ÇOCUK DOSTU ŞEHİRÇOCUK DOSTU ŞEHİR

Nevzat KORKMAZNevzat KORKMAZDaire BaşkanıDaire Başkanı

İçişleri Bakanlığıİçişleri Bakanlığıİller İdaresi Genel Müdürlüğüİller İdaresi Genel Müdürlüğü

ÇOCUK DOSTU ŞEHİR(ÇDŞ)ÇOCUK DOSTU ŞEHİR(ÇDŞ) ÇDŞ, Şehrin günlük hayatında çocuk haklarını yaşama ÇDŞ, Şehrin günlük hayatında çocuk haklarını yaşama

geçirmeye özen gösteren herhangi bir kent veya yerel geçirmeye özen gösteren herhangi bir kent veya yerel yönetişim sistemidir. yönetişim sistemidir.

ÇDŞ, Çocukların seslerinin, ihtiyaçlarının, ÇDŞ, Çocukların seslerinin, ihtiyaçlarının, önceliklerinin ve haklarının kamu politikalarının ve önceliklerinin ve haklarının kamu politikalarının ve uygulamalarının ayrılmaz bir parçası haline geldiği uygulamalarının ayrılmaz bir parçası haline geldiği şehirdir.şehirdir.

Dolayısıyla böyle bir şehir insanlık dostu şehirdir.Dolayısıyla böyle bir şehir insanlık dostu şehirdir.

ÇDŞ Girişimi 1996 yılında gerçekleştirilen BM İnsan ÇDŞ Girişimi 1996 yılında gerçekleştirilen BM İnsan Yerleşimleri Konferansında (HABİTAT II) alınan Yerleşimleri Konferansında (HABİTAT II) alınan ve şehirleri herkes için yaşanabilir mekanlar kılmayı ve şehirleri herkes için yaşanabilir mekanlar kılmayı amaçlayan kararın uzantısı olarak başlatılmıştır.amaçlayan kararın uzantısı olarak başlatılmıştır.

Girişim UNICEF’in terminolojisi ile “önce çocuklar” Girişim UNICEF’in terminolojisi ile “önce çocuklar” ilkesini temel almaktadır. ilkesini temel almaktadır.

Kimi avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere yüksek, Kimi avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere yüksek, orta ve düşük gelirli ülkelerdeki yerel/yerinden orta ve düşük gelirli ülkelerdeki yerel/yerinden yönetimlerin büyük bölümü “çocuk dostu” olma yönetimlerin büyük bölümü “çocuk dostu” olma yönünde siyasi bir karar vermişlerdir. yönünde siyasi bir karar vermişlerdir.

ÇDŞ yapılanma süreci, aynı zamanda Çocuk Hakları ÇDŞ yapılanma süreci, aynı zamanda Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Sözleşmesi’nin yerel yönetişim ortamlarında yaşama yerel yönetişim ortamlarında yaşama geçirilmesigeçirilmesi anlamına gelmektedir ve çocukları en öne anlamına gelmektedir ve çocukları en öne ve merkeze yerleştiren bir takım özellikleri gözetir.ve merkeze yerleştiren bir takım özellikleri gözetir.

Bu özellikler: Bu özellikler: 1)1) Çocukların Çocukların katılımıkatılımı2)2) Çocuk dostu Çocuk dostu hukuki çerçevehukuki çerçeve3)3) Şehir ölçeğinde Şehir ölçeğinde çocuk hakları uygulama stratejisiçocuk hakları uygulama stratejisi4)4) Çocuk hakları birimiÇocuk hakları birimi veya eşgüdüm mekanizması veya eşgüdüm mekanizması5)5) Çocuklar üzerindeki Çocuklar üzerindeki etkinin ölçümü ve değerlendirilmesietkinin ölçümü ve değerlendirilmesi6)6) Çocuk Çocuk bütçesibütçesi7)7) Düzenli yayınlanan kentteki çocukların durumu Düzenli yayınlanan kentteki çocukların durumu raporuraporu8)8) Çocuk hakları Çocuk hakları bilincinin yerleştirilmesibilincinin yerleştirilmesi9)9) Çocuklar adına tanıtım-savunu yapacak Çocuklar adına tanıtım-savunu yapacak STK ve gönüllü STK ve gönüllü

kuruluşların desteklenmesikuruluşların desteklenmesi

ÖNCELİKLİ HEDEFLERÖNCELİKLİ HEDEFLER Sağlıklı ve güvenli bir çevre.Sağlıklı ve güvenli bir çevre. Çocukların gelişimi için dost bir çevre.Çocukların gelişimi için dost bir çevre. Sürdürülebilir ve adil bir çevre.Sürdürülebilir ve adil bir çevre. Temel hizmetlerin verildiği ve herkese bakım Temel hizmetlerin verildiği ve herkese bakım

sağlayan bir çevre.sağlayan bir çevre. Özellikle güç durumdaki çocuklar için dost bir çevre.Özellikle güç durumdaki çocuklar için dost bir çevre. Ayrımcılık gözetmeyen ve dayanışmayı özendiren bir Ayrımcılık gözetmeyen ve dayanışmayı özendiren bir

çevre.çevre.

NEDEN İÇİŞLERİ BAKANLIĞI?...NEDEN İÇİŞLERİ BAKANLIĞI?...Ülkemizin İdare Sistemi:Ülkemizin İdare Sistemi:

T.C. Anayasası madde 125:T.C. Anayasası madde 125:““Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından, Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından,

coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere, iller de diğer hizmetlerinin gereklerine göre, illere, iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır. kademeli bölümlere ayrılır.

İllerin İdaresi yetki genişliği esasına dayanır.”İllerin İdaresi yetki genişliği esasına dayanır.” Bu sisteme göre; merkezi idare, ilke olarak, İl bazında Bu sisteme göre; merkezi idare, ilke olarak, İl bazında

örgütlenir. Vali ilde merkezi idarenin temsilcisi ve örgütlenir. Vali ilde merkezi idarenin temsilcisi ve sorumlusudur. İl örgütleri (Adliye ve askeriye, kısmen sorumlusudur. İl örgütleri (Adliye ve askeriye, kısmen belediye dışında) Valinin emri ve denetimindedir.belediye dışında) Valinin emri ve denetimindedir.

Vali, ilde devletin; hükümetin temsilcisi ve Vali, ilde devletin; hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrı her bakanlığın yürütme organıdır.ayrı ayrı her bakanlığın yürütme organıdır.

Kaymakamlarda ilçelerde hükümetin Kaymakamlarda ilçelerde hükümetin temsilcileri olup Valinin emri altında ve temsilcileri olup Valinin emri altında ve koordinatörlüğünde çalışırlar.koordinatörlüğünde çalışırlar.

Hükümetler politikalarını MİA vasıtası ile İl Hükümetler politikalarını MİA vasıtası ile İl ve ilçelere kadar götürür.ve ilçelere kadar götürür.

Çocuklar için sosyal yatırım projesi:Çocuklar için sosyal yatırım projesi: Yürütüm:Yürütüm:İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğüİçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü Proje Ortakları:Proje Ortakları: İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler

Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü) MEB Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü) MEB (İlköğretim Genel Müdürlüğü, Çıraklık ve Yaygın Eğitim (İlköğretim Genel Müdürlüğü, Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, Okul Öncesi Eğitim Genel Müdürlüğü) Genel Müdürlüğü, Okul Öncesi Eğitim Genel Müdürlüğü) Sağlık Bakanlığı (Temel Sağlık Hizmetleri Genel Sağlık Bakanlığı (Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, AÇSAP Genel Müdürlüğü), Adalet Bakanlığı, Müdürlüğü, AÇSAP Genel Müdürlüğü), Adalet Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Çevre ve Orman Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, SHÇEK ten sorumlu Devlet Bakanlığı, Diyanet Bakanlığı, SHÇEK ten sorumlu Devlet Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Üniversiteler, Sosyal Yardımlaşma ve İşleri Başkanlığı, Üniversiteler, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, UNİCEF, DPT, TUİK, Dayanışma Genel Müdürlüğü, UNİCEF, DPT, TUİK, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği, Tarihi Kentler Birliği, TMMOB, TRT,TGC Tarihi Kentler Birliği, TMMOB, TRT,TGC

Proje Süresi: Proje Süresi: 2006-2010 2006-2010

Proje Alt Bileşenleri:Proje Alt Bileşenleri: Çocuk dostu şehir (8 Adet)Çocuk dostu şehir (8 Adet) Parlamento da çocuk hakları ile ilgili bir alt Parlamento da çocuk hakları ile ilgili bir alt

komisyon oluşturulmasıkomisyon oluşturulması Temel hizmetlerde kapasite geliştirilmesi Temel hizmetlerde kapasite geliştirilmesi

projesinin yürütümüprojesinin yürütümü

ÇDŞ de görev/sorumluluk alabilecek ÇDŞ de görev/sorumluluk alabilecek kuruluşlar ve bağlılıklar.kuruluşlar ve bağlılıklar.Kuruluş adlarıKuruluş adları BağlılıklarıBağlılıkları

İl Milli Eğitim Müd. İl Milli Eğitim Müd. Valilik Valilik İl Sağlık Müd.İl Sağlık Müd. Valilik Valilik Çalışma Müd. ValilikÇalışma Müd. Valilik SHÇEK İl Müd.SHÇEK İl Müd. Valilik Valilik Kolluk GüçleriKolluk Güçleri Valilik Valilik

(Emn. Jand ve Sahil. Güv.)(Emn. Jand ve Sahil. Güv.) Çevre İl Müd.Çevre İl Müd. Valilik Valilik Gençlik ve Spor İl Md.Gençlik ve Spor İl Md. Valilik Valilik SYDVSYDV Valilik Valilik AdliyelerAdliyeler Bağımsız Bağımsız BelediyelerBelediyeler Bağımsız Bağımsız Üniversiteler BağımsızÜniversiteler Bağımsız

Muhtemel Kriterler:Muhtemel Kriterler:1)1) Çocukların yönetime Çocukların yönetime aktif katılımaktif katılımının sağlanması.ının sağlanması.2)2) Şehirleri ile ilgili olarak isteklerini Şehirleri ile ilgili olarak isteklerini

açıklayabilecekleri bir açıklayabilecekleri bir ortamortam hazırlanması. hazırlanması.3)3) Temel hizmetlerTemel hizmetlere (Eğitim, sağlık gibi) ulaşabilme.e (Eğitim, sağlık gibi) ulaşabilme.4)4) Her türlü Her türlü şiddetten korunmaşiddetten korunma..5)5) Sağlıklı içme suyu ve hijyenSağlıklı içme suyu ve hijyenin sağlanması.in sağlanması.6)6) Çocuklar için Çocuklar için güvenli sokak ve caddeler.güvenli sokak ve caddeler.7)7) Arkadaşlarıyla oynayabilecekler Arkadaşlarıyla oynayabilecekler güvenli oyun güvenli oyun

alanları.alanları.

8)8) Yeşil alan ve hayvanlarla içiçe yaşam.Yeşil alan ve hayvanlarla içiçe yaşam. 9)9) Temiz hava ve Temiz hava ve temiz çevretemiz çevre..10)10) Aile hayatı ve sosyal hayata Aile hayatı ve sosyal hayata katılımkatılım..11)11) Kültürel ve sosyal olaylarda aktif olarak Kültürel ve sosyal olaylarda aktif olarak yer alma.yer alma.12)12) İçinde bulunduğu toplumun İçinde bulunduğu toplumun eşit bireyeşit bireyi olabilmesi.i olabilmesi.13)13) Etnik, cinsiyet,dinsel, yoksulluk/zenginlik, Etnik, cinsiyet,dinsel, yoksulluk/zenginlik,

engellilik gibi alanlarda engellilik gibi alanlarda ayrımcılığın ortadan ayrımcılığın ortadan kaldırılmasıkaldırılması..

MUHTEMEL ÇDŞ ADAYLARIMUHTEMEL ÇDŞ ADAYLARI

Muhtemel ÇDŞ lerin tespitinde gözönünde bulundurulan Muhtemel ÇDŞ lerin tespitinde gözönünde bulundurulan bazı unsurlar:bazı unsurlar:

1)1) Şehrin alt yapısının tamamlanmış olması.Şehrin alt yapısının tamamlanmış olması.2)2) Projeye ve işbirliğine yatkın yöneticilerin mevcudiyeti Projeye ve işbirliğine yatkın yöneticilerin mevcudiyeti

(Gönüllülüğün sorgulanması).(Gönüllülüğün sorgulanması).3)3) İlin optimal büyüklüğü (Hizmet verme açısından ortalama İlin optimal büyüklüğü (Hizmet verme açısından ortalama

büyüklük).büyüklük).4)4) Ülke coğrafyasında dengeli dağılım.Ülke coğrafyasında dengeli dağılım.5)5) Bugüne kadar UNICEF görevi icra edilmemiş ve böylece Bugüne kadar UNICEF görevi icra edilmemiş ve böylece

UNİCEF’in evrensel ilkeleriyle henüz tanışmamış iller).UNİCEF’in evrensel ilkeleriyle henüz tanışmamış iller).6)6) STK ve diğer gönüllü kuruluşların yönetime katılma STK ve diğer gönüllü kuruluşların yönetime katılma

kültürünün belli bir ivme kazandığı iller.kültürünün belli bir ivme kazandığı iller.

İzlenecek Yol:İzlenecek Yol: İlgili sektörlerin ve gönül kişi ve kuruluşların temsil İlgili sektörlerin ve gönül kişi ve kuruluşların temsil

edildiği ve pluralist bir çalışma yönteminin edildiği ve pluralist bir çalışma yönteminin benimsendiği benimsendiği Merkez Danışma ve İzleme KuruluMerkez Danışma ve İzleme Kurulu’nun ’nun oluşturulması.oluşturulması.

İçişleri Bakanlığı’nın İl Valileri ve Belediye İçişleri Bakanlığı’nın İl Valileri ve Belediye Başkanlarının projeye gönüllü katılım beyanlarını Başkanlarının projeye gönüllü katılım beyanlarını alarak ve illerin alt yapılarını göz önünde alarak ve illerin alt yapılarını göz önünde bulundurarak belirlediği muhtemel bulundurarak belirlediği muhtemel ÇDŞ adaylarının ÇDŞ adaylarının netleştirilmesinetleştirilmesi..

Türkiye’nin öncelikleri ve imkanlarının göz önünde Türkiye’nin öncelikleri ve imkanlarının göz önünde bulundurulması neticesinde tüm dünyada tespit edilen bulundurulması neticesinde tüm dünyada tespit edilen ÇDŞ kriterlerinden hangilerinin ÇDŞ kriterlerinden hangilerinin Türkiye ÇDŞ Türkiye ÇDŞ kriterlerikriterleri olarak kabul edileceğine karar verilmesi. olarak kabul edileceğine karar verilmesi.

Tespit edilen illerde Tespit edilen illerde İl komitelerinin ve çocuk komitelerinin İl komitelerinin ve çocuk komitelerinin kurulmasıkurulması..

ÇDŞ’lerin “çocuk” açısından ÇDŞ’lerin “çocuk” açısından mevcut durumlarının mevcut durumlarının raporlandırılmasıraporlandırılması..

Üniversiteler, Diğer sektör ve STK’ların katıldığı ve genellikle Üniversiteler, Diğer sektör ve STK’ların katıldığı ve genellikle teknik eleman ve profesyonellerden oluşacak teknik eleman ve profesyonellerden oluşacak teknik komiteler teknik komiteler oluşturulmasıoluşturulması ve ayrıntılı çalışma raporları hazırlama ve ayrıntılı çalışma raporları hazırlama çalışmalarının başlatılması.çalışmalarının başlatılması.

Üniversiteler ile işbirliği yapılarak Üniversiteler ile işbirliği yapılarak eğitim materyallerinin eğitim materyallerinin ortaya konmasıortaya konması..

Diğer bazı bakanlıkların bir süredir uygulamaya koyduğu Diğer bazı bakanlıkların bir süredir uygulamaya koyduğu bebek dostu hastane ve çocuk dostu okul gibi bebek dostu hastane ve çocuk dostu okul gibi spesifik spesifik projelerle uyumlaştırma ve ortak çalışmaların teminiprojelerle uyumlaştırma ve ortak çalışmaların temini. .

İl valileri, belediye başkanları, diğer il yöneticileriyle, il İl valileri, belediye başkanları, diğer il yöneticileriyle, il komitelerinde yer alan görevlilerin komitelerinde yer alan görevlilerin kapasitelerinin kapasitelerinin geliştirilmesi ve ÇDŞ eğitimlerigeliştirilmesi ve ÇDŞ eğitimleri..

Eş zamanlı başlayacak ve ulusal/yerel medya ile kamu oyunun Eş zamanlı başlayacak ve ulusal/yerel medya ile kamu oyunun ÇDŞ konusundaki ÇDŞ konusundaki bilinç ve duyarlılıklarının arttırılması bilinç ve duyarlılıklarının arttırılması girişimlerigirişimleri..

İllerin izlenilmesi ve ortak bir iletişim (web) sitesi kurulması.İllerin izlenilmesi ve ortak bir iletişim (web) sitesi kurulması.

ÖNGÖRÜLEN ALT KOMİTELERÖNGÖRÜLEN ALT KOMİTELER

Çocukların eğitimi ve katılımı alt komitesi.Çocukların eğitimi ve katılımı alt komitesi. Çocuk sağlığı alt komitesi.Çocuk sağlığı alt komitesi. Sosyal hizmetler alt komitesi.Sosyal hizmetler alt komitesi. Şehrin altyapısı alt komitesi.Şehrin altyapısı alt komitesi. Çocuk hakları alt komitesi.Çocuk hakları alt komitesi.

ÇDŞ Projesiyle ilgili şu ana kadar ÇDŞ Projesiyle ilgili şu ana kadar yapılan faaliyetleryapılan faaliyetler

Bu projenin hazırlık çalışmaları için baştan beri Bu projenin hazırlık çalışmaları için baştan beri UNİCEF Türkiye Temsilciliği ile ortaklaşa UNİCEF Türkiye Temsilciliği ile ortaklaşa çalışmalar, yaklaşık bir yıldır devam etmektedir.çalışmalar, yaklaşık bir yıldır devam etmektedir.

Projenin BM ve Türkiye SÇK’da onaylanması süreci Projenin BM ve Türkiye SÇK’da onaylanması süreci tamamlanmıştır.tamamlanmıştır.

Muhtemel ÇDŞ ilgili olarak merkez değerlendirilmesi Muhtemel ÇDŞ ilgili olarak merkez değerlendirilmesi sonunda illerin yöneticilerinin projeye gönüllü sonunda illerin yöneticilerinin projeye gönüllü katılımları yönündeki irade beyanları alınmıştır.katılımları yönündeki irade beyanları alınmıştır.

5302 Sayılı İl Özel İdaresi ve 5393 Sayılı Belediye 5302 Sayılı İl Özel İdaresi ve 5393 Sayılı Belediye Kanunu ile getirilen İl Özel İdarelerinin ve Kanunu ile getirilen İl Özel İdarelerinin ve Belediyelerin stratejik planlarının hazırlanması Belediyelerin stratejik planlarının hazırlanması sürecinde valiliklerden sürecinde valiliklerden “Kadınlar ve çocukların “Kadınlar ve çocukların yaşam kalitelerini yükseltmek için sosyo-kültürel yaşam kalitelerini yükseltmek için sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik yatırımları ile temel ve sosyo-ekonomik yatırımları ile temel hizmetlerin geliştirilmesi amacıyla yapılacak hizmetlerin geliştirilmesi amacıyla yapılacak yatırımlara daha fazla yer verilmesi ve bu yatırımlara daha fazla yer verilmesi ve bu konulara daha fazla kaynak ayrılması için ilgili konulara daha fazla kaynak ayrılması için ilgili idarelerin talimatlandırılması”idarelerin talimatlandırılması” istenmiştir. istenmiştir.

TEŞEKKÜR EDERİZTEŞEKKÜR EDERİZ