gazeta mendimi 16

8/13/2019 Gazeta Mendimi 16

1/12

MendimiMendimiFORUMI INTELEKTUAL MYSLIMAN www.gazetamendimi.com NR. 1 16 JANAR 2014

faqe 6-7

Profeti Muhamed(paqja qoft mbi t) ka thn:

Perla profetike

Mos e teproni n lavdrimin tim, si e tepruannesarat me t birin e Merjemes. Un jam vetmnj rob, prandaj thoni: rob i Allahut dhe i Drguarii Tij.

(Buhari dhe Muslimi)

Ruajuni teprimeve, se, vrtet, ata q kan qen

para jush i shkatrroi vetm teprimi.(Ahmedi dhe Nesaiu)

T shkatrruar jan ekstremistt, dhe e kaprsritur kt tre her.

(Muslimi)

faqe 3

faqe 4SHKENCA KSHILLONBESIMIN N ZOT

far kandodhur...Nga Roald A. Hysa faqe 2

Evis Kushi: Do tluftojm korrupsioninn administratndoganore

Mizorit ndajmyslimanveRohingiaNga Dhurata Kita

Personi i vitit 2013:Dr. Shefqet Krasniqi

faqe 5 Varfri dhe luksNga Dr. Shefqet KRASNIQI

Shteti i ka hipur skiveNga Ramadan Ramadani

faqe 5

N BRENDSI TMINIERAVE BITCOINNga NA HANIEL POPPER

faqe 7Personaliteti i profetit Muhamed a.s.Nga Arens Gjevori

Varret e Selcs po varrosen nga harresafaqe 11Nga Julian Hoxhaj

Mihail Lermontov (1814-1841) faqe 10


2/12

Mendimi / Janar 2014 / 2

e - m a i l : g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m / m o b i l e : 0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

far ka ndodhur...Nga Roald A. HYSA

RRITJA E MIMIT T NAFTS

Rritja e mimit t karburantit vjensi pasoj e pakets s re iskale q utin zbatim qeveria. Por, jan t gjithamundsit q mimi t ulet, pr ktduhet studiuar mir tregu dhe gjith arpr shihet me faln karburant. Kshtubri t ditur Luigj Aliaj, kreu i Shoqatss Hidrokarbureve, mbi mimin e rriturt na ts dhe benzins n vend. aksan hidrokarbure do t pasqyrohet dhen mimin e na ts dhe benzins. Pas 1 Janarit do t rritej dhe u rrit. Konkretisht,nse bursat do ruanin kto nivele ku janaktualisht dhe kursi i kmbimit t valutsgjithashtu mimi vetm nga taksa e re dot rrotullohet nga 1905 deri 2005 lek tvjetra. Qeveria e ka mbyllur paketn s-kale tashm dhe rritja ndodhi. Por kemidhe bursat dhe mund t ket destabilizimtregjesh dhe pastaj nis nj tjetr historiq nuk duam ta urojm, u shpreh Aliaj.Ngritje mimesh jan vrejtur pr pasojedhe n disa artikuj t tjer pr pasoj erritjes s mimit t karburanteve.

RRETH 50,000 GJOBA ADMINISTRATIVE

Ankesat e shumta q jan depozituars undmi pran Drejtoris s PolicisRrugore nga drejtuesit e automjeteve prgjobat n munges dhe pa qen n dijeni t tyre, sjellin reagimin e drejtuesvet Policis Rrugore. Nj urdhr i unditi drejtorit t Qarkullimit krkon ngashrbimet e Policis Rrugore q t mosvendosin gjoba pa ia komunikuar mpar drejtuesit t mjetit q kryen shkeljen.Pas ktij vendimi, Policia Rrugore ndalo-het t vendos gjoba kur automjeti shtn lvizje apo pa u ndaluar drejtuesi, nmnyr q t vihet n dijeni pr shkeljenq ka kryer dhe arsyen pse po ndshko-het. Ky urdhr ka hyr n uqi menjherdhe ka nisur zbatimi i tij nga strukturat nterren. Prve ankesave t qytetarve, ven-dosja e gjobave n munges shihet edhe sirast abuzimi me vendosje gjobash ktive,dhe me mundsi pr ti manipuluar, mendryshim shi rash apo germash t targss mjetit. Qindra drejtues automjeteshq rezultojn debitor, e kan justikuarmosshlyerjen e gjobave me pretendiminse nuk kan qen n dijeni e pr kt ar-sye nuk i kan paguar. Sipas ktij urdhri,vetm parkimi i gabuar i mjetit bn pr- jashtim pr vendosjen e gjobs n mung-es. Duke qen se drejtuesi i mjetit kamundsi t shoh etn e gjobs t vendo-sur n xhamin e automjetit, nnkuptohetse ai sht vn n dijeni pr t, gjithashtuedhe pr shkeljen e kryer. Aksioni i un-dit i Policis Rrugore pr ndshkimin e t

gjith drejtuesve q rezultonin debitor,madje duke mos i lejuar as t kalonin ku-rin me automjet, solli probleme n pikatkutare. Shum qytetar pretendonin senuk ishin n dijeni t gjobave pr t cilat

rezultonin debitor. Gjithsesi edhe pasktij urdhri t supozuar polict n ter-ren kan vazhduar t vendosin gjoba nmunges, duke sduar urdhrin e dhn

nga drejtori i qarkullimitDEPUTETE T PD S DHE LSI S VIZITOJN GRUAN E DHUNUAR

N DURRSDeputete t PD-s dhe LSI-s kan

vizituar 39-vjearen Vojsava Arapi, e cilau dhunua nga bashkshorti dhe i biri, pakdit m par n Durrs. N emr t tgjitha grave t parlamentit, deputetja de-mokrate Mesila Doda dnoi dhunn ndajzonjs Arapi, ndrsa theksoi nevojn e njplat orme pr ashprsimin e dnimit prata q ushtrojn dhun n amilje. Ng- jarja e rnd ka ndodhur t dieln, kur39-vjearja Vojsava Arapi u dhunua nga

bashkshorti dhe djali i saj 17-vjear. Pasika mbaruar punn si do dit Vojsavasht kthyer n shtpi. Sapo ka hyr nt bashkshorti Gjergji Arapi i ka krkuarllogari se prse ishte vonuar tre or. Ai eka shar dhe o enduar 39-vjearen dukee quajtur nj emr t prdal dhe m pase ka rrahur. pranishm gjat ushtrimitt dhuns kan qen edhe dy mijt ei tit. Djali i madh 17-vje ka mbshte-tur t atin dhe pr ta ndshkuar nnnka marr nj brisk dhe i ka prer okt.Pas momentit t tmerrit 39-vjearja kamarr okt e prer dhe briskun dhe kabr denoncimin n polici. Policin e kanjo tuar pr ngjarjen dhe djali m i vogl

i amiljes. Gjykata ka vendosur masnarrest me burg pr at e bir q dhunu-an gruan, Gjergj Arapin dhe djalin e tij17 vje. Kjo sht thjesht nj dram, njnn q mban krejt amiljen me punn ekrahve t saj dhe pse vonohet se ka vajturn kish pr tu lutur pr amiljen e sajvazhdon t dhunohet nga burri i vet, i cilisht thjesht xheloz e nuk ka ndonj puntjetr t mir pr t br. Kjo m kujtoivargjet satirike t Andon Zako ajupit:

Burrat nn hije rrin e kuvendojn,Pika q su bie, se nga grat rrojn...

KUFOMAT E GJONOMADHITKatr arkivole dje u kalln n dhe n

shatin Gjonomadh t Kors. Vrasja edy i teve brenda nj nate kan ln pa rym banort e zons dhe jo vetm ata.

gjith ishin n dijeni t lidhjes senti-mentale mes 40-vjearit Bashkim Latollarie nns s dy mijve, Danjela Muollari,nga e cila mori shkas masakra. Pr lidhjen jashtmartesore ishte n dijeni dhe bash-kshorti i 30-vjeares, Belimon Meol-lari dhe babai i ktij t undit. Por kishinheshtur pr hir t mijve dhe t kaluarskriminale t Latollarit, i cili mbrmjen es marts u mend dhe bri nj masakr,e cila nuk do t harrohet kollaj. I gjith

shati u vesh n zi. Ndrsa kuja trondistemuret e themelet e baness s amiljes

Meollari. ejet i tronditur, 82-vjeariNeki Meollari qan pr djalin e nusen evdekur, por gjithashtu krkon drejtsi prgjmn q i ndodhi. Sipas banorve, por

edhe policis, Bashkim Latollari kishte njlidhje intime me Danjela Muollarin prejkatr vitesh. Msohet se Latollari preten-donte atsin e djalit 4-vjear t viktims

dhe se m 1 janar ai i kishte krkuar tdashurs s tij q t divorcohej nga bash-kshorti dhe t martohej me t. Re uzimii divorcit dhe mohimi i atsis ka acaruars teprmi 40-vjearin. Autori i masakrs(n gjendje t dehur) i ka tele onuarDanjels duke i krkuar t takohej, porajo nuk ka pranuar, madje e ka njo tuarpr undin e marrdhnies s tyre. Har-roje at q kemi kaluar. Ne nuk mund t jemi m bashk. Djali nuk sht i yti dheun nuk mund t martohem me ty, i kathn 30-vjearja. Kaq ka mja tuar dheBashkim Latollari ka marr pushkn dheka vrar t dashurn e burrin e saj n syt mijve t mitur. M pas ai ka shkuar

n banesn e i tit Metollari, t cilt aiprej disa kohsh i akuzonte pr prishjen emarrdhnies me Danjeln. Nj tragjedi eluajtur jasht rrezes s ndikimit t shtetit,n nj shat ku me sa duket po hyn nhistori me kt ngjarje t dhimbshme.Mungesa e edukimit t duhur, mungesae es, mungesa e pranis s shtetit dhesi pasoj njerzit sillen me aq sa din dhe jan edukuar. Nuk ndjejn mshir dhe sapara bn q ky njeri sht penduar m pasdhe krkon mshir.

MEDIAT DUHET T KONTRIBUOJN N

PRMIR SIMIN E IMAZHIT

Presidenti Bujar Nishani mikpriti nPallatin e Brigadave n kuadr t pritjestradicionale t Vitit t Ri 2014 drejtuesdhe pr aqsues t shumt t mediaveshqiptare. Kreu i Shtetit, duke u shprehururimet m t przemrta pr aqsuesve tmediave dhe mirnjohjen pr kontributine pazvendsueshm, q japin n shoqri-n shqiptare u krkoi atyre, q duke res-pektuar politikat redaksionale q ka gjith-secili prej tyre dhe secila nga mediat qata kan dhe ku punojn, t prpiqen sam shum t jet e mundur larg klisheve,trsisht t pandikuar dhe t paangazhuarn gjra articiale, por me prgjegjsi prt kuruar, n mnyr t merituar, ima-

zhin e Shqipris dhe shqiptarve. Meshum prej jush e kam ndar shpesh hershqetsimin e krijimit t nj imazhi dheperceptimi t padrejt pr Shqiprindhe shqiptart dhe shpeshher, pr at tkeq, kemi qen vet ne kontribues t ela-borimit dhe t krijimit t pamerituar tktij lloj imazhi. Por ne e kemi prsri ndor besoj q, duke qndruar ort sdaveq kemi, duke goditur ort enomenetproblematike q tashm jan t njohuradhe t shumdiskutuara, do moment tdiskutuara n ambientet, veanrisht nambientet mediatike; lu ta kundr kor-rupsionit, krimit t organizuar, zbatimii ligjit, respektimi i ligjit, respektimi i t

drejtave t njeriut, prparimi ekonomik, eshum e shum gjra t tjera. - u shprehPresidenti Nishani n faln e tij. Mirposhkelja e rregullave t etiks dhe realite-

ti tragjik i lajmeve kan ndihmuar ndobsimin e vazhdueshm t imazhit tShqipris dhe Shqiptarve. Po ashtu njmunges e theksuar sht edhe dhnia emesazheve pozitive nga t gjitha mediat.N krkim t lajmit pr t br scoop,sht e natyrshme q nuk ka m mesazhepozitive.

MBLEDHJA E 2 QEVERIVESHQIPTARE akimi i prbashkt i Qeveris s

Kosovs dhe asaj t Shqipris sht njngjarje historike, padrejtsisht ndodhpr m tepr se nj shekull. akimi iPrizrenit shnon llimin e qeverisjess prbashkt strategjike me nj ql-lim dhe vizionin euroatlantik. Kshtuka deklaruar kryeministri i Kosovs,Hashim Tai n mbledhjen e qe-veris. Jo rastsisht po mblidhemi nPrizren, qytetin e historis dhe t sardhmes, qytetin e tolerancs dhe tbashkjetess. akimi i Prizrenit shnonnj kapitull t ri dhe drgon mesazhin

evropian pr t gjith. Mesazhin e ra- jonit me kuj t hapur, pa barriera t skaluars, tha ai. Kosova dhe Shqipriado t nisin t shtunn nj etap t re tbashkpunimit ndrshtetror. Kryemi-nistrat e t dyja vendeve, t shoqruarnga ministrat, do t takohen n qytetine Prizrenit pr t mbajtur mbledhjen epar t prbashkt pr kt vit, ku dot miratohen disa marrveshje ndr-shtetrore. Me t vrtet q sht njnism shum e mir takimi dhe nnsh-krimi i disa marrveshjeve, ndihma qdo ti jepet Preshevs, vetm se data eprzgjedhur na sjell ndrmend shpalljene Republiks Popullore t Shqiprism 11 janar 1946 dhe konsolidimin eregjimit komunist n Shqipri, m pasedhe shpalljen e Republiks PopulloreSocialiste t Shqipris. Jan pikrishtkto evenimente q solln ndarjen emtejshme dhe t pashpres asokohe tShqipris nga Kosova dhe vulosn atingati 50-vjear t ktij kombi t ndar ncopza mozaiksh politik.

***Kjo ishte pra nj jav e lodhshme

pr t gjith, me shum dhimbje kokee shpirtrore pr shum amilje. Keminevoj pr t dgjuar edhe lajme t mira,por ja q realiteti i prditshm i joni itill sht deri tashti. Na duhet t pr-piqemi sinqerisht pr ta ndrruar dhe jot mbetemi tek falt. Prpara se t bjmnj pun na duhet ta mendojm m par,a sht e mir dhe e dobishme??? Pr ktna nevojitet ti dgjojm edhe udhheqsitton shpirtrore npr xhami dhe porosite tyre mirdashse. Ky muaj n kalendarinmysliman prkujton pro etin e mshirsMuhamedin, pr t cilin shkrimtari imadh rus Leon olstoi ka thn, se po tvinte sot nj njeri si ai do t vinte rregulln shoqrin e sotme, duke i dhn zgjid-hje t gjitha lngatave shoqrore. i dre- jtohesh vendit t aljes, sht mshiroshvetveten dhe njerzit prreth teje. Ktoishin ngjarjet q mundm tju sillnim nvmendjen tuaj, shpresojm q t kemiprcjellur edhe nj mesazh t mir ndr-mjet atyre q trajtuam m sipr.


3/12


Deputetja e Kuvendit t Shq-ipris pr qarkun e ElbasanitEvis Kushi, komenton paketn e re

iskale dhe aplikimin e takss progresive.Znj.Kushi shprehet se kjo sht nj pak-et e cila harmonizon interesat e t gjithapalve dhe u vjen n ndihm shtresaven nevoj. Ajo shprehet se me aplikimine takss progresive do t prtojn 97%e shqiptarve. Ndrkaq deputetja e max-horancs, njhersh antare e komisionitt ekonomis n parlament, shprehet seme sistemin e ri t taksimit qeveria dot lu toj korrupsionin n administrat.Biznesi i vogl do t jet i privilegjuardhe do t lehtsohet nga barra skaleq i paguante shtetit, ndrsa biznesi imadh do t shptoj nga korrupsioni iadministrats s tatimeve dhe doganave.Kushi, shprehet edhe mbi grantet q qe-veria i akordon pushtetit lokal duke ushprehur se sht rritur granti pr bash-kit dhe komunat e vendit. Ndrkaq ajothot se Elbasani kt vit do t ket mshum investime. Njkohsisht deputetja e PS vlerson miratimin e vendit prndrtimin e landllit pr prpunimin embetjeve urbane.

Saposht miratuar Paketa e re s-kale nga parlamenti, n fakt do t dojanj koment tuajin si deputete e max-horancs dhe antare e komisionit t ekonomis?

-N qo t se do t duhej t jepja njprkuzim pr paketn e re skale, undo t thoja q sht nj paket q i vjenn ndihm shtress n nevoj, avori-zon apo lehtson shtresn e mesme dhembshtet biznesin. N akt paketa skaleharmonizon interesat e gjith palve tindividve dhe bizneseve. sht hartuarsigurisht duke pasur parasysh zhvilli-met makroekonomike n vend, dukepasur parasysh zhvillimet n rajon dheato ndrkombtare. Dhe ajo q sht e

rndsishme sht se kjo paket e re s-kale sht hartuar m nj bashkpunimt ngusht me institucionet ndrkom-btare dhe ktu kam parasysh FondinMonetar Ndrkombtar dhe BanknBotrore. sht shum pozitive q qe-veria e re q n vitin e par t mandatit

EVIS KUSHI: Do t luftojmkorrupsionin n administratn doganorePaketa skale harmonizon interesat e t gjitha palve

t saj, po ndrmerr kaq shum re orma epolitika dhe po mban premtimet e dhnagjat ushats elektorale. N akt premti-met e dhna gjat ushats elektorale janpr nj periudh m t gjat, pr t gjithmandatin , por qeveria sht prpjekurq ato premtime kye, q na dhan dhevotn e shqiptarve, t jen t pr shiran paketn skale. sht nj paket ecila adreson shum problematika q jan vn re sidomos vitet e undit, n tgjith administratn shtetrore por sido-mos n administratn doganore dhe attatimore. E kam faln pr korrupsionin,pr evazionin skal, pr konkurencn epandershme apo abuzimin dhe kshtume radh. Pra kjo paket nprmjet disamasave, disa re ormave prpiqet q ti jap und ktyre problemeve. Sigurishtq thelbi kryesor i ksaj pakete sht njper ormanc m e mir n adminis-tratn tatimore dhe doganore.

Prve k tyre, nj nd r shtjet ernd sishme, q hasi edhe n kund r-shtimin e opozit s, ishte dhe aplikimi itakss progresive. Keni nj koment prk t ? Sa do t ndikoj kjo tek prmirsi-mi i atyre q jan me rroga buxhetore?

- aksa progresive ka qen nj ndrpremtimet kryesore t ushats elekto-rale dhe sigurisht shqiptart kur na kanvotuar, na kan votuar edhe pr kt qne e konsiderojm taks t ndershmepr shkak se ata q tojn m pak do tpaguajn m pak dhe ata q tojn mshum do t paguajn pak m shum porprap do t`u mbetet m shum. Pra kjosht e gjith lozoa e takss progresive.Un do ta shikoja n dy kndvshtrimetaksn progresive: atimi mbi t ardhuratpersonale t buxhetorve dhe atimi mbibiznesin. Pr sa i prket ksaj pjess spar sht tashm e qart se 97 % e shq-iptarve do t prtojn nga aplikimi itakss progresive. N qo t se mund t

hym n detaje, tashm sht e qart se tgjith ata punonjs q i kan t ardhurate pags nga 0-30 mij lek t reja nuk dot paguajn taksa. Ndrsa pjesa tjetr nga30 130 mij lek t reja do t paguajntaksa m pak se sa taksa e shesht. Dhevetm 3 % e t punsuarve do t pagua-

jn dika m shum. Gjithsesi ky shttaksim i ndershm, kjo sht alternativaq Partia Socialiste o roi n ushatn ele-ktorale. Prve ksaj kemi dhe tatiminmbi biznesin. Kt do ta shikojm n dyaspekte pr biznesin e vogl dhe pr bi-znesin e madh. Biznesi i vogl mbshtetet

uqimisht nga kjo paket skale dhe ngakjo taks progresive. S pari hiqet taksa ebiznesit t vogl, q m par mblidhej ngaadministrata tatimore e bashkis e push-tetit vendor. Ndrkoh tatimi mbi timinq deri m sot ka qen taksa e shesht 10% do t ulet n 7 %. Prve ktyre dy

prtimeve t biznesit t vogl, tashmky biznes nuk do ti drejtohet m dy ad-ministratave por gjithka do t ndodhn nj administrat, n at qndrore. Prado t shmangen edhe ato abuzivizma q jan vn re vitet e undit. Ndrsa pr sa itakon biznesit t madh, vrtet taksa pro-gresive nnkupton nj rritje nga 10 % qishte taksa e shesht n 15 %, po un dot theksoja ktu q ajo ka e rndon mshum biznesin e madh, nuk sht rritjae takss, por sht rrysh eti, korrupsioni,abuzivizmat, konkurenca e pandershme.Qeveria e re kt taks progresive dota kombinoj do ta harmonizoj pr tshmangur kt pjes. Sepse llogarit q

bheshin m par, prve takss 10 %, ajoq i duhej nj biznesi t madh t paguanten xhepat e taksidarve apo punonjsve,e kaprcente shi rn prej 20 %. Kshtuq ne mendojm se me kto masa dhe bi-znesi i madh do t mbshtetet uqimisht.

Nj nd r debatet e mdha gjat dis-kutimeve n parlament dhe komisio-net parlamentare ka qen edhe rritja eborxhit. Ku sipas opozit s ky borxh kashkuar deri n 75 %, ky ishte nj borxhi panjohur m par apo nj borxh q po e on qeveria n k t mas?

-M lejoni t sqaroj dhe ta theksoj dhenjher, se borxhi nuk sht nj borxh iri, por borxhi sht nj borxh i trashguarnga qeverisja e Partis Demokratike, dhene jemi t detyruar ta njohim dhe sigur-isht ta bjm legal. sht e pa mundur qne t qeverisim pa u likujduar me bizne-sin. Dua t prqndrohem tek kjo pjesa eborxheve e biznesit privat q qeveria e ree ka marr kt iniciativ dhe e ka pr -shir n buxhetin e viti 2014. Nga gjithanaliza dhe gjith puna e br nga kom-pania DELOI & USH sht verikuardhe ka dal qart shi ra e borxhit q in-stitucionet shtetrore i detyrohen bizne-sit privat t huaj apo vendas. Kjo shi rsht 24.6 milard lek. Q n vitin epar qeveria do t paguaj nj shum tkonsiderueshme rreth 350 milion dol-lar pr biznesin privat. Un mendoj sekjo sht nj iniciativ shum positivepasi e ektet i ka zinxhir, pasi e ektet nuk jan vetm pr biznesin por pr gjithrimkmbjen e ekonomis. Konkretisht

duke shlyer borxhet e papaguara ndaj bi-znesit, vet ky i undit do ket mundsit uqizohet t rimkmbet, dhe t hyjn treg. S dyti biznesi do ket mundsit shlyej kredit bankare, pasi dhe bankate nivelit t dyt nuk po marin dot rympr shkak t numrit t rritur t kredive tkqija. Dhe s treti dhe q sht shume rndsishme, lind nj marrdhnie e rebesimi midis biznesit dhe shtetit. Qeve-ria nuk mund ti krkoj biznesit t shly-ej detyrimet ndaj shtetit, kur vet shtetinuk shlyen detyrimet ndaj biznesit. Mekt paket skale llon nj marrdhnie

e re besimi, dhe kjo sasi e madhe parashq i kthehet biznesit do t injektoj njzhvillim pr gjith ekonomin shqiptare.

N buxhetin e risht parashikuarrritja e granteve q i shkojn pr inves-time njsive t pushtetit lokal. Sa do t jet k t vit granti q ka akorduar qeve-ria pr k to njsi dhe konkretisht Bash-kia e Elbasanit sa do t marr nga granti?

-Fal buxhetit t ri t vitit 2014 dobashki dhe komun n Shqipri do t pr-toj m shum grante n krahasim edheme vitin 2013 q ishte nj vit elektoral.Rreth 1 miliard lek m shum do t pr-tojn bashkit dhe komunat e Shqipris

pr sa i takon trans erts s pa kushtzuardhe rreth 3.8 miliard lek m shum dot investohen pr in rastukturn rurale.Konkretisht pr bashkin e Elbasanit shtrritur shuma nga 300 milion q ishte vi-tin e kaluar n 370 milion lek t reja.Kjo sht nj shum e konsiderueshmedhe prve ksaj ka dhe nj paket pro- jektesh pr sa i takon in rastrukturs. Unthem q qyteti i Elbasanit do t ket njrimkmbje dhe do t ket investime mekt buxhet t ri t vitit 2014.

Pyetja e fundit q doja t b ja, dhe jo m pak e rnd sishmja lidhet mend rtimin e landllit, nj lajm i mir pr qytetart e Elbasanit?

-Sigurisht q ka nj lajm t mir dheky sht br publik pak dit m parnga qeveria, sht miratuar m s und-mi vendi se ku do t ndrtohet landllipr prpunimin e mbetjeve urbane t El-basanit. ashm i gjith opinioni sht iin ormuar se Elbasani vuante pr shkakt ndotjes s ushs s plehrave, prveasaj ndotje t trashguar industriale. Kysht nj lajm shum i mir pr t gjithqytetart e Elbasanit, madje sht pr tuprshndetur dhe uroj q t lloj sa mshpejt puna pr ndrtimin e tij.

Edhe ne urojm q t mar fundsa m shpejt ky problem dhe Elbasanit pastrohet nga ndotja. Ju falenderojpr intervistn dhe mir u takofshim.Faleminderit.!!

-Faleminderit juveIntervistoi Julian Hoxhaj


4/12


K ryeministri i Malajzis, Dr. Ma-hatir Muhamed, gjat nj falimiu krkoi liderve t bots t evitojnlu tn dhe t prpiqen pr vendosjen epaqes dhe stabilitetit n t gjith vendete bots. Ky teknokrat i shquar malajzian,n ceremonin e dhnies s mimitbotror t paqes n Malajzi per vitin2013 tha: Bota me shpejtsi po ecn nrrugn e demokratizimit, prandaj popujtkan t drejt q ti zgjedhin vet qeveritdhe lidert e tyre. Mahatir Muhamedtha se nse kandidatt pr president apokryeministr u premtojn njerzve se dot evitojn lu tn, patjetr do t itojnvotat e popullit, vetm n kto kushtebota do t ec n rrugn e paqes. Vlen ttheksohet se mimi i paqes i FondacionitMahatir Muhamed, n vitin 2013 iu dhaNelson Mandels, pr shkak t aktiv-iteteve t tij t shumta pr inkurajimine paqes dhe miqsis n bot, edhe pse indjeri Mandela u largua nga kjo bot npo kt vit.

N Mianmar nj grup budistshekstremist n veri-perndim t ktijvendi dogjn disa banesa dhe dyqane,q u prkisnin myslimanve. Policia eMianmarit, deklaroi se nj grup budis-tsh pas publikimit t spekulimeve mbio endimin e nj gruaje budiste nga njburr mysliman n nj shat pran ra- jonit Kantpalo, lluan nj val t resulmesh kundr myslimanve. Budisttgjithashtu rrethuan nj post t policisdhe i krkuan policis t ndihmoj narrestimin e njeriut t dyshuar. Sigurishtprhapja e ktyre spekullimeve shrbenvetm si nj pretekst pr ekstremisttbudist pr t sulmuar dhunshm mysli-mant. Policia deklaroi se ka arrestuar 12persona n veri-perndim t ktij vendi,si pasoj e dhuns s ushtruar nga bud-istt. Qindra mysliman t Mianmarit tetnis Rohingia, me urdhr t qeveris sMianmarit u detyruan t shprngulen.Qeveria e Mianmarit thot se i kaurdhruar myslimant q pr shkak tkushteve t pa stabilizuara n rajon, tvendosen n kampe jasht qytetit Sitve,q sht qyteti m i madh i provincsRahin. Por nj mysliman i Mianmarit, icili sht edhe aktivist politik, njo toi seshum nga amiljet e myslimanve jant paknaqur nga kjo shprngulje e detyruar.

Myslimant e Mianmarit prbjn 4% t popullsis 60 milionshe t ktijvendi dhe jetojn n kt vend prejshum vitesh, ndrkoh q as Mianmaridhe as partit politik t ktij vendi sidhe as OKB, nuk i kushtojn vmendjepranis s gjat t myslimanve dhe nukkan njohur zyrtarisht t drejtn civile tmyslimanve. Myslimant e Mianmaritq nga viti 1948, kur Mianmari u liruanga pushtimi i gjat britanik, jan brgjithmon objekt i dhuns, shtypjes dhediskriminimit. Ndrkoh duket se OKBpas hezitimeve t gjata dhe pas indi e-rencs ndaj problemeve t myslimanve,ka menduar se duhen ndrmarr hapapr t ndihmuar myslimant re ugjat

Mizorit ndaj myslimanve Rohingiae t pastreh, me qllim q t ndihmo- jn pozitn e ksaj organizate ndrkom-btare. Pr kt arsye OKB, krkoi paj-tim kombtar dhe ndrprerjen e procesitt diskriminimeve etare kundr mysli-manve n Mianmar. Pas ktij vendimit OKB dhe deklaratave t unksionarvet lart t ksaj organizate, iu krkua qe-veris s Mianmarit, t marr masa prt ndalur zgjerimin e armiqsis etarekundr pakics myslimane.

omas Kuintana, pr aqsues speciali OKB pr t drejtat e njeriut n Mian-mar, gjat vizits s tet t tij n ktvend, deklaroi se jan marr masa prprmirsimin e gjendjes s t drejtave tnjeriut, por ato jan t pamja tueshme.Kundr myslimanve n Mianmar ush-trohet orma m e keqe e diskriminimit.Nj nga unksionart e lart t Mian-marit, gjat nj interviste, i pyetur ngagazetari i Nju Jork ajms mbi gjenocidindhe shkeljen e t drejtave m elementaret myslimanve n Mianmar tha: drejtat e njeriut nuk vlejn pr myslima-nt. N raportin m t ri pr diskrimini-min racial dhe gjenocidin ndaj myslima-nve Rohingian n Mianmar, organizataMjekt pa kuj, sulmet kundr myslima-nve n kt vend i cilsoi t gjra dhesistematike. Qeveria e Mianmarit pr-piqet t mbuloj diskriminimi racial dhedhunn q ushtrohet ndaj myslimanvet ktij vendi. Pr kt arsye, t gjitharaportet e organizatave t t drejtave tnjeriut, madje edhe raportet e OKB, janhedhur posht nga qeveria e Mianmarit,e cila vazhdimisht ka penguar kryerjen ehetimeve mbi kt shtje. omas Kuin-tana, i drguari special i OKB pr t drejtat e njeriut n Mianmar, n pr undimt vizits dhjet ditore t tij n kt vendn nj intervist me gazetart tha: Bud-istt ekstremist, pasi morn vesh se kamshkuar n qytetin Mikhtila, pr t hetuarmbi sulmet ndaj myslimanve Rohin-gian, sulmuan makinn time. Frika qndjeva n ato aste, m kujtoi rikn ebanorve gjat ngjarjeve t dhunshmet muajit mars nga grupet e dhunshmet budistve. Gjat ksaj kohe qindramysliman Rohingian jan vrar ngasulmet e budistve ekstremist dhe mijra t tjer kan mbetur t pastreh.Grupet ekstremiste budiste, vazhdimishtsulmojn banesat dhe objektet etare tmyslimanve, pr t ushtruar ndaj tyrespastrim etnik dhe duke djegur shatrat tr t shtetit Rohing. N shum raste

orcat e ushtris s Mianmarit i urnizo- jn grupet ekstremiste me benzin, prt djegur banesat e shatarve myslimandhe pr ti dbuar ata n kto shatra.

Vlen t theksohet se Ban Ki Moon,sekretari i OKB ka shprehur shqetsimeserioze n lidhje me sulmet e budistvendaj myslimanve t Mianmarit. OKBka paralajmruar se nse qeveria nMianmar nuk ndal sulmet ndaj mys-limanve t vendit, do t ket edhe mshum viktima dhe trazira n kt vend.Sulmet, krcnimet dhe retorika eks-tremiste duhet t ndalen, tha nj zdh-

ns i OKB-s. Ushtria e Mianmarit nukka arritur ti ndaloj budistt me konte-nier t benzins pr t vendosur akne shtpive t shatarve mysliman dheti detyrojm ata t largohen nga shtpite tyre.

Myslimant e Mianmarit t njohursi Rohingian, jan prqendruar n verit shtetit Rohing. Qeveria e Mianmaritnuk e njeh zyrtarisht pakicn myslimanedhe i konsideron ata si emigrant tpaligjshm. Ndrkoh OKB, ata i njeh sinj nga pakicat m t mdha ndaj s cilspo ushtrohet dhun dhe padrejtsi. Qin-dra mysliman Rohingian n Mianmarme urdhr t qeveris jan shprngulurme detyrim nga perndimi i vendit. Nkt mnyr myslimant jan detyruar tln shtpit e tyre pr shkak t sulmevet budistve radikal dhe jan trans eruarn zona t tjera t Mianmarit. Qeveriae Mianmarit ka pretenduar se detyrimi imyslimanve pr tu shprngulur nga ra- jonet e tyre, sht br pr arsye t situ-ats s paprshtatshme.

Myslimant e Mianmarit jan ven-dosur n nj kamp jasht qytetit Situh.Prve ksaj, budistt ekstremist tMianmarit duke vrar n mnyr ma-sive myslimant rohingia, kan shkatr-ruar edhe imazhin e vrtet t Budsdhe ndjeksve t tij q kishin n mbarbotn. N nj prej parimeve budistethuhet: Un zotohem pr zbatimin ektij parimi q ti shmangem vrasjes s ardo krijese q merr rym; un zoto-hem pr zbatimin e ktij parimi q tishmangem pronsimit t asaj q nuksht e imja.

dhnat n kt vend, tregojnaktin se nse ekstremizmi kaplon nje, ndjeksit e saj nuk do t ken rik ti

anashkalojn edhe parimet m kryesoret asaj eje. Klerikt budist n Mian-mar jo vetm q nuk kundrshtojn dhendalojn vrasjen e myslimanve dhe pla-kitjen e pasuris dhe pronave t tyre,por ata me nj zemrgursi t plot, poinkurajojn budistt e thjesht apo anal-

abet pr kryerjen e krimeve t tilla.Vala e undit e dhuns bri q or-

ganizata kryesore islamike e Birman-is t anuloj estimet pr Bajram.Pjesa drmuese e jona as q din sekush jan n t vrtet Rohingiant.Populli Rohingian jeton n Burma-nperndimore, Mianmarin e sotm, nshtetin e Arakans, i cili ku izohet meBangladeshin. Prejardhja e tyre lidhjet

me arabt, maurt, persiant, turqit dhebengalt. Rohingiant besojn se janpasardhs t popullit autokton, vendas,t cilt n Islam kishin kaluar para disashekujsh. Megjithat, qeveria e Mian-marit kt asnjher nuk ka dashur qta pranoj, prandaj dhe nuk i ka njohurata si nj grup etnik t veant, porsepr to ka sh rytzuar shprehje t tjera,duke i quajtur si mysliman bengal.

sht pr t ardhur keq q Aung SangSu-i, nj gur n dukje liridashse dhee njohur n nivel botror, gjithashtu kaheshtur rreth shkeljeve t t drejtave tmyslimanve rohingian dhe ka deklaru-ar se nuk mund t marr qndrim proapo kundr asnjrs pal n kt vend. Kyqndrim i Aung San Su-i sht prballuredhe me kritika t disa organizatave dhe

igurave t mbrojtjes s t drejtave tnjeriut n Evrop. Ana Roberts, drejtoreekzekutive e Kampingut Mianmar n Angli, me keqardhje deklaroi se Me tvrtet sht pr t ardhur keq. AungSang Su-i gjendet n kushte t vshtira,njerzit jan shqetsuar nga akti se ajonuk po paraqitet e sinqert. Bred Adams,drejtor i organizats pr vzhgimin e tdrejtave t njeriut n Azi, duke kritikuarashpr qndrimin e Aung San Su-i nlidhje me kt, deklaroi: Ajo ka humburshum raste pr t ndrhyr n ktshtje dhe pr t zgjidhur problemin. Ajo kishte mundsi t bnte dika, pornuk bri asgj. Amal Deikera ngaorganizata drejta t barabarta nLondr, duke iu drejtuar Aung Sang Su-i, deklaroi: Ju jeni t in ormuar pr tgjitha zhvillimet. Me t vrtet sht prt ardhur keq dhe n und heshtja juajmund t rezultoj me tragjedi shum tmdha. E n akt, diskriminimi racialkundr myslimanve n Azin lindore,nuk kuzohet vetm me myslimant eMianmarit, megjithse ata n krahasimme pakicat e tjera myslimane n Azinlindore, jan shum m t prvuajtur.Budistt ekstremist nuk po sulmo- jn vetm myslimant e Mianmarit, poredhe n Sri Lanka, pakica myslimane ektij vendi gjat muajve t undit, shtbr objekt i spastrimit etnik. Edhe nFilipine dhe ajland, myslimant pr-ballen me dhun dhe diskriminim racial.Mendojm se tashm ka ardhur koha qmyslimant t mos shihen si armiq t

eve t tjera, por si nj hallk e rnd-sishme e zhvillimit shpirtror dhe intele-ktual t t gjith bots.

Nga Dhurata KITA


5/12


Nga Ramadan RAMADANI

I ka hipur skive sht nj sintagmpaksa m e rrall e cila prdoret pr emr-tim t lenimit, budallallosjes dhe disashkyje psikozike, por shum e saktpr prshkrimin e llimit t vitit shkup- jan t Maqedonis. Edhe pse kt vit eemrtojm si vit i Shkupit, vetm shkaku

i projektit kontrovers mos ta prmendimme numr, n Shkup ende nuk ka bordhe ka pak n Maqedoni. Por, shkakuse ky vit sht vit n t cilin do mbahenlojrat olimpike dimrore, skit mbetenrekuizit shpesh e prmendur edhe propinionin e prgjithshm, jo vetm prata q ndonse pakic jan shtresa m epasur e popullats, e t cilt mundeshintia o ronin vetes, t ken edhe pushimdimror.

Sigurisht q pr popullarizimin eskive kontribuoi edhe masa t ciln eparalajmroi qeveria si nj mas shtespr pensionistt, n vazhdn e masave met cilat u vardiset, n mnyr dhe pr ql-

lime elektorale. Sigurisht se si do vard-isje rinore ndaj pleqve, ashtu edhe vard-isja e nj shteti t ri pensionistve, shte dyshimt. Jo vetm pr momentin einxhineringut politiko-elektoral i cilisht shum i rndsishm n nj shtetpa census dhe me t rinj t gatshm pregzodus, por edhe pr shkak t sllallomitt cilin shteti ia bn vetes me at q ktmas pr ski alas nuk e jep n Kodrn eDiellit t vet shtetrore, por n Mavrovne dhn n koncesion privat.

Sigurisht q ka nuanc partiake tDPMNE-s edhe n kt tentim q mesllallom edhe nj her t parakalohetBDI-ja, ashtu si ndodhi edhe me para-

lajmrimin e ksaj mase kur vetm njdit m par nj drejtues i ngrat i onditpensional, njashtu i BDI-s, kishte njintervist n t ciln lavdrohej pr masatndaj pensionistve, kurse pr skit ha-berin nuk e kishte?! Por, ajo sht e vrte-ta, n ski i hip qeveria kurse BDI mundet

Shteti i ka hipur skivevetm ti pastron t njjtat ski, mandej.Por, si duket kshtu duken sllallomet e

undit para se t duhet, me ndonj kr-cim t lir, t iket nga propozimi i BDI-s pr president konsensual. Propozim kyi cili ende i rri pezull mbi kok partisDMPNE dhe i cili avash-avash tani m kakuptimin: o do ket konsensual ose nukdo ket as censual. E sigurisht jo, edheajo edhe zgjedhje parlamentare t ndodhvetm ashtu si dshiron DPMNE. Dikado duhet ti jap Gruevski Ahmetit, porsipas asaj se vonohet, duket se kt hersht krkuar dika e vrtet dhe reale.Dika si hidrocentral ose elektrik?!

Por ajo q duhet t ket kujdes dopensionist n do ngjitje me ski shtlidhja e tyre. Pr at se ajo sht gjjakryesor pr t mos i gjet ata ati i AngelaMerkelit, Shumaherit, ose ajo q do egjej nesr, kur t demontohet regjimi nMaqedoni, ondacionin Konrad Adenau-er. Pr at se ky dega e ktushme e on-dacionit aq sht angazhuar partiakisht,sa q ka lluar ti bindet edhe nj partieshtes, BDI-s, prgjat przgjedhjes tpjesmarrsve n ngjarje t organizuaranga vet ky ondacion?! N nj rast ngaviti i kaluar q mbetet t sqarohet shtesn opinion, kt vit.

Ngjitja e dyt me ski e rrezikshmepr shtetin sht propozimi pr bash-kngjitjen e ambasadave me Serbin q-inje. N ksi ashiqare lndime me ski nuksht vendimtar sllallomi apo krcimi,por przgjedhja e terrenit pr rrshqitjeme ski. Pse rrshqitje n terren serb mepak bor kur pak koh m par kishte njo ert turke pr mundsi t sh rytzim tambasadave t tyre npr gjith botn. Rr- jeti diplomatik dhe pr shirja me amba-sada e urqis sht her-her m shumdhe propozimi bile ishte i njanshm. Prkt o ert turke me sa duket edhe vetSerbia ishte e gatshme, mos dal n undse Serbia na o ron neve sh rytzim t pr-bashkt t ambasadave turke?!

Ashtu si przgjedhja e terrenit prrrshqitje me ski sht me rndsi edheprzgjedhja e kahut pr rrshqitje. Pse tmos bhet kjo gj, s pari me qinjt q

jan edhe n BE edhe n NA O, Bull-garin ose vetm n NA O, Shqiprin?erreni i przgjedhur gabimisht dhe

kahu i gabuar pr rrshqitje mund t ketpasoja atale. Sidomos kur kjo ndodh nnj vit n t cilin ka pak bor, kur asgjnuk sht e mbuluar./ portalb.mk /

A gjencia e lajmeve Prizren Post ka br przgjedhjen e personit t vitit 2013nga bota shqiptare me ndihmn dhe kontributin e lexuesve nga t gjithatrojet shqiptare, epitetin e Personit t vitit 2013 nga bota shqiptare e mori Dr.She qet Krasniqi.

Krasniqi momentalisht sht imam n Xhamin e Madhe n Prishtin.N mesin e 16 konkurrentve pr kt eveniment ishin artistt, politikant,

sportistt dhe personat m me ndikim n shoqrin shqiptare.Personi m i votuar doli She qet Krasniqi, ndrsa personi q mori m s paku

vota ishte utbollisti Besart Berisha.Presidentja Ati ete Jahjaga e prcjellur nga kryeministri i Kosovs Hashim

Tai doln si personalitetet m t padshiruara pr pjesmarrsit n kt votim.Sali Berisha dhe kryeministri i Shqipris Edi Rama po ashtu ishin n listn e

personave m pak t votuar./prizrenpost.com/al/

Personi i vitit 2013: Dr. Shefqet Krasniqi

V ar ri dhe luks, sht ky nj kom-

binim paradoksal q Kosova kapre eruar t bj pr Vitin e Ri. Shi ratalarmante t shpenzimeve pr prgatitjetdhe mani estimin e ksaj este ishin vr-tet pr shqetsim. Komuna e Prishtins,ndonse ka t var r n kushte ekstreme,ndau mbi 62.000 euro nga paraja pub-like pr ta zbukuruar qytetin. Sikur ktopara t jepeshin pr t var rit ata t pak-tn do t mund ta kalonin m leht ktdimr! sht br disi si zakon q t va- jtohet pr var rin duke u zhytur edhem thell n t.

Kur njeriu shikon se si bhen gazmen-det, ahengjet e sidomos e ashtuquajtura est e vitit t ri t mbushet mendja se

ky popull ose nuk sht i var r ose nuksht are racional. Kjo pr aktin se poti thuash dikujt se Kosova sht vend ivar r, ndrsa n ann tjetr sheh gjithkto shpenzime vetm pr nj nat,askush nuk do t besonte se nj gj etill sht reale. Prkundrazi, do t men-donte se kemi nj standard jetese t ng- jashm me ndonj shtet skandinav. Sipast dhnave zyrtare t shrbimit doganorn Kosov pr kt vit jan utur mjetepiroteknike n vler mbi tre milioneuro. A thua vall sa para t tjera janharxhuar pr ushqime dhe pije?! Kjo sin- jalizon se ne ose bhemi se jemi t var rose vuajm nga oportunizmi - ka bn

njri, bn edhe tjetri. E, padyshim, q tdyja kto jan gjeste dhe veti shum tulta.

Absolutisht nuk synoj t prqesh po-pullin tim, Zoti mos e b t! Un vetmpo prpiqem ta kshilloj at pr aktinse e dua dhe m dhimbset. Nuk dua tashoh popullin tim duke shpenzuar kotn gjra t paarsyeshme; nuk dua ta shohat tek manipulohet nga t tjert.

Kjo est le q na i zbrazi xhepat, porshum kujt ia nxiu edhe jetn, ia mbushishtpin me lot, sepse t lnduarit arritnn dhjetra, disa prej t cilve edhe melndime t rnda e serioze.

Me gjith strmadhimin q iu b

ksaj este, me gjith reklamat npr pro-grame t larmishme, megjithat ata qme vetdije iu larguan estimit nuk ishinpak. do vit e m shum po hasim nqytetar, t cilt nuk estojn pr shkakse llogarisin estimin si mkat, ose prshkak se nuk shohin ndonj dobi nga

kjo est, ndaj edhe nuk duan t shpen-

zojn kot e kot. Na mban shpresa dhelutemi q numri i tyre t shtohet edhem shum n vitet q do t vijn.

Konsideroj se, t paktn moralisht,shteti duhet t vihet para prgjegjsispr viktimat e panevojshme t ksaj este si dhe pr thellimin e var ris prdo vit sepse, jo vetm q do t duhejt kuzonte me ligj utjen e mjetevepiroteknike, por do t duhej edhe tndrmerrte ushata vetdijesimi prqytetart q t kursejn maksimalishtn mnyr q t prballojn dimrin, icili ende kt vit nuk ka lluar me acare reshje dbore.

Sido q t jet, vitin q lam pas ishte

nj vit shum i rnd, i mbushur me s-da, halle e parregullsi, n t gjitha rra sh-et. Po e llojm nj vit t ri t mjegulluar,do t thosha, t paqart pr shum gjra.Zoti e di, por mendoj se mund t jet vitedhe m i rnd sesa ai i kaluari, me mshum sda, var ri, etj.

Natyrisht, e ardhmja pr njerziminsht plotsisht e sheht, njerzit vetmmund t parandiejn e t planikojn,ndrsa Allahu sht Ai q vendos seka do t bhet. Nuk bn t jemi pesi-mist, por t shpresojm, t lutemi e tpunojm pr nj vit m t mir, m tsuksesshm, m t mbar n t gjitha

ushat!

Nga ana tjetr, viti q shkoi ishtevit mja t agresiv me sulme t njpasn- jshme kundr Islamit dhe muslima-nve n Kosov. Shum shpresojm qpolitikant, t cilt edhe m tej kankeqkuptime n raport me Islamin dhemuslimant, ta korrigjojn veten e tyre,t mos paragjykojn, ta ln shekulline kaluar, e t jetojn me kohn, me ttjert n shekullin XXI. ani sht kohae shkencs, koha e respektimit t lirive

etare dhe praktikimit t es, koha erizgjimit shpirtror, koha e paraqitjes svlerave, secili ve e ve, koha e tolerancsdhe bashkjetess pa e dmtuar dhe pen-guar asnjrin.

Kam shpres t madhe n Zotin ePlot uqishm q shtja e shamis tzgjidhet kt vit njher e prgjithmondhe t mos vazhdoj m me kto zvarritjet pakuptimta e monotone. Allahu nandihmo t t gjithve n pun t mbar,na dhnt suksese dhe t mira! Amin!

Varfri dhe luksNga Dr. Shefqet KRASNIQI


6/12


N nj ush t shesht t ormuar nga llava n Reykjanesbaer, t Islands,pran Rrethit Arktik, ju mund t gjeni minierat e Bitcoin.Pr t arritur atje, ju duhet t kaloni npr nj port t ortikuar dhe m pas

t hyni n nj ndrtes t verdh. Pas kontrollit nga nj roje prapa nj xhami antip-lumb, ju do t prballeni dhe me katr pika t tjera t siguris, duke pr shir nj tashtuquajtur kurth q lejon kalimin vetm pasi dera pas jush sht mbyllur. Kjo dotju oj n qendr t operacionit, nj dhom me ndriim uorishent me m shumse 100 kompjutera gumzhits argjendi, secili n nj kabinet t mbyllur dhe secili i

tohur nga shprthimet e ajrit Arktik, i sh ryr nga dyshemeja.Kta kompjuter jan puntor t minierave virtual, aty ku edhe Bitcoins jan

zbuluar. N vend t lkundjeve t kazmave, kto makineri me porosi, t cilat drejtojnnj program t hapur-burimor Bitcoin, kryejn veprime algoritmike komplekse 24or n dit. Nse ata nxjerrin nj prgjigje t sakt para se ta gjejn konkurrentt etjer t bots, ata tojn nj bllok prej 25 Bitcoins t rinj nga rrjeti i decentralizuar imonedhave virtuale.

Pr undimisht rrjeti sht programuar pr lirimin e 21 milion monedhave. Pakm shum se gjysma jan tashm jasht n bot, por pr shkak se sistemi i nxjerrBitcoins n nj norm progresive t ngadalt, puna e minierave mund t marr mshum se 100 vjet.

Mungesa - s bashku me nj mani spekulative q sht rritur rreth parave dixhitale- ka br q do Bitcoin i ri t ket nj vler m shum se $ 1,100 n javt e undit.

Bitcoins jan para t padukshme, t mbshtetura nga asnj qeveri, t dobishmevetm si nj investim spekulativ ose monedh online, por krijimi i tyre komandon njin rastruktur t habitshme dhe t uqishme n botn reale.

Ajo q kemi ktu jan makineri pr shtypjen e parave, tha 31 vjeari Emmanuel Abiodun, themelues i kompanis q ndrtoi instalimin n Island, duke thirrur mbi zhur-mn e kompjuterave. Ne nuk mund t rrezikojm q dikush t shkoj ti marr ata.

Z. Abiodun sht nj nga siprmarrsit e shumt t cilt kan nxituar, duke i zenethet e nj stili t art, n shkall t gjer t operacioneve t minierave Bitcoin nmuajt e undit. gjith kta njerz jan duke vn baste t mdha q Bitcoin nuk dot alimentoj, pasi sht krcnuar disa her.

Vetm javn e kaluar, lvizjet nga autoritetet kineze shkaktuan uljen e mimit tnj Bitcoin n m shum se $ 500. Nse sistemi ka prplasje, kompjutert e rinj do t jen n thelb t padobishm, sepse ato jan porosi vetm pr minierat Bitcoin.

Minatort, jan midis t besueshmve t monedhave virtuale, dhe besojn seBitcoin do t kthehet n nj mnyr t re, m t lir t drgimit t parave npr bot,duke ln pas statusin e saj aktual si nj mall kryesisht spekulativ.

Shumica e operacioneve t reja q sh aqen e ruajn shehtsin e tyre, por z.Abiodunka rn dakord pr t treguar instalimin e tyre pr her t par. Nj anglez i sinqert,i ri, me shije rastsisht t mods s teknologjis s njohur, ai ishte nj programueskompjuterash n HSBC n Londr, kur ai vendosi t investoj n kompjutera tspecializuar q do t kryenin prmbushjen e vashdueshme t minierave t Bitcoin.

Kompjuterave q bjn punn, i duhet aq shum energji sa q shpenzimet e en-ergjis elektrike mund t jen aktori vendimtar n protabilitet. Ka edhe instalimet minierave Bitcoin n Hong Kong dhe Washington State, e npr vende t tjera,por z.Abiodun zgjodhi Islandn, ku energjit gjeotermike dhe hidroelektrike jan meshumic dhe t lira. Dhe ajri Arktik sht alas dhe ryn npr tubacione pr t tohurmakinerit, t cilat shpesh e kalojn kurin e kapacitetit t tyre llogarits.

Operacioni mund t prish edhe planet e atyre q jan besuar pr kujdesin etij. Helgi Helgason, nj burr trupmadh, tullac, islandez q mbikqyr t dhnat n

shtpin e makinerive, ka thn se kur ai e dgjoi pr her t par q nj operacion iminierave Bitcoin ishte duke lluar priste dika shum m ndryshe. Un mendovase do t sillnin makina e qese t vna posht tyre dhe monedhat do t binin nprqese, tha z Helgason, duke qeshur.

Q ather, in ormacionet dhe arsimi q ai ka marr pr Bitcoins ka qen ibollshm, por vetm deri n nj pik.

sht nj biznes i uditshm, tha ai, dhe un nuk mund t them se e kuptoj at.

N brendsi t Minierave BitcoinNga NA HANIEL POPPER

Richard Perry / New York Times

Energjia e duhur pr t drejtuar kto kompjutera sht e madhe, dhe kjo ka shkaktuarkritika se miniera e Bitcoin sht e kot, pr t mos prmendur padobishmrin shoqro

Deri vetm disa muaj m par, prodhimi i Bitcoin sht br nga kompjuteratnpr shtpit e anatikve t parave dixhitale. Por kur vlera e nj Bitcoin arriti majatgjat disa muajve t undit, konkurrenca pr monedha t reja nisi nj gar q shpejt ukthye n nj ndrmarrje prodhuese industriale.

Puna e ktyre kompjuterave sht e ngjashme me at t gjetjes s nj numrillotarie. Sa m shpejt t veprojn kompjuterat aq m i madh sht shansi, shans igjetjes s numrit t sakt duke tuar kshtu monedha t vle shme. Kshtu q sipr-marrsit e minerave blejn ipsa(si njihen parat n kompjutera) dhe kompjutera tdizajnuar veanrisht dhe vetm pr kt pun. Secila prej makinerive n Island kapvlern e rreth 20.000 $ n tregun e hapur.

Energjia e nevojshme pr t drejtuar kto kompjutera sht e madhe, dhe kjo kashkaktuar kritika q minierat e Bitcoin jan t kota, pr t mos prmendur pado-bishmrin shoqrore. Por zoti Abiodun sht krenar pr prdorimin e energjis sriprtrishme, t paktn n Island.

Kur z. Abiodun dgjoi pr her t par pr minierat Bitcoin n vitin 2010, aimendonte se ishte nj scam(mashtrim). E lluar n vitin 2009 si krijimi imagjinari nj programuesi anonim (ose grupi programuesish) t njohur si Satoshi Naka-moto, ajo llimisht ka qen pak m shum se nj kuriozitet i teknologjis botrore.Kur prdoruesit e hershm lidhn kompjuterat e tyre n rrjet, ata u bn pjes ein rastrukturs t decentralizuar q mirpriste programin burimor t hapur Bitcoin.Kompjutert q bashkoheshin me rrjetin llonin menjher t kapnin monedhat vir-tuale. Protokolli i rrjetit ishte projektuar t lironte nj bllok t ri t Bitcoins do 10minuta derisa u liruan rreth 21 milion, dhe blloku u b m i vogl me kalimin ekohs. Nse minatorve n rrjet i duhej m shum se 10 minuta pr t gjetur kodine sakt, programi Bitcoin prshtatej pr tu br m i leht. Nse ata t zgjidhnin prob-lemet n m pak se 10 minuta, kodi bhej m i vshtir.

Mendimi i z.Abiodun pr Bitcoin ndryshoi n janar, kur pa se mimi po rritej. Aiinstaloi nj aplikim alas n kompjuterin n shtpin e tij q e lidhte at me rrjetin Bit-coin, duke e vendosur n minier, pr t prdorur uqin e karts s tij grake, e cilaishte pjes e nj kompjuteri normal i prshtatur m s miri pr t br punn e kodit.

Kompjuteri i z.Abiodun ishte n dhomn e miqve n shtpin e tij n Londrn juglindore. Duke punuar n HSBC gjat dits dhe duke u ngatrruar me sistemin e tijt Bitcoin gjat nats, ai kuptoi se po t donte t bnte para, kompjuteri i tij duhejt punonte gjat gjith kohs.

Megjithat llogaritjet konstante, e mbinxehnin kartn grake duke e lodhur ksh-tu kompjuterin. Kur ai i shtoi edhe nj kart grake tjetr, madje dhe nj kompjutert ri, ather dhoma u b shum e zhurmshme pr t pritur miq, dhe dritaret duhejt mbaheshin t hapura pr tohjen e makinerive. Kjo nuk e lumturoi Glorian, e cilaishte shtatzn n at koh.

Ky sht vetm nj skenar q prindrit tan t mos ken mundsi t vijn prt qndruar tek ne gjat, tha ai. Un u o rova ti oj prindrit e saj n nj hotel, porkjo nuk u prit mir,shtoi ai

Gruaja e z.Abiodun m n und i dha atij nj ultimatum ose t largontekompjuterat , ose ai, dhe e bri. N t njjtn koh, ai ishte duke tuar shum tholla, dhe miqt e tij ishin duke i krkuar nse edhe ata mund t investonin n op-eracionet e tij minerare.

N shkurt, z.Abiodun po prdorte parat e investitorve pr t bler makina dukeiu dedikuar q n llim vetm pr prodhimin e kompjuterave t specializuar miner-ar. Konkurrenca pr kto kompjutera ishte kaq n rritje saq atij iu desh t paguantepr pritjen dhe pr shprndarjen.

Megjithat kur vonesat u bn t gjata, ai shkoi n eBay dhe pagoi 130.000 $ prdy makina t uqis s lart, t cilat ai i vendosi n qershor n nj qendr t t dh-nave n Kansas City, Kan.

Ky ishte llimi i kompanis i z.Abiodun, Cloud Hashing, e cila i jepte uqi lloga-ritse njerzve q donin t blinin pr kompjutera veten e tyre. ermi Hashing ire erohet kodit t prsritur pr t gjetur se ar bjn minatort.

Sot, t gjitha makinerit e dedikuara t minierave Bitcoin kan nj uqi lloga-ritse rreth 4.500 her m t uqishme se kapaciteti i Superkompjuterit t qeveris


7/12

Mendimi / Janar 2014 / 7s Shteteve t Bashkuara, t Sequoia IBM, sipas llogaritjeve t bra nga Michael B.aylor, nj pro esor n Universitetin e Kali ornis, San Diego. Kapaciteti i rrjetit in-ormatik Bitcoin sht rritur me rreth 30,000 pr qind q nga llimi i vitit.

Ky lloj i ri i makineris u vu n pun n 12 muajt e undit, tha pro esor aylor,i cili studion harduare-t e minierave. N ndjekje t kodit me at q do t zhbllo-koj Bitcoins-at e rinj, kompjuterat e minierave jan gjithashtu duke verikuar dhecaktuar mime unike identikuese pr secilin transaksion Bitcoin, duke vepruar sikontabilist pr botn e monedhs virtuale.

Rrjeti po mundson in rastrukurn pr tu siguruar q monedhat t trans ero-

hen n mes t njerzve sipas rregullave, thot pro esor aylor, dhe t sigurohet qnjerzit t mos krijojn shkmbime t paligjshme t monedhs.Edhe para se makinerit e z.Abiodun n Kansas City t llonin punn dhe dre-

jtimin, ishte e qart se ata nuk do t ishin t mja tueshme. Kshtu ai porositi rreth100 makina t llonin aktivitetin n Suedi dhe kshtu, n tetor, ata u trans erunme lehtsi n Island. N vetm pak muaj, instalimi ka gjeneruar n m shum se4.000.000 $ vler t Bitcoins, n vlern aktuale, sipas llogaris s kompanis t rrjetitBitcoin n publik.

N und t do dite, dmtimet ndahen dhe drgohen tek klientt e Cloud Hash-ing-ut. mrkurn e kaluar, pr shembull, i gjith operacioni zhbllokoi 225 Bit-coins, n vlern e rreth 160.000 $ si mim i kohve t undit. Cloud Hashing mbanrreth 20 pr qind t kapacitetit pr minierat e vet.

Brenda nj strukture t siguris s lart n Island, kompjutera t fuqishm t kompanis punojn non-stop pr projektin.

Industri t parregullta t minierave Bitcoin jan prpjekur t abuzojn, dhe trrezikojn t tingllojn si t ngjashme me Cloud Hashing. Vet kompania e Abio-dun ka provuar t jet e vrtet, por sht ende e paqart nse ajo sht nj mar-rveshje e rregullt pr konsumatort. Cloud Hashing paguan $ 999 pr t marrme qira nj pjes t vogl t kompanis llogaritse pr nj vit. Ky sht nj mim ishtrenjt krahasuar me kapacitetet llogaritse q ata marrin, por Abiodun mendon sekjo sht nj vler e mir pr shkak se minatort individual nuk do t jen n gjendjet blejn makinerit e tij t plota moderne. sht pak a shum si t blesh nj pront vogl n nj avion privat, ju nuk do t dshironit prgjegjsi pr t gjith avionin,dhe kjo sht gjithsesi jasht vargut tuaj t mimeve. Ai gjithashtu thot se ai siguronmirmbajtjen dhe mban larg vjedhsit dhe hakerat.

Disa konsumator t Cloud Hashing jan ankuar edhe n orumet e internetit semund t jet e vshtir pr t marr nj prgjigje nga kompania kur dika shkon keq.Por kjo nuk i ka ndaluar kontratat e reja t vrshojn n Cloud Hashing, tani ka4500 konsumator, nga 1,000 n shtator.

Z. Abiodun pranon se kompania nuk sht prgatitur pr kt rritje t shpejt. Ai tha se kishte prdorur 4.000.000 $ prej dy investitorve engjll, pr t shtuarpr aqsuesit e shrbimit t klientit me zyra n Austin, exas, dhe Londr. CloudHashing tani sht duke u prgatitur pr t hapur nj struktur t minierave n njqendr t dhnash pran Dallas, e cila do t mbaj m shum se $ 3 milion t maki-nave t reja t prodhuara nga Coin erra, nj menaxhim i lluar n exas nga njish-chip projektues i Samsung.

Kostot e larta t energjis - dhe krkesa pr ajr t kondicionuar - n eksas jant vle shme pr z.Abiodun. Ai do q operacioni i tij t shprndahet gjersisht n rastt mungess s energjis elektrike ose shtjeve rregullatore n vend. Por ai po zgjerongjithashtu operacionin e tij n Island, duke sjell me anije rreth 66 makineri q jan prdorur nga prodhuesit e tyre muajt e undit n Ukrain.

Z. Abiodun tha se deri n shkurt, ai shpreson q t ket rreth 15 pr qind t gji thuqis in ormatike t rrjetit Bitcoin, n mnyr t konsiderueshme m shum se do

operacion tjetr.N qendrn e t dhnave n Island, e cila gjithashtu strehon servera pr kom-

panit e mdha si BMW t cilat ruhen dhe mirmbahen nga nj kompani e quajturVerne Global, duke angazhuar islandez t veshur n t zeza t punojn koht e

undit pr ngritjen e mbajtseve pr makinerit q erdh nga Ukraina. Duke parkrijimin e tij, z.Abiodun kishte nj shikim diku mes krenaris dhe ankthit, dhe olipr virtytet e ktij objekti islandez ku uqia nuk ka rn kurr.

Ne nuk e duam kohn joproduktive - kurr, kurr, tha ai. Jo me at q kemipaguar. Jo me Bitcoin.

Fmijt e duhanitn Malaui

G jat dekads s undit, Malauisht br nj nga pes prod-huesit m t mdhenj t duhanit n bot,kryesisht pr shkak t tari ave t ultat eksportit, krahut t lir t puns dhemungess s rregullave.

Sipas OKB-s, m shum se 98 prqind e ksaj gjetheje me kosto t ult shteksportuar n vendet e pasura t bots szhvilluar - shumica e destinuar n abrikate tre prej prodhuesve m t mdhenj dhem timprurs n bot t cigareve, PhilipMorris International, British Americanobacco dhe Japan obacco.

Si pasoj, duhani Malauian sht gje-tur n przierjen e pothuajse t gjithamarkave m t shitura t cigareve q jant disponueshme n Evrop, Azi dheSHBA. Por pak duhanpirs din prproduktin q konsumojn dhe pr kush-tet n t cilat ai prodhohet.

Malaui sht nj nga vendet m pakt zhvilluara n bot (renditet i 153-tinga 169 vende n Indeksin e ZhvillimitNjerzor) me rreth gjysmn e popullsisq jeton nn vijn e var ris me vetm1.25 $ n dit dhe nj nga vendet menumrin m t lart t mijve puntorn A rik - rreth 1.5 milion.

Me shitjet e duhanit q prbjn 70pr qind t t ardhurave t vendit dhenj pjes t rndsishme t aktivitetit ttij industrial, sht atkeqsisht e pash-mangshme q shum nga kta mij (tmoshs 5 dhe 15 vje) jan t detyruarnga nevoja ekonomike pr t punuar me

amiljet e tyre n ushat e duhanit, dukerrezikuar shndetin e tyre, sigurin dhe tardhmen. Atje ata i nnshtrohen puns srrezikshme me duar, tendosjes zike, mje-diseve t rrezikshme, dhe orve t gjata tpuns; shpesh t ngarkuar me detyra ttilla si pastrimin e toks, rregullimin e du-hanit pr tharje dhe heqjen e papastrtivenga gjethja e duhanit.

Sipas Organizats Botrore t Shn-detsis (OBSH) dhe OJQ-t tilla siSOS Fmijt, Plan International dhet tjer, kur mijt presin dhe paketo- jn duhanin ata jan n rrezik, pasi atathithin sasi toksike t nikotins prmeslkurs s tyre. Shum vuajn nga njsmundje e quajtur smundja duhanitt gjelbr, ose helmim nga nikotina.Simptomat pr shijn dhimbje koke trnda, dhimbje barku, dobsi t musku- jve, vshtirsi t rymmarrjes, diarre dhet vjella, tension t lart dhe luhatje n

rrahjet e zemrs.Pasojat e puns s mijve nuk

mbarojn ktu, ajo gjithashtu ndikon nzhvillimin dhe edukimin e tyre - mijt q punojn n ushat e duhanit nukmund t shkojn n shkoll - dhe kshtupr shirja e tyre n industrin e duhanitn mnyr t pashmangshme prjetsonnj cikl t sh rytzimit, anal abetizmit,mungess s mundsive dhe var ris qdo ti detyroj ata t mbeten n ushat eduhanit edhe kur t rriten.

Prodhuesit e cigareve t gjith insis-tojn se ata jan uqimisht kundr prprdorimin e mijve q punojn nzinxhirin e urnizimit dhe se n Malauiata kan nancuar projekte q kan prqllim marrjen e mijve nga ushat dhe

ti arsimojn. Ata thon gjithashtu se janprapa me programet q rrisin ndrgjegjs-imin pr rreziqet shndetsore t trajtimitt duhanin t paprpunuar.

Por kritikt thon se kto nisma janpak a shum si vrima n uj. Industritmulti-miliard dollarshe n und t un-dit prtojn nga kostot e ulta t prod-himit t vendit - dhe se nse kompanit jan duke e marr seriozisht shtjen,duhet t deklarojn publikisht dhe tzbatojn nj politik q ata nuk do tblejn duhanin e atyre q sh rytzojnpunn e mijve.

Ata jan t maskuar rreth shtjes,thot Mathias Burton i Qendrs s Shr-

bimeve Sociale Ligjore Ekonomike dhet Malauit. Pr t lehtsuar ndrgjegjene tyre, kjo sht arsyeja pse ata e kankt lloj sjelljeje. Pr t thn se ata janduke lu tuar punn e mijve. At q japin pr shoqatat e shrbimeve sociale jan asgj n krahasim me at ka tojn.

Qeveria Malauit gjithashtu mbart njmas t prgjegjsis - veanrisht pasivendi sht nnshkrues i disa konventavedhe traktateve ndrkombtare q e dno- jn punn e mijve. Presidentja JoyceBanda ka premtuar publikisht q t in-tensikoj prpjekjet pr t rrnjosurpunn e mijve deri n vitin 2016.

N Kon erencn Ndrkombtare t

Puns n Gjenev n qershor 2013, ajotha:.. Un jam e shqetsuar personalishtse puna e mijve mbetet nj problem imadh n shumicn e vendeve n zhvil-lim, duke pr shir Malauin. Kjo shtkryesisht pr shkak t niveleve t larta tvar ris, ndr t tjera sht e qart se kur

amiljet nuk kan pun t mir q u jepatyre nj t ardhur, mijt n amilje ttilla do t jen t prirur pr t punuar

Ndrsa ky vzhgim nga Chloe Henry-Biabaud dhe Veronique Mauduy bn tqart se deri m tani ka pak shenja n ter-ren se gjrat po ndryshojn. Kritikt tho-n se legjislacioni n Malavi sht i dobt,i mbushur me paqartsi dhe i mbshteturnga burime trsisht t pamja tueshmepr tu zbatuar. Gjat dy viteve t unditvetm 49 pronar t ermave t duhanit jan ndjekur penalisht n Malaui pr pr-dorimin e puns s mijve. Shumica ugjobitn me vetm 34 $.

Prgatiti Renato HAXHIAJ


8/12


Nga emrat e bukur t Zotit ton sht edhe Dhnsi i sig-uris, pra Allahu sht Ai i Vrteti q gjithmon i mban dhei prmbush premtimet e ij dhe kurr nuk i thyen ato. Ai isiguron robrve t ij ushqimin dhe do gj pr t ciln atakan nevoj. Ai i siguron penduesit e sinqert se do tua almkatet e tyre n Botn tjetr dhe do ta shprblej do veprt mir q kryen besimtari n kt bot. Allahu gjithmon iprmbush mendimet e mira q njerzit kan pr , prandajkush mendoi mir pr Zotin e tij, ai e siguron se t till dota gjej. Allahu i Madhruar i siguron njerzit se ata nuk dot gjykohen padrejtsisht n Botn tjetr, por do t prgjigjenvetm pr ato vepra q ata vet i kan kryer, qo shin t miraapo t kqija. Allahu i mbron t shtypurit nga shtypsit e tyredhe i jep shtypsve a at q t largohen nga padrejtsia, pornse prmbushet a ati i Allahut, ather sht e sigurt se Ai

nuk do ti shptoj mizort. Allahu sht Ai i Cili i siguron njerzit me siguri pas riks.Kush iu riksua Zotit n kt bot, ather Ai i premtonse n Botn tjetr rikn do tua zvendsoj me siguri dhei siguron besimtart se n Xhenet ata nuk do t ken asnjlndim, asnj mundim, por vetm knaqsi t prhershme.Nga kuptimet e ktij emri sht edhe se Allahu u jep besiminpr njerzve, prandaj Ai drgoi t drguar, u zbriti atyrelibra q t na tregojn ne madhshtin supreme t Zotit.Ky emr sht prmendur n Kuran n ajetin: Ai sht Al-lahu, prve t Cilit nuk ka Zot tjetr (t denj pr adhurim). Aisht Sunduesi, i Shenjti (i pastr nga do e met), Paqdhnsi,Dhnsi i siguris, Mbikqyrsi mbi gjithka, i Plotfuqishmi,Imponuesi, Madhshtori. Qoft i lartsuar Allahu mbi gjithkaq ia shoqrojn Atij (n adhurim)!.(El-hashr: 23)

Emri i Allahut El-Mumin (Dhnsi i siguris)

Personaliteti i profetit MuhamedNga Arens GJEVORI

sht Ai q u solli analfabetve njt Drguar nga gjiri ityre, pr tu lexuaratyre shpalljet e Tij, pr ti pastruar e prtu msuar Librin dhe Urtsin, ndonseata m par ishin vrtet n humbje t plot. (El-xhumua: 2)

Kriteret pr t prcaktuar mad-hshtin e personalitetit t dikujt nuk jan pasuria e madhe, numri i madhi pasuesve, zgjerimi i pushtetit etj.,por kriteri kryesor sht snikria dhe

pastrtia e shpirtit, moralet e larta dhee ektet tepr pozitive n vlersimin dheprmirsimin e t tjerve.

Nse studiojm veprimtarin e pro-etit Muhamed (paqja e Zotit qo t mbi

t) kuptojm se me re ormat gjithpr -shirse dhe etikat e larta morale t tijai i ka tejkaluar n mnyr t paim-itueshme t gjith re ormatort e his-toris njerzore, prandaj ai mbetet re-

ormatori dhe shptimtari m i madh injerzimit.

Nse sundimtart e hershm dhe tsotm e rritn madhshtin e tyre npr-mjet lu trave me mijra dhe miliona tvrar, me zhdukjen e shum kulturave

dhe qytetrimeve, madhshtia e pro etitMuhamed (paqja e Zotit qo t mbi t)u ndrtua mbi ndjenjn e mshirs prkrijesat e Zotit dhe rrnjosjen e dashu-ris e paqes midis tyre, n mnyr qdrejtsia t toj mbi padrejtsin.Gjithashtu ajo u ndrtua mbi dshirne shptimit t shoqris nga epidemitsociale dhe m gjer, si: mjerimi, pra-pambetja, mizorit e imoralitetit dhembi t gjitha injoranca e paganizmit,dhe mbi urtsin, tesn n besimin tekZoti dhe butsin e tij q e karakteri-zonte.

Ai nuk toi me lu tra gjakatare,skllavrime dhe shkatrrime n tok,por toi me thjeshtsin, prulsin,dashurin dhe keqardhjen q ndjentepr vuajtjet e njerzve. Pro eti Mu-hamed (paqja e Zotit qo t mbi t) ishtei thjesht edhe me Zotin e tij, ai e ad-huronte At m shum dhe m mir sedokush tjetr.

(paqja e Zotit qo t mbi t)Ligji dhe sistemi me t cilin ai erdhi

jan n dobi dhe interes t do shoqrienjerzore sado e ndryshme t jet kohadhe emancipimi i saj.

Predikimi i tij deprtonte dheshronte zemrat e njerzve, kur u m-sonte bashkkohsve t tij en, ai ishtepsikologu, dhe msuesi m i mir, kurudhhiqte ishte udhheqsi m i a tdhe m i suksesshm, kur gjykonte ven-dimi i tij ishte gjithmon i drejt, kur

jepte apo dhuronte jepte m shum sedokush tjetr, kshillonte njeriun q t jet i mir me amiljen, t a rmit, q-injt dhe njerzit e tjer n prgjithsi.Porosiste q reagimi ndaj t keqes t jet mirsia, t mbahen lidhjet edhe meata t cilt nuk i mbajn me ty dhe tu japsh edhe atyre q nuk t japin ty, tmbash drejtsi edhe me ata t cilt sil-len padrejtsisht me ty, apo edhe nsee drejta sht kundr interesave t tua.Porosiste pr durim dhe kurajo n at-keqsi, ndihm dhe prkrahje njerzvet pambrojtur dhe t paprkrahur, po-rosiste pr kshill t mir, sinqeritet,ndershmri dhe thjeshtsi midis njri-

tjetrit.Pro eti Muhamedi (paqja e Zotitqo t mbi t) i mbushte shpirtrat enjerzve me dshir pr shprblimin e Allahut dhe rik pr dnimin e ij. Parase ti zbriste Shpallja hyjnore nga Zoti itij, ai kurr m par nuk ishte arsimuarn ndonj shkoll dhe as nuk kishte lex-uar librat e lozo ve grek e romak,por lindi dhe u rrit n nj shoqri kumbizotronte anal abetizmi, injoranca,prapambetja, paganizmi, anatizmi s-nor, lu trat e prgjakshme midis sevedhe n nj vend t padshiruar dhe tpandikuar nga asnj uqi e kohs, si ajoperse dhe romake.

Edhe pse lindi e u rrit n nj am-bjent t adhurimit t idhujve krahasZotit, ai nuk do t ndikohej nga kymjedis dhe traditat e sit t tij, por meurtsin, durimin, zgjuarsin, toler-ancn dhe snikrin e tij lu toi q tilargoj t gjitha ato vese negative dhe t

ruaj e t mbroj at q sht e pastrdhe e bukur. N kt mnyr ai zbutizemrat e vrazhda, largoi agresort ngaagresiviteti i tyre, t padrejtt nga pa-drejtsit e tyre, imoralt nga imoralite-ti dhe armiqt e njri-tjetrit i shndrroin miq. kqijat u mbytn, v irtytet urritn, mirsia dhe njohurit lulzuan,njerzit po jetonin periudhn m t be-gat dhe jetesn m t lart.

Ligjet e bots s qytetruar nuk kan

arritur - deri m tani ato suksese qarriti pro eti Muhamed (paqja e Zotitqo t mbi t) me ligjet hyjnore t Zotitt tij, mjerimi, kriminaliteti, shthurjamorale dhe e ndrgjegjes jan argu-mente t ktij dshtimi.

Pro eti Muhamed (paqja e Zotitqo t mbi t) n nj thnie t tij natregon edhe nj nga qllimet kryesoret drgess s tij nga Zoti, kur thot:Un u drgova pr t prmisuar moralete larta (Buhari dhe Malik). Kjo shtmadhshtia e vrtet, themelet e t cilsi ndrtoi pro eti Muhamed (paqja eZotit qo t mbi t), ajo nuk i ngjan asajmadhshtie t ngritur mbi skllavri-

min dhe gjakun e njerzve t dobt, nshkatrrimin dhe vjedhjen e pasurive ttyre, nga shum sundimtar n kohrat ndryshme.

Ai i ndalonte bashkohsit e tij q tamadhronin si madhronin t tjertmbretrit e tyre. Nj her kur pran tijvjen nj person pr ta pyetur, ai dridhejnga emocionet dhe autoriteti q ndjen-te pr t Drguarin e Zotit, por pro etiMuhamed (paqja e Zotit qo t mbi t)i tha: Qetsohu se un jam vetm biri inj gruaje q ushqehej me mish t that (Buhari), pra jam njjt si ju.

Pro eti Muhamed (paqja e Zotitqo t mbi t) hyri n Meke si trium-

ues, pas nj periudhe t vshtir perse-kutimesh ndaj tij dhe pasuesve t tij,derisa u detyrua t largohej shehuraziprej saj dhe i kishte t gjitha arsyet prtu mburrur dhe lartsuar, sepse armiqte tij m t mdhenj u uln pran tij tdorzuar, n pritje t hakmarrjes s tij

ndaj tyre. Ai i tha:far mendoni seun do t bj me ju? . Ata i than megjuhn e t nnshtruarit, t riksuaritdhe atij q krkon mshir: i je vllai nderuar dhe bir i nj vllai t nderuar.Pro eti Muhamed (paqja e Zotit qo tmbi t) i tha atyre nj fal t but dheplot mshir:Shkoni, se jeni t lir.

Madhshtia e personalitetit t pro-etit Muhamed (paqja e Zotit qo t mbi

t) sht madhshtia e monoteizmi dhe

jo paganizmit, mirsis dhe drejtsis,edukimit dhe disiplinimit, ndrtimitdhe rindrtimit, e paqes dhe mirqe-nies, e shkencs dhe dituris. Kurplagosej n lu t, ai i lutej Zotit dukethn:O Zoti im! Fale popullin tim, seata nuk din! (Buhari). Pr kt arsye Allahu do t dshmonte n Kuran prvirtytet e tij t larta:Tashm ju ka ar-dhur nj i Drguar nga gjiri juaj. Atij ivjen rnd pr gjynahet q bni ju, juadshiron t mirn me gjith zemr q jut shkoni rrugs s drejt dhe sht i but ei mshirshm me besimtart. (Et-teube:128)

Me re ormat e tij ai e shndrroi pop-

ullin e tij nga nj popull i prapambetur,i izoluar n shkrettir dhe injorant nnj popull q i dha bots drit n besim,shkenc, moral, drejtsi dhe mirqenie.I bri ata t tojn mbi perandorit mt uqishme t kohs, perse dhe romake,n nj periudh shum t shkurtr ko-hore t pashembullt m par n histo-rin njerzore.

Pr suksesin e tij do t dshmonint gjith. Ka thn Lothrop Stoddardn librin e tij Bota islame sot: Mu-hamedi sht ai q n nj periudh tshkurtr kohore, jo m shum se njerek shekulli t shij dy shtete, ngavendet m t mdha n bot, dhe q

e kthen historin n avorin e tij, meguximin dhe menurin e nj populliq strehohej n shkrettir. Asnj pe-randori nuk ishte n gjendje ti bnteball orcs s tyre. Prandaj a mund tket akoma dyshime se kjo ishte vrtetnj mrekulli nga Zoti?.


9/12


N studimin m t madh shken-cor t kryer n vitin 2013,studiuesi Stephen Cranney thot sebesimi n Zot i jep njeriut lumturi tmadhe dhe e ndihmon at pr t marrvendime t drejta, duke i dhn jetsqllime dhe vlera. Ai thekson se rezul-tatet kan qen nj surpiz e madhe,sepse ne nuk e prisnim q besimi nZot t kishte nj vler dhe e ekt kaq tmadh. Gjithashtu ai tregoi se skeptiktnuk kan stabilitet n jetn dhe vuajnmungesn e nj sistemi t ort imuni-tar n krahasim me ata t cilt besojnn ekzistencn e Zotit t Universit.

Ai deklaroi se teoria e SigmundFreud (themeluesi i psikoanalizs) senjeriu mund t jetoj nj jet t shn-detshme pa pasur nevoj pr besim nZot. N baz t studimeve t kryeragjat viteve t undit sht provuar ekundrta e asaj q ai thot. Besimi nZotin ka shum prtime dhe asnj per-son nuk mund t jetoj nj jet t qetdhe normale n ateizm!

N vitin 2006, studiuesit AndrewClark dhe Orsolya Lelkes pas studimitt plot t qindra studimeve shkencore,deklaruan se besimi n Zot sht rrugam e shkurtr pr lumturi! N kon er-encn e Royal Economic Society, e cilau mbajt n vitin 2008, studiuesit zbu-luan nj akt se ateizmi t on n desta-bilizimin e jets, ndryshe nga besimi , icili i jep njeriut personalitet t ort dhelumturi .

Studimi, i publikuar n vitin 2013n revistn Journal o Affective Disor-desditar thekson se besimi n Zot ku-ron n mnyr shum t sukseshme s-mundjet mendore . Po kshtu edhe njstudim i kryer n Universitetin e Mis-sourit tregoi se besimi n do e shtm i mir se ateizmi dhe prmirsongjendjen mendore. Shkenctart thonse thjesht besimi pr Krijuesin e Univer-sit ju ndihmon t shroheni m shpejtdhe ju jep lumturi dhe knaqsi n jet .

BESIMI N ZOT N MES TSHKENCS DHE KURANIT

Hulumtuesit thon se n baz t stu-dimeve shkencore ateistt vuajn ngapaqndrueshmria emocionale e tyre,nga ankthi dhe rregullimet mendore.I lavdruar sht Allahu i Cili e tregoin Kuran 14 shekuj m par sesi shtgjendja e atyre q e mohojn ekzis-tencn e Zotit dhe Ditn e undit:

Mirpo, ata e mohojn t vrtetnkur u vjen, kshtu q ata jan n gjen-dje t turbulluar. (Ka : 5)

Gjithashtu studimet kan treguar seaktet e mirsis t tilla si: lutja ( alja enamazit)ndikon tek njerzit n promov-imin e mirqenies psikologjike, pra t jetojn nj jet t sigurt dhe t qet. Nmuajin tetor t vitit 2013 Universiteti iPensilvanis bri nj studim rreth ksajshtjeje dhe rezultati ishte se njerzitq besojn n ekzistencn e Zotit, kanndjenja dhe ide m t mira pr jetn,prandaj jan m t qet psikologjikishtdhe ndjehen m t lumtur.

Shkenca kshillon besimin n Zot A nuk sht kjo ajo q Allahu e

deklaroi n Kuran katrmbdhjetshekuj m par:

Cilindo mashkull apo femr qkryen vepra t mira, duke qen besim-tar, Ne do ta bjm q t kaloj jett bukur dhe do ta shprblejm sipasveprave m t mira q ka br.

(En-nahl: 97)Ky ajet kuranor pohon nj lidhje t

ort dhe nj varsi midis besimit, shn-detit dhe jets s qet. Ky akt shtkonrmuar nga studimet shkencore,ku shkenctart kan provuar se be-simi n Krijuesin e Plot uqishm shtn prputhje me hartimin e natyrs

Ake provuar ndonj dit ti shk-ruash mkatet e tua? Provo.Vrtet sht nj prvoj e dobishmen mnyr q ta kuptosh realitetintnd si dhe t mundohesh t zgjoheshnga pakujdesia dhe mkatet.

Merr nj cop letr dhe nj laps.Kujtoje ditn q ke arritur moshnmadhore, moshn kur veprat tuakan lluar t regjistrohen. A t kuj-tohet mkati i par q ke br n jetntnde?

Cili sht mkati i par i regjistruarn regjistrin tnd?

Po i dyti, i treti? ather do tkuptosh realitetin e rrezikut n tcilin je, dhe ather do ta kuptosh do-methnien e ajetit:

Allahu t gjitha i ka shnuar, edhepse ata i kan harruar. (Muxhadele:6)

Sa her ke shkruar, do t zbuloshse ekziston mkat tjetr q nuk e keshkruar, nj tjetr dhe nj tjetr. Pasiti kesh shkruar mkatet, t gjithnga ato q ke mundur, m trego, a kedshir q kt regjistr ta shoh babaiyt, nna apo vllai yt, motra, miku,shoku, drejtori, pundhnsi, a dshi-ron q ta shoh ndonjri?

A e ke provuar kt, apo mosndoshta turprohesh?! Prgatiti: Almedin Ejupi

i mund ta shehsh nga syt enjerzve dhe t mos e shoh askush,po nga Zoti i njerzve, t Cilit nukmund ti shihet asgj?!

Ai i ka elsat e s padukshmesdhe vetm Ai i njeh ato. Ai e di kan tok dhe n det; asnj gjeth nukbie, pa e ditur Ai dhe nuk ekzistonasnj kokrr n errsirn e toks, ase njom, as e that, q t mos jetshnuar n Librin e qart (Levhi Mah-

udh). (Enam: 59) Allahu i di t gjitha kto pr ty,

madje edhe m tepr. Engjjt e ijshkrues kan regjistruar do gj rrethteje. Ai sht i Dituri dhe i Gjithin-

ormuari. Ai di do gj pr ty, tshehtn dhe t haptn tnde. Ai e

di pr mkatin tnd q e ke shehurnga syt e njerzve. E di kt mkat qsht n zemrn tnde. Ai di do gj.Madje, Ai t ka par edhe duke e kryermkatin, por t shtyn a atin.

A nuk turprohesh nga Ai? Ndrsan Ditn e Kiametit:

Dhe Libri (i veprave t tyre) dotu vihet prpara, e do ti shohsh gjy-nahqart se si do t tmerrohen ngaato q gjenden n t dhe do t thon: mjert ne! ar sht ky libr q

njerzore dhe tras s tij. Pyetja sht: A nuk dshmon ky ajet kuranor pr njmrekulli t Kuranit?!

N nj studim n Universitetin eStan ordit rezultati ishte se besimi nZot ndihmon n prmirsimin e pre-sionit t ult t gjakut dhe stabilitetine puns s zemrs. Dshmohet nga disastudime n Universitetin e Harvardit sebesimi n Zot ndihmon pr t kuruarsmundjet mendore, thot studiuesiDavid H. Rosmarin n Universitetine Harvardit: Besimi n Zot nuk pr-mirson vetm gjendjen mendore, porgjithashtu kuron depresionin dhe lar-

gon presionin psikologjik .Nisur nga kto akte shkencore dhe

t tjera kuptojm rndsin dhe mirsi-n pse Zoti na ka urdhruar t besojmn :

O besimntar! Besoni Allahun.... (En-nisa: 136)

Ky urdhr pr besim u drejtohetatyre q kan besuar. ar do t thotkjo? riprtrijn dhe t rinovojn be-simin vazhdimisht nprmjet Kuranitdhe t msojn sekretet e tij, kuptimetdhe mrekullit q jan n t.

Prktheu Arens GJEVORI

nuk paska ln asnj vepr t madheapo t vogl pa e shnuar at. Aty dot gjejn t shnuar gjithka q kanpunuar. Zoti yt nuk i bn padrejtsiaskujt. (Keh : 49)

Ndrsa nga mirsia dhe mshira eij e madhe, Ai thot:

Tuaj: O robrit e Mi, q i kenibr keq vetes me gjynahe, mos ehumbni shpresn n mshirn e Alla-hut! Allahu, me siguri, i al t gjithagjynahet. Vrtet, Ai sht Falsi imadh dhe Mshirploti. Kthehunitek Zoti juaj dhe nnshtrojuni Atij,para se tju vij dnimi, sepse athernuk do t mund tju ndihmoj kush.Ndiqni m t mirn e asaj q ju shtshpallur nga Zoti juaj, para se tju vijdnimi papritmas, pa e ndier at.(Zumer: 53-55)

Kthehu Atij, Ai t pranon. Krkojialje pr gjithka q ke br, Ai t al.

Ki kujdes dhe mos u vono! Nxitopara se:

Q t mos thot njeriu: Mjerpr mua q nuk i kam kryer detyri-met ndaj Allahut, madje, edhe jamtallur! Ose t thot: Sikur Allahu tm kishte udhzuar, do t isha brnjeri i devotshm. Ose t thot, kurta shoh dnimin: Ah, sikur t ishte emundur pr tu kthyer edhe nj her et bhesha njeri i mir! (Allahu do tuthot): Me t vrtet, juve ju erdhishpallja Ime (Kurani), por nuk besuatdhe u bt mendjemdhenj e jobe-simtar. N Ditn e Kiametit do tishihni ata q kan trilluar gnjeshtrapr Allahun, me ytyra t nxira. Vall,a nuk sht Xhehenemi vend pr ataq jan mendjemdhenj?! (Zumer:56-60)

O Allah, na i al mkatet tona mealjen nde o Fals Bujar. Na i mbulo

ato n dynja e ahiret! Na i zbardh y-tyrat tona n ditn kur disa ytyra dot zbardhen e disa do t nxihen. Amin!


10/12


Mihail Jurevi Lermontov u lind nMosk m 15 tetor 1814.

M 1817 i vdes e ma n moshnnjzet vjeare, tashm e divorcuar nga ishoqi. Gjyshja ngarkohet me prkujdes- jen e tij dhe do ta mbaj gjithmon largt atit.

Edukimi i tij bhet me msues thuaj, n gjuh t huaja, n muzik, viza-tim e piktur.

N vitin 1825 shkon pr her t parn Kaukaz, n shatin Kazak t elkov-ias, tek Kostakovi, tek kunati i gjyshes.

Gjat tri viteve 1827-1829 Lermon-

tovi shkruan vargjet e tij t para.Gjat viteve 1828-1830 ai vendosetn Pensionin e Fisnikve t Universitetitt Mosks. Ai ka pr pro esor letrsiepoetin Rai, pr aqsues i nj rrethi le-trarsh, ku poezia klasike dhe Pushkini jan veanrisht n vendin e nderit.

Mbas mbylljes s Pensionit t Fis-nikve, n pranver-vern e vitit 1830kthehet n arknai.

Boton poezin e par Pranvera nrevistn Atene n maj t vitit 1830.Shkruan Spanjollt, dram romantiken vargje e rymzuar nga Don Kar-losi, Hernani dhe Njerz e pasione,drama t Shilerit, ku spikat inuenca e

socializmit utopik rancez. Midis poezivet tij t ksaj periudhe kemi kritikn eashpr pr Pushkinin. Ai replikon me tpr poezin Nj t madhi duke i thn:

Mja t, mos justiko korrupsionin,duke e konsideruar poezin e Pushkinitsi tradhti ndaj ideve t rinis s poetit.( i q i kndoje liris, kur u bre tlavdrosh tiranin!)

Gjat janarit 1831 deri n qershor1832 ndodhet n universitetin e Mosks.Kthimi n vjesht n universitet vonohetnga nj epidemi kolere. Ska asnj mard-hnie me rrethet politike t studentve,as me mjediset letrare, por datojn tksaj periudhe njqind poezi t rinis stij me rymzim lirik, ose me satira poli-tike ose sociale dhe nj dram n prozautobiograke Nj njeri i uditshm e

rymzuar nga peripecit e dashuris prNatalia Ivanovin, vajza e nj shkrimtari,sot i harruar, e cila do t mbes pr njkoh t gjat n kujtesn e tij dhe n

rymzimet poetike.N und t korrikut 1832 gjyshja

dshiron, q nipi i saj t bj karrier dheikn nga Moska me t pr n Petrsburg.Por Universiteti i Petrsburgut nuk pra-non tia quaj dy vjett e studimit t kr-yera n Universitetin e Mosks.

Gjat vitit 1835 bn jet mondanen Carskoje- Sjello dhe n Petrsburg.Kjo periudh i rymzon dramn nvargje Ballua me maska, histori teprmelodramatike e nj hakmarrjeje demo-niane dhe nj vdekje nga xhelozia, porgjithashtu nj satir e ort e zakoneve tbots mbar.

Mihail Lermontov(1814-1841)

Me rastin e 200 vjetorit t lindjes

N gusht kemi veprn e par poetiket Lermontovit t botuar me nnsh-krimin e tij: poemn Haxhi Abrek,pasqyrim i qndrimit t tij n Kaukaz m1835 dhe padyshim i ndikuar nga poe-zia e Pushkinit, q sht nj nga shokte tij t regjimentit dhe q, pr ta nxjerrnga guacka e tij Lermontovin, ia drgonpoemn Osip Sienkovskit, drejtorit trevists Kabineti i leximit. N tetorvendos tia drgoj Ballon me maska A. Guedenovit, drejtorit t eatrit Per-andorak. M 8 nntor ensori Oldekopnuk e jep lejen pr tu luajtur n teatr.N dhjetor i drgon Guedenovit nj ver-sion t ri t drams s tij pak m t but,por pa ndryshuar pr undimin.

N janar 1836 drama Balluame maska prsri re uzohet nga ensura.

Me ndrmjetsin e mikut t tij, prin-cit Vladimir Odoievski, bashkpuntor iPushkinit tek revista Bashkkohori,Lermontovi llon t lidh mardhnieme botn e revistave letrare, pikrisht me Andrea Krajevskin, gjithashtu bashk-puntor i Pushkinit dhe drejtor i ardhs-hm i revists Analet e kombit, i cilikujdeset pr t botuar shkrimet e tij.

N tetor ia nnshtron ensurs nntitullin Arbienin, nj version i treti sheqerosur i Ballos me maska, porprsri, pr t tretn her, i re uzohet lejanga ensura. Drama do t sh aqet vetmm 1862 dhe sot ajo sht n repertorine teatrove ruse.

M 10 prill l Petrsburgun, bie ismur n rrug e sipr dhe drejtohet prn Piatigorsk pr tu shruar. Muajt prill-tetor jan mrgimi i par n Kaukaz.N kt koh kemi pun t madheletrare: rishkruan akoma disa herDemonin, aksionin e t cilit tashme vendos n Kaukaz. Shkruan poematI arratisuri( rymzuar nga aziti iPushkinit), Mtsyri, Boeri Orka,

Knga pr Car Ivan Vasilieviin normn e tregimeve epike popullore,

Gruaja e thesarmbajtsit t ambovite tjera.

N gusht, n numrin e revistsBashkkohori(revist e krijuar ngaPushkini dhe e vazhduar nga miqt e tijZhukovski e Pleitnovi) boton me nnsh-krimin e tij poemn Borodino ( tshkruar m 1836) ku beteja e madhe evitit 1812 me Napoleonin, shkruhet nganj veteran dhe n kndvshtrimin e njushtari t thjesht.

Pr kt poem Leon olstoi do tthot nj dit, se ajo qe brthama e ro-manit t tij Lu ta e Paqa. N tetor kemiprpjekjet e gjyshes s tij n Petrsburgpr ta ri utur Lermontovin n regjimen-tin e husarve t Gards n Grodno,kanton i Novgorodit n Rusin Perndi-more. M 25 nndor dekreti i trans er-imit t tij bhet n bilis.

Ktu ai llon t shkruaj romaninNj hero i kohs son. Ikn nga bilisim 6 dhjetor 1837.

M 8 shtator pr undon redaktimin egjasht t Demonit.

M 9shkurt Pierovski,mik i Pushki-nit, lexon n Pallatin Perandorak, mekrkesn e Perandores Demonin eLermontovit, athere i ndaluar dhe qensura do ta ndaloj prsri. Po n ktmuaj revista Analet e kombit e drejtuarnga Krajevski publikon poemn Medit-imi me nnshkrimin e poetit Lermon-tov, por duke i hequr dy vargje:

Prpara rrezikut turprisht i dobtdhe prpara pushtetit skllevr t shkret

N mars kjo revist boton poemnPoeti(e krahasuar me dy simbolete liris dhe rezistencs ndaj shtypjes:thika-tem q t kujton nj poem t

amshme t Pushkinit- m tej kmbanae Vietes- tem tipike dekabriste). Pon kt numur botohet me titull Kuj-

time t nj oceri nga Kaukazi, pjesq do t jet nj nga episodet e roma-nit Nj hero i kohs son. N nndorAnalet e kombit boton nj tjetr epi-sod t ktij romani t titulluar Nj a-talist, kurse n dhjetor boton poemnN kujtim t A. I. O , homazh pr po-etin Aleksandr Odojevski, dekabrist,vdekur pak m par, t cilin Lermon-tovi e kishte njohur ushtar t thjeshtn Kaukaz.

N janar 1840, Lermontovi krijonpoemn Viti i ri 1840, ku v prball

reskis s kujtimeve t minis, veset e

bots mondane. Analet e kombit e bo-ton at disa dit m von dhe Krajevskido t dshmoj se poema qe gjykuar epapranueshme.

N shkurt Analet e kombit botonpjesn aman, episod e ri i romanitNj hero i kohs son M 18 shkurtLermontovi bn duel me Ernest Baran-tin, t birin e ambasadorit t Francs,si shkak i nj znke n nj ballo. M 11mars arrestohet pr duelin, gjykohet ngjyqin ushtarak dhe burgoset n kor-pusin e Gards.

Gjat mars-prillit shkruan n burgpjesn Gazetar lexues dhe shkrimtar,dialog n vargje mbi rolin shoqror t

poetit n ormn e poezive t Pushkinitdhe poetve t tjer. Analet e kombit boton Anija an-

tazm, poem e shkruar n burg sipasZedicit, sipas projektit pr kthimin ehirit t Napolonit n Paris.

M 1841 shkruan pr nj koleksionEsesh ziologjike, sipas mods letraret kohs, nj ese:kaukaziani, por-tret, tip i ushtarakut ose i unksionarit,q shrben n Kaukaz, t ciln ensuraprsri nuk e l t botohet.

M 15 korrik 1841 bn duel mekomandantin Nikolla Martinov, pr njshaka, q ai e merr pr t keq. Lermon-tovi vritet n kt duel. Dshmitart nduel japin versione kontradiktore e njpjes heshtin pr rrethanat e duelit. Vras- je e sheht, sipas disave nga regjimi n

uqi: Lermontovi bhet viktima e dyt,mbas Pushkinit e krimit t regjimit tCar Nikolls s Par.

N nndor del botimi i dyt i roma-nit Nj hero i kohs son.

M 1860 botohen nga Druzhinin

Veprat e plota t tij. M 1862 boto-het biograa e Lermontovit nga Boden-stadi tek revista Bashkkohori. Kshtubrenda nj periudhe t shkurtr regjimiautokratik obskurantist i Car Nikolls sPar dhe i ensurs m t egr t kohsbri, q t shuhen dy yje t shdritshm tpoezis ruse dhe asaj botrore.

(ky sht nj version i shkurtuar)

Prgatiti lirim GEGA


11/12


Ne nisemi nga Elbasani, jemi rreth24 vet t gjith antar t ekipitt alpinizmit, skive dhe turizmit malorElbasan. Ndalesa e par e jona sht n

shatin Hotolisht t rrethit t Librazhdit,prbri rrugs nacionale Librazhd-Prrenjas.Ndalesa aty sht e shkurtr, dhe vet, sapijm nj ka e dhe pasandaj marim rrugndrejt Selcs, qytetit antik ilir. Rruga q t onpr n Selc nis prej shatit Quks, t rrethitt Librazhdit deri n Selcn e Poshtme. NQuks kalojm n trasen e rrugs s re e qdo t lidh Qa -Pllon me Librazhdin, dukeanashkaluar Pogradecin dhe duke shkurtuardistancn midis irans dhe Kors. Punimete rrugs kan ndaluar n vend, dhe asnj mjetinxhinerik nuk gjendet n pun. Vende-vendetrasea e hapur sht prishur srish pr shkakt erozionit dhe shkarjes s toks. E megjithkt, vetm disa km rrug dhe arrijm n

shatin Golik. Aty bjm dhe ndalesn epar, pr t par urn e vjetr mbi rrjedhn elumit Shkumbin. Ajo quhet Ura e Golikut,e shpallur si monument kulture i kategoriss par. Lm urgonin sipr n rrugnautomobilistike dhe zbresim t shohim ktvepr inxhinerike q i prket shekullit t XVIIsi pjes e sistemit t urave t rrugs Egnatia.Ura sht rreth 17 metr e gjat, 3 metr egjer dhe 10 metr e lart. Struktura e saj shte gjitha prej guri, me kulm n mes dhe nj stilt veant ndrtimi. Por edhe pse nj vepre till me rndsi t madhe historike, ura podegradon dita-dits. Shkurret dhe erozioni ivazhdueshm po ojn drejt rrnimit kt ur,q duket se sht ln n harres t plot nga

shteti. E pasi kemi br disa oto, pr ti pasursi dshmi t ekzistencs s ksaj vepre, marimrrugn drejt varreve t lashta t mbretrve ilir.Vetm pak minuta, n nj rrug t ngushtq gjarpron n kodrat e Mokrs, gjendemin shatin Selc e Poshtme. Ky sht nj ndr15 shatrat e komuns Proptisht t rrethitt Pogradecit. Selca e Poshtme ka rreth 50shtpi dhe mbi 200 banor. Rruga t on deripran varreve, dhe aty na pret Kudret Bari,nj banor i Selcs q prej m shum se dydekadash e gjysm kujdeset pr mirmbajtjene varreve monumentale t zbuluara aty. Varrete Selcs gjenden 40 km larg Pogradecit, nzonn malore t Mokrs, n Selcn e Poshme.Selca u themelua n shekullin e VI p.e.r, u

uqizua n shekullin IV-III, kur u ndrtuanmuret, q rrethonin nj sipr aqe prej trehektarsh. Lulzimi i ksaj zone u rrit mja tndjeshm me ndrtimin e rrugs Egnatia.Selca ndodhet prgjat ksaj rruge, q lidhteluginn e siprme t Devollit me vendbanimete kolonve grek. N kt sipr aqe janzbuluar 5 varre monumentale mbreslnse,q i prkasin ksaj periudhe, t ndrtuara nga

undi i shekullit IV B.C t cilat jan unikale nEurop pr nga aplikimi i tyre.

Katr nga kto varre jan gdhendur situnele n shkmb dhe njeri sht i rrethuarme blloqe katrkndore guri. Brndsia evarreve prbhet prej nj paradhome dhedhoms s varrimit, me nj shtrat prej guripr trupin dhe ra te pr paisjen e varrimit.Mbi varret sht nj shesh orkestre, prceremonit e varrimit.

Pran varreve t SELCES n Mokr tPogradecit jan zbuluar disa pllaka t tilla.Shum prej tyre ndodhen sot n muze tndryshme n bot rreth 34 cop. Kto llojarti aktesh duke qen se jan t ndrtuara

Varret e Selcs po varrosen nga harresaMonumentet e kategoris s par n mshir t fatit.

nga material jo kristalin (pra amor ) janshum delikate pr t vetmen arsye se ntemperaturn mbi 17 g, C prishin n llimsipr aqen dhe pastaj sht i pamundurdatimi i sakt. gjitha jan gjetur n varreose shpella t cilat jan me pamje nga veriudhe vetm dielli i perndimit mundet ti kapvetm pak n nj periudh t caktuar t vitit,kurse n shpellat ku jan gjetur ato pak ttilla, zakonisht ka patur brenda burime ujidhe temperatura brenda tyre nuk i kalonte13 grad.

Bari duket nj njeri i dashur rreth 48vje, por q jetesa e vshtir n kt zon e kangrysur para kohe. Bari n pret me mirsjellje,duket sikur do t na al gjith mirsin e njnjeriu q prej vitesh sht msuar t japrespekt pr ata njerz q tregojn respekt prvarret monumentale t Selcs. Ai na udhheqdhe menjher nis t na tregoj mbi historin2400 vjeare t Selcs. Menjher na on teknjri prej varreve i quajtur si Varri 1. Atynis t na tregoj me dashuri mbi kt varr,i zbuluar 44 vite m par. Fjalt q na thotduket sikur i ka msuar prmendsh, pasiq prej viti 1992 ai kryen rolin e ciceronitdhe njkohsisht t mbirmbajtsit t ktyreveprave, t trashguara nga paraardhsit tan.E lem varrin e par dhe shkojm tek varrete tjera, dhe sapo a rohem kuptoj se ktovepra po degradohen do dit. Kolonadat qdekorojn asadn e varreve t gdhendura nshkmb, jan tretur nga lagshtira duke brq jeta e tyre t shkurtohet nga dita n dit.E pyes me kuriozitet se pse jan ln n ktgjendje, dhe Kudreti m thot se kto varre

jan ln n harres, nuk kujdeset askush.Un kam punuar ktu q nga viti 1992 derin vitin 2002, pastaj m pren rrogn dhevarret mbetn pa mirmbajts. Por insistimiim bhet edhe m i madh, pr t kuptuar seka ndodhur realisht dhe e pyes se a shtinteresuar pran drejtoris s monumentevet kulturs pr kt gj dhe Bari m thotse ish drejtoresha e monumenteve nKorc m tha q t mos i ruaj m, un ithash se ato jan t rndsishme pr mua,m dhemb shpirti, por ajo m tha q mosi ruaj, nuk t detyron njeri. Ktu e kuptojse drejtuesja duhet t ket qen dikush qnuk e ka njohur vlern historike t VarreveMonumentale t Selcs. Pas nj pauze dhedisa oto t shkrepura nga antart e ekipit t Alpinizmit vazhdojm rrugn sbashku meKudretin. Ve degradimit dhe mungess smirmbajtsit, n kto varre nuk ka as tabelat cilat japin in ormacion pr monumentin.Madje nuk ka as tabel q thot se kto janmonument kulture. E pyes srish Barin sea ka vizitor t huaj dhe si ia bn ai q tkomunikoj me ta? Ai m thot se turisttnuk kan munguar, madje mahniten ngabukuria e ktyre varreve dhe vlerat historiket tij. Un e kam pasur t vshtir n llim tkomunikoj me ta, por prej disa vitesh kamlluar t msoj italishten ( dhe nga xhepinxjerr nj falor Italisht- Shqip, t palosur),se m vinte turp t mos komunikoja meta. Ktu vijn arkeolog t huaj dhe unkam punuar me ta dhe kam msuar disafal dhe tani mundohem t as ndonjgj. Kjo mu duk shum interesante dhe eprgzova Kudretin pr at ka bnte. Pasvarreve destinacioni tjetr sht qyteti antik,q ndodhet sipr varreve n maj t kodrs.Vetm pak muaj m par aty ishin kryer

grmime arkeologjike dhe ishin zbuluar disabanesa q i prkisinin periudhs Helenistike.Me Kudretin vahdoj bisedn duke e pyeturmbi jetesn dhe punt n Selc. Ktu jetesasht shum e vshtir. Njerzit kan mbjellpem dhe prodhojn shum gjra por nukka rrug, dhe malli nuk shitet. Un kampasur dy lop, prodhoja qumsht dhe djathpor nuk i shisja dot. Ndaj u detyrova ti shesedhe lopt. ani kam ca toka dhe ato i punojme puntor t tjer se un jam invalid dheskam mundsi t`i punoj vet. Fmijt i kamn shkoll dhe ata duan para por un skamt ardhura t tjera. Shkolla sht shum larg,duhet nj or pr t shkuar atje, dimri ktusht shum i egr dhe ne bllokohemi dhenuk kemi pun- thot Kudreti, me nj zt holl dhe t dridhur nga hallet e jets. Kjom bn ti them disa fal t mira se ndoshtanj dit do t bhet m mir, por as ktofal nuk mund t ngushllojn at dhe tzgjidhin hallet e tij. Ora kalon shpejt dhe nezbresim n qendr t shatit pr tu kthyer n

M pshpriti: mos umartofsh kurr!

-Mos u marto sh kurr!, jan kto falt e nj personi q u krkon lmosh t gjith

kalimtarve n rrug. Nuk e di se sa t peshuara jan kto fal, apo se sa pesh mundt ken. Mund t ken ndikim tepr t madh tek disa q i tremben realitetit, por edhemund t mos ken aspak ndikim tek t tjert. Mos u tmerroni sepse nse sht e shkruart mbeteni beqar, ashtu do t jeni! Gjithsesi duhej pak shaka n kt mes, por nuk duket

aspak shaka q personat n nevoj ti ken mbushur zemrat me smir. Nuk sht etikeedhe pse dashje padashje t lndosh me kto fal nj t ve ose nj baba t ri q mund tiket vdekur gruaja, pr disa lmosh.

Disa hapa m tej qndron e heshtur nj grua e gjymtuar. Ajo nuk thot asnj fal.Vetm sheh kalimtart tek-tuk pr ti dhn ndonj monedh. Kalimtart q kalojn,edhe pse t shumt n numr aq sa ndonjher sht e pamundur t kalosh pa t t shtyrnjri, duken aq t pa ajshm sikur kjo grua po u krkon shum e shum m tepr nga ajoka posedojn dhe mundohen ta shmangin.

Nj tjetr m tepr i gjymtuar se gruaja n fal, me nj bastun n dor dhe me njshikim gati preks, nuk ti heq syt edhe nse ti dhuron dika ose jo. Nj tjetr ka nxjerr

mijt t lypin, ashtu t pambathur mir, t palar, zbathur n kt t toht dimri. till ka edhe n Elbasan, edhe n Fier, edhe n Kor, edhe n Shkodr, t till ka kudonpr bot. Ky sht nj enomen q ka mja t ndikim n shoqri dhe q mbetet shum iprhapur. Por edhe q dihet se t gjith ata t cilt kan marr iniciativat pr prmirsi-min e ksaj shtrese, duket q kan br nj pun jo shum cilsore. E them kt sepse ditadits shoh t prhapet si enomen dhe jo t zvoglohet (sepse shoqria sht e krijuar etill q ky enomen t ekzistoj kudo dhe kurdo, por jo t zhduket.)

Disa do t pretendonin se ndoshta ndryshimet raciale e bjn kt nomen ttrashgueshm. Nuk gabojn n kt rast sepse duke e par mja t t qart q diskriminimiracial ekziston akoma, padyshim q nga ana gurative, ky nj enomen i trashgueshm dot mbetej. N kt rreth shoqror kemi ekstremist dhe liberal. Qndrojn deri diku edheata q jan rracist por q pr nder t zhvillimit t demokracis dhe respektimit t t drejtavet njeriut mbajn nj qndrim liberal. Por ekstremizmi nuk mund t shrohet brnda ditssepse sht nj mij i cili duhet edukuar me shum kujdes. Pra me ekzistencn e stereo-tipeve lindin enomene t tilla dhe shoqria deri diku duhet t gjej zgjidhjen e duhur prta renuar prderisa n und t undit nuk ka gj t pandreqshme n kt jet.

M shum si enomen m bn prshtypje lypja e cila duket sikur po kthehet n njpro esion. Por a mund t konsiderohet nj enomen i till pro esion?! Mendoni nj amiljet till ku gruaja zgjohet n mngjes dhe i thot bashkshortit t saj: -zgjohu sepse duhett shkosh n pun! Ose ose edhe mijve: -zgjohuni sepse duhet t shkoni t punoni! Pora sht e drejt kjo gj, a sht e drejt tu mohohet mijve t vegjl shtrati i ngroht imngjesit?! N ar shoqrie po jetojm vall?!

Pyetjet jan t shumta dhe shpeshher pa prgjigje. Nuk do m vinte keq nse do mdrejtoheshin dhe do t m thonin: -Mos u marto sh kurr!, m tepr m vjen keq aktise prse nj njeri i a t zikisht duhet t ulet n qoshe t rrugs dhe t krkoj lmosh?Po mija i tij are aji ka q nuk shkon t luaj me bashkmoshatart e tij n erdhe,n kopsht, por i duhet t shoqroj babain e tij teksa lyp, apo babai i tij dshiron q tiamsoj t gjitha sekretet e pro esionit aq t vyer? Ose pse t mos msoj edhe ai shqipene shkruar si t gjith t tjert?

E pabesueshme por e vrtet, t gjith kemi prgjegjsi pr kt enonem!Sidorela JANCA

Elbasan. Kudretit i l numrin tim t tele onitme qlli

gazeta mendimi 16

Documents