راب����ردوی مانگ����ی دو موچ����ه ی كارمه ندان����ی حكومه ت����ی هه رێم����ی كوردس����تان ته نها له ڕێگه ی ئه و بڕه هه رێم ره وانه ی له به غداوه پاره یه ی كراوه و ئه و بڕی 500 ملیۆن دۆالره ی له توركی����ا ق����ه رز ك����راوه ، له الیه ن وه زاره تی دارایی حكومه تی هه رێمی ماوه ی دابینكراوه ، كوردس����تانه وه دو مانگ زیاتره وه زاره تی س����امانه سروش����تییه كان هیچ بڕه پاره یه كی نه داوه ت����ه وه زاره تی دارایی و ماوه ی هه ورام����ی ئاش����تی رۆژیش����ه 20

له ده ره وه ی واڵته .ئه و به پێی به ئاوێن����ه : تایب����ه ت زانیارانه ی له سه رچاوه یه كی ئاگاداری كوردس����تانه وه هه رێمی حكومه تی ده س����ت ئاوێنه كه وتون، سه ڕه رای ئه وه ی م����اوه ی زیاتر ل����ه دو مانگه وه زراه تی سامانه سروشتییه كان هیچ بڕه پاره یه ك����ی نه داوه ته وه زاره تی دارای����ی ، رۆژانه زیاتر له 150 هه زار به رمیل ن����ه وت هه نارده ی ده ره وه ی كوردس����تان ده كات، جگه له و بڕه به غدای راده س����تی دیاریك����راوه ی

ده كات، نزیكه ی 150 هه زار به رمیل فه رمییه كه ی پااڵوگه له دو نه وتیش

هه رێمی كوردستان ده پاڵێورێن.به پێی زانیاریه كانی ئاوێنه نزیكه ی س����ێ هه فته ی����ه ئاش����تی هه ورامی وه زیری س����امانه سروش����تییه كانی حكومه ت����ی هه رێم����ی كوردس����تان له به ریتانیایه و له به ریتانیاشه وه چوه

بۆ ئه مه ریكا. په رله مانتاری لێدوان����ی به پێ����ی كوردس����تان "عه لی حه مه ساڵح" بۆ ئاوێنه له ڕێی ئه و به یاناته ی پێشتر له وان وه رمانگرتوه ئاستی به رهه می ن����ه وت زیاتره ل����ه وه ی راده س����تی س����ۆمۆ ده كرێت و به پێی رێكه وتنی ناوه ندیش حكومه تی هه رێم و نێوان مافی هه رێم خۆیه ت����ی ئه و زیاده یه

به كاربهێنێت بۆ خۆی .ناوبراو وتی "چاوه ڕوانین ئاش����تی هه ورام����ی بگه ڕێت����ه وه ب����ۆ ئه وه ی س����ه باره ت به و ب����ڕی نه وته ی كورد خۆی ده یفرۆشێت و ئه وه ی له ناوخۆدا لێبكه ین و پرسیاری به كارده هێنرێت

وه اڵم وه ربگرینه وه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )477( سێشەممە 2015/5/5

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

6 8

بارزانی له ئه مریكا چه ند راستیه كی تاڵی

به گوێدا ده چرپێرنێت

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

پارکی ئازادی جێگای عاشقانی

تێدا نابێته وه

ئه ردۆغان.. وتاربێژێکی عاشق

150 هه زار كرێكار بێكارده بن

111317

دادگایەک بۆ تاوانبارانی شەڕی

ناوخۆ

وه زاره تی سامانه سروشتییه كان دو مانگه هیچ پاره یه كی نه داوه ته وه زاره تی دارایی

18

هه ڵبژاردنه کانی به ریتانیا

20 رۆژه ئاشتی هه ورامی له ده ره وه ی واڵته

ئه مڕۆ پێنج س����اڵ تێده په ڕێت به سه ر سه رده شت رۆژنامه نوس تیرۆرکردنی عوس����ماندا، تا ئێستا تاوانبارانی ئه و دۆسییه یه ئاشکرا نه کراون ، برای ئه و رۆژنامه نوس����ه تیرۆر ک����راوه ده ڵێت کوردستان دەسەاڵتدارەکانی "حیزبە نمایشی لەدادگاکان بەو مەهزەلەیەی دادگاکان����ی لەبڵندگ����ۆی دەک����ەن، ڕایدەگەیەنن: بەئاشکرا کوردستانەوە ئێمەی����ن بکوژان����ی ڕۆژنامەنوس����انی

کوردستان".عوس����مان به کر هه ولێر: ئاوێن����ه ، تیرۆرک����راو، رۆژنامه نوس����ی ب����رای سه رده ش����ت عوس����مان به ئاوێن����ه ی دۆس����یەی "بەڵگەکان����ی راگه یان����د تی����رۆری سەردەش����ت زۆر ئاش����کراو ڕۆشنە. گرفتەکە نەبونی دادو داگای س����ەربەخۆیە لەکوردستان. حکومەت ش����تێک نییە جگە لەسێبەری حیزب

لەکوردستان".له باره ی هۆکاری ئاش����کرا نه کردنی دۆس����ییه یه ش ئ����ه و تاوانباران����ی رایده گه یه نێت "وەاڵمەکەی زۆر سادەو ڕۆشنە، دەس����ەاڵت ڕاستەوخۆ بکەرو ئەنجامدەری تاوانی کوش����تنی دەنگە

ئازادەکانە لەکوردستان".ڕاوێ����ژکار پارێ����زه ری هه روه ه����ا دیموکراسی و په ره پێدانی له سه نته ری مافی مرۆڤ، کارزان س����ابیر پێیوایه که هه ر کاتێک الیه نی ئه منی و لێکۆڵه ر مه به ستیان بێت تاوانبارێک بدۆزنه وه ، دۆزراوه ت����ه وه . نه دۆزینه وه ی بکه رانی تاوانی تیرۆری ئه و رۆژنامه نوس����ه ش گوم����ان و پرس����یارێکی به "جێ����گای

گه وره یه " وه سف ده کات.

یه كێتی و گۆڕان جه غت له س���ه ر ئه وه ده كه ن ك���ه په یوه ندییه كانیان به ره و به گومانه وه پارتیش ده چن، باش���تر لێكنزیكبون���ه وه ی له هه نگاوه كان���ی نێوانیان ده ڕوانێت، به پرسێكی پارتی په یوه ندیه كانیان "پێمانخۆشه ده ڵێت زۆر ب���اش بێ���ت به اڵم ن���ه ك بیكه نه

گه له كۆمه كه ".ئاوێنه ، هه ولێر: س���ه عدی ئه حمه د پی���ره ، ئه ندامی مه كته بی سیاس���یی كوردس���تان نیش���نمانی یه كێت���ی به ئاوێن���ه ی راگه یان���د: "په یوه ن���دی نێ���وان یه كێتی و گ���ۆڕان ئه و گرژیه ی جارانی نه ماوه و خاوبۆته وه ، ته نانه ت عێراقیش كوردس���تان و له په رله مانی هاوكاری هه یه له نێوان فراكسیۆنه كانی یه كێتی و گ���ۆڕان، له ن���او میدیاكاندا

هێرش���كردن بۆ سه ر یه كتری نه ماوه و به پێچه وان���ه وه میدیاكان���ی یه كێتی و

گۆڕان هه واڵی یه كتر ده گوازنه وه " سه عدی پیره وتی "ئه و په یوه ندیانه

به ره و باشتریش ده چن".مه عروف، سه رۆكی رابون هه روه ها له په رمان���ی گ���ۆڕان فراكس���یۆنی راگه یان���د به ئاوێن���ه ی كوردس���تان كه "به گش���تی په یوه ندیم���ان له گه ڵ هه م���و الیه نه سیاس���یه كانی هه رێمی كوردس���تاندا باشه و ئێمه سه ربه هیچ جه مس���ه رێكی هه رێمایه تی نین، بۆیه ده س���تمان كراوه تره ب���ۆ ئه نجامدانی په یوه ندی باشتر له گه ڵ هه ر الیه نێكدا

كه بمانه وێت".عه ونی ، عه ل���ی له به رامبه ریش���دا، ئه ندامی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی

كوردس���تان به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه "پێش���تریش وتومانه پێمانخۆشه كه په یوه ندیه كانی گ���ۆڕان و یه كێتی زۆر باش بێت ت���ا نێوماڵی كوردس���تان رێكبخرێته وه ، نه ك به ش���ێوه یه ك كه بیكه نه گه له كۆمه كه له حیزبه كانیتر یان په راوێزخستنی حیزبێكی تر. ئه مه ش له نه تیجه دا ده ره كه وێت كه په یوه ندیه له سه ر ئه ساس���ی به رژه وه ندی گشتی ی���ان ب���ۆ گه له كۆمه كه ی���ه له پارتی ، رونده بێته وه كه له ئه نجام���دا ئه م���ه یان ئاس���اییه په یوه ندیه ك���ی ئای���ا مه به س���ته كه ی ئه وه ی���ه ك���ه پارتی

له عه مه لیه ی سیاسی بخه نه ده ره وه ".

برا ی سه رده شت عوسمان: له سایه ی ئه م ده سه اڵته دا

بکوژانی رۆژنامه نوسان نادۆزرێنه وه

یه كێتی و گۆڕان: په یوه ندیه كانمان به ره و باشتریش ده چن

پارتی : پێمانخۆشه نه یكه نه گه له كۆمه

ئاشتی هه ورامی

2123سه رده شت عوسمان

تایبه‌ت(477( سێشه ممه 22015/5/5

ئه مڕۆ پێنج ساڵ تێده په ڕێت به سه ر تیرۆرکردنی رۆژنامه نوس سه رده شت عوسماندا، تا ئێستا تاوانبارانی ئه و

دۆسییه یه ئاشکرا نه کراون ، برای ئه و رۆژنامه نوسه تیرۆرکراوه ده ڵێت "حیزبە دەسەاڵتدارەکانی کوردستان بەو مەهزەلەیەی لەدادگاکان نمایشی

دەکەن، لەبڵندگۆی دادگاکانی کوردستانەوە بەئاشکرا ڕایدەگەیەنن:

ئێمەین بکوژانی ڕۆژنامەنوسانی کوردستان".

رێن����وار نه جم، ئاوێنه : پێنج س����اڵ به ر له ئه مڕۆو دوای دو ڕۆژ له ڕفاندنی له به رده م زانکۆی سه اڵحه دین له شاری خوێندکاری رۆژنامه ن����وس و هه ولێر، زانکۆ سه رده شت عوسمان به کوژراوی هه ولێر-موس����ڵ رێ����گای له س����ه ر

دۆزرایه وه .تیرۆرکردن����ی ئ����ه و رۆژنامه نوس����ه کاردانه وه یه ک����ی گ����ه وره ی ناوخۆیی و جیهانیی ب����ه دوای خۆیدا هێناو وه ک له کات����ی خۆیدا دوت����را، "له ده ره وه ی پێشبینی بکوژرانی سه رده شتدا بو".

ل����ه دوای تێپه ڕین����ی ئ����ه و چه ن����د ساڵه ، هێش����تا بکوژانی راسته قینه ی سه رده شت عوسمان ئاشکرا نه کراون و

نه دراونه ته دادگا.به کر عوسمان برای ئه و رۆژنامه نوسه تاوانباران����ی له ب����اره ی تیرۆرک����راوه س����ه ره کیی ئه و تاوان����ه وه به ئاوێنه ی دەس����ەاڵتدارەکانی "حیزبە راگه یاند، کوردس����تان، یەکێت����ی و پارت����ی بەو نمایش����ی لەدادگاکان مەهزەلەی����ەی دادگاکان����ی لەبڵندگ����ۆی دەک����ەن، ڕایدەگەیەنن: بەئاشکرا کوردستانەوە

ئێمەی����ن بکوژان����ی ڕۆژنامەنوس����انی کوردستان".

هه روه ها له ب����اره ی به ڵگه کانی ئه و دۆسییه یه ده ڵێت"بەڵگەکانی دۆسیەی تی����رۆری سەردەش����ت زۆر ئاش����کراو ڕۆشنە. گرفتەکە نەبونی دادو داگای س����ەربەخۆیە لەکوردستان. حکومەت ش����تێک نییە جگە لەسێبەری حیزب

لەکوردستان".له س����ه نته ری ڕاوێژکار پارێ����زه ری ماف����ی دیموکراس����ی و په ره پێدان����ی له ب����اره ی س����ابیر کارزان م����رۆڤ، یه کالنه کردن����ه وه ی ئه و دۆس����ییانه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "کێشه که له وێدایه باس له کوشتنی ئینسان و رۆژنامه نوس ده که ی����ن، به ته نه����ا باباته ک����ه دادگا نیی����ه ، به ڵک����و ئیراده یه ک����ی به هێز له الیه ن الیه ن����ی لێکۆڵینه وه نییه بۆ

یه کالییکردنه وه ی ئه و بابه تانه ". هه روه ها ده ڵێت "شتێک نییه به ناوی به کراوه یی. دۆس����یه یه ک مان����ه وه ی له دۆسییه که دا که سێک هه یه کوژراوه ، که واته بکوژێک هه یه . ئه وه ی پرسیاره ئه وه یه ئه و بکوژه به ره و کوێ رۆیشت؟ له کوێدایه ؟ لێکۆڵینه وه کان به ره و ڕوی کێیه ؟ وه اڵمی ئه م پرسیارانه ڕون نییه له الی ڕای گشتیی. چه ندین دۆسییه ی

دیکه ش هه یه به م شێوه یه یه".له ماوه ی ڕابردودا ده زگا ئه منییه کانی هه رێمی کوردستان توانیویانه بکه رانی زۆرێ����ک له تاوانه گ����ه وره و بچوکه کان دواهه مین دادگا، بیانده نه بدۆزنه وه و ته قینه وه که ی ئه نجامده ران����ی نمونه مانگی پێش����وی نزیک کونسوڵخانه ی ئه مه ریکابو له شاری هه ولێر. به اڵم هه ر

سه رکه وتونه بون ئه منیانه ده زگا ئه و له دۆزین����ه وه ی هی����چ کام له بکوژانی

رۆژنامه نوسان.له باره ی هۆکاری ئه و راس����تییه وه ، عوس����مان سه رده ش����ت براک����ه ی ده ڵێ����ت "وەاڵمەک����ەی زۆر س����ادەو ڕۆشنە، دەس����ەاڵت ڕاستەوخۆ بکەرو ئەنجامدەری تاوانی کوش����تنی دەنگە لەکوردستان.س����ەبارەت ئازادەکان����ە بەدۆزین����ەوەی تاوانب����اران و بکوژانی سەردەشت و بکوژانی رۆژنامەنوسان، س����ۆران و کاوە لەکەس شاراوە نییە.

کوشتنی دەنگە ئازادەکان لەکوردستان تاوانێک����ی سیاس����ییە. ئامان����ج لێی کۆمەڵگای بێدەنگکردنی کۆیلەکردن و بێدەنگکردنی ترساندن و کوردستانە، کوردستانە. رۆژنامەنوسانی گەنجان و بەڵگ����ەو دۆکۆمێنتەکان لەدۆس����یەی تیرۆری سەردەش����ت و سۆران و کاوە، زۆر ئاشکراو ڕۆشنە. سەردەشت پێش بەئاشکرا لەنوسینەکانی تیرۆرکردنی بەهەموم����ان بکوژەکان����ی وێن����ەی وێ����رای ئ����ەوە دەدات. پیش����اند بەڵگ����ەو دۆکۆمێنتەکان����ی تاوانەکەو

دۆسیەکەی"."ئ����ەوە ده ڵێ����ت هه روه ه����ا خۆشباوەڕیەکی بێهودەیە هەر کەسێک پێی وابێ����ت، لەبارودۆخی ئێس����تای کوردس����تاندا بکوژەکان����ی س����ۆران و سەردەش����ت و کاوە دادگایی دەکرێن. دادگایی ئەوانە یانی دەس����تبردن بۆ مافیایی و سیستەمی هەڵوەشانەوەی کوردستان. دەسەاڵتداری میلییشیای چونکە ئەنجامدەران و ئەوانەی لەپشتی وەس����تاون، تیرۆرس����تیە تاوانە ئەو لەبااڵترین ئۆرگانی دەسەاڵتدارەتیین، دەس����ەاڵتی ئێس����تا ئەوان����ن و ئەوان

دەسەاڵتن".ه����ه ر ل����ه و باره ی����ه وه پارێ����زه ره راوێژکاره ک����ه پێ����ی وای����ه ک����ه هه ر کاتێ����ک الیه ن����ی ئه من����ی و لێکۆڵه ر مه به ستیان بێت تاوانبارێک بدۆزنه وه ، دۆزراوه ت����ه وه . نه دۆزینه وه ی بکه رانی تاوانی تیرۆری ئه و رۆژنامه نوسه ش به "جێگای گومان و پرسیارێکی گه وره یه "

وه سف ده کات.ئه و ده ڵێت "ئه و تاوانانه ی ڕوده دات به تایبه ت����ی ئه وان����ه ی رای گش����تیی له گه ڵدایه ، ده بێت یه کالیی بکرێنه وه . ئه وه ی بیستمان له که یسی سه رده شت عوس����ماندا که سێک گیراو دواتر دادگا ئازادی کرد، له به رئه وه ی ئه و که س����ه نه بوه و له تاوانه ک����ه دا له بنه ڕه ت����ه وه له وکاته ی تاوانه ک����ه ئه نجامدراوه ئه و

له زینداندا بوه ".حیزب����ه هه ڵوێس����تی له ب����اره ی ئۆپۆزس����یۆنه کانی جاران و ئێس����تای له دۆس����یه ی له ده س����ه اڵت به ش����دار سه رده شت عوس����مان، به کر عوسمان

هاوپش����تی و "ئ����ەو رایده گه یه نێ����ت ئەم����ڕۆو لەتاوانەکان����ی بێدەنگی����ە جارانی دەسەاڵتی کوردی بۆ؟ ئەوەی ئەوانە ئاڵوگۆڕی دەگوزەرێ ئێس����تا وادەخوازێ؟ بەرژەوەندیەکانی����ان یا نوێنەرایەتی کردنی دەنگی خەڵک بۆ ئاڵوگۆر چی بەسەرهات؟ ئایا ئەوان بەو ئەنجامەی ئەمڕۆ بەخەڵکی کوردستان دەڵێن ئیشی ئێمە تەوابو؟ کاتی ئەوە نەهاتوە بۆ ئاڵوگۆڕو باشکردنی ژیان، خەڵک بیر لەئەلتەرناتیڤیتر بکاتەوە؟ لەت����ەواوی دۆس����یەکانی وەک بەڵێ قوربانیانی 17 ش����وبات و سەردەشت و کاوەو سۆران ئەو پشتیوانیە نابینین. بەک����ردەوەش لەو بوارانەی لەس����ەر ئەو دۆس����یانە کار و چاالکی لەالیەن ئازادیخ����وازان و رۆژنامەنووس����ان و ڕێکخراوە مەدەنیەکان ئەنجام دەدرێ،

ئەوان ئامادەییان نییە".له باره ی ئه گه ری داخستن و کۆتایی هاتنی دۆسیه ی سه رده شت عوسمان، ده ڵێت "تا ئەو کاتەی ئەو دەسەاڵتە حوکم����ی بنەماڵەیی����ە خێڵەک����ی و کوردس����تان بکات و ئەم سیس����تەمە لەحوکمران����ی لەالی����ەن دەس����ەاڵتی سیاس����ی بەڕێوەبچێ����ت، دۆس����یەی سەردەشت مەسەلەکانی سەردەشت و ه����ەر زیندوە.ئ����ەم دۆس����یە لەالیەن ئێم����ەو ئازادیخوازان����ی کوردس����تان بەکراوەیی ماوەت����ەوە، بەکراوەی����ی دەمێنێت����ەوە. ئ����ەوەش یانی ئەوەی ش����ەڕی ئازادیخوازان����ی کوردس����تان لەگەڵ دەسەاڵتی سیاسی بەردەوامی هەیەو ئەو ڕوبەڕوبونەوەیە کۆتایی پێ

نەهاتوەو بەردەوامە".

رۆژی 30ی نیسانی ئه مساڵ، یه ك ساڵی ته واو به سه ر ته مه نی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردستاندا تێپه ڕی، كه ساڵێكی پڕ كێشمه كێش و قه یراناوی بو، ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای

هه ولێریش ئاماژه به وه ده كات رازی نییه له ئه داو كاره كانی خۆیان،

به هه مانشێوه ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانیش ده ڵێت

"به دواداچونه كان بۆ كاره كانیان سستن و ده گاته ئه وه ی چاره سه ر بكرێن، كه چی چاره سه ر ناكرێن و

وه كو خۆیان ده مێننه وه ، هه ر الیه نێك تۆپه كه فڕێده داته گۆڕه پانی ئه ویتر".

ئیحسان مه ال فوئاد، ئاوێنه : ئه ندامی غالیب سلێمانی پارێزگای ئه نجومه نی محه مه د ب���اس له كاره كانی ئه نجومه ن ده كات و ده ڵێت "له و س���اڵه دا حه وت مانگم���ان به س���ه رقاڵی پۆس���ته كانی ئه نجومه ن���ی س���ه رۆكی پارێ���زگارو پارێزگا به ب���ێ كار به ڕێكرد، له مانگی لیژن���ه كان توانیم���ان 2014 9-10ی

دابمه زرێنین".پارێزگای ئه نجومه نی ئه ندامه ی ئه و به وه ش���ده كات ئام���اژه س���لێمانی لیژنه كان كه مێك كاری خۆیان ده كه ن، به اڵم كێش���ه كه یان ئه وه یه بودجه یان له به رده س���تدا نییه ، وتیشی "تائێستا نه ئاگامان له بودجه ی 2014 هه یه ، نه بودجه ی 2015 ئاماده كراوه ، له كاتێكدا كاره كانی ئه نجومه نی پارێزگاكان له سێ ته وه ردا خ���ۆی ده بینێت���ه وه ، یه كه م دوه م پارێزگاك���ه و بودج���ه ی دانانی چاودێریكردن و سێیه م به دواداچونه بۆ كاره ئیدارییه كان، كه چی ئێمه یه كه م كارمان كه بودجه یه تائێس���تا كارمان

له سه ر نه كردوه ".له ب���اره ی به دواداچونه كانیانه وه له و س���اڵه دا، وت���ی "به دواداچونه كان بۆ كاره كانم���ان سس���تن، چونكه ده یان به دواداچونمان كردوه و ده گاته ئه وه ی چاره س���ه ر بكرێن، كه چی چاره س���ه ر ناكرێن و وه ك���و خۆیان ده مێننه وه ، بۆ نمونه من به دواداچونم بۆ 41 عه مبارو پااڵوگه ی نایاس���ایی كردوه بۆ ئه وه ی دابخرێن و به رزم كردوه ته وه بۆ پارێزگار،

ئه وی���ش ده ڵێ���ت له ده س���ه اڵتی مندا نییه و له ده س���ه اڵتی وه زاره تی سامانه سروش���تییه كاندایه دایانبخات، كه واتا هه مو الیه نێك تۆپه كه له گۆڕه پانه كه ی خ���ۆی فڕێده داته گۆڕه پان���ی ئه ویترو كێشه كان چاره سه ر ناكرێن و هه روه كو

خۆیان ده مێننه وه ".له پاش ی���ه ك س���اڵ له هه ڵبژاردنی ئه نجومه ن���ی پارێ���زگاكان، تائێس���تا له هه رس���ێ پارێزگاك���ه ی هه رێم ته نها پارێزگارو سه رۆكی بااڵكانی پۆس���ته یه كالیی ئه نجوم���ه ن و جێگره كانی���ان خواره وه پۆس���ته كانی كراونه ت���ه وه و هێشتا له ده ستی هه ردو حزبی یه كێتی و

پارتیدایه .الی خۆی���ه وه غالی���ب محه مه د باس ل���ه وه ده كات ئه وان پاش یه ك س���اڵ خ���واره وه پۆس���ته كانی توانیویان���ه ده ستنیش���ان بكه ن و ده ڵێ���ت "كاری باشیش���مان ك���ردوه ، له وان���ه دانانی گش���تی و به ڕێوه به ری كاندیده كان���ی قایمقام و به ڕێوه به ری ناحیه كان و دواتر هه ر ئه نجومه نی لێپرسینه وه یان له گه ڵدا ده كات و هه ر ئه ویش ده توانێت الیانبات له پۆس���ته كانیان، به اڵم پێشتر حزب و به رپرس���ه كان هه مو ئه و پۆس���تانه ی

دیاری ده كرد".به پێچه وانه ی ئه و ئه ندامه ی ئه نجومه ن پارێزگای سلێمانی له فراكسیۆنی گۆڕان، زیاد كاكه ره زا س���ه رۆكی فراكسیۆنی پارتی له هه م���ان ئه نجومه ن پێیوانییه كاری باشیان نه كردبێت و ده ڵێت "ئێمه وه ك���و ئه نجومه نی پارێزگا به رده وامین كاره كانی به دواداچون���ی له كاركردن و هاواڵتیان و تائێستاش به باشی هاتوه ، بۆیه م���ن رازییم له ئ���ه دای كاره كانی

ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی".ئه ندامێك���ی به وت���ه ی س���ه باره ت ئه نجومه ن گوایه به دواداچونه كان سستن بۆ كارو نوس���راوه كانیان، س���ه رۆكی فراكس���یۆنی پارتی ده ڵێت "ئیتر ئه مه تێده كه وێت، ئه وانه ش���ی كاركردن���ه و چونكه كاره كان به پێی یاسا ده ڕوات، به اڵم پێویسته ئه ندامه كان زیاتر بچنه

ناو خه ڵكه وه ".ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی ه���اوكات پارێزگای هه ولێر دلێر حسێن پێیوایه

له ماوه ی ئه و س���اڵه دا وه كو پێویست كاره كانیان ئه نجامنه داوه و ده ڵێت "ئێمه هه ڵبژاردنی پاش س���اڵێكی له ماوه ی ئه نجومه نی پارێزگاكان وه كو پێویست چونكه ئه نجامن���ه داوه ، كاره كانم���ان ئه نجومه ن���ی پارێزگای هه ولێرو ئه وانی تریش، له روی رێكخس���تن و پێكهێنانی هه یكه ل���ه ی ئه نجوم���ه ن و دامه زراندنی ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی دواكه وتین، به تایبه تی لیژنه كان نزیكه ی سێ مانگه دام���ه زراون، چونكه كاره كان له رێگه ی

لیژنه كانه وه ئه نجام ده درێن".وتیش���ی "ئێم���ه وه ك���و ئه ندامانی ئه نجومه ن، تائێستا رازی نین له ئه دای كاركردنی خۆمان، چونكه هه ستده كه ین له ئاس���ت چاوه ڕوان���ی جه ماوه ره كه ی

خۆماندا نین و نه بون".پارێزگای ئه نجومه نی ئه ندامه ی ئه و هه ولێر ئاماژه به وه شده كات بارودۆخی له پارێ���زگای جیاوازت���ره هه ولێ���ر سلێمانی، چونكه لێره ملمالنێی حزبی تۆخترو زیاتره و ره نگندانه وه ی له سه ر

بابه ته كان هه یه .دلێ���ر نیگه رانه له وه ی له ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی ئه نجوم���ه ن و پارێزگارو جێگره كه شی له ده س���تی یه ك الیه نی سیاس���یدایه ك���ه ئه وی���ش پارتییه ، بۆی���ه ره نگه ئه م���ه ش هۆكارێك بێت ب���ۆ رێگ���ری له ب���ه رده م كاره كانیان، وتیشی "ده ستاوده ستكردنی ده سه اڵت

له هه ولێر كاری پێناكرێت و نه كراوه ".هه فته ی پێشو به هۆی یه ك ساڵه ی ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی ته مه ن���ی فراكس���یۆنه كانی پارێزگاكان���ه وه ، )گ���ۆڕان و یه كێتی و كۆمه ڵ و یه كگرتو( هه ولێ���ر پارێ���زگای له ئه نجومه ن���ی هه رس���ێ ئاڕاس���ته ی یاداش���تێكیان سه رۆكایه تییه كه ی هه رێمی كوردستان كرد به وه ی به هه مو شێوه یه ك فه رامۆش كراون و هه مو ده س���ه اڵت و پۆسته كان

له ده ستی یه ك الیه ندایه .پارێزگای ئه نجومه نی ئه ندامه ی ئه و هه ولێر له و باره یه وه وتی "یاداشته كه مان س���ه رۆكایه تییه كه هه رسێ ئاڕاسته ی كردوه و چاوه ڕوان���ی وه اڵمی ئه وانین، چونكه ناكرێت هه روا دابنیش���ین و هیچ

پۆستێك نه درێته الیه نه كانی تر".

سه ردانی مه سعود بارزانی بۆ ئه مه ریكا بوه ته مایه ی گفتوگۆو به شێك له الیه نه سیاسییه كان

به گومانه وه له وه ده ڕوانن كه بارزانی بۆ باسوخواسی پرسی ده وڵه تی

كوردیی چوبێته ئه مه ریكا، به شی زۆری الیه نه سیاسییه كان پێیانوایه

له ئێستادا گونجاو نیه بۆ هه نگاونانی له وشێوه یه .

ڕه وا بوره���ان، ئاوێن���ه : وته بێ���ژی س���ه ركردایه تی یه كگرتوی ئیس���المیی كوردس���تان، هیوا می���رزا له وباره یه وه "له ئێس���تادا راگه یان���د به ئاوێن���ه ی ده وڵه ت���ی راگه یاندن���ی ئه وله وی���ه ت نییه ، به ڵكو له سه ردانه كه دا سه ربه خۆ زیاتر له س���ه ر پرس���ی داعش گفتوگۆ ده كرێ���ت و به تایبه ت ك���ه به و وه فده دا ده رده كه وێت كه له سه ردانه كه دا له گه ڵ

سه رۆكی هه رێمدان ".كوردییش���ه وه ، ده وڵه تی له ب���اره ی میرزا پێی وایه كه ناكرێت له ئێس���تادا ده وڵه تی كوردی رابگه یه نرێت، "چونكه ده وڵه ت���ی ك���وردی ل���ه روی ئابوری و ناوچه كه وه نێوده وڵه تیی و پش���تگیری

ده بێت كاری له سه ربكرێت". س���ه رۆكی راوێ���ژكاری ه���اوكات په رله مان و ش���اره زا له بواری كاروباری ئه مریكا و كوردا، سه ردار عه زیز له باره ی ئه گ���ه ری گفتوگۆی بارزان���ی له باره ی ده وڵه تی كوردییه وه له گه ڵ به رپرسانی ئه مه ریكا به ئاوێنه ی راگه یاند "به بڕوای من ئێس���تا ئه مه ری���كا ئام���اده نییه كوردس���تان س���ه ربه خۆیی گفتوگۆی بكات، له به رئه وه پێده چێت س���ه رۆكی هه رێم پرسی س���ه ربه خۆیی له هه ندێك ش���وێنی دیكه ی وه ك ن���او ڕه وه ندی

كوردیی باسبكات".س���ه ردار ده ڵێت "ئ���ه وه ی ئه مه ریكا له ئێس���تادا، بی���كات ده یه وێ���ت دروس���تكردنی حكومه تێكه كه هه موان به ش���داربن تێیدا، ب���ه اڵم به بڕوای من ئه وه ش���تێكی كاتییه و س���ه رناگرێت. دوای ئه وه عێ���راق خۆی وای لێ دێت كه ناتوانرێ���ت به ڕێوه ببرێت. ده وڵه تی كوردیی له وكاته دا وه ك ئه مرێكی واقع دێته ئ���اراوه . ئه م���ه نازانین چه ندێك

كاتی ده وێت و چۆن ده بێت". له ب���اره ی ئامانج���ی س���ه ردانه كه ی بارزانییش���ه وه س���ه ردار عه زیز ده ڵێت بریتیی���ه ئه وله یه تیی���ه كان "ئێس���تا له گرتنه وه ی موس���ڵ و ش���ه ڕی داعش و به غ���دا. له گ���ه ڵ په یوه ندیی���ه كان له ئه ندامان���ی وه فده كه ش���دا دیاره كه

زیاتر كه سانی ئه منین". پێشووی به رپرس���ی قادر، س���ه رۆ راگه یاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان له باره ی س���ه ربه خۆیی كوردس���تانه وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند "ئ���ه و داوایه زۆر دواكه وتوه و ده بوایه سااڵنێك به جۆری گونج���او، بخرێته به ر چاوی جیهانیان و عێراقیی���ان به تایبه ت���ی. كوردس���تان له پێش���كه وتندا به رده وام نابێت ئه گه ر س���ه ربه خۆیی به ده س���تنه هێنێت. ئه و چه قینه ی له گه ڵ عێراق هه مانه بۆ ئه و

پێویستییه ده گه ڕێته وه ".راگه یاندن���ی زه مین���ه ی له ب���اره ی ق���ادر ده ڵیت ده وڵه تی كوردیش���ه وه "زه مینه ی ده ستپێكردنی پێشنیاركردنی داواكارییه ك���ه هه ی���ه نه ك یه كس���ه ر راگه یاندنی. س���ه رۆك بارزانی باس���ی پرۆس���ه كه ده كات، پێویسته كۆده نگی نیشتمانی له س���ه ر بێت. هیچ حزبێك و س���ه ربه خۆیی دژی پێكهاته ی���ه ك نه وه ستاوه . كه واته ره زامه ندیی گشتی هه یه به اڵم پێویسته بكرێته به ڵگه یه كی

نیشتمانی و یاسایی ".

له باره ی بۆچونی الیه نه سیاسییه كانی ناوخۆی كوردس���تانه وه ب���ۆ ده وڵه تی كوردیی، س���ه رۆ ق���ادر رایده گه یه نێت كه باوه ڕناكات هیچ هێزێكی سیاس���یی خۆی بخاته هه ڵوێستێكی له و جۆره وه و دژی سه ربه خۆیی هه ڵوێست وه ربگرێت، "رابه رییكردنی خواس���تی سه ربه خۆیی ئه ركی هه م���و ك���ه س و حیزبێك نیه ، بۆی���ه من به ئاس���ایی ده زانم كه هه مو كه س باس���ی نه كات. ئه م قسه یه م به و مانایه نابێت كه پێویست به ڕه زامه ندی هه مو الیه نه سیاسییه كان و پێكهاته كان پێویس���ت به پێچه وان���ه وه ن���ه كات. ده كات. ل���ه وه ڕا به ئاس���ایی ده زانم كه سه ربه خۆیی، پرۆس���ه ی رابه ریكردنی ئه ركی مه سعود بارزانی بێت و خه ڵك و

هێزه سیاسییه كان پشتی بگرن".له الیه ن خۆیشیه وه وته بێژی كۆمه ڵی ئیس���المی كوردستان، محه مه د حه كیم پێیوایه كه له ئێس���تادا زه مینه ی ئه وه نییه ده وڵه تی سه ربه خۆ رابگه یه نرێت ، "به اڵم مافی كورده كه به رده وام كار بۆ ئه و پرسه بكات، به تایبه ت كه ئه مریكا داعش ش���ه ڕی به هێزێكه پێویس���تی بكات و بۆیه ده كرێت له به رامبه ر ئه وه دا س���ه ربه خۆ ده وڵه تی له پرس���ی باس بكرێت و كارێكی باشه ، به اڵم پێویسته كه له ناوخۆی خۆمان و دراوسێكانمان و له ڕوی ئابوری���ه وه ئاماده كاری بكرێت و

زه مینه سازبكرێت".

پێنج‌ساڵ‌به‌سه‌ر‌تیرۆری‌سه‌رده‌شت‌عوسماندا‌تێده‌په‌ڕێتبراکه ی: له سایه ی ئه م ده سه اڵته دا بکوژانی رۆژنامه نوسان نادۆزرێنه وه

ئه‌نجومه‌نی‌پارێزگاكان‌ساڵێك‌له‌ته‌مه‌نی‌پڕ‌قه‌یرانیان‌به‌ڕێكرد

زۆرینه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌سیاسیه‌كان:ئێستا‌كاتی‌سه‌ربه‌خۆیی‌كوردستان‌نییه‌

خۆپیشاندانێک له کاتی تیرۆر کردنی سه رده شت

بارزانی و ئۆباما له کۆشکی سپی

3(477( سێشه ممه ‌2015/5/5هه‌نوکه

ئا: عه لی فه تاح

پارتی دیموكراتی كوردستان به گومانه وه له هه نگاوه كانی

لێكنزیكبونه وه ی گۆڕان و یه كێتی ده ڕوانێت و ده ڵێت پێمانخۆشه

په یوه ندیه كانیان زۆر باش بێت تا نێوماڵی كوردستان رێكبخرێته وه ،

"نه ك به شێوه یه ك كه بیكه نه گه له كۆمه كه له حیزبه كانیتر یان په راوێزخستنی حیزبێكی تر".

یه كێتی و گۆڕانیش ئاماژه به وه ده كه ن كه په یوه ندییه كان به ره و باشتر

ده چن.

س���ه عدی ئه حمه د پی���ره ، ئه ندامی مه كته بی سیاس���یی یه كێتی نیشنمانی راگه یان���د: به ئاوێن���ه ی كوردس���تان "په یوه ندی نێوان یه كێتی و گۆڕان ئه و گرژیه ی جاران���ی نه ماوه و خاوبۆته وه ، كوردس���تان و له په رله مانی ته نان���ه ت عێراقی���ش ه���اوكاری هه ی���ه له نێوان فراكسیۆنه كانی یه كێتی و گۆڕان، له ناو میدیاكاندا هێرشكردن بۆ سه ر یه كتری نه م���اوه و به پێچه وان���ه وه میدیاكان���ی یه كێت���ی و گ���ۆڕان هه واڵ���ی یه كت���ر

ده گوازنه وه " رێككه وتنی نێوان گ���ۆڕان و یه كێتی له كۆتای���ی س���اڵی رابردودا له س���ه ر پارێ���زگای ئیداره دان���ی چۆنیه ت���ی خاوبونه وه ی س���ه ره تای س���لێمانی ، به س���ته ڵه كی په یوه ندییه كان���ی نێوان ئ���ه و دو الیه ن���ه ب���و، ته نان���ه ت بوه هه نگاوێك بۆئه وه ی له س���ه ر ئاس���تی سیاس���یش گرژییه كانیان بڕه وێننه وه و له په یوه ندییه كانیاندا نوێ الپه ڕه یه كی

هه ڵبده نه وه .س���ه عدی پیره له وباره یه وه ده ڵێت: "ئ���ه و په یوه ندیانه به ره و باش���تریش ده چن و هه ردوال له ناو حكومه تی بنكه فراواندای���ن، جگه له مان���ه ش بابه ت���ی خۆجێ���ی حكومه ت���ی بنكه فراوان���ی سلێمانی ، مه س���ه له یه كی گرنگ بو بۆ یه كێت���ی و گۆڕان كه هه م���وان ده زانن تائێستا حكومه تی بنكه فراوان له هه ولێر پێكنه هات���وه و ده بو پێش س���لێمانی له هه ولێ���ر بكرێت، به اڵم له س���لێمانی كه وتۆته بواری جێبه جێكردنیش، بۆیه یه كێتی و نێوان په یوه ندیه كانی ئه گه ر گ���ۆڕان ب���اش نه بونایه ئ���ه م جۆره

رێككه وتنانه نه ده كران".

ئه گه رچی له ئێستادا یه كێتی به ده ست حزبه كه ی���ه وه ن���او جه مس���ه ربه ندی ده ناڵێنێت و دابه ش���بوه به س���ه ر چه ند باڵێكی جی���ادا، به اڵم پی���ره پێیوایه "له بابه ت���ی ه���اوكاری كوردس���تانی و په یوه ندیه كانمان له گه ڵ هێزێكیتر له ناو یه كێتی���دا یه ك ده ن���گ و یه ك بۆچون هه ی���ه ، تایبه ت به بزوتن���ه وه ی گۆڕان و باشتركردنی په یوه ندیه كانمان به هه مان ش���ێوه یه ك ده ن���گ و ی���ه ك بۆچون له ناو یه كێتی���دا هه یه كه له گه ڵ به ره و پێشبردنی په یوه ندیه كانین له په رله مان و

له حكومه تدا".گ���ۆڕان كه ئێس���تا په یوه ندییه كانی له گه ڵ پارتی دیموكراتی كوردس���تاندا به قۆناغێكی هه س���تیاردا تێپه ڕده بێت، به رده وام به ش���ێوه یه كی ناڕاس���ته وخۆ له هه وڵ���ی ئه وه دای���ه دڵنیای���ی بداته ئه و حزبه كه ئ���ه وه ی له نێوان خۆی و یه كێتیدا ده گوزه رێت، هیچ زیانێكی بۆ

پارتی نابێت.

رابون مه عروف، سه رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان له په رمانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند: "ئێمه پێمانوایه ئه و كۆمه ڵه حیزبه سیاس���یه ی كه له كوردس���تان چاالكی ده كه ن، ه���ه ر یه كه یان به پێی پێگه و سه نگی خۆی به شداری ده كات له به ڕێوه بردن���ی ده وڵ���ه ت و حكومه تی پێویس���ته كوردس���تان، هه رێم���ی په یوه ندیه كی هاوسه نگ و ته ندروستیان هه بێت و به رده وام گفتوگۆ له گه ڵ یه ك بكه ن و بی���روڕا بگۆڕنه وه ، یه كتربینینی سه ركردایه تی سیاس���ی ئه م حیزبانه و هاتوچۆ له نێوانیاندا خاڵێكی پۆزه تیڤی نه ك كۆمه ڵگاكه مان بۆ سودبه خش���ه به پێچه وانه وه . وه ئه م���ه دیارده یه كی

زۆر سروشتی و ئاساییه ".

مه ع���روف ته ئكید له وه ده كاته وه كه گۆڕان رێككه وتنی سیاسیی له گه ڵ هیچ حزبێ���ك نی���ه و ده ڵێت:"به پێچه وانه ی نه ریتی باو له كوردس���تان، بزوتنه وه ی گ���ۆڕان هێزێك���ی ش���ه فافه ، بی���روڕا هاونیش���تمانیان ب���ۆ سیاس���یه كانی به ئاش���كرا باڵوده كات���ه وه ، بۆیه هه مو ئ���ه و كۆبون���ه وه و یه كتربینینانه ی كه بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان له گ���ه ڵ الیه ن���ه سیاس���یه كانی تر هه یبوه به ئاش���كرا باڵویكردونه ت���ه وه و ب���ۆ رای گش���تی رایگه یاندون، جگ���ه له وانه بزوتنه وه ی

هی���چ رێككه وتنێكی سیاس���ی گۆڕان نهێن���ی نییه و بڕوایش���ی پێ���ی نییه ، جڤاتی رابردوی له كۆبونه وه ی ئه مه ش نیش���تمانی بزوتنه وه ی گۆڕان له زمانی رێكخه ری گش���تیه وه ته ئكیدی له سه ر

كرایه وه ". گۆڕان ب���ۆ دڵنیاكردنه وه ی زیاتری الیه نه كان���ی دیك���ه و به تایبه ت پارتی ، ناڕاسته وخۆ ده یه وێت ده رگای هه ر جۆره رێككه وت���ن و هه نگاونانی هاوش���ێوه ی له یه كێتی ، به كراوه یی جێبهێڵێت، بۆیه س���ه رۆكی فراكس���یۆنه كه ی باس له وه "به گش���تی په یوه ندیمان ك���ه ده كات له گ���ه ڵ هه م���و الیه نه سیاس���یه كانی هه رێم���ی كوردس���تاندا باش���ه و ئێمه سه ربه هیچ جه مس���ه رێكی هه رێمایه تی نی���ن، بۆی���ه ده س���تمان كراوه تره بۆ له گه ڵ باش���تر په یوه ندی ئه نجامدانی

هه ر الیه نێكدا كه بمانه وێت".پارتی دیموكراتی كوردستان له لێدوانه ره س���میه كانیاندا وای نیشانده ده ن كه پێشوازیی له و لێكنزیكبونه وه یه ی نێوان گ���ۆڕان و یه كێتی ده كه ن و خۆش���حاڵن پێی ، به اڵم به ڕاده ی ئه و خۆش���حاڵییه

زاره كییه ، به گومانن لێی و ناڕاسته وخۆ ب���اس له بونی گه له كۆمه ك���ێ ده كه ن و پارتی له په راوێزخستنی هه یه ترسیان

له پرۆسه ی سیاسیی . عه لی عه ونی ، ئه ندامی سه ركردایه تی پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان بۆ ئاوێن���ه ده ڵێت: "پێش���تریش وتومانه پێش���وازیده كه ین ك���ه یه كێتی و گۆڕان ببنه وه به یه ك كه پێشتریش یه ك حیزب ب���ون، پێمانخۆش���ه په یوه ندیه كانیان زۆر باش بێت تا نێوماڵی كوردس���تان رێكبخرێت���ه وه ، نه ك به ش���ێوه یه ك كه بیكه نه گه له كۆمه كه له حیزبه كانیتر یان په راوێزخس���تنی حیزبێكی تر. ئه مه ش په یوه ندیه كه ده ره كه وێت له نه تیجه دا به رژه وه ندی گشتی له سه ر ئه ساس���ی له پارتی ، گه له كۆمه كه ی���ه ب���ۆ ی���ان ئه مه له ئه نجام���دا رونده بێته وه كه ئایا په یوه ندیه كی ئاساییه یان مه به سته كه ی ئه وه یه كه پارتی له عه مه لیه ی سیاسی

بخه نه ده ره وه ".

عه ون���ی ب���اس ل���ه وه ش ده كات كه "ه���ه ر الیه نێك ئ���ازاده چ���ۆن بینای په یوه ندیه كان���ی خ���ۆی له گه ڵ پارت و الیه نه كان���ی ت���ر ده كات، ن���ه ك ته نها ل���ه ده ره وه ش زۆر له ناوخ���ۆ به ڵك���و ئاس���اییه هه ر الیه نێكی سیاسی چۆن به مه رجێك په یوه ن���دی ده به س���تێت، له سه ر حسابی به رژه وه ندیه كانی گه ل و نه ت���ه وه نه بێت، ب���ه الی ئێمه وه وه ك

پارتی زۆر نۆرماڵه ". پارت���ی نیگه رانی خ���ۆی له گۆڕان ناشارێته وه ، به تایبه ت له ئێستادا پێیوایه گۆڕان سه ركردایه تی به ره یه كی هاوبه ش هه وڵده دات پارت���ی و ل���ه دژی ده كات له رێگه ی یه كخستنی بۆچونی یه كێتی و هه ردو حزبه ئیسالمیه كانه وه ، سنورێك بۆ بااڵده س���تی پارتی به سه ر بڕیاریی ئابورییدا، دیپلۆماس���ی و سیاس���یی و

دابنێت. ئه ندامه ك���ه ی س���ه ركردایه تی پارتی پێیخۆش "پارتی ده ڵێت: له وباره یه وه نیه به هه ڵچون و له كه ش���ی ته شه نوجدا سیاس���ه ت بكات، به داخ���ه وه زۆرجار ج���ه وی گ���ۆڕان كادری هه ندێ���ك په یوه ندیه كان به ره و ته شه نوج ده به ن و په یوه ندی���ه كان پێمانخۆش���ه ئێم���ه بزوتن���ه وه ی له گ���ه ڵ پته وب���ن زۆر گ���ۆڕان، له ئێستاش���دا په یوه ندییه كی

رێزلێگیراومان هه یه له گه ڵ گۆڕان".

ئا: هاوکار

له تیف شێخ عومه ر، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی نیشتمانی

كوردستان و به رپرسی مه ڵبه ندی یه ك له سلێمانی ، له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا

باس له هه نگاوه كانی لێكنزیكبونه وه ی گۆڕان و یه كێتی ده كات و ده ڵێت پێویست

ناكات كه سیش خۆی ناڕه حه ت بكات به وه . ئه و به پێویستی ده زانێت ئه وه بۆ

هه موالیه ك "رونبكه ینه وه و دڵنیایی بده ین به هه مو الیه ك كه نه ئێمه و نه گۆڕان به دوای گه له كۆمه كێوه نین له هێزێكی سیاسی و بڕواشمان به موئامه ره كردن

نیییه ".

ئاوێن����ه : په یوه ندییه كان����ی بزوتنه وه ی گۆڕان و )ی .ن.ك( له چ ئاستێكدایه ؟

له تی����ف ش����ێخ عوم����ه ر: دوای ئ����ه و ئیداره ی ئاستی له سه ر رێككه وتننامه یه ی پارێزگای س����لێمانی ئیمزامان كرد و چه ند هه نگاوێك����ی كردارییش����ی ب����ه دوادا هات ب����ۆ جێبه جێكردن����ی رێككه وتننامه ك����ه ، ده ڕۆن، باش����ی به ره و په یوه ندییه كانمان ئ����ه و قۆناغی ملمالن����ێ و كێبڕكێ تونده ی نێوان ئێمه و گۆڕان، ش����ێوازه كه ی گۆڕاوه بۆ لێكتێگه یشتن و دروستكردنی سه ره تای

متمانه ، ره نگه ئه وه شمان تێپه ڕاندبێت.ئاوێنه : باس له بونی پرۆژه یه ك ده كرێت بۆ زیات����ر لێكنزیكبونه وه تان، له وباره یه وه

چی هه یه ؟له تیف ش����ێخ عومه ر: ئ����ه وه ی له نێوان ئێم����ه و گۆڕان����دا روده دات هیچ ش����تێكی نهێنی تێ����دا نیه و به ئاش����كرایه ، هه ردوال ئیراده یه كی����ان هه یه ب����ۆ لێكنزیكبونه وه و لێكتێگه یشتن، هه روه ها هه ماهه نگی كردن به رژه وه ندییه كه ی بواره كان����دا، له هه م����و پشتیشی به رژه وه ندی گشتیی كوردستانه ،

ده شمانه وێت هه ر ئه و وێنه یه بده ین.لێكنزیكبونه وه ی����ه ئ����ه م ئاوێن����ه : سه رده كێشێت بۆ یه كگرتنه وه ی نێوانتان؟

له تیف ش����ێخ عومه ر: ئێمه له ئێس����تادا پێویستمان به وه یه له گه ڵ گۆڕان و سه رجه م هێزه سیاس����ییه كاندا، به اڵم قسه له سه ر گۆڕان����ه ، لێكنزی����ك ببینه وه ، س����ه ره تای

ئه وه شمان ده ستپێكردوه .ئاوێنه : ئه و خاڵه هاوبه ش����انه ی ئێوه و گۆڕان هان ده دات بۆئه وه ی لێكنزیكببنه وه ،

چین؟له تیف ش����ێخ عوم����ه ر: ئێم����ه له گه ڵ گۆڕاندا، له گه ڵ حزبه كانی دیكه شدا، خاڵی زۆر هاوبه ش����مان هه یه كه هه ر ئه وه ش����ه له پرۆس����ه یه كی هه مومان����ی له ئێس����تادا كۆكردوه ت����ه وه هاوبه ش����دا سیاس����یی

ب����ه اڵم له گ����ه ڵ گۆڕاندا له كوردس����تاندا، له كۆنیش����ه وه جوگراف����ی و ناوچه یه ك����ی مێژوییه كی هاوبه ش ك����ۆی كردوینه ته وه ، ئێس����تاش ده توانین به ئاسانی لێكتێبگه ین له سه ر پرس����ه نیشتمانی و گه وره كانی ئه م

واڵته .ئاوێن����ه : رێكخ����ه ری گش����تیی گ����ۆڕان رایگه یاند كه هیچ رێكه وتنێكی سیاسییان له گ����ه ڵ هی����چ الیه نێكدا نه ك����ردوه ، ئه مه

یه كێتیش ده گرێته وه ؟له تی����ف ش����ێخ عوم����ه ر: ب����ه ده ر له و له باره ی رامانگه یاندوه ك����ه رێككه وتنه ی ئه نجومه ن����ی پارێ����زگای س����لێمانی ، هیچ

رێككه وتنێكی دیكه مان نه بوه . ئاوێن����ه : هه س����ت ب����ه وه ده ك����ه ن ئه م له هه ستیاری جۆرێك لێكنزیكبونه وه یه تان

الی پارتی دروستكردبێت؟له تیف ش����ێخ عومه ر: ئێم����ه زۆر المان گرنگ����ه له گ����ه ڵ هه م����و هه نگاوێك����دا كه له گه ڵ گ����ۆڕان نزیكده بین����ه وه ، ئه وه بۆ هه موالی����ه ك رونبكه ینه وه و دڵنیایی بده ین به هه م����و الیه ك ك����ه نه ئێم����ه و نه گۆڕان ب����ه دوای گه له كۆمه كێوه نی����ن له هێزێكی سیاس����ی و بڕواش����مان به موئامه ره ك����ردن نیی����ه ، به ڵكو ده مانه وێت وه ك پرۆژه یه كی لێكنزیكبون����ه وه ، ئێم����ه و گ����ۆڕان له یه ك دیكه ش حزبه كانی ئێم����ه و نزیكببینه وه و

زیاتر لێكنزیكببینه وه . ئاوێنه : بۆچی هیچ هێزێكی سیاس����یی هه س����تی به وه كردوه كه ئێوه ده تانه وێت

موئامه ره ی لێبكه ن؟له تی����ف ش����ێخ عومه ر: نه خێ����ر، به اڵم نامانه وێت به هیچ شێوه یه ك هیچ الیه نێك

ته فسیرێكی وای بۆ بكات.كوردس����تان دیموكراتی پارتی ئاوێنه :

نیگه ران نیه له ئێوه ؟له تی����ف ش����ێخ عوم����ه ر: م����ن ناتوانم له جێگ����ه ی پارت����ی وه اڵم بده مه وه ، به اڵم ده توان����م له جیات����ی یه كێت����ی بڵێم، هه ر ئه وه ش����مان له براده ره كانم����ان له گ����ۆڕان خوێندوه ته وه ، نزیكبونه وه ی ئێمه و گۆڕان، وه ك نزیكبون����ه وه ی ئێمه یه له پارتی و هه ر هێزێكی سیاس����یی ، هیچ ته فسیرێكی تری نیه جگه له به رژه وه ندی گش����تیی نه بێت، پێویس����ت ناكات كه س����یش خ����ۆی به وه

ناڕه حه ت بكات. ئاوێنه : ئێوه وه ك یه كێتی ، نزیكبونه وه له گۆڕان بۆ ئامانجێك����ی دیاریكراو یاخود

ته كتیكێكی سیاسیی به كارناهێنن؟له تیف ش����ێخ عومه ر: به هیچ جۆرێك، ئه وه ی پ����اڵ به ئێمه وه ده نێ����ت بۆئه وه ی هه ماهه نگ����ی بكه ی����ن له گ����ه ڵ گۆڕان����دا، هی����چ گش����تیه كانه و به رژه وه ندیی����ه

به رژه وه ندییه كی دیكه مان نیه .

یه كێتی و گۆڕان: په یوه ندیه كانمان به ره و باشتریش ده چن

پارتی : پێمانخۆشه په یوه ندیه كانیان زۆر باش بێت، نه ك بیكه نه گه له كۆمه كه

"33%ی ملیار دۆالر و نیوه كه ی به غدا ده درێت به پێشمه رگه "راوێژكاری وه زیری پێشمه ر گه : بۆ به شداری شه ڕی موسڵ بڕیارێكی به هێزمان هه یه

"پێویست ناكات كه س خۆی به نزیكبونه وه ی ئێمه

ناڕه حه ت بكات"

به گشتی په یوه ندیمان

له گه ڵ هه مو الیه نه سیاسیه كانی

هه رێمی كوردستاندا باشه و

ئێمه سه ربه هیچ جه مسه رێكی

هه رێمایه تی نین

ئا: هاوكار حسێن

سه عید كاكه یی ، راوێژكاری وه زیری پێشمه گه ی حكومه تی هه رێمی كوردستان له م چاوپێكه وتنه ی

ئاوێنه دا ئه جێندای سه ردانه كه ی بارزانی و وه فدی یاوه ری بۆ ئه مریكا

ئاشكراده كات و له باره ی ئه گه ری به شداری پێشمه رگه له شه ڕی چاوه ڕوانكراوی موسڵ ده ڵێت،

"ئاماده ییه كی زۆر باشمان هه یه و بڕیارێكی به هێزیشمان هه یه و كاری

له سه ر ده كه ین و له كاتی خۆیدا جێبه جێی ده كه ین". هه روه ها ئاماژه

به وه ش ده كات كه "ئه مریكیه كان داوای به شداریی پێشمه رگه یان كردوه و له چه ندین كۆبونه وه له گه ڵ به رپرسانی حكومه تی هه رێم و وه زیری پێشمه رگه ئه وه دوپاتكراوه ته وه كه ئێمه وه كو كورد به شداریی له شه ڕی ئازادكردنی

موسڵ ده كه ین". له به رامبه ر ئه و به شدارییه ی پێشمه رگه دا، به وته ی

ناوبراو ئه مریكا بڕیاره 33%ی ئه و بڕه پاره یه بدات به هه رێمی كوردستان كه

ده درێت به عێراق و بڕه كه ی زیاتر له ملیارو نیوێكه .

ئه نجێن���دای كاكه ی���ی : س���ه عید

س���ه ردانه كه ی بارزانی س���ێ ته وه ری یه كه میان له خۆده گرێ���ت، س���ه ره كی هه رێمی هه ڵوێس���تی تاووتوێكردن���ی مامه ڵه كردنی به رامب���ه ر كوردس���تانه به غ���دا له گه ڵ مه س���ه له كانی بودجه و پڕچه ككردنی پێشمه رگه كه پێشتریش عه ب���ادی چوبو بۆ ئه مری���كاو هه ندێك قس���ه ی له وباره ی���ه وه كردب���و، ئ���ه م بۆ هه رێ���م وه فده ك���ه ی س���ه ردانه ی بوه ، قس���انه ئ���ه و س���اخكردنه وه ی وات���ه داهاتوی كوردس���تان به ته واوی مه س���ه له ی دوه م، باس���بكرێت. پڕچه ككردنی پێشمه رگه یه ، كه ئه مریكا به رنامه یه كی هه یه بۆئه وه ی هه ركاتێك ئێمه هه وڵی به سیستمكردنی پێشمه رگه بده ین، ئه وان وه ك سه ره تا دو لیوامان به ش���ێوه یه كی س���تانداردی سه ربازیی جیهانی بۆ پڕچه ك ده كه ن و راهێنانیان پێده كه ن، دوای ئه وه ش لیوای دیكه ی به دوادا دێت. س���ێیه م، كه زۆر گرنگه په یوه س���ته به و رێكه وتنه سه ربازییه ی ك���ه له گه ڵ به غدا له بواری س���ه ربازیی مۆركراوه به ب���ڕی 1 ملیارو 600 ملیۆن دۆالره و رێ���ژه ی 33%ی ئ���ه و بڕه به ر هێزی پێش���مه رگه ده كه وێت و تایبه ته به چه كی پێشكه وتو. ئه مه جگه له وه ی وه زیری پێشمه رگه سیمینارێكی ده بێت

له باره ی به ره كانی شه ڕه وه .

ئه گه ر بۆ پرسێكی وا گرنگ چوبێتن بۆ ئه مریكا، چۆن له پێكهاته ی وه فده كه

ده ڕوانن؟سه عید كاكه یی : پێكهاته ی وه فده كه الیه ن���ه هه م���و به وپێ���ه ی پت���ه وه ، س���ه ره كیه كانی تێدایه هه ر له سه رۆكی هه رێم���ه وه ت���ا جێگ���ری س���ه رۆكی پێش���مه رگه و وه زی���ری حكوم���ه ت و ئاوه دانكردنه وه ، واته الیه نه نزیكه كانی

ئاگادار له ورده كارییه كان به شدارن.ئاوێنه : پێتوانیه له به رئه وه ی به شێكی زۆری ته وه ری باسه كانیان سه ربازییه ، س���ه ربازییان پس���پۆڕێكی باش���تربو

له گه ڵدا بوایه ؟س���ه عید كاكه یی : س���ه رۆكی هه رێم بۆخۆی سه رۆكایه تی وه فده كه ده كات و وه زیره كانیش وه كو راوێژكار كار له گه ڵ س���ه رۆكی هه رێم ده كه ن له گه ڵ ئه وه ی خۆش���یان وه زاره ته كه ی ورده كاری���ی

بردوه .ئاوێن���ه : بون���ی ئاش���تی هه ورامی

له وه فده كه دا چ رۆڵێكی هه یه ؟س���ه عید كاكه یی : ئێمه كێش���ه مان هه ی���ه له گ���ه ڵ هه ندێ���ك كۆمپانیای ئه مریك���ی ، به تایب���ه ت دوای ئ���ه وه ی چه ند كه ش���تیه ك نه وتی هه رێم به ره و ئ���ه و واڵت���ه رۆیش���تن و چ هه اڵی���ه ك دروس���تبو، ئه مانه بۆ ساخكردنه وه ی

ئه و پرس���انه یه و وه فده كه ش گه وره یه و ه���ه ر كه س���ه و كار له س���ه ر الیه نێكی حكومه تی به به رژه وه ندی په یوه س���ت

هه رێم ده كات.ئاوێنه : ئه م سه ردانه ی وه فدی هه رێم په یوه ندی هه یه به بڕیاره كه ی كۆنگرێس

بۆ پێدانی چه ك به پێشمه گه ؟سه عید كاكه یی : بێگومان ئه وه به شێكه له ئه جێندای س���ه ردانه كه كه ئێس���تا ئاگادارنی���م گه یش���توه ته چ قۆناغێك.

به اڵم به شێكه له دانوستانه كان. ئاوێن���ه : ب���اس ل���ه وه ده كرێت كه دیكه ی به ش���ێكی ك���وردی ده وڵه تی ئه جێندای س���ه ردانه كه یه ، له ئێس���تادا بۆئ���ه وه ی ئام���اده ن ئه مریكی���ه كان

گوێبیستی پرسێكی له مشێوه یه بن؟سه عید كاكه یی : ئه مریكیه كان كراوه ن ب���ۆ گوێگرت���ن له هه م���و بیروبۆچون و كارێك، ئه م پرس���ه ش ره نگه به رزترین ئاستی داواكارییه كانی ئێمه بێت، ئێمه كاتێك په نا بۆ ئه وه ده به ین كه بزانین به هیچ شێوه یه ك ناتوانین مامه ڵه له گه ڵ حكومه ت���ی ناوه ندی به غدا بكه ین. ئه و داوایه مافێك���ی ره وای خۆمانه . بۆیه باوه ڕێك���ی به تینم هه یه ك���ه بارزانی ئه م پرس���ه له گه ڵ ئه مریكیه كان باس بكات، ئه گه ر بێتو به غدا له ره وانه كردنی چه ك و پێداویستیه كانی یه كخستنه وه ی

پێشمه رگه هاوكارنه بێت.ك���وردی س���ه ربه خۆی ده وڵه ت���ی له ئه جێندای دورو نزیكی ئه مریكیه كاندا

هه یه ؟سه عید كاكه یی : ئێمه نابێت ئه وه مان له بیربچێت ك���ه ئه مریكا پابه ندبونێكی ئه خالق���ی هه یه به رامب���ه ر حكومه تی هه رێمی كوردس���تان و دورستكردنی دو فیرقه ی س���ه ربازیی كه تا ساڵی 2008 كاری له سه ر كرا، به اڵم له الیه ن مالكیه وه رێگریی لێكرا. ئه مریكا پشتگیری له وه ده كات كه عێ���راق، به تایبه ت هه رێمی ئاشته وایی سه قامگیربێت و كوردستان

تێیدا هه بێت.ئاوێن���ه : ئایا ئه مریكیی���ه كان داوای ده ك���ه ن پێش���مه رگه به ش���داریی

له ئازادكردنه وه ی شاری موسڵ؟ س���ه عید كاكه یی : بێگوم���ان داوای به ش���داریی پێش���مه رگه یان ك���ردوه و له چه ندین كۆبونه وه له گه ڵ به رپرسانی حكومه تی هه رێم و وه زیری پێش���مه رگه ئه وه دوپاتكراوه ت���ه وه كه ئێمه وه كو كورد به شداریی له ش���ه ڕی ئازادكردنی موس���ڵ ده كه ین، چونكه به شی زۆری دانیش���توانه كه ی خۆرهه اڵتی موس���ڵ كوردن، بۆیه له هه ر شوێنێك پێویست به به رگریی له كورد بكات له هه ر كوێیه ك

بێت ئێمه ئاماده ین.

ورده كارییه كان���ی ئاوێن���ه : به شداریكردنی پێشمه رگه چۆنه ؟

سه عید كاكه یی : ناتوانم ورده كارییه كان ب���اس بكه م، ب���ه اڵم ئاماده ییه كی زۆر باش���مان هه یه و بڕیارێكی به هێزیشمان هه یه و كاری له س���ه ر ده كه ین و له كاتی

خۆیدا جێبه جێیده كه ین.ئاوێن���ه : ئه گ���ه ر ئه م���ه داواكاریی ئه مریكا بێت له ك���ورد، ئه ی داواكاریی بارزانی و وه فده كه ی چین له ئه مریكا؟

س���ه عید كاكه ی���ی : داواكاریی���ه كان ئه وه یه كه ش���ه ڕێكی گ���ه وره ی وه ك موس���ڵ به كاڵش���ینكۆف و بیكه یس���ی نابێت، پێویس���تمان به چه كی قورسه ، ئه گه رنا چ���ۆن ده توانی���ت بچیته ناو

شارێكی فراوانی وه ك موسڵه وه .ئاوێنه : بارزانی بڕیاره له گه ڵ ئۆباما كۆببێت���ه وه ، به اڵم هی���چ واده یه ك نیه له خشته ی دیداره كانی ئۆباما بۆ بینینی

بارزانی ، بۆچی ؟س���ه عید كاكه ی���ی : له دیداره كان���ی ئۆبام���ادا، واده ی فه رمی و پرۆتۆكۆلی و له به رئ���ه وه ی هه ی���ه ، ناراس���ته وخۆ سه رۆكی هه رێم س���ه رۆكی ده وڵه تێكی س���ه ربه خۆ نیه ، له ب���واری پرۆتۆكۆلدا سه ردانه كه ی ناچێته خانه ی جه دۆله وه ، پێشتریش له س���ه رده می بوشدا وابوه .

به اڵم دیداره كه حه تمیه .

هەنوکە(477( سێشه ممه 42015/5/5

ئا: ئاكۆ حەمەد رابی

نوێنەری پەیەدە لەهەرێمی كوردستان رایدەگەیەنێت كە تائێستا نازانن ئاخۆ داواكارییەكانی ئەنەكەسە چین و چیان دەوێت، لەبارەی

پشتگیریەكانی پارتیش بۆ ئەنەكەسە ناوبراو رایدەگەیەنێت "پارتی ناتوانێت هەژمونی خۆی لەرۆژئاوای كوردستان

بچەسپێنێت و ئەو كارەی پارتیش دەیكات هەڵەیە، چونكە مەترسیە بۆ

سەر رۆژئاوای كوردستان".

نوێنەری پارت����ی یه کێتی دیموکرات )پەی����ەدە( لەهەرێم����ی كوردس����تان، بارودۆخی لەب����ارەی غەریب حەس����ۆ ئێس����تای رۆژئاوای كوردستان، ئەوەی بۆ ئاوێنە رونكردەوە كە بەشێوەیەكی گشتیی ئێس����تا لەرۆژئاوای كوردستان شەڕو بەرخۆدان بەردەوامەو لەهەندێك شوێنیش ئارامی باڵی كێشاوە بەسەر "لەجەزیرەو کوردییه کان����دا، ناوچ����ه كۆبانێ و عەفرین ئێستا ناوە ناوە شەڕو تەواو ئارامییەك����ی كاتی����ش زۆربەی بەگوندەكانی كۆبانی����ش هەمو هەیەو هیچ رزگارك����راون و دەوربەریش����یەوە مەترسیەكی لەسەر نەماوەو وردە وردە خەڵكەكەی دەگەڕێنەوە بۆ سەر زێدی

خۆیان". ناوبراو ئەوەش����ی رونك����ردەوە كە بڕی����اری ئ����ەوەدراوەو یەكالبۆتەوە كە ناوەن����دی ب����ازاڕی كۆبان����ێ دەكرێتە مۆزەخانەیەكی گەورەو سەرنجڕاكێش، ئەو مااڵنەش����ی كە ل����ەو جێگەیەدان، رازی ب����ون بەو بڕیارەو لەش����وێنێكی

دیكە خانویان بۆ دروستدەكرێت. س����اڵی دوەمی تش����رینی لەمانگی لەنێوان تەڤدەم و رابردو رێكەوتنێ����ك مەس����عود بەئامادەبونی ئەنەكەس����ە بارزانی س����ه رۆکی هه رێمی کوردستان تائێس����تا خاڵەكانی بەاڵم ئەنجامدرا، جێبەجێنەكراون، رێكەوتنەك����ە نێ����و

پەیەدە بەرپرس����ەی ئەو لەوبارەیەوە ئاماژەی ب����ەوەدا كە چ لەدانیش����تن و پاشان هەولێرو دهۆك و رێكەوتنەكەی جڤینی لێڤەگەری سیاسی لەقامیشلۆ، هەمیش����ە برادەرانی ئەنەكەسە گلەیی لە وان دەكەن و نارازین، "بەاڵم تائێستا ئێم����ە س����ەرمان س����وڕماوەو لێی����ان تێناگەین كە ئ����ەوان چیان دەوێت و چ داخوازییەكی����ان لەئێمە هەیە. لەوەش تێناگەین كە ئایا ئەنەكەسە لەرۆژئاوای كوردس����تان لەچ����ی كەم����ەو چی لێ

زیادە". لەب����ارەی تۆمەتباركردنی پەیەدەش رێكەوتنەك����ەی بەجێبەجێنەكردن����ی ده����ۆك و رێگریك����ردن لەجموجۆڵ����ی سیاس����ی ئەنەكەس����ە، غەریب حەسۆ ده ڵێ����ت "لەدەرفەتێك����ی دیكەدا ئێمە هەردو رێكەوتنەك����ەی هەولێرو دهۆك زیاتر بۆ خەڵ����ك روندەكەینەوە، بەاڵم ئەسڵی بابەتەكە ئەوەیە كە ئەنەكەسە نایەوێت و ئامادە نیە كە بەشێوەیەكی

دیموكراس����ی جێگ����ەو پێگ����ەی خۆی هەبێت لەرۆژئاوای كوردستان. تەنانەت ئەنەكەسە ئامادەیی كاری هاوبەشیش

نیە".له و باره یه وه زیاتر ده ڵێت "پەیوەست بەپاراس����تنی رۆژئاوای كوردستانیش، هەمیش����ە باس لەوەدەكەن كە ئێمەش بەهێزین و ئامادەیی بەرەنگاربونەوەین، بەاڵم لەو الیەنەش هیچ ئامادەییەكیان نیەو تەنها قسەی بێ كردەوە دەكەن و بیان����وش بەوە دەگ����رن گوایە تەڤدەم

رێگرییان لێدەكات". حەسۆ زیاتر ئه و کێشه یه یان له گه ڵ ئه نه که س����ه ڕون ده کات����ه وه "ئەوەش لەتێنەگەیش����تن و ناحاڵی بونی ئەوانە، هەڵوێس����تی ئەوان بەرامب����ەر پەیەدە كوردەواری و نەتەوەیی و هەڵوێستێكی واڵتپارێزی نیە. ئێمە لەوان دەپرسین ك����ێ رێگری لەئێوە كردوە، ئایا مەگەر هەمو س����كرتێری حزبەكانتان ئێس����تا لەرۆژئاوا هەم����وی مەگ����ەر لەكوێن؟

نین، ئەمە چ رێگرییەكە. نەخێر ئەوان ئەوەندەیان ه����ەر ب����ەاڵم كاردەكەن، پێكراوە. ئ����ەوان بەرامبەر بەپەیەدەو گەلی كورد هەڵوێس����تێكی تەكتیكیان

گرتۆتەبەر".س����ەبارەت بەوەش كە زۆرجار باس لەوەدەكرێ����ت كە پارت����ی دیموكراتی پش����تگیری عێ����راق، كوردس����تانی نوێنه ره ک����ه ی دەكات، لەئەنەكەس����ە په یه ده ده ڵێت "لەراس����تیدا ئەنەكەسە كۆمەڵێك گروپی رۆژئاوای كوردستانن، بەاڵم ئەگەر ئەوان لەژێر كاریگەری ئەو حزبەی باشور بن و بیانەوێت تەجروبەی باش����وری كوردس����تان بگوازن����ەوە بۆ رۆژئاوا، ئەوە كارێكی هەڵەیە. چونكە بەبۆچون����ی ناوبراو ئه زمونی باش����ور ئه زمونێک����ی دژ بەیەك����ە لەناوخۆداو ئەگ����ەر برادەرانی پارت����ی دیموكراتی ئەو بیانەوێت عێراقیش كوردس����تانی ئەنەكەس����ەش بگوازنەوەو ئه زمون����ه ئ����ەو بیرۆكەی هەبێت، ئ����ەوە كارێكی

هەڵەیەو پڕ مەترسیشە. ئێمە ناخوازین ئەو تەجروبەیە بۆ رۆژئاوا بگوازرێتەوەو نامانەوێ����ت رۆژئاوا لە نێو كێماس����یدا

بژیت". لەبارەی ئەو پرسیارەی كە ئایا ئەوان مەبەس����تیان لەكام ئه زمونه یه ؟ حه سۆ ڕونیکرده وه "ئەنەكەس����ە دەڵێت ئێمە پێش����مەرگەمان هەن، كە پێشمەرگەی رۆژئاوان، بەاڵم ئایا ئەو پێشمەرگانەی پێیان دەكات و باس����یان ئەنەكەس����ە دەنازێ����ت، ئای����ا ئ����ەو پێش����مەرگانە لەكوێ����ن و لەك����وێ پ����ەروەردە دەبن. ئێمە ناخوازی����ن و رێگە بەوەش نادەین هێزێك دژی هێزێكی دیكە لەرۆژئاوای كوردستان دروست ببێت، ئەوە كارێكی پڕ مەترس����یە، لەداهاتودا سەرئێشەو ئ����اژاوە ب����ۆ رۆژئ����اوای كوردس����تان دروس����تدەكات. ئێمە مەبەستمان ئەو ئەزمونەیە ك����ە لەو روەوە لەباش����ور دروس����ت بوەو ه����ەر گروپ����ەو هێزی س����ەربازی خۆی هەیە، بۆیە پێویستە

پارتی دیموكراتی كوردس����تانی عێراق، وا هەڵس����وكەوت بكات كە دژییەكی و ناکۆکی����ی لەنێوان ئێمەو ئەنەكەس����ە دروست نەبێت و پێویستیشە ئەوە الی

پارتی ببێتە پرەنسیپ". غەریب حەس����ۆ ئەوەشی رونكردەوە ك����ە پێویس����ت ب����ەوە ن����اكات پارتی دەس����ت لەكاروباری رۆژئاوا وەربدات، "چونكە ئێس����تا گەل����ی رۆژئاوا، خۆی بەرێوە دەبات و ئیدارەی خۆی دەكات. بەئیرادەی گەل ئەو بەشەی كوردستان بەڕێ����وە دەچێت. بۆی����ە ئەگەر پارتی بەردەوام هەر لەبی����ری ئەوەدابێت كە دەستوەربداتە بارودۆخی رۆژئاوا، ئەوە بروا ناكەین كە ئەو بیرۆكەیەی پارتی لەرۆژئاوا سەربكەوێت، چونكە رۆژئاوا دیموكرتیكدا فەلس����ەفەی لەڕێگ����ەی

بەڕێوە دەچێت". له باره ی دۆخی ناوخۆیی سوریاو ئه و س����عودییه و تورکیاو واڵتانی هه وڵه ی قه ته ر ب����ۆ لێدانی گورزی س����ه ربازیی په ی����ه ده نوێنه ره ک����ه ی له ئه س����ه د، له باش����وری کوردس����تان ده ڵێت "ئەو هەوڵەی ئەو س����ێ دەوڵەتە شکس����ت دێنێ����ت، چونك����ە لەبری چارەس����ەر، ئ����ەوان ئاڵۆزی����ی زیات����ر دەخوڵقێنن لەناوچەك����ەدا. هەر واڵتێك لەو واڵتانە بەناوی ئۆپۆزس����یۆن بونەوە هێزێكیان ئاوا كردبو. ئەو هێزانەش كە ئێس����تا بەناوی ئۆپۆزس����یۆنەوە دروس����تبون، هێزی چارەسەری و دیموكراسی نین".

لەبارەی ئەو پرس����یارەش كە ئەگەر ئەو واڵتانە هێرشیان كردە سەر ئەسەد، ئایا پەیەدە بەش����داری ئەو هێرش����ە دەكه ن یان بێالیەن دەبێت؟ حەس����ۆ ئاش����کرای کرد "ئەگەر رژێم بشڕوات، دەیان رژێمی مەترس����یدارتر دروس����ت دەبن و خوێنی زیاتر دەرژێت. لەالیەكی دیكەش لەئاس����تی نێونەتەوەییدا هیچ دەوڵەتێك دەس����تی لەرژێمی ئەس����ەد بەرن����ەداوەو تەنانەت زۆربەیان هەوڵی

پاراستنی ئەو رژێمە دەدەن".

نوێنه ری په یه ده له باشوری کوردستان: ئەنەكەسە نایەوێت و ئامادە نیە بەشێوەیەكی دیموكراسی پێگەی خۆی هەبێت لەرۆژئاوای كوردستان

یه كێتی و گۆڕان له سه ر ئاستی په رله مان رێکن

نزیكه ی 450 كه سی سه ر به وه زاره تی په روه رده چونه ته ناو داعشه وه

ئا: ره وا بورهان

سه رداننه كردنی بارزانی بۆ الی نه وشیروان مسته فا له كاتی هاتنیدا

بۆ سلێمانی، ساردی خستۆته نێوان بزوتنه وه ی گۆڕان و پارتیه وه و به رپرسێكی بااڵی گۆڕانیش ده ڵێت: " گۆڕان له پارتی زیزه و په یوه ندییه

ته له فۆنیه كه ی بارزانی له گه ڵ نه وشیروان مسته فا و په یامه كه ی

رێكخه ری گشتی گۆڕان بۆ ره واندنه وه ی ئه و ساردیه ی نێوانمان

بو".

كه گۆڕان بزوتنه وه ی به رپرسێكی له به ر هه ستیاری دۆخه كه پێی باش نه بو ناوی ئاشكرا بكرێت به ئاوێنه ی رێكخه ری "په یامه ك���ه ی راگه یان���د، گشتی بزوتنه وه ی گۆڕان رو له پارتی بو، كه مه به س���ت لێی ئه وه بو ئه وان هیچ رێكه وتنێكی���ان له گه ڵ یه كێتیدا

نییه و موئامه ره له پارتی ناكه ن".س���ه رۆكی عه ب���دواڵ، وش���یار فراكس���یۆنی گ���ۆڕان له په رله مان���ی عێراق له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه باسی له وه كرد ك���ه میدی���اكان په یوه ندی زۆر گۆڕانی���ان یه كێت���ی و نێ���وان كه ل���ه وه ی پیش���اندابو گه وره ت���ر هه یه و په یامه كه ی رێكخه ری گش���تی بزوتنه وه ی گ���ۆڕان كه له كۆبونه وه ی خولی سێیه می جڤاتی نیشتیمانی ئه و حیزبه دا بو، بۆ پیشاندان و خستنه وه ش���وێن و قه باره ی ئه و په یوه ندیه بو

كه له گه ڵ یه كێتیدا هه بوه .سه رچاوه بااڵكه ی ناو گۆڕان باسی له وه كرد كه چه ند مانگێك له مه وپێش رێكه وتنێك له نێوان یه كێتی و گۆڕاندا هه بوه تا له سه ر ئاستی په رله مان ئه و

زیاتریان دو الیه ن���ه هه ماهه نگیه كی هه بێت و دواتر ئ���ه و هه ماهه نگیه بۆ ئاس���تی مه كته بی سیاسی نێوان ئه و

دو الیه نه بگوێزرێته وه .گ���ۆڕان فراكس���یۆنی س���ه رۆكی له په رله مان���ی عێراق ل���ه و باره یه وه وتی "ئێمه هیچ رێكه وتنێكمان له گه ڵ حی���زب و الیه نه كان���دا نیی���ه ، به اڵم ده كرێت دو الیه نی سیاسی بۆچونیان له یه كتر نزیكبێ���ت و ئه وه ی له ئه لف و بێ���ی سیاس���ه ت تێب���گات ده زانێت

كه ل���ه كاری په رله مانی���دا ده كرێت، له ئێس���تادا ئێمه بۆچونم���ان له گه ڵ یه كێتیدا له س���ه ر چه ند مه سه له یه ك لێكنزیكه وه ك مه س���ه له ی ده ستور و س���ه رۆكایه تی هه رێم ، بۆیه ده كرێت ئه مه به اڵم هه ماهه نگیه ك هه بێ���ت، مانای وانییه كه موئامه ره له الیه نێك باوه ڕی گ���ۆڕان بزوتنه وه ی بكرێت،

به موئامه ره نییه ".ئه و به رپرسه ی گۆڕان كه ناوه كه ی ئاش���كرایكرد پارێزراوه ، ئاوێنه الی كه گۆڕان له پارتی زیزه و س���اردیه ك هه یه ل���ه و نێوانه دا، گۆڕان له س���ه ر چه ند پرس���ێك نیگه رانی خۆی چه ند جارێك گه یاندوه ته پارتی، به تایبه ت كه له ئێستادا له سه ر چه ند پرسێكی

هه ستیار بۆچونی جیاوازیان هه یه .وشیار عه بدواڵ له سه ر په یوه ندیه كانی نێوان پارتی و گۆڕان باسی له وه كرد ك���ه هه ردوالیه نه ك���ه له س���ه ر چه ند ناره زایی خۆیان گه یاندوه ته پرسێك یه كتری، وتی "گۆڕان له سه ر پشكی خۆی له ن���او حكومه ت و هه ماهه نگی، ناره زای���ی خ���ۆی گه یاندوه ته پارتی به تایبه ت كه پش���كی گ���ۆڕان له ناو حكومه تدا هێش���تا 1%" سه باره ت به پارتیش وتی، كه ناره زایه تیه كان���ی گه یاندوه ته خۆی���ان بۆچونی ئه وان له خۆیان ده بێ���ت "ب���ه اڵم گ���ۆڕان

بپرسن".جه ختی ئاوێن���ه س���ه رچاوه كه ی په یوه ندی���ه ك���ه له وه ك���رده وه ته له فۆنیه ك���ه ی بارزانی جگه له وه ی كه مه به س���تی س���ه ردانه كه ی خۆی بۆ ئه مریكا بۆ نه وش���یروان مسته فا رونكردۆته وه ، به اڵم به ش���ێكی زۆری بۆ ره وانه وه ی ئ���ه و نیگه رانیانه بوه

كه گۆڕان له سه ر پارتی هه یه تی.

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه نزیكه ی 450 كه سی سه ر به وه زاره تی په روه رده چونه ته ناو داعشه وه ، له ناو وه زاره تی

ئه وقافیش 38 كه س په یوه ندیان به و گروپه وه كردوه ، وێڕای ئه وه ی

هێشتا ئامارێكی دروست له وباره یه وه له به رده ست نیه .

به رپرس���ی راگه یاندن و وته بێژی پێشوی وه زاره ت���ی ئه وق���اف و كاروب���اری ئایینی مه ریوان نه قش���به ندی تایب���ه ت به ئاوێنه وتی "ئه و كه س���انه ی كه سه ر به وه زاره تی ئه وقاف و كاروب���اری ئایینی ب���ون و دیار

نه ماون ژماره یان 38 كه سه ".نه قشبه ندی باس له وه شده كات كه هه مو ئه و كه س���انه ی "له وه زاره ت���ی ئه وقافه وه چونه ته ناو داعشه وه ، له سنوری مه خمورو ئه و شوێنانه ن كه ش���ه ڕی تێدابوه ، به اڵم ئێم���ه نازانین چونه ته ناو داعش���ه وه یان نا، بۆیه نوسراومان كردوه بۆ ئه نجومه نی وه زیران و ئاگادارمان كردونه ته وه كه پاش ئه وه ی داعش ئه و ناوچان���ه ی داگیركردو پێشمه رگه ئازادی كردنه وه ، ئه و كه سانه ی فه رمانب���ه رو گرێبه س���تی الی ئێمه بون و له و ش���وێنانه نه ماون و ونن، به اڵم فه سڵ نه ك���راون و چاوه ڕوانین پێم���ان بڵێن ئایا

ئه وانه فه سڵ بكه ین یان هه ر بمێننه وه ".به وت���ه ی ناوب���راو "85% ئ���ه و گه نجه كوردانه ی چونه ته ناو داعشه وه ، قۆناغێك له حوج���ره و ژیانی���ان، له قۆناغه كان���ی ئیسالمییه كانی سه ر په یمانگا قوتابخانه و ئه مه ش ئه وقاف خوێندویانه ، به وه زاره تی كه سێك چونكه سروش���تییه ، حاڵه تێكی ده چێت بۆ جیهاد، خۆ له ناو نادییه كانه وه ناچێ���ت، به ڵكو ه���ه ر ده بێ���ت بوارێكی ئیس���المی خوێندبێ���ت، ئه گین���ا نازانێت

جیهاد چییه ".به پێی زانیارییه كان، هه ر ئه م هۆكاره بوه پاڵنه ری ئه وه ی ، قوتابخانه و په یمانگاكانی وه زاره تی ئه وقاف بخرێنه س���ه ر وه زاره تی پ���ه روه رده و خوێندن���ی ب���ااڵ. مه ری���وان له وباره ی���ه وه ده ڵێت: "ئ���ه وه یه كێك بو ل���ه و هۆكارانه ی ك���ه هه م���و قوتابخانه و په یمانگاكانی سه ر به وه زاره تی ئه وقافمان خسته سه ر وه زاره تی په روه رده و خوێندنی بااڵو سه رۆكی حكومه تیش ئیمزای له سه ر

كرد".

به پێ���ی زانیارییه كان���ی ئاوێن���ه ئ���ه و په روه رده ی به وه زاره تی س���ه ر كه سانه ی حكومه ت���ی هه رێ���م ب���ون و چونه ت���ه ناو داعش���ه وه یان له پ���اش هاتنی داعش ون بون و دی���ار نه ماون، ژماره ی���ان 450-420 كه سه و زۆربه یان هه ر له ناوچه ی مه خمورو ده وروبه ری و ئه و ش���وێنانه ن كه ش���ه ڕی

داعشی تێدا بوه .ه���اوكات ئه ندامی لیژنه ی پ���ه روه رده و زانس���تی توێژینه وه ی ب���ااڵو خوێندن���ی له په رله مانی كوردستان، شوكریه ئیسماعیل بۆ ئاوێنه باس له وه ده كات كه له گه ڵ چه ند بانگهێش���تی لیژنه كه یان په رله مانتارێكی ه���ه ردو وه زی���ری پ���ه روه رده و خوێندنی ب���ااڵ ده كه ن تا ب���زان بۆچی ئه و حوجره و ئیس���المییه كان په یمان���گا قوتابخان���ه و خراونه ته سه ر وه زاره تی په روه رده و الیه نه

پۆزه تیڤه كانی ئه و كاره چییه .پ���ه روه رده لیژنه ی په رله مانتاره ك���ه ی پێیوای���ه هه ندێك له و كه س���انه ی چوه ته ن���او داعش���ه وه "قوتاب���ی كۆلێژه كان���ی تر ی���ان ه���ه ر قوتابیش نه ب���وه ، به ڵكو ئه وان���ه ی ده چنه ناو داعش���ه وه له رێگه ی قس���ه یان كۆمه اڵیه تییه كان���ه وه ت���ۆڕه هه ڵده خه ڵه تێنرێن"، ده كرێ���ت و له گ���ه ڵ ئه مه ش وه ك وه اڵمێ���ك بۆ ئه و بۆچونه ی ك���ه پێیوای���ه زۆرین���ه ی ئه و كه س���انه ی په یوه ندی به داعشه وه ده كه ن له خوێندنگه

دینیه كانه وه هاتون.ئه و په رله مانتاره بێئاگایی خۆی ده ربڕی له وه ی چه ند كه س���ی س���ه ر به وه زاره تی په روه رده چونه ته ناو داعشه وه و بۆ ئاوێنه وتی "هیچ زانیارییه كم له وباره یه وه نییه ". هاوكات هه وڵه كان���ی ئاوێنه بۆ وه رگرتنی بۆچون���ی وه زاره تی پ���ه روه رده پاش دو هه فته بێ ئاكام بو، به هۆی وه اڵمنه دانه وه ی په یوه ندییه كان له الیه ن وته بێژی ره س���می

ئه و وه زاره ته وه .

پێویست بەوە ناكات پارتی دەست لەكاروباری رۆژئاوا

وەربدات

85% ئه و گه نجه كوردانه ی چونه ته

ناو داعشه وه قۆناغێك

له قۆناغه كانی ژیانیان، له حوجره و قوتابخانه و په یمانگا ئیسالمییه كانی سه ر به وه زاره تی ئه وقاف

خوێندویانه

گۆڕان له سه ر پشكی خۆی

له ناو حكومه ت و هه ماهه نگی

ناره زایی خۆی گه یاندوه ته پارتی

به تایبه ت كه پشكی گۆڕان له ناو

حكومه تدا هێشتا 1%ه

غه ریب حه سۆ

5(477( سێشه ممه 2015/5/5په‌رله‌مان parlaman.awene@gmail.com

ئا: هانا چۆمانی

دوای ئه وه ی په رله مانی كوردستان بریاری دا لیژنه یه كی 21 كه سی

ئاماده بكات بۆئه وه ی ئه ركی ئاماده كردنی پرۆژه ی ره شنوسی

ده ستوری هه رێمی كوردستان بگرێته ئه ستۆ، تائێستا هیچ هه نگاو بۆ پێكهێنانی ئه و لیژنه یه نه چۆته

پێشه وه و پێوه ری دیاركردنی ئه ندامه كانی بوه ته گه وره ترین

له مپه ر.

ڕێككه وتن و بۆ زانیارییه كان، به پێی دانانی ئه ندامانی لیژنه كه ، س���ه رجه م به رده م كه وتونه ت���ه فراكس���یۆنه كان هه ڵبژاردنی یه كێ���ك له و دو پێوه ره ی كه به پێوه ری )س���انتلیگۆو س���ازان( ناوده برێ���ت، ب���ه اڵم هه ندێ���ك الیه ن نیگه ران���ی ئه وه ن كه ئه گه ر به پێوه ری س���انتلیگۆ بێ���ت، هه ندێ���ك الی���ه ن له لیژنه كه دا، به رناكه وێ���ت ئه ندامیان چونكه ئه م پێوه ره ژماره ی كورس���ی ده كات���ه بنه ما بۆ ده ستنیش���انكردنی نوێنه ری الیه نه كان، به اڵم سازان زیاتر پشتده به ستێت به رێككه وتنی سیاسیی

پێشوه خت.له باره ی ئه و دو پێوه ره ی كه بڕیاره له په رله مان رێككه وتنی له سه ر بكرێت، مه روان گه اڵڵی س���ه رۆكی فراكسیۆنی كوردس���تان له په رله مان���ی كۆم���ه ڵ "تائێس���تا راگه یان���د: به ئاوێن���ه ی نه مانتوانیوه بگه ینه رێككه وتنێك له سه ر چۆنیه تی دانانی ئه ندامانی ئه و لیژنه یه یان سازانی له س���ه ر بكرێت، ئه وه ش بیروبۆچونه كان ل���ه جیاوازی به هۆی له باره ی دانانی ئه و ئه ندامانه ". گه اڵڵی بۆچونی فراكسیۆنه كه ی ئاشكراده كات و ده ڵێت، "باش���ترین بژارده ش كه ئێمه پێمان باشه سانتلیگۆیه ، چونكه ئه وه گونج���اوه و هه موان ده توانی���ن ببینه

خاوه ن���ی ئه ن���دام ل���ه و لیژنه یه و هه ر الیه نه و پشكی خۆی وه رده گرێ�ت، بۆیه ئێمه سازان و رێككه وتنمان قبوڵ نیه ، چونكه ئه گه ر بێت و سازان بێته ئاراوه ئێمه قس���ه و م���ه رج و هه ڵوێس���تمان رازیده بین و به سانتلیگۆ ته نها ده بێت و

هیچی تر".ئه وان پێداگریی ه���ۆكاری له باره ی ته نها له سه ر پێوه ری سانتلیگۆ، مه روان گه اڵڵی وتی ، "سانتلیگۆ زۆر گونجاوه و به پێی كورسی مامه ڵه له گه ڵ نوێنه كان ده كرێ���ت و ده توانرێ���ت هه مو الیه نێك هه بێت، نوێنه ریان هه بێت و ئه ندامیان كه س مافی ناخورێت، به اڵم سازانمان

پێ گونجاو نیه و مافی هه موان پارێزراو نابێ���ت، بۆی���ه ئه گه ر س���ازان بكرێت

هه ڵوێستمان ده بێ�ت" .كه كه وردس���تان دیموكراتی پارتی په رله مانی فراكس���یۆنی گه وره تری���ن كوردس���تانه كێش���ه ی نیه له وه ی كام پێ���وه ر ره چاوبكرێ���ت، چونكه به هه ر یه كێكیان بێت ئه وان پش���كی شێریان

به رده كه وێت. ئومێد خۆشناو سه رۆكی فراكسیۆنی زه رد له په رله مانی كوردستان بۆ ئاوێنه ده ڵێت:" له گه ڵ الیه نه كان له كۆبونه داین و بۆ ئه وه ی بگه ینه رێكه وتنێك تا هه مو الیه نه كان به شداربن و ئه ندامیان هه بێت

له و لیژنه ی���ه ، چونكه په یوه س���تداره به سه رجه م خه ڵكی كوردستان".

خۆش���ناو ده ش���ڵێت: "ئێمه ئێستا به پێ���ی ئه وه ی 38 كورس���یمان هه یه ئه و له كۆی كوردس���تان له په رله مانی 21 ئه ندام���ه ی لیژنه كه ، 7 ئه نداممان به رده كه وێت، به اڵم ئێمه پێشنیارێكمان كردوه بۆئ���ه وه ی دو ئه ن���دام له ئێمه كه مبكرێت���ه وه و بدرێ���ت به الیه نه كانی تر، چونكه له كوردستان جگه له كورد هه یه . به اڵم هه ركامێك بێت سانتلیگۆ ی���ان به پێی ئیس���تحقاقی هه ڵبژاردن،

كێشه مان نییه ". هاوكات ئه بوبه كر هه ڵه دنی سه رۆكی

به ئاوێن���ه ی یه كگرت���و فراكس���یۆنی راگه یان���د: "ئێم���ه له گ���ه ڵ ئه وه داین به پێوه ری ئیستحقاقی هه ڵبژاردن بێت، چونكه ئاماده بونی هه ر الیه نێك به پێی نوێنه رایه تی هه ڵبژاردن ئیس���تحقاقی ده نگ���ده ری خ���ۆی ده كات، بۆ نمونه ئه گه ر ئێم���ه نوێنه رمان نه بێت كه واته 200 هه زار ده نگده ری یه كگرتو له روی ده رونیه وه كاردانه وه ی له سه ر ده بێ�ت،

بۆیه ده بێت ره چاوی ئه وه بكرێت" .هه ڵوێس���تی به رون���ی هه ڵه دن���ی حزبه ك���ه ی راده گه یه نێ���ت و ده ڵێ���ت: "ئێمه له گ���ه ڵ ئه وه داین هاوس���ه نگی هه ڵب���ژاردن و س���ازان بێ���ت، ن���ه ك

سانتلیگۆ، چونكه به ڕاشكاوی ده یڵێین ئێمه له گه ڵ بژارده ی سانتلیگۆدا نین، بۆیه پێویس���ته ره چ���اوی ده نگده ران بكرێت كه نوێنه ریان هه یه له په رله مان و

ژماره ی ده نگده ران پێوه ر بێت".ئ���ه و لیژنه ی���ه ی پێكدێ���ت ل���ه 21 چ ئه ندامه كانی دیارینه ك���راوه كه س، له ده ره وه ی ده بێت و پۆستێكیان پله و په رله مان ده بن یان نا، به اڵم له بڕگه ی پرۆژه یاس���اكه دا ئاماژه به وه دراوه كه ئه گ���ه ر په رله مانتاریش���ی تێدا ئه ندام ئاس���اییه ده كرێت كه س���انی نه بێت، پس���پۆڕو ش���اره زا بب���ن به ئه ندام���ی

لیژنه كه .

"سازان و سانتلیگۆ" گه وره ترین له مپه ڕی به رده م لیژنه ی ئاماده كردنی ده ستورن

ئا: ئاوێنه

لیژنه ی پێشمه رگه له په رله مانی كوردستان سكااڵی ئه وه ده كه ن كه

جیاوازیی ده كرێت له یارمه تیدانی بریندارانی پێشمه رگه له شه ڕی

داعشداو باس له وه ده كه ن له نێوان فه رمانده سه ربازییه كان و پێشمه رگه

ئاساییه كانیشدا جارێكی دیكه جیاوازییه كی زۆر ده كرێت.

ق���ادر ره زگه ی���ی ئه ندام���ی لیژنه ی جینۆساید ش���ه هیدان و پێش���مه رگه و له په رله مان���ی كوردس���تان به ئاوێنه ی راگه یان���د: "بێگومان جی���اوازی زۆرو زه قیش ده كرێ�ت له ه���اوكاری ماددی، كاتێك پێش���مه رگه یه ك به داخه وه كه به سوكی بریندار ده بێت یان به سه ختی، هه ر به یه ك شێواز حسابی بۆ ده كرێت و هه ردوكی���ان ه���ه ر بڕی ی���ه ك ملیۆن وابێت پێم���ان پێده درێت، دیناری���ان

ئه وه ش ناعه داله تیه ".قادر نمونه ب���ۆ وته كانی دێنێته وه و ده ڵێت، "پێشمه رگه هه یه هه ردو چاوی یان هه ردو ده س���تی یان هه ردو قاچی له ده س���تده دات و ئیتر ت���ه واو ناتوانێت هی���چ كارێك ب���كات، كه چ���ی هه مان برینداره ی پێش���مه رگه ئه و حس���ابی بۆ ده كرێت كه ته نها به س���وكی له رێی

ساچمه یه كه وه بریندار ده بێ�ت".به شێك له و پێشمه رگانه ی كه له شه ڕی داعش���دا بریندارده ب���ن، پێویس���تیان به چاره س���ه ری به په ل���ه هه یه و ده بێت به زوترین كات ببرێنه نه خۆشخانه كانی ب���ه اڵم په رله مانتاران ده ره وه ی واڵت، ده ڵێن له مه ش���دا دادپه روه ریی په یڕه و

ناكرێت.

به وته ی ئه و په رله مانتاره ی كوردستان، بریندار هه یه له ناوه وه ی واڵت پاره یه كی زۆری خه رجكردوه ، به اڵم تاكو ئێس���تا "وه زاره ت���ی پێش���مه رگه ئام���اده نیه پاره كه ی بداته وه یان هاوكاری بكات، بریندار ئه وه ش چه ندی���ن س���ه ره ڕای هه ی���ه زۆر پێویس���تی به ده ره وه ی���ه و برینه كه ی مه ترس���یداره ، به الم به هۆی رۆتیناتی زۆر له الیه ن لیژنه ی پزیشكی و ه���اوكاری پێش���مه رگه وه وه زاره ت���ی

ناكرێ���ت، بۆیه چه ندی���ن بریندار هه یه بێزاربوین له سه ردانی وه زاره تی ده ڵێن ده ڵێن پزیشكیش لێژنه ی پێمشه رگه و چاره سه رتان له كوردستان نیه و ده بێت بڕۆنه ده ره وه ، ب���ه اڵم وه زاره ت بۆمان ن���اكات، بۆیه ناچارین ق���ه رز بكه ین و

خۆمان بڕۆینه ده ره وه ". ره زگه یی زانیاریی زیاتر له وباره یه وه ده دركێنێت و نمونه له سه ر نادادپه روه ریی له چاره س���ه ری برینداره كان ده خاته ڕو، ئه و ده ڵێت"له هه موی س���ه یرتر ئه وه یه له نێ���وان هه ی���ه زۆر زۆر جی���اوازی ئاسایی، پێش���مه رگه ی فه رمانده كان و فه رماندان���ه ی ئ���ه و به ش���ێوه یه ك بریندارده بن ئه گه ر برینه كه شیان سوك بێت، زو ده نێردرێن���ه ده ره وه ی واڵت به بێ بونی هیچ فلته رێك و وه ستانێك، به اڵم پێش���مه رگه ی ئاسایی كه بریندار ده ب�ێت، بێزارده بێت تاڕه وانه ی ده ره وه

ده كرێت".ئه و په رله مانتاره به سه رس���وڕمانه وه پرسیار ده كات و ده ڵێت: "چۆن ده بێت له برینداری���دا جی���اوازی هه بێت؟ خۆ پێش���مه رگه ن و هه ردوكیان له بنه ڕه تدا بۆچی ده كه ن، به نیش���تیمان خزمه ت ده بێت له وه ش���دا به رپرس���ه كان پێش كه سانی ئاسایی و بێده سه اڵت بنێردرینه

ده ره وه و جیاوازیان پێبكرێت؟"نزیكه ی 9 مانگه هێزی پێشمه رگه ی كوردستان له شه ڕێكی قورسدایه له گه ڵ گروپی چه كدارانی داعش، تائێس���تاش ئه گه رچ���ی هیچ ئامارێكی ورد له باره ی رانه گه یه نراوه ، برینداره كان ش���ه هیدو ب���ه اڵم ئ���ه وه ی له الیه ن به رپرس���انی شه هیده كان باسده كرێت، حكومییه وه 1000 پێشمه رگه ی تێپه ڕاندوه و نزیكه ی

5 هه زاریش برینداربون.

"جیاوازی ده كرێت له نێوان پێشمه رگه برینداره كانی شه ڕی داعش"

ئا: هانا چۆمانی

راپۆرتی كۆتایی په یڕه وی ناوخۆی په ڕله مانی كوردستان ئاماده كراوه و ته نیا ئه وه ماوه بخرێته ده نگدانه وه ، نزیكه ی 65 ماده ش له په یڕه وه كه دا زیادكراون و چه ندین ماده ش گۆڕانكاری به سه ردا

هاتوه .

هه مواركردن���ه وه ی لیژن���ه ی ئه ندام���ی په یڕه وی ناوخۆی په رله مانی كوردس���تان، زه رد له فراكس���یۆنی س���ۆفی فرس���ه ت به ئاوێن���ه ی راگه یاند: "دوای نزیكه ی یه ك ساڵ ده ستبه كاربون و كاركردن له و لیژنه یه ك���ه پێك هاتب���و له 13 ك���ه س له زۆربه ی فراكس���یۆنه كانی په رله مان���ی كوردس���تان ب���ۆ هه مواركردن���ه وه ی په ی���ڕه وی ناخۆی په رله م���ان، دواج���ار كاره كانم���ان به كۆتا هات و په ی���ڕه وی ناوخۆمان هه مواركرده وه و توانیم���ان په یڕه وێكی نوێ ب���ۆ په رله مان

بنوسینه وه و دایبڕێژینه وه ".سۆفی وتیشی، "ژماره ی ماده و بڕگه كانی په رله مان ناوخ���ۆی پێش���وی په ی���ڕه وی ئێس���تا، په ی���ڕه وی له گ���ه ڵ به ب���ه راورد گۆڕانكاری به سه ردا هاتوه و به شێوه یه ك له 95 م���اده وه بوه ته 160 م���اده و به وپێیه ی سود له ئه زمون و په یڕه وی ناوخۆی زیاتر ل���ه 21 واڵتی جیهان وه رگی���راوه و له پێش هه موش���یانه وه واڵتی س���وید كه لیژنه كه سه ردانی په رله مانی سویدی كردو بۆ ماوه ی چ���وار رۆژ له په رله مان مانه وه و ش���اره زای

ته واوی په یڕه وه كه بوین." ه���اوكات ئه بوبه كر هه ڵه دن���ی ئه ندامی هه م���ان لیژنه و س���ه رۆكی فراكس���یۆنه ی یه كگرتو له په رله مانی كوردستان بۆ ئاوێنه ده ڵێت:"هه مواركردنه وه ی په یڕه وی ناوخۆی په رله م���ان ته نیا ئه وه ی م���اوه بێته هۆڵی له په یڕه وه ده نگدانه وه ، بخرێته په رله مان و

نوێیه كه دا سیس���ته می چاودێری و په یڕه وی ناوخۆ به شێوازێكی نوێ سه رجه م كاره كانی

په رله مان له ژێر چاودێریدا ده بن".له باره ی ئه و گۆڕنكاریانه ی كه له په یڕه وه نوێیه ك���ه دا ك���راوه ، هه ڵه دن���ی ده ڵێ���ت لیژنه كانی سه رجه م نوێیه كه دا "له په یڕه وه لێكۆلین���ه و چۆنیه تی وه رگرتنه وه ی متمانه له په رله م���ان متمانه پێ���دراو له كه س���انی گۆڕانكاری ته واوكراوه ، به ش���ێوازێك ته واو گونج���اوه له گ���ه ڵ سیس���ته می سیاس���ی هه رێمی كوردس���تان، ئه وه ش به ڕه زامه ندی زۆربه ی الیه نه كانی كوردستان بوه ، چونكه

نوێنه ریان له و لیژنه كاتیه یه دا هه بوه ". په یڕه وه نوێیه كه ی په رله مان بێ ره خنه و تێبین���ی نیه و یه كێك له و فراكس���یۆنانه ی كه ره خنه ی توندی له س���ه ری هه یه ، مونا قه هوه چی س���ه رۆكی لیس���تی پێشكه وتنی توركمانیی���ه . ئ���ه و ب���ۆ ئاوێن���ه ده ڵێت: "رازی نابین په ی���ڕه وی ناوخۆی په رله مانی كوردس���تان بخرێته ده نگدان، پێش ئه وه ی س���ازانی له س���ه ر بكرێ���ت، چونك���ه ئێمه تێبینیم���ان هه ی���ه له س���ه ری و كێش���ه بۆ داهاتوی ئه و فراكسیۆنانه دروستده كات كه

بچوكن".ئه و ماده یه ی قه هوه چی كێشه ی له گه ڵیدا هه ی���ه باس له وه ده كات ك���ه هه ر الیه نێك ببێته فراكسیۆن، ده بێت زیاتر له دو كورسی هه بێت له په رله مان، "ئه وه ش كێشه یه چونكه فراكسیۆنی ئێمه و كلدان و سریانی و ئاشوری ناتوانین له كورسیه ك زیاتر به ده ستبهێنین، بۆیه كێشه مان بۆدروست ده بێت كه نه بینه

فراكسیۆن"، قه هوه چی وا ده ڵێت.ئ���ه و هه ڕه ش���ه ی ئ���ه وه ش ده كات كه "په ناده به ینه به ر س���ه رۆكی هه رێم و سكااڵ الی ئ���ه و تۆمارده كه ی���ن، چونك���ه ئ���ه وه پێشێلی پێكهاته كانه له گه ڵ ئه وه ش مادام گه یش���تینه په رله مان مافی ئه وه مان هه یه

فراكسیۆنمان هه بێت" .لیژن���ه ی هه مواركردن���ه وه ی په ی���ڕه وی ناوخۆی په رله مانی كوردس���تان پێكهاتوه ل���ه 13 كه س و ل���ه دانیش���تنی ژماره 9 س���اڵی 2014/6/16 بریاری پێكهێنانی درا ب���ۆ هه مواركردنه وه ی په ی���ڕه وی ناوخۆی په رله م���ان كوردس���تان ك���ه له خوله كانی راب���ردودا ببوه جێگه ی ره خنه ی به ش���ێك له الیه نه سیاسییه كانی هه رێمی كوردستان.

ئاماده بونی هه ر الیه نێك به پێی

ئیستحقاقی هه ڵبژاردن

نوێنه رایه تی ده نگده ری خۆی

ده كات

په یڕه وی ناوخۆی په رله مان به زیادكردنی 65 مادده ، هه مواركراوه ته وه

جیاوازی زۆر هه یه له نێوان فه رمانده كان و پێشمه رگه ی ئاسایی، ئه و فه رماندانه ی

بریندارده بن ئه گه ر برینه كه شیان سوك بێت زو ده نێردرێنه

ده ره وه ی واڵت

په رله مانی کوردستان

لیژنه ی هه موارکردنه وه ی په یڕه وی ناوخۆ

تایبه‌ت(477( سێشه ممه 662015/5/5

ویکیلیکس 2010مه سعود بارزانی له ئه مریكا

چه ند راستیه كی تاڵی به گوێدا ده چرپێنرێت ئا: هاوكار حسێن

به رپرسانی بااڵی ئه مریكا بۆئه وه ی هه ڵوێستی راشكاوانه ی خۆیان له سه ر

چه ند پرسێكی چاره نوسساز به مه سعود بارزانی رابگه یه نن، بانگهێشتی ده كه ن بۆ واشینگتۆن و چه ند راستیه كی تاڵ

ده چرپێنن به گوێیدا، بۆئه وه ی ئه م راستیه تااڵنه ش قبوڵبكات، چه ند

گفتێكی پێده ده ن.

نهێن����ی به ڵگه نامه یه ك����ی به پێ����ی ویكیلیكس، كه ئاوێنه ی ده قه كه ی كردوه به ك����وردی ، پێش س����ه ردانكردنی بارزانی ب����ۆ واش����ینگتۆن، به رپرس����انی ئه مریكا ئاماژه به وه ده كه ن كه "پێویس����ته ئێمه هان����ی بارزانی بده ین خ����ۆی به دوربگرێت له داواكارییه بااڵكانی و جه ختبكه ینه وه كه توانای پش����تیوانی ئێمه بۆ به رژه وه ندییه به ش����ێوه یه كی كورد، جه وهه رییه كان����ی گرنگ پشتده به ستێت به بونی حكومه تێكی

هه ڵبژێردراوی عێراق." له و به ڵگه نامه یه دا كه مێژوه كه ی بۆ ساڵی ده ستپێكردنی پێش ده گه ڕێته وه و ،2010سه ردانه كه ی بارزانی بۆ ئه مریكا له الیه ن سه باره ت ئه مریكییه كانه وه دیپلۆماتكاره به ئه جێن����دای س����ه ردانه كه ی نوس����راوه ، هاتوه ، " ئه وه گرنگه بۆ بارزانی، به ڕونی و به نهێنی ، گوێی له واشنتۆن بێت كه ئه مریكا پش����تیوانی ته فس����یركردنی مادده ی 140 ناكات به وش����ێوه یه ی داوای ریفراندۆمێكی یه كالكه ره وه ده كات. سه رۆك بارزانی ئه م په یامه نه خوازراوه ته نها له ئاسته بااڵكانی

سه ركردایه تی ئه مریكا قبوڵده كات." به پێ����ی به ڵگه نامه كه ، له به رامبه ر وتنی ئ����ه و په یامان����ه به بارزانی ، به رپرس����انی ئه مریكا داوا له حكومه ته كه یان ده كه ن بۆ ئه وه ی "ئه م راستیه تاڵه هاوسه نگبكرێته وه له رێگه ی ده ربڕینی پشتیوانی ئه مریكا بۆ س����ه قامگیری ، ئۆتۆنۆمی و گه شه سه ندنی له چوارچێ����وه ی كوردس����تان هه رێم����ی

عێراقێكی یه كگرتودا".له به ش����ێكی دیك����ه ی به ڵگه نامه ك����ه دا ب����ۆ "بانگهێش����تكردنه كه ی هات����وه ، ناوبانگی بۆ واش����ینگتۆن سودبه خش����ه بارزانی له ناوخۆی هه رێمی كوردس����تاندا، به وپێیه ی هه ندێك سازش����كردنی بارزانی له س����ه ر یاس����ای هه ڵبژاردن����ه كان، وه ك خیانه تك����ردن له مافه كانی كورد له س����ه ر

كه ركوك لێكده ده نه وه ".هاوكات باس له وه ش كراوه كه "بارزانی دودڵه به رامبه ر هێش����تنه وه ی په یوه ندییه هه رێمی نێ����وان گه ش����ه كردوه كانی تازه كوردس����تان و توركیا و له الیه ن ئه نكه ره وه خراوه ته ژێر فش����اره وه بۆئه وه ی یارمه تی هه واڵگری و س����ه ربازیی پێش����كه ش بكات

له دژی په كه كه ".ده قی به ڵگه نامه كه :

10BAGHDAD145 : ئای دیس����ه رۆكی بارزانی س����ه ردانی بابه ت:

هه رێمی كوردستان بۆ واشینگتۆن ئه مری����كا باڵیۆزخان����ه ی س����ه رچاوه :

له عێراقبه روار: 20ی كانونی دوه می 2010

پۆلێن: زۆر نهێنی پوخته :

رۆژی 18ی كانونی دوه می 2010، مه سعود كوردس����تان هه رێمی س����ه رۆكی بارزانی به باڵی����ۆزی ئه مریكا راگه یاند كه ئامانجی سه ره كی س����ه ردانه كه ی هه فته ی داهاتوی بۆ واش����ینگتۆن، بریتیه له به ده ستهێنانی دوب����اره پابه ندی����ی به تین����ی ئه مری����كا به هه رێمی كوردستانه وه ، له و نێوه نده شدا ئاماده ی����ی به رده وامی����ی ئه گه ره كان����ی ئه مریكایه له كوردستان له روی دیپلۆماسی و ئه منیه وه له پاش س����اڵی 2011. كه س����ه نزیكه كانی بارزانی ئاماژه به وه ده كه ن كه ده شێت بارزانی هه وڵبدات به ڵكو بتوانێت هه م����ان لێكدانه وه په س����ه نده كه ی خۆی ب����ۆ به یاننامه ك����ه ی 7ی كانونی یه كه می كۆش����كی س����پی به ده س����تبهێنێت، وه ك ئه وه ی ئه مریكا پش����تیوانی له راپرسییه ك بكات له سه رئه وه ی ئاخۆ كه ركوك ده بێته به ش����ێك له هه رێمی كوردس����تانی عێراق. سیاس����ییه كان، س����ه ركرده له كاتێك����دا له ناویش����یاندا بارزانی ، ستراتیژییه ته كانی

دانوستان په ره پێده ده ن بۆ هه ڵبژاردنه كه ی 7ی ئ����ازاری 2010 و دوات����ر پێكهێنان����ی حكوم����ه ت، ئ����ه وه گرنگه ب����ۆ بارزانی، به ڕونی و به نهێنی ، گوێی له واشنتۆن بێت ئه مریكا پش����تیوانی ته فس����یركردنی كه مادده ی 140 ناكات به وش����ێوه یه ی داوای ده كات یه كالك����ه ره وه ریفراندۆمێك����ی ك����ه به هۆی����ه وه ده نگده ران����ی كه ركوك به شێك ببنه له س����ه رئه وه ی بڕیارده ده ن یاخود حكومه تی له هه رێمی كوردس����تان عێ����راق. ئه م����ه ش ئ����ه و په یام����ه زبرو نه خوازراوه یه كه بارزانی ته نها له به رزترین ئاس����تی س����ه ركردایه تی ئه مریكای قبوڵ ده كات. ئ����ه وه كارێك����ی گرنگ����ه كه ئه م راس����تیه تاڵه هاوس����نگبرێته وه له رێگه ی ب����ۆ ئه مری����كا پش����تیوانی ده ربڕین����ی س����ه قامگیری ، ئۆتۆنۆمی و گه شه سه ندنی له چوارچێ����وه ی كوردس����تان هه رێم����ی عێراقێكی یه كگرت����ودا. بارزانی خوازیاره گوێبیستی ئه وه بێت له رۆبێرت گه یتسه وه كه پشتیوانی بۆ سه قامگیریی كوردستان بۆ هه وڵبدات پێده چێ����ت دوپاتبكاته وه و زیات����ری ئه مریكا به مانه وه ی پابه ندبونی ب����ۆ ماوه یه كی دورم����ه ودا له عێراق. وه ك په رۆشیه ك بۆ هێش����تنه وه ی په یوه ندییه توركیا و نێ����وان تازه گه ش����ه كردوه كانی هه رێمی كوردستان، ره نگه بارزانی داوای یارمه تی له ئه مریكا بكات بۆ وه اڵمدانه وه ی داواكاری����ی توركیا له حكومه تی هه رێم كه ده بێت هه نگاوی زیات����ری چاالكانه بنێت له دژی په كه كه ، ره نگه داوای پش����تیوانی یه كخس����تنه وه ی ب����ۆ ب����كات ئه مری����كا له چوارچێوه ی پێش����مه رگه ش هێزه كانی

هێزه ئه منییه كانی عێراقدا. له باره ی مه سه له سیاسییه فراوانه كانی عێ����راق، ئێمه هه وڵ����ی به ده س����تهێنانی پشتیوانی كورده كان ده ده ین بۆ گه یشتن به چاره س����ه رێكی ته وافوق����ی س����ه باره ت رێگرییه سیاس����ییانه ی هه ڕه ش����ه ی به و داخران����ی رێگه ی ب����ه رده م هه ڵبژاردنێكی ش����ه رعی و بڕواپێك����راو ده ك����ه ن له 7ی ئازاردا، له وانه ش قه یرانی ریشه كێشكردنی به عس����ییه كان. ره نگ����ه بارزان����ی داوای س����ه باره ت بكات ئه مری����كا تێڕوانین����ی به پرۆس����ه ی پێكهێنانی حكومه ت له دوای كام له ناویش����یاندا هه ڵبژاردن����ه كان، هاوپه یمانێتی پێویسته كه كورد له گه ڵیدا هاوبه شی بكات و پشتیوانیش له كێ بكه ن بۆئه وه ی ببێته س����ه رۆك وه زیرانی عێراق )س����ه رچاوه متمانه پێك����راوه كان ب����اس له وه ده ك����ه ن كه بارزانی پێیباش����ه عاد عه بدولمه ه����دی یان ئه ی����اد عه الوی ببێته س����ه رۆك وه زیران و دژی ئه وه یه مالكی بۆ خولێكی دیكه دابنرێته وه (. هه ڵوێس����تی

ئێمه ئه وه بوه كه پشتیوانی له پرۆسه كه ده كه ین نه ك تاكه كاندیدكێك. پێویسته ئێم����ه هانی بارزان����ی بده ین ك����ه خۆی به دوربگرێت له داواكارییه بااڵكانی له باره ی پێكهێنانی له چوارچێ����وه ی 140 مادده ی حكومه تدا و جه ختبكه ینه وه كه توانس����تی به رژه وه ندیی����ه له نێوه ندگیری����ی ئێم����ه به ش����ێوه یه كی كورد، جه وهه رییه كان����ی گرنگ پشتده به ستێت به بونی حكومه تێكی له گه ڵ مامه ڵ����ه عێراق و هه ڵبژێ����ردراوی كردنی . بانگهێشتكردنه كه ی بۆ واشینگتۆن بارزان����ی ناوبانگ����ی ب����ۆ سودبه خش����ه له ناوخۆی هه رێمی كوردستاندا، به وپێیه ی له س����ه ر بارزانی سازش����كردنی هه ندێك یاسای هه ڵبژاردنه كان، وه ك خیانه تكردن له مافه كان����ی ك����ورد له س����ه ر كه رك����وك س����ه ردانه كه ی هه روه ها لێكده ده ن����ه وه . بارزانی ده رفه تێكی گرنگ ده ڕه خس����ێنێت له رێگه خۆش����كردن بۆ هاویشتنی هه نگاوه دیپلۆماتی����ه كان، كه كۆمه ڵێك س����ازش ب����ه الی كورده وه ده زانێت و به پێویس����ت قبوڵكردنیان زه حمه ته ، هه روه ها كوردیش دڵنیاده كات����ه وه له پش����تیوانی ئه مری����كا دواب����ه دوای مش����تومڕه تونده كان����ی ئه م دواییه له باره ی یاسای هه ڵبژاردنه كانه وه .

پێكهێنانی حكومه ت: خواسته كانی كورد حزبێك����ی ده ركه وتن����ی س����ه ره ڕای ئۆپۆزسیۆنی كوردی چاالك و داخورانی ئه و سیستمه جوت جه مسه رییه ی كه له الیه ن پارت����ی دیموكراتی كوردس����تان و یه كێتی قۆرخكراوه ، كوردس����تانه وه نیش����تمانی كورد رۆڵێكی گرنگ ده گێڕن له پرۆس����ه ی پێكهێنان����ی حكومه تی عێراق����دا له دوای هه ڵبژاردنه كه ی 7ی ئازار. پێویسته ئێمه جه ختبكه ینه وه له گرنگی خێرا پێكهێنانی حكومه تێكی نوێ ، پێویسته هانی بارزانی بده ی����ن كه به پێ����ی ئه م����ه مامه ڵه بكات و هه روه ه����ا جه ختبكه ینه وه كه توانس����تی به رژه وه ندیی����ه له نێوه ندگیری����ی ئێم����ه به ش����ێوه یه كی كورد، جه وهه رییه كان����ی گرنگ پشتده به ستێت به بونی حكومه تێكی له گه ڵ مامه ڵ����ه عێراق و هه ڵبژێ����ردراوی كردن����ی . به ه����ۆی ب����ێ ئومێدبونی كورد له جێبه جێنه كردن����ی به ڵێن����ه كان له الیه ن له س����اڵی مالكیه وه هاوپه یمانێتیه ك����ه ی 2006 ب����ۆ جێبه جێكردنی م����اده ی 140، كورد له دانوستانه كانیدا له گه ڵ هاوپه یمانه هاوبه ش����ه كانی له حكومه ت����دا، ب����ه دوای گه ره نتیدا ده گه ڕێت سه باره ت به مه سه له ی ناوچ����ه جێناكۆك����ه كان. له كاتێكدا مافی ره وای بارزانی����ه كه داوای كاتی دیاریكراو بكات، به اڵم ئه و بۆچونه ی كه كورده كان به زه حم����ه ت س����ازش ده ك����ه ن، بۆنمونه

سوربون له سه ر ئه نجامدانی ریفراندۆمێكی پێشوه خت له باره ی ناوچه جێناكۆكه كانی ماده ی 140، ده شێت پێكهێنانی حكومه ت په كبخ����ات و زیانیش بگه یه نێت به پرس����ی

ناوچه جێناكۆكه كان. نزیكه ی 7 س����اڵ دوای روخانی رژێمی درزی پێكه وه به س����تنه وه ی به ع����س، نێ����وان كوردو ع����ه ره ب له باكوری عێراق، گه وره ترین به ربه ستی به رده م هه وڵه كانی ئه مریكا بوه له عێراق. پاراستنی عێراقێكی یه كگرتو واده خوازێت كورده كان س����نوره ئیدارییه كانی ناوخۆ قبوڵبكه ن كه له ئاستی خواسته به رزه كانیاندا نیه . ماده ی 140ی پرۆس����ه یه ك 2005 س����اڵی ده س����توری له خۆده گرێت بۆ چاره س����ه ركردنی ناوچه جێناكۆكه كان و له س����ێ ب����ه ش پێكدێت: یه ك����ه م، قۆناغی ئاس����ایكردنه وه له روی دانیش����توانه كه یه وه . دوه م، ئه نجامدان����ی سه رژمێری بۆ دیاریكردنی باری دیمۆگرافی ئه نجامدانی پارێزگایه كدا. سێیه م، له هه ر چاره نوس����ی دیاریكردنی ب����ۆ ریفراندۆم دیكه . ناوچ����ه جێناكۆكه كانی كه ركوك و له دیدی ك����ورده وه جێبه جێكردنی ماده ی 140 له كه رك����وك كورتكراوه ت����ه ل����ه وه ی پاش����ان به س����ه رژمێری و ده س����تبكرێت ئه نجامدانی ریفراندۆمێكی راس����ته وخۆ كه ده شێت: یه كه م، كه ركوك بكاته به شێك له هه رێمی كوردس����تان )ئه م ئه نجامه یان له وه وه س����ه رچاوه ی گرتوه كه زۆرینه ی دانیشتوانه كه ی كه ركوك كوردن(. دوه م، رازیب����ون له س����ه ر ئه وه ی ك����ه كه ركوك حاڵه ت����ی پارێزگایه كی ئاس����ایی عێراقی هه یه . س����ێیه م، قۆناغی ئاساییكردنه وه ی

حسابێكی كه می بۆ كراوه .

ئاماژه ی هه ڵوێستێك له باره ی ریفراندۆمی راسته وخۆ

زۆرینه ی به رپرسانی كورد، به یاننامه كه ی رۆژی 7ی كانون����ی یه كه م����ی كۆش����كی سپیان له باره ی یاس����ای هه ڵبژاردنه كانی عێ����راق والێكداوه ت����ه وه ك����ه قبوڵكردنی ئه م تێڕوانینه ی ك����ورده بۆ ماده ی 140 و لكاندن����ی هه ن����گاوی پش����تیوانیكردنی كوردس����تانه وه . به هه رێم����ی كه ركوك����ه له چه ن����د مانگی رابردودا، به به رپرس����انی كوردو عێراقییه كانیش����مان راگه یاندوه كه ئ����ه و به یاننامه یه الدان نیه له سیاس����ه تی ئه مریكا، هه روه ها پش����تیوانی ئه مریكا بۆ ماده ی 140 نابێت لێكدانه وه ی هه ڵه ی وای بۆ بكرێت كه پشتیوانیه له ریفراندۆمێكی سه رۆك كه ركوك. له س����ه ر راس����ته وخۆ بارزانی حه زناكات ده ستبه رداری بژارده ی تیۆری����ی ریفراندۆمێك بێ����ت كه كه ركوك بكاته به شێك له هه رێمی كوردستان، به اڵم

بۆ ئه و زۆر گرنگه له واشینگتۆن ببیستێت ك����ه ئێم����ه پش����تیوانی له ریفراندۆمێكی دوژمنكاران����ه ناكه ی����ن ببێت����ه مای����ه ی

هه اڵیسانی گرژی و ناكۆكی . سه رۆك بارزانی ئه م په یامه نه خوازراوه ته نها له ئاس����ته بااڵكانی س����ه ركردایه تی ئه مریكا قبوڵده كات. پێده چێت ناڕه زابونی توندی خۆی نیشانبدات، ته نانه ت به پێدانی دڵنیای����ی ئه وه ش كه ئه مری����كا پابه ندیی خ����ۆی به رامبه ر ك����ورده كان ده هێڵێته وه فی����دراڵ و عێراقێك����ی له چوارچێ����وه ی یه كگرت����ودا، عێراقێ����ك ك����ه حوكمڕانی به رپرسیارانه و عه داله ت پێشكه شی هه مو

هاواڵتیه كانی بكات.

دڵنیایی سه قامگیریی هاوسه نگكردنه وه ی هه واڵه نه خوازراوه كه ك����ه ئه مریكا پش����تیوانی له ریفراندۆمێكی راسته وخۆ ناكات، به وه ی جه ختبكرێته وه له پش����تیوانی ئه مریكا بۆ س����ه قامگیری و هه رێم����ی گه شه س����ه ندنی ئۆتۆنۆم����ی و كوردس����تان له چوارچێ����وه ی عێراقێك����ی یه كگرتودا، كارێكی گرنگه . كه مكردنه وه ی هێزه كانی ئه مریكا ئه و ترسه هه میشه ییه ی الی كورده كان زیندوكردوه ته وه كه ره نگه به غدا چاره سه ری سه ربازیی له دژی هه رێمی كوردس����تان به كاربهێنێ����ت به ماوه ی����ه ك بارزان����ی ئه مری����كا. رۆیش����تنی دوای دوپاتكردنه وه ی گوێبیس����تی خوازی����اره لێدوانه كه ی رۆبێرت گه یتس بێت له باره ی پش����تیوانیكردنی ئه منیه ت����ی كورده كان و ده ش����ێت هه وڵی ئه وه ب����دات كه ئه مریكا نوێ����ی ئه منیدا، له ژێ����ر رێككه وتنێك����ی ئاماده یییه ك����ی س����ه ربازیی دورم����ه ودای

هه بێت له عێراقدا.

یارمه تیدانی توركیا و یه كگرتنه وه ی پێشمه رگه

هێش����تنه وه ی به رامبه ر دودڵه بارزانی په یوه ندییه تازه گه ش����ه كردوه كانی نێوان هه رێمی كوردس����تان و توركی����ا و له الیه ن ئه نكه ره وه خراوه ته ژێر فشاره وه بۆئه وه ی یارمه تی هه واڵگری و سه ربازیی پێشكه ش بكات له دژی په كه كه . ره نگه بارزانی داوای دڵنیای����ی له ئه مریكا بكات بۆ یارمه تیدانی له هاوس����ه نگ راگرتن����ی په یوه ندییه كانی له گه ڵ توركیا به رامبه ر هاوبه شه سیاسییه كوردیی����ه ناوخۆییه كان. ده ش����ێت داوای یه كخس����تنه وه ی بۆ بكات پش����تیوانیش هێزه كانی پێشمه رگه له چوارچێوه ی هێزه ئه منییه كانی عێراقدا. بۆماوه ی چه ندین ساڵه سیاس����ه تی كوردی له الیه ن پارتی و یه كێتی����ه وه قۆرخكراوه ، هه ریه كه ش����یان خاوه نی ده زگای هه واڵگری و میلیش����یای

خۆیه ت����ی . یه كگرتنه وه ی ه����ه ردو هێزی پێشمه رگه و خستنه ژێر فه رمانی سه رۆكی یه كخس����تنه وه ی به رده وام����ه . هه رێ����م پشتده س����تێت س����ه ره تا پێش����مه رگه ده س����ه اڵتی له ژێ����ر به یه كگرتنه وه ی����ان ناوه ندی حكومه تی هه رێمی كوردس����تان. بنیاتنان����ه وه ی ده زگا هه واڵگری و دوباره ه����ه ردو حزب ش����تێكی ئاسایش����ه كانی چاوه ڕوانك����راوه ، ب����ه اڵم خاووخلیچك����ه . پێویس����ته هانی حكومه تی هه رێم بده ین بۆئه وه ی ئه وله ویه ت بدات به بنیاتنانه وه ی ئاس����ایش ك����ه چاالكیه كانی����ان له ناوچه بێزارییه كی س����ه رچاوه ی جێناكۆكه كاندا

گه وره ن. بابه ته گرنگه كانی دیكه

ئه و بابه تان����ه ی دیكه كه شایس����ته ی بارزانی����دا له یداره كان����ی ئاماژه پێدان����ن

له كۆشكی سپی ئه مانه ن:به شداریكردنی كورد له سیاسه تی به غدا: عێراقییه كان س����كااڵی ئ����ه وه ده كه ن كه بارزانی و سه ركرده كانی هه رێمی كوردستان به ده گمه ن سه ردانی به غدا ده كه ن و هه مو سه رنجێكیان له سه ر مه سه له ناوخۆییه كانی هه رێم����ی كوردس����تانه . بۆیه س����ه ردانی ناوبه ناوی به غدا له الیه ن س����ه ركرده كانی هه رێمی كوردس����تانه وه ، ئه و ده نگانه كپ ده كاته وه كه پێیانوایه كورده كان به شوێن

ئه جێندایه كی جوداخوازیه وه ن. گرژی سیاس����یی له كوردستان: ناكۆكی نیش����تمانی كوردس����تان و نێوان یه كێتی بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان كه له چه ن����د مانگی به خۆی����ه وه توندوبون����ه وه ی راب����ردودا زنجیره یه ك تون����د، لێدوان����ی بینی����وه . ك����رده وه ی پیاوكوژی و خۆپیش����اندانێكی بارزانی هان����ی ئه مدواییانه توندوتی����ژی دا به ئاش����كرا داوای هێوركردنه وه بكات. ئێمه ش پێویسته ستایشی ئه م لێدوانانه ی بارزان����ی بكه ین و هانی بده ی����ن به رده وام بێت له ده ستوه ردانه كانی بۆ كپكردنه وه ی

توندوتیژییه كان. س���ه ردانه كه ی بارزانی بۆ واشینگتۆن ده رفه تێك���ی له ب���ار دێنێته كای���ه وه بۆ كاریگه ری���ی بیركردن���ه وه و داڕش���تنی مامه ڵ���ه ی كورد پێ���ش هه ڵبژاردنه كانی 7ی ئازار. ئه گه ر بارزانی له واش���ینگتۆن به جۆرێك له دڵنیایی بگه ڕێته وه سه باره ت به پش���تیوانی ئه مریكا و تێگه یش���تنێكی ل���ه وه ی ك���ه پابه ندبونی رونی هه بێت ئێم���ه به مانای ئه وه نای���ه ت الیه نگریی له خواس���ته به رزه كانی ك���ورد ده كه ین ئاش���ته وایی یه كێتی و له سه ر حس���ابی نیش���تمانی عێراق، ئ���ه وا به رهه مه كانی هه وڵی ئه مریكا له عێراق به ش���ێوه یه كی

به رچاو ده رده كه ون.

ئه وه كارێكی گرنگه كه ئه م راستیه تاڵه

هاوسنگبرێته وه له رێگه ی ده ربڕینی

پشتیوانی ئه مریكا بۆ سه قامگیری ، ئۆتۆنۆمی و

گه شه سه ندنی هه رێمی كوردستان

له چوارچێوه ی عێراقێكی یه كگرتودا

سه ردانی بارزانی بۆ ئه مه ریکا ساڵی 2010

7 (477( سێشه ممه 2015/5/5 عێراق

"ده وڵه تی كوردی " له ئه جێندای سه ردانه كه ی بارزانیدا بۆ ئه مریكا

ئا: مه زهه ر كه ریم

سه ردانه كه ی سه رۆكی هه رێم بۆ ئه مریكا بۆچونی جیاوازی له الی

فراكسیۆنه كوردییه كانی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق لێده كه وێته وه و

هه ندێك پێیانوایه بارزانی به رده وام پرسی سه ربه خۆیی كوردستانی باس كردوه و نه یشاردوه ته وه ، هه ندێكیش بۆچونی پێچه وانه یان هه یه و ده ڵێن

سه ربه خۆیی كوردستان "به داواكاریی و عه ریزه دروست ناكرێت".

نوێنه ران���ی ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی عێراق له س���ه ر لیستی پارتی دیموكراتی له باره ی كوردستان، شاخه وان عه بدواڵ، سه ردانه كه ی بارزانی بۆ ئه مریكاو پرسی س���ه ربه خۆیی كوردس���تان به ئاوێن���ه ی راگه یاند "سه رۆكی هه رێم له هیچ دیدارێكدا نه یش���اردۆته وه و س���ه ربه خۆیی پرسی لێوه كردوه ، باس���یی به رده وام پرسێكه له م سه ردانه ش���یدا به ڕونی باسیده كات و یه كێك ده بێت له هه ره پرس���ه گرنگه كان بۆی تێكۆشین و شه رمیش له كه س ناكه ین له كات و ساتی خۆی دا رایده گه یه نین".

هه روه ها ده ڵێت "مه رج نییه ده وڵه تی كوردی له ئێستادا ببێت، به اڵم ده توانین ب���ه ره و كۆنفیدراڵ���ی بڕۆی���ن كه هیچی له س���ه ربه خۆیی كه مترنی���ه ، ب���ۆ ئ���ه و به ئه مری���كاو پرس���انه ش پێویس���تمان واڵتان���ی تری جیهان هه ی���ه تا هاوكارو

كۆمه كمان بن".له الی خۆشیه وه سه رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان له ئه نجومه ن���ی نوێنه رانی عێراق، هۆش���یار عه بدواڵ له باره ی ئه و پرسه وه "س���ه ربه خۆیی راگه یان���د به ئاوێن���ه ی كوردس���تان به داواكاریی دروست ناكرێت له هیچ شوێنێك، نه له ئه مریكا نه له واڵتانی دراوسێ. سه ربه خۆیی كوردستان ده بێت

دۆخێك بێت ئه مری واقع بیچه سپێنێت،, ئه گه ر نا من پێموایه به داواكاریی و عه ریزه

دروست ناكرێت".له باره ی بۆچونی بزوتنه وه ی گۆڕان بۆ راگه یاندنی ده وڵه تی كوردیی له ئێستادا، هۆش���یار عه بدواڵ ده ڵێ���ت: "ئێمه وه ك بۆچونه كانم���ان گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی زۆر ڕون و ئاش���كرایه ، یه كێك���ه له هه ره ئامانجه گرنگه كانمان، ئێمه جیاوازییمان هه یه به ده ر له الیه ناكانی تر بۆ پرس���ی س���ه ربه خۆی كوردس���تان، ئه م پرس���ه

چوارچێوه یه ك���ی ده بێ���ت ئێم���ه الی دامه زراوه ی دروس���تبكه ین و بۆ یاسایی بۆدروس���تبكه ین، هه وڵبده ی���ن ناوخۆی كوردس���تان به هێزبكه ین، بۆئه وه ی وه ك ئه مرێكی واقع ئه و پرس���ه بچه سپێنین. بۆیه باسكردنی ئه م پرسه له كۆمه ڵگه ی بۆئ���ه وه ی گرنگ���ه ، نێوده وڵتی���دا گوێچكه یان ڕابێت به پرسیی سه ربه خۆیی

كوردستان".ئه ندامێكی دیكه ی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق له سه ر لیستی یه كێتی پێیوایه كه

سه رۆكی هه رێم بۆ مه به ستی سه ربه خۆیی نه ڕۆیش���توه ته ئه مریكا، ش���وان داودی هه رێم "س���ه رۆكی راگه یاند: به ئاوێنه ی بۆ ئه و پرس���ه نه ڕۆشتوه ، به رنامه یه كی پێش���وه خته و له زوه وه كاری بۆده كرێت، به ڵكو كۆمه ڵێك پرسیی هه ستیارو گرنگ هه یه له كوردس���تان و عێراق و ناوچه كه

ده بێت باسیی لێوه بكرێت".له باره ی ئه و پرس���انه وه ، داودی وتی ، "ئه و باسانه خۆیان ده بیننه وه له شه ڕی داع���ش و گرتنه وه ی موس���ڵ و كێش���ه ی

عێراق، فیدراڵ���ی پێش���مه رگه و نه وت و به تایبه تی ش���ه ڕی داعش و كۆتایی هاتن به م ش���ه ڕه كۆمه ڵێك گۆڕانكاری گه وره ڕوده دات له ناوچه ك���ه دا كه ده بێت كورد ل���ه و گۆڕانكاری���ه دا به ش���داربێت وه ك

هێزێكی سه ره كی ناوچه كه ".كۆنگرێس���ی بڕیاره ك���ه ی له ب���اره ی پڕچه ككردن���ی ب���ۆ ئه مه ری���كاش پێش���مه رگه و هێ���زی راس���ته وخۆی سوننه كان، داودی ده ڵێت "ئه م بڕیاره ی ل���ه م چه ن���د رۆژه دا ده رچ���وه ئه زمه ی

ئه مریكا دروس���تكردوه ، كه ڕاس���ته وخۆ چ���ه ك بداته پێش���مه رگه و س���ونه كان، ئه نجامه كه ش���ی بۆئ���ه وه ده گه ڕێت���ه وه حكومه تی عێراق شكستیهێناوه كه وه ك پێویست چه ك بۆ پێشمه رگه دابینبكات، نه ش���یتوانیوه س���ونه كان چه كداربكات، له كاتێكدا كوردو س���ونه كان له شه ڕێكی ده س���ته ویه خه ی داعش دان، بۆیه رۆژی ش���ه ممه ی رابردوش له په رله مانی عێراق ته نها ش���یعه كان ناڕازیبون به و بڕیاره ی

ئه مریكا و سونه كانیش ڕازیبون".

بریت ماكگۆرك كه دیبلۆماتكارێكی ئه مه ریكییه ، به "چاو و بازوی به هێز"ی ئه مه ری���كا له عێ���راق داده نرێت، ئه و كه عه راب���ی پێكهێنان���ی كابینه كه ی له گرنگتری���ن یه كێك���ه عه بادیی���ه ، بڕی���ارده رو داڕێژه ران���ی سیاس���ه تی

ئه مه ریكا به رامبه ر به عێراق.

43 ته مه ن ماكگ���ۆرك"ی "بری���ت س���اڵ ، پیاوی به هێزی پشت په رده ی سیاس���ه تی ئه مه ریكای���ه له عێ���راق، سه رپه رش���تی نوس���ینه وه ی ده ستور پێكهێنانی پێویس���تییه كانی ده كات، كابینه كانی حكوم���ه ت دابین ده كات، س���ه ردانی كاربه ده ستان بۆ واشنتۆن رێكده خ���ات و فه رمانده ی���ی ش���ه ڕی دژ به داع���ش ده كات، ه���ه ر ئ���ه و بو كه له كات���ی س���ه ردانه كه ی عه بادیدا بۆ واش���نتۆن، رایگه یاند ب���ه م زوانه بارزانیش سه ردانی ئه مه ریكا ده كات.

2003ه وه له س���اڵی ماكگ���ۆرك به به رده وامی���ی و له نزیكه وه چاودێریی گۆڕانكاریه كانی سیاس���ی و ره وش���ی عێ���راق ده كات، كاتێك له س���ه رده می ئیداره ی بوشه وه ئه ركی ته رتیبكردنی عێراق���ی ئاڵۆزه كان���ی دۆس���یه له كارمه نده یه كێكه ئه و پێسپێرراوه . ئاسایش���ی ئه نجومه ن���ی كاراكان���ی نه ته وه ی���ی ئه مه ری���كای س���ه رده می ب���وش و ئۆباماو یه كێكیش���ه له س���ێ كارمه ندی ئه و ئه نجومه نه ش كه داوای

مانه وه یان لێكراوه بۆ كاركردن له گه ڵ ئیداره ی ئۆبامادا. له ماوه ی ده ساڵی بڕیاره كانی له گرنگترین رابردوش���دا، ئه مه ریكا س���ه باره ت به عێ���راق رۆڵی كارای هه ب���وه و جێپه نجه ی به زۆرێك

له روداوه كانی عێراقه وه دیاره .له سه رده می بوشی سه رۆكی پێشوی ئه مه ریكادا وه ك راوێژكاری سه رۆك بۆ كاروباری عێراق و ئه فغانس���تان كاری كردوه ، ئۆباماش پۆس���تی راوێژكاری ئاسایش���ی ئه نجومه ن���ی تایبه ت���ی نه ته وه یی و گه وره راوێژكارانی باڵوێزی

عێراقی پێسپاردوه .دكتۆرایه بڕوانام���ه ی هه ڵگری ئه و له یاسادا، ساڵی 2004 بوه به راوێژكاری یاس���ایی ده س���ه اڵتی ئیتیالفی كاتی CPAو راوێژكاری باڵوێزی ئه مه ریكا له به غ���دا. ئه و ك���ه رۆڵێك���ی دیاری هه ب���وه له نوس���ینه وه ی ره شنوس���ی ده ستوری كاتی عێراقی ، جۆرج بوش ستایشی ئه وپه ڕی له یاداش���ته كانیدا ده كاو به "فیگه رێك���ی گرنگ���ی تیمی جه نگاوه ران���ی ئه مه ریكا"ی ناوده بات، كه له س���ااڵنی 2006 و 2007دا، كارا و له داڕش���تنی سیاسه تی بوه كاریگه ر ئه مه ریكا به رامبه ر به عێراق و دواتریش نێوان رێككه وتننامه ی له مۆركردن���ی

ئه مه ریكاو عێراقدا.ماكگۆرك كه "خه اڵتی ش���ه ره ف"ی وه زیری رایس���ی كۆندالیزا له الی���ه ن ئه مه ری���كاوه ده ره وه ی پێش���وی

پێبه خش���راوه و به رزتری���ن خه اڵت���ی واڵته یه ، ئ���ه و ده ره وه ی وه زاره ت���ی به یاریده ده ری بوه 2013دا له س���اڵی ب���ۆ ئه مه ری���كا ده ره وه ی وه زی���ری ئ���ه و ئێ���ران، عێ���راق و كاروب���اری له پێكهێنان���ی كابینه ی حكومه ته كانی نوری مالكی 2010دا ده س���تێكی بااڵی الیه نه كان و بۆ له فش���ارهێنان هه بوه

گه یشتنه رێككه وتن. ماكگۆرك بریت رابردوش، س���اڵی كاراكته رێك���ی گرن���گ ب���و له البردنی ن���وری مالیكی دوای هه ش���ت س���اڵ له س���ه رۆك وه زیری و له دانانی حه یده ر عه بادی���دا له ب���ری مالك���ی ، ته نانه ت ئ���ه وكات له س���ه روه ختی ده نگدان بۆ له ئه نجومه نی عه ب���ادی كابینه ك���ه ی نوێن���ه ران، ماكگ���ۆرك له كۆبونه وه ی پێنج الیه نه كوردییه كه دا كه له مه كۆی س���ه ره كی گۆڕان له سلێمانی سازكرا، به ش���داریكرد. هه رچه ن���ده وه ف���دی نائومێدییان الیه نه كوردییه كان دوای له گفتوگۆكان���ی به غ���دا و گه ڕانه وه یان بۆ كوردس���تان، كه حه یده ر عه بادی و ده وڵه تی یاسا ئاماده ی جێبه جێكردنی زۆربه ی داواكانی كوردو جێبه جێكردنی به ش���داریكردنیان پێش���مه رجی نه بون، عێراقدا داهاتوی له حكومه تی كه ماوه ی هه ش���ت مانگ بو موچه ی له الیه ن كوردس���تان فه رمانبه ران���ی حكومه ت���ی ناوه ندی���ی به غ���داوه بڕا ب���و، ب���ه اڵم س���ه ره نجام دوای زیاتر

به ئاماده بونی كۆبونه وه له كاتژمێرێك بریت ماكگۆرك، رازیبون به ش���داریی

له حكومه تی داهاتوی عێراق بكه ن.گرنگ���ی رۆڵێك���ی "ماكگ���ۆرك" الیه نه كۆكردن���ه وه ی له رازیك���ردن و جیاوازه كان���ی پێكهات���ه سیاس���ی و كه بین���ی، عه بادی حكومه ته ك���ه ی له گه ڵ ب���و له په یوه ندیدا ب���ه رده وام س���ه ركرده ی الیه نه كان���داو به رده وام پێویس���تیی له س���ه ر پێداگری���ی پێكهات���ه كان هه م���و به ش���داربونی له حكومه تێكی بنكه فراوان له عێراقدا ك���ردو ته نان���ه ت الیه ن���ه عه ره به كان

ئاماژه یان به وه كرد بۆ گه یش���تن به و ئامانج���ه ، بری���ت ماكگ���ۆرك "چاوی

له هه مو الیه نه كان سوركردوه ته وه ".9ی حوزه یران���ی 2014، كاتێك كه چه كدارانی ده وڵه تی ئیسالمی له عێراق و هێرش���یان به داعش ناس���راو ش���ام كرده سه ر شاری موس���ڵ و خستیانه ژێرده ستی خۆیانه وه ، بریت ماكگۆرك په یوه ندی راس���ته وخۆ بو، له هه ولێر به كاربه ده س���تانی واشنتۆنه وه ده كات به مه به ستی چۆنیه تی روبه ڕوبونه وه ی ئه م مه ترس���ییه ی هه ڕه شه له عێراق و به رژه وه ندیه كانی ئه مه ریكا له ناوچه كه دا

ده كات، زۆری نه خایان���د كه ئه مه ریكا به مه به ستی شه ڕی دژ به داعش هێزێكی هاوپه یمان���ی نێوده وڵه ت���ی پێكهێنا، ژه ن���راڵ جۆن ئاالن، ب���وه رێكخه ری ئه م شه ڕه كه له ناو سه رۆك عه شره ته پیاوماقواڵتی عێ���راق و س���وننه كانی ناس���راو كه س���ێكی ئه فغانس���تاندا بو، ئ���ه م ژه نراڵه ته مه ن 61 س���اڵه دامه زرێنه ری سه حوه كان بو، هه روه ها بریت ماكگۆركی���ش بوه یاریده ده ری ، كه ئێس���تا هه وڵ و كۆششی خۆی بۆ دژایه تی كردنی تی���رۆرو ده رپه ڕاندنی

داعش له موسڵ چڕ كردوه ته وه .

بریت ماكگۆركبازوی به هێزی ئه مه ریكا له عێراق

پرۆفایل

باسكردنی ئه م پرسه له كۆمه ڵگه ی نێوده وڵتیدا گرنگه ، بۆئه وه ی گوێچكه یان

ڕابێت به پرسیی سه ربه خۆیی كوردستان

دیداری بارزانی له گه ڵ جۆ بایدن له ئه مه ریکا

بارزانی و برێت ماکگۆرک

‌ئا:‌شیروان‌شه‌ریف

سه‌ندیكاكانی‌‌كرێكاران‌به‌گه‌ڕخستن‌و‌په‌سه‌ندكردنی‌‌یاسای‌‌نوێی‌‌كار‌به‌پێویستییه‌كی‌‌سه‌ره‌كی‌‌ده‌زانن‌

به‌هۆی‌‌ئه‌و‌كه‌موكوڕییانه‌ی‌‌له‌یاسای‌‌كارپێكراودا‌هه‌یه‌،‌به‌رپرسێكی‌‌

سه‌ندیكایش‌رایده‌گه‌یه‌نێت،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌"كۆمپانیا‌حیزبه‌‌و‌حیزبیش‌حكومه‌ت‌و‌په‌رله‌مانه‌"‌قۆرغكارییه‌كی‌‌گه‌وره‌‌له‌كه‌رتی‌‌ئابوری‌‌و‌كۆمپانیاكان‌و‌له‌حكومه‌ت‌و‌داموده‌زگا‌

ره‌سمییه‌كانیشدا‌هه‌یه‌.

ه����اوكات‌له‌گ����ه‌ڵ‌1ی‌‌ئای����ار‌جه‌ژنی‌‌له‌ش����ار‌و‌ كرێ����كار‌ چین����ی‌‌ جیهان����ی‌‌ناوچه‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌بۆنه‌‌و‌چاالكی‌‌جۆراوجۆر‌س����ه‌باره‌ت‌به‌و‌یاده‌‌رێكده‌خرێ����ت،‌به‌اڵم‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌له‌و‌یاد‌و‌بۆنان����ه‌دا‌نه‌گ����ۆڕه‌‌و‌هه‌میش����ه‌‌دوباره‌‌ده‌بێته‌وه‌‌خواس����ت‌و‌داواكارییه‌كانه‌‌بۆ‌ده‌ركردنی‌‌یاسای‌‌نوێی‌‌كار‌كه‌‌به‌رده‌وام‌له‌الیه‌ن‌س����ه‌ندیكاكانی‌‌كرێكاران‌و‌هێز‌و‌

الیه‌نه‌‌چه‌په‌كانه‌وه‌‌ده‌خرێته‌ڕو.ده‌رباره‌ی‌‌كه‌موكورتییه‌كانی‌‌یاس����ای‌‌س����ه‌رۆكی‌‌سه‌ندیكای‌‌ كارپێكراو‌ كاری‌‌كرێكارانی‌‌بیناسازی‌‌سلێمانی‌،‌عوسمان‌حه‌مه‌سه‌عید‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌یاسای‌‌كارپێكراوی‌‌ئێس����تا‌یاسای‌‌ژماره‌‌71ی‌‌س����اڵی‌‌1987ه‌‌كه‌‌تایبه‌ت����ه‌‌به‌كه‌رتی‌‌واتا‌ ه����ه‌ره‌وه‌زی‌،‌ تێك����ه‌اڵوو‌ تایبه‌ت‌و‌ئه‌و‌كرێكارانه‌‌ناگرێت����ه‌وه‌‌كه‌‌له‌كه‌رتی‌‌ده‌وڵه‌تی����دا‌ئیش����ده‌كه‌ن،‌ئه‌مه‌‌یه‌كێكه‌‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ كه‌‌ یاساییه‌كانی‌‌ له‌بۆشاییه‌‌

پێوه‌ره‌‌نێوده‌وڵه‌تییه‌كانه‌.وتیش����ی‌،‌له‌حاڵێكدا‌ك����ه‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌یاسای‌‌وه‌به‌رهێنان‌هه‌یه‌‌كه‌‌ده‌ستی‌‌كرێكاری‌‌بیانی‌‌و‌سه‌رمایه‌گوزاری‌‌بیان����ی‌‌و‌وه‌به‌رهێنانی‌‌كردوه‌ته‌وه‌،‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌یاس����ایه‌كی‌‌كاری‌‌نوێ‌‌هه‌بێت‌ك����ه‌‌هاوتابێ����ت‌له‌گ����ه‌ڵ‌یاس����ا‌نوێیه‌‌

كارپێكراوه‌كانی‌‌تردا.

حكومه‌ت‌پڕۆژه‌یاسای‌‌نوێی‌‌كار‌پشتگوێده‌خات

له‌س����اڵی‌‌ راش����یگه‌یاند،‌ عوس����مان‌2013ه‌وه‌‌پ����رۆژه‌ی‌‌نوێی‌‌یاس����ای‌‌كار‌كراوه‌‌ وه‌زیران‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئاراس����ته‌ی‌‌كه‌‌پێش����تر‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌كار‌به‌هاوكاری‌‌سه‌ندیكاكان‌و‌ژماره‌یه‌ك‌له‌په‌رله‌مانتاران‌و‌شاره‌زایان‌له‌بواری‌‌یاسادا‌ئاماده‌كراوه‌‌و‌دارێژراوه‌،‌به‌اڵم‌له‌و‌ساته‌وه‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‌ئاراسته‌ی‌‌په‌رله‌مانی‌‌نه‌كردوه‌‌و‌ئه‌گه‌رچی‌‌پێویستیش‌وابو‌كه‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌خۆی‌‌داوای‌‌بكردایه‌‌ئه‌ویش‌داوای‌‌نه‌كردوه‌.‌وتیشی‌،‌وا‌ساڵێكیشه‌‌كابینه‌ی‌‌نوێی‌‌حكومه‌ت‌پێكهێنراوه‌‌كه‌‌ده‌بو‌وه‌زاره‌تی‌‌كار‌به‌زویی‌‌داوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بكردایه‌‌كه‌‌ئاراسته‌ی‌‌په‌رله‌مان‌بكرێت‌بۆ‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌ب����ۆ‌بكرێت‌و‌

بڕیاری‌‌له‌سه‌ر‌بدرێت.

بیمه‌ی‌‌ته‌ندروستی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ناوی‌‌هه‌یه‌‌و‌كاری‌‌نیه‌

ده‌رباره‌ی‌‌گرفته‌كانی‌‌دیكه‌ی‌‌به‌رده‌م‌

به‌تایبه‌تی����ش‌زه‌مانه‌ت����ی‌‌ كرێ����كاران‌و‌ته‌ندروستی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ئه‌و‌به‌رپرسه‌ی‌‌رایگه‌یان����د،‌ كرێ����كاران‌ س����ه‌ندیكای‌‌خانه‌نش����ینی‌‌و‌ یاس����ای‌‌ ئه‌گه‌رچ����ی‌‌ده‌س����ته‌به‌ری‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ژماره‌‌‌39كه‌‌له‌ساڵی‌‌‌1971ده‌رچوه‌‌هه‌یه‌‌و‌له‌ساڵی‌‌‌2012به‌ژم����اره‌‌چوار‌هه‌مواركراوه‌ته‌وه‌‌و‌به‌ش����ی‌‌ه����ه‌ره‌‌زۆری‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی‌‌هه‌یه‌‌ كه‌موكورت����ی‌‌ ب����ه‌اڵم‌ كرێكارانه‌،‌ك����ه‌‌بریتیه‌‌ل����ه‌وه‌ی‌‌كرێ����كاری‌‌رۆژانه‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌)عمال‌المقاطع(یان‌پێده‌ڵێن‌وه‌ك‌كرێكارانی‌‌بیناس����ازی‌‌كه‌‌خاوه‌ن‌كاره‌كانیان‌دیارنیه‌،‌بیمه‌ی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌نایانگرێته‌وه‌‌كه‌‌بۆش����اییه‌كی‌‌یاس����ایی‌‌گه‌وره‌ی����ه‌‌له‌كاتێكدایه‌‌به‌ش����ێكی‌‌زۆری‌‌ئه‌و‌كه‌س����انه‌ی‌‌كه‌‌گیان‌له‌ده‌ستده‌ده‌ن‌یان‌كه‌مئه‌ن����دام‌و‌په‌ككه‌وته‌‌ده‌بن‌ئه‌و‌كرێ����كاری‌‌رۆژانان����ه‌ن‌كه‌‌له‌س����ه‌ر‌بینا‌جۆراوجۆره‌كان‌كارده‌كه‌ن‌و‌له‌پڕۆژه‌كاندا‌

نین.له‌هه‌مواركردنه‌كه‌ی‌‌ رونیش����یكرده‌وه‌،‌ساڵی‌‌‌2012كه‌‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌كراوه‌‌له‌مادده‌ی‌‌9و‌10دا‌داوا‌له‌حكومه‌ت‌ده‌كات‌ك����ه‌‌په‌یڕه‌وێ����ك‌دابنێ����ت‌ب����ۆ‌بگرێته‌وه‌،‌ رۆژان����ه‌ش‌ كرێكاری‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ب����ه‌اڵم‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌ئ����ه‌و‌په‌ی����ڕه‌وه‌ی‌‌دانه‌ناوه‌‌ك����ه‌‌ئه‌مه‌‌كه‌موكورتییه‌ك����ی‌‌گه‌وره‌یه‌.‌ئه‌وه‌ش����ی‌‌وت،‌كه‌موكورتییه‌ك����ی‌‌تری‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌كاتێ����ك‌كرێكارێ����ك‌‌15یان‌‌20یان‌‌30ساڵی‌‌خۆی‌‌زه‌مان‌ده‌كات،‌یان‌خاوه‌ن‌كاره‌كه‌ی‌‌به‌به‌رده‌وامی‌‌زه‌مانی‌‌بۆ‌ده‌دات‌دوای‌‌ئه‌و‌ماوه‌یه‌‌كه‌‌خۆی‌‌خانه‌نش����ین‌

ده‌كات‌بڕێكی‌‌پاره‌ی‌‌كه‌می‌‌خانه‌نشینی‌‌پێده‌درێت،‌بۆیه‌‌ده‌ڵێین‌پێویس����ته‌‌ئه‌و‌سیس����ته‌م‌و‌رێنماییه‌ی‌‌كه‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌چاك‌ خانه‌نش����ینكردنه‌كه‌ی‌‌ ش����ێوازی‌‌بكرێت‌به‌ش����ێوازێك‌كه‌‌هاوتا‌ببێته‌وه‌‌

له‌گه‌ڵ‌خانه‌نشینی‌‌فه‌رمانبه‌راندا.

ئاماره‌كانی‌‌گیان‌له‌ده‌ستدان‌و‌په‌ككه‌وتن‌هه‌ژێنه‌رن

ده‌رب����اره‌ی‌‌لێكه‌وته‌ی‌‌كارنه‌كردن‌به‌و‌یاس����ا‌و‌رێنماییانه‌‌و‌كاریگه‌رییان‌له‌سه‌ر‌كرێ����كاران‌و‌خانه‌واده‌كانیان‌س����ه‌رۆكی‌‌بیناس����ازی‌‌ كرێكاران����ی‌‌ س����ه‌ندیكای‌‌س����لێمانی‌‌ئاماری‌‌گیان‌له‌ده‌س����تدانی‌‌به‌نمون����ه‌‌هێنایه‌وه‌‌و‌ راب����ردوی‌‌ ماوه‌ی‌‌وتی‌،‌به‌ته‌نها‌له‌چ����وار‌مانگی‌‌رابردوی‌‌هه‌رێم‌ پارێزگاكه‌ی‌‌ له‌هه‌رسێ‌‌ ئه‌مساڵدا‌‌8كرێكار‌گیانی‌‌له‌ده‌س����تداوه‌،‌له‌ساڵی‌‌2014ش����دا‌‌28كرێكار‌له‌سلێمانی‌‌و‌‌15كرێكار‌له‌هه‌ولێر‌و‌له‌س����اڵی‌‌2013ش‌‌90كرێ����كار‌له‌هه‌رس����ێ‌‌پارێزگاكه‌ی‌‌هه‌رێم‌گیانیان‌له‌ده‌ستداوه‌.‌وتیشی‌،‌واته‌‌به‌دو‌س����اڵ‌و‌چوار‌مانگ‌نزیكه‌ی‌‌‌150كرێكار‌

گیانیان‌له‌ده‌ستداوه‌.ئه‌م����ه‌‌جگه‌‌ل����ه‌وه‌ی‌‌وه‌ك‌ئه‌و‌وتی‌،‌"په‌ككه‌وت����ن‌و‌كه‌مئه‌ندامبون‌و‌برینداری‌‌س����وك‌س����ێ‌‌به‌رامبه‌ر‌زیات����ره‌،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌زۆر‌زۆره‌‌و‌په‌رش‌و‌باڵوه‌‌و‌تۆمارناكرێت،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌و‌كه‌س����انه‌‌خێرا‌خۆیان‌چاره‌سه‌رده‌كه‌ن‌و‌له‌سه‌ندیكا‌تۆم����اری‌‌ناكه‌ن‌و‌پێ����ی‌‌نازانرێت،‌بۆیه‌‌بڕوای‌‌ئێمه‌‌وایه‌‌كه‌‌روداوه‌‌س����وكه‌كان‌و‌بچوك����ه‌كان‌و‌په‌ككه‌وتنه‌كان‌زۆر‌زیاتره‌‌

له‌روداوه‌كانی‌‌گیانله‌ده‌ستدان".

ئاماژه‌كان‌لێشاوی‌‌بێكاران‌نیشانده‌ده‌نئاماره‌كانی‌‌ دارایی‌‌و‌ قه‌یرانی‌‌ له‌باره‌ی‌‌تایبه‌ت‌به‌بێكاری‌،‌عوسمان‌حه‌مه‌سه‌عید‌رایگه‌یاند،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌دامه‌زراوه‌یه‌كی‌‌تۆماركردنی‌‌ئامار‌نیه‌‌تایبه‌ت‌به‌بێكاری‌،‌به‌كارخستن‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی‌‌ ته‌نها‌نه‌بێت‌ئه‌وان����ه‌ی‌‌تایبه‌تن‌به‌دۆزینه‌وه‌ی‌‌هه‌لی‌‌كار‌كه‌‌خۆیان‌رایانگه‌یاندوه‌‌نزیكه‌ی‌‌‌6هه‌زار‌كه‌س‌ناویان‌تۆماركردوه‌،‌به‌اڵم‌ئێم����ه‌‌بڕوامانوایه‌‌ژماره‌ك����ه‌‌زۆر‌زیاتر‌له‌وه‌،‌چونك����ه‌‌یه‌كێتی‌‌ژوره‌‌بازرگانی‌‌و‌پیشه‌سازییه‌كان‌له‌مانگی‌‌ئه‌یلولی‌‌‌2014رایانگه‌یاند‌كه‌‌زیاتر‌له‌‌‌85هه‌زار‌كرێكار‌له‌پرۆژه‌كاندا‌هه‌لی‌‌كاریان‌له‌ده‌ستداوه‌،‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌ئێمه‌‌شایه‌تحاڵین‌كه‌‌زیاتر‌له‌‌‌50ئۆتێل‌و‌رێستۆرانت‌داخراوه‌،‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌راگه‌یاندنه‌كانیش����ه‌وه‌‌باس����ی‌‌لێوه‌ده‌كرێت‌‌250به‌ڵێنده‌ر‌مایه‌پوچ‌بون،‌پیشه‌سازیش‌ وه‌زاره‌تی‌‌ هاوكات‌خودی‌‌له‌ماوه‌ی‌‌راب����ردودا‌رایگه‌یاند‌كه‌‌له‌كۆی‌‌‌5200كارگ����ه‌‌نزیك����ه‌ی‌‌‌3000ه����ه‌زار‌كارگ����ه‌‌داخراوه‌،‌هه‌م����و‌ئه‌مانه‌‌بێجگه‌‌له‌كرێكاری‌‌رۆژانه‌‌كه‌‌ئێمه‌‌شایه‌تحاڵین‌به‌لێشاو‌له‌سه‌ر‌كاره‌كانیان‌ده‌رده‌كرێن،‌بۆیه‌‌بڕوامان‌وای����ه‌‌نزیكه‌ی‌‌‌150هه‌زار‌كرێكار‌و‌كارمه‌ن����د‌چ‌ئه‌وانه‌ی‌‌رۆژانه‌ن‌و‌پڕۆژه‌كاندا‌ له‌كۆمپانی����ا‌و‌ ئه‌وان����ه‌ی‌‌ چ‌كارده‌ك����ه‌ن‌هه‌لی‌‌كاریان‌له‌ده‌س����تداوه‌‌كه‌‌كاریگه‌رییه‌كی‌‌راس����ته‌خۆی‌‌له‌سه‌ر‌توش����ی‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ هه‌ی����ه‌‌ كرێكاران‌بێكارییه‌ك����ی‌‌درێژخایه‌ن‌ده‌بن،‌چونكه‌‌

وه‌كو‌فه‌رمانب����ه‌ر‌و‌چین‌و‌توێژه‌كانی‌‌تر‌نین‌كه‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌موچه‌یان‌دوابكه‌وێت،‌به‌ڵكو‌ وه‌ریبگرن����ه‌وه‌،‌ داهات����و‌ مانگی‌‌ئه‌م����ان‌كه‌‌بێ‌ئیش����ده‌بن‌ل����ه‌دوای‌‌بێ‌‌ده‌ستبكه‌وێته‌وه‌،‌ كارێكیشیان‌ ئیشبون‌قه‌ره‌بوی‌‌ئه‌و‌كاته‌یان‌ده‌ستناكه‌وێته‌وه‌،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌كوردس����تاندا‌یاس����ای‌‌بیمه‌ی‌‌بێكاری‌‌نیه‌‌كه‌‌كه‌موكورتییه‌كی‌‌

زۆر‌گه‌وره‌یه‌.

تێكه‌اڵوی‌‌ده‌ستی‌‌كۆمپانیا‌و‌حیزب‌و‌قۆرغكردنی‌‌بازاڕ

به‌رپرسه‌كه‌ی‌‌س����ه‌ندیكای‌‌كرێكارانی‌‌بیناس����ازی‌‌وتیش����ی‌،‌"ئه‌وه‌ی‌‌ده‌یبینی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌كۆمپانیا‌حیزبه‌‌و‌حی����زب‌حكوم����ه‌ت‌و‌په‌رله‌مان����ه‌‌و‌هه‌ر‌خۆش����یان‌زۆر‌ناوه‌ن����دی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌دیموكراتی‌‌و‌سه‌ندیكاكانیش����یان‌گرتوه‌‌بۆیه‌‌تێكه‌ڵییه‌ك‌و‌قۆرغكارییه‌كی‌‌گه‌وره‌‌له‌كۆمپانیاكاندا‌ له‌ئابوری‌‌و‌ له‌وه‌ی‌‌ جگه‌‌هه‌یه‌،‌قۆرغكاری‌‌له‌حكومه‌ت‌و‌داموده‌زگا‌ره‌سمییه‌كانیش����دا‌هه‌یه‌‌ك����ه‌‌هه‌مویان‌په‌یوه‌ندیدارن‌به‌یه‌كه‌وه‌".‌ئه‌وه‌شی‌‌وت،‌پێویس����ته‌‌تێبگه‌ین‌ئه‌م‌ره‌وش����ه‌‌چییه‌‌كاتێك‌ك����ه‌‌حكومه‌ت����ی‌‌ناوه‌ند‌بودجه‌‌نانێرێت‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ده‌بێت‌پاره‌ی‌‌پێنه‌مێنێت،‌به‌اڵم‌ده‌بێت‌پرسیار‌بكه‌ین‌وه‌به‌رهێن‌بۆ‌پاره‌ی‌‌پێنه‌ماوه‌‌كه‌‌به‌پێی‌‌یاس����ا‌وه‌به‌رهێن‌واته‌‌خ����ۆی‌‌خاوه‌نی‌‌پاره‌یه‌،‌خۆی‌‌خاوه‌نی‌‌توانای‌‌مادییه‌.

ب����ۆ‌كرێكاران‌ س����ه‌ندیكاكان‌چییان‌كردوه‌

رایگه‌یاند،‌ عوس����مان‌حه‌مه‌س����ه‌عید‌

بیناسازی‌‌ كرێكارانی‌‌ سه‌ندیكای‌‌ "وه‌كو‌درێغیم����ان‌نه‌ك����ردوه‌‌و‌هه‌ر‌ئه‌مس����اڵ‌سه‌دان‌كێشه‌مان‌چاره‌سه‌ركردوه‌،‌جگه‌‌له‌ئه‌نجامدان����ی‌‌گردبون����ه‌وه‌‌و‌ده‌ركردنی‌‌كۆنفران����س،‌ س����ازدانی‌‌ به‌یاننام����ه‌‌و‌له‌ك����ۆی‌‌هه‌مو‌ئه‌و‌روداوان����ه‌ی‌‌رویداوه‌‌هه‌مویم����ان‌دیكۆمێنت‌ك����ردوه‌،‌چه‌ند‌

كۆمپانیایه‌كیشمان‌داوه‌‌به‌دادگا".له‌كه‌یسه‌كانی‌‌ كه‌یس‌ له‌‌8 وتیش����ی‌،‌راب����ردو‌ س����اڵی‌‌ گیانله‌ده‌س����تدانی‌‌به‌هاوكاری‌‌ئێمه‌‌توانراوه‌‌چاره‌س����ه‌ر‌بۆ‌‌كاره‌كانیان‌ خاوه‌ن‌ كێش����ه‌كانیانله‌گه‌ڵ‌بكه‌ین����ه‌وه‌‌ قه‌ره‌بوی����ان‌ بكرێ����ت‌و‌به‌كڕین����ی‌‌خانویه‌ك‌ی����ان‌زه‌وییه‌ك‌بۆ‌

كه‌سوكاره‌كانیان.رونیشیكرده‌وه‌،‌له‌ئه‌نجامی‌‌لیژنه‌كانی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌‌ نێ����وان‌ پش����كینی‌‌كار‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌‌ به‌كارخس����تن‌و‌سه‌ندیكای‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ ده‌س����ته‌به‌ری‌‌كرێكاران‌پێكه‌وه‌‌كه‌‌س����اڵی‌‌پار‌زیاتر‌له‌‌‌8هه‌زار‌سه‌ردان‌كراوه‌،‌‌92كۆمپانیا‌دراوه‌‌ب����ه‌دادگا،‌ب����ه‌اڵم‌ل����ه‌و‌ژماره‌یه‌‌هه‌م����وی‌‌روداوی‌‌مردنی‌‌تیا‌روینه‌داوه‌،‌هه‌ندێكی‌‌له‌به‌ر‌نه‌بونی‌‌سه‌المه‌تی‌‌بوه‌،‌هه‌ندێك����ی‌‌كرێی‌‌كرێكاری‌‌البوه‌،‌هه‌بوه‌‌كرێكاری‌‌ده‌ركردوه‌،‌هه‌ش����بوه‌‌روداوی‌‌

كار‌رویداوه‌.به‌مه‌به‌س����تی‌‌ ‌2013 له‌ته‌م����وزی‌‌كار‌ مه‌رجه‌كانی‌‌سه‌المه‌تی‌‌ دابینكردنی‌‌بۆ‌كرێ����كاران‌له‌پرۆژه‌كاندا،‌لیژنه‌یه‌كی‌‌به‌دواداچون‌بۆ‌دڵنیابون‌له‌مه‌رجه‌كانی‌‌له‌س����لێمانی‌‌ كرێ����كاران‌ س����ه‌المه‌تی‌‌

پێكهێنرا.

‌ئا:‌مه‌زهه‌ر‌که‌ریم

هۆتێله‌‌پێنج‌ئه‌ستێره‌كان‌كه‌مترین‌كرێكار‌و‌كارمه‌ندی‌‌

ناوخۆیی‌‌وه‌رده‌گرن‌و‌سه‌رۆكی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌میوانخانه‌كانیش‌ده‌ڵێت،‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌بۆ‌یاسای‌‌وه‌به‌رهێنان‌

ده‌گه‌ڕێته‌وه‌.

سااڵنی‌‌رابردو‌له‌شاره‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌ژماره‌یه‌ك����ی‌‌به‌رچاوی‌‌ئه‌ستێره‌‌ پێنج‌ میوانخانه‌ی‌‌ هۆتێل‌و‌ب����ه‌ڕوی‌‌میواناندا‌كران����ه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئ����ه‌و‌زانیارییانه‌ی‌‌ده‌س����ت‌ به‌پێی‌‌ئاوێنه‌‌كه‌وتوه‌‌له‌زۆرینه‌یاندا‌رێژه‌ی‌‌

كارمه‌ند‌و‌كرێكارانی‌‌ناوخۆیی‌‌له‌هه‌ر‌یه‌كێكی����ان‌ناگات����ه‌‌5%،‌له‌كاتێكدا‌ته‌نها‌ژماره‌یه‌كی‌‌كه‌میان‌پش����تیان‌به‌ده‌ستی‌‌كاری‌‌ناوخۆیی‌‌به‌ستوه‌.

له‌نێ����و‌ئه‌و‌میوانخانان����ه‌دا‌به‌پێی‌‌زانیارییه‌كان‌له‌سلێمانی‌‌هۆتێل‌های‌‌كرێست‌له‌نێو‌نزیكه‌ی‌‌‌160كارمه‌نددا‌ته‌نه����ا‌پێن����ج‌كارمه‌ن����د‌و‌كرێكاری‌‌خه‌ڵكی‌‌سلێمانی‌‌هه‌ن،‌هۆتێل‌گراند‌میلینیۆم‌)ش����اری‌‌جوان(‌زۆرترین‌هند‌ واڵتی‌‌ له‌خه‌ڵكی‌‌ كارمه‌نده‌كانی‌‌پێكدێن،‌ه����ه‌روه‌ك‌هۆتێل‌تایتانیك‌كرێكاره‌كانی‌‌ كارمه‌ن����دو‌ زۆرتری����ن‌خه‌ڵكی‌‌واڵتانی‌‌سوریا‌و‌هیندستان‌و‌

نیپاڵن.

له‌ش����اری‌‌هه‌ولێری����ش‌هه‌ری����ه‌ك‌دیڤ����ان‌ رۆتان����ا‌و‌ له‌هۆتێله‌كان����ی‌‌كه‌متری����ن‌ بران����ده‌وه‌‌ به‌بیان����وی‌‌

كارمه‌ندی‌‌ناوخۆییان‌تێدان.كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ س����ه‌رۆكی‌‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌میوانخانه‌‌و‌چێش����تخانه‌كان،‌هێرش‌راگه‌یان����د،‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌ ئه‌حم����ه‌د‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌یاس����ای‌‌كاتێك‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌‌ وه‌به‌رهێنان،‌ه����ه‌ر‌وه‌به‌رهێنێك‌گرێبه‌س����ته‌كه‌ی‌‌ئه‌نجام����داوه‌‌به‌م����ه‌رج‌له‌س����ه‌ریان‌دیارینه‌كردوه‌‌كه‌‌پێویسته‌‌بۆ‌نمونه‌‌30%‌ی����ان‌40%ی‌‌كارمه‌نده‌كانی����ان‌

كارمه‌ندی‌‌خۆماڵی‌بن.وتیشی‌،‌له‌هه‌مانكاتدا‌میوانخانه‌ی‌‌

پێن����ج‌ئه‌ستێره‌ش����مان‌هه‌ی����ه‌‌كه‌‌سه‌رجه‌م‌كارمه‌نده‌كانی‌‌كوردن.

میوانانه‌كان‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ س����ه‌رۆكی‌‌راش����یگه‌یاند،‌هه‌ندێك‌له‌هۆتێله‌كان‌كه‌‌له‌ش����اری‌‌هه‌ولێر‌ه����ه‌ن‌براندن‌و‌كارمه‌ن����دی‌‌ك����ورد‌به‌رێژه‌یه‌كی‌‌زۆر‌

كه‌م‌كاریان‌تیاده‌كه‌ن.بوبێتن����ه‌‌ هۆتێل����ه‌كان‌ ئه‌گ����ه‌ر‌ ‌به‌خشینی‌‌س����یمایه‌كی‌‌جوان‌ هۆی‌‌به‌ش����اره‌كان،‌ئ����ه‌وا‌ده‌ك����را‌له‌روی‌‌هاوشێوه‌‌ س����ودێكی‌‌ ئابوریش����ه‌وه‌‌بگه‌یه‌نن‌گه‌ر‌وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌شاره‌زایان‌له‌هه‌رێ����م‌ به‌رپرس����ان‌ ده‌یڵێ����ن،‌خزم����ه‌ت‌ بكردای����ه‌‌‌ سیاس����ه‌تیان‌

ئابورییه‌وه‌‌نه‌ك‌پێچه‌وانه‌كه‌ی‌.

ئابوری)477(‌سێشه‌ممه‌‌2015/5/5 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

‌‌150هه‌زار‌كرێكار‌‌بێكارده‌بنسه‌رۆكی‌‌سه‌ندیكای‌‌كرێكارانی‌‌بیناسازی‌:‌له‌دو‌ساڵ‌و‌چوار‌مانگدا‌نزیكه‌ی‌‌‌150كرێكار‌گیانیان‌له‌ده‌ستداوه‌

هۆتێله‌‌پێنج‌ئه‌ستێره‌كان‌پشت‌له‌كارمه‌ندانی‌‌ناوخۆیی‌‌ده‌كه‌ن

ده‌بێت‌پرسیار‌بكه‌ین‌وه‌به‌رهێن‌

بۆ‌پاره‌ی‌‌پێنه‌ماوه‌‌كه‌‌به‌پێی‌‌یاسا‌وه‌به‌رهێن‌واته‌‌خۆی‌‌خاوه‌نی‌‌پاره‌یه‌،‌خۆی‌‌خاوه‌نی‌‌توانای‌‌

مادییه

ئا: كورده عه بدولکه ریم

ماڵی كوڕانی نه وجه وانان كه شوێنی مندااڵنی ده ره وه ی خێزان و په رته وازه یه ،

ئێستا بوه ته ماڵی یه كه می 27 منداڵ، كه ئه وان دور له دایك و باوك و كه سوكاره كانیان

له گه ڵ توێژه رو كارمه ندانی خانه كه دا ده ژین و بون به خێزانێ، به وته ی خۆیان

"لێره ژیانیان خۆشه و هه مو شتێكیان بۆ دابینكراوه "، به اڵم ته نها دورن له دایك و

باوك و سۆزی ئه وان.

له ماڵی كوڕان���ی نه واجه وانان 15 منداڵی له نێوان ته مه ن 4-12 ساڵ و 12 منداڵی نێوان ته مه ن 12-18 ساڵ بونی هه یه ، ئه وان هه مو له ژورو دابینكرابو، بۆ پێداویس���تییه كانیان خواردن و شوێنی یاریكردن و دوگۆڵی و هه لی خوێندن، جگه له وه ی رێكخراوی منداڵپارێز بۆ هه ر منداڵێكی سه ره تایی20 هه زارو ناوه ندی 30 ه���ه زار دیناریان بڕیوه ته وه ، حكومه تیش بۆ سه ره تایی 30 هه زارو گه وره كان 40 هه زار

دیناریان بڕیوه ته وه .به وت���ه ی به ڕێوه به ری ئ���ه و ماڵه ، منداڵ هه یه باوكی پاش جیابونه وه له ژنی یه كه م و هێنان���ه وه ی ژنی دوه م، هات���وه منداڵه كه ی بردوه ته وه ، به اڵم هه ر مانگانه كه ی پێده ده ن، بۆ ئه وه ی له نێو خێزانه كه شدا بتوانێت رۆژانه

خه رجی بكات.به ڕێوه ب���ه ری ماڵ���ی كوڕان���ی نه وجه وان ئه ن���وه ر عومه ر كه وه كو ه���اوڕێ له گه ڵ دو دانیشتبو سه رقاڵی چاره سه ركردنی منداڵدا كێش���ه یه ك ب���و، ب���ۆ ئاوێنه باس���ی چه ند كێش���ه یه كی دیكه ی ماڵه كه یانی كرد و وتی "مندااڵن الی ئێمه تاوه كو ته مه ن 18 س���اڵ رێگه یان ده درێ���ت بمێننه وه ، ئه گه ر تاوه كو پاش 18 ساڵ له قوتابخانه دا بو، ئه وا پاشان

ده چنه زانكۆكان و ده چنه به شه ناوخۆییه كان و په یوه ندییان به ئێمه وه نامێنێت".

له باره ی ئه و كه س���انه ی له قوتابخانه نین، وت���ی "ئه وانه پاش 18 س���اڵ هه وڵده درێت به شه خس���ی كاریان ب���ۆ بدۆزرێت���ه وه ، بۆ ئه وه ی بژین، له كاتێكدا ده بێت به پێی یاسای )چاودێری پاشماوه ( كاریان بۆ بكرێت، به اڵم لێره تائێستا چاودێری پاشماوه بونی نییه ، ئه مه ش كێش���ه یه كی زۆر گه وره یه ، چونكه ئه وان پاش 18 ساڵ لێره ده رده كرێن و ئه گه ر كاریان بۆ نه دۆزرێته وه ، ئه وا ده كه ونه س���ه ر

شه قامه كان".به ڕێوه به ره ك���ه خه مێك���ی گ���ه وره ی ئه و مندااڵن���ه ب���و، منداڵێك���ی له ڕاڕه وه ك���ه دا گلدابوه وه ، ئه و كێش���ه یه كی دروست كردبو، ئیدی به ڕێوه ب���ه ر س���ه رقاڵی گفتوگۆكردن ب���و له گه ڵی���دا، تاوه كو به ڵێن���ی لێوه رگرت ئه و كاره دوباره نه كاته وه ، ئنجا مامۆس���تا وتی ده توانیت بچیت بۆ قوتابخانه ، پاشان منداڵه ك���ه وت���ی مامۆس���تا قه یتانه كه م بۆ ببه سته ، به ڕێوه به ره كه هه ر وه كو باوكی ئه و منداڵه نوشتایه وه و ده ستیكرد به توندكردنی

قه یتانه كه ی .ئ���ه و مندااڵنه ه���ه ر وه ك���و له ماڵه كانی خۆیاندا ب���ن، ده هاتن و ده چون س���ه رقاڵی ی���اری و خۆئاماده كردن بون ب���ۆ قوتابخانه ، هه ندێكی���ان ده چ���ون له ش���وێنی تایبه تی نانخواردن نانیان ده خوارد و هه ندێكیش���یان هه ندێكی���ش قوتابخان���ه و ب���ۆ ده چ���ون له قوتابخانه ده گه ڕانه وه ، ته نها دو كه س كه بونیان نه بو له و شوێنه ، دایك و باوكیان بو، چونكه زۆربه یان به هۆی كێش���ه ی ئه وانه وه

كه وتوه ته ئه و شوێنه .ت���ارا محه مه د كه توێ���ژه ری كۆمه اڵیه تی بو له ماڵ���ی كوڕانی نه واج���ه وان، بۆ ئاوێنه چیرۆكی ژیانی رۆژانه و كێشه كانی منداڵه كانی

گێڕایه وه ، وتی "منداڵه كان لێره كێش���ه یان نیی���ه و راهاتون، ته نه���ا مندااڵنی په رته وازه لێ���ره ته حه مول ناك���ه ن و راده كه ن، چونكه زۆر له س���ه ر ش���ه قام ماونه ت���ه وه و راهاتون هه ر له سه ر ش���ه قامه كان بژین، بۆیه كاتێك پۆلی���س و دادگا ره وان���ه ی ئێره یان ده كه ن ناتوانن به رگه بگرن و وه كو زیندانی ته ماشای

ده كه ن".منداڵی په رت���ه وازه ئه وانه ن كه له س���ه ر شه قامه كان كارده كه ن و پۆلیس ده یانگرێت و ده یاندات���ه دادگا، دادگاش ره وان���ه ی ماڵی به مه به س���تی ده كات، نه واجه وانانی���ان مان���ه وه و ش���وێنی ژی���ان و دابینكردن���ی

پێداویس���تییه كانیان، ب���ۆ ئه وه ی له س���ه ر شه قامه كان كه سانی خراپیان لێده رنه چێت.

به وته ی ئ���ه و توێژه ره هه ندێ���ك منداڵی ده یهێنن جگه ره كێش���ه و هه ی���ه په رته وازه لێ���ره ش جگه ره و ئه و ش���تانه نیی���ه ، بۆیه هه لێك ده دۆزێت���ه وه و راده كات، هه رچه نده هه م���و ده رگاكانیش داده خ���ه ن، به اڵم ئه و ش���وێنه وه كو زیندان نییه ده رگاكان قوفڵ

بدرێن و پاسه وانیان بۆ دابین بكرێت.ئه و باس���ی له وه ش���كرد كاره كانیان زۆر قورسه و جیاوازه له توێژه رانی قوتابخانه كان، كارگ���وزاره كان كارمه ن���دو ئ���ه وان و رۆژان���ی هه ینی���ش ده وام ده ك���ه ن و هی���چ

ده رماڵه یه كیشیان نییه .له وه ده كاته وه جه خ���ت به ڕێوه به ره كه ش كه له مانگی 6ی س���اڵی 2014وه یه ك دینار كاتژمێ���ری كاری زیاده ی���ان وه رنه گرت���وه و ب���ڕاوه ، ئه مه جگ���ه ل���ه وه ی كارمه نده كان موچه كانیان له نێوان 280-300 هه زار دیناره ، به اڵم له چاكس���ازی و په یمانگاكان 450 هه زار دینار ده رماڵه یان هه یه و ده وامیشیان له گه ڵ وه زاره تی په روه رده دایه و چوار مانگ پشویان

هه یه ، لێره هیچ پشویه كیان نییه .ه���ه ر له و كاته دا پێن���ج كچی خوێندكاری قۆناغ���ی كۆتای���ی زانكۆ به ش���ی ده رونی و كۆمه ڵناس���ی به مه به ستی ئه زمونی و بینینی كاری توێژه ره ك���ه و ژیانی منداڵه كان هاتبون بۆ ماڵ���ی نه وجه وانان و توێژه ره كه باس���ی

كێشه و كاره كه یانی بۆ ده كردن.له كۆتایی وته كه ی���دا توێژه ره كه چیرۆكی ژیانی منداڵه كانی گێڕایه وه و وتی "هه رچه نده لێره هه مو پێداویستییه كیان بۆ دابینكراوه ، هه ر حه ز ده ك���ه ن بچنه وه ماڵه وه ی خۆیان، به اڵم هه ندێكیان دای���ك و باوكیان نییه ، بۆ ك���وێ بچ���ن، له كۆتاییدا ته نه���ا ئێره ماڵی

ئه وانه ".

9 )477( سێشه ممه 2015/5/5 کۆمه‌اڵیه‌تی

‌27منداڵ‌له‌سلێمانی‌له‌نازی‌دایك‌و‌باوكیان‌بێبه‌شن"پاش 18 ساڵ له خانه ده كرێنه ده ره وه "

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

مامه حه مه پیاوێكی ته مه ن 85 ساڵه كه ماوه ی شه ش مانگه له خانه ی

به سااڵچوانی سلێمانی ژیان به سه ر ده بات، به وته ی خۆی پێشتر له مزگه وت ده خه وت و خه ڵك یارمه تی ده دا، پاشان

چوه ته ئوتێل، خاوه نی موچه یه كی خانه نشینییه ، وتی "برایم ئه حمه د

رۆژانه ده هاته كتێبخانه كه ی باوكم و كتێبی ده برد و ده یخوێنده وه ، منیش له سه ر ده ستی ئه و بوم به كه سێكی

ماركسی".

له س����ه ر جۆالنه یه كی حه وش����ه ی ئه و خانه ی به س����ااڵچواندا دانیش����تبو، پاش به خێرهاتن، وتی "فه رمون دانیشن باقسه بكه ین"، به مشێوه یه باسی كتێبخانه كه ی باوكی كرد، "له ڕوی مێژو و جوگرافییه وه باوكی من سه رده سته و شاره زا بوه و بیرم دێ له س����اڵی 1933-1934 م����ن ئه وكات له چواری س����ه ره تایی بوم، باوكم )قادر ئاغا( له س����ابونكه ران یه كه م كتێبخانه ی دامه زراند، ماڵیش����مان هه ر له و ش����وێنه

بو".مامه حه م����ه ده ڵێ����ت "هه تاوه كو له و س����ااڵنه دا ئینگلیزێ����ك له له نده نه وه هات ب����ۆ كتێبێك كه باس����ی چوار شۆڕش����ی ك����وردی ده ك����رد له توركی����او ئاغ����اكان س����ه ركوتیان كردبو، بی����رم دێ كابرای به ده س����ته وه و گوچانێك����ی ئینگلی����ز شه پقه یه كی له س����ه ردا بو، كاتێك هاتبو له گه راج له خه ڵك ده پرسێت ماڵی )قادر ئاغا( له كوێیه كه كتێبخانه یه كی هه یه و ده اڵڵێك ده یهێنێت بۆ دوكانه كه ، به باوكم ده ڵێ����ت له له نده نه وه منی����ان ناردوه بۆ الی تۆ بۆ كتێبێكی له مش����ێوه یه ، به اڵم به نه جمه دینی داب����و كتێبه ك����ه ی باوكم مه ال بیخوێنێته وه ، بۆی����ه ناردی به زویی

هێنایانه وه و دای به ئینگلیزه كه ".به وت����ه ی ئ����ه و كتێبه ك����ه ده ب����اره ی )چوار شۆڕش����ی ك����ورد له توركیا( بوه ك����ه ده ره به گ����ه كان یه كی����ان گرت����وه و له ناویانبردوه ، وتیشی "ئینگلیزه كه شه و له ماڵ����ی ئێمه مایه وه ، پ����اره ی ده رهێنا

باوكیش����م ره تیكرده وه ، به باوكم، بیدات وتی بۆچی وه ری ناگریت، باوكم وتی من كورد به پاره نافرۆش����م، ئیتر جانتایه كی بچوك����ی زیوی ده رهێنا پ����ڕ بو له نوقڵ و ش����یرینی، باوك����م وه كو دی����اری ئه وه ی قبوڵكرد"، له گه ڵ گێڕانه وه ی ئه و وته یه دا مام سه عید ده ستی كرد به گریان و چه ند چركه یه ك وه ستاو وتی "به یانی هه ستاین بردمان بۆ گه راجی عه بده له س����لێمانی و

رۆیشته وه ".س����لێمانی به س����ااڵچوانی خان����ه ی جگ����ه له مامه حه م����ه ، چه ندین پیرێژن و له س����ه ر تێدابو، دیك����ه ی پیره پی����اوی هه ندێكیان راكش����ابون، قه ره وێڵه كانیان له پ����ێ كه وتب����ون و خزم����ه ت ده ك����ران، هه ندێكیش����یان نه خۆش����ییان له گه ڵدابو هه س����تن، له جێگاكه یان نه یانده توان����ی به بینینیان ناخی م����رۆڤ ده هه ژا، ئه وان كۆڕو ك����چ و كه س����ه كانیان له گه ڵدا نه بو

نازیان هه ڵبگرێت و به خێویان بكات.خان����ه ی رۆش����نبیره كه ی پی����اوه به س����ااڵچوان، دێته س����ه ر باس����ی برایم

ئه حمه دو ده ڵێت "برایم ئه حمه د به رده وام له دوكانه كه ی ئێمه دا بو، له كوردس����تانی ئێمه ته نها پی����او بو له روی نه ته وایه تی و رۆژێك سۆسیالیس����تییه وه ، ماركس����ی و له گه ڵ پیاوێكی جوله كه دا ناوی )ئیسحاق میر( كه باش����ترین پارێزه )ئه وقات( بو له عی����راق و رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت، هیچ دۆس����ێیه كی نه دۆڕاندبو، دۆسیه و داوای یاس����ایی هه بوه له كه ركوك و به غدا به هیچ كه سێكی نه ده دا، به برایم ئه حمه د نه بێت، زۆری خۆشده ویست"، له ناكاو مام سه عید چرپاندی به گوێمداو وتی "منیش����ی كرد به ش����یوعی، چونكه له ژێر ده ستی ئه ودا گه وره بوم، بۆیه شیوعی و ماركسییه كی

مه بده ئی بوم".ئه و باسی له وه شكرد كه خاڵی هێرۆخان )هه مزه عه بدوڵاڵ( له گه ڵ به هادین نوری كه شه ش برای شیوعی بون، دامه زرێنه ری

حزبی شیوعی بون له سلێمانی.پیاوه كۆنه شیوعییه كه ی به سااڵچوان له قس����ه كردن و بیركردن����ه وه دا پ����ڕ ب����و مه عریفه و رۆشنبیری، ئه و ده یوت ئه گه ر

هه ر مرۆڤێك هه وڵی رۆش����نبیری خه ڵك بدات، ئه وه شۆڕشێكی كردوه .

مامه حه م����ه ژیانی هه ر له كۆله مه رگیدا ب����وه و چیرۆكه كانی ت����ه واو نابن ، وه ك خۆی وتی "پاش باوكم من له كتێبخانه كه داده نیش����تم، له س����اڵی 1970 به ه����ۆی له رۆژێكدا به جێمهێش����ت و حزبایه تییه وه حه وت ش����یوعی هاوڕیم كوژران، منیش هاوڕێكان����م ئ����ه وكات ك����ه هه ڵهات����م، له س����لێمانی عومه ری ش����ه عب و براكانی به هادی����ن )مه ال كه مال ئیمامی مزگه وت و عه الدین و جه مال و كه مال و قادر(، ئێستا

به س به هادین و عه الدین ماون".ئ����ه و پیاوه هێن����ده عاش����قی زانیاری بو، ده یوت هه میش����ه ته ماشای هه واڵ و به رنامه كانی ته له فزیۆن ده كه م، به داخه وه چاوم نه ماوه تاوه ك����و بخوێنمه وه ، هاته س����ه ر داعش و وتی "دوێنێ ش����ه و بینیم به هادین نوری باس����ی داعش����ی ده كردو ده ی����وت ئه مان����ه خائینن و م����رۆڤ نین، به هادین پیاوێكی گه وره یه له سه ر ئاستی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست، ده بوایه جێگه ی له

UN بێت".به ڕای مامه حه مه رۆشنبیرترین عه ره ب له ناوچه ك����ه ، خه ڵكی س����وریایه ، نمونه ده هێنێت����ه وه و ده ڵێت "خالی����د به رداش سكرتێری حزبی شیوعی له سوریا پیاوێكی زۆر رۆش����نبیر بو، وه كو واڵتانی دیكه ی عه ره ب نین كه ده ش����ته كی و ناڕۆشنبیرو

رو له پاره ن".له باره ی كاره كانی خ����ۆی له و كاته دا، وتی "به هۆی كاری سیاس����ییه وه حه وت ساڵ فه سڵ كرام، چونكه من لێپرسراوی به ش����ی هاتوی هه مو پۆس����ته ی عیراق ناوه ندی له فه رمانگه ی پۆس����ته ی ب����وم به غدا، ئ����ه وكات دۆخی س����لێمانی باش نه بو، مه ترس����یم له س����ه ر بو، ئیدی من و دایكم رۆش����تین بۆ به غدا، پاش����ان ژنم هێن����او چه ن����د منداڵم هێنای����ه دونیاوه ، به اڵم له گه ڵ خێزانه كه م هه ر خراپ بوین پێكه وه ، به پێكه نینه وه وتی )پێی ده وتم تۆ كافری(، هه روه ه����ا ماوه یه كیش بوم به كارمه ندی نه خۆش����خانه ، كه رێكم هه بو ده چوم له گونده كان كاری كوتانم ده كرد،

كه ره كه م مانگانه 12 دیناری بۆ بڕابوه وه و منیش 9 دینار".

باوكی مام سه عید حه وت ژنی هێنابو، به وته ی خ����ۆی له بنه ماڵه كه یدا ته نها ئه و شیوعیه ، 72 كه سی بنه ماڵه كه ی پارتین، وتیشی "دو كچ و دو كوڕی گه وره م هه یه ، به اڵم ل����ه ده ره وه ی واڵتن و نایه ن به المدا،

ئه وان منیان ناوێت".له و شوێنه كه بوه ته ماڵی هه میشه ییان، هه مو ش����تێكیان بۆ دابینك����ردون، هه ر تاوه كو شوش����تن و خ����واردن له جۆره ها ش����وێنی خه وت����ن، وتی "ئه وان����ه ی لێره

ده وام و كار ده كه ن مرۆڤی زۆر باشن".ره خن����ه ی قس����ه كانیدا له كۆتای����ی له كۆمه ڵگ����ه ده گرت، وتی "ئێمه خاوه نی میلله تێك����ی خراپی����ن، ده بێ����ت جگ����ه ره خنه له س����ه ركرده كان، له ره خنه گرتن له میلله تی����ش بگرین و به كه ڵ����ك نایه ت، ئێم����ه هه مو كۆڵ����ه وارو خراپی����ن، بۆیه ناگه ی����ن به هی����چ، ئه وه نده گه ل س����زای داوی����ن، حكومه تی دواكه وت����و )رجعی (

سزای نه داوین".

كوڕی‌خاوه‌نی‌یه‌كه‌م‌كتێبخانه‌ی‌‌سلێمانی‌‌له‌خانه‌ی‌‌به‌سااڵچوانه‌"برایم ئه حمه د به رده وام ده هاته دوكانه كه ی ئێمه داده نیشت و كتێبی ده کڕی"

ێمه خاوه نی میلله تێكی خراپین

ده بێت جگه له ره خنه گرتن

له سه ركرده كان ره خنه له میلله تیش

بگرین و به كه ڵك نایه ت

خانه ی به سااڵچوان له سلێمانی فۆتۆ: ئیحسان

ئه وان پاش 18 ساڵ لێره ده رده كرێن و ئه گه ر كاریان بۆ

نه دۆزرێته وه ، ئه وا ده كه ونه سه ر

شه قامه كان

خانه ی کوڕانی نه وجه وانان فۆتۆ: ئیحسان

rangalayawene@gmail.com (477( سێشه ممه ‌2015/5/5ره‌نگاڵه

كارێكی خێرخوازی ئه نجام ئه ده یت له گه ڵ كۆمه ڵێك هاورێت، پێویس���ته هه وڵه كانت

به رده وام بكه یت له م بواره ی ئێستات.

ئه چیته كۆڕێك یاخود كۆبونه وه یه ك و چه ند بۆچونێك باس ده كه یت كه ده وروبه ره كه ت

سه رسام ئه بن به بۆچونه كانت.

هه ن���دێ گۆڕان���كاری له ژیانت روئه دات كه له وانه یه تاماوه یه ك قورسبیت بۆسه ر

ژیانت، هه وڵی راهاتن بده .

خه ونه كان���ت ق���وڵ كردۆت���ه وه و هه وڵ بیهێنیته وه له خه یاڵتدایه ئه وه ی ئه ده یت

واقع. هه نگاوی جدیت ناوه له و بواره ت.

ره نگ���ه به ه���ۆی ئ���ه وه ی ماوه یه كه زۆر ل���ه ده ره وه ئه مێنیته وه خۆت س���ه رقاڵی ئیش ك���ردوه كێش���ه ی خێزانیت یاخود

سۆزداریت بۆ دروست بێت.

زۆر ب���ێ پالن و بێ به رنامه ی له ژیانتدا، كاره كان���ت زۆر جه نجاڵ���ن خۆت له هیچ بوارێ���ك نادۆزیت���ه وه كه س���ودی بۆت

هه بێت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

بواری ئه کته ری ده رهێنه رو نوسه رو شانۆو دراما، ئه حمه د ساالر، ناوێکی دیاره له نێو دونیای ش���انۆو درامای زوه وه له س���ااڵنێکی ئه و، کوردیدا. له سه ر سته یج و له به رده م کامێراکاندا قوڵبونه وه یه رۆڵبینین و س���ه رقاڵی

له هونه ری نواندندا .

ئه حمه د س���االر له 20ی حوزه یرانی ده رگه زێنی له گه ڕه کی 1٩47 ساڵی شاری س���لێمانی له بنه ماڵه ی حاجی

قوربانی هه مه وه ند هاتۆته دنیاوه.ئ���ه و وه ک یه که می���ن هونه رمه ن���د چوه ت���ه ڕاپه ڕین���ه وه ل���ه دوای په رله مانه وه و بوه ته ئەندامی یەکەم له سه ر کوردستان پەرلەمانی خولی فراکسیۆنی زه ردی پارتی دیموکراتی

کوردستان.هه ن���گاوی یه که می ئه حمه د س���االر بۆ ده ستپێکی ژیانێکی دورو درێژی هونه ریی له ساڵی 1٩٦7 دابوه و ئه و ده م به به رهه م���ی کاوه ی ئاس���نگه ر ده ستی به کاری هونه ریی کردوه و تا ئێس���تا به رده وامه له کاری شانۆیی و له گه ڵ درامای ته له فزیۆنی. هاوکات کاری هونه ری���دا، ئه حم���ه د س���االر که س���ێکی ئه ده بدۆس���ته و نوسینی له خولیاکانی. یه کێک���ه ش���یعریش تا ئێس���تاش خاوه ن���ی زیاتر له 130

به رهه می هونه رییه .ئ���ه و هونه رمه نده له س���اڵی 1٩84 دامه زراندوه و ساالری شانۆیی تیپی خ���ۆی وه ک س���ه رۆکی ئ���ه و تیپه ش���انۆی تیپ���ی ده س���تبه کاربوه . س���االر به یه کێ���ک له تیپ���ه چاالک و

پ���ڕ به رهه مه کانی مێژوی ش���انۆی کوردی داده نرێ���ت و له میانه ی کاری چه ند ساڵه یدا چه ندین هونه رمه ندی به تواناو به ئه زمون کاریان تێداکردوه و

به رهه می به پێزیان نمایشکردوه .ئه حمه د س���االر له ژیان���ی هونه رییدا به ش���داری چه ندین کاری ش���انۆیی ک���ردوه که تائێس���تاش هه ندێکیان له خه ڵکی به ش���ێک له یاده وه ری���ی کوردس���تان ماون، له وانه: پیسکه ی ته ڕپی���ر، ئۆتێل���ۆ، پاڵت���ۆ یانیش ده قه کانی���ان خۆماڵ���ی بووبن وه ک نالی و خه ونێکی ئه رخه وانی، کاتێک هه ڵۆ به رز ئه فڕێ���ت، جزیری وانه ی

ئه ڤین داده دات.ئ���ه و هونه رمه ن���ده جگه ل���ه کاری ده رهێنان و نواندن، خاوه نی چه ندین کتێبی باڵوکراوه شه ، له وانه : هونه رو ژی���ان، دڵدارانی ب���اران، ده روازه ی دراما، کورس���ی و به ه���ا درامیه کان، کۆمیدیا، وانه ی ڕه ش���به ڵه ک و چه ند

کتیێبێکی دیکه ش.پێش����وی ساالرس����ەرۆکی ئه حمه د سەندیکای هونەرمەندانی کوردستان، هەڵگ����ری بروانامەی بەکالیۆرۆس����ه لەکۆلێ����ژی ش����انۆدا لەهون����ەری هونەرەجوانەکان����ی بەغدا، هه روه ها وه ک مامۆس����تاو وانه بێژ له کۆلێژی

هونه ره جوانه کان کاری کردوه .ئه حمه د س����االر له گ����ه ڵ خاتونێک به ناوی نه جیبه خان له ساڵی 1٩83 پڕۆسه ی هاوسه رگیریان پێكهێناوه و ئێس����تا خاوه ن دو ک����چ و کوڕێکن و له ش����اری هه ولێ����ر ژی����ان به س����ه ر

ده به ن.

ئه حمه د ساالر.. 50 ساڵ له سه ر شانۆ

ئا: مه زهه ر

له پارکی ئازادی شاری سلێمانی ژماره یه کی زۆر له و کورسییانه شکێندراون که زۆرینه ی جار

کچ و کوڕان و دڵداران له سه ریان داده نیشن، سه رپه رشتیاری ئه و پارکه ش رایده گه یه نێت

که چه ند که سێک به و هۆیه وه ده ستگیرکراون.

هه رچه نده پارکه که ناوی ئازادییه ، نادرێ���ت ڕێ به ئازادی���ی ب���ه اڵم به هاواڵتیان تێیدا کاته کانی خۆیان

به سه ر ببه ن. ئه و پارک���ه که ڕوبه رێکی گه وره ی له ناوه ندی شاری سلێمانیدا هه یه ، س���ااڵنێکی زۆره بوه ته ش���وێنی عاش���قان. دڵداران و کۆبوه نه وه ی چه ند ش���وێنێکی تایبه تیش هه یه که له پارکه که دا به شوێنی عاشقان

ده ناسرێته وه .ئه وه ی مایه ی س���ه رنجه به شێکی

زۆری ئه و کورسییانه ی له و شوێنه دا ئ���ه وه ش ش���کێندراون دان���راون وه ک رێگرتنێک ب���ۆ کۆنه بونه وه و ژوانی له ب���ه رده م ئاس���ته نگدانان

دڵداراندا .سه رپه رش���تیاری پارک���ی ئازادیی عه ب���دول جه م���ال له س���لێمانی له وباره یه وه به ئاوێنه ی راگه یاند که پێشتر هه ندێک که س به شێوازێکی له گه ڵ مامه ڵه ی���ان دوژمنکاران���ه که لوپه له کانی ئه و باخه دا کردوه و به ش���ێک له کورس���ییه کان، جگه "به اڵم شکاندوه ، له داره کانیشیان له ئێس���تادا تا دره نگانێکی ش���ه و چاودێری���ی باخه کان ده که ین و ڕێ

به کاری نه خوازراو ناده ین".هه روه ها ئه وه یشی ئاشکرا کرد که تا ئێستا 3 که س ده ستگیرکراون و دراون ب���ه دادگا ت���ا لێپێچینه وه ی

یاساییان له گه ڵ بکرێت.ه���ه ر له ناو پارک���ی ئازادیدا چه ند تێدای���ه دیک���ه ی باخچه یه ک���ی

به ناوی جی���اوازی وه ک "باخچه ی "باخچ���ه ی حوزه ی���ران"، ٩ی هی���چ ب���ه اڵم که مئه ندام���ان"، کام له کورس���یی ئ���ه و باخچان���ه کورسییه کانی وه ک نه شکێندراون

باخی عاشقان.له باره ی ئه و که سانه ی ئه و کارانه پارکی سه رپه رش���تیاری ده که ن، ئازادی ده ڵێت "که س���ی جیاوازن، به دمه ستن و هه ندێکیان که س���انی زۆر ئاگایان له خۆیان نییه . به شێکی دیکه یان خه ڵکانی توندڕه ون و بونی شوێنێکی وه ک سه کۆی عاشقانیان پێ خ���ۆش نیی���ه . یه کێ���ک له و که س���انه ی لێپێچینه وه مان له گه ڵ ک���رد پیاوێک بو ده چ���و خه ڵکی

هه ڵده ستان و لێیان توڕه ده بو".له م���اوه ی ڕابردوش���دا له پارک���ی ئازادیی په یکه ری "ماچ" سوتێندرا که هێمایه ک بو بۆ خۆشه ویستیی و ئه و ئ���ه و عاش���قانه ی ده چون���ه

پارکه .

پارکی‌ئازادی‌جێگای‌عاشقانی‌تێدا‌نابێته‌وه‌کورسییه کانیان ده شکێنن بۆ ئه وه ی ڕێ له ژوان بگرن

بچه س����پێنێت ك����ه ك����وردی ن����ه ك مایه ی ش����ه رمه زاریی نیی����ه بۆ تۆ؛ به ڵك����و هێنده

شكۆمه نده گه ر ئه و نه بێت تۆش نیت".کۆمه ڵ����ه ی كوس����ی-كورد كۆرس����ی زمانی كوردی به سێ شێوه زاری كرمانجی، زازاكی و س����ۆرانی كردوه ته وه . قۆناغ����ی یه كه م 70 خوێندكار به ش����دارییان كردوه و خوله كه یان كۆتای����ی پێهاتوه . ئێس����تاش قۆناغی دوه م به ڕێ����وه ده چێت و 80 خوێن����دكاری هه یه . خوله كه به بێ به رامبه ره و جێی ئاماژه ش����ه که جگ����ه له ك����ورد، خوێن����دكاری تورك، پرتوگالی و پاكس����تانیش هه ن ده چن و فێری

كوردی ده بن.ده ڵێ����ت، کۆمه ڵه ک����ه سه رپه رش����تیاری "مه به ستمانه الوانی باكور چ كرمانج چ زازا فێری سۆرانی بكه ین تاكو تێكه ڵی له نێوان ئه و دو پارچه ی واڵتدا زیاتر بێت. بڕواشمان وای����ه له داهات����ودا گرنگی����ی و س����وده كه ی

ده بینین". لەناوەندیكۆمەڵەک����ه دوهه فته جارێك كۆڕ بۆ شاعیر، نوسه ر، لێكۆڵینه ر، سینه ماكار، ته له فزیۆنكار ده به سترێت. هه روه ها چاالكی س����ینه مایی هه یه و كۆتایی هه مو هه فته یه ك فیلمێكی كوردی نیشان ده درێت له هۆڵێكی گ����ه وره دا. گه ن����ج و به ته مه نی ك����ورد دێن و ڕاس����تی ژیان����ی خۆیان له چ����اوی كامێراوه ده بین����ن. دوای ته واوبون����ی فیلمه کانی����ش ئه وانه ی ش����اره زاو ئاره زومه ندی بواره كه ن، له گه ڵ سینه ماگه رێكی كوسی-كورد گفتوگۆ

له باره ی فیلمه که وه ده كه ن. له ب����اره ی دابینکه ری خه رج����ی کۆمه ڵه که ، ئاوات عه ب����دواڵ بابان که ه����اوکات بێژه ره له که ناڵ����ی ته ره ته کوردی����ی رایده گه یه نێت که حه وت ئه ندام����ی دامه زرێنه ر داینه مۆی هه ڵس����وڕێنه ری خه رجیه كانی كۆمه ڵه كه ن، نارا سته وخۆمان یان ڕاسته وخۆ "په یوه ندی به هیچ الیه نه ێكی سیاسیه وه نییه . له ڕێگای ئێوه وه به پێویستی ده زانم بانگه واز بۆ ئه و خاوه نده رامه تانه بكه م كه بڕوایان به كاره كه

هه یه ببنه سپۆنسه ری كۆمه ڵه كه مان".له باره ی لۆگۆی کۆمه ڵه که یانه وه که وێنه ی کیسه ڵێکه ، رایگه یاند که ئه وه بێ هۆ نییه ، "فەلس����ەفەی كیسەڵ لێكچونی هەیه لەگەڵ كەرتی سینەماو تەلەفزیۆنی كوردیدا.كیسەڵ لەس����ەرخۆ بەاڵم بەپێداگریەوه ڕێ دەكات. تەم����ەن درێژترین ئاژەڵه ، ب����ڕوا بەخۆبونی بڵندەو نمایندەی زاناییە. كوس����ی-كوردیش ئەم فەلسەفەیەی كردوەتە دروشمی خۆی. ده خوازی����ن له س����ه رخۆو به ب����ێ په له كردن هه نگاوبنێی����ن وه لێ هه ن����گاوی پێداگرانه و له جێی خۆی. هیوادارین هه لومه رجه كانیش له بارب����ن ب����ۆ ته مه ندرێ����ژی كۆمه ڵه كه مان

هاوشێوه ی كیسه ڵ".

کۆمه ڵه یه کی کوردیی له ناو جه رگه ی تورکیادا کولتوری کوردی ده بوژێنێته وه

به‌کاری‌هونه‌ری‌ده‌ست‌به‌ژیان‌ده‌که‌نه‌وه‌

پیش���اندرابون لەپێش���انگاکەدا سەرجەمیان کاری دەستیی ڕزگاربوانی س���وتاویی بون، کە ڕۆژان���ە لەدوای پێک���ەوە ڕاهێنان���ە سروش���تییەکان کارەکانم���ان ئەنج���ام دەدا، ئەمەش وەک هاوکارییەک بو بۆ باش���ترکردنی ب���اری دەرونیی ئەو نەخۆش���انەی کە

بەشداردەبون لەپرۆژەکەدا". هه روه ها ئه وه یش���ی ئاش���کرا کرد که له داهاتودا کار بۆ ئه وه ده که ن له جێگای فراوانترو کراوه تردا پێشانگاکه دوباره

یه کێک له کورسییه شکاوه کانی پارکی ئازادییده که نه وه .

‌ره‌نگاڵه(477( سێشه ممه 2015/5/5 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

میوان���داری هاورێیه كت یاخود كه س���ێكی نزیكی خۆت ده كه یت كه هه مان بیروباوه ڕو

بۆچونی تۆی هه یه له ژیان.

زیاتر له گه ڵ هاورێكانت یان خێزانه كه ت به سه رده به یت، هه روه ها له وانه یه چاوت

به كه سێك بكه ویت دڵخۆشت كات.

هه رچی كارێك یاخود پالنێك دایئه نێیت پێویسته بنوسرێنه وه له شوێنی پێویست هه ڵبگیرێ���ن چونك���ه دواتر پێویس���تت

ده بێت.

باش���ترین بریارت���دا. زۆر ده مێكه توش���ی رارای���ی بویت و توانای بڕیاردانت نه بو به اڵم

له كۆتاییدا چاكت هه ڵبژارد.

ده چیت���ه ئاهه نگی هاورێیه ك���ت و له وێ كاتێك���ی خۆش به س���ه ر ده ب���ه ن، چاوت به كه سێكی خۆشه ویستی خۆت ده كه وێت.

قرژاڵدوانه‌‌

زۆر جوان و س���ه رنجڕاكێش ده رده كه ویت و ئه بیته جێگه ی سه رس���وڕمانی كه س���انی

ده وروبه رت و خۆشه ویسته كه ت.

فه‌‌ریکشێر

1010

قژ بڕین جگه له وه ی حه زی كه س���ه كه یه و ده بێته هۆی گۆڕینی س���تایلی قژو ده موچاو كه ئه ویش به پێی ئاره زوی كه سه كه یه . به اڵم هه ندێ جار واپێویس���ت ده كات ك���ه جگه له وه ی حه زی كه س���ه كه یه ، قژ پێویس���تی به بڕین بێ ئه وی���ش به هۆی چه ند حاڵه تێكه وه یه كه چاره س���ه ره بۆ قژ. له م كاتانه دا پێویس���ته

قژ ببڕدرێت.

-ئه گه ر هاتو ق���ژ كه وته ڕوتان���ه وه ی زۆر، هه روه ها ئه گه ر قژ توش���ی مخۆركه یه كی زۆر بو كه به شێكی زۆری قژی گرته وه ، هه روه ها هه ندێك كه س حه ز ئه كات هه مو چوارشه ممه یه ك قژی

ببڕێت و ئه مه ش ئاساییه .

-ئه گ���ه ر هۆكاره كه ی كه مخوێنی بو ك���ه ده بینین قژ زۆر الواز ده بێت له م كاته دا پێویس���ته قژی ببردرێت و هه روه ها سه ردانی پزیش���ك بكرێت بۆ چاره سه ری كه مخوێنیی ، هه روه ها هه ندێك ك���ه س قژیان زۆر الوازه به هه تاویش ئه س���وتێ ، ئه م كه س���انه

ده توانن قژیان ببڕن.

-هه ندێ جاریش كه قژ قه س���ر ئه كرێ���ت یان بۆیه ی زۆر به كار ئه هێنرێت قژه كه ده س���وتێت ل���ه م كاتانه ش بڕین باش���ترین

چاره سه ره .

-له كاتی ئاسایدا ئه گه ر ئه م كێشانه ی سه ره وه شی نه بو باشتر وایه سااڵنه 4 بۆ 5 جار سه ر تاڵی قژ ببڕدرێن.

سیحری جوانیچ كاتێک

قژمان ببڕین؟

به‌کر‌ره‌شید: ئەگەر هەموكارێك بوەس���تێت نابێت هونەر بوەستێنیت

ئا: مه زهه ر که ریم

هونه رمه ندی بواری نواندن و ده رهێنان به کر ڕه شید رایده گه یه نێت که دابینکردنی پاره بۆ هونه رمه ندان

له پێناوی دروستکردنی خه باتێکی هونه ریانه دایه نه ک له پێناو گیرفان

پڕکردن، له باره ی کاریگه ریی ئه و هونه رمه ندانه شی که بونه ته

په رله مانتار ده ڵێت، "ئه وان کورسییه که یان له هونه ره که یان

خۆشتر ده وێت".

دۆخ���ی له ب���اره ی ره ش���ید به ک���ر کاری خۆبه خشانه ی هونه رو ئێستای هونه رمه ندان به ئاوێنه ی راگه یاند "بۆ ئه وه ی شۆڕشی هونه رمه ندان به رده وام بێ���ت ده بێت ب���ه رده وام کار بکرێت، له ب���واری هونه ردا زۆر هونه رمه ندنی

کاری زۆر جوانیان کردوه و زۆری���ان قوربان���ی

ئایا به اڵم داوه ، ده توانن ئه مه س���ه ر ت���ا به خۆبه خشی بکه ن؟ کار ئه مه ئایا ده توانێت

تا سه ر به رده وام بێت؟"رایده گه یه نێ���ت هونه رمه ن���ده ئ���ه و ک���ه هونه رمه ند بۆ پێشکه ش���کردنی هونه ره که ی پێویستی به سه رمایه یه کی ده بێ���ت حکومه ت هه ی���ه و مادی���ی به گومانه وه ب���ه اڵم بکات، هاوکاریی ده پرس���ێت "بۆ ده بێت پاره بۆ هه مو ب���ه ش و وه زاره ت���ه کان هه بێت به اڵم

ب���ۆ هونه رمه ن���دان نه بێ���ت؟ ئه م���ه جێ���گای گومان���ه .

ئ���ه و پاره ی���ه له پێن���او دروستکردنی خه باتێکی نه ک هونه ریانه دای���ه بۆ گیرفان پڕکردنی

ن ا مه ن���د نه ر هوبێت".

به کر ره شید داوا له س���ه ندیکای هونه رمه ن���دان

ده کات ک���ه هه ڵوێس���تیان هه بێ���ت و ئه گه ر حکومه ت یارمه تیان نه دات بێنه سه رش���ه قام و کاری خۆبه خش بکه ن، "چیمان له پێشمه رگه یه ک که متره که جه س���ته ی خۆی ده به خشێت و ماڵی نیی���ه و موچه ی نییه ، ئ���ه وان تاجی هونه رمه ند هه ندێک ئێمه ن. س���ه ری یارمه تی دراون و جیاوازی ده کرێت. ئه و هونه رمه ندانه ده چنه الی ده زگا حیزبییه کان ب���ۆ هاوکاریی و ناگه ڕێن���ه وه

ب���ۆ وه زاره تی

رۆشنبیریی".ئه و هونه رمه نده پێی وایه که "ئەگەر هەموكارێك بوەس���تێت نابێت هونەر

بوەستێنیت".له باره ی ئ���ه و هونه رمه ندانه ی بونه ته په رله مانتار، به کر ره شید ده ڵێت "زۆر لەهونەرمەندانم���ان ب���ون بەئەندامی ڕێنوێن���ی و كامەی���ە پەرلەم���ان، هونەرمەن���دان ب���ۆ رێپیش���اندانیان ک���ه دەبێت هون���ەر ببێته پیش���ە؟ بەاڵم ئەوان كورس���یەكەیان خۆشتر لەهونەرەكەیان.ئه گ���ه ر دەوێ���ت حیزبەك���ەت قبوڵی ن���اكات داكۆكی وازبێن���ە بكەی���ت، لەهونەرەك���ەت وازبێنیت لەحزبەكەت،گەرناتوانی���ت

كه واتە هونەرمەندنیت".هونه رمه ند بەكر ڕەش���ید لە س���اڵی 1957 ل���ە گەڕەكی س���ابونكەران لە سلێمانی لە دایك بوە سەرەتای كارە دەس���تی كۆمبارس بە هونەریەكانی لەبەڕێوەبەرایەتی ئێس���تا پێكردوەو

هونەری شانۆ پسپۆرە.

ئا: ئاوێنه

له شاری ئه نقه ره ی پایته ختی تورکیا، کۆمه ڵێک کوردی پارچه جیاوازه کانی

کوردستان کۆمه ڵه یه کیان دروستکردوه و له ڕێیه وه په ره به چاالکییه کولتورییه

کوردییه کان ده ده ن.

کۆمه ڵه که له ژێر ناوی )کوس����ی-کورد(دایه ، ئه ویش واته كۆمەڵەیس����ینەماگەروتەلەفزیۆنكارانیكوردو له ته م����وزی 2014 له ئه نقه ره له الی����ه ن 7 گه نجی ک����ورده وه دامه زراوه ، له ئێستاشدا خاوه نی 21 ئه ندامه له کوردانی

باکورو باشور .ئاوات عه بدواڵ بابان، که گه نجێکی باشوری له دامه زرێنه ران����ی یه کێک����ه کوردس����تانه و ئه و کۆمه ڵه ی����ه ، ئامانجه س����ه ره کییه کانی کۆمه ڵه ک����ه ی بۆ ئاوێن����ه ڕونکرده وه و وتی، س����ینه مای یه كه م؛پێشخس����تنی "ئامانجی كوردییه . ئه ویش نه ک له ڕێی به رهه مهێنانی فیلمه وه ، به ڵکو رێخۆشکردن بۆ کۆکردنه وه ی به هره مه ندو كارسازانی ئه م بواره له ده وری یه كتر و سه رپه رشتیكردن و ڕێكخستنی كاری پێویسته كه به وش����ێوه یه ی سینه ماگه ریی

ببێت". هه روه ها کارێکی دیکه شیان هه ر له و بواره دا پێگه یاندنی که سانی نوێیه بۆ بواری سینه ما، به کردن����ه وه ی خولی راهێن����ان و پێگه یاندن "ئامانجی درێژخایه ن و بنه ڕه تیشمان بریتیه له ڕێكخستنیفیس����تیڤاڵیفیلمیكوردیلەئەنقەر

ە".ئامانج����ی دوه می ئه و کۆمه ڵه یه ش بره ودانه ب����ه ته له فزیۆنی کوردیی "هه م له ڕوی زمانی میدیای كوردیی هه م پیشه ییه وه وکردنه وه ی

خولی ڕاهێنان و پێگه یاندن".

کۆمه ڵه که ش کۆتای����ی س����ێیه م و ئامانجی ب����ۆ کوردی����ی به زمان����ی خزمه تکردن����ه کورده کان����ی باک����وری کوردس����تان، ئاوات له وباره ی����ه وه ده ڵێت "ه����ه زاران الوی كورد له زانكۆكانی ئه نقه ره ده خوێنن و لێره و له وێ به توركی قس����ه ده كه ن. له وه مه ترسیدارتر؛ بیرۆكه یه ك����ی هه ڵه ی وه ها له ن����او كورداندا دروستبوه ئه گه ر بڵێیت كوردی نازانم ئه وا تۆ كه سێكی مۆدێرنتری له وانی چوارده ورت، به حكوم����ی ئه وه ی ك����وردی نازانیت كه وایه ده بێت له شاره گه وره كانی خۆرئاوا ژیابێتی. وات����ه كوردی زانین بوه ت����ه نه نگی الی زۆر خه ڵك. ئه مه له وه مه ترسیدارتره كه كوردی نه زانیت، چونكه ده س����تدرێژیكردنه بۆسه ر ناموس����ی زمانی گه لێك به و هه مو پیرۆزییه له بننه هاتوه ی له بواری زمانه وانیدا هه یه تی. بۆیه كۆمه ڵه كه م����ان ده یه وێت هه م كوردان فێ����ری كوردی بكات هه م ئ����ه وه له ناخیاندا

کۆمه ڵه یه کی کوردیی له ناو جه رگه ی تورکیادا کولتوری کوردی ده بوژێنێته وه

ب���ۆ هاندان و دوباره چونه وه ناو ژیان، له سلێمانی س���وتاویی نه خۆشخانه ی ڕزگاربوانی���ان ب���ۆ پێش���انگایه کی باری باشترکردنی ئه ویش ده که نه وه و

ده رونی ئه و نه خۆشانه یه .ترێ شۆڕش راهێنه رو سه رپه رشتیاری ئه و کاره هونه ریانه ی له پێش���انگاگه دا "ئەم ڕاگه یاند به ئاوێنه ی نمایشکران، پێشانگایە بەرهەمی ٦ مانگ کارکردنە لە ڕزگاربووان���ی س���وتاوی لەگ���ەڵ

نەخۆشخانەی سوتاویی سلێمانی".پێشانگاکه که چه ندین کاری ده ستی

له خۆگرتب���و، بەرهەم���ی ڕێکخ���راوی ه���اوکاری ب���ە ب���وو heartlandنەخۆش���خانەی س���وتاویی سلیمانی و ڕیکخ���راوی CDO و ڕێکخراوی وچان کە بۆ ماوەی دو ڕۆژ بەردەوام بو لەناو

نەخۆشخانەی سوتاویی سلێمانی".پێکهاتب���و پێش���انگاکه به رهه م���ی له کاره ده س���تییه کانی 180 نه خۆشی س���وتاویی. به ش���ێک له کاری ده ستی ڕاس���ته وخۆ نه خۆش���ه کانیش،

له پێشانگاکه دا فرۆشران.ئه و مامۆستایه وتیشی "ئەو بەرهەمانەی

به‌کاری‌هونه‌ری‌ده‌ست‌به‌ژیان‌ده‌که‌نه‌وه‌

بیروڕا(477( سێشه ممه 122015/5/5 birura.awene@gmail.com

له پێن���ج س���اڵی ڕابردودا، لەس���ەر ئازادەکان دەنگە کوشتنی دۆسیەکانی گەلێک ڕاستیمان چەندبارە کردۆتەوە. ڕونم���ان کردۆت���ەوە ک���ە بۆچ���ی ئەو دۆس���یانە بەئەنجامی خۆی���ان ناگەن؟ ناکرێن و داداگای���ی تاوانب���اران بۆچی

بەسزای یاسایی ناگەیەنرێن؟گوتومان���ە بکوژەکانی سەردەش���ت و کاوەو س���ۆران لەکەس ش���اراوە نیین. ڕامانگەیان���دوە کە دادگای س���ەربەخۆ دادگاکان نیی���ەو بونی لەکوردس���تان ئازادەکان لەبکوژانی دەنگە پارێزگاری کە گوتومان���ە ڕاش���کاوانە دەک���ەن. دەنگ���ە سەردەش���ت و تیرۆرکردن���ی ناڕازیەکانی تر وەک تاوانێکی سیاسی، له پێن���اوی ئامانجی سیاس���ی و ماددی ئەنجامدراون. سیاس���یدا دەس���ەاڵتی ئامان���ج لێی���ان بێدەنگکردنی گەنجان و رۆژنامەنوس���ان و ترس���اندنی زۆرینەی

خەڵکی ناڕازی کوردستان بوە.لەس���ەر هاوڕاین زۆربەمان تائێ���رە هەڵسەنگاندن و ڕونکردنەوەی ڕوداوەکان و ئامانجەکان و یارییە سیاسییەکانی هێزە

سەرکوتگەرەکان لەکوردستاندا.ئەمڕۆ، دوای پێنج ساڵ لەتیرۆرکردنی سەردەش���ت، ئیتر دەڵێین دەس���ەاڵتی چونكه مافیاییە، دەسەاڵتێکی کوردی لەناوەندی ئ���ازاد دەنگ���ی بکوژان���ی بڕیاردانی ئەو دەس���ەاڵتەدان. هەربۆیە ئەو دەس���ەاڵتە کە بناغەکەی لەس���ەر تیرۆرک���ردن و کوش���تنی دەنگی ئازادو هی���چ بنیاتن���راوە، واڵت گەنجان���ی

مەشروعیەتێکی نییە.دەسەاڵتی کوردی مەشروعیەتی خۆی و ئازادی دادپ���ەرەوەری، لەعەدالەت، وەاڵمدانەوە بەخواس���تەکانی خەڵکەوە وەرناگرێ���ت. ئەم دەس���ەاڵتە لەس���ەر بێدەنگکردنی کۆیلەک���ردن و بنەم���ای خ���ۆی کوردس���تان کۆمەڵ���گای بەرهەمدێنیتەوە. ئەو دەسەاڵتە لەسەر گەندەڵ���ی و بەتااڵنبردن���ی س���ەروەت و سامانی سەر زەوی و ژێرزەوی و ئاسمانی کوردستان درێژە بەبونی خۆی دەدات. ئەم دەس���ەاڵتە ئەمڕۆ بەشەڕی داعش و بەمەترس���ی داعش پاساو بۆ مانەوەی

خۆی دەهێنێتەوە.لەکوردستان دەس���ەاڵت دەڵێین کە خ���ۆی کۆمەڵ���گا بەبێدەنگکردن���ی لەبەڵگە یەکێک بەرهەمدەهێنێت���ەوە، مەلموسەکانی بەردەستمان تیرۆرکردنی سەردەش���تە. کە سەردەشت لەبەردەم کۆلیجەکەی خۆی بەبەرچاوی خەڵکەوە ڕفێدراو پاشان جەس���تەکەی لەموسڵ ف���ڕێ درا، ئەنجامدەرانی ئ���ەم تاوانە مەبەس���تیان نەبو شاراوە بن و نەزانرێ کێن. ئ���ەوان بۆ ئەوە ئ���ەو تاوانەیان ئەنجامدا، تاکو بەئاش���کرا بێنە س���ەر تەلەفزی���ۆن، بچنە هۆڵ���ی پەرلەمان و لەسەر کورس���ی و تەختی سەرۆکایەتی دابنیش���ن و هەڕەش���ە لەئێمەو خەڵکی کوردس���تان بکەن و بڵێ���ن: ئێمە ئەم دەسەاڵتە بۆ کەسی تر بەجێ ناهێڵین. بۆ ئ���ەوە ئەو تاوانەی���ان ئەنجامدا کە بەخەڵک���ی کوردس���تان بڵێ���ن ئێم���ە

بەدیلمان نییەو هێلی سورین.تی���رۆری سەردەش���ت ڕوداوێک نییە گوزەرا بێت، تاوانێک نییە پێنج ساڵی بەس���ەردا تێپەڕی بێ���ت و کۆن بوبێت. ئەگ���ەر وەک تاوانێک���ی دیاریکراویش بەوج���ۆرە بێت، بەاڵم وەک بەش���ێک نییە، ڕابردومان گەورەت���ر لەواقعێکی ئێستامانەو بەداخەوە ڕەنگە تا ماوەیەکی تری���ش داهاتومان بێ���ت. تا ئەوکاتەی تااڵنکردنی ناعەدالەت���ی و گەندەڵ���ی و دەس���ەاڵتێکی لەالیەن قوتی خەڵ���ک لەکوردس���تاندا بنەماڵەیی خێلەک���ی و بەڕێوەبچێ���ت، تا ئ���ەو ڕۆژەی ئازادیە

لەژێ���ر لەکوردس���تان مەدەنی���ەکان هێڵە بەداری پیرۆزیەکاندا ڕەش���ماڵی سورەکاندا هەڵدەواسرێ. تا ئەو کاتەی لەسەرەتاییترین کوردس���تان گەنجانی مافەکانیان بێبەش دەمێننەوە. تا ئەو ڕۆژەی “بەنازەکان و سەنگەرەکان” لەتاو بێکاری و هەژاری لەپایتەختی کوردایەتی پەن���ا بەرنە ب���ەر ئاگرلەخۆب���ەردان و بەدەستی خۆیان گیانی شیرینی خۆیان بکێش���ن. سەردەش���ت هەم���و رۆژێک هەڕەش���ەی لێدەکرێ، ئیهانە دەکرێت، دەڕفێندرێت و تیرۆر دەکرێ، هەر رۆژەی

سەردەشتێکمان تیرۆر دەکرێ.ئەم دۆسیەیه ، دۆسیەیەکی سیاسیە. کۆمەڵ���گای کوردس���تان و ئازادیخوازان لەبەردەم���ی پرس���ی چارەنوسس���ازدا ناتوانێ���ت کۆمەڵ���گا ڕادەگ���رێ. دەستبەرداری ئەو پرسە چارەنوسسازەی ئایندەی بێت، نابێت و ناکرێت تەسلیمی مافیایی و دەس���ەاڵتێکی ویس���تەکانی

تاوانکارو خوێنڕێژ بێت.ئ���ەم دۆس���یەیه لەالی���ەن ئێم���ەو ئازادیخوازان���ی کوردس���تان بەکراوەیی ماوەت���ەوەو بەکراوەی���ی دەمێنێتەوە. ئەم���ەش به مان���ای ئ���ەوەی، ش���ەڕی لەگ���ەڵ کوردس���تان ئازادیخوازان���ی دەسەاڵتی سیاس���ی بەردەوامی هەیە. باس���ەکە لێرەدا تەنها لەسەر دۆسیەی کەسێک نییە کە بەزوڵم کوژرا، باسەکە لەس���ەر ئەوەی���ە خەڵکی کوردس���تان لەسەردەش���تدا چارەنوس���ی ڕۆڵەکانی لەس���ەر باس���ەکە دەبیننەوە. خۆیان ئەوەیە بێدەنگی لەم تاوانە، چارەنوسی سەردەش���ت دەبێتە ئ���ەو وێنەیەی کە دەس���ەاڵت بۆ ئاین���دەی گەنجەکانمان دەیکێش���ێت. بۆیە ئەو ڕوبەڕوبونەوەیە کۆتای���ی پ���ێ نەهات���وەو بەردەوامەو

بەردەوام دەبێت.

جارێک���ی تری���ش دەیڵێم���ەوە ئەو دەسەاڵتە مەشروعیەتی نییە کە بکوژانی

دەنگی ئازاد لەناوەندی بڕیاردانیدان!

ب���ەرزو بەڕێزبێت یادی سەردەش���ت عوسمان

ش���کۆدارە یادی هەمو ئەو مرۆڤانەی لە پێن���اوی ژیان و عەدال���ەت و ئازادیدا

گیان دەبەخشن

ئەو دەسەاڵتە مەشروعیەتی نییە کە بکوژانی دەنگی ئازاد

لەناوەندی بڕیاردانیدان!

سەردەشت هەمو رۆژێک

هەڕەشەی لێدەکرێ ئیهانە دەکرێت دەڕفێندرێت و تیرۆر دەکرێ هەر رۆژەی

سەردەشتێکمان تیرۆر دەکرێ

مێژوی مرۆڤایه تی ئه وه مان پێده ڵێت كه هه ر قۆناغێك له قۆناغه كانی مێژو ره گ����ی له قۆناغه كانی پێش����وتردایه و روداو و پێشهاته كانی هه ر قۆناغێك و له گه ڵیان مامه ڵه ك����ردن چۆنیه ت����ی زه مینه س����ازی ده كات بۆ قۆناغه كانی پاش����تر. بۆ نمونه یه كێك له و روداوه به ڕون����ی ك����ه چاره نوسس����ازانه ی كاریگه ری به س����ه ر رۆژگاری ئه مڕۆی دیاره ، شه ڕی باشوره وه كوردستانی

ناوخۆیه . بۆ كوردستان باشوری دابه شبونی چه ند هه رێمێكی حیزبی و كۆنترۆڵكردنی هه م����و كایه كانی كۆمه ڵ����گا له الیه ن حیزبه كانه وه ، بااڵده س����تی ناسنامه ی حیزبی و خێڵه كی و ناوچه یی له س����ه ر نه ته وه ی����ی و ناس����نامه ی حیس����ابی به دامه زراوه نه بون����ی نیش����تمانی، یه كنه خس����تنی هه رێم و حكومه ت����ی هێزی پێش����مه رگه ، به سیسته مكردنی به ك����ۆی باڵوبون����ه وه ی گه نده ڵ����ی و جومگه كانی حوكمڕانی، به پاشكۆبونی حیزب����ه بااڵده س����ته كانی باش����ور بۆ هێ����زه هه رێمیه كان����ی ناوچه كه و زۆر ئابوری و سیاس����ی و ت����ری دیارده ی كۆمه اڵیه تی كه تائێستا به رده اومییان هه یه ده رئه نجامی راسته خۆی شه ڕی

ناوخۆن. له ئێس����تادا یه كێ����ك له گرنگترین سیاس����ی گۆڕه پان����ی بابه ته كان����ی باشوری كوردستان ده ستوری هه رێمی كوردستان و پرسی سه رۆكایه تیه ، كه پێم وایه به ئه نقه ست به پێی قه باره ی خۆی گرنگی پێنه دراوه یاوه كو ئینگلیز ده ڵێن "ئه و فیله ی����ه له ژوره كه دا كه

هه موان خۆیانی لێ گێل ده كه ن". ئه وه ی له هه ردو بابه ته كه دا جێگای مش����تومڕی زیاتره ، پرسی ویالیه تی كاك مه س����عودو ئه گه ری كۆتاییهاتن ی����ا درێژه پێدانیه ت����ی. مێ����ژوی 24 له باشوری حوكمڕانی رابردوی ساڵی كوردس����تان مێ����ژوی گ����وزه ر ب����وه له جۆرێ����ك فره ییه وه ب����ۆ تاكڕه وی. كش����انه وه ی راپه ڕی����ن و له پ����اش حكومه تی به غدا له ش����اره كانی هه رێم له الیه ن حوكمڕانی ش����ێوازی یه كه م

حیزبه كان����ی به ره ی كوردس����تانیه وه به رپاك����را ك����ه هه ریه كه ی����ان به پێی قه باره و پێگه ی سیاس����ی و سه ربازی خۆی����ان به ش����داربون له به ڕێوه بردنی ئه و ناوچانه ی ك����ه رژێم چۆڵی كرد. هه ر له و كاته وه به چه نده ها ش����ێواز ده س����ه اڵت چڕكردنه وه ی پرۆس����ه ی حیزبه توانه وه ی وه ك ده ستیپێكرد، له ڕێگای له گه وره كان����دا بچوك����ه كان یا به سه ركرده كانیان ئێمتیاز پێدانی كاریان و بواری به رته س����ككردنه وه ی فشارخستنه س����ه ریان و به كارهێنانی هێز دژی هه ندێكیان. ئه م ئاراسته یه به رده وام بو تا كار گه یش����ته شه ڕی ناوخۆ له سه ر ده سه اڵت و به رژه وه ندی حیزبی له نێوان دو زلهێزه كه ی باشور كه پاش����تر به رێككه وتنی ستراتیجی و ترو الیه نه كان����ی هه م����و وه النان����ی دابه شكردنی باش����ور بۆ دو هه رێمی

سه وزو زه رد.س����ه ددام، رژیم روخانی ل����ه دوای پرس����ی حوكمڕان����ی له باش����ور پێی نای����ه قۆناغێكی ت����ر به په یڕه وكردنی دابه ش����كردنێكی نوێ����ی ده س����ته اڵت له نێوان یه كیه تی و پارتی )هه ولێر بۆ كاك مه سعودو به غدا بۆ مام جه الل(. ئه م دابه ش����كردنه هه لێك����ی زیڕینی ره خس����اند بۆ پارتی تا بااڵده س����تی به حیزبی ببێ����ت بس����ه پێنێ و خۆی یه كه می هه رێم. هه ر له وساته وه پارتی كاری بێوچانی كردوه بۆ قۆرخكردنی هه م����و كایه كانی سیاس����ی و ئابوری و كوردس����تان و هه رێم����ی س����ه ربازی بنه ماڵه ی به پارت����ی و به س����تانه وه ی حوكمڕانه وه . له ئێس����تادا بۆ هه موان ڕونه كه س����ه رباری "حكومه تی به ناو بنكه فراوان؟؟!!" زۆربه ی جومگه كانی حوكمڕان����ی له الی����ه ن ئه ندامانی یه ك

بنه ماڵه وه قۆڕخكراوه .نایاساییه كه ی درێژكردنه وه له پاش مه س����عود كاك ویالیه ت����ی هه مو پارت����ی له حوزه یران����ی2013، قورس����ایی و پێگه ی خۆی له ده سه اڵت به كارهێنا بۆ خه واندنی پرسی ده ستور به ش����ێوازێك كه رێگا نه هێڵێته وه بۆ به ڕه شنوسه كه دا پێداچونه وه ئه وه ی بكرێت و پاش����تر بخرێته راپرسیه وه ، بۆ ئه وه ی الیه نه كانی تر ناچار بكات

كه :

• یا رازی بن به وه ی كه ره شنوسی دستور به و شیوازه ی ئێستای بخرێته به مه ش هه م سه رۆكی راپرس����یه وه ، پارت����ی ده توان����ێ ب����ۆ 2 خولی تر هه م هه رێ����م و به س����ه رۆكی ببێته وه سیسته می سه رۆكایه تی بسه پێت كه پارتی خوازیاریه تی و كااڵی پڕ به بااڵی

سه رۆكی ئێستای هه رێمه ، یان ....• به قه ی����ران گه یاندن����ی دۆخه كه و ت����ر الیه نه كان����ی ناچاركردن����ی هه رێ����م س����ه رۆكی به هێش����تنه وه ی له پۆسته كه ی له ده ره وه ی یاسا وه ك جاری گۆرین، یا هه مواركردنی یاسای

سه رۆكایه تی بۆ هه مان مه به ست.تائێستا ره وش����ه كه به پێی ویستی پارتی ده چێته پێش����ه وه و به ته واوی

س����ه ركه وتو ب����وه ل����ه وه ی بابه ته كه بۆ ئه م بهێڵێت����ه وه و به ته موم����ژاوی ناڕون و سیاس����ه تێكی مه به س����ته ش دوفاقی په ی����ڕه و ده كات. وه ك جاری پێشو سه رۆكی هه رێم خۆی له بابه ته كه به دور ده گرێت و وانیش����ان ده دات كه خوازیاری نوێكردنه وه ی ویالیه ته كه ی نی����ه و داوا ده كات بابه ته ك����ه به پێی یاسا چاره سه ر بكرێت"هه موان ده زانن به پێی یاس����ا دانان����ه وه ی ئه و كاری كرده ن����ی نی����ه "، له الیه ك����ی تره وه ئۆرگانه كانی پارتی و س����ه ركردایه تی به گوێی خه ڵكی كوردستانیدا ده ده ن ك����ه "خۆش����یمان بێت و ترش����یمان بێت" هه ر كاك مه س����عود س����ه رۆكه و به دیلی نی����ه و بۆ ئه م مه به س����ته ش هه مو ئامرازێك ب����ه كار ده هێنن هه تا كار گه یش����تۆته س����ه ر هێرش����كردنه س����ه ر ئه ندامپه رله مان له ن����او هۆڵی

په رله مان. ئه گه ر ئه م ره وشه به پێی ویستی پارتی بێت، كاریگه رییه كانی به س����ه ر داهات����وی هه رێمی كوردس����تان چی ته ماش����ای بابه تیانه ئه گه ر ده بێت؟ 24 ساڵی رابردوی كایه ی حوكمڕانی بكه ین له هه رێمی كوردستان به ئاشكرا دی����اره كه س����تراتیجی پارتی بریتیه له تاپۆكردنی حوكمڕانی هه رێم له سه ر ی����ه ك بنه ماڵ����ه و بڕینی سیس����ته می سیاسی به بااڵی ئه وان. بۆیه چۆنیه تی سیاسیه كان و بزاڤه حیزب و ره فتاری رێكخراوه كان����ی كۆمه ڵگه ی مه ده نی و ئازادو رۆژنامه گه ری س����ه ندیكاكان و رۆش����نبیران و توێژه پێش����ه نگه كانی كوردس����تان له باش����وری كۆمه ڵ����گا له گه ڵ ئه م پرس����ه چاره نوسسازه بۆ داهاتوی هه رێم. ده رهاویش����ته ی ئه م ملمالنێی����ه بڕی����ارده ر ده بێت له وه ی ئای����ا باش����وری كوردس����تان ده بێت به واڵتێك یا هه رێمێكی دیموكراس����ی كه ده سه اڵت به پێی ویستی هاواڵتیان ده ستاوده س����ت بكرێ����ت و بنه ماكانی پیاده ده كرێ����ت و تی����ا دیموكراس����ی كه س نه بێت بۆ هه تاهه تا س����ه رۆك و حوكمڕان بێت، یا ده بێت به هه رێمێكی ئیس����تبدادی )دیسپۆتیزم( كه تیایدا یاساو ده ستور له به ر خاتری حیزب و ده گۆڕێن و الستیكئاسا سه ركرده كان

هه موار ده كرێنه وه .

بەکر عوسمان

تارمایی دیسپۆتیزم به سه ر داهاتومانه وه

ئ����ه و ڕوداوان����ه ی له كوردس����تان ڕوده ده ن به ڕون����ی ئه وه م����ان پ����ێ ده ڵێن چۆن له م واڵت����ه دا ئیراده ی سیاس����ی زاڵ ب����وه به س����ه ر كۆی كایه كانی ترداو نوخبه یه كی سیاسی ئه م حوكمڕانی ده مڕاس����ت و بوه ته به ئاره زوی خۆیان كه ش����تی واڵته و سیاس����ی ده ئاژون و ن����ه كاپتنێكی باش و دڵس����ۆزو شاره زایان له گه ڵه و نه ئه گه ر له گه ڵیشیان بێت پرسوڕای پێده كه ن، كه شتیه كی بچوكی وه ك هه رێم له ئۆقیانوسێكی گه وره ی وه ك گۆی زه وی به م ش����ێوه ئیداره دان و به ڕێوه بردنه له لێواری مه رگ نزیكمان ده كاته وه و به ئاس����انی ئاراسته كه ی ناگۆڕێ����ت و نامانبات به ره و كه نارێك

ئارام و هێمن.گه ر به وردی چاو به و ده رهاوێشته و ك����ه بخش����ێنین ده رئه نجامان����ه دا به ب����ێ ڕوده ده ن ڕوداوه كان دوای ڕاس����تی و به هه ندێ گومان ده گه ین گرنگترمان پرس����ی هه ندێ وه اڵمی ب����ۆ ده داته وه ، ب����ۆت ده رده كه وێت چ یاری����ه ك ده كرێت ل����ه م هه رێمه و ڕوداوه كان ناش����اره زایانه چه ن����د بیركاریان����ه هه ڵده س����وڕێنن،

ڕوداوه كانی كوردستان لێكبده یته وه ب����ۆت ده رده كه وێ����ت ل����ه م هه رێمه حكومه ت و یاسا بۆ دو به ره دابه ش ب����وه ی����ان له گه ڵیا ده بیت و یاس����ا ده ستت پێوه نادات و مافت پارێزراوه و خۆش����گوزه رانیت، یان دژیت و یاسا به سه رتا جێبه جێده كرێت و تیرۆریش وه رناگرێته وه و مافت كه س بكرێیت ده بێ به س����ه دان سیناریۆ ڕازی بیت بۆت دروست ده كرێت ساده ترینیان

ڕیسواكردنته .من وه ك تاكێكی ئه م هه رێمه شانازی ده كه م هێزه كانی پۆلیس و ئاسایشی هه رێ����م دلێرانه ئه ركی سه رش����انی خۆی����ان ڕاپه ڕێنن و ئه گ����ه ر تاوانێك ڕوی����دا به زوتری����ن كات تاوانباران و ده س����تگیربكه ن و پالنداڕێژه ران����ی بێالیه نانه دادگاش دادگاو بیانده نه بڕیاری خۆی به سه ریاندا بسه پێنێ، پۆلیس چۆن ده بین����م پێمخۆش����ه له ماوه یه كی كه م����دا به نمونه توانی ته قینه وه ك����ه ی ئه نجامده ران����ی عه ینكاوه ده ستگیربكات و بانده كه ش ڕابگه یه نێ����ت ك����ه له پش����ت ئ����ه و تاوانان����ه وه ن، ب����ه اڵم خه مبار ده بم نازانم كێ بون ئه وانه ی سه رده شت عوسمانیان تیرۆركردو كه س نه یزانی

كێ بون؟ پێم خۆشبو كه متر له نیو سه عات

بكوژی )م����ه ال غ����ازی ( له ناحیه ی وردودرشتی كراو ڕزگاری ده ستگیر تاوانه كه ی بۆ ڕای گش����تی ئاشكرا كرا، ب����ه اڵم به داخه وه م ئێس����تاش نه مانبین����ی و نه مانزانی كێ و به چ هۆكارێ����ك كاوه گه رمیان����ی تیرۆر

كرد؟ئاس����ایش و پۆلیس له م هه رێمه دا مه رامی بۆ حیزبه وه یه و به ده س����ت تایبه تی ب����ه كار ده هێنرێن، ئومێدی خه ڵ����ك ب����ه دادگاكان بو، ل����ه دوای كه س����وكاری ناڕه زایه تیه ك����ه ی قوربانیان����ی ئه نفاله وه كه دادگاكان وه ك ئاسایش و پۆلیس خۆیان خسته ڕۆیشتوه كانه وه سه نگه ری ده س����ت زیات����ر ئ����ه وه ڕون ب����وه وه كه له م هه رێم����ه دا دو ج����ۆر تاوانبار هه ن هه ندێكی����ان بچوك����ن و بێ پش����ت و په نان هه ر تاوانێكیان كرد ڕاده ستی دادگاده كرێ����ن و جۆرێك����ی تری����ش له پیاوه گه وره و پشتئه س����توره كانن كه شارێك تیرۆربكه ن كه س نازانێت كێ ك����ردی و بۆ كردی����ان، به هه مان شێوه ی تاوانباران، قوربانیانیش دو جۆرن، قوربانیه ك كه حكومه ت به 2 ڕۆژ س����ه ره داوی تاوانه كه یان بۆ ئاش����كرا ده كات و قوربانیه ك كه تا خۆیانی����ش ده مرن نازانن بۆ منداڵ و

كه سوكاره كانیان تیرۆر كراون.

نه وزاد شوانی

تاوانباری گه وره و تاوانباری بچوك

دلێر كه ریم

له م هه رێمه دا دو جۆر تاوانبار هه ن

هه ندێكیان بچوكن و بێ پشت و په نان هه ر

تاوانێكیان كرد ڕاده ستی دادگاده كرێن و جۆرێكی تریش له پیاوه گه وره و پشتئه ستوره كانن كه

شارێك تیرۆربكه ن كه س نازانێت كێ كردی و بۆ

كردیان

تائێستا ره وشه كه به پێی ویستی پارتی ده چێته

پێشه وه و به ته واوی سه ركه وتو بوه

له وه ی بابه ته كه به ته مومژاوی

بهێڵێته وه و بۆ ئه م مه به سته ش

سیاسه تێكی ناڕون و دوفاقی په یڕه و

ده كات

سه رده شت عوسمان

بەدەسەاڵتەوە ئۆپۆزسیون پەیوەندی پەیوەندیەك���ی ئاڵ���ۆزو پر كێش���ەیە، مەس���ەلەكە تەنها ئەوە نیە لەپێكدادانی نێ���وان كەمینەو زۆرینە، باش���و خراپ، یاخود راستو دروس���تدا كورتبكرێتەوە، بەدەرفەت���ی پەیوەن���دی مەس���ەلەكە لەفكری هەیە، دەسەاڵتەوە جێگۆركێی سیاس���یدا خراپتری���ن دۆخ كە هێزێكی سیاس���ی پیای���دا گوزەرب���كات دۆخی

ئۆپۆزسیون بونە.شتانە ئەو دەس���كاری ئۆپۆزسیون ناكرێ���ت ك���ە الی دەس���ەاڵت دەكات دەس���كاری بكرێت، ئۆپۆزس���یون بون ئیرادەی���ە، تێگەیش���تنە لەدەس���ەاڵت، خوێندنەوەی واقعە لەگۆش���ەیەكەوە كە

دەسەاڵتدار یاخود نایەوێت بیبینێت. رایەك هەیە پێیوایە ئۆپۆزس���یونبون سیاس���یو بەسیس���تەمی پەیوەن���دی دیموكراس���یەوە هەیە، من باوەرم وایە پەیوەندی بەئیرادەی سیاس���یەوە هەیە ب���ۆ بەش���داربون لەو فەزا سیاس���یەی ك���ە داگیركراوە، یەكێك ل���ەو كارانەی ئوپوزس���یون دەبێ���ت ئەنجام���ی بدات شكاندنی ئەو تەوقەیە كە بەدەوری فەزای نابێت ئۆپۆزسیون تەندراوە، گش���تیدا لەالیەن دەس���ەاڵتەوە مۆنوپول بكرێت، بەڵك���و دەبێت ئۆپۆزس���یون گەمارۆی رۆڵبگێرێت دەبێ���ت بدات، دەس���ەاڵت لەبیناكردنی فەزای لیبرالدا، ئۆپۆزسیون دۆخێكە لەسیاسەتدا زۆر هێزی سیاسی

نایەوێت توخنی بكەوێت.هێزێ���ك چ ئەوەی���ە مەس���ەلەكە بەرگەگرتنی دەس���ەاڵتی هەیە، توانای چ هێزێك ب���ەچ میكانیزمێك دەتوانێت دەس���ەاڵتدار بەسیاس���ەتەكانی دژ ئۆپۆزس���یونبون بیری بوەس���تێتەوە؟ لەمەس���ەلەی ئەلتەرناتیفو چاكس���ازیو چ���ەق بارودۆخەك���ەدا بەرێكردن���ی ئۆپۆزس���یونی بەڵك���و نابەس���تێت، لەدەسەاڵتە، چاوی راس���تەقینە چاوی لەس���ەر ئەوەیە دەس���ەاڵتداران لەسەر

عەرشی دەسەاڵت بهێنێتەخوارەوە.لەژم���ارەی بەهێ���ز ئۆپۆزس���یونی الیەنگرانەوە، یان كورس���ی پەرلەمانی، یاخود س���امانو كارەكت���ەرە دیارەكانی ن���او كۆمەڵ���گا س���ەرچاوە ناگرێ���ت، بەڵك���و لەبەهێ���زی گوت���ارو ئی���رادەو دۆزینەوەی كەلێنەكانی دەسەاڵتدا خۆی

دەبینێتەوە.رابەرایەتی ئەوەی بۆ ئۆپۆزس���یون

ب���كات، گۆڕانكاریان���ەی قۆناغێك���ی دەبێ���ت هەنگاو بەهەن���گاوی قۆناغەكە لەنەخش���ەرێگایەكی گش���تیدا فۆرمەلە بكات، بەئامانجی دەسەاڵتو قڵپكردنەوەی

دۆخەكە لەدەسەاڵتدارانی ئێستاكە.نیی���ە بریت���ی ئۆپۆزس���یونبون، لەجۆرێك مغامهرە، ی���ان پەرچەكردار، ب���ێ بەرهەڵس���تكارێكی یاخ���ود لە بریتیە ئۆپۆزس���یونبون س���تراتیژ، دیدێكی ژیاندۆس���تی لەنێ���و پەیوەندیە پەناڵو دروس���تكردنی مەدەنیەكان���دا، كۆمەاڵیەتی���و لەس���ێكتەرە مینب���ەرە تەماشاكردنی سیاس���یەكاندا. كلتوریو واقیع���ە لەدیدێكی س���تراتیژییەوە، بۆ گۆڕانكاری���و پەرینەوە ب���ۆ دۆخێك كە لەپێش���خۆی دادەبرێت، ئەم نەفەس���ە بریتیە لەبەرهەڵستكاریەكی هۆشیارانەو

تەندروستانهو ئاشكرایانه. لێ���رەوە بەرونی ئ���ەوە دەبینین كە لەهاوكێشەو دەس���تێكی ئۆپۆزس���یون جوڵە سیاس���یەكاندایە، دەستێكی تری بەرۆكی هێزە دەسەاڵتدارەكان دەگرێت، چاوێك���ی لەس���ەر پنت���ە جیاوازەكانی دەس���ەاڵتە، چاوێكی تری لەسەر جوڵە ئەمە هەڵبەت ئابوریەكان���ە، بازرگانیو بەمانای دۆزینەوەی رێگەی پش���كداری نییە لەسامانو داهاتو كێكی دەسەاڵت، تێكهاڵوكردن���ەوەی بەمان���ای بەڵك���و كارتەكانە، توانای جیاكردنەوەی توخمە س���ەرەكیەكانی كێكی دەس���ەاڵتە یەك

لەیەكتری.لەنێو ئۆپۆزس���یونبون، بەكورت���ی ملمالنێكان���دا یاریزان���ی س���ەرەكی نێو گۆڕەپانی سیاس���یە، بەو جۆرەی پاسی ئەو هی���چ نییە جگ���ە لەجواڵندنی ئەو كارتانەی كە دەشێت بارودۆخەكە توشی لەپێشەوەی هەرابنێتەوە، بكات، شۆك بزاوتە مەدەنیو بەرهەڵس���تكاریەكانەوە

بێت.ئۆپۆزس���یون هێزێكە لەس���ەر تواناو پێدەگرێت، خ���ۆی ناوەكی توانس���تی هێزێكە هەرگیز رازی نییە بەپەراوێزبون، بەڵكو كۆی جومگە سیاس���یەكان، كۆی بەریەككەوتنەكان، ئەو پشكی ملمالنێو ش���ێری بەردەكەوێت. هەركات هێزێكی ئۆپۆزس���یون كەوتە پەراوێ���زەوە واتە لەگەمەك���ە خراوەت���ە دەرەوە، ئەمەش مانای مردنی ئەو رۆحە بەرهەڵستكارەیە كە ئۆپۆزس���یون وەك خوێی چێش���ت پێویستی پێیەتی، یاریزان كاتێك رۆڵی هەیە ك���ە لەگۆرەپاندا بون���ی هەبێت، ئۆپۆزس���یون هەمو كات یاری ناباتەوە، بەاڵم بەبێ ئەو یاریەكە ئەنجام نادرێت.

كێشەی ئۆپۆزس���یون بون، هێندەی پەیوەندی بەو كێش���ە گەورەیەوە هەیە ك���ە بەرۆك���ی رۆش���نبیری و ئاب���وری و یاس���ایی و ئەكادیم���ی ك���وردی گرتوە، هێن���دە پەیوەن���دی بەو واقع���ە تاڵەوە نییە كە سیاسەت سەپاندویەتی بەسەر بەش���ێكی بڵێم مەبەس���تمە هەمواندا، گەورەی كێش���ەكانی ئێم���ە لەبونیادی كلتوری���و رۆش���نبیریو دنیابینی ئێمەوە قڵپكردنەوەی ئەمە گرتوە. سەرچاوەی ئەو بۆچونەیە كە هەمو كێشەو شتەكان لەسیاس���ەتدا كورتدەكاتەوە، بەبارێكی تردا ئەم دەس���تەواژەیە كەمكردنەوەی بابەخی سیاس���ەت نیی���ە لەژیانی هەر كۆمەڵگایەكدا، بەاڵم كە ئۆپۆزسیون دێتە نێو گۆرەپانی ملمالنێكان، ئیش لەسەر ئەو س���ێكتەرانە دەكات كە كۆمەڵگای هیالك كردوە، دەس���ت بۆ ئەو بابەتانە لێوانلێون تاقەتپروكێنن���و ك���ە دەبات

گەورە دەالقانە ئ���ەو لەنادادپەروەری، دەكات كە كۆمەڵگای ماندوكردوە، هەمو ئەمانە بازنەی بچوك بچوكن لەسیاسەتی نێو سێكتەرەكاندا، ئۆپۆزسیون دێت ئەو بازنانە بەیەكەوە كۆدەكاتەوەو دەیكاتە زنجیرێك���ی پێكەوە گرێ���دراو، ئەوەش ئەپروفدەكات كە كێشەكە بەپلەی نایاب لەدەس���ت دەسەاڵتدراندا ش���كاوەتەوەو كێش���ەكە بریتیە لەفەشەلی سیاسەتی دەس���ەاڵتدران، ئەم هەڵوێستە نە لەدور ن���ە لەنزی���ك پەیوەن���دی بەئینتیمای نیشتیمانیبونی ئۆپۆزسیونەوە نییە، كە نانیشتیمانیبونی تۆمەتی دەس���ەاڵتدار ئەم���ە رادەگەیەنێ���ت، ئۆپۆزس���یون ئۆپۆزس���یون نیش���تمانیبونی رێ���ك تەرجەم���ەدەكات، وات���ە ئۆپۆزس���یون لەپەنجەرەی كێشە كۆمەاڵیەتیو ئابوریو كلتوری���و یاس���اییەكانەوە دێتە ژورێ، لەدەرگای سیاس���ەتەوە سەردەردێنیت. ه���ەركات بەومانای���ەی ئەم���ەش گەمەی لەسیاس���ەتو ئۆپۆزس���یونبون سیاس���یدا چڕكرایەوە، ئەوا شتێك نییە بەناوی ئۆپۆزس���یونبون، بەڵكو شتێك هەیە بەناوی پاش���كۆی دەسەاڵت، یان سیاسی پەراوێزخراو، لەخراپترین دۆخدا

داشی دەستی دەسەاڵت.لەگەمەك���ەدا ب���ون، ئۆپۆزس���یون الوازو بێ���زاردەكات، دەس���ەاڵتدار بێتوان���ای دەكات، مل���ی پێ���دەدات بۆ ئەو بریارانەی كە خودی ئۆپۆزس���یون ناتوانێ���ت دەریانبكات، یان جێبەجێیان بكات، ئۆپۆزس���یون چاودێر نییە، وەك هەندێك ك���ەس وای بۆدەچێت، بەڵكو هێزێك���ە توانای كەش���فكردنی پێدراو و توخمەكانی دەس���ەاڵتی هەیە، هێزێكە ش���ەفافیەتە، هەنوكەی���ی ئامانج���ی وادەكات ش���ەفافیەت ببێت���ە خۆركەی دەس���ەاڵت، لەكاتێك���دا ئامان���ج تەنها ش���ەفافیەت نییە، بەاڵم ئەمەی دوایی چەكێكە بۆ بڕینی دیوارە ئەستورەكان، بەكورتی ئۆپۆزس���یون بون، هیچ نییە جگە لەسیحری گەیش���تن بەدەسەاڵت، ئەویش لەس���ەر داروپەردوی دەسەاڵتی پێش���و، ك���ە رۆژ ل���ەدوای رۆژ لەالیەن ئۆپۆزسیونەوە ماندو و الوازكراوە، هەر هێزێك نەتوانێت دەسەاڵت، بێزاربكات، الوازی بكات، ماندوی بكات، ئۆپۆزسیون نییە، ستراتیژی ئۆیوزسیون یەك شتە، دەسەاڵت، ئیرادەی ئەم ستراتیژە تەنها لەبێزاركردنو الوازكردنی دەسەاڵتدرانەوە

سەرچاوەدەگرێت.

* سەرنوسەری گۆڤاری رۆشنگەری

گوت���ار وه ك چۆن له دایكبونی هه یه ، هه رواش مردنی هه ی���ه . هیچ گوتارێك تاسه ر وه ك خۆی ناژی و به رده وام نابێت. مێژو ب���ه رده وام مێ���ژوی كه ناركه وتنی كۆمه ڵێك گوتاره له به رامبه ر كۆمه ڵێك گوتاری تازه دا. هیچ گوتارێك تاس���ه ر به زیندویی نامێنێته وه و له ره وتی خۆیدا به ر چه ندان گوت���اری تر ده كه وێت كه ره نگ���ه له به رده می���ا خ���ۆی نه گرێت و بێئه وه ی به خۆی بزانێ���ت له مه یدانه كه بچێته ده رێ. به ڵی گوتار هه یه به خۆی نازانێت كه چیدی به شێك نیه له گه مه كه و هه م���و ئه و ره گ���ه ز و پێداویس���تیانه ی له ده س���تداوه ك���ه وه ك یاریكه رێك���ی دی���ار له مه یدانه ك���ه دا رایئه گرن. گوتار ده ش���ێت مردو و بێت و ب���ه اڵم مردنی خۆی نه ببینێ و نه هه س���ت پێبكات. نه بینین و هه س���ت پێنه ك���ردن یه كێكه دوچاری كوش���ه ندانه ی نه خۆشیه له و ئه و گوتارانه ئه بێت كه كه نار كه وتون و پێنازانن. گوتاری ماركس���ی له شێوازه تائێس���تاش ئه رسۆزۆكس���یه كه یدا)كه الی بڕێك له ماركسیه كان ماوه ( توشی ئه م نه خۆش���یه بوه و له قۆناغی ئێستاو له شێوازه ئیسالمی گوتاری داهاتوشدا په ڕگیره كه یدا)ك���ه دیس���ان الی بڕێك له ئیس���المیه كان ماوه ( توش���ی هه مان

نه خۆشی ئه بێت. گوتار ئه مرێت، به اڵم له ناو ناچێت. مردن ش���تێكه و له ناوچون شتێكی دی . شتێك كه ئه مرێت واته له سه ر شانۆكه بونی نامێنێ���ت و چیدی یاریكه رێك نیه له ناو گه مه كه دا، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا له ن���او نه چ���وه و له زاكیره و ئه رش���یفی روداو و بیركردنه وه كان���دا بونی ماوه . مردوه به اڵم له ئیراده ی دۆنكیشۆتانه ی ئه و كه س���انه دا ماوه ك���ه ناتوانن ئه و راستیه ببینن كێشه یه كیان له ناو خودی گوتاره ك���ه دا هه ی���ه ، ن���ه ك له جیهانی ده ره وه ی گوتاردا. كه سانێك هه ن له بری ئه وه ی الوازیه كان و لۆژیك و پێكهاته كانی خودی گوت���ار و كه موكوڕیه كانی ببینن و كار ب���ۆ گۆڕین و زیندوكردنه وه ی بكه ن، جیهان���ی ده ره وه به تاونبار ئه زانن و به م تاوانباركردنه ش ئه كه ونه دژایه تی و بگره دوژمنایه تی سه رله به ری جیهانی ده روه . س���ه باره ت به ماركسیه ئه رسۆزكسه كان ئه م دژایه تیه ئه گاته ئاس���تی به دوژمن زانینی هه مو كه س���ێك و ته ماشاكردنی هه مو كه س���ێك وه ك نه یارێكی داهاتو كه له ده ره وه ی چوارچێوه ئایدلۆژیاكانی ماركس���یه بیرئه كات���ه وه . گوت���ار ئه رسۆزۆكس���ه كان هه مو كه سێك جگه به دوژمنێكی له هاوبیره كان���ی خۆی���ان داهاتویی ئه بینن و بگره هه مو بۆچونێك له ده ره وه ی خۆیان نه ك هه ر نابیستن، به ڵك���و وه ك رێگرێ���ك ب���ۆ ئامانج���ه پیرۆزه كه ی خۆیان ته ماش���ای ئه كه ن. زیاتر له م���ه توندڕه وه كان ئیس���المیه ئه ڕۆن و نه ك هه ر هه مو كه سێك، به ڵكو وێرانكردن به ش���ایه نی جیه���ان هه مو ئه زان���ن، م���ادام ته با نی���ه له گه ڵ ئه و پێش���بینی و چاوه ڕوانی���ه دا كه گوتاری ئیس���المی توندڕه و بۆ دنی���ای هه یه ، له مه ش���دا بۆ ئه م ته وژم���ه ئه وه گرنگ نی���ه ئه وه ی وێ���ران ئه كرێ���ت جیهانی هاودین���ه كان و الیه نگران���ی خۆیان���ه ، نه یاره كانی )یه كێ���ك دوژم���ن و ی���ان له ره مزه كان���ی قاعیده له وه اڵمی ئه وه دا كه ره نگه وێرانكاری و ئه و ته قینه وانه ی ئه نجامی ئه ده ن، بێگوناه و الیه نگرانی خۆیان له ناو به رێت و بكوژێت گوتبوی : ده شێت ئه مه راست بێت به س بێگوناه و الیه نگرم���ان ده چن���ه به هه ش���ت نه ك جه هه ن���ه م(، به ڵكو گرنگ ئه وه یه كۆی ئ���ه و واقیعه وێران و خاپ���ور بكرێت كه به نه خش���ه یه كی جیاواز له وه ی خۆیان بڕوای���ان پێیه ت���ی به ڕێ���وه ده چێت. به كوشتارو پێویستی گوتار هه ركاتێك جه نگ و ش���ه ڕ زیات���ر بو له ئاش���تی و س���ه قامگیری و هێمنی ، ئه وا ئه وگوتاره

به ره و مردن ئه چێت. گوت���ار ئه مرێت ب���ه اڵم له ناوناچێت. ئه مێنێته وه به اڵم ن���ه ك وه ك هێزێكی كاریگ���ه ر و بزوێنه ری مێژو، به ڵكو وه ك وێرانكارێكی مێژو. گوتار ئه مرێت به اڵم له ناوناچێت و ده ش���ێت به رده وام بێت، هه میش���ه كه س���انێك هه ن هه ڵیبگرن و باڵویبكه ن���ه وه ، ب���ه اڵم له دۆخێكدا كه

چیدی بونیان نه ماوه یان كاریگه رییان نی���ه . گوت���ار ئه مرێ���ت، ته نانه ت گه ر بپارێزێ���ت و خ���ۆی به روكه ش���یش بهێڵیت���ه وه . ئه مرێ���ت چونك���ه چیدی به ش���ێك نی���ه له ئاراس���ته كردنی مێژو ب���ه ڕوه نیگه تیڤه كه یدا نه بێت، واته به و روه دا دژایه تیكه رانی له الیه نگرانی زیاتر ئه بن. یان فه رامۆش ئه كرێن و سه رنجی كه س رانه كێشن. گوتار ئه وكاته به مردو دائه نرێت كه ئه وانه ی دژایه تی ئه كه ن و لێی بێزارن، چه ند قاتی ئه و كه سانه بن

كه الیه نگرین و داكۆكی لێئه كه ن. گوتار بۆئه وه ی نه مرێت و به زیندویی بمێنێت���ه وه ده بێ���ت چه ن���د مه رجێك جێبه جێ بكات. رۆش���نبیرێكی ئێرانی ئ���ه و مه رجانه له س���ێ خاڵ���دا كورت

ئه كاته وه :یه ك���ه م: گوتار ئه بێ���ت گوێگرانێكی زۆری هه بێ���ت. به ب���ێ بون���ی گوێگر، ناتوانین باس له زیندویه تی گوتار بكه ین. گوت���ار ئه مرێت ئه وكات���ه ی گوێگرانی ژماره یه ك���ی ك���ه م ئه بن و حس���ابێكی ئه وتۆی���ان بۆ ناكرێت. راس���ته به هۆی كه ره س���ه كانی جیهانگیری���ه وه توانای گوتاره جی���اوازه كان ب���ۆ په یداكردنی گوێگر زیادیكردوه )رۆژنامه ، ته له فزیۆن و ئه نته رنێت(، به اڵم له س���ه رده مێكدا كه به س���ه رده می فره یی گوتار ناس���راوه ، هیچ گوتارێك به بێ به رگرییه كی به هێز ناتوانێت خ���ۆی به زیندویی بهێڵێته وه . ه���ه ر ئه م خاڵ���ه ئه مانبات ب���ۆ خاڵی

دوه م.دوه م: گوتار بۆ ئ���ه وه ی زیندو بێت ئه بێت تاراده یه ك���ی زۆر قه ناعه تپێكه ر

بێت. پرس���یاره که نابێت ئ���ه وه ئه بێت ئایا گوتار راست ئه كات یان نا، به ڵكو ئه بێت پرسیاره كه ئه وه بێت: ئایا له روی لۆژیكیه وه به هێ���زه ، توانای خۆراگری له ب���ه رده م ره خنه گرانیدا هه یه ، خاوه ن ته باییه ك���ی ناوه كی چاالك���ه . ئه وه نده نه رمی تیایه كه توانای خۆ گونجاندنی

له گه ڵ سه رده مه كاندا هه بێت. س���ێیه م: گوتار هه میش���ه پێویستی به رده وامیی درێژكردن���ه وه و به وه هه یه خ���ۆی له ن���ه وه تازه كان���دا ببینێ���ت. په یڕه وانێكی توانیوێت���ی گوت���ار ئایا ت���ازه بۆخۆی دروس���تبكات كه درێژه به كاره كانی ب���ده ن یان نا؟. ئایا گوتار له نه وه ی تازه دا بك���ه رو هه ڵگری هه یه كه درێ���ژه به زیندوبونی بده ن و ته مه نی

درێژبكه نه وه . هیچ گوتارێك به زیندویی نامێنێته وه گ���ه ر ئه م س���ێ مه رجه س���ه ره كییه ی له گه ڵ خۆیدا هه ڵنه گرتبێت. ئه م س���ێ مه رج���ه ش نایه نه دی گه ر گوتار توانای خۆ گونجاندن و تازه بونه وه ی تیا نه بێت و به پێی ئه و پێدراوانه خۆی نه گۆڕێت كه

له ده وره به ریدا رو ئه ده ن.

13 )477( سێشه ممه 2015/5/5 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هه ردی

مه رجه كانی مانه وه ی گوتار

ئۆپوزسیونبونئیرادەو ستراتیژ

بەش����داربوان و قوربانییەکان����ی ش����ەڕی ناوخۆی نێوان هێزە کوردییەکانی باش����وری کوردس����تان، مرۆڤگەلێک ب����ون کە لەنێوان بونیان بڕواب����ون بەش����ەڕەکان و تەس����لیم بەواقعێکی تاڵی نەداری بەشداربون کە هیچ بەرهەمێکی نەبو بۆ میللەت, دوکەرت بون و زەقترکردن����ەوەی ڕق و ڕق لێبونەوە نەبێت لەیەکتری, شەڕی ناوخۆ هیچ دەسکەوتێکی نەتەوەیی و کۆمەاڵیەتی بەدوای خۆیدا نەهێناو ب����وە هۆکاری گیانلەدەس����تانی ژمارەیەکی برینداربون و کوردس����تان و زۆری خەڵک����ی کەمئەندامبونی سەدان و ئاوارەبونی هەزاران گەنجی تری کوردو جێهێش����تنی نیشتمان لەدەست نیگەرانی و نەهامەتیەکانی جەنگ.

لەپش����تی هەڵگیرسانی ش����ەڕی ناوخۆی ڕاپەری����ن، ل����ەدوای حیزبەکوردیەکان����ەوە چەندین تاوانبار هەیە کە دەبێت بەتاوانباری جەنگ و پش����تگیریکردن لەکوشتنی خەڵکی کوردس����تان بدرێنە دادگاو مافی تاوانەکانی خۆیان وەربگرن؟! ب����ەاڵم کام دادگاو کێن ئەوانەی کە تاوانباری شەڕی ناوخۆن؟ ئایا دادگاکانی کوردستان سەربەخۆن و دەتوانن ئەو کەس����انە دادگایی بکەن و دۆسێیەکیان بۆبکەنەوەو وەک تاوانباری جەنگ دادگاییان بکەن؟ بێگومان ئەوەی����ان ئەگەرێکی دورە

چونکە تائێس����تاش دادگاکانی کوردس����تان س����ەربەخۆنین و لەالی����ەن هەردو حیزب����ی دەسەاڵتدارەوە بەڕێوە دەبرێن و ئەو کەسانە دەکەنە خاوەن بڕیار کە ئەندامێکی دڵسۆزی

لق و مەڵبەندەکانیان بێت .ئاخ����ۆ تاوانباران����ی ش����ەڕی ناوخ����ۆی کوردس����تان کێ����ن و چ����ۆن بدۆزرێن����ەوە؟ لەکاتێکدا س����ەرکردەی حیزب����ەکان خۆیان بەدوردەگرن و لەش����ەڕەکاندا لەتێ����وەگالن دەڵێ����ن ئەگەر ئێمە تاوانباری����ن با میللەت دادگاییم����ان ب����کات، ئاخ����ۆ بێباکیی ئەو س����ەرکردانە لەپ����ای چیدێ����ت، لەکاتێکدا حیزبەکانی ئەوان بەش����ەڕهاتبون و ئەوانیش سەرۆکی حیزبەکانن و بەفەرمانەکانی ئەوان گوللەیەکی زیات����ر دەنرا بەیەکترەوە؟ ئێمە دواکاری لەکام دادگا بکەین تا دۆس����ێیەک بۆ تاوانبارانی شەڕی ناوخۆ دروست بکات؟ چەند کەس دەستنیشان بکەین و بەتاوانباری ش����ەڕ بیانناس����ێنین؟ ئایا داواکاری گشتی لەکوردستاندا چ کارێکی هەیە ئەگەر لەسەر مافی گش����تی نەیەتە دەنگ؟ کێن ئەوانەی ناویان لەخۆیان ناوە )داواکاری گش����تی(و تائێس����تا چیان کردوەو لەسەر کام لەپرسە گش����تیەکان وەک داواکاریەک دۆس����ێیەکی دروستکردوەو تاچەند شەڕی یاسایی لەسەر

کردوە بۆ بردنەوەیان؟هێن����دی ناوخ����ۆ ش����ەڕی تاوانباران����ی گەندەڵ����کاران ژمارەیان زۆرەو تائێس����تاش

لەبری ئەوەی ش����ەرم بکەن کە بەفەرمانی برینداربوەو ک����وژراوەو کەس����ێک ئ����ەوان دەربەدەرک����راوە، ت����ەواوی ئ����ەو تاوانان����ە بەئازایەت����ی دەزانێت و بەئاش����کرا لەس����ەر کوردیی����ەکان تەلەفزیۆن����ە شاش����ەی خۆیان قارەمانێتی باس����ی )حیزبییەکان( دەکەن و کوردکوش����تن بەبیانوی کارکردن و قوربانیدان بۆ بیروب����اوەڕ )مەبده و( ه کەی

دەهێنێ�تەوە .پارس����اڵی2014 بەرلەهەڵبژاردنەکان����ی هەموم����ان بەهی����وای ئ����ەوەوە بوی����ن کە )پەرلەمانێکی س����پی( دروست بکرێت و ئەو کەسانە نەبنە ئەندامپەرلەمان کە دەستیان ناوخۆو لەهەڵگیرس����انی ش����ەڕی هەب����وە کوش����تن و ژنکوژیی����دا، کەچ����ی بەداخەوە پەرلەمانەکەم����ان پڕب����وە لەمروڤگەلێک کە دەستیان هەبوە لەئاوارەکردنی ڕۆڵەی ئەم میللەتە لەس����ەر خاکەکەی خۆی و بەهەمو کردوەو لەشەڕەکاندا بەشداری هێزێکییەوە

یارمەتیدەری ژنکوژەکانیش بووه !ناوخۆی ش����ەڕی تاوانبارانی بۆئ����ەوەی کوردستان دادگایی بکرێن و ئیدی خەڵکانێکی تاوانکار نەبنە بەرپرس و چارەنوسی خەڵکی نەکەوێت����ە کوردس����تانیان بەش����مەینەتی دەس����ت، ئێستا کاتی ئەوە هاتوە کە داوای دامەزراندنی دادگایەکی سەربەخۆ بکرێت بۆ دادگاییکردنی تاوانبارانی ش����ەڕی ناوخۆی

کوردستان .

بۆ یادی٢١ ساڵەی شەڕی ناوخۆی کوردستان دادگایەک بۆ تاوانبارانی شەڕی ناوخۆ

هه ركاتێك گوتار پێویستی

به كوشتارو جه نگ و شه ڕ زیاتر

بو له ئاشتی و سه قامگیری و هێمنی ، ئه وا

ئه وگوتاره به ره و مردن ئه چێت

پێشرەو حەمید

مەریوان عەلی*

هەركات ئۆپوزسیونبون

لەسیاسەتو گەمەی سیاسیدا چڕكرایەوە، ئەوا

شتێك نییە بەناوی ئۆپوزسیونبون

بەڵكو شتێك هەیە بەناوی پاشكۆی

دەسەاڵت

ئێستا کاتی ئەوە هاتوە کە داوای

دامەزراندنی دادگایەکی

سەربەخۆ بکرێت بۆ دادگاییکردنی تاوانبارانی شەڕی

ناوخۆی کوردستان

بیرورا 14(477( سێشه ممه 2015/5/5

گۆشه یه که دو هه فته جارێک "جه لیل ئازادیخواز" ده ینوسێت

بەس���ەرباڵوکردنەوەی 117ساڵ ئەمساڵ یەک���ەم رۆژنام���ەی ک���وردی کوردس���تاندا تێپەڕی . رۆژنامەی کوردستان کە لەتاراگەو لەواڵتی میس���ر باڵوکرایەوە، بەردی بناخەی دەورانێک���ی نوێی لەمێژوی ک���ورددا بەکۆی رەهەن���دە رامیاری و کولتوری و شارس���تانی و ژانەرەکانیەوە دانا؛ سەردەمی چاوهەڵهێنانی پەخش���ان و س���ەرەتاکانی نوس���ینی بارگاو تازەکانی بابەت���ە بابەتیان���ەی بەلۆژیک���ی دنی���ای مۆدێ���رن بون. ئ���ەم قۆناخە لەڕوی شارس���تانیەوە هەنگاوێکی یەکجار مەزن بو، ک���ە کوردی لەگەالنی دەوروب���ەری دانەبڕی و نیشانی دا کە گۆرانکاری و دیاردە نوێیەکانی س���ەردەم لەکوردس���تان و لەناو کوردا نامۆو

نەناسراو نین . گرنگی ئ���ەم بابەته کاتێ���ک زۆرتر خۆی دەردەخ���ات کە بزانی���ن یەک���ەم رۆژنامەی فارس���ی هەرچەندە تائێس���تاش هیچ ژمارەو بەدەس���تەوە رۆژنامەیە ئ���ەم نمونەیەک���ی نیەو تەنیا لێکۆڵ���ەران ناوی دێنن رۆژنامەی )کاغەزئەخب���ار _کاغ���ژ اخب���ار( بوە کە لەس���اڵی1٨٣7دا باڵوکراوەتەوە؛ رونە دوای ئەم مێ���ژوە ئورومییە وەک ناوەندێكی گرنگ

دەبێتە خاوەنی دوەم رۆژنامەی ئێرانی. مێ���ژوی رۆژنامەوانی ک���ورد لەرۆژهەاڵتدا مێژویەک���ی داب���ڕاو و پچڕپچڕەو لەڕاس���تیدا گرێدراوی باری سیاسی و دۆخی دەسەاڵتدارێتی ناوەندی���ی و ئامادەیی سیاس���ی کورد خۆی ب���وە لەئێ���ران و رۆژهەاڵت���ی کوردس���تاندا. ه���ەر لەس���ەرەتای ڕاپەڕین���ی س���مکۆوەو بەرزبونەوەی گیانی کوردانەو گەشەی بزاوتی نەتەوەیی کورد تادەگاتە س���ەردەمی ئێستاو دەسەاڵتداری رۆحانی سەرکۆماری ئێران ئەم

رەوتە لەهەستان و نوچداندا بوەو هەیە. ن���ە رەوت���ە ئ���ەم ک���ۆی روماڵ���ی لەئێس���تادادەکرێت و ن���ە ئامانجی ئەم کورتە نوس���ینەیە. ئەوەی گرنگە رامانێکە لەدۆخی ئێس���تای رۆژنامەوانی کوردی لەم بەش���ەی کورد روژنامەوانانی بارودۆخی نیش���تمانداو لەئێران���دا. لەگەڵ س���ەرکەوتنی شۆڕش���ی گەالنی ئێراندا کوردس���تان سەرەڕای ئەوەی بەرچاوی زیندوبونەوەیەک���ی هەس���تانەوەو لەکۆی رەهەندەکاندا بەخۆیەوە دیت، لەبواری بزوتنەوەیەکی باڵوکراوەیش���دا رۆژنامەوانی و بەرچ���او و گرنگ���ی تێپەڕاند. کوردس���تان س���ەرەڕای ئەوەی بوبوە هەواری هەمو هێزە ئەم ئێ���ران و پێش���کەوتوخوازەکانی چەپ و هێزانە باڵوکراوەکانی خۆیان لەکوردس���تاندا زۆر سەربەس���ت و ئازادان���ە باڵودەک���ردەوە لەناوخۆی خۆیش���یدا هەم هێزە کوردیەکان و هەم ڕوناکبیرانی س���ەربەخۆی کوردس���تان کۆیەک���ی بەرچ���او رۆژنام���ەو باڵوک���راوەی کوردیی���ان باڵوک���ردەوە، ک���ە دەتوانم بڵێم سەرەڕای باش و بەرچاوبونی بەاڵم لەراستیدا ئ���ەم باڵوکراوان���ە بەتایبەت���ی ئەوانەی کە لەالیەن هێزە سیاس���یەکانەوە باڵودەکرانەوە لەهەردو روب���ەری چەندایەتی و چڵۆنایەتیەوە وەک رۆژنامەی پیش���ەیی هەڵگری خەسارو

کەموکوڕی بەرجەستەو بەرچاو بون. ئ���ەم قۆناخ���ە قۆناخێکی زوتێپ���ەڕ بو. بەپەالماری س���ەربازی بۆ س���ەر کوردستان و هەڵگیرسانی ش���ەڕ لەکوردس���تاندا کۆتایی بەتەمەنی ئەم قۆناخەش هاتو و رۆژنامەوانی و باڵوکراوەی کوردیی جارێکی دیکە دەمکوت و زمانب���ڕاو کراو لەروبەری ژیان���دا ئاوایانکرد. لەپه راوێزن���ان و س���ەرکوتانەوەی باڵوک���راوە کوردیەکان قۆناخێکی درێژی بەخۆیەوە بینی و دەتوانم بڵێم سەرەڕای دەرچون و باڵوبونەوەی گۆڤاری س���روەو هەندێ باڵوکراوەی ناوەندە ئەدەبیەکان تاس���اڵی1٩٩٦-1٩٩5 رۆژنامەی پرۆفیشناڵ و کوردی باڵوکراوەی پیش���ەیی و لەکوردس���تاندا لەپروفیش���ناڵ نزی���ک باڵونەکرای���ەوەو بەفەرمی رێ���گا پێدراونەبو هەرچەندە وەک رۆژنامەش بەنافەرمی نەمان بو. لەگەڵ هاتنە س���ەرکاری ریفۆرمخوازان و لەدەورەی یەکەمی سەرکۆماری )خاتەمیەوە( لەراس���تیدا لەخۆر هەاڵتی کوردستاندا جۆرە ئازادی بوونێکی بەرف���راوان بەخۆداهاتنەوە باڵوکردنەوەو چاپەمەنی س���ەری هەڵداو ئەم ش���ەپۆلە کوردستانیشی گرتەوەو بەباشترین ج���ۆری گونج���او روناکبی���ران و چاالکان���ی بوارەکان���ی کۆمەڵ���گای ک���وردەواری ئ���ەم

دەرفەتەیان قۆزتەوەو بەکارهانی. رێژەیەک���ی زۆرو بەرچ���اوی باڵوک���راوەو هەفتەنام���ەو تەنانەت رۆژنامەی کوردیی لەم زەمەنه دا هاتنە مەیدانی رۆژنامەوانی کوردیی و بڕێکی ش���یاو و بەرچاو لەرۆژنامەوانی کورد لەم س���ەردەمەدا دەرکەوتن و بەش���ێوەیەکی پیش���ەی کارو بابەتیان���ه زۆرب���اش و کوردس���تاندا لەخۆرهەاڵتی رۆژنامەوانی���ان برەو پێدا. باڵوک���راوە خوێندکاری و ئەدەبی و سیاس���یەکان ئیتر تاقانە نەبون و رۆژنامەی ک���وردی بەش���ێوەیەکی زۆر نزی���ک لەماناو ناوەرۆک���ە مۆدێرنەک���ەی س���ەریان هەڵداو

بون���ە مینب���ەری کاری رۆژنامەوانی کوردی؛ بەش���ی زۆری ئەم رۆژنام���ەو ڕۆژنامەوانانەی بەئەزمونی لەڕاستیدا خۆرهەالتی کوردستان خۆیان پێگەش���تبون و زۆرتر بەرهەمی کاری پراكتیک���ی و ئەزمون���ی روژنامەوان���ی ب���ون تادەرهاویش���تەو بەرئەنجامێکی ئەکادیمیک، کە ئەم���ە خۆی بون و پێویس���تی ئەم دوانە بەجوانی دەردەخات کە چەندە بۆ کۆمەڵگای کوردەواری پێویست بون، چەند تایبەتمەندی رۆژنامەوانی کورد لەرۆژهەالتی کوردس���تاندا کە لەم قۆناخەدا ش���یاوی وەس���تان و رامانن

بریتین لە:1. زۆرین���ەی هەرەزۆری ئ���ەم رۆژنامەو باڵوکراوانە بارگاوی سیاسەت بون و هەوڵیان دەدا وەک مینبەرێکی سیاسی کاربکەن و لەم

مەیدانەدا پێشبڕکێی یەکیان دەکرد.2. زۆربەیان سەرقاڵی روبەرەکانی گوتاری تیۆریک بون و ئەم ج���ۆرە کارەیان بەجۆرێ

لەئیمتیازو لێهاتویی دەزانی.٣. بەش���ی هەرەزۆریان خۆیان لەشرۆڤەی گرف���ت و خەس���ارو داخوازیەکان���ی ناوخۆی کوردەواری بەزەقی و راشکاوی نەدەداو زۆرتر مەیلێکی نالۆکاڵییان بوەو رویان لەباسکردنی

بابەتە سیاسیەکانی ئەودیوسنوربو.4. لەراس���تیدا زۆریان نوێنەرایەتی گوتارە دیارەکان���ی کۆمەڵگای���ان دەک���ردو بەکەمی دەبون���ە بڵندگ���ۆی کۆمەڵ���گای مەدەن���ی کوردس���تان و سەریان نەدەکێش���ایە دەرگای

تەنگەژەکانی کۆمەڵەوە. س���ەرەڕای هەم���و ئەمانەش ک���ە دەتوان پیش���ەیی رۆژنامەوان���ی کاری خەس���اری ب���ن هەن���دێ ل���ەم رۆژنام���ەو رۆژنامەوانانە کاریان لەس���ەر گرفت و تەنگ���ژەو داخوازی و مەیلەکانی کۆمەڵ���گای خۆیان دەکردو باجی ئەم هەڵویستەش���یانداو مەیل���ی لۆکاڵ بون و گەڕانەوە ب���ۆ کۆمەلگامەیلێ بو کە لەکۆتایی ئەم قۆناخەو دەرکەوتنی رۆژنامەی پیشەیی ترو رۆژنامەوانی پروفیشناڵتری کورد پەرەی دەس���ەندو ئەگ���ەر ئەم قۆناخ���ە درێژ بوایە بێگومان زۆر نمونەی باش و بەرجەستەی ئەم

دوانەمان دەدیت. لەگ���ەڵ س���ەرکۆماری ئەحم���ەدی نەژادو هەرلەسەرەتاکانی س���اڵی2005 وە گوشارو تەنگکردن���ەوەی روبەری کارو ئ���ازادی بوە مەبەستی دەس���ەاڵتی ناوەندی و لەم نێوەدا رۆژنام���ەو رۆژنامەوانانی کورد لەم گوش���ارو تەنگپێهەڵچنینان���ە بەش���ی ش���ێریان ب���و. گوشارەکان گەیش���تنە رادەیەک كە تەنانەت رۆژنامە زەردەکانی کوردیش ئیتر مەوداو کاتی کارکردنیان بۆ نەمای���ەوەو کەوتنە پەراوێزو کەساسیەوە. هێرش���ی بنەماخوازانی پەڕگیر بۆ س���ەر ئازادیەکان و ئ���ازادی باڵوکردنەوە یەک���ەم قوربانیەکان���ی خۆی لەکوردس���تان هەڵبژارد، س���ەرەڕای ئەوەی کە بەڕاس���تی ئێران بەگش���تی بوە زیندان���ی رۆژنامەوانان و کورس���تان کرایە زیندانێک���ی داخراوتری نێو ئەم زیندانەو بەدەی���ان رۆژنامەوان و رۆژنامە راگیران و راپیچی زیندانەکان کران، بەجۆرێ کە ئێس���تا رێ���ژەی ه���ەرە زۆری زیندانیانی

رۆژنامەوانی ئێران کوردن وەک:)محەمەد س���دیق کەبود وەن���د، عەدنان حەس���ەن پوور ه���ەردوو برای ک���ورد پوور( وەکۆیەکی دیک���ەی رۆژنامەوان���ی کورد کە لەزیندانەکاندان . سەرەرای ئەمانەش ئێستا ئیتر رۆژنامەو باڵوکراوەیەکی کوردیی بێالیەنی ش���یاوی ئاماژە نەماوەو ئەوەش���ی کە ماوە لەتەریکی و پەراوێزو لەژێر گوش���اری ماڵیی و

سیاسیدا بەروباری کارەساتدا رادەبورێت. دەسەاڵتی سەرکۆمار رۆحانی سەرەڕای ئەو هەمو گفتەی کەدابوی لەم بوارەدا بەداخەوە کەمترین کارو سەرکەوتنی بەدەست نەهانیوە

بەتایبەتی لەکوردستاندا.

ئه م بابه ته ی ئێس���تا هه ندێ قس���ه ی له سه ر له باس���ه هه س���تیاره كان و یه كێكه ده كه ین، پێویس���ته هه مو بانگخوازو زان���او خه تیب و ڕابه رێكی ڕۆح���ی و ئه خالق���ی و بیرمه ندێكی ئیس���المی ، به وردی س���ه رنجی ل���ێ بدات و ڕاس���تیش تێگه یش���تنێگی له ڕوانگ���ه ی خوایی���ه كان یاس���ا ڕێس���او له مه س���ه له ی له گ���ه ردون و ب���ون و ژیانیش���یه وه ، به گوتارو ئام���ۆژگاری و هه ڵس���ه نگاندن و حوكم���دان و وه سفكردن و داوه ریه كانیدا بچێته وه . بۆئه وه ی ڕاستودروست به رچاوڕونییه كی هوش���یاری و به گوێگرو ش���اگردو هاواڵتیانی موس���وڵمان ب���دات و ب���ۆ وروژاندنێك���ی كاتی���ی ویژدانی ئایین���ی خه ڵ���ك، پێدانی بۆچونی ڕاس���ت و ڕێب���ازی بیركردن���ه وه ی دروس���ت فه رامۆش ن���ه كات و ك���ه س به ن���اوی خ���وداوه لێدوان نه دات، كه به داخه وه الی هه ندێ كه س بۆته مۆدێل و وه س���یله ی گه رمكردن���ی هاواڵتیانی موسوڵمان و خۆ گه وره كردن، ئێمه هه فتانه و ڕۆژانه ش���ایه تی لێدوانی هه ن���دێ خه تیب و بانگخوازین به ناوی خوداو ئاس���مانه وه ! وه ك ئه وه ی خ���ودا فاڵن دۆخ���ی ڕاگرتوه و فاڵنی تری گۆڕیوه و فاڵن هێزی خس���ت و الیه نگری فاڵنی ت���ر ده كات و تۆڵه له فاڵن گه ل و ناوچه ده كاته وه ! له كاتێكدا مه رج نیه ئه و )اسقاط( كردن���ه ئاینیان���ه به س���ه ر ب���ارودۆخ و هێزو كه س���ه كاندا ڕاست بن، به ڵكو زۆرجار تێكه ڵ به حه زو خواس���ت و چاوه ڕوان���ی و الیه نگیری و هه ندێ جاری���ش گیان���ی ڕق و تۆڵه كردنه وه ده بن! كه ئه مه ش له ڕوی ش���ه رعی و هه ست به لێپرس���راویه تی ك���ردن به رامب���ه ر به خواو ئیسالم و خه ڵكیشه وه ، خوازیاری پێداچونه وه و ڕاستكردنه وه یه . ئیس���الم له جه وهه ردا ئاینی )هیدایه ت(و )ئیرش���اد(و هۆش���یاركردنه وه )ان���ذار(و مزگێنی پێدان )تبش���یر(ه ، ئاینی ڕێب���وار( )ڕێگا(و)س���یفاتی وه س���فكردنی و ئ���ه و چاره نوس���ه یه كه چاوه ڕێی كه س���ه جیاوازه كان ده كات، به گوێره ی ئه و ش���ێوازه

تێگه یش���تنه ی ئه و هه ڵیده بژێرن و ژیان���ه ی بۆ خ���وداو دنیاو دواڕۆژو ڕۆڵ���ی مرۆڤ له م ژیانه دا هه یانه . ئاینی )حوكمدان(و )اسقاط( كردنی ، ئایه ت و فه رموده نییه به س���ه ر دۆخه گ���ۆڕاوه كان و واڵت و ناوچ���ه و گ���ه ل و هێزو كه س���ه كاندا. هه روه ك هه ندێ له )خه تیب(و )بانگخوازه (كانمان ده یكه ن . كه ئه وه نده ی ده ڕژێته خزم���ه ت قوڵكردنه وه ی ئه و كلتوره ئیس���المییه باوه ی هه یه ، هه وڵ���دان نیه بۆ ئاڕاسته كردنی ڕاس���تكردنه وه ی چه مكه كان و ڕفتاری موس���وڵمانان و وه گه ڕخس���تنی هێزو تواناكانیان و دروستكردنی په یوه ندیه كی نوێ

له نێوان ئه وان و ئاینه كه یان و سه رده مدا .1. مه به ست له ڕێساكان )سنن(:

)سنن( له زماندا ڕێ و ڕچه یه ، )ابن تیمیه ( ل���ه م ڕوه وه ده ڵێت : الس������نه هی العاده الی تتضم������ن ان یفعل فی الثان������ى مثل ما فعل بنظیره األ ول ، وه������ذا امرالله تعالی باعتبار /

مجموع الفتاوی / ج13،ص69 ..كه واته مه به ست له ڕێسای خوایی شێوازێكی كاروباره كان���ی ڕێكخس���تنی دیاریك���راوی بون���ه وه رو ژیان و م���رۆڤ و چۆنیه تی ڕودانی سروش���تی گۆڕانكاریی���ه كان و و ڕوداو به به ره نجامه كانه وه ، هۆكاره كانه ، په یوه ندی له الیه ن خوای گ���ه وره وه . هه ڵب���ه ت لێره دا ڕێس���ا مێژویی و كۆمه اڵیه تیه كانیش هه روه ك ڕێس���ا گه ردونییه كان وه ك به ش���ێ له ڕێساو )س���نن( ه خواییه كان س���ه یركراون و له وان جیانه كراونه ت���ه وه ، گه رچ���ی هه ریه ك له وان تایبه تمه ندی خۆیان هه یه و چه سپاوی و )پبات( یان مه رج نیه له ئاستی ڕێسا گه ردونییه كاندا بێت، ب���ه اڵم له هه م���و حاڵه تێكیش���دا ئه وه ڕونه كه ڕێس���ا خواییه كانیش هه ر له میانه ی ئه وان���ه وه خۆی���ان نیش���ان ده ده ن و نمایش ده كه ن. تێكه اڵوكردنه كه ش لێره دا مه به س���ت تیایدا فه رامۆشكردنی ڕۆڵی مرۆڤ و كۆمه ڵگای مرۆڤایه تی نیه ، له ئاڕاس���ته كردنی ڕێساكانی به ش���ی دوه م���دا، هێن���ده ی چڕكردن���ه وه ی نی���گای عه قڵه له س���ه ر به یه كه وه به س���تنی ڕێساكان و تێگه یش���تن لێیان و كۆكردنه وه یان

له چوارچێوه یه كی گشتیدا . 2. تایبه تمه ندی ڕێسا خواییه كان:

ڕێس���او )س���نن( ه خوایی���ه كان هه روه ك )د.عبدالكری���م زی���دان( له كتێبه كه ی خۆیدا )الس���نن الهیه (دا ئاماژه ی پێك���ردوه چه ند

تایبه تمه ندییه كیان هه یه ، له وانه ش: 1. چه س���پاوی )الثب���ات(و دوباره بونه وه : ڕێس���ا خوایی���ه كان به گش���تی چه س���پاون و

)ثبات(یان هه یه و گۆڕانیان به سه ردا نایه ت.(س������نه الله فی الذین خلوا من قبل ولن تجد لس������نه الله تبدیال( األ حزاب / 62. )فلن تجد لس������نه الله تبدیال ولن تجد لسنه الله تحویال( فاط������ر/ 4٣. یاس���اكان له ڕابردو و ئێس���تاو داهاتودا كارده كه ن و ملك���ه چ نین بۆ گۆڕانه مێژویی و ڕوداوه كان. چونكه مێژوو ڕوداوه كان به جۆرێك له جۆره كان ڕه نگدانه وه ی كاركردنی ئه وان���ن له ن���او ژی���ان و ب���ون و كۆمه ڵگای جۆرێك ڕێساكان چه س���پاویی مرۆڤایه تیدا. له ئۆقره یی و دڵنیایی به مرۆڤایه تی ده به خشن و واش���ی لێده ك���ه ن توان���ای په ن���د وه رگرتن مێژوه كۆمه ڵ���گاكان و خ���ۆی و له ڕاب���ردوی كۆمه اڵیه تی و ژیارییه ك���ه ی هه بێت. هه روه ها ده رفه تی به خۆداچونه وه و خۆڕاستكردنه وه شی پێده به خش���ێت. چونك���ه ئه گ���ه ر پێچه وانه جواڵنه وه له گه ڵ ڕێس���ایه كی خوایی له بوندا، مرۆڤایه ت���ی له قۆناغێك���دا، یاخود له س���ه ر ئاستی كۆمه ڵگاو ژیارێكدا دوچاری شكست و ئازارو مه ینه تی كردبێت، ئه وا به چه س���پاوی

مان���ه وه ی هه مان یاس���ا واده كات، بتوانرێت له داهاتودا ئاڕاسته ی ڕه وتی به ره و پێشچونی تێدا گۆڕانیان كۆمه ڵگاكان���ی مرۆڤایه ت���ی و بكرێت و هه وڵی س���ازگاریی له گه ڵ ڕێساكه دا بدرێت. ئه م رێس���ایانه له سۆنگه ی چه سپاوی ڕوداوه كان به دوباره بون���ه وه ی بونیان���ه وه ، ئه وانیش دوباره ده بنه وه . به ڵگه ش له س���ه ر ئه مه هۆشیاركردنه وه ی خوای گه وره یه بۆمان له هه ڵوێس���ت و هه ندێ له دوباره كردن���ه وه ی جیهانبین���ی و ڕه فتاری نه ته وه پێش���وه كان، ب���ۆ ئه وه ی ئ���ه و به اڵیانه ی به س���ه ر ئه واندا هاتوه به سه ر ئێمه ش���دا نه یه ت و په ندیان لێ وه ربگرین و ئه زمونی ئه وان دوباره نه كه ینه وه . به ڵك���و به گرتنه به ری ڕێگایه كی تری جیاوازو ڕه چاوكردنی سنورو ڕێسا خواییه كان، خۆمان له چاره نوس���ی ناهه مواری ئه وان بپارێزین كه به هۆی هۆش���یار نه بون، یاخود كه لله ڕه قی و ملنه دان به رامبه ر ڕێسا خواییه كان، دوچاریان هاتوه )فاعتبروا یا اولی االبصار ( )قد خڵت من قبلكم سنن فس���یروا فی الرض فانذظروا كیف كان عاقب���ه المكذبین ﴿١٣٧﴾ ه�ذا بێان للناس وهدی وموعڤظه للمتقین ﴿١٣٨ ( آ ل عمران 138-137.

دوه م: گشتی بونی ڕێسا خواییه كان: رێسا خواییه كان گشتین و به س���ه ر هه مواندا وه ك یه ك ده چه سپێن و س���ه رجه م گه ل و نه ته وه و كۆمه ڵگاو گروپه كان له به رده میاندا یه كسانن و جیاكاری هه ڵناگرن.ه���ه ر وه ك خوای گه وره ده فه رموێ���ت : ﴿لی���س بأمانیكم واڵ أمان���ی أهل الكت���اب من ێعمل س���و وا یجز به ﴾نس���ا و 12٣ . تێگه یش���تن له م تایبه تمه ندییه ی ڕێس���اكانی خوا بۆ ئێمه گرنگه بۆ تێگه یشتن له هۆكاری كێش���ه كانمانه وه . شكس���ت و دواكه وت���ن و هه روه ها ده رككردن به وه ی كه باوه ڕی ڕوت و ش���وێنكه وتنی ئیسالم، به بێ هۆشیار بون به )س���نن( ه خوایی و گه ردونی و مێژوییه كان و به كارهێنانی���ان و ده س���تپێوه گرتنیان و خۆپاراستن له هه مو ئاڕاسته یه كی دژ به وان، كه ئیسالم خۆی فه رمانی پێده كات، به ته نها دادی موس���وڵمانان ن���ادات و له دواكه وتویی و ژێرده س���ته یی ڕزگاری���ان ن���اكات. گه الن���ی مس���وڵمان گ���ه ر خوازی���اری س���ه ركه وتن و هه ڵس���انه وه و شارس���تانی و پێش���كه وتنی س���ه ربه رزین، ده بێت ئه و ڕێبازانه بدۆزنه وه و ئه و هۆكارانه ش بگرنه ده س���ت، كه ئه زمون و مێژو و واقعی گه النی تر سه لماندویانه ، له ڕێی

ئه وانه وه ئه و ئامانجانه به دیدێ�ن.

ڕۆژنامەوانی لەخۆرهەاڵتی کوردستان دوای ١١٧ ساڵ

کوردستان بوبوە هەواری هەمو هێزە چەپ و

پێشکەوتوخوازەکانی ئێران و ئەم هێزانە

باڵوکراوەکانی خۆیان لەکوردستاندا زۆر

سەربەست و ئازادانە باڵودەکردەوە

له لێدوان به ناوی خواوه ، بۆ تێگه یشتن له )سنن(ه خواییه كان له گه ردون و ژیاندا

ئه بوبه كر عه لی

ماوەیەكە لەم هەرێم���ە جۆرە ملمالنێیەك دیموكرات و س���ەلەفییەكان و نێوان كەوتۆتە لیبڕال���ەكان، ب���ەاڵم گرفت���ی گ���ەورەی ئەو ملمالنێیە ئەوەیە سەلەفییەكان، زۆر ئاگاداری فەلس���ەفەو ب���واری مەعریفە نین، ئاش���نای شۆپینهاوەرو داڤیدهیوم و سپینۆزاو ماركس و فرۆیدو نیچەو قوتابخانەی فرانكفۆرت و زۆرانی دیكەی هاوشێوەی ئەوانە نین،نازانن لەبەرچی ئەوان���ە بڕوایان بەخودا نەبوە، لەوالیش���ەوە دیموك���رات و لیبڕاڵەكان ئەوان���ەی بەخۆیان دەڵێن عەلمانی، ئەوەندە ئاشنایەتییان لەگەڵ تەبەری و قوتابخان���ەی ئەندەلوس و ملمالنێی غەزالی و ئیبن روش���دو ملمالنێی موعتەزیلەو وەهابیزم و تەیمییەو ئیبن ئەش���عەرییەكان و ئیبن قەیمی جۆزی و قوتابخانە نزیك س���ەد ساڵییەكەی ئیخوان نین، هەردوال بۆشاییەكی گەورەیان تێكەوت���وە، بەپێچەوانەی خەڵكی موسڵمانی ئێران، كە ماركسیزمیان لەخەڵكی ماركس باش���تر خوێندۆت���ەوە، قوتابخانەی پۆزەتیڤی���زم و فرانكف���ۆرت و بونیادگ���ەری و تەفكیكیی���ان بەوردی ه���ەزم كردوە،كاتێك دێنەس���ەر كۆمەڵناس���یی، دۆركایم و ماكس ڤیبەرت بۆ ش���یدەكەنەوە،لەبەرئەوەیە)٣٦(ئێراندەكەن و م���ەالكان حوكمڕان���ی س���اڵە

دەزانن چۆن سیستەمی حوكمڕانی بۆ خەڵك دیاریدەك���ەن. لەهەم���و واڵتێك���ی ناوچەكە زۆرزانانەتر درێژە بەشەڕی بەوەكالەت دەدەن و هەمو قەیرانەكانیان بردۆتە دەرەوەی سنوری واڵتەكەی خۆیان. ئەگەر زیاتر پێ دانەگرین، دە هەزار)10000( س���اڵە ئێم���ە لەو هەرێمە بارگەو بنەمان دان���اوەو تیایدا دەژین،مێژوی هەولێ���رو كەرك���وك هێندە لەموس���ڵ نوێتر نییە،بەاڵم تائێس���تا نەك هەر دەوڵەت نین، بەڵكو بەردەوام لەبەردەم مەترسی و هەڕەشەی جیدیدای���ن، ئەو توركانەی ئێس���تا واڵتێكی پێكهێناوە،لەتەتەرو ناوچەكەی���ان زلهێ���زی مەغۆل���ەكان باش���تر نەبون،لەقەفقاس���یاوە داگیركردو ش���وێنیان س���تراتیژترین هاتن و دەوڵەت���ی بێزەنتی رۆمەكانی���ان روخاند كە قوس���تەنتینییە بو)ئیس���تانبۆڵی ئێستایە(، دەستیان بەس���ەر گەورەترین دەوڵەتدا گرت لەس���ەر ئاستی دونیادا كە دەوڵەتی بێزەنتی رۆمەكان بو، ئینجا لەپەنای ئایینەوە)تورك فڕی بەس���ەر ئایینەوە نەبو، باشترین نمونە ب���ۆ ئەو قس���ەیەم ژیانی ش���اهانەی خەلیفە عوس���مانییەكانە كە بەردەوام لەناو س���ەدان ئەگەر نەڵێم هەزاران كچی تازە پێگەیشتودا شەوو رۆژیان بەس���ەردەبرد(كەچی لە پەنای ئایینەوە گەورەترین ئیمپراتۆریایان دامەزراندو مەترسیان خستە س���ەر ئەوروپاو ئەوەندەی

نەمابو نەمساش بەتەواوی داگیربكەن.ئاس���مانی ئایین���ی بەرل���ەوەی س���ەرهەڵبدا)بێگومان هەر س���ێ-٣- ئایینە ئاس���مانییەكە، ل���ەم ناوچەیە پ���ڕ جەنجاڵە س���ەریانهەڵدا كە تائەمڕۆش پڕ كێش���ەترین ناوچەیە(واڵتی نێوان دو روبارەكە یان واڵتی بابلییەكان كە ئێستا عێراقی پێدەڵێن،لەگەڵ واڵت���ی میس���ر،پێش ئایینی موس���ایی، دو واڵت بون لەپێش���كەوتوترین واڵت لەس���ەر ئاس���تی دونیادا، شارستانێتی سۆمەرییەكان

لەئاس���تێكی زۆر ب���ەرزدا بو،یەكەمین النكی شارستانییەت بون لەدونیادا،بۆیە پێیاندەوترێ شارستانی س���ۆمەرییەكان، چونكە یەكەمین لەدونیادا،كە سەرەتای شارس���تانییەت بون مێژوەكەی ب���ۆ زیاتر لەدوازدە هەزار)12000(دەگەڕێتەوە،بەدیوەكەی ئێس���تا پێش ساڵ دیك���ە مێ���ژو لەپزدان���ی س���ۆمەرییەكانەوە

سەریدەرهێناوە،سۆمەرییەكان هەم داهێنەری شۆڕش���ی گون���د ب���ون و ه���ەم داهێن���ەری شۆڕش���ی شار،شۆڕش���ی گون���د لەهەن���اوو منداڵدانی دایكس���االرییەوە سەریدەرهێنا كە چاندن و گڵكاری،تەونكاری،دانەوێڵ���ەكاری و زۆریدیكە بەرهەمی دایكساالریبون،شۆڕش���ی شاریش لەهەناوی باوكساالرییەوە چەكەرەی ك���رد، كە بازرگانی و دارتاش���ی و ئەنجومەنی س���ەربازی وملمالنێی هێز بۆ وەدەس���تهێنانی زیاترو دەس���ەاڵتوەرگرتنی زیات���رو ئابوری تەكنیك���ی دروس���تكردنی چ���ەك لەم���س و زۆریدیك���ە بەرهەم���ی باوكس���االری ب���ون.س���ەرباری هاتنی ئیبراهیم پێغەمبەریش كە ئەو سیستەمە باوكساالرییەی قوڵتر كردەوە. بەنوسراوو دەوڵەتیش بناخەدانانی یەكەمین بەرێكخستنی ژیانی كۆمەاڵیەتی سۆمەرییەكان بون، بۆ یەكەمینجار فەلسەفەی ژیان و میتۆلۆژیا لەناو سۆمەرییەكان سەریانهەڵدا،بۆ یەكەمین ج���ار لەن���او س���ۆمەرییەكانەوە میتۆلۆژیای بەهەش���ت و دۆزەخ، لەبەهەش���ت دەركرن���ی ئادەم و حەوا،كوشتنی هابیل لەالیەن قابیل و تۆفان و ..هتد سەریانهەڵدا، یەكەمین ناوەندی كولت���وری لەنیپۆرو ئەكادیمی���ای ئەدەبیات لەئەدۆب���ا رۆڵی یەكەمین زانك���ۆی مرۆییان بینیوە لەمێژودا كە هی سۆمەرییەكانە، پاش چەندین هەزار ساڵ ئینجا ئەفالتون ناوەندی ئەكادیمی���ای دروس���تكردو بوب���ە درێژترین ئەكادیمی���ا لەمێژوی مرۆڤایەتی���دا كە)٩00( س���اڵ مایەوە.بۆ یەكەمین جار سۆمەرییەكان بە ش���ێوە زمانی شیعرو داس���تان ملمالنێی ئەلیادەو نوس���یوەتەوە، مرۆڤیان سروشت و ئۆدیس���ەی هۆمیرۆس چەندین هەزار س���اڵ لەدواوەی س���ۆمەرییەكانەوە نوسراوە،یەكەم نوس���ین یەكەم زانستی بیركاری و ژمێریاری و

دانانی یەكەمین یاسای نوسراو،

شەڕی فیكری نێوان سەلەفییەكان و دیموكراتەكان، دوكەڵێكی بێ ئاگرە

فوئاد سدیق

ئێمه هه فتانه و ڕۆژانه شایه تی لێدوانی هه ندێ

خه تیب و بانگخوازین به ناوی خوداو

ئاسمانه وه ! وه ك ئه وه ی خودا فاڵن دۆخی

ڕاگرتوه و فاڵنی تری گۆڕیوه و فاڵن هێزی

خست و الیه نگری فاڵنی تر ده كات و تۆڵه له فاڵن

گه ل و ناوچه ده كاته وه

تورك فڕی بەسەر ئایینەوە نەبو خەلیفە

عوسمانییەكان بەردەوام لەناو سەدان ئەگەر نەڵێم هەزاران كچی

تازە پێگەیشتودا شەوو رۆژیان بەسەردەبرد

كەچی لە پەنای ئایینەوە گەورەترین

ئیمپراتۆریایان دامەزراند

1٩ »»

1٩ »»

15 (477( سێشه ممه 2015/5/5 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

نه خ����ۆش: چ كاتێك پێویس����ته گوێچكه ی منداڵه كانمان بسمین؟

دكتۆر: هه رچه نده گوێ س����مین به كه س����ه كان، تایبه ته بڕیارێك����ی ب����ه اڵم باش����ترین كات ب����ۆ گ����وێ سمین له دوای ش����ه ش مانگه وه یه ، چونكه له شی زیاتر به گری دروست ده كات چونك����ه له وانه ی����ه به هۆی ئ����ه و كونكردنه گوێیه كان توش����ی هه وكردن ببن و كێشه ی ته ندروستی

دروست بكه ن.نه خ����ۆش: ئ����ه و گۆاران����ه ی كه

پێویست له گوێ بكرین چین؟

دكتۆر: هه ندێ جۆر گواره هه یه كه ئه وه ده فرۆشرێن له ده رمانخانه كان بهێنی ، هه روه ها به كاری ده توانیت هیچ كێشه یه كی ئالتونیش گواره ی نیه ئه گه ر ب����ه كاری بهێنیت، به اڵم نابێت به هیچ شێوه یه ك ئه و گوارانه به كار بهێنرێت كه ژه نگ هه ڵده هێنن و

هه ستیاری دروست ده كه ن.نه خۆش: كه ی ده توانم گواره كه ی

بۆ بگۆڕم؟گوێی كاتێك پێویس����ته دكتۆر: منداڵه كه ت ك����ون ده كه یت تاوه كو هه ش����ت هه فته به هیچ ش����ێوه یه ك چونك����ه دامه كه ن����ه كواره ك����ه ی كوێربێته وه كونه ك����ه ی له وانه ی����ه یاخ����ود هه وكردن دروس����ت بكات

به هۆی به كارهێنانی گواره ی تر.نه خ����ۆش: ئه و رێنمایانه چین كه

پێویس����ته له كاتی كونكردنی گوێی منداڵدا ره چاوی بكه ین؟

دكتۆر: پێویسته گواره كه ته عقیم بكرێ����ت و ئامێری پزیش����كی به كار بهێنرێ����ت بۆ س����مینه كه ، هه روه ها نابێ به قه ڵ����ه م گوێچكه ی منداڵه كه دیاری بكه یت، چونكه له وانه یه ئه و دیاریكردنه به و ده رمانه ببێته هۆی

هه وكردن.نه خ����ۆش: ئ����ه و رێنماییانه چین

كه پێویستن له كاتی سمین؟

• دڵنیا بوون له پاكی ئامێره كه و گواره كه .

• نابێت ئه گ����ه ر كونی گوێیه كه چاك بو گواره كه دابكه نیت چونكه

كونه كان كوێرئه بنه وه .

به مه ڵهه می گوێیه كان شه وانه •چ����او چ����ه ور بك����ه و جوڵه ی����ه ك

به گواره كه بكه .

• ئ����اگاداری ئه وه به هه ندێ جار بۆیه ده بێ����ت دروس����ت هه وكردن له كاتی س����وربونه وه یان ئاوس����ان یان هاتنه ده ره وه ی ش����له یه كی بۆن ناخۆش له گوێیه كان ئه وه پێویسته

سه ردانی پزیشكی پێبكه یت.

• له كات����ی گۆڕین����ی منداڵه كه ت ئاگاداری گوێیه كانی ببه .

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

سمینی گۆێ

دوای منداڵ���دان پاكبون���ه وه ی له دایكبون���ی كۆرپه له زۆر پێویس���ته چونكه له كاتی مانه وه ی هه ر خوێنێك یان هه ر ش���تێكی نامۆ ره نگه چه ندین كێش���ه ی ته ندروس���تیت بۆ دروس���ت بكات، هه ر بۆیه ده كرێت به م پێكهاته

سروشتیه منداڵدانت پاك بكه یته وه .

ئه‌و‌هه‌اڵنه‌ی‌‌كه‌‌خانمان‌ده‌یكه‌نله‌كاتی‌‌به‌كارهێنانی‌‌دژه‌خۆر

باشترین‌رێگا‌بۆ‌خۆپاراستن‌له‌ڤایروس

زۆرن ئ����ه و خانمانه ی ئه م هه اڵنه دوباره ده كه نه وه له كاتی به كارهێنانی كرێمی دژه خۆرو به بڕوای ئه وان ئه م كرێمه له م كاتانه ش س����ودی هه یه ، به پێی پسپۆرانی بواری پێست ئه م هه اڵنه زیان به پێستت ئه گه یه نێت.

1. راسته وخۆ له دوای به كارهێنانی كرێمی دژه خۆر بچیته ده ره وه . ئه مه هه ڵه یه . پێویسته 15 خوله ك پێش ئ����ه وه ی بچیت����ه ده ره وه كرێمه كه

له ده موچاوت بده ی .2. ته نها یه ك جار له ده موچاوتی به یت. هه ڵه یه كی تری ئه و كه سانه ی به كارئه هێن����ن دژه خ����ۆر كرێم����ی ئه وه یه كه به یان����ی چونه ده ره وه ئه ده ن و له ده موچاوی����ان كرێمه كه تاده گه ڕێن����ه وه هه ر ئ����ه و جاره یه . ده بێت ه����ه ر دو كاتژمێ����ر جارێك ب����ه كاری بش����ۆیت و ده موچ����اوت بهێنیت����ه وه ئیتر له هه ر ش����وێنیك

بیت.3. به كار هێنانی ئه ساس له پێش به كارهێنانی دژه خۆر. ئه مه هه ڵه یه

چونكه ئه ساسه كه یاخود مكیاجه كه س����ودی دژه خۆره كه ناهێڵێ. هه ر بۆیه باش����تر وایه ئه و كه س����انه ی مكیاج ده كه ن ئه و جۆره دژه خۆرانه

به كار بهێنن كه ئه ساسی تێدایه .4. شه وانه به كرێمه كه وه ئه خه ون.

زۆر ج����ار خانم����ان ئه ڵێن دژه خۆر زیان به پێست ناگه یه نێت ئه توانیت پێ����وه ی بخه ویت، ئه مه ش هه ڵه یه و پێویس����ته ش����ه وانه پێش خه وتن هیچ كرێمێك به ده موچاوه وه نه بێت

به كرێمی دژه خۆریشه وه .

پێگه یه ك����ی ته ندروس����تی ئه لكترۆنی ڤای����رۆس و رایده گه یه نێ����ت ئه ڵمان����ی هه مو له هه مو ش����وێنێك و میكرۆبه كان كاتێك هه یه بۆیه ده كرێت به م رێنمایانه

خۆت بپارێزیت لێیان:1. كه متری����ن جار ب����ڕۆ قه ره باڵغی و

ش����وێنی داخراو ته نها له كاتی پێویست نه بێت. رۆژانه چه ند جارێك ده سته كانت

بۆ ماوه ی 20 چركه بشۆ.2. هه واگۆرك����ێ له ماڵه ك����ه ت بكه و رۆژانه س����ێ جار بۆماوه ی 10 خوله ك ماڵه كه ت ده رگاكانی یاخ����ود په نجه ره

بكه ره وه .3. كاتێ����ك توش����ی په ت����ا ئه بی����ت باش����تروایه نه چیته قه ره باڵغی و پش����و وه رگری����ت. به پێچه وانه ی ئه و قس����ه ی كه ئه ڵێ����ت نابێت بۆ په ت����ا له ماڵه وه

بمێنیته وه .4. له كات����ی پژم����ه و كۆك����ه ئه گه ر ده سته س����ڕت پێنه بو ئه وه بپژمه سه ر

قۆڵت نه ك ناو ده ستت.5. ئه و په ڕۆ ئیسفنجانه ی كه رۆژانه بۆ پاككردنه وه ته باخ و كه وانته رو كه لوپه لی ماڵه وه به كار ئه هێنیت زو زو بیانگۆڕه و

یان بیانشۆ له به ر هه تاو هه ڵیانبخه .6. كاتێ����ك گۆش����ت و مریش����ك ورد ئه كه ی����ت هه وڵبده ئه و كه ره س����تانه ی ك����ردن و ورد ب����ۆ هێن����اوه ب����ه كارت چاككردنیان زۆر به باش����ی بیان شۆیت و ئه و شوێنه ش كه ئیشه كه تی لێئه كه یت

به باشی پاكی بكه ره وه .زۆر س����ه الجه پاككردن����ه وه ی .7پێویسته چونكه شوێنێكه بۆ كۆبونه وه ی میكرۆب. ده توانیت به ئاوی سركه پاكی

بكه یته وه .

پێكهاته ی یه كه میه ك كه وچك چا زه نجه فیل تیكه ڵی تۆزێك ئاو بكه واتا له شێوه ی مه عجونی دان���ی لێبێ���ت ب���ه اڵم به ش���ێوه یه كی پێكهاته یه ئه م له مه عجونه كه . ش���لتر خ���واره وه ی به ش���ی ده ره وه له دیوی س���ك واتا منداڵدان له ده ره وه بیشێله . رۆژان���ه به م پێكهاته ی���ه چه ند رۆژێك ب���ه رده وام به . ئ���ه م ش���ێالنه ئه بێته منداڵدان و به ماسولكه كانی هۆی جوڵه ئ���ه و خوێن و هه مو هاتنه خ���واره وه ی

ده ردراوانه ی ناو سك و پاكبونه وه ی .

پێكهاته ی دوه مچه ن���د ده نك���ه خورمای���ه ك له گه ڵ كه وچكێك ش���مڵی هاڕاوه و كه وچكێك زه یتی زه یتون، ئه م پێكهاته یه له سه ر ئاگر گه رم ده كه یته وه بۆ ماوه ی 5 رۆژ به سكی به تاڵ به یانیان ده یخۆیت. ئه م پاككردنه وه ی ه���ۆی ئه بێته گیراوه یه

منداڵدان له دوای منداڵبون به ش���ێوه یه كی زۆر

باش.

له‌دوای‌‌منداڵ‌بونت‌ئه‌م‌پێكهاته‌یه‌‌بۆخۆت‌دروست‌بكه‌ڕەگە‌مێژویەکی‌سیستمی‌تەندروستی‌

4ل����ە زنجیرە وتارەکانی ڕابردودا باس����ی ئەوەمان کرد کە دەستەبژێرێکی )پزیشک- سیاس����ی( لەمێژوی عێراق و کوردس����تاندا دروستبون کە توانیان زۆر زیرەکانە لەنێو ئەو دو جەمس����ەرە )پزیش����ک و سیاسی( هامش����ۆ بکەن و ب����ۆ بەرژەوەندی خۆیان و

حیزبەکانیان بەکاریبهێنن. ڕاب����ردودا، س����ەدەی لەحەفتاکان����ی س����ەرەتا عیزەت مس����ته فا لەیەک کاتدا وەزیری تەندروس����تی و بەرپرسێکی بااڵی حیزبی بەعس ب����و )ئەندامی ئەوەی پێی دەوترا سەرکردایەتی قەومی و نیشتیمانی ش����ۆڕش(. بەاڵم وەکو وەزیرەکانی پێش و دوای خۆی، ئەو پیاوە ئەوەندەی کەسێکی سیاس����ی بو، هێندە پابەن����د نەبو بەکارو باکگراوەن����دە پزیش����کێکەیەوە. بەڵگەش لەسەر ئەوە البردنێەتی لەالیەن سەدامەوە لەس����ەر ناڕازیەتییەک����ی ش����یعەکان کە لەشاری بەغدا لەساڵی 1٩77دا ڕودەدات. حیزب����ی بەعس عیزەت مس����ته فا دەکاتە سەرۆکی دادگایەک بۆ سزادانی ئەو شیعە ڕاپەڕیوان����ە، بەاڵم ئ����ەو ڕازی نابێت کە سزای لەس����ێدارەدانیان بۆ دەرکات و بەو هۆیەشەوە پۆس����تی وەزیری تەندروستی

لێ دەسه نرێتەوە. دوای عیزەت مس����ته فا، پزیشكێکی تر بەن����اوی ڕی����از ئیبراهیم حس����ین لەالیەن تەندروستی. وەزیری دەکرێتە سەدامەوە ئەمیش وەکو وەزیرەکانی تر بەپرس����ێکی بااڵی حیزبی بەعس دەبێت. لەزەمەنی ئەم وەزیرەدا، سیاسەتەکانی پێشو بەردەوامی پ����ێ دەدرێت. سیاس����ەتی تەندروس����تی لەوکات����ەدا وەکو حەفت����اکان هەوڵدانێک دەبێت بۆ دروس����تکردنی نەخۆش����خانەی زیات����رو کەمت����ر گرنگی بەتەندروس����تی سەرەتایی. بەاڵم ش����ەڕی عێراق و ئێران و هەڵبەزودابەزی نرخی ن����ەوت وایکرد کە ئەو فراوانبونە خێرایەی حەفتاکان نەکردە بێ����ت. هەروەها لەس����اڵی 1٩٨1دا عێراق یاس����ای تەندروستی گشتی دەردەکات کە ڕەنگدان����ەوەی کۆنفرانس����ی ئەلما ئەتای س����اڵی 1٩7٨ی یەکێتی س����ۆڤێت بو کە لەفەراهەمکردنێکی زیاتر یەکسانی داوای خۆڕای����ی خزمەتی تەندروس����تی دەکرد. بەاڵم س����ەرەڕای ئ����ەم گۆڕانکاریانە، ڕیاز ئیبراهی����م لەس����اڵی 1٩٨2دا بەدەس����تی ص����ەدام خۆی دەکوژرێ����ت، دوای ئەوەی ئ����ەوە پێش����نیاری لەکۆبونەوەیەک����دا دەکات کە س����ەدام ب����ۆ ماوەیەکی کاتیی لەسەرۆکایەتی بکشێتەوە. ئەم پێشنیارە لەکاتێکدا دەبێت کە عێراق توشی شکستی گەورە هاتبو لەجەنگەکەی لەگەڵ ئێران. هەمو لێکدانەوەکانی س����ەدام لەسەرەتای هەڵگیرسانی ش����ەڕەکە هەڵە دەرچوبون. سەدام وای دانابو کە لەماوەیەکی کورتدا بەگەڕاندن����ەوەی دەبێ����ت ڕازی ئێ����ران )ش����ەتی ع����ه رب(و بەمەرجەکانی عێراق ڕازی دەبێت و حس����ابی ئ����ەوەی نەکردبو کە ئێ����ران بەزوی����ی بتوان����ێ بەرپه رچی هێرش����ەکانی بداتەوە. ئەمانە وایان کرد کە گومان لەسەرکردایەتی سەدام بکرێت و ڕیاز ئیبراهیم ئەو گومانانەی کرد بەقسەو لەئەنجامیشدا سەدام هەر لەکۆبونەوەکەدا بەدەمانچەک����ەی خ����ۆی دەیکوژێت. ئەم ڕوداوە دیس����ان پێم����ان دەڵێت����ەوە کە تەندروس����تی ب����ەالی سیاس����یەکانی ئەو س����ەردەمەوە لەپل����ە دودا ب����وه بەدوای

هاوکێشە سیاسیەکانەوە. دوای کوشتنی ڕیاز ئیبراهیم، پزیشكێکی دیکە بەناوی سادق حامد عەلوش دەکرێتە وەزیری تەندروستی. هەم دیسان ئەمیش سیاسیەکی پلە بااڵی حیزبی بەعس بوه و تا س����اڵی 1٩٨7 دەبێت����ە وەزیر. ڕەنگە ئەم تەنها وەزیر بێت کە لەسەر بابەتێکی تەندروس����تی لەکار الدرابێ����ت. لەکۆتایی پۆستەکەیدا، س����ەدام هەندێ گۆڕانکاری لەسیس����تمی سیاسی دەکات. ڕوکەشانە بۆ نمونە هەڵبژاردنی ئەوەی پێی دەگوترا ئەنجومەن����ی نیش����تیمانی )پەرلەم����ان( ئەنجامدراو بوار درا بەهەندێک ڕەخنەگرتن لەدامودەزگا خزمەتگوزاریەکانی حکومەت. ئەوە بو پزیش����كێکی تر بەن����اوی ئومید مدحت مبارک ک����ە ئەندامی پەرلەمان بو ڕەخنەی لەوەزارەتی تەندروس����تی گرت و ه����ەر ئەو ڕەخنانەش بو ک����ە وایکرد ئەو پزیش����کە ک����وردە دواتر ببێت����ە وەزیری تەندروستی و تاساڵی 2003 بەردەوام بێت

لەپۆستەکەی.لەزنجیرەکانی داهاتودا بەردەوام دەبین لەسەر ئەم چیرۆکانەو باسی کوردستانیش

دەکەین.

خوێندن(477( سێشه ممه 162015/5/5

بڕیارێکی‌وه‌زاره‌تی‌خوێندنی‌بااڵ‌چاره‌نوسی‌سه‌دان‌خوێندکار‌ده‌خاته‌‌مه‌ترسییه‌وه‌حکومه تی هه رێم هه ڵسوکه وت له گه ڵ زانکۆ تایبه تمه نده کانی ده ره وه ی هه رێم ناکات

xwendn.awene@gmail.com

ئا: رێنوار نه جم

به بڕیاری وه زاره تی خوێندنی بااڵ چه ند کۆلێژو زانکۆیه ک له ده ره وه ی ئیداره ی هه رێم دانیان پێدا نانرێت و

ده رچوه کانیشی که ژماره یه کی زۆریان کوردن، " ئیمتیازاتی ده رچونیان

له هه رێمی کوردستان پێ نه درێت "، گومانیش ده کرێت که ئه و بڕیاره

په یوه ندی به ملمالنێی سیاسیی نێوان هه ولێرو به غداوه هه بێت.

وه زاره تی خوێندنی بااڵو توێژینه وه ی زانستیی حکومه تی هه رێمی کوردستان به نوس����راوێکی فه رمیی که له سه ره تای مانگی ڕابردودا ئاراس����ته ی ئه نجومه نی وه زیران����ی ک����ردوه ، رایگه یان����دوه که وه زاره ته که یان چی دی هه ڵس����وکه وت ناوچه تایبه تمه نده کانی زانک����ۆ له گه ڵ ئیداره ی ده ره وه ی کوردس����تانییه کانی

هه رێم ناکه ن.خوێندنی وه زاره تی له نوس����راوه که ی ب����ااڵدا ک����ه کۆپییه کی ده س����ت ئاوێنه که وتوه ناوی چه ن����د زانکۆیه ک هاتوه ، )حدب����ا و، ن����ور، قه ڵه م، کت����اب(، ئه و زانکۆیانه ش له شاری موسڵ و که رکوک و

شارۆچکه ی پردێن.وه زاره ت����ی خوێندن����ی ب����ااڵ هۆکاری هه ڵسوکه وت نه کردن له گه ڵ ئه و زانکۆیانه و ده رچوه کانیی����ه وه ، دانپێدانه نان����ی له نوس����راوه فه رمییه که دا هاتوه ، وه ک ده گه ڕێنێته وه بۆ ئ����ه وه ی که "تێبینی ده کرێت ده وام ل����ه م کۆلێژه زانکۆییانه وه ک پێویس����ت نییه و پێوه ری وه رگرتن زۆر نزمتره به ب����ه راورد له گه ڵ پێوه ری وه رگرتن له زانکۆ تایبه تییه کانی هه رێم. بۆیه ئ����ه م کۆلێژه زانکۆییان����ه بونه ته به ربه س����ت له رێگای چاکسازی له زانکۆ تایبه تییه کانی هه رێم. کاتێک بمانه وێت چاکس����ازی له زانکۆ تایبه ته کانی هه رێم ئه نجام بده ین و پاڵه په سۆ بخه ینه سه ر کوالێتی به به رزکردن����ه وه ی زانک����ۆکان خوێن����دن ئاره زومه ندان����ی خوێن����دن، له ش����اره کانی هه رێمه وه ڕو ده که نه ئه و کۆلێژانه له به رئ����ه وه ی ده رچون تێیاندا زۆر ئاس����انتره و به کۆنمره ی زۆر که مترو

پێوه ری نزمتر وه رده گیرێن".ئاوێن����ه په یوه ندی کرد به س����ه رۆکی کۆلێ����ژی قه ڵ����ه م له ش����اری که رکوک، س����ۆران محه مه د، ب����ه اڵم رایگه یاند که به هۆی ئه وه ی تا ئێس����تا له گفتوگۆدان له س����ه ر ئه و بڕیاره له گ����ه ڵ وه زاره تی خوێندنی بااڵدا، له ئێستادا هیچ لێدوانێک

له وباره یه وه ناده ن.ل����ه و زانکۆیان����ه دا ک����ه وه زاره ت����ی خوێندن����ی بااڵ ناوی بردون، ژماره یه کی زۆر له خوێندکاری کورد هه یه ، که جگه له شاره کانی که رکوک، له کوردی شاری دیکه ی هه رێمیش����ه وه خوێندکار بۆ ئه و

زانکۆیانه ده چن.س����ه رچاوه یه ک له کۆلێ����ژی قه ڵ����ه م که نه یویس����ت ن����اوی ئاش����کرا بکرێت

به ئاوێن����ه ی راگه یاند که ئ����ه و بڕیاره ی وه زاره ت له باره ی ئه و زانکۆیانه وه زیاتر ده چێت����ه قاڵبی سیاس����یی و په یوه ندی به ملمالنێ����ی نێ����وان حکومه تی ناوه ندو

هه رێمه وه هه یه .ئ����ه و س����ه رچاوه یه رایگه یان����د ک����ه کۆمه ڵێک رس����ته و ده س����ته واژه هاتوه له بڕیاره ک����ه ی وه زاره ت����دا له باره ی ئه و کۆلێژو زانکۆیانه وه ته نها قسه ن و ناچنه قاڵبی راس����تیی زانستییه وه ، "بۆ نمونه ئ����ه وان ده ڵێ����ن ده وام ل����ه و کۆلێژانه دا وه ک پێویس����ت نییه ، با ئ����ه وان بێن و س����ه یر بکه ن بزانن ده وامکردن و ئاستی

زانستیی له کۆلێژه کانمان چۆنه ".نزیکه ی 4 هه زار خوێندکار له نه ته وه ی جیاواز له سه رجه م ش����اره کانی عێراق و

به ش����ێکی زۆریان که کوردن، له کۆلێژی قه ڵه م ده خوێنن.

عادل عومه ر یه کێک له خوێندکاره کانی کۆلێژی قه ڵه م له ب����اره ی ئه و بڕیاره وه به ئاوێنه ی ڕاگه یاند، "ئایا چاره نوس����ی ئ����ه و خوێندکاران����ه چییه که پێش����تر وه رگیراون و حکومه تی هه رێم کارئاسانی بۆ کردون؟ خوێندکار هه یه که سوکاری ش����ه هیده و ده زگایه ک����ی فه رم����ی وه ک ده زگای ش����ه هیدان پ����اره ی بۆ ده دات، ئه گ����ه ر بڕوانامه که ی بڕواپێکراو نه بێت، بۆچی حکومه ت����ی هه رێم ئ����ه و ئه رکه

ده کێشێت؟"هه روه ها وتیش����ی "ده ب����و ئه و بڕیاره پێشتر خوێندکاری لێ ئاگاداربکرایه ته وه ب����ۆ ئ����ه وه ی په یوه ن����دی نه ک����ه ن به و

زانکۆیانه وه ".ئه و خوێندکاره ی کۆلێژی قه ڵه م پێی وایه که له بڕیارێکی له و شێوه یه دا ته نها ئ����ه و خوێنکاران����ه زه ره رمه ند ده بن که له هه رێمی کوردس����تانن و ل����ه و کۆلێژانه ده خوێنن، چونک����ه خوێندکارانی دیکه پێویس����تیان به دامه زراندن و ئیش و کار

نییه له هه رێمی کوردستاندا.له بڕیاره که ی وه زاره تی خوێندنی بااڵدا هاتوه ، "ئه و کۆلێژه زانکۆییانه به هه مان ش����ێوه ی سیاسه تی وه زاره تی خوێندنی ب����ااڵو توێژینه وه ی زانس����تی حکومه تی عێ����راق دان به زانکۆ تایبه ته کانی هه رێم نانێن، له به رئه وه ئێمه هه ڵس����وکه تیان له گ����ه ڵ ناکه ی����ن و کار ئاس����انیان ب����ۆ ناکه ین و هانی ده رچوانی ئاماده ییه کانی

هه رێم ناده ین ب����ۆ خوێندن له م کۆلێژه زانکۆییانه ".

هه روه ه����ا داوا له ئه نجومه نی وه زیران ده کات که نوس����راو بکه ن ب����ۆ الیه نی په یوه ندی����دار بۆ ئه وه ی "له س����ه رجه م وه زاره ت و دام����وده زگا حکومییه کان که ه����ه ر قوتابی/خوێندکارێک له و کۆلێژه زانکۆییان����ه ده ربچن، ئ����ه وا ئیمتیازاتی ده رچونیان له هه رێمی کوردس����تان پێ

نه درێت ".له ب����اره ی ورده کاری زیاتری بڕیاره که ئاوێن����ه په یوه ن����دی ک����رد به وته بێژی وه زاره تی خوێندنی بااڵ، عه باس ئه کره م و ناوبراو رایگه یاند که هه مو هۆکاره کانی پشت ئه و بڕیاره له نوسراوه فه رمییه که دا هاتوه و بڕیاره که ش گشتاندنی بۆ کراوه

بۆ الیه نه په یوه ندیداره کان.

ریکالم

ئه و بڕیاره ی وه زاره ت له باره ی ئه و زانکۆیانه وه زیاتر ده چێته

قاڵبی سیاسیی و په یوه ندی

به ملمالنێی نێوان حکومه تی ناوه ندو

هه رێمه وه هه یه

خوێندکارانی کورد زه ره رمه ندی یه که من له بڕیاره که ی وه زاره تی خوێندنی بااڵ

‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

شه‌ست‌و‌یه‌ك‌ساڵ‌له‌مه‌وبه‌ر،‌له‌خانویه‌كی‌‌دو‌ژوری‌‌بچوكدا‌له‌گه‌ڕه‌كی‌‌قاسم‌پاشای‌‌ئه‌سته‌نبوڵ‌منداڵێك‌له‌دایكبو،‌ناویان‌نا‌ره‌جه‌ب،‌به‌ناوی‌‌ئه‌و‌مانگه‌ی‌‌تیایدا‌له‌دایكبو،‌سه‌ره‌تای‌‌ژیانی‌‌به‌هه‌ژاری‌‌و‌نه‌داری‌‌ده‌ستپێكرد،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌منداڵه‌‌ئێستا‌سه‌رۆكی‌‌توركیایه‌و‌ده‌یه‌وێت‌تا‌ده‌یه‌یه‌كی‌‌تر‌له‌و‌پۆسته‌دا‌بمێنێته‌وه‌.

ئه‌ردۆغان‌كێیه‌‌سیاسییه‌كی‌‌ یان‌ میانه‌ڕه‌و‌ ئیسالمیه‌كی‌‌پراگماتیك،‌ناونیش���انی‌‌ئ���ه‌و‌كتێبه‌یه‌‌كه‌‌نوس���یویانه‌و‌ به‌توركی‌‌ نوس���ه‌رێك‌ چه‌ند‌زری���ان‌رۆژهه‌اڵتی‌‌كردویه‌ت���ی‌‌به‌كوردی‌.‌به‌ش���ی‌‌یه‌كه‌می‌‌ئه‌م‌كتێب���ه‌‌ته‌رخانكراوه‌‌ب���ۆ‌ورده‌كاری‌‌ژیانی‌‌ئه‌ردۆغان،‌به‌ش���ی‌‌دوه‌می‌‌باس���ی‌‌جیابونه‌وه‌ی‌‌له‌پارتی‌‌ره‌فاو‌دامه‌زراندن���ی‌‌پارت���ی‌‌دادو‌گه‌ش���ه‌پێدان‌په‌یڕه‌وو‌ دیكه‌ش���دا‌ له‌به‌ش���ێكی‌‌ ده‌كات.‌پرۆگرامی‌‌"ئه‌كه‌په‌"ی‌‌تیایه‌‌له‌گه‌ڵ‌به‌شێك‌له‌دیدگاكانی‌‌ئه‌و‌پارته‌‌بۆ‌كێش���ه‌ی‌‌دین‌و‌له‌كۆتایشدا‌ عه‌لمانیه‌ت.‌ دیموكراس���یه‌ت‌و‌وه‌رگێ���ڕ‌وتارێكی‌‌ئیس���ماعیل‌بێش���كچی‌‌زیادكردوه‌‌كه‌‌باس‌له‌تێڕوانینی‌‌ئه‌ردۆغان‌

بۆ‌كێشه‌ی‌‌كورد‌ده‌كات.

خانه‌واده‌ی‌‌ئه‌ردۆگانباوك���ی‌‌ئه‌ردۆغان‌دو‌ژن���ی‌‌هه‌بوه‌،‌ژنی‌‌دوه‌میان‌ناوی‌‌ته‌نزیله‌یه‌و‌ره‌جه‌ب‌سێیه‌مین‌س���ه‌رچاوه‌كان‌ به‌گوێ���ره‌ی‌‌ منداڵێت���ی‌.‌ل���ه‌)1954/2/26(‌له‌دایكب���وه‌،‌به‌ه���ۆی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌مانگ���ی‌‌ره‌جه‌ب���دا‌له‌دایكبوه‌،‌ن���اوه‌‌ره‌جه‌ب.‌باوك���ی‌‌به‌ره‌ئیس‌ ناویان‌كاپتان‌ناوبانگی‌‌ده‌رك���ردوه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌له‌رێگاكانی‌‌نێو‌ده‌ریای‌‌مه‌ڕمه‌ڕه‌دا‌ده‌ستی‌‌به‌كاری‌‌كاپتانی‌‌گه‌می‌‌كرد‌وه‌و‌ماوه‌ی‌‌نیو‌

سه‌ده‌‌له‌و‌كاره‌ی‌‌به‌رده‌وام‌بوه‌.به‌گوێ���ره‌ی‌‌گێڕانه‌وه‌ی‌‌دایك���ی‌،‌باوكی‌‌ب���وه‌و‌ ت���وڕه‌‌ زۆر‌ پیاوێك���ی‌‌ ره‌ج���ه‌ب‌به‌رانب���ه‌ر‌ ته‌نه���ا‌ داوه‌،‌ له‌منداڵه‌كان���ی‌‌ئه‌ردۆغ���ان‌كه‌مێك‌نه‌رم‌ب���وه‌.‌هه‌روه‌ها‌به‌رده‌وام‌باس���ی‌‌هه‌ژاری‌‌و‌ن���ه‌داری‌‌خۆی‌‌ب���ۆ‌منداڵه‌كان���ی‌‌ده‌كرد،‌هه‌میش���ه‌‌ئه‌م‌ئامۆژگارییه‌ی‌‌به‌منداڵه‌كانی‌‌ده‌دا‌"بخوێنن‌و‌

بۆ‌خۆتان‌ببن‌به‌پیاو".

بۆچی‌‌مه‌ال‌ره‌جه‌ب؟كاتێ���ك‌ئه‌ردۆغ���ان‌ده‌چێت���ه‌‌قۆناغی‌‌سه‌ره‌تایی‌،‌تاقێك‌ده‌وامی‌‌ده‌كردو‌تاقێكی‌‌دیكه‌ش‌بۆ‌ده‌رهێنان���ی‌‌خه‌رجی‌‌مه‌كته‌ب‌ش���یرینی‌‌ده‌فرۆش���ت.‌ئه‌و‌خوێندكارێكی‌‌زیره‌ك‌نه‌بو،‌ته‌نها‌له‌وانه‌كانی‌:‌داڕش���تن،‌وه‌رزش‌و‌ره‌فتاردا‌زۆرباشه‌ی‌‌وه‌رده‌گرت.

س���ه‌ره‌تایی‌‌ پێنجی‌‌ له‌پۆل���ی‌‌ كاتێ���ك‌ده‌بێت،‌رۆژێكیان‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌قوتابخانه‌كه‌‌ته‌نه���ا‌ نوێ���ژ‌ده‌كا؟‌ ك���ێ‌‌ ده‌پرس���ێت:‌ئه‌ردۆغان‌به‌ڵێ‌‌ده‌كات.‌كاتێك‌مامۆس���تا‌رۆژنامه‌یه‌ك‌راده‌خ���ات‌و‌بۆ‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‌ده‌ڵ���ێ‌‌نوێژێكمان‌ب���ۆ‌بك���ه‌،‌ئه‌ردۆغان‌ده‌ڵێت:‌مامۆس���تا‌ئه‌م‌رۆژنامانه‌‌ره‌سمیان‌پێوه‌یه‌،‌نوێژی���ان‌پێوه‌‌نیه‌!"‌له‌دوای‌‌ئه‌م‌

روداوه‌شه‌وه‌‌خوێندكاره‌كان‌به‌مه‌ال‌ره‌جه‌ب‌بانگی‌ده‌كه‌ن.

ئیمام‌خه‌تیب..‌سه‌ره‌تای‌‌سیاسه‌تبۆ‌قۆناغی‌‌ئاماده‌یی‌،‌ئه‌ردۆغان‌ده‌چێته‌‌ئاماده‌یی‌‌"ئیمام‌خه‌تی���ب"،‌له‌م‌قۆناغه‌دا‌خوێن���دن‌و‌له‌به‌ركردن���ی‌‌قورئانی‌‌زۆرباش‌بو،‌له‌هه‌ر‌ش���وێنێك‌مه‌الیه‌ك‌نه‌بوایه‌‌ئه‌و‌پێشنوێژی‌‌ده‌كرد.‌سه‌ره‌ڕای‌‌خوێندنه‌كه‌ی‌،‌به‌فرۆش���تنی‌‌ئاوی‌‌س���اردو‌نانی‌‌شیرینی‌‌خه‌رجی‌‌قوتابخانه‌‌په‌ی���دا‌ده‌كات‌و‌یه‌كه‌م‌كتێبیش‌ده‌كڕێت.‌هه‌ر‌له‌ته‌مه‌نی‌‌گه‌نجێتی‌‌

خۆیه‌وه‌‌زۆر‌حه‌ز‌له‌ئه‌ده‌بیات‌ده‌كات.ن���او‌ ب���ۆ‌ هه‌ن���گاوه‌‌س���ه‌ره‌تاییه‌كانی‌‌هه‌ڵده‌گرێت.‌ قوتابخانه‌یه‌وه‌‌ له‌م‌ سیاسه‌ت‌ئه‌ندام���ی‌‌ ده‌بێت���ه‌‌ ‌)1965( له‌س���اڵی‌‌رێكخراوی‌‌یه‌كێت���ی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌خوێندكاری‌‌تورك،‌پاش���ان‌به‌پله‌كانی‌‌ئه‌م‌رێكخراوه‌دا‌س���ه‌رده‌كه‌وێت‌تا‌ده‌بێته‌‌به‌رپرس���ی‌‌لقی‌‌ئه‌س���ته‌نبوڵ.‌له‌س���اڵی‌‌)1973(دا‌بو‌به‌‌یه‌كه‌می‌‌كێبڕكێیه‌كی‌‌شیعر‌خوێندنه‌وه‌‌كه‌‌توركیادا‌ له‌ئاستی‌‌ رۆژنامه‌ی‌‌)ته‌رجومان(‌رێكیخستبو.‌ساڵی‌‌دواتریش‌له‌كێبڕكێیه‌كی‌‌نێوان‌قوتابخانه‌‌ئاماده‌ییه‌كاندا‌س���ه‌باره‌ت‌

به‌داڕشتن‌بو‌به‌یه‌كه‌م.هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌درۆغان‌زۆر‌ئاره‌زوی‌‌ده‌كرد‌له‌به‌شی‌‌زانس���ته‌‌سیاس���یه‌كان‌بخوێنێ‌،‌ب���ه‌اڵم‌نمره‌كان���ی‌‌به‌پێی‌‌خواس���ته‌كانی‌‌نه‌ب���ون‌و‌نمره‌كان���ی‌‌به‌ش���ی‌‌ئه‌كادیمیای‌‌زانس���ته‌‌بازرگانیه‌كان���ی‌‌ئه‌س���ته‌نبوڵیان‌ده‌كرد.‌له‌ساڵی‌‌)1982(‌چوه‌‌سه‌ربازی‌‌و‌له‌مه‌كته‌ب���ی‌‌ئه‌فس���ه‌ری‌‌پی���اده‌ی‌‌یه‌ك،‌په‌روه‌رده‌و‌مه‌ش���قی‌‌ئه‌فس���ه‌ری‌‌یه‌ده‌كی‌‌بین���ی‌.‌دوای‌‌ته‌واوكردن���ی‌‌س���ه‌ربازی‌‌بو‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌كۆمپانیایه‌كی‌‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌

سوسیس.

یاریزانێكی‌‌به‌دبه‌ختئه‌ردۆغان‌له‌منداڵیه‌وه‌‌حه‌زی‌‌له‌تۆپی‌‌پێ‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌نه‌بۆته‌‌خاوه‌نی‌‌تۆپ،‌عه‌شقی‌‌بۆ‌تۆپی‌‌پێ‌‌له‌ئاماده‌ییه‌وه‌‌ده‌ستی‌‌پێكرد.‌كاتێ‌‌له‌مه‌كته‌ب‌یاری‌‌ده‌كرد‌له‌به‌ر‌جوڵه‌‌و‌چاالكبونی‌‌خۆی‌‌سه‌رنجی‌‌هه‌ندێك‌كه‌سی‌‌راكێش���ابو.‌ئه‌م���ه‌ش‌بو‌به‌ه���ۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ندێك‌كه‌س‌به‌ن���اوی‌‌یاریزانی‌‌ئه‌ڵمانی‌‌"پیكی���ن‌پاوه‌ر"‌بانگی‌‌بك���ه‌ن.‌له‌ته‌مه‌نی‌‌پان���زه‌‌س���اڵیدا‌له‌یانه‌ی‌‌جامی���ی‌‌ئاڵتی‌‌وه‌رگیراو‌له‌س���اڵی‌‌)1969(دا‌بڕی‌‌هه‌زار‌لی���ره‌ی‌‌وه‌رگ���رت.‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چوار‌س���اڵ‌له‌م‌یانه‌یه‌‌مایه‌وه‌و‌پاش���ان‌بو‌به‌ئه‌ندامی‌‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‌تێكه‌اڵوی‌‌الوانی‌‌ئه‌سته‌نبوڵ.‌هه‌وڵیدا‌به‌شداری‌‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌دیاریكردنی‌‌هه‌ڵب���ژارده‌ی‌‌تێكه‌اڵوی‌‌توركی���ادا‌بكات،‌ب���ه‌اڵم‌به‌هۆی‌‌نه‌بون���ی‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌دایك‌و‌

باوكی‌‌نه‌یتوانی‌.یانه‌ی‌‌ئه‌سكیشه‌هر‌سپۆر‌داوا‌له‌ئه‌ردۆغان‌ده‌كات‌یاری‌‌ب���ۆ‌بكات،‌به‌اڵم‌باوكی‌‌رازی‌‌نابێ���ت‌و‌پێ���ی‌‌ده‌ڵێت‌"من‌ده‌م���ه‌وێ‌‌تۆ‌بخوێن���ی‌‌و‌ببی‌‌به‌پیاو".‌س���اڵی‌‌)1976(‌یانه‌ی‌‌فه‌نه‌رباخچه‌‌داوای‌‌لێده‌كه‌ن‌یارییان‌بۆ‌ب���كات،‌دو‌رۆژ‌دوات���ر‌داواكارییه‌كه‌ی‌‌ره‌تكرده‌وه‌‌چونكه‌‌نه‌یده‌توانی‌‌باوكی‌‌رازی‌‌

بكات.

له‌باره‌ی‌‌عه‌ش���قی‌‌بۆ‌تۆپی‌‌پێ‌‌ده‌ڵێت:‌زۆر‌ح���ه‌زم‌له‌ی���اری‌‌تۆپی‌‌پ���ێ‌‌ده‌كرد‌و‌ته‌نان���ه‌ت‌هه‌ندێ���ك‌ش���ه‌ویش‌ده‌هات���ه‌‌خه‌وم.‌ب���ه‌اڵم‌له‌قۆناغه‌‌س���ه‌ره‌تاییه‌كاندا‌باوك���م‌قه‌د‌مۆڵه‌تی‌‌پێن���ه‌ده‌دام‌كه‌‌یاری‌‌بك���ه‌م.‌به‌ناچاری‌‌ب���ه‌دزی‌‌باوكمه‌وه‌‌یاریم‌ده‌كردو‌هی���چ‌كات‌پێاڵوه‌كانی‌‌تۆپی‌‌پێم‌نه‌ده‌هێنای���ه‌وه‌‌ب���ۆ‌م���اڵ.‌هه‌ندێكجار‌كه‌‌بریندار‌ده‌بوم‌نه‌مده‌هێش���ت‌باوكم‌بزانێ‌‌و‌له‌به‌ر‌ئازاری‌‌برینه‌كانم‌خۆم‌ده‌پێچایه‌وه‌‌و‌ته‌پاوتلم‌ده‌كرد..‌چه‌نده‌‌باری‌‌ته‌ندروستیم‌خراپ‌بوایه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌باوكم‌نه‌زانێ‌‌هیچم‌

ئاشكرا‌نه‌ده‌كرد".

وتاربێژێكی‌‌عاشق‌له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك���دا‌ س���اڵی‌)1977(‌ئه‌ردۆغان‌شیعر‌ده‌خوێنێته‌وه‌،‌له‌م‌كاته‌شدا‌خانمێكی‌‌داپۆش���راو‌كه‌‌له‌ریزی‌‌پێش���ه‌وه‌‌دانیشتبو،‌سه‌رنجی‌‌ئه‌ردۆغان‌به‌الی‌‌خۆیدا‌كێش‌ده‌كات،‌هه‌ر‌ئه‌مه‌ش‌واده‌كات‌دوای‌‌ته‌واوبونی‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌،‌پرسیاری‌‌ئه‌و‌كچه‌‌بكات‌و‌پاش‌ش���ه‌ش‌مانگ‌له‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئامینه‌‌ل���ه‌)1978/7/4(‌زه‌ماندی‌‌هاوسه‌رگیری‌‌ده‌كه‌ن.‌له‌ئێستاشدا‌خاوه‌نی‌‌دو‌كوڕو‌دو‌كچ���ن‌به‌ناوه‌كانی‌:‌ئه‌حمه‌دو‌

بیالل،‌سومه‌یه‌و‌ئه‌سرا.ئامین���ه‌‌ده‌ڵێ���ت:‌به‌عه‌ش���قێكی‌‌كتوپڕ‌حه‌زم���ان‌له‌یه‌كت���ری‌‌كرد،‌ب���ه‌اڵم‌به‌بێ‌‌ده‌زگیرانداری‌‌زه‌ماوه‌ندمان‌كرد.‌هیچ‌كات‌به‌ته‌نی���ا‌نه‌چوین‌بۆ‌ش���وێنێك.‌له‌باره‌ی‌‌س���یفه‌ته‌كانی‌‌مێرده‌كه‌ی‌‌ده‌ڵ���ێ‌:‌بڕیاری‌‌كتوپڕ‌نادات،‌كورت‌و‌پوخت‌قس���ه‌ده‌كات،‌به‌سه‌بره‌و‌ قس���ه‌ده‌كات.‌ پێده‌كه‌نێ‌‌و‌ كه‌م‌زو‌ت���وڕه‌‌نابێ‌.‌زۆر‌به‌خش���نده‌و‌به‌نه‌زم‌و‌دیس���پلینه‌.‌حه‌ز‌له‌منداڵ‌و‌گه‌وره‌‌ده‌كات‌و‌

سینگی‌‌فراوانه‌".مه‌رجی‌‌ئه‌ردۆغان‌بۆ‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌ئه‌مه‌‌ده‌بێت:‌‌24كاتژمێر‌به‌دوای‌‌مندا‌ناگه‌ڕێی‌.‌كاتێ‌‌ك���ه‌‌نه‌هاتم���ه‌وه‌‌بزانه‌‌له‌ب���اره‌گای‌‌رێكخس���تنم.‌ئه‌گه‌ر‌زۆر‌زۆرم‌پێچو‌ئه‌وسا‌به‌دوامدا‌بگه‌ڕێ‌.‌بۆیه‌‌نابێ‌‌پرسیاری‌‌بۆچی‌‌

دره‌نگ‌هاتی‌،‌له‌كوێ‌‌بوی‌‌بكه‌ی‌؟

پیاوه‌كان‌چون‌بۆ‌دزی‌هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‌ له‌دیمانه‌یه‌ك���دا،‌به‌سه‌رهاتێكی‌‌خۆی‌‌و‌ئه‌ردۆغان‌به‌م‌جۆره‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌:‌كاتێك‌ره‌جه‌ب‌كاندید‌بو‌بۆ‌پۆستی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌شاره‌وانی‌‌ وه‌رگرتنی‌‌گه‌ڕه‌كی‌‌به‌ی‌‌ئوغڵو،‌چوینه‌‌حاجی‌‌خه‌سره‌و‌بڕیار‌بو‌له‌وێ‌‌قسه‌‌بۆ‌خه‌ڵكی‌‌بكات.‌به‌اڵم‌كه‌س���ی‌‌لێنه‌بو.‌یه‌كسه‌ر‌چوین‌و‌نوێنه‌رانی‌‌گه‌ڕه‌كه‌كه‌مان‌دۆزییه‌وه‌‌و‌هه‌ر‌له‌و‌كاتانه‌دا‌چه‌ن���د‌ژنێك‌هاتن‌و‌وتی���ان:‌له‌كوێن؟‌زۆر‌دره‌نگ‌هاتن.‌زۆر‌چاوه‌ڕوانی‌‌ئێوه‌یان‌كرد،‌

نه‌هاتن‌و‌ئه‌وانیش‌چون‌بۆ‌دزی‌".

ره‌فا..‌وێستگه‌‌گه‌وره‌كه‌پارتی‌‌ره‌ف���ا‌كه‌‌نه‌جمه‌دی���ن‌ئه‌ربه‌كان‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌كرد،‌یه‌كێك���ه‌‌له‌قۆناغه‌‌گه‌وره‌و‌گرنگه‌كانی‌‌ژیانی‌‌ئه‌ردۆغان،‌چونكه‌‌له‌ناو‌ئه‌م‌پارته‌دا‌چه‌ندین‌پۆستی‌‌حیزبی‌‌و‌گش���تی‌‌وه‌رگرت‌و‌پاش���ان‌لێی‌‌جیابوه‌وه‌.‌ئه‌ردۆغان‌له‌)1985/6/30(‌بو‌به‌سه‌رۆكی‌‌

لق���ی‌‌ئه‌س���ته‌نبوڵی‌‌پارتی‌‌ره‌فا.‌س���اڵی‌‌دواتر‌بۆ‌پارله‌م���ان‌كاندیدكرا.‌له‌)1992(‌بۆ‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ش���اره‌وانی‌‌ئه‌سته‌نبوڵ‌

كاندیدكراو‌بوه‌‌سه‌رۆك.‌ل���ه‌)1996/10/15(‌له‌گ���ه‌ڵ‌باڵێ���وزی‌‌ئه‌مری���كا‌له‌توركیا‌كۆده‌بێت���ه‌وه‌و‌باڵیۆز‌پێ���ی‌‌ده‌ڵێ���ت:‌م���ادام‌ئێ���وه‌‌توانیوتانه‌‌ش���اره‌وانی‌‌ئه‌سته‌نبوڵ‌باش‌ئیداره‌‌بكه‌ن،‌ده‌توانن‌واڵتیش‌ئی���داره‌‌بكه‌ن.‌ده‌رباره‌ی‌‌سیاس���ه‌ت،‌ئه‌ردۆغان‌ده‌ڵێت‌بڕوام‌به‌مه‌‌هێنابو:‌‌سیاس���ه‌ت‌رزگاركردنی‌‌ژیانه‌،‌بۆ‌ئاسوده‌یی‌‌و‌رزگاركردنی‌‌سه‌دان‌و‌هه‌زاران‌و‌ملیۆنان‌كه‌س‌ناچاربوین‌سیاسه‌ت‌بكه‌ین‌و‌به‌دیموكراسیش‌ س���ه‌باره‌ت‌ س���ه‌ركه‌وین.‌ده‌ڵێت:‌دیموكراسی‌‌وه‌ك‌ترام‌وایه‌،‌تا‌ئه‌و‌جێگایه‌ی‌‌كه‌‌ده‌چێت‌ده‌تگه‌یه‌نێت،‌له‌وێش‌

داده‌به‌زیت.

بانگه‌شه‌‌له‌قه‌حپه‌خانه هه‌ڵبژاردن���دا،‌ هه‌ڵمه‌ت���ی‌‌ له‌گه‌رم���ه‌ی‌‌یه‌كێ���ك‌له‌و‌ش���وێنانه‌ی‌‌ئه‌ردۆغ���ان‌بۆی‌‌ده‌چێت‌قه‌حپه‌خانه‌كان���ه‌.‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌شاره‌وانی‌‌ئه‌سته‌نبوڵ‌ئه‌ردۆغان‌ب���ۆ‌یه‌كه‌مجار‌رویك���رده‌‌قه‌حپه‌خانه‌كان،‌هه‌ندێك‌له‌ژن���ه‌كان‌ده‌یانوت‌ئێره‌‌جێگای‌‌حاجی‌‌و‌مه‌ال‌نیه‌.‌ل���ه‌وێ‌‌وته‌یه‌كی‌‌كورتی‌‌پێشكه‌شكردن‌و‌وتی‌:‌ئێمه‌‌ده‌مانه‌وێ‌‌ئێوه‌‌

له‌و‌دنیا‌تاریكه‌ی‌‌تێیكه‌وتون‌رزگار‌بكه‌ین،‌داوای‌‌ده‌نگ‌و‌دڵ‌و‌پشتیوانیتان‌لێده‌كه‌م".‌دوای‌‌وتاره‌كه‌ی‌‌هه‌ندێك‌له‌ژنه‌كان‌ده‌ستیان‌

به‌گریان‌كرد.ئه‌مجۆره‌‌سه‌ردانانه‌‌له‌كاتی‌‌كاندیدبونه‌وه‌‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ش���اره‌وانی‌‌گه‌ڕه‌كی‌‌به‌ی‌‌ئۆغڵو‌هه‌تاوه‌كو‌كاندید‌بون‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌شاره‌وانی‌‌ئه‌س���ته‌نبوڵ‌به‌رده‌وام‌بو.‌كار‌گه‌یشته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌‌هه‌ندێكجار‌ژماره‌یه‌ك‌له‌و‌ژنانه‌‌به‌شدارییان‌له‌هه‌ڵمه‌تی‌‌هه‌ڵبژاردنیدا‌ده‌ك���رد.‌ته‌نانه‌ت‌هه‌ندێكیان‌له‌نێو‌كۆاڵندا‌كاتێك‌بوتڵی‌‌ش���ه‌رابیان‌ده‌دایه‌‌كه‌سێك‌

وێنه‌یه‌كی‌‌ئه‌ردۆغانیشیان‌پێده‌دا.

هاوكاره‌‌به‌رپرسه‌كانی‌‌ئه‌ردۆغاننوس���ه‌رانی‌‌كتێبی‌‌"ئه‌ردۆغان‌داستانی‌‌وه‌رچه‌رخانێ���ك"‌ده‌نوس���ن:‌خه‌تابه‌تێكی‌‌به‌هێزی‌‌هه‌ی���ه‌،‌له‌كاروباری‌‌رێكخس���تندا‌پسپۆڕو‌شاره‌زایه‌.‌ئوسلوبی‌‌دیبلۆماتیكی‌‌ب���ه‌دڵ‌نیه‌و‌ب���ێ‌‌په‌رده‌‌قس���ه‌كانی‌‌خۆی‌‌ده‌كات.‌زۆر‌به‌توندی‌‌موناقه‌ش���ه‌‌ده‌كات‌و‌قه‌ت‌قسه‌ی‌‌خۆی‌‌ناخواته‌وه‌.‌له‌كاره‌كانی‌‌خۆی���دا‌دو‌جۆر‌هاوكاری‌‌هه‌بوه‌،‌ئه‌وانیش‌هاوڕێ‌‌راس���تگۆو‌نیازپاكه‌كان���ی‌‌و‌هاوڕێ‌‌ته‌كنۆكراته‌كانی‌،‌له‌كاروباری‌‌ئیداریدا‌زیاتر‌ده‌س���ته‌ی‌‌دوه‌می‌‌به‌كارهێناوه‌و‌پۆس���ته‌‌هه‌ستیاره‌كانی‌‌به‌و‌جۆره‌‌كه‌سانه‌‌داوه‌.

دادو‌گه‌شه‌و‌قۆناغی‌‌سه‌رۆكایه‌تی دادگای‌‌ ‌)2001/7/22( رۆژی‌‌ده‌س���توری‌‌بڕیاری‌‌داخس���تنی‌‌پارتی‌‌نه‌ریتخ���وازی‌‌ باڵ���ی‌‌ دا.‌ فه‌زیله‌ت���ی‌‌ئه‌و‌حیزب���ه‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ره‌جایی‌‌قوتان‌پارتی‌‌س���ه‌عاده‌تیان‌دامه‌زراندو‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ نوێخوازی���ش‌ باڵ���ی‌‌ئه‌ردۆغان‌له‌)2001/8/14(‌پارتی‌‌دادو‌گه‌شه‌پێدان‌داده‌مه‌زرێنن،‌به‌وه‌ش‌بوه‌‌)81(ه‌مین‌پارت���ی‌‌توركیا‌كه‌‌له‌دوای‌‌ساڵی‌‌)1859(وه‌‌دامه‌زرابێ‌.‌هه‌روه‌ها‌بو‌به‌)193(یه‌می���ن‌حیزب‌كه‌‌له‌دوای‌‌راگه‌یاندن���ی‌‌كۆم���اری‌‌توركیاوه‌‌كاری‌‌

كردبێت.)2003/11/3(‌و‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌دوای‌‌به‌ده‌س���تهێنانی‌‌)363(‌كورسی‌‌گه‌ش���ه‌‌)58(ه‌مین‌ دادو‌ پارله‌م���ان،‌دامه‌زران���د‌ توركیای���ان‌ حكومه‌ت���ی‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌عه‌ب���دواڵ‌گویل،‌ئه‌م‌كابینه‌ی���ه‌ش‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چ���وار‌مانگ‌و‌پێنج‌رۆژ‌حكوم���ی‌‌كرد.‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ توان���ی‌‌ ئه‌ردۆغ���ان‌س���ه‌ركه‌وتن‌ له‌س���یرت‌ پارله‌مانی���دا‌به‌ده‌س���ت‌بهێنێت،‌گویل‌و‌كابینه‌كه‌ی‌‌ئه‌ردۆغان‌ له‌كاركێش���ایه‌وه‌و‌ ده‌ستیان‌له‌)368(‌كورس���ی‌‌پارله‌مانه‌وه‌‌)59(ه‌مین‌حكومه‌تی‌‌توركیای‌‌دروستكرد.

17)477(‌سێشه‌ممه‌‌2015/5/5 کتێب

ئه ردۆغان.. وتاربێژێکی عاشق

‌‌‌ئا:‌ڕێنوار‌نه‌جم‌

کتێبی‌"مێروله‌کان‌به‌ژێر‌ڕوناکیی‌مانگدا‌ده‌ڕۆن"‌کتێبێکی‌قه‌واره‌‌

بچوکی‌چیرۆکه‌و‌یه‌که‌مین‌ئه‌زمونی‌چیرۆکنوسینی‌به‌ختیار‌حه‌مه‌‌سوره‌.‌ئه‌و‌کتێبه‌‌پێکدێت‌له‌حه‌وت‌چیرۆکی‌کورت‌که‌‌له‌فه‌زایه‌کی‌مینیماڵیی‌و‌به‌ڕسته‌ی‌کورت‌و‌خێرا‌چیرۆکه‌کان‌

نوسراونه‌ته‌وه‌.

له‌چیرۆکه‌کاندا‌ڕوناکیی‌خراوه‌ته‌‌سه‌ر‌بچوکترین‌ڕوداوو‌که‌ره‌س����ته‌کان.‌هه‌مو‌ئه‌و‌س����ات‌و‌دۆخان����ه‌ی‌له‌ژیانی‌رۆژانه‌دا‌په‌راوێز‌ده‌خرێن‌و‌گرنگییان‌پێ‌نادرێت،‌ل����ه‌و‌چیرۆکان����ه‌دا‌به‌ختیار‌حه‌مه‌س����ور‌هات����وه‌‌تیش����کی‌خستوه‌س����ه‌رو‌ئ����ه‌و‌ساتانه‌ی‌له‌چیرۆکه‌کاندا‌جێ‌کردوه‌ته‌وه‌.‌وه‌ک،‌تێپه‌ڕینی‌پشیله‌یه‌ک‌به‌کۆاڵنێکدا،‌گاره‌گاری‌مریشکێک،‌جیڕه‌ی‌قه‌نه‌فه‌یه‌ک،‌چاو‌داخس����تن‌و‌کردنه‌وه‌یه‌ک،‌هه‌روه‌ها‌چه‌ندین‌س����اتی‌دیکه‌ی‌فه‌رامۆش����کراو،‌له‌دوای‌خوێندن����ه‌وه‌ی‌چیرۆکه‌کان‌و‌ که‌‌

به‌رکه‌وتن‌له‌گه‌ڵیاندا،‌بیرمان‌ده‌که‌وێته‌وه‌‌که‌‌س����اتێکی‌ل����ه‌و‌ج����ۆره‌‌له‌ژیانی‌هه‌ر‌یه‌کێکماندا‌هه‌یه‌و‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌سه‌رنجمان‌

دابێت،‌تێپه‌ڕیوه‌‌به‌سه‌رماندا.له‌چیرۆکه‌کان����دا‌ڕوداوه‌کان‌به‌خێرایی‌و‌ڕس����ته‌ی‌چ����ڕو‌خێرا‌تێده‌پ����ه‌ڕن.‌وه‌ک‌له‌دێڕێک����ی‌‌چیرۆک����ی‌"کوپی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌قاوه‌"‌چیرۆکنوس‌ده‌نوس����ێت‌"سێبەری‌چاوەڕێ����ی‌ لەحەوش����ەکەدا‌ ئاریەلێ����ک‌باڵندەیەک����ی‌دەکرد‌تا‌بێت‌و‌لەس����ەری‌

بنیشێتەوە؛‌نیشتەوە".‌ته‌نها‌ باڵنده‌که‌‌ نیش����تنه‌وه‌ی‌ ڕوداوی‌به‌یه‌ک‌وش����ه‌‌ده‌ربڕدراوه‌،‌به‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌هیچ‌زیاده‌ڕه‌وییه‌ک‌له‌به‌کارهێنانی‌وشه‌و‌ده‌سته‌واژه‌ی‌دیکه‌دا‌بکات.‌وه‌ک‌ئه‌وه‌ی‌چیرۆکن����وس‌بیه‌وێت‌پێم����ان‌بڵێت‌ئه‌و‌ڕوداوه‌‌ته‌نه����ا‌یه‌ک‌وش����ه‌‌هه‌ڵده‌گرێت‌و‌

هیچی‌دی.له‌ن����او‌س����ه‌رجه‌م‌چیرۆکه‌کان����دا‌به‌ر‌چه‌ندین‌س����ات‌و‌دۆخی‌وه‌ها‌ده‌که‌وین.‌ڕه‌نگه‌‌خوێنه‌ر‌له‌زهنی‌خۆیدا‌حه‌ز‌به‌وه‌‌بکات‌ڕوداوه‌کان‌قسه‌ی‌زیاترو‌شوێنه‌کان‌وه‌س����فی‌زیاتریان‌بکرایه‌،‌به‌اڵم‌به‌ختیار‌

مینیماڵیانه‌‌ زۆر‌ به‌شێوازێکی‌ حه‌مه‌سور‌کاری‌کردوه‌و‌ته‌نها‌به‌شێک‌له‌چیرۆکه‌کان‌

ده‌گێڕێته‌وه‌‌نه‌ک‌هه‌موی.چیرۆکه‌کانی‌ پاڵه‌وانه‌کان����ی‌ خه‌م����ی‌ناو‌ئه‌و‌کتێبه‌،‌خه‌می‌گه‌وره‌و‌کێش����ه‌ی‌وجودیی‌نی����ن‌وه‌ک‌له‌زۆر‌چیرۆکی‌تردا‌به‌ریان‌ده‌که‌وی����ن،‌به‌ڵکو‌ئه‌و‌خه‌مانه‌ن‌که‌‌شته‌‌بچوکه‌کانی‌ژیان‌و‌رۆتینی‌ژیان‌بۆی‌دروس����ت‌کردوین.‌ئه‌وانیش‌به‌دوای‌چاره‌س����ه‌ردا‌ناگه‌ڕێن،‌به‌ڵکو‌به‌رده‌وامن‌له‌درێژدان‌به‌ژیان‌له‌نێو‌ئاڵۆزیی‌دونیای‌

جه‌نجاڵ‌و‌پڕ‌رۆتیندا.چیرۆکه‌کان‌تێکڕا‌له‌یه‌که‌م‌چیرۆک‌تا‌دواینیان،‌هێڵێک‌پێکیانه‌وه‌‌گرێ‌ده‌دا‌،‌که‌‌جگه‌‌له‌زم����ان‌و‌کورتبڕیی‌و‌که‌مترین‌وه‌س����فی‌شوێنه‌کان‌و‌که‌س����ایه‌تیی،‌ئه‌و‌ژیانی‌ س����اته‌کانی‌ گێڕان����ه‌وه‌ی‌ هێڵ����ه‌‌که‌سێکه‌.‌گێڕانه‌وه‌یه‌کی‌ئاسایی‌و‌ساده‌ی‌ژیانی‌که‌س����ێک‌نا‌وه‌ک‌له‌زۆر‌چیرۆکی‌دیک����ه‌دا‌هه‌یه‌،‌به‌ڵکو‌به‌س����تنه‌وه‌ی‌ئه‌و‌پارچه‌‌ش����کاوانه‌ی‌ژیانی‌ئ����ه‌و‌فیگه‌ره‌‌ته‌ماوییه‌،‌خوێن����ه‌ری‌وریاو‌چاوکراوه‌ی‌

ده‌وێت.

به‌ختیار‌حه‌مه‌سور‌به‌ر‌له‌باڵوکردنه‌وه‌ی‌ئه‌و‌چیرۆکان����ه‌‌له‌دو‌توێی‌ئه‌و‌کتێبه‌دا،‌له‌ژماره‌یه‌ک‌گۆڤارو‌رۆژنامه‌دا،‌چیرۆکی‌دیکه‌و‌وت����اری‌ئه‌ده‌بیی‌باڵوکردوه‌ته‌وه‌.‌به‌ش����ێک‌له‌و‌چیرۆکانه‌ش����ی‌که‌‌پێشتر‌باڵوکرابون����ه‌وه‌،‌نه‌چونه‌ت����ه‌‌دو‌توێ����ی‌کتێبی‌"مێروله‌کان‌به‌ژێر‌ڕوناکیی‌مانگدا‌

ده‌ڕۆن".

به‌جارێک‌خوێندن����ه‌وه‌ی‌چیرۆکه‌کانی‌به‌ختیار‌حه‌مه‌س����ور‌‌ڕه‌نگه‌‌درک‌به‌هه‌مو‌‌نیازه‌کانی‌ئه‌و‌دیو‌دێڕه‌کان‌و‌وش����ه‌کان‌نه‌کرێ����ت‌و‌دواج����ار‌هه‌م����و‌جوانی����ی‌و‌چێژه‌کانیش‌خۆیان‌به‌ده‌سته‌وه‌‌نه‌ده‌ن.‌بۆی����ه‌‌زیات����ر‌له‌جارێ����ک‌خوێندنه‌وه‌ی‌چیرۆکه‌کان،‌ڕه‌نگه‌‌بڕیارێکی‌دروستبێت‌

له‌الیه‌ن‌خوێنه‌رانه‌وه‌.ئ����ه‌و‌ ئاس����ته‌ی‌ ل����ه‌و‌ به‌تێڕوانی����ن‌چیرۆکان����ه‌‌هه‌یه‌تی‌له‌گه‌ڵ‌ته‌مه‌نی‌الوی‌چیرۆکنوسه‌که‌دا،‌ده‌کرێت‌بڵێین‌به‌ختیار‌حه‌مه‌سور‌چیرۆکنوسێکه‌و‌به‌ژێر‌ڕوناکیی‌مانگ����دا‌ده‌ڕوات‌و‌پێده‌چێ����ت‌له‌ئاینده‌دا‌

دره‌وشانه‌وه‌کانی‌زێده‌تر‌ده‌ربکه‌وێت.

چیرۆکنوسێک به ژێر ڕوناکیی مانگدا ده ڕوات

بڕوام‌به‌مه‌‌هێنابو‌‌سیاسه‌ت‌رزگاركردنی‌‌ژیانه‌،‌بۆ‌ئاسوده‌یی‌‌و‌رزگاركردنی‌‌سه‌دان‌و‌هه‌زاران‌و‌ملیۆنان‌كه‌س‌ناچاربوین‌سیاسه‌ت‌بكه‌ین‌و‌

سه‌ركه‌وین

به ریتانیا شانش����ینی یه كگرت����وی به ریتانی����ا، واڵتێكی ئه وروپ����ای رۆژئاوایه ، له چوار ولزو س����كوتله ندا، ئینگالند، به ش����ی

ئیرله ندای باكورپێكدێت و له ن����ده ن پایته ختیه تی . بۆ یه كه مجار شۆڕش����ی پیشه س����ازی له م واڵت����ه وه س����ه ریهه ڵدا و ئیمپراتۆریه تی به ریتانی����ا به گه وره ترین ئیمپراتۆریه تی مێ����ژو داده نرێت كه له نی����وه ی دوه می س����ه ده ی نۆزده وه تا نی����وه ی یه كه می ی����ه ك نزیك����ه ی س����ه ده ی بیس����ته م له چ����واری جیهانی له ژێرده س����تدا بو. به ریتانیا یه كێكه له هه شت واڵته هه ره ده وڵه مه نده كان����ی جیه����ان. دراوه كه ی پاوه نی ئیسته رلینییه . ئه ندامی په یمانی نات����ۆو یه كێت����ی ئه وروپای����ه . ژماره ی دانیشتوانی نزیكه ی 65 ملیۆن كه سه ، زۆربه ی دانیشتوانه كه ی مه سیحی و سه ر

به كه نیسه ی ئه لگیكانی پرۆتستانتن.

زه هاوی تاكه كاندیدی كورد

ئا: كاوه ره ش

له نێ����و65٠ كاندی����دا، ته نه����ا ی����ه ك پاڵێ����وراوی به ڕه چه ڵ����ه ك كورد هه یه . نه دی����م زه ه����اوی، له دایكبوی س����اڵی ١٩6٧و پاڵێ����وراوی پارتی پارێزگارانی به ریتانی����ا، بۆ ج����اری دوه م ده بێته وه به تاق����ه كاندیدی كورد، ك����ه له الیه ن دێڤی����د كامیرۆن����ه وه ، ب����ۆ كورس����ی كاندید ،Stratford-on-Avon ناوچه ی ده كرێته وه . زه هاوی، كه په یوه ندیه كی له گه ڵ ده سه اڵتدارانی هه ولێردا پته وی هه ی����ه ، سه رده س����ته و ئه ندامی گروپی پارله مانی له نێو دۆس����تایه تی كورده ، به ریتانی����ا. جگه له م����ه به بازرگانێكی ملیۆنه ری به ریتانیاش هه ژمار ده كرێت. له ماوه ی س����ااڵنی ڕابردو، ڕۆژنامه كانی به ریتانیا، چه ندین سكانداڵی زیاده ڕه وی ك����ردن و خواردنی پاره ی����ان، له داهاتی له س����ه ر باڵوكردۆته وه . دواجار گشتی داوای لێبوردنی كردو بڕیاریدا، ته واوی بۆخه زێنه ی بگه ڕێنێت����ه وه پ����اره كان

ده وڵه ت.

سه نگی كوردبه پێ����ی دواین ئاماری س����اڵی ٢٠١١، كه هه ر ده س����اڵ جارێك س����ه رژمێری گش����تی له به ریتانیادا ئه نجام ده درێت، به ٢5٠ه����ه زار كه س ك����ورد ژم����اره ی خه مڵێن����دراوه . لێش����اوی هاتنی زۆری كورده كان، ده گه ڕێته وه بۆ س����ه ره تای س����ااڵنی هه شتاكان. به ش����ێكی زۆری بارگرانی سه ختی و به هۆی كورده كان، ناچاربون خێزانه كانی����ان، گوزه ران����ی كاری پڕزه حمه ت و سه عاتی درێژخایه ن كاربكه ن، تابتوان����ن هاوكاری بنێرنه وه بۆ كه س����وكاریان. ئه وه ش بوه ته هۆی ئه وه ی نه توانن سود له خوێندن، یاخود بپه رژێنه نێو ش����وێنه بڕیاربه ده س����ت و كاریگه ره كان����ی واڵتێكی گه وره ی وه ك ك����ورده دیاره كان و به ریتانیا. ژماره ی كای����ه به نێ����و ئه وان����ه ی گه یش����تون سیاس����یی و فه رهه نگ����ی و زانس����تیی و ئابوریی����ه كان، له ژم����اره ی په نجه كانی

ده ست، تێپه ڕناكات. كاندی����دی هه ڵبژاردن����ی ده نگ����دان و پارته كان له الیه ن ك����ورده وه ، زیاتر بۆ پارێزگاران و پارتی س����ه ره كی، هه ردو دواج����ار به ریتانیای����ه . كرێكاران����ی هه ریه كێك له و دو پارته ، ده س����ه اڵتی پێنج ساڵی داهاتو بگرێته ده ست، دیار نیه پێگه ی كوردو چاره نوسی داهاتوی

چی و چۆن ده بێت.

تایبه‌ت (4٧٧( سێشه ممه 18٢٠١5/5/5

هه ڵبژاردنه كانی به ریتانیا به ریتانیی���ه كان هه م���و ئه وانه ی مافی ده نگدانی���ان هه ی���ه ، هه ر پێنج س���اڵ جارێك، كاندیده كانی���ان بۆ ئه نجومه نی نوێن���ه ران دی���اری ده ك���ه ن. ڕۆژی ٧ی ئایار، بۆ جارێكی دیكه پارله مانی په نجاو شه ش���ه مینی داهات���وی به ریتانیا دیاری په نابه ران، ك���ۆچ و ئاب���وری، ده كرێت، خزمه تگوزاری ته ندروس���تی، په روه رده و فێرك���ردن، ژینگه ، ئاین���ده ی ئه ندامێتی به ریتانی���ا له یه كێتی ئه وروپادا گرنگترین خاڵی ملمالنێی هێزه سیاس���یه كانی ئه و

واڵته ن.به پێی دوا ڕاپرس���یه كان هه ردو پارتی كرێكاران و پارێزگارانی ركابه ر ده نگه كانیان له یه كه وه نزیكه ، له هه مانكاتدا پارته كانی

تریش ده نگه كانیان له هه ڵكشاندایه .

دیڤید كامیرۆن

س���ه رۆكی پارتی پارێزگاران، پێنج س���اڵ له مه وبه ر له ته مه نی 43 ساڵیدا ب���وه به س���ه رۆك وه زی���ر، له زانكۆی ئۆكسفۆرد بڕوانامه ی له بواری ئابوریدا به ده ستهێناوه ، راوێژكاری جۆن مێجه رو وه زیره كانی دارایی و ناوخۆ بوه ، ساڵی ٢٠٠١ بوه ته په رله مانتار، ساڵی ٢٠٠5 بوه به س���ه ركرده ی پارتی پارێزگاران، س���اڵی ٢٠١٠ له هه ڵمه تی هه ڵبژاردندا كه "چاكسازی سیسته می ته ندروستی" كردبوه دروشمی س���ه ره كی، له پارتی كرێكارانی ب���رده وه و پارته كه ی توانی ١٠٠ كورس���ی زیات���ر له خولی پێش���و

بهێنێت.

ئید میڵباند

س���ه ركرده ی پارت���ی كرێ���كاران، ته مه نی 46 ساڵ و كوڕی فه یله سوفی ناوداری ماركس���ی "رۆلف میلباند"ه ، ساڵی ٢٠١٠ بوه به سه ركرده ی پارتی كرێكاران له بری گ���ۆردن براون، ئه و له زانكۆی ئۆكس���فۆرد بواری ئابوری خوێندوه ، بۆ ماوه یه كی كورت كاری په یامنێری ب���ۆ كه ناڵێكی ته له فزیۆن كردوه ، گۆردن براون به هۆی به هره و ئام���اردا له ژمێری���اری و توانای���ه وه كردویه تی به س���تافی تیمه كه ، ساڵی ٢٠٠5 بوه به په رله مانتار، له س���ااڵنی ٢٠٠8 بۆ ٢٠١٠ بوه ته وه زیری ژینگه .

چه ند زانیارییه ك ده رباره ی هه ڵبژاردن

ده نگ����دان رۆژی پێنج ش����ه ممه ٧/5، له كاتژمێر حه وتی به یانیه وه ده ستپێده كات و تا ١٠ی ش����ه و ب����ه رده وام ده بێت، هه مو ئه وانه ی ته مه نیان له سه رو ١8 ساڵه وه یه و هاواڵتی به ریتانیان مافی ده نگدانیان هه یه . هه ڵمه تی هه ڵبژاردن ٢5 رۆژ ده خایه نێت. ك����ۆی واڵت 65٠ بازنه یه و ه����ه ر بازنه یه و یه ك نوێنه ری خۆیان هه ڵده بژێرن، به پێی بازنه ی جوگرافی هه ر بازنه یه و 6٠٠ هه زار ده نگ����ده ر له خۆده گرێ����ت. ئ����ه و پارته ی ببات����ه وه حكومه ت كورس����ی زۆرتری����ن پێكده هێنێ����ت. دوای ه����ه ر هه ڵبژاردنێك شاژن داوا له سه رۆكی پارتی براوه ده كات كه كابینه ی حكومه ت پێكبهێنێت، شاژن

خۆی له هه ڵبژاردندا ده نگ نادات.

ئا: عه لی حسێن كه ریمی

به ریتانیا س���اڵه های ساڵه سیسته می دو پارتیی���ه ، واته له الی���ه ن دو پارته وه ده ستاوده ست ده سه اڵت به ڕێوه ده برێت و پارتی كرێ���كاران و پارت���ی ده كرێ���ت، بچوكی پارتێكی هه رچه نده پارێزگاران، س���ێهه م هه بوه به ناوی پارت���ی لیبرال دیموكرات���ه وه ، به اڵم ل���ه م هه ڵبژاردنه دا چه ندین پارتی دیكه ش چاالكی و هه ڵمه تی

هه ڵبژاردن ده كه ن.

پارتی كرێكاران

پارت���ی كرێ���كاران كه س���اڵی ١٩٠٠ دامه زراوه و له س���اڵی ١٩٢4یش���دا بوه ته دوه م گه وره ترین پارتی به ریتانیا و زیاتر ده كات، ع���ه وام نوێنه رایه ت���ی خه ڵكی له م���اوه ی پێنج س���اڵی ڕاب���ردودا وه ك به ریتانیا په رله مان���ی له ئۆپوزس���یۆن به ش���دار ب���وه . ل���ه هه وڵدای���ه ده نگی بۆ كۆبكات���ه وه . ده نگ���ده ران زۆرینه ی ئ���ه م مه به س���ته ش مانیفێس���تۆی پێنج ساڵی داهاتوی بۆ ده نگده رانی به ریتانی ته ندروستیه وه له سیس���ته می ڕاگه یاند، ده س���تپێده كه ن. كه پالنیان هه یه ٢٠٠٠٠ كارمه ند بۆ نه خۆشخانه كان دابمه زرێنن، له گ���ه ڵ 8٠٠٠ پزیش���ك. هه روه ها 3٠٠٠ پزیش���كی من���داڵ ب���ون، دابمه زرێنن. كه هۆش���داریانداوه ، له مانفێستۆكه یاندا س���ێ ملی���ۆن و پۆینت دو ه���ه زار كه س ده ناڵێنن. نه خۆشی شه كره وه به ده ست كه له م���اوه ی پێن���ج س���اڵی داهاتودا چاره سه ر نه كرێت. ڕێژه كه دوهێنده زیاد ده كات.ئه مه ش وا ده كات چاره سه ركردنی

بگاته ئاستێكی مه حاڵ.ش���ه ڕی ب���ه س���ه باره ت هه روه ه���ا داعش و هێ���زه تیرۆریس���ته كان. پارتی كرێ���كاران ته ئكید ده كاته وه ، كه ده بێت هێرش���ه كانیان له عێ���راق بۆ س���ه ر ئه م گروپه به پش���تگیری س���ه رۆك وه زیرانی عێراقه وه درێ���ژه پێبده ن. ئه مه ش ئه وه ده گه یه نێ كه زیاتر سیسته می مه ركه زی

له عێراق به هێز بكه ن.

پارتی پارێزگاران

پارت���ی پارێ���زگاران له س���اڵی ١83٢ نوێنه رایه تی چینه زیات���ر دام���ه زراوه و خۆشگوزه رانه كان ده كات. له پێنج ساڵی ڕابردودا، حكومه تی به ریتانیایان به ڕێوه ده برد له گ���ه ڵ پارتی لیبڕاڵ دیموكراتدا. له مانیفێستۆكه دا ده ڵێن: كه سه ركه وتن به ده س���تبهێنن، چوار بیلیۆن پاوه ند بۆ وه به رهێنانی گش���تی له ڕێگ���ه ی بانكی لۆیدز ده خه نه گ���ه ڕ. پارێزگاران مژده ی ئه وه ی���ان به ده نگده ران داوه كه بۆ پێنج ساڵی داهاتو ده سه اڵت وه ربگرنه وه ، ئه وا ١٢5٠٠ پاوه ند له باجی ئیشكردنه كه یان بۆ خه ڵك ده گێڕن���ه وه . هه روه ها كار بۆ دو ملیۆن كه سی تر ده دۆزنه وه . پارێزگاران له مانیفێستۆكه یاندا، به رگری له فره ڕه نگی به ریتانیا ده كه ن، به اڵم له گه ڵ ئه وه شدا به ئاگابون���ی خۆی���ان له زۆری���ی هاتنی بێگان���ه كان ڕاگه یان���د، كه كێش���ه ی بۆ دروست قوتابخانه كان نه خۆشخانه كان و

كردوه .

پارتی لیبڕاڵ دیموكرات

س����اڵی ١٩88 دیموكرات لیب����ڕاڵ پارت����ی ه����ه ردو یه كگرتن����ی دوای دیموك����رات سۆش����یال لیب����رال و دامه زرا. په یامی ئه وه ی����ه كه به پێی ك����ۆی پالن����ه خزمه تگوزاریه كانی بۆ كۆمه ڵ����گای به ریتان����ی 5/55 بیلیۆن پاوه ند س����ه رف ده كات. ئه م پارته ش سه باره ت به كه یسی په نابه ران ده ڵێت: پێویسته سنوره كانمان باش كۆنترۆڵ بكه ین. ئه وانه ش����ی ڤیزای مانه وه یان به س����ه رچوه ده بێ����ت به زوترین كات

دیپۆرت بكرێنه وه .

پارتی سه ربه ستی به ریتانی

پارتی سه ربه ستی به ریتانی. ئه وپارته ی ك����ه له الیه ن نایجل فه راج، س����ه ركردایه تی ده كرێ����ت، به پارتێك����ی دژ به په ناب����ه ران و بێگانه كان له به ریتانیا ناسراوه ، ده یانه وێت له حكومه ت����ی ڕیش����ه یی گۆڕانكاریه ك����ی به یتانیادا بكه ن كه له ماوه ی س����ه د ساڵی ڕابردودا نه كرابێت. ئه م پارته یه كه م پالنی ئه وه یه كه یه كێت����ی ئه وروپا جێبهێڵن. بۆ

ئه وه ی ئابوری واڵت به رزبكه نه وه . ئ����ه م پارت����ه ڕایانگه یاندوه ك����ه به هۆی زۆری بێگانه كان، مه ترسیه كی جدی له سه ر كوالێت����ی قوتابخان����ه كان و نه خۆش����خانه و هاتوچ����ۆی گش����تی واڵت دروس����ت بوه . سه رۆكی ئه م پارته له چه ند ڕۆژی رابردودا وتی: ده مانه وێت واڵته كه مان بۆ بگه ڕێته وه . وه ك هێرش����ێك به سه ر بێگانه و په نابه ران. ئه م پارته پالنی هه یه ڕێگه به هیچ كه سێك نه دا بێته ئه م واڵته . ته نها ئه وانه نه بێت كه خاوه نی بڕوانامه یه كی به رزو ش����اره زایه كی

باشیان له بوارێكدا هه یه .

پارتی نیشتیامنی سكۆتله ندی

پارتێك����ی هه رچه ن����ده پارت����ه ئ����ه م س����كۆتله ندیه . له ساڵی رابردودا سه پۆرتی ریفراندۆمه ك����ه ی س����كۆتله ندای ده كرد بۆ جیابون����ه و ل����ه به ریتانیا. ب����ه اڵم ئه مجاره رایانگه یان����دوه له مانیفێس����تۆكه یاندا.

ده یانه وێت كار بۆ هه مو به ریتانیا بكه ن. ئه م پارت����ه كه زیاتر فۆكس����ی كردۆته س����ه ر سیسته می ته ندروس����تی ئه م واڵته ، سیس����ته می ده یانه وێ����ت رایگه یان����دوه ، به ریتانیا هه رێمه كانی له هه مو ته ندروستی

به رزبكه نه وه . سه رۆكی ئه م پارته ده ڵێت: ئێمه شه ڕی گۆڕانكاری ده كه ین. له كاتێكدا راگه یاندنه كان ئه وه ی����ان باڵوكرده وه ، كه س����ه رۆكی ئه م پارته وتویه تی هه وڵده ده ن بۆ ره خساندنی

ریفراندۆمێكی تر بۆ سكۆتله ند.

هه ڵبژاردنی به ریتانیا 2015

كامیان ده بێته سه رۆك وه زیری ئاینده ی به ریتانیا؟

پارله مان���ی به ریتانیا، به ده س���تپێكی دێرینترین په رله مان���ی و دیموكراس���ی ئه نجومه نی نوێنه رانی جیهان داده نرێت، ك���ه ٧5٠ س���اڵ له مه وبه ر دو به ش���ی خانه دان���ه كان و عه وامه كان���ی له ن���ده ن كۆبونه وه و كۆتاییان به سیسته می ره های بۆ س���ه ره تایه كیان هێناو پاش���ایه تی سیسته می په رله مانی دامه زراند، په نجا ساڵ به دوای ئه وه شدا، ساڵی ١٢١5 پاشا جۆنی یه كه م به مه به ستی ئارامكردنه وه ی واژۆی توڕه یی خانه دان و عه وام���ه كان،

له س���ه ر به ڵگه نامه ی���ه ك ك���رد به ناوی "ماگناكارتا"، كه ب���ۆ یه كه مجار بو كه پاش���ا بچێته ژێر باری ئه وه ی "پاش���ا س���ه لته نه ت ب���كات ن���ه ك حكومه ت" و حكوم���ه ت به خواس���تی خه ڵكی دیاری

بكرێت نه ك به خواستی پادشا. كۆش���كی وێستمنس���ته ر له له ن���ده ن كۆده بێته وه ، تێ���دا په رله مانتارانی كه یه كێك���ه له گه وره تری���ن په رله مانه كانی دنی���ا، ئ���ه م كۆش���كه له س���ه ده كانی س���اڵی دروس���تكرابو، ناوه ڕاس���تدا

وێران ئاگركه وتن���ه وه وه به هۆی ١83٢بو، ئه م كۆش���كه ی ئێس���تا له شوێنی دروس���تكرایه وه . په رله مان���ی به ریتانیا له دو ئه نجومه ن پێكدێ���ت، ئه نجومه نی ل���ۆرده كان ك���ه نوێنه رانی كه نیس���ه ی ئه نگلیكانی و خانه دانه كان له خۆده گرێت و ئه نجومه نه كه وه و ناچن���ه به هه ڵبژاردن دایانده نێ���ن، ئه نجومه ن���ی حكوم���ه ت نوێن���ه ران به هه ڵبژاردنی دیموكراس���ی خه ڵكی نوێنه رایه ت���ی هه ڵده بژێرێ���ن و

ده كه ن.

وێستمنسته ر.. دێرینرتین په رله مانی جیهان

په یامی پارته كانی به ریتانیا بۆ هه ڵبژاردن

ێنه ئاو

ا: ئ

وێستمنسته ر � په رله مانی به ریتانیا

(477( سێشه ممه 2015/5/5 19تایبه‌ت

ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاوات جمال قادر( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )دانا صابر صالح( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )محمد عمر غفور( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

شەڕی‌فیكری‌نێوان‌سەلەفییەكان‌و...‌پاشماوه‌ له‌لێدوان‌به‌ناوی‌‌خواوه‌...‌پاشماوه‌تایبه تمه ندی گشتی بونی ڕێسا خواییه كان و پیاده كردنیان به س���ه ر هه مو ك���ه س و گروپ و نه ته وه یه كیش���دا، وه ك یه ك و ب���ێ جیاوازی ، چه ند ڕاس���تییه كمان بۆ ده خاته ڕو له وانه ش: 1. نه ت���ه وه ی ئیس���امی و گه النی موس���ڵمان خ���اوه ن ڕێس���او )س���نن(ی خوای���ی تایبه ت به خۆیان نین، به ڵكو ملكه چی هه مان ئه و ڕێسا خواییانه ن كه له مێژودا حوكمی گه ل و نه ته وه و خاوه ن ئاینه كانی تریان كردوه ، له ئێستاش���دا وه ك���و خۆی���ان له كارك���ردن به رده وام���ن و بۆ هه م���و نه ت���ه وه و گ���روپ و خ���اوه ن ئاینه كان وه ك یه كن بێ جی���اوازی . ئه مه ش ده خوازێت ئیس���ام نه كرێته چه تری ده رك نه كردنی ئه و ڕێسایانه و هه وڵنه دان بۆ دۆزینه وه ی كلیله كانی پێش���كه وتن و س���ه ركه وتن، به و جۆره ی خوای گه وره له گه ردون و ژیاندا دیاری كردون و له مێژو

كۆمه ڵگادا ڕه نگده ده نه وه . 2. له ئیس���امدا خودای الیه نگیر بونی نیه و گه لی هه ڵبژێردراوی خوداش له ئارادا نیه ، به و ج���ۆره ی له ئاینی جوله كایه ت���ی و فكری ئاینی ئه واندا هه ی���ه . له ڕوانگه ی ئیس���امه وه خودا )رب العالمی���ن(ه ، خودای هه م���و جیهانیان و گ���ه ل و نه ته وه و گروپه كانه و س���ۆزو ڕه حمه تی خۆی به گوێره ی شایس���ته گی به سه ر هه مواندا په خ���ش ده كات. له به رئه وه باس���كردن له وه ی خودا ڕاسته وخۆ له گه ڵ فاڵن گروپ و نه ته وه یه و له گه ڵ ئه وی تردا نیه ، ده بێت زۆر به هۆشیاری و (تحفظ( ه وه بكرێت. چونكه جۆرێكه له لێدوان و قس���ه كردن به ناوی خواوه ، له سه رده مێكدا كه وه حی وه ستاوه و كۆتا پێغه مبه ر )علیه السام( نێردراوه وه سیله یه كمان بۆ زانینی ویستی خوا له به رامب���ه ر پرس و روداوێك���ی دیاریكراو له م

سه ر زه مینه دا له به رده ستدا نیه .3. پشتبه س���تو به خاڵ���ی یه ك���ه م و دوه م كه ته واوك���ه ری یه كترن، ئ���ه م تایبه تمه ندیه پێم���ان ده ڵێت ئ���ه م جیهانه له س���ه ر كێبڕكێ به دیهات���وه و هی���چ كه س و گ���ه ل و نه ته وه یه ك هه ر له س���ه ره تاوه و ب���ێ هه وڵ و تێكۆش���ان، كارتی گه وره یی و س���ه ركه وتن و پێش���كه وتنی پێ ن���ه دراوه ، به ڵك���و گۆڕه پان ب���ۆ هه موان كراوه ی���ه و ك���ێ بتوانێ���ت زۆرتری���ن توان���ا عه قڵیه كان���ی خ���ۆی به كاربێنێ و سروش���ت و كه مكردنه وه ی به قازانجی بناس���ێ و یاساكانی ئازاره كانی مرۆڤایه تی و زۆرتر س���ود وه رگرتن له خێروبێره كان���ی به كاریان بهێنێت، ده توانێت پێ���ش ئه وانی تر بكه وێ���ت و ڕۆڵێكی گه وره تر بگێڕێ و شارس���تانیه تدا له ده وڵه مه ندكردن���ی شكۆیه كی زۆر تریش بۆخۆی به ده ست بخات. ئێمه ی موس���ڵمانانیش مادام له به رده م )سنن(ه خوایی و گه ردونییه كاندا له گه ڵ كه سانی تردا یه كس���ان بین و هیچ )امتیاز( ێكمان له م ڕوه وه به سه ر هیچ گه ل و نه ته وه یه كدا نه بێت، ده بێت هه روه ك وای���ه له ڕێی وه گه ڕخس���تنی هه وڵ و تواناكانی خۆمان و ناسینی ڕێگای سه ركه وتن و پێش���كه وتن، له خه می دوباره خۆبنیاتنانه وه ی خۆماندا بین. مێژوش ش���ایه تی ئه مه ده دات و ده یس���ه لمێنێت ك���ه بنیاتنان و گه ش���ه كردنی شارس���تانیه كان په یوه س���ته به مرۆڤ و ئاستی وه گه ڕخستنی تواناو عه قڵه خواپێداوه كه یه وه ، دنی���ای ئیس���ام ت���ا ئه وكاته ی زین���دو بو، عه ق���ڵ و )اجته���اد(ی تیدا كاراب���و، هه روه ها له كارلێك���دا بو له گه ڵ ژی���ارو دونیاكانی تردا، توانی شارس���تانیه تێكی گ���ه وره بنیات بنێت و له قۆناغێكی دیاریكراودا جڵه وی پێش���كه وتنی شارس���تانیه تی مرۆڤایه تی به ده سته وه بگرێت. ب���ه اڵم هه ر ئه و جیهانه كاتێ���ك له قۆناغه كانی تردا دوچاری وش���ك هه اڵتن و چه قبه س���تویی و )جمود( هات و وازی له )اجتهاد(و )داهێنان(و )نوێبونه وه (و گه ڕان به دوای ده ستكه وتی نوێ و گه شه دان به تواناكانی هێنا، دوچاری داڕوخان و تاماوه یه كی ه���ات و دواكه وتویی پاشاكش���ه و زۆرو ته نانه ت ئێستاش���ی له گه ڵدابێت نه یتوانی به گوێره ی پێویس���ت هه ڵبس���ێته وه و ڕاس���ت ببێته وه ! له ڕوی سیاسی و ئه خاقیشه وه دوچاری الدان هات و جۆره ها ش���ێوازی تاكڕه وی و زوڵم و ناعه داله تی تێدا باڵوب���ۆوه ، له كاتێكدا )عدل( ته وه ره ی هه ره گرنگی ئیسامه و ده بێت به ردی بناغه ی داڕشتنی سیستمی سیاسی و به گشتی

ژیانی مسوڵمانان بێت . 3� بایه خی ناسینی )سنن( ه خواییه كان:

په ی بردن به )س���نن(ه خواییه كان چه ندین بایه خ���ی گه وره ی هه ی���ه و یارمه تی پێكهێنانی ڕاست و هۆش���یاریه كی پێگه یش���تو عه قڵێكی دروس���ت و پێگه یاندنی مرۆڤێك���ی ته با له گه ڵ لێكدان���ه وه و له چه ندی���ن ده دات و گه ردون���دا ده خاته وه ، دورمان ناته ندروستیش حوكمدانی

هه ندێ له و بایه خانه ش ئه مانه ی خواره وه ن: 1. دوركه وتن���ه وه له لێكدانه وه و ته فس���یری هه ڵه و ناته ندروس���ت و هه ن���دێ جاریش تێكه ڵ به خه رافه ، بۆ هه ندێك له و ڕوداوانه ی ڕوده ده ن و ده خوازن ئێم���ه تێیان بگه ین و هه ڵوێس���تیان له ب���اره وه دیاریبكه ین. به داخ���ه وه ئه گه ر له م ڕوه وه سه رنج له گوتاری ئاینی هه ندێ میمبه رو بانگخواز بده ین ڕوبه ڕوی هه ندێ لێكدانه وه بۆ هه ندێ دیارده ده بینه وه ، كه لێڵی و شێواوی بۆ موس���ڵمانی ساده دروست ده كه ن و الی نه وه ی نوێش زیان له هه یبه ت و وێنه ی ئیس���ام ده ده ن له ڕویه كی تریشه وه ئه م لێكدانه وانه به ڕویه كی تردا ده بنه وه به لێدوان به ناوی خوداوه ! له كاتێكدا هه روه ك وتمان ئه مه ش���تێكی مه ترس���یداره و ده بێت زۆر وریای بین، نمونه له سه ر ئه مه له وه زیاتره كه )حصر( بكرێت، هه ربۆیه لێره داو بۆ ڕونبونه وه ی مه به ست ته نها ئاماژه به نمونه یه ك ده كه ین كه ئه ویش لێكدان���ه وه ی دیارده یه كی

وه كو وشكه س���اڵییه ، له س���ااڵنی وشكه ساڵیدا گوێمان له هه ندێك )خه تی���ب(و )بانگخوازان( مان ده ب���و، كه مه س���ه له ی ب���اران نه بارین و وشكه س���اڵیان ده به سته وه به س���فوری به شێ له كاتێكدا شه خس���یه كانه وه ! گوناهه له ژنان و به یه كه وه به ستنه وه ی ئه م دوشته نازانستییه و په یوه ندییه ك���ی لۆژیكی و)اس���باب و مس���بب( له نێوانیاندا ب���ه دی ناكرێت و نیه ، چونكه باران نه بارین دیارده یه كی سروشتییه و ده بێت له ڕێی لێكدانه وه ی زانس���تی و تێگه یشتن له یاساكانی سروش���ت و گۆڕانه ژینگه یی و سروشتییه كانه وه تێیبگه ی���ن نه ك له میانه ی ج���ۆری جلوبه رگی ژنان���ه وه . له وس���ۆنگه وه ك���ه ئ���ه و ج���ۆره به یه كبه ستنه وه یه ، به رگه ی بچوكترین پرسیارو ڕه خنه ناگرێت و خاوه نه كه ی دوچاری )احراج(ی ده كات. وه ك ئ���ه وه ی بپرس���رێت هه روه ك كاتی خۆی ڕۆشنبیرێك وتبوی : واڵتێكی وه كو ئه فغانس���تان زۆربه ی ه���ه ره زۆری ژنه كانیان ب���ه س چاویان به ده ره وه یه ، ئ���ه ی خێره وه ك ئێمه و خراپتریش توش���ی وشكه ساڵی هاتون و ده بن؟ لێره شه وه ئایا ده كرێت وشكه ساڵی ئه و واڵته ش به بونی س���فوری ژن���ان لێكبدرێته وه ؟ یاخ���ود ئه گ���ه ر وایه ئه ی ب���ۆ ئه وروپا له گه ڵ ئه و دۆخه ی له ڕوی ئازادی جنسیه وه هه یه تی ، كه چ���ی به ده س���ت دیارده یه كی له وج���ۆره وه ناناڵێن���ێ ؟ ئه گ���ه ر له وه ش تیئگه یش���تین كه خودا )س���نن(ی تایبه تی بۆ ئومه تی ئیسامی دانه ن���اوه ، به ڵكو )س���نن(ه كان گش���تین و بۆ هه موان یه كس���انن. یاخود بۆ ناوچه كه ی ئێمه له سه ره تای س���ه ده ی بیس���ته مدا كه زۆر له و ش���تانه ی ، ئێس���تادا ده بینرێن و هه ن له ئارادا نه ب���ون، كه چی بۆماوه ی چوار س���اڵی ڕه به ق دوچاری وشكه س���اڵی هات و كاره س���اتی وه ك

گرانی گه وره ی لێكه وته وه ؟2. ناڕاسته وخۆ به ڕێوه بردنی گه ردون له الیه ن خوای گه وره وه : خودا ڕاسته وخۆ كاروباره كانی گ���ه ردون به ڕێ���وه ناب���ات، به ڵك���و له ڕێ���ی یاساو)سنن( ه كانه وه ئه م كاره ده كات و بۆ هه مو ڕوداوێكیش هۆكاری دیاریكردوه ، ئه م خاڵه ش یه كجار گرنگ���ه و ده بێت جێگای س���ه رنجمان بێت، چونك���ه له گوتاری ئاینی و ڕۆش���نبیری ئیسامیی میللی ناوخه ڵكدا، نه زعه یه كی به هێز بۆ ئاماده كردنی ڕاس���ته خۆی خ���ودا به هه ق و ناهه ق له هه مو ڕوداو و كاره س���اتێكدا ئاماده یه ، ئه م���ه ش تاڕاده یه ك جۆرێ���ك له بیركردنه وه ی ناته ندروس���تی باڵوكردۆت���ه وه ، ك���ه پێی وایه ڕوداوه كان ته نه���ا كات���ێ ب���ه ئاڕاس���ته یه كی دیاریكراودا ڕوده ده ن كه خودا خۆی ڕاسته وخۆ ئه و كاره بكات! له كاتێكدا خودا ده ستوری بۆ ئه م گه ردون و ژیان���ه داناوه . واته ته نها له ڕێی پێغه مبه رانه وه )ساڵوی خوایان لێبێت( په یامی بۆ مرۆڤ نه ناردوه ، تائاڕاس���ته ی بیركردنه وه و ڕه فت���اری بكات و هه وڵبدات گیانی چاكه خوازی تێدا بڕوێنێت و به وه ش ژیانی باش و ڕه زامه ندی خودای ده س���ت بكه وێت. به ڵكو ده ستورێكی چه سپاویشی بۆ ئه م گه ردونه داناوه و )سنن(ی كۆمه اڵیه ت���ی و مێژویش هه ن كاریگه ری خۆیان به نده كانی ڕوداوه كانه وه جێده هێڵن. به س���ه ر ئه م ده ستوره ش كه )سنن(ه كان پێكیده هێنن، په یوه ندی به بون و نه بونی ئیمانه وه نیه ، به ڵكو په یوه ندی به ژیان و مرۆڤبون و بون له م جیهانه دا هه یه و بۆ هه موانیش وه كو یه كه . خودا له یه ك كاتدا ڕاس���ته خۆ دێته ناو كاره كانه وه ، ئه ویش كاتێ���ك ویس���تبێتی )موعجی���زه ( پیش���انی كۆمه ڵه كه س���انێك بدات، بۆ پش���تیوانیكردنی س���ه رده می خۆی . له ڕه وانه كراوان���ی یه ك���ێ موعجی���زه ش ته واوب���و. چونك���ه س���ه رده می پێغه مبه رایه تی به هاتنی كۆتا پێغه مبه ر كۆتایی پێهاتوه و موعجیزه ش به ش���ێوه یه كی بنه ڕه تی په یوه س���ت ب���وه به ناردن���ی پێغه مبه رانه وه و تاڕاده یه كیش ئاستی سه ره تایی پێگه یشتویی و مرۆڤایه تییه وه . گه ش���ه كردنی كۆمه ڵگاكان���ی موعجی���زه له ناوه ڕۆك���دا وه س���تاندنی هه ندێ ڕێسای گه ردونیه بۆ ماوه یه كی كاتیی دیاریكراو ، بۆ نمونه ڕێس���ا گه ردونیه ك���ه پێمانده ڵێت ئاگر مایه ی س���وتاندنه ، به اڵم خ���وای گه وره له له حزه یه ك���ی دیاریك���راوداو بۆ پش���تیوانی له پێغه مبه رێكی خۆی ، توانای سوتاندن له ئاگر ده س���تێنێته وه ، ه���ه روه ك له نمون���ه ی باوكی پێغه مب���ه ران )ابراهیم(دا )علیه الس���ام ( دا دیاره . هه روه ها خودا له )به در(دا پشتیوانیه كی ڕاس���ته وخۆ له پێغه مبه رو باوه ڕداران ده كات و به س���ه ر دوژمنه كانیان���دا س���ه ریان ده خات /

االنفال /9 ، به اڵم له )احد( دا س���ه ره ڕای بونی پێغه مبه رو هاوه ڵه به ڕێزه كانی ، ئه و پشتیوانیه ڕاس���ته وخۆیه ناكات و چاره نوس���ی جه نگه كه ڕێس���اكان دیاری ده كه ن. لێره ش���ه وه پاڵدانی ڕاس���ته وخۆی ڕوداوه كان بۆالی خوای گه وره ناڕاس���ت و زۆرجاریش له گه ڵ پاكی و )منزه(ی

خوای گه وره دا كۆك و گونجاو نییه . 3. یه كسانی ده رفه ته كان: حیكمه تێكی تری بونی )س���نن(ه خواییه كان یه كسانی ده رفه ته له نێوان گه ل و نه ته وه جۆراوجۆره كان و تێكڕای مرۆڤایه تیدا. بونی ڕێس���اگه لێكی یه كس���ان بۆ ژیانی مرۆڤ و به رده وامبون���ی ژیان و گه ردون و ڕێكخس���تن و به ڕێوه بردنی ئه وه ده سه لمێنێت، كه ئ���ه م گه ردونه خاوه نێكی داناو كارس���ازی هه یه ، ئ���ه م خاوه نه ش په روه ردگاری هه موانه و هه موانیشی به جیاوازی ڕه نگ و زمان و نه ته وه و ڕه گه زیانه وه ، ملكه چی كۆمه ڵێك یاساو ڕێسای یه كسان كردوه . هه روه ها ئه گه ر له پاڵ قورئان (س������مع و بصرو فؤاد( وه ك تواناكانی به ده ست هێنانانی زانیاری و ده رك و هۆشیاری ، وه سیله ی ده س���تی مرۆڤ بن ب���ۆ دۆزینه وه و ناس���ینی

ئه و)س���نن( و یاس���ایانه ، وه قورئان خۆش���ی داوای وه گه ڕخستنی ئه م توانا خوا پێداوانه مان لێبكات، بۆ تێگه یش���تن له یاساكانی سروشت و ئه و ڕێس���ایانه ی حوكمی مێ���ژوی مرۆڤایه تی و كۆمه ڵ���گا جۆراوجۆره كانی ك���ردوه و ده كات، ئ���ه وا هه مان توان���ای به س���ه رجه م مرۆڤه كان به خشیوه و كه س���ی لێ بێبه ش نه كردوه . هه ر له م ڕوه وه پێویس���ته بگه ڕێینه وه بۆ خاڵێكی پێشوترمان و هه ندێ قسه ی تری له سه ر بكه ین كه ئه ویش بریتییه له جی���اواز نه بونی ئومه تی ئیس���ام له نه ته وه كانی ترو نه بونی )سنن(ی تایب���ه ت و جیا به م ئومه ت���ه وه ، ئه مه ش ئه وه ده گه یه نێ���ت نابێ���ت هه مان به ره نج���ام له ناو به ش���ێ له م ئومه ته و شوێنێكی ترو ناو گه الن و نه ته وه كانی تردا )سنن(ی جیاوازی له پشته وه بێ���ت. بۆ نمونه زۆرجار گوێم���ان لێبوه ده قی )كیفم���ا تكوانو یولی علیك���م( له گه ڵ هه ندێ ده قی هاوش���ێوه ییدا به جۆرێك لێكدراوه ته وه ، كه به جۆرێك له جۆره كان بوه به پاساوهێنانه وه بۆ ئه و زوڵم و سته مكارییه ی له ئارادابوه ! به ڵكو له وه ش خراپتر هه ندێ جار س���ته مه كه بێئاگا دراوه ته پاڵ خواو سڵ له وه ش نه كراوه ته وه باس له وه بكرێ خودا فاڵن زاڵم و سته مكاری به سه ر فاڵن كۆمه ڵ و نه ته وه دا س���ه پاندوه بۆ ئه وه ی

تۆڵه ی گوناه و تاوانه كانیان لێ بكاته وه !له كاتێكدا ئه م لێكدانه وه یه له گه ڵ النیكه می دیدی یه كتاپه رس���تی و ناس���ینی خوای گه وره ناگونجێت و س���یفه ته كانیه وه ئاوه ڵناو و له ڕێی به رامبه ر ئیسام و موسڵمانان خراپه یه كیش���ه ده كرێت. ڕاسته خودا له ڕوانگه ی سیفه ته كانیه وه )جب���ار(و )منتقم(ه ، به اڵم دژ به س���ته مكارو مله���وڕان، نه ك ڕه ش���وڕوت و بنده س���تان كه هه ندێج���ار له موس���ڵمانانی ب���اوه ڕدارن. خودا هه میشه له گه ڵ )هه ق( و)چاكه (و )دادپه روه ری (دای���ه و دژ به زوڵم و س���ته م و خراپه كاریه ، ئه مه له ئه لفوبێی عه قیده ی ئیس���امیه . گه رچی ئه م له گه ڵ بونه ، ه���ه روه ك وتمان ئه وه ناگه یه نێت ڕاس���ته وخۆ زاتی خۆی ، یاخود فریش���ته كانی بێنه ناو ملمانێكانه وه و الیه ك به سه ر ئه ویتردا س���ه ربخه ن، به ڵكو ئه وه ی بۆ )س���نن(ه كانی )تدافع(و )هه ق و ناهه ق( و )زوڵم(و زۆر شتی تر جێهێش���توه . گرنگ له مه س���ه له كه دا زانینی ئه وه یه كه خ���ودا له چی ڕازیی���ه و داواده كات م���رۆڤ ڕێوش���وێنی خ���ۆی ل���ه كام ب���ه ره دا دیاریبكات و هه ڵگ���ری كام به هاو ئامانج بێت؟ كه هه ر خ���ودی ئه مه خۆی س���ه رچاوه یه كی گ���ه وره ی دڵگه رمی و به رخۆدان���ه ، به ده ر له وه بون���ی س���ته مكاری سیاس���ی و فه رمانڕه وایی مرۆڤ���ه كان شه خس���ی به گوناه���ی زۆردار لێكنادرێت���ه وه . به ڵك���و زۆرج���ار )ته وزیف(

كردن���ی ناته ندروس���تی خودی دین به ش���داره جه ختكردنه وه ی نمونه بۆ له دروس���تكردنیدا. زیاد له پێویس���ت له س���ه ر گوێڕایه ڵی و)اطاعه ( بۆ )حاكم( و فه رمانڕه وای ڕۆژ باس���ته مكاریش بێت، له سۆنگه ی كۆمه ڵێ پاساوی جۆراوجۆری وه ك نه كه وتن���ه وه ی ئاژاوه و)فیتنه (، هۆیه كی گرنگ بوه بۆ س���ه رهه ڵدانی دیارده ی پادش���ا سته مكارو )عضوض(ه كان له مێژوی ئیسامیدا هاتنه كای���ه ی ڕژێم���ه دیكتاتۆرو س���ته مكاره عه لمانیه كانی ناوچه كه ش له سه ده ی بیسته مدا، دیسانه وه به مه ی خواردنه وه و گۆرانی و سه مای هه ندێ له موسڵمانان ڕاڤه ناكرێت، به ڵكو ڕه گی وا له كه لتوری سیاسی و پێكهاته ی كۆمه اڵیه تی و دی���ارده ی ئیس���تعمارو چه ندین ش���تی تردا. چونكه ئه گه ر )س���نن( ه كان بۆ هه موان وه كو ی���ه ك و یه كس���ان بن، بۆ چی ده بێ���ت گوناهه شه خسیه كان له ئه وروپاو یابان و زۆر شوێنی تری جیهاندا نه بنه هۆی به رهه مهێنانی سته مكاری و گه النی ئه وێ بتوانن ڕژێمگه لێكی دیموكراس���ی وا دابمه زرێنن كه هه زاران كه س���ی الی ئێمه ش الیان بحه وێنه وه و به نمونه ی سیاسی خۆیانیان بزانن؟ ئه گه ر مه سه له ی تاكڕه وی و سته مكاری به گوناه���ی شه خس���ی و هه ن���دێ مه س���ه له ی ئه خاق���ی لێكبدرێته وه ، ده بو ئێس���تا ئه وان له چاڵی ڕه ش���داو ئێمه ش له لوتك���ه دا بوینایه ، كه چی مه س���ه له كه ته واو پێچه وانه یه و ئێمه بۆ ساڵه های س���اڵه له ئازادی و عه داله تی سیاسی بێ به ش���ین. به ڵكو ئه وان ت���ا له ژێر حوكمی كه نیسه ، له سه ده كانی ناوه ڕاستدا ده ژیان له م جۆره گوناه و س���ه رپێچیانه یان كه م بو، كه چی له ژێرباری قورسی س���ته می پادشاو ده ره به گه دڵڕه قه كاندا ده یاننااڵن���د تادواتر ڕزگاریان بو. بۆیه له م ڕوه وه ده بێت بگه ڕێینه وه بۆ لۆژیكی كه س���انی وه كو زان���ای گه وره )اب���ن تیمیه (و هاوش���ێوه كانی ، كه باسی مه سه له ی باشی و ده وڵه ت و نابه رده وامی به رده وامی و ناباش���ی و فه رمانڕه وایه تیان نه به ستۆته وه به بون و نه بونی )ئیمان(ی شه خس���ی و پیاده كردن���ی )فقه(و ئیس���امی ڕواله تییه وه ، به ڵكو به تێگه یش���تن فه رمویانه )ده سته اڵت و خودا، له )سنن(ه كانی فه رمانڕه وای���ی له گ���ه ڵ دادپه روه ریدا به رده وام ده بێ���ت باله س���ه ر كوفری���ش دامه زرابێ���ت و له گ���ه ڵ زوڵم و س���ته مكاریدا ب���ه رده وام نابێت بائیمان و ئیسامیش���ی له گه ڵ���دا بێت. ئه گه ر ده سته اڵتیكیش سه ره ڕای نه بونی دادپه روه ری له هه ن���دێ كاتدا به رده وام ده بێ���ت، ئه وا جگه س���ه رنابێت. تا به رده وامبونه ك���ه ی ل���ه وه ی ت���ره وه ، په یوه س���ته به هه ن���دێ )س���نن(ی له وانه ش ڕێس���ای )تدافع(و له ئه ستۆ نه گرتنی لێپس���راویه تی له الی���ه ن ڕێبه ران���ی نه ت���ه وه و خه ڵك���ه وه و الوازی فه رهه نگی عه داله تخوازی له ناویان���داو، س���ه یركردنی س���ته مكاری وه ك قه ده رێك���ی خۆلێنه بوێ���ردراو و هه ن���دێ هه لو

مه رجی بابه تی تره وه .

نوس����ینی داس����تان و ئاش����نابون لەگ����ەڵ مۆسیقاوس����ەرهەڵدانی باوكس����االری و هەم����و شارس����تانیەتی لەن����او یەكەمینان����ە ئ����ەو س����ۆمەرییەكانەوە رێچك����ەی گرتوە.یەكەمین جار س����ۆمەرییەكان بون داگیركردن و كرداری ئیمپیریالیان����ەی كرد بەسیس����تەم، یەكەمین ئیمپراتۆر لەدونیادا)س����ەرجۆن(ی سۆمەرییە، كە لەبنەماڵەی ئەكەدی بو،بەاڵم لەدوای هاتنی ئایینی موسایی، ئەم ناوچەیە هێڵێكی سوری بازنەیی بەدەوردا كێشراو توشی چەقبەستویی هات، تەنانەت یاس����اكانی حامورابی كە زیاتر لەچوارسەد)400( ساڵ پێش لەدایكبونی موسا واتا حامورابی سێسەد)300( نوس����رابونەوە، ساڵ دوای ئیبراهیم پێغەمبەرو چوارسەد)400(س����اڵ دوای موس����ا پێغەمبەر هاتۆتە دونیا، هاتن����ی حاموراب����ی بەرهەمی شارس����تانێتی سۆمەرییەكان بو، موسا توانیزۆرترین سود لەو شارستانیەتەی سۆمەرییەكان و هەروەها سود لەو یاس����ایانەی حامورابیش وەربگرێت و كاری پێبكات،موس����ا جگە لەیاس����اكانی حاموڕابی، شارستانێتی لەئەفس����انەو زۆریشی سودێكی س����ۆمەرییەكان بینیوە،چونكە خەڵكی میسر بو، دوای ئەوەی شارستانیەتی سۆمەرییەكان ل����ەو ناوچەیەی پێ����ی دەوترێ واڵت����ی نێوان ب����ەاڵم میس����ۆپۆتامیاچەقی، دوروبارەك����ەو میس����رییەكان توانیان لەواڵتی خۆیان گەشەی یەكتاپەرس����تییەوە لەئایینی ه����ەر پێبدەن و تاگەشەی بازرگانی و پیشەسازی و فەلەكناسی و بەرفراوان بەشێوەیەكی و...هتد گەردونناسی لەگەشەس����ەندندا بو بۆیە موس����ا توانی هەمو ئەو شارستانییەتەی پێشوی خۆی، چ ئەوەی س����ۆمەرییەكان، چ ئ����ەوەی بابلیی����ەكان، چ ئەوەی گەیش����تبوە میسر،توانی زۆر بەزیرەكی لەچوارچێوەی بانگەشەی ئایینێكی ئاسمانیدا بەش����ێوەیەكی نوێتر بەرجەس����تەی بكات.كە ئەمە بو بەیەكەمین ئایینی ئاسمانی. نەك هەر موسا تەنانەت یەكەمین فەیلەسوف لەجیهاندا كە تالیس Thales de milet546-627 پ.ز بۆ گەش����ەپێدان بەفەلس����ەفەكەی لەیۆنانەوە هات����وە س����ەردانی واڵتی میس����ری ك����ردوەو لەبارەی ئەستێرەناس����ی و ماتماتیكدا سەرنجی وردبۆت����ەوەو لەئەهرام����ەكان لێوەرگرت����ون و میس����رییەكانی فێركردون كە چ����ۆن بەرزایی ئەهرام����ەكان بپێون و پێیوتون كە س����ێبەری هەر ش����تێك لەكاتێكی تایبەت����ی رۆژدا بەقەد Le بااڵی خۆیەت����ی. هەروەها فیس����اگۆرسمیسرو هاتۆتە لەیۆنانەوە phythagorismeدوازدە)12( لەمیس����ر، )12(س����اڵ دوازدە ساڵیش لەبابل ژیاوە، لەمیسر ئەستێرەناسی و ژمێریاری و لەبابلی����ش خوێن����دوەو ئەندازەی خوێندوە، مەجوس����ییەكانی ئایینی مۆسیقاو نمونەی دیكە زۆرن لەسەر گەشەی شارستانی ئەم ناوچەیە، بەر لەهاتنی ئایینی موس����ایی، بەاڵم دوای گەشەكردنی ئایینی موسایی وردە وردە ئ����ەو شارس����تانییەتە چەقی بەس����توەو لەش����وێنی خۆی مەییوەو بواری فەلس����ەفەو گەش����ەی هزر ل����ەو ناوچەیەوە ب����ەرەو واڵتی یۆنان رۆی.ئاخر جێگای پرس����یارە بۆچی هەر س����ێ)3( ئایینە ئاس����مانییەكە لەو ناوچەیە سەریانهەڵدا، كە پێش����كەوتوترین ناوچە بون لەسەر ئاستی دونیادا، كەچی ئەوەتا دەبینین ئێس����تا ئ����ەم ناوچەی����ە بونەت����ە ئاڵۆزترین و پڕكێشەترین و دواكەوتوترین ناوچەی جیهانی. عیسا بەجولەكەیی مرد، كەچی ئەوەتا جیهانی

مەسیحییەتی گەیاندە ئەمریكا. سەلەفییەكانی ئەم هەرێمە بەپێی خواستی خوێنی ن����او دەمارەكانیان ش����ەرع دادەنێن و دیاریدەكەن،بەاڵم ب����ۆ دۆزەخت بەهەش����ت و ئەمە ئەوپ����ەڕی نائەقاڵنییەتەو مرۆڤ كۆیلەی خواس����ت و ویس����تەكانی دەكات و ئەق����ڵ وەك ش����ۆپینهاوەر دەڵێت دەبێتە گالیس����كەیەك و خواستیش دەبێتە ئەو ئەسپەی كە گالیسكەكە بەدوای خۆیدا رادەكێشێ. واتا ئەقڵ نەك هەر غائیبە، بەڵكو مرۆڤێكی تاریكپەرستی تەوەزەل ك����ە تەنیا خەریك����ی خ����واردن و خواردنەوەو بەردانەوەی ریش����ەكەیەتی، بەرهەمدەهێنێت، ك����ە هەمو ج����ۆرە رێگاكانی وەدەس����تهێنانی ئازادی وێراندەكات و بچوكترین ماف بۆ مرۆڤ ناهێڵێتەوە، ئەمە لەكاتێكدا تەنیا ئازادییە كە دەتوانێت دادپەروەری وەدیبهێنێت و لەدەرەوەی دیموكراس����ی دادپەروەری و بێگومان ئازادی، تەنیا بەیت و بالۆرەیەك����ی درۆزنانەیەو هیچی دیكە.ئازادی����ش بەرهەمی ئەقڵە، دور لەئەقڵ و ئەقاڵنیی����ەت ئازادی وەدەس����تنایەت. چونكە ئەق����ڵ دەبێتە بنەم����ای بیركردنەوەی مرۆڤ، لەهەر ش����وێنێك چرای ئەقڵ هەڵكرا، ئەوا ئەو ش����وێنە ئاگری غەزەب و ئارەزوە خودییەكانی ئەقاڵنییەتیش لێدەكوژێتەوە،موتوربەكردن����ی

لەژینگەیەك����ی هێمن و ئ����ازاددا دەكرێت، نەك لەناو فەوزای كۆمەاڵیەتیدا.

لەس����ەردەمی عومەری ك����وڕی خەتابەوە، بەرێگای فتوحاتەوە ئایینی ئیس����ام لەدیوی رۆژئاوایدا گەیشتە لیبیاو لەدیوی رۆژهەاڵتیشدا گەیش����تە ئێ����ران و هەر ل����ەو سەردەمەش����دا ب����و كە كوردس����تان بەزمانی ئیس����امییەكان فەت����ح كرا،كەچی ئەوە نزیكەی 1400 س����اڵە، ئەقڵییەت����ی گونجاندنی ئایی����ن لەگەڵ واقیعی لەكاتێكدا رێكنەخ����راوە، كوردی كۆمەاڵیەتی توركە عوس����مانییەكان بۆخۆیان گونجاندیان، كوردستان، كەسایەتی خۆیان سەلەفییەكانی بەت����ەواوی لەنێو كەس����ایەتییە ئایینییەكانی دیك����ەی وەك����و ئیب����ن تەیمی����ەو غەزال����ی و قوتابخانەكانی ئەش����عەری و ئیخ����وان و زۆرانی دیكە ب����زر ك����ردوە، كەواته س����ەلەفییەكانی كوردستان نەیانتوانی ببنە خاوەن ئیرادەیەكی ئازاد، ببنە خاوەن ئەقڵێكی ئازاد، ببنە خاوەن ئەقڵێكیش ئازاد،هەر جیاوازو كەسایەتییەكی بوە ش����وێنكەوتەی خەڵكان����ی دیكە، دەبێتە نوسخەیەكی كۆپیكراوی كرچ و كاڵ و ناتوانێت لەچوارچێ����وەی مرۆڤبونی خۆیدا خۆی نمایش ب����كات. چونكە لەبنەڕەتدا ئەو جۆرە مرۆڤانە، مرۆڤی نەزۆكن و گفتوگۆكانیش����یان نەزۆكترن، كەواب����ێ ناخی ن����ەزۆك و گفتوگ����ۆی نەزۆك، بێگوم����ان فیك����رو مەعریفەكەیش����ی نەزۆك و تیۆرگەلێكدا لەناو خۆی چەقبەس����تودەبێت و بەتەواوی خۆی لەدەس����تدەدات و ناتوانێ چێژ لەژیانی����ش وەربگرێت، ناتوانێ راس����تییەكان ببینێ����ت، ناتوانێ����ت وەكو مرۆڤێك����ی ئازادو زیندوكردنەوەی دەبێت����ە بژی.ئەمە واقیعبین دەبێتە پەس����ندكردن و ژیان����ی كۆیایەت����ی، بەپیرۆزكردنی چەقبەستویی ژیانی كۆیایەتی، چونكە هەس����تی پێكردبێت ی����ان نەیكردبێت، خۆی بوە بەباش����ترین كۆیلە.كۆیلەش توانای بیركردنەوەی نییە،كەواتا لەم شوێنەدا بانگەواز بۆ مەرگی ئازادی رادەدێرێت. چونكە ئازادی هەمو قۆناخ و سەردەمێك و لەهەمو شوێنێكیشدا نابەسترێتەوە،هۆنگ بەدیموكراسیش تەنانەت كۆنگ ئاس����تی ئازادییەكەی زۆر بەرزبو، بەاڵم سیستەمێكی دیموكراسیشی لێ پێڕەونەدەكرا، لەئەمریكاش خۆی پێ دەوڵەتی دیموكراسی و تاس����نوری لیب����ڕاڵ دادەنا، ب����ەاڵم ماوەیەكی زۆر ب����و لەگەڵ مان����ەوەی كۆیایەتیدا بو، تا دواجار لەشەستەكانی سەدەی رابردو، یاسای ب����ۆ هەڵوەش����انەوەی كۆیایەتی����ش دەركرد، بەاڵم رێوش����وێنی دیموكراس����ی ب����ۆ نەگیرایە بەر وەك ئ����ەوەی بڵێین بەرێگای راپرس����ی و ریفراندۆمێكی بەرفراوانەوە س����نورێك بۆ ئەو كۆیایەتییە بكێش����ن،بەڵكو ئەمریكا هەندێك رێكاری یاس����ایی گرتەبەر. سەنگافورەش ئەو هەموپێشكەوتنەی بەخۆیەوەی بینی لەبەرئەوە نەبو دەس����ەاڵتێكی دیموكرات لەو واڵتە هەیەو دەستاودەس����تكردنی دەسەاڵت پەیڕەودەكرێ، بەڵكو پێچەوانەكەی راس����تربو، بەاڵم لی كوان یو توانی سەنگافورە لەڕیزی واڵتی سێیەمەوە بگەیەنێت����ە ئاس����تی واڵتانی یەك����ەم، لێرەیە كەسەكان لەمێژودا چ رۆڵێكی بزوێنەرو گرنگ دەبینن، بەهەردو روەكەی، قەزافی و موبارەك و سەدام، دیكتاتۆرییەت و ستەمكارییان سەپاند بەس����ەر خەڵكی واڵتەكەیان����داو هۆنگ كۆنك و س����ەنگافورەش ئازادی و بەختەوەرییان هێنایە

ناو واڵتەكەیان. لەكۆمەڵگای ئەم هەرێمەی ئێمەی لێیە، نەمانتوانیوە یاس����او م����اف بەقوڵی و بەوردی بخەین����ە نێو دڵ و مێش����كی ه����ەر تاكێكەوە، زیات����ر ب����ێ یاس����ایی و مافخ����واردن پاڵنەری ناخی هەر تاكێكمانە بۆ دەستبەس����ەرداگرتنی زیات����ری س����امانی نیش����تمانی و غەدرك����ردن لەبەرامبەرەكانمان، نەبونی ئەم یاساو مافەیە، ئێم����ەی ب����ەو دەردەی ئەم����ڕۆ گەیاندوە، كە ناخم����ان پڕە لەئازاری ق����وڵ قوڵ، پڕە لەرۆح س����وتان، جەستەش����مان، لەروخس����اری هەر تاكێك����ەوە ببین����ی بۆتدەردەك����ەوێ، چەندە ماندوە ل����ەم ژیانەی تێیدایە، چەندە مرۆڤێكی توڕە، مان����دو، ش����ێواو، ...........ە. هەمو ئەمان����ە پەیوەندی راس����تەوخۆیان بەئەقڵەوە هەیە،ه����ەم ئەقڵ����ی كردارەكی، ه����ەم ئەقڵی تیۆری،نەبونی ئەم دو ج����ۆرە ئەقڵییەتە لەم هەرێمە، وایكردوە ش����یكردنەوەیەكی زانستی و لۆژیكیش����مان ب����ۆ ت����ەواوی پرس����ە فیكری و سیاسی و كۆمەاڵیەتییەكان نەبێت. كۆمەڵگای ك����وردی لەم����اوەی ئ����ەو چارەکەس����ەدەیەی ئازادب����ون و لەنێ����وان س����ەری راب����ردودا، ئازادنەبونی����دا لێتێكچوە،نازانێ ئێس����تا لەناو كامیان����ا ژی����ان بەڕێوەدەبات..چونكە هەردو دۆخەك����ە، رەهەندی جیاوازو تایبەت بەخۆیان هەیە، ئێمە تائێس����تا بەدوای ئەو رەهەندانەدا

كۆمۆن����ەی قۆناخ����ی لەوەت����ەی نەچوی����ن. البدائیه (تێپەڕی����وەو سەرەتایی)المش����اعیه قۆناخی كۆیایەتی دروستبوە،كە سەدان هەزار ساڵ دەگرێتەوە، بەدرێژایی ئەو مێژوە، هەمو ئ����ەو مرۆڤانەی داوای ئازادییان كردوە، ئەوانە بون ك����ە چەوس����ێنراونەتەوەو زۆر بەبێنازی و بەكولەمەرگ����ی ژیاون،بەاڵم كاتێك ئەقڵ خۆی موتوربە دەكات، ئیدی ملمانێ و جیاوازییەكان

زەقدەبنەوە لەپێناوی گەیشتن بەئازادی.باپرسیارێك لەهەمو ئەوانە بكەین كە توشی دۆگماییبون هاتون، ئایا ئایەتە ئاسمانییەكان و فەرمودەكان����ی پێغەمب����ەر تەنی����ا ب����ۆ كاتی سەرهەڵدانی ئایینی ئیس����ام هاتون، یان بۆ هەمو كات و رۆژگارە جیاوازەكانە، باشە ئەگەر ب����ۆ هەمو رۆژگارێكە، ئ����ەی نابێ بەپێی هەر رۆژگارێك لێكدانەوەیەكی نوێی بۆ بكرێ، ئەی نابێ ئایین لەگەڵ ئەو رێكخس����تن و سیستەمە كۆمەاڵیەتیی����ە بگونجێن����درێ ك����ە هەیە،ئەی نابێت ریفۆرمی ئایین����ی لەناو ئاییندا بكرێت، ئایا هیچ دەقێكی ئاس����مانی هەیە تەنیا یەك لێكدانەوەی ب����ۆ بكرێت؟ئایا ئەمە ژینگەیەكی سیاس����ی ئایینی بۆگەن نییە كە هەمو دەرگاو پەنجەرەیەك����ی لەس����ەر خ����ۆی داخس����توەو خەریكە دەخنكێ. سەیركەن عیسا لەگردێكی نزیك ئۆرش����ەلیم لەخ����اچ درا، ب����ەاڵم یۆنان ئینج����ا ئەوروپاو ئەمریكا ئایینی مەس����یحیان لێدروس����تكرد... ئایین����ی ئیس����ام لەحیجاز بانگی ب����ۆ هەڵدراو پێغەمبەرەكەش محەمەدی قورەیشی بو، كەچی تورك و فارس بەزیرەكیی خۆیان زۆرترین س����ودیان لێیوەرگرتوە، تەنها كورد نەیتوانیوە هیچ س����ودێكی لێوەربگرێت،

تەنانەت لێیشی زەرەرمەند بوە.لەن����او ئەدەبیات����ی هەمو گەالن����دا پارچە ش����یعری پێیبوت����رێ نابین����ی ش����یعرێك پێش����كەوتنخواز، ش����یعری كۆنەپەرس����ت و چونك����ە ئەوەی ش����ارەزایی لەجیهانی ئەدەب بێ����ت، ئەوە دەزانێت ش����یعر لەس����ەروی ئەو س����ەیركەن س����ەقەتەیە،بەاڵم دابەش����كردنە بەدرێژایی مێژو هەمیش����ە ش����یعری رۆمانتیك بەهێزترو جوانتر بوە لەش����یعری نیش����تمانی و ئێمەش����دا، لەن����او كۆمەڵگای ئایدیۆل����ۆژی، لەكات����ی گفتۆگۆی ئایینی����دا، ئەوەندەی گوێ لەكابرایەكی باوكس����االری ئیسامی دەگیرێ، نی����و ئەوەندە گوێ لە كەس����ێكی دیموكرات و عەلمانی ناگیرێت،لەكاتێك����دا بەدرێژایی مێژو یەك نمونەی جوانمان لەناو تەواوی دەوڵەتانی ئیسامی دەس����تناكەوێ بەنمونە بیهێنینەوە، بەاڵم دەیان نمون����ەی دەوڵەتی عەلمانی هەن ك����ە پاراس����تنی مافی م����رۆڤ و دادپەروەری و پاراس����تنی كەرامەت����ی هاواڵتی لەئاس����تێكی یەكجار بەرزدایە. كەواتە نابی چیدی مەیدان بۆ ئەو ئیسامیانە چۆڵبكرێ كە ئایدیۆلۆژیایەكی س����ەلەفی هەڵیدەس����وڕێنێت و پێموابێت كاتی ئ����ەوەش هاتوە راش����كاوانەتر قس����ە لەگەڵ بكرێ،چونك����ە چەقبەس����تو ئایدیۆلۆژی����ای ئایین����دەی نەتەوەی����ەك ك����ە بەدرێژایی مێژو ئازادییەكانی لێ زەوتكراوە، زۆر زۆر گرنگترە لەئایندەی ئەو ئیس����امیانەی هەمیشە رویان دیبەیتی بەمونازەرەو لەتاریكییە.پێویستیمان مەعریفیانەیە، دور لەش����اتە شات و هاواركردن بەس����ەر یەكدیدا، بەداخ����ەوە ئەوانەی خۆیان بەئیس����امی دەزانن تا ئەم����ڕۆش كە گفتوگۆ دەكەن، هەروا دەزانن نیوەڕۆی رۆژی هەینییەو گوتار بۆ خەڵكی دەدەن، نە گوێ دەگرن، نە لەقسەی ئینشائی زیاتریان پێیە كە نەقلە،ئەم قۆناخە دەب����ێ كۆتایی پێبێ����ت، ناكرێ ئەم هەرێمە هەر لەقۆناخی سەدەكانی ناوەڕاستدا قەتیس بمێنێت،ئێمە لەن����او ئایینێكدا گینگڵ دەدەین كە تائەم����ڕۆ تەنیا نەقڵە نەك ئەقڵ، نەمانتوانی����وە لەمان����ای قوڵی س����ەرهەڵدانی ئایی����ن بگەین، ئینج����ا نەمانتوانی����وە ئایینە ئاسمانی و زەوییەكان بەشێوەیەكی ورد،وردتر بكەینەوە.....ب����ودا نەك ه����ەر كولتورێكی بۆ هەڵسانەوەیكی بەڵكو رێكخست، هیندییەكان ن����او دڵ و هەن����اوی هیندیی����ەكان، خس����تە كۆنفوش����یۆس چینییەكانی خستە سەر پێ و سروش����ت و عەدالەتی پێ ناساندن، بەاڵم ئێمە كاتێك لەگەڵ ئاییندا هەڵدەكەین، پێویس����تە وابكەی����ن هێ����زی مانەوەی ژیانم����ان پێبدات و ئایندەیەكی گەش����اوەی پێ مس����ۆگەر بكەین. س����ەیركەن زیاتر لەپێنجسەد)500(ساڵ پێش ئێس����تا ئیسماعیلی س����ەفەوی زۆر وریایانەتر لەئێستای كۆماری ئیسامی ئێران لەناو ئێران توانی ئایینی ئیس����ام بەو ش����ێوەیەی خۆی دەیویست بەكاریبهێنێت، كەچی ئەوە 35 ساڵی رێكە ئێرانتازە بەتازە دەیەوێ سیس����تەمێكی الهوتی وەكو س����ەدەكانی ناوەڕاس����ت پێڕەو

بكات، لەكاتێكدا سەردەمەكەی بەسەرچوە.

سوپاسنامه به ناوی خۆم و س����ه رجه م خزمانه وه ، سوپاسی ئه رك و ماندوبونی ئه ندامانی مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی و ئه نجومه نی ناوه ندو مه كته ب و مه ڵبه نده كانی یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تان و س����كرتێر و س����ه ركردایه تی حیزبه كوردستانیه كان و داموده زگاکانی حكومه تی هه رێم و هه ڤااڵنی پێشمه رگه و ناوخۆو كه سایه تی و خزم و دۆستانی سه رجه م شارو شارۆچكه كان و

ئه و به ڕێزانه ش كه به نامه و ته له فون به شداری خه م و پرسه ی دایكی كۆچكردوییان كردین.عه تا سه راوی ئه ندامی ئه نجومه نی ناوه ندی )ی .ن.ك(

زەرورەتی گەڕانەوە

‌‌میران‌عه‌بدول

نەخش���ەرێگەی‌پێکهاتن‌یان‌یەکبونی‌یەکێتی‌نیش���تیمانی‌کوردستان‌و‌بزوتن���ەوەی‌گۆڕان،‌لەترۆپکی‌دەس���ەاڵت‌و‌ژیانی‌سیاس���ی‌تاڵەبانیدا،‌کێشراوە.‌هەوڵەکانی‌دۆست‌و‌هاوڕێکانی‌بۆ‌ئەو‌مەبەستە‌لەسەروەختی‌خۆیدا،‌زۆر‌بون‌کە‌زۆری‌لەس���ەر‌بوترێت،‌بەاڵم‌ش���ایەتی‌گفتوگۆکان‌هێن���دە‌کەم‌بون‌کە‌هیچ‌نەوترێت.‌پارتی‌لەرودا‌پێش���وازی‌دەکرد‌و‌لە‌ناخدا‌بەوپەڕی‌توانای‌خۆی‌کاری‌بۆ‌سەرنەگرتنی‌دەکرد.‌نەخۆشکەوتنی‌تاڵەبانی‌و‌دورکەوتنەوەی‌لەکاری‌سیاس���ی‌کەلێنێکی‌وای‌دروست‌کرد.‌س���ەرۆکی‌پارتی‌تاوێری‌گەورەی‌س���ەر‌ڕێگەی‌ئەو‌نەخشەیە‌و‌کەلێنی‌غیابی‌تاڵەبانی‌بێت،‌وەک‌ئامانەتێکی‌ئەویش‌الی‌س���ەرکردایەتیەکەی‌

پێناسەی‌یەکێتی‌لەدەست‌خۆیدا‌بکات.‌‌شکس���ت‌پێهێنانی‌کۆبونەوە‌و‌مەراس���یمی‌هاوبەش���ی‌نەورۆزی‌ساڵی‌‌2013و‌س���ەرکەوتنی‌رێکەوتنی‌درێژکردن���ەوەی‌ویالیەتی‌بارزانی‌لە‌30حوزەیران���ی‌2013دا،‌دو‌روداوی‌گرنگ���ی‌دوای‌تاڵەبانییە،‌کە‌تیایاندا،‌پارتی‌بۆ‌س���اڵێک‌زیاتر‌قۆناغی‌یەکەمی‌ئاسایبونەوەی‌پەیوەندیەکانی‌نێوان‌گۆڕان‌و‌یەکێتی‌دواخست.‌‌بەاڵم‌زەرورەتی‌ئەو‌نەخشەڕێگەیە‌بۆ‌ئایندەی‌هەرێمی‌کوردس���تان‌و‌بۆ‌ڕاگرتنی‌بااڵنسی‌هێز‌لەدەڤەرەکەدا،‌وایکرد‌جارێکی‌تر،‌هێزی‌راکێش���ان‌بۆ‌چونەوە‌س���ەر‌ڕێگەکە‌پتەوتر‌و‌بەگوڕتر‌بێت،‌ناوەندی‌بڕیاریش‌لەناو‌ی.ن.ک‌دا،‌گەیشتنە‌ئەو‌بڕوایەی‌)مردن���ی‌تاڵەبانی‌واتا‌مردن���ی‌حیزب(،‌بۆیە‌باش���تر‌وابو‌چاوەڕوانی‌چاکبون���ەوەی‌نەکەن‌و‌بتوان���ن‌حیزبەکەی‌تاڵەبان���ی‌چاکبکه‌نەوە،‌کە‌

بەنەخۆشکەوتنی‌ئەو‌یەکێتیش‌نەخۆش‌کەوتبو.‌ئێستا‌چونەوە‌س���ەر‌ڕێگەی‌کۆبونەوەکانی‌گردەکانی‌دەباشان‌و‌عەلی‌ناجی،‌کە‌لەکاتی‌خۆیدا،‌هاوڕێیەکی‌تاڵەبانی‌و‌نەوش���یروان‌مس���تەفا‌بەجێگرەک���ەی‌تاڵەبانی‌وتبو‌با‌ئێمە‌بچین���ە‌دەرەوە‌و‌بە)نهێنیەکانی‌نێوان‌دو‌هاوڕێی‌‌40س���اڵە(‌وەس���فی‌کرد‌بو،‌جگە‌لەپارتی‌و‌بارزانی‌س���ەرۆک،‌زۆرێک‌لەس���ەرکردەکانی‌حیزبەکەی‌تاڵەبانی‌بێزار‌دەکات،‌ژیانی‌سیاس���ی‌و‌چارەنوسیش���یان‌بەتونێلێکی‌نادیار‌ئەس���پێرێ،‌بۆیە‌ئاس���اییە‌لەم‌قۆناغ���ەی‌دوای‌ئاس���ایکردنەوە‌و‌لەس���ەرەتای‌قۆناغی‌هاوپەیمانی‌و‌کاری‌پێکەوەییدا،‌لەگەڵ‌پێش���ەوەچونی‌ئەو‌نەخشەیەدا،‌نەخش���ەی‌ناوەندەکان���ی‌هێز‌و‌ئ���ەوەی‌پێیدەڵێن‌تەکەتول���ەکان‌لەناو‌یەکێتیدا،‌گۆڕانکاری‌بەسەر‌بێت‌و‌ئەهلەکانی‌قەڵەم‌و‌تفەنگ‌و‌کۆمپانیاوو‌بنەماڵ���ەکان‌وەک‌هەوری‌پایزێکی‌درەنگ‌ه���ەاڵورد‌بکات‌و‌بەجۆرێکی‌تر‌پێکیان‌بخاتەوە.‌نەمانی‌ش���ەرعیەتی‌سەرکردایەتیەکەش���ی‌بێزاری‌پێش���مەرگەو‌کادر‌و‌الیەنگیرانیش���یان‌رێگە‌ئەدات‌لەکۆبونەوەکانیشدا،‌بەئاشکرا‌بەهەندێکیان‌بڵێن‌)بڕۆن‌و‌دەست‌لەیەخەی‌یەکێتی‌بکەنەوە(.‌ه���ەروەک‌چۆن‌ڕێگە‌ئ���ەدات‌کە‌کادیرێکی‌ئازا‌و‌بوێ���ری‌یەکێتی‌بەبێ‌گەڕانەوە‌بۆ‌ئەو‌س���ەرکردانە،‌پرۆژەی‌یەکخس���تنی‌فراکسیۆنی‌سەوز‌و‌

نیلی‌پێشکەش‌بکات‌و‌ئەوانیش‌لەگوێی‌گادا‌بخەوێنێ.

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

‌ریکالم

له سبه ینێوه له به رده م زانکۆدابکوژه کانی خۆم ... هاوسه فه ره بێ وه فاکانم ئه بینمبه بۆنیاندا ئه یانناسمه وه که هه مان ئه و بۆنه یه

له جادده و کۆاڵنی شه ڕه کانی ناوخۆ و له بازاڕ و له ناو کۆشک و به رده م بانق و

له ڕاڕه و ی حه کایه ته ترسناکه کانی مناڵییدا هه ڵممژتوون

به و ده مارانه دا ئه یانناسمه وه که له باسک و الملیاندا هه ڵتۆقیون به و بوغزه ئاوساوه دا؛

به و ڕوخسارانه دا که له کتێبه ڕووناکه کاندا نه مدیونده یانناسمه وه و له خۆمه وه ترسێکی ناکاوم لێده نیشێ

له خۆمه وه بیری دایکم ده که م و بیری ئارامپێیانده ڵێم هاوڕێیان .. ئه ی هاوسه فه رانی بێباک

ئاخر ئێستا به م به یانییه جوانه که ی کاتی ئه م هه موو تووڕه ییه یه

ئاخر به م به یانی سه فه ره که ی کاتی ئه م هه موو غه ریبییه یه

ئاخر له م به یانی حه کایه ته غه مگینه داکه ی وه ختی ئه م هه موو دڵڕه قییه یه ؟

دالوه‌ر‌قه‌ره‌داغی ‌ ‌ ‌ ‌ ‌‌‌‌له‌شیعری‌)غه‌ریب(ه‌وه‌ ‌ ‌ ‌ ‌

له یادی سه رده شتکوڕه غه ریبه که ی نیشتمان