saÙch giaÙo lyÙ cuÛa hoÄi thaÙnh coÂng giaÙo · 2020-01-31 · 2 saùch giaùo lyù cuûa...

SAÙCH GIAÙO LYÙ

CUÛA HOÄI THAÙNH COÂNG GIAÙO

2 Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo

Logo ngoaøi bìa: hình phaùc hoaï theo böùc khaéc treân moä

ñaù trong hang toaïi ñaïo Domitilla ôû Roâma, vaøo cuoái theá

kyû thöù ba. Hình aûnh ngöôøi muïc töû naøy, coù nguoàn goác töø

löông daân, ñöôïc Kitoâ höõu thôøi ñoù laáy laïi ñeå dieãn taû vieäc

an nghæ vaø haïnh phuùc maø linh hoàn nhöõng ngöôøi quaù coá

tìm ñöôïc trong ñôøi soáng vónh cöûu.

Hình aûnh ñoù cuõng gôïi leân moät soá khía caïnh ñaëc tröng

cuûa Saùch Giaùo Lyù naøy: Ñöùc Kitoâ, Vò Muïc töû nhaân laønh

daãn daét vaø baûo veä tín höõu (con chieân) baèng quyeàn naêng

cuûa Ngöôøi (caây gaäy), loâi cuoán hoï baèng khuùc nhaïc du

döông cuûa chaân lyù (saùo beø), vaø cho hoï an nghæ döôùi

boùng “caây söï soáng”, laø caây Thaùnh giaù cöùu chuoäc maø

Ngöôøi duøng ñeå môû cöûa thieân ñaøng.

Kyù hieäu caùc saùch Thaùnh Kinh 3

SAÙCH GIAÙO LYÙCUÛA

HOÄI THAÙNH COÂNG GIAÙO

Baûn dòch chính thöùc cuûa Uyû Ban Giaùo Lyù Ñöùc Tin

tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam.

Dòch töø nguyeân taùc La ngöõ:

“CATECHISMUS CATHOLICAE ECCLESIAE”

do Toaø Thaùnh Vatican soaïn thaûo

vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II coâng boá naêm 1992.

Libreria Editrice Vaticana, 1997, Cittaø del Vaticano.

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO – HAØ NOÄI 2009


BOÄ GIAÙO LYÙ ÑÖÙC TIN

00120 Cittaø del Vaticano

Palzzo del S. Uffizio

__________

Prot. N. I/ 03

Ngaøy 25 thaùng 6 naêm 2009

Kính thöa Ñöùc Cha,

Trong thö Ñöùc Cha vieát ngaøy 28 thaùng 10 naêm tröôùc vaø ñaõ

ñeán ngaøy 24 thaùng 6 naêm 2009, Ñöùc Cha ñaõ göûi cho Boä coù thaåm

quyeàn ñeå duyeät laïi Baûn dòch tieáng Vieät Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi

Thaùnh Coâng Giaùo.

Tin töôûng ôû nhöõng chuyeân vieân hieäu ñính do Ñöùc Cha chæ

ñònh, vaø theo thaåm quyeàn cuûa mình, Boä chaáp thuaän cho aán haønh

baûn dòch naøy (“imprimi potest”).

Toâi voâ cuøng caùm ôn Ñöùc Cha, vaø nhaân dòp naøy, xin göûi ñeán

Ñöùc Cha nhöõng lôøi caàu chuùc toát ñeïp.

Chaân thaønh,

Hoàng Y William Levada

Boä Tröôûng

-----------------------------------

Kính göûi

Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Vaên Nhôn

Chuû tòch

Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam

9 Nguyeãn Thaùi Hoïc

Ñaø Laït, Laâm Ñoàng

Vieät Nam


Kyù hieäu caùc saùch Thaùnh Kinh

KYÙ HIEÄU CAÙC SAÙCH THAÙNH KINH

Vieát taét Teân saùch tieáng Vieät Teân saùch tieáng La tinh

CÖÏU ÖÔÙC

Ac Ai ca Lamentationes

Am Amoát Prophetia Amos

Br Baruùc Liber Baruch

Cn Chaâm ngoân Liber Proverbiorum

Dc Dieãm ca Canticum Canticorum

Dcr Dacaria Prophetia Zachariae

Ds Daân soá Liber Numeri

Ñn Ñanien Prophetia Danielis

Ñnl Ñeä nhò luaät Liber Deutoronomii

Ed EÂdeâkien Prophetia Ezechielis

Er EÙtra Liber Esdrae

Et EÙtte Liber Esther

G Gioùp Liber Iob

Gñt Giuñitha Liber Iudith

Ge Gioâen Prophetia Ioel

Gn Gioâna Prophetia Ionae

Gr Gieâreâmia Liber Ieremiae

Gs Gioâsueâ Liber Iosue

Gv Giaûng vieân Liber Ecclesiastes

Hc Huaán ca Liber Ecclesiasticus

Hs Hoâseâ Prophetia Osee

Is Isaia Liber Isaiae

Kb Khabacuùc Prophetia Habacuc

Kg Khaùcgai Prophetia Aggaei

Kn Khoân ngoan Liber Sapientiae

Lv Leâvi Liber Leviticus

1 Mcb Macabeâ quyeån 1 Liber I Maccabaeorum

2 Mcb Macabeâ quyeån 2 Liber II Maccabaeorum

Mk Mikha Prophetia Michaeae

Ml Malakhi Prophetia Malachiae


Nk Nakhum Prophetia Nahum

Nkm Nôkhemia Liber Nahemiae

OÂv OÂvañia Prophetia Abdiae

R Ruùt Liber Ruth

1 Sb Söû bieân nieân quyeån 1 Liber I Paralipomenon

2 Sb Söû bieân nieân quyeån 2 Liber II Paralipomenon

1 Sm Samuen quyeån 1 Liber I Samuelis

2 Sm Samuen quyeån 2 Liber II Samuelis

St Saùng theá Liber Genesis

Tb Toâbia Liber Thobis

Tl Thuû laõnh Liber Iudicum

Tv Thaùnh vònh Liber Psalmorum

1 V caùc Vua quyeån 1 Liber I Regum

2 V caùc Vua quyeån 2 Liber II Regum

Xh Xuaát haønh Liber Exodus

Xp Xoâphoânia Prophetia Sophoniae

TAÂN ÖÔÙC

Cl Coâloâxeâ Epistula ad Colossenses

1 Cr 1 Coârintoâ Epistula I ad Corinthios

2 Cr 2 Coârintoâ Epistula II ad Corinthios

Cv Coâng vuï toâng ñoà Actus Apostolorum

Dt Do thaùi Epistula ad Hebraeos

Ep EÂpheâxoâ Epistula ad Ephesios

Ga Gioan Evangelium secundum Ioannem

1 Ga 1 Gioan Epistula I Ioannis

2 Ga 2 Gioan Epistula II Ioannis

3 Ga 3 Gioan Epistula III Ioannis

Gc Giacoâbeâ Epistula Iacobi

Gñ Giuña Epistula Iudae

Gl Galaùt Epistula ad Galatas

Kh Khaûi huyeàn Apocalypsis Ioannis

Lc Luca Evangelium secundum Lucam

Mc Maùccoâ Evangelium secundum Marcum

Mt Maùttheâu Evangelium secundum Matthaeum

Pl Philíppheâ Epistula ad Philippenses

Plm Phileâmoân Epistula ad Philemonem

Caùc chöõ vieát taét khaùc 9

1 Pr 1 Pheâroâ Epistula I Petri

2 Pr 2 Pheâroâ Epistula II Petri

Rm Roma Epistula ad Romanos

1 Tm 1 Timoâtheâ Epistula I ad Timotheum

2 Tm 2 Timoâtheâ Epistula II ad Timotheum

Tt Titoâ Epistula ad Titum

1 Tx 1 Theâxaloânica Epistula I ad Thessalonicenses

2 Tx 2 Theâxaloânica Epistula II ad Thessalonicenses

SAÙCH GIAÙO LYÙ naøy söû duïng baûn dòch Thaùnh Kinh cuûa

Nhoùm Phieân Dòch CAÙC GIÔØ KINH PHUÏNG VUÏ, vôùi ñoâi chuùt thay

ñoåi, khi caàn thieát, cho phuø hôïp vôùi vaên maïch.Caùc chöõ vieát taét khaùc

CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT KHAÙC

AAS Acta Apostolicae Sedis

Act Actio

Adh. ap. Adhortatio apostolica

AHMA Analecta hymnica Medii Aevi

BP Biblioteca patristica

c caput vel corpus

CA Corpus apologetarum Christianorum saeculi

secundi

cap caput

CCEO Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium

CCG Corpus Christianorum (Series Graeca)

CCL Corpus Christianorum (Series Latina)

Cf Conferatur

CIC Codex Iuris Canonici

COD Conciliorum Oecumenicorum Decreta

concl conclusio

Const Constitutio

Const. ap Constitutio apostolica

Const. dogm Constitutio dogmatica

Const. past Constitutio pastoralis

CSEL Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum

Latinorum

Decl Declaratio


Decr Decretum

DS H. Denzinger-A. Schošnmetzer, Enchiridion

Symbolorum definitionum et

declarationum de rebus fidei et morum

ed editio

Ed. Leon. Sancti Thomae Aquinatis Doctoris Angelici

Opera omnia iussu impensaque Leonis

XIII P.M. edita

Ep. ap. Epistula apostolica

Funk F.X. Funk, Patres apostolici, 2a ed.

GCS Die griechischen christlichen Schrifsteller

Ibid Ibidem

Id Idem

Inscr Inscriptio

Litt. enc. Litterae encyclicae

MGH Monumenta Germaniae historica

MHSI Monumenta historica Societatis Iesu

p pagina (ae)

PG Patrologia graeca (J.P. Migne)

PL Patrologia latina (J.P. Migne)

PLS Patrologia latina. Supplementum

PTS Patristische Texte und Studien

q quaestio

SC Sources chreùtiennes

Sess Sessio

SPM Stromata patristica et medievalia

TD Textes et documents

TPL Textus patristici et liturgici

v volumen

CÑ Coâng ñoàng

ÑGH Ñöùc Giaùo Hoaøng

X. Xem

Toâng Hieán “Kho Taøng Ñöùc Tin”

TOÂNG HIEÁN

“KHO TAØNG ÑÖÙC TIN”

CONSTITUTIO APOSTOLICA

“FIDEI DEPOSITUM”

COÂNG BOÁ SAÙCH GIAÙO LYÙ

CUÛA HOÄI THAÙNH COÂNG GIAÙO

ÑÖÔÏC SOAÏN THAÛO

TIEÁP SAU COÂNG ÑOÀNG VATICANOÂÂ II

GIOAN-PHAOLOÂ II, GIAÙM MUÏC,

TOÂI TÔÙ CAÙC TOÂI TÔÙ THIEÂN CHUÙA

ÑEÅ GHI NHÔÙ MUOÂN ÑÔØI

Kính gôûi chö huynh khaû kính laø caùc vò Hoàng y,

Thöôïng Phuï, Toång Giaùm Muïc vaø Giaùm muïc,

caùc linh muïc vaø phoù teá

cuøng moïi thaønh phaàn daân Thieân Chuùa.

1. DAÃN NHAÄP

KHO TAØNG ÑÖÙC TIN ñaõ ñöôïc Chuùa ñaõ trao ban cho HoäiThaùnh Ngaøi gìn giöõ, vaø Hoäi Thaùnh vaãn khoâng ngöøng chu toaønnhieäm vuï ñoù. Coâng ñoàng chung Vaticanoâ II, do vò tieàn nhieäm ñaùngnhôù cuûa chuùng toâi laø Ñöùc Gioan XXIII long troïng khai maïc caùchñaây ba möôi naêm, ñaõ coù yù ñònh vaø öôùc muoán neâu roõ söù vuï toâng ñoàvaø muïc vuï cuûa Hoäi Thaùnh, nhôø ñoù aùnh saùng raïng ngôøi cuûa chaân lyù


Tin Möøng seõ thuùc ñaåy moïi ngöôøi tìm kieám vaø ñoùn nhaän tình yeâucao vôøi cuûa Chuùa Kitoâ (x. Ep 3,19).

Ñöùc Gioan XXIII ñaõ uyû thaùc cho Coâng ñoàng nhieäm vuï chínhyeáu laø gìn giöõ vaø giaûi thích toát hôn nöõa kho taøng quyù baùu cuûa ñaïolyù Kitoâ giaùo, ñeå yù nghóa kho taøng aáy ñöôïc saùng toû hôn cho caùc Kitoâhöõu cuõng nhö moïi ngöôøi thieän chí. Vì vaäy, Coâng ñoàng khoâng ñaëtnaëng vieäc keát aùn caùc sai laïc cuûa thôøi ñaïi, nhöng daønh öu tieân chonoã löïc baøy toû moät caùch thanh thaûn söùc maïnh vaø veû ñeïp cuûa ñaïo lyùñöùc tin. Ngaøi noùi: “Ñöôïc aùnh saùng cuûa Coâng ñoàng naøy soi chieáu,nhö chuùng toâi tin töôûng, Hoäi Thaùnh seõ coù theâm nhieàu nguoàn ônthieâng lieâng phong phuù, vaø nhôø tieáp thu ñöôïc töø ñoù nhöõng naêng löïcmôùi, Hoäi Thaùnh seõ vöõng vaøng nhìn vaøo töông lai. Chuùng ta caànphaûi baét tay thöïc hieän caùch phaán khôûi vaø khoâng sôï haõi coâng vieäcmaø thôøi ñaïi chuùng ta ñoøi hoûi, ñeå tieáp tuïc con ñöôøng Hoäi Thaùnh ñaõñi töø gaàn hai möôi theá kyû qua”1.

Vôùi ôn Chuùa giuùp ñôõ, qua boán naêm laøm vieäc mieät maøi, caùcnghò phuï Coâng ñoàng ñaõ ñuùc keát vaø trình baøy cho toaøn theå HoäiThaùnh moät toång hôïp caùc ñaïo lyù vaø quy taéc muïc vuï raát ñaùng kínhneå. Caùc muïc töû cuõng nhö caùc Kitoâ höõu tìm ñöôïc ôû ñaáy nhöõng chædaãn ñeå thöïc hieän coâng cuoäc “ñoåi môùi suy tö, haønh ñoäng, phong hoùa,phuïc höng söùc maïnh tinh thaàn, nieàm vui vaø hy voïng maø Coângñoàng heát loøng mong muoán”2.

Sau khi keát thuùc, Coâng ñoàng vaãn khoâng ngöøng thuùc ñaåy ñôøisoáng Hoäi Thaùnh. Naêm 1985, chuùng toâi ñaõ coù theå tuyeân boá: “Ñoái vôùichuùng toâi laø ngöôøi ñaõ ñöôïc ñaëc aân tham döï vaø coäng taùc tích cöïc vaøotieán trình cuûa Coâng ñoàng, Vaticanoââ II luoân luoân laø, vaø moät caùchñaëc bieät trong trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa chuùng toâi, tieáp tuïc laø ñieåmquy chieáu thöôøng haèng cho moïi hoaït ñoäng muïc vuï cuûa chuùng toâi,trong noã löïc coù yù thöùc nhaèm theå hieän caùch vöõng vaøng vaø chaéc chaéncaùc chæ ñaïo cuûa Coâng ñoàng, treân bình dieän moãi Giaùo Hoäi ñòaphöông cuõng nhö treân bình dieän Hoäi Thaùnh toaøn caàu. Thaät söï,phaûi luoân luoân trôû veà vôùi nguoàn maïch aáy”3.

Do yù ñònh naøy, ngaøy 25/1/1985, chuùng toâi ñaõ trieäu taäp moäthoäi nghò baát thöôøng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, nhaân dòp kyûnieäm hai möôi naêm Coâng ñoàng keát thuùc. Muïc ñích cuûa hoäi nghò laøtaï ôn Thieân Chuùa vì caùc hoàng aân vaø hoa traùi thieâng lieâng cuûa Coângñoàng Vaticanoâ II, ñoàng thôøi ñaøo saâu giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng, ñeå

1 ÑGH Gioan XXIII, Dieãn vaên khai maïc Coâng ñoàng Vaticanoâ II, ngaøy 11/10/1962: AAS 54

(1962) 788-791.2 ÑGH Phaoloâ VI, Dieãn vaên beá maïc Coâng ñoàng Vaticanoâ II, ngaøy 8/12/1965: AAS 58 (1966), 7-

8.3 ÑGH Gioan Phaoloâ II, Dieãn vaên ngaøy 25/1/1985: L’Osservatore Romano, ngaøy 27/1/1985.

Toâng Hieán “Kho Taøng Ñöùc Tin” 13

toaøn theå caùc Kitoâ höõu tieáp nhaän, thaám nhuaàn vaø aùp duïng roäng raõihôn.

Trong boái caûnh naøy, caùc nghò phuï cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõkhaúng ñònh: “Öôùc nguyeän chung laø coù moät saùch giaùo lyù hay moätbaûn toùm löôïc toaøn boä ñaïo lyù coâng giaùo caû veà ñöùc tin laãn luaân lyù, ñeålaøm ñieåm quy chieáu cho caùc saùch giaùo lyù hay baûn toaùt yeáu ñöôïcbieân soaïn ôû caùc vuøng khaùc nhau. Vieäc trình baøy ñaïo lyù phaûi coù tínhchaát thaùnh kinh vaø phuïng vuï, dieãn ñaït moät ñaïo lyù laønh maïnh,ñoàng thôøi thích nghi vôùi ñôøi soáng hieän nay cuûa caùc Kitoâ höõu”4.Ngay khi Thöôïng Hoäi ñoàng keát thuùc, toâi ñaõ theo ñeà nghò ñoù vì noù“ñaùp öùng hoaøn toaøn moät nhu caàu thieát thöïc cuûa Hoäi Thaùnh toaøncaàu cuõng nhö cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông”5.

Vì theá, hoâm nay chuùng toâi heát loøng taï ôn Thieân Chuùa, vì coùtheå giôùi thieäu cho toaøn theå Hoäi Thaùnh “baûn vaên quy chieáu” naøy vôùiteân goïi laø Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo ñeå canh taânvieäc daïy giaùo lyù nhôø caùc nguoàn maïch soáng ñoäng cuûa ñöùc tin.

Sau vieäc canh taân phuïng vuï vaø soaïn thaûo boä Giaùo Luaät môùicho Giaùo Hoäi La tinh vaø caùc boä luaät cho caùc Giaùo Hoäi Ñoâng phöôngCoâng giaùo, Saùch Giaùo Lyù naøy seõ goùp phaàn raát quan troïng vaøo coângcuoäc ñoåi môùi toaøn boä ñôøi soáng Hoäi Thaùnh, nhö Coâng ñoàng VaticanoâII mong muoán vaø ñaõ khôûi söï.

2. LOÄ TRÌNH VAØ TINH THAÀN SOAÏN THAÛO BAÛN VAÊN

Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo laø keát quaû cuûa moätsöï coäng taùc raát roäng raõi vaø ñöôïc hoaøn thieän qua saùu naêm laøm vieäcvaát vaû trong tinh thaàn côûi môû vaø taâm hoàn nhieät thaønh.

Naêm 1986, chuùng toâi ñaõ uyû thaùc cho moät uûy ban goàm möôøi haivò Hoàng y vaø Giaùm muïc, do Ñöùc Hoàng y Joseph Ratzinger laøm chuûtòch, nhieäm vuï soaïn thaûo moät ñeà cöông chuaån bò cho saùch giaùo lyù theoyeâu caàu cuûa caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi ñoàng. Moät hoäi ñoàng bieân taäp,goàm baûy vò Giaùm muïc giaùo phaän laø nhöõng chuyeân gia thaàn hoïc vaø daïygiaùo lyù, ñaõ ñöôïc thaønh laäp ñeå giuùp uûy ban trong coâng vieäc naøy.

Vôùi nhieäm vuï ñeà ra nhöõng nguyeân taéc chæ ñaïo vaø quan taâmxuùc tieán coâng vieäc, uûy ban ñaõ chaêm chuù doõi theo taát caû quaù trìnhbieân soaïn cuûa chín baûn vaên noái tieáp nhau. Veà phaàn mình, hoäi ñoàngbieân taäp ñaûm nhaän nhieäm vuï vieát baûn vaên, söûa ñoåi theo yeâu caàu cuûauûy ban vaø löu yù ñeán nhaän xeùt cuûa caùc nhaø thaàn hoïc, caùc ngöôøi dieãn

4 Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (Khoùa baát thöôøng, 1985), Baùo caùo toång keát, ngaøy 7/12/1985:

Enchiridion Vaticanum 9, II, B, a, n. 4, p. 1758, n. 1797.5 ÑGH Gioan Phaoloâ II, Dieãn vaên beá maïc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (Khoùa baát thöôøng),

ngaøy 7/12/1985, n.6: AAS 78 (1986), 435.


giaûi ñaïo lyù Kitoâ giaùo, caùc hoïc vieän, nhaát laø cuûa caùc Giaùm muïc treântoaøn theá giôùi, nhaèm hoaøn chænh baûn vaên. Trong hoäi ñoàng, caùc yù kieánkhaùc nhau ñaõ ñöôïc ñem ra ñoái chieáu moät caùch raát höõu ích. Nhôø ñoù,baûn vaên ñöôïc theâm phong phuù, ñoàng thôøi vaãn baûo ñaûm söï thoángnhaát vaø ñoàng boä.

Baûn döï thaûo ñaõ ñöôïc gôûi ñeán taát caû caùc Giaùm muïc Coâng giaùo,caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc hay Thöôïng Hoäi ñoàng, caùc hoïc vieän thaànhoïc vaø daïy giaùo lyù ñeå tham khaûo yù kieán. Caùch chung, baûn döï thaûoñaõ ñöôïc haøng Giaùm muïc tieáp nhaän raát thuaän lôïi. Coù theå khaúngñònh raèng Saùch Giaùo Lyù naøy laø keát quaû coäng taùc cuûa toaøn theå haøngGiaùm muïc Hoäi Thaùnh Coâng giaùo. Caùc ngaøi ñaõ quaûng ñaïi ñaùp laïi lôøimôøi goïi cuûa chuùng toâi ñeå tham gia traùch nhieäm trong moät saùngkieán lieân heä chaët cheõ ñeán ñôøi soáng Hoäi Thaùnh. Söï höôûng öùng cuûacaùc Giaùm muïc laøm chuùng toâi raát vui möøng, vì baáy nhieâu tieáng noùitaäp hôïp laïi ñaõ taïo neân nhö moät “baûn giao höôûng ñöùc tin”. Vieäc thöïchieän Saùch Giaùo Lyù naøy cho thaáy roõ tính taäp ñoaøn cuûa haøng Giaùmmuïc vaø chöùng thöïc tính Coâng giaùo cuûa Hoäi Thaùnh.

3. PHAÂN CHIA ÑEÀ MUÏC

Saùch Giaùo Lyù phaûi trình baøy moät caùch trung thaønh vaø coù heäthoáng ñaïo lyù cuûa Thaùnh Kinh, cuûa Thaùnh Truyeàn soáng ñoäng trongHoäi Thaùnh, cuûa Huaán Quyeàn chaân chính, cuõng nhö gia saûn thieânglieâng cuûa caùc Giaùo phuï, caùc Thaùnh tieán só, vaø caùc Thaùnh nam nöõtrong Hoäi Thaùnh, nhôø ñoù caùc maàu nhieäm Kitoâ giaùo ñöôïc hieåu bieáttoát hôn vaø ñöùc tin cuûa daân Thieân Chuùa ñöôïc kieän toaøn. Caàn phaûiñeà ra söï lyù giaûi thích ñaùng cho caùc coâng boá veà ñaïo lyù maø ChuùaThaùnh Thaàn ñaõ gôïi leân cho Hoäi Thaùnh qua caùc thôøi ñaïi. Hôn nöõa,Saùch Giaùo Lyù cuõng phaûi laø moät trôï giuùp cho vieäc laáy aùnh saùng ñöùctin soi saùng nhöõng hoaøn caûnh môùi vaø nhöõng vaán ñeà chöa ñöôïc ñaëtra trong quaù khöù. Vì theá Saùch Giaùo Lyù naøy seõ goàm caû nhöõng ñieàumôùi laãn ñieàu cuõ (x. Mt 13,52), bôûi ñöùc tin luoân luoân laø moät vaø luoânluoân laø nguoàn maïch cuûa nhöõng aùnh saùng môùi.

Ñeå ñaùp öùng hai ñoøi hoûi aáy, Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi ThaùnhCoâng Giaùo, moät maët laáy laïi caùch saép xeáp “cuõ”, ñaõ trôû thaønh truyeànthoáng maø Saùch Giaùo Lyù cuûa thaùnh Pioâ V ñaõ theo, vaø chia noäi dungthaønh boán phaàn: Kinh Tin Kính; Phuïng vuï thaùnh, ñöùng ñaàu laø caùcbí tích; Luaân lyù Kitoâ giaùo, ñöôïc trình baøy döïa treân Möôøi Ñieàu Raên;cuoái cuøng laø Kinh nguyeän Kitoâ giaùo. Tuy nhieân, ñoàng thôøi, noäi dungthöôøng ñöôïc trình baøy theo caùch “môùi” ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûathôøi ñaïi chuùng ta.

Boán phaàn coù lieân heä chaët cheõ vôùi nhau: maàu nhieäm Kitoâ giaùolaø ñoái töôïng cuûa ñöùc tin (Phaàn thöù nhaát); maàu nhieäm aáy ñöôïc cöû

Toâng Hieán “Kho Taøng Ñöùc Tin” 15

haønh vaø ñöôïc truyeàn thoâng qua caùc haønh ñoäng phuïng vuï (Phaàn thöùhai); maàu nhieäm aáy hieän dieän ñeå soi saùng vaø naâng ñôõ con caùiThieân Chuùa trong caùc vieäc laøm cuûa hoï (Phaàn thöù ba); maàu nhieämaáy ñaët neàn moùng cho kinh nguyeän cuûa chuùng ta, maø tieâu bieåu ñaëcbieät laø kinh Laïy Cha, vaø taïo thaønh ñoái töôïng cho lôøi caàu xin, cangôïi vaø chuyeån caàu cuûa chuùng ta (Phaàn thöù tö).

Chính phuïng vuï laø kinh nguyeän; choã chính ñaùng ñeå tuyeânxöng ñöùc tin laø trong cöû haønh phuïng töï. AÂn suûng, hoa traùi cuûa caùcbí tích, laø ñieàu kieän khoâng thay theá ñöôïc trong ñôøi soáng luaân lyùKitoâ giaùo, cuõng nhö ñöùc tin laø ñieàu kieän ñeå tham döï phuïng vuï cuûaHoäi Thaùnh. Neáu ñöùc tin khoâng ñöôïc trieån khai baèng vieäc laøm, thìñoù laø ñöùc tin cheát (x. Gc 2,14-26) vaø khoâng theå mang hoa quaû daãnñeán söï soáng vónh cöûu.

Ñoïc Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo, chuùng ta coù theånaém ñöôïc söï thoáng nhaát tuyeät vôøi cuûa maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa,vaø keá hoaïch cöùu ñoä cuûa Ngaøi, cuõng nhö vò trí trung taâm cuûa ÑöùcKitoâ Gieâsu, Con Moät Thieân Chuùa, ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán, laømngöôøi trong loøng Ñöùc Trinh Nöõ Maria raát thaùnh, nhôø quyeàn naêngChuùa Thaùnh Thaàn, ñeå trôû thaønh Ñaáng Cöùu Ñoä chuùng ta. Ñaõ cheátvaø ñaõ soáng laïi, Ngöôøi luoân hieän dieän trong Hoäi Thaùnh cuûa Ngöôøi,nhaát laø trong caùc bí tích. Chính Ngöôøi laø nguoàn maïch thaät cuûa ñöùctin, laø maãu möïc cuûa ñôøi soáng luaân lyù Kitoâ giaùo vaø laø Thaày daïychuùng ta caàu nguyeän.

4. GIAÙ TRÒ ÑAÏO LYÙ CUÛA BAÛN VAÊN

Ngaøy hai möôi laêm thaùng Saùu naêm nay, chuùng toâi ñaõ pheâchuaån, vaø hoâm nay chuùng toâi laáy Quyeàn Toâng Ñoà cuûa chuùng toâitruyeàn phoå bieán Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo. Ñaây laøbaûn trình baøy ñöùc tin Hoäi Thaùnh vaø ñaïo lyù Coâng Giaùo, ñöôïc ThaùnhKinh cuõng nhö Truyeàn Thoáng Toâng Ñoà vaø Huaán quyeàn Hoäi Thaùnhxaùc nhaän hoaëc soi saùng. Chuùng toâi tuyeân boá ñaây laø quy luaät vöõngchaéc ñeå truyeàn daïy ñöùc tin, vaø do ñoù laø moät duïng cuï chính ñaùng chosöï hieäp thoâng trong Hoäi Thaùnh.

Öôùc gì quyeån saùch naøy giuùp ích cho coâng cuoäc canh taân maøChuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng keâu goïi Hoäi Thaùnh cuûa ThieânChuùa, Thaân Theå Ñöùc Kitoâ, thöïc hieän treân ñöôøng löõ thöù tieán veà aùnhsaùng röïc rôõ cuûa Nöôùc Trôøi!

Vieäc pheâ chuaån vaø coâng boá Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi ThaùnhCoâng Giaùo thuoäc veà thöøa taùc vuï maø ngöôøi keá nhieäm thaùnh Pheâroâmuoán coáng hieán cho Hoäi Thaùnh Coâng giaùo, cho taát caû caùc Giaùo Hoäiñòa phöông ñang soáng hoøa hôïp vaø hieäp thoâng vôùi Toaø ThaùnhRoâma: nghóa laø thöøa taùc vuï ñeå naâng ñôõ vaø cuûng coá ñöùc tin cho taát


caû caùc moân ñeä Chuùa Gieâsu (x. Lc 22,32), cuõng nhö taêng cöôøng caùcmoái daây hôïp nhaát trong cuøng moät ñöùc tin toâng truyeàn.

Vì vaäy, chuùng toâi xin caùc muïc töû cuûa Hoäi Thaùnh cuõng nhö caùctín höõu haõy ñoùn nhaän Saùch Giaùo Lyù naøy trong tinh thaàn hieäpthoâng vaø chuyeân caàn söû duïng saùch naøy trong khi chu toaøn söù vuïloan baùo ñöùc tin vaø keâu goïi ngöôøi ta soáng theo Tin Möøng. SaùchGiaùo Lyù naøy ñöôïc trao cho hoï ñeå laøm baûn tham chieáu chaéc chaén vaøcoù thaåm quyeàn trong vieäc giaûng daïy ñaïo lyù coâng giaùo, vaø caùchrieâng, trong vieäc soaïn caùc saùch giaùo lyù ñòa phöông. Saùch naøy cuõngñöôïc trao cho moïi tín höõu muoán bieát roõ hôn veà nhöõng ñieàu phongphuù khoân löôøng cuûa ôn cöùu ñoä (x. Ep 3,8). Saùch naøy muoán naâng ñôõnhöõng noã löïc ñaïi keát, ñöôïc khôûi xöôùng töø ao öôùc thaùnh thieän muoánñaït tôùi söï hôïp nhaát taát caû caùc Kitoâ höõu, qua vieäc neâu roõ söï maïchlaïc haøi hoaø lôùn lao vaø kyø dieäu cuûa ñöùc tin coâng giaùo. Cuoái cuøng,Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo ñöôïc trao cho taát caûnhöõng ai thaéc maéc veà nieàm hy voïng nôi chuùng ta (x. 1 Pr 3,15) vaømuoán bieát Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo tin gì.

Saùch Giaùo Lyù naøy khoâng coù yù ñònh thay theá caùc saùch giaùo lyùñòa phöông ñöôïc pheâ chuaån bôûi giaùo quyeàn, bôûi caùc Giaùm muïc giaùophaän vaø caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, nhaát laø khi ñaõ ñöôïc Toøa Thaùnhpheâ chuaån. Saùch naøy coù yù khích leä vaø giuùp soaïn thaûo nhöõng saùchgiaùo lyù môùi ôû töøng ñòa phöông theo nhöõng hoaøn caûnh vaø vaên hoùakhaùc nhau, nhöng vaãn löu taâm gìn giöõ söï hôïp nhaát trong ñöùc tin vaøloøng trung thaønh vôùi ñaïo lyù coâng giaùo.

KEÁT LUAÄN

Ñeå keát thuùc vaên kieän giôùi thieäu Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi ThaùnhCoâng Giaùo, chuùng toâi caàu xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria raát thaùnh, MeïNgoâi Lôøi Nhaäp Theå vaø Meï Hoäi Thaùnh, laáy lôøi chuyeån caàu ñaàyquyeàn naêng cuûa Meï maø naâng ñôõ coâng vieäc daïy giaùo lyù cuûa toaøn theåHoäi Thaùnh treân moïi caáp ñoä, trong giai ñoaïn naøy, khi Hoäi Thaùnhñöôïc môøi goïi coù moät noã löïc môùi trong coâng cuoäc Phuùc AÂm hoùa. Xincho aùnh saùng ñöùc tin chaân thaät giaûi thoaùt nhaân loaïi khoûi caûnh utoái vaø noâ leä cuûa toäi loãi, vaø daãn ñöa hoï ñeán söï töï do duy nhaát ñuùngnghóa (x. Ga 8,32), nghóa laø söï töï do cuûa ñôøi soáng trong Chuùa GieâsuKitoâ, theå hieän ôû ñôøi naøy döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn,vaø höôùng veà söï sung maõn cuûa haïnh phuùc ñöôïc chieâm ngöôõng ThieânChuùa maët giaùp maët trong Nöôùc Trôøi (x. 1 Cr 13,12; 2 Cr 5,6-8).

Ban haønh ngaøy möôøi moät thaùng Möôøi, naêm 1992, nhaân dòp kyûnieäm 30 naêm ngaøy khai maïc Coâng ñoàng Vaticanoâ II, naêm thöù 14trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa chuùng toâi.

GIOAN PHAOLOÂ II

Lôøi môû ñaàu 17

Lôøi môû ñaàu

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

PROOEMIUM

“Laïy Cha, … söï soáng ñôøi ñôøi, ñoù laø hoï nhaän bieát Cha, Thieân Chuùa

duy nhaát vaø chaân thaät, vaø nhaän bieát Ñaáng Cha ñaõ sai ñeán, laø

Gieâsu Kitoâ” (Ga 17,3). “Thieân Chuùa, Ñaáng cöùu ñoä chuùng ta, Ñaáng

muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä vaø nhaän bieát chaân lyù” (1 Tm

2,3-4). “Döôùi gaàm trôøi naøy, khoâng coù moät danh naøo khaùc ñaõ ñöôïc

ban cho nhaân loaïi, ñeå chuùng ta phaûi nhôø vaøo danh ñoù maø ñöôïc

cöùu ñoä” (Cv 4,12), ngoaøi Danh Chuùa Gieâsu.

I. SÖÏ SOÁNG CUÛA CON NGÖÔØI

– NHAÄN BIEÁT THIEÂN CHUÙA VAØ YEÂU MEÁN NGAØI

VITA HOMINIS – DEUM COGNOSCERE ILLUMQUE AMARE

1. Thieân Chuùa, töï baûn theå laø Ñaáng voâ cuøng hoaøn haûo vaø haïnhphuùc. Theo yù ñònh hoaøn toaøn do loøng nhaân haäu, Ngaøi ñaõ töï yù taïodöïng con ngöôøi, ñeå cho hoï ñöôïc thoâng phaàn söï soáng haïnh phuùc cuûaNgaøi. Do ñoù, trong moïi thôøi vaø moïi nôi, Ngaøi ñaõ ñeán gaàn vôùi conngöôøi. Thieân Chuùa keâu goïi con ngöôøi, giuùp hoï tìm kieám Ngaøi, nhaänbieát vaø ñem heát taâm löïc yeâu meán Ngaøi. Thieân Chuùa trieäu taäp moïingöôøi, voán ñaõ bò phaân taùn vì toäi loãi, ñeå hôïp nhaát thaønh gia ñìnhcuûa Ngaøi laø Hoäi Thaùnh. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy, khi thôøi gian tôùihoài vieân maõn, Ngaøi ñaõ sai Con Ngaøi ñeán laøm Ñaáng Chuoäc Toäi vaøCöùu Ñoä. Trong vaø nhôø Ngöôøi Con aáy, Thieân Chuùa keâu goïi loaøingöôøi ñeå trong Chuùa Thaùnh Thaàn, hoï trôû neân döôõng töû cuûa Ngaøivaø do ñoù, ñöôïc thöøa höôûng söï soáng haïnh phuùc cuûa Ngaøi.

2. Ñeå tieáng goïi aáy vang voïng treân toaøn coõi ñòa caàu, Ñöùc Kitoâ ñaõ saiphaùi caùc Toâng Ñoà do Ngöôøi tuyeån choïn, trao cho caùc oâng nhieäm vuïloan baùo Tin Möøng: “Vaäy anh em haõy ñi, vaø laøm cho muoân daân trôûthaønh moân ñeä, laøm pheùp röûa cho hoï nhaân danh Cha, vaø Con, vaøThaùnh Thaàn, daïy baûo hoï tuaân giöõ moïi ñieàu Thaày ñaõ truyeàn choanh em. Vaø ñaây, Thaày ôû cuøng anh em moïi ngaøy cho ñeán taän theá”(Mt 28,19-20). Caùc Toâng Ñoà, nhôø söùc maïnh cuûa lôøi sai phaùi aáy, “rañi rao giaûng khaép nôi, coù Chuùa cuøng hoaït ñoäng vôùi caùc oâng vaø duøngnhöõng daáu laï keøm theo maø xaùc nhaän lôøi caùc oâng rao giaûng” (Mc16,20).


3. Nhöõng ai, nhôø ôn Chuùa giuùp, ñaõ ñoùn nhaän lôøi keâu goïi naøy cuûaÑöùc Kitoâ vaø töï nguyeän ñaùp öùng, cuõng ñöôïc tình yeâu Ñöùc Kitoâ thuùcñaåy ñi loan baùo Tin Möøng khaép nôi treân theá giôùi. Kho taøng naøy,nhöõng vò keá nhieäm ñaõ laõnh nhaän töø caùc Toâng Ñoà, vaø baûo toaøn moätcaùch trung tín. Moïi Kitoâ höõu cuõng ñöôïc keâu goïi löu truyeàn kho taøngaáy töø ñôøi noï ñeán ñôøi kia, baèng lôøi rao giaûng ñöùc tin, baèng caùchsoáng ñöùc tin trong söï hieäp thoâng huynh ñeä, vaø baèng vieäc cöû haønhñöùc tin ñoù trong phuïng vuï vaø kinh nguyeän6.

II. LÖU TRUYEÀN ÑÖÙC TIN – VIEÄC DAÏY GIAÙO LYÙ

DE FIDE TRANSMITTENDA – DE CATECHESI

4. Töø raát sôùm, thuaät ngöõ Daïy Giaùo Lyù ñaõ ñöôïc duøng ñeå goïi toaøn boäcaùc noã löïc cuûa Hoäi Thaùnh nhaèm ñaøo taïo caùc moân ñeä, nhaèm giuùpngöôøi ta tin Chuùa Gieâsu laø Con Thieân Chuùa vaø nhôø tin nhö vaäy maøñöôïc soáng nhaân danh Ngöôøi, nhaèm giaùo duïc vaø huaán luyeän hoïtrong cuoäc soáng ñôøi naøy, vaø nhö vaäy, xaây döïng Thaân Theå ÑöùcKitoâ7.

5. “Caùch chung, coù theå khaúng ñònh daïy giaùo lyù laø giaùo duïc ñöùc tincho treû em, thanh nieân vaø ngöôøi lôùn, ñaëc bieät qua vieäc giaûng daïygiaùo lyù Kitoâ giaùo, thoâng thöôøng ñöôïc tieán haønh moät caùch coù toå chöùcvaø heä thoáng, vôùi muïc ñích daãn ñöa tín höõu ñeán cuoäc soáng Kitoâ höõusung maõn”8.

6. Daïy giaùo lyù coù lieân heä vôùi moät soá yeáu toá khaùc trong söù maïng muïcvuï cuûa Hoäi Thaùnh, maëc daàu khoâng laãn loän vôùi nhöõng yeáu toá ñoù.Nhöõng yeáu toá naøy mang ít nhieàu tính chaát cuûa vieäc daïy giaùo lyù,chuaån bò cho vieäc daïy giaùo lyù hoaëc baét nguoàn töø ñoù. Ñoù laø: vieäc sôkhôûi loan baùo Tin Möøng, cuõng goïi laø rao giaûng truyeàn giaùo nhaèmkhôi daäy ñöùc tin; vieäc tìm kieám nhöõng lyù chöùng ñeå tin; kinh nghieämsoáng cuoäc ñôøi Kitoâ höõu; vieäc cöû haønh caùc bí tích; vieäc gia nhaäp coängñoaøn Hoäi Thaùnh; vieäc laøm chöùng baèng hoaït ñoäng toâng ñoà vaø truyeàngiaùo9.

7. “Quaû thaät, vieäc daïy giaùo lyù ñöôïc keát hôïp vaø lieân quan maät thieátvôùi toaøn boä ñôøi soáng cuûa Hoäi Thaùnh. Chính nhôø vieäc daïy giaùo lyù,Hoäi Thaùnh khoâng nhöõng lan roäng veà ñòa dö vaø gia taêng veà soálöôïng maø nhaát laø coøn taêng tröôûng töø beân trong vaø ñaùp öùng vôùi keáhoaïch cuûa Thieân Chuùa”10.

6 X. Cv 2,42.7 X. ĐGH Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Catechesi tradendae, 1: AAS 71 (1979) 1277-1278.8 X. ÑGH Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Catechesi tradendae, 18: AAS 71 (1979) 1292.9 X. ĐGH Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Catechesi tradendae, 18: AAS 71 (1979) 1292.10 X. ĐGH Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Catechesi tradendae, 13: AAS 71 (1979) 1288.


8. Nhöõng thôøi kyø Hoäi Thaùnh ñöôïc canh taân cuõng laø nhöõng thôøi kyø maïnh veàvieäc daïy giaùo lyù. Thaät vaäy, vaøo thôøi hoaøng kim cuûa caùc Giaùo phuï, ngöôøi ta

thaáy coù nhöõng Thaùnh Giaùm muïc daønh nhieàu phaàn quan troïng trong thöøa taùc

vuï cuûa caùc ngaøi cho vieäc daïy giaùo lyù. Ñoù laø thaùnh Cyrilloâ Gieârusalem, thaùnh

Gioan Kim Khaåu, thaùnh Ambroâsioâ, thaùnh Augustinoâ, vaø nhieàu Giaùo phuï

khaùc. Caùc ngaøi ñaõ ñeå laïi nhöõng taùc phaåm daïy giaùo lyù maãu möïc.

9. Thöøa taùc vuï daïy giaùo lyù luoân nhaän ñöôïc nhöõng nguoàn naêng löïc môùi töøcaùc Coâng ñoàng. Veà ñieåm naøy, Coâng ñoàng Triñentinoâ laø moät thí duï ñieån

hình:

– Coâng ñoàng ñaõ daønh phaàn öu tieân cho vieäc daïy giaùo lyù trong caùc vaênkieän cuûa mình.

– Coâng ñoàng laø nguoàn goác cuûa Saùch Giaùo Lyù Roâma (CatechismusRomanus), moät cuoán saùch mang danh Coâng ñoàng; ñaây laø moät taùc

phaåm tuyeät vôøi vôùi tính caùch laø baûn toaùt yeáu giaùo lyù Kitoâ giaùo.

– Coâng ñoàng ñaõ khôi daäy trong Hoäi Thaùnh moät moái quan taâm ñaùng keåñoái vôùi vieäc daïy giaùo lyù.

– Coâng ñoàng ñaõ thuùc ñaåy vieäc soaïn thaûo nhieàu boä saùch giaùo lyù, laø coângtrình cuûa caùc Thaùnh Giaùm muïc vaø thaàn hoïc gia, nhö thaùnh Pheâroâ

Canisioâ, thaùnh Caroâloâ Boâroâmeâoâ, thaùnh Turibioâ Moâgroâvejoâ, thaùnh

Roâbertoâ Bellarminoâ.

10. Vì theá, khoâng laï gì sau Coâng ñoàng Vaticanoââ II (maø Ñöùc Thaùnh ChaPhaoloâ VI coi nhö cuoán saùch giaùo lyù vó ñaïi cuûa thôøi hieän ñaïi), vieäc daïy

giaùo lyù trong Hoäi Thaùnh laïi ñöôïc quan taâm. Caùc vaên kieän sau ñaây laøm

chöùng ñieàu ñoù: Chæ thò toång quaùt veà vieäc daïy giaùo lyù ban haønh naêm 1971,

caùc khoùa hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Phuùc aâm hoaù (1974) vaø veà

vieäc daïy giaùo lyù (1977), caùc toâng huaán Evangelii nuntiandi (Loan baùo Tin

Möøng) (1975) vaø Catechesi tradendae (Daïy giaùo lyù) (1979) toång keát caùc

khoaù hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc noùi treân. Khoùa hoïp baát thöôøng cuûa

Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, cöû haønh naêm 1985, yeâu caàu: “Öôùc nguyeän

chung laø coù moät saùch giaùo lyù hay moät baûn toaùt yeáu toùm löôïc toaøn boä ñaïo

lyù coâng giaùo, caû veà ñöùc tin laãn luaân lyù”11. Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II

ñaõ nhaát trí vôùi öôùc nguyeän cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, ngaøi nhìn

nhaän raèng: “Öôùc nguyeän ñoù noùi leân moät nhu caàu thieát thöïc cuûa Hoäi Thaùnh

toaøn caàu cuõng nhö cuûa caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông”12. Ngaøi ñaõ caån thaän quan

taâm ñeå öôùc nguyeän ñoù cuûa caùc Nghò phuï ñöôïc thöïc hieän.

11 Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Khoùa baát thöôøng 1985, Baùo caùo toång keát II, B, a, 4 (E Civitate

Vaticana 1985), 11.12 ÑGH Gioan Phaoloâ II, Dieãn vaên beá maïc Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Khoaù baát thöôøng

(ngaøy 7/12/1985), 6: AAS 78 (1986) 435.


III. SAÙCH GIAÙO LYÙ NAØY

ÑÖÔÏC SOAÏN VÔÙI MUÏC ÑÍCH GÌ? CHO AI?

DE HUIUS CATECHISMI FINE

ATQUE DE ILLIS AD QUOS IPSE DIRIGATUR

11. Muïc tieâu cuûa Saùch Giaùo Lyù naøy laø trình baøy moät caùch maïch laïcvaø toång hôïp nhöõng noäi dung coát yeáu vaø caên baûn cuûa giaùo lyù coânggiaùo veà ñöùc tin vaø luaân lyù, döôùi aùnh saùng Coâng ñoàng Vaticanoâ II vaøtoaøn boä Thaùnh Truyeàn cuûa Hoäi Thaùnh. Nhöõng nguoàn maïch chínhcuûa saùch naøy laø Thaùnh Kinh, caùc Thaùnh Giaùo phuï, phuïng vuï vaøHuaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh. Saùch ñöôïc soaïn thaûo ñeå laøm “nhöñieåm quy chieáu cho caùc saùch giaùo lyù hay baûn toaùt yeáu seõ ñöôïc soaïnthaûo trong caùc mieàn khaùc nhau”13.

12. Saùch Giaùo Lyù naøy chuû yeáu ñöôïc daønh cho caùc vò coù traùch nhieämdaïy giaùo lyù: tröôùc heát laø caùc Giaùm muïc, trong tö caùch laø thaày daïyñöùc tin vaø Muïc töû cuûa Hoäi Thaùnh. Saùch ñöôïc trao cho caùc ngaøi nhömoät duïng cuï giuùp caùc ngaøi chu toaøn nhieäm vuï daïy doã Daân ThieânChuùa. Qua caùc Giaùm muïc, saùch ñöôïc göûi ñeán nhöõng ngöôøi soaïnsaùch giaùo lyù, ñeán caùc linh muïc vaø caùc giaùo lyù vieân. Ñoïc saùch naøycuõng seõ höõu ích cho moïi Kitoâ höõu khaùc.

IV. BOÁ CUÏC CUÛA SAÙCH GIAÙO LYÙ

DE HUIUS STRUCTURA CATECHISMI

13. Boá cuïc Saùch Giaùo Lyù naøy döïa theo truyeàn thoáng coå ñieån cuûa caùcsaùch giaùo lyù, ñöôïc soaïn xoay quanh boán “truï caên baûn”: tuyeân xöngñöùc tin trong Pheùp Röûa (Tín bieåu), caùc bí tích cuûa ñöùc tin, ñôøi soángtheo ñöùc tin (caùc Ñieàu Raên), vaø kinh nguyeän cuûa tín höõu (kinh LaïyCha).

Phaàn thöù nhaát: Tuyeân xöng ñöùc tin

Pars prima: Professio fidei

14. Nhöõng ai thuoäc veà Ñöùc Kitoâ nhôø ñöùc tin vaø Pheùp Röûa ñeàu phaûituyeân xöng ñöùc tin cuûa Pheùp Röûa tröôùc maët moïi ngöôøi14. Vì theá,Saùch Giaùo Lyù naøy tröôùc heát trình baøy noäi dung cuûa maïc khaûi vaøñöùc tin: qua maïc khaûi, Thieân Chuùa ñeán vôùi con ngöôøi vaø ban chínhmình Ngaøi cho con ngöôøi; nhôø ñöùc tin, con ngöôøi ñaùp laïi ThieânChuùa (Ñoaïn 1). Kinh Tin Kính toùm löôïc nhöõng hoàng aân maø ThieânChuùa, Ñaáng laø nguoàn goác moïi ñieàu thieän haûo, laø Ñaáng Cöùu chuoäc,

13 Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, Khoùa baát thöôøng 1985, Baùo caùo toång keát II, B, a, 4 (E Civitate

Vaticana 1985), 11.14 X. Mt 10,32; Rm 10,9.


laø Ñaáng Thaùnh hoaù, ñaõ ban cho con ngöôøi. Caùc hoàng aân treân ñöôïcsaép ñaët trong “ba chöông” veà Pheùp Röûa, ñoù laø tin vaøo moät ThieânChuùa duy nhaát: Chuùa Cha toaøn naêng, Ñaáng Taïo Hoaù; Chuùa GieâsuKitoâ, Con cuûa Ngaøi, laø Chuùa vaø laø Ñaáng Cöùu ñoä chuùng ta; vaø ChuùaThaùnh Thaàn, trong Hoäi Thaùnh (Ñoaïn 2).

Phaàn thöù hai: Caùc bí tích ñöùc tin

Pars secunda: Fidei sacramenta

15. Phaàn thöù hai trình baøy ôn cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa, ñaõ ñöôïcChuùa Gieâsu Kitoâ vaø Chuùa Thaùnh Thaàn thöïc hieän moät laàn cho maõimaõi, nay ñöôïc hieän taïi hoaù nhö theá naøo trong caùc haønh ñoäng thaùnhthieâng cuûa phuïng vuï Hoäi Thaùnh (Ñoaïn 1), ñaëc bieät trong baûy bítích (Ñoaïn 2).

Phaàn thöù ba: Ñôøi soáng ñöùc tin

Pars tertia: Vita ex fide

16. Phaàn thöù ba neâu leân cuøng ñích toái haäu cuûa con ngöôøi ñöôïc taïodöïng theo hình aûnh Thieân Chuùa, laø vinh phuùc, vaø nhöõng con ñöôøngñeå ñaït tôùi vinh phuùc ñoù: nhôø haønh ñoäng ngay chính vaø töï do, vôùisöï trôï giuùp cuûa Luaät vaø aân suûng Chuùa (Ñoaïn 1); nhôø thöïc thi meänhleänh song haønh “meán Chuùa, yeâu ngöôøi”, ñöôïc trieån khai trong MöôøiÑieàu Raên cuûa Thieân Chuùa (Ñoaïn 2).

Phaàn thöù tö: Kinh nguyeän trong ñôøi soáng ñöùc tin

Pars quarta: Oratio in vita ex fide

17. Phaàn cuoái cuøng cuûa Saùch Giaùo Lyù noùi veà yù nghóa vaø taàm quantroïng cuûa kinh nguyeän trong ñôøi soáng caùc tín höõu (Ñoaïn 1), keátthuùc baèng vieäc giaûi thích vaén taét baûy lôøi caàu xin trong kinh LaïyCha (Ñoaïn 2). Nôi nhöõng lôøi caàu xin naøy, chuùng ta thaáy ñuùc keátmoïi ñieàu thieän haûo maø chuùng ta phaûi hy voïng vaø Cha chuùng ta ôûtreân trôøi muoán ban cho chuùng ta.

V. NHÖÕNG CHÆ DAÃN THÖÏC HAØNH

CHO VIEÄC SÖÛ DUÏNG SAÙCH GIAÙO LYÙ NAØY

PRO HUIUS CATECHISMI USU PRACTICAE ANIMADVERSIONES

18. Saùch Giaùo Lyù naøy ñöôïc coi laø moät baûn trình baøy maïch laïc veàtoaøn boä ñöùc tin coâng giaùo. Vaäy phaûi ñoïc saùch naøy nhö moät khoáithoáng nhaát. Qua caùc chæ daãn ghi ngoaøi leà baûn vaên (nhöõng con soá innhoû quy chieáu ñeán nhöõng ñoaïn vaên khaùc cuøng moät chuû ñeà) vaø quabaûng muïc luïc phaân tích ñöôïc ñaët ôû cuoái saùch, ngöôøi ñoïc coù theå thaáyñöôïc söï lieân heä cuûa moãi chuû ñeà vôùi toaøn boä ñöùc tin.


19. Thöôøng caùc ñoaïn vaên Thaùnh Kinh khoâng ñöôïc trích nguyeânvaên, nhöng chæ ghi xuaát xöù ôû cöôùc chuù (baèng kyù hieäu “X.”). Ñeå hieåucaùc ñoaïn vaên aáy caùch saâu xa hôn, caàn phaûi tìm ñeán chính caùc baûnvaên. Caùc tham chieáu Thaùnh Kinh naøy laø coâng cuï laøm vieäc cho vieäcdaïy giaùo lyù.

20. Nhöõng ñoaïn in chöõ nhoû ôû moät soá choã laø nhöõng ghi chuù veà maëtsöû hoïc, minh giaùo, hoaëc laø nhöõng trình baøy boå sung veà tín lyù.

21. Caùc ñoaïn trích daãn in chöõ nhoû, trích töø taùc phaåm cuûa caùcGiaùo phuï, caùc baûn vaên phuïng vuï, caùc vaên kieän cuûa Huaán quyeàn vaøtöø Haïnh caùc Thaùnh, ñöôïc duøng ñeå laøm phong phuù theâm cho vieäctrình baøy giaùo lyù. Nhöõng baûn vaên aáy ñöôïc choïn thöôøng ñeå söû duïngtröïc tieáp trong vieäc daïy giaùo lyù.

22. Cuoái moãi noäi dung coù chung ñeà taøi, coù moät soá caâu ngaén goïn toùmlöôïc caùc ñieåm chính yeáu cuûa giaùo lyù. Nhöõng caâu Toùm Löôïc aáynhaèm ñeà xuaát nhöõng coâng thöùc toång hôïp vaø deã nhôù, cho vieäc daïygiaùo lyù ôû caùc ñòa phöông.

VI. NHÖÕNG THÍCH NGHI CAÀN THIEÁT

NECESSARIAE ACCOMMODATIONES

23. Saùch Giaùo Lyù naøy nhaán maïnh vieäc trình baøy giaùo lyù. Saùchnhaèm muïc ñích giuùp hieåu bieát ñöùc tin caùch saâu xa hôn. Nhôø ñoù, ñöùctin ñöôïc tröôûng thaønh, ñaâm reã saâu hôn vaøo cuoäc soáng vaø chieáu toaûtrong ñôøi soáng chöùng nhaân15.

24. Chính vì nhaèm muïc ñích ñoù, Saùch Giaùo Lyù naøy khoâng tìm caùchñöa ra nhöõng thích nghi, trong caùch trình baøy giaùo lyù cuõng nhönhöõng phöông phaùp daïy giaùo lyù, theo nhöõng ñoøi hoûi do khaùc bieät veàvaên hoùa, tuoåi taùc, möùc tröôûng thaønh tinh thaàn, taäp quaùn xaõ hoäi vaøgiaùo hoäi, nôi nhöõng ngöôøi hoïc giaùo lyù. Nhöõng thích nghi caàn thieát aáylaø vieäc cuûa caùc saùch giaùo lyù ñòa phöông, vaø nhaát laø cuûa nhöõng vògiaûng daïy caùc Kitoâ höõu.

“Ngöôøi coù nhieäm vuï giaûng daïy, phaûi trôû neân taát caû cho moïi

ngöôøi, ñeå chinh phuïc moïi ngöôøi cho Ñöùc Kitoâ…. Vaø ñöøng nghó

raèng nhöõng ngöôøi ñöôïc giao cho mình, veà ñöùc tin, chæ laø moät loaïi

ngöôøi duy nhaát, cho neân coù theå giaûng daïy baèng moät ñöôøng loái vaø

phöông phaùp, vaø coù theå höôùng daãn moïi tín höõu ñeán loøng ñaïo

chaân thaät theo cuøng moät caùch nhö nhau: nhöng vì coù moät soá

ngöôøi gioáng nhö treû sô sinh, moät soá khaùc ñang baét ñaàu lôùn leân

trong Ñöùc Kitoâ, moät soá khaùc nöõa moät caùch naøo ñoù ñaõ tröôûng

thaønh, neân caàn phaûi caån thaän xem ai caàn söõa, ai caàn thöùc aên

15 X. ĐGH Gioan Phaoloâ II, Toâng huaán Catechesi tradendae, 20-22: AAS 71 (1979) 1293-1296;

Ibid., 25: AAS 71 (1979) 1297-1298.


cöùng hôn…. Ñoù laø ñieàu Thaùnh Toâng Ñoà ñaõ truyeàn cho nhöõng ai

ñöôïc goïi vaøo taùc vuï naøy, ñeå khi daïy caùc maàu nhieäm ñöùc tin vaø

caùc quy luaät soáng, hoï bieát thích nghi vôùi tinh thaàn vaø trí hieåu

cuûa ngöôøi nghe”16.

Treân heát moïi söï laø ñöùc meán

25. Ñeå keát thuùc phaàn trình baøy naøy, thieát töôûng neân nhaéc laïinguyeân taéc muïc vuï ñaõ ñöôïc Saùch Giaùo Lyù Roâma neâu ra:

“Haún nhieân ñöôøng loái tuyeät haûo hôn, maø Thaùnh Toâng Ñoà ñaõ daïy,

ñoù laø höôùng taát caû noäi dung cuûa ñaïo lyù vaø giaùo huaán tôùi ñöùc meán,

laø ñieàu khoâng bao giôø maát ñöôïc. Vì vaäy khi trình baøy moät ñieàu

hoaëc phaûi tin, hoaëc phaûi hy voïng hoaëc phaûi laøm, thì luoân luoân

phaûi laøm noåi baät tình yeâu cuûa Chuùa chuùng ta trong ñieàu ñoù, ñeå ai

ai cuõng hieåu raèng moïi haønh vi nhaân ñöùc troïn haûo Kitoâ giaùo

khoâng coù nguoàn goác naøo khaùc ngoaøi tình yeâu vaø khoâng coù muïc

ñích naøo khaùc ngoaøi tình yeâu”17.

16 Catechismus Romanus hoaëc Catechismus ex decreto Concilii Tridentini ad parochos, Pii V

Pontificis Maximi iussu editus, Lôøi Töïa, 11: ed. P. Rodríguez (Cittaø del Vaticano-Pamplona

1989), 11.17 Catechismus Romanus, Lôøi Töïa, 10: ed. P. Rodríguez (Cittaø del Vaticano-Pamplona 1989),

10.

Phaàn thöù nhaát: Tuyeân xöng ñöùc tin

PHAÀN THÖÙ NHAÁT

TUYEÂN XÖNG ÑÖÙC TIN

PARS PRIMA

PROFESSIO FIDEI

Phaàn thöù nhaát: Tuyeân xöng ñöùc tin 27

ÑOAÏN THÖÙ NHAÁT

“TOÂI TIN” – “CHUÙNG TOÂI TIN”

SECTIO PRIMA

“CREDO” – “CREDIMUS”

26. Khi tuyeân xöng ñöùc tin, chuùng ta khôûi ñaàu baèng thuaät töø: “Toâitin” hoaëc “Chuùng toâi tin”. Tröôùc khi trình baøy ñöùc tin cuûa HoäiThaùnh, nhö ñöôïc tuyeân xöng trong Tín bieåu, ñöôïc cöû haønh trongphuïng vuï, ñöôïc theå hieän trong cuoäc soáng baèng vieäc tuaân giöõ caùcÑieàu Raên vaø baèng vieäc caàu nguyeän, chuùng ta haõy töï hoûi xem “tin”nghóa laø gì. Ñöùc tin laø vieäc con ngöôøi ñaùp laïi Thieân Chuùa, Ñaáng töïmaïc khaûi vaø hieán mình cho con ngöôøi, ñoàng thôøi ban aùnh saùngchöùa chan cho con ngöôøi ñang ñi tìm yù nghóa toái haäu cuûa ñôøi mình.Do ñoù, tröôùc heát chuùng ta seõ baøn veà cuoäc tìm kieám cuûa con ngöôøi(Chöông I), keá ñeán baøn veà maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa, qua ñoù ThieânChuùa ñeán vôùi con ngöôøi (Chöông II), vaø cuoái cuøng, baøn veà vieäc conngöôøi ñaùp laïi baèng ñöùc tin (Chöông III).


CHÖÔNG I

CON NGÖÔØI “COÙ KHAÛ NAÊNG”

ÑOÙN NHAÄN THIEÂN CHUÙA

CAPUT PRIMUM

HOMO EST DEI “CAPAX”

I. CON NGÖÔØI KHAO KHAÙT THIEÂN CHUÙA

DE DESIDERIO DEI

27. Nieàm khao khaùt Thieân Chuùa ñöôïc ghi khaéc trong traùi tim conngöôøi bôûi vì con ngöôøi ñöôïc taïo döïng bôûi Thieân Chuùa vaø höôùng veàThieân Chuùa. Thieân Chuùa khoâng ngöøng loâi keùo con ngöôøi ñeán vôùiNgaøi, vaø chæ nôi Thieân Chuùa, con ngöôøi môùi gaëp ñöôïc chaân lyù vaøhaïnh phuùc maø hoï khoâng ngöøng tìm kieám:

“Khía caïnh cao quyù nhaát cuûa phaåm giaù con ngöôøi laø con

ngöôøi ñöôïc keâu goïi hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa. Ngay töø luùc môùi

sinh ra, con ngöôøi ñaõ ñöôïc môøi goïi ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa:

thaät vaäy, con ngöôøi ñaõ chaúng hieän höõu, neáu, moät khi ñaõ ñöôïc

Thieân Chuùa vì tình yeâu maø taïo döïng, noù khoâng ñöôïc Thieân Chuùa

vì tình yeâu maø luoân luoân baûo toàn; vaø con ngöôøi cuõng chaúng soáng

theo chaân lyù caùch troïn veïn, neáu noù khoâng töï nguyeän nhìn nhaän

tình yeâu aáy vaø phoù mình cho Ñaáng Taïo Hoaù cuûa mình”1.

28. Trong lòch söû cuûa mình maõi ñeán ngaøy nay, loaøi ngöôøi ñaõ dieãntaû vieäc tìm kieám Thieân Chuùa cuûa mình baèng nhieàu caùch, qua caùctín ngöôõng vaø caùc haønh vi toân giaùo (caàu kinh, teá leã, phuïng töï, suynieäm, v.v...). Caùc hình thöùc dieãn taû naøy, maëc duø coù theå keùo theochuùng nhöõng neùt haøm hoà, vaãn laø raát phoå quaùt ñeán noãi con ngöôøi coùtheå ñöôïc goïi laø moät höõu theå coù toân giaùo:

“Töø moät ngöôøi duy nhaát, Thieân Chuùa ñaõ taïo thaønh toaøn theå

nhaân loaïi, ñeå hoï ôû treân khaép maët ñaát; Ngaøi ñaõ vaïch ra nhöõng

thôøi kyø nhaát ñònh vaø nhöõng ranh giôùi cho nôi ôû cuûa hoï. Nhö vaäy

laø ñeå hoï tìm kieám Thieân Chuùa; may ra hoï doø daãm maø tìm thaáy

Ngaøi, tuy raèng thaät söï Ngaøi khoâng ôû xa moãi ngöôøi chuùng ta. Thaät

1 CÑ Vaticanoâ II, Hiến cheá muïc vuï Gaudium et spes, 19: AAS 58 (1966) 1038-1039.

1718

843, 2566

2095-2109

355, 1701

Ngoc The Nguyen


vaäy, chính ôû nôi Ngaøi maø chuùng ta soáng, cöû ñoäng vaø hieän höõu” (Cv

17,26-28).

29. Tuy nhieân, “söï lieân keát thaân maät vaø soáng ñoäng naøy vôùi ThieânChuùa”2 coù theå bò con ngöôøi boû queân, sao laõng vaø thaäm chí minhnhieân gaït boû. Nhöõng thaùi ñoä nhö theá coù theå phaùt xuaát do nhöõngnguyeân nhaân raát khaùc nhau3: do baát maõn tröôùc söï döõ treân theá giôùi,do khoâng hieåu bieát hoaëc thôø ô veà toân giaùo, do lo toan veà theá gianvaø tieàn cuûa4, do göông xaáu cuûa caùc tín höõu, do nhöõng traøo löu tötöôûng choáng toân giaùo, cuoái cuøng laø do thaùi ñoä cuûa con ngöôøi toäi loãi,vì sôï haõi maø laån traùnh Thieân Chuùa5 vaø chaïy troán khi nghe tieánggoïi cuûa Ngaøi6.

30. “Taâm hoàn nhöõng ai tìm kieám Chuùa, naøo hoan hæ!” (Tv l05,3).Duø con ngöôøi coù theå queân laõng hay choái töø Thieân Chuùa, nhöngchính Thieân Chuùa vaãn khoâng ngöøng keâu goïi moïi ngöôøi tìm kieámNgaøi ñeå hoï ñöôïc soáng vaø ñaït ñöôïc haïnh phuùc. Nhöng vieäc tìm kieámnaøy ñoøi hoûi con ngöôøi phaûi coù noã löïc cuûa trí tueä, söï ngay thaúng cuûayù chí, “moät taám loøng thaønh”, vaø phaûi coù caû chöùng töø cuûa nhöõngngöôøi khaùc ñeå daïy con ngöôøi tìm kieám Thieân Chuùa.

“Laïy Chuùa, Chuùa vó ñaïi vaø raát ñaùng ca tuïng: quyeàn naêng cuûa

Chuùa cao caû vaø söï khoân ngoan cuûa Chuùa thaät khoân löôøng. Vaø con

ngöôøi, moät phaàn nhoû beù trong caùc thuï taïo cuûa Chuùa, con ngöôøi

trong thaân phaän phaûi cheát, mang nôi mình chöùng tích cuûa toäi loãi

mình vaø chöùng tích vieäc Chuùa choáng laïi keû kieâu caêng: vaäy maø

con ngöôøi nhö vaäy, moät phaàn nhoû beù trong caùc thuï taïo cuûa Chuùa,

muoán ca tuïng Chuùa. Chính Chuùa thuùc giuïc ñeå con ngöôøi vui thích

ca tuïng Chuùa, bôûi vì Chuùa ñaõ döïng neân chuùng con cho Chuùa, vaø

taâm hoàn chuùng con khoâng yeân nghæ cho ñeán khi ñöôïc yeân nghæ

trong Chuùa”7.

II. NHÖÕNG CON ÑÖÔØNG

GIUÙP CON NGÖÔØI NHAÄN BIEÁT THIEÂN CHUÙA

DE VIIS, QUIBUS AD DEUM COGNOSCENDUM HABETUR ACCESSUS

31. Ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh Thieân Chuùa, ñöôïc môøi goïi nhaänbieát vaø yeâu meán Thieân Chuùa, con ngöôøi tìm kieám Thieân Chuùa seõkhaùm phaù ra moät soá “con ñöôøng” giuùp nhaän bieát Ngaøi. Nhöõng conñöôøng naøy coøn ñöôïc goïi laø “nhöõng lyù chöùng veà söï hieän höõu cuûa

2 CÑ Vaticanoâ II, Hiến chế mục vụ Gaudium et spes, 19: AAS 58 (1966) 1039.3 X. CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et spes, 19-21: AAS 58 (1966) 1038-1042.4 X. Mt 13,22.5 X. St 3,8-10.6 X. Ga 1,3.7 Thaùnh Augustinoâ, Confessiones, 1, 1, 1: CCL 27, 1 (PL 32, 659-661).

368

2123-2128

398

2567


Thieân Chuùa”, nhöng khoâng theo nghóa lyù chöùng cuûa caùc khoa hoïctöï nhieân, maø theo nghóa nhöõng “lyù chöùng ñoàng quy vaø coù söùcthuyeát phuïc”, giuùp con ngöôøi ñaït tôùi nhöõng söï chaéc chaén thaät söï.

Nhöõng “con ñöôøng” ñeå ñeán vôùi Thieân Chuùa nhö theá coù khôûiñieåm laø caùc thuï taïo: theá giôùi vaät chaát vaø con ngöôøi.

32. Vuõ truï: Thieân Chuùa coù theå ñöôïc nhaän bieát nhö laø nguoàn goác vaøcuøng ñích cuûa vuõ truï, caên cöù vaøo söï vaän haønh vaø chuyeån bieán cuûavuõ truï, vaøo tính caùch baát taát, vaøo traät töï vaø veû ñeïp cuûa vuõ truï.

Veà ngöôøi ngoaïi giaùo, thaùnh Phaoloâ khaúng ñònh: “Nhöõng gì ngöôøi

ta coù theå bieát veà Thieân Chuùa thì thaät laø hieån nhieân tröôùc maét

hoï, vì chính Thieân Chuùa ñaõ cho hoï thaáy roõ. Quaû vaäy, nhöõng gì

ngöôøi ta khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc nôi Thieân Chuùa, töùc laø quyeàn

naêng vónh cöûu vaø thaàn tính cuûa Ngaøi, thì töø khi Thieân Chuùa taïo

thaønh vuõ truï, trí khoân con ngöôøi coù theå nhìn thaáy ñöôïc qua

nhöõng coâng trình cuûa Ngaøi” (Rm 1,19-20)8.

Coøn thaùnh Augustinoâ thì noùi: “Baïn haõy hoûi veû ñeïp cuûa traùi ñaát,

haõy hoûi veû ñeïp cuûa bieån khôi, haõy hoûi veû ñeïp cuûa khoâng khí

ñang daõn nôû vaø lan toûa, haõy hoûi veû ñeïp cuûa baàu trôøi, … haõy hoûi

nhöõng thöïc taïi aáy. Taát caû seõ traû lôøi baïn: Naøy baïn xem, chuùng toâi

quaû laø ñeïp. Veû ñeïp cuûa chuùng laø lôøi tuyeân xöng cuûa chuùng. Ai ñaõ

laøm neân nhöõng veû ñeïp coù theå thay ñoåi ñoù, neáu khoâng phaûi laø

Ñaáng Toaøn Myõ khoâng bao giôø thay ñoåi?”9

33. Con ngöôøi: vôùi söï côûi môû ñoùn nhaän chaân lyù vaø veû ñeïp, vôùilöông tri, vôùi söï töï do vaø tieáng noùi cuûa löông taâm, vôùi nieàm khaùtvoïng söï voâ bieân vaø haïnh phuùc, con ngöôøi töï hoûi veà söï hieän höõu cuûaThieân Chuùa. Nhìn vaøo taát caû nhöõng ñieàu keå treân, con ngöôøi nhaänra nhöõng daáu chæ cuûa linh hoàn thieâng lieâng cuûa mình. Laø “haïtgioáng cuûa söï vónh cöûu maø con ngöôøi mang nôi mình, vaø khoâng theågiaûn löôïc vaøo vaät chaát maø thoâi”10, neân linh hoàn con ngöôøi khoângtheå coù moät nguoàn goác naøo khaùc ngoaøi moät mình Thieân Chuùa.

34. Vuõ truï vaø con ngöôøi minh chöùng raèng chuùng khoâng phaûi laønguyeân lyù tieân khôûi vaø cöùu caùnh toái haäu cuûa chính mình, nhöngthoâng phaàn vôùi “Höõu Theå Töï Taïi”, voâ thuûy voâ chung. Nhö vaäy, quanhöõng “con ñöôøng” khaùc nhau ñoù, con ngöôøi coù theå ñaït tôùi vieäcnhaän bieát söï hieän höõu cuûa moät thöïc taïi laø nguyeân lyù tieân khôûi vaø

8 X. Cv 14,15-17; 17,27-28; Kn 13,1-9.9 Thaùnh Augustinoâ, Sermo 241, 2: PL 38, 1134.10 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et spes, 18: AAS 58 (1966) 1038; x. Ibid., 14:

AAS 58 (1966) 1036.

2500

1730, 1776

1703

336

54, 337


laø cöùu caùnh toái haäu cuûa moïi söï, “maø moïi ngöôøi goïi laø ThieânChuùa”11.

35. Caùc taøi naêng cuûa con ngöôøi laøm cho con ngöôøi coù theå nhaän bieátsöï hieän höõu cuûa moät Thieân Chuùa coù ngoâi vò. Nhöng ñeå con ngöôøi coùtheå tieán ñeán choã thaân maät vôùi Ngaøi, Thieân Chuùa ñaõ muoán maïckhaûi chính mình Ngaøi cho con ngöôøi vaø ban cho hoï aân suûng ñeå nhôøñoù hoï coù theå ñoùn nhaän maïc khaûi naøy trong ñöùc tin. Tuy nhieân, caùc“lyù chöùng veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa” coù theå chuaån bò cho ñöùctin vaø giuùp ngöôøi ta thaáy raèng ñöùc tin khoâng ñoái nghòch vôùi lyù trícuûa con ngöôøi.

III. VIEÄC NHAÄN BIEÁT THIEÂN CHUÙA

THEO QUAN NIEÄM CUÛA HOÄI THAÙNH

DE DEI COGNITIONE SECUNDUM ECCLESIAM

36. “Meï Hoäi Thaùnh khaúng ñònh vaø daïy raèng: Töø nhöõng loaøi thuïtaïo, nhôø aùnh saùng töï nhieân cuûa lyù trí con ngöôøi, con ngöôøi coù theånhaän bieát caùch chaéc chaén veà Thieân Chuùa nhö laø nguyeân lyù vaø cuøngñích cuûa moïi loaøi”12. Khoâng coù khaû naêng naøy, con ngöôøi khoâng theåñoùn nhaän maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa. Con ngöôøi coù ñöôïc khaû naêngñoù laø vì ñaõ ñöôïc taïo döïng “theo hình aûnh Thieân Chuùa” (St 1,27).

37. Tuy nhieân, trong nhöõng hoaøn caûnh lòch söû maø con ngöôøi ñaõ traûiqua, con ngöôøi gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc nhaän bieát ThieânChuùa neáu chæ döïa vaøo aùnh saùng cuûa lyù trí.

“Noùi moät caùch ñôn giaûn, maëc daàu lyù trí con ngöôøi, nhôø söùc löïc vaø

aùnh saùng töï nhieân cuûa mình, thaät söï coù theå ñaït tôùi söï nhaän bieát

ñích thöïc vaø chaéc chaén veà moät Thieân Chuùa coù ngoâi vò, Ñaáng baûo

veä vaø cai quaûn vuõ truï baèng söï quan phoøng cuûa Ngaøi, cuõng nhö

nhaän bieát moät luaät töï nhieân ñöôïc Ñaáng Taïo Hoaù ñaët trong taâm

hoàn chuùng ta, nhöng coù khoâng ít nhöõng chöôùng ngaïi vaät ngaên

caûn lyù trí söû duïng khaû naêng baåm sinh ñoù cuûa noù moät caùch höõu

hieäu. Vì nhöõng chaân lyù lieân quan ñeán Thieân Chuùa, lieân quan ñeán

moái lieân heä giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi, laø nhöõng ñieàu hoaøn

toaøn vöôït quaù laõnh vöïc nhöõng söï vaät höõu hình, vaø khi nhöõng

chaân lyù ñoù ñöôïc dieãn ra baèng haønh ñoäng vaø taùc ñoäng ñeán ñôøi

soáng thì chuùng ñoøi con ngöôøi phaûi hieán thaân vaø töø boû mình. Ñeå

ñaït ñöôïc nhöõng chaân lyù nhö vaäy, trí tueä con ngöôøi phaûi laøm vieäc

moät caùch khoù khaên, moät ñaøng vì söï thuùc ñaåy cuûa caùc giaùc quan

vaø trí töôûng töôïng, ñaøng khaùc vì nhöõng duïc voïng do nguyeân toäi

11 Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa theologiae, I, q. 2, a. 3, c: Ed. Leon. 4, 31.12 CÑ Vaticanoâ I, Hieán cheá tín lyù Dei Filius, c. 2: DS 3004; X. Ibid., De Revelatione, canon 2:

DS 3026; CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 6: AAS 58 (1966) 819.

355

1960

199

50

159


gaây neân. Cho neân trong nhöõng vaán ñeà ñoù, con ngöôøi deã cho laø

doái traù hoaëc ít nhaát laø mô hoà, nhöõng ñieàu hoï khoâng muoán ñoù laø

nhöõng söï thaät”13

.

38. Vì lyù do ñoù, con ngöôøi caàn ñöôïc maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa soidaãn, khoâng nhöõng trong nhöõng gì vöôït quaù trí khoân, maø caû trong“nhöõng chaân lyù toân giaùo vaø luaân lyù töï chuùng voán khoâng vöôït quaùkhaû naêng lyù trí, ñeå trong tình traïng hieän thôøi cuûa nhaân loaïi, moïingöôøi coù theå bieát ñöôïc caùch deã daøng, chaéc chaén vaø khoâng laãn loänsai laàm”14.

IV. PHAÛI NOÙI VEÀ THIEÂN CHUÙA THEÁ NAØO?

QUOMODO DE DEO LOQUENDUM?

39. Khi beânh vöïc khaû naêng cuûa lyù trí con ngöôøi trong vieäc nhaänbieát Thieân Chuùa, Hoäi Thaùnh tin töôûng raèng mình coù theå noùi veàThieân Chuùa cho moïi ngöôøi vaø vôùi moïi ngöôøi. Nieàm xaùc tín naøy laøkhôûi ñieåm cho vieäc ñoái thoaïi cuûa Hoäi Thaùnh vôùi caùc toân giaùo khaùc,vôùi trieát hoïc vaø khoa hoïc, vaø caû vôùi nhöõng ngöôøi voâ tín ngöôõng vaønhöõng ngöôøi voâ thaàn.

40. Vì söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà Thieân Chuùa coù giôùi haïn, neânngoân ngöõ chuùng ta duøng ñeå noùi veà Thieân Chuùa cuõng bò giôùi haïn.Chuùng ta chæ coù theå noùi veà Thieân Chuùa döïa vaøo nhöõng gì chuùng tabieát veà caùc thuï taïo vaø theo caùch hieåu bieát vaø suy nghó haïn heïp cuûaloaøi ngöôøi chuùng ta.

41. Moïi thuï taïo ñeàu coù moät neùt naøo ñoù gioáng Thieân Chuùa, ñaëc bieätlaø con ngöôøi ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh Ngaøi vaø gioáng nhö Ngaøi.Nhieàu ñieàu hoaøn haûo cuûa caùc thuï taïo (tính chaân, thieän, myõ cuûachuùng) phaûn chieáu söï hoaøn haûo voâ bieân cuûa Thieân Chuùa. Do ñoù,chuùng ta coù theå noùi veà Thieân Chuùa töø nhöõng söï hoaøn haûo nôi caùcthuï taïo cuûa Ngaøi, “vì caùc thuï taïo caøng lôùn lao ñeïp ñeõ thì caøng giuùpnhaän ra Ñaáng taïo thaønh” (Kn 13,5).

42. Thieân Chuùa sieâu vieät treân moïi thuï taïo. Vì vaäy chuùng ta phaûikhoâng ngöøng thanh luyeän ngoân ngöõ cuûa chuùng ta khoûi nhöõng gì laøhaïn heïp, leä thuoäc vaøo hình aûnh, vaø baát toaøn, ñeå Thieân Chuùa, Ñaángloaøi ngöôøi “khoâng theå dieãn taû ñöôïc, khoâng theå hieåu thaáu ñöôïc,

13 ÑGH Pioâ XII, Thoâng ñieäp Humani generis: DS 3875.14 Ibid.: DS 3876. X. CÑ Vaticanoâ I, Hieán cheá tín lyù Dei Filius, c. 2: DS 3005; CÑ Vaticanoâ II,

Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 6: AAS 58 (1966) 819-820; Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa

theologiae, I, q. 1, a. 1, c: Ed. Leon. 4, 6.

213, 299

212, 300

851

2036


khoâng theå nhìn thaáy ñöôïc, khoâng theå suy tôùi ñöôïc”15, khoâng bò laãnloän vôùi nhöõng kieåu trình baøy phaøm nhaân cuûa chuùng ta. Ngoân ngöõphaøm nhaân cuûa chuùng ta khoâng bao giôø coù theå dieãn taû ñaày ñuû maàunhieäm voâ taän cuûa Thieân Chuùa.

43. Khi noùi nhö vaäy veà Thieân Chuùa, ngoân ngöõ cuûa chuùng ta dieãnñaït theo caùch phaøm nhaân, nhöng thaät söï ñaït tôùi chính ThieânChuùa, duø khoâng theå dieãn taû ñöôïc Ngaøi trong tính ñôn thuaàn voâbieân cuûa Ngaøi. Chuùng ta phaûi nhôù raèng “giöõa Ñaáng Taïo Hoaù vaø thuïtaïo, khoâng theå ghi nhaän söï gioáng nhau, maø khoâng bao haøm raèngsöï khaùc nhau coøn lôùn hôn nhieàu”16; hôn nöõa, “chuùng ta khoâng theånaém baét ñöôïc Thieân Chuùa laø gì, nhöng chæ coù theå bieát ñöôïc Ngaøikhoâng phaûi laø gì, vaø caùc höõu theå khaùc lieân heä vôùi Ngaøi nhö theánaøo”17.

TOÙM LÖÔÏC

44. Töï baûn tính vaø do ôn goïi, con ngöôøi laø moät höõu theå coù toân giaùo.Vì phaùt sinh töø Thieân Chuùa vaø quy höôùng veà Thieân Chuùa, conngöôøi chæ soáng cuoäc soáng nhaân linh moät caùch ñaày ñuû khi töï nguyeänsoáng lieân keát vôùi Thieân Chuùa.

45. Con ngöôøi ñöôïc taïo döïng ñeå soáng hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa.Nôi Ngaøi, hoï tìm ñöôïc haïnh phuùc. “Khi con gaén boù heát mình vôùiChuùa, con seõ khoâng bao giôø coøn phaûi ñau ñôùn vaø vaát vaû nöõa, vaøñöôïc traøn ñaày Chuùa, ñôøi con seõ trôû neân soáng ñoäng”18.

46. Khi laéng nghe söù ñieäp cuûa caùc thuï taïo vaø tieáng noùi cuûa löông taâm,con ngöôøi coù theå ñaït ñeán vieäc nhaän bieát chaéc chaén veà söï hieän höõu cuûaThieân Chuùa, laø nguyeân nhaân vaø cuøng ñích cuûa moïi söï.

47. Hoäi Thaùnh daïy raèng, con ngöôøi coù theå nhaän bieát caùch chaécchaén veà Thieân Chuùa duy nhaát vaø chaân thaät, laø Ñaáng Taïo Hoùa vaøChuùa cuûa chuùng ta, qua caùc coâng trình cuûa Ngaøi, nhôø aùnh saùng töïnhieân cuûa lyù trí con ngöôøi19.

48. Chuùng ta thaät söï coù theå noùi veà Thieân Chuùa döïa treân nhöõng neùthoaøn haûo ña daïng cuûa caùc thuï taïo, vì ñoù laø nhöõng ñieåm gioáng vôùisöï hoaøn haûo voâ bieân cuûa Thieân Chuùa, maëc daàu ngoân ngöõ haïn heïpcuûa chuùng ta khoâng dieãn taû ñöôïc heát maàu nhieäm cuûa Ngaøi.

15 Phuïng vuï Byzantin. Anaphora sancti Ioannis Chrysostomi: Liturgies Eastern and Western, ed.

F.E. Brightman (Oxford 1896) p. 384 (PG 63, 915).16 CÑ Lateâranoâ IV, Cap. 2. De errore abbatis Ioachim: DS 806.17 Thaùnh Toâma Aquinoâ, Summa contra gentiles, 1, 30: Ed. Leon. 13, 92.18 Thaùnh Augustinoâ, Confessiones, 10, 28, 39: CCL 27, 175 (PL 32, 795).19 X. CÑ Vaticanoâ I, Hieán cheá tín lyù Dei Filius, De revelatione, canon 2: DS 3026.

206

370


49. “Caùc thuï taïo tan bieán neáu khoâng coù Ñaáng Taïo Hoaù”20. Vì theá,tín höõu bieát raèng mình ñöôïc tình yeâu Chuùa Kitoâ thuùc baùch phaûimang aùnh saùng cuûa Thieân Chuùa haèng soáng ñeán cho nhöõng aikhoâng bieát Ngaøi hoaëc choái töø Ngaøi.

20 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá muïc vuï Gaudium et spes, 36: AAS 58 (1966) 1054.

CHÖÔNG 2

THIEÂN CHUÙA ÑEÁN GAËP CON NGÖÔØI

CAPUT SECUNDUM

DEUS HOMINI OCCURRIT

50. Con ngöôøi coù theå duøng lyù trí töï nhieân ñeå nhaän bieát Thieân Chuùamoät caùch chaéc chaén, döïa vaøo nhöõng coâng trình cuûa Ngaøi. Nhöngcoøn coù moät laõnh vöïc nhaän bieát khaùc, maø con ngöôøi khoâng theå ñaïttôùi baèng söùc löïc cuûa mình, ñoù laø laõnh vöïc cuûa Maïc khaûi thaàn linh1.Thieân Chuùa, baèng moät quyeát ñònh hoaøn toaøn töï do, töï maïc khaûi vaøban chính mình Ngaøi cho con ngöôøi. Thieân Chuùa laøm ñieàu ñoù khimaïc khaûi cho moïi ngöôøi maàu nhieäm cuûa Ngaøi, keá hoaïch yeâu thöôngcuûa Ngaøi voán ñaõ coù töø muoân thuôû trong Ñöùc Kitoâ. Thieân Chuùa ñaõmaïc khaûi troïn veïn keá hoaïch cuûa Ngaøi khi sai Con chí aùi cuûa Ngaøi,laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta, vaø sai Chuùa Thaùnh Thaàn.

Muïc 1

Maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa

Articulus 1

De revelatione Dei

I. THIEÂN CHUÙA MAÏC KHAÛI

“KEÁ HOAÏCH YEÂU THÖÔNG” CUÛA NGAØI

DEUS SUUM REVELAT “BENEVOLUM CONSILIUM”

51. “Do loøng nhaân laønh vaø khoân ngoan, Thieân Chuùa ñaõ muoán maïckhaûi chính mình vaø toû cho bieát maàu nhieäm cuûa yù muoán Ngaøi; nhôømaàu nhieäm ñoù, loaøi ngöôøi coù theå ñeán cuøng Chuùa Cha, nhôø ChuùaKitoâ, Ngoâi Lôøi nhaäp theå, trong Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø ñöôïc thoângphaàn vaøo baûn tính Thieân Chuùa”2.

1 X. CÑ Vaticanoâ I, Hieán cheá tín lyù Dei Filius, c.4: DS 3015.2 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 2: AAS 58 (1966) 818.

36

1066

2823

1996


52. Thieân Chuùa, Ñaáng “ngöï trong aùnh saùng sieâu phaøm” (1 Tm6,16), muoán truyeàn thoâng söï soáng thaàn linh cuûa Ngaøi cho loaøingöôøi maø Ngaøi ñaõ töï yù taïo döïng, ñeå cho hoï ñöôïc trôû neân nghóa töûtrong Con Moät cuûa Ngaøi3. Khi töï maïc khaûi, Thieân Chuùa muoán laømcho loaøi ngöôøi coù khaû naêng ñaùp laïi Ngaøi, nhaän bieát vaø yeâu meánNgaøi vöôït quaù nhöõng gì hoï coù theå laøm ñöôïc töï söùc mình.

53. Keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa veà Maïc Khaûi ñöôïc theå hieän cuøng moätluùc “baèng caùc vieäc laøm vaø lôøi noùi coù lieân heä maät thieát vôùi nhau”4,vaø soi saùng cho nhau. Keá hoaïch ñoù bao haøm “moät ñöôøng loái söphaïm thaàn linh” ñaëc bieät: Thieân Chuùa truyeàn thoâng chính mìnhcho con ngöôøi moät caùch tieäm tieán. Ngaøi chuaån bò con ngöôøi quanhieàu giai ñoaïn ñeå ñoùn nhaän maïc khaûi sieâu nhieân veà chính baûnthaân Ngaøi. Maïc khaûi naøy seõ ñaït tôùi toät ñænh nôi Ngoâi Vò vaø nôi söùvuï cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå, laø Chuùa Gieâsu Kitoâ.

Thaùnh lreâneâ thöôøng noùi veà ñöôøng loái sö phaïm naøy cuûa Thieân

Chuùa döôùi hình aûnh Thieân Chuùa vaø con ngöôøi daàn daàn laøm quen

vôùi nhau: “Ngoâi Lôøi cuûa Thieân Chuùa ñaõ ôû giöõa loaøi ngöôøi vaø trôû

thaønh Con Ngöôøi, ñeå laøm cho con ngöôøi quen daàn vôùi vieäc ñoùn

nhaän Thieân Chuùa, vaø laøm cho Thieân Chuùa quen daàn vôùi vieäc ngöï

trong con ngöôøi, theo yù muoán cuûa Chuùa Cha”5.

II. CAÙC GIAI ÑOAÏN MAÏC KHAÛI

REVELATIONIS PERIODI

Töø khôûi thuyû, Thieân Chuùa töï maïc khaûi cho con ngöôøi

54. “Thieân Chuùa, Ñaáng taïo döïng vaø baûo toàn moïi söï nhôø Ngoâi Lôøi,khoâng ngöøng laøm chöùng cho loaøi ngöôøi veà chính mình nôi caùc thuïtaïo; hôn nöõa, vì muoán môû ra con ñöôøng cöùu ñoä cao vôøi, ngay töøkhôûi thuyû, Ngaøi ñaõ toû mình ra cho nguyeân toå bieát”6. Ngaøi ñaõ môøigoïi nguyeân toå cuûa chuùng ta soáng hieäp thoâng thaân maät vôùi Ngaøi,khi ban cho hoï aân suûng vaø ñöùc coâng chính raïng ngôøi.

55. Maïc khaûi naøy khoâng bò toäi nguyeân toå laøm giaùn ñoaïn. Quaû vaäy,“sau khi toå toâng sa ngaõ, baèng vieäc höùa ban ôn cöùu chuoäc, Ngaøi ñaõnaâng hoï daäy höôùng tôùi nieàm hy voïng cöùu ñoä. Ngaøi ñaõ khoâng ngöøng

3 X. Ep 1,4-5.4 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 2: AAS 58 (1966) 818.5 Thaùnh Ireâneâ, Adversus haereses 3, 20, 2: SC 211, 392 (PG 7, 944); x. exempli gratia, Ibid. 3,

17, 1: SC 211, 330 (PG 7, 929); Ibid. 4, 12, 4: SC 100, 518 (PG 7, 1006); Ibid. 4, 21, 3: SC

100, 684 (PG 7, 1046).6 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 3: AAS 58 (1966) 818.

1953

1950

32

374

397, 410


saên soùc nhaân loaïi, ñeå ban söï soáng ñôøi ñôøi cho taát caû nhöõng ai tìmkieám ôn cöùu ñoä baèng caùch kieân taâm laøm vieäc laønh”7.

“Vaø khi con ngöôøi ñaõ maát tình nghóa vôùi Cha vì baát phuïc tuøng,

Cha ñaõ khoâng boû maëc con ngöôøi döôùi quyeàn löïc söï cheát.... Nhieàu

laàn Cha ñaõ giao öôùc vôùi loaøi ngöôøi”8.

Giao öôùc vôùi oâng Noâeâ

56. Khi söï hôïp nhaát cuûa nhaân loaïi bò toäi loãi phaù vôõ, Thieân Chuùalaäp töùc coù yù ñònh cöùu ñoä nhaân loaïi khi can thieäp qua töøng nhoùmngöôøi. Giao öôùc vôùi oâng Noâeâ sau côn luït ñaïi hoàng thuûy9 noùi leânnguyeân taéc cuûa Nhieäm cuïc thaàn linh ñoái vôùi “caùc daân toäc”, nghóa laøñoái vôùi nhöõng ngöôøi quy tuï laïi “theo tieáng noùi, doøng hoï vaø daân toäccuûa mình” (St 10,5)10.

57. Traät töï ña daân toäc naøy, vöøa coù tính vuõ truï, vöøa coù tính xaõ hoäivaø toân giaùo11, nhaèm haïn cheá tính kieâu caêng cuûa moät nhaân loaïi ñaõsa ngaõ, muoán ñoàng loøng trong söï ngoan coá cuûa mình12, muoán töïmình gaày döïng söï hôïp nhaát theo kieåu xaây thaùp Babel13. Nhöng vìtoäi loãi14, neân thuyeát ña thaàn cuõng nhö vieäc toân thôø caùc ngaãu töôïnglaø daân toäc vaø laõnh tuï cuûa mình, ñaõ khoâng ngöøng ñe doaï bieánNhieäm cuïc taïm thôøi naøy thaønh söï gian taø ngoaïi ñaïo.

58. Giao öôùc vôùi oâng Noâeâ coù hieäu löïc trong suoát thôøi gian cuûa caùcdaân toäc15, cho tôùi khi Tin Möøng ñöôïc loan baùo moät caùch phoå quaùt.Thaùnh Kinh toân kính moät soá vó nhaân cuûa “caùc daân toäc”, nhö “Abel,ngöôøi coâng chính”, vua tö teá Melchiseâñeâ16, oâng naøy laø hình boùngcuûa Ñöùc Kitoâ17, hoaëc caùc ngöôøi coâng chính “Noâeâ, Ñaniel vaø Job”(Ed 14,14). Nhö vaäy Thaùnh Kinh noùi leân möùc ñoä thaùnh thieän caovôøi maø nhöõng ngöôøi soáng theo Giao öôùc Noâeâ coù theå ñaït tôùi, ñangkhi mong ñôïi Ñöùc Kitoâ “quy tuï con caùi Thieân Chuùa ñang taûn maùckhaép nôi veà moät moái” (Ga 11,52).

7 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 3: AAS 58 (1966) 818.8 Kinh nguyeän Thaùnh Theå IV: Saùch Leã Roâma, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis 1970)

467.9 X. St 9,9.10 X. St 10,20-31.11 X. Cv 17,26-27.12 X. Kn 10,5.13 X. St 11,4-6.14 X. Rm 1,18-25.15 X. Lc 21,24.16 X. St 14,18.17 X. Dt 7,3.

761

401

1219

674

2569


Thieân Chuùa choïn oâng Abraham

59. Ñeå quy tuï loaøi ngöôøi ñang taûn maùc veà moät moái, Thieân Chuùachoïn oâng Abram vaø phaùn vôùi oâng: “Haõy rôøi boû xöù sôû, hoï haøng vaønhaø cha ngöôi” (St 12,1); vôùi yù ñònh laøm cho oâng thaønh Abraham,nghóa laø “cha cuûa voâ soá daân toäc” (St 17,5): “Nhôø ngöôi, moïi gia toäctreân maët ñaát seõ ñöôïc chuùc phuùc” (St 12,3)18.

60. Daân toäc phaùt sinh töø oâng Abraham seõ ñöôïc thöøa höôûng lôøiThieân Chuùa höùa vôùi caùc toå phuï, töùc laø daân ñöôïc Ngaøi tuyeån choïn19,hoï ñöôïc goïi ñeå chuaån bò cho vieäc quy tuï trong töông lai moïi con caùiThieân Chuùa trong söï duy nhaát cuûa Hoäi Thaùnh20; daân toäc naøy seõ laøgoác reã maø caùc daân ngoaïi khi tin vaøo Thieân Chuùa seõ ñöôïc thaùp gheùpvaøo21.

61. Caùc toå phuï, caùc tieân tri vaø nhöõng vó nhaân khaùc cuûa Cöïu öôùc ñaõvaø seõ luoân ñöôïc toân kính nhö nhöõng vò Thaùnh trong taát caû caùctruyeàn thoáng phuïng vuï cuûa Hoäi Thaùnh.

Thieân Chuùa huaán luyeän daân Israel cuûa Ngaøi

62. Sau thôøi caùc Toå phuï, Thieân Chuùa laäp Israel laøm daân cuûa Ngaøikhi cöùu hoï khoûi aùch noâ leä Ai caäp. Ngaøi laäp Giao öôùc Sinai vôùi daânvaø ban Leà Luaät cuûa Ngaøi cho hoï qua oâng Moâisen, ñeå hoï nhaän bieátvaø phuïng söï Ngaøi vôùi tö caùch laø Thieân Chuùa duy nhaát haèng soángvaø chaân thaät, laø Cha quan phoøng vaø laø thaåm phaùn chí coâng, vaø ñeåhoï mong ñôïi Ñaáng Cöùu Ñoä maø Ngaøi ñaõ höùa ban22.

63. Israel laø daân tö teá cuûa Thieân Chuùa23, ñöôïc “mang danh ÑöùcChuùa” (Ñnl 28,10). Ñoù laø daân cuûa “nhöõng ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc nghelôøi Chuùa phaùn daïy”24, daân cuûa “nhöõng ngöôøi laøm anh” trong ñöùc tincuûa toå phuï Abraham25.

64. Qua caùc tieân tri, Thieân Chuùa ñaøo taïo daân Ngaøi trong nieàm hyvoïng ôn cöùu ñoä, trong söï mong ñôïi Giao öôùc môùi vaø vónh cöûu daønhcho taát caû moïi ngöôøi26, Giao öôùc ñoù seõ ñöôïc ghi khaéc trong caùc traùi

18 X. Gl 3,8.19 X. Rm 11,28.20 X. Ga 11,52; 10,16.21 X. Rm 11,17-18.24.22 X. CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 3: AAS 58 (1966) 818.23 X. Xh 19,6.24 Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, Caàu nguyeän cho moïi ngöôøi VI: Saùch Leã Roâma, editio typica (Typis

Polyglottis Vaticanis 1970) 254.25 X. ÑGH Gioan Phaoloâ II, Dieãn vaên taïi Hoäi ñöôøng Do thaùi ôû Roâma, (ngaøy 13/4/1986) 4:

Insegnamenti di Giovanni Paolo II, IX 1, 1027.26 X. Is 2,2-4.

145, 2570

760

762, 781

2060, 2574

1961

204, 2801

839

711

1965


tim27. Caùc Tieân tri loan baùo ôn cöùu chuoäc trieät ñeå cho daân cuûaThieân Chuùa, ôn thanh taåy khoûi moïi baát trung cuûa hoï28, vaø ôn cöùuñoä aáy seõ bao goàm taát caû caùc daân toäc29. Ñaëc bieät nhöõng ngöôøi ngheøokhoù vaø khieâm nhu cuûa Chuùa30 seõ aáp uû nieàm hy voïng naøy. Nhöõngphuï nöõ thaùnh thieän nhö caùc baø Sara, Reâbecca, Rachel, Miryam,Ñeâbora, Anna, Juñitha vaø Esther, ñaõ gìn giöõ cho nieàm hy voïng cöùuñoä aáy cuûa Israel luoân soáng ñoäng. Hình aûnh tinh tuyeàn nhaát cuûanieàm hy voïng naøy laø Ñöùc Maria31.

III. CHUÙA GIEÂSU KITOÂ – “ÑAÁNG TRUNG GIAN

VAØ ÑOÀNG THÔØI LAØ SÖÏ VIEÂN MAÕN

CUÛA TOAØN BOÄ MAÏC KHAÛI”32

CHRISTUS IESUS - “MEDIATOR SIMUL

ET PLENITUDO TOTIUS REVELATIONIS”

Thieân Chuùa ñaõ phaùn daïy moïi söï trong Ngoâi Lôøi cuûa Ngaøi

65. “Thuôû xöa, nhieàu laàn nhieàu caùch, Thieân Chuùa ñaõ phaùn daïy chaoâng ta qua caùc tieân tri ; nhöng vaøo thôøi sau heát naøy, Thieân Chuùañaõ phaùn daïy chuùng ta qua Thaùnh Töû” (Dt 1,1-2). Ñöùc Kitoâ, ConThieân Chuùa laøm ngöôøi, laø Lôøi duy nhaát, hoaøn haûo vaø cao caû nhaátcuûa Chuùa Cha. Nôi Ngöôøi, Thieân Chuùa ñaõ noùi taát caû, vaø seõ khoângcoù lôøi naøo khaùc ngoaøi Lôøi ñoù. Sau bao vò khaùc, thaùnh Gioan Thaùnhgiaù ñaõ dieãn taû ñieàu naøy moät caùch roõ raøng, khi chuù giaûi caâu Dt 1,1-2:

“Töø khi Thieân Chuùa ban cho chuùng ta Con Ngaøi, Ñaáng laø Lôøi duy

nhaát vaø döùt khoaùt cuûa Ngaøi, Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi chuùng ta moät

laàn duy nhaát trong Lôøi naøy vaø Ngaøi khoâng coøn gì ñeå noùi theâm

nöõa. Nhöõng gì tröôùc kia Ngaøi chæ noùi töøng phaàn qua caùc tieân tri,

thì nay Ngaøi ñaõ noùi heát trong Ñaáng maø Ngaøi ñaõ trao ban troïn

veïn cho chuùng ta, töùc laø Con cuûa Ngaøi. Do ñoù, baây giôø maø coù ai

coøn muoán hoûi Thieân Chuùa ñieàu gì hoaëc naøi xin Ngaøi moät thò kieán

hay maïc khaûi naøo nöõa, thì ngöôøi aáy chaúng nhöõng laøm moät

chuyeän ñieân roà, maø xem ra coøn xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa, bôûi

27 X. Gr 31,31-34; Dt 10,16.28 X. Ed 36.29 X. Is 49,5-6; 53,11.30 X. Sp 2,3.31 X. Lc 1,38.32 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 2: AAS 58 (1966) 818.

102

489

516


khoâng chaêm chuù nhìn vaøo Ñöùc Kitoâ maø laïi tìm kieám moät caùi gì

khaùc hoaëc moät ñieàu môùi laï ngoaøi Ñöùc Kitoâ”33

.

Seõ khoâng coù maïc khaûi naøo khaùc nöõa

66. “Vaäy nhieäm cuïc Kitoâ giaùo seõ khoâng bao giôø mai moät, vì laø giaoöôùc môùi vaø vónh cöûu. Chuùng ta khoâng phaûi chôø ñôïi moät maïc khaûicoâng khai môùi naøo khaùc nöõa tröôùc ngaøy Ñöùc Gieâsu Kitoâ Chuùachuùng ta toû mình ra trong vinh quang”34. Tuy nhieân, maëc duø maïckhaûi ñaõ hoaøn taát, nhöng noù vaãn chöa ñöôïc giaûi thích troïn veïn; vìtheá ñöùc tin Kitoâ giaùo coøn phaûi daàn daàn, qua doøng thôøi gian, tìmhieåu taát caû söï cao sieâu cuûa maïc khaûi.

67. Theo doøng lòch söû, ñaõ xuaát hieän nhöõng ñieàu goïi laø “maïc khaûi tö”, moätsoá trong ñoù ñöôïc thaåm quyeàn Hoäi Thaùnh coâng nhaän. Tuy vaäy, nhöõng maïc

khaûi ñoù khoâng thuoäc kho taøng ñöùc tin. Chöùc naêng cuûa chuùng khoâng phaûi

laø “caûi thieän” hoaëc “boå sung” maïc khaûi vónh vieãn cuûa Ñöùc Kitoâ, nhöng ñeå

giuùp ngöôøi ta, vaøo moät thôøi ñieåm lòch söû naøo ñoù, soáng maïc khaûi cuûa Ñöùc

Kitoâ caùch troïn veïn hôn. Caûm thöùc ñöùc tin cuûa caùc tín höõu, döôùi söï höôùng

daãn cuûa Huaán quyeàn Hoäi Thaùnh, coù khaû naêng phaân ñònh vaø ñoùn nhaän

trong caùc maïc khaûi ñoù nhöõng gì laø lôøi khuyeán duï ñích thöïc cuûa Ñöùc Kitoâ

hoaëc cuûa caùc Thaùnh gôûi ñeán cho Hoäi Thaùnh.

Ñöùc tin Kitoâ giaùo khoâng theå tieáp nhaän “nhöõng maïc khaûi” naøo muoán

vöôït cao hôn hay söûa ñoåi maïc khaûi ñaõ ñöôïc hoaøn taát trong Ñöùc Kitoâ. Moät

soá toân giaùo ngoaøi Kitoâ giaùo vaø moät soá giaùo phaùi ñöôïc saùng laäp gaàn ñaây

ñaët neàn taûng treân “nhöõng maïc khaûi” nhö theá.

TOÙM LÖÔÏC

68. Vì tình yeâu, Thieân Chuùa ñaõ töï maïc khaûi vaø ban chính mìnhNgaøi cho con ngöôøi. Qua ñoù, Ngaøi mang laïi lôøi giaûi ñaùp vónh vieãnvaø dö ñaày cho nhöõng vaán naïn maø con ngöôøi töï ñaët ra cho mình veàyù nghóa vaø cuøng ñích cuoäc ñôøi hoï.

69. Thieân Chuùa ñaõ töï maïc khaûi cho con ngöôøi, baèng vieäc daàn daànduøng lôøi noùi vaø vieäc laøm maø truyeàn thoâng maàu nhieäm rieâng cuûaNgaøi.

70. Ngoaøi nhöõng chöùng töø maø Thieân Chuùa neâu leân veà chính mìnhNgaøi qua caùc thuï taïo, Thieân Chuùa coøn ñích thaân toû mình cho

33 Thaùnh Gioan Thaùnh giaù, Subida del monte Carmelo, 2, 22, 3-5: Biblioteca Mistica

Carmelitana, v. 11 (Burgos 1929) 184.34 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 4: AAS 58 (1966) 819.

94

2717

84

93


nguyeân toå chuùng ta. Ngaøi ñaõ noùi vôùi caùc vò, vaø sau khi caùc vò sangaõ, Ngaøi ñaõ höùa ôn cöùu ñoä35 vaø ban Giao ÖÙôc cuûa Ngaøi cho caùc vò.

71. Thieân Chuùa laäp vôùi oâng Noâeâ moät giao öôùc vónh cöûu giöõa Ngaøivaø moïi sinh linh36. Giao öôùc naøy seõ toàn taïi bao laâu theá gian coøn toàntaïi.

72. Thieân Chuùa ñaõ tuyeån choïn oâng Abraham vaø ñeà xöôùng moät giaoöôùc vôùi oâng vaø doøng doõi oâng. Töø ñoù, Thieân Chuùa thieát laäp daânNgaøi vaø maïc khaûi Leà Luaät cuûa Ngaøi cho hoï qua oâng Moâisen. Nhôøcaùc tieân tri, Thieân Chuùa ñaõ chuaån bò cho daân aáy ñoùn nhaän ôn cöùuñoä daønh cho toaøn theå nhaân loaïi.

73. Thieân Chuùa ñaõ töï maïc khaûi troïn veïn khi sai chính Con Ngaøiñeán traàn gian; nôi Chuùa Con, Thieân Chuùa ñaõ thieát laäp Giao öôùccuûa Ngaøi ñeán muoân ñôøi. Con Thieân Chuùa laø Lôøi toái haäu cuûa ChuùaCha noùi vôùi nhaân loaïi, sau Ngöôøi, khoâng coøn moät maïc khaûi naøokhaùc.

Muïc 2

Sö löu truyeàn Maïc Khaûi cuûa Thieân Chuùa

Articulus 2

De transmissione revelationis divinae

74. Thieân Chuùa “muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc cöùu ñoä vaø nhaän bieátchaân lyù” (1 Tm 2,4), nghóa laø, nhaän bieát Ñöùc Kitoâ Gieâsu37. Vì vaäyÑöùc Kitoâ phaûi ñöôïc rao giaûng cho moïi daân toäc vaø moïi ngöôøi, vaømaïc khaûi phaûi ñöôïc loan truyeàn ñeán taän cuøng theá giôùi.

“Nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ maïc khaûi ñeå cöùu roãi muoân daân, Ngaøi

ñaõ aân caàn saép ñaët ñeå luoân ñöôïc baûo toaøn vaø löu truyeàn nguyeân

veïn cho moïi theá heä”38

.

I. TRUYEÀN THOÁNG CAÙC TOÂNG ÑOÀ

DE TRADITIONE APOSTOLICA

75. “Chuùa Kitoâ, nôi Ngöôøi, Thieân Chuùa toái cao hoaøn taát troïn veïnmaïc khaûi, ñaõ truyeàn daïy caùc Toâng Ñoà rao giaûng cho moïi ngöôøi Tin

35 X. St 3,15.36 X. St 9,16.37 X. Ga 14,6.38 CÑ Vaticanoâ II, Hieán cheá tín lyù Dei Verbum, 7: AAS 58 (1966) 820.

851


Möøng ñaõ ñöôïc höùa tröôùc qua mieäng caùc tieân tri, vaø ñöôïc chínhNgöôøi thöïc hieän vaø coâng boá; caùc ngaøi rao giaûng Tin Möøng nhönguoàn moïi chaân lyù cöùu ñoä vaø luaät leä luaân lyù, ñoàng thôøi truyeànthoâng cho hoï caùc hoàng aân cuûa Thieân Chuùa”39.

Lôøi rao giaûng cuûa caùc Toâng Ñoà

76. Theo meänh leänh cuûa Chuùa, vieäc löu truyeàn Tin Möøng ñaõ ñöôïcthöïc hieän baèng hai caùch:

Baèng truyeàn khaåu: “moät phaàn do caùc Toâng Ñoà: qua lôøi giaûngdaïy, göông laønh vaø caùc ñònh cheá, caùc ngaøi ñaõ truyeàn laïi nhöõng gìñaõ nhaän laõnh töø mieäng Ñöùc Kitoâ khi chung soáng vôùi Ngöôøi vaø thaáyNgöôøi haønh ñoäng, hoaëc ñaõ hoïc bieát ñöôïc nhôø Chuùa Thaùnh Thaàngôïi yù”;

Baèng vaên töï: “moät phaàn do chính caùc ngaøi vaø nhöõng ngöôøi phuïtaù caùc ngaøi ñaõ vieát laïi söù ñieäp cöùu ñoä döôùi söï linh höùng cuûa cuøngmoät Chuùa Thaùnh Thaàn”40.

... ñöôïc tieáp noái do nhöõng ngöôøi keá nhieäm caùc Toâng Ñoà

77. “Ñeå Tin Möøng ñöôïc giöõ gìn toaøn veïn vaø soáng ñoäng maõi trongHoäi Thaùnh, caùc Toâng Ñoà ñaõ ñeå laïi nhöõng ngöôøi keá vò laø caùc giaùmmuïc va�

saÙch giaÙo lyÙ cuÛa hoÄi thaÙnh coÂng giaÙo · 2020-01-31 · 2 saùch giaùo lyù cuûa...

Documents