eurasian education №4

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" халықаралықжурналы Қазақстан Республикасының, таяу және алыс шетел мемлекеттерініңтүрлі мектептері мен бағыттары өкілдерінің теориялық және эмпирикалықзерттеулерін жарыққа шығаратын халықаралық ғылыми-әдістемелік,педагогикалық журнал.

Журналдың басты міндеттерінің бірі - білім берудің кәсібиленуіне, әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану ғылымдары аясында ғылыми зерттеужұмыстарының жүргізілуіне және педагогтардың өз тәжірибелеріменбөлісулеріне ықпал ету.

Журнал ғалымдарға, білім беру жүйесінің қызметкерлеріне, студенттерге,сондай-ақ барлық оқырмандарға арналады.

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" - международныйнаучно-методический, педагогический журнал, публикующий теоретические иэмпирические исследования представителей различных школ и направленийРеспублики Казахстан, стран ближнего и дальнего зарубежья.

Одной из важнейших задач журнала является содействие профессионализацииобразования и научно-исследовательской работы в области социально-гуманитарных, естественных наук, а также распространение передовогоопыта педагогов.

Журнал предназначен для ученых, работников системы образования,студентов и широкого круга читателей.

"Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование" is an Internationaljournal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstanschools and fields of science as well as from countries of near and far abroad.

One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization ofeducation and research works in the field of social sciences and humanities and naturalsciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue.

The journal is targeted on wide range of readers: employee of the education system,university students, and all those who interested in humanities.

1

¹4 (4) 2015ßñëè-ñàäèê “Àæàð""ЕУРАЗИЯ БІЛІМІ. EURASIAN EDUCATION. ЕВРАЗИЙСКОЕ ОБРАЗОВАНИЕ"

Халықаралық ғылыми-әдістемелік, педагогикалық журналМеждународный научно-методический, педагогический журнал

Scientific, methodical, pedagogical international journal¹4 (4) 2015¹4 (4) 2015

ШЫҒУ ЖИІЛІГІПЕРИОДИЧНОСТЬPERIODICITY:айына бір ретодин раз в месяц1 time per month

МЕНШІК ИЕСІСОБСТВЕННИК / OWNER:"Erudit Group" ЖШС/ТОО/LLС

БАС РЕДАКТОРГЛАВНЫЙ РЕДАКТОРEDITORIAL - IN CHIEF:Арафат МамырбековArafat Mamyrbekov

БАС РЕДАКТОРДЫҢОРЫНБАСАРЫЗАМЕСТИТЕЛЬГЛАВНОГО РЕДАКТОРАASSISTANT EDITOR:Азамат Азатов / Azamat Azatov

РЕДАКЦИЯНЫҢМЕКЕНЖАЙЫ /

АДРЕС РЕДАКЦИИ /THE EDITORIAL OFFICE

ADDRESS:0 7 1 4 0 0

Қазақстан РеспубликасыИнвестициялар және даму

министрлігініңБайланыс, ақпараттандыружәне ақпарат комитетінде

24.11.2014 ж. есепке қойылып,№14770-Ж куәлігі берілген.

Свидетельство о постановкена учет выдано Комитетом

связи, информатизации иинформации Министерства по

инвестициям и развитиюРеспублики Казахстан

№14770-Ж от 24.11.2014 г.

Registered in The Ministry ofInvestment and Development of

the Republic of Kazakhstan,Communication and Information

Committee 24.11.2014.Certificate No. 14770-Ж.

Семей қ., Уранхаев к-сі, 45,2 қабат, 3 кеңсе.

г. Семей, ул. Уранхаева,45, 2 этаж, офис 3.

Semey, Uranhayev Street 45,2nd floor, office 3.

Tel: + 7 (7222) 56 25 25, e-mail:

[email protected]

РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ:Петер Финке, PhD доктор, Цюрих университетінің профессоры (Швейцария)Чунг Ианг Ли, PhD доктор, Питтсбург мемлекеттік университетініңпрофессоры (АҚШ)Нергис Бирай, PhD доктор, Памуккале университетінің доценті (Түркия)Сунарчина Мунира Мунировна, әлеуметтану ғылымдарының кандидаты,доцент (РФ)Гвен Мордюк, PhD доктор, Питтсбург мемлекеттік университетініңқауымдастырылған профессоры (АҚШ)Каримов Мұхтарбек Қарпықұлы, тарих ғылымдарының кандидаты,профессор.Атантаева Бақыт Жұмағазықызы, тарих ғылымдарының докторы,профессор.Искакова Гүлнар Қожағұлқызы, саяси ғылымдардың докторы, профессорБерікханова Гүлназ Еженханова, физика-математика ғылымдарыныңдокторыАубакирова Рахиля Жұматайқызы, педагогика ғылымдарының кандидаты,доцент.Мамырбекова Гүлфар Мажитқызы , филология ғылымдарыныңкандидаты.Зиядин Саябек Тәттібекұлы, экономика ғылымдарының докторы,қауымдастырылған профессор.Белгібаев Мұхит Есенұлы, география ғылымдарының докторы, профессорФесенко Наталья Анатольевна, Семей қаласы білім бөлімінің басшысы.Аубакирова Қарлығаш Әділханқызы, PhD докторант.

РЕДАКЦИОННАЯ КОЛЛЕГИЯ:Петер Финке, доктор PhD, профессор Университета Цюриха (Швейцария)Чунг Ианг Ли, доктор PhD, профессор Питтсбургского государственногоуниверситета (США)Нергис Бирай, доктор PhD, доцент университета Памуккале (Турция)Сунарчина Мунира Мунировна, кандидат социологических наук, доцент(РФ)Гвен Мордюк, доктор PhD, ассоциированный профессор Питтсбургскогогосударственного университета (США)Каримов Мухтарбек Карпыкович, кандидат исторических наук, профессор.Атантаева Бакыт Жумагазыевна, доктор исторических наук, профессор.Искакова Гульнар Кожагуловна, доктор политических наук, профессорБерикханова Гулназ Еженхановна, доктор физико-математических наук.Аубакирова Рахиля Жуматаевна, кандидат педагогических наук, доцент.Мамырбекова Гулфар Мажитовна, кандидат филологических наук.Зиядин Саябек Таттибекович, доктор экономических наук,ассоциированный профессор.Бельгибаев Мухит Есенович, доктор географических наук, профессорФесенко Наталья Анатольевна, руководитель отдела образования г.Семей.Аубакирова Карлыгаш Адильхановна, PhD докторант.

EDITORIAL BOARDERS:Peter Finke, PhD, professor of the Zurich university (Switzerland)Chung Yang Lee, PhD, professor of the Pittsburg State University (USA)Nergis Biray, PhD, docent of the Pamukkale university (Turkey)Sunarchina Munira, candidate in social sciences, docent (RF)Gwen Murdock, PhD, associated professor of the Pittsburg State University (USA)Karimov Mukhtarbek, candidate in historical sciences.Atantayeva Bakhyt, doctor of historical sciences, prof.Iskakova Gulnar, doctor of political sciences, professorBerikhanova Gulnaz, doctor of physical and mathematical SciencesAubakirova Rakhilya, candidate in pedagogical sciences, docent.Ziyadin Sayabek, doctor of economic sciences, associated professor.Mamyrbekova Gulfar, candidate in philological sciencesBelgibayev Mukhit, doctor of geographical sciences, professorFesenko Natalia, the head of The Education Department of Semey.Aubakirova Karlygash, PhD student.

¹4 (4) 2015

2

“Àæàð" ÿñëè-áàêøàñû,МАЗМҰНЫ СОДЕРЖАНИЕ CONTENTS

БАЛАБАҚША ТАРИХЫ, ЖЕТІСТІКТЕРІ ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ БАЗАСЫ

ИСТОРИЯ ДЕТСКОГО САДА, ДОСТИЖЕНИЯ И МАТЕРИАЛЬНО-ТЕХНИЧЕСКАЯ БАЗА

HISTORY OF THE KINDERGARTEN, ACHIEVEMENTS AND MATERIAL - TECHNICAL BASE

Сейсембаева Ж.С. Детский сад "Ажар" ....................................................................................................................................4

Молдагалиева Л.Ж. "№12 "Ажар" ясли - бақшасы коммуналдық мемлекеттік қазыналық мекемесіндегі білімнің қалпы мен

дамуы туралы ашық түрдегі баяндамасы......................................................................................................................................5

Молдагалиева Л.Ж. Балаларды жан-жақты дамытуда балабақшаның ата-аналармен бірлесе жүргізетін тәрбиелік

жұмыстары .................................................................................................................................................................................10

Осеева Н.Д. Взаимодействие с социальными партнерами .......................................................................................................13

Жумадилова А.С. Материально-техническая база ясли - сад № 12 "Ажар" ..........................................................................15

БАЛАБАҚШАДА ОҚЫТУДЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

ИИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ ОБУЧЕНИЯ В ДЕТСКОМ САДУ

ІINNOVATIVE TECHNOLOGY EDUCATION IN KINDERGARTEN

Сейсембаева Ж.С. Использование ТРИЗ в развитии креативных способностей дошкольников............................................16

Молдагалиева Л.Ж. Мектепке дейінгі тәрбие мекемелердегі білім мен тәрбие берудегі...........................................................18

Нурашева К.М. Медициналық- физикалық тәрбиені ұйымдастыру............................................................................................22

Хохлова А.В. Работа психологической службы в детском саду №12 "Ажар" .............................................................................24

Хамитова А.С. Мектепке дейінгі ұйымында қолданылатын денсаулық сақтау технологиялардың тиімділігі.............................27

Оразова Қ.М. Ересектер тобына арналған ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің технологиялық картасы.................................29

Сатбалдинова А.С. Мектепке дейінгі жастағы балаларға ағылшын тілін үйрету.......................................................................31

Кудайбергенова Г.С. Мектепке дейінгі жастағы балаларға қазақ тілін үйрету..........................................................................33

Осеева Н.Д. "Метод проектов в детском саду" ..........................................................................................................................35

Ахметова Э.Т. Мектепке дейінгі мекемелерде көптілділікті енгізу...........................................................................................38

Аукенова А.А. Ойын технологиясы...............................................................................................................................................40

Манкеева К.М. Пальчиковые игры и их влияние на уровень развития речи детей раннего возраста.......................................43

Таласбаева Қ.К. "Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын технологиясы арқылы таным үрдісін дамыту"................................46

Сулейменова А.С. Мектепке дейінгі ұйымдағы оқу-тәрбие үрдісінде “Тәй-тәй” технологиясын қолдану тиімділігі..................50

Жұмабаева Б.Т. Интерактивті оқыту технологиясын балабақшада қолдану..............................................................................52

Баймоллаева У.С. Баланың балабақшадағы бейімделу кезеңі ................................................................................................. 55

Серикбаева Н.С. "Экологическое воспитание детей дошкольного возраста"...............................................................................57

ЛЕБІЗДЕР ОТЗЫВЫ POSITIVE COMMENTS

3

¹4 (4) 2015ßñëè-ñàäèê “Àæàð"

ПРЕДИСЛОВИЕ

На исходе 2012 года,14 декабря, в городе Семей произошлоочень хорошее событие: открылся новый детский садик на 160мест. Открытие пришлось на канун главного праздника страны- Дня независимости Казахстана и стало возможным благодарясоциальному проекту группы компаний АЕS в Казахстане.Благодаря личной инициативе Лидии Филимоновой, принявшуюрешение осуществить этот социальный проект именно внашем городе (сначала рассматривался Усть-Каменогорск), врезультате Семей обрел новый детский сад, оборудованный попоследнему слову современного времени. Ясли - сад № 12 "Ажар"располагается в районе общества слепых, важно, что садикоткрылся именно в этом районе, потому что в отличие отцентральной части города, где функционируют десяткидетских садов, здесь на протяжении многих лет вообще не былони одного садика.

Сегодня у нас воспитываются и обучаются дети,проживающие в районе общества слепых, в поселке Энергетики сорок детей сотрудников ВК РЭК.

Коллектив детского сада создает оптимальные условия дляусвоения детьми образовательных программ, также всестороннем развитии творческих, духовных ифизических возможностей личности, формировании в детях прочных основ нравственности и здоровогообраза жизни, воспитании гражданственности и патриотизма, привития уважения к государственнымсимволам, почитания народных традиций.

Ж.С.Сейсембаева, заведующая КГКП "Ясли-сад № 12 "Ажар"

2012 жылдың 14 желтоқсанында Семей қаласында жаңа 160 орындық балабақша ашылды. БалабақшаҚазақстандағы AES компаниясының әлеуметтік жобасы аясында іске асырылды. Осы бір керемет білім беруошағының ашылу салтанаты еліміздің Тәуелсіздік күніне тұспа тұс келді. Әлеуметтік жобаны біздің қаламыздажүзеге асуына Лидия Филимонова мұрындық болды. Алғашында балабақша Өскемен қаласында салынуыжоспарланған еді, Лидия ханымның арқасында Қазіргі заманның талабына сай жабдықталған балабақша Семейқаласында бой түзеді. Балабақша зағиптар қоғамы ауданында ашылуының өзі орынды, себебі, бұл аудандабұрын соңды мектепке дейінгі балаларға арналған оқыту орындары болмаған. Бүгін біздің балабақшамыздазағиптар қоғамы ауданында, Энергетик кентінде тұратын жанұялардың балалары және ШҚ АЭКқызметкерлерінің балалары тәрбиеленуде.

Балабақшаның қызметкерлері балалардың білім беру бағдарламаларын меңгеруіне, жан-жақты шығармашылықдамуына, жеке тұлғаның физикалық және рухани жетілуіне, балалардың бойында ұлттық құндылықтар менсалауатты өмір салтының, отансүйгіштік пен азаматтылықтың дұрыс қалыптасуына, ұлттық дәстүрлермен мемлекеттік рәміздерге құрмет көрсете білуді үйретуге толыққанды жағдай жасайды.

Сейсембаева Ж.С., КМҚК № 12 "Ажар" ясли-бақшасының меңгеруші

¹4 (4) 2015

4

“Àæàð" ÿñëè-áàêøàñû,

Мақалада №12"Ажар" ясли-балабақшасының қазіргі жағдайы баяндалады.Сыртқы және ішкі атмосферасы, сонымен қатар, балабақша ұжымының азуақытта жеткен жетістіктері жөнінде толық мәлімет берілген.

В статье описывается современное положение ясли-сада "Ажар", внутренняяи внешняя атмосфера, а также даются данные о достижениях детского садав короткий период времени.

The article describes the status of the nursery and kindergarten "Azhar", іnternaland external atmosphere, and provides data on the achievements of kindergartenduring the short period.

заведующая КГКП “Ясли сад № 12 “Ажар”

СЕЙСЕМБАЕВА ЖАНАР СЕРИКОВНА

Чуть более двух лет в городе Семей работает детскийсад №12 "Ажар". На первый взгляд - это одно из многихгородских дошкольных образовательных учреждений.Но родители малышей, которые ищут, куда можно отдатьребёнка, едва переступив порог детсада, понимают:именно здесь их сын или дочь получат внимание, теплои заботу. Такая уверенность появляется уже во двореучреждения: с ранней весны и до поздней осени намногочисленных клумбах, поражая самыйвзыскательный вкус, радуют глаз тюльпаны, более 15кустов роз и множество других цветов. Эта работа подостоинству была отмечена победой в городскомконкурсе "Лучший садовый участок", зимой каких толькоснежных фигур не увидишь на территории, закреативный подход в оформлении участка также сталипобедителями в городском конкурсе "Лучший снежныйгородок", а также награждены различными дипломамигородских конкурсов по номинациям "Лучшаяспортивная площадка" и т.д.

- Сегодня детский сад №12 "Ажар" посещают 185ребёнка. Наше учреждение - открытая воспитательно -образовательная система, направленная наформирование полноценного пространстваиндивидуального развития ребёнка, - это моеприоритетное направление деятельности дошкольногоучреждения как заведующей (Ж.С.Сейсембаева).

- Приоритет отдаётся развивающим методикам. Всемипедагогами используется как проектная деятельность,так и методы моделирования. Я и наши педагогисчитаем, что главное - дать ребёнку алгоритм получениязнаний для того, чтобы сформировать возможностьнестандартных, эвристических "открытий" и уменийобосновывать свою точку зрения.

Для каждого педагога самое главное правильно играмотно организовать работу с детьми; организоватьстудийную работу для одаренных детей; привлечь как

ДЕТСКИЙ САД "АЖАР"можно больше детей в детский сад, где самым главнымприоритетом мы обозначили - качественноеобразование и воспитание.

С декабря 2012 года наш молодой коллектив ведетсвою историю деятельности. Для нас, педагогов, этоновый шаг - шаг к будущему, стремление поддерживатьвысокий рейтинг учебного заведения в городе, областии в республике, грамотно сочетая на практике опытзрелых педагогов и энергию молодых специалистов. Впервую очередь, приоритет отдается развивающимметодикам. Всеми педагогами используется какпроектная деятельность, так и методы моделирования.

За 2,5 года педагогическим коллективом сделанонемало: педагоги детского сада побеждали на городских,республиканских и международных конкурсах; поитогам 2013 года Национальный бизнес-рейтинг приподдержке Международного рейтингового союзаНациональных бизнес - рейтингов высоко оценилработу нашего детского сада, что деятельность нашегоКГКП "Ясли - сад № 12 "Ажар" отмечена наградойНациональным сертификатом "Лидер отрасли 2013" имедалью. Это стало возможным благодаряпоследовательной и планомерной работе, высокойсамоотдаче и компетенции сотрудников, благодаряпрофессиональному подходу нам, молодому коллективу,удалось за два года своей деятельности достичь многихпоставленных целей.

Наше педагогическое кредо: "Чтобы быть хорошимпедагогом и руководителем, нужно искренне любитьсвоё дело".

Окидывая мысленно взором небольшой периодработы в детском саду, мы не можем припомнить день,когда нам пришлось бы скучать, сидеть без дела.Сегодня, опираясь на наш небольшой опыт, мы суверенностью можем сказать, для того чтобы статьпедагогом - одного старания и желания мало. Не зрягласит народная мудрость: "Нет такой работы, котораяне требует учебы". Поэтому сколько учим, столькоучимся сами, зная, что одной рукой в ладони нехлопнешь".

Да, каждый из нас любит свою профессию, дети -наше будущее, все мы понимаем, что мы в ответе забудущее поколение нашего государства.

5


КМҚК № 12 "Ажар" ясли-бақшасының әдіскері

МОЛДАГАЛИЕВА ЛЯЗАТЖУРСИНТАЕВНА "№12 "АЖАР" ЯСЛИ - БАҚШАСЫ

КОММУНАЛДЫҚ МЕМЛЕКЕТТІКҚАЗЫНАЛЫҚ МЕКЕМЕСІНДЕГІ БІЛІМНІҢ

ҚАЛПЫ МЕН ДАМУЫ ТУРАЛЫ АШЫҚТҮРДЕГІ БАЯНДАМАСЫ

Автор өзінің "№12 "Ажар" ясли - бақшасындағы білімнің қалпы мен дамуытуралы ашық түрдегі баяндамасын ұсынады. Баяндама арқылыбалабақшаның бүгінгі тынысымен танысуға болады.

Автор представляет открытый доклад о состоянии и развитииобразования в ясли-сада №12 "Ажар". В статье можно ознакомиться ссегодняшней жизнью ясли-сада.

The author represents a public report on the status and development of educa-tion in nursery and kindergarten №12 Azhar. The article is available to get acquaintedwith contemporary life of the nursery and kindergarten.

"Евразия білімі" журналының құрметті оқырмандарыжәне әріптестер!

Ашық баяндама мазмұнын біз Сіздерге,балабақшамыздың еншісіне қарай өз таңдауларыналдын-ала анықтап қойған, сонымен қатар өз баласынбіздің балабақшаға жібергелі отырған ата-аналарғажолдаймыз.

Ашық есепті жариялау біздің балабақша үшінкүнделікті қызмет болып қалыптасып келеді. Білімберу үрдісінің белсенді қатысушылары балабақшаөміріне тікелей қатысы бар адамдар: ата-аналар,әлеуметтік серіктестер және балабақша немен өмірсүреді деп қаймығатын азаматтар екені айғақ болыпқалыптасуда.

Біздің баяндамамызды оқи отырып, Сізбалабақшамыздың құрылымы мен жетістіктері, біздіңалдымызға қойған міндеттеріміз, оқыту мен тәрбиелеудіңшарттары және солардың шешімін табуға дегенұмтылысымыз, оқыту бағдарламаларымен танысааласыз.

Біздің тәрбиелеу және білім беру мекемеміз ашықақпаратты қамти отырып, баяндама жариялау арқылыәлеуметтік серіктестер санының ұлғайуына, басқамүдделi бiлiм беретiн мекемелермен олардың өзараәрекеттесу тиiмдiлiг ін жоғарылатуға, өз дайын-дығымызбен, жұмыс жасалған тәжiрибемізбен бөлісугедаяр екенімізді мәлiм етемiз.

КМҚК № 12 "Ажар" ясли - бақшасы қызметінің негізгімақсаты баланы жан-жақты дамыту болып табыладыжәне негізгі басты баға, оларға жеке мәдениетінқалыптастыру, рухани-адамгершілік қасиеттерінелайықты базалық тәрбие беру.

Әкімшіліктің басқару қызметінің негізіне жарғы,мекеменің жұмысының жылдық жоспары, іс-шараларҚазақстан республикасының жалпыға міндетті білім берустандарты және нормативтік-құқықтық құжаттары мензаңдары құжаттармен бағдарламаларымен жүзегеасырылады.

Қазақстан Республикасының 2001 ж. 6 сәуірінен№ 450" Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010жылдарға арналған бағдарламаларының жүзеге асу,мемлекеттік бағдарламалардың жүзеге асуы, іс-шараларды жоспарлау туралы құжаттама 2 тілдежүргізеді. Құрылтай құжаттарының жалпы құрам бөлігімемлекеттік тілде 65% құрайды. Қазақстан

республикасының "ҚР Тілдер туралы" заңнамасының21 бабының талаптарына сәйкес мақалалар,бұрыштамадағы ақпарат 2 тілде жүргізіледі.

КМҚК №12"Ажар" ясли - бақша білім берудің ішкіқызметі бойынша келесі құрылтай құжаттары жүргізіледі:

- мемлекеттік заңды тұлғаны қайта тіркеу туралыкуәлік №121040021514 3639-1917-27 ГП ШҚО, Семейқаласының әділет басқармасы 06.05.2013 ж.

- статистикалық карточкасының коды ОКПО -51798324 30.10.2012 ж., ШҚО әділет департаменті

- Коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорынныңжарғысы

№ 633, 2013 жылдың 19 сәуірде Семей қаласыныңәкімшілігімен бекітілген.

- ҚР салықтөлеуші куәлігінің сериясы 18 № 00291332012 жылдың 31 қазанында берілген.

- Медициналық қызметтің мемлекеттік лицензиясы002122 DF, 2013 жылы 19 шілдеде 13011610 сериясыменберілген.

КМҚК № 12"Ажар" ясли - бақшасының Мемлекеттiкжәне мемлекеттiк емес ұйымдарда құжаттама жасаудыңжәне құжаттаманы басқарудың үлгiлiк қағидаларынбекiту туралы 2011 жыл 21 желтоқсан № 1570номенклатурасы екі тілде жүргізіледі және меңгерушіЖ.С. Сейсембаеваның келісімімен 11.01.2013 жылменбекітілген. Номенклатура келесі 8 тараудан құралғанбасшылық, іс жүргізу, кадрлармен жұмыс, әдістемелікбөлім, бухгалтерия, медициналық бөлме, шаруашылықмеңгерушісі, педагог - психолог жиынтықтан тұрады.Папкалардың барлығы тиісті индекспен белгіленген.

Барлық бұйрықтар білім бөлімі ұйымыныңбастығының қол таңбасымен бекітілген, № жәнебұйрықтың қабылданған күні, мөрі де бар.

Келісілген нұсқаудың құзырлық еңбек кітапшаларытолтырылған және қосымша ақпараттар енгізуініңтәртібі сақталады. Еңбек кітапшаларының қозғалысынаарнайы журнал ашылған, олардың беттері нөмерленгенжәне тігілген. Барлық еңбек кітапшалардың саны: 54қызметкерлер, оның ішінде 20 - сы педагог.

Мекеменің меңгерушісінің бекітуі бойыншалауазымдық нұсқаулар бар.

Кадрлардың 2014-2015 оқу жылындағы кадрларқұрамын базалық білімі бар, өздерінің атқарып отырғанлауазымдық қызметіне сәйкестігі келесі көрсеткіші келесікестеде берілген.

¹4 (4) 2015

6


Базалық білім

2012-2013 оқу жылы

2013-2014 оқу жылы

2014-2015 оқу жылы

Барлық педагог

20 20 20

Базалық білімі бар

65 % 85% 100%

Базалық білімі жоқ

35% 15% 0

Осы көрсеткіштер педагогикалық ұжымның атқарыпотырған лауазымдық қызметіне сәйкестігін көрсетеді.

2 жыл аралығында 8 педагог аттестаттаудан өтіп,екінші біліктілік санатын алды.

Оқу жылы

санаты білімі жоғары бірінші екінші санатысыз жоғары Арнайы

орта 2012-2013

5 %

5%

25 %

65 % 60% 40%

2013-2014

5% 5% 55% 35% 60% 40%

2014-2015

5% 25% 40% 25% 55% 40%

Айтылмыш кестенің көрсеткіші биылғы оқу жылындағыпедагогтардың кәсіби шеберліктерінің өскендігінкөрсетеді.

Коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорында№ 12"Ажар" ясли - бақшасында 20 педагог жұмысістейді.

Педагогтың жас ерекшеліктерін төмендегі кестеденкөре аласыздар.

20 – 30 жас

аралығы

31 – 45 жас

аралығы

45 – 60 жас

аралығы

35% 60% 5%

Осы көрсеткіштер "Педагог қызметкерлер мен оларғатеңестірілген тұлғалардың лауазымдарының үлгілікбіліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" ҚазақстанРеспубликасы Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы13 шілдедегі № 338 бұйрығына толықтырулар менөзгерістер енгізу туралы заңына сәйкестігін көрсетеді.Педагог қызметкерлердің орта жас көрсеткіші 39 жасқакеледі.

Ұжымда еңбек тәртібі сұрақтарына үлкен көңілбөлінеді, меңгеруші мәжілістерде, өндірістікжиналыстарда ішкі тәртіп сұрақтары қарастырылады.Ұсынылған құжаттардың негізі аталмыш ұйымдазаңдылық - құзырлығына орай рәсімделіп құқығырасталады.

Оқу іс - әрекеттерінің тексеру карталары меңгерушініңжәне әдіскердің тындырымды жұмысын айқындайды,педагогтардың кәсіби қызметін үнемі тексерісте ұстайды,оқу іс - әрекеттерге қатысудың мақсаты педагогтардыңкәсіби қызметін көтереді (қатысқан оқу іс - әрекеттерсаны белгіленген мөлшерге сәйкес келеді).

№ 12 "Ажар" ясли - бақшасында физиологиялықжағынан дені сау балалар тәрбиеленіп жатыр. Мектепкедейінгі топтарға 3-тен - 5 жасқа дейінгі балаларқабылданады.

Топтың саны 6:4 топ мемлекеттік тілде2 топ ресми тілде тәрбиеленіп оқытылады.Тәрбиеленушінің отбасының құрамы:- толық - 92 %- толық емес - 8 %Ата - ананың әлеуметтік мәртебесі:- мемлекеттік қызметшілер - 60 %- коммерциялық құрылым - 16%- жұмысшылар - 14 %- өзгелері - 10%

Осы көрсеткіштерден тәрбиеленушілердің әлеуметтікжағдайы жақсы, толық отбасыларын құрайтынмемлекеттік қызметкерлер екенін көреміз.

Балалар қабылданған кезде, № 12 "Ажар" ясли -бақшасының меңгерушісі Ж.С.Сейсембаевамен ата -аналардың арасында келісім шарт жүргізіледі. Келісімшартта жұмыс уақыты, екі жақтың құқықтары, төлеутәртібі, әрекеттің мерзімі, келісім шарттың өзгеру тәртібібелгіленген.

Тамақтануға төленетін төлемақының сомасы 10200 теңгені құрайды.

№ 12 "Ажар" ясли - бақшасының оқу - тәрбие үрдісіАстана қаласы, 2013 жылғы, 23 тамыздағы ҚазақстанРеспубликасының Жалпыға Міндетті Білім БеруСтандартымен жүзеге асырылады.

Базистік жоспардың орындалуы. Оқу - тәрбиежұмысының мазмұны мемлекеттік "Зерек Бала", "Бізмектепке барамыз" бағдарламасының талаптарынасәйкес. Оқу жүктемесінің көлемі сақталып, базистікоқу жоспарын қамтамасыз етеді.

№ 12 "Ажар" ясли - бақшасының ұжымы әрекеттердіңжаңа түрлерімен айналысады. Сол үшін бірыңғайтаңдалып алынған әдістемелік тақырып: "Мектепкедейінгі балалардың негізгі құзіреттілігін педагогтардыңжаңашыл әрекеті арқылы қалыптастыру".

2012- 2017 оқу жылдарындағы әдістемелік тақырыпІ кезең: "Іздестіру - ұйымдастыру"2013-2014 оқу жылыМақсаты: Мектепке дейінгі балалардың эмоционалдық

жағы және педагогикалық ұғынудың нақты пәндікдамытушылық негізгі құрылымын.

Міндеттері:1. Жаңашыл технология бойынша педагогтарға қайта

даярлау курсын өткізу.2. Қойылған мақсатқа жету жолында дамытушы

ортаның құрылымын қамтамасыз ету.3. Оқыту және тәрбиелеу мемлекеттік стандарт

негізінде оқу - тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудықамтамасыз ету.

ІІ кезең"Тәжірибелі - қолданбалы"2014-2015 оқу жылыМақсаты: Жаңашыл технология негізінде мектепке

дейінгі мекемеде тәрбиелеу мен оқыту жұмыстарынұйымдастыру.

Міндеті:1. Модельді іске асыру және жүйелі жұмыс орнату;2. Оқу іс - әрекет жоспарын ұйымдастыруда жаңашыл

технология жүйесін енгізу.ІІІ кезең2015-2016 оқу жылындағы"Аралық талдау"Мақсаты: Жаңашыл технологияны қолдану арқылы

мектепке дейінгі балалардың сөйлеу дағдыларыныңқайнар көзін табу.

Міндеті:1. Балалардың сөйлеу дағдыларын дамыту,

мониторингін жүзеге асыру;2. Авторлық жобаның бағдарламасын құру;ІV кезең2016-2017 оқу жылындағы"Жалпылау қорытындылау" Мақсаты: Жаңашыл технология кезеңінде педагог

мамандардың шеберлігі мен шығармашылықбелсенділігінің өсуі.

Міндеті:1. Педагогтардың мамандығының шеберлігі мен

шығармашылық белсенділігінің өсуіне жағдай жасау;2. Жаңашыл технологияны қолдана отырып,

педагогтармен жалпылама және жүйелі тәжірибеалмастыру.

Осы әдістемелік тақырыптың І кезеңі бойыншажаңашыл технология бойынша педагогтарға қайта

7


даярлау курсын өткізу жоспарына сәйкес Семейқаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетіинновациялық білім беру технологиялар орталығынан12 педагог, This certifies that above named person hassuccessfully the Course 'Competent Teachers of the 21 stCentre' курсынан 7 педагог, "Бөбек" Ұлттық ғылыми-практикалық білім беру және сауықтыру орталығынан1 педагог, Өрлеу" БФҰО АҚ филиалы ШҚО бойыншаПҚ БАЙ - нан 4 педагог, Семей мемлекеттікпедагогикалық институты 2 педагог қайта даярлаукурстарынан өтті.

Сонымен қатар жас мамандармен жұмыста өзқарқынында жүріп жатыр.

Ондағы мақсатымыз жас мамандардың кәсібиқұзіреттілігін көтеру, білімін тереңдетіп, тәрбие жөніндегісұрақтарымен тәжірибе алмасу, мектепке дейінгібалалардың денсаулығы мен білім алудағыпсихофизикалық жағдайын қорғау болса, міндетімізпедагогтың кәсіби және жалпы мәдениет деңгейініңкөтермелеуге әрекет жасау, педагог ұстаз - бастауышпедагог, бастауыш педагог-педагог ұстаз, тығызынтымақтастықты ұйымдастыру болып отыр.

Ашық оқу іс-әрекеттер, іс - шаралар, әңгімелесулермен кеңестер арқылы кәсіби жоғарылау және режимдікезді жасау тиімділігін көрсету арқылы педагогтардыңкәсіби шеберліктері арта түседі.

Ақпараттық - бұқаралық құралдармен жүргізілгенжұмыстарды атап айтатын болсақ, областық "Ұстаз"газетіне мақалаларын жариялаған, мақала жазғанпедагогтар - 40%. Қалалық "Вести Семей", "Семей Таны"газетіне мақалаларын жариялаған педагогтар - 20%,жергілікті "ТВК - 6", "Казахстан - Семей" телевизиялықканалдар "Бала,бала, балақан" телебағдарламасына- 10- нан астам шығарылым қойылды. Қысқа жәнеұзақ мерзімді жоба жұмыстарының сан түрліпрезентациясын қорғау жұмыстары да шетте қалмады.Қаланың білім бөлімінің порталына - 100% мақалажазылды.

Білім беру бағдарламасы және кешенді оқытужоспары аталмыш мекеменің мемлекеттік атқаратынқызметінің орындалуын мектепке дейінгі білімнің жәнебала дамуының негізгі үрдісі оқу-тәрбиеніңқамтамасыздығын растайды. Мақсатқа жетудің бастытабысы әр баланы олардың қабілеттеріне қарайбарлық оқу іс - әрекеттеріне қатыстыру.

Базистік стратегияда педагогтың кәсіби дамуындабалабақша тәрбиешісін алға шығаруға, олардыдамытатын әдістемелік көмек болып табылатын:

- Негізгі тәрбиелік - білім үрдісінің игерілуі;- Оқу іс - әрекеттерінің түрлілігі және топтық, жеке

танымдық әрекеттерін ұйымдастыру;- Білім беруде компетенциялық түсінушілігін

арттыруды дамыту.Балабақшадағы әдістемелік жұмыс бұл іс-шаралар

кешені, тәрбиемен тәлім-тәрбиенің әдістемесінжетілдіретін, бағытталған еңбектің және педагогикалықшеберліктің жоғарлауына тиімділігін көрсетеді.

Инновациялық технологияларды тиімді қолдануда,педагогтарға әдістемелік көмек көрсету арқылыөткізілген ашық ұйымдастырылған оқу іс - әрекеттеркестесі арнайы құрылған жоспар бойынша іскеасырылады.

Педагогтардың қалалық, облыстық, республикалық,халықаралық байқаулар мен конференциялары:

№ қатысушылар саны

қалалық облыстық республикалық халықаралық

1. 15

3

8

20

3

№ 12 "Ажар" ясли - бақшасы әрдайым жәнемақсатты бағытталған басқарманың атқаратынқызметтері оқу - тәрбие үрдісі арқылы жүзеге асады.Жыл сайын ұжым алдына білім сапасын жақсартуғадеген оңтайлы мақсаттар қойылады.

Екі жыл ішінде педагогикалық ұжым денсаулықсақтау технологиясын, оқу - тәрбие жұмысынжақсартты. Тәрбиеші қызметінің қорытындысыденсаулық сақтау технологиясын қолдану арқылыөткізілген іс - шаралар мен оқу іс - әрекеттерін өткізді.Денсаулық сақтау технологияларына арналған іс -шаралар ұйымдастыру және өткізу бірінші орынғақойылған.

Мектепке дейінгі мекемедегі ата - аналарменпедагогтар қатысатын түрлі байқаулар да өте қызықты,жоғары деңгейде өткізіліп отырады. Сонымен қатар,балабақшамыз жаппай өткізілетін қалалық деңгейдегііс - шаралардан жүлделі орындарды иеленді.

Педагогтармен бала дамуының адамгершілікқұндылықтары, ішкі жандүниесіндегі адамгершіліктіреттеуші, өзін-өзі тәртібиелей алатын, өз әрекетінбілетін, тұрақты - құнды талдау жасай алатын жәнеөзіндік әрекетті мақсатты және жүйелі түрде жүргізетінжұмыс түрі жүргізіледі.

Мектепке дейінгі балалардың жеке рухани -адамгершілік тұлғасын қамсыздандыру үшін адамибірнеше болмысы сақталады:

- психологиялық - жас ерекшеліктерімен, жұмыстыңжәне қызметтің әдістері мен әрекеттерімен,игерушілікке, тәрбиеленушілердің адамгершіліктікқұндылықтары сұрыпталады.

- балалармен адамгершілік - этикалық білімді жәнеадамдық имандылықты тәжірибеде қолдану;

- педагогикалық мәдениетті үнемі көтеріп отыру;- оқу іс - әрекеттері мен қосымша білім беру,

адамгершілік мәдениеті қатынасын кіріктіру.Патриоттық адамгершілік тәрбиеге арналған және

басқа да әлеуметтік институттармен қарым -қатынастағы мерекелік іс-шаралар да жетерлік.

Екі жыл көлемінде № 12 "Ажар" ясли - бақшасыныңқалалық байқауларға қатысып, жүлделі орындарғаиеленді.

1. 2013 ж. Халықтық сертификат, "Сала көшбасшысы-2013"

2. 2013 ж. Грамота, "Мекеме жанындағы оқу тәжірибеүлкен байқауы" (ІІ орын)

3. 2013 ж. Грамота, "Жаңа жылдық таңғажайып" және"Көктемнің вернисажы" - "Росы" студиясында қалалықбайқау (I.ІІ, ІІІ жүлделі орындар)

4. 2014 ж. Грамота, "Ең үздік мұз қалашығы", (ІІІ орын)5. 2014 ж. Грамота, "Наурыз - 2014" Наурыз

көрмесінде қолданылған қолөнер көрмесінде, (І орын)6. 2014 ж. Грамота, "Көктемнің вернисажы" - қалалық

байқау "Росы" студиясында (I.ІІ, ІІІ жүлделі орындар)7. 2014 ж. Грамота, "Ең үздік психолог - 2014",

аудандық байқау, (ІІІ орын)8. 2014 ж. Алғыс хат, "Қазақстанның болашағы - қазақ

тілінде" ("Қарлығаш", "Күншуақ", "Аяла" )9. 2014 ж. Алғыс хат, "Жас түлек - 2014" қалалық

мереке;10. 2014 ж. Грамота, "Үздік мұз қалашығы" қалалық

байқау, (ІІ орын);11. 2014 ж. Грамота, "Оқу - тәрбие учаскесі" қалалық

байқау, (І орын);12. 2015 ж. Грамота, "Наурыз - 2015", (І орын);13. 2015 ж. Грамота, "Наурызға тарту", (І орын);14. 2015 ж. Грамота, "Қолданбалы қолөнер Наурыз -

2015", (І орын);15. 2015 ж. Грамота, "Сиқырлы би әлемі", (ІІ орын);16. 2015 ж. Грамота, "Ең үздік кигіз үй - 2015", (ІІІ

орын);17. 2015 ж. Грамота, "Креативті тәрбиеші", номинация;

Жылдық жоспарда басқарудың түрлі көріністері,тексерістің әдіс - тәсілдері және педагогтың жұмысжүйесі жүйеленген, оқу үрдісін жоғары дәрежедекөрсету, тәрбиеленушінің бойындағы қабілеттіліктіашуға бағытталған.

¹4 (4) 2015

8


Ақпараттық ресурстар және кітапхананың қоры,балабақшаға алынған компьютерлер жұмысқапайдаланылуға интернет арқылы қазақтелекомнанжүзеге асырылады.

Жыл сайын компьютерлік база және бағдарламалыққамсыздандыру, кітапхананың қорының, инфор-мациялық дерекқоры жаңаланып отырады.

Ойын бөлмелері, қосымша бөлмелер кәсіптік жасақүшін ойын материалдары және әдістемелікәдебиетпен баланың физикалық және интел-лектуалдық дамуы үшін жабдықталып отырады.

№ 12 "Ажар" ясли - бақшасында оқу-әдістемелікәдебиеттер саны- 100 дана, балалар көркем әдебиет- 35 дана, көрнекілік - демонстрациялық материал - 30дана, дидактикалық материал - 16 дана.

Балабақша ашылғалы мекеме жұмысының нәтижесінбағалау үшін рейтинг және мониторинг жүргізіліпотырады. Ондағы басты мақсатымыз, іс-әрекет пенмінез-құлықтағы сапалық өсуді, нәтижені кезіндебайқап, саралап, талдап, дұрыс шешімдер белгіленгенуақытта қойылған мақсатқа сай нақты нәтижеге жету,жаңасапалық сатыға тұрақты көтерілу.

Педагогикалық мониторинг дегенiмiз: бiлiм беружүйесiнiң қызметi туралы ақпаратты жинап, сақтап,саралап, таратуға және оның үздiксiз бақылап отыруға,даму болашағына болжау жасауға мүмкiндiк беретiнжұмыс жүйесi.

Педагогикалық мониторинг жасауға қажеттiақпаратты жинау мына бағыттардан жүзеге асырылады:

- Оқу іс- әрекеттің мазмұны;- Оқу іс- әрекеттің сапасы;- Оқу іс- әрекетті пайдалану;Мониторингтiң атқаратын қызметi1. Әрекет барысына түзетулер енгiзу.2. Елеулi проблемаларды, олардың себептерiн

анықтау, оларды шешуге ықпал ету.

3. Аралық мiндеттерiн орындалу сапасын анықтау,түпкiлiктi нәтиженi болжау.

4. Сауатты түрде басқарушылық шешiмдер қабылдау.Осындай бағыттарды ескере отырып, педагог-

тардың білім сапасын, біліктілігін көтеру мақсатындабалабақшамызда педагогтар арасында оқытатын жәнедамытатын педагогикалық фестиваль, шеберліксыныптары ұйымдастырылды. Фестивальда ашық оқуіс - әрекеттермен тәжірибие алмасу және таратужұмыстары жүргізілді.Тәжірибе таратумақсатында Семейкөпсалалы колледжс т у д е н т т е р і м е нұ с т а з д а р ы н ы ңарасындағы тығызқарым - қатынасқарқынды жүргізілуде.

"Ата - аналармен балабақшаның ынтымақтастығы"рейтингісі.

Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жасұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие беру - қазіргі білім беружәне тәрбиелеудегі басты міндеттердің бірі.

Қазіргі заманда жас ұрпаққа сапалы білім мен саналытәрбие беру әлеуметтік құрылымның ең маңыздыміндеттерінің біріне айналды. ҚазақстанРеспубликасының 2015 жылға дейінгі білімді дамытутұжырымдамасында "Мектепке дейінгі тәрбие үздіксізбілім берудің алғашқы сатысы. Ол баланың жеке басерекшеліг ін ескере отырып, дамытатын орталық"делінген.

Баланы тәрбиелеу, дамыту және білім берумәселелерінде отбасы мен балабақша ұжымыныңбірлескен өзара тығыз байланыста болуы.

Бала тәрбиесі ана сүтінен басталып, өмір бойықалыптасатын күрделі құбылыс. Тәрбиенің ең алғашқынегізі отбасында қаланып, балабақшамен байланысарқылы одан әрі жалғасады. Ондағы мақсатымыз ата-аналармен бірлесе отырып,баланың тұлғасындамытуға бірыңғай білім беру кеңістігін қалыптастыру.

Отбасымен біріг іп балардың өмірін қорғау,денсаулығын сақтау үшін қолайлы жағдай жасау.

Баланың тұлғалық әрекетінің дамуы үшін отбасыменбірге эмоционалды жағдай туғызу, психологиялықжағынан кедергісіз жетілуін қамтамасыз ету.

Отбасының тәрбиесін, әдептерін, дәстүрлердісақтауын ескере отырып, балаларды әлеуметтік ортағақарым-қатынас мәдениетімен таныстыруға ықпалжасау. Осы орайда балабақшамен отбасының тығызбайланысын осы рейтингтен көре аласыздар:

"Ата - аналармен балабақшаның ынтымақтастығы"рейтингісі

Рейтинг "Сотрудничество детский сад и семья"2013-2014 оқу жылы/ учебный год

№ Топ атауы/ Название группы

Ата – аналар

жиналыстары/

родительское

собрание

Ертеңгіліктер/

утрен-ники

Байқаулар/ конкурсы

Іс- шаралар/

Меро- приятие

Топқа көрсеткен

көмегі/ оказание помощи группе

Кәсіптік қатынас/ профессиональное

общение (сауалнама/

анкетирование)

Ата – аналар дың балабақша

өміріне қатысуы/участие родителей в жизни д/сада

Жалпы пайызы/ общий %

1. «Балапан» тобы

63% 44% 52% 18% 15% 74 % 0% 38%

2. «Жұлдыз- ай» тобы

39% 48% 22% 29% 13% 48 % 3,2% 28,8%

3. «Қарлығаш» тобы

42% 58% 48% 35% 45% 61 % 6,4% 42,2%

4. «Талшын» тобы

52% 48% 61% 22% 48% 42 % 3,2% 39,4%

5. «Аяла» тобы

60% 62% 59% 21% 3% 62 % 3,4% 38,6%

6. «Күншуақ» тобы

61% 67% 61% 48% 21% 61 % 6% 46,4%

І орын/ место - "Күншуақ" тобыІІ орын/ место - "Қарлығаш" тобыІІІ орын/ место - "Талшын" тобыІV орын/ место - "Аяла" тобыV орын/ место - "Балапан" тобыVІ орын/ место - "Жұлдыз- ай" тобы

"Ата - аналармен балабақшаныңынтымақтастығы" рейтингісі

2014-2015 оқу жылы№ Топ атауы/

Название группы

Ата – аналар жиналыстары/ родительское

собрание

Ертеңгіліктер/

утрен- ники

Іс- шаралар/ Мероприятие

Топқа көрсеткен көмегі/

Оказание помощи группе

Кәсіптік қатынас/ профессио-

нальное общение (сауалнама/

анкетирование)

Жалпы пайызы/ общий %

1. «Балапан» тобы 31 15 5 3 4 46,5%

2. «Жұлдыз- ай» тобы 31 19 10 4 4 41,1% 3. «Қарлығаш» тобы 33 15 7 3 5 44,4% 4. «Талшын» тобы 35 15 8 3 2 41,2% 5. «Аяла» тобы 35 18 8 5 2 52% 6. «Күншуақ» тобы 34 18 6 3 2 50%

9


І орын/ место - "Аяла" тобыІІ орын/ место - "Күншуақ" тобыІІІ орын/ место - "Балапан" тобыІV орын/ место - "Қарлығаш" тобыV орын/ место - "Талшын" тобы, "Жұлдыз-ай" тобы Тәрбиеленушінің білімінің сараптамасыБалабақшада білім бағдарламаларын қаншалықты меңгергенін, педагог жұмысының сапасын тексеру

мақсатында жылына үш рет білім деңгейін тексеру мониторингі өткізіледі. Тәрбиеленушілердің ҚР мемлекеттікжалпыға бірдей білім беру стандартының педагогтары арқылы оқу үрдісінің қорытынды мониторингісі өткізіліпотырады.

Мониторингтің ұйымдастыру түрі - ол диагностикалық карта.Диагностиканың салыстырмалы көрсеткіштері

2013-2014 оқу жылы

Диагностиканың салыстырмалы көрсеткіштері2014-2015 оқу жылы

Балабақшаның екі жылғы жүргізілген жұмысының рейтингісі бойынша "Ең үздік педагог" номинациясы бойыншаІ орын - Төлахметова Ә.М. - 43 ұпайІІ орын - Мукатаева С.А., Кусайынова А.М. - 41 ұпайІІІ орын - Аукенова А.А.- 40 ұпай,"Ең үздік жанұя" номинациялары бойынша, "Ең үздік топ", "Ең үздік тәрбиеленуші" номинациясы бойынша

"Күншуақ" тобынан Болтовскийлер отбасы, "Күншуақ" тобынан Ярошенко Ульяна - "Ең үздік тәрбиеленуші -2014", "Аяла" тобынан Маратов Батырбек - "Ең үздік тәрбиеленуші - 2014" жеңімпаздары іріктеліп аталғанноминацияларды иеленді. "Ең үздік педагог" номинациясын иеленген педагог Ә.М. Төлахметоваға марапаттаурәсімін балабақша меңгерушісі Ж.С. Сейсембаева жеңімпазға мақтау грамотасымен компьютер, принтерді сыйғатарту етті.

2015-2016 ОҚУ ЖЫЛЫНА ҚОЙЫЛАТЫН МАҚСАТ - МІНДЕТТЕР:

- Балалардың денсаулығы мен өмірін қорғау;- ҚР мемлекеттік жалпыға бірдей стандарттарының базалық минимумын орындау;- Педагогикалық үрдісті оқыту мен тәрбиелеудің жаңа инновациялық технологияларымен

қамтамасыз ету, балалардың "өмірлік жағдаяттарының" тәрбиелік - білімділік жұмыстарынжүйелендіру.

№ Топ атауы Қазан, 2013 ж.

Қаңтар, 2014 ж.

Сәуір, 2014 ж

білім деңгейінің

көрсеткіштері 1 «Жұлдыз - ай» 64% 72,4% 76,6% 12,6% 2 «Балапан» 60% 65% 83% 23% 3 «Талшын» 57% 64% 78% 21% 4 «Қарлығаш» 44% 66% 79% 35% 5 «Аяла» 56% 75% 92% 36% 6 «Күншуақ» 58% 69% 84% 26%

Топ атауы Қазан, 2014 Қаңтар, 2015 Сәуір, 2015 Білім деңгейінің көрсеткіштері

«Күншуақ» 72,3 % 85,2 % 91,6 19,3 % «Аяла» 78,8 82,4% 87,9% 9,1%

«Талшын» 72% 88% 92,2% 20,2% «Қарлығаш» 70,8% 80,1% 85,5% 14,7%

«Жұлдыз - ай» 72,1% 75,2% 81% 8,9% «Балапан» 72% 72% 80% 8%

¹4 (4) 2015

10



МОЛДАГАЛИЕВА ЛЯЗАТЖУРСИНТАЕВНА БАЛАЛАРДЫ ЖАН-ЖАҚТЫ

ДАМЫТУДА

Автор мақалада ата аналар мен жұмыс жүргізудің негізгі алғы шарттарынкеңінен жазып шыққан. Мақалада ата-аналармен өткізілетін іс-шаралардыңтүрлері, оны өткізу формалары ұтымды баяндалған. Автор өзі қызметатқарып отырған бала бақша мысалында ата - анамен жүргізілетін жұмыстүрлерін талдап, арнайы мысалдармен түсіндіруге тырысқан.

В статье автор рассматривает основные аспекты работы с родителями.Описываются виды и формы проводимых работ. Автор делится примерамипроведенной работы с родителями на личном опыте.

In article the author considers the main aspects of work with parents. Types andforms of the carried-out works are described. The author shares examples of thecarried-out work with parents on personal experience.

Мақаланы бастамас бұрын, Жүсіпбек Аймауытовағамыздың мына сөзімен бастасам "баланы бұзуға,түзеуге себеп болатын кезеңде, әр отбасында өсіпкеле жатқа өрімдей ұл қыздардың дені сау, руханибай, еңбекке, білімге құштар болып өсуі ең жоғарғытілек ең биік мақсат. Оның қуат алатын қайнарбастауы отбасы. Отбасының аса құнды ықпалымен әсерін өмірдегі ешнәрсенің күшіменсалыстыруға болмайды. Балаға ата - ана тәрбиесініңорнын ешнәрсе алмастыра алмайды. Отбасы -өмірге сәби әкеліп, оны тәрбиелеп,қалыптастыруда және ұрпақ жалғастыруда теңдесіжоқ орын.

Отбасының балаға тәрбие берушілік қызметтініңмақсаты балаланың жасын, жеке ерекшелігін,психологиялық процестерін ескере отырып,жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу.

Ұлы педагог А. С. Макаренко: " Балалардыңалдында беделді болуды қаламайтын ата - анажоқ. Бірақ қалай, қай бағытта өнеге беріп, өсіріпкеле жатқанын ойламастан, бала санасын руханиөктемдік жасап тәрбиелейтін ата ана баршылық. Бұлбеделді болудың қандай жолы? Мұндай жолменкелген адал баланың санасы жетілгенде өздігіненжойылады" деген.

Отбасы - барлығының басы, жан -жақтыдаумуының негізі болатын тәрбие институты.Отбасындағы ата - ана мен баланың қарым -қатынас нәтижесінде, адамгершілік, эстетикалық,дене тәрбиесінің алғашқы үлгілері қалыптасады.Ал әке мен шеше - баланың алғашқы тәрбиешілері.

Бүгінгі таңда болып жатқан өміріміздегіөзгерістерге байланысты ұстаздар мен ата -аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі артатүсуде. Балаларды оқыту мен тәрбиелеудеотбасының басым ролін мойындай отырып бірлесежұмыс жасау керек. Әрбір ұстаз ата - аналарменқарым - қатынас жасауда түрлі тәсілдерді, қазіргіжаңа технологияларды пайдалана отырып, ата -

ананың қызығушылығын арттыру мақсатында жұмысжасаса, ата - ананың балабақшаға, тәрбиешігедеген көзқарасы өзгерер еді.

Енді осы мақаланы жазу арқылы ата-анаменбалабақша арасындағы ынтымақты, терең байланыстытолығымен ашып көрсетуге тырысамын. Қоғамымыздыңіргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелітәрбие беру - қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі бастыміндеттердің бірі.

Қазіргі заманда жас ұрпаққа сапалы білім мен саналытәрбие беру әлеуметтік құрылымның ең маңыздыміндеттерінің біріне айналды. ҚазақстанРеспубликасының 2015 жылға дейінгі білімді дамытутұжырымдамасында "Мектепке дейінгі тәрбие үздіксізбілім берудің алғашқы сатысы. Ол баланың жеке басерекшеліг ін ескере отырып дамытатын орталық"делінген.


Бала тәрбиесі ана сүтінен басталып, өмір бойықалыптасатын күрделі құбылыс. Тәрбиенің ең алғашқынегізі отбасында қаланып, балабақшамен байланысарқылы одан әрі жалғасады.

Мақсаты:Ата-аналармен бірлесе отырып,баланың тұлғасын

дамытуға бірыңғай біл ім беру кеңістіг інқалыптастыру.

Отбасымен бірігіп балардың өмірін қорғау,денсаулығын сақтау үшін қолайлы жағдай жасау.

Баланың тұлғалық әрекетінің дамуы үшін отбасыменбірге эмоционалды жағдай туғызу, психологиялықжағынан кедергісіз жетілуін қамтамасыз ету.

Отбасының тәрбиесін, әдептерін, дәстүрлердісақтауын ескере отырып, балаларды әлеуметтік ортағақарым-қатынас мәдениетімен таныстыруға ықпал жасау.

Жаңа оқу жылы басталарда ата - аналар туралымәліметтер және отбасының әлеуметтік тобыжинақталып, анықталады.

БАЛАБАҚШАНЫҢ АТА-АНАЛАРМЕНБІРЛЕСЕ ЖҮРГІЗЕТІН ТӘРБИЕЛІК

ЖҰМЫСТАРЫ

11


КМҚК № 12 "Ажар ясли - бақшасы бойынша 2014-2015оқу жылындағы отбасының әлеуметтік топ есебі /Анализ семей по социальным группам по КГКП Ясли -

сад № 12 "Ажар" на 2014-2015 учебный год1. Жалпы мәлімет /Общие сведения саны

1.1 Ата – ананың жалпы саны/Количество родителей 350

1.2 Толық отбасының саны/Полные семьи 164 1.3 Толық емес отбасы саны/Неполные семьи 15

2. Жұмысы туралы мәлімет/ Сведения о работе

Анасы /мама

Әкесі/ папа

2.1 Жұмыс істейтін ата – аналар саны/Количество работающих родителей

143 154

2.2 Жұмыссыз ата – аналар/Безработные родители

27 13

2.3 Мемлекеттік қызметте істейтіндер/Госслужащие

61 47

2.4 Жұмысшылар/ Рабочие 85 90 2.5 Кісіпкерлер/Предприниматели 9 12 2.6 Үй шаруасындағылар/Домохозяйки 36 0

3. Білімі туралы мәлімет/ Сведения об образовании.

Анасы/ мама

Әкесі/ папа

3.1 Жоғарғы білімді/Высшее образование

96 70

3.2 Арнайы орта білімді/Средне-специальное образование

66 77

3.3 Орта білімді/Среднее образование

24 24

3.4 Студенты 1 0

4. Отбасындағы басқа да балалары/Другие дети в семье

5.1 Отбасында 1 – ші бала/В семье 1-ый ребенок

89

5.2 Отбасындағы 2-ші бала/В семье 2-ой ребенок

70

5.3 Отбасындағы 3 – ші бала/В семье 3-ий ребенок

19

5.4 Отбасындағы 4 – ші бала/В семье 4-ый ребенок

2

Ата - аналардың жасы туралы мәлімет /Возрастной состав родителей 5.

Жасы/ Возраст Анасы/мама Әкесі/папа

7.1 20 - 25 50 36 7.2 30 - 35 88 106 7.3 40 - 45 24 36

6. Отбасының материалдық жағдайы /Материальное положение семьи

8.1 Ортадан төмен/Ниже среднего

6 Молдамсеитовтар, Дюсембаевтар, Смагуловтар, Канатбековтар, Ташиевтер, Гордиенко

8.2 Орта / Средний

134

8.3 Ортадан жоғары/Выше среднего

13 Шахметовтар.,Шотаевтар,Кажиевтер, Шегебаевтар,Баймуриновтар,Жармухаметовтар,Турдиндер,Неспбаев тар,Кирибаевтар,Смагуловтар,Мусиновтар,Мендыбаевтар,Гареевтер.

- Барлық отбасы көмекті қажет етеді, көмектүрі отбасының нақты қажеттіліктерінебайланысты болады;

- Ата - анамен жұмысты ұйымдастырубарысында ата - ананы, яғни отбасын тәуелдіету емес, оның қиыншылықтарды жеңумүмкіндігін нығайтуды көздеу;

- Баланың дамуы туралы ақпарат ата -аналарға бала тәрбиелеуде өз ролін жүзегеасыруға ықпал етеді;

- Әрбір отбасы көрсетілген көмектіңтиімділігіне көзі жеткенде ғана, қоғамдықжұмыстарға белсене араласады;

- Тәрбиешімен баланың оқуға дегенқызығушылығын арттыру жолдары түсіндіреді;

- Ата - анамен баланың ортақ қарым -қатынастары жөнінде кеңес беру;

"Балабақшадағы, отбасындағы топтағыкездесетін қайшылықты жағдайларды шешугеарналады"

Тақырыптық кеңес "ата-аналарды психология-лық педагогикалық білім және тәжірибежаңалықтарымен таныстыру, кеңес беру, ойқозғау, ой қорыту "

Педагогикалық семинар " Отбасылықтәрбиенің әдіс - тәсілдеріне арналады.Семинарға тәрбиешілер де, ата - аналар да жанжақты дайындықпен қатысуы қажет"

Шығармашылық кештер " Балабақша ішілікжәне топішілік болып, озық қабілетті,

Ата - аналармен жұмыс жүргізудің негізгі алғышарттары:

- Әрбір отбасының мықты жақтары болады, әрадам жақсы ата - ана болғысы келеді;

танымал ата - аналарды үлгі тұту, насихаттаумақсатында ұйымдастырылады"

Топқа ата - аналарды тартудың қажеттілігі- Балаларда іс - әрекетті таңдаудың үлкен

мүмкіндігі болады;- балаларға маңызды жетістіктерге жете алады;- балаларға отбасы мен балабақша байланысын

сезіну ұнайды;- тәрбиешіге балаларға жетекшілік жасау жеңілірек

болады жекелеп оқыту мүмкіндігі туады;- ата -аналар және отбасы мүшелері өздерінің

балаларының оқытуға қатысы бар екендігін сезінеді;- ата - аналар балабақшадағы оқыту - тәрбие

жоспарларымен танысады;Ата - анамен жүргізілетін жұмысЖұмыс түрлері :- Топішілік ата - аналар жиналысы- Балабақшаішілік ата - аналар жиналысы- Ата - аналармен жеке кездесу- Ата - аналар үшін ашық есік күн- Мерекелік кештерге шақыру- Ата - аналарды тренинг ойындарға қатыстыру- Отбасылық жарыстарға қатыстыру Негізгі міндеттері : - тәрбиешінің топ ата - аналармен құрамын зерттеуі - ата - аналармен тұрақты байланыс орнату - ата - аналар ұжымын құру- ата-аналардың педагогикалық білім дәрежесі мен

мәдениетін үнемі арттырып отыру;- үштік одақ ( бала, ата - ана, тәрбиеші ) жұмысын

жандандыру;Атқаратын қызметі : - ата - аналарды топтағы оқу - тәрбие үрдісінің

мазмұны және әдістемесімен таныстыру; - ата - аналар белсенділерімен жұмыс жүргізу

және әр түрлі қоғамдық ұйымдармен,жұртшылықпен өзара әрекеттесуін қауымдастыру.

Жоғарыда аталып көрсетілген жұмыс түрлерінің біздіңбалабақшадағы атқарылған түрлерін атап көрсететінболсақ: шығармашылық кештер, шебер класс, ашық есіккүні, оқытушы - дамытушы семинарлар, топтың туғанкүні атты мерекелік шаралар және "Ажар барысы","Үлгілі отбасы", "Әмбебап әнші", "Не?, қашан?, қайда?"

¹4 (4) 2015

12


атты ата-аналар арасында сайыстар болды. Бұлсайыстардың мақсаты: ата - аналар мен педагогтардыңмәдениетін көтеру, балалар мен ата - аналарды әр түрлібағыттағы сайыстарға қатыстыру. Өнердің барлық түріарқылы балабақша мен ата-аналар арасында тығызқарым қатынас орнату. Көрермендерге жақсы көңіл күйсыйлау. Әр ата ананың шеберліктерін шыңдау болды.

"Күншуақ" тобында "Не?, қашан?, қайда?"интеллектуалды ойын ҚР балалардың құқығын қорғаутақырыбында өтіп, білгірлер командасы 5-3 ұпайменжеңіске жетті. "Жұлдыз - ай" тобы "Үлгілі отбасы"сайысын өткізіп, 3 отбасының ішінде Бобриктер отбасы"Үлгілі отбасы" номинациясына ие болды.

"Аяла" тобы "Ажар барысы" сайысына Гареев И.,Сагимбаев А., Қайратұлы Д., Абдилов А. сынды әкелерұлдарымен қатысып, ішінде Сагимбаев А. ұлы Алимекеуі "Ажар барысы" атанды.

"Әмбебеп әнші" сайысына "Талшын", "Қарлығаш","Балапан" топтарының ата-аналары қатысты. Ата -аналар өздерінің өнерлерін көрсетті. София Ротару,Верка Сердючко атты Ресей әншілеріне, Қайрат Нұртас,Мақпал Жүнісова, Мадина Садуакасова, Роза Рымбаеваатты қазақ әншілеріне Мустафинова Ә.,СадыковаИ.,Мустафина О., Жұмаханов І., Кудагельдина Г.,Абдилова З. сынды ата - аналар пародия жасап

өнерлерін жоғары деңгейде көрсетті."Әмбебеп әнші" атты номинацияны "Талшын" тобының

ата-анасы Мустафинова Орынгуль мен ЖумалкановИльяс жеңіп алды. "Көрермендер көзайымы" аттыноминацияны әнші Қайрат Нұртасқа пародия көрсеткената-ана Жұмаханов Ильяс жеңіп алды. Барлықұйымдастырылған жұмыстың іске асырылуы, ата-анамен балабақшаның біріккен тығыз қарым - қатынасыныңорнауы болып табылып, оң нәтижесін көрсетті.

Орыс халқының "Масленица" мерекесіне де ата -аналар ат салыса қатысып, тамаша ойын - сауықұйымдастырылды.

"Аналар күні" мерекесіне орай "Менің отбасымдағы еңкеремет адам ол - АНА" атты тақырыпта шығармабойынша "Балапан" тобының Шерубаевтар отбасы жәнеАукишевтар отбасы тартымды шығармаларыменерекшеленді.

Жанұядағы ата - ана мен балабақша арасындағықарым - қатынастың түрлі жақтарын тануға, жан - жақтыталқылауға тырыстық. Отбасы, ұшқан ұя - жылылықтың,жылулықтың мекені. "Отбасы" атауының мәніне тереңүңілер болсақ, оттың да үлкен маңызы бар екенінсеземіз. Сондықтан оттың басы, ошағымыздың түтіні түзуболуы үшін тәрбиеден қол үзбейік.

13


воспитатель

ОСЕЕВА НАТАЛЬЯДМИТРИЕВНА ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ С

СОЦИАЛЬНЫМИ ПАРТНЕРАМИ

Мақалада мектепке дейінгі білім беру мекемесінің жетістікке жетуі,толыққанды дамуы-серіктестіктің негізінде жүзеге асатындығы баяндалады.Балабақшаның мәдени ошақтармен, ғылыми орталықтармен жақсы қарым-қатынас орнатуы балалардың рухани дамуына әсері мол екендігін автор, өзмекемесінің мысалында атап көрсетеді.

В статье рассматриваются достижения и развитие дошкольногоучебного заведения, основанного на товариществе. Автор на примереучебного заведения показывает влияние научных центров и культурноговоспитания на духовное развитие воспитанников.

The article discusses the achievements and development of preschool educationbased on part-nership. The author on the example of educational institution showsthe influence of cultural ed-ucation and scientific centers on pupils' spiritual develop-ment.

Наше дошкольное образовательное учреждение, как и любое другое, является открытой социальной системой,способной реагировать на изменения внутренней и внешней среды. Оно:

- осуществляет взаимодействие со средой;- гибко реагирует на изменяющиеся индивидуальные и групповые образовательные потребности и запросы;- предоставляет спектр образовательных услуг.Одним из путей повышения качества дошкольного образования мы видим в установлении прочных связей с

социумом, как главного акцентного направления дошкольного образования, от которого, на наш взгляд, в первуюочередь зависит его качество. Мы считаем, что развитие социальных связей дошкольного образовательногоучреждения с культурными и научными центрами дает дополнительный импульс для духовного развития иобогащения личности ребенка с первых лет жизни, совершенствует конструктивные взаимоотношения с родителями,строящиеся на идее социального партнерства. Одновременно этот процесс способствует росту профессиональногомастерства всех специалистов детского сада, работающих с детьми, поднимает статус учреждения, указывает наособую роль его социальных связей в развитии каждой личности и тех взрослых, которые входят в ближайшееокружение ребенка. Что в конечном итоге ведет к повышению качества дошкольного образования. Коллективнашего детского сада строит связи с социумом на основе следующих принципов:

1. учета запросов общественности,2. принятия политики детского сада социумом,3. формирования содержания обязанностей детского сада и социума,4. сохранения имиджа учреждения в обществе,5. установления коммуникаций между детским садом и социумом.

КМҚК № 12 ясли –

бақшасы

ГУ Медициналық - әлеуметтікмекемеүшінқарттар және мүгедектердің жалпы түрі. (Рухани - адамгершілік тәрбиесі)

СВА № ІІ «Вита»

(денсаулық,

АҚ ШҚ АЭК кәсіподақ комитеті мен

басшылығымен (медеткерлік, бірлестік)

МКҚК аудандық балалар биологиялық орталығы (таным, экологиялық тәрбие)

Аудандық тарихи – мұражай (таным,

патриоттық тәрбие, адамгершілік)

Газеттер «Арна», «Спектр», Семей

таны, БАҚ (әлеумет, коммуникация)

Семей көпсалалы колледжі,

Электротехникалық колледжі (тәжірбие алмасу, тәлімгерлік,

МДТ туралы ғылыми – әдістемелік

құралдар)

«Жас Жұлдыз» балалар орталығы, «Росы» студиясы

№ 15 жалпы орта білім беретін мектеп

(сабақтастық, сотрудничество )

Мемлекеттік педагогикалық институтының

кітапханасы (коммуникация)

Социальными партнерами в воспитании и развитии детей стали:

¹4 (4) 2015

14


Организация социокультурной связи между детским садом и этими учреждениями позволяет использоватьмаксимум возможностей для развития интересов детей и их индивидуальных возможностей, решать многиеобразовательные задачи, тем самым, повышая качество образовательных услуг и уровень реализациистандартов дошкольного образования.

Мероприятия проводимые по работе с социумом за 2012 - 2015 учебные года:

1. Февраль 2013 г. - благотворительный концерт " ОТ Сердца к сердцу" в ВК РЭК .2. Октябрь 2013 г. - "Бесконечная теплота" ( день пожилого человека, концерт в Доме престарелых).3. Декабрь 2013 г. - Выступление детей в Доме Дружбы народов (праздник, посвященный Дню Первого

презедента).4. Декабрь 2013 г . - Круглый стол совместно с Семейским многопрофильным колледжем и государственными

детскими садами № 8 "Балбобек", № 7 "Ак-бота", № 11 "Ертостик" на тему: "Казахстан Родина весех своих граждан"( на день Независимости РК).

5. Апрель 2014 г. - Проведение мастер - класса преподавателя английского языка Тагаевой А.А. для студентовСемейского многопрофильного колледжа (23 студента).

6. Май 2014 г. - "От сердца к сердцу" благотворительный концерт коллектива детского сада "Ажар" ВК РЭК,посвященный Дню защитника Отечества.

7. Октябрь 2014 г. - Конкурс юных вокалистов "Бала даусы" в Детском центре "Жас жұл-дыз".8. 1 июня 2013,2014 гг.- Участие в конкурсах совместно с Детским центром "Жас жұлдыз".9. Март 2013,2014, 2015 г.г - Проведение праздника "Наурыз" совместно с Детском центром "Жас жұлдыз".10. Апрель 2015 г. - проведение праздника "Наурыз" с участием представителей Дома дружбы (русский, немецкий,

узбекский, татарские центры).11. 2013,2014,2015 гг- обслуживание и сотрудничество с СВА № 11 "Вита"12. 2013,2014,2015 гг- сотрудничество с Театром имени Абая.13. 2014,2015 гг - сотрудничество с балетной школой г.Семей.14. 2013,2014,2015 гг- сотрудничество с музыкальной школой № 1 г.Семей.15. 2013,2014 гг- сотрудничество с биологическим центром г.Семей.

15


заведующаяхозяйством

ЖУМАДИЛОВААНАР

СЕРИКОВНА

МАТЕРИАЛЬНО-ТЕХНИЧЕСКАЯ БАЗА

ЯСЛИ - САД № 12 "АЖАР"

Автор №12 "Ажар" ясли- бақшасының метериал-дық - техникалық базасыжайлы толыққанды мәлі-мет берген. Мақаладабалабақшаның мүлтіксізқызмет көрсетуге толық-қанды жағдай жасап отыр-ғаны баяндалған.

Автор дает подробноеописание материально-технической базы ясли-сада № 12 "Ажар" ивозможность оказаниябезупречных услуг.

The author gives the de-tailed description of materialand technical base of thenursery and kindergarten№12 "Azhar". The article de-scribes the complete impec-cable services.

КГКП "Ясли - сад № 12 "Ажар" функционирует сдекабря 2012 года, все помещения, отвечаютсанитарно-гигиеническим, противоэпидемическимтребованиям и правилам пожарной безопасности, а также психолого-педагогическим требованиям кблагоустройству дошкольных учреждений.

Ясли - сад № 12 "Ажар - отдельно стоящее,двухэтажное здание, центральное отопление, вода,канализация, сантехническое оборудование в хорошемсостоянии.

2 групповые комнаты и спальные комнаты в младшихгруппах отделены друг от друга, остальные 4 совмещеныс игровой комнатой. Каждая группа имеет свой вход.Все группы в достаточной мере обеспечены детскоймебелью, игровым оборудованием, развивающимиигрушками.

Состояние материально-технической базы детскогосада соответствует педагогическим требованиям,современному уровню образования и санитарнымнормам. Все базисные компоненты развивающейпредметной среды детства включают оптимальныеусловия для полноценного физического, эстетическогопознавательного и социального развития детей иобеспечивают превышение требованийгосударственного образовательного стандарта. К нимотносятся:

- медицинский кабинет;- процедурный кабинет, изолятор;- методический кабинет;- музыкальный зал;- прачечная- мастерская по пошиву- пищеблок- бухгалтерия- кабинет заведующей- складские помещенияНа прачечном блоке ДОУ установлено следующее

оборудование:- стиральная машина "LG" (8 кг) - 3шт.;- центрифуга "ARISTON" (8 кг) - 2 шт.;- гладильная доска - 1 шт.;- утюги "Panasonic" - 1 шт.; "Tefal" - 1 шт.;

- оборудование, электропроводка, заземление;- стеллажи для белья - 2 шт.Эксплуатация оборудования производится в

соответствии с требованиями техники безопасности.Пищеблок состоит из нескольких помещений:- горячий цех;- мясорыбный цех;- холодный цех;- овощной цех; моечная кухонной посуды;- моечная тара;- склад (кладовые).Данные объемно-планировочные решения помещений

пищеблока предусматривают последовательностьтехнологических процессов, исключающих встречныепотоки сырой и готовой продукции.

Воспитанники имеют возможность получать горячую,свежеприготовленную диетическую пищу. Вассортименте продуктов еженедельно присутствуютсвежие овощи, фрукты и соки.

Так же оборудована хозяйственная зона: помещениядля хранения хозяйственного инвентаря, овоще-хранилище, площадка для сбора мусора и пищевыхотходов.

Территория детского сада занимает 978 кв.м., длякаждой возрастной группы отведена отдельная игроваяплощадка, на которой размещены игровые комплексыи теневые навесы.

А так же имеется спортивная площадка, оснащённаяспортивным гимнастическим оборудованием,способствующий активизации двигательной активностидетей.

На спортивной площадке имеются:- баскетбольные стойки - 2 шт.;- перелаз детский - 2 шт.;- перекладины разновысокие трехуровневые - 1 шт;На территории ДОУ размещено металлическое

оборудование:Горки - 6 шт.;Турник "Ракета" - 7 шт.;Змейка для ходьбы - 2 шт.;Лабиринт "Зигзаг" - 6 шт.;Песочницы - 6 шт.;Беседки - 6 шт.;Домик детский из ДСП - 1 шт.;Качеля детская двухместная - 3 шт.;Турник "Лиана" - 1 шт.;Турник "Перелаз" - 4 шт.;Турник "Паутина" - 3 шт.;Турник маленький для ходьбы - 3 шт.;Для продуктивной и творческой деятельности детей и

сотрудников ДОУ в образовательно-воспитательномпроцессе задействовано 53 единицы техническихсредств обучения:

- компьютеры - 6 шт.;- ноутбук - 2 шт.;- Принтер цветной - 2 шт.;- Принтер ч/б - 3 шт.;- Принтер МФУ - 3 шт.;- брошюровщик - 2 шт.;- проектор - 2 шт.;- микрофон - 4 шт.;- синтезатор - 1 шт.;- пианино - 1 шт.;- телевизор - 7;- Домбыра - 10 шт.;- Аппарат для ламинирования - 2 шт.;- Планшет - 1 шт.;- Муз. Центр - 1 шт.;- Световое, лазерное оборудование - 1 шт.;- Муз. проф аппаратура - 1 шт.;- Цифровая видео/фото камера - 1 шт.;- Аппарат телефон - 2 шт.;- Факс - 1 шт.;

¹4 (4) 2015

16


Мақалада баланы жан-жақты дамытуда ӨТШТ (Өнертапқыштықтапсырмаларды шешу теориясы ) әдіс-тәсілдерін қоданудың артықшылықтарыталданған. Автор өнертапқыштық тапсырмалардың мектепке дейінгібалалардың шығармашылық қиялдарының артуына, диалектикалық ойауқабілеттерінің дамуына әсерін жазып шыққан. Сонымен қатар, ұжымдық , жекеойындар түрлерін, мысалдар арқылы ұсынған.

Статья посвящена анализу применения методов ТРИЗ (теория решенияизобретательских задач) в разностороннем развитии детей. Автор описываетвлияние изобретательских задач на развитие творческого воображения идиалектического мышления. Также представлены виды коллективных ииндивидуальных игр.

The article analyzes the application of TRIZ (Theory of Inventive Problem Solving) indiversifying the children. The author describes the effect of inventive problem solvingto develop the creative imagination and dialectical thinking. Along with this the authorpresents kinds of collective and individual games.

заведующая КГКП“Ясли сад № 12 “Ажар”

СЕЙСЕМБАЕВАЖАНАР СЕРИКОВНА

Обществу нужны люди интеллектуально смелые,самостоятельные, оригинально мыслящие, творческие,умеющие принимать нестандартные решения и небоящиеся этого.

Дошкольное детство - это тот особый возраст, когдаребенок открывает для себя мир, когда происходятзначительные изменения во всех сферах его психики(когнитивной, эмоциональной, волевой) и которыепроявляются в различных видах деятельности:коммуникативной, познавательной, преобразующей. Этовозраст, когда появляется способность к творческомурешению проблем, возникающих в той или инойситуации жизни ребенка (креативность). Умелоеиспользование приемов и методов ТРИЗ (теориирешения изобретательских задач) успешно помогаетразвить у дошкольников изобретательскую смекалку,творческое воображение, диалектическое мышление.

Цели и задачи ТРИЗ - не просто развить фантазиюдетей, а научить их мыслить системно, с пониманиемпроисходящих процессов, дать в руки воспитателяминструмент по конкретному практическому воспитаниюу детей качеств творческой личности, способнойпонимать единство и противоречие окружающего мира,решать свои маленькие проблемы.

Исходным положением тризовской концепции поотношению к дошкольнику является принципприродосообразности обучения. Обучая ребенка,педагог должен идти от его природы.

ТРИЗ для дошкольников - это система коллективныхигр, занятий, призванная не изменять основнуюпрограмму, а максимально увеличивать ееэффективность.

"ТРИЗ - это управляемый процесс создания нового,соединяющий в себе точный расчет, логику, интуицию",так считал основатель теории Г.С.Альтшуллер и егопоследователи.

Основным рабочим механизмом ТРИЗ служиталгоритм решения изобретательских задач. Овладевалгоритмом, решение любых задач идет планомерно,по четким логическим этапам: корректируетсяпервоначальная формулировка задачи; строитсямодель; определяются имеющиеся вещественно -полевые ресурсы; составляется ИКР (идеальныйконечный результат); выявляются и анализируются

физические противоречия; прилагаются к задачесмелые, дерзкие преобразования.

Алгоритм решения изобретательских задачОсновным средством работы с детьми является

педагогический поиск. Педагог не должен давать готовыезнания, раскрывать перед ним истину, он должен учитьее находить. Если ребенок задает вопрос, не надо тутже давать готовый ответ. Наоборот, надо спросить его,что он сам об этом думает. Пригласить его крассуждению. И наводящими вопросами подвести ктому, чтобы ребенок сам нашел ответ. Если же не задаетвопроса, тогда педагог должен указать противоречие.Тем самым он ставит ребенка в ситуацию, когда нужнонайти ответ, т.е. в какой - то мере повторить историческийпуть познания и преобразования предмета или явления.

На первом этапе дети знакомятся с каждымкомпонентом в отдельности в игровой форме. Этопомогает увидеть в окружающей действительностипротиворечия и научить их формулировать.

Игра "Да - Нетки" или "Угадай, что я загадала"Например: воспитатель загадывает слово "Слон", дети

задают вопросы: "Это живое? Это растение? Этоживотное? Оно большое? Оно живет в жарких странах?Это слон? ", воспитатель отвечает только " да" или "нет",пока дети не угадают задуманное.

Когда дети научатся играть в эту игру, они начинаютзагадывать слова друг другу. Это могут быть объекты:"Шорты", "Машина", "Роза", "Гриб", "Береза", "Вода","Радуга" и т.д. Упражнения в нахождении вещественно -полевых ресурсов помогают детям увидеть в объектеположительные и отрицательные качества. Игры:"Хорошо - плохо", "Черное - белое", "Адвокаты -Прокуроры" и др.

Игра "Черное-белое"Воспитатель поднимает карточку с изображением

белого домика, и дети называют положительныекачества объекта, затем поднимает карточку сизображением черного домика и дети перечисляютотрицательные качества.

На втором этапе детям предлагаются игры спротиворечиями, которые они решают с помощьюалгоритма.

Пример: "Учеными выведена новая порода зайца.Внешне он, в общем - то, такой же, как и обычные зайцы,

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТРИЗ В РАЗВИТИИКРЕАТИВНЫХ

СПОСОБНОСТЕЙ ДОШКОЛЬНИКОВ

17


но только новый заяц черного цвета. Какая проблемавозникнет у нового зайца? Как помочь новому зайцувыжить?"

Ответы детей: (На черного зайца легче охотитьсялисе... Особенно его хорошо видно на снегу...

Теперь ему только под землей надо жить... Или там,где вообще нет снега, а только черная земля... А гулятьему теперь надо только ночью... Ему надо жить слюдьми, чтобы они заботились о нем, охраняли его...)

Начало мысли, начало интеллекта там, где ребеноквидит противоречие, "тайну двойного". Воспитательдолжен всегда побуждать ребенка находитьпротиворечия в том или ином явлении и разрешать.

Разрешение противоречий - это важный этапмыслительной деятельности ребенка. Для этогосуществует целая система методов и приемов,используемая педагогом в игровых и сказочных задачах.

Метод фокальных объектов (МФО) - перенесениесвойств одного объекта или нескольких на другой.

Например, мяч. Какой он? Смеющийся, летающий,вкусный; рассказывающий на ночь сказки.

Этот метод позволяет не только развиватьвоображение, речь, фантазию, но и управлять своиммышлением. Пользуясь методом МФО можно придуматьфантастическое животное, придумать ему название, ктоего родители, где он будет жить и чем питаться, илипредложить картинки "забавные животные","пиктограммы", назвать их и сделать презентацию.

Метод "Системный анализ" помогает рассмотреть мирв системе, как совокупность связанных между собойопределенным образом элементов, удобнофункционирующих между собой. Его цель - определитьроль и место функций объектов и их взаимодействиепо каждому подсистемному и надсистемному элементу.

Например: Система "Лягушонок", Подсистема (частьсистемы) - лапки, глаза, кровеносная система,Надсистема (более сложная система, в которую входитрассматриваемая система) - водоем.

Воспитатель задает вопросы: "Что было бы, если бывсе лягушки исчезли?", "Для чего они нужны?", "Какуюпользу они приносят?" (Дети предлагают варианты своихответов, суждений). В результате приходят к выводу, чтовсе в мире устроено системно и если нарушить однозвено этой цепочки, то непременно нарушится другоезвено (другая система).

Методика ММЧ (моделирование маленькимичеловечками) - моделирование процессов,происходящих в природном и рукотворном мире междувеществами (твердое-жидкое-газообразное).

Игра "Кубики" (на гранях которого изображены фигурки"маленьких" человечков и знаковые взаимодействиямежду ними) помогает совершать малышу первыеоткрытия, проводить научно - исследовательскую работуна своем уровне, знакомиться с закономерностямиживой и неживой природы. С помощью таких"человечков" дети составляют модели "Борща", "Океана","Извержение вулкана" и т.д.

Приемы фантазирования:Сделать наоборот. Этот прием изменяет свойства и

назначение объекта на противоположные, превращаетих в антиобъекты.

Пример: антисвет делает предметы невидимыми, в товремя, когда свет делает предметы видимыми.

Увеличить - уменьшить. Применяется для изменениясвойства объекта. С его помощью можно изменятьразмер, скорость, силу, вес предметов. Увеличение илиуменьшение может быть в неограниченных пределах.

Динамика - статика. Применяется для изменениясвойств объекта. Предварительно необходимоопределить, какие свойства объекта являютсяпостоянными (статичными), а какие переменными(динамичными). Чтобы получить фантастическийобъект, нужно по приему "динамика" превратить

постоянные свойства в переменные, а по приему"статика" - переменные свойства в постоянные.

Пример: Компьютер, измененный по приему"динамика", мог бы изменять форму ( превращать вочто - нибудь). А человек, измененный по приему"статика", имел бы всю жизнь, начиная с годика,одинаковый рост (рост взрослого человека).

Особый этап работы педагога - тризовца - это работасо сказками, решение сказочных задач и придумываниеновых сказок с помощью специальных методик.

Коллаж из сказок.Придумывание новой сказки на основе уже известных

детям сказок. " Вот что приключилось с нашей книгойсказок. В ней все страницы перепутались и Буратино,Красную Шапочку и Колобка злой волшебник превратилв мышек. Горевали они, горевали и решили искатьспасение. Встретили старика Хоттабыча, а он забылзаклинание..." Дальше начинается творческаясовместная работа детей и воспитателя.

Знакомые герои в новых обстоятельствах. Этот методразвивает фантазию, ломает привычные стереотипы удетей, создает условия, при которых главные героиостаются, но попадают в новые обстоятельства, которыемогут быть фантастическими и невероятными.

Спасательные ситуации в сказкахТакой метод служит предпосылкой для сочинения

всевозможных сюжетов и концовок. Кроме умениясочинять, ребенок учится находить выход из, порой,трудных обстоятельств.

Сказки, по-новому. Этот метод помогает по - новомувзглянуть на знакомые сюжеты.

Сказки от "живых" капель и клякс.Сначала надо научить детей делать кляксы (черные,

разноцветные). Затем даже трехлетний ребенок, глядяна них, может увидеть образы, предметы или ихотдельные детали и ответить на вопросы: "на что похожатвоя или моя клякса?", "Кого или что напоминает?"далее можно прейти к следующему этапу - обведениеили дорисовка клякс. Образы "живых" капель, клякспомогают сочинить сказку.

Моделирование сказокВ начале необходимо обучить дошкольников

составлению сказки по предметно - схематическоймодели. Например, показать какой - то предмет иликартинку, которая должна стать отправной точкойдетской фантазии.

Пример: черный домик (это может быть домик бабыЯги или кого - то еще, а черный он потому что тот, ктоживет в нем - злой...)

На следующем этапе можно предложить несколькокарточек с уже готовым схематичным изображениемгероев (люди, животные, сказочные персонажи, явления,волшебные объекты). Детям остается только сделатьвыбор и придумывание сказки пойдет быстрее. Когдадети освоят упрощенный вариант работы со схемами ксказке, они уже смогут самостоятельно изобразить схемук своей придуманной сказочной истории и рассказатьее с опорой на модель.

Работа педагога - тризовца предполагает беседы сдетьми на исторические темы: "Путешествие в прошлоеодежды", "Посуда рассказывает о своем рождении","История карандаша" и т.п. рассматривание объекта вего временном развитии позволяет понять причинупостоянных совершенствований, изобретений. Детиначинают понимать что изобретать - это значит решатьпротиворечие.

На прогулках с дошкольниками рекомендуетсяиспользовать различные приемы, активизирующиедетскую фантазию: оживление, динамизацию,изменение законов природы, увеличение, уменьшениестепени воздействия объекта и т.д.

В развитии мыслительной деятельностидошкольников особую роль играют занимательные

¹4 (4) 2015

18


задачи и развивающие игры, способствующие развитиютворческого и самостоятельного мышления, рефлексии,а в целом - формированию интеллектуальной готовностик обучению в школе.

Подготовительный этап можно начать с игровыхупражнений типа "Дорисуй", "Дострой", "Составькартинку из геометрических фигур", "На что это похоже?","Найди сходства", "Найди различия".

Для дальнейшего развития творчества, воображения,самостоятельности, внимания, сообразительностипредлагаются задания со счетными палочками. Сначалапростые: " Построй домик из 6, 12 палочек", затемпосложнее: " Какую палочку надо переложить так, чтобыдомик смотрел в другую сторону?". На основном этапецелесообразно использовать игры - головоломки :арифметические, геометрические, буквенные, сошнурками; шахматы; сочинять загадки и составлять иотгадывать кроссворды.

Загадка - это серьезное упражнение для ума,важнейший путь пополнения знаний и средствоупражнения в остроумии.

Обучать детей классифицировать, устанавливатьпричинно - следственные связи помогают игры -

упражнения: "Что лишнее?", "Что вначале, что потом?","Какую фигуру надо поставить в пустую клетку?"

Игры: "Логический поезд", "Большое Лу - Лу".Дети составляют логическую цепочку слов из картинок,

объясняя, чем они связаны.При подготовке детей к школе целесообразно

использовать упражнения и задачи: на общее развитие;на проверку инерции мышления; на использованиеприемов фантазирования.

Участвуя в "тренажерах ума", дети получаютнеобходимые навыки использования приемов и методовТРИЗ. Комплекс упражнений "Тренажер ума":

Использование в работе методов и приемов ТРИЗпозволяет отметить, что малыши почти не имеютпсихологических барьеров, но у старших дошкольниковони уже есть. ТРИЗ позволяет снять эти барьеры, убратьбоязнь перед новым, неизвестным, сформироватьвосприятие жизненных и учебных проблем не какнепреодолимых препятствий, а как очередных задач,которые следует решить. Кроме того, ТРИЗподразумевает гуманистический характер обучения,основанный на решении актуальных и полезных дляокружающих проблем.

19



МОЛДАГАЛИЕВА ЛЯЗАТЖУРСИНТАЕВНА МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ТӘРБИЕ

МЕКЕМЕЛЕРДЕГІ БІЛІМ МЕНТӘРБИЕ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР

Автор өз мақаласын мектепке дейінгі тәрбие мекемелердегі білім берудегіинновацияларға арнайды. Мақала негізінен №12"Ажар" ясли-бала бақшасындажүргізіліп жатқан жаңа технологияларды талдауға бағытталған. Автор осытехнологияларды қолдану арқылы бала бақша тәрбиеленушілерінің жеткенжетістіктері мен қалыптасқан дағдыларын баяндайды.

Статья посвящена инновациям в воспитании и обучении детей вдошкольных образовательных учреждениях. Статья направлена на анализиспользования новых технологий с саду-яслях №12 Ажар. Авторрассказывает о успехах, достигнутых благодаря использованию данныхтехнологий.

Article is devoted to innovations in education and training of children in preschooleducational institutions. This article aims to analyze the use of new technologies atthe nursery and kindergarten № 12 "Azhar". The author tells us about the suc-cesses, achieved through the use of these technologies

"Қазақстан - 2030" стратегиялық бағдарламасындаелбасы Н.Ә.Назарбаев бағыт - бағдар бергендей, әрпедагогтің басты міндеті-заман талабына сай жан-жақты, салауатты ұрпақ тәрбиелеу. Балабақшаға алғашкелген, ақ қағаздай еш жазу түспеген бүлдіршінді білімжиынтығының негізі қаланған тұлға етіп дайындап,мектепке шығарып салу - өмірге жолдама беруменбірдей. Бүгінгі технология мен ақпарат дамыған замандапедагог-тәрбиешілер жан-жақты дамыған болуыменқатар, терең білімді, білікті, жаңа технологияны жетікмеңгерген және өзінің кез-келген іс-әрекетінде біліктілігінкеңінен қолдана білуі қажет.

Биылғы жаңа оқу жылындағы әдістемелік жұмыс №12 "Ажар" ясли - бақшасында қызу басталып кетті. Жаңаоқу жылындағы әдістемелік сағатқа құрылған жоспарыбойынша айына бір рет педагогтар инновациялықтехнологиялар презентациясын көрсету, тәжірибеалмасу жоспарланған. Жаңадан келген жасмамандарға, педагогтарға инновациялықтехнологияларды мектепке дейінгі мекемелерде,тәжірибеде қалай қолдануға болатындығынпрезентация арқылы бағыт - бағдар беру, өзіндікбілімдерін көтеру көзделген.

Ондағы біздің міндетіміз тәрбиелеу мен оқытудыңнегізгі қалпы оқу іс - әрекетімен, оның түрлерімен,әдіс-тәсілдерімен, сабақтастығымен қаруландыру;

- жаңашыл педгогтардың оқыту әдістеріншығармашылыққа пайдалану, арқылы оқыту үрдісінжетілдіру;

- таңдап алынған технология түрін көрсетіп айта білу;- маңызды технология түрлерін, сапалы жұмыс

жүргізуде тәжірибеде үйлесімді, дұрыс қолдана білугеүйрету;

Осы қыркүйек айындағы бірінші тақырыбымыз:"Кюизенер таяқшалары" болды. Баланың таным менқоршаған ортаны білудегі қарапайым қажеттіліктерінқанағаттандыруға ізденіс ойындары көмектесетінібәрімізге мәлім. Сол себептен балаларға анағұрлымқызықты, жалықтырмайтын әр түрлі елдіңпедагогтарының, ресей мен шетелдің дидактикалыққұралдарын Б. Никитиннің дамытушылық ойындарын,Дьеништің блоктарын, "Лего", Кюизенер санаутаяқшаларын тағы басқа ойындарды, "Мнемотаблица","Монтесорри" әдістемесінің, "Тәй - тәй "технологияла-рының элементтерін қолдану арқылы, білім кеңістігенкеңейтуде педагогтарға ұсыныс айтылды.

Баланың таным мен қоршаған ортаны білудегі

қарапайым қажеттіліктерін қанағаттандыруға ізденісойындары көмектеседі. Әр түрлі елдің педагогтары ресеймен шетелдің дидактикалық құралдарын (Б. Никитинніңдамытушылық ойындарын, Дьеништің блоктарын,"Лего", Кюизенер санау таяқшаларын т.б),технологияларын қолданып, әлемдік білім кеңістігенкеңейтуде.

Қазіргі таңда белгілі бельгия математигі Кюизенер,арнайы таяқшалар арқылы балаларға математика негізінүйретудегі тәжірибесін мектепке дейінгі мекемелердіңпрактикасында кездестіруге болады.

Кюизенер таяқшаларымен жұмыс істеудегі міндетіміз:- Сандық тізбектілігін, санның құрамының ұғымын

белгілі нысанға келтіру- "Оң - сол", "Арасында", "Ұзын- қысқа", "Биік- аласа"

және т.б. ұғымдарын қалыптастыру;- Бүтіндік бөлшектерге бөлуді, шартты өлшеуіштермен

бөлуге үйрету;- Сандарды алу, қосуға үйрету;- Ойлау, зейін, көру, есту, қиял, тілін дамыту сияқты

психикалық үрдісті дамыту;- Балалардың шығармашылығын, қиялдың және

қиялдың танымдық белсенділігін дамыту және ұжымдықжұмыс істеуге тәрбиелеу

Құрамында әр түрлі санды білдіретін көптегентаяқшалар топтамасы бар. Бірақ барлық топтама өзінетән бір ортақ принципке жүгінеді:

- Әр түрлі ұзындықтағы барлық таяқшалартіктөртбұрышты параллелепипед пішінді болып келеді.Оның негізінде қабырғаларының ұзындығы 1см теңшаршы болады.

- Ұзындықтары бірдей таяқшалар бір түспенбелгіленген. Топтамада (қорапта) 10 түсті таяқшаларбар, олар: ақ, қызғылт, көгілдір, қызыл, сұр, жасыл,күлгін, көк, сары, тоқсары; ең қысқа, ұзындығы 1смтаяқшаны "шаршы" деп атауға болады.

- Әр таяқша алдыңғы таяқшадан 1см артық; яғни ақтаяқша 1 деген санды білдірсе, келесі 2 санын білдіретінтүс- қызғылт, 3- көгілдір т.с.с.

Кюизенер таяқшалары үш жастан асқан балаларменжұмыс істеуге арналған. Балалар үйренгенін ұмытыпқалмас үшін, іс - әрекеттерді жүйелі түрде өткізгендұрыс.Санау таяқшаларының балалардықызықтыратыны, олармен жазықтықта тігінен де,көлденеңінен де қойып құрастыруға болады. Бұл,балаларға орындаған модельдерін бір жазықтықтанекінші жазықтыққа ауыстыруына мүмкіндік береді.

¹4 (4) 2015

20


Көлемді санау таяқшаларының барлық мектепкедей інг і мекемелерде болмауына байланысты,олардың орнына қатырма қағаздан жасалғанжолақшаларды пайдалануға болады. Олардың түсімен ұзындығы Кюизенер таяқшаларына сәйкес болукерек.

Қатырма қағаз таяқшаларымен өздігінен жабысатыннемесе магнитті тақталарда жұмыс істеген ыңғайлы.Олар, балалардың бөлмеде еркін жүруіне, бір - біріментоп құрып әрекеттенуіне мүмкіндік береді.

Сандарды түс пен көлем арқылы символикалықтаңбалау, балаларды санау мен өлшеу үрдісіндегі сантүсінігімен танысуға мүмкіндік береді.

Модельдеу барысында, бала шығармашылық ойлау,қиялдау қабілетін дамыта отырып, нақты заттарды (үй,ағаш, адам т.б) санау таяқшалармен алмастырады.Яғни, баланың шығармашылық танымы қалыптасады.Бұл қасиеттерсіз кез келген әр түрлі мамандық иелерініңәрекеті де мүмкін емес.

Таяқшаларарқылы өткізілетін ойындар ментапсырмалар, балаларды қайраттылыққа, алғаұмтылуға, өз мақсатына жетуге, өздігінен әрекеттенуге,дербестікке, ұйымшылдыққа, өзіндік бақылауға,жігерлікке тәрбиелейді.

Бос уақытта "Домино", "Кім бірінші сан құрайды?" т.б.коллективті ойындар мен тапсырмаларды орындаубарысында, ата - ана мен бала, педагог пен балаарасында интелектуалды тығыз байланыс пайдаболады.

"Мектепке дейінгі мекемелерде ойын технологиясынқолдану" атты тақырыпта өз ойларымен бөлісті.Балабақшадағы тәрбиелеу-оқыту жұмысында ойынтехнологиясын қолдана отырып, балалардың тіліндамыту, сөздік қорларында еркін қолдану, әрі оныкүнделікті іс-әрекет кезіндегі тілдік қарым-қатынастақолдана білуге жаттықтыру ісіне ерекше мәнберілетіндігін айтты.

Ойын технологиясы - балалардың таным белсендігінжандандыратын, өздігінен ойлауын дамытатынтәсілдердің бірі. Олар кез - келген оқу материалынқызықты да тартымды етіп, балалардың көңіл - күйінкөтеруге, өздерінің жұмыстарына қанағаттануға жәнеөтілген тақырыпты жеңіл меңгеруге көмектеседі.Тақырыпты ашу барысында ойын арқылы дамытуғаарналған тапсырмалар жүйелі қолданылып,ұйымдастырылып отырса, сонда ғана тәрбиешініңтақырып мақсатын ашуына мүмкіндік береді. Бүгінгіөткізілген әдістемелік сағаттан педагогтар өздерінің іс-тәжірибелерімен алмасып, жас мамандар жаңа құндымағлұматтар алды.

"Балабақшада ақпараттық-инновациялықтехнологиялар арқылы балалардың танымдық қабілетінарттыру" тақырыбы, ондағы мақсатымыз балалардыкомпьютер әлемімен таныстыру; жаңа технологияменоқу іс-әрекеттерін өткізу, балаларды жаңатехнологиялық ақпаратпен таныстыра отырып,балалардың қызығушылығын, танымдық құзіреттілігінарттыру болып табылады. Сонымен қатар, "Қастерліқалам", "Электронды қазақ үй" атты дыбысты, суреттікітапшалар бала тәрбиесі ғылымын зерттеуге көптенкөмек тигізеді. Баланың ой - өрісін дамытатынтаптырмайтын құралдармен мамандарымыз жұмысжасауда. Мультимедиялық оқулықтар балабақшабүлдіршіндеріне арналған таптырмас құрал екенібәрімізге мәлім. Келешек ұрпағымыздың жан-жақты,терең білімді, яғни интеллектаулды деңгейін жоғарыболуына,заман талабына сай жаңашыл тұлғатәрбиелеуде нәтижелі жұмыс жасауды алға қойғанпедагогтар осы ақпараттық инновациялық технологияныжиі пайдалануда.

"Тәй-тәй" технологиясы мен әдістемелерді оқу-тәрбиеүрдісінде қолдануда тиімділігін байқадық. "Тәй-тәй"технологиясының негізгі мақсаты әр баланың жеке

қабылдауы мен даму кезеңдерін есепке ала отырып білімберу.

Технологияның балаларға іс-әрекеттерді таңдаумүмкіндігіне, зерттеу ісімен шұғылдануына, іскер жәнетапқыр болуына жағдай жасайды. Сонымен қатар оқу-тәрбие үдерісіне отбасы белсенді қатысады. Ата-аналаржалпы ашық есік күндері өнер орталықтарында әрбағыттағы өнерді қабылдауын дамыту мақсатында(мүсіндеу, жапсыру, сурет) ата - аналар тәрбиешілергекөмектеседі. Сезім мен өнерді түсінугетәрбиелеу.Өнермен шұғылдануға қажетті құралдарғажауапкершілікпен қарауға үйрету. Ақыл ой қабілеттеріндамыту майда қимыл қозғалыстардың нақтылығындамыту өзіндік шығармашылық қасиеттеріарқылы(жапсыру, мүсіндеу, сурет салу) өткізілген әртүрлітақырыпқа сай табиғи материалдардан заттық мазмұндыжәне сәндік сурет салу, немесе сәндік бұйымдар жасауғажетекшілік етеді.

"Баланың логикалық ойлау қабілетін арттыратын ойынтүрлері немесе Дьенеш жүйесі" 48 түрлі геометриялықпішіндер жинағы болып табылады. Бұл жүйенің негізгімақсаты: баланың логикалық ойлау қабілетін осы ойынтүрлерін пайдалана отырып, дамыту. Яғни баланыңқарапайым математикалық ұғымы, қарапайымойланудан біртіндеп дамыта отырып күрделене ойлауғадағдыландыру болып табылады. Н.Д.Осеева жасмамандарға бірнеше ойын түрлерін таныстыра отырып,ойната отырып баланың түс, пішін, көлем туралыұғымдарын дамыту, салыстыру, бағдарлай білудағдыларын қалыптастыруда "Дьенеш жүйесіндегі "құрастырмалы ойын түрлернің маңызды роль атқарады.

Тағы бір инновациялық технологияларыныңтүрлері"Монтессори әдістемесі".

"Монтессори әдістемесінің" негізгі ұстанымдары -ойын түріндегі тәрбие мен оқыту жаттығулардыңдербес орындалуы.

"Монтессори әдістемесі" баламен жекеленген, тез тілтабысу негізде:

Бала дидактикалық ойын мен ойынның ұзақтылығынөздері таңдайды, өздерінің ырғағында дамиды.Монтессори әдістемесінің өзгешелігі - арнайы дамуорталығы және бала өзінің жеке зейіндерін айқындайалатын, жеке қабілетін ашатын кілті.

Соңғы кездері баланы ерте жастан дамытатынМонтессори әдістемесі, кеңінен таралған. Дүкендердемонтессори талаптарына сай жасалған дамытушыойыншықтар сатылады. Ол ойыншықтар "Бауды байлау","Әр пішіннен өз үйіңді тап" және т.б. с.с.

Монтессори материалдарын қолдан жасауға болады.Олар: есту қабілетін жақсартатын дыбысты цилиндр -(киндер қорапшасынан жасалған); бұдырлы кесте - бұлсезу қабілетіне, жұқа моторикаға арналған; рамкадағыбайлаулар құралы - балаға ұсақ моториканың дамуынакөмектеседі; бантик тақтайшамен-банттерді байлауғаүйретеді, сонымен қатар қимыл - қозғалыстың үйлестігінжәне тақтаның игерушілігінің бөлек-бөлек нұсқаларындамытады.

"Балабақшада интерактивті оқыту технологиясы"тақырыбы да қазіргі таңда көптеген интерактивтікбағдарламалық бөлімдер, қозғалмалы объектілер құруғамүмкіндік беретін векторлық және графикалықжабдықтар көптеп шығып, қолданыс табуда. Осындайқұралдарды біздің балабақшада кеңіненпайдаланылуда. Интерактивті оқыту технологиясыныңмаңызы мен пайдасы және балабақшада оқу іс -әрекетінде қолданудағы тиімділігі айтылып жүр.Сонымен қатар балабақша баласына мультимедиялықоқулықтар біріншіден, балалардың қызығушылығынарттырады, екіншіден, зейін қойып көрумен қатартүсінбеген жерлерін қайта көруге мүмкіндік алады.Мультимедиялық оқулықтар балабақшада балаларғаарналған таптырмас құрал болып табылатындығын атапөтуге болады.

21


Интерактивті технологияны балабақшада қолдануарқылы тәрбиеші мен бала арасында екеуіне де тиімдіекіжақты байланыс орнайды.

Сонымен, жоғарыда талдап көрсетілген мәліметтерқазіргі кезеңде мектепке дейінгі білім беру жүйесініңдаму және жаңару үстінде екенін айдан анық көрсетіп

отыр. Қазақстан Республикасындағы балабақшалардыңбілім беру жүйесінің дамып жатқандығын көрсетеотырып, осы аталған жүйенің тек айтылып қана қоймай,сонымен қатар практикалық түрде жүзеге асырылыпжатыр дегіміз келеді.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы "Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру -мемлекеттік саясаттың басты мақсаты" // Егемен Қазақстан, 7 ақпан 2008 ж., №36, 1-4 бб.2. Таубаева Г.З. Мектепалды дайындығында оқу-тәрбие үдерісінде балалар әдебиетін пайдалану.3. Қазақ балабақшаларында тәрбиелеу, оқыту мазмұнын жаңарту тұжырымдамасы. ҚР БҒ министрлігі. А., 1991.7. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Астана, 2005.8. Халилаева Э.Ж. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың қазіргі жағдайы.// РҒПК материалдары. Ақтөбе, 2009.9. Асмолов А.Г. О программно-методическом обеспечении дошкольного образования - в контексе педагогикиразвития.// Дошкольное воспитание. 1995. №7. 2-4-б.10. Дрыгина Т.А., Корчевская Г.Г., Татаурова Н.Л., Тирская И.А., Шелипова С.И. Біз мектепке барамыз. Мектепкедейінгі ересек жастағы балаларды тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы. Астана. 2009. 109-б.

¹4 (4) 2015

22


КМҚК № 12 "Ажар" ясли-бақшасының медбикесі

НУРАШЕВА КАРАКӨЗМЕДЕШОВНА

МЕДИЦИНАЛЫҚ- ФИЗИКАЛЫҚТӘРБИЕНІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Мақалада баланың қозғалысын, қимыл- дағдыларын және дененің икемділігін,шапшаңдық, күштілік, төзімділік сияқты қасиеттерін қалыптастыру үшінатқарылатын арнайы әдіс-тәсілдер жиынтығы берілген. Автор тұрмыстажәне оқу іс- әрекеттерінде қажетті жеке және қоғамдық гигиена дағдыларындамытуға байланысты нұсқаулықтар ұсынады. Сонымен қоса, балабақшадатәрбиеленушілердің денсаулық жағдайына байланысты нақты мәліметтерберілген.

В статье рассматривается специальный комплекс методов, направленныхна формирование физических способностей ребенка, таких как гибкостьтела, скорость, сила и выносливость. Автор представляет инструкции поразвитию навыков личной и общественной гигиены как в быту, так и вовремя учебного процесса. Наряду с этим даются точные данные посостоянию здоровья воспитанников детского сада.

The article deals with a special set of methods aimed at creating the physicalabilities of the child, such as body flexibility, speed, strength and endurance. Theauthor presents the instructions for developing the skills of personal and public hy-giene at home and during the learning process. Along with this given the accurateinformation on the childrens state of health in the kindergarten.

Балаларға медициналық көмек көрсетуші, 16.09.2016ж. дейінгі жарамдылығы бар сертификат иесібалабақшаның сауықтыру шараларын, эпидемиология-ға қарсы шаралар, тамақтануды ұйымдастыру,балабақшаның санитарлық ахуалына, сауықтыру -шынықтыру шараларын, күн тәртібін бақылайтын маманмедбике Нурашева К.М.

XXI- ғасыр білімділер ғасыры болғандықтан бүгінгітаңда заманымызға сай зерделі, ой-өрісі жоғары, жан-жақты дамыған ұрпақ қалыптастыру мемлекетіміздіңалға қойған аса маңызды міндеті болып тұр. Тәрбие менбілімнің алғашқы дәні - мектепке дейінгі тәрбиеошағында беріледі. Отбасында ата-ананың ықыласымен мейірімінен нәр алған бала балабақшадатәрбиешілердің шұғылалы шуағына бөленеді. Баланыңбойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып,олардың өнегелі де тәрбиелі болып тәрбиеленуінебалабақшаның маңызы зор. Баланың бақытты болуыүшін, денінің сау болуы үшін үлкен қамқорлықжасауымыз керек. Дені сау баланың ақыл-ойы айқын,өз-өзіне сенімді, жан-жағына қуанышпен шаттанақарайтындай болуы шарт. Бала денсаулығының мықтыболып, қозғалыс, дене құрылысының дұрыс жетілуімектепке дейінгі кезеңде қалыптасады. Сондықтан, балаорганизімінің қызметін жетілдіру, қабілетін арттыру еңбасты міндетіміз. Ағзаның қорғаныс қабілеті нашарқалыптасқан кішкентай балалар сыртқы ортаныңқолайсыз әсерлеріне тез ұшырайды. Сондықтан дасүйектің, буынның дұрыс әрі мерзімінде жетілуіне беломыртқаның физиологиялық иіндерінің қалыптасуынатабан дөңестерінің дұрыс жетілуіне айрықша мән берукерек. Бұлшық еттерді қатайту, жүрек қан тамыржүйесінің жетілуіне, тыныс алудың тереңдіг і менырғақтылығына, тыныс алуды қозғалыспен үйлестіругемүмкіндік жасап, үнемі ықпал жасау керек. Сондай-ақбаланың қозғалысын жетілдіру, қимыл-дағдыларын жәнедененің икемділігін, шапшаңдық, күштілік, төзімділіксияқты қасиеттерін қалыптастыруға тұрмыста және денетәрбиесі оқу іс-әрекеттерінде қажетті жеке жәнеқоғамдық гигиена дағдыларын дамытуға баса назараударылады. Дене тәрбиесі балалардың ақыл-ой,адамгершілік, еңбек және эстетикалық жағынантәрбиелеу жұмысын жүзеге асыруға, олардың сергек,шат көңілді және белсенді болуларына мүмкіндіктудырады. Балалар мекемелерінде дене тәрбиесініңмазмұны жүргізілуіне, дене жаттығулары, табиғаттыңсауықтырушы күші, гигиеналық және әлеуметтік -тұрмыстық факторлар қолданылады. Дене жаттығуы -

дене тәрбиесінің негізгі және ерекше құралы, олпедагогтың арнайы іріктеп алған, әдістемелік дұрысұйымдастырылған және басқаруға болатын қозғалыс пенқозғалыс қызметінің күрделі түрлерін қамтиды.Денежаттығуы еркінді сипаттағы белсенді қимыл -әрекеттеріне негізделген. Дене жаттығуы баланың жан-жақты жетілуіне ықпал етеді. Дене тәрбиесінің негізгімазмұны денені жаттықтыру болып табылады. Олмынадай түрлерге бөлінеді.

Балабақшаға таңертеңгі келген уақыттан бастап Күнтәртібі бойынша сауықтыру шараларын (Таңғы жаттығу,қимылдық ойындар, сергіту сәттері, серуен кезіндегіспорттық ойындар мен жаттығулар, спорттық мерекелер,ойын - сауықтар) өткіземіз.

Таза ауадағы дене шынықтыруды өткізу үшінучаскедегі орын барлық жағдайға сай жабдықтануыкерек. Біздің балабақшада әртүрлі өрмелеуге арналғанбаспалдақтар, жаттығуға арналған скамейкалар бар.Таза ауадағы дене шынықтыруды өткізу үшінбалалардың денсаулығы туралы мәліметті балабақшамедбикесінен аламыз. Егерде операция жасалғаннемесе бір жері қатты ауыратын бала болса, ол балалартәрбиеші көмекшісімен бірге болып, жеңіл қимылдыойындар ойнайды. Сауықтыру шараларына медбике жиіқатысып, тексеріп тұрады. Балалардың нервтік жүйесінежүрекке, бұлшық еттің қатаюына, қан айналымыныңжақсаруына әсер ететін жаттығулар түрін таңдауғакөмектеседі. Дене шынықтыруды өткізу үшін балалардыңкиімдерінің жүріп - тұруына ыңғайлы болуынқадағалаймыз. Қыстың ашық күндері жеңіл спорттықкиіммен жүргіземіз, көбіне серуеннің аяғын да өткізгеніміздұрыс, себебі балалар терлеп, тез салқын тиюі мүмкін.Күзгі, қысқы мезгілде таза ауадағы дене шынықтырукезінде өлең айтуға, ауызбен айтатын ойындар ойнауғаболмайды, себебі баланың тыныс алу жолдарынасалқын тиюі мүмкін, сондықтан мұрынмен демалуынакөңіл бөлеміз. әрбір жаңа оқу жылында балаларға бөлек- бөлек дәптер бастап, балалардың өсіп - жетілуіне,олардың денсаулығы жазып отыру, шынықтырушаралары көктемнен бастап ертеңгілік жаттығулардытаза ауада өткізуден басталады. Киімдерін де бірте -бірте жеңілдетіп, жаз айларында тек қана іш киіммен,жалаң аяқ жүруге дейін жеткіземіз. Жалпақтабалдылықты болдырмау мақсатында ұсақ тастардың,тіг ілген қақпақшалар, тікенек жаймалар үстіменжалаңаяқ және оқтауды аяқпен есу жаттығуларынжүргіземіз. Түс мезгілінде топ бөлмесіне кіргенде суменшынықтыру жүргізіледі. Су температурасын бірте - бірте

23


төмендетіп, аяқтарын салқын сумен шаю, тізеден төменқарай жуудан соң құрғақ орамалмен сәл қыздырғанғадейін сүртіндіреміз. Түскі ұйқыдан соң 1-2 апта құрғақысқылау таза фланельматадан аяқ - қол дене мүшелерінқызарғанша ысқылауға көшеміз. Ылғалды ысқылау 1-2минутқа созылады.

Балалар қолғапты қолдарына киіп, су құйылғантабақшаны айнала тұрып, қолғаптарын суға малып,әбден сығып, қол, иық, кеуде, аяқты ысқылайды (алма-кезек) қолғаптарын шешіп, бір-бірінің арқасынысқылайды. Бұдан соң құрғақ оралмалмен сүртінеді.Балалардың қимыл іс-әрекетін жетілдіру тек денешынықтыру сабағымен шектелмейді бос уақыттабалалардың қимыл іс әрекетіне көп көңіл аударуымызкерек. Тәрбиеші балалармен түрлі ойын, жаттығуөткізіледі. Серуен кезінде де түрлі жаттығу, ойындаройналады. Тәрбиеші көп қозғалмайтын балаларғаерекше көңіл аударып, ойынға үнемі қатыстырып отыруытиіс.

Топта тәрбиеші жай қимылдайтын, әлжуазбалалармен үнемі жеке жұмыстар жүргізіп отырады.

Баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына еңалдымен ата - ананың тәрбиесі негізгі рөл атқарадыдесек, сол тәрбиені ұштастыра білу балабақшадағытәрбиешіге де маңызды міндет жүктейді. Балабақшадағыәр баланың отбасылық жағдайын, ондағы тәрбиебағытын біліп, ата -анамен тығыз қарым - қатынасорнатып, ынтымақтаса жұмыс жасағанда ғана балатәрбиесі өз нәтижесін береді.

Отбасында тәрбие міндет-теріне. Баланың дене, танымдықдамуына жағдай жасау, бала-ларды өзіне - өзі қызмет етуге,жақындарына көмектесугеүйрету, баланың бейімі, қызығу-шылығын дамытуға, тілдік -қатынастық дамуына жан - жақтыдамуына жағдай жасауғаміндетті. Жұмыла көтерген жүкжеңіл демекші, ата-аналардыңбалабақша мен байланысындұрыс жолға қоюға жұмыстаржүргіземіз.

Сонымен қатар, балабақшадабалаларды тамақтандыру ҚРДенсаулық сақтау Министірібекіткен 2011 жылдың 30-желтоқсаннан №1684 сани-тарлы-эпидемиологиялық талап-тармен бекітілген "Мектепкедейінгі мекемелердегі санитарлы-эпидемиологиялық талаптар менмазмұнына" сай жүргізіледі.

Ас блогында жұмыс істейтінбалаларға тамақ дайындаудабарлық талаптарды орындау,азық-түліктерді дұрыс сақтаудыұйымдастыру, медицина қызмет-керінің талаптарының орын-далуын қадағалау медбикежұмысы. Балабақша қызметі 12сағаттық болғандықтан, балалар5 уақыт тамақтанады. СЭТ - дыңбекітуі бойынша тамақтану мәзіріне 24 тағам түріенгізілген.

Аурудың алдын - алу мақсатында балабақшада айсайын медбике тарапынан ата - аналарға кеңестерберіліп отырады. Сонымен қатар ата - аналаржиналыстарында тақырыптарға сай ақпараттар кеңіненнасихатталады.

Бала саны 185 2013 – 2014 оқу жылы

себеп күндер

ОРВИ + грипп 444 3495 Бронхит 37 351

Пневмония 5 119 Ангина 17 116

Тонзиллиты 25 203 Отит 4 35

Острый ринит 4 18 Аллергический дерматит 9 76

Конъюнктивит 7 33 Ветряная оспа 6 67

Прочие заболевания 93 567 Ауру түрлері 651 5080

Топ атауы/ Названия

группы

Денсаулық тобы, бала саны Группы здоровья,

кол-во детей

МДМ суық тию аурулары Простудные заболевания

в дошкольных группах

І топ 1-я группа

ІІ топ 2-я

группа

ІІІ топ 3-я

группа

Жалпы ауру саны

Кол-во случаев

Ауру түрі Заболевание

«Балапан» 6 20 - 119 4,4%

ОРВИ- 68,бронхиты – 11,пневмония – 3, ангины -15, танзилитов – 3, аллергический дерматит- 1, коньюктивит -2, ВЕТ.оспа – 1, прочие - 15

«Жұлдыз - ай» 14 15 - 84 2,8%


«Қарлығаш» 17 10 - 45 1,6%


«Талшын» 21 6 1 124 4,5%

ОРВИ- 70,бронхиты – 12,пневмония – 0, ангины -4, танзилитов – 7, аллергический дерматит- 2, коньюктивит -1, ВЕТ.оспа – 9, отит -1, прочие - 18

«Аяла» 19 14 - 79 2,3%

ОРВИ- 38,бронхиты – 6,пневмония – 6, ангины -4, танзилитов – 6, аллергический дерматит- 1, коньюктивит -3, ВЕТ.оспа –16 , прочие - 6

«Күншуақ» 17 16 - 88 2,75%


Балабақша бойынша барлығы

Всего по детсаду

94 81 1 539 ОРВИ- 296,бронхиты – 35,пневмония – 3, ангины -29, танзилитов – 29,

аллергический дерматит- 6, коньюктивит -2, ВЕТ.оспа – 71, прочие -

57

Сөз соңында Н.Назарбаевтың "Қазіргі заман талабына

сай, жан - жақты жетілген, бойында ұлттық сана менұлттық психология қалыптасқан, имандылық әдебі,парасаты бар ұрпақ тәрбиелеу, өсіру, білім беру бүгінгітаңда отбасының балабақшаның, барша елдің,халықтың міндеті" екенін еске саламын.

Денсаулық топтары

топ 2013 – 2014 оқу жылы

2014 – 2015 оқу жылы

I 114 94 II 71 81 III 0 1

барлығы 185 176 Ауру түрлері бойынша есеп

2014-2015 оқу жылы

КМҚК № 12 "Ажар" ясли - бақшасындағы аурутүрлері жайындағы есеп

¹4 (4) 2015

24


психолог Ясли - сад № 12"Ажар"

ХОХЛОВА АНАСТАСИЯВИКТОРОВНА

РАБОТА ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙСЛУЖБЫ В ДЕТСКОМ САДУ

№12 "АЖАР"

Мақалада автор, өзі жұмыс істеп отырған балабақшадағы психологтыңжұмысы жайында баяндайды. Мақалада оқырманға балабақшада балаларғаберілетін психологиялық көмек, ата-аналармен жұмыс, педагогпентәрбиеленуші арасындағы қарым-қатынастарға байланысты атқарылыпжатқан іс-шаралардың орындалуы жөніндегі мәліметтер берілген.

Автор статьи описывает работу психолога в детском саду и делитсяпроведенной работой с родителями, оказываемой психологическойпомощью воспитанникам детского сада, а также рассказывает опроводимых совместно с родителями мероприятиях.

The author describes psychologist's work in kindergarten and shares the car-ried-out work with parents, given by psychological assistance to pupils of kinder-garten, and also tells about the events held together with parents.

Всем родителям хорошо известно, что должны делатьдля ребенка педиатр, логопед, воспитатель и школьныйучитель. Нужен ли в этом перечне еще и детскийпсихолог? А если нужен, то чем детский психологотличается от других специалистов?

Детского психолога не стоит путать ни с психиатром,ни с невропатологом, ни с любым другим врачом - этоне медицинская специальность. Детский психолог неставит диагноз, не выписывает рецепты. Он занимаетсяне состоянием внутренних органов и внешнего видаребенка, а другими детскими проблемами. Переченьдетских проблем весьма обширен и напрямую зависитот возраста.

Детский психолог - специалист, который помогаетвзрослым понять, что происходит с их ребенком и cними. Психолог работает с актуальным состояниемребенка и родителя, проводит первичную диагностику,задает вопросы о жизненной ситуации и структуресемьи. В процессе общения психолог помогает родителю(педагогу или ребенку) осознать свою проблему, понятьее причины и найти решение.

Деятельность психолога ДОУ направленанепосредственно на детей, но для большейэффективности в нее включаются и другие участникивоспитательного процесса - педагоги и родители,которые участвуют в решении проблем детей. Я какпсихолог даю им профессиональные рекомендации поработе с ребенком и оказываю поддержку.

На практике мною было замечено, что родители, детикоторых проходят психологическое тестирование,диагностирование, часто волнуются, что результатыстанут известны другим людям или, что результатынедостаточно объективные. Но хочу отметить, что однаиз этических профессиональных норм психологов - этоконфиденциальность, а также беспристрастность, т.к.для психолога все дети индивидуальны и неповторимы.Вся информация по результатам психологическоготестирования ребёнка передаётся родителям в устной(или письменной) форме при индивидуальной беседе.

Целью моей работы в ДОУ является сохранение иукрепление психологического здоровья детей, ихгармоничное развитие в условиях ДОУ, а также оказаниесвоевременной помощи детям, родителям и педагогамв решении психологических проблем развития,возникающих в различных жизненных ситуациях.

Задачи- Выявление причин нарушений эмоционально -

личностного и познавательного развития детейпосредством диагностического обследования;

- Преодоление нарушений в развитии ребенка,разработка и реализация индивидуальных коррекционно- развивающих программ

- Прогноз опасных последствий той или иной сложнойситуации, если она не будет грамотно педагогически ипсихологически проработана

- Психологическое сопровождение детей в периодадаптации к ДОУ и попавших в трудные жизненныеситуации;

- Психологическое сопровождение детейподготовительных групп, подготовка к школе,отслеживание динамики развития

- Содействие развитию личности детей в процессе ихвоспитания, обучения и социализации;

- Оказание консультативной помощи родителям ипедагогам

- Повышение психолого - педагогической культуры икомпетенции взрослых, участвующих в воспитанииребенка

Главный принцип работы - оказание помощируководству, педагогам в создании обстановкидоброжелательной требовательности к воспитанникам,уважение к их личности, создание ситуации успеха,формирование у воспитанников позитивного отношениек своим возможностям, формирование уверенности всебе.

Моя деятельность, как психолога детского сада №12"Ажар" направлена на всех участников воспитательно -образовательного процесса:

1. Оказание психологической помощи детям:- Психологическая диагностика- Коррекционно - развивающая работа- Психологическое сопровождение ребенка2. Сотрудничество с родителями в решении

психологических проблем детей:- Консультирование по проблемам развития- Информирование по итогам психологической

диагностики и коррекционно - развивающей работы- Психологическое просвещение по вопросам

воспитания и развития детей3. Сотрудничество с педагогами и другими

специалистами в решении психологических проблемвоспитанников:

- Консультирование и информирование педагогов попсихологическим вопросам воспитания и развития;

25


- Психологическое просвещение- Взаимодействие с другими специалистами4. Консультирование администрации по результатам

анализа данных психологического скрининга и другимвопросам

В нашем детском саду "Ажар" функционирует 6 группобщеразвивающей направленности. На данный момент,это2 группы с русским языком обучения и 4 группы сказахским языком обучения, из них 2 старшие группы"Аяла" и "Күншуақ", 3 средние группы "Талшын","Қарлығаш", "Жұлдыз-ай", а также II младшая группа"Балапан".

Как же строится моя работа психолога в каждойвозрастной группе детского сада "Ажар".

Возрастная группа Что делает психолог?

II младшая группа «Балапан» (3 - 4 года)

индивидуальная диагностика уровня развития психологических процессов ребенка (памяти, внимания, мышления и восприятия). Проводится с целью раннего выявления отклонений в развитии индивидуальные консультации с родителями по результатам диагностики, рекомендации по развитию ребенка. консультации с педагогами группы по организации дополнительной индивидуальной работы с ребенком индивидуальная и развивающая работа с детьми и мн.др. наблюдение в адаптационный период

средние группы «Қарлығаш» «Талшын» «Жұлдыз-ай» (4 - 5 лет)

индивидуальная диагностика уровня развития психологических процессов ребенка (памяти, внимания, мышления и восприятия). индивидуальные консультации с родителями по результатам диагностики. консультации с педагогами группы по организации дополнительной индивидуальной работы с ребенком тренинги и занятия разной направленности. развивающие упражнения и задания, выполняющиеся на компьютере и без него. индивидуальная коррекционная работа и мн.др.

Старшие группы «Аяла» «Күншуақ» (5 - 6 лет)

индивидуальная диагностика уровня развития психологических процессов ребенка (памяти, внимания, мышления и восприятия). индивидуальные консультации с родителями по результатам диагностики. консультации с педагогами группы по организации дополнительной индивидуальной работы с ребенком коррекционно-развивающие занятия с детьми (индивидуально или в малых группа по 3-4 ребенка) целенаправленная работа по улучшению психологической готовности к школе (интеллектуальной, волевой, личностной, физической). разноплановое диагностирование детей на готовность к обучению в школе тренинги и занятия разной направленности. развивающие упражнения и задания, выполняющиеся на компьютере и без него. индивидуальная коррекционная работа и мн.др

В начале учебного года совместно с администрациейнашего детского сада "Ажар" определяется деятельностьпсихолога в методической работе: участие в педсоветахи методических советах, проведение семинаров,педагогических консилиумов, лекций, консультаций итренингов для педагогов и родителей. Определяютсяосновные стратегии психологического сопровождениявоспитанников.

На протяжении деятельности психологическойслужбы нашего детского сада "Ажар" сформировалисьследующие (ставшие уже традиционными) формыработы с родителями:

1. Родительские собрания - ознакомление родителей:- с психологическими особенностями воспитанников

на разных возрастных этапах;

- особенностями подготовки детей к детскому саду;- с прохождением адаптационного периода детей

младших групп;- особенностями познавательной и эмоционально-

волевой сферы воспитанников;- преодоление трудностей, связанных с личностным

развитием и особенностей поведения воспитанников.2. Индивидуальные консультации родителей по

различным вопросам.3. Выпуск памяток, брошюр и буклетов для родителей,

связанными с воспитанием, обучением и развитием детей.4. Семинары, тренинги по эффективному

взаимодействию с детьми.Хотела бы такжеохарактеризовать реализацию

основных идей и направлений психологической службынашего детского сада в каждом компоненте структурынашей психологической службы через различные формыи методы организации работы.

1. ПсиходиагностикаЦель: получение информации об уровне психического

развития детей, выявление индивидуальныхособенностей и проблем участников воспитательно-образовательного процесса.

В рамках психодиагностического направленияосуществляется:

Анкетирование с целью определения степениготовности ребёнка к поступлению в ДОУ;

Наблюдение с целью определения эмоциональногофона группы (в период адаптации);

Диагностирование уровня развития психологическихпроцессов (памяти, внимания, мышления, восприятияи воображения).

Диагностика воспитанников старших групп с цельюопределения уровня психологической готовности кобучению в школе для организации и координациикоррекционно-развивающей работы с детьми;

Диагностика детей "группы риска" (агрессивные,нерешительные, конфликтные, вспыльчивые дети) сцелью учёта и организации дальнейшей помощи пооказанию работы с детьми;

Диагностика воспитанников в рамках психолого-медико-педагогического консилиума (ПМПк) ДОУ;

Диагностика удовлетворённости родителямикачеством услуг, предоставляемыми ДОУ.

В данном направлении по запросам родителей,воспитателей, администрации ДОУ проводитсяуглубленная диагностика развития ребенка, детского,педагогического, родительского коллективов с цельювыявления и конкретизации проблем участниковвоспитательно-образовательного процесса.

2.Психопрофилактикаявляется средством предотвращения возможных проблем

в развитии и взаимодействии участников воспитательно-образовательного процесса. В связи с возрастаниемколичества детей с пограничными и ярко выраженнымипроблемами в психическом развитии, передпсихологической службой стоит задача в рамкахпсихопрофилактического направления содействоватьпервичной профилактике и интеграции этих детей в социум.

В данном направлении проводится работа по адаптациисубъектов образовательного процесса (детей, педагогов,родителей) к условиям новой социальной среды:

-анализ медицинских карт (карта "История развитияребенка") вновь поступающих детей для полученияинформации о развитии и здоровье ребенка, выявлениедетей группы риска, требующих повышенного внимания;

-групповые и индивидуальные консультации дляродителей вновь поступающих детей;

-информирование педагогов о выявленныхособенностях ребенка и семьи, с целью оптимизациивзаимодействия участников воспитательно-образовательного процесса.

- отслеживание динамики социально-эмоциональ-

¹4 (4) 2015

26


ного развития детей;- содействие благоприятному социально-психологи-

ческому климату в ДОУ.-Профилактическая деятельность с детьми

заключается в коррекции утомления воспитанников;индивидуализации обучающей среды. Эта деятельностьосуществляется через следующие формы деятельности:индивидуальные и групповые консультации педагогов,создание ситуации успеха в образовательнойдеятельности, использование технологий личностно-ориентированного обучения.

Психодиагностика заключается в изучениеэмоционально - волевой и мотивационной сферы("Кактус", М.А. Панфилова, "Страхи в домиках" А.И.Захаров, "Лесенка" В.Г.Щур), личностно - типологическихособенностей (тест рисуночный "Рисунок дерева","Рисунок человека", "Рисунок семьи"), выявление детей,несущих груз семейных проблем.

Психологическая коррекция детей традиционновключает: групповую коррекционную работу: тренинг"развитие навыков общения, формированияуверенности в себе", "снижение агрессивности,вспыльчивости", "снижение гиперакивности".

3. Коррекционная и развивающая работа. Этомунаправлению уделяется самое большое значение.

Психолого-педагогическая коррекция - этодеятельность психолога, направленная на повышениевозможностей ребенка в обучении, поведении, вотношении с другими людьми - детьми и взрослыми, нараскрытие его потенциальных творческих резервов.

Цель: создание условий для раскрытияпотенциальных возможностей ребенка, коррекцияотклонений психического развития.

Коррекционная работа строится не как простаятренировка умений и навыков, не как отдельныеупражнения по совершенствованию психологическойдеятельности, а как целостная осмысленная деятельностьребенка, органически вписывающаяся в систему егоповседневных жизненных отношений. В дошкольномвозрасте универсальной формой коррекции является игра.Игровая деятельность может быть с успехом использованакак для коррекции личности ребенка, так и для развитияего познавательных процессов, речи, общения, поведения.Коррекция развития носит опережающий,предвосхищающий характер. Она стремится не купражнению и совершенствованию того, что уже есть, чтоуже достигнуто ребенком, а к активному формированиютого, что должно быть достигнуто ребенком в ближайшейперспективе в соответствии с законами и требованиямивозрастного развития и становления личностнойиндивидуальности. Иными словами, при разработкестратегии коррекционной работы яне ограничиваюсьсиюминутными потребностями в развитии, а учитываю иориентируюсь на перспективу развития. Ценностькоррекционной работы развития в том, что она даетвозможность ребенку ощутить себя перспективным в тойдеятельности, которая является для него личностнозначимой.

Коррекционная и развивающая работа ведётся сучетом приоритетных направлений и особенностей ДОУ:работа с детьми, имеющими нарушения речи,подготовка детей к обучению в школе.

В данном направлении реализуется:- Выстраивание индивидуальной траектории развития

ребенка, планирование работы;- Проведение коррекционно-развивающих занятий с

детьми (старший возраст) с целью развитияпознавательных процессов и речевых навыков;

- Проведение коррекционно-развивающих занятий сдетьми старшей группы, с целью формированияпсихологической готовности к школьному обучению(развитие психических процессов, мотивации обученияв школе);

- Индивидуальные занятия с детьми имеющими нижесреднего и низкий уровни развития психическихпроцессов, психологической готовности к школе.

- Проведение занятий с детьми других возрастныхгрупп (вторая младшая, средняя группы) с цельюразвития социального мира детей, умения пониматьэмоции других людей, договариваться, развитие знанийо своём "Я".

4. Психологическое консультированиеЦель: оптимизация взаимодействия участников

воспитательно-образовательного процесса и оказаниеим психологической помощи при выстраивании иреализации индивидуальной программы воспитания иразвития.

Психологическое консультирование состоит воказании психологической помощи при решениипроблем, с которыми обращаются родители, педагоги иадминистрация ДОУ. Консультирование предполагаетактивную позицию консультируемого, совместнуюпроработку имеющихся затруднений и поископтимальных способов решения.

Консультирование осуществляется по следующейтематики:

- Консультирование по вопросам, связанным соптимизацией воспитательно-образовательногопроцесса в ДОУ и семье в интересах ребенка;

- Групповые и индивидуальные консультациипедагогов и родителей по актуальным темам;

- Участие и активная работа в ПМПК ДОУ(рекомендации узким специалистам с учётом уровняактуального развития ребёнка, выстраивание совместносо специалистами индивидуального маршрутасопровождения);

- Медико-педагогические совещания (консульти-рование педагогов по вопросам развития детей раннеговозраста: "Игровая деятельность", "Сенсорное развитиедетей раннего возраста", "Контроль за нервно-психическим развитием", "Факторы риска в развитииребёнка");

- Проведение различных форм работы (семинаров-практикумов, круглых столов, деловых игр) спедагогическим коллективом учреждения с цельюличностного и профессионального роста.

5. Психологическое просвещениеЦель: создание условий для повышения

психологической компетентности педагогов,администрации ДОУ и родителей, а именно:

-актуализация и систематизация имеющихся знаний;-повышение уровня психологических знаний;-включение имеющихся знаний в структуру

деятельности.Психологическое просвещение не ограничивается

общими сведениями по детской психологии, а опираетсяна результаты изучения конкретных особенностей ДОУ,учитывает квалификацию и особенности педагогическогоколлектива, своеобразие детей и родителей.

Проводится систематизированное психологическоепросвещение педагогов;

Осуществляется систематизированное психологичес-кое просвещения родителей в форме родительскихсобраний, круглых столов, заседаний согласно тематикеи возраста детей и актуальности рассматриваемых темдля родителей. В ДОУ созданы информационные уголки"Советы психолога".

Реализация вышеописанных направленийосуществляется в работе с детьми родителями ипедагогами нашего детского сада.

Таким образом, созданная система психологическогосопровождения помогает оказывать своевременнуюквалифицированную консультативно-методическую,психодиагностическую, психокоррекционную помощьдетям, родителям и педагогам по вопросам развития,обучения и воспитания.

27


КМҚК №12 "Ажар" яслибақшасы дене шынықтыру

нұсқаушысы

ХАМИТОВА АҚЕРКЕСЕРИКХАНОВНА МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМЫНДА

ҚОЛДАНЫЛАТЫН ДЕНСАУЛЫҚСАҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ

ТИІМДІЛІГІ

Мақалада балабақша жұмысына денсаулық сақтау технологияларыненгізу мәселелері көтерілген. Автор мектепке дейінгі ұйымда баланыңденсаулығын сақтаудың, салауатты өмір салтын ұйымдастырудыңмаңыздылығын баяндайды. Сонымен қатар, ертеңгіліктерде қолданылатынәр түрлі жаттығу формаларын ұсынған. Хамитова Ақерке Серикхановнамектепке дейінгі ұйымдарда қолданылатын денсаулық сақтаутехнологияларының тиімділігі жайында сөз қозғайды.

В статье поднимается вопрос о введении в работу детского садаздоровье сберегающих технологий. Автор пишет о важности организацииздорового образа жизни детей в учреждениях дошкольного образования.Также представлены различные формы используемых утренних разминок.

The article touched upon the implementation issues of health care technologiesin a kindergarden. Author wrote about the importance of organizing the preschoolhealthcare and a healthy lifestyle. In addition, the various forms of exercises forfuture life are presented.

Қазіргі кездегі елімізде жүргізіліп жатқан білім саясатыәлемдік білім кеңістігімен ықпалдасуға бағдарланған.Әлемдік білім кеңістігінен жалпы білім берудіңбасымдылық мақсаты - өзгермелі өмір жағдайына тезбейімделетін, өз жолын дұрыс таңдай білетін, оң шешімқабылдай алатын тұлға даярлау. Қай кезеңде болмасынбілім мен тәрбие егіз ұғым екендігін ескерсек, отбасынанбастау алған бала тәрбиесі мектепке дейінгі тәрбиеұйымдарында жалғасын тауып, болашаққа қадамбасары анық. Олай болса, мектепке дейінгі тәрбиеұйымдарындағы бүлдіршіндер тәрбиесін жан-жақтыжетілдірудің жолдарын айқындап, бала денсаулығынсақтаудың жолдарын қарастыру заман талабынантуындап отырған жағдайлардың бірі.

Мектепке дейінгі білімде баға жетпес гигиеналықтәрбиенің тәжіриебиесі мол болғанымен, қазіргі заманғасай баланың денсаулығының нашарлап, әлеуметтікжағдай баланың дұрыс өмір сүру бейнесінқалыптастыруда жаңа қарым-қатынасты меңзейді.Ұлттық денсаулық сақтау ұйымында баланың салауаттыөмір салтына тәрбиелеу негізігі міндеттердің бірі болыпсаналады. Баланың салауатты өмір салтын құрубаланың тек психологиялық жеке-дара ерекшеліктеріғана емес, оны қоршаған ортасы мен жанұясы қолдапотыру қажет.

Қазақстандағы салауатты өмір салтын дамытудыңбастамасы мектепке дейінгі ұйымдардағы балалардыңденсаулығын сақтаудың аса қажет екендігін көрсетеді.Балабақша жұмысына денсаулық сақтаутехнологияларын енгізу қажетті заман талабынантуындайды.

Осыған орай жұмыстың обьектісі - мектепке дейінгіжаста баланың денсаулығын қорғау болып саналады.

Жұмыстың мақсаты - мектепке дейінгі ұйымдабаланың денсаулығын сақтаудың, салауатты өмірсалтын ұйымдастыру мен бала денсаулығын шыңдаудыңмүмкіндіктерін қарастыру болып табылады.

Міндеттер:- мектепке дейінгі ұйымда денсаулық сақтау

технологиясын қолдану мүмкіндіктерін анықтау;- денсаулық сақтау технологиясына сипаттама бере

отырып, мектепке дейінгі ұйымда денсаулық сақтаутехнологиясын пайдалану әдістемесін ұсыну;

- білім берудің жаңа технологияларын қолдану(денсаулық сақтау, ақпараттық) ғылыми-әдістемеліктұрғыдан қамтамасыз ету, оларды іске асыру

механизмдерін жетілдіру;- балалардың денсаулығын сақтау мақсатында

инновациялық бағыттағы материалдық-техникалық базақалыптастыру.

Күтілетін нәтижесі:Мектепке дейінгі мекемедегі балалардың дені сау,

психологиялық және интелектуалдық тұрғыда жан-жақтықалыптасқан, бастауышқа дайын болған мекеме түлегі.

Нұсқаушының балалармен жұмыс жүргізуіндегіденсаулық сақтау технологиялары.

Баланың денсаулығын сақтау және нығайту, денежаттығуларын жасауға қызғушылықтарын арттыру,қимылдық іскерліктерін жақсартуда мектепке дейінгімекемеде денсаулықсақтау технологияларының түрлері:

Балабақшада оқу-тәрбие жұмыстарын заманталабына сай жүргізу, баланың денсаулығын сақтау меннығайту мәселелерін тиімді шешу медициналық жәнепедагогикалық қызметкерлердің бірлескен нәтижеліеңбектеріне байланысты. Осындай мәселені шешубарысында біздің анықтағанымыз, баланыңденсаулығын нығайтуда және аурудың алдын алуда текқана баланың қимыл белсенділіктерін көтеру өте аз,сонымен қатар шынықтыру шараларын жүйелі өткізукерек. Ол үшін педагог дәстүрлі жұмыстарға дәстүрдентыс жұмыс түрлерінің жүйесін тудыруы жөн.

Мысалы, жалаң аяқ жүру табан мен буындарды бекітуәдісі болып табылғандықтан барлық жаттығулардыжалаң аяқ ұйымдастырған өте ұтымды болады.

Ертеңгілік жаттығуда әртүрлі формаларды қолдану:- Тынысалужаттығулары- Құрсаумен жаттығу жасау- Сымбаттытүзетужаттығулары- Созылу(стретчинг) жаттығалары- Йога жаттығулары- Әр түрлі доптармен қызықты жаттығулар жасау.- Қимыл-қозғалыс ойын-жаттығулар ой-өрісін дамыту

шапшандылық, ептілік көрсете білу не ықпал ету .Баланыңдені сау, салмақты, дене дамуы мықты, тәбетіжақсы, ұйқысы толыққанды болып өсуі үшін күн тәртібінқатаң сақтау қажет. Бұл балаға балалық шақтан бастапағзасын кез-келген ауруға қарсы тұруына маңызды.

Себебі ағзада барлық өмірлі кәрекеттер белгілі біртәртіппен жүріп отырады. Жүрек ырғақты жұмысжасайды, жиырылуы, босауы, тыныс алуы, демалумен-дем шығару кезектеседі, асқазандағы аста белгіліуақытта қортылып отырады.

¹4 (4) 2015

28


Жалпы табиғатта барлық жағдайлар белгілі реттілікпенжүреді: жыл мезгілдерінің, күн мен түнауысуы...

Міне, сондықтан мектепке дейінгіме кемелерде күнтәртібі сақталуға қатаң көңіл бөлінген. Шынықтыру-сауықтырудың да тәртібі болған жағдайда ғана баланыңағзасына тиімді болады.

Мектепке дейінгі ұйымындағы денсаулық сақтаупедагогикалық технологиялары

Мектепке дейінгі кезең - бала ағзасының өте қарқындыдамитын кезеңі екенін білеміз. Яғни осы жас шамадағыбаланың ағзасының барлық жүйке жүйелері мен денемүшелерінің, жүйкелік-психикалық дамуы қалыптасатүскен кезі.

Сондықтан да мектепке дейінгі ұйымда денсаулықсақтауіс-шаралары кешенді де жүйелі жүргізілуі қажет.Сонда ғана жаңа өсіп келе жатқан өскелең ағза сыртқыфакторлар әсерін ет өтеп бере алатын болады.

Денсаулық сақтау технологияларының кешендіжүргізудің басты мақсаты.

Мектеп кедейінгі балалардың қимыл-әрекеттерінжетілдіріп, оның ағзасын суыққа төзімді болуғажаттықтыру.

Денісау баланы өсіруде бірнеше бағытт аралынды.Балалар ауруларын төмендетуге мүмкіндіктер жасау

үшін педагогтардың кәсіби-шеберліктерін өрлету жәнеде ата-аналармен ынтымақтаса отырып, шынықтырудыкешенді ұйымдастыру.

Бұліс-шаралар барлық білім салаларыменбайланыстырып, әрекеттестіріп жалпы "Денсаулықсақтау технологиялары" депаталады.

Шынықтырудың негізгі міндеттері.Баланың тұлғалық ерекшелігін ескере күш-қайраттарын

қалыптастыру және денсаулығын шынықтыруды жүзегеасыру. Бұл міндеттерге, тек шынықтыру шараларынынкешенді түрде өткізгенде ғана нәтижеге қол жеткізді, яғнибала бақшадағы баланың болған бір күні - оның ағзасынапайдалы дәрумендерді енгізіп ас мәзірін түрлендіріп, оныбалаға жеткізу, қарапайым шынықтыру мен қатар арнайыжоспарланған шараларды, қимыл-әрекеті үйлесімдіұйымдастырылады.

Баламен шынықтыру шараларын ұйымдастыруалдында бірнеше ережелерді сақтау керек:

Дені сау баламен шынықтыруды жүйелі жүргізу, оныңтеріс эмоциясын (үрей, жылау, мазасыздық) тудырмайтынжәне біртін деп үдетіп, ұзартылып, медбике менпедагогтың қатаң қадағалауын да болуы қажет.

Оқу тәрбие үрдісін бала денсаулығына жүктемеболмайтындай, керісінше оны нығайтуға көмекте-сетіндей етіп ұйымдастыру керек. Балабақшаның жұмысерекшелігін ескере отырып, бала денсаулығын нығайтумәселелері, мектеп алды балалардың физикалық дамуы- мектепке дейінгі мекеменің жұмысының негізгі бағытыболып табылады.

Педагогикалық денсаулықсақтау технологияларынқолдану.

Мектепке дейінгі ұйымындағы шынықтыру-сауықтырудың негізгі міндеттері.

- Баланың денсаулығын нығайту және сақтау.- Баланың дене тәрбиесінің сапалық дамуын, тұлғалық

ерекшеліктерін ескере отырып, оның өміріне қажет қимылептілігін қалыптастыру.

- Баланың қимыл белсенділік талабын жүзеге асыруғажағдайлар тудыру.

- Салауатты өмір салтының талаптарына сайтәрбиелеу.

- Психологиялық және физиологиялық саулықпенқамту.

Мектеп жасына дейінгі баланы тәрбиелеудіқамтамасыз етудегі бағыттар.

- Баланың физиологиялық даму және балалардыңауруларының төмендету үшін жағдайлар жасау.

- Балабақшадағы педагогтардың шеберліктерін жәнеіскерлік біліктіліктерін жоғарлату.

- Медициналық қызметкелермен байланыстышынықтыру-сауықтыру міндеттерін кешенді шешу

- Балабақша және жанұя жағдайларын да бірігіпденісау баланы тәрбиелеу.

Балалардың дене тәрбиесінің толыққанды дамуына,қимылдау талаптарын жүзеге асыру үшін балабақшадаарнайы жағдайлар туғызу.

- Топтарда шынықтыруға арналған бұрыштар, спортзалда дене тәрбие сабағына арналған құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету және балабақшаалаңында спорт алаң болуы керек. Осының барлығыбаланың дене тәрбиесіне деген қызығушылықтарынжоғарлатады, сабақтың тиімділіг ін арттырады,балалардың барлық негізгі қимыл түрлерін жасауғамүмкіндік береді.

Құрметті әріптестер, тәрбиешілер мен педагогтарҚазақстанның болашақ ұрпақтарының денсаулығыннығайту мен сақтау с іздердің аяулы алақанда-рыңызда.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1. Демешева Г.У., Педагогические условия формирования основ здоровье сберегающей компетентности у детейпредшкольного возраста., Білім, ғылыми - педагогикалық журнал-2010. - №52. Жалмагамбетова Б.Ч., Сеременко Н.П., 2013. Организация здоровье сберегающего пространства вобразовательных учреждениях области.3. ҚР Білімтуралы Заңы, - Астана. - 20074. Назарбаев Н.А. Казахстан-2030- Алматы: Білім, 1997.- 96с.5. Ф.Жумабекова., Мектепке дейінгі педагогика, Астана-2012

29


КМҚК №12 "Ажар" яслибақшасы музыка жетекшісі

ОРАЗОВА ҚАРЛЫҒАШМЕЙРАМБЕКҚЫЗЫ

ЕРЕСЕКТЕР ТОБЫНА АРНАЛҒАНҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ОҚУ ІС-

ӘРЕКЕТІНІҢ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ КАРТАСЫ

Автор өз мақаласында ересектер тобына арналған ұйымдастырылғаноқу іс-әрекетінің технологиялық картасын ұсынады. Мақала педагогикалықмамандықтағы студенттерге, мектеп және балабақша қызметкерлерінепайдалы.

В своей статье автор представляет технологическую карту обучениядля взрослых групп. Статья будет интересна студентам педагогическойспециальности, а также учителям школ и воспитателям в детских садах.

In her article, the author presents a technological map of adult learning groups.The article will be interesting to students of pedagogical specialty, as well as schoolteachers and kindergarten teachers.

Білім беру саласы: ШығармашылықҰйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрі: МузыкаТақырыбы: "Татулығы жарасқан ұлттар"Мақсаты: Балаларды ынтымақтыққа, достыққа, өз Отанын сүюге, қорғауға, көп ұлтты халқымыздың тыныштығы

мен бірлігін нығайтуға ат салысатын азамат болуға тәрбиелеу. Балалардың бірлік, ынтымақтастық туралы түсініктерінкеңейту.Ойын арқылы әр ұлттың әуенін ажырата білуге үйрету.

Қолданылатын көрнекі құралдар: Әр ұлт өкілдерінің суреттері, теледидар слайд, электронды қазақ үй, әр ұлттыңаспаптары.

Қолданылатын құрал-жабдықтар: Аттар, әр ұлттың бас киімдері,әдемі суреттермен безендірілген карточкалар.Билингвальдық компонент:

Оқу іс-әрекетінің кезеңдері

Музыка жетекшісінің іс-әрекеті

Балалардың іс-әрекеті

Мотива-циялық

қозғаушылық

Ұйымдастыру кезеңі Балаларға әуен ырғағымен залға кіріп жайғасады. Музыка жетекшісімен музыкамен амандасады.Дыбыс жаттығуларын жасайды. Музыка жетекшісі: - Жаңа оқу іс-әрекетімізді бастамас бұрын,өткен оқу іс әрекетіндегі әнімізді еске түсірейік. Ән: «Тұлпарым» Музыка жетекшісі әнннің мәтініне сәйкес қимылдарды көрсетіп тұрады.

Балалар көтеріңкі көңіл күймен залға кіреді. Сәлеметсізбе. А-а-а-а-а,о-о-о,е-е-е-е. Балалар бір-бір атқа мініп әннің мәтініне сай қимылдарды естеріне түсіреді.

Ұйымдастырушылық –ізденістік

Қане балалар бәріміз экранға қарайық.Слайд қосу. Сурет арқылы әр ұлттармен таныстыру.

Балалар, осы ұлттардың барлығы да Қазақстанда тұрады. Қазақстан көп ұлтты мемлекет. Олар өз елдерінде болмасада, Қазақтардың елін -елім деп, жерін – жерім деп, құрметтеп, үлкен үлгілі, бақытты, өнегелі отбасы болып өмір сүруде. Әлем халықтарының тату – тәтті бейбітшілікте, ынтымақтастықта өмір сүріп отырғаны біздің қазақ елінің арқасы және олар мұны түсініп, жақсы біледі. - Балалар біздің ұлтымыз қандай? - Біз қай тілде сөйлесеміз? Қазақстан халқының өзінің қазақ тілі, ұлттық киіміміз, салт – дәстүріміз бар. Сол сияқты біздің Қазақстанда басқада ұлттар тұрады. -Қазақстанымызда қандай-қандай ұлт өкілдері тұрады? Қане балалар сергіту сәтін жасап жіберейікші :

Балалар шеңбер жасап тұра қалады. -Балалар, біз қайда жиналдық? - Адамдар шеңберге тұрғанды неліктен жақсы көреді? - Өйткені бақыт, қуаныш, ұлттар арасындағы достық адасып қалмайды. - Олар міндетті түрде өздерін күткен барлық мейірімді адамдарға кездеседі. Сергіту сәті: Ортақ мекен жер шары, Төбемізде бір аспан. Барлық ұлттың баласы, Достығымыз жарасқан.

(өлеңге сәйкес қимылдар жасайды)

Балалар экранға назар аударады. - Қазақ ұлты - Қазақ тілінде. Өзбек, орыс, қырғыз, татар ұлт өкілдері тұрады. Балалар: - Біз достық шеңберіне жиналдық. - Өйткені шеңбердің бұрышы болмайды. (Балалар музыка жетекшісің өлеңге сәйкес қимылдарын жасайды) Аспаптарын алып оркестрға

¹4 (4) 2015

30


Достығымыз жарасқан. (өлеңге сәйкес қимылдар жасайды)

Шумовой оркестр Музыка жетекшісі: - Сендер достық, ынтымақ туралы қандай мақал- мәтелдерді білесіңдер? Дидактикалық ойын: «Қай ұлттың биі?» Ойын шарты:Әр ұлт өкілдерінің музыкасы қосылады,қай ұлт өкілдерінің музыкасы екенін тауып,сол ұлттын ұлттық биін билеп көрсету.

сәйкес қимылдарын жасайды) Аспаптарын алып оркестрға дайындалады. - Досы көпті, жау алмайды. Дос-егіз, дұшпан-сегіз. - Дос қиындықта танылады. - Ырыс алды – ынтымақ. Бірлік болмай, тірлік болмас. - Ұрыс, ырысты қашырар - Ынтымақ, халықты асырар. - Балалар қай ұлттың биін екенін тауып,билеп беруге тырысады.

Рефлексиялық- түзетушілік.

Жаңа ән: Біздің достығымызды білдіретін «Достарым»(Өлеңін,сөзін жазған:Бота Бейсенова)әнін айтайық. (Сыйқырлы,электронды қазақ үйден жаңа әнді тыңдау ) Ән сендерге ұнадыма? -Жарайсыңдар балалар, бүгінгі оқу іс - әрекетіне жақсы қатыстыңдар. Сендерге оқу іс-әрекет ұнадыма,ендеше менің алдымдағы смайликтер арқылы өз көңіл күйімізді білдірейік. Музыка жетекшісі балаларға сау бол айтады.

Музыка жетекшісіне қарап балалар әннің мәтініне сәйкес қимылдар жасайды. Иа,ұнады. Балалар смайликтер арқылы өз көңіл күйлерін білдіреді. Балалар сау бол айтып,музыка қосылғанда залдан шығып кетеді.

Күтілетін нәтиже:Біледі: Әр ұлттардың киім ерекшеліктерін біледі.Игереді: Әр ұлттардың киім ерекшеліктерін біледі.Меңгереді: Өз Отанын сүюді, қорғауды, өзге ұлт өкілдерін құрметтеуді үйренеді.

31


КМҚК №12 "Ажар" яслибақшасы ағылшын тілі

пәнінің оқытушысы

САТБАЛДИНОВА АЙЫМСЕРИККАЛИЕВНА

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАСТАҒЫБАЛАЛАРҒА АҒЫЛШЫН ТІЛІН

ҮЙРЕТУ

Мақала мектепке дейінгі жастағы балаларға ағылшын тілін үйретудегіерекшеліктер жайында жазылған. Балаларға ағылшын тілінің фонетикасынжәне грамматикасын үйретудің тиімді жолдары берілген. Еңбекте баладәрісте білу керек минималды тіл дағдысы туралы баяндалған.

Статья посвящена особенностям преподавания английского языка детямдошкольного возраста. Представлены эффективные пути обучения детейфонетике и грамматике английского языка. Кратко описываются основныенавыки, осваиваемые в детском саду.

The article is devoted to the peculiarities of teaching English to preschool chil-dren. The effective ways of teaching children in phonetics and grammar of theEnglish language are presented. The main skills, mastered in kindergarten arebriefly described.

АннататцияАғылшын тілінің беделінің артуына байланысты

мектепке дейінгі жастан бастап шет тілінде қатынасунегізін қалыптастыру таным белсенділігін арттыру,мотивацияны жетілдіру, тілді қарым-қатынас құралыретінде қолдану қажеттілігін тудырды. Балаларымыздыңболашағын және өзіміздің болашағымызды қалайкөргіміз келетінін айқындайтын уақыт келді, осы жөніндеЕлбасының Қазақстан халқына Жолдауында даайтылған болатын. Балабақшаларда, бір жағынан, оқужүктемесінің артуына байланысты, екінші жағынан,баласына ағылшын тілін үйретуге ата-аналардыңқызығушылығының артуына байланысты "Мектепкедейінгі жастағы балаларға ағылшын тілін үйрету"Мектепке барғанда балалар алған білімдерін жәнетәжірибелерін қолдана алады. Ол уақытта балалардаең бастысы - ағылшын тілін одан ары оқуға қызығушылықжәне бастауыш мектепте кез келген бағдарламаны жеңілмеңгере алатындай білім қалыптасады.

Ағылшын тілін үйретуде төмендегідей міндеттерқойылады:

- үйлесімді дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру;- баланың өз күшіне сенімділігін нығайту және дұрыс

мотивация құру;- ағылшын тілінің ырғағымен және мәнерлі

дыбысталуымен танысу, балалардың тілдікқұзыреттілігін дамыту;

- мектеп жасына дейінгі баланың сөйлеу мүмкіндігі менқажеттілігін ескере отырып, ағылшын тілінде баланыңөздігінен қарым-қатынас міндеттерінің қорытындылауынқолдау;

- ойын және нақты қарым-қатынас жағдайындақарапайым деңгейде серіктеспен байланыс орнатудыүйрету;

- фонетикалық есту қабілетін дамыту;- ағылшын тілінде сөйлеу мазмұнын түсінуге үйрету;- зейін, ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту;- айту және тыңдату: ауызша сөйлеу дағдысының

негізін дамыту;- пәнаралық байланысты қамсыздандыру.Балаларға ағылшын тілін үйретуге арналған, ІІ кіші

топқа 18 сағат, ортаңғы топқа 18 сағат, ересек топтарға36 сағат (аптасына екі оқу іс - әрекет) есептелген. 10-12 баладан тұратын шағын топтарда ҚазақстанРеспубликасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білімберу стандартына сәйкес көрсетілгендей, ІІ кіші топқа15-20 минут, ортаңғы топқа 20-25 минут, ересек топтарға25-30 минутоқу іс - әрекеттері өткізіледі. Осы жастағыбалалардың психологиялық ерекшеліктерін ескереотырып, ағылшын тілін үйрету сабақтары

құрастырылған. Алғашқы оқу жылында басты міндетайтылу бойынша жұмыс жүргізу болып табылады.

Айтуға үйрету және дыбыстық жүйені меңгеру -барлығы шет тілін түсінумен байланысты.

Ағылшын тілін үйренуге деген қызығушылықтықалыптастыру және алғашқы ауызша сөйлеудағдыларын қалыптастыру. Сабақ барысында бір аптаішінде үйренген сөздер, сөйлемдер және сөйлеу үлгілеріберіледі, сонымен бірге ойындар мен жаттығуларарқылы меңгерілген жаңа пысықталады.

Оқу үдерісі практикалық, білім беру, тәрбиелік жәнедамытушы мақсаттарға қол жеткізуге бағытталады.

Жұмыс мектепке дейінгі ұйымның оқу-тәрбиеүдерісімен тығыз байланыста және педагогтардыңшығармашылығымен тиімді үйлесімде жоспарланады.

Негізгі шарттардың бірі - ағылшын тілі аймағын (жекекабинет және топ бұрышын) құру болып табылады.

Сөздің дыбыстық мәдениетіФонетикалық жаттығуларды пайдалану арқылы дұрыс

дыбыстау ("Тіл туралы ертегілер").Фонетикалық естуді қалыптастыру (дыбыстарды

тыңдау, оларды анықтау және айту).Оқытушының тілі мен ернінің қимылын бақылау.Оқытушыдан кейін екпіндерді, ырғақты және

интонацияларды хормен және өз бетімен қайталау.ДыбыстауПедагогтың және өз құрбы-құрдастарының сөзін

түсінуге үйрету және аудиожазбалардан естіген сөздердікөру және қозғалыс көрнекіліктері, сонымен қатарпаралингвистикалық амалдар арқылы арқылы түсіну(ым-ишара, бет әлпеті, интонация, эмоциналдыққолдау).

Күнделікті қарым-қатынас жағдайларында "ментуралы", "менің жанұям туралы" және айнала қоршағанортадағы заттар, мысалы, ойыншықтар, жануарлар,балабақша, т.б. туралы айтқанда қолданылатын жайжәне өте қарапайым сөз тіркестері мен сөздерді түсіну.

АйтылуМонологты сөйлеу:Берілген тақырыпқа байланысты жай сөз тіркестері

мен сөйлемдерді қолдана отырып, әңгімелеп беру (3-4сөйлем).

Затты, тұлғаны, олардың іс-әрекетін атау жәнесапалық, сандық сипаттама беру.

Адамның іс- әрекетін мен жануарлардың тіршілікәрекетін атау.

Жануарлар мен заттарды сипаттау және олардыңқандай әрекет жасайтындығын айту.

Әндер мен ұйқас өлеңдерді жаттау.Ұйқас мәтіндермен жаттығулар орындау.

¹4 (4) 2015

32


Ағылшын тілінде қимылды ойындар өткізу.Диалогты сөйлеу:Тақырып бойынша құрбы-құрдастарымен диалогты

қарым-қатынас орнату ( 2-3 сөйлем).Амандасу және сәлемдесуге жауап қайтару.Қоштасу.Кешірім сұрау.Мерекемен құттықтау.Бір- бірінен аттарын және жағдайларын сұрастыру.Диалогқа қатысып, әңгімелесушінің сұрақтарына

жауап қайтарып, жеңіл түрде сұрақ қоя білу.Сөйлеудің лексикалық жағыБір мезгілде 4-5 сөзден артық сөз енгізбеу.Енгізілген сөздердің арасында бір- бірімен тығыз

байланыста болатын бірнеше жұп сөздер болуы қажет.Егер семантикалық топтың ішіне бір сөйлем

мүшелеріндегі сөздер кірсе, сөз тіркестерін (зат - зат,зат - сын, зат - қимыл) құрастыру мүмкін болу үшін,оларды үйрету басқа сөйлем мүшелеріне қатыстысөздерді қайталаумен тығыз байланыста болуы керек.

Балаларға еш уақытта сөздерді "жаттап ал" дегентапсырма берілмейді. Жаңа сөз жаттығулардыңкөмегімен баланың есінде біртіндеп сақталуы керек.

Ортаңғы топта лексикалық қордың көлемі оқужылының соңында 5-ке дейінгі санауды қосқанда, 100-150 лексикалық бірлікке тең болуы тиіс.

ГрамматикаЖай хабарлы сөйлем құруды үйрету.Жалпы сұрақтар қою.Сұрақтарға қысқа жауап қайтару.Зат есімдерді көпше түрде қолдану.Жұмыс түрлері мен формалары:Мектепке дейінгі білім беру тұжырымдамасы оқытудың

құрылымы мен амалдарын, әдістері мен тәсілдерінқолдануға әкеледі. Сонымен қатар балалардың жекеерекшеліктері мен олардың жанұясы мен жалпы мәденидаму ерекшеліктері ескеріледі.

Негізгі тәсілдер:- иммитация;- визуалды, музыкалық, пластикалық бейне құру.

Зерттеу әдісі ретінде сабақта вербалды емес оқытуамалын басым қолдану (суреттер, бейнелер, музыкажәне би).

- үйрету ойындарын қолдану;- жұмбақтар;- жетістік әдісі шамалағандай, балалардың өзін- өзі

бағалауы мен алатын орнының жоғарылауын,психологиялық кедергілерін жоюға көмектесетін шағынқойылымдарды сахналау.

Сабақта келесі жұмыс түрлері қолданылады:- дыбыстауға арналған жұмыстар: "жылдам тіл"

ертегісі, жаңылтпаштар, ұйқастар;- ойыншықтармен жаттығулар: ойыншықтармен диалог

құру, ойыншықты сипаттау;- суретпен жұмыс: суретті сипаттау "Не жоғалды?",

"Суретті тап" ойындары;- өлеңдерді жаттау мен декламациялау: өлең сайысы,

ән жаттау;

- ойындар: қимылды, жай және шығармашылық.- суретке қарап әңгімелеу.Күтілетін нәтижелер:Оқу жылының соңына қарай балаларда бастапқы және

коммуникативтік құзыреттілік қалыптасуы керек.Балалар ауызша түрде ағылшын тілін қолданудыүйренеді және ауызша естіген сөздерді түсінеді, соныменқатар өз ойын ағылшынша жеткізе біледі.

Оқу жылының соңында қалыптастырылатынкоммуникативтік біліктер:

"Сөйлеу" саласында (монологты және диалогтысөйлеуде)

Нені біледі:- Англияда қалыптасқан этикет және амандасу

фразаларын;- үйренетін тілдің елінің атын, бірнеше назар

аударатын мекемелерді және мемлекеттік рәміздерді;- сөз бірліктері (тіркестері) қалай құрастырылатынын;- ағылшын тіліндегі тақпақтарды, өлеңдерді,

ертегілерді, ойындарды.Нені үйренеді:- жалпы сөйлеу ағымынан ағылшын тілінде сөйлеуді

бөліп алуды;- ағылшын тілін үйрену барысында болатын

психологиялық кедергілерді жеңуді;- ағылшын тілінде сәлемдесуді және қоштасуды;- төмендегі сұрақтарға жауап беруді:What is your name? - Сенің атың кім?How old are you? - Сенің жасың нешеде?What is it? - Бұл не?Whose toy is it? - Бұл ойыншық кімдікі?What colour is it? - Бұның түсі қандай?- табиғат көріністерін айтуды;- кейбір ағылшын тіліне тән дыбыстарды атауды.Нені білу керек:- үйреніп жатқан тілдің мемлекеттік дәстүрлері мен

мәдениеті туралы белгілі түсініктің болуы;- театрлық іс-әрекет тәжірибесінің болуы;- белгілі лексикалық сөз қорын меңгеруі;- басқа тілді тыңдай білуі.Дыбыстау саласында:Білу:дыбыстар калай дауысталатынын;ағылшын тілінде естіп қабылдауды.Істей білу:тыңдап, дұрыс дыбыстауды;тыңдап, қимылмен жауап қайтару (қол соғу, қолды,

суретті және затты көтеру, эмоционалды жауап қайтару).жалпы сұрақтарғаа жауап беру;тыңдап, сөйлемді аяқтау;оқытушының сөйлегенін түсіну.Білу керек:ағылшын тілінің дыбыстары туралы жалпы түсініктің

болуы;мектепке барғанда балада ағылшын тілін одан ары

үйренуге қызығушылықтың және бастауыш сыныптардаүйретілетін ағылшын тілі бағдарламаларын меңгерудіжеңілдететін белгілі білімі көлемінің болуы.


1. Агурова Н.В., Гвоздецкая Н.Д. Английский язык в детском саду. - М., 1963.2. Анухина И.В., Занимательный английский для детей. С-Петербург 2004.3. Английский и дошкольник. Москва: издательский дом Дрофа, 1998 г.4. Басик Т.А. Добро пожаловать в мир английского языка. Минск 2004.5. Васильев А., Григорин Б. Английский с мамой - уроки в рифмах. М. 2007.6. Вронская И.В., Английский язык в детском саду, для воспитателей и родителей. СПб., 2001.7 . Черепова Н.Ю. Английский для дошкольников. Аквариум. ГИППВ, 2007.8. EdEuler, H/Sakamoto "GogolovesEnglish".

33


КМҚК №12 "Ажар" яслибақшасы қазақ тілі пәнінің

оқытушысы

КУДАЙБЕРГЕНОВАГУЛНУР

СЕРИККАЗИНОВНА

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖАСТАҒЫБАЛАЛАРҒА ҚАЗАҚ ТІЛІН ҮЙРЕТУ

Мақалада қазақ тілінде жаңа технологияны қолдана отырып оқушығабағыт-бағдар беру, зейінін көтеру, белсенділігін арттыру туралы жазылған.Автор қазақ тілі сабағында оқушылардың дағдыларын дамытудақолданылатын әдістердің қаншалықты тиімді екендігін талдайды. Мақаламектеп мұғалімдері мен филология факультетінің студенттерінеарналады.

В статье рассматривается использование новых технологий на урокахказахского языка, направленных на пробуждение интереса и повышениевнимания у учащихся. Автор анализирует эффективность используемыхметодов в развитии учащихся на уроках казахского языка. Статьяпредназначена для учителей школ и студентов филологическихфакультетов.

Article reports about using of new technology in the Kazakh language, also saidhow improve their attention, to increase the activity. Author analyses how estab-lish the effective methods to develop skills of the students in Kazakh languageclasses. The article is dedicated to the school teachers and students of the Fac-ulty of Philology.

Қазақ халқы ұлт болып қалыптасқалы бері, қазақ тіліөмір сүріп келеді. Тілдің иесі - кешегі қазақ, бүгінгі қазақжәне болашақтағы қазақ. Тілдің ғұмыры уақыт тәріздімәңгілік. Тіл - халықтың мәңгілік халық болып қалуыныңайғағы, өткеннің ұрпаққа қалдырған аманаты, бүгінгікүннің абыройы, ертеңгі күннің кепілі.

Белгілі ғалым Махмұд Қашқари "Тәрбие басы - тіл"деп көрсетеді.Ана тілін қадірлеуге, сыйлауға, ұмытпауға,патриоттық сезімнің оянуына ат салысар еді. Қазақ халқы"Отан" ұғымын бала бойына ерте сіңіруге тырысқан, онытуған жер, ана тіл, атамекен ұғымдарыменбайланыстырған. Отан отбасынан, ата-жұртынан, туыпөскен топырақтан, ана тілінен басталған. "Ұлттыңболашағы - ұрпағында, ұрпақ тәрбиесі - ұстаз қолында".

Мектепке дейінгі білім және тәрбие беру орындарындақазақ тілінің дыбыстық құрамын, дыбыстардың айтылунормасын, дыбыстық заңдылықтарын, грамматикалыққұрылысын меңгеруге, ойын еркін жеткізуге, жеткіліктідәрежеде сөздік қорын меңгеруге, сонымен бірге қазақшасөйлеуге жаттығып, қазақ тілінде қарым-қатынас жасайалуы қажет. мұндай дәрежеге жеткізу үшін педагогмамандар түрлі жаңа технологиялардың тиімді жақтарыналып, баланы жеке тұлға ретінде дамыту жолындажұмыс жасай алулары қажет.

"Бәрімізді бүгінгі таңда алаңдататын мәселе - жасұрпақтың сапалы білімді игеруі. Елбасы Н. Ә. Назарбаев:"Білімді, сауатты адамдар - ХХІ ғасырда адамзатдамуының негізгі қозғаушы күші" деуінің өзі - үлкенкөрегендіктің белгісі. Білім бере отырып, тиімді жолменжаңа заман тұлғасын қалыптастыру әр ұстаздыңмақсаты екені анық. Бүгінгі таңдағы оқу үрдісі жаңа әдіс-тәсілдерді жаңаша идеяларды қолдануды талап етеді.Яғни, заман талабы - оқытудың жаңа технологияларынұтымды пайдалана отырып, тәрбиеленушібүлдіршіндерге саналы да сапалы білім беру. Өзгеұлттың, өз ұлтымыздың баллары мемлекеттік тілде ойынеркін жеткізе алуларына, қарым-қатыс жасай алуларынажағдай туғызу" деген ой білдіреді.

Біліммен сусындатқан бүлдіршіндеріміз сенім ақтапжатса, педагогтың мерей арта түсері сөзсіз. Ел ертеңіжас ұрпақ мемлекеттік тілде еркін сөйлеп, қазақ тілімізгеқұрметпен қарайтындай дәрежеге жетсе, тілді оқытушыұстаздардың ел алдындағы парызының ақталғаны депбілемін. Ол үшін кез-келген педагог-маман өз ісінің білгіріболып қана қоймай, мемлекетіміздің болашақ туынжелбіретер ертеңгі ұрпақты рухы мықты, патриоттықсезімі оянған жеке тұлға, азамат етіп тәрбиелеуі шарт.

Мемлекеттік тілді оқып-үйрену - бүгінгі күннің өзекті

мәселесі. Бүгінгі балалар - біздің ертеңгі болашағымыз.Сондықтан мемлекеттік тілді үйретуді балабақшаданбастаған дұрыс. Әрбір қоғамда баланың бойындаазаматтылықты, патриотизмді тәрбиелеудің маңыздыфакторы сол мемлекеттің тіліне деген терең сыйластықболып табылады. Бала тілді тым ерте бастаса, солайтез меңгереді. Негізгі мақсат - тілді үйренушілердің, яғнидостық пен туыстықта жайлаған басқа ұлт өкілдерінің,басқа ұлт балаларының ой-қабілетін біртіндепқазақыландыру, сөйлеуге үйрету, тіл мәдениетін көтеру.

Мектеп жасына дейінгі мекемелердегі қазақ тілімүғалімі, заман талабына сай жаңа технологиялықәдістерді өз тәжірибесінде қолданатын, әрқашан ізденісүстінде болуы тиіс.

Қазақ тілінде жаңа технологияны қолдану - баланыжан-жақты терең ашуға, оған бағыт-бағдар беріп,жағымды әсер етуге, зейінін көтеруге, белсенділіктіарттыруға көп септігін тигізеді.

Сондықтан мектепке дейінгі жастағы балалардыоқытуда қазақ тілі мұғалімінің алдына қоятын мақсаты -жаңа әдістемеліктерді қолдана отырып, балаларғасапалы да терең білім беру, олардың ойлау дағдыларымен есте сақтау қабілеттерін жетілдіре отырып, қазақтілінде еркін сөйлеу дәрежесін көтеру.

Өзге ұлт өкілдеріне, яғни екінші тілге үйрету күрделіде көп қилы кезеңдер арқылы жүзеге асады:

а) баланың тіл қорының аздығыә) қазақ тілін қабылдауын баланың ойлау қабілеті мен

өз тілінде сөйлеу дағдылары қиындатады.б) оқыту мерзімінің аздығы (жұмасына 1-2 немесе 3

рет, жас шамасына байланысты)в) тіл ортасының жоқтығы.Сәбидің тілін дамытатын, қызығушылығын арттыратын

- ойын."Баланың ойын -ойын өсіреді" деген халықтың даналық

сөзі тегін айтылмаған. Мектеп жасына дейінгі баланыдамытатын да, өсіретін де, әрі тәрбиелейтін де негізгііс-әрекет - ойын. Басқа ұлт балаларына қазақ тілінүйретуге алдымен қазақ тіліне үйренуге дегенқызығушылығын тудыра отырып, қазақ тіліне тәндыбыстарды, сондай-ақ жеңіл-желпі сөздерді дұрысайтуға үйретіп, қазақша сөйлеу тілін қалыптастырудыбасты мақсат етіп қойған.

Ойындар, жаттығулар баланың логикалық ойлауқабілетін дамытып, бақылауға, зейін қоюға, білугеқұмарлығын арттырады. Сонымен қатар, басқа ұлтбалалары екенін ескере отырып, логикалық ойлауқабілетімен қатар сөздік қорын да дамыту қажет.

¹4 (4) 2015

34


Тілге үйреткен кезде әрбір ұлт тілінің негізінқайталайтын, оның лексикасының, фонетикасының,граматикасы мен синтаксисінің дамуы, қалыптасузаңдылықтары болатынын есте сақтау керек. Басқа ұлтбалаларын қазақ тілінде үйретуге кездесетін қиындықтаросындай тілдік заңдылықтарға байланысты.

Әсіресе, қазақ тілі фонетикасына тән дыбыстардыдұрыс айтуға үйрету, балалармен сөйлесу барысындаоның сөз қолдану ерекшелігіне, дыбыстарды дұрысайтуына баса назар аударуды, аталған дыбыстардыайтуда сөйлеу мүшелерінің өзгерісін қолдану ерекшелігінкөрсетіп, түсіндіру, дұрыс айтып үйренуге ойнатажаттықтыру жұмысына айрықша көңіл бөлу керек.

Өзге ұлт балаларының қазақ тілін түсінуі мұғалімніңкең тараған сөздерді, сөз тіркестерін күнделікті оқу-ісәрекетінде жиі қолдануына байланысты. Мысалы:"Тұрыңдар", "Отырыңдар", "Жақсы", "Рахмет", "Атыңкім?", "Мынау не?" сөздерін балалар күнде естіп,естерінде сақтайды.

Балалар бір- бірімен сәлемдесе қоштаса білуі, аты-жөнін, заттарды атай білуі керек. Оқу іс-әрекетіндеүйренген сөздерін сөйлем ішінде қолдана білуі керек,өздеріне бағытталған сұрақтарға еқі-үш сөзден дұрыс,толық сөйлем құрап жауап бере білуге үйрету керек.

Мектепке дейінгі жастағы балалар сөз ұқсастығынжақсы қабылдайды. Осы жүйедегі жұмыс балалардыңзейінін, тақпақ жолдарындағы сөз ұқсастығын, сөздердіқабылдау қабілеттерін арттырады. Оқу іс-әреккеттеріндетақпақтар, санамақтар, әндер жаттата отырып тілге дегенбаланың қызығушылығын арттыруға болады.

Сонымен қатар ұқсас сөздерді айтқызу арқылы,балаларға жаңа сөздерді тез жаттатқызуға болады.

Балалардың қазақ тілін жақсы игеруі оқу-іс әрекеті,дайындық және оны өткізу кезінде есепке алу керек,әртүрлі факторларға байланысты:

1.Балалардың жас және психологиялық ерекшеліктері;2.Балалармен қазақша игерілетін заттар, құбылыстар,

жануарлар оларға өз тілінде белгілі болуы тиіс.3.Күнделікті жаңа сөздермен жинақталған сөз қорын

толықтырып отыру керек.4.Игерілген сөздер әрбір оқу іс- әрекетінде қайталанып,

күнделікті қолданып, бекітіліп отыруы қажет.Қазақ тілі мұғалімі оқу іс -әрекетін бастар алдында

мынандай әдістемелік ұсынысты есінде сақтау керек:1.жаңа сөзді игерту заттар,ойыншық, сурет, сызба

көрсету арқылы жүзеге асады;2.жаңа сөз дұрыс, таза аталуы тиіс;3.жаңа сөз алғашында ақырын мұғалімнің соңынан,

сосын 2-3 қайтара бірге, содан кейін ғана жеке бала атайалады.

Мұғалімнің үні, сезімі, әрбір сөзі баланың жаңа сөздіигеруіне әсер етеді.

Баланың мемлекеттік тілде емін-еркін қарым- қатынасжасап, игерген білімін күнделікті өмірде қолдана алуынамүмкіндік жасау мектепке дейінгі мекеменіңпедагогтарының шеберліг і мен біліктіліг іне, ата-аналардың жауапкершілігіне байланысты деп санаймыз.

Сөзімді қорыта келе айтарым, қазақ елі аман болса,қазақ тілі де жасай бермек. Ең бастысы, елбасымызайтпақшы: "Қазақстанның болашағы - қазақ тілінде!"Бүгінгі күні егемен ел ретінде әлем мойындағанҚазақстанға деген қызығушылық артып, өркениеттіңматериалдық ғана емес, рухани құндылықтарымызды датанып-білуге деген ынта-ықыласы тереңдей түсуде. Ата-бабаларымыз армандаған тәуелсіздікке қол жеткізіп, ай-жұлдызымыз оңынан туып тұрған шақта осы руханиқұндылықтарымыздың қайнар бұлағы - қазақ тілініңқадір-қасиетін өзгеден бұрын өзіміз жете түсінуіміз қажет.Қазақ тіліне деген құрмет пен ықыласты ұлттық санабиігіне көтерген жөн.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

1.Баймұратова Б. Мектеп жасына дейінгі балалардың байланыстырып сөйлеу тілін дамыту. Алматы Мектеп,1976.2. Сәтімбекова М.С. "Ойна да ойлан" Алматы. 20003. Баймұратова Б. Мектепжасынадейінгібалалартіліндамыту методикасы. 2-6 жасаралығы. Алматы: Рауан,1992.4. Бақраденова А., Баймұратова Б. Орыс тілінде жұмыс істейтін балабақшаларда қазақ тілін оқыту әдістемесі.Алматы: Рауан, 1992.

35


КГКП "Ясли - сад № 12 "Ажар"воспитатель

ОСЕЕВА НАТАЛЬЯДМИТРИЕВНА

"МЕТОД ПРОЕКТОВ В ДЕТСКОМ САДУ"

Автор мақалада балабақшада ғылыми жобаларды жүргізудің тиімділігіжөнінде жазады. Автор ұжымдық жобаны ұйымдастырудың түрлерінетоқталады. Сонымен қатар, жобаны жүзеге асырудағы шығармашылықтоптың іс-әрекеттерінің негізгі алгоритмдерін кеңінен баяндайды.

В статье рассматривается эффективность проведенияисследовательских проектов в детском саду. Автор останавливается навидах организации коллективной работы. Наряду с этим описываютсяалгоритмы действий творческих групп в реализации проектов.

The article discusses the efficiency of carrying out research projects in kinder-garten. The author stops on types of the organization of collective work. Alongwith this, the algorithms of action of creative groups in implementation of projectsare described.

Развивающаяся педагогика существенно изменилаотношение взрослых к детям. Уровень развития ребенкастановится мерой качества работы педагога и всейобразова-тельной системы в целом. Педагоги ДОУориентируются не только на подготовку к школе, но ина сохранение полноценного детства в соответствии спсихофизическими особенностями развивающейсяличности. Уважение к ребенку, принятие его целей,интересов, создание условий для развития -непременные условия гуманистического подхода.

Взрослые должны не только уделять вниманиеформированию знаний, умений и навыков дошкольникаи адаптации его к социальной жизни, но и обучать черезсовместный поиск решений, предоставлять ребенкувозможность самостоятельно овладеть нормамикультуры.

Уникальным средством обеспечения сотрудничества,сотворчества детей и взрослых, способом реализацииличностно-ориентированного подхода к образованиюявляется тех-нология проектирования.

Проектирование - это комплексная деятельность,участники которой автоматически: без специальнопровозглашаемой дидактической задачи со стороныорганизаторов осваивают новые понятия ипредставления о различных сферах жизни.

Сегодня государством поставлена задача, подготовитьсовершенно новое поколение: активное, любо-знательное. И дошкольные учреждения, как перваяступенька в образовании, уже представляют, какимдолжен быть выпускник детского сада, какимикачествами он должен обладать (прописано в основнойобразовательной программе). Именно проектнаядеятельность поможет связать процесс обучения ивоспитания с реальными событиями из жизни ребёнка,а также заинтересовать его, увлечь в эту деятельность.Она позволяет объединить педагогов, детей, родителей,научить работать в коллективе, сотрудничать,планировать свою работу. Каждый ребёнок сможетпроявить себя, почувствовать себя нужным, а значит,появится уверенность в своих силах.

Под проектом также понимается самостоятельная иколлективная творческая завершённая работа,имеющая социально значимый результат. В основепроекта лежит проблема, для её решения необходимисследовательский поиск в различных направлениях,результаты которого обобщаются и объединяются в одноцелое.

Метод проектов - это педагогическая технология,стержнем которой является самостоятельнаядеятельность детей - исследовательская,познавательная, продуктивная, в процессе которой

ребёнок познаёт окружающий мир и воплощает новыезнания в реальные продукты. Суть "метода проектов" вобразовании состоит в такой организации обра-зовательного процесса, при которой обучающиесяприобретают знания и умения, опыт творческойдеятельности, эмоционально-ценностного отношения кдействительности в процессе планирования ивыполнения постепенно усложняющихся практическихзаданий , проектов, имеющих не только познавательную,но и прагматичную ценность. "Всё, что я познаю, я знаю,для чего мне это надо и где и как я могу эти знанияприменить" - вот основной тезис современногопонимания метода проектов, который привлекает многиеобразовательные системы, стремящиеся найтиразумный баланс между академическими знаниями ипрагматическими умениями.

В основу метода проектов заложена идея онаправленности познавательной деятельностидошкольников на результат, который достигается впроцессе совместной работы педагога, детей надопределённой практической проблемой (темой).

Типы проектов:1. По доминирующему методу: исследовательские,

информационные, творческие, игровые, приключен-ческие, практико-ориентированные.

2. По характеру содержания: включают ребенка и егосемью, ребенка и природу, ребенка и рукотворный мир,ребенка, общество и культуру.

3. По характеру участия ребенка в проекте: заказчик,эксперт, исполнитель, участник от зарождения идеи дополучения результата.

4. По характеру контактов: осуществляется внутриодной возрастной группы, в контакте с другой возрастнойгруппой, внутри ДОУ, в контакте с семьей, учреждениямикультуры, общественными организациями (открытыйпроект)

5. По количеству участников: индивидуальный,парный, групповой и фронтальный.

6. По продолжительности: краткосрочный, среднейпродолжительности и долгосрочный.

Виды проектов в ДОУ:ТворческиеПосле воплощения проекта в жизнь проводится

оформление результата в виде детского праздника.ИсследовательскиеДети проводят опыты, после чего результаты

оформляют в виде газет, книг, альбомов, выставок.ИгровыеЭто проекты с элементами творческих игр, когда

ребята входят в образ персонажей сказки, по-своемурешая поставленные проблемы и задачи.

¹4 (4) 2015

36


ИнформационныеДети собирают информацию и реализуют её,

ориентируясь на собственные социальные интересы(оформление группы, отдельных уголков и пр.).

Метод проектов возник в 1920-х годах в США и связанс развитием гуманистического направления вфилософии и образовании, начало которому положиламериканский философ, психолог и педагог Дж. Дьюи.

Развитие метод получил в работах В. Килпатрика, Э.Коллингса.

Наиболее широкое определение этого понятия имеетследующий вид: "Проект - есть всякое действие,совершаемое от всего сердца и с определенной целью"(по определению Килпатрика).

Воспитатель - организатор детской продуктивнойдеятельности, источник информации, консультант,эксперт. Он - основной руководитель проекта, при этом- партнер и помощник ребенка в его саморазвитии.

Мотивация усиливается благодаря творческомухарактеру детской деятельности, ребенок знакомится сразличными точками зрения, имеет возможностьвысказать и обосновать свое мнение.

Технологии проектирования необходимасоответствующая организация предметно-развивающегопространства группы. В группе помещают документы,книги, различные предметы, энциклопедии, доступныедля их понимания. Возможен выход детей в библиотеки,музеи или другие учреждения, если это необходимо дляреализации проекта.

Технология проектирования ориентирована насовместную деятельность участни-ков образовательногопроцесса в различных сочетаниях: воспитатель -ребенок, ребенок -ребенок, дети - родители. Возможнысовместно-индивидуальные,совместно-взаимо-действующие, совместно-исследовательские формыдеятельности.

Одно из достоинств технологии проектирования в том,что каждому ребенку обеспечивается признаниеважности и необходимости в коллективе. Он видитрезультаты коллективных усилий группы. Частным,конкретным результатом работы для детей может бытьрисунок, аппликация, альбом, сочиненная сказка,подготовленный концерт, спектакль, книга, урожай и др.В ходе реализации проекта у детей развиваетсясамостоятельность, активность, ответственность,чувство доверия друг к другу, интерес к познанию.

Проектировочные способности проявляются вовзаимодействии основных систем управления любойсоциальной организацией (человек, коллектив,деятельность).

Основная функция проектирования - наметитьпрограмму, подобрать средства дальнейших целевыхдействий.

Реализация технологии проектирования в практикеработы ДОУ начинается с ориентации на актуальнуюпроблему культурного саморазвития дошкольника,знакомства с циклами проектирования. Процесспроектирования состоит из трех этапов: разработкипроекта, их реализации, анализа результатов.

Научить ребенка проектировать может воспитатель,владеющий методом проектов, как технологией и какдеятельностью по самоорганизации профессиональногопространства.

Проектировочные способности проявляются вовзаимодействии основных систем управления любойсоциальной организацией.

Основная функция проектирования - наметитьпрограмму, подобрать средства дальнейших целевыхдействий.

Реализация технологии проектирования в практикеДОУ начинается с ориентации на актуальную проблемукультурного саморазвития дошкольника, знакомства сциклами проектирования.

Процесс проектирования состоит из трех этапов:разработка проектов, их реализация, анализрезультатов.

Условием освоения каждого этапа являетсяколлективная мыслительная деятельностьвоспитателей, что позволяет:

- ориентироваться на творческое развитие ребенка вобразовательном пространстве ДОУ;

* усвоить алгоритм создания проекта, отталкиваясьот запросов детей;

- уметь без амбиций подключаться к целям и задачамдетей;

- объединять усилия всех субъектов педпроцесса, втом числе родителей.

Коллективно проектировать можно: утренники, вечераразвлечений, дни творчества, каникулы.

Творческие группы специалистов способныразрабатывать системные и системно-транслируемыепроекты.

Этапы Задачи Деятельность творческой группы

Деятельность научно-методической службы

Начальный Определение темы, проблемы. Выбор группы участников

Уточнение имеющейся информации, обсуждение задания

Мотивация проектирования, объяснение цели проекта

Планирование Анализ проблемы. Определение источников информации. Постановка задач и выбор критериев оценки результатов, распределение ролей в команде.

Формирование задач, накопление информации. Выбор и обоснование критерия успеха.

Помощь в анализе и синтезе (по просьбе группы) Наблюдение.

Принятие решения

Сбор и уточнение информации. Обсуждение альтернатив. Выбор оптимального варианта. Уточнение планов деятельности.

Работа с информацией. Синтез и анализ идей.

Наблюдение, консультация.

Выполнение Выполнение проекта Работа над проектом, его оформление

Наблюдение, советы (по просьбе группы)

Оценка результатов

Анализ выполнения проекта, достигнутых результатов (успехов и неудач)

Участие в коллективном анализе проекта и самооценки

Наблюдение. Направление процесса анализа (если необходимо)

Защита проекта

Подготовка к защите. Обоснование процесса проектирования. Объяснение полученных результатов, их оценка.

Защита проекта. Участие в коллективной оценке результатов проекта.

Участие в коллективном анализе и оценке результатов проекта.

Алгоритм разработки проекта творческой группой воспитателей

37


Для успешной реализации проектовколлективразделился на четыре творческие группы. Каждая группасоставляла план работы над проектом, определяла целии задачи.

Все творческие группы работали слаженно ипродуктивно.

Результатами проведенных проектов были презента-ции и оформление альбомов и сборников.

План работы творческих групп по проектнойдеятельности на 2012 - 2013 учебный год

№ Название проекта Срок выполнения

проекта

1 Дружная семейка.

январь

2 Тапочки дружбы. февраль - март

3 Берегите воду! апрель - май

4 Лето – удивительная пора! июнь – июль - август

План работы творческих групп по проектнойдеятельности

на 2013 - 2014 учебный год№ Название проекта Срок выполнения проекта

1 «Казахстан – Родина всех своих граждан» октябрь - ноябрь

2 «Развитие речи посредством дидактической игры» декабрь - январь

3 «Увлекательный театр!» февраль

4 «Освоение представлений детей дошкольного возраста о росте растений в процессе создания «Огород на окне»

март - апрель

5 «Дорожная азбука» май

6 «По сказочным тропинкам лета» июнь – июль - август

План работы творческих групп по проектнойдеятельности на 2014 - 2015 учебный год

№ Название проекта Срок выполнения проекта

1 Творческий, информационно –исследовательский проект «Моя семья»

сентябрь - декабрь

2 Экологический проект «Зимующие птицы»

январь - февраль

3 Творческий проект «Салют! Победа!» март - апрель

4 Экологический проект «Чистый участок»

май

5 Летний оздоровительный проект «Ура, лето!» июнь – июль - август

При всей своей актуальности проектная деятельностьдошкольников остается малоизученным видомсовместной деятельности взрослых и детей.Предлагаемая статья ставит своей задачей объяснитьвоспитателям и специалистам дошкольного образо-вания специфику работы в методе проектов, показатьего существенные отличия от других методов и формработы с детьми в детском саду, оснастить педагоговтехнологией организации проектной деятельности детейразного дошкольного возраста.

Таким образом, представленные проекты являютсяоптимальной современной формой работы сдошкольниками, направленной на формированиеумения детей принимать позицию субъектнойдеятельности и способствовать развитию важнейшихинтегративных качеств личности.

Определяя содержание проектной деятельности, мыучитываем, что получаемые знания должны:

1) расширять и обогащать имеющиеся представлениядошкольников;

2) быть доступными и опираться на личный опыт,связываться с повседневной жизнью;

3) быть нужными при последующем обучении в школе.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:

1. Н.Н.Авдеева, О.Л. Князева, Р.Б. Стеркина. "Безопасность: Учебное пособие по основам безопасностижизнедеятельности детей старшего дошкольного возраста" - М.: ООО "Издательство АСТ-ЛТД", 1998. - 160 с.Белая К.Ю. Я и моя безопасность. Тематический словарь в картинках: Мир человека. - М.: Школьная Пресса,2010. - 482. Н.Н. Авдеева, О.Л. Князева, Р.Б. Стеркина, М.Д. Маханева "Безопасность на улицах и дорогах: Методическоепособие дл работы с детьми старшего дошкольного возраста". - М.: ООО "Издательство АСТ-ЛТД", 1997.3. Вдовиченко Л.А. "Ребенок на улице"., "Детство-пресс", 20084. "Мы" программа экологического образования детей (справочник интересные факты о жизни птиц).5.В союзе с природой. Л.И.Грехова, М.,1999 г.6. Л.П.Молодова "Экологические праздники для детей" М.,1999 г.7. Журнал "Юный натуралист" - 1994. - №2, 11; 1995, - №2; 1996 -№3,4,11; 1997, - №28. Программа воспитания и обучения в детском саду. Под ред. М.А.Васильевой, В.В. Гербовой, Т.С.Комаровой,М. "Мозаика-Синтез", 2005.9. Г.Юрмин, А.Дитрих. Потомучка. Веселая энциклопедия.- Москва, 1999.10. Калашников В. О звездах и планетах.11. Космос. Детская энциклопедия. - Москва, 2000.12. Иванова А.И. "Экологические наблюдения и эксперименты в детском саду. Мир растений.", М. 2005г.13. Тимофеева Л.Л. "Ребенок и окружающий мир. Комплексные занятия в старшей группе".14. Тугушева Г.П., Чистякова А.Е. "Экспериментальная деятельность детей среднего и старшего возраста". Санкт- Петербург. Детство - Пресс 2008г.15. Печора К.Л., Пантюхина Г.В., Голубева Л.Г. Дети раннего возраста в дошкольных учреждениях - М., изд.центрВЛАДОС, 2002. - 176 с16. Печора. К.Л. "Развитие и воспитание детей раннего и дошкольного возраста". Актуальные проблемы и ихрешение в условиях ДОУ и семьи. - М.: "Издательство Скрипторий 2003", 2006. - 96 с.17. Лямина Г.М. Развитие речи ребенка раннего возраста: Методическое пособие. - М.: Айрис-пресс, 2005. - 96 с.18. Бондаренко А.К.Дидактические игры в детском саду. - М.: Просвещение, 1991.-160с.19. Воронкевич О.А. Добро пожаловать в экологию. - СПб.: Детство-Пресс, 2001.20. Рыжова Н, Мусиенко С. Вода вокруг нас.- М.: Обруч, 2011.21. Алексеева Е.Н. Экология- здоровье // Дошкольное воспитание. - 2000. - № 7. - с.15-20.

¹4 (4) 2015

38


КМҚК № 12 "Ажар" ясли-бақшасының тәрбиешісі

АХМЕТОВА ЭЛЬМИРАТУРАРБЕКОВНА

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕЛЕРДЕКӨПТІЛДІЛІКТІ ЕНГІЗУ

Мақалада Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі мекемелеріндегікөптілділікті енгізу мәселесінің бүгінгі жай күйін талданған. Сонымен қатар,мектепке дейінгі оқыту мекемелеріне ағылшын тілін оқытуда қолданатыннегізгі баспалар және өзге де тиімді әдістемелік материалдар жайындасөз қозғалады. Балабақша жасындағы балаларға ағылшын тілін үйретудіңерекшеліктері жөнінде мәліметтер берілген.

Статья посвящена нынешнему положению полиязычия в дошкольныхучреждениях Республики Казахстан. Наряду с этим автор рассматриваетнаиболее эффективные методические материалы и основные издания,используемые в преподавании английского языка в дошкольныхучреждениях, а также описывает особенности обучения иностранномуязыку детей дошкольного возраста.

The article is devoted to the current situation of polylinguism in the pre-schoolinstitutions of the Republic of Kazakhstan. In addition, the author examines themost effective teaching materials and the basic editions, used in English languageteaching at pre-school institutions, along with this the author describes the fea-tures of teaching pre-school children to a foreign language.

Көптілділік мәселесі - Қазақстан үшін ғана емес, бүкіләлемнің алдында тұрған көкейтесті мәселелердің бірі,себебі, жаһандандыру және киберкеңестікке шыққанзаман тілдерді білуді талап етеді.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев көптілді білімдідамытуға жіті назар аударып "…еліміздің маңыздықұндылықтарының бірі және басты артықшылығы -көпұлттылық пен көптілділік" деп атап көрсеткені белгілі.Президент жүктеген тапсырмаларға сәйкес, Тілдердіқолдану мен дамытудың 2011-2012 жылдарға арналғанмемлекеттік бағдарламасы мен "Тілдердің үштұғырлығы"мәдени бағдарламасында, Қазақстан Республикасындабілім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналғанмемлекеттік бағдарламасында, 2020 жылға қарай "...барша қазақстандықтар қазақ тілін, орыс тілін 95% және25% - ағылшын тілін меңгеруі тиіс" делінген.

Көптілді оқыту білім берудің қоршаған әлемде болыпжатқан үдемелі өзгерістерге бейімделгіштігін күшейтетінлингвистикалық біліктілігі жоғары дамыған, бәсекегеқабілетті жастардың қалыптасуына септігін тигізетінтұжырымдамалық тұрғыдан жаңа үлгісін құрудыкөздейді. Осы орайда үш тілде (қазақ, орыс, ағылшын)бірдей оқытуды білдіретін көптілді оқытубағдарламасының бірегейлігін атап өту керек.

Қазақстан Республикасының ПрезидентіН.Ә.Назарбаевтың "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" аттыҚазақстан халқына Жолдауында "Тілдердіңүштұғырлығы" мәдени жобасын кезеңмен іске асырудықолға алуды ұсынды. "Қазақстан бүкіл әлемде халқы үштілді пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс.Бұлар: қазақ тілі - мемлекеттік тіл, орыс тілі - ұлтаралыққатынас тілі және ағылшын тілі - жаһандық экономикағаойдағыдай кірігу тілі" атап көрсетілді.

Көпұлтты Қазақстан жағдайында "Тілдердіңүштұғырлығы" мәдени жобасы қоғамдық өзара келісімдінығайтатын маңызды фактор болып табылады.Тілдердің үштұғырлығы идеясы Қазақстанның бәсекегеқабілеттілігін құруға және дамытуға бағытталған ұлттықидеологияның бөлігі болып табылады.

Кез-келген қоғамда азаматтық пен ұлтжандылыққатәрбиелеудің негізгі факторлары өз елінің тіліне дегенқұрмет болып табылады. Бала тілді неғұрлым ертежастан үйренсе, соғұрлым ол оны жеңіл меңгереді.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту мазмұнынжаңартуға сәйкес мектеп жасына дейінгі балалардың

негізгі құзыреттіліктерін дамытуға және терең білімберуге, соның ішінде тілді үйрету мүмкіндіктерінкеңейтуге ерекше назар аударылады.

Білім беру саласына үш тілге үйретуді енгізу қазіргікезеңде мектепке дейінгі ұйымдардың міндеттерінің біріболып табылады.

Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі тәрбиемен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты"Қатынас" білім беру саласында мектепке дейінгі ұйымпедагогтерінің алдына қойылған міндет - тілдің негізгіқұндылықтарын меңгерген, ана тілінде және өзге тілдеәлеуметтік-мәдени қарым-қатынасқа дайын, сөздік жәнесөздік емес құралдардың көмегімен қоршаған ортаменқарым-қатынас жасауға қабілетті көпмәдениетті жекетұлғаны тәрбиелеу.

Сонымен, әр білім беретін, балаларды тәрбиелейтінмекеменің басты міндеті - Қазақстанның жаңа азаматынтәрбиелеу болуы тиіс. Сондықтан кішкентай жасынанбастап, балабақшаға келген күндерінен бастапбалалардың шетел және басқа тілдергеқызығушылықтарын арттырып, үштілділік арқылытәрбиелеу керек.

Балабақшамызда ағылшын тілі мектепке дейінгіересек топтарда және ортаңғы топтарда жүргізіледі.Балалар осы тіл үйрену оқу іс-әрекеттерінеқызығушылықпен қатысады.

Ағылшын тілі оқу іс-әрекетінде ҚР Білім және ҒылымМинистрлігі ұсынған бес кітаптан тұратын "Үш тілдіңпатшалығы" сериясы ("Шикула и К" 2006Ж.) "Кids box"Pupils book Caroline Nixon & Michael Tomlinson CambridgeUniversity Press 2008ж. сериясы әдебиеттері және аудио-видео таспалары қолданылады.

Ағылшын тіліне үйретудің негізгі мақсаттары:- Балалардың оқып жатқан шет тілінің, елінің мәдениет

әлеміне енгізу, оны туған мәдениетімен байланыстырыпсалыстыру;

- Шет тіліне деген қызығушылық, ол тілде сөйлеугеынта таныту;

- Ойлауды, зейінді, қабылдауды, ойды, сезімді,бейнелеуді және

танымдық, тілдік қабілеттіліктерді дамыту.Ағылшын тіліне үйретудің практикалық міндеттеріне,

қатынас құралдары жатады (сөйлеу, лексика,грамматика), және бірнеші тілдік іс-әрекет (аудиотыңдаужәне қайталау, монологтік және диалог түріндегі сөйлеу).

39


Ағылшын тілінде сөйлеудің мотивациясын тудыруүшін, жақсы сезімдерді және осы тілде сөйлеуге ынтатудыратын барлық факторлар қолданылады:

Ашық түстегі заттық және бейнелік көрнекілік;Ойындық жағдайлар;Жаңашылдықтар;Әр түрдегі марапаттау элементтері;Танымдық қызығушылық;Музыкалық және ритмикалық қимыл-қозғалыстар;Жасыру, шешу, іздеу және табу элементтері.Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде жұмыстың барлық

қалыптары қолданылады. Шет тіліне үйретуде ең бастытәсіл ойын болып табылады.

Балабақшаның барлық мерекелерінде балалар өзалған білімдерін көрсетіп отырады, өлең, тақпақ қанаайтып қоймай, ағылшын тілінде ертегілерден үзіндікөрсетіп, бір-бірімен диалог жүргізеді.

Осы балабақшаның алға қойған мақсатын орындаубарысында ағылшын тілін үйрену мақсатында ағылшынтілі мұғалімі Маханбетчина Н. мектепке дейінгі жастағыбалаларға арналған "Ағылшын тілінде сөйлеудіүйренейік" атты оқу бағдарламасын қазақ тіліндедайындады.

Бағдарлама екі бөлімнен тұрады:- ауызекі сөйлеу курсы (дыбыстар, лексикалық

минимум) тыңдап-түсіну мен сөйлеу дағдыларынмеңгерту.

- негізгі курс тыңдап-түсіну мен сөйлеу дағдыларындамыту ғана емес, сонымен бірге ағылшын тілінде

әріптерді игерту болып табылады.Қарағанды қаласының білім бөлімінің әдістемелік

кеңесінде бекітілді, МДМ педагогтарына қосымшаәдістемелік ретінде ұсынылды.

Әдістемелік құрал қазіргі заман талабына сай, яғнимектепке дейінгі балалардың қарым-қатынасқұзыреттілігін жоғарылатуға арналған. Ертегі тренингтербалабақшаларда жұмыс жасайтын тіл мамандарынабалалармен жұмыста пайдалануға көмек болары сөзсіз!

Біз - балабақша ұжымы ынтымақтастық балабақшасынқұруды жөн көрдік. Өйткені, балабақшамыздыңерекшелігі: өз ұлтымыздың балаларымен қатар, өзге ұлтөкілдерінің балаларына да есік ашып, мемлекеттік тілдегіоқу-тәрбиеге ынталандырудамыз.

Мемлекеттік мәртебе алған ана тіліміздің абыройынасқақтату, біздің балабақша есігін ашқан әрбір өзге ұлтбаласына тіл үйретіп қана қоймай, қазақтың ұлттыққұндылықтарымен қатар, барлық ұлттың салт-дәстүрлерін таныту, әр баланы отансүйгіш, елжандыжеке тұлға етіп қалыптастыру - ынтымақтастықбалабақшасының басты мақсаты.

Негізг і ұстанымымыз: Қазақстан кеңістігіндегіүштілділік бұл өтпелі кезеңнің талабы болып отыр. Егеросы үштілділік тиімді жұмыс істесін, үш тілділік біздіңмемлекетіміздің болашағына жұмыс істесін десек, ондаүштілділікте басымдылық мемлекеттік тілге берілуі керек.Қалған екі тіл сол мемлекеттік тілмен таласпай,керісінше, сол мемлекеттік тілдің әрі қарай дамуынақызмет етуде құрал ретінде пайдаланылу керек.


1.Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы .2."Тілдердің үштұғырлығы" мәдени бағдарламасы.3.Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.4."Ағылшын тілінде сөйлеуді үйренейік" атты оқу бағдарламасы-2009 ж

¹4 (4) 2015

40



АУКЕНОВА АҚҚАЙШААЙТЫКЕНОВНА

"ОЙЫН ТЕХНОЛОГИЯСЫ"

Мақалада мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеумен оқытудағыойын технологияларының әсері баяндалады. Баланың жетілуінде ойынтехнологиясының рөлі жан-жақты қарастырылады. Мақалада ойынтехнологиясын өткізудің баланың дағдыларының қалыптасуынақаншалықты әсер ететіндігі жазылған. Сонымен қатар, автор ойынтапсырмаларының түрлерін берген.

В статье описывается влияние игровых технологий в процессе обученияи воспитания детей дошкольного возраста. Всесторонне рассматриваетсяроль игровых технологий в развитии ребенка. Также автор уделяетвнимание значению использования игровых технологий в формированииспособностей ребенка и приводит виды заданий.

The article reports the effect game technologies on the education and learningprocess of the pre-school children. It was written about the role of the game tech-nology in development of early child. Also, was said that what kind of importanceof gaming technology to the formation of skills of child . Inaddition,authorgivestypesofthegameassignments.

Ойын - бұл баланың рухани дүниесіне оны қоршағанортасы туралы ұғымдардың және түсініктердіңжандандыратын ағыны енетін үлкен жарық терезесияқты", деп Сухомлинский В.А. жазған болатын. Қазіргізаманда мектепке дейінгі білім беру жүйесінің жағдайыжаңаруда және дамуда. Жаңа Мемлекеттік стандартмектепке дейінгі білім беру қызметінің негізі болыпбазистік оқу жоспары анықтайтынын педагогтың іс-әрекеті емес, бала - педагогикалық процестің субъектіретінде болатынын көрсетеді. Біртіндеп қиындап отырғанойын іс-әрекетінің міндеттері балаға алға жүруді, өзшығармашылық қасиеттерін дамытып, өздігінен жетілугемүмкіндік береді. Ал ойын - сауық, демалыс ретінде болатұрып, оқытуға, шығармашылыққа, адам қарым-қатынастарының өмірдің әр-түрлі салаларындакөрінудің, оларды модельдеуіне айналуға мүмкін. Еркінсюжетті-рөлді ойын - мектепке дейінгі жастағы балаларүшін ең қызықты іс-әрекет. Оның тартымдылығы - ойнайотырып, бала субъективті еркіндікті сезінеді, тәжірибеліктуынды іс-әрекеттегі қарсылықтарға тап болып, қиынғатүсетіндердің барлығы - заттардың, әрекеттер жәнеқарым-қатынастардың оған тәуелді екенін сезінеді.Сонымен қатар, педагогикалық әдебиеттебалабақшадағы балалардың ойын іс-әрекеті тиістідеңгейіне жете алмайтыны туралы мәселе бірнеше реткөтерілген болатын. Ойын - кез келген әрекет сияқтыбей-берекет пайда болмайды - ересектер тарапынанқалыптастырылады. Балалар ойнай алу үшін олардыңсаналарында эпизод-әрекеттердің жиынтығы тұрақталутиіс. Балалар қандай әрекеттерді орындау керек екенінбілулері қажет және меңгерген білімдерінен тек осындайлайық сәттерді таңдай біліп, оларды қиялдан құрылғанжаңа сәттер ойлап таба білулері тиіс. Сондықтантәрбиешінің бала ойынын ұйымдастыру технологиясынмеңгеру мәселесі айрықша өзекті болып отыр. Осыәдістемелік нұсқауларда сюжетті ойындыұйымдастырудың жаңа әдісі - модельдеу арқылыұсынылып отыр. Әзірленген модельге сүйене отырып,тәрбиеші балаларға алдағы уақытта бақылағаноқиғалардың эпизодтарын, қатысушылардыңәрекеттерін, әр бір нақты қатысқан адамдарды, әр бірәрекет етушінің міндеттерін, олардың қарым-қатынастарының мазмұнын еске түсіруге көмектеседі.Модельдеу процесінде тәрбиешінің міндетіне баланыңбарлық мүмкіндіктерін барынша өзектеуді қамтамасызететін ойынды басқаруды ұйымдастыру кіреді.Осылайша ойынның нәтижелі де қарқынды жоспарлауы,ойнау дағдыларының біртіндеп қиындатуы жүзеге асады.Ұсынылып отырған модельдер қазіргі заманның барлықсалаларын қамтып, құрамына әр түрлі тақырыптар

кіреді: тұрмыстық, өндірістік және қоғамдық.Балабақшадағы тәрбиелеу-оқыту жұмысындабалалардың тілін дамыту, сөздік қорларын дамыту,ауызша сөйлеуге үйрете отырып, үйренген сөздерінкүнделікті өмірде еркін қолдану, әрі оны күнделікті іс-әрекет кезіндегі тілдік қарым-қатынаста қолдана білугежаттықтыру ісіне ерекше мән берілген. Мектеп жасынадейінгі кезеңдегі балалармен сөздік жұмысын жүргізу ісі-тіл дамытудың негізгі бір міндеттері болып есептелінеді.Біз балалармен сөздік жұмысын жүргізе отырып, олардыайналасындағы заттармен таныстырып, атын атайбілуге, қасиеті мен сапасын, түр-түсі және пішінінажырата білуге, өмірдегі, қоршаған ортадағы түрліқұбылыстар жайындағы ұғым, түсініктерін дамытаотырып, белсенді түрде тілдік қарым-қатынас жасайбілуге үйретеміз. Мектеп жасына дейінгі балалардыңсөздік қорларын дамыту іс інде тәрбиешінің: -балалардың сөздік қорларын дамыту; - жаңа сөздердімеңгерту; - үйренген сөздерін тиянақтап, анықтап, әрібайытып отыру басты міндет саналады. Осы аталғанміндеттерді тәрбиеші үнемі сөздік жұмысын жүргізудебасшылыққа алып отыруы тиіс. Балалардың сөздікқорын дамытуда ойын, тапсырма, жаттығулардың орныерекше. Соның ішінде ойын - баланың шын тіршілігі.Ойын арқылы бала айналасындағы нәрседен өзінеқызықтысына ықыласы ауып, таңдап алады. Баланыңбір ерекше қасиеті сөйлеуден еш жалықпайды. Ойынбала тілінің дамуына ықпалын тигізіп, танымбелсенділігінің дамуына жол ашады. Қай бала болмасынойынмен өседі, өйткені бала табиғатының өзі текойынмен байланысты.Ойын үстінде бала еш нәрсегетәуелсіз.Ол өзін еркін ұстайды. Ал еркіндік дегенімізбарлық дамудың баспалдағы, бәрін білуге дегенталпынысы мен құлшынысы.

Баланың білуге деген құштарлығы, сөйлеуі ойынүстінде қалыптасады. Сөздік қорды дамыту ісінұйымдастыру жұмысында ойын сабағы ең негізгі орыналады.Тәрбиеші бақылау, заттарды қарау, сурет қарау,жұмбақ шешу және құрастыру, саяхат, ойын-сабақтарынұйымдастыру барысында балалардың сөздік қорларындамытады. Арнайы ойын-сабақ және сабақ мазмұнынақарай танымдық, дамытушы ойындарды,тапсырмаларды қолдану, балаларды заттарды бір-бірімен салыстыруға, оларды қасиетіне қарай ажыратуғажәне оны танып білуге үйретеді. Сөйтіп бала топтағыжасына сәйкес бағдарламалық міндетті меңгереді. Ойынұйымдастыруда тәрбиеші өзі жетекші бола отырып,балаларды ойнай білуге, ойын ережесін сақтауға, әріоларды ойната отырып, ойлануға бағыттайды, заттыңатын немесе қасиетін есінде сақтап қалуға жол ашады,

41


ойынға қызықтыра отырып зейінін, қиялын дамытады.Сонымен қатар ойын барысында бала үлкендермен, өзқұрбыларымен қарым-қатынас жасайды. Әр бала өзжетістігіне қуанып, мәз болады. Сондықтан да ойын-тапсырмаларды таңдауда және іріктеуде балалардыңжас және жеке ерекшелігін ескерген жөн. Тәрбиешібалалармен ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздікойын) үш түрлі етіп өткізуіне болады. Заттарменойналатын ойын ойыншықтарды, табиғи заттардықолдану арқылы өті леді. Мысалы: "Дәл осындайдытауып ал", "Салыстыр да, атын ата", "Қай ағаштыңжапырағы", "Бірдей ойыншықты тап", "Қайсысы көп,қайсысы аз", т.б. Үстел үсті ойынын ұйымдастырудадомино, лото, суреттер қолданылады. Мысалы: "Суреттіқұрастыр", "Қандай затқа ұқсайды?", "Қай суреттығылды?", "Бір сөзбен ата", "Кім байқағыш", "Қиылғансуреттер", "Ұқсасын тап", "4-ші не артық?", "Есіңде сақта".Ал сөздік ойын арқылы сөзді орынды қолдана білуге,дұрыс жауап айтуға, сөз мағынасын түсінуге, орындысөйлеуге үйренеді. Мысалы: "Сөз ойла", "Сөз құра","Жұмбақ ойла", "Жақсы-жаман", "Жалғастыр", "Үш сөзата". Сонымен қатар балалардың сөздік қорларындамыту жұмысына ойындарды қолданумен қатар,"Пішіндер көрмесі", "Өрнекті есіңде сақта", "Қиынжолдар", "Суретті жалғастыр", "Биші адамдар", "Көңілдітаяқшалар" тәрізді жаттығу тапсырмаларды дапайдаланып отыру өз нәтижесін берді. Бұл аталғанжаттығу, тапсырмалар балалардың сөздік қорын дамытаотырып, таным белсенділіктерін және саусақ бұлшық етіндамытады.

Жалпы ойынды ұйымдастыру ойынды өткізуге әзірлік,ойынды өткізу, ойынды талдау сияқты үш бағыттықамтиды. Ойынға қажетті құрал, заттарды даярлауойынды өткізуге әзірлік болып табылады. Балалардыойынның мазмұнымен таныстыру ойынды өткізу болыптабылады. Ойынды талдау, бұл ойынның өз мақсатынажетуі, балалардың белсенділігі және олардың іс-әрекетіболып табылады. Сонымен балалардың сөздік қорларындамытуда ойындарды, тапсырма-жаттығуларды қолдануүлкен нәтиже береді. Ойын арқылы балалардың сөздікқоры дамып, ауызша сөйлеу машығын игереді, танымбелсенділіктері қалыптаса түсіп, ақыл-ойы өсіп жетіледі,әрі адамгершілік қасиеттер бойына сіңіреді. Міне,сондықтан да оқу-тәрбие үрдісінде әр түрлі ойындарарқылы баланы жан-жақты дамыту ісіне ерекше көңілбөлемін және бұл менің ең негізгі алдыма қойғанмәселем. Сонымен, баланың сөздік қорын дамытуменқатар, тілін дамыту да ойын арқылы жүзеге асады. Онытөмендегі ойын түрінен көруге болады. Бала саусағынойната отырып, тілін дамыту Саусақ ойыны-бұл ұрпақтанұрпаққа жалғасын тауып келе жатқан, әрі үлкен мәні бармәдени шығармашылық. Саусақ ойыны-саусақтардыңкөмегімен қандай да болмасын ертегіні немесе өлең-тақпақ шумағын сахналау болып табылады. Саусақойыны арқылы баланың сөйлеуге деген талпынысы,қабілеті дамып, ынтасы артады және шығармашылықәрекетіне жол ашады.

Саусақ ойынын ойнай отырып, балалар қоршағанортадағы заттар мен құбылыстарды, жан-жануарларды,құстарды және ағаштарды бейнелей алады.Саусақтарының қозғалыс- қимылына қарап балақуанады, шаттанады, сөзді айтуға тырысады жәнеөлеңдегі үйренген сөз шумақтарын қайталап айтаотырып, есінде сақтайтын болады. Сонымен қатарбалалар екі қолын қимылдата отырып, оң, сол, жоғары,төмен т.б. түсініктерді бағдарлай алуды үйренеді. Ал тілкемістігі кездесетін балалардың жалпы қимылдары,соның ішінде саусақ бұлшық етінің қимылдары жеткіліктідеңгейде дамымайды. Сөйлеу тілі мүшелері әрекетініңқозғалуларының дамуы қол саусақтарының нәзікқимылдарының дамуымен тығыз байланыстаболғандықтан, бала қолының ептілігін толық жетілдіру,түзету- тәрбие жұмысын жүйелі жүргізуді қалайды.

Саусақ ойынын балабақшада және үй жағдайындаәсерлі, көңілді түрде ұйымдастыруға болады. Алдыменбалаларға саусақ ойыны түсіндіріледі, әр қимылыкөрсетіледі. Мысалы: "Саусақтар сәлемдеседі" ойыныналайық. Мұнда бас бармақ ұшы әр саусақтың ұшыменкезекпен түйіседі. "Адамдар келеді". Оң қолдың сұқсаусағы мен ортаңғы саусақтарын жүгірген тәрізді етіпқимылдатады. Сонымен бірге халық арасында кеңінентарап жүрген"қуырмаш" ойыны да саусақтардың нәзікқимылын жетілдіруге бағытталған. Балалар осындайсаусақ ойынын ойнай отырып, өлең шумағын қызығаайтады. Мысалы, "Моншақ". Қызыл-сары көк моншақ.Мен жасаймын көп моншақ. Мұнда қатар екі қолдың басбармағымен сұқ саусақтарының ұшын түйістіре отырып,моншақ тәрізді бейнелейді, әрі оларды тізбектеп жасаубалалар үшін өте қызықты әрекет, әрі қол бұлшық етіндамытуға үлкен көмегін тигізеді. Сонымен саусақойындарын жүргізу арқылы балалардың саусақтарыныңнәзік қимылдары мен бұлшық еттерінің жетілуімен бірге,олардың сөйлеу тілі мен ойлау қабілеттері дамитынболады және кейін жазу шеберлігін ойдағыдаймеңгеруіне дайындайды. Ойын арқылы балалардыңсөздік қорларын дамыту жолы Балабақшадағытәрбиелеу-оқыту жұмысында балалардың тілін дамыту,сөздік қорларын дамыту, ауызша сөйлеуге үйретеотырып, үйренген сөздерін күнделікті өмірде еркінқолдану, әрі оны күнделікті іс-әрекет кезіндегі тілдікқарым-қатынаста қолдана білуге жаттықтыру іс інеерекше мән берілген.

Мектеп жасына дейінгі кезеңдегі балалармен сөздікжұмысын жүргізу ісі- тіл дамытудың негізгі бір міндеттеріболып есептелінеді. Біз балалармен сөздік жұмысынжүргізе отырып, оларды айналасындағы заттарментаныстырып, атын атай білуге, қасиеті мен сапасын, түр-түсі және пішінін ажырата білуге, өмірдегі, қоршағанортадағы түрлі құбылыстар жайындағы ұғым, түсініктеріндамыта отырып, белсенді түрде тілдік қарым-қатынасжасай білуге үйретеміз. Мектеп жасына дейінгібалалардың сөздік қорларын дамыту ісінде тәрбиешінің:- балалардың сөздік қорларын дамыту; - жаңа сөздердімеңгерту; - үйренген сөздерін тиянақтап, анықтап, әрібайытып отыру басты міндет саналады. Осы аталғанміндеттерді тәрбиеші үнемі сөздік жұмысын жүргізудебасшылыққа алып отыруы тиіс. Балалардың сөздікқорын дамытуда ойын, тапсырма, жаттығулардың орныерекше. Соның ішінде ойын - баланың шын тіршілігі.Ойын арқылы бала айналасындағы нәрседен өзінеқызықтысына ықыласы ауып, таңдап алады. Баланыңбір ерекше қасиеті сөйлеуден еш жалықпайды. Ойынбала тілінің дамуына ықпалын тигізіп, танымбелсенділігінің дамуына жол ашады. Қай бала болмасынойынмен өседі, өйткені бала табиғатының өзі текойынмен байланысты.Ойын үстінде бала еш нәрсегетәуелсіз.Ол өзін еркін ұстайды. Ал еркіндік дегенімізбарлық дамудың баспалдағы, бәрін білуге дегенталпынысы мен құлшынысы. Баланың білуге дегенқұштарлығы, сөйлеуі ойын үстінде қалыптасады. Сөздікқорды дамыту ісін ұйымдастыру жұмысында ойынсабағы ең негізгі орын алады.Тәрбиеші бақылау,заттарды қарау, сурет қарау, жұмбақ шешу жәнеқұрастыру, саяхат, ойын-сабақтарын ұйымдастырубарысында балалардың сөздік қорларын дамытады.Арнайы ойын-сабақ және сабақ мазмұнына қарайтанымдық, дамытушы ойындарды, тапсырмалардықолдану, балаларды заттарды бір-бірімен салыстыруға,оларды қасиетіне қарай ажыратуға және оны таныпбілуге үйретеді. Сөйтіп бала топтағы жасына сәйкесбағдарламалық міндетті меңгереді. Ойынұйымдастыруда тәрбиеші өзі жетекші бола отырып,балаларды ойнай білуге, ойын ережесін сақтауға, әріоларды ойната отырып, ойлануға бағыттайды, заттыңатын немесе қасиетін есінде сақтап қалуға жол ашады,ойынға қызықтыра отырып зейінін, қиялын дамытады.

¹4 (4) 2015

42


Сонымен қатар ойын барысында бала үлкендермен, өзқұрбыларымен қарым-қатынас жасайды. Әр бала өзжетістігіне қуанып, мәз болады. Сондықтан да ойын-тапсырмаларды таңдауда және іріктеуде балалардыңжас және жеке ерекшелігін ескерген жөн. Тәрбиешібалалармен ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздікойын) үш түрлі етіп өткізуіне болады. Заттарменойналатын ойын ойыншықтарды, табиғи заттардықолдану арқылы өті леді. Мысалы: "Дәл осындайдытауып ал", "Салыстыр да, атын ата", "Қай ағаштыңжапырағы", "Бірдей ойыншықты тап", "Қайсысы көп,қайсысы аз", т.б. Үстел үсті ойынын ұйымдастырудадомино, лото, суреттер қолданылады. Мысалы: "Суреттіқұрастыр", "Қандай затқа ұқсайды?", "Қай суреттығылды?", "Бір сөзбен ата", "Кім байқағыш", "Қиылғансуреттер", "Ұқсасын тап", "4-ші не артық?", "Есіңде сақта".Ал сөздік ойын арқылы сөзді орынды қолдана білуге,дұрыс жауап айтуға, сөз мағынасын түсінуге, орындысөйлеуге үйренеді. Мысалы: "Сөз ойла", "Сөз құра","Жұмбақ ойла", "Жақсы-жаман", "Жалғастыр", "Үш сөзата". Сонымен қатар балалардың сөздік қорларындамыту жұмысына ойындарды қолданумен қатар,"Пішіндер көрмесі", "Өрнекті есіңде сақта", "Қиынжолдар", "Суретті жалғастыр", "Биші адамдар", "Көңілдітаяқшалар" тәрізді жаттығу тапсырмаларды дапайдаланып отыру өз нәтижесін берді. Бұл аталғанжаттығу, тапсырмалар балалардың сөздік қорын дамытаотырып, таным белсенділіктерін және саусақ бұлшық етіндамытады. Жалпы ойынды ұйымдастыру ойындыөткізуге әзірлік, ойынды өткізу, ойынды талдау сияқты

үш бағытты қамтиды. Ойынға қажетті құрал, заттардыдаярлау ойынды өткізуге әзірлік болып табылады.Балаларды ойынның мазмұнымен таныстыру ойындыөткізу болып табылады. Ойынды талдау, бұл ойынныңөз мақсатына жетуі, балалардың белсенділігі жәнеолардың іс-әрекеті болып табылады. Соныменбалалардың сөздік қорларын дамытуда ойындарды,тапсырма-жаттығуларды қолдану үлкен нәтиже береді.Ойын арқылы балалардың сөздік қоры дамып, ауызшасөйлеу машығын игереді, таным белсенділіктеріқалыптаса түсіп, ақыл-ойы өсіп жетіледі, әріадамгершілік қасиеттер бойына сіңіреді. Міне, сондықтанда оқу-тәрбие үрдісінде әр түрлі ойындар арқылыбаланы жан-жақты дамыту ісіне ерекше көңіл бөлемінжәне бұл менің ең негізгі алдыма қойған мәселем.Сонымен, баланың сөздік қорын дамытумен қатар, тіліндамыту да ойын арқылы жүзеге асады. Оны төмендегіойын түрінен көруге болады. Балалар осындай саусақойынын ойнай отырып, өлең шумағын қызыға айтады.Мысалы, "Моншақ". Қызыл-сары көк моншақ. Менжасаймын көп моншақ. Мұнда қатар екі қолдың басбармағымен сұқ саусақтарының ұшын түйістіре отырып,моншақ тәрізді бейнелейді, әрі оларды тізбектеп жасаубалалар үшін өте қызықты әрекет, әрі қол бұлшық етіндамытуға үлкен көмегін тигізеді. Сонымен саусақойындарын жүргізу арқылы балалардың саусақтарыныңнәзік қимылдары мен бұлшық еттерінің жетілуімен бірге,олардың сөйлеу тілі мен ойлау қабілеттері дамитынболады және кейін жазу шеберлігін ойдағыдаймеңгеруіне дайындайды.


1."Тәрбиелей, оқытайық" - республикалық педагогикалық журнал "Бала мен балабақша".2. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды ұйымдастыру.3. Мектепке дейінгі педагогика. "Мектеп", 20064. "Өзін-өзі тану" пәні бойынша жалпыға міндетті мемлекеттік стандарты. Алматы: "Бөбек" ҰҒПББСО, 2006.5. "Ойын өмір айнасы" Алматы 2001. 6. Мектепке дейінгі білім 2007 ж.

43


КГКП "Ясли - сад № 12 "Ажар"Воспитатель

МАНКЕЕВА КУРАЛАЙМУРАТБЕКОВНА

ПАЛЬЧИКОВЫЕ ИГРЫ И ИХ ВЛИЯНИЕ НА УРОВЕНЬРАЗВИТИЯ РЕЧИ ДЕТЕЙ РАННЕГО ВОЗРАСТА

Мақалада саусақпен ойналатын ойындардың бала тілін дамытудағы рөліталданған. Автор баланың саусақ арқылы қабылдауы, қабылданғанақпаратты түсінуге әсерін, тиімді жол ретінде қарастырады. Соныменқатар, саусақ ойындарының түрлері мен оны ойнатудың жолдары берілген.

Статья посвящена роли пальчиковых игр в развитии речи ребенка. Авторрассматривает восприятие ребенком информации и влияние на пониманиеполученной информации через пальцы. Также в статье представлены видыи способы проведения пальчиковых игр.

The article focuses on the role of finger games in speech development of thechild. The author examines the child's perception of the information and the im-pact on the understanding of the information received through the fingers. Thearticle also presents the types and ways of conducting the finger games.

Многие исследователи, занимающиеся проблемойвоспитания детей младшего возраста, указывают навзаимосвязь и взаимозависимость становлениямоторной и речевой функции.

С давних пор известно, что существует влияниедействий руками на развитие головного мозга человека.Упражнения с участием рук и пальцев положительновлияют на деятельность мозга. На кистях рукрасположено множество рефлекторных точек, откоторых идут импульсы в центральную нервную систему.Массируя определенные точки, можно воздействоватьна внутренние органы, которые с этими точками связаны.Так, массаж большого пальца повышает активностьголовного мозга. Указательный палец связан с желудком,средний- с кишечником. Массаж безымянного пальцаположительно сказывается на работе печени и почек, амизинца- на работе сердца. В. М. Бехтерев в своихработах доказал, что простые движения рук помогаютснять умственную усталость, улучшают произношениемногих звуков, развивают речь ребенка. А известныйпедагог В.А Сухомлинский утверждал, что "ум ребенканаходится на кончике пальцев".

И наши предки наверняка о чем-то такомдогадывались. Ведь хорошо знакомые нам "Сорока-ворона", "Ладушки" и им подобные народные игры, нечто иное, как оздоравливающий и тонизирующиймассаж. Такие простые манипуляции с пальчиками, асколько пользы! Положительное воздействие навнутренние органы, тонизирующий, иммуно-стимулирующий эффект - это раз. Стимуляциямыслительных функций и речи - это два. Веселоеобщение малыша и мамы, заряд положительных эмоции- это три.

Развитие мелкой моторики пальчиков полезно нетолько само по себе, в настоящее время много говорято зависимости между движением пальцев рук иформированием речи ребенка. Работа пальчиковмалыша помогает развиваться речи и интеллекту,оказывает положительное воздействие на весь организмв целом, готовит непослушную ручку к письму. Безсомнения можно сказать о важности пальчиковых игр иупражнений.

Чем активнее и точнее движения пальцев у маленькогоребёнка, тем быстрее он начинает говорить. Впальчиковых играх, многие родители видятразвлекательное, а не развивающее, оздоравливающее

воздействия. Именно эти игры дают возможностьустанавливать эмоциональный контакт между взрослыми ребёнком, развивать понимание обращённой речи,активизировать работу пальцев рук, что в свою очередьимеет важное значение, для развития внимания,памяти, аналитического мышления, зрительного ислухового восприятия, зрительно - моторной интеграции.В том числе и речи, а в дальнейшем формированиюписьма.

Таким образом, развитие мелкой моторики умаленьких детей очень важно и необходимо. Чем раньшемалыши начинают активно и умело двигать пальчиками,ладошками, показывая то или иное действие, темраньше они развиваются, начинают быстрее говорить,речь становится более связной и эмоциональной.

Влияние пальчиковых игр на развитие детейдошкольного возраста

Исследования современных физиологов показывают,что имеется тесная связь больших полушарий мозга снервными окончаниями, заложенными в подушечкахпальцев и в кисти рук: утомление мышц рук вызываетторможение центральной нервной системы, и наоборот.

Обычно, в 2-3 года ребенка приводят в детский сад. Кэтому возрасту он превратился в любознательногочеловека, умеющего ходить, бегать, говорить, задаватьвопросы, каждый предмет обследовать рукой и каждыйдень овладевать новыми знаниями и умениями. В группедетского сада ребенка окружает множество игр,дидактических материалов, расположенных на низкихоткрытых полках. Всё это доступно и предоставлено длясамообучения. Рука маленького труженика на четвертомгоду жизни освоится со множеством рамок длязастегивания-расстегивания пуговиц, петель, крючков,молний, пряжек, липучек и т.д., купанием и одеваниемкуклы, научится стирать платочки, гладить их утюжком,красиво накрывать стол, мыть посуду, аккуратно есть.Руками ребенок начнет осваивать и сенсорные эталоны:величину, цвет, структуру поверхности и многое другое.

От ощущения - к восприятию,От восприятия - к представлению,От представления - к пониманию.Таким образом, "ручной" опыт даст "пищу для ума",

обогатит речь специальными понятиями - "орудиямимысли". В этом возрасте важно развитие познавательныхинтересов, умений: чтобы голова замыслила, а рукасделала, чтобы сенсорно-моторная и вербальная

¹4 (4) 2015

44


познавательная деятельность дополняли одна другую.По статистическим данным, показатели здоровья детейдошкольного возраста в последние годы оставляютжелать лучшего, значит надо использовать все, чтоможет помочь в решении этой проблемы. И в том числеоздоравливающие, корректирующие, снимающиеэмоциональное и психическое напряжение игры иупражнения. Для этого используются ладони и ступниног, т.к. на них находятся важнейшие точки, которыевлияют на физическое и психическое состояние ребенка.

Для младших дошкольников уместно использоватьтакие упражнения, как "Разведи пальцы ног", "Пятка опятку", "Ноги здороваются".

Что касается рук, здесь возможностей еще больше.Дети очень любят играть в пальчиковые игры.Пальчиковые упражнения разнообразны посодержанию, их разделили на группы и определилиназначение.

1. Игры-манипуляции "Сорока-белобока" - указательным пальцем

осуществляют круговые движения. "Пальчик-мальчик, где ты был?", "Этот пальчик хочет

спать", "Этот пальчик - дедушка", "Раз, два, три, четыре,кто живет в моей квартире", "Пальчики пошли гулять" -ребенок поочередно загибает каждый пальчик. Этиупражнения он может выполнять самостоятельно или спомощью взрослого. Они развивают воображение: вкаждом пальчике ребенок видит тот или иной образ.

2. Сюжетно-пальчиковые упражнения "Пальчики здороваются" - подушечки пальцев

соприкасаются с большим пальцем (правой, левой руки,двух одновременно).

"Распускается цветок" - из сжатого кулака поочередно"появляются" пальцы.

"Елка" - ладони от себя, пальцы в "замок" (ладонипод углом друг к другу). Пальцы выставляются вперед,локти к корпусу не прижимаются.

К этой группе относятся также упражнения, которыепозволяют детям изображать предметы транспорта имебели, диких и домашних животных, птиц, насекомых,деревья.

3. Пальчиковые упражнения в сочетании созвуковой гимнастикой

Ребенок может поочередно соединять пальцы каждойруки друг с другом, или выпрямлять по очереди каждыйпалец, или сжимать пальцы в кулак и разжимать и в этовремя произносить звуки: б-п; т-д; к-г.

4. Пальчиковые кинезиологические упражнения("гимнастика мозга")

Предложены И. Деннисоном и Г. Деннисоном. Спомощью таких упражнений компенсируется работалевого полушария. Их выполнение требует от ребенкавнимания, сосредоточенности.

"Колечко" - поочередно перебирать пальцы рук,соединяя в кольцо с большим пальцем последовательноуказательный, средний и т.д.

"Кулак - ребро - ладонь" - последовательно менятьтри положения: сжатая в кулак ладонь, ладонь ребромна плоскости стола, ладонь на плоскости стола (сначалаправой рукой, потом левой, затем двумя руками вместе).

"Ухо-нос" - левой рукой взяться за кончик носа, правой- за противоположное ухо, затем одновременно опуститьруки и поменять их положение.

"Симметричные рисунки" - рисовать в воздухе обеимируками зеркально симметричные рисунки (начинатьлучше с круглого предмета: яблоко, арбуз и т.д. Главное,чтобы ребенок смотрел во время "рисования" на своюруку).

5. Пальчиковые упражнения в сочетании ссамомассажем кистей и пальцев рук

Самомассаж оказывает благоприятное воздействиена развитие движений кисти пальцев рук.

В данных упражнениях используются традиционные

для массажа движения - разминание, растирание,надавливание, пощипывание (от периферии к центру).

Например:- левой рукой поглаживать правую;- руки сжать в кулаки, кулаком левой руки постукивать

по кулаку правой руки и наоборот ("молоток");- разминать, а затем растирать каждый палец сначала

вдоль, а потом поперек.- растирание ладони шестигранным карандашом

(между ладонями, затем между каждым пальцем). Граникарандаша легко "укалывают" ладони и активизируютнервные окончания, снимают напряжение.

- детям нравятся упражнения с массажными мячами(вращение мяча каждой рукой между ладонями,раскатывание между ладонями, сжимание,раскатывание по всей руке и т. п.)

Пальчиковые игры - развлекательное иоздоравливающее занятие. Поэтому игровую тренировкунеобходимо начинать с раннего возраста. Послеовладения детьми пальчиковыми играми отмечено, чтоу детей происходят положительные изменения вобщении со сверстниками и взрослыми, появляетсяинтерес к возможностям своей руки, улучшаетсякоординация движений кисти, а чувство ритма помогаетребенку придумывать собственные текстовки.

Пальчиковые игры также способствуют совершенство-ванию лексической, грамматической и связной речи(умение вести диалог, рассказывать, пересказывать). Вомногих видах детской деятельности требуются умелыеруки и развитая речь. Но наиболее естественна она вдетском театре.

В дошкольном учреждении используются разные видытеатров.

"Театр пальчиков": артисты и персонажи всегдаготовы к выступлениям. На пальцы можно надеть"напёрстки" в виде зверушек или сказочных героев.

"Театр рукавичек": требует от взрослых умения изстарых перчаток или варежек сшить забавныеперсонажи. Дети надевают их на руки и оживляют сказку,с ширмой или без ширмы.

"Театр Петрушек": перчаточный кукольный театр,более подходит старшим дошкольникам. Здесьтребуются умелые руки и желание произноситьмонологи, даже самостоятельно создавать сценарии,распределять роли, озвучивать сценки, подбиратьдекорации и музыку. Куклы двигаются в такт музыке,поворачивают голову, кланяются, выразительнодействуют "руками" - детскими пальцами. В результатесовместного творчества детей и взрослых появятсявеселые сценки и даже "Театр в руке" или "Ручной театр".

Превращается рукаИ в котенка и в щенка.Чтоб рука артисткой стала,Нужно очень-очень мало:Специальные перчатки, Ум, талант - и все в порядке.Наблюдательные взрослые, имеющие опыт общения

с детьми, отмечают, что ребенок до 4-х лет большеизображает, показывает, чем рассказывает, объясняет.В этом возрасте артикуляционные органы еще "неуспевают" за мыслями, чувствами, желаниями, а рука итело уже освоили способы передачи информации.Причем, сообразительные и разговорчивые детипользуются руками при объяснении ничуть не реже, чемнемногословные. На основании этого, очень уместноиспользовать в детском саду игры в "сурдоперевод".Суть их в том, что один ребенок медленно читаетнезамысловатое стихотворение, а другой показывает егосодержание руками, жестами, телодвижениями (этодактильная речь).

С детьми 5-6 лет полезно также играть в "Театр теней".Практика подтверждает выводы специалистов о том,насколько эмоционально значимы игры в театр, какположительно влияют они на развитие мелкой моторики

45


ЛИТЕРАТУРА:

1. Л.П.Савина "Пальчиковая гимнастика для развития речи дошкольников"2. Е.А. Янушко "Развитие мелкой моторики рук у детей раннего возраста"3.С.О.Ермакова "Пальчиковые игры для детей от года до 3 лет"4. Е. Ю. Тимофеева "Пальчиковая гимнастика"5. Л. П. "Пальчиковая гимнастика для развития речи"6. Ткаченко Т. А. Если дошкольник говорит плохо.7. Цвынтарный В. В. Играем пальчиками и развиваем речь.8. Шмаков С. А. Игры-шутки, игры-мишутки.

рук, внимания, наблюдательности, памяти, оптико-пространственного восприятия, речи, мышления, наформирование коммуникативных умений.

Развитие кисти руки и координации движенийпальцев рук - задача, охватывающая многие сферыдеятельности ребенка. Комплексная программасенсорно-моторного развития, направленная на

развитие ритма и мелкой моторики рук создает зонублагоприятного развития всех сторон психики,моторики и речи ребенка.

Для занятий пальчиковой гимнастикой нужно тольконаше желание - ведь для этих веселых и полезных игрне нужно ни специального места, ни каких-либоподручных средств.

¹4 (4) 2015

46



ТАЛАСБАЕВА ҚЫМБАТКАУКЕНОВНА

"МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІБАЛАЛАРДЫҢ

ОЙЫН ТЕХНОЛОГИЯСЫ АРҚЫЛЫТАНЫМ ҮРДІСІН ДАМЫТУ"

Мақалада мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеумен оқытуда ойынтехнологияларының әсері баяндалады. Баланың жетілуіндегі ойынтехнологиясының рөлі жан-жақты қарастырылады. Мақалада ойынтехнологиясын өткізудің мәнімен баланың дағдыларының қалыптасуынақаншалықты әсері жазылған. Сонымен қатар, автор ойынтапсырмаларының түрлері берген.

В статье описывается влияние игровых технологий в процессе обученияи воспитания детей дошкольного возраста. Всесторонне рассматриваетсяроль игровых технологий в развитии ребенка. Также автор уделяетвнимание значению использования игровых технологий в формированииспособностей ребенка и приводит виды заданий.

The article reports the effect game technologies on the education and learningprocess of the pre-school children. It was written about the role of the game tech-nology in development of early child. Also, was said that what kind of importanceof gaming technology to the formation of skills of child . Inaddition,authorgivestypesofthegameassignments.

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың "Қазақстан-2030"Қазақстан халқына арналған Жолдауында "біздің жасмемлекетіміз өсіп, жетіліп, кемелденеді, біздіңбалаларымыз бен немерелеріміз онымен бірге ержетеді.Олар бабаларының игі дәстүрлерін сақтай отырып,қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмысістеуге даяр. Олар қазақ, орыс, ағылшын тілдерін еркінмеңгереді, олар бейбіт, азат, жылдам өркендету үстіндегі,күллі әлемге әйгілі, әрі сыйлы өз елінің патриоттарыболады" деп көрсетілгеніндей, ертеңгі келер күнніңбүгінгіден гөрі нұрлы болуына ықпал етіп, адамзатқоғамын алға апаратын құдіретті күш-білім нәрі.

Мектепке дейінгі ұйымдарда білім сапасын арттыруаса маңызды мәселе, ол үшін жалпы және негізгіжағдайларды жақсарту басты міндет болып табылады.

Біріншіден, білім мен тәрбие беруге арналғандамытушы ортаны жабдықтау қажет десек, ол мектепкедейінгі кезеңнің өзіндік ерекшелігі мен құндылықтарынсақтайтын, баланың балалығына бағытталуы шарт.

Екіншіден, тәрбие мекемесінің басшысы мен тәрбиешіпедагогтар қауымы кәсіби шеберліктерін үнемі шыңдап,білімін жетілдіруге жүйелі көңіл бөліп, ұжымныңшығармашылық бағыт-бағдарын айқындап, оны жүзегеасыруға белсенділікпен ат салысуға және жағымдыпсихологиялық ахуалдың тұрақтануына ықпал ету қажет.Сондай-ақ, отбасының сұранысы мен талап-тілектерінқанағаттандыру және білім мен тәрбиенің балағаберілген үрдісі жайында ата-анамен үнемі бірлескенынтымақты негізде жұмыс істеу де өте маңызды.

Үшіншіден, балабақшада еңбек етуге толық жағдайжасалып, тәрбиелеу мен білім берудің технологияларынсауатты меңгеріп, жаңа педагогикалық әдіс-тәсілдержүйесін кәсіби шеберлікпен игеріп, оны тәжірибедепайдалануға шығармашылықпен үлес қосып отырса.


Білім беру жүйесінің негізгі мақсаты - тұлғаны оқыту,тәрбиелеу, дамыту. Бұл мақсаттар өзара тығызбайланыста болғанда ғана нәтижелі болады. Баланы

өмірге дайындау үшін дамытудың маңызы ерекше. Дамубарысы:

1. Зердесін дамыту; 2. Эмоциясы мен сезімдерін дамыту; 3. Күрт қиыншылықтарға төтеп бере алуын дамыту; 4. Өзіне-өзінің сенімділігін, өзін-өзі қабылдау, жақсы

көруді дамыту; 5. Танымдық үрдісін дамыту; 6. Өзін-өзі алып жүре алуын, дербестігін дамыту; 7. Өзін-өзі көрсете алуына, өзін-өзі жетілдіруге

ынтасын дамыту;Ф. Фребель бойынша баланың бүкіл өмір бойында

оның даму үрдісі жүреді. Даму үрдісінде баланың танымбелсенділігі арта түседі. 6 жастағы балалар заттардытүсіне, түріне, көлеміне қарап ажырата бастап, олардыңқұрылысын, пайдалану тәсілдерін білгіс і келеді.Күнделікті өмір барысында бала шындық дүниеніңқұбылыстары мен заттарын анықтай білуге, адамбаласының жинақтаған бай тәжірибесін үйренугеталаптанады. Балалардың бір нәрсені құмартып білугеталаптануын таным ынтасы дейді. Балалар өтебайқағыш, еліктегіш, әр нәрсеге үңіле қарайды, көпнәрселер оларды ойлантады.

Балалардың ойлауын дамытуда оқу-тәрбие процесішешуші роль атқарады. Бала ойлауын дамыту үшінтәрбиеші тиісті жұмыстар жүргізіп отыруы тиіс. Ойтәрбиесі адамның психологиясын жан-жақты етіптәрбиелеумен ұштасып жатады.

Таным әрекетінің бірі - қабылдау. Тілдік мәліметтердіжәне жазылымдағы қатысымдық тұлғаларды ұғынуқабылдаудан басталады. Тілді меңгеру барысында тілүйренуші есту, көру, сезу арқылы дыбыстарды, сөздерді,сөйлемді қабылдауға үйренеді. Бала қоршаған ортаныжақсы қабылдауға тиіс.

Осы орайда Ф. Фребельдің "Сиқырлы қап" ойыныныңмәні зор. Ол ойынның мақсаты: сенсорикалық дағдысындамыту, танымдық қабілетін арттыру, ойлау қабілетінарттыру, қиялының, ойлауының, назараударушылықтың, есте сақтауды ойын арқылыдамытады.

47


Қолданылатын материалдар №1,2,3,4,7,8,9,10,J1 Қатысушылар жасы 3 жастан бастап Қатысушылар саны 3 және оданда көп Біріккен білім беру салаларын қамтиды. «Қоғамдық қатынасты дамыту», «Тіл дамыту» Ойынның шарты: қапқа аталған заттар салынады. Балалар оны қолмен ұстау арқылы оның қандай зат екенін

айтады."Қарлығаш" ортаңғы тобының балаларына "Сиқырлы қап" ойынын ойнату арқылы балалардың сипап

- сезуі дамыды, тілдік қорлары кеңейді. Заттарды бір - бірінен ажырата білулері арта түсті.

Д.Б. Эльконин бойынша мектепке дейінгі балаладыңтанымдық үрдістердің дамуына келсек, олардың оқуісіндегі қабылдауы - формамен түстерді тану жәнеатауға келіп тіреледі. Мысалы, түрлі түсті құмыра салуүшін, олар форма, көлем жағынан әртүрлі болып келеді.Мектеп жасына дейінгі балалардаң қабылдауындатөмендегідей ерекшеліктер болады. Олар әлде деболса құбылыстарды тұтас зат күйінде жөндепқабылдай алмайды. Мәселен, ол заттың өзіне ұнағанын,олардың көзге бірден көрінетін сыртқы белгілерінқабылдауға ұмтылады. Мұндай қабылдауда белсенділікжағы аз болады. Жасы өсе келе балалардың қабылдаусаласындағы қателер азая бастайды. Бала заттың

Қолданылатын материалдар №7;8;9;10;12 Қатысушылар жасы 4 жастан бастап Қатысушылар саны 2 және одан көп Білім беру салаларымен бірігуі «Көркемдік – эстетикалық даму»

негізгі белгілерін байқай алатын болады. Қабылдаудаанализ бен синтез қатар жүреді. Бала әр заттың өзіндікбелгісін ұққысы келеді, оның мәніне ішкі, сыртқықұрылысына, жасалу принципіне зер сала бастайды.Қабылдау процесінің күрделене түсуі балаларда байқайалу қабілетінің көрінуімен ұштасады. Байқау - белсендіой-әрекетінің балада дамып келе жатқандығыныңкөрінісі.

"Космос" ойыны.Мақсаты: қоршаған ортадағы заттарды қабылдауын

қалыптастыру, айналасындағы болған жайттарды айтыпберуді үйренеді. Құрдастарымен тіл табыса білу, қиялын,өзіндік шығармашылық әрекетін іске асырады.

Ойын шарты: Тәрбиеші балаларға "Космос" ойынын ұсынады. Мақсатты түрде балалардан космос туралы небілесіңдер деп сұралады. Балалар жапсыру арқылы "Ракета" жасайды. Тәрбиешілер балаларға космосты елестетеотырып ұшуды ұсынады. Сол үшін балалар әр түрлі ғарыштық заттарды жасайды. (жұлдыз, метеориты, ғарыш,комета, т.б)Қағаздан жапсырған ракеталарымен балалар ұшады. Алдымен тәрбиеші ғарышқа саяхат жасайды,содан кейін балаларға жасатады.

Аталған топтың балалары ойынды бар ынталарымен ойнайды. Сонымен қатар жапсыру оқу іс - әрекетіндебелсенділіктері артты. Жапсыра отырып ұқыптылыққа, тазалыққа үйренеді.

Мектепке дейінгі бала тәрбиесімен айналысатын

педагогтар мен тәрбиешілер, ата-аналар балаларменжылдың қай мезгілінде болмасын далаға шығып,серуендегенде, әртүрлі ойын ойнағанда осы ойлантуәдісіне баса көңіл бөлуі қажет. Балабойына ерекше әсер етіп түрткі болатынайналадағы өлі және тірі табиғаттардыңсан түрлі құбылыстары. Оларды бір -бірінен ажырата білуге, оның сипатын атайбілуі тиіс.

"Көгалда"ойыны.

Қолданылатын материалдар №7;8;9;10; Қатысушылар жасы 4 жастан бастап Қатысушылар саны 2 және одан көп Білім беру салаларымен бірігуі «Әлеуметтік – қатынас дамыту»,

«Көркемдік – эстетикалық даму», «Тіл дамыту»

Мақсаты: табиғат әлемін әр жағынан көрсете білу.Ойлау қабілетінің кеңеюі, Құрдастарымен тіл табысабілу, қиялын, өзіндік шығармашылық әрекетін іскеасырады.

¹4 (4) 2015

48


Ойынның шарты: Тәрбиеші "Көгалды" ойынынұсынады. Мақсатты түрде балалардан сұрайды, көгалдегеніміз не? Онда не өседі? Нелер, кімдер өмір сүреді?т.б. балалар үй жануарларын біле ма? Солардыңқайсысы көгалда жүреді? Балалар жапсыру арқылы"Шөп" жасайды. Тәрбиеші балаларға көгалда жүретін

жануарларды орналастыру. Бірақ, балаларжануарларды көгалға орналастыру бір шартпен ғанажүзеге асады, телефон арқылы. Балалар барлықжануарларды орналастырып болғанда тәрбиешібалалардан "бұл жануар саған көгалда орналастыруынсұрады ма" деп сұрайды.

"Қарлығаш" ортаңғы тобына жүргізілген бұл ойынныңжетістігі жақсы болды. Балалардың тілдік қорларыбайыды, сұраққа жауаптары толық әрі нақты болабастады. "Менің демалысым" атты дүйсенбілік сұраққабәрі толық, қызықты қылып жауап беруге талпынады.

Ұлттық ойындар халқымыздың өз ұрпағын ойын-сауықтарда бәсекеге түсіп, жеңімпаз атанып, жүлде алуүшін ғана емес, ата жолын қуып, өзінен бұрынғыдәстүрлерді жалғастырып, өз жұртында бар өнердіигеріп, меңгеруге, шаруашылық жүргізу қолынан келетін,ел қорғауға жарайтын батыл да өжет, шапшаңұрпақтарды тәрбиелеудің өзіндік жүйесін өмірге әкелген.

Қазақ құндылығының ғасырлар қойнауынан сүрінбейөтіп, өзінің үрдіс дәстүрін сақтаған қазақ балаларфольклорының айрықша бір саласы-балалар ойындары.Ұрпағын ойламайтын халық болмайды. Қазақойындарының өміршең қызметі де оның жеткіншекұрпақты тәрбиелеу ісімен байланысты болуында.

Мысалы "Асық" ойыны.Мақсаты: Балаларды дәлдікке, тез шешім қабылдауға

үйрену, қолын икемділікке үйренуі, тепе - теңдіккеүйретеді.

Ойынның шарты: Бір топ бала, жастар жиылып келіп,тегіс жерді таңдап алады да оны тазартып, ортадан төртбұрышты сызық сызады. Сол төрт бұрышты ортасынантең етіп екіге бөледі. Әр жағының қашықтығыбалалардың жас мөлшеріне қарай белгіленеді. Сонда1-1,20 см немесе 1,5 метрге дейін болады. Мұны "көн"деп атайды. Сонда ойнаушылардың өзара келісімібойынша көннен 4-5 м. не одан да көп мөлшерде асықататын орын белгіленеді. Оны сызықпен белгілейді.Ойыншылар осы жерден тұрып көндегі асықты ататынболады. Ойынды кім бірінші болып бастайтынын сақаиіру арқылы анықтайды. Сақасы алшы түскен ойыншыбірінші болып ату кезегін алады.

Ойыншы асыққа дәл тигізіп, оны көнбе сызығынаншығарса, оны алады да, сақасы түскен жерден қайтаатады. Сөйтіп көннен шығарғандарын ала береді. Егероның сақасы көндегі асыққа тимей кетсе, асықты келесі

"Бес тас" ойыныБестас ойыны 5 адам топ құрап ойнайды. Ойынға

қойдың құмалағынан үлкендеу 5 домалақ тас немесеасық пайдаланылады.

Ойының шарты:Ойнаушылар ең алдымен, кім-кімненкейін ойнайтынын өздері анықтайды. Ол үшінойыншылар кезекпен бес тасты тобымен 4 рет жоғарылақтырып, қолдың сыртымен тосып алады да,алақанмен қаршып ұстайды. Қаршып ұстау дегеніміз -тасты қолды еңкейте жоғарыдан төмен қарай қағып алу.Лақтырылған бес тасты қолдың сыртымен тосып алужәне қаршып алу кезінде бірнеше тас жерге түсіп кетуімүмкін. Кім көп тас қаршып алса, сол бірінші ойнаукезегіне ие болады.

Бірінші кезек алған ойыншы бестас ойынының шартынбұзып алғанға дейін ойнайды. Одан кейін екіншікезектегі, ол тоқтаған соң, үшінші кезектегі ойыншыойнайды. Ойын осылай жалғаса береді.

Тастарды қаршып қағып алу кезінде басқа тастардықозғалтуға болмайды және қақпа тасты түсіріп алмауыкерек. Ойыншы ойынның шартын бұзғанға дейін ойнайбереді. Тек ойынның шарты бұзылған жағдайда ғанакелесі ойыншы кезек алады. Ал келесі кезек келгендеойнаушылардың қай-қайсысы болсын, ойынды өзініңбұрынғы тоқтаған жерінен жалғастырады.

Ойын мынадай жүйелермен орындалады:Бірлік. Бес тасты жерге иіріп тастаған соң, біреуін

қақпатас етіп жоғары лақтыра отырып қалғанын бір-бірлеп қағып алады.

Екілік. Тастарды жерге иіріп тастап, жердегі төрт тастыекі-екіден қағып алады.

Үштік. Үш тасты бірге, бір тасты жеке қағып алады.Төрттік. Мұнда алақандағы бес тастың ішіненқақпатас етіп жоғары лақтырып, ол қайта

түскенше төрт тасты жерге қойып үлгереді де,тағы лақтырып, жердегі тастың төртеуін

қайта жинап алып қақпатасты қағыпалады.

Жалақ. Ойында үш немесе бес жалақболады. Қақпатасты жоғары биіктіктелақтырып жіберіп, сұқ саусақпен жердіүш немесе бес рет "жалатып" үлгерукерек.Үш рет жалау немесе бір рет жалауойыншылардың өзара келісулерібойынша белгіленеді.

Алақан. Қақпатасты лақтыра отырып,

ойыншы атады. Ал тігілген асықтарды бұзып, бірақкөннен шығара алмаса, қалған ойыншылар асықтардысол жатқан қалыбында атып, көннен шығарып алуға тиіс.Ойын көндегі асықтар бойынша біткенше ойнала береді.Көндегі асық біткен соң, ойынға қатынасушылар бір-бірден көнге қайта асық тігіп, ойын қайта басталып,жалғаса береді.

49


қалған төрт тасты бір-бірлеп екінші қолдың алақанынажинайды.

Төрт бұрыш. Төрт тасты жерге қойып, яғни, төрт бұрышжасап қойып, содан соң қақпатасты биіктікте лақтырып,тастардың төртеуін де жинап қағып алу керек.Төртбұрыштың үлкендігі ойыншылардың өзаракелісулері бойынша белгіленеді.

Арттан тастау. Ойынның бұл түрінде жерден біріншітасты қағып алған соң, екінші тасты қағып алу үстіндебірінші тасты қолдың артынан жерге тастау керек. Үшіншітасты қағып алу үстінде екінші тас арттантасталады.Бәрін тастап болған соң, жердегі тастардысоңынан тұтас жинап қағып алу керек.

Үндемес. Бестас ойынының бұл түрінің шартыбойынша қақпатасты қағып алғанда, ол алақандағыбасқа тасқа соғылмауы керек. Ойынның шарты бойыншаүндеместі ойнаған кезде ойыншының өзі де үндемейотыруы керек. Ал басқа ойыншылар ойынның осындайжағдайын пайдаланып, үндеместі ойнап отырғанойыншыны күлдіруге тырысады. Ойыншы күліп жіберсе,ол сол арада ойнауын тоқтатуға тиіс болады. Себебі,ойын шарты бойынша дыбыс шығарса ойын шартыбұзылады.

Сарт-сұрт. Ойынның бұл түрінде бірлік ойыны сияқтықақпатас қағып алынады. Бірақ қақпатас пен жерденалынған тастың бір-біріне соғылғаны құлаққа естілуікерек. Себебі, ойын шарты бойынша дыбыс шығарсаойын шарты бұзылады.

Қаршу. Ойыншы бес тасты жерге иіріп тастап,қақпастасын қолына алып, қалған төрт тасты бір-бірлепқаршып қағып алады.

Нәби. Ойынның бұл түр інде сол қолдың басбармағы мен сұқ саусағын жерге тірей қақпа жасапұстайды да, оң қолымен сол қолдың сыртынан бестасты алдыға қарай иіріп тастап, қақпа тасты қолынаалады. Ал басқа ойыншылар жердегі төрт тастыңбірін нәби(ата) сайлайды. Нәби ойыншылардыңөзара келісулері бойынша не алдыңғы, не арт жақтажатқан тастардың бірі болады. Ойыншы нәбидің еңсоңында, яғни басқа тастарды қақпадан өтк із іпболғаннан кей ін ғана өткізеді. Ойынның шартыбойынша басқа тастарды нәбиге тигізіп алмай, бір-бірлеп өткізу керек.

Егер де, тәрбиеші балаларға оқу-тәрбие үрдісіндедидактикалық дамытушылық, танымдық және т.б.ойындарды пайдаланып, олардың танымдықбелсенділігін арттыратындай тапсырмалар беріпотырса, онда балалардың оқуға деген ынтасы артып,танымдық үрдістері мен психологиялық қасиетттеріндамытуға болар еді.

Жоғарыда айтылған сөзіме дәлел ретінде"Таным" саласы бойынша 2013-2014 оқу жылы мен2014-2015оқу жылындағы салыстырмалыдиаграмманы ұсынамын.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

2013-2014 2014-2015

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. Возрастная и педагогическая психология. Тексты. - М.: МГУ, 1992. 2. Вопросы нравственного воспитания школьников. /Сборник статей: Изд-во Ленинградского Университета, 1960. 3. Выготский Л.С. Педагогическая психология. - М., 1991. 4. Выготский Л.С. Проблема возраста./ Собрание сочинений. - М.,1984. 5. Грэйс Крайг. Психология развития. - СПб., 2000. 6. Давыдов В.В. Теория развивающего обучения. - М., 1996.7. Кулагина И.А. Возрастная психология: Развитие ребенка от рождения до 17 лет. - М., 1998. 8. Леонтьев А.Н. Проблемы развитие психики - М., 1981. 9. Мухина В.С. Возрастная психология. - М., 1998. 10. Обухова Л.Ф. Детская психология: Теория, факты, проблемы. - М., 1995.11. Использование игрового набора "Дары Фребеля" в образовательной области "Познавательное развитие"

¹4 (4) 2015

50



СУЛЕЙМЕНОВААЛМАГУЛЬ

СОЛТАНБЕКОВНА

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАҒЫ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ "ТӘЙ-ТӘЙ"

ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ

Мақалада автор М.Мантессоридің технологиясының тиімді тұстарынқарастырған. Ата-ана, бала және педагог арасындағы ортақ мақсаттыбаяндайды. Баланың жетілуі мен дамуына қажетті негізгі құралдардыңерекшеліктеріне тоқталады.

Автор рассматривает преимущества использования технологий М.Мантессори, а также устанавливает общую цель между педагогом,родителями и ребенком. Особое внимание автор уделяет особенностямразвития учащихся.

The author considers advantages of using M. Montessori technologies, andalso establishes a common goal between the teacher, parents and the child. Theauthor pays special attention to the attention of pupils' development.

Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтыңхалыққа Жолдауында "Кішкентай бүлдіршіндердіңдамуына ықпал ететін үздіксіз білім берудің алғашқысатысы ретіндегі мектепке дейінгі білім беруге баса назараударған жөн. Және бұл сатыны олардыңшығармашылық және интеллектуалдық қабілеттеріндамытуға арналған тиімді бағдарламаларменқамтамасыз ету қажет. Әрбір балалардың білім алуға,еңбекке және қоршаған ортаға бейімі, қарым - қатынасынақ осы кезеңде қаланатынын естен шығармауымызкерек" - деп айтылған.

Жас ұрпақ тәрбиесі сияқты үлкен міндетті шешугемектепке дейінгі қоғамдық тәрбиенің орны ерекше. Оларөмір есігін жаңа ғана ашқан жас буындар денесінің, ақыл- ойының, сана - сезімінің дамуына, адамгершілікқасиеттері мен эстетикалық талғамның қалыптасуынажағдай жасайды.

Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мақсаттықоғам талабынан туады. Өйткені елімізге Отанын сүйетін,білімді, моральдық бейнесі жоғары, шығармашылықеңбекке бейім, рухани дүниесі бай, жетілген адамдарқажет.

Даму ортасының негізінде тұлғаның дамуынқамтамасыз ететін мектепке дейінгі білім беру мекемесі,баланың тұлғасын дамытуда оның жеке ерекшелікмүмкіндіктерін ашып, таным белсенділігін қалыптастырумақсатында мынадай міндеттерді шешуі шарт.

- Баланың ішкі белсенділігін дамытуға арналғанқажетті мүмкіндіктер жасау;

- Әр балада оның жеке дара қасиеттері менқабілеттерін ашып, олардың өмір сүруге қажеттісалаларға орнығуына мүмкіндік көрсету;

- Әр баланы тұлғалық ерекшеліктерін ашып көрсетугежәне оны дамытуда көмегін тигізетін жаңа жолдардыіздестіру;

- Әр баланың тұлғасына деген құрмет пенсүйіспеншілікті қамтамасыз ететін қарым - қатынастыорнату;

- Тұлғаға әсер етудегі белсенді әдістерге бағдар жасау;Мұндай педагогикалық технологиялардың жан - жақты

тараған түрінің бірі "Тәй-тәй" технологиясы. "Тәй-тәй"технологиясының негізін қалаушы М.Мантессори.Мантессори педагогикасының негізі-арнайы орта құрып,онда баланың өзін-өзі дамытуына ықпал жасау.М Мантессори: "Баланың өзіп жетілуі үшін не қажет?" -деген сұрақ қойып, оның қажеттілігі, өзіне қызмет етуге,өзін-өзі дамытуға деген ұмтылыс болып табылатынынөзі ашқан мектептерде дәлелдеп берген. Сондықтанбаланы өмірге бейімдеу дамытушылық ортада жүзегеасады. Дамытушылық ортасы дегеніміз-балалардың

қызығушылығын туғызатын алуан түрлі,тартымдыматериалдар ашық қолжетімділікте болатын, педагогжасаған зат-кеңістік ортасы; ондағы балаларды оқытужәне тәрбиелеу жағдайы әрбір балаға өзіні жекеқарқынмен дамуға мүмкіндік береді. Мантессориматериалдары дегеніміз-балалардың өздігімен жұмысістеуіне арнап жасалған және қатені бақылауға мүмкіндікберетін оқу құралдары.Яғни Мантессори тобындағыжетекшінің атқаратын қызметі-белгілі бір іс-әрекеттібаланың өзінің орындап шығуына көмек беру.

Біздің "Ажар" мектепке дейінгі ұйымында "Тәй-тәй"технологиясы мен әдістемелерді оқу-тәрбие үрдісіндеқолдануда тиімділігін байқадық. "Тәй-тәй" технология-сының негізгі мақсаты әр баланың жеке қабылдауы мендаму кезеңдерін есепке ала отырып білім беру.

Технологияның балаларға іс-әрекеттерді таңдаумүмкіндігіне, зерттеу ісімен шұғылдануына, іскер жәнетапқыр болуына жағдай жасайды. Сонымен қатар оқу-тәрбие үдерісіне отбасы белсенді қатысады. Ата-аналаржалпы ашық есік күндері өнер орталықтарында әрбағыттағы өнерді қабылдауын дамыту мақсатында(мүсіндеу, жапсыру, сурет) ата - аналар тәрбиешілергекөмектеседі. Сезім мен өнерді түсінуге тәрбиелеу.Өнермен шұғылдануға қажетті құралдарға жауапкер-шілікпен қарауға үйрету. Ақыл ой қабілеттерін дамытумайда қимыл қозғалыстардың нақтылығын дамытуөзіндік шығармашылық қасиеттері арқылы (жапсыру,мүсіндеу, сурет салу) өткізілген әртүрлі тақырыпқа сайтабиғи материалдардан заттық мазмұнды және сәндіксурет салу, немесе сәндік бұйымдар жасауға жетекшілікетеді.Алдын ала дайындық жұмыстар жүргізіліп табиғиматериал қалдықтарын жинауға көмектеседі. Ата-аналарға түсінік жұмыстары жүргізіледі. Өнерорталығында балалардың қабылдауын, көрнекі-бейнеліойлауын, зейінін дамытуға, дербестігімен жауапкер-шілігін қалыптастыру, ұсақ саусақ қозғалыстарын,ептіліктерін дамыту арқылы еңбек сүйгіштіккетәрбиелейді. Алтын күз атты тәрбиелік шарада ата-анамен балалар бірлесе күзгі өнім әртүрлі көкөністерденбұйымдар жасады. Балабақшадағы балаларданкоммуникативтік тілдік құзіреттілікті меңгерген,ана тілімен ұлтаралық тілді меңгеруге мүмкіндігі бар,ересектермен және құрдастарымен еркін қатынасжасайтын мектеп жасына дейінгі бала тұлғасынқалыптастыруда ата-анамен тәрбиешілердің бірлесежұмыстануының маңызы зор.

Сондықтан, "Тәй-тәй" технологиясы бойынша ата-аналар берілген білімді үйде бекітіп, толықтыруғакөмектеседі; тәрбиешілер балалардың үйдегі үйренгеніноқу бағдарламасын игертуге пайдаланады. Мұнда ата-

51


аналардың қатысы қандай түрде болмасын қолдаутабады: олар тәрбиешіге ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде көмектесуі мүмкін; ата-аналар алқасысалмақты шешімдер қабылдауға белсенді қатысады;олар балаларының жақсы жақтары мен көмек қажетететін әлсіз жақтары туралы мәліметтер бере алады.Балабақша мен отбасының байланысы тәрбиешілер мената-аналардың өзара құрметі мен сеніміне жәнеәріптестік қарым-қатынас орнату үшін бірлесе күшжұмсауында.

"Тәй-тәй" технологиясы бойынша жұмыстанудатәрбиешінің қызметі "Тәй-тәй" технологиясымен жұмысістейтін топтардағы тәрбиешілер мәлімет беруші емес,бағыттап, танымдық процесті жеңілдетеді. Ол біліктіліктіынталандырып, оқуға деген жауапкершілікті бөліседі; олтоптағы ортаның қауіпсіздігін жоспарлайды. Тәрбиешібалаларды түрлі материалдармен қамтамасыз етедіжәне қоршаған ортамен шектеусіз қарым-қатынасжасауға қолайлы жағдай туғызады. Тәрбиеші балаларғаашық сұрақтар қою арқылы балалардың зерттеу менжаңа мәліметтерді игеруіне көмектеседі. Ашықсұрақтарға бірнеше жуық жауаптар берілуі мүмкін. Оларсонымен қатар баланың ойлау жүйесін түсінуге мүмкіндікбереді. Сұрақ-жауап ойлауды ғана емес, баланың тілінде дамытады. Тәрбиеші балалармен бірге ойнайды,әңгімелеседі. Ол балалардың білсем деген ынтасынбөлісіп, олар ұйымдастырған заттың бәрінеқызығушылық танытады.

"Тәй-тәй" технологиясы арқылы ұйымдастырылған оқуіс-әрекетінде балаға өз бетімен жұмыстануға жағдайтуғызады. Балалар да өздерінің мүмкіндіктері менқызығушылықтарына сай жұмыс түрін таңдау арқылыжекешелендіруді жүзеге асырады. Қызықты, әріикемделген жұмыс түрлерін (тапсырмаларды)жоспарлап, әр баланың қалай орындағанын немесеойнағанын бақылай отырып, тәрбиеші материалдар ментапсырмаларды ауыстыруы, не жеке балаға бейімдепөзгертуі мүмкін. Әр баламен жеке жұмыс жасау үшінтоптық жұмыстарды шағын топтарда өткізу тиімді.Осындай көзқараспен оқыту баланың өз деңгейінде өсуімен дамуына игі әсер етеді.

Дамыту орталары заттар мен ойыншықтардыбалалардың еркін қолдана алуын, тілінің, танымдық,эстетикалық дамуын, баланың ізденімпаздық қабілетініңдамуын, технологиясымен жұмыс жасайтын топтардағыахуалдың өзі балаға өз бетімен таңдау жасауға мүмкіндікберуін қамтамасыз етуі керек.

Оқу іс - әрекеттеріне қолайлы көркем әдебиет, құмжәне су, ғылым, өнер, ойын орталықтары жұмысжасайды.

Көркем әдебиет орталығында балалардың көркемәдебиетке деген сүйіспеншілігін дамыту. Кітапқа дегенқызығушылығын арттыру жасына лайықты көркемәдебиет шығармаларын оқып беріп, оқылған шығармамазмұнын әңгімелетуге, мақал-мәтел оқу, жұмбақжасыру арқылы балалардың тілін ширатып,көркем сөзөнерін сүйе білуге баулып,адамгершілік сапаларыигертіледі.Мазмұнды суреттер арқылы жүйелі сөйлепқұрап,сөйлеуге үйретіледі.

Құм мен су орталығында сезім қабілеттерідамиды,кеңістік және көлемдік өлшеу түсініктеріқалыптасады, ірі және майда қозғалыстары жетіледі.

Ғылым орталығында Баланың табиғатқа дегенсүйіспеншілік,қамқорлық қарым-қатынасын қалыптас-тыру мақсаты көзделеді. Жануарлар дүниесі менөсімдіктердің құпия сырларына деген қызығушылығыәртүрлі зерттеу, іс-тәжірибе жүргізу, бақылаужұмыстары арқылы артады. Байқау және ажырату

қабілеттерін дамыту. Әр түрлі эксперименттер жасаужәне зерттеу жұмыстарымен айналысу арқылытүсініктерін дамыту

Ойын орталығында желілі-рольдермен танысуғамүмкіндік беріліп,әлеуметтік дамуы мен қатар қарым-қатынас ептіліктері де ойын үстінде дамиды. Әр түрлірольдермен танысуға мүмкіндік туғызу. Әлеуметтікқарым-қатынастарды дамыту. Қолдың ірі және майдақимылдарын жетілдіру.

Орталықтардағы жинақталған материалдарбалалардың белсенділігін ынталандырады, олардыңбарлық бес сезімін ашып, қолдануға итермелейді.Тәжірибе жасап, зерттеп, жаңалықтар аша отырып,балалар өз "болжамдарының" дұрыстығын тексереді,білімді өзіндік жеке тәсілмен игереді. Дәл осындайәдіспен балалар мәселе қойып, оны шешуге, сынтұрғысынан ойлауға, таңдау жасауға және түсініктерқалыптастыруға үйренеді. Еш уақытта кіші жастағыбалаларды өздерін қызықтырмайтын тапсырмалардыорындатуға, тақырыптарды оқып үйренуге мәжбүрлеугеболмайды. Топтың ішкі көрінісі балаға орталықтар менматериалдарды таңдауға мол мүмкіндік беретіндейжағдайда ұйымдастырылуы тиіс.

Топта балалармен өткізілетін әртүрлі ұйымдас-тырылған оқу іс-әрекеттерін ұйымдастыра отырып,тәрбиеші барлық үйде болатын, әдетте тасталатын алуантүрлі материалдарды қолдануы мүмкін. Әрбір тәрбиешібелгілі бір ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде қажеттіматериалдардан "тілек" тізімін жасап, оны жинауға ата-аналар мен балаларды қатыстыруы керек. Бұл тізімдіата-аналарға арналған хабарландыру тақтасына, немесежеке жазып беруге болады. Материалдар төмендегідейболуы мүмкін:

- табиғи - тастар, тұқымдар, жапырақтар, таяқшалар,қабықтар; - тұрмыстық - түрлі ыдыстар, пластикалықбөтелкелер, банкалар, тамаққа қосылатын бояулар,ағаш және темір қалдықтар, әжетхана қағазы, газеттер,пенопластар, картон қораптар, бөтелке қақпақтары,шегелер, шуруптар, мата қиықтары, азық-түлікқораптары, қаптайтын материалдар, журналдар,календарлар, үй бұйымдарының сынықтары. - жұмыстаннемесе дүкеннен әкелінген материалдар - еденгетөсегіштің қалдықтары, оқшауланған сымдар, ағашсынықтары, ағаш үгінділері, пайдаланылған принтергеарналған қағаздар, қажетсіз деп тасталған әртүрлізаттар. Барлық жиналған материалдарды жүйелепжазып, реттеп, қажет уақытында алуға ыңғайлы жергесақтау керек. "Денсаулық", "Қатынас", "Таным","Шығармашылық", "Әлеуметтік орта" бес білімсалаларына байланысты балалардың жас ерекшелік-теріне сай ұйымдастырылған оқу іс-әрекеті педагог-тәрбиешінің шығармашылық ізденісі арқылы,педагогикалық үрдісті ұйымдастыруда педагогтаржаңашыл тәсілдерді пайдалануы жақсы нәтижелеркөрсетуде.

Құрылыс орталығының мақсаты сезім ойлауқабілеттерін әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын,ептіліктерін дамыту.

Бүгінде балабақша жалпыға міндетті үш қадамбойынша жұмыс жасап келеді. Осы жылдан бастап"Тәй-Тәй" технологиясы енгізіліп, ондағы орталықтарбойынша балалар зерттеу бағытында, еркін ойнауға,өз ойын ашық білдіруге мүмкіндіктері бар. Жалпыалғанда "Тәй-Тәй" бағдарламасы баланы жан-жақтыдамыту және ата-анамен тығыз байланыс орнатусекілді екі бағытта жұмыс жасайды. Ең негізгісі ата-аналардың оқыту процесіне еркін қатысуларынажағдай жасалуда.

¹4 (4) 2015

52



ЖҰМАБАЕВАБОТАКӨЗ

ТИМУРҚЫЗЫ

ТЕХНОЛОГИЯСЫН БАЛАБАҚШАДА ҚОЛДАНУ

Автордың мақаласы интерактивті оқыту технологиясын балабақшадақолдануға арналады. Ақпараттық технологияларды қолдану арқылымектепке дейінгі жастағы баланың дағдыларын артттырудың тиімдіжолдары ұсынылады. Автор балабақшада интерактивті сабақты жүргізудіңартықшылықтарына тоқталған. Мақала педагогикалық мамандықтағыстуденттерге, мектеп және балабақша қызметкерлеріне пайдалы.

Статья посвящена использованию интерактивных методов обучения вдетских садах. Автор предлагает эффективные пути развития навыковдетей дошкольного возраста и останавливается на преимуществахведения интерактивных уроков. Статья будет интересна студентампедагогической специальности, а также учителям школ и воспитателямв детских садах

The article is devoted to the use of interactive teaching methods in kindergar-tens. The author offers effective ways of developing skills of preschool childrenand stops at the benefits of doing interactive lessons. The article will be interestingto students of pedagogical specialty, as well as school teachers and kindergartenteachers.

Қазіргі өмірдің өзінен туындап отырған талаптардыорындау, жаңашылдыққа жаршы болу үзіліссіз тәрбиенегізінің бастау бұлағы - мектепке дейінгі ұйымдарданбасталған орынды. Бала тәрбиесі отбасынан бастауалады десек те, ғылымға негізделген әдіс - тәсілменберілетін тәлім - тәрбие ісі көбінесе балабақшаданбасталып, жан - жақты педагогикалық өрісін табады.Әсіресе балабақшадағы тәрбие бала табиғатына ерекшеәсер етіп, оған өмір бойы ізгілікті, мағынасына өшпейтініз қалдырады. Баланы мектеп алды даярлау үздіксізбілім беру жүйесіндегі маңызы мен өзектілігі ерекшемәселелердің бірі болып саналады. Сонымен қатар,мектепке дейінгі мекемелерде инновациялық білім беруқұралдарын қолданудың да маңызы зор.

Бәсекеге қабілетті білім кеңістігін құруға Қазақстандықбілім беру реформасын ең басты мақсаттарының біріиновациялық технологияларға сүйене отырып, бүлдіршінбойына танымдық қасиетін қалыптастыру, шығармашы-лық ойлауды дамытуға мүмкіндік жасау болып отыр.Мектепке дейінгі мекемелерде инновациялық білім беруқұралдарын қолданудың да маңызы зор. "Интерактивтіоқыту" 1990 жылдары интернет желісінің дамуыменбайланысты пайда болған. "Интерактив" деген сөзағылшынның "interact" ("inter" - "өзара", "act" - "әрекет ету")деген сөзінен шыққан. Яғни, интеракция - жекеиндивидтердің, топтың, жұптың өзара біріккен әрекеттебір-біріне алма-кезек әсер етуі. Интерактивті оқыту - бұлтаным әрекетін ұйымдастырудың арнаулы формасы.Оқытудың бұл формасы алдына нақты жәнебағдарланған мақсат қояды. [1;225] М.М.Мұқашеваныңпедагогикалық тұрғыдан берген анықтамасында"Интерактивтілік - бұл дидактикалық құралдардың (орта,мазмұн, оқу құралдары, іс - әрекет) әрбір субъектінің өзнәтижесі үшін рөлдік жауапкершілікте болуын қамтамасызететін және қарымқатынас кезінде субъектілер арасында"Полидиалог", өзара әрекет, өзара түзутелер, қатынастарорнатуды көздейтін іс-әрекетті ұйымдастыра білу қабілеті"делінген. [2;15]

Интерактивті әдіспен өткен сабақта, балалардыңбелсенділігін артып, өз бетінше жұмыс істеу қабілеті,монологты, диалогты сөйлеу іскерліктері артады. [3]Ж.Аймауытовтың: "Баланың ынтасын арттыру үшін,оқытатын нәрседе бір жаңалық болу керек" деп айтқанынескерсек, іс-әрекеттердің қозғаушы күші, қызығушылықтытудыратын-компьютердің, элетронды оқулықтың,интерактивті тақтаның ролі балалар үшін ерекше екенібелгілі.[3]

Инновациялық білім беру құралдарына: аудио, видео,құралдар, компьютер, интерактивті тақта, интернет,мультимедиялық құрал, электрондық оқулықтар, мен оқуәдістемелік кешендер, инновациялық ақпараттық банк,инновациялық сайт және тағы басқалары жатады. Қазіргітаңда көптеген интерактивтік бағдарламалық бөлімдер,қозғалмалы объектілер құруға мүмкіндік беретінвекторлық және графикалық жабдықтар көптеп шығып,қолданыс табуда. Осындай құралдардың бірі-мультимедиялық оқулықтарды балабақшаларда кеңіненпайдалану. Бұл жағдайда тәрбиеші әр оқу іс-әрекеттерінбастар алдында жиі көрнекіліктер ауыстырмаған болареді. Ал, мультимедиялық оқулықтар арқылы тәрбиешіуақытты тиімді және ұтымды пайдаланар еді.

Бала бақша баласына мультимедиялық оқулықтарбіріншіден, балалардың қызығушылығын арттырады,екіншіден, зейін қойып көрумен қатар түсінбеген жерлерінқайта көруге мүмкіндік алады.Мультимедиялықоқулықтар балабақшада балаларға арналған таптырмасқұрал болып табылады. Өйткені, балалардың зейіні әртүрлі әдемі түстерге, ойыншықтарға, әдемі суреттерге,әсемдікке әуес болады.

Мультимедиялық электронды оқулықтар бала үшін де,тәрбиеші үшін де күнде дамытылып отыратын анықтүрдегі әдістемелік жүйе болып табылады.

Мектепке дейінгі мекемелерде ақпараттық қатынастықтехнология құралдарын қолданудағы мақсаты - баланыңтанымдық қызығушылығын қалыптастыру. Баладатанымдық қызығушылықтың болуы олардың оқу іс-әрекеттерге белсенді қатысуына, білімінің сапалыболуына, жағымды мінез құлықтарын қалыптастыруғамүмкіндік береді.

Оқытуда балалардың түрлі психикалық функцияларындамытуға араналған пайдаланатын компьютерлікқұралдар бар: олар қөру, есту арқылы қабылдау, зейін,есте сақтау, логикалық ойлау т.б.

Интерактивті тақтаның жетістіктерінің кіші жастағыбалаларда оқуға, жаңа білім алуға деген құштарлықтуғызады.

Интерактивті тақта ақпаратты кеңінен ұсыну құралыболып келеді және баланың мотивациясын күшейтеді.Мультимедиалық технологияларды пайдалану арқылы(түс, графика, дыбыс, замануи видеотехникалық

ИНТЕРАКТИВТІ ОҚЫТУ

"Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында,ал жас ұрпақтың тағдыры ұстаздардың қолында"

(Н. Ә. Назарбаев)

53


құралдар) түрлі жағдайлар мен ортаны моделдеугеболады. Мультимедиалық бағдарламаларға еңгізілгенойын компоненттері үйренушінің таңымдық әрекетінбелсендіреді және материалды ұғынуды күшейтеді.

Оқытуда пайдаланатын интерактивті құралдар: тақта,компьютерлер балаларды диагностикалауда жақсыкөмекші болып келеді:

- Зейінің дамытуда- Есте сақтау қабілетін дамытуда- Ойлау қабілетін дамытуда- Тілін- Жеке тұлғасын дамытуда- Оқу әрекетінің дағдыларын қалыптастырудаАқпараттық мәдениетке бейімдеу - ол тек ғана

компьютерлік суаттылық емес, соңымен қатарэтикалық, эстетикалық және интеллектуальдық сезімінмеңгеруі болып табылады. Балалардың онай түрдетүрлі электронды, компьютерлік жаңалықтарменжұмыстана білу тәсілдерін меңгеруі сөзсіз. Бала бірминутта 1 мыңға дейін шартты бірлік ақпараттықабылдап өндей алады, ал көру органдары"қосылғанда" 100 мың шартты бірлік ақпараттықабылды деген эксперимент арқылы дәлелденген.Мектепке дейінгі ересек жастағы балада ырықсыззейіні жақсы дамығаны белгілі, бірақ балаға ақпаратқызықты, көрнекілік болғанда зейіні жинақталатыны,жағымды эмоциялар туғызатыны да белгіл і.Компьютерді біріккен және өзбетімен әрекеттенудеқолдану баланың мотивациясын көтеру және оқуғадеген жекелендіруінің бір тиімді тәсілі болып келеді,шығармашылық қабілеттерін дамытады жәнежағымды эмоциялық фон туғызады. Осыдан АКТ-ніоқытуда пайдаланудың тиімділігі көрінеді.Мектепкедей інгі мекемелерде АКТ пайдалану балалардақоршаған ортаның ақпарат ағымын бағдарлай білудағдыларын дамытуға, ақпаратпен жұмыстанудыңпрактикалық тәс ілдерін меңгеруге көмектесед і,заманауи техникалық құралдар арқылы ақпаратпенбөлісу дағдыларын дамытады. Оқу іс-әрекеттеріндеАКТ пайдалану түсіндірмелі-иллюстративтік оқытутәсілінен гөрі әрекет жасауға көшу мүмкіндігін береді,бала педагогикалық ықпалдын пассивті обьектісі емес,белсенді субьекті болады. Осы, мектепке дейінгібалаларды саналы білім алуға әкеледі. Интерактивті

оқу іс-әрекеттерін өткізу бөлмесі келесі міндеттердіорындайды:

- балаларды жаңа технологиялары арқылы оқыту;- сауық және ойын орталығы;- мұнда көлемді білімдендіру және сауықтыру

міндеттер орындалады;- балаларға және тәрбиешілерге жұмыстануға өте

жағымды жағдайлар туғызады;- балаларды компьютерлік технологияның

мүмкіндіктері мен дағдыларымен таныстырады.Интерактивті тақтаны пайдалануОқытуда интерактивті кешендерді пайдалану сапалы,

қызықты және оңтайлы болып келеді. Электрондықмультимедиялық бағдарламаларды дәстүрлі оқыту жәнепедагогикалық инновациялармен қатар, оқыту үрдісіндеүнемі қолдану дайындығы әртүрлі деңгейдегі балалардыоқыту тиімділігін көтереді. Бірнеше технологиялардыңпайдаланудың әсері, оқыту нәтижесінін сапасынкүшейтеді.

Электрондық жүйеде оқытуда мультимедияныпайдалану, балаларға ақпаратты беру жылдамдығын,оны түсінуді көтеріп ғана қоймай, соңымен қатармынандай маңызды сапаларды интуиция, образдықойлауын дамытады.

Мектепке дейінгі мекемеде интерактивті тақтаныпайдалану тәсілдері өте көп. Бұлар презентациялар,интерактивті оқыту бағдарламалары, графикалық,бағдарламалық орталықтарда жобалар құрастыру.

Интерактивті тақтаны пайдалануда қандай дағдыларболу қажет:

Компьютерді қолдана білудің бастапқы біліміWord, Power Point бағдарламаларымен жұмыстануИнтернет жүйесінде жұмыстану практикасы

(бейнелерді, әзір презентациялар мен оқытубағдарламаларын тауып алу).

Интерактивті технологияны қолдану арқылы тәрбиешімен бала арасында екіжақты байланыс орнайды. бБұлбайланыс негізінде екеуіне де тиімді. Тәрбиеші өзініңкөздеген мақсатына тиімді жолмен жетсе, бала тұлғаболып қалыптасу жолындағы негізгі қасиеттерді бойынақалыптастырады. Жалпы осы балабақшадағыинтерактивті оқыту технологиясындағы бала ментәрбиешінің екіжақты байланыс нәтижесін кесте түріндебылай көрсетуге болады:

Балабақшадағыинтерактивтіоқытутехнологиясы

БАЛАЛАР ІС-ӘРЕКЕТІ

ТӘРБИЕШІ ІС-ӘРЕКЕТІ

НӘТИЖЕСІНДЕ

Уақыттыүнемдейді Көрнекілік принципін жүзеге

асырады Оқыту үрдісін қызғылықты

етеді Ізденушілік қасиеті мен

педагогикалық шеберлігін жетілдіреді

Ақпараттық мәдениетін дамытады

Барлық жазбаларды сақтап магнитті тасымалдауыштар арқылы тарату

Өзара ақпарат алмасу

Ақыл-ойыдамиды Мен жүйесі қалыптасады

Сенсорлық қабылдауын қалыптастырады,

дүниетанымын дамытады, сөз байлығын арттырып , сөздік қорын кеңейте түседі.

Ақпараттық мәдениет қалыптастыру

Ұйымшылдыққа тәрбиелеу Достық сезімін

қалыптастыру

¹4 (4) 2015

54


Сонымен, Мектепке дейінгі балалардың есте сақтауқабілеті әлсіз, қабылдау процестері тұрақсыз келеді.Сондықтан олар затты қолмен ұстап, көзімен көргендіұнатады. Осыған сәйкес, мектепке дейінгі балалардыңоқу іс-әрекеттеріне көрнекілік, ойын технологиясынкеңінен қолданған жөн.

Интерактивті тақтаны пайдалану сабақтың негізгітапсырмаларын білуді жеңілдетеді, заттар жөніндегімәліметтерді, деректерді есте берік сақтауға ықпалжасайды. Балалар өтетін тақырыппен жұмыс жасауғаәуес, ынталы келеді. Сондықтан да, интерактивтітақтамен жұмыс жасау балалардың белсенділігін

дамытуға әсер етеді, олардың назарын белгілі бірбағытқа жұмылдырады. Білімді игеру үстінде баланыңақыл-ойын дамытуға, ғылыми білімді игертуге,деректерді есте сақтауға әрбір сабақ үстінде интерактивтітақтаны пайдалану қажет-ақ. Өйткені, берілген тақырыпбойынша жаңа сабақты түсіндіру, өткен материалдықайталау не бекіту кезінде пайдалану әрбір сабақтыңәсерлігін және мазмұнын арттырып, балаға қызықты,жалықтырмай игеруге септігін тигізеді. Интерактивтітехнологияны қолдану арқылы тәрбиеші мен балаарасында екіжақты байланыс орнайды. Бұл байланыснегізінде екеуіне де тиімді.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. М.Мұқашева Әдебиеттi оқытудың инновациялық технологиясы: [Оқу құралы], Өскемен: ШҚМУ баспасы, 2002.-134 бет2. Нұрпеисова С.А. Интерактивті тақта бастауыш сынып оқушыларының қызығушылығын қалыптастыру құралыретінде // Ізденіс. - Алматы, 2008. №12. - Б. 225- 228.3. Тұңғышбаева Ә. Заман талабына сай оқыту әдісі. Білім шапағаты.

55


БАЛАНЫҢ БАЛАБАҚШАДАҒЫБЕЙІМДЕЛУ КЕЗЕҢІ

(Ата-аналарға арналған оқытатын - дамытатын семинар)КМҚК № 12 "Ажар" ясли-бақшасының тәрбиешісі

БАЙМОЛЛАЕВАУМИТ

САРҚЫТБЕКОВНА

Мақалада балабақшаға алғаш келген тәрбиеленушінің бейімделу үрдісібаяндалады. Автор баланың бейімделуіне және ата- аналардың жиікездесетін алғашқы қиындықтарына арналған семинар ұсынған. Соныменқатар, баламен қарым-қатынасқа түсудің икемді жолдарын ұсынады.

Статья посвящена процессу адаптации ребенка в детском саду. Авторпредставляет план семинара, посвященный адаптации детей и наиболеечасто встречающимся проблемам родителей. Рассматриваютсяподходящие пути построения отношений с ребенком.

The article focuses on the process of the childs adaptation in kindergarten. Theauthor represents the outline of the seminar, dedicated to the childs adaptationperiod and most common problems of their parents. Along with this, the authorconsiders appropriate ways of building relationships with the child.

Семинар мақсаты:- Балалардың балабақшадағы бейімделу кезеңі

туралы ата-аналарға түсінік беру;- Бала мен ата-ана арасындағы, ата-ана мен

балабақша арасындағы қарым-қатынас деңгейінжоғарылату;

- Ата-аналарға балаларымен қарым-қатынасы туралыой тастау;

- Ата-аналарға тәжірибе алмасуға мүмкіндік беру.Семинар барысы:1.Ұйымдастыру кезеңі "Келіңіз, таныс болайық!"а) Психологиялық ахуалә) Топқа бөлу2. Мағынаны тану "Балабақшадағы бейімделу кезеңі"а) Жағдаяттық сұрақтарб) Таныстырылым в) Медбике кеңесі3. Тәжірибелік бөліма) "Жақсы сөз - жарым ырыс" ә) "Жүректен жүрекке" б) "Ойнай отырып үйренеміз"4. Рефлексия"Екі жұлдыз, бір тілек"Қатысушылар: ата-аналар, педагогтарЖабдықтар: экран, компьютер, проектор, смайликтер1. Тәрбиеші:- Құрметті ата-аналар, педагогтар, бүгінгі "Балабақ-

шадағы бейімделу кезеңі" атты семинарымызға қошкелдіңіздер! Бүгінгі семинарды мына Ли Тоубердіңсөздеріменмен бастағым келіп отыр:

Мен баламның жүрегіне сөзбен жол тапқым келді,бірақ олар құлағының сыртынан өтіп жатты.

Мен баламның жүрегіне кітаппен жол тапқымкелді,бірақ ол маған түсінбеген көзбен қарады.

Ол ақырында теріс айналып кетті. "Мен баламның жүрегіне қайтсем жол табамын?" -

деп айқайладым мен. Ол менің құлағыма ақырын ғанасыбырлады:

"Жай ғана мені түсін"- Бүгінг і тақырыбымыз балаға, баланың бала-

бақшадағы бейімделу кезеңіне арналмақ. Қазір сіздердіортаға, шеңбер құруға шақырғым келіп отыр. (Ата-аналар ортаға шеңбер жасап тұрады)

- Қазір сіздердің әрқайсысыңызға бір минуттан уақытберіледі. Осы уақыт ішінде көршілеріңізге өздеріңізтуралы айтып бересіздер. Уақыт біткен соң бір-біріңізтуралы не білдіңіздер соны ортаға саласыздар.

(Бір-бірі туралы әңгімелеп береді)- Енді "Бала-адамның бауыр еті" деген мақалды бөліп

айтып шығыңыздар.

(Мақал бойынша үш топқа бөлініп отырады)І. Жағдаяттық сұрақтар, рөлдік ойындар (ата-аналар

жағдаяттан шығу жолдарын көрсетеді және соны рөлменойнап шығуы қажет)

№ 1 жағдайБалаңыз балабақшаға келе жатқан кезде аяқ астынан

өзгеріп сала берді. Балабақшаға аз ғана жер қалғандажүруден бас тартты. Осы жағдайды сіз қалай шешередіңіз?

№2 жағдайАнасы үш жастағы баланы тісін тазалауға үйретіп

жатыр. Әкесі бұған сенімсіздікпен қарап, өзінің бұған бесжастан бастан үйренгенін айтады, баланы бұл жастантіс тазалату ақымақтық екенін айтады. Осындай екіжақты пікірмен баланы пайдалы әдеттерге үйрету жеңілбола ма? (керек жабдықтар: тіс щеткасы, орамал,галстук)

№3 жағдайҚыз бала сумен ойнағанды өте жақсы көреді. Ол

қолына түскен заттың бәрін су қылады, жуады, гүлге суқұяды. Бірақ бұл анасына ұнамайды. Ылғи да су болыпжүреді, үйдің ішінің барлығы су. Сонда анасы не істеуіқажет? (керек құралдар: шелек, гүл, қуыршақ, су, лейка)

ІІ. Таныстырылым.а) Балабақшадағы баланың бейімделу кезеңдері. Оны

жеңу жолдары.б) Медбике кеңесіІІІ. "Жақсы сөз-жарым ырыс"Тәрбиеші: - Құрметті ата-аналар, семинарымыздың

тәжірибелік бөліміне көштік. Бұл бөлімнің біріншітапсырмасы "Жақсы сөз-жарым ырыс" деп аталады. Екітоп күнделікті балаларымызға айтылып жүрген сөздердіңжақсы және жаман жақтарын саралайсыздар. Ал үшіншітоп баға береді. Оны "Қызыл лента" стратегиясыбойынша өткізбекшіміз. Әр топтан сөз айтатын ата-анаалдарындағы қызыл жалаушаны көтеріп барып сөзалады. Қай топтың уәжі басым болғанын үшінші -сарапшы топ анықтайды. Өз қызыл жалауларын соларғабереді. (Керек жабдықтар: қызыл жалаушалар)

Тәрбиеші:- Келесі бөлім "Жүректен жүрекке" депаталады. Бұнда біз балалардың жүрегіне қалай жолтабудың жолдарын қарастырамыз.

Бала мен ата-ана арасындағы жақсы көру әр түрліжолдармен көрінеді екен.

Олар: 1. Сипалау, құшақтау; 2. Сезімін эмоционалды білдіру; 3. Мадақтау сөздері;4. Қамқорлық;5. Сыйлықтар;6. Уақыт;

¹4 (4) 2015

56


7. Игі іске арналған бірлескен еңбек;8.Сипалау, құшақтау;Баланың жатар алдында басынан сипау немесе

қайырлы таң тілеп бетінен сүю, құшақтау немесеиығынан мақтау айтып қағу, баланың ата-ананыңсүйішпеншілігін сезуіне жеткілікті.

Сезімін эмоционалды білдіру Балаға отбасындағы атмосфера өте маңызды. Оған

ата-ананың сатып әперген суық компьютері менпланшеті қоршаған ортаның барлық әдеміліг ін,адамгершілік қатынастағы барлық сезімдер менэмоцияларды көрсетпейді. Бала ата-анасыныңбетпердесін, олардың шынайылығы мен сенімдікқатынасын айнытпай қайталайды.

Мадақтау сөздерБалаға дер уақытындағы қолдау, құптау өте маңызды.

Мақтау, мадақтау естімеген бала сылбыр, ынтасызболады. Бірақ мадақтаудың да өз орны болуы тиіс.Балаңызды тек жасаған ісі үшін ғана мақтаңыз.

ҚамқорлықҚамқорлық пен көмек баланың гармониялыөсуіне көп

көмегін тигізеді. Ата-аналар баланың денсаулығына,тамағына, киіміне қамқор болуы тиіс, көңіл бөліп, оғанмаңызды деген жайттарда көмек көрсетіп, қолдаутанытуы қажет.

СыйлықтарАта-аналардың балаларына көп уақыттары бола

бермейді. Сондықтан олар өз күнәларын сыйлықтарменжуғылары келеді. Ол сыйлықтардың сондықтан бағасыболмайды. Ойыншықтарды, сыйлықтарды орнымен,мағыналы түрде сыйлау қажет. Сонда ғана ол бала үшінбағалы болмақ.

Уақыт Бала үшін ата-анасының оның жанында көп уақыт

бірге болуы сүйіспеншіліктің бір белгісі. Егер анасыжұмысбасты болып, баласына көп көңіл бөлмесе,баласы оны өзін жақсы көрмейді деп ойлауы мүмкін.Балаларға көп көңіл бөліңіз, киноға, серуенге көпшығыңыздар.

Игі іске арналған бірлескен еңбек. Бала отбасында ұйымдастырылатын іс-шараларға

қатысқанды ұнатады. Оған өзі көтере алатын жұмыстапсырыңыз. Сонда бала өзінің осы үйдің бір бөлшегіекендігін сезінеді. Бір қажетке жарағанына қуана іскекіріседі. Сол арқылы баланың бойында жауапкершілікқабілеті қалыптасады.

Сергіту сәті "Сағат" 12 11 1 10 2 9 3 8 4 7 5 6Ата-аналарға сағат суреті салынған қағаз беріледі.

Сағат сандарының жанына ата-аналар қатысып отырғаната-аналардың аттарын жазады. Содан соң тәрбиешініңнұсқауымен тапсырмаларды орындайды.

1. Қол беріп амандасады.

2. Құшақтайды3. Арқасынан қағады4. Жымияды5. Аяқпен амандасады6. Мұрнынан тартады7. Көзін қысады8. Шапалақ қағады9. Басынан сипайды10. Иық қағысады11. Комплимент айтады12. Бетінен сүйедіТәрбиеші: "Ойнай отырып үйренеміз" деп аталады.

Осы ойын түрлеріне мысал келтірейік.Орнына... 1. "Бол тез, сені қашағы күтуге болады" деудің орнынаБұйрықпен: "Старт, дайындал… кеттік!" деңіз.2. "Тез ішіп-же, әйтпесе тәтті жемейсің" дегеннің

орнына, қызықтырып " Тәрелкеңдегі кішкентай ғанакотлет жоғалып кеткенде саған дәмді бір тағам ұшыпкеледі" деңіз.

3. "Артыңды жинап жүр" деген зілді сөздің орнына,армандаған дауыспен

“Егер сен сиқыршы болсаң мына үстелдің үстіне тәртіпорнатушы едің…" деңіз

4. Ашуменен : "Бөгет жасама!" деудің орнына " Сен барып ойнай тұр. Мен болған соң шағын мейрам

жасаймыз" деген абзал.5. "Еркелік жасамай, мен айтқан футболканы ки. Ал

қызыл футболкаң кірде жатыр" дегеннің орнына " Қарасенің қызыл футболкаңның туысқаны бар екен. Қарашы,екеуі қандай ұқсайды. Кел, осыны киейік" деген жөн.

6. "Сен жатасың ба, жоқ па?" деген риторикалықсұрақтың орнына "Көрпені жамылудың бір әдісінкөрсетейін бе!" деген орынды.

8. " Мен жоқ деген сөзді естімейтін болайын"дегенсөздің орнына көтеріңкі дауыспен: " Қарашы, бізгеқырсық келіп қалыпты. Ол біздің көңіл күйімізді бұзбайтұрғанда оны қуып жіберейік, кәне" десеңіз балаңызөзінің неге бұлданып тұрғанын ұмытып қалатыны сөзсіз.

9."Қанша рет айтуға болады!" деген қатал сөздіңорнына құпиялы сыбдырмен "Бір, екі, үш, құпия хабардыжеткізгелі тұрмын. Қалай естіп тұрсыз!" деп құлағынасыбырлаған абзал.

10. "Қолыңды жудың ба?" деген сурақтың орнына"Сенің қолыңнан аққан су қап-қара болатынынабәстесейік пе?" десеңіз, баланы қол жууғадағдыландырасыз.

Күнделікті қалыптасқан зілді мәнердегі сөздерді жаңасөздермен ауыстырсаңыз барлығы өзгеріп шығакелетініне көз жеткізесіз. Баланың көңіл-күйі, сіздің көңілкүйіңіз, барлығы өзгереді. Тек байқап көрсеңіз болды!

Рефлексия "Екі жұлдыз, бір тілек"Тәрбиеші: Құрметті ата-аналар, сіздерге арналған

оқыту семинарымыз осымен аяқталды. Уақыттарыңыздыбөліп келгендеріңізге көп-көп рахмет. Арамыздағыдостық қарым-қатынас үзілмей, жалғасын таба бередідеген сенімдеміз.

57


"ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ВОСПИТАНИЕ ДЕТЕЙДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА"

КГКП "Ясли - сад № 12"Ажар" - воспитатель

СЕРИКБАЕВАНУРКАМАЛ

САБИТОВНА

Автордың мақаласы экологиялық тәрбиеге арналған. Мақаладаэкологиялық тәрбие беруде ата-аналар мен бірлесіп жұмыс атқарудың рөлібаяндалады. Автор мақала соңында "қыстайтын құстар" тақырыбындағысабақ жоспарының үлгісін ұсынады. Мақала педагогикалық мамандықтағыстуденттерге, мектеп және балабақша қызметкерлеріне пайдалы.

Статья направлена на экологическое воспитание детей. В статьеописывается роль участия родителей в проведенной работе, направленнойна экологическое воспитание. В конце статьи автор представляет вариантпроведения классного часа на тему "Зимующие птицы". Статья будетинтересна студентам педагогической специальности, а также учителямшкол и воспитателям в детских садах.

Article is directed on ecological education of children. The article describes therole of parents' participation in the carried-out work, directed on ecological educa-tion. At the end of article the author represents option of carrying out a class hour onthe subject "Wintering Birds". Article will be interesting to students of pedagogicalspecialty, and also school teachers and kindergarten teachers.

Дошкольный возраст - самоценный этап в развитииэкологической культуры человека. В этот периодзакладываются основы личности, в том числепозитивное отношение к природе, окружающему миру.В этом возрасте ребенок начинает выделять себя изокружающей среды, развивается эмоционально-ценностное отношение к окружающему, формируютсяосновы нравственно-экологических позиций личности,которые проявляются во взаимодействиях ребенка сприродой, в осознании неразрывности с ней. Благодаряэтому возможны формирование у детей экологическихзнаний, норм и правил взаимодействия с природой,воспитание сопереживания к ней, активность в решениинекоторых экологических проблем. При этом накоплениезнаний у детей дошкольного возраста не являетсясамоцелью. Они - необходимое условие выработкиэмоционально-нравственного и действенного отношенияк миру.

Детский сад является первым звеном системынепрерывного экологического образования, поэтому неслучайно перед педагогами встает задачаформирования у дошкольников основ культурырационального природопользования.

Воспитание заботливого отношения к окружающейприродной среде у детей раннего возрастазакладывается в семье и продолжает формироваться вдошкольные годы в детском саду.

Экологическое воспитание осуществляется в детскомсаду через весь педагогический процесс - вповседневной жизни и на занятиях. В реализации задачэкологического воспитания большое значение имеетприродное окружение в детском саду. Это уголкиприроды во всех группах, комната природы, правильнооформленный и возделанный участок, дающиевозможность постоянного непосредственного общенияс природой; организация систематических наблюденийза природными явлениями и объектами, приобщениедетей к регулярному труду.

Особенность экологического воспитания состоит вбольшом значении положительного примера вповедении взрослых. Поэтому воспитатели не толькоучитывают это сами, но и значительное вниманиеуделяют работе с родителями. Здесь необходимодостичь полного взаимопонимания.

Родители должны осознать, что нельзя требовать отребенка выполнения какого-либо правила поведения,если взрослые сами не всегда ему следуют. Например,сложно объяснять детям, что надо беречь природу, еслиродители сами этого не делают. А разные требования,предъявляемые в детском саду и дома, могут вызвать уних растерянность, обиду или даже агрессию. Однакото, что можно дома, не обязательно должно бытьразрешено в детском саду и наоборот. Нужно выделитьосновное, что потребует совместных усилий от педагогови родителей. Нужно рассмотреть и обсудить полученныерезультаты и принять совместное решение относительноокончательного перечня жизненно важных правил изапретов. Выбрав в качестве образца несколько приемовпозитивного регулирования поведения детей, можнораскрыть их на конкретных примерах.

Воспитать в детях положительное отношение кприроде возможно лишь тогда, когда сами родителиобладают экологической культурой. Эффект воспитаниядетей во многом обусловлен тем, насколькоэкологические ценности воспринимаются взрослыми какжизненно необходимые. Заметное влияние навоспитание ребенка оказывает уклад, уровень, качествои стиль жизни семьи. Дети очень восприимчивы к тому,что видят вокруг себя. Они ведут себя так, какокружающие их взрослые. Родители должны осознатьэто.

В дошкольном возрасте у ребенка бурно развиваетсявоображение, которое особенно ярко обнаруживает себяв игре и при восприятии художественных произведений.Родители нередко забывают о том, что самое доступное,самое приятное и самое полезное из всех удовольствийдля ребенка - это когда ему вслух читают интересныекниги. Начало этому должно быть положено в семье.Интерес к книге возникает еще задолго до началапосещения школы и развивается очень легко. Книгаиграет важную роль в эстетическом воспитании детей.Многое зависит от того, какой будет эта первая книга.Очень важно, чтобы книги, с которыми знакомитсяребенок, были доступны маленькому читателю не толькопо тематике, содержанию, но и по форме изложения.Специфика литературы дает возможность формироватьна основе содержания художественных произведенийлюбовь к природе. Для детей подходят произведения

¹4 (4) 2015

58


таких писателей, как В. Бианки, М. Пришвина, К. И.Чуковского, С. Я. Маршака, А. Л. Барто, С. Михалкова идр. В книге для детей заключено много интересного,прекрасного, таинственного, потому им очень хочетсянаучиться читать, а пока не научились - слушать чтениестарших.

Очень любят малыши сказки. Детям младшегодошкольного возраста наиболее интересны сказки оживотных. Старшим дошкольникам более по душеволшебные сказки.

В младшем дошкольном возрасте ребенка привлекаютлегкие шуточные стихи, стихи-потешки, стихи-небывальщины. Для того чтобы стихотворения, сказкиили рассказы воспринимались ребенком с интересом иих эстетическое воздействие было максимальным,необходимо пользоваться разнообразнымивыразительными средствами художественного чтения:интонацией, мимикой, жестами, но при этом нужнособлюдать чувство меры. Задача приобщения ребенкак красоте природы через изображение растений,животных.

Конспект занятия по экологии в средней группетема: "Зимующие птицы"Цель: закрепить и уточнить представление детей о

зимующих птицах. Рассказать о том, какая зависимостьмежду внешним видом птиц и их питанием, движениеми образом жизни. Воспитывать любовь к птицам,желание заботиться о них, помогать им. Обогатитьсловарный запас ребятишек.

Предварительная работа. Наблюдение за птицами напрогулке. Просмотр иллюстраций, чтение рассказов оптицах. К занятию дети должны знать внешний виднескольких зимующих птиц.

Материалы. Иллюстрации птиц. Аудиозапись с пениемптиц.

Воспитатель: Пришла зима, хлопочет: укутала в снегаВсе кочки и пенечки, скамейки и стога.Зима велела дубу накинуть пышный мех,На ель надела шубу, тепло укрыла всех.Краснеют свиристели на веточках берез,Они не улетели, а выдержат мороз? О. Высотская.Как называют птиц, остающихся на зиму? (Ответы

детей.)Звучит музыка (на выбор воспитателя), появляется

Зима.Зима: Здравствуйте, ребята! Проверила я, как к зиме

приготовились реки и озера. Как вы думаете, что явидела? (Ответы детей.)

Земля и деревья тоже ждут зиму. А вы знаете как?(Малыши рассказывают.)

Животные и те приготовились к встрече со мной. Ктомне про них раскажет? (Ребята отвечают.)

А сейчас хочу устроить смотр другим обитателямлесов и полей. Что за птицы, смелые да выносливые,что меня не боятся и остаются зимовать? Вы их знаете?Назовите.

(Воробей, ворона, сорока, синичка, снегирь, чиж,дятел, клест, галка, голуби, свиристели, щеглы, овсянки.)

Как они выглядят, где селятся, чем питаются и какиезвуки издают? Вот, например, кто это?

Чик-чирик! К зернышка прыг! Клюй не робей, кто это? (воробей)Воспитатель: Верно, у него короткие, но сильные

ножки. Хвостик держит поднятым вверх. В холоднуюпору воробушки сидят прижавшись друг к другу,нахохлившись. Они чистоплотные, охотно купаются влужах, песке, пыли.

- Где же они зимуют? (В щелях стен, под крышамидомов, в заброшенных гнездах.)

- Где же они пищу находят? (Во дворах, на свалках, вкормушках.)

- Вы слышали, какие они звуки издают? (Записьчириканья.)

Зима: Эта птица-непоседа одного с березой цвета. Ктоэто? (Сорока.)

Воспитатель: Как она выглядит? (Иллюстрациясороки.)

- Летают сороки не очень хорошо, предпочитаяперепрыгивать с места на место. Ходит сороканебольшими шажками, с приподнятым хвостиком, алетая, хвост держит веером. Кто знает, почему ееназывают сорокой-воровкой? (Любит блестящие вещи,уносит их и прячет.)

Где же она гнездо устраивает? (В густых ветвяхдеревьев или кустарников.)

Послушайте, какие звуки издает сорока. (Запись.)Напоминает треск, стрекот.

Зима: Белые щечки, синяя птичка.Остренький клювик, собой невеличка,желтая грудка-это… (синичка)Воспитатель: Как они выглядят? Свои гнезда синицы

устраивают в дуплах мелких дятлов, углублениях ищелях гнилых пней и стволов, синичниках.

Какие звуки издают, знаете? Послушайте. (Запись.)"Си-си-си-си".

Зима (иллюстрация снегиря):Красногрудый, чернокрылый, любит зернышки

клевать,С первым снегом на рябине он появится опять. Кто

это? (Снегирь.)Воспитатель: Почему эта птица называется снегирь?

(От слова снег.) Опишите его. (Верх головы, крылья,хвост и пятно под клювом черные.Спина голубовато-серая, надхвостье и подхвостье белые, брюшко уснегиря красное, а у снегирихи - серое, клюв короткий,толстый, черный.)

Как вы думаете, ребята, зачем снегирю толстый,короткий клюв? (Чтобы расклевывать ягоды рябины иесть зернышки, а также, чтобы справиться с семенамиклена, липы…) Покупается. Послушайте, как она поет.(Запись.) "Фью-фью".

Зима (иллюстрация дятла):Я по дереву стучу, Червячка добыть хочу, Хоть и

скрылся под корой, Все равно ты будешь мой! Кто это?(Дятел.)

Воспитатель: Какой красивый! Посмотрите, какой клюву дятла. Зачем он такой ему нужен? (У дятла крепкийклюв, он им стучит по стволу дерева, долбит кору ивытаскивает из-под нее длинным и липким языкомнасекомых, живущих в коре деревьев. Дятла считаютсанитаром леса.

Зима (иллюстрация вороны):Носит серенький жилет, но у крыльев черный цвет.Видишь, кружат 20 пар и кричат:Кар-кар-кар. (Ворона.)Воспитатель: Опишите ее. (Черные голова, горло,

крылья и хвост, остальная часть туловища серая.) Днемвороны промышляют в городе, а на ночь улетают в парки ночуют на деревьях.

ФизкультминуткаВоспитатель: Давайте поиграем в ворон.Вот под елочкой зеленойСкачут весело вороны:Кар-кар-кар.Целый день они кричали,Спать ребятам не давалиКар-кар-кар.(Дети бегают, размахивают руками.)Только к ночи умолкаю и все вместе засыпают.(Садятся на корточки, руки под щеку - засыпают.) Воспитатель: Ребята, какая бывает зима? Зима

суровая, вьюжная, морозная. Легко ли птицам зимой влесу? Почему?

Дети размышляют.Воспитатель: Да, правильно, ребята. Птицам тяжело

найти себе корм под снегом. Они прилетают ближе к

59


людям за помощью, взрослые делают кормушки инасыпают в них корм.

Воспитатель: Ребята, скажите, чем питаются птицы?Дети высказывают свои предположения.Воспитатель: Правильно, ребята. (Говорит таинствен-

ным шёпотом). Хотите, я вам расскажу по секрету, какаяптица, чем питается? Садитесь в кружок.

Воспитатель рассказывает, что воробьи питаютсязёрнышками, крошками. Давайте договоримся ихобозначать(выставляет карточку с моделью на планшет)

Синицы питаются зёрнышками, крошками, любимоеих лакомство - сало, его обозначим:

Снегири едят семена, ягоды, любят клевать ягодырябины, их обозначим:

Вороны питаются очистками, остатками пищи, ихобозначим:

Воспитатель: Давайте теперь поиграем. Ещё развнимательно посмотрите, кто чем питается. Я карточкиперемешиваю. Кто хочет их расставить?

Дети выходят по одному, выбирают карточку-модель,называют, что на ней обозначено и говорят, какая птицаэтим питается.

Зима: Ой, пока вы здесь играли, я под деревом что-то нашла!

Дети поднимают рисунки.Зима: Кто же это не пойму?Воспитатель: Не суетись, Сорока, мы сейчас с

ребятами разберёмся. Давайте посмотрим, кто это накартинке. Кому принадлежит голова? Кому принадлежиттуловище?

Аналогично рассматривается второй рисунок.Воспитатель достаёт части птичек.Воспитатель: Если сложить части птицы, то получится

целая птица.Зима: Теперь я спокойна, что вы не оставите птиц в

беде. Пойду я - дел много, но вас я не забуду: когдавыйдете на прогулку, поиграем. Пощипаю вам носы ищеки, да и бегать, чтобы согреться, заставлю! Досвидания!

Воспитатель:- Каких птиц вы повстречали в лесу?- Как можно назвать их одним словом?- Мы с вами сейчас пойдём на прогулку и покормим

птиц.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:

1. Добро пожаловать в экологию! Демонстрационныекартины и динамические модели для занятий с детьми4-5 лет (cредняя группа) Автор: Воронкевич О. А.год:2010 Издание: Детство-Пресс2. Времена года. Дидактический материал вкартинкахгод: 2008 Издание: Школьная Пресса3. Войди в природу другом. Экологическое воспитаниедошкольников. Автор: Аксенова З. Ф. год: 2010,Издание: Сфера.4. Волшебное дерево. Календарь природы.Дидактическая игра. Автор: Нищева Н. В.год: 2013. Издание: Детство-Пресс

¹4 (4) 2015

60


Менің балам Төлешова Еркежан "Балапан" тобына барады. Балабақшада жазмаусымына байланысты сауықтыру шаралары жүргізіліп келді соның куәсіболдым. Балаларды қорғау күніне байланысты өткен мерекелік шараның куәсіболдым. Мерекеден балам үлкен әсер алды. Екі балаға қаржылай көмеккөрсетілді. Топ тәрбиешілері балабақшада өтіліп жатқан жұмыстарменхабардар етіп отырды. Соның бірі "Ауаға шар ұшыру" мерекесі. Балам кешкеүйге келгенде әсерлерін айтып отырды. Соған қарағанда жаз уақытындабалалардың балабақшадағы күндері қызықты өтіп жатқандығы байқалыпотырды. Топ тәрбиешілері сумен әртүрлі тәжірибелер өткізді. Оған біз де өзүлесімізді қостық. Мерекелермен қоса балаларымыз ойнайтын алаңды дакөркейтуге ат салыстық. Келесі жылы да балабақшамен тығыз қарым-қатынаста болатындығымды айтқым келеді. Балам балабақшаға барарда

таңертең үйден жүгіріп шығады. Себебі балабақшада баламның көңілін көтеру үшін барлық жағдайларжасалатын-дығында деп ойлаймын. Балабақшаға өркендеу тілегім келеді.

"Балапан" тобының ата-анасы Молдашева Алтынай Абуовна

Сәуір айында "Ажар" балабақшасында "Күлімдейді күн, күлімдейміз біз" атты көрмеөтті. Көрменің мақсаты балаларды, ата-аналарды әдемілікке баулу, ата-аналар менбалабақша арасында тығыз қарым-қатынас орнату болып табылды. Көрмеге әротбасы өз қолдарынан жасалған бұйымдарын ала келді. Ең әдемі жасалған дептанылған жұмыстар мақтау қағаздарымен марапатталды. Ата-аналар бір-бірініңқолдарынан шыққан жұмыстармен танысып, ой бөлісті. Тәрбиелік танымдық маңызызор мұндай іс-шаралар жиі өткізіліп тұрса деген ұсыныс айтқымыз келеді.

Мен, "Ажар" балабақшасындағы, 1- мамыр халықтар достығы күніне арналған, "Ұлымәртебелі жанұя" атты мерекелік шараға көрермен ретінде қатыстым. Осымерекелік шараны өткізуге, балабақша қызметкерлері бір кісідей жұмылып, ат

салысқандары көрініп тұрды. Мерекелік сахнаның безендірілуі, жүргізушілердің костюмдері өте әдемі, әрікөрікті болды. Балабақша қызметкерлерінің, яғни, тәрбиешілердің ата - аналарды осы конкурсқа қатысуынакөндіріп, дайындай білуі- жақсы қарым - қатынастың нәтижесі екендігін аңғартады. Бұл іс-шараны қалалықтелеарналардан келген қонақтар түсіріп, көрсетілді.

Жалпы, осы конкурсты бақылау нәтижесінде, балабақша қызметкерлерінің жұмысы жан - жақты, әрі қиынекендігі байқалады. Сондықтан да балабақша ұжымының жұмысына табыс, сайыстарда жеңіс, бірлік тілеймін.

"Балапан" тобындағы Амангельдинов Бейбарыстың ата-анасы

АТА-АНАЛАРДЫҢ ЛЕБІЗДЕРІОТЗЫВЫ РОДИТЕЛЕЙ

Мен Бейсембинова Шаризат "Ажар" бақшасындағы "Аяла" тобындағыҚұтұмбеков Асылбектің анасымын. Биылғы жаз айында баламның балабақшадағы уақытты көңілді өтті. Бақша тәрбиешілері балаларменжақсы жұмыс жасайды. Тақпақ дегенді күн ара жаттаймыз, би, өлеңүйренумен қатар, қысқа көрністер де көрсетеміз. Жаз айындағыбалалардың көкөністер көрінісін ата-аналарға теледидар арқылыкөрсетті. Бұл іс-шара біз үшін сондай қызықты болды. "Ажар" ұжымынакөп рахмет айтамын. Бала бақшаның балаларға дұрыс тәрбие бағытберіп жатқанына сенімдімін.

Бейсембинова Шаризат

Мен, Буданова Айнаш Самаркандқызы №12 "Ажар" ясли- бақшасы "Қарлығаш"тобының тәрбиеленушісі Буданова Аиданың анасымын.

Алғаш балабақшаны көргеннен қатты ұнаттық. Өте таза, ұжым қызметкерлеріде бір кісідей мейірімді.Баламның осы балабақшада тәрбиеленуі әбден көңілімненшығатынына нақ сенімді болдым. Менің балам Аида еш жатырқамай ,алғаш күннен-ақ балабақшаға қызыға, асыға барып жүр. Көктем шығып, жаз келгелі бала-бақшаауласы ертегі әлеміндей жайнай түсті. Балаға ғана емес, ересектерге де бақыттысәттер сыйлайтынды .Азғана уақыт ішінде Аида өзін көптеген жетістіктерденкөрсете білді. "Балаларды қорғау күні " мерекесі қарсаңында өткізілген "Ажарханшайымы" байқауында Аида "Өнерлі ару" жүлдесіне ие болды. Бірнеше ретқызымыз Аида "Бала, бала, балақан" бағдарламасында өз өнерін көрсетті.Балалардың жазғы демалыс уақыты өте қызықты өткізілуде. Баламызды осындайжетістіктерге жетелеп, тәрбиелеп жатқан "Ажар" ясли-бақшасының меңгерушісі

Сейсембаева Жанна Сериковна жанұямыздың атынан алғысымызды білдіреміз.ТәрбиешілеріКудайбергенова Гулнур Серикказиновна, Аукенова Аккайша Айтыкеновнаға еңбектеріне табыс, дендерінесаулық, жанұяларына бақыт тілейміз.

Мол ризашылықпен өздеріңізге шығармашылық табыс тілеуші: Будановтар отбасы

61


Мен "Балапан" тобының ата-анасы Галимова Зауре РысбековнаГалимова Данеляның анасымын. Балам таңертең балабақшаға көтеріңкікөңіл күймен барады. Балабақшада балалардың жазғы демалысын әсерліөткізуіне мейлінше қолайлы жағдай жасалып жатқандығын көріп жүрмін.Олжайында топ тәрбиешілері мені хабардар етіп отырды. Солардыңбіразына тоқталар болсам "Балаларды қорғау күні" мерекесіне арналғанмерекелік шараның куәсі болдым.Таңертең ерте балабақша алдындабізді мульткейіпкерлер көңілді әуенмен қарсы алып мерекелік қойылымқойып бергендігі баламның және өзімнің көңілімді бір көтерді. Мерекежалғасы ән-күй залында тауып, екі топтың отбасы аз қамтылғанбалаларына қаржылай көмек көрсетілді.Сонымен қатар, жаз уақытындабалабақшада театрландырылған қойылымдар қойылып, балаларымызтамашалады.

Балабақшада "Су-тіршілік көзі" атты жоба қолға алынған екен, солжобаға қатысып, балаларымызбен бірлесе су жайында сурет салыпапардық.Менің балам 1 кіші тобына баратындықтан балабақшада өткен

спорттық сайыстарға қатыспаса да көрермен ретінде тамашалады.Өзім осы топта балабақша өмірінетығыз араласа отырып, балабақшаны көркейту және көгалдандыру жұмысына өз үлесімдіқостым.Тәрбиешілер жазғы маусымда өтілген барлық шаралар жайында бізді хабардар етіп отырды,және біздің де балабақшада өтілген шараларға қатысуымызды сұрап жағдай жасап отырды. Өзтараптарынан кеңестерін беріп отырды, сол үшін топ тәрбиешілеріне, ұжымға, жалпы осындайбалаларымыздың жазғы уақытын қызықты өтуіне жағдай жасап отырған балабақша меңгерушісіСейсембаева Жанна Серікқызына зор алғысымды білдіргім келеді.

"Балапан" 1 кіші тобының ата-анасы Галимова Зауре Рысбековна

Мен Мусанова Фарида "Ажар" балабақшасының "Аяла" тобыныңтәрбиеленушісі Кусманов Әділжанның анасымын. "Аяла" тобыныңбалалары әр сайыста өз өнерлерін көрсетіп, белсене қатысады. Менбаламның осындай топта тәрбиеленіп жүргенге өте қуаныштымын"Аяла" тобының тәрбиешілеріне ризашылығымды білдіремін. "Ажар"балабақшасының әкімшілігіне алғыс айтамын. Балаларымыздыжақсылыққа тәрбиелеп болашақта білімді, тәрбиелі, ел танитындайбалалар болсын деп тілегімді айтамын. Алдағы уақытта да осындаймерекелік шаралар бола берсін деген ұсынысым бар. Ата-аналарментығыз байланыста болсын. Отбасылық сайыстар жиі өте берсін.Жұмыстарыңызға табыс тілеймін!

Пікір жазған "Аяла" тобының ата-анасы: Мусанова Фарида

Мой ребенок: Гареев Роман Ильич, является воспитанникомясли-сада "Ажар" №12, группа "Карлыгаш".

За короткое время, которое мы посещаем детский сад, мыотмечаем некоторые изменения в характере Романа в лучшуюсторону, он стал более общительный, дисциплинированный,ответственный, доброжелательный. Также у него имеетсяогромное стремление и интерес к изучению казахского языка,обычаев и традиций казахского народа. Каждый день, приходяиз сада, он делится с нами новыми изученными словами,песнями, стихами. Рассказывает самые запомнившиесямоменты, произошедшие с ним за день.

Роман очень любит и уважает своих воспитателей: Кудайбергенову Гульнур Серикказиновну иАукенову Аккайшу Айткеновну. Наша семья выражает им огромную благодарность в воспитаниинашего ребенка, за их терпение, ответственность, доброжелательность, профессионализм, заботу,отдачу, искренность к каждому ребенку. Заведующей детским садом: Сейсембаевой Жанне Сериковнеотдельная благодарность за обеспечение всех необходимых условий для пребывания ребенка в садуцелый день, за организацию дополнительных мероприятий, способствующих повышению уровняобразованности наших детей, за озеленение и благоустройство территории детского сада, завозможность сказки стать явью при каждом шаге сделанном в пределах территории ясли-сада "Ажар".

с/п Семья Гареевых, группа "Қарлығаш"


¹4 (4) 2015

62



До чего хорош денек!Веет легкий ветерок.Солнца летнего лучиТак приятно горячи!

Лето - это прекрасная пора и для етей, и для взрослых. Именно летом у детей есть прекраснаявозможность получить заряд здоровья на весь год. В летний период детишкам уделяется не меньшевнимания, но гораздо больше времени они проводят на свежем воздухе. Моя дочь, Виктория, впрочем, каки многие дети, любит проводить большое количество времени на улице. Воспитатели живо пользовалисьтеплой погодой и гуляли с ребятней долгое время на свежем воздухе. Такие прогулки для моего ребенкапомогли повысить аппетит, потребить лишнюю энергию и стать более общительным. Следуетотметить оформление участков, и вообще дизайн всей территории детского сада: какое многообразиерастительности, цветущие клумбы и ландшафтные фигурки! Дети получили массу новых и интересныхвпечатлений, поскольку именно в этот период они освобождены от учебных занятий и посвящают времясвоей любимой игре. Жаль, что лето самая короткая пора года, несмотря на то, что она длится, как и всеостальные - три месяца. Ах, какое это прекрасное время!

Гордиенко А.В., группа "Жұлдыз - ай"

Спасибо, дорогие наши педагоги и воспитатели!!! Мы в восторге! Сколько радостипринесло это лето нашим детям! Какая огромная работа была проделана! Сколько танцев,стихов, игр! Все отрепетировано, детям сшили красивые костюмы! Никаких пауз илизаминок - только радость, улыбки и смех! Замечательные ведущие, чудесные актеры -дети словно попали в сказку! Спасибо всем, кто дает нашим детям возможностьвоспитываться в такой творческой атмосфере! Спасибо нашим воспитателям, за то,что они находит подход к каждому ребенку и дают ему проявить себя!

Половко А. мама Половко Полины группа "Күншуақ"

Огромную благодарность хочется выразить всем, кто принимал участие в проведениилетних мероприятий!

Большое спасибо нашим воспитателям за их упорный труд с нашими детками!! Оникак всегда были на высоте!

Праздники получились просто замечательными, веселыми, задорными, доставилимассу удовольствий и деткам, и родителям!

Смеялись от души и радовались за наших малышей! Спасибо Вам Большое! Туйкина Т. мама Туйкиной Карины группа "Күншуақ"

Мен, Болатқазықызы Гүлназ "Балапан" 1кіші тобында тәрбиеленіпотырған Оңалбек Шыңғыстың анасымын. Балам 2012 жылдыңжелтоқсан айынан бастап, №12 "Ажар" балабақшасының "Балапан"тобына барып жүр, осы аралықта балабақшада әртүрлі қызықты датәрбиелік маңызы зор мерекелік шаралар мен ойын - сауықтар өтіліпкелді, соның куәсі болдым.

Балабақша басшылығы мерекелік іс-шаралар арқылы балалардыңжәне ата-аналардың танымдық құзіреттігін арттырады.Балабақшаға келгелі балам, ширақ қозғалып, тілі жақсы дамып,құрдастарымен тез тіл табысы алатын қасиетке ие болды.

Балабақша әкімшілігі сонымен қатар топ тәрбиешілері өзжұмыстарына жауаптылықпен қарап, мерекелік сайыстарды жоғары

деңгейде өткізе біледі. Ұжымға шығармашылық табыс, шыдамдылық, жетістік және сәттіліқ тілеймін! "Балапан" І кіші тобының ата-анасы Болатқазықызы Гүлназ

Маған Қазақстан Халқының бірлігі күні өткізілген "Ұлы мәртебелі жанұя" атты сайысқатты ұнады. Уақыттың қалай өтіп кеткенін байқамадым, өзімнің ұлым СаматұлыАйбар "Аяла" тобында балалармен өлең айтып, би билейді. Кеше ғана бала бақшатабылдырығын аттаған әр үйдің ерке балаларының тез арада, аз уақытта өздеріңізгебаурап алғашқы күннен әр балаға жүрегіне жол тауып, ішкі әлемін тани білдіңіздер, әрбаланың жақын адамына сенімді досына айналдыңыздар. Балалардың өнерін шындапбізге көрсете білдіңіздер. Атап өтсем "Аяла" тобының тәрбиешілері: Асем Майданқызы,Альмира Мәулетқызы, Меруерт Өміргалиқызы өзіміздің отбасының атынан сіздергі мыңалғыс, өйткені бұл топта көбі ұл балалар Сіздерге мықты деңсаулық, отбасыларыңызғабереке, жұмыстарыңызға шығармашылық табыс тілеймін.

Айбардың анасы Кенеева Нұргүл Жараспайқызы "Аяла" тобы

63


Менің балам Төлешова Еркежан "Балапан" тобына барады. Балабақшадажаз маусымына байланысты сауықтыру шаралары жүргізіліп келді соның куәсіболдым. Балаларды қорғау күніне байланысты өткен мерекелік шараның куәсіболдым. Мерекеден балам үлкен әсер алды. Екі балаға қаржылай көмеккөрсетілді. Топ тәрбиешілері балабақшада өтіліп жатқан жұмыстарменхабардар етіп отырды. Соның бірі "Ауаға шар ұшыру" мерекесі. Балам кешкеүйге келгенде әсерлерін айтып отырды. Соған қарағанда жаз уақытындабалалардың балабақшадағы күндері қызықты өтіп жатқандығы байқалыпотырды. Топ тәрбиешілері сумен әртүрлі тәжірибелер өткізді. Оған біз де өзүлесімізді қостық. Мерекелермен қоса балаларымыз ойнайтын алаңды дакөркейтуге ат салыстық. Келесі жылы да балабақшамен тығыз қарым-қатынаста болатындығымды айтқым келеді. Балам балабақшаға барардатаңертең үйден жүгіріп шығады. Себебі балабақшада баламның көңілін көтеруүшін барлық жағдайлар жасалатындығында деп ойлаймын. Балабақшағаөркендеу тілегім келеді.

"Балапан" тобының ата-анасы Молдашева Алтынай Абуовна


Добрый день. Хочу сказать огромное спасибо за то, что есть такие садики, как Ваш!Мы попали на летний период к Вам, это просто Чудо! Начать хотелось бы с первогодня - нас на входе встретила девушка, посмотрела по спискам в какой мы группе, четкообъяснила где найти группу и дальнейшие действия. Все четко, организованно, никакиххождений вокруг сада и поиска нужного воспитателя. Ребенок с удовольствием пошла вгруппу. За почти месяц пребывания в Вашем саду дочка НИ РАЗУ! не сказала, что нехочет идти в сад! Это дорогого стоит. А как Вы развлекаете детишек! Столькоположительных эмоций дочь еще не приносила домой никогда. Большое спасибо нашимвоспитателям! Нам ребеночка возвращают довольную, счастливую и самое главное-втом же чистом опрятном виде, в котором утром пришли в сад. Привожу в садик в белыхносочках и забираю в белых носочках. Для многих наверно понятно мои эмоции, когда

хочешь после сада пойти куда-нибудь с ребеночком погулять, а ребеночек в таком виде, что до дома бежишьпереодевать. Все понятно это же детки, они играют, пачкаются! Дочь всегда приходит в чистойодежде(хотя мы не отличаемся аккуратностью сильной, если гулять, то гулять по - полной).Большоеспасибо администрации, сотрудникам сада и отдельное спасибо заведующей детского сада Жанне Сериковне!Спасибо что Вы есть! Это замечательно, что Вы помогаете запомнить деткам детство таким добрым иинтересным. Жалею только о том, что не знала о Вас раньше. С удовольствием бы водила все время деткук Вам в садик, пусть это немного далековато от дома, но это стоит то го! У Вас самый замечательныйсадик и коллектив!

Геренко О. мама Геренко Карины группа "Күншуақ"

Менің балам - Неспбаева Ариана № 12 "Ажар" балабақшасының"Қарлығаш" тобына 2012 жылдың желтоқсан айынан бастап келеді.Балаларға барлық жағдай жасалған, қазіргі заманға сай техникаларменжабдықталған. Балабақша енді ғана ашылса да, көптеген жұмыстарістелініп жатыр. Балаларға арналған ойын алаңдары мен көркейтужұмыстары, қызықты жарыстар мен мерекелік шараларұйымдастырылады. Мұндай шараларға тек балалар ғана емес, ата-аналарда қатысып, мәз - мейрам болып жатады. Айта кететін болсам, желтоқсан- қаңтар айында өткізілген "Менің сүйікті отбасым" атты жобасы мағанқатты ұнады. Бұл жоба барысында "Менің отбасым" атты фотоколлажжасаудан конкурс ұйымдастырылды. Біздің топтың ата-аналары бұлсайысқа белсене қатыст. Жоба соңында "Әкем, анам және мен" аттыспорттық жарыс өткізілді . Жарыс өте қызықты, тартымды өтті.

Жеңімпаз отбасыларына мақтау қағаздары мен сыйлықтар табысталды.Балалар да, ата-аналар даөте риза боп қайтты.

Менің балам балабақшаға келгелі көп нәрсеге үйренді. Тақпақтарды жатқа айтады, ән салып би билейді,сөздік қорының біршама байығаны, баламның ақыл- ойының өскені байқалады. Біз жақында осы балабақшадаұйымдастырылған "Ұлы мәртебелі жанұя" атты сайысқа қатыстық. Бұл біз үшін үлкен жетістік болды,отбасымызбен көңілімізді көтеріп, бір демалып қалдық. Ұйымдастырылған бұл шара өте жоғары деңгейдеөтті. Жақсы әсер алдық. Мен өз басым қатты риза болдым. Мен ата-ана ретінде біздің балаларымызүшін тер төгіп жатқан "Ажар" балабақшасының меңгерушісі Сейсембаева Жанна Сериковнаға алғысымдыайтамын және топ тәрбиешілері Аққайша Айтыкенқызына, Гүлнұр Серікқазықызына ризашылығымдыбілдіремін. Балабақша ұжымына мол табыстар,отбасыларына амандық, еңбектеріне жеміс тілеймін.

"Қарлығаш" тобының ата-анасы: Бургенова Сымбат

¹4 (4) 2015

64


ЛЕБІЗДЕР ОТЗЫВЫ

В сентябре 2011 года был подписан договор "Об оказании благотворительной помощи в рамках реализацииКорпоративного социального проекта компании AES-детский сад для города Семей". В ноябре 2012 года40 детей работников АО "ВК РЭК" получили путевки в "Ясли - сад №12 "Ажар".

И вот уже прошел целый год с того самого дня открытия дверей в этот замечательный, можно сказатьсказочный дом. Чтобы убедиться в этом, надо просто войти и увидеть все своими глазами. Современныйдизайн, чистота, уют, тепло, царит всюду.

Работая в тесном контакте с педагогическим персоналам дошкольного учреждения "Ажар", чувствуется,что здесь работают люди с высоким профессиональным уровнем. Какая огромная, квалифицированнаяработа проводятся по воспитанию подрастающего поколения. Любовь, уважение, понимание между детьми,ведь в этом доме воспитываются дети разных национальностей. И всем им уютно и комфортно, так какв помещении слышится и казахская и русская речь.

Руководители АО "ВК РЭК", профсоюзный комитет постоянно поддерживают связь с дошкольнымучреждением, и это дает возможность быть в курсе всех событий и мероприятий, которые проходят, аэто, как правило, праздники, концерты, выпускной бал, всевозможные конкурсы. Было очень приятноприсутствовать на празднике "Её величество семья", "Мисс Ажар" и др…

Концерт, который подготовили воспитатели и ребята ДОУ ясли сад "Ажар" для работников АО "ВКРЭК" до глубины души тронул каждого сидящего в актовом зале. Все с умилением смотрели на маленькихартистов, которые пели, танцевали, как настоящие артисты с кокетством и поклонами. И в первуююбилейную годовщину хочется сказать огромное спасибо от имени работников АО "ВК РЭК", профсоюзногокомитета всем, за тот позитив, который вы дарите нашим деткам и нашим работникам.

Ведь именно вам родители доверили самое дорогое - своих детей в надежные, добрые и профессиональные руки.Пожелать всем вам крепкого здоровья творческих успехов, здоровья и благополучия вашим семьям, а

ребятишкам хороших воспитателей в таком уютном и красивом детском саду и счастливого детства. Председатель профкома АО "ВК РЭК" Т.Ф. Топтыгина

КГКП ясли сад № 12 "Ажар" г. Семей со дня открытия является социальным партнером и базойпроизводстенного обучения Семейского многопрофильного колледжа.

Данное дошкольное учреждение является образцом образовательно-воспитательной системы. Важнойзадачей коллектива является ознакомление педагогов с теорией и практикой создания воспитательныхсистем, теоретическими и методическими основами проектирования модели воспитанника дошкольногоучреждения. Работа коллектива ориентирована на комплексно-целевой подход, введены новые субъектыуправления, разработаны нормативные документы, программы, циклограммы, формы отчетности.Внедряются новые педагогические технологии, применяется передовой опыт с учетом уровня развитиявоспитанников, умело проводятся семинары, мастер-классы, тренинги, на которых прослеживается теснаясвязь теоретических знаний с практическими.

Уровень профессионализма коллектива достигнут благодаря новому типу руководителя, преуспевающемуменеджеру, крепкому хозяйственнику, педагогу высшей категории - Сейсембаевой Жанне Сериковне.

Жанна Сериковна - мастер педагогического труда, яркая личность, человек широкого кругозора,ответственный за результаты своего дела, требовательный к себе и к своим сотрудникам. Она за всеновое и выступает против отжившего в педагогическом деле, внимательно следит за развитиемпедагогической и смежных с ней наук, постоянно интересуется передовым опытом, активно использует всвоей практике новые формы и способы учебно-воспитательной работы, легко перестраивается иизбавляется от малопродуктивных и непригодных методов обучения и воспитания. Находясь в постоянномтворческом поиске, Жанна Сериковна стремится поделиться своими достижениями не только с коллегами,но и обучающимися-практикантами колледжа.

Открытые занятия педагогов детского сада, беседы, привлечение к проведению мероприятий родителей,творческий подход к работе многому научили практикантов, которые успешно обучаются в учебномзаведении и становятся востребованными специалистами.

Нам очень приятно работать с такими людьми, профессионалами своего дела и надеемся на дальнейшееплодотворное сотрудничество.

Творчества и успехов Вам в нелегком труде на благо подрастающего поколения.С уважением директор Семейского многопрофильного колледжа А.К.Кабылгазинова

65


ЛЕБІЗДЕР ОТЗЫВЫ

Детскому саду "Ажар" исполняется год... Оглядываясь на этот отрезок времени, понимаешь что дляребенка-дошкольника ожидание праздника, пусть маленького, но каждый день, вполне естественно. Еслив дошкольном возрасте жизнь не проживается и не переживается как сгусток чудесных событий, то взрелые годы она начинает "проходить мимо". Вернее, становится неразличимой в повседневной круговерти,разорвать которую не способен человек, недополучивший "событийного", "праздничного", по-настоящемудетского опыта. А чтобы оправдать законные ожидания ребенка, взрослые, по большому счету, - всегдаглавные "виновники" и герои событий детской жизни, должны обладать "секретами" создания праздника"на каждый день".

Не случайно говорю о празднике, потому что каждый прожитый день в детском саду "Ажар" - это событие,открытие, праздник.

Ваше дошкольное учреждение вошло в историю нашего города, как первый и пока единственный детскийсад, подаренный в рамках социального благотворительного проекта группой компании АЕS. Со дняоткрытия вашего "оазиса детства" каждый прожитый день отмечен определенным событием, яркимпраздником, наполнен теплыми встречами. В стенах вашего уютного, красивого и современногодошкольного учреждения всегда слышен радостный детский смех, и это прекрасно!

Созданная благоприятная среда, всестороннее развитие детей, раскрытие их индивидуальныхспособностей, активность и заинтересованность родителей в совместном участии воспитания и обучения- все это в совокупности помогает раскрывать и развивать в воспитанниках их лучшие качества. Молодаякоманда педагогов во главе с компетентным руководителем Сейсембаевой Жанной Сериковной успешносправляются с намеченными целями, поставленными задачами.

Детский сад отмечает первый год своего рождения. Хочется поздравить весь коллектив во главе сзаведующей, поблагодарить за теплую атмосферу, создаваемую вами, благодаря чему детский сад длямалышей, как второй дом. Ваш профессионализм обеспечивает спокойствие родителей за своих чад,неустанное творчество выделяет вас среди равных коллег других дошкольных учреждений. Качественноеобразование является ключевым условием для эффективного развития общества. Поистине велико дело,которым вы занимаетесь. Спасибо Вам, именинники, за то, что вкладываете в сердца своих воспитанников"разумное, доброе, вечное" и дарите детям свою любовь и знания. Желаю достичь еще больших успехов ввашей ответственной работе, огромного счастья, крепкого здоровья, оптимизма и благополучия! Пустьтепло ваших сердец всегда согревает детей лучиками радости и добра! С днем рождения, уважаемыеколлеги!

Жумагулова А.Ж. методист отдела образования г. Семей

Лето - замечательное время года, дающее возможность и детям, и взрослым отдохнуть на природе,понежиться на солнышке, это прекрасная возможность получить заряд здоровья на весь год. Моя дочьКатюша посещала детский ясли-сад "Ажар" практически все лето.

Очень важно, на мой взгляд, чтобы дети проводили лето в детском саду интересно, а это во многомзависит от желания и умения воспитателя сделать каждый день для ребенка ярким и запоминающимся. Внашем детском саду воспитатели прилагают к этому немало усилий: еще весной площадки преобразились:появились фигурки животных и сказочных персонажей, вызывающих у детей массу приятных эмоций.Заботливыми руками воспитателей на клумбах были посажены цветы, радующие глаз яркими красками напротяжении всего лета. Наш детский сад красив даже издали и привлекает внимание детей, им нравитсясюда ходить.

В течение лета для наших детей проводилось много мероприятий. В первую очередь, хотелось бывспомнить праздник, открывающий лето, посвященный Всемирному дню защиты детей. Особую радостьу детей на нем, помимо всего прочего, вызвали герои мультфильма "Мадагаскар" лев Алекс и зебра Марти.

В нашем саду воспитатели устраивают праздники и в будние дни: нас очень порадовали Праздник мыльныхпузырей и Праздник воздушных шаров, у детей остались яркие впечатления от них. Важно, что этимероприятия проводились на свежем воздухе, и приносили не только радость детям, но и пользу их здоровью.

Хочется выразить благодарность воспитателям за их труд, за стремление сделать пребывание нашихдетей в детском саду радостным, интересным и полезным, и так организовать жизнь дошкольников,чтобы каждый день приносил им что-то новое, был наполнен интересным содержанием, чтобы воспоминанияо летнем времени, играх, прогулках, праздниках и развлечениях, интересных эпизодах из их жизни ещедолго радовали детей.

Мищенко Ирина

¹4 (4) 2015

66


БАЛАБАҚША ӨМІРІНЕН ИЗ ЖИЗНИ ДЕТСКОГО САДА

67


¹4 (4) 2015

68


69


СЕЙСЕМБАЕВАЖанар СериковнаТуған жылы: 18.08.1973 ж.Лауазымы: МеңгерушіБілімі: жоғары, 1992 ж.-1998 ж.Семей қаласындағы Шәкәріматындағы Семей мемлекеттікпедагогикалық институты;Арнайы орта, 2011-2012 ж.ж.Семей көпсалалы колледжіМамандығы: "Орыс тілі жәнеәдебиет пәнінің мұғалімі";

"Мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту"Санаты: жоғарыПедагогикалық өтілі: 24 жылЖетістіктері:- 2013 ж. Национальный сертификат "Руководительгода - 2013";- 2013 ж. - "Тәрбиеші болу бақыт" - республикалықбайқау, ІІІ орын;- 2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;- 2014 ж. - "Бастауыш мектеп пен мектепке дейінгімекемелердегі білім мен тәрбие берудің заманауиинтерактивті әдіс - тәсілдері" - облыстық ғылыми -тәжірибелік конференция;- 2014 ж. - "Ұстазға жаңа талап" - республикалықконференция;- 2014 ж. І Халықаралық байқау "Менің инновациалықсабағым" ІІ орын; - 2014 ж. қалалық конференция "Педагогтардың желілікқоғамдастығы жұмысы арқылы жаңа тұрпатты білімүрдісін ендіру";

МОЛДАГАЛИЕВАЛязат ЖурсинтаевнаТуған жылы: 29.05.1973 ж.Лауазымы: ӘдіскерБілімі: Жоғары, 2002-2007 ж.жСемей мемлекеттік педагогика-лық институт; Жоғары, 2010-2012 ж.ж Семеймемлекеттік педагогикалықинститут;Мамандығы: "Тарих жәнегеография пәнінің мұғалімі";

"Мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеу";Санаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 9 жылЖетістіктері:- 2013 ж. - "Тәрбиеші болу бақыт" - республикалықбайқау, ІІІ орын;- 2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;- 2014 ж. - "Бастауыш мектеп пен мектепке дейінгімекемелердегі білім мен тәрбие берудің заманауиинтерактивті әдіс - тәсілдері" - облыстық ғылыми -тәжірибелік конференция;- 2014 ж. - "Ұстазға жаңа талап" - республикалықконференция;- 2014 ж. І Халықаралық байқау "Менің инновациалықсабағым" ІІ орын;- 2014 ж. қалалық конференция "Педагогтардың желілікқоғамдастығы жұмысы арқылы жаңа тұрпатты білімүрдісін ендіру";- 2014 ж. Международный марафон "Үркер";

"АЖАР" ЯСЛИ - БАҚШАСЫНЫҢҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ:

НУРАШЕВАКаракөз МедешовнаТуған жылы: 22.01.1960 ж.Лауазымы: медбикеБілімі: Семей медициналық училищесіМамандығы: бөлім медбикесіЖалпы медициналық өтілі: 36 жылМектепке дейінгі мекемедегі өтілі:13 жыл

ЖУМАДИЛОВААнар СериковнаТуған жылы: 03.01.1977 ж.Лауазымы: шаруашылық меңгерушісіБілімі: Семей қаласының М.О. Әуезоватындағы университетіМамандығы: инжинер экономист,экономика и управлениеЖалпы еңбек өтілі: 4 жыл

ХОХЛОВААнастасия ВикторовнаТуған жылы: 06.02.1989 ж.Лауазымы: ПсихологБілімі: Қазақ инновациялық гумани-тарлық заң университеті;М.О.Әуезов атындағы педагогикалықколледжі;

Бастауыш білім беру мұғалімі, мектеп алды даярлық топтәрбиешісіМамандығы: Педагогика және психология;Бастауыш білім беру мұғалімі, мектеп алды даярлық топтәрбиешісі;Санаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 4 жылЖетістіктері:- 2013 ж. - "Тәрбиеші болу бақыт" - республикалықбайқау, номинация;- 2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;2014 ж. - Қалалық байқау "Жылдың үздік психологі" ІІІорын;2015 ж. - Қалалық байқау "Жылдың үздік психологі" ІІІорын;

ХАМИТОВААкерке СерикхановнаТуған жылы: 19.05.1994 ж.Лауазымы: Дене шынықтырунұсқаушысыБілімі: жоғары, 2014 ж. ҚазГЮИУСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 1 жылға дейін

ОРАЗОВАҚарлығаш МейрамбекқызыТуған жылы: 27.07.1993 ж. Лауазымы: Музыка жетекшісіБілімі: Арнайы орта, 2014 ж.М.Төлебаев атындағы музыкалықколледжіСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 1 жылға дейін

¹4 (4) 2015

70


САТБАЛДИНОВААйым СерикханқызыТуған жылы: 15.06.1994 ж.Лауазымы: Ағылшын тілі пәнініңоқытушысыБілімі: Арнайы орта, М.О. Әуезоватындағы педагогикалық колледжіСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 1 жылға дейінЖетістіктері:

2014 ж. - Республикалық сырттай байқау "Жаңа жылдықбукет"

КУДАЙБЕРГЕНОВАГульнур СерикказиновнаТуған жылы: 19.06.1976 ж.Лауазымы: қазақ тілі пәнініңоқытушысыБілімі: жоғары, "Семей" педагогикалықуниверситеті, Абай атындағы АлматыуниверситетіСанаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 3 ж.

Жетістіктері:- 2014 ж. ж. - "Тәрбиеші болу бақыт" - республикалықбайқау, ІІ орын;-2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;2013 ж. - Алғыс хат, қалалық байқау "Біз қазақшасөйлейміз";2014 ж. Алғыс хат, қалалық байқау "Біз қазақша сөйлейміз";2014 ж. - "Бастауыш мектеп пен мектепке дейінгімекемелердегі білім мен тәрбие берудің заманауиинтерактивті әдіс - тәсілдері" - облыстық ғылыми -тәжірибелік конференция;2014 ж. Международный марафон "Үркер";

ОСЕЕВАНаталья ДмитриевнаТуған жылы: 21.03.1976 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Семей көпсалалы колледжі;Шәкәрім атындағы Семей мемелкеттікуниверситеті;Санаты: біріншіПедагогикалық өтілі: 10 жылЖетістіктері:

- 2013 ж. - "Тәрбиеші болу бақыт" - республикалықбайқау, І орын;-2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;2014 ж. - Аудандық білім бөлімінің алғыс хаты;2014 ж.- Республикалық сырттай байқау "Жаңа жылдықбукет";2015 ж. - Қалалық және аудандық байқау "Жылдың үздікпедагогі" ІV орын;2014 ж. Международный марафон "Үркер";

АХМЕТОВАЭлмира ТурарбековнаТуған жылы: 07.11.1979 ж. Лауазымы: тәрбиешіБілімі: жоғары, М. О. Әуезоватындағы Семей педагогикалықколледжі, М. О. Әуезов атындағыСемей университетіСанаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 8 ж.Жетістіктері:- 2013 ж. - "Тәрбиеші болу бақыт"

- республикалық байқау, ІІІ орын;-2013 ж. - Білім бөлімінің алғыс хаттары;2014 ж. - "Бастауыш мектеп пен мектепке дейінгімекемелердегі білім мен тәрбие берудің заманауи

интерактивті әдіс - тәсілдері" - облыстық ғылыми -тәжірибелік конференция;- 2014 ж. Международный марафон "Үркер";

АУКЕНОВААккайша АйтыкеновнаТуған жылы: 08.12.1970 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: арнайы орта, М. О. Әуезоватындағы Семей педагогикалықучилищесіСанаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 12 ж.Жетістіктері:- 2013 ж. Республикалық сырттайсайыс "Тәрбиеші болу бақыт";- 2014 ж. М.О. Әуезов атындағы

Семей педагогикалық колледжінде өткенЖ.Шайжүнісовтің туғанына 110 жыл: "Бастауыш мектеппен мектепке дейінгі мекемелердегі білім мен тәрбиеберудің заманауи интерактивті әдіс-тәсілдері"тақырыбындағы ІІ облыстық ғылыми-тәжірибелікконференция;- 2014 ж. Семей қалалық білім бөлімі. "Тәрбие ісініңшебері"- Международный марафон "Үркер";

МАНКЕЕВАКуралай МуратбековнаТуған жылы: 11.09.1974 ж. Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Арнаулы орта, М.О.Әуезов атындағыпедагогикалық колледжіСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 2 ж.Жетістіктері:- 2014 ж. Республикалықсырттай сайыс "Тәрбиешіболу бақыт" ІІІ орын;- 2014 ж. - Білім бөлімінің

алғыс хаттары;- 2014 ж.- Международный марафон "Үркер";

ТАЛАСБАЕВАҚымбат КаукеновнаТуған жылы: 10.03.1987 ж. Лауазымы: тәрбиешіБілімі: жоғары,Қаз.Мем.Қыз.ПИСанаты: екіншіПедагогикалық өтілі: 4 ж.Жетістіктері:- 2014 ж. Республикалықсырттай сайыс "Тәрбиешіболу бақыт";

СУЛЕЙМЕНОВААлмагуль Солтанбековна Туған жылы: 11.12.1976 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: жоғары, Шақәріматындағы педагогикалықуниверситеті; Семей көпсалалыколледжі;Санаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 3 ж.Жетістіктері:- 2014 ж. Республикалық сырттайсайыс "Тәрбиеші болу бақыт";

- 2014 ж.- Республикалық сырттай байқау "Жаңа жылдықбукет";

71


ЖҰМАБАЕВАБотакөз ТимурқызыТуған жылы: 28.03.1993 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Арнайы орта, М.О.Әуезов атындағыпедагогикалық колледжіСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 1жылға дейінЖетістіктері:- 2014 ж. Республикалықсырттай сайыс "Тәрбиешіболу бақыт";- 2014 ж.- Республикалықсырттай байқау "Жаңа

жылдық букет";2014 ж. Республикалық сырттай байқау "Жаспедагогтардың ашық сабақтарының панорамасы", ІІІорын;2014 ж. Международный марафон "Үркер";

РУСАКОВАТамара АлексеевнаТуған жылы: 29.11.1951 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Семей қаласының № 41мектептегі педагогикалық курсыСанаты: біріншіПедагогикалық өтілі: 27 ж.Мамандығы: балабақшатәрбиешісі

БАЙМОЛЛАЕВАУмит СаркытбековнаТуған жылы: 30.05.1978 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Жоғары,Семейпедагогикалық институтыСанаты: біріншіПедагогикалық өтілі: 13 ж.

СЕРИКБАЕВАНуркамал СерикбаевнаТуған жылы: 29.11.1988 ж.Лауазымы: тәрбиешіБілімі: Жоғары, ҚазГЮИУ,М.О. Әуезов атындағыпедагогикалық колледжіСанаты: санатсызПедагогикалық өтілі: 4 ж.Жетістіктері:- 2014 ж. Республикалықсырттай сайыс "Тәрбиешіболу бақыт";- 2014 ж.- Республикалықсырттай байқау "Жаңажылдық букет";- 2014 ж. Международныймарафон "Үркер";

МУРЗАКОВАНадежда АлександровнаТуған жылы: 30.03.1961 ж.Лауазымы: сурет пәнінің оқытушысыБілімі: Семей қаласының Н.К.Крупская атындағы педагогикалықинститутыМамандығы: сурет, сызу және еңбекмұғаліміСанаты: біріншіПедагогикалық өтілі: 27 ж.

¹4 (4) 2015

72


Қ Ұ Р М Е Т Т І Ә Р І П Т Е С Т Е Р !"ERUDIT" білім беру-ғылыми орталығы ғалымдар мен педагогтерден "Еуразия білімі. Eurasian educa-

tion. Евразийское образование" халықаралық ғылыми-әдістемелік журналына (ҚазақстанРеспубликасының инвестициялар мен экономикалық даму министрлігі берген мерзімді баспасөзбасылымын есепке қою туралы №14770-Ж куәлігі) жариялауға жұмыстар қабылдауды жалғастырады.

Мерзімді баспасөз басылымы айына бір рет қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде жарық көреді. Журналжарияланымдарының тақырыптық бағыттары - ғылыми-әдістемелік, педагогикалық, ақпараттық-жарнамалық (білімберу мекемелері үшін).

Журналдың таралу аймағы - Қазақстан Республикасы, ТМД елдері, таяу және алыс шет елдері.

Журналға Қазақстан, Евразиялық экономикалық қауымдастық елдері, ТМД, Грузия, Украина, Түркия, Қытай жәнеЕвроодақ елдері ғалымдарының, ізденушілердің, докторанттардың, магистранттардың, мұғалімдер меноқытушылардың, әдіскерлердің, білім беру ұйымдарының жетекшілері мен қызметкерлерінің ғылыми зерттеулері,мақалалары, сабақ жоспарлары, ғылыми жобалары және басқа да ғылыми-әдістемелік жұмыстары жарияланады.

Журналға жариялауға келесі бағыттар бойынша ғылыми зерттеу еңбектері, очерктер мен әдістемелік жұмыстар,сабақ жоспарлары қабылданады:

Жаратылыстану ғылымдары;Гуманитарлық ғылымдар;Әлеуметтік ғылымдар;Техникалық ғылымдар;Экономикалық ғылымдар;Педагогикалық ғылымдар;Білім беру мәселелері.

Бір автордан журналдың бір санына екі жұмыстан артық қабылданбайды. Ұжымдық авторлықта жазылғанжұмыстар жеке жұмыстармен қатар қабылданады. Бір жұмыстың авторларының саны 5-тен аспауы тиіс.

ЖУРНАЛДА ЖАРИЯЛАНАТЫН ЖҰМЫСТАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР:Жұмыс мәтіні 2 беттен кем болмауы тиіс және 10 (он) беттен аспауы керек, жол арасы 1,0 интервалымен Microsoft

Word редакторында, жиектері - сол жағынан 3 см, жоғары және төменгі жағынан 2 см, оң жағынан 1,5 см болатынА4 форматындағы стандартты бетте Times New Roman қарпімен 14-ші шрифтпен терілуі керек, жұмыстың әрбірабзацы жаңа жолдан 1 см шегініспен жазылады. Жол ортасынан автор(лар)-дың тегі, аты-жөні (толығымен) қоюшрифтпен жазылады. Келесі жолға автордың жұмыс (оқу) орнының толық атауы мен лауазымы, ғылыми атақ-дәрежесі жазылады. Бұдан соң жол ортасынан мақала тақырыбы қою шрифтпен жазылады. Бір интервалдан кейінжаңа жолдан мақала мәтіні жазылады, пайдаланылған әдебиеттер тізімі еңбекте көрсетілген тәртібіне сәйкес,мақаланың соңында жазылады. Мәтінде сілтеме берілген әдебиеттер тік жақшаның ішінде, әдебиеттер тізіміндегінөміріне сәйкес көрсетіледі. Дәйектеме (цитата) қолданылған жағдайда міндетті түрде түпнұсқаның беті көрсетіледі(мысалы, [1, 256]). Барлық суреттер, таблицалар, диаграммалар, формулалар мен басқа да көрнекілік суреттемелеркомпьютерлік редакторларда жасалып, мақалада сілтеме берілген ретпен көрсетілуі тиіс. Егер мақала қазақ, орысжәне ағылшын тілдерінен бөлек, басқа тілде жазылған жағдайда, мақалаға ағылшын не қазақ (орыс) тілінде жазылғанқысқаша аннотация берілуі керек.

Редакция алқасы жинақтың тақырыбына сәйкес келмейтін, жоғарыда көрсетілген ережелерге сай емес жәнемазмұны жағынан Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келетін материалдардықабылдамауға құқылы.

Журналға енетін ғылыми-әдістемелік жұмыстар электронды нұсқада, автордың байланыс телефондарын көрсетеотырып, [email protected] электронды поштасына жіберіледі.

Жұмыспен бірге авторлар өздерінің электронды нұсқадағы фотосуреттерін жіберуі керек (JPEG форматындағысканерден өткізілген фотосурет көшірмелері де қабылданады). Фотосурет 5х6 форматындағы портреттік фото түріндетүсірілуі керек, егер мақала авторлары 3 (үш) не одан көп адам болса, біртекті ашық фонда түсірілген бір ұжымдықфотосурет қабылданады. Сапасы төмен немесе автордың бет-әлпеті көрінбейтін фотосуреттер қабылданбайды.

Журнал санына жұмысы жарияланған әрбір авторға редакция алқасы жұмысының жарияланғандығы туралысертификат береді.

Журналға мақала жариялау жөніндегі барлықсұрақтар бойынша "ERUDIT" білім беру-ғылыми орталығына

келесі телефон номерлері бойынша хабарласа аласыздар:

8 (7222) 56-25-25, +77076594160 (Азамат Азатов), +77778543577 (Арафат Мамырбеков)e-mail: [email protected]

Редакцияның мекенжайы:071400 Семей қаласы, Уранхаев көшесі, 45/3

73


У В А Ж А Е М Ы Е К О Л Л Е Г И !Образовательно-научный центр "Erudit" продолжает прием работ ученых и педагогов для публикации

в международном научно-методическом журнале "Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийскоеобразование" (свидетельство о постановке на учет периодического печатного издания №14770-Ж от14.11.2014 г. выдано Министерством по инвестициям и развитию Республики Казахстан)

Периодическое издание выходит один раз в месяц на казахском, русском и английском языках. Тематическаянаправленность публикаций журнала - научная, методическая, педагогическая и информационно-рекламная (дляучреждений образования и науки).

Территория распространения журнала - Республика Казахстан, страны СНГ, ближнее и дальнее зарубежье.

Журнал публикует научные изыскания, статьи, методические разработки и проекты ученых, соискателей,докторантов, магистрантов, педагогов - преподавателей, учителей, методистов, руководителей и работниковучреждений образования и науки Казахстана, стран Евразийского экономического содружества, СНГ, Украины,Грузии, Турции, Китая и стран Евросоюза.

К публикации в журнале принимаются работы - научные, методические статьи, исследования, очерки, разработкиуроков, написанные на казахском, русском, английском и других языках, по следующим направлениям:

Естественные науки;Гуманитарные науки;Социальные науки;Технические науки;Экономические науки;Педагогические науки;Вопросы образования.

От одного автора принимается не двух работ в один номер журнала. Труды, написанные в соавторстве,принимаются наряду с авторскими работами. Количество авторов одной статьи не должно превышать 5-ти человек.

ТРЕБОВАНИЯ К ОФОРМЛЕНИЮ РАБОТ, ПУБЛИКУЕМЫХ В ЖУРНАЛЕ:Текст работы должен быть не менее 2 (двух) и не более 10 (десяти) страниц, набранных в редакторе Microsoft

Word шрифтом Times New Roman 12-го кегля, с единичным интервалом между строк, на стандартной страницеформата А4 с полями по краям - слева - 3 см, справа - 1,5 см, вверху и внизу страницы по 2 см, с абзацнымиотступами в 1 см. С середины страницы жирным шрифтом указываются ФИО автора (полностью), наименованияего места работы (учебы), должность и регалии. Заголовок работы пишется с середины страницы жирным шрифтом.После заголовка через один интервал пишется непосредственный текст работы, в конце указывается списокиспользованной литературы. Литература указывается в порядке упоминания в тексте работы, в случаеиспользования цитат, в обязательном порядке в прямых скобках указывается страница первоисточника (пример:[1, 256]). Все рисунки, карты, фотографии, таблицы, диаграммы, формулы пр. иллюстрации и вставки рекомендуетсявыполнять с помощью компьютерных редакторов и размещать в статье по мере их упоминания. В случае, еслиработа написана на ином языке, кроме казахского, русского и английского, к работе прилагается краткая аннотация,написанная на английском или русском (казахском) языке.

Редакционная коллегия вправе отказать в публикации работ, не соответствующих по содержанию тематикежурнала и требованиям к оформлению работ, а также противоречащих по содержанию действующемузаконодательству Республики Казахстан.

Работы к публикации в международном научно-методическом, педагогическом журнале "Еуразия білімі. Eur-asian education. Евразийское образование" принимаются в электронном виде с указанием контактных данныхавтора(-ов) на электронный адрес [email protected].

Вместе с работой авторы должны приложить свои фотографии в электронном варианте (допускаетсясканированная копия фотографии в формате JPEG). Фотография автора должна быть хорошего качества,выполненной в виде портретной фотографии 5х6, в случае, если авторов 3 (три) и более человек, принимаетсяодна коллективная фотография, сделанная на однотонном, светлом фоне. Фотографии низкого качества, а такжете, на которых нельзя различить лица авторов, к публикации не принимаются.

Все авторы, получают сертификаты-подтверждения о публикации их работы в международном научно-методическом журнале "Еуразия білімі. Eurasian education. Евразийское образование".

По всем вопросам, относительно публикации работ в журнале "Еуразия білімі. Eurasian education.Евразийское образование" обращайтесь в Образовательно-научный центр "ERUDIT" по телефонам:

8 (7222) 56-25-25, +77076594160 (Азамат Азатов), +77778543577 (Арафат Мамырбеков)e-mail: [email protected]

Адрес редакции:071400, г.Семей, ул.Уранхаева, 45/3

¹4 (4) 2015

74


Мнение авторов публикаций не всегда отражает мнение редакции журнала.Opinion of publishing author not always reflect the opinion of the publisher.

Журнал материалдарын қолданған жағдайда, журналға сілтеме беру міндетті.При использовании материалов ссылка на журнал обязательна.

While using materials reference to the journal is obligatory.

Редакцияның мекенжайы / Адрес редакции / The editorial office address0 7 1 4 0 0

Семей қаласы, Уранхаев көшесі 45, 2 қабат, 3 кеңсе.г. Семей, ул. Уранхаева, 45, 2 этаж, офис 3.

Semey, Uranhayev Street 45, 2nd floor, office 3.

Тел/Tel: + 7 (7222) 56 25 25e-mail: [email protected]

Басылды / Напечатано в / Journal is published "ImPress" баспасы / Издательство "ImPress" / Publishing house "ImPress"

071400 Семей қаласы, Найманбаев к-сі, 163, 2 офисг. Семей, ул. Найманбаева, 163, офис 2Semey, Naimanbayev Street, 163, office 2

Жауапты редактор / Ответственный редактор / Executive editorAzamat Azatov

Дизайн және компьютерлік беттеу / Дизайн и компьютерная верстка /Design and Desktop Publishing

Didar Kambarova

Басуға жіберілді / Подписано в печать / Signed into Print:22.05.2015

Пішіні / Формат / Format60х84 1/8

Тираж / Copies100 дана / экземпляров / number

Тапсырыс / Заказ / Order No1001

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Байланыс,ақпараттандыру және ақпарат комитетінде 24.11.2014 ж. есепке қойылып,

№14770-Ж куәлігі берілген

Свидетельство о постановке на учет выдано Комитетом связи,информатизации и информации Министерства по инвестициям

и развитию Республики Казахстан№14770-Ж от 24.11.2014 г.

Registered in The Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan,Communication, Information and Information Committee 24.11.2014. Certificate No. 14770-Ж

77

¹3 (3) 2015

eurasian education №4

Documents