thuc trang chinh sach ty gia qua cac thoi ky

Báo cáo kết quả nghiên cứu nhóm – Bộ môn Tài chính quốc tế

`Lêi më ®Çu Chính sách tỷ giá là những hoạt động của chính phủ ( mà đại diện thường là

NHTW ) thông qua một chế độ tỷ giá nhất định ( hay cơ chế điều hành tỷ giá ) và hệ

thống các công cụ can thiệp nhằm duy trì một mức tỷ giá cố định hay tác động để tỷ giá

biến động đến một mức cần thiết phù hợp với mục tiêu chính sách kinh tế quốc gia.

Vai trò của chính sách tỷ giá tới tăng trưởng kinh tế

1. Đ ố i v ớ i cán cân thanh toán

Khi tỷ giá hối đoái (TGHĐ) tăng (đồng nội tệ xuống giá) sẽ làm tăng giá trong nước

của hàng nhập khẩu và giảm giá ngoài nước của hàng xuất khẩu của nước đó, cải thiện

sức cạnh tranh quốc tế của hàng trong nước. Kết quả là xuất khẩu tăng, nhập khẩu giảm

làm cán cân thanh toán được cải thiện.

2. V ớ i l ạ m phát và lãi su ấ t

Khi các yếu tố khác không đổi, TGHĐ tăng làm tăng giá các mặt hàng nhập khẩu tính

bằng nội tệ. Các hộ gia đình,các nhà sản xuất sử dụng đầu vào nhập khẩu phải tiêu

dùng hàng nhập khẩu với mức gia tăng. Kết quả mức giá chung trong nền kinh tế trở

nên cao hơn đặc biệt là nền kinh tế mở cửa với thế giới bên ngoài có xuất khẩu và nhập

khẩu chiếm tỷ lệ cao so với GDP. Nếu TGHĐ tiếp tục có sự gia tăng liên tục qua các

năm có nghĩa là lạm phát đã tăng. Nếu lãi suất tăng ở mức vừa phải có thể kiểm soát sẽ

kích thích tăng trưởng nhưng nếu lạm phát tăng quá cao sẽ tác động làm lãi suất tăng

làm giảm đầu tư ảnh hưởng không tốt đến đời sống kinh tế.

3. V ớ i s ả n l ượ ng và vi ệ c làm

Đối với các lĩnh vực sản xuất chủ yếu dựa trên nguồn lực trong nước thì khi TGHĐ

tăng, sự tăng giá hàng nhập khẩu sẽ giúp tăng khả năng cạnh tranh cho các lĩnh vực này

giúp phát triển sản xuất từ đó tạo thêm công ăn việc làm giảm thất nghiệp, sản lượng

quốc gia có thể tăng lên và ngược lại.

4. Đ ố i v ớ i đ ầ u t ư qu ố c t ế

- Đầu tư trực tiếp: TGHĐ tác động tới giá trị phần vốn mà nhà đầu tư nước ngoài đầu

tư hoặc góp vốn liên doanh. Bên cạnh đó tỷ giá còn có tác động tới chi phi sản xuất và

hiệu quả các hoạt động đầu tư nước ngoài. Do đo sự thay đổi TGHĐ có ảnh hưởng nhất

Nhóm thực hiện 1


định tới hành vi của các nhà đầu tư nước ngoài trong việc quyết định có đầu tư vào

nước sở tại hay không.

- Đầu tư gián tiếp: là loại hình đầu tư thông qua hoạt động tín dụng quốc tế cũng như

việc mua bán các loại chứng khoán có giá trên thị trường. Khi TGHĐ tăng, tổng lợi tức

từ khoản vay bằng ngoại tệ lớn hơn lãi suất trong nước sẽ xảy ra hiện tượng luồng vốn

chảy ra nước ngoài và ngược lại khi TGHĐ giảm luồng vốn sẽ đổ vào trong nước.

5. V ớ i n ợ n ướ c ngoài

Các khoản vay nợ nước ngoài thường được tính theo đơn vị tiền tệ nước đó hoặc những

đồng tiền mạnh nên khi TGHĐ tăng lên cũng đồng nghĩa với sự tăng lên của gánh nặng

nợ nước ngoài của quốc gia.

Ngày nay khi sự luân chuyển vốn quốc tế ngày càng tự do thì các nước, đặc biệt các nước

đang phát triển như Việt Nam càng cần phải thận trọng hơn trong chính sách tỷ giá để

đảm bảo tăng trưởng và khả năng trả nợ nước ngoài.

Nhãm thùc

hiÖn

I. S¬ l îc vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸I cña ViÖt Nam qua c¸c thêi kú tõ 1955 ®Õn nay



Tiêu chí phân chia giai đoạn: dựa vào cơ chế xác định tỷ giá và cơ chế can thiệp lên tỷ giá mà quốc gia đó áp dụng.Từ đó có thể phân chia chính sách tỷ giá của Việt Nam kể từ khi có đồng tiền Quốc gia (1955) cho đến nay thành bốn thời kỳ như sau :

1. Giai đoan trước 1989: Cố đinh va đa ty gia1.1. Bối canh kinh tế:- Trong giai đoan nay, nền kinh tế Việt Nam la nền kinh tế đong cửa va hướng nội. Đây la thời ky cua cơ chế tập trung quan liêu bao cấp.- Các bạn hàng chu yếu la cac nước XHCN trong Hội đồng tương trợ kinh tế. Hình thức trao đổi thương mai chu yếu la hang đổi hang giữa cac nước theo một ty gia đa được thoa thuận trong hiệp đinh ky kết song phương hay đa phương.

1.2. Chinh sach ty gia (phương phap xac đinh, chinh sach quan ly) Tỷ giá trong giai đoạn này được xác định dựa trên việc so sánh sức mua giữa hai

đồng tiền, sau đó được qui định trong các hiệp định thanh toán được ky kết giữa các nước XHCN.

- Tỷ giá của Việt Nam lần đầu tiên được công bố vào ngày 25/11/1955 là tỷ giá giữa đồng Nhân dân tệ (CNY) và VND. 1CNY=1470VND. (Tỷ giá này được xác định bằng cách chon ra 34 đơn vị hàng hóa cùng loại, thông dụng nhất, tại cùng một thời điểm tại thủ đô và có tham khảo thêm giá cả ở một số tỉnh khác để qui đổi ra tổng giá cả của 34 mặt hàng đó theo hai loại tiền của 2 nước.)

- Sau đó, khi Việt Nam có quan hệ ngoại thương với Liên Xô, tỷ giá giữa VND và đồng Rúp (SUR) được tính cheo nhờ tỷ giá giữa CNY và SUR đã có từ trước. 1 SUR = 0.5 CNY 1 SUR = 735 VND.

Tỷ giá hối đoái trong giai đoạn này được giữ cố đinh trong một thời gian dài. Một đặc trưng nữa của tỷ giá trong giai đoạn này là “đa ty gia” tức là việc tồn tại

song song nhiều loại tỷ giá: tỷ giá chính thức, phi mậu dịch, kết toán nội bộ.- Tỷ giá chính thức: (còn goi là tỷ giá mậu dịch) là tỷ giá do ngân hàng nhà nước

công bố và dùng để thanh toán mậu dịch với Liên Xô và các nước XHCN khác. Đây là tỷ giá dùng trong thanh toán có liên quan đến mua, bán hàng hóa, dịch vụ vật chất giữa các nước trong phe XHCN.

- Tỷ giá phi mậu dịch: là tỷ giá dùng trong thanh toán chi trả hàng hóa hoặc dịch vụ vật chất không mang tính thương mại. Như: chi về ngoại giao, đào tạo, hội thảo, hội nghị …

- Tỷ giá kết toán nội bộ: được tính trên cơ sở tỷ giá chính thức cộng thêm hệ số phần trăm nhằm bù lỗ cho các đơn vị xuất khẩu. Tỷ giá này không công bố ra ngoài mà chỉ áp dụng trong thanh toán nội bộ. Nó thoát ly tỷ giá mậu dịch nhằm bù đăp những khoản thua lỗ trong kinh doanh xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp nhà nước. Đây thực chất là một hình thức bù lỗ có tính chất bao cấp thông qua tỷ giá.



1.3. Tac đông đến nên kinh tế Thực ra trong giai đoạn này do quan hệ thương mại đầu tư của Việt Nam và khối SEV là

quan hệ hàng đổi hàng, mang nặng tính chất viện trợ, việc di chuyển, chuyển giao về ngoại tệ là không có nên việc quy định tỷ giá hối đoái giữa VND và các ngoại tệ khác chỉ mang tính hạch toán.

Quan hệ về cung cầu ngoại hối trên thị trường đã không được phản ánh đúng đăn trong tỷ giá. Biểu hiện rõ nhất của tình trạng này là việc tồn tại một thị trường “chợ đen” với một tỷ giá khác xa tỷ giá chính thức.

Do đồng tiền Việt Nam được định giá quá cao so với các đồng tiền tự do chuyển đổi nên:

- Cán cân thương mại bị thâm hụt nặng, xuất khẩu gặp nhiều bất lợi trong khi nhập khẩu thì có lợi và thường xuyên tăng lên. Hậu quả là hàng nội bị hàng ngoại chen ep, sản xuất trong nước bị đình đốn.

- Nhà nước phải áp dụng tỷ giá kết toán nội bộ để bù lỗ cho các đơn vị sản xuất hàng xuất khẩt nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu và chưa đủ bù đăp chi phí sản xuất.

- Cán cân thanh toán bị bội chi, dự trữ ngoại tệ bị giảm sút, phản ứng của chính phủ lúc này là tăng cường quản ly ngoại hối, bảo hộ mậu dịch và kiểm soát hàng nhập khẩu. Nhưng từ đó nảy sinh tình trạng khan hiếm vật tư, hàng hóa, nguyên vật liệu cần thiết khiến cho tốc độ tăng trưởng chậm lại, sản xuất trong nước trì trệ, đình đốn lại càng trở nên tồi tệ, sức ep lạm phát tăng vot.

2. Thơi ky 1989-1991 : “Tha nôi” ty gia hối đoai

2.1. Bối canh kinh tế. Đông Âu, Liên Xô sụp đổ. Quan hệ ngoại thương được bao cấp với các thị trường truyền thống bị gián đoạn,

khiến chúng ta phải chuyển sang buôn bán với khu vực thanh toán bằng đồng Đô-la My. Quá trình đổi mới kinh tế thực sự diễn ra mạnh mẽ băt đầu từ năm 1989. Chính phủ

cam kết và thực thi chiến lược ổn định hóa nền kinh tế - tài chính – tiền tệ, trong đó vấn đề tỷ giá được coi là khâu đột phá, có vai trò cực ky quan trong đối với quá trình cải cách, chuyển đổi cơ chế và mở cửa kinh tế.

2.2. Chinh sach ty gia va tac đông Nghị định 53/HĐBT ra đời ngày 26/03/1988, qui định về việc tách hệ thống

Ngân hàng Việt Nam từ một cấp thành hai cấp, bao gồm ngân hàng nhà nước thực hiện chức năng quản ly vĩ mô và hệ thống ngân hàng thương mại thực hiện chức năng kinh doanh tiền tệ và tín dụng. Ty gia mua ban cua cac ngân hang đươc phep dưa trên cơ sơ ty gia chính thưc do NHNN công bố công trư 5% va chênh lệch giữa ty gia mua ban quy định la 0,5%.



Nghị định 161/HĐBT về “Điều lệ quản ly ngoại hối” ban hành ngày 18/10/1988 quy định “Ty gia ap dụng trong việc thanh toan, mua, ban va chuyển đổi ngoại tệ đươc thưc hiện theo ty gia kinh doanh cua Ngân hang ngoại thương hoặc ngân hang đươc uy quyền công bố trên cơ sơ ty gia do NHNN VN công bố”

Quá trình xóa bo chế độ tỷ giá kết toán nội bộ diễn ta cùng lúc với việc điều chỉnh giảm giá mạnh nội tệ ( không khác gì thả nổi).

2.3. Tac đông đến nên kinh tế. Kim ngạch xuất khẩu tăng. Năm 1990 tăng 18,8% ; 1991: 48,63%. Trong khoảng thời gian này, tỷ giá VND/USD có khuynh hướng tăng và được nhà

nước điều chỉnh sát với giá thị trường tự do, điều này chứng to nhà nước băt đầu thả nổi tỷ giá, quan hệ cung cầu ngoại tệ đã được quan tâm đầy đủ hơn, tuy nhiên sự thả nổi tỷ giá đã: kích thích tâm ly đầu cơ ngoại tệ nhằm mục đích hưởng chênh lệch giá; tình trạng tỷ giá thường xuyên đột biến và thiếu ngoại tệ đã gây nên những cơn sốc USD làm mất ổn định nền kinh tế; chính phủ không kiểm soát được lưu thông ngoại tệ.

Đồng Việt Nam liên tục bị mất giá so với Đô la My làm giá cả hàng nhập khẩu tăng nhanh. Chi phí đầu vào cho quá trình sản xuất tăng lên là điều kiện thúc đẩy lạm phát. Tỷ lệ lạm phát của nước ta tăng trở lại: từ 34,7% năm 1989 lên 67,5% trong hai năm 1990 và 1991.Trước tình hình đó, từ năm 1992 chính phủ đã chon con đường thay đổi cach quản lý ngoại tệ va đổi mới cơ chế điều hanh ty gia hối đoai VND/USD với nội dung chính :+ Thay thế biện pháp hành chính, băt buộc các đơn vị kinh tế quốc doanh có ngoại tệ phải bán cho ngân hàng theo tỷ giá ấn định băng biện pháp kinh tế: mơ trung tâm giao dịch ngoại tệ để cho các doanh nghiệp và ngân hàng trao đổi mua bán ngoại tệ với nhau theo giá thoả thuận.+ Bãi bo hình thức quy định tỷ giá nhóm hàng trong thanh toán ngoại thương giữa ngân sách với các tổ chức kinh tế tham gia xuất nhập khẩu. Thay vào đó, trên cơ sở tỷ giá hình thành tại các phiên giao dịch ngoại tệ, ngân hang nha nước công bố ty gia chính thưc.Cơ chế hình thành và quản ly tỷ giá hối đoái mềm dẻo như vậy cộng với sự can thiệp điều tiết của ngân hàng nhá nước đối với lượng ngoại tệ mua bán tại các phiên giao dịch đã giải toả được tâm ly đầu cơ ngoại tệ, ngăn được xu hướng tăng quá mức giá Đôla My trên thị trường (cuối năm 1991 tỷ giá VND/USD có lúc lên tới 14.500 đến tháng 3/1992chỉ còn 11.550 VND/USD và tiếp tục giảm cho đến cuối năm 1992)



3. Thơi ky 1992-2/1999

3.1. Bối canh kinh tế Thị trường với các nước XHCN cũ bị thu hẹp một cách đáng kể. (năm 1991 là 357.0

triệu USD đến năm 1992 chỉ còn 91,1 triệu USD) Về phương diện thanh toán quốc tế, Việt Nam đứng trước một tình thế vô cùng khó

khăn. Bên cạnh hệ thống thanh toán đa biên đã bị tan rã, tất cả các nước CNXH đều đồng loại chuyển đổi đồng tiền thanh toán với Việt Nam bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi (chủ yếu là USD). Việc chuyển đổi đồng tiền thanh toán có ảnh hưởng lớn đến khả năng thanh toán của Việt Nam bằng ngoại tệ vì trước đó, hầu hết nguồn thu ngoại tệ của Việt Nam đều bằng đồng Rúp chuyển nhượng, chỉ có một lượng nho bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi.

Điều đó đã dân đến cán cân vãng lai và cán cân thương mại thâm hụt lớn, nhập khẩu gấp 3 lần xuất khẩu. sự thiếu hụt trong cán cân thương mại được bù đăp bằng các khoản viện trợ, cho vay của các nước CNXH mà chủ yếu là Liên Xô.

2.3.2. Chinh sach ty gia.a) Thời kỳ 1992-1994: ty gia chính thưc hinh thanh trên cơ sơ đâu thâu tại trung tâm giao dịch ngoại tệ.

Trong thời gian này, NHNN đề nghị với chính phủ thành lập Quy điêu hoa ngoai tê tại NHNN để có thể can thiệp vào thị trường ngoại hối nhằm ổn định tỷ giá. Chính phủ ủy quyền cho Thống đốc được toàn quyền điều hành quy một cách linh hoạt. Có thể nói, việc thành lập quĩ ngoại tệ tại NHNN đã làm dịu những biến động thất thường của tỷ giá trên thị trường. NHNN đã sử dụng quy một cách rất linh hoạt và hiệu qua. Quy tạo cho NHNN một lực thực sự để can thiệp nhằm ổn định tỷ giá, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của nền kinh tế về ngoại tệ.

Tháng 9/1991 ngân hàng nhà nước đã thành lập một trung tâm giao dịch ngoại tệ tại thành phố Hồ Chí Minh và tháng 11/1991, một trung tâm giao dịch thứ hai ở Hà Nội cũng ra đời.

Đối tượng tham gia giao dịch trên các trung tâm này là các ngân hàng được phep kinh doanh ngoại tệ, các tổ chức XNK kinh doanh trực tiếp với nước ngoài và NHNN. Ngoài ra các ngân hàng được phep tập hợp các yêu cầu mua bán ngoại tệ của khách hàng không trực tiếp mua bán tại trung tâm.

Trung tâm hoạt động theo nguyên tăc đấu giá từ thấp đến cao hoặc ngược lại để đạt được cân bằng cung cầu về ngoại tệ.

Tỷ giá chính thức của đồng Việt Nam được xác định có căn cứ vào tỷ giá đóng cửa tại các phiên giao dịch ở các trung tâm theo nguyên tăc tỷ giá mua vào không được vượt quá 0.5% so với tỷ giá ấn định tại phiên giao dịch trước. Việc thành lập hai trung tâm giao dịch ngoại tệ là bước ngoặt đầu tiên của hệ thống ngân hàng trong quá trình đổi mới thực sự theo hướng thị trường. Thông qua hoạt động



của hai trung tâm, với vai trò là người tổ chức và điều hành, NHNN đã kịp thời năm băt cung cầu ngoại tệ trên thị trường để điều hành chính sách tiền tệ cũng như tỷ giá phù hợp với tín hiệu thị trường.b) Thời kỳ 1995-1999: ty gia đươc hinh thanh trên cơ sơ ty gia liên ngân hang.

Ngày 20/09/1994, Thống đốc Ngân hàng nhà nước ban hành quyết định số 203 / QĐ - NH9 về việc thành lập thị trường ngoại tệ liên ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước thực hiện vai trò là người mua bán cuối cùng trong ngày. Có qui mô lớn hơn, hoạt động linh hoạt hơn nên tỷ giá hối đoái ngày càng phản ánh đầy đủ hơn quan hệ cung cầu thị trường. Qua thị trường liên ngân hàng, ngân hàng nhà nước năm băt dấu hiệu thị trường về tỷ giá hối đoái, công bố tỷ giá chính thức hàng ngày và biên độ giao dịch cho các ngân hàng thương mại.

Có thể nói toàn bộ việc điều hành tỷ giá hối đoái của NHNN từ năm 1990 đến trước tháng 3/1997 là áp dụng chính sách tỷ giá cố định có điều tiết nhẹ của Nhà nước, chủ yếu dựa vào neo giữ và quy đổi VND theo USD qua một rổ ngoại tệ hẹp (chủ yếu là USD, DEM, FRF, GBP, JPY), trong đó USD chiếm tỷ trong lớn. Thực tiễn đã chứng to chính sách này chỉ phù hợp với giai đoạn tiền tệ chưa ổn định, xuất khẩu còn yếu, nhập khẩu khá ồ ạt, dự trữ ngoại tệ quốc gia mong. Những bất hợp ly đã nêu sớm được nhìn nhận và bằng vào hai quyết định (tháng 3/1997 và tháng 10/1997) NHNN đã nới rộng biên độ giao dịch hối đoái cho các ngân hàng thương mại so với tỷ giá chính thức của NHNN công bố, lần lượt lên 5% rồi 10% từ mức 0,5% - 1% từng áp dụng suốt hai năm 1995, 1996.

Từ tháng 7/1997, do chịu ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ Châu Á, đồng Việt Nam chịu áp lực giảm giá mạnh đã khiến cho thị trường ngoại hối rơi vào tình trạng đầu cơ, tích trữ ngoại tệ, cầu ngoại tệ luôn lớn hơn cung. Trong hai năm 1997-1998, nhà nước đã nhiều lần chủ động điều chỉnh tỷ giá VND/USD.

Tính toán cho thấy NHNN thông qua tỷ giá chính thức thấp (11.175 VND/USD) và biên độ khống chế 10% đã buộc các ngân hàng thương mại phải giao dịch với tỷ giá ở mức tối đa (sát trần) mà vân thấp hơn 10% (13.567/12.293) so với thực tế (vì chưa tính tương quan sức mua đô la My). Sự bất hợp ly này chỉ giải quyết được bằng cách điều chỉnh tỷ giá hối đoái danh nghĩa, chứ nới rộng thêm nữa biên độ giao dịch tỷ giá (mức 10% đã là quá cao) là hết sức nguy hiểm. NHNN đã y thức được hiểm hoạ đó và quay trở lại điều chỉnh tỷ giá hối đoái chính thức tăng khoảng 5,6%, từ 11.175 lên 11.800 VND/USD (theo Quyết định 37 ngày 14/2/1998 của Thủ tướng Chính phủ). Bước cải tiến này vừa có lợi thế về thanh toán đối ngoại là giảm bớt mức độ VND bị đánh giá quá cao, vừa tạo điều kiện rút ngăn khoảng cách chênh lệch về tỷ giá giữa thị trường ngoại tệ liên ngân hàng và thị trường tự do

Sau một số tháng áp dụng Nghị định 37, trong nước xuất hiện căng thẳng trở lại về cung cầu ngoại tệ. Bởi vậy, vào ngày 7/8/1998 bằng một chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ tỷ giá chính thức đang từ 11.810 VND/USD được đưa lên bằng với tỷ giá thị trường ngoại tệ liên ngân hàng là 12.990 – 12.998 VND/USD, đồng thời biên độ giao



dịch tỷ giá thị trường ngoại tệ liên ngân hàng bị thu hẹp từ 10% xuống còn 7. Cùng thời gian này một Nghị định quan trong khác cũng được ban hành, đó là Nghị định 63/1998/NĐ - CP ngày 17/8/1998 của Chính phủ về quản ly ngoại hối. Theo đó, tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam so với các ngoại tệ khác được hình thành dựa trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Hàng ngày, NHNN công bố tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng giữa VND với USD trên các phương tiện thông tin đại chúng. Căn cứ vào mục tiêu của chính sách tiền tệ trong từng thời ky mà NHNN quy định biên độ giao động so với tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng để các ngân hàng thương mại được phep xác định tỷ giá mua, tỷ giá bán giữa VND với USD.

Như vậy, NHNN đã sử dụng khá linh hoạt hai công cụ điều hành tỷ giá là tỷ giá chính thức do NHNN công bố (từ cố định trong thời gian dài trước đây sang công bố hàng ngày và tương đối uyển chuyển theo cung cầu ngoại tệ, theo định hướng thị trường của Nhà nước) và biên độ giao động (từ cứng nhăc đến khá mềm dẻo, từ chỉ có tăng biên độ tới cả có giảm biên độ). Điều chỉnh tỷ giá chính thức và biên độ giao dịch những năm 1997 – 1998 đã thu hẹp khoảng cách giữa thị trường tự do và thị trường ngoại tệ liên ngân hàng. Điều này đã tạo tiền đề quan trong cho bước tiếp theo, thống nhất tỷ giá chính thức và tỷ giá liên ngân hàng vào tháng 2/1999.

3.3. Tac đông đến nên kinh tế. Cuối giai đoạn, trong thời ky xảy ra khủng hoảng tài chính ở khu vực, tỷ giá tăng

lên do điều chỉnh của chính phủ là để tăng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Việc tỷ giá của Việt Nam không tăng quá nhanh như của các nước khác trong khu

vực có tác động tích cực vì không tạo tâm ly hoang mang cho người dân, không gây ra một sức ep lớn lên nợ nước ngoài và không gây nhiều thiệt hại cho nhập khẩu.

Tuy nhiên, đối với những doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp nhập khẩu lớn thì mỗi lần điều chỉnh tỷ giá là một lần đem lại cho ho nỗi kinh hoàng (Ví dụ: SÀI GÒN PETRO sau khi điều chỉnh tỷ giá từ lãi 60 tỷ sang lỗ hàng chục tỷ).

4. Giai đoan 1999 đến nay: tha nôi co điêu tiết

4.1. Bối canh kinh tế Tỷ giá đã dần đi vào ổn định.

4.2. Chinh sach ty giaTháng 2/1999, với sự ra đời của quyết định 64/QĐ-NHNN7, cơ chế tỷ giá Việt Nam đã có một bước cải cách triệt để hơn. Nhà nước không ấn định và công bố tỷ giá chính thức như trước nữa mà chỉ “thông báo” tỷ giá giao dịch bình quân liên ngân hàng. Xet về mặt ly thuyết, đây là bước cải cách có y nghĩa rất lớn vì nó chuyển từ cơ chế tỷ giá xác định một cách chủ quan theo y chí của NHNN sang một cơ chế tỷ giá xác định khách quan hơn theo quan hệ cung cầu, đó là cơ chế tỷ giá thả nổi có điều tiết.



Từ tỷ giá đó, các NHTM xác định tỷ giá kinh doanh: TGKD = TGBQLNH +(-) BĐDĐ

Kể tư ngay 26/02/1999, Quyết định số 65/1999/QĐ –NHNN có hiệu lực, ngân hang nha nước châm dưt ty gia chính thưc va giảm biên đô giao đông ty gia xuống còn 0,1%. Tư đó, ty gia đươc ngân hang nha nước công bố theo ty gia giao dịch binh quân trên thị trường liên ngân hang cua VND so với đồng đô la Mỹ. Các NHTM được phep xác định tỷ giá mua bán đối với USD không được vượt quá +0.1% so với tỷ giá bình quân liên ngân hàng của ngày giao dịch trước đó.

Từ ngày 1/7/2002, NHNN quyết định nới rộng biên độ quy định tỷ giá của các Tổ chức tín dụng trong giao dịch mua bán ngoại tệ đối với khách hàng lên 0,25% so với mức 0,10% trước đó đối với nghiệp vụ giao ngay; lên 0,50% so với mức 0,40% của nghiệp vụ giao dịch ky hạn 30 ngày; lên 2,5% so với mức 2,35% của nghiệp vụ giao dịch ky hạn trên 90 ngày... Đối với cac ngoại tệ khac không phải la USD, cac NHTM được quyền chủ động tự định tỷ giá giữa VND và ngoại tệ đó.

Như vậy, yếu tố thả nổi trong tỷ giá kinh doanh là đại lượng TGBQLNH, còn yếu tố điều tiết là đại lượng BĐDĐ.

4.3. Ưu điêm va han chếNhững ưu điểm nổi bật của cơ chế tỷ giá này là: Tạo quyền chủ động của NHTM trong việc quy định tỷ giá với các ngoại tệ

khác. Tỷ giá được xác định một cách khách trên quan hệ cung cầu, các doanh

nghiệp chủ động hơn đồng thời đảm bảo được vai trò kiểm soát của nhà nước. Những biến động có thể tạo ra khoảng cách giữa tỷ giá thị trường tự do và tỷ

giá của các NHTM sẽ khó xảy ra. Giảm bớt tâm ly hoang mang dao động, giảm đầu cơ. Do được hình thành trên cơ sở thị trường nên tỷ giá linh hoạt hơn, mềm dẻo

hơn, phù hợp với thông lệ quốc tế , góp phần tăng cường sự hòa nhập của nền kinh tế nước ta vào nền kinh tế thế giới.

Những hạn chế của cơ chế tỷ giá này: Tỷ giá được xác định từ ngày hôm trước nên nó chưa là cơ sở vững chăc để tỷ

giá chính thức thực sự có y nghĩa kinh tế. Biên độ dao động được đánh giá còn là hẹp, nếu có đột biến cung cầu thì sẽ

dân đến sai lệch tỷ giá là quá lớn, giao dịch ngày hôm đó có thể đình trệ hay đóng băng.

Thị trường tiền tệ liên ngân hàng còn kem phát triển, chưa hoàn hảo, dự trữ ngoại tệ hạn hẹp nên can thiệp của NHNN vào thị trường ngoại tệ chỉ trong một giới hạn nhất định mà thôi.



II. Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch tû gi¸ ViÖt Nam hiÖn nay

1.Điêu hanh chinh sach ty gia thơi hôi nhập Trong quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới, trên nền tảng cơ chế tỷ giá đã lựa chon, việc điều hành chính sách tỷ giá phải theo hướng ngày càng linh hoạt hơn. NHNN đang thực thi lộ trình linh hoạt hóa tỷ giá kể từ năm 2004 qua nhiều bước. Trước hết là bãi bỏ cac trần cố đinh vê ty gia ky han đê thay bằng chênh lêch lãi suất (thang 5-2004). Tiếp đến là thừa nhận tính tự do chuyển đổi của các ngoại tệ mạnh, cho phep chuyển đổi giữa các ngoại tệ không cần chứng từ, chính thức áp dụng quyền chon ngoại tệ (tháng 11-2004). Các ngân hàng thương mại tiến hành thí điểm quyền chon đô la My và tiền đồng trong điều kiện được tự do thoa thuận phí quyền chon (tháng 6-2005). Bo biên độ giao dịch đô la My tiền mặt, cho thí điểm cơ chế mua bán ngoại tệ mặt theo giá thoa thuận (tháng 7-2006). Những bước đi này có dụng y để thị trường tự điều chỉnh tỷ giá chừng nào mà Việt Nam chưa thể áp dụng cơ chế tỷ giá thả nổi hoàn toàn (independent floating ). Rõ ràng trong điều hành chính sách tỷ giá, NHNN luôn coi trong tính thị trường, đã cung ứng cho thị trường nhiều công cụ để xác lập tỷ giá cân bằng.Có thể nói trong “dung dịch thả nổi có điều tiết” của cơ chế tỷ giá đã lựa chon thì “nồng độ thả nổi” ngày càng tăng lên và vai trò “điều tiết” đích thực của NHNN chỉ là tạo điều kiện cho thị trường có được một ky vong hợp ly.

2. Thơi ky “hậu WTO”Ngay 7/11/2006, Việt Nam đã đươc kết nạp vao Tổ chưc Thương mại Thế giới (WTO). Gia nhập WTO với những cơ hôi va thach thưc mới cho Việt Nam khi hôi nhập kinh tế quốc tế. Trước những cơ hôi va thach thưc đó, lưa chọn những bước đi đúng đắn va phù hơp trong cơ chế điều hanh chính sach ty gia la điều vô cùng quan trọng.

CHẾ ĐỘ TỶ GIÁ Ở VNCac lần điêu chỉnh biên đô ty gia

Số quyết đinh Ngay ky Ngay hiêu lực Ty gia BQLNH BĐ DĐ được phép

65/1999/QĐ –NHNN 25/02/1999 25/02/1999 + 0.1 %679/2002/QĐ -NHNN 01/07/2002 01/07/2002 +/- 0.25%2554/QĐ-NHNN 31/12/2006 02/01/2007 16 101 +/- 0.5%3039/QĐ-NHNN 24/12/2007 25/12/2007 16 113 +/- 0.75%504/QĐ-NHNN 07/03/2008 10/03/2008 16 025 +/- 1%1436/QĐ-NHNN 26/06/2008 27/06/2008 16 451 +/- 2%2635/QĐ-NHNN 06/11/2008 07/11/2008 16 511 +/- 3%



672/QĐ-NHNN 23/3/2009 24/03/2009 16 980 +/- 5%2666/QĐ-NHNN 25/11/2009 26/11/2009 16 961 +/- 3%

Thông tư 03/2010/TT-NHNN

10/02/2010 11/02/2002 17 941 lên 18 544

+/- 3%

17/08/2010 19/08/2010 18 544 lên 18 932

+/- 3%

2.1 Năm 2007, đã có những biến động lớn trong chính sách điều hành tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước thể hiện ở những nội dung sau:- Nới rông biên đô ty gia: Ngay 02/01/2007, NHNN đã nới rông biên đô ty gia ngoại tệ tư + 0,25% lên +0,5% so với ty gia liên ngân hang. Việc điều chỉnh nay đươc cho la mơ đường cho sư giảm gia cua VND so với USD.Sự can thiệp vào chính sách tỷ giá của NHNN: Trong ngày 2 và 3 tháng 01 năm 2007, NHNN đã mua ngoại tệ của các NHTM với số lượng nhiều hơn nhằm giảm bớt tình trạng thừa USD trên thị trường. Ước tính trong 2 ngày, NHNN đã mua vào trên 140 triệu USD.- Đông thai mới nhât tư phía Ngân hang Nha nước nhằm kiểm soat lạm phat trong năm 2008 la quyết định nới rông biên đô ty gia VND/USD tư +/-0,5% lên +/-0,75% ngay trong những ngay cuối năm 2007 (ngay24/12/2007) nhằm tăng khả năng thanh khoản cho thị trường và tăng cường sự linh hoạt của tỷ giá trong bối cảnh nguồn vốn đổ vào Việt Nam ngày càng lớn, tạo điều kiện cho dòng vốn ra và vào nhịp nhàng hơn. Theo NHNN, việc mở rộng biên độ lần này nằm trong chủ trương tạo điều kiện để nền kinh tế Việt Nam thích nghi với mức độ mở cửa, hội nhập nền kinh tế thế giới.

Theo quy định trước đây, các ngân hàng thương mại chỉ được ấn định tỉ giá mua bán giữa VND với USD trong biên độ cộng trừ 0,5% so với tỉ giá bình quân liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước thông báo.

Các chuyên gia cho rằng với biên độ mới lên tới cộng trừ 0,75%, các ngân hàng thương mại sẽ có điều kiện ấn định tỉ giá mua bán linh hoạt hơn và sát với cung-cầu ngoại tệ trên thị trường.

Cơ chế tỉ giá ngày càng linh hoạt hơn sẽ đòi hoi các ngân hàng thương mại và thành viên tham gia thị trường ngoại hối phải nâng cao khả năng phòng ngừa rủi ro về biến động tỉ giá, nhằm đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh.

2.2. Năm 2008, Bối cảnh :



- Kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu sụt giảm đáng kể do tác động lan truyền của khủng hoảng cho vay bất động sản dưới chuẩn của My. Các nền kinh tế phát triển đều rơi vào suy thoái. - Trong đó, biến động của các luồng vốn đầu tư, đặc biệt là luồng vốn gián tiếp đã ảnh hưởng mạnh tới cung cầu ngoại tệ và tỷ giá. Trong năm 2008, luồng vốn đầu tư gián tiếp đã liên tục biến động, khiến cho cung cầu ngoại tệ mất cân đối. Luồng vốn này gia tăng đáng kể trong ba tháng đầu năm, gây áp lực tăng giá VND, sau đó có dấu hiệu đảo chiều làm tăng cầu ngoại tệ khi tình hình kinh tế thế giới tiếp tục khó khăn, kinh tế trong nước đối mặt với lạm phát, nhập siêu tăng cao. Sau khi có dấu hiệu tăng nhẹ trở lại do kinh tế vĩ mô Việt Nam diễn biến khả quan, trong các tháng cuối năm, tình trạng khủng hoảng thị trường tài chính quốc tế lại khiến cho các nhà đầu tư có xu hướng rút vốn về nước để bảo đảm thanh khoản của các tổ chức ở chính quốc.

Chính sách :Đối phó với những diễn biến khó lường đó, NHNNVN đã điều hành tỷ giá linh hoạt, thực hiện được các mục tiêu của chính sách tỷ giá, đảm bảo thanh khoản ngoại tệ, góp phần kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô, cụ thể là:

Để giảm bớt áp lực cho các ngân hàng trong bối cảnh cung ngoại tệ thừa , có điều kiện ấn định tỷ giá theo cung cầu vốn thực tế, ngày 07/3/2008 NHNN đã mở thêm biên độ tỷ giá thêm một khoảng là +/- 0,25% so với mức +/-0,75% trước đây, tức là cho phep các ngân hàng được tự đưa ra tỷ giá trong "phạm vi cho phep" là +/-1% so với tỷ giá chính thức liên ngân hàng.

Vào giai đoạn cuối tháng 6. - Điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng tăng 2% để phản ánh sát hơn cung cầu thị trường. Ngày 26/6/2008 NHNN ban hành quyết định số 1346 mở rộng biên độ tỷ giá giao dịch USD/VND từ mức ±1% lên mức ±2% so với tỷ giá bình quân liên ngân hàng do NHNN công bố.Tăng cường bán ngoại tệ cho các NHTM để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế, đáp ứng tối đa các nhu cầu thiết yếu như nhập khẩu xăng dầu, thuốc chữa bệnh, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, thiết bị y tế, đồng thời hỗ trợ ngoại tệ cho các ngân hàng có phục vụ nhu cầu trả nợ vay hoặc thanh toán L/C đến hạn, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của cá nhân và hỗ trợ trạng thái cho các NHTM; - Từ ngày 7/11/2008, biên độ tỉ giá giao dịch USD/VND được mở rộng từ mức 2% lên 3% so với tỉ giá bình quân liên ngân hàng do NHNN công bố (Quyết định số 2635/QĐ-NHNN ngày 6/11/2008).- Thực hiện Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ về những giải pháp “để chủ động ngăn chặn suy giảm kinh tế, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, đẩy mạnh xuất khẩu, kích cầu đầu tư và tiêu dùng, bảo đảm an sinh xã hội, phấn đấu tăng



trưởng kinh tế năm 2009 ở mức khoảng 6,5%”, trên cơ sở dự báo tình hình kinh tế thế giới và trong nước năm 2009, NHNN đã điều chỉnh tỷ giá bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng áp dụng cho ngày 25/12/2008 lên mức 16.989đ/USD. Mặt bằng tỷ giá mới sẽ góp phần hỗ trợ xuất khẩu, kiểm soát nhập siêu và đảm bảo sự bền vững của cán cân thanh toán quốc tế, đồng thời hạn chế tâm lý kỳ vọng tỷ giá sẽ tăng cao, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động xây dựng phương án sản xuất kinh doanh ổn định. NHNN sẽ áp dụng các biện pháp cần thiết để giữ ổn định mức tỷ giá này. Với các biện pháp đồng bộ của NHNN, thị trường ngoại hối đã ổn định trở lại.

2.3. Năm 2009 có thể coi là năm “tiền tệ” tại Việt Nam. Tỷ giá USD/VND tăng mạnh, nhập siêu cao, lạm phát đứng trước áp lực tăng trở lại, khan hiếm cục bộ USD, giá vàng sốt nóng, lãi suất ngân hàng lên kịch trần… Hình 1: Tỷ giá USD/VND 2008 - 2009

Nguồn: Global Financial Data, Ngân hang Nha nước va tổng hơp cua Trường Fulbright.

Hình 1 cho thấy thị trường ngoại hối luôn căng thẳng.

Nguyên nhân :- Tình trạng thâm hụt cán cân thanh toán ngày một trở nên trầm trongBang 1: Can cân thanh toan của Viêt Nam (2007-2009) - Đơn vi: triêu USD

2007 20082009

Quy 1 Quy 2 Quy 3

Cán cân tài khoản vãng lai (không kể vàng)

-5.692 -7.966 121 -2.442 -3.544



- Thương mại -9.000 -10.042 -208 -2.597 -3.528

- Kiều hối 6.180 6.804 1.488 1.469 1.243

- Khác -2.812 -4.728 -1.159 -1.314 -1.259

Cán cân tài khoản tài chính (kể cả vàng)

15.891 8.439 -964 -306 1.446

- “Cơ bản” 14.917 11.449 1.211 1.840 3.013

- Chính thức 2.045 993 322 470 484

- Tư nhân (FDI, FPI, tín dụng thương mại)

12.872 10.456 889 1.370 2.529

- “Không cơ bản” 974 -3.010 -2.175 -2.146 -1.567

- Tài sản nước ngoài ròng của ngân hàng thương mại

2.623 677 -688 -265 1.500

- Vàng -1.300 -2.740 2.530 70 0

- “Sai số và thiếu sót” -349 -947 -4.017 -1.951 -3.067

Cán cân tổng thể 10.199 473 -843 2.748 -2.098

Nguồn: Ngân hang Nha nước va Quỹ Tiền tệ Quốc tế.Từ số liệu về cán cân thanh toán trong Bảng 1, có thế thấy rằng thâm hụt cán cân thanh toán của Việt Nam là do phần “không cơ bản” trong cán cân tài khoản tài chính gây ra, “sai số và thiếu sót” lại quá lớn, khiến việc giải thích tình trạng thâm hụt của cán cân thanh toán trở nên khó khăn.

- Cầu ngoại tệ căng thẳng, ngoài nguyên nhân chính là cán cân thanh toán chung, một phần còn từ hoạt động đầu tư vàng và USD của nhiều người dân. Chỉ trong vòng một tuần qua, quyết định thu gom USD của người dân có thể lãi 5% – 6%, một tỷ lệ hấp dân và lôi keo nhiều người chạy theo món lợi này hơn.Và chính vì USD hấp dân và bị đầu cơ càng đẩy cầu ngoại tệ chính thức trở nên căng thẳng. Nhiều người không gửi ngoại tệ ở ngân hàng mà tìm lợi nhuận trên thị trường tự do. Trong khi đó, tỷ giá chính thức niêm yết của các ngân hàng thương mại vân thấp hơn nhiều so với thị trường tự do, mua vào bán ra ở mức 18.882 đồng/USD (ngày 24.11).

Chính sách :- Tỷ giá chính thức giữa USD và VND trong năm 2009 đã trải qua hai lần điều chỉnh, một lần vào tháng 3 (+2%) do tăng biên độ giao dịch từ 3% lên 5% và lần gần nhất là vào tháng 11 (+3,4%). Ngày 26/11/2009 tỷ giá bình quân liên ngân hàng được điều chỉnh lên mốc



17.961 đồng ăn một đôla, tăng thêm 5,44% so với hôm trước (theo quyết định 2666/QĐ – NHNN). Đồng thời, biên độ tỷ giá giảm từ 5% xuống còn 3% (khống chế tỷ giá kinh doanh tại các ngân hàng không được cao quá hoặc thấp hơn 3% so với tỷ giá liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố hằng ngay). Tính chung cả việc tăng tỷ giá liên ngân hàng và giảm biên độ, qua đó cho đưa trần tỷ giá kinh doanh tại các ngân hàng thương mại lên 18.500 đồng

Mặc dù sau mỗi lần điều chỉnh, tỷ giá chính thức đều lên kịch trần nhưng tỷ giá trên thị trường không chính thức (tỷ giá thị trường tự do) vân luôn nằm ngoài biên độ cho phep của Ngân hàng Nhà nước.- Vì khó nới biên độ tỷ giá lên cao hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước một lần nữa đang gỡ bài toán khó bằng phương án kết hối ngoại tệ (doanh nghiệp có ngoại tệ phải bán ngay một phần hoặc toàn bộ cho ngân hàng). Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ yêu cầu một vài tổng công ty lớn bán ngoại tệ cho ngân hàng. Dự tính, khoảng 5 – 6 tỉ USD sẽ được bán ra trong thời gian tới, sẽ làm dịu đi cơn “khát” USD và “dập tăt” cơn sốt trên thị trường tự do. Tuy nhiên, chưa rõ tỷ lệ và thời gian kết hối là bao nhiêu và bao lâu.

Tác động :- Theo ông Huynh Bửu Sơn, chuyên gia kinh tế, một lượng ngoại tệ không nho bị tỷ giá cao trên thị trường tự do lôi keo và nằm ngoài hệ thống ngân hàng. Một hệ lụy khác là các nhà nhập khẩu phải điều chỉnh giá bán hàng hóa, nguyên liệu, thiết bị nhập về ra thị trường để cân đối theo tỷ giá, mà nơi đến là người tiêu dùng cuối cùng.- Theo TS. Vũ Thành Tự Anh, chính sách tỷ giá hiện nay tác động lớn đến nền kinh tế. Theo đó, xet về mặt vĩ mô, có rủi ro về tỷ giá và rủi ro về dự trữ ngoại hối.+ Khi tỷ giá chính thức thấp hơn tỷ giá ngoài thị trường tự do, đến một lúc lượng cầu lớn hơn lượng cung có trên thị trường, thì luôn có sức ep đẩy tỉ giá tới tỷ giá thật. Khi thị trường ngoại hối căng thẳng, Ngân hàng Nhà nước “bơm” ngoại tệ ra, và “bơm” ra bao nhiêu thị trường lại “hút” hết bấy nhiêu. Việc này làm cho dự trữ ngoại hối giảm, nhưng lại không làm bớt căng thẳng thị trường ngoai hối+ Rủi ro kế tiếp là ở doanh nghiệp. Phần lớn hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều doanh nghiệp liên quan hoạt động xuất nhập khẩu. Trong chuỗi các giá trị đó, khi tỷ giá bấp bênh, người xuất khẩu không bán USD, người nhập khẩu không mua được USD, thì không nhất thiết thị trường mất cân bằng cũng đưa đến sự căng thẳng.+ Một rủi ro nữa là rủi ro về tỷ giá hiện nay là lớn, trong khi phần lớn doanh nghiệp không phòng vệ được, đưa đến sản xuất hoạt động kinh doanh bị hạn chế một phần.

2.4. Đầu năm 2010 cho đến nay :- Ngày 10/2/2010, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định điều chỉnh tỷ giá giữa VND và USD liên ngân hàng. Theo đó, tỷ giá bình quân liên ngân hàng điều chỉnh từ mức 17.941 đồng/USD lên 18.544 đồng/USD, tăng khoảng 3,3%.- Gần đây nhất, Nhằm góp phần kiềm chế nhập siêu, ngày 17/8/2010 Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thực hiện điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng Việt


http://www.nhipcauviet.vn/component/search/xu%E1%BA%A5t%20nh%E1%BA%ADp%20kh%E1%BA%A9u


Nam với Đô la My áp dụng cho ngày 18/8/2010 từ mức 18.544 đồng/USD lên mức 18.932 đồng/USD, tăng 2%. Biên độ tỷ giá giữ nguyên ở mức +/-3%. Với những giải pháp này, thị trường ngoại tệ, thị trường vàng đã từng bước bình ổn, tỷ giá chính thức so với tỷ giá trên thị trường tự do được thu hẹp, từng bước lành mạnh hóa các giao dịch vốn trong xã hội. Kết quả : Với biên độ tỷ giá hiện nay là +/-3%, tỷ giá giao dịch tối đa mà các tổ chức tín dụng được áp dụng là 19.100 đồng/USD. Theo NHNN, mục đích của việc điều chỉnh tỷ giá là nhằm cân đối hài hòa cung - cầu ngoại tệ, góp phần kiểm soát nhập siêu và ổn định kinh tế vĩ mô. Ngay sau khi quyết định được ban hành, các ngân hàng thương mại (NHTM) đã điều chỉnh tỷ giá lên mức khá cao.

Đánh giá :- Việc điều chỉnh này có mặt tich cực, nó đã đưa tỷ giá USD của ngân hàng về gần hơn với mức giao dịch của thị trường tự do. Trong khuôn khổ hành lang tỷ giá mới với mức trần là 19.100 VND/USD, chênh lệch tỷ giá giữa thị trường chính thức và tự do giảm xuống còn 100-500 đồng/USD (chênh lệch 0,8-2,5%), người năm giữ ngoại tệ có thể sẽ tăng bán USD cho ngân hàng, tăng cung trên thị trường chính thức. - Thế nhưng, trên thực tế, song song với việc điều chỉnh giá USD của các ngân hàng, giá USD trên thị trường tự do cũng tăng cao tương ứng. Mặc dù đã điều chỉnh giá mua USD lên mức rất cao, các ngân hàng vân gặp nhiều khó khăn trong việc thu mua đồng tiền này. Trong khi đó, tại hầu hết các điểm thu đổi ngoại tệ, giá USD đã tăng hơn, lần lượt là 19.300 đồng/USD (mua vào) và 19.600 đồng/USD (bán ra). Bên cạnh đó cũng có không ít chuyên gia cảnh báo về những phan ứng tiêu cực sau khi điều chỉnh tỷ giá. Bởi bối cảnh của điều chỉnh tỷ giá lần này có thể gây nên những hoài nghi về các chính sách ổn định tỷ giá của NHNN trong thời gian trước. Trước những diễn biến trên, nhiều chuyên gia lo ngại việc điều chỉnh tỷ giá của NHNN đúng nhưng chưa đủ và chưa “trúng” thời điểm.

Tác động :Việc NHNN liên tục nới rộng tỷ giá VND/USD có những tác động đa chiều đến các chủ thể kinh tế và các biến số kinh tế vĩ mô.- Về mặt ly thuyết, việc phá giá đồng nội tệ sẽ giúp cho hàng hoá nước đó có sức cạnh tranh tốt hơn hàng của nước ngoài, điều này sẽ hỗ trợ kích thích xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu bằng việc sử dụng hàng nội địa có giá thấp hơn. Mặc dù vậy, đối với lợi thế có được từ sự can thiệp của Nhà nước này cần hết sức lưu y đến Luật chống bán phá giá tại các nước sở tại.Thời gian gần đây, các vụ kiện chống bán phá giá hàng Việt Nam trên một số thị trường xuất khẩu chủ yếu đang rộ lên và việc điều chỉnh tỷ giá (chỉ nâng mà không giảm) liên tục sẽ có khả năng tạo "cớ" cho các đối thủ cạnh tranh vận động hành lang cho các vụ kiện, nhất là trong bối cảnh các quốc gia đang có xu hướng bảo vệ kinh tế và việc làm nội địa bằng các chính sách bảo hộ phi thuế quan khác nhau.- Nợ nước ngoài: Gánh nặng thuộc về doanh nghiệp



Thời điểm thay đổi tỷ giá, có một quan điểm thú vị khi cho rằng việc thay đổi này không làm gia tăng áp lực đối với các khoản nợ nước ngoài của chính phủ vì việc tăng tỷ giá kích thích xuất khẩu, từ đó làm gia tăng nguồn ngoai hối thu về để thanh toán nợ.Tuy nhiên, việc nới long tỷ giá vừa qua cũng đã khiến cho các doanh nghiệp có các khoản vay bằng ngoại tệ gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thậm chí có nhiều doanh nghiệp lợi nhuận làm ra cả năm không đủ bù đăp khoản chênh lệch tỷ giá đối với khoản vay ngoại tệ của mình, mà đôi khi, vấn đề này còn phụ thuộc vào chế độ hạch toán kế toán. Tiêu biểu cho trường hợp này là Công ty cổ phần nhiệt điện Phả Lại trong năm 2008-2009: Công ty đã phải trích lập quy dự phòng do trượt tỷ giá giữa đồng Yên (Nhật Bản) với Đồng Việt Nam với giá trị vượt 30% so với lợi nhuận sản xuất kinh doanh cả năm 2008.- Tỷ giá chính thức và tỷ giá thị trường tự doNhìn vào khoảng thời gian qua, dường như chính sách tỷ giá của NHNN chỉ nhằm rút ngăn khoảng cách giữa tỷ giá chính thức và tỷ giá tự do, thu hút lượng ngoai hối về ngân hàng để phục vụ mục tiêu điều hành của Chính phủ.Lần điều chỉnh đầu tiên tạo khoảng cách chênh lệch là 1.000 VND/USD. Cũng trong thời điểm này, có nhiều đánh giá cho thấy lượng tiền USD của các tổ chức, cá nhân gửi tại Ngân hàng lên tới 20 tỷ USD, tuy nhiên sau khi rà soát lại thì lượng tiền của các Tập đoàn kinh tế quốc doanh chỉ có 1,9 tỷ USD gửi các ky hạn tại Ngân hàng. Khi cung cầu ngoai tệ căng thẳng, Thủ tướng đã quyết định băt buộc các Tập đoàn, Tổng công ty Nhà nước bán ngoại tệ hiện có của mình cho Ngân hàng để bình ổn cung cầu. Tuy nhiên điều này không được thực hiện một cách triệt để.Việc tiếp tục nới long tỷ giá VND/USD lần thứ hai làm củng cố tâm ly tiếp tục găm giữ ngoai tệ và thị trường lại khan hiếm dòng vốn ngoai tệ luân chuyển, ngân hàng tiếp tục nâng tỷ giá và ....khep kín một vòng tròn luẩn quẩn.Dù thế nào thì việc tỷ giá niêm yết biến động mạnh với tần suất cao, không có tín hiệu cho trước để "đuổi theo" tỷ giá tự do cũng sẽ là một trong những hệ quả xấu của chính sách. Mặt khác, quyết định hành chính này cũng đẩy mạnh ky vong của người cầm tiền USD vào những biến động trong tương lai của tỷ giá.

Chính sách tỷ giá có tác động quan trong đến cán cân thương mại (hoạt động XNK) của VN. Vì vậy, chúng ta đi sâu phân tích thêm tác động của chính sách tỷ giá đên CCTM VN

1. Tac đông của ty gia thực song phương lên can cân thương mai.

Để giải quyết hạn chế của tỷ giá danh nghĩa song phương (NER) là không phản ánh được tương quan sức mua giữa VND và USD, ta đi tìm mối quan hệ giữa phá giá và sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam thông qua chỉ số tỷ giá thực eR và tỷ lệ giá trị xuất khẩu /giá trị nhập khẩu3.



Đồ thi 1 : Mối quan hê giữa RER va can cân thương mai

Nguồn:http://www.adb.org/Documents/Books/Key Indicator/2008/Pdf/vie:pdf )

Theo ly thuyết, khi chỉ số tỷ giá thực eR>1, nghĩa là tỷ giá thực tăng, VND giảm giá thực và sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam được cải thiện. Ngược lại, khi chỉ số tỷ giá thực eR<1, nghĩa là tỷ giá thực giảm, VND lên giá thực và sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam bị xói mòn. Mặc dù từ năm 1992-2007, cả chỉ số xuất và nhập khẩu đều lớn hơn 1, điều này chứng to giá trị xuất và nhập khẩu đều tăng qua các năm. Như vậy, chúng ta chưa thể biết được liệu sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam được cải thiện hay xói mòn. Vấn đề này sẽ được phân tích chi tiết dưới đây:Đồ thị 1 cho thấy tỷ giá RER(VND/USD) được chia làm 3 giai đoạn:

- Giai đoạn 1: từ năm 1993-1999, tỷ giá thực giảm.

+ Từ năm 1992-1996, tỷ giá thực giảm liên tục dưới 1đv, đạt giá trị thấp nhất là 0.818 vào năm 1996, đã làm xói mòn sức cạnh tranh thương mại quốc tế do tốc độ tăng giá trị nhập khẩu nhanh hơn tốc độ tăng giá trị xuất khẩu, (tỷ lệ X/N cũng giảm mạnh trong thời gian này) đã làm cán cân thương mại liên tục thâm hụt. nguyên nhân là do trong thời gian này tỷ lệ lạm phát của VN rất cao (tb 10.88%/ năm), tỷ lệ lạm phát của My thấp và ổn định (tb chỉ 2.84%/năm). Trong thời gian này, chính sách tỷ giá hối đoái được điều chỉnh để chống lạm phát và thu hút đầu tư nước ngoài. Để thực hiện mục tiêu chống lạm phát, chính sách tỷ giá được điều hành cố găng duy trì sự ổn định của tỷ giá hối đoái danh nghĩa.

+ Từ năm 1997-1999, tỷ giá thực tăng, sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam băt đầu đươc cải thiện, thể hiện ở chỉ số tỷ giá xuất khẩu lớn hơn chỉ số tỷ giá nhập khẩu và thâm hụt của cán cân thương mại giảm. Đặc biệt, trong năm 1999, lần đầu tiên cán cân thương mại thặng dư. Nguyên nhân là do tháng 10/1997, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quyết định mở rộng biên độ giao dịch giữa tỷ



giá chính thức và tỷ giá giao dịch tại các thị trường liên ngân hàng từ (+) (-) 5% lên (+) (-)10%. Nới rộng biên độ giao dịch đã làm cho tỷ giá thị trường tăng mạnh. Việc điều chỉnh tỷ giá của NHNN trên đây đã có tác động tích cực đối với xuất khẩu và hạn chế nhập khẩu của Việt Nam, giảm nhập siêu trong các năm 1997-1999. Ngoài ra, giá cả trên thị trường biến động không đáng kể cũng là một nhân tố góp phần cải thiện cán cân thương mại của Việt Nam.

- Giai đoạn 2: từ năm 2000-2005, chỉ số tỷ giá thực eR>1 nghĩa là tỷ giá thực tăng. Từ năm 2000-2005, mặc dù tỷ giá thực tăng nhưng không cải thiện được sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam vì tốc độ tăng trưởng của nhập khẩu lớn hơn tốc độ tăng trưởng của xuất khẩu. Nguyên nhân là do chịu tác động của hai yếu tố giá và lượng của một số mặt hàng chủ lực như xăng dầu, săt thep, phân bón do bị ảnh hưởng của tình hình kinh tế, chính trị có nhiều biến động4, chiến tranh Irăc, căng thẳng về chính trị đặc biệt ở Trung Đông, dịch bệnh SARS vv…

- Giai đoạn 3: từ năm 2006-2008, tỷ giá thực giảm do eR<1 đã làm xói mòn sức cạnh tranh thương mại quốc tế, thể hiện ở tốc độ tăng trưởng của xuất khẩu thấp hơn tốc độ tăng trưởng nhập khẩu.

2. Tac đông của ty gia thực đa phương (REER) lên can cân thương mai.

REER được tính thông qua rổ tiền tệ gồm 11 đồng tiền các nước có quan hệ thương mại với Việt Nam: Singapore, Nhật Bản, My, Anh, Úc, Trung Quốc, Liên minh Châu Âu, Malaysia, Thái Lan, Hàn Quốc và Indonexia. Kết quả như sau:

Đồ thi 3 : Mối quan hê giữa REER va can cân thương mai

(Nguồn: Adb.org, wordbank.org, econstat.com, epp.eurostat.ec.europa.eu và thống kê tài chính quốc tế tháng 5/2008)Qua chỉ số REER tính được ở từng năm, có thể nhận thấy rằng, trong giai đoạn 1999-2003, REER có xu hướng tăng, đã làm cho cán cân thương mại trong giai đoạn này được cải thiện, thậm chí là thặng dư chút ít trong một số năm.Tuy nhiên, trong giai đoạn 2004-2007, REER có xu hướng giảm. Tỷ giá thực giảm làm cho sức mua đối ngoại của VND tăng, VND lên giá thực. VND lên giá thực làm xói mòn sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam, thể hiện ở cán cân thương mại trong giai đoạn này thâm hụt rất lớn. Đến đây, có một điều cần lưu y là: tại năm 2004, REER giảm sẽ làm xói mòn sức cạnh tranh thương mại



quốc tế của Việt Nam (theo ly thuyết) nhưng thực tế, tại năm này đường chỉ số xuất khẩu nằm cao hơn đường chỉ số nhập khẩu, nghĩa là sức cạnh tranh thương mại quốc tế của Việt Nam được cải thiện. Điều này có thể được xem là do độ lệch về thời gian tác động của tỷ giá lên xuất nhập khẩu (giai đoạn trước REER tăng).Như vậy, khi tỷ giá REER giảm chứng to giá hàng xuất khẩu trở nên đăt hơn và giá hàng nhập khẩu trở nên rẻ hơn một cách tương đối, điều này sẽ góp phần làm giảm giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nói cách khác, nếu không điều chỉnh chính thức một cách hợp ly sẽ không có lợi cho cán cân thưong mại của Việt Nam

Bài học rút ra:- Có thể nói, tác động tới ky vong của thị trường thông qua từng bước điều chỉnh tỷ giá USD/VND đóng vai trò quan trong trong việc cân đối lại danh mục năm giữ tiền của người dân và DN. Tuy điều chỉnh tỷ giá có thể làm tăng nợ nước ngoài, đặc biệt là đối với các DNNN, nhưng chính sách này là cần thiết vì lợi ích toàn cục của nền kinh tế. Hơn nữa, việc điều chỉnh tỷ giá cũng phát đi tín hiệu buộc các DNNN phải thận trong hơn khi vay USD. Như vậy, thực tế chứng minh sự thành công của chính sách vĩ mô phụ thuộc không chỉ vào sự đúng đăn của chính sách, mà còn bị chi phối rất nhiều bởi niềm tin của các tác nhân thị trường vào cơ quan quản ly vĩ mô. Khi các cơ quan này có được niềm tin của thị trường, điều đó đồng nghĩa với việc hiệu lực của các chính sách vĩ mô trở nên rõ ràng hơn. Muốn vậy, một thái độ thực sự cầu thị cùng hệ thống chính sách đúng đăn, nhất quán và một cơ chế giao tiếp thông tin chính xác, kịp thời với người dân, DN, thị trường là những điều kiện tiên quyết.- Những thay đổi chính sách tỷ giá vừa qua, có thể đem lại những tác dụng tức thời nhằm khơi thông nguồn cung cầu trên thị trường ngoai tệ, nhưng sự can thiệp của Ngân hàng Nhà nước vào thị trường bằng quyết định hành chính sẽ để lại cho xã hội tâm ly bất an khi sở hữu đồng nội tệ. Những người làm chính sách cần phải có xem xet toàn diện hơn khi triển khai những quyết định thay đổi tỷ giá bất ngờ, không thể ra quyết định chỉ phục vụ giải quyết tình huống mà quên đi những tác động có tính dài hạn hơn.

III. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI NHẰM HỖ TRỢ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA NỀN KINH TẾ VÀ CÁC DOANH NGIỆP.

1. Chinh sach ty gia hối đoai hiên nay

Chính sách tỷ giá hối đoái hiện nay nặng về quản ly tỷ giá hối đoái danh nghĩa, thiếu các phân tích và đánh giá thường xuyên về tỷ giá hối đoái thực và mức độ tác động đến lạm phát, xuất khẩu … để có chính sách điều chỉnh thích hợp.



Chính sách tỷ giá hối đoái neo chặt vào USD về cơ bản ổn định (mức độ phá giá không quá 1%/năm) trong khi lạm phát khá cao. Điều này tạo ra nhiều hiệu ứng phức tạp, cụ thể:

- Doanh nghiệp có thói quen ỷ lại vào tỷ giá ổn định, tận dụng lợi thế về tài nguyên và lao động rẻ, ít chú y đến đổi mới công nghệ và giá trị gia tăng của sản phẩm, không quan tâm phòng ngừa rủi ro hối đoái; không lựa chon các đồng tiền thanh toán có lợi thế. Vì vậy, doanh nghiệp thường có phản ứng thái quá khi VND lên giá nhẹ

- Do tỷ giá hối đoái căn bản ổn định (không có rủi ro hối đoái) nên các nhà đầu tư dễ dàng tận dụng chênh lệch lãi suất nội tệ và ngoại tệ; chênh lệch lãi suất trong nước và quốc tế để đầu cơ tiền tệ, khiến cho thị trường biến động mạnh, tình trạng thừa, thiếu ngoại tệ rất khó dự báo, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Trong điều kiện thăt chặt tiền tệ, với chính sách tỷ giá như trên cũng làm tăng xu hướng các ngân hàng thương mại vay vốn ngăn hạn từ nước ngoài (kể cả ngân hàng nước ngoài) mà chủ yếu để tài trợ nhập khẩu. Điều này cũng làm tăng đáng kể rủi ro đối với an toàn hệ thống ngân hàng (giống như tình hình Thái Lan trước khủng hoảng 1997).

- Giao dịch tài khoản vốn về cơ bản đã được tự do hóa ngoại trừ một số hạn chế ky thuật và các giới hạn tỷ lệ năm giữ cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài. Điều này đòi hoi chính sách tỷ giá hối đoái cần được linh hoạt hơn và sự phối hợp chính sách lãi suất của Ngân hàng Nhà nước cần chặt chẽ hơn. Chính sách tỷ giá hối đoái càng linh hoạt (biên độ tỷ giá hối đoái càng rộng) thì hiệu ứng của các công cụ lãi suất của Ngân hàng Nhà nước càng mạnh mẽ.

2. Môt số giai phap kiến nghi vê chinh sach ty gia hối đoai hỗ trợ phat triên kinh tế va doanh nghiêp

- Cơ chế điều hành tỷ giá hối đoái

Chính sách nới long biên độ tỷ giá hối đoái hiện nay là đúng hướng, tuy nhiên mức độ nới long quá ít và lộ trình nới long quá chậm chạp không phù hợp với mức độ tự do hóa giao dịch tài khoản vốn. Vì vậy, cần nới long biên độ tỷ giá hối đoái. Với biên độ tương đối rộng vừa giảm sức ep lạm phát, vừa giảm mức độ cần phải can thiệp của Ngân hàng Nhà nước, đồng thời tạo điều kiện cho thị trường tự điều chỉnh theo quan hệ cung cầu ngoại tệ. Ví dụ, hiện nay thâm hụt thương mại đang rất lớn, vì vậy thị trường sẽ điều chỉnh tỷ giá hối đoái tăng lên, tỷ giá hối đoái tăng có tác dụng làm giảm thâm hụt thương mại; nhưng do biên độ hẹp và do can thiệp bán ra của Ngân hàng Nhà nước, nên hiệu ứng điều chỉnh nói trên của thị trường không thể đạt được, kết quả là thâm hụt thương mại có thể còn keo dài.



- Thay thế chế độ tỷ giá găn với USD bằng chế độ tỷ giá găn với một rổ tiền tệ.

Theo đó tỷ giá hối đoái được xác định theo quan hệ cung cầu trên thị trường ngoại hối và xu hướng biến động của các đồng tiền chủ chốt có thể từ 3 đến 5 đồng tiền có tỷ trong thương mại lớn nhất. Các đồng tiền này sẽ tham gia vào rổ tiền tệ với trong số theo quan hệ thương mại và đầu tư vào VN. Các trong số và đồng tiền được điều chỉnh tùy theo sự thay đổi của thương mại và đầu tư và được giữ bí mật. Ví dụ, Singapore đang thực hiện theo cách này với rổ tiền tệ gồm 3 đồng tiền nhưng ho giữ bí mật đồng tiền nào và trong số được tính trong rổ là bao nhiêu.

- Cần phân tích sâu hơn về tỷ giá hối đoái thực hiệu quả găn với một rổ tiền tệ xác định

Như đã đề cập ở trên, nhằm xác lập được mức tỷ giá cân bằng trung tâm (central parity) làm cơ sở để điều hành tỷ giá và biên độ thích hợp trong từng giai đoạn cụ thể. Mức cân bằng trung tâm là mức mà tỷ giá hối đoái danh nghĩa cần đạt được để tỷ giá hối đoái thực cân bằng tính theo cùng một năm gốc.

- Hệ thống lãi suất của Ngân hàng Trung ương – công cụ điều chỉnh tỷ giá hối đoái

Chú trong sử dụng hệ thống lãi suất của Ngân hàng Trung ương như là công cụ điều chỉnh tỷ giá hối đoái ngoài việc mua vào, bán ra qua dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước. Để làm được điều đó lãi suất của Ngân hàng Trung ương phải phản ánh đầy đủ mức độ tăng giảm của cung tiền nội tệ. Đến lượt nó mức tăng giảm cung tiền phụ thuộc vào dự báo lạm phát. Ngân hàng Nhà nước chỉ mua vào và bán ra ngoại tệ trong trường hợp cung cầu không cân bằng tại mức tỷ giá cân bằng trung tâm.

- Một số chính sách hỗ trợ khác

+ Cần cho phep các ngân hàng thương mại (được phep kinh doanh ngoại tệ) mua bán ngoại tệ hai chiều một cách bình thường với tất cả các nhu cầu giao dịch (như đã thí điểm tại EXIMBANK). Trên cơ sở đó, cùng với việc nới rộng biên độ tỷ giá hối đoái tạo ra thị trường hối đoái thông suốt, liên tục bao gồm cả thị trường giao ngay, hoán đổi và ky hạn. Một thị trường hối đoái với sự đa dạng của loại hình và công cụ giao dịch sẽ làm tăng khả năng cân bằng cung cầu, hạn chế đầu cơ, găm giữ ngoại tệ tạo ra niềm tin đối với công chúng và nhà đầu tư về khả năng tiếp cận thị trường.

+ Cần để lãi suất hình thành theo nguyên tăc thị trường đảm bảo cấu trúc ky hạn và cấu trúc rủi ro của lãi suất. (Ở My hiện nay, lãi suất huy động của các ngân hàng lớn từ 3,25 – 3,75%/năm; trong khi đó các ngân hàng thương mại nho huy động phổ biến từ 4,25% – 5%/năm. Các ngân hàng nho cho vay ra với lãi suất cao hơn các ngân hàng thương mại lớn, đối tượng cho vay chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nho theo phân



khúc thị trường). Đây là giải pháp then chốt nhằm thu hút vốn vào ngân hàng và cho vay hiệu quả với rủi ro thấp (ngân hàng là một tổ chức tín dụng chuyên nghiệp). Tránh tình trạng đầu cơ vào vàng và nguyên vật liệu nhập khẩu làm trầm trong thêm thâm hụt thương mại. Mặt khác, chỉ trên cơ sở lãi suất thị trường thì tác động của nó đến tỷ giá hối đoái mới đồng thuận với mục tiêu thăt chặt tiền tệ chống lạm phát.

+ Giám sát và có biện pháp quản ly hữu hiệu đối với các khoản vay ngăn hạn từ nước ngoài của các ngân hàng hoặc vay ngăn hạn của ngân hàng có bảo lãnh từ ngân hàng, các khoản trái phiếu bằng ngoại tệ kể cả của chính phủ. Các khoản vay ngăn hạn thường tăng lên rất nhanh găn với tài trợ L/C nhập khẩu. Đây là yếu tố làm cho cung cầu ngoại tệ biến động mạnh và bất thường, gây khó khăn lớn cho việc điều hành tỷ giá hối đoái và lãi suất ngoại tệ – cũng như nội tệ.

+ Trong những năm tới, dự báo luồng vốn đầu tư nước ngoài vào VN vân còn rất lớn. Trong điều kiện chưa thả nổi tỷ giá hối đoái thì việc mua ngoại tệ vào và trung hòa tiền tệ vân phải tiếp tục thực hiện. Vì vậy, tình trạng mua cao bán thấp vân còn là áp lực lớn đối với dòng tiền của Ngân hàng Nhà nước. Ngoài các biện pháp đang áp dụng như: (1) Duy trì dự trữ băt buộc ở mức tương đối cao; (2) phát hành tín phiếu NHTW với lãi suất thị trường; (3) nới rộng hơn nữa biên độ tỷ giá hối đoái, cần áp dụng thêm các biện pháp khác. Cụ thể là,

· Ủy thác đầu tư với số lượng lớn ngoại tệ (hàng tỷ USD) cho một số ngân hàng quốc tế lớn với mức lãi suất thoa thuận, cao hơn lãi suất tiền gửi thông thường.

· Một số nước như Trung Quốc, Ả Rập thành lập quy kinh doanh chứng khoán quốc tế (Trung Quốc có quy 300 tỷ USD) từ ngoại tệ dự trữ nhằm tạo ra thu nhập cao hơn so với lãi suất tiền gửi. Tuy nhiên đây là biện pháp phức tạp đòi hoi nhân lực có ky năng đầu tư quốc tế tốt.

+ Biện pháp quản ly vốn vào. Trước măt thị trường chứng khoán đang giảm mạnh, do vậy việc quản ly vốn vào chưa cần thiết. Tuy nhiên, về lâu dài cần nghiên cứu để áp dụng một số biện pháp quản ly vốn vào trong những trường hợp cần thiết. Một số biện pháp đã áp dụng ở một số nước như chính sách tỷ giá hối đoái kep (tỷ giá mua bán ngoại tệ để đầu tư chứng khoán khác với tỷ giá thương mại); các biện pháp quản ly định lượng như hạn mức mua ngoại tệ đối với đầu tu chứng khoán; dự trữ băt buộc đối với tiền đầu tư chứng khoán; phong toa tài sản lưu ky một năm; đánh thuế cân bằng lãi suất (thuế chênh lệch lãi suất nội địa và quốc tế)… Tuy nhiên, các biện pháp thuế như thuế giao dịch ngoại tệ kinh doanh chứng khoán; thuế lợi tức kinh doanh chứng khoán và thuế cân bằng lãi suất to ra có hiệu quả hơn cả. Ở VN, kinh doanh chứng khoán trên tài khoản mở tại ngân hàng thương mại, nên việc áp dụng chính sách thuế càng thuận lợi.



- Đối với doanh nghiệp

Tỷ giá hối đoái tăng có lợi cho các nhà xuất khẩu và hạn chế tình trạng nhập siêu, đồng thời cũng có tác dụng giảm sức ep lạm phát. Tuy nhiên, trong ngăn hạn sẽ gây ra một số khó khăn cho doanh nghiệp như các quyết định đầu tư sẽ phải tính đến rủi ro hối đoái, đặc biệt các doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu. Vì vậy, để giảm thiểu những rủi ro này các doanh nghiệp cần phối hợp với ngân hàng thương mại thực hiện các công cụ phái sinh như hợp đồng forwad, futures, swaps. Cũng cần lưu y rằng những biến động tỷ giá hối đoái thường lớn hơn biến động về lãi suất vì vậy việc tiết giảm chi phí phòng ngừa rủi ro hối đoái trong ngăn hạn là vô cùng quan trong.

Về dài hạn, các doanh nghiệp cần tập trung vào những tác động kinh tế thực sự của việc biến đổi tiền tệ và cần thiết xây dựng một chiến lược quản ly rủi ro hối đoái, cùng với các chiến lược như marketing, sản xuất và quản ly tài chánh thích hợp để đối phó với những tác động kinh tế của việc biến động tỉ giá hối đoái. Bởi vì, sự biến động tỉ giá hối đoái keo theo sự thay đổi giá bán sản phẩm làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của công ty. Vì vậy, ban điều hành cần điều chỉnh quá trình sản xuất, kế hoạch marketing -mix để tạo ra tương quan giá mới để đảm bảo lợi nhuận lâu dài. Các công ty có thể ngăn ngừa những rủi ro dựa vào thu chi ngoại tệ đã được dự trù trước, nhưng ngược lại, những rủi ro cạnh tranh, – vấn đề này xuất phát từ sự cạnh tranh với các công ty dựa vào loại tiền tệ khác- là lâu dài, khó để định lượng và không thể giải quyết đơn thuần thông qua những ky thuật phòng ngừa giản đơn.



Lêi kÕt

Dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng song b¸o ço cña chóng em kh«ng thÓ

tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ cßn nhiÒu h¹n chÕ . Nhãm thùc hiÖn

chóng em mong nhËn ®îc sù quan t©m cïng nh÷ng ý kiÕn ®ãng

gãp cña C« gi¸o vµ çc b¹n.

Chóng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

Chóc çc b¹n Thµnh c«ng trong k× thi cuèi kú s¾p tíi!

Chóc C« gi¸o lu«n lµ ngêi dÉn ®êng nhiÖt thµnh vµ xuÊt s¾c cho

chóng em!

Hµ Néi , ngµy 24 th¸ng

10 n¨m 2010

Nhãm thùc hiÖn

NhËn xÐt cña gi¶ng viªn............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
