แนวทางการออกแบบ...

แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

โดย

นายฉตรชนนทร หวงภทราวานช

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

สถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาสถาปตยกรรม

คณะสถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2557

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

DESIGN GUIDELINES AND DEVELOPMENT OF ELDERLY HOUSING

CONSIDERING SOCIAL INTERACTION

BY

MR. CHATCHANIN WANGPATRAVANICH

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS

FOR THE DEGREE OF MASTER DEGREE OF ARCHITECTURE

ARCHITECTURE

FACULTY OF ARCHITECTURE AND PLANNING

THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2014

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

ชอผเขยน นายฉตรชนนทร หวงภทราวานช

ชอปรญญา สถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สถาปตยกรรม

สถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมอง

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.ภมชาย พนธไพโรจน

ปการศกษา 2557

บทคดยอ

ในปจจบน ผสงอายมการอยอาศยกบบตรลดลง และมการอาศยตามลาพงกบคสมรส

เพมมากขน จากสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอายทเปลยนไปสงผลใหเกดการแยกทอยอาศย

ตามสภาวะความจาเปนตาง ๆ โดยมเหตผลหลกในการแยกทอยอาศย มาจากปญหาครอบครว โดยม

ความตองการการมคนดแลและมเพอนคย ในการศกษานจะใหความสาคญกบการสรางปฏสมพนธ

ทางสงคมในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยการออกแบบอาคารทสงเสรมการมปฏสมพนธทาง

ส ง คมจะสามารถลดปญหาท เ กด ขนได โครงการ นจะ เก ด ขน โดยการ ดาเ นนง านของ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร มทตงอยบรเวณ ถนนพหลโยธน การวจยนเปนการวจยเชงสารวจ ม

วตถประสงค ดงน (1) ศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอายภายในประเทศไทย

และตางประเทศ (2) ศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย (3) ศกษาลกษณะการใช

บรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน (4) เสนอแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม การศกษานเกบขอมลโดยการสบคน การลง

พนทสารวจกรณศกษาในประเทศไทย และการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลจากกรณศกษาทงจาก

ภายในประเทศและตางประเทศจานวน 7 กรณ มการสรางเกณฑในการเลอกกรณศกษา จาก

แนวความคดในการออกแบบทสงเสรมปฏสมพนธทางสงคม เพอเสนอแนวทางในการออกแบบท

ตอบสนองตอผลกระทบทางสงคม 3 ดาน ไดแก ปญหาผสงอายถกทอดทง ปญหาทางดานสภาพจตใจ

และปญหาสขภาพรางกาย

(2)

ผลการวจย พบวา

1) อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ทมลกษณะเปนทอยอาศยของผสงอายทไมตองการ

พงพงบคคลอน คอ โครงการประเภทอาคารความหนาแนนสง และมลกษณะเปนอาคารพกอาศยทให

ผสงอายทสามารถดแลตนเองไดมาใชชวตรวมกน

2) ลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน มการใชรปแบบ

กจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคมจานวน 6 รปแบบกจกรรม ไดแก กจกรรมสงเสรม

สขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง

กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา

3) แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย คอ การออกแบบพนทภายใน

อาคารและการวางผงโครงการ โดยคานงถงพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

คาสาคญ: ผสงอาย, โครงการทพกอาศย, ปฏสมพนธทางสงคม

(3)

Thesis Title DESIGN GUIDELINES AND DEVELOPMENT OF

ELDERLY HOUSING CONSIDERING SOCIAL

INTERACTION

Author Mr. Chatchanin Wangpatravanich

Degree Master of Architecture

Department/Faculty/University Architecture

Architecture and Planning

Thammasat University

Thesis Advisor Asst. Prof. Poomchai Punpairoj, Ph.D.

Academic Years 2014

ABSTRACT

Thai elders today are less likely to live with their heirs but more likely

with their spouses. The social and cultural changes of elders result in separation of

their extended family due to various needs. The major problems with this

circumstance are the need of caring and friends. This research emphasizes on social

interactions among the elders in elderly housing. Designing a building that supports

social interactions is found as a way to reduce the problems. The project design will

occurred in the future with the operation of Thammasat University, located on

Phahonyothin Road. The study is a survey research aimed to (1) investigate social

and cultural condition of the elders in Thailand and foreign countries, (2) study the

plan of the housing for the elderly, (3) investigate how residences for elders are used

at present, and (4) propose an approach to design the elderly housing concerning

social interactions. Data were collected by researching, field survey for case studies in

Thailand, and data analysis from seven case studies both in Thailand and in other

countries. The criteria for selecting the cases is the concept supporting social

interactions to propose an approach for design of elderly housing, which reflects

three social issues: abandoned elders, mental problems, and physical problems.

(4)

The study revealed that:

1) A type of residential architecture of the elders who can assist

themselves is the high density building which allows the elderly people to live

together.

2) The elderly housing is now used to promote social interactions with 6

types of activities: physical health enhancement, religious activities, intellectual skill

promotion, entertainment, social interaction activities, and creative and wisdom-

related activities.

3) The approach for designing elderly housing concerning social

interactions is designing both the master plan and the building interior of the project.

Keywords: Elders, Housing, Social Interactions

(5)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน สาเรจลลวงไปไดดเพราะความอนเคราะหชวยเหลอจากอาจารยท

เกยวของทกทาน ซงผวจยจะขอกลาวรายนาม ดงน

ขอขอบพระคณอาจารย ผชวยศาสตราจารย ดร.ภมชาย พนธไพโรจน อาจารยทปรกษา

ทไดกรณาเสยสละเวลาใหคาปรกษา และคาแนะนาทเปนประโยชนตอวทยานพนธ ตลอดจนถง

ผลกดนใหงานวทยานพนธชนนสาเรจลลวงไปดวยด ขอขอบพระคณอาจารย ดร.โยทะกา ภคพงศ

ผเชยวชาญดานกลมวชาผใหญและผสงอาย ผใหคาแนะนาในแนวทางการออกแบบอาคาร และการ

ดแลผสงอายเสมอมา และขอขอบพระคณอกสองทานซงขาดไมไดเลย คอ อาจารย ดร.ทพยสดา

จนทรแจมหลา และ อาจารย ดร.วญ อาจรกษา คณะกรรมการวทยานพนธทใหคาแนะนาในเรอง

ของกระบวนการวจย และคาปรกษาในดานของการออกแบบ รวมถงแนวทางในการทาการวจยททา

ใหงานวจยชนนอยในขอบเขตทเหมาะสม ไมหลงทาง และทาใหวทยานพนธชนนสาเรจลลวงไปดวยด

ขอบคณคณาจารยและบคลกากร คณะสถาปตยกรรมศาสตร และการผงเมอง

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทกทาน โดยเฉพาะศาสตราจารย ดร.วมลสทธ หรยางกร ทใหการอบรม

สงสอน เปนแรงผลกดนในการทาวทยานพนธน รวมไปถงแนวคดในการดาเนนชวตตอไปในอนาคต

ขอขอบคณเพอนคณะสถาปตยกรรม และการผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตรทง

รนเดยวกน และรนพทใหคาแนะนา และกาลงใจในการทาวทยานพนธชนนใหสาเรจลลวงไปดวยด

ขอขอบคณเจาหนาทสวางคนเวศ สภากาชาดไทย และศนยพฒนาการจดสวสดการ

สงคมผสงอายบานบางแคทใหคาแนะนาและใหโอกาสในการเยยมชมสถานทเพอนามาเปนขอมลใน

การทาวทยานพนธ

ขอขอบคณทกคนในครอบครวหวงภทราวานช คณพอสมบรณ คณแมลดดา รวมไปถง

พสาว แพทยหญงอลสรา ทใหกาลงใจ และโอกาสในการศกษาของขาพเจาเสมอมา

นายฉตรชนนทร หวงภทราวานช

(6)

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญตาราง (11)

สารบญภาพ (12)

บทท 1 บทนา 1

1.1 ทมาและความสาคญ 1

1.2 โจทยวจย 7

1.3 วตถประสงค 7

1.4 ขอบเขตของการวจย 7

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9

1.6 นยามศพท 9

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 12

2.1 สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย 12

2.1.1 สถานภาพสมรส 12

2.1.2 จานวนบตรทมชวตอย 15

2.1.3 การอยอาศยของประชากรสงอาย 15

2.2 การแยกทพกอาศยของผสงอาย 17

(7)

สารบญ

หนา

2.3 ประเภททพกอาศยของผสงอาย 18

2.3.1 ประเภททอยอาศยทผสงอายไมตองการพงพงบคคลอน 18

2.3.2 ประเภททอยอาศยทผสงอายตองการพงพงหรอกงพงพงบคคลอน 19

2.4 แนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย 23

2.4.1 การคานงถงความตองการของบคคล 27

2.4.2 การคานงถงความตองการของสงคม 28

2.4.3 งานวจยเกยวกบความพงพอใจและความคาดหวงของ 29

ผสงอายภายในสถานสงเคราะห

2.5 แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย 32

2.5.1 สภาวะแวดลอมสวนบคคล (individual environment) 32

2.5.2 สภาวะแวดลอมทางสงคม (social environment) 33

2.5.3 สภาวะแวดลอมทางกายภาพ (physical environment) 33

2.6 แนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม 34

2.6.1 การปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคล 34

2.6.2 การปฏสมพนธภายในกลม 35

2.7 ผสงอายกบแนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม 37

2.7.1 แนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย 38

2.8 แนวความคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอาย 44

2.8.1 แนวความคดการออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย 45

2.8.1.1 Wilson’s Assisted Living Concepts and Attributes 45

2.8.1.2 Cohen and Weisman’s Therapeutic Goals for 45

Dementia Facilities

2.8.1.3 Regnier and Pynoos’s Environment – Behavior 46

Principles

2.8.2 แนวความคดอน ๆ ทเกยวของ 48

2.8.2.1 แนวความคดเกยวกบพนทวางในละแวกบาน 48

2.8.2.2 แนวความคดของสวนเพอการบาบด 50

(8)

สารบญ

หนา

2.9 มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย 55

2.9.1 มาตรฐานขนตาของสหรฐอเมรกา 55

2.9.2 มาตรฐานขนตาขององกฤษ 57

2.9.3 มาตรฐานขนตาของประเทศไทย 59

2.9.4 ขอมลประกอบการออกแบบสากล 62

2.9.4.1 การออกแบบสาหรบพนทภายนอกอาคาร 63

2.9.4.2 การออกแบบสาหรบพนทภายในอาคาร 64

2.10 กรณศกษาตางประเทศ 72

2.10.1 Home for the Elderly (Ravnikar Potokar Arhitekturni), Slovenia 72

2.10.2 The Hodoš Centre for the Elderly 74

(Ravnikar Potokar Arhitekturni), Slovenia

2.10.3 Heisdorf Residence for the Elderly, Germany 76

2.10.4 Orlando Elderly Apartment Complex, USA 78

2.10.5 Group Home in Noboribetsu, Japan 80

บทท 3 วธการวจย 84

3.1 ขนตอนการดาเนนงานวจย 84

3.1.1 การศกษาสภาพสงคม วฒนธรรมของผสงอาย และลกษณะการใช 84

บรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จากกรณศกษาในประเทศไทยและ

ตางประเทศ โดยเนนการศกษาเรองปฏสมพนธทางสงคม

3.1.2 การศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากกรณศกษา 85

ในประเทศไทยและตางประเทศ เพอนามาใชในเรองปฏสมพนธทางสงคม

3.1.3 การศกษาเพอหาแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบ 86

ผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

3.2 แหลงขอมล 86

3.3 การเกบรวบรวมขอมล 87

(9)

สารบญ

หนา

3.3.1 การเกบรวบรวมขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจย 87

ทเกยวของ

3.3.2 การเกบรวบรวมขอมลจากการสารวจ 87

3.4 วธการวเคราะหขอมล 88

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 89

4.1 วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 89

4.1.1 การวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 92

4.2 วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา 94

4.2.1 การวเคราะหลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอาย 94

4.2.2 การวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 95

4.3 วเคราะหแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายท 97

สงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

4.3.1 แนวคดในการออกแบบภายในอาคาร 98

4.3.1.1 การวเคราะหอาคารพกอาศย 98

4.3.1.2 การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย 103

4.3.2 แนวคดในการออกแบบภายนอกอาคาร 106

4.4 การวเคราะหจดทาโปรแกรม 109

4.4.1 พนทพนฐานอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 109

4.4.2 พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ 111

บทท 5 การจดทาโปรแกรมออกแบบและงานออกแบบ 114

5.1 การวเคราะหสถานทตงโครงการ 114

5.1.1 ลกษณะกายภาพทตง 116

5.1.2 การกาหนดขนาดและตาแหนงทตง 116

(10)

สารบญ

หนา

5.1.3 ลกษณะโดยรอบของทตง และการเดนทาง 117

5.2 รายละเอยดพนทการใชงาน 117

5.3 การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธ 118

ทางสงคม

5.4 รายละเอยดแบบ 121

5.5 แนวคดในการออกแบบ 123

5.5.1 แนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ 123

5.5.2 แนวคดในการออกแบบภายในอาคาร 125

5.5.2.1 พนทอาคารพกอาศย 127

5.5.2.2 พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ 130

บทท 6 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 136

6.1 สรปการวจย 136

6.2 อภปรายผล 141

6.3 ขอเสนอแนะจากการวจย 143

6.3.1 ขอเสนอแนะเพอใชประโยชนจากผลการวจย 143

6.3.2 ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป 143

รายการอางอง 144

ประวตผเขยน 150

(11)

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1.1 แผนภมงานวจย 10

2.1 การกระจายรอยละของประชากรสงอายตามสถานภาพสมรส จาแนกตามกลม 13

อาย เพศ และเขตทอยอาศย พ.ศ. 2554

2.2 การอยอาศยของประชากรสงอาย จาแนกตามทอยอาศย พ.ศ.2550และ พ.ศ.2554 16

2.3 ประเภททพกอาศยของผสงอาย 21

2.4 แสดงกจกรรมสาหรบผสงอาย 42

2.5 แสดงความสมพนธระหวางชวงอายและการเคลอนยายท หรอเดนทาง (Mobility) 48

2.6 แสดงการเปรยบเทยบแนวความคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายของผเชยวชาญ 52

2.7 เปรยบเทยบกฎหมายและขอบงคบสาหรบทอยอาศยของผสงอายของแตละประเทศ 60

2.8 เปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของแตละประเทศ 61

2.9 แสดงมาตรฐานพนทใชสอยขนตาเพอการออกแบบ ทอยอาศยเพอผสงอาย 65

4.1 แสดงการวเคราะหรปแบบของกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม 90

4.2 แสดงกจวตรประจาวนของผสงอายภายในบานบางแค 91

4.3 แสดงการวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 93

4.4 แสดงการวเคราะหลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอายในกรณศกษา 95

4.5 แสดงการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธในกรณศกษาในประเทศไทย 96

4.6 แสดงการวเคราะหอาคารพกอาศย 99

4.7 การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย 103

4.8 แสดงการวเคราะหลกษณะผงพนท 107

4.9 แสดงการวเคราะหพนทพนฐานอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 110

4.10 แสดงการวเคราะหพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ 111

5.1 แสดงรายละเอยดพนทการใชงานของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 118

5.2 แสดงลกษณะการใชพนทของโครงการอาคารพกอาศย 119

5.3 แสดงการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธในกรณศกษาใน 120

ประเทศไทย

(12)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

1.1 แสดงโครงสรางของประชากรโลก ในชวงพ.ศ.2493 – 2643 2

1.2 แสดงตวอยางโครงการอาคารพกอาศยผสงอายในปจจบน 5

1.3 แสดงตาแหนงทตงโครงการ 8

2.1 รอยละของประชากรสงอายทมคสมรสจาแนกตามกลมอายและเพศเปรยบเทยบ 14

พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554

2.2 รอยละของประชากรสงอายทเปนโสด จาแนกตามกลมอายและเพศเปรยบเทยบ 14

พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554

2.3 จานวนบตรโดยเฉลยทมชวตอย จาแนกตามกลมอายและเขตทอยอาศย พ.ศ.2554 15

2.4 แสดงลกษณะคลนกผสงอาย 25

2.5 แสดงลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา 26

2.6 แสดงลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา 26

2.7 แสดงกจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย 39

2.8 แสดงกจกรรมทางศาสนา 39

2.9 แสดงกจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา 39

2.10 แสดงกจกรรมเพอความบนเทง 40

2.11 แสดงกจกรรมสงเสรมสงคม 40

2.12 แสดงกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา 40

2.13 แสดงความกวางของทางเดน 63

2.14 แสดงลกษณะการใชทางลาดทเหมาะสมภายในอาคาร 64

2.15 แสดงความสงชานพกและความกวางของบนไดภายนอกอาคาร 64

2.16 แสดงขนาดหองนอน 66

2.17 แสดงตวอยางการจดหองนงเลนทมการสนทนาเปนกลม 67

2.18 แสดงตวอยางการจดหองรบประทานอาหาร 68

2.19 แสดงตวอยางการจดหองครวและระยะทใช 69

2.20 แสดงขนาดหองนา 69

2.21 แสดงขนาดหองอาบนา 70

(13)



2.22 แสดงภาพรวมของโครงการ Home for the Elderly 72

(Ravnikar Potokar Arhitekturni)

2.23 บรเวณ Facade ของโครงการ Home for the Elderly 73


2.24 บรเวณ Corridor ของโครงการ Home for the Elderly 73


2.25 ดานหนาโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly 74


2.26 บรเวณสวน L-Shape ของโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly 75

2.27 มมมองของโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly จากชองเปด 75

บรเวณหนาหองพก

2.28 บรเวณสวนทเปน Facade ของโครงการ Hodoš Centre for the Elderly 76

2.29 บรเวณ Facade ดานหนาของโครงการ Heisdorf Residence for the Elderly 77

2.30 บรเวณสวนทแสดงใหเหนวา Heisdorf Residence for the Elderly เปนการ 77

นาตกเกามาปรบปรงใหม

2.31 ผงโครงการ Heisdorf Residence for the Elderly 78

2.32 รปดานของโครงการ Orlando Elderly Apartment Complex 79

2.33 ผงชนหนงของโครงการ Orlando Elderly Apartment Complex 79

2.34 บรเวณโครงการ Group Home in Noboribetsu ประเทศญปน 80

2.35 รปตดของโครงการ Group Home in Noboribetsu ประเทศญปน 80

2.36 แนวคดในเรองการวางตาแหนงยนตของโครงการ Group Home in 81

Noboribetsu ประเทศญปน

5.1 แสดงลกษณะทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย 115

5.2 แสดงลกษณะดานหนาทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย 115

5.3 แสดงมมมองตางๆบรเวณพนทโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย 115

5.4 แสดงลกษณะทตงโดยรอบ 116

5.5 แสดงลกษณะทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย 117

(14)



5.6 มมมอง Perspective ของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 121

5.7 แสดงผงโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 121

5.8 แสดงรปดานโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 122

5.9 แสดงถงบรรยากาศภายในของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 122

5.10 แสดงการวเคราะหลกษณะการวางผง 123

5.11 แสดงการวเคราะหลกษณะตาแหนงพนทสเขยว 124

5.12 แสดงการวเคราะหลกษณะตาแหนงพนทสเขยว 124

5.13 แสดงบรรยากาศของลานกจกรรมบรเวณใจกลางของโครงการอาคารพกอาศย 125

สาหรบผสงอาย

5.14 การแยกพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม 125

5.15 แสดงรปแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 126

5.16 แสดงมมมองภายในชนหนงอาคารพกอาศยผสงอาย 126

5.17 แสดงมมมองพนทพกผอนในชน 2-8 ภายในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 126

5.18 แสดงมมมองภายในหองพกของผสงอาย 127

5.19 แสดงมมมองบรเวณระเบยงของหองพกของผสงอาย 127

5.20 แสดงรปแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 128

5.21 แสดงรปดานหนาของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 128

5.22 แสดงรปดานหลงของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 128

5.23 แสดงรปดานขางของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย 129

5.24 แสดงแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบเจาหนาทและญาตผสงอาย 129

5.25 แสดงรปดานของอาคารพกอาศยสาหรบเจาหนาทและญาตผสงอาย 129

5.26 แสดงรปดานของสระวายนา และฟตเนส 130

5.27 แสดงพนทสระวายนา 130

5.28 แสดงบรรยากาศพนทฟตเนส 131

5.29 แสดงรปดานของโรงอาหารและหองสมด 131

5.30 แสดงพนทหองนงสมาธ 131

5.31 แสดงพนทหองสมดและหองคอมพวเตอร 132

(15)



5.32 แสดงพนทกจกรรมเพอความบนเทงภายในอาคาร 133

5.33 แสดงพนทกจกรรมเพอความบนเทงภายนอกอาคาร 133

5.34 แสดงพนทกจกรรมสงเสรมสงคมภายในอาคาร 134

5.35 แสดงพนทกจกรรมพนทชนสองของอาคารหองสมด 134

5.36 แสดงพนทกจกรรมสงเสรมสงคมภายนอกอาคาร 134

5.37 แสดงรปดานของอาคารกจกรรมตามความสนใจ 135

5.38 แสดงแปลนของอาคารกจกรรมตามความสนใจ 135

5.39 แสดงพนทกจกรรมตามความสนใจ 135

1

บทท 1

บทนา

1.1 ทมาและความสาคญ

ประเทศไทยอยในชวงเวลาของการเปนสงคมผสงอาย (Aging society) ตงแตป

พ.ศ. 2549 และกาลงกาวเขาสการเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged society) จากการ

คาดการณของกระทรวงสาธารณสข ประเทศไทยมประชากรจานวนทงหมด 64.5 ลานคนเปน

ผสงอายทมอาย 60 ปขนไปจานวน 9.4 ลานคน คดเปนรอยละ 14.5 ของประชากร โดยมจานวน

ของผสงอายเพมขนปละประมาณ 5 แสนคน มการคาดการณวาภายในป พ.ศ. 2568 ประเทศไทย

จะกาวเขาสการเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณทจะมจานวนผสงอายประมาณ 14.4 ลานคนหรอ

เพมขนมากกวารอยละ 20 ของประชากรทงหมด (ณรงค สหเมธาพฒน, 2557: ลดดา ดารการเลศ,

2558) ซงมความสอดคลองกบการคาดการณจากองคการสหประชาชาต (United Nations: UN) ท

แบงระดบการเขาสสงคมผสงอายเปนสามระดบ ไดแก (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2558)

1) สงคมผสงอาย (Aging society) หมายถง สงคมหรอประเทศทมประชากรอาย 60 ป

ขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต 65 ปมากกวารอยละ 7

ของประชากรทงประเทศ

2) สงคมผสงอายโดยสมบรณ (Aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทม

ประชากรอาย 60 ปขนไป มากกวารอยละ 20 ของประชากรทงประเทศหรอมประชากรอายตงแต

65 ป มากกวารอยละ 14 ของประชากรทงประเทศ

3) สงคมผสงอายอยางเตมท (Super-aged society) หมายถง สงคมหรอประเทศทม

ประชากรอาย 65 ปขนไปมากกวา รอยละ20 ของประชากรทงประเทศ

การคาดการณในป พ.ศ. 2544 - 2643 เปนศตวรรษแหงผสงอายทโลกกาลงกาวเขาส

สงคมผสงอาย แตละประเทศจะเขาสสงคมผสงอายแตกตางกนไปตามสภาพแวดลอม โดยมสาเหต

หลกในการเขาสสงคมผสงอายสามสาเหต ดงน การพฒนาทางเศรษฐกจและการพฒนาประเทศ การ

พฒนาทางดานการแพทย และนโยบายการวางแผนครอบครว ผลจากการพฒนาทางเศรษฐกจและ

การพฒนาประเทศททาใหมสดสวนผสงอายเพมขนเนองจากการพฒนาทเกดขน ทาใหสามารถเพม

สวสดการแกประชาชนไดมากขน มการพฒนาทางดานสาธารณสข อนามยโรงพยาบาลและ

การคมนาคมขนสงไดอยางทวถง ขณะทประชาชนมฐานะความเปนอยทดขนมการบรโภคทถกหลก

โภชนาการ มการศกษารจกดแลรกษาสขภาพอนามย ทาใหประชาชนมอายยนมากขน ผลจากการ

http://www.stou.ac.th/

2

พฒนาทางดานการแพทยทเกดจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยททนสมยทาใหม

การพฒนาทางดานการแพทยและมนวตกรรมใหมทรกษาโรคและการควบคมโรคระบาด การบารง

รางกายใหมสขภาพแขงแรงทาใหประชากรมอายยนยาว ผลจากนโยบายการวางแผนครอบครว

หรอการควบคมการมบตร การวางแผนครอบครวใหมบตรนอยลงเนองจากภาวะเศรษฐกจเปลยนไป

การมบตรมากอาจกอใหเกดภาระเพมขนและเปนอปสรรคในการพฒนาประเทศทาใหบางประเทศ

ทมนโยบายวางแผนครอบครว มผลทาใหอตราการเกดลดลงอยางรวดเรว หรอตวอยางทเหนไดชด

อยางกรณประเทศจนทมนโยบายควบคมการมบตร ซงเหนผลไดอยางรวดเรวทาใหอตราการเกด

ลดลงและผลทตามมาทาใหจนเปนประเทศหนงทเขาสสงคมผสงอาย จากสาเหตทงสามเปนเหตให

โครงสรางของประชากรโลกเปลยนไป โดยชวงของผสงอายมการขยายเพมมากขน ตงแตป

พ.ศ. 2553 (ภาพท 1.1)

ภาพท 1.1 แสดงโครงสรางของประชากรโลก ในชวงพ.ศ.2493 – 2643, โดย มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช, 2558.

ผลทตามมาของประเทศทเขาสภาวะสงคมผสงอาย สามารถแบงผลกระทบไดเปนสอง

ผลกระทบ ไดแก ผลกระทบทางดานเศรษฐกจและผลกระทบทางดานสงคม โดยผลกระทบทางดาน

เศรษฐกจสามารถแบงผลกระทบไดเปนสดาน ไดแก ทางดานการผลต เมอโครงสรางของประชากร

เปลยนไปมสดสวนผสงอายมากขน ขณะทมวยทางานเทาเดมหรอลดลงจะมผลกระทบโดยตรงตอการ

ผลต ทาใหการผลตและกาลงแรงงานนอยลงผลตภาพการผลตลดนอยลง หรออปทานของแรงงาน

ลดลงซงอาจจะสงผลทาใหคาแรงสงขนไดหรอเกดการขาดแคลนแรงงาน ทงนอาจแกไขปญหาขาด

3

แคลนแรงงานโดยการใชเครองมอเครองจกรหรอนาเทคโนโลยเขามาทดแทนแรงงานคน หรอการ

นาเขาแรงงาน ทางดานการลงทนและการออม เมอมวยผสงอายเพมขนทาใหความตองการลงทน

นอยลง วยสงอายหรอวยเกษยณขาดรายไดหรอมรายไดนอยลงทาใหมการออมลดลง ในขณะทวย

ทางานตองรบภาระมากขนทาใหมการใชจายเพมขนจงสงผลใหมเงนออมนอยลงและเงนลงทนลดลง

สาหรบภาครฐบาลจาเปนตองเพมคาใชจายทางดานสวสดการมากขนเพอบรการสงคม ทางดาน

สขภาพแกผสงอาย ทาใหการลงทนและการออมของประเทศลดลง ทางดานผลผลตหรอรายได

ประชาชาต สดสวนผสงอายมากขน ทาใหผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GNP) หรอรายไดประชาต

ชาตนอยลงและรายไดเฉลยตอบคคลลดลง ผลตภาพการผลตลดลง และทางดานการคลง

งบประมาณรายจายเพมขน ภาครฐจาเปนตองเพมคาใชจายทางดานสาธารณสข การแพทย บรการ

สงคมแกผสงอายมากขนและตองเพมงบประมาณรายจายเพอสงเคราะหชวยเหลอผสงอาย

ทยากไรถกทอดทงมากขน ขณะทงบประมาณรายไดลดลง เกบภาษรายไดนอยลงเนองจากมวย

ผสงอายซงไมมรายไดมสดสวนทมากขน

ผลกระทบทางดานสงคม สามารถแบงผลกระทบไดเปนสามปญหาหลก ไดแก ปญหา

ผสงอายถกทอดทง การทมสดสวนผสงอายเพมขนทาใหผทอยในวยทางานจะตองทางานมากขนและ

ตองรบภาระดแลผสงอายในสดสวนทเพมขน บางครงอาจทาใหผสงอายขาดความอบอนหรออาจถก

ทอดทงได ปญหาทางดานสภาพจตใจ เมอถงวยเกษยณอาย ไมไดทางานทาใหผสงอายรสกเหงา ไม

ภาคภมใจเหมอนเปนภาระกบบตรหลาน อาจรสกนอยใจ ซมเศรา จงจาเปนตองมคนดแลเอาใจใส

และปญหาสขภาพรางกาย ตามปกตผสงอายจะมสขภาพรางกายเสอมโทรม ไมแขงแรง จงจาเปนตอง

มผดแลเอาใจใส (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2558) จากผลกระทบทางดานเศรษฐกจและ

ผลกระทบทางดานสงคมผวจย พบวา การเตรยมความพรอมการเขาสสงคมผสงอายควรจะรวมมอกน

ทงภาครฐและเอกชน เนองจากภาวะสงคมผสงอายทาใหแบบแผนการใชชวตและการบรโภคของ

ประชาชนเปลยนไป เชน การดแลผสงอายในสงคมไทย ทใหคณคากบความกตญ ครอบครวเปน

ผดแลผสงอาย แตในอนาคตแนวโนมอตราการเกดลดลง ผสงอายในอนาคตอาจเจอปญหาการไมม

บตรดแล และความสมพนธในครอบครวกบผสงอาย เพราะ คนวยทางานในอนาคตอาจไมมเวลาใน

การดแล เนองจากมภาระในการรบผดชอบทเพมมากขน และรปแบบการเปลยนแปลงทางภาคธรกจ

ทเดนชด เชน กลมสถาบนการเงนทเรมออกผลตภณฑสาหรบผสงอายมากขน รวมทงการมธรกจใหม

ทไดโอกาสจากทศทางสงคมทเปลยนไป เชน ธรกจเกยวกบทพกอาศย ธรกจเกยวกบเทคโนโลย

สาหรบผสงอาย ธรกจทองเทยว พกผอน สนทนาการ เปนตน (วรเวศม สวรรณระดา, 2558)

จากสถานการณการเปลยนแปลงของสงคมขางตน พบวา มรปแบบของการเกดสถาน

บรการทใหการดแลผสงอายเพมมากขน โดยสามารถแบงรปแบบสถานบรการทใหการดแลผสงอาย

ออกเปนสามรปแบบ ไดแก (กรมสขภาพจต, 2558)


4

1) คลนกผสงอาย ใหบรการตรวจรกษาโรคทางกายของผสงอายทสามารถขอรบบรการ

ไดทสถานบรการสขภาพของภาครฐ ไดแก โรงพยาบาลในสงกดทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย

โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลชมชน และสถานอนามย รวมถงการใหบรการตรวจรกษาโรคทางจต

เวชในผสงอาย ขอรบบรการไดทโรงพยาบาลจตเวชในสงกดกรมสขภาพจตทกแหง โรงพยาบาลใน

สงกดทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย และโรงพยาบาลทวไป

2) สถานสงเคราะหคนชรา มลกษณะของการเปนโครงการทใหทพกอาศย ใหบรการ

ผสงอายทประสบปญหาเดอดรอน ขาดผอปการะ เลยงด ไมมทอยอาศย หรออยรวมกบครอบครว

ไมได ซงเปนหนวยงานของภาครฐในสงกดกรมประชาสงเคราะห กระทรวงมหาดไทย ซงจะใหบรการ

โดยจดทพกอาศยใหผสงอายไดอยประจา และศนยบรการผสงอายทใหบรการแบบเชาไป เยนกลบ

3) ชมรมผสงอาย เปนการรวมตวกนเองของผสงอาย เพอดาเนนกจกรรมตางๆ โดยการ

ชวยเหลอซงกนและกน โดยทวไปแลวชมรมผสงอายจะตงอยในโรงพยาบาลตางๆ ของรฐ และสถาน

บรการ สาธารณสขทจดขน

รปแบบสถานบรการทใหการดแลผสงอายทผวจยมความสนใจ ไดแก รปแบบของ

สถานสงเคราะหคนชรา เนองจากเปนรปแบบสถานบรการทใหการดแลผสงอาย ทมความนาสนใจ

และตอบสนองตอสภาพสงคมผสงอายทกาลงเกดขนในปจจบนและในอนาคต จากผลกระทบทางดาน

สงคมในเรองของการขาดคนดแล พบวา การเกดโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในการรบ

ดแลผสงอายเพมมากขนจากภาครฐจานวน 20 โครงการ เชน สถานสงเคราะหตามจงหวดตาง ๆ

ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค สถานสงเคราะหคนชราบานบางแค 2 และ

โครงการสวางคนวาส เปนตน (สานกงานคณะกรรมการสงเสรมการจดสวสดการสงคมแหงชาต,

2556) และภาคเอกชน เชน ศนยดแลผสงอายบานแกรนนแคร แสนสรเนอรสซงโฮม และบานปอป

แอนดแฟมล เปนตน (eldercarethailand, 2558)

การอยอาศยของผสงอายในครอบครว สงผลตอการเกอหนนผสงอายจากสมาชกใน

ครอบครวทงทางตรงและทางออม โดยเฉพาะการเกอหนนจากบตร จากการสารวจประชากรผสงอาย

พ.ศ.2550 และพ.ศ.2554 สะทอนใหเหนวาขนาดครวเรอนของผสงอายโดยเฉลยลดลง และเมอ

จาแนกตามการอยอาศยวาผสงอายอยกบใคร จะพบแนวโนมทชดเจน คอ การอยอาศยกบบตรลดลง

และการอยตามลาพงกบคสมรสเพมขน ซงแนวโนมดงกลาวปรากฏทงในเมองและชนบท อยางไรก

ตามความแตกตางระหวางเมองกบชนบทยงคงอย คอ ผสงอายในชนบทมสดสวนของผทอาศยกบบตร

นอยกวาในเมอง ในขณะทมสดสวนผทอยคนเดยว อยตามลาพงกบคสมรสสงกวา สะทอนใหเหนถง

แนวโนมของการยายถนของบตรในวยแรงงานโดยเฉพาะในเขตชนบท (มลนธสถาบนวจยและพฒนา

ผสงอายไทย, 2555) มความสอดคลองกบผลการศกษาปญหาจากการเจบปวยดวยการตรวจรางกาย

ของผสงอายไทยในป พ.ศ. 2552 โดยสานกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ พบวา

http://บานพกคนชรา.net/pop-and-family

http://บานพกคนชรา.net/pop-and-family

http://www.eldercarethailand.com/

5

ผสงอายมแนวโนมทจะอยคนเดยวหรออยลาพงเพมมากขนสองเทาตว จากรอยละ 3.6 ในป 2537

เปนรอยละ 7.6 ในป 2550 (ณรงค สหเมธาพฒน, 2557) ซงปญหาทเกดขน จากการทผสงอาย

อยเพยงลาพงหรออยกบคสมรส สถานสงเคราะหคนชราจงเปนทางออกในการแกไขปญหาตอ

ผลกระทบทางสงคมทเกดขน โดยสถานสงเคราะหคนชราในปจจบน เชน โครงการสวางคนเวศ

และ โครงการวลลา มสข เรสซเดนซ (เชยงใหม) เปนตน (ภาพท 1.2) มการพฒนารปแบบใหมทม

ลกษณะของการเปนสถานทพกอาศยทใหผสงอายทสามารถดแลตนเองไดมาใชชวตรวมกน มกม

รปแบบของการเปนโครงการประเภทอาคารความหนาแนนสง ทมพนทพกอาศย พนทใหทากจกรรม

ตามความสนใจ และมผดแลตลอด จากการสมภาษณผสงอายในประชาชาตธรกจออนไลน พบวา

ผสงอายในโครงการสวางคนเวศ มความพอใจทไดอยรวมกบเพอนทอายเทากน มเรองทเราจะคยกน

ชวตไมตองรบรอน มกจกรรมรวมกน ไดชวยเหลอกน (ประชาชาตธรกจ, 2556)

ภาพท 1.2 แสดงตวอยางโครงการอาคารพกอาศยผสงอายในปจจบน, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

จากเปาหมายหลกของผสงอายในการเลอกมาอยสถานทโครงการพกอาศยดงกลาว

สวนมากตดสนใจมาอยเอง เนองจากการไมตองการเปนภาระ หรอการไมมบตรหลาน โดยโครงการท

เกดขนจะใหความสาคญกบการสรางปฏสมพนธทางสงคมในผสงอาย โดยการเขารวมกจกรรมเปน

วธการหนงของการสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมทสามารถลดปญหาทเกดขน ได สอดคลองกบ

ทฤษฏกจกรรม (the activity theory) ทอธบายถงการมสวนรวมในการทากจกรรมทางสงคมของ

ผสงอาย วามความสาคญอยางยงในการทาใหสขภาพรางกายและจตใจดขนได (พชราภา

มนญภทราชย, 2544) การสงเสรมผสงอายใหทากจกรรมอยางสมาเสมอ เปนวธการหนงทชวยลด

ความเหงาและวาเหวลงได การทากจกรรมใหม ชวยใหชวตประจาวนมความหลากหลาย ไมนาเบอ

หนาย ทาใหรสกวาตนเองมความสาคญ และยงมบทบาทในสงคมอย (ศรวรรณ ศรบญ, 2543)

ดงนนแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายใหมทผวจย

มความสนใจ คอ เรองการสรางพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคมระหวาง

ผสงอายทอยคนเดยวหรออยตามลาพงกบคสมรสภายในโครงการ เพอเปนการตอบสนองตอ

6

ผลกระทบทางสงคมทงสามดาน ไดแก การลดปญหาผสงอายถกทอดทง โดยการเปนศนยรวม

ผสงอายทสรางสงคมภายในโครงการอาคารพกอาศยใหเกดเปนครอบครวใหม เพอใหผสงอายดแล

กนแลกน การลดปญหาทางดานสภาพจตใจของผสงอายไมใหเกดความรสกเหงาโดยใชรปแบบของ

การมกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมทมรปแบบของการมสวนรวมและมประเภทของ

กจกรรมไวอยางหลากหลาย โดยลกษณะกจกรรมทเกดขนเปนกจกรรมเพอสงเสรมสขภาพกายและ

จตของผสงอายใหสมบรณแขงแรง ตลอดจนชวยเสรมสรางใหผสงอายมความมนใจ รสกมคณคาใน

ตนเองและรสกวาตนเองยงเปนสวนหนงของสงคม และการลดปญหาสขภาพรางกาย โดยการม

เจาหนาทประจาภายในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากแนวคดดงกลาวมความ

สอดคลองกบงานวจยเรอง รปลกษณการจดบรการสงเคราะหผสงอายของสถานสงเคราะห

ภาครฐบาลและเอกชนในอนาคต (นภา ตมรสนทร และนงลกษณ เอมประดษฐ, 2538) ไดทาการ

สมภาษณผปกครอง นกสงคมสงเคราะหหรอหวหนาหนวยงานสงเคราะหผสงอาย ทงจากภาครฐบาล

และเอกชนถงการคาดการณลกษณะโครงการในการใหบรการแกผสงอายในอนาคต และไดแนวคด

สาคญ ๆ เชน สถานทพกอาศยของผสงอายควรจดในลกษณะเหมอนหอพกทผสงอายอาจเสย

คาใชจายดานสาธารณปโภค ดานการดแลทวไปทสอดคลองกบลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา

รปแบบใหมในปจจบน สงผลใหรปแบบของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทผวจยมความ

สนใจ มลกษณะของการเปนอาคารความหนาแนนสงทมแนวคดสาคญในการคานงถงการมปฏสมพนธ

ทางสงคมท เกด ขนภายในโครงการ โดยมรปแบบกจกรรมทสง เสรมตอการมป ฏสมพนธ

ทางสงคม ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะ

ทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค

และภมปญญา

การวจยครงนมการศกษาทบทวนวรรณกรรมแบงออกเปน 3 หวขอหลก มขอบเขต

เนอหาเกยวกบผสงอาย ลกษณะประเภททอยอาศยทเกดขนในปจจบน และการออกแบบและจดการ

โครงการทอยอาศยของผสงอาย จากมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย จาก

การทบทวนวรรณกรรมเรอง ลกษณะสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย พบวา กลม

ผสงอายมกมการอยอาศยทอยเพยงลาพง หรอการอยอาศยเพยงลาพงกบคสมรสทมแนวคดในการ

แยกทพกอาศยของผสงอายเพมมากขน เนองจากสภาพสงคมทเปลยนไปสงผลใหกลมเปาหมาย คอ

กลมผสงอายทสามารถดแลตนเองไดทอาศยเพยงลาพงหรอมคสมรส จากกลมเปาหมายทเกดขน

ผวจยจงไดทาการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมแนวคดในการออกแบบโดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคมภายในโครงการอาคารพกอาศย มขอบเขตการออกแบบ คอ การ

ออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ในระดบของการออกแบบวางผงกลมอาคารของโครงการ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ประเภทอาคารความหนาแนนสงทมบรการสาหรบผสงอายทสามารถ

7

ชวยเหลอตนเองได มการเกบขอมลโดยการสบคน การลงพนทสารวจกรณศกษาในประเทศไทยและ

ทตงโครงการ และการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลจากกรณศกษา จานวน 7 กรณ ทมเกณฑในการ

เลอกโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากการมแนวคดในการออกแบบทมรปแบบของ

โครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมรปแบบพนทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม เพอ

เสนอแนวทางในการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

1.2 โจทยวจย

การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายแบบไหน ทสามารถมประโยชนตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมมากทสด

1.3 วตถประสงคการวจย

1.3.1 ศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอาย ภายในประเทศไทย

และตางประเทศในปจจบน เพอนามาออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม

ปฏสมพนธทางสงคม

1.3.2 ศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากกรณศกษาในประเทศ

ไทยและตางประเทศ เพอนามาใชในเรองปฏสมพนธทางสงคม

1.3.3 ศกษาลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จาก

กรณศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ โดยเนนการศกษาเรองปฏสมพนธทางสงคม

1.3.4 เสนอแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการม


1.4 ขอบเขตของการวจย

การวจยครงนกาหนดขอบเขตกลมเปาหมาย คอ ผสงอายทมความสามารถในการ

ดแลตวเองไดทมถนอาศยอยบรเวณกรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยมขอบเขตในการศกษา

วจยรายละเอยด ดงน

ขอบเขตดานเนอหา คอ การศกษาขอมลแบงออกเปน 3 หวขอหลก ไดแก เรอง

ผสงอาย เชน การศกษาสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย แนวคดการจดการทพกอาศย

ของผสงอาย แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย การแยกทพกอาศยของผสงอาย ประเภท

8

ทพกอาศยของผสงอาย แนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม ผสงอายกบแนวคดของการศกษาเรอง

การมปฏสมพนธทางสงคม และการศกษาแนวคดและการออกแบบ มาตรฐานในการออกแบบของ

ตางประเทศและประเทศไทย การจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย รวมทงการวเคราะห

กรณศกษาเพอใชเปนแนวทางในการออกแบบ

ขอบเขตการออกแบบ คอ การออกแบบวางผงกลมอาคารพกอาศยสวนตว ประเภท

อาคารความหนาแนนสง ทมบรการสาหรบผสงอายทยงชวยเหลอตนเองไดมสถานทออกกาลงกาย

สโมสร กจกรรม แพทยพยาบาลรองรบ การดแลทพก และอาหารทไดรบการออกแบบภายใตแนวคด

ในการสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมรวมกน

ขอบเขตพนทการศกษา จากการวเคราะหขอมลพบวาในภาคกลางมผสงอายตอ

ประชากรเปนอตราสวนทมากกวาภาคอนๆ ผนวกกบในอนาคตมหาวทยาลยธรรมศาสตรกจะม

โครงการทเกยวของกบการสรางอาคารทอยอาศยสาหรบผสงอาย ผวจยจงไดกาหนดใหโครงการ

สมมตตงอยทรมทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 หรอถนนพหลโยธน บรเวณซอยคลองหลวง 29 ตาบล

คลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน มพนทประมาณ 225 ไร หรอ 360,000 ตารางเมตร

(ภาพท 1.3)

ภาพท 1.3 แสดงตาแหนงทตงโครงการ, จดทาโดยผวจย, 2557.

9

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 เพอใหนกออกแบบ หรอเจาของโครงการไดนาแนวทางการออกแบบ และแบบ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน โดยใชแนวคดในการมปฏสมพนธทางสงคม ทตอบ

สนองตอผลกระทบทางสงคมทงสามดาน ไดแก การลดปญหาผสงอายถกทอดทง การลดปญหา

ทางดานสภาพจตใจของผสงอาย และการลดปญหาสขภาพรางกาย

1.5.2 เพอเปนแนวทางการออกแบบอาคารอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทสามารถ

รองรบตอความตองการของผสงอาย

1.5.3 เพอใหผทสนใจ สามารถนาไปเปนแนวทางสาหรบการออกแบบพฒนาโครงการ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย หรอกลมเปาหมายอน ๆ โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

1.6 นยามศพท

1.6.1 ผสงอาย (Elder) คอ บคคลทมอายตงแต 60 ปขนไปทอยเพยงลาพงหรออยกบ

คสมรส ทสามารถชวยเหลอตนเองได

1.6.2 ปฏสมพนธทางสงคม คอ รปแบบพนททจะใหแตละบคคล และครอบครวได

พบปะและทากจกรรมรวมกนภายในทอยอาศย และความรวมมอกนระหวางเพอนบาน

1.6.3 อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย คอ กลมอาคารพกอาศยสวนตว ประเภท

อาคารความหนาแนนสง ทมบรการสาหรบผสงอายทชวยเหลอตนเองได พรอมทงมสถานท

ออกกาลงกาย สโมสร กจกรรม แพทยพยาบาลรองรบ การดแลทพก และอาหารทไดรบการออกแบบ

ภายใตแนวคดในการสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมรวมกน

10

ตารางท 1.1

แผนภมงานวจย

หวขอวจย แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม


วตถประสงค

1. ศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอายภายในประเทศไทย

และตางประเทศในปจจบน เพอนามาออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอายโดยคานงถงปฏสมพนธทางสงคม

2. ศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากกรณศกษาในประเทศ

ไทยและตางประเทศ เพอนามาใชในเรองปฏสมพนธทางสงคม

3. ศกษาลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จาก

กรณศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ โดยเนนการศกษาเรอง


4. เสนอแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถง

การมปฏสมพนธทางสงคม

แนวคดและ

งานวจยท

เกยวของ

1. สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย

2. การแยกทพกอาศยของผสงอาย

3. ประเภททพกอาศยของผสงอาย

4. แนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย

5. แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย

6. แนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

7. ผสงอายกบแนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

8. แนวคดเกยวกบการออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย

9. มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

10. กรณศกษาตางประเทศ

11


แผนภมงานวจย (ตอ)

หวขอวจย แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม


การเกบขอมล

1. ทบทวนวรรณกรรม

2. การสารวจกรณศกษาประเทศไทย 2 กรณ

2.1 สวางคนเวศ โครงการของสภากาชาดไทย

2.2 ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค (บานบางแค)

3. การศกษากรณศกษาตางประเทศ 5 กรณ

3.1 Home for the Elderly (Ravnikar Potokar Arhitekturni)

3.2 The Hodoš Centre for the Elderly (Ravnikar Potokar

Arhitekturni)

3.3 Heisdorf Residence for the Elderly

3.4 Orlando Elderly Apartment Complex , USA

3.5 Group Home in Noboribetsu , Japan

การวเคราะห

ขอมล

1. วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

2. วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย และกรณศกษา

เพอศกษาลกษณะพนททสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

3. วเคราะหขอมลแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

ทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

4. วเคราะหทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ และกรณศกษา เพอใชเปนแนวทางใน

การออกแบบ

ผลทคาดวา

จะไดรบ

1. รปแบบกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

2. แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม


หมายเหต. จดทาโดยผวจย, 2558.

12

บทท 2

วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาเรอง แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยเพอรองรบผสงอายโดยคานง

ถงปฏสมพนธทางสงคม ผวจยไดคนควาเอกสารและงานวจยตาง ๆ ทเกยวของมรายการผลการ

ศกษาตามลาดบดงตอไปน

2.1 สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย

2.2 การแยกทพกอาศยของผสงอาย

2.3 ประเภททพกอาศยของผสงอาย

2.4 แนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย

2.5 แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย

2.6 แนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

2.8 แนวคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอาย

2.9 มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

2.10 กรณศกษาตางประเทศ

2.1 สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย

ลกษณะสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทยจากเดมมลกษณะเปนโครงสราง

ของครอบคร วท ม ผ ส ง อา ยอา ศยอ ย ด วยก น โดยส วนใหญผ ส ง อา ยม กจะอา ศยอ ย ใน

ครอบครวขยาย แตในปจจบนสภาพสงคมทเปลยนไปจากเดม สงผลใหผวจยไดทาการศกษาลกษณะ

ของสถานภาพสมรสและบตร เพอหารปแบบและแนวโนมการอยอาศยของผสงอายในอนาคต ม

รายละเอยดดงน

2.1.1 สถานภาพสมรส

สถานภาพสมรสนนเปนลกษณะทมความสาคญตอความอยดมสข ของผสงอาย

ผสงอายทมคสมรส มแนวโนมทจะมฐานะทางเศรษฐกจและสงคม ตลอดจนสขภาพรางกายและ

จตใจทดกวาผสงอายทอยในสถานภาพสมรสอน ๆ ไดแก โสด หมาย หยาหรอแยกกนอยในป พ.ศ.

2554 มผสงอายประมาณ 2 ใน 3 ทมคสมรส และประมาณรอยละ 29 เปนหมายเนองจากคสมรส

เสยชวต สดสวนผสงอายทไมเคยสมรสและหยาหรอแยกกนอยนนมนอย มเพยงประมาณรอยละ 4

13

และรอยละ 1.7 เทานน ทเหนไดชด คอ สดสวนของผสงอายทเปนหมายเพมขนตามอายทเพมขน

และผสงอายหญงจะมสดสวนผทเปนหมาย โสด หยาหรอแยก สงกวาผสงอายชายอยางชดเจน

ในขณะทผสงอายชายกวารอยละ 80 ยงเปนผทมคสมรส เมอพจารณาความแตกตางดานสถานภาพ

สมรสระหวางผสงอายในเมองและชนบท พบวา ผสงอายในเมองมสดสวนผเปนโสด หยาแยก สงกวา

ผสงอายในชนบทเลกนอย (สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555) (ตารางท 2.1)


การกระจายรอยละของประชากรสงอายตามสถานภาพสมรส จาแนกตามกลมอาย เพศ และเขตทอย

อาศย พ.ศ. 2554

หมายเหต. สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555

เมอเปรยบเทยบกบสถานการณของผสงอายทมคสมรสในป พ.ศ.2550 กบป พ.ศ.2554

พบวา ผสงอายทมคสมรสในป พ.ศ.2554 สงกวาป พ.ศ.2550 และเมอพจารณาความแตกตาง

ระหวางเพศ พบวา เมอเปรยบเทยบป พ.ศ.2554 กบ พ.ศ.2550 ผสงอายหญงยงคงมสดสวนผทมค

สมรสนอยกวาผสงอายชายอยางชดเจน โดยเฉพาะอยางยงในกลมทมอาย 80 ปขนไปมความแตกตาง

ระหวางเพศมากทสด (ภาพท 2.1) ความแตกตางในภาวการณสมรสน นาจะเนองมาจากคานยมท

ชายไทยมกแตงงานกบผหญงทมอายนอยกวาและนยมสมรสใหมหากคสมรสเสยชวต (สานกสงเสรม

และพทกษผสงอาย, 2555)

14

ภาพท 2.1 รอยละของประชากรสงอายทมคสมรสจาแนกตามกลมอายและเพศเปรยบเทยบ

พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554, โดย สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555

จากขอมลการสารวจประชากรสงอายในป พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554 แสดงใหเหนวา

สดสวนของผสงอายทงชายและหญงทเปนโสดมแนวโนมเพมขนตามเวลา โดยเฉพาะอยางยง ในกลม

ผสงอายวยตน (อาย 60-69 ป) และทเหนไดชดคอผสงอายหญงมแนวโนมทจะเปนโสดมากวาเพศชาย

(ภาพท 2.2) การเปนโสดเพมขนน ยอมหมายความวาประชากรกลมน จะไมมโอกาสไดรบการ

เกอหนนจากคสมรสหรอบตรในยามบนปลายของชวต (สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555)

ภาพท 2.2 รอยละของประชากรสงอายทเปนโสด จาแนกตามกลมอายและเพศเปรยบเทยบ

พ.ศ.2550 และ พ.ศ.2554, โดย สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555

15

2.1.2 จานวนบตรทมชวตอย

ผสงอายวยตน (อาย 60-69 ป) มแนวโนมทจะมบตรทยงมชวตจานวนนอยกวา

ผสงอายวยกลาง (อาย 70-79 ป) และวยปลาย (อาย 80 ปขนไป) สะทอนถงการลดลงของระดบการ

เจรญพนธทผานมา และผสงอายในเขตเมองในทกกลมอายมบตรนอยกวาผสงอายในเขตชนบท (ภาพ

ท 2.3) ดวยเหตทผสงอายมบตรนอยลงเปนลาดบ ตามแนวโนมการลดลงของภาวะเจรญพนธนาจะ

สงผลใหจานวนบตรทจะใหการเกอหนนผสงอายในอนาคตยงลดลงการหวงพงบตรเปนหลกในยาม

สงอายในอนาคตนาจะเปนไปไดยากขน (สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555)

ภาพท 2.3 จานวนบตรโดยเฉลยทมชวตอย จาแนกตามกลมอายและเขตทอยอาศย พ.ศ.2554, โดย

สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555

2.1.3 การอยอาศยของประชากรสงอาย

ลกษณะการอยอาศยสงผลตอการเกอหนนผสงอายจากสมาชกในครอบครวทง

ทางตรงและทางออม โดยเฉพาะการเกอหนนจากบตร จากการสารวจประชากรสงอาย พ.ศ.2550

และ พ.ศ.2554 สะทอนใหเหนวา ขนาดครวเรอนของผสงอายโดยเฉลยลดลงเลกนอย จาก 3.75 คน

เหลอ 3.63 คน และการลดลงของขนาดครวเรอนปรากฏทงในเขตเมองและชนบท (ตารางท 2.2) เมอ

จาแนกตามการอยอาศยวาผสงอายอยกบใคร จะพบแนวโนมทชดเจน คอ การอยอาศยกบบตร

ลดลง และการอยตามลาพงกบคสมรสเพมขน ซงแนวโนมดงกลาวปรากฏทงในเมองและชนบท

อยางไรกตามความแตกตางระหวางเมองกบชนบทยงคงอย คอ ผสงอายในชนบทมสดสวนของผท

อาศยกบบตรนอยกวาในเมอง ในขณะทมสดสวนผทอยคนเดยว อยตามลาพงกบคสมรสสงกวา

สะทอนใหเหนถงแนวโนมของภาวะเจรญพนธทลดลงเปนลาดบ รวมทงการยายถนของบตรในวย

แรงงานโดยเฉพาะในเขตชนบท (สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555)

16


การอยอาศยของประชากรสงอาย จาแนกตามทอยอาศย พ.ศ.2550และ พ.ศ.2554

หมายเหต. โดย สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย, 2555

สรปสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย

ลกษณะสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย พบวา ในปจจบนการอยอาศย

กบบตรลดลง และการอยตามลาพงกบคสมรสเพมขน ซงแนวโนมดงกลาวปรากฏทงในเมองและ

ชนบท อยางไรกตามความแตกตางระหวางเมองกบชนบทยงคงอย คอผสงอายในชนบทมสดสวน

ของผทอาศยกบบตรนอยกวาในเมอง ในขณะทมสดสวนผทอยคนเดยว อยตามลาพงกบคสมรสสง

กวา สะทอนใหเหนถงแนวโนมการยายถนของบตรในวยแรงงานโดยเฉพาะในเขตชนบท

ดงนนผ วจยจงมความสนใจทจะนารปแบบการอยอาศยของผสงอาย ทมการอย

ตามลาพงและอยกบคสมรสเขามาใชเปนสวนหนงของการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอาย เพอตอบสนองตอปญหาการอยอาศยเพยงลาพงหรอโดนทอดทง จากการสารวจประชากร

สงอายในประเทศไทย พ.ศ.2545 เกยวกบปญหาการอยอาศยคนเดยวของผสงอาย ปรากฏผลวา

ผสงอายอาศยอยคนเดยวเปนจานวน 373,515 คน (คดเปนรอยละ 6.0 ของผสงอายทงหมด) การอย

คนเดยวมปญหาดงน รอยละ 25.0 ตอบวาเหงา/ไมมเพอนคย รองลงไปคอ รอยละ 12.3 ไมมคนดแล

เมอเจบปวย รองลงไปคอรอยละ 10.6 ตองชวยเหลอตนเองในการดารงชวต และอกรอยละ 6.6 ม

17

ปญหาดานการเงนตองหาเลยงชพตนเอง นอกนนมปญหาอน ๆ ผสงอายทอาศยอยในเขตเทศบาล

จะมปญหาไมมคนดแลเมอเจบปวยนอยกวาผสงอายทอาศยอยนอกเขตเทศบาลเลกนอยคอรอยละ

8.9 และรอยละ 13.7 ตามลาดบ (สานกงานสถตแหงชาต, 2545)

2.2 การแยกทพกอาศยของผสงอาย

แนวคดเกยวกบการแยกทอยอาศยนน ไดบอกถงสาเหตในการแยกทอยอาศยไว

ซงสาเหตหนง คอ ชวงวยของชวต จากการศกษาเกยวกบการแยกทอยนน สวนมากเหนความสมพนธ

ระหวางจงหวะของวยแหงชวต เรมตงแตครอบครวขยาย ครอบครวเตบโต จนถงขนอยตวและแยก

ครอบครว ลวนแตทาใหเกดการแยกทอยอาศย เชน ตอนแตงงานจะมแนวโนมการแยกครอบครว

มากทสด ชวงทบตรอยในวยเรยนและหวหนาครอบครวกาลงมความกาวหนาและมความมนคงใน

อาชพจะไมมการแยกทอย และเมอบตรเตบโตแยกยายครอบครวจะมการเปลยนทอยอาศยใหม

อกครง อยางไรกดสามารถสรปสาเหตหลกของการแยกทอยอาศยหลกไดจากแรงกระตนทไมพง

ปรารถนา และแรงกระตนทพงปรารถนา (ฉตรชย พงศประยร, 2531; ไตรรตน จารทศน และคณะ,

2548) ดงน

แรงกระตนทไมพงปรารถนา ไดแก

1) ขนาดของทอยอาศยทไมเหมาะสมกบจานวนสมาชก โดยเฉพาะในชวยวยชรา

สมาชกคอย ๆ ลดนอย จงตองปรบขนาดของบานใหพอดกบความตองการ

2) ราคาบานทไมเหมาะสมกบฐานะ

3) สภาพตวบานและละแวกทอยอาศยทไมด

4) ความไมสะดวกในการเขาถงสาธารณปโภคสาธารณปการ

แรงกระตนอนพงปรารถนา ไดแก

1) ความหวงในเรองการอยดกนดขน มความสะดวกสบาย ใกลแหลงสาธารณปโภค

และสาธารณปการ

2) ความหวงเกยวกบครอบครวเพอสภาพแวดลอมทเหมาะสม

นอกจากน ยงพบแรงตานการแยกทอยอาศยอกดวย เชน ลกษณะการครอบครองทอย

อาศย ซงผมกรรมสทธในทอยอาศยจะมแนวโนมในการแยกทอยอาศยนอยกวาผทไมมกรรมสทธใน

ทอยอาศย หรอเรองระยะเวลาอยอาศยกเชนเดยวกน ซงผทมระยะเวลาการอยอาศยในทอยอาศยท

ใดทหนงนาน ๆ จะมโอกาสทจะแยกทอยนอยลงเพราะเกดความเคยชน

18

สรปการแยกทพกอาศยของผสงอาย

การวางแผนทอยอาศยสาหรบผสงอายจงตองพจารณาถงปจจยตาง ๆ ทจะกอใหเกด

การแยกทอยอาศย สวนใหญแลวผสงอายมทอยอาศยเปนของตนเองและมระยะเวลาการอยอาศย

คอนขางนาน (ศศพฒน ยอดเพชร, 2544) ซงทาใหเกดความรกความผกพนกบทอยอาศยเดม และ

การวจยเรองความตองการทอยอาศยของผสงอายสวนใหญ พบวา ผสงอายยงคงตองการอยใน

ทอยอาศยเดมกบบตรหลาน อยางไรกด ความจาเปนตาง ๆ ซงอาจทาใหผสงอายตองอยลาพง

มากขน ทาใหตองมการวางแผนทอยอาศยสาหรบผสงอายเพอใหเกดทางเลอกสาหรบผสงอาย ทงน

การวางแผนจะตองคานงถงแรงกระตนทจะทาใหเกดการแยกทอยดงทกลาวขางตนประกอบดวย การ

ปรบขนาดทอยอาศยใหเหมาะสมกบความตองการ การจดสภาพแวดลอมใหนาอย การจดเตรยม

สาธารณปโภคสาธารณปการทจาเปน เปนตน ปญหาการแยกทอยอาศยของผสงอาย ยงคงไดรบความ

สนใจจากนกวางแผนและนกวจยนอยมาก ผสงอายเปนกลมประชากรทมการเคลอนยายจากดดวย

สาเหตตาง ๆ เชน ปญหาสขภาพ ซงทาใหผสงอายมการเดนทางเพอประกอบการดานเศรษฐกจนอย

ดงนนผสงอายจงอาศยอยในเขตภมศาสตรทคอนขางแคบกวาประชากรกลมอน การ

ดแลและเกอหนนผสงอายจงเปนภาระขององคกรในระดบทองถนและระดบชมชนมากกวาทจะเปน

ภาระขององคกรในระดบประเทศ โครงสรางของอายของกลมประชากรในชมชนทองถน จะผนแปร

ออกไปจากโครงสรางของอายของประชากรทงประเทศอยางมาก นอกจากนนในเขตตาง ๆ ของ

แตละทองถนยงมประชากรอาย 65 ปและมากกวาในสดสวนทแตกตางกน ประเทศตาง ๆ สวนมาก

จะใชแนวโนมของภาวะเจรญพนธและภาวะการเสยชวตในอดตและอนาคต ในการสรางโครงสราง

อายของประชากร แตการแยกทอยอาศยกสามารถเพมจานวนของผสงอายในชมชนได ในทางกลบกน

จานวนผสงอายในชมชนจะลดลงเมอมการไหลออกของผสงอายและมการไหลเขาของคนหนมสาว

(ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

2.3 ประเภททพกอาศยของผสงอาย

ทอยอาศยสาหรบผสงอายในตางประเทศนนมหลากหลายประเภท ซงสามารถสรปได

ตามลกษณะความตองการการพงพงบคคลอน ดงน (Friedman and Harris, 1991)

2.3.1 ประเภททอยอาศยทผสงอายไมตองการพงพงบคคลอน

1) ปรบปรงทอยอาศยเดมการปรบปรงทอยอาศย แตทไมสามารถเปลยนไปได

คอ ทาเล ถาบานหางไกลจากสถานททจาเปน การปรบปรงบานกไมใชทางเลอกทด

19

2) หาผอยอาศยรวม เมอผสงอายบางคนเสยคสมรสไป และยงคงมบานทใหญ

เกนความตองการ กสามารถใหผอนเขาอยรวมได ซงการจายคาเชาอาจจายเปนเงนสดหรอแลก

เปลยนกบการบรการในบานกได ซงมกมปญหาในการเลอกคนอยรวม

3) การเปลยนแปลงทรพยสน การเปลยนแปลงทรพยสน

4) การขายแลวเชากลบ คอ การทเจาของทรพยสนขายสทธครอบครองออกไป

ใหกบผมกาลงซอ แลวผขายกทาสญญาเชากลบมาใชประโยชนตามทตองการ

5) การแยกเขาไปอยในบานทเลกกวาเดม ซงมประโยชน คอ ทาใหคาครองชพ

ตาลง มพนทในการดแลเลกลง โดยการซออาจจะไปซอ หองชด นอกจากนอาจจะแยกเขาไปอยใน

บานเชา ซงกอใหเกดสภาพคลองทางการเงน ไมตองกงวลกบการซอมแซม สามารถเปลยนทอยไดเมอ

ตองการ และมทใหเลอกเชาไดหลายแหง

6) การซอบานรวมกบเพอน การอยอาศยประเภทนเหมาะกบบคคลทเปนหมาย

หรอเปนโสด แตควรมการตกลงเบองตนในขอบเขตความรบผดชอบของแตละฝายและขอกาหนดอน

7) การอยในบานพกตากอากาศ (resort) ควรซอบานพกตากอากาศในชมชน

สาหรบผสงอาย หรอบานในเมองทมคณภาพแบบในบานพกตากอากาศ

8) ทอยอาศยในชมชนผสงอาย เปนการจดสรางชมชนสาหรบผเกษยณอายใน

ทาเลตาง ๆ โดยปกตมกจะเปนโครงการขนาดใหญ มทงทเปนบานขนาดใหญ อยได 1-2 คน หรอเปน

การเชาหองพกในอาคารชด ทมกจกรรมตาง ๆ มการดแลสขภาพ และอาหาร

9) ทอยอาศยในบานเคลอนท (mobile Home) ขอเสย คอ ไมสามารถควบคม

คาเชาและทตงได ถกจากดดวยกฎหมายทองถน โครงสรางของบานมความทนทานนอย

10) ทอยอาศยในบานสงเคราะห เปนโครงการทรฐบาลจดใหเพอเปนการ

ชวยเหลอ ในบางกรณอาจมการเสยคาใชจาย บางแตในราคาถก

2.3.2 ประเภททอยอาศยทผสงอายตองการพงพงหรอกงพงพงบคคลอน

1) การอยกบครอบครว อาจสญเสยความเปนสวนตวและการเปนอสระ

2) การปรบปรงทอยอาศยใหเหมาะกบอาการเจบปวย ไมตองแยกออกจากบาน

เดม เชน ขจดสงทเปนอปสรรคกดขวางออกไป จดทางลาด สาหรบรถเกาอเขน หรอตดตงลฟต จดให

ใหมราวจบในหองนา หรอทอน ๆ ทเหมาะสม การจดใหมการควบคมดวยรโมท (Remote control)

หรอการเปลยนเตยงใหเปนแบบเดยวกบโรงพยาบาล

3) การดแลโดยคนในชมชน (senior citizen care) ผสงอายจะไดรบการดแลม

กจกรรมในแตละวน โดยผสงอายไมตองแยกจากบาน

20

4) การดแลโดยการจางผดแล พยาบาล (foster care) เปนการดแลพเศษโดย

พยาบาล โดยทผสงอายยงคงอาศยอยในบานของตนเอง ซงจะมคาใชจายในการบรการสง

5) การดแลโดยผดแลอสระ เปนโปรแกรมการดแลผสงอาย โดยการรวมกลม

ผสงอายเพอเขารบการดแลรวมกนในสถานทแหงหนง โดยวธนผสงอายไมตองแยกออกจากบาน

6) การดแลแบบสถานพยาบาล (nursing home) เปนการดแลผสงอายในระดบ

ทเขมขนทสด โดยมระดบการควบคมและบรการทด เพอใหผสงอายไดรบการปกปองดานสขภาพ

และความปลอดภย ซงเปนสถานทอยอาศยแหลงสดทายทผสงอายปรารถนาเขาไปอย

7) การดแลโดยผสงอายอยรวมกนเปนชมชน (congregate housing) มลกษณะ

เปนการเชา มการบรการอยางด ผสงอายทเขาไปอยไมจาเปนตองเจบปวย ซงรวมถงการบรการตาง ๆ

เชน อาหาร การดแลสขภาพอนามยและการขนสง

8) การเชาอพารทเมนตหรอคอนโด มลกษณะเชนเดยวกบการดแลโดยผสงอาย

อยรวมกนเปนชมชน จนแทบแยกกนไมออก ทงในดานการดแลสขภาพ อาหารและกจกรรม

(ตารางท 2.3)

21


ประเภททพกอาศยของผสงอาย

การตดสนใจ ไมตองพงพง กงพงพง ตองพงพง

ตดสนใจวาไมแยกออก

จากทพกอาศยเดม

- การขายแลวเชากลบ

- การเปลยนแปลง

ทรพยสน

- หาผอยอาศยรวม

- ปรบปรงทอยเดม

- Adult Day Care

- การดแลโดยผดแล

- การปรบปรงทอยให

เหมาะกบอาการปวย

- การดแลโดย

เจาหนาทดแลหรอ

พยาบาล

ตดสนใจวาแยกออก

จากทพกอาศยเดม

- ทอยอาศยในบาน

สงเคราะห

- ยายเขาบานทมขนาด

เลกลงจากเดม

- ซอบานรวมกบเพอน

- การอยอาศยชวคราว

- ทอยอาศยในชมชน

ผสงอาย

- การอยอาศยใน

บานพกตากอากาศ

- การอยอาศยกบ

ครอบครว

- การดแลสาหรบ

พอ-แม

- การดแลผสงอายทอย

รวมกนเปนชมชน

- การดแลโดยคนใน

ชมชน

- การดแลแบบ

สถานพยาบาล

หมายเหต. โดย ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548

นอกจากนทอยอาศยทจดโดยภาครฐนนกมรปแบบแตกตางกนไป (ศรวรรณ ศรบญ,

2537) ในประเทศตะวนออก เชน ญปน มเงนคาสวสดการสงคมสาหรบการเชาทอยอาศย ผสงอาย

สวนใหญจะอยบานกบครอบครวตนเอง นอกจากน รฐยงมระบบลดหยอนภาษใหแกบตรทมรายได

ตากวาอตราท กาหนดเพอใหดแลพอแมทอาย 70 ปขนไป และมภาคเอกชนไมนอยเปดธรกจ

สถานบรบาลผสงอายทหรหราและราคาแพง สวนในสงคโปร ผสงอายสวนใหญอยกบบตรหลาน

เชนกน อยางไรกด รฐกไดจดใหมโครงการสรางบานพกใหสมาชกครอบครวหลายรนอยดวยกน

หรอโครงการใหลกแตงงานแลวมบานพกใกลหรอตดกบทอยของพอแม มการยกเวนภาษสาหรบ

ผเลยงดพอแมเชนกน

22

ในประเทศตะวนตกสวนใหญมระบบสวสดการสงคมทด เชน ประเทศนอรเวยซงเคย

ลมเหลวกบการสรางโรงพยาบาลขนาดใหญสาหรบผสงอาย หนมาเนนใหผสงอายอยอาศยกบ

ครอบครว และจดหนวยแพทยเคลอนทและบรการตาง ๆ ถงบาน ประเทศเดนมารกม 2 รปแบบ คอ

แบบชมชน (friederickberg commune) และแบบบานพกคนชรา (nursing home) นอกจากนรฐ

ยงใหความชวยเหลอคาทพกแกผสงอาย ซงผสงอายจายเพยงไมเกนรอยละ 10 ของเงนบานาญท

เหลอรฐเปนผรบผดชอบ ในประเทศสวเดน รฐไดสรางสถาบนผสงอายในกรงสตอกโฮม ซงมทง

ทพก อาหาร บรการการแพทย การฟนฟสมรรถภาพ นนทนาการในราคาถก สวนในประเทศ

ฟนแลนด รฐเนนใหผสงอายอยกบครอบครวในบานตนเองใหนานทสด โดยจดบรการชวยงานบาน

รกษาพยาบาลทบาน ปรบปรงบาน ฯลฯ หากผสงอายตองการการดแลพเศษ รฐกจดบานพกคนชรา

ศนยบรการผสงอายตอนกลางวนและศนยฟนฟสขภาพชวคราวไวใหรองรบความตองการของ

ผสงอายกลมดงกลาวซงศนยฟนฟสขภาพชวคราวไดรบความนยมเปนอยางมาก โดยรปแบบของ

อาคารพกอาศยสามารถแบงไดเปนสรปแบบ ดงน (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

1) บานสาหรบผสงอาย คอ บรการสาหรบผสงอายทไมสะดวกทจะดารงชวตอยทบาน

ไดเอง มความเจบปวยดานรางกาย ขาดผดแล รวมถงผปวยหลงผาตด มพยาบาลดแลใกลชด บรการ

อาหาร กจกรรมสงเสรมสขภาพ และกจกรรมทางสงคม

2) อาคารพกอาศยดแลและฟนฟผสงอาย คอ บรการสาหรบผทชวยเหลอตนเองไมได

ตองพกระยะยาวหรอถาวร เชน ปวยเปนอมพาต ไมรสกตว สมองเสอม ตองใชแพทยพยาบาลดแล

ใกลชด มบรการดานอาหาร การขบถาย ทาความสะอาดทพก และซกรด

3) อาคารพกอาศยสวนตวสาหรบผสงอาย คอ บรการสาหรบผสงอายทยงชวยเหลอ

ตนเองไดมสถานทออกกาลงกาย สโมสร กจกรรม แพทยพยาบาลรองรบ การดแลทพก และอาหาร

4) การบรการผชวยพยาบาลไปดแลทบาน คอ บรการจดสงพยาบาลไปดแลผสงอายถง

บาน บรการตรวจสขภาพทวไป หรอสงเขาศนยบรการสขภาพตามตองการ ซงยงพบนอยมาก

สรปประเภททพกอาศยของผสงอาย

จากรปแบบของอาคารประเภทพกอาศยของผสงอาย มหลากหลายรปแบบ โดยจาก

ขอบเขตกลมเปาหมาย พบวา รปแบบอาคารพกอาศยประเภทการเชาคอนโดมเนยมตอบสนองตอ

วถชวตจากหวขอ 2.1 สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย เนองจากผสงอายทมการ

เลอกการยายทอย มกมลกษณะการใชชวตเพยงลาพง หรอมลกษณะการอยกบคสมรสเพยง

ลาพง โดยรปแบบการเชาคอนโดมเนยม ทเปนกลมอาคารพกอาศยสวนตว มบรการสาหรบผสงอายท

ยงชวยเหลอตนเองไดมสถานทออกกาลงกาย สโมสร กจกรรม แพทยพยาบาลรองรบ การดแลทพก

และอาหารทไดรบการออกแบบภายใตแนวคดในการสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมรวมกน โดย

23

การอยรวมกนเปนชมชน ทตอบสนองตอผลกระทบทางสงคมทงสามดาน ไดแก การลดปญหา

ผสงอายถกทอดทง โดยการเปนศนยรวมผสงอายทสรางสงคมภายในโครงการอาคารพกอาศยใหเกด

เปนครอบครวใหม เพอใหผสงอายดแลกนแลกน การลดปญหาทางดานสภาพจตใจของผสงอายไมให

เกดความรสกเหงาโดยใชรปแบบการมกจกรรมทสงเสรมการมสวนรวมและมประเภทของกจกรรมไว

อยางหลากหลาย โดยลกษณะกจกรรมทเกดขนเปนกจกรรมเพอสงเสรมสขภาพกายและจตของ

ผสงอายใหสมบรณแขงแรง ตลอดจนชวยเสรมสรางใหผสงอายมความมนใจ รสกมคณคาในตนเอง

และรสกวาตนเองยงเปนสวนหนงของสงคม และการลดปญหาสขภาพรางกาย โดยการมเจาหนาท

ประจาภายในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

2.4 แนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย

เมอประชากรสงอายเขาสสภาวะการเกษยณ จะเกดความเปลยนแปลงทางรางกาย

จตใจ และสงคม การเปลยนแปลงในวยสงอาย จากทฤษฎการสงอายทกลาวขางตน ไดอธบายถง

สาเหตททาใหผสงอายมการเปลยนแปลงดงตอไปน (ชตมา บญทบ, 2554; สทธพงศ บญผดง, 2554)

1) การเปลยนแปลงทางรางกาย เปนการเปลยนแปลงในโครงสรางและหนาทของทก

ระบบในรางกายตามธรรมชาต จากวยมใชจากการเปนโรค การเปลยนแปลงทางรางกายของ

ผสงอายนนขนอยกบอทธพลทางดานพนธกรรม โภชนาการ การพกผอน การออกก าลงกาย และ

สงแวดลอมเปนการการเปลยนแปลงในชวงสดทายของชวตทมลกษณะการพฒนาการไปในทาง

ตรงกนขามกบวยเดก ผสงอายจะมการเปลยนแปลงทางรางกายไปในทางเสอมมากกวาในดานการ

เสรมสรางการเปลยนแปลงเหลานนไดแก การเปลยนแปลงระบบผวหนง ระบบประสาท ระบบ

กระดกและกลามเนอ ระบบการไหลเวยนของโลหต ระบบการหายใจและระบบทางเดนอาหาร

2) การเปลยนแปลงทางจตใจ มกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางรางกายและ

สงคมดวย เพราะการเปลยนแปลงดงกลาวจะกอใหเกดปญหาสขภาพ ปญหาการออกจากงาน ตอง

สญเสยอานาจ บทบาทหนาท ซงอาจจะกอใหเกดความเครยด ถาไมสามารถปรบตวใหอยในสงคมได

เมอมวยสงขน พฤตกรรมของผสงอายจะเปลยนแปลงไป เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของระบบ

ประสาทสวนกลาง ทาใหหลงลม สบสนไดงาย ในวยนจะตองพบกบการสญเสยทยงใหญในชวงชวต

คอ การขาดคชวต ซงเปนผลทาใหภาวะจตใจของผสงอายไดรบการกระทบกระเทอน การอย

โดยขาดคคดจะทาใหจตใจหดห และเพอนฝงวยเดยวกนกมกจะลมหายตายจากไป ทเหลอกขาดการ

ตดตอ เนองจากสขภาพไมอานวย จงตองอยแบบเหงา ๆ ซงภาระแบบนผสงอายจะทอแท มกม

อารมณฉนเฉยว โกรธงาย สนหวง และอาจะเปนเหตใหการท างานของระบบตาง ๆ ออนลาลงอกได

24

3) การเปลยนแปลงทางสงคม จากการเปลยนแปลงทงหลายทเกดขนน ทาใหผสงอาย

มการเปลยนแปลงอปนสยและอารมณออกมาคลายคลงกน ไดแก

- สนใจตนเองมากเปนพเศษ

- ใจนอย ทฐ มความรสกไว แตแสดงออกโดยการไมพด เงยบเฉย

- สนใจกบบคคลในทางทจะตองเอาใจตน

- ราลกถงเหตการณในอดตและชอบเปรยบเทยบเสมอ

- มความวตกกงวล ทกขรอน หวงใยบตรหลานและครอบครวมาก

- กลวถกทอดทง วาเหว

จากทฤษฎผสงอายขางตน ไดอธบายถงสาเหตททาใหเปนผสงอาย ซงสามารถสรป

ไดวา ผสงอายจะมการเปลยนแปลงสามดานดวยกน คอ การเปลยนแปลงทางดานรางกาย การ

เปลยนแปลงทางจตใจ และการเปลยนแปลงทางสงคม โดยการเปลยนแปลงทางดานรางกายจะม

ลกษณะไปในทางเสอมมากกวาการเสรมสราง ในขณะทการเปลยนแปลงทางดานจตใจจะเกยวของ

กบอารมณและการปรบตว และมกจะมผลมาจากการเปลยนแปลงทางดานรางกายและสงคมดวย

สวนการเปลยนแปลงทางดานสงคมจะเปนลกษณะทผสงอายไมสามารถแสดงบทบาทตาง ๆ ได

มผลทาใหรสกขาดคณคา ขาดความภาคภมใจในตวเอง

สงผลใหความตองการดานทอยอาศยอาจเปลยนไป บางกลมตองการยายไปอยใน

ชนบท ตางเมอง หรอตางประเทศ บางกลมตองการใชเวลาวางซงมมากขนเดนทางทองเทยว

บางกลมอาจเตรยมหาทอยอาศยทสะดวกและปลอดภยเอาไวพกยามฉกเฉนเวลาเจบปวย หรอเมอ

สภาพรางกายออนแอเกนกวาจะชวยเหลอตนเองไดในอนาคต ในกลมผสงอายซงอยตวคนเดยว

และมเงนเกบอยไมมาก บางคนอาจใชบานพกคนชรา (nursing home) เปนสถานทพกพงในตอน

ปลายของชวต อยางไรกตามจากการศกษาของ Bose (อจฉราวรรณ งามญาณ, 2555) พบวา แมวา

บานพกคนชราจะใหบรการดานสขภาพแตไมอาจชวยเยยวยาทางดานจตใจและอารมณได จาก

การศกษาบรการในบานพกคนชราในเกาหลใต จน สงคโปร มาเลเซยและศรลงกา พบวาไดคะแนน

ความพงพอใจตา ทงนคนสวนใหญไมไดตองการเขามาอาศยในบานพกคนชรา แตดวยสภาพรางกาย

ทเจบปวยหรอออนแอจงตองการผชวยเหลอดแลในระยะยาว ในขณะทสภาพเศรษฐกจของผสงอาย

บางทานกไมดนก บานพกคนชราจงเปนลกษณะทอยอาศยซงบางคนเลยงไมได จากการสารวจของ

สมาคมผเกษยณอายของอเมรกา(Gibler et al., 1998) พบวา 80% ของผสงอายตองการอาศย

อยในทอยอาศยเดม ไมไดตองการแยกทอยอาศย ซงกตรงกบการศกษาผสงอายในเอเชยทพบวา

ครอบครวในแถบเอเชยนยมดแลผสงอายในบานของตนเอง (Chan, 2005) Knodel and Chayovan

(1997) ไดสารวจความเปนอยของผสงอายไทยพบวา แมสงคมไทยจะเปลยนไปอยางรวดเรวแตคน

ไทยยงนยมใหบตรหลานดแลผสงอายเหมอนเดมสาหรบผทพอมฐานะแมผสงอายและบตรหลานจะ

25

ไมไดพกอาศยอยบานหลงเดยวกน กจะซอทอยอาศยใหกบบดา มารดาหรอครอบครวของบตร ใหอย

ในบรเวณเดยวกนหรอใกลเคยงกน โดยทวไปการขาดความเปนสวนตวไมจดเปนปญหาใหญของ

ผสงอายชาวไทยแตอยางใด แมวาสดสวนของผสงอายทพกอาศยอยในบานพกหลงเกษยณทงของ

รฐบาลและเอกชนในปจจบนจะมไมมาก แตเมอพจารณาฐานของประชากรผสงอายทขยายใหญขน

จานวนของผสงอายทแยกจากทอยอาศยเดมภายหลงเกษยณอายแลวควรจะเพมตามไปดวย ยอม

หมายถงความตองการทพกอาศยหลงเกษยณของผสงอาย (retirement housing) ซงรวมถงบานพก

คนชรา จะสงขนตามไปดวย สาหรบเหตผลการแยกทอยอาศยของผสงอายบางคน นอกเหนอจาก

ปญหาเรองสขภาพแลว การเสยชวตของคสมรส ความตองการความมนคงปลอดภย ความดอย

สมรรถภาพทางรางกาย ทาใหไมอาจทางานบานไดดวยตนเองดงเดม ลวนเปนสาเหตททาใหผสงอาย

หาทอยใหมทงสน (Gibler et al., 1998; อจฉราวรรณ งามญาณ, 2555) โดยรปแบบการเกดสถาน

บรการทใหการดแลผสงอายเพมมากขน โดยสามารถแบงรปแบบสถานบรการทใหการดแลผสงอาย

ออกเปนสามรปแบบ ไดแก (กรมสขภาพจต, 2558)

1) คลนกผสงอาย ใหบรการตรวจรกษาโรคทางกายของผสงอาย สามารถขอรบบรการ

ไดทสถาน บรการของภาครฐ ไดแก โรงพยาบาลในสงกดทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย

โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลชมชน และสถานอนามย รวมถงการใหบรการตรวจรกษาโรคทางจต

เวชในผสงอาย ขอรบบรการไดท โรงพยาบาลจตเวชในสงกดกรมสขภาพจตทกแหง โรงพยาบาลใน

สงกดทบวงมหาวทยาลย โรงพยาบาลศนย และโรงพยาบาลทวไป (ภาพท 2.4)

ภาพท 2.4 แสดงลกษณะคลนกผสงอาย, โดย มหดล, 2558

2) สถานสงเคราะหคนชรา ใหบรการผสงอายทประสบปญหาเดอดรอน ขาดผอปการะ

เลยงด ไมมทอยอาศย หรออยรวมกบครอบครวไมได ซงเปนหนวยงานของภาครฐในสงกดกรม

ประชาสงเคราะห กระทรวงมหาดไทย ซงจะใหบรการบานพกคนชราโดยจดทพกอาศยใหผสงอายได

อยประจา และศนยบรการผสงอายทใหบรการแบบเชาไป เยนกลบ (ภาพท 2.5)

26

ภาพท 2.5 แสดงลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา, โดย จดทาโดยผวจย, 2558

3) ชมรมผสงอาย เปนการรวมตวกนเองของผสงอาย เพอดาเนนกจกรรมตางๆ โดยการ

ชวยเหลอซงกนและกน โดยทวไปแลวชมรมผสงอายจะตงอยในโรงพยาบาลตางๆ ของรฐ และสถาน

บรการ สาธารณสขทจดขน (ภาพท 2.6)

ภาพท 2.6 แสดงลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา, โดย องคการบรหารสวนตาบลหนองตาแตม,

2558

จากสถานการณการเปลยนแปลงของสงคม พบวา การเปลยนแปลงไปของสงคม เชน

การทคนมอายยนมากขน ทาใหจานวนผสงอายมจานวนมากขน สงคมเมองเกดครอบครวเดยว

มากขน สภาพเศรษฐกจทาใหครอบครวตองดนรน ซงทาใหเวลาการดแลผอยในอปการะรวมทง

ผสงอายลดนอยลง ผสงอายจงตองอยตามลาพงมากขนเปนตน (ประพนธพงศ เวชชาชวะ, 2537)

ดงนน หลกในการทาโครงการทอยอาศยสาหรบผสงอาย จงตองแกไขปญหาดงกลาว โดยจะตอง

มการออกแบบทใหความสาคญกบ 3 หวขอหลก ไดแก การมบรรยากาศคลายบานพกอาศยทอบอน

ตาแหนงสถานทตงแถบชานเมอง และการมสภาพแวดลอมดมอปกรณอานวยความสะดวกครบครน

เชน สวนสขภาพ หองสมด หองพระ หองออกกาลงกาย หองซาวนา หองอบสมนไพร หองดนตร

หองหตถกรรม สระวายนา พนทเลนกฬาในรมเปนตน ทงนควรเนนการออกแบบทสงเสรมใหผสงอาย

27

สามารถชวยเหลอตนเองไดมากทสด และมการจดใหผสงอายมกจกรรมตอเนอง มการพกผอนออก

กาลงกาย มการดแลทวถง (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548; อจฉราวรรณ งามญาณ, 2555)

พบวา มความสอดคลองกบการศกษาความคาดหวง ความคดเหน และแนวโนมพฤตกรรมของ

ผบรโภคในเขตกรงเทพมหานครทมตอการใชบรการบานพกคนชราและหองชดเอกชน โดยทาการ

สารวจจากกลมผสงอายของชมรมผสงอายตามโรงพยาบาลตาง ๆ ในเขตกรงเทพฯจานวน 400 ราย

ซงเปนหญงมากกวาชายและมการศกษาระดบปรญญาตร พบวา กลมตวอยางเหนวาบานพกควรเปน

หองพกแบบเดยวทมความเปนสวนตว แตควรมหองพกสาหรบญาตทมาเยยมดวย ควรมหองนาในตว

มครวและระเบยง รวมถงสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ภายในหองพก เชน โทรทศน ตเ ยน

นอกจากนนควรมผดแล 24 ชวโมง มหองกจกรรมรวม มอาหารใหเลอกซอและมทจอดรถยนตให

เพยงพอ ในดานทตงเหนวาควรอยในกรงเทพฯและตามหวเมอง ควรอยใกลโรงพยาบาลใหญ

(สมกษ สวรรณเสนย, 2546; อจฉราวรรณ งามญาณ, 2555) โดยรปแบบอาคารพกอาศยควรม

ลกษณะทญาตสามารถมาเ ยยมได และผ สงอาย เองกมอสระในการออกนอกสถานท ได

(เฉก ธนะสร, 2531; ศศพฒน ยอดเพชร, 2544) การจดการดานทอยอาศยควรคานงถงความตองการ

ของสงคม และความตองการของปจเจกบคคล ซงอาศยหลกการจดการทอยอาศยของ Hooyman

และ Kiyak (อางถงใน ศศพฒน ยอดเพชร, 2544) ใหแบงการจดการทอยอาศยออกโดยคานงถง

ความตองการความปลอดภยดานรางกายและอนามย ความเปนสวนตว การมปฏสมพนธทางสงคม

และความมนคงของบคคลและการพฒนาดงน คอ การใชประโยชนไดงาย มความปลอดภยทาง

กายภาพ มความเปนสวนตว มขอบเขตสวนบคคลใชสอยงาย และมการกระตน Fobker and Grotz

(2006) ไดทาการศกษาการพกอาศยของผสงอายในเยอรมนซงเสนอวาสภาพแวดลอมทเหมาะสม

กบผสงอายตามทฤษฎของผสงอาย คอ สถานทททาใหเกดความรสกปลอดภย ทงในดานกายภาพ

และดานสงคม

ทงนการจดการทอยอาศยสาหรบผสงอายนน ควรคานงถงหลกการจดการดานทอย

อาศยทวไปทสาคญสามารถแบงออกเปน การคานงถงความตองการของบคคล (individual needs)

และการคานงถงความตองการของสงคม (social needs) มรายละเอยด ดงน

2.4.1 การคานงถงความตองการของบคคล

1) ความปลอดภยทางดานรางกายและสขภาพอนามย เชน มทพกเพยงพอแยก

เปนสดสวน มระบบสาธารณปโภคและสาธารณปการทด มการจดระบบการรกษาความสะอาด ม

ระบบการปกปองจากภายนอก เชน เสยง แสง ทด เปนตน

2) ความเปนสวนตว โดยเฉพาะเวลาพกผอน ตองยดหลกใหผเขาอยอาศยเขาใจ

และคานงถงการเปนสวนตวซงกนและกน

28

3) การมปฏสมพนธทางสงคม ควรมพนททจะใหแตละบคคล และครอบครวได

พบปะและทากจกรรมรวมกนภายในทอยอาศย และความรวมมอกนระหวางเพอนบาน

4) ความมนคงของบคคลและการพฒนา ซงความรสกในการไดรบการตอบสนอง

อยางสมบรณจะชวยพฒนาความสามารถ สตปญญา ความคดสรางสรรค และความสมพนธทางสงคม

2.4.2 การคานงถงความตองการของสงคม

1) ความสามคคและการมสวนรวม เพอใหเกดความรบผดชอบของคนในชมชน

2) การผสมผสานดานทอยอาศยและความเทาเทยมกนในความเปนมนษย ทอย

อาศยตองเปนทรวมทกสงทกอยางทสมาชกสามารถเขาถงไดอยางเทาเทยมกน

3) การอานวยความสะดวกในชมชน โดยจดใหมสถานทอานวยความสะดวก เชน

หองประชม หองสมด ศนยพกผอนออกกาลงกาย โรงภาพยนตร โรงละคร สนามกฬา

แนวคดสาหรบแนวทางการจดการทอยอาศยสาหรบผสงอายมหลากหลายแนวคดท

บอยครงทสงคมมองผสงอายเปนเพยงกลมคนทไมสามารถสรางผลผลตไดอก จงถกจดใหไปอยอาศย

แยกออกไปในรปแบบกงสถาบนซงมลกษณะไมเหมอนทอยอาศยทวไป ไกลหางจากชมชนและความ

เจรญ การมองและแกไขปญหาตาง ๆ เกยวกบผสงอาย กแตกตางกนไปตามมมมองของแตละ

หนวยงาน เชน ผเชยวชาญทางการแพทย ดานสวสดการสงคม ดานนกวางแผนหรอสถาปนกเปนตน

ในหลายประเทศกมแนวทางในการแกปญหาผสงอายทแตกตาง กน เชน ประเทศสงคมนยมกจะมอง

ผสงอายเปนผทจะไดใชชวตอยางมความสขหลงจากเกษยณในประเทศทนนยมกจะมระบบบาเหนจ

บานาญและมเครอขายสงคมทเขมแขง แตภาวะดงกลาวเรมลดนอยลง สงคมทงหลายหนมาเนน

ความสามารถเชงเศรษฐกจ เนนผลประโยชนระยะสน เนนประสทธภาพมากขน จงทาใหสงคมเสอม

ถอย ความมศกดศร ความปลอดภย ความมนคงทางเศรษฐกจของผสงอายลดนอยลง ดงนนหลกการ

พนฐานสาคญในการแกไขปญหาตาง ๆ ของประชากรผสงอาย คอ ตองถอกลมผสงอายเปนกลมหนง

ในสงคม (Peter Gauchat, 1999) โดยมหลกการ ดงน

1) การผสมผสาน คอ การจดการทอยอาศยสาหรบผสงอายใหยงคงใกลแหลง

ชมชน เปนสวนหนงของชมชน

2) การประสาน คอ กระตนใหเกดการนาความสามารถตาง ๆ ของผสงอายมาใช

อยางเตมท

3) การมโอกาสในการทาประโยชน คอ เปดโอกาสใหผสงอายไดใชความสามารถ

ทมกอประโยชนใหกบชมชน ซงสงเหลานจะชวยยดเวลาทผสงอายสามารถทจะดารงชวตไดโดย

ไมตองพงพาผอน เกดความรสกเปนประโยชนและมคณภาพชวตทดขน ชมชนเองกจะไดคณภาพชวต

ทดขนจากการทไดเกบเกยวประโยชนจากความสามารถของผสงอาย

29

2.4.3 งานวจยเกยวกบความพงพอใจและความคาดหวงของผสงอายภายใน

สถานสงเคราะห

งานวจยเกยวกบความพงพอใจและความคาดหวงไดมการจดทาขนเปนจานวน

มากเพอใหทราบถงความตองการของผสงอาย และสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการวางแผน

นโยบาย และปรบปรงบรการใหตรงกบความตองการของผสงอายมากขนในอนาคตการศกษาปจจยท

มผลตอความพงพอใจในสภาพแวดลอมในสถานสงเคราะหคนชราบานบางแค (ชมพนท โลหตานนท,

2537) พบวาในผสงอายประเภทเสยคาบรการ และประเภทสามญพบวาเพศชายมความพงพอใจใน

สภาพแวดลอมในสถานสงเคราะหคนชรามากกวาเพศหญง ผทมระยะเวลาทอยอาศยในสถาน

สงเคราะห 8 ปและตากวา มความพงพอใจในสถานสงเคราะหมากกวาผทมระยะเวลาทอย อาศยใน

สถานสงเคราะหนานกวา 8 ป ผทมภมลาเนาเดมอยในกรงเทพมหานครมความพงพอใจ ใน

สภาพแวดลอมในสถานสงเคราะหมากกวาผทมภมลาเนาเดมอยตางจงหวด ปญหาของผสงอายใน

สถานสงเคราะหคนชรา พบวา ผสงอายมปญหาเกยวกบสภาพแวดลอมดานการจดการและการ

บรการ พบวา ผสงอายมปญหาในเรองอาหารมากทสด สวนเรองการบรการอน ๆ ตองการใหม

รถรบสงผสงอายทตองการไปตดตอธระนอกสถานสงเคราะหโดยคดคาบรการในราคาทเหมาะสม

สภาพแวดลอมดานสงคม พบวา ผสงอายมปญหาเรองความสมพนธกบผพกอาศยมผขโมยของ หรอ

ทะเลาะววาทกบเปนประจา ผสงอายจงเสนอใหมการลงโทษอยางจรงจง สภาพแวดลอมดานกายภาพ

พบวา ผสงอายมความตองการใหสรางอาคารประเภทหอพก (เสยคาบรการ) เพมมากขน เพราะ

ผสงอายมความประสงคจะใชบรการประเภทนมจานวนมาก แตหองพกมจานวนนอย ทาใหตองรอใช

บรการเปนเวลานานหลายป ความตองการอน ๆ คอตองการใหสถานพยาบาลในสถานสงเคราะหม

แพทยเฉพาะทาง มเครองมอในการตรวจรกษาอยางครบถวน ตองการใหมยาหลากชนดและม

คณภาพ นอกจากนยงตองการใหปลกตนไมใหญเปนรมเงาตามทางเดน และบรเวณสวนพกผอน

การศกษาเกยวกบผสงอายกบการคาดหวงในการเขารบการสงเคราะหประเภท

เสยคาบรการ (สรสมร สขสวสด, 2534) โดยทาการศกษาจากการสมภาษณ กลมทใชเปนกรณศกษา

ไดแกผสงอายหญงและชายทเปนผมาสมครขนบญชรอการถกเรยกตวเขารบการสงเคราะห ใน

สถานสงเคราะหคนชราบานบางแค ประเภทเสยคาบรการจานวน 20 คน การศกษาพบวาสาเหต

ททาใหผสงอาย ทใชเปนกลมกรณศกษา มาขอใชบรการสถานสงเคราะหคนชราคอ ตองการหา

ทสงบสาหรบพกอาศย มความรสกวาอยในบานไมปลอดภย ไมมคนดแล มความรสกอดอดใจ เพราะ

มปญหาครอบครว ไมตองการพงพาใคร ในบางรายเกรงวาในอนาคตจะไมมทอยอาศย เพราะบตร

หลานไมดแล บางรายตองการหลกหนภาระทางบาน และในบางรายถกบตรหลานปลอยใหอยบาน

คนเดยว รสกเหงาวาเหว เปนตน สาหรบความคาดหวงของผสงอายทมตอสถานสงเคราะหคนชรานน

พบวา กลมกรณศกษามองสถานสงเคราะหวาเปนสถานทเงยบสงบ มความปลอดภยในชวตและ

30

ทรพยสน มผคอยชวยเหลอดแล มความเปนอสระ มเพอนวยเดยวกนคอยพดคยแกเหงา และความ

สะดวกสบายในเรองการคมนาคมและทอยอาศย ขางหนาสถานสงเคราะหเปนตลาดบางแค สะดวกใน

การซอของรบประทาน และอยใกลวด พบวาผสงอายทขอควเขาอยในสถานสงเคราะหคนชราบาน

บางแคประเภทเสยคาบรการ สวนใหญมฐานะทางเศรษฐกจอยในระดบปานกลางขนไป และยง

สามารถชวยเหลอตนเองได

งานวจยการประเมนสถานสงเคราะหคนชราของรฐ: ศกษาเฉพาะกรณสถาน

สงเคราะห 3 แหง (จราลกษณ จงสถตมน, พรประภา สนธนาวา และนภส ศรสมพนธ, 2543) พบวา

ในดานการประเมนผสงอายในสถานสงเคราะหคนชรา พบวาผสงอายทเปนกลม ตวอยางสวนใหญ

เปนหญงมากกวาชาย และมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมอยในระดบลาง สาเหตทเขามาอยในสถาน

สงเคราะหกเพราะไมมผดแลอยทบาน ผสงอายสวนใหญกมทศนะ วาชวตในสถานสงเคราะห ปจจบน

ดขนกวาแตกอน ซงผลของการศกษายงพบแนวโนมทผสงอายจะมการศกษาและมฐานะเศรษฐกจ

สงคมสงขน ทาใหสถานสงเคราะหตองเผชญกบปญหาการเรยกรองสทธของผสงอายเพมขนเรอย ๆ

เมอนามตหญงชายมาวเคราะห กพบวาผสงอายชายมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมดงเดมดกวา

ผหญง สขภาพรางกายแขงแรงมากกวา และมเครอญาตมากกวาผหญง อกทงยงเขารวมกจกรรม

มากกวาผหญงดวย ในดานจตใจพบวาผสงอายชายมสขภาพจต ดกวาผสงอายหญง แมสดสวนของ

ผหญงทมความถนดหรอความชานาญจะสงกวาผชาย แตเมอเปรยบเทยบกนแลว ผชายตองการทา

ประโยชนใหแกชมชนและสงคมมากกวาผหญง และในประการสดทาย ผสงอายหญงตองการอยใน

สถานสงเคราะหคนชราตลอดไปมากกวาผชาย

งานวจยเรอง รปลกษณการจดบรการสงเคราะหผสงอายของสถานสงเคราะห

ภาครฐบาลและเอกชนในอนาคต39 ไดทาการสมภาษณผสงอายในสถานสงเคราะหใหเสนอแนะ

เรองรปแบบบรการสถานสงเคราะหคนชราในอนาคตวา ควรเพมบคลากรในการดผสงอาย ขยาย

อาคารรบผสงอาย มหนงสอพมพประจาทกอาคาร มรถรบสงผสงอายไปซอของเดอนละ 1-2 ครง

เปนอยางนอย ปจจบนผสงอายสวนใหญพอใจกบบรการทไดรบ อยางไรกตามผสงอายตองการไดรบ

บรการดานตรวจสขภาพและการรกษาโรคอยางเพยงพอ นอกจากนนผสงอายยงตองการบรการ

ทางดานศาสนาดาน เชน นมนตพระมาเทศน มาฝกสอนดานการนงวปสสนา เปนตน สวนดานอน ๆ

เชน จดใหมทศนศกษาปละ 1-2 ครง เชญวทยากรอน ๆ มาบรรยายเรองความสามคค (ไตรรตน

จารทศน และคณะ, 2548)

31

สรปแนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย

บานทอยอาศยและสขภาพของผอยอาศยตางมความสมพนธกน โดยเฉพาะอยางยง

เมอผอยอาศยอยในวยสงอายบานและสขภาพของผสงอายจะยงมความสมพนธกนมากขน ไมใช

เฉพาะทางกายภาพเทานน แตยงรวมถงสภาพจตใจดวย ดงนนตวแปรทเกยวเนองกบทอยอาศย

จงมความสาคญตอคณภาพชวตของผสงอายเปนอยางยง บานทอยอาศยของผสงอายควรใหความ

สะดวกสบายแกผสงอายมากกวาทจะกอใหเกดภาระในการดแลและซอมแซม นอกจากนนควรเปน

สถานททผสงอายอาศยอยไดอยางปลอดภย ปราศจากความวตกกงวล (Oswald and Wahl, 2004)

ดงนนการวางแผนเกยวกบทอยอาศยสาหรบผสงอายตามหลกการขางตนจงประกอบดวย (ไตรรตน


1) การจดทอยอาศยสาหรบผสงอายใหกระจายไมแยกออกไปอยางโดดเดยว

2) การจดใหอยใกลแหลงบรการตาง ๆ เชน วด โบสถ หองสมด โรงละคร สถาบนเพอ

การศกษา บรการดานสขภาพ

3) การจดไวรวมกบโครงการอน ๆ เพอใหเกดการสรางประโยชนซงกนและกน เชน

จดทอยอาศยผสงอายไวใกลกบโรงเรยนสอนเดกเลกหรอหองสมด เปนตน

4) การจดใหใกลแหลงระบบขนสงมวลชน และใกลแหลงชมชนเดมเพอใหญาตมตร

สามารถมาเยยมเยยนไดสะดวก

5) การจดใหมสภาพใกลเคยงกบทอยอาศยเดม เพอไมใหเกดความรสกถกแยกออกมา

โดดเดยวและเพอใหผสงอายอยไดโดยลาพงมากขน ทอยอาศยจะตองตอบสนองความตองการ

ทงทางกายและจตใจของผสงอาย โดยจดใหมความชวยเหลอทางการแพทย บรการทางสงคม และ

ระบบขนสงมวลชนจดใหเหมาะสาหรบผทพการหรอทพพลภาพ หรออยางนอยสามารถปรบสภาพได

เมอตองการเนนในเรองความปลอดภย เนองจากผสงอายตนเตนตกใจงายจดใหใกลแหลงชมชน

เดม เพราะผสงอายมกปรบตวไดยาก

นอกจากนทอยอาศยทดนนจะตองอยในสภาพแวดลอมทดดวย ซงประกอบดวย

สามารถเขาถงไดงาย (accessibility) เชน การมทางลาดสาหรบรถเขน ความสงของตทผสงอาย

สามารถหยบของไดสะดวก มความปลอดภยทางกายภาพ (physical safety) เชน การทาประต

หองนอนทเปดได 2 ดาน จดใหมแสงสวางเพยงพอบรเวณบนไดและทางเขา มราวจบในหองนาม

ความเปนสวนตว (privacy) ทงขณะนอน อาบนาหรอแตงตว มขอบเขตสวนบคคล (territoriality)

โดยจดสงอานวยความสะดวกทเปนสงเฉพาะตว มอปกรณแตงหองตามตองการมความชดเจน

(legibility) โดยออกแบบภายในบานไมใหซบซอน ใชหลกของสและจดสงอานวยความสะดวกในบาน

ใหเหมาะสม

32

6) สามารถสรางแรงกระตน เพอใหเกดความประทบใจและการเขารวมกจกรรมตาง ๆ

จากแนวคดเกยวกบทอยอาศยและการจดการทอยอาศยสาหรบผสงอายนน สรปไดวา

ผสงอายนนถอเปนสวนหนงของสงคม การจดการทอยอาศยสาหรบผสงอาย นอกจากจะตอง

คานงถงหลกการจดการทอยอาศยทวไปแลว ยงตองคานงถงลกษณะพเศษของผสงอายดวย

ควรเนนรายละเอยดทงภายในทอยอาศยและภายนอก รวมทงสงแวดลอมซงมผลตอคณภาพชวต

ของผสงอาย การจดการทอยอาศยสาหรบผสงอายอยางเหมาะสมในสถานททเหมาะสม ม

การจดการอยางเปนระบบ ประสานงานจากหลาย ๆ ฝาย นอกจากจะทาใหตวผสงอายนนมชวต

ทด ขนแลวสงคมโดยรวมกจะไดประโยชนจากการมสวนรวม และการสรางประโยชนของ

กลมผสงอายอกดวย

2.5 แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย

การจดสภาวะแวดลอมมความสาคญกบผสงอายเปนอยางมาก เนองจากผสงอายม

ความสามารถในการควบคมสภาวะแวดลอมลดลง (ศศพฒน ยอดเพชร, 2544) ไมวาจะเปน

ความสามารถในการทนตอความกดดนความเครยดตาง ๆ รวมถงการแยกออกจากทอยอาศย

ทไมพงประสงค ซงเหลานจะทาใหเกดปญหาและมผลกระทบทงทางรางกาย สงคมและจตใจของ

ผสงอาย การจดหรอการปรบเปลยนสภาวะแวดลอมนน (environmental design) หมายถง การ

วางแผน และการแทรกแซงตาง ๆ เพอกอใหเกดการเปลยนแปลงในสภาวะแวดลอม ซงครอบคลม

ในทก ๆ เรองทมผลกระทบกบปจเจกบคคล นบตงแตการกอสรางบานเรอน การออกแบบตกแตง

ภายใน การจดหาเครองอานวยความสะดวกในการดาเนนชวตตาง ๆ การแตงกาย การเมอง การ

ปกครอง ทงนมวตถประสงคเพอใหบคคลเกดการปรบเปลยนและพฒนาสงใหมขนมาเพอนาไป

สสงทด และเหมาะสมยงขน หากมการศกษาและทาความเขาใจกบสภาวะแวดลอมทเปนอยของ

ผสงอาย และจดสภาวะแวดลอมเสยใหมใหเหมาะสม จะเปนการชวยแกปญหาตาง ๆ ทอาจเกด

ขนกบผสงอาย เปนการปองกนและฟนฟสมรรถภาพ รวมทงสรางความเชอมนในตนเองใหกบ

ผสงอายไดดอกดวย ซงการจดสภาวะแวดลอมใหเหมาะสมสาหรบผสงอายนน ควรเออตอการ

ดารงชวตของผสงอายในสภาวะแวดลอมทง 3 สวน คอ (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

2.5.1 สภาวะแวดลอมสวนบคคล (individual environment)

การปรบเปลยนสภาวะแวดลอมเพอใหผสงอายมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ มาก

ยงขน ทงนขนอยกบภาวะเสอมถอย การผดปกต และสภาพปญหาทผสงอายประสบอย เชน ผสงอาย

ทมปญหาทางสายตาควรจดใหมแวนตา หรอผทมปญหาในการทรงตวควรจดใหมไมเทาชวยในการ

33

ทรงตวและการเดน ผสงอายทมอาการซมเศราอาจเกดจากสภาวะแวดลอมในบานทมแสงสวางนอย

ขาดสสน เกาทรดโทรม ไรมตและราบเรยบเกนไป ทาใหผทมสภาพปญหาทางดานจตใจอยแลวเกด

ความรสกหดหมากยงขน นอกจากนนสงทคนทวไปคอนขางละเลย คอ เครองตกแตงบานหรออปกรณ

ททาใหผสงอายรสกไมสะดวก และอาจเกดอนตรายได เชน ประตทหนก โตะทตงขวางทางเดน

ปลกไฟทมสภาพชารด การวางของไมเปนทเปนทาง สงเหลานควรไดรบการปรบปรงเชนเดยวกน

2.5.2 สภาวะแวดลอมทางสงคม (social environment)

การจดสภาวะแวดลอมทเหมาะสมสาหรบการมปฏสมพนธกบผอน เปนการ

สงเสรมใหผสงอายมสวนรวมในกจกรรม หรอแมแตการพดคยเพอเสรมสรางกาลงใจ ดงนนการ

ดาเนนงานเตรยมทอยอาศยใหกบผสงอาย หรอการดาเนนงานระหวางวศวกร สถาปนก มณฑนากร

ครอบครวและผสงอายควรมการประสานงานกนเพอใหเกดผลตามวตถประสงคดงกลาว เชน

การมมมเครองดม หรอมมหนงสอในหองพกของผสงอาย จะทาใหผสงอายทเจบปวยเรอรง หรอ

เคลอนไหวลาบากไดมการดมเครองดมพรอมกบสนทนากบเพอนฝงในหอง การมกระดานหมากรก

หรอเกมอน ๆ ไวในหองเมอมผมาเยยมเยยนทาใหผสงอายสามารถผอนคลายโดยการเลนเกม

ชนดนนกบเพอนฝงได กรณมผสงอายทเจบปวยไมสามารถลกนงได ควรจดวางเกาอททาใหแขกนง

เรยงกนดานเดยว จะทาใหผสงอายหนหนาพดคยไดสะดวก สามารถมปฏสมพนธกบทกคน ดกวาการ

จดทนงเปนวงกลมรอบตวผสงอาย ซงทาใหผสงอายตองหน หรอพลกตวพดคยกบแตละคนอยาง

ยากลาบาก

2.5.3 สภาวะแวดลอมทางกายภาพ (physical environment)

ความมนคงปลอดภยของผสงอาย นอกเหนอจากความสวยงาม ตวอยางเชน

ผสงอายทเดนไมสะดวกอาจลนหกลมไดหากทางเดนไมมทเกาะยด หรอพนหองนาอยในสภาพทลน

มาก เกาอลอเลอนไมสามารถใชงานไดหากไมมทางลาดยาว หรอทางเดนไมมแสงสวางทเพยงพอ

นอกจากนน การจดอปกรณตกแตงบานกมผลตอสขภาพจตใจของผสงอายเชนกน มผศกษาและ

พบวา การจดเกาอนงใหหนหนาชนกน การใชโตะกลมมากกวาโตะสเหลยมตางมสวนชวยใหผสงอาย

มการสนทนา พดคยกบผอนไดมากขน สภาวะแวดลอมเปนองคประกอบสาคญในการดาเนนชวตของ

ผสงอายมากกวาวยอน ๆ

สรปแนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย

การจดหรอการปรบเปลยนสภาวะแวดลอมสาหรบผสงอาย หมายถง การวางแผนการ

ออกแบบทกอใหเกดการเปลยนแปลงในสภาวะแวดลอม การปรบเปลยนสภาวะแวดลอมของผสงอาย

34

ใหเหมาะสมจะชวยปองกน ลด และแกไขปญหาทอาจเกดขนกบผสงอายไดเปนอยางด เพอนา

ผสงอายไปสคณภาพชวตทดมากขน ดงนน การจดสภาวะแวดลอมใหเหมาะสมสาหรบผสงอายนน

ควรเออตอการดารงชวตของผสงอายในสภาวะแวดลอมทง 3 สวน ไดแก

สภาวะแวดลอมสวนบคคล จะตองมการปรบเปลยนสภาวะแวดลอมเพอใหผสงอายม

สวนรวมในกจกรรมตาง ๆ มากยงขน ทงนขนอยกบภาวะเสอมถอย การผดปกต และสภาพปญหาท

ผสงอายประสบอย การจดสภาวะแวดลอมสวนบคคลจะตองมการคานงถงแสงสวางภายในอาคาร

การสรางบรรยากาศใหนาสนใจ มชวตชวา และการคานงถง เครองตกแตงบานหรออปกรณททาให

ผสงอายรสกไมสะดวก และอาจเกดอนตรายได

สภาวะแวดลอมทางสงคม ตองมการจดสภาวะแวดลอมทเหมาะสมสาหรบการม

ปฏสมพนธกบผอน เปนการสงเสรมใหผสงอายมสวนรวมในกจกรรม หรอแมแตการพดคยเพอ

เสรมสรางกาลงใจ เชน การมมมเครองดม มมหนงสอในหองพกของผสงอาย หรอการมเกมไวในหอง

เมอมผมาเยยมเยยนทาใหผสงอายสามารถผอนคลาย โดยการทากจกรรมกบเพอนฝงได

สภาวะแวดลอมทางกายภาพ จะตองมการออกแบบสภาพแวดลอมในทกพนท เพอ

คานงถงความมนคงปลอดภยของผสงอายมากทสด เชน การออกแบบใหมแสงสวางเพยงพอ การ

ออกแบบทางลาด และการออกแบบราวจบ เปนตน

2.6 แนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

การปฏสมพนธทางสงคม หมายถง การทพฤตกรรมของบคคลมอทธพลตอพฤตกรรม

และทศนคต ซงกนและกนในลกษณะทมการตอบโตและมปฏกรยาตอกนและกน การปฏสมพนธทาง

สงคมขนพนฐาน คอ ความสมพนธระหวางบคคลสองคน (two-way process) แบงรปแบบการม

ปฏสมพนธออกเปนสองรปแบบ ไดแก การปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคล และการปฏสมพนธ

ภายในกลม มรายละเอยดดงน

2.6.1 การปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคล

การปฏสมพนธทางสงคมขนพนฐาน คอความสมพนธระหวางบคคลสองคน แม

และลก นายจางและลกจาง หรอผใหบรการและผรบบรการความสมพนธของคนสองคน จะมาก

หรอนอยขนอยกบประเภทของความสมพนธระหวางบคคล ปจจยสงเสรมปฏสมพนธระหวางบคคล

บคคลจะมความสมพนธตอกนมากขน ถาหากมปจจยเหลานประกอบดวย

35

1) ความพงพอใจรวมกน หมายถง ความพอใจทจะมความสมพนธตอกน เกดเปน

ความชอบพอระหวางบคคล ธโบตและเคลล (Thibaut and Kelly, 1959) กลาววา ความ

สมพนธระหวางบคคลขนอยกบผลประโยชนและผลเสยททงสองฝายตางจะไดรบ เชน ความพอใจ

หรอความอาย ความนาเบอ โดยบคคลจะคาดหวงถงผลประโยชนทตนควรไดรบ ถาหากเปรยบเทยบ

หรอประเมนผลแลว ร ส กว าตนได รบผลประโยชน ไม เปนไปตามระดบท ตนคาดหวงไว

กจะไมมความสข ความไมพงพอใจจะเกดขน ความพงพอใจจะคงความสมพนธนน ๆ ไวเมอ

ผลประโยชนทไดรบสงกวาทคาดหวงไว

2) ความเออเฟอ คอ การทบคคลไดใหประโยชนของตนเองตอผอน เพอใหผอน

ไดรบสงทตองการ ซงการใหจะทาใหผอนเกดความรสกทดตอผให ความสมพนธจะคงอย ฉะนนผ

แสดงความเออเฟอกจะไดรบประโยชนจากผรบดวย เพราะรสกวาตนเองมคณคาในสายตาผอน สงผล

ใหตนรสกภมใจตนเองดวย

3) ความไววางใจ การไววางใจเปนสงททาใหความสมพนธทางสงคมเพมมากขน

เพราะ คนทไววางใจใครจะนาไปสการเปดเผยตนเองดวยความบรสทธใจ บคคลทแสดงความไววางใจ

ผอน จะมสวนกระตนใหอกฝายรสกในคณคาของตนเอง รสกวาตนเปนคนด เขาจงไววางใจและทเขา

ไววางใจเรา ความรสกเหลานทเกดขนจะเปนตวกระตนใหอกฝายเปดเผยตนเองมากขน และไววางใจ

เปนการตอบแทนดวยความสมพนธทางสงคมจะมระดบสงมาก

4) บรรทดฐานสวนบคคล คนทกคนยอมมบรรทดฐานสวนตวทตนยดมนและการ

แสดงออก พบวาคนทมความสมพนธกนจะมบรรทดฐานสวนตวใกลเคยงกน ลกษณะของพฤตกรรม

ทางสงคม ทเปนผลมาจากปฏสมพนธระหวางบคล

2.6.2 การปฏสมพนธแบบกลม

มนษยมธรรมชาตทจะอยรวมกนเปนกลมลกษณะของพฤตกรรมทางสงคมทม

สาเหตการรวมกลม มาจากสาเหต 4 ประการ ไดแก

1) เปนการรวมทรพยากรทแตละคนมอยเขาดวยกน ทาใหสามารถทาในสงท

มนษยแตละคนไมสามารถทาเองตามลาพงได

2) ทาใหมนษยสามารถแบงภาระหนาทระหวางกน ทาใหสามารถตอบสนอง

ความตองการซงกนและกนไดมากขน

3) ทาใหสามารถตอบสนองความตองการทางสงคมของมนษย

4) เพอขจดความกลวทางจตวทยา ความกลวจะลดลงไดถาอยในกลม การ

ตอตานใด ๆ มนษยยอมกลวตนเองไมปลอดภย แตเมอรวมอยในกลมกจะทาใหความกลวหมดไป

ลกษณะของพฤตกรรมทางสงคม อนเนองมาจากการปฏสมพนธภายในกลมมาจากปจจยตอไป

36

- บรรทดฐานกลม เนองดวยบคคลเมอเขารวมกลมยอมตองการใหกลม

ยอมรบ ดงนนเมอกลมยดระเบยบแบบแผนใด หรอมแนวประพฤตปฏบตใด ๆ สมาชกในกลมกจะ

ยอมปฏบตตามบรรทดฐาน หมายถง ระเบยบกฎเกณฑ แบบพฤตกรรม หรอคตนยม ทส งคม

กาหนดไว เพอเปนแนวทางสาหรบใหสมาชกในสงคมยดถอปฏบตในสถานการณตาง ๆ เนองจาก

มนษย ทกคนมสถานภาพ และมตาแหนงในสงคม ควรปฏบตอยางไร จงจะถกตองหรอเหมาะสม

เปนทยอมรบของสงคม กลาวคอ การปฏบตตามบรรทดฐานจะทาใหสมาชกสามารถปฏบตตนได

ถกตอง และสามารถคาดคะเนพฤตกรรมของผอนในกลมไดอยางถกตอง บรรทดฐานมลกษณะให

กระทาได และหามมใหกระทา

- การคลอยตามบคคล การคลอยตาม หมายถง การทาตามอยาง การ

เลยนแบบหรอลทธเอาอยางการปฏบตตามคาสง การถกชกชวน การคลอยตามอาจเปนไปโดย

ความเตมใจ เพราะเหนดวย หรอคลอยตาม เพราะกลมกดดนจาเปนตองทาตาม

- การเสยงของกลม คนทอยรวมเขาเปนกลมจะมการตดสนใจแตกตาง

จาก เมออยคนเดยวพบวาจะมอตราการเสยงสงขน นอกจากนนคนจะเลอกทางานยากขน ทเปน

เชนนเพราะการอยในกลมมการกระจายความรบผดชอบมคนทางานหลายคน ถาเกดผดพลาดก

ตองรบผดชอบ ทงกลมมใชผเดยว นอกจากนน ถาอยในกล มคนจะมความกลาคดกลาทากลา

แสดงออกมากกวาอยคนเดยว ฉะนนพฤตกรรมของคนเมออยในกลมจงแตกตางจากอยลาพง

- ความสมพนธระหวางกลม ตลอดเวลาทมการรวมกลมของมนษย สงท

เกดขนเสมอ คอ ความตองการผนาเพอเปนผควบคมความสมพนธภายในกลม แตบคคลทเปนผนาจะ

มการเปลยนแปลงไปตามสถานการณ กลาวคอ ภาวะผนาจะเกดขนเพอสอดคลองกบสถานการณ

และคนในกลมมโอกาสทจะเปนผนาได สงทนาสนใจมากคอ เรองความสมพนธภายในกลมสมาชกใน

กลมจะมความสามคคมากขน ถาหากเกดความขดแยงระหวางกลม คนไทยจะสมานฉนทมากเมอ

ดนแดนถกรกราน หรอเมอประเทศไดรบการกลาวหาใหเสอมเสย เปนตน

สรปแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

การมปฏสมพนธทางสงคมทเกดขนทงจากระหวางบคคลและแบบกลม พบวา เกดจาก

การทพฤตกรรมของบคคลมอทธพลตอพฤตกรรมและทศนคต ซงกนและกนในลกษณะทมการ

ตอบโตและมปฏกรยาตอกนและกน โดยการมปฏสมพนธทางสงคมทผวจยมความสนใจ คอ รปแบบ

การปฏสมพนธกลม ทถกถายทอดออกมาผานทางรปแบบของกจกรรมตาง ๆ ดงนน การสงเสรมให

เกดปฏสมพนธทางสงคม ทผวจยมความสนใจจงมรปแบบการใชกจกรรม ผานทางการออกแบบพนท

ทจะใหแตละบคคล และครอบครวได พบปะและทากจกรรมรวมกนภายในโครงการอาคารทพกอาศย

37

และความรวมมอกนระหวางเพอนบาน โดยไดทาการศกษาเพอหารปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมในหวขอตอไป

2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

ผสงอายเปนชวงวยแหงความเสอมทงทางรางกายและจตใจ หากไมเตรยมพรอม เพอรบ

การเปลยนแปลงยอมสงผลตอทงสภาพรางกายและจตใจ เกดความหดห ตงเครยด สภาพรางกาย

เสอมโทรมไปตามสขภาพจตทยาแย การเขารวมกจกรรมเปนวธการหนงในการสงเสรม การม

ปฏสมพนธทางสงคมสามารถลดปญหาทเกดขนได โดยมรปแบบสอดคลองกบทฤษฏกจกรรม

(the activity theory of aging) ทอธบายถงการมสวนรวมในการทากจกรรมทางสงคมของผสงอาย

วามความสาคญอยางยงในการทาใหสขภาพรางกายและจตใจดขนได การทาประโยชนเพอสงคม

ชวยใหเกดการปรบเปลยนบทบาทของตนเอง และกอใหเกดความพงพอใจในชวต (พชราภา

มนญภทราชย, 2544) จากทฤษฏแสดงใหเหนความสาคญของการมทศนคตทดตอตนเอง และ

ชใหเหนถงประโยชนจากการทากจกรรมวามสวนชวยพฒนาสขภาพรางกาย จตใจ และสงคม

รวมถงยกระดบจตใจ ความเชอมนในตนเอง แกบคคลทกเพศวย รวมไปถงผสงอายดวย สอดคลอง

กบความเชอของทฤษฏผสงอายทกลาวถงทฤษฏกจกรรม (activity theory) วาการทากจกรรม

อยางสมาเสมอ จะสงผลใหผสงอายเกดทยดเหนยวทางจตใจ รสกถงความมคณคาในตนเอง การทา

กจกรรมจงเปนเสมอนการไดรกษาสถานภาพและบทบาทอยางหนง ทาใหผสงอาย เปนทยอมรบ

ในทางกลบกนผทไมทากจกรรมใด ๆ เลย จะรสกเบอหนาย และใชชวตอยางเงยบเหงาเปนผลใหเกด

ภาวะความเสอมถอยของสภาพจตใจอยางรวดเรว นอกจากนยงพบวา แมจะมผสงอายบางสวนท

รางกายเสอมโทรมแลว แตยงคงทากจกรรมอยางสมาเสมอ เพราะทาใหไมเหงา และรสกมความสข

เมอไดรวมทากจกรรมกบเพอนฝงในวยเดยวกน (ทพยอรณ สมภ, 2552)

นอกจากนพบการวจยเกยวกบความพงพอใจในการเกษยณอายของขาราชการ

บานาญของกระทรวงศกษาธการพบวา ผสงอายททากจกรรมอยางสมาเสมอกบครอบครวและ

สงคม จะมความพงพอใจในการเกษยณอายราชการมากกวาผทากจกรรมนอย (สมศร กนธมาลา,

2529) เชนเดยวกบผลการวจยปจจยทมผลตอความพงพอใจในชวตอนเกดจากภาวะถดถอยทางสงคม

และการรวมกจกรรมของชาวพทธ พบวาผทรวมกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ จะมความพงพอใจ

ในการดาเนนชวตอยในระดบสง (อรวรรณ ฉาชน, 2541)

38

ดงนน การสนบสนนใหผสงอายไดดาเนนกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ ยอมทาให

ผสงอายสามารถปรบตนเองไดด ทงทางรางกาย จตใจ และสงคม โดยผสงอายทยงคงทากจกรรม

ทางสงคมอย จะมความพงพอใจตอการดารงชวตทสง ผสงอายจงควรรกษาระดบการทา

กจกรรมทางสงคมใหสมาเสมอ เพอใหเกดความสขและความพงพอใจตอการดาเนนชวตในระยะ

ยาว (ศจ วสารทศจ, 2554)

2.7.1 แนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย

การสงเสรมผสงอายใหทากจกรรมอยางสมาเสมอ เปนวธการหนงทชวยลด

ความเหงาและวาเหวลงได การทากจกรรมนอกบานชวยใหชวตประจาวนมความหลากหลาย ไมนา

เบอหนายทาใหรสกวาตนเองมความสาคญ และมบทบาทในสงคมอย นอกจากนการสงเสรมให

ผสงอายออกไปทากจกรรมรวมกบสงคมอน ๆ นอกเหนอจากทบานของตนเอง เปนการลดระยะ

เวลาทตองอยบานเพยงลาพง รวมไปถงการลดการกระทบกระทง ระหวางผสงอายกบสมาชกใน

ครอบครวได (ศรวรรณ ศรบญ, 2543) และพบวาผททากจกรรมและมปฏสมพนธรวมกบสงคม

จะพงพอใจ ตอการดาเนนชวต มความสมพนธทดทางสงคม ชวยยกระดบความเชอมน เหนคณคา

และประโยชนในตนเอง รวมถงเปนทไววางใจและเชอถอแกบคคลอน ๆ ชวยใหคนพบตวตนจาก

กจกรรมทไดเลอกทา ชวยสงเสรมการแสดงออกและแลกเปลยนทงทางทศนคต อารมณความรสก

ของบคคล และสงคมโดยรอบ รวมถงชวยสรางกลมสงคมผสงอายทเขมแขง (California State Parks

Planning Division, 2005) นอกจากนยงพบการศกษาพฤตกรรมของผสงอายในเขตเมอง พบวา

ลกษณะกจกรรมทผสงอายในชมชนเมองทายามวาง ทสามารถทาไดตามลาพงในบรเวณบาน

ของตนเอง ไดแก การดโทรทศน ฟงวทย เลยงสตว อานหนงสอ ทางานบาน นอนหลบ เดนเปนตน

(วลยลกา ลตรานนท, 2540) กจกรรมสวนใหญไมกอใหเกดการพฒนาและมปฏสมพนธทางสงคม

เพอสรางคณภาพทางรางกาย จตใจและสงคมทดตามควร

กจกรรมสาหรบผสงอาย ควรมความปลอดภยสอดคลองตอศกยภาพทางรางกาย

รวมถงชวยสงเสรมใหเกดการสรางสขภาพทางรางกาย จตใจ และสงคมทด จากการศกษารปแบบการ

จดกจกรรมจากแนวคดในการจดตงศนยสงเสรมกจกรรม รวมไปถงศนยบรการทางสงคมสาหรบ

ผสงอาย สามารถสรปแนวคดรปแบบกจกรรมสาหรบผสงอายได 7 หมวด โดยมรายละเอยดดงน

1) กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย

- กจกรรมบรหารรางกาย เชน โยคะ ลลาศ วงเหยาะ หรอเดนเรว และกจกรรมทม

การใชอปกรณบรการ เชน ปาเปา โยนหวง โบวลงสนาม การออกกาลงตาง ๆ เปนตน

- การฟนฟรางกาย เชน การนวด การอบสมนไพร เปนตน

39

ภาพท 2.7 แสดงกจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

2) กจกรรมทางศาสนา

- การทาบญ

- ฟงธรรม

- การนงสมาธ

ภาพท 2.8 แสดงกจกรรมทางศาสนา, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

3) กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา

- การเลนเกมส เชน บงโก หมากฮอส การทายปรศนา เปนตน

- การอานหนงสอ หรอเลนอนเตอรเนต

ภาพท 2.9 แสดงกจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

4) กจกรรมเพอความบนเทง

- การรองเพลงและการแสดงออก

- การดหนง ฟงเพลง

40

ภาพท 2.10 แสดงกจกรรมเพอความบนเทง, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

5) กจกรรมสงเสรมสงคม

- กจกรรมพบปะ งานสงสรรคตามเทศกาล วนสาคญ

ภาพท 2.11 แสดงกจกรรมสงเสรมสงคม, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

6) กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา

- กจกรรมทางศลปะ เชน การปน เลนดนตร การชาง เปนตน

- การดแลตนไม หรอสตวเลยง เปนตน

ภาพท 2.12 แสดงกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

7) กจกรรมพเศษอน ๆ

- กจกรรมอาสาสมคร

- กจกรรมทองเทยว

41

สรปผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

จากการทบทวนวรรณกรรมงานวจยทเกยวของกบความพงพอใจในชวตของผสงอาย

พบวา ผสงอายททากจกรรมอยางสมาเสมอกบครอบครวและสงคม จะมความพงพอใจในการดาเนน

ชวตอยในระดบสง (สมศร กนธมาลา, 2529; อรวรรณ ฉาชน, 2541; ศจ วสารทศจ, 2554) ดงนน

การสนบสนนใหผสงอายไดดาเนนกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ ยอมทาใหผสงอายสามารถปรบ

ตนเองไดด ทงทางรางกาย จตใจ และสงคม เพราะทาใหไมเหงา และรสกมความสข เมอไดรวมทา

กจกรรมกบเพอนฝงในวยเดยวกน (ทพยอรณ สมภ, 2552) เพอใหเกดความสขและความพงพอใจตอ

การดาเนนชวตในระยะยาว โดยกจกรรมสาหรบผสงอาย ควรมความปลอดภยสอดคลองตอศกยภาพ

ทางรางกาย รวมถงชวยสงเสรมใหเกดการสรางสขภาพทางรางกาย จตใจ และสงคมทด จาก

การศกษารปแบบการจดกจกรรมจากแนวคดในการจดตงศนยสงเสรมกจกรรม รวมไปถงศนยบรการ

ทางสงคมสาหรบผสงอาย สามารถสรปแนวคดรปแบบกจกรรมสาหรบผสงอายได 7 หมวด ดงน








7) กจกรรมพเศษอน ๆ

42


แสดงกจกรรมสาหรบผสงอาย

กจกรรม ลกษณะกจกรรม วธการ ประโยชน

1.กจกรรมสงเสรม

สขภาพทางรางกาย

1.1 กจกรรมบรหาร

รางกาย

- โยคะ

- ลลาศ

- แอโรบค

- วงเหยาะ หรอเดนเรว

- ลกบอลบรหาร

- ปาเปา

- โยนหวง

- โบลงสนาม

- รามวยจน

- ราไมพลอง

- ไทเกก

- การออกกาลงดวย

เครองบรหาร

- เปตอง

- รปแบบกจกรรมแบบ

เดยวและกลมแตควร

สงเสรมใหทา

กจกรรมกลม

- ขนาดการใชพนท

ขนอยกบลกษณะ

ของกจกรรม

- ชวงเวลาทเหมาะสม

ไดแก06.00-08.00น.

และ 16.00-18.00น.

- กระตนการทางาน

ของระบบรางกาย

- ชะลอความเสอมของ

กลามเนอ

- ลดอาการเสนเลอด

หวใจตบ

- สรางความสนกสนาน

- ฝกการเขาสงคมจาก

การทากจกรรม

1.2 กจกรรมฟนฟ

รางกาย

- การนวด

- การอบสมนไพร

- ธรรมชาตบาบด

- มรปแบบพนทเฉพาะ

และตองมเจาหนาท

ในการใหบรการ

- พนทกจกรรมตองม

สภาพแวดลอม

ทรมรน

- ชะลอความเสอมของ

รางกาย

- สรางความสดชนและ

ผอนคลาย

2.กจกรรมทางศาสนา



- ปฏบตสมาธ

- พนทกจกรรมตองม

สภาพแวดลอม

ทรมรน

- สรางความผอนคลาย

- เกดสมาธมสต

43


แสดงกจกรรมสาหรบผสงอาย (ตอ)


3. กจกรรมสงเสรม

ทกษะทางปญญา

- การเลนเกมส

- การอานหนงสอ

- การอบรม

- การใชอนเตอรเนต

- สงเสรมใหมผนาใน

การเรมกจกรรมเกมส

- จดเตรยมอปกรณ ให

มความหลากหลาย

และพรอมตอการใช

งานอยเสมอ

- เสรมสรางสมาธ

ลดความตงเครยด

- สรางความพงพอใจ

และเกดความสข

4. กจกรรมเพอความ

บนเทง

- รองเพลง

- การฟงเพลง

- การชมภาพยนตร

- จดใหมทงกจกรรม

หมคณะและเดยว ให

สอดคลองตอ

บคลกภาพของ

ผสงอายทมหลาก

หลายได

- จดเตรยมอปกรณ ให

มความหลากหลาย

และพรอมตอการใช

งานอยเสมอ

- สรางความมนใจ

- สรางการยอมรบ

- สรางความสดชน


- เปนการสนนความ

สมพนธระหวางเพอน

ผสงอายดวยกน

- สงเสรมการ

แลกเปลยน

ประสบการณ

ระหวางบคคล

5.กจกรรมสงเสรม

สงคม

- การพบปะ สงสรรค

- กจกรรมตามเทศกาล

หรอวนสาคญ

- จดพนทสาหรบนงพก

และจดสภาพแวดลอม

ใหเหมาะตอการ


- จดพนทสาหรบกลม

- สงเสรมการ

แลกเปลยนความร

ประสบการณระหวาง

บคคลและหมคณะ

- สรางความสมพนธท

ดทางสงคม

- สรางความผอนคลาย

ทลดความเครยดและ

ความเหงาได

44


แสดงกจกรรมสาหรบผสงอาย (ตอ)


6. กจกรรมสงเสรม

ความคดสรางสรรค

และภมปญญา

- การทางานศลปะ

- เลนดนตร

- การทางานชางหรอ

งานฝมอ

- การดแลตนไมหรอ

สตวเลยง

- จดเจาหนาทสาหรบ

ใหคาแนะนากจกรรม

- เตรยมสถานททเออ

ตอการทากจกรรม

- สรางความมนใจและ

เกดคณคาในตนเอง

- สรางความสนกสนาน


- เสรมจนตนาการและ

ความสรางสรรค

- ฝกและกระตนการใช

กลามเนอ ระบบ

ประสาท และการ

ไหลเวยนโลหต

7. กจกรรมพเศษอนๆ 7.1 กจกรรม

อาสาสมคร

- การบาเพญประโยชน

แกกลมของตนหรอ

ชมชน

- สรางความมนใจและ

เกดคณคาในตนเอง

- สรางการยอมรบ

- สรางความพงพอใจ

แกตนเอง

7.2 การทองเทยว - เดนทางเพอพกผอน

- เดนทางเพอทา

กจกรรมตามความ

สนใจ

- ชวยสราง

ประสบการณใหม

- สรางความ

เพลดเพลน


หมายเหต. โดย ศจ วสารทศจ, 2554

2.8 แนวคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอาย

สามารถแบงแนวคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอายออกเปนสองหวขอ

ไดแก แนวคดการออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอายและแนวคดอน ๆ ทเกยวของ

มรายละเอยดดงน

45

2.8.1 แนวคดการออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย

แนวคดเกยวกบ การออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย ไดม

ผเชยวชาญหลายทานไดกลาวถง ดงน (Regnier, 2002)

2.8.1.1 Keren Wilson’s Assisted Living Concepts and Attributes

1) หวขอทเกยวของในดานกายภาพและการจดการสงแวดลอม คอ

- ความเปนสวนตว (privacy)

- ความภาคภมใจในตวเอง (dignity)

- ทางเลอก (choice)

- ความเปนอสระ ไมตองพงพาใคร (independence)

- ความเปนตวของตวเอง (individuality)

- สงแวดลอมทใหความรสกเชนบาน (homelike surrounding)

2) แนวคดในการจดการบานพกสาหรบผสงอาย

- การสรางพนททเปนสวนตวของแตละคน สรางความเปนสวนตวไดดวย

ประตทลอกได มหองนาเปนสวนตว และความสามารถในการเตรยมอาหารเองได

- สามารถรองรบความเปนตวของตวเอง ในแตละผสงอาย ผอยอาศยม

ความตองการและความสามารถทตางกนออกไป การทราบถงความแตกตางเชนนเปนพนฐานการ

บาบดในแตละบคคลไดอยางมประสทธภาพ

- การแบงความดแลกนระหวางผดแล สมาชกในครอบครว และผอย

อาศย การสรางสมพนธมตรระหวางผดแลอยางเปนทางการและสมาชกครอบครวรวมทงตวผสงอาย

เองไดมสวนในการจดการของบานพก

- อนญาตใหผอยอาศยมทางเลอกและควบคมไดดวยตวเอง การทาให

ทางเลอกงายตอการเขาใจ ทาใหการตดสนใจทผอยอาศยจะเลอกมเพมมากขนได เมอมการฝกการใช

ทางเลอกในผสงอายมากเทาไร กจะทาใหผสงอายมการควบคมสถานการณไดมากเทานน

2.8.1.2 Uriel Cohen and Gerald D. Weisman’s Therapeutic Goals

for Dementia Facilities

Uriel Cohen and Gerald D. Weisman ไดกลาวถง 9 เปาหมายการ

บาบดทจะเปนพนฐานของนโยบายการดาเนนงาน และการสรางปฏสมพนธกบสงคม

- การทาใหแนใจวามความปลอดภย

- สนบสนนความสามารถของผสงอายดวยกจกรรม

- สรางความการรบรและลาดบ

46

- สรางการกระตนและความทาทายในสงแวดลอมใหเหมาะสม

- สรางสงแวดลอมทางสงคมเชงบวก เพมความอสระและการควบคม

สถานการณ

- ปรบเปลยนไดตามความตองการทเปลยนไป

- สรางความเชองโยงกบสงทดตอสขภาพและทคนเคย

- สนองตอบตอความตองการการเปนสวนตว

2.8.1.3 Victor Regnier and Jon Pynoos’s Environment – Behavior

Principles

Victor Regnier and Jon Pynoos ไดกลาวถง 12 ขอทควรคานงถง

หลกพฤตกรรมทางสงแวดลอม แมจะเกยวของกบผสงอายทพกอาศยอยในโครงการพกอาศยรวมและ

สถานดแลผสงอาย แตสามารถนามาประยกตใชในผสงอายในบานไดเชนกน

- ความเปนสวนตว (privacy) ผสงอายไดมความรสกทแยกออกมาจาก

ผอน การเปนสวนตวจากการไดยนและการมองเหนเปนสวนสาคญในการเปนสวนตวทางกายภาพ

- ปฏสมพนธทางสงคม (social Interaction) เชน การสรางกลมอย

อาศยทมวยใกลเคยงกนใหมกจกรรมทางสงคมเกดขน ทงกจกรรมอยางไมเปนทางการ กจกรรม

นนทนาการ การจบกลมคย และการพฒนาความเปนเพอน กจกรรมทางสงคมจะปองกนความซม

เศรา โดยใหผสงอายไดแลกเปลยนเรองราว ปญหา ประสบการณชวตและเหตการณในชวตประจาวน

- การควบคม ทางเลอก และการปกครองตนเอง (control/choice/

autonomy) การสรางทางเลอกเปนสงสาคญเพราะผสงอายมกมความตองการพเศษจากคน

สวนใหญ พงพอใจไดยากกวาการไดความรสกวาสามารถควบคมสถานการณและผลทจะออกมาได

พบวามผลดตอความพงพอใจในชวต

- การลาดบความสาคญของพนท (orientation / way finding) สราง

สงแวดลอมทลดความสบสน หาทางไดงาย สงนสาคญเพราะการรสกหลงทางในอาคารทาให

เกดความกลวและไมมนใจในตนเอง โดยเฉพาะผสงอายทมปญหาการหลงลมอยแลว การหลงทาง

จงเกดไดงายในสงแวดลอมทซบซอน ปายสามารถแกปญหาเบองตนได แตไมสามารถทาใหผสงอาย

มความมนใจ

47

- ความปลอดภย (safety/security) สรางสงแวดลอมทใหความมนใจวา

มความปลอดภยจากอนตราย การบาดเจบ หรอลดความเสยงนนลง ผสงอายมกมปญหาทางรางกาย

และการสมผสรบร เชน ปญหาทางการมองเหน การควบคมการทรงตว การยอตว และการเคลอนไหว

ตามขอตอ ซงทาใหลมไดงาย ประกอบกบระดบแคลเซยมในกระดกทลดลงทาใหกระดก

หกไดงาย

- การเขาถงและการใชงาน (accessibility and functioning) พนทท

ใชไดจรงตองมการเขาถงไดงายเปนหลกในการออกแบบ เชน ประต หนาตาง อปกรณในหองนา อาจ

ลาบากในการบด เปด หรอยกขน

- กระตนประสาทสมผสและทาทาย (stimulation/challenge) สราง

สงแวดลอมทปลอดภยแตทาทาย สงแวดลอมทกระตนทาใหผสงอายตนตว สามารถทาไดจากการใช

สสน รปรางทหลากหลาย ความแตกตาง และสามารถเปนการใชรวมกบกจกรรมการบาบดอนๆได

เชนการบาบดดวยสตว กจกรรมรองเพลง

- ประสาทสมผส (sensory spects) เชน กลน สมผส การมองเหน การ

ไดยนและรสชาตไดลดลง การกระตนสามารถทาไดเชน กลนจากครวและสวน สสนและ

ลวดลายจากเฟอรนเจอร

- ความคนเคย (familiarity) สงแวดลอมทอางองมาจากอดต หรอได

อทธพลมาจากวฒนธรรมทองถน สรางความรสกของความคนเคยและเชอมโยง เนองจากการแยก

ไปสสงแวดลอมทพกอาศยใหมสรางความสบสนใหกบผสงอาย

- ความสวยงาม/รปลกษณ (aesthetics/appearance) การออกแบบ

สงแวดลอมทนาดงดดและไมใหความรสกเปนทางการของสถาบน ภาพลกษณโดยรวมของ

สงแวดลอมสะทอนเปนมมมองของผมาเยยม และเพอสมาชกครอบครวตอผสงอายดวย

- การทาใหเหมาะสมกบแตละบคคล (personalization) เปดโอกาสให

สามารถสรางสงแวดลอมสวนตวได สรางสถานทใหมความเปนเอกลกษณของผพกอาศยใน

บานพกผสงอายการแสดงออกถงความเปนตวของตวเองในพนทนนทาไดอยางมขอจากด สงของ

สวนตวทใชในการตกแตงมกมความสาคญมากกบผสงอาย สงของสะสมสรางการกระตนใหนกถง

ความทรงจาเกาๆหรอความผกผนทางอารมณกบเพอนและครอบครวได

- การปรบเปลยน (adaptability) สงแวดลอมทเปลยนแปลงปรบปรงได

งายทาใหการเปลยนไปตามบคคลไดงาย เชนบางคนมปญหาทาดานสายตา บางคนมปญหาท

ขอตอ หองนาและครวเปนหองสาคญทมกจกรรมการใชงานจรงจงมากทสด จงควรมการออกแบบ

ใหมการปรบเปลยนสาหรบผสงอายทมความตองการตางกนได (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

48

2.8.2 แนวคดอน ๆ ทเกยวของ

2.8.2.1 แนวคดเกยวกบพนทวางในละแวกบาน

ปจจยทางส งคมท ม ผลตอการ ใช งานพ นท ว า ง ในละแวกบ าน

(Neighborhood Space) คอ ความแตกตางระหวางกลมเชน เพศ ระดบชนชน ภมภาค วถชวต

เชอชาต-วฒนธรรม และชวงแม และผสงอาย เปนกลมทชอบตดอยกบบาน จงเปนกลมทออกมาใช

พนทวางในละแวกบานบอยครง อาย โดยในชวงอายตางกนมการเคลอนยายท หรอเดนทางตางกน

(Mobility) โดยเดกเลก ผเปนแม และผสงอาย เปนกลมทชอบตดอยกบบาน จงเปนกลมทออกมาใช

พนทวางในละแวกบานบอย (ตารางท 2.5) (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)


แสดงความสมพนธระหวางชวงอายและการเคลอนยายท หรอเดนทาง (Mobility)

ชวงอาย การเคลอนยายหรอเดนทาง

นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด

เดกกอนวยเรยน

เดกประถม

วยรน

นกศกษามหาวทยาลย

ผใหญทยงไมแตงงาน

แตงงานใหม

ครอบครวทมลกเลก

ครอบครวทมลกโต

วยกลางคน

ผสงอาย


กลมผสงอายเปนกลมทอยตดบาน พนทในละแวกบานจงมความสาคญ

อยางยง ควรมการจดเตรยมใหเหมาะสมกบการใชของผสงอาย ในกรณของโครงการทพกอาศย

สาหรบผสงอายพนทละแวกบานนหมายถงไดตงแต บรเวณรอบบาน สวน และพนทภายนอก

โครงการในระยะทสามารถเดนถง เชน รานคา ตลาด หรอ ศาสนาสถานใกลเคยง ซงสอดคลองกบ

49

งานวจยเรอง การเปรยบเทยบการใชพนทสวนสาธารณะแบบรวมและแบบกระจายของหมบาน

จดสรรขนาดใหญในกรงเทพฯ (ฆณฑชย โรจนะสมต, 2543) ทพบวากลมผสงอาย 60 ปขนไปเปน

กลมผใชทออกมาใชสวนสาธารณะในหมบานจดสรรเปนประจาทกวน โดยมาใชสวนในชวงเชา

(5.00-8.00 น.) มากทสดกจกรรมททา คอ เดน วง ออกกาลงกาย และนงจบกลมคยกน และจะ

ทยอยกลบในเวลาประมาณ 7.00 น. เมอแดดเรมจา แตในชวงเวลาเยน (16.00-19.00น.) ทม

ผใชสวนสาธารณะเปนจานวนมากมผใชสวนทเปนผสงอายพบไดนอยมาก ผใชสวนสาธารณะม

ระยะทางเดนระหวางบานและสวนสาธารณะเฉลยประมาณ 300 เมตร ระยะทางนจะเพมขนถาสวน

นน ๆ มการดแลเอาใจใส และมพนทเพยงพอในการออกกาลงกาย การใชสวนสาธารณะของ

ผใชมไดมงหวงเพยงเพอออกกาลงกายเพยงอยางเดยว แตเพอการสงสรรค พบปะพดคยกบเพอน

และผใชสวนคนอน ๆ อกดวย ถาสวนแหงใดทมความปลอดภยสงผใชจะทยอยกนมากอนเวลา

6.00 น. ผสงอายในโครงการทพกอาศยแบบแฟลต ไดมในการศกษาถงสภาพการอยอาศยในทอย

อาศยแบบแฟลตเคหะชมชนดนแดง 1 และ 2 กรงเทพมหานคร (จระภา ศรคา, 2545) จากการ

สารวจพบวา พนททกลมตวอยางผสงอายใชสาหรบกจกรรมเรยงลาดบตามความสาคญจาก

มากไปหานอยคอ

1) พนทภายในหองพก ใชสาหรบกจกรรมขนพนฐานของชวต

2) พนทโถงทางเดนหนาหองพกอาศย ใชสาหรบพกผอนใชเวลาวาง

ไดแก การพดคยกบเพอนบาน การทางานอดเรก การนงพกผอน การนอนกลางวน และทางาน

2) พนทดานขางหรอระหวางอาคาร ใชสาหรบกจกรรมการพกผอน

3) พนทตลาด ใชสาหรบกจกรรมการทางานชวยเหลอครอบครว

4) พนทใตถนอาคาร ใชสาหรบกจกรรมพกผอนใชเวลาวาง

5) พนทสนามกฬาไทย-ญปน และสนามกฬาเวสน

ผสงอายในโครงการทพกอาศยสาหรบผสงอายแบบสถานสงเคราะห ใน

การศกษาแนวทางการปรบปรงโครงการบานพกคนชราวาสนะเวศม จงหวดพระนครศรอยธยา

(พงศธร เหราบตย, 2546) พบวา มผสงอายประเภทอาคารสามญ รอยละ 31 ไปออกกาลงกายท

บรเวณลานออกกาลงกายและฟนฟสภาพทกวน รอยละ 5.6 ไปออกกาลงกาย 1-2 ครงตอสปดาห

และรอยละ 5.6 ไปออกกาลงกาย 3-6 ครงตอสปดาห การทากจกรรมบรเวณสนามเปตอง พบวาม

ผสงอายไปเลนเปตองมากทสด (รอยละ 19.7) รองลงมาคอ เดนเลน นงพกผอน ทางานอดเรก

พดคยกบเพอนผสงอาย สวนในกลมผสงอายประเภทอาคารพเศษ (บานเดยวและทาวนเฮาส)

ซงเปนเพศหญงทงหมด พบวามการใชพนทกจกรรมภายในอาคารอเนกประสงค อาคารรวมเปน

จานวนมาก และมการทากจกรรม บรเวณลานออกกาลงกาย ฟนฟสภาพ และสนามเปตองเปน

เปอรเซนตนอยกวาเมอเทยบผสงอายประเภทอาคารสามญ

50

จากการปญหาและความตองการของคนชรา ในสถานสงเคราะหคนชรา

บานบางแค (อตตราพร บนนาค, 2523) พบวา คนชราสวนมากเจบปวยเปนโรคตาง ๆ ทาใหคนชรา

ไมสามารถเขารวมในกจกรรมทสถานสงเคราะหจดขนได เชน การออกกาลงกายประจาวน การเขา

รวมการบาเพญกศลทางศาสนา โครงการอานหนงสอใหคนชราฟง โครงการสนทนาธรรมและ

สนทนาการ ทางดานสงคมคนชรามกพบกบปญหาในการตดตอกบบคคลภายนอก ดานการคมนาคม

และอน ๆ สอดคลองกบงานวจยการประเมนสถานสงเคราะหคนชราของรฐ ศกษาเฉพาะกรณสถาน

สงเคราะห 3 แหง (จราลกษณ จงสถตมน, พรประภา สนธนาวา และนภส ศรสมพนธ, 2543) พบวา

ผสงอาย ในอตราสวนทสงไมเขารวมกจกรรมใด ๆ เลยในทง 3 สถานสงเคราะห ดวยเหตผลทสาคญ

ทสด คอ ปญหาสขภาพ เชน เหนอยงาย เดนไมไหว การไดยนไมด ปวดขา นงนานไมได รางกายไม

เอออานวย ตองเขาหองนาบอย (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

2.8.2.2 แนวคดของสวนเพอการบาบด

สวนเพอการบาบด เปนทฤษฏทวา สวนมสวนชวยลดชวงเวลาการ

พกฟนของคนไขหนกในโรงพยาบาล (Regnier, 2002) และการใชสวนเปนการออกกาลงกายทาง

จตใจในการจนตนาการทสรางผลดตอการบาบด อกทงการเดนเปนการออกกาลงกายดวย ซง 9 หลก

ของสวนเพอการบาบดทมประสทธภาพ คอ คลายบาน มความเปนสวนตว กระตนจตใจใหตนตว

โอกาสการปฏสมพนธทางสงคม ครอบครวสามารถใชพบปะกน ใหญเพยงพอสาหรบการจดกจกรรม

ทนงสบาย รสกปลอดภย ผพการเขาถงได โดยพชพนธควรเหมาะสมทงส ผวสมผส กลน และความ

หลากหลายทาใหพนทมเอกลกษณและมมมองทสวยงาม ซงเปนการกระตนประสาทสมผส อกทง

สวนยงมสวนชวยในการสรางความตอเนองในการใชชวต ผสงอายจานวนมากมประสบการณในการ

ทาสวน ไมวาจะเปนงานอดเรก หรอทาสวนภายในบานมากอน ซงจะเปนกจกรรมทจะสรางความ

ตอเนองจากอดตสปจจบน

พนทภายนอกอาคารควรคลายคลงกบสวนประกอบของพนทภายใน

อาคาร และตอบสนองกบลกษณะทาเลทตงโครงการ วฒนธรรม และความตองการกจกรรมของผพก

อาศย ในการสรางความเชองโยงระหวางพนทภายนอกและภายในอาคาร สามารถสรางไดดวยพนท

ภายในอาคารทมลกษณะคลายพนทภายนอกอาคาร หรอระเบยง ชวยสรางรมเงา ความปลอดภย

มมมองทกวางไกล และประสบการณสาหรบผพกอาศยทไมตองการเดนออกไปภายนอกอาคาร

โดยเฉพาะผทมอาการความจาเสอม พนททใหความรสกคลายหองสามารถเขาใจไดงายกวา

เนองจากผสงอายมความออนไหวในเรองผวและการมองเหนเมอโดนแดดมากไป สามารถสราง

รมเงาไดหลายแบบ เชน รม พชพรรณ และองคประกอบของอาคาร เชน เฉลยงและระแนงไม

(Perkins, 2004)

51

องคประกอบในสวนทเหมาะสมเปนปจจยหนงทสงเสรมการใชงานใน

สวนองคประกอบในสวน เชน ทนงพกระหวางทางชวยใหผพกอาศยรสกสะดวกสบายในการเดน ควร

มทนงทก ๆ 100-125 ฟต ควรมความกวางอยางนอย 5 ฟตขนไป ทาใหสามารถนงไดอยางนอย 2

คน และตงในพนททมววนาสนใจ ควรมทวางแขนทง 2 ดานเพองายตอการลกและนง ผพกอาศยทม

ปญหาในการเคลอนไหวมกพอใจใหมทนงพกอกอนในระยะทมองเหน กอนทจะลกขนเดนอกครง

เพอจะรไดวาทใดทจะสามารถนงพกไดอก และทนงทมผนกพง และทวางแขนทตงบรเวณทาง

เขาชวยสงเสรมปฏสมพนธทางสงคมอกดวย (Regnier, 2002) นอกจากการใชงานโดยตรงแลว

พนทภายนอกยงมการใชงานทางออมทสาคญอกทางหนง คอ การเปนมมมองทสวยงามจากภายใน

อาคาร ซงสาคญอยางยงสาหรบผสงอายทเคลอนไหวไดลาบาก และใชเวลาสวนใหญอยบนเตยง

ผพกอาศยสงอายมกใชเวลาในอาคารมากกวานอกอาคาร มมมอง

ภายนอกจงเปนสงสาคญโดยแบงออกเปน 2 ประเภทคอ ววทเคลอนไหว (active view) โดยมากจะ

มองเขาสเมองเหนถนน ทางเทา และกจกรรมตาง ๆ หนาทางเขา โดยจะใหความรสกแขงกระดาง, ม

พลงงานเคลอนไหว เสยงดง เปลยนแปลงเสมอ และกระตนใหตนตวและววทสงบนง (passive view)

มองเหนธรรมชาต เชนสนามหญา สวน ตนไม บงนา โดยจะใหความรสก นมนวล ราบเรยบ เชองชา

และผอนคลาย ซงทง 2 แบบมทงขอดและขอเสย พนทสวนกลางจงควรมววทหลากหลาย ระยะของ

ววมหลายระดบ เชน ระยะใกลตว ระยะกลาง ระยะไกล ตวอยางเชน มมมองจากหองพกชนบนไปส

ชมชนขางเคยง มความแตกตางจากมมมองของชนลางมองไปสสนามหญา ซงโดยทวไปแลว

มมมองใกลตวมกเปนทนยมกวา โดยเฉพาะผทมอาการของความจาเสอม ทววในระยะไกลอาจสราง

ความสบสนและวนวายใจ โดยววทดทสดคอววทสามารถเหนไดทงชมชนขางเคยงและเมอง ววนจะ

ชวยพฒนาจนตนาการและสรางเสรมกาลงใจทด ระเบยงอาคารชนบนจะไดขอไดเปรยบน และ

หนาตางของหองพกทมขอบลางสงจากพน 16-24 นว ทาใหผพกอาศยสามารถมองเหนววภายนอกได

จากเตยงนอน ขอบหนาตางทเ ตยชวยสรางความรสกเชอมโยงจากภายนอกสภายในหองพก

(Regnier, 2002)

การวางผงและรปแบบอาคารในโครงการทพกอาศยสาหรบผสงอายเปน

ปจจยสาคญทสงผลตอการทากจกรรมของผสงอาย โครงการบานพกอาศยทมลกษณะเปนอาคารทม

สวนภายใน (courtyards) เปนการแกปญหาทดสาหรบโครงการในเมองทมพนทโครงการทจากด ทม

โอกาสเลกนอยในการสรางสวน โดยใชอาคารเปนตวกาหนดขอบเขต ปองกนพนทใชงานจากถนน

อาคารลกษณะนมทางเดนระหวางหองพกและสวน (single-loaded corridors) มมมองสสวนสราง

ลาดบของพนท (orientation) ทาใหสามารถจบทศทางไดงายขน และยงชวยสรางความเปนมตร

ระหวางผพกอาศย เนองจากสามารถเหนกนไดงาย (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

52

สรปแนวคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอาย

แนวคดในการออกแบบโครงการทอยอาศยของผสงอายและแนวคดอน ๆ ทเกยวของ

จากวเคราะหเปรยบเทยบทบทวนวรรณกรรม พบวา แนวคดการออกแบบและจดการโครงการทอย

อาศยของผสงอาย สามารถสรปทฤษฎและแนวคดหวขอสาคญทใชเปนแนวทางในการออกแบบหลกได ดงน (ตารางท 2.6)

1) ความเปนสวนตวของทพกอาศย

2) สภาพความเปนอยมลกษณะแบบดแลตนเอง

3) การควบคมของทอยอาศย

4) ทพกอาศยทสรางสงแวดลอมสวนตวทเหมาะสมกบแตละบคคล

5) ความปลอดภยของทพกอาศย

6) การมปฏสมพนธทางสงคม 7) บรรยากาศเหมอนบาน

8) สรางสงแวดลอมทคนเคย

9) มบรรยากาศทกระตนประสาทสมผส

10) การมสวนรวมกบครอบครว

11) การปรบเปลยน สงแวดลอมทเปลยนแปลงตามผสงอายทมความตองการตางกนได

12) การลาดบความสาคญของพนท สรางสงแวดลอมทลดความสบสน หาทางไดงาย


แสดงการเปรยบเทยบแนวคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายของผเชยวชาญ

Composite

Frameworks

เกณฑทวไป

Provider

Frameworks

เกณฑผใหบรการ

Dementia

Frameworks

เกณฑสาหรบผทม

อาการความจาเสอม

Specialized

Frameworks

เกณฑผเชยวชาญ

Regnier

and

Pynoos

Weisman

and

Calkins

Wilson Klassen Cohen

and

Weisman

Zeisel Brummett Tyson

1 ความ

เปน

สวนตว

ความเปน

สวนตว

ความ

เปน

สวนตว

ความ

เปน

สวนตว


สวนตว

ความ

เปน

สวนตว


สวนตว


สวนตว

53


แสดงการเปรยบเทยบแนวคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายของผเชยวชาญ (ตอ)

Composite

Frameworks

เกณฑทวไป

Provider

Frameworks

เกณฑผใหบรการ

Dementia

Frameworks

เกณฑสาหรบผทม

อาการความจาเสอม

Specialized

Frameworks

เกณฑผเชยวชาญ

Regnier

and

Pynoos

Weisman

and

Calkins

Wilson Klassen Cohen

and

Weisman

Zeisel Brummett Tyson

2 ดแลตนเอง ดแล

ตนเอง

พงพา

ตนเอง

พงพา

ตนเอง

ดแล

ตนเอง

ดแล

ตนเอง

ดแล

ตนเอง

อสระ

3 การควบคม

ของผพก

อาศย

ทางเลอก ทางเลอก ทางเลอก ปกครอง

ตนเอง

ปกครอง

ตนเอง

ครอบครอง

ของสวนตว

4 เหมาะสม

กบแตละ

บคคล

เหมาะสม

กบแตละ

บคคล


กบแตละ

บคคล


กบแตละ

บคคล


กบแตละ

บคคล

5 ความ

ปลอดภย

ความ

ปลอดภย

ความ

ปลอดภย

ความ

ปลอดภย

ความ

ปลอดภย

ความ

ปลอดภย

11 การ

ปรบเปลยน

การ

ปรบเปลยน

ยดหยน

ปรบตว

ได

12 การลาดบ

ความสาคญ

ของพนท

การลาดบ

ความสาคญ

ของพนท


การเปรยบเทยบแนวคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายของผเชยวชาญ สามารถสรป

ทฤษฎและแนวคดหวขอสาคญทใชเปนแนวทางในการออกแบบได 12 หวขอ (ตารางท 2.6) แบง

54

ออกเปน 3 หวขอ ไดแก แนวคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายเรอง สภาพทอยอาศย สงแวดลอม

และบรรยากาศ โดยแนวคดเรองสภาพทอยอาศย ใหความสาคญกบความเปนสวนตว ความปลอดภย

ทมสภาพความเปนอยมลกษณะแบบดแลตนเอง มการควบคมของทอยอาศยแบบการสรางทางเลอก

เปนสงสาคญ เพราะ ความรสกทสามารถควบคมสถานการณออกมาได พบวา มผลดตอความพงพอใจ

ในชวตของผสงอายเพมมากขน และทอยอาศยทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม รวมถงการมสวน

รวมกบครอบครวทเกดขนภายในโครงการ แนวคดเรองสงแวดลอมของทอยอาศย ใหความสาคญกบ

การสรางสงแวดลอมสวนตวทเหมาะสมกบแตละบคคล การสรางสงแวดลอมทคนเคย สงแวดลอมท

เปลยนแปลงตามผสงอายทมความตองการตางกนได และการลาดบความสาคญของพนท สราง

สงแวดลอมทลดความสบสน หาทางไดงาย และแนวคดเรองบรรยากาศของสภาพทอยอาศยทให

ความสาคญกบบรรยากาศเหมอนบาน และบรรยากาศทกระตนประสาทสมผส

จากแนวคดเกยวกบพนทวางในละแวกบานทเกยวของ พบวา กลมผสงอายมลกษณะ

เปนกลมทอยตดบาน จงเปนกลมทออกมาใชพนทวางในละแวกบานบอยครง เมอวเคราะหการใช

พนทสาหรบทากจกรรมภายในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย สงผลใหพนทภายในหองพก

และพนทภายในละแวกบานจงมความสาคญอยางยง เรยงลาดบความสาคญจากมากไปนอย ดงน

1) พนทภายในหองพก

2) พนทโถงทางเดน หนาหองพก

3) พนทใตถนอาคาร

4) พนทสวนดานนอกอาคาร

จากแนวคดสวนเพอการบาบด มความสอดคลองกบวถพฤตกรรมของผสงอาย โดยผพก

อาศยสงอายมกใชเวลาในอาคารมากกวานอกอาคาร มมมองภายในสนอกจงเปนสงสาคญ และจาก

ลกษณะพฤตกรรมการใชพนทสวนทเกดขน พบวา ผสงอาย 60 ปขนไปเปนกลมผใชทออกมาใช

สวนสาธารณะในหมบานจดสรรเปนประจาทกวน มลกษณะการใชพนทสวนสาธารณะ มไดมงหวง

เพยงเพอออกกาลงกายเพยงอยางเดยว แตเพอการสงสรรค พบปะพดคยกบเพอน ดงนน พนทสวน

ภายนอกอาคารจะตองตอบสนองกบลกษณะทาเลทตงโครงการ วฒนธรรม และความตองการ

กจกรรมของผพกอาศย ในการสรางความเชองโยงระหวางพนทสวนภายนอกและภายในอาคาร โดย

พนทสวนทเกดขนจะชวยสรางรมเงา ความปลอดภย สรางมมมองทกวางไกล และประสบการณ

สาหรบผพกอาศยทไมตองการเดนออกไปภายนอกอาคาร การวางผงและรปแบบอาคารในโครงการท

พกอาศยสาหรบผสงอายเปนปจจยสาคญทสงผลตอการทากจกรรมของผสงอาย โครงการบานพก

อาศยทมลกษณะเปนอาคารทมสวนภายใน (courtyards) เปนการแกปญหาทดสาหรบโครงการใน

เมองทมพนทโครงการทจากด โดยใชอาคารเปนตวกาหนดขอบเขต ปองกนพนทใชงานจากถนน

อาคารลกษณะนมทางเดนระหวางหองพกและสวน (single-loaded corridors)

55

2.9 มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

กฎระเบยบทกาหนดมาตรฐานสาหรบทอยอาศยของผสงอายในแตละประเทศมขอ

แตกตางกนไปในแตละประเทศ ดงน

2.9.1 มาตรฐานขนตาของสหรฐอเมรกา

ในงานวจยครงนไดนามาตรฐานอางองมาจากเอกสาร 2 ฉบบ คอ Fit for the

future? National Required Standards for Residential and Nursing Homes for Older

People, Department of Health ซงเปนมาตรฐานระดบประเทศ และDesign Standards, Title

33, Planning and Zoning, Chapter 33.229 Elderly and Disabled Housing, The City of

Portland, Oregon ซงเปนมาตรฐานระดบทองถนครอบคลมถงผพการดวย มเนอหาดงน (ไตรรตน


2.9.1.1 Fit for the future? National Required Standards for

Residential and Nursing Homes for Older People, Department of Health

1) บานพกตองมพนทสาหรบกจกรรมการพกผอนและนนทนาการ

2) บานมพนทนงพกผอน นนทนาการและรบประทานอาหาร แยกออก

จากหองพก แตละหองโดยไมนบรวมพนททางเดนและโถงทางเขา ขนาดอยางนอย 4.1 ตร.ม.ตอผพก

อาศยหนงคน

3) มหองนาในพนทสวนกลาง อยางนอย 1 หอง ทผสงอายสามารถ

เขาถงไดในระยะ 12 เมตรจากหองอาหาร

4) หองพกเดยวทใชงานอยในปจจบน มพนทหองทสามารถใชสอยได

อยางนอย 10 ตารางเมตร

5) หองพกเดยวทใชงานอยในปจจบนสาหรบผใชรถเขน มพนทหองท

สามารถใชสอยไดอยางนอย 12 ตารางเมตร

6) หองพกเดยวทสรางขนใหม เปลยนแปลงการใชงาน หรอตอเตมใหม

ตองมพนทหองทสามารถใชสอยไดอยางนอย 12 ตารางเมตร

7) หองพกทผพกอาศยตองมการพยาบาลบนเตยงตองมพนทรอบขางทง

สองดาน เพยงพอสาหรบผดแลและอปกรณ

8) ในหองพกรวม ไมสามารถพกอาศยรวมกนไดเกน 2 คน โดยผพก

อาศยจะตองเหนดวยกบการพกหองพกรวม

56

9) หองพกรวมทใชงานอยในปจจบน มพนทหองทสามารถใชสอยได

อยางนอย 16 ตารางเมตร

10) หองพกรวมทสรางขนใหม เปลยนแปลงการใชงาน หรอตอเตมใหม

ผพกอาศยตองไดรบการเสนอหอง 2 หอง เชนหองนอนและหองนงเลน เปนตน

11) หองพกรวมมไมเกน รอยละ 20 ของหองพกทงหมด

12) มหองนาสาหรบผดแลในการชวยอาบนาใหกบผสงอายไดหนงหอง

ตอผสงอาย 8 คน ในบานพกทมหองนา

13) หองนาตองมอปกรณอยางนอยคอ โถชกโครกและอางลางหนาตอง

มบรการใหกบผพกอาศยทกคน ในบานพกทสรางขนใหม เปลยนแปลงการใชงาน หรอตอเตมใหม

14) ในหองพกสาหรบผใชรถเขนหรอตองการการชวยเหลอพเศษอน ๆ

หองนาตองสามารถเขาถงได

15) ระดบพนสามารถเขาถงไดในทกสวนของพนทสวนกลาง และพนท

สวนบคคล ถาไมสามารถทาไดตองมทางลาดหรอลฟตบรการ

16) มราวจบและการชวยเหลออนๆในบรเวณทางเดน หองอาบนา

หองนา พนทสวนกลาง และภายในหองพก

17) มระบบกระจายเสยงและสญญาณเตอนภยในทกหอง

18) ปายสญญาณมการออกแบบเพอชวยเหลอผทมปญหาในการมอง

19) มพนทภายนอกอาคารสาหรบผพกอาศยทสามารถเขาถงไดสาหรบ

ผใชรถเขนและปญหาในการเคลอนไหวอน ๆ มทนงและมการออกแบบเพอผทมปญหาทางรางกาย

การรบร

20) ประตทางเขาพนทสวนกลาง และในสวนของหองพกมความกวาง

ตงแต 0.8 ม. ขนไป

21) มเฟอรนเจอรทจดเตรยมไวให คอ เตยงทสบาย ขนาดกวางอยางตา

0.9 เมตรมานหรอทบงแดด กระจก ไฟ ลนชก เกาอ 2 ตว ทหนงในนนมทวางแขน ตเสอผา จด

สญญาณโทรทศน จดเสยบปลกค 3 จดทสามารถเขาถงได จดสญญาณโทรศพท โตะและโตะขางเตยง

22) หองมวสดปพน ททมผพกอาศยใชรถเขน พรมหรอวสดปพนตอง

สะดวกตอการใชงานของรถเขนประตหองพกตองมลอกทเหมาะสมกบความสามารถของผพกอาศย

และเจาหนาทสามารถเปดไดในเวลาฉกเฉน

23) บานพกทสรางขนใหม เปลยนแปลงการใชงาน หรอตอเตมใหม

ความสงขอบลางของหนาตางตองตาพอทผพกอาศยสามารถมองเหนไดจากทนงหรอเตยง

57

24) เครองทาความรอนสามารถควบคมไดภายในหองพกเองทอนาและ

เครองทาความรอนมทปองกนและมผวทมอณหภมตา

25) หองพกมแสงสวางอยางตา 150 ลกซ และไมมการใชไฟ

ฟลออเรสเซนตในหองพกยกเวนบรเวณอางลางหนา

2.9.1.2 Design Standards, Title 33, Planning and Zoning, Chapter

33.229 Elderly and Disabled Housing, The City of Portland, Oregon Queensland

1) กาหนดพนทสวนกลาง ทงหมด และรอยละ 35 ของหองพกตองม

มาตรฐานการเขาถง (Physical Access Requirements) ดงน ประตทางเขามมาตรฐานอยางตา 32

นว ธรณประตออกภายนอกอาคารสงไมเกนครงนว และธรณประตภายในอาคารตองราบเรยบ

2) มทจอดรถ 1 คนตอ 4 ยนต

3) หองพกรอยละ 25 ม 1 หองนอนเปนอยางนอย และหองนอนขนาด

150 ตารางฟต

4) ผนงหองนามโครงสรางทแขงแรงสาหรบรองรบการตดตงราวจบใน

อนาคต

5) ในหองพกมสายไฟเตรยมรองรบสญญาณเตอนแบบภาพหรอเสยง

6) ระบบนาสามารถรองรบการตดอปกรณควบคมอณหภมนาในอนาคต

7) ในแตละยนตมโตะครวขนาด 4 ตารางฟต สงอยางนอย 30 นว

8) ระบบทอนาใหทหมนแบบโยกทงหมด

9) อปกรณควบคมและอน ๆ เชน สวทชไฟ ทควบคมอณหภม สญญาณ

เตอนไฟไหมสายดงผามานหรอทตากผาขนหนอยสงไมเกน 4 ฟต และเตารบเครองใชไฟฟา จดตอ

สายโทรศพท หรอทว ตงสงอยางนอย 9 นวจากพน

10) พรมตองเปนชนดเนอแนน เพอความสะดวกในการเคลอนไหวของ

รถเขน

2.9.2 มาตรฐานขนตาขององกฤษ

Care Homes for Older People, National Minimum Standards, Care

Standard Act 2000 จดทาโดย Department of Health เปนมาตรฐานสาหรบ Care Homes

ทพกอาศยทใหบรการพยาบาลหรอการดแลเปนสวนตวสาหรบผสงอาย ซงมาจากการกาหนดของ

คณะกรรมการ National Care Standards ซงมรายละเอยดดงน (ไตรรตน จารทศน และคณะ,

2548)

58

1) บานพกแตละแหงตองมเปาหมาย และการใหขอมลตาง ๆ แกผรบบรการอยาง

ครบถวนเพอการเลอกใชบรการไดอยางเหมาะสม

2) การจดการดแลเรองสขภาพ และการบรการตาง ๆ

3) การทากจกรรมทางสงคมและกจวตรประจาวน

4) มสทธในการรองเรยนบานพกไดและมสทธตามกฎหมาย

5) การออกแบบและการจดการสภาพแวดลอมในบานพก มรายละเอยด ดงน

- ม CCTV ในบรเวณทางเขา เพอจดประสงคในการรกษาความปลอดภย

- บานมพนทนงพกผอน นนทนาการและรบประทานอาหาร แยกออกจาก

หองพก แตละหองโดยไมนบรวมพนททางเดนและโถงทางเขา ขนาดอยางนอย 4.1 ตารางเมตรตอผ

พกอาศยหนงคน

- มพนทภายนอกอาคาร ทผใชรถเขนหรอมปญหาทางดานการเคลอนไหว

สามารถเขาถงได มทนง และออกแบบใหไดตามความตองการสาหรบผทมความบกพรองทางดาน

รางกายประสาทสมผสและการรบรดวย

- ในบานพกทมขนาดมากกวาทมาตรฐานกาหนดไว พนทสวนกลางสามารถ

ลดจาก 4.1 ตารางเมตรเปน 3.7 ตารางเมตรตอคน โดยพนทรวมตองมากกวา 14.1 ตอหนงคน

- หองนาสามารถเขาถงไดงาย เหนไดชด ใกลกบพนทรบประทานอาหาร

- มหองนาพเศษทมผชวยอาบนาได (Assisted bath) หนงหองตอ 8 คน เวน

แตจะมหองนาในแตละยนตแลว

- มหองนาทอยางตามโถสวมและอางลางมอใหบรการตอหนงคน

- มราวจบหรออปกรณชวยเหลออน ๆ ในทางเดน หองนา หองสวนกลางและ

ในหองพกทมความจาเปน

- ประตทางเขาสหองสวนกลาง หองพก หองนาและอน ๆ ทมรถเขนเขาถง

ตองมขนาดกวางอยางตา 800 มลลเมตร

- มหองเกบของสาหรบอปกรณตาง ๆ รวมทงรถเขน

- หองพกแตละหองมระบบโทรศพทภายใน และสญญาณเตอน (Alarm)

- ขนาดหองพกเดยว ทสรางใหมหรอสรางเพมเตม ตองมพนทอยางนอย 12

ตารางเมตรไมรวมหองนา

- หองพกเดยวสรางมากอนแลวตองมขนาด 10 ตารางเมตรขนไป

- ในหองพกรวม มผพกไมเกน 2 คน ซงตองเหนดวยกบการใชหองพกรวม

- หองพกรวมมขนาดไมนอยกวา 16 ตารางเมตรไมรวมหองนา

59

- เตยงสะอาดและสบาย ขนาดกวางอยางนอย 900 มลลเมตร มมานหรอท

บงสายตา กระจก ไฟหวเตยงและไฟเหนอหว ทนงสาหรบ 2 คน ลนชกและตเสอผา เตารบค 2 จด

โตะและ โตะขางเตยง และอางลางมอสาหรบหองทไมมหองนาในตว

- มเตยงปรบระดบสาหรบผทตองมการดแลพยาบาล

- ประตมลอกทเหมาะสมกบความสามารถของผสงอาย และเปดเขาไดเมอม

เหตฉกเฉน

- ในหองพกรวมทมทกนเพอความเปนสวนตว

- หองพกมหนาตางทระบายอากาศไดโดยธรรมชาต

- ในอาคารทสรางใหมหรอตอเตม หนาตางมระดบเตยพอทผพกอาศย

สามารถมองออกภายนอกได เมอนงบนทนงหรอเตยง

- หองพกใชระบบปรบอากาศรวม (central heated) และสามารถทจะ

ควบคมอณหภมไดจากหองพกดวย

- ทอและระบบทาความรอนตองมเครองปองกนหรอมการควบคมอณหภม

ไมใหรอนไป

- ไฟฟาแสงสวางในหองพก ม Lux 150 เปนอยางตา

- มไฟฟาฉกเฉนทวทงบานพก

- มอางลางมอทกจดทมการจดการกบอปกรณทอาจมเชอโรค หรอขยะทาง

การแพทย

6) การกาหนดคณสมบต ปรมาณ และหนาทของเจาหนาทในบานพก

7) การบรหารงาน การรบประกนคณภาพ การเงน และการเกบขอมล

2.9.3 มาตรฐานขนตาของประเทศไทย

มาตรฐานขนตาสาหรบทพกอาศยของผสงอายยงไมมการจดทาเปนกฎหมาย

โดยตรง มแตกฎหมายทใกลเคยงควบคมอยหลายฉบบ (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

เปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

จากการศกษาขอมลในหวขอ 2.9 มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและ

ประเทศไทย โดยไดทาการศกษาเปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศ ไดแก

ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ และประเทศไทยจานวนสามกรณ โดยไดทาการเปรยบเทยบ

กฎหมายและขอบงคบสาหรบทอยอาศยของผสงอายของแตละประเทศ พบวา กฎหมายและขอบงคบ

สาหรบทอยอาศยของผสงอายในตางประเทศทม ไดแก เปาหมายบานพก การดแลสขภาพและการ

60

บรการ สทธของผสงอายในบานพก การจดการสภาพแวดลอมในบานพก เจาหนาทในบานพก และ

การบรหารงาน สงทแตกตางกน คอ ลกษณะการทากจกรรมทางสงคมและกจวตรประจาวนของ

ผสอาย ไดแก การทากจกรรมทางสงคมและกจวตรประจาวน พบวา มขอกาหนดใหบานพกสาหรบ

ผสงอายจะตองมพนทสาหรบกจกรรมการพกผอนและนนทนาการ โดยรปแบบพนทนงพกผอน

นนทนาการและรบประทานอาหาร แยกออกจากหองพก แตละหองโดยไมนบรวมพนททางเดนและ

โถงทางเขา ขนาดอยางนอย 4.1 ตารางเมตรตอผพกอาศย 1 คน จากการศกษากรณศกษา

ตางประเทศเบองตน รปแบบพนทกจกรรมทางสงคมมลกษณะของการเปนพนทสาหรบการนงเลน

พดคย และการรบประกนคณภาพ (ตารางท 2.7) และเปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของแต

ละประเทศ มรายละเอยดการวเคราะหแบงเปน การกาหนดขนาดพนท การกาหนดพนทใชสอย การ

เขาถงพนท และรายละเอยดอน ๆ ดงน (ตารางท 2.8)


เปรยบเทยบกฎหมายและขอบงคบสาหรบทอยอาศยของผสงอายของแตละประเทศ

กฎหมายและขอบงคบ สหรฐอเมรกา องกฤษ ไทย

1. เปาหมายบานพก

2. การดแลสขภาพและการบรการ

3.การทากจกรรมทางสงคมและกจวตรประจาวน

4. สทธของผสงอายในบานพก

5. การจดการสภาพแวดลอมในบานพก

6.เจาหนาทในบานพก

7. การบรหารงาน

8. การรบประกนคณภาพ


มาตรฐานในการออกแบบของแตละประเทศจากประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ

และประเทศไทย พบวา ตางประเทศมการกาหนดขนาดพนท และกาหนดพนทใชสอยทชดเจนมาก

กวาของประเทศไทย (ตารางท 2.8)

61


เปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของแตละประเทศ

มาตรฐานในการออกแบบ สหรฐอเมรกา องกฤษ ไทย

1. การกาหนดขนาดพนท

- ขนาดสวนกลาง

(ไมนบพนททางเดนและโถงทางเขา)

41 ตร.ม./คน 41 ตร.ม./คน -

- หองพกเดยว 12 ตร.ม.

ไมรวมหองนา

12 ตร.ม.

ไมรวมหองนา

-

- หองพกรวม 16 ตร.ม. ไม

รวมหองนา

พกไมเกน2คน

16 ตร.ม.ไมรวม

หองนาพกไม

เกน 2คนและไม

เกน20% ของ

หองพกทงหมด

-

2. การกาหนดพนทใชสอย

- หองนาสวนกลาง 1/ระยะ12ม. กาหนดใหม -

3. การเขาถงพนท

- ทางลาด - - กวางไมนอยกวา

900 มม. ลาด

ชนไมเกด 1:12

ยาวชวงละไม

เกน 6,000 มม.

- ระดบพนภายในอาคารกบภายนอก ไมเกน 13 มม. - ไมเกน 20 มม.

และตองปาดมม

ไมเกน 45องศา

- ขนาดประตทางเขาทมรถเขนเขาถง กวางอยางตา

800 มม.

กวางอยางตา

800 มม.

กวางอยางตา

900 มม.

- บนได - - ลกตงไมเกน

150 มม. ลก

นอนไมนอยกวา

280 มม.

62


เปรยบเทยบมาตรฐานในการออกแบบของแตละประเทศ (ตอ)

มาตราฐานในการออกแบบ สหรฐอเมรกา องกฤษ ไทย

4. รายละเอยดอน ๆ

- ไฟฟาแสงสวางภายในหองพก อยางตา

150 Lux

อยางตา

150 Lux

-

- โตะครว ขนาด 4 ตร.ฟต

สงอยางนอย

30 นว

- -

- อปกรณควบคม สวทชไฟสงไม

เกน 4 ฟตและ

เตารบ จดตอ

สงอยางนอย9

นว

- -

- อปกรณเปดปดประต สงจากพน

1,000-1,200

มม.

- ราวจบ - - กลมมเสนผาน

ศนยกลาง

30-40 มม. สง

800-900มม.

หางผนงไมนอย

กวา 50 มม.


2.9.4 ขอมลประกอบการออกแบบสากล

ขอมลประกอบการออกแบบทางสถาปตยกรรมเพอผสงอายและผทพพลภาพ

แบบสกลเปนขอมลทไดมาจากการสรปขนาดสดสวนเฉลย จากสดสวนรางกายของชาวตางประเทศ

งานวจยนไดอางองมาจากเอกสารสามเรอง คอ Time-Saver Standards for Building

Types(Third Edition) Time-Saver Standard for Landscape Architecture และ Special

Types of Housing ซงมรายละเอยดทสาคญดงตอไปน (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

63

2.9.4.1 การออกแบบสาหรบพนทภายนอกอาคาร

ในการออกแบบพนทใชสอยและอปกรณใชงานภายนอกอาคารสาหรบ

ผสงอายและผทพพลภาพมสวนทตองคานงถงเปนพเศษไดแก ทางเดนเทา ทางลาด ทางเขาอาคาร

บนไดและราวจบ รวมทงการมองเหนพนทและอปกรณตาง ๆ เหลานไดอยางชดเจน (ไตรรตน


1) ทางเดนเทาควรจะเปนทางเดนทไมลน มความชนเพอการระบายนา

แตตองไมเกน 5%ทางเดนเทาทเชอมตอกบถนน ควรใชทางลาดทไมยนออกไปนอกถนนเปนตว

เชอมตอ และควรใชพนผวทไมลน และแสดงดวยสสม เพอใหผมปญหาในการมองเหนสามารถเหนได

อยางชดเจน ทางเดนสาหรบผทใชรถเขนสาหรบผพการหรอผทพพลภาพ (wheelchair) ควรมความ

กวางไม นอยกวา 0.9 เมตร (36นว) และจะตองมสถานทแวะพกระหวางทางเดนทสามารถจอด

รถเขน สาหรบผพการหรอผทพพลภาพ ไดอยางปลอดภยขางทางดวย (ภาพท 2.13)

ภาพท 2.13 แสดงความกวางของทางเดน, โดย Time-Saver Standards for Landscape

Architecture.

2) ทางลาด ควรจะตองมพนผวทไมลน กนไฟได และมความชนไมเกน

รอยละ 5 ซงจะสะดวกและปลอดภยสาหรบผสงอายและผทพพลภาพทใชรถเขนสาหรบผพการ หรอ

ผทพพลภาพ (wheel chair) โดยไมมผชวยหรอใชไมคา ความกวางของทางลาดควรมความกวาง

ระหวางราวจบสองขางไมตากวา 3 ฟตสาหรบการสญจรทศทางเดยว และอยางนอย 6 ฟต สาหรบ

ทางลาดทมการสญจรสองทศทาง ความสงของราวจบสาหรบผใหญ 32 นว (81.3 เซนตเมตร) และ

24 นว (61 เซนตเมตร) สาหรบเดก (ภาพท 2.14)

64

ภาพท 2.14 แสดงลกษณะการใชทางลาดทเหมาะสมภายในอาคาร, โดย PHOS, 2014.

3) ทางเขา-ออก อาคาร เปนจดเปลยนระหวางพนทของกจกรรม

สาธารณะและกจกรรมสวนตว ฉะนนการออกแบบทางเขาออกสถานทดแลผสงอายทเหมาะสม ควร

จะคานงถงการออกแบบใหมความรสกเหมอนอยบาน

4) บนไดสาหรบภายนอกอาคารควรคานงถงการออกแบบเพอความ

ปลอดภยสงสดโดยเฉพาะสวนจมกบนไดและรายละเอยดของเงาทเกดขนบนขนบนได ความกวางของ

บนไดภายนอก อยางนอยควรเทากบ 1.50 เมตร และทก ๆ ระดบความสง 1.50 เมตรตองมชานพก

เสมอ (ภาพท 2.15)

ภาพท 2.15 แสดงความสงชานพกและความกวางของบนไดภายนอกอาคาร, โดย Time-Saver

Standards for Landscape Architecture.

2.9.4.2 การออกแบบสาหรบพนทภายในอาคาร

การออกแบบพนทภายในอาคารสาหรบผสงอายมขอทควรคานงและ

ยดถอเปนเกณฑในการออกแบบ 6 ประการ (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548) คอ

65

- ขนาดเลกและกะทดรดเพอความสะดวกและประหยด

- การกอสรางแบบปองกนไฟ เพอความปลอดภยสงสด

- ลดปญหาและความยงยากตาง ๆ ของผดแลสถานท และผประกอบ

กจกรรมประจาวน

- ความนาอยและความพอใจ และพนทอนกวางใหญ

- ระดบความเปนสวนตวสง

- หลกเลยงภาพลกษณทเปนทางการ


แสดงมาตรฐานพนทใชสอยขนตาเพอการออกแบบ ทอยอาศยเพอผสงอาย

จานวน

คน

จานวน

หอง

พนทหอง (ตร.ม.)

หองนอน หองนงเลน หองรบ

ประทาน

อาหาร

หองครว หองนา พนท

ทงหมด

1 4 30 24-27 12 15 15 97-100

1 3 30-36 36-48 15 9-15 92-115

1 2 54 27 15 97

1 2 53-60 13-15 10-12 77-88

2 3 39-42 45 22-27 12-15 108-131

2 3 38-39 47-57 15 12-15 112-128

หมายเหต. โดย Housing for Elderly.

จากเกณฑในการออกแบบดงกลาว การออกแบบภายในอาคารสาหรบผสงอาย แบง

ตามพนทใชสอยภายในไดดงน (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

1) หองนอน ผสงอายสวนใหญจะใชพนทภายในหองนอนมากกวาคนใน

วยอน (ยกเวนทารก) ฉะนนพนทใชสอยภายในหองนอนทกวางเพยงพอจงจาเปนอยางยงสาหรบ

ผสงอาย เนองจากในชวงเวลาทเหลออย อาจมการเจบปวยไดบอยครงกวาตอนทยงมอายนอย การจด

พนทภายในหองนอนของผสงอายนอกจากจะมพนทสาหรบวางเตยงนอน ไมวาจะเปนแบบเตยงค

(double bed) หรอเตยงแฝด (twin bed) แลว ยงตองมพนทสาหรบการแตงตวและอาจรวมถงพนท

66

เพอการพกผอนทากจกรรมสวนตวเชนการอานหนงสอ การถกไหมพรม ดโทรทศน ฟงวทย ฯลฯการ

ออกแบบภายในหองนอนควรคานงถงเกณฑพนทมาตรฐานเพอการออกแบบดงตอไปน (ภาพท 2.16)

- พนทกวาง 42 นว (106.68 เซนตเมตร) ดานขางหรอปลายเตยง

สาหรบการเปนพนทแตงตว

- ระยะหาง 24 นว (60.96 เซนตเมตร) ระหวางเตยงค (double

bed) กบเครองเรอนอน ๆ เพอความสะดวกในการเขาออก

- ระยะหาง 6 นว (15.24 เซนตเมตร) ระหวางเตยงกบโตะแตงหนา

หรอตทมลนชก

- ระยะหาง 36 นว (91.44 เซนตเมตร) สาหรบดานหนาของโตะ

แตงหนา ตเสอผา และตลนชก

- ระยะหาง 30 นว (76.20 เซนตเมตร) ความกวางสาหรบทางสญจร

ภายใน เชน ประตหองนา

- ระยะหาง 24 นว (60.96 เซนตเมตร) ระยะหางระหวางเตยงแฝด

(twin bed)

- ระยะหาง 18 นว (45.72 เซนตเมตร) ระยะหางจากเตยงถงผนง

เพองายสาหรบการทาเตยง

ภาพท 2.16 แสดงขนาดหองนอน, โดย U.S. Department of Justice, 2014.

67

2) หองนงเลน คอหองทมกจกรรมทหลากหลายในพนทเดยวกน เชน การ

สนทนา กจกรรมเพอความบนเทง การอาน ดโทรทศน ฟงเพลงหรอวทย นงเลนและอน ๆ ดงนนการ

จดพนทจงตองเตรยมไวสาหรบกจกรรมหลายอยางทจะเกดขน รวมทงจะตองคานงถงการเชอมตอกบ

พนทสวนอน ๆ ของบานอยางเชน หองรบประทานอาหาร และหองนอน อกดวยผสงอายจะใชเวลาใน

หองนงเลนตอวนหลายชวโมง ดงนนการมองเหนภายนอกอาคารกเปนความจาเปนอยางหนง แตตอง

ไมใหเสยความเปนสวนตวภายในบานดวย59 การจดพนทภายในของหองนงเลน ขนอยกบแบบการ

ดารงชวต (Life style) ของผอยอาศย การจดเครองเรอนควรเปนไปตามกจกรรมของผอยอาศย แต

ควรมเกณฑซงเปนขนาดตาสดในการจดพนทดงน (ภาพท 2.17)

- ระยะหางอยางนอย 60 นว (152.4 เซนตเมตร) สาหรบเกาอทหน

หนาเขาหากน

- ระยะหางอยางนอย 30 นว (76.2 เซนตเมตร) สาหรบการใชโตะ

- ระยะหางอยางนอย 60 นว (152.4 เซนตเมตร) สาหรบการวาง

โทรทศน ซงตองอยตรงกบพนทนงหลกของหองหากมการสนทนาเปนกลม

- ระยะหางอยางนอย 36 นว (91.44 เซนตเมตร) สาหรบการสญจร

หลกภายในหอง และเผอสาหรบรถเขนสาหรบผพการหรอผทพพลภาพ (wheelchair) อกดวย

- ระยะหางอยางนอย 30 นว (76.20 เซนตเมตร) สาหรบการ

เคลอนไหวระหวางเฟอรนเจอร

ภาพท 2.17 แสดงตวอยางการจดหองนงเลนทมการสนทนาเปนกลม, โดย Time-Saver Standards

for Building Types.

68

3) หองรบประทานอาหาร มกจะเปนพนททมการเชอมตอกบสวนเตรยม

อาหารและปรงอาหาร รวมทงการชาระลางภาชนะตาง ๆ หองรบประทานอาหารนอกจากจะม

กจกรรมหลก คอการรบประทานอาหารแลว อาจมกจกรรมอน ๆ เชน การเตรยมอาหาร หรอ

กจกรรมอยางทเกดในหองนงเลน เนองจากเปนพนทเชอมตอกน พนททจาเปนสาหรบขนาดตาม

เกณฑทแนะนาในการออกแบบในตางประเทศทใชโดยทวไปมดงน (ภาพท 2.18)

- ความกวางสาหรบผนงรบประทานอาหารหนงคน คอ 24 นว (60.96

เซนตเมตร)

- ระยะหางจากขอบโตะอาหาร เพอการวางเกาอนงหนงท ทสามารถ

เขาออกได 36 นว (91.44 เซนตเมตร)

- ระยะหางจากขอบโตะอาหารเพอการวางเกาอ และสามารถเดนผาน

ดานหลงได 42 นว (106.69 เซนตเมตร) เพอเสรฟ อาหาร

- ระยะหางจากขอบโตะอาหารเพอการวางเกาอ และสามารถเดนผาน

ดานหลงได 30 นว (76.20 เซนตเมตร) สาหรบเดนผานไปมาได

- ระยะหางจากขอบโตะถงตทมลนชก 48 นว (121.92 เซนตเมตร)

ความสงของเพดานหองรบประทานอาหาร อาจมการปรบแตงใหสงตาตามความเหมาะสม และ

ความชอบของผอยอาศย แตตองไมตากวา 7 ฟต 6 นว (228.60 เซนตเมตร)

ภาพท 2.18 แสดงตวอยางการจดหองรบประทานอาหาร, โดย Time-Saver Standards for

Building Types.

4) หองครว คอหองทใชประกอบอาหารประจาวนของผอยอาศย สวน

ใหญจะจดอยในสวนหลงบาน และควรมตาแหนงตดผนงภายนอกอาคาร นอกจากใชตระเตรยม

อาหารแลวหองครว ยงมหนาทในการเกบอปกรณและเครองมอทเกยวของกบการประกอบอาหาร

อน ๆ และยงเปนทชาระลางภาชนะทใชหลงการรบประทานอาหารอกดวย ซงในตางประเทศครวสวน

69

ใหญจะมแผนผงเปนรปตวแอล (L) หรอรปตวย (U) และการจดครวแบบ corridor type คอการ

จดเปนแถวเรยงกนไป ซงไมสะดวกสาหรบผสงอายทจะตองกลบไปกลบมามมหนงไปยงอกมมหนง

การจดหองครวเพอสะดวกแกการใชงานของผสงอาย มระยะหางในการออกแบบดงแสดงในภาพ

ตอไปน (ภาพท 2.19)

ภาพท 2.19 แสดงตวอยางการจดหองครวและระยะทใช. โดย Time-Saver Standards for

Building Types.

5) หองนา เปนพนท ทจะตองใหความสนใจดานการออกแบบเพอความ

ปลอดภยเปนอยางมาก เรมจากโถสวมจะตองมความสง 17 นว สวนผทใชรถเขนสาหรบผพการหรอผ

ทพพลภาพ (wheelchair) โถสวมตองมความสง 20 นว ซงอาจใชแบบตดขางผนงเพอสะดวกในการ

ทา ความสะอาดพนได (ภาพท 2.20)

ภาพท 2.20 แสดงขนาดหองนา, โดย PHOS, 2014.

พนทอาบนาอาจจะใชแบบฝกบวจะสะดวกและปลอดภยกวาแบบอาง

อาบนา หรออาจจะจดไวทงสองแบบ แตจะเปนการสนเปลอง อางอาบนาจะตองมทองอางเรยบม

พนผวทไมลน ความสงของขอบไมเกน 15 นว และยาวไมตากวา 60 นว ถาเปนแบบฝกบวจะตองม

70

พนทยนหรอนงเพอถสบ อยนอกบรเวณทฝกบวกาลงสาดอย ฝกบวอาจเปนแบบทตดกบผนงโดย

สามารถปรบระดบการใชสงตาได หรอถอดออกมาถอได ทงนจะตองตดตงไวทความสงไมเกน 60 นว

ถาดวางสบและราวจบจะตองตดตงไวสงจากพน 51 นว เครองทานาอนจะตองตดตงในททสามารถ

ปรบอณหภมไดจากนอกบรเวณอาบนาและนาอนตองมอณหภมไมเกน 120 องศาฟาเรนไฮต หรอ

48.8 องศาเซลเซยส ราวจบควรมขนาดเสนผาศนยกลาง 1 นว และรบนาหนกหรอแรงดงได 300

ปอนด (136 กโลกรม) และมการตดตงอยางแนนหนากบวสดทเปนโครงสราง ไมใชตดตงกบวสด

ตกแตงภายนอกราวจบควรมบรเวณโถสวม 1 ท และบรเวณทอาบนาอก 1 ทหรอมากกวานน ตาม

ความเหมาะสมกระจกสองหนาตดตงอยหนาอางลางหนา และอาจมตเพอใสผาขนหน และยาทจาเปน

อยในบรเวณทเออมหยบถงไดโดยสะดวก การตดตงปลกไฟตองอยสงจากอางลางหนา 6 นวใน

ตาแหนงทใชงานไดสะดวก (ภาพท 2.21)

ภาพท 2.21 แสดงขนาดหองอาบนา, โดย PHOS, 2014.

สรปมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

การออกแบบทพกอาศยสาหรบผสงอาย มหลกในการออกแบบเบองตน เพอตอบสนอง

ตอความตองการทางดานความปลอดภย และการออกแบบสงทสงเสรมสขอนามย เชน อากาศถายเท

สะดวก มแสงสวางเขาถง เปนสาคญ โดยจากการทบทวนวรรณกรรม สามารถสรปเปนแนวทางในการ

ออกแบบได ดงน

1) ขนาดของหอง ไมมการสารวจขอมลเอาไววาขนาดเทาใดจะมประสทธภาพสงสดแต

ควรครอบคลมทงหมด คอ มหองนงเลน หองนอน หองอาหาร หองนา และครว

71

2) หองรบแขกพกผอน เปนจดศนยกลางในการอยอาศย จงควรเปนหองทไมมสงกด

ขวางหรอมเฟอรนเจอรกดขวาง ถาเปนไปไดควรใชเตยงนอนเปนพนทแบงสวน หนาตางในหองควรม

ขนาดใหญพอทจะใหแสงสวางและแสงแดดผานเขามาได พนท นจะมกจกรรมตาง ๆ เปน

สวนประกอบ เชน สนทนาการและบนเทง อานหนงสอ ดโทรทศน และนงเลน เปนตน และควรม

เฟอรนเจอรทเหมาะสม

3) หองครว เตรยมอปกรณทาครวใหผสงอายไดมโอกาสปรงอาหารดวยตนเอง เพอ

ไมใหเหงาและใชเวลาวางใหเกดประโยชน อาจเปนไดทง Full-Fledge Kitchen และครวแบบเปด

(open galley affair) ซงพบบอยใน คอนโดมเนยมแบบ Studio ควรพจารณาถงขอจากดในการใช

อปกรณเครองใชภายในครว เชน เตา ตเยน อางลางมอ สาหรบเตาควรมโอกาสนอยทสดทจะทาให

เกดเพลงไหม เตาไมควรอยในมม อางลางมอควรเปนแบบคดานลางของอางลางมอควรมพนทสาหรบ

รถเขน ตเยนหรอลนชกในครวควรอยในตาแหนงทเหมาะสม เพอทผสงอายจะไดไมกมมากเกนไปทา

ใหเสยสขภาพหลง

4) หองอาบนา เปนพนททกอใหเกดอบตเหตไดมากทสด ควรมทจบ (grab bar) ใน

หองนาโดยเฉพาะตรงฝกบว และทอาบนาควรมสญญาณฉกเฉนในหองนา ฝกบวควรเปนชนดแรงดน

ตา กอกนาและอปกรณควรเปนชนดทเบาแรงเปด ประตหองนาควรเปนแบบทเปดใหคนอน สามารถ

เขาไปไดเมอเกดอบตเหต หองนาไมควรแคบเกนไปจนเปนอปสรรคในการเคลอนไหวของผสงอาย

พนผวไมควรลน

5) หองนอน เปนหองทใชมากทสดจงควรมความเปนสวนตวมากทสด ควรแยกเปน

สดสวนจากหองอน ๆ หองนอนไมควรเลกเกนไป และควรทจะเปนหองทสงเสรมกาลงใจและให

ความหวง ดวยหนาตางและการมองเหนทวทศน เตยงควรจะเคลอนยายไดในบางโอกาส และไมควร

อยในมมใดมมหนง หองนอนควรมพนพนทสาหรบโทรทศน ผทอยเปนคควรมพนทสาหรบเตยงค

6) หองแตงตว มตเสอผา โตะเครองแปงและกระจก นกจตวทยากลาววาการทผสงอาย

ไดสองกระจกดตวเองจะทาใหสขภาพจตดขน โดยกระตนใหไดรบรถงสภาพปจจบน

7) พนหอง ควรเปนพนททาความสะอาดไดงายและไมลน

8) หนาตาง ไมควรสงเกนไป ทาใหสามารถมองเหนววภายนอกไดงาย และไมควรฝด

หรอลนเกนไปเพราะจะทาใหมเสยงดงเวลามลมพด และควรทาจากวสดทแขงแรงเพอความปลอดภย

9) แสงไฟ ควรมสวทชอยในจดทผสงอายปดเปดไดสะดวก และควรมแสงไฟจาก

ภายนอกสาดเขามาในกรณทไฟในบานเสยเพอชวยในการมองเหนของผสงอาย เนองจากผสงอายมกม

ปญหาทางดานสายตา ดงนนในบรเวณทอยอาศยจงควรมความสวางทงในเวลากลางวนและกลางคน

ทางเดน ควรทาราวสาหรบผสงอายจบเพอชวยในการเดน (ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548)

72

2.10 กรณศกษาตางประเทศ

2.10.1 Home for the Elderly (Ravnikar Potokar Arhitekturni), Slovenia

ตาแหนงทตง เมอง Idrija ประเทศ Slovenia

ผออกแบบ Ravnikar Potokar Arhitekturni

พนทโครงการ 7,740 ตารางเมตร

บานพกผสงอายแหงนไดสรางแลวเสรจเมอปลายปค.ศ.2012 ทผานมา โดย

แบงโปรแกรมเปนสามสวนใชวธยกระดบพนใหมความสงแตกตางกนโดยพนทสาธารณะนนจะม

โปรแกรมมากกวาหนงโปรแกรมในพนท เดยวกนเพอความหลากหลายและไมนาเบอเมอม

การใชงาน (ภาพท 2.22)

ภาพท 2.22 แสดงภาพรวมของโครงการ Home for the Elderly (Ravnikar Potokar

Arhitekturni), โดย archdaily, 2014.

ในสวนของพนททอยอาศยจะออกแบบอาคารเปนบานรวมสมย มสสนทสนใสและยง

สะทอนถงสถาปตยกรรมแบบดงเดมของทองถนอกดวย ตวอาคารจะประกอบไปดวยชองเปดทางทศ

เหนอ และทศใต เพอเพมความนาสนใจ โดยใสกรอบไม ฝงเขาไปในตวอาคารเปนแนวคดทใหคดถง

บานในอดตของผสงอายทอาศยอยในศนยแหงน (ภาพท 2.23)

73

ภาพท 2.23 บรเวณ Facade ของโครงการ Home for the Elderly (Ravnikar Potokar


วสดของอาคารหลงนสวนใหญจะนามาจากวสดธรรมชาตทหามาไดจากในพนท ทาให

เกดความรสกเรยบงายและสบายของผทอยอาศยในอาคารหลงน (ภาพท 2.24)

ภาพท 2.24 บรเวณ Corridor ของโครงการ Home for the Elderly (Ravnikar Potokar


สรปจากกรณศกษา Home for the Elderly จะพบวาอาคารหลงนนน มแนวคดในการ

ออกแบบทเนนในเรองฟอรมของตวอาคาร โดยตองการใหอาคารออกมาใหมกลนอายของบานรวม

สมย และใสลกเลนเชนการนากรอบไมทหาไดในทองถนมาใส ทาใหไดกลนอายของบานหลงเกาของ

ผสงอายทเขามาอาศยในอาคารหลงน

74

ขอดของโครงการนคอตวอาคารนนจะมความสวยงาม มความทนสมย และมกลนอาย

ของความเกาซงทาใหผสงอายรสกอบอน และคนเคยกบอาคารหลงนไดอยางรวดเรว

ขอเสยกคอ เนองจากอาคารหลงนเปนอาคารหลายชน ดงนนการเดนทางสญจรระหวาง

ชนจะเกดความไมสะดวกเทาอาคารทมเพยงชนเดยว

2.10.2 The Hodoš Centre for the Elderly (Ravnikar Potokar

Arhitekturni), Slovenia

ตาแหนงทตง เมอง Hodoš ประเทศ Slovenia

ผออกแบบ Ravnikar Potokar Arhitekturni


ศนยบรการผสงอายแหงน ตงอยในใจกลางของหมบาน โดยทรอบขางของ

อาคารนนประกอบไปดวยโรงเรยนและอาคารเทศบาล นอกเหนอจากการเปนทพกของผสงอาย

อาคารแหงนยงเปนพนทสาหรบการจดกจกรรมตางๆของคนในชมชนอกดวย (ภาพท 2.25)

ภาพท 2.25 ดานหนาโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly (Ravnikar Potokar


อาคารจะเปนรปตว L ทาสอาคารเปนสแดงอฐ เพอเพมความทนสมยอาคารหลงน

พยายามเชอมตอกบบรบทและกจกรรมตางๆของชมชนโดยสวนทพกอาศย จะสรางเปนแนวขนานกบ

ถนนในขณะทลานอกดานหนงของ L- Shape จะถกสรางบนระดบทตากวา เพอเชอมโยงผานภม

ประเทศทมทงหญาเปนหลกโดยรอบของตวอาคาร (ภาพท 2.26)

75

ภาพท 2.26 บรเวณสวน L-Shape ของโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly, โดย

archdaily, 2014.

การออกแบบหลงคานน จะเพมความนาสนใจเมอหลงคาทแบนราบแผมาถงสวนของ

อาคารทอยอาศย กจะเพมองศาของหลงคา จนกลายเปนเพง หองพกจงไดรบแสงแดดมากขน

(ภาพท 2.27)

ภาพท 2.27 มมมองของโครงการ The Hodoš Centre for the Elderly จากชองเปดบรเวณหนา

หองพก, โดย archdaily, 2014.

สวนมมมองของอาคารนน จะมการเปดกวางของมมมองไปยงหอคอยของโบสถ

ทางเดนจะเปนแนวยาวตาม Facade และมการเปดมมมองตามเฟรมของตวอาคารทาใหทางเดน

กลายเปนทพบปะทางสงคมทสามารถเชอมตอกบธรรมชาตไดลงตว (ภาพท 2.28)

76

ภาพท 2.28 บรเวณสวนทเปน Facade ของโครงการ Hodoš Centre for the Elderly, โดย

archdaily, 2014.

สรปจากกรณศกษา The Hodoš Centre for the Elderly จะพบวาอาคารหลงนนน

เนนในเรองของการใชสและมการเลนของแสงใหมความสมพนธกบฟงคชนของตวอาคาร

ขอดของโครงการนคอตวอาคารนนจะมความสวยงามเพราะผออกแบบไดใชสทมความ

ทนสมยและกมความสมพนธกบอาคารรอบๆขางในเวลาเดยวกน และยงสามารถใชทวางในโครงการ

ใหเกดประโยชนอกดวย โดยการนากจกรรมในทองถนมาใชพนทภายในตวโครงการ เพอใหเกดความ

ไมนาเบอของผสงอายทอาศยอยในโครงการ

ขอเสยกคอ เนองจากอาคารหลงนไดเปดพนทบรเวณโครงการใหเปนพนทกจกรรมตางๆ

ของคนในชมชน ทาใหผทอยอาศยภายในโครงการนมความเปนสวนตวลดลง

2.10.3 Heisdorf Residence for the Elderly, Germany

ตาแหนงทตง เมอง Heisdorf ประเทศ Germany

ผออกแบบ Hermann & Valentiny and Partners (HVP)


ปราสาทเกาแกของ Heisdorf ตงอยภายในสวนสาธารณะเคยงคกบตนไม

เกาแกทมความสวยงามปราสาทแหงนสรางขนตงแตศตวรรษท 19 แตมนกมขนาดเลกเกนไป เลกเกน

กวาทจะคดวาจะมวนหนงสามารถสรางสงทอานวยความสะดวกสบายเหมอนกบทก ๆ วนน

(ภาพท 2.29)

http://www.hvp.lu/

77

ภาพท 2.29 บรเวณ Facade ดานหนาของโครงการ Heisdorf Residence for the Elderly, โดย

archdaily, 2014.

ทมงานสถาปนกจาก HVP นนไดรบหนาทในการปรบปรงอาคารทมประวตมาอยาง

ยาวนาน โดยระมดระวงไมใหสวนโครงสรางเกาของอาคารไดรบผลกระทบจากการกอสรางครงน

รวมไปถงตนไมตางๆทพยายามรกษาของเดมไวใหมากทสดเพอทจะสรางความอบอนแกผสงอาย

ทอยอาศยอยในอาคารหลงน และตนไมยงสรางความรสกอสระไมอดอดไปพรอมๆกนกบความรสก

ปลอดภยอกดวย (ภาพท 2.30)

ภาพท 2.30 บรเวณสวนทแสดงใหเหนวา Heisdorf Residence for the Elderly เปนการนาตกเกา

มาปรบปรงใหม, โดย archdaily, 2014.

78

ภาพท 2.31 ผงโครงการ Heisdorf Residence for the Elderly, โดย archdaily, 2014.

สรปจากกรณศกษา Heisdorf Residence for the Elderly จะพบวาอาคารหลงนเปน

อาคารทใชอาคารหลงเกาทมอยในชมชนมาดดแปลงใหเปนทพกอาศยแบบถาวร เพอเนนลกคากลม

ผสงอายโดยเฉพาะ

ขอดของโครงการนคอตวอาคารนนจะมกลนอายของประวตศาสตร และความเกาแก

ของตวอาคารอย เพราะโครงการนเปนโครงการทนาอาคารเกาแกของชมชนมาปรบปรงโดยทไมไดม

การรอถอนตวอาคารออก และบรเวณรอบนอกของตวอาคารกประกอบไปดวยพนทสเขยว ซง

สามารถสรางความอบอนและผอนคลายแกผทพกอาศยอกดวย

ขอเสยกคอ เนองจากอาคารหลงนเปนอาคารหลงเกาทไดรบการบรณะขนมาทาให

โปรแกรมหลายๆอยางอาจจะมความทนสมย และลกเลนของฟงคชนในการใชงานไดไมดเทาอาคารท

มการสรางใหมขนมาเลย

2.10.4 Orlando Elderly Apartment Complex, USA

อาคารหลงนเปนอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ตงอยทเมอง Orlando

สหรฐอเมรกา เปนรปแบบลกษณะอาคารหาชน ประกอบไปดวยหองพกจานวน 64 ยนต รองรบ

ผสงอาย 64 คน มพนทอาคารทงหมดรวม 5,000 ตารางเมตร จากการวางผง จะเหนวาอาคาร

79

หลงนไดเปรยบในเรองของปฏสมพนธของผทเขาใชงานภายในตวอาคาร เนองจากผงจะแยกเปนปก

สองปก และจะมลฟทและพนทโลงตรงกลางของอาคาร ทาใหผทอยอาศยสามารถพบปะกนไดงายขน

(ภาพท 2.32 – 2.33)

ภาพท 2.32 รปดานของโครงการ Orlando Elderly Apartment Complex, โดย Orlando

Elderly Apartment Complex, 2014.

ภาพท 2.33 ผงชนหนงของโครงการ Orlando Elderly Apartment Complex, โดย Orlando

Elderly Apartment Complex, 2014.

80

2.10.5 Group Home in Noboribetsu , Japan

ผออกแบบ Sou Fujimoto Architects

สถานทตง Hokkaido, Japan

การใชสอย บานพกอาศยสาหรบผสงอายทมปญหาในเรองของความจา

ปทสรางเสรจ 2006

วสดทใช Wood

พนทกอสราง 1,637 ตารางเมตร

พนทอาคาร 745 ตารางเมตร

ภาพท 2.34 บรเวณโครงการ Group Home in Noboribetsu ประเทศญปน, โดย archdaily,

2014.

ภาพท 2.35 รปตดของโครงการ Group Home in Noboribetsu ประเทศญปน, โดย archdaily,

2014.

81

อาคารหลงนเปนอาคารชนเดยว สรางขนเพอรองรบผสงอายทมปญหาเกยวกบโรค

ความจา โดยจะมทงหมด 10 ยนต รองรบผสงอายได 18 คน กสรวางผงของตวอาคารจะแยก

ออกเปนสองป โดยแตละปกของอาคารจะมหองนงเลน หองรบประทานอาคาร และหองทใชสาหรบ

การซกลางเปนของตวเอง ทาใหผสงอายสามารถทากจกรรมรวมกนไดอยางสะดวก และสามารถทาให

สมองลดการเสอมลงไดดวย เพราะผสงอายจะไดทากจกรรมตางๆ และมปฏสมพนธกบสงรอบขาง

มากยงขน

ภาพท 2.36 แนวคดการออกแบบหลงคาของโครงการ Group Home in Noboribetsu ประเทศ

ญปน, โดย archdaily, 2014.

สรปกรณศกษาตางประเทศ

จากกรณศกษาตางประเทศจานวน 5 กรณ พบวา แนวคดในการออกแบบโครงการ

อาคารพกอาศยตางประเทศ มกมลกษณะการเปนโครงการขนาดเลก และมลกษณะแนวคดในเรอง

ของ ความเปนสวนตว การเปนอสระในการดแลตนเอง ความปลอดภย การมปฏสมพนธทางสงคม

การมบรรยากาศเหมอนบาน มรายละเอยดดงน

1) ความเปนสวนตวแสดงออกมาจากลกษณะการวางผงอาคารทมลกษณะการวางผง

แบบแบงพนทในลกษณะแยกเปนปกหรอตวแอล (L) หรอการใชตนไมเพอสรางความเปนสวนตว

2) การเปนอสระในการดแลตนเอง ทผสงอายสามารถมอสระในการเลอกทากจกรรม

3) ความปลอดภย มการออกแบบทเปนมาตรฐานตามกฎหมาย

4) การมปฏสมพนธทางสงคม มรปแบบของพนทสวนกลาง หรอระเบยงทางเดน เปน

พนททสงเสรมตอการมปฏสมพนธแบบกลม

5) การมบรรยากาศแบบบาน โดยมการเลอกใชวสด หรอการตกแตงใหมบรรยากาศท

อบอนเปนชมชน และการใชพนทสวน ตนไม เพอใหเกดสภาวะผอนคลาย

82

สรปวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

จากการศกษาทบทวนวรรณกรรมทเกยวของจานวน 10 หวขอ สามารถแบงวรรณกรรม

และงานวจยทเกยวของออกเปนสามหวขอหลกในการศกษา ไดแก ผสงอาย แนวคดการมปฏสมพนธ

ทางสงคม และการศกษาแนวคดและการออกแบบ มรายละเอยด ดงน

การศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง ผสงอาย พบวา รปแบบอาคารพกอาศยประเภท

อาคารความหนาแนนสงสาหรบผสงอาย สามารถตอบสนองตอสภาพการอยอาศยของผสงอายใน

ปจจบน เพราะ มการอยอาศยกบบตรลดลงและมการอาศยตามลาพงกบคสมรสเพมมากขน จาก

สภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอายทเปลยนไปสงผลใหเกดแนวคดในการแยกทอยอาศยจาก

สภาวะความจาเปนตาง ๆ โดยมเหตผลหลกในการแยกทอยอาศยมาจากปญหาครอบครว โดยมความ

ตองการใหมคนดแลและการมเพอนคย เพอเปนการตอบสนองตอผลกระทบทางสงคมทงสามดาน

ไดแก การลดปญหาผสงอายถกทอดทง โดยการเปนศนยรวมผสงอายทสรางสงคมภายในโครงการ

อาคารพกอาศยใหเกดเปนครอบครวใหม เพอใหผสงอายดแลกนและกน การลดปญหาทางดานสภาพ

จตใจของผสงอายไมใหเกดความรสกเหงาโดยใชรปแบบของการมกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธ

ทางสงคม

การศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง แนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา การม

กจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม มรปแบบของการมสวนรวมและมประเภทของกจกรรม

ไวอยางหลากหลาย โดยรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม ไดแก

- กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย

- กจกรรมทางศาสนา

- กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา

- กจกรรมเพอความบนเทง

- กจกรรมสงเสรมสงคม

- กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา

การศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง การศกษาแนวคดและการออกแบบ พบวา แนวคด

ในการออกแบบ จากการเปรยบเทยบแนวคดดานทพกอาศยสาหรบผสงอายของผเชยวชาญ สามารถ

สรปทฤษฎและแนวคดทใชเปนแนวทางในการออกแบบได 12 หวขอ สามารถจดกลมแนวคดในการ

ออกแบบทพกอาศยสาหรบผสงอาย เปน 3 หวขอ ไดแก สภาพทอยอาศย สงแวดลอม และ

บรรยากาศ โดยแนวคดเรองสภาพทอยอาศย ใหความสาคญกบความเปนสวนตว ความปลอดภย ทม

สภาพความเปนอยมลกษณะแบบดแลตนเอง มการควบคมของทอยอาศยแบบการสรางทางเลอกเปน

สงสาคญ เพราะ ความรสกทสามารถควบคมสถานการณออกมาได พบวา มผลดตอความพงพอใจใน

83

ชวตของผสงอายเพมมากขน และทอยอาศยทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม รวมถงการมสวน

รวมกบครอบครวทเกดขนภายในโครงการ แนวคดเรองสงแวดลอมของทอยอาศย ใหความสาคญกบ

การสรางสงแวดลอมสวนตวทเหมาะสมกบแตละบคคล การสรางสงแวดลอมทคนเคย สงแวดลอมท

เปลยนแปลงตามผสงอายทมความตองการตางกนได และการลาดบความสาคญของพนท สราง

สงแวดลอมทลดความสบสน หาทางไดงาย และแนวคดเรองบรรยากาศของสภาพทอยอาศย ให

ความสาคญกบบรรยากาศเหมอนบาน และบรรยากาศทกระตนประสาทสมผส

เมอวเคราะหจากแนวคดเกยวกบแนวคดพนทวางในละแวกบานทเกยวของ พบวา กลม

ผสงอายมลกษณะเปนกลมทอยตดบานเปนกลมทออกมาใชพนทวางในละแวกบานบอยครง สงผลให

พนททมความเหมาะสมตอการออกแบบเพอสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม ไดแก พนทภายใน

หองพก พนทโถงทางเดน หนาหองพก พนทใตถนอาคาร และพนทสวนดานนอกอาคาร โดยจากการ

วเคราะหเพอหาแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธ

ทางสงคมรวมกบมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย พบวา การออกแบบ

โครงการอาคารพกอาศย มหลกในการออกแบบพนฐาน (วนชาต สวสด, 2540; ไตรรตน จารทศน

และคณะ, 2548) ทสอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.8 แนวคดเกยวกบการออกแบบและ

จดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย ไดแก

1) ความปลอดภยของทพกอาศย

2) บรรยากาศเหมอนบาน

3) การปรบเปลยน สงแวดลอมทเปลยนแปลงตามผสงอายทมความตองการตางกนได

สามารถแบงแนวคดในการออกแบบออกเปนสองหวขอ ไดแก แนวคดในการออกแบบ

วางผงโครงการ และแนวคดในการออกแบบภายในโครงการ ผวจยไดนารปแบบกจกรรมทเกดขน

แนวคดในการออกแบบ และทกรายละเอยดทไดทาการศกษาทบทวนวรรณกรรมและงานวจยท

เกยวของไปใชในการวเคราะห เพอนาไปสการออกแบบทใหความสาคญกบการสรางปฏสมพนธทาง

สงคมในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายตอไป

84

บทท 3

ระเบยบวธวจย

การวจยเปนการวจยเชงสารวจ มวตถประสงคสหวขอโดยเนนการศกษาเรอง

ปฏสมพนธทางสงคม จากการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ เพอ

ศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอาย ศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอาย ศกษาลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน และเสนอแนว

ทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม การเกบ

รวบรวมขอมลโดยการสบคนทบทวนวรรณกรรม เพอวเคราะหหาลกษณะการใชบรการอาคารพก

อาศยสาหรบผสงอายในปจจบน และแนวคดในการออกแบบทเกยวของ การวเคราะหกรณศกษา

แบงออกเปนในประเทศไทยและตางประเทศ โดยวเคราะหกรณศกษาในประเทศไทยสองกรณ และ

วเคราะหกรณศกษาตางประเทศจานวน 7 กรณ เพอหารปแบบและแนวโนมของกจกรรมทเกดขน

ภายในโครงการ ทมเกณฑในการเลอกจากการมแนวความคดในการออกแบบทมรปแบบของโครงการ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมรปแบบพนทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม และการลง

พนทสารวจกรณศกษาในประเทศไทย และทตงโครงการ เพอเสนอแนวทางในการออกแบบอาคารพก

อาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคมมรายละเอยดระเบยบวจย ไดแก ขนตอน

การดาเนนงานวจย แหลงขอมล และวธการวเคราะหขอมล ดงน

3.1 ขนตอนการดาเนนงานวจย

ผวจยไดดาเนนการศกษาคนควาตามขนตอนในการวจย โดยแบงเปน 3 ขนตอนหลก

และ 12 ขนตอนยอย ไดแก

3.1.1 การศกษาสภาพสงคม วฒนธรรมของผสงอาย และลกษณะการใชบรการ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จากกรณศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ โดย

เนนการศกษาเรองปฏสมพนธทางสงคม

ขนท 1 ศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง สภาพการอยอาศยของผสงอายใน

ประเทศไทย เพอหารปแบบของกลมเปาหมายของผสงอายทเกดขน

ขนท 2 ศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง การแยกทพกอาศยของผสงอาย เพอหา

ลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน

85

3.1.2 การศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากกรณศกษาใน

ประเทศไทยและตางประเทศ เพอนามาใชในเรองปฏสมพนธทางสงคม

ขนท 3 ศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง ประเภททพกอาศยของผสงอาย เพอ

ศกษาหาแนวโนมของประเภททพกอาศยทเหมาะสมตอแนวคดสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

ขนท 4 ศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง แนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

และผสงอายกบแนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

ขนท 5 ศกษาทบทวนวรรณกรรมเรอง แนวความคดเกยวกบการออกแบบและ

จดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย และมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศ

ไทย เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบโครงการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

ขนท 6 ศกษาวเคราะหกรณศกษาอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จาก

กรณศกษาตางประเทศรวม 5 กรณ เพอศกษารปแบบแนวทางในการออกแบบอาศยสาหรบผสงอาย

ไดแก

- Home for the Elderly (Ravnikar Potokar Arhitekturni), Slovenia

- The Hodoš Centre for the Elderly (Ravnikar Potokar rhitekturni),

Slovenia

- Heisdorf Residence for the Elderly, Germany

- Orlando Elderly Apartment Complex, USA

- Group Home in Noboribetsu, Japan

ขนท 7 ศกษาวเคราะหกรณศกษาอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน

จากกรณศกษาในประเทศไทยจานวนสองกรณ เพอศกษารปแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายใน

ปจจบนทมรปแบบของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมรปแบบพนทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคม ไดแก

- สวางคนเวศ อาคารชดพกอาศยเพอผสงอาย โครงการของสภากาชาดไทย

- ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค (บานบางแค)

ขนท 8 วเคราะหแนวคดในการออกแบบ แบงออกเปนสองรปแบบ ไดแก การ

วเคราะหแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร และแนวคดในการออกแบบภายนอกอาคาร

86

3.1.3 การศกษาเพอหาแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

ขนท 9 นาขอมลจาก 3.1.1 การศกษาสภาพสงคม วฒนธรรมของผสงอาย และ

ลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน จากกรณศกษาในประเทศไทยและ

ตางประเทศ โดยเนนการศกษาเรองปฏสมพนธทางสงคม และ3.1.2 การศกษารปแบบของ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากกรณศกษาในประเทศไทยและตางประเทศ เพอนามาใชในเรอง

ปฏสมพนธทางสงคม มาใชในการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม


ขนท 10 วเคราะหรายละเอยดพนทการใชงานของโครงการออกแบบอาคารพก

อาศยสาหรบผสงอาย

ขนท 11 สารวจพนทประเภททตงโครงการ โดยสมมตทตงโครงการออกแบบ

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย อยทพนทรมทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 หรอถนนพหลโยธน

บรเวณซอยคลองหลวง 29 ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน มพนทประมาณ 225

ไร หรอ 360,000 ตารางเมตร จากการวเคราะหพนทตงโครงการในขอบเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล

ทสอดคลองกบประชาการผสงอายภาคกลางทมจานวนผสงอายตอประชากรเปนอตราสวนทมากกวา

ภาคอน ๆ

ขนท 12 ออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

3.2 แหลงขอมล

1) ขอมลจากกรณศกษาตางประเทศจานวน 5 กรณ มเกณฑในการเลอกจากการม

แนวความคดในการออกแบบทมรปแบบของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมรปแบบพนท

สงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

2) ขอมลจากการลงพนทสารวจกรณศกษาในประเทศไทยจานวนสองกรณ

3) ขอมลจากการลงพนทสารวจกรณศกษาประเภททตงโครงการ ภายในขอบเขต

กรงเทพฯ และปรมณฑล จากการวเคราะหพนทตงโครงการในขอบเขตกรงเทพฯ และปรมณฑลท

สอดคลองกบประชาการผสงอายภาคกลางทมจานวนผสงอายตอประชากรเปนอตราสวนทมากกวา

ภาคอน ๆ

87

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดเกบรวบรวมขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (content analysis) และ

กรณศกษา (case study analysis) ทไดมาจากการศกษาทบทวนวรรณกรรม และการสารวจโดย

รายละเอยดของการเกบรวบรวมขอมล มดงน

3.3.1 การเกบรวบรวมขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

ไดแก

1) สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย

2) แนวคดการจดการทพกอาศยของผสงอาย

3) แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย

4) การแยกทพกอาศยของผสงอาย

5) ประเภททพกอาศยของผสงอาย

6) แนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

7) ผสงอายกบแนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม

8) แนวความคดเกยวกบการออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย

9) มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

10) กรณศกษาตางประเทศ

3.3.2 การเกบรวบรวมขอมลจากการสารวจ

1) สารวจกรณศกษาโครงการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

2) สารวจกรณศกษาประเภททตงโครงการ

88

3.4 วธการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลแบงออกเปนสองวธ ไดแก การใชวธการวเคราะหขอมลจากการ

ทบทวนวรรณกรรม เพอหาแนวคดในการออกแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทาง

สงคม และการใชการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษา เพอวเคราะหลกษณะของการออกแบบ

ออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย มรายละเอยดการวเคราะห ดงน

1) วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

2) วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย และกรณศกษาเพอ

ศกษาลกษณะพนททสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

3) วเคราะหขอมลแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายท

สงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

4) วเคราะหทบทวนวรรณกรรมทเกยวของและกรณศกษา เพอใชเปนแนวทางในการ

ออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

89

บทท 4

การวเคราะหขอมล

งานวจยนมการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมในผสงอาย เพอหาลกษณะการออกแบบโครงการออกแบบอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคมทสามารถตอบสนองตอผลกระทบทางสงคม

ทงสามดาน ไดแก การลดปญหาผสงอายถกทอดทง โดยการเปนศนยรวมผสงอายทสรางสงคมภายใน

โครงการอาคารพกอาศยใหเกดเปนครอบครวใหม เพอใหผสงอายดแลกนแลกน การลดปญหา

ทางดานสภาพจตใจของผสงอายไมใหเกดความรสกเหงาโดยใชรปแบบการมกจกรรมทสงเสรมการม

สวนรวมและมประเภทของกจกรรมไวอยางหลากหลาย โดยการวเคราะหหารปแบบกจกรรมท

เหมาะสม รวมถงการวเคราะหหาลกษณะของพนท เพอเปนแนวทางในการออกแบบทสามารถ

สงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม โดยไดทาการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษาในประเทศไทย

จานวนสองกรณ ไดแก สวางคนเวศ อาคารชดพกอาศยเพอผสงอาย โครงการของสภากาชาดไทย

และศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค (บานบางแค) เพอมาใชเปนแนวทางในการ

ออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย แบงการวเคราะหออกเปนสหวขอ ไดแก

4.1 วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

4.2 วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา

4.3 วเคราะหแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทสงเสรม


4.4 การวเคราะหจดทาโปรแกรม

4.1 วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

จากการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.6 และหวขอ 2.7 ผสงอายกบแนวคดการม

ปฏสมพนธทางสงคม พบวา พฤตกรรมของผสงอายมอทธพลซงกนและกนในลกษณะทมการตอบโต

และมปฏกรยาตอกนและกน สามารถถกถายทอดออกมาผานทางรปแบบของกจกรรมตาง ๆ ดงนน

การสงเสรมใหเกดปฏสมพนธทางสงคม ทผวจยมความสนใจจงมรปแบบของการใชกจกรรม ผาน

ทางการออกแบบพนททจะใหแตละบคคล และครอบครวได พบปะและทากจกรรมรวมกนภายในท

อยอาศย และความรวมมอกนระหวางเพอนบาน จากแนวคดดงกลาวผวจยไดทาการศกษาหวขอ

2.7.1 แนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย (ศจ วสารทศจ, 2554) เพอศกษาหารปแบบกจกรรมสาหรบ

90

ผสงอายทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม สาหรบใชเปนแนวทางในการออกแบบอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอาย

จากรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 7 รปแบบ (ศจ วสารทศจ,

2554) ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและ

ภมปญญา และกจกรรมพเศษอน ๆ เมอนารปแบบกจกรรมมาวเคราะหหาลกษณะการปฏสมพนธทาง

สงคม พบวา กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา กจกรรมเพอความบนเทง และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา มรปแบบ

เปนกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคลและการปฏสมพนธแบบกลม กจกรรม

สงเสรมสงคมและกจกรรมพเศษอน ๆ มรปแบบเปนกจกรรมทสงเสรมการปฏสมพนธแบบกล ม



แสดงการวเคราะหรปแบบของกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

รปแบบกจกรรม การปฏสมพนธทางสงคม


การปฏสมพนธแบบกลม

1. กจกรรมสงเสรมสขภาพ

ทางรางกาย

- การฟนฟรางกาย เชน การ

นวด การอบสมนไพร เปนตน

- กจกรรมบรหารรางกาย เชน

โยคะ ลลาศ วงเหยาะ

หรอเดนเรว

- กจกรรมทมการใชอปกรณ

บรการ เชน ปาเปา โยนหวง

โบวลงสนาม การออกกาลง

ตาง ๆ เปนตน

2. กจกรรมทางศาสนา - การทาบญ






3. กจกรรมสงเสรมทกษะ

ทางปญญา

- การอานหนงสอ หรอเลน

อนเตอรเนต

- การเลนเกมส เชน บงโก

หมากฮอส การทายปรศนา

เปนตน

91


แสดงการวเคราะหรปแบบของกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม (ตอ)

รปแบบกจกรรม การปฏสมพนธทางสงคม


การปฏสมพนธแบบกลม

4. กจกรรมเพอความบนเทง - การรองเพลงและการ

แสดงออก

- การดหนง ฟงเพลง

5. กจกรรมสงเสรมสงคม - กจกรรมพบปะ งานสงสรรค

ตามเทศกาล วนสาคญ

6. กจกรรมสงเสรมความคด

สรางสรรคและภมปญญา

- การดแลตนไม หรอสตวเลยง

เปนตน

- กจกรรมทางศลปะ เชน การ

ปน เลนดนตร การชาง

เปนตน

7. กจกรรมพเศษอน ๆ - กจกรรมอาสาสมคร - กจกรรมทองเทยว

หมายเหต. โดย จดทาโดยผวจย, 2558

จากการวเคราะหทบทวนวรรณกรรม เรองแนวทางการบรหารจดการและออกแบบการ

ใชพนทสถานสงเคราะหผสงอายกรณศกษาศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค

(ณฐพล ฉตรธนาอนนต, 2549) ททาการศกษากจวตรประจาวนของผสงอายภายในบานบางแค พบวา

ผสงอายใชเวลาวางสวนใหญไปกบกจกรรมนนทนาการ และการพกผอนหยอนใจ ทาใหผวจยสามารถ

ทจะออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายใหสอดคลองกบการมปฏสมพนธทางสงคม โดยเนนให

ผสงอายมการปฏสมพนธกบผอน ในชวงการทากจกรรมยามวางของผสงอายได (ตารางท 4.2)


แสดงกจวตรประจาวนของผสงอายภายในบานบางแค

เวลา รายละเอยดกจกรรม

04:01 - 05:00 น. ตนนอน

05:01 - 08:00 น. กจกรรมภายในศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค

เชน ออกกาลงกาย ฟงวทย เปนตน

92


แสดงกจวตรประจาวนของผสงอายภายในบานบางแค (ตอ)

เวลา รายละเอยดกจกรรม

08:01 - 08:30 น. รบประทานอาหารเชา

08:31 - 10:00 น. ทากายภาพบาบด (สาหรบผทจาเปน)


เชน ชมโทรทศน รวมกจกรรมประจาวน กจกรรมอาชวะบาบด เปนตน

11:01 - 11:30 น. รบประทานอาหารกลางวน


เชน ชมโทรทศน รวมกจกรรมประจาวน กจกรรมอาชวะบาบด เปนตน

16:31 - 17:00 น. รบประทานอาหารเยน

17:01 - 19:00 น. กจกรรมอสระ ชมโทรทศน สงสรรค เปนตน

19:01 - 21:00 น. เขานอน

หมายเหต. โดย ณฐพล ฉตรธนาอนนต, 2549

4.1.1 การวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

เมอทบทวนวรรณกรรมจากแนวคดเกยวกบแนวคดพนทวางในละแวกบานทเกยวของ พบวา กลมผสงอายมลกษณะเปนกลมทอยตดบานเปนกลมทออกมาใชพนทวางในละแวก

บานบอยครง สงผลใหพนททมความเหมาะสมตอการออกแบบเพอสงเสรมตอการมปฏสมพนธทาง

สงคม ไดแก พนทภายในหองพก พนทโถงทางเดนหนาหองพก พนทใตถนอาคาร และพนทสวนดาน

นอกอาคาร

จากการวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

พบวา บรเวณพนทสวนดานนอกอาคาร มความพรอมทางดานสภาพแวดลอม ทสามารถใชในการ

ออกแบบวางตาแหนงของกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนากจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคด

สรางสรรคและภมปญญา พนทโถงทางเดนหนาหองพกและพนทใตถนอาคาร มลกษณะของการเปน

ศนยรวมผสงอายในเวลาวางตาง ๆ ทสามารถออกแบบพนททงสองใหมลกษณะของกจกรรมสงเสรม

ทกษะทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง และกจกรรมสงเสรมสงคม และในสวนของพนทภายใน

หองพก มลกษณะของการเปนพนททจะตองมความเปนสวนตว สงผลใหกจกรรมทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมทสามารถเกดขน ไดแก กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา (ตารางท 4.3)

93


แสดงการวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

ตาแหนงพนทกจกรรม รปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

1. พนทภายในหองพก - กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา

2. พนทโถงทางเดนหนาหองพก




3. พนทใตถนอาคาร




4. พนทสวนดานนอกอาคาร




- กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา


สรปการวเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

จากการวเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

กจกรรมทง 7 ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะ

ทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและ

ภมปญญา และกจกรรมพเศษอน ๆ มลกษณะเปนลกษณะกจกรรมทสงเสรมการปฏสมพนธทางสงคม

ระหวางบคคลและการปฏสมพนธแบบกลม ทสอดคลองกบแนวคดในการออกแบบทผวจยมควาน

สนใจ จากการศกษาวเคราะหกจวตรประจาวนของผสงอายภายในบานบางแค และจากการศกษา

ทบทวนวรรณกรรมมกจะพบรปแบบกจกรรม 6 กจกรรมจากทงหมดภายในโครงการอาคารพกอาศย

เนองจากเปนกจกรรมทไมใชพนทภายในโครงการ แตเปนกจกรรมทใหความสาคญกบการออกนอก

พนท โดยยกเวนกจกรรมพเศษอน ๆ ในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ดงนน รปแบบ

กจกรรมทจะเกดขนในโครงการการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ไดแก



94





จากการวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

บรเวณพนทสวนดานนอกอาคาร มความพรอมทางดานสภาพแวดลอม ทสามารถใชในการออกแบบ

วางตาแหนงของกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคมไดหลากหลาย ไดแก กจกรรม

สงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนากจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคด

สรางสรรคและภมปญญา พนทโถงทางเดนหนาหองพกและพนทใตถนอาคาร มลกษณะของการเปน

ศนยรวมผสงอายในเวลาวางตาง ๆ ทสามารถออกแบบพนททงสองใหมลกษณะของกจกรรมสงเสรม

ทกษะทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง และกจกรรมสงเสรมสงคม และในสวนของพนทภายใน

หองพก มลกษณะของการเปนพนททจะตองมความเปนสวนตว สงผลใหกจกรรมทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมทสามารถเกดขน ไดแก กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา

4.2 วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา

การออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายประเภทคอนโด อพารทเมนต จาก

กรณศกษาในประเทศไทย ไดแก สวางคนเวศ อาคารชดพกอาศยเพอผสงอาย โครงการของ

สภากาชาดไทย และศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค (บานบางแค) โดยแบง

การวเคราะหออกเปนสองสวน ไดแก การวเคราะหลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอายและการ

วเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม มรายละเอยดดงน

4.2.1 การวเคราะหลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอาย

การออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย สามารถแบงลกษณะการใช

พนทของอาคารไดเปนสามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนท

สนบสนน โดยพนทสนบสนน หมายถง พนทของเจาหนาทและบคลากรภายใน จากการวเคราะห

เปรยบเทยบกรณศกษาในประเทศไทยสองกรณ พบวา ลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอายทงสอง

มรปแบบของการใชพนททเหมอนกน และมความสอดคลองกบการมกจกรรมทสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคม (ตารางท 4.4)

95


แสดงการวเคราะหลกษณะการใชพนทของอาคารผสงอายในกรณศกษา

ลกษณะการใชพนท โครงการสวางคนเวศ ศนยพฒนาการจดสวสดการ

สงคมผสงอายบานบางแค

1. พนทพกอาศย

- หองพกผสงอาย

2. พนทกจกรรมสงเสรม

ปฏสมพนธ

- กจกรรมสงเสรมสขภาพ

ทางรางกาย


- กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา



- กจกรรมสงเสรมความคด


3. พนทสนบสนน

- สานกงานอาคาร

- หองอาหาร

- หองครวของผสงอาย

- หองซกรด

- หองปฐมพยาบาล


4.2.2 การวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

จากการวเคราะหลกษณะการใชพนททเกดขนแบงลกษณะการใชพนทของอาคาร

ไดเปนสามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน พบวา

พนทพกอาศย และพนทสนบสนนมลกษณะทเปนมาตรฐาน แตลกษณะพนทกจกรรมสงเสรม

96

ปฏสมพนธ โดยไดทาการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 6

รปแบบ กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา

กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภม

ปญญา พบวา กรณศกษาในประเทศไทยมรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคมท

เหมอนกน ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมเพอความบนเทง

และกจกรรมสงเสรมสงคม มรายละเอยดดงน (ตารางท 4.5)


แสดงการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธในกรณศกษาในประเทศไทย

รปแบบกจกรรมสงเสรม


ลกษณะพนทกจกรรม

โครงการสวางคนเวศ ศนยพฒนาการจดสวสดการ

สงคมผสงอายบานบางแค

1. กจกรรมสงเสรมสขภาพทาง

รางกาย

- หองออกกาลงกาย

- สระวายนา

- หองกายภาพบาบด

- กจกรรมออกกาลง

(พนทอเนกประสงค)

2. กจกรรมทางศาสนา - หองพระ - ศาลาธรรม

3. กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา

- หองสมด

4. กจกรรมเพอความบนเทง - รานเสรมสวย

- หองดหนง

- หองดโทรทศน

5. กจกรรมสงเสรมสงคม - หองประชม

- เวททากจกรรม

สนทนาการ

- หองอเนกประสงค

6. กจกรรมสงเสรมความคด


- หองดนตรไทย

- หองงานฝมอ


97

สรปวเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา

จากการวเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา

พบวา การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายสามารถแบงลกษณะการใชพนทของอาคารไดเปน

สามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน โดยลกษณะ

การใชพนทพกอาศยและพนทสนบสนน มลกษณะการออกแบบและลกษณะกจกรรมทเปนมาตรฐาน

สงทแตกตางกน คอ พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ

รปแบบของพนทกจกรรม สามารถแบงตามแนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย (ศจ

วสารทศจ, 2554) ไดเปน 6 รปแบบกจกรรม ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกายมลกษณะ

ของพนทกจกรรม เชน หองออกกาลงกาย สระวายนา และหองกายภาพบาบด เปนตน กจกรรมทาง

ศาสนามลกษณะของพนทกจกรรม เชน หองพระหรอศาลาธรรม กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญาม

ลกษณะของพนทกจกรรม เชน หองสมด กจกรรมเพอความบนเทงมลกษณะของพนทกจกรรม เชน

รานเสรมสวย หองดหนง และหองดโทรทศน เปนตน กจกรรมสงเสรมสงคมมลกษณะของพนท

กจกรรม เชน หองประชม เวททากจกรรมสนทนาการ และหองอเนกประสงค เปนตน และกจกรรม

สงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญามลกษณะของพนทกจกรรม เชน หองดนตรไทย หองงาน

ฝมอ เปนตน

4.3 วเคราะหแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทสงเสรม


การวเคราะหเพอหาแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถง

การมปฏสมพนธทางสงคมรวมกบมาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย พบวา

การออกแบบโครงการอาคารพกอาศย มหลกในการออกแบบพนฐาน (วนชาต สวสด, 2540; ไตรรตน

จารทศน และคณะ, 2548) ทสอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.8 แนวคดเกยวกบการ

ออกแบบและจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย ไดแก

1) ความปลอดภยของทพกอาศย การออกแบบอาคารและสถานทตองคานงถงความ

ปลอดภยตงแตทางเดน การใชวสดกบอาคาร หากไมจาเปนควรใชทางลาด บนไดจะตองมราวจบ

2) บรรยากาศเหมอนบานทมลกษณะอบอน การจดอาคารสถานท ใหมลกษณะรมรน

เพอใหมความรสกเหมอนอยกบบาน ซงชวยในดานจตใจ

3) การปรบเปลยนสงแวดลอม ทเปลยนแปลงตามทผสงอายมความตองการ

จากแนวคดสามประการในการออกแบบมความสอดคลองกบงานวจยเรอง การจด

สภาพแวดลอมและทอยอาศยสาหรบผสงอาย (จรวฒ ศรรตน, 2546) ทมการเกบรวบรวมขอมลจาก

98

ประชากรตวอยาง พบวา การจดทอยอาศยใหกบผสงอายควรจดใหมความปลอดภยทางกายภาพเปน

อนดบแรก เพอปองกนอบตเหตทจะเกดขนกบผสงอาย และมทศนะทเหนดวยสงสดตอการจดสถานท

พกผอนหยอนใจใหกบผสงอาย โดยเหนวาสภาพแวดลอมควรเปนสถานททผสงอายทวไปสามารถใช

รวมกนได และในชมชนควรมการจดสวนสาธารณะใหกบผสงอาย โดยสถานทพกผอนควรจดเปนศนย

อเนกประสงค ทสามารถใหบคคลภายนอกเขามาใชบรการรวมไดดวย เพอใหผสงอายไดทากจกรรม

กบวยอน และกจกรรมทเกดขนควรเปนกจกรรมสงเสรมในหลาย ๆ ดาน เชน สงเสรมใหมอาชพเสรม

รายได เพอผสงอายจะไดมความรททนสมยพรอมทจะปรบตวกบสงใหม ๆ และมทศนะตอการจดทอย

อาศยสาหรบผสงอายอยในระดบมาก

จากการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.8.2.1 แนวคดเกยวกบพนทวางในละแวกบาน และ

หวขอ 2.8.2.2 แนวคดของสวนเพอการบาบด พบวา มลกษณะสอดคลองกบแนวคดสามประการใน

การออกแบบ โดยใหความสาคญกบการจดสงแวดลอมเปนสาคญ เชน การออกแบบพนทพกผอน

พนทสวนกลางควรมววทหลากหลาย และการสงอานวยความสะดวกและบรการในละแวกใกลเคยง

โดยสามารถแบงหวขอในการวเคราะหแนวคดในการออกแบบเปน แนวคดในการออกแบบภายใน

อาคารและแนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ

4.3.1 แนวคดในการออกแบบภายในอาคาร

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร มรายละเอยดในการวเคราะห

อาคารพกอาศย ไดแก การวเคราะหอาคารพกอาศย เชน ลกษณะอาคาร จานวนชน และจานวน

หองพก เปนตน และการวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย มรายละเอยดดงน

4.3.1.1 การวเคราะหอาคารพกอาศย

จากการวเคราะหอาคารพกอาศยจากการเปรยบเทยบกรณศกษา

ตางประเทศและในประเทศไทย จานวน 7 กรณ พบวา ขนาดโครงการมขนาดทหลากหลายตงแต

1,500 ตารางเมตรไมเกน 40,000 ตารางเมตร โดยมจานวนชนไมเกน 8 ชน มจานวนหองไมเกน 300

หอง มรายละเอยดดงน (ตารางท 4.6)

99


แสดงการวเคราะหอาคารพกอาศย

กรณศกษา ขนาด

โครงการ

จานวนชน จานวนหอง

1. Home for the Elderly


7,740 ตร.ม. 5 104

2. The Hodoš Centre for the Elderly


2,473 ตร.ม. 3 21

100


แสดงการวเคราะหอาคารพกอาศย (ตอ)




2. The Hodoš Centre for the Elderly


2,473 ตร.ม. 3 21

3. Heisdorf Residence for the Elderly

6,040 ตร.ม. 3 44

101






4. Orlando Elderly Apartment Complex ,

USA

5,000 ตร.ม. 5 64

5. Group Home in Noboribetsu , Japan

1,637 ตร.ม. 1 20

102






6. โครงการสวางคนเวศ

36,800 ตร.ม. 6 300

7. ศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอาย

บานบางแค

19,200 ตร.ม. 2 มประชากร

อาศยอย 271 คน

ทมา: จดทาโดยผวจย, 2558.

103

4.3.1.2 การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย

การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย พบวา รปแบบพนทพกผอนทเกดขน

ภายในอาคารพกอาศย ไดแก พนทนงเลน พนททาครว และพนทรบประทานอาคารเปนหลก โดย

พนทกจกรรมอน ๆ ทเกดขนภายในอาคาร ไดแก พนทสนทนาการ พนทสระวายนา พนทออกกาลง

พนทเสรมสวย พนทเอนกประสงค และพนทปฏบตธรรม เปนตน จากกรณศกษาตางประเทศ พบวา

พนทพกผอนในอาคาร จะมรปแบบของ พนทนงเลนและพนททาครวในชนทอยอาศย และจาก

กรณศกษาในประเทศไทย พบวา ตาแหนงของพนทพกผอนมกมการรวมอยในอาคารเดยว



การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย

กรณศกษา ตาแหนงพนทพกผอน รปแบบพนทพกผอน


(Ravnikar Potokar

Arhitekturni)

- พนทนงเลน

- พนททาครว

- พนทสนทนาการ

มกจะพบพนทนงเลนในชนท

อยอาศย ตงแต ชนสองขนไป

และพนทกจกรรมอน ๆ พบท

ชนหนง เพยงอยางเดยว

104


การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย (ตอ)


2. The Hodoš Centre for

the

Elderly (Ravnikar

Potokar Arhitekturni)


- พนททาครว มลกษณะของพนท นงเลน

และพนททาครวในทกชนของ


3. Heisdorf Residence for

the Elderly

- พนทสนทนาการ


- พนททาครว มลกษณะของพนทสนทนา

การขนาดใหญ และมการใช

พนท นงเลนแทรกในทางเดน

ของหองพก

4. Orlando Elderly

Apartment Complex ,

USA

- -

5. Group Home in Noboribetsu , Japan


- พนททาครว

- พนทรบประทาน อาหาร

105


การวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย (ตอ)




- พนทสระวายนา

- พนทออกกาลง

- พนทเสรมสวย

- พนทเอนกประสงค

พนทนงเลนอยบรเวณชนท

ห น ง ข อ ง ท ก อ า ค า ร แ ล ะ

กจกรรมอ น ๆ ท เ ก ด ขน ม

ลกษณะรวมในพนทอาคารเดยว

7. ศนยพฒนาการจด

สวสดการสงคมผสงอาย

บานบางแค

- พนอเนกประสงค

- พนทปฏบตธรรม

ภายในอาคารพกอาศยไมม

พนทพกผอน แตพบวามการ

แยกพนท เอนกประสงค และ

พ นท ก จ ก ร ร มป ฏ ว ต ธ ร ร ม

ออกมาคนละอาคาร


สรปแนวคดในการออกแบบอาคารภายใน

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร สามารถแบงการวเคราะหออกเปน

สองกรณ ไดแก การวเคราะหอาคารพกอาศย โดยลกษณะอาคารพกอาศยทเกดขน พบวา ขนาด

โครงการมขนาดทหลากหลายตงแต 1,500 ตารางเมตร ไมเกน 40,000 ตารางเมตร โดยมจานวนชน

ไมเกน 8 ชน มจานวนหองไมเกน 300 หอง และการวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย

พบวา รปแบบพนทพกผอนทเกดขนภายในอาคารพกอาศย ไดแก พนทนงเลน พนททาครว และพนท

รบประทานอาคารเปนหลก โดยพนทกจกรรมอน ๆ ทเกดขนภายในอาคาร ไดแก พนทสนทนาการ

พนทสระวายนา พนทออกกาลง พนทเสรมสวย พนทเอนกประสงค และพนทปฏบตธรรม เปนตน

106

จากกรณศกษาตางประเทศ พบวา พนทพกผอนในอาคาร จะมรปแบบของ พนทนงเลน และพนททา

ครว ในชนทอยอาศย และจากกรณศกษาในประเทศไทย พบวา ตาแหนงของพนทพกผอนมกมการ

รวมอยในอาคารเดยว การวเคราะหลกษณะดงกลาว มความสอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรม

เรอง ผสงอายในโครงการทพกอาศยแบบแฟลต ไดมการศกษาถงสภาพการอยอาศยในทอยอาศยแบบ

แฟลตเคหะชมชนดนแดง 1 และ 2 กรงเทพมหานคร (จระภา ศรคา, 2545) พบวา เมอเรยงลาดบ

พนททกลมตวอยางผสงอายใชสาหรบกจกรรมภายในอาคาร สามารถเรยงลาดบตามความสาคญจาก

มากไปหานอย คอ

1) พนทภายในหองพก ใชสาหรบกจกรรมขนพนฐานของชวต

2) พนทโถงทางเดนหนาหองพกอาศย ใชสาหรบพกผอนใชเวลาวาง ไดแก การพดคยกบ

เพอนบาน การทางานอดเรก การนงพกผอน การนอนกลางวน และทางาน


4.3.2 แนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ มรายละเอยดในการ

วเคราะหไดแก การวเคราะหลกษณะผงพนท เชน วเคราะหลกษณะรปรางของพนท พบวา ลกษณะ

รปรางพนทมลกษณะการวางผงในรปทรงการแบงโซนพนทชดเจน สวนมากมการเลอกใชการวางผง

ในลกษณะรปทรงตวแอล (L) และการวเคราะหตาแหนงพนทสเขยว พบวา ตาแหนงพนทสเขยวม

ลกษณะเปนพนทสวน โดยมตาแหนงบรเวณตรงกลางและโดยรอบของโครงการ เพอใหโครงการม

ความรมรน มรายละเอยดการวเคราะหดงน (ตารางท 4.8)

107


แสดงการวเคราะหลกษณะผงพนท

ลกษณะกรณศกษา ลกษณะรปรางพนท ตาแหนงพนทสเขยว


(Ravnikar Potokar

Arhitekturni)

- มการแยกฝงพนทแบง

โซนในการวางผง

- ตรงกลางโครงการและ

โดยรอบ

- มพนทนงเลน

2. The Hodoš Centre for

the Elderly (Ravnikar

Potokar Arhitekturni)

- มการแยกฝงพนทใน ลกษณะของรปทรงการวาง

ผงแบบตวแอล (L)

- โดยรอบโครงการ

3. Heisdorf Residence for the Elderly

- มการแยกฝงพนทแบง โซนในการวางผง


108


แสดงการวเคราะหลกษณะผงพนท (ตอ)

ลกษณะกรณศกษา ลกษณะรปรางพนท ตาแหนงพนทสเขยว

5. Group Home in

Noboribetsu , Japan



- มการวางผงโครงการ แบบกระจายตว


7. ศนยพฒนาการจด

สวสดการสงคมผสงอาย บานบางแค

- มการวางผงโครงการ แบบกระจายตว

- ตรงกลางโครงการ

- มการใชนาลอมรอบ


สรปแนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ มรายละเอยดในการวเคราะห

ไดแก การวเคราะหลกษณะผงพนท พบวา ลกษณะรปรางพนทมลกษณะการวางผงในรปทรงการแบง

พนทชดเจน จากกรณศกษาตางประเทศจะมลกษณะการวางผงโครงการ สวนมากมการเลอกใชการ

109

วางผงทมการแบงในลกษณะรปทรงตวแอล (L) โดยการวางผงจากกรณศกษาในประเทศไทย มความ

แตกตางกบกรณศกษาตางประเทศ ทมการวางผงแบบกระจายตว และการวเคราะหตาแหนงพนท

สเขยว พบวา ตาแหนงพนทสเขยวมลกษณะเปนพนทสวน ทสามารถมพนทนงเลน สาหรบพกผอน

หยอนใจได โดยมตาแหนงบรเวณตรงกลางและโดยรอบของโครงการ เพอใหโครงการมความรมรน

จากการวเคราะหลกษณะดงกลาว มความสอดคลองกบการทบทวนวรรณกรรมเรอง ผสงอายใน

โครงการทพกอาศยแบบแฟลต ไดมการศกษาถงสภาพการอยอาศยในทอยอาศยแบบแฟลตเคหะ

ชมชนดนแดง 1 และ 2 กรงเทพมหานคร (จระภา ศรคา, 2545) พบวา เมอเรยงลาดบพนททกลม

ตวอยางผสงอายใชสาหรบกจกรรมภายนอกอาคารทใชเปนพนทนงเลน หรอพกผอน โดยสามารถ

เรยงลาดบตามความสาคญจากมากไปหานอย คอ

1) พนทดานขางหรอระหวางอาคาร ใชสาหรบกจกรรมการพกผอนใชเวลา กจกรรมการ

ทางานชวยเหลอครอบครว


4.4 การวเคราะหจดทาโปรแกรม

จากการวเคราะหขอมลกรณศกษา พบวา การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

สามารถแบงการใชงานของพนทไดเปนสามสวน ไดแก สามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนท

กจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน จากการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.9 มาตรฐานใน

การออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย พบวา ขนาดโปรแกรมของพนทพกอาศย และพนท

สนบสนน มลกษณะขนาดพนฐาน แตขนาดของโปรแกรมพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธมขนาดและ

รายละเอยดโปรแกรมทแตกตางกน โดยแบงการวเคราะหออกเปนสามสวน ไดแก พนทพนฐานอาคาร

พกอาศยสาหรบผสงอาย เชน พนทพกอาศยและพนทสนบสนน และพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ

มรายละเอยด ดงน

4.4.1 พนทพนฐานอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

พนทพนฐานของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ไดแก พนทพกอาศย

และพนทสนบสนน จากการวเคราะหกรณศกษา พบวา จานวนของเจาหนาทประจาภายในโครงการ

60 คน แบงเปนบคลากรผดแลผสงอาย จานวน 40 คน และบคลากรอน ๆ จานวน 20 คนม

รายละเอยด ดงน (ตารางท 4.9)

110


แสดงการวเคราะหพนทพนฐานอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

รายละเอยดโปรแกรม พนทอาคาร

ลอบบ

- ขนาด 80 ตารางเมตร

- จานวน 3 พนททงหมด 80 x 3 = 240 ตารางเมตร

240 ตารางเมตร

พนทกจกรรมหนาโถงลฟต


- จานวน 18 พนททงหมด 55 x 18 = 990 ตารางเมตร


หองรบประทานอาหารใตอาคารพกอาศย


- จานวน 3 หอง 70 x 3 = 210 ตารางเมตร


หองจดเตรยมอาหารใตอาคารพกอาศย




หองนาใตอาคารพกอาศย




หองซกรด




หองพกผสงอาย

- ผสงอายจานวน 2 คน ขนาด 37 ตารางเมตร

- จานวน 216 หอง 37 x 216 = 7,992 ตารางเมตร

7,992 ตารางเมตร

พนทโรงอาหาร



ออฟฟศเจาหนาท

- จานวนเจาหนาท 13 คน ขนาด 30 ตารางเมตร



111


แสดงการวเคราะหพนทพนฐานอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย (ตอ)


หองพกเจาหนาทและญาต




พนทพนฐานโครงการศนยฟนฟผเปนโรคมะเรง 12,618 ตารางเมตร


4.4.2 พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ

จากการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ ผวจยกาหนดใหม

รปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ จานวน 6 รปแบบพนทกจกรรม ไดแก กจกรรมสงเสรม

สขภาพทางรางกาย เชน พนทสระวายนาและพนทฟตเนส กจกรรมทางศาสนา เชน หองนงสมาธ

กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา เชน หองสมด และหองคอมพวเตอร และการมพนทกจกรรม

นนทนาการในรมและพนทกจกรรมตามความสนใจ เพอตอบสนองตอรปแบบกจกรรมเพอความ

บนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา แตละกจกรรม

มรายละเอยด ดงน (ตารางท 4.10)


แสดงการวเคราะหพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ


พนทสระวายนา



พนทฟตเนส



หองนงสมาธ




112


แสดงการวเคราะหพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ (ตอ)


หองสมดและหองคอมพวเตอร



พนทกจกรรมนนทนาการในรม



พนทกจกรรมตามความสนใจ


- จานวน 2 หอง200 x 2 = 400 ตารางเมตร


พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ 1,600 ตารางเมตร


สรปการวเคราะหขอมล

จากการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทาง

สงคมในผสงอาย เพอหาลกษณะการออกแบบโครงการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม แบงการวเคราะหออกเปนสหวขอ ไดแก การวเคราะหรปแบบ

กจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม การวเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอายและกรณศกษา การวเคราะหแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอายทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม และการวเคราะหจดทาโปรแกรม พบวา สามารถแบง

ลกษณะการใชพนทของอาคารไดเปนสามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรม

ปฏสมพนธ และพนทสนบสนน โดยลกษณะการใชพนทพกอาศยและพนทสนบสนน มลกษณะการ

ออกแบบและลกษณะกจกรรมทเปนมาตรฐาน สงทแตกตางกน คอ พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ

โดยจากการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคมพบวา การ

สนบสนนใหผสงอายไดดาเนนกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ ยอมทาใหผสงอายสามารถปรบ

ตนเองไดด ทงทางรางกาย จตใจ และสงคม โดยผสงอายทยงคงทากจกรรมทางสงคมอย จะมความพง

พอใจตอการดารงชวตทสง เพอใหเกดความสขและความพงพอใจตอการดาเนนชวตในระยะยาว (ศจ

วสารทศจ, 2554) ซงแนวคดดงกลาวมความสอดคลองกบหวขอ 2.7.1 แนวคดกจกรรมสาหรบ

ผสงอาย โดยกจกรรมสาหรบผสงอาย ควรมความปลอดภยสอดคลองตอศกยภาพทางรางกาย รวมถง

113

ชวยสงเสรมใหเกดการสรางสขภาพทางรางกาย จตใจ และสงคมทด จากการศกษารปแบบการจด

กจกรรมจากแนวคดในการจดตงศนยสงเสรมกจกรรม รวมไปถงศนยบรการทางสงคมสาหรบผสงอาย

จากการวเคราะหหวขอ 4.1 วเคราะหรปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

รปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมปฏสมพนธ ทแบงตามแนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย สามารถ

นาไปใชในการออกแบบภายในโครงการมจานวน 6 รปแบบกจกรรม และจากการวเคราะหหวขอ 4.2

วเคราะหการออกแบบพนทอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา พบวา 6 รปแบบกจกรรม

ทเกดขน มลกษณะการใชพนท ทมรายละเอยด ดงน

1) กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย ไดแก หองฟตเนส และสระวายนา

2) กจกรรมทางศาสนา ไดแก หองนงสมาธ

3) กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา ไดแก หองสมด และหองคอมพวเตอร

4) กจกรรมเพอความบนเทง ไดแก พนทพกผอนภายในอาคาร

5) กจกรรมสงเสรมสงคม ไดแก พนทพกผอนภายในอาคาร และพนทกจกรรม

นนทนาการในรม

6) กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา ไดแก พนทกจกรรมตาม

ความสนใจ

จากการวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

บรเวณพนทสวนดานนอกอาคาร มความพรอมทางดานสภาพแวดลอม ทสามารถใชในการออกแบบ

วางตาแหนงของกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคมไดหลากหลาย พนทโถงทางเดนหนา

หองพกและพนทใตถนอาคาร มลกษณะของการเปนศนยรวมผสงอายในเวลาวางตาง ๆ และในสวน

ของพนทภายในหองพก มลกษณะของการเปนพนททจะตองมความเปนสวนตว ลกษณะของกจกรรม

ทเกดขนถกออกแบบภายใตการวเคราะหแนวคดในการออกแบบทสามารถแบงการวเคราะหออกเปน

สองกรณ ไดแก การวเคราะหแนวคดในการออกแบบภายในอาคารและภายนอกอาคาร พบวา

แนวคดในการออกแบบภายในอาคาร แบงการวเคราะหออกเปนสองกรณ ไดแก การวเคราะหอาคาร

พกอาศย และการวเคราะหพนทพกผอนภายในอาคารพกอาศย และแนวคดในการออกแบบวางผง

โครงการ ผวจยไดนาแนวคดทเกดขนและในทกรายละเอยดทไดทาการวเคราะหนาไปสการออกแบบท

ใหความสาคญกบการสรางปฏสมพนธทางสงคมในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายตอไป

114

บทท 5

การจดทาโปรแกรมออกแบบและงานออกแบบ

การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคาถงถงปฏสมพนธทางสงคม มการ

วเคราะหสมมตทตงโครงการ โดยมเจาของโครงการ คอ มหาวทยาลยธรรมศาสตร จากการวเคราะห

เปรยบเทยบกรณศกษา โดยใชแนวคดในเรอง การออกแบบพนท เพอใหไดรปแบบพนทกจกรรมท

สงเสรมในการสรางปฏสมพนธทางสงคมมากทสด มรายละเอยด ดงน

5.1 การวเคราะหสถานทตงโครงการ

5.2 รายละเอยดพนทการใชงาน

5.3 การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทาง

สงคม

5.4 รายละเอยดแบบ

5.5 แนวคดในการออกแบบ

5.1 การวเคราะหสถานทตงโครงการ

การวเคราะหหาสถานทตงโครงการ มขอบเขตในการเลอกทตงภายในเขตกรงเทพฯ

และปรมณฑล โดยจะตองอยในเขตทมอตราสวนผสงอายตอประชากรสง และอยใกลกบโรงพยาบาล

ซงในอนาคตมหาวทยาลยธรรมศาสตรกาลงจะมโครงการธรรมรกษ ซงเปนโครงการทเหนความสาคญ

ของผสงอาย โดยจะมการสรางอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายขน ผวจยจงนาเอาทตงของโครงการใน

อนาคต มาทาการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

โดยสมมตพนทโครงการจะอยบรเวณรมทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 หรอถนนพหลโยธน บรเวณ

ซอยคลองหลวง 29 ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน มพนทประมาณ 225 ไร

หรอ 360,000 ตารางเมตร ดงรป (ภาพท 5.1 – 5.3)

115

ภาพท 5.1 แสดงลกษณะทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.2 แสดงลกษณะดานหนาทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย, โดย จดทาโดย

ผวจย, 2557.

ภาพท 5.3 แสดงมมมองตางๆบรเวณพนทโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย,

2557.

116

5.1.1 ลกษณะกายภาพทตง

ขอบเขตของพนทโครงการตงอยบรเวณรมทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 หรอ

ถนนพหลโยธน บรเวณซอยคลองหลวง 29 ตาบลคลองหนง อาเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน ม

พนทประมาณ 225 ไร หรอ 360,000 ตารางเมตร บรเวณรอบขางจะประกอบไปดวยอาคารทอย

อาศย หอพก และรานคา รานอาหารตางๆมากมาย พบวาตาแหนงทตงของโครงการมความพรอมใน

การสรางอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย เนองจากอยใกลโรงพยาบาลธรรมศาสตรเพยงสองกโลเมตร

เทานน (ภาพท 5.4)

ภาพท 5.4 แสดงลกษณะทตงโดยรอบ, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

5.1.2 การกาหนดขนาดและตาแหนงทตง

การเลอกตาแหนงทตงของโครงการ ผวจยเลอกพนทบรเวณใจกลางของทดน

เนองจากเขาไปไมลกจนเกนไป และไมอยตดกบถนนใหญ ซงมมลภาวะทางเสยงมากเกนไป และ

ขนาดของพนทโครงการ ผวจยไดศกษากรณศกษาของอาคารผสงอายทงในและตางประเทศ โดย

พบวาจะมการใชพนทประมาณ 70 ตารางเมตร ตอผสงอายหนงคน จากความตองการและความ

หนาแนนของผสงอายในเขตพนทปรมณฑล จงทาใหโครงการของผวจย รองรบผสงอายได 400 คน

ขนไป และตงอยบนพนทประมาณ 20 ไร (ภาพท 5.5)

117

ภาพท 5.5 แสดงลกษณะทตงของโครงการอาคารอยอาศยของผสงอาย โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

5.1.3 ลกษณะโดยรอบของทตง และการเดนทาง

ลกษณะโดยรอบของทตง พบวา ทตงของโครงการอาคารผสงอายเปนพนทชมชน

ทมบานเรอน และหอพกจานวนมาก อยใกลกบมหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ เมกา

โฮม และยงสามารถเดนทางไปยงศนยการคาฟวเจอรปารค รงสต ภายในเวลาประมาณสบนาท การ

เดนทาง สามารถเดนทางไดโดยรถโดยสารประจาทาง สาย 29, 39, ปอ.29, ปอ.510 และ ปอ. 39 อก

ทงยงสามารถเดนทางโดยรถตโดยสารปรบอากาศบรการระหวาง มธ.ศนยรงสตถงรถไฟฟาหมอชต

และ รถตโดยสารปรบอากาศบรการระหวาง มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสตถงอนสาวรย

ชยสมรภมอกดวย

5.2 รายละเอยดพนทการใชงาน

จากการวเคราะหหวขอ 4.4 การวเคราะหจดทาโปรแกรม มการแบงหมวดการวเคราะห

ทสามารถแบงการใชงานของพนทสามสวน ไดแก ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรม

ปฏสมพนธ และพนทสนบสนน สามารถสรปโปรแกรมในการออกแบบโครงการ มพนทรวม 18,483

ตารางเมตร โดยมรายละเอยดโปรแกรมและขนาดพนท ดงน (ตารางท 5.1)

118


แสดงรายละเอยดพนทการใชงานของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

รายละเอยดโปรแกรม จานวนหอง พนท/ตารางเมตร


- หองพกอาศยผสงอาย

216

37

2. พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ


- พนทฟตเนส

- หองนงสมาธ

- หองสมดและหองคอมพวเตอร

- พนทกจกรรมนนทนาการในรม

- พนทกจกรรมตามความสนใจ

1

1

2

1

1

2

350

200

50

300

250

200


- ลอบบ

- พนทกจกรรมบนดาดฟาอาคาร

- พนทกจกรรมหนาโถงลฟต

- ออฟฟศเจาหนาท

- หองรบประทานอาหารใตอาคารพกอาศย

- หองจดเตรยมอาหารใตอาคารพกอาศย

- หองนาใตอาคารพกอาศย

- พนทโรงอาหาร

3

3

18

3

3 3

6

1

80

600

55

30

70 30

4

600

รวม 14,218

พนทใชสอยอาคารทงหมด + (ทางสญจร และงานระบบ 30%) 18,483

หมายเหต. โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

5.3 การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

ไดมการออกแบบตามผลการศกษาทไดมาจากการทบทวนวรรณกรรม และการวเคราะหเปรยบเทยบ

จากกรณศกษาในหวขอลกษณะการใชพนทของโครงการอาคารพกอาศย พบวา แบงลกษณะการใช

พนทออกเปนสามพนท ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน (ตารางท 5.2)

119


แสดงลกษณะการใชพนทของโครงการอาคารพกอาศย

ลกษณะการใชพนท โครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม


- หองพกผสงอาย

2. พนทกจกรรมสงเสรม







- กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภม

ปญญา


- สานกงานอาคาร

- หองอาหาร

- หองครวของผสงอาย

- หองซกรด

- หองปฐมพยาบาล


จากการวเคราะหลกษณะการใชพนททเกดขนแบงลกษณะการใชพนทของอาคารไดเปน

สามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน โดยไดทา

การวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม 6 รปแบบ กจกรรมสงเสรม

สขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง

กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา พบวา รปแบบกจกรรม

ภายในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม ไดแก การม

120

รปแบบกจกรรมสระวายนาและหองฟตเนส หองนงสมาธ หองสมดและหองคอมพวเตอร พนท

กจกรรมนนทนาการในรม และพนทกจกรรมตามความสนใจ มรายละเอยดดงน (ตารางท 5.3)


แสดงการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธในกรณศกษาในประเทศไทย

พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ ลกษณะกจกรรมภายในโครงการ

1. กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย - สระวายนา

- หองฟตเนส

2. กจกรรมทางศาสนา - หองนงสมาธ

3. กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา - หองสมด

- หองคอมพวเตอร

4. กจกรรมเพอความบนเทง - พนทพกผอนภายในอาคาร

5. กจกรรมสงเสรมสงคม - พนทพกผอนภายในอาคาร

- พนทกจกรรมนนทนาการในรม

6. กจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและ

ภมปญญา

- พนทกจกรรมตามความสนใจ


โครงการอาคารพกอาศยมขนาดเปนโครงการจานวน 8 อาคารแบงเปนอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอายจานวน 3 อาคาร อาคารพกอาศยของเจาหนาทและญาตหนงอาคาร อาคารกจกรรม

จานวน 4 อาคาร ไดแก อาคารหองสมดและโรงอาหาร อาคารสระวายนาและฟตเนส และอาคาร

กจกรรมตามความสนใจจานวนสองอาคาร มพนทใชสอยทงหมด 18,483 ตารางเมตร ทสามารถ

รองรบผสงอายไดสงสด 432 คน โดยขนาดของพนทโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทเกดขน

และจานวนประชากรผสงอายในโครงการ มขนาดใกลเคยงกบกรณศกษาในประเทศไทย ใชแนวคดใน

การออกแบบพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม โดยในสวนของรายละเอยดแบบมการ

ออกแบบวางผงบรเวณ ผงอาคาร และการจาลองทศนยภาพของตวอาคาร ดงน

121

5.4 รายละเอยดแบบ

รายละเอยดแบบจานวน 8 อาคาร แบงเปนอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายจานวน 3

อาคาร อาคารพกอาศยของเจาหนาทและญาตหนงอาคาร อาคารกจกรรมจานวน 4 อาคาร ไดแก

อาคารหองสมดและโรงอาหาร อาคารสระวายนาและฟตเนส และอาคารกจกรรมตามความสนใจ

จานวนสองอาคาร มรายละเอยดดงน (ภาพท 5.6 – 5.8)

ภาพท 5.6 มมมอง Perspective ของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดย

ผวจย, 2557.

ภาพท 5.7 แสดงผงโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

122

ภาพท 5.8 แสดงรปดานโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.9 แสดงถงบรรยากาศภายในของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดย

ผวจย, 2557.

ดานหนา

ดานขาง

123

5.5 แนวคดในการออกแบบ

แนวคดในการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงปฏสมพนธทาง

สงคมจะเนนไปในเรองการออกแบบใหมพนททากจกรรมรวมกน เนองจากผสงอายจะมการเกด

ปฏสมพนธไดนนจะตองอาศยการทากจกรรมรวมกน จากการวเคราะหหวขอ 4.3 วเคราะหแนวคดใน

การออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

สามารถแบงแนวคดในการออกแบบอาคารผสงอายออกเปนสองสวน ไดแก ไดแก แนวคดในการ

ออกแบบวางผงโครงการ และแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร มรายละเอยด ดงน

5.5.1 แนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบวางผงโครงการ จากรายละเอยดในการ

วเคราะห พบวา ลกษณะรปรางพนทมการวางผงรปทรงการแบงโซนพนทชดเจน มการแยกพนท

อาคารพกอาศย และพนทกจกรรมออกจากกน โดยพนทอาคารพกอาศยมลกษณะการวางผงอาคาร

รปทรงตวแอล (L) ลกษณะการวางผงแบบกระจายตวทมการโอบลอมเขาหากน มพนทกจกรรม

บรเวณใจกลางของโครงการ และอาคารพกอาศยทกอาคารจะสามารถทจะสญจรไปยงพนทกจกรรม

สวนกลางไดอยางสะดวกทกอาคาร (ภาพท 5.10)

ภาพท 5.10 แสดงการวเคราะหลกษณะการวางผง โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

จากการวเคราะหตาแหนงพนทสเขยว พบวา ตาแหนงพนทสเขยวมลกษณะเปน

พนทสวน ทสามารถมพนทนงเลน สาหรบพกผอนหยอนใจได โดยตาแหนงบรเวณตรงกลางและ

โดยรอบของโครงการ เพอใหโครงการมความรมรน สอดคลองกบแนวความคดของสวนเพอการบาบด

ทมพนทสวน เพอใชในการออกกาลงกายและการสรางกาลงใจ แรงกระตน รวมทงมมมองไปสพนท

สวนสรางลาดบของพนท ทาใหสามารถจบทศทางไดงายขน และยงชวยสรางความเปนมตรระหวาง

พนทอาคารพกอาศย พนทกจกรรม

124

ผพกอาศย เนองจากสามารถเหนกนไดงาย และแนวความคดในการออกแบบจะใหความสาคญกบการ

มสวนรวมในพนทสวนกลางมากทสด หองพกของผสงอายทกหองจะสามารถมองเหนพนทกจกรรม

บรเวณใจกลางโครงการไดอยางชดเจน และทกอาคารจะสามารถเดนทางไปยงพนทกจกรรมสวนกลาง

ไดอยางสะดวก ชวยสรางความเปนมตรระหวางผพกอาศย (ภาพท 5.11)

ภาพท 5.11 แสดงการวเคราะหลกษณะตาแหนงพนทสเขยว, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

พนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมภายนอกอาคาร ผวจยไดทา

การออกแบบพนทนงเลน และทากจกรรมกลางแจงบรเวณพนทสเขยวหรอสวนตรงกลางของโครงการ

โดยมลกษณะของรปแบบพนทนงเลน และรปแบบของพนทศาลาพกผอน (ภาพท 5.12 – 5.13)

ภาพท 5.12 แสดงการวเคราะหลกษณะตาแหนงพนทสเขยว, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

พนทอาคารพกอาศย พนทกจกรรม

พนทนงเลนได พนทศาลาพกผอน

125

ภาพท 5.13 แสดงบรรยากาศของลานกจกรรมบรเวณใจกลางของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

5.5.2 แนวคดในการออกแบบภายในอาคาร

การวเคราะหแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร จากโครงการอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอายมอาคารทงหมดจานวน 8 อาคาร โดยจากการวางผงแบบกระจายตว ทมลกษณะ

โอบลอม เพอสรางพนทสวนบรเวณตรงกลางของโครงการ เมอวเคราะหตาแหนงพนทกจกรรมท

สงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา มการแยกพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

ออกเปนสองสวน ไดแก พนทกจกรรมภายในอาคารทพกอาศยจานวน 8 ชน และพนทอาคารกจกรรม

อน ๆ ภายในโครงการ (ภาพท 5.14)

ภาพท 5.14 การแยกพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

การออกแบบพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม ภายในอาคาร

พกอาศยสาหรบผสงอาย โดยออกแบบใหพนทชนทหนงจากการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษา

ตางประเทศทมการออกแบบใหเปนศนยรวมกจกรรมภายในอาคาร เชน หองนงเลน หองรบประทาน

126

อาหารใตอาคารพกอาศย และหองจดเตรยมอาหารใตอาคารพกอาศย และอาคารพกอาศยชนตงแต

ชน 2 - 7 มลกษณะเปนหองพกสาหรบผสงอายทมแนวคดในการสรางพนททสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมภายในอาคาร (ภาพท 5.15) เนองจากผสงอายผมกใชเวลาในอาคารมากกวา

พนทภายนอกอาคาร จงไดทาการออกแบบพนทกจกรรมประเภทสงเสรมสงคมในการพกผอน นงเลน

ในแตละชนแบงรปแบบพนทพกผอนออกเปน 3 พนท ไดแก พนทกจกรรมในชนทหนง (ภาพท 5.16)

พนทนงเลนในแตละชน และพนทระเบยงภายในหองพก (ภาพท 5.17)

ภาพท 5.15 แสดงรปแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.16 แสดงมมมองภายในชนหนงอาคารพกอาศยผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.17 แสดงมมมองพนทพกผอนในชน 2-8 ภายในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทา

โดยผวจย, 2557.

ชนท 1 ชนท 2-7

127

ผพกอาศยสงอายมกใชเวลาในอาคาร และในบรเวณหองพกมากกวานอกอาคาร

มมมองไปสภายนอกจงเปนสงสาคญ โดยมมมองภายในหองพกของผสงอายจะสามารถชวยพฒนา

จนตนาการและสรางเสรมกาลงใจทด การออกแบบระเบยงอาคารชนบน และหนาตางของหองพกทม

ขอบลางสงจากพน 16-24 นว ทาใหผพกอาศยสามารถมองเหนววภายนอกไดจากเตยงนอน ขอบ

หนาตางทเตยชวยสรางความรสกเชอมโยงจากภายนอกสภายในหองพก (ภาพท 5.18-5.19)

ภาพท 5.18 แสดงมมมองภายในหองพกของผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.19 แสดงมมมองบรเวณระเบยงของหองพกของผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

5.5.2.1 พนทอาคารพกอาศย

1) อาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอายจานวน 3 อาคาร สามารถรองรบ

ผสงอายไดสงสด 432 คน แตละอาคารมจานวน 8 ชน โดยแตละอาคารพกอาศย มจานวนหองพก

166 หอง มรายละเอยดแบบอาคาร ไดแก รปแปลน และรปดานของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

โดยมแนวคดในการออกแบบภายในอาคาร (ภาพท 5.20 - 5.23)

128

ภาพท 5.20 แสดงรปแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.21 แสดงรปดานหนาของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.22 แสดงรปดานหลงของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ชนท 1

ชนท 2-7

129

ภาพท 5.23 แสดงรปดานขางของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

2) อาคารพกอาศยของเจาหนาทและญาต

อาคารพกอาศยของเจาหนาทและญาตมจานวนหนงอาคาร มลกษณะ

เปนอาคารจานวน 4 ชน ออกแบบใหอาคารชนทหนงมลกษณะเปนพนทนงเลน และพนทสนบสนน

เชน พนทซกลาง (ภาพท 5.24- 5.25)

ภาพท 5.24 แสดงแปลนของอาคารพกอาศยสาหรบเจาหนาทและญาตผสงอาย, โดย จดทาโดย ผวจย, 2557.

ภาพท 5.25 แสดงรปดานของอาคารพกอาศยสาหรบเจาหนาทและญาตผสงอาย, โดย จดทาโดย

ผวจย, 2557.

ชนท 1

ชนท 2-4

130

5.5.2.2 พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ

จากการวเคราะหรปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม

6 รปแบบ กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและ

ภมปญญา พบวา รปแบบกจกรรมภายในโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยคานงถงการม

ปฏสมพนธทางสงคม ไดแก การมรปแบบกจกรรมสระวายนาและหองฟตเนส หองนงสมาธ หองสมด

และหองคอมพวเตอร พนทกจกรรมนนทนาการในรม และพนทกจกรรมตามความสนใจมรายละเอยด

ดงน

1) พนทกจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย

จากการทบทวนวรรณกรรมเรอง 2.6 แนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม

และ2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม ผวจยไดทาการออกแบบพนทกจกรรมสงเสรม

สขภาพทางรางกาย ทมรปแบบกจกรรม ไดแก สระวายนาและฟตเนส มลกษณะเปนอาคารจานวน

หนงชน (ภาพท 5.26- 5.28)

ภาพท 5.26 แสดงรปดานของสระวายนา และฟตเนส, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.


ภาพท 5.27 แสดงพนทสระวายนา, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

131

- พนทฟตเนส

ภาพท 5.28 แสดงบรรยากาศบรเวณอาคารสระวายนาและฟตเนส, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

2) พนทกจกรรมทางศาสนา


และ 2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม ผวจยไดทาการออกแบบพนทกจกรรมทาง

ศาสนาทมรปแบบของกจกรรมเปนหองนงสมาธ โดยกจกรรมดงกลาว อยภายในอาคารหองสมดและ

โรงอาหาร โดยตาแหนงของกจกรรมอยบรเวณชนสองของอาคาร มจานวนสองหองแบงตามศาสนา

เชน ศาสนาอสลามและศาสนาพทธ เปนตน (ภาพท 5.29-5.30)

ภาพท 5.29 แสดงรปดานของโรงอาหารและหองสมด, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

.

132

ภาพท 5.30 แสดงพนทหองนงสมาธ, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

3) พนทกจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา


และ 2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม ผวจยไดทาการออกแบบพนทกจกรรม

สงเสรมทกษะทางปญญา ทมรปแบบของกจกรรมเปนหองสมดและหองคอมพวเตอร โดยกจกรรม

ดงกลาว อยภายในอาคารหองสมดและโรงอาหาร ทมลกษณะเปนอาคารจานวน 2 ชน ออกแบบให

อาคารชนทหนงมลกษณะของการเปนโรงอาหารมจานวน 124 ทนง ทมการขายอาหารบรการแก

ผพกอาศยภายในโครงการ และพนทอาคารชนทสองมลกษณะของกจกรรมหองสมด หอง

คอมพวเตอร หองนงสมาธ และลานกจกรรมภายในรม โดยตาแหนงของกจกรรมอยบรเวณชนสอง

ของอาคาร (ภาพท 5.31)

ภาพท 5.31 แสดงพนทหองสมดและหองคอมพวเตอร, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

4) พนทกจกรรมเพอความบนเทง


และ 2.7 ผสงอายกบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม ผวจยไดทาการออกแบบพนทกจกรรมเพอ

ความบนเทง ทมรปแบบกจกรรมเปนหองพกผอนนงเลนทงภายในบรเวณพนทชนหนงและพนท

นงเลนในทกชนของอาคาร และภายนอกอาคาร บรเวณพนทกจกรรมนนทนาการในรม โดยมลกษณะ

ของกจกรรม เชน การดโทรทศน การเลนเกมส เปนตน (ภาพท 5.32 – 5.33)

133

ภาพท 5.32 แสดงพนทกจกรรมเพอความบนเทงภายในอาคาร, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

ภาพท 5.33 แสดงพนทกจกรรมเพอความบนเทงภายนอกอาคาร, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

5) พนทกจกรรมสงเสรมสงคม



สงเสรมสงคม ทมรปแบบกจกรรมเปนหองพกผอนนงเลนทงภายในบรเวณพนทชนหนงและพนท

นงเลนในทกชนของอาคาร พนทดาดฟาของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย พนทชนสองของอาคาร

หองสมด และภายนอกอาคาร บรเวณพนทกจกรรมนนทนาการในรม โดยมลกษณะของกจกรรม เชน

การพดคย การมกจกรรมตามวนสาคญหรอเทศกาลตาง ๆ เปนตน (ภาพท 5.34 – 5.36)

134

ภาพท 5.34 แสดงพนทกจกรรมสงเสรมสงคมภายในอาคาร, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

ภาพท 5.35 แสดงพนทกจกรรมพนทชนสองของอาคารหองสมด, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

ภาพท 5.36 แสดงพนทกจกรรมสงเสรมสงคมภายนอกอาคาร, โดย จดทาโดยผวจย, 2558.

135

6) พนทกจกรรมกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา



สงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา ทมรปแบบกจกรรม ไดแก หองสาหรบทากจกรรมตาม

ความสนดและสนใจ เชน การทากจกรรมทางศลปะ การทางานฝมอ และงานหตถกรรม เปนตน ม

ลกษณะเปนอาคารจานวนหนงชนจานวนสองอาคาร (ภาพท 5.37- 5.39)

ภาพท 5.37 แสดงรปดานของอาคารกจกรรมตามความสนใจ, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.38 แสดงแปลนของอาคารกจกรรมตามความสนใจ, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

ภาพท 5.39 แสดงพนทกจกรรมตามความสนใจ, โดย จดทาโดยผวจย, 2557.

136

บทท 6

บทสรปและขอเสนอแนะ

6.1 สรปการวจย

การวจยครงนกาหนดขอบเขตกลมเปาหมายเปนกลมผสงอายทสามารถดแลตนเองไดท

อาศยเพยงลาพงหรอมคสมรสทมความสามารถในการดแลตวเองไดทม ถนอาศยอยบรเวณ

กรงเทพมหานครและปรมณฑล โดยการศกษาวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษาในประเทศไทยและ

ตางประเทศเรอง รปแบบกจกรรมทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม การออกแบบพนทอาคาร

พกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา และแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอายทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม และการศกษาทบทวนวรรณกรรมทแบงออกเปนสาม

ขนตอน ไดแก เรองผสงอาย เชน การศกษาสภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย แนวคด

การจดการทพกอาศยของผสงอาย แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย การแยกทพกอาศย

ของผสงอาย ประเภททพกอาศยของผสงอาย แนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม ผสงอายกบแนวคด

เรอง การมปฏสมพนธทางสงคม และการศกษาแนวความคดเกยวกบการออกแบบ มาตรฐานในการ

ออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย การจดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย ขอบเขตการ

ออกแบบ คอ การออกแบบวางผงกลมอาคารพกอาศยสวนตว ประเภทคอนโดมเนยม ทมบรการ

สาหรบผสงอายทยงชวยเหลอตนเองไดมสถานทออกกาลงกาย การดแลทพกและอาหารทไดรบการ

ออกแบบภายใตแนวคดในการสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมรวมกน โดยมวตถประสงค (1)

ศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอายภายในประเทศไทยและตางประเทศ (2)

ศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย (3) ศกษาลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศย

สาหรบผสงอายในปจจบน (4) เสนอแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม การออกแบบทเกดขนตงอยในขอบเขตพนทโครงการสมมตของ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร โดยโครงการตงอยทรมถนนพหลโยธน การเกบขอมลโดยการสบคน การลง

พนทสารวจกรณศกษาในประเทศไทยและทตงโครงการ และการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลจาก

กรณศกษา 7 กรณ ทมเกณฑในการเลอกโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากการม

แนวความคดในการออกแบบทมรปแบบของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทมรปแบบพนท

สงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม เพอเสนอแนวทางในการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบ

ผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม

137

ผลการวจยในศกษาในเรองของสภาพสงคมและวฒนธรรมของผสงอาย จากการทบทวน

วรรณกรรมเรอง สภาพการอยอาศยของผสงอายในประเทศไทย และการแยกทพกอาศยของผสงอาย

เพอศกษาสภาพการอยอาศยของผสงอายในปจจบน พบวา ในปจจบนการอยอาศยกบบตรลดลง และ

การอยตามลาพงกบคสมรสเพมขน ซงแนวโนมดงกลาวปรากฏทงในเมองและชนบท อยางไรกตาม

ความแตกตางระหวางเมองกบชนบทยงคงอย คอ ผสงอายในชนบทมสดสวนของผทอาศยกบบตร

นอยกวาในเมอง ในขณะทมสดสวนผทอยคนเดยว อยตามลาพงกบคสมรสสงกวา สะทอนใหเหนถง

แนวโนมการยายถนของบตรในวยแรงงานโดยเฉพาะในเขตชนบท จากสภาพสงคมและวฒนธรรมของ

ผสงอายทเปลยนไปสงผลใหแนวคดในการแยกทพกอาศยของผสงอายเพมมากขนจากสภาวะความ

จาเปนตาง ๆ ซงอาจทาใหผสงอายตองอยลาพงมากขน ทาใหตองมการวางแผนทอยอาศยสาหรบ

ผสงอายเพอใหเกดทางเลอก ผสงอายมกมเหตผลในการแยกทอยอาศยมาจากการไมตองการเปน

ภาระ หรอการไมมบตรหลาน โดยมเหตผลหลกในการแยกทอยอาศยมาจากความตองการในการมคน

ดแล ตองการมเพอนคย เปนตน

ผลการวจยในศกษารปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย จากการทบทวน

วรรณกรรมเรอง ประเภททพกอาศยของผสงอาย เพอศกษาแนวโนมในการใหบรการโครงการอาคาร

พกอาศยสาหรบผสงอาย พบวา ในปจจบนการใหบรการโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายแบง

ออกเปน 4 ประเภท ไดแก

1) บานสาหรบผสงอาย คอ บรการสาหรบผสงอายทไมสะดวกทจะดารงชวตอยทบานท

มความเจบปวยดานรางกายและขาดผดแล ภายในโครงการมพยาบาลดแลใกลชด บรการอาหาร

กจกรรมสงเสรมสขภาพ และกจกรรมทางสงคม

2) อาคารพกอาศยดแลและฟนฟผสงอาย คอ บรการสาหรบผทชวยเหลอตนเองไมได

ตองพกระยะยาวหรอถาวร ทตองใชแพทยพยาบาลดแลใกลชด มบรการดานอาหาร การขบถาย ทา

ความสะอาดทพกและซกรด

3) อาคารพกอาศยสวนตวสาหรบผสงอายหรอสถานสงเคราะหคนชรา คอ บรการ

สาหรบผสงอายทยงชวยเหลอตนเองได มสถานทออกกาลงกาย สโมสร กจกรรม แพทยพยาบาล

รองรบ การดแลทพก และอาหาร

4) การบรการผชวยพยาบาลไปดแลทบาน คอ บรการจดสงพยาบาลไปดแลผสงอายถง

บาน บรการตรวจสขภาพทวไป หรอสงเขาศนยบรการสขภาพตามตองการ ซงยงพบนอยมาก

รปแบบของอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย ทมความเหมาะสมตามขอบเขต

กลมเปาหมาย คอ อาคารพกอาศย ประเภทอาคารพกอาศยสวนตวสาหรบผสงอาย ทมลกษณะของ

การเปนทอยอาศยทผสงอายไมตองการพงพงบคคลอน สงผลใหผวจยไดเลอกทาการศกษาและ

ออกแบบอาคารพกอาศยสวนตวสาหรบผสงอายประเภทคอนโดมเนยม ทสอดคลองกบสถานการณใน

138

ปจจบนทมการพฒนารปแบบของอาคารพกอาศยสวนตวสาหรบผสงอายใหม มลกษณะการเปน

สถานทพกอาศยทใหผสงอายทสามารถดแลตนเองไดมาใชชวตรวมกน ทมกมรปแบบเปนโครงการ

ประเภทคอนโดมเนยมทมพนทพกอาศย ทมแนวคดในการออกแบบทสอดคลองและตอบสนองตอ

ผลกระทบทางสงคมทงสามดาน ไดแก การลดปญหาผสงอายถกทอดทง โดยการเปนศนยรวมผสงอาย

ทสรางสงคมภายในโครงการอาคารพกอาศยใหเกดเปนครอบครวใหม เพอใหผสงอายดแลกนแลกน

การลดปญหาทางดานสภาพจตใจของผสงอายไมใหเกดความรสกเหงาโดยใชรปแบบการมปฏสมพนธ

ทางสงคมทใชกจกรรมสงเสรมการมสวนรวมและมประเภทของกจกรรมไวอยางหลากหลาย โดย

ลกษณะกจกรรมทเกดขนเปนกจกรรมเพอสงเสรมสขภาพกายและจตของผสงอายใหสมบรณแขงแรง

ตลอดจนชวยเสรมสรางใหผสงอายมความมนใจ รสกมคณคาในตนเองและรสกวาตนเองยงเปนสวน

หนงของสงคม และการลดปญหาสขภาพรางกาย โดยการมเจาหนาทประจาภายในโครงการอาคาร

พกอาศยสาหรบผสงอาย

ผลการวจยในการศกษาลกษณะการใชบรการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในปจจบน

จากการทบทวนวรรณกรรมเรอง แนวคดผสงอายกบแนวคดของการมปฏสมพนธทางสงคม พบวา

การมปฏสมพนธทางสงคมทเกดขนเกดจากการทพฤตกรรมของบคคลมอทธพลตอพฤตกรรมและ

ทศนคต ซงกนและกนในลกษณะทมการตอบโตและมปฏกรยาตอกนและกน โดยถกถายทอดออกมา

ผานทางรปแบบของกจกรรมตาง ๆ ดงนน การสงเสรมใหเกดปฏสมพนธทางสงคม ทผวจยมความ

สนใจจงมรปแบบของการใชกจกรรม ผานทางการออกแบบพนททจะใหแตละบคคล และครอบครวได

พบปะและทากจกรรมรวมกนภายในทอยอาศย และความรวมมอกนระหวางเพอนบาน เนองจาก

ผสงอายเปนชวงวยแหงความเสอมทงทางรางกายและจตใจ หากไมเตรยมพรอม เพอรบการ

เปลยนแปลง ยอมสงผลตอทง สภาพรางกายและจตใจ เกดความหดห ตงเครยด สภาพรางกายเสอม

โทรมไปตามสขภาพจตทยาแย การเขารวมกจกรรมเปนวธการหนงทสงเสรมการมปฏสมพนธทาง

สงคมทสามารถลดปญหาทเกดขน ได สอดคลองกบทฤษฏกจกรรม (the activity theory of aging)

ทอธบายถงการมสวนรวมในการทากจกรรมทางสงคมของผสงอาย วามความสาคญอยางยงในการทา

ใหสขภาพรางกายและจตใจดขนได การทาประโยชนเพอสงคมชวยใหเกดการปรบเปลยนบทบาทของ

ตนเอง และกอใหเกดความพงพอใจในชวต (พชราภา มนญภทราชย, 2544) จากทฤษฏแสดงใหเหน

ความสาคญของทศนคตทดตอตนเอง และชใหเหนถงประโยชนจากการทากจกรรมวามสวนชวย

พฒนาสขภาพรางกาย จตใจ และสงคม รวมถงยกระดบจตใจ ความเชอมนในตนเอง แกบคคลทกเพศ

วย รวมไปถงผสงอายดวย สอดคลองกบความเชอของทฤษฏผสงอายทกลาวถงทฤษฏกจกรรมวาการ

ทากจกรรมอยางสมาเสมอ จะสงผลใหผสงอายเกดทยดเหนยวทางจตใจ รสกถงความมคณคาใน

ตนเอง การทากจกรรมจงเปนเสมอนการไดรกษาสถานภาพและบทบาทอยางหนง ทาใหผสงอาย เปน

ทยอมรบ ในทางกลบกนผทไมทากจกรรมใด ๆ เลย จะรสกเบอหนาย และใชชวตอยางเงยบเหงาเปน

139

ผลใหเกดภาวะความเสอมถอยของสภาพจตใจอยางรวดเรว นอกจากนยงพบวา แมจะมผสงอาย

บางสวนทรางกายเสอมโทรมแลว แตยงคงทากจกรรมอยางสมาเสมอ เพราะทาใหไมเหงา และรสกม

ความสข เมอไดรวมทากจกรรมกบเพอนฝงในวยเดยวกน (ทพยอรณ สมภ, 2552) นอกจากนพบการ

วจยเกยวกบความพงพอใจในการเกษยณอายของขาราชการบานาญของกระทรวงศกษาธการ พบวา

ผสงอายททากจกรรมอยางสมาเสมอกบครอบครวและสงคม จะมความพงพอใจในการเกษยณอาย

ราชการมากกวาผทากจกรรมนอย (สมศร กนธาลา, 2529) เชนเดยวกบผลการวจยปจจยทมผลตอ

ความพงพอใจในชวตอนเกดจากภาวะถดถอยทางสงคม และการรวมกจกรรมของชาวพทธ พบวาผท

รวมกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ จะมความพงพอใจในการดาเนนชวตอยในระดบสง (อรวรรณ

ฉาชน, 2541) การสนบสนนใหผสงอายไดดาเนนกจกรรมทางสงคมอยางสมาเสมอ ยอมทาใหผสงอาย

สามารถปรบตนเองไดด ทงทางรางกาย จตใจ และสงคม โดยผสงอายทยงคงทากจกรรมทางสงคมอย

จะมความพงพอใจตอการดารงชวตทสง ผสงอายจงควรรกษาระดบการทากจกรรมทางสงคมให

สมาเสมอ เพ อให เกดความสขและความพงพอใจตอการดาเนนชวตในระยะยาว (ศจ

วสารทศจ, 2554) จากการทบทวนวรรณกรรมและการวเคราะหหวขอ 4.1 วเคราะหรปแบบกจกรรม

ทสงเสรมตอการมปฏสมพนธทางสงคม มรปแบบกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

จานวน 6 รปแบบกจกรรม ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรม

สงเสรมทกษะทางปญญา กจกรรมเพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรม

ความคดสรางสรรคและภมปญญา เมอนารปแบบกจกรรมมาวเคราะหหาลกษณะการปฏสมพนธทาง

สงคม พบวา กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทาง

ปญญา กจกรรมเพอความบนเทง และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา มรปแบบ

เปนกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคลและการปฏสมพนธแบบกลม กจกรรม

สงเสรมสงคมและกจกรรมพเศษอน ๆ มรปแบบกจกรรมทสงเสรมการปฏสมพนธแบบกลม

ผลการวจยในการเสนอแนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม จากการทบทวนวรรณกรรมเรอง แนวคดการจดการทพกอาศย

ของผสงอาย แนวคดการจดสภาพแวดลอมสาหรบผสงอาย แนวความคดเกยวกบการออกแบบและ

จดการโครงการทอยอาศยของผสงอาย มาตรฐานในการออกแบบของตางประเทศและประเทศไทย

และการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษา จากการวเคราะหหวขอ 4.2 วเคราะหการออกแบบพนท

อาคารพกอาศยสาหรบผสงอายและกรณศกษา พบวา การออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

สามารถแบงลกษณะการใชพนทของอาคารไดเปนสามลกษณะ ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรม

สงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน โดยลกษณะการใชพนทพกอาศยและพนทสนบสนน ม

ลกษณะการออกแบบและลกษณะกจกรรมทเปนมาตรฐาน สงทแตกตางกน คอ พนทกจกรรมสงเสรม

ปฏสมพนธ โดยรปแบบของพนทกจกรรม ทแบงตามแนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย (ศจ วสารทศจ,

140

2554) ไดทาการออกแบบจาก 6 รปแบบกจกรรม ไดแก กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกายม

ลกษณะของพนทกจกรรม เชน สระวายนาและหองฟตเนส กจกรรมทางศาสนามลกษณะของพนท

กจกรรม เชน หองนงสมาธ กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญามลกษณะของพนทกจกรรม เชน

หองสมดและหองคอมพวเตอร กจกรรมเพอความบนเทงมลกษณะของพนทกจกรรม เชน หองด

โทรทศนหรอหองเลนเกมส เปนตน กจกรรมสงเสรมสงคมมลกษณะของพนทกจกรรม เชน พนท

พกผอนภายในอาคารและพนทกจกรรมนนทนาการในรม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรค

และภมปญญามลกษณะของพนทกจกรรม เชน พนทกจกรรมตามความสนใจ หองดนตรไทย หองงาน

ฝมอ เปนตน โดยโครงการอาคารพกอาศยมขนาดเปนโครงการจานวน 8 อาคารแบงเปนอาคารพก

อาศยสาหรบผสงอายจานวน 3 อาคาร อาคารพกอาศยของเจาหนาทและญาตหนงอาคาร อาคาร

กจกรรมจานวน 4 อาคาร ไดแก อาคารหองสมดและโรงอาหาร อาคารสระวายนาและฟตเนสและ

อาคารกจกรรมตามความสนใจจานวนสองอาคาร มพนทใชสอยทงหมด 18,483 ตารางเมตร ท

สามารถรองรบผสงอายไดสงสด 432 คน โดยขนาดของพนทโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย

ทเกดขนและจานวนประชากรผสงอายในโครงการ มขนาดใกลเคยงกบกรณศกษาในประเทศไทย ใช

แนวคดในการออกแบบพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม และจากการวเคราะหหวขอ

4.3 วเคราะหแนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายทสงเสรมการม


แนวคดในการออกแบบสามารถแบงการวเคราะหแนวคดในการออกแบบออกเปนสอง

หวขอ ไดแก แนวคดภายนอกและภายในอาคาร โดยแนวคดในการออกแบบพนทภายนอก พบวา

แนวคดในการออกแบบพนทภายนอก สามารถแบงหวขอในการวเคราะหออกเปนสามหวขอ ไดแก

ลกษณะการวางผงโครงการและตาแหนงพนทสเขยวโดยลกษณะรปรางพนทมการวางผงรปทรงของ

การแบงโซนพนทชดเจน มการแยกพนทอาคารพกอาศย และพนทกจกรรมออกจากกน โดยพนท

อาคารพกอาศยมลกษณะการวางผงอาคารรปทรงตวแอล (L) ลกษณะการวางผงแบบกระจายตวทม

การโอบลอมเขาหากน มพนทกจกรรมบรเวณใจกลางของโครงการ และอาคารพกอาศยทกอาคารจะ

สามารถทจะสญจรไปยงพนทกจกรรมสวนกลางไดอยางสะดวกทกอาคาร ทสงผลใหผสงอายทอาศย

อยภายในอาคารรสกอบอน และใกลชดกนมากกวาอาคารทเปนเสนยาวตรง จากการวเคราะห

ตาแหนงพนทสเขยว พบวา ตาแหนงพนทสเขยวมลกษณะเปนพนทสวน ทสามารถมพนทนงเลน

สาหรบพกผอนหยอนใจได โดยตาแหนงบรเวณตรงกลางและโดยรอบของโครงการ เพอใหโครงการม

ความรมรน สอดคลองกบแนวความคดของสวนเพอการบาบด ทมพนทสวน เพอใชในการออกกาลง

กายและการสรางกาลงใจ แรงกระตน รวมทงมมมองไปสพนทสวนสรางลาดบของพนท ทาใหสามารถ

จบทศทางไดงายขน และยงชวยสรางความเปนมตรระหวางผพกอาศย เนองจากสามารถเหนกนได

งาย และแนวความคดในการออกแบบจะใหความสาคญกบการมสวนรวมในพนทสวนกลางมากทสด

141

หองพกของผสงอายทกหองจะสามารถมองเหนพนทกจกรรมบรเวณใจกลางโครงการไดอยางชดเจน

และทกอาคารจะสามารถเดนทางไปยงพนทกจกรรมสวนกลางไดอยางสะดวก ชวยสรางความเปน

มตรระหวางผพกอาศย และจากการวเคราะหพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

ภายนอกอาคาร ผวจยไดทาการออกแบบพนทนงเลน และทากจกรรมกลางแจงบรเวณพนทสเขยว

หรอสวนตรงกลางของโครงการ โดยมลกษณะของรปแบบพนทนงเลนและรปแบบของพนทศาลา

พกผอน แนวคดในการออกแบบพนทภายใน พบวา มการแยกพนทกจกรรมทสงเสรมการม

ปฏสมพนธทางสงคมออกเปนสองสวน ไดแก พนทกจกรรมภายในอาคารทพกอาศยจานวน 8 ชน

เนองจากผพกอาศยสงอายมกใชเวลาในอาคาร และในบรเวณหองพกมากกวานอกอาคาร การม

มมมองจากภายในหองพกไปสภายนอกจงเปนสงสาคญ โดยมมมองภายในหองพกของผสงอายจะ

สามารถชวยพฒนาจนตนาการและสรางเสรมกาลงใจทด การออกแบบระเบยงอาคารชนบน และ

หนาตางของหองพกทมขอบลางสงจากพน 16-24 นว ทาใหผพกอาศยสามารถมองเหนววภายนอกได

จากเตยงนอน ขอบหนาตางทเตยชวยสรางความรสกเชอมโยงจากภายนอกสภายในหองพก และพนท

อาคารกจกรรมอน ๆ ภายในโครงการโดยการออกแบบพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทาง

สงคมภายในอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดยการออกแบบพนทปฏสมพนธทางสงคมภายใน

อาคารพกอาศย ผวจยไดทาการออกแบบใหพนทชนทหนงจากการวเคราะหเปรยบเทยบกรณศกษา

ตางประเทศทมการออกแบบใหเปนศนยรวมกจกรรมภายในอาคาร เชน หองนงเลน หองรบประทาน

อาหารใตอาคารพกอาศย และหองจดเตรยมอาหารใตอาคารพกอาศย และอาคารพกอาศยชนตงแต

ชนท 2 - 7 มลกษณะเปนหองพกสาหรบผสงอายทมแนวคดในการสรางพนททสงเสรมตอการม

ปฏสมพนธทางสงคมภายในอาคาร เนองจากผสงอายผมกใชเวลาในอาคารมากกวาพนทภายนอก

อาคาร จงไดทาการออกแบบพนทกจกรรมประเภทสงเสรมสงคมในการพกผอน นงเลนในแตละชน

แบงรปแบบพนทพกผอนออกเปน 3 พนท ไดแก พนทกจกรรมในชนทหนง พนทนงเลนในแตละชน

และพนทระเบยงภายในหองพก

6.2 อภปรายผล

จากการทบทวนวรรณกรรม และการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลจากกรณศกษา พบวา

ผลการวจย ในเรองรปแบบกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม จานวน 6 กจกรรม ไดแก

กจกรรมสงเสรมสขภาพทางรางกาย กจกรรมทางศาสนา กจกรรมสงเสรมทกษะทางปญญา กจกรรม

เพอความบนเทง กจกรรมสงเสรมสงคม และกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและภมปญญา จาก

การศกษาหวขอ 2.7.1 แนวคดกจกรรมสาหรบผสงอาย (ศจ วสารทศจ, 2554) เพอศกษาหารปแบบ

กจกรรมสาหรบผสงอายทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม มรปแบบสอดคลองกบกรณศกษาใน

142

ประเทศไทย และจากการวเคราะหรปแบบกจกรรมทเกดขนมความสอดคลองกบวถชวตประจาวน

ของผสงอายในสถานสงเคราะหผสงอายกรณศกษาศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบาง

แค (ณฐพล ฉตรธนาอนนต, 2549) โดยพนทภายในโครงการแบงลกษณะการใชงานภายในโครงการ

ออกเปนสามพนท ไดแก ไดแก พนทพกอาศย พนทกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธ และพนทสนบสนน

โดยลกษณะรปแบบพนททงสามมความสอดคลองกบลกษณะกรณศกษาในประเทศไทยทงสองกรณ

ไดแก โครงการสวางคนเวศ และศนยพฒนาการจดสวสดการสงคมผสงอายบานบางแค ดงนน

รายละเอยดพนทการใชงานของโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายโดยคานงถงการมปฏสมพนธ

ทางสงคม มขนาดพนท 18,483 ตารางเมตร ซงมขนาดพนทมากกวากรณศกษาตางประเทศทกกรณ

แตมขนาดโครงการท เลกกวากรณศกษาในประเทศไทยทกกรณ เนองจากลกษณะกรณศกษา

ตางประเทศ มลกษณะการรวมพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคมไวภายในอาคารพก

อาศยและกรณศกษาตางประเทศมจานวนรปแบบกจกรรมสงเสรมปฏสมพนธทางสงคมนอยกวา

เนองจากการมวถชวตทแตกตางกน ทาใหขนาดโครงการมขนาดเลกกวา แตขนาดของโครงการเลก

กวากรณศกษาในประเทศไทย เนองจากขอจากดของทตง

เมอทาการวเคราะหแนวคดในการออกแบบ จากแนวคดในการออกแบบอาคารพก

อาศยสาหรบผสงอายสามประการ (วนชาต สวสด, 2540; ไตรรตน จารทศน และคณะ, 2548) ไดแก

ความอบอน ความปลอดภย และการจดสงแวดลอม โดยแนวคดในการออกแบบทมความสอดคลอง

กบแนวคดการมปฏสมพนธทางสงคม คอ การจดสงแวดลอม จากการทบทวนวรรณกรรมหวขอ 2.8.5

แนวความคดเกยวกบพนทวางในละแวกบาน (Neighborhood Space) หวขอ 2.8.6 แนวความคด

ของสวนเพอการบาบด (Healing Therapeutic Garden) และหวขอ 2.8.7 แนวความคดเกยวกบสง

อานวยความสะดวกและบรการในละแวกบาน พบวา มลกษณะการเปนแนวคดทสอดคลองกบแนวคด

สามประการในการออกแบบ โดยใหความสาคญกบการจดสงแวดลอมเปนสาคญ เชน การออกแบบ

พนทพกผอนพนทสวนกลางควรมววทหลากหลาย ทสอดคลองกบแนวความคดของสวนเพอการบาบด

ทมพนทสวน เพอใชในการออกกาลงกายและการสรางกาลงใจ แรงกระตน รวมทงมมมองไปสพนท

สวนสรางลาดบของพนททาใหสามารถจบทศทางไดงายขน และยงชวยสรางความเปนมตรระหวางผ

พกอาศย เนองจากสามารถเหนกนไดงาย และสอดคลองกบแนวคดเกยวกบพนทวางในละแวกบาน

จากงานวจยเรอง การเปรยบเทยบการใชพนทสวนสาธารณะแบบรวมและแบบกระจายของหมบาน

จดสรรขนาดใหญในกรงเทพฯ (มณฑชย โรจนะสมต, 2543) ทพบวากลมผสงอาย 60 ปขนไปเปน

กลมผใชทออกมาใชสวนสาธารณะในหมบานจดสรรเปนประจาทกวน โดยมาใชสวนในชวงเชา มาก

ทสดกจกรรมททา คอ เดน วง ออกกาลงกาย และนงจบกลมคยกน และจะทยอยกลบในเวลา เมอ

แดดออก แตในชวงเวลาเยนมผใชสวนทเปนผสงอายพบไดนอยมาก ดงนน การใชสวนสาธารณะมได

มงหวงเพยง เพอออกกาลงกายเพยงอยางเดยว แตเพอการสงสรรค พบปะพดคยกบเพอน และผใช

สวนคนอน ๆ อกดวย ถาสวนแหงใดทมความปลอดภยสงผใชจะทยอยกนมา และการมสงอานวย

143

ความสะดวกและบรการในละแวกใกลเคยง จากแนวคดในการออกแบบดงกลาวมความสอดคลองกบ

แนวคดในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยสาหรบผสงอายในกรณศกษา ทสะทองออกมาทาง

รปทรงของอาคาร และตาแหนง รปแบบพนทกจกรรมทสงเสรมการมปฏสมพนธทางสงคม

6.3 ขอเสนอแนะจากการวจย

6.3.1 ขอเสนอแนะเพอใชประโยชนจากผลการวจย

การศกษาวจยเรอง แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม เปนการรวบรวมขอมล และวเคราะหกรณศกษาในประเทศไทย

และตางประเทศในบรบทและชวงเวลาหนงเทานน ดงนนผทสนใจและผทนาความรไปใชควรทาความ

เขาใจในขอบเขตของงานวจยวาม กลมเปาหมาย และศกยภาพของพนทตรงกบงานวจยครงนหรอไม

ซงหากมปจจยอนทแตกตางหรอเพมเตม ผนาไปใชอาจคนหาขอมลเฉพาะทเกยวของ โดยใชการวจยน

เปนขอมลพนฐานในการออกแบบโครงการอาคารพกอาศยเพอรองรบผสงอายไทยและผสงอาย

ชาวตางชาต ทมลกษณะเปนลกษณะมาตรฐานทไมมการเจาะจงไปในแตละชาตพนธ ถาหากผนาไปใช

ตองการทจะเจาะจงเฉพาะกลม ทมความปจเจกในดานของศาสนา และการใชชวต กจะตอง

ทาการศกษาในดานของวฒนธรรมคนกลมนนเพมเตม

6.3.2 ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป

การศกษาวจยเรอง แนวทางการออกแบบอาคารพกอาศยสาหรบผสงอาย โดย

คานงถงการมปฏสมพนธทางสงคม เปนงานวจยประเภทการสารวจ ทมวตถประสงคในการเสนอ

แนวทางในการออกแบบทางสถาปตยกรรมเปนหลก สงผลใหงานวจยนขาดการเกบขอมลจากการ

สอบถาม และสมภาษณ เพอยนยนลกษณะกาพภาพ ดวยการลงพนทสอบถามจากกลมเปาหมายและ

ขอบเขตพนทการศกษา ทถกออกแบบมาเพอใชในพนทจงหวดกรงเทพมหานครและปรมณฑลเทานน

สงผลใหผนาไปใชถาตองการการดดแปลง เมอมความตองการทจะนาไปใชยงพนทอนๆ จะตองเกบ

ขอมลในเรองของสถานทตงเพมเตม เพอทจะใหผลการวจยออกมาแมนยาและเฉพาะเจาะจงตอ

กลมเปาหมายมากยงขน

144

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ

จราลกษณ จงสถตมน, พรประภา สนธนาวา และนภส ศรสมพนธ. (2543). การประเมนสถาน

สงเคราะหคนชราของรฐ : ศกษาเฉพาะกรณสถานสงเคราะห 3 แหง. กรงเทพฯ: สานกพมพ

สถาบนวจยระบบสาธารณสข

ฉตรชย พงศประยร. (2531). ภมศาสตรการเมอง. กรงเทพฯ: สานกพมพไทยวฒนาพานช.

ไตรรตน จารทศนและคณะ, บณฑตวทยาลย. (2548). รายงานวจยฉบบสมบรณโครงการศกษา

มาตรฐานขนตาสาหรบทพกอาศย และสภาพแวดลอมของผสงอาย . กรงเทพฯ: สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรวรรณ ศรบญ, วทยาลยประชากรศาสตร. (2543). การตอบสนองตอปญหาและความตองการของ

ผสงอาย ศกษากรณตวอยางการจดตงศนยบรการทางสงคมสาหรบผสงอาย. กรงเทพฯ:

สานกพมพ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศศพฒน ยอดเพชร, สถาบนไทยคดศกษา. (2534). แนวทางการจดบรการสวสดการสาหรบผสงอาย.

กรงเทพฯ: สานกพมพ มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สานกสงเสรมและพทกษผสงอาย. (2555). รายงานประจาปสถานการณผสงอายไทย พ.ศ. 2555

กรงเทพฯ: สานกพมพ เอสเอส พลส มเดย จากด.

บทความวารสาร

อจฉราวรรณ งามญาณ. ผสงอายไทย: การเตรยมการทางดานการเงนและลกษณะบานพกหลงเกษยณ

ทตองการ. (ตลาคม - ธนวาคม 2555). วารสารบรหารธรกจ. 35(136). หนา 62-87.

วทยานพนธ

ฆณฑชย โรจนะสมต. (2543). เปรยบเทยบการใชพนทสวนสาธารณะแบบรวมและแบบกระจายของ

หมบานจดสรรขนาดใหญใน กทม. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, คณะสถาปตยกรรมศาสตร, ภาควชาเคหการ.

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%86%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B8%A2%20%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%95

145


จระภา ศรคา. (2545). สภาพการอยอาศยของผสงอาย ในทอยอาศยแบบแฟลต เคหะชมชนดนแดง

1 และ 2 กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

คณะสถาปตยกรรมศาสตร, ภาควชาเคหการ.

ชตมา บญทบ. (2544). ความตองการสถานบรบาลของผสงอายในเขตอาเภอเมอง จงหวดกระบ.

(ภาคนพนธ). มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน, คณะวทยาการจดการ, สาขาวชาการ

บรหารธรกจ.

ชมพนท โลหตานนท. (2536). ปจจยทมผลตอความพงพอใจในสภาพแวดลอมในสถานสงเคราะห

คนชราบางแค. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยมหดล, คณะสงคมศาสตร

และมนษยศาสตร.

ทพยอรณ สมภ. (2552). คณภาพชวตของผสงอาย กรณศกษา สมาชกชมรมผสงอายในเขต

กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคม

วทยาและมานษยวทยา, สาขาสงคมวทยา.

นภา ตมรสนทร และนงลกษณ เอมประดษฐ. (2538). รปลกษณการจดบรการสงเคราะหผสงอายของ

สถานสงเคราะหภาครฐบาลและเอกชนในอนาคต. มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคม

สงเคราะหศาสตร, สาขาสงคมวทยา.

พงศธร เหราบตย. (2546). แนวทางการปรบปรงโครงการบานพกคนชราวาสนะเวศม จงหวด

พระนครศรอยธยา. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะ

สถาปตยกรรมศาสตร, ภาควชาเคหการ.

พชราภา มนญภทราชย. (2544). การเตรยมตวกอนเขาสวยสงอายของประชากรในชมชนขนาดใหญ

พนทเขตบางซอ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคม

สงเคราะหศาสตร.

วรวรรณ นตบงกช. (2541). ความตองการทอยอาศยของผสงอายทอยอาศยในเขตคลองเตย.

(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คณะสถาปตยกรรมศาสตร,

สาขาวชาเคหการ.

วลยลกา ลตรานนท. (2540). พฤตกรรมการใชเวลาวางของผสงอายในชมชนเมอง กรณศกษา: ชมชน

ตรอกพานถาม. (สารนพนธปรญญาบณฑต). มหาวทยาลยศลปากร, คณะโบราณคด,

ภาควชามานษยวทยา.

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A0%E0%B8%B2%20%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%84%E0%B8%B3

http://www.riclib.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%8A%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%97%20%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%AB%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%93%20%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B9%88

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%9E%E0%B8%87%E0%B8%A8%E0%B9%8C%E0%B8%98%E0%B8%A3%20%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A2%E0%B9%8C

146


สรสมร สขสวสด. (2539). ผสงอายกบความคาดหวงในการเขารบบรการสงเคราะหประเภทเสย

คาบรการ. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสงคม

สงเคราะหศาสตร.

สมกษ สวรรณเสนย. (2546). ความคาดหวง ความคดเหน และแนวโนมพฤตกรรมของผบรโภคในเขต

กรงเทพมหานครทมตอการใชบรการบานพกคนชราและหองชดเอกชน. (สารนพนธปรญญา

บณฑต). มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, คณะสงคมศาสตร, สาขาวชาการตลาด.

สมศร กนธมาลา. (2529). การสงเสรมบทบาทของผเกษยณอายใหมสวนรวมในการพฒนาสงคม.

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร.

ศจ วสารทศจ. (2554). แนวทางการออกแบบศนยสงเสรมสงคมและนนทนาการสาหรบผสงอายใน

พนทเขตทงครและพนทใกลเคยง จงหวดกรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร, คณะสถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมอง, สาขา

สถาปตยกรรม

อตตราพร บนนาค. (2518). ปญหาและความตองการของคนชราในสถานสงเคราะหคนชรา

บานบางแค กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยธรรมศาสตร,

คณะสงคมสงเคราะหศาสตร.

อรวรรณ ฉาชน. (2541). ปจจยทมอทธพลตอความพงพอใจในชวตอนเกดจากภาวะถดถอยจากสงคม

และการรวมกจกรรมของผสงอายชาวพทธ : ศกษากรณผสงอายในกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑล. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต, คณะ

สงคมสงเคาะหศาสตร, สาขาการจดการโครงการสวสดการสงคม.

สออเลกทรอนกส

กรมสขภาพจต. (2558). สถานบรการทใหการดแลผสงอาย. สบคนเมอวนท 5 มกราคม 2558, จาก

http://www.dmh.moph.go.th/1667/1667view.asp?id=4015

ณรงค สหเมธาพฒน. (2557). ไทยจอเขา 'สงคมผสงอาย' เตมตวป 68 ลาสดกวา 1 ลานคนนอนตด

เตยง!. สบคนเมอวนท 5 มกราคม 2558, จาก

http://www.thairath.co.th/content/410946

ประชาชาตธรกจ. (2556). โลกเปลยนไปแลว! เลกงอลกหลาน ′สงวย′แหจอง′คอนโดผเฒา′ .สบคน

เมอวนท 5 มกราคม 2558, จาก

http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1373954427

http://chonlinet.lib.buu.ac.th/opac/servlet/Search?DLang=T&Type=W&LPP=10&NSH=T&Search1=%C1%CB%D2%C7%D4%B7%C2%D2%C5%D1%C2%C8%C3%D5%B9%A4%C3%D4%B9%B7%C3%C7%D4%E2%C3%B2%2e%20%2d%20%2d%20%CA%D2%A2%D2%C7%D4%AA%D2%A1%D2%C3%B5%C5%D2%B4%2e&SearchType=3

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%93%20%E0%B8%89%E0%B9%88%E0%B8%B3%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%99

http://koha.library.tu.ac.th/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=pb:%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1%20%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%20%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%AB%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B4,

147

สออเลกทรอนกส

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2558). สงคมผสงอาย : นยตอการพฒนาเศรษฐกจ. สบคนเมอวนท

5 มกราคม 2558, จาก

http://www.stou.ac.th/stouonline/lom/data/sec/Lom12/05-01.html

มหดล. (2558). แสดงลกษณะคลนกผสงอาย. สบคนเมอวนท 7 มกราคม 2558, จาก

http://www.si.mahidol.ac.th/project/geriatrics/activity.html

ลดดา ดารการเลศ. (2558). เสยงเตอนถงรฐบาล เรงรบมอ "สงคมผสงอาย". สบคนเมอวนท 5

มกราคม 2558, จาก http://www.posttoday.com/วเคราะห/รายงานพเศษ/339128/

เสยงเตอนถงรฐบาล-เรงรบมอ-สงคมผสงอาย

วรเวศม สวรรณระดา. (2558). เสยงเตอนถงรฐบาล เรงรบมอ "สงคมผสงอาย". สบคนเมอวนท 5

มกราคม 2558, จาก http://www.posttoday.com/วเคราะห/รายงานพเศษ/339128/

เสยงเตอนถงรฐบาล-เรงรบมอ-สงคมผสงอาย

สทธพงศ บญผดง. (2554). การพฒนาคณภาพชวตผสงอายในทองถนโดยใชโรงเรยนเปนฐานตาม

หลกเศรษฐกจพอเพยง (ระยะท 1) ". สบคนเมอวนท 7 มกราคม 2558, จาก

http://www.ssruir.ssru.ac.th/bitstream/ssruir/482/1/057-54.pdf

องคการบรหารสวนตาบลหนองตาแตม. (2558). แสดงลกษณะสถานสงเคราะหคนชรา. สบคนเมอ

วนท 7 มกราคม 2558, จาก

http://www.nongtatam.go.th/album/view.php?album_id=353

eldercarethailand. (2558). ขอมล ศนยดแล สถานพยาบาล ผปวย ผสงอาย บานพกคนชรา ศนย

จดสง พยาบาลสบคนเมอวนท 5 มกราคม 2558, จาก


เอกสารอน ๆ

เฉก ธนะศร. 2531. แนวความคดสโมสรหมบานผสงอาย. เอกสารประกอบการสมมนาชมรมผสงอาย

ทวประเทศ ครงท 3 เรอง บทบาทของชมรมผสงอายกบการดาเนนงานของสภาผสงอายแหง

ประเทศไทย 23-25 มนาคม 2531 : 5.

ประพนธพงศ เวชชาชวะ. (2537). โครงการทพกอาศยสาหรบผสงอาย. เอกสารอบรมกลยทธการ

ลงทนในธรกจอสงหารมทรพย รนท 1 ณ. สถาบนศศนทร กรกฎาคม 2537.



148

Books and Book Articles

California State Parks Planning Division. (2001). “The Health and Social Benefits of

Recreation: An Element of the California Outdoor Recreation Planning

Program”.

Chan Angelique. (2005). Aging in Southeast and East Asia: Issues and Policy Directions.

Journal of Cross, Cultural Gerontology, 20, 269 – 284.

Books and Book Articles

Friedman, J.P. and Harris J.C. (1991). Key to Buying a Retirement Home. New York:

Baron's Education Series, Inc

Gerald D. Weisman and Uriel Cohen. (1991). Holding on to home: designing

environments for people with dementia. Johns Hopkins University Press.

Harris, C. W., & Dines, N. T. (1988). Time-saver standards for landscape architecture:

Design and construction data. New York: McGraw-Hill.

John Knodel and Napaporn Chayovan. (1997). Persistence and Change in the Living

Arrangements and Support of Thai Eldery. Taipei. Taiwan. Republic of China,

Population Studies Center, University of Michigan.

Karen Martin Gibler et al. (1998). Retirement Housing and Long-Term Health Care:

Attitudes of Elderly. In M. A. Anikeeff & G. R. Mueller (Eds.), Research Issues in

Real Estate

PHOS. (2014). Accessibility for the Disabled - A Design Manual for a Barrier Free

Environment. BELGIUM.

Victor Regnier et al. (2002). Assisted Living Housing by Design. New York: Van nostrand

reihold.

149

Electronic Media

ArchDaily. (2011). Heisdorf Residence for the Elderly / Hermann & Valentiny and

Partners. Retrieved Jul 17, 2013, from

http://www.archdaily.com/159063/heisdorf- esidence-for-the-elderly-

hermann-valentiny-and-partners/

________. (2011). Home for the Elderly / Ravnikar Potokar Arhitekturni. Retrieved Jun

23, 2013, from http://www.archdaily.com/174808/home-for-the-elderly-

ravnikar-potokar-arhitekturni/

________. (2011). The Hodoš Centre for the Elderly / Ravnikar Potokar Arhitekturni.

Retrieved Jul 12, 2013, from http://www.archdaily.com/128347/the-

hodos- centre-for-the- elderly-ravnikar-potokar-arhitekturni/

________. (2012). Group Home in Noboribetsu Japan. Retrieved Feb 16, 2014, from

http://www.archdaily.com/23991/diagonal-walls-sou-fujimoto/

Electronic Media

Orlando Elderly Apartment Complex. (2014). Plan of Orlando Elderly Apartment

Complex. Retrieved Feb 16, 2014, from http://www.orl-

oha.org/Carver%20Court/New%20Folder/Attachment%2036-D.jpg

________________________________. (2014). Elevation of Orlando Elderly

Apartment Complex. Retrieved Feb 16, 2014, from http://www.orl-

oha.org/Carver%20Court/New%20Folder/Attachment%2037-C%20copy.JPG

150

ประวตผเขยน

ชอ นาย ฉตรชนนทร หวงภทราวานช

วนเดอนปเกด 12 พฤศจกายน 2532

วฒการศกษา วทยาศาสตรบณฑต (สาขาสถาปตยกรรม)

คณะสถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมอง

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ประสบการณทางาน พ.ศ. 2556 นกศกษาฝกงาน บรษท Ideal 1

แนวทางการออกแบบ...

Documents