และเคารพความคดของผอน นอกจากน ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบสภาพแวดลอมกมกอยกบชอลก กระดานดา และแบบเรยนในหองแคบๆ ครไมเคยพานกเรยนออกไปสสภาพภายนอกโรงเรยน แนวโนมปจจบนและอนาคตของกระบวนการเรยน จงตองนากระบวนการกลมสมพนธมาใชในการเปดโอกาสใหนกเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกนทฤษฎกระบวนการกลม จงเปนแนวคดทางพฤตกรรมศาสตร ซงนามาสการจดระบบการผลตสอการสอนออกมาในรปของชกการเรยน 5. แนวคดในการนาจตวทยาการเรยนรมาจดสภาพแวดลอมการเรยนร โดยจดสภาพออกมาเปนการสอนแบบโปรแกรม ซงหมายถง ระบบการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยน 5.1 ไดเขารวมกจกรรมการเรยนการสอนดวนตนเอง 5.2 มทางทราบวาการตดสนใสหรอการทางานของตนถกหรอผดอยางไร 5.3 มการเสรมแรงทางบวกททาใหนกเรยนภาคภมใจไดทาถกหรอคดถก อนจะทาใหกระทาพฤตกรรมนนซาอกในอนาคต 5.4 ไดเรยนรไปทละขนตอนตามความสามารถและความสนใจของนกเรยนเองโดยไมตองมผมาบงคบการจดสภาพการณทเอออานวยตอการเรยนรดงกลาว จะตองมเครองมอชวยใหบรรลจดหมายปลายทาง โดยใชชดการเรยนเปนเครองมอสาคญ โดยสรป ชดการเรยนจะเปดโอกาสใหนกเรยนเขารวมกจกรรมการเรยนดวยตนเองเปดโอกาสใหนกเรยนแสดงความเหนอยางเสร จดประสบการณใหนกเรยน ดวยการใชแหลงความรจากนวตกรรมตางๆ การจดสภาพการณทเอออานวยตอการเรยนรน จงนาจะชวยสงเสรมผลสมฤทธทาง การเรยนและความรบผดชอบของนกเรยนใหมประสทธภาพขน 2.3 ปรชญาของชดการเรยน นรมล ศตวฒ (2526: 14) กลาววา การจดการเรยนการสอนแบบชดการเรยนยอมอยบนรากฐานปรชญา ดงตอไปน 1. ในการจดการเรยนการสอน จะตองใหสอดคลองกบบคลกภาพความสามารถ และความตองการทมลกษณะเฉพาะตวของแตละบคคล 2. นกเรยนมโอกาสไดรบความรหลายๆ ทาง และจะรลวงหนาวา เขาจะตองทาอะไรและจะไดรบการพจารณาตดสนผลการเรยนดวยวธใด มสวนรวมในกจกรรม และประเมนผลตวเองใชเวลาในการเรยนอยางเพยงพอจนประสบความสาเรจในการเรยน เพอวา จะไมตองพบกบความผดหวง และไดรบการสนบสนนในดานกาลงใจ

14

3. ครจะตองจดใหนกเรยนไดรบรวธการเรยนดวยตนเอง และวธการเรยน จากนวตกรรมหลายๆ ประเภท ตลอดจนความพรอมทจะเรยนเมอใด และในสถานทใดกได 4. นกเรยนจะตองคนพบดวยตนเอง และรจกตนเองโดยการจดโปรแกรม การเรยนใหมทางเลอกหลากหลาย จนกระทงนกเรยนแตละคนสามารถตระหนกถงความสนใจ มความสามารถพเศษของตวเอง และมความคดสรางสรรค 5. ในเรองคณคาของการเรยนร ไมวาจะเรยนรเนอหาในสาขาวชาใดกตามนกเรยนจะตองไดรบการสนบสนนใหเหนความสาคญของการนาเนอหาไปใชในกจกรรมตางๆ ของสงคม 6. นกเรยนจะตองมระเบยบวนยในตนเอง ความรบผดชอบการเรยนร และในการปฏบตกจกรรมตางๆ ของสงคม คารดาเรลล (Cadarelli. 1973: 150) ไดกลาวถง ปรชญาในการสรางชด การเรยนดวยกจกรรมวา 1. นกเรยนจะไดรบการเรยนตามเอกตภาพ โดยขนอยกบความตองการ ความสนใจและความสามารถของตนเอง 2. บทบาทของคร คอ เปนผวนจฉย วางเงอนไข เราความสนใจและใหความสะดวกสบายแกนกเรยน 3. บทบาทของนกเรยนจะเปนผมความอสระทจะเลอกตดสนใจยอมรบ และตอบสนองสาหรบการศกษาของตนเอง 4. บรรยากาศของหองเรยนจะตองสะดวกสบาย เนนการสงเสรมความคดสรางสรรค การคนควาสารวจ การปฏสมพนธ เพอใหเกดความเจรญงอกงามขนหลายๆ ดาน โดยสรป การจดการเรยนการสอนแบบชดการเรยน จะมความเชอในเรองความจาเปนทนกเรยนจะตองคนพบดวยตนเอง เรยนตามความสามารถ ความสนใจ ความตองการของตนเอง เปนการฝกความรบผดชอบในการเรยน ความมวนยในตนเอง 2.4 วตถประสงคในการสรางชดการเรยน สมหญง กลนศร (2523: 59) ไดกลาวถง วตถประสงคในการสรางชดการเรยนไว ดงน 1. เพอใชสอนเนอหา บทเรยน ตามหลกสตรของการศกษาในระบบ 2. เพอเปนเครองอานวยความสะดวกในการสอนของคร 3. เพอแกปญหาการขาดแคลนคร เนองจากนกเรยนสามารถเรยนจาก ชดการเรยนดวยตนเอง หรออาศยความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอย ทาใหครคนหนงสอนนกเรยนไดจานวนมากขน 4. เพอชวยในการศกษามวลชนทงในและนอกระบบ เพราะชดการเรยนสามารถนาไปไดทกสถานทและเวลา

15

โดยสรป ชดการเรยนเปนเครองชวยอานวยความสะดวกในการสอนและนาไปปรบปรงวธสอนของครเพอใหนกเรยนเรยนตามความสามารถของตนเอง เปนการฝกความรบผดชอบระเบยบวนยในตนเองของนกเรยนดวย 2.5 องคประกอบของชดการเรยน ชยยงค พรหมวงศ (2518: 4) ไดจาแนกองคประกอบของชดการเรยนไว 4 สวนคอ 1. คมอสาหรบครผใชชดการเรยน และผเรยนทตองการจากชดการเรยน 2. คาสงหรอการมอบงาน เพอกาหนดแนวทางการเรยนใหผเรยน 3. เนอหาสาระอยในรปของสอประสม และกจกรรมการเรยนการสอน แบบกลม และรายบคคล ซงกาหนดไวตามจดประสงคเชงพฤตกรรม 4. การประเมนผล เปนการประเมนผลกระบวนการ ไดแก แบบฝกหดรายงานการคนควา และผลการเรยนรในรปชองแบบสอบถามตางๆ สวนประกอบทงหมดจะอยในกลองหรอซองโดยจดเปนหมวดหม เพอสะดวกในการใช บญเกอ ควรหาเวช (2530: 71) ไดกลาวถง องคประกอบของชดการเรยนวา สามารถจาแนกไดเปน 4 สวน คอ 1. คมอ เปนคมอสาหรบผเรยน ภายในจะมคาชแจง ถงวธการใชชด การเรยนอยางละเอยด อาจทาเปนเลมหรอแผนพบกได 2. บตรคาสงหรอคาแนะนา จะเปนสวนทบอกใหผเรยนดาเนนการเรยน หรอประกอบกจกรรมแตละอยางตามขนตอนทกาหนดไว ประกอบดวยคาอธบายเรองทจะศกษาคาสงใหผเรยนดาเนนกจกรรมและการสรปบทเรยน บตรนนยมใชกระดาษแขงตดเปนบตรขนาด 6 – 8 นว 3. เนอหาสาระและสอ จะบรรจไวในรปของสอการสอนตางๆ อาจจะประกอบดวยบทเรยนโปรแกรม สไลด แผนภาพ หนจาลอง ฯลฯ ผเรยนจะศกษาจากสอการสอนตางๆ ทบรรจอยในชดการเรยนตามบตรคาสงทกาหนดไว 4. แบบประเมนผล ผเรยนจะทาการประเมนผลความรของตนเองกอน และหลงเรยน แบบประเมนผลอาจเปนแบบฝกหดใหเตมคาลงในชองวาง เลอกคาตอบทถก จบค ดผลจากการทดลอง หรอทากจกรรม ฯลฯ กดานนท มลทอง (2531: 181) ไดกลาวถง องคประกอบของชดการเรยนไว ดงน 1. คมอ สาหรบผสอนในการใชชดการเรยนและสาหรบผเรยนในชดการเรยน 2. คาสง เพอกาหนดแนวทางในการเรยน 3. เนอหาสาระบทเรยน จะจดอยในรปของสอตางๆ เชน สไลด เทป ฯลฯ 4. กจกรรมการเรยน เปนการกาหนดกจกรรมใหผเรยนทารายงาน หรอคนควา ตอจากทเรยนไปแลว

16

5. การประเมนผล เปนแบบทดสอบทเกยวกบเนอหาของบทเรยนนน 2.6 ลกษณะของชดการเรยนทด นพนธ ศขปรด (2519: 67 – 68) ไดกลาวถง ลกษณะของชดการเรยนทดวาควรมลกษณะ ดงน 1. เปนชดการเรยนทเหมาะสมตรงตามจดมงหมายทตงไวมากทสด 2. เหมาะสมกบประสบการณเดมของนกเรยน 3. สอทใชสามารถเราความสนใจของนกเรยนไดอยางด 4. มคาแนะนาและวธการใชอยางละเอยด งายตอการใช 5. มวสด อปกรณในการเรยนการสอนทงหมาดทกาหนดไวในบทเรยนอยางครบถวน 6. ไดมแบบทดสอบและปรบปรงใหทนตอเหตการณอยเสมอ 7. มความคงทนตอการเกบและการหยบใช ดงนน ชดการเรยนทดนาจะชวยสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยน และความรบผดชอบของนกเรยนได 2.7 ขนตอนในการสรางชดการเรยน ชดการเรยนมแนวการสราง (กาญจนา เกยรตประวต. 2524: 176 – 178) ดงน 1. เลอกเรอง เรองทจะทาจะตองมปญหาในการสอนดวยวธอนๆ จงจะมคณคาพอสาหรบการสราง 2. พฒนาเรอง เพอยวยใหนกเรยนเกดความสงสยในคาตอบ วธนเปนวธ เราความสนใจใหแกนกเรยนไดด ขอสาคญปญหานนจะตองสมพนธกบจดสาคญทคร 3. กาหนดเนอหา ครกาหนดเนอหาจากการกาหนดเนอหาสาระจากการศกษาขอบเขตของหลกสตร จะทาใหครรของการสอนระยะเวลาของการสอนวา ควรเนนยารายละเอยดเพยงใด 4. เขยนสงกป หรอหลกการของเรอง เพอเปนหลกการจดกจกรรม และการจดกจกรรมและตงกจกรรมคาถามของคร ครทสอนโดยคานงถงหลกการและสงกปของเรองเทาสงเสรมใหนกเรยนคดเปนดวย 5. เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรม แลวเรยงลาดบกอนหลง โดยเรมจากสงทตองสอนกอน 6. ระบวชาทจะนามาสมพนธหรอบรณาการกนได จะชวยในการคดกจกรรมการเรยนการสอนของคร สงเสรมความคดของนกเรยนใหกวางขวางออกไปในเชงบรณาการ 7. คานงถงจวทยาพฒนาการของนกเรยน นกเรยนแตละระดบมชวงความสนใจตางกน ลกษณะกจกรรมทจดจะตองคานงถงวยของนกเรยนดวย

17

8. วเคราะหงาน โดยนาจดประสงคเชงพฤตกรรมแตละขอมาวเคราะหกจกรรมทคร และนกเรยนจะตองทาตลอดจนกาหนดสอทจาเปนแลวเรยงลาดบกจกรรมดงกลาว การกาหนดกจกรรมตองกาหนดใหชดเจน วสดอปกรณทใชประกอบใหวงเลบหมายเลขไว 9. รายการอปกรณ เอกสารประกอบการเรยน ควรมหมายเลขกากบ เพอสะดวกตอการหยบใช สงทหาไดจากตวทยาศาสตรหรอลาบากตอการบรรจเขาแฟม ควรระบไวเปนอปกรณสวนทครตองหามาเพมเตมกอนสอน แผนภมใหญควรหาวธพบเกบใหเรยบรอยสวยงาม 10. การวดผล จะตองใชวตถประสงคเชงพฤตกรรมเปนหลก วดพฤตกรรม ทคาดหวงเปนสาคญ พยายามออกแบบการวดผลใหนกเรยนวดกนเอง และตรวจคาตอบเองได 11. กจกรรมสารอง จดไวสาหรบซอมพนฐานทจาเปน ของเดกเรยนออน และเสรมความรของเดกทเรยนร สงเหลาน มผลตอการรกษาวนยของหองเรยนดวย 12. คมอการใชชดการเรยน 13. แฟม กลอง สาหรบบรรจชดการเรยน ควรมขนาดมาตรฐาน เพอสะดวกในการจดและวางและการใช โดยถอหลกประโยชน ประหยด คงทน และภมฐาน 14. การทดลองใช เมอสรางเสรจแลว ควรไดมการทดลองใชกบนกเรยน ในระดบทตองอาน เพอการปรบปรง แกไข กอนนาไปใชจรง ครควรบนทกขอด ขอบกพรองลงในแบบบนทกในคมอครในการใชแตละครงดวย สนนท ปทมาคม (วชรนทร บญมาทด. 2532: 25 – 29 ; อางองจาก สนนท ปทมาคม. 2519) ไดกาหนดลาดบขนตอนในการวางแผนทาชดการเรยนไว ดงน 1. ขนการวางแผน 1.1 เลอกเรอง วชา ชน 1.2 ลาดบขนการผลต และวธการ 1.3 กาหนดรายละเอยด ชวงระยะเวลาการจดทา 2. ขนดาเนนการ 2.1 กาหนดรายละเอยดของเนอหา 2.2 ตงวตถประสงค 2.3 นารายละเอยดของเนอหา จดดาเนนการการผลตตามวธกาหนดไว 2.4 จดทาสอตางๆ ทใชประกอบเนอหา 2.5 จดทาแบบทดสอบหลงเรยน 2.6 ลงมอผลตและจดทาเพอใชทดสอบขนตน 3. การทดลอง 3.1 นาชดการสอนทผลตแลวไปรบการทดสอบหาความบกพรอง 3.2 แกไขจดบกพรอง 3.3 แกไขและลงมอผลต เพอใชในการทดสอบจรง

18

3.4 ลงมอทดลอง 3.5 การเกบรายงานผลขอมลในเชงสถต 3.6 บรรจกลองและคาชแจงรายละเอยด พรอมทงรายละเอยดของ การดาเนนงาน 3.7 รายงานผลตอทประชมใหญของการจดการ 3.8 สงงาน ฮทเทอร (Heathers. 1977: 344) ไดใหขนตอนสาหรบครผสรางชดการเรยนดวยตนเอง ดงน 1. ศกษาหลกสตร ตดสนใจเลอกสงทจะใหนกเรยนไดศกษา 2. ประเมนความรพนฐานประสบการณเดมของนกเรยน 3. เลอกกจกรรมการเรยน วธการสอนและสอการเรยนใหเหมาะสมกบ การเรยน โดยคานงถงความพรอม และความตองการของนกเรยน 4. กาหนดรปแบบการเรยน 5. กาหนดหนาทของผประสานงานหรอจดอานวยความสะดวกในการเรยน 6. สรางแบบประเมนสมฤทธของนกเรยนวาบรรลเปาประสงคในการเรยนหรอไม การสรางแบบประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเองโดยผเชยวชาญ ผวจย ไดดาเนนการสรางแบบประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเอง โดยมการประเมน 2 ดาน คอ ดานเนอหา และดานสอ ซงมขนตอน ดงน 1. ศกษาเอกสารเกยวกบวธการสรางแบบประเมนเครองมอทใชในการวจย 2. วเคราะหผลการเรยนรทคาดหวงของรายวชา และผลการเรยนรทคาดหวง ของกจกรรมการเรยนการสอน 3. สรางแบบประเมน 2 ชด คอ แบบประเมนสาหรบผเชยวชาญดานเนอหา และแบบประเมนสาหรบผเชยวชาญดานสอ โดยใชแบบประเมนทมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ คอ 5, 4, 3, 2 และ 1 โดยกาหนดความหมายของคะแนนไว ดงน คะแนน 5 หมายถง มคณภาพระดบดมาก คะแนน 4 หมายถง มคณภาพระดบด คะแนน 3 หมายถง มคณภาพระดบพอใช คะแนน 2 หมายถง มคณภาพระดบตองปรบปรง คะแนน 1 หมายถง มคณภาพระดบใชไมได 4. นาแบบประเมนทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบเพอปรบปรงแกไข

19

5. นาแบบประเมนทปรบปรงแลวไปใหผเชยวชาญดานเนอหา จานวน 3 ทาน และผเชยวชาญดานสอ จานวน 3 ทาน ประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเอง 6. นาผลจากการประเมนมาพจารณาหาคาเฉลย เพอใชเปนเกณฑ การประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเอง โดยกาหนดเกณฑ ดงน คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มคณภาพระดบดมาก คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มคณภาพระดบด คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มคณภาพระดบพอใช คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มคณภาพตองปรบปรง คะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มคณภาพระดบใชไมได

เกณฑในการยอมรบวา ชดการเรยนดวยตนเองทสรางขนมคณภาพ ผศกษาคนควา กาหนดใหมคาเฉลยตงแต 3.51 ขนไป 2.8 บทบาทของครในการใชชดการเรยน เฟลดฮสเซน และคนอนๆ (Feldhusen; et al. 1971: 20 – 21) ไดกลาวถงบทบาทของครในการเรยนเปนรายบคคลวา ควรมบทบาท ดงน 1. เลอกสรร ดงแปลง หรอปรบปรงวสดประกอบการเรยน และกจกรรมใหเหมาะสมยงขน 2. คอยแนะนาชวยเหลอนกเรยนเปนรายบคคล 3. ประเมนผลความกาวหนาของนกเรยน เกยวกบพฒนาการทางสงคม การปฏบตกจกรรม โดยสรป ครควรปรบปรงกจกรรมในชดการเรยนใหเหมาะสมยงขน และฝกใหนกเรยนมความรบผดชอบในการเรยนเปนรายบคคล 2.9 ประโยชนของชดการเรยน วาสนา ชาวหา (2522: 139 – 140) ไดกลาวถง ประโยชนของชดการเรยนไดวา 1. นกเรยนมสามารถไดตามลาพง เปนกลมหรอรายบคคลโดยไมตองอาศยครผสอน และเปนไปตามความสามารถของนกเรยนในอตราความเรวของแตละคน โดยไมตองกงวลวา จะตามเพอนไมทน หรอตองเสยเวลาคอยเพอน 2. นกเรยนสามารถนาไปเรยนทใดกไดตามความสะดวก 3. แกปญหาการขาดแคลนครได ในบางโอกาส อาจใชชดการเรยนนกบนกเรยน เนองจากครไมเพยงพอ หรอมความจาเปนมาสอนไมได 4. ฝกนกเรยนใหเรยนร โดยการกระทาทนอกเหนอไปจากสภาพการณ ในชนเรยนปกตทปฏบตอยเปนประจา เปนการสรางประสบการณการเรยนรใหแกนกเรยนอยางกวางขวางและเปนการเนนกระบวนการเรยนรมากกวาเนอหา

20

วระ ไทยพาณช (2529: 137) กลาววา เมอนาชดการเรยนมาใชจะทาใหมประโยชน ดงน 1. เปนการฝกใหนกเรยนมความรบผดชอบในการเรยนร รจกทางานรวมกน 2. เปดโอกาสใหนกเรยนเลอกวสดการเรยน และกจกรรมทเขาชอบ 3. เปดโอกาสใหนกเรยนไดกาวหนาไปตามอตราศกยภาพความสามารถของแตละคน 4. เปนการเรยนทสนองตอความแตกตางระหวางบคคล 5. มการวดผลตนเองบอยๆ ทาใหนกเรยนรการกระทาของตนเอง และสรางแรงจงใจ 6. นกเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง และมสวนรวมในการเรยน อยางแทจรง 7. เปนการเรยนรชนด Active ไมใช Passive 8. นกเรยนจะเรยนทไหน เมอไรกได ตามความพอใจของนกเรยน 9. สามารถปรบปรงการสอความหมาย ระหวางนกเรยนและคร วราภา โพธสทธา (2532: 17 – 18) ไดกลาวถง ประโยชนของชดการเรยนไววา 1. เปนรปแบบของการเรยนทสอดคลองกบหลกความแตกตางระหวางบคคล นกเรยนแตละคนจะเปนตามระดบความสามารถ ความสนใจ และความพรอม อตราความเรวหรอชา ในการเรยนเปนเรองเฉพาะบคคล 2. เนองจากนกเรยนตองกระทากจกรรมทกขนตอนดวยตนเอง ตงแต การทดสอบกอนเรยน กจกรรมการเรยน และการทดสอบหลงเรยน จงทาใหนกเรยนมความรบผดชอบ และมวนยในตนเอง 3. เปนเครองกระตนและคงไว ซงความสนใจของนกเรยนไดเปนอยางด เนองจากมสงเราทนกเรยนจะตองตอบสนอง และหลงจากการตอบสนองจะไดรวมผลของการกระทาทนท จงทาใหบทเรยนนาสนใจและนาตดตาม นอกจากน ยงเปนการลดความตงเครยดในการเรยน เพราะเมอตอบผดกไมมใครร และไมถกลงโทษ 4. ชวยใหนกเรยนปลอดจากอารมณของคร 5. เมอครเปลยนบทบาทจากผสอนมาเปนผประสานงาน ผชแนะ และให คาปรกษา ทาใหครมเวลาเอาใจใสนกเรยนแตละคนไดมากขน และมเวลาในการปรบปรง การเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน 6. ชวยแกปญหาการขาดแคลนครบางสาขาวชา 7. ชวยใหนกเรยนบรรลวตถประสงคไดด เนองจากมทศทางในการเรยน การวดทแนนอน มการเสรมแรงเปนระยะอยางสมาเสมอ รวมทงนกเรยนมโอกาสประยกตใช สงทตนไดเรยนรมาแลว

21

แฮรสเบอรเกอร (สนทร หมารตน. 2533: 42 ; อางองจาก Harrisberger. 1973: 201 – 205) ไดกลาวถงคณคาของชดการเรยนไว 5 ประการ คอ 1. นกเรยนสามารถทดสอบตนเองดกอนวา มความสามารถอยในระดบไหนหลงจากนนกจะเรมตนเรยนในสงทตนเองไมทราบ ทาใหไมตองเสยเวลากลบมาเรยนในสงทนกเรยนเรยนรแลว 2. นกเรยนสามารถนาบทเรยนไปเรยนทไหนกไดตามความพอใจ โดยไมจากดเปนเรองของเวลาหรอสถานท 3. เมอเรยนจบแลวนกเรยนสามารถทดสอบตวเองไดทนท เมอไรกได และทราบผลการเรยนของตนเองทนทเชนกน 4. นกเรยนจะมโอกาสไดพบปะหารอกบครมากขน เพราะนกเรยนเรยน ดวยตนเอง ครมเวลาใหคาปรกษากบนกเรยนทมปญหาในขณะใชชดการเรยนดวยตนเอง 5. นกเรยนจะไดรบคะแนนอะไรนนขนอยกบความสามารถของนกเรยนหรอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนเอง ไมมคาวา สอบตกสาหรบนกเรยนไมสาเรจ แตจะใหกลบไปศกษาในเรองเดมนนใหมจนกวาผลการเรยนจะไดตามมาตรฐานตามเกณฑทตงไว กรนวอลด (Grinewald. 1975: 39) ไดกลาวถง ประโยชนของชดการเรยนวา 1. นกเรยนทใชชดการเรยนดวยตนเอง จะมโอกาสศกษาจากวสดประเภทตางๆ ซงจะทาใหนกเรยนมประสบการณในหวขอนนกวางขวาง 2. นกเรยนเหนคณคา ความจาเปนของวสดอปกรณประกอบการเรยน และพยายามทจะศกษาพจารณาผลการเรยนของตนเองวา รสงใดบาง จะตองศกษาเพมเตมอะไรอก 3. สสนตางๆ และอปกรณทแปลกๆ จะชวยดงดดความสนใจของนกเรยน ทาใหนกเรยนไมเบอ 4. ชดการเรยนจะมคาแนะนาใหนกเรยนไดทากจกรรมตางๆ ไว ตลอดจนแหลงวสดอปกรณอนๆ ทจะตองศกษาเพมเตม เชน หองสมด เปนตน 5. กจกรรมใดทนกเรยนทาไดสาเรจบรรลวตถประสงคแลว ยอมกอใหเกดความพอใจแกนกเรยน อนเปนการเสรมแรงใหนกเรยนอยากศกษาหรอกระทากจกรรมอนตอไป โดยสรป ชดการเรยนมคณคาสนองความแตกตางระหวางบคคล นกเรยนรความสามารถของตนเองไดตลอดเวลา เพราะตองทากจกรรมทกขนตอนดวยตนเอง ทาใหนกเรยนมความรบผดชอบและมวนยในตนเอง

22

2.10 งานวจยทเกยวของกบชดการเรยน งานวจยในประเทศ วราภา โพธสทธา (2532: 54) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทย และเจตคตตอการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทสอนโดยใชชด การเรยนและสอน ตามแผนการสอนของหนวยศกษา เขตการศกษา 1 ผลการศกษาพบวาผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนทเรยนจากการสอนโดยใชชดการเรยน สงกวานกเรยนทเรยนจากการสอนตามแผนการสอนของหนวยการสอนของหนวยศกษานเทศกกกรมสามญศกษา เขตการศกษา 1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และเจตคตตอ การสอนของนกเรยนทงสองกลมไมแตกตางกน อมพา อรณพราหมณ (2539: 76) ไดศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทาง การเรยนวชาภาษาไทย และความรบผดชอบของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนกบการสอนตามคมอคร ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทย ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนของกลมทดลอง และกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และความรบผดชอบของนกเรยนตอหนาทการงานในหองเรยนของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน จากการศกษางานวจยเกยวกบชดการเรยนดวยตนเอง วชาภาษาไทย ทาให ทราบวา นกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทไมไดเรยนดวยชดการเรยน ทาใหผวจยสนใจทจะพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เพอประโยชนในการเรยนการสอนวชาวรรณคดไทยตอไป งานวจยตางประเทศ บรซ (Bruce. 1972: 429 – A) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธ ทางการเรยน โดยใชชดการเรยนดวยตนเองกบการสอนแบบธรรมดาทมหาวทยาลยไอโอวา พบวา การสอนโดยใชชดการเรยนดวยตนเองมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการสอนแบบธรรมดา เคลเลอร (Keller. 1974: 107) ไดศกษาถงการนาเอาชดการเรยนดวยตนเองไปใชสอนวชาบรรณารกษ ในมหาวทยาลยเทกซส โดยใชกระบวนการสอนลกษณะแบงวสดและเนอหาออกเปนหนวยๆ แตละหนวยจะมปญหาตางๆ จดประสงคเชงพฤตกรรม เนอหาวสดอปกรณทจาเปนอนๆ หนงสออางองและแบบทดสอบ นกศกษาจะตองเรยนแตละหนวยไปตามลาดบขน หลงจากจบบทเรยน นกศกษา 2 หองเรยน จานวน 75 คน ไดใหขอคดเหนดงน 1. เหนวา วธเรยนแบบนดทสด รอยละ 39 ดปานกลาง รอยละ 54 เหมอนกบแบบอนๆ รอยละ 7

23

2. เหนวา วธนใหความรดทสด รอยละ 64 ดปานกลาง รอยละ 26 พอๆ กบวธอน รอยละ 8.4 ตากวาวธอนรอยละ 2.6 3. เหนวา ดกวาบรรยาย รอยละ 100 4. มความตองการทจะเรยนโดยวธนในวชาอนๆ รอยละ 100 5. เหนวา กจกรรมในการเรยนวธนดทสดรอยละ 36 ดกวา รอยละ 49 พอๆ กบวธอน รอยละ 10 ตากวาวธอน รอยละ 5 คดน (Cudney. 1975: 26) ไดศกษาผลการเรยนโดยใชชดการเรยนดวยตนเองเปรยบเทยบกบการสอนปกต เพอฝกทกษะการพยาบาลทมหาวทยาลยเดลแวร ผลปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนไมแตกตางกบการสอนปกต จากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบชดการเรยนตามทกลาวมา ผศกษาคนควาเหนวา ชดการเรยนมคณคาพอทจะนามาใชสอนได เพราะผลการวจยสวนใหญพบวา การสอนโดยใชชดการเรยนมประสทธภาพสงกวาการสอนแบบปกต นอกจากน ชดการเรยนยงมขอด ในดานอนๆ อกหลายประการ เชน นกเรยนมความพอใจในการเรยน ชวยใหมความคงทน ในการจาดกวาชวยใหนกเรยนศกษาดวยตนเองไดในบางเรอง บางโอกาส ดงนน จงควรศกษาวธใชชดการเรยนใหเกดผลดทสดและสงเสรมการผลต การใชชดการเรยนใหแพรหลายตอไป 3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน 3.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน ไพศาล หวงพานช (2523: 209) ไดใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนไว ดงน ความสามารถของบคคล อนเกดจากการเรยนการสอนเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม และประสบการณการเรยนรทเกดจากการฝกอบรม หรอจากการสอน การวดผลสมฤทธจงเปน การตรวจสอบระดบความสามารถ หรอความสมฤทธของบคคลวาเรยนรเทาไร มความสามารถชนดใดซงสามารถวดได 2 แบบ ตามจดมงหมาย และลกษณะวชาทสอน คอ 1. การวดดวยการปฏบต เปนการตรวจสอบระดบความสามารถในการปฏบตหรอทกษะของผเรยนโดยมงเนนใหผเรยนไดแสดงความสามารถดงกลาว ในรปการกระทาจรงใหออกมาเปนผลงาน เชน วชาศลปศกษา พลศกษา การชาง เปนตน การวดแบบนจงตองวดโดยใชขอสอบปฏบต (Performance Test) 2. การวดดานเนอหา เปนการตรวจสอบความสามารถเกยวกบเนอหาวชา (Content) อนเปนประสบการณการเรยนรของผเรยน รวมถงพฤตกรรมความสามารถในดาน ตางๆ สามารถวดไดโดยใชขอสอบผลสมฤทธ (Achievement Test)

24

3.2 ประเภทของแบบทดสอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน ประกจ รตนสวรรณ (2525: 210) ไดแบงประเภทของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนไว ดงน 1. แบบทดสอบทครสรางขนใชเอง (Teacher-Made Test) ครผสอนจดสรางขน เพอวดความกาวหนาของนกเรยน ภายหลงจากไดมการเรยนการสอนไประยะหนงแลวโดยปกตแบบทดสอบประเภทน จะใชเฉพาะภายในกลมนกเรยนทครผออกสอบเปนผสอน จะไมนาไปใชกบนกเรยนกลมอน ทงนโดยมจดมงหมาย เพอตรวจสอบนกเรยนมความรความสามารถตามจดมงหมายของการเรยนรมากเพยงใด และนาผลการสอบนไปใชทงปรบปรงซอมเสรมการเรยนการสอน กบนาไปใชตดสนผลการเรยนของนกเรยนดวยตวอยางแบบทดสอบทครใชในการสอบปลายภาค หรอปลายป หรอเมอสนสด การเรยนการสอนในแตละบทแตละตอนนนเอง 2. แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized Test) เปนแบบทดสอบวดผลสมฤทธเชนเดยวกบแบบทดสอบทครสรางขนใชเองแตมจดมงหมาย เพอเปรยบเทยบ การเรยนดานตางๆ ของนกเรยนตางกลมกน 3.3 หลกเกณฑเบองตนในการสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน วญญา วศาลาภรณ (2530: 12) กลาววา ในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนนน มหลกเกณฑเบองตนทควรพจารณาประกอบในการสรางแบบทดสอบดงตอไปน 1. วดใหตรงกบวตถประสงค การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยนควรจะวด ตามจดมงจดมงหมายทกอยางของการสอนและจะตองมนใจไดวาสงทตองการจะวดไดจรง ในปจจบนกระทรวงศกษาธการ ไดกาหนดจดประสงคการเรยนรใน ทกรายวชา ดงนนจงจาเปนตองวดใหตรงและครบจดประสงค 2. การวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนการวดความเจรญงอกงามของนกเรยนการเปลยนแปลง และความกาวหนาไปสจดหมายทวางไว ดงนนครควรจะทราบวากอนเรยนนกเรยนมความรความสามารถอยางไร 3. การวดผลเปนการวดทางออม เปนการยากทจะใชขอสอบแบบเขยนตอบวดพฤตกรรมทจะสอบวดจะตองทาอยางรอบคอบและถกตอง 4. การวดผลการศกษาเปนการวดทไมสมบรณ เปนการยากทจะวดทกสง ทกอยางทสอนไดภายในเวลาจากด สงทสอบไดวดไดเปนเพยงตวแทนของพฤตกรรมทงหมดเทานน ดงนน จงตองมนใจวาสงทสอบวดนน เปนตวแทนทแทจรงได 5. การวดผลสมฤทธทางการศกษานน มใชเพยงเพอจะใหเกรดเทานน การวดผลเปนเครองชวยในการพฒนาการสอนของคร เปนเครองชวยในการเรยนของนกเรยน ดงนนการสอบปลายภาคครงเดยว จงไมพอทจะวดกระบวนการเจรญงอกงามของนกเรยนได

25

6. ในการใหการศกษาทสมบรณนน สงสาคญไมไดอยทการทดสอบแคเพยงอยางเดยว กระบวนการสอนของครกเปนสงสาคญยง 7. การวดผลการศกษามความผดพลาดของทชงไดนาหนกเทากน โดยตาชงหยาบๆ อาจมนาหนกตางกน ถาชงโดยตาชงละเอยด ทฤษฎการวดผลเชอวา คะแนนทสอบได = คะแนนจรง + ความผดพลาดในการวด 8. การวดผลสมฤทธทางการเรยนควรจะเนนการวดความสามารถในการใชความรใหเปนประโยชน หรอการนาความรไปใชในสถานการณใหมๆ 9. ควรคานงถงขดจากดของเครองมอทใชในการวดผลสมฤทธทางการเรยนเครองมอทใชโดยมากคอขอสอบขดจากดของขอสอบ ไดแก การเลอกตวแทนของเนอหา เพอมาเขยนขอสอบความเชอถอไดคะแนน และการตความหมายของคะแนน เปนตน 10. ควรจะใชชนดของแบบทดสอบหรอคาถามใหสอดคลองกบเนอหา เพอวชาทสอบ และจดประสงคทจะสอบวด 11. ในสภาพแวดลอมทตางกน คะแนนทสอบไดอาจแตกตางกน ดงนน ในการวดผลการศกษา จงจะทาขอสอบไดเสรจ 12. ใหขอสอบมความเหมาะสมกบนกเรยนในดานตางๆ เชน มความยากงายพอเหมาะ มระดบความยากงายของภาษาทใชเหมาะสม มเวลาสอบนานพอทนกเรยนสวนใหญจะทาของสอบไดเสรจ 3.4 กระบวนการสรางแบบทดสอบการวดผลสมฤทธทางการเรยน บญเชด ภญโญอนนตพงษ (2525: 21 – 30) ไดกลาวถง ขนตอนของกระบวน การสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนไว ดงน ขนท 1 การวางแผนสรางแบบทดสอบ พจารณาจงจดประสงคของการนาแบบทดสอบไปใช การวางแผนสรางแบบทดสอบวาจะสรางแบบทดสอบอยางไร จาเปนตองเรยนรเสยกอนวา เราจะนาแบบทดสอบไปใชเพอทาอะไรหรอตองทราบจดประสงคของการนาแบบทดสอบไปใชนนเอง โดยหลกการแลวการนาแบบทดสอบไปใชจะสมพนธอยกบการสอน เชน การสอบเพอตรวจสอบความรเดมจะสอบกอนทาการสอนการสอบ เพอปรบปรงการเรยนการสอนและวนจฉยขอบกพรองจะสอบในระหวางดาเนนการสอน และการสอน เพอสรปผลการเรยนจะสอบหลงจากการสอนเสรจสนทงหมดแลว ดงนน จดประสงคของการนาแบบ ทดสอบไปใช อาจจาแนกเปน 4 จดประสงค ดงน 1. ใชตรวจสอบความรเดม จะทาการสอบกอนทจะเรมตนการสอน เพอพจารณาวา 1.1 นกเรยนมความรพนฐานทจาเปนสาหรบเนอหาทจะเรยนเพยงพอหรอไม

26

1.2 นกเรยนมความรในเนอหาทจะสอนหรอไม 2. ใชตรวจสอบความกาวหนาและปรบปรงการเรยนการสอน 3. ใชวนจฉยผเรยน 4. ใชสรปผลการเรยน เนอหาและพฤตกรรมทตองวด เนอหาวชา และพฤตกรรมทตองการวด กคอ เนอหา และพฤตกรรมททาการสอน การวเคราะหหลกสตร การวเคราะหหลกสตรเปนกระบวนการในการจาแนกแยกแยะในวชานนๆ มหวขอเนอหาสาระทสาคญอะไรบาง มจดประสงคทจะใหเกดพฤตกรรมอะไรบางดงนนการวเคราะหหลกสตร จงประกอบดวยการวเคราะห 2 อยาง คอ 1. การวเคราะหเนอหาวชา การวเคราะหเนอหาวชา เปนการจาแนก หรอจดหมวดหมเนอหาวชาเปนหวขอสาคญโดยคานงถงสงตอไปน - ความสมพนธเกยวขอกนของเนอหา - ความยากงายของเนอหา - ขนาดความยาวของเนอหา - เวลาทใชสอน 2. การวเคราะหจดประสงค การวเคราะหจดเนอหาวชา เปนการจาแนกหรอจดหมวดหมเนอหาวชาเปนหวขอสาคญ โดยคานงถงสงตอไปน - รวบรวมจดประสงคของเนอหาวชาทงหมด จากหนงสอหลกสตรและคมอคร - เขยนพฤตกรรมทสาคญของแตละจดประสงคทงหมด - ยบพฤตกรรมทมลกษณะคลายคลงกนใหเปนพฤตกรรมเดยวกน - นยามความหมายของพฤตกรรมทยบรวมแลว ขนท 2 การตระเตรยมงานและเขยนขอสอบ เมอวางแผนการสรางแบบทดสอบ โดยการสรางเปนตารางวเคราะหหลกสตรเรยบรอยแลว จะตองตระเตรยมงาน และเขยนขอสอบตอไป ขนท 3 การทดลองสอบ เมอเขยนขอสอบ และจดพมพเรยบรอยกนาไปทดลองสอบ

27

ขนท 4 การประเมนผลแบบทดสอบ การประเมนผลแบบทดสอบ เปนการตรวจสอบวา แบบทดสอบมคณภาพ หรอไมโดยพจารณาตามคณลกษณะทดของแบบทดสอบซงมอย 10 ประการ คอ 1. ความแมนตรง หมายถง แบบทดสอบสามารถวดพฤตกรรมไดตรงตามทระบไวในจดประสงคและตามททาการสอนจรง 2. ความเชอมน หมายถง แบบทดสอบใหผลการสอบสอดคลองตรงกนทกครง 3. อานาจจาแนก หมายถง ขอสอบทแบงแยกคนเกงออนออกจากกนได กลาวคอ คนเกงจะตอบถก คนออนจะตอบผด 4. ความยากงาย หมายถง จานวนเปอรเซนตผตอบถกทวไปแลว ความยากงายทเหมาะสมจะมจานวนครงหนงตอบถก 5. ความเปนปรนย หมายถง ขอสอบทมคาถามชดเจน และการใหคะแนนชดเจน 6. ความเฉพาะเจาะจง หมายถง ขอสอบทมคาถามชดเจนและการใหคะแนนชดเจน 7. ประสทธภาพ หมายถง แบบทดสอบทใชนน ประหยดเวลา การสรางการดาเนนการสอบ การตรวจใหคะแนน แตใหผลการสอบถกตอง 8. ความสมดล หมายถง แบบทดสอบสามารถวดไดครอบคลมตามจดประสงคและเนอหา มสดสวนจานวนขอสอบสอดคลองตามตารางวเคราะหหลกสตร 9. ความยตธรรม หมายถง แบบทดสอบมความชดเจน ไมคลมเครอ และเปดโอกาสใหทกคนมโอกาสทจะตอบถกไดเทากน จากการศกษาเอกสารเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน ทาใหเหนวาผลสมฤทธทางการเรยน เปนความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอนเปน การเปลยนแปลงพฤตกรรมและประสบการณการเรยนรทเกดจากการฝกอบรมหรอจากการสอน การวดผลสมฤทธ จงเปนการตรวจสอบระดบความสามารถหรอความสมฤทธของบคคลวาเรยนรเทาไร มความสามารถชนดใด ซงในการจดการเรยนการสอนครตองศกษา เรอง การวดผลสมฤทธใหเขาใจ เพราะเปนสงทวดความรความสามารถของผเรยน เพอทครจะไดนาผลสมฤทธทไดไปปรบใชในการสอนตอไป 3.5 งานวจยในประเทศทเกยวของกบผลสมฤทธทางการเรยน ขจรศร ชาตกานนท (2533: บทคดยอ) ไดทาการศกษาความสมพนธระหวางผลสมฤทธและเจตคตตอการสอนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบ

28

การสอน โดยใชชดการสอนมนคอรสกบการสอนตามคมอครของกรมวชาการ ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนทง 2 กลม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 วนดา ศรมาลา (2528: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และความสนใจในวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดย ใชชดการสอนมนคอรสกบเรยนโดยการสอนตามคมอครภาษาไทย กรมวชาการ ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนโดยใชชดการสอนมนคอรสกบการเรยนโดยการสอนตามคมอครภาษาไทย กรมวชาการ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ศศวมล เนองนตย (2543: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และความรบผดชอบในการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยใชบทเรยนโมดลกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทย ของนกเรยนกลมทดลองและกลมควบคม มความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ศรนนท นาควโรจน (2531: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธและความสนใจในวธการสอนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดย ชดการสอนมนคอรสกบเรยนโดยการสอนตามคมอครภาษาไทย ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนทงสองกลม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ .01 อมพา อรณพราหมณ (2539: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยและความรบผดชอบของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอน โดยใชชดการเรยนกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทาง การเรยนวชาภาษาไทยทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนของกลมทดลอง และกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากงานวจยขางตนสรปไดวา การจดการเรยนการสอนดวยชดการเรยนดวยตนเอง หรอการใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง จะทาใหนกเรยนเกดการเรยนรและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

บทท 3 วธดาเนนการศกษาคนควา

ในการศกษาคนควาครงน ผศกษาคนควาดาเนนการศกษาคนควาตามลาดบขนตอน ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการศกษาคนควา 3. การสรางและหาประสทธภาพของเครองมอทใชในการศกษาคนควา 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยน ศรอยธยาฯ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 10 หองเรยน จานวนนกเรยน 400 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยน ศรอยธยาฯ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 1 หองเรยน จานวนนกเรยน 40 คน ใชวธการสมแบบกลม (Cluster Random Sampling) 2. เครองมอทใชในการทดลอง 1. ชดการเรยนดวยตวเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มธยมศกษาปท 5 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย 3. แบบประเมนคณภาพของชดการเรยนดวยตนเองโดยผเชยวชาญ 3. การสรางและหาประสทธภาพของเครองมอทใชในการศกษาคนควา การสรางชดการเรยนดวยตนเอง 1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เกยวกบสาระ การเรยนร มาตรฐานการเรยนร วธสอน กจกรรมการเรยนร 2. ศกษาเอกสาร ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการสรางชดการเรยนดวยตนเอง

30

3. เลอกบทเรยน และทาการแบงเนอหาออกเปนเนอหายอยๆ โดยผศกษาคนควาแบงออกเปนชดยอยๆ 6 ชด ไดดงน ชดท 1 ความรเบองตนเกยวกบเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ประวต ผแตงรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 2 เนอเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 3 คาศพทจากรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 4 ลกษณะคาประพนธ รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ลกษณะเดนทางวรรณศลป การใชภาษาจากเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 5 การวจารณตวละคร จากเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 6 ความสาคญของเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก แสดงความคดเหนเกยวกบคณคาของวรรณคดเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 4. ดาเนนการสรางชดการเรยนดวยตนเองใหเหมาะสมกบเนอหา ดงน 4.1 กาหนดผลการเรยนรทคาดหวงของเนอหาแตละเรอง 4.2 กาหนดกจกรรมการเรยนและสอทใชในกจกรรมการเรยนในแตละชด การเรยน โดยพจารณาถงประสทธภาพและจดประสงคในการเรยน ซงมความสอดคลองกบ พนฐานความร ประสบการณ และความสนใจของผเรยนใหสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง 4.3 เขยนคมอหรอคาชแจงเกยวกบการใชชดการเรยนดวยตนเอง 4.4 จดทาบตรคาสง เพอชแจงรายละเอยดใหผเรยนทราบวา ตองปฏบตตามขนตอนอยางไร 5. นาชดการเรยนดวยตนเองทสรางขนไป ใหอาจารยทปรกษาสารนพนธ เพอตรวจสอบคณภาพ และนาไปปรบปรงแกไขตามคาแนะนา 6. นาชดการเรยนดวยตนเองทปรบปรงแลว ไปใหผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานสอจานวน 3 ทาน ตรวจสอบความถกตองในดานเนอหา ความเหมาะสมของรปแบบกจกรรมในชดการเรยนดวยตนเอง และความถกตองของภาษาทใช 7. นาชดการเรยนดวยตนเองทไดปรบปรงแกไขตามคาแนะนาจากผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานสอจานวน 3 ทาน ไปทดลองใช การสรางและหาคณภาพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ผวจยไดดาเนนการสรางตามขนตอน ดงตอไปน 1. ศกษาวธสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

31

2. ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 โดยวเคราะหเนอหา และสรางตารางวเคราะหผลการเรยนรทคาดหวงตามเนอหาวชา เพอสรางแบบทดสอบ 3. สรางแบบทดสอบชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก ชดละ 20 ขอ รวมทงหมด 120 ขอ ใหสอดคลองกบผลการเรยนรทคาดหวง และครอบคลมเนอหาในแตละตอนของ ชดการเรยน 4. นาแบบทดสอบทสรางขนไปตรวจความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ความเหมาะสมของคาถาม และความเหมาะสมทางภาษาทใชเกณฑการใหคะแนน โดยผเชยวชาญทางการสอนวชาภาษาไทย 3 ทาน โดยใชดชนความสอดคลองทมระดบ การประเมน 3 ระดบ ดงน +1 หมายถง แนใจวาแบบทดสอบมความสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 0 หมายถง ไมแนใจวาแบบทดสอบมความสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรหรอไม -1 หมายถง แนใจวาแบบทดสอบไมสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร

บนทกผลการพจารณาลงความคดเหนของผเชยวชาญแตละคนในแตละขอ จาก การประเมนผลของผเชยวชาญ ทง 3 ทาน 5. นาแบบทดสอบทปรบปรงแกไขแลว ไปทดสอบ (try out) กนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ปการศกษา 2549 โรงเรยนศรอยธยาฯ จานวน 120 คน ทผานการเรยนเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มาแลว ทไมใชกลมตวอยางเพอหาคณภาพของแบบทดสอบ 5.1 การดาเนนการทดลองเพอหาประสทธภาพ 5.2 การทดลองครงท 1 เพอตรวจสอบหาขอบกพรองของชดการเรยน ดวยตนเอง ในดานความถกตองของเนอหา ความชดเจนของการนาเสนอเนอหา คณภาพของบทเรยน ความเหมาะสมโดยใชกลมตวอยาง 10 คน ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง ผศกษาคนควาทาการสงเกต และสมภาษณผเรยน แลวนาขอมลทไดจากผเรยน มาปรบปรงแกไขชดการเรยนดวยตนเอง 5.3 การทดลองครงท 2 เพอหาแนวโนมของประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเองโดยใชกลมตวอยาง 40 คน (1หองเรยน) ใหกลมตวอยางเรยน จากชดการเรยนดวยตนเอง โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน นกเรยนจะตองทาแบบฝกหดระหวางเรยน เมอเรยนจบแตละเรอง ใหทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน นาคะแนนทไดมาหารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบฝกหด ระหวางเรยน (E1) และหารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของแตละเรอง เพอหาแนวโนมของประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

32

5.4 การทดลองครงท 3 เพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 โดยใชกลมตวอยาง 40 คน (1 หองเรยน) ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง ในแตละเรอง โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน นกเรยนจะตองทาแบบฝกหดระหวางเรยน เมอเรยนจบแตละเรอง ทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน นาคะแนนทไดมาหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยน (E1) และหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของแตละเรอง เพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 6. ตรวจใหคะแนนแบบทดสอบทนกเรยนตอบ โดยขอทตอบถกให 1 คะแนน ขอทตอบผดไมตอบหรอตอบเกน 1 คาตอบ ให 0 คะแนน 7. นาผลคะแนนทไดมาวเคราะหและใชตารางวเคราะหของ จง เตห ฟาน (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2539: 334 อางองจาก ; จง เตห ฟาน) 7.1 วเคราะหแบบทดสอบรายขอ เพอหาคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบโดยวเคราะหขอทดสอบรายขอ โดยใชเทคนค 27% โดยไดคาอานาจจาแนก (r) ตงแต .20 – .50 7.2 วเคราะหแบบทดสอบรายขอ เพอหาความยากงาย (p) ของแบบทดสอบ โดยวเคราะหแบบทดสอบรายขอ โดยไดคาความยากงาย (p) ตงแต .48 – .75 8. เลอกแบบทดสอบเฉพาะขอทผานเกณฑทกาหนด จากชดการเรยนดวยตนเองทง 6 ชด ชดละ 20 ขอ รวมทงหมด 120 ขอ 9. นาแบบทดสอบทง 6 ชด ชดละ 20 ขอ ไปคานวณหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชสตร KR – 20 ของ คเตอรรชารดสน (Kuder – Richardson 20) ซงคานวณไดคาความเชอมน .78 10. นาแบบทดสอบทไดไปใชทดสอบกบกลมตวอยาง 4. การเกบรวบรวมขอมล แบบแผนการวจย การวจยครงน เปนการวจยเชงทดลอง (Experiment Research) ซงผวจยดาเนนการทดลองตามแบบแผนการทดลองชนด One Group Pretest – Posttest Design (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 249)

33

ตาราง 1 แบบแผนการทดลอง

กลม สอบกอน ทดลอง สอบหลง

E T1 X T2

สญลกษณทใชในการทดลอง T1 แทน การทดสอบกอนเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง T2 แทน การทดสอบหลงเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง X แทน การสอนดวยชดการเรยนดวยตนเอง 5. สถตทใชในการศกษาคนควา 1. สถตพนฐานทใชในการวเคราะหขอมล 1.1 คาคะแนนเฉลยเลขคณต (Mean) โดยคานวณจากสตร (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 73) จากสตร

Ν

Χ=Χ ∑

เมอ Χ = แทน คะแนนเฉลย ∑Χ แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง 1.2 หาคาความแปรปรวนของคะแนน (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 76 – 77) คานวณจากสตร 2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอทใชในการทดลอง 2.1 การหาคาความยากงาย (p)

NR

=Ρ เมอ P แทน จานวนคนทตอบรายขอนนถก R แทน ดชนความยากรายขอ N แทน จานวนคนทงหมด

34

ขอคาถามทมคาความยากมคา P อยระหวาง 0.20 – 0.80 แสดงวา ขอคาถามนน สามารถนาไปใชได ถาคา P เขาใกล 0 แสดงวา ขอนนเปนขอทยาก 2.2 คาอานาจจาแนก (r) โดยใชตารางวเคราะห ของ จง เตห ฟาน (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 208 – 219 ; อางองจาก จง เตห ฟาน) 2.3 คาความเชอมนโดยใชสตร KR – 20 ของ คเดอร รชารดสน (Kuder Richardson 20) (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 197 – 200 ; อางองจาก Kuder Richardson) สตร K.R. 20

⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡ −

−= ∑

2

11 t

tt

Spq

nnr

เมอ n แทน จานวนขอของเครองมอวด

จานวนคนทตอบถก P แทน สดสวนของผทาไดในขอหนงๆ =

จานวนคนทงหมด q แทน สดสวนของผทาผดในขอหนงๆ หรอคอ 1 – P 2

tS แทน คะแนนความแปรปรวนของเครองมอฉบบนน 3. คาดชนความสอดคลอง โดยใชสตร IOC (บญเชด ภญโญอนนตพงษ. 2526: 88 – 91)

N

RIOC ∑=

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลอง ∑R แทน ผลรวมของการประเมน N แทน จานวนผประเมน ถาคาดชนความสอดคลอง IOC ทคานวณไดมคามากกวาหรอเทากบ 0.5 ขนไป แสดงวา ขอคาถามนนเปนลกษณะของกลมพฤตกรรมนน ถาขอคาถามนน มคาดชน ความสอดคลอง ตากวา 0.5 ลงมาขอคาถามนนจะตองถกตดทงไป หรอปรบปรงแกไขใหคาดขน เพอทจะไดเปนตวแทนของลกษณะเฉพาะกลมพฤตกรรมทตองการวดได

35

4. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน 4.1 ใชสตร E1/E2 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528: 294 – 295) เพอทดสอบ สมมตฐานวา ชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มประสทธภาพตามตามเกณฑ 80/80 สตรท 1

1001 ×⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡

=

∑

AN

X

E

สตรท 2

1002 ×⎥⎥⎦

⎤

⎢⎢⎣

⎡

=

∑

BN

F

E

โดยท E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คอ เปนรอยละ จากการทาแบบฝกหด และ/หรอ ประกอบกจกรรมการเรยน E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ พฤตกรรมทเปลยน ในตวผเรยนเปนรอยละ จากการทาแบบทดสอบ หลงเรยนและ/หรอประกอบกจกรรมหลงเรยน ΣX แทน คะแนนรวมของผเรยนจากการทาแบบฝกหดและ/ หรอการประกอบกจกรรมการเรยน ΣF แทน คะแนนรวมของผเรยนจากการทดสอบหลงเรยนและ/ หรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน N แทน จานวนผเรยน A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดและ/หรอกจกรรมการเรยน B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยนและ/หรอ กจกรรมหลงเรยน

36

5.2 วธการทางสถตแบบ t-test Dependent (ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. 2538: 104 – 106) สตร

( )1

22

−

=∑∑

∑

NDDN

Dt

เมอ t แทน คาทใชในการพจารณาของการแจกแจงแบบท D แทน ความแตกตางของคะแนนแตละค N แทน จานวนค ΣD แทน ผลรวมของความแตกตางจากการเปรยบเทยบกน เปนรายบคคลระหวางคะแนนทไดรบจาก การทดสอบกอนเรยนกบการทดสอบหลงเรยน ΣD2แทน ผลรวมกาลงสองของความแตกตางจาก

การเปรยบเทยบกนเปนรายบคคลระหวาง คะแนนทไดรบจากการทดสอบกอนเรยน

กบการทดสอบหลงเรยน df แทน N – 1

บทท 4 ผลการศกษาคนควา

การศกษาคนควาครงนเปนการสรางและหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง โดยชดการเรยนทสรางขน เปนชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรองรายยาว มหาเวสสนดรชาดก ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงประกอบดวยชดการเรยนจานวน 6 ชด และคมอการใชชดการเรยน ในแตละชดการเรยนประกอบดวย 1. คมอการใชชดการเรยน 2. บตรคาสง 3. บตรเนอหา 4. บตรแบบฝกหดพรอมบตรเฉลยแบบฝกหด 5. บตรภาพ 6. บตรกจกรรม พรอมบตรเฉลยกจกรรม สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คอ เปนรอยละ จากการทาแบบฝกหด และ/หรอประกอบกจกรรมการเรยน E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ พฤตกรรมทเปลยนในตวผเรยนเปนรอยละ จากการทาแบบทดสอบหลงเรยนและ/หรอประกอบกจกรรมหลงเรยน N แทน จานวนกลมตวอยาง Χ แทน คะแนนเฉลย D แทน คาเฉลยของผลตางคะแนนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน 2

DS แทน ความแปรปรวนของผลตางคะแนนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน t แทน คาทใชพจารณาคาแจกแจงแบบท การพฒนาและหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง การทดลองครงท 1 1. ผศกษาคนควาไดนาชดการเรยนดวยตนเอง ไปทดลองใชกบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ฯ ทไมเคยเรยนเนอหานมากอน จานวน 10 คน โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน 2. ในขณะทดลอง ผศกษาคนควาจะเกบขอมลดานตางๆ เพอตรวจสอบ หาขอบกพรองของชดการเรยนดวยตนเอง ในดานความถกตองของเนอหา ความชดเจนของ การนาเสนอเนอหา คณภาพของบทเรยน ความเหมาะสม ผศกษาคนควาทาการสงเกต

38

และสมภาษณผเรยนแลว นาขอมลทไดจากผเรยน มาปรบปรงแกไขชดการเรยนดวยตนเอง หลงจากการทดลองครงท 1 ผศกษาคนควาไดปรบปรงแกไข จดซองพลาสตก สาหรบจดเกบชดการเรยนใหเปนระเบยบ เมอใชเสรจแลวใหแขงแรงทนทานขน การทดลองครงท 2 ผศกษาคนควานาชดการเรยนดวยตนเองทไดรบการปรบปรงแกไขแลว จาก การทดลองครงท 1 มาทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 40 คน (1 หองเรยน) ทยงไมเคยเรยนบทเรยนนมากอน ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง โดยใช ชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน โดยดาเนนการทดลอง ดงน 1. ใหนกเรยนเรยนดวย ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงประกอบดวย ชดการเรยน จานวน 6 ชด และคมอการใชชดการเรยน 2. ในขณะทนกเรยนเรยนดวยชดการเรยนจบในแตละชด นกเรยนจะได ทาแบบฝกหดระหวางเรยน จากนนนาผลจากการทาแบบฝกหดมาตรวจใหคะแนนแลวหาคา คะแนนเฉลย เพอเกบขอมลไววเคราะหหาแนวโนมประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง 3. เมอนกเรยนเรยนจากชดการเรยนดวยตนเองจบในแตละชด พรอมกบ ทาแบบฝกหดระหวางเรยนแลว ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงบทเรยน นาคะแนนทไดมา หารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยน (E1) และ หารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของ แตละเรอง เพอหาแนวโนมของประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 การเกบรวบรวมขอมล การหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 1. ผศกษาคนควานาชดการเรยนทไดหาแนวโนมประสทธภาพจากการทดลองครงท 2 และปรบปรงแกไขแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 40 คน (1 หองเรยน) ทยงไมเคยเรยนบทเรยนนมากอน ใชเวลาในการทดลอง 14 คาบ คาบละ 50 นาท โดยแบงเปน ทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 1 คาบ ดาเนนการสอน 12 คาบ และทดสอบหลงเรยน (post-test) 1 คาบ ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน โดยดาเนนการทดลอง ดงน 1.1 ใหนกเรยนทาขอสอบกอนเรยน (Pre-test) จากนนเรยนชดการเรยน ดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 ซงประกอบดวยชดการเรยนจานวน 6 ชด และคมอการใชชดการเรยน

39

1.2. ในขณะทนกเรยนเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเองจะตองทาแบบฝกหด ระหวางเรยน เมอเรยนจบตองทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 1.3 นาคะแนนทไดมาหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบฝกหด ระหวางเรยน (E1) และหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของแตละเรอง เพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 การหาผลสมฤทธทางการเรยนชดการเรยนดวยตนเอง วชา วรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ในการหาผลสมฤทธทางการเรยนชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผวจย ไดนาเสนอ ดงตาราง 2 ตาราง 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน วชาวรรณคดไทย โดยใชชดการเรยน เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โดย การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

กลมตวอยาง N Χ D 2DS t

กอนเรยน 40 17.50 9.37 7.67 21.40** หลงเรยน 40 26.87

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จาก ตาราง 2 เหนไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 กอนและหลงเรยนโดยใชชดการเรยน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นนคอ การเรยนโดยใชชดการเรยนดวยตนเอง ทาใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

บทท 5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ

ความมงหมายของการศกษาคนควา 1. เพอพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 2. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 5 3. เพอหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ความสาคญของการศกษาคนควา ผลจากการศกษาไดชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ทมประสทธภาพอนเปนแนวทางในการพฒนาชดการเรยนวชาภาษาไทยใหมประสทธภาพยงขน ขอบเขตของการศกษาคนควา 1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ฯ เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 10 หองเรยนรวมนกเรยน 400 คน 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จากโรงเรยนศรอยธยา ฯ เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จานวน 1 หอง จานวนนกเรยน 40 คน ไดมาจากการสมแบบกลม (Cluster Random Samping) 3. เนอหาทใชในการศกษาคนควา เนอหาทใชในการทดลองครงน เปนเนอหาวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงแบงออกเปน 6 ชด ดงน

41

ชดท 1 ความรเบองตนเกยวกบเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ประวตผแตง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 2 เนอเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 3 คาศพทจากรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 4 ลกษณะคาประพนธ รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ลกษณะเดน ทางวรรณศลป การใชภาษาจากเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 5 การวจารณตวละคร จากเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 6 ความสาคญของเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก แสดง ความคดเหนเกยวกบคณคาของวรรณคด เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร การดาเนนการทดลอง การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง ผศกษาคนควา ได ดาเนนการทดลอง ดงน การทดลองครงท 1 1. ผศกษาคนควาไดนาชดการเรยนดวยตนเอง ไปทดลองใชกบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรอยธยา ฯ ทไมเคยเรยนเนอหานมากอน จานวน 10 คน โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน 2. ในขณะทดลอง ผศกษาคนควาจะเกบขอมลดานตางๆ เพอตรวจสอบหา ขอบกพรองของชดการเรยนดวยตนเอง ในดานความถกตองของเนอหา ความชดเจน ของ การนาเสนอเนอหา คณภาพของบทเรยน ความเหมาะสม ผศกษาคนควาทาการสงเกต และ สมภาษณผเรยนแลว นาขอมลทไดจากผเรยน มาปรบปรงแกไขชดการเรยนดวยตนเอง หลงจากการทดลองครงท 1 ผศกษาคนควาไดปรบปรงแกไข จดซองพลาสตก สาหรบจดเกบชดการเรยนใหเปนระเบยบเมอใชเสรจแลวใหแขงแรงทนทานขน การทดลองครงท 2 ผศกษาคนควานาชดการเรยนดวยตนเองทไดรบการปรบปรงแกไขแลว จาก การทดลองครงท 1 มาทดลองกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 40 คน (1หองเรยน) ทยงไมเคยเรยนบทเรยนนมากอน ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง โดยใช ชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน โดยดาเนนการทดลอง ดงน 1. ใหนกเรยนเรยนดวย ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรองรายยาว มหาเวสสนดรชาดก ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซงประกอบดวยชดการเรยนจานวน 6 ชด และคมอการใชชดการเรยน 2. ในขณะทนกเรยนเรยนดวยชดการเรยนจบในแตละชด นกเรยนจะไดทา แบบฝกหดระหวางเรยน จากนนนาผลจากการทาแบบฝกหด มาตรวจใหคะแนนแลว หาคา

42

คะแนนเฉลย เพอเกบขอมลไววเคราะหหาแนวโนมประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง 3. เมอนกเรยนเรยนจากชดการเรยนดวยตนเองจบในแตละชด พรอมกบทา แบบฝกหดระหวางเรยนแลว ใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงบทเรยน นาคะแนนทไดมา หารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบฝกหดระหวางเรยน (E1) และ หารอยละของคะแนนเฉลยของนกเรยนทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของแตละเรอง เพอหาแนวโนมของประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 การเกบรวบรวมขอมล 1. ผศกษาคนควานาชดการเรยนทไดหาแนวโนมประสทธภาพจากการทดลองครงท 2 และปรบปรงแกไขแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 40 คน (1หองเรยน) ทยงไมเคยเรยนบทเรยนนมากอน ใชเวลาในการทดลอง 14 คาบ คาบละ 50 นาท โดยแบงเปน ทดสอบกอนเรยน (Pre-test) 1 คาบ ดาเนนการทดลอง 12 คาบ และทดสอบหลงเรยน (Post-test) 1 คาบ ใหกลมตวอยางเรยนจากชดการเรยนดวยตนเอง โดยใชชดการเรยน 1 ชด ตอนกเรยน 1 คน โดยดาเนนการทดลอง ดงน 1.1 ใหนกเรยนทาขอสอบกอนเรยน (Pre-test) จากนนเรยนชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ซง ประกอบดวย ชดการเรยนจานวน 6 ชด และคมอการใชชดการเรยน 1.2 ในขณะทนกเรยนเรยนดวยชดการเรยนดวยตนเอง จะตองทาแบบฝกหด ระหวางเรยน เมอเรยนจบตองทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 1.3 นาคะแนนทไดมาหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบฝกหด ระหวางเรยน (E1) และหารอยละของคะแนนเฉลยทไดจากการทาแบบทดสอบหลงบทเรยน (E2) ของแตละเรองเพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ซงผลทได คอ ชดการเรยนทผวจย สรางขนมประสทธภาพ 82.29 /81.17 แสดงใหเหนวา ชดการเรยนดวยตนเอง วชา วรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ทผวจยสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 การวเคราะหขอมล 1. สถตพนฐานของแบบทดสอบ คอ คาคะแนนเฉลย 2. หาคาความยากงาย และคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 3. หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 4. วเคราะหหาประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเอง โดยหาคาเฉลย และคารอยละ

43

สรปผลการศกษาคนควา ในการศกษาคนควาครงน พบวา 1. ไดชดการเรยนดวยตนเองวชาภาษาไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร จานวน 6 ชด 2. ประสทธภาพของชดการเรยนดวยตนเองวชา วรรณคดไทย เรอง รายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร 2.1 คณภาพของชดการเรยนดวยตนเอง จากการประเมนโดยผเชยวชาญ ดานเนอหา และผเชยวชาญดานสอ พบวา คณภาพของชดการเรยนดวยตนเอง โดยรวม อยในระดบดมาก 2.2 ประสทธภาพจากการทดลองกลมตวอยาง ไดประสทธภาพ ดงน ชดท 1 มประสทธภาพ 80.50 / 81.00 ชดท 2 มประสทธภาพ 86.00 / 81.13 ชดท 3 มประสทธภาพ 81.94 / 81.63 ชดท 4 มประสทธภาพ 81.56 / 81.88 ชดท 5 มประสทธภาพ 84.00 / 81.25 ชดท 6 มประสทธภาพ 81.82 / 80.13 แสดงใหเหนวา ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรองรายยาว มหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ทสรางและพฒนาขน มประสทธภาพตามทเกณฑทกาหนดไว คอ 80/80 การอภปรายผล ผลทไดจากการศกษาคนควาแสดงใหเหนวา ชดการเรยนดวยตนเองวชาวรรณคดไทย เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร มประสทธภาพ 82.29/81.17 จากประสทธภาพของชดการเรยนทไดมาตรฐานตามเกณฑ 82.29/81.17 และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขนเปนเพราะ ชดการเรยนดวยตนเองทสรางขนเพอใชในการทดลองครงน ไดผานขนตอนการสราง อยางมระบบ ไดรบการตรวจสอบแกไขตามขนตอนการสราง และนาไปใช ตลอดจนไดผาน การประเมนจากผเชยวชาญทงดานเนอหา และดานสอ ผลการประเมนพบวา ชดการการเรยน ดวยตนเองมคณภาพโดยรวมอยในระดบดมาก สามารถนาไปทดลองหาประสทธภาพได ตามเกณฑทกาหนด ชดการเรยนทผศกษาคนควาสรางขน มการจดเรยงเนอหาเปนลาดบ เพอใหผเรยน ไดเรยนไดดวยความเขาใจทาใหเกดความรตามลาดบ ความนาสนใจเนองจากมรปภาพประกอบ

44

และยงมเกมประกอบใหนกเรยนมความสนกสนานในการทากจกรรมทกกจกรรม ในการศกษาคนควาครงน พบวา ชดการเรยนดวยตนเองเปนเครองมอ ในการเรยน ทกอใหเกดความรทมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบงานวจยของ อษาวรรณ ปาลยะ (2543: 59 – 60) ทไดพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง วชาภาษาไทย เรองราชาศพทและคาศพท สาหรบพระภกษ และสภาพชน ระดบชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวา ชดการเรยน ดวยตนเองทสรางขน ทง 3 ชด มประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดไว คอ 90/90 และ ผลการวจยของ ธรญญา นาคหอม (2545: 65) ทไดพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาภาษาไทย เรองการสะกดคาใหถกตอง ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ผลการวจยพบวา ชดการเรยน ทสรางขน ทง 3 ชด มประสทธภาพสงกวาเกณฑทกาหนดไวคอ 85/85 กลาวไดวา การเรยน โดยใชชดการเรยนดวยตนเอง เปนการเรยนทใหนกเรยนไดศกษาและปฏบตกจกรรมดวยตนเอง เปนการฝกใหนกเรยนมความรบผดชอบ และศกษาคนควาความร ไดดวยตนเอง ดงนน ควร สงเสรมใหมการสรางพฒนาชดการเรยนดวยตนเอง เพราะทาใหนกเรยนสามารถเรยนรได ดวย ตนเอง อยางมประสทธภาพ และจากผลการศกษาคนควา จะเหนไดวา ผลสมฤทธทางการเรยน ของนกเรยน ทไดจากการเรยนดวยชดการเรยนแตละชดนน สะทอนภาพ การจดกจกรรม การเรยนการสอน วชาภาษาไทยไดอยางชดเจนวา นกเรยนยงไมพฒนาความสามารถ ทางภาษา ในดานการคดวเคราะหวชาภาษาไทยอยางแทจรง โดยเฉพาะ จากผลสมฤทธในการเรยนของ นกเรยนทเรยนดวยชดการเรยนชดท 6 ทมประสทธภาพตากวาชดการเรยนชดอนๆ เนองจาก เนอหาเปนเรองเกยวกบการวเคราะห ประเมนคา ทาใหทราบวา ในการเรยน วชาภาษาไทย ในปจจบนนน นกเรยนยงขาดทกษะในการคดวเคราะห การประเมนคา และเมอพจารณา ผลสมฤทธทางการเรยนในชดการเรยนทนกเรยนทาคะแนนเฉลยไดสงนน ทาใหทราบวา นกเรยนสวนใหญ ยงคงเรยนวชาภาษาไทยแบบทองจา แตขาดความเขาใจภาษาไทย อยาง ทองแท เนองจากคะแนนเฉลยในชดการเรยนทนกเรยน ทาไดสงนนเปนเนอหาเกยวกบ ความจา ซงเปนสงทครผสอนวชาภาษาไทยจะตองตระหนกและหาแนวทางแกไข เพอใหนกเรยนเรยน วชาภาษาไทยดวยความเขาใจ และมทกษะในการคดวเคราะห และประเมนคาใหมประสทธภาพ มากขน ขอเสนอแนะ 1. ควรมการสรางชดการเรยนดวยตนเอง ในสาระเนอหาอนๆ ของวชาภาษาไทย เพอใหนกเรยนมทางเลอกในการศกษาคนควาความรดวยตนเอง 2. ในการสรางชดการเรยนตอไปควรเนนการจดกจกรรมใหนกเรยนไดใชความคด การวเคราะห และการเขยนสอความใหมากขน เพอเปนประโยชน ในการพฒนาทกษะทาง ภาษาไทย ใหมประสทธภาพยงขน

บรรณานกรม

46

บรรณานกรม กรมศลปากร. (2526). จารกสมยสโขทย. กรงเทพฯ: กรมศลปากร. กระทรวงศกษาธการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ. กาญจนา เกยรตประวต. (2524). เอกสารประกอบการสอนศกษา 361 : ระเบยบวธสอน ทวไป. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. กดานนท มลทอง. (2531). เทคโนโลยการศกษารวมสมย. กรงเทพฯ: ภาควชาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กหลาบ มลลกะมาศ. (2535). วรรณคดวจารณ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามคาแหง. ขจรศร ชาตกานนท. (2533). การศกษาความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเรยนและ เจตคตตอการสอนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบ การสอนโดยใชชดการสอนมนคอรสกบการสอนตามคมอครของกรมวชาการ. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ชยยงค พรหมวงศ. (2518). การปรบปรงการสอนตามแผนจฬา. ใน เอกสารประกอบ การประชมการปฏบตงานตามโครงการอบรมอาจารยครงท 1 – 4. หนา 4. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. นรศร เลยมทอง. (2530). คมอมหาเวสสนดรชาดก ชนมธยมศกษาปท 5 – 6. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. นพนธ ศขปรด. (2525). เทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพพฆเณศ. นรมล ศตวฒ. (2526). ชดการเรยนแบบเอกตบคคลนาจะมบทบาทในมหาวทยาลย ตลาดวชา. รามคาแหง. 1: 138 – 145. บญชา นยมแกว. (2540). การพฒนาชดการสอน กลมวชาสรางเสรมประสบการณชวต สาหรบ นกเรยน ชนประถมศกษาปท 6. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. บญเกอ ควรหาเวช. (2530). นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ: เจรญวทยการพมพ. บญเชด ภญโญอนนตพงศ. (2525). การสอบแบบทดสอบ 1. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. ประกจ รตนสวรรณ. (2525). การวดและการประเมนผลทางการศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ไพศาล หวงพานช. (2523). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรม. กรงเทพฯ.

47

ลวน สายยศ; และ องคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ลออ การณยะวนช และคนอนๆ. (ม.ป.ป.). วธสอนทวไป. กรงเทพฯ: โรงพมพรงเรองธรรม. วนดา ศรมาลา. (2528). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสนใจในวชา ภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยใชชดการสอน มนคอรสกบการสอนตามคมอครของกรมวชาการ. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. วราภา โพธสทธา. (2532). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยและ เจตคตตอการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทสอนโดยใชชดการเรยนและ สอนตามแผนการสอนของหนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา เขตการศกษา 1. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วชรนทร บญมาฑต. (2532). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาเคม และการคดอยางม เหตผลของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทเรยนโดยใชชดการเรยนดวยตนเอง ทเหน คาถามแบบเอกนยกบคาถามแบบอเนกนย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. วญญา วศาลาภรณ. (2530). การสรางแบบทดสอบ. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. วาสนา ชาวหา. (2525). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพกราฟคอารต. วชย วงษใหญ. (2525). พฒนาสอการเรยนการสอนมตใหม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สานกพมพโอเดยนสโตร. วระ ไทยพาณช. (2529). 57 วธสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ศศวมล เนองนตย. (2543). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบใน การเรยนวชาภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนโดยใช บทเรยนโมดล กบการสอนตามคมอคร. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ศรนนท นาควโรจน. (2531). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสนใจในวธการสอน วชาภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดการสอน มนคอรสกบการสอนตามคมอครของกรมวชาการ. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สมหญง กลนศร. (2523). เทคโนโลยทางการศกษา. นครปฐม: แผนกบรหาร สานกงาน อธการบด พระราชวงสนามจนทร มหาวทยาลยศลปากร.

48

สนทด ภบาลสข; และ พมพใจ ภบาลสข. (2525). การใชสอการสอน. กรงเทพฯ: พระพฒน. สจรต เพยรชอบ. (2536). วธสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สภาพรรณ ณ บางชาง. (2535). ขนบธรรมเนยมประเพณ : ความเชอและแนวการปฏบตใน สมยสโขทยถงสมยอยธยาตอนกลาง. กรงเทพฯ: สถาบนไทยศกษา จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. สมตรา สประดษฐ ณ อยธยา. (2539). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความ รบผดชอบของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยใชชด การเรยนกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สวนย ชวนสนท. (2519). วเคราะหรายยาวมหาเวสสนดรชาดกทางวฒนธรรมไทย. ปรญญานพนธ ศษ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. สวรรณา เกรยงไกรเพชร. (2542). บารมสบทศ. กรงเทพฯ: ม.ป.พ. อณภา อศวปยานนท. (ม.ป.ป.). การศกษามหาเวสสนดร ฉบบทองถนอสาน. กาฬสนธ: วดกลางโคกคอ. อมพา อรณพราหมณ. (2539). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยและ ความรบผดชอบของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยน กบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อษาวรรณ ปาลยะ. (2543). การพฒนาชดการเรยนดวยตนเองวชาภาษาไทย เรอง คาราชาศพทและคาศพทสาหรบพระภกษและสภาพชน ระดบชนมธยมศกษาปท 2. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. Bruce, Meeks Elija. (1972, February). Learning Packages Versus Conventional Method of Instruction. Dissertation Abstracts International. 32: 429 – A. Cardarelli, Sally M. (1973). Individualized Instruction Programmed and Material. Englewood Cliffs. New Jersey: Education Technology. Cudney, Shirley A. (1975, November). Mediated Self-Instruction of Basic Nursing Skill. Audio Visual-Instruction. (20)9: 26 – 27. Duane, Janes E. (1973). Individualized Instruction-Programmed and Materials. New Jersey: Education Technology Publication.

49

Feldhusen, John F.; et al. (1971). The Relationship Between Academic Grades and Divergent Thinking Scores Derived from Four Different Method of Testing. The Journal of Experimental Education. 40: 35 – 39. Grinewald, Robert N. (1975, March). Peerp-reduced Packages for Professional Preparation. Education Technology. 15(3): 39. Heathers, Glen. (1997, February). A Working Definition of Individualized Instruction. Education Leadership. 34(5): 342 – 344. Keller, Pred S. (1974). Self-pack Instruction for Library Science Student : Personalized System of Instruction. Philippines: W.A. Benjamin. Moore, Nancy M. Learning Genders. (1974, November). Turning on Elementary Classroom. Education Technology. Smith, James E. (1973). The Learning Activity Packages. in Learning Package in America Education. p. 22 – 29. New Jersey Educational Technology Publication. Webber, George. (1977, February). The Culture of Individualized Instruction. Education Leadership. 34(5): 329.

ภาคผนวก

51

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานสอ

52

รายนามผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานสอ ผชวยศาสตราจารย สมานน รงเรองธรรม อาจารยภาควชาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผชวยศาสตราจารย เกศน โชตกเสถยร อาจารยภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผชวยศาสตราจารย ขจรศร ชาตกานนท รองผอานวยการฝายกจการนกเรยน โรงเรยนมธยมสาธต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

53

ภาคผนวก ข

แบบประเมนชดการเรยนดวยตนเอง

54

ตาราง 3 แสดงวเคราะหคาความเทยงตรงของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร โดยผเชยวชาญดานเนอหา จานวน 3 ทาน

ผเชยวชาญ ขอท รายการประเมน คนท 1 คนท 2 คนท 3

IOC

1 เนอหาสอดคลองกบจดมงหมายของหลกสตร 2 ความถกตองของเนอหา 3 ความชดเจนของการอธบายเนอหา 4 ภาษาทใชเหมาะสมกบผเรยน 5 ภาพประกอบนาสนใจเหมาะสมกบเนอหา 6 ความสอดคลองของกจกรรมกบเนอหา 7 ความสอดคลองของแบบฝกหดกบเนอหา 8 ความเหมาะสมของจานวนเนอหาในแตละชด

การเรยน

9 ผเรยนสามารถสรางองคความรไดเมอศกษาชดการเรยน

10 ผเรยนไดรบความรเพมเตมเกยวกบวรรณคดไทย 11 ความชดเจนของตวอกษร 12 ความเหมาะสมของสตวอกษรและสพน 13 ความเหมาะสมของการใชภาพประกอบเนอหา

ขนาดของภาพและการจดวางภาพ

14 ความเหมาะสมของรปภาพตกแตงในชดการเรยน 15 การออกแบบชดการเรยน มความนาสนใจและ

ดงดดความสนใจ

16 ความเหมาะสมของจานวนเนอหาในแตละชด การเรยน

17 ความเหมาะสมของขนาดชดการเรยน 18 ความเหมาะสมของการจดวางรปแบบในชด

การเรยน

19 ความทนทานของชดการเรยน 20 ผเรยนสามารถใชชดการเรยนไดสะดวก

55

ภาคผนวก ค - แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน - คาความยากงายและคาอานาจจาแนก

56

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ชนมธยมศกษาปท 5 1. เหตใดจงเกดการเลาเรองมหาเวสสนดรชาดกขน ก. การเกดฝนโบกขรพรรษตก ข. การแสดงอทธฤทธของพระพทธเจา ค. พระสงฆสาวทลอาราธนาใหพระพทธเจาทรงเลา ง. พระพทธเจาเสดจไปเทศนโปรดพระญาตวงศทกรงกบลพสด 2. จากผลงานทงหมดของเจาพระยาพระคลง (หน) แสดงวาทานมความสามารถในการแตงคาประพนธประเภทใด ก. รอยแกว ประเภท ตานานและความเรยง ข. รอยกรอง ประเภท กลอนและราย ค. รอยแกว ประเภท ตานานและบทความ ง. รอยกรอง ทกประเภท ทงโคลง ฉนท กาพยกลอน และราย 3. ขอใดถกตองเกยวกบการจดใหมเทศนมหาชาต ก. นยมจดใหมเทศนในเดอน 11 ข. นยมจดใหมเทศนในเดอน 12 ค. นยมจดใหมเทศนในเดอน อาย ง. นยมจดกนตงแตเดอนอายเปนตนไป 4. มหาชาตมทงหมดกกณฑ ก. 10 ข. 11 ค. 12 ค. 13 5. ขอใดเปนจดมงหมายสาคญททาใหกวแตงมหาชาตเปนทานองตางๆ กน ก. เพอใหเทศนคาถานนไดครบทง 13 กณฑ ข. เพอใหเขาใจความหมายไดชดเจนกวาเดม ค. เพอใหเทศนคาถานนไดครบและจบในวนเดยว ง. เพอใหเขาใจความหมายชดเจนและเทศนไดจบภายในวนเดยว

57

6. เหตใดลกษณะการแตงรายยาวมหาเวสสนดรชาดก จงกลาวยอนถงเหตการณทเกดขนแลวอยเสมอ ก. ตองการจะยาความสาคญของเหตการณ ข. เปนแบบอยางในการแตงเรองชาดก ค. ตองการใหพระธรรมถกผเทศนกลาวเตอนผฟงวาเหตการณถงตอนใดแลว ง. เปนการเรยกรองความสนใจจากอบาสก อบาสกา 7. พระเวสสนดรพระราชทาน กณหา ชาล แกชชกดวยมงหวงประโยชนแทจรงอะไร ก. ไดสาเรจพระโพธญาณ ข. ไดชวยใหชชกสาเรจตามประสงค ค. ไดชวยฝงชนใหพนทกข ง. ไดเกดปตสขดวยการบาเพญตน 8. ขอใดคอคณสมบตของผทจะรบฎกาเปนเจาของกณฑ ก. ผชายสงอาย ข. ผหญงสงอาย ค. ผทนบถอศาสนาพทธ ง. ใครกไดทมจตศรทธา 9. นกเรยนพจารณาคาประพนธตอไปนแลวตอบคาถาม “ขาแต พญามาฬมฤคราช อนเรองเดช ทานกเปนพญาสตวในหมเวศวนาสณฑ” คาทขดเสนใต มได หมายถงใคร ก. พญาเสอโครง ข. พญาเสอขาว ค. พญาเสอเหลอง ง. พญาราชสห 10. คาประพนธใดเปนการตอวาทรนแรงทสด ก. “ทารองไหฝากลกมรแลว ครนคลาดแคลว เคลอนคลอยเขาสดงปานประหนงวาจะ หลงลมลกสละผว ตอมดมวจงกลบมา” ข. “ทาเปนบบนาตา วาลกหาย ใครจะไมรแยบคายความเปนหญง” ค. “เจาฉวยชมชอบลมกหลงฉนอยจงชา” ง. “อปมาเสมอนหนงภมรนบนวะวอน เทยวซบซาบเอาเกสรสคนธมาเลศ พบดอกไม อนวเศษตองประสงค หลงเคลาคลงรสจนลมรง”

58

11. “นองนามชอวา มทร นองกเปนกลยาณ หนอกษตรยมททราชสรยวงศ อนงนองเปนเอกองคอครบรจารกากร แหงพระเวสสนดรฤาษ” จากคาประพนธคาใดทแสดงฐานนดรของพระนางมทร ก. กลยาณ ข. หนอกษตรย ค. มททราช ง. สรยวงศ 12. “เหมอนหนงนาพลอยพรอยๆ อยพรายๆ ตองกบแสงกรวดทรายทใตตนอราม” จากคาประพนธ กวใชกลวธในการประพนธอยางไร ก. ใชคาสมผสอกษร ข. ใชคาสมผสสระ ค. ใชการซาคา ง. ใชการเลนคา 13. คาประพนธใดใชกลวธในการประพนธ แบบการสมผสสระ ก. “ทกสมทมพมพฤกษาปาสงยงยางใหญ ข. “เสยงพระลกแกว เจาบนอยงมๆ พมไมครมเปนเงาๆ ชะโงกเงอม ค. “พระพายราเพย พดทกกงกาน” ง. “ประหนงวาชวาจะวางวายทาลายลวง” 14. “พระพายราเพยพดมาฉวเฉอย เรไรระรเรอยรองอยหรงๆ” คาประพนธทยกมา มความดเดนในขอใด ก. มการใชคาซา ข. มสมผสอกษร ค. มสมผสสระ ง. มอปมาโวหาร 15. “ทงอาศรมกหมองศรเสมอนหนงวาจะเศราโศก เออชะรอยวาพระเจาลกจะวโยคพลดพรากไปจากอกพระมารดา เสยจรงแลวกระมงในครงน” คาประพนธทยกมา ใชโวหารใด ก. สทพจน ข. อธพจน ค. บคลาธษฐาน ง. เทศนาโวหาร

59

16. นกเรยนอานคาประพนธแลวตอบคาถาม “เจาผมพกตร อนผดผองเสมอนหนงเอานาทองเขามาทาบทบประเทองผว ราวกะวาจะลอยลวเลอนลงจากฟา ใครไดเหนเปนขวญตาเตมหลงละลายทกข ปลกเปลองอารมณชายใหเชยชน” กวใชรสวรรณคดใดในการประพนธ ก. เสาวรจณ ข. นารปราโมทย ค. พโรธวาทง ง. สลลาปงคพสย 17. “สวนสมเดจพระยอดมงเยาวมาลยมทร เมอไดสดบคาพระราชสาม บรภาษณา นางท ความโศกกเสอมสรางสงบจตเพราะเจบใจ” จากคาประพนธทขดเสนใต หมายถงขอใด ก. ตอวา ข. ปลอบใจ ค. ขอโทษ ง. โศกเศรา 18. “ถงแสนสตพธรตน เครองอลงการซงพระราชทานไปนน เรากจะไดดวยพระทยหวง” จากคาประพนธขางตนพระเวสสนดรพระราชทานสงใดใหแกชาวเมอง ก. อาวธ ข. อญมณ ค. เครองทรงกษตรย ง. ฉตร 19. เพลงหนาพาทยในแตละกณฑ สะทอนแนวความคดใด ก. ความสามารถของกวในการประพนธเพลง ข. ความสมพนธระหวางดนตรไทยและวรรณคดไทย ค. การถายทอดเรองราวอยางมศลปะ ง. การเพมอรรถรสใหวรรณคดมากยงขน 20. เหตใดกวจงตองประพนธใหพระนางมทรถกพระเวสสนดรตอวาอยางรนแรง ก. เพอใหเกดอรรถรสในเนอหา ข. เพอใหเหนปฏภาณ ไหวพรบของพระเวสสนดร ค. เพอใหผอานเกดความสงสารเหนใจพระนางมทร ง. เพอแสดงบคลกภาพของตวละคร

60

21. การทพระเวสสนดรยอมถกขบใหไปอยทเขาวงกตนนแสดงถงนาพระทยตามขอใดทเดน ทสด ก. สานกในความผด ข. เปนประชาธปไตย ฟงเสยงสวนใหญ ค. เจตนาด ไมตองการใหบานเมองปนปวน ง. สนโดษ รกสงบและชอบชวตตามปาเขา 22. หนาทของสตรในขอใดไมปรากฏในเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กนฑมทร ก. การดแลหาอาหารใหสามและลก ข. การดแลอาบนาแตงตวใหลก ค. การใหนมลก ง. การจดเครองแตงกายใหสาม 23. ทงแปดทศกมดมดมวมน ทกหนแหง ทงขอบฟากดาดแดงเปนสายเลอด” จากคาประพนธขางตนสะทอนใหเหนความเชอใด ก. ความเชอเรองโชคลาง ข. ความเชอเรองภต ค. ความเชอเรองเทพยดา ง. ความเชอเรองนรก สวรรค 24. พระเวสสนดรทรงบาเพญบารมเพอหวงสงใด ก. สวรรค ข. นพพาน ค. ความศรทธาจากประชาชน ค. ความเปนอมตะ อานขอความแลวตอบคาถามขอ 25 – 26 “พบดอกไมอนวเศษตองประสงค หลงเคลาคลงรสจนลมรง เขาเถอนเจาลมพรา ไดหนาแลวลม หลงไมแลเหลยว” 1 2 25. จากคาประพนทขดเสนใจ 1 บคคลในขอความนาจะหมายถงใคร ก. พระเวสสนดร ข. พระนางมทร ค. ชชก ง. กณหา ชาล

61

26. จากคาประพนธทขดเสนใต 2 หมายถงคนนสยอยางไร ก. ขลม ข. ไมรอบคอบ ค. คนใจโลเล ง. คนมกงาย 27. นกเรยนคดวาเพราะเหตใด พญาสตวทงสามจงมาขวางทาง พระนางมทรไมใหกลบอาศรม ก. ไมตองการใหพระนางมทรกลบไปขดขวางการบรจาคสองกมารใหชชกของ พระเวสสนดร ข. เกรงวาพระนางมทรจะตามชชกไปทน ค. ตองการทารายพระนางมทร ง. ทดสอบความกลาหาญของพระนางมทร 28. นกเรยนคดวาเพราะเหตใดพญาสตวทงสามจงยอมหลกทางใหพระนางมทร ก. เกรงใจพระเวสสนดร ข. สงสารพระนางมทร ค. เหนวาตามพระนางมทรตามชชกไมทนแลว ง. เทพยดาขอรองใหเปดทาง 29. นกเรยนคดวาเหตใดพระเวสสนดร จงตอวาพระนางมทร ก. โกรธทพระนางมทรกลบคา ข. หงหวงพระนางมทร ค. เบยงเบนความสนใจพระนางมทร ง. ไมพอใจทพระนางมทรรองไหโศกเศรา 30. “หวงวาจะเปนเกอกทองฉลองบาทยคลทงคแหงพระคณผว กวาจะสนบญตวตายตามไปเมองผ” จากคาประพนธนแสดงวาพระนางมทรเปนคนอยางไร ก. เชอเรองโชคลาง ข. มความอดทน ค. มความภกดตอสาม ง. เชอเรองนรกสวรรค

62

31. “ถงจะยากเยนเขญใจกตามกรรม อตสาหะตระตรากตราเตรดเตรหาผลาผลไม ถงทไหนจะรกเลยว กซอกซอนอตสาหเทยวไมถอยหลง จนเนอหนงขวนขาดเปนรวรอย โลหตไหลยอยทกหยอมหนาม อารามจะใครไดผลาผลไมมาปฏบตลกบารงผว” จากคาประพนธ แสดงใหเหนอปนสยใดของพระนางมทร ก. มความเพยร ข. มความกตญ ค. มความอดทน ง. มความเอออาทร 32. “เจาผมพกตร อนผดผองเสมอนหนงเอานาทองเขามาทาบทบประเทองผว ราวกะวาจะลอยลวเลอนลงจากฟา ใครไดเหนเปนขวญตาเตมหลงละลายทกข ปลกเปลองอารมณชายใหเชยชน” จากคาประพนธผพดแสดงเจตนาใด ก. ชนชม ข. แสดงความรกใคร ค. ประชดประชน ง. หลงใหล 33. กวมจดประสงคใด จงตองประพนธเรองใหพระนางมทร ไดรบความลาบาก และโศกเศรา ก. ตองการใหผอาน สงสารพระนางมทร ข. ตองการใหเหนถงความรกของแมทมตอลก ค. ตองการใหเนอหาสนกสนาน ง. ตองการใหผอานเหนความสามารถในการประพนธ 34. นกเรยนคดวาเพราะเหตใดพระนางมทร ทรงอนโมทนา การบาเพญบตรทานบารมกบ พระเวสสนดร ก. พระนางประสงคจะบาเพญบตรทานบารม ข. พระนางเกรงพระทยพระเวสสนดร ค. พระนางเหนความสาคญของการบาเพญบตรทานบารมของพระเวสสนดร ง. พระนางหมดอาลยกบชวต 35. “นอกกวานนทแนนอนคอ นางไหนอนสนทชดใชแตกอนกาล ยงจะตดตามพระราชสมภารมาบางละหรอ ไดแตมทรทแสนดอผเดยวดอก ไมรจกปลนปลอกพลกไพลเอาตวหน” จากคาประพนธ นกเรยนวเคราะหวาสะทอนภาพสตรไทยในสมยกรงรตนโกสนทรอยางไร ก. ผหญงตองรบใชสาม ข. ผหญงตองสงบเสงยมเจยมตว ค. ผหญงตองซอสตยภกดตอสาม ง. ผหญงตองทางานหนก

63

36. จากทไดศกษา เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ขอใดสะทอนใหเหนสภาพสงคมไดชดเจนทสด ก. “ถงจะมขาวของสกเทาไดๆ ถาเหนยาจกเขามาใกล ไหววอนขอไมยอทอในทาง ทานจนแตขนลกรกยอดสงสาร พยงยกใหเปนทานได” ข. “มทรนเปนขาเกาแตกอนมาดงเงาตามพระบาทกเหมอนกน” ค. “อนงนองเปนเอกองค อครบรจารกากร แหงพระเวสสนดรฤาษ อนจาจากพระบร มาอยไพร” ง. “ทกสมทมพฤกษาปาสงยงยางใหญ ไพรระหง พนสแดนดงเยนยะเยอก เงยบสงด เหงา” 37. นกเรยนวเคราะหวาคาประพนธในขอใดสะทอนภาพ การเมองการปกครอง ในสมยตนกรงรตนโกสนทรไดชดเจนทสด ก. “ควรมควรสดแท แตจะทรงพระกรณาโปรดทโทษานโทษเปนลนเกลา” ข. “กนาใจของมทรน กตเวทเปนไมเทากาวเขาสททางทดแทน” ค. “อนอรยสตบรษเหนปานดงตวพฉะน ถงจะมขาวของสกเทาใดๆ ถาเหนยาจกเขา มาใกล ไหววอน ขอไมยอทอในทางทาน” ง. “เมอจากบรทเรศมา กพรอมหนาทงลกผวเปนเพอนทกข สาคญวาจะเปนสข ประสายากเมอยามจน” อานคาประพนธตอไปน แลวตอบคาถามขอ 38 “(ทสวา ยาจกมาคเต) ถาเหนยาจกเขามาใกล ไหววอน ขอไมยอทอในทางทาน จนแตชนลกรกยอดสงสาร พยงยกใหเปนทานได อนสองกมารนไซร เปนแตทานพาหรกะภายนอกไมอมหนา พจะใครอชฌตกทานอกนะเจามทร ถาแมมบคคลผใดปรารถนาเนอหนงมงสงโลหตดวงหทย นยยเนตรทงซายขวา พกจะแหวะผาใหเปนทานไมยอทอถงเพยงน จงศรทธาดวยชวยอนโมทนาทานในกาลบดนเถด” 38. นกเรยนคดวาคาประพนธน ควรนามาปรบใชในสงคมไทยปจจบนไดในดานใดเหมาะสม ทสด ก. ความเทาเทยมกนของคนในสงคม ข. ความมนาใจเออเฟอตอเพอนมนษย ค. ความรกของสามภรรยา ง. ความพยายามทาในสงทถกตอง

64

39. พระนางมทรเปนตวอยางทดของสตรในขอใดทสด ก. ความซอสตย ข. ความอดทน ค. ความรกความหวงใยทแมมตอลก ง. ความรกตอสาม 40. คณคาทสาคญของเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร คออะไร ก. ไดเหนความตงใจทจะบาเพญบตรทานบารม ข. ไดรบความสนกสนาน ค. ไดความรเรองชาดก ง. ไดเหนความรกของแมทมตอลก

65

เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ชนมธยมศกษาปท 5

1. ก 2. ง 3. ง 4. ง 5. ง 6. ก 7. ก 8. ง 9. ข 10. ง 11. ข 12. ค 13. ก 14. ข 15. ค 16. ค 17. ก 18. ข 19. ข 20. ค 21. ค 22. ง 23. ก 24. ข 25. ข 26. ค 27. ก 28. ข 29. ค 30. ค 31. ค 32. ค 33. ข 34. ค 35. ค 36. ก 37. ก 38. ข 39. ค 40. ง

66

ตาราง 4 แสดงคาความยากงาย ( p ) และคาอานาจจาแนก ( r ) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยนของชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดร ชาดก กณฑมทร

ขอท คาความยากงาย ( p ) คาอานาจาแนก ( r )

1 .58 .25 2 .71 .38 3 .59 .23 4 .68 .25 5 .49 .23 6 .60 .20 7 .56 .28 8 .50 .20 9 .55 .20 10 .60 .20 11 .65 .50 12 .56 .28 13 .50 .20 14 .58 .25 15 .60 .40 16 .65 .30 17 .55 .20 18 .54 .23 19 .58 .25 20 .55 .50 21 .56 .23 22 .64 .23 23 .56 .23 24 .58 .25 25 .63 .25 26 .56 .23 27 .63 .25 28 .63 .25

67

ตาราง 4 (ตอ)

ขอท คาความยากงาย ( p ) คาอานาจาแนก ( r )

29 .71 .23 30 .61 .38 31 .59 .23 32 .64 .23 33 .60 .20 34 .75 .20 35 .48 .25 36 .61 .23 37 .68 .45 38 .65 .20 39 .69 .23 40 .61 .23

คาความยากงาย ( p ) ระหวาง .48 - .75 คาอานาจจาแนก ( r ) ระหวาง .20 - .50 คาความเชอมน (KR-20) .78

68

ภาคผนวก ง

ชดการเรยนดวยตนเอง

69

ชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ชนมธยมศกษาปท 5

ชดท 1

เรอง ความรเบองตนเกยวกบเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ประวตผแตงเรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ผลการเรยนรทคาดหวง 1. มความรความเขาใจเกยวกบประวตความเปนมาของเรองทอาน 2. รจกประวตและผลงานของผแตงของเรองทอาน

70

คมอการใชชดการเรยนดวยตนเอง เรองรายราวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชนมธยมศกษาปท 5

ชดการเรยนดวยตนเอง เรอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 1 ประกอบดวย 1. บตรคาสง 2. บตรเนอหา 3. บตรกจกรรม 4. บตรแบบฝกหด 5. บตรเฉลยแบบฝกหด 6. บตรภาพประกอบ เมอนกเรยนศกษาชดการเรยนจบแลว ควรจดเกบเอกสารลงในชดการเรยนใหครบถวน พรอมทงเรยงลาดบใหถกตอง

71

บตรคาสง

1. นกเรยนไมควรขดเขยนขอความใดๆ ลงในชดการเรยน 2. นกเรยนไมควรสงเสยงรบกวนผอนขณะศกษาชดการเรยน 3. นกเรยนไมควรดเฉลยกอนทาแบบฝกหด 4. ในการทากจกรรมใหนกเรยนทาลงในกระดาษทครกาหนดใหหรอกระดาษอนทเตรยมไว 5. เมอนกเรยนตรวจแบบฝกหดจากบตรเฉลยแลว ถาคะแนนไมถง 80% ใหนกเรยนศกษาชดการเรยนใหมอกครง 6. เมอนกเรยนศกษาบตรคาสงเขาใจแลว เปดบตรเนอหา เพอศกษาชดการเรยน ตอไปไดคะ

72

บตรเนอหา ชดการเรยนดวยตนเองเรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร

ชนมธยมศกษาปท 5 ชดท 1 ความรเบองตนเกยวกบเรองมหาเวสสนดรชาดก ชาดก พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ. 2525 ใหความหมายของคาวาชาดกไววา “เรองพระพทธเจาทมมาในชาตกอนๆ” ชาดก ม 2 หมวดใหญ คอ 1. นบาตชาดก เปนชาดกในพระไตรปฎก เปนหนงในคาสอนเกาประการของพระพทธเจาทเรยกวา นวงคสตถศาสน 2. ปญญาสชาดก จดเปนชาดกนอกนบาตหรอชาดกนอกคมภรพทธศาสนา ภกษชาวเชยงใหมแตงไวเปนภาษาบาล ราว พ.ศ. 2200 ปญญาสชาดก มชออกอยางหนงวา เชยงใหมปญญาส หรอเชยงใหมปณณาส ปณณาสชาดก ไมไดระบนามผแตงไว “ปญญาสชาดก” เปนชาดกทเพงแตงขนใหมในรชกาลกษตรยลานนาไทยทม พระนามวา พระเจาเมองแกว ซงครองเมองเชยงใหมระหวาง พ.ศ. 2038-2068 ทงน เพราะในสมยนนพระพทธศาสนาเจรญรงเรองมาก พระสงฆเถระแตงคมภรทางพทธศาสนากนมากมาย พมาเรยกปญญาสชาดกวา ซมเม.....พระเจาแผนดนพมาดารสวา เปนหนงสอทปลอมพระพทธวจนะ จงมพระบรมราชโองการสงใหเผาเสย แตถงอยางไรกตามพมาไดแปลปญญาสชาดกเปนภาษาพมาหลายครง เพราะเปนทนยมเชนเดยวกบไทย ปญญาสชาดกนน ฉบบเดมเปนคมภรลาน ม 50 ผก วรรณคดไทยหลายเรอง มเคาจากปญญาสชาดก” (จากหนงสอ “คมอและแบบฝกหดภาษาไทย ชด วรรณวจกษณเลม 2” ของวนเนาว ยเคน หนา 28) มหานบาต หรอชาดกทเรยกวา ทศชาต หรอทศชาตชาดก เปนเรองราวของ พระพทธเจาตอนเสวยพระชาตเปนพระโพธสตว 10 ชาต กอนทพระองคจะตรสรพระโพธญาณ สาเรจเปนพระสมมาสมพทธเจา ทงสบชาตน พทธศาสนกชนถอกนวาเปนชาตทสาคญ เรยกกนวา ทศชาต ทศชาดก ทศชาตชาดก หรอพระเจาสบชาต มการจดจาชอยอของมหานบาตทง 10 เรอง ไวทองเปนคาถาทเรยกวา หวใจพระเจาสบชาต คอ เต ช ส เน ม ภ จ นา ว เว ซงไดแกเรองตอไปน

73

หวใจ ชอทศชาต บารม แปลวา เต เตมยชาดก เนกขมบารม การออกบวช ช มหาชนกชาดก วรยบารม ความเพยร ส สวรรณสามชาดก เมตตาบารม การแผเมตตา เน เนมราชชาดก อธษฐานบารม ความตงใจมน ม มโหสถชาดก ปญญาบารม ความรอบร ภ ภรทตชาดก ศลบารม การรกษาศล จ จทนกมารชาดก ขนตบารม ความอดทน นา นารทชาดก สจบารม การวางเฉย ว วทรชาดก สจบารม ความซอสตย เว เวสสนดรชาดก ทานบารม การใหทาน มหาชาต หมายถง การเกดครงทยงใหญ ใชเรยกเฉพาะพระชาตทเปนพระเวสสนดรเทานน เปนพระชาตสดทายของพระโพธสตว เปนชาตทไดบาเพญบารมครบ 10 ประการ บารม 10 ประการ ทไดบาเพญในพระชาตสดทาย คอ 1. ทาน บาเพญบตรทานบารมในกณฑกมาร บาเพญทารทานบารม (ทาร หมายถง เมย) ในกณฑสกกบรรพ บาเพญสตตสดกมหาทานในทานกณฑ 2. ศล บาเพญระหวางทรงเปนฆราวาส 3. เนกขมมะ บาเพญบรรพชาทเขาวงกต 4. ปญญา ทรงดารในการใหทานเมอแรกประสตจนเสดจกลบจากเขาวงกต เมองสพ ทรงเหนประโยชนของสรรพสตวทงปวง 5. วรยะ บาเพญขณะประทบอยในราชสมบตไดเสดจโรงทานทกวนพระ 6. ขนต ทรงอดกลนถงแมจะถกเนรเทศออกจากเมอง หรอตอนชชกเฆยนต สองกมาร 7. สจจะ ตรสจะใหทานอะไรกจะทรงกระทาตามทตรสทกประการ แมแตบตร ทารทาน 8. อธษฐานทรงหลงษโณทกยกสองกมารใหแกชชก ทรงอธษฐานหวงนพพาน เปนทตง 9. เมตตา ทรงแผเมตตาขณะออกบรรพชา ทาใหสตวทงหลายในบรเวณ เขาวงกตเมตตาไมทารายกนและกน 10. อเบกขา บาเพญอเบกขาตงพระทยมนคงไมพโรธแกชชก

74

มหาชาตกลอนเทศนเหลานเปนทนยมกนมาก จงไดมสานวนตางๆ ขนหลายสานวน ตอมาเมอ พ.ศ. 2444 กรมศกษาธการ สมยพระยาวสทธสรยศกด (เจาพระยา พระเสดจสนทราบด หรอ ม.ร.ว. เปย มาลากล) เปนอธบด ไดรวบรวมมหาชาตกลอนเทศนทกสานวนเทาทหาไดมาทาการคดเลอก โดยผทรงคณวฒ คดเลอกสานวนดเดนแตละกณฑไดครบทง 13 กณฑ มาจดพมพรวมเลม เรยกวา รายยาวมหาเวสสนดรชาดก รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ทไดรบการคดเลอกมดงตอไปน กณฑ จานวนคาถา สานวนของผแตงทไดรบการคดเลอก ทศพร 19 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส หมพานต 134 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส ทานกณฑ 209 สานกวดถนน วนปเวสน 57 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ชชก 79 สานกวดสงขกระจาย จลพน 35 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มหาพน 80 พระเทพโมล (กลน) กมาร 101 เจาพระยาพระคลง (หน) มทร 90 เจาพระยาพระคลง (หน) สกกบรรพ 43 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มหาราช 69 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส ฉกษตรย 36 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส นครกณฑ 48 สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส (รวม 1000 คาถา) กวผรจนาเรองมหาเวสสนดรชาดก มจดมงหมาย คอ นาไปเทศนใหประชาชนฟง ประเพณการเทศนมหาชาต สนนษฐานกนวา การเทศนมหาชาตนนคงมมากแตสมยกรงสโขทย ทเรยกกนวา เทศนคาถาพน ตอมามการแปลคาถาพนเปนภาษาไทย คอ มหาชาตคาหลวง แตไมปรากฏแนชดวามการเทศนมหาชาตในเดอนใดกนแน สมยรชกาลท 1 เปนตนมา จะนยมเทศนมหาชาตหลงเทศกาลออกพรรษาในเดอนสบเอดขางแรม หรอเดอนสบสอง ขางขน สมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 จะเทศนมหาชาตกนในเดอนอาย ซงปฏบตกนมาจนปจจบน ซงมกจะนยมเทศนตงแตเดอนอายเปนตนไป เมอจะมการเทศนมหาชาต ทางวดกจะแจกฎกาใหอบาสกอบาสการบกนไปเปนเจาภาพแตละกณฑ หรอ

75

อาจรวมกนหลายๆ คน ตอหนงกณฑกได ผเปนเจาภาพแตละกณฑจะตองเตรยมธป เทยน มาจดบชากณฑเทศนใหเทากบจานวนคาถาในกณฑนนๆ การตกแตงสถานท เจาภาพแตละกณฑจะตองตกแตงสถานทใหมบรรยากาศคลาย เขาวงกต อนเปนทประทบของพระเวสสนดร บรเวณรอบๆ สถานททจะใชเทศนมหาชาต จะประดบดวยราชวต ฉตร ธง ตนไม ตนกลวย ตนออย หรอมภาพเขยนตอนสาคญๆ ตาม เนอเรอง ประดบประดาเอาไวดวย เครองบชากณฑเทศน เครองบชากณฑเทศนสวนมากเปนของอปโภคบรโภคภายในทองถน เปนตนวา ขาวสาร นาตาล ผลไมตามฤดกาล หมากพล บหร ไมขดไฟ อาหารแหง ฯลฯ เปนตน เครองภณฑเปนเครองอปโภคบรโภค พระนกเทศนจะเปนผไดรบ สวนเงนบชา กณฑเทศน สมยกอนจะเปนของวด เพลงประจากณฑในมหาเวสสนดรชาดก เพลงปพาทยทบรรเลงประกอบการเทศนมหาชาตนนเรยกวา เพลงหนาพาทย เปนเพลงทบรรเลงประกอบกรยาอาการเคลอนไหวของบคคลหรอธรรมชาต จะใชบรรเลงกตอเมอจบกณฑนนๆ สวนการบรรเลงเพลงปพาทยกอนการเทศนนน จะใชเพลงโหมโรง

76

มลเหตทเกดเรองมหาเวสสนดรชาดก

เมอพระสมมาสมพทธเจาเสดจไปโปรดพระราชบดา และพระประยรญาต ทกรงกบลพสด มพระประยรญาตสวนหนง ซงมอายสงมากกวาเกดทฐมานะไมยอมถวายบงคม พระพทธองค จงทรงแสดงอทธปาฏหารยใหบงเกดฝนโบกขรพรรษตกลงมา ทาใหพระประยรญาต เหลานนคลายจากทฐมานะถวายนมสการพระพทธองคกนทวหนา ฝนโบกขรพรรษ เปนนาฝนเหมอนนาบนใบบว มลกษณะสแดงบรสทธ หากผใด ไมปรารถนาจะใหถกตองกาย กจะเปนไปตามความประสงค เมอตกลงมาแลวกไหลสใตพนดน พระสงฆสาวกเหนเหตการณเปนอศจรรย จงทลถามถงเรองฝนโบกขรพรรษวาเคยเกดขนมากอนหรอไม พระพทธองคตรสวา เคยเกดขนเมอครงทพระพทธองคเสวยพระชาตเปน พระเวสสนดรโพธสตว พระสงฆสาวกทลอาราธนา พระพทธองคจงไดเทศนาเรอง มหาเวสสนดรชาดกขน หมายเหต ฝนโบกขรพรรษ เคยตกลงในมนษยโลก 2 ครง ครงแรก ตกขณะทพระเวสสนดร พระนางมทร พระชาล พระกณหา พระเจาสญชยและพระนางเจาผสด กษตรยทงหกไดพบกนทบรเวณเขาวงกต ครงท 2 เมอพระพทธองคเสดจไปทรงแสดงพระธรรมเทศนา โปรดพระพทธบดา และพระประยรญาตทนโครธาราม กรงกบลพสด การทฝนโบกขรพรรษตกครงนเอง เปนเหตให พระพทธองคทรงเทศนาเรองมหาเวสสนดรชาดก แกพระสงฆทนโครธาราม

77

ประวตผแตง เจาพระยาพระคลง (หน) เปนบคคลสาคญผหนงในรชสมยของพระบาทสมเดจ พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทานผนเปนทงนกรบ และอามาตยผใหญ และกวในราชสานก แตเราทราบประวตของทานเพยงเลกนอย หนงสอลาดบสกล บญ-หลง วาทานเปนบตรเจาพระยาบดนทรสรนทรฤๅชย (บญม) กบทานผหญงเจรญ เดมเจาพระยาพระคลง (หน) มตาแหนงเปนหลวงสรวชต นายดานเมองอทย เมอครงกรงธนบรเปนจลาจลนน หลวงสรวชต นายบญนาก บานแมลา กบกระยาสรรค ไดยกพรรคพวกเขามาลอมพระราชวง ครนเมอสมเดจพระเจากรงธนบรทรงยอมแพ และสละราชสมบต ทรงออกผนวช ณ วดอรณราชวราราม หลวงสรวชตกบพรรคพวกกไดรกษาพระนครอย แตตอมาพวกทเขามายดอานาจการปกครอง เกดแตกแยกและววาทกนเอง ขณะนนสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (ครงทรงดารงพระยศเปนเจาพระยามหากษตรยศก) กาลงยกทพไปตเขมร เมอทราบวากรงธนบรเกดจลาจล กรบยกทพกลบมาทางเมองปราจนบร หลวงสรวชตไดออกรบเสดจ ณ ทงแสนแสบ กราบทลขอราชการตางๆ ใหทรงทราบ แลวเชญเสดจนาทพสพระนคร ครนสมเดจพระพทธยอดฟาฯ ไดขนครองราชยแลว กโปรดใหหลวงสรวชต เปน พระยาพพฒนโกษา ตอมาโปรดเลอนใหเปนเจาพระยาพระคลง ทานไดรบราชการจนถงแก อนจกรรม ใน พ.ศ. 2348 ผลงานทางวรรณกรรม เจาพระยาพระคลง (หน) ไดแตงหนงสอหลายเรอง เชน ลลตศรวชยชาดก ลลตเพชรมงกฎ ลลตพยหยาตราเพชรพวง อเหนาคาฉนท รายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร และกณฑกมาร บทมโหรเรองกาก ทงเปนผอานวยการแปลหนงสอสามกก กบไดแตงเรองราชาธราช รวมกบพระยาอนทรอคคราช พระภรมรศม และพระศร ภรปรชา

78

ภาคผนวก ง - บตรภาพ - ภาพประกอบมลเหตทเกดเรองเวสสนดรชาดก และ - เวสสนดรชาดก 13 กณฑ

79

ปฐมเหตมหาเวสสนดรชาดก

ภาพประกอบ 1 พระพทธเจาทรงแสดงมหาชาต 13 กณฑ ในสมาคมพระญาตศากวงศ พระอรยสงฆ ภาพนสะทอนแนวคด คานยมเกยวกบหลกทางพทธศาสนาหลายประการ เชน ความศรทธาในองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา สงเกตไดวา แมแตเหลาเทพ เทวดา ยงนงกราบไหวพระพทธเจา

80

กณฑท 1 ทศพร ม 19 พระคาถา

ภาพประกอบ 2 พระอนทรประทานพร 10 ประการแกพระนางผสด ภาพนเปนภาพพระอนทร ทรงประทานพรใหพระนางผสด สะทอนความเชอเรองเทพยดา และอทธฤทธ

81

กณฑท 2 หมพานต ม 134 พระคาถา ภาพประกอบ 3 พระเวสสนดร พระราชทานชางเผอกชาวเมอง โกรธแคนใหเนรเทศไปอย เขาวงกต ภาพนเปนภาพทพระเวสสนดร พระราชทานชางเผอกใหชาวเมองกลงคราษฎร ภาพนสะทอนแนวคด คานยม และสภาพการเมองการปกครอง หลายประการ เชน การปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย

82

กณฑท 3 ทานกณฑ ม 209 พระคาถา ภาพประกอบ 4 พระเวสสนดร พระราชทานมาและราชรถแกพราหมณทตามมาขอนอกเมอง

ภาพนพระเวสสนดร ทรงพระราชทานมาและราชรถแกพราหมณ ภาพนสะทอนสภาพสงคมทมชนชนวรรณะ ความแตกตางทางสงคม

83

กณฑท 4 วนประเวศน ม 57 พระคาถา ภาพประกอบ 5 สกษตรยตองเดนดง ตงพระทยมงตรงสเขาวงกต เพอจะทรงบาเพญพรต เปนฤาษ ภาพนทงสกษตรยตองเดนเขาในปา สะทอนความสมพนธของครอบครววามความรก ความผกพนกน

84

กณฑท 5 ชชก ม 79 พระคาถา ภาพประกอบ 6 ชชกไดนางอมตดา ลกสาวเพอนมาเปนเมย แทนเงนและทองตน ทพอแมนาง นาไปใชหมด ภาพนเปนภาพชชก กบนางอมตดา สะทอนความผกพนของสามภรรยา และหนาทของคนทงค แมวาชชกจะเปนตวละครทโหดราย รปรางอปลกษณ แตสงเกตวาชชก เดนจงมอนางอมตดา แสดงความเปนผนา ไมไดดดา เฆยนต แมวานางจะถกแลกเปลยนมาแทนเงนทองทพอแมนางนาไปใชจนหมด

85

กณฑท 6 จลพน ม 35 พระคาถา ภาพประกอบ 7 ชชก ชกลกพรก โกหกพรานเจตบตร วาเปนกลองใสสาสนของ พระเจากรงสญชย ภาพนเปนภาพชชก โกหกพรานเจตบตร เพอไปพบพระเวสสนดร ภาพนสะทอน แนวคด สภาพสงคมเกยวกบการประกอบอาชพ ปฏภาณ ความเอาตวรอดของชชกทโกหกพรานเจตบตร วากลกพรก คอ สาสนของพระเจากรงสญชย

86

กณฑท 7 มหาพน ม 80 พระคาถา

ภาพประกอบ 8 อจจตฤๅษหลงเชอคารมของชชกเจาเลห เลยบอกทางไปสเขาวงกต ภาพนอจจตฤๅษบอกทางไปเขาวงกตใหชชก ภาพนสะทอน แนวคด ความเชอ เกยวกบไหวพรบในการพดของชชก

87

กณฑท 8 กมาร ม 101 พระคาถา ภาพประกอบ 9 พระเวสสนดรตรสเรยกลกกณหาชาล ขนจากสระ เพอนาไปใหทานแกชชก

ภาพนพระเวสสนดร ตรสเรยกสองกมารขนจากสระบว ภาพนสะทอนแนวคดความสมพนธของบดา กบบตร

88

กณฑท 9 มทร ม 90 พระคาถา

ภาพประกอบ 10 พระนางมทรทรงประนมกรทลวอนไหวเทพเจา 3 สตวทมากนทางไว ภาพนพระนางมทรกาลงวงวอนขอใหพญาสตวทงสามหลกทางให ภาพนสะทอนแนวความคด ในเรองการออนนอมถอมตน แมพระนางมทรเปนหนอเนอเชอกษตรย แตกทรงมความออนนอม

89

กณฑท 10 สกกบรรพ ม 43 พระคาถา ภาพประกอบ 11 พระอนทรจาแลงเปนพราหมณมาขอนางมทร แลวถวายคน และประสาทพร 8 ประการ ภาพนพระอนทรจาแลงมาทลขอพระนางมทร แลวถวายคน ประสาทพรแปดประการ ภาพนสะทอนแนวคด ความเชอเกยวกบเทพ เทวดา

90

กณฑท 11 มหาราช ม 69 พระคาถา ภาพประกอบ 12 เทวดาจาแลงเปนพระเวสสนดร และนางมทร มาอมชสองกมารใหเสวยนม ดวยเมตตา ภาพนเทวดาจาแลงมาเปนพระเวสสนดร และพระนางมทร ใหสองกมารเสวยนม ภาพนสะทอนแนวคด ความเชอเกยวกบเทพ เทวดา อทธฤทธเหนอมนษย

91

กณฑท 12 ฉกษตรย ม 36 พระคาถา ภาพประกอบ 13 ทงหกกษตรยถงวสญญภาพสลบลง เมอไดพบหนากน ณ พระอาศรม ทเขาวงกต ภาพนหกกษตรยไดพบกนแลวสลบลง ภาพนสะทอนแนวคดเกยวกบความสมพนธของครอบครว เครอญาตของคนไทย

92

กณฑท 13 นครกณฑ ม 48 พระคาถา ภาพประกอบ 14 หกกษตรยนาพยหโยธาเสดจกลบสพระนคร แลวขนครองนครเชตดรแทน พระราชบดา ภาพน หกกษตรยกลบพระนคร ภาพนสะทอนแนวคดสภาพสงคมทางดานการเมองการปกครองแบบสมบรณาญาสทธราชย

93

บตรแบบฝกหดระหวางเรยน ชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย

เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 1 เลอกคาตอบทถกตองเพยงขอเดยว 1. เหตใดการเทศนมหาชาตจงเรยกวา เทศนคาถาพน ก. เพราะมทานองสวด วกวนไปมา ข. มคาถารวมทง 13 กณฑได 1,000 คาถา ค. ในแตละกณฑ มจานวน 1,000 คาถา ง. ในแตละกณฑมการพรรณนาความมาก 2. การจดสถานทในการเทศนมหาชาต นยมจดใหมฉตร ธง ตนกลวย ออย ผลไมตางๆ มจดประสงคอยางไร ก. เพอความสวยงาม ข. เพอถวายเปนพทธบชา ค. เพอใหมบรรยากาศคลายปาหมพานต ง. เพอบรจาคเปนทานเมอเสรจพธ 3. การจดประเพณเทศนมหาชาต นอกจากจะเปนการสบทอดพระพทธศาสนา ยงมคณคา ดานใดอก ก. เสรมสรางความสามคคของชาวพทธ ข. สมทบทนปจจยบรจาคใหวด ค. เปนการสรางงานใหชาวบาน ง. แสดงความเจรญทางพทธศาสนา 4. วรรณคดในขอใดเปนผลงานการประพนธของเจาพระยาพระคลง (หน) ก. รามเกยรต ข. อเหนา ค. ราชาธราช ง. อณรฑ

94

5. รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ในขอใดมผประพนธคนเดยวกน ก. กณฑทศพร กณฑทานกณฑ ข. กณฑวนปเวสน กณฑมหาพน ค. กณฑมทร กณฑกมาร ง. กณฑสกกบรรพ กณฑมหาราช 6. กวทานใดมผลงานในการแตง เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก ทมสานวนทไดรบการ คดเลอกมากทสด ก. พระเทพโมลกลน ข. พระบาทสมเดจพระจอกเกลาเจาอยหว ค. เจาพระยาพระคลง (หน) ง. สมเดจพระมหาสมณเจากรมพระปรมานชตชโนรส 7. “เรองราวของพระพทธเจาทมมาในชาตกอนๆ” ขอความนตรงกบขอใด ก. พระโพธสตว ข. พระโพธญาณ ค. มหาชาต ง. ชาดก 8. บารมในขอใด ทพระโพธสตวไดบาเพญในพระชาตสดทาย ก. เนกขมบารม ข. ทานบารม ค. สจบารม ง. วรยบารม 9. การกระทาใดของพระเวสสนดรทแสดงวาพระองคทรงมอเบกขา ก. ทรงตงพระทยมนคงไมพโรธชชก ข. ทรงอดกลนแมตองถกเนรเทศออกจากเมอง ค. ทรงบาเพญบตรทาน ง. ทรงบาเพญตนระหวางทรงเปนฆราวาส 10. การบาเพญบตรทานของพระเวสสนดร ใหคณคาสาคญใดแกมนษย ก. ใหมนษยมสจจะวาจา ข. ใหมนษยไมโกรธเคองกน ค. ใหมนษยไมยดตดในทรพยทงหลาย ง. ใหมนษยมความเพยร

95

บตรเฉลยแบบฝกหดระหวางเรยน ชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย

เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 1

1. ข 2. ค 3. ก 4. ค 5. ค 6. ง 7. ง 8. ข 9. ก 10. ค

96

บตรแบบฝกหดชดการเรยนดวยตนเอง วชาวรรณคดไทย เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 1

1. คาวา ชาดก มความหมายตรงกบขอใด ก. เรองราวของพระโพธสตว ข. เรองราวของพระพทธเจา ค. เรองราวของพระพทธเจากอนตรสร ง. เรองราวของพระพทธเจาตอนตรสรแลว 2. มลเหตเบองตนททาใหเกดเรองมหาเวสสนดรชาดก คอขอใด ก. พระสงฆสาวกทลอาราธนา ข. พระพทธเจาแสดงธรรมโปรดพทธบดา ค. เกดฝนโบกขรพรรษตกลงมา ง. พระประยรญาตตองการทราบเรองราว 3. ผทมบทบาทเดนทสดในกณฑมทร คอใคร ก. พระเวสสนดร ข. พระนางมทร ค. ชชก ง. พระชาลและพระกณหา 4. การเทศนมหาชาตกระทากนเมอใด ก. เทศนตงแตเดอนอายเปนตนไป ข. เทศนตงแตเดอนยถงเดอนสาม ค. เทศนตงแตเดอนสามถงเดอนส ง. เทศนตงแตเดอนสถงเดอนหา 5. จดประสงคของการเทศนมหาชาต คอขอใด ก. เพอไดพบพระพทธเจา ข. เพอใหเกดอานสงคอนแรงกลา ค. เพอไดประพฤตปฏบตตามอยางพระพทธเจา ง. เพอตายไปจะไมตกนรกซงตองทกขทรมาน

97

6. ขอใดกลาวไมถกตอง ก. มหาเวสสนดรชาดกม 13 กณฑ มคาถารวม 1,000 คาถา ข. พระเจากรงสญชยเปนพระราชบดาของพระเวสสนดร ค. พระนางผสดเปนพระราชมารดาของพระเวสสนดร ง. นางอมตดาเปนภรรยาของชชก ซงนางรกและสงสารชชก 7. ขอใดไมใชลกษณะของหนงสอประเภทคาหลวง ก. พระมหากษตรยแตง ข. แตงตวคาประพนธหลายชนด ค. แตงดเปนแบบฉบบใช ง. เนอเรองมงความบนเทงและยกยองวรบรษ 8. ใครเปนผแตงมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ก. สานกวดถนน ข. สานกวดสงขกระจาย ค. กรมพระปรมานชตชโนรส ง. เจาพระยาพระคลง (หน) 9. ขอใดเปนผลงานของผแตงมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ก. ขนชางขนแผน ข. ไกรทอง ค. บทมโหรเรองกาก ง. ลลตตะเลงพาย 10. หนงสอตอไปนเรองใดแตงขนหลงสด ก. มหาชาตคาหลวง ข. กาพยมหาชาต ค. มหาชาตกลอนเทศน ง. รายยาวมหาเวสสนดรชาดก

98

11. มหาเวสสนดรชาดกเนนบารมขอใดมากทสด ก. การออกบวช (เนกขมบารม) ข. การอดกลน (ขนตบารม) ค. การรกษาศล (ศลบารม) ง. การใหทาน (ทานบารม) 12. มหาชาตคาหลวงมมาตงแตสมยใด ก. กรงสโขทย ข. กรงศรอยธยา ค. กรงธนบร ง. กรงรตนโกสนทร 13. การเทศนมหาชาตในปจจบนนยมเทศนในวาระใด ก. วนวสาขบชา ข. วนมาฆบชา ค. วนออกพรรษา ง. วนธรรมสวณะ 14. ขอใดเปนเหตผลททาใหมการนยมเทศนาเรองมหาเวสสนดรชาดกยงกวาชาดกเรองอนๆ ก. ผฟงนยมวาไดอานสงสสงสด ข. เปนชาดกเรองทยาวทสดและบาเพญบารมสงสด ค. เปนพระชาตสดทายกอนจะตรสรเปนพระพทธเจา ง. พระโพธสตวทรงบาเพญบารมสงสดยงกวาพระชาตอนๆ 15. ทาไมแตเดมคนจงนยมฟงเทศนมหาชาตใหจบในวนเดยว ก. เพราะไมมเวลาวางมากนก ข. เพราะถอวาไดบญกศลอยางมาก ค. เพราะจะไดรเรองมหาชาตโดยตลอด ง. เพราะเทศนมหาชาตเปนการเทศนตามลลาของทวงทานองทไพเราะ

99

16. ขอใดคอจดมงหมายในการฟงเทศนมหาชาต ก. เพอใหซาบซงในรสพระธรรม ข. เพอใหไดรบอานสงสอนแรงกลา ค. เพอใหทราบเรองราวทางพทธศาสนา ง. เพอใหทราบถงการบาเพญบารมอนยงใหญของพระเวสสนดร 17. มหาเวสสนดรชาดกสาคญยงกวาชาดกเรองอนๆ ตามเหตผลใดขอใดเดนชดทสด ก. พระโพธสตวไดทรงบาเพญบารมครบ 10 ประการ ข. เปนชาดกทยาวกวาชาดกเรองอนๆ ค. ผฟงนยมวาไดอานสงสแรง ง. เปนพระชาตสดทาย 18. เหตใดในการเทศนมหาชาต จงตองแตงสถานทและธรรมมาสนทเทศน ดวยตนกลวย ตนออย ก. เพอใหเกดความรสกสงบ แฝงความศกดสทธนาเลอมใส ข. เพอใหความสะดวกแกพทธศาสนกชนในการหาเครองตดกณฑเทศน ค. เพอใหดเหมอนปาทเขาวงกต ทพระเวสสนดรทรงบาเพญพรต ง. เพอใหดเหมอนปาอสปตนมฤคทายวน ทพระพทธเจาตรสร 19. สมยกรงธนบร เจาพระยาพระคลง (หน) มบรรดาศกดอะไร ก. หลวงสรวชต ข. เจาพระยาจกร ค. พระยาพพฒนโกษา ง. เจาพระยาสรบดนทร 20. ชาดกทปรากฏในพระไตรปฎกเรยกวาอะไร ก. ฎกาชาดก ข. นบาตชาดก ค. ปญญาสชาดก ง. อรรถชาดก

100

บตรเฉลยแบบฝกหดชดการเรยนดวยตนเอง เรองรายยาวมหาเวสสนดรชาดก กณฑมทร ชดท 1

1. ง 2. ค 3. ก 4. ค 5. ข 6. ก 7. ข 8. ง 9. ง 10. ง 11. ง 12. ก 13. ค 14. ค 15. ข 16. ง 17. ก 18. ค 19. ก 20. ข

ประวตยอผทาสารนพนธ

102

ประวตยอผทาสารนพนธ ชอ ชอสกล นางสาววชดา พรายยงค วนเดอนปเกด 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2524 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 295/15 ซอยจรญสนทวงศ 82 บางพลด กรงเทพฯ 10700 ตาแหนงหนาทการงานปจจบน อาจารย 1 ระดบ 4 สถานททางานปจจบน โรงเรยนวดบางพลด (ป.สวณโณ) ประวตการศกษา พ.ศ. 2540 มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนวดบวรมงคล พ.ศ. 2545 ครศาสตรบณฑต วชาเอกภาษาไทย จากสถาบนราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2550 การศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ