henüz hasta olmadan hipertansiyon
DESCRIPTION
Henüz Hasta Olmadan Hipertansiyon. Uzm. Dr. İbrahim AKDAĞ. Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26.4’nü etkilemekte (972 milyon erişkin) Hipertansiyon yılda yaklaşık 7.1 milyon ölüme sebep olmaktadır. 1999-2000 Ulusal Sağlık ve Beslenme inceleme anketlerine göre: - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Henüz Hasta Olmadan Hipertansiyon
Uzm. Dr. İbrahim AKDAĞ
Hipertansiyon dünyadaki erişkin nüfusun %26.4’nü etkilemekte (972 milyon erişkin)
Hipertansiyon yılda yaklaşık 7.1 milyon ölüme sebep olmaktadır.
1999-2000 Ulusal Sağlık ve Beslenme inceleme anketlerine göre:
%30 Hipertansiyon hastası, farkında değil
%11 Hipertansiyon hastası olduğunun farkında, tedavi almıyor
%25 Tedavi alıyor,hipertansiyonu kontrol altında değil
%34 Tedavi alıyor, hipertansiyonu kontrol altında (AKB <140/90 mmHg)
Türkiye’de erişkin nüfusun % 33’ü
(12 milyon erişkin) etkilenmekte
TEK HARF çalışması, 31 yaş üzerinde 8.8
milyon kişide şiddetli hipertansiyona işaret
etmekte
Halen tedavi alan her 3 erkek ve 4 kadından
1 tanesinde kan basıncı kontrol altında
Gelişmiş batı ülkelerinde erişkin nüfusta %20-25 hipertansiyon prevalansı olduğu bildirilmektedir
Yine gelişmiş ülkelerde bu hastaların yaklaşık yarısında tanı konabildiği sanılmaktadır
Tanı konanların ABD’de %27.4’ünde, Almanya’da %22,5’inde yeterli etkinlikte tedavi yapılabildiği bildirilmektedir
Hipertansiyon en sık Kuzey Japonya’da, en az ise Hindistan’da görülmektedir
Hipertansiyon
*SIK
Dünyada her 3-4 erişkinden birisi hipertansif
31,827,5
36,1
0
10
20
30
40
50
Tüm grup Erkek Kadın
Yüzd
e (%
)
*ARTMIŞ KV RİSK
İnme ve KVH 3-4 kat fazla Artmış mortalite
*KONTROL ORANI DÜŞÜK
JNC 7, %34
TEKHARF, %18
Türk HT Pre. Çalışması %20 (%8)
Hipertansiyon Toplumda Sık Görülür…
26,426,6
26,1
29,229,6
24
25
26
27
28
29
30
2000 2025
Genel
Erkek
Kadın
Lancet 2005:365:217
972 milyon 1,56 milyar (2000) (2010)
Kan Basıncı Sınıflandırması (JNC-7)
KB sınıfı Sistolik KB Diyastolik KB
Normal <120 <80
Prehipertansiyon
120-139 80-89
Evre 1 HT 140-159 90-99
Evre 2 HT ≥160 ≥110
Normal Kan Basıncı (Tanım)
Tanım için sayısal bir değer verilebilir mi ?
>140/90 = HT Zararlı
139/89 Zararsız mı?
Kan Basıncı Tanımı
“Doku perfüzyonu sağlayacak kadar yüksek ama zarar vermeyecek kadar da düşük”
HİPERTANSİYON
BİRİNCİL HİPERTANSİYON
Nedeni belli olmayan HİPERTANSİYON
Hipertansiyonlu kişilerin
%90-%95’İOLUŞTURUR
İKİNCİL HİPERTANSİYON
Nedeni belli olan
HİPERTANSİYON
%5 -%10’U
OLUŞTURUR
Sistolik (büyük) tansiyon (mmHg)
Diyastolik (küçük)
tansiyon (mmHg)
Toplantı +20 +15
Çalışma +16 +13
Seyahat +14 +9
Yürüyüş +12 +6
Giyinme +11 +10
Ev işleri +11 +10
Telefon konuşması
+10 +7
Yemek +9 +10
Konuşma +7 +7
Masa işi +6 +5
Okuma +2 +2
Televizyon izleme 0 +1
Uyku -10 -8
Böbrekle ilgili sorunlar
Hormonal sorunlar
İlaca bağlı sorunlar
Nörojenik sorunlar
Hamileliğe bağlı sorunlar (Gebelik
toksemisi)
Aort koarktasyonuna bağlı sorunlar
Hipertansiyon Nedenleri
Kalıtım
Aşırı tuz kullanma
Yaş artışı (65 yaş üzeri)
Irk (Siyah ırk)
Cinsiyet (Erkekler)
Stres
Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler
Hipertansiyon Oluşumunu Kolaylaştıran Faktörler
Hava kirliliği
Serum kolesterol
yüksekliği
Sigara
Diyabet
Şişmanlık
Kan Basıncı Ölçümü
Uygun ayarlanmış ve geçerliliği gösterilmiş bir aletle
Oturur pozisyonda, kol kalp hizasında, kolu bir yere dayanmış olarak
5 dakika dinlendikten sonra
Ölçümden önceki 30 dakika içinde sigara, kahve içilmemeli
Kan Basıncı Ölçümü
Uygun boyutta manşonla
(manşonun şişirilen kısmı kolun en az % 80’i)
En az 2 ölçüm yapılmalı
Ölçülen ve hedef KB değerleri sözlü yazılı olarak hastaya bildirilmeli
GFRProteinüriAldosterone sekr.Glomerüler skleroz
HT & Hedef Organ Hasarı
Adapted from Willenheimer R et al. Eur Heart J. 1999;20:9971008; Dahlöf B. J Hum Hypertens. 1995;9(suppl 5): S37S44; Daugherty A et al. J Clin Invest. 2000;105:16051612; Fyhrquist F et al. J Hum
Hypertens. 1995;9(suppl 5): S19S24; Booz GW, Baker KM. Heart Fail Rev. 1998;3:125130; Beers MH, Berkow R, eds. The
Merck Manual of Diagnosis and Therapy. 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 1999: 16821704; Anderson S. Exp Nephrol. 1996;4(suppl 1):3440; Fogo AB. Am J Kidney Dis.
2000;35:179188.
HT
AtherosklerozVazokonstriksiyonVasküler hipertrofiEndotel disfonksiyonu
LV hipertrofisiFibrozisRemodelingApoptozis
İnme
Ölüm
Hipertansiyon MI
Kalp yetmezliği
Böbrekyetmezliği
Türkiye’de Ölüm Nedenleri
(DİE 1999) Ölüm Nedenleri Sayı Yüzde
Kalp hastalıkları 66 851 41
Kanserler 19 106 12
Serebrovasküler hastalıklar 11 216 7
Pnömoniler 2 496 2
İshaller 961 1
Perinatal ölümler 7892 5
Kazalar ve diğer hastalıklar 40 899 25
Açıklanamayan nedenler 15 113 9
Toplam 164 534 100
Değişik çalışmalara göre Türkiye’de erişkin nüfusta bazı
kronik hastalıkların prevalansları
Hastalık %
Hipertansiyon (30 yaş + ) 12.0 – 38.0
İskemik kalp hastalıkları (30 yaş +)
3.0 – 6.6
Diyabetes mellitus (20 yaş+) 3.5 – 5.0
Depresyon (20 – 49 yaş) 23.0 – 27.0
Osteoartrit (50 yaş +) 25.5 – 38.8
Astma (20 yaş +) 5.2 – 10.5
Kronik bronşit (20 yaş +) 7.1 – 17.7
Hastalık Dağılımı
1813
3896
1327
166 189
917
461
2295
340
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
Diabet Hipertansiyon Astım Bronşit Kanser Akciğer Hastalığı RomatizmalHastalıklar
Böbrek Hastalığı Kalp Tüberküloz
Hipertansiyon Sadece Yüksek Kan Basıncından Daha
FazlasıMetabolik
Sendrom
Sanayileşmiş popülasyonda, bireylerin %15-20’ni etkiler
Kardiyovasküler mortalitede 2-4 kat risk
Tip 2 diyabet gelişimi açısından 5-9 kat risk
İnsülindirenci
Dislipidemi Hipertansiyon
Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı
Kan Basıncı – Kalp Hastalığına Bağlı Mortalite İlişkisi
Mort
alite
Yaş
80-89
70-79
60-69
50-59
40-49
Yaş
80-89
70-79
60-69
50-59
40-49
Diyastolik kan basıncımmHg
Sistolik kan basıncımmHg
Lancet 2002; 360: 1903–13
Lancet 2002; 360: 1903–13
Sistolik kan basıncı Diyastolik kan basıncı
Kan Basıncı–İnmeye Bağlı Mortalite İlişkisi
Mort
alite
Yaş
80-89
70-79
60-69
50-59
40-49
Sistolik kan basıncımmHg
Diyastolik kan basıncımmHg
Yaş
80-89
70-79
60-69
50-59
40-49
Am J Med. 2006;119(2):133
1
1,81
2,33
4,1
0
1
2
3
4
5
<120 / 80 120-129 130-139
1
1,81
2,33
4,1
0
1
2
3
4
5
<120 / 80 120-129 130-139
Rela
tif
Ris
kKan Basıncı – Kardiyovasküler Risk
Prehipertansiyon & KVH Riski
Normal KB <120/80 mmHg
Yüksek KB >140/90 mmHg• Artmış KVH riski
Pre-HT 120-139/80-89 mmHg• KVH risk ?MI riski 3.7 kat fazla
(10 yıllık izlem)
“The Framingham Study”
Am J Med. 2006;119(2):133
1
1,81
2,33
0
1
2
3
<120 / 80 120-129 130-139
1
1,81
2,33
0
1
2
3
<120 / 80 120-129 130-139
Rela
tif
Ris
k Kan Basıncı – Kardiyovasküler Risk
0
3
6
9
12
Hipertansiyon ve Renal Hasar
Yıllık k
reati
nin
art
ış s
ıklığ
ı /
1000
Diyastolik kan basıncı (mmHg)
Whelton PK et al. J Hypertens 1992; 10(Suppl): S77–S84
90–104 105–114 >115
Epidemik Sorunlar
IrkCinsiyet
IrkCinsiyet
Akselere
ateroskleroz
Myokard infarktüsü
Kalp yetmezliği
Serebrovasküler
olaylar
• Konvansiyonel risk faktörleri• Konvansiyonel risk faktörleri
• Yeni faktörler• homosistein• CRP• tromboz• inflamasyon• malnütrisyon• anemi• Ca/PO4
• basınç-volüm
• Yeni faktörler• homosistein• CRP• tromboz• inflamasyon• malnütrisyon• anemi• Ca/PO4
• basınç-volüm
KVH
DiyabetHipertansiyon
Kronik böbrekhastalığı
Ülkemizde Mevcut Durum
Her üç kişiden biri hipertansif
Her dört kişiden biri obezite sınırlarında
Diabeti de işin içinde katarsak
Her yüz kişiden yedisi diabetli, yedisi diabete aday
Bu durumda koruyucu hekimlik adına birinci basamakta yapmamız gereken çok iş var
Kan Basıncı Hedefi (JNC VII)
Komplike olmayan HT < 140/90
mmHg
Diabetes Mellitus < 130/80
mmHg
Hedef Organ Hasarı < 130/80 mmHg
Proteinüri > 1gr < 125/75
mmHg
Sıkı şeker kontrolüSıkı şeker kontrolü
Sıkı KB kontrolüSıkı KB kontrolü
**P < 0.05P < 0.05–50 -
–40 -
–30 -
0İnme
Tüm Son noktalar Ölüm
Mikrovasküler komplikasyonlar
Ris
kte
Aza
lma (
%)
UKPDS Group. BMJ. 1998:317;703–713.
–20 -
–10 -
Sıkı KontrolKan basıncı vs Kan
Şekeri
Kan Basıncını Nereye Kadar Düşürelim
160/100 mmHg 140/90 mmHg
130/80 mmHg
115/75mmHg
1
2
Hipertansiflerin Ne Kadarında
Kombinasyon Başlanmalı
% 75
% 25Evre 1 HT
≥ Evre 2 HT
140-159/90-99
≥160/100
Kombinasyon başlanmalıTürk hipertansiyon prevalans çalışması. J
Hypertens 2005
AASK OAB <92
Hedef KB(mmHg)
Ortalama Antihipertansif İlaç Sayısı
1
UKPDS DKB <85
ABCD DKB <75
MDRD OAB <92
HOT DKB <80
Çalışma
2 32
IDNT SKB/DKB 135/85
Hedef KB değerlerine ulaşmak için birden fazla antihipertansif ilaç
gerekmektedir
UKPDS = United Kingdom Prospective Diabetes Study; ABCD = Appropriate Blood Pressure Control in Diabetes; MDRD = Modification of Diet in Renal Disease; HOT = Hypertension Optimal
Treatment; AASK = African American Intervention Study of Kidney Disease; IDNT = Irbesartan Diabetic Nephropathy Trial. OAB: Ortalama Arteryel Basınç
Bakris GL et al. Am J Kidney Dis. 2000;36:646-661. Lewis EJ et al. N Engl J Med. 2001;345:851-860.
4
Hipertansiyonu Önlemek İçin
Fazla kilolardan kaçının
Tuzu kısıtlayın
Fiziki aktiviteleri artırın
Stresten uzak durun
Hayvansal besinlerden kaçının
Bitkisel besinleri daha fazla tüketin
Vitamin ve minerali yeterli alın
Tedavi
Yaklaşık SKB Azalması
Kilo verme 5-20 mmHg/10 KG
Yeme alışkanlığı 8-14 mmHg
Tuz kısıtlaması 2-8 mmHg
Fizik aktivite 4-9 mmHg
Alkol 2-4 mmHg
Alkol kullanmayın ya da en aza indirin
Tuza dikkat edin
Et suları, soslar, salamuralar gibi tuzlu ürünler yerine
Taze sebze ve meyveleri tercih edin
Bitkisel Yağlar ( Mısırözü, Ayçiçek, Zeytinyağı tercih edin)
Yağlar Konusunda Ölçülü Olun
Yağsız süt ürünlerini tüketin (Yarım yağlı süt, yağsız yoğurt)
Yağsız et ürünlerini tüketin (Yağsız et, tavuk eti, balık)
Sosis, pasta gibi yağlı yiyecekleri yemeyin
Tedavi
Hipertansiyonluların % 60’ı
ideal vücut ağırlığından
% 20 fazladır
Aerobik egzersiz ve fizik aktivite:
Her gün (mümkünse) yaş için önerilen maksimal aerobik kapasitenin % 80’ine ulaşan, 30 dak/gün, fizik aktivite
Maksimal hedef kalb hızı : (220 – yaş)
Kan basıncını artırabilmesi nedeniyle izometrik egzersizden kaçınılmalıdır
Tedavi
KB’nı arttıran ilaçların kesilmesi:
Oral kontraseptifler
NSAİİ’lar: Diüretikler, beta blokerler ve ACE inhibitörleriyle etkileşen ilaçlar
Antihistaminikler, dekonjestanlar, fenilpropanolamin
Kortikosteroidler, minerlaokortikoid ve anabolik steroid
Sempatomimetikler ve amfetamin benzeri ilaçlar
Tedavi
Karbenoksolon ya da meyan kökü
Triskilik antidepressanlar
Mono Amino Oksidaz (MAO) inhibitörleri
Ergot alkaloidleri
Diyet ve enerji hapları
Toksinler: Kurşun, kadmiyum, talyum
Tedavi
Tedaviyi Zorlaştıran Faktörler
Hastalığını kabul etmemekte veya kabul etmeleri oldukça zaman almaktadır
Hastalığın ömür boyu süreceğini kabulde zorlanmaktadırlar
İlaçların düzenli alınması gerektiğini kabulde zorlanmakta ve tansiyon normale inince ilaçları bırakmak istemektedirler
İlaçların karaciğer böbrek gibi organlarına zarar vereceğini zannetmektedirler
Meşhur öyküde olduğu üzere hasta doktoruna sorar: "Doktor bu hafta galiba benim ilacım değişti!"
Doktor şaşırır "Evet" der, "Nereden bildin?"
"Gayet kolay" der hasta: "Geçen hafta ilaçlarımı tuvalete attığımda hemen batıyorlardı, bu hafta ise suyun yüzünde kalıyorlar!"
Bir Öykü
Hipertansiyon Hastalarının Yaptıkları Hatalar
Sarımsak, maydonoz gibi bitkilerin tansiyonu düşürdüğüne inanmak
Hipertansiyon tedavisinin ömür boyu süreceğini bilmemek
Komşuların ilacını kullanmak
Her sorunun kaynağı kullanılan ilaç değildir
Kullandığınız ilacı iyi tanımalısınız
Doktorunuza danışmadan ilaç değiştirmeyin
Benim bünyem tansiyona dirençlidir
Sigarayı bıraktım
sıra sizde!…
Beyin
Kalp
Damar
Böbrek
Göz