dQ»»Fe 1911 FZÔ FÔ¦Fûd»F¹FF ³FZ ÎIY¦F SFþUÔVF ÀFZ AFþFQeIYe §Fû¿F¯FF IYe, ¶Fû¦Q JF³F VFFÀFIY ¶F³FZÜ ³FBÊX dQ»»Fe ¦Fb÷Y½FFSXX 29 dQÀFa¶FSX 2016 02AFªF IYF dQ³F

³FBÊX dQ»»Fe | ½FdSX¿NX ÀFa½FFQQF°FF

³FÀFÊSe QFdJ»FZ I e ´FiUZVF ´FidIi ¹FF Qûþ³FUSe ÀFZ VFbø W û¦Fe, »FZdI ³F dVFÃFFd³FQZVFF»F¹F ³FZ A·Fe °FI BÊO ¶»¹FcEÀF U¦FÊIZ °FW °F ´Fi½FZVF IZ d»FE dQVFF-d³FQZÊVFþFSe ³FW eÔ dI E W `ÔÜ EmÀFZ ¸FZÔ »FFJûÔAd·F·FFUI FSZVFF³F W `ÔÜ

d³Fþe ÀIc »FûÔ ¸FZÔ dVFÃFF Ad²FI FSI F³Fc³F (AFSM eBÊ) IZ °FW °F 25 R eÀFQeÀFeM ZÔ BÊO ¶»¹FcEÀF AüS UÔd¨F°F U¦FÊ IZ d»FEAFSdÃF°F W û°Fe W `ÔÜ õFSI F IZ Aþ¹F ¦F¦FʳFZ ¶F°FF¹FF, ¶FZM Z I F QFdJ»FF BÊO ¶»¹FcEÀFßFZ¯Fe FZÔ I SF³FF FFW °FF W cÔ, »FZdI ³F A·Fe°FI dQVFF-d³FQZÊVF ·Fe þFSe ³FW eÔ W bE W `ÔܪF¶FdI , R FG FÊ ·FS³FZ I û L bMÐ M e »FZ³Fe W û¦FeÜ

BÊOX¶»¹FcEÀF FSX A·Fe°FIY d³FQZÊVF ³FWXeÔ dQE ³FBÊX dQ»»Fe | ½FdSX¿NX ÀFa½FFQQF°FF

dQ»»Fe IZ dþ»FF dVFÃFF E½FÔ ´FidVFÃF¯FÀFÔÀ±FF³FûÔ (O FBM ) AüS S Fª¹F VF`dÃFI A³FbÀFÔ²FF³F E½FÔ ´FidVFÃF¯F ´FdS ¿FQÐ(EÀFÀFeBÊAFS M e) IZ dVFÃFI ûÔ IZ ½Fm°F³F¸FF³F I û dQ»»Fe ÀFS I FS ³Fm ¹FcþeÀFeIZ A³Fbø ´F I S ³Fm I F d³F¯FʹF d»F¹FF W `Ü

¹Fm R` ÀF»FF C ´F-¸Fb£¹F¸FÔÂFe ¸F³Fe¿FdÀFÀFüdQ¹FF IZ ³Fm°FÈ°½F FmÔ W bBÊ C ¨¨F À°FS e¹F¶F`N I FmÔ ¶Fb²F½FFS I û d»F¹FF ¦F¹FFÜ F³Fe¿F³Fm I W F dI AF¸F AFQ¸Fe FFM eÊ ÀFS I FS I eAûS ÀFm dVFÃFF IZ ÃFmÂF FmÔ ÀFb²FFS IZ d»FE

C N FE þF S W m I Q¸FûÔ I û AF¦Fm ¶FPÞ F°Fm W bEÀFS I FS ³Fm O FBM AüS EÀFÀFeBÊAFS M e I ûAd²FI Fþ¶Fc°F AüS Fb³F¦FÊdN °F I S ³Fm I FI F¸F dI ¹FF W `Ü

80 IZ QVFI FmÔ À±FFd´F°F O FBM AüS EÀFÀFeBÊAFS M e dQ»»Fe ¸FmÔ dVFÃFF I e

ÀF¸FÀ¹FFAûÔ IZ ÀF¸FF²FF³F IZ d»FE »F¦FF°FFS I F¸F I S S W m W `ÔÜ

¹Fm ÀFÔÀ±FF³F A´F³Fm d½Fd·F³³F I F¹FÊIi ¸FûÔIZ ¸FF²¹F¸F ÀFm dVFÃFI ûÔ IZ d½FI FÀF,´FFNÐ ¹FIi ¸F AüS dVFÃFI ûÔ ½F d½FôFd±FʹFûÔ IZ d»FE FN ³F ÀFF¸F¦Fie °F`¹FFS I S S W m W `ÔÜ

OXFBMX dVFÃFIYûÔ IYû ¹FcþeÀFe ªF`ÀFF ½Fm°F³F ³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFee ((II FF..ÀÀFFaa..))ÜÜ dQ»»Fe ¸FdW »FFAF¹Fû¦F ³Fm dQ»»Fe ÀFS I FS IZ FdW »FF AüS ¶FF»F d½FI FÀF d½F·FF¦F I û ³FûdM ÀF þFS eI S IZ ´FcL F W ` dI ¢¹FF QmW ½¹FF´FFS C °´FeOÞ ³F I e ´FedOÞ °FFAûÔ IZ d»FE I ûBÊ´Fb³F½FFÀFÊ ³Fed°F ¶F³FFBÊ ¦FBÊ W ` AüS ¹FdQ ³FW eÔ¶F³FFBÊ ¦F¹Fe °Fû C ÀFI e ¢¹FF ½FþW W `Ü

dQ»»Fe ¸FdW »FF AF¹Fû¦F I e A²¹FÃFÀ½FFd°F ¸FF»Fe½FF»F ³Fm ³FûdM ÀF ¸FmÔ I W F dI d´FL »Fm EI ÀFF»F FmÔ AF¹Fû¦F ³Fm þe¶Fe S ûO IZ I ûN ûÔ ´FS I BÊ ¶FFS d³FS eÃF¯F dI ¹FFAüS B³F FdW »FFAûÔ IZ d»FE Fb³F½FFÊÀF ³Fed°F¶F³FF³Fm IZ ¸Fbïm I û C N F°FF S W F W `ܸFF»Fe½FF»F ³Fm ÀFd¨F½F ÀFm FÀFüQF ³Fed°F I e´Fid°F þ¸FF I S ³Fm I û I W F W `Ü

¸FdWX»FF AF¹Fû¦F ³Fm ³FûdMXÀF ·FZªFF

³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFee ((EEªªFFZZÔÔÀÀFFee))ÜÜ ´FiV³F ´FcL ³Fm IZ d»FE I d±F°F ø ´F ÀFm dS V½F°F »Fm³Fm FS ÀFÔÀFQÀFm d³F¿I FdÀF°F W û³Fm IZ 11 ÀFF»F ¶FFQ Fc½FÊ»FûI ÀF·FF ÀFQÀ¹F S F¸FÀFm½FI ÎÀFW ³Fm¶Fb²F½FFS I û ´Fbd»FÀF ÀFZ dVFI F¹F°F QªFÊI S FBÊÜ AFS û´F »F¦FF¹FF dI EI ½¹Fd¢°F ³FmÀF½FF»FFÔm ½FF»Fm I F¦FþFÔm ´FS C ³FIZ R þeÊW À°FFÃFS dI EÜ

ÀFÔÀFQ FF¦FÊ ±FF³Fm FÔm dVFI F¹F°F FÔm C ³W ûÔ³FmQF½FF dI ¹FF dI »FûI ÀF·FF ÀFd¨F½FF»F¹F ³FmIZ ³ýie¹F ÀFc¨F³FF AF¹Fû¦F I û dQE A´F³Fmþ½FF¶F FÔm À½FeI FS F ±FF dI ÀFüÔ Fm ¦FE ´FiV³FFÔm´FS W À°FFÃFS R þeÊ ±FmÜ AFS û´F »F¦FF¹FF dI dI ÀFe ½¹Fdö ³Fm ½F¿FÊ 2005 ¸FmÔ ÀFüÔ´Fm ¦FE´FiV³FFÔm FS C ³FIZ R þeÊ W À°FFÃFS dI EÜ

´Fc½FÊ ÀFFÔÀFQ ³Fm ±FF³FZ¸FZÔ dVFIYF¹F°F Qe

³FBÊX dQ»»Fe | ½FdSX¿NX ÀFa½FFQQF°FF

þmE³F¹Fc FiVFFÀF³F I e AûS ÀFm d½Fõ°F FdS ¿FQÐ(EÀFe) I e ¶F`N I ¸FmÔ ¶FF²FF ´FW bÔ¨FF³Fm IZ AFS û´F ¸FmÔ AFN L FÂFûÔ IZ d³F»FÔ¶F³F IZ d½FS û²F FmÔ ¶Fb²F½FFS I û IÔ ´FÀF IZ AÔQS AüS ¶FFW S FiQVFʳF dI ¹FF ¦F¹FFÜ

I`Ô ´FÀF IZ AÔQS FiVFFÀFd³FI JÔO FS AF¹Fûdþ°F ´FiQVFʳF I F ³Fm°FÈ°½F ÀM cO mÔMÐ ÀFRi ÔM R FGS À½FS Fþ (EÀFER EÀF) IZ dQ»Fe´F Ib ¸FFS ³Fm dI ¹FFÜ dQ»Fe´F C ³F AFN L FÂFûÔ ¸FmÔ VFFd¸F»F W `Ô, dþ³W mÔ d³F»FÔ¶F³F I F³FûdM ÀF d¸F»FF W `Ü L FÂFûÔ ³Fm d³F»FÔ¶F³F ½FF´FÀF

»Fm³Fm I e ¸FFÔ¦F I eÜ BÀF¸FmÔ EÀFER EÀF IZ A»FF½FF Aû¶FeÀFe R ûS ¸F, d¶FS ÀFFAÔ¶FmO I S Rb »Fm ÀM cO mÔMÐ ÀF EÀFûdÀFEVF³F(¶FF´ÀFF) AFdQ ÀFm þbOÞ m L FÂFûÔ ³Fm ·FF¦Fd»F¹FFÜ dQ»Fe´F ³Fm ¶F°FF¹FF dI W FmÔ 2 þ³F½FS eI û FiVFFÀF³F IZ ÀFF¸F³Fm A´F³Fm d³F»FÔ¶F³F FS þ½FF¶F Qm³Fm þF³FF W `Ü

E³FEÀF¹FcAFBÊ ³Fm ¸FF³F½F ÀFÔÀFF²F³Fd½FI FÀF FÔÂFF»F¹F IZ FFÀF FiQVFʳF dI ¹FFÜA¦Fb½FFBÊ E³FEÀF¹FcAFBÊ I e S F¿MÑ e¹F A²¹FÃFA¸FÈ°FF ²F½F³F ³Fm I eÜ FiQVFʳFI FdS ¹FûÔ I FAFS û´F W ` dI BÀF QüS F³F Ib L »Fû¦FûÔ I û»FFN eþF¨FÊ FmÔ FûM mÔ ·Fe AFBÊ W `ÔÜ

þmE³F¹Fc FZÔ AFNX LXFÂFûÔ IZYd³F»FÔ¶F³F FSX CX¦Fi FiQVFʳF ³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFee ((½½FF..ÀÀFFaa..))ÜÜ ´F°³Fe I e I d±F°F

AF°¸FW °¹FF IZ dÀF»FdÀF»Fm ¸FmÔ d¦FS µ°FFS S F¿MÑ e¹F I ¶Fçe dJ»FFOÞ e S ûdW °F Ib ¸FFS I û¶Fb²F½FFS I û dQ»»Fe I e EI AQF»F°F ³Fmþ¸FF³F°F Qm QeÜ

¸FdW »FF ³Fm ÀFbÀFFBO ³FûM FmÔ S ûdW °F E½FÔÀFÀFbS F»F½FF»FûÔ ´FS C °´FeOÞ ³F I F AFS û´F»F¦FF¹FF ±FFÜ AQF»F°F ³Fm S ûdW °F IZ A»FF½FFC ³FIZ d´F°FF d½Fþ¹F ÎÀFW I û ·Fe EI EI »FFJ ÷ ´F¹Fm IZ d³Fþe ¶FFÔO AüS B°F³Fe W eS FdVF IZ ¸Fb¨F»FIZ ´FS S FW °F ´FiQF³F I eÜAd°FdS ¢°F ÀFÂF ³¹FF¹FF²FeVF S FIZ VF Ib ¸FFS dõ°Fe¹F ³Fm I W F, ÀFbÀFFBO ³FûM E½FÔ ²½Fd³FÀFÔQmVFûÔ I F ÀF°¹FF´F³F A·Fe ¶FFI e W ` AüS ER EÀFE»F FdS ¯FF¸F FmÔ ½F¢°F »F¦Fm¦FFÜ

IY¶FOÐXOXe dJ»FFOÞXeSXûdWX°F IYû ªF¸FF³F°F

³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFee ((½½FF..ÀÀFFaa..))ÜÜ dQ»»Fe W FBÊI ûM ʳFm °Fe³F I FG´FeS FBM ÀFûÀFF¹FdM ¹FûÔ ÀFm I W FW ` dI ½Fm A¦F»Fm ÀFF»F 24 A´Fi`»F °FI EmÀFF I ûBÊ »FFBÀFmÔÀF þFS e ³FW eÔ I S mÔÜ

B³F ÀFûÀFF¹FM e I F QF½FF W ` dI C ³FIZ ´FFÀF d½Fd·F³³F I »FFI FS ûÔ IZ ¦FF³Fm ½FÀFÔ¦Fe°F ÀFF½FÊþd³FI ø ´F ÀFm ¶FþF³Fm IZ d»FE »FFBÀFmÔÀF Qm³Fm I F Ad²FI FS W `ÜþdÀM ÀF ÀFÔþe½F ÀF¨FQm½FF ³FmAFBÊ FeAFS EÀF, Fe´FeE»F °F±FF ³Fû½Fm¢ÀFI ¸¹Fbd³FIZ VFÔÀF I û I FG´FeS FBM I F³Fc³FI e ²FFS F-33 I F C »»FÔ§F³F ³FW eÔ I S ³FZI F AFQZVF dQ¹FF W` Ü I F³Fc³F IZ C »»Fa§F³F FS I FSÊ ½FFBÊ W û¦FeÜ

IYFG´FeSXFBMX FÀF»FZ´FSX IYûMÊX ³FZ SXûIYF

³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFee ((½½FF..ÀÀFFaa..))ÜÜ ´FQÐ FßFe O FG. IZ IZ A¦Fi½FF»F ³Fm ¶Fb²F½FFS I û BÔdO ¹F³F FmdO I »FEÀFûdÀFEVF³F (AFBÊE¸FE) IZ 88½FmÔ¶F°FüS S F¿MÑ e¹F A²¹FÃF VF´F±F ¦FiW ¯F I eÜ

O FG. AFS E³F M ÔO ³F FF³FQ FW FÀFd¨F½FIZ ø ´F ¸FmÔ C ³FI F ÀFW ¹Fû¦F I S mÔ¦FmÜAFBÊE¸FE QmVF·FS FmÔ FFGO ʳF´F`±Fe d½F²FF IZ O FG¢M S ûÔ I F ÀF¶FÀFm ¶FOÞ F Fid°Fd³Fd²F ÀFÔ¦FN ³FW `Ü BÀFIZ QmVF·FS I e 1700 À±FF³Fe¹FVFFJFAûÔ AüS 30 ´FiQmVF VFFJFAûÔ IZ 2.8 »FFJ ÀFm ª¹FFQF À±FF³Fe¹F ÀFQÀ¹F W `ÔÜVF´F±F ¦FiW ¯F ÀF¸FFS ûW A¸FÈ°FÀFS ¸FmÔAF¹Fûdþ°F dI ¹FF ¦F¹FF ±FFÜ BÀF FüIZ FS I BÊ ¦F¯F¸FF³¹F »Fû¦F C ´FdÀ±F°F ±FZÜ

OXFG. IZYIZY A¦Fi½FF»FAFBÊE¸FE A²¹FÃF

dQ»»Fe IZY dQ»F IY³FFGMX »FZÀF¸FZÔ ³F IZY½F»F ½FFWX³F¨FF»FIYûÔIYû ªFF¸F ÀFZ ªFcÓF³FF FOÞX°FF W`X¶Fd»IY F`Q»F ¹FFdÂF¹FûÔ IYF ·Fe¨F»F³FF FbdVIY»F W`XÜ ÀFd½FÊÀF»FZ³F FSX A½F`²F ½FZÔOSXûÔ AüSXQbIYF³FQFSXûÔ ³FZ IY¶ªFF ªF¸FFSX£FF W`XÜ ÀF¶F-½FZ FZÔ ³FVFFIYSX³FZ ½FF»FZ ASXFªFIY °F°½F§Fc¸F°FZ SXW°FZ W`ÔX, dªFÀFÀFZ£FFÀF°FüSX FSX FdWX»FFAûÔ IZYd»FE ½FWXFa ÀFZ ¦FbªFSX³FFÀFbSXdÃF°F ³FWXeÔ W`XÜ ªFZ¶FiFIiYFGdÀFa¦F IYF ·Fe ¶FbSXF WXF»FW`X, ÀFOÞXIY FFSX IYSX³FZ IZYd»FE ¶FWbX°F ªFûd£F¸F CXNXF³FF´FOÞX°FF W`XÜ FZVF W`X A³FbSXF¦Fd¸FßF IYe dSX´FûMÊX...

IY³FFGMX »FZÀF FZÔ F`Q»F F»F³FF ·Fe Qc·FSXÀFe´Fe FZÔÀFFaÀF°F

Aad°F¸F

ÀFFS m Rb M ´FF±F JF»Fe W ûa °Fû F`Q»F ¹FFdÂF¹FûÔIZ ÀFF±F W û³Fm ½FF»Fm 40 R eÀFQe W FQÀFûÔ I ûS ûI F þF ÀFI °FF W `Ü ¹FW I W ³FF W` ÀFm½F»FFBR R FC ÔO mVF³F IZ Fe¹Fc¿F d°F½FFS eI FÜ C ³W ûÔ³FZ ¶F°FF¹FF dI I ³FFGM ´»FZÀF I F þ¶F Fb³Fd³FÊ FFÊ F W bAF ±FF°Fû MÑ `dR I ´Fi¶FÔ²F³F I û »FmI S ¶FmW °FS C ´FF¹F dI E þF ÀFI °Fm ±FmÜA¦FS ÀFd½FÊÀF »Fm³F ¹FF Rb M ´FF±F ´FS Ad°FIi ¸F¯F W û¦FF °Fû C ÀF dÀ±Fd°F FmÔ F`Q»F¨F»F³Fm ½FF»FûÔ I û ÀFOÞ I ÀFm ¦FbþS ³FF W û¦FF,EmÀFm ¸FmÔ ½FFW ³F ¨FF»FI ûÔ I û ·Fe ´FS mVFF³FeW û¦Fe AüS F`Q»F F»F³Fm ½FF»FûÔ I e þF³F FS

°Fû J°FS F S W m¦FF W eÜ MÑ `dR I I e dQ¢I °F·Fe Qû¦Fb³Fe W ûÔ¦FeÜ EmÀFm ¸FmÔ EþmÔdÀF¹FûÔ I ûÀF£°Fe ÀFm I F¸F I S ³Fm I e AF½FV¹FI °FF W `Ü

BÔM S ³FmVF³F»F S ûO RZ O S mVF³FIZ Fm¹FS F`³F IZ IZ I d´F»FF I W °FmW `Ô dI I ³FFGM ´»FZÀF ÀFdW °FdQ»»Fe IZ Ib L Fi FbJ dW ÀÀFûÔ FmÔ

ÀFd½FÊÀF »Fm³F ¹FF Rb ×M ´FF±F ´FS Ad°FIi ¸F¯F W û³FF ¶FOÞ e ÀF¸FÀ¹FF W `Ü

ÀFS I FS ³Fm ÀFOÞ I ´FS °FW ¶FFþFS e I eA³Fb¸Fd°F Qm S Je W ` ¹FF³Fe ½FW ÀFd½FÊÀF »Fm³FAüS Rb M ´FF±F ´FS I F¸F I S °Fm S W °Fm W `ÔÜBÀFÀFZ ¹FF°FF¹FF°F Fi¶Fa²F³F d¶F¦FOÞ F S W °FF W` Ü

A½F`²F ½FmÔOXSX ½F QbIYF³FQFSXûÔ IZYAd°FIiY¸F¯F ÀFZ FSmXVFF³Fe ¶FPÞXe

ÀFOÞXIY FFSX IYSX³FZ FZÔ ¶F³FFSXWX°FF W`X ªFF³F IYF J°FSXF þm¶FiF Ii FGÎÀF¦F ÀFm ÀFOÞ I ûÔ I û FFS I S ³FFEI ¶FOÞ e ÀF¸FÀ¹FF W `Ü A¢ÀFS ½FFW ³F¨FF»FI þm¶FiF Ii FGÎÀF¦F FS AFI S JOÞ mW û þF°Fm W `ÔÜ ½FW eÔ, ´F`Q»F ¹FFÂFeÀFOÞ I °Fmþe ÀFm ´FFS I S ³Fm I eI ûdVFVF I S °Fm W `ÔÜ EmÀFm ¸FmÔQb§FÊM ³FFEÔ W û³Fm IZ ÀFF±F MÑ `dR I I e ÀF¸FÀ¹FF ·Fe ¶FPÞ þF°Fe W `ÜÀFÔ¹Fb¢°F ´Fbd»FÀF AF¹Fb¢°F MÑ `dR I ¦FFdS ¸FF ·FM ³FF¦FS I F I W ³FF W ` dI I BʶFFS ½FFW ³F ÀM FG´F »FFB³F Ii FGÎÀF¦F ÀFm I W eÔAF¦Fm þFI S JOÞ m W û þF°Fm W `Ô, »FmdI ³F15 dQÀFÔ¶FS , 2016 °FI MÑ `dR I

´Fbd»FÀF ³Fm ÀM FG F »FFB³F Ii FÎÀF¦F IZ 2.24»FFJ ¨FF»FF³F dI E W `ÔÜ BÀFÀFm ´F`Q»F¹FFdÂF¹FûÔ I e Qb§FÊM ³FFEÔ I ¸F W û S W e W `ÔÜ

MÑ `dR I Fi¶FÔ²F³F ¶FmW °FS I S ³Fm IZ d»FE »Fû¦FûÔ I e ·FF¦FeQFS e I eAF½FV¹FI °FF W `Ü

A¶FʳF MÑ FÔÀF´FûM Ê ¸FF¸F»FûÔIZ þF³FI FS AFVFe¿F FiÀFFQ I F

I W ³FF W ` dI ÀFe´Fe FmÔ FüþcQF ÀF¸F¹F¸FmÔ EI QcÀFS m ÀFm þûOÞ ³Fm ½FF»Fe ÀFOÞ I ûÔ I eQcS e I ¸F W` AüS »FF»F ¶F°°Fe Ad²FI ÜEmÀFm ¸FmÔ Ii FGÎÀF¦F ´FFS I S ³Fm ½FF»Fm ´F`Q»F¹FFdÂF¹FûÔ I û ÀF¸F¹F I ¸F d¸F»F°FF W `Ü

I ³FFGM ´»FmÀF ¸FmÔ ÀF¶F-½Fm AF¸F°FüS ´FS ÀFc³Fm ´FOÞ m S W °Fm W `Ô AüS »Fû¦F dO ½FFBO S »FFa§F I S ÀFOÞ I FFS I S °FZ WÔ Ü »Fû¦FûÔ I û´Fiû°ÀFFdW °F I S ³Fm IZ °F¸FF¸F C ´FF¹FûÔIZ ¶FFQ ·Fe dÀ±Fd°F ªFÀF I e °FÀFW` Ü Ib L »Fû¦FûÔ ³FZ ¶F°FF¹FF dI ÀF¶F-½FZ ¸FZÔ ³FVFF I S ³FZ ½FF»FZAS FªFI °F°½F §Fc¸F°FZ S W°FZ W`Ô Ü¸FdW »FFAûa IZ d»FE ÀFbS dÃF°F ³FW eÔ W` Ü

I ³FFGM ´»FmÀF ¸FmÔ »Fû¦FûÔ IZ ´F`Q»FÀFOÞ I FFS I S ³Fm IZ F»F°Fm ·Fe A¢ÀFS ¹FF°FF¹FF°F ²Fe¸FF W û þF°FF W `Ü BÀFÀFm ¶F¨F³FmIZ d»FE E³FO eE¸FÀFe I e AûS ÀFm I ³FFGM

´»FZÀF IZ AFÀF-´FFÀF IZ dW ÀÀFm FmÔ »F¦F·F¦F12 þ¦FW ûÔ ´FS ÀF¶F-½Fm ¶F³FFE ¦FE W `ÔÜ»Fû¦F BÀFI F ¶FPÞ ¨FPÞ I S C ´F¹Fû¦F I S

ÀFIZÔ , BÀFIZ d»FE ª¹FFQF°FS ÀF¶F-½Fm ¸FmÔ À½F¨FFd»F°F ÀFedPÞ ¹FFÔ ·Fe»F¦FFBÊ ¦FBÊ W `ÔÜ ¶FF½FþcQ BÀFIZ »Fû¦F ÀF¶F-½Fm I F BÀ°Fm¸FF»F

I S ³Fm I e ¶FþF¹F D ´FS ÀFm þF³FF´FÀFÔQ I S °Fm W `ÔÜ ´FFd»FI F I e °FS R

ÀFm þ³F´F±F þF³Fm IZ d»FE °Fû ¶FOÞ e ÀFÔ£¹FF¸FmÔ »Fû¦F ÀFOÞ I ´FFS I S °Fm W `ÔÜ þ¶FdI ,ÀF¶F-½FZ I û ÀFbaQS dQJF³FZ IZ d»FE ¹Fû¦FI e I BÊ I BÊ FmÔÎM ¦F ·Fe ¶F³FFBÊ ¦FBÊ W `aÜ

ÀFd½FÊÀF»FZ³F

ªFZ¶FiFIiYFGdÀFa¦FÀF¶F-½FZ

ÀF¶F-½FZ ÀFc³FZX, dOX½FFBOXSX »FFa§FIYSX ÀFOÞXIY FFSX IYSX°FZ »Fû¦FX

¨Fe³Fe SXFþQc°F OXe¹Fc IbY»F´Fd°F ÀFm d¸F»FZ³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFeeÜÜ ·FFS °F FmÔ Fe³F IZ S FþQc°F »FbAF ÓFFAûW bBÊ ³Fm A´F³Fe´F}e dþ¹FFÔ¦F d¹F»Fe IZ ÀFF±F W F»FW e FmÔ ¹FW FÔ O e¹Fc Ib »F´Fd°F ¹Fû¦FmVF°¹FF¦Fe ÀFm ·FmÔM I eÜ C ³W ûÔ³Fmd½Fd·F³³F AI FQd¸FI FbïûÔ FS ¨F¨FFÊ I eÜ ½Fm BÀF IZÔ ýie¹Fd½Fäd½FôF»F¹F IZ Fc½FÊ EdVF¹FFA²¹F¹F³F d½F·FF¦F ·Fe ¦FEÜdþ¹FFÔ¦F IZ d»FE ¹FW À¸FÈd°F¹FûÔ I û°FFþF I S ³Fm þ`ÀFF ±FFÜ

ÀFaÃFZ´FAF¹FIYSX IY¸FʨFFSXeWXOÞX°FF»F IYSmÔX¦FZ ³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFeeÜÜ 7½FZÔ ½Fm°F³F AF¹Fû¦F I edÀFR FdS VFmÔ »FF¦Fc ³FW eÔ I S ³Fm IZ d½FS û²F FmÔ AF¹FI S d½F·FF¦F IZ I ¸FʨFFS e 15 R S ½FS e I û W OÞ °FF»FI S mÔ¦FmÜ IZÔ ýie¹F I ¸FʨFFS e FdS ÀFÔ§F ³Fm¶F°FF¹FF dI QmVF ·FS IZ AF¹FI S I ¸FʨFFS e BÀF¸FZÔ dW ÀÀFF »FZÔ¦FZÜ

E´F AF²FFdSX°F ½FFWX³FûÔ IZYd»FE ·Fe dIYSXF¹FF °F¹F WXû ³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFeeÜÜ dQ»»Fe FmÔ F»F S W m E´FAF²FFdS °F ½FFW ³FûÔ IZ d»FE ·Fe EI dI S F¹FF d³F²FFÊdS °F dI ¹FF þF³FF¨FFdW EÜ dQ»»Fe AFGM û M `¢ÀFe¹Fcd³F¹F³F ³Fm dQ»»Fe ÀFS I FS ÀFm ¹FW ¸FFÔ¦F I e W `Ü FF¸F»Fm FmÔ ÄFF´F³F dQ»»FeIZ FdS ½FW ³F FÔÂFe I û ÀFüÔ´FF ¦F¹FF W `Ü

kAF´Fl ³FZ FaQF FÀF»FZ FSX·FFªF´FF IYû Fb³Fü°Fe Qe³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFeeÜÜ kAF´Fl ³Fm ¶Fb²F½FFS I ûIZÔ ýi ÀFS I FS I û Fb³Fü°Fe Qe dI ½FW ´FFM eÊ IZ FÔQm FmÔ I d±F°F d½FÀFÔ¦Fd°F¹FûÔI e þFÔ¨F I S FEÜ EmÀFe I ü³F ÀFe ¶FF°FW `, þû IZ ³ýi ÀFS I FS I û FaQF FÀF»FZ´FS °FW I eI F°F ÀFm S ûI S W e W `Ü C ÀFZªFFa¨F I S F³FF FFdW EÜ

E¸ÀF FZÔ d³F¹Fbd¢°F ÀFÔ¶FÔ²FeÀFd¸Fd°F IYF Fb³F¦FÊNX³F³³FFBBÊÊ ddQQ»»»»FFeeÜÜ ´FeE¸FAû IZ AFQmVF IZ ¶FFQ E¸ÀF IZ d³FQmVFI FQ IZ d»FEC ¸¸FeQ½FFS ûÔ IZ ³FF¸F L FÔM ³Fm IZ d»FE¶F³FFBÊ ¦FBÊ Jûþ ÀFW F¹F³F ÀFd¸Fd°FI F Fb³F¦FÊN ³F dI ¹FF ¦F¹FF W ` Ü FFÔ¨FÀFQÀ¹Fe¹F ÀFd¸Fd°F I e A²¹FÃF°FFÀ½FFÀ±¹F ÀFd¨F½F ÀFeIZ d¸FßFF I S mÔ¦FmÜ

³FÀFÊSXe QFdJ»FF

³FBÊX dQ»»Fe | ½FdSX¿NX ÀFa½FFQQF°FF

dQ»»Fe W FBÊI ûM Ê ³Fm dVFÃFI ·F°FeÊ §FûM F»FF¸FF¸F»Fm FmÔ ÀFþF¹FFµ°FF W dS ¹FF¯FF IZ Fc½FʸFb£¹F¸FÔÂFe Aû¸F ´FiI FVF ¨FüM F»FF I e´FmS ü»F AþeÊ ´FS dQ»»Fe ÀFS I FS ÀFmþ½FF¶F °F»F¶F dI ¹FF W`Ü

Aû¸F FiI FVF FüM F»FF ³Fm A´F³Fm Fû°FmE½FÔ ÀFFÔÀFQ Qb¿¹FÔ°F FüM F»FF I e VFFQe FmÔVFFd¸F»F W û³Fm IZ d»FE FmS ü»F I e FFÔ¦F I eW `Ü þdÀM ÀF EIZ ¨FF½F»FF I e ´FeN ³Fm

dQ»»Fe ÀFS I FS ÀFm I W F dI ½FW 82ÀFF»F IZ ¨FüM F»FF I e AþeÊ ´FS 30dQÀFÔ¶FS IZ FW »Fm dÀ±Fd°F dS ´FûM Ê QFdJ»FI S mÜ W FBÊI ûM Ê IZ AFQmVF IZ dJ»FFR ¨FüM F»FF I e A´Fe»F d´FL »Fm ÀFF»F °Fe³FA¦FÀ°F I û ÀFb´Fie¸F I ûM Ê ³Fm JFdS þ I S Qe ±FeÜ B³Fm»Fû ³Fm°FF ³Fm 2-3 þ³F½FS e I ûA´F³Fm Fû°Fm IZ S ûI F AüS ÀF¦FFBÊ I F¹FÊIi ¸F¸FmÔ ªFF³FZ IZ d»FE BþFþ°F FFÔ¦Fe W` Ü

¨FüM F»FF I e °FS R ÀFm ½FdS ¿N ½FI e»FÀFb²FeS ³FÔQS Fþû¦F AüS ½FI e»F Ad¸F°FÀFFW ³Fe ³Fm ÀFS I FS IZ 14 dQÀFÔ¶FS IZ R` ÀF»Fm I û ·Fe QS dI ³FFS I S ³Fm I e FFÔ¦FI e, dþÀF¸FZÔ AªFeÊ JFdS ªF I S Qe ±FeÜ

Aû¸F´FiIYFVF FüMXF»FF IYe´F`SXû»F FSX ªF½FF¶F °F»F¶F

´Fi½FZVF IYF¹FÊIiY¸F 1 þ³F½FS e : dVFÃFF d³FQmVFF»F¹F I e½Fm¶FÀFFBM www.edudel.nic.in´FS ´Fi½FmVF I F ¸FF´FQÔO AüS ´½FFBÔM R FG¸FcÊ»FF A´F»FûO I SmÔ ¦FZ ÀIc »FÜ 2 þ³F½FS e : ´FiFS Ôd·FI I ÃFFAûÔ ¸FmÔ ´Fi½FmVFIZ d»FE AF½FmQ³F R FG¸FÊ d¸F»FZÔ¦FZÜ 23 þ³F½FS e : AF½FZQ³F R FG¸FÊ ·FS ³Fm I eAÔd°F¸F d°Fd±FÜ 31 þ³F½FS e : ÀIc »F AF½FmQ³F I S ³Fm½FF»Fm ¶F¨¨FûÔ I e ´FcS e þF³FI FS e ½Fm¶FÀFFBM ´FS A´F»FûO I S ma¦FZÜ 6 R S ½FS e : ÀIc »F ¶F¨¨FûÔ IZ Ib »F AÔI ½Fm¶FÀFFBM ´FS A´F»FûO I SmÔ ¦FZÜ 15 R S ½FS e : ÀIc »F QFdJ»Fm I e ´FW »FeÀFc Fe þFS e I S mÔ¦FmÜ ´Fi°FeÃFF ÀFc Fe ·FeþFS e I S ³Fe W û¦FeÜ 28 R S ½FS e : ¹FdQ þø S °F W bBÊ °FûÀIc »F ´Fi½FmVF IZ d»FE QcÀFS e ÀFc¨Fe AüS ´Fi°FeÃFF ÀFc¨Fe þFS e I S mÔ¦FmÜ31 ¸FF¨FÊ : ÀIc »FûÔ ¸FZÔ ´FiFS Ôd·FI I ÃFFAûÔI e ´Fi½FmVF ´FidIi ¹FF ÀF¸FF´°F W û¦FeÜ

d³FªFe ÀIcY»FûÔ ³Fm FF´FQÔOX þFSXe IYSX³FF VFbøY dIY¹FFW û»Fe ´Fd¶»FI ÀIc »F, ³FþR ¦FPÞ : °Fe³F dI »Fû¸FeM S QcS e °FI IZ ¶F¨¨FûÔ IZ d»FE 20AÔI , dÀF¶Fd»Fa¦F ´FS 15, E»Fb¸F³Fe ´FS 10 AüS EI »F Ad·F·FF½FI ´FS 5 AÔI Ü ¶FFI e¶F¨Fm 50 AÔI BÊÀFFBÊ ²F¸FÊ ÀFm þbOÞ m ¶F¨¨Fm I û d¸F»FmÔ¦FmÜ ÀIc »F ¸FmÔ Ib »F 116 ÀFeM mÔ W `ÔÜR FQS E¦³Fm»F ÀIc »F, ¦Fü°F¸F ³F¦FS : 1 A´Fi`»F 2013 ÀFm 31 ¸FF¨FÊ 2014 IZ ¶Fe¨Fþ³¸FZ ¶F¨¨FûÔ I û W e ´Fi½FmVFÜ ÀIc »F ¶FÀF ø M ´FS S W ³Fm ½FF»Fm BÊÀFFBÊ ²F¸FÊ IZ ¶F¨¨FûÔ I ûÀIc »F 15 AÔI Qm¦FF, þ¶FdI ÀM FGR IZ ¶F¨¨FûÔ I û 15 AÔI , dÀF¶Fd»aF¦F ´FS 15 AÔI ,E»Fb¸F³Fe IZ d»FE 15 AÔI AüS ¶FÀF ø M ´FS 8 dI ¸Fe °FI IZ ¶F¨¨FûÔ I û 10 AÔI Ü

³FBÊX dQ»»Fe | ½FdSX¿NX ÀFa½FFQQF°FF

BÔdQS F ¦FFÔ²Fe S F¿MÑ e¹F Fb¢°F d½FV½Fd½FôF»F¹F(B¦³Fc) ³Fm ø ÀFe ·FF¿FF ¸FmÔ ÀFdM ÊdR IZ M ´FFNÐ ¹FIi ¸F VFbø dI ¹FF W `Ü BÀF FFNÐ ¹FIi ¸F¸FmÔ Fi½FmVF IZ d»FE 30 dQÀFÔ¶FS °FI AF½FmQ³FdI ¹FF þF ÀFI °FF W `Ü

d½FV½Fd½FôF»F¹F IZ ÀIc »F AFGR R FGS m³F »F`Ô¦½Fmþ (EÀFAûER E»F) IZ AÔ°F¦FÊ°F VFbø W bE BÀF L W ¸FW e³Fm IZ ´FFNÐ ¹FIi ¸F IZ Ib »F 16 IiZ dO M W `ÔÜ ø ÀFe·FF¿FF I F ¹FW FFNÐ ¹FIi ¸F Fb¢°F E½FÔ QcS À±F¸FF²¹F¸F ÀFm W e C ´F»F¶²F W û¦FFÜ BÀF¸FmÔAFGdO ¹Fû-½FedO ¹Fû ´FFN ·Fe W ûÔ¦FmÜ ¹FW ´FFNÐ ¹FIi ¸F ´F¹FÊM ³F, S ÃFF, ¸F»M e³FmVF³F»F,dVFÃFF, ¶Fe´FeAû, IZ ´FeAû AFdQ IZ ÃFmÂF FmÔ

I F¸F I S ³Fm ½FF»Fm ¹Fb½FFAûÔ IZ d»FE ¶FW b°FC ´F¹Fû¦Fe ÀFFd¶F°F W û¦FFÜ

EÀFAûER E»F I e d³FQmVFI Fiû. AÔþcÀFW ¦F»F ¦Fb~F ³Fm ¶F°FF¹FF dI B¨L bI C ¸¸FeQ½FFS 200 ÷ ´F¹Fm ·Fb¦F°FF³F I S B¦³Fc

IZ dI ÀFe ·Fe ÃFmÂFe¹F I F¹FFÊ»F¹F ¹FF ÀFmÔM S ÀFmÀFÔ¹Fb¢°F d½F½FS d¯FI F JS eQ ÀFI °Fm W `ÔÜAFG³F»FFB³F Fi½FmVF I e ÀFbd½F²FF ·Fe C ´F»F¶²FW `Ü B¨L bI L FÂFûÔ I û ½Fm¶FÀFFBM www.ignou. ac. in FS þF³FF W û¦FFÜ

B¦³Fc FmÔ øYÀFe ·FF¿FF FZÔ ·Fe FPÞXFBÊ WXû¦FeþmE³F¹Fc ¸FmÔ þ»Q W e S F¸FF¹F¯F, ¸FW F·FFS °F AüS ¦Fe°FF þ`ÀFm ²F¸FʦFiÔ±FûÔ I e ´FPÞ FBÊ VFbø W û¦FeÜ d½Fõ°F ´FdS ¿FQ (EÀFe) ³Fm ½F`dQI ÀFÔÀI Èd°F AüS ¹Fû¦F QVFʳF ³FF¸F ÀFm Qû dO ´»Fû¸FF´FFNÐ ¹FIi ¸F I û ¸FÔþcS e Qe W `Ü ¹Fm ´FFNÐ ¹FIi ¸F ÀFÔÀI È°F d½F·FF¦F IZ AÔ°F¦FÊ°F ÀFÔ¨FFd»F°F dI EþFEÔ¦FmÜ þmE³F¹Fc IZ ÀFÔÀI È°F d½F·FF¦F IZ ´FiûRZ ÀFS O FG. d¦FdS ³FF±F ÓFF ³Fm ¶F°FF¹FF dI Qû³FûÔ´FFNÐ ¹FIi ¸FûÔ I û BÀF ½F¿FÊ W e VFbø I S ³Fm I e I ûdVFVF I e þF S W e W `Ü ´Fi½FmVF IZ d»FE12 ½FeÔ ´FFÀF W û³FF Ad³F½FF¹FÊ W `Ü ´Fi½FmVF ´FS eÃFF IZ AF²FFS ´FS QFdJ»Fm W ûÔ¦FmÜ ´Fi½FmVF ´FS eÃFFI F AF¹Fûþ³F ¸FBÊ ¸FmÔ I S F¹FF þFE¦FFÜ ´FS eÃFF IZÔ ýi dQ»»Fe ¸FmÔ W ûÔ¦FZÜ Qû³FûÔ ´FFNÐ ¹FIi ¸FEI -EI ÀFF»F I e A½Fd²F IZ W ûÔ¦FmÜ

þmE³F¹Fc FmÔ LXFÂF SXF¸FF¹F¯F AüSX ¦Fe°FF FPÞXmÔ¦Fm

ÀF£°Fe

R`YÀF»FF A²¹FF´FIYûÔ IYe ÀFa£¹FF 600 IYe ªFFE¦Fe C ´F¸Fb£¹F¸FaÂFe ¸F³Fe¿F dÀFÀFûdQ¹FF ³FZ I W F dI O FBM AüS EÀFÀFeBÊAFS M e IZ ¶FmW °FS ÀFÔ¨FF»F³F IZ d»FE dVFÃFI ûÔ I e ÀFÔ£¹FF 600 I e ªFFE¦Fe, þû ½F°FʸFF³F ¸FZÔ dÀFRÊ 240W `Ü BÀFIZ A»FF½FF dQ»»Fe ¸FmÔ Qû AüS O FBM Jû»F³Fm I F d³F¯FʹF dI ¹FF ¦F¹FF W `Ü ¹FW ´FcS e ´FidIi ¹FF EÀFÀFeBÊAFS M e I e AFS m ÀFm ¦FdN °F d½FVFm¿FÄF I ¸FmM e I e QmJS mJ AüS ¸FF³F½F ÀFÔÀFF²F³F d½FI F¸F ¸FÔÂFF»F¹F IZ dQVFF d³FQmÊVF ¸FmÔ dI ¹FF ¦F¹FF W `Ü ¸Fb£¹F¸FaÂFe ³FZ I W FdI dVFÃFF I e ¶FZW °FS e IZ d»FE ÀFS I FS I BÊ °FS W IZ ´Fi¹FFÀF I S S W e W` Ü ¹FW C ³W eÔ¸FZÔ ÀFZ C N F¹FF ¦F¹FF EI I Q¸F W` Ü