havayolu temİzleme teknİklerİ
DESCRIPTION
HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ. Yrd. Doç.Dr . Meral BOŞNAK GÜÇLÜ Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü. Herhangi bir çıkar çatışmam yoktur. Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları. Hava yolu obstrüksiyonunu azaltmak V/Q uyumunu artırmak - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/1.jpg)
HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ
Yrd.Doç.Dr. Meral BOŞNAK GÜÇLÜ
Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü
![Page 2: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/2.jpg)
Herhangi bir çıkar çatışmam yoktur.
![Page 3: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/3.jpg)
Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları
Hava yolu obstrüksiyonunu azaltmakV/Q uyumunu artırmakSolunum işini azaltmakOksijenasyonu artırmak
![Page 4: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/4.jpg)
Hava yolu klirensi bozuklukları
Mukus reolojisindeki değişiklikler (kistik fibrozis)
Mukosiliyar aktivitede bozukluk (primer siliyar diskinezi)
Yapısal defektler (bronşektazi)
Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler (solunum kas zayıflığı)
![Page 5: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/5.jpg)
Fizyoterapi yöntemleri
Postüral drenaj ve pozisyonlama Perküsyon, vibrasyon ve shaking Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği Manuel hiperinflasyon Aktif solunum teknikleri döngüsü Otojenik drenaj Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi High frequency chest wall oscillations (VEST, Hayek) Cough assist Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV) Egzersiz
![Page 6: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/6.jpg)
Postüral drenaj
Yerçekimi yardımı ile sekresyonların santral hava yollarına atılımı sağlanır.
12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon
Modifiye pozisyonlar kullanılabilir
(hasta toleransı, rahatlık)
Mekanizması: yerçekimi bölgesel akciğer ventilasyonu sağlar.
Manuel tekniklerle kombine kullanılabilir.
![Page 7: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/7.jpg)
Postüral drenaj kontraendikasyonları
Baş aşağı pozisyon ICB > 20, Gastroözafagial reflü Aspirasyon riski, Ortopne, Hemodinamik instabilite olanlarda
kulanılmamalı.
![Page 8: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/8.jpg)
Perküsyon (clapping)
Akciğer segmentlerini drene etmek için göğüs kafesine yapılan clapping uygulamalarıdır.
Ossilasyonların toraksa geçmesini sağlar.
Mekanik perküsör kullanımının sonuçları çelişkili
![Page 9: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/9.jpg)
Perküsyon-2 (clapping)
Ritm düzenli (100-480 defa/dk)
Basınç her 2 elde eşit olmalı
Bebek ve çocuklarda 3 parmak kullanılarak yapılabilir.
Kemik oluşumlar ve meme dokusu üzerine uygulanmamalıdır.
Çıplak bedene direkt uygulanmamalıdır.
![Page 10: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/10.jpg)
Vibrasyon ve shaking
Yalnızca ekspirasyon fazında kostalar üzerinden manuel uygulanan ossilasyonlardır.
Hafif hareket: vibrasyon
Derin hareket: shaking
![Page 11: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/11.jpg)
Huffing ve öksürme
Huffing: glottis açıkken uygulanan zorlu ekspirasyon manevrası
Öksürme: glottis kapalı yapılan kontrollü öksürme
Eşit basınç noktası
Zorlu ekspirasyon tekniği Solunum
kontrolu+huffing
![Page 12: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/12.jpg)
Manual hiperinflasyon (MHI)
MV’na bağlı hastalarda belirgin atelektazi ve sekresyonların atılımı sağlar
atelektaziyi önler kollabe alveolleri genişletir oksijenasyonu ↑
akciğer kompliansını ↑ manuel tekniklerle birlikte
kullanılabilir. BAROTRAVMA RİSKİ!!!!
![Page 13: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/13.jpg)
Aktif solunum teknikleri döngüsü
Solunum kontrolü: hava yolu stabilizasyonu
Torakal ekspansiyon egzersizleri (TEE): kollateral ventilasyon
Zorlu ekspirasyon tekniği: sekresyonların mobilizasyonunu sağlar
![Page 14: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/14.jpg)
ASTD+NIMV, MV süresi (1,7 gün)YBÜ kalış süresi (1,3 gün)PaCO2 daha stabil ve daha fazla
Austr J Phys Ther 2004.
![Page 15: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/15.jpg)
Otojenik drenaj
Farklı akciğer volümlerinde ekspiratuar akış ile sekresyonları mobilize eder.
Üç fazlı◦ Koparma ◦ Toplama◦ Atma
![Page 16: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/16.jpg)
KOAH (n= 30)20 gün: ASTD ve OD Akciğer fonksiyonlarında Sekresyon atılımında
![Page 17: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/17.jpg)
Pozitif ekspiratuar basınç (PEP)
Yüksek basınçlı PEP (50-120 cmH2O)
Düşük basınçlı PEP 10-20 cmH2O)
Havayolu kollapsını önleme
Kollateral ventilasyonu artırma
Hava yolunu stabilize etme
Sekresyonun arkasına hava girişi sağlama
![Page 18: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Incentive Spirometre (Triflo)
TrifloVolümetrikHer saat başı 30
nefes
![Page 19: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Threshold PEPRezistörAğızlıkBurun klipsi
![Page 20: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/20.jpg)
20
PEP MaskesiMaskeValfRezistörManometre
![Page 21: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Flutter Ağızlık Sirküler koni Yüksek yoğunluklu
paslanmaz çelik top Delikli koruyucu
kapak
![Page 22: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/22.jpg)
PEP/Flutter tekniği
10‐20 cmH2O basınç10-15 adet derin nefes
alınır3 sn boyunca verilir2‐3 huffing takip ederToplam tedavi süresi 5‐
20 dk
![Page 23: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/23.jpg)
ACAPELLA Sekresyonların mobilizasyonuna
yardımcı olmak Atelektazileri önlemek veya
düzeltmek Bronkodilatatör alımını optimize
etmek
![Page 24: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/24.jpg)
Acapella Vibrasyon frekansı 0 – 30 Hz. Uygulama
Süre: 10-20dkFrekans: 1-6 saatte
![Page 25: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Solunuma Yardımcı Aletlerin Kontraindikasyonları
Pnömotoraks hikayesi
Aktif hemoptizi Artan solunum iş
yükünü hastanın tolere edememesi
Hemodinamik instabilite
İntrakranial basınç > 20 mmHg
Yakın zamanda geçirilmiş fasial, oral ya da kafatası travması veya cerrahisi
Akut sinüzit Özefagial cerrahi Kusma Bilinen timpan zarı
yırtığı veya orta kulak patolojileri
![Page 26: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/26.jpg)
High frequency chest wall oscillations (Hayek oscillator & VEST)
Göğüs duvarı ossilasyonları hava akış hızını artırır.
Yüksek akış hızı koparma kuvveti sağlar.
Sekresyon viskositesini azaltır.
Oldukça pahalı bir sistemdir.
Mental retarde hastalarda iyi bir tercih olabilir.
![Page 27: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/27.jpg)
Fizyolojik etkileri
Hava akış hızını ↑ Ekspiratuar hava akışı sağlar. Akciğerlerde tekrarlı öksürük benzeri parçalama
stresiyaratır. Mukus yapışkanlığını ↓ Santral ve periferal mukus temizliğini ↑ Siliyar aktiviteyi ↑ Mukusu geniş havayollarına taşıyarak öksürükveya aspirasyonla temizlenebilmesine olanak
sağlar.
![Page 28: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/28.jpg)
Kontraendikasyonlar
Henüz stabilize olmamış baş veya boyun yaralanması
Hemodinamik instabilite olan aktif hemoraj
![Page 29: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/29.jpg)
Uygulama
Parametrelerin uygulamaaralıkları
Frekans: 5-20 Hz
Basınç: 1-10
Süre: 1-60 dk.
![Page 30: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/30.jpg)
Yararlaro Sekresyon temizliğini ↑o Pulmoner fonksiyonları stabilize eder veya
geliştirir.o Egzersiz toleransını ↑o Pahalı ilaç kullanımını ↓o Pnömoni insidansı ve hospitalizasyon sıklığını ↓o Hasta memnuniyeti ve tedaviye katılımı ↑o Sağlık bakım maliyetlerini ↓
Ohnsorg F. A Cost Analysis of High-Frequency Chest Wall Oscillation in Cystic Fibrosis. AM J Respir and Crit Care Med 1994; 149(4): A669
Pliophlys, AV, Lewis S, Kasnicke I. Pulmonary vest therapy in pediatric long-term care. Journal of the American Medical Director’s Association
2002 Sep-Oct; 3 (5): 318-321.
![Page 31: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/31.jpg)
Mekanik IN-EXSUFFLATION
Amaç:
Mekanik In-Exsufflator
Cough Assist Öksürük makinası
Birikmiş bronkopulmoner sekresyonların temizlenmesi
![Page 32: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/32.jpg)
HFCWO Mekanizması
Normal öksürüğü taklit ederHavayoluna dereceli olarak pozitif basınç
uygulanır (Nefes almak)Hızla negatif basınca döner (Nefes vermek)Basınçtaki ani değişiklik Yüksek ekspiratuar akış hızı oluştururDaha kuvvetli ve etkili öksürük oluşur.
![Page 33: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/33.jpg)
Endikasyonları
Temel olarak: Öksüremeyen Sekresyonlarını etkili bir şeklide
çıkaramayan hastalar(peak cough flow<270 l/m veya MEP <60 cmH2O)
◦ Spinal kord yaralanmaları◦ Nöromusküler hastalıklar (MS, MG, ALS….)◦ Akciğer hastalıkları◦ Yoğun bakım hastaları………..
![Page 34: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/34.jpg)
Yüz maskesi, ağızlık, trakeostomi, endotrakeal tüpten uygulanabilir
Evde çocuk ve yetişkin kullanımı için uygundur
Otomatik ve manuel modları mevcuttur
![Page 35: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/35.jpg)
Kontraendikasyonları
Bülloz amfizemPnömotoraksBarotravmaHemoptizi
![Page 36: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/36.jpg)
Tedaviİnhalasyon+exhalasyon+pause:
1 öksürük döngüsü4-5 öksürük döngüsü20-30 sn dinlenme4-6 döngüSüre İnhalasyon Exhalasyon Pause
Yetişkinler 2-3 sn 2-3 sn eşit
Çocuklar 1-2 sn 1 sn eşit
![Page 37: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/37.jpg)
UgulamaHastaya uygun maske, ağızlık, trakeostomi
tüpü seçilirHer zaman öncelikle manual mod seçilir Düşük basınçlarda başlanır Her 4-6 döngüde 5 cm H2O arttırılır= öksürüğü
fasilite eden optimal basınca doğru ilerlenir.+10 ve +15 cmH2O= İnspiratuar basınç= 40 cmH2O’ya kadar
arttırılabilir
-10 ve -15 cmH2O= Expiratuar basınç= -45 cmH2O’ya kadar arttırılabilir
Otomatik modlara geçilebilirAlet 5 dk fazla çalıştırılmamalıdır
![Page 38: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/38.jpg)
Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION◦ Hastaneye yatışı önlemekte◦ Trakeostomi ihtiyacını azaltmakta
![Page 39: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/39.jpg)
İntrapulmoner perküssif ventilasyon
İnhalasyon tedavisi Toraks içinde
perküsyon uygulaması
100- 225 Hz’lik frekansla küçük basınç patlamaları ile havayolu temizliğini sağlar.
![Page 40: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/40.jpg)
Solunum kas eğitimi
Nöromüsküler hastalıklarda inspiratuar ve ekspiratuar kas zayıflığı olabilir.
İnspiratuar/ekspiratuar kas eğitimi öksürük etkinliğini artırır.
![Page 41: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/41.jpg)
Egzersiz eğitimi
Temel bileşendir.Egzersiz kapasitesini
artırır.Periferal kasların
oksidatif kapasitesini artırır.
Havayolunda mediatör salınımı
Ventilasyonda artma
![Page 42: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/42.jpg)
Sonuç ölçümleri
Üretilen balgam miktarıRadioaktif aerosol dağılımı Solunum fonksiyon testleriOksijenasyonAkut alevlenmeyi önlemeHastanaye yatış sıklığıYaşam kalitesi
![Page 43: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/43.jpg)
Etkinlik, uygun modalitenin seçimi
YaşMental durumSosyal durumEv ortamı İş durumuİş verenin yaklaşımıKişisel tercih Hastalığın derecesiMaddi durum/cihazların temini
![Page 44: HAVAYOLU TEMİZLEME TEKNİKLERİ](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022061412/56813253550346895d98d2e0/html5/thumbnails/44.jpg)
Teşekkürler