İşe Alım Ve Mülakat Teknikleri

Eğitimi İpek Aral KişioğluİK Danışmanı www.kaynagiminsan.com

1

İÇERİK

• 5N1K Mülakat nedir? (3-11. slayt)

• Mülakatçı - İşe Alımcı (12-26. slayt)

• Mülakat Süreci (27-38. slayt)

• Mülakat Pratikleri (canlı)

• İşe Alım Süreci İle Bağlantılı İK Fonksiyonları (39-41. slayt)

• Sonuç - Soru & Cevap (42-44. slayt)

2

Mülakat Nedir? Bir amaca dayalı

yüzyüze görüşme / söyleşi / sohbettir.

NE?

3

NEDEN, NE ZAMAN, NASIL 1 ?

4

Mülakat Altyapısının Oluşması

Aday Kaynakları

• İç Kaynaklar (Referans Yönetimi)

• Dış Kaynaklar (Gazeteler, İnternet Siteleri, Sosyal Medya)

5

NEREDE ?

SOSYAL MEDYAYI NEDEN VE NASIL KULLANIYOR?

6

Karmaİş hayatına yeni girenler - stajyer

Nitelikli işgücü - transferler

• İşe Alım Sürecinde Hangi Sosyal Medya Araçlarını Kullanmalıyız?

• Sosyal Medya Politikamız?

• İtibar Yönetimi

• Yatırımın Geri Dönüşü - ROI

• İşveren Markası

7

İK’cılar Sosyal Medya Hakkında Neleri Tartışıyor ?

Mülakat Çeşitleri

• Yapılandırılmamış

• Yapılandırılmış

• Panel (sunumlu, rol bazlı, trap)

• Sıralı

• Grup

• Değerlendirme Merkezi

• Bilgisayar On-line

• Telefonda

NASIL 2 ?

8

FARK YARATMAK

NEDİR?

KİM?

9

Özgeçmiş

• Ünvan ve Ön Tanıtım

• İş Tecrübeleri / Başarılar, Projeler

• Eğitim Bilgileri

• Ödüller

• Yayınlanmış Makale, Yazı, Çalışmalar, Blog

• Yabancı Dil Bilgisi

• Konferans, Seminer, Eğitim Programları

• Teknik Bilgi ve Yetkinlikler

• Davranışsal Yetkinlikler

• Sosyal Aktiviteler, Sosyal Sorumluluk Projeleri, Hobiler

• Kişisel Bilgiler & Referanslar

10

Aradığımız . Yüzyılın Lideri Kimdir

• Kişisel Farkındalık

• Kişisel Motivasyon

• Kişisel Değerler

• Yaşam Unsurlarının Entegrasyonu (iş+aile+arkadaş+benlik)

• İnsan Seçimi (koç, mentor, eş, dost)

• Kaynak: Bill George - Harvard Business School Profesörü, eski Medtronic CEO’su, En Çok Satan İş Kitabı Yazarı

11

• Kendine güven ve kendi kendini motive edebilme yeteneği

• İstikrar

• Eleştirel, analitik, sonuç odaklı düşünme ve sorun çözme becerileri

• Takım çalışması ve iletişim becerileri

• Öğrenme hevesi

• Araştırmacılık ve esneklik

• Profesyonellik

• İş ahlakı

• Özenli dış görüntü

• Optimizm, güleryüz

• Bilgi, uygulama, sayısal veri, başarı

• LİDERLİK YETENEĞİ

Mülakatçı Adaydan Ne Bekler?

12

Mülakatçının Sorumlulukları • İşveren Markası = Değer Yönetimi + Aday İlişkileri Yönetimi

( Memnuniyet Takibi )

• Özenli Özgeçmiş İncelemesi

• Güleryüz ve Saygı

• Güven Veren

• Önyargılara Hayır !

• Kişi Hak ve Özgürlüklerine Saygı

• İş Bilgisi Ve Gereklilikleri (nitelik, beceri ve yetkinlikler)

• Pozisyon Bilgisi

• Sektör Bilgisi

• Yönetim Bilimleri Bilgisi

• Vizyonist

• Geri Bildirim

13

Mülakatçı Neler Yapmalıdır?

• Kütüphanesi olmalıdır.

• Her iş kolu, sektöre ait iş kitapı okumalıdır. Bu konuda kendisine hedefler koymalıdır.

• Periyodik iş dergilerini takip etmelidir.

• Farklı iş kollarından profesyonellerle diyalog geliştirmeldir.

• Sosyal medyayı aktif kullanmalıdır. Özelikle Linkedin gibi kariyer içerikli sosyal ağlarda aktif olmalıdır.

• Mesleki çevresini geliştirmelidir.

• Bireysel olarak misyon ve vizyonunu belirlemiş olmalıdır.

• Değerleri olmalıdır.

• Hedefleri ve hayalleri olmalıdır.

• Neden İK mesleğini yaptığının farkında olmalıdır.

14

Mülakatçının EN Kritik Yetkinlikleri

15

Doğru Soruları ÜRETMEK

16

Kuralı

17

Farkında Mısınız? Biz Sadece Şu 5 Sorunun Cevabını Arıyoruz:

• Burada neden geldin?

• Bizim için neler yapabilirsin?

• Nasıl bir kişiliğe sahipsin?

• Diğer adaylardan farkın nedir?

• Sana gücüm yeter mi?

18

AHH ! Şu Başvuru Formları ...

19

Adayların İş Ararken Ve İş Görüşmesinde Sergiledikleri Tutum, Çalışkanlık İş Yapma Tarzları İle İş Kapasitelerinin

Göstergesidir.

20

Mülakatlarda İnsanlar Çoğu Zaman İlk İki Dakikada Ejderhalara Değil Sivrisineklere Yenilirler.

21

Sorulara Verilen Cevapların İdeal Uzunluk Süreleri 20 Saniye İle 2 Dakika Arasında Olanlardır.

22

Bir Gün Bana Da Teşekkür Mesajı

Gelecek Değil Mi?

23

Yapın • Uyumlu ve olumlu olun.

• İzin isteyin.

• Rahatlatın.

• Notlar alın.

• Sabırlı olun.

• Gerçekle olasılığı birbirinden ayırın.

• Bulgularınızı doğrulayın.

• Objektif olun.

• Nazik olun.

• Teşekkür edin.

• Mülakatı doğru zamanda sonlandırın.

• Mülakat sürecinin nasıl ilerleyeceği hakkında bilgilendirin.

Yapmayın• Adayın ismini unutmayın, yanlış söylemeyin.

• Özgeçmiş hakkında bilgisiz olmayın.

• Eleştirmeyin.

• Abartılı / anlaşılmaz bir dil / terim kullanmayın.

• Yarışmayın.

• Sıkıldığınızı / memnuniyetsizliğinizi belli etmeyin.

• Söz kesmeyin.

• Adaydan çok konuşmayın.

• Gösteriş yapmayın.

• Özel hayata dair mahremiyet içeren sorular sormayın.

• Adaya psikolojik baskı uygulamayın.

24

STRES Mülakatı Ne DEĞİLDİR?

25

Stres Mülakatı Soru Örnekleri

• Bir iş arkadaşını şirketin kaynaklarını suistimal ederken yakaladınız, ne yapardınız?

• Sence görüşmemiz nasıl gidiyor?

• Verebileceğiniz en iyi cevap bu ise ....(kafa sallayın) .... ya buna ne dersiniz ... ?

• Sanırım bu konunun özüne ulaşamadık ... baştan başlayalım lütfen ... sizi burada sıkan bir durum mu oldu?

• Elinizdeki cep telefonuna yeni bir fonksiyon ekleyin dersek, bu ne olurdu?

26

Başarılı Mülakatın Üç Adımı

Hazırlık Yürütüm Değerlendirme

27

1Mülakata Hazırlık

• Mülakatın amacı, adaydan öğrenilecek konular belli mi?

• Görev tanımı, nitelikleri, yetkinlikleri kontrol ettiniz mi?

• Mülakat akışınızı planladınız mı?

• Mülakat sorularınızı önceden hazırlayabilirsiniz. Ama lütfen soruları yanınızda götürmeyin, soruları kağıttan okumayın.

• Mülakata dair notlarınızı önceden alın, yardımcı belge, dokuman hazırlayın. (ör. organizasyon şeması)

• Değerlendirme skalanız belli?

• Adaylarla kim(ler)in görüşeceğini belirlediniz mi?

28

2 Mülakat Sürecinde

• Adayı rahatlatın.

• Odaklanın.

• Görüşmeyi ölçümlenebilir kılın. (Bu konu hakkına kendinize birden ona kadar bir puan verirseniz ...)

• Adaydan almak istediğiniz bütün bilgilere ulaştığınıza emin olun.

• Adayın beden dilini takip edin.

29

Beden Dili 1

• El sıkışma: Özgüven, vaad, güç gösterme

• Göz teması: İlgi

• Geriye yaslanma: Kaçınma, köşeye sıkışmışlık

• El / ayakla tempo tutulması: Sabırsızlık

• Kolların kavuşturulması: Tehdit algısı, ölçülü olumsuz tepki

• Ellerin bitişik, parmak uçları birbirine değiyor: Üstünlük

• Göz temasının kesilip yere bakmak: Dinleyici konuşmak istiyor

• Burun, çene okşanması: Olumsuz tepki, huzursuzluk, endişe, sinirililik, yalana meyil

• Boyuna dokunmak: Endişe, huzursuzluk

• Alına dokunma: Aşırı gerginlik

• Boyuna, gersana dokunmak: Korku, rahatsızlık, gerginlik

• Elleri bacaklara yapıştırmak: gerginlik, rahatsızlık

30

Beden Dili 2

• Sandalyenin öne çekelimesi: İlgi

• Sandalyenin geri itilmesi: Uzaklaşma, olumsuzluk

• Ters yönde bacak bacak üstüne atmak: Konuşma yanlış tarafa gidiyor, düzeltilmesi gerek

• Defterin kapatılması, kağıtların yerlerinin değiştirilmesi: Görüşme fazla uzadı

• Birşeyler karalama: İlgisizlik, konuyla ilgili bir yerlere gelme beklentisi

• Gözlük takmak: Asıl konuya geldik

• Gözlük çıkartılması: Anlaşamadık

• Öne doğru eğilmek: İlgi

• Kravatla oynamak: Güven eksikliği

31

Soru Çeşitleri

• Açık Sorular

• Kapalı Sorular (evet - hayır)

• Sondajlama / Araştırma Soruları (neden? - nasıl?)

• Onaylama Soruları (.............. yani ..............)

32

Açık Uçlu Soru Örnekleri 1

• Bu sektörde/meslekte neden çalışmak istiyorsun?

• Neden bizim şirketimizde çalışmak istiyorsun?

• Senin için ideal kariyeri anlatır mısınız?

• Şirketimizin en beğendiğiniz ürünü hangisi? Neden?

• Şirketimiz hakkında bir değişiklik yapma yetkiniz olsa neyi değiştirdiniz?

• Rakibimiz size iş teklifi yaparsa tutumunuz ne olurdu?

• Sizi neden işe alalım?

• Hangi becerilerinizi geliştirmek istersiniz?

• Sizi verimsiz kılabilecek iş ortamını anlatır mısınız?

• Sizi bugün işe alacak olsak, ilk altı ay içinde neler yapmayı planlardınız?

33

Açık Uçlu Soru Örnekleri 2

• Sizce en üstün beceriniz nedir?

• Sizce bu pozisyon için en kritik beceriler hangileridir?

• Geçmiş işlerinizdeki başarılarınızdan bahseder misiniz?

• Bugüne kadar çalıştığınız en yaratıcı proje hangisi? Paylaşır mısınız?

• Sizin için ideal işi anlatır mısınız?

• İşinizde en az ilginizi çeken bölüm nedir?

• Başarılı bulduğunuz bir lideri anlatır mısınız?

• İş yapış şeklinizi etkileyen aldığınız bir eğitimi anlatır mısınız?

• En iyi hangi tip insanlarla çalışabiliyorsunuz?

• Sizin için iyi yönetici kimdir?

• Bugüne kadar iş hayatınızda sizi en zorlayan durumu anlatır mısınız?

34

Yetkinlik Bazlı Mülakat Soru Örnekleri

• İLİŞKİ YÖNETİMİ: Uzlaşmacı ve sabırlı tavır sergilediğiniz bir deneyiminizi anlatınız

• İŞ SORUMLULUĞU: Özverili çalışmanız sonucunda şirket hedeflerine önemli katkı sağladığınızı düşündüğünüz bir deneyiminizi anlatınız

• KARAR VERME: Bir karar alırken kararın artı ve eksilerini değerlendirdiğiniz bir durumu anlatınız.

• ANALİTİK DÜŞÜNME: Karmaşık, içinde bir çok birbirini etkileyen faktör barındıran bir olayı analiz ettiğiniz deneyiminizi anlatınız.

• ORGANİZASYON & PLANLAMA & KOORDİNASYON: Aynı anda değişik yerlerden gelen farklı isteklere zamanında cevap vermek durumunda kaldığınız bir deneyiminizi anlatınız.

• ZAMAN YÖNETİMİ: İşlerinizi doğru bir şekilde öncelendirdiğiniz için kısıtlı zamana rağmen başarı ile sonuçlandırdığınız bir görevinizi anlatınız.

• PROBLEM ANALİZİ VE ÇÖZÜMÜ: Ortaya çıkabilecek büyük bir problemi meydana gelmeden önlediğiniz son olayı anlatınız.

• RİSK ALMA: İş bitiriciliğiniz sayesinde önemli ve zor bir görevi tamamladığınız bir deneyiminizi anlatınız.

• STRATEJİK BAKIŞ AÇISI: Sektör ve piyasa ihtiyaçlarını takip ederek kurumunuzda oluşabilecek talepleri öngördüğünüz bir deneyiminizi anlatınız.

• TİCARİ ODAKLILIK: Şirketinize önemli fayda getireceğini sezdiğiniz bir iş fırsatını nasıl değerlendirdiğinizi anlatınız.

• EN BÜYÜK BAŞARI: Bugüne kadarki iş hayatınızı değerlendirdiğinizde en büyük başarınızı nasıl tanımlarsınız ?

35

3 Mülakatı Değerlendirme

Şablon Temel Adımlar

* Mülakattan hemen sonra notlarınız alın.

* Önemli tespitleriniz üzerinden adaya dair hipotezlerini oluşturun.

* Bulgularınızın aday hakkında önceden belirlediğiniz noktalarla ne derece örtüştüğünü inceleyin.

* Mülakat sonrasında aradığınız profil ile aday arasındaki farkları tespit edin.

MÜLAKAT NOTLARI

Adayın Adı Soyadı: Mülakatçının Adı Soyadı: Pozisyonun Adı: Tarih:

Ana Tespitler:

Adayın Altyapısı ve Mevcut Durum:

Tartışma Konuları:

Sonraki Adım:

36

Teorik İş Bilgisi & Genel Kültür İş Bilgisi & Kurum Kültürü İş Bilgisi & Kurum Kültürü

Şirket Bilgisi Şirket & Sektör Bilgisi Şirket & Sektör Bilgisi

Hızlı Öğrenme Strateji & İş Planı Vizyon & Strateji

Özenli Dış Görünüş Özenli Dış Görünüş Özenli Dış Görünüş

Beden Dili Beden Dili Beden Dili

Neden? Nasıl? Nasıl?

Bilmece & İmkansız Sorular Sayısal Başarı & Vaatler Sayısal Başarı & Vaatler

Klasik & Yetkinlik Soruları Yetkinlik Soruları Çok Yönlü “Sohbet”

Stres Sorusu Stres Sorusu Stres Sorusu

Adayın Sorusu Adayın Sorusu Adayın Sorusu

GİRİŞ SEVİYESİ ORTA SEVİYE ÜST SEVİYE

Bilgi Seviyesi &

Artı Değer

Dışsal Unsurlar

Soru Kapsamı

Görüşme Başladı ...

37

38

Test Uygulamaları

• Genel Kültür Testleri

• Teknik Testler (ör. İngilizce)

• Mesleki Testler

• Psikolojik Testler

• Kişilik Envanteri (DISC, Hogan Kişilik Testi, 5 Faktör Testi, Jung Kişilik Testi)

• Yetenek Testleri

• Zeka Testleri

• Başarı Testleri

• Simülasyonlar

• İlgi Testleri

• Alkol ve Uyuşturucu Testi

• Genetik Test

İşe Alım Süreci İle Bağlantılı İK Fonksiyonları

• Kişi Hak, Özgürlük Ve Özlük Hakları (hukuk)

• Oryantasyon (tanıt, alıştır)

• Performans Yönetimi (ölç)

• Yetenek Yönetimi (geliştir, memnun et, elde tut)

• Kariyer Yönetimi (ilerlet)

• Eğitim Yönetimi (geliştir, değiştir)

• Ücret Yönetimi (besle)

• İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (önle)

39

Adaylara Kanunen Hangi Sorular Sorulabilir veya Sorulamaz? - 1

• İşverenler, mülakat sırasında adayın adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, medeni hali ve evinin bulunduğu adres, aldığı tüm eğitimler, uzmanlık konuları, mesleki deneyimleri, askerlik veya başka bir yasal çalışma yükümlülüğü bulunup bulunmadığı ve benzeri konularda belli bir sınırlama olmaksızın soru sorabilir.

• İşverenler, mülakat sırasında adaya önceki işinde aldığı ücretle ilgili sorular yöneltmesi normal kabul edilmektedir.

• İşverenler, mülakat sırasında adaya genel olarak malvarlığı, ekonomik koşulları, borç ve alacak durumu hakkında son derece sınırlı bazı sorular sorabilir. İşverenin bu konuda sorabileceği sorular, adayın yüksek sayılabilecek bir borç yükü altında bulunup bulunmadığının anlaşılabilmesine yetecek oranla sınırlıdır.

• İşverenler, mülakat sırasında adaya, yapacağı işin niteliği ile ilişkili olan ya da bulaşıcı bir hastalığı olup olmadığı  yönünde soru yöneltme hakkına sahiptirler. Bunun dışında işçiye sağlık durumu ile ilgili soru sorulamaz.

• İş başvurusunda ve işe alım süreçlerinin hiçbir aşamasında özürlüler aleyhine sonuç doğuracak işlem veya eylemde bulunulamaz. İşverenlerin bu konudaki yükümlülükleri Yasa ile düzenlenmiştir. Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa'nın 14. maddesinde "İşe alımda; iş seçiminde, başvuru formları, seçim süreci, teknik değerlendirme, önerilen çalışma süreleri ve şartlarına kadar olan safhaların hiçbirinde özürlülerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz. Çalışan özürlülerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, özrüyle ilgili olarak diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamaz." Hükmü yer almaktadır.

40

Adaylara Kanunen Hangi Sorular Sorulabilir veya Sorulamaz? - 2

• Ülkemizin "Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi"ni 11.06.1985 tarih ve 3232 sayılı Yasa ile onaylamış olması nedeniyle, bu  sözleşme iç hukuk normuna dönüştüğünden, çalışma yeri ve işin niteliği gerektirmedikçe bayan işçiye hamilelikle ilgili soru sorulması cinsiyet ayırımı yaratacağından bu tür sorular geçersiz kabul edilmektedir

• İşverenler, mülakat sırasında adaylara cinsel yaşamı ve tercihleri ile ilgili soru yöneltemeyecekleri gibi "hayatında birinin olup olmadığı" sorusu da sorulamaz. Aksine davranış Anayasa'nın 20. maddesi ile korunan özel hayata müdahale sayılır.

• İşverenler mülakat sırasında adaylara dinini, mezhebini, siyasi düşüncesini veya ideolojisi olup olmadığı soramazlar. Bu kapsamda adaya herhangi bir siyasal partiye üye olup olmadığı veya bayan adaya feminist olup olmadığı sorulamaz

• İşverenler mülakat sırasında adaylara herhangi bir sendikaya üye olup olmadığı, sendikaya üye olmayı düşünüp düşünmediği konusunda soru yöneltemez. Aksi durumda işveren Anayasa'nın 51. maddesini ve Sendikalar Yasası'nın 31. maddesini ihlal etmiş olur.

• İşverenler, mülakat sırasında adaya önceki işverenine karşı rekabet yasağı yönünde sözleşmeye dayalı bir yükümlülüğünün bulunup bulunmadığını, önceki işverenine karşı yerine getirilmemiş bir cezai şart bulunup bulunmadığını sorabilir.

41

SONUÇ ...

42

43

Teşekkür ederim

İpek Aral KişioğluİK Danışmanı

www.kaynagiminsan.com

44