saertasoriso konvenciebi, xelsekrulebebi inteleqtualuri ... · samrewvelo sakutrebis dacvis parizis...
TRANSCRIPT
intel
eqtual
uri s
akuTrebis e
rovnul
i c
entri
ismo-s mier
administrirebuli
saerTaSoriso
konvenciebi, xelSekrulebebi
da SeTanxmebebi
ismo-s mier
administrirebuli
saerTaSoriso konvenciebi, xelSekrulebebi da SeTanxmebebi
Tbilisi
2009
ISBN 978-9941-0-1342-3© saqpatenti, 2009
sarCevi
nawili I
nawili II
samrewvelo sakuTreba
inteleqtualuri sakuTrebis msoflio organizaciis
damfuZnebeli konvencia (1967 w.) ......................................................................... 7
budapeStis xelSekruleba sapatento proceduris
miznebisaTvis mikroorganizmebis deponirebis
saerTaSoriso aRiarebis Sesaxeb (1977 w.) ..................................................... 11
venis SeTanxmeba niSanTa gamosaxulebiTi elementebis
saerTaSoriso klasifikaciis dawesebis Sesaxeb (1973 w.) .................... 14
lisabonis SeTanxmeba adgilwarmoSobis dasaxelebebis dacvisa
da maTi saerTaSoriso registraciis Sesaxeb (1958 w.) .......................... 16
lokarnos SeTanxmeba samrewvelo nimuSebis
saerTaSoriso klasifikaciis daarsebis Sesaxeb (1968 w.) ................... 18
madridis SeTanxmeba niSnebis saerTaSoriso registraciis Sesaxeb
(1891 w.) da am SeTanxmebasTan arsebuli oqmi (1989 w.) .......................... 20
madridis SeTanxmeba saqonelze yalbi an SecdomaSi Semyvani
warmoSobis aRniSvnebis aRkveTis Sesaxeb (1891 w.) ......................................26
nairobis xelSekruleba
olimpiuri simboloebis dacvis Sesaxeb (1981 w.) .................................... 28
nicis SeTanxmeba niSnebis registraciisaTvis gankuTvnili
saqonlisa da momsaxurebis saerTaSoriso
klasifikaciis Sesaxeb (1957 w.) ............................................................................. 29
parizis konvencia
samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb (1883 w.) ........................................ 31
sapatento kanonis Sesaxeb xelSekruleba (2000 w.) .................................. 38
sapatento kooperaciis xelSekruleba PCT (1970 w.) ............................... 44
nawili III
saavtoro da momijnave uflebebi
sasaqonlo niSnebis Sesaxeb xelSekruleba TLT (1994 w.) ...................... 48
singapuris xelSekruleba
sasaqonlo niSnebis kanonis Sesaxeb (2006 w.) ............................................... 51
strasburgis SeTanxmeba
saerTaSoriso sapatento klasifikaciis Sesaxeb (1971 w.) .................. 55
haagis SeTanxmeba samrewvelo nimuSebis saerTaSoriso
registraciis Sesaxeb (1925 w.) ............................................................................... 57
bernis konvencia literaturuli da mxatvruli
nawarmoebebis dacvis Sesaxeb (1886 w.) .............................................................. 61
briuselis konvencia TanamgzavriT gadacemuli programis
matarebeli signalebis gavrcelebis Sesaxeb (1974 w.) ........................... 66
ismo-s xelSekruleba
saavtoro uflebebis Sesaxeb (1996 w.) .............................................................. 67
ismo-s xelSekruleba
Sesrulebebisa da fonogramebis Sesaxeb (1996 w.) ..................................... 70
Jenevis konvencia fonogramebis unebarTvo gamravlebisagan
fonogramebis mwarmoeblebis dacvis Sesaxeb (1971 w.) ........................... 75
romis konvencia SemsrulebelTa, fonogramebis
mwarmoebelTa da samauwyeblo organizaciaTa
uflebebis dacvis Sesaxeb (1961 w.) ...................................................................... 77
5
winasityvaoba
inteleqtualuri sakuTrebis dacvis saerTaSoriso
regulirebas safuZveli Caeyara XIX saukunis bolos, roca
xelmoweril iqna ori fundamenturi xasiaTis dokumenti _
samrewvelo sakuTrebis dacvis parizis konvencia (1883w.) da
literaturisa da xelovnebis nawarmoebebis dacvis bernis
konvencia (1886w.). am konvenciebSi pirvelad moxda erovnuli
reJimis ucxoelebze gavrcelebisa da dacvis minimaluri
standartebis dadgenis uzrunvelyofa.
inteleqtualuri sakuTrebis saerTaSoriso samarTlis
Semdgomi ganviTareba dakavSirebuli iyo dacvis ufro
srulyofili standartebis damkvidrebasTan, qveynis gareT
uflebaTa mopovebis efeqtur proceduraTa implementaciasTan,
calkeuli obieqtebis damcav specialur SeTanxmebaTa
miRebasTan, saerTaSoriso sainformacio-saZiebo instrumentebis
formirebasTan da sxv. bolo periodSi saerTaSoriso samarTlis
normebis ganviTarebas ZiriTadad gansazRvravda cifrul
teqnologiebTan dakavSirebuli gamowvevebis samarTlebrivi
daregulirebis procesi.
amJamad inteleqtualuri sakuTrebis sferoSi moqmed 23
saerTaSoriso xelSekrulebidan 22-s administrirebas uwevs
inteleqtualuri sakuTrebis msoflio organizacia (ismo).
isini Tematikis mixedviT or jufad iyofa _ samrewvelo
sakuTrebisa da saavtoro da momijnave uflebebis sferos
6
maregulirebel xelSekrulebebad. daniSnulebis mixedviT ki
gamoyofen xelSekrulebebis sam ZiriTad tips: xelSekrulebebs,
romlebic gansazRvraven dacvis saerTaSoriso standartebs;
xelSekrulebebs inteleqtualuri sakuTrebis obieqtebis
saerTaSoriso registraciis Sesaxeb; xelSekrulebebs saer-
TaSoriso klasifikaciebis Sesaxeb. saqarTvelo amJamad ismo-s
mier administrirebuli 12 saerTaSoriso xelSekrulebisa da
konvenciis monawilea.
winamdebare gamocemaSi Tavmoyrilia ismo-s mier
administrirebuli yvela saerTaSoriso SeTanxmebis, xel Sek-
rulebisa da konvenciis anotaciebi, romlebic dainteresebul
pirebs Seuqmnis saerTo warmodgenas inteleqtualuri
sakuTrebis obieqtebis saerTaSoriso dacvis ZiriTadi
principebisa da debulebebis Sesaxeb.
inteleqtualuri sakuTrebis
erovnuli centris “saqpatentis”
generaluri direqtori d. gabunia
7
inteleqtualuri sakuTrebis msoflio
organizaciis damfuZnebeli konvencia (1967 w.)
inteleqtualuri sakuTrebis msoflio organizacia
(ismo) aris samTavrobaTaSoriso organizacia, romelic 1974
wels gaxda gaerTianebuli erebis organizaciaTa sistemis
erT-erTi specializebuli saagento.
ismo-s warmoSoba ukavSirdeba 1883 da 1886 wlebs,
rodesac, Sesabamisad, miRebul iqna samrewvelo sakuTrebis
dacvis parizis da literaturisa da xelovnebis nawarmoebTa
dacvis bernis konvenciebi. orive konvenciis Tanaxmad Seiq-
mna “saerTaSoriso biuroebi”, romlebic 1893 wels gaerTian-
da, xolo 1970 wels Canacvlebul iqna ismo-s mier ismo-s
konvenciis safuZvelze (xelmowerilia 1967 wlis 14 ivniss,
ZalaSi Sevida 1970 wels, Sesworda 1979 wels).
ismo-s miznebia: 1. xeli Suwyos inteleqtualuri sa-
kuTrebis dacvas mTel msoflioSi, 2. uzrunvelyos adminis-
traciuli TanamSromloba inteleqtualuri sakuTrebis dacvis
kavSirebs Soris, romlebic daarsebulia ismo-s mier adminis-
trirebuli SeTanxmebebis safuZvelze.
am miznebis misaRwevad kavSirebis administrirebis gar-
da ismo dakavebulia sxvadasxva saqmianobiT, romelTa Soris
ZiriTadia:
kanonSemoqmedeba, rac gulisxmobs inteleqtualur sakuT-
rebaze uflebebis dacvas da mis ganxorcielebasTan dakav-
Sirebuli normebisa da standartebis dadgenas;
programuli saqmianoba, rac gulisxmobs inteleqtualuri
sakuTrebis sferoSi saxelmwifoebisaTvis iuridiul-teqni-
kuri daxmarebis gawevas;
8
saerTaSoriso klasifikaciasa da standartizaciasTan dakav-
Sirebuli saqmianoba, romelic moicavs samrewvelo sakuT-
rebis uwyebaTa TanamSromlobas patentebis, sasaqonlo niSne-
bisa da samrewvelo nimuSebis dokumentaciis unificire-
basTan dakavSirebiT;
saregistracio saqmianoba, romelicac moicavs gamo-
go ne baze sapatento ganacxadebTan da sasaqon-
lo niS ne bisa da samrewvelo nimuSebis saerTaSo-
riso registraciasTan dakavSirebul momsaxureobas.
ismo-s konvecia aarsebs sam ZiriTad organos: ismo-s
generalur asambleas, ismo-s konferenciasa da ismo-s sa-
koordinacio komitets. ismo-s generalur asambleas
Seadgenen ismo-s wevri saxelmwifoebi, romlebic aseve,
arian inteleqtualuri sakuTrebis dacvis romelime spe-
cialuri kavSiris wevrebic. misi mTavari funqciebia, inter alia, sakoordinacio komitetis wardginebiT generaluri
direqtoris daniSvna, generaluri direqtoris angariSebis
da sakoordinacio komitetis angariSebisa da saqmianobis
ganxilva da Sefaseba, kavSirebis saerTo orwliani biu-
jetisa da organizaciis safinanso normativebis miReba.
ismo-s konferencias Seadgens ismo-s konvenciis mxare-
ebi. igi warmoadgens, inter alia, kompetentur organos, romelic
iRebs Sesworebebs konvenciaSi samarTlebriv-teqnikur dax-
marebasTan dakavSirebul yvela sakiTxze da adgens aseTi
daxmarebis orwlian programas. mas, agreTve, aqvs inteleqtua-
luri sakuTrebis sferos ZiriTad interesebTan dakavSirebu-
li sakiTxebis ganxilvisa da aseTi sakiTxebisaTvis saTanado
rekomendaciebis SemuSavebis kompetencia.
ismo-s sakoordinacio komitets Seadgenen parizis
kavSiris aRmasrulebeli komitetidan da bernis kavSiris
9
aRmasrulebeli komitetidan arCeuli wevrebi. misi mTavari
funqciaa misces rCevebi kavSirebis organoebs, generalur
asambleas, konferenciasa da generalur direqtors am orga-
noebisaTvis saintereso administraciul da finansur sakiT-
xebTan dakavSirebiT. igi amzadebs, agreTve, generaluri asambleis
dRis wesrigisa da konferenciis dRis wesrigis, programisa
da biujetis proeqtebs. sakoordinacio komiteti, saWiroebis
SemTxvevaSi, generalur asambleas warudgens kandidaturas
generaluri direqtoris postze asarCevad.
ismo-s regularuli biujetis Semosavlebis ZiriTad
wyaros Seadgens kerZo pirebis mier saerTaSoriso regis-
traciasTan dakavSirebuli momsaxurebisaTvis gadaxdili sa-
fasurebi da wevri saxelmwifoebis Senatanebi. sawevro Sena-
tanis gansazRvris mizniT, yoveli saxelmwifo mikuTvnebulia
14 klasidan erT-erTs. yvelaze maRal gadasaxads Seesabameba
klasi l, romelic gulisxmobs sawevros 25 Sesatani erTeulis
gadaxdas maSin, rodesac yvelaze mcire gadasaxads Seesabameba
klasi Ster, romelic gulisxmobs Sesatani erTeulis 1/32-is
gadaxdas. yoveli saxelmwifos sawevros sidide erTnairia
miuxedavad imisa, saxelmwifo mxolod ismo-s wevria, erTi
an meti kavSiris wevri, Tu ismo-s da erTi an meti kavSiris
wevri erTdroulad.
organizaciis samdivnos ewodeba saerTaSoriso biuro. saer-
TaSoriso biuros aRmasrulebeli Tavmjdomare aris ismo-s mier
arCeuli generaluri direqtori, romelsac hyavs erTi an meti
generaluri direqtoris moadgile.
organizaciis Stabbina mdebareobs JenevaSi (Sveicaria).
organizacias filialebi aqvs briuselSi (belgia), singapurSi,
gaerTianebuli erebis organizaciaSi (niu-iorki) da vaSing-
tonSi (aSS).
10
organizacia sargeblobs privilegiebiTa da imunitetiT,
romelic eniWeba saerTaSoriso organizaciebsa da maT Tan-
amSromlebs miznebis ganxorcielebisa da funqcionirebis
xelSewyobis mizniT, da StabbinasTan dakavSirebiT dadebuli
aqvs xelSekruleba Sveicariis konfederaciasTan.
ismo-Si gawevrianeba SeuZlia nebismier saxelmwifos,
romelic inteleqtualuri sakuTrebis dacvis romelime spe-
cialuri kavSiris wevria an akmayofilebs Semdeg pirobaTagan
erT-erTs: (i) igi aris gaerTianebuli erebis, gaerTianebul
erebTan urTierTobaSi myofi raime specializebuli saagentos
an atomuri energiis saerTaSoriso aqtis monawile; (ii) igi
aris saerTaSoriso sasamarTlos aqtis monawile; an (iii) igi ismo-s generaluri asambleis mier miwveulia konvenciaSi gasaw-
evrianeblad. ismo-Si gawevrianeba ar warmoqmnis valdebulebebs
ismo-s mier administrirebuli SeTanxmebebis mimarT. ismo-Si
gawevrianeba xorcieldeba ismo-s generalur direqtorTan kon-
venciasTan mierTebis samarTlebrivi aqtis deponirebiT. saqarT-
velo ismo-s wevria 1991 wlis 25 dekembridan.
11
budapeStis xelSekruleba
sapatento proceduris miznebisaTvis
mikroorganizmebis deponirebis
saerTaSoriso aRiarebis Sesaxeb (1977 w.)
xelSekrulebis mTavari damaxasiaTebeli niSania is, rom
mxare saxelmwifoebma, romlebic uSveben mikroorganizmebis de-
ponirebas an moiTxoven mis ganxorcielebas sapatento pro-
cedurisaTvis, unda aRiaron am mizniT mikroorganizmis de-
ponireba nebismieri “saerTaSoriso deponirebis organos” mier,
miuxedavad imisa, Tu sad mdebareobs es organo, mocemuli
qveynis teritoriaze Tu mis farglebs gareT.
patentis gacemisaTvis moiTxoveba gamogonebis arsis
gamJRavneba, rac, Cveulebriv, werilobiTi aRweriT xdeba. Tu
gamogoneba exeba mikroorganizms an mis gamoyenebas, gamog-
onebis arsis gamJRavneba werilobiT SeuZlebelia, igi mx-
olod deponirebis gziTaa SesaZlebeli mikroorganizmis ni-
muSebisaTvis gankuTvnil specializebul dawesebulebaSi. praq-
tikaSi, termini “mikroorganizmi” ganimarteba farTo gagebiT
da moicavs biologiur masalas, romlis deponirebac saWiroa
gamogonebis arsis gamosamJRavneblad, gansakuTrebiT im gamo-
gonebebTan dakavSirebiT, romlebic exeba kvebisa da farmacev-
tikis dargebs.
imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli mikroorganizmis
nimuSebis cal-calke deponireba yvela im qveyanaSi, romlebSic
moiTxoveba gamogonebis dacva, xelSekrulebis Sesabamisad, sak-
marisia mikroorganizmis deponireba “saerTaSoriso depo nirebis
organoSi”, sapatento procedurisaTvis xelSekrulebis yvela
mxare saxelmwifos erovnul sapatento uwyebasa da regionalur
12
sapatento uwyebaSi (Tu aseTi regionaluri uwyeba deklaraci-
is gziT ganacxadebs, rom cnobs xelSekrulebas). aseTi de-
klaracia gakeTebuli aqvs evropis sapatento uwyebas, evraziis
sapatento uwyebasa da inteleqtualuri sakuTrebis afrikis
regionalur organizacias.
is, rasac xelSekrulebiT “saerTaSoriso deponirebis
organo” ewodeba, aris samecniero dawesebuleba – Cveulebrivi
“kulturis koleqcia” _ romelsac SeuZlia mikroorganizme-
bis Senaxva. aseTi dawesebuleba “saerTaSoriso deponirebis
uflebamosili organos” statuss iZens xelSekrulebis im
mxare saxelmwifos mier, romlis teritoriazec mdebareobs
aRniSnuli dawesebuleba, ismo-s generaluri mdivnisaTvis sa-
garantio sabuTis wardgeniT, imis Sesaxeb, rom es dawesebuleba
akmayofilebs da momavalSic daakmayofilebs xelSekrulebiT
gansazRvrul Sesabamis konkretul moTxovnebs.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis arsebobda 37 aseTi organo:
Svidi _ gaerTianebul samefoSi, sam-sami – ruseTis federa-
ciasa da koreis respublikaSi, or-ori _ CineTSi, italiaSi,
iaponiaSi, poloneTSi, espaneTsa da aSS-Si, xolo TiTo _ avs-
traliaSi, belgiaSi, bulgareTSi, kanadaSi, CexeTis respub-
likaSi, safrangeTSi, germaniaSi, ungreTSi, latviaSi, indoeTSi,
niderlandebsa da slovakeTSi.
aRniSnuli xelSekrulebiT misi mxare saxelmwifoebis
sapatento sistema ufro mimzidveli xdeba, vinaidan is,
upirveles yovlisa, im depozitorisaTvis aris xelsayreli,
romelic sapatento ganacxads ramdenime saxelmwifoSi war-
adgens. xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli procedurebiT mik-
roorganizmis deponireba Tanxis dazogvisa da saimedoobis
xarisxis gazrdis saSualebas iZleva. Tanxis dazogva gan-
pirobebulia imiT, rom sakmarisia mikroorganizmis erTxel
13
deponireba deponirebis erT organoSi, nacvlad xelSekrulebis
mxare sxvadasxva qveyanaSi deponirebisa. saimedoobis xarisxis
gazrda ki ganpirobebulia imiT, rom xelSekruleba awesebs
deponirebis, mikroorganizmebis nimuSebis aRiarebisa da ward-
genis erTgvarovan sistemas.
xelSekruleba ar iTvaliswinebs biujetis dadgenas, Tum-
ca qmnis kavSirs da asambleas, romlis wevrebic arian amave
xelSekrulebis mxare qveynebi. asambleis mTavari amocanaa
xelSekrulebis qvemdebare instruqciis Sesworeba. saxelmwi-
foebs ar moeTxoveba ismo-s saerTaSoriso biuroSi Tanxis
Setana budapeStis gaerTianebaSi wevrobis an “saerTaSoriso
deponirebis organos” dafuZnebisaTvis.
budapeStis xelSekruleba daido 1977 wels (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties). xelSekruleba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis pari-
zis konvenciis (1883 w.) mxare saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis budapeStis xelSe kruleba
72 mxare saxelmwifos aerTianebda.
saqarTvelo xelSekrulebas miuerTda 2005 wlis 30
seqtembers.
14
venis SeTanxmeba
niSanTa gamosaxulebiTi elementebis
saerTaSoriso klasifikaciis dawesebis Sesaxeb
(1973 w.)
venis SeTanxmeba adgens im sasaqonlo niSnebis klasifika-
cias, romlebic gamosaxulebiTi elementebisagan Sedgeba an Se-
icavs maT. SeTanxmebis monawile saxelmwifoebis kompetenturi
uwyebebi valdebulni arian, niSnebis registraciisa da moq-
medebis vadis gagrZelebasTan dakavSirebul oficialur do-
kumentebsa da publikaciebSi miuTiTon im kategoriebis, ganyo-
filebebisa da seqciebis Sesabamisi simboloebi, romlebSic
es niSnebia klasificirebuli.
SeTanxmebis mier dafuZnebul eqspertTa sabWos, romel-
Sic warmodgenilia SeTanxmebis yvela monawile saxelmwifo,
evaleba klasifikaciis perioduli gadasinjva. klasifikaciis
axlandeli meeqvse redaqcia ZalaSia 2008 wlis 1 ianvridan.
klasifikacia Seicavs 29 kategorias, 144 ganyofilebas,
1887 seqcias, romlebSic niSnebis gamosaxulebiTi elementebia
klasificirebuli.
klasifikacias iyenebs aranakleb 30 qveynis samrewvelo
sakuTrebis uwyeba da ismo-s saerTaSoriso biuro, afrikis
inteleqtualuri sakuTrebis organizacia (OAPI), beneluqsis
sasaqonlo niSnebis uwyeba (BOIP) da Sida bazris harmoni-zaciis uwyeba (sasaqonlo niSnebi da samrewvelo nimuSebi) (OHIM).
venis SeTanxmebiT Seqmnilia kavSiri, romelsac gaaCnia
asamblea. kavSiris yoveli wevri saxelmwifo asambleis
wevria.
15
asambleis umniSvnelovanesi amocanebidan erT-erTia
kavSiris orwliani programisa da biujetis miReba.
1973 wels dadebuli venis SeTanxmeba Sesworda 1985
wels (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties)..SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis parizis
konvenciis (1883w.) wevri saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis venis SeTanxmeba 25 monawile
mxares aerTianebda.
16
lisabonis SeTanxmeba
adgilwarmoSobis dasaxelebebis dacvisa da
maTi saerTaSoriso registraciis Sesaxeb
(1958 w.)
SeTanxmebis mizania uzrunvelyos adgil warmoSobis
dasaxelebebis dacva, anu dacva qveynis, regionis an adgilis
geografiuli saxelisa, romelic gamoiyeneba iq warmoSobili
im produqciis mosaniSnad, romlis xarisxi da maxasiaTeblebi
mTlianad an arsebiTad ganpirobebulia geografiuli
garemoTi, bunebrivi da adamianis faqtorebis CaTvliT.
aseTi saxelebi registrirdeba ismo-s saerTaSoriso
biuros mier JenevaSi SeTanxmebis monawile dainteresebul
saxelmwifoTa uflebamosili organoebis moTxovnis
safuZvelze. saerTaSoriso biuro registraciis Sesaxeb
Setyobinebas ugzavnis xelSekrulebis monawile danarCen
saxelmwifoebs. xelSekrulebis monawile saxelmwifos SeuZlia
Setyobinebis miRebidan erTi wlis vadaSi ganacxados, rom
igi ver uzrunvelyofs registrirebuli adgilwarmoSobis
dasaxelebis dacvas. xelSekrulebis monawile saxelmwifoSi
registrirebuli adgilwarmoSobisaTvis dacvis miniWebis Semdeg
dasaxeleba ar SeiZleba gamocxaddes gvareobiTad gardaqmnilad,
vidre misi dacva grZeldeba warmoSobis qveyanaSi.
lisabonis SeTanxmebiT Seiqmna kavSiri. kavSirs
gaaCnia asamblea. asambleis wevrad iTvleba kavSiris wevri
yoveli saxelmwifo, romelic miuerTda stokholmis aqtis
17
administraciul da finalur muxlebs mainc.
lisabonis SeTanxmeba daido 1958 wels, gadaisinja 1967
wels stokholmSi da Sesworda 1979 wels.
SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb
parizis konvenciis (1883 w.) wevri saxelmwifoebisaTvis
(sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi
deponirebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis lisabonis SeTanxmeba 26
monawile saxelmwifos aerTianebda.
saqarTvelo SeTanxmebas miuerTda 2004 wlis 23
seqtembers.
18
lokarnos SeTanxmeba
samrewvelo nimuSebis saerTaSoriso
klasifikaciis daarsebis Sesaxeb
(1968 w.)
SeTanxmeba awesebs samrewvelo nimuSebis klasifikacias.
SeTanxmebis monawile saxelmwifoebis uflebamosilma uwye-
bebma oficialur dokumentebSi, romlebic samrewvelo ni-
muSebis wardgenas an registracias exeba, unda miuTiTon kla-
sifikaciis saTanado simboloebi. aRniSnuli simboloebi unda
iyos imave masalebSi, romlebsac gamoscems uwyeba depozitsa
da registraciasTan dakavSirebiT.
klasifikacia Sedgeba 32 klasisa da 223 qveklasisagan.
is Seicavs, agreTve, nawarmis anbanur CamonaTvals im klasebisa
da qveklasebis miTiTebiT, romlebsac mocemuli nawarmi gane-
kuTvneba. CamonaTvali Seicavs 6831 dasaxelebas.
eqspertTa komiteti, romelSic yvela monawile saxelm-
wifoa warmodgenili, SeTanxmebiTaa dafuZnebuli da ufleba-
mosilia periodulad gadasinjos klasifikacia. amJamad mo-
qmedi klasifikaciis merve redaqcia, romelic ZalaSia 2006
wlidan, miRebulia 2002 wels.
klasifikacias iyeneben lokarnos SeTanxmebis mxare saxelm-
wifoebi. mas, agreTve, iyeneben ismo-s saerTaSoriso biuro, ben-
eluqsis samrewvelo nimuSebis uwyeba samrewvelo nimuSebis
saerTaSoriso deponirebis Sesaxeb haagis SeTanxmebis (1925 w.)
administrirebisas, da evropis kavSiris Siga bazris harmoni-
zaciis uwyeba (sasaqonlo niSnebi da samrewvelo nimuSebi).
lokarnos SeTanxmebiT Seiqmna kavSiri Tavisi asambleiT;
kavSiris yoveli wevri saxelmwifo amave dros asambleis
19
wevricaa.
asambleis erT-erTi mTavari amocanaa kavSiris orwliani
programisa da biujetis damtkiceba.
lokarnos SeTanxmeba daido 1968 wels, ZalaSi Sevida
1971 wels da Sesworda 1979 wels (sruli teqsti ix. veb-
gverdze: www.wipo.int/treaties).SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis parizis
konvenciis (1883 w.) mxare saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis lokarnos SeTanxmeba 49
mxare saxelmwifos aerTianebda.
20
madridis SeTanxmeba
niSnebis saerTaSoriso registraciis Sesaxeb
(1891 w.) da am SeTanxmebasTan arsebuli oqmi
(1989 w.)
niSnebis saerTaSoriso registraciis sistema regu-
lirdeba ori xelSekrulebiT: niSnebis saerTaSoriso regis-
traciis Sesaxeb madridis SeTanxmebiT da madridis SeTanxme-
basTan arsebuli oqmiT.
madridis SeTanxmebasTan arsebuli oqmi daido madri-
dis sistemis meti moqnilobis uzrunvelyofisa da zogierTi
im qveynis erovnul kanonmdeblobasTan ukeT morgebis mizniT,
romelmac ver SeZlo SeTanxmebasTan mierTeba.
madridis SeTanxmeba da oqmi Riaa yvela im saxelm-
wifosaTvis, romelic samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb
parizis konvenciis wevria. orive xelSekruleba paralelurad
da damoukideblad arsebobs da saxelmwifoebs SeuZliaT mi-
erTeba rogorc calkeul maTganTan, ise orivesTan. garda amisa,
oqmis wevri SeiZleba gaxdes is samTavrobaTaSoriso organiza-
cia, romelsac gaaCnia niSnebis registraciis sakuTari uwyeba.
madridis sistemis wevri saxelmwifoebi da organizaciebi er-
Toblivad iwodebian monawile mxareebad.
sistema iZleva niSnis dacvis SesaZleblobas bevr qveya-
naSi saerTaSoriso registraciis safuZvelze, romelic moq-
medebs dacvis gavrcelebis mizniT miTiTebul xelSekrulebis
mona wile yvela mxare saxelmwifoSi. mxare saxelmwifoSi.
ganacxadi saerTaSoriso registraciaze (saerTaSoriso
ganacxadi) SeiZleba Setanil iqnes mxolod im fizikuri an iu-
ridiuli piris mier, romelic dakavSirebulia SeTanxmebis an
21
oqmis monawile mxaresTan moqmedi dawesebulebiT, an mudmivi
sacxovrebeli adgiliT, an moqalaqeobiT.
niSani mxolod im SemTxvevaSia saerTaSoriso ganacx-
adis sagani, Tu is ukve registrirebulia im monawile mxaris
sasaqonlo niSnebis uwyebaSi (warmoSobis uwyeba), romel-
Tanac ganmcxadebeli dakavSirebulia zemoxsenebuli erT-erTi
aucilebeli garemoebiT; Tumca im SemTxvevaSi, rodesac dacvis
gavrcelebis mizniT, yvela miTiTeba oqmis mixedviT xorciel-
deba, saerTaSoriso ganacxadi SeiZleba ubralod efuZnebodes
warmoSobis uwyebaSi registraciaze Setanil ganacxads. saer-
TaSoriso ganacxadi unda waredginos ismo-s saerTaSoriso
biuros warmoSobis uwyebis SuamdgomlobiT.
saerTaSoriso registraciaze ganacxadSi miTi Tebuli
unda iyos erTi an meti monawile mxare, romelSic moiTx-
oveba dacvis gavrceleba. damatebiTi miTiTebebi mogvianebiTac
SeiZleba ganxorcieldes. dacvis gavrcelebis mizniT monawile
mxaris miTiTeba SeiZleba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is imave
xelSekrulebis wevria, romlis wevricaa warmoSobis uwyebis
monawile mxare. es ukanaskneli Tavad ar SeiZleba mieTiTos
saerTaSoriso ganacxadSi.
mocemuli monawile mxaris miTiTeba SeTanxmebis an
oqmis safuZvelze xorcieldeba imis mixedviT, Tu romeli
xelSekrulebaa monawile mxareebisTvis saerTo. Tu orive
monawile mxare rogorc SeTanxmebis, ise oqmis wevria, maSin
miTiTeba xorcieldeba SeTanxmebiT, e.w. “upiratesobis damcavi
muxlis” gaTvaliswinebiT (muxli 9sexies).
im SemTxvevaSi, rodesac yvela miTiTeba SeTanxmebis mixed-
viT xorcieldeba, saerTaSoriso ganacxadi da Semdgomi mimowera
frangul enaze unda Sesruldes. Tu erTi miTiTeba mainc xor-
cieldeba oqmis mixedviT, maSin ganmcxadebels SeuZlia arCevani
22
gaakeTos inglisur da frangul enebs Soris, Tuki warmoSobis
qveyana am arCevans erT-erTi maTganiT ar zRudavs.
saerTaSoriso ganacxadis Setana eqvemdebareba ZiriTadi
safasuris gadaxdas saerTaSoriso biuros xarjebis dasafa-
ravad, Semavsebeli safasuris gadaxdas saqonlis da/an mom-
saxurebis samze meti yoveli klasisaTvis da damatebiTi sa-
fasuris gadaxdas yoveli monawile mxaris miTiTebisaTvis.
Tumca monawile mxares SeuZlia ganacxados, rom rodesac igi
oqmis mixedviT aris miTiTebuli, damatebiTi safasuri unda
Seicvalos individualuri safasuriT, romlis sididec gan-
isazRvreba Sesabamisi monawile mxaris mier, magram igi ar
unda aRematebodes safasurs, romelic gadaixdeboda niSnis
uSualod mis uwyebaSi registraciis SemTxvevaSi.
mas Semdeg, rac saerTaSoriso biuro miiRebs saerTa-
Soriso ganacxads, is atarebs eqspertizas, raTa dadgindes misi
Sesabamisoba SeTanxmebis, oqmisa da maTi erTiani instruqciis
moTxovnebTan. eqspertiza Semoifargleba formaluri moTx-
ovnebiT, romelic moicavs klasifikaciasa da saqonlis da/an
momsaxurebebis sruli CamonaTvlis zust formulirebas. yvela
arsobrivi sakiTxis gansazRvra, rogoricaa imis dadgena, aris
Tu ara niSani dacvisunariani, an upirispirdeba Tu ara igi adre
arsebul niSans, miTiTebul monawile mxares ekisreba. Tu ara-
nairi xarvezi ar arsebobs, saerTaSoriso biuros niSani Seaqvs
saerTaSoriso reestrSi, aqveynebs saerTaSoriso registracias
ismo-s saerTaSoriso niSnebis biuletenSi da atyobinebs amis
Sesaxeb yovel monawile mxares.
monawile mxareebs SeuZliaT Caataron saerTaSoriso
registraciis eqspertiza, erovnuli kanonmdeblobebis moTx-
ovnebTan Sesabamisobis dasadgenad, arsebiT moTxovnebTan raime
Seusabamobis dadgenis SemTxvevaSi, maT aqvT ufleba uari Tqvan
23
sakuTar teritoriaze niSnisaTvis dacvis miniWebaze. yoveli
aseTi uari, uaris Tqmis safuZvlebis miTiTebasTan erTad,
unda ecnobos saerTaSoriso biuros, Cveulebriv, Setyobine-
bis TariRidan 12 Tvis vadaSi. Tumca oqmis monawile mxares
SeuZlia ganacxados, rom rodesac mis teritoriaze dacvis
gavrceleba oqmis mixedviT moiTxoveba, es vada 18 Tvemde
unda gagrZeldes. aseT SemTxvevaSi monawile mxares SeuZlia
ganacxados, agreTve, rom Tu uari Sedavebas efuZneba, maSin is
saerTaSoriso biuros SeiZleba am 18 Tviani vadis gasvlis
Semdegac ki ecnobos.
uari ecnobeba mflobels, Seitaneba saerTaSoriso re-
estrSi da qveyndeba biuletenSi. uaris Tqmis Sem dgomi
procedura (rogoricaa gasaCivreba an gadasinjva)Ñtarde-
ba uSualod Sesabamisi monawile mxaris administraciasa da
mflobels an sasamarTlosa da mflobels Soris saerTaSoriso
biuros raime monawileobis gareSe. miuxedavad amisa, saboloo
gadawyvetileba uaris Tqmis Sesaxeb unda ecnobos saerTaSor-
iso biuros, romelic Seitans mas reestrSi da gamoaqveynebs.
saerTaSoriso registraciis TariRidan yovel miTiTebul
monawile mxareSi saerTaSoriso registracias igive Sedegi
aqvs, rogoric eqneboda niSans uSualod monawile mxaris uw-
yebaSi wardgenis SemTxvevaSi. Tu uaryofiTi gadawyvetileba
saTanado vadaSi ar iqna gamotanili an uaris Sesaxeb Tavda-
pirveli Setyobineba ukan iqna gamoTxovili monawile mxaris
mier, saerTaSoriso registraciis dRidan niSnis dacva iqneba
iseTive, rogoric eqneboda mas monawile mxaris uwyebis mier
misi registraciis SemTxvevaSi.
dacva SeiZleba SeizRudos saqonlis an momsaxurebis
mTliani CamonaTvlis an misi nawilis mimarT an ar gavrceldes
mxolod zogierTi miTiTebuli monawile mxaris teritoriaze.
24
saerTaSoriso registracia SeiZleba daeqvemdebaros uflebe-
bis gadacemas yvela an zogierTi miTiTebuli monawile mxaris
teritoriaze da saqonlis an momsaxurebis mTliani CamonaTv-
lis an misi nawilis mimarT.
niSnebis saerTaSoriso registraciis sistemas ramden-
ime upiratesoba gaaCnia sasaqonlo niSnis mesakuTreebisaT-
vis. yvela misTvis sasurvel qveyanaSi mravali erovnuli
ganacxadis sxvadasxva enaze, sxvadasxva erovnuli proceduruli
wesebisa da instruqciebis dacviT da sxvadasxva (xSirad ufro
maRali) safasuris gadaxdiT Setanis nacvlad, saerTaSoriso
registracia SeiZleba ganxorcieldes ubralod erTi ganacx-
adis wardgeniT saerTaSoriso biuroSi (mSobliuri qveynis
uwyebis meSveobiT) erT enaze (inglisurad an frangulad) da
safasurebis mxolod erTiani Tanxis gadaxdiT.
msgavsi upiratesobebi ZalaSi rCeba, rodesac xdeba reg-
istraciis gagrZeleba, risTvisac saWiroa safasurebis gadaxda
saerTaSoriso biuroSi yovel 10 weliwadSi. amave dros, Tu
saerTaSoriso registraciaze ufleba mesame mxares gadaeca
an moxda sxva saxis cvlilebebi, rogoricaa saxelis da/an
misamarTis cvlileba, yvelaferi SeiZleba Setanil iqnes re-
estrSi da moqmedebdes yvela miTiTebul monawile mxareSi
erTi proceduruli safexuris gamoyenebiT.
madridis sistemis ganviTarebaze metyvelebs is faqti,
rom 1978 wels saerTaSoriso biuros mier 7307 saerTaSoriso
registracia iqna Setanili reestrSi, maSin roca 2001 wels
Sesabamisi raodenoba 22968 iyo. es saerTaSoriso ganacxadebi
Seicavda dacvis gavrcelebis mizniT 275160 monawile mxareze
miTiTebas, saSualod TiToeul ganacxadze _ Tormets. am cifrs
unda daematos 26333 miTiTeba, romelic ganxorcielda 2000
wels adrindel saerTaSoriso registraciebTan dakavSirebiT.
25
sxva sityvebiT rom vTqvaT, 2000 wels dacvis gavrcelebis
mizniT ganxorcielebuli miTiTebebi 301000-ze meti erovnu-
li ganacxadis ekvivalenturia.
momxmareblisaTvis madridis sistemis gamoyenebis gasaad-
vileblad saerTaSoriso biuro gamoscems madridis SeTanxme-
bisa da oqmis mixedviT niSnebis saerTaSoriso registraciis
saxelmZRvanelos.
madridis SeTanxmeba daido 1891 wels da gadaisinja
briuselSi 1900 wels, vaSingtonSi _ 1911 wels, haagaSi _
1925 wels, londonSi _ 1934 wels, nicaSi _ 1957 wels da
stokholmSi _ 1967 wels; Sesworda 1979 wels. madridis
SeTanxmebasTan arsebuli oqmi ki daido 1989 wels (SeTanx-
mebisa da oqmis sruli teqstebi ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).
madridis SeTanxmebis da oqmis ratifikaciis an mierTebis
samarTlebrivi aqtebi deponirebisaTvis waredgineba ismo-s
generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis madridis SeTanxmeba 56, xolo
oqmi 78 monawile mxares aerTianebda.
saqarTvelo miuerTda oqms 1998 wlis 20 agvistos.
26
madridis SeTanxmeba
saqonelze yalbi an SecdomaSi Semyvani
warmoSobis aRniSvnebis aRkveTis Sesaxeb
(1891 w.)
SeTanxmebis Tanaxmad, yvela saqoneli, romelic atarebs
warmoSobis yalb an SecdomaSi Semyvan aRniSvnas, romeliTac
xdeba pirdapiri Tu iribi miTiTeba SeTanxmebis monawile erT-
erT saxelmwifoze an saxelmwifoSi mdebare adgilze, rogorc
warmoSobis qveyanaze an adgilze, unda dayadaRdes importire-
bisas, an aseTi importi unda aikrZalos, an sxva qmedebebi
da sanqciebi unda iqnes gamoyenebuli aseTi saxis importTan
dakavSirebiT.
SeTanxmeba iTvaliswinebs im SemTxvevebs, rodesac SeiZle-
ba moiTxovebodes dayadaReba, da dayadaRebis ganxorcieleb-
is wess. SeTanxmeba krZalavs saqonlis gayidvis, gamofenaze
eqsponirebis an gasayidad SeTavazebisas yvela im aRniSvnis
gamoyenebas, romelsac SeuZlia sazogadoebis SecdomaSi Seyvana
saqonlis warmoSobasTan dakavSirebiT. TiToeuli monawile
saxelmwifos sasamarTlos kompetenciaSi rCeba imis gansaz-
Rvra, Tu gvareobiTi xasiaTis gamo romeli dasaxelebebi
(garda yurZnis produqtebis warmoSobasTan dakavSirebuli
regionebis dasaxelebisa) ar xvdeba SeTanxmebis samarTlebriv
sferoSi. SeTanxmeba ar iTvaliswinebs kavSiris, raime mmarT-
veli organos an biujetis Seqmnas.
SeTanxmeba daido 1891 wels da gadaisinja: vaSingtonSi
1911 wels, haagaSi _ 1925 wels, londonSi _ 1934 wels,
lisabonSi _ 1958 wels da stokholmSi _ 1967 wels (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).
27
SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb
parizis konvenciis (1883 w.) mxare saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi depo-
nirebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis SeTanxmeba 35 mxare saxelm-
wifos aerTianebda.
28
nairobis xelSekruleba
olimpiuri simboloebis dacvis Sesaxeb
(1981 w.)
xelSekrulebis yoveli mxare saxelmwifo valdebulia
xuTi rgolis saxiT warmodgenili olimpiuri simbolo da-
icvas saerTaSoriso olimpiuri komitetis nebarTvis gareSe
komerciuli miznebiT gamoyenebisagan (reklamebSi, saqonelze,
niSnis saxiT da sxv.).
xelSekrulebis mniSvnelovani Sedegia is, rom Tu saerTa-
Soriso olimpiuri komiteti xelSekrulebis mxare saxelmwi-
fos olimpiuri simbolos gamoyenebis nebarTvas aZlevs Tavis
teritoriaze, amave saxelmwifos erovnuli olimpiuri komite-
ti nawilobriv Semosavals iRebs im Semosavlidan, romelsac
saerTaSoriso olimpiuri komiteti iRebs aRniSnuli nebarT-
vis micemaSi.
xelSekruleba ar iTvaliswinebs gaerTianebis, mmarTveli
organos an biujetis dawesebas.
xelSekruleba (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties) Riaa nebismieri saxelmwifosaTvis, romelic aris
ismo-s, samrewvelo sakuTrebis dacvis parizis kavSiris (1883 w.),
gaerTianebuli erebis organizaciis wevri, an gaerTianebuli
erebis organizaciasTan dakavSirebuli nebismieri organizaci-
isaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis xelSekruleba 47 mxare
saxelmwifos aerTianebda.
29
nicis SeTanxmeba
niSnebis registraciisaTvis gankuTvnili
saqonlisa da momsaxurebebis saerTaSoriso
klasifikaciis Sesaxeb
(1957 w.)
SeTanxmeba adgens sasaqonlo da momsaxurebis niSnebis
registraciisaTvis gankuTvnili saqonlisa da momsaxurebis
klasifikacias (nicis klasifikacia). SeTanxmebis monawile
saxelmwifoebis sasaqonlo niSnebis uwyebaTa valdebulebaa
niSnebis yovel registraciasTan dakavSirebul oficialur do-
kumentebsa da publikaciebSi klasifikaciis mixedviT dadge-
nili im klasebis simboloebis miTiTeba, romelTac miekuTvneba
registrirebuli niSani.
klasifikacia moicavs klasebis CamonaTvals – saqonlis
34 da momsaxurebis 11 klass – da klasebisa da momsaxure-
bis anbanur CamonaTvals. es ukanaskneli Seadgens 11600-mde
dasaxelebas. orive saxis CamonaTvali periodulad swordeba
da ivseba eqspertTa sabWos mier, romelSic warmodgenil-
ia yvela monawile saxelmwifo. amJamad moqmedebaSia klas-
ifikaciis mecxre redaqcia, romelic ZalaSi Sevida 2007 wlis
pirvel ianvars.
aranakleb 148 qveynis sasaqonlo niSnebis uwyeba, iseve,
rogorc ismo-s saerTaSoriso biuro, afrikis inteleqtua-
luri sakuTrebis organizacia (OAPI), afrikis inteleqtua-
luri sakuTrebis regionaluri organizacia (ARIPO), benel-
uqsis inteleqtualuri sakuTrebis uwyeba (BOIP) da Sida ba-zris harmonizaciis uwyeba (sasaqonlo niSnebi da samrewvelo
nimuSebi) (OHIM) aqtiurad iyenebs aRniSnul klasifikacias.
30
nicis SeTanxmebiT Seqmnilia kavSiri, romelsac gaaCnia
asamblea. kavSiris yoveli wevri, romelic miuerTda nicis
SeTanxmebis stokholmis an Jenevis aqtebs, asambleis wevria.
asambleis umniSvnelovanes amocanebs ganekuTvneba kav-
Siris orwliani programisa da biujetis miReba.
1957 wels dadebuli nicis SeTanxmeba gadaisinja
1967 wels stokholmSi da 1977 wels _ JenevaSi, agreTve,
Sesworda 1979 wels (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).
SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb
parizis konvenciis (1883 w.) mxare saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis nicis SeTanxmeba 83 monawile
saxelmwifos aerTianebda.
saqarTvelo SeTanxmebas miuerTda 2003 wlis 28
Tebervals.
31
parizis konvencia
samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb
(1883 w.)
konvencia exeba samrewvelo sakuTrebas farTo gagebiT da
moicavs gamogonebebs, sasaqonlo da momsaxurebis niSnebs, sam-
rewvelo nimuSebs, sasargeblo modelebs (”mcire gamogoneba”,
romelsac zogierTi qveynis kanonmdebloba iTvaliswinebs), sa-
firmo saxelwodebebs (aRniSvnebi, romelTa gamoyenebiT xor-
cieldeba samrewvelo an komerciuli saqmianoba), geografiul
aRniSvnebs (warmoSobis aRniSvnebi da adgilwarmoSobis dasaxe-
lebebi) da arakeTilsindisieri konkurenciis aRkveTas.
konvenciis materialuri normebi iyofa sam ZiriTad kat-
egoriad. normaTa pirveli kategoria exeba erovnuli reJimis
uflebas. meore kategoria awesebs e.w. prioritetis uflebas,
xolo mesame kategoria aerTianebs zogad normebs:
erovnuli reJimis Sesaxeb normebis mixedviT, konvencia
iTvaliswinebs, rom TiToeulma monawile saxelmwifom
sxva monawile saxelmwifoTa moqalaqeebs samrewvelo sa-
kuTrebasTan dakavSirebiT mianiWos igive dacva, rogor-
sac igi aniWebs sakuTar moqalaqeebs. konvenciis monawile
saxelmwifos moqalaqeebs, romlebsac aqvT mudmivi sacx-
ovrebeli adgili an namdvili da moqmedi samrewvelo an
komerciuli sawarmo monawile saxelmwifoSi, agreTve, aqvT
ufleba erovnul reJimze.
gamogonebis, sasargeblo modelebis, niSnebisa da samrewvelo
nimuSebisaTvis konvencia iTvaliswinebs prioritetis ufle-
bas. es ufleba niSnavs, rom romelime monawile saxelmwi-
foSi samrew velo sakuTrebis uflebaze Setanili sworad
32
gaformebuli ganacxadis safuZvelze misi Setanis TariRi-
dan drois garkveul periodSi, (gamogonebebisa da sasarge-
blo modelebisaTvis 12 Tve, xolo samrewvelo nimuSebisa
da sasaqonlo niSnebisaTvis 6 Tve) ganmcxadebels SeuZlia
aRniSnuli ganacxadis Setanis TariRis safuZvelze, mogvi-
anebiT moiTxovos dacva yvela sxva monawile saxelmwifo-
Si. amasTan, sxva qveyanSi Setanili ganacxadi pirveli (anu
yvelaze adrindeli) ganacxadis Setanis dRes Setanilad
ganixileba. sxvagvarad rom vTqvaT, aseTi mogvianebiT Seta-
nili ganacxadi sargeblobs prioritetiT (aqedan momdin-
areobs termini _ ”prioritetis ufleba”) yvela im ganac-
xadis mimarT, romlebic SesaZloa ukve iyo Setanili drois
aRniSnuli periodis ganmavlobaSi sxva pirebis mier imave
gamogonebis, sasargeblo modelis, niSnis an samrewvelo ni-
muSisaTvis. ufro metic, am intervalSi momxdari nebis-
mieri faqti, rogoricaa gamogonebis sajaro gaxsna, an iseTi
produqciis gayidva, romelic niSandebulia sasaqonlo niS-
niT an Seicavs samrewvelo nimuSs, ar iqoniebs gavlenas
pirveli ganacxadis prioritetis moTxovniT mogvianebiT
Setanil ganacxadze. am normis erT-erTi praqtikuli upi-
ratesoba isaa, rom Tu ganmcxadebels surs dacva ramdenime
qveyanaSi, igi ar aris valdebuli erTdroulad waradgi-
nos yvela Tavisi ganacxadi, aramed mas eZleva eqvs _ an
TormetTviani vada, raTa gadawyvitos, Tu romel qveynebSi
surs uflebis mopoveba, da saTanado organizeba gauwios am
mimarTulebiT gadasadgmel nabijebs.
kovencia adgens yvela monawile saxelmwifosaTvis savalde-
bulo ramdenime zogad normas, romelTa Soris mniSvnelo-
vania Semdegi:
33
patentebTan dakavSirebiT
sxvadasxva monawile saxelmwifoSi erTsa da imave gamog-
onebaze gacemuli patentebi urTierTdamoukidebelia _ erT
monawile saxelmwifoSi patentis gacema ar avaldebulebs
sxva monawile saxelmwifoebs, gascen patenti; ar SeiZleba
patentis gacemaze uaris Tqma, gauqmeba an misi moqmedebis Sew-
yveta im mizeziT, rom patentis gacemaze uari iTqva, gauqmda
an Sewyda nebismier sxva monawile saxelmwifoSi.
gamogonebis Semqmnels ufleba aqvs patentSi moxsenie-
buli iyos gamomgoneblad.
ar SeiZleba uari iTqvas patentis gacemaze da ar
SeiZleba patentis baTilad cnoba im mizeziT, rom dapaten-
tebuli produqciis, an dapatentebuli xerxiT miRebuli
produqciis,gayidva, erovnuli kanonmdeblobidan gamomdinare,
eqvemdebareba akrZalvebsa da SezRudvebs.
TiToeul monawile saxelmwifos, romelic patentiT
miniWebuli gansakuTrebuli uflebis borotad gamoyenebis
aRsakveTad iZulebiTi licenziebis gacemas iTvaliswinebs,
administraciuli zomebis gatareba mxolod garkveuli Sez-
RudvebiT SeuZlia. saxeldobr, dapatentebuli gamogonebis
gamouyeneblobaze dafuZnebuli iZulebiTi licenzia, romel-
ic gaicema ara patentmflobelis, aramed mocemuli saxelm-
wifos saxelisuflo organos mier, mesame pirTa moTxovnis
safuZvelze, SeiZleba gaices mxolod dapatentebuli gamog-
onebis gamouyeneblobis an arasakmarisi gamoyenebis sami an
oTxwliani vadis gasvlis Semdeg. aseTi licenziis gace-
maze unda iTqvas uari, Tu patentmflobeli warmoadgens
dasabuTebul mizezebs Tavisi umoqmedobis gasamarTleblad.
amasTan, patentze uflebis CamorTmeva ar SeiZleba iyos
gaTvaliswinebuli, garda im SemTxvevebisa, rodesac iZulebiTi
34
licenziis gacema ar aRmoCndeba sakmarisi gansakuTrebuli
uflebis borotad gamoyenebis aRsakveTad. am SemTxvevaSi, pat-
entis gauqmebasTan dakavSirebuli sasamarTlo saqme SeiZleba
aRiZras mxolod pirveli iZulebiTi licenziis gacemidan ori
wlis gasvlis Semdeg.
niSnebTan dakavSirebiT
parizis konvencia ar aregulirebs niSnebis Setanisa da
registraciis pirobebs. isini TiToeul monawile saxelmwi-
foSi dgindeba erovnuli kanonmdeblobiT. amasTan, ar SeiZle-
ba monawile saxelmwifos moqalaqes niSnis saregistraciod
Setanil ganacxadze uari eTqvas, arc misi niSnis registraci-
is gabaTileba SeiZleba im mizeziT, rom Setana, registracia an
vadis gagrZeleba ar ganxorcielebula warmoSobis qveyanaSi.
mas Semdeg, rac monawile saxelmwifoSi niSani registrirdeba,
igi damoukidebelia nebismier sxva qveyanaSi misi SesaZlo
registraciebisagan; Sedegad, niSnis registraciis vadis gas-
vla an gauqmeba erT monawile saxelmwifoSi ar axdens gavle-
nas registraciaze sxva monawile saxelmwifoebSi.
warmoSobis qveyanaSi marTlzomierad registrirebuli
niSnis sxva monawile saxelmwifoSi saregistraciod ward-
genisas, igi gansaxilvelad miRebuli da daculi unda iyos im
saxiT, rogoriTac daculia warmoSobis qveyanaSi. amave dros,
garkveul SemTxvevebSi registraciaze SeiZleba iTqvas uari,
magaliTad, Tu niSani arRvevs mesame piris mier ukve mopove-
bul uflebas, ar gaaCnia ganmasxvavebloba, ewinaaRmdegeba zneo-
briv normebsa da sazogadoebriv wesrigs, an Tu mas SeuZlia
gamoiwvios Secdoma.
Tu, romelime monawile saxelmwifoSi registrirebuli
niSnis gamoyeneba savaldebuloa, registraciis gauqmeba
35
SesaZlebelia gonivruli periodis gasvlis Semdeg, da mx-
olod maSin, Tu mflobeli ver SeZlebs misi umoqmedobis
gamarTlebas.
yoveli monawile saxelmwifo valdebulia uari Tqvas im
niSnebis registraciaze da akrZalos iseTi niSnebis gamoyeneba,
romlebic warmoadgens am saxelmwifos kompetenturi organos
mier aRiarebuli sayovelTaod cnobili niSnis reproduqcias,
imitacias an Targmans, ramac SeiZleba gamoiwvios aRreva am
sayovelTaod cnobil niSanTan, Tu is im pirovnebis niSania,
visac ufleba aqvs isargeblos konvenciis upiratesobebiT, da
Tu gamoiyeneba msgavsi saqonlisa da momsaxurebisaTvis.
yoveli monawile saxelmwifo valdebulia uari Tqvas,
agreTve, im niSnebis registraciaze da akrZalos iseTi niS-
nebis gamoyeneba, romlebic Seadgens an Seicavs monawile
saxelmwifoebis gerbs, saxelmwifo emblemebs, oficialur sim-
boloebsa da damRebs Sesabamisi nebarTvis gareSe, Tu saxelm-
wifo am saxis simboloebis Sesaxeb oficialurad aris in-
formirebuli ismo-s saerTaSoriso biuros mier. igive norme-
bi gamoiyeneba garkveuli samTavrobaTaSoriso organizaciebis
gerbebis, droSebis, sxva emblemebis, abreviaturebisa da saxel-
wodebebisaTvisac.
yoveli monawile saxelmwifo valdebulia uzrunvelyos
koleqtiuri niSnebis dacva.
samrewvelo nimuSebTan dakavSirebiT samrewvelo nimuSebi daculi unda iyos yovel monawile
saxelmwifoSi da mopovebuli uflebis dakargva ar unda
moxdes im mizeziT, rom nakeTobebi, romlebic moicavs nimuSs,
ar iwarmoeba am saxelmwifoSi.
36
safirmo saxelwodebebTan dakavSirebiT
yovel monawile saxelmwifoSi safirmo saxelwodebis
dacva unda iyos uzrunvelyofili ganacxadis Setanis an reg-
istraciis valdebulebis gareSe.
warmoSobis aRniSvnebTan dakavSirebiT yovelma monawile saxelmwifom unda miiRos zome-
bi saqonlis warmoSobis an mwarmoeblis, damamzadeblis an
movaWris vinaobis pirdapiri an arapirdapiri yalbi miTiTebis
winaaRmdeg.
arakeTilsindisier konkurenciasTan dakavSirebiT
yovelma monawile saxelmwifom unda gaiTvaliswinos
qmediTi dacva arakeTilsindisieri kon ku renciis winaaRmdeg.
konvenciis mier daarsebul parizis kavSirs gaaCnia asam-
blea da aRmasrulebeli komiteti. kavSiris wevri TiToeuli
saxelmwifo, romelic miuerTda stokholmis aqtis (1967w.)
administraciul da daskvniT normebs, asambleis wevria. aRmas-
rulebeli komitetis wevrebis arCeva xorcieldeba kavSiris
wevri saxelmwifoebisagan, garda Sveicariisa, romelic aris ex offi cio wevri.
asambleis amocanaa ismo-s samdivnos orwliani progra-
misa da biujetis SemuSaveba parizis kavSirTan mimarTebaSi.
parizis konvencia daarsda 1883 wels da gadaisinja:
briuselSi _ 1900 wels, vaSingtonSi _ 1911 wels, haagaSi _
1925 wels, londonSi _ 1934 wels, lisabonSi _ 1958 wels,
stokholmSi _ 1967 wels; cvlilebebi iqna Setanili 1979
wels (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).konvencia Riaa yvela saxelmwifosaTvis.
37
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi de-
ponirebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvris monacemebiT, parizis konvenciis
monawilea 173 saxelmwifo, romelTagan 171 asambleis wevria,
xolo aRmasrulebel komitetSi Sedis 42 saxelmwifo.
sabWoTa kavSiris daSlis Sedegad, saqarTvelo miiCneva
parizis konvenciis monawiled 1991 wlis 25 dekembridan.
38
sapatento kanonmdeblobis Sesaxeb xelSekruleba
(2000w.)
sapatento kanonis Sesaxeb xelSekrulebis (PLT xelSekrulebis) mizania erovnul da regionalur sapatento
ganacxadebsa da patentebTan dakavSirebuli formaluri
moTxovnebisa da procedurebis harmonizacia da raci onalizacia.
Setanis TariRis dadgenisaTvis saWiro moTxovnebis
mniSvnelovan gamartivebasTan erTad PLT xelSekruleba
iTvaliswinebs moTxovnaTa mTel rig nairsaxeobebs, romelTa
gamoyenebac monawile mxareebis uwyebebs SeuZliaT. es
niSnavs, rom monawile mxare Tavisufalia iseTi moTxovnebis
SerCevaSi, romlebic ufro xelsayrelia ganmcxadeblebisa da
mflobelebisaTvis, magram, amasTan dauSvebelia maTze meti
moTxovnebis daweseba. kerZod, xelSekruleba Seicavs normebs,
romlebic exeba Semdeg sakiTxebs:
Setanis TariRis dadgenis moTxovnebis moyvana standart-
ebTan SesabamisobaSi, raTa ganmcxadeblebisaTvis Setanis
TariRis dakargvis SesaZlebloba minimumamde iyos Semcire-
buli. PLT xelSekruleba monawile mxareebis uwyebebs aval-
debulebs, rom Setanis TariRis dadgena moxdes sami martivi
formaluri moTxovnis Sesabamisad: pirveli – uwyebis mier
miRebul masalebSi unda iyos miniSneba imis Sesaxeb, rom
isini ganekuTvneba sapatento ganacxads gamogonebaze; meore
– masalebSi unda iyos miTiTebuli monacemebi, romlebic
uwyebas ganmcxadeblis vinaobis dadgenis an masTan dakav-
Sirebis SesaZleblobas miscems; amasTan, xelSekrulebis
monawile mxares SeuZlia, rom zemoaRniSnuli orive saxis
miTiTeba moiTxovos; mesame – masalebSi unda iyos warmod-
genili iseTi ram, rac gamogonebis aRwerilobad SeiZleba
39
iqnes ganxiluli. Setanis TariRis dasadgenad ar unda
iyos moTxovnili aranairi sxva damatebiTi masala. kerZod,
monawile mxares ar SeuZlia moiTxovos formulis erTi
an meti muxlis warmodgena, an safasuri am TariRis dasa-
dgenad. es moTxovnebi minimaluria da ganixileba upirobo
moTxovnebad, romelTa Sesrulebac savaldebuloa Setanis
TariRis dasadgenad;
erovnuli da regionaluri ganacxadebisaTvis formaluri
moTxovnebis garkveuli kategoriis standartebTan Sesa-
bamisobaSi moyvana PLT xelSekrulebaSi iseTi moTxovne-
bis SetaniT, romlebic ukavSirdeba sapatento kooperaciis
xelSekrulebis (PCT) mixedviT wardgenili ganacxadebis
formas, gancxadebis blankis CaTvliT, romelsac Tan unda
erTvodes miTiTeba imis Sesaxeb, rom ganacxadi unda ganix-
ilebodes erovnul ganacxadad. amiT aRmoifxvreba an Sem-
cirdeba proceduruli gansxvavebebi erovnul, regionalur
da saerTaSoriso sapatento sistemebs Soris;
SeTanxmeba im standartuli formis saerTaSoriso blanke-
bis SemoRebasTan dakavSirebiT, romlebic unda aRiaros yve-
la monawile mxaris uwyebam;
sapatento uwyebebisaTvis rigi procedurebis gamartiveba,
rac xels Seuwyobs xarjebis Semcirebas, rogorc ganmcxa-
deblebis, ise uwyebebisaTvisac. aseTi procedurebia, magali-
Tad, savaldebulo warmomadgenelTan dakavSirebuli gamon-
aklisebi, SezRudva ganmeorebiTi mtkicebulebebis wardgenis
moTxovnaze, uwyebis mimarT moTxovna garkveul SemTxveveb-
Si erTi sabuTis (mag. mindobilobis) miRebis daSvebaze,
SezRudva adrindeli ganacxadis da misi Targmanis aslis
wardgenis moTxovnaze;
formaluri moTxovnebis an vadebis daucvelobis Sedegad
40
arsebiTi uflebebis uneblie dakargvis Tavidan acileb-
is uzrunvelyofa. am mizniT PLT xelSekruleba uwyebebs
avaldebulebs, ganmcxadebels an sxva dainteresebul pirs
acnobos vadebis amowurvis, procedurebis gagrZelebis,
uflebebis aRdgenis Sesaxeb da daawesos SezRudvebi im
formaluri xarvezebis arsebobis gamo patentis gauqmebaze
an Zalis dakargvaze, romlebic ver SeamCnia uwyebam ganacx-
adis ganxilvis stadiaze;
ganacxadis eleqtronuli wardgenis ganxorcielebis gama-
rtiveba. am TvalsazrisiT, dasaSvebi gaxda erToblivad
qaRaldze warmodgenili masalebisa da eleqtronuli sax-
iT masalebis wardgena. xelSekruleba iTvaliswinebs, rom
monawile mxareebisaTvis daSvebulia qaRaldze warmodge-
nili masalebis wardgenis ptraqtikis gauqmeba da 2005
wlis 2 ivnisidan mTlianad eleqtronuli gziT wardgenaze
gadasvla. miuxedavad amisa, am TariRis Semdegac ki uwyebebi
valdebulni iqnebian miiRon qaRaldze warmodgenili ma-
salebi Setanis TariRis dadgenisa da vadis dacvis mizniT.
amasTan dakavSirebiT gakeTda gancxadeba, rom ganviTare-
buli qveynebi gaagrZeleben daxmarebis gawevas ganviTare-
badi da gardamavali ekonomikis qveynebisaTvis ganacxadis
eleqtronuli wardgenis danergvis saqmeSi.
sapatento kanonmdeblobis Sesaxeb xelSekruleba (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties) daido 2000 wlis
1 ivniss. igi Riaa ismo-s wevri saxelmwifoebisaTvis da/an
samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb parizis konvenciis mxare
saxelmwifoebisaTvis, agreTve zogierTi samTavrobaTaSoriso
organizaciisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi
deponirebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
41
xelSekruleba ZalaSi Sevida 2005 wlis 28 aprils.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis PLT xelSekruleba 19 monawile
mxare saxelmwifos aerTianebda.
42
sapatento kooperaciis xelSekruleba
PCT (1970 w.)
sapatento kooperaciis xelSekrulebiT (PCT xelSekrulebiT) SesaZlebelia gamogonebaze sapatento dacvis
moTxovna erTdroulad mraval qveyanaSi “saerTaSoriso sap-
atento ganacxadis” wardgenis safuZvelze. aseTi ganacxadi
SeiZleba waradginos xelSekrulebis monawile saxelmwifos
nebismierma moqalaqem an rezidentma. ganacxadi, Cveulebriv,
SeiZleba waredginos xelSekrulebis monawile im saxelmwi-
fos erovnul sapatento uwyebas, romlis moqalaqe an reziden-
ticaa ganmcxadebeli. ganmcxadebels SeuZlia, agreTve, waradgi-nos ganacxadi ismo-s saerTaSoriso biuroSi JenevaSi.
Tu ganmcxadebeli xelSekrulebis im monawile saxelm-
wifos moqalaqe an rezidentia, romelic evropis sapatento
konvenciis, patentebisa da samrewvelo nimuSebis Sesaxeb hara-
res oqmis, bangis SeTanxmebis, an evraziis sapatento konvenciis
monawile mxarea, saerTaSoriso ganacxadis wardgena dasaSvebia,
agreTve, evropis sapatento uwyebaSi, afrikis regionalur
samrewvelo sakuTrebis organizaciaSi, afrikis inteleqtua-
luri sakuTrebis organizaciaSi an evraziis sapatento uwye-
baSi, Sesabamisad.
xelSekruleba srulad aregulirebs im formalur
moTxovnebs, romlebsac unda akmayofilebdes saerTaSoriso
ganacxadi.
PCT xelSekrulebiT ganacxadis wardgena avtomaturad
niSnavs yvela monawile saxelmwifos aRniSvnas.
saerTaSoriso ganacxads yvela aRniSnul saxelmwifos
sapatento uwyebaSi uSualod Setanili erovnuli ganacxadis
Zala aqvs.
43
saerTaSoriso ganacxads utardeba e.w. “saerTaSoriso
Zieba”. igi tardeba erT-erTi mowinave sapatento uwyebis mier.
Sedegebi aisaxeba “saerTaSoriso Ziebis angariSSi”, romelic
warmoadgens im gamoqveynebul masalebze miTiTebis CamonaTvals,
romelmac SeiZleba gavlena iqonios saerTaSoriso ganac xadSi
warmodgenili gamogonebis patentunarianobaze. damatebiT
formdeba winaswari werilobiTi daskvna imis Sesaxeb, sava-
raudod, akmayofilebs Tu ara gamogoneba patentunarianobis
kriteriumebs saerTaSoriso Ziebis angariSze dayrdnobiT.
mas savaldebulo Zala ara aqvs.
saerTaSoriso Ziebis angariSi da werilobiTi daskvna
egzavneba ganmcxadebels, romelsac, miRebuli masalebis Ses-
wavlisa da Sefasebis Semdeg, SeuZlia gaiwvios ganacxadi, gan-
sakuTrebiT maSin, rodesac Ziebis angariSi an werilobiTi
daskvna patentis gacemis mizanSeuwonlobaze miuTiTebs an
gadawyvitos ganacxadSi gamogonebis formulis Secvla.
Tuki saerTaSoriso ganacxadis gawveva ar momxdara, maSin
is gamoqveyndeba saerTaSoriso biuros mier saerTaSoriso
Ziebis angariSTan erTad. am dros werilobiTi daskvna ar
qveyndeba.
Tu ganmcxadebeli gadawyvets gaagrZelos saerTaSoriso
ganacxadis ganxilvis procedurebi erovnuli an regionaluri
patentis mopovebis mizniT, mas SeuZlia daelodos sapri-
oriteto TariRidan ocdaTi Tvis gasvlas da xelSekrulebis
monawile saxelmwifoTa umetesobasTan wamoiwyos erovnuli
procedurebi yovel arCeul uwyebaSi oficialur enaze ganacx-
adis Targmanis miwodebiT (sadac es moiTxoveba), Sesabamisi
safasuris gadaxdiTa da adgilobrivi patentrwmunebulis
momsaxurebis gamoyenebiT.
Tu ganmcxadebels surs Seitanos cvlilebebi ganacxadSi
44
(mag., Ziebis angariSSi dapirispirebul dokumentebsa da weri-
lobiT daskvnaSi arsebuli Sefasebebis gaTvaliswinebiT), raTa
misi potenciuri patentunarianoba gamokveTos Secvlili
ganacxadis meSveobiT, SesaZlebelia nebayoflobiTi saerTa-
Soriso winaswari eqspertizis gamoyeneba. winaswari eqsper-
tizis Sedegia patentunarianobis Sesaxeb winaswari angariSi,
romelic mzaddeba erT-erTi uflebamosili sapatento uwyebis
mier da romelic Seicavs, kidev erTxel gancxadebuli gamog-
onebis Sesaxeb savaldebulo Zalis armqone pirobiT daskvnas.
ganmcxadebels es angariSi aZlevs ufro mtkice safuZvlebs,
romlebze dayrdnobiTac mas SeuZlia Seafasos patentis miRe-
bis sakuTari Sansebi da, Tu angariSi misTvis xelsayrel
daskvnebs Sicavs, ufro meti darwmunebiT gaagrZelos saer-
TaSoriso ganacxadis ganxilvis procedurebi erovnuli da
regionaluri uwyebebis winaSe.
sapatento kooperaciis xelSekrulebis procedurebs
aqvs didi upiratesoba ganmcxadeblis, sapatento uwyebebisa da
saerTod sazogadoebisaTvis:
1. ganmcxadebels aqvs 18 Tve, e.i. ufro meti, vidre mas eqne-
boda PCT xelSekrulebis gamoyenebis gareSe, mosafiqrebeli
dro im ucxo qveynebis SesarCevad, romlebSic sapatento dacvis
moTxovnis survili eqneba. mas SeuZlia amave periodSi aarCios
adgilobrivi patentrwmunebuli ucxoeTis yovel qveyanaSi,
moamzados saWiro Targmanebi da gadaixados safasurebi;
2. ganmcxadebels aqvs imis garantia, rom Tu misi saerTa-
Soriso ganacxadi gaformebulia PCT xelSekrulebiT dadge-
nili saxiT, maSin monawile saxelmwifos sapatento uwyeba
ar etyvis ganacxads uars formaluri moTxovnebis Seusrule-
blobis gamo, erovnul fazaze misi ganxilvisas;
3. ganmcxadebels saerTaSoriso Ziebisa da werilobiTi
45
daskvnis safuZvelze eZleva saSualeba meti saimedoobiT Seafa-
sos gancxadebul gamogonebaze patentebis miRebis Sansebi;
4. ganmcxadebels SesaZlebloba aqvs nebayoflobiTi
saerTaSoriso winaswari eqspertizis mimdinareobisas, Seita-
nos cvlilebebi saerTaSoriso ganacxadSi da amgvarad moaq-
cios igi dawesebul farglebSi, sxvadasxva qveynis sapatento
uwyebebisaTvis gansaxilvelad miwodebamde;
5. sapatento uwyebebis mier Casatarebeli sainforma-
cio Zieba da eqspertizasTan dakavSirebuli samuSaoebi mniS-
vnelovnad SeiZleba Semcirdes an gamoiricxos kidec, im
saerTaSoriso Ziebis angariSis, werilobiTi daskvnisa da, Sesa-
bamis SemTxvevaSi, patentunarianobis dadgenasTan dakavSirebu-
li saerTaSoriso winaswari eqspertizis angariSis wyalobiT,
romelic miewodeba erovnul an regionalur uwyebebs saerTa-
Soriso ganacxadTan erTad;
6. radgan saerTaSoriso ganacxadi qveyndeba saerTaSor-
iso Ziebis angariSTan erTad, mesame pirebs eZlevaT ukeTesi
saSualeba, raTa Camoiyalibon kargad dasabuTebuli mosazre-
ba gancxadebuli gamogonebis SesaZlo patentunarianobasTan
dakavSirebiT; da
7. ganmcxadeblebis sasargeblod saerTaSoriso gamo-
qveyneba mTel msoflios amcnobs maTi saerTaSoriso ganac-
xadis arsebobas, rac aris efeqturi saSualeba reklamisa da
licenziis potenciuri SemZenis mosaZieblad.
saboloo jamSi sapatento kooperaciis xelSekruleba:
xelmisawvdomad xdis msoflios;
axangrZlivebs saerTaSoriso sapatento dacvasTan dakav-
Sirebuli ZiriTadi safasurebis gadaxdis vadebs;
uzrunvelyofs mtkice safuZvels patentis gacemasTan
dakavSirebuli gadawyvetilebebis misaRebad;
46
gamoiyeneba msoflios wamyvani korporaciebis, kvleviTi
dawesebulebebisa da universitetebis mier, rodesac isi-
ni cdiloben moipovon sapatento dacva saerTaSoriso
doneze.
sapatento kooperaciis xelSekrulebiT Seqmnilia kavSiri
Tavisi asambleiT. xelSekrulebis monawile yvela saxelmwifo
asambleis wevria.
asambleam daawesa specialuri saSeRavaTo saSualeba:
1. im fizikuri pirebis sasargeblod, romlebic arian
moqalaqeebi da cxovroben iseT saxelmwifoebSi, romelTa
erovnuli Semosavali erT sul mosaxleze 3000 aSS dolarze
dabalia.
2. ganmcxadeblebis, rogorc iuridiuli ise fizikuri
pirebis sasargeblod, romlebic arian moqalaqeebi da cxov-
roben iseT saxelmwifoebSi, romlebic gaerTianebuli erebis
organizaciis mier mikuTvnebulia naklebad ganviTarebul qvey-
anaTa ricxvs. SeRavaTi gulisxmobs xelSekrulebiT gaTval-
iswinebuli garkveuli safasurebis 75%-iT Semcirebas.
sapatento kooperaciis xelSekrulebis Sesaxeb dawvr-
ilebiTi informacia ganTavsebulia PCT-s vebgverdze (www.wipo.int/pct/applicants.html), agreTve, PCT-s ganmcxadebelTa saxelmZR-
vaneloSi, romelic gamoicema ismo-s mier inglisur da fran-
gul enebze (arsebobs agreTve Cinur, germanul da iaponureno-
vani gamocemebic) da PCT-s siaxleebis furcelSi, romelsac
gamoscems ismo inglisur enaze.
sapatento kooperaciis xelSekruleba daido 1970 wels,
Sesworda 1979 wels da Seicvala 1984 da 2001 wels (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties). xelSekruleba Riaa samrewvelo sakuTrebis dacvis
parizis konvenciis (1883 w.) monawile saxelmwifoebisaTvis.
47
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis sapatento kooperaciis
xelSekruleba 139 monawile saxelmwifos aerTianebda.
sabWoTa kavSiris daSlis Sedegad, saqarTvelo miiCneva
PPCT-s monawiled 1991 wlis 25 dekembridan.
48
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb
xelSekruleba TLT (1994 w.)
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb xelSekrulebis
(TLT xelSekrulebis) mizania sasaqonlo niSnebis erovnul da
regionalur registraciasTan dakavSirebuli procedurebis
erTmaneTTan daaxloeba da SesabamisobaSi moyvana. rac miiRweva
am procedurebis zogierT TaviseburebaTa gamartivebiTa da
harmonizaciiT. Sedegad, sasaqonlo niSnebis ganacxadebsa
da sasaqonlo niSnebis registraciis administrirebasTan
dakavSirebuli mravalferovani samarTalwarmoeba naklebad
rTuli da ufro prognozirebadi xdeba.
TLT xelSekrulebis procedurebis udidesi umravlesoba
exeba sasaqonlo niSnebis uwyebasTan dakavSirebul procedurebs,
romlebic SeiZleba daiyos sam ZiriTad fazad: ganacxadis
Setana niSnis registraciaze, reestrSi cvlilebebis Setana
da registraciis moqmedebis vadis gagrZeleba. yoveli fazis
Sesabamisi wesebi isea Camoyalibebuli, rom cxadad Cans, romeli
ukavSirdeba ganacxads da romeli _ specifikur moTxovnebs.
pirveli fazis moTxovnebTan _ registraciaze warsadgen
ganacxadTan dakavSirebiT TLT xelSekruleba adgens ganacxadSi
Sesatan im monacemTa da miTiTebebis nusxis maqsimums, romelTa
ganacxadSi Setana SeuZliaT moiTxovon xelSekrulebis
monawile mxareebma. es monacemebi da miTiTebebi, kerZod,
Semdegia: Txovna niSnis registraciaze; saxeli da misamarTi da
ganmcxadebelsa da mis warmomadgenelTan dakavSirebuli sxva
monacemebi; niSanTan dakavSirebuli sxvadasxva monacemebi niSnis
gamosaxulebebis garkveuli raodenobis CaTvliT; saerTaSoriso
klasifikaciis (niSnebis registraciisaTvis gankuTvnili
saqonlisa da momsaxurebis saerTaSoriso klasifikaciis
49
Sesaxeb nicis SeTanxmeba (1957w.) (ix. Sesabamisi anotacia
am seriaSi)) Sesabamisad klasificirebuli saqonlisa da
momsaxurebis CamonaTvali; da, sadac erovnuli kanonmdeblobiT
moiTxoveba, gancxadeba niSnis gamoyenebis ganzraxvis Sesaxeb.
yovelma monawile mxarem unda dauSvas, rom saqoneli da/an
momsaxureba ekuTvnodes saerTaSoriso klasifikaciis sxva da
sxva klass. ramdenadac daSvebuli moTxovnebi amomwuravia,
monawile mxares ar SeuZlia moiTxovos, magaliTad, rom
ganmcxadebelma warmoadginos savaWro reestridan amonaweri
an miTiTeba garkveuli komerciuli saqmianobis Sesaxeb, an
mtkicebuleba, rom sasaqonlo niSani registrirebuli iyo
sxva qveyanaSi.
meore fazasTan dakavSirebuli moTxovnebi, romlebsac
moicavs TLT xelSekruleba, exeba saxelis, misamarTis da
Tavad mflobelis cvlilebas. aqve aris, agreTve, mocemuli
gamosayenebeli formaluri moTxovnebis amomwuravi CamonaTvali.
im SemTxvevaSi, rodesac moiTxoveba cvlilebis Setana
erTze met, SesaZloa asobiT, sasaqonlo niSnis ganacxadSi an
registraciaSi, sakmarisia erTi gancxadebis wardgena, Tu es
cvlileba miekuTvneba yvela ragistracias an ganacxads.
mesame fazis moTxovnebTan _ registraciis moqmedebis
vadis gagrZelebasTan dakavSirebiT TLT xelSekruleba
registraciis sawyisi periodisa da registraciis moqmedebis
yoveli momdevno gagrZelebisaTvis aTwlian periods adgens.
garda, amisa, TLT xelSekruleba iTvaliswinebs,
rom patentrwmunebuli SeiZleba iyos erTi da imave
piris warmomadgeneli misi ramdenime ganacxadisa da
registraciisaTvis.
xelSekruleba iTvaliswinebs, agreTve, rom Tu
gancxadeba gakeTebulia formiT, romelic Seesabameba
50
TLT xelSekrulebaze TandarTuls, is unda iqnes miRebuli,
Tu gamoyenebulia uwyebaSi daSvebuli ena da aranairi sxva
formaloba ar unda moiTxovebodes.
gansakuTrebiT aRsaniSnavia, rom TLT xelSekruleba ar
iZleva nebismieri xelmoweris dadasturebis, auTentifikaciis an
damowmebis moTxovnis nebas, garda registraciaze uaris Tqmis
SemTxvevisa.
TLT xelSekruleba (romlis sruli versia gamoqveynebulia
vebgverdze www.wipo.int/treaties) daido 1994 wels da
igi Riaa ismos wevri saxelmwifoebisaTvis da zogierTi
samTavrobaTaSoriso organizaciisaTvis.
ratifikaciis da mierTebis Sesaxeb samarTlebrivi aqtebi
deponirebisaTvis waredgineba ismos generalur direqtors.
xelSekruleba ZalaSi Sevida 2005 wlis 28 aprils.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis TLT xelSekruleba 42
monawile mxare saxelmwifos aerTianebda.
51
singapuris xelSekruleba
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb
(2006 w.)
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb singapuris
xelSekruleba (singapuris xelSekruleba) miiRes sasaqonlo
niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb ganaxlebuli xelSekrulebis
miRebisadmi miZRvnil diplomatiur konferenciaze, romelic
Catarda 2006 wlis 13-28 marts.
singapuris xelSekrulebis mizania Tanamedrove da
dinamikuri saerTaSoriso koncefciis Camoyalibeba sasaqonlo
niSnis registraciis procedurebis harmonizaciasTan
dakavSirebiT. axali xelSekruleba, romelic agebulia
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb 1994 wlis
xelSekrulebis (TLT 1994w.) safuZvelze, ufro farTo
masStabisaa da iTvaliswinebs axal miRwevebs komunikaciis
teqnologiebis sferoSi.
TLT 1994-sagan gansxvavebiT, singapuris xel-
Sekruleba ZiriTadad gamoiyeneba iseTi niSnebisaTvis,
romelTa registraciac SeiZleba ganxorcieldes monawile
mxaris kanonmdeblobis mixedviT. Zalze mniSvnelovania, rom
pirvelad xdeba aratradiciuli niSnebis pirdapiri aRiareba
saerTaSoriso aqtiT, romelic dakavSirebulia sasaqonlo
niSnebis kanonmdeblobasTan. xelSekruleba exeba yvela saxis
niSans, maT Soris aratradiciul xilul niSnebs, rogoricaa
hologramebi, samganzomilebiani niSnebi, feri, poziciuri da
moZravi niSnebi, agreTve uxilav niSnebs, rogoricaa bgeriTi,
ynosviTi an gemovnebiTi da SegrZnebiTi niSnebi. aseTi
niSnebisaTvis instruqcia iTvaliswinebs maT wardgenas
52
ganacxadebiT, romelic SeiZleba Seicavdes aragrafikul an
arafotografiul reproduqciebs.
singapuris xelSekruleba monawile mxareebs utovebs
uflebas, airCion komunikaciis forma da saSualeba, kerZod,
miiRon Tu ara Setyobinebebi qaRaldis matareblebze,
eleqtronuli saxiT da sxva saxis komunikaciebi. es aisaxeba
ganacxadebis formalur moTxovnebze da iseT moTxovnebze,
rogoricaa uwyebasTan dakavSirebul dokumentebze xelis
mowera. es xelSekruleba ZalaSi tovebs TLT 1994-is Zalze
mniSvnelovan debulebas, saxeldobr imas, rom ar unda
moiTxovebodes qaRaldis do kumentebze nebismieri xelmoweris
auTentifikacia, sertifikacia an damowmeba. Tumca, monawile
mxareebs SeuZliaT Tavad gadawyviton, moxdes Tu ara, da
rogor moxdes, eleqtronuli komunikaciebis auTentifikaciis
sistemis danergva.
erT-erTi siaxle, romelsac xelSekruleba gvTavazobs,
aris SeRavaTebis gaTvaliswineba im SemTxvevaSi, rodesac
ganmcxadebeli an mflobeli ver icavs procedurul vadebs.
xelSekrulebis monawile mxareebi valdebulni arian TavianTi
Sexedulebisamebr dauSvan erTi SeRavaTi mainc Semdegidan: vadis
gagrZeleba, proceduris gagrZeleba da uflebebis aRdgena,
Tuki vadis darRveva moxda SemTxveviT an, moxda saTanado
Zalisxmevis gamoyenebis miuxedavad.
singapuris xelSekruleba moicavs debulebebs sasaqonlo
niSnebis licenziebis registraciis Sesaxeb da awesebs
maqsimalur aucilebel pirobebs licenziebis registraciis,
Sesworebisa da gauqmebis moTxovnebze.
singapuris xelSekrulebis sxva debulebebi (rogoricaa
mravalklasian ganacxadebsa da regis traciebTan da saerTaSoriso
(nicis) klasi fikaciis gamoyenebasTan dakavSirebuli moTxovnebi)
53
praqtikulad imeorebs TLT 1994-is moTxovnebs. orive xelSekruleba erTmaneTisagan damo ukidebelia
da maTi ratifikacia da maTTan mierTeba damoukideblad
xorcieldeba.
singapuris xelSekruleba afuZnebs monawile mxareebis
asambleas.
monawile mxareebis asambleis SeqmniT ufro moqnili xdeba
im administraciuli procedurebis detalebis gansazRvris
meqanizmi, romlebic unda ganaxorcielon sasaqonlo niSnebis
erovnulma uwyebebma. asamblea uflebamosilia Secvalos
instruqciebi da tipuri saerTaSoriso blankebi. mas SeuZlia
mosamzadebel doneze ganixilos xelSekrulebis samomavlo
ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebic.
garda amisa, di plomatiurma konferenciam miiRo
sasaqonlo niSnebis kanomdeblobis Sesaxeb singapuris
xelSekrulebisa da masTan dakavSirebuli instruqciis
damatebiTi rezolucia, romelSic deklarirebulia monawile
mxareebis mier xelSekrulebiT mocemuli zogierTi sakiTxis
erTiani gaazreba. kerZod is, rom xelSekruleba monawile
mxareebs ar avaldebulebs 1) axali tipis niSnebis
registracias, an 2) ganacxadis eleqtronuli wardgenis
an sxva avtomatizebuli sistemebis danergvas. specialuri
debulebebia gaTvaliswinebuli ganviTarebadi da naklebad
ganviTarebuli qveynebis damatebiTi teqnikuri daxmarebis Sesaxeb,
raTa maT SeZlon xelSekrulebis debulebaTa upiratesobis
srulyofilad gamoyeneba. aRiarebul iqna, rom naklebad
ganviTarebuli qveynebi ismo-s monawile mxareebis mxridan
teqnikuri daxmarebis upirvelesi da umTavresi mosargebleni
iqnebian. momaval asambleas evaleba yovel rigiT sesiaze
Tvalyuri adevnos da Seafasos daxmarebis msvleloba; amasTan,
54
gaiTvaliswinos, rom nebismieri dava, romelic xelSekrulebis
interpretaciasTan an gamoyenebasTan dakavSirebiT aRiZvreba,
unda gadawydes megobrul atmosferoSi, konsultaciisa da
Suamdgomlobis safuZvelze ismo-s generaluri direqtoris
xelSewyobiT.
sasaqonlo niSnebis kanonmdeblobis Sesaxeb singapuris
xelSekruleba (sruli teqsti ix. vebgverdze www.wipo.in/treaties) Riaa xelmosawerad ismo-s wevri saxelmwifoebisaTvis
da zogierTi samTavrobaTaSoriso organizaciisaTvis 2007
wlis 27 martamde.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi
deponirebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
xelSekruleba ZalaSi Sedis aTi saxelmwifos an sasaqonlo
niSnebis regionaluri uwyebis mqone samTavrobaTaSoriso
organizaciis mier ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi
aqtebis wardgenidan sami Tvis Semdeg.
55
strasburgis SeTanxmeba
saerTaSoriso sapatento klasifikaciis Sesaxeb
(1971 w.)
strasburgis SeTanxmeba awesebs saerTaSoriso sapaten-
to klasifikacias, romelic arsebul teqnologiebs yofs rva
ganyofilebad da daaxloebiT 70000 klasad. TiToeuli klasi
aRiniSneba simboloTi, romelic Sedgeba arabuli cifrebisa da
laTinuri anbanis asoebisagan.
saerTaSoriso sapatento klasifikaciis saTanado sim-
boloebi mieTiTeba sapatento dokumentebze (gamoqveynebul sa-
patento ganacxadebsa da gacemul patentebze), romelTa yovel-
wliuri gamocemebis raodenoba 1000000-s aRemateba. saTanado
simboloebis miniWeba xdeba erovnuli an regionaluri sam-
rewvelo sakuTrebis uwyebis mier, romelic aqveynebs sapatento
dokuments.
klasifikacias uaRresad didi roli eniWeba sapatento
dokumentebSi “teqnikis donis” kvlevis Catarebisas. aseTi
saxis Zieba esaWiroeba patentis gamcem organoebs, potenci-
ur gamomgoneblebs, kvleviT da sainJinro (sakonstruqtoro)
dawesebulebebs da sxva organizaciebs, romlebic teqnologi-
uri miRwevebis gamoyenebiT an gaumjobesebiT arian dakaveb-
ulni.
saerTaSoriso sapatento klasifikacias iyenebs 100-
ze meti saxelmwifos sapatento uwyeba, oTxi regionaluri
uwyeba da sapatento kooperaciis xelSe krulebasTan dakav-
Sirebuli ismo-s samdivno.
saerTaSoriso sapatento klasifikacia ganuwyvetliv gan-
icdis ganaxlebas da yovel xuT weliwadSi axali redaqcia
56
qveyndeba. amJamindeli merve redaqcia ZalaSi Sevida 2006 wlis
1 ianvridan.
ganaxleba xorcieldeba eqspertTa komitetis mier,
romelic fuZndeba SeTanxmebis Tanaxmad. eqspertTa komite-
tis wevria SeTanxmebis monawile yvela saxelmwifo.
saerTaSoriso sapatento klasifikaciis Sesaxeb SeTanx-
mebis mixedviT iqmneba kavSiri, Tavisi asambleiT. asambleis
wevria kavSiris wevri yvela saxelmwifo. asambleis erT-erTi
umniSvnelovanesi amocanaa kavSiris orwliani programisa da
biujetis miReba.
SeTanxmeba daido 1971 wels da Sesworda 1979 wels
(sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).strasburgis SeTanxmeba Riaa samrewvelo sakuTrebis
dacvis parizis konvenciis (1883 w.) mxare saxelmwifoebisaT-
vis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis strasburgis SeTanxmeba 59
mxare saxelmwifos aerTianebda.
57
haagis SeTanxmeba
samrewvelo nimuSebis saerTaSoriso
registraciis Sesaxeb
(1925 w.)
amJamad ZalaSia haagis SeTanxmebis sami: 1934, 1960 da
1999 wlebis aqtebi.
saerTaSoriso registraciis mopovebis ufleba aqvs
fizikur an iuridiul pirs, romelic aris moqalaqe, aqvs
moqmedi samrewvelo an komerciuli sawarmo, mudmivi
sacxovrebeli adgili, an 1999 wlis aqtis Tanaxmad,
Cveulebrivi sacxovrebeli adgili romelime an samive aqtis
monawile mxaris teritoriaze.
saerTaSoriso registracia SeiZleba regulirdebodes
1934, 1960, an 1934 wlis aqtebiT an nebismieri maTi
kombinaciiT imis Sesabamisad, Tu romel mxare saxelmwifosTan
aqvs ganmcxadebels zemoT aRniSnuli kavSiri (SemdgomSi _
“warmoSobis mxare saxelmwifo).
amJamad saerTaSoriso registraciis 99%-ze meti regu-
lirdeba 1999 wlis an 1960 wlis aqtebiT.
1960 da 1999 wlis aqtebi
samarTlebrivi dacvis sistema, romelic Seesabameba
1960 an 1999 wlis aqtebs, SeiZleba gadmoices Semdegnairad:
samrewvelo nimuSebis saerTaSoriso registraciis moTxovna
SeiZleba ismo-s saerTaSoriso biurosagan, uSualod an
warmoSobis mxare saxelmwifos samrewvelo sakuTrebis uwyebis
meSveobiT, am mxare saxelmwifos kanonmdeblobis Sesabamisad.
saerTaSoriso registracia efuZneba ganacxa ds da
58
samrewvelo nimuSis erT an ramdenime fotosuraTs an
sxva grafikul gamosaxulebas. ganacxadi unda Seicavdes
monawile mxareebis CamonaTvals, romlebzec unda
gavrceldes saerTaSoriso registracia, da nakeTobis
an nakeTobebis miTiTebas, romelSi CasarTavad an romelze
dasatanadac aris gamiznuli samrewvelo nimuSi. saerTaSoriso
registraciis moqmedeba SiZleba gavrceldes warmoSobis mxare
saxelmwifozec, Tu am ukanasknelis kanonmdebloba sxvagvar
wess ar iTvaliswinebs. ganacxadis Sedgena dasaSvebia inglisur
an frangul enaze.
samrewvelo nimuSebis fotosuraTebi an sxva
grafikuli gamosaxulebebi, miwodebuli ganmcxadeblis mier
qveyndeba saerTaSoriso samrewvelo nimuSebis biuletenSi,
romelic gamoicema yovelTviurad CD-ROM-ze da gamoifineba
internetSi. survilisamebr, ganmcxadebels SeuZlia mis mier
miTiTebul mxareTa kanonmdeblobis gaTvaliswinebiT, moiTxovos
gamoqveynebis gadadeba ara umetes 30 Tviani vadiT, saerTaSoriso
registraciis TariRidan, an, Tu moTxovnilia prioriteti,
prioritetis TariRidan.
saerTaSoriso registracias, ganmcxadeblis mier
miTiTebul SeTanxmebis TiToeuli mxare saxelmwifos
teritoriaze aqvs iseTve moqmedebis Zala, rogoric uSualod
erovnul uwyebaSi registracias, Tu am qveynis erovnuli
kanoniT dacvis miniWebisaTvis dadgenili yvela formaluri
moTxovna Seasrula ganmcxadebelma da yvela saamisod saWiro
administraciuli qmedeba daasrula am saxelmwifom.
ganmcxadeblis mier miTiTebuli SeTanxmebis TiToeul
mxares SeuZlia uari Tqvas dacvis miniWebaze saerTaSoriso
registraciis gamoqveynebis TariRidan 6 Tvis, an, 1999 wlis
aqtis mixedviT SesaZlo 12 Tvis vadaSi. dacvis miniWebaze uari
59
SeiZleba efuZnebodes mxolod formaluri moTxovnebisagan
gansxvavebul erovnuli kanonmdeblobis moTxovnebs da
administraciuli qmedebebi unda ganxorcieldes SeTanxmebis
im mxare saxelmwifos uwyebis mier, romelic uars ambobs
dacvis miniWebaze.
dacvis vada ganisazRvreba 5 wliT saerTaSoriso
registraciis TariRidan da misi gagrZeleba SesaZlebelia
aranakleb: 1960 wlis aqtiT, erTxel 5 wliT, da ori aseTi
periodiT 1999 wlis aqtiT.
Tu SeTanxmebis mxare saxelmwifos kanoni iTvaliswinebs
samrewvelo nimuSis ufro xangrZliv dacvas, dacvis vada
samrewvelo nimuSisaTvis saerTaSoriso registraciis
safuZvelze am monawile mxare saxelmwifos teritoriaze
SesaZlebelia gagrZeldes dacvis vadis amowurvamde.
1934 wlis aqti
1934 wlis aqts daqvemdebarebuli saerTaSoriso regis-
traciis ZiriTadi gansxvaveba saerTaSoriso registraciisagan,
romelic srulad an nawilobriv regulirdeba 1960 an 1999
wlis aqtiT, aris Semdegi:
registracia vrceldeba avtomaturad 1934 wlis aqtis
yvela mxare saxelmwifoze, garda saxelmwifoebisa, romleb-
mac garkveviT Tqves uari dacvis miniWebaze.
registracia SeiZleba iyos Ria an daluquli.
gamoqveyneba ar Seicavs samrewvelo nimuSebis gamosaxule-
bas. is ubralod miuTiTebs nakeTobas an nakeTobebze, rom-
lebSic CarTulia samrewvelo nimuSi.
dacvis vada 15 welia, is moicavs sawyis 5 wlian periods,
romelic SeiZleba gagrZeldes momdevno 10 wliT.
ar arsebobs uaris Tqmis Setyobinebis moTxovna. registracia
60
unda moxdes frangul enaze.
zogadi cnobebi
haagis SeTanxmebis gamomyenebelTa saqmianobis gaiolebis
mizniT ismo-s samdivno aqveynebs saxelmZRvanelos samrewvelo
nimuSebis saerTaSoriso registraciisaTvis.
haagis SeTanxmeba daido 1925 wels, gadaisinja londonSi
1934 wels da haagaSi _ 1960 wels. is Seivso damatebiTi
aqtiT, romelsac xeli moewera monakoSi 1961 wels da
Semvsebi aqtiT, romelic xelmowerilia stokholmSi 1967
wels da Sesworda 1979 wels. rogorc zemoT aRvniSneT,
Semdgomi aqti miiRes JenevaSi 1999 wels.
haagis SeTanxmebiT daarsda kavSiri, romelsac 1970
wlidan gaaCnia asamblea. kavSiris wevri yvela saxelmwifo,
romelic miuerTda stokholmis Semvseb aqts, asambleis
wevria. asambleis mniSvnelovan amocanaTa Soris aris orwliani
programisa da biujetis miReba da instruqciaSi cvlilebebis
Setana, haagis sistemis gamoyenebasTan dakavSirebuli
safasurebis dadgenis CaTvliT.
SeTanxmebis 1960 wlisa da 1934 wlis aqtebi (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties) Riaa samrewvelo
sakuTrebis dacvis Sesaxeb parizis konvenciis (1883 w.)
mxare saxelmwifoebisaTvis. 1999 wlis aqti Riaa ismo-s
wevri saxelmwifoebisa da zogierTi samTavrobaTaSoriso
organizaciisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samar T leb rivi aqtebi depo-
ni rebisaTvis wared gi neba ismo-s generalur direqtors.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis haagis SeTanxmeba 55 monawile
mxares aerTianebda. saqarTvelo SeTanxmebas miuerTda 2003
wlis 1 agvistos.
61
bernis konvencia
literaturuli da mxatvruli
nawarmoebebis dacvis Sesaxeb
(1886 w.)
konvencia eyrdnoba sam ZiriTad princips da Seicavs rig
debulebebs, romlebic gansazRvravs dacvis miniWebis minimalur
standartebsa da im specialur debulebebs, romlebic gankuTv-
nilia ganviTarebadi qveynebisaTvis, Tu maT surT am debule-
bebiT sargebloba.
(1) es sami ZiriTadi principia:
a) kavSiris erT-erT qveyanaSi Seqmnil nawarmoebs (es
aris nawarmoebi, romlis avtori aris kavSiris wevri qveynis
moqalaqe an nawarmoebi, romelic pirvelad gamoqveynda aseT
qveyanaSi) kavSiris wevr yvela sxva qveyanaSi unda hqondes ise-
Tive dacva, rogorsac es qveynebi aniWeben sakuTar moqalaqeebs
(“erovnuli reJimis” principi)1.
b) nawarmoebze uflebebis warmoSoba damokidebuli ar
aris formaluri pirobebisa da procedurebis Sesrulebaze.
dacvis miniWeba xdeba avtomaturad da ar aris dakavSirebu-
li registraciasTan, Sesanaxad gadacemasa da sxva msgavs for-
malobebTan (“avtomaturi” dacvis principi)2.
g) saavtoro uflebebis arseboba da maTi gamoyeneba ar
1 inteleqtualuri sakuTrebis vaWrobasTan dakavSirebuli aspeqtebis Sesaxeb” SeTanxmebis
(TRIPS-is SeTanxmeba) Tanaxmad “erovnuli reJimis”, “avtomaturi dacvis” da “dacvis
damoukideblobis” principebi savaldebuloa vaWrobis msoflio organizaciis im wevri
saxelmwifoebisTvisac, romlebic ar arian bernis konvenciis monawileebi. amasTan, TRIPS- SeTanxmeba awesebs savaldebulo “upiratesi xelSewyobis reJims”, romlis Tanaxmadac
nebismieri SeRavaTi da upiratesoba, romelsac wevri qveyana aniWebs nebismieri sxva qveynis
moqalaqeebs, dauyovnebliv da upirobod vrceldeba “vmo”-s wevri yvela saxelmwifos
moqalaqeebze.
2 ix. 1
62
aris damokidebuli dacvis arsebobaze nawarmoebis warmoSobis
qveyanaSi (“dacvis damoukideblobis” principi)3. Tumca, Tu
xelSekrulebis monawile romelime saxelmwifo saavtoro
uflebebis moqmedebis konvenciiT gaTvaliswinebul vadaze ufro
xangrZliv vadas iTvaliswinebs, dacvaze SeiZleba uari iTqvas
mas Semdeg, rac dacvis vada amoiwureba nawarmoebis warmoSobis
qveyanaSi.
(2) dacvis minimaluri standartebi exeba dacul nawarmoe-
bebs, avtoris uflebebs nawarmoebze da dacvis xangrZlivobas:
a) saavtoro uflebebiT dacul nawarmoebebs warmoadgens
nebismieri nawarmoebi literaturis, mecnierebisa da xelovnebis
sferoSi, miuxedavad misi gamoxatvis xerxisa da formisa.
b) garkveuli nebadarTuli daTqmebis, SezRudvebisa da
gamonaklisebis gaTvaliswinebiT, sxva uflebebs Soris Semdegi
gansakuTrebuli uflebebi unda iqnes aRiarebuli:
Targmnis ufleba;
nawarmoebis adaptirebisa da musikaluri aranJirebis ufle-
ba;
dramatuli, dramatul-musikaluri da musikaluri nawar-
moebebis nebismieri saSualebiT an xerxiT sajarod Ses-
rulebis ufleba;
literaturis nawarmoebebis sajarod wakiTxvis ufleba;
aseTi nawarmoebebis Sesrulebis nebismieri saSualebiT an
xerxiT sajaro gadacemis ufleba;
eTeriT, an sajaro gadacemis nebismieri sxva sadeniani Tu
usadeno saSualebiT sajaro gadacemis ufleba (sadac
xelSekrulebis monawile saxelmwifos SesaZlebloba eZl-
eva, gaiTvaliswinos saTanado anazRaurebis ufleba nebarT-
3 ix. 1
63
vis uflebis sanacvlod);
nawarmoebis nebismieri saxiT an formiT reproducirebis
ufleba (kavSiris wevr saxelmwifos ufleba aqvs kanonm-
deblobiT gaiTvaliswinos nawarmoebis avtoris Tanxmobis
gareSe reproducirebis SemTxvevebi im pirobiT, rom repro-
ducireba moxdeba gansakuTrebul SemTxvevebSi, reproducire-
ba ar SeuSlis xels nawarmoebis Cveulebriv (normalur)
gamoyenebas da reproducireba ar Selaxavs nawrmoebis av-
toris kanonier interesebs. amasTan, kavSiris wevr saxelmwi-
fos ufleba aqvs musikaluri nawarmoebis xmovani Canaweris
reproducirebis SemTxvevaSi, gaiTvaliswinos avtoris mier
Sesabamisi anazRaurebis moTxovnis ufleba);
nawarmoebis gamoyenebis ufleba audiovizualuri nawarmoe-
bis safuZvlad da am audiovizualuri nawarmoebis repro-
ducirebis, gavrcelebis, sajaro Sesrulebisa da sajaro
gacnobis ufleba4.
konvencia aseve iTvaliswinebs nawarmoebis avtoris
araqonebriv uflebebs, kerZod: nawarmoebis avtorobis ufle-
bas da nawarmoebis xelSeuxeblobis uflebas, rac gulisxmobs
avtoris uflebas ar dauSvas nawarmoebis nebismieri gauku-
RmarTeba, danawevreba, damaxinjeba an sxvagvari cvlileba,
agreTve am nawarmoebis nebismieri sxva saxiT Selaxva, ramac
SesaZloa ziani miayenos avtoris Rirsebas an reputacias.
g) rac Seexeba dacvis xangrZlivobas, zogadi wesis Ta-
naxmad, dacva grZeldeba avtoris gardacvalebidan aranakleb
50 wlis amowurvamde, Tumca arsebobs gamonaklisebi am zogadi
wesidan. anonimuri an fsevdonimuri nawarmoebebisaTvis dacvis
4 TRIPS-is SeTanxmebis Tanaxmad, gaqiravebis gansakuTrebuli ufleba unda gavrceldes
kompiuterul programebsa da, gansazRvruli pirobebis gaTvaliswinebiT, audiovizualur
nawarmoebebze.
64
vada iwureba 50 wlis Semdeg im momentidan, rac nawarmoebi
kanonierad gaxda xelmisawvdomi sazogadoebisaTvis, garda im
SemTxvevisa, rodesac fsevdonimTan avtoris identificireba
araviTar eWvs ar iwvevs, an rodesac avtori Tavis vinaobas
am periodSi amJRavnebs. am ukanasknel SemTxvevaSi, zogadi wesi
gamoiyeneba. audiovizualuri (kinematografiuli) nawarmoebebis
SemTxvevaSi dacvis minimaluri vadaa 50 weli nawarmoebis sa-
jaro gacnobidan (“gamoSvebidan”) an, Tu nawarmoebi ar gaxda
sajarod xelmisawvdomi, _ nawarmoebis Seqmnidan. gamoyenebiTi
xelovnebisa da fotografiuli nawarmoebebis dacvis minimaluri
vadaa 25 weli nawarmoebis Seqmnidan5.
(3) ganviTarebad qveynebs, gaerTianebuli erebis generaluri
asambleis mier dadgenili praqtikis Tanaxmad, Targmnis ufle-
basa da reproducirebis uflebasTan dakavSirebiT garkveuli
saxis nawarmoebebisaTvis da garkveul pirobebSi SeiZleba ar
Seexos dacvis zemoaRniSnuli minimaluri standartebi.
bernis kavSirs gaaCnia asamblea da aRmasrulebeli komite-
ti. asambleis wevria gaerTianebis wevri yvela is qveyana, romel-
ic mierTebulia stokholmis aqtis administraciul da daskvniT
debulebebTan mainc.
aRmasrulebeli komitetis wevrebis arCeva xdeba gaer-
Tianebis wevrTagan. gamonaklisia Sveicaria, romelic ex offi cio wevria. 2009 wlis 15 ianvrisaTvis bernis konvenciis wevri
saxelmwifoebis raodenobam 164 Seadgina, aRmasrulebeli
komitetis wevrTa raodenobam ki _ 40.
bernis kavSiris mimarT orwliani programisa da ismo-s
samdivnos biujetis dadgena asambleis funqcias warmoadgens.
bernis konvencia daido 1886 wels, gadaisinja parizSi
5 TRIPS-is SeTaxmebis Tanaxmad, dacvis nebismieri vada, romelic ar gamoiTvleba fizikuri
piris sicocxlis mixedviT, ar unda iyos 50 welze naklebi.
65
1896 wels da berlinSi _ 1908 wels, dasrulda bernSi 1914
wels, gadaisinja romSi 1928 wels, briuselSi _ 1948 wels,
stokholmSi _ 1967 wels da parizSi _ 1971 wels, xolo
Sesworda 1979 wels (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.6,7
saqarTvelo konvencias miuerTda 1995 wlis 16 maiss.
6 unda aRiniSnos, rom vaWrobis msoflio organizaciis wevri saxelmwifoebi, Tundac
isini ar iyvnen bernis konvenciis monawileebi, valdebulni arian Seasrulon bernis
konvenciis materialuri nawilis normebi. vaWrobis msoflio organizaciis wevri iseTi
saxelmwifoebisaTvis, romlebic ar arian bernis konvenciis monawileebi, bernis konvenciiT
gaTvaliswinebuli araqonebrivi uflebebis Sesaxeb normebis Sesruleba savaldebulo ar
aris.
7 aRsaniSnavia, rom ganviTarebad qveynebs TRIPS-is SeTanxmebiT nakisri valdebulebebis
Sesrulebis gadadeba SeuZliaT 2013 wlis 1 ivlisamde (m. 65).
66
briuselis konvencia
TanamgzavriT gadacemuli programis
matarebeli signalebis gavrcelebis Sesaxeb
(1974 w.)
konvenciis Tanaxmad xelSekrulebis monawile saxelmwi-
foebs evalebaT adekvaturi zomebis miReba maT teritoriaze
an maTi teritoriidan TanamgzavriT gadacemuli programis
matarebeli signalis unebarTvo gavrcelebis aRsakveTad. gavr-
celeba unebarTvod iTvleba, rodesac masze ar aris gacemuli
nebarTva im organizaciis, Cveulebriv, samauwyeblo organizaci-
is mier, romelic gadawyvets, Tu risgan Sedgeba programa. ze-
moaRniSnuli valdebuleba exeba im organizaciebs, romlebic
xelSekrulebis monawile saxelmwifos ekuTvnis (sruli teqs-
ti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).konvenciis debulebebi ar gamoiyeneba im SemTxvevaSi, rode-
sac signalebis gavrceleba pirdapir samauwyeblo TanamgzavriT
xorcieldeba.
konvencia ar iTvaliswinebs gaerTianebis, mmarTveli orga-
nos an biujetis dawesebas.
konvencia Riaa yvela im saxelmwifosaTvis, romelic gaer-
Tianebuli erebis, an sxva iseTi saagentoebis wevria, romlebic
gaerTianebuli erebis organizaciebis sistemas miekuTvneba.
ratifikaciis, miRebis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi
deponirebisaTvis waredgineba gaerTianebuli erebis generalur
mdivans.
2009 wlis 15 ianvrisaTvis briuselis konvencia 33
monawile mxares aerTianebda.
67
ismo-s xelSekruleba
saavtoro uflebebis Sesaxeb
WCT (1996 w.)
aRniSnuli xelSekruleba warmoadgens bernis konvenci-
is farglebSi moqmed specialur SeTanxmebas. misi monawile
yvela saxelmwifo (Tundac is ar iyos bernis konvenciis
wevri) valdebulia daakmayofilos 1886 wlis literaturisa
da xelovnebis nawarmoebebis dacvis Sesaxeb bernis konvenciis
parizis 1971 wlis aqtis materialuri normebi.
xelSekruleba damatebiT iTvaliswinebs saavtoro
uflebiT ori saxis obieqtis dacvas. esenia: 1) kompiuteruli
programebi, miuxedavad maTi gamosaxvis xerxisa da formisa
da 2) monacemebisa da sxva masalebis (monacemTa bazebis)
kompilacia nebismieri formiT, rac maTi Sinaarsis SerCevis an
ganlagebis gamo warmoadgens inteleqtualuri Semoqmedebis
Sedegs. (Tu monacemTa baza ar warmoadgens inteleqtualuri
Semoqmedebis Sedegs, maSin is scildeba xelSekrulebis dacvis
farglebs).
rac Seexeba avtorTa uflebebs, xelSekruleba damatebiT
ganixilavs: 1) gavrcelebis uflebas; 2) gaqiravebis uflebas
da 3) nawarmoebis sajaro gacnobis uflebas. TiToeuli es
ufleba warmoadgens gansakuTrebul uflebas, garkveuli Sez-
Rudvebisa da gamonaklisebis gaTvaliswinebiT.
gavrcelebis ufleba warmoadgens nawarmoebis origina-
lis an aslebis sajarod xelmisawvdomobaze nebarTvis micemis
uflebas sakuTrebis uflebis gayidvis an sxvagvarad gadacemis
gziT.
gaqiravebis ufleba warmoadgens sami saxis nawarmoebis
68
originalis an aslebis sazogadoebisaTvis komerciuli miz-
niT gaqiravebaze nebarTvis micemis uflebas. es nawarmoebebia:
1) kompiuteruli programebi (garda im SemTxvevisa, rodesac
kompiuteruli programa TavisTavad ar warmoadgens gaqiravebis
arsebiT obieqts); 2) kinematografiuli nawarmoebebi (mxolod
im SemTxvevebSi, rodesac komerciuli gaqiravebis gamo nawar-
moebebis reproducireba farTod gavrcelda da arsebiTad iqna
Selaxuli reproducirebis gansakuTrebuli ufleba, 3) nawar-
moebebi, romlebic materializebulia fonogramebSi, rogorc
es xelSekrulebis monawile mxareebis erovnul kanonmde-
blobaSia gansazRvruli (garda im qveynebisa, sadac aseTi gaq-
iravebisaTvis saTanado anazRaurebis sistema amoqmedda 1994
wlis 15 aprilamde da jer kidev agrZelebs moqmedebas).
sajaro gacnobis ufleba warmoadgens sajarod sadeniani
an usadeno kavSirgabmulobis saSualebebiT nawarmoebis gad-
acemaze nebarTvis micemis uflebas, maT Soris _ “nawarmoebebis
sajarod xelmisawvdomobaze nebarTvis micemis uflebas, rode-
sac nebismier pirs miuwvdeba xeli nawarmoebze misTvis sasur-
veli adgilidan da misTvis sasurvel dros”. es ukanaskneli,
kerZod, gulisxmobs interaqtiuli gziT xelmisawvdomobas, in-
ternetis saSualebiT, momxmareblis moTxovnis Sesabamisad.
xelSekruleba monawile mxareebs avaldebulebs, erovnu-
li kanonmdeblobiT gaiTvaliswinon sanqciebi im teqnologi-
uri saSualebebis (mag., daSifvris) gverdis avlis winaaRm-
deg, romelic gamoiyeneba avtorebis mier uflebebiT sarge-
blobasTan dakavSirebiT da iseTi informaciis gadakeTebis
an waSlis sawinaaRmdegod, rogoricaa nawarmoebis avtorTa
identificirebis monacemebi, romlebic saWiroa maTi uflebebis
(mag., licenzirebis, honorarebis amoRebisa da ganawilebis) mar-
TvisaTvis (uflebebis marTvisaTvis gankuTvnili informacia).
69
xelSekruleba TiToeul monawile mxares avaldebulebs
iseTi samarTlebrivi RonisZiebebis gatarebas, rogoric uz-
runvelyofs xelSekrulebis amoqmedebas. kerZod: monawile mx-
arisaTvis savaldebuloa erovnuli kanonmdeblobiT gaiTval-
iswinos uflebebis ganxorcielebis efeqturi procedurebi
xelSekrulebiT gaTvaliswinebul uflebaTa darRvevis aR-
sakveTad. aRniSnuli procedurebi unda Seicavdes saswrafo
RonisZiebebis gatarebis SesaZleblobas darRvevis aRsakveTad
da RonisZiebebs, romlebic Semdgom darRvevebs SeaCerebs.
xelSekrulebis safuZvelze iqmneba monawile mxareebis
asamblea, romlis mTavari amocanaa xelSekrulebis ganxor-
cielebasa da ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis ganx-
ilva. asamblea xelSekrulebasTan dakavSirebiT administraci-
uli sakiTxebis ganxilvas andobs ismo-s samdivnos.
xelSekruleba Riaa ismo-sa da evrogaerTianebis wevri
saxelmwifoebisaTvis. xelSekrulebis safuZvelze Camoyalibe-
bul asambleas SeuZlia xelSekrulebaSi gasawevrianeblad sxva
samTavrobaTaSoriso organizaciebsac uxmos.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
xelSekruleba daido 1996 wlis 20 dekembers JenevaSi
(sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties). 2009 wlis aprilis monacemebiT, ismo-s xelSekruleba
71 monawile mxares aerTianebs.
saqarTvelo xelSekrulebas miuerTda 2002 wlis 6
marts.
70
ismo-s xelSekruleba
Sesrulebebisa da fonogramebis Sesaxeb
WPPT (1996 w.)
xelSekruleba exeba inteleqtualuri sakuTrebis ufle-
bebis mflobelTa or kategorias: 1) Semsruleblebs (msax-
iobebs, momRerlebs, musikosebs da a.S.) da 2) fonogramebis
mwarmoeblebs (fizikur an iuridiul pirebs, romlebic ini-
ciativas iCenen da pasuxismgeblobas iReben xmis Canaweris
fiqsaciaze).
es kategoriebi erTsa da imave CarCoebSi ganixileba,
vinaidan im uflebebis umetesoba, romlebic xelSekrulebiT
miniWebuli aqvT Semsruleblebs, warmoadgens im uflebebs, rom-
lebic dakavSirebulia wminda xmovan CanawerebTan (romlebic
fonogramebis obieqts warmoadgens).
rac Seexeba Semsruleblebs, xelSekruleba maT oTxi sax-
is qonebriv uflebas aniWebs fonogramaze dafiqsirebuli Ses-
rulebebisaTvis (aq ar igulisxmeba audiovizualuri Canawerebi,
magaliTad, moZravi gamosaxulebebi). esenia: 1) reproducirebis
ufleba, 2) gavrcelebis ufleba, 3) gaqiravebis ufleba da 4)
nawarmoebis xelmisawvdomad gaxdis ufleba. TiToeuli maTgani
warmoadgens gansakuTrebul uflebas garkveuli SezRudvebisa
da gamonaklisebis gaTvaliswinebiT.
reproducirebis ufleba gulisxmobs fonogramis nebi-
smieri saxiT an formiT pirdapir an irib reproducirebaze
nebarTvis micemis uflebas.
gavrcelebis ufleba gulisxmobs fonogramis origina-
lis an aslebis sajarod xelmisawvdomobaze nebarTvis mi-
cemis uflebas sakuTrebis uflebis gayidvis an sxvagvarad
71
gadacemis gziT.
gaqiravebis ufleba warmoadgens fonogramis originalis
an aslebis sajarod komerciul gaqiravebaze nebarTvis mice-
mis uflebas, rogorc es xelSekrulebis monawile mxareebis
erovnul kanonmdeblobaSia gansazRvruli (garda im qveynebisa,
sadac aseTi gaqiravebisaTvis saTanado anazRaurebis sistema
amoqmedda 1994 wlis 15 aprilamde da jer kidev agrZelebs
moqmedebas). xelmisawvdomobis uzrunvelyofis ufleba war-
moadgens sadeniani an usadeno saSualebebiT im Sesrulebebisa
sajarod xelmisawvdomobis uzrunvelyofas, romlebic fono-
gramaze isea dafiqsirebuli, rom pirebs maTze xeli miuwvdebo-
deT maTTvis sasurveli adgilidan da maTTvis sasurvel dros.
es ukanaskneli, kerZod, gulisxmobs internetis saSualebiT,
momxmareblis moTxovnis Sesabamisad, interaqtiuli gziT xe-
lmisawvdomobas.
xelSekrulebiT Semsruleblebs TavianTi daufiqsirebeli
(cocxali) SesrulebisaTvis eZlevaT sami saxis qonebrivi
ufleba: 1) eTerSi gadacemis ufleba (garda xelaxali mauw-
yeblobis SemTxvevisa), 2) sajarod gadacemis ufleba (garda
im SemTxvevisa, rodesac Sesruleba eTerSi gadaicema) da 3)
Sesrulebis fiqsaciis ufleba.
xelSekrulebiT Semsruleblebs eZlevaT, agreTve, araqone-
brivi uflebebi: Semsruleblis saxiT identificirebis moTx-
ovnis ufleba da Sesrulebis nebismieri imgvari damaxinjebis
an modificirebis akrZalvis ufleba, rogorsac SeuZlia Sem-
sruleblis reputaciis Selaxva.
rac Seexeba fonogramebis mwarmoeblebs, xelSekrulebiT
maT eZlevaT oTxi saxis ufleba maT fonogramebTan dakavSire-
biT: 1) reproducirebis ufleba; 2) gavrcelebis ufleba; 3)
gaqiravebis ufleba da 4) fonogramis xelmisawvdomad gaxdomis
72
ufleba. TiToeuli maTgani warmoadgens gansakuTrebul ufle-
bas, garkveuli SezRudvebisa da gamonaklisebis gaTval-
iswinebiT.
reproducirebis ufleba warmoadgens nebismieri xerxiT
an formiT fonogramis pirdapir an arapirdapir reproducire-
baze nebarTvis gacemis uflebas;
gavrcelebis ufleba warmoadgens fonogramis original-
isa da aslebis sajarod xelmisawvdomobaze nebarTvis micemis
uflebas sakuTrebis uflebis gayidvis an sxvagvarad gadacemis
gziT;
gaqiravebis ufleba warmoadgens fonogramis originalisa
da aslebis sajaro komerciul gaqiravebaze nebarTvis mice-
mis uflebas, rogorc es xelSekrulebis monawile mxareebis
erovnul kanonmdeblobaSia gansazRvruli (garda im qveynebisa,
sadac aseTi gaqiravebisaTvis saTanado anazRaurebis sistema
amoqmedda 1994 wlis 15 aprilamde da jer kidev agrZelebs
moqmedebas).
xelmisawvdomobis uzrunvelyofis ufleba warmoadgens
sadeniani an usadeno kavSirgabmulobis saSualebebiT fono-
gramis sajarod xelmisawvdomobis uzrunvelyofaze nebarTvis
micemis uflebas imgvarad, rom sazogadoebis wevrebs fono-
gramaze xeli miuwvdebodeT maT mier SerCeuli adgilidan da
maTTvis sasurvel dros. es ufleba gulisxmobs, kerZod, in-
ternetis meSveobiT, moTxovnisamebr, interaqtiuli gziT
xelmisawvdomobas.
rac Seexeba orives – Semsruleblebsa da fonogramis
mwarmoeblebs, xelSekruleba xelSekrulebis yovel monawile
qveyanas avaldebulebs, rom im pirebs, romlebic xelSekrulebis
monawile sxva qveynebis moqalaqeebi arian, garkveuli SezRud-
vebisa da gamonaklisebis gaTvaliswinebiT, misces SesaZlebloba,
73
isargeblon imave pirobebiT, romliTac sargebloben sakuTari
moqalaqeebi (erovnuli reJimi).
garda amisa, xelSekruleba iTvaliswinebs SemsrulebelTa
da fonogramebis mwarmoebelTa mier erTiani saTanado anazRau-
rebis uflebis gamoyenebis SesaZleblobas komerciuli miz-
niT gamoqveynebuli fonogramebis pirdapiri an iribi gamoyen-
ebisaTvis, eTerSi gadacemis an sajarod gacnobisaTvis. Tumca,
xelSekrulebis monawile nebismier mxares SeuZlia SezRudos
an daTqmis SemTxvevaSi, sulac gaauqmos es ufleba. am SemTx-
vevaSi sxva danarCen mxareebs SeuZliaT, uari Tqvan erovnuli
reJimis gamoyenebaze im saxelmwifos mimarT, romelmac daTqmis
safuZvelze Tavisi kanonmdeblobiT ar gaiTvaliswina zemoT
aRniSnuli ufleba (nacvalgeba).
dacvis vada SemsruleblebisaTvis unda Seadgendes mini-
mum 50 wels, romlis aTvlac iwyeba im wlis bolodan, rode-
sac moxda Sesrulebis fonogramaze Cawera.
fonogramis mwarmoeblebis uflebebis dacvis vada
unda Seadgendes aranakleb 50 wels, romlis aTvlac iwyeba
im wlis bolodan, rodesac moxda fonogramis gamocema, xolo
Tu fonogramis Caweridan 50 wlis ganmavlobaSi aseTi gamo-
cema ar momxdara _ im wlis bolodan, rodesac moxda fono-
gramis Cawera.
xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli uflebebis gamoyeneba
da ganxorcieleba ar unda iyos damokidebuli raime for-
maluri moTxovnis Sesrulebaze.
xelSekruleba monawile mxareebs avaldebulebs, erovnu-
li kanonmdeblobiT gaiTvaliswinon sanqciebi im teqnologi-
uri saSualebebis (magaliTad daSifvris) gverdis avlis wi-
naaRmdeg, romelic gamoiyeneba Semsruleblebisa da fonogramis
mwarmoeblebis mier uflebebiT sargeblobasTan dakavSirebiT,
74
da iseTi informaciis gadakeTebis an waSlis sawinaaRmdegod,
rogoricaa Semsruleblisa da fonogramis mwarmoeblis iden-
tificirebis monacemebi, romlebic saWiroa maTi uflebebis (mag.,
licenzirebis, honorarebis amoRebis, da ganawilebis) marTvisaT-
vis (uflebebis marTvisaTvis gankuTvnili informacia).
xelSekruleba TiToeul monawile mxares avaldebu-
lebs iseTi samarTlebrivi RonisZiebebis gatarebas, romelic
xelSekrulebis amoqmedebas uzrunvelyofs. kerZod: monawile
mxarisaTvis savadebuloa, erovnuli kanonmdeblobiT gaiTval-
iswinos uflebebis ganxorcielebis efeqturi procedurebi
xelSekrulebiT gaTvaliswinebul uflebaTa darRvevis aR-
sakveTad. aRniSnuli procedurebi unda Seicavdes saswrafo
RonisZiebebis gatarebis SesaZleblobas darRvevis aRsakveTad
da RonisZiebebs, romlebic Semdgom darRvevebs SeaCerebs.
xelSekruleba afuZnebs monawile mxareebis asambleas,
romlis mTavari amocanaa xelSekrulebis ganxorcielebasa da
ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis ganxilva. asamblea
xelSekrulebasTan dakavSirebul administraciul funqciebs
andobs ismo-s samdivnos.
xelSekruleba Riaa ismo-s da evrogaerTianebis wevri
saxelmwifoebisaTvis. xelSekrulebis ZalaSi SesvlisTanave
asambleas SeuZlia gadawyvetilebis miReba xelSekrulebaSi
gasawevrianeblad sxva samTavrobaTaSoriso organizaciebis
miRebis Taobaze.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi deponi-
rebisaTvis waredgineba ismo-s generalur direqtors.
xelSekruleba daido 1996 wlis 20 dekembers (sruli
teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties). 2009 wlis 15 ianvrisaTvis ismo-s xelSekruleba 68
monawile mxares aerTianebda.
75
Jenevis konvencia
fonogramebis unebarTvo gamravlebisagan
fonogramebis mwarmoeblebis dacvis Sesaxeb
(1971 w.)
konvencia xelSekrulebis monawile yovel saxelmwifos
avaldebulebs daicvas fonogramis is mwarmoebeli, romelic
xelSekrulebis monawile sxva saxelmwifos moqalaqea, misi
Tanxmobis gareSe fonogramis aslis damzadebisagan, aseTi
aslebis importisagan, Tu es importi xorcieldeba sajaro
gavrcelebis mizniT, da am aslebis sajaro gavrcelebisagan.
“fonograma” gulisxmobs mxolod da mxolod xmovan Canaw-
ers (is ar moicavs, magaliTad, filmebisa da videokasete-
bis bgeriTi Tanxlebis biliks) nebismieri formiT (diskze,
lentaze da sxv.). dacva SeiZleba ganxorcieldes saavtoro
uflebebis kanonis, sui generis (momijnave uflebebis) kanonis,
arakeTilsindisieri konkurenciis kanonis an sisxlis samar-
Tlis kanonis CarCoebSi. dacvis xangrZlivoba unda ganisaz-
Rvrebodes minimum 20 wliT fonogramis pirveli fiqsaciidan
an pirveli gamocemidan (erovnuli kanonebi ufro xSirad 50
wels iTvaliswinebs).
konvenciis samdivnos funqcias asrulebs ismo-s samdivno.
konvencia ar iTvaliswinebs raime gaerTianebis, mmarT-
veli organos dafuZnebas, an biujetis dawesebas. konvencia
Riaa yvela im saxelmwifosaTvis, romelic gaerTianebuli ere-
bis an sxva im saagentoebis wevria, romlebic gaerTianebuli
erebis organizaciebis sistemas miekuTvneba.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi de-
ponirebisaTvis waredgineba gaerTianebuli erebis generalur
76
mdivans (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).2009 wlis 15 ianvrisaTvis Jenevis konvencia 76 wevr
saxelmwifos aerTianebda.
saqarTvelo konvencias miuerTda 2002 wlis 20 maiss.
77
romis konvencia
SemsrulebelTa, fonogramebis mwarmoebelTa
da samauwyeblo organizaciaTa uflebebis
dacvis Sesaxeb (1961 w.)
konvencia uzrunvelyofs SemsrulebelTa Sesrulebebis,
fonogramebis mwarmoebelTa fonogramebisa da samauwyeblo orga-
nizaciaTa gadacemebis dacvas.
1) Semsruleblebi (msaxiobebi, momRerlebi, musikosebi, mo-
cekvaveebi da sxva pirebi, romlebic literaturul an xelovnebis
nawarmoebebs asruleben) daculni arian maTi nebarTvis gareSe
iseTi qmedebebisagan, rogoricaa: cocxali Sesrulebis eTerSi ga-
dacema da sajaro gacnoba, cocxali Sesrulebis Cawera, aseTi
Canaweris reproducireba, Tu Tavdapirveli Cawera maTi Tanxmobis
gareSe ganxorcielda an Tu reproducireba xdeba ara im mizniT,
romelsac Tanxmoba iTvaliswinebda.
2) fonogramebis mwarmoeblebi sargebloben maTi fono-
gramebis pirdapir an irib reproducirebaze nebarTvis micemis
an misi akrZalvis uflebiT. romis konvenciis Tanaxmad, fono-
gramaSi igulisxmeba mxolod da mxolod Sesrulebis bgerebis
an sxva bgerebis xmovani Canaweri. rodesac fonogramis komer-
ciuli mizniT gamoqveyneba meorad gamoyenebas iwvevs (magaliTad,
eTerSi gadacemas an nebismieri formiT sajarod xelmisawvdomad
gaxdomas), mosargeblis mier Semsruleblebis an fonogramebis
mwarmoeblebisaTvis, an orivesaTvis, erTiani samarTliani anazRau-
reba unda iqnes gadaxdili. aRsaniSnavia, rom xelSekrulebis
monawile saxelmwifoebs SeuZliaT ar gamoiyenon es wesi, an
SezRudon misi gamoyenebis farglebi.
3) samauwyeblo organizaciebi sargebloben garkveul
78
qmedebebze nebarTvis micemis an akrZalvis uflebiT. kerZod, es
qmedebebia: maTi mauwyeblobebis xelaxali gadacema, maTi mauwye-
blobis Cawera, aseTi Canaweris reproducireba, maTi satelevizio
mauwyeblobebis sajaro gadacema, Tu aseTi gadacema xorcieldeba
sazogadoebrivi TavSeyris adgilebze, daswrebisaTvis safasuris
gadaxdevinebiT.
romis konvenciiT, erovnul kanonmdeblobebSi dasaSvebia
zemoaRniSnuli uflebebidan gamonaklisebis gaTvaliswineba,
rodesac saqme exeba pirad gamoyenebas, mokle nawyvetebis gamoy-
enebas mimdinare movlenebis reportaJidan, samauwyeblo orga-
nizaciis mier moklevadian Caweras sakuTari saSualebebiT da
sakuTari mauwyeblobebisaTvis, mxolod da mxolod saswav-
lo an samecniero kvleviTi miznebiT gamoyenebas da sxva
SemTxvevebs, garda iZulebiTi licenzirebisa, rac SeuTavsebelia
bernis konvenciasTan, sadac laparakia erovnuli kanonmdeblobiT
gasaTvaliswinebel gamonaklisebze literaturul da mxatvrul
nawarmoebebze saavtoro uflebebTan dakavSirebiT. im SemTxvevaSi,
rodesac Semsrulebeli Tanxmdeba Tavisi Sesrulebis an war-
modgenis vizualur an audiovizualur Caweraze, SemsrulebelTa
uflebebis Sesaxeb debulebebi aRar moqmedebs.
dacvis xangrZlivoba unda ganisazRvros minimum 20 wliT;
dro aiTvleba im wlis bolodan, romel welsac:
a) ganxorcielda Cawera _ fonogramebisa da maTSi Seta-
nili SesrulebebisaTvis;
b) adgili hqonda im Sesrulebas an warmodgenas, romelic
ar iyo Setanili fonogramebSi;
g) adgili hqonda mauwyeblobas _ gadacemebisaTvis (Tumca
erovnuli kanonebi ufro xSirad dacvis 50 wlian vadas iTval-
iswinebs, fonogramebisa da SesrulebebisaTvis mainc).
romis konvenciis administrirebaze pasuxismgebelia
79
ismo, Sromis saerTaSoriso organizaciasa da iunesko-
sTan erTad. samive organizacia ayalibebs samTavrobaTa-
Soriso komitetis samdivnos, romelic xelSekruleb-
is monawile 12 saxelmwifos warmomadgenlebisagan
Sedgeba.
konvenciiT ar aris gaTvaliswinebuli gaerTianebis an biu-
jetis daweseba. samagierod iqmneba samTavrobaTaSoriso komiteti,
romelic Sedgeba xelSekrulebis monawile saxelmwifoebisagan
da gankuTvnilia konvenciasTan dakavSirebuli sxvadasxva sakiTxis
gansaxilvelad8.
konvencia Riaa literaturuli da mxatvruli nawarmoebe-
bis dacvis Sesaxeb bernis konvenciis (1886 w.) an universaluri
saavtoro uflebebis konvenciis wevri saxelmwifoebisaTvis.
ratifikaciis an mierTebis samarTlebrivi aqtebi de-
ponirebisaTvis waredgineba gaerTianebuli erebis generalur
mdivans.
saxelmwifoebs zogierTi debulebis mimarT SeuZliaT
daTqmebis gamoyeneba (sruli teqsti ix. vebgverdze: www.wipo.int/treaties).
2009 wlis 15 ianvrisaTvis romis konvencia 87 wevr
saxelmwifos aerTianebda.
saqarTvelo konvencias miuerTda 2004 wlis 14 agvistos.