ULUSLARARASI UYKU BOZUKLUKLARI SINIFLAMASI

Diagnostic and Coding Manual,

American Academy of Sleep Medicine (AASM)

The International Classification of Sleep Disorders (ICSD)

ICSD II, 2005 / ICSD III 2014

UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUKLARI

1. Huzursuz Bacaklar Sendromu

2. Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu

3. Uyku ile İlişkili Bacak Krampları

4. Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma

5. Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu 6. Uyku ile İlişkili Hareket Bozukluğu, Sınıflandırılmamış

7. İlac veya Madde Kullanımına Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu

8. Tıbbi Durumlara Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu

ICSD II, 2005

ICSD III 2014

1. Huzursuz Bacaklar Sendromu

2. Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu

3. Uyku ile İlişkili Bacak Krampları

4. Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma

5. Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu

6. Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu

7. Uyku başlangıcında propriospinal miyoklonus

8. Tıbbi Durumlara Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu

9. İlac veya Madde Kullanımına Bağlı Uyku ile ilişkili Hareket Bozukluğu

10. Uyku ile İlişkili Hareket Bozukluğu, Sınıflandırılmamış

ICSD III 2014

IZOLE SEMPTOMLAR VE NORMAL VARYANTLAR

- Aşırı Fragmanter Miyoklonus

- Hipnogojik ayak tremoru ve Alternan bacak kası aktivitesi

- Uyku irkilmeleri (Hipnik atımlar)

Huzursuz Bacaklar Sendromu Erişkin Tanı Kriterleri ( > 12 Yaş) ICSD II, 2005

A. Hasta, genellikle, bacaklarında hareket etme ihtiyacına eşlik eden veya onu ortaya çıkartan rahatsız edici veya hoş olmayan bir duyumdan yakınır.

B. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum uzanma ve oturma gibi istirahat ve hareketsizlik durumlarında başlar veya artar.

C. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum, yürüme, bacakları germe gibi hareketler sırasında, aktivite devam ettiği süre boyunca, kısmi veya tam olarak geçer.

D. Hareket etme ihtiyacı ve hoş olmayan duyum, akşam veya gece daha şiddetlidir ya da sadece bu zamanlarda ortaya çıkar.

E. Bu durum başka mevcut bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, mental hastalık, ilaç ve madde kullanımı ile açıklanamaz.

Huzursuz Bacaklar Sendromu Pediatrik Tanı Kriterleri (2-12 Yaş ) ICSD II, 2005 Sadece A veya B ile C tanıyı karşılar

A. Çocuk, yukarıda belirtilen erişkinlerdeki tüm tanı kriterlerini karşılar ve kendi anlatımı ile bacak rahatsızlığını tanımlar.

VEYA

B. Çocuk yukarıda belirtilen erişkinlerdeki tüm tanı kriterlerini karşılar fakat kendi anlatımı ile bacak rahatsızlığını tanımlayamaz.

VE

C. Cocuk aşağıdaki bulgulardan en az ikisine sahiptir:

i. Yaşına uyan uyku bozukluğu

ii. Mutlak HBS tanısı olan biyolojik ebeveyn veya kardeş

iii. Polisomnografik olarak gösterilmiş uykuda saatte 5 veya daha fazla periyodik ekstremite hareketi indeksi Not: Çocukluk çağı olası veya mümkün HBS tanı kriterleri araştırma amaçlı geliştirilmiştir ve Ulusal Sağlık Enstitüsü tanı çalışma grubunun raporu olarak aşağıda bildirilmiştir.

Huzursuz Bacaklar Sendromu /Tanı Kriterleri Alternatif İsim:Willis-Ekbom Hastalığı ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G25.81

A. Bacakları hareket ettirme dürtüsüne, genellikle rahatsız edici veya hoş olmayan bir duyum eşlik eder veya bu dürtünün onun sonucu olduğu düşünülür. Bu semptomlar:

1. uzanma ve oturma gibi istirahat ve hareketsizlik durumlarında başlar veya artar.

2. yürüme, bacakları germe gibi hareketler sırasında, aktivite devam ettiği süre boyunca, kısmi veya tam olarak geçer.

3. sadece akşam veya gece saatlerinde ortaya çıkar veya gündüze göre belirgin olarak daha şiddetlidir

B. Yukarıdaki belirtiler diğer bir tıbbi veya davranışsal bir duruma bağlı semptom ile tek başına açıklanamaz (örn. Bacak krampları, pozisyonel rahatsızlık, miyalji, venöz staz, bacak ödemi, artrit, ayak sallama)

C. HBS semptomları uyku bozukluğuna yol açar veya mental, fiziksel, sosyal, iş, eğitim, davranış veya diğer bir fonksiyonel alanda bozukluğa neden olur.

Huzursuz Bacaklar Sendromu /Tanı Kriterleri Alternatif İsim:Willis-Ekbom Hastalığı ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G25.81

Not:

1. Bacakları hareket ettirme dürtüsü bazen rahatsız edici duyum eşlik etmeksizin olabilir ve bazen bacaklara ilave olarak kollar veya vücudun başka bir bölgesi etkilenebilir.

2. Çoçuklar için, bu semptomların çocuğun kendi ifadesi ile anlatımı gereklidir.

3. Semptomlar çok şiddetli olduğunda, hareket ile rahatlama, hastalığın başlangıcında olmak kaydı ile, belirgin olmayabilir.

4. Akşam veya gece saatlerinde şiddetlenme, hastalığın şiddeti, uygulanan tedavi veya tedaviye bağlı artışın sonucu olarak, hastalığın başlangıcında olmak kaydı ile, belirgin olmayabilir.

5. C kriterini, genetik veya epidemiyolojik çalışmalar gibi bazı araştırmalarda ihmal etmek uygun olur. Bu durum çalışmada belirtilmelidir.

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD II, 2005 A. Polisomnografi, tekrarlayıcı, fazlasıyla stereotipik aşağıdaki şekilde olan ekstremite hareketlerini gösterir:

i. 0,5-5 saniye süreli,

ii. Amplitüdu kalibrasyon sırasında ayak parmağı dorsifleksiyonunun %25’ine eşit veya daha fazla

iii. Birbirini izleyen 4 veya daha fazla hareket

iv. 5 saniyeden daha uzun ve 90 saniyeden daha kısa (tipik olarak 20-40 saniye aralık vardır) süreli aralıkla tekrarlayan hareketler (ekstremite hareketinin başlangıcından diğer ekstremite hareketinin başlangıcına)

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD II, 2005

B. Uykuda PEH indeksi çocuklarda saatte 5’i ve erişkinlerde saatte 15’in üzerindedir.

Not: Uykuda PEH indeksi, hastanın uyku ile ilişkili yakınmasıyla birlikte değerlendirilmelidir. Çalışmalarda, yetişkinlerde daha önce kabul edilmiş olan saatte 5 üzerindeki değerlerin solunum olaylarıyla ilişkili uyanıklık reaksiyonlarını (duyarlı solunum izlemi yapılarak) ve UPHB’nun diğer nedenlerini dışlamadığı gösterilmiştir.

Yeni data Uykuda PEH İndeksi değerlerinin semptomatik ve asemptomatik kişilerde kısmen örtüştüğünü gösterir ve bu durum kesin bir değer vermekten çok klinik durumun önemini vurgular.

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD II, 2005

C. Klinik olarak uyku bozukluğu veya gündüz yorgunluk şikayeti vardır.

Not: Eğer uykuda PEH klinik uyku bozukluğu olmaksızın varsa uykuda PEH polisomnografik bir bulgu olarak belirtilir, ancak UPHB tanı kriterlerini karşılamaz.

D. Uykuda PEH mevcut başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, ruhsal bozukluk, ilaç kullanımı veya madde kullanım bozukluğu ile açıklanmaz (örn. apnelerin bitiminde ortaya çıkan hareketler, Uykuda PEH veya UPHB olarak değerlendirilmemelidir).

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.61

A. Polisomnografide, uykuda periyodik ekstremite hareketleri (UPEH), American Academy of Sleep Medicine (AASM) Uyku ve İlişkili Olayları Skorlama Kitapçığının son versiyonunda tanımlandığı şekliyle gösterilmelidir.

B. Sıklık, çocuklarda > 5/saat, erişkinlerde > 15/saat’dir.

C. UPEH, klinik olarak anlamlı uyku bozukluğu veya mental, fiziksel, sosyal, iş, eğitim, davranış veya diğer bir fonksiyonel alanda bozukluğa neden olur.

D. UPEH mevcut başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık veya mental bozukluk, le açıklanmaz (örn. Apneler ile birliktelik gösteren hareketler skorlanmaz).

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.61

Not:

1. UPEH Indeksi, hastanın uyku ile iligili şikayetleri göz önünde bulundurularak yorumlanmalıdır. Erişkinlerde saatte 5 üzerindeki değerlerin solunum olaylarıyla ilişkili uyanıklık reaksiyonlarını (duyarlı solunum izlemi yapılarak) ve UPEH’nin diğer nedenlerini dışlamadığı gösterilmiştir.

Bilgi birikimi, UPEH İndeksi değerlerinin semptomatik ve asemptomatik kişilerde kısmen örtüştüğünü gösterir ve bu durum kesin bir değer vermekten çok klinik durumun önemini vurgular.

2. Eğer UPEH klinik uyku bozukluğu olmaksızın varsa uykuda PEH polisomnografik bir bulgu olarak belirtilir, ancak UPHB tanı kriterlerini karşılamaz.

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.61

3. UPEH ile birlikte insomni veya hipersomninin varlığı UPHB tanısı için yeterli değildir.

Çalışmalar, birçok olguda eşlik eden insomni veya hipersomniye UPEH dışında durumların neden olduğunu göstermiştir.

UPHB tanısı koymak için, insomni veya hipersomni ile UPEH arasındaki neden-sonuç ilişkisini kurmak gerekir.

Bunun için, insomni nedenlerinden anksiyete veya hipersomninin diğer nedenlerinden OUAS veya narkolepsi dışlanmalıdır.

Erişkinlerde UPEH sık ancak UPHB nadirdir.

Uykuda Periyodik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.61

4. UPHB tanısı, HBS, narkolepsi, tedavi edilmemiş OUAS veya RDB kapsamında konamaz; UPEH bu hastalıklarda sıklıkla bulunur fakat uykuya ait yakınma diğer hastalık ile bağlantılıdır.

HBS tanısı, UPHB’dan önce mevcut olup, uykuyu bozan UPEH, HBS kapsamında oluşur. Bu vakalarda, HBS tanısı konur ve UPEH bulgu olarak kaydedilir.

5. UPEH’nin tedaviye bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülüyorsa ve UPHB’nun tüm kriterleri karşılanıyorsa, UPHB için daha spesifik bir tanı olan ‘’ İlaç veya madde kullanımına bağlı Uyku ile İlişkili Hareket Bozukluğu’’ tanısı tercih edilir.

Uyku ile İlişkili Bacak Krampları ICSD II, 2005 A. Bacak veya ayakta ağrılı bir duyum ile birlikte kuvvetli kas kasılmasını gösteren ani kas sertliği veya gerginliği vardır.

B. Bacak veya ayakta ağrılı kasılmalar, uyku sırasında ortaya çıkmasına rağmen, uyanıklık veya uyku

başlangıcı sırasında da görülebilir.

C. Ağrı, etkilenen kasın güçlü bir şekilde gerilmesi yoluyla, kasılmanın gevşemesiyle geçer.

D. Uyku ile ilişkili kramplar başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya

madde kullanımı ile açıklanamaz.

Uyku ile İlişkili Bacak Krampları ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.62

A. Bacak veya ayakta ağrılı bir duyum ile birlikte kuvvetli kas kasılmasını gösteren ani kas sertliği veya gerginliği vardır.

B. Bacak veya ayakta ağrılı kasılmalar, uyanıklık veya uyku sırasında olabileceği gibi uyku periyodu sırasında ortaya çıkar.

C. Ağrı, etkilenen kasın güçlü bir şekilde gerilmesi yoluyla, kasılmanın gevşemesiyle geçer.

Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma ICSD II, 2005

A. Hasta uykuda diş gıcırdatma sesini veya çene kilitlenmesini bildirir veya bu durumdan haberdardır.

B. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlası vardır:

i. Dişlerin anormal aşınması

ii. Çene kasında rahatsızlık, yorgunluk veya ağrı ve uyanırken çenede kilitlenme

iii. Çene istemli şekilde kasıldığında masseter kasında hipertrofi

C. Çene kası aktivitesi başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya madde

kullanımı ile açıklanamaz.

Uyku ile İlişkili Diş Gıcırdatma ICSD III, 2014 , ICD-10-CM code: G47.63

A. Uykuda düzenli veya sık olarak diş sıkma sesinin varlığı

B. Aşağıdakilerden biri veya daha fazlasının varlığı:

1. Dişlerin anormal aşınması

2. Çene kasında ağrı veya yorgunluk ve/veya temporal başağrısı ve/veya uyanırken çenede kilitlenme

Not:

Bruksizm tanısı için PSG tanısı gerekmese de, American Academy of Sleep Medicine (AASM) Uyku ve İlişkili Olayları Skorlama Kitapçığının son versiyonunda tanımlandığı şekliyle, masseter kas aktivitesinin odio-video sinyal eşliğinde kaydedilmesi tanısal güvenilirliği arttırır.

Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu ICSD II, 2005

A. Hastada tekrarlayıcı stereotipik ve ritmik motor davranışlar bulunur.

B. Hareketler büyük kas gruplarını içerir.

C. Hareketler büyük oranda uyku ile ilişkilidir, gündüz veya gece uykusunda veya hasta uykulu ya da uykuya dalarken olur.

D. Davranışlar aşağıdakilerden en az birkomplikasyona yol acar:

i. Normal uykuyu bozma

ii. Günlük işlevlerde bozulma

iii. Tedavi gerektirecek düzeyde kendine zarar vermesi (veya koruyucu önlemler olmazsa zarar vermesi)

E. Ritmik hareketler başka bir uyku bozukluğu, tıbbi veya nörolojik hastalık, ilaç kullanımı veya madde kullanımı ile açıklanamaz.

Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

A. Hastada, büyük kas gruplarını içeren, tekrarlayıcı, stereotipik ve ritmik motor hareketler bulunur.

B. Hareketler büyük oranda uyku ile ilişkilidir, gündüz veya gece uykusunda veya hasta uykulu ya da uykuya dalarken olur.

C. Davranışlar aşağıdakilerden en az bir yakınmaya yol acar:

1. Normal uykuyu bozma

2. Günlük işlevlerde bozulma

3. Koruyucu önlemler olmazsa kendine zarar vermesi.

D. Ritmik hareketler başka bir hareket bozukluğu veya epilepsi ile açıklanamaz.

Uyku ile İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

Not:

1. Ritmik hareketlerin sebep olduğu klinik sonuçlar yoksa, ritmik hareket bozukluğu tanısı konmaz, sadece hareketlerin varlığı belirtilir.

Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu ICSD II, 2005

A. Tekrarlayan miyoklonik sıçramalar tüm vücut, gövde veya ekstremiteleri kapsar.

B. Hareketler erken süt çocukluğu döneminde, tipik olarak doğumdan itibaren ilk altı ay içinde olur.

C. Hareketler sadece uyku sırasında olur. D. Bebek uyandırıldığında hareketler ani

olarak, her seferinde durur. E. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,

medikal veya nörolojik bir bozukluk veya ilaç kullanımı ile daha iyi açıklanamaz.

Yeni Doğan Selim Uyku Miyoklonusu ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

A. Tekrarlayan miyoklonik sıçramalar tüm vücut, gövde veya ekstremiteleri kapsar.

B. Hareketler erken süt çocukluğu döneminde, tipik olarak doğumdan itibaren ilk altı ay içinde olur.

C. Hareketler sadece uyku sırasında olur. D. Bebek uyandırıldığında hareketler ani ve

sürekli olarak durur. E. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, tıbbi

veya nörolojik bir bozukluk veya ilaç kullanımı ile daha iyi açıklanamaz.

Uyku başlangıcında propriospinal myoklonus ICSD II, 2005

A. Hasta özellikle karın, gövde ve boyunda olan ani sıçramadan yakınır.

B. Sıçramalar sakin uyanıklık veya uykulu durum sırasında ortaya çıkar ve mental aktivasyon ile uyku başlangıcıyla ortadan kalkar.

C. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu, medikal veya nörolojik bozukluk, mental bozukluk, ilaç kullanımı veya madde kullanımı bozukluğu ile daha iyi açıklanamaz.

Uyku başlangıcında propriospinal miyoklonus ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

A. Hasta özellikle karın, gövde ve boyunda olan ani sıçramadan yakınır.

B. Sıçramalar sakin uyanıklık ve uykulu durum sırasında, hasta uykuya dalarken ortaya çıkar

C. Sıçramalar mental aktivasyon ile veya stabil uykunun başlaması ile ortadan kalkar.

D. Sıçramalar uykuyu başlatmada zorluğa yol açar.

E. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,tıbbi veya nörolojik bozukluk, mental bozukluk, ilaç kullanımı veya madde kullanımı bozukluğu ile daha iyi açıklanamaz.

Uyku başlangıcında propriospinal miyoklonus ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

Not:

1. Uyku başlangıcına özgü propriospinal miyoklonusun, spinal kordda yapısal lezyonlar ile ilişkili olduğuna dair mevcut bir kanıt olmamakla birlikte, gün içinde de devam eden propriospinal miyoklonus, % 16- 20 oranında yapısal spinal kord lezyonlarına bağlıdır.

TIBBİ DURUMLARA BAĞLI UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU ICSD II, 2005

- Bu tanı uyku ile ilişkili hareket bozukluğunun altta yatan bir tıbbi veya nörolojik durumdan kaynaklandığından şüpheleniliyorsa düşünülür.

- Parkinson hastalığına bağlı uyku bozukluğu buna ornektir.

- Dolayısıyla, çoğu durumda “tıbbi durumlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” altta yatan tıbbi veya nörolojik durum tanımlanmadan uyku bozukluğuna tanı koymak gerektiğinde duşunulen gecici bir tanıdır.

- Tıbbi veya nörolojik durumun varlığı belirlendiğinde bu tanı tek tanı olur (uyku bozukluğu beklenenden çok daha daha ağır ve yakınma uyku uzmanının özel tecrübesi ile hareketlerle altta yatan durum arasındaki ilişkinin kuşkulu olması gibi istisnai durumlar dışında).

- Bazı hastalarda altta yatan tıbbi veya nörolojik durumun tanısı şüphelenilmesine karşın tam olarak konamaz ve bu hastalarda “tıbbi durumlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” kalıcı bir tanı olur.

TIBBİ DURUMLARA BAĞLI UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

A. Uykuyu veya uyku başlangıcını bozan uyku ile ilişkili hareketler vardır.

B. Hareket bozukluğu, altta yatan tıbbı veya nörolojik bozukluğa bağlıdır.

C. Semptomlar, başka bir uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, diğer tedavi edilmemiş uyku bozukluğu, madde kullanımı veya mental bozukluk ile açıklanamaz.

İLAÇ VEYA MADDE KULLANIMINA BAĞLI UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU ICSD II, 2005

- Hareketlerin, ilaca veya maddeye (toksin veya biyoaktif bir madde) bağlı olduğu uyku ile ilişkili hareket bozuklukları burada yer almaktadır.

- Kod numarası, ilgili madde, bağımlılık, kötüye kullanım, veya zehirlenme, yan etki, ilac veya biyolojik maddenin düşük doz verilmesi ile ilişkili olup olmamasına göre değişir.

- İlgili madde ve kullanımı (kötüye kullanım, bağımlılık, yan etki vb.) kodlandıktan sonra, “ilaca veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” sonradan maddenin uykuyu hangi yolla etkilediğini daha iyi açıklamak üzere sekonder bir tanı olarak kullanılabilir.

- Maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğuna bir örnek, dopamin reseptör

bloke edici antipsikotik ilaçlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğunun olduğu tardif diskinezi veya tardif akatizidir.

- “Tıbbi durumlara bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu”nda olduğu gibi “ilaca veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu” kategorisi de gecici bir tanıdır.

- Hareket bozukluğu uygun şekilde, örneğin tardif diskinezi veya tardif akatizi olarak nitelendikten sonra, “ilaca veya maddeye bağlı uyku ile ilişkili hareket

bozukluğu” tanısı artık kullanılmaz.

İLAÇ VEYA MADDE KULLANIMINA BAĞLI UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU

ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: F11-F19

A. Uykuyu veya uyku başlangıcını bozan uyku ile ilişkili hareketler vardır.

B. Hareket bozukluğu,mevcut tedaviye veya madde kullanımına veya uyanıklığı sağlayan ilaç tedavisinin veya maddenin bırakılmasına bağlıdır.

C. Semptomlar, başka bir uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, diğer tedavi edilmemiş uyku bozukluğu,veya nörolojik veya mental bozukluk ile açıklanamaz.

UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU, SINIFLANDIRILMAMIŞ ICSD II, 2005

Bu tanı, hastalarda uyku ile ilişkili hareket bozukluğu var ama

(a) başka yerde sınıflanamıyor, veya

(b) Bu duruma altta yatan bir psikiyatrik rahatsızlığın sebep olduğundan şüpheleniliyorsa konur.

- Dolayısıyla, çoğu durumda “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, sınıflandırılmamış” altta yatan psikiyatrik durum tanımlanmadan önce uyku bozukluğuna tanı koymak gerektiğinde düşünülen geçici bir tanıdır (örneğin psikiyatrik tanı konmadan, hareketlerin posttravmatik stres bozukluğunda olayların tekrar hatırlanmasına sekonder olduğuna inanılıyorsa) .

- Psikiyatrik tanı konduğunda bu tek tanı olur (uyku bozukluğu beklenenden çok daha daha ağır ve yakınma uyku uzmanının özel tecrübesi ile hareketlerle altta yatan durum arasındaki ilişkinin kuşkulu olması gibi istisnai durumlar dışında).

- Bazı hastalarda altta yatan bir psikiyatrik hastalık tanısı, şüphelenilmesine karşın,

konamaz ve bu hastalarda “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, tanımlanmamış” kalıcı bir tanı olur.

UYKU İLE İLİŞKİLİ HAREKET BOZUKLUĞU, SINIFLANDIRILMAMIŞ ICSD III, 2014, ICD-10-CM code: G47.69

Bu tanı, hastalarda uyku ile ilişkili hareket bozukluğu var ama başka yerde sınıflanamıyor, veya altta yatan bir psikiyatrik rahatsızlığın sebep olduğundan şüpheleniliyorsa konur.

Bazı durumlarda, “uyku ile ilişkili hareket bozukluğu, sınıflandırılmamış” altta yatan psikiyatrik durum tanımlanmadan önce uyku bozukluğuna tanı koymak gerektiğinde düşünülen geçici bir tanıdır (örneğin psikiyatrik tanı konmadan, posttravmatik stres bozukluğunda, hareketlerin, olayların tekrar hatırlanmasına sekonder olduğuna inanılıyorsa) .

- Psikiyatrik tanı konduğunda, farklı klinik bir durum söz konusu değilse bu tek tanı olur.

ICSD III 2014

IZOLE SEMPTOMLAR VE NORMAL VARYANTLAR

- Aşırı Fragmanter Miyoklonus

- Hipnogojik ayak tremoru ve Alternan bacak kası aktivitesi

- Uyku irkilmeleri (Hipnik atımlar)

AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS El ve ayak parmaklarında, ağız köşesinde veya küçük kaslarda

eklemleri oynatmayan fasikülasyon benzeri seyirmeler,

Hasta haberdar değil!

Gündüz uykululuk veya yorgunluk olan hastalarda sık / asemptomatik de olabilir.

• Gündüz uykululuk’da %5-10

• Genellikle erişkin

• E>K

İzole kümeler şeklinde olmaz Seyrek yerleşimli ve geniş alana yayılımlıdır

Birkaç saat ile tüm uyku süresini kaplayabilir

AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS

PREDİSPOZAN veya PRESİPİTAN FAKTÖRLER

Kronik uyku fragmantasyonunu

USB, narkolepsi, UPHB, bazı insomniler

Niemann-Pick tip C’li çocuk hastalarda

Özel presipitan faktörü yok

PATOLOJİ ve PATOFİZYOLOJİ

Uykuda motor-kontrol mekanizmalarının bozulması/uyku bozukluğuna sekonder

Distal ve fasiyal kasların etkilenimi= kortikal motor merkezlerin katılımı

AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS Skorlama Kriterleri

1. Maksimum süre: 150 msn

2. NREM uykusunda ve en az 20 dakika sürmeli.

3. Dakida en az 5 EMG boşalımı kaydedilmeli.

AŞIRI FRAGMANTER MYOKLONUS - TANI KRİTERLERİ

A. El ve ayak parmaklarında, ağız kenarında veya küçük kaslarda fizyolojik hipnik myoklonus veya fasikülasyona benzer küçük hareketler vardır.

Pek çok olguda görülebilir potansiyeller yoktur. Hastalar farkında değildir. PSG sırasında EMG kanalında tesadüfen rastlanır. Gündüz semptomları olabilir, veya asemptomatik olabilir.

B. PSGde rekürren veya devamlı, çok kısa süreli (75-150 msn), asenkron, asimetrik, kümeleşme göstermeyen EMG potansiyelleri saptanır.

C. > 5 / dk potansiyel, en az 20 dk NREM (N2,3) de izlenir

D. Başka bir uyku bozukluğu, medikal,nörolojik, mental bozukluk, ilaç veya madde kulanımı ile açıklanamaz

D iğer uyku bozuklukları ile birlikteliği nadir değildir.

Hipnagojik Ayak Tremoru (HAT) ve Alternan Bacak Kası Aktivitesi (ABKA)

HAT; Ayak veya ayak baş parmağında, uyku-uyanıklık geçişleri sırasında veya NREM1-2’de ritmik hareketler

ABKA; Uykuda veya uyanıklık reaksiyonları sırasında tibial kaslardaki alternan hareketler

HAT; Sık ve normal bir bulgu

ABKA; Klinik bir manifestasyon.

Sıklıkla birlikte / ilişki bilinmiyor

• HAT’li hastaların çoğunda HBS veya USB (+)

• Bir seride ABKA’lı hastaların – % 75’i antidepresan kullanımı (+)

– Uyuyamama, insomni veya HBS yakınmaları

– Bacaklarında ani nokturnal kas kontraksiyonları ve vibrasyon hissi

HAT ve ABKA

HAT; Başka nedenlerle PSG’ yapılan hastaların % 7.5’inde Orta yaşta en fazla (40-60 yaş) HBS veya USB’da daha sık / normallerde de var K=E ABKA Başka nedenlerle PSG’ yapılan hastaların %1.1 ABKA hastaları sıklıkla erkeklerde ve orta yaşta (ort. 41

yaş)

PREDİSPOZAN ve PRESİPİTAN FAKTÖRLER HAT’de yok ABKA’da antidepresan kullanımı

HAT Skorlama Kriterleri

1. Hareket frekansı; 0,3-4 Hz

2. Bu özelliğe sahip en az 4 hareket dizini

3. Hareket süresi 250- 1000 msn

• Dizilerin süresi 10sn veya daha uzun

• Uykuya geçiş ve N1,N2 evrelerinde

• Gece boyu dağılımı ?

• Bacaklar arası alternans ?

HAT- TANI KRİTERLERİ

A. Hasta (uyanıklıktan uykuya geçerken veya yüzeyel uyku sırasında) ayak hareketlerini anlatır (başkalarınca da gözlenebilir)

B. PSG veya aktivite monitöründe

1-2 Hz lik (0.5-3 Hz arasında), tek veya her iki bacakta tekrarlayan EMG potansiyelleri veya ayak hareketleri

Myokloniden daha uzun ve sıklıkla <1sn süreli potansiyeller

Diziler ≥ 10 sn

C. Bu uyku bozukluğu başka bir uyku bozukluğu, medikal, nörolojik, mental bozuklukla, ilaç veya madde kullanımıyla daha iyi açıklanamaz Diğer uyku bozukluklarıyla birlikte sıklıkla bulunur

ABKA Skorlama Kriterleri

1. Her iki bacakta, alternan ortaya çıkan en az 4 hareket

2. Hareket frekansı; 0,5- 3 Hz

3. Hareket süresi; 100-500 msn

Sıklıkla uyanıklık reaksiyonu veya uyanma öncesi veya hemen

sonrasında izlenir, stabil uykuda kaybolur. Uykunun özel bir evresini seçmez. REM’de NREM’e göre daha kısa ve daha az düzenli Kollarda daha az Geceden geceye değişme göstermez (konsistent) Sekans sayıları ve zamanlaması genellikle değişmez

ABKA- TANI KRİTERLERİ PSG’de, tibialis ant kasının bir bacakta kısa

tekrarlayan aktivitesi ile diğer bacakta benzer aktivitenin ortaya çıkması

En az 4 farklı alternan kas aktivasyonunun oluşması: aktivitelerin arasının 2 sn den az olması

Tek aktivasyonun 0.1-0.5 sn süreli ve sıklığının 0.5-3 Hz (sıklıkla 1-2 Hz) olması

Değişen aktivasyon dizilerinin (sekanslarının) 1-30 sn arasında sonlanması ve periyodik olarak tekrarlaması (örneğin 1-4 kez / dk)

Hipnik ‘’jerk’’ ICSD II/III, 2005/2014 A. Hasta uyku başlangıcında özellikle

bacaklarda veya kollarda olan kısa süreli ani sıçramalardan yakınır.

B. Sıçramalar aşağıdakilerden en az biri ile ilişkilidir:

1.Sübjektif düşme hissi 2.Duysal ışık çakması benzeri durum 3.Hipnagojik bir rüya C. Bozukluk başka bir uyku bozukluğu,

medikal veya nörolojik bozukluk, mental bozukluk, ilaç kullanımı veya madde kullanımı bozukluğu ile daha iyi açıklanamaz.