NEORGANSKI VEZIVNI MATERIJALI, NEORGANSKI VEZIVNI MATERIJALI, PODJELA, NEHIDRAULIČNA I PODJELA, NEHIDRAULIČNA I

AUTOKLAVNA VEZIVAAUTOKLAVNA VEZIVA

STUDENTI:STUDENTI: Jasna Kruškić Jasna Kruškić

Jelena Šimić Jelena Šimić

Vanja LozićVanja Lozić

Nadira PlančićNadira Plančić

Maja MijatovićMaja Mijatović

Admir KurtićAdmir Kurtić

Definicija veziva,podjela vezivaDefinicija veziva,podjela veziva Veziva suVeziva su materijali koji imaju sposobnost da u fazi svog plastičnog materijali koji imaju sposobnost da u fazi svog plastičnogstanja povežu pojedinačne elemente drugog materijala (zrnaste ilistanja povežu pojedinačne elemente drugog materijala (zrnaste ilivlaknaste strukture) i da očvršćavanjem tvore čvrstu, kompaktnu vezuvlaknaste strukture) i da očvršćavanjem tvore čvrstu, kompaktnu vezu .. Veziva možemo podjeliti : Veziva možemo podjeliti : Prema porijeklu na: Prema porijeklu na: prirodna i vještačka iprirodna i vještačka iPrema hemijskom sastavu na:Prema hemijskom sastavu na: organska i neorganska (mineralna). organska i neorganska (mineralna). Neorganska (mineralna) vezivaNeorganska (mineralna) veziva su praškasti materijali koji su praškasti materijali kojipomiješani sa vodom daju plastična tijesta sposobna da nakon određenihpomiješani sa vodom daju plastična tijesta sposobna da nakon određenihfizičko-hemijskih procesa otvrdnu i poprime svojstva kamena. fizičko-hemijskih procesa otvrdnu i poprime svojstva kamena. Primjenjuju se za izraduPrimjenjuju se za izradu maltera, betona i drugih vještačkih materijala. maltera, betona i drugih vještačkih materijala.

Podjela neorganskih vezivaPodjela neorganskih veziva a)Prema načinu proizvodnje i temperaturi termičke obrade sirovine, a)Prema načinu proizvodnje i temperaturi termičke obrade sirovine,

b)Prema hemijskom sastavub)Prema hemijskom sastavu (cement, kreč, gips, glina kao vezivo)(cement, kreč, gips, glina kao vezivo)

c)Prema načinu stvrdnjavanja i očvršćavanja tj. zavisno od sastava ic)Prema načinu stvrdnjavanja i očvršćavanja tj. zavisno od sastava iosobina, mineralna veziva se dijele na tri glavne grupe: osobina, mineralna veziva se dijele na tri glavne grupe:

1. Hidraulična veziva1. Hidraulična veziva – – mogumogu otvrdnuti i povećati svoju čvrstoću kako naotvrdnuti i povećati svoju čvrstoću kako navazduhu tako i pod vodom (razne vrste cementa, hidraulični kreč i dr.). vazduhu tako i pod vodom (razne vrste cementa, hidraulični kreč i dr.).

2. Nehidraulična (vazdušna) veziva2. Nehidraulična (vazdušna) veziva – – nisu postojana u vodi pa mogu nisu postojana u vodi pa moguotvrdnuti i povećati čvrstoću samo na vazduhu (kreč, gips, magnezitna veziva,otvrdnuti i povećati čvrstoću samo na vazduhu (kreč, gips, magnezitna veziva,vodeno-rastvorno staklo i dr.). vodeno-rastvorno staklo i dr.).

3. Autoklavna veziva 3. Autoklavna veziva - očvršćavaju u autoklavnim uvjetima tj. pod povišenim- očvršćavaju u autoklavnim uvjetima tj. pod povišenimpritiskom i temperaturom (specifične kombinacije: kreča i SiO2, kreča i zgure,pritiskom i temperaturom (specifične kombinacije: kreča i SiO2, kreča i zgure,kreča i pucolana...).kreča i pucolana...).

Nehidraulična (vazdušna) vezivaNehidraulična (vazdušna) veziva

Nehidraulična (vazdušna) vezivaNehidraulična (vazdušna) veziva obuhvataju vrste veziva koje obuhvataju vrste veziva koje mogu vezivati i očvrsnuti samo na vazduhu i nisu postojana u vodi. U mogu vezivati i očvrsnuti samo na vazduhu i nisu postojana u vodi. U ovu grupu veziva spadaju: kreč, gips, magnezitna veziva, vodeno-ovu grupu veziva spadaju: kreč, gips, magnezitna veziva, vodeno-rastvorno staklo i dr.rastvorno staklo i dr.

GRAĐEVINSKI KREČGRAĐEVINSKI KREČ

KrečKreč je opšti izraz koji se najčešće je opšti izraz koji se najčešće

upotrijebljava za označavanje upotrijebljava za označavanje

živog (pečenog, negašenog,živog (pečenog, negašenog,

kalciniranog) kreča, ali sekalciniranog) kreča, ali se

može odnositi i na hidratisane može odnositi i na hidratisane

i ostale vrste kreča. i ostale vrste kreča.

Sistematizacija krečaSistematizacija kreča 1. prema vrsti finalnog proizvoda:1. prema vrsti finalnog proizvoda: - živi (negašeni, kalcinirani) kreč - CaO,- živi (negašeni, kalcinirani) kreč - CaO, može bitiu komadima ili mljeveni može bitiu komadima ili mljeveni - hidratisani (gašeni kreč) - Ca(OH)- hidratisani (gašeni kreč) - Ca(OH)22

2. 2. prema hemijskom sastavu osnovnih sirovina:prema hemijskom sastavu osnovnih sirovina: - živi kreč sa visokim sadržajem oksida kalcijuma- živi kreč sa visokim sadržajem oksida kalcijuma(CaO), (CaO), - živi dolomitni kreč dobijen pečenjem dolomita - živi dolomitni kreč dobijen pečenjem dolomita (CaCO(CaCO33·MgCO·MgCO33);); - hidratisani kalcitni kreč- hidratisani kalcitni kreč - hidratisani dolomitni kreč - hidratisani dolomitni kreč

ŽIVI KREČŽIVI KREČ

Osnovnu sirovinuOsnovnu sirovinu za proizvodnju kreča za proizvodnju kreča

- kalcitnog tipa sa visokim sadržajem CaO - kalcitnog tipa sa visokim sadržajem CaO

predstavlja predstavlja krečnjak CaCOkrečnjak CaCO33, ,

- dok se - dok se dolomit CaCOdolomit CaCO3 3 · MgCO· MgCO33

koristi za proizvodnju dolomitnog kreča.koristi za proizvodnju dolomitnog kreča.

Proizvodnja živog krečaProizvodnja živog kreča

Živi kreč se dobija pečenjem krečnjaka na temperaturi 900-1000Živi kreč se dobija pečenjem krečnjaka na temperaturi 900-1000C:C:

CaCOCaCO33 →→CaO + COCaO + CO22 – q – q

100 = 56 + 44 100 = 56 + 44

(stehiometrijska zavisnost(stehiometrijska zavisnost)) Proizvodnja dolomitnog živog krečaProizvodnja dolomitnog živog kreča

koji se dobija dekarbonatizacijom dolomita,koji se dobija dekarbonatizacijom dolomita,

odvija se po istim principima na nešto nižimodvija se po istim principima na nešto nižim

temperaturama (850-950°C).temperaturama (850-950°C).

GAŠENI (HIDRATISANI) KREČGAŠENI (HIDRATISANI) KREČ

Gašeni krečGašeni kreč je po sastavu kalcijum-je po sastavu kalcijum-hidroksid Ca(OH)hidroksid Ca(OH)2 2 koji se dobijekoji se dobijegašenjem kreča tj. djelovanjem vodegašenjem kreča tj. djelovanjem vodena živi kreč. na živi kreč.

CaO + HCaO + H22O = Ca(OH)O = Ca(OH)22 + Q + Q

Osnovni tipovi građevinskog kreča Osnovni tipovi građevinskog kreča su:su:

- gašeni kreč sa visokim sadržajem - gašeni kreč sa visokim sadržajem oksida kalcijuma (CaO) oksida kalcijuma (CaO)

- dolomitni gašeni kreč- dolomitni gašeni kreč

U zavinosti od dodane vode U zavinosti od dodane vode gašenigašenikreč sa visokim sadržajem CaOkreč sa visokim sadržajem CaO možemožebitibiti:: - gašeni kreč u obliku krečnog- gašeni kreč u obliku krečnog - tijesta i hidratisani kreč u prahu.- tijesta i hidratisani kreč u prahu.

Fizičko-hemijske osobine kreča:Fizičko-hemijske osobine kreča: izdašnost kreča, izdašnost kreča, vodokrečni faktor, vodokrečni faktor, zapreminska masa,zapreminska masa, specifična masa, specifična masa, sadržaj neugasivih čestica, sadržaj neugasivih čestica, sposobnost zadržavanja vode ,sposobnost zadržavanja vode , čvrstoća maltera,čvrstoća maltera, brzina gašenja kreča.brzina gašenja kreča.

GRAĐEVINSKI GIPSGRAĐEVINSKI GIPS Građevinski gipsGrađevinski gips predstavlja nehidraulično(vazdušno) neorgansko- predstavlja nehidraulično(vazdušno) neorgansko-

mineralno vezivo koje se dobija pečenjem gipsnog kamena (sadre) uz mineralno vezivo koje se dobija pečenjem gipsnog kamena (sadre) uz djelimično ili potpuno izdvanja kristalne vode koju sadrži prirodni gipsni djelimično ili potpuno izdvanja kristalne vode koju sadrži prirodni gipsni kamen-kamen sadrovac.kamen-kamen sadrovac.

Kao mineralna tvar u prirodi Kao mineralna tvar u prirodi

je dosta rasprostranjen i je dosta rasprostranjen i

obično se nalazi u dva obično se nalazi u dva

mineralna oblika:mineralna oblika:

- sadra (CaSO- sadra (CaSO4 4 · 2H· 2H22O)O)

- anhidrit (CaSO- anhidrit (CaSO44 ))

Podjela gipsa i upotrebaPodjela gipsa i upotreba

Prema vrsti proizvoda gips se dijeli na:Prema vrsti proizvoda gips se dijeli na:

Građevinski gips i tehnički gips.Građevinski gips i tehnički gips. Prema načinu pečenja i sastavu gipsa:Prema načinu pečenja i sastavu gipsa:

Štuk-gips, Štuk-gips, alabaster gips, malterski gips,alabaster gips, malterski gips,

modelarski gips, estrih-gips, alaun-gips, gips za košuljice i modelarski gips, estrih-gips, alaun-gips, gips za košuljice i podloge, parian cement, anhidritni cementpodloge, parian cement, anhidritni cement. .

Upotreba u grđevinarstvu:Upotreba u grđevinarstvu:

Za izradu gipsnih kaša, gipsnih maltera, gips-betona,Za izradu gipsnih kaša, gipsnih maltera, gips-betona,

prefabrikovanih dekorativnih elemenata za oblaganje prefabrikovanih dekorativnih elemenata za oblaganje plafona, izradu prefabrikovanih gipsnih ploča...plafona, izradu prefabrikovanih gipsnih ploča...

Pečenje gipsaPečenje gipsa

Građevinski gips proizvodi se najčešće tako što seGrađevinski gips proizvodi se najčešće tako što sesadra, dovoljno suha, usitni do veličine zrnasadra, dovoljno suha, usitni do veličine zrnatucanika, a zatim samelje u prah. Ovako dobijenotucanika, a zatim samelje u prah. Ovako dobijenosirovo brašno unosi se u rotacionu peć, i peče sesirovo brašno unosi se u rotacionu peć, i peče sena temperaturi 110-180na temperaturi 110-180C pri čemu dolazi doC pri čemu dolazi doslijedeće reakcije:slijedeće reakcije:

CaSOCaSO44 ·2H ·2H22O → CaSOO → CaSO44 · 1/2H · 1/2H22O + 3/2HO + 3/2H22OO

Proizvodnja gipsaProizvodnja gipsa

Termičko tretitranje gipsaTermičko tretitranje gipsa

Ovaj proces predstavlja dehidratacijaOvaj proces predstavlja dehidratacijadihidrata gipsa i može se izvesti u dvadihidrata gipsa i može se izvesti u dvaosnovna postupka:osnovna postupka: - suhi postupak- suhi postupak - u atmosferi nezasićenoj - u atmosferi nezasićenojvodenom parom ivodenom parom i - mokri postupak- mokri postupak - u atmosferi zasićenoj - u atmosferi zasićenojvodenom parom.vodenom parom. S obzirom na temperaturu dehidratacije,S obzirom na temperaturu dehidratacije,razlikujemo: razlikujemo: - niskotemperaturni (štuk gips) i- niskotemperaturni (štuk gips) i - visokotemperaturni gips (gips- visokotemperaturni gips (gips za maltere i podloge i estrih-gips).za maltere i podloge i estrih-gips).

Standardi za gips JUS B.C1.030Standardi za gips JUS B.C1.030

Fizičko-hemijske osobine gipsaFizičko-hemijske osobine gipsa

• sadržaj hemijskih nečistoća,sadržaj hemijskih nečistoća,• vodogipsni faktor,vodogipsni faktor,• specifična masa,specifična masa,• zapreminska masa,zapreminska masa,• finoća mliva, finoća mliva, • vrijeme vezivanja (početak i kraj) vrijeme vezivanja (početak i kraj) • mehanička svojstva (čvrstoća na pritisak i čvrstoća pri savijanju)mehanička svojstva (čvrstoća na pritisak i čvrstoća pri savijanju)

Gips se mora čuvati u prostorijama Gips se mora čuvati u prostorijama zaštićenim od vlage, jer pri uzimanju zaštićenim od vlage, jer pri uzimanju vlage iz vazduha gubi osobine koje je vlage iz vazduha gubi osobine koje je do tada imao.do tada imao.

Isporučuje se u vrećama od 25-50 kg Isporučuje se u vrećama od 25-50 kg od četverostrukog natron papira. od četverostrukog natron papira. U U prodavnicama se prodaje i u vrećama prodavnicama se prodaje i u vrećama od 1, 2 i 5kg.od 1, 2 i 5kg.

Skladištenje i isporukaSkladištenje i isporuka

MAGNEZITNA VEZIVAMAGNEZITNA VEZIVA

U zavisnosti od temperature pečenjaU zavisnosti od temperature pečenjarazlikujemo dvije vrste magnezitnih veziva:razlikujemo dvije vrste magnezitnih veziva:1. Sinter magnezit1. Sinter magnezit2. Kaustični pečeni magnezit2. Kaustični pečeni magnezit

Sinter magnezit - Sinter magnezit - upotrebljava se zaupotrebljava se zaproizvodnju vatrostalnih proizvoda iproizvodnju vatrostalnih proizvoda ivatrostalnih materijala. vatrostalnih materijala.

Prestavnici kaustičnihPrestavnici kaustičnihmagnezitnih veziva su:magnezitnih veziva su:1. Kaustični magnezit1. Kaustični magnezit2. Kaustični dolomit2. Kaustični dolomit

MgCOMgCO3 3 → → MgO + COMgO + CO2 2 - q- q

VODENO STAKLOVODENO STAKLO Vodeno staklo predstavlja u vodirastvor silicijske kiseline(Na2O·nSiO2 i K2O·SiO2), zbog toga senaziva još i rastvorno staklo. Može biti učvrstom i tečnom stanju. U prodavnicama se prodaje u čvrstom stanju.Tečno staklo se dodaje cementnim malterima radi dobijanjavodonepropustljivosti maltera.

Upotreba:

za zaštitu prirodnog kamena od atmosferilija, za izradu različitih fasadnih maltera, mastiksa i kitova, za dobijanje maltera i betona otpornih prema visokim temperaturama, za dobijanje cementa otpornog na djelovanje kiselina.

AUTOKLAVNA VEZIVAAUTOKLAVNA VEZIVA Autoklavna vezivaAutoklavna veziva su su

materijali koji očvršćuju materijali koji očvršćuju u autoklavnim uslovima u autoklavnim uslovima (pod povišenom (pod povišenom temperaturom i temperaturom i pritiskom) to jeste na pritiskom) to jeste na bazi tzv. bazi tzv. autoklavne autoklavne sinteze.sinteze.

AUTOKLAVI AUTOKLAVI su komore su komore u kojima je moguće u kojima je moguće dobijanje pritisaka većih dobijanje pritisaka većih od atmosferskih, kao i od atmosferskih, kao i razvijanje povišenih razvijanje povišenih temperatura. Također temperatura. Također predstavljaju univerzalne predstavljaju univerzalne uređaje koji služe za uređaje koji služe za termičko tretiranje raznih termičko tretiranje raznih vrsta građevinskih vrsta građevinskih materijala.materijala.

Vrste autoklavnih vezivaVrste autoklavnih veziva

U autoklavna veziva spadaju razni materijali u vidu kombinacija,aU autoklavna veziva spadaju razni materijali u vidu kombinacija,anajznačajnije su kombinacije:najznačajnije su kombinacije: a) kreča i SiOa) kreča i SiO22

b) kreča i zgure b) kreča i zgure c) kreča i pucolanac) kreča i pucolana

Silikatna opeka (kreč + SiOSilikatna opeka (kreč + SiO22))ima dekorativni primjenu, odličan jeima dekorativni primjenu, odličan jezvučni izolator, a izuzetno je zvučni izolator, a izuzetno je otporna i na hladnoću. Koristi se za oblaganje unutrašnjih otporna i na hladnoću. Koristi se za oblaganje unutrašnjih zidova, za zidanje, oblaganje fasadnih zidova.zidova, za zidanje, oblaganje fasadnih zidova.

Kombinacija kreča i zgureKombinacija kreča i zgureGranulisana zgura s dodatkom kreča,cementa Granulisana zgura s dodatkom kreča,cementa (cementnog klinkera) ili anhidrita postaje (cementnog klinkera) ili anhidrita postaje hidraulično vezivo.hidraulično vezivo.

Kombinacija kreča i pucolanaKombinacija kreča i pucolanaPucolani zajedno sa krečom se koriste za spravljanje maltera (pucolanskiPucolani zajedno sa krečom se koriste za spravljanje maltera (pucolanskimalteri imaju dosta veću čvrstoću u poređenju sa običnim krečnim Malterom)malteri imaju dosta veću čvrstoću u poređenju sa običnim krečnim Malterom)