De groep is bijeen geroepen om, in het kader van het 35 jarig bestaan van de op-leiding, te praten over 35 jaar onderwijs en FM. Rogier Verbeek (directeur klant & markt Facilicom Solutions), Gerard de Bruijn (directeur/eigenaar van Humanage-ment), Nanet Kunst (contractmanager World Forum), Marije de Wit (docent en teamleider aan de opleiding FM bij de Haagse Hogeschool), Marleen van der Griend (net afgestudeerd FM en tot voor enkele weken voorzitter van de studiever-eniging Facilitas) en Toon van Straten (student FM met een stageplek in Ghana

op zak) schuiven aan. Paul Pouw is hoge-schooldocent, coördinator van het afstu-deertraject en initiatiefnemer van het ron-de tafelgesprek.

De opleiding van toen en nuNanet neemt het woord om te vertellen over de studie FM ‘toen’. “Ik ben twaalf jaar geleden afgestudeerd. Toen was het echt leren door veel dóen. FM-ers zijn ook echte doeners. We hadden veel werkgroe-pen en deden daar praktijkervaring op. De

eerste jaren van de studie heb ik me wel afgevraagd wat FM nu precies was. Tot het moment dat ik stage ging lopen, toen viel alles op zijn plek. Het was compleet helder, ik wist precies wat ik aan het doen was.’ Rogier Verbeek startte de opleiding toen deze nog Toegepaste Huishoudwe-tenschappen heette. Aan het eind van zijn eerste jaar is de naam van de opleiding veranderd naar Facilitaire Dienstverle-ning. ‘Daar was ik wel trots op, dat klinkt toch een stuk beter. Ik volgde de avondop-leiding, wat best pittig was. Overdag wer-ken en elke week twee lange avonden naar school. We zaten bij elkaar met mensen uit de praktijk die allemaal kansen zagen in het vakgebied. De opleiding ging toen van praktijk en uitvoerend gericht naar meer management.”Marije is in 2002 afgestudeerd en maakte mee dat de opleiding Facility Manage-

ment ging heten. “FM was een echte be-roepsopleiding. We leerden van alle on-derdelen van FM. Van voeding in de keuken, waar we bijvoorbeeld patés leer-den maken –vreselijk vond ik dat- tot aan huisvesting in de praktijk en bouwteke-ningen leren lezen. Je leerde een gesprek te voeren met een architect en met een technische specialist. Je leerde op meer-dere manieren communiceren, zowel tech-nisch inhoudelijk als meer binnen de soci-ale verhoudingen. Dit laatste krijgt nu meer aandacht in het curriculum.” Toon beaamt dat laatste. Hij legt uit dat er vanaf het eerste begin veel management aan bod komt en er veel aandacht is voor per-soonlijke ontwikkeling. Het gaat over vragen als: Hoe ga je met elkaar om en wat betekent dat voor de organisatie en je team?

Learning bij doingGerard de Bruijn stelt duidelijk dat hij een trotse THW’er is. “Laten we vooral onze afkomst niet verloochenen. Ik ben afge-studeerd in 1993 en werd uitentreuren ge-pest dat ik op de spinazieacademie zat. Op de hotelschool zaten de snelle jongens die dachten dat ze overal van wisten. Wij wis-ten in hun ogen bitter weinig, maar regel-den ondertussen alles! Ik heb meegemaakt dat we met 105 man in een gymzaal een stukje textiel moesten verbranden om te bepalen of het 100% katoen was. Over operationele zaken gesproken! Maar wat mij het allermeest is bijgebleven is dat er een klimaat was van Vrijheid, Vertrouwen en Ondernemerschap.

Als je nagaat dat je tijdens de Haagse In-troductiedagen letterlijk drie dagen lang de sleutel van het gebouw kreeg en dan

met 20 studenten van 7 uur ‘s-morgens tot 10 uur ’s-avonds stond te buffelen om voor 800 man ontbijt, lunch en diner te regelen. En daarna was het gebouw scho-ner dan anders, omdat wij het vertrouwen dat we kregen, niet wilden beschamen. En dat ondernemerschap en die ruimte en vrijheid die we toen konden krijgen, dat past niet in het huidige studeren.” Marleen haakt daarop in door te vertellen dat zij in haar studie FM wel degelijk de techni-sche, operationele componenten van het vak zijn langsgekomen en dat het curricu-lum daarbij is verbreed door behoefte uit de markt.

Denken met daadkrachtRogier denkt dat een FM-er een specifiek profiel heeft. “Mensen houden de deur open, bieden een servetje aan, ze groeten

de beveiligers en de schoonmakers. Je moet als FM-er van mensen en ook van gebouwen houden en het leuk vinden om iets voor anderen te doen. Ik werk voor een aanbieder van dienstverlening en wij zijn als organisatie zo goed als onze men-sen zijn.” Het gezelschap is het er over eens dat FM een vak is voor en door men-sen. Studenten op werkstage leren juist daar respect voor de uitvoerende mede-werkers. Het besef dat zij het gros van het werk doen. En dat de FM-er leiding mag geven aan deze mensen en soms mooie vergezichten mag bedenken is fantastisch, maar de basis is cruciaal en wezenlijk en dat zijn de mensen. Daarbij heeft de FM-er een helicopterview, hij of zij denkt mee met allerlei aspecten van een organisatie én levert praktische oplossingen. Een or-ganisatie waar de facilitaire dienstverle-ning in alle facetten goed is georgani-seerd, trekt klanten aan én medewerkers.

FM-ers als spinnen in het webNanet: “Bij ons kunnen de klanten en gas-ten per evenement heel verschillend zijn. De wensen en eisen aan je dienstverlening en gebouw zijn hiermee ook altijd wisse-lend. Je moet de klant begrijpen: wat vindt hij het meest belangrijk? De saleskant moet je als FM-er begrijpen en de operati-onele kant moet kloppen tot in de puntjes. En daarbij moet het budgettair ook nog passen.” Rogier vindt dat een belangrijk punt, hij stelt dat facility management voorheen toch vaak budgetgedreven was en tegenwoordig meer in opbrengsten er-van wordt gedacht. De waarde die je toe-voegt aan het succes van een organisatie wordt in wezenlijke mate bepaald door de facilitaire dienstverlening. De opleiding FM leert de student van nu dat facili-ty management waarde en kwaliteit toe-voegt aan een bedrijf.

De tafelgenoten zijn het eens dat FM een andere status heeft gekregen in de loop der jaren. Zat je eerst letterlijk in de kelder en mocht je niet gezien worden (de schoonmakers werkten buiten kantoor-/ openingstijden) ben je nu als FM-er zicht-baar geworden. De beveiliger mag juist in beeld (graag zelfs), net als de schoonma-ker en de horecamedewerker die een goe-de kop koffie serveert.

FM-ers om de ronde tafel in De Haagse Hogeschool

De deur van de vergaderkamer in het ruime, lichte gebouw van De Haagse Hogeschool op het Johanna Westerdijkplein nummer 75 wordt geopend door iemand van de beveiliging. Deze medewerker van de facilitaire dienst wordt vriendelijk gegroet door het groepje mensen dat straks plaats zal ne-men aan de ronde tafel. Ze werken in het werkveld van facility management of zijn student aan de opleiding Facility Management van de hogeschool. Wat hen bindt, is oprecht enthousiasme voor hun vakgebied, een oplettend oog voor mensen en waardering voor facilitaire dienst medewerkers.

Nanet: “Klanten kun-nen heel verschillend zijn. Als FM-er moet je sales begrijpen en de operationele kant laten kloppen tot in

de puntjes.”

Marije: “Het is belang-

rijk dat wij als opleiding

steeds goed blijven kij-

ken of de meegegeven

kennis van onze studen-

ten nog steeds goed

aansluit bij de markt.”

Tek

sT: Ma

rJo

n b

ur

ge

r Fo

Tog

ra

Fie: b

as k

iJZer

s

h a a g l a n d e n b u s i n e s s | n u m m e r 6 | n o v e m b e r 2 0 1 66 h a a g l a n d e n b u s i n e s s | n u m m e r 6 | n o v e m b e r 2 0 1 6 7

groeien wij als branche?Gerard: “Dat is een lastige vraag. Als je het hele vastgoed meerekent, krimpen we wat. Maar als je nagaat dat er 77 miljard omgaat in de gehele sector, is FM zonder meer een grote branche.” Rogier geeft aan dat de markt voor enkelvoudige diensten over het algemeen stagneert en in speci-fieke sectoren zelfs krimpt maar het faci-lity management domein strategisch sterk ontwikkelt. “Een mooi perspectief voor de aankomende FM-er. Er zijn minder vier-kante meters kantoorruimten bezet maar tegelijk gebeurt er meer op die vierkante meter.” En er gebeurt overall ook meer in het werkveld. Tijdens de opleiding FM gaan studenten de wijk in om te observe-ren wat er gebeurt, vertelt Toon. Zijn er voldoende fietsenstallingen, is de verlich-ting goed, is het veilig en schoon? Hoe is de bereikbaarheid en de communicatie? Is er voldoende ruimte voor ontmoeten in de wijk? Hier ligt een nieuwe rol en een nieuwe markt voor de FM-er en deze wordt ook gevraagd. Het ligt voor de hand dat de facilitymana-ger niet alleen in het gebouw maar ook bijvoorbeeld in een stadsdeel zorgt voor een goede sfeer. De FM-er als stadsmari-nier. Je helpt de gemeentes door de buurt te verbeteren, hierbij inspelend op de de-centralisatie van de overheid. Voorbeelden van projecten als de FaCitylimanager (van Gerard de Bruijn) en Incluzio.nl (van Ro-gier Verbeek) spreken boekdelen. Het gaat hierbij allemaal om schoon, veilig, heel, duurzaam, sociaal en communicatie. Za-ken die bekend terrein voor de FM-er. Dus waarom niet ook buiten het gebouw en in de wijk? Tenslotte zijn de competenties, kennis en vaardigheden om bovenstaande onderdelen om de wijk te verbeteren al in

huis binnen het vakgebied. De opleiding sluit hier naadloos bij aan met de vier kernpunten van de Haagse Hogeschool: wereldburgerschap, internationalisering, netwerkhogeschool en een kennisinstel-ling. Wereldburgerschap en FM was ook het thema van het goed bezochte jubileum symposium op 1 juni j.l. waar Floortje Dessing key note speaker was.

FM stagiaires matchen goedDe opleiding FM levert mensen af die niet alleen kennis hebben van nieuwe ontwik-kelingen in het vak, maar zich ook goed bewust zijn van maatschappelijke thema’s als duurzaamheid en wat zij eraan kunnen bijdragen. Marije: “Het is belangrijk dat wij als opleiding steeds goed blijven kij-ken of de meegegeven kennis van onze studenten nog steeds goed aansluit bij de markt. En we moeten de ontwikkelingen in de gehele maatschappij volgen.”Nanet haakt hier op in: “Wij werken bij WorldForum al tien jaar met stagiaires van FM en ieder jaar klopt het. Dat heeft ook te maken met het type mens, je hebt altijd het gevoel dat een echte FM-er op je afdeling werkt wanneer een stagiaire FM meeloopt. Nog nooit heb ik het idee gehad dat studenten op de opleiding een andere kant op werden gestuurd. Dat ze bijvoor-beeld andere prioriteiten of doelstellingen hebben gekregen. Het matcht juist altijd heel goed! Ze zijn nuttig voor de organisa-tie en ‘state of the art’. Wanneer de FM stagiaires meewerken en vragen stellen over de wijze van organiseren, krijg je als het ware een spiegel voor. Waarom doen we dit eigenlijk zo? Of: dat hebben we toch goed voor elkaar.” Technologie en small en big dataHet vakgebied van het Facility Manage-ment is de laatste tien jaar enorm ontwik-keld. En wanneer je het hebt over de inzet van technologie, staan we helemaal aan het begin, denkt Rogier. FM is mensen-werk maar door de inzet van technologie zullen mensen met veranderingen in werkwijze te maken krijgen. Internet of things, robotisering en smart buildings zijn voorbeelden van technologische ont-wikkelingen met serieuze impact.

En met small data en big data doen we relatief nog weinig in het vakgebied, maar dat verbeterd nu snel. in het hart van circulaire economie Gerard ziet een enorme kanteling komen met de circulaire economie. ‘De circulaire economie is geen hype. Volgens de over-heid zal het in 2050 zover zijn. Ik denk dat deze ontwikkeling de FM-er in het hart zet van de ommezwaai. Wat gaan we doen met oude gebouwen om ze te revitalise-

ren, wat denken we over duurzaam HRM. Samenwerking met leveranciers wordt anders enzovoort. Deze circulaire econo-mie samen met de technologie gaat over het gehele domein van ons vakgebied heen en zal deze op zijn kop zetten.’ Tot slot enkele laatste beschouwingen over de toekomst. Paul Pouw: “Wanneer ik eerstejaars in het begin uitleg wat een facility manager is, vertel ik dat ‘facile’ Frans is voor gemakkelijk en dat facili-ty managers dus ‘gemakkelijkmaakmana-gers’ zijn. Dit kan ik over 30 jaar nog vertellen aan studenten, omdat het blij-vend is.” Gerard merkt op dat hij zich niet voor kan stellen dat er een expeditie naar Mars is gerealiseerd en dat er géén FM-er mee is aan boord. “Dat kan ge-woon niet anders,” lacht De Bruijn.

Rogier: “FM-ers zijn van

nature dienstverlenend en

heel goed in organiseren.

Ze houden van mensen

en gebouwen en vinden

het leuk om iets voor ie-

mand anders te beteke-

nen.”

Stagiaires of afstudeerders, ook voor uw organisatie waardevolGeïnteresseerd geraakt in wat een stagiair voor u kan betekenen? De opleiding FM Den Haag gaat graag met u in gesprek. Van ope-rationeel meedraaien in het 1e of 2e jaar tot het oplossen van complexe facilitaire vraagstukken in het 3e en 4e jaar: er is veel mogelijk.

Meer weten:neem contact op bianca kraak van het FM-Praktijkbureau, 070-3052384 of mail naar fm-praktijkbureau@hhs.nl

“Een stagiair werkt verfrissend!”Drs Wolter van der Vlist, sr. adviseur inkoopbeleid & strategie bij de Dienst Justitiele Inrichtingen had dit voorjaar afstudeerder Jordy Rog ‘over de vloer’. Hij vertelt hier-over.

“Door een veranderende zienswijze van de Algemene Rekenkamer werd vorig jaar op stel en sprong een circulaire voor inkopen binnen het Rijk aangepast. Dat dit consequenties had voor de inkooporganisatie stond van te voren vast. Maar wat was het effect? Welke inkopen betrof dit? Waar gaat dit eigenlijk over? Deze vragen hebben we vastgelegd als stageopdracht. Jordy Rog heeft zijn afstudeerstage bij de Dienst Justitiële inrichtingen met succes afgerond door dit taaie onderwerp van onderaf aan te pakken. Hij maakte een heldere analyse van de problema-tiek. En wat bleek: die impact viel wel mee. Werken met stagiaires opent je blik. De stagiair zoekt naar harde feiten om zijn onderzoek te verantwoorden. De stagiair stelt vragen die je als opdrachtgever wakker kunnen schudden. Dat werkt verfrissend. Ik kan het iedereen aanbeve-len!”

Noot: Jordy won met zijn afstudeerrapport de Haagse FM Scriptieprijs 2016. Hij is een van de 3 genomineerden voor de landelijke Hbo FM Scriptieprijs die op 23 november wordt uitgereikt.

Gerard: “De toekomst? Ik kan

me niet voorstellen dat er een

expeditie naar Mars gereali-

seerd wordt, zonder dat er een

FM-er mee is aan boord!”

Marleen ziet technologie en virtuele om-gevingen als een grote kans voor het vak-gebied en denkt dat FM-ers altijd een goed oog zullen hebben voor innovaties en de mogelijkheden ervan. De afsluiten-de woorden van Toon zijn meer een wens: “Ik denk dat we in de toekomst meer om elkaar moeten geven. Meer voor elkaar zorgen. Mensen zullen minder individua-listisch worden. Als FM-ers zijn we al ge-wend om voor elkaar te zorgen en kunnen hierin het verschil maken.” �

Marleen: “Als FM-ers zijn

wij een van de weinigen

in de arbeidsmarkt die

nog respect hebben voor

mensen op de werk-

vloer.”

Toon: “Ik denk dat de

toekomst meer in het te-

ken zal staan van geven

om elkaar. Samenwer-

king en acceptatie.

Mensen zullen minder in-

dividualistisch moeten

worden. FM-ers denken

in dienstverlening en

kunnen hierin het ver-

schil maken.”

h a a g l a n d e n b u s i n e s s | n u m m e r 6 | n o v e m b e r 2 0 1 68 h a a g l a n d e n b u s i n e s s | n u m m e r 6 | n o v e m b e r 2 0 1 6 9