การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรค

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สารนพนธ ของ

บญญฤทธ เมธปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา(การสอนสงคมศกษา)

กนยายน 2552

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรค

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สารนพนธ ของ

บญญฤทธ เมธปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา(การสอนสงคมศกษา) กนยายน 2552

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรค

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

บทคดยอ ของ

บญญฤทธ เมธปญญา

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา(การสอนสงคมศกษา)

กนยายน 2552

บญญฤทธ เมธปญญา. (2552). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคด

สรางสรรค ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธ

สตอรไลน. สารนพนธ กศม.(การมธยมศกษา.) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

คณะกรรมการควบคม : รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา, ผชวยศาสตราจารย กตตคณ รงเรอง.

การศกษาครงนมจดมงหมาย เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรดวยวธสตอรไลน กลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนแมพระฟาตมา ดนแดง กรงเทพฯ ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จานวน 40 คน โดยสมตวอยางแบบกลม กลมทดลอง

ไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน ใชเวลา 16 คาบ ในการดาเนนการทดลองครงน ใชแผนการวจยแบบกลมเครองมอทใชในการวจย คอแผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา มคาความ

เชอมน 0.84 และแบบวดความคดสรางสรรค มคาความเชอมน 0.80 แบบแผนการทดลองเปนแบบOne Group Pretest-Posttest Design วเคราะหขอมลโดยใชผลตางของคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน โดยใชวธทางสถต t- test แบบ dependent samples

ผลการวจยสรปไดดงน

1.นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนมผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .01 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน มความคดสรางสรรคหลงเรยนสง กวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

THE STUDY OF MATHAYOMSUKSA STUDENTS’ ACHIEVEMENT

TEST AND CREATIVE THINKING BASED ON STORYLINE METHOD

AN ABTRACT BY

BOONYARIT METIPUNYA

Presented in partial Fulfillment of the Requirements For the Master of Education degree in Secondary Education

at Srinakharinwirot University

September 2009

Boonyarit Metipunya. (2009). The Study of Mathayomsuksa Students’ Achievement

Test and Creative Thinking Based on Storyline Method. Master Project, M.Ed.

(Secondary Education). Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University.

Advisoy Committee: Assoc. Prof. Chutima Watthanakeelee, Rachun Boonthima. Assist. Prof. Kittikoon Rungruang.

The main purpose of this study was to compare Mathayomsuksa II on students’ achievement test and creative thinking based on storyline method. The sample used in this study was 40 Mathayomsuksa II student in the Aection

semester of the 2008 academic year at Maepra Fatima School Dindaeng district, Bangkok. Through the cluster random sampling teaching the experimental was Creative Thinking Based on Storyline Method for sixteen periods.

The Randomized Control Group Pretest – Posttest Design was used in the study. The instruments used in this creative thinking based on storyline method study were achievement test in Social Studies with reliability of 0.84 creative thinking test with reliability of 0.80. The research design was one group Pretest-Posttest Design. The data

was analyzed t–test for dependent samples. The results of study indicated revealed that: 1. there were significantly differences in social studies achievement at the .01

2. there were significantly differences in Creative thinking based on storyline method at the .01

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ

ไดพจารณาสารนพนธเรอง การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน ของบญญฤทธ เมธปญญา ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต

สาขาวชา การมธยมศกษาของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

.......................................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร)

ประธานคณะกรรมการบรหารหลกสตร

.......................................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร)

คณะกรรมการสอบ

.......................................................................................... ประธาน (รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร)

.......................................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารย ดร.ราชนย บญธมา)

.......................................................................................... กรรมการสอบสารนพนธ

(ผชวยศาสตราจารยกตตคณ รงเรอง) อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษา

มหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา(การสอนสงคมศกษา)ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

.......................................................................................... คณะบดคณะศกษาศาสตร (รองศาสตราจารย ดร.องอาจ นยพฒน) วนท 24 เดอน กนยายน พ.ศ. 2552

ประกาศคณปการ

งานวจยฉบบนสาเรจไดดวยด เพราะความเมตตา และความอนเคราะหจาก

รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร ประธานทปรกษา, อาจารย ดร.ราชนย บญธมา กรรมการ ทปรกษา, ผชวยศาสตราจารยกตตคณ รงเรอง และอาจารยนท ศรมย ทใหความรแนวคด และคาแนะนา ในการปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆ ทมคณคา เพอใหงานวจยฉบบนมความสมบรณ

ยงขน ผวจยขอกราบขอบพระคณดวยความเคารพอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณ รองศาสตราจารยสรวรรณ ศรพหล ผชวยศาสตราจารยผสด รอบร และผชวยศาสตราจารยสดใจ จนทรกลา ทไดกรณาตรวจแกไขเครองมอทใชในการวจย พรอมทงคาแนะนา ตลอดจนขอคดทเปนประโยชนอยางยงตอการวจย

ขอขอบพระคณบาทหลวงอทธพล ศรรตนะ ผอานวยการ คณะผบรหาร หวหนากลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และคณครโรงเรยนแมพระฟาตมาทกทาน ทกรณาให

ความสะดวกในเรองการจดการเรยนการสอนรายวชาสงคมศกษา และตารางการจดการเรยนรเพอเกบขอมลในการวจย

คณคาและประโยชนใดๆ ทพงมจากงานวจยฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองสกการบชาตอพระคณของบดา มารดา คร อาจารย ตลอดจนผมพระคณทกทาน

บญญฤทธ เมธปญญา

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา................................................................................................................. 1

ภมหลง............................................................................................................. 1 ความมงหมายของการวจย................................................................................. 3

ความสาคญของการวจย.................................................................................... 3 ขอบเขตของการวจย.......................................................................................... 3 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย.................................................... 4 ตวแปรทใชในการศกษา.............................................................................. 4

นยามศพท.................................................................................................. 4 กรอบแนวคดในการวจย.............................................................................. 6 สมมตฐานในการวจย................................................................................... 6

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ........................................................................ 7

เอกสารทเกยวของกบสารการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม.............. 7 เอกสารทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน........................................... 17 งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน.......................................... 28

เอกสารทเกยวของกบความคดสรางสรรค........................................................... 31 งานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค.......................................................... 42

3 วธการดาเนนการศกษาคนควา........................................................................ 45

ประชากรและกลมตวอยาง................................................................................. 45 เครองมอทใชในการศกษาคนควา....................................................................... 45

การสรางและการหาคณภาพเครองมอ................................................................ 45 การดาเนนการทดลอง....................................................................................... 54 การวเคราะหขอมล............................................................................................ 54

4 ผลการวเคราะหขอมล....................................................................................... 57

ลกษณะทใชในการวเคราะหขอมล...................................................................... 57 ผลการวเคราะหขอมล........................................................................................ 58

สารบญ (ตอ)

บทท

5 สรปผล อภปราย และขอเสนอแนะ................................................................... 60

ความมงหมาย สมมตฐาน และขอบเขตของการวจย........................................... 60 การเกบรวบรวมขอมล....................................................................................... 61

สรปผลการศกษาคนควา.......................................................................................... 62 อภปรายผล.............................................................................................................. 62 ขอเสนอแนะ............................................................................................................ 64

บรรณานกรม.................................................................................................................. 65

ภาคผนวก....................................................................................................................... 70

รายรามผทรงคณวฒ....................................................................................................... 105

ประวตยอผทาสารนพนธ................................................................................................ 106

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงหลกการใหคะแนนความคดรเรมของคลอพเลย(Cropley. 1996)...................... 53 2 แสดงแบบแผนการวจย........................................................................................... 54

3 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษากอน เรยนและหลงเรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน...................... 58 4 แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยน

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน.................................................. 59

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1. กรอบแนวคดในการวจย......................................................................................... 6 2. แผนผงแสดงขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค............................. 48

บทท 1

บทนา

ภมหลง สภาพสงคมปจจบนมความเจรญกาวหนาทงทางดานเศรษฐกจสงคมวฒนธรรม เทคโนโลยและระบบการสอสาร การพฒนาประเทศจะตองสอดคลองกบความเจรญกาวหนาตางๆ โดยจะตอง

ใหความสาคญกบการศกษาเพราะการศกษาเปนรากฐานทสาคญทสด ในการสรางสรรคความเจรญกาวหนาและทาใหสามารถแกไขปญหาในดานตางๆ ของสงคมไดบทบาทของการศกษาจะตองพฒนาผเรยนใหมความสามารถ มระบบยทธวธในการคด รจกแสวงหาขอมล ประมวลผล จดระบบขอมลและตดสนใจดวยตนเอง ดงนนระบบการศกษาทมประสทธภาพ จะเออตอการพฒนาศกยภาพ

และความสามารถ ตลอดจนคณลกษณะตางๆ ของคนในการเรยนร ซงสอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต ฉบบท 8-10 พ.ศ. 2540-2554 กลาวไววา การจดการศกษาจะตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร มคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ในการดารงชวตมความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความคดรเรม

สรางสรรค ใฝร ใฝเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง และสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

(การศกษาแหงชาต, คณะกรรมการ. 2540-2544 : 3)

การจดการศกษาจาเปนอยางยงทจะตองใหความร และประสบการณทงดานวชาการ และ

วชาชพควบคกนไป เพอใหเยาวชนเหลานนไดมความรความสามารถและมทกษะในการดารงชวตในสงคมไดเปนอยางด ตลอดจนสามารถประพฤตตนไดอยางเหมาะสมในการดารงชวตประจาวน และความเจรญกาวหนาทางดานเทคโนโลย และการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรว การแขงขนในโลกของศตวรรษท 21 ประเทศชาตจะอยรอดไดขนอยกบคณภาพของประชาชน ประชาชนจะม

คณภาพขนอยกบการฝกอบรมเลยงด และการจดการศกษาทมประสทธภาพ โดยพฒนาผเรยนใหเตมศกยภาพในหลายมต โดยเฉพาะความคดรเรมสรางสรรคในการแกปญหาเปนสงสาคญ และ

จาเปนทสามารถพฒนาได (วชย วงษใหญ. 2541:23)

การจดการเรยนรในปจจบนเปนปญหาสาคญ ททาใหผเรยนเกดการเรยนรทไมสมบรณและไมบรรลตามจดมงหมายของหลกสตร เนองจากครผสอนยงเนนการจดการเรยนรแบบครเปนศนยกลางและยดเนอหาเปนหลก เนนการทองจา มากกวาการคดวเคราะห หาเหตผลและแสวงหา

ความรดวยตนเอง มทกษะการแกปญหาไดอยางสรางสรรค (พยงศกด จนทรสรนทร.2541:7) สงผล

ใหสมรรถนะของผเรยนในดานความร และความคดอยในระดบตาผเรยนสวนใหญทาขอสอบอตนยและขอสอบทเปนการอธบายความไดนอยมาก เนองมาจากขาดการปลกฝงใหรกในการเรยนรการ

อานหนงสอ การศกษาคนควา การคดวเคราะหดวยตนเอง (วทยากร เชยงกล. 2541:135–138) และ

2

ผลจากการประเมนคณภาพการศกษาของกรมวชาการในระดบมธยมศกษา ตงแตปการศกษา 2540

ระบวา วชาคณตศาสตร และวชาสงคมศกษา มนกเรยนประมาณรอยละ 81 และ 61 มผลการ

ประเมนอยในระดบตองปรบปรง (อารง จนทวานช และไพบลย แจมพงษ.2542 : 6) สอดคลองกบ

ขอสรปของโครงการสอการศกษาเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเอง และสงแวดลอมใหอยในสภาวะทเหมาะสม พงพอใจ และมชวตทมความสขได มแรงจงใจ จนตนาการ และความพยายามอตสาหะ

ชวยใหบคคลประสบความสาเรจไดทางานอยางไมทอถอย หรอเลกลมและไมอบจนความคด มความพยายามขวนขวาย มการยดหยนในกาปรบสถานการณใหเหมาะสมกบสภาพการณไหมากทสด มการยอมรบสภาพความลมเหลว ดวยความอดทน อดกลน กลาเผชญ ยอมรบตอสภาพการณทเปนจรงประเทศชาตใด ทมบคคลทมความคดสรางสรรคจานวนมาก ประเทศชาตนนกสามารถดง

ศกยภาพเชงสรางสรรคของประชาชนในชาตออกมาใชใหเกดประโยชนไดมาก อนกอใหเกดการพฒนา และกาวหนายงขนดงท จตร ทองปาน และพงษทอง คาแทง (2531) ไดกลาวไวสอดคลองกนวา ความคดสรางสรรคไมจาเปนวาจะมเฉพาะกบคนทเรยนเกงเทานน แตผเรยนจะเกดความคดสรางสรรคไดเพราะการจดการเรยนรวธการสอนของคร และบรรยากาศภายในโรงเรยน การจดการ

เรยนร เพอพฒนาความคดสรางสรรคนนตองอาศยองคประกอบหลายอยางไดแก บรรยากาศในหองเรยน บคลกภาพของคร และวธการจดการเรยนรโดยครตองยอมรบความรสก และมความสนใจผเรยนในการสงเสรมทศนคตทด ใหโอกาสในการคนหาคาตอบและชวยผเรยนเมอเกดปญหาอยางสรางสรรค เพอผเรยนจะไดมสวนรวมในการจดการเรยนร ครตองปรบปรงตวเองอยเสมอในดานการ

จดการเรยนรใหความสนใจตอเหตการณรอบตวพรอมทงสรางบรรยากาศใหเปนอสระ ไมเครงเครยดจนเกนไป เพอสงเสรมพฒนาการความคดสรางสรรคจดกระบวนการเรยนรทมงใหผเรยนรวมกนคดและจนตนาการเพอหาแนวทางในการแกปญหาไดดวยตนเองตามศกยภาพ การสรางบรรยากาศใหมความเปนอสระนนตองเรมจากผสอนตองมความสามารถในการ

ผสมผสานศาสตรหลายๆ อยางเขาดวยกน สามารถนาศาสตรเหลานนมาใชใหเกดประโยชนในการทางานและเปนการเรยนรจากสงทใกลตวผเรยนเชอมโยงออกไปสชวตจรง และสามารถยดหยนเวลาจดการเรยนรไดตามความเหมาะสมทาใหการจดการเรยนรเปนไปโดยธรรมชาตมชวตชวาสอดคลอง

กบความตองการ สรางความสนกสนาน และทาใหผเรยนเหนคณคาของการเรยนร ทาใหเกดพลงในการเรยนร และทางานกบผอนมากขนโดยผเรยนเกดความพงพอใจเมอประสบผลสาเรจในงานทไดรบมอบหมาย เปนทางนาไปสความมนใจและกระตนใหอยากจะทางานตอไป (อรทย มลคา และ

คณะ.2542:18-19)

การจดการเรยนรวธตอรไลนไดนาทฤษฎการเรยนรหลายทฤษฎมาไวรวมกน เชน.การบรณาการ การเรยนรแบบมสวนรวม และการเรยนรตามแนวทฤษฎสรางองคความร

(Constructivism)เนองจากกลมผคดคนนวตกรรมนมความเชอเกยวกบการเรยนรวา ความรควรม

ลกษณะเปนองครวมความคงทนของการเรยนรขนอยกบวธการไดมาซงความร และประสบการณผลงานสรางสรรคทมความหมายไดมาจากการเรยนรเกดจากการกระทาของตนเองดวย

3

ประสบการณตรง (อรทย มลคาและคณะ. 2542:43) ถอไดวาเปนการบรณาการหลกสตรทมความ

หลากหลายกอใหเกดการเรยนรรวมกนระหวางผเรยนและผสอนดงทเบลล และไฟฟลล (Bell and

Fifild.1998:5)กลาววาการเรยนรวธสตอรไลนมพนฐานมาจากทฤษฎทวาความรเปนสงทซบซอนและ

มมากมายหลายระดบการเรยนรจะเกดขนไดตองอาศยประสบการณเดมทมอย โดยผเรยนจะสรางความหมายของการเรยนรไดดวยการใหเขามประสบการณจรง จากการลงมอปฏบตซง เครสเวล

(Creswell.1997 :112) ไดกลาวไวเชนเดยวกนวา วธสตอรไลนเปนรปแบบการจดการเรยนรทเนน

ผเรยนเปนศนยกลาง โดยเปนการบรณาการหลกสตรเขาดวยกน และฝกใหผเรยนไดรจกการคนควาหาความรดวยตนเอง ซงมผลตอการพฒนาทกษะทางดานภาษา และการทางานกลมรวมกนอยางสรางสรรค จากเหตผลดงกลาว ผวจยจงมความสนใจศกษาการจดการเรยนรวธสตอรไลน และนามา

ประยกตใชในการจดการเรยนร เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความสามารถในความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนสงคมศกษาดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน ซงเปนวธทจะพฒนาผเรยนใหสรางองคความรดวยตนเอง และมความคดสรางสรรคเพอจะไดนาผลการวจยไปพฒนาการจดการเรยนรสงคมศกษาใหเกดประสทธภาพมากยงขนอสอดคลอง

กบแนวทางการปฏรประบบการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ตอไป

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

2. เพอศกษาความคดสรางสรรคของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ความสาคญของการวจย ผลการศกษาคนควาในครงน เพอเปนแนวทางใหครผสอนในกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม และผสนใจในการจดการเรยนรวธสตอรไลน นาไปใชในการจดการเรยนรใหเกด

ประโยชนดงน.

1. ทาใหมความร ความเขาใจ ในการจดการเรยนรวธสตอรไลน

2. นาไปประยกตใชในการจดการเรยนรใหเกดประโยชนตอการจดการเรยนรของคร

3. สามารถปรบปรงการจดการเรยนรใหเกดแรงกระตนความสนใจใหผเรยนมสวนรวมใน

การปฏบตกจกรรมไดมากขน

ขอบเขตของการวจย ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

4

ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงนไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยน

แมพระฟาตมา เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จานวน 3 หองเรยนรวมนกเรยน 120 คน กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนแมพระฟาตมา เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จานวน 40

คนไดมาโดยการสมแบบกลม ตวแปรทใชในการศกษา

1. ตวแปรอสระ (Independent Variable) คอ

การจดการเรยนรดวยวธสตอรไลน

2. ตวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแก

2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 2.2 ความคดสรางสรรค ระยะเวลาในการทดลอง

การวจยในครงนทาการทดลองโดยผวจยดาเนนการเอง ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา2551

จานวน 1 หองเรยน ใชเวลาในการทดลองสปดาหละ 3 คาบ คาบละ 50 นาท รวม 16 คาบ สาระการเรยนรทใชในการทดลอง

ผวจยไดกาหนดเรองทใชในการทดลองในครงน ไดแก สาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนา และวฒนธรรม แบงออกเปน 4 เรองคอ. 1.เรองหนาทชาวพทธ 2. มารยาทชาวพทธ 3. ชาวพทธตวอยาง และ 4. ศาสนพธ ซงอยในสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม มาตรฐานสาระท 1.1

เขาใจประวตความสาคญหลกธรรมของพระพทธศาสนาและสามารถนาหลกธรรมของพระพทธศาสนาไปเปนหลกปฏบต ในการอยรวมกน ในระดบชวงชนท 3 (ม.1-3)

นยามศพท

1. การจดการเรยนรวธสตอรไลน หมายถง การสรางเสนทางการเดนเรองใหเรยง

ตอเนองกนตามลาดบเหตการณและสอดคลองกบเนอหาสาระการเรยนร โดยใชคาถามนาเปน

ตวเชอมโยงในการเปดประเดนใหนกเรยนไดผกเรองจากประสบการณและจนตนาการ อนเปนการเรยนรทหลากหลาย โดยมองคประกอบหลก 4 องคประกอบ ไดแก ฉาก ตวละคร วถชวต เหตการณและปญหาทตองแกไข ซงมขนตอนในการจดการเรยนร ดงน ขนเตรยมเปนขนเตรยมความพรอมใหนกเรยนโดยการแนะนาการจดการเรยนร

วธสตอรไลน และเปดโอกาสใหนกเรยนซกถาม หลงจากนนกแบงนกเรยนเปนกลม

5

ขนปฏบตการจดการเรยนรเปนขนทนกเรยนจะดาเนนกจกรรมตางๆ ไดแกการ

ตอบคาถาม และการปฏบตกจกรรมตางๆ ตามองคประกอบของวธสตอรไลน โดยจะแบงเปนตอนอยางนอย 4 ตอนตามองคประกอบของการจดการเรยนรวธสตอรไลน ในแตละตอนนกเรยนจะมการวางแผนเพอตอบคาถามนาและการสรางสรรคสงตางๆตามจนตนาการทแบงเปนลาดบขนตอนดงน ตอนท 1 การสรางฉาก ใชคาถามนา อนจะกอใหเกดการสะทอนภาพ

เกยวกบเรองราววาเกดขนทไหนถอวาเปนการเรมตนใหนกเรยนทราบวากาลงมประสบการณใหมเกดขน เปนการเรมเขาสบทเรยน หรอเปดตวเรองในฉากเปนการระบสถานท เวลาและสงแวดลอมตางๆ

ตอนท 2 การสรางตวละคร คอการใชคาถามทจะกอใหเกดการผกเรองเกยวกบคน หรอสตวทนกเรยนเปนผกาหนดเรอง และบทบาทในการดาเนนเรองตงแตตนจนจบตวละครจะทาใหฉากสมจรง โดยใชตกตา หรอหนมอเปนสญลกษณ ตอนท 3 การกาหนดวถการดารงชวต ใชคาถามนาทใหนกเรยนเสนอ

เรองราวทเกยวกบกจกรรมของตวละคร คาถามวาตวละครเหลานทาอะไร ซงเปนการดาเนนชวตหรอสะทอนชวตของตวละคร ตอนท 4 เหตการณและการแกปญหา ตองมคาถามนาวา มอะไรสาคญเกดขนกบตวละคร คอการมเหตการณ และปญหาทตองแกไข

ขนกจกรรมการเรยนรสรปและนาเสนอผลงาน นกเรยนออกมาอภปราย หรอสรปเลาเรอง นาเสนอผลงานตลอดจนแนวคดและประสบการณของกลมตนเอง ใหเพอน ๆ ทราบ ขนประเมนผล ประเมนจากการปฏบตกจกรรมในทกขนตอน คอ การตอบคาถามนา การปฏบตกจกรรมในแตละตอน ผลงานการสรางสรรค และจากการนาเสนอผลงานกลม

2. ผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการ

เรยนรสงคมศกษาเรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และวนสาคญทางพทธศาสนา ซงพจารณาจากการตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผวจยไดสรางขนตามตารางวเคราะหหลกสตรเพอวดพฤตกรรมดานความรและความคดในการเรยนสงคมศกษาตาม

แนวคดของ บลม(สมบรณ ชตพงศ.2523 :12-31 ;อางองจาก Benjamin S. Bloom ) ทผวจยสรางขน

โดยกาหนดพฤตกรรมทตองการวดเปน 6 ดาน คอ 2.1 ความรความจา คอ คาทบงการกระทาเชน การบอก ชบง บรรยายใหรายการ

เรองทกระทาเชน ชอ วน เวลา เหตการณ และบคคล เปนตน 2.2 ความเขาใจ คอ การแปล เปลยนรปใหคาพดของตนเอง บอกความแตกตาง

บอกความคลายคลง ขยายความยกตวอยาง ทานาย ตความหมาย อธบายความหมายสรป จดใหมเรยบเรยงใหม เปนตน

2.3 การนาไปใช คอ การใชคานวณสาธตสรางเตรยมเสนอ และแกปญหา เปนตน

6

2.4 การวเคราะห คอ การบอก จาแนก คนหา เปรยบเทยบ ใหเหตผล บอกความ

แตกตางคลายคลง จดประเภท เปนตน

2.5 การสงเคราะห คอ การบอกเขยนสราง แกไข วางแผนออกแบบ จดผลต

แสดงเหตผล วางโครงการ ปรบปรง เปนตน 2.6 การประเมนคา คอ การประเมนตดสน โตแยงเปรยบ เทยบใหเกณฑ

วพากษวจารณ เปนตน 3. ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถทางสมองของนกเรยนในการคดได

หลายทศทาง ซงนกเรยนแสดงความสามารถโดยการตอบสนองตอสถานการณในสงคมศกษาในแงของปรมาณความหลากหลายของคาถามตอบ และความคดทแปลกใหม ความคดสรางสรรค ในการศกษาครงน ประกอบดวยความคด 3 ลกษณะ คอ 1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคด

หาคาตอบใหไดมาก รวดเรว และถกตอง

2. ความยดหยน (Flexibility) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคดหา

คาตอบใหไดหลายประเภท หลายชนด โดยไมซาอยกบรปแบบเดยว คดดดแปลงจากสงหนงไปเปนอกสงหนง

3. ความคดรเรม (Original) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคดหา

คาตอบแปลกใหม แตกตางไปจากความคดของคนอน ไมซากบคนอน ๆ แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ผวจยไดศกษาตามทฤษฎของ ทอแรนซโดยศกษาแนว

ทางการสรางตามแนวของสมฤกษ อนจนทร (2536:109-120) ลกษณะแบบทดสอบเปนแบบอตนยม

การกาหนดกจกรรมและสถานการณสอดคลองกบการจดการเรยนรสงคมศกษา

กรอบแนวคดในการวจย กรอบแนวคดในการวจยครงน ผวจยสนใจทจะศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนเรอง หนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาว

พทธตวอยาง และศาสนพธ โดยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สมมตฐานในการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนมความคดสรางสรรคหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ตวแปรอสระ คอ

การจดการเรยนรวธสตอรไลน

ตวแปรตาม ไดแก

1..ผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

2. ความคดสรางสรรค

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามหวขอตอไปน

1. เอกสารทเกยวของกบสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค

เอกสารทเกยวของกบสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 1. ความหมายของสงคมศกษา

ในการศกษาเพอการวจยในครงนผวจยไดศกษาเอกสารทเกยวกบการจดการเรยนรสงคมศกษาจากแหลงการเรยนรตางๆ ซงมผใหความหมายไวแตกตางกน ดงน

ประนอม เดชชย (2536:7-8) ไดกลาวไววา สงคมศกษา หมายถง การใหการศกษาวชา

สงคมศกษาในโรงเรยน ทประกอบไปดวยเนอหาทมลกษณะบรณาการ คอ มเนอหาผสมผสานกน

โดยคดเลอกเนอหามาจากสาขาตางๆ เชน สงคมศาสตร เศรษฐศาสตร รฐศาสตร มนษยศาสตร จรยศาสตร และปรชญาฯลฯ แลวจดรวมเขาเปนหลกสตรสงคมศกษาในโรงเรยน

พนส หนนาคนทร. (2518:7) ไดใหความหมายสงคมศกษาวา หมายถง วชาทเกยวของ

โดยตรงกบเรองความสมพนธของมนษย

ภญโญ บวทอง. (2518:100) อธบายวา เนองจากสงคมศกษา เปนวชาทเกยวของกบ

ความเปนอยของมนษยในสงคม การจดการเรยนการสอนวชาสงคมใหบรรลวตถประสงคครตองสอนทงเนอหาวชา แนวคด เจตคตและคานยมทถกตองใหกบนกเรยน สมนทพย บญสมบต. (2525 : 6)

สรปวา วชาสงคมศกษาจะมความหมายครบถวนไดนน จะตองหมายรวมถง 3 สง คอ เนอหาสาระของวชา ความตองการของสงคม และความตองการของผเรยน

สนทร สนนทชย. (2514:14) อธบายวา วชาสงคมศกษาเปนวชาทเพงเลงถงความสมพนธ

ระหวางนกเรยนกบคนอน และความสมพนธระหวางนกเรยนกบสงแวดลอมซงการสอน และการสรางความสมพนธน เปนกระบวนการตอเนองทครและนกเรยนจะตองปฏบต กระทา ฝกฝน เผชญ

และแกปญหารวมกน จอหน ย ไมเคลลส (John U. Michellis. 1980 : 3 - 4) ซงเปนนกการศกษาทางสงคมศกษา

ทสาคญคนหนงกลาวถงวชาสงคมศกษาวา “เปนวชาทชวยใหผเรยนมความรเกยวกบสงคมมนษย

เศรษฐกจกจกรรมการเมองทงในอดต ปจจบน และอนาคตตลอดจนสงแวดลอมทมอทธพลตอมนษย

8

การเปลยนแปลงสงแวดลอม เพอนามาใชประโยชนการแกปญหาและการวางแนวทางสาหรบอนาคต

ของผเรยนดวย”

เอดการ บ เวสเลย (Edgar B. Wesley อางใน นาตยา ปลนธนานนท ม.ป.ป.) ไดเปนผกาหนดความหมายของสงคมศกษาขนเมอประมาณ 40 กวาปมาน และยงคงเปนทยอมรบกนมาก

ทสด ในปจจบน คอ “สงคมศกษา หมายถง วชาสงคมศาสตรทไดรบการดดแปลงหรอทาใหงายเขา

เพอสะดวกแกการสอนสาหรบนกเรยนในระดบประถมและมธยมศกษา”

ดงนนสรปไดวา สงคมศกษา หมายถง การใหการศกษาสงคมศกษาในโรงเรยนทประกอบดวยเนอหาทมลกษณะเปนบรณาการ (Integrate) คอ มเนอหาผสมผสานกนโดยคดเลอกเนอหามาจากสาขาวชาตางๆ เชน สงคมศาสตร เศรษฐศาสตร รฐศาสตร มนษยศาสตร จรยศาสตร

และปรชญา ฯลฯ แลวจดเขารวมเปนหลกสตรสงคมศกษาในโรงเรยน หรออาจกลาวไดวา วชาสงคมศาสตรเปน รากฐานของวชาสงคมศกษาในโรงเรยนเพราะ สงคมศกษา (Social Studies) มลกษณะวชาเปนสหวทยาการ (Interdisciplinary) หรอบรณาการ โดยคดเลอกเนอหาสวนทเหมาะสมจากวชาตางๆ ในสาขาสงคมศาสตรและแขนงวชาทเกยวของ มขอบขายครอบคลมทก

แขนงวชาในสาขาสงคมศาสตร ตลอดไปจนถงวชาทเกยวของกบสงคม แตไมใชสงคมศาสตร เชนศาสนา ศลปดนตร วรรณกรรมดวยเพอนามาบรณาการเขา โดยมมโนทศนและหลกการทสาคญเปนหลกหรอ แกนกลาง สาหรบนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษาและมธยมศกษา เพอใหเกดความเขาใจในความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย และมนษยกบสงแวดลอมทกดาน และฝกฝนทกษะ

และพฒนาเจตคตอนเหมาะสม เพอเปนพลเมองทดมประสทธภาพ สามารถอยรวมกนไดอยางสนตและสรางสรรค อาจกลาวไดวา วตถประสงคเนนทการนาเอาความรทางสงคมศกษาไปใชเพอพฒนาคณภาพชวตของผเรยนและสงคม เนอหาทนามาตองคดเลอกใหเหมาะสมกบวตถประสงค และวยของผเรยนสงคมศกษาจงมเนอหาในลกษณะทไมยากเกนความเขาใจของผเรยน

2. ความสาคญ และคณคาของสงคมศกษา

เจรญ จามรธญญวาท (2534: 10-12) กลาวถงความสาคญของสงคมศกษา ไวดงน

1. สงคมศกษากอใหเกดความรความเขาใจความสมพนธระหวางมนษย และสงแวดลอม คอ ผเรยนไดศกษาปญหาตาง ๆ ทงใกลตวและไกลตวออกไป ทงปญหาของตนเองและ

สวนรวม ศกษาถงกลไก และรปแบบองคกรตาง ๆ ของสงคม เขาใจปญหาการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ไดเรยนรพฤตกรรมของกลมชน และปญหาตาง ๆทมนษยกาลงเผชญอย 2. สงคมศกษากอใหเกดกระบวนการ และทกษะทางสงคม ฝกใหผเรยนเกดทกษะทางสงคม เชน ทกษะการแกปญหา ทกษะการอยรวมกน ทกษะการทางานกลม ทกษะการศกษาหา

ความร ซงทกษะตาง ๆเหลานจะชวยใหผเรยนมความคด มเหตผล มวจารณญาณ รจกตดสนใจและแกปญหารวมกน 3. สงคมศกษาชวยปลกฝงเจตคต คานยม และความซาบซงใหผเรยนเหนคณคาของกฎหมาย จารตประเพณ ขดเกลาเยาวชนใหมคานยมทด มความซาบซงในศลปวฒนธรรม

9

ประเพณของชาต ระเบยบกฎเกณฑตางๆ ของสงคมตระหนกถงภาระหนาทของตน มความ

รบผดชอบ และแกไขปญหาของสงคมดวยความเตมใจ 4. สงคมศกษาสงเสรมมาตรฐานทางสงคม ชวยใหผเรยนไดเรยนรกฎเกณฑตางๆของสงคมกฎหมาย ขอบงคบ ซงจะชวยใหสงคมนนมความสงบสข ลดปญหาการขดแยง 5. สงคมศกษาชวยใหเกดการแกปญหารวมกนโดยปลกฝงวถทางแหงประชาธปไตย

ฝกใหผเรยนแกไขอยางมหลกการ และเหตผล มการตดสนใจรวมกน รจกเสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน ฝกการเปนผนาและผตามทด สามารถวนจฉยขอเทจจรงโดยอาศยเหตผลและหลกฐานตาง ๆ รจกนาขอมลมาเปรยบเทยบ วเคราะหปญหาตาง ๆ ของสงคม

6. สงคมศกษา ปลกฝงใหเกดความรกชาต มความหวงแหน และรจกเสยสละเพอ

สวนรวมเขาใจและซาบซงผลงานอนดเดนของคนไทยและบารงรกษาไวซงประเพณอนดงามชองชาต 7. สงคมศกษาปลกฝงเกดความรบผดชอบเขาใจบทบาท และหนาทของตนเสรมสรางความเขาใจอนดระหวางสมาชกขององคกรตาง ๆ และสถาบนตางๆ ของสงคม

8. สงคมศกษาปลกฝงเกดความรบผดชอบ เขาใจบทบาทและหนาทของตนเรมสรางความเขาใจอนดระหวางสมาชกขององคกรตาง ๆ และสถาบนตาง ๆ ของสงคม 9. สงคมศกษาปลกฝงใหเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตย หากผเรยนไดผาน

กระบวนการเรยนการสอนไดอยางครบถวนกเชอแนวาจะเปนพลเมองดในอนาคตได

วนเพญ วรรณโกมล (2544:16-17) ไดกลาวถงคณคาของงวชาสงคมศกษาทมตอผเรยนได

ดงตอไปนคอ 1. ใหมความรความเขาใจในความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม ผเรยนได

ศกษาปญหาตาง ๆ ทงปญหาของตนเองและสวนรวม เขาใจปญหาการเมอง เศรษฐกจ และสงคมไดเรยนรพฤตกรรมของกลมชนรวมทงปญหาตาง ๆ ทมนษยเผชญอย 2. กอใหเกดกระบวนการและทกษะทางสงคม ฝกใหผเรยนเกดทกษะทางสงคม เชนทกษะการปญหา ทกษะการอยรวมกน ทกษะการศกษาหาความร ทกษะกระบวนการ ทกษะการ

ทางานกลม 3. ปลกฝงเจตคตคานยม และความซาบซง คอ พฒนาดานจตพสย ชวยใหเหนคณคาของกฎหมาย จารตประเพณ ระเบยบกฎเกณฑตางๆ ของสงคม

4. มมาตรฐานทางสงคม เปนวชาทใหผเรยนไดเรยนรกฎเกณฑตาง ๆของสงคม หากผเรยนไดมความร ความเขาใจ ปฏบตตนตามอยางเครงครดยอมทาใหสงคมนนมคามสงบสขมมาตรฐานดขนในทสด 5. การแกปญหารวมกน มงทจะปลกฝงวถทางแหงประชาธปไตย คอ ฝกใหผเรยน

แกไขปญหาอยางมหลกการ และเหตผล รจกเสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวมยงกวาสวนตน

6. ปลกฝงใหเกดความรกชาต

7. ปลกฝงใหเกดความรบผดชอบ

10

8. ปลกฝงใหมความรก และความผกพนกบทองถนของตน

9. ปลกฝงใหเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตย ความสาคญและคณคาของสงคมศกษาดงทไดกลาวมาขางตนนน สรปไดสงคมศกษาชวยใหผเรยนเขาใจคามสมพนธของมนษยกบสงแวดลอม ฝกใหผเรยนเกดทกษะทางสงคม ทกษะการแกปญหาสามารถตดสนปญหาและแกปญหารวมกนไดอยางมเหตผล ทกษะการอยรวมกน ทกษะ

การทางานกลมทกษะการศกษาหาความร ปลกฝงความรบผดชอบ เพอใหเขาใจบทบาทและหนาทของตน เปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตย และทาใหสงคมมมาตรฐานทดสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

สวสด สวรรณอกษร(2534 : 196) ไดกลาวถงสงคมศกษาวา เปนการศกษาเรองของมนษย

และความสมพนธเกยวของหรอปฏสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอม โดยมงหวงทจะใหผเรยนเกดความเขาใจไดพฒนาทกษะความสามารถ อนจาเปนในการอยรวมกนกบคนอนไดอยางมประสทธภาพตอไปสงคมศกษาเปนวชาทมงในการเรยม หรอพฒนาคนใหเปนพลเมองด หรอเปน

สมาชกทดของสงคมทสามารถอยรวมกนไดอยางสงบสข

เวสเลย (Wesley) กลาวถงเนอหาสงคมศกษา เปนผลรวมทไดมาจากเนอหาใน วชาสงคม

ศาสตรคอผลรวมของวชามานษยวทยาเศรษฐศาสตรรฐศาสตรและสงคมวทยา(วเชยร อาพนรกษ :15)

3. เปาหมายของสงคมศกษา

บญนาค ตวกล (2532: 5) ไดกลาวถงเปาหมายของสงคมศกษาวา เปนวชาทมงใหเดก

มความสามารถทางสตปญญา และทศนคต ซงหมายถงใหมความร มทกษะ คณคาและสามารถเขาม

สวนรวมในสงคมไดซงสอดคลองกบ วเชยร อาพนรกษ (2535 : 15) ทกลาวถงเปาหมายของสงคม

ศกษาวาเปนวชาทมงพฒนาบคคลใหเปนพลเมองทมความรบผดชองเปนเบองตน เปนวชาทศกษาความสมพนธและปฏสมพนธของมนษยในเขตพนทและวฒนธรรมทเลอกไว โดยศกษาทงอดต ปจจบน และอนาคต ชวยพฒนาความสามารถทางสตปญญา สงคมศกษาและบคลกภาพของ

นกเรยนเพอใหมศกยภาพในการเขามามสวนรวมในการตดสนใจและรวมกจกรรมตางๆ ได

วนเพญ วรรณโกมล (2544: 5) ไดกลาวถงเปาหมายของสงคมศกษาไวดงน

1. ตองการใหผเรยนไดมประสบการณทางสงคม ไดแก การเรยนรเกยวกบวฒนธรรม

ประเพณอทธพลของสงแวดลอมทมตอมนษย 2. มงศกษาใหผเรยนเกดประสบการณตางๆ ทสามรถนาไปใชในชวตประจาวนไดเชนการปรบตวใหเขากบสงแวดลอม การปฏบตจนตามกฎหมายบานเมองฯลฯ 3. มงฝกฝนใหเยาวชนมคานยมทด เจตคตทด มความซาบซงในศลปวฒนธรรม และ

เตมใจทจะเขารวมกจกรรมของสงคม 4. ใหเปนพลเมองทดตามระบอบประชาธปไตย ใหมความเขาใจระบอบการเมองการปกครองรจกสทธและหนาท มบทบาทการเมองยดหลกประชาธปไตยในการดารงชพ

11

5. ฝกใหเปนคนมนสยใฝร มความกระตอรอรนทจะหาความรเพมเตมตดตามขาวสาร

และสถานการณรอบๆ ตวเพอใหเปนคนทนตอเหตการณ และทนโลก 6. ฝกใหเปนคนมศรทธา และยดมนในศาสนาทตนนบถอ การยดมนและปฏบตตามหลกคาสอนของศาสนา จะชวยใหชวตมแตความสงบสข เปาหมายของสงคมศกษาดงทกลาวขางตน สรปไดวา สงคมศกษามเปาหมายทมงให

ผเรยนไดเกดประสบการณในการดาเนนชวต ฝกฝนใหเยาวชนมคานยมและเจตคตทดซาบซงในศลปวฒนธรรมประเพณ ทนตอเหตการณทเปลยนแปลงไปในสงคม มความศรทธายดมนในศาสนาทตนนบถอ และปฏบตตนเปนพลเมองทดสามารถอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข

4. บทบาทของสงคมศกษา

สงคมศกษาเปนสวนหนงของหลกสตรในโรงเรยนประถมศกษา และมธยมศกษาซงม

ความมงหมายเชนเดยวกบวชาอนๆ ทใหเกดการเรยนรเพอบรรลถงความเจรญของตนในขอกาหนดอนจาเปนเพอการอยรวมกนในสงคม ทกวชาในหลกสตรจะมบทบาทความมงหมายเกยวกน คอ การพฒนาผเรยนใหเจรญงอกงามสงสดตามความคาดหวงของสงคม แตดวยเหตทสงคมศกษาม

ลกษณะสมพนธกนอยางใกลชดกบวชาอนๆในหลกสตรจงมบางคนยดเอาสงคมศกษาเปนศนยกลางของการบรณาการในการจดโปรแกรมการเรยนการสอนในโรงเรยน โดยเฉพาะระดบประถมศกษาและมธยมศกษา สงคมศกษามลกษณะวชา ขอบเขต และความมงหมายทเหนไดชด จงมบทบาทใน

กระบวนการจดการเรยนรในโรงเรยนดงน

(1) เปนการศกษาเพอพฒนาความคดรวบยอด เจตคต คานยมและทกษะของความเปนพลเมองดในสงคมดวยเหตนจงเปนวชาทตองกาหนด หรอบงคบใหเรยนในโรงเรยน

โดยทวไปไมวาจะเปนสงคมทดระบบการเมองการปกครองแบบใด

(2) สงคมศกษามบทบาทหนาทเบองตน ชวยพฒนานกเรยนใหเปนพลเมองทรอบร มเหตผลและใชเหตผล มความเปนมนษย มความรสกหรอสมผสฉบไว สามารถสนองตอบ

สงคมรอบตนไดอยางเหมาะสมสามารถตดสน และแกปญหาไดอยางมประสทธภาพในสงคมประชาธปไตย

(3) การเรยนทางสงคม (Social Education) เกดขนไดในทกสถานการณและ

สถานทนอกเหนอจากการเรยนรในหองเรยน สงคมศกษามบทบาทเปนสวนหนงของการเรยนรทาง

สงคม (Social Education) ในลกษณะการเรยนรทเปนระบบ แตการเรยนการอนจะตองประกอบดวย

การเรยนทงในหองเรยน และนอกหองเรยน ซงเปนภาคปฏบตดวย จงตองอาศยการเรยนรทาง

สงคมในรปอนประกอบ

(4) สงคมศกษามบทบาทเปนแกนกลางของการสมพนธหลกสตรไปสเปาหมายเพอความเปนพลเมองด และมคณภาพของสงคม ดงนน สงคมศกษาจงเปนตวเชอมโยงความรใน

12

วชาตางๆ มาประยกตใชในการดารงชวตรวมกนในกจกรรมการเรยนในหองเรยนและกจกรรมเสรม

หลกสตรตางๆดวย

(5) สงคมมบทบาทพฒนาผเรยนใหสามารถปฏบตตนในฐานะพลเมอง (Citizen

Actor) โดยการประยกตความร เจตคต คานยม และทกษะทไดรบในโอกาสและสถานการณตางๆ

อยางเหมาะสม ความเขาใจในลกษณะเฉพาะ และบทบาททสาคญของสงคมศกษาจะเปนพนฐานใหเขาใจปรชญาความมงหมาย และการจดการเรยนรใหบรรลตามจดประสงคไดอยางมประสทธภาพ

(ลาวณย วทยาวฑฒกล. 2533:19-20) และจดกจกรรมทเนนใหนกเรยนทาอยางเหมาะสมกบความ

ตองการและความสารถของนกเรยนจดกจกรรมทเนนใหนกเรยนทาอยางเหมาะสมกบความตองการและความมารถของนกเรยนเพอสงเสรมใหนกเรยนเกดความร ความเขาใจ ทกษะ คานยมทถกตองเตรยมพรอมทจะเผชญสภาพสงคมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลาและอยางรวดเรวรจกนาความรท

ไดรบไปปรบตวใหสามารถดารงชวตอยในโลกปจจบนไดอยางมความสข 5. ทกษะจาเปนทควรฝกใหนกเรยนในสงคมศกษา

ประนอม เดชชย (2521: 79-80) ไดกลาววา ทกษะทควรไดรบการฝกฝนในวชาสงคม

นนมอยหลายประการดงจะกลาวไดดงน

1. ทกษะในการเรยนสงคมศกษา (Study Skill) หมายถง ทกษะในการเรยนการสอน

สงคมศกษาซงระบไวในหลกสตรของโรงเรยนในการเรยนสงคมศกษา ควรมงใหผเรยนไดรบการฝกทกษะในดานตางๆ ดงนคอ

1.1 ทกษะในการอาน (Reading Skill) เปนทกษะพนฐานของวชาสงคมศกษา

เชน อานตความ อานจบใจความ อานเพอเกบความคดรวบยอดในเรองใหมาสมพนธกนได

1.2 ทกษะในการคด (Thinking Skill) คอ การฝกใหคดอยางมเหตผลรวาอะไร

คอขอเทจจรงหรอความเหน ซงการฝกใหมความคดแบบนจะชวยใหนกเรยนรจกเลอกและรจกการตดสนใจ

1.3 ทกษะในการคนควาวจย (Research Skill) คอ การคนควาแสงหาขอมลจาก

การอาน การฟงตลอดจนการใชหนงสอคมอและสารานกรม เพอสรปและนามาเสนอโดยวธตางๆ เชน เขยนรายงานเสนอรายงานปากเปลา เปนตน

1.4 ทกษะในการใชแผนทและลกโลก (Map and Globe Skill) คอ การฝกใช

เครองมอและอปกรณทางวชาสงคมศกษา เพอใหรจกอานแผนทและการใชลกโลก เขาใจถงอทธพล

และความสมพนธระหวางทตงมาตราสวน ละตจดลองจจดการเขาใจสงเหลานมประโยชนในชวตมาก

1.5 ทกษะการใชและเขาใจสงพมพทเขยนกราฟ (Graphing Skill) เพอใหเขาใจและสามรถ

อานหรอแปลความหมายจากสงทเปนสญลกษณทใชประกอบ หรอแทนคาอธบายได เชนรปภาพ

ตาราง แผนภม แผนผง เปนตน

13

2. ทกษะในการทางานกลม (Group Work Skill) คอ ทกษะในการทางานรวมกนเปนหม

คณะ เชน การวางแผนทางานรวมกน ทากจกรรมรวมกน เปนตน

3. ทกษะในการเกดความรขนปญญา (Intellectual Skill) เปนทกษะทลกซงวาการเรยน

เพอใหมความรปกตธรรมดา คอ เกดทกษะในการคนควาและความคดสรางสรรคใหเกดความรใหม

สามารถประดษฐสงอนใหมอนเปนประโยชนยงขนตอไป

4. ทกษะในการดาเนนชวตอยในสงคม (SocialSkill) เปนทกษะทนาไปใชในชวตประจา

วนสามารรถปฏบตตนใหอยในสงคมไดอยางถกตองเหมาะสม เชน การปฏบตงานในสงคม มารยาท

สงคม การแตงกาย การรจกคานยมในสงคม มความรอบรกฎระเบยบขอบงคบ กฎหมายและความตองการของสงคม ตลอดจนการปรบตวใหเขากบสภาวะแวดลอมทางสงคม เปนตน จากทกษะจาเปนทควรฝกในการจดการเรยนรสงคมศกษาดงกลาวนน สรปไดวา ทกษะทจาเปนเพอ ใหเกดประโยชนทงแกผเรยนและครผสอนใหมประสทธภาพไดนน ครผสอนตองจดการ

เรยนรทเนนทกษะการอาน ทกษะการคด ทกษะการคนควาวจย ทกษะการใชแผนทและลกโลก การใชและเขาใจสงพมพทเขยนเปนกราฟ นอกจากนนตองเนนใหผเรยนฝกทกษะการทางานเปนกลม ทกษะในการเกดความรขนปญญา และทกษะในการดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางสงบสขและยงยน

6. การวดและการประเมนผลการจดการเรยนรสงคมศกษา

กระทรวงศกษาธการ (2520: 178) การวดและการประเมนผลการจดการเรยนรสงคมศกษาแนวใหม

วดทกษะ เจตคต และความสามารถเชงพฤตกรรมไมไดวดความรแตเพยงอยางเดยววธการวดทาไดหลายวธทพอสรปไดดงน 1) การสงเกต สงเกตจากความประพฤต การเลน การทางานรวมกบเพอนการรกษา

สารารณสมบต การไมดดายในการทางาน การแสดงออกทางความคด ความรบผดชอบและสาเรจในการทางาน 2) การตรวจผลงานในภาคปฏบต การทาแผนท แผนผง ภาพจาลอง การจดชนเรยน การปรบปรงบรเวณโรงเรยน การรายงาน การตรวจสมดจดงาน และกจกรรมทกอยางในการ

เรยนการสอนสงคมศกษา 3) การสมภาษณเมอจบเรอง หรอ กจกรรมหนงๆ โดยใชวธซกถามเพอวดความรความเขาใจเจคต ความคดเหน และการประเมนจนเอง กจกรรมตางๆ 4) การทดสอบขอเขยน ทดสอบดวยการตงคาถามใหครอบคลมสงทเรยนไป และใน

ระยะหนง ๆ ใหมากทสดเทาทจะมากได เพอวดความร ความเขาใจ และความคดเหนของผเรยน จากหลกการทไดกลาวมาเบองตนนน พอจะสรปไดวาการจดการเรยนรสงคมศกษานนจาเปนทจะตองใหผเรยนเขาใจถงสภาพแวดลอมทอยรอบๆ ตว ทงดานการเมอง การปกครอง

เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม เทคโนโลย และสงแวดลอม ยอมรบการเปลยนแปลง ทเกดขนอยางรวดเรว ครผสอนสงคมศกษาควรจดการเรยนรใหสอดคลองเหมาะสมกบเนอหา ตรงตรมจดประสงค

14

สภาพประสบการณจรง และสงเสรมผเรยนรจกแสวงหาความรไดรจกการอยรวมกนในสงคมอยางม

ความสขและปฏบตตนใหเปนพลเมองดของสงคมประเทศชาตและเปนพลโลกทมประสทธภาพยงขน 6.1 ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน

ผลสมฤทธทางการเรยน (Achievement) เปนคณลกษณะเกยวกบความร

ความสามารถทไดรบการเปลยนแปลงพฤตกรรมดานตางๆ และประสบการณอนเปนผลสบ

เนองมาจากการจดการเรยนการสอนทมความเกยวของกบองคประกอบ และแนวทางในการวดผลประเมนผล หรอผลสมฤทธทางการเรยน มผใหความหมายไวดงตอไปน คอ ทบวงมหาวทยาลย (2525) ไดใหความหมายผลสมฤทธทางการเรยนวา เปนผลสมฤทธทไดจากเนอหาความร และกระบวนการแสวงหาความรในเรองตาง

สมบรณ ชดพงศ และคนอนๆ (2540 : 6-7) กลาวถงการวดผลสมฤทธทางการเรยนไวซง

สอดคลองกบ อานวย รงรศม (2525 : 109 – 111) ไววา การวดผลสมฤทธทางการเรยนจะตอง

สอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมทครกาหนด และจะตองพจารณาถงพฤตกรรมใหครบทง 3

ดานดงน

1. ดานความคด(Cognitive Domain) พฤตกรรมดานนเกยวเนองกบกระบวนการ

ตางๆ ทางสตปญญาและสมอง เชน การจดจาขอเทจจรง ความเขาใจ ความคด การตงปญหา และ

สมมตฐาน

2. (2518:7) (2518:7) ดานความรสก(Affective Domain) พฤตกรรมดานนเกยวกบ

การเจรญเตมโต(2518:7) และพฒนาการในดานความสนใจ คณคา ความซาบซง และทศนคต หรอเจตคตตาง ๆ ของนกเรยน

3. ดานการปฏบต (Psycho-motor Domain) พฤตกรรมดานนเกยวกบการพฒนา

ทกษะในการปฏบตและดาเนนการ เชน การทดลอง การสาธต เปนตน

ไพศาล หวงพานช. (2526 : 9) ไดกลาวถง ความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา

ผลสมฤทธทางการเรยน (Achievement) หมายถง คณลกษณะและความสามารถของบคคลอนเกด

จากการเรยนการสอนเปนการเปลยนพฤตกรรม และประสบการณเรยนรของผเรยนทพฒนาขนมาจากการฝกอบรมสงสอนโดยตรง หรอ พฤตกรรมทเปนผลจากการเรยนของเดกซงไดแก ความร

ความจา ความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห สงเคราะหและการประเมนคา

พวงรตน ทวรตน. (2530:3) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา หมายถง

คณลกษณะรวมทงความรความสามารถ หรอประสบการณทงปวงทบคคลไดรบจากประสบการณ

การเรยนการสอน ทาใหบคคลเปลยนแปลงพฤตกรรมดานตาง ๆ

อารมณ เพชรชน (2527 : 46) ไดกลาวถงความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา

หมายถงผลทเกดขนจากการเรยนการสอน การฝกฝน หรอประสบการณตางๆ ทงทโรงเรยน ทบาน

และสงแวดลอมอนๆ

15

จากความหมายของผลสมฤทธทางการเรยน ทงปวงตามทกลาวมาขางตนนน พอจะสรป

ไดวาผลสมฤทธทางการเรยน กคอความรความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนร หรอประสบการณทงปวงทไดกบจากการฝกอบรม และเปนผลทาใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามสภาพแวดลอมทแตกตางกน 6.2 องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยน

มผกลาวถงองคประกอบทมทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนไว แตกตางกนพอจะ

สรปไดดงน พระยทธ สนตวน (2533) ไดกลาวถงองคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนไววา ไดแกองคประอบทางดานตวนกเรยน เชน ความรสกนกคด กบจนเอง สขภาพรางกายความสนใจ สตปญญา การปรบตว ความมงหวง แรงจงใจ เพศ และอาย ความบกพรองของ

รางกาย ลกษณะทางกรรมพนธ วฒภาวะ รปแบบการใชเวลา เปนตน องคประกอบทางดานโรงเรยน เชน ขนาดของโรงเรยน ความพรอมทางดานบคคลากร และสออปกรณการเรยนการสอนการจดบรรยากาศสภาพแวดลอมทงในหองเรยน และบรเวณโรงเรยนเรยน แหลงคนควาหาความร

ตางๆ เปนตน

ดลาอสเมย (สมภาษ ฉตรบปผา. 2529 : อางองมาจาก Dlusmier.n.d.) ไดกลาวถง

องคประกอบทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนวา มอย 6 ดานดวยกน คอ

(1) คณลกษณะของผเรยน ไดแก ความพรอมทางดานรางกาย และสตปญญา

ความสามารถทางดานทกษะ รางกาย คณลกษณะทางจตใจ เชน ความสนใจ แรงจงใจ เจตคตคานยมความรสกนกคดกบตนเอง ความเขาใจในสถานการณ อาย และเพศ

(2) คณลกษณะของผสอน ไดแก สตปญญา ระดบการศกษา ความรในวชาทสอน การพฒนาความร ทกษะทางรางกาย คณลกษณะจตใจ เชน เจตคต คานยม ความรสกนกคดกบตนเองสขภาพรางกาย ความเขาใจในสถานการณ อาย และเพศ

(3) พฤตกรรมระหวางผสอนและผเรยน ไดแก ปฏสมพนธระหวางการดาเนนการสอนทงหลาย เชน วธสอน ปฏสมพนธทางดานความร และความคด

(4) คณลกษณะของกลม ไดแก โครงสราง เจตคต ความสามคค และการเปนผนา

(5) คณลกษณะของพฤตกรรมเฉพาะตวไดแกการตอบสนองเครองมออปกรณ เปนตน

(6) แรงผลกดนจากภายนอกไดแก ครอบครว สวแวดลอมทางสงคม อทธพลของ

ศลปวฒนธรรม เปนตน

บลม (Bloom.1976:193) ไดกลาวถงสงทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนไววา มอย 3

ตวแปรดงน

(1) พฤตกรรมดานปญญา (Cognitive Entry Behavior) เปนพฤตกรรมดาน ความร

ความคด ความเขาใจ หมายถง การเรยนรทจาเปนตองการเรยนเรองนน และมมากอนเรยน ไดแก

ความถนด และพนฐานความรเดมของผเรยนซงเหมาะสมกบการเรยนรใหม

16

(2) ลกษณะทางอารมณ (Affective Entry Behavior) เปนตวกาหนดดานอารมณ

หมายถงแรงจงใจ ใฝสมฤทธ ความกระตอรอรนทมตอเนอหาทเรยน รวมถงทศนคตของนกเรยนทมตอเนอหาวชาตอโรงเรยน และระบบการเรยนและมโนภาพเกยวกบตนเอง คณภาพของการสอน

(Quality of lnstruction) เปนตวกาหนดประสทธภาพในการเรยนของผเรยนซงประกอบดวยการ

ชแนะ หมายถง การบอกจดมงหมายของการเรยนการสอนและงานทจะตองทาใหนกเรยนทราบอยางชดเจน การใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยน เปนตน 6.3 เครองมอวดพฤตกรรมการเรยนร

การวดผลการเรยนร หรอการวดพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนจะมความเชอถอ

ไดนนตองมเครองมอในการสอบวดทมคณภาพ ซงเครองมอในการวดผลการเรยนร ลวน สายยศ;

และองคณา สาย-ยศ. (2527:4-7) ไดจาแนกไวดงน

1. แบบทดสอบ คอ เครองมอชนดหนงทสรางขนอยางเปนขบวนการ และมระบบ

เพอเปนสงชกนาใหผถกสอบแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงออกมาใหสามารถสงเกตและวดไดแบบทดสอบแบงออกได 3 ชนด คอ 1.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธสรางขนเพอจะวดวาผนนเรยนวชาการทเขาสอบนนมามากนอยเพยงใด เปนเครองมอวดความรความสามารถทางวชาการทเรยนผานมาแลวนนเอง

หรอจะเรยกวาแบบทดสอบทใชวดความรในอดตกได การสอบไลปลายป จดอยในแบบทดสอบประเภทน 1.2 แบบทดสอบความถนดทางการเรยน แบบทดสอบชนดน มงวดความ สามารถทวไป จดมงหมายของแบบทดสอบประเภทนเพอทานายความสาเรจในอนาคต เปนการ

สอบดศกยภาพของแตละบคคล 1.3 แบบทดสอบวดบคลกภาพ แบบทดสอบประเภทนจะวดลกษณะของคนเชน ความเปนผนา ความเกรงใจ ทศนคต ความสนใจ สภาพจต เปนตน 2. แบบสอบถาม ใชวดความคดเหน หรอถามสงทตองการร จากผตอบ ม 3 แบบ

ดงนคอ 2.1 แบบปลายปด แบบสอบถามประเภทน ถามโดยใหผตอบเลอกตอบจากคาตอบทกาหนดให เชน ชอบ ไมชอบ หรอใหตอบตามชองทกาหนด 2.2 แบบปลายเปด เปนแบบสอบถามทมคาถามแลวเวนไว เพอใหผตอบได

แสดงความคดเหนอยางเสร 2.3 แบบรปภาพ เหมาะสาหรบผทอานหนงสอไมออกการสอบถามตองใชคนทฝกมาอยางดมฉะนนการสงภาพใหดเฉย ๆ จะไมเกดสงเราและสงตอบสนอง

3. การสมภาษณ คอ การสนทนากนอยางมจดมงหมายตามวตถประสงคทเรา

กาหนดลวงหนา การสมภาษณอาจเปนแบบมาตรฐานมระบบ คอ การถาม การตอบเตรยมไวอยาง

17

เปนปรนย อกแบบเปนการสมภาษณไมเปนระเบยบแบบแผน ไมมอะไรกาหนดไวตายตว ผถก

สมภาษณแสดงความคดเหนเตมท

4. การสงเกต เปนเครองมอวดผลทตองใชความสามารถ ของผสงเกตอยางยงผ

สงเกตจะตองมความตงใจด ระบบอวยวะและการรบรตองดเครองมอทสาคญของการสงเกต คอ ห

กบตาการสงเกตเปนวธการพนฐานททาใหเราไดขอมลตามทตองการ การสงเกตใชวดพฤตกรรมภายนอกไดด

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน 2.1 ความหมายและแนวคดของการจดการเรยนรวธสตอรไลน

การจดการเรยนรสตอรไลน (Storyline Method) ไดรบการคดคนและพฒนาขนโดย

กลมนกการศกษาจาก Insevice Dopartment ของ Jordanhill College of Education เมองกลาส

โกวประเทศสกอตแลนด โดยสตฟ เบล (Steve Bell) และแชลล ฮารคเนส (Sallie Harlness) ทานทง

สองไดชอวาเปน The Orignation of the Scottish Storyline method บคคลทงสองไดรวมกนพฒนา

วธสอนนกบเพอนรวมงานอกทาน คอ เฟรด เลนเดล (FredRendell) การเรยนรทตงอยบนพนฐาน

ของการศกษาแบบสหวทยาการ โดยบรณาการสงตางๆเขาดวยกนอยางมความหมายเพอชวยเหลอ

นกเรยนทเรยนออนและเสรมเดกทกๆ คนใหเกดการเรยนรทดในสกอตแลนดและตอมาวธสตอรไลนกไดพฒนามากขน และเปนทนยมกนอยางแพรหลาย ไมเฉพาะแตในสกอตแลนดเทานน ยงรวมถงเดนมารก, ไอซแลนด, เยอรมน, ฮองกง และสหรฐอเมรกา ซงในหสรฐอเมรกา วธสตอรไลนกไดพฒนามากขน และเปนทนยมใชกนมากในแถบแคลฟอรเนยทางใต และดานตะวนตกเฉยงเหนอ

โดยเฉพาะโรงเรยนทนกเรยนมความแตกตางกนทางดานเชอชาต และนกเรยนทมความบกพรอง

ทางการเรยนร พบวา ผลของการสอนเปนทนาพอใจ (Smith and Vallerga.1997:2)

การจดการเรยนรวธตอรไลน ไดนาทฤษฎการเรยนรหลายทฤษฎมาไวรวมกน เชน การบร

ณาการการเรยนรแบบมสวนรวม และการเรยนรตามแนวทฤษฎสรางองคความร(Constructivism)

เนองจากกลมผคดคนนวตกรรมนมความเชอเกยวกบการเรยนรวาความรควรมลกษณะเปนองครวมความคงทนของการเรยนรขนอยกบวธการไดมาซงความรและประสบการณ และผลงานสรางสรรคทมความหมายไดมาจากการเรยนร จากการกระทาของตนเองดวยประสบการณตรง (อรทย มลคา

และคณะ. 2542:43) ถอไดวาเปนการบรณาการหลกสตรทมความหลากหลายกอใหเกดการเรยนร

รวมกนระหวางผเรยน และผสอนดงท

เบลล และไฟฟลล (Bell and Fifild.1998:5) กลาววาการเรยนรดวยวธสตอรไลน มพนฐาน

มาจากทฤษฎทวา ความรเปนสงทซบซอน และมมากมายหลายระดบ การเรยนรจะเกดขนไดตองอาศยประสบการณเดมทมอย โดยผเรยนจะสรางความหมายของการเรยนรไดดวยการใหเขาม

ประสบการณจรง จากการลงมอปฏบต ซงเครสเวล (Creswell.1997 :112) ไดกลาวไวเชนเดยวกน

18

วา สตอรไลน เปนรปแบบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยเปนการบรณาการ

หลกสตรเขาดวยกน และฝกใหผเรยนไดรจกการคนควาหาความรดวยตนเอง ซงมผลตอการพฒนาทกษะทางดานภาษา และการทางานกลมรวมกน

สวนสมทและวอลเลอรกา (Smith and Vallerga.1997:1-3-2) กลาวถงการจดการเรยนรวธ

สตอรไลนวาเปนนวตกรรมของรปแบบวธการสอนทมการบรณาการหลกสตรโดยมสวนสาคญของเรองประกอบดวย ฉาก ตวละคร การดาเนนเรอง และเหตการณทตองแกไข ซงเปนการอธบายถงเรองราวทเกดขนในชวตประจาวนทพบเหนในหองเรยนโดยมสวนสมพนธกบหลกสตร และมตวคาถามหลกเปนตวนาไปสการเกดกจกรรมทหลากหลายและเปนอสระ นอกจากนนกการศกษาใน

ประเทศไทยกไดกลาวถงการจดการเรยนรวธสตอรไลนไว ซงวลย พานช (2542 : 1-2) ไดกลาวไว

วา เปนกระบวนการเรยนการสอนทบรณาการความร และประสบการณเขาดวยกนโดยมาจากคาวา

Story และ Line ซงหมายถงเสนทางของเรอง หรอ แนวของเรองทเปนการดาเนนเรองทเรยง

ตดตอกนเปนลาดบเสนเชอก ซงเปนแนวคดใหมของการตดการศกษา เปนการบรณาการทงหลกสตร และการเรยนการสอน โดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง การเรยนทเกดขนในสตอรไลน เปนการเรยนรทเกดจากประสบการณตรงทผเรยนไดรบอยางหลากหลายและตอเนอง โดยผานการตง

คาถามหลก (Key Question)

จากแนวคดขางตนนกลาวโดยสรปวา วธสตอรไลน เปนนวตกรรมของรปแบบวธการสอนทมการบรณาการทงหลกสตร การจดการเรยนรทเนนความสาคญของผเรยน ความรทไดเกดจาก

ประสบการณตรงและการปฏบตจรง และสรางสรรค จากการตอบคาถามสาคญ (Key Question)

ตามแนวของเรอง หรอจากการกาหนดเสนทางการเดนเรอง โดยมการผกเรองแตละตอนใหตอเนองและเรยงลาดบเหตการณ 2.2 องคประกอบของการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สมท และวอลเลอรกา (Smith and Vallerga.1997:5) ไดอธบายถงองคประกอบทสาคญ

ของการเรยนรดวยวธสตอรไลนไวดงน

1) การจดฉากใหเหมาะสมกบเวลาและสถานท (Setting the scene in aparticulur

time and place) นกเรยนอาจจะสราง หรอจดฉากทมลกษณะเปน 3 มตในชนเรยน

2) ตวละคร (People or animals or both) อาจเปนคน หรอสตวกได นกเรยนแตละคน

จะคดบทบาทของตวละคนสาหรบการดาเนนเรองตามวธสตอรไลน สงนจะเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงเปนบคคลตามบทบาทตางๆไมวาจะเปนความแตกตางดานอาย,เชอชาต,วฒนธรรม,เวลาฯลฯ

3) วถชวตทจาเปนในการสบสวนแกปญหา (A way of life to investigate) นกเรยนจะ

ศกษาชวตประจาวนของตวละครในเรองบทบทบาท และความคาดหวงทคดวาจะเกดขนในแตละวน

19

4) ปญหาทใหนกเรยนไดแกไข (Real problems to be solved) ครและนกเรยนจะ

ชวยกนคดเหตการณใหเหมาะสม และสอดคลองกบฉากทกาหนด จากนน นกเรยนจะทางานรวมกน หรอทางานเดยว (สวมบทบาท) เพอแกปญหาททาทายเหลานน

5) กจกรรมสดทาย (Celebration or Culminating Activity) การสอนดวยวธสตอรไลน

แตละเรองจะจบลงเมอนกเรยนสามารถแลกเปลยนความรกบนกเรยนคนอนๆ หรออาจจะมผปกครอง หรอบคคลในชมชนเขามารวมแลกเปลยนดวยกได

6) การประเมนผลและขอมลยอนกลบ (Reflection and Assesment) ครจะเปดโอกาส

ใหนกเรยนไดสะทอนและประเมนการเรยนรของตนเองดวยวธการทหลากหลาย

เบลลและไฟฟวลด (Bell and Fifild.1998 : 5) ไดกลาวถงองคประกอบทสาคญของสตอร

ไลน คอ

1) การจดฉากใหเหมาะสมกบเวลา และสถานท

2) ตวละคร (อาจเปนคน หรอสตวกได)

3) วถชวต (มบทบาทในการนาไปใชแกปญหา)

4) ปญหาทเกดขน

23. หลกการจดการเรยนรวธสตอรไลน

เครสเวล (วลย พานช, 2542 : 2-3 ; อางองจาก Cresswell. 1997, Creating Worlds.

Constructing Meaning.) ไดเสนอหลกการในการวางแผนการสรางสตรอรไลนไว 6 ประการ พอจะ

สรปไดดงน

1) ยดหลกของการเลานทาน/เลาเรอง ดงนนวธสตอรไลนจงควรเปนเรองเกยวกบคน หรอกจกรรม-ประสบการณทเกยวกบคน เชน เรองเกยวกบสงคม ครองครว สงทด หรอไมด บทเรยนตางๆทนาจดจา เปนตน ดงนนจงเปรยบวธสตอรไลน เปนเสมอนกระจกสะทอนชวตจรง

2) ยดหลกของการวางโครงเรองใหนาคดตาม นทานหรอ เรองราวทสนก และนาสนใจกคอเรองทผฟงจะคอยตดตามคาดคะเนวา จะมอะไรเกดขนตอไป ซงในการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนผเรยนจะสนกในการทจะเรยนรอยตลอดเวลา 3) ยดหลกวา ผสอนเปนผวางเนอหาใหเปนไปตามหลกสตร โดยวางกรอบของ

เสนทางเดนเรอง แตผเรยนเปนผดาเนนการในรายละเอยดตางๆ ซงหมายความวา ผเรยนเปนผลงมอทากจกรรม คนหาขอมลรายละเอยดตาง ๆ ดวยตนเอง 4) ยดหลกใหผเรยนเปนเจาของเรองราว หรอประสบการณตางๆในสตอรไลน ซงหมายถงตองใหผเรยนไดนาความร หรอประสบการณเดมของตนเองมาวเคราะห เชอมโยงเพอตอบ

คาถามหลกของผสอนโดยตองสรางหรอพฒนารปแบบแนวคด (Conceptual model) ของตนเอง

สาหรบประสบการณใหมทผเรยนกาลงเกยวของกบสตอรไลนนนๆ

20

5) ยดหลกเกยวกบการดาเนนเรองในบรบทตามหลกของการเลานทาน/เลาเรองการ

ดาเนนเรองตองเปนเรองทเกยวเนองกน โดยผเรยนไดใชความคด หรอประสบการณทมอยเดมเพมเตมกบประสบการณใหมทไดจากการทากจกรรมตางๆ เกดเปนองคความรใหม 6) ยดหลกโครงสราง โดยผสอนตองใหผเรยนมรปแบบแนวคดของตนเอง ใหผเรยนไดแสวงหาขอมลความร มการคนพบและพสจนสงตางๆ ทผเรยนไดคดจากการเรยนรดวยกจกรรม

และทกษะหลายๆประเภท ดงนนการจดการเรยนการสอนทเนนความสาคญของผเรยน ผเรยนลงมอปฏบตการแกปญหาและตดสนใจดวยตนเอง โดยการรวมกนทากจกรรมหลายรปแบบในลกษณะของการบรณา

การ เพอใหสอดคลองกบชวตประจาวน ซงผเรยนทกคนจะแสดงความสามารถของตนตามศกยภาพทแตกตางกนโดยมหวใจสาคญคอ การตงคาถามนาเพอใหผเรยนนาประสบการณเดมมาวเคราะหและไดรบประสบการณใหมการทากจกรรมตางๆ ลกษณะดงกลาวนเปนหลกของการจดการเรยนรวธสตอรไลน

2.4 หลกการพฒนาการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สมทและวอลเลอรกา (Smith and Vallerga.1997:2) รวมทง เบลล และไฟฟวลด (Bell

and Fifild.1998 : 5) กลาวถงหลกการของการพฒนาการจดการเรยนรวธสตอรไลน โดยสรปได

ดงนคอ

1) ลาดบของเรองจะเปนเหตเปนผลซงกนและกน และมความตอเนองกน 2) คนคดหวเรองจะตองกาหนดหวเรองหลกใหสอดคลองกบแตละเรองราว โดยใหนกเรยนทกคนมโอกาสรวมแสดง

3) แตละคาถามหลกจะตองสมพนธกบการบรรยายในแตละเรอง/ตอน

4) เรองราวในแตละตอนจะตองมระดบความยากพอเหมาะกบนกเรยน ซงจะทาใหเขาสามารถเกดการพฒนาและสบสวนแกปญหาในเรองราวเหลานนได ประสทธภาพของการแกปญหาจะขนอยกบความคดสรางสรรคและประสบการณ ของผเรยนแตละคน

5) นกเรยนแตละคนมความสามารถในการแกปญหาในแตละตอนไดแตกตางกน ซง

เขาจะหลบมาใชวธการจดการเรยนรวธสตอรไลน อกครงเมอตองการแกปญหาครงตอไป 2.5 ขนตอนการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ศรนธร วทยะสรนนท (สดาเรส แจมเดชะศกด. 2543 : 21-22) ไดกลาวไววา การ

จดการเรยนรวธสตอรไลนจะดาเนนไปตามขนตอนดงตอไปนคอ

1) ขนการสรางสถานการณ คอ ครกาหนดสถานการณตามหวขอ แลวบรรยาย หรอนาใหเดกทากจกรรมเพอสรางสถานการณใหเกดความสมจรง 2) ขนการถามคาถาม คอ ครถามคาถามและกระตนใหเดกสรางจนตนาการ หรอใชวธการตางๆในการแสวงหาคาตอบ โดยมระยะของคาถามทสาคญ ไดแก

ระยะท 1 เปนคาถามทกระตนใหเดกใชจนตนาการอยางอสระ

21

ระยะท 2 เปนคาถามทกระตนใหเดก ใชความรของตนเปนพนฐานในการ

จนตนาการ ระยะท 3 เปนคาถามทเปดโอกาสใหเดกแสวงหาความร ในการตอบคาถามตามจนตนาการ

3).ขนการวางแผน และการปฏบตเพอตอบคาถามคอครจดโอกาสใหเดกไดวางแผน

และสรางสรรคสงตางๆ ตามจนตนาการเพอนาไปสคาตอบ หรอสงทเดกตองการเรยนร 4) ขนการเชอมโยงคาตอบ ไปสสถานการณ และ/หรอคาถามใหม คอ ครเชอมโยงกจกรรมเขากบสถานการณใหม และเรมถามคาถามตอไปเรอยๆ ตามสถานการณ และกจกรรมท

ตอเนอง และเดกจะเรมทากจกรรมในขนท 2 และ 3 ในสถานการณใหมตอไป โดยสรปแลว ผวจยไดพฒนาการจดการเรยนรทมการสรางเสนทางการเดนเรองใหเรยงตอเนองกนตามลาดบเหตการณ และสอดคลองกบเนอหาสาระการเรยนร โดยใชคาถามนา

(Key Question) เปนตวเชอมโยงในการเปดประเดนใหนกเรยนไดผกเรองจากประสบการณ และ

จนตนาการ อนเปนการเรยนรทหลากหลาย โดยมองคประกอบหลก 4 องคประกอบ ไดแก ฉาก ตวละคร วถชวต เหตการณ และปญหาทตองแกไข ซงมขนตอนในการจดการเรยนร ดงน

1.1 ขนเตรยม เปนขนเตรยมความพรอมใหนกเรยน โดยการแนะนาการจดการเรยนร

วธสตอรไลนและเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามหลงจากนนกแบงนกเรยนเปนกลม

1.2 ขนปฏบตการจดการเรยนร เปนขนทนกเรยนจะดาเนนกจกรรมตางๆ ไดแก การ

ตอบคาถาม และการปฏบตกจกรรมตางๆ ตามองคประกอบของการจดการเรยนรวธสตอรไลน โดยจะแบงเปนตอนอยางนอย 4 ตอนตามองคประกอบของการจดการเรยนรวธสตอรไลน ในแตละตอนนกเรยนจะมการวางแผนเพอตอบคาถามนา และการสรางสรรคสงตางๆ ตามจนตนาการทแบงเปนลาดบขนตอนดงน

ตอนท 1 การสรางฉาก ใชคาถามนา อนจะกอใหเกดการสะทอนภาพเกยวกบเรองราววาเกดขนทไหนถอวา เปนการเรมตนใหนกเรยนทราบวากาลงมประสบการณใหมเกดขนเปนการเรมเขาสบทเรยน หรอเปดตวเรองในฉากเปนการระบสถานท เวลาและสงแวดลอมตาง ๆ ตอนท 2 การสรางตวละคร คอการใชคาถามทจะกอใหเกดการผกเรองเกยวกบ

คนหรอสตวทนกเรยนเปนผกาหนดเรอง และบทบาทในการดาเนนเรองตงแตตนจนจบ ตวละครจะทาใหฉากสมจรง โดยใชตกตา หรอหนมอเปนสญลกษณ ตอนท 3 การกาหนดวถการดารงชวตใชคาถามนาทใหนกเรยนเสนอเรองราวทเกยวกบกจกรรมของตวละคร คาถามวาตวละครเหลานทาอะไร ซงเปนการดาเนนชวต หรอสะทอน

ชวตของตวละคร ตอนท 4 เหตการณและการแกปญหา ตองมคาถามนาวา มอะไรสาคญเกดขนกบตวละคร คอการมเหตการณ และปญหาทตองแกไข

22

1.3 ขนกจกรรมการเรยนรสรปและนาเสนอผลงาน นกเรยนออกมาอภปราย หรอสรป

เลาเรอง นาเสนอผลงานตลอดจนแนวคดและประสบการณของกลมตนเอง ใหเพอน ๆ ทราบ 1.4 ขนประเมนผล ประเมนจากการปฏบตกจกรรมในทกขนตอน คอ การตอบคาถามนาการปฏบตกจกรรมในแตละตอน ผลงานการสรางสรรค และจากการนาเสนอผลงานกลม 2.6 การวางแผนจดการเรยนรวธสตอรไลน

เบล (สดา แจมเดชะศกด.2543 : 22; อางองจาก Bell. 1998, An Introduction to the

Storyline Method.) กลาวไววา การสรางเรองราว เรมตนดวยพนฐานงาย ๆ คอ การเลอกหวขอทจะ

นามาสอนโดยพจารณาจากเกณฑตอไปน คอ 1) ความสนใจ คอ พจารณาวา หวขอทจะเลอกนนมความนาสนใจ และสามารถ

กระตนการเรยนรของเดกไดหรอไม 2) เปาหมายคอ หวขอทจะเลอกนนมความสอดคลอง และอยในขอบขายการเรยนรตามหลกสตรทกาหนดหรอไม

3) องคความร คอ หวขอนนๆ มแนวโนมในการขยายความร และเปดโอกาสใหเดกไดสรางองคความรเพมขนหรอไม 4) ความสมดล คอ หวขอทจะเลอกนนกอใหเกดความสมดลในการสรางประสบการณการเรยนรใหแกเดกทงในระยะสนและระยะยาวหรอไม

5) ความกาวหนา คอ หวขอทเลอกจะสามารถสงเสรมและพฒนาความรทศนคตและทกษะการเรยนรของเดกไดหรอไม

วลย พานช (2542: 5-7) ไดกลาวเสนอแนะวา การวางแผนการจดการเรยนรสตอรไลน

ควรมขนตอน ดงตอไปน

1) เตรยมหวเรอง หรอหวขอ ทจะใชสอน ซงในทนกคอแนวคดสาคญ (Concept) ท

ผสอนตองการใหผเรยนไดเรยนร โดยอาจจะไดมาจากการวเคราะหเนอหาสาระจากหลกสตร และแบบเรยนทใชอย การเลอกหวขอนน มขอเสนอแนะคอ

1.1) ดวาสอดคลองกบเนอหาหลกสตร หรอไม และสามารถสมพนธกบเรองอนไดกวางขวางหรอไมเพยงใด

1.2) ชวยขยายขอบเขตความรใหผเรยน หรอผเรยนมโอกาสจะสรางองคความร

ดวยตนเองหรอไม

1.3) หวขอเรองนน ๆ จะมพฒนาการความรทกษะ ทศนคต หรอไม เพราะสตอร

ไลนเปนการสอนแบบบรณาการ

1.4) หวขอนน มโครงสรางสาคญทเปนทง Surface Structure และ Deep

Structure หรอไมโดย Surface Structure เกยวของกบเนอหาสาระทเปนความร โดยผเรยนจะได

จากการเรยนรดวยตนเอง Deep Structure เปนกระบวนการทจะพฒนาผเรยนทงในดานสตปญญา

และทกษะ เชนทกษะภาษา, ทกษะการแสวงหาความร, ทกษะการคด ทกษะประเมนขอมล และ

23

ทกษะสงคม เปนตน ดงนนผสอน ตองคานงถงโครงสรางทง 2 อยางในการหาหวขอเพอใหสตอร

ไลนมความสมบรณ

2) เตรยมการผกเรอง หรอเขยนเสนทางดาเนนเรอง และแบงเขยนเปนตอน

(episode)โดยคานงถง 4 องคประกอบสาคญ คอ ฉาก ตวละคร การดาเนนชวต และเกตการณ

สาคญ โดยเรองราวในสตอรไลน อาจเปนเรองจรง หรอเรองจนตนาการ (imagination/Fantasy) ก

ได ซงผสอนตองพฒนาหวขอ (topic) และเนอหาใหไปดวยกน และตองมแนวคดของเรอง (plot)

เปนความคดพนฐานวามอะไร หรอมเหตการณใดเกดขน โดยคานงถง 4 องคประกอบหลกเปนสาคญ และผสอนจะเปนผทาหนาทผกเรองราว หรอเสนทางดาเนนเรอง โดยมผเรยนเปนผสรางรายละเอยดจากการลงมอทากจกรรมตาง ๆ ดวยตนเอง

3) การตงคาถามหลก หรอคาถามสาคญ (Key question) จะเปนการทาหนาท

เชอมโยงการดาเนนเรองในแตละตอน (episode) และเปนตวกระตน หรอเปดประเดนใหผเรยนได

คดวเคราะห และลงมอปฏบต ซงจะนาไปสการเรยนรในตอนตอไป อาจกลาวไดวา คาถามหลก เปน

สงททาใหเกดกจกรรมการเรยนรของผเรยนในแตละตอน เปรยบไดวา คาถามหลกเปนจดประสงคการเรยนรในรปแบบการสอนปกต

4) จดกจกรรมใหผเรยนไดตอบคาถามหลก เปนการพฒนาการเยนรของผเยนโดย

กจกรรมทจดควรเปนกจกรรมทเนนใหผเรยนลงมอคด และปฏบตดวยตนเอง รวมถงเนนใหเปนกจกรรมทเสรมแรง หรอสรางแรงจงใจ ใหผเรยนมบทบาททกระตอรอรน มากกวาเปนผรบความรแตฝายเดยว เชน ตองมการแกปญหากาจากการสบคนหาหลกฐานความจรง มการแสดงความคดเหนใหผเรยนเหนความสาคญของการเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง เปนตน

5) การจดลกษณะชนเรยนเปนการจดผเรยนใหมสวนรวมในการเรยนการสอน ซงอาจจดไดหลายรปแบบ เชน เปนกลมยอยขนาดเลกทงชนเรยนเปนรายบคคล หรอเปนค เปนตน โดยตองคานงถงชนด และประเภทของกจกรรม เวลาในการทางาน ตองคานงถงความสมดล เรองของ

ความร ความสามารถ อาจเปดโอกาสใหผเรยนเลอกกลมของตนเองบาง แตอยางไรกตาม ในสตอรไลน จะเนนเรองความรวมมอกนในการทางาน และการทางานรวมกนเปนทม

6) การประเมนผลจากคาถามหลก และจากกจกรรม ซงสะทอนใหเหนผลการเรยนร

ของผเรยนโดยสามารถประเมนไดจากการสงเกตพฤตกรรม พฒนาการดานตาง ๆ ของผเรยนและผลงานทผเรยนไดทาขน การประเมนในสตอรไลน จะมทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการโดยสามารถประเมนไดตลอด เพราะการเรยนรบางสวนของผเรยนอาจเกดขนไดโดยผสอนไมได

วางแผนไว ดงนนผสอนตองกาหนดวตถประสงคของหวขอ ผลการเรยนรของผเรยนทตองการ และกาหนดรปแบบการประเมนเปนแนวทาง

7) การกาหนดระยะเวลาสอน เนองจากหลกการสาคญของสตอรไลนเปนการสอนแบบ

บรณาการ ดงนนผสอนตองมความยดหยนแลวแตหวขอเรองและการดาเนนเรองตามเนอหา

24

จากแนวคดดงกลาวมาขางตนพอจะสรปไดวา การวางแผน การเรยนการสอนตามแบบวธ

สตอรไลนนนจะตองเตรยมหวเรอง เตรยมการผกเรองตามองคประกอบทง 4 ในสตอรไลน โดยใชคาถามหลกเพอใหมการเชอมโยงการดาเนนเรองแตละตอน หรอเปนสงทจะทาใหเกดกจกรรมการเรยนรของผเรยนการจดกจกรรมนนตองเนนใหผเรยนลงมอคด และปฏบตดวยตนเอง รวมถงเนนใหเปนกจกรรมทเสรมแรง ใหผเรยนมบทบาททกระตอรอรน โดยจดบรรยากาศในชนเรยนใหผเรยนม

สวนรวมในการการสอน โดยเนนความรวมมอในการทางาน ผลการเรยนรของผเรยน ประเมนจากการสงเกตพฤตกรรมผลงานของผเรยน สวนเวลาสามารถยดหยนไดตามความเหมาะสม

2.7 ประโยชนของการจดการเรยนรวธสตอรไลน

เบลและไฟฟวลด(Bell and Fifjld.1998:6-8) กลาวถงขอดของการจดการเรยนรวธสตอร

ไลนไวดงน

1) เปนการจดการเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลาง

2) เปนวธการจดการเรยนรทผเรยนไดลงมอปฏบต นกเรยนไดลงมอปฏบตในการสราง

ความรดวยตนเอง เรองราวทสรางขนจะเปดโอกาสใหเดกไดใชประสาทสมผสทกสวนในการสารวจสภาพแวดลอมและการแสดงแนวคดเกยวกบสงทเขาคนพบ

3) ชวยเสรมแรงจงใจ นกเรยนจะรสกเปนอสระในการสรางฉากของเรองราว ซงสวน

ใหญจะเปนสถานททเขาสรางขนมา หรอเปนบคคลทอาศยอยในสถานทนนๆ

4) ชวยสรางความมนใจใหกบครและนกเรยน ครและนกเรยนจะมความมนใจเพมขน

เมอพวกเขาประสบความสาเรจในการปฏบตงานโดยนกเรยนจะไดแรงสนบสนนจากการจดการเรยนรวธสตอรไลนทพวกเขาไดมสวนรวม สวนครกสามารถสรางกจกรรมขนเปนชดของเรองราวตางๆ ตามหวขอเดยวกบทเดกไดทากจกรรม

5) ชวยเชอมโยงทกษะพนฐานเขากบประสบการณในชวตจรง การเรยนรและทางานภายใตหวขอทไดรบมอบหมายจะเปดโอกาสใหนกเรยนไดฝกฝนทกษะพนฐานแบบเดมซาแลวซาอกโดยไมมความเบอหนาย นอกจากนนทกษะดงกลาวยงสอดคลองกบชวตของผเรยน ซงการได

ทางานเหลานเปนบทพสจนการใชประโยชนของทกษะเหลาน

6) ชวยใหเดกไดเรยนรสงตางๆ นอกเหนอจากหลกสตร (สงทหลกสตรไมสามารถสอนได)เมอเดกไดสรางสภาพแวดลอม หรอสถานการณจาลองขนมาตามจนตนาการของเขา เขา

สามารถทจะเรยนรเรองราวตางๆ ไดอยางหลากหลาย เชน การดถกเหยอดหยามในสงคมความสมพนธในครอบครวการเมอง ฯลฯ ประเดนเหลานจะนามาแสดงในรปของบทบาทสมมต ทาใหไมมลกษณะของความรนแรงเกดขนเดกๆ สามารถยอมรบบคลกของตวละครทเขาสรางขนได

7) ชวยสรางความรสกทดซงกนและกนระหวางคร และนกเรยนครมบทบาทเปน

เพยงแตผอานวยความสะดวก และใหความชวยเหลอผเรยนเทานนนกเรยนจะอาศยครเปนผนากจกรรมสวนครจะอาศยการทางาน และการมสวนรวมในกจกรรมของผเรยนในการดาเนนเรองราว

การจดการเรยนรวธสตอรไลน

25

8) เปนวธทสอดคลองกบการใชเทคโนโลยททนสมย เดกจะไดใชอปกรณตางๆ ดวย

ความมนใจและจะมทกษะเพมขนเมอพวกเขาไดฝกฝนบอยครง

9) ชวยใหครจดระดบความยากงายของเนอหาไดเหมาะสมกบผเรยนแตละคน

10) เปดโอกาสใหเดกไดมการเรยนรแบบรวมมอ

11) ชวยกาหนดรปแบบของการฝกฝนทเหมาะสม

12) มงความสาคญในการกระตนใหเดกไดพฒนารปแบบแนวคดของเขาเอง

13) มงความสาคญในการกระตนใหเดกไดพฒนารปแบบแนวคดของเขาเอง

14) เปนวธการเรยนรโดยการบรณาการหลกสตรตางๆ เขาดวยกน

อรทย มลคาและคณะ (2542: 36-38) กลาวถงประโยชนทเกดกบผเรยน จากการใชวธสตอ

รไลนวามไดเกดขนแกผสอน หรอผเรยนฝายหนงฝายใดแตเพยงฝายเดยว หากแตเกดขนแกผเกยวของทกฝายดงขอมลตอไปน

1) ผเรยนไมรสกเบอ เนองจากไดฝกฝนทกษะตางๆไดหลากหลาย จากการทางานกบ

หวขอทไดรบมอบหมายตามความสนใจ ผเรยนสามารถเชอมโยงทกษะทเรยนรไปใชในชวตประจาวนไดเพราะมการตรวจสอบความสามารถโดยการสาธต หรอการแสดงผลงานของผเรยน

2) วธการนเปนวธการเรยนรทเนนผเรยนสาคญทสด ผเรยนสามารถสรางสรรคงาน

ออกจากความคดและประสบการณของตนเอง เพราะความรทอยในสมองของผเรยนเองเปนสงทดทสด เปนเรองทลาคามหศจรรยในหองเรยน

3) วธการนทาใหเกดรปแบบของการแกปญหาทยาก หรอซบซอน นอกเหนอจากทม

ในหลกสตร เพราะผเรยนจะมโอกาสไดสรางสรรคสงแวดลอมตางๆ จากจนตนาการของตนเองเพมมากขน ผเรยนสามารถกาหนดคณลกษณะตางๆ ใหแกตวละครของเขาไดเอง

4) วธการนเปนรปแบบการเรยนรทสามารถทบทวนไปมาไดจากมวลประสบการณเดม

ของผเรยน การทบทวนฝกหดบอยๆ ทาใหเกดการเรยนรทคงทนถาวรมากขน ดงนนการทผสอนสามารถสรางกจกรรมทมคณคาตอการเรยนรมากทสด รวมไปถงการสรางสรรคเคาคางเรองทดซง

ผเรยนสนใจในการฝกทกษะแปลกใหมยอมเปนการทาทายความสามารถของผสอนเชนกน

5) วธการนงายตอการสาสงทอยใกลตวของผเรยนมาเปนประเดนในการศกษา

6) วธการนเปนวธการทมชวตชวาเนอหาทผสอนและผเรยนชวยกนสรางขนเปดโอกาส

ใหผเรยนใชสามญสานกใชทกษะในการสารวจสงแวดลอม และใชทกษะในการอธบายความคดไดอยางเตมท ดงนนผเรยนจะกระตอรอรนทจะสรางผลงานของเขาอยางเตมความสามารถ

7) วธการน จะชวยใหผสอนสามารถเชอมตอระดบความยากงายของความรใหแก

ผเรยนแตละคนในหองไดอยางเหมาะสม ผเรยนจะเพลดเพลนกบการสรางสรรคงานของเขา และมสวนรวมในกจกรรมเสรมทกษะตางๆ ของเขาเอง นอกจากนยงไดรบประโยชนจากการเปดกวางของคาถามในแตละกรอบซงจะทาใหเขาไดสรางสรรคงานเตมตามความสามารถของเขาเอง และได

กลาวถงประโยชนทเกดขนแกผสอนคอ

26

1) วธการนจะเปลยนทศนคตของผสอนหลายคนทเหนวา เทคโนโลยเปนเรองทไม

จาเปน และเปลาประโยชนสาหรบการจดการเรยนการสอน เพราะแททจรงแลวเทคโนโลยเปรยบเหมอนขมทรพยสาคญทจะชวยใหผเรยน และผสอนไดนามาใชใหเกดประโยชนในการสรางเรองราวและจดการกบปญหาตางๆ ไดผสอนจะเกดความประทบใจในความสามารถของการเรยนร และการเลยนแบบของเดกทมตอเทคโนโลยตางๆ อกดวย

2) วธการนเปนการสรางแรงจงในระดบสงและสมาเสมอ ผเรยนจะรสกมนใจและมเสรภาพในการทจะเรยนรผานโครงเรองทเขาเปนผมสวนรวมในการสรางขน ผสอนจะสนกสนานไปกบการเรยนรของผเรยนในบรรยากาศทเปนมตร และอบอนดวยเวลาทผานไปโดยไมรตว

3) วธการทผสอนไมตองเหนอย เหมอนกบการสอนปกตทจะตองบรรยาย ทงวนเพยงแตผสอนจะตองเตรยมการสอนเพมขน ดวยการใชความคดในการออกแบบกจกรรมจดเตรยมวสดอปกรณสาหรบใหผเรยนจดทาสอเพอใชเปนเครองมอนาไปสการเรยนรสงใหมๆ และใหความเอาใจใสผเรยนเปนรายบคคลมากขนทาใหเปนประโยชนทเกดขนรวมกนทงผเรยน และผสอน คอ

1) เปนวธการเรยนรแบบรวมมอกนระหวางผเรยนกบผสอน ซงการทจะใหไดประโยชนสงสดนน ผสอนจะตองคานงถงจานวนผเรยนกบงานในแตละชนเสมอ โดยคานงวาชนใดมลกษณะทจะใหผเรยนรวมมอกนทาเปนกลมเลก กลมใหญ หรอทงหองทาดวยกน แตทกคนตองมโอกาสทาหนาทของตนเตมท

2) เปนวธการทสงผลตอการเรยนรในชวงทายสดไดดระหวางผเรยนกบผสอนเพราะเปนการเสรมสรางความมนใจใหเพมขนของทงสองฝาย จากประสบการณในการทางานรวมกนผเรยนจะเกดความรสกในการไดรบการยอมรบ สวนผสอนสามารถจดกจกรรมในโครงเรองโดยอาศยพนฐานจากเรองทผเรยนคดขนมา

3) เปนวธการทสงเสรมการใหเกยรต และเคารพซงกนและกน ระหวางผสอนกบผเรยนในฐานะเพอนรวมงานมใชเจานายกบลกนอง หนาทของผสอน คอผแนะนาวางแผนกวางๆ ใหผเรยนนาไปพฒนาตวเอง บรรยากาศแหงความเปนกนเองจะทาใหผเรยนกลาแสดงออกในทางสรางสรรคผเรยนทขอายเกบตวตะสามารถแสดงออกไดดจนเพอนประหลาดใจ ในความสามารถท

ซอนเรนอย และตวเขาเองกจะเกดความภาคภมใจทไดรบการยอมรบจากเพอนและผสอนโรงเรยนจะกลายเปนสถานทททกคนเฝารอคอยจะพบปะกนเพอชวยกนสราง และชนชมผลงานซงกนและกน จากเนอหาสาระตางๆ ตามทไดกลาวมาในเบองตนนนพอสรปใจความไดวา วธการจดการ

เรยนรวธสตอรไลนน ทาใหเกดประโยชนตอทกฝาย ทงผเรยนและผสอนเพราะบรรยากาศเปนไปในลกษณะของความรวมมอ ทกคนมโอกาสไดแสดงความสามารถกอใหเกดความมนใจในตนเองในการสรางสรรคผลงานตามความรความสามารถ แลวนาเสนอผลงานกลมซงเปนการดงศกยภาพผเรยนเพอนามาพฒนาใหเกดประโยชนสงสด และจะทาใหผสอนไดพฒนาการจดการเรยนการสอนท

หลากหลายเหมาะสมกบเนอหาสาระของแตละบทเรยนทงมวลนถอไดวา เปนจดเดนของการจดการเรยนรวธสตอรไลน

27

2.8 บทบาทผทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

พมพนธ เดชะคปต. (2542 : 4) ไดเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผเกยวของกบการ

เรยนการสอนดวยวธสตอรไลนสามารถแบงออกเปน 2 กลมดวยกน คอ กลมผสอน และกลมผเรยนบทบาทของผสอนวธสตอรไลน มดงน

1) เปนผจดเตรยม

1.1) กรอบแนวคดของเรองทจะสอนโดยเขยนเสนทางเดนเรองและกาหนดเรอง

เปนตอน (episode) จดเรยงลาดบตอน โดยแตละหวขอเรองในแตละตอนไดจากการบรณาการ

1.2) เตรยมคาถามสาคญ หรอคาถามหลกเพอใชกระตนใหผเรยนคดวเคราะหและลงมอปฏบต

2) อานวยความสะดวกระหวางการจดการเรยนร เชน

2.1) เปนผนาเสนอ (presenter) เชนนาเสนอประเดนปญหาเหตการณในเรองราว

ทจะสอน

2.2) เปนผสงเกต (observer) สงเกตขณะผเรยนตอบคาถาม ถามคาถามปฏบต

กจกรรมรวมทงสงเกตพฤตกรรมดานอนๆ ของผเรยน

2.3) เปนผกระตน (motivater) กระตนความสนใจผเรยนเพอใหมสวนรวมในการ

เรยนอยางแทจรง

2.4) เปนผใหการเสรมแรง (reinforcer) เพอใหเกดความถของพฤตกรรมการเรยน

2.5 เปนผแนะนา (directer)

2.6) เปนผจดบรรยากาศ (atmosphereorganizer)ใหบรรยากาศการเรยนการสอน

ดทงดานกายภาพ และดานจตสงคม เพอใหผเรยนเรยนอยางมความสข

2.7) เปนผใหขอมลยอนกลบ (refrector) ใหการวพากษวจารณขอด ขอพกพรอง

เพอใหพฤตกรรมคงอย หรอ ปรบปรงแกไขพฤตกรรมการเรยน

2.8) เปนผประเมน (evaluator) ควรมการประเมนเปนระยะๆประเมนกระบวนการ

(process) พฤตกรรมระหวางหาความร (performance) และประเมนผลงาน(product) ซงอาจเปน

องคความร หรอสงประดษฐ

3) เนนใหนกเรยนใชกระบวนการ (Process oriented) มากกวาเนอเรองเนอหา

สาระ(content oriented)

4) เนนการบรณาการระหวางวชา (inregration) หรอผสมผสานระหวางวชาใน

หลกสตร(interdisciplinary)

5) เปนแหลงขอมลหรอ แหลงความรแหลงหนงทใหผเรยนซกถามปรกษาเพอคนควา

หาความร

28

6) เปนผเรมประเดนปญหา เหตการณในเรองราวทจะสอน และตองจดกจกรรมเพอ

จบลงดวยความตนเตนความพอใจทงผสอนผเรยนและผเกยวของอนๆ เชนผบรหารผปกครองและ

คนในชมชนเปนตน บทบาทของผเรยนวธสตอรไลน มดงน

1) เปนผศกษาคนควา ปฏบตดวยตนเองในทกเรองตามทมผสอนกาหนด เพอใหเกดการเรยนร 2) ดาเนนการเรยนดวยตนเองเพอการเรยนสนกสนานตนเตนและทาทายอยตลอดเวลา

3) มสวนรวมทางการเรยนทงรางกาย จตใจ และการคดในทกสถานการณ ทผสอน

กาหนดขนอยางเปนธรรมชาต เหมอนสถานการณในชวตจรง 4) เรยนทงในหองเรยน และสนสถานการณจรง เพอพฒนาทกษะทางสงคม

5) ตอบคาถามหลก หรอคาถามสาคญ (key questions) ทครกาหนดจากประสบการณ

ของตนเอง หรอประสบการณในชวตจรง 6) มความกระฉบกระเฉง วองไวในการมสวนรวมอยางแทจรง เชน สามารถจาพจารณาทาตามคาแนะนาของผสอนไดอยางด

7) ทางานดวยความรวมมอ รวมใจ อาจจะทางานเดยว เปนค เปนกลม ไดดวย ความเตมใจและดวยเจตคตทดตอกน 8) มความสามารถในการสอสาร เชน ฟง พด อาน เขยน มทกษะทางสงคม รวมทงม

มนษยสมพนธ ทดระหวางเพอนในกลม เพอนในกลมอนๆ และกบผสอน 9) เปนผมความสามารถในการแกปญหา คดรเรมสงใหมทเปนประโยชน 10) เปนผสามารถสรางความรดวยตนเอง และเปนการเรยนรอยางมความหมายทสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได

จากเนอหาสาระตามทกลาวมานจะเหนไดวาผเรยนจะตองศกษาคนควาหาความรโดยการปฏบตจรง และมสวนรวมในการสรางองคความรดวยตนเอง สวนผสอนจะเปนผจดเตรยมในการสรางกรอบแนวคดของเรอง เตรยมคาถามนา และอานวยความสะดวกในการเรยนการสอน

งานวจยทเกยวของกบการจดการเรยนรวธสตอรไลน งานวจยภายในประเทศ

กาญจนา มากพน (2548) ไดศกษาผลการจดการเรยนรวธสตอรไลนทมตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนวชาภาษาไทย และเจตคตตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวานกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนวชาภาษาไทยดวยวธสอนแบบสตอรไลน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน วชาภาษาไทยสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตท

ระดบ .05 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กลมทเรยนวชาภาษาไทยดวยวธสอนแบบสตอรไลนมคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนสงกวากลมทเรยน วชาภาษาไทยดวยวธสอนแบบปกต อยางม

29

นยสาคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนทเรยนวชาภาษาไทยดวยวธสอนแบบสตอรไลน มเจตคตทด

ตอการเรยนการสอนวชาภาษาไทยในระดบมาก

ธารณ วทยาอนวรรฒน (2542: 69) ไดศกษาผลของการจดการเรยนรวธสตอรไลนทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2โรงเรยนสาธตสงกดทบวงมหาวทยาลย ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนวชาวทยาศาสตรทเรยนโดยใชวธสตอรไลน มผลสมฤทธทางการเรยนสงกวานกเรยนทเรยนโดยใชวธสอนตามปกต อยางมนยสาคญทางสตตทระดบ .05 และนกเรยนทเรยนดวยวธสตรไลน มความพงพอใจตอการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนในระดบมาก โดยนกเรยนทมผลสมฤทธสง จะมความพง

พอใจสง และนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนตา จะมความพงพอใจในระดบปานกลาง รตนา พมไพศาล (2547) ไดศกษาผลการจดกจกรรมใหความรเรองการดแลสขภาพของ

ผสงอายตามแนวทางชวจตโดยวธสตอรไลน ผลวจยพบวา 1. ผสงอายมความรกอนและหลงการเขา

รวมกจกรรมใหความร เรองการดแลสขภาพของผสงอาย ตามแนวทางชวจต โดยวธสตอรไลน

แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต โดยคะแนนเฉลยหลงการจดกจกรรมสงกวากอนการจดกจกรรม ผสงอายมทศนคตเกยวกบการดแลสขภาพ ตามแนวทางชวจต อยในระดบด ผสงอายมความพงพอใจในการจดกจกรรมใหความรเรอง การดแลสขภาพของผสงอายตามแนวทางชวจตโดยวธสตอรไลนอยในระดบดมาก

สมนก ปฏปทานน (2542:72) ไดศกษาผลของการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนทมตอ

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา และความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนวชา

สงคมศกษา ดวยวธสตอรไลน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการคดวเคราะห ไมแตกตางจากนกเรยนทเรยนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

เสนย โตสโขวงศ (2550) ไดศกษา “โครงการจดการเรยนรตามแนวทางขบเคลอนปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงดวยบรณาการการเรยนการสอน โดยใชวธสตอรไลน”ผลการประเมนพลวา

นกเรยนโรงเรยนโกรกพระมสภาพความสาเรจของการพฒนาพฤตกรรมการเรยนรตามโครง การจดการเรยนรตามแนวทางขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ดวยบรณาการการเรยนการสอนโดย

ใชวธสตอรไลนในภาพรวมอยในระดบมาก ผลการประเมนปจจยนาเขาในการดาเนนโครงการจดการเรยนรตามแนวทางขบเคลอนปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดวยบรณาการการเรยนการสอน โดยใชวธสตอรไลนพบวา ครมความคดเหนวาปจจยนาเขาของโครงการในภาพรวมมความเหมาะสมความเพยงพอ อยในระดบมาก

เมอกลาวโดยสรปแลว การศกษาวจยเกยวกบการจดการเรยนรวธสตอรไลนนนเปนผลทาใหนกเรยนทไดรบการศกษาดวยวธนมพฒนาการทเพมขนตามลาดบ และเปนสงททาใหนกการศกษาวจยภายในประเทศจะตองมการศกษาวจยเพอใหเกดความเจรญกาวหนาใหสงยงขนไป

30

งานวจยในตางประเทศ

เบล (สดาเรส แจมเดชะศกด (2543: 131; อางองจาก Bell.1998,An Introduction to

the Storyline Method) ศกษาพฒนาการโปรแกรมสงแวดลอมสาหรบเดกอนบาล โดยใชแนวการ

สอนแบบผกเปนเรองราว ผลการศกษาพบวา 1. นกเรยนมคะแนะความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอมหลงทดลองใช

โปรแกรมฯ สงกวากอนการทดลองใชโปรแกรมฯ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

2. นกเรยนมคะแนนพฤตกรรมการดแลรกษาสงแวดลอมหลงการทดลองใช

โปรแกรมฯ

สงกวากอนการทดลองใชโปรแกรมฯ อยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .01 3. นกเรยนมคะแนนความรความเขาใจเกยวกบสงแวดลอม และคะแนนพฤตกรรมการดแลรกษาสงแวดลอมหลงการทดลองใชโปรแกรมฯ สงกวาเกณฑประเมนโปรแกรมฯทกาหนด

ไวคอสงกวา 70%

บสโซว (เสนย โตสโขวงศ:2550) อางองจาก Butzow. 1991, A COMPARISON OF A

STORYLINE – BASED METHOD OF INSTRUCTION ON THE ACQUISITION OF SCIENCE

CONCEPTS IN THE ELEMENTARY SCHOOL.) ผวจยพบวา วธการเรยนการสอนแบบสตอรไลน

เปนอกหนงทางเลอกทสามารถนามาใชในการเรยนการสอนไดเหมอนวธการเรยนการสอนแบบปกต

เมนเจส และลวนสน (เสนย โตสโขวงศ:2550) อางองจาก Ménages and Levinson. 1980,

วจยเรอง วธการปรบปรงการสอน วธการเหลานไดผลเพยงใด โดยจาแนกกจกรรมออกเปน 5 ชนด

ดวยกนคอ การสมมนา การประชมเชงปฏบตการ การจดสรรทนอดหนน การประเมนผลการสอนและการสอนจลภาคผลวจยพบวา ผทผานโปรแกรมการปรบปรงการเรยนการสอนเปนภารกจทจาเปนมวตถประสงคทชดเจน โอกาสเหมาะสมและการลงมอปฏบตจรงจะทาใหเกดการดาเนนงานพฒนาคณาจารย เพอปรบปรงการสอนอยางสมฤทธผล

การศกษาวจยเกยวกบการจดการเรยนรวธสตอรไลนในตางประเทศทาใหเหนวา เปนวธการสอนททาใหผเรยนเกดพฒนาการทดขน และสามารถนามาปรบปรงพฒนา แกไขใหเหมาะสมกบสถานการณ และความพรอมของผเรยนไดเปนอยางด จงทาใหนกการศกษาของไทยไดนามาเปนแนวทางในการจดการเรยนร และพฒนาใหเหมาะสมยงขนตามศกยภาพ และความพรอมของ

บคคลากร

31

3. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค 3.1 ความหมายและความสาคญของความคดสรางสรรค

ความคดสรางสรรคนนเปนความสามารถของมนษย และมอยในแตละบคคลซงไดมการศกษากนอยางกวางขวาง และมผใหความหมายของความคดสรางสรรคไวหลายทศนะทพอจะ

กลาวไดดงตอไปน

ทอรแรนซ (Torrane. 1962 : 16) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา เปนความ

สามรถของบคคล ในการคดสรางสรรคผลตผล หรอสงแปลก ๆ ใหมทไมรจกมากอน ซงสงตางๆ

เหลานอาจจะเกดจากการรวมเอาความรตางๆ ทไดจากประสบการณแลวรวบรวมความคดเปนสมมตฐาน และทาการทดสอบสมมตฐานแลวรายงานผลทไดรบจากการคนพบนน

กลฟอรด (Guilford. 1967) ไดใหความหมายวา ความคดสรางสรรค เปนความคดอเนกนย

(Divergent Thinking) คอ ความคดหลายทศทาง หลายแง หลายมม คดไดกวางไกล ลกษณะ

ความคดเชน นจะนาไปสการประดษฐสงแปลกใหมรวมทงการคดหาวธการแกปญหาใหสาเรจดวย

ความคดอเนกนยนประกอบดวย 1. ความคดรเรม (Originality) 2. ความคลองในการคด(Fluency)

3. ความยดหยนในการคด (Flexibility) 4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration)

แอนเดอสน (Anderson. 1970) ใหความหมายของความคดสรางสรรควา คอความสามารถ

ของบคคลในการคดแกปญหา ดวยการคดอยางลกซงทนอกเหนอไปจากการคดอยางปกตธรรมดา

เปนลกษณะภายในตวบคคลทสามารถจะคดไดหลายแง หลายมม ผสมผสานจนไดผลตผลใหมทถกตองสมบรณกวา

กรมวชาการ (2534 : 2) ไดใหความหมายความคดสรางสรรควา หมายถงความสามารถใน

การมองเหนความสมพนธของสงตางๆ โดยมสงเราเปนตวกระตนทาใหเกดความคดใหมตอเนองกนไป และความคดสรางสรรคประกอบดวย ความคลองในการคด ความคดยดหยน และความคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะหรอความคดรเรม

อาร พนธมณ (2537: 9) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา ความคดสรางสรรค

เปนกระบวนการทางสมองทคดในลกษณะอเนกนยอนนาไปสการคดคนพบ สงแปลกใหม ดวยการคดดดแปลงปรงแตง จากความคดเดม ผสมผสานกนใหเกดสงใหม ซงรวมถงการประดษฐคดคนพบสงตางๆ ตลอดตนวธการคด ทฤษฎ หลกการไดสาเรจ ความคดสรางสรรคจะเกดขนไดนมใช

เพยงแตคดในสงทเปนไปไดหรอสงทเปนเหตเปนผลเพยงอยางเดยวเทานน หากแตความคดจนตนาการกเปนสงสาคญยงทจะกอใหเกดความแปลกใหม แตตองควบคกนไปกบความพยายามทจะสรางสรรคคดฝน หรอจนตนาการใหเปนไปได หรอทเรยกวาเปนจนตนาการประยกตนนเอง จงจะทาใหเกดผลงานตากความคดสรางสรรคขน

เมอกลาวโดยสรปจากทไดศกษาคนความาแลวความคดสรางสรรคหมายถง ความสามารถทางสมองของบคคลแตละคนทคดไดหลายแง หลายมม หลายทศทาง คดไดกวางไกล และมองเหน

32

ความสมพนธของสงตางๆโดยมสงเราเปนตวกระตนใหเกดความคดแปลกใหมนาไปสการสรางสรรค

สงใหมทไมลอกเลยนแบบใคร เปนงานสรางสรรคทเปนตวของตวเอง และทาใหเกดประโยชนตอสวนรวมโดยกวางขวาง มผกลาวถงความคดสรางสรรคไวหลายทาน ดงทจะนามากลาวพอเปนแนวทางในการศกษาคนควาทกวางขวางออกไปสาหรบผมความสนใจยงขน

เฮอรลอค (Herlock. 1972 : 319) ไดกลาวถงคณคาของความคดสรางสรรควา ความคด

สรางสรรคใหความสนก ความสข และความพอใจ แกเดกและมอทธพลตอบคลกภาพของเดกมากไมมอะไรทจะทาใหเดกรสกหดหไดเทากบงานสรางสรรคของเขาถกตาหนถกดถก หรอถกวาสงทเขา

สรางนนไมเหมอนของจรง

โครงการพฒนาสอการศกษาเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา (2542 : 25)

กลาวไววาความคดสรางสรรค เปนคณสมบตทมคณภาพมากกวาความสามารถดานอนๆ ของ

มนษยบคคลทมความคดสรางสรรคจะสามารถสรางสรรคตนเอง และสงแวดลอมใหอยในลกษณะทเหมาะสม พงพอใจและมชวตทมความสขได จากแรงดลใจ จนตนาการทควบคกบความอตสาหะอยางเตมความสามารถ จะชวยใหเขาประสบความสาเรจ แตหากความพยายามยงไมบรรล ผทมความคดสรางสรรคกจะไมทอถอยหรอเลกลมจะไมอบจนความคด และพยายามขวนขวาย ดดแปลง

ปรบปรง และความยดหยน พอทจะปรบสถานการณใหเหมาะสมในลกษณะทเปนไปไดมากทสด สรปไดวา ความสาคญของความคดสรางสรรคนนมความสาคญตอการดารงชวตของบคคลสงผลตอบคลกลกษณะนสยของบคคล และผทมความคดสรางสรรคจะสามารถดารงชวตอยางมความสขไดเพราะสามารถสรางตนเองและสงแวดลอมใหอยในลกษณะทเหมาะสม นาความรไปใชใน

การแกปญหาไดมความอดทน กลาเผชญความจรง ปรบตวใหอยในสภาพแวดลอมนนไดอยางปกตสข และสรางสรรคสงทดใหกบสงคมประเทศชาตเสมอ 3.2 ทฤษฎทเกยวของกบความคดสรางสรรค

เดวส (กรมวชาการ.2543 :6-7 ; อางองจาก Davis.1973, Psychology of Problem

solving.) ไดรวบรวมแนวคดเกยวกบความคดสรางสรรคของนกจตวทยา ทไดกลาวถงทฤษฎของความคดสรางสรรค โดยแบงเปนกลมใหญๆ ได 4 กลม ดงน 1. ทฤษฎความคดสรางสรรคเชงจตวเคราะห นกจตวทยาทางจตวเคราะห หลายคนเชน Freud และ Kris ไดเสนอแนวความคดเกยวกบการเกดของความคดสรางสรรควา ความคด

สรางสรรค เปนผลมาจากความขดแยงภายในจตใตสานก ระหวางแรงขบทางเพศ (Lobido) กบ

ความรสกผดชอบทางสงคม (Social conscience) สวน Kubie และ Rugg ซงเปนนกจตวเคราะหแนวใหมกลาววา ความคดสรางสรรคนนเกดขนระหวางการรสตกบจตใตสานก ซงอยระหวางการร

สตกบจตใจสานกซงอยในขอบเขตของจตสวนทเรยกวา จตกอนสานก 2. ทฤษฎความคดสรางสรรคเชงพฤตกรรมนยม นกจตวทยากลมนมแนวความคดเกยวกบเรองความคดสรางสรรควา เปนพฤตกรรมทเกดจากการเรยนร โดยเนนทความสาคญของ

33

การเสรมแรงการตอบสนองทถกตองกบสงเราเฉพาะ หรอสถานการณ นอกจากนยงไดเนน

ความสมพนธทางปญญาคอ การโยงความสมพนธจากสงเราหนงไปยงสงตาง ๆ ทาใหเกดความคดใหมหรอสงใหมเกดขน 3. ทฤษฎความคดสรางสรรคเชงมานษยนยม นกจตวทยาในกลมนมแนวความคดวาความคดสรางสรรคเปนสงทมนษยมตดตวมาแตกาเนด ผทสามารถนาความคดสรางสรรคออกมา

ใชไดคอ ผทมสจแหงตน คอ รจกตนเอง พอใจตนเอง และใชตนเองเตมตามศกยภาพของตนมนษยจะสามารถแสดงความคดสรางสรรคของตนออกมาไดอยางเตมทนนขนอยกบการสรางสภาวะ หรอบรรยากาศทเอออานวย

4. ทฤษฎ AUTA ทฤษฎนเปนรปแบบของการพฒนาความคดสรางสรรคใหเกดขน

ในตวบคคลโดยมแนวคดวา ความคดสรางสรรค นนมอยในมนษยทกคน และสามารถพฒนาให

สงขนได การพฒนาความคดสรางสรรคตามรปแบบ AUTA ประกอบดวย

4.1 การตระหนก (Awarence) คอ ตระหนกถงความสาคญของความคดสรางสรรคทมตอตนเอง สงคม ทงในปจจบนและอนาคต และตระหนกถงความคดสรางสรรคทมอยในตนเองดวย

4.2 ความเขาใจ (Understanding) คอ มความรความเขาใจอยางลกซงใน

เรองราวตางๆ ทเกยวของกบความคดสรางสรรค

4.3 เทคนควธ (Techniques) คอ การรเทคนควธในการพฒนาความคด

สรางสรรคทงทเปนเทคนคสวนบคคล และเทคนคทเปนมาตรฐาน

4.4 การตระหนกในความจรงของสงตางๆ (Actualization) คอ การรจก หรอ

ตระหนกในตนเอง พอใจในตนเอง และพยายามใชตนเองอยางเตมศกยภาพ รวมทงการเปดกวางรบประสบการณตางๆ โดยมการปรบตวไดอยางเหมาะสม การตระหนกถงเพอนมนษยดวยกนการผลต

ผลงานดวยตนเองและการมความคดทยดหยนเขากบทกรปแบบของชวต 3.3 องคประกอบของความคดสรางสรรค

ทฤษฎโครงสรางทางสตปญญาของ กลฟอรด (Guilford) ไดอธบายไววา ความคดสรางสรรค เปนความสามารถทางสมองทคดไดกวางไกลหลายทศทาง หรอเรยกวา ลกษณะการคดอเนกนย หรอการคดแบบกระจาย (Divergent thing) ซงมองคกอบ 4 อยางดวยกน คอ (อาร พนธ

มณ. 2537:34-40 อางองจาก Guilford)

1) ความคดรเรม (Originality)

2) ความคดคลอง (Fluency)

3) ความคดยดหยน หรอความยดหยนในการคด (Flexibility) 4) ความคดละเอยดลออ (Elaboration)

34

ความคดรเรม (Originality) หมายถง ลกษณะความคดแปลกใหม แตกตางจากความคด

ธรรมดา หรอความคดงายๆ ความคดรเรม หรอทเรยกวา Wild idea เปนความคดทเปนประโยชนทง

ตอตนเองและสงคม ความคดรเรมอาจเกดจากการนาเองความรเดมมาคดดงแปลง และประยกตใหเกดเปนสง

ใหมขน เชน การคดเครองบนไดสาเรจ กไดแนวคดจากการทาเครองรอน เปนตน ความคดรเรมจงเปนลกษณะความคดทเกดขนเปนครงแรก เปนความคดทแปลกแตกตางจากความคดเดม และอาจไมเคยมใครนก หรอคดมากอน ความคดรเรมจาตองอาศยลกษณะความกลาคด กลาลอง เพอทดสอบความคดของตน บอยครงทความคดรเรมจาตองอาศยความจนตนาการ

ความคดละเอยดลออ (Elaboration) แมวาความคดสรางสรรคจะประกอบดวยลกษณะความคดหลายลกษณะ เชน ความคดรเรม ความคดยดหยน ความคดคลองตว แตความคดละเอยดลออกขาดเสยไมไดตามหลกการพฒนาการ ของความคดละเอยดลออกพอสรปไดดงนคอ 1. พฒนาการของความละเอยดลออจะขนอยกบอาย กลาวคอเดกทอายมากจะมความสามารถ

ดานนมากกวาเดกทมอายนอย 2. เดกหญงจะมความสามารถมากกวาเดกผชาย 3. เดกทมความสามารถสงทางดานความคดละเอยดลออจะเปนเดกทมความสามารถ

ทางดานการสงเกตสงดวย สวนพฤตกรรมทางดานความละเอยดลออ สาหรบเดกผชายจะมลกษณะ ดงน 1. ชอบผจญภย 2. สขภาพด

3. ปรารถนาอยางแรงกลาทจะทาใหดทสด 4. เหนอกเหนใจคนอน 5. ชอบเสยงภย 6. มอารมณขน

7. ไมขลาดกลว และไมขอาย แตมกเบองาย 8. ไมชอบทางานตามคาสง 9. ไมมอารมณออนไหวงาย 10. ไมชอบกอกวนความสงบสขของกลม

และสาหรบเดกผหญงจะมลกษณะ ดงน 1. ชอบผจญภย 2. มอารมณออนไหวงาย 3. มอารมณรนแรง

4. หยง และมความพอใจในตนเอง 5. ไมเบอหนาย

35

ทอแรนซ (หงสนย เออรตนรกษา. 2538 : 11; อางองจาก Torrance.1964: 125-14

Education and the creative Potential.) ไดนาเอาแนวคดและองคประกอบของความคดสรางสรรค

มาใชในการศกษาวจยในรปแบบการเรยนการสอนไวมาก ซงมองคประกอบทสาคญ คอ

1. ความคลองแคลวในการคด(Fluency) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคด

หาคาตอบไดอยางคลองแคลว รวดเรว และมคาตอบในปรมาณมากในเวลาทจากด

2. ความยดหยนในการคด (Flexibility) หมายถง ลกษณะของความคดแปลกใหม

แตกตางจากความคดธรรมดา และไมซากบทมอย

3. การคดรเรม (originality) หมายถง ลกษณะของความคดแปลกใหม แตกตางจาก

ความคดธรรมดา และไมซากบทมอย

กลฟอรด และฮอฟเนอร (Guilford and Hoepefner.1972:137-152) ไดศกษาองคประกอบ

ของความคดสรางสรรคเพมเตม และพบวา ความคดสรางสรรคตองมองคประกอบอยางนอย 8องคประกอบคอ

1. ความคดรเรม

2. ความคดคลองตว

3. ความคดยดหยน

4. ความคดละเอยดลออ

5. ความไวตอปญหา

6. ความสามรถในการใหนยามใหม

7. ความซมซาบ

8. ความสามารถในการทานาย

เจลเลน และเฮอรบน(Jellen and urban.1986:141) ไดกลาวถงองคประกอบของความคด

สรางสรรคไวในขอสอบ ทซท- พท (TCT-PT) ดงนวา

1. ความคดคลองแคลว

2. ความคดยดหยน

3. ความคดรเรม

4. ความคดละเอยดลออ

5. การกระทาทแสดงถงการเสยงอนตราย

6. การผสมใหเปนอนหนงอนเดยวกน เชน การจดรวมสงตางๆ ใหมความตอเนอง

7. อารมณขน จะเหนไดวา นกการศกษาหลายทานใหรายละเอยดเกยวกบองคประกอบของความคดสรางสรรคไวคลายคลงกน ซงพอจะสรปไดวา องคประกอบของความคดสรางสรรคนไดรบอทธพล

มาจากทฤษฎโครงสรางทางสตปญญาของกลฟอรดเชอวา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถ

36

ทางสมองทคดไดอยางซบซอน กวางไกล หลายทศทาง หรอเรยกวา ความคดอเนกนยซง

ประกอบดวย ความคดรเรมความคดคลองแคลว ความคดยดหยน และความคดละเอยดลออ 3.4 กระบวนการคดสรางสรรค

กระบวนการคดสรางสรรคนน เกดขนเมอคนเรามงคดเพอไปสจดหมายทแปลกใหมมผกลาวถงขนตอนของกระบวนการคดสรางสรรคไวหลายทานดวยกน คอ

ทอแรนซ(Torrance. 1962 : 17) ไดกาหนดขนตอนในกระบวนการคดสรางสรรคเปน 5

ขนตอนไดแก

1) การคดหาความจรง

2) การคนพบปญหา

3) การหาสมมตฐาน

4) การคนพบคาตอบ

5) การยอมรบผลจากการคนพบ

กลฟอรด (Guilford. 1967) กลาววาคนทมความคดสรางสรรคจะตองมความฉบไวทจะรบร

ปญหา มองเหนปญหาสามารถทเปลยนแปลงความคดใหมๆ ไดงายซงวธการคดมลาดบขนตอนดงน

1) การรบและการเขาใจ

2) การจา

3) การคดแบบอเนกนย

4) การคดแบบเอกนย

5) การประเมนคา

จงส (อาร พนธมณ. 2537:12.13 ; อางองจาก Jungs.1963) ไดอธบายถงวธการสราง

ความคดสรางสรรคในลกษณะทคลายคลงกน โดยเขาเสนอวธการคดสรางสรรคไว 5 ขนและเรยกขน

เหลานวา“หาขนแหงการสรางความคด” ดงน

ขนท 1 คดรวบรวมขอมล หมายถง การคดรวบรวมวตถดบตางๆ คดถงขอมลตางๆ ทกอยางทเรากระทา เชน การโฆษณา หรอการเขยนรป เรากคดถงภาพทเขากระทามา เชน ส เสน

ส การวาดรปทเขาทากนมา พยายามใชความคดกบสงตาง ๆ เหลานนอยางกระตอรอรนใหมนหลงไหลเขาสใจหรอสมองของเรา ขนท 2 ขบวนการใชวตถดบ หมายถง การคดขอมลตางๆ ทไดรวบรวมในใจครงแลวครงเลาวาการทาอยางนจะเปนทสนใจและไดประโยชนไหม แลวนามาเปรยบเทยบกบขอมลอนอนท

เรารวบรวมอยในใจ หากสมองเหนอยกจงหยดพกไวกอน ขนท 3 ทาใจใหวาง หมายถง การหยดคดแลวทาจตใจใหวาง ลมปญหาตางๆ ในขนทสองแลวหนเหความสนใจไปยงสงอนๆ อกปลอยใหจตใตสานกของกลไกความคดทางานของมนตอ ขนท 4 ยเรคา หมายถง ขนเกดความคดแวบเขามา บางครงความคดอาจหลงไหลเขา

มาโดยไมคาดฝน อาจเปนเวลาไหนกได แตสวนใหญมกเกดขนในตอนเราครงหลบครงตนในตอน

37

เขา และเราเรยกขนนวา “ยเรคา” ซงแปลวา “ขาพเจาไดพบแลว” หรอ “ไดตวแลว” ซงเปนคากลาว

ของ อารเคมตส กลาวในขณะทเขาไดพบวธหานาหนกของวตถ เพอพสจนความบรสทธของทองคา ขนท 5 วพากษวจารณ หมายถง เปนขนตอนทตองใชเวลาวพากษวจารณอยางจรงจงตอความคดใหมทคดได แลวพยายามจดความคดนนใหเปนรปราง เพอจะนาไปใชประโยชน หรอให

มนทางานได เขาเสนอแนะวา ชวงตอนนเปนโอกาสทใหใครชวยวพากษวจารณ เพราะบางทคาพดสกเพยงประโยคเดยวอาจทาใหความคดใหมทคดนนดยงขน จากทง 5 ขนตอนตามทกลาวมาแลวนจะเหนไดวา กระบวนการคดสรางสรรคประกอบดวยลาดบขนตางๆ ไดแก รวบรวมขอมล ตงสมมตฐาน การใชความคด ตลอดจนนาไปใช

และปรบปรงใหสมบรณ 3.5 คณลกษณะของบคคลทมความคดสรางสรรค

ความคดสรางสรรคเปนศกยภาพของแตละบคคล บคคลทมศกยภาพดานนไดรบการพฒนาจงจะไดชอวา เปนผทมความคดสรางสรรค ฉะนนบคคลทมความคดสรางสรรคจงมลกษณะทแตกตางไปจากบคคลอนๆดงทมผกลาวถงลกษณะของผทมความคดสรางสรรคไวดงน(กรมวชาการ.

2534 14-15)

Anastasi (1958) กลาววา “ผทมความคดสรางสรรคจะประกอบไปดวยคณลกษณะ 4

ประการคอ มประสบการณทกวางขวางม ความพรอมทจะเสยง มความพรอมทจะกาวไปขางหนา

และมความสามารถทจะยดหยนความคดไวอยางคลองแคลวในระดบสง.”

มาลน จฑะรพ. 2537: 194; อางองจาก บงอร ชนกลกจนวฒน ไดรวบรวมลกษณะของ

บคคลทมความคดสรางสรรคระดบสง คอ

1) ชอบอสระ (Independence) และมความเชอมนในตนเองสง

2) ยดหยน (Flexibility) มองโลกกวางไกล

3) มแรงกระตนใหกลากระทาและเสยง (Impulsiveness)

4) มอารมณขน (Sene of Humor)

5) มแรงจงใจทเขมขน (Strong Motivation)

6) ชอบการทดลองทสลบซบซอน (Complex experiment)

จากขอความและคากลาวเกยวกบคณลกษณะของผทมความคดสรางสรรค พอจะสรปไดวาบคคลทมความคดสรางสรรคจะแตกตางไปจากคนทวไปทงในดานความคด การพด การแสดงออก

การกระทา และการแกปญหา ซงจะมความเปนตวของตวเอง โดยพยายามคนหา สารวจ ทดลองสรางสงใหม ไมใหซาใคร เปนอสระยดหยน และมอารมณขน เมอกลาวโดยสรปแลว ความคดสรางสรรคจงหมายถง ความสามารถทางสมองของนกเรยนในการคดไดหลายทศทาง ซงแสดงความสามารถ โดยการตอบสนองตอสถานการณในสงคมศกษาในแงของปรมาณความหลากหลาย

38

ของคาถามตอบ และความคดทแปลกใหม ความคดสรางสรรคในการศกษาครงน ประกอบดวย

ความคด 3 ลกษณะ คอ

1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคดหา

คาตอบใหไดมาก รวดเรว และถกตอง

2. ความยดหยน (Flexibility) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคดหาคาตอบ

ใหไดหลายประเภทหลายชนดโดยไมซาอยกบรปแบบเดยวคดดดแปลงจากสงหนงไปเปนอกสงหนง

3. ความคดรเรม (Original) หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการคดหาคาตอบ

แปลกใหมแตกตางไปจากความคดของคนอน ไมซากบคนอนๆ 3.6 การพฒนาความคดสรางสรรค

พงษพนธ พงษโสภา. (2542:161-162) เสนอวา วธการพฒนาความคดสรางสรรค

สามารถทาไดดงน

1) ทาสงทคนเคยใหแปลก การทจะคดเรองเดยวกบคนอน และคดใหแปลกไปจากอคน

อนได จะตองฝกหดใหเปนคนชางสงสย และบางครงตองคดแบบเรยบงายบาง อยางคดสลบซบซอนจนเกนไป เพราะวาสงทงหลายทอยรอบตวเราบางครงกเกดขนจากความคดแบบพนๆ ธรรมดา 2) ทาสงทแปลกใหคนเคย การฝกตนเองใหมความคนเคยกบสงทแปลกอยเปนประจา

จะทาใหเราเปนคนทมความกลาทจะคดโดยไมถกลอมกรอบในเรองความเคยชน หรอตดอยกบคานยมทเนนเรองความสาเรจ และประณามความลมเหลว 3) ใหเวลาในการคด สมองของคนเราตองการทงเวลาและเสรภาพ ดงนนในการทาอะไร

กตาม ควรจะใหเวลาเผอไวสาหรบสมองไดมเวลาคดไตรตรอง ไมรบรอนในการตดสนใจจนเกนไป มสมาธ คอย ๆ คด จตไมฟงซาน ซงจะทาใหมองเหนแนวทางในการแกปญหาไดหลาย ๆ ทาง 4) คดในเชงสมมตอยเสมอ การคดในเชงสมมตน สามารถทาไดโดยการตงคาถามกบ

ตวเราเองเสมอๆ วา“ อะไรจะเกดขน ถา…..”

5) คดอยางคลมเครอ กระตนใหเกดการคดอยางคลมเครอนน สามารถทาไดดวยการตงคาถามใหคลมเครอเอาไวในการทางานหรอสงการ ความคลมเครอเปนเรองอนตราย เพราะอาจทาใหเกดความผดพลาด และเสยหายไดแตในระบบของความคด ความคลมเครอจะชวยทาลาย

กาแพงทปดลอมความคดลงได 6) ไมยดตดกบความถกตอง หรอความผดพลาดคนสวนใหญจะถกสนสอนใหมความคดวาเมอทาการสงใดแลวจะตองใหใหสาเรจเพยงอยางเดยว ความสมเหลวเปนสงทสงคมไมใยอมรบและเปนความอบอาย การทาผดเปนสงทไมด ไมถกตอง และเกดความไมพอใจดวยเหตนจงทาให

คนไมกลาเสยง หรอทาอะไรนอกของเขตทเคยชน เพราะกลวความลมเหลว และจะไดรบผลกระทบจากสงคม คอการตาหนตเตยน การดถกดแคลน ซงทศนคตดงกลาวนจะเปนกาแพงปดกนความคดสรางสรรคในตวบคคลเปนอยางมาก เพราะแททจรงแลว ความลมเหลว หรอขอผดพลาดควรจะเปน

39

สงทนามาศกษา และถอเปนบทเรยนในการแสวงหาแนวทางใหมดวยความอดทนและเพยรพยายาม

ทจะขจดขอบกพรองใหหมดสนไป 7) มทศนคตทดตอชวต การทสมองจะปลอดโปรงความคดจะแจมใสจาเปนตองอาศยพลงจตทดมาชวยสนบสนน การมทศนคตทดตอชวตจงเปนสงสาคญ ตองพยายามทาตนใหเปนคนท

มความหวงอยเสมอ ไมเหนอยหนาย ทอแท หรออบจนตอชวต โดยจะตองคดอยเสมอวา “พรงน

จะตองดกวาวนน”

3.7 การจดการเรยนรเพอพฒนาความคดสรางสรรค

พงษพนธ พงษโสภา. (2542 : 162-163) กลาววาครเปนผทมบทบาทสาคญในการพฒนา

ความคดสรางสรรคของนกเรยน เพราะครเปนผใกลชดกบนกเรยนดงนน ครจะตองมความสามารถในการพฒนาศกยภาพดานความคดสรางสรรคของนกเรยนใหเจรญงอกงามอยางเตมท โดยใชแนวทางดงน

1) สอนใหนกเรยนรจกคด คดเปน คดหลายๆแงมม และสามารถคดแกปญหาไดสาเรจ

2) กระตนใหนกเรยนกลาแสดงความรสกนกคดออกมาในวถทางทสรางสรรค 3) สงเสรมใหนกเรยนรจกใชจนตนาการของตนเอง ตลอดจนความสามารถตางๆ อนจะ

นาไปสความคดสรางสรรค 4) เปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนร ศกษาคนควาดวยตนเองอยเสมอ 5) สงเสรมใหนกเรยนรจกถามในระหวางการเรยนการสอน โดยครจะตองใหความสนใจ

ตอคาถามของนกเรยน 6) ครควรใชวธการสอนเพอใหเกดความคดสรางสรรคอยางตอเนองทกวน 7) ครควรสนบสนนใหนกเรยนแสดงออกทางความคดเชงสรางสรรคในเนอหาทกๆ วชา

8) ครควรสรางบรรยากาศแหงความอสระทางวชาการ อยาเขมงวดกวดขนจนเกนไป

9) ครควรจดแตงสภาพหองเรยนใหแลดแปลกใหมอยเสมอ เพอใหการเรยนการสอนเปนไปอยาง มชวตชวา

10) ครไมควรกาหนดรปแบบความคด และบคลกภาพของนกเรยนในชนใหเหมอนกบเปนพมพเดยวกน แตควรสงเสรมความคด และการผลตสงทแปลกใหมทมประโยชนตอชวต

อรพรรณ พรสมา. (2543 : 43) ไดสรปเกยวกบกจกรรมทจาเปนตอการคดสรางสรรคไวดงน

1) ฝกเสนอแนะความคดเหนเกยวกบสาเหตและแนวทางแกปญหาหลาย ๆ แนวทาง

2) ฝกมองขอเสนอของบคคล หรอกลมบคคลจากหลาย ๆ มมมอง

3) ฝกเสนอความคดเหนเพอเตมจากความคดเหนของคนอน

4) ฝกเสนอความคดเหนใหแตกตาง จากความคดเหนของคนอน

5) หาโอกาสเขารวมกจกรรมระดมสมอง (Brainstorming)

6) ฝกมองหา และตรวจสอบอทธพลขององคประกอบ หรอกจกรรมยอยทมผลตอองคประกอบใหญหรอกจกรรมหลก

40

7) ฝกตดตามหาขอมลทเปนผลอนเนองมาจากการตดสนใจในเรองสาคญของบคคล

สาคญ 8) ฝกมองหาความสมพนธของเหตการณหลาย ๆ เหตการณ 9) ฝกเสยงเสนอความคดเหน 11) ฝกสรางจนตนาการเกยวกบเรองตาง ๆ

12) ฝกเปรยบเทยบสงของเหตการณและกจกรรม 13) ฝกสรางภาพ สรางฝน และสรางความสาเรจ 14) ฝกสบรากเหงา ความเปนมา และความเกยวของสมพนธของเหตการณ

15) ฝกถามคาถามหลาย ๆ คาถาม โดยเฉพาะคาถามปลายเปด 16) ฝกพดและเขยนนวนยาย

17) ฝกคดหาทางเลอกทางทเปนไปได และเลอกเพอแกปญหาเหตการณสถานการณตางๆ

3.8 อปสรรคของการพฒนาความคดสรางสรรค

กรมวชาการ. (2534 : 14 -18 ) ไดสรปรวบรวมแนวคดเกยวกบอปสรรคของความคด

สรางสรรคซงรอวลนสน (Rawlinson 1971) ไดศกษารวบรวมอปสรรคเหลานไวเปน 6 ประการดงน

1) การตองการคาตอบทถกตองเพยงคาตอบเดยว (The one right answer)บคคล

ทวๆ ไปหรอแมแตผทชอบวเคราะห จะพยายามหาคาตอบซงถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว และจะมความพอใจเมอไดพบคาตอบนนแลว แตผทมความคดสรางสรรคเมอพบคาตอบแลวเขาจะหาคาตอบ หรอผลเพมเตมทนอกเหนอจากคาตอบทถกตองนน

2) การจากดความคดตนเอง (the self- imposed) บคคลทวๆ ไปจะคดในขอบเขตทจากดซงในบางปญหากจะไมสามารถหาคาตอบได แตผทมความคดสรางสรรคจะคดเกนขอบเขตไมอยในวงจากด และเขาจะพบวธแกปญหาในทสด

3) ความเคยชน (conformity) บคคลทวๆ ไป จะคดเทาทเหนปรากฏตามความ

เคยชน หรอประสบการณทมมา แตผทมความคดสรางสรรคจะคดในแงมมตาง ๆ นอกเหนอจากทเปนอย เชน อาจจะมองสง ๆ หนงในหลายมต ในขณะทคนทว ๆ ไป มองเหนเพยงมตเดยว เปนตน

4) การไมสนใจสงททาทายความคด (failing to challenge the obvious) มการกระทาบางอยางททาทายความสนใจและความคด ซงถาพจารณาแลวกไมนาเปนไปได แตกอาจเปนไปไดคนทวไปจะไมสนใจทาสงเหลาน แตผทมความคดสรางสรรคจะพยายามทาสงนใหเปนจรง

ขนมาไหได

5) การประเมนผลความคดเรวเกนไป (evaluating ideas too quickly)นกวเคราะหหรอคนทวไปมกจะประเมนผลความคดของเขาเกอบจะทนทเมอเรมใชความคดเกยวกบสงนนๆ เชน

อาจจะประเมนวา ความคดของตนเปนความคดโงๆ หรอไมอาจเปนไปได ซงจะทาใหความคดนนๆไมไดถกนามาใชเลย การประเมนผลยงไมควรมบทบาท ในขณะทคนเรากาลงใชความคดสรางสรรค

41

ควรจะรงรอพจารณาความคดทเกดขนไวกอน เพราะความคดนนอาจจะเปนกาวหนงของความคด

สรางสรรค

6) ความกลวจะถกมองวาโง (the fear of looking a fool) บคคลทวไปจะไมพยายามแสดงความคดเหนของตนเองออกมาดวยกลวจะถกมองวาโง แตผทมความคดสรางสรรคจะ

ไมคดเชนนเขาจะกลาแสดงความคดออกมาใหมากทสดเทาทจะมากได โดยไมจาเปนตองคานงถงคณภาพของความคดเหลานน เพราะอาจจะมความคดใดความคดหนงทเปนความคดสรางสรรคทดมากกวากได

อาร พนธมณ (2537 : 122 - 126) กลาวถงอปสรรคของความคดสรางสรรคพอจะสรปได

ดงน 1) การไมชอบใหซกถาม การทผใหญไมสนบสนนใหเดกเปนคนชางซกชางถาม หรอยบยงการถาม และรสกราคาญ และไมพอใจการทเดกซกถามบอยๆ และโดยเฉพาะเดกบางคนท

ชอบถามแปลกๆ ถาครด หรอตาหน วาโง ทบ การกระทาดงกลาวนอกจากจะไมสงเสรมความคดสรางสรรคแลวยงเปนการยบยงรดรอน และขจดความอยากรอยากเหนของเดกใหหมดไป 2) การเอาอยางกน หรอ การทาตามอยางกน หมายถง การกระทาทชอบเอาอยางกน

คดตามกน คดในสงทเคยม เลยนแบบของเดม ไมกลาคดและกระทาใหแตกตางจากคนอน หรอของเดมบางครงอาจจะกลาคด แตไมกลาแสดงออก เพราะกลวถกหวเราะเยาะ กลวสงคมไมยอมรบการกระทาของตน การทานงทเหมอนเดมกจะไมทาใหเกดสงแปลกใหม หรอความคดสรางสรรคขนดงนนจงควรสงเรมใหเดกไดแสดงความคดเหนของเขาเอง

3) การเนนบทบาทและความแตกตางทางเพศมากเกนไป การทสงคมกาหนดบทบาทเพศหญงเพศชายอยางเครงครด ทาใหทงสองเพศไมกลาลวงลาในเสนทขดกาหนดไวทงทมความสามารถ 4) วฒนธรรมทเนนความสาเรจและประณามความลมเหลว ดงนนจงทาใหเดกไมกลา

ทดลองของใหม เพราะกลวความลมเหลว และผลทไดรบจากสงคม คอการดถกดแคลน ลกษณะเหลานจงเปนเหตใหเกดความหวาดกลว ไมกลาทดลอง ความคด ความสนใจของตน หรอวทยาการใหม ๆ อนเปนทางไปสการสรางสรรค 5) บรรยากาศทเครงเครยดและเอาจรงเอาจงมากเกนไป หมายความวา การกระทา

และความคดทกอยางจะตองอยในระเบยบแบบแผนอยางเครงเครยด จะคลาดเคลอน หรอเบยงเบนไปแมแตเลกนอยกถอเปนความผดอนยงใหญ และไมสามารถอภยใหได บรรยากาศแบบนจะทาใหรสกอดอดหวาดกลว และไมกลาคดสรางสรรค 6) ความกลว หมายถง ความไมกลาคดไมกลาแสดง และไมกลากระทาสงใดใหมๆ

เพราะกลวการถกหวเราะเยาะ กลวถกตาหน ความกลวจะเปนตวบนทอนความคดสรางสรรคอยางยง และจงระลกเสมอวา คนทกลวการทาผดคอคนทไมไดทาอะไรเลย

42

7) ความเคยชน หมายถง การยอมรบ หรอตดอยกบรปแบบ หรอการกระทาเดมทเคย

ทาเปนประจา โดยไมมการเปลยนแปลงใหม มองเหนความคดใหม การเปลยนแปลงเปนเรองเดอดรอน สรางความราคาญ และเพมปญหา ดงนนควรปลกฝงใหรจกการปรบปรงสภาพแวดลอมตนเองใหตางจากทเคยเปนมา

8) ความมอคต หรอความลาเอยง หมายถง ความเชอ และคดตามทศนะของคนลาเอยง

และยดมนกบความเขาใจของคน โดยไมยอมรบรสงใหมทาใหเกดทศนะทคยแคบไมยอมเชอถอแนวทางอนๆ ทเปนไปได 9) ความเฉอยชา หมายถง ความอดอาดเชองชาและความลาชาในการรเรมทงความคด

และการกระทา ความเฉอยชาเปนอปสรรคทสาคญยงตอการสรางสรรค เปนการแสดงถงการขาดความคดรเรม ขาดแรงกระตนทจะผลกดนใหทาสงใหมๆ 10) ความเกยจคราน จะเปนอปสรรคของงานทกชนด ยงหมายรวมถงลกษณะททาเพยงใหผานไป ไมเอาจรงเอาจงในสงใด สกแตทาใหพอเสรจ ฉะนนบคคลทเกยจครานจะไมสามารถ

สรางสรรคผลงานทดได และความเกยจคราน กไมเคยใหผลดแกผใด เมอกลาวโดยสรปแลว อปสรรคของการเกดความคดสรางสรรคมหลายสาเหตดวยกนลกษณะเฉพาะของตวบคคล เชน ความขเกยจ เฉอยชา กลว ขอาย ชอบเลยนแบบ การมอคต

สาเหตจากบคคลอน คอผใหญ เชน พอแม ผปกครอง หรอครทไมเขาใจเกยวกบพฒนาการของความคดสรางสรรค เชน ไมชอบตอบคาถาม ชอบด เครงครด เจาระเบยบ เหลานเปนการรดรอนและยบยงการเกดความคดสรางสรรค นอกจากนวฒนธรรม ความเชอ กเปนอปสรรคตอความคดสรางสรรค เชน การยกยองความสาเรจ ประณามความลมเหลว ทาใหบคคลไมกลาคดสงใหม ๆ

เพราะกลวผดพลาด เหลานเปนตน

งานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค งานวจยภายในประเทศ

จนทรจรส ตณฑสทธ (2528: 77) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความคด

สรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยเทคนคการสอนแบบบรณา

การ และการสอนตามคมอคร ผลการศกษาพบวา ผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

พงษทอง คาแทง (2531 : 68-69) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความคด

สรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยใชเทคนคควซ และเรยนตามคมอการสอนของหนวยศกษานเทศก การมสามญศกษา ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษาและความคดสรางสรรค ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนโดยใชเทคนคควซ และเรยนตามคมอครมความแตกตางกน และสกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01

43

พจนนท ไวทยานนท (2541: 36)ไดศกษาผลของการใชบทบาทสมมตทมตอความคด

สรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดสวรรณาธญญากาวาส จงหวดชลบร ผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการใชบทบาทสมมต มความคดสรางสรรคมากกวานกเรยนทไมไดรบการใชบทบาทสมมต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

พชร มสคนธ (2543 :35-36) ไดศกษาพฒนาชดฝกความคดสรางสรรค สาหรบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 3 ผลการศกษาพบวา คะแนนความคดสรางสรรคของนกเรยนหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองคดเปนรอยละ 50.94

วรวลย อนทรรตน (2540:138-139) ไดศกษาผลการฝกระดมพลงสมองตามแนวคดของ

วลเลยมส เพอพฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนพพฒนากรงเทพจานวน 30 คน เปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 15 คน กลมทดลองไดรบการฝกระดมพลงสมองตามแนวคดของวลเลยมส กลมควบคมไมไดรบการฝกระดมพลงสมองตามแนวคด

ของวลเลยมสใชแบบแผนทดลองแบบ Randomized Control Group Pretest - Posttest Design

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอ แบบทดสอบความคดสรางสรรค ผลวจยพบวานกเรยนกลมทดลองมความคดสรางสรรคเพมขนหลงจาก ไดรบการฝกระดมพลงสมอง อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .01 เมอกลาวโดยสรปแลว การศกษางานวจยทเกยวกบความคดสรางสรรคภายในประเทศนพบวานกเรยนทไดรบการจดการเรยนการสอนตางๆ นนมผลสมฤทธทางการเรยนทพฒนาขนตามลาดบ และทาใหเหนพฒนาการทางความคดสรางสรรคของนกเรยนทเพมขน

งานวจยในตางประเทศ

เกทเซลส และแจคสน (Getzels and Jackson.1962: unpaged) ไดศกษาถงลกษณะของ

นกเรยนมธยมศกษา 2 ลกษณะ คอ เดกทมสตปญญาสง (High IQ) และเดกทมความคดสรางสรรค

สง (High Creative) พบวา เดกทมสตปญญาสง เปนผทใชความสามารถในการคดเอกนย

(Convergent Abilities) จะคดในทางเดยว ถอคาตอบทถกตองเพยงคาตอบเดยว ในขณะทเดกทม

ความคดสรางสรรคสงจะตองใชความสามารถทงในการคดแบบเอกนย และอเนกนย (Convergent and Divergent Abilities) ทอแรนซ (Vemon. 1978; citing Torrance. 1964 : 92) ไดศกษาความสามารถดานความคดสรางสรรคจากรปภาพทเดกวาดเชนกน แตศกษาโดยยดอายเปนเกณฑ และไดรายงานไว

วา ความคดสรางสรรคจะไมเกดขนกบเดกทมสตปญญาและมอารมณทเปนปกตจนกระทงอาย 11 ป สามารถวาดรปภาพทแสดงถงอารมณความคด และลกษณะการกระทาตางๆ ซงเวอรนอนเรยกวา

“ความสามารถในการกาหนดสมมตฐาน” ซงจะพฒนาเพมขนเรอยๆ อยางชาๆ จนกระทงอาย 11 ป

44

เฟลดฮเซน และคนอนๆ (Feldhusen and others. 1965: 40-45) ไดศกษาความสมพนธ

ระหวางความคดสรางสรรค และผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา และการอานของนกเรยนเกรด 7 และกรด 8 จานวน 273 คน ผลการศกษาพบวา ความยดหยนในการคด และความคดรเรมมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนของวชา สงคมและการอานอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนความคลองในการคดไมมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยน

แอนเดอสน (Anderson. 1970: 185-A) ศกษาความสมพนธระหวางกรยารวมกนแกปญหา

ในหองเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคของเดกนกเรยนระดบ 6 ผลการศกษาพบวาการแกปญหามความสมพนธกบความคดสรางสรรคอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

ความสามารถทางการสรางสรรค สามารถพจารณาผลผลต และกระบวนการในการแกปญหาซงความสามารถทางการสรางสรรคนไมทาใหเกดผลเสยตอผลสมฤทธทางการเรยน

ออสบอรน (ศศพนธ พดสมร. 2540: 30; อางองมาจาก Osborn. 1963: 19-22) ไดกลาวไว

วา เพศหญงนนมสรรถภาพทางกายดอยกวาเพศชาย แตเดนกวาเพศชายในดานจนตนาการ และได

กลาวถงการทดสอบของ Johnson O’Conner Foundation ทดสอบโดยการใชแบบทดสอบทงหมด

702 ชด พบวา เพศหญงมความสามารถดานความคดสรางสรรคสงกวาเพศชาย 25 เปอรเซนตและ

Edwin J. MacEwan of Paternon’ New Jerscy ซงรายงานไววา จากการเรยนในชนเรยนทม

นกเรยนจานวน 32 คน พบวา เดกหญงมความสามารถดานความคดคลองตวสงกวาเดกชาย 40 เปอรเซนต จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคของนกเรยนระดบชน

มธยมศกษาในตางประเทศกทาใหทราบถงพฒนาการทมความคดสรางสรรคทเพมขน และเปนหลกการ และทฤษฎทนกการศกษาไทย ไดนามาเปนแนวทางพฒนาการจดการเรยนรใหดมประสทธภาพยงขนอนสอดคลองกบ แนวทางการปฏรประบบการศกษาของไทยตามพระราชบญญต

การศกษาแหง พทธศกราช 2542 ปรบปรง ฉบบท 2 พทธศกราช 2545

บทท 3

วธการดาเนนการศกษาคนควา

ผวจยไดดาเนนการศกษาคนควาเพอทาการวจยตามขนตอนดงน

1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง

2. เครองมอทใชในการศกษาคนควา

3. การสรางและการหาคณภาพเครองมอ

4. การดาเนนการทดลอง

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากรทใชในการศกษาคนควา

ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงนไดแก นกเรยนชนมธยมศกษา ปท 2 โรงเรยนแม

พระฟาตมาสงกดสานกงานการศกษาเอกชน แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา2551 จานวน 120 คน

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงนได แกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนแมพระฟาตมาสงกดสานกงานการศกษาเอกชน แขวงดนแดง เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท2 ปการศกษา 2551จานวน 1 หองเรยน ไดมาโดยการสมกลมตวอยาง (Cluster Random Sampling)เพอกาหนดเปนกลมทดลองการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ระยะเวลาทใชในการทดลอง

ผวจยดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551

2. เครองมอทใชในการศกษาคนควาครงน ประกอบดวย 2.1 แผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน 2.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 2.3 แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

3. การสรางและการหาคณภาพเครองมอ 3.1 แผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน มขนตอนการจดทาดงน

46

3.1.1 ศกษาหลกการ วธการจดการเรยนรวธสตอรไลน จากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

ตลอดจนขอคาปรกษาจากผเชยวชาญ 3.1.2 ศกษาจากหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มาตรฐานการเรยนรชวงชนท3(ม.1-3) เรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศานพธ พอนามาใชในการกาหนดผลการเรยนรท

คาดหวงรายป สาระการเรยนร คาอธบาย หนวยการเรยนร เวลาเรยน และแผนการจดการเรยนร 3.1.3 จากผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนร คาอธบายรายวชา หนวยการเรยนรวเคราะหเปนจดประสงคการเรยนร แลวสรางแผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน 4 แผนจานวน 16 คาบ

ซงมองคประกอบ ดงน 1. สาระสาคญ 2. ผลการเรยนรทคาดหวง 3. สาระการเรยนร

4. กระบวนการเรยนร/กจกรรมการเรยนร 5. การวดและประเมนผล 6. แหลงการเรยนร 3.1.4 นาแผนการจดการเรยนรทสรางขนไปใหผเชยวชาญ 3 ทาน ตรวจแกไขความถกตอง

ของสาระการเรยนรและการจดกระบวนการเรยนร/กจกรรมการเรยนร ตลอดจนความสอดคลองระหวางขนตอนตางๆ ของแผนการจดการเรยนร เพอนาขอบกพรองมาปรบปรงแกไข 3.1.5 นาแผนการจดการเรยนรทปรบปรงแกไขแลวตามคาแนะนาของผเชยวชาญไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนแมพระฟาตมา เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ทไมใชกลม

ตวอยางจานวน 40 คน เพอหาขอบกพรองในการใชภาษาความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรกบเวลาทกาหนดแลวนามาแกไขปรบปรงแผนการจดการเรยนรใหสมบรณยงขนกอนทจะนาไปทดลองจรง

3.1.6 นาแผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน ไปสอนเพอทาการวจยตอไป 3.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

ผวจยดาเนนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาตามลาดบขนตอน

ดงน 3.2.1 ศกษาการสรางแบบทดสอบจากหนงสอเทคนคการวดและประเมนผลการจดการเรยน รคมศกษาของ สมบรณ ชตพงศ (2523 :1-140) และเทคนคการเขยนขอสอบของ ชวาล แพรตกล (2522 :1-407)

3.2.2 ทาการวเคราะหหนวยการเรยนรในสวนทเกยวกบสาระท 1 ศาสนา ศลธรรมจรยธรรมในมาตรฐานชวงชนท 3 (ม.1-3) โดยผวจย และอาจารยผสอนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมจานวน 3 ทาน รวมกนวเคราะหหลกสตร และสรางตารางวเคราะหหลกสตรจากหนวยการ

เรยนรและพฤตกรรมทตองการจดตามหลกของ เบนจามน เอส บลม (Bloom.1956 : 48-50) เปนเกณฑในการกาหนดพฤตกรรมทตองการวดจากหนวยการเรยนร และจานวนขอของแบบทดสอบ

47

3.2.3 จาแนกการเรยนรทคาดหวงออกเปนพฤตกรรม โดยจาแนกผลการเรยนรทคาดหวง

ในสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ในสาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรมประกอบดวยพฤตกรรมทตองการวด 6 ดานคอ ความรความจา ความขาใจ การนาไปใช การวเคราะหการสงเคราะหและการประเมนคา 3.2.4 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา ตามหนวยการเรยนรทใชใน

การทดลองโดยยดหลกเกณฑตามผลการวเคราะหหลกสตร ขอสอบทสรางเปนแบบปรนย 5 ตวเลอก โดยใหครอบคลมเนอหาในหนวยการเรยนรทสอน จานวน 60 ขอ 3.2.5.นาแบบทดสอบทสรางขนไปใหผเชยวชาญในการสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา

ศาสนา และวฒนธรรม และการวดผล จานวน 3 ทาน ตรวจสอบหาความเทยงตรงตามเนอหาในหนวยการเรยนร และความเทยงตรงตามโครงสราง โดยนาไปเปรยบเทยบกบตารางวเคราะหหลกสตรวาแบบทดสอบวดผลสมฤทธสามารถวดไดครอบคลมพฤตกรรมตางๆ ตามตารางวเคราะหหลกสตรหรอไมแลวคดเลอกแบบทดสอบทมคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตงแต .50 ขนไป มาปรบปรงคาถามตวเลอก

การใชภาษา ตามคาแนะนาของผเชยวชาญ ใหใชไดทงหมด 60 ขอ ทมคา IOC .50 ขนไป เพอจดพมพ

เปนชดแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 3.2.6.นาแบบทดสอบทสรางขนตามเกณฑวเคราะหหลกสตรไปทดลองกบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 3 โรงเรยนแมพระฟาตมา ดนแดง กรงเทพมหานคร จานวน 100 คน ทเคยไดเรยนบทเรยนเรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศาสนพธ มาแลวเพอหาคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 3.2.7 นาแบบทดสอบทนกเรยนทาแลวมาวเคราะหเปนรายขอ โดยการตรวจใหคะแนนขอ

ใดตอบถกให 1 คะแนน สวนขอทตอบผดหรอไมตอบหรอตอบเกนกวา 1 แหง ให 0 คะแนนเมอตรวจ

และรวมคะแนนแบบทดสอบเรยบรอยแลว จงทาการวเคราะหเพอหาคาความยากงาย(p) และหาคา

อานาจจาแนก (r) ของขอสอบแตละขอโดยใชเทคนค 27% ของจง เตห ฟาน (Fan.1952 : 3-32) แลว

เลอกเฉพาะขอสอบทมความยากงาย (p) ระหวาง .23 -.80 และมคาอานาจจาแนก (r) ระหวาง .20-80

ขนไป (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 217-218) โดยไดเลอกแบบทดสอบไว จานวน 40 ขอ

3.2.8. นาแบบทดสอบทคดเลอก ไปทดลองกบนกเรยนทไมใชกลมตวอยางจานวน 100 คน

เพอหาคาความเชอมนของขอสอบทได คอ 0.84 โดยใชสตร KR- 20 ของ คเดอร รชารดสน (ลวน สาย

ยศและองคณา สายยศ. 2538 :197– 198 ; อางองมาจาก คเดอร รชารดสน)

3.2.9 นาแบบทดสอบทคดเลอกไปใชกบกลมตวอยางตอไป

3.3 แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

ผวจยสรางขนตามแนวคดทฤษฎของทอแรนซ ซงแบบทอสอบวดความคดสรางสรรคมจานวน 5 ฉบบโดยแบบทดสอบแตละฉบบจะวดความสามารถทางสมองในการคดทง 3 ดาน คอ ความคลองแคลวในการคด ความคดยดหยน ความคดรเรม ซงลกษณะของแบบทดสอบความคดสรางสรรค มดงน

48

การตงคาถาม เปนขอความทวดความสามารถทางสมองในการตงคาถามในแงมมตางๆ

ใหมากทสด จากสถานการณทางสงคมทกาหนดให การบอกสาเหต เปนขอความทวดความสามารถทางสมองของบคคลในการทานายหรอคาดคะเนถงสาเหตททาใหเกดเหตการณจากสถานการณทางสงคม ทกาหนดใหไดคาตอบในแงมมตางๆ มากทสด

การบอกผลทเกดตามมา เปนขอความทวดความสามารถทางสมองของบคคลในการทานาย หรอคาดคะเนถงผลทจะเกดขนจากสถานการณทางสงคมทกาหนดใหไดคาตอบในแงมมตางๆ ใหมากทสด

การแกปญหา เปนขอความทวดความสมมารถทางสมองของบคคลในการคดหาวธหรอแนวทางในการแกปญหา จากสถานการณทางสงคมทกาหนดใหในแงมมตางๆ ความสมพนธทางสงคม เปนขอความทวดความสามารถทางสมองของบคคลในการคดเชอมโยงพฤตกรรมและคาพด จากการมองเหนความสมพนธจากสถานการณทกาหนดให

แผนผง แสดงขนตอนการสรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

ศกษาทฤษฎ แนวคด เอกสารและงานวจยทเกยวของ

สรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

ผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรง

ทดสอบกบนกเรยนจานวน 100 คน เพอหาคาอานาจจาแนกเปนรายขอ

หาคาความเชอมนของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

จดพมพแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคมขนตอนการสราง ดงน 3.3.1 ศกษาทฤษฎ แนวคด เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบความคดสรางสรรค เพอใหเปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบทางความคดสรางสรรค โดยศกษาแบบทดสอบตามแนวคดทฤษฎ

ของทอแรนซ และสรางตามแนวของ สมฤกษ อนจนทร (2536: 109-120) เปนแบบอตนยทมการกาหนด

กจกรรมและสถานการณสอดคลองกบเนอหาสงคมศกษา ทใชในการจดการเรยนร เรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศาสนพธ

49

3.3.2 ผวจยนาโครงสรางแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทศกษา ไปพจารณาโครงสราง

ความสอดคลองทสามารถนาไปสรางแบบอตนยทมการกาหนดกจกรรมจานวน 10 ขอ และสถานการณสอดคลองกบเนอหาทใชในการจดการเรยนการสอน โดยใชเกณฑกาหนดคะแนนความคดเหนดงน คะแนน + 1 สาหรบขอทดสอบทมความสอดคลองกบจดประสงค คะแนน 0 สาหรบขอทดสอบทไมแนใจ

คะแนน 1 สาหรบขอทดสอบทไมมความสอดคลองกบจดประสงค นาผลการพจารณาของผเชยวชาญมาคานวณแตละขอ ถาคาดชนคานวณไดมากกวา หรอเทากบ 0.5 แสดงวา ขอสอบมความเทยงตรง สามารถนาไปดาเนนการขนตอนตอไปได สวนขอสอบทม

คาดชนนอยกวา 0.5 นาไปปรบปรงแกไขตามเกณฑ จานวน 10 ขอ 3.3.3 นาแบบทดสอบทสรางขนไปใหผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน ตรวจสอบความถกตองความเหมาะสม และความสอดคลองของเนอหาแลวนามาปรบปรงแกไข 3.3.4 นาแบบทดสอบทปรบปรงแลว ไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3โรงเรยน

แมพระฟาตมา เขตดนแดง กรงเทพมหานค จานวน 100 คน เพอหาคณภาพของแบบทดสอบแลวนามาตรวจใหคะแนน เพอวเคราะหหาคาอานาจจาแนก เปนรายขอ โดยใชการหาคาความสมพนธระหวาง

คะแนนแตละขอกบคะแนนรวมทงฉบบ (Item-Total Correlation) โดยถอเกณฑ คาอานาจจาแนก(r) ท

ใชไดมคา ตงแต .20 ขนไป ผลปรากฏมคาอยระหวาง .27-.62 3.3.5 นาแบบทดสอบทเลอก และแกไขปรบปรงแลวไปทดสอบหาคาความเชอมน กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จานวน 100 คน เพอหาคาความเชอมน แบบสมประสทธแอลฟา

ของครอนบค (Cronbach) (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ; (2538 : 200 – 202)

3.3.8 นาแบบทดสอบความคดสรางสรรคทผานมาคดเลอก และหาคณภาพทก ขนตอนไปจดพมพเปนฉบบจรง เพอนาไปใชทดสอบกบกลมทดลอง จานวน 40 คนตอไป

ตวอยางแบบทดสอบ

ฉบบท 1 การตงคาถาม

คาชแจง

1.นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวใหนกเรยนตงคาถามทเกยวของจากสถานการณนน ใหไดคาถามมากทสดในหลายๆ แงมม ยงไมเหมอนใครยงด ภายในเวลาทกาหนด 2. จงคดคาตอบทเปนคาถามใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบทเปนคาถามจาก สถานการณทกาหนดใหไดแปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนน

รวมมาก

50

ตวอยางคาถาม

“ปญหาการทอดทงคนชรา และเดกเปนปญหาทางสงคมของประเทศ และกระทบตอการพฒนา

เศรษฐกจสงคมอยางยง”

แนวคาตอบ อาจมคาถามดงตอไปน

1. ทาไมจงตองทอดทงคนชราและเดก

2. คนชราจะมชวตอยอยางไร 3. พอแมของเดกไปไหน 4. ทาไมลกๆ ถงไมเลยงดพอแม

5. มหนวยงานใดบางทจะรบภาระเลยงดคนชรา

แบบทดสอบฉบบท 2 การบอกสาเหต

คาชแจง

1. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดทานายหรอคาดคะเนถงสาเหตททาใหเกดเหตการณนขน โดยพยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆ ไมเหมอนใครไดยงดภายในเวลาทกาหนด เมอคดคาตอบไดแลวใหเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบ 2. จงคดคาตอบเกยวกบสาเหตของเหตการณทกาหนดใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหา

คาตอบทเปนสาเหตทแปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมมและไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก

ตวอยางคาถาม

“การเสอมคณภาพของทรพยากรดนในปจจบนมผลตอมนษยหลายดาน”

ตวอยางคาตอบ

สาเหตอาจเนองมาจาก 1. การไมบารงดน 2. การใชดนไมถกวธ

3. การทาลายปาไม 4. การกดเซาะของนา 5. การใชสารเคมในการเกษตร

51

แบบทดสอบฉบบท 3 การบอกผลทเกดตามมา

คาชแจง

1. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดทานาย หรอคาดคะเนถงผลทจะเกดขนตามมาจากสถานการณทกาหนดให โดยใหนกเรยนคดคาตอบ ผลทจะเกดตามมาทมความเกยวของกบขอความทกาหนดให ใหไดมากทสดเทาทจะมากได เมอคดไดอยางไรใหเขยนลงในกระดาษคาตอบ

2. จงคดคาตอบเกยวกบผลทจะเกดตามมาใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบผลทเกดตามมาท แปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก

ตวอยางคาถาม

“หากคนยงไมหยดทงขยะ และปลอยของเสยลงสแหลงนา ผลทจะเกดตามมาเปนอยางไร”

ตวอยางคาตอบ

ผลทอาจจะเกดตามมามดงน 1. ปลาตาย

2. นาเนาเสย 3. คนไมมปลากน 4. คนลงเลนนาไมได

5. ไมมนาสะอาดรดตนไม

แบบทดสอบฉบบท 4 การแกปญหา

คาชแจง

1. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดวาจะมวธการ หรอแนวทางในการแกปญหาอยางไร พยายามคดใหไดคาตอบมากทสดเทาทจะมากได ภายในเวลาทกาหนด ยงตอบไดแปลกในแงมมตางๆ ไมเหมอนใครยงด เมอคดไดอยางไรใหเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบ

2. จงคดแนวทางการแกปญหาใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบใหไดคาตอบทแปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก

“ถาในชมชนทนกเรยนอาศยอยมขโมยชกชม นกเรยนจะเสนอวธการแกปญหาอยางไร”

52

ตวอยางคาตอบ

อาจมแนวทางการแกปญหาดงน

1. จดเวรยามสลบหนาทกน 2. ใชกลแจทมประสทธภาพ 3. จดทารวบานปองกนการเขา-ออก 4. เจาหนาทตารวจออกตรวจมากขน

5. ตรวจความเรยบรอยทกครงกอนออกจากบาน

แบบทดสอบฉบบท 5 ความสมพนธทางสงคม

คาชแจง

1. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวใหนกเรยนพจารณาดวาบคคลในสถานการณทขดเสนใตควรจะพดวาอยางไร ใหนกเรยน เขยนคาตอบมาใหในหลายๆแงมม ภายในเวลาทกาหนด

2. จงคดคาพดของบคคลทขดเสนใตจากสถานการณทกาหนดให ใหไดมากทสดโดยเขยนคาตอบมาใหมากทสด แปลกๆ ในหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก

ตวอยางคาถาม

“ครจดนกเรยนไปทศนะศกษาดสภาพแวดลอมชายฝงทะเล และไดแบงนกเรยนไปศกษาเปน

กลม เพอนาผลการศกษามาอภปรายหนาชนเรยน สมาชกในกลมคนหนงพยายามจะเกบเปลอกหอยและปะการงบรเวณนน หากนกเรยนเปนหวหนากลม นกเรยนจะพดกบเพอนสมาชกในกลมวาอยางไร เพอ

ไมใหเพอนเกบเปลอกหอย หรอปะการงเหลานน”

ตวอยางคาตอบ

อาจจะพดวา 1. อยาเกบเปลอกหอย หรอปะการงบรเวณนนะ 2. ถาเราเกบสงใดในบรเวณนไปจะทาใหเสยสมดลทางธรรมชาต 3. หากทกคนเหนวาเปลอกหอยและปะการงเหลานสวย เรากไมควรเกบไป

4. ถาเราเกบเปลอกหอยและปะการงไป คนอนทมาทหลงกไมไดเหนเหมอนเรา 5. การกระทาอยางนเขาขายผดกฎหมายสงแวดลอมดวยนะ

53

การตรวจใหคะแนน

เนองจากแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค เปนแบบทดสอบทใหเสรภาพแกผตอบในการ

เขยนใหมากทสดเทาทคาตอบจะเปนไปได ดงนนเพอใหการตรวจใหคะแนนมลกษณะเปนแบบปรนย จงไดกาหนดเกณฑ เพอใชเปนแนวทางในการตรวจใหคะแนนดงน โดยดดแปลงมาจากแนวทางของทอแรนซคอแบบทดสอบฉบบท 1-5 ซงตรวจใหคะแนน 3 ดาน ดงน 1. คะแนนความคลองแคลวในการคด ใหคะแนนประเภทนโดยพจารณาจากจานวนคาตอบ

ตามเงอนไขของขอสอบแตละขอ โดยใหคะแนนคาตอบละ 1 คะแนน ไมวาคาตอบนนจะซากบคาตอบของผอนหรอไม แตถาตอบไมเปนตามเงอนไข ตอบซา หรอเหมอนเดมกบของตนเองจะไมใหคะแนนอก 2. คะแนนความยดหยน การใหคะแนนประเภทนพจารณาจากจานวนกลม หรอทศทางของคาตอบ กลาวคอ นาคาตอบทงหมดทใหคะแนนความคลองแคลวในการคดมาจดเปนกลมโดยมทศทาง

หรอความหมายอยางเดยวกน กจดเขาเปนกลมเดยวกน เมอจดกลมเรยบรอยแลวใหนบจานวนกลม โดยใหคะแนนกลมละ 1 คะแนน ในกรณทไมสามารถจดคาตอบลงในกลมทจดไวเรยบรอยแลวได ผตรวจอาจจดกลมขนใหมไดอกตามความจาเปนจนกลาจะครบตามคาตอบ

3. คะแนนความคดรเรม คะแนนประเภทนใหโดยพจารณาเปอรเซนตความถของคาตอบทใหคะแนนความคลองแคลว ในการคดของผเขาสอบทงหมด ซงผวจยไดนาวธการของคลอพเลย

(Cropley.1966: 261-262) โดยการตรวจสอบวาแตละคาตอบมนกเรยนตอบซากน คดเปนเปอรเซนต ถา

คาตอบใดมผตอบซากนมากเกนไป กจะไมไดคะแนน ถายงมคนตอบนอยเทาใดคาตอบนนกจะได

คะแนนมาก คะแนนความคดรเรมนพจารณาจากคาตอบของผเขาสอบในครงเดยวกนการใหคะแนนยด

หลกดงตาราง 1

ตาราง 1 แสดงหลกการใหคะแนนความคดรเรมของคลอพเลย (Cropley.1966)

คาตอบซากน คะแนนทได

12 % ขนไป

6 -11 %

3 - 5 %

2 %

ไมเกน 1 %

0 1

2 3 4

คะแนนความคดสรางสรรค ของนกเรยนหาไดจากผลบวกของคะแนนความคดคลองแคลว

ความคดยดหยน และความคดรเรมในแตละกจกรรม แตละชดมารวมกนเปนผลบวกของคะแนนความคดสรางสรรคของนกเรยนแตละคน

54

4. การดาเนนการทดลอง

4.1 แบบแผนการทดลอง

การวจยในครงนเปนการวจยเชงทดลอง(Experimental research) ซงผวจยดาเนนการทดลอง

ตามแผนการวจยแบบ One Group Pretest Posttest Design (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 249) ซงมรปแบบการทดลองดงตาราง 2

ตาราง 2 แบบแผนการวจย

กลม ทดสอบกอนเรยน การทดลอง ทดสอบหลงเรยน

RE T1 X T2

สญญาลกษณทใชในแบบแผนการทดลอง

RE คอ กลมทดลองทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

T1 คอ การทดสอบกอนเรยน

T2 คอ การทดสอบหลงเรยน

X คอ การจดการเรยนรวธสตอรไลน

4.2 วธดาเนนการศกษาคนควา ผวจยไดดาเนนการทดลองตามขนตอนดงน

4.2.1 ทาการทดสอบกอนเรยน (Pretest) กลมทดลอง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนสงคมศกษา เรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศาสนพธและแบบทดสอบความคดสรางสรรค แลวบนทกผลการสอบไวเปนคะแนนทดสอบกอนเรยน สาหรบการวเคราะหขอมล

4.2.2 ผวจยเปนผสอนนกเรยนกลมทดลอง ดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

4.2.3 หลงจากเสรจสนการทดลองทาการทดสอบหลงเรยน (Posttest) สอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนสงคมศกษาเรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยางและศาสนพธ และ

แบบทดสอบความคดสรางสรรค ซงเปนแบบทดสอบชดเดมอกครงมาวเคราะหโดยใชวธการทางสถตเพอทดสอบสมมตฐานตอไป

5. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะห 5.1 การวเคราะหขอมล

เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคระหวางกลมทดลองโดยใช

t – test dependent Sample

55

5.2 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

5.2.1. สถตพนฐานในการวเคราะหขอมล ไดแก คาเฉลย ( ) และคาความแปรปรวน

(S2)ของคะแนน

5.2.2 คะแนนเฉลย ( ) ใชสตรของ ลวน ยศสาย และองคณา ยศสาย. (2538 : 73)

เมอ แทน คาเฉลย

x แทน ผลรมคะแนนทงหมด

N แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

5.2.3 คาเบยงเบนมาตรฐาน (S) ของคะแนนคานวณจากสตร พวงรตน ทวรตน.(2540:143)

s = 22 xxn

1nn เมอ S แทน ความเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน

x แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

x แทน ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

n แทน จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง

5.3 สถตทใชตรวจสอบคณภาพเครองมอ

5.3.1 ความเทยงตรงเชงเนอหา หมายถง คาทไดจากการประเมนของผเชยวชาญดานเนอหาและดานการประเมนผลเปนการตรวจสอบ และพจารณาวาแบบทดสอบแตละขนนนสอดคลองกบเนอหาวชาและจดมงหมายหรอไม คาทไดจากการประเมนของผเชยวชาญ เรยกวา คาดชนความ

สอดคลอง IOC (Index of Item Objective Congruence) ซงจะอยระหวาง -1 ถง +1 ถาคา IOC ทไดคา

นอยกวา 0.5 แสดงวาแบบวดนนไมสอดคลองกบพฤตกรรมการเรยนทตองการวด ตองปรบปรงใหมโดย

การนาคะแนนทไดมาแทนคาในสตร (พวงรตน ทวรตน. 2540 : 117)

IOC = R

N

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอสอบกบผลการเรยนรทคาดหวง

R แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญดานเนอหาวชาทงหมด

N แทนจานวนผเชยวชาญ

5.3.2 หาคาความยากงาย (Difficulty index :p) และหาคาอานาจจาแนก (Discrimination

index : r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา โดยใชหลกการวเคราะหขอสอบราย

ขอ (Item Analysis) (พวงรตน ทวรตน : 129 – 130)

p = N

R

56

เมอ P แทน คาความยากงาย

R แทน จานวนนกเรยนททาขอนนถก

N แทน จานวนนกเรยนททาขอนนทงหมด

r =

2

)(

N

RR LU

เมอ r แทน คาอานาจแนก

Ru แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมเกง

RL แทน จานวนนกเรยนทตอบถกในกลมออน

N แทน จานวนนกเรยนในกลมเกงและกลมออน

5.3.3 คาความเชอมนของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาแบบ คเดอร

สตร20(Kuder – Richardson 20 หรอ K – R 20) (พวงรตน ทวรตน. 2540 : 275) โดยคานวณจากสตร

rtt = 1K

K pq1

2tS

เมอ rtt แทน คาความเชอมน

K แทน จานวนขอสอบของแบบทดสอบ

P แทน สดสวนผตอบถกตอผเขาสอบทงหมด

จานวนนกเรยนททาถก

จานวนนกเรยนทงหมด

Q แทน สดสวนผทตอบผดตอผเขาสอบทงหมด

St2 แทน คาความแปรปรวนของแบบทดสอบทงฉบบ

5.4 สถตทใชตรวจสอบสมมตฐาน ไดแก การเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของนกเรยนในกลม

ทดลองกอนและหลงเรยน โดยใช t – test dependent Sample (ทวรตน พวงรตน. 2540 : 259)

t =

เมอ t แทน คาทใชในการพจารณา t – distribution

D แทน ผลรวมของความแตกตางระหวางคะแนนการทดสอบ

หลงเรยน–กอนเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

แทน ผลตางของคะแนนแตละค แทน จานวนค

(N) =

1

22

n

DDn

D

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณและอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล การวจยเรอง การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน ในครงนเพอใหเกดความเขาใจ

ตรงกนในการนาเสนอ และการแปลความหมายของผลการวเคราะหขอมล ผวจยจงกาหนดสญลกษณ และอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล ดงน

n แทน จานวนตวอยาง K แทน คะแนนเตม

x แทน คะแนนเฉลย S.D. แทน คะแนนความเบยงเบนมาตรฐาน t แทน คาสถตทดสอบ ท

p แทน คาระดบนยสาคญของการทดสอบ

58

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมล ในการนาเสนอผลการวเคราะหผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน มลาดบการ

นาเสนอผลการวเคราะหขอมล ดงน

1. การวเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษากอนเรยน และหลง

เรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

2. การวเคราะหเปรยบเทยบความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยน

ทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ผลการวเคราะหขอมล 1. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษากอนเรยน และหลง

เรยนของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนแสดงดงตาราง 3

ตาราง 3 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษากอนเรยน และหลงเรยน

ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ผลการทดลอง n x S.D. t p

กอนเรยน 40 22.58 4.75 29.536** .000

หลงเรยน 40 30.80 3.47

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตารา 3 พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนมผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

59

2. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดสรางสรรคกอนเรยน และหลงเรยนของนกเรยน

ทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน แสดงดงตาราง 4

ตาราง 4 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดสรางสรรคกอนเรยน และหลงเรยนของนกเรยนท ไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

ผลการทดลอง n x S.D. t P

กอนเรยน 40 11.80 1.80 16.319** .000

หลงเรยน 40 14.40 1.15

** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากตาราง 4 พบวา นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลนม

ความคดสรางสรรคหลงการเรยน สงกวากอนการเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยในครงน เปนการศกษาวจยเชงทดลองเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรคของนกเรยนทเรยนดวยการจดการเรยนรวธสตอรไลน สรปสาระสาคญ และ

ผลการศกษาคนควาไดดงน

ความมงหมายของการวจย 1. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ของนกเรยนท

ไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน 2. เพอศกษาความคดสรางสรรคของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน

สมมตฐานในการวจย 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสง

กวากอนเรยน 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน มความคดสรางสรรคหลงเรยนสงกวากอนเรยน

ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

1.1 ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงนไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2โรงเรยนแมพระฟาตมา เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จานวน 3

หองเรยน รวมนกเรยน 120 คน 1.2 กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควา

กลมตวอยางทใชในการศกษาคนควาครงนไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2โรงเรยนแมพระฟาตมา สงกดสานกงานการศกษาเอกชน(สช.) เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2551 จานวน 1 หองเรยน ไดมาจากการสมตวอยางแบบกลม เพอกาหนด

เปนกลมทดลองการจดการเรยนรวธสตอรไลน

61

2. เนอหาในการวจย

เนอหาทใชในการวจยครงนไดแก สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม ระดบชนมธยมศกษาปท 2 เรอง หนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศาสนพธ

3. เครองมอทใชในการศกษาคนควา

เครองมอทใชในการศกษาคนควาเพอการวจยในครงนประกอบดวย

3.1 แผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยวธสตอรไลนทผวจยสรางขน เพอใชในการจดการเรยนรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ในเนอหาเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม จานวน4 แผน โดยใชเวลา 16 คาบ 3.2 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา ทผวจยสรางขนเปนแบบ

เลอกตอบ 5 ตวเลอก จานวน 40 ขอ มคาความเชอมน 0.84 คาความยากงาย(p) ระหวาง 0.22 –

0.80 และคาอานาจจาแนก(r) ระหวาง 0.20 – 0.80

3.3 แบบทดสอบความคดสรางสรรค เปนแบบอตนยทมการกาหนดกจกรรม และสถานการณเกยวกบเนอหาสงคมศกษา จานวน 5 ฉบบ รวม 10 ขอ หาคาสมประสทธแอลฟา

ของครอนบค มคาความเชอมน 0.80 และคาอานาจจาแนก (r) ระหวาง 0.27 – 0.62

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลดงน

1. ทาการทดสอบกอนเรยน (pretest) กลมทดลอง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ทผวจยสรางขน 2. ดาเนนการทดลองซงผวจยเปนผสอนนกเรยนโดยใชเนอหาสงคมศกษาเรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และศาสนพธ ระยะเวลาในการสอนใชเวลา 16

คาบ ทใชการสอนดวยวธสตอรไลน จานวน 4 แผนการเรยนร 3. ทดสอบหลงเรยน (postest) กลมทดลองอกครง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ฉบบเดยวกบทใชทดสอบกอน

เรยน 4. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคโดยใชคะแนนผลตางระหวางกอนเรยนและหลงเรยน แลวนาคะแนนทไดมาวเคราะหทาง

สถตเพอตรวจสอบสมมตฐานตอไป

62

การวเคราะหขอมล เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาเรองหนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธชาวพทธตวอยาง และศาสนพธ และแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค โดยใชผลตางของคะแนนท

ไดจากการทดสอบกอนการทดลอง และหลงการทดลอง โดยใช t - test แบบ dependent

สรปผลการศกษาคนควา 1. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน มผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .01 2. นกเรยนทไดรบการจดการเรยนรวธสตอรไลน มความคดสรางสรรคหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

อภปรายผล

จากการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยการจดการเรยนรวธสตอรไลน ผลการศกษาวจยอภปรายไดดงน

1. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา ผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการจดการเรยนรวธสตอรไลน มผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาหลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงไดจด

กจกรรมตามขนตอนในการจดการเรยนรคอ ขนเตรยมความพรอมใหนกเรยนโดยการแนะนาการจดการเรยนรวธสตอรไลนและเปดโอกาสใหนกเรยนซกถาม หลงจากนนกแบงนกเรยนเปนกลม ขนปฏบตการจดการเรยนรเปนขนทนกเรยนจะตองดาเนนกจกรรมตางๆ ตาม

องคประกอบของวธสตอรไลน โดยจะแบงเปนตอนอยางนอย 4 ตอนตามองคประกอบของการจดการเรยนรวธสตอรไลน ในแตละตอนนกเรยนจะมการวางแผนเพอตอบคาถามนา และการสรางสรรคสงตางๆตามจนตนาการทแบงเปนลาดบขนตอน คอ

ตอนท 1 การสรางฉาก ใชคาถามนา ทาใหนกเรยนทราบวา กาลงมประสบการณใหมเกดขน ตอนท 2 การสรางตวละคร เปนการใชคาถามทจะกอใหเกดการผกเรอง

เกยวกบคน หรอสตวทนกเรยนเปนผกาหนดเรอง ตอนท 3 การกาหนดวถการดารงชวต ใชคาถามนาทใหนกเรยนเสนอเรองราวทเกยวกบกจกรรมของตวละคร คาถามวาตวละครเหลานทาอะไร ซงเปนการดาเนนชวต

หรอสะทอนชวตของตวละคร ตอนท 4 เหตการณและการแกปญหา ตองมคาถามนาวา มอะไรสาคญเกดขนกบตวละคร คอการมเหตการณ และปญหาทตองแกไข

63

ขนกจกรรมการเรยนรสรปและนาเสนอผลงาน นกเรยนออกมาอภปราย หรอ

สรปเลาเรอง นาเสนอผลงานตลอดจนแนวคดและประสบการณของกลมตนเอง ใหเพอน ๆ ทราบ ขนประเมนผลจากการปฏบตกจกรรมในทกขนตอนคอ การตอบคาถามนา การปฏบตกจกรรมในแตละตอน ผลงานการสรางสรรค และจากการนาเสนอผลงานกลม ซงผลการวจย

ครงนไดสอดคลองกบงานวจยของสมนก ปฏปทานน(2542 : 72) ไดศกษาผลของการเรยนการสอน

ดวยวธสตอรไลน ทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา และความสามารถในการคดวเคราะห ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณ มหาวทยาลยผลการวจย

พบวา นกเรยนทเรยนสงคมศกษาดวยวธสตอรไลน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ทเปนเชนนอาจเปนเพราะวา การจดการเรยนรวธสตอรไลนเปนวธการจดการเรยนรทบรณาการทาใหผเรยนมองเหนความสมพนธระหวางวชา และสามารถประยกตความรประสบการณ ความสามารถ และทกษะตางๆ เขาดวยกนเพอใหเกดการเรยนรท

เชอมโยงเขากบชวตจรง ทาใหบรรยากาศการเรยนรเปนธรรมชาต จงทาใหเกดผลสมฤทธทางการเรยนดขนตามผลการวจย เรองผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา และความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนแมพระฟาตมา ทเรยนโดยการจดการเรยนรวธสตอรไลน

และสอดคลองกบ ศรวมล สรสนตวรการ(2550) ไดสรปผลการวจยไววานกเรยนกลมทเรยนดวยวธสตอรไลน โดยใชนทานชาดกเกยวกบความมเมตตากรณามคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนทเรยนดวยวธสตอรไลน โดยใช

นทานเกยวกบความมเมตตากรณา มคะแนนการประเมนผลตนเองเกยวกบพฤตกรรมความมเมตตากรณาหลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 2. การศกษาความคดสรางสรรค

จากผลการวจยพบวา นกเรยนทเรยนโดยการจดการเรยนรวธสตอรไลนมความคดสรางสรรค หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ผลการวจยครงนเปนเพราะการจดการเรยนรวธสตอรไลนเนนการเรยนรทเกดจากการปฏบตจรง โดยผเรยนเปนผลงมอศกษา คดปฏบตอยางมอสระซงเปนความทาทายความสามารถของผเรยน ใหคดสารวจสราง

จนตนาการ ในการสรางสรรคเชงศลปะและการสรางทางเลอกตางๆ จากหลายมมมอง และคดวเคราะหแสวงหาทางเลอกสาหรบแกปญหา การศกษาครงน ประกอบดวยความคด 3 ลกษณะ คอ 1. ความคดคลองแคลว (Fluency) เปนความสามารถของนกเรยนในการคดหา

คาตอบใหไดมาก รวดเรว และถกตอง

2. ความยดหยน (Flexibility) คอ ความสามารถของนกเรยนในการคดหาคาตอบ

ใหไดหลายประเภทหลายชนดโดยไมซาอยกบรปแบบเดยว คดดดแปลงจากสงหนงไปเปนอกสงหนง

3. ความคดรเรม (Original) เปนความสามารถของนกเรยนในการคดหาคาตอบ

แปลกใหม แตกตางไปจากความคดของคนอน ไมซากบคนอน ๆ

64

จากการทาแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคของนกเรยน แบบอตนยมการกาหนดทได

กาหนดกจกรรม และสถานการณสอดคลองกบการจดการเรยนรสงคมศกษา ดงนนผลงานและความคดของนกเรยนทแสดงออกมาเปนไปตามธรรมชาตของผเรยน ซงตรงกบขอสรปของ พจนนท

ไวทยานนท (2541: 36) ทสรปผลการศกษาพบวา นกเรยนทไดรบการใชบทบาทสมมตมความคด

สรางสรรคมากกวานกเรยนทไมไดรบการใชบทบาทสมมตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01และ

ของพชร มสคนธ (2543:35-36) ไดศกษาพฒนาชดฝกความคดสรางสรรค สาหรบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 3 ผลการศกษาพบวา คะแนนความคดสรางสรรคของนกเรยนหลงการทดลองสง

กวากอนการทดลองคดเปนรอยละ 50.94

ขอเสนอแนะ

จากการศกษาคนควาครงน ผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. ขอเสนอแนะทวไป

1.1 การจดการเรยนรวธสตอรไลนมจดเดน และมความเหมาะสมกบนกเรยน ทแตกตางกน ครผสอนควรเลอกเนอหาวชา และระดบนกเรยนทเหมาะสม กลาวคอ ถาผสอนตองการ

พฒนาผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคทสงขนกควรเลอกจดกจกรรมใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรงใหมากทสดเทาทจะสามารถ 1.2 การจดกจกรรมการเรยนรวธสตอรไลนจะตองใชเวลาทตอเนอง หากสามารถจดตารางเรยนทมคาบการเรยนการสอนตอเนองไดจะทาใหเกดประสทธภาพมากขน

2. ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยครงตอไป 2.1 การศกษาถงการนาวธการจดการเรยนรดวยวธสตอรไลน ไปใชกบตวอยางประชากรในระดบอนๆ เชน ระดบประถมศกษา และนาไปจดการเรยนรในหลากหลายวชามากขน

เชนภาษาไทย สขศกษา เปนตน

2.2 การศกษาถงผลการจดการเรยนรวธสตอรไลน ทมตวแปรดานอนๆ เชน

ความมวนยในตนเอง ความคดอยางมวจารณญาณ และความคดอยางมเหตผล เปนตน

3. ขอเสนอแนะในการจดการเรยนร

3.1. ในการจดการเรยนรวธสตอรไลน มการทากจกรรมเปนกลม เปนสวนใหญ

และกพบปญหาการเขากลมลาชา ความไมเปนระเบยบเรยบรอยของสมาชกภายในกลมดวยผวจยจงแกปญหาโดยกาหนดเวลาสาหรบการจดกจกรรมในแตละครง มการใหคะแนนพฤตกรรมกลมในการทางานดวยพรอม ความรวดเรวคลองแคลววองไว 3.2. การใชแบบสงเกตพฤตกรรมการทางาน จะตองมผลตอการคอบคมให

นกเรยนปฏบตกจกรรมตางๆ ในหองเรยนดวยความเรยบรอย เชน ความตรงตอเวลา ความสามคคมสวนรวม ความรบผดชอบ การทางานดวยความถกตอง รวดเรว และมความกลาแสดงออกในทางทถกตอง และสรางสรรค เปนตน

บรรณานกรม

66

บรรณานกรม

กาญจนา มากพน. (2548). ศกษาผลการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลน ทมตอผลสมฤทธทางการ

เรยนวชาภาษาไทยและเจตคต ตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2.

วทยานพนธ. ค.ม. (มธยมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ถายเอกสาร.

กรมวชาการ. (2534). ความคดสรางสรรค หลกการ ทฤษฎการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล.

กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.

โครงการพฒนาสอการศกษาเพอสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา. (2542) การคด และการ

ตดสนใจ. กรงเทพฯ : เธรดเวฟ เอดดเคชน.

จนทรจรส ตณฑสทธ. (2528). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 3 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยใชเทคนคการสอนแบบบรณาการ และการ

สอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ. กศ.ม.(การมธยมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ชวาล แพรตกล. (2522). เทคนคการเขยนขอสอบ. กรงเทพฯ.

ธารณ วทยาอนวรรตน. (2542). ผลของการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนทมตอผลสมฤทธทางการ

เรยนวชาวทยาศาสตร และความพงพอใจตอการเรยนการสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาป

ท 2 โรงเรยนสาธตสงกดทบวงมหาวทยาลย. วทยาพนธ. ค.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

วนเพญ วรรณโกมล. (2544). การพฒนาการสอนสงคมศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฎธนบร.

บญนาค ตวกล. (2532). แนวทางการสอนวชาสงคมศกษา. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร

วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร. ถายเอกสาร.

ประนอม เดชชย. (2521). แนวคดใหมในการสอนสงคมศกษา. เชยงใหม: ภาควชามธยมศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

------------. (2531). นวตกรรมการเรยนการสอนและแนวปฏบตสงคมศกษา. เชยงใหม:

คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม.

------------. (2536). เสรมทกษะการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา. เชยงใหม: ภาควชามธยมศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

67

พงษทอง คาแทง. (2531). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรคของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยใชเทคนคควซ และเรยนตามคมอกาสอนของ

หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา. ปรญญานพนธ. กศ.ม.(การมธยมศกษา) กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พงษพนธ พงษโสภา. (2542). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : สานกพมพวสทธพฒนา.

พจนนท ไวทยานนท. (2541). ผลของการใหบทบาทสมมตทมตอความคดสรางสรรค ของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดสวรรณารญญกาวาส. ปรญญานพนธ.กศ.ม.

(จตวทยาการศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พชร มสคนธ. (2543). การพฒนาชดฝกความคดสรางสรรคสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 3.

สารนพนธ. กศ.ม. (เทคโนโลยทางการศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

พนส หนนาคนทร. (2542). หลกการบรหารโรงเรยน. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

พวงรตน ทวรตน. (2540). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. พมพครงท 7. กรงเทพฯ :

สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

พมพนธ เดชะคปต. (2542). การเรยนการสอนสงแวดลอมศกษาดวยวธสตอรไลน. กรงเทพฯ:

(ม.ป.พ.), ถายเอกสาร.

ไพศาล หวงพานช. (2537). การวดผลการศกษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานชย. ลวน สายยศ และ

องคณา สายยศ. (2528) หลกการวจยทางการศกษา. กรงเทพฯ: ภาควชาการวดผลและ

วจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

------------. (2539). เทคนคการวดผลการเรยนร. กรงเทพฯ: ชมรมเดก.

------------. (2543). การวดดานจตพสย. กรงเพทฯ: สวรยาสาสน.

รตนา พมไพศาล. (2547 ). ศกษาผลการจดกจกรรมใหความรเรองการดแลสขภาพของผสงอายตาม

แนวทางชวจตโดยวธสตอรไลน

วจตร ทองปาน. (2527). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความคดสรางสรรคของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2 ทเรยนวชาสงคมศกษา ดวยวธสอนแบบโครงการ. ปรญญานพนธ. กศ.ม.

(การมธยมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วชย วงศใหญ. (2541). ความคดสรางสรรค: ศกยภาพทเสรมสรางพฒนาได. วารสารวชาการ:

วชร ธวธรรม. (2525). ทฤษฎและกระบวนการใหคาปรกษา. เอกสารนเทศกการศกษา ฉบบท 254,

กรงเทพฯ: กรมการฝกหดคร.

68

วรวลย อนทรรตน. (2540) ผลของการฝกระดมพลงสมองตามแนวคดของวลเลยทมส เพอพฒนา

ความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนเรยนพพฒน

กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒน

ประสานมตร, 2540. อดสาเนา.

วลย พานช. (2542). เอกสารประกอบการอบรมครสอนวชาพระพทธศาสนาในระดบมธยมศกษา.

จดโดยยวพทธกสมาคมแหงประเทศไทย ในพระพบรมราชปถมภ รวมกบ สมาคมครสงคม

ศกษาแหงประเทศไทย วนท 13-15 มนาคม 2542 ณ ศนยวปสสนากรรมฐานยวพทธก

สมาคม แหงประเทศไทย. กรงเทพมหานคร, ถายเอกสาร.

-------------. (2543 ). การสอนดวยวธสตอรไลน ในประมวลบทความนวตกรรมเพอการเรยนรสาหรบคร

ยคปฏรปการศกษา, 23-44. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สดาเรส แจมเดชะศกด. (2543). การพฒนาโปรแกรมสงแวดลอมศกษาสาหรบเดกอนบาล โดยใช แนวการ

สอนแบบผกเปนเรองราว. วทยานพนธ. ค.ม. (การศกษาปฐมวย) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สนทร สนนทชย. (2541). เทคนคและวธสอนสงคมศกษา. กรงเทพฯ สหบณฑต.

สมนก ปฏปทานนท. (2542). ผลของการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนทมตอผลสมฤทธทางการ

เรยนวชาสงคมศกษา และความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1

โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย. วทยานพนธ. ค.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ:

บณฑตวทยาลยจฬาลงการณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สมบรณ ชตพงษ. (2523). เทคนคการวดและประเมนผลการเรยนการสอนสงคมศกษา. กรงเทพฯ:

สานกทดสอบทางการศกษาและจตวทยา มหาวยาลยศรนครนทรวโรฒ.

หงสสนย เออรตนรกษา. (2538). การพฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปป 5

โดยการใชรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซ. วทยานพนธ. ค.ม.

(การประถมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงการณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

อรทย มลคาและคณะ. (2542). CHID CENTER: STORYLINE METHOD: บรณาการหลกสตร และ

การเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ: ท.พ.พรนนการพมพ.

อรพรรณ พรสมา. (2543). การคด. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อาร พนธมณ. (2537). ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ: สานกพมพ 1412.

---------------. (2543). การพฒนาความตดสรางสรรคสความเปนเลศ. กรงเทพฯ: พฒนาศกษา.

69

Anderson, R.D. (1970). Developing Children’s Thinking through Science. New Jersey:

Prentice-Hall.

Bell and Fifild, Kathy. (1988). An Introduction to the Storyline Method.

Bloom, Benjamin S. (1976). Human Characteristics and School Learning. 5th ed. New York:

Kingsport Press, 1976.

Creswell, J. (1997). Creating Word, Constructing Meaning. Portsmouth: Heinemann,

Davis, Keith. (1967). Human Relations at Work. 3 rd ed. Tokyo: Kogaknsha.

Feldhuson, John F. and other. “The Relationship Between Academic Grades and Diregent

Thinking Score Derived From Roar Different Method of Testing, The Journal of

Experiment Education. 40:35-39; 1974.

Gestzels, J.W. and P.W. Jackson. (1962). Creativity and Intelligence. New York : John

Willy and Son.

Guilford, J.P. (1967). The Nature of Human Intelligence. New York : McCraw-Hill Book

Company.

---------------. J.P. and R. Hoepner. (1972). The Analysis of Intelligence. New York : Mc Grow

Hill Book Company.

Hurlock, Elizabeth B. (1972). Child Development. 5 th ed. Newyork : McGrow – Hill Book

Co.,Ltd.

Jelen G. and K. (1986,Spring). Urban. “Test for Creative Thinking – Drawing Production”

The Creative Child and Adult Quarterly. 11(3) : 137 – 152.

Smith E. and Vallerga, C. (1997). The Scottish Storyline Method at Buckingham Elementary

School. Bond Oregon.Htt/www.Bestpraeedue. org/DidcoverryGrans/storyline.htm.

Torrane. And E Paul. (1962). Guilding Creative Talent. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.

ภาคผนวก

71

ภาคผนวก

1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 2. แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

3. แผนการจดการเรยนรวธสตอรไลน 4. ตารางคณภาพเครองมอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา 5. ตารางคณภาพเครองมอของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

72

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

เรอง หนาทชาวพทธ มารยาทชาวพทธ ชาวพทธตวอยาง และ ศาสนพธ

************************

คาชแจง: ใหเลอกตอบขอทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยวลงในกระดาษคาตอบ

1. กจกรรมขอใด ทาใหเขาใจหลกธรรมและการปฏบตหนาทของชาวพทธมากทสด

ก. การเขาคายพทธบตร ข. การแสดงตนเปนพทธมามกะ ค. การถวายปจจยแดพระภกษสงฆ

ง. การเขารวมพธหลอเทยนจานาพรรษา จ. การปวารณาตวเปนผอปถมภพระพทธศาสนา 2. เมอเราไมทราบวาพระภกษสงฆรปนนเปนใครสรรพนามขอใด ควรนามาใชเรยกเหมาะสมทสด ก. ทาน

ข. หลวงพอ ค. พระคณเจา ง. ทานเจาคณ

จ. พระเดชพระคณ

3. “โยนโสมนสการ” เปนการเจรญปญญาโดยวธคดแบบใด

ก. คดอยางรอบคอบ

ข. คดแบบอยางของผใหญ ค. คดตามกฎระเบยบโดยเครงครด ง. คดอยางพลกแพลงตามสถานการณ

จ. คดหาเหตผลโดยสบสาวหาเหต-ปจจย 4. นกเรยนทฝกปฏบตโดยตงสตกาหนดรลมหายใจเขา-ออก เปนการปฏบตทสอดคลองกบขอใด ก. มรณานสสต ข. พทธานสสต

ค. อานาปานสต ง. โยนโสมนสการ จ. วปสสนากรรมฐาน

5. ในวนธรรมสวนะ ชาวพทธจะไดรวมกจกรรมการทาบญ ดงตอไปนยกเวนขอใด

ก. ทาน คอ การทาบญตกบาตร ข. ภาวนา คอ การเจรญสมาธ ค. ศล คอ การฟงเทศนและรกษาศล

73

ง. ปญญา คอการศกษาธรรมะจากพระไตรปฎก

จ. การตงจตอธษฐานปฏบตตามศลหาอยางเครงครด 6. การถวายของแดพระภกษสงฆทเราไมสามารถยกประเคนได นกเรยนควรปฏบตอยางไร ก. ใหกลาวคาถวาย

ข. ใหพระสงฆรบไปลอยๆ ค. ใหเดกวดชวยยกประเคน ง. ใหแยกของออกเปนชนเลกๆ จ. ใหกลาวคาถวายโดยใชสายสญจนโยง

7. ขอใด เปนจดประสงคสาคญของในการศกษาหาความรทวไปของชาวพทธ ก. ปรบตวใหทนกบเหตการณ ข. เปนพนฐานการศกษาระดบสง

ค. ดารงชวตอยไดอยางมความสข ง. เพมความสามารถ ความชานาญ จ. ศกษาใหรเขารเราใหเปนประสบการณ

8. ขอใดสอดคลองกบหลกการพดทพระพทธเจาทรงยกยองสรรเสรญทสด ก. วาจาสตยเปนสงไมตาย ข. ปากปราศรย นาใจเชอดคอ ค. พดดเปนศรแกปาก พดมากปากมส

ง. พดโดยไมคด เหมอนพนพษใสผอน จ. ออยตาลหวานลนแลวสนซากแตลมปากหวานหมรหาย 9. บคคลใดทาหนาทบารงพระพทธศาสนาไดถกตองมากทสด

ก. ชวน เปนอบาสกาประจาวดตะพาน ข. วรศรา เขาวดฟงธรรมประจาทกวนพระ ค. พรณฐ ชกชวนเพอนๆ ไปทาบญทอดผาทวด

ง. ศราวธ มเมตตาตอสตวเพราะสมาทานศล 5 ไว จ. สนธ รบประทานมงสวรตเพอไมเบยดเบยนสตว

10. จากหลกธรรม ”ทศ 6” บคคลใดปฏบตตนไดถกตองตามทศเบองหนา

ก. มนต ตงใจฟงครอยเสมอ

ข. สวษา ชวยพอแมทางานบาน

ค. พนธ กราบพระพทธรปดวยความเคารพ

ง. ณฐการ ชวยเหลอเพอนทตกทกขไดยาก

จ. วรฬ อธบายชแจงขอสงสยใหนองทกคนทขอคาปรกษา

74

11. บคคลใด ปฏบตตนในการปกปองศาสนสมบตไดถกตองทสด

ก. เทยนชย พบพระพทธรปโบราณรบนากลบไปเกบรกษาทบาน

ข. ยทธพล เหนผขดกรหาพระเครองรบไปขอซอเพอนาไปขายตอเอากาไร

ค. จตตภา เหนพระวหารพงเสยหายจงรบซอมแซมทนทโดยไมตองปรกษาใคร

ง. สดารตน เหนผทาลายพระเจดยรบไปแจงตอเจาหนาทฝายบานเมองจดการตาม

กฎหมาย

จ. สวภา ตงใจศกษาวชาศลปะ เพอนาไปใชรกษาโบราณสถานภายในวด

12. “อกาลโก” พระธรรมในบทสวดสรรเสรญบชาพระรตนตรยมความหมายตรงกบขอใด

ก. เกดขน ตงอย และดบไป

ข. ทดลองปฏบตไดดวยตนเอง

ค. ไมขนกบกาลเวลา ทนสมยอยเสมอ

ง. เปนธรรมทพระพทธเจาตรสไวดแลว

จ. สามารถนาไปปฏบตไดทกท ทกเวลา

13. ขอใดกลาวถงมรรยาทชาวพทธไดถกตองและชดเจนทสด ก. ชาวพทธทดตองสารวมระวง ข. ชาวพทธทดตองสารวมอดทน

ค. ชาวพทธทดควรแตงกายสภาพเรยบรอย ง. ปฏบตตนเปนผสารวมระวงทงทางรางกาย วาจา ใจ จ. พดจาสภาพ ออนนอมถอมตน และปฏบตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

14. ขอใดบอกลกษณะของชาวพทธทควรนามาเปนแบบอยางในการปฏบต ก. ผทเขาวดทาบญเปนประจา ข. ผทบรจาคเงนชวยเหลอวดอยเสมอ

ค. ผททองบทสวดมนตไหวพระไดคลองชดเจน ง. ผทปฏบตตามคาสอนของพระพทธเจาอยางเครงครด จ. ผทแสวงหาความรในหลกคาสอนอยเสมอ และปฏบตตนตามไดถกตอง 15. การแตงกายในขอใดเหมาะสมทสดเมอไปทาบญทวด

ก. มลวดลาย ข. สน เลนสสน ตามใจชอบ ค. สเขม สดใส ลวดลายสวยงาม

ง. สะอาด สออน เหมาะสมกบวย จ. สวมใสสอะไรกได แตตองเหมาะสมกบตนเอง

75

16. การแสดงความเคารพดวยการหมอบกราบลงทพนพรอมกบแบมอ เปนกรยาทแสดงความเคารพใน

ขอใด ก. การถวายความเคารพ ข. การกราบแบบเบญจรงค

ค. การกราบแบบเบญจประดษฐ ง. การกราบแบบเบญจางคประดษฐ จ. การหมอบกราบแบบเบญจประดษฐ 17. เมอพระภกษสงฆทนกเรยนเขาพบเปนญาตกนควรปฏบตอยางไร

ก. นงเฉยๆ ถามคา ตอบคา ข. สนทนาดวยความเคารพ ค. สนทนาเหมอนกบอยทบาน

ง. พดจาหยอกลอแบบเปนกนเอง จ. อยทบานเคยปฏบตอยางไรกปฏบตเชนนน 18. เมอพบพระภกษสงฆยนอยนกเรยนควรแสดงความเคารพดวยวธใดเหมาะสมทสด

ก. ไหว ข. กราบ ค. คานบ ง. ยนตรง

จ. กราบเบญจางคประดษฐ 19. การกราบพระภกษสงฆมความหมายตรงกบขอใด ก. วนทา

ข. อญชล ค. อภวาท ง. วนทนกรรม

จ. อญชลกรรม 20. ในการประเคนสงของถวายพระภกษสงฆขอใดไมควร ปฏบต

ก. อาหารอยบนโตะยกประเคนทงโตะไดเลย ข. ใชสองมอยกแลวประเคนในระยะหตถบาส หรอ ระยะทไมเกน 1 ศอก ค. เดนเขาเขาไปในระยะหตถบาสแลววางของทจะประเคนลงบนผารบประเคน

ง. เมอประเคนเรยบรอยแลวจะไหวหรอกราบกไดแลวแตกาลเทศะ จ. ในขณะยกของประเคนพระสงฆไมควรกลาวถอยคาใดๆ ทงสน

76

21. ทาอภวาทของระหวางชายกบหญงแตกตางกนอยางไร

ก. ฝายชายแบมอออก แตฝายหญงไมแบมอ ข.หนาผากของฝายหญงลงบนพนนอยกวาฝายชาย ค. ศอกของฝายชายตองตอเขา แตฝายหญงคอมเขา

ง. ศอกของฝายชายคอมเขาเลกนอย แตฝายหญงศอกตองตอเขา จ. ชายนงคกเขาฝามอจรดหนาผาก แตฝายหญงฝามอจรดทปลายจมก

22. “เอตทคคะ” ของพระโมคคลลานะสมพนธกบขอใด

ก. มปญญามาก

ข. การเจรญสมาธ

ค. การแสดงอทธฤทธ

ง. การสงเคราะหภกษทอาพาธ

จ. เปนอครสาวกทมปญญาและมอทธฤทธมาก 23. เรองราวของพระโมคคลลานะขอใดไมถกตอง

ก. มหทพย ตาทพย

ข. มชอเลนวา “โกลตะ”

ค. บรจาคสวนเวฬวนสรางวด

ง. เคยมอาการงวงนอนขณะปฏบตธรรม

จ. ไดรบแตงตงใหเปนอครสาวกเบองซาย

24. “นางขชชตตรา” เปนยอดอบาสกามคณธรรมทควรยกยองดานใดสาคญทสด

ก. การสงเคราะหหญงพการ

ข. บรจาคทรพยสรางวดถวายพระสงฆ

ค. มความเพยรพยายาม และเฉยบแหลม

ง. แสดงธรรมใหคนอนเขาใจไดโดยงาย

จ. ตงโรงทานถวายภตตาหารแดพระสงฆ

25. เรองราวของ “นางขชชตตรา” ขอใดไมถกตอง

ก. การสงเคราะหหญงพการ

ข. บรจาคทรพยสรางวดถวายพระสงฆ

ค. มความเพยรพยายาม และเฉยบแหลม

ง. แสดงธรรมใหคนอนเขาใจไดโดยงาย

จ. ตงโรงทานถวายภตตาหารแดพระสงฆและนางสามาวด

77

26. เรองราวของ “พระมหาธรรมราชาลไท” ขอใด ไมถกตอง

ก. ทรงอปสมบทเปนพระภกษสงฆ

ข. บรจาคทรพยบารงวดถวายพระสงฆ

ค. มความเพยรพยายาม และเฉยบแหลม

ง. แสดงธรรมใหคนอนเขาใจไดโดยงาย

จ. ทรงปกครองดวยระบอบทศพธราชธรรม

27.“สมเดจพระมหาสมณะเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส” ทรงมผลงานใดทควรไดรบการยกยอง

มากทสด

ก. เปนพระภกษสงฆสมย ร. 5

ข. ทรงบรหารคณะสงฆอยางมระบบ

ค. ทรงใหความสาคญของการศกษาเปนหลก

ง. ทรงรเรมจดตงวทยาลยมหามกฎราชวทยาลย

จ. ทรงปกครองคณะสงฆ ดวยองคกรสงฆ(มหาเถรสมาคม)

28. ขอใด แสดงใหเหนถงความกตญทพระสารบตรมตอพระอสสช

ก. คอยตดตามปรนนบตตอทาน

ข. ระลกถงคณของทานกอนนอนทกครง ค. หมนไปเยยมเยอน ถามไถทกข สขทาน ง. เวลาทานนอนจะหนศรษะไปยงทศทอาจารยอย

จ. ปฏบตดปฏบตชอบตามคาแนะนาสงสอนของอาจารย 29. พทธสาวกหรอพทธสาวกา ทานใดทบรรลพระอรหนตไดเพราะความงวงนอน ก. พระสารบตร ข. นางเขมาเถร

ค. นางขชชตตรา ง. พระโมคคลลานะ จ. พระเจาพมพสาร

30. พธกรรมใดในพระพทธศาสนา ทจดกระทาไดเฉพาะในชวงเวลาทกาหนดเทานน

ก. พธทอดผาปา ข. พธทอดผากฐน

ค. พธถวายสงฆทาน ง. พธทอดผาบงสกล จ. พธบรรพชาอปสมบท

78

31. พธกรรมใดแสดงถงการยอมรบนบถอพระพทธศาสนาวาเปนทพงเปนทนบถอของตน

ก. พธแสดงปวารณา ข. พธกรรมถออโบสถศล ค. พธการประกาศตนเปนพทธมามกะ

ง. พธเวยนเทยนวนสาคญทางพระพทธศาสนา จ. พธบายศรสขวญกอนทจะบรรพชาเปนสามเณร 32. ขอใดไมควรปฏบตกอนจะตกบาตรและขณะกาลงตกบาตร

ก. ถอดรองเทา ข.นงหรอยนตกบาตร

ค. สารวมกายและวาจา ง. ใชทพพเคาะกบบาตร

จ. พดวา”นมนตกอนพระคณเจา

33. พธกรรมใด เปนการอทศผลบญกศลทตนทาไวใหแกผลวงลบไปแลว ก. การสวดศพ ข. การกรวดนา

ค. การรดนาศพ ง. การสรงนาศพ จ. การทอดผาบงสกล

34. วดทจะรบผากฐนไดจะตองมคณสมบตสาคญอยางไร ก. วดราษฎรทประชาชนรจก ข. วนหลวงทมอายเกาแกทสด ค. มพระสงฆอยจาพรรษาตลอดพรรษา

ง. ไมเคยไดรบถวายผกฐนมากอนในปนนๆ จ. วดทมพระสงฆจาพรรษาตงแต 5 รปขนไป

35. ชาวพทธทจะทาบญเลยงพระทบานใหมลกษณะเปน“การถวายสงฆทาน” จะตองปฏบตอยางไร

ก. ไมเจาะจงวาเปนพระภกษรปใด ข. ไมกาหนดจานวนพระภกษสงฆ ค. ของทถวายตองไดมาโดยบรสทธ

ง. ไมเจาะจงวาเปนพระภกษสงฆจากวดใด จ. ตองกลาวคาถวายสงฆทานใหถกตองทสด 36. วตถประสงคดงตอไปน ยกเวน ขอใด เปนการทาบญเลยงพระทบาน

ก. เพอใหไดฟงพระธรรมเทศนา

ข. เพอทะนบารงพระพทธศาสนา

79

ค. เพอเปนสรมงคลแกครอบครว

ง. เพออญเชญเทพยดาลงมาสงสถตย จ. เพอบาเพญกศลและขจดความตระหน 37. ขอใดเปนหวใจสาคญของการถวายสงฆทาน

ก. ไมเจาะจงพระภกษสงฆ ข. เนนถวายอาหารเปนหลก ค. ตองทารวมกนเปนหมคณะ ง. เพอทะนบารงพระพทธศาสนา

จ.วดหนงๆ จะรบไดปละครงเดยว 38. การทอดผาปาหรอผาบงสกลในปจจบนมวตถประสงคใดสาคญทสด ก. เพอบรจาคทานใหบรสทธ

ข. เพอทาบญกศลอทศไปใหผตาย ค. เพอเปนเครองนงหมของพระสงฆ ง. เพอสละสงของทไมมคาใหเกดประโยชน

จ. เพอทะนบารงพทธศาสนาใหเปนประโยชนตอสวนรวม

39. ขอใดเปนประโยชนสงสด ของการทอดผาปา หรอผาบงสกล

ก. ไมเจาะจงพระสงฆ

ข. ตองทารวมกนเปนหมคณะ ค. เพอทะนบารงพระพทธศาสนา ง. ถวายผาทถอวาไมมเจาของหลก

จ. วดหนงๆ จะรบไดปละครงเดยว 40. ขอใดทจะตองปฏบตทกครง เมอมการถวายทานตางๆ ก. เตรยมสถานทใหเหมาะสม ข. ตองชกชวนกนเปนหมคณะ

ค. ตองทาแกพระภกษสงฆทวดเทานน ง. จะตองมพระภกษสงฆไมนอยกวา 5 รป จ. ของทจะนาไปถวายจะตองไดมาโดยบรสทธ

************

80

แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

*********

ชอ-สกล............................................................ชน................เลขท..........อาย............ป เพศ..........

คาชแจงในการทาแบบทดสอบ

1. แบบทดสอบทงหมดม 5 ฉบบ ฉบบละ 2 ขอ

2. แบบทดสอบชดนสรางขนเพอวดความคดสรางสรรคของนกเรยนระดบชนมธยมศกษา

ปท 2 ทเรยนสงคมศกษา ซงผลมาจากการศกษาจะเปนประโยชนอยางยงตอการเรยนการสอนในระดบน ขอมลทไดรบจากแบบทดสอบชดน จะนาไปใชในการวจยเทานน จะไมมผลเสยตอนกเรยน

และโรงเรยนของนกเรยนแตประการใด 3. นกเรยนจะไดคะแนนสงถาตอบไดมาก 4. แบบทดสอบแตละขอใหเวลานกเรยนทาขอละ 5 นาท ถานกเรยนไดยนสญญาณหมด

เวลาใหหยดทาทนทแลวเตรยมทาขอตอไป 5. เขยนชอ-สกล ชนเลขท ใหเรยบรอยกอนลงมอทาแบบทดสอบ

81

แบบทดสอบฉบบท 1

การตงคาถาม

คาชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนมทงหมด 2 ขอ ใหเวลาทาขอละ 5 นาท 2. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวใหนกเรยนตงคาถามทเกยวของจากสถานการณนน ใหไดคาถามมากทสดในหลายๆ แงมม ยงไมเหมอนใครยงด ภายในเวลาท

กาหนด 3. นกเรยนทาใหครบทกขอ 4. จงคดคาตอบทเปนคาถามใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบทเปนคาถามจาก

สถานการณท กาหนดใหไดแปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก ตวอยาง

“ปญหาการทอดทงคนชราและเดกเปนปญหาทางสงคมของประเทศ และกระทบตอการ

พฒนาเศรษฐกจสงคมอยางยง”

คาตอบ

อาจมคาถามดงตอไปน 1. ทาไมจงตองทอดทงคนชราและเดก

2. คนชราจะมชวตอยอยางไร 3. พอแมของเดกไปไหน 4. ทาไมลกๆ ถงไมเลยงดพอแม

5. มหนวยงานใดบางทจะรบภาระเลยงดคนชรา

6…………………………………..…………………………………………………………..…

7…………………………………..………………………………………..……………………

8…………………………………..………………………………………..……………………

9…………………………………..……………………………………..………………………

10………………………………….…………………...………….………………...................

11. …………………………………………………….………..……………………………….

12 ………………………………………………………………………….……………….ฯลฯ

*********

82

แบบทดสอบฉบบท 1

การตงคาถาม

คาชแจง ใหนกเรยนตงคาถามจากสถานการณนนให ใหไดคาถามมากทสดในหลาย ๆ แงมมยงไม

เหมอนใครยงด ภายในเวลาทกาหนด

1. “การตดไมทาลายปาซงเปนปญหาใหญของประเทศ กอใหเกดปญหาสภาวะแวดลอม

เสอมโทรมและทาลายระบบนเวศวทยา”

คาตอบ

อาจมคาถามดงตอไปน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ………………………………………….…………………..……………...…..……………..

6. …………………………………………………………………………..……..……………..

7. ………………………………………………….…………..…………..……..……………..

8. ………………………………………………………………..…………...…..……………..

9. ……………………………………………………………..………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. …………………………………………………………………………………..………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

83

2. “ชมชนแออดและทอยอาศยเสอมโทรมทเกดขนในเขตเมอง กอใหเกดปญหาสขภาพ

อนามยทไมไดคณภาพ”

คาตอบ

อาจมคาถามดงตอไปน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ……………………………………………..………………….…………...…..……………..

6. …………………………………………………………………………..……..……………..

7. ………………………………………………….………...……………..……..……………..

8. ………………………………………………………………...…………...…..……………..

9. ………………………………………………………………..……...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ……………………………………………………..……………………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

84

แบบทดสอบฉบบท 2

การบอกสาเหต

คาชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนมทงหมด 2 ขอ ใหเวลาทาขอละ 5 นาท 2. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดทานาย หรอคาดคะเนถง

สาเหตททาใหเกดเหตการณนขน โดยพยายามคดใหไดมากทสดในแงมมตางๆ ไมเหมอนใครไดยงด ภายในเวลาทกาหนด เมอคดคาตอบไดแลวใหเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบ 3. นกเรยนทาใหครบทกขอ 4. จงคดคาตอบเกยวกบสาเหตของเหตการณทกาหนดใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหา

คาตอบทเปนสาเหตทแปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก ตวอยาง

“การเสอมคณภาพของทรพยากรดนในปจจบนมผลตอมนษยหลายดาน”

ตวอยางคาตอบ

สาเหตอาจเนองมาจาก 1. การไมบารงดน 2. การใชดนไมถกวธ

3. การทาลายปาไม 4. การกดเซาะของนา 5. การใชสารเคมในการเกษตร

6. ……………………………………………………………………...………....……………..

7. ………………………………………………………………………..………..……………..

8. ………………………………………………………………………..………..……………..

9. ………………………………………………………………………..……...……………….

10. …………………………………………..………………………..………..……………….

11. ……………………………………..…………………………….………………………….

12. ………………………………………………………………….…………..……………….

13. ………………………………………………………………….…………..……………….

14. …………………………………………………………..……..…………..……………….

15. ……………………………………………………………...………..…..…………….ฯลฯ

*********

85

แบบทดสอบฉบบท 2

การบอกสาเหต

คาชแจง ใหนกเรยนทานาย หรอคาดคะเนถงสาเหตททาใหเกดเหตการณ จากขอความทกาหนดให

พยายามคดใหไดมากทสด ในแงมมตาง ๆ ไมเหมอนใครไดยงด ภายในเวลาทกาหนด

1. “มลพษทางอากาศเปนปญหาสาคญ และทวความรนแรงมากขนอยางรวดเรว ซงสงผล

ตอสขภาพของคนและสตว ตนไม และทรพยสน”

คาตอบ

สาเหตอาจเนองมาจาก

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ……………………………………………..………………….…………...…..……………..

6. …………………………………………………………………………..……..……………..

7. ………………………………………………….………...……………..……..……………..

8. ………………………………………………………………...…………...…..……………..

9. ………………………………………………………………..……...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ……………………………………………………..……………………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

86

2. “ขยะมลฝอยและสงปฏกล หากไมไดรบการแกไขและกาจดทถกวธยอมกอใหเกด

ปญหาดานสาธารณสข และความไมเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง”

คาตอบ

สาเหตอาจเนองมาจาก

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ……………………………………….…………………………..………...…..……………..

6. ………………………………………………….…………………...…..……..……………..

7. ………………………………………………….……………………….……..……………..

8. …………………………………………………………………………...…..….…..………..

9. ……………………………………………………………………...……...……...………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ………………………………………………………………………...…………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. …………………………………………………………………...…..……………….ฯลฯ

*********

87

แบบทดสอบฉบบท 3

การบอกผลทเกดตามมา

คาชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนมทงหมด 2 ขอ ใหเวลาทาขอละ 5 นาท 2. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดทานาย หรอคาดคะเนถงผลทจะเกดขนตามมาจากสถานการณทกาหนดใหโดยใหนกเรยนคดคาตอบ ผลทจะเกดตามมาทมความ

เกยวของกบขอความทกาหนด ใหไดมากทสดเทาทจะมากได เมอคดไดอยางไร ใหเขยนลงในกระดาษคาตอบ 3. นกเรยนทาใหครบทกขอ

4. จงคดคาตอบเกยวกบผลทจะเกดตามมาใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบผลทเกดตามมาท แปลกๆ ใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก ตวอยาง

“หากคนยงไมหยดทงขยะและปลอยของเสยลงสแหลงนา ผลทจะเกดตามมาเปนอยางไร”

ตวอยางคาตอบ

ผลทอาจจะเกดตามมามดงน 1. ปลาตาย 2. นาเนาเสย 3. คนไมมปลากน

4. คนลงเลนนาไมได 5. ไมมนาสะอาดรดตนไม

6. ……………………………………………………………..…………………..……………..

7. ……………………………………………………………..…………………..……………..

8. …………………………………………………………..……………………..……………..

9. …………………………………………………………………..…………...……………….

10. …………………………………………………………….………………..……………….

11. ………………………………………………………….…..……………………………….

12. ………………………………………………………….…………………..…………ฯลฯ

*********

88

แบบทดสอบฉบบท 3

การบอกผลทเกดตามมา

จากขอความทกาหนดให นกเรยนคดวาจะมผลอะไรเกดขนตามมา ใหนกเรยนทานายหรอคาดการณคดหาคาตอบใหไดมากทสด ในแงมมตาง ๆ ซงไมเหมอนใครไดยงด ภายในเวลาท

กาหนด

1. “หากอณหภมโลกสงขนเรอยๆ ผลทเกดตามมาจะเปนอยางไรบาง”

คาตอบ

ผลทอาจจะเกดตามมา มดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ………………………………………………………...…………………...…..……………..

6. ………………………………………………….……...………………..……..……………..

7. …………………………………………………....……………………..……..……………..

8. ………………………………………………………………………….....…..……………..

9. ……………………………………………………..………………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ………………………………………………………………………………...…………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

89

2. “ถาหากประชากรยงมการยายถนจากชนบทเขาสกรงเทพมหานครเรอยๆ ผลทเกด

ตามมาจะเปนอยางไร”

คาตอบ

ผลทอาจจะเกดตามมา มดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ……………………………………………..………………….…………...…..……………..

6. …………………………………………………………………………..……..……………..

7. ………………………………………………….………...……………..……..……………..

8. ………………………………………………………………...…………...…..……………..

9. ……………………………………………….………………..……...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ………………………………………….…………..……………………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

90

แบบทดสอบฉบบท 4

การแกปญหา

คาชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนมทงหมด 2 ขอ ใหเวลาทาขอละ 5 นาท 2. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวคดวาจะมวธการ หรอแนวทางในการ

แกปญหาอยางไร พยายามคดใหไดคาตอบมากทสดเทาทจะมากไดภายในเวลาทกาหนดยงตอบไดแปลก ในแงมมตางๆ ไมเหมอนใครยงด เมอคดไดอยางไรใหเขยนคาตอบลงในกระดาษคาตอบ 3. นกเรยนทาใหครบทกขอ

4. จงคดแนวทางการแกปญหาใหไดมากทสดเทาทจะทาได นกหาคาตอบใหไดคาตอบทแปลกๆใหมๆ ใหไดหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก ตวอยาง

“ถาในชมชนทนกเรยนอาศยอยมขโมยชกชม นกเรยนจะเสนอวธการแกปญหาอยางไร”

ตวอยางคาตอบ

อาจมแนวทางการแกปญหาดงน 1. จดเวรยามสลบหนาทกน 2. ใชกลแจทมประสทธภาพ

3. จดทารวบานปองกนการเขา-ออก 4. เจาหนาทตารวจออกตรวจมากขน 5. ตรวจความเรยบรอยทกครงกอนออกจากบาน

6. ………………………………………………………………………………....……………..

7. ………………………………………………………..…………………………..…………..

8. …………………………………...………………………………………….....……………..

9. …………………………………………………………………………….....……………….

10. …………………………………………………………………….………..……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ………………………………………………………………………….…..……………….

13. ……………………………………………………………………….……..……………….

14. ……………………………………………………………………….……..……………….

15. …………………………………………………………………...……..………………ฯลฯ

*********

91

แบบทดสอบฉบบท 4

การแกปญหา

จากขอความทกาหนดใหนกเรยนคดวาจะมวธการหรอแนวทางในการแกปญหาอยางไรพยายามคดหาคาตอบใหไดมากทสด เทาทจะมากได ในแงมมตางๆ ซงไมเหมอนใครไดยงด ภายใน

เวลาทกาหนด

1. “ปญหาการทาลายปา ยงเปนปญหาใหญของประเทศทตองแกไขใหสาเรจ นกเรยนจะ

เสนอวธแกปญหานอยางไรบาง”

คาตอบ

อาจมแนวทางการแหปญหาดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. ………………………………………………………..……………….…...…..……………..

6. ………………………………………………….……………………….……..……………..

7. ………………………………………………….……………………….……..……………..

8. ………………………………………………………………..…………...…..……………..

9. ……………………………………………………………..………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ……………………………………………………………...……………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

92

2. “ถาในชมชนทนกเรยนอาศยอยมแตคนสบบหร นกเรยนจะมแนวทางแกไขปญหา

อยางไรบาง”

คาตอบ

อาจมแนวทางการแกปญหาดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. …………..……………………………………….………………………...…..……………..

6. …………………………………………………....……………………..……..……………..

7. …………………………………………………….………..…………..……..……………..

8. ………………………………………………..…………………………...…..……………..

9. ………………………………………………..……………………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ………………………………………………………..…………………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

93

แบบทดสอบฉบบท 5

ความสมพนธทางสงคม

คาชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนมทงหมด 2 ขอ ใหเวลาทาขอละ 5 นาท 2. นกเรยนอานขอความจากสถานการณทกาหนดให แลวใหนกเรยนพจารณาดวา บคคลใน

สถานการณทขดเสนใตควรจะพดวาอยางไร ใหนกเรยน เขยนคาตอบมาใหในหลายๆแงมม ภายในเวลาทกาหนด 3. นกเรยนทาใหครบทกขอ 4. จงคดคาพดของบคคลทขดเสนใตจากสถานการณทกาหนดให ใหไดมากทสดเทาทจะทา

ไดโดยเขยนคาพดมาใหมากทสด แปลกๆ ในหลายๆ แงมม และไดคาตอบไมซาคนอนจะไดคะแนนรวมมาก ตวอยาง

“ครจดนกเรยนไปทศนะศกษาดสภาพแวดลอมชายฝงทะเล และไดแบงนกเรยนไปศกษา

เปนกลม เพอนาผลการศกษามาอภปรายหนาชนเรยน สมาชกในกลมคนหนงพยายามจะเกบเปลอกหอยและปะการงบรเวณนน หากนกเรยนเปนหวหนากลม นกเรยนจะพดกบเพอนสมาชกใน

กลมวาอยางไรเพอไมใหเพอนเกบเปลอกหอย หรอปะการงเหลานน”

ตวอยางคาตอบ

อาจจะพดวา

1. อยาเกบเปลอกหอย หรอปะการงบรเวณนนะ 2. ถาเราเกบสงใดในบรเวณนไปจะทาใหเสยสมดลทางธรรมชาต 3. หากทกคนเหนวาเปลอกหอยและปะการงเหลานสวย เรากไมควรเกบไป

4. ถาเราเกบเปลอกหอยและปะการงไป คนอนทมาทหลงกไมไดเหนเหมอนเรา 5. การกระทาอยางนเขาขายผดกฎหมายสงแวดลอมดวยนะ

6. ……………………………………………………………..…………………..……………..

7. ……………………………………………………………..…………………..……………..

8. …………………………………………………………..……………………..……………..

9. …………………………………………………………………..…………...……………….

10. …………………………………………………………….………………..……………….

11. ………………………………………………………….…..……………………………….

12. ………………………………………………………….…………………..…………ฯลฯ

*********

94

แบบทดสอบฉบบท 5

ความสมพนธทางสงคม

ใหนกเรยนพจารณาบคคลทขดเสนใต วาควรพดวาอยางไร จากสถานการณทกาหนด ใหเขยนมาใหมากทสดในแงมงตางๆ แปลกๆ ใหมๆ ไมซาคนอนไดยงด

1. “เชาวนหนงในขณะท ตยกบตก เดนไปโรงเรยนถงบรเวณชมชนรมนา เหนผทอาศย

บรเวณนนนาเศษขยะมาทงในแหลงนา ซงเปนการกระทาทไมถกตอง ตยจงหนไปคยกบตก ถา

นกเรยนเปนตย นกเรยนจะพดกบตกวาอยางไร”

คาตอบ อาจจะพดวา ดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. …………..……………………………………….………………………...…..……………..

6. …………………………………………………....……………………..……..……………..

7. …………………………………………………….………..…………..……..……………..

8. ………………………………………………..…………………………...…..……………..

9. ………………………………………………..……………………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ……………………………………………………………...……………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

95

2. “ในวนหยดสนธไดชวนสมชาย ไปเทยวสวนจตจกร ในระหวางเดนดสนคา สนธใหความ

สนใจกบสตวปาหลายชนดทพอคาจบใสกรงมาขาย สมชายสงเกตเหนสนธตงใจจะซอมาเลยงทบาน

สมชายเหนวาเปนสงทไมถกตอง ถานกเรยนเปนสมชาย นกเรยนจะพดกบสนธวาอยางไร”

คาตอบ

อาจจะพดวา ดงน

1. …………………………………………………….………………………….………………

2. ………………………………………………………………..………………………………

3. …………………………………………………………………………..……...…………….

4. ……………………………………………………………………………..…..……………..

5. …………..……………………………………….………………………...…..……………..

6. …………………………………………………....……………………..……..……………..

7. …………………………………………………….………..…………..……..……………..

8. ………………………………………………..…………………………...…..……………..

9. ………………………………………………..……………………...……...……………….

10. ……………………………………………………………………………...……………….

11. ……………………………………..…………………………………….………………….

12. ……………………………………………………………………………...……………….

13. ……………………………………………………………………………...……………….

14. ……………………………………………..………………….…………………………….

15. ………………………………………………………………………….…..……………….

16. ………………………………………………………………………….…..……………….

17. ……………………………………………………………………….……..……………….

18. ……………………………………………………………………….……..……………….

19. ……………………………………………………………………….……..……………….

20. ……………………………………………………………………..…..……………….ฯลฯ

*********

96

แผนการจดการเรยนรดวยวธสตอรไลน

กลมสารการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชน มธยมศกษาปท 2

เรอง หนาทชาวพทธ ภาคเรยนท 2/ 2551 เวลา 4 คาบ

สาระสาคญ

การปฏบตภารกจของพทธบรษท และบคคลทนบถอพระพทธศาสนา สงผลใหศาสนาเจรญ หรอเสอมได การปฏบตตนในชวตประจาวนของชาวพทธ ในแนวทางทถกตอง จะทาใหเกดความ

สงบสขของสงคม และความมนคงของพระพทธศาสนา ซงเปนหนาทของชาวพทธทควรปฏบต ผลการเรยนรทคาดหวง

1. สรปหนาทชาวพทธทตองปฏบตตนใหสอดคลองกบบทบาทหรอสถานภาพของชาวพทธได

2. เสนอแนวทางการปฏบตตนตามบทบาท และหนาทของชาวพทธในโอกาสตางๆ ได 3. ปฏบตตนตามหนาทชาวพทธ และความเหมาะสมกบกาลเทศะได

สาระการเรยนร

1. หนาทชาวพทธ ในการเผยแผพระพทธศาสนา

2. การปฏบตตนตามบทบาท และหนาทของชาวพทธ 3. ผลการปฏบตตนตามบทบาท และหนาทชาวพทธ

กระบวนการจดการเรยนร

1. ขนเตรยม (10 นาท)

1.1 แจงผลการเรยนรทคาดหวงใหนกเรยนทราบ 1.2 แบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ ละ 6-7 คน โดยคละนกเรยนทมความรระดบ เกง ปานกลาง และออน เลอกประธาน รองประธาน เลขานการ และสมาชกกลม

2. ขนปฏบตกจกรรมการเรยนรดวยวธสตอรไลน

- ครและนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบ หนาทชาวพทธ โดยครใชคาถามน เชน ชาวพทธ

คอใคร ชาวพทธมหนาทตอพระพทธศาสนาอยางไร ในฐานะทนกเรยนเปนชาวพทธจะมวธปฏบตตนอยางไรจงจะเปนพทธศาสนกชนทด

97

ตารางกจกรรมในสตอรไลน

เสนทาง

เดนเรอง

คาถามนา กจกรรม สอการเรยน เวลา

ชาวพทธ ชาวพทธ คอใคร

มสวนเกยวของกบพระพทธศาสนาอยางไรมความสาคญตอ

พระพทธศาสนาอยางไร

1. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบ

หนาทชาวพทธ 2. ตวแทนกลมนาเสนอหนาชนเรยน

-หนงสอเรยน

สงคมศกษาฯ -กระดาษ A4 -สมดบนทก

40

นาท

พทธบรษท 4

-พทธบรษท 4 มใคร บาง และมบทบาทใน

พระพทธศาสนา อยางไร

1.นกเรยนรวมกนอภปรายวาพทธบรษท 4 มใครบางแลวกาหนดบทบาทหนาทของแต

ละคนสมมตวาเปนพทธบรษทในแตละกลม คอ ภกษ ภกษณอบาสก และอบาสกา พรอมกบสรางตวละครโดยทาเปนหนละคร

หรอ ตกตา ขนเปนตวแทนนกเรยนเอง 2. ตวแทนแตละกลม แนะนา ตวสมาชก โดยใชตวละครทสรางขนบอกลกษะของบคล

ทงหมดใน 4 กลม

-กระดาษ A4 -สมดบนทก

-หนงสอเรยนสงคมฯ

50

กจกรรมในการดาเนน

ชวต

-พทธบรษทมวถการ ดารงชวตอยางไร

-สงทเปนปจจยใน การดารงชวตของ พทธบรษทมอะไร บาง

- ในครอบครวนกเรยน มหลกการดารงชวต อยางไร

1.นกเรยนรวมกนอภปรายถงวถการดารง ชวตของพทธบรษทสวามปจจยในการดารง

ชวตอยางไรและมหลกอะไรในการดารงชวตสมาชกในกลมชวยกนเรยบเรยงใหเปนเรอง ราวการปฏบตตามกจวตรประจาวนของพทธบรษท 4

2. ตวแทนกลมนาเสนอโดยการเลาเปน เรองราวหรออาจจะนาเสนอ ทงกลมเปนลกษณะของการแสดงละคร

-กระดาษ A4 -อปกรณท

เกยวของกบอฐบรขารของพระภกษ -ชดแตงกาย

ของอบาสก- อบาสกา

35

การปฏบตตน

ตามบทบาท

หนา ทชาวพทธ

-ชาวพทธจะตองศกษาหาความรอยางไรใหถกตอง

-นกเรยนมวธการเผย แผพระพทธศาสนาอยางไร

1.นกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบหนาท ชาวพทธในการศกษาหาความรการเผยแผ

พระพทธศาสนา และการปกปองพระพทธ

ศาสนาใหอยคสงคมไทยโดยใหสมาชกใน กลมรวมกนเสนอเหตการณทเกยวของเปน บทบาทสมมต หรอแสดงเปนละคร

-กระดาษ A4 -สมดบนทก -หนงสอเรยน

สงคมฯ -อปกรณทเกยวของกบ

35

98

- นกเรยนจะมวธการ

ปกปองพระพทธศาส- นาอยางไรใหดารงอย ในสงคมไทยไปตลอด

กาล

2. ตวแทนกลมนาเสนอโดยการเลาเปน

เรองราว แสดงเปนละครประกอบการเลา เรองดวย

การแสดงอนๆ

3. ขนสรปกจกรรมการเรยนรดวยวธสตอรไลน (35 นาท)

- ตวแทนกลมนาเสนอผลงาน และสรปเลาเรองเกยวกบหนาทชาวพทธทงหมดทกลมตวเอง

ไดดาเนนการตงแตตน (กลมละประมาณ 4-5 นาท)

การวดและประเมนผลการเรยนร (5 นาท)

1. นกเรยนทาแบบสงเกตพฤตกรรมกลม

2. การตอบคาถามนา 3. ผลงานจากการทากจกรรมกลม 4. แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยน

แหลงการเรยนร

1. อนเตอรเนต หรอ เวบไซตตางๆ

2. อปกรณทใชในการแสดงบทบาทสมมต 3. รปภาพเกยวกบกจกรรมทางพระพทธศาสนา และชาวพทธตวอยาง 4. หนงสอเรยนวชาสงคมศกษา ชนมธยมศกษาปท 2

***********

99

แบบสงเกตพฤตกรรมกลม

กลมท ………………………………….

ระดบชนมธยมศกษาปท...............วนท..........เดอน......................ปการศกษา.............เวลา................น.

การแสดง

ความคดเห

น

การรบฟง

ความคดเหนของผอน

ความรวมม

อในกลม

ความตงใจ

ในการทางา

น

ความรบผ

ดชอบ

ชอ - นามสกล

3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1

หมายเหต

เกณฑการประเมน

3 หมายถง ด

2 หมายถง พอใช

1 หมายถง ปรบปรง

ลงชอผประเมน………………………

………./…………/………..

100

ใบงานท 1

คาถามนา

1. ชาวพทธ คอใคร

2. มสวนเกยวของกบพระพทธศาสนาอยางไร 3. มความสาคญตอพระพทธศาสนาอยางไร กจกรรมของนกเรยน

1. ใหนกเรยนรวมกนอภปรายตามหวขอคาถามทกาหนดให แลวรวมกนเขยนสรปเปนมตของกลม

2. ตวแทนกลมนาเสนอหนาชนเรยน

1. ชาวพทธ คอ………………………………………………………………………………………….

..………………………………………………………………………………………………………….

2. ชาวพทธสวนเกยวของกบพระพทธศาสนาอยางไร

…………………………………………………………………………………………………….…….

..….…….……………………………………………………….………………………………..….…

….………………….…………………………………………………….………………………………

….….………………………….……………………………………………….……………….………

……….………………………………….………………………………………….……………………

……….…………………………………………….…………………………………….………………

……….……………………………………………………….………………………………….………

3. มความสาคญตอพระพทธศาสนาอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

.…….……………………………………………………….……………………………………………

…………….…………………………………………………….…………………………………..……

…………………….……………………………………………….………………………………..……

…………………………….………………………………………….……………………………..……

……………………………………….…………………………………….………………………..……

……………………………………………………………………………………………………………

.…….……………………………………………………….…………………………………….………

.…….……………………………………………………….…………………………………….………

.…….……………………………………………………….…………………………………….……

********

101

ใบงานท 2

คาถามนา

1. พทธบรษท 4 มใครบาง และมบทบาทในพระพทธศาสนาอยางไร กจกรรมของนกเรยน

1. นกเรยนรวมกนอภปรายวาพทธบรษท 4 มใครบาง แลวกาหนดบทบาทหนาทของแตละคนสมมตวาเปนพทธบรษทในแตละกลม คอ ภกษ ภกษณ อบาสก และอบาสกา พรอมกบสรางตวละคร

โดยทาเปนหนละคร หรอตกตา ขนเปนตวแทนนกเรยนเอง 2. ตวแทนแตละกลมแนะนาตวสมาชกโดยใชตวละครทสรางขนบอกลกษะของบคลทงหมดใน 4 กลม

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………..…………………………….

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………..……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

************

102

ใบงานท 3

คาถามนา

1. พทธบรษทมวถการดารงชวตอยางไร 2. ปจจยในการดารงชวตของ พทธบรษท มอะไรบาง

3. ในครอบครวนกเรยนมหลกการดารงชวตอยางไร กจกรรมของนกเรยน

1. นกเรยนรวมกนอภปรายถงวถการดารงชวตของพทธบรษท 4 วามปจจยในการดารงชวตอยางไรและมหลกอะไรในการดารงชวต สมาชกในกลมชวยกนเรยบเรยงใหเปนเรองราวการปฏบตตามกจวตรประจาวนของพทธบรษท 4

2. ตวแทนกลมนาเสนอโดยการเลา เปนเรองราว หรออาจจะนาเสนอทงกลมเปนลกษณะของการแสดงละคร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………..……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………..…………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

***************

103

ใบงานท 4

คาถามนา

1. ชาวพทธจะตองศกษาหาความรอยางไรใหถกตอง และยงยน

2. นกเรยนมวธการเผยแผพระพทธศาสนาอยางไร 3. นกเรยนจะมวธการปกปองพระพทธศาสนาอยางไรใหดารงอยคสงคมไทยไปตลอดกาล กจกรรมของนกเรยน

1. นกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบหนาทชาวพทธในการศกษาหาความร การเผยแผพระพทธศาสนา และการปกปองพระพทธศาสนาใหอยคสงคมไทยโดยใหสมาชกในกลมรวมกนเสนอ

เหตการณทเกยวของเปนบทบาทสมมตหรอแสดงเปนละคร 2. ตวแทนกลมนาเสนอโดยการเลา เปนเรองราว แสดงเปนละครประกอบการเลาเรองดวย

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………..………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………..…………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

*****************

104

คาชแจง ใหสมาชกในกลมรวมกนสรปเรองทงหมดทกลมตวเองไดดาเนนการตงแตตนจนจบ

แลวตวแทนกลมนาเสนอผลงานทงหมด (ใชเวลากลมละประมาณ 4-5 นาท)

105

ตาราง คณภาพเครองมอของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

คณภาพของแบบทดสอบ ขอ

คา IOC ความยากงาย อานาจจาแนก

1 1.00 0.490 0.240

2 0.67 0.350 0.370 3 1.00 0.350 0.390 4 1.00 0.490 0.350 5 1.00 0.440 0.310

6 1.00 0.250 0.330 7 0.67 0.550 0.390 8 1.00 0.580 0.210

9 1.00 0.450 0.230 10 1.00 0.460 0.290 11 1.00 0.800 0.300

12 1.00 0.290 0.390 13 1.00 0.720 0.480 14 1.00 0.790 0.370 15 1.00 0.800 0.450

16 1.00 0.760 0.230 17 1.00 0.770 0.550 18 1.00 0.800 0.420

19 0.67 0.600 0.510 20 1.00 0.620 0.510

106

คณภาพของแบบทดสอบ ขอ

คา IOC ความยากงาย อานาจจาแนก

21 1.00 0.460 0.420 22 1.00 0.220 0.280 23 1.00 0.290 0.390

24 1.00 0.280 0.350 25 1.00 0.240 0.200 26 1.00 0.280 0.300 27 1.00 0.290 0.390

28 1.00 0.350 0.430 29 1.00 0.350 0.440 30 1.00 0.230 0.330

31 1.00 0.420 0.330 32 1.00 0.800 0.610 33 1.00 0.650 0.430

34 1.00 0.470 0.410 35 1.00 0.350 0.370 36 1.00 0.280 0.350 37 1.00 0.350 0.440

38 1.00 0.380 0.430 39 1.00 0.250 0.300 40 0.67 0.600 0.430

คาความเชอมน 0.841

107

ตารางคณภาพเครองมอของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

คณภาพของแบบทดสอบ ขอ

คา IOC อานาจจาแนก

1.1 1.00 .378

1.2 1.00 .276 2.1 1.00 .444 2.2 1.00 .490

3.1 1.00 .537 3.2 1.00 .620 4.1 1.00 .625

4.2 1.00 .530 5.1 1.00 .460 5.2 1.00 .536

คาความเชอมน .802

รายนามผทรงคณวฒ ทปรกษา และตรวจสารนพนธ

1. รองศาสตราจารย ดร.ชตมา วฒนะคร คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ

2. ดร.ราชนย บญธมา สานกทดสอบทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ

3. ผชวยศาสตราจารยกตตคณ รงเรอง โรงเรยนสาธต(ฝายมธยม) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ

รายนามผเชยวชาญ ในการตรวจเครองมอในการวจย

1. รองศาสตราจารยสรวรรณ ศรพหล คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นนทบร 2. ผชวยศาสตราจารยผสด รอบร โรงเรยนสาธต(ปทมวน)

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ 3. ผชวยศาสตราจารยสดใจ จนทรกลา โรงเรยนสาธต(ฝายมธยม)

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ

4. อาจายรนท ศรมย โรงเรยนสาธต(ฝายมธยม) มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กรงเทพฯ

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นายบญญฤทธ เมธปญญา วนเดอนปเกด 3 มนาคม 2518

สถานทเกด จงหวดบรรมย สถานทอยปจจบน 110/106 หมบานยลประภา ซอยโพธแกว ถนนนวมนทร แขวงคลองกม เขตบงกม กรงเทพ 10240 ตาแหนงหนาทการงาน หวหนางานแพรธรรมพทธศาสนา, ครประจาชนมธยมศกษาปท 1/1

สถานททางานปจจบน โรงเรยนแมพระฟาตมา สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษา เอกชน(สช.) เขตดนแดง กรงเทพ 10400 ประวตการศกษา

พ.ศ. 2544 ปรญญาพทธศาสตรบณฑต จากมหาวทยาลย มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พ.ศ. 2552 ปรญญาโท การศกษามหาบณฑต(การสอนสงคมศกษา)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ