Project EDDA

Expertisecentrum voor Didactische en Digitale Aanpassingen

De kern van het project EDDA:

• Leermiddelen (op papier en digitaal) zijn regelmatig

ontoegankelijk voor blinde en zeer slechtziende leerlingen.

• We passen vanuit de te behalen leerdoelen de leermiddelen aan

waar dat nodig is. We voegen techniek toe om het ook digitaal

optimaal te kunnen gebruiken.

• We onderzoeken of dat tot betere resultaten en meer leerplezier

leidt voor deze kinderen en hun omgeving

(docenten, medeleerlingen).

• We delen de richtlijnen en de gemaakte oplossingen om tot

werkende toegankelijke leermiddelen te komen, met iedereen die

ze ontwikkelt en gebruikt.

Wie zijn „we‟?

• Project EDDA komt voort uit een eerder project (Viziris-project)

waarin de ontoegankelijkheid en mogelijke oplossingen zijn

verkend.

• Het Ministerie van OCW laat nu deze pilot verder uitwerken tot

concrete oplossingen voor een betere toegankelijkheid.

• Dat vervolgproject is Project EDDA.

• De partners zijn: Bartiméus, Visio, Viziris en Dedicon.

Wat zijn de deelprojecten?

• Werkpakket 1: Richtlijnen ontwikkelen voor toegankelijke digitale

leermiddelen.

• Werkpakket 2: Didactische aanpassingen maken voor digitale en

papieren leermiddelen.

• Werkpakket 3: Kennis borgen en uitdragen via een

Expertisecentrum

• Werkpakket 4: Onderzoeken van de resultaten.

“Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (1/3)

• In boeken staan veel

afbeeldingen met

tekst, infographics en

andere schema’s.

• Vaak zijn ze nodig om

de opdrachten te

kunnen maken.

• Beschrijven wat je

ziet is niet altijd de

beste oplossing.

“Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (2/3)

• De scholen willen

tablets en de

uitgeverijen geven

een (voorlopig)

antwoord: pdf’s van

de boeken.

• De pdf is een

afbeelding en niet

toegankelijk.

• Mogelijkheden van de

tablet worden (nog)

niet benut (voice-

over).

“Ontoegankelijkheid” 3 voorbeelden (3/3)

• In de onderbouw (bijv.

rekenen in groep 3) is

er bijna geen tekst.

• Beschrijven wat je ziet

is geen

oplossing, want:– in braille lezen is nog

niet mogelijk;

– de tekst is eigenlijk niet

voor de leerling bedoeld;

– je geeft het antwoord

vaak weg.

Aanpassingen vanuit het leerdoel

• De tekening of afbeelding

is (maar) een vorm.

• Het leerdoel kan ook

anders worden bereikt.

• Dat vereist didactische

expertise.

• En een kritische kijk op

leermiddelen!

Hier is de oplossing:

• Gebruik alleen de

gevelopschriften als tekst

in de volgorde van de

looproute.

Aanpassingen door techniek te benutten

• De verwijzingen binnen

een boek of tussen leer-

en werkboek kosten de

leerling veel tijd.

• Techniek benutten maakt

dat efficiënter.

Oplossingen die we

onderzoeken:

• Gebruik van

hyperlinks, en navigatie

via de laptop (met

brailleleesregel).

Recepten voor aanpassingen (1/4)

• Methodes worden aangepast

waar nodig.

• Er komen oplossingen per

ontoegankelijk, maar

onmisbaar leerobject (OOO)

• Niet alleen als

eindproduct, maar ook als

‘recept’ dat kan worden

hergebruikt bij volgende

methodes.

Recepten voor aanpassingen (2/4)

• Voorbeelden van ontoegankelijke, maar onmisbare

leerobjecten (OOO)

Recepten voor aanpassingen (3/4)

• Het recept per leerobject ontstaat via twee invalshoeken:

– Wat is precies het leerdoel? ( leerresultaat behalen)

– Wat gebeurt er in het leerproces in de klas? ( meedoen)

• Wat is de beste oplossing?

• Wat is een goede variant?

• Hoe maak je het? (beeldomschrijving,

zweltekening, audio, technisch/digitaal?)

• Wat is een alternatieve werkvorm

buiten het leermiddel om?

• Welke tips moet de leerkracht/docent krijgen?

Recepten voor aanpassingen (4/4)

• Vormgeving in boeken verschilt eindeloos.

• Maar het aantal opdrachttypen is te overzien.

• Binnen EDDA gaan we vaste recepten bedenken per ontoegankelijk opdrachttype

• Bijv. rebus, puzzel, kleur, match, vul in, onderstreep, etc.

• Die oplossingen zijn opnieuw toe te passen bij een volgende opdracht met andere inhoud.

Wie doet wat in het project?

• Projectmanagement: Dedicon, Lydia Vroegindeweij

• Digitale richtlijnen ontwikkelen: Accessibility, Waarmerk

Drempelvrij

• Didactische aanpassingen: auteurs en redacteuren van de

methodes + vakexperts/didactici van Bartiméus en Visio, Liesbeth

van Oostenbruggen

• Opstarten en invullen Expertisecentrum EDDA: Dedicon, Dorine in

‘t Veld

• Onderzoek: CLU (Universiteit Utrecht) + bemiddelende rol van Aob

• Diverse adviezen: Viziris, expertise van Dedicon en van de scholen

Waaruit bestaat het onderzoek?

• We vragen leerlingen en hun docenten in het reguliere onderwijs

om mee te doen aan een onderzoek in twee stappen.

• Leerlingen zijn dit schooljaar gestart met de ‘normaal aangepaste’

leermiddelen.

• In januari onderzoeken we de resultaten: leerresultaten met de

reguliere toetsen, leerplezier via interview met leerling, docent en

klasgenoten.

• Vanaf februari verder met ‘beter aangepaste’ leermiddelen.

• In juni 2e onderzoek op dezelfde elementen.

Meer informatie?

De website: www.project-edda.nl

E-mail: info@project-edda.nl

En verder:

Facebook: http://www.facebook.com/pages/Project-

EDDA/517431771603679

Twitter: @projectedda

En er is een besloten Linkedin-groep Project EDDA, waar de

redacteuren en vakexperts kennis kunnen delen over de te maken

aanpassingen.