دڵش����اد گه رمیانی ، ئه ندام����ی مه كته بی داوا ئیس����امی كۆمه ڵ����ی سیاس����ی له حزبه ك����ه ی ده كات ك����ه له حكومه تی ده ڵێ����ت ئ����ه و بكش����ێته وه ، هه رێ����م "چ����وار الیه نه كه له گه ڵ یه ك راس����ت و

ته با نین".گه رمیان����ی دڵش����اد ئاوێن����ه : به ئاوێنه دا تایب����ه ت له چاوپێكه وتنێكی رایگه یاند كه چوار الیه نه كه س����ه باره ت به مان����ه وه یان نه مان����ه وه ی بارزانی تا

ساڵی 2017، له گه ڵ یه ك هێنده ڕاست و ته باو گومان باش و هاوهه ڵوێس����ت نین بتوانن بڕیارێكی له و شێوه یه بده ن یان ڕاشكاوانه به ئاش����كراو به نهێنی هه مان هه ڵوێستیان هه بێ. ئه و وتی "ئه و چوار

حزبه به ناو له یه ك سه نگه ردان، هه ركات بگات����ه قایمای����ی هه ندێكی����ان ده بن����ه ناوبژی����وان، به گوته ی ك����ه الری خۆمان

شه ڕو ناوژی ده كه ن". وتیش����ی "من له گه ڵ ئ����ه وه دام چوار

الیه نه كه ئه گه ر كاندیدێكی به هێزیان پێ شك دێ یان هه یانه چیتر نه یشارنه وه و كاندیده كه ش����یان ئه گه ر ڕو، بیخه ن����ه شكس����تی خ����واردو ده رنه چ����و ئ����ه وه دیاره ئ����ه وان زۆرینه ن و ده بێ ئه مانیش

به ئه م����ری واقیع ڕازی ب����ن و هه ولێری گوته ن����ی به ردێكی له س����ه ر دانێن و ئه م

هه اڵیه كۆتایی بێت".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )502( سێشەممە 2015/11/10

w w w . a w e n e . c o m

ریکام

5

پارته سیاسییه كانی كوردستان باوه ڕیان به "كۆنگره " نه ماوه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3202416 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

ئه حمه د چه له بی بازرگان و

سیاسه مته دار.. "ماستاوچی و دوڕو"

9 716

دڵشاد گه رمیانی : چوار الیه نه كه له گه ڵ یه ك ڕاست و ته با نین

2

3

ئاكسه رای شارۆچكه ی

كورده كان له ئه سته نبوڵ

مامۆستایان: موچه له كاتی خۆیدا نه درێ هه ڵوێستامن

ده بێت

له دڵه وه نزاده كه م كه كورده كان سه ربه خۆیی

خۆیان به ده ستبهێنن

18

بێگه رد تاڵه بانی ڤایرۆسێك ده چێته خوێنیه وه

ریکام

17

ریشه ی بیروباوه ڕی بارزانیه كان

سه اڵحه دین به هادین: ئومێدم هه یه ناكۆكی الیه نه كان چاره سه ر بكه م

سه الح ره شید: پارتی له هه ڵوێست و كرداره كانیدا به رچاوڕونه و گۆڕان روانگه ی لێڵه

3

3(502( سێشه ممه ‌2015/11/10هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

دڵشاد گه رمیانی ، ئه ندامی مه كته بی سیاسی كۆمه ڵی ئیسالمی له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا سه باره ت

به ملمالنێی نێوان ئاكه په و هه ده په له توركیا، ده ڵێت "له هه ركوێی دونیا

هه ر شه ڕو كێشه و ملمالنێیه ك له نێوان ئیسالمی و غه یری ئه واندا هه بێت، حه ز ده كه م موسڵمانان

بیبه نه وه و سه ركه ون"

كۆمه ڵ���ی هه ڵوێس���تی ئاوێن���ه : ئیسالمی سه باره ت به و گوڕانكاریانه ی به پرسی سه رۆكایه تی په یوه ست كه

ڕویانداوه ، چۆن هه ڵده سه نگێنن؟دڵش���اد گه رمیان���ی: م���ن وه ك���و خ���ۆم قه ناعه ت���م نه بو ئه م پرس���ه له الیه ن خ���ۆی له قه ب���اره ی زی���اد ئیس���المییه كانه وه گرنگی پێبدرێت و له خه ڵك���ی بكرێته عه قی���ده و دین و یه كڕی���زی ناوماڵی خۆیانی به قوربان كه ن كه كردیان. سه رۆك له په رله مان هه ڵبژێردرێ���ت یان له ن���او خه ڵك چ ئامانجێكی ش���ه رعی ئ���ه وان دێنێته دی؟! ئ���ه و به ڕێزان���ه ی تری���ش كه زیات���ر كار له س���ه ر كه مكردن���ه وه ی ده س���ه اڵته كانی ده ك���ه ن، ده بێ ئه و ڕاس���تیه باش بزانن كه له س���ایه ی ئ���ه م دو ئیداره ییه ی كه له ئێس���تادا هه رێمه له م عه مه لی به ش���ێوه یه كی بونی هه یه و له هه م���و داموده زگاكان ڕه نگیداوه ته وه ، سه رۆكی هه رێم چۆن و به ه���ه ر میكانیزمێ���ك هه ڵبژێردرێت ئه وتۆی جیاوازییه كی ده سه اڵته كانی نابێ، چون هه رچیه ك بن و هه رچه ند زۆربن به عه مه لی فه رمان و بڕه یاركانی ته نه���ا له هه ولێ���رو ده���ۆك به هێزو بیستراو و ڕه هاو جێبه جێكراو ده بن.

بێ گه رمیانیش سلێمانی و له سنوری هێزو الواز ده بێ و ئه ندامانی یه كێتی نه یانهێشتوه و ناهێڵن زیاتر له قوه تی كاره بای موه لیده یه كی ئه هلی ئه مپێری هه بێ و ئیشی بڕوات. به هه رحاڵ ئێستا كه بارودۆخه كه گه یشتۆته ئه و شێوه ئاڵۆزییه ی كه هه یه ، پێموایه كۆمه ڵی ئیس���المی ناچاره ئه و هه ڵوێس���ته ی هه بێ كه هه یه تی )له گه ڵ خۆپاراستن ئه وه ئیستفزازی(، غه یری له لێدوانی ئابڕوچونیه تی. خۆبه ده س���ته وه دان و چون له ماوه ی ڕابوردودا ئه ویش و سێ حزبه كه ی تر كێبه ركێیان ده كرد له زۆر قسه وتن و قس���ه كردن له سه ر پرسی سه رۆكایه تی هه رێم و درێژنه كردنه وه و ده بێ ئێس���تاش بونی. ناش���ه رعی ئام���اده ی ده رئه نجامه كانی بن و نابێ له گه ڵ یه كه م گ���ورزو په رچه كرداری پارتی یه كتر به جێبهێڵن و سڕ )به نج(

بن و پاشه كشه بكه ن.ئاوێنه : ئایا دوای ده ركردنی گۆڕان له كابینه ی حكومه ت، له گه ڵ ئه وه دان كۆمه ڵ له حكومه تدا بمێننه وه یاخود

نا؟ئه گه ر كۆمه ڵ دڵش���اد گه رمیانی: قه ناعه تی هه ڵوێست و هه مان له سه ر پێشوی به رده وام بێ، گۆڕان هه بێ و نه ب���ێ پێموانی���ه بونی له ن���او ئه م حكومه ت���ه هی���چ س���ودێكی هه بێ،

خۆیشی ئینسحاب بكا باشتره .ئاوێنه : بۆچی كۆمه ڵی ئیس���المی له باڵوكراوه یه ك���دا به فه رمی ئیدانه ی ئه وكارانه ی نه كرد كه پارتی كردی؟

ئیدانه كردن گه رمیان���ی: دڵش���اد له ئێس���تادا بۆت���ه نه ریتێكی حزبی، وه ك���و خ���ۆم قه ناعه تم پێ���ی نیه ، كارتێكی فش���اری به هێزت نه بێ ئه و چوار قس���ه یه كه به ن���اوی ئیدانه وه له به رخۆته وه ده یكه ی هیچ سودێكی

نیه ، نه گۆشتی پێده گیرێ نه واقعی پێده گوڕێ و نه مافیشی پێده سه نرێ.ئاوێن���ه : ئای���ا له گه ڵ ئ���ه وه ی كه چوارالیه نه كه مۆڵه ت بده ن بارزانی تا

2017 له پۆسته كه یدا بمێنێته وه ؟به قه ناعه تی گه رمیان���ی: دڵش���اد م���ن ئه و چ���وار حزبه له گ���ه ڵ یه ك هێنده ڕاس���ت و ته ب���او گومان باش و هاوهه ڵوێست نین بتوانن بڕیارێكی له و شێوه یه بده ن یان ڕاشكاوانه به ئاشكراو به نهێنی هه مان هه ڵوێس���تیان هه بێ. ئه گه ر وابونایه بێگومان پارتی ناچار ده بوو ل���ه ڕای خ���ۆی دابه زێت. ئه و چوار حزبه به ناو له یه ك سه نگه ردان، هه ركات بگات���ه قایمایی هه ندێكیان ده بنه ناوبژی���وان، به گوته ی كه الری خۆمان ش���ه ڕو ن���اوژی ده كه ن. من له گه ڵ ئه وه دام چوار الیه نه كه ئه گه ر كاندیدێكی به هێزیان پێ شك دێ یان هه یانه چیتر نه یشارنه وه و بیخه نه ڕو، به پارتی بڵێ���ن به ڵێ ئێمه ش له گه ڵ ئه وه داین سه رۆكی هه رێم له ناو خه ڵك كاندیدمان. ئ���ه وه ش هه ڵبژێردرێت و ئالیه ت���ی گونجاوی باش���یش دابنێن ب���ۆ ڕێگرتن له ته زویر. ئه گه ر توانیان س���ه رۆك بگۆڕن بێگوم���ان ده توانن دواتری���ش بیكه نه په رله مانی. ئه گه ر كاندیده كه ش���یان شكس���تی خواردو ده رنه چو ئه وه دیاره ئه وان زۆرینه ن و ده بێ ئه مانیش به ئه مری واقیع ڕازی بن و هه ولێری گوته نی به ردێكی له سه ر

دانێن و ئه م هه اڵیه كۆتایی بێت.ئاوێنه : ئایا هه ڵوێستی یه كگرتوی س���ه رۆكایه تیدا له پرسی ئیس���المی له به رژه وه ندی گش���تی بو یان ته نها

به رژه وه ندی حیزبی بو؟دڵش���اد گه رمیانی: به داخه وه ئه و داب���ه ش بون���ه ناوخۆیی���ه ی خۆیان بونی���ان ده رئه نجام���ی ك���رد وای

له هاوكێشه كاندا یه كسان كه ن به ).( هیچ.

ئاوێن���ه : هه ڵوێس���تی ئه مه ری���كا به رامبه ر به پرسی سه رۆكایه تی چۆن

هه ڵده سه نگێنن؟دڵش���اد گه رمیانی: ئه مه ریكا وه ك گوڵه به ڕۆژه وای���ه ڕو له به رژه وه ندی

خۆی ده كات و باری بۆكه س نیه .

ئاوێنه : ئایا له گه ڵ ئه وه ن حكومه تی هه رێم ئاس���انكاری بكات بۆ ئه وه ی

مه ال كرێكار بێته وه كوردستان؟دڵش���اد گه رمیانی: به ڵ���ێ له گه ڵ ئه وه دام حكومه تی هه رێم ئاسانكاری بۆ ب���كات و الیه نه ئیس���المیه كانیش ه���اوكار بن و حه ق���ی برایه تی له گه ڵ

جێبه جێ بكه ن.

ئاكه پ���ه به بردن���ه وه ی ئاوێن���ه : له هه ڵبژاردن���ی بوی���ت ئاس���وده تر

توركیادا یاخود هه ده په ؟دڵشاد گه رمیانی: له هه ركوێی دونیا هه ر شه ڕو كێشه و ملمالنێیه ك له نێوان ئیس���المی و غه یری ئه وان���دا هه بێت حه ز ده كه م موس���ڵمانان بیبه نه وه و

سه ركه ون.

دڵشاد گه رمیانی : چوار الیه نه كه له گه ڵ یه ك ڕاست و ته با نین

ئا: كارزان، زانكۆ

سه ڕه رای ئه و هه وااڵنه ی سه باره ت به ده ستپێكردنه وه ی كۆبونه وه

پێنج قۆڵیه كان له ئارادان، به اڵم ئه ندامێكی شاندی كۆمه ڵی ئیسالمی

رایده گه یه نێت "هیچ به رنامه یه ك نیه بۆ ده ستپێكردنه وه ی ئه و كۆبونه وانه ".

ئه مینداری پێشوی یه كگرتوی ئیسالمی به هادین س���ه اڵحه دین كوردس���تانیش، ب���ه وه ده كات كه به مه به س���تی ئاماژه كۆتایی هێنان به گ���رژی و ناكۆكی نێوان الیه ن���ه كان پرۆژه یه كی ئام���اده كردوه و پێشكه شی هه ر پێنج الیه نه كه ی كردوه ، ئ���ه و ده ڵێت "ئومێ���دم هه ی���ه ناكۆكی

الیه نه كان چاره سه ر بكه م". له لێدوانێكدا به هادین م.س���ه اڵحه دین به ئاوێنه ی راگه یاند ك���ه "هه وڵی خۆمم داوه بۆ چاره س���ه ركردنی كێشه ی نێوان الیه نه سیاس���یه كانی هه رێ���م و پڕۆژه ی خۆیش���م پێشكه ش���ی الیه نه ناكۆكه كان ك���ردوه "، ئ���ه و وت���ی "ئومێ���دم زۆره به سه رگرتنی هه وڵه كانم و چاره سه ركردنی ئاساییكردنه وه ی ناكۆكیه كان و كێش���ه و

دۆخه كه ".س���ه باره ت به ناوه ڕۆكی ئه و پڕۆژه یه ی ك���ه پێشكه ش���ی الیه نه كانی ك���ردوه ، ناوبراو هیچ ورده كاریه كی نه خس���ته ڕو، هه روه ها ده رب���اره ی وه اڵمی الیه نه كان، ته نها ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه "چاوه ڕێی

ئه نجامی هه وڵه كان ده كه م". به پێ���ی زانیاریه كانی ئاوێنه ، خاڵێكی گرنگی پڕۆژه كه ی سه اڵحه دین به هادین، ب���ۆ كۆتایی هێن���ان به ناكۆك���ی الیه نه سیاس���یه كان به تایبه تی گۆڕان و پارتی ، راگرتنی شه ڕی راگه یاندن بوه ، كه له دو رۆژی رابردودا هه وڵێكی چڕ و پڕ له ئارادا بوه بۆ ئه وه ی كۆتای���ی به و زمانه زبرو له راگه یاندنه كانه وه ك���ه بهێن���ن تونده به رامبه ر به یه كتر نواندویانه و دۆخه كه ی

ئاڵۆز كردوه .سه ره ڕای ئه م هه واڵنه ی م.سه الحه دین به هادین، له چه ند رۆژی رابردودا چه ندین الیه ن و كه س���ایه تی كوردستان و عێراق و

له هه وڵ���ی كۆتایی واڵتان���ی ده ره وه ش هێن���ان به و گ���رژی و ئاڵۆزییه دا بون كه نێ���وان بزوتن���ه وه ی گۆڕان و كه وتوه ته پارتیه وه ، س���ه ڕه رای ئه و هه واڵنه ی بۆ كۆبونه وه گفتوگۆو ده س���تپێكردنه وه ی پێنج قۆڵیه كان له ئارادان، به اڵم ئه ندامێكی شاندی كۆمه ڵی ئیسالمی رایده گه یه نێت "تا ئێس���تا هی���چ به رنامه ی���ه ك نیه بۆ

ده ستپێكردنه وه ی ئه و كۆبونه وانه ".دانا دارا، ئه ندامی یاس���ایی ش���اندی كۆمه ڵی ئیسالمی كوردستان به ئاوێنه ی قس���ه و هی���چ له ئێس���تادا راگه یان���د" به رنامه ی���ه ك له ئارادا نیه به مه به س���تی ده س���تكردنه وه ب���ه كۆبون���ه وه پێن���ج

قۆڵیه كان".ئه و وتی "هیچ ش���تێك نه ماوه به ناوی كۆبون���ه وه وه ، نه پێنج���ی نه چواری نه

دویی هیچ شتێك نه ماوه ".وتیش���ی "دۆخه كه هه مو ده زانین كه ئارام���ه و ئه و كۆبونه وانه ش وه س���تاون، هه رچه نده ئه مه له پێناس���ی سیاس���یدا پێیناوترێ���ت ئارام���ی ب���ه اڵم حاڵه تێك دروس���ت ب���وه له پ���اش ئ���ه و دۆخه ی ك���ه مانگی پێش���و رویدا ك���ه جۆرێكه له بێده نگ���ی ، ئه مه جگه له وه ی هه ندێك نه رم���ی له الیه ن الیه نه كان���ه وه هاتوه ته

ئاراوه كه پارتی و گ���ۆڕان له م باره یه وه قسه ده كه ن".

بزوتن���ه وه ی گۆڕانیش جه غ���ت له وه ده كات ك���ه ئ���ه وان داوا و پێش���نیاری كۆبونه وه ی���ان له گ���ه ڵ هی���چ الیه نێكدا نه كردوه ، به اڵم ئه گ���ه ر داوای گفتوگۆو

كۆبونه وه یان لێبكرێت ره تیناكه نه وه . ئاس���ۆ مه حم���ود، باژێڕه وانی مه كۆی س���لێمانی بزوتنه وه ی گۆڕان ئاش���كرای ده كات ك���ه ئه وان وه ك گ���ۆڕان تاوه كو ئێستا هیچیان له باره ی ده ستپێكردنه وه ی كۆبونه وه پێنج قۆڵیه كان پێڕانه گه یه نراوه ، ئه و وت���ی "كۆمه ڵێك نێوه ندگیری كراوه به اڵم هیچی تاوه كو ئێستا نه چۆته بواری جێبه ج���ێ كردنه وه ، هه روه ه���ا ئێمه نه داوای كۆبونه وه ده كه ین و نه كۆبونه وه ش

ره تده كه ینه وه ".وتیشی "به راس���تی و دروستی وتومانه هه رێمی كوردستان ده بێت بچێته وه پێش

كوده تاكه ی )12(ی ئۆكتۆبه ر".له 12ی ئۆكتۆب���ه ردا، هێزه كانی پارتی په رله مانی س���ه رۆكی به چونی رێگه یان كوردس���تان د.یوس���ف محه م���ه د نه دا بگه ڕێت���ه وه هه ولێرو به دوای ئه وه ش���دا حكومه ت له كابینه ی گۆڕان وه زیره كانی

كرانه ده ر.

سه اڵحه دین به هادین: ئومێدم هه یه ناكۆكی الیه نه كان چاره سه ر بكه م"هیچ به رنامه یه ك نیه بۆ ده ستپێكردنه وه ی كۆبونه وه پێنج قۆڵیه كان"

ئه و چوار حزبه به ناو له یه ك

سه نگه ردان هه ركات بگاته قایمایی

هه ندێكیان ده بنه ناوبژیوان، به گوته ی

كه الری خۆمان شه ڕو ناوژی ده كه ن

ئا: ئاوێنه

په رله مانتاری سه ر به فراكسیۆنی گۆڕان، عه لی حه مه ساڵح ئاماژه به وه ده كات

كه نه وشیروان مسته فا باری ته ندروستی باشه و تائێستا نه شته رگه ری بڕبڕه ی پشتی

بۆ نه كراوه ، ئه و وتی "فایله ده نگیه كانی نه وشیروان مسته فا ته واو ده ستكاری

كراون".

عه لی حه مه س����اڵح به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه دو رۆژ له مه وبه ر په یوه ندی به نه وشیروان مس����ته فا رێكخ����ه ری گش����تی بزوتن����ه وه ی گۆڕان����ه وه ك����ردوه و دڵنی����ای كردوه ته وه كه باری ته ندروس����تی له كوردس����تان چۆنی بوه رێنماییان پزیش����كه كانی به هه مانش����ێوه یه ، كردوه ك����ه به مه به س����تی چاره س����ه ركردنی ئازاری بڕبڕه ی پش����تی چاره سه ری سروشتی وه ربگرێت و هێش����تا یه كالی����ی نه بوه ته وه كه ته نها به م ش����ێوه یه چاره سه ر ده كرێت یاخود پێویس����تی به نه ش����ته رگه ری ده بێ����ت. عه لی وت����ی "نه وش����یروان مس����ته فا وه ختی خۆی نه ش����ته رگه رییه كی بڕبڕه ی پش����تی بۆ كراوه

له 1986دا له ئه ڵمانیا".وتیش����ی "كه ده رباره ی ئه و فایله ده نگیانه پرس����یارم لێك����رد له كه ناڵه كان����ی پارتیه وه باڵوده كرێن����ه وه ، پێیوتم ئاس����ایی وه ریبگره ئه وانه س����ی ساڵه قسه و بوختانم بۆ ده كه ن،

با ئه مه شی بچێته سه ر".عه لی جه غتی ل����ه وه كرده وه كه ئه و فایله ده نگیانه ته واو ده ستكاری كراون و ماناكه یان به شێوه یه ك ش����ێوێنراوه كه مه به ستی ئه وان بپێكێت، ئه و وتی "بۆ نمونه له كاتی كێشه ی پارێزگاری س����لێمانیدا كه زۆر كه س ده هاتن ب����ۆ الی و پێیان����ده وت نابێ����ت ئه م����ه قبوڵ بكرێت، له وه اڵم����دا پێیده وتن: هێزی چه كدار كۆبكه ینه وه ؟ بچینه سه ریان و بیانكوژین؟ خۆ قابیل����ه ئه وه ناكه ین. ئه مان هاتون ته نها ئه و به شه باڵو ده كه نه وه كه ده ڵێت هێزی چه كدار

كۆبكه ینه وه و بچینه سه ریان و بیانكوژین". وتیش����ی "ئ����ه و ده نگان����ه هیچی����ان هی كۆبونه وه كانی جڤاتی گۆڕان نین، به ڵكو هی دانیش����تنی رۆژانه ی بوه له گه ڵ خه ڵكیدا كه به نهێنی له الیه ن كه س����انێكه وه تۆمار كراون و كراون و ده س����تكاری دوات����ر ش����ێوێندراوه و

ماناكه یان گۆڕاوه ".

دڵشاد گه رمیانی

نه وشیروان مسته فا ده رباره ی فایله ده نگیه په خش کراوه کانی

چی ده ڵێت؟

گۆڕان: كۆمه ڵێك نێوه ندگیری كراوه

به اڵم هیچی تاوه كو ئێستا نه چۆته

بواری جێبه جێ كردنه وه ، هه روه ها

ئێمه نه داوای كۆبونه وه ده كه ین و

نه كۆبونه وه ش ره تده كه ینه وه

سه الحه دین به هادین

نه وشیروان مسته فا

تایبه‌ت(502( سێشه ممه 22015/11/10

س����ه رۆكی تاڵه بان����ی بێگ����ه رد به وه ئام����اژه یه كێتی فراكس����یۆنی ده كات ك����ه له چه ن����د رۆژی رابردودا باری ته ندروستی تێكچوه ، ئه و ده ڵێت "پزیشكه كان وتیان ڤایرۆسێك چوه ته

خوێنته وه ".ئاوێنه ، سلێمانی : بێگه رد تاڵه بانی به ئاوێنه ی راگه یاند كه له چه ند رۆژی راب����ردودا له ناكاو توش����ی حاڵه تێكی ته ندروستی بوه كه ئه ویش ئاوسانی ده موچاوو ده س����ت و قاچی بوه ، ئه و وتی "پاش ئه وه ی پش����كنینم بۆ كرا كه ك����ردم ئاگاداریان پزیش����كه كان

ڤایرۆسێك چوه ته ناو خوێنمه وه ".ئه وه ش����ی ناوب����راو هه رچه ن����ده رونك����رده وه كه هۆكاره ك����ه ی ته واو زان����راو نیه ، به اڵم ئ����ه و ده نگۆیانه ی "ژه هرخ����واردو" ك����ه ره تك����رده وه كرابێت، ئه و وت����ی "گومانم نییه كه كارێكی وا بێت، به اڵم ته واو ئاگاداری خۆمم، ئه گه ر جارێكیتر ئه و حاڵه ته م لێڕوب����دات س����ه ردانی ده ره وه ی واڵت

ده كه م به مه به ستی چاره سه ركردن".باش ته ندرویستیم "دوێنێ وتیشی بو ده وامی خۆمم كرد له نوس����ینگه ی

په رله مان له سلێمانی ".

بێگه‌رد‌تاڵه‌بانی‌‌ڤایرۆسێك‌ده‌چێته‌‌خوێنیه‌وه‌ سلێمانی‌،‌ته‌جاوزات‌زۆر‌بوه‌ قایمقامی سلێمانی :

قه یرانی دارایی كاریگه ری له سه ر كاری لیژنه كانمان

هه بوه

ئا: كارزان تاریق

به پێی ئامارو چاالكیه كانی لیژنه هاوبه شه كانی سلێمانی

ئه مساڵ ته نها له ماوه ی 6 مانگی رابردو 100 شوێن داخراوه و 12 كه س دراونه ته دادگا، قایمقامی

سلێمانیش ژماره ی لیژنه كانی كه مكردوه ته وه .

س���ه رۆكی عه ل���ی بێس���تون لیژنه ی بااڵی لیژنه هاوبه ش���ه كانی قایمقامی���ه ت ب���ۆ ئاوێن���ه ئه وه ی خس���ته ڕو له گه ڵ هاتنی قایمقامی نوێ لیژنه كان گۆڕانكاریان به سه ردا

هات.

ئه و وتی "له گه ڵ داواكاری گشتی و نوس���ینگه ی په رله مان دانیش���تین ك���ه ئه و كاران���ه رێ���ك بخه ینه وه هه ندێكیان به هۆی نه بونی یاس���ای تایب���ه ت ی���ان یاس���اكان كۆن���ن پێویس���تی به هه مواركردنه وه هه یه

بۆ رێكخستنه وه ی كاره كانمان".له ماوه ی شه ش وتیش���ی "ته نها توانیومان���ه ئه مس���اڵ مانگ���ی ئیجرائاتی لیژنه كان���ه وه به ته واوی پێویس���ت بكه ین به وه ی سه ردانی 19 هه زارو 883 شوێنمان كردوه و پس���وڵه ی س���ه رپێچیمان ب���ۆ 18 هه زارو 26 ش���وێن ك���ردوه و 100 ش���وێنمان داخستوه و 12 كه سیش مه وادی هه روه ها دادگا دراونه ت���ه ده ستبه س���ه ر گیراو بڕی 234 ته ن و 358 كیلۆگرام بوه له هه مانكاتدا 122 ملی���ۆن و 30 ه���ه زار دین���ار

غه رامه مان هه بوه ".

هه روه ها به ختیار عه بدولڕه حمان، قایمقامی قه زای مه ركه زی سلێمانی "س���ه ره تا كه راگه یاند به ئاوێنه ی كه هاتم ده س���تبه كار ب���وم دوای ماوه یه ك به لیژنه كانی قایمقامیه تدا چوین���ه وه و لیژن���ه كان 28 ب���ون و كه مم���ان كردنه وه ب���ۆ 18 لیژنه . نه ك ئه ركیان كه مبكه ینه وه ، به ڵكو ئه ندامان���ی لیژنه كانمان كۆكرده وه له چه ند لیژنه یه كی تایبه تمه ندو چڕدا بۆ ئه وه ی بتوانین سكهه ڵگوش���ین بكه ین ب���ۆ هاتوچ���ۆو به نزین، كه 10 ه���ه زار به نزینم���ان بۆ 3 هه زار كه مكرده وه كه مانگانه پێویستمان

پێیبو". له هه مو "گۆڕانكاریمان وتیش���ی لیژنه كان ك���ردوه لیژنه كان ده بێت 6 مان���گ جارێ���ك بۆڕدرێن به پێی په ی���ڕه وی ئێ���ره و ئێم���ه ش ب���ه و

گۆڕانكاریه هه ستاوین".

قایمقام ئاماژه ی بۆ ئه وه ش���كرد، به گشتی ته جاوزاتی سه ر شۆسته و جاده و شوێنه گشتیه كان زۆر بوه و به ه���ۆی زیادبون���ی بێكاریه وه كه هه ندێك فه رمانب���ه ر دوای ده وامی ره س���یمی خۆیانه وه ده چن ش���ت پێداویستی ئه وه ی بۆ ده فرۆش���ن رۆژانه ی���ان دابین بكه ن، جگه له وه ئ���ه وه ی له ن���او بازاڕو ش���ێنه كان زانك���ۆو ده رچ���وی كارده ك���ه ن په یمانگا ی���ان خوێندكارن و دایك و پێدوایسته یكانیان ناتوانن باوكیان دابین بكه ن كه ناچارن خۆیان ئه و

كاره بكه ن.

به پێ���ی ئاماره كان ته نها س���اڵی 2014 لیژن���ه كان زیاتر له 46 هه زار ش���وێنیان به س���ه ر كردبوه وه و 34 ه���ه زارو 12 ش���وێن غه رامه كرابو 182 شوێن داخراون و 12 شوێن رو ب���ه روی دادگا كراونه ته وه هه روه ها ده رمانی ده ست به سه رداگیراو 101 تۆن و 491 كیلۆ گرام بوه ، ئه وه ش سه رپێچیه كان رێژه ی ده ریده خات

زیادیان كردوه .

حاكم قادر حه مه جان عه زیز ئه ندامی ده سته ی كارگێڕی مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتمانی كوردستان ئاماژه به وه ده كات كه ئه وان له گه ڵ ئه وه ن به گفتوگۆ هه مو كێشه كان چاره سه ر بكرێت، ئه و وت����ی "ئه گه ر بژارده ی پێكهێنان����ی حكومه تی هه رێم به بێ به شداری گۆڕان هاته ئاراوه ئه وكات

هه ڵوێستی خۆمان ده بێت".ش����ۆڕش محه مه د، ئاوێنه : حاكم هه رێم و كێش����ه كانی له باره ی قادر دانیش����تنی الیه ن����ه سیاس����یه كانی

هه رێم بۆ چاره سه ركردنی كێشه كان له لێدوانێك����ی بۆ ئاوێن����ه رایگه یاند "ئێم����ه وه ك یه كێتی نیش����تیمانی كوردستان بۆ چاره سه ری كێشه كانی قه یرانه كانی كوردس����تان و هه رێمی هه رێم����ی كوردس����تان و ناكۆك����ی و ملمالنێكانی ناو حزبه سیاس����یه كان ته نها رێگه یه ك به رێگه یه كی دروستی

بزانین رێگه ی گفتوگۆیه ".ئه و وتی "به گفتوگۆ و دانیش����تن و دیال����ۆگ ئه توانی����ن كێش����ه كانمان چاره سه ربكه ین. وه ك یه كێتی ئه مه

به باش����ترین رێگ����ه ده زانین بۆ ئه م سه رده مه و بۆیه له و ڕوانگه یه شه وه یه كڕی����زی و ته بای����ی و یه كێتی نێو به ده س����تكه وتێكی میلله ته كه م����ان مه زن ده زانین بۆ ئ����ه وه ی بتوانین زۆرترین ده ستكه وت بۆ میلله ته كه مان به ده ستبهێنین و بگه ینه ئه و ئاوات و ئامانجه ی كه میلله ته كه مان خه باتی

بۆ كردوه ".له ب����اره ی كێش����ه كانی هه رێ����م و به غ����داش، حاكم ق����ادر حه مه جان عه زیز ئه ندامی ده س����ته ی كارگێڕی

مه كته ب����ی سیاس����ی ی.ن.ك. وتی داواده كه ی����ن چ����ۆن "هه روه ك����و خۆمان ناو گیر وگرفته كانی كێشه و چاره سه ربكرێ ، دیالۆگ به گفتوگۆ و نێوان گیروگرفته كانی كێش����ه و بۆ هه رێم و به غداش هه مان هه ڵوێستمان هه یه و داوا ده كه ین سه رجه م كێشه و گرفت����ه كان و پرس����ه كان به پرس����ی نه وت و مه س����ه له ی بودجه و یاسای پێش����مه رگه و هه م����و یاس����اكانه وه چاره س����ه ری دیالۆگ به گفتوگ����ۆ و

كێشه كان بكه ین".

راش����یگه یاند "ئێمه وه ك یه كێتی نیشتیمانی كوردستان هه ڵوێستمان رون����ه و ئه م����ه هه ڵوێس����تی فه رمی

ئێمه یه ". س����ه باره ت ب����ه وه ی ك����ه ئه گه ر بژارده ی پێكهێنانی حكومه تی هه رێم به بێ به شداری گۆڕان و كۆمه ڵ هاته به ش����داری یه كێتی ئه وكات ئاراوه ده كات، حاك����م قادر وتی "كه هاته ئارا ئه و كاته هه ڵوێس����تی خۆمان ده بێت و هه ر س����ه رده مه و قس����ه ی

خۆی ده بێت".

هاتوچ���ۆی پۆلیس���ی وته بێ���ژی س���لێمانی ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه له س���ه ره تای س���اڵی 2015ه وه تائێستا 1384 هاواڵتی له روداوی گیانیان له س���لێمانی هاتوچ���ۆدا له ده س���تداوه و برین���دار بون، ئه و ده ڵێت "ئۆتۆمبێله علوجه كان وه ك

خۆیان ده مێننه وه ".زانكۆ س���ه ردار، ئاوێن���ه : نه قیب كاروان محه مه د س���دیق، وته بێژی به ڕێوه به رایه تی هاتوچۆی سلێمانی به ئاوێنه ی راگه یه ند كه "له مساڵدا روی���داوه هاتوچ���ۆ روداوی 543س���لێمانی ، پارێزگای له س���نوری ك���ه 107 هاواڵتی تیای���دا گیانیان 1277 هه روه ه���ا له ده س���تداوه ،

هاواڵتیش بریندار بوون."هۆكاری س���ه ره كی وت���ی ئه و ش���ۆفێرو خ���ودی روداوه كان

پابه ندنه بونه به یاساكانی هاتوچۆ، پاشان خراپی مه رجی رێگاوبانه كان و مه رجه كانی كه ش وه���ه وا، خراپی

توندو تۆڵی و مه ینۆشی ".

نه قیب كاروان، ئاماژه به وه ده كات كه ئه و شۆفێرانه ی زۆرترین روداوی هاتوچۆیان روبه ڕوبۆته وه ته مه نیان

له نێوان )15-49(ساڵیدا بوه .

وته بێژه كه ی پۆلیس���ی هاتوچۆ، باس له وه ده كات ئه گه رچی بۆ ئه وان نیه له نێوان ش���ۆفێراندا جیاوازی به اڵم ره گه زه وه ، له روی به تایبه ت ئه وه ش ناش���ارێته وه ك���ه تاوه كو ئێستا نه یبینیوه شۆفێرێكی ئافره ت به هۆی مه ینۆش���ین و مه ستبونه وه یاخود بوبێته وه روداو روب���ه ڕوی كه وتبێته مه فره زه كانی هاتوچۆوه ، ئ���ه و ده ڵێ���ت "ئه فس���ه ره كان كه پش���كنین ب���ۆ روداوه كان ده كه ن هۆكاره ك���ه ی رون ده كه نه وه ، بۆیه الی ئێمه هیچ جیاوازیه ك نیه پیاو

بێت یاخود ئافره ت".نه قیب كاروان محه مه د، سه باره ت به بون���ی ئۆتۆمبێل���ی ئ���اڕم ك���ه به )علوج( ناسراوه رایگه یاند "ئه وانه كه له وای پرۆس���ه ی ئازادی عێراق هاتنه س���لێمانی و ئێمه ئوتۆمبێلی

كارتی زانیاری پێده ڵێین، نزیكه ی 65 ه���ه زار ئۆتۆمبێ���ل ب���وه كه كارت���ی زانیاری���ان بۆك���راوه ، له ئێستادا س���ه رپێچی یاسایی بكه ن یاخود س���زای دارایی���ان هه بێت، ی���ان فه رمانی ده س���تگیركردنیان له الی���ه ن دادوه ره وه بۆ ده رچوبێت لێوه رده گیرێت و به ڵگه نامه یه ك���ی به ڕێوه به رایه تی ده چێت���ه تاوه كو

هاتوچۆ بۆ ئه ستۆ پاكی ".هه ر ئۆتۆمبێالنه "ئه و وتیش���ی له ئێستاش���دا ده مێننه وه و به ئاڕم هی���چ به رنامه یه ك نی���ه بۆئه وه ی ژماره ی���ان پێبدرێ���ت، ته نها ئه وه نه بێ���ت كه له كاتی به س���ه رچونی تازه بۆیان ئاڕمه كانیان���دا ماوه ی كێشه ی ئه گه ر ئه ویش ده كرێته وه یاس���اییان نه بێت یاخ���ود ژماره ی

ئۆتۆمبێله كان دوباره بو نه بن".

ئا: وریا حسێن

دوای دو ساڵ چاوه ڕوانی، هێشتا شیعه كان نه یانتوانیوه لەهه ولێری

پایته ختی هه رێمی كوردستان حوسینه یان هه بێت، ئه گه رچی

20 هه زار شیعه له پایته ختی هه رێم ده ژین و سه رۆكی حكومه تی

هه رێمی كوردستان نێچیرڤان بارزانی واژۆی له سه ر كردنه وه ی

ئه و حوسه ینیه یه كردوه و زه ویشیان بۆ ته رخانكراوه .

په یوه ندیی����ه كان و به ڕێوه ب����ه ری پێكه وه ژیان����ی ئاین����ی لەوه زاره تی ئه وقافی هه رێم مه ریوان نه قشبه ندی

به ئاوێن����ه ی وت "ماوه ی زیاتر له دو س����اڵه ش����یعه كانی هه ولێر داوایان له وه زاره ت����ی ئه وقافی هه رێم كردوه حوسه ینیه یان له هه ولێر بۆ بكاته وه ، به اڵم به پاس����اوی ئه وه ی ش����ه ڕی مه زهه بی له ناوچه كه دا هه یه له ڕوی ئه منیه وه گونجاو نیه ڕێگربون له و

كاره ".وتیشی "ڕێگریه كه یان له كاتێكدایه نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردس����تان واژوی له سه ر كردنه وه ی ئه و حوسه ینیه یه كردوه و

زه ویشیان بۆ ته رخانكراوه ".هه رچه ن����ده ئامارێكی فه رمی نیه په یڕه وانی مه زهه بی شیعه له هه رێمی ب����ه اڵم دیاریب����كات، كوردس����تان

به گوێ����ره ی زانیاریه كانی وه زاره تی ژماره ی شیعه كانی هه رێم ئه وقافی پارێزگای هه ولێر گەیش����توه ته 20

هه زاركه س. نه قش����به ندی ه����ۆكاری زۆربونی ش����یعه كان له پایته خ����ی هه رێم بۆ ده گه ڕێنێته وه و ئ����اواره كان هاتنی پێی وایه " تاپێش هاتنی ئاواره كان هه ولێر چه ند ش����یعه كانی ژماره ی سه د كه س����ێك ده بو چاالكیه كانیان له هۆڵ����دا ده گێ����ڕا، به اڵم ئێس����تا

زیادیان كردوه ".پێچه وان����ه ی هه ولێر، له س����نوری ئی����داره ی پارێ����زگای س����لێمانی و گه رمی����ان چاالك����ی و مه راس����یمی شیعه كان گه رمترو زۆرتر ده بینرێت

دیاری له ش����اڕێگه یه كی ته نان����ه ت سلێمانی )حوسەینییه (یەک له سه ر دیزانێك����ی مۆدێرن بۆ ش����یعه كان ناوندێك����ی بوەت����ه كراوه ت����ه وەو گرنگ بۆ ش����یعه كانی ئه و ش����اره و

ده وربه ری.فه یس����ه ڵ ئیبراهی����م س����ه رۆكی ئاین����ی كاروب����اری لیژن����ه ی س����لێمانی پارێزگای له ئه نجومه نی له باره ی ش����یعه كانی س����لێمانیه وه ئه وه ی بۆ ئاوێنه ڕونكرده وه "مافی ش����یعه كانه ك����ه به ئازادانه ته عبیر له مه زهه ب����ی خۆیان بك����ه ن نابێت ڕێگریان لێبكرێت و سلێمانی ده مێكه كرانه وه ی ئاینی تێدابوه، ئه مه جگه له گه ڵ هاوسنوری سلێمانی له وه ی

گه رمیان كه ش����یعه ی زۆری تێدایه كاریگه ری هه بوه "

ئێس����تا زانیاری����ه كان به پێ����ی مه زهه بگه راكانی ش����یعه به شێوه ی ده س����تیانكردوه ئاش����كرا نهێنی و به بانگه ش����ه ب����ۆ مه زهه به كه یان و ئاینی����ش مامۆس����تای چه ندی����ن په یوه ندیان به و مه زهه به وه كردوه ، چاالكیه كان ئێس����تاش ه����ه روه ك

له هه ولێر زیاتر ده رده كه وێت.به پێی وته ی مه ریوان نه قشبه ندیش بێ����ت "چه ندین مامۆس����تای ئاینی ڕویان له و مه زهه به كردوه ته نانه ت ئه و چوار له و مامۆستایانه به باشی ده ناس����ێت كه له م دواییه دا ڕویان

له و مه زهه به كردوه ".

"20 هه زار شیعه له پایته خت ده ژین"له‌هه‌ولێر‌ڕێگه‌‌به‌کردنه‌وه‌ی‌حوسینیه‌ی‌شیعه‌كان‌نادرێت

حاكم‌قادر:‌ئه‌گه‌ر‌بژارده‌ی‌‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌به‌بێ‌‌به‌شداری‌‌گۆڕان‌هاته‌‌ئاراوه‌‌هه‌ڵوێستی‌‌خۆمان‌ده‌بێت

ئه مساڵ 1384 هاواڵتی له روداوی هاتوچۆدا له سلێمانی گیانیان له ده ستداوه و بریندار بون‌ئۆتۆمبێله‌‌علوجه‌كان‌وه‌ك‌خۆیان‌ده‌مێننه‌وه‌

بێگه رد تاڵه بانی

روداوێکی هاتوچۆ

5(502( سێشه ممه 2015/11/10 هەنوکە

ئا: بنار هیدایه ت

له سه ر گۆڕه پانی سیاسیی كوردستان ژماره یه ك پارتی

سیاسیی بونیان هه یه ، به پێی مێژوی ئه و پارتانه ، هه یانه له واده ی

خۆی كۆنگره ی ئه نجامداوه و هه شیانه به هۆی ناله باری بارودۆخی

حزبه كه یانه وه ، كۆنگره نابه ستن، هه شیانه له ترسی دوكه رتبون

باسكردنی كۆنگره له الیان بڤه یه .

سیاس���ییه كانی حزب���ه له نێ���و ئیس���امی كۆمه ڵ���ی كوردس���تان تاكه پارته كه ئه مس���اڵ كۆنگره ی خۆی به س���توه ، یه كێتی نیشتیمانی كوردس���تان به بێ تاڵه بانی ناتوانێت پارت���ی ئه نجامب���دات، كۆنگ���ره هۆكاری كوردس���تانیش دیموكراتی دواكه وتنی كۆنگره كه یان بۆ قه یرانی ده گێڕێته وه ، داعش هاتنی ئابوری و حزب���ی سۆسیالس���ت دیموكرات���ی باری "به هۆی ده ڵێت كوردستانیش ئه ندامانی نه توان���راوه ناهه مواره وه ش���ار بێنه ش���اخ بۆ ئاماده بونیان له كۆنگره دا بۆیه كۆنگره كان له سات و

كاتی خۆی نه به ستراوه" .

قه یران رێگره له به ستنی كۆنگره ی پارتی

پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان له ساڵی 1946 دامه زراوه ، تا ئێستا (13( كۆنگ���ره ی به س���توه و دواین كۆنگره شی له ساڵی )2011( له شاری هه ولێ���ر به س���ت و تیایدا مه س���عود بارزان���ی به زۆرین���ه ی ده ن���گ وه ك

سه رۆكی پارتی هه ڵبژێردرایه وه .ئه ندام���ی ئامێ���دی ش���یرین پارت���ی دیموكراتی س���ه ركردایه تی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند "پارتی دیموكراتی كوردستان تائێستا )13( كۆنگ���ره ی به س���توه ، دوا كۆنگره ی (2011/12/11( له هه ولێر به س���تی و چه ندین كۆنفراس���ی به س���توه ، به ر چه كدارانی رێكخراوی له هێرشه كانی داعش بۆ سه ر هه رێمی كوردستان، ئه نجومه ن���ی س���ه ركردایه تی پارتی له دوای���ن كۆبونه وه ی خۆیدا بڕیاریدا به س���تنی لیژنه ی به ئاماده كردن���ی كۆنگ���ره ی )14(ی پارتی دیموكراتی ب���ه اڵم به ه���ۆی ئه و كوردس���تان، بارودۆخه ی به سه ر كوردستاندا هات، به رژه وه ندی گش���تی سه پاند به سه ر ئایدۆلۆژیای حزبایه تی بۆیه كۆنگره ی پارتی دواكه وت، چونكه پارتی چوار س���اڵ جارێك كۆنگره ده به س���تێت ئه وه ش له په ی���ڕه وی ناوخۆی حزبدا

باسی لێوه كراوه ."ئێمه وتیش���ی ئامێدی ش���یرین له ئێس���تادا چه ندین كۆنفرانس���مان به ستوه ، له گه ڵ روداوه كاندا هاتوین، ه���ه ركات بارودۆخی هه نوكه یی بێته له س���ه ر گۆڕه پانی پێشه وه و گرفت نه مێنێ���ت كوردس���تان سیاس���یی بێگومان ل���ه واده ی خۆیدا كۆنگره ی به اڵم ده به س���تین، (14(ی خۆمان هه م���و الیه ك ئ���اگاداره له س���اڵی (2014(و هاتن���ی داع���ش و قه یرانی ئاب���وری كاریگه ری كردوه له س���ه ر س���ه رجه م جومگه كان، بۆیه ناكرێت له ئێس���تادا ئام���اده كاری بكرێت بۆ

كۆنگره ".له كۆتای���ی لێدوانه كه ی���دا ئامێدی جه ختیكرده وه ، "له دواین كۆبونه وه ی پارت���ی دیموكراتی س���ه ركردایه تی له نزیكترین بڕیاردراوه كوردس���تان كاتدا كۆنفرانس���ێك ببه س���ترێت بۆ پێش كێش���ه كان و چاره سه ركردنی ئ���ه وه ی كۆنگره ببه س���تێت ده بێت كۆنفراسی خۆمان ببه ستین بۆئه وه ی كارنام���ه ی حزب���ی خۆم���ان ئاماده

بكه ین".

كه س ناتوانێت بڕیار له سه ر به ستی كۆنگره ی یه كێتی بدات

یه كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان له س���اڵی )1976(دا له سه ر ده ستی جه الل تاڵه بان���ی و چه ند هاوڕێیه كی نه خشه ی دروس���تكردنی بۆ كێشراو تائێس���تا سێ كۆنگره ی له وكاته وه

ئه نجامداوه .گشتی سكرتێری تاڵه بانی جه الل یه كێتی نیش���تیمانی كوردس���تانه ،

ك���ه نه خۆش���ییه كه یه وه به ه���ۆی ماوه یه كه ناتوانێت وه ك پێویس���ت ئه ركه كانی جێبه جێ بكات، كه سیش كۆنگره ی كاتی ناتوانێت له ئێستادا چونك���ه دیاریب���كات، یه كێت���ی ته نه���ا تاڵه بانی ماف���ی دیاریكردنی كات وش���وێنی كۆنگ���ره ی حزبه كه ی هه بو، حاكم قادر حه مه جان كارگێڕی كه یه كێتیش مه كته ب���ی سیاس���ی هاوكات س���ه رۆكی كۆمسیۆنی بااڵی كۆنگره ی چواره می���ن ئاماده كاریی یه كێتیی نیش���تمانیی كوردس���تانه به ئاوێنه ی راگه یاند "له س���ه ر پرسی لێدوانێك هی���چ كۆنگره به س���تنی ناده م و قسه یه كم له سه ر ئه و بابه ته

نیه ."له كۆبونه وه ی كۆتایی مانگی دوی ساڵی پار ئه نجومه نی سه ركردایه تی یه كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تان بڕیاری���دا كۆنگره دوابخرێت و له كاتی گونجاودا كۆنگره ببه سترێت و تیایدا راگه یاندراوێكی باڵوكرده وه كه "دوای گفتوگۆیه كی هه مه الیه نانه ئه نجومه نی س���ه ركردایه تی یه كێتی نیش���تمانی كوردستان بڕیاریدا له كاتی به ستنی كۆنگره به رپرس���یارێتی دواخستنی چواره می���ن كۆنگ���ره هه ڵبگرێ���ت و له كات���ی گونجاویش���دا كۆنگره ك���ه

ببه سترێت.به پێی ئه و هه وااڵنه ی باڵوده بنه وه هه ریه ك له كۆسره ت ره سوڵ و به رهه م س���اڵح جێگرانی س���كرتێری گشتی كوردس���تان، نیش���تیمانی یه كێتی كۆنگ���ره ك���ه ئ���ه وه دان له گ���ه ڵ له كاتی خۆیدا بكرێ���ت، به اڵم باڵی ده ستڕۆیشتوی ناو مه كته بی سیاسیی دیاریكراودا له كات���ی ئه وه ن له گه ڵ بكرێ���ت و پێش���تریش ئام���اده كاری ت���ه واوی بۆ بكرێت، بۆیه به س���تنی كۆنگره له م كاته دا به باش نازانرێت، هۆكاره كه شی بۆ ئینشیقاقی ناو ئه و

حزبه ده گێردرێته وه .

یه كگرتو: لیژنه ی روئیا بۆچونی ئه ندامان

فۆرمه ڵه ده كاتكوردستان ئیس���امی یه كگرتوی له ساڵی )1994(ه وه شه ش كۆنگره ی به س���توه و به پێی په یڕه وی ناوخۆی ئه و حزب���ه ده بێت مانگ���ی پێنجی ساڵی )2016( حه وته مین كۆنگره ی

خۆی ببه ستێت.سه میر س���ه لیم ئه ندامی مه كته بی ئیس���امی یه كگرت���وی سیاس���ی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند "به پێی بڕیاری ناوخۆی یه كگرتوی ئیسامی ناوه ڕاستی ساڵی كوردستان ده بێت

ئاینده كۆنگره ی حه وته م ببه سترێت، ب���ه اڵم بارودۆخه ك���ه نازانرێت چۆن ده بێ���ت، ئه گ���ه ر زۆر ناله ب���ار بێت ب���ۆ ماوه ی مانگێك ی���ا دومانگ دوا

ده خرێت.لیژنه ی روئیاو لیژنه ی ئاماده كاری كۆنگ���ره دوای���ن گۆڕانكارییه كان���ی ناوكۆنگ���ره ده زان���ن، چونكه له گه ڵ ئیس���امی یه كگرتوی كادره كان���ی كوردستان كۆبۆته وه و بیروبۆچونه كانی ئه ندامه كان���ی كۆكردۆت���ه وه ، ئ���ه و بیروبۆچونان���ه فۆرمه له ده كات و ئه و بۆچونانه ی هه ی���ه ده خرێته به رده م به رپرسانی بااڵی یه كگرتو بۆ ئه وه ی

بزانرێ���ت ئایا یه كگرتوی ئیس���امی كوردس���تان به م ش���ێوه یه ی ئێستا ده بێت یاخود بگۆڕدرێت و شێوه یه كی

دیكه وه ربگرێت.سه میر سه لیم بۆچونی خۆی له سه ر یه كگرتوی ن���او گۆڕانكارییه كان���ی ئیسامی كوردس���تان ده خاته ڕو و یه كگرتوی م���ن "به بۆچونی ده ڵێت وه ك خۆی كوردس���تان ئیس���امی چاكس���ازییه كی ته نها ده مێنێته وه و كه می تێدا ده كرێ���ت له میكانیزمدا، ناو و ناوه ڕۆك���ی ناگۆڕدرێت، به اڵم ده كرێت هه ندێك چاكسازی بنه ڕه تی

تێدا بكرێت."

كۆمه ڵ : كێشه ی به ستنی كۆنگره مان نیه

كۆمه ڵی ئیسامی كودستان یه كێكه ل���ه و حزبان���ه ی كێش���ه ی به س���تنی كۆنگره ی نیه ، وه كو وته بێژی ئه و پارته كۆمه ڵ بۆكردوه ، ئاماژه ی ئیسامییه له ناوه ڕاستی ئه مساڵ كۆنگره ی خۆی له كاتی دیاریكراو به س���توه ، بۆیه له و روه وه كێش���ه یه كی له گه ڵ دواكه وتنی

كۆنگره دا نیه .رێبوار حه مه د خدر وته بێژی كۆمه ڵی به ئاوێن���ه ی كوردس���تان ئیس���امی راگه یاند، له س���ه ره تای مانگی شه ش ئه نجام���دا، پێنج كۆنگ���ره ی خۆمان بۆ ش���ه ش مانگ���ه واده ی كۆنگره مان به س���ه ردا تێپه ڕیوه ، به پێی په یڕه وی ناوخۆی كۆمه ڵی ئیسامی كوردستان به س���ه ركرایه تی دراوه ده س���ه اڵت ب���ۆ درێژكردنه وه ی ماوه ی به س���تنی كۆنگ���ره ، ئه گه ریش پێویس���ت بكات ئه و ده س���ه اڵته ده درێت به كۆنفرانسی نائاسایی یاكۆبونه وه ی فراوانی حزب و ئه ندامانیش په یوه ستن به و بڕیاره وه .

له گه ڵ هه مو ئه و قه یران و گرفتانه ی له س���ه ر گۆڕه پانی له ئێس���تادا ك���ه سیاس���یی كوردس���تان بون���ی هه یه ، كۆمه ڵی ئیسامی كوردستان سێهه مین كۆنگره ی خۆی به سه ركه وتویی به ست به ب���ێ ئه وه ی كێش���ه یه كی ب���ۆ بێته

پێشه وه ".

حزبی شیوعی دوانه كه وتوه له به ستنی كۆنگره

ده ڵێت كوردس���تان حزبی شیوعی له س���ه ر نه كه وتوی���ن دوا تائێس���تا ئه نجامدان���ی كۆنگ���ره ، دواخس���تنی كۆنگ���ره ی حزب���ه كان پێش���ێلكردنی بنه ماكانی دیموكراسیه ت و رای گشتییه

له ناو حزبدا.زی���ره ك كه مال ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���یی به ئاوێنه ی راگه یاند "حزبی ش���یوعی كوردستان له ساڵی )1993( راگه یه ندراوه پێشتر رێكخراوی هه رێمی كوردس���تان بوی���ن، له وكات���ه وه كه راگه یاندرا چوار ساڵ جارێك له ماوه ی ئه نجامداوه و خ���ۆی كۆنگره ی خۆیدا دوانه كه وتوین، ئه گه ر رۆژێك یا چه ند رۆژێك به هۆی كێش���ه ی ته كنیكییه وه دواكه وتبێت، ئه گه ر نا به هیچ جۆرێك

دوانه كه وتوه".زیره ك كه مال ده ش���ڵێ"دیاریكردنی به س���تنی ئه نجامدانی س���اتی كات و كۆنگره له ناو كۆنگره كه دیاریده كرێت، ل���ه واده ی بۆیه دواخس���تنی كۆنگره بنه ماكان���ی پێش���ێلكردنی خ���ۆی، دیموكراس���یه ت و رای گش���تییه له ناو

حزب���دا، چونكه كۆنگره ب���ۆ كۆنگره رای گش���تی له ن���او ئ���ه و حزبه خۆی فۆرمۆل���ه ده كات، كاریگ���ه ری ده بێت له سه ر پرۆس���ه ی دیموكراسی له سه ر

گۆڕه پانی سیاسیی كوردستان."

سۆسیالست:هۆكار هه بوه كه نه توانراوه

كۆنگره له كاتی خۆی ببه سترێتحزب���ی سۆسیالس���ت دیموكرات���ی كوردستان تائێس���تا شه ش كۆنگره ی به س���توه ، ده بێ���ت هه موچوار س���اڵ جارێك كۆنگره ساز بكات، ئه ندامێكی مه كته ب���ی سیاس���یی ئ���ه و حزبه ش ده ڵێ���ت "به هۆی ب���اری ناهه مواره وه نه توانراوه ئه ندامانی ش���ار بێنه شاخ ب���ۆ ئاماده بونیان له كۆنگ���ره دا بۆیه كۆنگ���ره كان له س���ات و كات���ی خۆی

نه به ستراوه .فاتی���ح ره ئوف ئه ندام���ی مه كته بی " راگه یان���د به ئاوێن���ه ی سیاس���یی یه كه مین كۆنگره ی حس���دك له ساڵی 1981 له هه لومه رجێكی تایبه ت به ستراو تائێستا شه ش كۆنگره مان له وكاته وه به س���توه ، له وكاته وه نه توانرا له كات و زه مه نی خۆی نه توانرا كۆنگره ببه ستین ئه وه ش هۆكاری تایبه تی خۆی هه بو، كه نه ده توانرا ئه ندامان له شاره وه بێن بۆ ش���اخ و به ش���داری كۆنگره بكه ن، په یڕه وی ناوخۆی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان ئه و مافه ی داوه هه لومه رجێكی هه ركاتێك كه به حزب ناهه موار هاته پێش���ه وه ده س���ه اڵتی هه ی���ه ك���ه كۆنگ���ره دوابخ���ات بۆ

كاتێكی تر".فاتی���ح ره ئ���وف ده ڵێت "ل���ه دوای راپه ڕین چه ند كۆنگره یه كمان به ستوه ، كۆی كۆنگره ی حزبی سۆسیالست كه به ستویه تی شه ش كۆنگره یه ، ده بوایه له چه ند مانگێك پێش ئێستا كۆنگره ی حه وته ممان ببه س���تایه ، به اڵم به پێی ئه و ده سه اڵته ی له په یڕه و و پرۆگرامدا كۆنگره ده توانرێ���ت به ح���زب دراوه دوابخرێت، ئێمه پێشتر پلینیۆمێكمان به س���ت، له پلینیۆم���دا چه ن���د بڕیارو راسپارده یه ك دران، لیژنه یه ك پێكهێنرا ب���ۆ ئاماده كرنی راپۆرتێ���ك كه ئایا ده توانرێت له كاتی دیاریكراودا كۆنگره ببه س���ترێت ی���ا دوا بخرێت، پاش���ان پلینیۆم به پێی په یڕه و ده س���ه اڵتی دا به ئه نجومه نی سه ركردایه تی بۆ ئه وه ی دوابڕی���ار ب���دات، بۆی���ه ئه نجومه نی س���ه ركردایه تی بڕیاری���دا كۆنگ���ره ی حه وته م دوا بخات بۆ كاتێكی نادیار، ده ستنیش���ان كاته كه ش له به رئه وه ی نه ك���را ده توانرێ���ت هه ركاتێ���ك بێت

كۆنگره سازبكرێت".

پارته سیاسییه كانی كوردستان باوه ڕیان به "كۆنگره " نه ماوه زۆربه یان ماوه ی یاسایی به ستنی كۆنگره یان به سه رچوه

كه س له ئێستادا ناتوانێت كاتی

كۆنگره ی یه كێتی دیاریبكات، چونكه

ته نها تاڵه بانی مافی دیاریكردنی

كات وشوێنی كۆنگره ی

حزبه كه ی هه بو

یه كگرتوی ئیسامی

كوردستان وه ك خۆی

ده مێنێته وه و ته نها چاكسازییه كی

كه می تێدا ده كرێت له میكانیزمداوناو

و ناوه ڕۆكی ناگۆڕدرێت

له ساڵی 2014دا هاتنی داعش و

قه یرانی ئابوری كاریگه ری كردوه له سه ر سه رجه م جومگه كان، بۆیه ناكرێت له ئێستادا ئاماده كاری بكرێت

بۆ كۆنگره دوا کۆنگره ی پارتی له 2010/12/18

هەنوکە(502( سێشه ممه 42015/11/10

روداوه كانی ئه مدواییه ی كوردس���تان، پارتی دیموكراتی كوردستان یان راستر مه سعود بارزانیان هاندا په رچه كردارێكی خێرای توندی���ان هه بێت، چی روی ئه دا ئه گ���ه ر س���ه رۆكی هه رێ���م وه ك پیاوی بوایه و چ���اوه ڕوان كه مێ���ك ده وڵ���ه ت ئاس���ایكردنه وه ی هه وڵی هێمنكردنه وه و بارودۆخه ك���ه ی بدای���ه و وه ك باوكێ���ك بهاتایه پێشه وه و هه وڵی هێمنكردنه وه ی

بدایه . هاواڵتیان هه قی خۆیان بو چاوه ڕێیان له بارزان���ی بو وه ك "س���ه رۆكی هه رێم" مامه ڵ���ه له گ���ه ڵ روداوه كان ب���كات و وه ك س���ه رۆكی هه موان رۆڵ بگێڕێت! بارزانی ئ���ه وه ی رویدا،وێن���ه ی ب���ه اڵم وه ك ته نه���ا س���ه رۆكێكی پارتی ، به اڵم به عه قڵێك���ی قین���اوی و ت���وڕه و زۆر زۆر حیزبیان���ه ی ته س���كه وه نیش���اندا، خه ڵك چاوه ڕوانی ل���ه ده ره وه ی چونكه بارزان���ی به مه نتیقی تۆڵه س���ه نده نه وه ی عه ش���ایه ری و له جه مسه رێكی كێشه كه وه سه یری ته واوی روداوه كانی كردو به ره و روی روداوه ك���ه چو، ئه و به مه نتیقی هێز

مامه ڵه ی كرد نه ك به هێزی مه نتیق!

بۆچی پارتی ئه مه ی كرد؟پارت���ی ل���ه 19 حوزه یران���دا توش���ی گه وره ترین شۆك بو، كاتێ بۆی ده ركه وت كه حیزبه كه ی گه وره ترین هێز نیه ، وه ك ئه وه ی له خه یاڵدانی خۆیدا وێنه ی كردبو، به ڵك���و كه مایه تی���ه له په رله م���ان و ئه و ده س���ه اڵته ره هایه ی كه چه نده ها ساڵه بانگه شه ی بۆ ده كات له واقیعدا هیچ نییه جگه خه یاڵێكی ناواقیعی ، له به رئه وه زۆر س���ه خت بو به خێرایی تام���ی تاڵی ئه و

راستیه بكه ن، واقیعێ���ك هه یه كه پارت���ی به رێژه ی دابه ش���كردنی په رله م���ان و كورس���ی جوگرافیای كورسیه كان كه مایه تین، بۆیه زۆر زه حم���ه ت بو بۆ پارتی ئه و واقیعه ی 19 حوزه یران قبوڵ بكات كه سه لماندنی ئ���ه و كه مایه تییه یه ، ئ���ه م كه مایه تیه ش به ته واوی پێچه وانه ی ئه و راس���تیه یه كه پارت���ی زۆرب���ه ی ه���ه ره زۆری جومگه كاریگه ره كانی ده س���ه اڵتی جێبه جێكاری ناڕاس���ته وخۆش له ژێرده س���تایه و

سه رپه رشتی به شه كانی تریش ده كات.

هه ڵوێستی یه كێتی و هێزه ئیسالمیه كان

یه كێتی و هێ���زه ئیس���المیه كان تاكو ئێستا هه ڵوێستێكی شه رمنانه یان هه یه ، رون و هه ڵوێس���تیان ده كرا واچ���اوه رێ ئاش���كراتر بوایه ، خۆ ئه گه ر ئه م هێزانه له س���ه ره تای دروس���تبونی حكومه ت���ی هاوبه ش���ه وه زوڵمی ئیداری و سیاس���ی پارتیان قب���وڵ نه كردایه ، ره نگ بو ئه م

رۆژه به ئاسانی روی نه دایه . خۆ ئه گ���ه ر یه كێت���ی و هێزه كانی تر، رێگری له روداوی 12ی ئۆكتۆبه ر نه گرن، ئ���ه وا ن���ه ك ه���ه ر كاریگه ری بۆ س���ه ر ئاشته وایی دیموكراس���ی و ش���ه رعیه ت و كۆمه اڵیه ت���ی ده بێت،به ڵك���و بانگه وازی دیموكراتیه ت���ی 23 س���اڵه ی هه رێمیش ده خات���ه ژێر پرس���یاره وه و هانی پارتی ئه دا كه روداوی له و ش���ێوه یه به رامبه ر به هه م���و هێزه كانی تری���ش چه ند باره

بكاته وه .

گۆڕانئێس���تا بزوتنه وه ی گۆڕان له قۆناغێكی زۆر ناس���كدایه ، ئه وه ی گۆڕانی گه یانده ئ���ه م رۆژه ، كۆمه لێ���ك ه���ۆكارن ك���ه به هێزه كانی په یوه ندی���ان هه ندێكی���ان ت���رو بارودۆخ���ی كوردس���تانه وه هه یه ، هۆكاری كۆمه لێك به دڵنیایی���ه وه به اڵم گرنگ ه���ه ن كه په یوه ندی���ان به خودی

بزوتنه وه كه وه هه یه !گۆڕان پێویس���ته به دیدێك���ی فراوانی كراوه ی ره خنه گرانه وه ، چاو به سه ر هه مو ژێر بیانخاته بگێڕێته وه و كاروباره كانیدا پیاچونه وه ، لێكۆڵین���ه وه و زه ڕه بین���ی چونكه سبه ینێیه كی نوێ له سه ر بناغه ی دوێنێیه كی پر كێش���ه و كه موكوڕی بینا

ناكرێت.له سه ره تای دروستبونی حكومه ته وه تا

12ی ئۆكتۆبه ر، گۆڕان نه یتوانی زیره كانه و واقعیانه مامه ڵه ی گونجاو له گه ڵ پارتیدا بكات، نه یتوان���ی رۆڵی بارزانی و پارتی و مێژوی ئه م حیزبه ب���ه وردی و به دیقه تتر بخوێنێته وه . پارتی له هه ڵوێست و بۆچون و كرداره كانی���دا زۆر جێگی���رو به رچاوڕون ب���وه ، ئ���ه وان به به رنام���ه وه كارده كه ن لێكدانه وه ده ك���ه ن، چۆن و كه ی و بۆچی له گه ڵ كێ كارده ك���ه ن! ئه و الیه نه ی كه لێڵی له روانگه كه ی���دا هه بوه ئه وه گۆڕان بوه ، ئه گینا پارت���ی 31ی ئابی 1996و 12ی ئۆكتۆب���ه ری 2015 هه مان پارتین و خاوه ن هه مان هه ڵوێستن و بیركردنه وه ی

دوێنێ و ئیمڕۆو سبه ینێیان وه ك یه كن.ئه و راكردنه ماراتۆنیه ی گۆڕان به دوای پۆس���تدا، زۆر له و هه ڵوێستانه ی خسته ژێر پرسیاره وه كه له كاتی ئۆپۆزیسێون بونیدا ده رباره ی هه ڵسوكه وت و ره فتاری ده خرانه ڕو، پارت���ی نادیموكراتیان���ه ی ب���ڕوای به كۆمه ڵێك گۆڕان خه تای كرد به ڵێنی زاره كی پارت���ی كردو گۆڕه پانی كوردس���تانی ب���ێ هێزێك���ی كاریگه ری ئۆپۆزیس���یۆن به جێهیێش���ت. دواتر له و ماوه ییه ی كه گۆڕان له كابینه ی هه شته م به ش���داربو، نه یتوان���ی گۆڕانكاریه ك���ی باشی رون و ئاشكرا له بواری چاكسازی و عه داله تی كۆمه اڵیه تی و به رجه سته كردنی ئ���ازادی دیموكرات���ی بهێنێت���ه دی ، یان نه یتوان���ی جه ماوه ره ك���ه ی له ه���ۆكاری كه موكورتیی���ه كان ئاش���نابكات، وات���ه نه هاتن روبه ڕوی جه ماوه ر بڵێن كه ئێمه له به ر ئه م هۆیانه ناتوانین نه چاكسازی

بكه ین و نه بیگۆرین!

گۆڕان چی بكات؟ك���ه گ���ۆڕان ب���ۆ گرنگ���ه زۆر نه خش���ه ڕێگایه ك دابڕێژێت ب���ۆ ئه وه ی به رچاوی ڕون بێت كه ئیمڕۆو س���به ینێ چی ده كات؟ واته گرنگه به پالتفۆرمێكی نوێوه بێته پێشه وه تا ده ربكه وێت چۆن له گه ڵ هاوپه یمانه كانی له گه ڵ ئه م واقیعه نوێیه دا مامه ڵه ده كات؟ گۆڕان پێویسته ئازایانه و نه ترسانه دان به وه دا بنێت كه له م قۆناغه دا س���ه نگه ری ئۆپۆزیس���ێۆن

بون گونجاوترین سه نگه ره بۆی .هێ���زه یه كێت���ی و له گ���ه ڵ گ���ۆڕان ئیس���المیه كان له س���لێمانی و هه ڵه بجه و گه رمیان و پش���ده ر، ده سه اڵتدارن، ئه بێ هه م���و توان���ای خۆیان بخه ن���ه گه ڕ بۆ ئه وه ی له گه ڵ هێزه كانی تر، ئه و ناوچانه له بواری سیاسی و ئابوری و مافی مرۆڤ و گه نده ڵ���ی ناعه داله ت���ی و به گژاچون���ی

نمونه یی بن.پێویس���ته گ���ۆڕان زامنی س���ه ره كی بێت ب���ۆ به هێزك���ردن و پته وكردنی ئه و هاوپه یمانی���ه ی ك���ه له گ���ه ڵ یه كێتی و یه كگرت���و و كۆم���ه ڵ هه یه ت���ی و هه وڵی فراوانكردنیش���ی ب���دات و نه هێڵێت هیچ

كون و كه له به رێكی تێبكه وێت. رێكخراوه كانی له گه ڵ دۆستایه تیه كه ی كۆمه ڵگای مه ده ن���ی و هه مو ئه و كه س و تاقم و گروپانه نوێ بكاته وه كه تا دوێنێ پاڵپشتی به هێزی بزوتنه وه كه بون و له به ر هه رهۆی���ه ك له ه���ۆكان دوركه وتونه ته وه یان په راوێزخراون، هه روه ها پێویس���ته مه ودای ره خنه لێگرتنیان فراوانتر بكه ن و له جاران دیموكراتیترو كراوه ترو شه فافتر بن له ناوه وه و له ده ره وه ی بزوتنه وه كه .

ئا: كارزان تاهیر

محه مه د حه كیم، كارگێری ئه نجومه نی سیاسی كۆمه ڵی ئیسالمی كوردستان

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "چوار الیه نه كه ته ماشامان كرد بێسوده ئه وه نده كۆبونه وه بكرێت و هیچ ئه نجامێكی نه بێت،

چونكه پارتی ده ستی به ڕاوبۆچونی خۆیه وه گرتبو كه ئه ویش یاسای 2005ی

سه رۆكایه تی هه رێم بو".

هه وڵێك له وه ده كرێ���ت ب���اس ئاوێنه : هه یه بۆ ئه وه ی كۆبونه وه پێنج قۆڵیه كان ده ستپێبكه نه وه ، كه ی ده ستپێده كاته وه ؟

محه مه د حه كیم: وه كو ده ستپێكرنه وه ی كۆبون���ه وه ی پێن���ج قۆڵی نازان���م، به اڵم س���ه اڵحه دین به هادی���ن و عه م���ار حه كیم به س���ه ر حزبه كاندا گه ڕاون كه هه وڵ بده ن بۆچونه كان له ی���ه ك نزیك بكه نه وه ، به اڵم

بۆ كۆبونه وه ی پێنج قۆڵی نازانم.ب���ه رده م كێش���ه ی ئاوێن���ه :

ده ستپێنه كردنه وه ی كۆبونه وه كان چیه ؟محه مه د حه كیم: كێش���ه كان دو كێشه ن ئێمه له مه س���ه له ی سه رۆكایه تی ئه و پێنج الیه نه دوای نۆ كۆبونه وه و دو كۆبونه وه ی لوتك���ه ش كۆبونه وه یه ك���ی پێش���ترو نه گه یش���تینه ئه نجام و دواتریش كۆمه ڵێك بڕیار درا كه رێگری له س���ه رۆكی په رله مان ك���را بگه ڕێت���ه وه په رله م���ان و ناردنه وه ی وه زیره كانی گۆڕان و سوتاندنی باره گاكانی پارت���ی ، ئه مانه كۆمه ڵێك گرژی تازه بون ك���ه گرژیه ك���ی به جۆرێكی تر ل���ه نێوان

الیه نه كان دروست كرد.ئاوێنه : پارتی ه���ۆكاری كۆتایی هێنان ئێوه ، ئه س���تۆی به كۆبونه وه كان ده خاته

وه ك چوار الیه نه وه اڵمتان چییه ؟

محه م���ه د حه كیم: نا ئه و چ���وار الیه نه ب���ه دوای پارتی���دا رایانده ك���رد پارتیمان پێنه گیراو نه ده هاته قه ناعه ت لێمان نزیك بێته وه . دواتر چوار الیه نه كه ش ته ماشامان كرد بێس���وده ئه وه نده كۆبونه وه بكرێت و هی���چ ئه نجامێكی نه بێ���ت، چونكه پارتی ده س���تی به ڕاو بۆچونی خۆیه وه گرتبو كه ئه ویش یاس���ا كۆنه كه بو، یاسای 2005ی

سه رۆكایه تی هه رێم.ئاوێن���ه : ئایا ناتوانن ش���تێك بكه ن كه

پارتی بگرن و هه ر به دوایدا رانه كه ن؟محه مه د حه كیم: ته نها مه سه له كه گرتنی پارتی نیه ، به اڵم م���ن ئه وه نده ی زانیومه چ���وار الیه نه كه كۆمه ڵێ���ك نه رمیان نواند له بابه ته كاندا، به اڵم پارتی نه یشاردوه ته وه ده ڵێن پڕۆژه مان هه یه پڕۆژه كه شیان یاسا

كۆنه كه یه .لوتكه ی كۆبون���ه وه ی بۆچ���ی ئاوێنه : پێنج سه ركرده كه ی هه رێم بۆ چاره سه ری كێشه كان ئه نجامنه درا له كاتێكدا به شێكیان

خۆیان داوای ئه و كۆبونه وه یه یان كرد؟محه م���ه د حه كیم: ئه وان���ه ی هاتبون بۆ كۆبون���ه وه كان نوێن���ه ری حزب���ه كان بون له به رئه وه ئه وانیش نه گه یش���تنه ئه نجام، گه یش���تنی س���ه ركرده كانیش به نه تیج���ه

بێئه نجام ده بو.ئاوێن���ه : قس���ه ی ئه وه هه یه كه س���ێ الیه نه ك���ه )كۆمه ڵ و یه كێت���ی و یه كگرتو(

مه منونن بارزانی ببێته وه به سه رۆك؟محه مه د حه كیم: وه اڵ مه منونیان ده بێت به نوس���راوێك هه بێت یان له گفتوگۆیه كدا یان ده نگێ���ك تۆمار كرابێ���ت نازانم ئه و مه منونیه چیه . مه س���ه له كه ش ئه و س���ێ الیه نه ئه وه نده یان ده ربڕیوه به گۆڕانیشه وه ل���ه زۆر كۆبونه وه وتویانه ك���ه ئه م بابه ته ك���ه پێداگیری له س���ه ر ده كه ین. پرس���ی سه رۆكایه تی پرسی كه س���ی نیه واته كه رایه كیشمان هه بێت، به تایبه ت ئێمه وه ك كۆمه ڵێ ئیس���المی راو سه رنجێكی خۆمان له و پرۆژه یاس���ایه هه بێ���ت دژی خودی

مه سعود بارزانی نیه .س���ه رهه ڵدان و له گه ڵ بۆچ���ی ئاوێنه : قوڵبونه وه ی كێش���ه كان كۆمه ڵی ئیسالمی به تایبه ت���ی ده رنه ك���رد به یاننامه یه ك���ی

رێگریه كان له چونه وه ی سه رۆكی په رله مان بۆ هه ولێر؟

محه م���ه د حه كیم: ئێم���ه به یاننامه مان هه ب���وه ، ئێم���ه و یه كگرتوی ئیس���المی و یه كێتی نیش���تمانی به یاننامه یه كی شه ش خاڵیمان راگه یاند، پێویس���ت ناكات هیچ الیه نێكی تر به یاننامه یه كی تایبه تی نه بوه ئه و ش���ه ش خاڵه هه ڵوێستی فه رمی ئه و

سێ الیه نه بوه .ئاوێنه : ئێس���تاش چوار الیه نه كه یه ك

هه ڵوێستن له سه ر پرسه كان؟محه مه د حه كیم: ئێمه له س���ه ر پرس���ی جارانمان هه ڵوێستی هه مان سه رۆكایه تی هه یه كه س���ێ الیه نه كه ی تریش ئه وه یان

راگه یاندوه له كۆبونه وه كان.ئاوێن���ه : كاركردن���ی هاوبه ش���ی ئێوه و یه كگرت���وی ئیس���المی و ی���ه ك بڕیاریتان

له سه ر پرسه كان به رده وامه ؟هه وڵمان���داوه حه كی���م: محه م���ه د هه ڵوێس���تمان یه ك بێت، به اڵم له هه ندێك س���ه رۆكایه تی له پرس���ی وێس���تگه دا هه ڵوێستمان یه ك نه بوه ، ئه وه ش شتێكی

ئاساییه .چ���ی ئیس���المی كۆمه ڵ���ی ئاوێن���ه : پێده كرێت له م دۆخ���ه ئاڵۆزه ی هه رێم بۆ

چاككردنه وه ی ؟محه م���ه د حه كی���م: پارت���ی دیموكرات رایده گه یه نێ���ت كه حزب���ی یه كه مه و هه م له مێ���ژو ه���ه م له ژماره ئێس���ته یه كه مه ، بۆیه زۆرجاریش پرس���ی ده وڵه تی كوردی ده جوڵێنێت، ده وڵه تی ك���وردی و یه كێتی نێوماڵ���ی كوردی ده وێت بۆی���ه پێمانوایه پارتیه و له گۆڕه پان���ی تۆپه ك���ه ئه م���ڕۆ ده توانێ���ت هه نگاوی وابنێت و پێش���نیاری وا ب���كات و پ���ڕۆژه ی وا بخات���ه مه ی���دان

بارودۆخه كه چاك بكاته وه .

ئا: زانكۆ سه ردار

هیوا میرزا سابیر، ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتوی ئیسالمی له م

گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "الیه نه کان ئه سڵی قه زیه كان ده که نه فیدای

به رژه وه ندیه حیزبی و كه سیه كانیان".

ئاوێن���ه : وه ك ئ���ه وه ی ك���ه خۆت���ان نوسیبوتان ئه م 25 ساڵه ی حكومڕانیمان

یه كسانه به چی ؟هی���وا می���رزا س���لیم: له كاتێكدا ئه و كۆمێنته م نوسی خه م و په ژاره و ناسۆره كانی ئه م میلله ته و ئه م واقیعه ناخم ده گه زێت، پاش سه رو ریش س���پی بونی زۆربه مان له م خه باته و ل���ه م كاره دا، باوباپیرانمان ئه و هه مو ناسۆرو ده ربه ده رییه یان له پێناو قه زیه كه دا هاته رێگه ، ئێس���تا به رهه می رابردو ئه م )25( ساڵه ش یه كسان ده بێت كه واقیعێك له كاركه وتو، به حكومه تێكی هه مو دۆستێك بۆی خه مباره ، له به رئه وه ده توان���م ئ���ه وه ش بڵێ���م هه ندێ���ك زۆر بانگه ش���ه ی ئه وه یان ده ك���رد به زمانێك كه ئه زمونی هه رێم ده بێت���ه ئه زمونێكی س���ه ركه وتو بۆ گه لی كورد له پارچه كانی تری كوردس���تان و خه ڵكی س���ه ر زه وی به گشتی ، به اڵم به داخه وه سه رپێی بون و له خۆباییبون و گوێنه گرتن بۆ مه نتیق و بۆ بنه ماكانی ئیداره ی سه ركه وتو له هه رێمی كوردس���تان كارێك���ی وایك���رد كه هه مو شێواون وه ها به ش���ێوه یه كی ش���ته كان له ڕوی كۆمه اڵیه تی و سیاسی و ئابورییه وه كه به ئاس���انی راست ناكرێته وه ، ناتوانین بڵێین نمونه یه كی سه ركه وتوبوین، به ڵكو به داخ���ه وه نمونه یه ك���ی شكس���تخواردو

بوین.نمون���ه ئ���ه م ه���ۆكاری ئاوێن���ه :

شكستخواردوییه كێیه ؟هیوا می���رزا س���لیم: به بۆچونی من به رپرسیارێتی له ئه ستۆی هه مو تاكێكی ئ���ه م هه رێمه یه و هه موی پش���كی خۆی به رده كه وێت، به اڵم رابه رانی ئه م میلله ته و حیزب���ه كان به تایب���ه ت ه���ه ردو حیزبی ده سه اڵتدار له ماوه ی )25(ساڵی رابردودا

پشكی شێریان به رده كه وێت.

ئاوێنه : ئه ی حیزبه كانی تر، به تایبه ت یه كگرتوی ئیسالمی و كۆمه ڵی ئیسالمی ؟

هیوا میرزا سلیم: من نامه وێت ته زكیه ی هیچ حیزبێك بك���ه م، به اڵم ده توانم بڵێم یه كگرتو و كۆمه ڵ پش���كه كه یان ئه وه نده زۆر نه بوه له س���نوری خۆیاندا، بۆنمونه پ���رۆژه ی ك���ه ئیس���المی یه كگرت���وی چاكس���ازی به رزكردبوه وه له ماوه ی )24( س���اڵی رابردو هه رچه نده ئێمه له س���اڵی ده توانم راگه یاندوه ، (1994(ه وه خۆمان بڵێم به رێژه یه ك هه وڵی داوه كه بتوانێت باره الره كان راس���ت بكات���ه وه به اڵم ئه و دۆخه ی كه بۆ ئه و دو حیزبه ره خس���اوه بۆ ئه م حیزبانه ی تر نه ڕه خساوه و هێشتا نه كه وتونه ته به رده می ئه و تاقیكردنه وه یه و

جه ماوه ر ئه و متمانه یه ی پێنه داون.ئاوێنه : به رنامه و پالنی رونی یه كگرتو

چیه بۆ ئه م قۆناغه ؟هیوا میرزا سلیم: یه كگرتو هه ر له یه كه م ساته وه ده ورێكی دڵسۆزانه و میانڕه وانه و بێالیه نان���ه ی بینیوه ، چونك���ه له مێژوی گه لی كوردا هه میشه په نجه شكاندنه كان و ملمالنێ���ی سیاس���یه كانی نێوخۆی هێزو الیه نه سیاس���یه كانی كورد خۆیان هۆكار ب���ون بۆئه وه ی ك���ورد نه بێت���ه خاوه نی كیان و قه واره ی خۆی له ماوه ی 100 ساڵی راب���ردودا به داخه وه ئه و ئه زمون و قه یرانه دوباره بوه وه ، پاش ئه وه ی كه حكومه تی بنكه فران دامه زرێنراو خه ڵكی هیواو ئاواتی بو، ب���ه اڵم به داخ���ه وه ده رئه نجامه كانی ئه وه ی���ه كه ده یبینی���ن، یه كگرتو هه وڵی زۆر داوه و به رده وام���ه له هه وڵه كانی به اڵم به داخ���ه وه الیه نه كان و به رامبه ركان وه كو ده سپێش���خه ریه كانی وه اڵمی پێویس���ت

یه كگرتویان نه داوه ته وه و ناشیده نه وه .ئاوێنه : هۆكاری ئه و وه اڵمنه دانه وه یه ی ده ستپێش���ه خه رییه كانی ب���ۆ الیه نه كان

یه كگرتو چیه ؟هیوا میرزا س���لیم: الیه نه كان زیاتر ئه و بانگه شه یه ی كه به رزیان كردۆته وه وه كو نیشتمانی و نه ته وه یی و به رژه وه ندی گشتی ، له گه ڵ ئه وپه ڕی رێزمدا بۆیان كه متر ئه وه به رژه وه ندی زیاتر ده كه ن و به رجه س���ته كه سی و به رژه وه ندی حیزبی ئه و بابه تانه زاڵه به س���ه ریانداو ئه سڵی قه زیه كان زۆر

زۆر ئاس���اییه به الیان���ه وه بیكه نه فیدای به رژه وه ندیه حیزبی و كه سیه كان.

ئاوێنه : به وپێی���ه ی یه كگرتو حیزبێكی میان���ڕه وی ئیس���المیه ، وای ده بینیت كه نه رمبونی سیاسه تی یه كگرتو هۆكار بێت بۆ ئه وه ی ك���ه وه كو پێویس���ت وه اڵمی

ده ستپێشخه ریه كانی ده ست نه درێته وه ؟هیوا میرزا سلیم: له راستیدا من ده مه وێت بڵێم، به هه م���و جه م���اوه ری گه له ك���ه م له مێ���ژوی گه لی كورداو ئه م قۆناغه ش���ی له گه ڵدا بێت ده گه ڕێته وه بۆ ده مارگیری و توندڕه وی الیه نه سیاسیه كان، سیاسه ت و كاری سیاسی پێویسته هه میشه هێمنانه و له س���ه رخۆ بێت، دوربێت له هه مو په نجه شكاندن و یه كتر شكاندن و توندوتیژیه ك، كورد میره كان���ی گرفت���ی گه وره تری���ن له مێژوداو سیاس���یه كانی ئێس���تای كورد توڕه بون و ده مارگی���ری و بۆ ده گه ڕێته وه

هه ڵچون.ئاوێنه : كه واته ئه م سیاسیانه ی ئێستا

درێژه پێده ری رێگای میره كانن؟هی���وا میرزا س���لیم: بۆچ���ی ناكرێت؟ خۆ ئێم���ه نابێ���ت بڵێین ئ���ه وان هه مو ئیش���ه كانیان خراپ ب���وه ، هه ڵه یان بوه به تایبه تی هه ڵه ی سیاسی و خۆویستیان و به رامبه ره كانیان ب���ۆ نه كردن حیس���اب تائاس���تی دژی یه كتر هێ���ز كۆبكه نه وه و ئه م بدات���ه په نا ئ���ه و واڵت و ئه ویتریش بداته په ن���ا ئه و واڵت له پێن���او هه ندێك به رژه وه ندی ته س���كی حیزبیدا، به تایبه ت ئه مڕۆ به ش���ێوه یه كی رون و ئاشكرا ئه وه ده بینین. ئێمه ئه گ���ه ر بمانه وێت خاڵێك ده ستپێبكه ین بۆ ئه وه ی به ره و چاكسازی بڕۆین، به ره و چاككردنه وه ی ئه و شتانه ی كه تێكمانداوه هه نگاو بنێین، پێویس���ته دان به هه ڵه كان���ی خۆمان���دا بنێین، ئه م ئه زمونه ی دو س���ێ مانگ���ه ی دوایی بۆ منی س���ه لماند كه له ماوه ی 100 س���اڵی راب���ردودا گه لی كورد نه گه یش���ت به هیچ ده رئه نجامێك هۆكاره كه ی ده گه ڕێته وه بۆ ده مارگیری میره كان و ده س���ه اڵتداره كان و

حیزبه سیاسیه كان. ئاوێن���ه : باش���ه ده مه وێ���ت بپرس���م بۆچ���ی هه ندێك ج���ار جی���اوازی هه یه له نێوان ئه ندامانی فراكس���یۆنی یه كگرتو له په رله مان���ی كوردس���تان، ئه وانه ی كه له سنوری سلێمانیدان زیاتر ده توانن قسه بكه ن و هه ڵوێستیان هه یه ، به اڵم ئه وانه ی ناوچه كانی تر كه مترو به تایبه ت ئه وانه تان زۆرجاریش بێده نگ���ن و له دهۆك���ن ك���ه

پێچه وانه ی بۆچونی ئه مانن؟هیوا میرزا س���لیم: له راس���تیدا ده بێت بنكه ی سه ركردایه تی و په رله مانتاره كان و جه ماوه ری هه ر حیزبێك بۆچونیان نزیك بێ���ت هه ڵقواڵوی بڕیارو هه ڵوێس���ته كانی س���ه ركردایه تی بێت، ئێم���ه له بازنه یه كی فراواندا ئازادی دراوه ت���ه په رله مانتار وه پێویستیشه په رله مانتار ئازاد بێت، به اڵم ئه وانیش پێویس���ته ئاگایان له وه بێت كه لێدوان و هه ڵوێس���ته كانیان له چوارچێوه ی

سیاسه تی حیزبدا بێت.

محه‌مه‌د‌حه‌كیم:‌چوار‌الیه‌نه‌كه‌‌به‌دوای‌‌پارتیدا‌چاره‌؟رامانكرد‌به‌س‌بۆمان‌نه‌گیرا

هیوا‌میرزا‌سابیر:‌گه‌وره‌ترین‌گرفتی‌‌سیاسیه‌كانی‌‌كورد‌ده‌مارگیری‌‌و‌توڕه‌بون‌و‌هه‌ڵچونه‌

چوار الیه نه كه ته ماشامان كرد بێسوده

ئه وه نده كۆبونه وه بكرێت و هیچ ئه نجامێكی

نه بێت، چونكه پارتی ده ستی به ڕاوبۆچونی

خۆیه وه گرتبو كه ئه ویش یاسای 2005ی سه رۆكایه تی هه رێم بو

گۆڕان پێویسته به دیدێكی فراوانی

كراوه ی ره خنه گرانه وه ، چاو به سه ر هه مو

كاروباره كانیدا بگێڕێته وه و بیانخاته ژێر زه ڕه بینی لێكۆڵینه وه و

پیاچونه وه ، چونكه سبه ینێیه كی نوێ

له سه ر بناغه ی دوێنێیه كی پر كێشه و كه موكوڕی بینا ناكرێت

سیاسه ت و كاری سیاسی پێویسته هه میشه هێمنانه و

له سه رخۆ بێت، دوربێت له هه مو په نجه شكاندن و

یه كتر شكاندن و توندوتیژیه ك

19 »»

سه الح ره شید

7 (502( سێشه ممه 2015/11/10 عێراق

حه فتا س���اڵ له ته مه ن���ی ئه حمه د له گ���ه ڵ ب���و ه���اوكات چه له ب���ی جه نگ���ه هه ژێن���ه رو روداوه گه رم و ئه گه رچ���ی گ���ه وره كان، قه یران���ه ب���ازرگان و به زیره كتری���ن ئ���ه و ناوده برێت، عێراق سیاس���تمه داری به اڵم ئه وانه ی له نزیكه وه ناسیویانه ده ڵێن: چه له بی له "ماس���تاوچیه تی و

دوڕو"یشدا كارامه و لێزان بو.

سه رتاس���ه ری ژیان���ی سیاس���ی و كارنام���ه ی ئاب���وری ئ���ه م پیاوه ی ك���ه هه فته ی راب���ردو له ته مه نی 70 س���اڵیدا كۆچی دوایی كرد، كه ین و به ی���ن و مامه ڵ���ه كردن ب���و له گه ڵ خاوه ن ده سه اڵت و سه رمایه كان، ئه و له یه ككاتدا له سه ر چه ند په ت یاری ده كردو رایه ڵێك له په یوه ندی له گه ڵ چه ندین به ره ی جیاوازو دژ به یه كدا رێكخس���تبو. ئه حمه د چه له بی ئه م خه سڵه ته ی له باوباپیرانیه وه به میرات

بۆ مابۆوه .عه بدولحس���ێن چه له ب���ی باپیری ، دوای هه ڵگیرسانی شۆڕشی 1920ی شیعه كان، س���ه ره ڕای دروستكردنی په یوه ندییه ك���ی توندوت���ۆڵ له گه ڵ ئینگلی���زه كان، په یوه ندیه كانیش���ی ش���یعه دا مه رجه عیه ت���ی له گ���ه ڵ له نه جه ف تۆكمه و قایم بو، به مه رجێك له و ش���یعه مه رجه عیه تی ئینگلیزو ده مه دا دوژمنی سه رسه ختی یه كدی ب���ون. باپی���ری ئه حم���ه د چه له بی ل���ه 1922ه وه تا 1933 ك���ه كاتی مردنیه ت���ی ، ب���ه رده وام وه زی���ر بو له كابین���ه یه ك ل���ه دوای یه كه كانی حكومه تی عێراقدا. دوای خۆیش���ی ، عه بدولهادی چه له بی كوڕی جێگه ی گرت���ه وه و سیاس���ه ت و بازرگانی���ی بنه ماڵه كه ی���ان، به پیش���ه ی ك���رد ل���ه و س���ه رده مانه دا باوكی ئه حمه د چه له ب���ی په یوه ندییه ك���ی له گ���ه ڵ عه بدولئی���اه دا له وپه ڕی باش���یدا ب���و، ئ���ه م په یوه ندیه رێخۆش���كه ر

بو بۆ ئ���ه وه ی عه بدوله���ادی ببێته تاكه وه كیل���ی كۆمپانیای به ریتانی و ده س���تی گ���رت به س���ه ر بازرگانی دانه وێڵه ی عێراقدا، پاش���ان به سه ر كێڵگه كان���ی به رهه مهێنانی په موداو دواتریش له بواری موڵك و خانوبه ره دا چاالك ب���و، باوكی ئه حمه د چه له بی س���ه رۆكی په رله مانتارو وه زیرو كه ئه نجومه نی ئه عی���ان بو، هه مو ئه م خزمه ت خس���تبوه ده س���ه اڵتانه ی پێكه وه نانی س���ه روه ت و سامانه وه . به غدا ته نانه ت ش���اری "حری���ه "ی پێشتر به ناوی شاری "هادی " باوكی ئه حمه د چه له بیه وه به ناوبانگ بو، تا ئێس���تاش چه ندین شه قام و گه ڕه كی ئه و ش���اره ی به غدا به ن���اوی باوك و پاپیریه وه ناس���راون. له س���ه رده می پاشایه تیدا مامی ئه حمه د چه له بیش دامه زرێنه رو خاوه نی بانكی رافیده ین بو، كه دواتر بوه گه وره ترین بانكی

عێراق.له وه ب���اس س���ه رچاوه هه ندێك ده كه ن ك���ه به ر له شۆڕش���ی 14ی 150 عه بدولئیاه ته م���وزی 1958، ه���ه زار لی���ره ی ئیس���ته رلینی داوه به ناوی تا چه له ب���ی به عه بدولهادی خێزان���ی پاش���ایه تیه وه له بانكێكی ده ره وه دایبنێ���ت، دوات���ر ك���ه س نه یزانی چاره نوس���ی ئه و پاره زۆره

چی لێهات.پاش���ایه تی رژێمی كاتی كه وتنی باوك���ی ب���ه كار له تاران ب���و، ناچار بو چه ندین مانگ ل���ه وێ بمێنێته وه خێزانه كه ی عێراقیان به جێهێش���ت و رویانك���رده ئه رده ن���ه وه له ڕێ���ی به ریتانیا له له نده ن نیشته جێ بون و چه ندین ڤێا و بنه و ماڵیشیان هه بو

له لوبنان. ئه حم���ه د 1958ه وه له س���اڵی چه له ب���ی زۆربه ی ژیان���ی له واڵتانی به ریتانی���ا و ئ���ه رده ن و لوبن���ان و س���اڵی به س���ه ربرد، ئه مه ری���كادا له گ���ه ڵ هاوس���ه رگیریی ،1972

له یای كچی عادل عسێرانی وه زیری ش���یعه مه زهه بی لوبنان���دا كرد، كه بنه ماڵه یه كی ده ستڕۆشتوی شیعه ی موس���ا س���ه دریش ئیمام لوبنانن و

ماره ی ده بڕێت.دوای چه له ب���ی ، ئه حم���ه د به ده س���تهێنانی بڕوانام���ه ی دكتۆرا ش���یكاگۆ، له زانكۆی له بیركاری���دا كه یه كێكه له باش���ترین و ناودارترین جیه���ان، ئه مه ری���كاو زانكۆكان���ی گه ڕایه وه لوبنان و له زانكۆی ئه مه ریكی له به یروت بۆ ماوه یه ك وانه ی وته وه . پاش���ان له س���اڵی 1977دا له گ���ه ڵ ش���ازاده حه سه نی برای شا حسێنی دامه زراندنی له س���ه ر ئه رده ن شای بانك���ی به ت���را رێكده ك���ه ون، ك���ه زۆر ناخایه نێ���ت ده بێت���ه یه كێ���ك ئه رده ن و بانگكه كانی له گرنگتری���ن رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست، كه له كۆتایی ده ی���ه ی 1980دا مایه پ���وچ ده بێ و له الیه ن حكومه تی ئه رده نه وه حوكمی

ده ستگیركردنی بۆ ده رده چێت.ئه حمه د چه له بی له سه ره تای ده یه ی 1990ه وه به ش���ێوه یه كی چاالكانه تر ده بێت���ه ده كات و سیاس���ی كاری یه كێك له گرنگترین به رهه ڵستكارانی 1992 س���اڵی س���ه دام. رژێم���ی داده مه زرێنێت و نیشتمانی كۆنگره ی دوای كوردس���تان، ده گه ڕێت���ه وه ده گه ڕێت���ه وه 1996 ئاب���ی 31ی له گه ڵ په یوه ندیه كانی ئه مه ری���كاو باڵ���ی كۆنزه رڤاتیڤی ئیداره ی بوش "دیك چینی و ریتش���ارد بێرل و پۆل كۆنگره ی ده كا و به هێ���ز ولفۆفیتز" نیش���تمانی ده یان ملیۆن دۆالر وه ك كۆمه ك ل���ه CIA وه رده گرێت، تا كات���ی گه ڕانه وه ی بۆ عێ���راق دوای

روخانی رژێمی سه دام له 2003دا. هه رچه ن���ده زۆرێك له ش���اره زایان پێیانوایه كه ئه حمه د چه له بی له پشت هێرشی سه ربازی ئه مه ریكاوه بوه بۆ

سه ر عێراق، به اڵم "كنس پۆالك" كه له ده زگای

هه واڵگری CIAی ئه مه ریكی كاری ك���ردوه ، گاڵته ی به و قس���انه دێت، ئ���ه و له وتارێكیدا ك���ه دوای مردنی ئه حمه د چه له بی باڵویكرده وه ده ڵێت "یه كه مجار كه دوای شه ڕی یه كه می بینی ، ئه حمه د چه له بی���م كه ن���داو نه مده توان���ی باوه ڕ ب���ه وه بكه م كه ئێمه بۆ روخانی رژێمی سه دام پاره دوڕو، ماس���تاوچی و وا به كه سێكی هه رچه ندم ده ده ین، به رژه وه ندخواز ده كرد له وه تێنه ده گه یشتم كه چۆن كه س���ێك هه ی���ه ئ���ه و كااڵیانه له م پیاوه بكڕێت كه ده یه وێ بیفرۆشێ . س���ه ڕه رای ئ���ه وه ش ئه مه ریكیه كان كااڵكه ی���ان لێك���ڕی . س���ه یرم له وه ك���ه چۆن كاربه ده س���تانی ده هات دنیادی���ده و هوش���یاری ئه مه ری���كا باوه ڕیان به قس���ه كانی كرد كه خۆی به س���ێكۆالر و دیموكراسخواز نیشان

ده دا".ده شڵێت "سه رباری هه مو ئه وانه ش پێموانیه كه ئه وه ی ده وترێت چه له بی به رپرس بوبێت له داگیركردنی عێراق بێت. راست قس���ه یه كی له 2003دا، ئیداره ی بوش دوای 11ی سێپتێمبه ر به هۆكاری په یوه س���ت به خۆیان به و ئه نجامه گه یشتبون كه عێراق داگیر بكه ن. ئه حم���ه د چه له بیش بۆ ئه م بڕیاره ی ئه وان كه س���ێكی شیاو بو، ته نانه ت ئه گ���ه ر ئه حمه د چه له بیش نه بوای���ه ده وڵه تی بوش كه س���ێكی به هه مانش���ێوه داده هێن���ا. ب���ه اڵم ئه حمه د چه له بی له هه مو ئه وانی تر باشتر بو كه هه م حه زی له رۆڵ بینین بو، هه م حه زی له پاره و ده سه اڵتیش

بو".پ���ۆالك باوه ڕ ب���ه وه ش ناكات كه چه له بی دۆست و به كرێگیراوی ئێران بوبێت، به و پێیه ی ئه و زانیاریانه ی ده ی���دا به ئێرانی���ه كان ته نه���ا ب���ۆ ده سكه وتی پاره بو، ده نا دڵسۆزی بۆ ئ���ه وان نه بو، چونك���ه "ئه حمه د چه له ب���ی ته نهاو ته نه���ا له خزمه تی

یه ك كه سدا بو: كه ئه ویش ئه حمه د چه له بی بو".

پۆالك باس له وه ده كات به شێكی دیكه ی داس���تانی ئه حمه د چه له بی ك���ه زۆرب���ه ی ئه مه ریكی���ه كان لێی بێئاگان پاش كه وتنی رژێمی سه دام ده ستپێده كات، كه رۆڵێكی گه وره ی به گه نده ڵ���ی و له ب���ڕه ودان هه ب���و له ناكۆكی نێوان س���وننه و ش���یعه و پاكتاوكردن���ی به عس���یه كان. ك���ه مرد ئه وكات���ه ی ت���ا ل���ه 2003ه وه به ئاواتی ئه وه وه س���ه ری نایه وه كه

ببێته سه رۆك وه زیرانی عێراق.ئ���ه م پی���اوه ی ك���ه رۆژگارێ���ك لیب���رال و خ���ۆی وه ك س���ێكۆالر و "روناكی ده ناساند و دیموكراسیخواز

چاوی ئه مه ریكی���ه كان بو"، هه رچی له توانای���دا ب���و كردی ب���ۆ ئه وه ی بكرێت، تارانه وه په س���ه ند له الیه ن به تایبه تی دوای ئه وه ی كه له یه كه م هه ڵبژاردنی عێراق���دا پێگه ی الواز و نیش���تمانی و كۆنگره ی په ڕپوت���ی چه له بی ده ركه وت، هه ر زو بایدایه وه ب���ه الی ش���یعه گه ریدا، یه كێ���ك بو له وانه ی "به یتی ش���یعی " دامه زراندو پاش���ان له دامه زراندنی "ئه نجومه نی سیاسی ش���یعه " و "لیستی ئیتیافی یه كگرتو"ی شیعه كانیش���دا رۆڵێكی له سیستانی و هه بو، خۆی به رچاوی ئێ���ران نزیكت���ر خس���ته وه و هه مو دروش���مه مه ده نیه كان���ی بونه بڵقی

سه ر ئاو.

ئه‌حمه‌د‌چه‌له‌بی‌بازرگان و سیاسه تمه دار.. "ماستاوچی و دوڕو"

پرۆفایل

ئا: شاهۆ ئه حمه د

له دوای لێدوانه كانی مالیكی له باره ی پارێزگای كه ركوكه وه جارێكی تر پرسی گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ سه ر هه رێمی كوردستان و

جێ به جێ كردنی ماده ی 140ی ده ستوری عێراق هاته وه به رباس و

ئه گه ری ئه نجامدانی ریفراندۆم هه یه ، په رله مانتارێكی عێراقیش

ئاماژه به وه ده كات "ئه گه ر الیه نه كان له ناو خۆیاندا یه كگرتو

نه بن ناتوانین ئه و پرۆسه یه ئه نجامبده ین"،توركمانه كانی كه ركوكیش داوای هه رێمێكی

سه ربه خۆ ده كه ن بۆ ئه و پارێزگایه .

محه م���ه د عوس���مان په رله مانتاری نوێنه ران���ی له ئه نجومه ن���ی ك���ورد عێراق له ب���اره ی گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ س���ه ر هه رێمی كوردستان ئاماژه به وه ده كات كه ده بێت به و ش���ێوه یه ئایا ب���ه وه ی مه س���ه له كه بڕوانن���ه عێ���راق هێزێكی به هێ���زه و ده توانێت په الم���اری ئ���ه و ناوچانه ب���دات یان بۆ به غدایش���یان ته نان���ه ت الوازن و ناپارێزرێ����ت، ئه و وت���ی "له الیه كی تره وه به پێی ده س���تور ئه و مافه مان هه یه كه له ماده یه كی یاسایی جێگای بۆته وه كه وا 140ه به وه ش ئێمه مافی ئه وه م���ان هه یه هه رس���ێ قۆناغه كه

ئه ویش ئه نجامبده ین به سه ركه وتویی بارودۆخی هێوركردنه وه ی س���ه ره تا ئاسایش ئه من و پاراستنی كه ركوك و ئه وجا هه روه ها س���ه رژمێری كردن و ئه نجامدانی ریفراندۆم، هه ربۆیه ئێستا كاتی هاتوه قس���ه له سه ر ئه و بابه ته بكه ین، له به رئه وه ی حكومه تی عێراق سه رقاڵی ش���ه ڕكردنه له گه ڵ داعش، ئه گه ر به وه وه مه شغوڵ نه بێت و به هێز بێت ئه وا هیچ كاتێك گوێی بۆ كورد

نه گرتوه و خاكه كه ی داگیركردوه ".تری به پێكهاته كان���ی س���ه باره ت كه ركوك و تێڕوانینی ئه وان بۆ پرسی هه رێمی ب���ۆ كه ركوك گه ڕان���ه وه ی كوردس���تان ناوبراو ئام���اژه ی به وه كرد كه وا به هۆی ئه و هه ڵس���وكه وت و عێ���راق حكومه ت���ی سیاس���ه ته ی به رامبه ر كه ركوك كردویه تی ئه وانیش له وه تێگه یش���تون كه وا حكومه تی مه رك���ه ز نایه وێت هی���چ خزمه تێكی كه ركوك ب���كات به پێچه وانه یش���ه وه ده یه وێت كێشه شی بۆ دروست بكات، هه ربۆیه تاراده یه كی باش له ده ره وه ی بۆچونه ئ���ه و كه ركوك پێكهات���ه ی دروست بوه كه وا پێویسته بگه رێته وه سه ر هه رێم، ئه و وتی "ئێمه پێویسته دیموكراس���ی بنه ماكانی هه وڵبده ین بۆ ئه وی���ش هه وڵدانه بچه س���پێنین پێك���ه وه ژیانی نه ت���ه وه كان به وه ی پێكهاته كان���ی تریش به پێی قه باره ی ده س���ه اڵتیان به ش���داری خۆی���ان

پێبكرێت ".ئه و په رله مانت���اره ی كورد له به غدا له ب���اره ی ناكۆك���ی نێ���وان الیه ن���ه سیاس���یه كان و كاریگه ری له سه ر ئه و پرس���ه جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه كه وا "ئه گ���ه ر ئێم���ه بمانه وێت ئه و پرۆسه یه جێبه جێ بكه ین پێش هه مو ش���تێك ناوماڵی كورد یه كبخرێته وه و یه ك گوتاری سیاسیمان هه بێت ئه گه ر ئێمه توانیمان به و ش���ێوازه بكه ین و الیه ن���ه كان واز له ملمانێ���ی یه كتری نیش���تیمانیانه به گیانێكی بهێن���ن و مامه ڵ���ه له گه ڵ ئه و پرس���ه دا بكه ن ئه وا به دڵنیایه وه ده توانین ریفراندۆم بكه ین و س���ه ركه وتو بی���ن، هه ربۆیه ده بێ���ت س���ه ره تا ناوماڵ���ی خۆمان یه كگرتو بكه ین ئه وجا ده س���تبكه ین

به ئه نجامدانی ئه و پرۆسه یه ".پارێزگای ئه نجومه ن���ی ئه ندامێكی كه ركوك ئه وه ی راگه یاند كه وا به پێی ماده ی 140ی ده ستوری عێراق ده بێ�ت هه مو هه نگاوه كان���ی گه ڕانه وه ی ئه و پارێزگای���ه بۆ س���ه رهه رێم جێبه جێ بكرێت و ریفران���دۆم بكرێت، محه مه د برایه تی لیس���تی س���ه رۆكی كه مال كه ركوك پارێ���زگای له ئه نجومه ن���ی به ئاوێنه ی وت"له دوای شه ڕی داعشه وه له كه ركوك حكومه تی عێراق ده ستی هه ڵگرتوه به س���اروخێك و سه ربازێک پشتگیری كه ركوكی نه كردوه و رێگری له داعش نه كردوه بۆ پاراس���تنی ئه و

پارێزگای���ه ، به ڵك���و ئ���ه وه ی كراوه هه رێمی كوردستان و هێزی پێشمه رگه بوه ئه وان به رگری���ان لێكردوه تاكو چاره نوس���ی وه كو موس���ڵ و تكریت و روم���ادی نه بێ���ت، هه ربۆیه كه ركوك حه ق���ی خۆیه تی داوا بكات ریفراندۆم بكرێ���ت و به فه رمی بگه ڕێته وه س���ه ر

هه رێمی كوردستان".ناوب���راو ئام���اژه ی ب���ه وه ش كرد كه وا"هه ماهه نگ���ی له نێ���وان هه رێمی كوردستان و پارێزگای كه ركوك هه یه س���ه باره ت ب���ه و مه س���ه له یه ، به اڵم پێویسته ئه و پرۆسه یه له چوارچێوه ی یاس���ادا بێت و له و ڕوه وه شه رعیه تی پێبدرێ���ت، هه روه ه���ا له به رئ���ه وه ی له ماوه ی رابردودا ئه وه ی پش���تگیری كه ركوك���ی ك���ردوه و پاراس���تویه تی له داع���ش حكومه تی هه رێ���م و هێزی پێش���مه رگه بوه ، هه ر بۆیه پێویسته هه مو هه وڵێك بدرێت بۆ گه ڕانه وه ی ئ���ه و ش���اره ب���ۆ س���ه ر هه رێم���ی

كوردستان".نه جات حوسێن ئه ندامی ئه نجومه نی پارێ���زگای كه رك���وك له هاوپه یمانی له ب���اره ی توركمان���ی ئیس���امی هه رێمی ب���ۆ كه ركوك گه ڕان���ه وه ی له سه ر ئه وان كوردس���تان و بۆچونی ئه و پرس���ه بۆ ئاوێنه وتی "ئێمه وه ك ن���او كه ركوك چه نده توركمانه كانی ساڵه داواكارین كه وا كه ركوك ببێته هه رێمێك���ی س���ه ربه خۆ و جیابێته وه

له عێراق بۆ ماوه ی هه شت ساڵ هه تا زیاتریش ئه وكاته ش وه زعی كه ركوك باش بێت له روی سیاسی و ئاسایش و ئابوریه وه دوای ئه وه ش بڕیار بدرێت بۆ ئه وه ی بگه ڕێ�ته وه س���ه ر هه رێم، هه ر بۆیه تاكو ئێستا هه ڵوێستی ئێمه راگه یاندنی هه رێمێكی سه ربه خۆیه بۆ

كه ركوك".به گه ڕان���ه وه ی س���ه باره ت ه���ه ر كه رك���وك بۆ هه رێم ئ���ه و ئه ندامه ی كه كه ركوك پارێ���زگای ئه نجومه نی ه���اوكات له هاوپه یمان���ی ئیس���امی كه وا ئه وه ی خس���ته ڕو توركمانی���ه "ئێمه زۆرمان پێباشه سه ر به هه رێمی كوردس���تان بین و له گه ڵ ئه واندا بین نه وه كو شیعه و س���ونه ،به اڵم ئه گه ر كه رك���وك بگه ڕێت���ه وه س���ه ر هه رێم پێویس���ته چه ند مه رجێك هه یه جێ به ج���ێ بكرێت له به رامبه ر رازی بونی ئێمه به و بڕیاره ئه ویش ئه وه یه له سێ یه كیان هه رێ���م س���ه رۆكایه تیه كه ی بدرێت به ئێمه و یه كێك له جێگره كانیش وه ربگری���ن، هه روه ها له س���ه ر ئااڵی كوردستان نیشانه ی توركمانی له سه ر بێت وه ك���و به ش���داری كردنێك له و هه رێمه هه روه ها 30هه زار پێشمه رگه له هێ���زی ئێمه بێت، جگ���ه له وه ش په رله مانی وه زی���ران و له ئه نجومه نی كوردستان به شداری 30% بكه ین به و ش���ێوه یه ش له هه رێمدا كورد زۆرینه ده بێ و ئێمه ش30% به شدار ده بین ".

كه‌ركوك‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌سه‌ر‌هه‌رێم؟‌"ئه وه ی كه ركوكی پاراستوه ته نها هێزی پێشمه رگه بوه "

ئه حمه د چه له بی

له دوای شه ڕی داعشه وه حكومه تی

عێراق ده ستی له كه ركوك هه ڵگرتوه

به ساروخێك و سه ربازێک پشتگیری

كه ركوكی نه كردوه و رێگری له داعش

نه كردوه بۆ پاراستنی ئه و

پارێزگایه

په‌رله‌مان(502( سێشه ممه 662015/11/10 parlaman.awene@gmail.com

ئا: وریا

زۆریك له لیژنه كانی په رله مانی كوردستان كۆبونه وه ی ئاسایی

خۆیان ده كه ن، ئه ندامانی په رله مانی كوردستان ڕای جیاوازیان

هه یه له باره ی ئه م كۆبونه وانه ، په رله مانتارێك ده ڵێت "به شێكی

زۆری كاری لیژنه كان له ئێستادا بێ ئه نجامه ".

ل����ه دوای قوڵبون����ه وه ی كێش����ه كان له هه رێم����ی كوردس����تان و رێگریكردن له سه رۆكی په رله مان له 12 ئۆكتۆبه ردا له الیه ن هێزێكی پارتیه وه ، په رله مانی ناتوانرێت له كارخ����راوه كوردس����تان كاره كانی����ان وه ك پێوس����ت به ئه نجام له ئاماده نه بونی س����ه رۆكی بگه یه ن����ن

په رله ماندا.به هار مه حم����ود ئه ندامی په رله مانی گ����ۆڕان له فراكس����یۆنی كوردس����تان به ئاوێن����ه ی ڕاگه یان����د "هه م����و كاری لیژنه كانیش����ه وه ب����ه كاری په رله مان په رله مانه وه ، به س����ه رۆكی په یوه سته له به رئ����ه وه ی ئه و ش����تانه ی لیژنه كان كاری تێ����دا ده ك����ه ن به ش����ی ه����ه ره زۆریان پێویس����ته له الیه ن س����ه رۆكی په رله مانه وه بۆیان ئاڕاسته یان بكرێت، هه ندێ����ك كاری����ش هه یه پێویس����تی به ڕاسپاردنی س����ه رۆكی په رله مان نیه

لیژنه خ����ۆی به دواداچونی بۆ ده كات له چاودێریكردن و به سه ركردنه وه ".

سه باره ت به وه ی به شێك له لیژنه كانی په رله مان كۆده بنه وه ئه و په رله مانتاره ی گۆڕان وتی "له ئێس����تادا كه لیژنه كان كۆده بنه وه له وانه ی����ه هه ندێك كاریان هه بێت كه پێش����تر سه رۆكی په رله مان بۆی ناردبێت����ن، ته واویان نه كردبێت، ب����ه اڵم له هه مو بارێكدا به ش����ی زۆری

كاره كانیان بێ ئه نجامه ".ده رب����اره ی ئه وه ی به بێ س����ه رۆكی په رله مان لیژنه كان ئه توانن چی بكه ن، به ه����ار مه حمود وتی "ئ����ه و بڕیارانه ی لیژنه ئه ی����دات دواج����ار ئه بێت له ناو له سه ربدرێت هۆڵی په رله ماندا ده نگی بۆ ئه وه ی ببێت به بڕیار یان به یاس����ا، لیژنه به ته نها خ����ۆی ناتوانێ بڕیارێك ده ربكات به رهه می نابێت تا ئه و كاته ی س����ه رۆكایه تی په رله مان ده گه ڕێته وه و ده س����ت په رله م����ان دانیش����تنه كانی پێده كات����ه وه ، ب����ه اڵم كاری چاودێری

ئاساییه لیژنه كان بیكه ن".ئه و په رله مانتاره ی گۆڕان ئاماژه ی بۆ ئه وه ش كرد "به پێی په یڕه وی ناوخۆی په رله مان سه رۆكی جێگری په رله مان به رپرس����ه له به دواداچون����ی كاره كانی لیژن����ه كان وات����ه به دواداچون بۆ ئه وه ده كات كه لیژنه كان چاالكن یان كه ی كۆده بنه وه كۆبونه وه كانیان چیه ئه مه كاری خۆیه ت����ی له گه ڵ به رزكردنه وه ی

راپۆرت بۆ س����ه رۆك ب����ه اڵم ده بێت راپۆرت����ه كان بۆ س����ه رۆكی په رله مان به رزبكات����ه وه ، بڕی����ارو یاس����اكانیش له ناو هۆڵی په رله ماندا ده نگی له سه ر

ئه درێت ده بنه بڕیارو یاسا". په رله مانتارێكی پارتیش ئاماژه بۆ ئه وه ده كات "كاری لیژنه كان جێگه ی خۆیان ده گ����رن ئیش وكاری لیژنه كان

ڕانه وه ستاوه و ڕاشناوه ستێت".ش����وان ئه حمه د ئه ندامی په رله مانی پارت����ی له فراكس����یۆنی كوردس����تان راپۆرتێك ه����ه ر ڕاگه یاند" به ئاوێنه ی ئاماده ده كرێ����ت لیژن����ه كۆبون����ه وه ی له س����ه رده كات و به زۆرین����ه ی ده ن����گ س����ه رۆكایه تی ب����ۆ تێده په ڕێنرێ����ت په رله مان نه ك سه رۆكی په رله مان، كه سه رۆكی په رله مان ئاماده نه بێت به پێی په ی����ڕه وی ناوخ����ۆی په رله مان هه مو ده س����ه اڵته كانی س����ه رۆكی په رله مان

جێگره كه ی به كاردێنێت".له ئێس����تادا ب����ه وه ی س����ه باره ت ده كات ده وام په رله م����ان س����ه رۆكی له سلێمانی ، په رله مان له نوس����ینگه ی شوان ئه حمه د وتی " په رله مان شوێنی ده كرێت ن����ه ك س����لێمانی ، بڕیاردانه ئیش����وكاره كان له په رله م����ان بكرێت، كوردس����تان دیموكراتی پارت����ی الی ئ����ه وه یه كالبۆته وه به رامب����ه ر دكتۆر په رله مان وه ك س����ه رۆكی یۆسف،كه

سه یری ناكات".

س����ه رۆكی فراكس����یۆنی بزوتنه وه ی "ئیشوكاری ڕایده گه یه نێت ئیسالمیش لیژنه كان ش����وێنی خۆی ناگرێت وه ك پێویس����ت هه س����ت ده كرێت بۆشایی

هه یه ".شوان قه اڵدزێی سه رۆكی فراكسیۆنی بزوتن����ه وه ی ئیس����المی كوردس����تان له په رله مانی كوردس����تان به ئاوێنه ی په رله مان س����ه رۆكی ڕاگه یاند"نه بونی به دڵنیاییه وه كاریگه ری راس����ته وخۆی هه ی����ه چونك����ه ئ����ه و لیژنان����ه هه ر یاداشتێك بنوس����ن هه ر كارێك بكه ن ده بێت به رزی بكه نه وه بۆ س����ه رۆكی په رله م����ان ئه و ئاراس����ته ی ده كات بۆ

شوێنه په یوه ندیداره كان ".قه اڵدزێ����ی ئام����اژه ب����ۆ ئ����ه وه ش ده كات"له ئێستادا سه رۆكی په رله مان له وێ نیه ، نوسراوه كانیش هه ر ده بێت س����ه رۆك ئاراس����ته ی بكات كه له وێ نی����ه كاریگه ری خ����ۆی هه یه به اڵم بۆ هه ندێ ش����تی هه نوكه یی ئه و لیژنانه

كۆده بنه وه ".س����ه رۆكی فراكس����یۆنی بزوتنه وه ی ئیسالمی ده ش����ڵێت " هه ر لیژنه یه ك كۆده بێت����ه وه ك����ه یاداش����تێك ی����ان بڕیارێ����ك ئ����ه دات ده بێ����ت ب����ه رزی بكات����ه وه بۆ س����ه رۆكایه تی په رله مان ئێستا س����ه رۆكی په رله مان له وێ نیه هی����چ كاری����ك ناكرێت ب����ه ڕای من بۆ ئه وه ی فش����اره كان زیاد بكرێت له سه ر

الیه نه سیاس����یه كان و له سه ر ئه وانه ی په رله مانی����ان به و دۆخ����ه گه یانده وه لیژن����ه كان كۆنه بن����ه وه ب����ۆ ئ����ه وه ی ببێته فش����ارێك بۆئ����ه وه ی ئه م دۆخه چاره سه ربكرێت ئه وه كاره ساته سه لیم جب����وری دێت له به غ����داوه له پایته خی هه رێم وتار ئه داو قسه ی گه وره ده كات دواتر سه ردانی الیه نه كان ده كات خۆی ده كات����ه پاڵه وانی ئاش����ته وایی به اڵم سه رۆكی په رله مانه كه ی خۆت نه توانێ بچێته هه ولێر ئه مانه سومعه ی هه رێم

ناشیرین ده كات ".ئ����ه وه ش ب����ۆ ئام����اژه ناوب����راو ده كات"ئاڕاسته یه ك هه یه له كوردستان ئاڕاس����ته یه كی زۆر س����ه قه ته ئه گ����ه ر رێگری كرا له دكتۆر یوسف الیه نه كان هه ڵویس����تیان فراكس����یۆنه كان وه ك هه بوای����ه به دڵنیایی����ه وه ده ركردن����ی وه زیره كان نه ده هات به دوایدا به دوری مه زانه ش����تی دیكه شی بێت به دوایدا، خامۆش����یه ك هه ی����ه ل����ه دوای رێگری له س����ه رۆكی په رله م����ان له بری ئه وه ی چوار الیه نه كه كۆببنه وه س����ێ الیه ن كۆبون����ه وه بونه نێوه ندگی����ر له نێوان دوالیه ن����دا له كاتێك����دا ده زانی����ن ئه م رێگری����ه س����ه رچاوه كه ی كوێی����ه و بۆ كوێ ده گه ڕێته وه و بۆچی ئه مه كراوه ، پێویستدا له ئاس����تی هه ماهه نگیه كان نی����ه ، كۆبونه وه ی فراكس����یۆنه كانیش

نه ماوه ".

ئا:وریا جه مال

په رله مانی كوردستان له دۆخێكی نائاسایدایه ، تائێستاش هیچ فشارێكی

ئه وتۆ به دیناكرێت بۆ ئه وه ی الیه نه سیاسیه كان دۆخی په رله مان ئاسایی

بكه نه وه ، په رله مانتارێكیش ده ڵێت "هیچ چاره سه رێك الی په رله مان و

ئه ندامانی په رله مان نیه له به رئه وه ی هه ر گوشارێكیش دروست بكه ن

كاریگه ری نابێت".

زیاتر له مانگێكه په رله مانی كوردستان نه ك���رده وه ، كۆبونه وه یه ك���ی هی���چ س���ه رۆكی په رله مانیش به هۆی رێگری كردن لێیه وه له نوس���ینگه ی په رله مان كاره كانی ده كات، ده وام له س���لێمانی

ئه و ده زگایه ش ڕاگیراوه .حه سه ن س���اڵح ئه ندامی په رله مانی گ���ۆڕان له فراكس���یۆنی كوردس���تان ئام���اژه ب���ه وه ده كات ك���ه ئه گ���ه ر هه م���و هێ���زه سیاس���ییه كان ی���ه ك ده نگ و یه ك هه ڵوێس���ت بن له ئاس���ت مه س���ه له یه كی گه وره و چاره نوسسازی هه رێم و سیستمی وه ك س���ه رۆكایه تی به ڕێوه بردن ئه م���ه بۆخۆی گه وره ترین هه موالیه ن���ه كان، له س���ه ر گوش���اره به تایبه تی له س���ه ر پارت���ی دیموكراتی كوردستان ئه و وتی "ئه گه ر پارتی ئه مه به گوشارێكی توندی نه زانێ له خزمه تی خه ڵك و قازانجی میلله تی كوردا ئه وا من پێموایه پارتی هیچ شتێكی به الوه گرنگ نیه چونكه ئێستا تۆپه كه له گۆڕه پانی ئه ودای���ه ئه وه په رله م���ان و حكومه ت و

داموده زگاكانی په كخستوه ".له حاڵه تێكی وتیش���ی "میلله ته كه مان ناخۆش���دایه ئه گه ر ئه مه گوشار نه بێت بۆ س���ه ر هێزێكی سیاسی من پێموایه هیچ ش���تێكی ت���ر كاریگ���ه ری نابێت، ده نێرێته وه په رله مان كاتێك سه رۆكی ماڵ���ه وه به هێزێكی س���ه ربازی گه وره له ئه ندامان���ی گ���وێ به دڵنیایی���ه وه

په رله مانی كوردستانیش ناگرێت".ئه و په رله مانتاره ی گۆڕان ئه وه ش���ی رونكرده وه كه ده بێت هه مو گوشارێكی مه ده نی و سیاسی بخه ینه گه ڕ له پێناوی دام وده زگاكان���ی به گه ڕخس���تنه وه ی حكومه تی هه رێم به تایبه تی په رله مانی كوردس���تان، ئه و وت���ی "خه ڵك هه مو نائومێدب���ون ل���ه وه ی ئه م گوش���ارانه به س كاریگه ری���ان هه بێت، هیچی���ان خه ڵك نائومێد ب���وه له پارتی له وه ی یاساش���كێنه و الس���اره و هێزێك���ی

تاكپه رس���ته وه ك هێزێك���ی دیكتاتۆر خۆی ده نوێنێت له گۆڕه پانی سیاس���ی

هه رێمی كوردستاندا".س���ه باره ت به وه ی چ���ی بكرێت بۆ په رله م���ان، كاری ئاس���ایكردنه وه ی به بڕوای ناوبراو "باش���ترین كار ئه وه یه هێزه سیاس���یه كان یه ك ده نگ و یه ك هه ڵوێست بن له س���ه ر داواكاریه كانیان س���وربن بۆ ئه وه ی پارت���ی مل بدات و بێته سه ر رێگه ی ڕاست به هۆش خۆی

بێته وه ".به ش���ێك له په رله مانتاران���ی دیكه ی كێش���ه كان پێیانوایه كوردس���تانیش الیه نه سیاس���یه كان دروستیانكرده وه و ئه ندامی په رله مانیش نمایش���ی الیه نه سیاس���یه كه ی خۆی ده كات، حزبه كان ئ���ه و كێش���ه یان دروس���ت ك���رده وه چاره س���ه ره كه ش الی ئه وانه نه ك الی

په رله مانتاران.نه جیبه له تی���ف ئه ندامی په رله مانی كوردس���تان له فراكس���یۆنی كۆمه ڵ���ی به ئاوێن���ه ی كوردس���تان ئیس���المی

راگه یاند" ئه وه ی په رله مانتار له ڕابردودا بۆداوه هه وڵی له س���ه ركرده وه قسه ی به دواداچون���ی بۆ ك���ردوه له م دۆخه ی هیچ كوردس���تاندا هه رێمی ئێس���تای ئه ندام���ی په رله مان نه ب���وه ، ڕۆڵێكی هه ر گوش���ارێك بكات هیچ ڕۆڵێكی نیه له به رئه وه ی ئه و پرسانه ی چاره نوسسازه پێوس���ته له په رله ماندا چاره سه ربكرێت دراوه ت���ه وه ده س���ت حزب���ه كان هه تا حزبه كان ڕێكنه كه ون هیچ چاره سه رێك الی په رله م���ان و ئه ندامی په رله مان نیه له به رئه وه ی هه ر گوشارێكیش دروست

بكات كاریگه ری نابێت".سه باره ت به وه ی ئه ندامانی په رله مان نائومێدبون له وه ی گوشاره كان جێگه ی خۆی بگرێت بۆیه ئه ندامانی په رله مان گوشار دروست ناكه ن وتی " به ڕای من وایه نائومێدبون له وه ی هیچ ده ورێكی هه بێ���ت هی���چ یه كێ���ك له و كێش���انه چاره سه رناكرێت چاره سه ركردنیش الی ئه ندامی په رله مان نی���ه بۆیه ئه ندامی په رله مان له ئێستادا بێده نگن چاوه ڕێی

ئ���ه وه ن الیه ن���ه سیاس���یه كان خۆیان ڕێككه ون ".

له په رله مانتاران دیكه ش یه ش���ێكی جه غ���ت له وه ده كه ن كه ئه و گرفتانه ی له توان���ای ب���ون دروس���ت ئێس���تا نی���ه چاره س���ه ریان په رله مانتاران���دا

بكات.ئه بو كاروان س���ه رۆكی فراكس���یۆنی كوردس���تان له په رله مان���ی ئ���ازادی به ئاوێنه ی ڕاگه یاند "به شێكی ئه ندامانی په رله مان پێشتر ڕۆڵێكی خراپیان بینی وه ك ڕاگه یاندنكارێك كاریان ده كرد زیاد له پێوس���ت له میدیاكانه وه ده رده كه وتن له جیاتی حزبه كان قسه یان ده كرد به اڵم له گه ڵ ئه وه ی بارودۆخه كه خراپ تر بوه به اڵم كه متر ده رده كه ون لێدوان ئه ده ن ئه م���ه پێچه وانه یه ، پێوس���ته ئه ندامی په رله مان ڕۆڵیان هه بێت گوشار بخه نه س���ه ر حزبه كان بۆ ئ���ه وه ی په رله مان

ده ست به كاره كانی بكاته وه ".ئ���ازادی فراكس���یۆنی س���ه رۆكی ره خنه له مامه ڵه ی ئه ندامانی په رله مان

ده گرێت و ڕایده گه یه نێت" په رله مانتاران به شێوه یه ك مامه ڵه یان كرد كه متر كاری ئه وان بو له سه ره تاوه ئێمه ڕه خنه مان گرتوه له و ش���ێوازه ئ���ه وه كاری ئێمه په رله مانتار كاری به پێچه وان���ه وه نیه ئه وه یه بارودۆخه كه ئاس���ایی بكاته وه ب���ه اڵم نه كراوه به داخ���ه وه ، په رله مان ناتوانێت ئه و كاره بكات به اڵم پێویسته په رله مانت���اران رێكه ون له س���ه ر یه ك هه ڵوێست ئه ویش ئه وه یه قبوڵی ئه وه دوبه ش���ه وه ببێته په رله م���ان نه كه ن ناكرێت په رله مان له سلێمانی كۆببێته وه ئه گه ر ئه وه بكرێت نیشانه ی زه قی دو

ئیداره ییه ئێمه به شداری ناكه ین".په رله مانتارێك���ی له به رامبه ریش���دا پارت���ی ڕایده گه یه نێ���ت "قس���ه كردنی ئه ندام���ی په رله م���ان كاریگه ری نابێت چونكه بابه ته كه سیاسیه نه ك یاسایی هه مو دی���اره و په رله مان ئێش���ه كانی كه س ده زانێت، له ئێستادا له به رئه وه ی ته وافوق ش���كێندراوه پێویسته دوباره چاوی پێدابخشێنرێته وه جارێكی دیكه

ته ش���كیل په رله م���ان س���ه رۆكایه تی بكرێته وه ".

حه یات مه جی���د ئه ندامی په رله مانی پارت���ی له فراكس���یۆنی كوردس���تان به ئاوێن���ه ی ڕایگه یان���د " له ئێس���تادا الوازیه ك به ئیش���وكاره كانی په رله مانی ئه م به ه���ۆی دی���اره كوردس���تانه وه بارودۆخه وه به اڵم ئه ندامانی په رله مان ده س���تیان نه گیراوه لیژنه كان ئیش���ی خۆیان ده ك���ه ن به تایبه تی به دواداچون ئه وه نیه هه مو ئیش���ه كان وه س���تابێت

به اڵم الوازی پێوه دیاره ".ئ���ه و دۆخ���ه ی هاتۆته وتیش���ی " پێشه وه تاڕاده یه كی زۆر سیاسیه ، بۆیه به چاره س���ه ركردنی سیاسی پێویستی هه یه ، بارودۆخه كه سیاس���یه پێویسته كوردس���تانه وه حزبه كان���ی له الی���ه ن به تایبه تی ئه وه بكرێ���ت چاره س���ه ری مه س���ه له ی س���ه رۆكایه تی په رله م���ان به ته وافوق دانرا به اڵم ئه وان ته وافوقیان شكاند پێوسته جارێكی تر پێداچونه وه

به ته وافوقه دا بكرێته وه ".

كۆبونه وه ی لیژنه كانی په رله مان، په رله مانتاران دابه ش ده كات به سه ر دو به ره ی جیاوازدا

په رله مان چاره سه ری كێشه كانی كوردستانی پێناكرێتئه ندامی په رله مان

هه ر گوشارێك بكات هیچ ڕۆڵێكی نیه له به رئه وه ی ئه و

پرسانه ی چاره نوسسازه دراوه ته وه ده ست

حزبه كان هه تا حزبه كان ڕێكنه كه ون هیچ چاره سه رێك الی

په رله مان و ئه ندامی په رله مان نیه

هۆڵی ناو په رله مان

ئه و بڕیارانه ی لیژنه ئه یدات دواجار ئه بێت

له ناو هۆڵی په رله ماندا ده نگی له سه ربدرێت بۆ

ئه وه ی ببێت به بڕیار یان به یاسا

9 (502( سێشه ممه 2015/11/10 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: جوتیار شه ریف، ئه سته نبوڵ

ئاكسه رای كه ده كه وێته ناوجه رگه ی شاری ئه سته نبوڵه وه ، به م رۆژگاره جمه ی دێت له كورد، ئه و كوردانه ی

كه به مه به ستی سه فه ركردن به قاچاغ به ره و ئه وروپا به توركیادا تێده په ڕن.

رۆژان���ه په یتا په یت���ا وه جبه یه ك ئاكس���ه رای و وه جبه یه ك دێنه كورد كوردی دیكه ئاكسه رای به جێده هێڵن و له ڕێگه ی یۆنان یان بولگاریاوه به ره و ئه وروپا ده ڕۆن، ئه م شوێنه میللییه ی ئه سته نبوڵ كه پڕه له ئوتێل و شوقه و دوكان و ورده واڵه ی سه فه رو مزگه وت، كوردی باش���ورو رۆژهه اڵت و رۆژئاوا و باكوریش پێكه وه كۆده كاته وه ، هه مو ئه وان���ه ی به ره و ئه وروپا كۆچ ده كه ن زگوردی ، خێزان و تێده په ڕن، بێره دا من���داڵ و پیر، ئه كت���ه رو هونه رمه ند، پزیش���ك، پێش���مه رگه ، دژه تیرۆر و خه ڵكی له یاسا هه اڵتو، هه ر هه مویان ب���ه دوای قاچاغچییه ك���دا ده گه ڕێ���ن كه متمانه ی پێبكه ن و س���ه رو ماڵ و

چاره نوسی خۆیانیانی پێبسپێرن.زۆربه ی ئ���ه و كوردانه ی ئه م رۆژانه كوردی كۆده بن���ه وه ، له ئاكس���ه رای باشورن، كه له زاخۆوه بگره تا ده گات به خانه قی���ن، له ئێزدی و ش���ه به كه وه بگره تا ده گات به هه ورامی و كرمانجی و سۆرانی و فه یلی لێره ده بینرێن، هه ر بیر قاچاغچین و هه مویان چاوه ڕوانی

له تاكه شتێك ده كه نه وه : رۆیشتن.س���ه ردار ره حم���ان ئه حم���ه د، كه پێش���تر له دژه تی���رۆر كاری كردوه ، كوردس���تان ب���ه وه ی خۆش���حاڵه ب���ڕوات، ده یه وێ���ت جێده هێڵێ���ت و هه رچه نده له روی ئابوریه وه ژیانی بی كێش���ه و گرفت بوه ، ئه و وتی "مالزم ب���وم له دژه تی���رۆر و برای ش���ه هید ئازادی س���كرتاریه تم، له پێش���انگای به اڵم ده ك���رد، كارم ئوتومبێلی���ش ئێستا كه كوردس���تان به جێده هێڵم، كاره سات و كۆمه ڵێك هه س���تده كه م مه راق له دوای خۆمه وه به جێده هێڵم و

نامه وێ بگه ڕێمه وه الیان".كه س���وكارم "زۆرب���ه ی وتیش���ی هی���چ هیوایه كم رۆیش���تون و منیش به كوردس���تان نه ماوه كه هیچ یاسا و

دادوه رییه كی تێدا په یڕه و ناكرێت".زوه وه له به یانیه كی له ئاكس���ه رای خه ڵكێكی ش���ه و، دره نگانێكی ت���ا زۆر ده بینی كه به ش���ێكیان خێزانن، زۆرج���ار ژن و منداڵ���ه كان له س���ه ر قه راغی شۆسته و كورسیه درێژه كانی ئاكس���ه رای به دی���ار جانتاكانیانه وه رۆیشتون پیاوه كانیش دانیش���تون و

قاچاغچییه ك بدۆزنه وه .هێمن و سۆزی ، كچ و كوڕێكی گه نجی خه ڵكی سلێمانین و تازه گه یشتوه نه ته داوه بڕیاری���ان ئه وان ئاكس���ه رای ، مانگی هه نگوینیی���ان ببنه ئه وروپا، س���ۆزی وتی "به رازیبون���ی خێزانی له ئه وروپا دا بڕیارم���ان هه ردوالمان دوای بكه ی���ن مانگ���ی هه نگوین���ی تێپه ڕینی 9 مانگ له ئه ڵقه گۆڕینه وه و

ماره كردن".هێمنی���ش ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه له كوردس���تان زه حمه ت ب���و بتوانن درێژه به ژیان بده ن، ئه و وتی "دوای

زانك���ۆ و خوێندن���ی ته واوكردن���ی دامه زران���دن هه ر ئه وه ن���ده م هه بوه ناو ماڵێكی پێبكڕین، س���ۆزی هێشتا دانه م���ه زراوه هه رچه ند بیرم كرده وه ناتوانین ئاوا درێ���ژه به ژیان بده ین، بۆی���ه به رازیبونی خێزان���ی هه ردوال بڕیارماندا ئه و پاره یه ی له دانانی ماڵدا به رێگه ی بیده ی���ن ده كه ین خه رجی

ئه وروپا". به ش���ێك ل���ه م خێزانان���ه خانو و ماڵ و ئوتومبێله كانیان له كوردس���تان هه رزانفرۆش كردوه بۆ ئه وه ی پاره ی گه یش���تنه ئه وروپای پێدابین بكه ن و به شێكیشیان ته نانه ت قه رزیان كردوه

بۆ گه یشتن به و ئامانجه .تایه ر پیاوێكی ته مه ن 34 س���اڵ و خه ڵك���ی س���لێمانیه ، ئام���اژه به وه ده كات ك���ه دو ه���ه زار دۆالری قه رز ك���ردوه و دو من���داڵ و خێزانه ك���ه ی له كوردستان به جێهێشتوه و ده یه وێت بڕوات ت���ا گۆڕانكاریی���ه ك له ژیانی خۆی و خێزانه كه یدا دروس���ت بكات، ئ���ه و وت���ی "له كوردس���تان زۆرجار منداڵه كانم توش���ی نه خۆش���ی بون

پاره م پێنه ب���و بیانبه مه الی دكتۆر، بۆیه بیرم كرده وه چ ئاینده یه كم له م

واڵته دا ده بێت؟!"وتیش���ی "دو من���داڵ و خێزانه كه م س���پاردوه به خوا به ڵكو رزگارم بێت له و خه فه ته ی له كوردس���تان توش���م

هاتوه ".تایه ر ئ���ه وه ش رونده كات���ه وه كه له به رئه وه ی قه رزی كردوه ، ده یه وێت به رێگه یه كی هه رزان���دا بڕوات به ره و ئه وروپا، ئه و وتی "به چوپ به ئاوه كه دا ده په ڕم���ه وه كه زۆر ه���ه رزان و زۆر

ترسناكیشه ".دوكانه كانی ئاكسه رای به زۆری ئه و كه لوپه النه ده فرۆش���ن ك���ه خه ڵكی له كات���ی س���ه فه ركردنیاندا به قاچاغ پێویس���تیانه ، كیس���ه خه و و به دله ی مه له كردن و پێاڵوی رێگاو ورده واڵه ی دیكه ی س���ه فه ر، چه ندین نوسینیش به زمانه كانی فارسی و عه ره بی ده بینی ك���ه پێتده ڵێن ش���وقه مان هه یه بۆ كرێ و داهاتی س���ه ره كی ئه م گوزه ره بازرگانییه له س���ه ر ئه و پاره یه یه كه ش���وێنه دا خه رجی ل���ه م په نابه ران

ده كه ن، په نابه رانیش زۆربه یان كوردو كه مێكیشیان عه ره بن، هه ر په نابه ره و په له یه تی زو ئاكسه رای به جێبهێڵێ .

هوش���یار گه نجێك���ی ته م���ه ن 26 ساڵی دانیش���توی زه ڕایه ن و تاقانه ی خێزانه كه یانه ، ئه و دوای ته واوكردنی زانكۆ وه ك خۆی باسی ده كات چه ند گ���ه ڕاوه كارێك���ی ده س���تنه كه وتوه بیكات، ناچار بیری له وه كردوه ته وه

كوردستان به جێبهێڵێت.ئ���ه و وتی "بێكاری���ی منی بۆ ئێره هێن���ا، ئه وه نده خه وت���م له ماڵه وه و

نه مزانی چی بكه م بێزار بوم"."زه ڕایه ن ش���ارۆچكه یه كی وتیشی وه رزی س���ااڵنه ناخۆش���ه و بچوك و گه رم���ای زیات���ر له ش���ه ش مان���گ خۆم گه نجێتی گوناحه ده خایه نێت،

له و دۆزه خه دا بكوژم".ئ���ه وه ی له ئاكس���ه رای س���ه رنج ڕاده كێش���ێت به ش���ێكی زۆری ئ���ه و كوردانه ی له رۆژهه اڵتی كوردستانه وه ناو هاتونه ت���ه به قاچ���اغ هات���ون، زۆریان چه رمه سه رییه كی توركیاوه و دی���وه ، ته نان���ه ت ئه وانه ش���یان كه

له هه رێمی كوردستانه وه هاتون.عه لی ، پێش���مه رگه ی كۆمه ڵه بوه و هاوسه ره كه ش���ی مه ریوانه ، خه ڵكی خه ڵك���ی س���لێمانیه و منداڵێكی دو به قاچاغ هه ردوكیان پێیه ، ساڵه یان له باش���وری كوردس���تانه وه چونه ته ناو توركی���اوه ، له به رئ���ه وه ی عه لی هه رچه ن���ده نه ب���وه ، په س���اپۆرتی له هه رێم���ی زۆره س���ااڵنێكی

كوردستانه .عه لی ئاماژه به وه ده كات كه هه مو كورده كان���ی رۆژهه اڵتی كوردس���تان ناچ���ارن به قاچ���اغ ئ���ه و رێگه ی���ه بگرنه به ر، ئه و وتی "خانویه كی شه ش ده فته ریم به 4 ده فته ر فرۆشتوه ته نها

له به ر ئه وه ی بڕۆم".وتیشی "ئێس���تا هیوایه كم به ژیان هه یه ، كه پش���تم له كوردستان و روم

له ئه وروپایه ".ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه ئیت���ر له ئاكسه رایه وه ، ئه م شوێنه ی چه قی به یه كگه یشتنی كورده كانی هه ر چوار قۆڵبڕینی كوردس���تانه ، پارچه كه ی

قاچاغچیه كان ده ستپێده كات.

ئا: مه زهه ر كه ریم

ژنان زیاتر له پیاوان باوه ڕیان به نوشته یه ، شێخێكی نوشته نوس باس له جۆره كانی نوشته ده كاو

سۆفییه كیش پێیوایه هه موی "درۆو ده له سه یه ".

ش���یرین ڕه م���ه زان، ته مه نی 47 بڕواپێبونه وه به وپ���ه ڕی س���اڵه و باس له گه وره یی و له بایه خی نوشته ش���تێكی نوش���ته پێیوایه ده كا و پیرۆزه و له باوباپیرانه وه ماوه ته وه ، نوس���ینی "نوش���ته وت���ی ئ���ه و دوعایه بۆ چ���اوه زارو بۆ بێوه یی و دوركه وتنه وه ی به اڵو ناخۆشیه كانی دنیا و كردنه وه ی به خت و من باوه ڕم

پێیه تی ".

وتیشی "خه ڵكی باوه ڕی به شێخ و دۆع���ا نه ماوه بۆیه دنی���ا واخراپی

لێبه سه رهاتوه ".پێش���كه وتنه كانی هه رچه ن���ده گۆڕانكاریی���ه كان و س���ه رده م و داهێنان���ی ته كنی���ك و ته كنه لۆژیا و ب���ه ڕوی كوردس���تان كران���ه وه ی باوی جیهان���دا، س���ااڵنێكی زۆره نوشته نوس���ی ش���ێخی نوش���ته و نه هێش���توه ، به اڵم هێش���تا لێره و به ناوی خوداناسی و له وێ شێخێك تێگه یش���تن له زمانی جن و غه یبه وه

نوشته ده نوسێ .ش���ێخ خه فی���ف، یه كێك���ه له و شێخانه ی كه چه ند ساڵێكه خه ریكی ئه م كاره یه ، ئه و به ده م پێچانه وه ی پارچ���ه كاغه زێكی بچوك���ه وه كه به "نوشته " ناوی ده بات، باس له وه

ده كات كه نوشته نوسین سێ جۆری هه یه ، ئه و وتی "جۆرێكیان له ڕێگه ی ئایه تی قورئانه وه ده نوس���رێت و دو نوس���راوه له ڕێگه ی تر جۆره كه ی به ڕێگای ده كرێ���ت جنیه كان���ه وه نوسین و سوتاندن و سه ربرینی ئاژه ڵ

كه بۆ ماوه ی 40 ڕۆژ كارده كات".وتیشی "له هه مو جۆره كه سانێك دێنه الم بۆ ئه وه ی نوش���ته یان بۆ بااڵدان، له ئاس���تی تێیدایه بكه م، ژن و كچان زۆرتر دێن و پیاویش هه ن

دێن و داوای نوشته م لێده كه ن".ش���ێخ خه فیف كه له ناو ش���اری س���لێمانی خه ریكی ئ���ه م كاره یه ، ئه وه رونده كاته وه كه پیش���ه كه ی له باوباپی���ران و بنه ماڵه كه یانه وه بۆ ماوه ت���ه وه ، ئه و وتی "باب و باپیرم خه ریكی كاری نوشته نوسین بون و

شێخین و جێداری باوكم و باپیرمم".نوشته "نوس���ینه وه ی وتیش���ی مێژوه كه ی هه ی���ه و له دێرزه مانه وه ده گه ڕێته وه بۆ پیش ئاینی ئیسالم و

هه تا ئێستا به رده وامه ".ئاماژه به وه ش ده كات كه خه ڵكێك بۆ قۆس���تۆته وه هه له كه یان هه یه خه فیف ش���ێخ پاره په یداك���ردن، وت���ی "ژن هاتوه ت���ه الم وتویه تی یاش���ێخ دۆعایه كم بۆبنوسه چه ند داوا ده كه ی���ت ده تده مێ ، به اڵم من ئه وه م ڕه تكردۆته وه خۆی چه نده ی

دانابێت ئه وه نده م لێوه رگرتوه ".وتیش���ی "من دۆعاكانم به قورئان ده ك���ه م، زۆر كچ و ك���وڕم به یه ك

گه یاندوه ". له به رامبه ریشدا كه م نین، ئه وانه ی ئ���ه و ج���ۆره كاران���ه به فریودان و

پاره كێشانه وه له خه ڵك ناوده به ن.ش���ێخێكی ك���ه كه ری���م م���ام نوشته نوسین پێیوایه ته س���ه وفه ، ته نه���ا هه ڵخه ڵتاندن���ی خه ڵكێكی مه به ش���تی نه زان���ه و س���اویلكه و

سه ره كی "قۆڵبڕینه ".ئه و وت���ی "خه ڵكێ���ك هه یه بۆ ئه وه ی مرازێكی گیرابێت په ناده باته به ر هه ر شتێك، ئه م جۆره شێخانه ئه وه ده قۆزن���ه وه و پاره ی پێپه یدا

ده كه ن".وتیشی "خه ڵكێك دوعانوسینیان كردوه به كاس���پی و دۆعای گه وره و ئه مه ئاخ���ر دان���اوه ، بچوكی���ان جه هال���ه ت نه بێ���ت چیی���ه ؟! كام ئایه ته ی قورئ���ان له ئه وی دیكه یان وته ی خوای كه هه م���وی بچوكتره

گه وره یه ".

ئاكسه‌رای‌،‌شارۆچكه‌ی‌‌كورده‌كان‌له‌ئه‌سته‌نبوڵ

هێشتا‌به‌شێك‌له‌خه‌ڵكی‌‌باوه‌ڕیان‌به‌"نوشته‌"‌ماوه‌

شێخێكی نوشته نوس: نه ك هه ر ژن، پیاویش

دێن و داوای نوشته م لێده كه ن

ئێستا هیوایه كم به ژیان هه یه ، كه پشتم

له كوردستان و روم له ئه وروپایه

ئه‌له‌ند‌11ساڵه‌و‌به‌ته‌نها‌له‌ئه‌سته‌نبوڵه‌وه‌‌به‌ره‌و‌ئه‌وروپا‌ده‌ڕوا

ته م���ه ن منداڵێك���ی ئه له ن���د له ش���ارۆچكه ی س���ااڵنه و 11به پارێزگای س���ه ر پیره مه گرونی ئه ستنه بوڵ به ره و س���لێمانیه وه هاتوه ، دایك و باوكی له گه ڵ نیه ، ئ���ه و ده ڵێت "بێ���زارم و ده مه وێ

بڕۆم له ئه وروپا بژیم".ئه له ند به ر له وه ی كوردس���تان به جێبهێڵێ���ت، قوتابی پۆلی 5ی پێیوایه ئ���ه و بوه ، س���ه ره تایی كوردس���تان زوت���ر رۆژێك ت���ا هیوای دره نگ���ه و به جێبهێڵێ���ت به وه نه ماوه ژیانی له كوردس���تان خۆش بێت، چونك���ه "حكومه ت بی���ر له خه ڵك���ی دام���اوو هه ژار ناكاته وه و حكومه تی ده وڵه مه ندو

خواپێداوه كانه ".ئ���ه و كه له گ���ه ڵ مامی هاتوه و ئه وی���ش زگوردی���ه ، زۆرجار كه مامی بێزار ده بێ و بیر له گه ڕانه وه بۆ كوردس���تان ده كات، به وپه ڕی گ���وڕ و تینه وه پێداگری له س���ه ر رۆیشتن به ره و ئه وروپا ده كاو مامی په ش���یمان ده كات���ه وه و نایه ڵێت بگه ڕێته وه بۆ كوردس���تان. مامی ب���اس له وه ده كات كه تائێس���تا بولگاریا ب���ه ره و ج���ار ش���ه ش رۆیش���تون، به اڵم ئه له ن���د بێزار نه بوه ، مامی ده ڵێت "ئه له ند له و رۆش���تنانه دا زۆر چوست و چاالك بو، له پێش هه مومانه وه بو، ته نها

قاچاغچییه كه پێشی ده كه وت".

کورده کان له ئاکسه رای

ئابوری(502( سێشه ممه 2015/11/10 8

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ماوه یه ك���ه ، به كۆكردنه وه ی زانیاری ، س���ه رقاڵی مه یدان���ی ، س���ه ردانی

لێكۆڵینه وه م له نه وتی كه ركوك.چه ندین پرسیار له الم گه اڵڵه بو، نه وتی كه رك���وك چه نده ؟ كێ ده یفرۆش���ێت؟ چۆن ده فرۆش���رێت و پاره كه ی بۆ كێ و

كوێ ده چێت؟له ئه نجامدا گه یشتمه وه اڵمی پێویست

بۆ پرسیاره كانم.داعش، ش���ه ڕی ده س���تپێكی پێش كۆمپانیای نه وتی باكور سه رپه رش���تی پرۆس���ه ی ده رهێنانی نه وتی كه ركوكی ده كرد، ئاس���تی به رهه می نه وت رۆژانه

نزیك ده بوه وه له 500 هه زار به رمیل.له گ���ه ڵ هاتنی رێكخ���راوی داعش بۆ ناوچه كه و ئه نجامدانی شه ڕو تیرۆر پێنج كێڵگه ی سه ره كی له ده ستی كۆمپانیای

نه وتی باكوردا مانه وه ، ئه وانیش:رۆژان���ه به رمیل���ی ه���ه زار 97

له بابه گوڕگوڕ.رۆژان���ه به رمیل���ی ه���ه زار 42

له جه مبور. 26 هه زار به رمیلی رۆژانه له خه باز.

بای حه س���ه ن 170 ه���ه زار به رمیلی رۆژانه .

ئاڤانا 90 هه زار به رمیلی رۆژانه .كۆی گش���تی : 425 ه���ه زار به رمیلی

رۆژانه .دوای ش���ه ڕی داع���ش و جێگیربونی لیوای له به ره به یانێك���دا پێش���مه رگه ، یه ك���ی ن���ه وت و و گاز)س���ه ر به پارتی دیموكراتن(، ده ستیانگرت به سه ر كێڵگه نه وتییه كانی ئاڤانا و بای حه س���ه ن، كه به رهه م���ی رۆژانه ی ئه وكات 260 هه زار كێڵگه كانیش ئی���داره ی ب���و، به رمیل له كۆمپانیای نه وتی باكور وه رگیرایه وه و

خرایه ژێر ده ستی كۆمپانیای كار.به ڕێوه ب���ردن و ب���ه دواوه له وكات���ه ئیداره دانی نه وتی كه ركوك، به ش���ێكی كه وته ده ست كۆمپانیای نه وتی باكورو به شێكی كه وته ده ست كۆمپانیای كار،

به پێی گفتوگۆو به داواداچونه كانی ئێمه و وته ی خۆیان نه پارێزگارو نه ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك، هیچ زانیارییه كیان له سه ر به رهه می ئه و كێڵگه نه وتییانه ی ئاڤان���او بای حه س���ه ن نیی���ه ، به اڵم له كه ركوك، نه وت بواری ش���اره زایانی وتی���ان" پێش هاتنی پۆلیس���ی نه وت و گازو كۆمپانیای كار، ئاس���تی به رهه می رۆژانه ی ئ���ه و دو كێڵگه یه 260 هه زار به رمیلی رۆژانه بوه ، هیچ هۆكارێك نییه بۆ كه مبونه وه ی و ئه گه ر وه به رهێنانیشی

تێدا كرابێت زیاتر بوه ؟

ئه م نه وته زۆره چی لێدێت؟ ئاستی به رهه می كێڵگه نه وتییه كانی كه ركوك له نێ���وان 410 هه زار به رمیلی

رۆژانه بۆ425 هه زار به رمیله .ئه گه ر مانگی نۆی ئه م ساڵ وه ربگرین

ده گه ینه ئه نجام.له مانگ���ی نۆدا، 300 ه���ه زار به رمیل نه وت���ی كه ركوك چوه ت���ه بۆرییه كانی هه زار 150 كوردس���تانه وه ، هه رێم���ی به رمیل���ی كۆمپانی���ای نه وت���ی باكور جه مب���ور نه وتییه كان���ی له كێڵگ���ه بابه گوڕگوڕو خه بازه وه دابینكراوه ، 150 هه زار به رمیل نه وتی دیكه له كێڵگه كانی ئاڤاناو بای حه سه نه وه دیاریكراوه ، كه كۆمپانیای كار سه رپه رشتی ده كات و ئه و به شه ی دیكه شی به تانكه ر فرۆشراوه .

ئه گه ر ئه م 410 هه زار به رمیل نه وته ، نرخ���ی ی���ه ك به رمیل���ی ب���ه 42 دۆالر ئه ژماركرابێت، ئه وا پاره ی وه ده ستهاتو ده كات���ه 516 ملی���ۆن دۆالر، گریمان 16 ملیۆن دۆالی���ش كورتهێنان هه بو، ده مێنێته وه 500 ملیۆن دۆالر، ئه ی ئه م

پاره یه كوا؟به پێی راپۆرتی كۆمپانیای س���ۆمۆو سروشتییه كانیش، س���امانه وه زاره تی یه ك به رمیل نه وتی كه ركوك نه دراوه ته حكومه تی عێراق���ی، یه ك دۆالریش بۆ خه رجنه كراوه ، كه رك���وك پارێ���زگای چونكه به س���ه دان پ���رۆژه ی كه ركوك له به ر بێ پاره یی وه ستاوه و حكومه تی ئه ی دابین���ده كات، موچ���ه عێراقیش

كه واته ئه م پاره یه كوا؟ئه گه ر ئه م پاره یه بۆ موچه ی خه ڵكی هه رێمی كوردس���تانیش خه رجكرابێت، رێ���ی تێده چێ���ت، به اڵم ب���ۆ موچه ش نه بوه ، چونكه له سه ره وه وتمان داهاتی نه وته كه نزیك���ه ی 500 ملیۆن دۆالره ، به اڵم ئه وه ی له مانگ���ی نۆدا وه زاره تی س���امانه سروش���تییه كان داویه تیی���ه وه زاره ت���ی دارای���ی 405 ملیۆن دۆالره كه پاره ی 340 ه���ه زار به رمیل نه وتی رۆژانه یه ب���ۆ تێكڕای مانگه كه ، ئه ویش هی كێڵگ���ه نه وتییه كان���ی ته ق ته ق و

خورمه ڵه و ش���ێخان و تاوگێییه ، ئه ویش نزیك���ه ی 600 هه زار به رمیل���ی رۆژانه

به رهه میانه نه ك 340 هه زار.به م���ه ش له الیه ك 260 هه زار به رمیل نه وتی كێڵگه كانی دیكه ی كوردس���تان جگ���ه له كه ركوك ناڕون���ه و له الیه كیش

410 هه زار به رمیل نه وتی كه ركوك.

شه ڕی حكومه تی ناوه ندو هه رێمئێس���تا حكومه تی عێ���راق نه وتی كه رك���وك به ه���ی خ���ۆی ده زانێت و به هه رێمی كوردس���تان ده ڵێت: %17

ده رهێنانی پ���اش عێ���راق خه رجی خه رجییه س���ه روه رییه كان وه ربگره ، 300 هه زار به رمیل نه وتی كه ركوكم بۆ ره وانه بكه له گه ڵ 250 هه زار به رمیل نه وتی كێڵگه كان���ی دیكه ی هه رێمی

كوردستان.ب���ه وردی بودجه ك���ه ئه گ���ه ر كوردس���تان هه رێمی بخوێندرێته وه ، ه���ه زار 550 حاڵ���دا له باش���ترین به رمیله كه ش وه ك خۆی ره وانه بكات 650 ملیار دین���ار زیاتر وه رناگرێت، ئه وكات هه رێمی كوردستان دیسانه وه

خۆی س���ه ربه خۆ نه وت���ی كه ركوك و هه رێمی كوردس���تانیش ده فرۆشێت، ئه وكات حكومه تی عێراق سێ بژارده

ده كه وێته به رده می .یه ك���ه م: رێگریكردن له فرۆش���تنی نه وتی كه رك���وك، پێمواییه بتوانێت ئه م رێگریی���ه بكات به بێ ره زامه ندی

پارێزگاری كه ركوك.دوه م: بڕین���ی به ش���ه بودج���ه ی بارگران���ی هه رچه ن���ده كه رك���وك، س���ه ر هه رێمی كوردستان و كه ركوك ل���ه ڕوی ب���ه اڵم دورس���تده بێت، سیاس���ییه وه خزمه تی گه وره به كورد ده كات، بۆی���ه حكومه ت���ی عێ���راق

ئه مه ش ناكات.س���ێیه م: په نابردن ب���ۆ دادگا، من

پێموایه ئه م رێگایه ده گرێته به ر.

ئێستا گرفته كه ئه مه یه ..س���ه لماندمان مانگان���ه بای���ی500 له كه رك���وك ن���ه وت دۆالر ملی���ۆن به رهه مدێ���ت و هیچ بڕێكی ئه م نه وته ئێستا نادرێته حكومه تی عێراق، یه ك دۆالریش بۆ كه ركوك و كه ركوكییه كان ئ���ه م پاره یه ش بۆ خه رجناكرێ���ت و هه رێم���ی فه رمانبه ران���ی موچ���ه ی كوردس���تان خه رجنه ك���راوه ، ئ���ه ی

كه واته بۆ كێ بوه و كێ به رپرسه ؟ئه نجومه نی كه رك���وك، پارێزگاری پارێ���زگاش، ده ڵێن: چی دیكه قبوڵ ناكه ی���ن ئ���ه م غ���ه دره له كه ركوك و

كه ركوكییه كان بكرێت.ئای���ا ب���ه م ش���ێوه یه كه رك���وك ده گه ڕێنین���ه وه ، نه وته كه یان هه موی

ببه ین و دینارێكیان پێ نه ده ین؟م���ه رج نیی���ه هه مو ئه م كه س���انه تاوانباربن، به اڵم به رپرس���ه كان له م

كه یسه ، بریتین:حكوم���ه ت و س���ه رۆكی یه ك���ه م:

جێگره كه ی .س���امانه وه زی���ری دوه م:

سروشتییه كان.س���ێیه م: پارێ���زگاری كه رك���وك و

ئه نجومه نی پارێزگا.

ئا: زریان محه مه د

شه ممه ی داهاتو 11/14، له شاری سلێمانی یانزه هه مین پێشانگای نێوده وڵتی DBX ده كرێته وه ،

جێگری یه كه می سه رۆكی ژوری بازرگانی و پیشه سازی سلێمانی

ده ڵێت "ڕه وشی سیاسی و ئابوری هه رێم كاریگه ری كردۆته سه ر

پێشانگا نێوده وڵه تیه كه ی ئه مساڵی سلێمانی".

یاسین ڕه حیم فه ره ج جێگری یه كه می سه رۆكی ژوری بازرگانی و پیشه سازی س����لێمانی به ئاوێن����ه ی ڕاگه یان����د كه كردن����ه وه ی پێش����انگای نێوده وڵه تی وه ك ژوری بازرگان����ی و پیشه س����ازی مه بده ئ����ی به بابه تێك����ی س����لێمانی ده بینن و ده بێت جێبه جێبكرێت چونكه بازرگانی له جوڵ����ه ی به ش����ێكه ئه وه بۆ كوردس����تان به گش����تی و بۆ شاری

سلێمانی به تایبه تی .ئه و وتی "هه رچه نده باری سیاسی و ئاب����وری له ناوچه ك����ه گ����رژی تیایه و حكومه ت تاكو ئێستا پالنێكی داڕێژراو و رێكخراوی نیه بۆ ئ����ه م قه یرانانه ی كه به رۆكی به كوردستان گرتوه ، به اڵم

له كردن����ه وه ی ئه م پێش����انگایه ئێمه رانه وه ستاوین، چونكه ژیان ناوه ستێت ده بێت كاره كانی ئێمه ش نه وه ستێت".

وتیش����ی "دیاره ه����ه ر رۆژه و به پێی هه لوم����ه رج و كاتی خۆی ئ����ه و كارانه ده كرێت ئێمه ئێس����تا له ب����ه ر ئه وه یه ب����ه كاری به رده وام����ی بڕیارمان����داوه

پێشانگاكه بده ین و نه یوه ستێنین".ژوری بازرگانی و پیشه سازی سلێمانی سااڵنه چه ندین پێشانگا رێكده خات كه به ده یان و س����ه دان كۆمپانیای ناوخۆو ده ره وه ی واڵت به شداری تێدا ده كه ن، ب����ه اڵم له دو س����اڵی رابردودا ش����ه ڕی داع����ش و قه یرانی دارای����ی كاریگه ری نه خ����وازراوی له س����ه ر ك����ۆی ئابوری هه رێم و ئه م پێشانگایانه ش هه بوه ، كه ره نگه ئه مساڵ به راورد به سااڵنی رابردو ژماره ی كۆمپانیا به شداربوه كانی كه م

بكات. یاس����ین ڕه حی����م بڕوای وای����ه تاكو رۆژی كردنه وه ی پێش����انگاكه ژماره ی كۆمپانیا، 150 ده گات����ه كۆمپانیاكان به ش����داربوانی پێشانگاكه ش له واڵتانی عه ره بی و ئه وروپی و ئه مریكی و واڵتانی دراوس����ێ و به ش����ه كانی ناوه ڕاس����ت و له خۆده گرێت. عێراقی����ش باش����وری ئ����ه و وت����ی "به دڵنیایی����ه وه ل����ه ڕوی

به شداریكردنی ژماره ی كۆمپانیاكانه وه ، راب����ردودا ئه مس����اڵ له چاو س����ااڵنی له ڕوی كوالێتیشه وه هه ر كه میكردوه ، بۆ ده گه ڕێته وه ئه م����ه ش كه میكردوه ئه وه ی كه كۆمپانیا به تواناكان ناتوانن به ش����داری بكه ن چونكه ئ����ه م واڵته واڵتێكی قه یراناوییه و كێش����ه ی شه ڕ و سیاس����ی زۆری هه یه و حكومه ت خۆی

پرۆژه كانی وه ستاندوه ".وتیشی "ئه و كۆمپانیا نێوده وڵه تیانه ی بیانه وێت به شداری بكه ن زۆر ئاگاداری كه متر بۆی����ه ناوچه كه ن بارودۆخ����ی

به شداری ده كه ن".پێش����انگای ڕاب����ردودا له س����ااڵنی نێوده وڵه ت����ی س����لێمانی كۆمه ڵێ����ك كێش����ه ی ڕوبه ڕو ده بۆوه ، س����ه ره رای هه وڵی ژوری بازرگانی و پیشه س����ازی سلێمانیش به اڵم ئاماده كاریی نه كردنی پێویست و گۆڕانكاریه كانی كه شوهه واو

باران ئه و كێشانه رویان ده دایه وه .جێگ����ری س����ه رۆكی ژوری بازرگانی ڕایده گه یه نێ����ت چاره س����ه ركردنی ئه و كێش����انه ی س����ااڵنی راب����ردو له كاتی هه ب����ون پێش����انگاكه دا كردن����ه وه ی

له وانه یه كه مبوبێتنه وه به اڵم چاره سه ر نه كراون، ئه و وتی "له به رئه وه ی كاتێك ئێمه ده س����تمانكرد به نۆژه نكردنه وه ی پێشانگای سلێمانی نێوده وڵه تی تاكو ئێس����تا كاره كان به ت����ه واوی كۆتاییان

نه هاتوه ".وتیش����ی "كات����ی خ����ۆی ئ����ه و بڕه پاره یه ی بۆی ته رخان كرا بۆ مه به ستی نۆژه نكردنه وه كه درایه پارێزگاو ئه وان ته نده ری����ان بۆ ك����ردو نه درایه ژوری س����لێمانی پیشه س����ازی بازرگان����ی و تاكو خ����ۆی سه رپه رش����تی كاره كان باشدا دیاریكراوی له ماوه یه كی بكات و ته واوی بكات، له به رئه وه تاكو ئێس����تا كێشه كانی ئه و پێش����انگایه به ته واوی

له ره گوڕیشه وه چاره سه ر نه كراون".پیشه س����ازی بازرگان����ی و ژوری س����لێمانی پێش����انگای نیوده وڵه ت����ی س����لێمانی )DBX( سااڵنه له ناحیه ی تاس����ڵوجه ده كاته وه ، تاس����ڵوجه 19 كیلۆمه تر له سنوری ناوه ندی پارێزگای س����لێمانیه وه دوره ، ت����ا ئێس����تا 10 پیش����انگای به ئاماده بونی به رپرسانی بااڵی حكومه ت به ڕێكردوه و چاوه ڕوان ده كرێت جێگری س����ه رۆكی حكومه ت قوب����اد تاڵه بانی 11هه مین پێش����انگا

بكاته وه .

نه‌وتی‌‌كه‌ركوك‌چی‌‌لێدێت؟‌كێ‌،‌چۆن‌ده‌یبات؟"له یه ك مانگدا بایی 500 ملیۆن دۆالر نه وتی كه ركوك له الیه ن به رپرسانی هه رێمه وه بردراوه و

یه ك دۆالری بۆ كه ركوك و موچه ی فه رمانبه رانی هه رێم سه رفنه كراوه "

‌150كۆمپانیای‌‌عه‌ره‌بی‌و‌ئه‌وروپی‌و‌ئه‌مریكی‌و‌واڵتانی‌دراوسێ‌‌له‌پێشانگا‌نێوده‌وڵه‌تیه‌كه‌ی‌‌سلێمانیدا‌به‌شداری‌‌ده‌كه‌ن

ئێمه له كردنه وه ی ئه م پێشانگایه رانه وه ستاوین چونكه ژیان

ناوه ستێت ده بێت كاره كانی ئێمه ش

نه وه ستێت

ئه گه ر ئه م 410 هه زار به رمیل نه وته ، نرخی یه ك به رمیلی به 42 دۆالر ئه ژماركرابێت،

ئه وا پاره ی وه ده ستهاتو ده كاته 516 ملیۆن دۆالر، گریمان 16 ملیۆن دۆالیش كورتهێنان

هه بو، ده مێنێته وه 500 ملیۆن دۆالر، ئه ی ئه م

پاره یه كوا؟

یاسین ره حیم

عه لی حه مه ساڵح

rangalayawene@gmail.com (502( سێشه ممه ‌2015/11/10ره‌نگاڵه

له گ���ه ڵ ئارامترب���ه كه مێ���ك كێش���ه كانت ئێس���تات دۆخی به م ش���ێوه یه ی ئێس���تا به هیچ

شێوه یه ك چاره سه رنابێت.

به ئاس���وده یی هه ست دڵخۆش���یت و ده كه ی���ت، ره نگ���ه به ش���ێكی ئ���ه و ئاس���وده ییه بگه ڕێت���ه وه بۆچاكبونی

ته ندروستیت.

دارایی���ت به ب���اری گوێ���ت هی���چ ك���رد، زۆرت زی���اده ڕه وی ن���ه داو زویرده بێ���ت خۆشه ویس���ته كه ت

له كرده وه كانت.

به ئه نجامدان���ی زۆردڵخۆش���ی ئه و گه ش���ته چه ن���د رۆژییه ت، كاتێكی خۆش له گه ڵ هاورێكانت

به سه رده به یت.

ئه م ره نگه سۆزداریه وه له روی چه ن���د رۆژه به خت���ت نه بێت، به اڵم ته ندروس���تیت بێ كێشه

ده بێت.

ره نگ���ه به ش���ێكی ئ���ه و كاران���ه ی س���ه ركه وتوی تیایاندا بگه ڕێته وه بۆ ئ���ه و په یوه ندی���ه كۆمه اڵیه تیه ی كه

هه ته له ناو خه ڵك.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

ش���ه ماڵ جه الل س���ائیب گۆرانیبێژ و ك���ورد ن���اوداری هونه رمه ن���دی س���لێمانی له شاری 1931 له س���اڵی باوك���ی له به رئ���ه وه ی له دایكب���وه و قایمقام بوه ، له زۆربه ی قه زاكان كارو فرمانی كردوه و به و هۆیه وه له زۆرێك نیشته جێ كوردس���تان له ناوچه كانی بوه و ش���ه ماڵ له منداڵییه وه له گه لێك شارو ش���ارۆچكه ی كوردستاندا ژیانی

به سه ربردوه . پاش ته واوكردنی قۆنا غی خوێندنی مه لیك كۆلی���ژی چۆته س���ه ره تایی فه یسه ڵ له ش���اری به غدای پایته ختی عێراق كه قوتابخانه یه كی دواناوه ندیی وانه ی ئینگلی���زی به زمان���ی ب���وه و تێ���دا ده خوێن���دراو ته نی���ا قوتابییه

یه كه مه كانی عێراقی وه رگرتوه .قۆناغ���ی ته واوكردن���ی دوای له په یمان���گای خوێندنه ك���ه ی له ساڵی وه رگیراوه و هونه ره جوانه كان (1951(دا له كۆلی���ژی ئاداب به ش���ی مێ���ژو له زانكۆی به غ���دا وه رگیراوه و له ساڵی )1956(دا خوێندنی زانكۆی به كالۆریۆسی بڕوانامه ی ته واوكردوه و له مێژو وه رگرتوه و كراوه به مامۆس���تا له دوا ناوه ن���دی ئه عزه مییه ی كوڕان و مامۆستای بۆته له س���اڵی)1959(دا له په یمان���گای مۆس���یقا هون���ه ری

هونه ره جوانه كانی به غدا.له ساڵی 1963دا چۆته ئه مریكا بۆ ته واوكردنی خوێندنی بااڵو بڕوانامه ی ماسته ری له ئه ده بدا وه رگرتوه ، شه ماڵ س���ائیبی هونه رمه ند كه گه ڕاوه ته وه

كوردستان له ساڵی 1971دا له زانكۆی سلێمانی كراوه به مامۆستای یاریده ده ر له كۆلێ���ژی ئاداب و كه ئ���ه و زانكۆیه گوێزراوه ت���ه وه ب���ۆ هه ولێ���رو كراوه ئه وی���ش گوێزاوه ته وه بۆ ئه و زانكۆیه

تاكو كۆچی دوایی كردوه .له س���ه رده می س���ائیب ش���ه ماڵ منداڵی���ه وه فێ���ری عودژه نی���ن بوه و له س���ه ره تای ژیانی هونه ریدا السایی مۆزیكژه ن و گۆرانیبێژی میسری فه رید ئه تره ش���ی كردۆت���ه وه و له په نجاكانی بۆته خاوه نی ڕابردوش���دا س���ه ده ی تایبه ت���ی خۆی و هون���ه رو ده نگ���ی ئاوازی نوێی بۆ زۆرێك له گۆرانی تازه دان���اوه و چڕیوێتی و س���ودێكی زۆری له ش���یعرو ئاوازی فۆلكلۆری كوردیش

وه رگرتوه .ش���ه ماڵ له س���اڵی 1956ه وه وه ك ده نگێكی نوێ و هونه رمه ندێكی نوێخواز هاتۆت���ه گۆڕه پان���ی ئ���اوازو گۆرانی سه ركه وتوی گۆرانی گه لێك كوردی و وه ك: شوانه هۆ شوانه ، به رده به رده ، هاتی ب���ۆ هاتی ، هاتم هات���م، هه ره له یلێ، جوان ئێمه جوانین و چه ندینی دیك���ه ی داناو به ده نگه خۆش���ه كه ی چریون���ی و س���ه ركه وتنێكی گه وره ی

به ده ستهێناوه .مه خابن له 7ی تشرینی دوه می 1986دا نوێخ���وازه ی كورد ئ���ه م گۆرانیبێژه درێژخایه ن نه خۆشییه كی له ئه نجامی له ش���اری هه ولێر كۆچی دوایی كرد و پاشان ته رمه كه ی براوه ته وه سلێمانی و

له گۆڕستانی بنه ماڵه كه یان نێژراوه .

شه ماڵ سائیب... سۆزێك له خه یاڵدانی سلێامنیدا

ئا: شۆڕش محه مه د

ئه حمه د نه به ز هونه رمه ندی شێوه كار له نوێترین كاری هونه ری خۆیدا كورسی ده كاته پڕۆژه یه كی

هونه ری و له ژێر ناوی )پڕۆژه ی هونه ری كورسی..ده سه اڵتێك له سه ر ئاگر( نمایشی ده كات.

سه باره ت به پڕۆژه كه و له لێدوانێكی نه ب����ه ز ئه حم����ه د ئاوێن����ه ، ب����ۆ مامۆستا ش����ێوه كار و هونه رمه ندی كۆلێ����ژی ش����ێوه كاری له به ش����ی هونه ره جوانه كانی هه ولێر وتی "هه ر قۆناغێك له ژیانی هونه رمه ند جیاوازه له وه ی تر، پڕۆژه ی هونه ری كورسی پڕۆژه یه كی پێش����وم ب����و له ماوه ی خوێندنی كولێژه وه كارم له س����ه ری كرد و ت����ا ئێس����تاش له كاره كانمدا فۆڕمی كورسی ئاماده بونی هه یه ". وتیشی "كورسی به شێوازو ئایدیا زۆر باوه ك����ه ی فۆڕمێكی تاش����راو و ئێمه دا له زهنی ده س����ه اڵته دیاری كورسی ده س����ه اڵت و كێش����ه ی تا هه بێ����ت بون����ی س����ه رۆكایه تی

ئ����ه م فۆڕم����ه له كاره كان����ی له هونه رمه نده زۆرێ����ك

ن����دا خۆرهه اڵتیه كاده مێنێ����ت ه����ه ر به مه فهومی منی����ش

ت و ه س����ه اڵ دنی یش����ته كا و ها ه ر د

بابه ت����ی كردومه ت����ه پڕۆژه كه م".

نه به ز ئاماژه بۆ ئه وه ده كات

كه كاره كه به شێوازی ئینسته له یشن ئارت Installation art واته هونه ری دانان ئه نجام����دراوه و له و باره یه وه وتی "خودی واقعیه تی كورس����یه كه بابه ت����ی كاره هونه ریه كه م����ه نه ك وه همێك له كورسیه كه یان شه رحێك خ����ودی به ڵك����و له كورس����یه كه ، كورس����یه كه خۆی بایه تی سه ره كی زیاترو مه تریاڵ وه ك����و كاره كه یه و

خێراتر بیرۆكه كه ده گه یه نێت".س����ه باره ت به ماتریاڵ����ی پ����ڕۆژه هونه رییه كه ش����ی ، ئه حمه د نه به زی "مه تریاڵی رایگه یان����د ش����ێوه كار له كورس����ی و هونه رییه ك����ه م كاره خه ڵوزو چه ق����ۆ پێكدێت به چه ندین فۆرمی جیا گوزارش����تی بابه ته كه م گه یان����دوه و كاره كان ب����ه ب����ه رزی 2 مه ت����ر به 2 مه ت����رو نیو له هۆڵی كۆلێ����ژی هونه ره جوانه كانی هه ولێر ئه نجاممدا دور له خه ڵك و میدیاكان ته نها بۆخودی خۆم جێبه جێم كردو

دواتر كرد ئه رشیفم به ش����ێك

له فۆتۆی كاره كانم نیشاندا".ش����یكردنه وه ی ش����ێوه كاره ئه و زیاتر له باره ی پڕۆژه كه ده خاته ڕو، فۆڕمێكی به گش����تی "كاره كه وتی خه ڵوزی هه یه ، داخراوی بازنه یی و ره ش به شێوه یه كی بازنه یی دانراوه و كورسییه كی فۆڕمی له ناوه ڕاستیدا گ����ه وره و ب����ه رزو س����ور دان����راوه به رزیه كه ی هێمایه كه بۆ ده سه اڵت و سوریه كه ی ئاماژه یه كه بۆ ترسناكی و

توندی ئه و ده سه اڵته ".به كارهێنان����ی ب����ه س����ه باره ت خه ڵوزی����ش له پڕۆژه كه دا، ئه حمه د

نه ب����ه ز وتی "خه ڵوز له كاره كه دا ئاماژه ی����ه بۆ ئه وه ی كه چۆن میلله ت بوه به س����وته مه نی ئه و

له هه مان ده سه اڵته و مه تریاڵ����ی كات����دا

س����یه كه و ر كوخه ڵوزه ك����ه

هه ریه ك����ه واتا ده س����ه اڵته كه له ناو خه ڵكه وه به رزبۆوه و دواتر خه ڵكی كرد به سوته مه نی بۆ به رده وامیدان به خ����ۆی ب����ه اڵم خه ڵوز هه میش����ه ش����اراوه و وزه یه ك����ی هه ڵگ����ری میلله ت هاوش����ێوه ی ته وقیتكراوه كه هه ڵچو گڕی گرت ته خت و تاجی هه مو ده سه اڵتێكت بۆ ده سوتێنێت وه ك ئ����ه وه ی له زۆری����ك له واڵتانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست بینیمان له م

سااڵنه ی دوایدا". له ب����اره ی ئ����ه و په یام����ه ی ك����ه ئه و وه ك����و ش����ێوه كار ده یه وێت نه به ز ئه حم����ه د بیخاته ڕو، وتی "په یامی من وه ك شێوه كارێك مێك����ی په یا

به وه ی ئینسانییه به خس����تنه ڕو و پیشاندانه وه ی

روداو و پێش����هاته كان به زمانێك����ی هونه ری به تایبه ت كاركردن له سه ر دیوه نێگه تیڤه كانی دین و سیاسه ت و چه ن����د باره كردن����ه وه ی روداوه كان بۆئ����ه وه ی هه س����تی تێگه یش����تن و ببێته له تاوان����ه كان قێزكردن����ه وه باس����ێك و رێگ����ه له دوباره بونه وه ی

بگیرێت". ئه و ش����ێوه كاره ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه بابه تی كاركردن له سه ر ناشرینیه كان تا ئێستا لێره نه بۆته كلتور و له و باره یه وه وتی "هه میشه گه ڕاون روكه ش����دا جوانی به دوای به بێ ئ����ه وه ی ئه م جوانی����ه ببێته زمانێكی ئینس����انی یان به جۆریكی تر بیڵێم ئ����ه م جوانیه ئینس����انی له ناشرینیه كان النه داوه بۆیه ده بێت له رێگای په خش����كردنه وه ی خودی بونیات جوانیه كان ناش����رینیه كان

بنێینه وه ".

"كورسی .. ده سه اڵتێك له سه ر ئاگر" ئه حمه د نه به ز : كورسی فۆڕمێكی تارشاو و دیاری ده سه اڵته له زهنی ئێمه دا

له دایكبوی ساڵی 1986ی شاری هه ولێره و ئێستا مامۆستایه له به شی شێوه كاری كۆلێژی هونه ره جوانه كانی هه ولێر،

خاوه نی دو پێشانگه ی تایبه تی و زیاتر له 70 پێشانگه ی هاوبه شی

شێوه كارییه .دو پڕۆژه ی هونه ری تایبه ت

به ده سه اڵت و سه ركرده جیهانییه كان به شێوه ی

ئینسته له یشن ئارت و دیجیتاڵ ئارت میدیا ئارت ئه نجامداوه

ئه حمه د نه به ز

به كر عه بدولڕه حمان هونه رمه ندی كاریكاتێریست له ژێر ناوی )گۆرانی بۆ ژیان( پێشانگه یه كی كاریكاتێری

كرده وه .

سه باره ت به پێشانگه كه و له لێدوانێكی ب���ۆ ئاوێن���ه ، به ك���ر عه بدولره حمانی هونه رمه ند وتی "پێشانگاكه به ناونیشانی )گۆرانی ژیان( بو كه مه به ست ئه وه بو ژیان و ناهه مواری بارودۆخی سه ره ڕای قه یرانه كان���ی ناوچه ك���ه و حكوم���ه ت، به هی���واوه الیه ن���ه جوانه كان���ی ژیان ببینین و به رده وامبین له گۆرانی وتن بۆ

ژیان". كاره كانیش، ناوه ڕۆك���ی له ب���اره ی "ناوه ڕۆكی ناوب���راو وتی هونه رمه ندی ئیشه كان نیشاندانی ئازاره گه وره كانی هه ڵه بج���ه و ئه نفال ب���و به جۆرێك كه به بڕوای م���ن تێنه گه یش���توین لێیان و ناكۆكی و هه ڵه كان���ی ڕابردومان واز لێ نه هێناوه و به جۆرێك )هه میشه به ڕابردو

ئێستا ئه كوژین".

به ك���ر عه بدولره حم���ان هونه رمه ندی كاریكاتێریستی كورد له دایكبوی1962، ت���ا قۆناغی دوی كۆلێ���ژی ئه ندازیاری ئاودێ���ری خوێندوه و به هۆی ئه وه ی كه نه بۆته جه یشی شه عبی فه سڵ كراوه و چه ند پێشانگه یه كی تایبه تی كردۆته وه و له چه ند پێش���انگه یه كی هاوبه شیش���دا

به شداری كردوه .

كاریكاتێره كانی به كر عه بدولڕه حامن

گۆرانی بۆ ژیان ده ڵێن

‌ره‌نگاڵه(502( سێشه ممه 2015/11/10 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

ئه م جاره سودت له هه ڵه ی رابردو وه رگ���رت ب���ۆ چاره س���ه ری ئه و كێشه یه ی كه له شوێنی كاره كه ت

هه تبو.

بیرۆكه یه كی باش���ت به كارهێنا ناكۆكییه ی به و بۆكۆتاییهێنان

كه وته نێوان خێزانه كه تان.

ماوه یه كه بایه خ به روخس���ارو جوانی خ���ۆت ده ده ی���ت، ئه م���ه ش گرینگه بۆ ت���ۆ توانیوته خ���ۆت له نائارامی

دوربخه یته وه .

داراییه كانت له قه یران���ه خه ریكه ره نگ���ه ب���ه اڵم بێ���ت، رزگارت بۆ بچوكت كێش���ه یه كی خێزانی

دروست بێت.

هه س���تی س���ۆزداری نوێت الدروست نزیك به هاوڕێیه كی به رامب���ه ر ب���وه به وریای���ی پێویس���ته له خۆت���ه وه ،

ئاگاداری ئه و دۆخه بیت.

قرژاڵدوانه‌‌

بیركردنه وه كان���ت زۆر ب���ون و ئاواتی زیات���رت هه یه ، به اڵم ره نگه ئێس���تا ئاواته كان���ت زۆرین���ه ی نه توانی���ت

بهێنیته دی .

فه‌‌ریکشێر

1010

زۆر ج����ار ده وروبه ری چاو ڕه ش ده ب����ن یاخود زۆرچ����رچ ده بن یان هه ندێ جار ده ئاوس����ێن كه ئه مه ش روخسار ناشیرین ده كات و كه سه كه شاره زایانی ئه بێت، ناڕه حه ت پێی بواری جوانكاری ئاماژه به وه ده كه ن كه ده كرێ����ت به چه ن����د رێگه یه كی سروش����تی خۆت رزگار بكه یت له و

كێشانه ی چاو.

1- ئ����اوی گوڵ. ئه م ئ����اوه به وه ناسراوه كه پێست رون ده كاته وه و ئاوی پێویس����ته ئ����ه كات، نه رمی

گ����وڵ به كاربێنی بۆده وروبه ری چاو بۆنه هێشتنی ئه و ره شاییه .

زۆربه ی ئالۆڤێ����را. روه ك����ی -2ده رمان����ی جوانكاری����ه كان ئالۆڤێرا ب����ه كار ئه هێن����ن له پێكهاته كانیان، تێدایه ، كان����زای ڤیتامین و چونكه ده توان����ی ئه و روه كه ب����ه كار بێنی بۆده وروبه ری چاوت چونكه ئاوسان و ره شایی ده وروبه ری چاو ناهێڵیت و

هه روه ها ده یپارێزێت له هه وكردن.

3- زه یت����ی زه یت����ون. ئه م زه یته

دژه ئۆكس����انی تێدایه كه ناهێڵێت چرچ����ی ده وروبه ری چاو دروس����ت رۆژانه به لۆكه یه ك ده توانیت بێت، ده وروب����ه ری چاوت چ����ه ور بكه یت به زه یت بۆپاراستنی چاوت له چرچی

.

4- چا. بۆنه هێشتنی ئاوسانی چاو ده وروبه ره كه ی ده توانیت كیس چا پاش كوالن و تۆزێك ساردبونه وه ی بیخه ره سه ر چاوت ئه مه رێگه یه كی ئ����ه و بۆنه هێش����تنی باش����ه زۆر

ئاوسانه .

به 4 هه نگاو پارێزگاری له ده وروبه ری چاوت بكه

سیحری جوانی

ئا: زانكۆ سه ردار

فرود باقی هونه رمه ندی شێوه كار، كه سه ره تای كاركردنی ده گه ڕێته وه بۆ سااڵنی

(1998-1999( بۆ ئاوێنه رایده گه یه نێت "یه كه مین ئه زمونی پێشانگام كه له ساڵی 1999 دا كرده وه سه ره تایه كی باش بوه بۆ هه نگاونان به ره و قۆناغی نوێی ژیانی

كاركردن له هونه ردا".

وتیشی "له باشوری كوردستان له دایك بوم سه ره تای كاركردنی هونه ریم ده گه ڕێته وه بۆ ئه وكات خوێندكاری س����ااڵنی 1999-1998 به ش����ی هونه ر بوم له په یمانگای مه ڵبه ندی مامۆستایانی سلێمانی و رۆژی )1999-2-28( یه كه می����ن پێش����انگای ئه زمونی����م كرده وه .ئه وه ش سه ره تایه كی باش بو بۆ هه نگاونان ب����ه ره و قۆناغ����ی دوات����رم له كارك����ردن كه له ساڵی 2000ه وه ده ستی پێ كرد، هه روه ها ده س����تكردنم ب����ه كاری ج����دی و گۆڕانكاری به كارهێنانی وه ك كاركردن����م له ماتریاڵ����ی

ئه كریلیك و ك����ۆالج و به كارهێنانی كۆمه ڵێك ماده ی فڕێدراوو بێ كه ڵك له كاره كانمدا".

فرود ئه وه ش ناش����ارێته وه كه ش����ێوازو ته كنیكی نوێ له كاركردن فێربوه و ده شڵێت "ئه م قۆناغه م تاس����اڵی 2012 به رده وام بو، له و ماوه یه دا به شداریم كردوه له زیاتر له 25 پێشانگای هاوبه ش له ناو كوردستان، پاشان كاره كانم كۆكرده وه و له ڕۆژی )18-٦-2013( له هۆڵی مۆزه خانه ی سلێمانی نمایشم كرد".

له نێ����و خه ی����اڵ به واقی����ع و س����ه باره ت كاره كانی����دا، فرود باقی ئاماژه به وه ده كات ك����ه كاره كانی تاراده یه كی ب����اش مامه ڵه ی له گه ڵ واقعدا كردوه ، بۆیه ده ڵێت "روداوه كان هه میشه هه وێنی كاری هونه ری بون، هه ندێ له و فۆڕم و هێمایان����ه ی له خه وندا بینیومن داڕشتنه وه م بۆ كردون له كاره كانمدا ئه ویش وه ك ئاماژه یه ك����ی باش یان خراپ له س����ه ر

ژیانم". ف����رود له درێژه ی قس����ه كردنه كانیدا باس له م����اوه ی ده كات ژیان����ی له ئازاره كان����ی كاركردنیداو ده ڵێت "زۆریك له ئازاره كانی ژیانم

له ماوه ی دوه می كاركردنی هونه ریم به ره نگ و په یوه ندییه كی نوس����یوه ته وه ، چونكه هێڵ راس����ته وخۆ له نێوان روداوه كان و كاره كانمدا هه یه به تایبه تی گیانله ده ستدانی منداڵه كه م

زۆر كاریگه ربو له سه ر ژیانم".ئ����ه و هونه رمه نده قس����ه له س����ه ر دۆخی ناسه قامگیری كوردستان و كاریگه ری خراپی به س����ه ر هون����ه ره وه ده كات و ده ڵێ "هونه ر له بیرچۆته وه له پێن����او ملمالنێی هونه رمه ند بۆ ژیان" وتیش����ی "راسته باره ناهه مواره كه كاریگه ری خ����ۆی هه یه به اڵم من وه ك خۆم هه میش����ه وره یه ك به خۆم ئه ده م و به رده وام دانابڕێ����م له فڵچ����ه و ره نگه كانم و س����ه بوری حاڵ����ی خ����ۆم به ئه نجامدان����ی كارێكی نوێ

ئه ده مه وه ".فرود به ده ر له وه خۆشه ویس����تی سلێمانی وه ه����ای لێ����ده كات پ����ڕۆژه ی هه بێت بۆی و له وباره یه وه وتی "به نی����ازی پڕۆژه یه ك یان زنجیره یه ك پڕۆژه م له سه ر كلتوری بیناسازی كۆنی سلێمانی چونكه ئێستا شێوازێكی نوێم

له كاركردن هه یه ".

فرود باقی : سه بوری حاڵی خۆم به ئه نجامدانی كارێكی نوێ ئه ده مه وه

ئا: ئازاد بایز

هاشم عه بدواڵ ناسراو به هاشم جه باری ساڵی 1944 له شاری هه ولێر له دایكبوه ، قۆناغی خوێندنی سه ره تایی و ئاماده یی هه ر له هه ولێر ته واوكردوه و دواتر ساڵی 19٦9 ده بێت به بێژه ری هه واڵ له به شه

كوردییه كه ی ئه و كاته ی ته له فزیۆنی كه ركوك.

سه باره ت به سه ره تاكانی په خشی به شی كوردی ته له فزیۆنی كه ركوك و له لێدوانێكی بۆ ئاوێنه ، هاشم جه باری وتی "سه ره تای په خشی به شی كوردی ماوه كه ی ته نها 15 خول���ه ك بو كه به ش���ی چه ند هه واڵێك و گۆرانییه ك���ی كوردی ده ك���رد كه ئه وكات ته نه���ا گۆرانیبێژان س���ه اڵح داوده و عه لی

مه ردان گۆرانیان هه بو له وێ". وتیش���ی "په یوه ندییه كی باش���م هه بوه له گ���ه ڵ هونه رمه ن���ده كورده كاندا به هۆی كاره كه مه وه له هه مانكاتدا به رپرسی به شی ته نسیق بوم له ته له فزیۆنه كه و گرنگترین كار كه بی���رم ناچێت درامای ژاڵه بو كه جه لیل زه نگه نه ده رهێنه ری بو لیژنه ی ته نس���یق خه ریك بو كێش���ه ی بۆ دروستبكه ن به اڵم

من ئیمزام له سه ر كردو كاره كه كرا". سه باره ت به و كه ره ستانه ی كه له وكاته دا له ته له فزیۆن به كاریانده هێنا، جه باری وتی "له گه ڵ دامه زراندنی تیڤی كه ركوك 12٦3 ش���ریتی دوئینجمان هه بو كه قه باره كه ی چیرۆكی له بیرم���ه ئێس���تاش گه وره ب���و النه وازان ئه ڵقه ی پێنجی له س���ه ر شریتی

1255 دا ب���و ڕه ش و س���پییه كان و هه مو بابه ته كوردییه كانی تێدابو به گۆرانییه كان و هه مو ته مس���یلییه كوردییه كان و دراماكان.

بۆچی باڵوناكرێته وه نازانم؟". وتیش���ی "ئه مانه ڤیدیۆی تایبه تی خۆی هه بو42 ش���ریتی ڕه نگاوڕه نگیشمان هه بو ساڵی1989 سه عد به زاز به ڕێوبه ری گشتی ڕادی���ۆو ته له فزیۆن���ی به غداد كه ئێس���تا به ڕێوه به ری كه ناڵی شه رقیه یه ئه و دێت بۆ كه ركوك و ڕاستییه كه ی منیش ئه و ماوه یه مۆڵ���ه ت بوم ل���ه وێ وتبوی ئێره ش���اری عه ره به نابێ ته له فزیۆنی كوردی تێدابێت و كه ناڵ���ه كوردییه كه یان نارد بۆموس���ڵ من ده متوان���ی ه���ه ر له كه رك���وك بمێنمه وه و نه ڕۆم به اڵم له هه مانكاتدا دڵم له الی شریته ئه رش���یفكراوه كانم بو بۆیه منیش ڕۆیشتم

ده وامم كرد له موسڵ". هاش���م جه باری ئاماژه بۆ ئه وه ده كات ك���ه س���اڵی 1991 له جه نگ���ی ئه مریكاو عێراق���دا بۆردومانی بورج���ی ته له فزیۆنی موس���ڵ كراوه كه به رزییه ك���ه ی 321مه تر بوه و ده س���تبه جێ په خش ڕاگیراوه و وتی "به ڕێوب���ه ری ته له فزی���ۆن وتی هاش���م تۆ ماڵت له كه ركوكه و ئ���ه وه بۆردومان كراین په خش���یش نه ما تۆ بڕۆره وه بۆ كه ركوك بۆناو ماڵ و مناڵی خۆت تاده ستده كه ینه وه

به په خش. منیش هاتمه وه كه ركوك". وتیشی "بۆ دووه م ڕۆژی شه ڕه كه دكتۆر سه باح موسا ته له فۆنی بۆكردم وتی هاشم ده زان���ی ته له فزیۆنه ك���ه لێ���دراوه منیش ده س���تبه جێ بیرم الی شریته كان بو بۆیه چومه وه بۆ موس���ڵ و بینیم به شی ڤیدیۆو

په خش لێدراوه دواتر چومه به شی ئه رشیف هه مو ش���ریته كان مابون ده سبه جێ له الی به ڕێوه ب���ه ر وتم به ڕێز ئه م ش���ه ڕه كۆتایی نایه و ئه رش���یفه كانمان له ده ستده چێ وتم چ���ی بكه ین ئه وی���ش ماڵ���ی ئاوابێ چوه مۆزه خانه ی موس���ڵ و ڕه زامه ندی هێناو 13 كرێكاری میس���ری هێنا له گ���ه ڵ لۆرییه كی شریته كانمان س���ه عات به یه ك بارهه ڵگر و

پێچایه وه و بردمانه مۆزه خانه ی موسڵ". جه باری هێما بۆ ئه وه ده كات كه دوباره فڕۆكه كانی ئه مریكا ته واوی ته له فزیۆنه كه یان بۆردوم���ان كردوه و ته ختی���ان كردوه . له و باره ی���ه وه وتی "دوای ماوه یه ك ش���ه ڕه كه كه ركوك. هێنایه وه كه ناڵه كه یان ته واوبو، له گه ڵ كۆچكردو عادل عه بدواڵی ده رهێنه ر ڕۆیشتینه وه بۆ موسڵ شریته كانمان هه مو هێنایه وه په خش���مان ده س���ت پێكرده وه

له كه ركوك.". هه روه ها وتیش���ی "س���اڵی 1999 ته ها یاس���ین ڕه مه زان هات ب���ۆ كه ركوك له وێ كۆبون���ه وه ی به هه ن���دێ خه ڵ���ك ك���رد، خه ڵكه كه وتیان كه ناڵی كوردی په خش���ی ناگاته چه مچه ماڵ و ناوچه كانی تر، ئه ویش به سه رس���وڕمانه وه وت���ی كه ناڵی كوردی چ���ی؟ كه ركوك ش���اری عه ره ب���ه كه ناڵی

كوردی چی؟ ئیتر په خشیان ڕاگرت". له باره ی پارێزگاریكردن له و ئه رشیفه ش هاش���م جه باری وتی "حكومه ت بڕیاریدابو به شی كوردی ته له فزیۆنه كه له كه ركوكه وه ببات بۆ به غدا و له ناكاو چه ند فه رمانبه رێكی به لۆرییه ك���ی به غ���داد ته له فزیۆن���ی بارهه ڵگ���ره وه هاتن ش���ریته كان به رن بۆ

به غداد من به س���یفه تی ئه وه ی به رپرس���ی به ش���ی ته نس���یق بوم ئه مزانی شریته كان چ���ی تێدای���ه براده رێكمان هه ب���و به ناوی س���ه ید ئه حمه د وتم به په له وه ره بۆ به شی ئه رش���یف كه وتینه باركردنی ش���ریته كان بۆ بن پلیكانه كانی ته له فزیۆن ش���ریته كانم شارده وه و په خش���مان جارێكی تر برده وه

به غداد". وتیشی "من ش���ریته كانم وه كو ئامانه ت هه مویم الی خۆم هه ڵگرتوه دوای پرۆسه ی ئازادی عێراق كۆچكردو فه له كه دین كاكه یی هاته الم وتی عیالجی ئه م ش���ریتانه چۆن

بكه ین وت���م چه ند ئامێرێكی پێش���كه وتو بهێن���ن تابیخه ین���ه س���ه ر س���یدی و ئه و ئه رشیفه جوانانه سودی لێوه ربگرین به اڵم

به داخه وه كه س خۆی ناكاته ساحێبی". سه باره ت به و كارانه ی كه له ساڵی 19٦9 تاساڵی 2003 بۆ هونه رمه ندان كراوه و ئه م كاری ب���ۆ كردن و ئێس���تا ئه رش���یفه كه ی له الی خۆی پاراس���توه ، هاش���م جه باری ئه م داتای���ه ی دایه ئاوێنه "ئ���ه و كارانه ی كه ل���ه و ماوه یه دا بۆ هونه رمه ندانم كردوه و هه موی���ان له الی م���ن پارێ���زراون بریتین ل���ه 53٦ گۆرانیبێ���ژی ك���وردی گۆرانیان

تۆمارك���ردوه ٦8 گۆرانیبێژی���ان بادین���ی ب���ون و باقییه كه ی س���ۆرانی،٧54 گۆرانی ڕه ش و س���پی تۆماركراو هه یه 944 گۆرانی ڕه نگا وڕه نگن و 19تیپی هه ڵپه ڕكێمان هه بو 55ئه ڵقه ی هه ڵپه ڕكێم تۆماركردوه 35تیپی مۆس���یقامان هه ب���و 48پارچه مۆس���یقای مۆس���یقای 39پارچ���ه س���پی و ڕه ش و ته مس���یلیمان 90تیپی هه ی���ه مله وه نمان هه بو105دراماو ش���انۆیی ڕه ش وس���پیمان هه یه و32 ره نگاوره نگیشمان هه یه و بابه تی مندااڵنی���ش ٦1گۆرانی مندااڵنم���ان هه یه

له گه ڵ 10ئۆپه رێت".

هاشم جه باری : كه س خۆی ناكات به ساحێبی ئه رشیفه كه ی به شی كوردی ته له فزیۆنی كه ركوك

هاشم جه باری فۆتۆ: ئاوێنه

یەکێ���ک لەوکتێبە هەرە گرنگانەی جۆرج تەرابیش���ی نوس���یوێتی کتێب���ی )النڤریە القومی���ە والدولە القگریە(ی���ە. لەم کتێبەدا تەرابیش���ی ش���یکردنەوە بۆ ناسیۆنالیزمی عەرەبی ئ���ەکات کە وەک ناس���ێۆنالیزمی ئەڵمان���ی لەس���ەر بنەمای زم���ان و مێژو و کلتوری هاوبەش دروس���تبوە. تەرابیش���ی لەم کتێب���ەدا ئەوە ئەس���ەلمێنێت کە ئەو دەس���ەاڵتانەی دەوڵ���ەت هەیەت���ی توانای ئ���ەوەی هەیە مێژو و کلتور تایبەت بەخۆی دروس���ت بکات ک���ە توان���ای تێپەڕاندنی چەمکی زمان و مێژو و کلتوری یەکگرتوی هەیە. تەرابیش���ی لەم کتێب���ەدا بەدرێژی و بەنمونەو بەئامار ئەوە ئەسەلمێنێت کە هەر دەوڵەتیکی عەرەبی مێژوی تایبەتی خۆی، سرودی نیشتیمانی خۆی، ڕەمزی تایبەتی خۆی دروس���تکردوە. باس���ی ئەوە ئەکات چ���ۆن لەقوتابخان���ەو راگەیان���دن بەهەمو لقەکانیەوە، مێژوی دەوڵەتی لۆکاڵی لەبری مێژوی نەتەوەیی ئەخوێنرێت و چۆن ئەمەش هۆشیاری و سایکۆلۆجیای ئینسانی عەرەبی گۆڕی���وە بۆ ئەوەی ئینتیم���ای بۆ دەوڵەتە لۆکاڵیەکەی لەئینتیمای بۆ ناسێۆنالیزم زۆر بەهێزتر بێت. تەرابیشی باسی دروستبونی نەتەوە ئەکات لەرێگەی دەوڵەتەوەو بروای وایە تەنانەت ئەو حیزبە ناسێۆنالیزمانەش کە دروشمی یەکیتی عەرەبیان هەڵگرتوە، ل���ەم مێ���ژوە ناوچەییە خاڵی نی���ن و نوقم بون تیای���دا. بەکورتی ئ���ەو وانە گرنگەی لەم کتێبەی تەرابیش���یەوە فێ���ری ئەبین ئەوەیە نەتەوەیەک گەر زمانیشی یەکگرتو بێت، بەاڵم لەژێر بااڵدەس���تی دەس���ەاڵتی جی���اوازدا بێت کە بەرەمزو مێژو و کلتوری تایبەت���ی خۆی پ���ەروەردەی ئەکات، لەوە ئەکەوێت نەتەوەیەکی یەکگرتو پێکبهێنێت و ئەبێت لێکترازانێ���ک داب���ڕان و دوچ���اری ئاواتەکانی خ���ەون و بەناس���ێۆنالیزم و کە پ���ڕ ناکرێت���ەوە. نەتەوەیەک���ی وا ن���ەک ڕوی لەیەکگرت���ن، بەڵک���و روی لەدابڕان و

لێکجیابونەوەو پێکەوە هەڵنەکردنە.هەرێمی کوردستان بەدۆخێکی هاوشێوەدا ئ���ەڕوات. ئەم هەرێم���ە ب���ەردەوام لەژێر بااڵدەس���تی دو دەسەاڵتی جیاوازدا بوە کە لەناوچەکەیدا بااڵدەستی سیاس���ی خۆیان تەرجومە کردوە بۆ بااڵدەستیەکی کلتوری، کۆمەاڵیەتی و ئابوری. ئ���ەوە هیچ لەیەکەم هەن���گاودا زمان���ی خوێندن���ی کوردیی���ان بەلەهج���ەی جیاواز س���ەپاند، بەڵکو لەمە زیاتر هەمو کارێکیان کرد بۆ ئەوەی رەمزی نیش���تیمانی هاوب���ەش، خەیاڵی سیاس���ی هاوبەش، سەروەری و سەرکەوتنی هاوبەش بون���ی نەمێنێ���ت. رەم���زەکان لەرەم���زی نیش���تیمانیەوە ب���ون بەڕەم���زی حیزبی، مێ���ژوی نەتەوە ب���وە بەمێ���ژووی حیزب و سەرکەوتن و ژێرکەوتنی، بوە بەسەرکەوتن و نەکەوتنی نەتەوە. ئابوریەکی نیش���تیمانی بونی نی���ەو هەرچیەک لەب���واری ئابوریدا روئ���ەدات لەژێ���ر کۆنت���ڕۆڵ و دیس���پلینی بگ���رە ش���ەهیدەکانیش چیدی حیزبدایە. هی نەتەوە نین، بەڵک���و موڵکی حیزبین و وەک منەتێک���ی حیزب بەس���ەر نەتەوەوە، پێی ئەفرۆش���رێتەوە. راگەیاندنیش بەهەمو ئەمجۆرە لەچاندنی ب���ەردەوام لقەکانیەوە لەبااڵدەستی خەیاڵی سیاسی حیزبیدا بون، کە ئەبێ بگوترێت لەمەش���دا بەشێوەیەکی سەرسوڕهێنەر سەرکەوتو بون. سەرکەوتو بون لەوەی کە هەرگیز یەک ئامانجی سیاسی هاوبەش، یەک خەیاڵی سیاس���ی هاوبەش، یەک رەم���زی نیش���تیمانی هاوبەش بونی نەمێنێت و بەجۆریک پارچە پارچەو ناکۆک بەیەک بن، کە زۆرجار وەک دو س���ەنگەری دوژمن بەیەک لەبەرامبەر یەکدا وەس���تاون. کاتێک پتر لەدو هەزار کەس لەمامۆس���تای ش���انۆکار رۆژنامەنوس، نوس���ەر، زانکۆ، ئیمزا بۆ ئ���ەوە کۆئەکەنەوە ل���ەدەرەوەی رێسای دیموکراس���ی و تەنانەت لەدەرەوەی ئ���ەو یاس���ایانەی هەرێمی کوردس���تان کە پارتی خۆی پش���کی گەوەرەی لەداڕشتن و س���ەرۆکی ویالیەتی هەبوە، س���ەپاندنیدا هەرێ���م درێژ بکەن���ەوە بەبیان���وی ئەوەی بەڕێزیان قائی���دی زەرورەن و جگە لەویش کەس ناتوانێت سەرکردایەتی هەرێم بکات، ئیدی ئەبێ���ت لەوە تێبگەین ن���ە خەیاڵی سیاس���ی هاوبەش، نە ئامانجی سیاس���ی هاوبەش، نە رەم���زی هاوبەش، نە کلتوری

سیاسی هاوبەش بونی نیە.ئەم دۆخە تەنها بۆ ئەم چەند ساڵەی دوای لەسەرتاسەری بەڵکو ناگەڕێتەوە، راپەرین مێژوی ک���وردا ئامادەگی هەب���وە. واتە نە کوردستان هاوچەرخی لەمێژوی سیاس���ی هەرگی���ز ی���ەک ئیدارەی���ی بون���ی هەبوە، ن���ە لەمێژوی دوریش���دا. هەمو ئ���ەو میرو س���ەرکردە جوامێران���ەی لەمێ���ژوی دوردا

خەونی���ان بەیەکگرتنی ک���وردەوە بینیوەو بیسەپێنن، بەزۆریش تەنانەت هەوڵیانداوە بەناکام���ی س���ەریان ناوەت���ەوە. هۆکاری ئەم ناکامی���ەش نەک بێگان���ەو ناحەزانی بەڵک���و خودی ک���وردەکان کوردس���تان، ب���ون. لەمێژوی هاوچەرخیش���دا هیچ کات کوردەکان یەک نەبون و بەردەوام لەناکۆکی و شۆڕشی سەرەتاکانی ژیاون. دوژمنایەتیدا ئەیل���ول بەناکۆک���ی و دوبەرەکی دەس���تی پێکرد کە تائێس���تاش هەندێ���ک لەوانەی لەژیاندان. تیای���دا، م���اون و بەش���داربون تا ئەم س���اتەوەختەش ی���ەک گێڕانەوەی هاوبەش لەس���ەر هۆکاری ئ���ەو ناکۆکیەو کێ بەرپرس���یاری یەکەمێتی لەئارادا نیە. ک���وردەکان لەمەش���دا تەنانەت راس���تتر دابەش���ن بەس���ەر دو تێڕواننینی جیاوازدا. لەدوای هەرەس���ی١٩٧٥و هەڵگیرسانەوەی شۆڕشیش، کوردەکان بەیەکەوە نەبون و بگرە هەر الیەنێک خۆی بەهەڵگیرس���ێنەوەرەی

شۆڕشی نوێ ئەزانێت. ئەزمونی یەکەم ئیدارەی یەکگرتوی دوای راپەڕینیش چەند ساڵێکی کەم خۆی گرت و بەشەڕێکی سەرتاس���ەری کۆتایی هات کە س���ەدان رۆڵەی ئەم واڵتەی کردە قوربانی و سەدانیشی بێ سەروشوێن کرد، رێکەوتنی دوای ئەم شەڕەش رێکەوتنی سیاسی نەبو، بەڵک���و بریتی ب���و لەتەس���لیمبونی الیەک بەالیەکی دی، بریت���ی بو لەدۆخیک پارتی چی ویست و خواس���تی بو، کردی بەیاساو بەعورف و بەفاکتی واقع���ی. ئەو رێکەوتنە تەنها بەبااڵدەس���تی پارتی کۆتایی هات کە ئەگەرچی زۆرێک لەسەرکردە سیاسیەکانی یەكێتی)نە ئەوس���او نە ئێس���تا( هیچ لێی نیگ���ەران نەب���ون و نین، ب���ەاڵم قاعیدەی جەم���اوەری و بنکەی س���ەرەکی ئەم هێزە لەن���اوەوە گڕی ئەگ���رت و بەجۆریک ناڕازی ب���و لەو دۆخە ک���ە هەرج���ارەو بەجۆرێک ئەتەقیەوە. بگرە گەیش���تە ئەوەی پێگەی ئەم هێزە ئەوەن���دە لەبنکەکەیدا الواز بێت کە بزوتنەوەیەکی تازە دروس���تبو لەیەکەم یەکێتی لێس���ەند، زۆرینەی هەڵبژاردن���دا تەنیا کاتێک توانی کەمێک هەستێتەوە کە نەغمەکەی گ���ۆڕی و وەک هێزێکی جیاوازو ناکۆک بەپارتی خۆی دەرخس���ت. بەاڵم کە جیاوازی دەرکەوت و پارتی کەوتە دۆخێکەوە کە تیایدا زۆرینەی پەرلەمانی لەدەس���تداو نەیتوانی بەئاسانی نە سەرۆکەکەی بکاتەوە بەسەرۆک و نە دەس���تورەکەی تێپەڕێنێت، کەوتە تەنگژەیەک���ی گەورەوە لەگەڵ چوار هێزی سیاس���ی ت���ردا.. کاتێکیش خەڵک لەناوچەی س���لێمانی لەم سەرس���ەختیەی ب���و، خۆپیش���اندان و پارت���ی هەراس���ان هەڵکوتانە سەر بارەگاکانی پارتی دەستی پێکرد، کە بو بەبیانویەکی گەورە بۆ ئەوەی پارتی کودتایەکی س���ەربازی ئەنجامبدات و ه���ەم وەزیرەکانی گۆڕان و هەم س���ەرۆکی

پەرلەمان بەفەرمانی خۆی دەربکات.ل���ەدوای ئەم روداوەوە تەنیا یەک ش���ت رون و ئاش���کرایە، رێکەوت���ن لەگەڵ پارتی واتە تەس���لیمبون بەخەون و ویس���تی ئەم هێزەو تەسلیمنەبون پێشی واتە نزیکبونەوە لەشەڕی ناوخۆ. تەسلیمبون )کە وەک دیارە سیناریۆی هەرە دیاری ئەو رێکەوتنەیە کە زۆرێک لەهێزەکان هەوڵی بۆ ئەدەن و ئەگەری زۆریشە روبدات( کێش���ەکە نەک چارەسەر ناکات، بەڵکو بەجۆرێک قوڵ و پڕ دڕدۆنگی ئەکات کە ئام���ادەی ئەکات بۆ تەقینەوەی ترو قەیرانی ت���رو نائارامی تر. چونکە ئەم تەسلیمبونە تەنها خواستی ئابوری و تەماعی چەند سەرکردەیەکی چاوچنۆک تێر ئەکات، بەبێ ئەوەی النیکەم���ی داواکاری و ئاواتی ئ���ەو جەریان���ە جەماوەریە تێ���ر بکات کە بڕیارە ئەم س���ەرکردانە نوێنەرایەتی بکەن. ش���ەڕی ناوخۆش نەک بنبڕی ئەم کێشەیە ن���اکات و بەالیەکیدا ناخ���ات، بەڵکو ئەبێت بەشەڕێکی خوێناوی دورودرێژ کە تەنانەت گەر هێزە کوردیەکانی���ش لەبەردەوامبونی بێ���زار بن، ئ���ەوا دەوڵەتەکان���ی ناوچەکە نە رێگە بەکوژانەوەی ئ���ەدەن، نە بەیەک

الداخستنی.لێرەوە پێموایە تاکە بژاردەیەکی عاقاڵنە ئەوەیە دان ب���ەوەدا بنێن ک���ە حیزبەکان لەکەرتکردنی کوردستاندا سەرکەوتو بون و توانیویانە دو کۆمەڵگای جیاواز، بەخواست و ئامانجی سیاسی جیاوازو بەخەیاڵ و کلتوری جیاواز دروستبکەن کە توانای هەڵکردنیان پێکەوە نیە. کاری راس���ت و چارەس���ەری بنەڕەتی بونی دو هەرێمی سیاسی جیاوازە کە هەریەکەیان لێگەڕێت ئەوی دی قەدەری سیاس���ی خۆی ب���ژی. دو هەرێ���م کە هیچ الیەک ئیرادەو خواس���تی سیاس���ی خۆی بەس���ەر ئەوی دیدا نەس���ەپێنێت و لەبری ئەوەی بەردەوام ش���ەڕ لەگەڵ یەکدا بکەن و ئەو هەمو سوکایەتیە بەیەک بکەن، بەجیا بژین و ساڵوێک لەبەینی خۆیاندا بهێڵنەوە.

ئەزان����م ئەنوس����م، ک����ورت حەوس����ەڵەی خوێندنەوەت نەماوە، ئەزان����م بێزاری����ت لێئەڕژێت، ئەزانم زەمەنێک����ی زۆرە کتێبێکێت بەتامی دڵ نەخوێندۆت����ەوە... ه����ەر لەبەر ئەمان����ە ڕاس����تەوخۆ دەچم����ە ناو پرسیارەکانەوە، لە کوێدا هەستتکرد لێڵت ئەکەم، چاوت لەسەر نوسینەکە هەڵگ����رەو بچۆ بۆن����ی گوڵێک بکە، ماچ����ی منداڵێک بکە، دەس����ت بدە

لەچیمەنێکی تەڕ... شتێک بکە.پرسیارێکی بدوێین؟ لەجوانی بۆ ڕەس����ەنە کە ئەمڕۆ مرۆڤ����ی ئێمە ه����ەر ب����کات. لەخ����ۆی دەبێ����ت بەڕاس����ت جوانی چییە؟ لەم هەمو ناشرینییەدا ئێمە ئیشمان بەشۆڕشە یان س����تاتیکا؟ هەر بەڕاست ئیشی ڕۆش����نبیرو نوخبەی فکری و ئەدەبی هەژاریی لەس����ەردەمێکدا چیی����ە؟ سیاسی و کلتوریی و ئابوری خەریکە دەمانخوات، چ����ی لەجوانی بکەین؟ ئایا ئ����ەم جۆرە باس����انە نامانکاتە مەخلوق����ی فانت����ازی و هەڵکەن����راو لەجوانی بێماناییەکە چ لەواقی����ع؟ بدوێین کە ئێمە سەردەبڕدرێین؟ چ پوچییەکە باس لەس����یحری گوڵ و لەخەوهەستانی ئاسمان و شەونخونی مانگ بکەین کە ئێمە ژیانمان خۆی

خۆڵەمێشی بێت؟بۆ دەستکەوتنی وەاڵمێک لەخۆت بپرسە: چی له ش����ارێك بكه ین گه ر گوڵفرۆش����ێكی تیا نه بێ����ت، دونیا چ ڕه نگێ����ك ده ب����و گه ر س����ه وزایی نه بوای����ه ، بیربك����ه ره وه ژیان چۆن ده بو گه ر شه ونم نه بوایه ، بۆساتێك چیمه نێك����ی بخه ره ن����او ده س����ت ته ڕه وه و له خۆت بپرس����ه چ بیابانێك ب����و گه ر باخ����ه وان نه بوای����ه ... تۆ قه ت له نزیكه وه س����ه یری نه خش����ی كردوه ؟ په پووله یه كت باڵی س����ه ر گوێت له هه ناسه ی ترساوی كۆترێك گرتوه له ناو ده س����تدا؟ قه ت نه بوه ش����ه وێك به دوای خه ودا بگه ڕێیت و له بانگی له په نجه ره كه ت����ه وه گوێت به یانی بێت؟ چ����ی ده بو گه ر بانگ بچۆره كۆاڵن و به ره به یانێك نه بوایه ؟ بگره ، چۆله كه كان له جریوه ی گوێ بپرسه خودایه چی ده بو گه ر چۆله كه نه بوایه ؟ برسێتی خۆت بپێچه ره وه و الی بۆنی برژاوی نانێكه وه دانیشه ، هیچ مه ك����ه ، ته نها بۆنی گه نم بكه و بپرسه چی ده بو گه ر گه نم نه بوایه ؟ گه ر دڵته نگ بویت، به ئه سپایی بڕۆره الی منداڵێكی نوستوه وەو به هێمنی سه ر بنێ به ژێر ملییه وه ، بپرسه چی ده بو گه ر بۆنی ژێر ملی منداڵ هه ر نه بوایه ؟ قه ت دڵه خورپه ی عه شقت گرت����وه ، ئه وكات����ه ی ی����ه ك پارچه له بینین����ی مه عش����وق، له بیس����تنی مه عش����وق دڵت ده له رزێ، بپرس����ه خودایه چ كاره س����اتێك ب����و ژیان بێ ئه م ژانه ؟ بۆ س����اتێك س����ه یری نیگای ش����ه رمنی كچێ����ك بكه كه ده ڕوات و چ����اوی دڵ����ی ه����ه ر الی تۆی����ه ، بپرس����ه چ خه راباتێك ده بو ژیان بێ ئه م س����یحره ؟ گه ر پێتكرا ڕۆژێك بچۆره الی باڵنده فرۆشه كان، دیلترینیان فڕینه وه سه یری به چاوی بك����ه ، به میهره بانییه وه ده س����تبكه ئاس����مانی به ش����ی به گیرفانت����داو ش����ارێك ئازادی بكڕه ، هێمن هێمن باڵنده ك����ه له قه ف����ه س ده ربهێن����ه ، ده س����ته كانت وااڵكه و سه یری فڕین بكه ، بپرسه ژیان چی ده بو گه ر فڕین نه بوایه ؟ قه فه س ئیشی چی بو گه ر

فڕین نه بوایه ؟ س����ه یركه ... ت����ۆ كه ناش����رینیی ده ستی ناوه ته بینت، كه زۆربڵێیی كاس����ی كردویت، كه بۆنی ناخۆشی سیاس����ه ت گوڵ����ی بیربردویتەتە وه ، ك����ه چه نه ب����ازی خوێن����ده واره كان به وه پێویس����تت دزیویت، خه یاڵی هه ی����ه جارجارێك ئه م پرس����یارانه له خۆت بكه یت، خۆ ناكرێت هه موان ڕۆش����نبیربن، خۆ ناكرێ����ت هه موان

سیاس����ی بن، خ����ۆ ناكرێت هه موان چه ك به ده س����ت بن، ڕۆشنبیر بون خۆی به اڵیه گه ر مرۆڤ )ڕۆشندڵ( نه بێ����ت، ت����ۆ كه مه عاریف����ی هه مو دونی����ات هه بێت، به چی ده چێت كه ڕۆح جوان نه بی����ت؟ به چی ده چێت ك����ه زۆرزانێك����ی ناش����رین بی����ت؟ زانی����ن له په یوه ندی����دا به جوانییه وه پێچه وانه یه ، م����رۆڤ تا زۆر بزانێت كه متر چێژ له جوانی ده بینێت )دواتر له بابه تێكی تردا له س����ه ر په یوه ندی جوانی و زانین ده وه ستم(... دۆستی من، ئه وه ی ئێم����ه كۆمه ڵه مرۆڤێك بین هه مومان خه ریكی كورسییه كه ی س����ه رۆك بین، هه موم����ان خه ریكی هه ڵوێست وه رگرتن و هوتاف كێشان بی����ن، هه موم����ان به دیار شاش����ه ی تیڤییه كانه وه گوێ له درۆی سیاسی و بگرین ڕۆژنامه نوس����ه كان شیكاری چركه ساتی کارەس����ات، كاره ساته مه رگی كلتورو ده قی جوان و خه یاڵی جوان و ئه ده بی به رزه ، شۆڕبونه وه یه ب����ۆ بنی بنه وه ی مێژوی ئینس����ان، به ربونه وه یه بۆ خه ره ندێك كه ته نها شوێنی نه ته وه بێ به رهه مه كانه ، تۆ ئاگات لەخۆت نییە شەوە خواردویتی ، گورگانەشەوێ خەیاڵی نۆشکردویت، م����ام دێوێک هاتوەو ح����ەزی ژیانی داکرۆش����تویت، م����ن دەزان����م ت����ۆ دونیایەک کێشەت هەیە، دەزانم بێ موچەو گیرفانبەتاڵ و برسیت، بەاڵم بڕوابکە پێش برسێتی گەدە، برسیی جوانیت، برسی خەیاڵ و فانتازیایت، برس����ی ژیان و ڕەنگ و بۆن و تامیت، س����ەرمایەکەت ئ����ەوەی پێ����ش دزرابێ����ت ڕۆح����ت دزراوە، چێ����ژی ژیانت لێ����دزراوە، کۆمەڵێک چەتەی زۆربڵێی سیاس����ی و قەڵەم بەدەست ئینس����انبونیان دزیوی����ت، مێ����ژوی تۆ تەنها ئەم بۆڵەبۆڵە سیاس����ییە نییە، تەنها کورس����ی س����ەرۆکێکی خراپ و کۆمەڵێک قەیرانی ناش����رین نییە، ئاوڕێک ب����دەرەوە بۆ دواوە، بزانە حەزی ژی����ان چیکردوە، بزانە خەیاڵ و جوانیی و فانتازیا چیکردوە، تۆ چی له ش����ێخی نه مرت )ش����ێخ غه زه له كانی گه ر بكه یت، مەحمود( نالی����ت نه بوایه ؟ ئه ماره تی بابان بێ نال����ی چ كه الوه یه كی مێژوه ؟ هه مو

خانه قاكان����ی تۆ كه جێی ش����ه ڕی دین����ی و سیاس����ی بون چی����ن گه ر مه حویت نه بێ؟ بۆ هه زاران ساڵیتر جوانی و عه ش����ق و مه ح����وی نالی و ئێمه ، به ئینسانی غه زه ل ئه به خشن به خۆیان و مێژوش سیاس����ییه كانی ته نهاو كه الوه كانیانه وه ئه م����اره ت و تادونیا ت����اڵ، ی����ادەوەری ته نه����ا دونیایه عاش����قه كان ب����اس له مه م و زی����ن و ش����یرین و فه ره����اد ده كه ن، وجودیی به ڕۆحی ت����ر كلتوره كانی مه حوی ئاش����نا ده ب����ن، ئه حمه دی خان����ی و باباتاهیرو س����الم و كوردی ده ناس����ن، ئه وانه ن ك����ه له ئه زمونی عه شق و جوانی و خه یاڵه وه شتێكیان به رهه مهێناوه كه مرۆڤی ئێمه له ڕوی بێ����ت بڵێت کەمێکم پێیه بۆ س����ه ر خه رمانی ده وڵه مه ندی مرۆڤایه تی... دۆس����تی من ت����ۆ ئازادی����ت له وه ی ڕۆژنامه نووس����ێكی باش یان خراپ بیت، سیاسییه كی درۆزن یان ڕاستگۆ بیت، لێكۆڵه رێكی بێ تفاق و زۆربڵێ ی����ان وردو قوڵ بیت، ڕۆش����نبیری گه وره ی گه له كه مان یان ڕۆشنبیری بێ ناونیش����ان بیت... فه یله سوف، ع����ارف، حه كی����م... هه رچییه كیت ئازادیت، به اڵم له بیرت نه چێت ئێمه تۆ نی����ن، ئێمه مرۆڤی ئ����ه م ژیانه فره ڕه ن����گ و فره ب����ۆن و فره تامه ین، چی ئه ڵێی����ت بیڵێ، حه زئه كه یت تا به ره به یان له كه ناڵێكه وه هاوار بکە، گه ر ویس����تت هه ر سه ری سه عاتێك ه����ه واڵ به كوردیی����ه خراپه ك����ه ت بخوێنه ره وه و شیكاری باری نائاسایی واڵت بكه کە واڵت نییە، شت بنوسه ، پۆس����تی زۆر بكه ، ڕه س����می خۆت باڵوبكه ره وه ، گه ر ویستت جنێویش بده ... به اڵم له بیرت نه چێت هه زاران ئه فس����ون و نهێنی و جوانیی له والوه چاوه ڕێی ئێم����ه ده كات، ناچار نین هه م����و ژیان گوێ له تۆ بگرین، ئێوه كه واتان له ئینس����انی ئێمه كرد هه مو ژیان ب����ه ڕه ش ببینێت، هه مو ژیانی خه ریك����ی س����ه یركردن و گوێگرتن بێ����ت لەدرۆ، واتانك����رد بێ خه یاڵ و بێ فانتازیاو بێ جوانی بین، ئێستا به وه ڕابێن كه خه ریكی شتێك بین به ناوی جوانیی����ه وه ، ئه و جوانییه ی ناهێڵ����ن ڕژاوه و ژیان����دا به هه م����و له باخ و كۆیكه ینه وه ، ئه و جوانییه ی ده شت و ئاسمان و ئینساندا نوستوه ، ئه و جوانییه ی ناهێڵێت ناش����رینیی دوپێ����كان بمانخوات... پرس����یاری ڕاس����ته قینه له ئێس����تادا ئه وه نییه ب����ۆ به جوانییه وه خه ریكبین، به ڵكو پرسیاره ڕاس����ته قینه كه ئه وه یه بۆ خۆم����ان بده ینه ده س����ت ئه و هه مو ناشرینییه ، بۆ ئه وه نده بێ خه یاڵمان هه مو به م ئینس����انێك لێده رچوه ؟ س����ه وداو حه زو تاسه و عه شقه وه بۆ ژی����ان، چۆن وا ب����ێ ئومێدو ڕه ش و

سپی و بێ خه یاڵ بوه ؟ پرسیارێک کە لێرەدا دێتە پێشەوە ئەوەیە چی بكه ی����ن تاجوانتر ژیان

ببینین؟ هیچ ... زۆر به ساده یی هیچمان پێناكرێ����ت، له به رئ����ه وه ی خ����ودی پرس����یاره كه هەڵەیە، پرس����یارێكه ناڕاس����ته وخۆ ب����اس له كۆمه ڵێ����ك مرۆڤ ده كات ب����ۆ جوانی بگه ڕێن، باس له گروپ ده كات، پرس����یارێكه ده مانخات����ه جوانی����دا له گه ش����تی له كاتێكدا ئه وانیتره وه ، ته نیش����تی ه����ه ر مرۆڤێك پێویس����ته پێش����تر ئ����ه م گه ش����ته ی كردبێت. به ته نها باش����تروایه پرس����یاره كه به م جۆره دابڕێژمه وه: چ����ۆن ده توانم جوانتر ژیان ببین����م؟ مرۆڤ تا خۆی جوان نه بێ����ت ناتوانێت ب����اس له كۆمه ڵی ج����وان ب����كات، وه ك په رس����تش، شتنه وه ی چاو و دڵ و ڕۆح ئیشێكی فه ردیی����ه ، ئیش����ی من����ه به ته نیا، ئیش����ی تۆیه به ته نی����ا، ئه زمونێكی چڕو پڕی بۆنخۆش����ه ، هی كه سمان له ویت����ر ناچێ����ت. له س����ه رده مێكدا مرۆڤ ته نیاییه كی قه ره باڵغ ده ژی، ش����تنه وه ی خود كارێكی قورسه ... به ومانای����ه ی مرۆڤی نوێ له ڕیاڵدا تا ئاگای ئه ژی، دواهه ناس����ه ته نیایی له هاوڕێكه ی ته نیش����تی نییه ، ئاگای له ئه ندامانی ن����او خێزانه كه ی نییه ، چیتر كه س له ته نیش����تی كه س����ه وه ئاگای����ان له یه كت����ر نیی����ه ، هه موان به قوڵی ته نیای����ی ئه ژین، له كاتێكدا له ڕویه ك����ی تره وه ه����ه ر ئه م مرۆڤه قه ره باڵه غ����ه ، فه زایه ك����ی دیجیتاڵ هاتۆته ده رگاكانی شكاندوه و هه مو ناویه وه ، فه زایه ك خراپ س����ه رقاڵی

كۆمه ڵێك دۆستی وه همی و چیرۆكی وه هم����ی و په یوه ندی وه همی كردوه ، خه ڵك یاپراخ ده خوات تۆ ناچاریت بیبنی����ت چه ند باینجان����ی تێكراوه ، به ڵك����و ده بێت بۆش����ی بنوس����یت عافێتت����ان بێ����ت، یه كێكیتر خه وی زڕاوه وێنه ی ده موچاوی ئاوس����اوی خۆی ده گرێت و ده نوسێت من )نها( ١٢ی ش����ه و، ناچاری����ت بیبینی����ت و نه شترس����یت، یه كێكیت����ر له گ����ه ڵ هونه رمه ندێكی خراپدا وێنه ده گرێت و له خزم����ه ت ئه م����ڕۆ ده نوس����ێت: مامۆس����تای هون����ه ردا!!! له خوارتر په یجێك وێنه ی نه یاره سیاسییه كه ی داناوه و داوامان لێده كات جنێوباران و له م بارانیكه ی����ن )خودای����ه ت����ف هه م����و ناش����رینییه ( به كورتی ئه م ف����ه زا دیجیتاڵه مرۆڤ����ه ته نیاكانی ڕیاڵ����ی ت����ه واو قه ره باڵ����غ كردوه ، قه ره باڵغییه كی بێمانا، قه ره باڵغییه ك كه كه مترین قه در له جوانیی و خه یاڵ و خودبون����ی نه هێش����تۆته وه ، مرۆڤ بۆ ئه وه ی ده س����تی بگات به جوانیی به ده س����تهێنانی ده بێ����ت قودره تی هه بێت، ڕاس����ته قینه ی ته نیاییه كی ئه و به هۆشیارییه وه سه یری ده بێت شتانه بكات كه شایه نی بینینن، گوێ ته نها له و ئاوازانه بگرێت كه خزمه ت به خه یاڵی ئه ك����ه ن، ئه بێت بتوانێت خۆی بێت، ده ست له نمایشكردن بۆ ئه وانیتر هه ڵگرێ����ت، بگه ڕێته وه ناو كتێبه كان، بگه ڕێته وه ناو دڵی شه و

تاچێژ له خودبون ببینێت.له چه ند بابه تێكی تردا هه وڵده ده م جوان����ی په نجه ره كان����ی له س����ه ر بوه س����تم، ئ����ه و په نجه رانه ی چیتر كه س نایانكاته وه ، ئه و په نجه رانه ی پێمانده ڵێن ئێمه به سه ر جه هه نه مدا

ده ڕوانین یان به هه شت.

دو هەرێمی جیاواز تاکە چارەسەری راستەقینەیە

)٥0٢( سێشه ممه ٢0١٥/١١/١0 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هەردی

13

بۆ لەجوانی بدوێین؟

هێمن قەرەداغی Facebook: Hemn Qaradaghy

سه یركه ... تۆ كه ناشرینیی ده ستی ناوه ته بینت، كه زۆربڵێیی كاسی

كردویت، كه بۆنی ناخۆشی سیاسه ت

گوڵی بیربردویتەتە وه كه چه نه بازی

خوێنده واره كان خه یاڵی دزیویت، پێویستت

به وه هه یه جارجارێك ئه م پرسیارانه له خۆت

بكه یت، خۆ ناكرێت هه موان ڕۆشنبیربن خۆ ناكرێت هه موان

سیاسی بن، خۆ ناكرێت هه موان چه ك به ده ست

بن، ڕۆشنبیر بون خۆی به اڵیه گه ر مرۆڤ )ڕۆشندڵ( نه بێت، تۆ

كه مه عاریفی هه مو دونیات هه بێت، به چی ده چێت كه ڕۆح جوان نه بیت؟ به چی ده چێت كه زۆرزانێكی ناشرین

بیت؟

مرۆڤ بۆ ئه وه ی ده ستی بگات به جوانیی ده بێت قودره تی به ده ستهێنانی

ته نیاییه كی ڕاسته قینه ی هه بێت

ده بێت به هۆشیارییه وه سه یری ئه و

شتانه بكات كه شایه نی بینینن، گوێ ته نها له و ئاوازانه بگرێت

كه خزمه ت به خه یاڵی ئه كه ن ئه بێت بتوانێت

خۆی بێت، ده ست له نمایشكردن بۆ

ئه وانیتر هه ڵگرێت بگه ڕێته وه ناو

كتێبه كان، بگه ڕێته وه ناو دڵی شه و تاچێژ

له خودبون ببینێت

بیروڕا(502( سێشه ممه 2015/11/10 birura.awene@gmail.com 12

ئەوەی ئەمڕۆ لەدۆخی گش���تیی هه رێمی کوردس���تان ڕابمێنێ���ت بەئاس���انی ب���ۆی دەردەکەوێ���ت ک���ە تەحەدای ژم���ارە یەک لەکوردستاندا تەحەدای پاراستنی جێگیریی نییە، مەس���ەلەی پاراستنی ئەمن و ئاسایش نییە کە مەترسییەکی گەورەو بەرچاوی لەسەر نییە، ڕاستە بەرەیەکی گەورەو درێژ لەگەڵ داعش���دا هه یە، بەاڵم نە داعش توانیویەتی دزەبکاتە ناو ش���ارەکانی کوردس���تان و نە لەبەرەکانی جەنگیش���دا هه ڕەش���ەی گەورە لەهه رێمدەکات. بۆیە مەس���ەلەی سەرەکیی ئاس���ایش ئەمن و جێگیری���ی و مەس���ەلەی نییە، مەس���ەلەی س���ەرەکیی لەکوردستاندا لەدروس���تبونی ڕێگرتن���ە مەس���ەلەی س���تەمگەریی، لەپتەوب���ون و چەس���پاندنی دیکتاتۆری���ەت و بنەماکان���ی یەکجارەک���ی دەس���ەاڵتگەرێتیی، ک���ە لەدونی���ای ئێمەدا لەفۆرمی س���وڵتانیزمی سیاسیدا ئامادەیە. بەاڵم ڕێگرت���ن لەچەس���پاندنی یەکجارەکی بنەماو پایەکانی دیکتاتۆریەت و ستەمگەریی بەچی دەبێت؟ چ جۆرە خەباتێک پێویستە بۆئ���ەوەی نەهێڵی���ن س���وڵتانیزم گەمەکە ببات���ەوە؟ خوێنەر س���ەرنجی ئ���ەوە بدات ک���ە من باوەڕم بەوە نیی���ە کۆمەڵگای ئێمە ئەم گەمە سیاس���ییەی دۆڕاندبێت، ڕاس���تە پێگ���ەو دەس���ەاڵتگەرێتیی و دیکاتۆری���ەت کۆڵەک���ەی بەهێزیان لەکوردس���تاندا هه یەو بەهێزک���ردن و س���ەرقاڵی بەردەوامی���ش چەس���اپندنی زیاتری ئەو پێگانەن، ڕاستە زۆر هه ڵق���ەی گرنگی دەس���ەاڵت و ئابوریی و میدیاو هێزی س���ەربازیی لەژێر دەستی ئەو هێزانەدان کە کەمتر لەخەوی پایەدارکردنی س���وڵتانیزم نابینن، ب���ەاڵم ئەمە هه مو ئەو دۆخ���ە نییە ک���ە ئەمڕۆکە لەکوردس���تاندا ئامادەیە. هه نگاوی یەکەم و هه رەس���ەرەکیی لەبەرەنگاربونەوەی ئەو دۆخە دەسەاڵتەگەرە س���وڵتانییە دیکتاتۆریەدا لەباوەڕهه بون بەم واتە سەرەتا س���ادەیەوە دەس���تپێدەکات، لەڕێگرتن لەوەی کە ش���ێوازە جیاوازەکانی بەزینیی سیاس���یی و کۆمەاڵیەتیی و فیکریی گش���تیی و ناو س���ایکۆلۆژیایی دزەبکەن���ە س���ایکۆلۆژیای تاکەکەس���یی دانیش���توانی هه رێمەوە. گەشەدان بەسایکۆلۆژیای بەزین و گەورەکردن���ی فش���ارەکانی لەس���ەر مرۆڤ بەشێکە لەپرۆژەی سەرخستنی یەکجارەکیی دەس���ەاڵتگەرێتیی خۆی. دەس���ەاڵتگەرێتی لەهه وڵی ب���ەردەوام فۆرمەکانیدا لەهه م���و ئەوەدایە کە "سایکۆلۆژیای بەزین" بگۆڕێت بۆ "ئایدیۆلۆژیای بەزین"، واتە ئەو هه س���تە دەرونییە ڕەش���بینەی لەساتێکدا الی مرۆڤ دروس���تدەبێت و وادەکات م���رۆڤ باوەڕێکی گۆڕانکاری���ی و بەپیادەکردن���ی ئەوت���ۆی دەس���کاریکردنی جیهان نەبێت، بگۆڕێت بۆ ئایدیۆلۆژیای���ەک کە لەن���اوەوە ڕوانینەکان و توان���ای کردەییەکانی تاکەکەس و گروپەکان ئاراس���تەبکات. دیکاتۆری���ەت لەئاس���تێکی دیاریکراودا هێزێکی سایکۆلۆژییەو گەمەیەکی کۆمەڵ���گادا لەگ���ەڵ تایب���ەت دەرونی���ی دەکات، گەمەیەک بەهۆی���ەوە دیکتاتۆریەت دەیەوێ���ت دۆخ���ی بێئومێدی���ی و بێهیوایی دەرونیی کاتی���ی الی تاکەکەس و گروپەکان بەرفراوانی ئایدیۆلۆژیایەک���ی ب���ۆ بگۆڕێت شکس���ت، ئەوەی بەئینگلزیی پێیدەگوترێت ساتە دەیەوێت دیکتاتۆریەت ،Defeatismبگۆڕێت بەشکست هه ستکردن تایبەتەکانی

بەئایدیۆلۆژیایەکی شکستگەرا.خاڵێکی دیکە کە پێویستە الی هه موان ڕون و ئاش���کرابێت ئەوەیە کە بەهێزبونی پایەکانی دەسەاڵتگەرێتی، چەسپاندنی ستەمگەریی و کە لەدونیای ئێمەدا لەفۆرمی س���وڵتانیزمدا ئامادەی���ە، خۆی س���ەرچاوەی ژمارە یەکی تێکچون���ی ئەمن و ئاسایش���ی کۆمەاڵیەتیی و سیاس���ییە. ئەم ڕاستییە سادەیە کۆمەڵێک دەرەنجام���ی گرنگیی لەب���وارە جیاوازەکانی ژیانی کۆمەاڵیەتییدا هه یە، ڕەنگە لەهه مویان گرنگتر ئەوەبێت کە نەهێڵێت مرۆڤ بەدۆخێک بگات پش���تبکاتە "ژیانی گشتیی"و بەدوای تایبەت"دا لە"ژیان���ی چارەس���ەر دۆزینەی بگەڕێت. هه مو پش���تکردنە"ژیانی گشتیی"و هه م���و هه اڵتنێک ل���ەو ژیان���ە بەرەو"ژیانی تایبەت"، لەش���وێنێکی وەک واڵتی ئێمەدا، پایەکانی ستەمگەریی بەهێزتردەکات. مرۆڤ ناتوانێت لەناو شارێکی پڕ گڕو ئاگرو دوکەڵدا ماڵێکی هێمن و بێکێشە بۆخۆی دروستبکات. هه اڵتن لەژیانی گشتیی بەرەو ژیانی تایبەت هه م بەرهه می ئەو س���ایکۆلۆژیای بەزینەیە کە دروستدەبێت و هه م هه نگاوێکی گرنگیشە بەئاراس���تەی گۆڕان���ی ئەو س���ایکۆلۆژیایە بەئایدیۆلۆژیا. پش���تکردنە ژیانی گش���تیی، بەهه مو قوڕو لیتەکانی ئەو ژیانەوە، گەڕانە بەدوای دەوارێکی ئارامدا لەناو دارستانێکی

گڕگرت���ودا. ک���ە "ژیانی گش���تیی" ئاگری گرت، مرۆڤ یان ئەوەتا س���ەرهه ڵدەگرێت و لەشوێنێکی دیکەدا بەدوای ژیانێکی گشتیی دیکەدا دەگەڕێت، یان پاشەکش���ەدەکات بۆ ناو "ژیانی تایبەت" تائەوس���اتەی ئاگرەکە ئەوەتا ی���ان دەیس���وتێنێت، دێتەس���ەری ڕوب���ەڕوی ئەو ئاگ���رە دەبێت���ەوەو هه وڵی بەزین ئەدات. س���ایکۆلۆژیای کوژاندنەوەی دروس���تکردنی هه وڵدان���ی س���ایکۆلۆژیای کەپرێکی ئارامە لەناو سەرزەمینێک ئاگردا.

خاڵێک���ی گرنگی دیکە ک���ە هاریکارە بۆ ئایدیۆلۆژیای س���ایکۆلۆژیاو بەگژاچونەوەی شکس���ت و بەزی���ن، بریتیی���ە لەچۆنیەت���ی وێناکردنی کۆمەڵگا خ���ۆی. هه مو ئەوانەی کۆمەڵگا وەک یەکەیەکی گەورەی بێجیاوازیی و بێناکۆکیی و بێملمالنێ وێنادەکەن و پێیانوایە "جەوهه ر"ێکی کولتوریی یان سیاس���یی یان ڕەمزیی هه یە کە بەبێ گۆڕان بەس���ەردەم و لەکۆنی قۆناغە جیاوازەکان���دا تێدەپەڕێت و کۆن���ەوە تائەم���ڕۆ وەک خ���ۆی ماوەتەوە، ن���ەک ته نه���ا وێنەیەکی هه ڵ���ەی کۆمەڵگاو مرۆڤیان لەالیە، بەڵکو بەش���ێکی سەرەکیی ئەو س���ایکۆلۆژیاو ئایدیۆلۆژیای دۆڕانەن کە دیکتاتۆریەت و ستەمگەریی پێویستی پێیەتی. لەدیدی من���دا هی���چ کۆمەڵگایەکی مۆدێرن خاوەن���ی هیچ ج���ۆرە "زۆرینە"یەکی نەگۆڕ نییە. لە25 ساڵی ڕابردودا کوردستان بەرەو ئەوە گەشەیکردوە بگۆڕێت بەکۆمەڵگایەکی بێ زۆرین���ە، کۆمەڵگای کۆمەڵێک کەمینەی جی���اواز. هه م���و هێزێ���ک لەکوردس���تاندا کەمینەیە، هه مو گروپ و پارتە سیاسییەکان کەمینەن، هه مو گروپە دینییەکان کەمینەن، کەمینەن، ڕۆش���نبیرییەکان گروپ���ە هه مو ئافرەت���ان کەمینەن، هه م���و گروپەکان���ی هه مو پێکهاتەکانی ناو کۆمەڵگای مەدەنیی کەمین���ەن، لەڕاس���تیدا لەکۆمەڵگای ئێمەدا شتێک بەناوی هیچجۆرە زۆرینەیەکەوە بونی نییە، مەگەر ته نها ئەو "زۆرینە ناڕازیی"ییە نەبێت ک���ە ئەمڕۆ لەس���ەرجەمی دەرکەوتە س���وڵتانیی دەس���ەاڵتدارێتی جیاوازەکانی لەکوردس���تاندا ناڕازییە. بەاڵم تەنانەت ئەم زۆرین���ە ناڕازییەش زۆرینەیەکی هاوش���ێوە نیی���ەو لەناوخۆی���دا لەچەندەه���ا کەمینەی جیاواز دروس���تبوە. ڕەنگە کەسانێک هه بن ب���اس ل���ەوە بک���ەن کوردس���تان خاوەنی زۆرینەیەکی موس���ڵمانەو ئیسالم دینی ئەم زۆرینەیەی���ە، بەاڵم ئ���ەم ڕوانیننەش لەزۆر ڕوەوە هه ڵەیە، چونکە شێوازی ئامادەگیی و ڕۆڵ و جۆری دینداریی لەناو ئەم زۆرینەیەدا جی���اوازە، هه مو ئەوان���ەی بەخۆیان دەڵێن موسڵمان بەیەک ماناو بەیەک شێوەو بەیەک مەبەست موسڵمان نین و هه موشیان هه مان ڕۆڵ بەئیس���الم لەژیانی خۆیان و کۆمەڵگادا نابەخشن. ئەم شێوازە لەڕوانین بۆ کۆمەڵگا هه میشە چەندان پەراوێز بۆ ئەگەری کردەی کۆمەاڵیەتیی جی���اواز دەبینێت. وێناکردنی کۆمەڵگا وەک کۆمەڵگای چەندەها کەمینەی جیاواز مانای ئەوەنییە کە لەساتێکدا چەند زۆرینەیەکی کۆببنەوەو ناتوانن کەمینەیەک مێژویی دروستبکەن، کە دەشێت زۆرینەیەکی ستەمگەر بێت، بەاڵم وەکچۆن دروستبونی ئەو زۆرینەیە کردەیەکی مێژویی و کۆمەاڵیەتییە، مێژویی و کردەیەکی کۆتاییپێهێنانی ئاواش کۆمەاڵیەتییە. ئەرکی سەرەکیی تاکەکەس و گروپەکانیش ئەوەیە نەهێڵن زۆرینەیەکی لەو

بابەتە دروستببێت.

ساڵوگه ل���ی كوردس���تان له باش���ور به قۆناغێكی س���ه خت و هه س���تیاردا تێده په ڕێت و نه خشه ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به ره و گۆڕانێكی حه تمی هه ن���گاو ده نێ���ت و ده وڵه ته كان���ی ده وروبه رو له سه رپێی به پێشكه وتن و ناوچه كه ش چاویان خۆوه س���تانی باشوری كوردس���تان و هه رچوار به رده وام پارچه كه ی كوردس���تان هه ڵنایه ت و له هه وڵ���ی ترازان���دن و دژی س���ازانی پارت���ه كوردیه كانن به تایبه ت له باشووری كوردستان. س���ه رباری قه یرانی دارایی و جه نگی داعش ماوه یه ك���ه هه رێم���ی كوردس���تان روب���ه ڕوی ته نگژه یه ك���ی سیاس���ی و ئی���داری بوه ته وه ، س���ه ره تای ئ���ه م ته نگ���ژه سیاس���یه رۆژی پارله مان به ده س���تبردنی حوزه ی���ران و 23ی بۆ هه م���واری یاس���ای س���ه رۆكایه تی هه رێم ده س���تیپێكرد، پێنج فراكس���یۆن له پارله مانی كوردس���تان )گ���ۆڕان، یه كیه ت���ی ، یه كگرتو، كۆمه ڵ، بزوتنه وه ی ئیس���المی ( به پشتیوانی و ده سخۆش���ی س���ه ركردایه تی حیزبه كانی���ان، سێ پڕۆژه یاس���ایان پێشكه ش به سه رۆكایه تی پارله مان كرد، ئه م هه نگاوه بێزاریی و ناڕه زایی فراكسیۆنی پارتی و دواتر سه ركردایه تی پارتی

لێكه وته وه .له كاتێك���دا یاس���ای ژم���اره )1(ی 2005ی سه رۆكایه تی هه رێم كارپێكراوه ، ئایا هه مواری ئه م یاس���ایه له وكاته دا پێویست بو؟! نه ده كرا بۆ كاتێكی دی دوابخرێ���ت؟! بۆ ده بێ پارتی ئه وه نده هه ستیار بێت به رامبه ر هه مواری ئه م یاس���ایه ؟! ئایا پارتی پۆستی سه رۆكی هه رێم

به تاپۆی شه ش دانگی خۆی ده زانێ ؟ پڕۆژه یاس���اكه پێشكه شكراو خوێندنه وه ی یه كه می له 23ی حوزه یران بۆ كرا، خوێندنه وه ی دوهه م ل���ه 19ی ئ���اب به ه���ۆی ته واونه بونی ژماره ی یاس���ایی ئه ندامان���ی پارله مان نه كرا، به مێژوی پارله مانی كوردستان ئه وه یه كه مجار ب���و ك���ه دانیش���تنی پارله مان ببه س���رێت و فراكس���یۆنی پارت���ی ئاماده نه بێ���ت، پارتی ئه مه ی پێهه رس���نه كرا، ده رئه نج���ام قه یران و لێكترازانی لێكه وته وه ؟! بیانوی فراكسیۆنه كان ب���ۆ هه م���واری ئ���ه م یاس���ایه نزیكبونه وه ی كۆتایهاتنی واده ی ویالیه تی سه رۆكی هه رێم و بااڵی هه ڵبژاردن و ئاماده نه بونی كۆمس���یۆنی راپرس���ی بۆ ئه نجامدانی پرۆسه ی هه ڵبژاردن به پێی یاسای ژماره )1( ساڵی 2005ی به ركار بو. ئ���ه و الیه نانه ی كه پرۆژه ی هه مواره كه یان پێشكه شكردبو، وای بۆ ده چون و له مێشكیاندا واچه س���پیبو كه پۆستی س���ه رۆكی هه رێم بۆ ئه به د ده بێت بۆ پارت���ی بێت بۆیه به الیانه وه گرن���گ بو ئ���ه م یاس���ایه هه م���وار بكه نه وه ، مه به س���تێكی تری فراكس���یۆنه كانی پارله مان

له ده ستبردن بۆ هه مواری ئه م یاسایه رێگرتن له دروس���تبونی بۆش���ایی یاس���ایی و ئیداری و سنورداركردنی ده سه اڵته كانی سه رۆكی هه رێم و

به پارله مانیكردنی ده سه اڵت بو.

- ده سه اڵته كانی سه رۆكی هه رێم: به پێی یاس���ای ژماره )1( س���اڵی 2005ی ب���ه ركار، س���ه رۆكی هه رێ���م 17 ده س���ه اڵتی هه ی���ه ، ئه م ده س���ه اڵتانه هیچی���ان ره ها نین یان پڕۆتۆكۆڵین یان په یوه س���تن به هه ر سێ وه زیران و ئه نجومه نی پارله مان و سه رۆكایه تی ده س���ه اڵتی دادوه ریه وه ، فراكس���یۆنی پارتی له پارله م���ان داوا ده كات كه كار به م یاس���ایه بكرێ���ت و س���ه رۆكی هه رێم له الی���ه ن گه له وه هه ڵبژێردرێت، به اڵم له هه ر سێ پڕۆژه یاساكه ی الیه نه كاندا هاتوه ده سه اڵته كان كه مبكرێته وه و س���ه رۆك له پارله مانه وه هه ڵبژێرێ، له ڕاستیدا ئ���ه م دو بۆچون���ه ئه وه ی نه ده هێن���ا كه ئه م قه یران و ترازانه ی لێبكه وێته وه ، ده سه اڵته كانی س���ه رۆك ئه گه ر به وردی سه رنجی بده ین ره ها نین و نه پارله مان موڵكی )گۆڕان و یه كیه تی و ئیس���المیه كانه (، نه گه لی���ش موڵكی پارتیه و پۆستی س���ه رۆكی هه رێمیش تاپۆ نیه له سه ر پارتی ، له كاتێكدا گه لی كوردستان دابه ش بوه به سه ر حیزبه كانداو هه ر الیه نه ش پشكی خۆی له تاكه كانی كۆمه ڵی كوردس���تان به رده كه وێ ، بۆیه سڵكردنه وه ی چوار الیه نه كه له هه ڵبژاردنی

سه رۆك له الیه ن گه له وه مانایه كی نه بو.

- بۆچ���ی چوار الیه نه كه مكوڕبون له س���ه ر هه مواری یاسای سه رۆكایه تی هه رێم؟

مكوڕبونی چوار الیه نه كه له سه ر هه مواری یاسای ژماره 1ی س���ه رۆكایه تی هه رێم ته نها ترس بو له و ده نگه نامس���ۆگه رانه ی شه قام و ترس بو له دوباره بون���ه وه ی 30ی حوزه یرانی ش���ه قامه وه ، له الی���ه ن س���زادانیان 2013و ئێستا له كوردس���تان له بری ئه وه ی حیزبه كان ش���ه قام بجوڵێنن ش���ه قام حیزبه كان ئاڕاسته ده كات، له كاتێكدا زۆربه ی ش���ه قام ئاشنانین به ناوه ڕۆكی یاس���ای ژماره 1 ی ساڵی 2005و پڕۆژه یاس���اكان ب���ۆ هه مواری ئه م یاس���ایه ، هه رچ���وار الیه نه ك���ه پێش���بڕكێیان ب���و كه كامیان یه كه م���ه و كامیان زیات���ر پرۆژه كه ی كاریگه رتره و چ پرۆژه ی���ه ك بكرێته بنه ما؟ چ پرۆژه یه كیان زۆرترین مه رجی تیایه بۆ پۆستی س���ه رۆكی هه رێم؟ بۆ ئه وه ی الی شه قام ببنه پاڵه وان. له راس���تیدا جۆرێ���ك له چاولێكه ری و پیشبڕكێ)مزایده ( به پێشكه شكردنی هه مواری ئه م پرۆژه یه وه دیاربو، گۆڕان و ئیس���المیه كان ده یانویست به شێك له و په یامه ی به خه ڵكیان داب���و بهێنن���ه دی و یه كیه تی���ش ده یویس���ت به پێشكه ش���كردنی ئ���ه م هه م���واره قه ره بوی 30 حوزه یران���ی 2013 بكاته وه و الیه نگره كانی

ئاشتبكاته وه .

-په رچه كرداری پارتی چی بو: دواجار پارتی به بیانوی خۆپیشاندانه كان و هاندانی ش���ه قام ب���ۆ س���وتاندنی باره گاكانی گۆزه كه ی به س���ه ر گۆڕاندا شكانه وه له كاتێكدا گ���ۆڕان له م تۆمه ته بێئاگاب���و و ئه ویش وه ك روداوه كان و چاودێ���ری دی حیزبه كان���ی هه ڵوێستی هێزه ئه منیه كانی ده كرد. هۆكاری

سه ره كی دورخستنه وه كه ی وه زیره كانی گۆڕان و رێگرت���ن له س���ه رۆكی پارله مانی كوردس���تان بۆچونه هه ولێر له الی���ه ن هێزه كانی پارتیه وه ته نه���ا ده س���تبردنبو ب���ۆ هه مواری یاس���ای س���ه رۆكایه تی هه رێم و له س���ه ر ئه و بنه مایه ی كه س���ه رۆكی پارله مان له بزوتنه وه ی گۆڕانه ، پارت���ی بیانوه كه ی به گۆڕان گرت و رۆژی 12ی ئۆكتۆبه ر كوده تایه كی س���پی به س���ه ر مۆره سه ره كیه كانی گۆڕان له ده سه اڵتی كوردستاندا كردو الیه نه كانی دی بونه چاودێرو ریشسپی و نێوانگیر بۆ یه كالكردن���ه وه ی ناكۆكی گۆڕان و

پارتی .

- ئه گه ر ده ست بۆ ئه م یاسایه نه برایه چی ده بو؟!

ویالیه ت���ی واده ی 2015 ئاب���ی 19 رۆژی مه س���عود بارزانی وه ك سه رۆكی هه رێم ته واو ده بو، ل���ه 23 ی حوزه یرانه وه تا 19 ی ئاب و دواتریش فش���ار بۆ س���ه ر كۆمس���یۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كان زیاتر ده بو، ده توانرا له كۆتایی ساڵی 2015 یان س���ه ره تای 2016 هه ڵبژاردن ئه نجام بدرێت، ماوه یه ك ئه م پۆسته به به تاڵی ده مای���ه وه ، وه ك ئه وه ی ئێس���تا ده گوزه رێ، ل���ه روی ئی���داری و داراییه وه هی���چ كاریگه ری له سه ر ره وشی كوردس���تان نه ده كرد، ئه وه ی ده بوه جێگای مش���تومڕ ته نها په سه ندكردنی

یاساو بڕیاره كانی پارله مان بو.بۆ پڕكردنه وه ی ئه م بۆشاییه ئیداریه ، له بری ئه وه ی الیه نه كان داوا له پارتی بكه ن له گه ڵیان بس���ازێت چاره س���ه رێك بدۆزن���ه وه ، ده بوایه پارتی داوای س���ازان و چاره س���ه ری بكردایه ، ره وشی هه رێمی كوردس���تانیش به م شێوه یه تێكنه ده چ���و كه گش���ت دام���ه زراوه بااڵكانی )س���ه رۆكایه تی هه رێم و پارله مان و ئه نجومه نی

وه زیران( ئیفلیج و نیوه ئیفلج نه ده بون.

- چی بكرێت بۆ هێوركردنه وه ی بارودۆخی سیاسی هه رێم؟

ب���ۆ ئ���ه وه ی ده رس له راب���ردو وه ربگرین و ده س���كه وته كانی گه لی كوردس���تان نه خه ینه ب���ه رده م ره ش���ه بای توڕه ب���ون و به رژه وه ندیه حیزبی���ه كان و له س���ه ر ئ���ه و بنه مای���ه ی كه وه ده س���تهاتوه كانه و هون���ه ری سیاس���یه ت هه وڵدان بۆ هه مواری یاس���ای س���ه رۆكایه تی هه رێ���م هۆكاری س���ه ره كی ت���رازان و قه یرانی سیاس���یی و دارایی بو له هه رێ���م، داوا له هه مو فراكس���یۆنه كان ده كه م پرۆژه یاس���اكانیان كه ده رب���اره ی هه مواری یاس���ای س���ه رۆكایه تی هه رێم پێشكه ش���كردوه به هه ڵواسراوی )معلق( بهێڵنه وه یان بیكێش���نه وه )له راس���تیدا ئه م پڕۆژه یاسایه ئێستا پش���تگوێخراوه به تایبه ت دوای ئه وه ی سه رۆكایه تی پارله مان هه مواری په ی���ڕه وی ناوخۆی خس���ته به رنام���ه ی كارو به چه ند مانگ كۆتای���ی نایه ت(و ئه و بیانوه ی به ده س���ت پارتیه وه ی���ه گوایه ئه م یاس���ایه ره هه ندی نیش���تمانی هه یه و س���ازانی ده وێت نه یهێڵن و ه���ه وڵ بۆ كاراكردنی كۆمس���یۆنی بااڵی هه ڵبژاردن و راپرس���یی بده ن بۆ ئه وه ی له نزیكترین كاتداو به پێی یاس���ای ژماره )1( ساڵی 2005 هه ڵبژاردن ئه نجام بدرێت و ئه گه ر بگه ڕێینه وه بۆ یاس���ای ژماره )1( ی س���اڵی 2005 مس���عود بارزانی مافی خۆ كاندیدكردنی نابێ���ت و پارتی كاندیدێكی دی ئاماده ده كات و الیه نه كانی دیش بۆیان هه یه كاندیدیان هه بێت و دوا بڕیاریش گه ل ده یدات و ئاو ده كرێت به سه ر ئه م ژیڵه مۆیه دا كه ئه گه ری هه یه ببێته ئاگرو هه م���و ده س���كه وته كانی گه لی كوردس���تانی

له باشور پێ بسووتێ.ب���ۆ ئ���ه وه ی ویس���ت و داخوازیه كانی چوار الیه نه ك���ه ش نادی���ده نه گیرێ���ت و كار بۆ به پارله مانیكردنی ده س���ه اڵتی كوردستان بكه ین له ئاینده دا كار له سه ر كه موكورتیه كی سه ره كی بكه ین له یاسای ژماره 1 ی ساڵی 2005 ئه ویش چاودێریكردن���ی كاره كانی س���ه رۆكی هه رێمه له الی���ه ن پارله مانه وه ، چۆن به پێی یاس���اكه س���ه رۆكی هه رێم له به رده م پارله مان س���وێند ده خ���وات هه رواش پێویس���ته ك���ه په رله مان مافی لێپرسینه وه ی هه بێت له سه رۆكی هه رێم، له ئاینده یه ك���ی نزیكدا ده كرێت ئه م یاس���ایه هه موار بكرێ���ت به ش���ێوه یه ك پارله مان ئه م مافه ی هه بێت و هیچ پۆس���تێك نه بێت به ده ر له چاودێری و لێپرسینه وه بێت. ئه گه ر پارله مان مافی لێپرسینه وه ی له سه رۆكی هه رێم هه بێت ئ���ه و كاته سیس���تم ده بێت���ه پارله مانی نه ك

به كه مكردنه وه ی ده سه اڵته كانی سه رۆك.ماوه ته وه بڵێ���م: دوژم���ن ده وره ی داوین، له تورك و فارس و عه ره ب و )عه جه م(، هه مویان ناحه زی ئه زمونی كوردن، له گه رمه ی ش���ه ڕی داعشداین، شه ڕی حه شدی شه عبیش دورنیه ، ته نها چ���اره یه كگرتن و په یوه س���تبونمانه به یه كه وه ، رومه ت���ی یه كتر ماچكه ین باش���تره له ده س���تی دوژم���ن، ئازایه تیم���ان له وه دانیه باس���كی یه كدی باده ی���ن و په نجه كانی یه كتر بشكێنین، جوامێریمان له وه دایه په نجه كانمان پێك���ه وه هه ڵپێكی���ن و به رگری ل���ه م ئه زمونه

بكه ین و باسكی دوژمنانی كوردی پێباده ین.

بۆ: گشت الیه نه سیاسیه كانی هه رێمی كوردستانفراكسیۆنه كانی پارله مانی كوردستان

دەوارێک لەناو ئاگردا

هەمومان لەبیرمانە كە بڵێس����ەی ئاگری لەتونس بوعەزیزی چەرخەكەی محەمم����ەد تەنی����ا گڕێ����ك نەبو بۆ جەس����تەی هیالك و بەڵكە بێ����زارو خێرلەخۆنەدی����وی خ����ۆی، گڕەك����ەی چەندین واڵت����ی عەرەبی گرتەوەو زۆربەی س����اڵەی چەندین دەس����ەاڵتەكانی سەركردەكانی واڵتانی عەرەبی بەر شەپۆلی گڕو توڕەیی جەماوەر خس����ت كە ناوزەد كرا بە بەهاری عەرەبی و تائێستایش بەردەوامی هەیەو نەبڕاوەتەوە، ج����ا پاییزی عەرەبییە یان بەه����ار ئەوەیان ش����تێكی ترەو دەكرێ خوێندن����ەوەی جیاجی����ای تری ب����ۆ بكرێت ك����ە بۆچی ئەو واڵتانە ئ����ەو جوڵەو هەژانە مەزنەی����ان ب����ەرەو پاییزی عەرەب����ی برد، ئایا سەركردەكانیان لەئاس����تی ئەو گۆڕانە مەزنەدا نەبون كە ئەو واڵتانەی گرتەوە، یان

هۆكارگەلی تر..بەاڵم بەراستی ئەو گۆڕان و هەژانە مەزنەی بەهاری گرت����ەوە، ناوەڕاس����تی رۆژهەاڵتی كوردس����تانیانەو رۆژ بەڕۆژیش بەهارەكەمان دەكاتە دو بەهار.. هەمویش����مان دەبینین و هەس����ت بەو بەهارە خۆشەی كوردستانیان دەكەی����ن ك����ە گ����وڵ و گوڵ����زارو رەنگینی و

سەرسەوزییەكەی خوێنی شەهیدە نەمرەكانی واڵتمانە، دەی س����ەركردەكانی كوردس����تان رۆژگارەك����ە لێت����ان دەخ����وازێ ئێوەی����ش لەئاس����تی ئەو قۆناغە گرین����گ و مێژوییەدا بن و یەكدەنگ و یەكهەڵوێس����ت بن لەپێناوی خاك و ئاو و نیش����تمان و خوێنی شەهیدان و مێژویش بۆ خۆتان پرشنگدار بكەن و هەنگاو بەرەو یەكدەنگی و یەكهەڵوێستی و تەبایی ناو ماڵی كوردستانیان بنێن كە گەل چاوەڕوانی ئەو هەن����گاوەی ئێوەیە لەو قۆناغە مێژوییە مەزنەدا، ئەگەر حس����اب ب����ۆ دەنگی گەلی بێدەوڵەتی كوردس����تان و خوێنی شەهیدان و نەوەی ئێس����تاو داهاتو دەكەن، ئاخر برایان خەمخۆران س����ەركردەكان لەمێ����ژە كوردان پێویستیان بەو هەنگاوەیە، تكایە لەوە زیاتر پشتگوێی مەخەن، ئەوە تەنها تكاو هاواری م����ن نییە، هی����ی هەمو گەلی كوردس����تان و دۆس����تانیەتی، ئەوە نییە ئێس����تا دۆستانی گەلی كوردو رۆژنامە بەناوبانگەكانی جیهان بەئاشكرا باس����ی بەهاری كوردی و دەوڵەتە س����ەربەخۆیەكەی دەكەن، ده ئێوه ش چیتر ئەم هەنگاوە دوا مەخەن، كارامە بن، جورئەت بكەن دەس����تبەرداری بەرژەوەندییە كەسی و حزبییەكانی خۆتان بن كە زۆرتان دەس����ت ئ����ەو هەنگاوەیش كەوتوە.. دەی بفەرمون بۆ تەبایی لەبەر خاتری هەمو شەهیدەكانی

واڵت و دۆستەكانمان بەجورئەتەوە بنێن، ئەو مانگەشەوەی كوردس����تان ئاوا مەكەن، ئەم بەهارەی باش����ورو باك����ورو رۆژئاوا بەپاییزو خامۆش مەكەن و رۆژهه اڵتی كوردس����تانیش

بەئاگا كەن.رەنگە م����ن زۆر بەئاگا نەبم و رەنگیش����ە كۆڵ����ەواری سیاس����ی بم، بەاڵم لەئێس����تادا ب����اوەڕم وایە كە یەكبون و یەكهەڵوێس����تیی گەلی كورد ن����ەك دوبەرەك����ی و خۆخۆریی دەمانگەیەنێت����ە زوت����ر الیەن����ەكان، سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستانیش لەسەر نەخش����ەی جیهان دەبینین و ئەو خەونەیشم لەئێستادا مەس����تییەكی بێئەندازەم دەداتێ ك����ە حاڵیحازر گەلەكەم����ان پێی ناوەتە نێو دۆخێكی دژ بەچەوس����انەوە پشت ئەستور

بەتوانای خۆی.ئەوەش بزانن كە ئێستا بۆ ئەو هەنگاوەتان لەالی كوردان كاتی قسەی بەتوێكڵ نەماوەو بەس����ەرچوە، ئ����ەوەش نەماوە گەل قس����ە بخواتەوەو بیش����ارنەوەو لەژێر لێوەوە قسە بكات و لەدڵی خۆیدا ئێڵنجی پێ بدات، ئێستا گەل����ی كورد گۆچان و چاویلك����ەی توڕداوەو دەردەكانیەوەیەت����ی، هەتوان����ی ب����ەدوای دەشزانن ئەو سەركردانەی كە ئەمڕۆ لەسەر ساحەی سیاسین كامیان خەمخۆرەو هەنگاوی لەپێناوی س����ەربەخۆیی تەبایی یەكێت����ی و دەنێت و لەژێر چەت����ری بەرژەوەندیی بااڵی كوردس����تانیاندا هەنگاو دەنێت، كامانەیشن بازرگانانی سیاس����ی و خ����اك و خۆڵ و گەل و

میللەتیش هەڕاج دەكەن.

هاوارێكی ویژدانی، ئەخالقی، نەتەوەیی

مه سه له ی سەرەکیی مەسەلەی جێگیریی و ئەمن و ئاسایش نییە مەسەلەی سەرەکیی

لەکوردستاندا مەسەلەی ڕێگرتنە

لەدروستبونی ستەمگەریی

ئه ندازیار عمر حاجی عنایت

بەكر ئیبراهیم

یەكبون و یەكهەڵوێستیی گەلی كورد نەك

دوبەرەكی و خۆخۆریی الیەنەكان، زوتر دەمانگەیەنێتە

سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستانیش لەسەر

نەخشەی جیهان دەبینین

ئه گه ر پارله مان مافی لێپرسینه وه ی له سه رۆكی هه رێم هه بێت ئه و كاته سیستم ده بێته پارله مانی نه ك به كه مكردنه وه ی ده سه اڵته كانی

سه رۆك

15 (502( سێشه ممه 2015/11/10 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ی ری

گاۆژ

امئ

ته ه ف

ه

یه كێ���ك له و هه اڵنه ی كه رۆژانه كه س���انێكی زۆر ئه نجامی ئه ده ن بریتیه له نان خواردن به دیار ته له فزیۆنه وه ، چونكه له وكاته زیاتر سه رقاڵی سه یركردنی ته له فیزۆنه كه ئه بیت و كاتێكی زۆر به نانخواردن به س���ه ر ئه به یت ئه مه ش ئه بێته

هۆی زۆرخواردن و زیادبونی كێش.

ئایا ئه زانی ئه م به هاراتانه ئه م س���ودانه ی هه یه . بیبه ری س���ور چه وری ئه س���وتێنێ ، بیبه ری ره ش یارمه تیده رێكی باش���ه بۆكرداری ه���ه رس و یارمه تی هه ڵمژین���ی خۆراك ده دات، زه نجه فیل یارمه تی جوڵه ی گه ده ده دات و ناهێڵێت كۆڵس���ترۆڵ هه ڵمژرێت، دارچین به سوده بۆكه م كردنه وه ی

رێژه ی شه كر له خوێندا.

شه كره جۆری ئه و نه خۆشییه ی كه توشی گه نج و به ره و ژور ده بێت، لێره دا په نكریاس ئه نس���ۆلینی ته واو ده رێژێت بگره هه ندێ جار زیاتریش، به اڵم خانه كانی له ش به رگری له دژی ئه نس���ۆلین دروس���ت ده كات. بۆچاره سه ر كردنی ئه م نه خۆشییه ، پێویس���ته خواردنی ته ندروست بخورێت، وه رزش بكرێت و كێش كه م بكرێته وه ، پێویسته ده رمانی په یوه ست به نه خۆشیه كه

به شێوه یه كی رێكوپێك بخورێت.

شه‌كره‌ سودی‌به‌هارات نان‌خواردن

ڤایرۆسیه و نه خۆش���ییه كی مایه سیری بریتی���ه له هه وك���ردن و ئه س���توربونی خوێنهێنه ر له به شی خواره وه ی ده رچه ی كۆم، زۆرجار نه خۆشیه كه ترسناك نیه

به اڵم ده بێت چاره سه ر بكرێت.نیشانه كانی نه خۆشییه كه :

- قه بزی زۆرو پیسایی ڕه ق.- ده رچونی خوێن له كۆمه وه .

له ك���ۆم و زۆر ئازارێك���ی بون���ی -ئه ستوربونی ده رچه ی كۆم.

هۆكاری توشبون به نه خۆشیه كه :زۆر یاخ���ود زۆردانیش���تن -

به پێوه وه ستان.- هه ندێ جار حاڵه تی س���كچونی زۆر

مایه سیری دروست ده كات.- بۆم���اوه و بون���ی ئ���ه م نه خۆش���ییه

له باواندا.- قه ڵه وی .

- قه بزی زۆر یاخود راگرتنی پیس���ایی بۆماوه یه كی زۆرو نه چونه سه رئاو.

- هه ندێ جار رێجیم كردن به ش���ێوه ی هه ڵه .

خۆپاراستن له نه خۆشیییه كه :رۆژان���ه 8 ئ���او زۆرخواردن���ه وه ی -

په رداخ.زۆر می���وه س���ه وزه و پێویس���ته -

بخورێت.- دوركه وتنه وه له زۆردانیشتن و به پێوه

ڕاوه ستان.

هۆكاری‌‌توش‌بونت‌به‌مایه‌سیری‌‌چیه‌؟

ئاگاداری‌‌ئه‌م‌نیشانانه‌‌بهله‌وانه‌یه‌‌مه‌ترسیدار‌بێت:

ئه‌و‌‌3خاڵه‌ی‌‌

كه‌‌پێویسته‌‌پاش‌

نانخواردن‌لێی‌‌

پێویسته خانمان ئه وه بزانن كه هه ندێ به‌دوربی‌جۆری شێرپه نجه هه یه كه تایبه ته به وان ده بێت بزانن چۆن خۆیانی لێده پارێزن، یه كێك له و ش���ێرپه نجانه ی كه تایبه ته به ژنان شێرپه نجه ی منداڵدانه هه ربۆیه تۆی خانم له كاتی بونی ئه م نیش���انانه پێویسته پشتگوێی نه خه ی و سه ردانی

پزیشك بكه .- له كاتی خوێنبه ربونی زۆر له كۆئه ندامی زاوزێ به ب���ێ هیچ هۆیه ك���ی دیاریكراو

یاخود نه خۆشییه ك.- رودان���ی خوێنبه ربونی زۆر له دوای

كرداری سێكسی .ده ردراوه كان���ی زیادبون���ی -

كۆئه ندامی زاوزێ .- بون���ی ئازارێك���ی زۆر له كاتی س���ێكس و ئ���ه و ئ���ازاره بڕوات حه وز، پش���ته وه ی بۆبه ش���ی هه روه ها هه ست كردن به ئازاری

زۆر له به شی خواره وه ی سك.- نه مانی ئاره زوی خواردن.

- ئه ستوربونی دیواری منداڵدان به شێوه یه كی كتوپر.

چه ند خویه ك هه یه له دوای نان خواردن كه له هه مان كاتدا مه ترس���یدارن و ره نگه كێشه ی ته ندروستیمان بۆدروست بكات، ئه مان���ه ی خ���واره وه ئه و خوان���ه ن كه

پێویسته به دور بین لێیان.

1. چ���ا خواردنه وه . یه كێك له و هه اڵنه ی كه زۆرین���ه ی خه ڵك ئه نجام���ی ده دات خواردن���ه وه ی چای���ه راس���ته خۆ پاش نانخواردن ئه م���ه هه ڵه یه چونكه ئه بێته

هۆی تێكچونی كرداری هه رس.2. میوه خواردن. هه ڵه یه كی تر كه خه ڵك به گشتی په یره وه ی ده كات میوه خواردنه نانخ���واردن دوای هه روه ه���ا به ش���ه و راسته وخۆ، پێویس���ته دو كاتژمێر دوای نانخ���واردن می���وه بخورێ���ت و هه روه ها به ش���ه و نه خورێت چونكه كاتێك به شه و ئه خورێت ئه بێت���ه هۆی زیادبونی كێش، هه روه ها راس���ته وخۆ دوای نانخواردنیش

ئه بێته هۆی ئاوسانی سك.

3. رێك���ردن به پێ . زۆرك���ه س دوای نان پیاسه ئه كات بۆئه وه ی خواردنه كه هه رس بكات، به اڵم ئه مه هه ڵه یه و چونكه رێكردن راس���ته وخۆ دوای نانخواردن ئه بێته هۆی

خاوكردنه وه ی كرداری هه رس.4. نوس���تن. هه رگیز بیر له وه مه كه ره وه كه نان���ت خوارد بن���وی چونكه خه وتن كرداری هه رس ئه وه ستێنێ، جگه له وه ی ك���ه له وانه یه ببێت���ه ه���ۆی هه وكردنی

كۆئه ندامی هه رس.

بیرورا 14(502( سێشه ممه 2015/11/10

هه ر له سه ره تای سه رهه ڵدانی خه باتی رزگاریخ���وازی گه ل���ی كورد ل���ه دوای دروس���تكردنی س���اڵه كانی هه ش���تاو ش���انه چه كداره كانی پارتی كرێكاران، كه س���ایه تیه كی تیای���دا ئۆج���ه الن سیاسیی و شۆڕشگێرێكی دیاره و بریتیه ئه م به گه ڕخستنی داینه مۆی له عه قڵی بزوتنه وه ی���ه . ئه گه ر س���ه یری مێژوی فیكری س���ه رهه ڵدانی پارتی كرێكاران بكرێ���ت، ده بینی���ن ب���ه زۆر قۆناغ���دا چه پێكی وه ك به تایبه تیش تێپه ڕیوه ، رادیكاڵ و پاش���ان ئ���ه و گۆڕانكاریانه ی به س���ه ریدا هات���وه ، ب���ه اڵم گرنگترین خاڵێكی جه وهه ری بریتیه له هه ستكردن به بونی گۆڕانكاری له شێوازی رابه رایه تی كردنی ئۆجه الن بۆ بزوتنه وه ی سیاسیی له كوردس���تانی باكوردا، ده بینین دیدو خه بات ش���ێوازی بۆ تێڕوانینه كان���ی له س���ه رده می كه مالی���ه كان و زاڵ بونی له به ڕێوه بردنی عه س���كه رتاری عه قڵی واڵتداو داننه نان به بونی هیچ نه ته وه یه ك غه ی���ری نه ت���ه وه ی ت���ورك و داننه نان به مافی نه ت���ه وه كان و ئ���ازادی و بونی چاالكی سیاسیی هیچ گروپ و الیه نێكی تری غه یری تورك، جیاوازی هه یه له و قۆناغه نوێیه ی كه ئێس���تا سیس���تمی سیاس���یی توركیای پێ���دا تێده په ڕێت به تایبه تی���ش له دوای س���اڵی 2002 كه پارت���ی دادو گه ش���ه پێدانی ده چێت���ه ده س���ه اڵت و توركیا ده چێته قۆناغێكی

نوێوه .ئۆجه الن له گه ڵ ئه م قۆناغه نوێیه دا دی���دو تێڕوانینی نوێ���ی هه بو، به ده م كرانه وه ی دیموكراس���ی AKPوه بو، ئه و كه هه نگاوێك هاته پێش و باس���ی له ئازادی سیاس���یی كردو ئاماده بو كه دان بنێ���ت به مافه كانی گه لی كوردداو هه نگاوێ���ك هاتبوه پێش���ه وه و پالنی

س���تراتیجی هه ب���و بۆ گه ش���ه پێدانی دیموكراسی و سنوردانان بۆ ده سه اڵتی دامه زراوه ی سه ربازی پرۆژه ی هه بو بۆ گۆڕین���ی ئه و ده س���توره ی كه كوده تا س���ه ربازیه كه ی ساڵی 1982 دایاننابو، ئ���ه و خااڵن���ه ی ده س���ه اڵتداره هه مو دادوگه ش���ه پێدان پارتی نوێیه كان���ی كاریان بۆ ده كرد له توركیادا. له به رئه وه ئۆج���ه الن له گ���ه ڵ ئ���ه و گۆڕانكاری���ه نوێیان���ه دا به ئیجاب���ی مامه ڵه ی كردو هه نگاوی نا بۆ به ش���داری له پرۆسه ی سیاس���یی و له رێگ���ه ی دروس���تكردنی چه ن���د پارتێك���ی سیاس���یی چاالكانه له پرۆس���ه ی سیاسیی و كرد به شداری دیموكراس���یه نوێیه ك���ه داو دواجاریش نوێ به ئامانجێكی سیاس���یی هاده پی دروس���ت كرد، به تایبه تی���ش هه ده پ ك���ه پارتێكی ته واو كوردی نیه ، به ڵكو پارتێك���ی تێكه ڵه له هه مو ئایدیۆلۆژیاو نه ت���ه وه جی���اوازه كان، ب���ه اڵم له ژێر چه ت���ری چه په كانی توركی���ادا بو، كه ئه مه یان جێگه ی پرس���یار بو، چونكه ده ك���را كرانه وه كه زیات���ر بوایه و چه پ به ش���ێك بونای���ه تیایدا ن���ه ك له ژێر كۆنترۆڵی ئه واندا بوایه ، دروستكردنی هه ده پ بۆ ئه وه بو كه بزاڤی سیاس���یی ك���ورد له باك���ور به ته واوی به ش���داری ژیانی سیاس���یی ب���كات و هه ماهه نگی باش له گه ڵ نه ته وه كانی تردا دروس���ت ب���كات به تایبه تی ت���ورك و ئیتر ورده ورده ش���وێنكاره كانی ش���ه ڕو ناكۆكی به ئاش���تی و بیگۆڕێ���ت بس���ڕێته وه و پێكه وه ژیان و گه شه دان به دیموكراسی . له هه ڵبژاردنه كان���ی به ش���داریكردن س���ه رۆك كۆمارو بون���ی پاڵێوراوێكی كورد بۆ ئه م پۆسته و پاشان به شداری پێش���و، حوزه یرانی له هه ڵبژاردنی 7ی به شداری چاالكانه ی كورد له ناو هه ده پدا، زۆری ده نگێكی به ده ستهێنانی پاشان له ناوخۆی كوردو نه ته وه كان���ی تریش توركی���ا، ك���ه ئه م���ه ش هاوش���ان بو له گه ڵ به ره وپێش بردنی هه نگاوه كانی پرۆسه ی ئاشتی و كرانه وه ی دیموكراسی ب���و، پرۆس���ه ی ئاش���تی گه یش���تبوه قۆناغێكی زۆر هه س���تیارو گرنگ، كه ئه ویش له الی���ه ك به رامبه ره كانی ته واو ده خس���ته ژێر پرس���یارو ئیت���ر هیچ بیانویه كی���ان به ده س���ته وه نه ده ما كه ده بێت پرۆس���ه ی ئاشتی بچێته بواری

له بواری جێبه جێك���ردن و هه نگاون���ان واقیع���دا، ئه و هه نگاوه گرنگه ش بریتی بوه له وه ی كه ده بێت پارتی كرێكاران چه كدانان بڕی���اری به ئازایه تیه وه زۆر ب���دات و هه موی���ان ده س���ت به خه باتی سیاس���یی بكه ن، ئۆجه الن له و واقیعه تێگه یش���تبو ك���ه خه بات���ی چه كداری هه تا ئێره پێویسته ، چونكه له ئێستادا سیستمی سیاس���یی ده وڵه ت گۆڕاوه ، پارتی ده سه اڵتدار گۆڕاوه ، كه مالیه ت و عه سكه ر الواز بون، كه واته له م قۆناغه نوێیه دا ده بێ���ت كوردیش به عه قڵێكی نوێ���وه درێ���ژه به خه بات ب���دات. كه ئه وی���ش گۆڕانی ش���ێوازی خه باته بۆ هه وڵدانه مه ده نی و سیاسیی و خه باتی بۆ به ده س���تهێنانی مافه كان له رێگه ی به ش���ه ڕێكی ده س���تكردن په رله مان و ده ستوری و یاسایی هه تا له م رێگه یه وه به مافه كانی ب���گات له باك���ور ك���ورد خۆی ، چونكه پارتی دادوگه ش���ه پێدان له م روانگه ی���ه وه هه نگاوی خۆی ناوه ، له گه ش���ه پێدانی دیموكراسی و رێگه دان به ئازادی سیاسیی و به شداریی سیاسیی كورد له ژیانی سیاسیی توركیادا، ئه گه ر پارتی كرێكاران ئ���ه و هه نگاوه ی بنایه زیاتر پرۆژه كه ی ئۆجه النی بۆ ئاش���تی ده وڵه مه ند ده كردو ئه گه ر رۆژێك له ڕۆژان پرۆس���ه كه ش ب���ه ره و هه ڵوه ش���انه وه بچوایه ، ئ���ه وا هه مو تاوانه كه ده كه وته

سه رشانی ده سه اڵت.ئۆج���ه الن ل���ه و بڕوای���ه دا ب���و، كه رێگه كان���ی خه بات بۆ به ده س���تهێنانی مافه كان���ی ك���ورد زۆرن، یه كێكی���ان خه باتی چه كداریه ، به اڵم هه ر شێوازی به كاراكته ری پێویس���تی خه باتێكیش ن���وێ هه ی���ه ، ده ش���ێت كۆمه ڵێ���ك س���ه ركرده پیاوی گه وره بن له قۆناغی چه كداریدا، شۆڕش���گێڕی و خه بات���ی به اڵم ئه وكاته ی ڕو له خه باتی مه ده نی و سه ربازی ده كات پێویستی به كۆمه ڵێك كاراكته ری نوێ هه یه ، پێموایه ئه مه ش خاڵ���ی جه وه���ه ری ناكۆكیه كانه له ناو هه مو پارته سیاسیه كانی كورد، له هه مو پارچه كانی كوردستانداو هه رئه مه ش بو كه بوه هۆی هه ڵگیرسانی شه ڕی ناوخۆ له كوردستانی باش���ورو ئه نجامه كه شی وێرانبونی كوردستان و كوژرانی زۆربه ی بو به جه رگه كان دڵس���ۆزو پێشمه رگه

له م شه ڕه دا.

ئه یانتوانی قه ندیل، س���ه ركرده كانی ل���ه م په یامه پێش���كه وتوه ی ئۆجه الن تێبگ���ه ن و زۆر به بچوك���ی و له روانگه ی پێگه و چاره نوس���ی ئاینده ی خۆیانه وه مامه ڵه ی���ان له گه ڵ گوتاره سیاس���ییه نوێیه كه دا ك���ردو س���ه رئه نجام ملیان بۆ نه دا، چونك���ه هه ریه كه یان ده یوت ئایا پێگه ی من له م خه باته سیاس���ییه

نوێیه دا چی ده بێت؟له به رئ���ه وه ئ���ه وان به ب���ێ گوێدانه ئه وه ی كه ئایا ئه گه ر ش���ه ڕ ده س���ت پێ بكات���ه وه پالنه ك���ه ی ئۆجه الن بۆ ئاش���تی و سه رخس���تنی دۆزی ك���ورد به كوێ ده گات، بڕیاری شه ڕیان دایه وه ، ته نانه ت له كاتی پرۆسه ی ئاشتیه كه شدا به رده وام هه ڕه شه ی ده ستپێكردنه وه ی

شه ڕیان ده كرد.له وانه ی���ه هه ندێك له وانه بڵێن، ئێمه ده ستپێشخه ری شه ڕ نه بوین و ده وڵه ت فه رزی ك���رد، ب���ه اڵم له م كاته ش���دا نه ده بوای���ه ئه وان بچنه ژێ���ر ئه و باره ، ئ���ه م س���اته وه خته ش چونك���ه هه تا به ش���داری دیموكراس���ی و پرۆس���ه ی سیاس���یی هه ر هه یه ، فره یی سیاسیی ه���ه ر هه یه ، بڕیاری كوده ت���او كۆتایی فه رم���ی به ش���ێوه ی به دیموكراس���ی

نه دراوه .له به رئه وه ده بوای���ه پارتی كرێكاران نه چێت���ه ژێر ب���اری ش���ه ڕێكه وه كه به رامبه ره ك���ه ی بۆی دی���اری ده كات، یان گۆڕه پانێكی ش���ه ڕ كه به خواستی به رامبه ره كه یه ت���ی . به بڕوای به ش���ێك له چاودێرانی سیاسیی پارتی كرێكاران خزمه تیان ش���ه ڕ به ده ستپێكردنه وه ی به به رامبه ره كانیان ك���ردو ئه و ده نگه زۆره ش ك���ه AKP هێنای به ش���ێكی ده گه ڕێت���ه وه بۆ ئه و گوت���اره تونده ی كه ده وڵه ت به رامبه ر به پارتی كرێكاران هه یبو كه له رێگه ی ئه و گوتاره وه وای له گه ل���ی تورك گه یاند كه ئه وان ئه مڕۆ له به رده م مه ترسیه كی گه وره و پالنێكی گ���ه وره دان و نێوده وڵه تی ئیقلیم���ی و ئه وه ش له رێگه ی پارت���ی كرێكارانه وه

پیاده ده كرێت.ده وڵ���ه ت به ه���ۆی ئ���ه و ماش���ێنه راگه یاندن���ه زه به الحه وه ك���ه هه یه تی توانی ئ���ه م گوت���اره بگه یه نێته هه مو هاواڵتیه ك���ی توركیاو له الی كۆمه ڵێكی

زۆریش وه ك راستی وه ربگیرێت.ئۆجه الن ئه و راس���تیه ی ده زانی كه به ئاینده ی به ش���ه ڕ خزمه ت درێژه دان گه ل���ی كورد ن���اكات، چونكه له ده یان س���اڵی پێشودا ئه و راس���تیه سه لماوه كه كورد ته نها به پشتبه ستن به چه ك و به ده س���ت مافه كانی ناتوانێت ش���اخ بهێنێت، چونكه رژێمه ده سه اڵتداره كان له بواری سه ربازیدا زۆر له شۆڕشگێڕانی كورد به هێزترن و زۆر ئه سته مه به چه ك چ���ۆك داب���ده ن، به درێژای���ی مێژو و خه باتی چه ك���داری كوردیش، هه رگیز چه كداریه وه خه بات���ی له رێگه ی كورد

نه گه یشتوه به مافه كانی .له به رئ���ه وه له مكات���ه دا ك���ه پارتی ت���ر جارێك���ی بڕیاری���دا كرێ���كاران بگه ڕێته وه بۆ خه باتی ش���اخ، هه ندێك

وایانده زانی قه ندیل له س���ه ركرده كانی ك���ه هێ���زو پش���تیوانی جه م���اوه ری كورد له كوردس���تانی باك���ور بۆ پارتی له درێ���ژه دان ه���ه ده پ كرێ���كاران و به خه باتی چه كداریدایه ، به اڵم دابه زینی ده نگه كان له هه ڵبژاردنه په رله مانیه كه دا

پێچه وانه ی ئه وه ی سه لماند.ئه م���ه ئه و راس���تیه ی پیش���اندا كه له ئێس���تادا هاواڵتیانی ك���وردی باكور ئاس���وده دا ئارام و ژیانێكی به ش���وێن له ش���ه ڕو دورب���ن ك���ه ده گه ڕێ���ن، توندوتی���ژی و ئه و ده نگ���ه زۆره ش كه له هه ڵبژاردنی پێشودا هێنای بۆ ئه وه بو كه درێژه به خه باتی سیاس���یی بده ن و بڕۆنه په رله مان و به شداری له حكومه تدا بكه ن بۆ گه ش���ه پێدانی كوردس���تان و له گه ڵ گوزه ران و بژێوی و باش���كردنی ئه مه ش���دا كار بۆ چه سپاندنی مافه كان

بكه ن له ناو په رله مان و حكومه تدا.به اڵم له راس���تیدا ئاڕاسته ی هه ده پ به م ش���ێوه یه نه بو، به ڵك���و ئه وانیش له ژێر كاریگه ری سیاس���یه تی PKKدا هه ڵسوكه وتیان ده كردو گوتاری ئه وان

زاڵ بو به سه ریاندا.هه ڵگیرس���انه وه ی تره وه له رویه كی ش���ه ڕ بوه هۆی ئ���ه وه ی ك���ه توركه ره گه زپه رسته كان به تایبه تیش به شێكی زۆر له س���ه ركرده و جه م���اوه ی مه هه په دادوگه ش���ه پێدان و پارتی بكه ن���ه ڕو به هێ���زی بك���ه ن، ئه م���ه س���ه ره ڕای ئه وه ی ك���ه دادوگه ش���ه پێدان توانیان جارێك���ی ت���ر دامه زراوه ی س���ه ربازی چ���االك بكه ن���ه وه و بیخه ن���ه ژێرباڵی له جیات���ی ئه مجاره ی���ان خۆی���ان و پارێ���زه ری كه مالیه ت ببن���ه پارێزه ری سیاس���ه ته كانی دادوگه ش���ه پێدان، كه ئه م ئاراسته یه ش له سیستمی سیاسیی توركیادا به قازانجی كورد نیه و دواجار به ره و به هێزكردنه وه ی باڵی عه س���كه ر ده چێ���ت و ئه گ���ه ری له بارچون���ی ئه و ده ستكه وتانه ش���ی ل���ێ ده كرێ���ت كه هه تا ئێس���تا به ده ستهاتون، له به رئه وه ل���ه م بارودۆخ���ه نوێی���ه دا ه���ه ده پ و پارت���ی كرێكاران پێویس���تیان به وه یه ك���ه به خۆداچونه وه یه ك���ی زانس���تی و ورد بكه ن و س���ود له هه ڵه كانی رابردو وه ربگرن و جارێكی ت���ر بگه ڕێنه وه بۆ پرۆژه كه ی ئۆجه الن و بزانن بۆ قۆناغی

داهاتو ئه و چی ده ڵێت.

تێنه‌گه‌یشتن‌له‌ئۆج‌ئاالن،‌دابه‌زینی‌‌ده‌نگه‌كانی‌‌هاده‌پ

عمر علی محمد

ره نگ���ه خراپترین ش���یكاری سیاس���ی و به میكانیزمی بێ���ت ئ���ه وه رۆژنامه وان���ی حیزب���ی سیاس���ی و به رژه وه ن���دی ش���رۆڤه ی دیارده و روداوێ���ك بكه یت، یان روداوه كان و ئایدۆلۆژیی به بیركردنه وه یه كی ده رخواردی ش���یبكه یته وه و زانیاری���ه كان بینه رو خوێنه ری بده یت، ئه مه له ده ره نجامدا له ب���ری ئ���ه وه ی ده زگاو دامه زراوه یه ك���ی میدیایی و زانستی بیت ئه بیته ماكینه یه كی

ئیعالمی حیزبی و ئایدۆلۆژیی.توركی���او هه ڵبژاردنه كان���ی پرس���ی هاتنه خ���واری ئاكه پ���ه و س���ه ركه وتنی ده نگه كان���ی هه ده په ، یه كێكه له و پرس���ه گرنگانه ی كه نابێت میدیای كوردی هه ڵه ی میتۆدی���ی تێدا بكات و خوێندنه وه ی فاكت و واقیع���ه كان ن���ه كات، نابێت به نه فه س���ی عاتیفی و ئیس���المی په ڕگیرو ئایدۆل���ۆژی ناس���یۆنالیزمی خۆش���باوه ڕه وه بڕوانی���ن هه ڵبژاردن���ی به تایبه ت���ی له دۆخه ك���ه ، توركی���ا ك���ه زاده ی ملمالنێیه كی مێژویی سیاس���ی و ئایدۆلۆژی نه ته وه ی���ی و ئاینی و نه ژادیه و هه ریه ك له ئاكه په و هه ده په له ناو ملمالنێكه دان و دونیای كوردیش���یان بۆ دو به ره دابه ش���كردوه ، ئه گه رچی ئه م مێژوه سته مكاره ی ئێستا زاده ی سته مێكی سه د ساڵه یه كه ریشه ی له ژێرپێی ئه تاتوركه وه

تا مێشكی ئه ردوغان درێژبۆته وه .له سه ره تاوه به ساده ترین خوێندنه وه هیچ لۆژیكێكی تێدا نیه ئاكه په له ماوه ی 5 مانگ ئه وه نده ده نگه كانی هه ڵكشێ بۆ سه ره وه و

هه ده په یش ئه وه نده دابه زێت ئه گه ر، فه زای ئیرهابی و ته قین���ه وه و قه ده غه ی هاتوچۆو گرتن���ی چاالكوان���ه ك���ورده كان كوده تای

هه ڵبژاردن نه بێت؟ بۆ ئ���ه وه ی هه ندێك هه ڵ���ه ی میتۆدیی راس���ت بكه ینه وه گرنگه ئ���ه وه به خوێنه ر بڵێین، ته نها له توركیای مۆدێرنی سه رده می مسته فا كه مال ئه تاتوركدا، واته زیاتر له 90 س���اڵ تورك���ه ره گه زپه رس���ته كان له دوای روخانی خه الفه تی ئیس���المی عوسمانیه وه له س���اڵی 1923وه به به رنامه ، ناس���نامه و زم���ان و فه رهه نگ���ی ك���ورد ئه ش���ێوێنن و پرۆس���ه ی قڕئه ك���ه ن و ك���ورد ن���ه ژادی س���ڕینه وه و ئاسیمیالسیۆن ئه نجام ئه ده ن، ئ���ه م س���ڕینه وه نه ژادیه ئێس���تاو له كاتی هه ڵبژاردنه كان���دا ده ره نجامه نه گه تیڤه كانی ده رده كه ون به سه ر ش���اره كوردیه كانه وه ، ئه م پرۆس���ه ی قڕكردنه ئه وه نه بێت ته نها توركه نه ته وه ییه شۆڤێنیه كانی عوسمانی و كه مالی و ئیتحادوته ره قی ئه نجامیان دابێت و ئیدی ئیسالمیه كان بێبه ری بن لێی، به ڵكو له قه تڵوعام���ی دێرس���یمه وه ئه م ئ���ازاره درێژه ی هه ی���ه تا كۆمه ڵكوژی ش���ێرناخ و رۆبۆسكی و ته قینه وه ی باره گاكانی هه ده په له ئه نق���ه ره ، كه ته نها له م دو هه ڵبژاردنه ی 2015 دا زیات���ر له 400 ب���اره گای هه ده پ كراونه ته ئامانجی ئیرهابی و به و هۆیه شه وه ئه م پارته هیچ بانگه ش���ه و كۆبونه وه یه كی نه داوه ئه نجام كه مپه ینێك���ی جه ماوه ری و له ترسی كوشتارگه ی ناعادیالنه ی ده ستی فاشیزمی نوێی تورك و سیستمی تاكڕه وانه ی ئه ردوغ���ان، كه چی هێش���تا هه ندێ میدیا ئه م واقیعه ب���اش ناخوێنێته وه ، ئه گه رچی ده بێت پۆلیس كوشتن و ته قاندنه وه ی بۆریه نه وتیه كانیش نادیده نه گرین كه هه ڵه یه ك ب���و له الیه ن گه ریالكان���ه وه نه ده بو ڕوبدات ته نانه ت هه ندێ جوڵ���ه ی گه ریالییش هه ر خ���راپ بو ك���ه خزمه ت���ی به ئه جێنداكه ی ئاكپارتی كرد بۆ به میلیتاریزه كردنی ناوچه و ش���ارو گونده كوردیه كان به ئامه دیش���ه وه كه داعش���ی تێ���دا چاند، چونك���ه وه اڵمی

به ئۆپه راسیۆن عه س���كه ری ئۆپه راسیۆنی نادرێت���ه وه ، ده بێ���ت كورد س���تراتیجێكی نه ته وه ی���ی داڕێژێت بۆ ئاین���ده ی باكوری كوردس���تان و به كرده ی الوه ك���ی وروژێنه ر هه ڵه ی گه وره نه كرێ���ت، بۆنمونه حه وتی حوزه یران هه ده په شتێكی گه وره ی كرد ئێ خۆ نابێت بچوكی بكه ینه وه به شتی الوه كی، ده بێت به ربگیرێت له شه رعیه تدان به چه ك و به ربگیرێ���ت ئۆپه راس���یۆن، ته قین���ه وه و فاش���یزمی سه وزو تورك و له س���ته مكاری ئه رگه نه كۆنی دینی، ده بێت ئه و رێگایانه ی به ره و جه نگ ده ڕوات له ئه نكه ره و كۆش���كه تازه ك���ه ی ئه ردوغانه وه كوێ���ر بكرێنه وه ، نابێت كورد ناچاری شه ڕێك بكرێت له گه ڵ

هێزی ناتۆو س���وپای توركیا، كه بێگومان باجه كه ی قورس ده بێت له س���ه ر ئاینده ی

كورد.ته قین���ه وه ی ش���ێرناخ و قه تڵوعام���ی ئه نكه ره و راوه دونان و گرتنی په رله مانتاران و چاالكوانان���ی كورد له توركیاو س���وكایه تی نمون���ه ی باش���ترین ك���وردی به زمان���ی به رجه س���ته ی ئه و جینۆسایده ی ئاكه په یه كه درێژكراوه ی سیاسه تی سه ده ی رابردوه ، ئایا له س���ێداره دانی س���ه دان تێكۆش���ه رو كوردپه روه ری وه ك سه ید ره زا له سه رده می سه ره ك وه زیری ئه وكاتی توركیا"عیسمه ت ئینۆن���ۆ" 1937و كۆمه ڵك���وژی ده رس���یم س���ه ره ك له س���ه رده می 1938 له به هاری وه زی���ری ئه وكاتی توركیا"ج���الل به یار"و كۆمه ڵكوژی ش���ه رناخ له 2011و سه رده می سه ره ك وه زیرانی ئه وكاتی توركیا"ره جه ب ته ی���ب ئه ردوغ���ان"و ته قینه وه كانی به ناو داع���ش له ش���اره كانی ئام���ه دو ئه نك���ه ره له سه رده می هه ده په باره گاكانی له به رده م س���ه ره ك وه زیرانی ئێس���تا" ئه حمه د داود

ئۆغلۆ"چ جیاوازیه كی هه یه ؟ ئای���ا هه ده په شكس���تی خ���وارد له 12 ش���اری گ���ه وره ی باك���وری كوردس���تان و نه یتوان���ی ده نگ���ی پێویس���ت به ده س���ت بهێنێت؟ پرسیارێكی به جێیه ، به اڵم گرنگه حه قیقه تێك���ی مێژوی���ی وێنابكه ی���ن وه ك سڕینه وه و فاش���یزم و به تورككردنی زۆرێك له و ش���ارانه ی ك���ه چۆڵك���ران به زۆره ملێ له نه ژادی كوردو به زۆره ملێ هاوش���ێوه ی قه تڵوعام���ی ده رس���یم راپێ���چ ك���ران بۆ ش���اره توركه كان و ناس���نامه یان زه وتكراو له كوردبون و خوێندن و قس���ه كردن و پێدانی ش���وناس بێبه ش���كران، ئه وكات توركه كان خۆیان ن���اوی منداڵ���ه تازه له دایكبوه كانی ماڵباتی كوردیان ئه ن���او نازناوی "تورك"و "ئۆغلۆ"و "بێ" یان ئه خسته پاڵیان تابڵێن

ئه مانه به ره گه ز توركن.پاكێج���ی گوت���ارو وه ك هه ده پ���ه دیموكراس���ی و چه تری چه پ و كه مینه كان و س���ه ركه وتنێكی ره س���ه نه كان ك���ورده

له مێ���ژوی توركیاو گ���ه وره ی تۆمارك���رد ده س���توریی كوده تای به ربه س���تی توانی 10%ی "كه نعان ئیڤره ن" بش���كێنێت و به مه چوه ناو مۆدێلێك���ی تری حیزبایه تیكردن و موماره س���ه كردنی سیاس���ه تی كوردی، كه پێش���تر هه ر قه ندیل و ئیمراڵی بو، ئێس���تا له په رله مانه وه قسه ی خۆی ده كات، راسته هه ده پ له 10 ش���اری باكور ده نگی یه كه می نه هێنا، ئه مه شكستی هه ده په و ئه جێندای هه ڵبژاردنی ته ڤگه ری كوردی نیه ، شكستی مۆراڵ و حیكایه تی سته مكاریی و فاشیه تێكه دژی نه ته وه ی كوردو مرۆڤایه تی له سه ده ی راب���ردو كه مێژو و جوگرافیاو دیموگرافیای ئه م شارانه یان تێكداو گۆڕینیان و ئێستاش له س���ه ر حیكایه تخوانه كه یه تی و ئه ردوغان ئه و كه الكی مێژوه دانیش���توه ، ئه م شارانه به جوگرافیاو جێكه وته كوردس���تانین وه ك كه رك���وك و ته له عف���ه رو س���ه عدیه و ناوچه جه له وال، خانه قی���ن و به عه ره بكراوه كان���ی ب���ه اڵم ئایا ل���ه ڕوی دیمۆگراف���ی و گۆڕینی ره گ���ه زی مرۆیی���ه وه هه ر كوردس���تانین، بێگوم���ان نه خێر، ده یان س���اڵه پڕ كراون له ئینسانی تورك و قوروچی و به تورك كراون به شێوه یه كی فاشیستانه وه ك ئه پارتایدی ئه فریقا، كه ئه مه ی توركیا تائێستا درێژه ی هه یه ، كه وات���ه له م پارێزگایان���ه ی باكور ك���ه هه ده په ده نگی نه هێن���اوه په یوه ندی له دایكبونی هه ده په و ش���وێنی به شكستی ئۆچ ئاالن و ئه م باس وخواسه سادانه وه نیه ، یان كورد نه یتوانیوه گوندێك رزگار بكات، به ڵك���و په یوه ندی به س���ته م و س���ڕینه وه و بزانن هه یه و ئاسیمیالس���یۆنه وه پرۆسه ی تورك چۆن ئاڵوگۆری به دانیش���توانی ئه م ش���ارانه وه كردوه و گۆڕیون���ی و ته نها بزانن ئه م شارانه ی كه له ناو باكوری كوردستانن

چه ند كوردیان تێداماوه ؟ ) ئه رزروم 20%ی كورده ، روحا- ئورفه 60%ی ك���ورده ، ق���ارس 50%ی ك���ورده ، ئه رزنجان 10% ی كورده ، س���یواس 10%ی ك���ورده ، ئاالزی���ز 20%ی ك���ورده ، ماالتیا 20%ی ك���ورده ، قهره مان م���ه ره ش 10%ی

كورده ، عه نتاب 40%ی كورده ، ئیدر 60%ی كورده (

ئایا به چ پێوه رێكی زانس���تی و ویژدانی ئه مه ناوئه نێ���ن ناوچه و پارێزگای كوردی و به هه م���و ت���ورك هه ده پ���ه ؟ دۆڕاندن���ی جۆره كانی���ه وه تا ئه م مۆدێله ئیس���المیه به 100س���اڵ قڕكردن و سڕینه وه و قه تڵوعام و ئیرهابی فیك���ری و فه رهه نگی و ئابوری به م ئه نجامه گه یشتن، ئاخۆ ده بێت هه ده په یه كی نوێ وه ك بزوتنه وه یه ك���ی نوێی مه ده نی و كۆكه ره وه ی چه ت���ری ئیس���المی و چه پ و ئه تنیكه كه مینه كان، چه ند ساڵی بوێت بۆ بیناكردنه وه و دروستكردنه وه ی ئه و شارانه و ئی���راده و دروس���تكردنه وه ی س���ه رله نوێ ش���وناس بۆ تاكی كوردی له و شارانه ی كه

باسمانكردن، س���ه رباری ئه و باره ناهه مواره ی ناوچه كوردنشینه كان و گۆڕینی ئه م دیموگرافیایه به ش���ێوه یه كی فاشیستانه ، هێشتا هه ده په ه���ه ر توانیویه تی ل���ه 12 ش���اری باكوری كوردس���تان یه كه م و ده یان ش���اری تورك دوه م و له س���ه ر ئاس���تی توركی���اش ببێته سێهه م پارت و به ربه ستی 10% ببڕێت، له م شارانه ش كه باسمانكرد رێژه یه كی به رچاو ده نگ به ده س���ت بهێنن له ك���وردو تورك، وێڕای ئه وه كورد، زمان و ڕه وشت و پیشه ی خۆی پاراس���توه له م ناوچه و پارێزگایانه ی كه تائێستاش له ژێر ده سه اڵتی داگیركاری توركیادای���ه ، به اڵم ببین���ن هه ده په چۆن یه كه مه له م شارانه ی كه زۆرینه ی كوردن و كه متر كه وتونه ته به رده م سڕینه وه ی مۆرك و شوناس، به قه اڵی سه ختی كوردانیشه وه كه

ئامه دی پایته ختی گه وره ی كوردانه :) ئایدر 60%ی ك���ورده ، ئاگری 90 %ی كورده ، م���وش 90%ی كورده ، وان 95%ی ك���ورده ، بتلی���س 95%ی كورده ، س���ێرت 90%ی ك���ورده ، باتم���ان 98%ی ك���ورده ، جوله مێ���رگ – ه���ه كاری 100%ی كورده ، ش���ێرناخ 100%ی ك���ورده ، ماردین 95%ی ك���ورده ، ئامه د– دیاربك���ر 90%ی كورده ،

دێرسیم 100%ی كورده (

توانه‌وه‌و‌فاشیزم،‌له‌ئه‌تاتوركه‌وه‌‌تا‌ئه‌ردوغان

ئاسۆعه بدولله تیف

پرسی هه ڵبژاردنه كانی توركیاو سه ركه وتنی ئاكه په و هاتنه خواری ده نگه كانی هه ده په یه كێكه له و پرسه

گرنگانه ی كه نابێت میدیای كوردی هه ڵه ی میتۆدیی تێدا بكات و خوێندنه وه ی فاكت و

واقیعه كان نه كات

ئۆجه الن له و بڕوایه دا بو، كه

رێگه كانی خه بات بۆ به ده ستهێنانی

مافه كانی كورد زۆرن یه كێكیان خه باتی

چه كداریه ، به اڵم هه ر شێوازی خه باتێكیش

پێویستی به كاراكته ری نوێ هه یه

ئا: ئاوێنه‌

"به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌ناو‌خه‌ڵكدا‌له‌باره‌یانه‌وه‌‌باوه‌،‌بارزانیه‌كان‌خێڵێك‌

پێكناهێنن‌و‌سیسته‌مه‌‌ئابورییه‌كه‌یان‌هیچ‌چه‌شنه‌‌ده‌ره‌به‌گایه‌تییه‌كی‌‌به‌خۆیه‌وه‌‌نه‌دیوه‌،‌به‌اڵم‌گومان‌له‌وه‌دا‌نیه‌‌كه‌‌

بارزانیه‌كان‌كۆنفیدراسیۆنێكی‌‌خێڵه‌كی‌‌پێكده‌هێنن‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌سه‌ره‌كی‌‌

له‌چه‌ند‌لقێكی‌‌خێڵی‌‌زێبار‌پێكدێ‌.‌ئه‌وان‌گروپێكی‌‌نهێنی‌‌پارێزن‌كه‌‌توانیویانه‌‌نهێنیه‌كانی‌‌زۆربه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕه‌كانیان‌

به‌شاراوه‌یی‌‌بپارێزن".ئه‌مه‌‌بۆچونی‌‌نوسه‌ری‌‌یه‌كێك‌له‌كتێبه‌‌

ناوازه‌كانه‌‌ده‌رباره‌ی‌‌"ریشه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان"،‌كه‌‌نوسه‌ره‌كه‌ی‌‌"فه‌رید‌ئه‌سه‌سه‌رد"،‌كتێبه‌كه‌‌‌414الپه‌ڕه‌ی‌‌

قه‌باره‌‌گه‌وره‌یه‌.

ئه‌سه‌س����ه‌رد‌ئام����اژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌دژواریی‌ به‌ه����ۆی‌‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی����ه‌ی‌‌ ئ����ه‌م‌گه‌ڕان‌به‌دوای‌‌ره‌گ‌و‌ریش����ه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌پێكهێنه‌ره‌كانی‌‌و‌ فاكت����ه‌ره‌‌ بارزانی����ه‌كان‌و‌پش����كنینی‌،‌حه‌وت‌س����اڵی‌‌خایاندوه‌،‌ئه‌و‌ئام����اژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"به‌پشتبه‌س����تن‌به‌مێرخاس����ی‌‌و‌به‌خ����ت‌یاری����ی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌شێخانی‌‌بارزان،‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزان‌ره‌وشێكی‌‌ئایدۆلۆژیی‌‌له‌س����ه‌ر‌بنه‌مای‌‌سیس����تمێكی‌‌پشتبه‌س����تو‌ب����ه‌‌به‌هاكان����ی‌‌دادو‌ژیان����ی‌‌ه����ه‌ره‌وه‌زی‌‌داهێنا،‌بێگوم����ان‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان‌بیروباوه‌ڕێكی‌‌س����اده‌و‌ساكاره‌،‌ب����ه‌اڵم‌پێداگرتنی‌‌ئه‌م‌بیروباوه‌ڕه‌‌له‌س����ه‌ر‌وایكردوه‌‌ به‌نهێنی‌،‌ بنه‌ماكانی‌‌ هێشتنه‌وه‌ی‌‌گه‌یش����تنه‌‌بنج‌و‌بناوانی‌‌كارێكی‌‌ئه‌س����ته‌م‌

بێت.‌

بارزان‌و شێخه‌كانیان"ب����ارزان"‌كه‌وتوه‌ته‌‌ئه‌وپ����ه‌ڕی‌‌باكوری‌‌رۆژئ����اوای‌‌پارێ����زگای‌‌هه‌ولێ����ر،‌له‌نزی����ك‌س����نوری‌‌عێراق‌له‌گه‌ڵ‌‌هه‌ری����ه‌ك‌له‌ئێران‌و‌توركیا،‌ئه‌سه‌س����ه‌رد‌ئام����اژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌به‌رله‌وه‌ی‌‌ش����ێخ‌تاجه‌ددی����ن‌له‌كۆتایی‌‌س����ه‌ده‌ی‌‌هه‌ژده‌هه‌مدا‌ته‌كیه‌ی‌‌تێدا‌دابنێ‌،‌به‌والوه‌‌ زێباریی����ه‌كان‌ له‌گوندێكی‌‌ ب����ارزان‌هیچی‌‌تر‌نه‌بو.‌بارزانیه‌كان‌به‌بنه‌چه‌‌س����ه‌ر‌به‌خێڵی‌‌"زێباری‌"‌بون،‌ب����ه‌اڵم‌بارزان‌ئه‌و‌گون����ده‌‌بو‌كه‌‌ناوی‌‌خ����ۆی‌‌به‌بارزانیه‌كان‌و‌بیروباوه‌ڕه‌كه‌یان‌به‌خش����ی‌.‌ش����ێخه‌كانیان‌خ����اوه‌ن‌كاریزما‌بون‌و‌به‌پی����رۆز‌داده‌نران،‌شێخه‌كانی‌‌بارزان‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌شێخه‌كانی‌‌زێبارو‌سورچی‌‌و‌برادۆستی‌‌دراوسێیان‌یان‌ش����ێخه‌كانی‌‌قادری‌‌و‌نه‌ه����ری‌‌و‌تاڵه‌بانیه‌وه‌‌كشتوكاڵی‌‌و‌ ئه‌رستۆكراتی‌‌ چینێكی‌‌ نه‌بونه‌‌

زه‌ویدار.‌

ئیسماعیلی‌‌و‌سۆفیگه‌ری‌له‌گه‌ڕان‌به‌دوای‌‌ره‌گ‌و‌ریشه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كاندا،‌نوس����ه‌ر‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌بیروب����اوه‌ڕی‌‌بارزانی����ه‌كان‌دو‌بناوانی‌‌هه‌یه‌:"بناوانێك����ی‌‌ئیس����ماعیلی‌‌و‌بناوانێكی‌‌س����ۆفیگه‌ری‌".‌بۆچونێكی‌‌تری����ش‌ئه‌وه‌یه‌‌ك����ه‌‌"هه‌ردو‌بناوان‌له‌س����ه‌ره‌نجامدا‌یه‌كیان‌گرتوه‌ته‌وه‌و‌ئه‌م����ه‌ش‌كاریگه‌رییه‌كی‌‌زۆری‌‌له‌س����ه‌ر‌پێكهاته‌ی‌‌ئایدۆلۆژیی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌

بارزانیه‌كان‌به‌جێهشتوه‌".ئیسماعیلییه‌كان‌گروپێكی‌‌شیعه‌‌مه‌زهه‌بی‌‌توندڕه‌وب����ون،‌ك����ه‌‌ئایین‌و‌س����ۆفیگه‌ری‌‌و‌سیاس����ه‌تیان‌تێكه‌ڵ����ی‌‌فه‌لس����ه‌فه‌‌ك����رد.‌‌هه‌روه‌ها‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان‌له‌به‌شێكی‌‌پش����ت‌ فیكرییه‌كانیدا‌ پێكهات����ه‌‌ گرنگ����ی‌‌ئه‌ستوره‌‌به‌‌به‌ها‌سۆفیگه‌رییه‌كان‌و‌ریشه‌ی‌‌دوه‌می‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانی‌‌پێكده‌هێنن،‌كه‌‌ته‌ریقه‌تی‌‌ به‌الی‌‌ نۆزده‌هه‌مه‌وه‌‌ له‌س����ه‌ده‌ی‌‌

نه‌قشبه‌ندیدا‌وه‌رچه‌رخاوه‌.‌"س����ۆفیگه‌ری‌‌ كه‌‌ له‌كاتێكدای����ه‌‌ ئه‌م����ه‌‌تۆكمه‌ترین‌بیروباوه‌ڕی‌‌ئایینیه‌‌له‌ڕێی‌‌زانینی‌‌روحانیه‌وه‌،‌كه‌‌به‌چاوێكی‌‌سوكه‌وه‌‌له‌ژیانی‌‌

مادی‌‌ده‌ڕوانن‌و‌هه‌ژاری‌‌شكۆمه‌ندییه‌".بیروباوه‌ڕه‌‌ "ئ����ه‌م‌ ئه‌سه‌س����ه‌رد‌پێیوایه‌‌كاریگه‌رییه‌ك����ی‌‌زۆری‌‌له‌س����ه‌ر‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانی‌‌به‌جێهێش����ت‌و‌جوتیاره‌‌هه‌ژاره‌كانی‌‌هان����دا‌پش����تگیریی‌‌ته‌كیه‌ی‌‌ب����ارزان‌بكه‌ن‌ئۆرۆستۆكراس����یی‌‌ له‌گ����ه‌ڵ‌‌ له‌ملمالنێی����دا‌كش����توكاڵیدا".‌له‌دیدی‌‌ئه‌وه‌وه‌‌"به‌‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌‌ش����ێخایه‌تییه‌كانی‌‌تردا،‌شێخایه‌تیی‌‌ب����ارزان‌تا‌ئه‌وكات����ه‌ی‌‌له‌س����اڵی‌‌1969دا‌له‌به‌ریه‌ك‌هه‌ڵوه‌ش����ایه‌وه‌،‌ه����ه‌ر‌به‌رده‌وام‌ب����و‌له‌س����ه‌ر‌ش����كۆمه‌ندكردنی‌‌هه‌ژاری����ی‌.‌به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌‌ش����ێخایه‌تیه‌كانی‌‌ق����ادری‌‌و‌

نه‌قشبه‌ندیه‌كانی‌‌تره‌وه‌.

خۆشاردنه‌وه‌و‌ئاشكراگه‌رایی‌ئه‌سه‌س����ه‌رد‌ئام����اژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌بارزانیه‌كان‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌گروپێكی‌‌نهێنیپارێز‌پێكده‌هێنن‌و‌توانیویانه‌‌نهێنیه‌كانی‌‌زۆربه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕه‌كانی����ان‌بپارێ����زن.‌وه‌ك‌زۆرێك‌له‌گروپ����ه‌‌ئایینیه‌كان����ی‌‌تر،‌سیس����تمێكی‌‌به‌هێز‌بۆ‌رێگرت����ن‌له‌ده‌رچونی‌‌نهێنیه‌كان‌و‌ده‌وروبه‌ری‌‌ له‌گه‌ڵ‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌ رێكخس����تنی‌‌

خۆی‌‌داناوه‌‌كه‌‌پێیده‌ڵێن‌"ته‌قیه‌".‌ته‌قی����ه‌‌كه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌ش����یعه‌وه‌‌هه‌یه‌و‌ناوه‌ڕۆكه‌ك����ه‌ی‌‌ئام����اژه‌‌ب����ۆ‌ش����اردنه‌وه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕ‌و‌ده‌رخس����تنی‌‌ئادگارێكی‌‌جیاواز‌ده‌كات.‌ئه‌م‌بیروباوه‌ڕ‌ش����اردنه‌وه‌یه‌‌له‌نێو‌ئێزیدی‌‌و‌عه‌له‌وی‌‌و‌كاكه‌ییه‌كان‌و‌ش����ه‌به‌ك‌و‌كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌‌ ك����ه‌‌ هه‌ی����ه‌‌ هه‌قه‌كانیش����دا‌

داخراون.‌

شێخ‌محه‌ممه‌دئه‌سه‌س����ه‌رد‌ب����اس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌"دوای‌‌شكس����تی‌‌شێخ‌عوبه‌یدواڵی‌‌نه‌هری‌‌و‌دورخستنه‌وه‌ی‌‌به‌خاووخێزانه‌وه‌‌بۆ‌حیجاز،‌شێخ‌محه‌مه‌د‌چاو‌ده‌بڕێته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌رۆڵێكی‌‌گه‌وره‌ت����ر‌ببینێت‌له‌ژیانی‌‌گش����تیدا،‌به‌اڵم‌هه‌رچه‌نده‌‌دوای‌‌شكستی‌‌شێخایه‌تی‌‌نه‌هری‌،‌روبه‌ری‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌فراوانتر‌كرده‌وه‌،‌به‌اڵم‌ش����ێخ‌محه‌مم����ه‌د‌دودڵ‌‌ب����و‌له‌راگه‌یاندنی‌‌بیروب����اوه‌ڕی‌‌و‌پێیواب����و‌كات����ی‌‌راگه‌یاندنی‌‌نه‌هاتوه‌.‌هاوكات‌شوێنكه‌وتوانی‌‌گه‌رم‌وگوڕ‌ب����ون‌و‌كه‌وتن����ه‌‌نه‌هێش����تنی‌‌خاوه‌ندارێتی‌‌زه‌وی‌،‌له‌پێناو‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‌‌یه‌كسان‌و‌دور‌

له‌چه‌وساندنه‌وه‌دا.

شێخ‌عه‌بدولسه‌المی‌‌دوه‌منوس����ه‌ر‌ئاماژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"پاش‌ش����ێخ‌محه‌ممه‌د،‌ش����ێخ‌عه‌بدولس����ه‌المی‌‌دوه‌م‌كۆنفدراس����یۆنێكی‌‌خێڵه‌ك����ی‌‌له‌چوار‌به‌ره‌ب����اب‌پێكهێنا‌كه‌‌بریتی‌‌بون‌له‌"به‌ڕۆژ،‌م����زوری‌،‌ش����ێرزان‌و‌دۆڵه‌م����ه‌ڕی‌"‌و‌له‌گه‌ڵ‌ئۆرستۆكراته‌كانی‌‌خێڵی‌‌زێباری‌‌و‌برادۆست‌و‌رێكانی‌‌و‌سورچیدا‌كه‌وته‌‌شه‌ڕ‌و‌ملمالنێیه‌كی‌‌

سه‌خته‌وه‌.‌ئه‌سه‌س����ه‌رد‌ئام����اژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌هه‌روه‌ك‌چ����ۆن‌"دروزه‌كان‌له‌ناوه‌ڕاس����تی‌‌س����ه‌ده‌ی‌‌نۆزده‌هه‌مه‌وه‌‌ده‌رگای‌‌هاتنه‌‌نێو‌داخس����ت"،‌ به‌یه‌كجاری‌‌ تائیفه‌یه‌ی����ان‌ ئه‌و‌به‌هه‌مانشێوه‌‌له‌مه‌به‌دوا‌بارزانیه‌كان‌ده‌رگای‌‌وه‌رگرتنی‌‌بێگانه‌یان‌بۆ‌هه‌تاهه‌تایه‌‌داخست،‌پاش‌ئه‌وه‌ی‌‌كۆنفدراسیۆنه‌‌خێڵه‌كییه‌كه‌یان‌تایبه‌ت‌ چاالكیه‌كان����ی‌‌ هه‌م����و‌ پێكهێن����ا،‌به‌باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕیان‌راگرت.‌كه‌‌به‌پێی‌‌شیكاری‌‌نوسه‌ر‌"بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانی‌‌وه‌ك‌بیروباوه‌ڕێك����ی‌‌بێ‌‌رێ‌‌و‌ره‌س����م‌خۆی‌‌ده‌نوێنێ،‌واته‌‌په‌یڕه‌وه‌كانی‌‌ئه‌م‌بیروباوه‌ڕه‌‌هیچ‌فه‌رزێكی‌‌ش����ه‌رعییان‌له‌سه‌ر‌نیه‌"،‌كه‌‌ئه‌م‌پره‌نس����یپه‌‌به‌تایبه‌ت����ی‌‌له‌بیروباوه‌ڕی‌‌

ئیسماعیلی‌‌سۆفیگه‌رییه‌وه‌‌وه‌رگیراوه‌.

ئاسمان‌په‌یامێكی‌‌پیرۆزی‌‌پێسپاردوه‌ ئه‌سه‌سه‌رد‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ته‌كیه‌ی‌‌ب���ارزان‌له‌گه‌ڵ‌‌ده‌وربه‌ری‌‌كه‌وت���ه‌‌ملمالنێیه‌ك���ی‌‌دژواره‌وه‌،‌ب���ه‌الی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌خه‌ڵكانی‌‌ په‌یوه‌ن���دی‌‌ دامه‌زراندنی‌‌ره‌ش‌و‌روتدا‌دایشكاندو‌بارزان‌له‌گوندێكی‌‌فه‌رام���ۆش‌و‌په‌راوێزخراوه‌وه‌،‌بوه‌‌گوندێك‌كه‌‌تام���ه‌زرۆی‌‌جیهانێكی‌‌دادپه‌روه‌رانه‌ترو‌ئاشتیخوازتر‌بو.‌نوسه‌ر‌باس‌له‌"گفتوگۆیه‌كی‌‌نێوان‌شێخ‌عه‌بدولسه‌المی‌‌دوه‌م‌و‌قایمقامی‌‌ئامێدی‌‌به‌وه‌كاله‌ت‌له‌ساڵی‌‌1904دا‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌لێهه‌ڵده‌هێنجرێ‌‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزان‌له‌و‌بڕوایه‌دا‌بوه‌‌ئاسمان‌په‌یامێكی‌‌پیرۆزی‌‌پێسپاردوه‌‌كه‌‌ئه‌ویش‌البردنی‌‌زوڵم‌و‌زۆره‌‌

له‌سه‌ر‌چه‌وساوه‌كان".به‌اڵم‌وه‌ك‌ئه‌سه‌سه‌رد‌جه‌غتی‌‌لێده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌"بزوتنه‌وه‌ی‌‌بارزان���ی‌‌نه‌‌هیچ‌دیدێكی‌‌سیاس���ی‌‌هه‌بو‌نه‌‌هیچ‌دیدێكی‌‌ش���اری‌،‌به‌ڵكو‌مۆركی‌‌جوتیارانه‌‌به‌سه‌ریدا‌زاڵ‌‌بو،‌ئامڕازی‌‌خه‌باتی‌‌جوتیاران‌و‌راپه‌ڕینه‌كانیان‌بو‌له‌دژی‌‌دامه‌زراوه‌ی‌‌ده‌ره‌به‌گایه‌تی‌"،‌كه‌‌

له‌م‌روه‌وه‌‌له‌گروپی‌‌هه‌قه‌وه‌‌نزیكن.

بارزانیه‌كان‌رێز‌له‌ژن‌ده‌گرنئه‌سه‌س����ه‌رد‌ئام����اژه‌‌ب����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ش����ێخایه‌تی‌‌بارزان‌رێزێكی‌‌زۆری‌‌له‌ئافره‌ت‌گرت‌و‌له‌به‌شێكی‌‌ریفۆرمه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی‌‌سه‌رده‌می‌‌عه‌بدولس����ه‌المی‌‌دوه‌مدا‌هه‌وڵدرا‌رێ‌‌له‌زه‌وتكردنی‌‌ماف����ی‌‌ئافره‌تان‌بگیرێ‌،‌ب����ه‌اڵم‌به‌ب����ێ‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌س����نور‌ببه‌زێنێت‌بۆ‌ئاس����تی‌‌یه‌كس����انی‌‌ژن‌و‌پی����او.‌"له‌نێو‌بارزانی����ه‌كان‌دام����ه‌زراوه‌ی‌‌هاوس����ه‌رگیری‌‌

په‌یوه‌ندی‌‌زۆرداره‌كی‌‌تێدانیه‌".

له‌گه‌ڵ‌‌كه‌مینه‌‌ناموسڵمانه‌كان‌كۆكننوس����ه‌ر‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌شێخایه‌تی‌‌بارزان����ی‌‌پاكانه‌ی‌‌ب����ۆ‌هی����چ‌دوژمنایه‌تی‌‌كردنێكی‌‌كه‌مینه‌‌ناموسڵمانه‌كان‌نه‌كردوه‌،‌ته‌نانه‌ت‌له‌كاتی‌‌س����ه‌رهه‌ڵدانی‌‌گرژییه‌كه‌ی‌‌دوه‌م‌و‌ عه‌بدولس����ه‌المی‌‌ ش����ێخ‌ نێ����وان‌كاربه‌ده‌س����تانی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌عوسمانیدا،‌شێخ‌عه‌بدلسه‌الم‌هانای‌‌بۆ‌مه‌سیحیه‌كان‌بردوه‌.

چه‌مكی‌‌میلله‌تئه‌سه‌س����ه‌رد‌ب����اس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌جی����اواز‌ گروپێك����ی‌‌ وه‌ك‌ بارزانی����ه‌كان‌ده‌س����ته‌واژه‌ی‌‌ خۆی����ان،‌ له‌ده‌وروب����ه‌ری‌‌ناده‌ن‌ كچی����ش‌ به‌كارده‌هێنن،‌ "میلل����ه‌ت"‌به‌غه‌یری‌‌خۆی����ان،‌الی‌‌بارزانیه‌كان‌"مه‌رج‌نی����ه‌‌دایك‌بارزانی‌‌بێت،‌ب����ه‌اڵم‌مه‌رجه‌‌كه‌‌

باوكه‌كه‌‌بارزانی‌‌بێت".ئه‌و‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌"بارزانیه‌كان‌له‌ڕوی‌‌خۆناساندنه‌وه‌‌وه‌ك‌گروپێكی‌‌جیاواز‌له‌ده‌وروبه‌ری‌‌خۆیان،‌ده‌سته‌واژه‌ی‌‌"میلله‌ت"‌به‌كارده‌هێنن‌بۆ‌خۆیان.‌ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدایه‌‌كه‌‌چه‌مكی‌‌میلله‌ت‌له‌ڕوی‌‌كۆمه‌ڵناس����یه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌و‌گروپه‌‌مرۆییانه‌‌به‌كاردێت‌كه‌‌ژیان‌و‌گوزه‌رانیان‌به‌پێودانگی‌‌سیستمێكی‌‌ئایینی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ئابوریی‌‌دیاریكراو‌رێكده‌خه‌ن،‌ئ����ه‌م‌گروپان����ه‌‌پێیانوایه‌‌ك����ه‌‌گروپه‌‌پایه‌‌به‌رزه‌كان‌تێكه‌اڵوبن‌له‌گه‌ڵ‌‌گروپه‌‌نزمه‌كان‌

زیانبه‌خش‌ده‌بێت".‌‌پاشان‌ئاماژه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"هه‌ربۆیه‌‌له‌الی‌‌بارزانیه‌كان‌بۆ‌پاراس����تنی‌‌پاكی‌‌خۆ،‌مه‌سه‌له‌ی‌‌هاوسه‌رگیریی‌‌ده‌ره‌كی‌‌فره‌‌دژوار‌دێت����ه‌‌به‌رچاو.‌باس����كی‌‌پارێزگار‌هێش����تا‌

ل����ه‌و‌بڕوایه‌دایه‌‌كه‌‌هاوس����ه‌رگیری‌‌ده‌ره‌كی‌‌له‌به‌ری����ه‌ك‌هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‌له‌تۆكمه‌ی����ی‌‌گروپه‌ك����ه‌‌ده‌كا‌و‌لێناگه‌ڕێ����ن‌گروپه‌كانی����ان‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ كچه‌كانی����ان‌ش����و‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌له‌ن����او‌بارزانیه‌كاندا‌ئه‌م‌قه‌ده‌غه‌كردنه‌‌پی����اوان‌ناگرێته‌وه‌‌كه‌‌بۆیان‌هه‌یه‌‌ئافره‌تی‌‌نابارزان����ی‌‌بهێنن.‌بۆ‌نمونه‌‌بارزانیه‌كان‌كه‌‌چونه‌‌روس����یا‌زۆربه‌یان‌ژنی‌‌روس����ییان‌هێنا،‌مس����ته‌فا‌بارزانی‌‌له‌س����ێ‌‌ژنه‌كه‌ی‌‌یه‌كێكی����ان‌بارزانی‌‌نه‌بو‌كه‌‌دایكی‌‌

"مه‌سعود‌بارزانی"یه‌.نمونه‌یه‌ك����ی‌‌دیكه‌ش‌س����اڵی‌‌‌1983كه‌‌هه‌زاران‌بارزانی‌‌له‌س����ه‌ر‌ده‌س����تی‌‌سه‌دام‌حس����ێن‌له‌ناوبران،‌هه‌زاران‌بێوه‌ژن‌و‌كچی‌‌گه‌نجی‌‌ب����ێ‌‌مێردو‌كۆس����تكه‌وتو‌روبه‌روی‌‌كێش����ه‌ی‌‌ش����وكردن‌بونه‌وه‌‌چونكه‌‌رێس����ا‌خۆماڵی����ه‌‌تونده‌كانی‌‌ئ����ه‌وان‌رێیان‌نه‌ده‌دا‌

له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌گروپه‌كه‌‌شو‌بكه‌ن.هه‌روه‌ه����ا‌ب����اس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"له‌و‌قه‌ڵه‌م����ڕه‌وه‌دا‌بارزانیه‌كانی‌‌لێده‌ژی‌،‌س����ێ‌‌نه‌س����تۆریه‌كان‌و‌ بارزانی����ه‌كان‌و‌ میلله‌ت����ی‌‌ئێزیدی����ه‌كان‌توند‌ده‌س����تیان‌گرت����وه‌‌به‌‌ناوخۆییانه‌وه‌،‌ په‌یوه‌ن����دی‌‌ تۆكمه‌كردن����ی‌‌ئێزی����دی‌‌ئه‌و‌كه‌س����ه‌یه‌‌كه‌‌دای����ك‌و‌باوكی‌‌ئێزیدین،‌نه‌س����توریش‌هه‌روه‌ها،‌به‌اڵم‌الی‌‌بارزان����ی‌‌مه‌رج‌نیه‌‌دایك‌بارزانی‌‌بێت‌به‌اڵم‌

مه‌رجه‌‌كه‌‌باوكه‌كه‌‌بارزانی‌‌بێت".هه‌ر‌سێ‌‌گروپه‌كه‌ش‌له‌گه‌ڵ‌‌ده‌وروبه‌ریاندا‌له‌گرژی‌‌و‌نه‌س����ازاندا‌بون،‌كه‌‌ئاس����ه‌واری‌‌قوڵی‌‌له‌سه‌ر‌ش����ێوه‌ی‌‌ژیانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ئابوریان‌به‌جێهێش����توه‌،‌كه‌‌لێكه‌وته‌یه‌كیان‌"پێكهێنانی‌‌ده‌س����ته‌ی‌‌هه‌میش����ه‌‌چه‌كدار‌و‌نه‌یاران"‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌ له‌گه‌ف‌و‌ س����ڵكردنه‌وه‌‌

بوه‌.

تۆبه‌و‌گوێڕایه‌ڵی‌كتێبی‌‌ریش����ه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"ئه‌و‌كه‌سه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌ده‌ستی‌‌ش����ێخ‌خۆی‌‌خاوێن‌ده‌كاته‌وه‌‌ئه‌وا‌خۆی‌‌له‌گوناهه‌كانی‌‌رابردوی‌‌پاكده‌كاته‌وه‌و‌ده‌بێته‌‌ئه‌ندام"،‌له‌م‌روانگه‌یه‌وه‌‌"تا‌س����اڵی‌‌‌1969كه‌‌دوایین‌به‌هێزترین‌رابه‌ری‌‌روحانی‌‌بارزانیه‌كان،‌ش����ێخ‌ئه‌حمه‌د،‌كۆچی‌‌دوایی‌‌ك����رد،‌له‌نێو‌هه‌م����و‌گروپ����ه‌‌ئایینیه‌كانی‌‌كورددا،‌هیچ‌سیستمێكی‌‌گوێڕایه‌ڵی‌‌له‌ڕوی‌‌توندوتۆڵی‌‌و‌تۆكمه‌ییه‌وه‌‌ش����انی‌‌له‌ش����انی‌‌سیس����تمی‌‌گوێڕایه‌ڵی‌‌بارزانیه‌كان‌نه‌ده‌دا".‌هه‌ربۆی����ه‌‌تۆكمه‌ی����ی‌‌گوێڕایه‌ڵ����ی‌‌بارزانی‌‌یه‌كێكه‌‌له‌گرنگترین‌نیشانه‌كانی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌

بارزانیه‌كان.

جامانه‌ی‌‌سور،‌ره‌مزێكی‌‌بارزانیه‌كانله‌نێ����و‌هه‌مو‌خێڵه‌كانی‌‌ك����ورددا،‌ته‌نها‌بارزانی����ه‌كان‌جامانه‌ی‌‌س����ور‌ده‌به‌س����تن،‌ئه‌مه‌ش‌ره‌گوریشه‌و‌پێشینه‌ی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌،‌مێژوی����ی‌‌و‌ به‌هه‌لومه‌رجێك����ی‌‌ په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌ڕیشه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كانه‌وه‌‌هه‌یه‌.‌نوس����ه‌ر‌هه‌مو‌ئ����ه‌و‌بۆچون����ه‌‌چه‌وتانه‌‌ره‌تده‌كات����ه‌وه‌‌ك����ه‌‌پێیانوای����ه‌‌جامان����ه‌ی‌‌س����وری‌‌بارزانیه‌كان‌په‌یوه‌ندییه‌كه‌‌له‌نێوان‌بارزانی����ه‌كان‌و‌كۆمۆنیزمدا‌یان‌هه‌ندێك‌وای‌‌ب����ۆ‌ده‌چن‌ك����ه‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ب����ۆ‌رۆژگاری‌‌گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان‌له‌روس����یاوه‌‌س����اڵی‌‌1958،‌چونك����ه‌‌ك����ه‌‌بارزانیه‌كان‌چونه‌‌روس����یاوه‌‌له‌ساڵی‌‌1947دا،‌جامانه‌ی‌‌سور‌هه‌ر‌ره‌مزی‌‌

بارزانیه‌كان‌بو.نوس����ه‌ر‌باس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌ك����ه‌‌یه‌كه‌م‌ئاماژه‌ی‌‌جامانه‌ی‌‌س����ور‌بۆ‌س����اڵی‌‌1909 ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌،‌ئه‌وی����ش‌له‌هۆنراوه‌یه‌كدا‌كه‌‌باس‌له‌شه‌ڕێكی‌‌نێوان‌شێخ‌عه‌بدولسه‌المی‌‌بارزان����ی‌‌و‌ده‌ره‌به‌گه‌كان����ی‌‌خێڵ����ی‌‌زێب����ار‌

ده‌كات.‌دروش����می‌‌جامانه‌ی‌‌س����ور‌له‌بیروباوه‌ڕی‌‌به‌بیروباوه‌ڕێكی‌‌ په‌یوه‌ندی����ی‌‌ بارزانیه‌كاندا‌دیاریكراوه‌وه‌‌ هه‌لومه‌رجێكی‌‌ شۆڕشگێڕانه‌و‌هه‌یه‌،‌س����اڵی‌‌‌1895شێخ‌نش����ینی‌‌بارزان‌روبه‌روی‌‌گه‌وره‌تری����ن‌گه‌له‌كۆمه‌كی‌‌له‌هه‌مو‌مێژوی����دا‌بۆوه‌،‌ك����ه‌‌الیه‌نه‌كانی‌‌پێكهاتبون‌له‌ئۆرۆس����تۆكراتی‌‌خێڵه‌‌به‌هێزه‌كه‌ی‌‌زێبارو‌سورچی‌‌و‌شێخنش����ینی‌‌نه‌هری‌‌و‌برادۆست‌و‌لۆالن،‌س����ه‌ره‌نجام‌پاش‌زنجیره‌یه‌ك‌شه‌ڕ‌و‌پێكدادان‌ش����ێخی‌‌بارزان‌توان����ی‌‌به‌ته‌واوی‌‌

ده‌ست‌به‌سه‌ر‌بارزاندا‌بگرێت.ل����ه‌و‌س����ه‌رده‌مه‌دا‌گه‌وره‌ترین‌كێش����ه‌ی‌‌بارزان‌ئ����ه‌وه‌‌بو‌كه‌‌له‌ده‌وروبه‌رێكی‌‌نه‌یاردا‌بو،‌نه‌یاره‌‌به‌هێزه‌كه‌ی‌‌ئه‌م‌ش����ێخ‌نشینه‌،‌ئۆرۆس����تۆكراتی‌‌ده‌ره‌به‌گ����ی‌‌خێڵ����ی‌‌زێبار‌بو،‌به‌اڵم‌‌پێداگری‌‌ش����ێخی‌‌بارزان‌له‌سه‌ر‌به‌هاكانی‌‌دادپه‌روه‌ری‌‌و‌پش����تگیری‌‌هه‌ژارو‌زیادكردو‌ ئ����ه‌وی‌‌ چه‌وس����اوه‌كان‌هه‌یبه‌تی‌‌وایكرد‌بتوانێ‌‌زۆربه‌ی‌‌جوتیاره‌‌چه‌وس����اوه‌‌ره‌ش����وروته‌كان‌ب����ه‌الی‌‌خۆیدا‌راكێش����ێ‌،‌ئه‌م����ه‌ش‌ب����وه‌‌مای����ه‌ی‌‌ده‌ركه‌وتنی‌‌وه‌ك‌

الیه‌نێكی‌‌به‌سام‌و‌بێباك.ش����اردنه‌وه‌ی‌‌ به‌س����ه‌رده‌می‌‌ كۆتایهێنان‌بیروباوه‌ڕ،‌واته‌‌كۆتایهێنان‌به‌ته‌قیه‌،‌به‌رونی‌‌له‌سه‌رده‌می‌‌ش����ێخ‌محه‌ممه‌دی‌‌كوڕی‌‌شێخ‌عه‌بدولسه‌المی‌‌یه‌كه‌مدا‌ده‌ستیپێكرد،‌شێخ‌محه‌مم����ه‌د‌له‌ڕێی‌‌به‌كارهێنانی‌‌هێزه‌وه‌‌رێزو‌هه‌یبه‌تێكی‌‌زۆری‌‌بۆ‌ش����ێخ‌نشینه‌كه‌‌په‌یدا‌ك����رد‌و‌پێی‌‌ناخۆش‌ب����و‌په‌یڕه‌وه‌كانی‌‌هه‌م‌دڵسۆزی‌‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزان‌بن‌و‌هه‌م‌دڵسۆزی‌‌ئۆرس����تۆكراته‌كانی‌‌خێڵی‌‌زیبار،‌له‌م‌روه‌وه‌‌ناچاری‌‌كردن‌خۆیان‌ساغ‌بكه‌نه‌وه‌و‌ته‌واوی‌‌دڵس����ۆزییان‌ته‌نها‌بۆ‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزان‌بێ‌،‌ئیتر‌كه‌‌په‌یڕه‌وه‌كانی‌‌له‌چنگ‌ده‌ره‌به‌گه‌كانی‌‌زێبار‌رزگار‌كرد،‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزانی‌‌بۆ‌كردن‌

به‌تاكه‌‌سه‌رچاوه‌ی‌‌به‌های‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌.ش����ێخ‌عه‌بدولس����ه‌المی‌‌دوه‌م‌درێ����ژه‌ی‌‌به‌په‌یامی‌‌ئه‌و‌ش����ێخانه‌ی‌‌پێش‌خۆی‌‌دا‌كه‌‌ئه‌ركی‌‌به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌‌ئۆرۆستۆكراس����یی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌ ده‌س����تپێكردبو.‌ زێباریی����ان‌ده‌كرد‌ تۆكمه‌تر‌ تێكۆش����انی‌‌جوتیاره‌كانی‌‌ئ����ه‌م‌بیروباوه‌ڕه‌ی‌‌ته‌كیه‌ی‌‌ب����ارزان‌بو‌كه‌‌نه‌هێش����تنی‌‌چه‌وسانه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌ بانگه‌شه‌یان‌جوتی����اران‌ده‌ك����رد‌ك����ه‌‌چیت����ر‌چین����ه‌‌ده‌ستڕۆش����توه‌كان‌و‌ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‌له‌سه‌ر‌ره‌نج‌و‌ماندو‌بونی‌‌هه‌ژاران‌نه‌ژین‌و‌جوتیاره‌كان‌توندوتیژییه‌كی‌‌زۆریان‌له‌دژی‌ده‌ره‌به‌گاكانی‌‌زێب����ار‌به‌كارهێنا.‌تا‌س����ه‌ره‌نجام‌بزوتنه‌وه‌‌جوتیاری����ه‌كان‌به‌پش����تیوانی‌‌ش����ێخایه‌تی‌‌بارزان‌سه‌ركه‌وتنی‌‌یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان‌به‌سه‌ر‌ئۆرستۆكراته‌كانی‌‌زێباردا‌به‌ده‌ستهێنا،‌به‌م‌سه‌ركه‌وتنانه‌‌ش����ێخایه‌تی‌‌بارزان‌ئاسایشی‌‌خۆی‌‌له‌س����ه‌ر‌بنه‌مای‌‌دڵس����ۆزیی‌‌جوتیاره‌‌

تازه‌‌رزگاربوه‌كان‌دامه‌زراند.ش����ێخ‌عه‌بدولس����ه‌الم‌له‌كاتێكدا‌ژماره‌ی‌‌په‌یڕه‌وه‌كانی‌‌زیادی‌‌ده‌كردو‌تاده‌هات‌زیاتر‌به‌ده‌س����تده‌هێنا،‌ هه‌ژاره‌كانی‌‌ پش����تیوانی‌‌جامان����ه‌ی‌‌س����وری‌‌ك����رده‌‌دروش����مێك‌بۆ‌په‌یڕه‌وه‌كان����ی‌.‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌م‌دروش����مه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌و‌هه‌لومه‌رجه‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌تێیدا‌ته‌كیه‌ی‌‌بارزان‌ئه‌وه‌نده‌‌له‌خۆی‌‌دڵنیابو‌كه‌‌ترس����ی‌‌له‌ئاش����كراكردنی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌خۆی‌‌

نه‌ما‌بو.ئیت����ر‌دروش����می‌‌س����وری‌‌بیروب����اوه‌ڕی‌‌بارزانی����ه‌كان‌بوه‌‌هاوت����ای‌‌نه‌ریتی‌‌خه‌ته‌نه‌‌له‌الی‌‌باوه‌ڕداره‌كانی‌‌جوله‌كه‌و‌موسڵمان،‌كه‌‌مه‌به‌ستی‌‌سه‌ره‌كی‌‌خه‌ته‌نه‌‌لێكجیاكردنه‌وه‌ی‌‌

باوه‌ڕداران‌و‌ناباوه‌ڕداران����ه‌‌و‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌و‌په‌یمانه‌وه‌یه‌‌ك����ه‌‌له‌نێ����وان‌خواوه‌ن����دو‌باوه‌ڕداراندایه‌.‌له‌بیروب����اروه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كانیش����دا‌جامانه‌ی‌‌سور‌ئه‌و‌ئه‌ركه‌ی‌‌پێسپێردراوه‌‌كه‌‌خه‌ته‌نه‌‌پێیسپێردراوه‌‌و‌ ئیس����المدا‌ له‌جوله‌كایه‌تی‌‌و‌بارزانیه‌كان‌له‌نابارزانیه‌كان‌جیاده‌كاته‌وه‌.

خوداننازن����اوی‌‌خودان‌كه‌‌ناوبانگێكی‌‌زۆری‌‌بۆ‌ش����ێخ‌ئه‌حمه‌د‌بارزانی‌‌دروس����تكرد،‌خۆی‌‌له‌خۆیدا‌نیش����انه‌ی‌‌تێپه‌ڕاندن����ی‌‌ناوه‌ڕۆكی‌‌ئایینی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌نازناوی‌‌دێرینی‌‌شێخه‌.‌نازن����اوی‌‌خودان‌به‌"ش����ێخ‌ئه‌حم����ه‌د"ه‌وه‌‌نوساوه‌‌كه‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌بارزانی‌‌له‌سه‌رده‌می‌‌ترۆپك����ی‌‌ گه‌یش����ته‌‌ ئ����ه‌ودا‌ ش����ێخایه‌تی‌‌روحانیه‌ت‌و‌خودی‌‌خۆیش����ی‌‌پیرۆزییه‌كه‌ی‌‌له‌الی‌‌ش����وێنكه‌وتوه‌كانی‌‌گه‌یشته‌‌ئاستێك‌كه‌‌له‌مه‌وبه‌ر‌هیچ‌شێخێك‌پێی‌‌نه‌گه‌یشتبو.‌بارزانیه‌كان‌له‌به‌كارهێنانی‌‌نازناوی‌‌خوداندا‌جگ����ه‌‌له‌مانای‌‌گه‌وره‌یی‌‌هیچ‌مانایه‌كی‌‌تری‌‌

لێتێنه‌گه‌یشتن.

ساڵه‌‌سه‌خته‌كانس����اڵی‌‌ ‌150 له‌مێ����ژوی‌‌ بارزانی����ه‌كان‌س����ه‌خت‌و‌ رۆژگای‌‌ گه‌لێ����ك‌ رابردویان����دا‌دژواری����ان‌تێپه‌ڕان����دوه‌،‌له‌وان����ه‌‌تێكچونی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌عوسمانیه‌كان‌له‌سه‌ره‌تای‌‌سه‌ده‌ی‌‌بیسته‌م‌و‌سه‌روه‌ختی‌‌هه‌ڵگیرسانی‌‌پاش����ان‌ جیهانی����دا،‌ یه‌كه‌م����ی‌‌ جه‌نگ����ی‌‌ش����ه‌ڕ‌له‌گ����ه‌ڵ‌‌به‌ریتانی����ه‌كان‌و‌مه‌ترس����ی‌‌له‌ناوچه‌ی‌‌ ئاش����وریه‌كان‌ نیش����ته‌جێكردنی‌‌بارزان،‌زنجیره‌یه‌ك‌جه‌نگ‌ش����ێخ‌ئه‌حمه‌د‌ده‌وڵه‌تی‌‌ ئینگلی����زه‌كان‌و‌ ل����ه‌دژی‌‌ بارزانی‌‌عێراق‌ك����ه‌‌خێڵه‌كان‌به‌هانای����ه‌وه‌‌نه‌چون‌و‌تاك‌كه‌وته‌وه‌،‌س����ه‌ره‌نجام‌له‌ساڵی‌‌1931دا‌شێخ‌و‌مه‌ال‌مسته‌فای‌‌برای‌‌به‌خاووخێزانه‌وه‌‌خۆیان‌ته‌س����لیم‌به‌توركیا‌ده‌ك����ه‌ن‌و‌دوای‌‌راده‌ستی‌‌ به‌چه‌رمه‌س����ه‌ری‌‌ مانه‌وه‌‌ ساڵێك‌ده‌وڵه‌تی‌‌عێراق‌ده‌كرێنه‌وه‌‌و‌دورده‌خرێنه‌وه‌‌بۆ‌موسڵ‌‌و‌پاشان‌بۆ‌ناسریه‌و‌دواتریش‌بۆ‌ئاڵت����ون‌كۆپری‌‌و‌كفری‌‌و‌س����لێمانی‌‌و‌ژیانی‌‌كوله‌مه‌رگی‌‌به‌س����ه‌رده‌به‌ن.‌تا‌مه‌ال‌مسته‌فا‌له‌سلێمانی‌‌هه‌ڵدێت‌به‌ره‌و‌ئێران‌و‌ده‌گه‌ڕێته‌‌ب����ارزان‌ل����ه‌‌1943و‌جارێكیت����ر‌جموجۆڵی‌‌سه‌ربازی‌‌ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌و‌دوای‌‌شكستی‌‌جواڵنه‌وه‌ی‌‌بارزانی‌‌مه‌ال‌مس����ته‌فا‌روده‌كاته‌‌

كۆماری‌‌مه‌هابادپاش‌ئه‌وه‌ش‌بۆ‌روسیا‌و‌شێخ‌ئه‌حمه‌دیش‌بۆ‌عێراق‌و‌به‌ده‌ستبه‌سه‌ریی‌‌گواسترایه‌وه‌‌بۆ‌به‌سره‌و‌پاشان‌به‌غدا‌و‌دوای‌‌شكستی‌‌1975 جارێكیت����ر‌س����ااڵنی‌‌تاراوگه‌‌و‌راگواس����تن‌و‌

كوشتاری‌‌بارزانیه‌كان‌ده‌ستپێده‌كات.وه‌ك‌ بارزانی����ه‌كان‌ بیروب����اوه‌ڕی‌‌ ئیت����ر‌ترادیس����یۆنێكی‌‌پێكه‌وه‌‌گرێدراوی‌‌به‌هاكان‌ب����ه‌ره‌و‌پوكان����ه‌وه‌‌ده‌چێ‌.‌ئه‌م����ه‌ش‌هۆو‌فاكت����ه‌ری‌‌خ����ۆی‌‌هه‌یه‌،‌چونكه‌‌له‌س����اڵی‌‌س����ه‌ركردایه‌تییه‌كی‌‌ بارزانیه‌كان‌ 1969ه‌وه‌‌ئایین����ی‌‌وای����ان‌نیه‌‌كه‌‌كۆده‌نگ����ی‌‌ته‌واوی‌‌له‌س����ه‌ر‌بێ‌،‌به‌هۆی‌‌ئه‌مه‌وه‌‌له‌وساوه‌‌ژیانی‌‌ئایین����ی‌‌بارزانی����ه‌كان‌ئ����ازاده‌.‌دوابه‌دوای‌‌هه‌ره‌س����هێنانی‌‌شۆڕش‌له‌س����اڵی‌‌1975دا،‌بارزانی����ه‌كان‌ تێهه‌ڵكێش����بونی‌‌ پرۆس����ه‌ی‌‌به‌كۆمه‌ڵگاو‌شارس����تانیه‌تی‌‌به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌ف����راوان‌ده‌س����تیپێكرد‌و‌له‌م‌س����ۆنگه‌یه‌وه‌‌دروس����تكردنی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و‌ داخران����ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌سروش����تدا‌بو‌به‌‌به‌شێك‌

له‌كه‌له‌پوری‌‌و‌یاده‌وه‌ریی‌‌رابردو.

17(502(‌سێشه‌ممه‌‌2015/11/10 کتێب

ریشه‌ی‌‌بیروباوه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كان

له‌بیروباروه‌ڕی‌‌بارزانیه‌كاندا‌جامانه‌ی‌‌

سور‌ئه‌و‌ئه‌ركه‌ی‌‌پێسپێردراوه‌‌كه‌‌

خه‌ته‌نه‌‌له‌جوله‌كایه‌تی‌‌و‌ئیسالمدا‌

پێیسپێردراوه‌‌و‌بارزانیه‌كان‌

له‌نابارزانیه‌كان‌جیاده‌كاته‌وه‌

شێخ‌ئه‌حمه‌دو‌مسته‌فا‌بارزانی

ریکالم

ئا: ئاوێنه

هه مو شه ممه یه ك، ژماره یه ك له مامۆستایان له به رده م په روه رده ی

رۆژئاوای سلێمانی وه ك ناڕه زایی ده ربڕین به رامبه ر به دواكه وتنی موچه و

به دیهێنانی چه ند داواكارییه كیان كۆده بنه وه ، ئه ندامێكی لقی سلێمانی یه كێتی مامۆستایان ده ڵێت "الیه نه

په یوه ندیداره كان به ڵێنیان داوه مانگانه موچه ی مامۆستایان دواناكه وێت، ئه گه ر ئه وان پابه ند نه بن به به ڵێنه كانیانه وه ،

هه ڵوێستمان هه بێت".

ئاكۆ جه مال یه كێكه له و مامۆستایانه ی هه مو شه ممه یه ك وه ك ناڕه زایی ده ربڕین ده چێته به رده م په روه رده ی رۆژئاوا، ئه و كاتێك سه یری مامۆستایانی چوارده وری خۆی ده كات، هه ستده كات ئه م هه فته یه ژماره یه ك مامۆستای زیاتر هاتوه به راورد به هه فت���ه ی راب���ردو، ئه و وت���ی "هه فته

به هه فته قه ره باڵغتر ده بێت".وتیشی "پێشبینی ده كه م تا موچه زیاتر دوا بكه وێت كۆبونه وه ی مامۆستایان وه ك ناڕه زای���ی ده ربڕین له به رده م په روه رده دا

قه ره باڵغتر ده بێت".نێو فراوانی توێژێك���ی مامۆس���تایان زۆربه یان حكومه ت���ن، داموده زگاكان���ی به هۆی پشت به ستنیانه وه به موچه ، له دو س���اڵی رابردودا روبه ڕوی گرفتی نه بونی بونه ت���ه وه ، به تایبه تی ئه وانه ی كه ته نها كاری مامۆس���تایی ده كه ن و دابین كردنی

ژیانیان به پێی موچه كانیان رێكخستوه .ش���نۆ مامۆستایه كی ته مه ن 35 ساڵه و زیاتر له 10 س���اڵه مامۆس���تایه ، له گه ڵ باڵوكردنه وه ی ه���ه ر هه واڵێكی دواكه تنی موچه دا هه س���ت به دڵه ڕاوك���ێ ده كات، له به رئ���ه وه ی خ���ۆی و هاوسه ره كه ش���ی مامۆستان و دو منداڵیان هه یه و له خانوی

كرێشدان.ئ���ه و وتی "دواكه وتنی موچه به ته واوی كاریگ���ه ری له س���ه ر ژیانم���ان هه ب���وه ، ب���ه رده وام بی���ر له وه ده كه ین���ه وه چۆن خۆم���ان و منداڵه كانمان تێر و پۆش���ته و په رداخ بن؟ چ���ۆن كرێی هاتوچۆ دابین بكه ین؟ چ���ۆن كرێی خانو بده ین؟ چۆن پاره ی موه لیده و غازو مۆبایل و چی و چی

بده ین؟".وتیش���ی "خۆزگه م ب���ه وه ی موچه خۆر

نییه ".

زیاتر مامۆستایان موچه ی دواكه وتنی له س���ێ مانگ له گه ڵ ده ستپێكردنه وه ی وه رزی خوێندنی ئه مساڵدا، مامۆستایانی هۆڵه كانی هێنایه س���ه ر ش���ه قامه كان و هه رچه نده ك���رد، بایكۆت خوێندنی���ان چه ند هه فته یه كه گه ڕاونه ته وه بۆ ده وامی ئاس���ایی خۆیان، به اڵم دواكه وتنی موچه ب���ۆ ئاینده یه ك���ی نادیار مامۆس���تایانی نیگه ران و توڕه كردوه ، كه ئێس���تا زیاتر

له سێ مانگه موچه یان پێنه دراوه .ئه ندامی حه مه غه ری���ب، نه وش���یروان لق���ی س���لێمانی س���كرتاریه تی یه كێتی

مامۆس���تایان ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه هه رچه ن���ده كاتێ���ك دیارینه ك���راوه بۆ س���ه رله نوێ بایكۆت كردنه وه ی خوێندن، به اڵم تاموچه زیاتر دواكه وێت، زیاتریش مامۆستا له گه ڵیدا نیگه ران و توڕه ده بێت، ئه و وتی "زیات���ر له مانگێك له مه وبه ر كه مامۆس���تایان له گه رمه ی بایكۆت كردندا ب���ون، نوێنه رانی یه كێتی مامۆس���تایان له گه ڵ قوباد تاڵه بانی جێگری س���ه رۆكی به ڵێنی حكومه ت���ی هه رێم كۆبون���ه وه و پێدان كه له مه ودوا موچه ی مامۆستایان جارێ���ك رۆژ 30 ه���ه ر دوانه ك���ه وێ و

بدرێت".وتیشی "به پێی ئه و به ڵێنه بێت، ده بێت له 11و 12ی ئه م مانگه دا، واته سبه ینێ و دو س���به ی ده بو موچه ی مامۆس���تایان بدرایه ، چونكه قوباد تاڵه بانی وتی ئیتر دڵنیاب���ن مانگانه موچه ی مامۆس���تایان

له كاتی خۆیدا ده درێ و دواناكه وێت".ناوب���راو جه غ���ت ل���ه وه ش ده كات كه قوباد تاڵه بانی له و دانیش���تنه دا به ڵێنی ئ���ه وه ی داوه تا كۆتایی س���اڵی 2015، حكومه ت���ی هه رێ���م موچه ی ئه و س���ێ مانگه ی مامۆس���تایان ب���دات كه له كاتی

خۆیدا نه یداوه ، ئه ندامه كه ی لقی سلێمانی س���كرتاریه تی یه كێتی مامۆستایان وتی "وه زاره تی په روه رده ش، دیسان یه كێتی كه كردوه ته وه دڵنی���ا مامۆس���تایانیان مانگانه موچه ی مامۆستایان له كاتی خۆیدا

ده درێتێ و سی رۆژه كه تێناپه ڕێنێت".وتیشی "ئه گه ر الیه نه په یوه ندیداره كان پابه ن���د نه ب���ن ب���ه به ڵێنه كانیان���ه وه و له كات���ی خۆیدا مانگان���ه موچه نه ده ن و ده بێت ئ���ه وا دوابكه وێت، ئه مج���اره ش چاوه ڕوانی ئه وه ش له مامۆس���تایان بكه ن

كه هه ڵوێستیان هه بێت".

خوێندن(502( سێشه ممه 162015/11/10 xwendn.awene@gmail.com

مامۆستایان:‌موچه‌‌له‌كاتی‌‌خۆیدا‌‌نه‌درێ‌هه‌ڵوێستمان‌ده‌بێت

ئا: سروه جه مال

زه ینه ب عومه ر، مامۆستا له گوندی چنگیانی شارباژێڕ حه وشه و ده رودیواری

قوتابخانه یه ك به وێنه ی ره نگاوڕه نگ ده ڕازێنێته وه و دڵی قوتابیه كانی دڵخۆش و

شاد ده كات.

زه ین���ه ب ئاماژه ب���ه وه ده كات كه مرۆڤ هه م���و كات هه وڵ���ی ئ���ه وه ی داوه ئ���ه و ژینگه یه ی تیایدا ئ���ه ژی ڕازاوه بێت و نزیك بێت له سروش���تی خۆیه وه ، ئه و وتی "ئه گه ر قوتابی ته نها له پۆلێكی س���اده دا بێت وه ك ناوش���ار س���نوری بیركردنه وه ی دیاریكراو ئه بێت، به اڵم له م خوێندنگه دوره ده ستانه دا كه خوێندكار كه متر ده ستی ئه گات به زۆرێك له ش���ته كان ڕازاندنه وه ی پۆل���ه كان ئه بێته هۆكارێ���ك بۆی بۆ ئ���ه وه ی خه یاڵی فراوان

بێت و پرس���یاری الدروس���ت بێت كه ئه مه له سروشتی منداڵدا زۆر تێبینی ئه كرێت".

سیس���ته می وای���ه ب���اوه ڕی زه ین���ه ب له كوردس���تاندا فێرك���ردن پ���ه روه رده و تاڕاده ی���ه ك سیس���ته مێكی ڕه ق و تیۆرییه و هه ڵسوكه وت له گه ڵ قوتابیان و خوێندكاراندا وه ك هه ڵس���وكه وت له گه ڵ تاكه كه س نییه به ڵك���و زیاتر وه ك گروپێكی بێده س���ه اڵت س���ه یر ده كرێ���ن، ئ���ه و وت���ی "به داخه وه له قوتاب���ی و گوێگرت���ن له قوتابخانه كان���دا خوێندكار زۆر كه مه ، ڕونكردنه وه به باش���ی الوازی به ه���ه ژاری و زانی���اری نادرێ���ت، ئه كرێت، به قوتابی و خوێندكار پێش���كه ش نه دان���ی زانیاری و گوێنه گرتن ش���ێوه یه كن له ش���ێوه كانی س���ه ركوتكردن و چه وسانه وه كه بۆته هۆی ئه وه ی سیس���ته مه كه هه موی سیسته مێكی دور له ئاره زو و خۆشه ویستی

قوتابی و خوێندكار بێت..."

زه ینه ب ده رودیواری ئ���ه و قوتابخانه یه ی به وێن���ه ی ره نگاوره ن���گ رازاندوه ت���ه وه كه تیایدا مامۆستایه ، كاتێك وێنه كان ده بینیت پرس���یاری ئ���ه وه ت الدروس���ت ده بێت كه ده بێ���ت به ته نها ئه و كارانه ی ئه نجامدابێت؟ ئه و وتی "هه ندێك له مامۆس���تایانی ئه و دو خوێندنگه ی���ه ی كه وانه م تی���ادا وتۆته وه و له گه ڵ كۆمه ڵێك هاوڕێ به اڵم وه ك هاوكاری مادی ته واوی كاره كان له س���ه ر ئه ركی خۆم بوه ، ته نها ئه و بۆیاخه نه بێت كه ڕه س���می س���ه ر دیواری قوتابخانه م پێ دروستكردوه له به شه پاره ی سااڵنه ی خوێندنگا كڕراوه ".

وتیش���ی "ئه نجامدانی كارێكی له م جۆره دور نییه له كۆس���پ و ئاس���ته نگ، به چه ند ڕێگ���ه ی جی���اواز هه وڵی ئ���ه وه دراوه كه به رده وام ب���ه اڵم پێبوه س���تێنن، كاره كانم

بوم".له به رامبه ر ئه م كارانه ی مامۆستا زه ینه بدا

هه ندێك له دانیشتوانی گونده كه كاره كانیان پێباش بوه و هه ندێكی تریان پێیانوابوه ئه م كاران���ه منداڵه كانیان به الڕێدا ئه بات و پێیان قبوڵ نه بوه ، ئه و وتی "ئامانجی من ئه وه یه له هه ر شوێنێك بم بتوانم گۆڕانكاری دروست بك���ه م بۆ ئه وه ی جیهان بكه مه ش���وێنێكی

باشتر".وتیشی "مرۆڤ له هه ر شوێن و جێگه یه ك بێت ئه گ���ه ر ئیراده یه ك���ی به هێزی هه بێت ئه توانێت گۆڕانكاری دروست بكات و بۆ هه مو شتێك پێویس���ت نیه چاوه ڕیی حكومه ت و

كه سانی تر بێت".زه ین���ه ب عومه ر كه په یمانگای زانس���تی كۆمپیوته ر به ش���ی داتابه یسی ته واوكردوه ، پێنج س���اڵه مامۆستایه ، له و ماوه یه دا له دو قوتابخان���ه ی جی���اواز وان���ه ی وتوه ته وه ، گرنگییه ك���ی زۆری���داوه به ژینگه ی ناوپۆل و

قوتابخانه كه ی .

مامۆستایه‌ك‌ده‌رودیواری‌‌قوتابخانه‌یه‌ك‌به‌وێنه‌‌ده‌ڕازێنێته‌وه‌

مامۆستایه ک: خۆزگه م به وه ی موچه خۆر نییه

قوتابخانه ی چنگیان

خۆپیشاندانێکی مامۆستایان

ونبون* ناسنامه یه كی ژووری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) یاسین ده رویش فتاح ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوینه .* ناسنامه یه كی ژووری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاالن محمد اسماعیل ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوینه .* مۆڵه تێكی كاركردنی بازرگانی خانوو به ره ونبوه به ناوی ) سفر حه مه فتاح ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوینه .* مۆڵه تێكی شوفێری تایبه تی به ناوی ) علی كریم صالح قادر ( ونبوه هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی كه الر.

* پێناس���ێكی باری شارستانی به ناوی )لیلی كریم رس���تم( ونبوه ،هه ركه س ده یدۆزێته وه ،بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی خاك له كه الر.

* تابلۆیه كی پێشه وه ی ئۆتۆمبیل جۆری ده بڵ- نیسان ژماره )67632 سلێمانی ( كه تۆماره به ناوی )ادم علی سۆفی ساڵح( ونبوه ،هه ركه س ده یدۆزێته وه ،بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی خاك له كه الر.

* تابلۆیه كی پێش���ه وه ی ئۆتۆمبیل جۆری هۆندا- تریكان ژماره )42792 س���لێمانی ( كه تۆماره به ناوی )فریاد كمال حمید( ونبوه ،هه ركه س ده یدۆزێته وه ،بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی خاك له كه الر.

* تابلۆیه کی پێش���ه وه ی ئۆتۆمبێل جۆری مان_فالت ژماره )72215 سلێمانی( که تۆماره به ناوی)هونه ر عمر حسین( ونبوه ، هه رکه س دۆرزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ کتێبخانه ی له که الر.

ئه نجومه نی دادوه ری ژماره 400/ب/2015 دادگا به رایی كه الر به روار: 2015/8/9

ئاگاداری داواكار )وس������ین مصطفی عبدالله ( داوای ژماره ی س���ه ره وه ی له م دادگایه تۆماركردووه له سه ر داوا له سه ركراو ڕاستگری باری شارستانی كه الر سه ره ڕای كاره كه ی كه تیایدا داوای گۆڕینی ناوی خۆی ده كات له )وسین( بۆ )حاجی ( جاهه ركه سێك ناڕه زای هه یه له سه ر ئه و ناوگۆڕینه باسه ردانی ئه م دادگایه بكات له ماوه ی )10( ڕۆژدا پاش باڵوكردنه وه ی ئه م ئاگاداریه ، به پێچه وانه وه

داواكه ده بینین به پێی یاسا.

دادوه رعباس محمد امین

ئه نجومه نی دادوه ری ژماره 310/ب/2015 دادگا به رایی له كفری به روار: 2015/11/2

ئاگاداری داواكار )سالم ابراهیم حیدر( داوای ژماره )310/ب/2015( كردۆته وه له م دادگایه و داوا ده كات نازناوی بگۆڕێ له )البیاتی ( بۆ )الدلوی( جاهه ركه سێ الری هه یه له و ناوگۆڕینه باله ماوه ی )10( ڕۆژدا سه ردانی ئه م دادگایه بكات به پێچه وانه وه دادگا ته ماشای

داواكه ده كات به پێی یاسا. له گه ڵ رێزدا.....دادوه رعزالدین رحمان سلیمان

ئه نجومه نی دادوه ری ژماره 417/ب/2015 دادگا به رایی كه الر به روار: 2015/11/2

ئاگاداری داواكار )ش���اهۆ حمه امین قادر( داوای ژماره ی س���ه ره وه ی له م دادگایه تۆماركردووه له س���ه ر داوا له سه ركراو ڕاستگری باری شارس���تانی پێباز س���ه ره ڕای كاره كه ی كه تیایدا داوای گۆڕین���ی ناوی منداڵه ناكامه كه ی ده كات له )هه س���تی ( بۆ )النه ( جاهه ركه سێك ناڕه زای هه یه له سه ر ئه و ناوگۆڕینه باسه ردانی ئه م دادگایه بكات له ماوه ی )10( ڕۆژدا پاش باڵوكردنه وه ی ئه م

ئاگاداریه ، به پێچه وانه وه داواكه ده بینین به پێی یاسا.

دادوه رعباس محمد امین

)502( سێشه ممه 2015/11/10 19تایبه‌ت

ئا: زانكۆ سه ردار

به هۆی ملمالنیه سیاسیه كانه وه ، كه ناڵه كانی راگه یاندنی حیزبه كان

به زمانێك تانه و ته شه ر له یه ك ده سون كه به ڕای زۆرێك

له چاودێران "راگه یاندنی سه رده می شه ڕی ناوخۆمان" بیرده خاته وه .

له لێدوانێكی����دا ب����ۆ ئاوێن����ه ئازا كه رایگه یاند قه ره داغی حه س����یب "من پێ����م وانیه ج����ارێ ناوبنرێت ش����ه ڕی راگه یاندن، ئ����ه وه یه كێكه له ره نگدانه وه كانی ملمالنێی سیاسیی له هه رێمی كوردس����تاندا، به ش����ێكه ل����ه و كێبڕك����ێ و ملمالنێیان����ه ی كه له كه یسه هه یه له نێوان حیزبه كاندا جاجیاكاندا، راگه یاندن هه رگیز خۆی به ته نی����ا وه كو كایه ی����ه ك ملمالنێی نه كردوه و خاوه نی شه ڕێك نه بوه بۆ خۆی به ڵك����و ره نگدانه وه ی ملمالنێ سیاس����یه كان بوه ، بێگومان ئه وه ی راگه یاندن ده یكات ئاوێنه ی ملمالنێ

سیاسیه كانه ".ئازا س����ه باره ت به زمانی ئێستای پارت����ی و راگه یاندنه كان����ی كاری حیزبه ئ����ه و زاگرۆس����ی كه ناڵ����ی به تایب����ه ت، وت����ی "ش����تێك نی����ه به تایب����ه ت بوترێت زاگ����رۆس، ئه و هه ڵمه ت����ه ی ئێمه وه كو وه اڵمدانه وه بۆ هه ڵمه تی راگه یاندنی بزوتنه وه ی وه اڵمدانه وه س����ێبه ره كانی گۆڕان و بوه ، كۆی ده زگاكان����ی راگه یاندنی تێیدا كوردستان دیموكراتی پارتی به شداربون، په یڕه ویمان له سیاسه تی سیاس����ه تی كردوه ، وه اڵمدان����ه وه وه راس����تیه كان كه ش����فكردنی ده رخستنی به ڵگه نامه كان، هه روه ها بۆ دروستبونی ئه و دۆخه ش میدیای

گۆڕان ده ستپێشخه ر بوه ".بڕیاریدا پارت����ی س����ه ركردایه تی له پێن����او هێوربون����ه وه ی دۆخه كه ، كه ناڵه كانی راگه یاندنی حیزبه كه یان خۆیان ب����ه دور بگ����رن له هه رجۆره زمانێكی زبرو ئه و هه ڵمه ته ی ئێستا

راگه یاندنیاندا ده زگاكان����ی له نێ����و باره یه وه ل����ه و رایبگ����رن، هه ی����ه ئازا وت����ی "ئ����ه و بڕی����اره بڕیاری س����ه ركردایه تیمانه و پابه ن����د ده بین بڕیاربو ورده كاریه كانیه وه ، به هه مو له كاتژمێر 8ی رۆژی یه كش����ه ممه وه جێبه جێكردنه وه ، ب����واری بچێت����ه به اڵم له ته واوی ده زگاكانی پارتیه وه ب����ه ر ل����ه و واده یه ش ده س����تكراوه به جێبه جێكردنی ، به اڵم زۆر به وردیش چاودێری راگه یاندنه كانی بزوتنه وه ی گۆڕان و سێبه ره كانی ده كه ین تابزانین كوێ تاوه ك����و ئ����ه وان ته جاوزاتی هاتو ئه گه ر هه ركاتێكیش ده ڕوات، ئه وان به رده وام بون له به كارهێنانی له راگه یاندن����دا زمانه ی����ان ئ����ه و ئ����ه وا دو رێگام����ان له به رده مدایه ، یه كه میان س����ه ركردایه تی پارتی چ بڕیارێ����ك بدات ئێمه ئه وه جێبه جێ ده كه ین، دوه میش ئه و كه س����ایه تیه سیاس����ی و نیش����تیمانپه روه رو نێوه ندگیرب����ون و كۆمه اڵیه تیان����ه ی ت����كاو داوای����ان له پارت����ی ك����ردوه ك����ه ئه م بڕی����اره ب����دات، ئه وانیش به ش����به حاڵی خۆیان به رپرسیارێتی ئه وه یان له ئه ستۆ ده بێت كه ببینن سێبیه ره كانیان گۆڕان و بزوتنه وه ی

چۆن به رده وامن".س����ه باره ت ب����ه وه ی ك����ه ئ����ه م دۆخ����ه خزمه ت به ك����ێ ده كات ئه و به رپرس����ه ی راگه یاندنی پارتی وتی " من نازانم له ئێستادا ئه م ملمالنێ سیاسیه خزمه تی كێ ده كات تاوه كو

راگه یاندن خزمه ت بكات".له به رامبه ریشدا، به رپرسی میدیای بزوتن����ه وه ی گۆڕانیش ب����اس له وه ده كات كه ئه وان شه ڕی راگه یاندنیان نه كردوه ، به ڵكو ئه وه پارتی خۆیه تی

ئه وه ی ناوناوه شه ڕی راگه یاندن.عه بدولره زاق ش����ه ریف، به رپرسی میدیای گ����ۆڕان به ئاوێنه ی راگه یاند ك����ه "ئێم����ه ش����ه ڕی راگه یاندنمان ئ����ه وان بۆخۆیان ئه وه ی نه كردوه ، راگه یاندنی ش����ه ڕی ده نێ����ن ناوی ئێم����ه وه س����تاندویانه خۆی����ان

ئێمه لێده كه ی����ن، ده ستخۆش����یان ه����ه واڵ زانی����اری و رونكردن����ه وه و به خه ڵك ده گه یه نین، ئێمه ناتوانین به خه ڵك زانی����اری رونكردن����ه وه و نه گه یه نی����ن، كێش����ه یه ك هه ی����ه و

پێیده وترێت كێش����ه ی سه رۆكایه تی هه رێم، كۆمه ڵێك قه یران هه یه ئێمه ناتوانین ئه مانه به خه ڵك نه گه یه نین و زانیاریان نه ده ین����ێ تابزانن چۆنه و

چۆن نیه ".

به رپرسه كه ی میدیای گۆڕان باسی له وه ك����رد كه ئه وان ئه گه ر كار بێته س����ه ر ئه وه ی رێگه چاره بدۆزرێته وه بۆ كێش����ه كانی هه رێمی كوردستان ئه وان ده بنه هۆكاری چاره سه ر نه ك

هۆكاری كێشه كان.هه روه ها وتیشی " ئه و كاره ی ئه وان هه ڵمه تێك����ی ناش����رینی راگه یاندنه تێكۆشه ره كانی كه سایه تیه بۆسه ر خۆشیان پێمانوایه میلله ته كه مان، زه ره ری ك����ه به وه ك����رد دركی����ان لێده ك����ه ن وه س����تاندیان، ئ����ه وه ی ئێم����ه ش پابه ندبون بوه به ئیتیك و

یاسای كاری رۆژنامه وانیه وه ".سه باره ت ش����ه ریف، عبدالره زاق به وه ستاندنی ئه و هه ڵمه ته له الیه ن پارتیه وه ده ڵێت" ئێمه ده ستخۆشیان

لێده كه ین و به هه ند وه ریده گرین". رۆژنامه نوس����انی س����ه ندیكای كوردستانیش پێیوایه كه كه ناڵه كانی راگه یاندنی پارتی و گۆڕان پێش����ێلی كاری رۆژنامه وان����ی ده كه ن و دۆخی كوردستانیش گرژ و ئاڵۆزتر ده كه ن.

نه قیبی سه ندیكای رۆژنامه نوسانی حمه ئه مین ئازاد حاكم كوردستان، به ئاوێن����ه ی راگه یان����د ك����ه "ئێمه له ئێس����تای نیه گرنگ پێمانوای����ه الی راستی مه نتیق و كوردس����تاندا كێ بێ����ت گرنگ ئه وه ی����ه مه زاجی گشتی له كوردستان و له به ر قه یرانی سیاسی و ئابوری له گه ڵ بونی داعش و كۆمه ڵێك گرفتی دیكه ره نگه قبوڵی

ئه و ئه و هه مو گرژیه نه كات".ئه و وتی "ئه م����ه الدانه له ئیتیكی كاری رۆژنامه وان����ی له هه مانكات����دا پێشێلكاریه كی یاساییشه به گوێڕه ی بڕگه كانی ماده ی )2( وه ماده ی )9( ب����ه وه ده كات هه ركاتێك ئاماژه كه پێش����ێلكاری كرا به رامبه ر میساقی رۆژنامه نوس����ی كاری ش����ه ره فی )ئای ئێڤ ج����ی 52( كه له بڕگه ی ده ڵێ����ت: میس����اقه كه دا )7(ی هه ركاتێك راگه یاندن پشێوی نایه وه له ش����وێنێك، ئه وه له ئیتیكی خۆی ده رده چێت، ئه م میس����اقه ش ته نها بابه تێك����ی ئه خالق����ی نی����ه به ڵكو به گوێره ی ماده ی )35( ئه م بڕگه یه بۆته ئیلتیزامێكی یاسایی ، به هاكانی كاری رۆژنامه نوس����ی بۆته ئیلتیزام

بۆ هه مو كاری رۆژنامه گه ری ".

شه‌ڕی‌‌راگه‌یاندن‌پشێویی‌‌له‌كوردستان‌ده‌نێته‌وه‌

ئاوێنه : ئێوه خۆتان هه س����تتان به و جیاوازیه كردوه كه له نێو فراكسیۆنی

یه كگرتودا هه بوبێت؟هیوا میرزا س����لیم: ئه گ����ه ر ئه مڕۆ به وردت����ر س����ه یری بكه ین ئ����ه م باره سیاس����یه ی ك����ه روی له هه رێم كردوه هه مو ئه گه ره كان هه ڵده گرێت، ده بێت ئێم����ه رێز له ئیراده و راوبۆچونی هه مو

ده ڤه ره كان بگرین.ئاوێن����ه : ئ����ه م دۆخه ی كه ئێس����تا

تێكه وتوه ، وه ك هه رێمی كوردستانی خۆتان و وه ك سیاس����ه تی یه كگرتوش

ئاینده كه ی چۆن ده بینن؟هی����وا میرزا س����لیم: ئێم����ه وه كو یه كگرتوی ئیسالمی له هه وڵی خۆمان

هه ر به رده وام ده بین.ئاوێنه : ئه م هه واڵنه ی ئێوه الیه نگری تێدا نیه بۆ هیچ الیه نێكی دیاریكراو،

به تایبه ت بۆ پارتی ؟ هی����وا می����رزا س����لیم: یه كێ����ك له كێشه كانی ئه مڕۆی واقیعی هه رێمی

كوردس����تان جۆرێ����ك له خۆڵكردن����ه چ����اوی به رامبه ره كانه كه ده بینرێت، خوێندنه وه یه كی هه وڵ����ه كان زۆرجار به رژه وه ندخوازان����ه ی ده مارگیران����ه و بۆ ده كرێت، ئێمه وه ك����و یه كگرتوی وه ك����و كوردس����تان و ئیس����المی س����ه ركردایه تی بڕی����اری ئه وه مانداوه ك����ه هه ر ش����تێك ده یكه ی����ن له پێناو به رژوه ندی گشتیدا بێت، به تێپه ڕبونی كاتیش و له ماوه ی چه ند مانگی رابردودا ئه وه ده رك����ه وت ك����ه قه ناعه ته كان و

ده ستپێش����خه ریه كانی یه كگرت����و ئه و بابه تانه ی كه یه كگرتو داوای ده كرد، وه ك داواكردن����ی كۆبون����ه وه ی پێنچ قۆڵی و گه یشتنه ئه نجامێك بۆ بابه تی س����ه رۆكایه تی هه رێم و چاره سه ركدنی كێش����ه كان، واقی����ع س����ه لماندی كه بۆ زیات����ر یه كگرت����و بۆچونه كان����ی به رژه وه ندی هه رێمه كه نزیك بو، ئیتر به رامبه ره كانیش هه ر خوێندنه وه یه كی ب����ۆ ده كه ن ئ����ه وه خۆیان ئ����ازادن، ئه وه ی گرنگه سه ركردایه تی یه كگرتو

قه ناعه تم����ان ب����ه كارو به رنامه ك����ه ی خۆم����ان هه ی����ه ، ئه و كه س����انه ی كه كوردس����تان و له هه رێم����ی واقیعی����ن بابه تیانه س����ه یری بابه ته كان ده كه ن هه میش����ه له حیزبایه ت����ی ب����ه دور ئیسالمی یه كگرتوی هه ڵوێستانه كانی

باش ئه نرخێنن.ئاوێنه : هیچ الیه نێ����ك یاخود هیچ واڵتێ����ك، به تایب����ه ت واڵتێكی وه كو توركیا هیچ فشارێكیان له سه ر یه كگرتو

نیه بۆ نزیكبونه وه له پارتی؟

هیوا میرزا سلیم: ئێمه زو ئه مه مان راگه یاندوه ، له س����اڵی 1994 تاوه كو ئێستا، یه كگرتوی ئیسالمی حیزبێكه بڕیارو هه ڵوێس����ته كانی سه ربه خۆیه ، هه ڵقواڵوی قه ناعه ت و ئێستای واقیعی به وپ����ه ڕی كوردس����تانه ، هه رێم����ی راش����كاوی به جه م����اوه ری گه له كه مان ده ڵێم هیچ الیه نێ����ك نه ده وڵه ت و نه حیزب فشاری له س����ه ر یه كگرتو نیه ، یه كگرتو حیزبێكه س����ه ربه خۆیه بۆیه

فشار له كه س قبوڵ ناكات.

هیوا‌میرزا‌سابیر:‌گه‌وره‌ترین‌گرفتی‌‌سیاسیه‌كانی‌‌كورد...‌پاشماوه‌

گۆڕان: ئێمه شه ڕی راگه یاندنمان

نه كردوه و ئه وه ی كردومانه ئیتیكی

كاری رۆژنامه وانی بوه

سه ندیكای رۆژنامه نوسان: پارتی و گۆڕان پێشێلی كاری

راگه یاندنیان كردوه

پارتی : چاودێری وردی میدیای گۆڕان و كه ناڵه سێبه ره كانیان

ده كه ین

تایبه‌ت (502( سێشه ممه 182015/11/10

ئا: نزار گزالی، به یروت

هونه رمه ندی لوبنانی وه لید تۆفیق له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "باوه ڕ

بكه ن ئه گه ر خێزاندار نه بام شانازیم به وه ده كرد هاوسه رگیریم له گه ڵ كچه

شه ڕڤانێك بكردایه ".

ئاوێنه : سه ره تا به وه ده ست پێده كه م و پرس���یار ل���ه وه ده كه م بۆچ���ی باپیره ت به تۆفیق ئه لحلو ناسرابو؟ هه روه ها ئه وه م به رگ���وێ كه وتوه ك���ه خێزانه كه تان زۆر پابه ندو ب���اوه ڕدار بون، ئه مه چۆن چۆنی

بو؟به گش���تی خێزانه كه مان تۆفیق: وه لید زۆرینه ی���ان ده نگی���ان خۆش ب���و، دایكم ده نگی زۆر خۆش بو، ب���ه رده وام گۆرانی ئه سمه هان و ئوم كه لسومی ده چڕی، گۆرانی له سه ر پێغه مه ریش ده چڕی، به هه مانشێوه خاڵیشم. باپیره م هێنده ده نگی خۆش بو له به ر ئه وه پێیان ده گوت تۆفیق ئه لحلو، واتا ئه م نازناوه له ده نگ خۆشیه وه هاتوه . ئیدی ئه وانه هۆكار بون بۆ ئه وه ی منیش ئه و خولیایه م ال ده ركه وێت و به ره به ره خۆم له نێو جیهانی ده ن���گ و گۆرانی دۆزیه وه . له كۆاڵن و له پۆل گۆرانیم ده گوت، زۆرجار له پۆل به هۆی زۆر گۆرانی گوتنه وه ده ریان ده كردمه ده ره وه ی پۆل. له س���ه ره تاكاندا وێڕای گۆرانی گوتن ده س���تمدایه ژه نینی عود، له گه ڵ ئه وه شدا به هۆی زۆری ژماره ی ئه ندامانی خێزانه كه م���ان كه )10( كه س بوین كارم ده ك���ردو یارمه تی باوكم ده دا. به اڵم خه ون���ی ئه وه م هه بو ك���ه ناوبانگ په یدا بك���ه م و ببمه ئه س���تێره ی گۆرانی گوتن. ئه وه بو به رنامه یه كی ئاره زومه ندان هه ب���و به ناوی س���تۆدیۆی ئه لف���ه ن، من له ش���اره كه ی خ���ۆم رومك���رده به یروت و به شداریم كردو سوپاس بۆخوا سه ركه وتو بوم، گۆرانی )عی���ون ئه لبه هیه ( م گوت، ده نگدانه وه یه كی زۆری هه بو، ده رهێنه ری گه وره )حه سه ن ئیمام( منی برد بۆ میسر، هه ر زۆر س���ینه ما بۆ خۆی بردم و ئه وكات ته مه ن���م ته نها )18( س���اڵ ب���و. یه كه م فیلمم له میسر له گه ڵ هونه رمه ند )سوهێر ره م���زی( له وێ���وه ژماره یه كی هه ره زۆری هونه رمه ندی میس���ریم بین���ی و یه كترمان ناسی، له نێوانیاندا )عه بدولحه لیم حافز(. له گه ڵ ئه وه ش���دا هه ستم كرد هێشتا زوه و ده بێت واباش���ه بگه ڕێمه وه ب���ۆ به یروت. كه گه ڕام���ه وه به ی���روت فیلم���ی دوه مم له به یروت ده س���تپێكرد له گه ڵ هونه رمه ند زۆری به ش���ێكی ش���ه ریف(و )عوم���ه ر له وانه ی كه له س���تۆدیۆ ئه لفه ن له گه ڵ من گۆرانی���ان ده گوت. ئه وه بو جه نگی لوبنان ده س���تیپێكردو هه موم���ان روم���ان كرده سوریا. ئه وه له بیر ناكه ین سوریا باوه شی بۆ كردینه وه و ئێمه ی له ئامێز گرت. ئه وكات سه ته الیت نه بو، كلیپات وه ك ئێستا په خش نه ده ك���را، كه س���ێك ئه گ���ه ر له واڵته كه ی خۆی ناس���راو بایه ، ته نها له سه ر ئاستی نێوخۆیی ده مایه وه ، له ده ره وه نه ده ناسرا. من و )ملحم( به یه كه وه له یه ك ژور ژیانمان به سه رده برد. وێڕای ئه و ناخۆشی و غوربه ته به اڵم توانیمان به سه ر هه مو به ربه سته كان زاڵبم و )3( فیلمم له سوریا تۆماركرد له گه ڵ گه وره هونه رمه ندانی ئ���ه وێ. له نێوانیاندا هونه رمه ن���دی گه وره )دوره ی���د له حام(. هه ر له س���وریا چه ن���د گۆرانیه كی دیكه م باڵوكرده وه له نێوانیان���دا گۆرانی)ئه بوكی می���ن یا س���ه بیا( ئ���ه و گۆرانیان���ه باش ده نگیاندایه وه . ئه مجاره رومكرده ئه وروپا ئ���ه وكات به ش���ێكی زۆر له هونه رمه ن���دان له سه ر داواكاری خه ڵكی خۆمان له تاراوگه رویانده كرده ئه وروپا. هه ر له وێش گۆرانیم به شێوه زاری عێراقی و كه نداویش چڕی، تا ئه وكاته ی له پاریس رێكه وتم له سه ر ئه وه ی ك���ه دوب���اره روبكه مه وه میس���رو له وێش له چه ند فیلمێكی دیكه دا به ش���داریم كرد، كۆی ئه و فیلمانه ی كه من به ش���داریم تێدا كردون )11( فیلمه . هه ر له وێ له س���اڵی 1982 گۆران���ی )ئینزل یا گمیل(م گوت و له وكات���ه وه ئه م گۆرانی���ه م به گۆرانیه كی هه میشه ئاماده و زیندو داده نرێت، چونكه تائێس���تاو دوای )33( س���اڵ له بۆن���ه و ئاهه نگ���ه كان دوباره ده كرێت���ه وه . ئیدی هه ر له میس���ر له گ���ه ڵ هونه مه ند )محمه د عه بدولوه هاب( چه ن���د ئاوازێكی بۆ دانام. دواتر هه ر له 1982 به یه كجاره كی گه ڕامه وه لوبن���ان و ب���ره وم ب���ه كاری هونه ریم���دا، ده مه وێت ئه وه ش بڵیم من جگه له نواندن و گۆران���ی گوت���ن كاری ئاوازدانه ریش���م بۆ چه ندین هاوڕێ هونه رمه ندو به ش���ێوه زاری جیاواز كردوه ، ئه و درێژدادڕیه له پێشه كی و باس���ی كاره كانم ب���ۆ ئه وه ب���و، چونكه

یه كه مج���اره ب���ۆ راگه یاندنێك���ی كوردی ده دوێم و قسه ده كه م.

ئاوێن���ه : ت���ۆ زیات���ر وه ك گۆرانیبێ���ژ ناسراوی، هۆكار چی بو له بواری سینه مادا

به رده وام نه بوی؟وه لید تۆفیق: راس���ته بۆ نه وه ی ئێستا فیلمم نه بوه ، هۆكارگه لێكیش هه ن، له وانه ش���ه ڕی عێراق و ئێران، ئ���ه وكات عێراق و واڵتان���ی كه نداو گه وره ترین س���ه رچاوه ی كڕینی فیلم ب���ون، به هۆی ئه و جه نگه بۆ چه ند ساڵێك به رهه مهێنانی فیلم وه ستاو ساردی تێكه وت. ئه وكات ئه گه ر له ساڵێك ژماره كه به رهه مهێنرابای���ه فیل���م )200)بۆ كه متر ل���ه )10( فیلم كه مب���ۆه ، ئه مه له وكاته دابو كه من وه ك موشه ك له بواری س���ینه ما ده ركه وتبوم ئی���دی ئه و هۆكاره زیانی زۆری به كاروانی كاری س���ینه مایی م���ن گه یاند، ه���ۆكاری دوه م له به رئه وه ی من میسری نیم، راسته میسر باوه شی بۆ من كردبۆوه ، به اڵم فیلمم هه ر به میسری و گۆرانیم هه ر به میس���ری، ئیدی خه ریك بو نامۆ ده بوم له واڵت���ی خۆم، دۆخه كه وای ده خواس���ت بگه ڕێمه وه لوبن���ان. چونكه هونه رمه ن���د هه رچه ند ل���ه ده ره وه ی واڵتی خۆی ناوبانگی هه بێت، ئه گه ر بونی خۆی له واڵتی خۆی نه سه لماند ئه وه سه ركه وتو نابێ���ت، بۆیه ناچار ب���وم بێمه وه لوبنان و خۆم هاونیش���تمانیانی له گه ڵ په یوه ندی له ئاسته جیاوازه كان په ره پێبده م. هۆكاری سێیه میش تا ئه و دۆخانه باشتر بون، دۆخی سینه ما گۆڕاو وه ك بازرگانی به ڵێنده رایه تی لێهات، من له كاتێكدا به ش���داری سینه مام كرد، به شداریه كه له گه ڵ گه وره ئه ستێره و ئاوازدانه رانی میس���ر بو، به اڵم سینه مای میس���ری وه ك خۆی نه م���او داوای فیلمی بازرگانی���ان لێك���ردم، ره تمك���رده وه ، تا ئێس���تا نزیكه ی )20( فیلم و )12( ده قی ش���انۆگه ریم ره تكردۆته وه ، م���ن ئامانجم له به ش���داری كردنی سینه مایی ئه وكاتیش ئ���ه وه بو كه بتوانم ش���تێك پێش���كه ش بك���ه م ئیزافه یه ك���ی هون���ه ری بێت نه ك بازرگانی. ئێمه له ئێستادا له هه ردو بواری گه وره ی له قه یرانێكی سینه ماش گۆرانی و هونه ریداین. تا ئێستاش هه ندێك هونه مه ند له گۆره پانه كه ماون وه ك )كازم س���اهرو ملحم و ماجد ئه لموهه ندس و شیرین له میسر( به اڵم له گه ڵ ئه وه ش���دا شتی بازرگانی زۆر بوه ئاوازه كان وه س���تاون، هه مان رسته و هه مان ئاواز زۆر دوباره ده كرێنه وه . بۆیه ئه وانه ی س���ه ره وه هه مویان هۆكار بون بۆ به رده وام نه بونم له بواری س���ینه ما. جگه له مه له ئێستادا له هه مو شتێك كار له سه ر جی���اكاری ده كرێ���ت، ئه گ���ه ر ئاهه نگێك هه بێت ئاماده بوان زیاتر عێراقی بن ده ڵێن با )كازم( بێنین و ئه گه ر زیاتر لوبنانی بن ده ڵێن با )وه لید( بێنین، به اڵم راستیه كه ی وانی���ه ، خه ڵ���ك هون���ه ری ده وێ���ت نه ك واڵتچیه تی و شارچیه تی و تاد... ئێمه نازم غه زالیمان خۆشده ویست نه ك له به رئه وه ی عێراقی بو، به ڵكو عێراقمان خۆشده ویست

به ه���ۆی هونه ری ن���ازم غه زالیه وه . به اڵم له رێگ���ه ی رۆژنامه كه تان���ه وه رایده گه یه نم كه به رنامه ی ئ���ه وه م هه یه له زنجیره یه كی درامی بێمه وه خزم���ه ت بینه ران، زنجیره درامای ئه س���مه هانیش هۆكاریكی گرنگ و هان���ده ر بو كه منیش بی���ر له وه بكه مه وه بێ���م و له و بواره ده رك���ه وم و دوباره كاری

نواندن بكه مه وه . ئاوێنه : ساڵی رابردو له لێدوانێكدا باست له فیلمێك ده كرد كه په یوه ندی به چیرۆكی ژیانته وه هه بێت و تیایدا قۆناغه كانی ژیانت بخه یته ڕو، ب���ه اڵم ل���ه م گفتۆگه یه دا هیچ

ئاماژه یه كت بۆ نه كرد؟ وه لید تۆفیق: راسته بیرۆكه یه كی واهه بو، نازانم ئێ���وه ی رۆژنامه نوس چاوو گوێتان بۆ تیژه ، گ���ه وره و بچوك فۆكس ده كه ن. س���ه باره ت به م فیلمه یه ك له وه به رهێنه ره هاورێكانم گوتی تۆ زۆرت به به ره وه ماوه و هێشتا ته مه نت هێنده گه وره نه بوه تا فیلم له سه ر قۆناغه كانی ژیانی هونه ریت بكه ی، ده كرێت ئ���ه و جۆره كاره به ش���ێوه یه كی دۆكیۆمێنتاری بكه ین. چی بكه ین نایه وێت پیربم. هه رچه نده بیرۆكه كه ی من وابو كه ده توانم له م فیلمه دا وه ك گه نجێكی بچوك و رۆڵه كه ئێس���تام ته مه نی له هه مانكات���دا به رجه سته بكه م. بۆیه ئه م بیرۆكه یه لێی

پاشگه ز بوینه وه .ئاوێن���ه : تۆ به وه ناس���راویت كه )40( س���اڵه له نێوه ندی هون���ه ری به ناوبانگی ، پێش ته مه نی )18( س���اڵی ده ستتپێكرد ئیدی ناوبانگ و ناس���راوی چی پێبه خشی

چی لێسه ندیه وه ؟ وه لید تۆفی���ق: گه نجیه تی لێس���ه ندم، به اڵم به خۆشه ویس���تی خه ڵكی هه واداران

ئه م���ه ی ب���ۆ پڕكردم���ه وه . به كورتی زۆر زیاتری پێبه خش���یوم له وه ی كه ش���تێكی كه می لێس���ه ندبم. تۆ ده زانی سه ركرده و سیاسیه كان پاره ده ده ن بۆ ئه وه ی خه ڵكی خۆش���ی بوێن، ئێمه خه ڵكی پاره ده ده ن ئاهه نگه كانمان ئام���اده ی بمانبین���ن و تا ب���ن. بۆیه هه ر هونه مه ندێ���ك پێچه وانه ی ئه مه بڵێ راس���ت ناكات. هونه رو ناوبانگم وایكردوه یارمه تی خێ���زان و خانه واده كه م بده م و یارمه تی زۆر كه س���ی دیكه ش بده م له وانه ی له ده وروبه ری منن. من تائێستاش خۆم به شێت و شه یدای هونه ر ده زانم. من عه شقی هونه رم تائێستاش گۆرانی ده ڵێم و ئاواز داده نێم. گۆرانی هه یه گوتومه و ئێستا حه ز ده كه م بێ���م و دوباره نوێی بكه مه وه ، چونكه ئه وكات و ئێستاش به عه شقه وه كار

ده كه م.ب���اس ب���ه رده وام ت���ۆ ئاوێن���ه : باس ده ركه وتنه كانت له راگه یاندن���ه كان و له یه ك���ه م دیداری خ���ۆت و )عه بدولحه لیم حافز( ده كه ی، تۆ چ���ی له و هونه رمه نده فێری بوی یان چ���ی زیاتر كاری تێكردی

تائێستاشی له گه ڵ دابێت باسی بكه ی؟وه لی���د تۆفیق: ئێس���تا ژی���ان گۆڕاوه ، به هه مو پێوه ره كان رۆشنیریه جیاوازه كان ك���راوه ن به ڕوی یه كدیدا، زۆر به ئاس���انی ئاڵوگ���ۆری بی���روڕاو رۆش���نبیری و تاد.. ده كرێت. به اڵم له ئێس���تادا زیاتر السایی كردنه وه له ش���ته بێ بنه م���او بێ ماناكان ده كرێ���ت، به نمون���ه هه رچ���ی گۆرانیبێژ یان هونه رمه نده ح���ه زده كات كه ده چێته تایبه ت���ی پاس���ه وانی )5-4( ده ره وه له گه ڵ بێت. من به المه وه س���ه یره ، ئه مه ب���ۆ؟ بۆ ده بێت هونه رمه ند به و ش���ێوه یه

بێ���ت؟ هونه رمه ن���د له كاتی كۆنس���ێرت و روبه ڕوبونه وه ی جه ماوه ر ئاساییه یه ك دو ك���ه س كه ره نگه ئه وان���ه پیاوانی پۆلیس بن یان ئاسایشی ش���وێنه كه له گه ڵی بن. به اڵم به داخه وه ده بینی به ش���ێكی زۆری هونه رم���ه دان كه ده چنه چێش���تخانه یه ك (4-5( بۆدی���گارد هاوه ڵ���ی ده كه ن! من ئه وه ی له عه بدولحه لیم فێر بوم س���اده یی و رۆحی لێبوردن ب���ون و ئه و پیاوه به هه مو مانای���ه ك هونه رمه ندی گه وره و خاكی بو. جارێك له گه ڵ ئ���ه و ده چوینه ئاهه نگێك، ئۆتۆمبێلێكی مه رسدیسیان بۆ هێنا گوتی ن���ا من ده بێ���ت به )فیات( بچ���م، چونكه خه ڵكی ئه و شوێنه خه ڵكی ساده و هه ژارن. جارێكی دی به یه كه وه رۆیشتینه ستۆدیۆ، ئ���ه وه ی به ر ده رگا له گه رمادا نوس���تبوو، به الیدا تێپه ڕی���ن و ئاگادارمان نه بو، دواتر كه ئاگا ب���وه وه گه ڕایه وه الی و س���اڵوی لێكرد. ئیت���ر س���اده یی و له خۆبایینه بون زۆر گرنگ���ه ك���ه به داخ���ه وه هونه رمه ندو زۆر سیاس���ی و ده وڵه مه ندو تاد... زۆر زو له خۆیان بایی ده بن. یان زۆر به شێوه یه كی نه شیاو الس���ایی رۆژئاوا ده كه نه وه له جل و س���تایل. ده رئه نج���ام نابێت ئێم���ه ئه وه له بیربكه ین، له و پارچه یه ی كه ئه م چه ند واڵته ی تێدا كۆبۆته وه به عه ره ب و كورده وه

ده بێ ئه سڵی خۆمان له یاد نه كه ین.ئاوێن���ه : باس���ی ك���وردت ك���رد، چی

ده رباره ی كوردو دۆزی كورد ده زانی؟وه لی���د تۆفی���ق: م���ن واناس���راوم كه به سروشت نیش���تمانیم، نه ته وه ییم. دژی هه میشه چه وس���اندنه وه م. خۆسه پاندن و له گه ڵ ئه وانه م كه زوڵمیان لێكراوه و مافیان زه وت ك���راوه . له ناخدا هاوس���ۆزم له گه ڵ كورد. من ب���ۆ لوبنان گۆرانیم گوتوه . من بۆ مقاوه مه ی فه له ستینی گۆرانیم گوتوه ، ئه مانه له چوارچێ���وه ی باوه ڕم به وه ی كه ئه و گه له گه وره یه زوڵمیان لێكراوه . ئێمه میس���رمان خۆشویس���ت له رێگه ی هونه رو )ئوم كه لس���وم(. وه ك گوت���م عێراقمان خۆشویس���ت به هۆی گه وره ی���ی هونه ری )نازم غه زالی( له س���ه ره تا، دواتر )كازم ساهر( كوردیش���مان خۆشویست له رێگه ی میوزیكی ك���وردی. تۆ ده زان���ی هه ریه ك له توركیاو ئێران و واڵتانی عه ره بیش ته نها ماف���ی كوردی���ان زه وت نه ك���ردوه به ڵكو له میوزیك���ی كوردیش به ش���ێكی زۆریان له ماوه ی هه روه ها به كارهێن���اوه . بردوه و ئه و چه ند س���اڵه ی كه س���ه ردانی ده ره وه ده ك���ه م چه ندی���ن هاوڕێی ك���وردم هه یه له ره وه ن���دی ك���وردی له ئه ڵمانیا. ده زانی هه س���ت ده كه م كورد نه ته وه یه كی خاوه ن پره نس���یپ و دابونه ریت���ی زۆر جوانی���ان هه ی���ه ، زۆر ج���ار له نێ���و خانه وه داكه ی خۆم ب���ه دوای ئه وه ده گه رێم ده ڵێم به ڵكو له دێرزه مان یه كێكمان بچێته وه س���ه ر ئه و میلله ته ره س���ه نه . ئه مه ش له چوارچێوه ی هاوسۆزیم بۆ ئه و میلله ته به ڕێزه . لێره وه من له دڵمه وه نزا ده كه م كه س���ه ربه خۆیی به ده س���تبهێنن و واڵتێك���ی زۆر خۆی���ان

گه وره یان هه بێ، نه ك ته نها كوردس���تانی عێراق به ڵكو من ئاره زو ده كه م كوردستانی گه وره تان هه بێ���ت. هه رچه نده دوای ئه م لێدوان���ه م ره نگه هه ندێ���ك واڵت به دڵیان نه بێت، به اڵم به المه وه گرنگ نیه ، به تایبه ت توركه كان كه ئه مه یان به دڵ نابێت. ئه مه م له دڵه وه یه چونكه هاوس���ۆزی كوردم. ئه و میلله ته مافی ژیان و سه ربه خۆییان هه یه . دێمه وه سه ر باسی خۆم وه ك گوتم له كۆن له رێ���ی میوزیكی كوردی كوردس���تانمان زیاتر له ئێس���تادا ب���ه اڵم خۆشویس���ت. ئاش���نای ك���ورد ده بین له رێی بیس���تنی ناوی پێش���مه رگه و شه ڕڤانان، له تیڤیه كان زیاتر فۆكس���یان ده كه وێته سه ر. ده زانی سه رس���امی ئه وه ین كه كچه شه ڕڤانه كان ده بینین ئه وكات ده زانین ئه و كچانه و ئه و میلله ته چه ند س���ه رپێبون و خۆشه ویستی هه ی���ه بۆ خاكه كه ی و بۆ نیش���تمانه كه ی. بۆمان ده ركه وت ته نها پیاوه كانتان به رگری له خ���اك ناكه ن ك���چ و ژنه كانیش���تان ئازا هه ڵكه وت���ون. باوه ڕ بكه ن ئه گه ر خێزاندار نه بام ش���انازیم به وه ده كرد هاوسه رگیریم له گه ڵ كچه ش���ه ڕڤانێك بكردایه . ده زانی كچانی ك���ورد ئ���ه و ئازاییه تی���ان به نێو میلله تان���ی ده وروبه ری���ش باڵوكردۆته وه و ئه وان چاونه ترس���ی به رخودان و ئێس���تا

جێگه ی باسی واڵتانی عه ره بیه .ئاوێنه : چۆنه تائێستا گۆرانیت به كوردی

نه چڕیوه ؟وه لی���د تۆفیق: له ئێس���تادا پرۆژه یه كی وامان له به رده سته ، چونكه ئه و براده ره ی ك���ه كاری دابه ش���كردنی میوزی���ك ب���ۆ گۆرانیه كان���م ده كات له ئێس���تادا، ن���اوی )ش���ێرۆ(یه ، ك���وردی حه ڵه ب���ه . بۆی���ه له ئێس���تادا پرۆژه یه كمان له به ر ده س���ته گۆرانیه ك���ی عه ره ب���ی- ك���وردی ده ڵێم. دوپاتیش���ی ده كه مه وه دۆزێكی پیرۆزتان هه یه و به شانازیه وه كاری بۆ بكه ن و هه وڵی

بۆ بده ن.ئاوێنه : ده مێك���ه ئه لبومی تازه ت نیه ،

ئه مه بۆ؟وه لید تۆفیق: راس���ت ده كه ی، چونكه ده ك���ه م س���ینگل گۆران���ی ماوه یه ك���ه ده گه ڕێنمه وه ، ئ���ه وه بۆ هۆكاره كه ش���ی چونكه ئه وه ی ئێس���تا له واڵتانی عه ره بی كوش���تارو له كێش���مه كێكش و روده دات خوێنڕشتن هانده ر نین بۆ ئه وه ی ئه لبومی تازه م هه بێت. به هه مان شێوه كێشه كانی لوبنانی���ش. به اڵم دوباره له رێگه ی ئێوه وه ئاماده یه و ئه لبۆمێك���م ك���ه رایده گه یه نم

له ئاینده یه كی نزیكدا باڵوی ده كه مه وه .ئاوێن���ه : هێم���ات بۆ دۆخ���ی ناله باری واڵتانی عه ره بی كرد، بۆیه ده پرس���م وه ك هونه رمه ندێك ئه وه ی ئێس���تا له به ش���ێك ده گوزه رێ، ده وروبه ر عه ره بی و له واڵتانی به لوبنانیشه وه له ڕوی به رزبونه وه ی ده نگی ناڕه زایی و خۆپیش���اندان و ت���اد... بۆچی

ده گه ڕێنیه وه ؟وه لید تۆفی���ق: گومان���ی تێدانیه زوڵم گومانی له الی���ه ن حاكمه كانمانه وه ، هه بو تێدانی���ه كه مته رخه م���ی هه ب���و له الیه ن حاكمه كان���ه وه ، له هه م���و واڵتانی عه ره بی زوڵم و چه وس���اندنه وه و خراپه كاری هه بو، دیارترین به ڵگه ش سوریا، به اڵم باوه ڕبكه وێڕای هه مو ئه وانه ی كه ئاماژه م بۆكردن، دۆخه كه ی ئه وكات له ئێستا باشتربو. ئه وه له ب���ه ر چاومانه عێراق به كوێ گه یش���ت، س���وریا ده بینین چ���ی به س���ه ر هاتوه . له ئێستادا سه یری لوبنان بكه كه ئاگره كه روی له لوبن���ان ك���ردوه . ده زان���ی ئه مه پیالنگێریه بۆ ئ���ه وه ی پارچه پارچه مان بكه ن، ناوچه كه زیات���ر تێكبده ن. ده زانی كات���ێ به رگوێمان ده ك���ه وت و ده یانگوت ئه وه ی له واڵتانی رۆژئاوا گوێبیستی ده بی دوای ماوه یه ك دێته جێ، به اڵم هه ر شتێك س���ه ركرده كانی عه ره ب گوتی���ان درۆیه و ل���ه درۆ زیاتر چیتری به دواوه نایه ت، ئه مه له س���ه رده می مه لیك فاروقه وه واده ڕوات.

له ئێس���تادا واڵتانی عه ره بی به پارچه بون و تایفه گه ری و رواندن���ی رقوقینه دا ده ڕوات، من وه كو خودی خۆم دژی هه مو ئه وانه م، دژی تایفه گ���ه ری و مه زهه بگه ری���م، م���ن موسڵمانم و ژنه كه م مه سیحیه . بۆیه ده بێت مه زهه بیه ت و تایفه گه ری بس���ڕێته وه و كاڵ بكرێته وه . مه الی مزگه وته كانیش به تایبه ت الی ئێم���ه رۆڵی زۆر نه رێنی ده بینن، ئاین بۆ بازرگانی و فیتنه نانه وه به كار ده هێنن. هه روه ها ئاشكرایه س���ه رهه ڵدانی داعش و ش���تی تریش ك���ه تائێس���تا نازانین چی ده بێت هه ركاتێك بیانه وێت كۆتایی دێت و هه ركاتێ���ك ئ���ه وان نه یانه وێ���ت دۆخه كه ئه مه ه���ه رواو خراپتریش ده مێنێت���ه وه . یاریه كی نێوده وڵه تیه و خه ڵكی ناوچه كه ش

باجه كه ی ده ده ن.

وه لید تۆفیق، هونه رمه ندی ناوداری لوبنانی بۆ ئاوێنه :له دڵه وه نزاده كه م كه كورده كان سه ربه خۆیی خۆیان به ده ستبهێنن

نه ك ته نها كوردستانی عێراق به ڵكو من ئاره زو

ده كه م كوردستانی گه وره تان هه بێت. هه رچه نده دوای

ئه م لێدوانه م ره نگه هه ندێك واڵت

به دڵیان نه بێت، به اڵم به المه وه

گرنگ نیه ، به تایبه ت توركه كان كه

ئه مه یان به دڵ نابێت

ئه گه ر خێزاندار نه بام شانازیم به وه ده كرد هاوسه رگیریم له گه ڵ

كچه شه ڕڤانێك بكردایه . ده زانی

كچانی كورد ئه و ئازاییه تیان به نێو میلله تانی

ده وروبه ریش باڵوكردۆته وه و

ئێستا به رخودان و چاونه ترسی ئه وان

جێگه ی باسی واڵتانی عه ره بیه

هه ریه ك له توركیاو ئێران و واڵتانی عه ره بیش ته نها مافی كوردیان زه وت

نه كردوه به ڵكو به شێكی زۆریان له میوزیكی كوردیش بردوه و به كارهێناوه

وه لید تۆفیق

ئایا كێشەی یەكێتی زۆر وتن و كەمكردنە؟

هێمن حەسەن

ئەمڕۆ بەڕێز مەال بەختیار لەوتارێكدا نوسیویەتی"ئەوانەی كەمیان كردوە، لەفەیسبوكدا زۆریش بڵێن، كەم كاریگەریان هەیە. ئەوانەی لەمێژوی خۆشیاندا زۆریان كردوە، كەمیش بڵێ���ن، زۆرتر گوێلێگیراون! هەتا كاری زۆر بكرێ و قس���ەی كەم بكرێ ، بۆ یەكێتی ، زۆر باش���ترە". هەرچەندە من یەكێكم لەو كەسانەی بڕوای تەواوم بەكەم وتن و زۆر كاركردن هەیە، بەاڵم پێموایە یەكێك لەهەرە كێش���ە سەرەكییەكانی یەكێتی ئەوەیە قسەی زۆر و كاری كەمە، بێگومان لەهەندێ بوار و پرس���دا نەك تەواوی ش���تەكان، ئەگەر هاوكێشەكە بەوج���ۆرە بوایە كە بەڕێز مەال بەختیار ئەیڵێت پێموایە ش���تێكی زۆر باش دەبو، بەاڵم ئەگەر سبەینێ تەواوی كادیرەكانی یەكێتی بێدەنگبن، هیچ شتێك لەفەسبووك نەنوسن، هیچ لێدوان و دیدارێكی رۆژنامەوانی نەكەن، كێش���ە راس���تەقینەكەی یەكێتی چارەسەر

نابێت كە بریتیە لەكارنەكردن.دەتوانم بڵێم كێش���ەی یەكێتی لەچەند س���اڵی رابردودا بریتیی ب���وە لەزۆر وتن و كەم كاركردن، ئەو كاتانەش���ی كە بڕیار دراوە بۆ كەم وتن و زۆر كاركردن دیس���ان هەروەك پێشو بوە، ئەوەش پەیوەندی بە نەبینینی كێشە ئەساسییەكەوە هەیە یاخود بەخۆالدان لەكێش���ە س���ەرەكییەكەوە هەیە كە بریتیە لە)قس���ەی زۆر و كاركردنی زۆر، یان قسەی كەم و كاری زۆر( ئەم دو مەبدەئە كە لەناوەڕۆكدا یەك شتن، هیچ كاتێك لەناو یەكێتیدا دروس���تنەبوە بەدرێژایی تەمەنی ئەو حزبە، چونكە لەبنەڕەتدا كادیری یەكێتی لەس���ەر ئەساس���ی دەربڕینی بیروڕای ئازادی خۆی پەروەردە كراوە، النیكەم كادیرانی س���نوری س���لێمانی كە بێدەنگكردنیان ئاس���ان نییە ئەگەر نەڵێم ئەستەمە، هەرگیز كێشەی كەم كاركردنیش لەخوارەوە نەبوە، هەمیشە لەسەرەوە بوە، ئەمە بۆ هەمو حیزبێكی دەرەوەی

یەكێتیش هەر راستە.بۆی���ە بەبڕوای من كێش���ە لەزۆر وتن���ی كادیرەكانی یەكێتیدا نییە، بەڵكو كێش���ە لەو ملمالنێ س���ەختەدا هەیە كە لەناو هەڕه می س���ەرەوەی یەكێتیدایە، كێشە لەكارنەكردنی سەرەوەی هەڕەمەكەدایە بەئاڕاستەی دروستكردنەوەی یەكێتی ناو یەكێتی، بەئاراستەی پیادەكردنی سیاس���ەت بەمانا سروش���تییەكەی خۆی، من وادەیبینم ئەم دۆخەی ئێستا لەهەمو كات زیاتر پێویستی بەقسەكردن هەیە، لەمكاتەدا كادیری هەمو حزبێك پێویستە لەس���ەر سیاسەتی حزبەكەی قس���ە بكات، وادۆخی ناوچەكەش ژیانی ئەمڕۆی سیاسی و كاری رێكخراوەی���ی لەدونی���اش هەر بوە بەقس���ەی زۆر، ب���ەاڵم كاری زۆریش، ئەكرێت فەیس���بوك ئەو شوێنە بێ�ت كە قسەی تێدا بكرێت، چونكە لەراستیدا شوێنەكانی تر بۆ سەركردەكانی سەرەوەی چۆڵكراون تاقسەكانی خۆیان بكەن، تەنیا پەراوێزە بچوكەكان ماون كە كادیری حزب قس���ەی خۆیانی تێدا بكەن، ئاس���ان نییە ئەم پەراوێزانەش پەك

بخرێن یان قەدەغە بكرێن.دەگەڕێمەوە سەر ئەوەی كێشەی یەكێتی لەزۆر وتن و كەم كاركردندایە ئەویش لەسەری س���ەرەوەی ئەم حزبە، خوارەی یەكێتی دەتوانم بڵێم تاڕادەیەكی گەورە بێ كێش���ەیەو س���ەنگیینە، لەكاركردنی زۆردان بەزۆر وتنیش���ەوە، واتە رێك بەپێچەوانەی سەروخۆیان

بەزۆر وتن و كەم كاركردنەوە.من باش تێدەگەم كە بەڕێز مەال بەختیار ترس���ی چی هەیە كە ئەو هۆشداریەی داوەتە كادیرەكانی یەكێتی، لەپێناو ئەوەیە كە یەكێتی خۆی دوربگرێت لەو ملمالنێیەی لەنێوان گۆڕان و پارتی دروستبوەو كادیرەكانی یەكێتی خۆیان دوربگرن لەپشتگیری و هاوسۆزی بۆ یەكێك لەو دو حیزبە، لەبنەڕەتدا مەبەستەكەی مەال بەختیار ئەوەیە حزبەكەی لەدورەوە سەیری پێكهەڵپڕژانەكەی ئەو دو حزبە بكات و لەبەرژەوەندی یەكێتی بیشكێنێتەوە، خۆم وا س���ەیری ئەكەم ئەم پێكهەڵپڕژانە هەر یاریەكی خۆش نابێت بۆ س���ەیركردن، بەڵكو زۆر ئەگەرێك���ی نزیك و كراوەی���ە یارییەكە لەمه یدانەوە بگوازرێت���ەوە بۆ ناو جەماوەری س���ەیركەری یاریەكە ئەویش یەكێتییە، بۆیە بێدەنگكردن���ی یەكێتیەكان بۆ ئەو ئامانجە هەر لەس���ەرەتاوە پوچەو با دەیبات، چونكە لەسیاسەتدا هیچ هێزێك ناتوانێت تاكۆتایی سەیركەر بێت لە لەحزەیەك لە لەحزەكاندا ئەویش دەبێتە یاریكەری سەرەكی بەرلەوەی

خۆی ویستبێتی و بڕیاری بۆ دابێت.كەواتە كێش���ە س���ەرەكییەكە لەزۆر گوتنی كادیرەكانی یەكێتی���دا نییە، بەڵكو لەكەم كاركردنی سەركردە دیارەكانی یەكێتییە یان باشتر بڵێم لەرابەری باڵەكانی ناو یەكێتییە كە لەبەر زۆروتن ناپەرژێنە سەر زۆر كاركردن، رەنگە لەمێژوی یەكێتیشدا كەم سەركردە هەبێ���ت هێندەی بەڕێز م���ەال بەختیار زۆری وتبێت، ناتوانی���ن بڵێین كەمیكردوە، بەاڵم دەتوانی���ن تەنیا ئەوەندە بڵێین وتنەكانی زیاتر بون لەكارەكانی، ئەوەندەی تێبینیش���م كردبێ���ت و لەدۆخەكە تێدەگەم هێرۆ خانیش كەمترین قس���ەی كردوە و ئەتوانم بڵێم زۆر

بەدەگمەن قسەی كردوە، بەاڵم زۆرترین كاریشی كردوە لەهەندێ بواردا.

ریکالم

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

رێژه ی توشبوانی مێینه به نه خۆشی کۆلێرارێژه ی توشبوانی نێرینه به نه خۆشی کۆلێرا

ئه و شارانه ی که نه خۆشی کۆلێرای تێدا باڵوبۆته وه

باڵوبونه وه ی نه خۆشی کۆلێرا له شاره کانی عێراقدا

سلێامنی‌پاکرتین‌شاری‌عێراقه‌