ribolovna osnova za ribolovnoto podracje - ohridsko ezero

7/25/2019 Ribolovna osnova za ribolovnoto podracje - Ohridsko ezero

1/50

REPUBLIKA MAKEDONIJA

MINISTERSTVO ZA ZEMJODELSTVO, [UMARSTVO IVODOSTOPANSTVO

RIBOLOVNA OSNOVA ZA RIBOLOVNOTO PODRA^JE

OHRIDSKO EZERO ZA PERIODOT 2009 - 2014 GODINA

oktomvri, 2009


2/50

e:

J

HIDROBIOLO[KI ZAVOD - Ohrid

oktomvri, 2009

2


3/50

1.PODATOCI ZA RIBOLOVNOTO PODRA^JE

OHRIDSKO EZERO

Ohridskoto Ezero e smesteno vo [arsko-Pindskiot karsten

sistem. Toa go ispolnuva najdlabokiot del na Ohridskata Kotlina vo

jugozapadniot del na Republika Makedonja (41o05, N, 20o45, E), delej}i go

svojot jugozapaden del so Republika Alabanija. Kotlinata na istok e

opkruèna so Petrinska Planina i planinata Gali~ica, na jugoistok so

Suva Gora, na jugozapad i zapad so Jablanica, na severozapad so Beli~ka

Planina, a na sever so masivite na Stogovo, Karaorman i Pla}enskaPlanina.

Ohridskoto Ezero e najgolemoto i najdlabokoto ezero vo

dasaretskata ezerska grupa od egejskata ezerska zona. Spored eden od

negovite najdobri poznava~i, akad. prof.SINI{A STANKOVI}(1960),toa e

"muzej na ìvi fosili" i pretstavuva refugium za brojni slatkovodni

organizmi ~ii bliski srodnici vo po{irokiot region, od Balkanskiot

Poluostrov i Sredna Evropa, moàt da se najdat samo vo fosilna forma.Ohridskoto Ezero ima tektonsko poteklo, nastanalo so spu{tawe

na terenot vdol` dve rasedni linii (skoro so meridijanski pravec) vo

nasokata Struga - Starova i Kosel - Qubani{ta (vo pliocenskiot period)

i e postaro od ~etiri milioni godini.

Poznatiot geograf i geolog prof. JOVANCVIJI(1911) smeta deka

dolgiot ìvot na Ohridskoto Ezero e rezultat na toa {to negovoto dno, so

tektonsko spu{tawe, seu{te se podmladuva.

Spored nekoi presmetuvawa (ARSOVSKI 1974), planinata Gali~ica,

{to se nao|a od isto~nata strana i Ohridskoto Ezero go oddeluva od

sosednoto Prespansko Ezero, godi{no se izdiga za 5,5 mm, planinata Baba

so vrvot Pelister 5mm, a Ohridskata Kotlina 2,5 - 2,8mm (Sl. 1).

3


4/50

Sl. 1. Batimetriska karta na Ohridskoto Ezero

Na nadmorska viso~ina od 693,17 m, kota za koja se smeta deka e

najblisku do normalnata, Ohridskoto Ezero zafa}a povr{ina od 358,18

km2od koi okolu 2/3 (238,79km2) pripa|aat na Republika Makedonija, a 1/3

(odnosno 119,39km2) na Republika Albanija.

Ohridskoto Ezero e dlaboko subtropsko ezero so maksimalna

dlabo~ina od 288,7 m. Ezerskiot basen ima stepenasti strani glavno na

isto~niot i zapadniot del, ramno centralno dno i mnogu malku plitkivodi glavno vo severniot i ju`niot del (pomalku od 10%) vo odnos na

negovata golemina.

Litoralniot region vo severniot i ju`niot del na Ohridskoto

Ezero se protega i do 1,5-2 km dodeka vo isto~noto i zapadnoto krajbre`je

toj e znatno potesen, a na nakoi mesta e pomal od 10 m.

4


5/50

Sublakustriskiot naklon vo isto~niot region, kaj seloto Trpejca

i poju`no, kaj Sv. Zaum (R. Makedonija), kako i vo zapadniot region kaj

poluostrovot Trepet (R. Albanija), ovozmo`uva dlabo~inata od 200 mda se

postignuva na oddale~enost na samo 300 mod bregot.

Srednata dlabo~ina na Ohridskoto Ezero iznesuva 163,1 m.

Bregovata linija iznesuva 87,531 km (indeks na razvienost 1,305) od koi

56,025 kmna makedonska teritorija i 31,506 kmna albanska teritorija.

Maksimalnata dol`ina iznesuva 30,372km, {iro~ina 14,8 km, a

srednata {iro~ina 11,79 km. Ezerskata voda zafa}a volumen od 58,638 km3

so vreme na retencija od 83,61 godini (NAUMOSKI1985). Edinstven istek

(od pred 35 godini reguliran na kota 693,17 m) od Ohridskoto Ezero e vo

severozapadniot del (kaj Struga), preku rekata Crn Drim koja (za eden

podolg vremenski period) imala prose~en istek od 22,24 m3 s.-1(IVANOVA

1974), (SL.2).

Sl. 2. Sliv na Ohridsko Ezero

Spored fizi~ko-hemiskite, no i biolo{kite karakteristiki,

Ohridskoto Ezero e oligotrofno (STANKOVIC 1960; PETROVIC 1975; ALLEN i

OCEVSKI 1977), studeno oligomikti~no (HADZISCE 1966), karbonatno ezero

(JONES &BOWSER 1978), glavno so peso~en breg (NAUMOSKI1990).

5


6/50

2. OSNOVNI HIDROGRAFSKI I KLIMATSKI KARAKTERISTIKINA GEOGRAFSKOTO PODRA^JE

2.1. Hidrografski karakteristiki

Hidrografskite karakteristiki na Ohridskoto Ezero se tipi~nokarstni so eden isklu~ok {to ima povr{inski istek. Glavna hidrografska

karakteristika na Ohridskoto Ezero e {to toa, glavno, se napojuva so

izvorska voda (od brojnite sublakustriski izvori).

Vo Ohridskoto Ezero se vlevaat 40 pritoki (23 na albanska i 17 na

makedonska strana), me|u koi glavno dominiraat suvodolicite koi te~at

samo pri obilni vrneì i pri topewe na snegot.

Prirodniot sliv na Ohridskoto Ezero iznesuval 1.042,25 km2,

odnosno indeksot sliv/ezero iznesuval 2,91. So vnesuvaweto na rekata

Sateska slivot na Ohridskoto Ezero (1962 g.) se zgolemuva za

dopolnitelni 398,36 km2(\OR|IEVSKI iLALKOVSKA1998).

Vo vkupnata prirodna povr{ina na slivot, ezerskata povr{ina

u~estvuva so 34,37% dodeka, posle vnesuvaweto na Sateska vo Ezeroto samo

24,10%. Ako kon ovoj sliv se dodade i slivot na Prespanskoto Ezero(Golema i Mala Prespa, 2.519,1 km2)1, toga{ slivot na Ohridskoto Ezero

bi iznesuval 3.959,71 km2 (u~estvoto na ezerskata povr{ina vo vkupniot

sliv iznesuva 7.36%). Se razbira, te{ko moè da se kaè kolkavo e

u~estvoto na Prespanskoto Ezero vo slivot na Ohridskoto Ezero, osobeno

ako se znae deka eden dobar del od karstnite izvori vo Kor~anskata

Kotlina, za koi isto taka se pretpostavuva (zaradi karstot na Suva Gora i

planinata Ivan) deka poteknuvaat od Prespanskoto Ezero kako i od

Maloto Prespansko Ezero i te~at (nadvor od slivot na Ohridskoto Ezero)

vo rekata Devol.

Glavnite povr{inski vodoteci vo Ohridskoto Ezero se rekite

Koselska, Velgo{ka, êrava, a od 1961 godina i rekata Sateska.

Vo princip, rekite se vodoteci koi se vrska me|u kopnoto i moreto

preku koi vodniot svet go preminuva kopnoto nizvodno. Rekite bitno se

1(HOLLISi STEVENSON 1997)

6


7/50

razlikuvaat od izvorot do vlivot po kvantitet i po kvalitet. Po priroda

rekite se so dosta promenlivi korita, tie se pro{iruvaat ili stesnuvaat,

pojavuvat i gubat, no sekoga{ gi reflektiraat antropogenite vlijanija i

nivniot karakter vrz zdravjeto na slivovite.

Imaj}i gi predvid vodotecite vo celata zemja i sostojbite so

vodotecite vo slivot na Ohridskoto Ezero se krajno nepovolni. Site reki,

postojani ili povremeni (suvodolicite), minuvaat niz naseleni mesta, i

~esto se optovaruvaat kako so otpadni vodi, isto taka i so cvrst otpad.

Ista e slikata i okolu pati{tata kako i okolu rekite, a osobeno okolu

pogolemite turisti~ki lokaliteti locirani neposredno pokraj Ezeroto.

Se ~ini deka ne moè da se stavi kraj na divite deponii koi mnogu ~esto

pokraj inertni materii (gradeèn {ut), sodràt i industriski i

komunalen cvrst otpad.

Zagriùva~ka e sostojbata so Koselska Reka (sliv 193,3 km2,

dolìna 29 km, are~na mreà okolu 73 km). Izvorot na Koselska Reka, koja

vo gorniot tek, uzvodno od seloto Kosel e poznata kako Opejn~ka Reka,

(Golem Zli Dol) e na nadmorska viso~ina od 1.840 m kade vo gorniot tek od

slivot e smestena sanitarnata deponija od Ohrid i drugite naseleni mesta.

Na pomalite potoci ima valavici i bojaxilnica.

Pozna~ajni pritoki na Koselska Reka se Skrebatska Reka,

Vapilska Reka, Sirulska Reka i Livoi{ka Reka. Vo koritata na potocite

se frlaat golemi koli~estva na komunalen i industriski otpad

(ponekoga{ i tela na uginati ìvotni), a prima del od industriski i

komunalni otpadni vodi.Sostojbata u{te pove}e se vlo{uva so toa {to neposredno (na

okolu 300 m) pred vlivot na Koselska Reka vo Ohridskoto Ezero, preku

neregularen baj pas od glavniot kolektor (pumpna stanica Gradinar),

za vreme na poobilni vrneì, (zaradi necelosno odvojuvawe na

kolektorskiot sistem od do`dovnata kanalizacija doa|a do

preoptovaruvawe na glavniot kolektorski sistem) i se prelevaat i

kanalizaciski vodi .

7


8/50

Nesomneno e deka vo idnina treba da se o~ekuva negativno vlijanie

i od atmosferskite vodi koi na pove}e mesta, bez bilo kakov tretman se

vlevat vo Ohridskoto Ezero.

Velgo{ka Reka, poznata kako Su{ica ili pak Letni~ka Reka (sliv

33,8 km2, dolìna 8,5kmi re~na mreà okolu 20 km) ja so~inuvaat vodite

od Letni~kiot i od Ramnenskiot Potok, a od desnata strana gi prifa}a

vodite na potocite ârda{nica i [op~inica. Koritoto na ovaa reka

mnogu brgu od ~isto planinska, u{te pri me{aweto so potokot Sv. Petka,

pred vlezot vo seloto Velgo{ti, e zasipano so komunalen i drug otpad. Vo

slivot, na dolniot tek taa e recipient za otpadnite vodi od ohridskata

industriska zona, taka {to, zaradi karakterot na rekata (suvodolica) i

iskoristuvaweto na vodata (vo sredniot tek) za navodnuvawe, vodotekot vo

dolniot tek (vo su{niot period) glavno go so~inuva otpadna voda.

Rekata êrava (68,6 km2) izvira vo Albanija i taa e glavno

ramni~arska reka. Desnite pritoki na rekata êrava (na padinite na Suva

Gora) glavno se suvodolici. Vo slivot na ovaa reka ima nao|ali{ta na

jaglen i fero-nikelni rudi i verojatno ima izgradeno deponija za jalovina,

taka {to (spored kaùvawa) povremeno rekata êrava, za vreme na obilni

vrneì, vo Ohridskoto Ezero vnesuva te{ko zagadeni vodi.

Slikata za sostojbata so vodotecite vo slivot na Ohridskoto Ezero

ne bi bila kompletna ako kon ova ne se spomene i ve{ta~ki vnesenata

(posle esenta 1961 godina) reka Sateska. Se smeta deka izvorot Petr~ani

(n.v. 920 m) e i izvor na reka Sateska iako vo slivot ima i pritoki ~ii

izvori se na povisoka nadmorska viso~ina (1.640 m n.v. na izvorot naVrbjanska Reka, 1.700mn.v. na izvorot na Slatinska Reka, 2.055 m n.v, izvor

Dupen Kamen na Mramore~ka Reka). Vo slivot na reka Sateska (411,47

km2, profil s. Volino 389,36 km2), so re~na mreà od 117 km, ima 26

naseleni mesta koi kako po pravilo (zaradi potrebata od voda) se

locirani pokraj rekata ili pokraj nejzinite pritoki.

Golemata nadmorska viso~ina na pove}eto izvori na pritokite na

reka Sateska ovozmoùva tie da nosat golemi koli~estva na suspendiran i

8


9/50

vle~en nanos. Ova doa|a do izraz i zatoa {to koritoto na ovaa reka vo

dolniot tek (6,9km) e regulirano taka {to erozivniot nanos (od 112,907 m3

god-1) vleguva vo Ohridskoto Ezero. Reguliranoto korito (nizvodno od s.

Volino) moè da primi voda so protok do 130 m3y-1.

Desni pritoki na rekata Sateska se: Vrbjanska, Godivska,

Laktinska, Peso~anska, Ko~unska i Botunska Reka, a levi pritoki se:

Slatinska Reka so pritokite Mramore~ka Reka, Golema Reka, Zlestovska

so Le{anska Reka i glavno suvodolicite Me{ei{ka i Trebeni{ka Reka.

Iako tehni~ki i legislativno necelosno regulirano, povremeno

(pri visok vodostoj) se koristi i staroto re~no korito na rekata Sateskakoe nizvodno od Struga, se vliva vo rekata Crn Drim.

Prvite nau~no zna~ajni otkritija za Ohridskoto Ezero se

napraveni kon krajot na devetnaesettiot vek, vo periodot koga se

postavuvaat osnovite na limnolo{kata nauka. Imeno dvajca eminentni

zoolozi od Univerzitetot vo Viena, STEINDACHNER (1892)i STURANY (1894)vo

Ohridskoto Ezero otkrile izvesen broj endemi~ni ribi i polàvi.

Nekolku godini podocna BRUSINA (1896), od Univerzitetot vo

Zagreb, go pretstavil zna~eweto na tie otkritija pred svetskata nau~na

javnost.

Potoa se redat zna~ajni geolo{ki i geografski istraùvawa

(CVIJI1911), ihtiolo{ki istraùvawa (KARAMAN 1924), ezerska termika

(STANKOVIC 1944, STANKOVIC & HADZISCE 1953, STANKOVIC 1960,HADZISCE 1966,

NAUMOSKI 1985) kako i mnogu zna~ajni zoogeografski, sistematski,

mikrobiolo{ki i ekolo{ki istraùvawa (SERAFIMOVA-HAXI{~E 1985,

HAXI{~E1992, NAUMOSKI1994).

Od osumdesettite godini navamu se vr{eni istraùvawa za

trofi~kite odnosi vo Ohidskoto Ezero (ALLEN I OCEVSKI 1977, OCEVSKI I

ALLEN 1978., FRALEIGH ET AL. 1981., MITI} 1987; 1990., NAUMOSKI 1990; 1994;

NAUMOSKI 1999).

9


10/50

Ohridskata Kotlina (i Ohridskoto Ezero vo nea) ja obikoluvaat

visoki planini taka {to e za{titena od silni vetrovi.

Vodenata masa na Ohridskoto Ezero e dobar akumulator na toplina

za vreme na letniot period, a koja se osloboduva vo zimskiot period i

vr{i ubla`uvawe na klimata vo Ohridskata Kotlina. Taka, vo sporedba so

sosednite, Pelagonija ili Ki~evskata kotlina, vo ohridskiot region

letata se posve`i, a zimite poblagi (LAZAREVSKI1993).

2.2. Klimatski karakteristiki

M:

()

............................. 110 km

...................11C

...................2.7C

..................19.6C

. ....................35.5C

() .......................................2257 h

10


11/50

3. OSNOVNI FIZI^KO-HEMISKI KARAKTERISTIKI

Temperaturata na vodata vo vodniot stolb od Ohridskoto Ezero e

karakteristi~na za suptropski tip na ezera. Taa ima direktna zavisnost odsezonskite promeni (Sl.3.)

Proyirnosta na vodata vo Ohridskoto Ezero pokaùva sezonski

promeni, koi uslovuvaat razli~na gustina na planktonot, no i na

suspendiranite materii. Prikaànite vrednosti na Sl. 4 pokaùvaat edna

relativna stabilnost, ako se ima prikaànata tendencija.

Koli~estvoto na rastvoreniot kisorod vo vodniot stolb od

Ohridskoto Ezero ima avtohtono poteklo, odnosno, kako sporeden

proizvod se osloboduva pri procesot fotosinteza, a se koristi za

respiracija na ìviot svet i za mineralizacija na organskite materii koi

se sozdale vo Ezeroto, no i na alohtonite materii.

Vrednostite prikaàni na Sl.5 pokaùvaat deka vo celiot voden

stolb od Ohridskoto Ezero vladeat aerobni uslovi.

Koncentraciite na vkupniot fosfor, koj naj~esto e limitira~kifaktor za produktivnosta na ezerata, pokaùva trend na zgolemuvawe {to

pokaùva na potrebata od negovo postojano kontrolirawe i prevzemawe na

merki na namaluvawe na fosfornoto optovaruvawe na Ohridskoto Ezero.

Indeksot na trofi~kata sostojba na Ohridskoto Ezero, koj moè da

bide prikaàn na osnova na koncentracijata na vkupniot fosfor vo

povr{inskiot sloj na Ohridskoto Ezero (Sl.7) ili na osnova na

proyirnosta na ezerskata voda (Sl. 8) pokaùva slab trend na zgolemuvawe

koe ukaùva na potrebata od prezemawe na seriozni merki za da moè

Ezeroto i vo idnina da go zadrì svojot oligotrofen karakter. Kako

potvrda na ovoj stav e napomenata deka gornata granica na trofi~kiot

indeks za oligotrofni ezera e 40.

11


12/50

5

6

7

8

9

10

11

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

08`0

1

04`02

06`02

07`02

08`02

10`02

11`02

01`03

03`03

06`03

08`03

09`03

11`03

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`05

08`05

10`05

06`06

04`07

05`07

08`07

02`08

03`08

04`08

05`08

06`08

07`08

Period (mesec/godina)

Temperatura(oC)

Sl. 3. Promeni na temperaturata vo vodniot stolb na Ohridskoto Ezero

8,5

10

,5

12

,5

14

,5

16

,5

18

,5

20

,5

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

11`0

1

04`02

06`02

07`02

08`02

10`02

11`02

01`03

03`03

06`03

08`03

09`03

11`03

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`05

08`05

10`05

06`06

04`07

05`07

08`07

02`08

03`08

04`08

05`08

06`08

07`08


Proyirnost(m)

Sl. 4. Promeni i trend na proyirnosta na vodata od Ohridskoto Ezero

8

8,5

9

9,5

10

10,5

11

11,5

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

08`0

1

04`02

06`02

07`02

08`02

10`02

11`02

01`03

03`03

06`03

08`03

09`03

11`03

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`05

08`05

10`05

06`06

04`07

05`07

08`07

02`08

03`08

04`08

05`08

06`08

07`08


Rastvorenkislorod(mg/l)

Sl. 5. Promeni na koli~estvoto na rastvoren kislorod vo vodniot stolb na

Ohridskoto Ezero

12


13/50

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

08`0

1

04`0

2

06`0

2

07`0

2

08`0

2

10`0

2

11`0

2

01`0

3

03`0

3

06`0

3

08`0

3

09`0

3

11`0

3

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`0

5

08`0

5

10`0

5

06`0

6

04`0

7

05`0

7

08`0

7

02`0

8

03`0

8

04`0

8

05`0

8

06`0

8

07`0

8


Vkupenf

osfor(Mg/l)

Sl.6. Sodr`inata na vkupniot fosfor vo vodniot stolb na Ohridskoto Ezero

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

11`0

1

04`02

06`02

07`02

08`02

10`02

11`02

01`03

03`03

06`03

08`03

09`03

11`03

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`05

08`95

19`05

06`06

04`07

05-7

08`07

02`08

03`08

04`08

05`08

06`08

07`08


TSI(SD)

Sl. 7. Promeni na trofi~kata sostojba na vodata od Ohridskoto Ezero na osnova naproyirnosta na ezerskata voda

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

03`0

1

05`0

1

07`0

1

08`0

1

11`0

1

04`02

06`02

07`02

08`02

10`02

11`02

01`03

03`03

06`03

08`03

09`03

11`03

03`0

4

06`0

4

07`0

4

08`0

4

11`0

4

06`05

08`95

19`05

06`06

04`07

05-7

08`07

02`08

03`08

04`08

05`08

06`08

07`08


TSI(T

P)

Sl. 8. Promeni na trofi~kata sostojba na vodata od Ohridskoto Ezero na osnova nasodr`inata na vkupniot fosfor vo ezerskata voda

13


14/50

4. OSNOVNI BIOLO[KI KARAKTE ISTIKI

olo{ki karakteristiki:

rirodnite ezera vo R.Makedonija, Ohridskoto, Prespanskoto iDojrans

zera si ja

za~uvalte grupi na bakterii, vo vodata od

pelagij

terii

pokaù

j

R4.1. Mikrobi

Pkoto, dolg vremenski period se pod studiski monitoring so cel da

se sledi sostojbata so kvalitetot na vodata, i kako istiot vlijae vrz

florata i faunata vo niv. Kako pokazateli pokraj fizi~ko-hemiskite

koristeni se i biolo{ki parametri. Me|u niv, istraùvani se i

bakteriolo{kite pokazateli od ekolo{ki i sanitaren aspekt.

Generalno, sogleduvawata pokaùvaat deka i trite e

e svojata prirodna trofi~nost.Istraùvawata na fiziolo{ki

alniot region na Ohridskoto Ezero, ukaùvaat na prisustvo vo

istata na organski materii od razli~na priroda. Nivnata kvantitativna

zastapenost zboruva za opteretenosta na vodata so nutrienti od

proteinska, jaglenohidratna, maslena priroda i sl. Stanuva zbor za

proteoliti~ki, lipoliti~ki, heterotrofni, amiloliti~ki, celulozni,

fosfomobilizatori, fosfomineralizatori i drug vid na bakterii.Kvantitativniot sostav na fiziolo{kite grupi na bak

va niski vrednosti ~ij prosek za dadeniot period 2001-2008 godina

se dvièl vo granici od: 75-966bacml-1voda za proteoliti~kite; od 51-1324

bacml-1 voda za amiloliti~kite; od 661-2549 za heterotrofite; od 45-327

bacml-1 za fosfomineralizatorite; od 112-1270 bacml-1 voda za

lipoliti~kite bakterii. Ovie brojki pokaùvaat mali koli~estva na

organski materii od spomenatata priroda. Prose~nite vrednosti zafakultativno oligotrofnite bakterii koi se pokazateli za vodi so niski

koncentracii na organski materii, no kako fakultativni moàt da se

sretnat i vo sredini so povisoki koncentracii, vo vodata od pelagijalot

na Ohridskoto Ezero, se dvièle vo dijapazon od 700-3951 bacml-1 voda za

dadeniot period. Se zabeleùva deka nivnata prose~na bro nost ja

nadminuva brojnosta na ostanatite grupi na bakterii {to e vo soglasnost

so pogore spomenatoto. Toa jasno se zabeleùva i od slikata za prose~nite

14


15/50

vrednosti na fiziolo{kite grupi na bakterii vo vodata od pelagijalot na

Ohridskoto Ezero.

Spored prose~nite vrednosti na heterotrofnite bakterii, vo

spomen

skoto Ezero ne se evidentirani

indikat

n

a samopre~istuvawe na

vodata,

ika od vodata vo pelagijalniot region, vodata od

litoral

vo vodata od krajbre`niot region

evident

se~nite vrednosti za najverojatniot broj na koliformni

bakteri

litoral

atiov period, a soglasno klasifikacijata za povr{inski vodi

spored Tumpling (1969) i Sladacek (1973), vodata vo pelagijalot na

Ohridskoto Ezero e so bonitet od Iklasa.

Vo pelagijalniot region od Ohrid

ori od sanitaren aspekt kako {to se vkupen broj na koliformni

bakterii, Escerichia coli, Clostridium perfringens, {to zna~i fekalnoto

optovaruvawe vo pelagijal ata voda ne e prisutno.

Dosega{nite istraùvawa na sposobnosta z

spored odnosot fakultativno oligotrofni heterotrofni bakterii

(FO/O, Petrovic, 1998) od pelagijalot na Ezeroto pokaùvaat deka istata e

zadovolitelna.

Za razl

niot region na Ohridskoto Ezero poseduva indikacii za

dopolnitelno optovaruvawe od nadvore{na sredina. Dijapazonot na

prose~nite vrednosti za heterotrofnite bakterii vo vodata od ovoj

region vo dadeniot period se dvièl od 1050-81138bacml-1. Se zabeleùva

deka nivnata brojnost e zgolemena.

Zagriùva podatokot deka

irano e prisustvo na indikatori od sanitaren aspekt, kako {to se

najverojaten broj na koliformni bakterii, Escerichia coli, Clostridium

perfringens.

Pro

i se dvièle vo dijapazon od 90-1698 bac100 ml-1 voda. Soglasno

Uredbata za klasifikacija na vodite na R.Makedonija, spored ovoj

parameter, vodata od krajbre`niot region se nao|ala vo IIIi IVkategorija.

Prisustvo na Escerichia coli i Clostridium perfringens vo vodata od

niot region na Ohridskoto Ezero evidentirano e incidentno i toa

najpove}e vo letniot period pred turisti~kite naselbi i vo ustijata na

rekite koi se vlivaat vo Ezeroto. Dosega{nite istraùvawa pokaùvaat

15


16/50

deka vodata vo ovoj region, spored zastapenosta na Escerichia coli, vo

najgolem del bila mnogu slabo zagadena, slabo zagadena i umerano zagadena

soglasno klasifikacijata na Kavka(1994).

Osnovna pri~ina koja doveduva do vakvata sostojba na vodata od

krajbre

vawa ukaùvaat deka vodata od Ohridskoto Ezero

go zadr

`niot region, e vlivaweto na rekite koi gravitiraat vo Ezeroto:

êrava, Velgo{ka, Koselska, Sateska i koi ja optovaruvaat so organski

materii, kako i necelosnata opfatenost na otpadnite vodi vo

kolektorskiot sistem.

Na{ite sogledu

àla oligotrofniot karakter koj treba da ostane karakteristika i

za naredniot period, so tendencija, vlijanieto koe go vr{at otpadnite

vodi vo krajbre`niot region i predizvikuva incidentni vlo{uvawa na

vodata da bide otstraneto.

0

1000

2000

3000

4000

5000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Period na istrazuvawe

brojnabak/ml

voda

Proteoliti~ki Amiloliti~kiHeterotrofi FosfomineralizatoriMPA-100% MPA-10%Lipoliti~ki

Sl. 9. Prose~ni vrednosti za fiziolo{kite grupi bakterii vo vodata od

.2. Fitoplanktonski karakteristiki:

a~ajnite komponenti na

akvati~

ktonot se sostoi od mikroskopski rastitelni organizmi

adaptirani na suspenzijata vo vodata i izloèni na pasivno dvièwe so

pelagijalot na Ohridskoto Ezero za periodot 2002-2008 g.

4

itoplanktonot e edna od najznF

nite ekosistemi od koi, vo najgolema mera, zavisi nivnoto

funkcionirawe.

Fitoplan

16


17/50

vetrot

planktonskata zaednica imaat karakteristiki koi se vklopuvaat vo

{ablon

zaednica na razli~ni dlabo~ini vo isti vremenski

periodi

maat najgolemo procentualno u~estvo vo vkupniot

fitopl

a smenuvaj}i se vo svojata dominacija.

Vo tek

boides, Ankistrodesmus

lacustris

ata

i strueweto (Reynolds, 1984). Ovie organizmi se ednokleto~ni no

mnogu od niv formiraat kolonii i variraat vo golemina od< 1 m do> 500

m.

Vo Ohridskoto Ezero strukturata i periodicitetot na

fito

ite karakteristi~ni za oligotrofnite ezera od umerenata

klimatska zona, no isto taka imaat i sopstveni karakteristiki.

Vremenskiot i prostorniot raspored na fitoplanktonot vo Ohridskoto

Ezero e mnogu kompleksen i vo nego se vklu~eni niza abioti~ki i bioti~ki

faktori. Ottuka, faktorite koi se klu~ni za sukcesijata na

fitoplanktonot, ne mo`e lesno da se determiniraat i naj~esto sukcesijatane e odredena od eden ili nekolku faktori, tuku naj~esto od slo`enite

odnosi pome|u niv.

Vo Ohridskoto Ezero postoi zna~itelna razlika vo sostavot na

fitoplanktonskata

, kako i na isti dlabo~ini, vo isti periodi od godinata, no i vo

razli~ni godini, osobeno vo odnos na procentualnata zastapenost na

oddelni grupi algi.Vo povr{inata i na dlabo~ina od 10 metri, vo tekot na zimskiot

period dijatomeite i

ankton, od54,44% do76,74%.

Vo tek na proletniot period sinozelenite i zelenite algi se

zastapeni so najgolem procent, pri to

na 2001 i 2003 godina so najgolem procent (58,7 - 35,3%) bea

zastapeni zelenite algi, so Cosmarium phaseolus kako dominanten vid. Vo2002godinaCyanophyta be{e dominantna grupa so procentualna zastapenost

od57,45% na povr{inata i70,71% na10 m dlabo~ina.

Od grupata na zelenite algi, pokraj Cosmarium phaseolus, so

pozna~itelna brojnost se zastapeni: Oocystis rhom

, Staurastrum paradoxum, Ankistrodesmus falcatusiOocystis lacustris.

Vo tek na letniot period pretstavnicite na Chrysophytai Pyrrophyta

se javuvaat kako kompetitori so~inuvaj}i najgolem procent vo vkupn

17


18/50

brojnos

ra vo fitoplanktonot so

maksim

ina na fitoplanktonot, so maksimum od272.000 ind l-

1 vo av

aweto na negovataoligotr

30, 40 i 10 m. Od 50 m pa nadolu, so

zavr{u

oplanktonskaprodukc

o proletniot

t na fitoplanktonot (do 85%). Dominantni vidovi odChrysophytase

Dinobryon divergensiDinobryon bavaricum. Vo esenskiot period najzastapeni

se pretstavnici od Chrysophyta, Cyanophyta i Bacillariophyta, smenuvaj}i ja

procentualnata zastapenost od godina do godina.

Procentualnata zastapenost na Pyrrophyta e najgolema vo letniot

period osobeno vo povr{inskiot sloj kade domini

alna zastapenost od 80%, so pomal procent (maks. 61%) e zastapena

na dlabo~ina od 10 m, a po~nuvaj}i od 20 m dlabo~ina pa nadolu, nivnata

procentualna zastapenost e nezna~itelna i sekoga{ e pod 1% i

najverojatno vo ovie sloevi se prisutni kako posledica na toneweto.

Najzastapen vid od Pyrrophyta e Ceratium hirundinella, a pomalku zastapen

Peridinium cunningtonii .

Vo tek na celiot istraùvan period vo Ohridskoto Ezero e

registrirana mala gust

gust 2002 god. na 20 m dlabo~ina. Vo ostanatiot period gustinata

be{e sekoga{ pod100.000 ind l-1, i ~esto pod10.000 ind l-1.

Toa e edna optimisti~ka tendencija na razvojot na fitoplanktonot

vo pelagijalot na Ohridskoto Ezero, vo odnos na odrùvofna sostojba i vo idnina.

Prose~nata gustina na fitoplanktonot vo vodniot stolb najgolema

e na dlabo~ina od 20 m, a potoa na

vawe na eufoti~nata zona, gustinata se namaluva i najmala gustina

e registrirana na150 m, so prose~na vrednost od1794 ind l-1.

Hlorofilot a e fotosinteti~ki pigment koj gi integrira site

vidovi algi i sluì kako merliv parametar za celata fitija, odnosno koncentracijata na hlorofilot a e najvoobi~aena

merka na algalnata biomasa. Vo prosek, 1.5% od organskata materija na

algite e hlorofilot a. Taka, ako e poznata sodrìnata na hlorofilot a,

moè da se presmeta biomasata na fitoplanktonot vo vodnoto telo

(Nrnberg & Shaw, 1999; Raschke, 1993; Marshall and Peters, 1989).

Sodrìnata na hlorofilot a vo Ohridskoto Ezero, vo tek na

celiot istraùvan period, najvisoki vrednosti dostigna v

18


19/50

period,

Ohridskoto Ezero

vo potp

o potpolnost e identi~na vo site istraùvani godini, pri {to,

najviso

idskoto Ezero, za periodot 2001-2008 godina iznesuva 0,82 g l-

1, prose

a vo oligotrofna sostojba, a vrednostite za

prose~n

, Ohridskoto Ezero se nao|a vo stabilna

oligotrofna sostojba.

a potoa zna~itelno opa|a{e vo letnite meseci koga bea

evidentirani najniski vrednosti na hlorofilot a vo vodniot stolb.

Osobeno niski bea vrednostite vo povr{inskiot sloj.

Vo esenskiot period vrednostite bea poniski vo sporedba so

zimskiot period. Vakviot raspored na hlorofilot a vo

olnost se sovpa|a so generalnata distribucija na hlorofilot avo

oligotrofnite ezera od umereniot pojas, dobieni od Marshall and Peters

(1989).

I vertikalnata distribucija na hlorofilot a vo Ohridskoto

Ezero v

ki prose~ni vrednosti se evidentirani vo slojot pome|u 20 i 40 m

dlabo~ina, kade se nao|a i najgolemata gustina na fitoplanktonot. Za

Ohridskoto Ezero e karakteristi~no prisustvo na hlorofilot a i vo

najdlabokite sloevi, na dlabo~ina do 150 m. Ova se dolì na prisustvoto

na endemi~nata dijatomeja Cyclotella fottii vo tie dlabo~ini, pa i pogolemi.

Prisustvoto na ovaa dijatomeja e evidentirano i na dlabo~ina od200i250

m. Vo oddelni meseci zabeleìtelna e i pojavata na dlabinski hlorofilen

maksimum duri i na150 m dlabo~ina, dosta podlaboko od eufoti~nata zona.Ovaa pojava e karakteristi~na samo za oligotrofni ezera so golema

proyirnost.

Prose~nata sodrìna na hlorofilot a za istraùvaniot voden

stolb na Ohr

~nata fitoplanktonska biomasa 54,94g l-1,a prose~nata primarna

produkcija 50,15g C m-2god.

Spored OECD fiksniot grani~en sistem na klasifikacija,Ohridskoto Ezero se nao|

ata vrednost za hlorofilot a, pripa|aat vo grani~nite vrednosti

za ultraoligotrofni ezera.

I vo soglasnost so klasifikacijata na Nrnberg (1996), koja se

odnesuva na letniot period

19


20/50

Tab.

ax. Fitoplanktonskabiomasa (g l-1) produkcija

g C m

-2

god

Trofi~kakategorija

1. Trofi~ki status na Ohridskoto Ezero vo periodot 2001-2008 godinaizrazen spored fiksniot grani~en sistem naOECD, 1982

Chl. a- redno(g l

-1)

Chl. a- m

(g l-1

)

Primarna

0,82 4,18 54,94 50,15 Oligotrofna

~ki status na Ohridskoto Ezero vo 2008 godina izrazen spoTab. 2. Trofi redi n t berg

Chl. a l-1

)toplanktonska

biomasa (g l-1)

rimarodukc

g C m-2

god

Tkategorija

prose~n te letni vred osti na povr{inski e vodi (Nrn 1996)

(gFi P

prnaija

rofi~ka

0,29 19,43 26,60 Oligotrofna

4 . Zoo.3 pla erist

Pripadnicite na zooplanktonot zazemaat mo{ne va`no mesto vo

trofi~kata piramida na site tipovi vodni baseni i odlu~uvaat vo {iroki

granici rotekuva vo ekosistemot.

ako primarni i sekundarni konsumenti tie se va`ni izvori na

hrana na pove}eto invertebrata i vertebrata

apirami

stojba vo

Ezeroto.

vo pelagijalot na Ezeroto. Vo prilog na ova ukaùvaat promenite vo

nktonski karakt iki:

za karakterot na energijata koja {to p

K

(Williamson, 1991).

Zooplanktonot, voop{to, pretstavuva vaèn stepen vo trofi~katda na Ezeroto, na relacijata fitoplankton - zooplankton - ribi. Od

tuka proizleguva i interesot za odreduvawe na negovata so

Ohridskoto Ezero vo poslednite nekolku decenii e izloèno na

permanentno antropogeno zagaduvawe. Rezultatite od istraùvawata

pokaùvaat na zagaduvawe i eutrofizacija na litoralniot region na

Ezeroto. Negativnoto vlijanie poleka, no so pogolema sigurnost se {iri i

kvalitativniot i kvantitativniot sostav na zooplanktonot.

Evidentiraweto na dva novi vida od Cladocera: Diaphanosoma birgei lacustris

(Korinek) i Leptodora kindtii (Focke), ukaùvaat na naru{uvawe na

stabilitetot na planktonskata zaednica.

Spored prikaànite rezultati, vo pelagijalot na Ohridskoto

Ezero spored brojnosta, na prvo mesto doa|aat vidovite od grupata

20


21/50

Copepoda. Tie dominiraat vo tekot na celata godina taka {to se dobiva

vpe~atok deka zooplanktonot ima kopepoden karakter. Kopepodite, kako

vo svojo

eriodi od godinata tie moàt da se na prvo

mesto

lanktonot. Vo zimskiot i

ranopr

,5, {to odgovara na

voda so

t kvalitativen, taka i vo svojot kvantitativen sostav, gledano vo

funkcija na vremeto, nemaat nekoi promeni, {to ukaùva na nivnata

golema stabilnost vo planktonskata zaednica (Kozminski, 1935;

Serafimova-Haxi{~e, 1957).

Na vtoro mesto se rotiferite. Vidovite koi pripa|aat na ovaa

grupa vo najgolem broj se letni formi. Vo tekot na site godini na

istraùvawata, nivnite maksimalni vrednosti se evidentirani vo letniot

i esenskiot period. Vo nekoi p

vo vkupniot zooplankton, a vo odredeni periodi dostignuvaat

minimalni brojni vrednosti. Promenite na brojot na rotiferite, se

usloveni so pojavuvaweto na oddelnite vidovi vo planktonot vo tekot na

godinata, kako i nivnoto is~eznuvawe, a toa se odrazuva vrz nivnoto

vkupno u~estvo vo zooplanktonot. Vakvoto neuedna~eno odnesuvawe na

Rotiferite vo tekot na istraùva~kiot period, ukaùva deka tie imaat

najmal stabilitet i prostoren i vremenski.

GrupataCladocera vo tekot na celata godina u~estvuva so mal del vovkupniot zooplankton, vo sporedba so drugite pogorenavedeni dve grupi,

me|utoa, imaj}i ja vo vid nivnata golemina i biomasa, tie so golem del

u~estvuvaat vo vkupnata biomasa na zoop

oletniot period se zastapeni so mali numeri~ki vrednosti, a kon

krajot na proletniot period i na po~etokot na letoto, nivnata brojnost se

zgolemuva. Vo site godini na istraùvawa maksimalnite vrednosti bea

evidentirani vo tekot na letniot i esenskiot period.Od izvr{enata saprobiolo{ka analiza vo pelagijalniot region na

Ohridskoto Ezero moè da se zaklu~i deka utvrdenite vidovi voglavno

pripa|aat na vodi od I, I-IIi IIkategorija.

Presmetaniot indeks na saprobnost iznesuvaa 1

oligosaproben karakter.

21


22/50

Kval01-2007)

Vidovi ind/m3 Saproben indeks

itativen, kvantitativen sostav i saproben indeks na zooplanktonot odOhridskoto Ezero (pelagijal 20

Rotifera s h

Asplanchna priodonta Gosse, 1850 24 1,6 1

Kellicottia longispina (Kell 5icott, 1879) 1115 1,4

Polyarthra vulg 3 25aris Carlin, 194 2,1 1

Trichocerc (Wierzejski et Zacharias 1893)a capucina 52 1,5 1

Kerattella quadrata (Mller, 1786) 29 1,7 1

Gastropus stylifer Imhof, 1891 890 1,2 5

Kerattella cochlearis (Gosse, 1851) 62 1,9 1

Ploeosoma truncatum (Levander, 1894) 58 1,5 1

Synchaeta stylata Wierzejski, 1893 18 1,2 1

Filinia terminalis (Plate, 1886) 227 1,4 3

1,4

Cladocera

Daphnia pulicaria Forbes 520 2,2 1

Bosmina longirostrisO.F. Mller 850 1,6 1

Diaphanosoma birgei lacustris (Korinek) 125 1,6 1

Leptodora kind 42tii (Focke) 1,7 1

1,7

Copepoda

Mesocyclops leuckarti 87 1,7 1

Eudiaptomus gracillis 365 2,1 1

Arctodiaptomus steindachneri (Richard, 1897) 5201 1,5 5

Cyclops oc 1072hridanus 1,8 3

1,6

Vkupno 1,5 (I)

Cladocera

14%

Copepoda

62%

Dreissena

7%

Rotifera

17%

Sl. 10. Procentualna zastapenost na zooplanktonot

od Ohridsko Ezero (2001-2007god.)

22


23/50

Kvalitativen, kvantitativen sostav i biomasa na zooplanktonot odOhridsko Ezero (pelagijal 2001-2007)

Vidovi ind/m3 biomasa(g/m3)

RotiferaAsplanchna priodonta Gosse, 1850 24 11Kellicottia longispina (Kellicott, 1879) 1115 195Polyarthra vulgaris Carlin, 1943 25 1,1

Trichocerca capucina (Wierzejski et Zacharias 1893) 52 3,64

Kerattella quadrata (Mller, 1786) 29 2,03

Gastropus stylifer Imhof, 1891 890

Kerattella cochlearis (Gosse, 1851) 62 3,5

Ploeosoma truncatum (Levander, 1894) 58 5,8

Synchaeta stylata Wierzej ,86ski, 1893 18 4

Filinia terminalis (Plate, 1886) 85,125227

Vkupno 311,755

Cladocera

Daphnia pulicaria Forbes 520 15080

Bosmina longirostrisO.F. Mller 850 661,3

Diaphanosoma birgei lacustris (Korinek) 125 1411

Leptodora kindtii (Focke) 42 1680Vkupno 18835

Copepoda

Mesocyclops leuckarti 87 818

Eudiaptomus gracillis 365 4197Arctodiaptomus steindachneri (Richard, 1897) 5 3201 6407

Cyclops ochridanus 1 1072 1792Vkupno 53214

VKUPNO: 7236 g)6 (0 723.0

karakteristiki:

Ohridskoto Ez se karakt ra so

floristi~ka raznovrsnost, so tri karakteristi~ni grupi makrofiti:emergentni, flotantni (pliva~ki) i submerzni (potopeni) makrofiti.

t broj evidentirani makrof so najgolem cent se

p 5%), potoa sleduvaat

emergentnite (okolu 16%) i flotantnite so samo 9 %.

stenija dominira trskata, Phragmites australis

oja obrazuva diskontinuiran pojas okolu Ezeroto i so vkupna povr{ina od

okolu 74 ha (0,31% od vkupnata povr{ina na Ezeroto), a od submerznite

4.4. Makrofitiski

svet odRastitelniot ero erizi

Od vkupnio iti pro

risutni submerzni (potopeni) makrofiti (okolu 7

Od emergentnite ra

k

23


24/50

rastenija dominiraat stebloobvitkuva~kata lokumica, Potamogeton

perfoliat

krofitski vidovi

(spored

Polygonum amphibium L., Potamogeton

perfoliatus

us (1021,13 ha- 4,28%) i harata Chara tomentosa i drugi vidovi hara

(1049,16 ha- 4,39 %) koi zaedno prekrivaat okolu 2070,16 ha odnosno 8,67

% od vkupnata povr{ina na Ezeroto.

Pri istraùvawata na makrofitskata vegetacija od Ohridskoto

Ezero posebno vnimanie be{e dadeno i na odreduvawe i na

saprobiolo{kata pripadnost na evidentiranite ma

Hofrat Ottendorfer, 1983), kako eden od indikatorite za odreduvawe

na kvalitetot na vodata. Pritoa e evidentirano deka vo Ohridskoto Ezero

postoi raznolikost vo pogled na indikativnosta na makrofitskite vidovi

za stepenot na saprobnosta na vodata, kade {to se rasprostraneti.

Sepak, od istraùvawata moè da se zaklu~i deka vo Ohridskoto

Ezero dominiraat makrofitski vidovi koi se indikatori za vodi od vtora

kategorija (Nuphar lutea (L.) Smith,

L., Myriophyllum spicatum L., Myriophyllum verticillatum L.,

Ceratophyllum demersum L., Elodea canadensis Rich.&Michx., Najas major All. i

LemnatrisulcaL.).

Podatocite od istraùvawata pokaùvaat deka vodata vo

istraùvanite lokaliteti od Ohridskoto Ezero glavno e umereno

zagadena, dodeka vo odredeni lokaliteti (Gra{nica, Daljan, Pristani{te

i Mazija) ve}e e prisuten procesot na eutrofikacija.

Makrofitski vidovi vo Ohridsko Ezero i nivnata saprobiolo{kapripadnost

R. broj VIDs a p r o b n o s t- Ottendorfer

1 Phragmites australis (Cav.) Trin ex Steud.2 Typha latifolia L. I, II3 Typha angustifolia L.4 Schoenoplectus lacustris (L.) Palla(Scirpus lacustrisL.) I, II5 Nuphar lutea (L.) Smith. II6 Polygonum amphibium L. II7 Potamogeton perfoliatusL. II8 Potamogeton lucensL. I, II9 Potamogeton pectinatusL. II, III

10 Potamogeton crispus L. II, III

24


25/50

11 Potamogeton acutifoliusLink.12 Myriophyllum spicatumL. II13 Myriophyllum verticillatum L. II14 Ceratophylllum demersum IIL.15 Ceratophylllum submersumL.

16 Zannichellia palustris L. II, III17 Vallisneria spiralisL.18 Elodea canadensis Rich.&Michx. II19 Najas major All. II20 Najas minor All.21 Ranunculus circinatus Sibth. I, II22 Lemna trisulca L. II23 Chara tomentosaL. (Chara ceratophylla Wallr.) I24 Chara sp. I, II25 Nitella sp. I, II

4.5. Z ter stiki:

POR

Spong

SpongOchri

PLAT

Turb

Phag

Phag ovici

Phag lata

hagocata maculata

endrocoelum adenodactylosum

endrocoelum sanctunaumi

komareki

decoratum

re

ittatum

cumendrocoelum ochridense

um

cense

oobentosni karak i

IFERA

illa stankovici

illa fragilisdospongia rotunda

HELMINTHES

ellaria - Tricladida

ocata ochridana

ocata stank

ocata undu

P

D

Dendrocoelum maculatum

D

Dendrocoelum

endrocoelumD

Dendrocoelum lacust

sivDendrocoelum dor

Dendrocoelum lychnidiD

Dendrocoelum minimum

endrD ocoelum albiidum

Dendrocoelum sinisai

endrocoelum translucidumD

Dendrocoelum crucifer

Dendrocoelum lacteum

iDendrocoelum jablan

Dendrocoelum tockoi

Dendrocoelum sapkarevi

Dendrocoelum porfirevi

25


26/50

ANNELIDA

1. Oligochaeta:

Tubifex tubifex

Criodrilus lacuumLimnodrilus hoffmaeisteri

Rhynchelmis komareki f. typica

Criodrilus lacuum

Eiseniella tetraedra f. typica

ilis

sis

oralis

pica

chridense

ris

e

ais variabilis

ianus

ra

lanata complanata

lata

stata

a complanata

us

hilopyrgula sturanyi

cus

arus

Limnodrilus udekamianus

Psammoryctes ochridanus f.variabilis

Tubifex ochridanus f. variab

Pothamotrix hammonien

Peloscolex tenuis

Peloscolex stankoviif. lit

Rhynchelmis komarekif. ty

Eiseniella ochridanaPothamotrix o

Stylaria lacust

Criodrilus ochridens

N

Tubifex sp.

Limnodrilus udekam

Rhynchelmis komareki

Rhynchelmis komareki brevirost

Eiseniella tetraedra

Allolobophora lacustris

2. HirudineaGlossiphonia pulchella

Glossiphonia maculosa

Glossiphonia comp

Cystobranchus pawlowskii

Dina lepinja

Dina krilata

Dina sp.

Erpobdella octocu

Haemopsis sanguisuga

Haementeria co

Glossiphoni

MOLLUSCA

1. GastropodaCarinogyraulus lychnidic

C

Radix relicta

Valvata stenotrema

Theod. fluviatilis dalmati

Ginaia munda munda

Pyrgohydrobia grochmalickii

Viviparus vivp

26


27/50

Valvata rhabdota

Polinskiola sturanyi

onica

s

acedopyrgula pavlovici

sanctizaumi

a

agneri

ci

edonicus

s

sp.

s ochridensis

nsis ochridensis

triacanthus

idensis abyssalis

ci

alis

djevici

gulus

vici

u

Pyrgula dybowskii

Coretus corneus

Ohridopyrgula maced

Carinogyraulus trapezoide

M

Zaumia

Gocea ochridan

Macedopyrgula w

Trachyochridia filocincta

Neofossarulus stankovi

Gyraulus mac

2. BivalviaDreissena polymorpha

Sphaerium corneumUnio sp.

ARTHROPODA

1. Crustacea

A. OstracodaCandona alta

Candona media

iCandona trapzoform

Candona cristatella

Candona depressaCandona marginata

Candona vidua

imnocythere sp.L

Lepthocitere

B. Amphipodas roeseliiGammaru

ammaruG

Gammarus ochride

Gammarus roeselii

Gammarusochr

C.Isopoda

Asellus djordjevi

Asellus djordjevici litor

Asellus djordjevici djor

Asellus remyi typicus

Asellus remyi acutan

Asellus remyi nudus

Asellus a.arnauto

Asellus a. elongat

27


28/50

2. Hydracarina

3. Araneina

4. Insecta

A.EphemeropteraCloeon dipter

Caenis macru

um

ttatus

nallagma cyathigerum

ssa

iptera

s conjugens

viantennatum

bicrenatum

estres

um

ra

Cloeon simile

Procloeon sp.

B.TrichopteraGoera pilosa

Ecnomus tenellus

Polysentropus multigu

Odontocerum sp.

C. OdonataE

Gomphus vulgatissimus

Aechna sp.

Libellula depre

D

ChironomidaeCryptochironomu

Polypedilum bre

Polypedulum

Polypedulum pedTanytarsus mancu

Cricotopus algarProcladius choreus

osusChironomus plum

D. Neuroptera

Sialis lutaria

28


29/50

IHTIOPOPULACIJA OD OHRIDSKO EZERO

AVTOHTONI VIDOVI:

Ohridsk Belvica KrapSalmo letn a(Kar.) Acantholingua ohridana(Ste.) Cyprinus carpio(L.)

aic

Grun~e KlenPachychilon pictum (Hec. et Kn.) Phoxinellus minutus(Kar.) Leuciscus cephalus(L.)

Pijor Pisa GrunecPhoxinusphoxinus(L.) Scardinius erythrophthalmus Rutilus rubilioohridanus(Bon.)

scardafa (Bon.)

Skobust Mrenec Chondrostoma nasus (L.) Gobio gobio(Kar.) Barbus meridionalis(Ris.)

29
http://www.jjphoto.dk/http://www.fishinfo.cn/http://www.fishbase.us/tools/uploadphoto/uploads/pseudophoxinus_minutus.jpghttp://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.php?StartRow=5&ID=1450&what=species&TotRec=22


30/50

Pla{ica Gomnu{ka Jagulalburnus alburnus arborel nctatus (Kar.) Anguilla anguilla(L.)la(Fil.)Alburnoides bipu

K l~amnar Jagu eCobitis taenia

ALOHTONI VIDOVI:

Nemachilus barbatulus sturanyi (St.) meridionalis(Kar.)

Vino`itna pastrmka PseudorasboraOncorhynchus mykiss(Wal.) Pseudorasbora parva(Tim. et Sch.)

PR

lati~e Kahodeus sericeus amarus (Bl.) Lepomis gibbosus (L.) Carassius carassius (L.)

30
http://www.ittiofauna.org/webmuseum/pesciossei/cypriniformes/cyprinidae/alburnus/alburnusalburnus/alburnusalburnus.htmhttp://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.php?StartRow=1&ID=270&what=species&TotRec=5http://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.php?StartRow=6&ID=3372&what=species&TotRec=8http://life.nthu.edu.tw/~labtcs/http://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.php?StartRow=6&ID=239&what=species&TotRec=20http://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.php?StartRow=6&ID=4875&what=species&TotRec=11http://www.ittiofauna.org/webmuseum/pesciossei/cypriniformes/cyprinidae/alburnus/alburnusalburnus/alburnusalburnus.htm


31/50

5. VIDOVI I KOLIÎNI NA RIBITE

Goleminata na Ohridskoto Ezero, kako i kvalitetot na negovata

ribna naselba, pridonesuva da toa od sekoga{ pretstavuvalo eden odpokrupnite ribolovni objekti vo na{ata Republika.Poradi dolgata i ednovremeno kontinuirana egzistencija na

en pa , vo

htiofauna. Imeno, vo kontekst na iznesenovo da istakneme deka najgolemroj od vidovite se endemi~ni, odnosno egzistiraat samo tuka i nikade na

drugo mesto vo svetot. Me|u niv se nao|aat i reliktni vidovi, koi sezapazeni kako ìvotni oblici od vremeto na nivnoto naseluvawe voEzeroto.

5.1. Kvalitativno - kvantitativen sostav na ihtiopopulacijata

Evidentiranite av ohtoni vidovi pripa|a kon ~etiri familii oae i Anguillidae

letnica

dska pastrmka i belvica -Acantholingua ohridana(Steind.). Konyprinidae(krapovidni) pripa|aat 12 vida, i toa:Cyprinus carpio

an)- grunec,Pachyhilon pictus (Heck.et Kner) - moranec, Phoxinellus minutus (Karaman) - grun~e, Leuciscus cephalus

onap.)- klen,Phoxinusphoxinus (L.)- pijor,Scardinus erythrophthalmus scardafa

pla{ica, Alburnoides

(introducirani) ribi i toa: vinoìtna pastrmka Oncorhynchus

ykiss(Wal.)i nejzinata albino forma (zlatna), karas Carassius carassius (L.),sboraarva (L.), kako i ribni~ka forma na krapot (gol krap).

Ohridskoto Ezero od tercier do denes, po priroden, evolutiv ti bil ziran po svojot sostav isklu~itelnanego e formirana sta i a

ib

t at d.koskenite ribi i toa: Salmonidae, Cyprinidae, Cobitid

Familijata Salmonidae (pastrmki) sodrì dva vida, odnosno Salmo(Karaman)ohrifamilijata C(L.)- krap,Rutilus rubilio ochridanus (Karam

(B

n. ochridanus (Vlad. et Petit) - pisa, Chondrostoma nasus ochridanum (Karaman) -skobust, Gobio gobio ochridanus (Karaman) - mrenec, Barbus meridionalis petenyiHeck. - mrena, Alburnus alburnus alborella (Filippi) -bipunctatus ohridanus (Karaman)- gomnu{ka ({lunec).

Od familijata na {tipalkite (Cobitidae) zastapeni se dva vida:kamnarot - Nemachilus barbatulus sturanyi (Steind.) i jagul~eto Cobitis taeniameridionalis (Karaman).

Familijata Anguillidaee zastapena so eden vid, odnosno so jagulataAnguilla anguilla (L.).

Vo Ohridskoto Ezero, pokraj avtohtonite, se sre}avaat i nekolkualohtoni

mplati~eRhodeus sericeus, son~arkaLepomis gibbosus (L.), rasboraPseudorap

Ovie vidovi pokraj nivnoto nestopansko zna~ewe, vo sekoj slu~ajimaat i negativno vlijanie vrz celokupnata ribna naselba na Ezeroto, pri{to gi zafa}aat ekolo{kite ni{i (prirodnite ìveali{ta - po odnos naishranata, reprodukcijata i dr.) na avtohtonite ribi.

Od prethodno iznesenoto jasno se gleda deka grablivite ribi voOhridskoto Ezero, prete`no, se pretstaveni, so blagorodni vidovi i toa:pastrmkata, belvicata i jagulata; tie voedno se i so visoka ekonomskavrednost.

31


32/50

Ribnoto bogatstvo na Ohridskoto Ezero e iskoristuvano u{te odnajstari vremiwa. Toa vekovno iskustvo izgradilo ribolovni postapki{to se zasnovani vrz ~ista empirija i rutina, i {to, vpro~em, s u{te se vo

sen i poefikasen. Ribolovot ne se odvival vrz

dvièwe od godina vo godina. Me|utoa, vo posledno

t i za visinata narealiz

brojot na ulovenite

zeroto bi poprimile relativno pogolemi vrednosti dokolku se

so belvicata i

upotreba. O~evidno e deka mnogu od tie postapki, pove}e ili pomalku, se

prilagodeni kon ìvotnite osobenosti na lovenite vidovi ribi, a so celulovot da bide polepoblisko poznavawe na stvarnata produkcija na ribnata biomasa voEzeroto i nejzinotovreme od strana na Hidrobiolo{ki zavod-Ohrid pristapeno e kon pobliskoprou~uvawe na ekolo{kite osobenosti na glavnite vidovi ribi i visinatana ribnata produkcija, bez ~ie poznavawe ne moè racionalno da sereguliraat metodite na ribolovot i negoviot intenzitet.

Prvite podatoci za intenzitetot na ribolovoiraniot prinos ribi se zasnovaat vrz ribolovnata statistika {to se

vodi od 1929 godina. Ovaa statistika e gruba i nepotpolna, bidej}i seodnesuva samo na dnevnite teìnski koli~ini na ulovenite ribi po vidovii ribolovni lokaliteti. Taa ne sodrì podatoci zaprimeroci, za ribolovot so oddelni vidovi riboloven alat, kako i zaribolovot na onoj del od Ezeroto koj pripa|a na sosedna R. Albanija. Ovdetreba da se napomene deka, statisti~kite pokazateli za ribolovniotprinos na Ezemat predvid i koli~estvata na riba koi nelegalno se lovat.

Ribolovot na makedonskiot del od Ezeroto opfa}a dva glavniribolovni regioni i toa: ohridsko-pe{tanski koj e zna~itelno pogolem ise prostira na isto~niot del, po~nuvaj}i od reka Sateska (m.v. "Ribnica")

do Sv. Naum; i stru{ko-kali{ki koj e pomal i go opfa}a severniot iseverozapadniot breg od r. Sateska do makedonsko-albanskata granica.Ovie ribolovni regioni se razlikuvaat kako spored sostavot na lovinata,taka i spored procentualnoto u~estvo vo vkupnata godi{na lovina.

Spored statisti~kite podatoci za godi{niot ulov na riba zaperiodot 1930/50 godina, za makedonskiot del od Ohridskoto Ezeroiznesuva 211.000 kg., odnosno 9 kg/ha. Vo ulovot, vo navedeniov period,pastrmkata e zastapena so 38.85% do 42.85% ili zaednoletnicata okolu 46 %. Belvicata e zastapena so 3.35%, jagulata so 5.31%,pla{icata so 27.21%, krapot so 9.04%, klenot so 7.05%, grunecot so 3.27%,skobustot so 1.82% i drugi so 0.3%.

32


33/50

0

10

20

Comparation of the participation of the main fishing species in the statistic for two different time

scale periods - 1930/57 and 1969/99

50

30

40

No za periodot 1969 - 2001 godina, sostojbite po odnos nazastapenosta na vidovite vo lovinata se menuvaat, odnosno se javuvadominacija na ciprinidnite ribi. Isto taka, srednite godi{ni vrednostina ulovot opa|aat i analogno na toa i vkupniot riben prinos izrazen naeden hektar ezerska povr{ina, za makedonskiot del od Ezeroto se namaluvaod prethodnite 9kg na 7,7.

%

oh.trout (pastrmka) belvica bleak (plasica) carp(krap)

43.09

27

2.53

8.54

13.92

4.92

35.26

43.6

a ll ot he r( os ta nat i) e el (j ag ul a)

6.8

2.04

8.04

4.26

Salmonidi45.62%

Salmonidi42.06%

Ciprinidi53.68%

1930/57 1969/99

Ciprinidi49.46%

Sporedba na u~estvoto na glavnite vidovi ribi vo vkupniot

komercijalen ribolov na makedonskiot del od Ezerotovo periodite 1930/57 i 1969/99 godina

50000

100000

150000

200000

The fluctuation of the total annual catchment from the commercial fisheryt the Macedonian part of Lake Ohrid for the time period 1969 - 2001 year

250000

300000

350000

kg

1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999

AVG=185122 kg

STD = 59756 kg

max = 302496 kg

min = 53123 kg

2001

a

Koli~ini na godi{en ulov od stopanski ribolov namakedonskiot del od Ohridskoto Ezero

za periodot 1969 - 2001 godina.

33


34/50

2

4

6

8

10

12

14

yield(kg/ha)

1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001

years

Changes in the fish yield per lake surface for the Macedonian

part of Lake Ohrid for the time period 1969-2001 year

AVG = 7.76

Sdev = 2.50

Pro a izrmeni vo godi{en prinos na rib azen naezerska povr{ina (kg/ha) za makedonskiot del od

Ezeroto za periodot 1969/2001 godina

oh.trout (pastrmka) (35.26%)

belvica (6.80%)

eel (jagula) (4.26%)

bleak (plasica) (43.68%)

carp (krap) (2.04%)burbel (mrena) (0.51%)

chub (klen) (4.51%)undermouth (skobust) (0.06%)

roach (grunec) (1.66%)gudgeon (mrenec) (0.96%)

goldfish (karas) (0.27%)

The contribution of the particulate commercialy important fish species (expresed

in %) in the total commercial fishery at the Macedonian side of Lake Ohrid for thetime period 1969 - 1999 year

U~ upniotkomercijalen ribolov na makedonskiot del od Ezeroto

za periodot 1969/99 godina

estvoto na pooddelnite vidovi ribi vo vk

34


35/50

10

20

30

40

50

60

70

80

%f

romt

heannualcatch

50000

100000

150000

200000

250000

300000

totalannualcatch(kg)

1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999

years

% kg

Relative values (%) versus the absolute values (kg) of the annual catch ofLake Ohrid trout (Salmo letnica) on the Macedonian part of the lake for the

period 1969 -1999 year

Pri mkaspored procentualna odi{en ulov za

periodot 1969/1999 godina na makedonskiot del od Ezeroto

kaz na izrazeno orientiraniot ulov kon ohridskata pastrta zastapenost vo vkupniot g

oh.trout (pastrmka) (19.10%)

belvica (13.51%)

eel (jagula) (4.34%)bleak (plasica) (54.98%)

carp (krap) (2.58%)

burbel (mrena) (0.20%)

chub (klen) (3.06%)

undermouth (sk obust) (0.03%)

roach (grunec) (0.22%)

gudgeon (mrenec) (1.73%)

goldfis h (karas) (0.24%)

The contribu tion of the particulate commercialy important fishspecies (expresed in %) in the total commercial fishery at the

Macedonian part of Lake Ohrid for the time period 1999-2001 year

U~estvoto na pooddelnite vidovi ribi vo vkupniotkomercijalen ribolov na makedonskiot del od Ezeroto za

periodot 1999/01 godina

35


36/50

Vrednosti na godi{niot ulov na makedonskiot del od Ohridskoto Ezero po reoniza 2002 i 2003 godina.

Spored pogore iznesenite sostojbi, o~igledno e deka vo OhridskotoEzero, s u{ anski ribolov.Kako pot astrmkata ibelvicata od sosedna Albanija, kade lovinata od ovie ribi se sostoiprete`no od malomerni edinki. Na toj na~in sosema negativno se vlijae vrznamaluvaweto na reproduktivniot po

5.2. Godi{en prirast na ribite so pogolemo ekonomsko zna~eweizrazen vo kilogrami po hektar

Ohridskoto Ezero kako tipi~no oligotrofno ezero, odnosnosiroma{no so hranlivi materii, analogno na toa se odlikuva i sorelativno mal riben prinos.

Vrz osnova na sega{nite sostojbi na ribniot fond od OhridskotoEzero, godi{niot prirast na ekonomski pozna~ajnite vidovi vkupno

2002 godina

Struga Ohrid VkupnoPastrmka 2861 18537 21398Belvica 5682 7161 12843Jagula 402 187 589Pla{ica 67261 3450 70711Krap 136 975 1111Klen 773 816 1589Mrena 66 176 242Skobust 3 3Karas 68 8 76Grunec 9744 353 10097

Mrenec 14 14

te ne se sozdadeni uslovi za izveduvawe na stopkrepa kon ova se i soznanijata po odnos na lovot na p

tencijal na populacijata na ove dveendemi~ni ribi.

2003 godinaS Vtruga Ohrid kupno

Pastrmka 3495 5521 9016Belvica 3235 3848 7083Jagula 912 227 1139Pla 3 3{ica 3542 600 4142Krap 35 875 910Klen 11 9 255 37 092M 2rena 49 40 289Skobust 2 2K 162 116 278aras

G 131 13runec 2 3M renec 58 58

36


37/50

iznesuva 11,56 kg/ha, za makedonskiot del na Ezeroto, odnosno izrazeno poidovi toa e slednovo:

Ovie pokazateli, u{te podrasti~no ukaùvaat

za nepostoeweto na nitu biolo{ka nitu ekonomskaopravdanost za voveduvawe na stopanski ribolov zaslednite 6 ({est) godini.

Ovde treba da se napomene deka za razlika odsporo raste~kite vidovi (pastrmka, belvica i jagula),koi voedno se grablivki i najzna~ajni po odnos nakvalitetot i nivnoto ekonomsko zna~ewe, ~ii prirast

ata so zooplankton. Imeno, drasti~no reduciranatarojnost i biomasa na pastrmkata kako grablivka, od druga strana povolno

vlijae na razvojot na pla{ica a razlika od momentite kogapostoe e ramnoteà ome|u o v a{ be{e ograni~ena nalitoralnite delovi od Ezeroto i ne ijalnite vodi(ezers ta {ir) kade letni erio orav pastrmkata, pri toahranej}i se so zooplankton.

o poslednive pla{ a e r ostraneta niz celoto Ezero

i gi zavzema prirodnite ekolo{ki ni{i na pastrmkata. Imaj}i dostapnostkon pogolemi koli~e ooplan , nejz ot p st stanuva pobrz.akvata prome hridski ezerski ekosistem ne vlijae samo vrz

ribniot fond, tuku vo celost na celiot sistem, {to od druga strananeminovno naveduva na poseben tretman po odnos na za{titata iupravuvaweto.

6. D

OHRI

ov.

ov e dozvolen samo na ribata jagula, koj se vr{i narekata Crn Drim vo predelot od regulacioniot objekt na HEC - Globo~icakaj Crkvata "Sveta Petka" do mesto vikano Divljak - Struga vo objektotDaljan - Struga, {to pretstavuva ribolovna zona. Ribolovnata zona e

opredelena od pri~ina {to iako e vo neposredna prirodna vrska so

rmka 0,85

v

Past

Belvica 0,47Jagula 0,06Pla{ica 9,39Krap 0,07Klen 0,09Mrena 0,01Skobust 0,00

po hektar e opadnat, prirastot na brzoraste~kiteribi, vo slu~ajov osobeno na pla{icata e drasti~nozgolemen.

Ova, pred s, se dolì na poremeteniot odnos

pome|u grablivkite i ostanatite ribi vo Ezeroto. Osobeno e va`no {topastrmkata, belvicata i pla{icata se vo tesna kompetitivna vrska poodnos na ishran

Karas 0,01Grunec 0,19Mrenec 0,42VKUPNO 11,56

b ta. Taka, z{ p vie dva ida, pl icata

zao|a{e vo pelagka {to vo te p di b e{e

V godini icat aspr

stva z kton ini riraV na vo o ot

EFINIRAWE NA MODELOT NA STOPANISUVAWE SO

DSKOTO EZERO

Na ribolovnoto podra~je Ohridsko Ezero se dozvoluva stopanski,rekreativen i sportski ribol

STOPANSKI RIBOLOV

topanski ribolS

37


38/50

r to p ~je Ohr- koja n o o sosta nDrim do "Daljanot" vo Struga, na dva kilometri nizvodno od istekot od

Ezeroto."Daljano oistata ja pregr av koga am e vo gp e". No er od i o im, koi porano gi imalo vo pogolem broj, zar d de k a re

ina. Toa e vo ~ista zavisnost od koli~inite so

za p

oribuvawe na Ezeroto da se koristi podmladok koj }e bideloven na ustieto na rekata Drim vo Albanija.

Stopanski ribolov na vidovite ohridska pastrmka i ohridskabelvic

V

tiven ribolov na ohridskata pastrmka ihridskata belvica vo periodot od 2009-2011.

odra~je OhridskoEzero.

ibolovno odra idsko Ezero Daljanot se nao|a na ribolovna vodazvoleno vr{ewe stopanski ribolov.a ribolovnoto podra~je na Ezeroto spa|a i rekata Crn

reka na e e dV vot

t" v su{tina pretstavuva instalcija za lov na jagula, irekata po celata nejzina {iro~ina. Taa se koristi vota od Ezeroto, ponesena od nagonot za migracija zaaskoto More, go zapo~nuva nejzinito "svadbenokoga{ taa i najmogu se lovela vo toj period i toa nat na Crn Dr

aduvremeto jagulrestewatuvaw

Sar, ots

akavciteazlika o

steknes og kata e regulirana so samo eden vodotek. Pred

izgradbata na branite na Crn Drim, postoela regulativa po odnos naobezbeduvawe na sloboden premin na oddelni koli~ini jagula kon nivniotpat vo moreto.

So izgradbata na branite toj pat e popre~en i sega{niot "Daljan"slu`za lov na najgolemiot del od migratornata populacija. Onie edinkikoi ne bi bile uloveni, dokolku ne se ulovele vo akumulacijata"Globo~ica", zavr{uvale vo turbinite na HEC "Globo~ica".

Vo oddelni godini, ulovot na ovaa instalcija znael da dostigne i do20 toni vo tekot na edna godkoi se poribuva Ezeroto.

No, za zadovoluvawe i na ovoj moment "Daljanot" da se upotrebuva zalov na jagulata so dve nameni i toa:- lasman na pazarot i toa 80% od vkupniot lov,

- ostanatite 20% da se izdvojuvaat za transport do Jonskoto More voAlbanija i istite da se pu{tat da go prodol`at patot kon SargaskoMore, a za p

- Organizacijata na transportot do nivnoto pu{tawe vo Albanija naustieto na rekata Drim go realizira Ovlastena institucija od oblastana ribarstvoto.

a ne e dozvolen vo periodot od 2009-2011.

REKREATIVEN RIBOLO

Zabranet e rekreao

Celata bregova linija na Ohridskoto Ezero se proglasuva zarekreativna zona, so isklu~ok na izvorite kaj Sv. Naum i prostorot napotegot od lokalitetot "Veqape{" do lokalitetot "Veli Dab", avklu~uvaj}i go kanalot "Studen~i{ta" i istekot od Ezeroto - Rekata CrnDrim do predelot od regulacioniot objekt na HEC - Globo~ica kajCrkvata "Sveta Petka" do mesto vikano Divljak - Struga vo objektotDaljan - Struga, {to pretstavuva del od ribolovnoto p

38


39/50

SPORTSKI RIBOLOV

Za sportski ribolov se opredeluvaat stazi za Ohridskiot del na

rùvawe na ribite vo ribolovnotopodra~je Ohridskoto Ezero e intenzivirawe na sorabotkata so siterelevantni institusosedn

izedna~uvawe na merkite zaza{ti

na Makedonija, e ograni~uvawe na plovidbata na Ezeroto vo dadeniperiodi od ~asovi koga vo najgolema mera se

kejot od "Mazija" do Gradsko pristani{te, a za Stru{kiot del od

Evrohotel do "Ezerski lozja".

7. DEFINIRAWE NA VODI SO MO@NOST ZA AKVAKULTURA

Se zabranuva akvakulturna dejnost vo Ohridskoto Ezero. Vonegovoto slivno podra~je dozvoleno e akvakultura vo otvoreni sistemi(poluribnici, ribnici, rastili{ta) isklu~ivo na avtohtoni vidovi ribi,a akvakultura na neavtohtoni vidovi ribi e dozvolena samo so upotreba nazatvoreni sistemi (Pod zatvoreni sistemi se podrazbira vr{ewe naakvakultura so recirkulirawe na potrebniot voden volumen na ribnicite

i so mnogu malo dnevno nadopolnuvawe so sveà voda. Kaj vakvite sistemiotpadni vodi ne postojat, a ostatokot od neiskoristena hrana i izmetot sepakuvaat i se koristat kako bio|ubriva. Na toj na~in se za{teduva i voupotrebata na voda, nema otpadni vodi (zgolemena za{tita na ìvotnatasredina) i voedno ovozmoùvaat odgleduvawe i na neavtohtoni vidovi soogled deka ne postoi iste~na voda i kontakt so bilo koj vodotek.

8. MERKI ZA ZA[TITA I ODR@UVAWE NA RIBITE

Od site prethodno navedeni pokazateli proizleguva deka

Ohridskoto Ezero u{te za najmalku tri godini treba da bide pod posebenna~in na upravuvawe od strana na dràvata, koncesionerite, ili nejziniorgani i ovlasteni institucii.

Ohridskoto Ezero, poradi celokupnta negova specifi~nost ikompleksnost ima potreba od najrigorozna za{tita.

Edna od merkite za za{tita i od

cii kako na doma{no taka i na bilateralno nivo soa Republika Albanija vo odnos na harmonizacija na na~inot na

upravuvawe so Ezeroto, a vo ramkite na toa ita i odrùvawe na ribite. Ova e od osobeno zna~ewe za reanimacija

na ribniot fond vo celost imaj}i pred vid deka na makedonskiot del odEzeroto od april 2004 godina postoi totalna zabrana za ribolov, a naalbanskiot s u{te se lovi.

Edna od rabotite koja moè da ja podobri fizi~kata za{tita naribniot fond, a zavisi direktno od merkite koi moè da gi propi{eVladata

godinata, a osobeno vo no}nite

39


40/50

odviva

8.1. Organizacija na ribo~uvarska slu`ba

Ohridsko

izi~kotobezbe vawe na ribnite plodi{ta na isto~noto krajbre`je.

No, so ogled na specifikata na bregovata linija na Ohridskotootrebni ribo~uvari

koi }e moàt celosno da ja izvr{uvaat fizi~kata za{tita 24 ~asa vo tekotna 365

a kontrola i najmalku dva plovni objektiliseri) za brza intervencija.

. Za ovaa cel potrebnie 12 bazni stanici so kameri i tri monitoring centri koi {to }e bidat

raspredeleni za MVR i Centarot za krizi, direkcijata na Dràvniot

egot i Ezeroto vo celost.So toa bi se namalila i potrebata od pogolem broj ribo~uvari i

tro{o

mor na riba kakopotrebno e vr{ewe na permanenten

ribokradstvoto. No}nata plovidba treba da e dozvolena za potrebina dràvnite institucii i turisti~kite plovni objekti.

Zaradi totalnata zabrana za lov na ribolovnoto podra~jeEzero, ribo~uvarskata slu`ba vo momentov e organizirana od strana naDràvniot Inspektorat za zemjodelstvo i toa so 12 lica i nekolku plovniobjekti. Vo tek e tehni~koto doopremuvawe na slu`bata kako po odnos naneophodnite nadgledni sredstva taka i so plovni objekti. So ogled dekaribolovnoto podra~je ne se dava na koncesija za stopanski ribolov,nadle`nosta za fizi~kata za{tita vo najgolema merka potpa|a podDràvnata ribo~uvarska slu`ba.

Isto taka, treba da se napomene deka Ministerstvoto za vnatre{niraboti preku svoi oddelni slu`bi aktivno e vklu~eno vo fizi~kata

za{tita.Od druga strana pak, vo periodot na prirodniot mrest na pastrmkata,JNU Hidrobiolo{ki zavod kako izveduva~ na ve{ta~kiot mrest napastrmkata, dodatno angaìra i do 16 drugilica vo funkcija na fo duEzero i toa osobeno na makedonskiot del, brojot na p

dena e daleku pogolem.Za za{tita na ribite na ribolovnoto podra~je, vrz osnova na

sega{nite sostojbi potrebni se najmalku 12 ribo~uvari so minimum 6

plovni objekti (~amci) za redovn(g Vo funkcija na fizi~kata za{tita na ribniot fond potreben epostojan video nadzor na bregovata linija i Ezerotos

inspektorat za zemjodelstvo i eden vo Hidrobiolo{kiot zavod vo Ohrid.Se predlaga da del od nadglednite mesta bidat dostapni i za po{irokata

javnost preku internet (so prenos vo ìvo), so {to na u{te eden na~inmoè da se vr{i promocija na ubavinite na Ohridskiot Region, a voedno }eukaè i na griàta na dràvata za za{tita na prirodnoto bogatstvo.

Ovoj sistem }e bide vo pove}e namenska upotreba i pokraj za{tita naribniot fond }e sluì i za nadzor i izvestuvawe za bilo kakvi sostojbi idejstva koi se odvivaat na br

ci za nivnoto rabotewe.

8.2. Sledewe na sostojbata na vodata, zaboluvawe i pomor na riba kako inevoobi~aeno odnesuvawe na ribite

Za sledewe na sostojbata na vodata, zaboluvawe i poi nevoobi~aeno odnesuvawe na ribite

40


41/50

monitoring za {to e potrebno obezbeduvawe na trajni finansiskisredstva. Isto taka, neophodno e vr{ewe na ribolov za istraùva~ki celipreku koi }e se sledat i eventualnite zaboluvawa i nevoobi~aenoodnesuvawe na ribite. Potrebnite sredstva za vakviot monitoring na

godi{no nivo za Ohridskoto Ezero iznesuvaat 1.500.000,00 denari.

Vo sorabotka so rekreativnite ribolovci, ribo~uvarskata slu`ba,oddelni slu`bi na MVR, inspekciskiot nadzor i drugi relevantniinstitucii, kako i preku dojava od strana na gra|anite }e se intervenira poodnos na eventualni pomori na riba.

Osnovni momenti vo kontrolata, preveniraweto i eliminiraweto nazaboluvawata na ribite se:

1. Bolestite koi ve}e perzistiraat kaj ribite na teritorijata naRepublika Makedonija da se svedat na {to pomal obem. Nezarazenite vodi

da se za{titat od vnesuvawe na infektiven materijal, a vo zarazenite soprimena na kombinirani ihtiosanitarni merki da se eliminiraat

imaat za cel spre~uvawe na pojavata na

lniot

navremeno otkrivawe na eventualnotoavjeto na ribite, i se predlagaat profilakti~ki i dr.

Istovremeno, treba da se sledi kvalitetot na vodata, so cel da moèlagov

bolestite.

2. Ne smee da se dozvoli vnesuvawe na novi infektivni agensipatogeni za na{ite vidovi ribi. Vo pogled na ovie pri~initeli, ribitenemaat izgradeno nikakov imunitet i nivnoto vnesuvawe bi predizvikalogolema smrtnost i ogromni ekonomski i biolo{ki {teti.

Vo otvorenite ribolovni vodi zna~ajni se preventivnite merki, koigi opfa}aat site postapki koibolestite kaj ribite, kako i nivna kontrola i eliminirawe.

1. Veterinarno-sanitarniot nadzor i kontrola, odnosno sledewetona zdravstvenata sostojba na ribite, treba da bide organizirani na pove}enivoa: a) redovna observacija na ribite vo ribolovnite vodi, kako inabquduvawe na epizootiolo{kata sostojba vo ribolovnata voda; b)klini~ki pregledi na ribata vo odredeni vremenski intervali i v)laboratoriski pregled na ribata. Za taa cel, ribite od ribolovnite vodipodleàt na kontrolni pregledi na sekoi 3 - 4 meseci. Pri poribuvawe naribolovnata voda mora da se vr{i detalna kontrola na zaribitematerijal.

Pri postavuvaweto na dijagnozata }e se koristat metodite na

epizootiolo{ki, klini~ki, bakteriolo{ki, hematolo{ki i parazitarniispituvawa. So navedeniot sistem na sledewe na zdravstvenata sostojba na

ibite ovozmoùva rano irnaru{uvawe na zdrmerki koi treba da se prevzemat.

b remeno i to~no da se dijagnosticiraat bolestite i da se obezbedinivna kontrola, suzbivawe i eliminirawe. Treba da se pratihidrohemiskiot sostav i po potreba da se vr{at intervencii, so cel negovoodrùvawe vo optimalnite granici, so {to se izbegnuva namaluvawe na

sodrìnata na kislorod ili previsoki koncentracii na organska materija

41


42/50

i {tetni produkti na raspa|awe, a lo{iot kvalitet na vodata moè dadovede do brz razvoj na odredeni opasni vidovi paraziti i do opa|awe na

tpornosta na organizmot na ribata.

patogeribi, moàt da ja zgolemat svojata patogenost.

namaluva brojot na prisutnite patogeni bio-

led na ekspanzijata na populacijta na pla{icata vo OhridskotoEzero

odredeni predeli od Ezeroto vo t.n."zimovnici" tradicionalniot na~in na lov

o

2. Karantin- Vnesuvaweto novi vidovi ribi vo odredena teritorija,koi bi moèle da bidat nositeli na predizvikuva~i na bolesti, trebamaksimalno da se izbegnuva, poradi toa {to, eventualno prisutnite

ni mikroorganizmi i/ili paraziti, potpadnati pod drugi klimatskiuslovi ili kaj drugi vidoviKarantinot za novite vidovi ribi treba da trae nekolku godini (obi~no 3),osobeno za visokorizi~nite vidovi.

3. Otstranuvawe na uginatata i bolna riba- mrtvata, a vo odredenislu~ai i te{ko zabolenata riba, treba {to poskoro da se otstrani odribolovnata voda. So toa seagensi vo vodata, se spre~uva porastot na nivnata virulencija.

Za ne{tetno otstranuvawe na le{evite i te{ko bolnite ribipostojat 2 mo`nosti: zakopuvawe ili spaluvawe, a vo odredeni slu~ai inivno iskoristuvawe.

Treba da se otstranuva i plevelnata riba, bidej}i nema ekonomskiefekt od nejzinoto eventualno iskoristuvawe, a moè da bide prenositelna nekoi predizvikuva~i na bolesti.

4. Prosvetuvaweza zna~eweto na zdravstvenata za{tita na ribniotfond na subjektite koi na nekoj na~in se povrzani so ribolovnite vodi.

5. Specifi~ni merkina kontrola i eliminirawe na infektivnite iparazitarnite bolesti.

8.3. Planirawe na selektiven i meliorativen ribolov

So ogi poremetuvaweto na me|usebnite odnosi vo ribnata populacija, vo

narednite tri godini e potrebno da se izvr{i meliorativen lov napla{icata od Ezeroto i toa vo iznos od 250 toni godi{no za makedonskiotdel.

So ogled na faktot deka taa, za razlika od porano, pove}e ne sesobira vo zimskiot period vokoj vo toj period i na tie mesta

se upotrebuva{e ve}e ne e moèn.Toa naveduva na potrebata od voveduvawe novi ribolovni tehniki za

ovoj vid riba, za {to Hidrobiolo{kiot zavod ima razraboteno strategija iplan. Ova e zasnovano na porane{niot na~in na ribolov na pla{icata, lovso svetla vo no}no vreme.

Meliorativniot ribolov vo tekot na dadeniot period, moè da goizveduva Ovlastena institucija od oblasta na ribarstvoto po prethodnoodobrenie od strana na Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i

vodostopanstvo.

42


43/50

Dokolku pak, ne se sprovede meliorativniot lov na pla{icata odOhridskoto Ezero, }e bide prolongiran periodot i ote`nat na~inot nareanimacija na pastrmskata populacija, odnosno vra}awe na porane{nataizbalansirana ramnote`a vo ramkite na ribnata populacija i Ezeroto vo

celost.

8.4. Utvrduvawe na golemina na ribi po vidovi pod koja ne smeat da se lovat

Imaj}i go faktot deka ekonomski pozna~ajnite vidovi ribi odOhridskoto Ezero ne se dozvoleni za stopanski i rekreativen ribolov,dadeni se goleminite na onie koi se dozvoleni za rekreativen ribolov.

Golemina na ribi po vidovi pod koja ne smeat da se lovat klen Leuciscus cephalus 30 cm

mrena Barbus meridionalis 20 cmpisa Scardinius erithrophtalmus 20 cmgrunec Rutilus rutilus 15 cmmoranec Pachyhilon pictum 10 cmmrenec Gobio gobio 8 cmkrap Cyprinus carpio 40 cmpla{ica Alburnus alburnus 12 cm

podra~je Ohridskoto Ezero zabranet e lov naVo ribolovnotoezerskite rakovi.

ivna smisla na za{titata, a zasnovano vrz sledewe na sostojbite napopula

na forma), od hotel Desaret do selo Trpejca od01

do 31 maj,- sko

8.5. Utvrduvawe na periodot na priroden mrest po vidovi ribi

Treba da se napomene deka periodite na prirodniot mrest ~esto pativariraat od godina vo godina i zatoa se navedeni vo po{iroki vremenskidijapazoni, koi sekoga{ treba da podle`at na oddelni promeni vopozit

ciite. Vremetraeweto na striktnata zabrana za sekoj od vidovite }ebide naknadno propi{uvan za sekoja godina i toa najmalku 15 (petnaeset)dena pred nejzino objavuvawe, zavisno od vremenskite odnosno biolo{kite

uslovi od godina do godina.- ohridska pastrmka (zimska forma, pe{tanska i stru{ka) od 15 oktomvri

do 31 mart,- ohridska pastrmka (let

juni do 31 avgust,- ohridska belvica od 15 oktomvri do 31 mart,- krap od 01 april do 30 juni,- klen od 01 maj

bust 01 april do 31 maj,- pisa 01 april do 31 maj,- mrena 01 maj do 30 juni,

43


44/50

- moranec 01 maj do 30 juni,- pla{ica 01 maj do 30 juni.

Vidovi

R.br. Period na mrestewe Podloga na mrestewe

semej. Salmonidae(pastrmki)

1.ili pe{tanska forma)

januari - martsublitoralniot region

jbre`je)

Salmo letnica typicus(tipi~naPome|u kamewa, ~akal i pesok /vo litoralniot i

(isto~no i zapadno kra

Salmo letnica balcanic(stru{ka forma)

januari (severni i juèni delovi naEzeroto i vo C )

us dekemvri -Siten pesok

2./ vo litoral

rn Drim

3. Salmo letnica lumi(re~na forma)

zasolneti delovi na pritokitenoemvri-januari

4. Salmo letnica aestival

(letna forma)gust

kamenesta podlsublitoral (Gradi{te -Veqape{)

is juli-avoga /

5. Acantholingua (Salmothyohridana(belvica)

- dekemvriuli

kamenesta i pes dlogaili na lu{pi od mrtvi {kolki/ supra litoral toral

mus) noemvrijuni - j

o~na po

i subli

Cyprinidae(krapovidni)semej.

6. Chondrostoma nasus(skobu april - majkamenesta i pesokliva podloga

7. lus(klen)kraj na april - sredina

na junikamenesta i pesokliva podloga/ eulitoral (kraj breg)

Leuciscus cepha

st) / litoral i pritoki

8. Rutilus rubilio ohridanus kamewa prekrieni so {kolki

(grunec) kraj na maj od vidot Draissena(àpki)

9.Phoxinus phoxinus colchicus

(pior) april - juni okolnite povr{inski izvori

10.Alburnoides bipunctatus

ohridanus(gomnu{ka)juni karpesta podloga / eulitoral

11. Barbus meridionalis petenyi(mrena)

junipomali kamewa i ~akal /litoral i ~esto niz livaditena Chara(resa)

12. Cyprinus carpio(krap)kraj na maj -

sredina na juni

vo pojasi na trskata, livadi odCladophora(àbjak) i Chara/litoral

13. Alburnus alburnus alborella(pla{ica)

sredina na juni -sredina na juli

milna podloga so Cladophora(àbjak) / litoral

14. Pachychilon pictus(moranec)sredina na juni -sredina na juli

vo pojasi na trskata, livadi odCladophora(àbjak) i ~esto na

kamenesta podloga / litoral15. Scardinius erythrophtalmus

scardafa(pisa)april do maj okolnite mo~urlivi regioni so

makrofitska vegetacija

16. (malo grun~e) juni do juliPhoxinellus minutus pojas na trska i Cladophora

(àbjak) / litoral

juni do julisiten pesok pome|u pojasot natrska i bregovata linija /eulitoral

17. (mrenec, dujak, {lunec)Gobio gobio ohridanus

semej. Cobitidae({tipalki)

18. Cobitis taenia ohridanus

(jagul~e)sredina na juni -sredina na juli

vo pojasi na trskata, livadi odCladophora(àbjak)

19.Nemacheilus barbatulus

sturanyi(kamnar)fevruari do sredina na

juni okolnite povr{inski izvori

44


45/50

s Anguillidae

emej. (jaguli)

20.Anguila anguila ne se mresti vo Ezeroto (evropska jagula)

8.6. Opredeluvawe na prirodni ribni plodi

ribni plodi{ta i toa gledano vo pravec od jug kon

- a (zimski mrest) od Sv dol`bregovata linija i na r m

- Ohridska pastrmka (leten mrest) od s. Trpejca do s. Pe{tani,- Ohridska belvica od Sv. Naum do Rado`da vdol` bregovata

anie do 2 egot,- Kr i ciprinid celiot pojas so trska koja e vo

samoto Ezero na rastojanie od 1 km od k sot

8.7. Posebni merki za za{tita na ribnite plodi{ta

Kak bnite i n merk eplodi{ta spa|a i odstranuvaweto na t.n. "osta padnati"mreì koi vo golema merka se nao|aat vo podlabokite delovi od Ezeroto,na mestata kade pak, od druga strana se mrestat pastrmkata i belvicatakako i drugi oddelni ciprinidi.

O zna~a toa { seod monofilamenten najlon i ne se raspa|aat, vo sebe sodràt i uginatie ki na i se raspa| Na toj n at

"odbivni koi treba tuka da se m ti~nose aluva po ata na prirodnnamaluva mo`nosta za prirodna reprodukcija.

Za taa cel e potrebna nabavka na posebna oprema za snimawe nadnoto na Ezeroto, locirawe nao anu a vtorpriroda i za site podlaboki vodi ja.

Druga m a{tita na di{ natrskata od nelegalno i nekontrolirano se~ewe kako plodi{te nap lemiot inidnite beno

Se p ot na tr bide ebno

za{titeno p

9.PROGRAMA ZA PORIBUVAWE

Po oceso aci ap mkat apot i ku p asledniot

strmka

{ta

zapad se slednive:Na prostorot od Ohridskoto Ezero dobro se poznati prirodnite

Ohridska pastrmk . Naum do Rado`da vod bregot,astojanie do 2 k

linija i na rastoj km od bri - vdolàp i ostanat

rajnata linija na pojakon ezerskata {ir.

o edna od pose ajzna~jni i za za{tita na ribnitveni" ili "pro

vaa merka e osobeno jna poradi to vakvite mreì, koi

din uloveni ribi ko aat. a~in ovie mesta stanuva

" za drugite ribivr{in restat. So toa dras sm ite plodi{ta i od druga strana se

vakvite mreì i nivno ponatamo{nooprema, podstr vawe od nego. Vakvat no e od pove}enamenska

vo Makedoniribnite ploerka za z ta e za{tita na pojasot

ogo broj na cipr ribi, a oso na krapot.redlaga pojas skata da proglasen kako pos

odra~je.

magaweto vo pra, belvicata, kr

t na reanimjagulata pre

ja na populacijata noribuvawe se izveduva nastr

na~in:

Poribuvawe so podmladok od ohridska pa

oribu idska so poribitelen materijalod ohridska pastrmka odgleduvan {est do sedum meseci od po~etokot na

P vaweto so ohr pastrmka se vr{i

45


46/50

prihranuvawe. Podmladokot se dobiva od izveduvawe na lov za ve{ta~ki

de

naekEzeroto sedinki. Tpo

Na~inot na izveduvaweto na ve{ta~kiot mrest soodvetno se primenuvai na ohridskiot i na struharmo lbanska strana.

Im

genotipot na ohridskata pastrmka,

Na

od 1.500.000,00 denari na

na golem broj

ostrojkite moè da se upotrebuvaat i za drugi vidoviibi, a voedno se koristat i za potrebite na akvakulturata.

pletno kompjuterizirana i so

pulacijata so edinkite bi imala golemo

nata oprema e smestena vo podvi`na prikolka i so toa eobilna spored potrebite.

mka, za makedonskiot deld Ezeroto, vo narednite {est (6) godini }e se izveduva so 2,5 - 3 milioni

edi

mrest. Ve{ta~kiot mrest se izveduva od strana na Hidrobiolo{kiot zavodna ohridskiot region, mrestili{teto [um na stru{kiot del i ednomrestili{te locirano na albanskata strana kaj s. Lin na severozapadniot

l od albanskiot breg.Spored procenkite zasnovani vrz dolgogodi{nite permanentni sledewasostojbite so ribniot fond od Ezeroto i vo konsultacija so golem broj

sperti od ovaa oblast, za slednive 6 godini potrebno e poribuvawe nao pogore opi{aniot podmladok od pastrmka vo iznos od 3.500.000oa soodvetstvuva na brojnosta od 100 edinki po hektar ezerska

vr{ina, analogno na osobenostite na ovoj ezerski ekosistem.

{kiot del, a voedno vo ponatamo{natanizacija na propisite za ribarstvoto i na sosednata aeno, pred s, toa se odnesuva na vra}aweto na mati~nite edinki, koi

se lovat vo tekot na procesot za ve{ta~ki mrest, vo Ezeroto soizbegnuvawe na bilo kakvo nivno o{tetuvawe, a s so cel za odrùvawe nareproduktivniot potencijal.

So cel za za~uvuvawe naporibuvaweto treba da pretstavuva dopolnuvawe na populacijata za nejzinoribolovno iskoristuvawe, odnosno treba da ovozmoì prirodniot mrest napastrmkata da se vozobnovi vo {to e mo`no pogolem del.

So primena na razni tehniki na markirawe, od 2009 godina }e seozna~uva delot od populacijata na ohridskata pastrmka (poribitelniotmaterijal - podmladok).

makedonskiot del od Ezeroto od planiranite koli~ini na odgledanpodmladok od ohridska pastrmka, pred nivnoto pu{tawe vo Ezeroto 5%odnosno 125.000 edinki }e se markiraat. Za izveduvawe na ovaa aktivnostpotrebno e obezbeduvawe na finansiski sredstvagodi{no nivo.

Za poefikasno izveduvawe na ozna~uvaweto potrebna e nabavka naavtomatizirani postrojki, koi ovozmoùvaat obeleùvaweedinki (vo slu~ajov site koi se dobieni od ve{ta~ki mrest) vo malvremenski period. Pr

ribolovna osnova za ribolovnoto podracje - ohridsko ezero

Documents